Novae patrum bibliothecae

E
EAS

I L969v910 19Z| €

HEEL

OI1NOHOL 9390 ALISH3AIN

P m

aae yy

M ]
ἜΝ i
M ᾿
n ^ .
PIS
TE. s
MS. 1
᾿ 4
Ej 4
*
,
D
IN s
s "
A E
3 E .
LI
.
, * "
* K
«
T 4
MM :
X
d
i
D
»
'
*
! E
[ » ϊ

»
-

Ix
4
ὶ
:
S
V

1
H
ἢ
Jj

ANM
ai
ἈΝ

E

vis
de
mem

Ee
ἮΝ
ἜΝ

ἮΝ
Pura

4»
᾿ |
»

PATRUM

NOVA BIBLIOTHECA.

& KON TE

IPTE

SUN RER E UN

iy

y *-
πο ϑηϑ δὶ
ΠΧ τ ἘΝ
Ces ten

L.Theodovus ep. Mops. ex cod. Cotumn.vad. 45. ; "We
€ E ^ à
i 9€0.2.su pov 2-A "loce cuc,
» Ζ 4 Ἂ ^ 2
Ep Aux WEM. uoc ἡ evo! Topo b ἧττον s

ες
τ, ΡΣ EEG ς

Le ἤλφργον τὸ αἰωεουστοιν» o get σ᾿ dirt. ἀκα τῆι gu edo tod,
er dee 6» dirt App qoo td oram] ᾧ oor etd or - | |
a-Pelrus laodicemu ar cod. vat ig
-— Erunt ςτὸ eU eo hd was, UAM Ano oe um
^ 7 ux' uo σγόμ éobes m rire Veo pou ἀκ org annrro o Sd Vosreed σάρ κω-
διὸ οὐ dore τὸ (vp n n6 e τοι AX νόψε nim 6o dI e dn yes
6I pro ee τὸ du «« dior A op "red τίν Cro M So οἱ σὰ, er ὐπὸ τοῦ ἐγ ! Su SE ὺ
Mop Os «θὺ cL "eui τὸ αν epe dí n Pec M | ἽΝ Lo
5. heodoras Studita er cod. parisinsi at. | | |
TES ^ DONNA
Gol D las σόνσσυάα- οἴω odios eoim Ὡς 16
οἷ ως tru erp rne te arreter eani a».
Ὗ duro U-pe 7» γόον gelu gari μούσας Gs
ER ces onov rt dir poen perse bag ép ut

4. fabseriptio codicis o. 1997. 5. Idem. Th. Studita. ex cod.vat. 2094 .

Hz ἐπλυρώ εὔπαρο vesti gaee Te ἐς pr vm ηρὸν iccoy Pipes einedii.
ἢ «κων LE £cepQ E Zt m e» p «ze- HAPAG T HT hee pay ἣ à
σὰς a iE epu e iN" TP & xdi Ww 17: E Mis o MS NT

€ a2 Sete Beg Qoam ov aM, ἀ τοὶ PUR. y Ic rcucnenpaeTsyeény

(y kA ag τ᾿
σι 3» mW, EY 266 PHEN ORE εὸ M BEL Nu. 7

MCA. 6. Ürigenes ex cod.vat.1802 . 7. Didymus δα eodem. cod. vat. 1802. ET
* hs A Ξ o ΗΝ ew ! ex
S " Ἐς K
ke, Co a SG GU PÉU, o τίν υϊωαν τοδν ξερ νοῦν ει 66:
Zz
δὴ e$ 9 -«xueu JU O κῶμος - : serene τυρί εὐ κάμ
; | 8. Vita. n AL.ec cod. vat, ii : | 9 dnaartasins antiochenus ev cod. vat. 66, gÁ.

L (br àciCajmme E ie " “τον τ οὖ ἁγίου dazu οὗ Gon σὰ
ὦ oxlou | gre; xa pats ς 9j
CM κλαρί ΣΤΉΝ get ἀχυϑεῖαι Ji x E

οξ lov carri c"To- TT UE d

10. lohannes EGER eo eod. vat. 6g6.

iw wb rur
2o Ἰεπρώζον bert dus dad “τσ οὐδ ἀγὼν τόν gor
: των ΧΙ: τ 8. ΜΠ quM : puc

sum ΠΩΣ n σεό aas TY o dures samo

ΜΠ PATRI ΜΉ ΜΠ
UE ττὶ pi τὰ κήνὴΝ

TELROID OR! MOPSUES'TENT

IN. Mi. PROPHETAS CODEEYTARLUE ET ALIA

PRAEIT BASILII NEOPATRENSIS IN OMNES PROPHETAS SPÉCIMEN.
IIN|PARTE II.

ORIGENIS, DIDYME, RIPPOLYTI , APOLLINARIS, POLYCHRÓMI

SCHOLIA IN PROVERBIA, ESAIAM, ET EZECHIELEM
CUM DIDYMI UBERIORIBUS IN PSALMOS.

UNI PARTIE ΠΙ.
BONIZONIS EPISCOPI EXCERPTA CANONICA.

EPEUSIDEBEFCAIEBDENANLIES

CONTRA INVASORES ET SIMONIACOS.

TYPIS SACRI CONSILII PROPAGANDO CHRISTIANO NOMINI.

"M-DCCC-LIV.

χ 2^5
py TH
Des
ut L-

j un Ἰ E
PES í
NT τὰ d 1
E PO Y
Mu

e

BXDOUNORu) DQUOAGBOQAUO.

I. D. sacrorum librorum obscuritate (quam in prophetis praecipue comperiri ne-
cesse est ) Polychronius apamensis episcopus breve olim capitulum scripsit, quod nos
in antiquissimo codice vaticano observatum, et a Photio etiam inter amphilochianas
quaestiones quas edidimus relatum, ante hos annos in Scriptorum veterum primo vo-
lumine collocavimus. Quam nunc rem commemorare non fuit inutile, ut maior hinc
laus ad Polychronii fratrem Theodorum nostrum mopsuestenum redundet, cuius tam
planam tamque perspicuam prophetarum minorum interpretationem efferimus, quo-
rum plerumque elocutio , si nuda spectetur, paene prae ceteris sacrosanctae scriptu-
rae auctoribus obscuritatis caligine premi videtur. Et nihilominus luminosus adeo vir
Theodorus librum ipse quoque de obscura locutione (bibliorum ut puto) conscripse-
rat, ab Ebediesu in catalogo suo memoratum , quo scripto fratri suo Polychronio sup-
petias fortasse ferebat. Sed nonne vero, dicet aliquis , aliae etiam extant ad hos sale-
brosos prophetas explanationes? Extant sane, ut publici libri docent, utque aliàs no-
minatim recensui ; mirumque est quod intra quinquaginta circiter annos, nempe ab
extrema saeculi quarti parle, ad medium fere saeculum quintum (quod hercle doctius
ecclesiae aevum fuit) floruerunt nobilissimi prophetarum herum interpretes Theodoro
nostro contemporanei 1. S. Hieronymus. 2. Rufinus , ut vulgo in codicibus librisque
scribitur. 3. S. Cyrillus alexandrinus. 4. Theodoretus. Horum inquam omnium vi-
demus typis impressos luculentos commentarios, quos cum Mopsuesteno nostro con-
ferre, perutile iucundumque lectori fore puto: quibus ego etsi nihil detrahere volo,
aio nihilominus nostrum hunc videri scribendi arte non inferiorem, limpitudine au-
tem el naturali quadam facilitate prope gratiorem. Felicem rursus aetatem illam
praedico, quae praeter hos quinque, tulit et alios nunc deperditos eorumdem pro-
: phetarum interpretes, scilicet Didymum, teste Hieronymo de vir. ill. c. 109; Chry-
sostomum , quem se legisse ait in praefatione sua Rufinus, pariterque Ephraemius an-
tiochenus apud Photium (cod. 129. ed. p. 829.); Eudociam denique augustam , ut
idem in codice 185. tradit Photius. Quod si vera est parisiensis codicis 142. inscriptio,
latet ibi coaevi praedictis Epiphanii in Nahumum commentatio. Nam cuiusnam saeculi
homo is fuerit, cuius nos olim fragmenta tria recitavimus ( Script. vet. Vll. p. 68.)
hoc titulo: 'Eftevog ἐκ τῆς περὶ προφητῶν ἐξηγήσεως, Ebionis ex enarratione in prophe-
tas , non facile definietur: etenim in codice nobili vaticano, quem iterum inspeximus,
Scribitur perspicue ᾿Εβίωνος,, ita ut cogitandum videatur de Ebione Iohannis apostoli
contemporaneo. Sane Ebionaei, auctore authentico Epiphanio ( haer. XXX. 18. ) ce-
teros prophetas detestantes, unum Christum agnoscebant prophetam, de quo uno
reapse tria illa fragmenta loquuntur. At vero Labbeus (conspect. op. Damasc. p. 50.)
legebat in codice gallicano Evf(evcc. Utra lectio sit verior , Deus scit; sed certe et
Eubion antiquus homo fuit, quandoquidem Anastasius presbyter, apud quem frag-
menta illa servata sunt, ad prisca saecula pertinet, nec fere Mopsuesteno recentior
iudicandus est. Anastasio autem contemporaneus fuit Hesychius , cuius multae spar-
sim ad prophetas adnotationes in vaticanis codicibus latent.

lI. Verumtamen ut ad Mopsuestenum nostrum redeamus, hominis quidem histo-
riam , tota antiquitate et praesertim in oriente famigerati, in alia nos Scriptorum
collectione T. VI. adumbravimus, deque librorum eius multitudine, meritis , ac

*

VI EDITORIS
reprehensionibus , satis ut puto diximus, et nobis nunc plura dicendi otium fecimus,
Quia tamen pleraque nonnisi graece in lucem antea extulimus, visum est tanto au-
ctore diutius homines graece ignaros non fraudare: itaque antiquae nostrae promis-
sionis memores totum impigre latinum fecimus, tamque spisso opere magnam hu-
ius voluminis partem implevimus. Et scopus quidem Mopsuesteni est, iudaicam prae-
sertim historiam 'illustrare; ita tamen ut propheticum spiritum , et relationem ad
Christum praecipuis in locis agnoscat ac fateatur : quamquam saepe xat' ἔχβασιν, id est
secundum pleniorem in Christo christianisque rebus vaticiniorum eventum : quod ge-
nus interpretandi, etsi aliis quoque ss. bibliorum interpretibus non plane insolitum ,
in Theodoro tamen suspectum aliquando fuit ; et id sane nonnisi pie sinceraque cum
fide a christiano scriptore fieri debet. Quam ob rem noster visus est aliquibus ἐου-
δαιόφρων ; quamquam ipse Christo se firmiter credere, et eius deitatem oeconomiaeque
mysterium religiose venerari , liquido demonstrat, puta pp. 139. (50. 191. Utrum vero
et hebraice sciverit, non satis constat ; sed syriacae saltem dialecti non fuit ignarus ,
quoniam syrum ex hebraico interpretem non semel exagitat ac refutat pp. 941. 959.
263. At ipse certe LXX. interpretes unice sequitur, admiratur, ac laudat p. 952.
Praeterea variam et curiosam eruditionem sponte deditaque opera vitare se dicit
p. 136. 159. 227, et prophetarum tantummodo vocibus explanandis incumbere.
III. Hoc nos opus in vaticano, olim columnensi, mirae integritatis et antiquitatis
codice invenimus , et cum alio insuper valicano, nec antiquo tamen nec integro, in-
terdum contulimus. Testes quidem operis erant, synodus quinta oecumenica act. 4;
deinde Ebediesu in catalogo cap. 19.; quotquot denique operis codices- nomen nostri
Theodori inscriptum habent. Et quidem Ebediesu ait Theodorum scripsisse hoc opus
ad quendam zer Turim, ut scribit Echellensis Ebediesu editor; at vero Assemanus
in altera editione scribebat mar Tyrium , numquam immemor sui syriatici mar; ego
vero ausim contra Assemanum emendare Martyrium, Chrysostomi adeoque etiam
Theodori aequalem, et postea Antiochiae patriarcham , quae fuit Theodori patria;
ideoque pronum creditu est , missum ab eo opus ad civem ut versimile est suum , il-
- Justrem adeo virum, qui antiochenas demum infulas consecutus est. Quod si quis
quaerat cur passim Theodorus in codicibus antzochenus potius quam zopsuestenus
dicatur; hanc causam esse puto; quod Mopsuestiae episcopi duo fuerunt Theodori ,.
prior antiquior qui secundae antiochenae synodo subscripsit; posterior hic celeberri-
mus noster, quüi distinctionis gratia vocitabatur ex patria sua antiochenus. Sic ego
in codicibus fieri video de Iohanne Xiphilino patriarcha constantinopolitano eius no-
minis octavo , qui pariter distinctionis gratia dicitur cha/cedonensis, a patria vel for-
tasse ἃ priore episcopatu, ut coniecturaliter iudico. Certe duos Anthimos qui aetate
mea constantinopolitanam cathedram insederunt, haud numerali nota apud Graecos
distingui audio, sed priorem epAesium ubi fuit antea exarchus episcopus; alterum .
thessalonicensem, ἃ priore item episcopatu , nominari. :
IV. Promisimus olim partem Theodori non modicam commentarii in psalmos ,
ex codicibus vaticanis sumendam, efferre; verum ea res breviorem postea ambitum,
ob illas causas nacta est, quas apto in loco diximus , ubi quicquid eius operis in-
terim in manus venit, post prophetas exposuimus. Feliciores in Theodori commen-
tario ad Iohannem fuimus, cuius ingentem reapse tractum cum peculiari animi vo-
luptate in lucem protraximus. Neque tamen nunc repetere placuit, partes illas non
modicas in epistolam ad Romanos, quas graece quarto Spicilegii romani volumini

} PRAEFATIO. ΝΣ VII

olim inseruimus: neque item complures illas, quae cum latine tantum extarent vel
in synodi quintae actis, vel apud Leontium in basnagiana Canisii editione, nos primi
graece in sextum Scriptorum veterum tomum contulimus. Lectores ergo utantur feli-
citer novis his celeberrimi ss. bibliorum commentatoris divitiis, quas pontificiae bi-
bliothecae codicibus acceptas debent: meminerintque, rerum quidem historiam ne in
prophetis quidem esse perimendam, ut Cyrillus ipse et Chrysostomus et Grego-
rius PP., aliique patres monent: Christum tamen praecipue eiusque ecclesiam, qui
esL sacrae scripturae scopus, nostraeque salutis negotium , prae oculis habeant.
Est autem ordo , quem codex vat. tenet, commentariorum Theodori apud nos hic:

In Oseam p. t. In Nahumum p. 210.

In Iohelem p. 68. | In Habacucum p. 231.

In Amosum p. 91. ÓIn Sophoniam p. 249.

In Abdiam p. 140. | | In Aggaeum p. 269. ?
In Ionam p. 150. In Zachariam p. rii

In Michaeam p. 170. In Malachiam p.

Sequuntur fragmenta in psalmos p. 390. Et in Iohannis donee. ὁ p. . 396-108.
De Basilii neopatrensis in XVI. prophetas commentario.

V. Sed iuvat alium diversi a Theodoro generis prophetarum interpretem, hactenus
orbi litterario, quod sciam, incognitum , breviter saltem memorare; cuius nos nonnisi
prooemium in praecedente volumine edidimus. Is est Basilius, neopatrensis in Thessa-
lia episcopus , quem cum in quodam ms. catalogo patmensium codicum nominari ob-
servassem, in vaticana deinde bibliotheca comperi, Patmo insula huc fortasse deve-
ctum. Integer hic commentarius non minores tantum, sed et maiores prophetas expla-
nat, et adversus Iudaeos pertinacissimos Christi osores ac negatores perpetuo decer-
tat, prophetica dicta prope omnia ad christianam ecclesiam trahens. lamque non ho-
minem tantummodo, verum etiam aetatem eius cognoscimus , nempe decimi primor-
dia saeculi, quandoquidem in excerptis, quae mox subiungemus, bis de Simeonis
bulgari rebus tamquam recentibus, immo praesentibus, loquitur, deque eius exitiali
calamitate. Is est autem Simeon Bulgarorum princeps, byzantini imperii hostis infe-
stissimus, ad quem multas deprecativas Nicolaus I. patriarcha scripsit epistolas, in-
ter illas quas nos in Spicil. rom. T. IX. edidimus. Basilii prooemio, ut diximus,
nuper edito, nunc addemus prologum a, nescio quo codici vaticano praepositum :
deinde et pauca commentarii specimina subiungemus.

ὝὙπόθεσις ἤτοι πρόλογος τῆς ὑποχειμένης Βασιλείου μητροπολίτου νέων Πατρῶν πραγματείας,
ἐν n χαὶ εἰς ἀποτροπὴν Ἰουδαίων xat αἱρετιχῶν ἐκ τοῦ παλαιοῦ εἰς βεβαίωσιν τῆς θείας ἐνανθρω-
πήσεως τοῦ μεγάλου ϑεοῦ xai σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Ἄμε δι πα γμιτων πολυειδῶς ἐχλαμβάνει.

Ὁ ὑπερούσιος χαὶ ἀνενδεὴς yai ἀπρόσιτος, οὐσιοποιὸς χαὶ ϑαβέζυργος, γαὶ πηθεθον τῆς τε
νοσυμένης χτίσεως, χαὶ τῆςδε τῆς ὁρωμένης " δ wis x qe xat ge xai Lie Me
τὸ ἀπάραλλακτον τῆς ἀναχαταλήπτου ΤῊΣ οὐσιότητος ἐναργὲς ὀλοίωμα , xat λαμπεδὼν ἰσο--
δύναμος,. Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ ὁ Seg ἡμῶν, ὁ ἦν ἀπ᾽ ἀρχῆς χαὶ ὧν καὶ dee τῷ πατρὶ, ἐπὶ
τὸ χαθ᾽ ἡμᾶς ἀμεταβόλως ἐληλυθὼς. xol ὑποτυπώσας Ot αὐτουργίας χαὶ διδάξας Phe ἃ δση-
μέραι τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις ἀβαρῶς patngtous τύχοι τῆς Wieder καὶ ἀειζώου καὶ ἀδιαῤῥευ-

στου τρυφῆς, διεσάφησε. διαῤῥήδην ὧδε πως, ipee τὰς γραφάς" ἐν αὐταῖς yap δοχεῖτε ζωὴν
αἰώνιον ἔχειν" ταύτην τὴν ϑεόφϑεγκτον ῥ ῥῆσιν ἀχὴχ cox ῥήτωρ δ πυριπνοῦς παρεγγυᾷ προσέχειν τῇ

YIN - . EDlTORIS

ἀναγνώσει' σὺν αὐτῷ δὲ xat μετ᾽ αὐτὸν οἱ μακάρισξοι xat θεοφόροι πατέρες ἐμπεϑοῦντες χελεύουσι
προσέχειν ταὶς ϑείαις γραφαῖς, ὡς τῆς δ αὐτοῦ ἄτερ τριβῆς , οὔτε πίστιν ὀρθὴν. οὔτε πρᾶξιν
ἐπαινετὴν ἠδ δι οι iiri ἐν πᾶσιν ἔχοντες ἀραγον τὴν ἄνωθεν δὲ εὐχῆς ἐμπράχτου χατ-
ἐρχομένην νοητὴν φριχτωρίαν καὶ δύναμιν. Τοιγαροῦν χαὶ ἡμέϊς οἱ ἁμαρτωλοὶ καὶ ἐλάχιστοι, πόθον
ἔχοντες οὐκ ὀλίγον τοῦ μηδὲν τῶν θεοπνεύστων γραφῶν ἐλλείπειν ἡμᾶς, εἰ καὶ τὰ μάλιστα περὶ τὸ
πρακτικὸν ἀμελοῦμεν, ἐσπεύσαμεν τὰ τῶν ἁγίων ἐχχαίδεκα προφητῶν ἔπη κατατάξαι τῇδε τῇ βί-
'βλῳ, τὰ μὲν γλαφυρωώδη καὶ δύσληπτα,, εὐχρινῆ xat σαφῆ Βασιλείου μητροπολίτου νέων Πατρῶν χαθι-
στῶντος, τὰ δὲ xaÜ ἱστορίαν καὶ πρᾶξιν ἐγχείμενα, ὡς tig πολλόὶϊς εὔληπτα ἀπολύτως χαλλιγρα-
φοῦντες 1), ἵνα μηδὲν ἐλλιπὲς εἴη τῷ προφητικῷ λόγῳ, καὶ λυπῇ τοὺς ἀναγινώσχοντας" χαὶ αὐτὰ
δὲ ἅπερ ὁ προῤῥηθεὶς ϑεσπέσιος Βασίλειος διετράνωσεν, οὐκ αὐτοκινήτως ἡρμήνευσεν, ὥς φασι.
ἀλλ᾽ ἄνωθεν ἐμπνευσθεὶς συλλελοχὼς τὸν νοῦν, καὶ ἀφορμὴν εἰληχὼς ἐκ τῶν διδασχαλιῶν τῶν θεο-
μύστων πατέρων εἰς ἃ ἐν. παρεξηγήσει ἡρμήνευσαν. Ὁπόσα δὲ χαὶ οὗτος ἐξ ἑχάςου προφήτου ἡρμή-
γευσε κεφάλαια, εἰσὶ ταῦτα. Τοῦ ᾿Ωσηὲ χεφάλαιοι τεσσαράκοντα καὶ ἕν, Τοῦ Ἰωὴλ χεφάλαια δεχαδύο.
Τοῦ ᾿Αμὼς χεφάλαια ιε΄. Τοῦ ᾿Αβϑιοῦ χεφάλαια τέσσαρα. Τοῦ Ἰωνᾷ κεφάλαια y . Τοῦ Μιχαίου χε-
φἄλαια κε΄. Τοῦ Now. χεφάλαια ζ΄. Τοῦ ᾿Αββακοὺμ χεφάλαιαι λδ΄. Τοῦ Σοφονίου χεφάλαια ς΄. Τοῦ
᾿Αγγαίου κεφάλαια Jj. Tcv Ζαχαρίου χεφάλαια 19. Τοῦ Μαλαχίου χεφάλαια x. Τοῦ Ἡσαΐου xs-
φάλαια σπς΄. Τοῦ Ἱερεμίου κεφάλαια cd. Τοῦ ᾿Ιεζεκιὴλ κεφάλαια μὸ- Τοῦ Δανιὴλ χεφάλαια μ΄.
Μετὰ δὲ τὴν συμπλήρωσιν ἑνὸς ἑχάστου προφητιχοῦ λόγου, εὑρήσεις αὐτοῦ TCU τροφήτου ἐν ἐπιτόμῳ
διηγήσει Δωροϑέου ἐπισχέπου Τύρου τήν τε γέννησιν αὐτοῦ καὶ ἀναστροφὴν καὶ τὴν χοίμησιν" οὐ
μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ ἑτέρων προφητῶν, ὧν οὐχ εὑρίσκονται βίβλοι. ᾿Αναγκαῖον δὲ ἡγοῦμαι. καὶ αὐτὴν
τὴν ὑπόϑεσιν ἐντάξαι τῷδε τῷ διηγήματι, ἣν ἐποιήσατο ὁ μαχαρίτης xat ϑεέϊος οὗτος ἀνὴρ ὃ
προμνημονευϑεὶς Βασίλειος, ἐμφαίνουσαν τίνος χάριν, καὶ ὅϑεν, ἐπὶ τὴν τοιαύτην ἑρμηνείαν ἐλή-

- 3, ΄ , ' , ,
λυθεν" ἔχει δὲ ἡ ὑπόϑεσις ἐπὶ λέξεως tok.

Sequitur ibi in codice prooemium ipsius Basilii auctoris. Nunc praeclara quaedam
heic proferemus commentarii excerpta , si quis ea forte cum n Mopsuesteno compa-
rare voluerit ; et primum historica.

Ad Oseam cap. IV. 3. Πενθήσει ἡ γῆ καὶ σμιχρινθήσεται. Commentator de suis tem-
poribus loquens. Διενθυμήθητε τὸν ἐσμὺν τῶν κατοικούντων τὰς πόλεις καὶ tdg νήσους τὸ πρὶν,
xoi τὴν νῦν αὐτῶν ἐρημίαν, καὶ γνώσεσθε πῶς ἐσμιχρύνθησαν οἱ κατοικοῦντες τὴν γῆν" xat μαθή-
σεσϑε σαφῶς ἐντεῦθεν τὴν τῶν τροφητιχῶν λογίων ἀλήϑειαν" πόσαι γὰρ μυριάδες ὦλοντο ἀπὸ
σχύθου τοῦ Συμαιώνου ἐν τῇ ἐμῇ χώρᾳ τῇ εὐγαίῳ Ἑλλάδι, wdv ταῖς ἀγχιτέρμοις ἐπαρχίαις, τῇ τε
Μακεδονίᾳ xai Θράχῃ, δ ἁμαρτίας πληϑυσμόν; καὶ ἰδοὺ πόλεις καὶ κῶμαι καὶ ὁλόκληροι χῶραι
ἀοίκητοι χαὶ ἐρύπιοι, ἐξ ἀδικημάτων xal ἀσελγημάτων λυγρῶν τῶν ἐν αὐταὶς κατοιχούντων.

Cod. f. 33. Ad Michaeam cap. VI. 9. Φωνὴ pu τῇ πόλει ἐπικληθήσεται. Comment.
Φωνὴ XUDLCU , ó μευσγενὴς υἱὸς χαὶ λόγος τοῦ ϑεοῦ χαὶ M. d τῇ πόλει χληϑήσεται" τῷ χρι-
GIRO oc ἀγὼν πνεύματος χληϑήσεται ἐν τῷ ἄν βαπτίσματι " χαὶ σώσει φοβουμένους τὸ
ὄνομα αὐτοῦ" ἔστι δὲ Θεούπολις ἡ ᾿Αντιόχεια., ἐν ἢ τὸ πρῶτον χριστιανοὶ ἐπεχλήϑησαν χάριτι"
πρὸ τούτου γὰρ γαλιλαῖοι ἐλέγοντο" ἔστι καὶ ἡ ἹΚωνσταντινούπολις τὸ βασίλειον ἔχουσα" ἔστι καὶ
Χριστόπολις χεχληρωμένη εὐσεβῶς τὸ ἐπώνυμον εἰς ἐπίδοξον. (Fuit autem Christopolis in Ma-
cedonia. Videsis indicem fabricianum episcopatuum B. Gr. T. XIII.) |

1) Scholion. Τοῦτο δ᾽ ἡμεῖς οὐ ποιὸῦμεν ἐν τῶδε τῷ βιβλίῳ, ἤτοι οὐ καλλιγραφοῦμεν τὸ μόνα xa) ἱστορίαν
χαὶ οὐ μετ ἐξηγήσεως κείμενα. ;

PRAEFATIO. IX

Cod. f. 42. Ad Abdiam v. 4. Κατασκηνοῦντα ἐν tci; ὁπαὶς τῶν πετρῶν. Comment.
, ' ^ , » ,
Ὅπου ἐὰν ἑαυτὸν ἀποχρύψηῃς, cu λάθῃς, xav ΚΚαζαρόφρων γένῃ, χἂν Ῥωσόφρων, xo» ἐς Πάτξι-

^

χας (infra IIZctax. ) τραπῇς , &xELStV σε Χριστὸς ἐχμοχλεύσας ὀλέσει.

Cod. f. 58. Ad Sophoniam cap. III. 9. Μεταστρέψω ἐπὶ λαοὺς γλῶσσαν. Comment.
Ἐπὶ λαοὺς πολλοὺς Ἰούδα καὶ ἐϑνῶν δέδωχε κύριος κατάρχειν πάντων αὐτῶν γλῶσσαν τὴν Ῥω-
μαίων. ἐκέῖϑεν ἑαυτῷ ἐκλεξάμενος τὸ βασίλειον" καὶ οὕτως ἐπιχέχληνται πάντες τὸ ὄνομα χυρίου
Χριστιανοὶ λεγόμενει. ( Mopsuesteni explanatio p. 266. satis differt.)

Cod. f. 64. Ad Zachariam cap. VIII. 20. Comment. Μία xai μία πόλις ἐστὶν ἡ πά-
λαι "Poun , xai à νέα Κωνσταντινούπολις. (Aliter ptactenua p. 327. cum adn.)

Cod. f. 71. Ad Zachariam cap. XIV. 20. Ἔσται τὸ ἐπὶ τὸν χαλινὸν τοῦ ἵππου. Com-

^ /

1 ͵ ei^ I ὰ « , ἢ «po^ ! 1 c ^o ^
ment. Τοὺς τιμίους Ὥλους σημᾶινει. cuo ἡ μαχαρια Ἐληνη Κωνσταντινῳ τῷ “είῳ βασιλει τῳ

4
NÀ ,

υἱῷ αὐτῆς εὑροῦσα δέδωχε, καὶ ἐποίησε σαλιβάριον τῷ ἵππῳ αὐτοῦ, χαὶ Ot αὐτοῦ ἐνίχα τοὺς πο-
λεμίους. ( Aliter omnino Mopsuestenus p. 361.)

Cod. f. 82. Ad Esaiam cap, II. 2. Ἔσται ἐν ἐσχάταις ἡμέραις ἐμφανὲς τὸ ἔρος TCU γυ-
ρίου , καὶ ὃ οἶκος τοῦ Θεοῦ. Comment. Ἐμφανὲς γέγονε τὸ ὄρος κυρίου ἡ νέα Ἱερουσαλὴμ. ἡ

€

' € / ' e ἢ 1). 2) , ^ , ͵ € ͵ ἣ 1
vitx Popn, ἡ Κωνσταντινοὺ tcv μεγάλου πόλις , ἔν ταις ἐσχάταις ἡμέραις, xat πᾶντι ποὺ πε-

O^

βἴβλεπτος iv ὅλῳ τῷ χόσμῳ" διότι Χριστὸς ἐν αὐτῇ οἰκεῖν τε χαὶ βασιλεύειν ἡρετίσατο ἀεί"
δὲ εἶχος τοῦ Θεοῦ ἢ ἐπ᾿ ἄχρων τῶν ὀρέων, ἡ μεγάλη ἐχχλησία ἐστίν" ἐπ᾿ ἄνρων γὰρ τῶν ὀρέων
$ i por E πρό ας proms
κατὰ xcpugüe ἵδρυται, μέγα ϑαῦμα χαὶ ἀμίμητον πάσαις γενεαῖς ἔργον ὑπάρχουσα, ἥτις wai
χαλεῖται τὸ τοῦ Χριστοῦ ὄνομα Σοφία, οἱονεὶ ὁ τοῦ θεοῦ λόγος. Magura , ἔφη ὃ βλέπων,
ὑπερανὼ τῶν ΄βουνῶν. χαϑὼς ὁρᾶται πάντοϑεν πέριξ ὡς ot Sev ὑπεράνω ὑπεξέχευάα τῶν
entà βουνῶν τῶν λόφων. Ὑπερύψωται δὲ xai τὸ Sl ὄρος εἴχευ κυρίου . ἐν ᾧ αὐτὸς μετὰ σώ-
ματος χεχἄϑικεν , ὑπεράνω τῶν οὐρανίων. ἀγγελικῶν δυνάμεων, ἡ Θεοτόχος ἐμφανέστατα. ( Vides
testimonium pro summa dignitate Deiparae, vel etiam pro eius in caelum assumptione.)
Cod. f. 165. Ad Hieremiam cap. IV. (5. Φωνὴ ἀναγγέλλοντος ἐκ Δὰν ἥξει. Comment.
Ἔστι δὲ ταῦτα γῇ τοῦ Δὰν, vat φυλὴ χαὶ λαὸς αὐτοῦ, ἡ, ἀπὸ Χαζάρων xat μέχρι τοῦ Aaycu-
βίου ὁρᾶται" ὅτι ἐξ ἀρχῆς ὁ Δὰν, ὁ xxi Ἔδωμ, ἐν τούτοις χατῴχησε, xai τὸ μιαρώτατον γένος
αὐτοῦ, ἀφ οὗ γε εἰσὶ τὰ πολύσπορα ταῦτα ἔθνη, Χάζαρος, Ῥὼς, Σμορδὰς, Πάτζανες, Τοῖρ-
xot οἱ xat ᾿Αῤῥαβες, Οὔννοι οἱ χαὶ Κότραγες ( Vide Theophanem ed. paris. p. 297.) οἱ
δὲ xat Βούλγᾶρες" χαὶ οὕτως ὠνομάσθησαν xai ποταμοὶ αὐτῶν, γαὶ πόλεις αἱ ἀπὸ τοῦ Δὰν
φκισμέναι, Δάναϊς, Δάναπρις., Δάναστρις, Δανούβιος.
᾿(οά, f. 176. Ad Hieremiam cap. XXV. 12. Ἐχδιχήσω ἐπὶ τὸν βασιλέα Βαβυλῶνος etc.
Comment. Ἐν à γὰρ μέτρῳ, αὐτὸς εἴρηκε, petpüe , ἀντιμετρηϑήσεται σοι" “Οἱ γοῦν Σχύϑαι
πιχρῶς χατεπαναστάντες τοῖς Ῥωμαίεις ἡμῖν, ὠχμαλώτευσαν χρόνοις οὐκ ἐλίγεις ἀνδραποδίισαν-
τες) χαὶ πολλὰς πόλεις ἑλόντες ἐν ψευδορνίᾳ, ἃς καὶ ἀναμοχλείσαντες ἐξαυτῆς ἤγαγον ἄντας
τῇ ϑεηλάτω γαίᾳ τῆς δεινῆς Βρουλγαρίας , xat τοι φρυχτεῖς ὅρκοις ομωμονότες, vat ἀσφαλῶς τὸν
λαὸν τοῦ ϑεοῦ ἐμπεδώσαντες, γἀχεϊσε πολλαῖς ἀνάγχαις χαὶ παλιῤῥειαις τὸ ἀνϑρώσινον ἅπαν
ὥλετσ ὃ ὁ ϑεὸς ὁ δίχαιος ἔνδιχος ϑᾶττεν ἐπισχεψάμενος, τὰ: ἰδίας αὖϑις ἑχάστῳ πατρίδας ἀπὲ-
δωκε , xat τὴν ἀνϑυποστροφὴν igemoata, δεινὸν τῷ τυράννῳ pipa τῷ Συμαιώνῳ ἐπ ιστησάμενες"
εἴτα τὴν ἔνδικον & ων. ἐπαγαγὼν , τὴν Σχυϑίαν ἅπασαν χερσὶ πολεμίν ἀνήλωσε καὶ ἠφάνισε
καὶ πατάξας ἁμαρτήσαντας λαοὺς διὰ ειρὸς ἁμαρτωλῶν, ἐπὲστ pep λοιπ πὸν ; zat ἐξεζήτησε cá
αἷμα αὐτῶν ὁ κύριον ὅρα οὖν χαὶ σχέπει ὁ τυρανν:ς. σχάπει χαὶ φρίξον, xxi τοῦ δεινοῦ ἀπε-
στοιχε, ἵνα μὴ πάϑῃς ἴσα ἔργων ὧν πέπραχας.

-

X ; m — 'EDITORIS

Cod. f. 199. Ad Daniehelem cáp. II. 41. Baüdla degré 8 ἔσται" elc. Comment,
Τὴν ἀπὸ τῆς παλαιᾶς Ῥώμης ἐπὶ τὴν νέαν Ῥώμην διαίρεσιν αἰνίττεται, xoi ὅτι ἡ τῆς νέας
χραταιωϑέισα τὴν παλαιτάτην πρωϑυστέραν πεποίηχεν elc. Εἰ γὰρ χαὶ μιᾷ τῇ πίστει ὁμονεοῦ-
σιν ci νῦν ἐν τῷ videt ὄντες TUM fte ὃ νέας χαὶ ὁ παλαιᾶς, ἀλλ᾿ οὐχ ἐν βουλῇ,
ὡς εὐδὲ οἱ ἀπ᾿ αὐτῶν χριὄμενοι, cl εἰσιν ὁ Σχύθης, καὶ εἴτινες ἄλλοι: πλὴ ἦν ἡ νέα Ῥώμη παν-

τας ὑπερέξει. ( Viden' religiosis statum , fastumque simul byzantinum ? )

Exin loca quaedam theologica adnotabimus, citata tantum ,
brevitatis gratia, codicis pagina.

Cod. f. 10. b. De ss. Eucharistia. Φάγεται ἐν ἀγαθῇ κοινωνίᾳ τὰ ἔϑνη uita ἀγγέλων
Θεοῦ, καὶ τῶν πιστευσάντων ἐξ Ἰούδα τῆς ἀχράντου γνώσεως αὐτό τοῦ Χριστοῦ, καὶ τοῦ τι-
μίευ ἐν μεθέξει σώματος χαὶ αἵματος γενήσινται. ltem f. A3. Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ὡς ἄρτον"
χαὶ τὸ θεόβλυτον αὐτοῦ αἷμα, πόμα. Postremo f, 57. ad Sophoniam cap. I. 7. Ἡ χατὰ
νόμον ἱερωσύνη ηὐλόγηται διὰ τῆς ἐν τῇ χάριτι λατρειας. χαὶ ἀναιμάκτου ἱερουργίας τοῦ Χρις οὖ"
πρεφερεστέρα γάρ ἐστιν αὕτη τοῦ πάλαι νέμου διὰ Μελχισεδὲκ; τεῦ εἰς τύπον Χριςοῦ τοῦ mpo-

y ' 5 Li D , ῆ ^ OZ δὲ Y. 7 1 & ᾽ x de
τοῦ γαὶ μξγαλου ἄρχιερεωξ, μυςίχως ευλογηθέισα etc. Οὕτω 06 xat ἡτοιμᾶσε τὴν ϑυσίαν αὐτοῦ"

: i € ^ 1 ' 9 A , I € » ΄ iU] el £4) : 1
εὕτω χαὶ ἥμιν παρέδωχε Sudy αὐτῷ. τὴν ἀναιμαλτον ιεἐρουργιαν" γαὶ οὕτως ἡγιασε xou ἁγιάζει

' * 1 ^ c ᾿ A Y M ! LÀ c ᾿ ^ P PN
τοὺς γλητοὺς αὐτοῦ" ὅτι οἱ μὲν xata Λευΐ, διὰ χτηνοθύτου αἵματος" ci δὲ τοῦ Χριςοῦ, μᾶλλον

V M , "à c ! à “, N c M n δὲ ^ , , "
δὲ vet ZU , QUEHTIRCPM αυσιας" τοῦτο Ro o Με Ls ἐκ τῷ Mise shape ὅτε

i

[^

xat δι ἡμῶν τῶν ἱερέων αὐτοῦ 2 αὐτὲς πάντας.
De Trinitate contra Iudaeos loquitur f. 11. et 59. seq. De divina oeconomia f. 90.

et 151. Contra haereses f. 45. 51. 110. Primo loco permultas enumerat haereses,
sed nihil novi. Secundus locus ita se habet , ad Habacuci verba cap. II. 15. Ὁ πο-
᾿τίζων τὸν πλησίον αὐτοῦ ἀνατροπῇ θολερᾷ. Comment. Πρὸς τοὺς ϑεομάχους αἱρετικοὺς αὕτη ἡ
pd ἐστιν, ὅτι οὐ μόνον ἑαυτῆς , ἀλλὰ δὴ xai πολλῶν παραΐτιοι ἀπωλείας )ίνονται: πὸότίζουσι

λ M / E 1 Y 7 « Y Y A ϑν- ἢ ^ e E »
γὰρ τὸν πλησίον ἀνατροπὴν SoÀepa) , τυφλωσιν νοῦς , x«t χΏρισμον ἀπὸ θεοῦ" αἵρεσις cw ἔστι

/ 1:4 (^C mx , € x ^ 5 e A l idi a i , ν
τυφλωσις , γχχαθ Ἣν ὁ ὁρῶν cvy ope elc. Δοχφυμεν cu» ἐχάστος κατὰ τὴν ἰθιᾶν «pe OXELXV. χρινον-
^ e A ^ 1 3 Ss ἢ, ἂν
τῷ Θεῷ καὶ δια τοῦτο τὸν xat ἀλλήλων.

τες τῶν πραγμάτων τὰς φύσεις , ἀρέσχειν τάχα χαὶ
ἀναῤῥιπίζουσι πόλεμον ἐν τῇ πρὸς ἀλλήλο "ignia χαὶ ταὶς τῶν ἀντικειμένων ὑπολήψεων xat
δοξῶν Fre τῆσδ᾽ ἀλλ᾽ dis ede «cow; ὄντας αὐτου. Denique f. 110. Τινὲς ἔδοξαν ματαιοπο-
γήσαντες εἰπεῖν; μετὰ τὴν συντέλειαν ἔσεσθαι ἀνάκλησιν apapus M» ex κλάσας ἐν χιλίοις ἔτε-

σι, ὧν ἐςξὶν ᾿Ωριγένης ὁ ἄθλιος. χαὶ ci ἀμφ αὐτὸν ἄλλοι ματαίοφρονες . οἱ τὰς ἀλόγους μετεμ-

/ D" YE 4 "TANT Y L M A δὲ 3 3 “λ x 3f evo ἀν ἐν dal HE. »
ψυχώσεις λογιχόις Kane ocn ἀϑεότητι" τινὲς δὲ αὐτῶν ἐτόλμησαν εἰπεῖν xat δαιμονας ἀποχα-,
7

ϑίστασϑαι πάλιν εἰς τὸ ἀρχαῖον ἀξίωμα, ὅπερ δύσχολοῦ, : »^
Contra ludaeos plurimae sunt Basilii nostri invectiones. Unam proferam ad Ζα-

chariam cap. Xll. 11. cod. f. 10. Τὴν £x πολεμίων ἐχτομὴν λέγει. ἣν ἰουδαῖοι ἔπαϑον διὰ

33/4 / » 0^ M M € NO 2-1] QU QE ie] e m Jn Y '
τὰς ἀπειροὺς καχίας αὐτῶν. χαὶ tolg ἑπτὰ ἐχδιχούμενοις ὡς ὁ Kotv mepummentamagt τὶ δὲ τὰ

, » , m 4, «4 ͵ n ͵ »"Ἀ ^ ^ ,
ἑπτὰ ἐχδιχούμενα ἐστιν ἐν ibis. Vioc ὦδε. α΄. Ὅτι cux ὀρθῶς διείλοντο τὰ τῷ θεῳ εἰς
Θυσίαν ὄντ α΄ ἐξαίρετα, ἀλλ᾿ αὐτοὶ πάντα ἐϑοίνιζον ἰουδαϊοι: β. Ὅτι καὶ ἁμαρξάνοντες ἀνασφῇ-

λαι πρὸς ἐπιστροφὴν χαὶ μετϑμεχω οὐχ ἐβουλήϑησαν' y. Ὅτι φϑόνῳ προσ rite φονᾷν ἦϑε-

».1 ,
λον, ὡς ἐπὶ τινι Spacvvoutvet μανίᾳ παρὰ τὸ Otoucy" δ΄, Ὅτι ὀόλῳ. τὴν εἰς ϑεὸν εὐσέβειαν

) » 4 ^ ! * ο 7 ^ /
ἔχοντες, Epyo τὴν ἑαυτῶν xavixy Gmizeuz ἐδήλωσαν. €. Ὅτι ἐπ᾽ αὐτὸν τὸν ὄντα λόγον τοῦ θεοῦ

PRAEFATIO. xi

xxi ϑεὸν͵ τὴν μιαιφονίαν παρανόμως εἰργάσαντο. ς΄. Ὅτι d ἐπραπείς. ὄντες, ἑαυτοὺς διεψεύσαν-
τος τοῦ ATUM τοῦ Scu πρὸθυμούμενει. ζ΄. Ὁτι πρὲς οὐδὲν τὴν ἄμυναν δοχοῦντες, ἀνϑ᾽
ὧν ἐτόλμησαν εἰσεπράχϑησαν, ἄχος εὑρόντες καὶ ὄλεθρον etc. Brévius ad Amosum cap. VIII.
A. Cod. f. 95. contra eoslem ludaeos. Τὸ φιλοχερδὲς ἰουδαίων ἐστηλίτευσεν ὧδε, ὅτι δὲ vol
δ αὐτὸ ἐλαύνουσιν ἑαυτοὺς ὡς ἀραβικοὺς λύχας (alibi eosdem Iudaeos dicit λυχ:γνωμους)
οἵ φιλόπλουτει ἁρπάζοντες , ἀδιχοῦντες etc.

Ad crisim biblicam quod attinet, duo saltem insigniora loca exhibebimus ,
contra interpretem Aquilam.

Cod. f. 18. Ad Oseam cap. VII. 1. Κλέπτης etc. Comment. Κλέπτης ἐστὶν ὁ ᾿Αγύ-
λας, ὃ ὃς ἐν τῇ ὁδῷ τῆς ἰδίας πλανύήσεως καὶ ἀπωλείας αὐτοῦ ἐξέδυσεν ὡς λῃστὴς τοὺς Ἑβραίους
πάσης ϑεσγνωσίας.. μεταστρέψας τὴν γραφήν ᾿μεϑόδῳ τῆς ἀπατηλῆς αἱρέσεως sica χαὶ mapa-
δοὺς téig ὁμοίοις" συνᾷδουσι γὰρ αὐτῷ toig ἐνδιαστρόφοις ῥήμασιν αὐτοῦ" οὗτος γὰρ ὁ ᾽᾿Αχύλας ἐξ
Ἑλλήνων ὧν, τῶν ἔξω γνῶσιν ἔχων, τῇ τοῦ διαβόλου. μαστραπότητι, μετὰ τὸ βαπτισϑῆναι vod
χριστιαῖνον γενέσϑαι,, περιτμηθεὶς xai ἰουδαίΐσας μετέστρεψεν . ὡς ἀνωτέρω εἴρηται, τὰς ϑείας
γραφὰς . χαχῶς διδάξας τοὺς Ἑβραίους τῇ μοναρχίᾳ ἐπερείδεσϑαι.

Cod. f. 68. Ad Zachariam Ap. XI. 12. de paschali. caena quam Dominus anticipavit
ita scribit Commentator. Εἰδὼς ὁ πάντα εἰδὼς τὴν ἐχείνων μοχϑυρίαν,) vat τὴν οἰχονομίαν
εἰς συμπέρασμα εἶναι. ἵνα μὴ δοχῇ ὡς ἀντίθεος εἶναι, μυστικωτερέν πως τὸ πάσχα ἐπείησεν"
ἐγίνωσχε γὰρ ὅτι cUx ἣν αὐτῷ εὔϑετος ἡ τοῦ σαββάτου ἐχείνου ἡμέρα τότε, ἐπεὶ ἦν τὸ πάσχα
τῶν ἰουδαίων᾽ piter CE βονλόμενος τὸ νομιχὸν καταπαῦσαι, χαὶ τὸ αὐτοῦ tidie. rue
χαὶ γέγονε, τῇ τῆς mia :tng ἑσπέρα ἐν tQ τοῦ Ἰακώβου οἴχῳ λοιπὸν τὸ πάσχα πεποίηχεν" ὅπερ
ἰδὼν Ἰούδας, ἔ ἔχων τὴν ἐλεεινὴν τοῦ διαβόλου γνώμην. χαὶ ὡς φιλάργυρος ἡττηϑεῖς, ἀπὸ τοῦ δείπ-
you ἔϑραμεν εἰς τοὺς ἀλιτηρίους ἐχείνους ἀρχιερεὶς ᾿Αννᾶν xat Καϊάφαν . ἔτι χαϑεζομένων αὐτῶν
ἐπὶ τοῦ δείπνου, xai τὸ μυστύήριον εἶπεν αὐτεῖς, ὅτι, φησὶν, ὁ Ἰησοῦς τὸ πάσχα viv ἐπείησεν"
οἵ τινες ἀχούσαντες χαὶ τῷ χόλῳ ζέσαντες, ἐξαυτῆς ἐζήτουν χρατῆσαι τὸν Ἰησοῦν. Mox de il.
lo celebri apud Matth. XXVII. 9. Hieremiae testimonio, ita pergit commentari. Ἰςέον
ὅτι ἐν τῷ χειμένῳ “Ἱερεμίου τοῦτο οὐχ εὗρον" διὰ δὲ τὸ ἐμφέρεσϑαι ἐν τῷ ἁγίῳ εὐαγγελίῳ τόδε
τὸ ῥῆμα, τέϑεικα τοῦτο' τὸ δὲ ἐχλελεέῖφϑαι τὸ ῥῆμα 6» Ἱερεμίᾳ, ἴσθηθι ὅτι πολλὰ παρεσύ-
λησαν οἱ ἀπὸ τῆς θεοκτονίας τοῦ κειμένου, καὶ μάλιστα ὁ ἐμβρόντητος ᾿Αχυλας" διὸ xai σωζομέ-
νων ἔτι τῶν npegerp», e ϑεῖοι εἰαγγελισταὶ ταῦτα ἐν εἰδήσει ἔχοντες ἔγραψαν μὴ yao νιμί-
σῃς εἶναι ἀργύρια ἐν χαράγματι À* ὁ γὰρ τοῦ κεραμέως apos , ἐράστιος ἀγρὸς ἦν wa ἀξιότι-
μος, ὅϑεν ἡ τοῦ ματαίου πλούτου ἀγάπησις εἶλξε τὸν προδότην δ αὐτὰ τὸν διδάσχαλον προδοῦναι.
(Addatur haec prophetici testimonii explicatio tot illis veterum ἃ Calmeto in com-
mentario ad Matthaeum recitatis. )

En autem totius commentarii optima clausula cod. f, 207.

΄

Ταῦτα δὲ κατὰ τὸ ἡμῖν ἔμεν: ὦ γνήσιοι, ἐχτεϑείχαμεν, εἰς εἰχοδομὴν xot ὠφέλειαν πολ-
λὴν τῆς opea ἐχχλησίας ἁγίας" εἰ δὲ τὶ πᾶρίλειπε ; μηδεὶς ϑαυμάσει" οὐδὲ γὰρ ἐν τοῖς μεϑ᾽
οὗ χρεία ἐστὶ χατὰ ψυχὴν tél; ἐντευξομένοις . χαὶ εὐ πάντα λυσιτελήσει πᾶσι τὰ μυστικωτατα
γινωσκόμενα" παρήχαμε ἐν οὖν ἑχοντὶ τὰ πολλέϊς μὴ ἀνδαν:ῦντα" εὖ γὰρ πᾶσι σπουδῆς ἄξια πάντα;
ἐν δὲ τῶς ὀφείλουσι τὸ μαριαριστὸν φύσει ἀποδιδόαμεν τέρμα: ἐπὶ τοῦτο xad τὴν ὁρμὴν εξ ἀρχῆς
συστάνοντες , εἰς Χριστὸν τὸν λόγον ἐπεδειξάμεϑα, χαὶ ἁγῶνα - ἐν ἐσϑλὲν σροτεϑύήχαμεν tcU

XII Y EDITORIS PRAEFATIO.

^ UI ^ " 3 sy Ml A Φι)ῇ M ^ 2€"
δεῖξαι καὶ δηλῶσαι, ὅτι xt χαὶ ἔταϑε. χαὶ ϑανὼν ἀνέστη , χαὶ ἀνῆλθεν εἰς οὐρανοὺς μετα
M 5 e , ^ ew M 3o» » 0 c 3d Α , ' ͵
σαρχος , xxi αὐϑις ἥξει ἀποδοῦναι ἕχαστῳ xaTa τὰ ἔργα αὐτοῦ" καὶ ὅτι ϑεὸς ἰσχυρὸς , χτιστῆς
1 Y -“ , € Li , 1 * 4 ^ “
τε χαὶ ποιητὴς τῶν ἁπάντων ὁ Χριστὸς égt, προαιωνιος, συναϊδιος τῷ πατρὶ χαὶ τῷ πνεύματι,
A ! ^ / λ M U e ABER. A
xat νέος χαὶ BUM LI δια τὴν σαρχα" εἰς ὃ αὐτὸς viog ὃ μονογενὴς ἐχ sepa. πρὸ αἰώνων
μὲν δίχα μητρὸς , ἐπ᾿ ἐσχάτων δὲ δίχα πατρὸς ; ἀτρέπτως, ἀφύρτως , ἀσυγχύτως,, ὑπὸ ἁγίων
ἀγγέλων ἀνυμνούμενος , χαὶ ὑπὸ πάσης κείσεως δοξαζόμενος.
, '
Ὑμεῖς δὲ, ὦ θεία Χριςοῦ μεολαία, τὸ εὐσεβὲς χαὶ χριστώνυμον ποίμνιον. ἡ ϑεόπλοχος xol
χρυσοπαμποίκιλος σειρὰ) φυλάξασϑε τὴν χαλὴν αὐτῷ παραχαϑήχην τῆς πίστεως ἀσινῇ χαὶ ἀμεί-
ὠτον᾽ χἂν δέοι παϑεὶῖν διὰ Χριστὸν , ὑποίσωμεν ἵνα iP ceni xat λαμπρυνθῶμεν xày δέοι
δύ αὐτὸν ἀποθανεῖν, giu ue , ἵνα xat eutibuger, xot συνδοξασθόμνν αὐτῷ τῷ δὲ ἡμᾶς
παϑόντι; Saycvtt , τάφθαιν χαὶ dhuovrdyrt πάντα τὰ ἐν κτήσει δῶμεν τόις ἐθέλουσι, μόνην δὲ
τὴν εὐσεβῆ ἡμὼν μὴ ἐροώμεϑὰ πίστιν. igo τὰ Καίσαρος Καίσαρι : xai τὰ θεοῦ τῷ St.
Τὸν θεὸν PPP μὴ ἐλλείπωμῳ í ἀγαπητοὶ , ὃ yap φόβος αὐτοὺ φυλαχτήριόν ἐστι μέγα: ἐκ-
χλίνει γὰρ "ms ἀπὸ γαχοῦ, χαὶ ποιεῖ ἀγαθὸν ὃ φοβωμενὸς τὸν χύριον᾽ τοῦτο σχοπήσωμεν, xad ἕν
g Ron, τὸ μὴ τοῦ ϑεοῦ ῳβῆσθαι τι πλέον. Xp ὃν φιλήσωμεν ὡς ὁ Πέτρος, χαὶ αὐτὸν
ὑπὲρ πάντα τποϑύήσωμεν,, τὸ Bon ἐράσμιον τὸ dn ἐφετὸν , τὸ φῶς τὸ ᾿ἀνύχτερεν. Τὸ
qox τὸ ἅγιον see , χαὶ αὐτὸ duel. ὅπερ ἐν ἁγίῳ μετέσχομεν τῷ βαπτίσματι:
τοὺς τῆς ψυχῆς ἡμῶν ἄρνας ἐν cog, τοὺς τοῦ νοός τε λογισμοὺς ἀγαθοὺς αὐτῷ εἰς ὀσμὴν εὐω-
δίας τῷ ϑεῷ ἐνεψέγκωμεν» ἐν See ἐργασίαις ταὶς πρλετριαῖς ἀρεταῖς χαταχαλλυνόμενοι' ἐπ-
οφθῶμεν αὐτῷ καθ᾽ ἑχάστην μὴ κεναῖς ταῖς τῆς ψυχῆς χερσὶν, ἀλλ᾿ ἔτι χαλὸν ἐν δικαιοσύνῃ σω-
' E ^» e*t &.€-^ , , Σ S6 :A / λ ^5 / pe ^ e
φροσυνῃ xat ἀληϑείᾳ μεθ᾿ ἡμῶν ἐπιφέροντες. Σεβασϑῶμεν δλοψύχως τὴν ἐγγυητρίαν τῶν ψυχῶν
-- Ln 7 9 1 "1 t ^ 7 ^ ' Hi ΄ dv. .
ἡμῶν͵, τὴν σωσίκοσμον ἐλπίδα, τὴν τῶν ἁμαρτωλῶν σωτηρίαν, τῶν δικαίων τὸ ἀγαλλίαμα, τῶν
, ! M / , L4 , M LÀ ! ᾿ € 1
ἀγγέλων τὸ πολυέραστον Eyxallemiwpa , Μαρίαν τὴν ἀχραντον εοτόχον , τὴν ἄγιαν παρϑενομη.-
[4 A ! ὔ ^ ' ^ 3 , ' A ^ ,
τροΐεον, τὴν μεγάλην προστασιαν toU γένους τῶν ἄνθρωπων. Τιμήσωμεν τοὺς. θεοῦ ἁγιους ἀγγέ--
Y ^ 1 ^ ' ^ "Wy , λ Li ^ E"
λους) xat σεβασϑῶμεν τοὺς τῷ "pw TCU χυρίου οὐλὰς d rie ) τοὺς πῶς τῶν ψυχῶν χαὶ
τῶν σωμάτων ἡμῶν. ἐπὶ τοῦτο δὲ πρὸς ϑεοῦ tH EHE Τιμήσωμεν τοὺς ἁγίους μαθητὰς xai
ἀποστόλους pe , ὡς ὑπὲρ MS ᾿πολλὰ γχοπιάσαντας. Μριαρίσωμεν τοὺς ϑείους προφήτας , οἱ
βλέποντες προεσχκίρτων χαὶ συνέχαιρον τῇ ἡμῶν ἀναβιώσει. οἱ Χριστὸν σαφῶς προφητεύοντες. Τι-
, ; 1 A 7» e , Ω ^ € ^ A ! te
μήσωμεν τοὺς σοφοὺς διδασχάλους τῆς οἰκουμένης ἀρχιερέϊς , tepétc, wat povalcytag , τοὺς Seo
, n2 , 7 ^N H £4 ^ Don ' E , .
εὐσεβῶς εὐαρεστήσαντας. Σεβασϑῶμεν τοὺς ὑπερ τῆς εὐσεβους πίστεως μάρτυρας Gytcug καὶ δι-
' A o m» TE e 1 Y M id 3$! 3 M ^U ! , 1 Y T
χαϊους τοὺς ἀπ᾿ αἰῶνος, οἵ τινες διὰ Χριξὸν τὸ αἰμα ἐξέχεαν. Emt πᾶσι τουτοις. εἰς θεὸν τὸ σε-
M M M M M , 3 , 3 , 3 , LWEICI ! m.
Das καὶ τὴν τιμὴν χαὶ τὴν προσχὔνησιν ἀποδώσωμεν. ᾿Αγαπήσωμεν ἀλλήλους, χαὶ ἀλλήλων τὰ
/ " j ἢ Ἀὐ ρον ἂν Ὁ ΔΑ N ͵ 5. 7 ' ;
πταίσματα συγχωρήσωμέν, ἵνα καὶ ἡμῖν ἀφεϑὴ τὰ πολλὰ mapamtopata* ἀλλήλους τιμησωμὲν ,
“ -“ ' « M ^ [i 3 7 Ἢ , δι » 37.4 , Vo δ ὦ
tva vie βιοτευσωμεν. Ὁ ipee τῆς iiam ταν: ey 1) "e idee ἐπι θυραις τὸ cé-
ho μὴ aged con δὲ xat puris καὶ ᾿πρρσκυνηδιν οἱ πιστοὶ ἀναπεμψωμῶ τῷ πατρὲ.

χαὶ τῷ υἱῷ χαὶ τῷ ἁγίῳ πνεύματι P] γὺν χαὶ ἀεὶ xat εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμῆν.

-

ι

1) Existimarunt multi veteres post millesimum annum fore Christi secundum adventum.

TABULA PALAROSREETHCA . 1

Numeri tantummodo tres ad hunc tomum pertinent; scilicet 1. Theodorus mop-
suestenus 6. Origene 7. Didymus. Reliqui numeri subsequentibus tomis usui erunt.

OEOAOQPOY ANTIOXEQX

EPMHNEIA QEXHE TOY ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂.

E. ἐλεγλον qju ἀβασανίςως ὄλιβάλλαν $ φοροφητικαὶς ὄχιχφεριεύτων pd xj pop od, colum.
x2) ees καϊασκο ἰὼ 3 T ἑξῆς. d ξώμεϑα αἱ aj προφητικῶν σειφίυείας , Sua didbvr(O-,
Ta) τὸ Qe ? dpylo tin iir Oy χρὴ «egy e) τῷ agovo συμβέβηκε 27 λοιπῶν
«esq v: T T2 paucis Δαυὶδ". xaO ἃ «eod ἴφϑέάυν εἰπὼν (ἡ. ἐ ὧν ναλμοῖς ἀπά-
σας τὰς ee 3 T λαὸν ioo pps μεταβολὰς διόντος «eod uns σιγὴ μὰ 3 ὦν μέσῳ agoror
χατεῖχον s ὅτε ἀρκέντως ἅπαντα ποεροιρηκδζος end ys ἐπειδὴ * ) ὄπιφῆναι 3 T καιεὸν σὠυέβη
xu» Oy ἤρξαντο κακῶς. πὰ aca αἱ dic φυλαὶ» 7 ἀοσυρίων ἀντὰς πολιορκέγτων » ἄχρις
p παντελεῖς à «ἀυτὰς TE οἰκείων τόπων ὃ Σενναχηρεὶμ, stir εἰς due pius μετῴκισε Tomus
τῷ τε πόῤῥωϑεν τῷ μακαρίῳ Δαυὶδ' eegae nulpa dei T τῷ 2nd συμβησο δύων gc
muy, T dexlo ἐντεῦϑεν iiam ὅπερ ὅν ES DOE Ἐζεκίαν ἐγβύετο xe? s 4 lI&d»
φυλῆς βασιλάύοντα gu τῇ Βενια μὴν s cenBiDen Ὁ T QQ9^y μάτων ἐγζύϑεν ὃ ὄντων n Sac
χάραις οὖῦ’ φοροφήτας καὶ ee γ)ε T λοιπῶν ? ᾿Ωσηξ μέίωύοντα TO. d: ἀυτὰς ϑεόϑεν " ^im. ϑειόϑεν.

ἐσύ μῆνα. καϑώπέρ, TV ᾿ἰασομψησιν ποιεμᾶμον T os Ἐν Aauid" πάλαι τὲ εἰρημϑμων ὦ p. -.
φεόπαλα!» ὡς ἂν T τε ἐσομδῥων y gem οδὺ’ ἰσραηλίτας ᾿Σποφήνειεν αἰτίας. CMM
460 τῆς αἷδὲ (e ϑεὸν ϑεραπείας τὲ χρὴ γνώσεως. GL di T ἀσωλᾳ x2) ὅσ’ dui μονας
ἅπασαν ἔχοντας T ἀσεείω- δῆλον τε ποιήσειεν ὅτι ἐκ e. τινίθ» σωωτυγχέας γίγνεται (aUa

THEODOR! ANTIOCHENI

MOPSUESTIAE EPISCOPI COMMENTARIUS INTEGER

IN OSEAM PROPHETAM.

apad eos qui temere prophetica verba tractanda suspiciunt, atque ut viam po-
sterioribus muniam , adgrediar, Deo adiutore, ad res propheticas explanandas, ca-
pto initio ab Osea, qui et princeps inter reliquos prophetas aetate est. Nam ex quo
beatus David , sicut ego in superioribus dixi, cunctas quae populo eventurae erant
rerum publicarum conversiones manifeste in psalmis enarraverat, silentium inter-
media tempora occupavit; quia scilicet nihil ab illo vaticinante praetermissum fuerat.
Sed enim statim ac tempus adfuit, quo coeperunt adversa pati decem tribus, As-
syriis eas prementibus, donec funditus avitis eversas sedibus Sennacherimus in ex-
iranea loca wranstulit; quum iam, inquam, factum esset initium calamitatum, quas
genti impendere ^ne ante David praedixerat; Ezeciae nimirum aetate , qui Iudae
et Beniamini tribubus imperitabat ; divina gratia, rebus iam instantibus , prophetas
publice misit, ; primumque in his Oseam, qui quidquid. divinitus illis eventurum
rat nunciaret: quique in memoriam κέν revocans praedictas olim a Davide cala-
mitates, harum mox futurarum culpam Israhelitis imponeret, a Dei cultu ac no-
tione lam pridem aversis , atque ad idola daemonesque perquam studiose conversis:

(1) Videlicet in commentario suo ad psalmos, euius ingentes reliquias nos volumine hoc vel alio
exhibebimus.

1

2 THEODORI MOPSUESTENI
πόῤῥωθεν dt εἴρητο τὰ wu] coesmeico Tu! ϑεᾳῖ Jot, T τότων ἀντωῖν ὄλιςα μἄψῳ χακίαν,
Q πὸ qi ἀυτεὶς óvmva. Τόπον «ροσῇκεν οἰκονομεῖν εἰοίδτι σωφαΐς, εἰς eres ga col) p
τῷ σεασότα Χρις-ὃ σ᾽ άξεώς τε wg) παρεσίας" dee 39 δῆλον ἅπασιν οβυέῶς ὅτι ὃ «ἰδὲ ᾧ
λαὺν κροϑεμονίων δὰ (() cE ὠστών «προσσδοκώ μϑμον φανήσειϑαι ποιεῖται!» Cxdidiooi μὲν
ποὺς dixo. φυλὰς τῇ τὴν ἀοσυρίων ay ua Aootas φυλάῃᾳ 5 fn T τόπων ? sd» μιόνζν.
c£ ἧς πέρ ἤμελλεν ὃ dia om ἀναφαίνεῶζς τὸ x» σεέρχᾳ Χραςύς: ho περ οἰ εἰς cio ῶ-
λωσιαν ὕςερον da wo ray δὲ τὸς ἀντών ἐκείνων QVO g.yoMÁRE "Vzro Νιαβε χοσονόσορ T βα-
σιλαζσαντίΘ- ajo βαξυλωνίων, ἐπανῇϑ εἶν ag. docs πεποίηκεν" ἐπανελϑύντων uiv gd)
Cx 7 λοιπῶν QuAdy τιναῖν εὐαρϑμήτων GE. ἑχοίςης, αἱ Ἰέσα 5 αἰόνης ἐπαναχθείσης ὅλης"
ὡς ἄν 9juorro δῆλον ὅτι ἠσδυύατο μὲν βεληϑεςς ὃ ϑεὸς 4) οδὺ’ λοιπὸς ἅπαντας ἐπαναγα-
γεῖν διμκοίως ταύτῃ" dp Mirac T. λοιπῶν. δὲ uírlo ἅπασων ἴϑετο ἃ φροντίοα., ἀφ᾽
ἧς πέρ ἤμελλεν ὃ σεασότης ἀνασδείκνυᾶδαι Χοιςὸς. 2n κοινῇ τῇ πάντων φανέμδυ(θ. σω-
τηράᾳ" XD 7 τϑτον ἃ όσον πὶ αἵ TJ) erectum y photos ἐτύγχανον ἀναγκαῖαι. δηλξσωμ᾽
ὅτι πάλαι τὸ didbry μένα, rtf ϑεᾳῖ, χρὴ 4/2 τῷ μαχαοζε Δαυὶδ' εἰρημένον.» γυυῦ λαμβανφ
πέρας 5 “δποῤῥήτως ἅπαντα οἰκονομᾶντίθ).» τὸ ael ἀυτὲς τῷ D Ὅπερ ὅν Q ὁ uet eA D
"Quent ποιαΐν ὃ «ῳροφήτης. τὼ «eL (Q) λαὸν ὑπὲρ ὧν ἠσέβουν XD Swap ἐσύ ἄμε. βελίω
μέυύφ ecole: ἄρχεται d& faoc. ;
KE. α΄. !

ςς Aoy(O- κυράς ὃς ἐγβυήϑη «veoc Qons T τῷ Benei, ἐν ἥμιέρεως Ὀξίε ἃ lez Sup.
xz] Ao wo) Ἐζεκίου βασιλέων "Iudiz, sg) ἐν fiepcug ᾿Ἱεροβοὼμ ἡοῦ ᾿Ιωὰς βασιλέως
atque ut idem palam faceret, haud casu aliquo haec mala contingere, sed multo
ante edicente ac decernente Deo, cui et Israhelitarum improbitas explorata erat,
et simul comperta ratio, qua cum his agendum erat, ob viam parandam Christi
domini ostensioni atque adventui. Deus etenim ut omnes certiores faceret, se po-
puli curam gerere propter eum qui ex huius genere oriturus expectabatur , idcirco
tradidit decem tribus assyriacae captivitati, unicam vero retinuit in suis sedibus.
ludae tribum, de qua dominus exiturus erat secundum carnem Christus. Quam
item captivam deinceps abductam propter pares iniquitates a Nabuchodonosoro Ba-
byloniorum rege, redire mirabiliter voluit: quicum etiam de reliquis tribubus exi-
guus numerus postliminio reversus est: interim dum una ludae tribus cum suo
populo omni in patriam se recepit: quo perspicuum fieret, volenti Deo possibile
fuisse reliquas universas haud secus quam istam revocare: verumtamen neglectis ce-
teris, ad hanc unam curas suas contulisse, ex qua dominus proditurus erat Chri-
stus, quum denique: pro communi salute conspiciendum se daret, His ita se habe

tbus, prophetarum quoque vaticinia necessaria erant, quorum ope notum fier
poenas olim a Deo decretas atque a beato Davide praedictas, nunc demumvínfli-

ctum iri, arcana Dei providentia cunctas populi vices moderante. P hanc

videlicet causam beatus quoque propheta Oseas manifeste significat quae" Deo-man-

dante éventura populo erant propter eius impietatem. Sic autem ineipit.
CAP, I.

* Verbum Domini quod factum est ad Oseam filium Beeri, in diebus Oziae
et loathami et Achazi et Ezeciae regum ludae, et in diebus Hieroboami loaso nati

IN OSEAM CAP. I. | 3

'"IdegnA. 5. “Ὡς δχιγραφὴ τις ὅξιν αὕτη τῷ fie Aie qoi , dure τὸν τέ Ὡροφητίω
& πέρ $n τῶ εἰρη μα» χοὶ T κοιοὸν καϑ' Oy selon (gra 2990v ἢ κυρία τἰν ἐνεργειῶν
ἁπανζιχᾶ λέγ Suar Y ἐφότῳ δύποτε γιγνομδύζω" ὡς τὸ «- T λόγῳ κυρία οἱ &payol
ἐσερεώϑησαν * y. ἵνα εἴπῃ ὅτι τῇ ἐνεργείᾳ σωνέφησὰν τὴ Sla ϑείαν ἢ ἐνέργήαν χἀνταῦϑα
Ab s καϑ᾽ lo δαοκάλυψις “ἦν iro ado ἐγίνετο τῷ “ϑεοφητῃ" ἀφ᾽ ἧς περ zum) χοὴ τὸ
λέγειν τὸ € μίωύαιν qui. ἐσορᾶνα d'uom μις ὑπῆρχεν᾽ εἰς δήλωσιν dt axe fes pay , Xj TO
τῷ παφὸς «οροςῖϑησιν ὄνομα" ἀναγκαίως ὃ 264 x9) (Gy) καιοῦν. ἐν ᾧ rep Y ὃ δποκᾳ.
Avv hà ἐγηβυορδύδν auri! ϑαόϑεν ἐμξώυε. τὰ ἐσομᾶνα" λέγ dé ὅτι 3e 9 ὃν χαγοὸν
Ὀξίας πὲ iUam Ados ἃ ᾿Ιωάϑαμ i," Αχαζ x; Ἐζεκίας: ἀφ᾽ ὧν σκοπήσειεν ἂν τις εἰκότως
ὅτι ἀχ ὑπὸ μίαν τινὰ ἁρμονίαν συγζέγραφεν τὸ βιξλίον ὃ eese, ἀλλ᾽ ἐν δζαφόξοις
καιοφὶς τὰς wei c £70 LOU OY δποχᾳλύψοεις d*5o Lo GO" , ἐποιεῖτο T ἐσομένων T phovow-*

, , Axe. 74 ^ , Y 5 £. / EY ᾿ F
«δουμιμνησκόμϑμος ve «EA T ἀυτῶν πολλάκις df qi ἀποκαλύψεως « ϑείας. κὶ δὴ € λέ-
ων ἀυτὰς «ve?s T λαὸν .- εἰς δήλωσιν ἐσομένων" ὧν περ σὴ (gomov (ὃ ὃ κακάομος Δαυὶσ'
εἰς δ àyrli) υὐποϑέσιν φαίνεται zia cot, ψαλμῶς εἰρηκὼς. ὧν ἔχᾳςον X clo. ἐγ(γνομμενἑν
Yao Aviv τὲ ἀντω Q ιἰπόμνησιν τὴ τὸ πνόύ ue O^. ἐνεργείᾳ cuve 9d τὲ χοὴ meos ὃ

. ἑτέρων ὠξεφώνᾳ χρείαν: ἀυτὸς τὸ ei vj) ἀστῶν δποκαλύψεις δεχόμϑυ(Θ» πολλάκις χρὴ

λέγων do AO, ὅσείκις ?5 d ὠντων ᾿δποχοιλύψεων͵ ἠξιῶτο- εἰρηκὼς εξ «ὅσ. 4 "Isdklac
βασιλέας. ὁπέυίκῳ eos τὸ «οφοφητεύειν «δι, γεῖρεν i ϑεία χάθας T ᾿Ωσηὲ. λέγᾷ χρὴ (ὃ
ἐν τῷ Ἰσραὴλ. τῷτ᾽ $5 (Q) ἂν dato φυλαΐς βασιλεύοντα τότε ᾿Ιεεοβοὰμ.. (Q) τῷ "loa;
(jov, €y[ovoy δὲ τῷ ᾿Ιωάχαζ. ὃς ὑὸς é9e9ovd τῷ Ini, ὃς 62 τιμωρίᾳ τῇ τὲ ᾿Αχωὰβ καὶ
πάσης dun] « οἰκείως δὰ 78 φοροφήτε ᾿Ἑλιοσαίε: “οοβαλομδν», ὃ ϑτὸς Ü7r6 9 €T0 ἄχρι
τετάρτης dfodonie on « βασιλείας ἐσεῶς οδὺ ἐξ dum] γιγνομένοις" ὧν Cir» μὸν Lo

regis Israhelis. ,, Hic titulus quidam est , libri argumentum habens, simulque decla-
rans et a quo propheta et quo tempore dicantur haec. Verbum autem Domini pro
yl divina ubique dicit scriptura, quacumque in re se exserat. Velut illud: ** verbo
Domini caeli firmati sunt ,, quasi dicat, vi divina eos fuisse compactos. Porro vim
divinam heic quoque dicit, a, qua futurorum revelatio prophetae fit, dicendique vir-
tus exhibetur, atque ante significandi quae ventura erant. Iam ob sui pleniorem no-

iitiam, patris quoque nomen adscribit: tum etiam necessario tempus adnotat , quo

secundum impertitam sibi divinitus revelationem res posteras praecinebat. Praefinit
igitur tempus quo regnaverunt Ozias et loathamus et Áchazus et Ezecias. Unde
quivis cognoscere queat, haud una continuatim serie scriptum fuisse hunc a pro-
pheta librum; sed prout variüs temporibus futurorum notiones excipiebat, sic va-
ticinia edidisse; facta haud semel earumdem rerum mentione pro divinis ad se ora-
culis, quae in populo vulgabat, ut hunc futuri admoneret. Similiter beatum quoque
Davidem eodem argumento complures cecinisse psalmos videmus, quorum singulos
pro caelesti mentis illustratione atque spiritali admonitione compositos ad vulgi usum
pronunciabat: et ipse videlicet earumdem rerum revelationes saepe recipiens, et
consequenter evulgans, quotiescumque his oraculis dignus habebatur. Iam ubi dixit
Oseas quinam essent Iudae reges, quo tempore ad.prophetandum divina gratia ex-
citatus fuit; ait etiam illum qui Israheli, id est decem tribubus, tunc imperabat
Hieroboamum , Toasi filium , nepotem Ioachasi , Iehu abnepotem: quem postremum
ad Achaabi eiusque domus poenam Deus excitaverat per prophetam Elissaeum: ei-
demque promiserat fore ut posteri eius usque. ad quartam generationem regno po-

*

*

* Ps. XXXII. 6.

&i

4 : THEODORI MOPSUESTENI |

ὃ Ἱεροβοὰμ.» vos μὲν " Ἰωὰς. &yfovO- ὃ τῷ "Iona τεζαρτί(Θ-» ὃ γέγονε Ζαχαρίας
ὃ τῷ ἹἹεεοβοὼμ, 0c, ὃς oi ἐξ βασιλεύσας τοῖς μησὶ verf U mntey- πέρας μὲν ἐπ᾿ dur
d ἐπαγ[ελίας λαβέσοης dV Duae, μεζᾷςασης ἢ λοιπὸν δπὸ τῷ 9Jjoou T Lug αἱ βασιλείας
iP Σελλὴμ» ἀ ow ἀυτῆς ὑπάρχοντα συγ θυείας" παρεληλύϑῳ μὸν ὃν εἰς ? τῷ Ἰσραὴλ
βασιλείαν ὃ “Ἱεροβοὰμ. "Ola βασιλεύονῶος αἴ Ἱερεσωλήμ: GE ὀκείνε Agora T κακῶς
eeglayv ἔλαβον lo ox ho oi 3j) δέκᾳ φυλών, ἄχρις ὃ παντελαΐς ἀυτὰς Qi Ma λώτες

€

1 , c β΄.» , 5 (s
λαβὼν μετῴκισεν ὃ 3] ἀασυρίων βασιλεύς: Dc ἂν εἰκότως X? TÉToy ἃ χαιοῦν ὅπ) rho

φροφητείαν (Q) Chant παρεληλυϑέναι. TJ) τε «eoppnoeov ιἰπομιμνήσκοντα τῷ μιαχαθάε
Aid, ij μνημονόίζΐοντα ἐγ[ύϑεν ἐσύμϑυμα τὰ Μὴ πόῤῥωθεν εἰρημένα afe) ἀντωών- ἃ ud
(αὕτα φησίν.

«ς ᾿Αρχὴ λόγε κυρία «eos Qon». Δῆλον ὅτι ἐνταῦϑεν 7! πρὸς ἀντὸν ὁποχαλύ-
ψέως ἤρξατο ὃ ϑεός: MeAdUd τὲ ὠστω γωναῖχᾳ πόρνξν ἀγωγέῶς.» i δὴ καὶ τοκνώσειϑαι
cE ἀυτῆς: (ἃ vh) αἰτίαν τροςίϑησι" «« dión ὀκπορνόύεισοι ὀκπορνό σφ ἣ 25 ᾿δπὸ ὄπιοϑεν
TÉ κυρλε" », τὸ μὲν ὧν αὐδῳᾳσκουάζαιν τινὰ TU ἀχ ἀρ μοοων ἐξ) σοκάντων τοῖς πολλοῖς
οὗὸ- «oeoQrTa ποιεῖν (9 Ouóv, ὡς (C) Ἡσαΐαν γυμνὸν ἀνυπόδηζον ὀκέλούσεν ἐν puerto
παριέναι! πάντων , (ἢ ὅποσει dy τοιαῦτα , τ ρόόηλον V “ὃ αἰτίαν" ἐπειδὴ γὸ οἱ πολλοὶ T
μδὺ λόγων παρέργως ἀκύειν εἰώθει μᾶν,, ὀκταιροτόμεϑε ἢ «τεὸς Tho vj) γινονδύων τὲ ἃ
ὁρωμδύων ψῳνότητω" xj μιώλιςοι ὅτ᾽ ἂν ἀπῳσδὰ τῷ Gora T ποιᾶῶντίθ» ὑπάρξῃ. εἰκότως ὃ
ϑεὸς δὰ τὸ v) ἰεσαίων ονασειϑὲς a-og.ousoacd πολλάκις GEO" τοροφήτας τοιαῦτα τινὰ
deme rect, Tv. Cos T γνορδῥων χρινότητίθ» Enc esposo πῶς οἱ * λα μανϑενωσι
τὸ rho αἰτίαν x, παιοθεύωνται τὸ déov: ὀκέλούσᾳ τοίνυν TU “οφοφήτῃ πόρνδν ἀγωγέδδαι
yusaztg καινὸν γὸ ἐδ τὸ ἃ «esQirlo ἑλεῶςζ γωναῖχᾳ Taro εἰς Sus λαβεῖν κοινω-
γίαν, ὅπερ ὧν duro! Trou, «ροσέζαξεν ὃ ϑεύς" ἐπειδὴ aur τὲ τοῦ «oes εἰς κοινωνίαν

tirentur: quorum quidem tertius erat Hieroboamus, loasi filius, Ioachasi nepos;
quartus autem fuit Zacharias Hieroboami filius, qui post sex regni menses obiit,
in quo exitum habuit divinum vaticinium ; translata deinceps regia dignitate a Iehu
genere ad Sellemum, qui haud eiusdem cognationis erat. Quum itaque capessi-
visset Israhelis regnum Hieroboamus, et Ozias Hierosolymis imperaret, cladibus coe-
perunt adfici decem tribus, donec eas prorsus servitio addictas migrare coügit rex
Assyriorum. Quare commodo tempore vaticinatum venit Oseas, praesagiorum beati
Davidis memoriam refricans, atque ea iam proxima nuntians, quae multo ante de
ipsis praedicta fuerant. Pergit autem dicere. j

* [Initium verbi Domini ad Oseam. ,, Patet, hinc Dei coepisse fieri ad. illum
revelationes: qui mandat ei ut coniugem meretricem ducat, ex eaque liberos pro-
creet: cuius rei causam quoque addit ** quia , inquit , fornicans fornicabitur terra
a Domino. ,, Sane Deus quaedam a prophetis facienda curat, quae mulus praetér
decorum esse videntur: veluti cum Esaiam coram omnibus iussit nudum et excal-
ceatum incedere. Sed hoc et alia eiusmodi evidenti consilio peracta fuerunt. Nam
quia plerique audire sermones oscitanter solemus; gestorum vero atque visorum
novitate terremur, praesertim si haec absona a facients more sint; merito Deus
propter Hebraeorum incredulitatem dat saepe operam ut talia prophetae faciant ;
nempe ut perculsum novitate operum vulgus, causam rerum discat atque officium
doceatur. Mandavit ergo prophetae ut meretricem uxorem duceret. Porro novum
erat feminam eiusmodi a propheta adsumi in matrimonii convictum: id quod eum

IN OSEAM CAP. I. 5

ώμε: γωναῖκᾳ λαβεῖν X? γόμον oELo- lo τε mgro λαμβάνων σωφρον οἷν erae ὡς
εἰκός" ἀνάγκη γὸ ἀῶ ξενίζεῶς jp ἅπαντας . ὅτι ἀνὴρ τῷ “«ροσήκοντίθ» πολλξὼ ὄιμε-
λείαν ἔχων» χῳτωλιπῶν τὰς ἂν σεμινύτητι πῶς €)) dowoUcar, εἰς γά μου κοινωνίαν εἵλετο
πόρνξν λαβεῖν" ἡ ἢ τῷ γιγνομδύε χαινότης ἀφορμίω ἐσσι τοῦ «esti τὼ «ροσήκοντα
λέγάν «e$; ἀυτάς: Φεὸς τὸ (€ πολλῇ τῇ ήοᾳϑεσᾳ μιείζονα φαίνεῶζ τὸ T ϑεὸν αἱρεῖῶς
ὕτως ἀγνω μόνων dydhaly εἰς ὅπιμέλειαν ἕαυτον κατιέναι" εἴ *& C T aoesqnrlo ϑαυκαςὸν
ἀῶ ἐπειλημ μένα Ἵ «ροσήκοντί(» εἰς πόρνης διμιλίαν χωρεῖν" ἐπειδὴ (ίνων φησὶν ὅξχιμιε-
Agua, T. ἰσραηλιτωῖν πορνικὸν gozrov ma (ove. ondd'ery μένων «ἰδὲ ἐμὰ , Q xo? ἑχάς ἀν
ἡμέραν ἄχρι τὸ σδαῦε9 quur, δηιτοινόντων clo γνώμων, sg) eod, πάντας ἀνϑρῴποις
ys εἰς οἰκειότηίᾳ εἱλομίω 3 ἐμίώ- μετ᾽ ὁ πολὺ ὃ ἔλεγχον d «Qe ἐμιὲ γνώμης ἀκριξὲς
παρέξονται lu ἐπαγομιενίων ἀυτοὶς ὑπ᾽ ἐμοῦ τιμωρίαν" ὅτε τῇ αἰχκαλωσίᾳ «xg dids-
μᾶροι ararcals (ams ἀπαλλόξιοιῦται d γῆς" ἐν ἧπερ οἰκοιεῦτας δχιμιελέίας τὸ σ᾽ ἐμῆς
ἀξιεμένες 528 vj) γόμων μμένειν ὁκελούσω T ijo: ὄνπερ δὴ Qomov 5) * γιωαιξὶν *309-
εἰς κοινωνίαν λαμανομφέναις., Vi Τὴν γα μιυεῶν μιένειν νόμων" ἐφ᾽ ἅπασι ἢ τάτοις, & τἰὼ
«εοσήκεσαν Tj) γινομένων adii ἔχεσιν, ὥϑ᾽ ὧν ποιοῦσιν. 99 ὧν πείσονται σδικᾳίως"
φέρε δὴ σὺ «esp τῇ τῷ γινομοένε χαινότητι Ἐλέγλον d παρ᾽ duri» «ρα τό μᾶρης ποί-
ἡσα! ὠτοπίας.

Πείϑεται δὴ Tiro, ὃ τοροφήτης. 1) ἄγεται «πρὸς γώμιον πόρνζω y ἧς πὴ τὸ ὄνομίᾳ καὶ
? πατέρᾳ λέγ4. ὡς μὴ πλάσμᾳ ψιλὸν τί σοκοίη τὸ λεγόμᾶρον., ἱσοράω ἢ ἀληϑὴς eeasy-
μάτων" γίνεται ἢ ὠυτοῖ κοὶ joo ὧκ ταύτης, ὃν ὀὁκέλοῦσεν Ἰεζραὴλ ὄνομζᾳ ὅδ δα!" ὕτω δὲ
τὸ χωρίον ἐλέγετο ἐν ᾧ τε Ναβεϑαὶ vlo ὠὐδάνομον "zo με μεένηκε σφαγζώ" ἃ plo sg)
Ἰεζάβελ χατεσφάγη. dyxas σ᾽ ἐπ᾽ aum) mvecu ὠὐδῳνο μίας" ἀυτί τὲ C ἅπαν τὸ γᾶος

reapse Deus facere iusserat. Et prophetae quidem licebat legitimi coniugii societa-
tem optare: verumtamen is scortum etiam sibi copulatum, pudicitiam, ut par erat,
edocuit. Necesse porro erat mirari omnes, quod vir officii valde studiosus , omissis
quae pudicitiae laude florebant, nuptias meretricis adpetivisset. Iamvero rei huius
novitas occasionem prophetae praebebat , quae opus erat Iudaeis dicendi; praeterea-
que gravi exemplo monstrandi, quale quantum esset consilium Dei, qui tam in-
gratorum hominum curam ultro suscepisset: siquidem et prophetam mirum erat,
qui frugi vitam elegerat, ad scorti nuptias proruere. Videlicet et ego , inquit Deus,
Israhelitis studeo, qui meretricio prorsus more mecum agunt, singulisque hactenus
diebus hanc mentem retinent; quos tamen ego prae ceteris hominibus in meam
familiaritatem receperam. Sed enim hi paulo post de animo erga me suo coarguen-
ἴα ἃ poena quam eis imponam, cum traditi captivitati , funditus hac regione ever-
tentur, quam hue usque beneficio meo incolentes, iussi fuerant meis praeceptis
obtemperare: haud secus quam feminas in coniugium adsumptas , nuptialibus legi-
bus insistere mos est. Praeter haec omnia, hi haud iustum gestarum rerum sensum
habent, neque cum animis suis reputant quid vel faciant vel merito passuri sint.
Quare age tu, propheta , facinoris novitate susceptam ab his absurditatem coargue.

. Morem iusso gerit propheta, scorto nubit, cuius etiam nomen patremque no-
tat; ne forte quod dictum est, putum figmentum, sed ut vera historia habeatur.
Nascitur ei quoque filius ex hac coniuge, quem lIezrahelem vocari iubet. Ita vero
dicebatur fundus , ubi Nabuthes iniqua nece periit: et quidem etiam Tezabel ibidem
caesa fuit, ut patrati illic sceleris poenas penderet: quia videlicet ipsam cum uni-

Hi
-

6 THEODORI MOPSUESTENI LUN

qn» δ c» v / ' , ἀρ δὰ , qo

T Αχααβ ἀντὶ 4 quoc 7TUUTMG x» 7P€9sU'y Mo θεῖον "Sero Aerew ost Ins. «- Μικρὸν
γάρ, Qnaw , € ὀκοβικήσοω τὸ aue T lefegnA ὅπη 3 οἶκον "In&, C χαᾳ παύσω βασιλείαν
oixs Ἰσραήλ" .. ἀνθ᾽ ὧν 92» Qnaw , εἰς βασιλείων ὑπ᾽ $8 eesy agas ὃ Ing, ἅπαν 7
olus ᾿Αχωὰβ ἀπώλεσεν τὸ 9o (O^ , ὑπέρ τε d! ἀσεβείας ἃ «ἷ φοδανομίας ἐῶ Y? τῷ Na-
βεϑαὶ on τὰ «οοῤῥηϑέντίθ. τετόλμηκε τόπε' εἶτα οὐ cwQeoricis 57 τώτοις, ἐσ" ἀφ᾽
ὧν ἔχυσε χαϑ' ἕτερον φὐδφνενομηκότων ἐφυλάξατο δ αἰδανομίαν: ἅπαντες ἢ οἱ ἐφεξῆς.
τὸ Ἰσραὴλ βασιλούσαντες rl τῷ "AqaaB ἐμιμήσαντο owl: μετ᾽ ὦ πολὺ δὴ πᾶσαν
παύσω τῷ ᾿Ισρᾳὴλ rho βασιλείαν" ἐπεὶ μὴ 5 οἷον τε ἀῶ οἰκείον Ἐχήν βασιλέα Gio vxo
ThO αἰχμαλωσίαν τυγχάνοντας τῷ λοιπῶ. cc Συυίψω ὃ χρὴ τὸ τοζον τῇ Ἰσραὴλ ἐν τῇ
κοιλάσι T Ιοζραήλ' .» Co T μέροις πᾶσαν ὠντωῖν χαλέσας δ χώραν" ἵνα dry ὅτι πᾶσαν

E] Xj , y» , , 3 ^ 3 , e , , es ͵
οὐυτωΐν τίω d'ubnuv ἄπορα κίον ἐργώσομαι ἐν τοῖς οἰκείοις τόποις "umo deus τοῖς πολεμίοις

togam pO», λέγᾷ ἢ τοῖς ἀσσυθίοις.
Εἶτα λέγ ὅτι γέφονεν dr χοὴ ϑυγώτηρ Cw 4 ἀυτῆς γιωυαικὸς,, ἰὼ οὔκ ἠλεηρδῥδν
μ- 4 ex ἣν , E X^ c dbwl : ͵ Dr v
κληϑάσαι κελόύφ. ^zmoumue τι παρεχομδύΐω dfe τῆς οἰκείας 4»e90508Adc τῷ μησὶενὸς
ἔλεις τοῦ lea, Gi ἰσρᾳαηλίτας. ὅδ᾽ ππαντελᾶ di «ἰοφοοϑήσεδδαι aiy pa Aun, οὐ τῇ
duod 7 πολεμίων, δ’ ἀυτεῖ γε dumis πολεμᾶντίΘ. ϑεῶ πυροδύιλως" τῶτο “ὃ δηλοῖ
τὸ * ἀγτιταοσύμδυος ἀντιτώξομαι ἀυτοῖς. .. Eis μείζονα ἢ ᾿δπόσλειξιν γνώμῃ φησὶν ἐμῇ
(ῦτα γμνεῶς «ἷδὲ ἀντὸς. παρέξομαι τὰ XD) ἃ ᾿Ιόσλαν, ἃς ἐλεήσω τὲ τἀπὸ TU dosueloy €
ον, P , 'y , ^ N Fr E" rad
Cacélyug ay κω λωτοῦσειντων τῶ ὅμοια κινοδιιυσύοντας m9 dy: καὶ deActow τὴ d'uutpd
^) c 3 Κρ N. / Ν , 3 3. »Mmn 3,2 , p" ; ,
τῇ ἐμῇ. οὐ τόξῳ xg) ξίφᾳ κὶ πολέμῳ. ἀλλ᾽ Bd τινὶ &yO'esozivy ove uaa. βοηϑεμᾶύες
καθάπαξ. μόνῃ ἢ τῇ ἐμῇ δωυάμφ (QS) τοσῶτον xivd'uvoy dfetsUsovrae: ὅπερ δὴ ποὶ γέ-
9ovey , ἀγζέλου dfe τὴς νυκτὸς ἄϑοφον ἑχφτὸν ὄγοϊδηκοντα πέντε “ελιάεας 3j). dosueAuy

versa Áchaabi familia propter illam impietatem divino mandato Iehu leto dedit. :
Brevi, inquit, poenas sanguinis apud lezrahelem fusi reposcam ἃ Iehu domo, finem-
que imponam regno [Israhelis: quia, ait, lehu ad regni honorem a me provectus,
cunctam quidem Achaabi stirpem delevit, propter scelus atque maleficium , quod
praedicto in loco contra Nabuthem fuerat patratum : verumtamen ipse non satis.
hinc emendatus, ne ab iis quidem se continuit criminibus, quae in ceteris reis vin-
dicaverat: cunctique qui postea fuerunt Israhelis reges, mores Achaabi imitati sunt.
Ergo ociter universum Israhelis regnum extinguam. Nam fieri non poterat ut ii re-
gem haberent, qui deinceps in captivitate vitam erant acturi. ** Conteram quoque
arcum Israhelis in valle Iezrahelis. ,, À parte universam ipsorum regionem appellans:
nempe ait, se cunctas illorum vires irritas redditurum in patrio solo, hostibus eos
subiicientem , nempe Assyriis, |

Deinde ait propheta natam sibi ex eadem femina filiam, quam ** absque mi-
sericordia ,, vocari iubet; quae satis admoneret per suam ipsius appellationem, fore
ut nullam Israhelitae consequerentur misericordiam , sed. generali servitio irretirén-
tur, haud equidem hostium viribus, verum ipsius Dei manifeste pugnantis Hoc -
enim significant verba ** adversans adversabor ilis. ,, Atque ut magis, inquit , de-
monstrem , voluntate mea haec illis accidere , addam Iudae mentionem , cuius con-
tra miserebor, cum in idem discrimen ab Assyriis vocabitur, qui Israelem faciunt
captivum: servaboque illum virtute mea, non arcu vel ense aut bello, neque ullo.
prorsus hominum auxilio fretum, sed mea solius vi tanto periculo ereptum. Id quod
revera contigit, angelo noclu centum octoginta milia Assyriorum acervatim occi-

IN OSEAM CAP, I. T

ἀνελόντίθ»" ὡς φαπίεδαι μδὺ «οὺς φυγἰὼ οἶδ’ λοιπὸς. ἀναντιῤῥηΐζον ἢ οὔὺ΄ Kan τῇ ἽἼερε- -

σαλὴμ “Φἐξαῶς vl) σωτηρίαν. Τίκτεται ἢ πάλιν Q ere D» υἱὸς» ὃν εἰς τί vu εἰρη δύων
βεξαίωσιν., οὐ λαὸν κελόύφ κληϑάζαι" C τἀν αἰτίαν Ay: ** ὅτι ὑμιεῖς οὐ λαὸς με» καὶ
ἐγὼ ἐκ εἰμὰ DM .. ὑμεῖς τε )O ἀπαλλοϊοιωθήσεῶε T. ἐμῆς γησδε κονίας λοιπὸν» κἀγὼ
"| ὡς ἂν θμοζίες ὄντας τοῖς δχικει μένοις ὠκοῖώσω Χαᾳκοὶς" εἶτα Pm ec ὅτι Li dex9 uos
vj ἡων Ἰσραὴλ ὡσεὶ dp» αἵ ϑαλάσσης. (ὃ ἀκ ὀκμυέξηϑήσεται, $ σὲ ὠξωρ,ϑμηϑή-
σεται" 5» μεῖζον. γὸ Lo τὸ ϑαῦμα xg) σαφὴ c ϑείας ὀργῆς (GN) ἔλεγχον παρεχόμδρον , εἰ
τοσότοις ὄντας ἀϑοόον αἰχμιώλωσῖᾳ παρε. μησὲν c ἀὐτωῖν τοσώτων Ὄντων 01d ὥς
οἵας τε ὄντας. ᾿ ; :

ΕἾϑ᾽ ὅπερ €9(0- τοῖς φεοφήταις. uu] μὲν x) τῷ μακαϑίῳ Δαυὶσ' τὸ ἐν μέσῳ D»
λυπηρρὸν κὴ τὼ ἡδέα pheüav, rho τε Uo τὸ xpd'ov μεζᾳββολέὼ fo ψυχαγωγίᾳ T ἐν
TOig χείροσι γινομένων “ κ) tgo φησὶν ἐν Tu τόπῳ ὃ ἐῤῥηθη ἀυτοῖς y οὐ λαῦς με ὑμᾶς.
ἀυτοὶ κληϑήσονται ἡοὶ ϑεοῦ ζαΐντίΘ"" .. Et χοὴ ὃ καχᾳθῖ(Θ» Δαυϊσ' v X) Gio ἀσσυ-
eisg εἰπὼν, ἐπάγφ᾽ " τίς died ὧκ Σιὼν τὸ σωτήθλον τῇ Ἰσραήλ: ἐν τῷ ὄχισφεψαι κύ-
exoy ὃ αἰχμαλωσίαν τῇ λαδ durd , ἀγωλλιάσεται Ἰακώβ, xj εὐφρανθήσεται Ἴσρᾳηλ" *
d'axvüg Ὅτι ἔστι! 19/695 , ὁπάυίκᾳ τίω αἰχμαλωσίαν λύσᾳ πάνπος ἀυτοὶς 0 ϑεός" τὸ 9o
ἀυτὸ δὴ xdv (aU9u. φησὶν, ὅτι ἔνθα δὴ ὀκλήϑησων o) λαὸς. ET. $31 ἀπεῤῥίφησαν 4 «es-
ψοίας αὐ ἐμῆς. ἐνξῦϑα δὴ κληθήσονται τοὶ ϑεοῦ Colvr Q-- iva, ei ré ξονται πάλιν τῆς
οἰκειώσεως τὴς ἐμῆς" χαλαΐς εἰπὼν τὸ ἂν TU τόπῳ. ἀφ᾽ ἕπερ ἀντὸς ἀφελὼν εἰς (e AU TOY
ἐπανάγην ἤμδιλεν πάλιν" ἐπάγᾳ γῶν εἰς μείζονα τῷ λεηομδύε σαφξώειαν" 65 15 σωναχθή-
σοντα οἱ vjo] "Ἰϑσία sg) οἱ jo] Ἰσραὴλ $71 τὸ ἀυτὸ., wj ϑήσονται ἑαυτοῖς ἀρχ ὺ μίαν. καὶ
ἀναβήσονται Cc d. γῆς" s, A4 ἢ ὅτι 2 τὸ εἰς Βαβυλαΐνα αἰχμαλωσίαν Tp αἱ ᾿Ιόσα

dente; ita ut reliqui se in fugam coniecerint, incolae autem Hierosolymorum libe-
ram salutem consecuti sint. Paritur rursum alter filius, quem dictorum causa con-
firmandorum iubet vocari ** non populus meus; ,, causamque nominis addit: quippe
vos haud iam populus meus critis, neque ego vester ero ( Deus): vos enim a cura
mea deinceps alieni eritis , quos ego tamquam extraneos impendentibus tradam ad-
versitaübus. Deinde adiungit, numerum filiorum Israhelis fuisse veluti immensu-
rabilem maris harenam et innumerabilem. Maius quippe miraculum erat, et mani-
festum. divinae irae argumentum exhibens, si tanti numeri populum in captivita-
tem confertim dederet , nemine in tanta multitudine ad ferendam opem idoneo.
Deinde, uti mos est prophetis, et quidem etiam beato Davidi, cum molestis
duleia nunciandi, conversionemque ad laetiora, propter malis laborantium solamen ;
** et erit, inquit, in loco ubi dictum illis fuerat, vos non populus meus, iidem vo-
cabuntur filii Dei viventis. ,, Sic etiam beatus David de assyriacis rebus locutus,
ad extremum addit ** quis dabit ex Sion salutare Israhel? Cum averterit Dominus
captivitatem populi sui, exultabit Iacob, et laetabitur Israhel. ,, Docens adfore tem-
pus, quo captivitatem eorum Deus expediat. Nunc idem dicitur, futurum scilicet ut
ubi Israhelitae vocati fuerant non populus, id est a Dei providentia abiect ; ibidem
appellentur filii Dei viventis, id est eius amicitiam recuperent. Et praeclare dicitur
** m loco isto ,, ex quo postquam illos Deus transtulerat, in eundem rursus erat
reducturus. Subiicit igitur ad maiorem sui dicti declarationem ** et congregabuntur
in unum filii Iudae atque Israhelis , facientque sibi principatum unum, et ascen-
dent de regione. ,, Nempe ait fore , ut depulso a Iudae tribu babylonici servitii iugo ,

p. 18.

* Ps. Xill. 7.
* Ps. CXXV. 1.

v. 1f.

p. 11.

p. 12.

* Ps. LXXIIT. 2.

8 THEODORI MOPSUESTENI
φυλῆς- μία τίς ἁπάντων οδνήσεται ἐλούϑεοία" ὅτι δὴ ὑπὸ juny ἔσονται 9 &eyLo, ἀκέτε
dimongóyiol , κριϑείπερ «vejTeeor, uo μίαν ἢ ὄντες τὰ ἀρχήν" p πάντων jp ἡγεϊῶς
^ 3γ 1 2 , M 3 e , ' ^5 5 FEN
T "Isdh φυλίω. ἐν Banda ἢ x9] ἀρχῇ χαϑεσάναι οὖσ’ GE. ἐκείνης τυγχάνοντας αὶ φυ-
9 5 3 D , εν τι » D , Y N £M , ,
λῆς" εἶτω ἐπὰγ4 ** ὅτι με γώλη ἥμηρᾳ Ιεζραῆλ' ,, ἐπειδὴ γὸ εἶπεν ὅτι ὑπὲρ τότε di»-
cuc εἴ κῶς» τῶτο βελεῖ) εἰπεῖν. ὅτι τέτων δὴ T ὑπὲρ αἱ coesdwy ὠὑταῖν ἀσεβείας πεπον-
, ^- 1 , » pr gm P ecu » E ' »
ϑύτων χακῶς. φοβερὰ τις zu gg) Udo n ἡμέρᾳ ὀκάνη, xa Lo «Og πᾶσαν
&vÜepmvlo ἐλπίσα, αἱ ἐπανόσε do Lov?) δὴ τὰ οἰκεῖα" gg) τῆς ἡ aod alic;
ΚΕΦ. B.

* Ἐἴπατε τῳ ἀσελφᾳΐ 0j , λῳὸς με" ὦ τὴ ἀσελφῇ UU, eng" ..᾽ εἴπατε ἀντὶ
τῷ ἐρεῖτε. ἵνα εἴσσῃ ὅτι ἐναλλαγήσεται auis τὼ ὀνόματα: ἁρμόσᾳ γὰρ ἀυτοῖς φησὶ τὸ
λαὸς λεγεῦδαι sg) ἔλεη μδύη. ὡς φκειωμᾶῤοις τὲ κ) αἱ φιλανθρφπίας δπολαύεσι τότε τῆς
ἐμῆς: εἶτα Naro αἴ megna μένης εἰκόγίθ», ὁ λόγε τοὺ ἀφορμδὼ λαβών" «« κράϑητε φησὶ,
«»e26 Tl μήτερᾳ m) xei9WTe ὅτι ἀυτὴ ὁ yunn με. κάγω 8x ἀνὴρ ἀυτῆς" .5 67 μὲν
99 4. «eoxajuevuc εἰκονίΌ». eudWAov ὅτι μητέρᾳ Mey Tho "pvo καλεῖ. τέκνα ^ τὰ OE.
ἀυτῆς ὡς εἰκὸς “ἢυνηϑέντα᾽ ἐνταῦϑα ἢ μητέρα μὲν λέγᾳ ὃ σωυαγωγδὼ dy iudwicv, Lo
ἄνωθεν ὡσαγεὶ βινης σε »ϑιυνὸς τε (ἃ σωυώψας ἕαυτῳῇ τῇ κησε μονίας “ὡὡρβολῇ ὠξήγωγέ
ve ^ AiouzTS , x9] ἐλόύϑερίας ἀξιώτας εἰς ὃ Ἐρημίον nav , ὅπη Tu. ? ϑεοσέβειαν ὠκ-
παι δ σὔσοι εἰς μείζονα orem ἀγαγεῖν ἑαυτξ" χαϑὼ C uestaetos Δαυὶσ' φησί" * 5* μιψή-
&im d σωωαγωγῆς σε ἧς ὀκτήσω ἀπ᾽ ἀρῆς, ἐλυϊξώσω ῥάβδον κληρονομίας σε" .» τέκνα
5 ταύτης ? X? dfadvy lo cE ἀυτῆς συςείντα. λαόν" ὡς 9 οἱ πατέρες οἱ τότε λέγονται dh.

una omnium libertas sit: atque omnes sub uno sint principatu, haud 1am ut antea
divisi, sed unius imperii ditioni obnoxii, cui praesit Iudae tribus; et qui de hoc
genere sunt, in regia dignitate constituantur. Deinde addit ** quia magna dies
lezrahelis. ,, Nam cum dixit poenas ab eis datum iri, hoc intellexit, fore nimirum
ut postquam suorum scelerum causa male mulcat fuerint, tum demum terribilis
veluti atque illustris evadat dies illa, qua praeter omnem humanam spem reditum
in patriam consequentur. Quaenam vero est eius rei demonstratio?

CAP. II.

** Dicite fratri vestro, populus meus; et sorori vestrae, misericordiam conse-
cuta. ,, Dicite, pro dicetis: scilicet ait fore ut illis immutentur nomina: nominibus
autem facta significat. Congruet enim ipsis, ait, vocari populo, et clementiam con-
secuto; tamquam familiaribus et clementia mea tunc fruentibus. Deinde a proposita
imagine ansam dicendi capiens, ** ferte, inquit, ferte sententiam contra matrem —
vestram ; quia ipsa liaud uxor mea, nec ego vir eius, ,, lam secundum dictam ipià-
ginem perspicuum est, matrem ab eo vocari meretricem illam, filios autem sine du-
bio eos qui de eadem nati erant. Sed tamen heic matrem dicit Iudaeorum syna-
gogam, quam superiore tempore tamquam sibi desponsam atque copulatam eximia
providentia eduxerat ex Aegypto, ac libertate dignatus in desertum usque transtu-
lerat; ut ibi eam doceret pietatem erga se maiore cultu ac specie expromere. Sicuti
etiam beatus ait David ** memor esto congregationis tuae, quam possedisti ab initio.
Redemisti virgam hereditatis tuae. ,, Synagogae vero liberos ait, generatum ex ea
populum. Reapse illius temporis homines dicuntur parentes recentiorum: ** nam pa-

e

IN OSEAM CAP. Il.
a ῦτα' οἱ 39 πατέρες ὑμῶν φησὶ τὸ μαννα fao ἐν τῇ ἐρήμῳ c ἀπέϑανον * ἴτω í
p ἡ (ums σιωμαγωγὴ καλοῖτο ἂν dixgic, ἀφ᾽ ἧς πέρ τὸ Do (ῦτα σύφημᾳ γέγονε T
ἰβοϊαίων" ὀνειεϊίζων & ἀυτὸς T μοχθηρίαν i Coma, χαλαΐς φησὶν ὅτι ἄνωϑεν ict μοχθηεοὶ.
Q τῇ μητρὶ σαφαΐς ἐοικότες τῇ οἰκείᾳ» εἰ γᾶν τίς τὰ | πότε κρίνοι χρὴ τὰ γμωῦ. πολλίω
emu) εὑρήσᾳ σειφαῖς vlo συγηβόειαν" κείνων μδῥ ME) τὸ τοσέτων καὶ τηλικούτων τυχεῖν
ἀγα ϑῶν » τολμησοίντων μόσχον τὲ xg (eo dodo ἃ εἰπεῖν» ὅτοι οἱ Ovi σε Ἰσραὴλ οἱ cEn-
aov σε Cx γὴς Αἰγύηγε: OMA ἢ καϑ' διμοιότητα ὠκείνων xe orm moy μὲν T. γνῶσιν
zh) ἐμδὺ, T τοσαύτἁν OX πάντοτε πεποιημυένα utdtuovias , 7i ἢ T T εἰδώλων ᾿ϑερα-
πείαν τραπέντων" Og ἂν ἀρ Modos ὑκᾷᾶς παρείχα δ) αι τῇ πόρνῃ" ἐπεὶ μήτε ὑμῶν οὕτω
δζακει μένοις ὧρ μότίον τὸ ἐμοὺς ἔπι χαλᾶϑϑαι" be τὲ ἀπηλλοφιω uev C OM cE ὠσών
σείκνυμαι Tj) «πραγ μιώτων" τοιγωροιῦ m5 — c δ ν
« Καὶ ἐξαραΐ clo πορνείαν ἀυτῆς ἐκ φροσώπε ps, καὶ T μοιχείαν ἀυτῆς Co μέσα
Mas ἀντῆς" .. μακρὰν γὸ ἀυτὲς ἐαυτῷ καζᾳςήσω δα d aly ua Macias, κοὴ δὰ τὸς
πόῤῥω qj τόπων ἀπαγωγῆς" ὡς μηκέτι Θεωρεῖν üurho παρ᾽ ἐμοὶ T πορνείαν ὀκτελᾶσοιν ἃ
οἰκείαν: μήτε μὲν τίω μοιχείαν Là JO πολλῆς ἐργεέζεται αἰ ἀκολασίας , ἅπασειν éaurlo
«»goO dau, τοῖς εἰσελοις" τῶτο γὸ λέγ4. τὸ Ca μέσε μαςῶν ἀντῆς, ὡς ἂν TD πορναΐν dY
ὡαὡρβολίω ἀκολασίας οὗν’ μαςὸὺς ςἶδσ’ ἰοἴίεις τοὺς ἐρᾳςοῦς παρεχεσῶν" 3, xe ἑξῆς. τὰ
ἀκόλεαϑα λέγων « ὅπως ἂν ἐκοίύσω ἀντὴν χαϑτὼς ἐν ἡ μυέραες d οβυνήσεως ἀυτῆς. .. Πάντα
| κόσμιον φησὶν ἀφελὼν. ὃν dfÀ dV ἐμῆς ἀντῇ «ὐξιέθηχᾳ κησεμονίας, ἐν ὠκείνῳ καᾷ-
φήσω τοῦ 9Wuem s, ἐν ᾧπερ ho Von d Αἰγύη]ε τὸ eg (oy ausi, ὅτε ἐν ἀνάγκαις lo
Q πόνοις 1 δαλείᾳ πικρᾷ" οἴύνεσιν γὺ ἀυτῆς 3 xojeov ὁκάνον xg Ad: ἐπειδὴ αἱ isdzinas
σωυαγωγῆς ἀρχὴ 4! συςάσφως ὃ καιοὺς lo Cxavog: «« C ϑήσω ἀυτἰὼ ὡς Seng 5 Xj τάξω
ires vestri, inquit, manducaverunt manna in deserto, et mortui sunt. ,, Sic etiam

matris nomine congregatio haec iure appellabitur, ex qua postera gens ludaeorum
propagata est. Exprobrans itaque illis morum improbitatem recte ait: fuistis ab an-

tiquo pravi, vestraeque matri apprime similes. lam si quis vetera cum praesentibus

conferet, multam inde eliciet ac perspicuam similitudinem: nempe quod illi tot tan-
tisque beneficiis adfecti, conflato audaciter vitulo, dixerint: ** hi sunt dii tui, Isra-
hel, qui te ex Aegypto eduxerunt. ,, Vos vero, Deus inquit, illorum exemplis usi,
abiecta notitia mei, qui tantam vestri sollicitudinem gessi, ad idolorum cultum con-
versi estis: quo fit ut apte vobis accommodetur meretricis imago. lamvero vos hac
animoruni pravitate imbutos haud par est diutius meos. vocari: et quidem ego a
vobis abalienatus sum. Quid. ergo? ( |

* Auferam fornicationem eius a conspectu meo, et adulterium eius e medio
uberum eius. ,, Scilicet procul me gentem hanc abigam, proiectam in captivitatem
atque ad longinqua loca translatam: ne diutius apud me videam scortationes eius
et adulteria cupidissime admissa, dum se idolis totam addicit. Id enim significat
** e medio uberum eius ,, tamquam si scorta per nimiam lasciviam cum amatoribus
suis ita versentur. Átque his consentanea prosequitur: ** ut eam vestibus spoliem,
faciamque ut in diebus nativitatis eius. ,, Omni ornatu , inquit, detracto, quem ei
propter meum studium circumdederam , in speciem illam restituam , qua utebatur
cum primum in Áegypto crevit, in angustiis nimirum atque laboribus atque jacérbo
servitio degens. Nativitatem enim eius appellat tempus illud , quoniam iudaicae na-
tionis tunc initia fuerunt. ** Et ponam eam quasi solitudinem, et statuam eam quasi

2

* Ioh. VI. 3I.

p. 13.

p. τὲ.

10 THEODORI MOPSUESTENI

ἀυτὠν ὡ; γί dyudhov*: .. Οὕτως παντὸς ἐςερημδυΐω doas, ὥασερ ἡ ἔρημος x; ἀνυω.
γὴ καρπῶν ἄμοιρος ὅξι πατδαἷς" «€ Καὶ δποκτεναῖ àurlo ἐν οὔ 4: ,, πάντων ἐςερηρδύάν
T ἀγαϑῶν , κ) ἐφιεμμενων μὲν ὐντωῖν ὡς εἰκὸς . τυγχάνεσαν ἢ ádkyos* «« Καὶ qu τέκγα ἀυτῆς
à μὴ ἐλεήσω, ὅτι τέκγα πορνείας δξιν" Ὅτι ὁϊξεπέρνούσεν ἡ μήτηρ &UTUJY y χατή θζυυυεν di τε-
κῶσοι ἄντα" y, ἐν ^j τοστοις ὀξεταζομόένων χακοῖς ἔλεον ἃ ποιήσομαι" ὅπερ HAC ON
“077 τότε πεκοίηκᾳ » ἐπειδὴ ὅτοι τὲ ἀγάλογα τῇ μήρὶ πεφρονήχασι τῇ οἰκείᾳ" (ὦ ἡ μήτηρ
ἢ aurüv ἄνωϑεν τοιαύτζωυ δγησειξα μένη ae ἐμοὶ ὃ γγώμίω, aio un Q πὸ τεχθέντα CE
ἀυτῆς aes B nter, ἅτε μιμησά μϑυα luo μηΐξξῴαν κακίαν" «- ὅτι εἶπε πορούσομαι ὀπίσω
T ἐρᾳςῶν με. v οδείόντων μοι οσδὺ“ ἄρτους ju , Q τὸ ὕσωρ Bs. 0 τὰ ἱμάτιά με καὶ τὰ
ὀϑύνια με, τὸ ἐλαμὸν με. x, πᾶντα ὅστι Mol χαϑήκη" .5 ὠκσεοώχασι 98 ἅπαντες ἑαυτὸς
τὴ T δαιμονίων ϑερῳπείᾳ.. παρ᾽ ἀυτων ἐχήν ἅπαντα εἰπόντες ὁπόσα πέρ ἀυτοῖς πορόσεςιν
ἀγαϑὲὰ. ἃ φεοοδήλως ἔχδσι παρ᾽ ἐμὲ T ποιητῷ 3j) ἁπάντων" ἐρᾳςοὶς ^ ἀυτῆς οὖσ’ d'ai-
μονας εἶπεν.» ὡς ἂν Y) d ὀκάνων ὀκφήνειεν ασεοδῥ. là «ἰδὲ di ἀπωλέας ἔχϑσι Tp ἀν-

Ν

ϑεφῴπων. 15 τέτων Tho pania) «δὶ ὀκείγοις γνώμδν" χαϑ᾽ ἀῶ ὡς Suis τε κοὴ πάντων

25 E 2 ὃ P ^ . , ,
&uTüg αἰτίας qj dryer «LV ἐτόλμων.

«ς Διὼ τῦτο id'& ἐγὼ Qesoso T ódóv ἀυτῆς ἐν σκύλονψε. zy] ἀνοικοοομήσω τὰς διὲς
ἀυτῆς» x; ὁ Ῥίβον ἀντῆς & μὴ εὕρῃ. », ToryapouD ddieLod'éUToig ἀυτὸς αἰδεβαλαῖ κακοῖς
TETH 74. EVEMAY , VV. ὥασερ εἴτις ἔνεον ἀπειλημρδμί(Θ» vp τε δῶν ἀνῳκοοδομη μϑῴων., αὶ
σκόλοψε πολλοῖς ογειλημρϑύων κοὴ χαλεποῖς, ἀσιυύαΐζον ἔχοι lo tEodoy* οὕτω τῇ βαρύ:
»nid πολέμων τῇ τε αἰχμαλωσιᾳ qu) T ὀκεῖϑεν κα(α χεϑέντες ἀνάγκως μὴ ἢ μίαν
εὕράσκοιεν σδεξοοίὸν vp) χακῶν..«- Καὶ διώξεται GEv- ἐρᾳςοὶς ἀυτῆς. x9) οὐ μὴ 79. Ag. On. :
ἀυτές" xg] Crmod ἀυτὰς, xu) 8 μὴ εὕρῃ ἀυτός. », Τότε χῳλέσουσι μὲν εἰς βοήϑειαν oUc

terram aqua carentem. ,, Sic nimirum ab omni re bona derelictam , veluti desertam
terram atque inaquosam , omnisque fructus expertem. ** Sitique eam perimam ,, om-
nibus orbatam bonis, eorumque oppido eupidam, nullius tamen potientem. Libero-
rum eius non miserebor, quia germina scortationum sunt: scortata est enim. mater
eorum, turpiter egit quae peperit eos. ,, His vero exercitos malis nullà prosequar mi-
sericordia; secus ac olim in Aegypto me gessi: quoniam isti parem matri suae men-
tem mduerunt. Mater enim dum eiusmodi olim contra me animum gerit, ignomi-
nia perfudit partus suos, qui maternam malitiam imitati sunt. * Quia dixit: ibo
post amatores meos, qui dant mihi panes meos, et aquam meam, et vestimenta
mea, et linum meum, et oleum meum, et omnia quae mihi usui sunt. ,, Cuncti
enim daemoniorum famulatui se addixerunt, atque his bona sua accepta referunt,
quae mea tamen evidenter beneficia sunt, qui res omnes creavi. lam amatores eo-
rum daemonas dicit, ut daemonum declaret libidinem perdendi homines; atque ho-.
rum furiosum erga daemonas studium, quos deorum instar atque ut omnium bo-*
norum auctores impudenter colebant. | »
** Propter hoc ecce ego sepiam viam eius vallo, et .obstruam exitus eiu$ , ita
ut semitam non inveniat, ,, Quamobrem inevitabilibus irretiam eos malis." Veluti
si quis intro conclusus, viis undique obstructis , multaque sude circumvallatis et aspe-
ris, impossibilem haberet exitum; sic bellorum pondere et captivitate et angustis ex
ea consequentibus nullum invenient malorum effugium. ** Et sectabitur amatores
suos, neque tamen apprehendet eos; quaeret eos, neque inveniet. 9. Tunc invoca-
bunt daemonum , quos coluerunt, auxilium ; quin tamen opis quicquam nanciscan-

IN OSEAM CAD. II. an {{

ἐϑεράποθον δαί μονας: πἰδιεῦδαι d* ἀυτοῖς aépd 0. Cxd9w ads «« ἃ κα ἐρεῖ, πορόύσυμαι
E. ὅχιςρεψω “πρὸς (&) ἄγεῖρα pu δ τρότερον 5 ὅτι. καλαῖς. Me Là τότε Wn Yu" y, τότε δὴ

T πλαγίω ὅλιγνώσονται 5 δὲ οἰκείαν. € ὡς ἄμεινον m ἀυτοῖς e ἐμῆς ἀντεχεῶϊ ϑεραπείας.
» qe TT δαιμόνων ἀπατίω εἰλεῖᾶδαι. € Καὶ durs ἐκ ἔγνω 0n ἐγὼ δεδωχα ἀυτῇ ᾧ
σῖτον Σ οἶνον Q τὸ ἔλαιον xj ἀργύριον x) λευσίον ἐπλύϑωυα ἀυτῇ: ἀυτὴ ὃ ἀργυρᾷ καὶ

υστὸ ge τῇ Βααλ. τ Μαϑήσονται τε ὡς quA τινὰ Tho à ἄγνοιαν ἐνοσεν ὠκείγοις
λογιζομᾶροι Ty χορφσύγτων da uir ἀντοῖς T αἰτίαν" ἅπερ ὃν ἀυτοῖς σαφαΐς παρ᾽ ἐμᾷ τῷ
mou T ἁπάντων ἡγθμιῶς ἐχορηγεῖτο, οὐ καρπᾶς apingr οι AGYoY y διὰ (e ἀργύξμον (e
agumo ^ ἐκ FP s m T Αἴγυτ)ον code, e μὴν. χ) x» πολλῶν ὕςερον ἀφο LE ἕτερφν'
ἀφ᾽ ὧν ἐκ QQXYHY adioAg xe aon coa orves ὃ ἑωυτοις 5 celo τινὰ δὰ Tho 4 ὕλης πλέεονε-
ξίαν τἰὼ θεραπείαν τοῖν iiem.

* Διὼ Tío mne Celo e xo Muay 3 σῖτον ws xaU ὥραν dud. ,, Tor; γαρῶν Ἀν
ἐν ἀυτοῖς ἐργάσομαι T ὠκαρπίαν' ἐν ᾧ dh uen ^uod 3 T προσδοκίαν ἀὐτωῖν αἱ ὃπο-
λαύσεως Eum» τότε δὴ πάντας αἰτεῖν dO'esoy dau app Qe Gv dde τῇ ποικιλίᾳ
ἣν εἰωϑότων Apa vecta) τοῖς τοιξτοις. ἐρυσιβῃ, οἷον εἰπεῖν wg) χηλαζῃ RP τοῖς τοιέτοις
ὁπόσα ϑεθον συμβάντοι πολλάκις gp QuuyOMÁVOY καρπῶν παντελῆ ἀπο etu ἄργευφοε"
ὥςε ὃν ἀκ ἔγνωσαν αἴτιον ἀυτοὶς T aya y τῇ emo pn misse, o E b τῇ ki δοϑέντων
aqui eed» ον εἶναι quaes. «€ Καὶ ἀφελᾶμαι τοὶ LAUTV DE e qu ὀϑέγιά pe. v μὴ καλύ-
ar T Agit ἀυτῆς" 5.5 Πάντα ὁπόστι ὁγαφόρως ἀυτοὶς παρ᾿ ἐμξ χορ γώρδμα ὠκό-
cud τε € εὐτρεπεςέεοις ἐδείκνυ δ αἱ δαολούσεως λοιπῶν ἀγϑρῴπων. ἄτα ἀφελὼν,
ὠπιμοτέεοις ἐργάσομαι, πάντων. ES Καὶ yu D Woroga Ao eo 3 T ἀκαθαρσίαν Ti ἐγώπ)ον T
éegsuy àwmi; wc) idis & μὴ ὀξέληται ἀυτίωὐ Ca χήρος με... Ὥςε δὰ v τιμωρίας 7

tur. ** Dicetque: revertar d priorem virum meum, quicum beatius quam prae-
senti tempore vixi. ,, Errorem suum tum denique agnoscent, secumque melius actum

fore, si cultui meo adhaesissent, quam si ad daemonum superstitiones semet demi- ἡ

sissent, ** Quippe haud noverat ipsa se frumentum a me acceptum tulisse, vinoque
et oleo, argento et auro a me fuisse repletam. Interim ipsa argenteas aureasque
oblationes Baali dicavit. ,, Discent denique magna se inscitia laboravisse, dum idolis
bonorum suorum causam imputarent, quae tamen a me, rerum omnium auctore ,
"abunde ipsis suppeditabantur: neque enim fruges tantummodo 118. suífeci, verum
etiam. argentum alque aurum, tum exeuntibus ex Aegypto , tum alis postea per-
multis eventibus. At vero ipsi conflatis ex hac materia idolis, non dubitarunt vani
cultus observationem , ob metalli praestantiam , plurimi facere.

ἐξ Propterea revertar, et tollam triticum meum in tempore suo. ,, Grandem

scilicet ipsis creabo sterilitatem: nam quo potissimum tempore frui bonis sperant,
tunc omni repente erepto eis fructu , consuetorum varietate damnorum óbruam, ru-
bigine ( puta ) , grandine et huiusmodi aliis . quae subito ingruentia, saepe frugibus
jam sese ostendentibus supremum exitium isistao ut quem bonorum suorum au-
ctorem non agnoverant, ex impacta saltem poena, et rei datae ablatione manifeste
cognoscant, * Et auferam vestimenta mea, et linteamina mea, ne operiant igno-
miniam eius, ,, (Quaecumque a me erit in collata ornabant eos, et lautiores
ceteris faciebant qui haec possident. hominibus, haec inquam. auferens , despectis-
simos omniura. praestabo. ** Et nunc revelabo immunditiam i ipsius in conspectu ama-
torum eius, et nemo eruet eam de manu mea. .; Atque ita ultio mea manifestio-

*

p. 16.

D A ro

D. 18.

p. 19.

13 THÉODORI MOPSUESTENI

ἐμῆς σειφέέραν ἅπασιν εἰντωῖν οβυξῶς ἃ αἴδανομίαν 12 εἰργώζοντο, ἀφερεῦτες μὲν ind,
τῇ T σαι μόνων ἢ “«ξοσαγέχοντες ϑεραπείᾳ" ὧν ἐπ᾽ ὄψεσι βαρυτώτας δέξονται παρ᾽ ἐμξ
τὰς τιμωρίας, hd μιᾶς vw ἀὐτων βοηϑείας ἀξιοῦδϑαι οἷοι τὲ ὄντες" dard wg) xod ων
πάσης πὶ ἐπτιο μένης ἀυΐζοὶς παρ᾽ ἐμᾷ τιμωρίας ἡ d'uba puc. ** Καὶ δ)ποςρέψω πάσας τὰς
εὐφροσωύας ἀυτῆς. z πᾶσας τῶς ἑορτεὶς ἀυτῆς, C τὰς vepluiac ἀυτῆς. κὶ τὼ σέβέατα
ἀυτῆς, xj πάσας τὰς πανηγύρεις. » OUdt γ᾽ ὅν πανηγύρεως Q ἑορτῆς ἢ τιγὸς εὐφοοπιύης
ἐξοσιν ἔτι quje . ἅτε τῇ aly κα λωσίᾳ «ῇδυ σϑοίδ μῆυοι,, qu) 2 κατεχόντων ἀγάώγκαις
“πιεζορδρμοι ποικίλως. «« Καὶ ἀφανιαῖ ἄμπελον ἀυτῆς. X) τος συχᾷς ἀυτῆς. ὅσοι εἶπε pu-
δώματα μὲ 60i ζαῦτα ἃ dixe Moi οἱ &egenq μου. .. Πάντας dy οἶὸ- καρπὸς ἀὐτών
ἐφελοῦμα)., ὧν τοῖς οἴαί κοσιν ἐλογίζοντο 4? “δόσιν. «« Καὶ ϑήσομαι ἀντὰ εἰς μϑοτύρκον. ,;
ἽΩςε ? ἀφαέρεσιν αἰυτωῖν μιεγίς ὧν e$) αδοτυθίαν αἱ αἰδανομίας ἀυτων αἱ eid, qa

* Καὶ χα(αφάγεται dui, Tu ϑηρία τῷ d9p8, χαὶ τὰ πετανὰ τῷ ἀρανοῦ. vd) τὰ ἢ ;
208; καὶ ὁτειγώ τῷ SegyoU, xg) τῶ ἕρποτεὶ
^ 5 , ΕΣ A , M v M 2 5 , , n
ἡ γῆς. ; Εἰς λύμζω ἄυτω Ce9OwuoU πᾶσιν. ὥςε μησδὲν ἐξ auraly ἀποναῶς 7:786" 9ueia
^ ? ^. 1 3 -. [4 Δ. “« LU] , E] ^ 3 , [ul ,
“Ὁ &9g8, C zereva. Beays, x €p77e7U 2465 Τὸ πολυΐζοπον εἰπεῖν ἐβεληήϑη T λυμεώνεοῦζ
, 5 e 4, 3 , ' 1 ' , E E] , '
μιελλοντῶν ἀυτοὶς πολέμων" eoredy τὸ ev ϑήθμον, τὴ ὠμότητι βλάπτῃ αν ἕτοι μον" τῶ
pA X ^ 20i. To ἃ »q«' σῶς" i Δ. c Δ τὰς 5" , ,
"erava, 5, Tu πᾶσιν ἐφιη]αὃς οἷς ἂν ἐθέλῃ pad'ioc" τὰ ἑρπετὰ 5, τῇ βαρύτητι αἱ λύμης.
$75. , 35 32.5 c e 2» $us 3 e TN
* Καὶ ὀκοδυκήσω ἐπ᾽ àym Tus fuspoe T Βααλὶμ., ἐν αἷς ἐπέϑυεν ἀυτοῖς., i aut
πίϑετο τὼ ἐνώτια ἀυτῆς. (ὃ τὰ καϑύρμια ἀντῆς, v) ἐπορόύετο ὀπίσω T ἐροςῶν ἀυτῆς. ἐμᾷ
Mus , , ^ ao , € 3 ^ 3 e
^ ἐπελάϑετο, A64 κύοι Ὁ»... Ταῦτα “δὲ πείσονται d'inae didbvres ὑπὲρ ὧν τοῖς εἰδώλοις
D t ' , ι ^ Ν , 1 ^ *
«»e90€inoY , οἷς JY τὰς ϑυσίας Té “οροσῆτον » w, πανηγύρεις on τῇ τάτων ϑρησκείᾳ σιωυί-
, , , e 4. δ ^ 5, ι - 5 ,
Suy, xoc py Te φἴδατιϑε μᾶμοι πλεῖφον , C πανηγύρεις σιωυιςῶντες 62a τῇ T σαι μόνων ϑε-

rem cuncüs reddet culpam qua se irretiverunt, dum me derelicto ad daemonum
cultum se contulerunt: cuius causa, gravissimas palam luent poenas, nulla daemo-
num ope potiri valentes: etenim inflicti illis ἃ me supplicii longe validior vis est.
* Et avertam cunctas laetitias eius, et neomenias ipsius ac sabbata, omnesque sol-
lemnitates. ,, Neque sollemnitatis igitur neque ullius festi , neque cuiuslibet gaudii
tempus deinceps eis erit, iam videlicet captivitati traditis, et dominorum violentia
varie pressis. ** Et destruam vineam eius ac ficus, de quibus ipsa dixerat: hae sunt
mercedes meae, quas mihi amatores mei dederunt. ,, Cunctos plane fructus eis eri-
piam, quos acceptos daemonibus referebant, * Atque ea ponam in testimonium. ,,
Némpe haec spoliatio maximum erit testimonium praeteritae iniquitatis, qua bona
illa a daemonibus se habere dicebant, quorum tamen dandorum et auferendorum
arbiter ego eram. ** Et vorabunt ea ferae agri, et volaulia caeli, et reptilia terrae. ,,
Cuncta passim vastanda obiiciam, ita ut nihil utile superfuturum iis sit. Agri feris,

caeli avibus, terrae serpentibus varietatem denotare yoluit hostium , qui illos pes-

sum erant daturi, Nam ferae quidem saévitia nocendo imminent: aves iis quae yó-
lunt facile involant: serpentium denique gravissimum nocumentum st. ;

** Et ulciscar super eam dies Baalim, quibus nempe: his idolis e cni et
inaures suas moniliaque sua circumponebat: suosque amatores sectabafur , mei
oblita, dicit Dominus. ,, Haec nimirum patientur, poenas luendo, propterea quod
idolis adhaeserint, quibus sacrificia quoque obtulerunt, et sollemnitates illorum cul-

tui dedicarunt, plurimum circumponentes ornatum , coetusque celebres ad. daemo-- |

num superstitionem convocantes , nullam vero mei memoriam retinentes. Dicit au-

Là τοῖς σαί κοσιν ἐλογίζοντο ὀκεῖνα.. ὧν ἃ τ “σεως z^ ἀφαιρέσεως κύρκος npo ἔγω"

^

IN OSEAM CAP. II. 138
eumlay ἐμοῦ δὲ μνήμἑω Ἔχοντες ἀδεμίαν" λέγ 29 τοῖς μδὺ Βααλὶμ τῶτ᾽ e τοῖς εἰσώ-
Joi, Cx μίξεφις τὰ πάντα λέγων" ἐφαςὸὰς di σωνήϑως ὄνομαζέ οδὺ" σαί μονας" εὔσριλον

τὸ ὅτι ἐν τῇ vy εἰδώλων ϑεραπείᾳ δαίμονες ἦσαν οἱ ϑεραπουομδροι crap ἀυτοῖν. «- Διὰ

ἀῶτο ἐγὼ πλαναῖ àycl , x τάξω ἀυτίω ὡς ἔρημον. .» Αἰχιαλωσίᾳ . «ἰοφσώσω., φησὶν .
ὥςε ἀυτίὼ πάντων ἔρημον οὖσαν gs) ἀγαϑῶν πλανᾶδϑαι X) τὰς δοθοὺς, ὡς «ϑότεοον οὐκ

εἰδυῖα. ναῦ ἀνύαν ὑπὸ d συμφορᾷς ἠνωγχάζετο: εἶτα xg (a μάγνυσιν τῇ δ)ποφάσᾳ d τιμω-
ρίας (ὃ clo VA τὸ κρεῖτιον μεζαξολίὼ, xa Sue Ἐ900» τοῖς Ὡροφήταις ποιεῖν. μαμερᾶροις
χαὶ XD TÉTO (A) Meta onov haud" ὃς ἐν "Aes 6 τε πολλάκις τος συμφυρὰς $A694

x? λύσιν ὑπιδ'χνεῖτο" ὡς ὅταν δι 7T Qiaxog λέγῃ ψαλ μιοῦ" * «« ἐλέησόν ue κύφκε. ὅτι

ϑλίβομαι" ἐταράχθησειν ἐν Sup οἱ ὀφϑιιλμιοί was ἡ ψυχή με x) à γαφήρ με" ὅτι GER

λιπον ἐν duo à ζωὴ pu, C τὰ ἔτη μὲ ἂν φεναγ oie s» (ἃ χαϑ' ἑξῆς τὰ ὅμοια τότοις"

εἶτα “σροβαΐνων 7? λόγε XP βραχέα φησίν" .. εὐλογητὸς κύριος ὅτι ἔϑαυ κάφωσε τὸ ἔλεος

dur]. ἐν πόλᾳ deor" ..» (ἃ xal. ἑξῆς ἢ τὰ ὅμοια τέτοις" πολλὰ ἢ τοιαῦτα Uo T da

εὕροι τίς ἄν: ἅπερ ἂν ἀναγκαίως ἐζηλωσαν οἱ τοροφῆται ToAALe τοῖς ἀκούεσι παρεχό-

μᾶροι là χρόαν" ὡς ἂν δ μὲν T αἱ συμφορᾷς ῥημάτων, φοβοῖεν- δὰ ἢ τὶ T ἀγωϑῶν

ἐπαγζελίας- εὐέλπιδιας ποιοῖεν. ἱ

Τί οὖ Quoi; « Καὶ λαλήσω ὄψι rho xapd'ay ἀυτῆς" .. αἰόδακχαλέσω φησὶν uro

M3 τᾶτο- do uui (oie παλαίεσειν τοῖς χακοῖς. «« Καὶ δώσω ἀντὴ τὼ κτήματα ἀυτῆς

ὠκεῖϑεν. ,, Ἀποχαϊᾳοήσω πάλιν àurló (7i ὃ Y «ροτέρων ᾿δαόλαυσιν. 7. αἰχμαλωσίας

ὀκασάσας. « Καὶ ὃ κοιλάσα "Ando, δῥανοῖξαι συύεσιν ἀυτῆς. ,, Ὥςε ὁπόσοι κατ᾽ ὀκεῖ-

vov πεπόνϑασι ? τόπον. σωυτελέσοι λοιπὸν ἀυτοῖὶς εἰς βελτίωσιν xg] dYopSwow v) «ega-

ληφότων ἡζαισμζώτων" αἰδδήσονται 99, ὡς εἰκὸς, Cue αἰ 7 τὸ κρᾶτίον μεζαβολῆς, ὅτι xj

tem Baalim, loco idolorum, in parte omnia complexus: tum et amatores more solito
dicit pro daemonibus; constat enim, in idolorum obsequio reapse daemones cultos
. fuisse. ** Idcirco ego seducam illam, et instar deserti ponam. ,, Captivitati eam tra-
dam, inquit, ita ut bonis omnibus spoliata vagetur in viis, quas antea nesciebat,
nunc autem calamitose decurrere cogitur. Mox tamen poenae decreto conversio-
nem quoque in melius commiscet, qui est prophetarum mos, sic etiam beatum
Davidem imitantes, qui saepe in psalmis calamitates pariter dicebat, et solutionem
pollicebatur. Veluti cum in trigesimo psalmo.ait: ** miserere mei, Domine, quoniam
tribulor. Turbati sunt in furore oculi mei, et anima mea ac venter meus. Quia
Jefecit in dolore vita mea, et anni mei in gemitibus. ,, 'T'um et deinde alia his si-
milia. Paulo post tamen, dicere pergens, ait: ** benedictus Dominus, qui mirificavit
misericordiam suam in civitate munita. ,, Et mox item alia huiusmodi. Multa his
paria in psalmis comperire est, quae prophetae necessario studio faciebant, non
modicam audientibus creantes utilitatem : nempe ut calamitatis praedictione terri-
tarent , bonorum autem denunciatione in spem erigerent.

ον, Quid ergo ait? ** Et loquar ad cor eius. ,, Solabor , inquit , illam quae incon-
solabilibus conflictatur malis. ** Et dabo ei possessiones suas ibidem. ,, Restituam
illam in priorum bonorum usum, captivitate liberans. ** Et vallem Achor ad ape-
riendam intelligentiam ipsius. ,, lta ut quaecumque illo in loco perpessi fuerunt, ea
deinceps ad resütutionem in meliorem statum et priorum cladium sublevationem
.vertantur. Sentient enim, ut par est, ex hac in melius conversione, quod et illa
tristia non incuria mea experti fuerint, sed quia cadendo oportuit illos peccatorum

* Ps. XXX. 10,

suppeditavit. Praesentia, inquit, pari ac illa vetera conditione fient: his videlic

1 THEODORI MOPSUESTENI |

T λυπηρφὸν οὐκ ἐπειρῳϑησάν Jr ἀμέλειαν ἐμέο. [^ ready “Παίσαντας ao elo
qj jf mpermev λαβεῖν T. οἰκείων" τὸ γὰρ κοιλάσα ᾿Α χὼρ, τόπον ἔοικε λέγήν ἐν ᾧ δὴ
μάλιςα Tho βαρυτατίω ἐδέξαντο τῷ πολέμε omi ὡς ἀκολαϑῆστι Tho τε αἰχ ue Ani
σίαν» Xj τὼ ὀκεῖϑεν χαχᾷ λοιπόν" ὡς εἰκὸς, Ca. μίέφοις XD τὸ εἰωθὸς πᾶσειν ὠσταῖν χαλαΐν
Tho weg" ἐν d πλᾶςα ἴσα αἰοᾷ T πολεμίων "Cup umtemes xaxa. ioa 3 αἰχ ία-
λωσίῖαν ἀπήχθησοιν "uo τὴν πολεμίων. «- Καὶ ταπανωϑθήσεται ὁκᾶ X» τὰς ἥμιέρας νήπιο-
wir» ἀυτῆς» κ) XP τὰς ἡμέρας ἀναβάσεως ἀντὴς ἐκ γὴς Αἰγύηχε. v. Ἐπειδὴ 9 ὕπερ-
ἡφανίων λέγᾷ vo δπος lua, τὲ xg) ἀμελῆσοι τῷ ϑείου, ταπείνωσιν λέγ lo ὄχιγνωσιν ὦ
φροδήκοντί)»" Q τὸ ὡς σεασότίων τὸ £w uerbo (ἃ κύριον T. ἁπάντων φοβᾶται δικαίως:
τοιότων OuD φησὶν ἐν Ttf. καιρᾳῖ τεύξεται τῆς συμφορᾷς. καϑ' boim, TU. X» clo Αἴγυ-
"iov γεφονότων, oi τῇ͵ T. πλίνϑων ἐργάσιᾳ σιυϊξιβομᾶμοι, ἐπέγνωσειν τε ὅϑεν egaiins 9
quay eüpedya, λύσιν" xj ἐβόησαν ἅπαντες «»eog ϑεόν' ὥςε ἀυτὸν δηινεύσαντα ἢ βοώνγ-
quy αἰτήσεσι M? μεγώλου τῷ ϑαύματί(θ. cogor dy ἀυτοῖς le οἰκείαν βοήϑειαν" χαϑ᾽.
δμιοιότητοι σὴ φησὶν ὠκείνων ἕστο! καὶ τὼ γωῦ" οὕτω σωφρονιζομδύων τὲ "zo αἱ συμφορᾶς,
Q δ)ιρινωσκόντων δ αἴτιον T ἀγωϑῶν" xj αἰτοιύτων μδὺ ὃ βοηϑειαν ὠκεῖϑεν, uw πολ-
λῆς 5 α΄ εὐκολίας τυγχανόντων duis.

« Καὶ ἔσει! ἐν τῇ ἥμερῳ CA I 9 A&j4 xvex(O», xa. Asod ue ὃ ἀνὴρ TENES xg.As0d
us tn Βααλίμ:" x; ὀξαρῷ τὰ ὀνόματα T Βααλὶμ ἐκ τῷ ςοματίθ» ἀυτῆς" v, οὐ μὴ jum-
δ αἷσιν οὐκέτι aj). ὀνομφπτων ἀυτών. .. Τότε σὴ φησὶν δηιγνώτονται κησιε μόνα οἰκεῖον. καὶ.
πάντων δ)οςάντες τῳ λοιπῶν: τῇ ϑεραπείῳ «oeocézoum τῇ ἐμῇ. πάσης τὴς TÍO εἰδώλων
ἀφιςά μϑυοι ϑεραᾳπείας" ὡς μὴ dé μίαν junto dures Ἐχάν ὀὁκάνων ἔτι. μησέ τινα 269v
ὠντωῖν ποιόϊῶς τῷ λοιπᾶ τὸ 7) ἃ χαλέσᾳ με ἔτι Baal, ἐπειδὴ ϑεὸς Lo ὃ (Um. λέγων,
ἀπκέτι φησὶ τἰωὼ ὀνομασίαν ὃ ἐμἐὼ δ)ιϑήσουσι τοῖς Βααλίμ" ἅτε τῆς μδὺ ἀπάτης κεχωει-

suorum sensum percipere. Nam vallem Achor, locum dicere videtur, in quo prae-
sertim gravissimam acceperant belli cladem: ex qua consecuta fuerat captivitas cum -
propria malorum sequela. Atque ex hac loci parte, totam videtur ipsorum desi-
gnare regionem; in qua postquam innumera ab hostibus mala perpessi fuerant, in
captivitatem denique, ab iisdem abducti fuerunt, ** Et humiliabitur illic iuxta dies
infantiae suae, et iuxta dies ascensionis ipsius de terra Aegypti. ,, Quoniam super-
biae nomine indigitat apostasiam neglectumque Dei, humiliationem vicissim dicit
officii proprii cognitionem , 1ustumque Dei, ut principis, iudicisque ac domini, ti-
morem.. Hunc ergo, ait, calamitatis tempore fructum nanciscetur, prout olim in
Aegypto usuvenit, cum opere latericio faciendo attriti, agnoverunt undenam ma-
lorum solutionem petere deberent; cunctique ad Deum clamaverunt; quo facto,
Deus annuens clamantium precibus, non sine grandi miraculo suum eis auxilium .—^

ἐν

calamitate emendatis, et eum qui causa bonorum est agnoscentibus, indidem
opem poscentibus, pronaque impetrantibus facilitate.

** Eritque die illa, dicit Dominus, vocabit me, vir meus, et non v abit me
diutius Baalim, Auferamque nomina Baalim ex ore eius, nec recordabüntur ulte-
rius nominum eorum. ,, Tunc proprium, inquit, curatorem agnoscent, cunctisque
alis omissis, ad cultum meum accedent, ab omni idolorum obsequio recedentes ;
in tantum ut nullam illorum memoriam retineant, vel minimam posthinc curam
gerant. Quod vero ait, non vocabunt me amplius Baalim , quoniam Deus erat qui

Li

IN OSEAM CAP. H. 15
σμδύοι d ὀκάνων» «vest ἐμὰ di δρᾷν ἐγνωκότες τῷ λοιπῷ (ὦ ὄντως ϑεόν. «« Καὶ dfo.97-
copa] ἀντοῖς de ϑήκἄω ἐν τῇ ἡμέρᾳ ὀκείνῃ ἴω Uu ϑηθίων T [2s e Do T πετειγαΐν τῷ
ὀρανῶ, Q DT ἑρπεταῖν τῆς γῆς. 5» Tug «veyTtegy Quai a»Gis δπιβελόθοντας, κ) πόλε-
gcc ἔχοντας «eos ἄυτες: «ἰδφσκόυάσω vl eps ἄυτες ἑλεῶς φιλίαν. « Και τόξον E:
ῥομφαίαν χρὴ πόλεμον σιωϊίψω Ser αἵ γῆς" »» πάσης ἀυτες πολέμου πείρας ὀκτὸς καΐα-
ςήσω. «« Καὶ χα (04) ἀυτὰς ἐπ᾽ ἐλπίσι. s παρασκοόυάσω ἢ Cx T “ροσγνορδύων auos
ἀγαϑῶν, ἃ αἷδὲ T uU (aUme χεοηςότερᾳ ἐλπίζειν. ““ Καὶ μινηςεύσομα, σε ἐμιαυττ εἰς 7
αἰαΐνα" x) μνηφεύσομαι ἐμιαυτῦ ἐν σδεχφιοσιούῃ καὶ ἐν κράμασι Q ἐν ἐλέῳ qt] ἐν οἶκτιρ-
κοῖς... Ἐν τῇ οἰκειότητι σε πάλιν κατατάξω τῇ ἐμῇ" παρέξω dé σοι φησὶ τἀὼ οἰκείωσιν
7 ἐμίως δχιμιελουϑυύς τε τῷ dixola; καὶ κολάζων οἶδα’ ridlxmoras σῷ x» ἃ ey Ma-
λωσίας qae κράνων τε ἅπασι μετὰ τῷ εἰχαίε" x2) peo καὶ ἐλέῳ o, YD. σὲ διοικῶν.
«« Καὶ μηςεύσομαί σε ἐμιαυτῳ ἐν πίφφ. € δχιγνώσῃ (S) κύριον. .. Δέξομαι T. οἰκείωσιν
JU λοιπὸν πεπιςευπκότοων τε΄ μοι χαθὼς ποροσῆκε Sud , xj δεασότην δ)ηγινοσκόντων οἰκεῖον.

ἐς Καὶ gu ἐν τῇ ἥμιέρᾳ ὀκείνῃ » λέγά κύραΐο». ἐπακόσομαι τῶ ὀρανγαᾳΐ ; χαὶ ὃ ὀρανὸς
ἐπακέσεται τῇ γῇ- 1; ἣ γῆ ἐπακέσε) τῷ σίτῳ 1) TU οἴνῳ € τω ἐλέῳ" (ἃ ἀυτὰ ἐπακού-
σεται τω "IceonA: C ἀσερῷ ἀντἀὼ ἐμκαυτῳω fo d γῆς. κὶ ἐλεήσω Tl) ἀκ ἐλεηρδμέίων" v;
, ^ - ν /, e , Nn M ^6 , c , 5 , , ᾿
ἐρῷ Tw 0) 2ed. pe, λαῦς μὲ εἰ συ" x, ἄντος ἐρεῖ 5 xUe1(9» ὃ ϑεὸς μα εἰ συ. 55 ToTe d
πολλίω ἕξετε Q δύ᾽ καρπῶν Y ἀφϑονίαν" ὃ μδὺ γὸ ἀὴρ XD γνώμάν iplo cape τῇ yl
(QW) oov" ἀφανὸν γὸ καὶ ἀέρᾳ χαλᾶ" ὡς C τὰ πετεινὰ 8 ἀρανᾷ ὅζαν λέγῃ. ἵνα εἴπῃ τὰ
τέμνοντα (A) ἀέρα" " ἢ ὡς εἰκὸς ἀρ μέγη οὖσ’ καρπὲς ἀφϑύγως παρέξεται οδὺ’ οἰκείες"
Cx ἣ τἔτων ἄφϑονον ὃ Ἰσραὴλ Tho WaoAgucw κτήσεται v Ca 4! γὴς da ϑῶν" eoa-
ita loquitur, haud ultra, inquit, nomen meum Baalim imponent; quandoquidem
ab idolorum errore regressi, ad me in posterum didicerunt respicere verum Deum.
** Curaboque eis foedus die illa cum feris agri, et cum caeli volucribus, et cum
terrae reptilibus. ,, Illa, inquit, quae ipsis antea insidiabantur, et hostili animo
erant, dabo operam ut eisdem amicitia iungantur. ** Arcumque et gladium ac bel-
lum tota regione conteram. ,, Nempe illos omni belli molestia expediam. ** Et ha-
bitare eos faciam cum spe. ,, Dabo operam, ut ex iam impetratis bonis, meliora
etiam se postea consecuturos sperent. ** Et sponsabo te mihi in sempiternum: et
-sponsabo mihi in iustitia, in iudiciis, et in misericordia, et in miserationibus, ,,
Te, inquam, in amicitiam meam reponam; tibique familiaritatem meam restituam;
aequo iure agens, et eos qui tibi captivitatis tempore iniurii fuerunt puniens, iu-
stumque de omnibus iudicium ferens, res tuas denique benigne regens. ** Et spon-
sabo te mihi in fide, et cognosces Dominum. ,, Vos, inquam in necessariorum nu-
mero posthine habebo, qui et mihi credidistis prout Deo par est, meque vestrum
dominum agnovistis, :

** Eritque die illa, dicit Dominus, exaudiam caelum, et caelum exaudiet ter-
ram, et terra exaudiet triticüm et vinum et oleum, et haec exaudient Israhelem.
Seramque eam mihi in terra ,et miserebor eius cuius non eram misertus. Dicam-
que populo non meo, populus meus es tu: et ipse dicet, dominus Deus meus es tu. ,,
Tune certe multam habebitis frugum ubertatem: etenim aér, me volente , imbrem
telluri demittet ; quippe caelum pro aére dicit, veluti cum caeli volucres dicit ,
nempe illas quae aérem findunt, "Terra autem rite irrigata fructus suos abundanter

praebebit: quorum lauto Israhel usu fruetur, id est terrae bonorum. Faciamque ut

» 15.

. Ig.

. 23.

7. 20.

» 2I.

16 ' | . THEODORI MOPSUESTENI

" ᾽ 5 ὯΝ ^ e ;
σκόυάσω τε πᾶλιν ἀντὸς 7 γί oliv Ὁ idlay, ἥασσερ OU ἀφηρέϑησεαν cess, ὡς ἂν

. ἀυτόϑι δίάγοντες d ἐμῆς δχιμοελοῖντο ϑερᾳπείας" τῶτο γὸ λέγ τὸ aieo àurlo ἐμαυτωῖ

ὄψι τὴς γῆς" Ca. μιε(ᾳφορᾷς T|) «σοιρόντων βουληϑεὶς εἰπαν ὅτι X) πάσης ἀντὸς ὀκτεναῖ

᾿ ^ 5 / , , ^5 ^ ᾽ ^5 ^s , ,
zu 7 γῆς «' οἰκείας. MO ἀσφαλείας τε οἰκῶντας ἐν ἀυτῇ, C vj) ἐμοὶ προσηκόντων.

àyreyopdpus λοιπόν" ise dà (αῦτα, ἐπειδὴ μεζᾳβολξὼ δὶ Vo τὸ xod'loy τὰ χᾳϑ᾽ ὑκάς
δὰ τὶ κησεμονίας σέχεται αὶ ἐμῆς: ὡς ἐλεῶς M clo ὁκ ἠλεημδύζω- λαὸν 5 ἐξ e ὁ
πρότερον Ago: Ὅπερ ὅν εἰκότως du (oic «ροσέφει,, ἐπειδὴ κἀκεῖνοι d! πρότερον δποςάν-
τες πλάνης ὅιγνώσονται τε τὸ déov, (ἃ A) λαμωρᾶς ipia d φωνῆς. ὅτι ἀντὸς δὴ uiv»
δεὶν ἀυτωῖν Ὄντως x)eA(O- τὲ x2) ϑεὸς. ὃ δ ἁπάντων μδὺ ποιητὴς x; σδεασότης, ἰοδίαν σὲ
à (ois ἄνωθεν τἰὼ οἰκείαν νείμιως κησὶεμονίαν..

κεῷ. τ΄. ἷ

ΓῚ , , à » A , ^ 3 ^ *
ςς Καὶ εἶπε xve106 «oeos Me, $n "T0045 91 X4 ἀγάπησον γραιχῳ ἀγωπώσαν πονηρὰ

Q μοιχωλίν: to Soc ἀγωπᾷ ὃ ϑεὸς das Ἰσραὴλ. xu) duro) δποβλέπεσιν δὶ ϑεοὺς θμο-

fac, € φιλᾶσι πέμματα MD euqidtoy. .. Εὔσηλον ὃ πολλάκις εἰρήκῳ μϑν κἀνταῦϑεν.. ὅτι
μὴ ἐν συγζραφῆς eld d xD uem ὧρ κονίαν συγ[ξηραηῆαι τὼ d) «οροφητων" dingnudpos di

ος εἴρηται xD Φ P δποχαλύψεων ὧν idéLarro xoeov: ἐφ᾽ αἷς Q τὰ «εοὺς δὶ Ῥλαὺν ἀγάγ-

καίως «egongoyro Atv ἢ ᾿δποκαλύνεσιν ἕπό μᾶνοι ταῖς ϑείαες" εἰρηκὼς 9 lo. λῆνψεν τῆς

x&T ὁκεῖνα εἰκόγί(θ.» ἐπ᾽ ἐλέγχον τῇ λαοῦ ῥηϑέντα» ο᾽κᾳίως ἑτέραν δποχάλυψιν ἐνζᾳῦϑα.

διηγεῖται πάλιν. ἐῶ ὐδῷ ϑεοῦ diza uU» ὀκτίϑεται ἀνωγχαίως" τὸ γὰρ εἶπε κύρκ(Θ-
“ρός με, τῶτο δηλοῖ, 9u& λέγοντος €?) Qvo ὃ γεϑυη δυυξω ᾿δηοχάλνιν eurt] ϑειόϑεν"
εἶπεν ὅν μοι. φησὶ, «OA γωναῖκᾳ wv μιοιχουλίσία κ) παντοίων ἐργώτιν κακῶν" ὡς ἂν μί-

propriam regionem denuo incolant, qua antea privati fuerant; atque ita ibi degen-
tes cultum mihi exhibebunt. Id enim significant illa verba, seram eam mihi in
terra: metaphora a seminatoribus sumpta dicere volens, se illos tota rursus regione
patria sparsurum , in qua secure habitabunt, debitisque erga me officiis fungentur.
Quae quidem ita evenient; quia res vestrae, mé curante, meliore conditione esse
coeperunt; adeo ut misertum sit illius quae extra misericordiam fuerat; factusque
sit populus, qui antea non erat populus. Atque ita iure optimo his fiet, quia et
ipsi vetere errore relicto, debitum suum agnoscent, claraque voce dicent, solum
esse ipsorummet vere dominum ac Deum, eum qui omnium creator est, specia-
lemque eis curam suam caelitus tribuit. |

CAP. III.

** Dixitque mihi Dominus: adhuc vade, et dilige mulierem diligentem mala et
adulteram: haud secus quam Deus filios Israhelis diligit, dum ipsi ad. deos alienos
respiciunt, diliguntque cupedias et vinacea. ,, Hinc quoque exploratum fif, quod

multoties diximus , non ad scriptionis formam, unoque tenore, prophetarum oracula -
fuisse conscripta; sed ex intervallo dictata, secundum acceptarum tempora revela-

tionum: quarum instinctu ad populum necessario verba faciebant , diyinis illumina-
tionibus consectanei, Nam cum superius enarrasset oblatam sibi illarum rerum ob
populi vituperationem imaginem , merito nunc revelationem alteram pariter expo-
nit, quam utpote a Deo sibi immissam, nequit reticere, Etenim verba, dixit Do-
minus, hoc significant, nimirum Dei loquentis vocem veluti esse , factam illam sibi

ni m «οἰ

ΠΝ OSEAM CAP. Ill. 11

μησις εἴη Q τῶτο d γνώμης, Lo eel τὰς dus Ἰσραὴλ δποσώξεν ἐσπέσακᾳ » wien. μοχθε-
eid συζαΐντας . Q σαφὴ τἀὺ ἑωαυτων Cond'asvu eras μοιχείαν" οἱ aot dfaqogou ἐασεεῖν-
xam: ϑεὸς οδὺ αἰδὼ τοῖς ἔϑνεσι γορμϑέντας ψαυδῶς, «ἰδὲ TOMAS ποιέρϑρυοι τὸ T wrap
ἀυτοὶς γενο μεισμυένών Sueciae “φοροσείγην' τῶτο )ὸ λέγᾳ τὸ ru H0 σειφίδων- ἵνα
εἴπη eu (ote Ps ποικίλως ta (o doa d oves ςαξίσι τὲ C τοῖς φαγήμζ(ασι Miro Tis y κατε m
$ gei (ὔτα ἐχόντων $9», «οροσέφερον τοὺς εἰσώλοις" τὸ 79 QA πέμμοτα MO ςα-
φίσων, ἀντὶ τῷ dY ddovii; δεὴν ἀυτοῖς (εῦτα ποιεῖν 62a τιμῇ τὴν εἰδώλων" en ἢ Gurt πὰ
μὰν «eoe εἰρη ρᾶμψα «»eos ἔλεγχον μᾶλλον T δέχᾳ φυλαΐν" ol tea λϑιοιπύτες () ϑεὸν
τοὶς εἰδώλοις φεοσεῖχον" τουτὶ 5 «ρὸς ἔλεγχον T τῇ βασιλείῳ «οεοσηκόντων “ὃ Yedulac:
οἱ ἃ ναὸν ἔχοντες παρ᾽ ἑαυτοῖς. C. δὴ χαί τιν amed'Ló. δφ, τε πανηγύρεων 5) ϑυσιων ἐν-

| δομενύ μᾶνοι αἷδὲ (ᾧδ) ὄντως Suv, μοιχόυομδύης δέκδω τίω «δὲ τὰ ὄσδωλα» ϑεραπείαν.

σωυῆηῆον τῇ Cd'azd αἱ ae: τὸ "OdoY ασεέὴῆς.

Εἶτα λεγᾷ “- ὁ ἐμιϑωσάμἧν tuavm πέντε κ᾽ ding dues, wd) γομὸρ xe195y,
ᾧ νεβὲλ οἴνε. .» Τῇ ἀκραβολογμίᾳ χρησώμϑυ(θ» εἰς δήλωσιν τῷ γεγονότίΘ» ὄντως" ἀναγ-
καῖον ἢ Q 38 ἐμιδϑωσώμδω τὸ υὐσύδογμῶ- ἐπεὶ i, ὃ ϑεὸς δὴ μιεγώλαες εἰωρεαῖς τὰ 1)
μιδδοῖς Gko- iadales tav σωνῆψεν. «- Καὶ εἶπον «τ-οὸς ἀντί, ἡμέρας πολλὰς tton
ἐπ᾿ ἐμοὶ. (ἃ ἐγὼ fX σοὶ, 5) à μὴ πορνόύσῃς., ἐσὲ μὴ οἤϑῃ dvdbi. .. 'Ως ἂν su) τῷ Dus
ἐκ ἐπ᾿ ὀλίοον dw ὅδ᾽ guod) τῷῦ χρόνῳ «ροσεχήν τε duit) βεληϑέντί(θ. Gir ἰεσαίοις,
ἃ cho κησὶεμονίων ἀυτοὶς ιποθζορᾶμα δὶ οἰκείαν. ἕτω τε ἀυτὸς βεληϑέντίθ» μὴ τοϑὺς τὰ
εἴσωλῳ νάζειν. Voi di τῆς αἷδὲ ἀυτὸν μένειν εὐνοίας. Εἶτα λέγᾳ ** düom ἡμέρας πολλὰς
χαϑίσονται oi (ol Ἰσραὴλ ἀκ ovr(O» βασιλέως. ἐσξ ὕντίΘ-» ἄργοντί». ἐσὲ ἔσης ϑυσίας.
ἐσὲ Ov (o; ϑυσιαφήθίε, ὅσ ἱερᾳτοίως . ede δήλων. .. ᾽Ὡς γὸ ὀκένης ἐκ Con σωυυθηνῶν

divinitus revelationem. Mandavit ergo mihi mulierem habere adulteram , et cuiusvis
malorum generis operatricem: ut haec etiam repraesentatio quaedam sit mentis,
quam ego erga Israhelis filios retinere studui, quamquam omni improbitati dedi-
tos, suumque aperte adulterium ostentantes: qui diis falso apud ethnicos reputatis
student; magnopere satagentes. constitulas illic religiones exsequi: id enim signifi-
cant verba cupediae.cum vinaceis; quasi dicat panes variae laboratos, cum passis
nimirum uvis, admixtis bellariis, quos more suo quodam idolis offerebant: nam cu-
pedias cum vinaceis appetere, dictum est pro voluptate quam honorandis idolis ca-
piunt. Porro superiora dicta fuere praesertim ad decem tribuum reprehensionem,
quarum populus derelicto Deo, se idolis addixerat: haec autem ad. reprehensionem
pariter illorum pertinent, qui in ludaeae regno vivebant: namque et hi, quamquam
templum apud se haberent, nec non aliquam observantiam sollemnitatum ac sacri-
ficiorum prae se ferrent in veri Dei honorem, nihilominus instar adulterae , idolo-
rum cultum, cum demonstratione studii erga Deum copulabant.

** Et mercede conduxi eam mihi quindecim argenteis, et coro hordei ac men-
sura vini. ,, Minuta hac locutione utitur ad verae rei gestae demonstrationem. ltem
opus fuit mercedis exemplo, quia Deus quoque magnis donis atque mercedibus Iu-
daeos sibi addixerat, ** Dixique ei: dies multos expectabis me, et ego te; et non
fornicaberis , neque viro eris. ,, Quasi Deus quoque non paulisper sed diuturno
lempore ludaeos velit sibi adhaerere , quibus vicissim curam suam promittit: ita
mandans quominus ad idola declinent, sed erga se benivolentiam retineant. Postea
dicit: ** quia dies multos sedebunt filii Israhelis sine rege, et sine principe, et sine

ὃ 9

p. 26,

p. 23.

p. 38.

18 THEODORI MOPSUESTENI

μανάσης Y. οἰκείων» τῇ di πορνικῇ γνώμῃ «cos ἑτέροις γούσεισης, nec ἐνξῦϑα λέγ ὅτι
παρόμοια «ὴ καὶ TID. ἰεσαίων «ἷδὲ ἐμὸ πεποιηκότων. τιμωρίαν ἀντοῖς ἀνώλογον ἐπάξω,
ἐφ᾽ ἱκανῳΐ μὲν τῷ χρόνῳ «ἰόοσδὰὼς αἰχμαλωσίᾳ, αἰόδωασκουάσας ἢ πάντων δὴ x» rho
χώραν rho oixday ἐρή μους ej) παντελαῖο' ὡς βασιλέως μὰν οἰκείᾳ Cuero Εἢ) ὁ ἄρχοντίῶ»,
ἄτε υῷ ἑτέρῳ βασιλεῖ TéTUy μένους» (7T$p αἰχμαλώτοις γεγονότας "εἰουλού εἰν ὠνάγκη:
ἀφαιρέ ὡς σὲ εἰὐτωῖν C τὰς ϑυσίας w τὼ τῷ ϑυσιαςηθία χρείαν» χϑὴ πᾶσον δὲ ἱερατικζὼῳ
λειταργέαν" dfe. τὸ γερονύτας αἰχμαλώτοις πόῤῥω χαϑεςάναι TJ τόπων ἐν οἷς ἱερᾳταῦ εἰ
Séd νενομισμένον ὑπῆριχάν » ἀλιοιρεῖν δὲ χρὴ τῆς ὅπηι τοῖς δπορθλίενοις fà dl. προφητῶν
δηλώσεως" ὥπερ ὃν «veg reor ἐτύγχανον ποικίλως. «« Καὶ 46 (a). δπιςρέψουσιν οἱ jo]
Ἰσραὴλ. κὶ ζιτήσεσι κύριον 7? ϑεὸν awmUv, wj Anfid' ἃ βασιλέα ἀυτών. ,, Τἀνιχαῦτα,

j M NE , e^ E] , ^ ^ ^A ΄“ν * » .
φησὶν, αἰδδομᾶνοι T. οἰκέων κακῶν, μεζαβαλᾶνται Y roule , δ Ἔ ϑεῶ wenürreg γνῶσιν

τὲ χρὴ ϑεραπείαν ἀπσεοῇ" qu) δὴ wj βασιλέα ςέρξεσιν tdv ἃ Ox d τῷ Δαυὶδ' dfe.do γῆς"

(αῦτα 39 ὡς p rho ἐπάνοσον ἔσο μϑμνα λέγᾳ. ὅτε ὑφ᾽ ἑνὶ βασιλεῖ τῳ Ζοροβάξελ ἐτυγ-

χανον ἅπαντες ἐκ τῷ Δαυὶδ' καϊφοομδμῷ. ἀκότι ζηλοιῦτες τἀ reple ὀκοίνξω. qa
ἀν ᾿δποςᾶσοι αἱ βασιλείας T dfadonev T. μκιαχαοίε Aavid , αἱ déxa φυλαὶ βασιλέας εἵ-
λοντο ἑτέροις. «* Καὶ ὀκςήσονται fad τοῖς ἀγαϑοὶς dur) ἐπ᾽ ἐσχάτων Tj) ἡ μερῶν... Εἰς
ἔκςασιν ἢ χαίᾷςήσονται πάτες τῇ ὑπερβολὴ t Sube oc, ἀναλογιζόμϑροι ὁπόσων ἀντοῖς
ἀγαθῶν δια τὶ «ρονοίας αἱ ϑείας, ἐνεγβύετο τυχεῖν" ἐν ἢ τότοις χοὴ τὰ «oes ἔλεγχον T

᾽ 3 ' ^ ν T :
XD τί "adwlay εἰπὼν. κοινὸν λοιπὸν «ey; ἅπαντας ποιαῖται ? λόγον, ποτὲ μδρ TE (ots,

TUA Ἢ » E 7d [4 f
ποτε ἢ ὀκείγοις, ποτὲ ἢ ἅπαντας ἐλέγχων κοινῇ.

7 ü

sacrificio , et sine altari, ac sime maniíestationibus. ,, Namque, ut si illa mulier in

foedere suo non permansisset, sed meretricio animo ad alios declinasset; ita. heic

dicit, si paria Iudaei mihi fecerint, poenam iis dignam imponam, longo quidem tem-
pore captivitati tradens, et omnium patriae regionis rerum faciens egentes: rege

| scilicet vel principe proprio expulso, ipsisque alteri regi suppositis, cui captivos fa-

ctos servire necesse erit: simulque auferri sacrificiorum ritum, et altaris usum, et
sacerdotale omne ministerium: quia captivi procul 116 locis consisterent, ubi Deo
sacra facere legitimum erat; et dubiorum quoque solutione , quae prophetarum ore

fiebat, carerent; quaque antea multifariam fruebantur. ** Et post haec revertentur |

fili Israhelis, et quaerent dominum Deum suuni, et Davidem regem suum. ,, Tunc,
inquit, malorum suorum sensu tacti, sententiam commutabunt, et Dei scientiam
cultumque studiose adsciscent. Sed et regem habere optabunt ex Davidis succes-
sione. Haec enim ceu post reditum eventura dicit, cum sub uno rege Zorobabele
extiterunt omnes, ex Davide stirpem ducente; deposita iam sententia illa, qua olim

a beati Davidis regiis successoribus deficientes decem tribus, alios sibi delegerant. -

** Et stupebunt super bonis eius ia novissimis diebus. ,, Exstasim quandam patién-
tur omnes summa rerum admiratione , reputantes qualia illi quantaque bona 4 Dex
providentia consecuti sint. His ad incolarum Tudaeae reprehensionem dictis, com-
munem deinde ad omnes orationem convertit, modo hos, modo illos, xXiodo cwg-

ctos simul obiurgans. | ;

E an 22h

Arr

IN 'OSEAM CAP. iV. 19

ΚΕΦ. Δ΄.

Διὸ φησιν" ἐς ὠκούσευτε D09pY κυρ, jo] leegnA, ὅτι κρίσις Tu κυθάῳ «ve»; Gh
χατοικῶντας Tho "yl dion $x ἔσιν ἀλήϑεια.» ἀσὲ ἔλεος. ἐσὲ ὅχιγνωσις $i 52) d γῆς"
ἀρὰ πὴ ψαῦδὸς 1 φόνος 1 κλοπὴ 5) μοιχεία κέχυται 2 πὶ γῆς» κὶ αἵματα ἐφ᾽ αἵφασι
μώσγεσιν. .» Αλλὰ 99 Üzu τέτοις Φησὶν ἀκάσουτε κρανορῆμε 33 QU Ὡεξὸς ὑμιάς χρὴ d'a-
xvubr 9» οἵοις τε € ἡλίκοις ὠυτεῖ 3 κοισεριονίαν ἡμεί ψοις χῳπκοῖς" φροντιζῳ Mp 9 ὠλη-
Saa; &d'àc ἐν ὑμῶν, dw. ἀδὲ φιλανϑρρπίας ὑμῶν 29y-- ἐπεὶ μὴ δὲ d ϑείας γνώσεως
ἔχετε φροντίοα" dzam s x2) và "τάσης ὄξια κατώρας. GOV τὸ χαὶ πλοπὴ καὶ μοιχεία
δὰ πασης qd io Einr$eiraj q« γῆς" τοσωύτζυ 0/03 ἐχόντων q^ τὸ φονοῦ εν Owi20tc Tho
avadWu , ὥςε dd TOig «egaAuQoo: T xXgrO ἕζῆς puruDo) τὰ wien. €9 Ni τῷῶτο πεν-
ϑήσᾳ ἡ γῆ, € σμικραυϑήσεται cux πᾶσι τοῖς χατοικέσιν ἀντ. ,, Ἔν qvod πᾶσει *fjos-
σεται δία τὸ Mere S OS δύ ἔχεμνορθῥων ἀντοῖς χακῶν" οὕτω qjU πολεμίων cite Qu RCAY
ἀυτὰς ἀφοιοῶς, ὥςφ εἰς ἐλότίωσιν «αἷξδες ἔδαι T οἰκοιυύτων ἃ devO uo: τῶτο 59 λέγᾷ τὸ
σμικριυθήσεται 3 γᾷ cun τοὺς κοι οικῶσιν ἀυτάώ. «« Σωὼὺ τοῖς 9161016 τῷ d9p3, χαὶ τοῖς
toa (oie τῆς γῆς» wd] σιωὺ τοῖς πετεινοῖς τῷ οὐρανοῦ. ,, leo mus λέγᾳ X» τὸ εἰωθὸς, on
συωναΐπολοιεῦται qd) οἱ ἐν ἀυτοῖς σδιωνατοὶ τοῖς λοιποῖς» οἱ ϑηδάων τε d'inlo. ἐπερεάζοντες
τοῖς ἀδϑενετέοφις" (ἃ ὥασερ τινὰ vila, d.Oeoor, Y. T πενήτων ἁρπαγαῖς ὄπιοντες' ug) dx
Wiov ἑρπετεῖν βλώή]ειν ἐασεοία κότες τὰς πέλας. ** Καὶ ἰχθύες d SuAgosas ὁκλείψεσιν. ,,
ἼΛπαντες σαυτόμως εἰπεῖν οἱ xe. διμοιότητα T d ϑωλάτίης ἰχθύων πληρῶντες T γξῶ ἄρ-

δέω Σπολᾶῶνται. Τέτοις £m. “« ὅπως pde μήτε οὐχαζηται» pre £y M) μεσείς. s

2 , ΄ , E * ,
ΤἸοστεύτη dá φησιν ἅπαντα epu jim. χαϑεζά, ὡς μήτε ἃ οὐχφζοντοι εἴ) λοιπὴν» prre δ τὰ

CAP. IV.

t

Idcirco ait: ** audite verbum. Domini, o Israhelis filii, quia iudicium Domino
cum habitatoribus terrae: non est enim veritas, et non est misericordia, neque scien-
tia Dei in terra. Maledictum, et mendacium, et homicidium , et. furtum, et adul-
terium inundaverunt terram, et sanguis sanguini commixtus est. ,, Àge iam audite,
inquit, iudicio vobiscum disceptantem Deum, atque ostendentem quali quantaque

malitia providentiam eius remunerati sitis; Nemo quippe vestrum veritatis curam '

gerit, neque ullam caritatis erga homines rationem habet: siquidem ne de Dei qui-
dem scientia solliciti estis; sed fraus et execrabilia prorsus opera, homicidium, fur-
tum atque adulterium passim in terra exercentur; mutuisque caedibus tantopere

indulgetis , ut semper cum praecedentibus cruor subsequens musceatur. ** Propter Ὁ

hoc lugebit terra, et minuetur cum omnibus qui habitant eam. ,, In luctu terra
omnis versabitur , propter ingruentium malorum magnitudinem; dum ii tam imma-
niter ab hostibus trucidantur, ut. nonnisi exiguus incolarum numerus supersit ; id
enim valent verba , minuetur terra cum habitantibus eam. ** Cum feris agri, cum
reptilibus terrae, et cum caeli volucribus. ,, Tropice more suo dicit, fore ut cum
plebe principes quoque eiusdem pereant, qui ferarum instar infirmioribus nocebant:
et ceu aves quaedam diripiendis pauperibus subito involabant; vel denique serpen-
tium ritu proximos quosque vulnerare studebant. ** Maris quoque pisces deficient. ,,

. €uncti, ut. uno verbo dicam, qui, tamquam mare pisces, sic terram replebant,

funditus disperibunt. His addit: ** ut nemo vel iudicetur, vel arguatur quisquam. 5»

*

is
^$

* Helür- YII. 12.

90 ; THEODORI MOPSUESTENI

ἑτέρου ογορϑεμᾶμον maium μιᾷ Thon αἰχμαλωσίας συμφορᾷ χατεχορδύων ἀπείν-
τῶν διμιρίως. «« Ὃ δὲ λαός με ὡς ἀντιλεοσμᾶν(θ).» iepdUc" .. πάσης δαοπεσὼν 4! cvegdnw
ἀξίας. xy] οὐδενὶ λόγῳ QuwvojiuO- ἄξι(θ..- ὥασερ ἄν εἴ τις ἱεροὺς εἰς ἀντίῤῥησιν πεσὼν ,
ἀϑείζοῖτο τε wg) ἀτιμκώζοιτο «vd πάντων. ** Καὶ ἀξϑενήσᾳ ἡλυέρας. 550 Em) πλεῖσον Cy
ἀϑενείᾳ ὑπὸ T Uma opo οβνήσεται κοκῶν. * Καὶ d-Suiad φοροφήτης M? σῷ γυκτός. s;
Καὶ οἱ ? ποροῤῥήσεσι ἢ τοῖς ψαύσέσι «τοὺς ἀπάτζω Op τορότέθον κεχοημᾶμοι, ἐν ddn-

, , i ET i iN 5 N , ἢ * ^ , ΕἸ i] ^ v
yaq, πλεῖςοι xg) ἄὐτοὶ ofouvicovray "uo τῆς Κατέχεσης VuTSG συμφορας» ὥσσερ VUXTEOAYQ j
p ΜῈ

, , x ^ y e 5, c ^
7i «era A 26 dp σκότῳ, κρὴ τῆ; ὠπατης ἀἄχρήςον ἑαυτοῖς rho Ἐπητήσλοῦσιν δρῴντες.
* Nuxs ὡμοίωσεοι Tho μητέρᾳ σε. .. Οὕτως ἐν ἀγνοίᾳ 22 πλάνῃ χῳϑεέςωσων da.

ς , c γι ς ? "y 3, , , . E c
«ἐὩ μοιωθή ὃ λαὸς μὲ ὡς x. ἐχῶὼν ὄπεγνωσιν. S; Ἔμμιμνσοιθϑᾳ δὴ ταὐύτίω Q ὑμεῖς,

ἀσδένα d δχιγνώσεως d! ἐμῆς. ἔχοντες λόγον. ** "Om χρὴ σὺ ὅπίγνωσιν ἀπώσω. ὠπώσομαί
σε κἀγὼ τῷ μὴ ἱερατοί εἰν μοι" 5» ὥασερ ἢ ὑμεῖς δ)ποβεξλήχατε τε γνῶσιν ἑαυταῖν clo
elo, tme κάῴγω αἰ qvi bus ϑεραπείως ὑμᾷς ὀκβαλαῖ, μακρὰν δὰ d αἰχμαλωσίας"

ποιήσας T τύπων. ἐν οἷς ἱεραταῦ dv ὑμῶς «προσῆκον luy ἐμοί: τῶτο λέγη τὸ ἀπώσομαι σε
[2 $5 ec , , * M ' c , , e € j ς ἢ ,
T μὴ ἱερᾳτόσαν μοι" ἐπειδὴ γὸ κοινὸν ὡπαντων κέροδι» ἡ ἱερᾳτείαι xeOus 0 μοχφθκος
y. i ^ M isi δα MID c c ^ to AM »
A54 Παῦλί(». fa ττο 0Qa Ad ὥσπερ ὑπὲρ ἑαυτῶ. ὕπτιος ἃ T T λοῖ eoeorQtpay dyron-
, à. 2. , v b L et PA € , h Ü , E , * 2 Uu
μάτων" εἰκότως ἅπαντας ποβώλλεῶς d ἱεροοπώύης AM; zrvmas pus cavas * ἐπειδὴ
v j ' , v N E “ ,
ὥσπερ γινομῥενη κοινὸν εἶχ τὸ sé pd Ov , οὕτω wg] rave xol ᾿δαοτελεῖ τἀν ζημίαν.
1) 3 ἐγ ' , y MEIN T , , ῬΊΟΝ x ἢ y , CPUS
«€ Καὶ ἐπολάϑε γομα bir ca δ ελήσομαι TURO C4 κᾷγω. 5» [lapa Ἀυλεσειβρονβος τὰ γο-
MAMA τῶ ug, ἐν θοδενι qoi opu λόγῳ. ““ Κατὰ τὸ πλῆϑος ἀὐτων. ἕτως VA TOY MOL. 9.
' Ν Ν 1 , ' d , 3, a 3 δὴ
Καὶ 59 πολλοὶ τινὲς ὦ ἀναράϑμητοι δῥᾳ 9 κηδεμονίας γιγονότες di ἐμῆς, “δέον δμηιγινώ-
' ; M »
lanta inquit omnium rerum vastitas erit, ut neque deinceps iudex supersit , nec

qui aliorum crimina corrigat: cunctis una captivitaus calamitate. aeque. obrutis.
** Populus autem meus tamquam sacerdos, cui contradicitur. 2. Dignitate omni de-

ciduus, nulloque iam habitus respectu dignus: veluti sr quis sacerdos in contro--

versiam incidat, et deponatur, atque apud omnes dehonestetur. ** Et infirmus erit
interdiu. ,, Diutissime in infirmitate. versabitur incumbentium malorum. ** Et in-
firmus erit propheta tecum noctu. ,; Et qui falsis antea praedictionibus ad. vos
decipiendos abutebantur, plerique. omnes infirmabuntur; ab obruente eos calami-
tate, nocturnis veluti tenebris occupati , fraudis suae inutile iam molimen cernen-
tes. ** Nocti assimilavi matrem tuam. ,, Ádeo haec in inscitia atque errore-semper
versatur ! | 4

** Visus est populus meus tamquam non. habens scientiam. ,, Vos quoque eius-
dem imitatores facti, nullam scientiae meae rationem habuistis, ** Quia et tu. re-
pulisti scientiam, repellam te ego quoque, quominus sacerdotio mihi fungaris. ,,
Sicuti vos scientiam meam mente vestra eiecistis , sic ego quoque vos a.cultu meo
expellam, procul vos propter captivitatem ab iis locis submovens, in. quibus rem
mihi sacram a vobis fieri constitutum fuerat. Hoc significant verba : repellam te

quominus sacerdotio fungaris mihi. Nam quia commune lucrum est sacerdotium , -

prout beatus Paulus ait, ac propterea debet sacerdos tum pro se tum-eliam pro
populi- ignorantiis offerre ; merito cunctos de sacerdotio expelli dicit, siquando hoc
desinit: nam sicuti dum existit, communem praebet utilitatem ; sic desinens , com-
mune detrimentum parit. ** Et oblita es legis Dei tui; obliviscar filiorum tuorum
et ego. ,, Eos qui legitima mea transgredientur, nihili aestimabo. ** Secundum mul-

A

IN OSEAM eum IV. Jj ΟἹ

exa ν ὦ ταύτης ἀυτοὶς αὔτιον γεφονότα TV δωρεᾶς οἱ δὲ ἀνάλογον τοῦ πλυϑᾷ Tu οἰκείῳ
T εἰς ἐμὲ αὐϑανομίαν ἐπεοθείξαντο. πολλίω τινὰ ὦ ὁ durer ἀυτὴν ἐργασά μϑροι. Τί ὅν;
ςς Th δόξαν εἰυτεύν € ς ἀτιμίαν ϑήσομαι. » Απὸ T “φρερτέρῳν day εἰς χειρόνων πεὶ-
an ἀυτὲς ks uso, * “᾿Αλϑρνίας. λα με φάρονται. » [νά εἴπῃ 0n τοιαῦτα δὲ ὃ Ago;
ὃ ἐμὸς ἡαδοτικὼς Ὁ εἰς ἐμὲ 5 ἀνάλογον ὧν πεποίηκε λήψεται 3 Σ καρπόν" τοιότων ὁπολαύσας
καρπῶν» οἷα - Sapete τὸ 99 & P Tus Ags μ8 φάγονται : ἀντὶ T τοιότων πολαύσασιν
οἱ τῷ λᾳῦ » οἷά 7p ΧΟ γ.

«c Καὶ ὧν $ ὡρϑοτίαις εἰυτοῖν λήψονται ἄλλοι ψυχὰ ς "n 59 Ὑπὲρ 29 ὧν ἡκώρ-
qune εἰς iue, di ἑτέρων δώσεσι dixlo qj δππέναι, μελλόντων ἀυΐζοὶς πολεμάων. «- Καὶ
ten] qan 0 λαὺς» οὕτως «αὶ ὃ ἱερούς. ,, Ev TOOU JT συγχύσᾳ, τε χρὴ συμφορᾷ δία. τῆς
αἰχκαλωσίας οβυήσονται.. ὡς μησὲ μίαν εἶναι ἱερᾳταζοντός Té καὶ τὸ ^o rho ἱερασιυυέω
ὀαφοροίν' ἅτε puderos MY ἐν ἱερᾳτείᾳ ϑείᾳ «οεξοσηκόντων Ἂν γομϑύε τότε» πάντων 5
τῇ ἃ al Mg Nadie συμφορᾷ qeixaupov ὃ διιοίως. ἐν Καὶ φρεοδεοήσω € ἐπ᾿ ἀυτεὶς qu δεβὰς
dvi, xo) τὼ δῥαβόλια ἀστῶν ἀνταποοώσω ἀυτοῖς. .. Τιμωρήσομαι 22 ἀντὸς ἀνώλογα
οἷς 7 ἐβουλάύοντο ὄγετελέϊν x9) eveptiplurm. * Καὶ Quoovro) χαὶ οὗ μὴ dpa adam. Ἢ
" ATTQLUGDY ἕξεσι 7 T κακῶν τἰὼ πεῖραν: ἀ εἰ "τοῖς «e (os «eos De eva ἑτέραν: ex μιεΐᾳ-
φορᾷς ἀυτὸ εἰποὸν 7 brad" ἂν φαρόντες μὴ κορεάϑαἶσιν, ἐδδιόντων παλιν" ἵνα πῃ ὅτι xj
ὅτοι Cy πεὶ ῳ ἡβϑυήσονται D xu καὶ A φοϑοτέρφυ γεγονότων , TUAM te δαύτερα:
πέρας di pero uev οὐκ tua τὸ "s φάφονται κἀν(αῦϑα εἶπεν ὡς ἐν τοῖς ὠνωτέρφις
db AgS μὲ φάφονται» dr τῷ πεὶραϑήσογται. *« ᾿Επόρνεύσαν Q οὐ μὴ χατούϑωυ-
᾿ϑῶσιν" ,, EcadA γ)ὺ ὠπέσησαν wu παντελαΐς, οὐσὲν ἀυτοὶς εἷς δέον ὀκβηήσεται.. «€ Aim

titudinem eorum, sic peccaverunt mihi. ,, Quum multu , immo S eioipddie: ob
providentiam. meam facti essent, aequum profecto erat ut huius muneris auctorem
cognoscerent; at illi contra, parem numero suo iniquitatem adversus me exprom-
pserunt, multam scilicet et infinitam patrantes, Quid. ergo? ** Gloriam eorum in
ignominiam commutabo. ,, À prioribus bonis deiectos , peiora faciam experiri.
** Peccata. populi mei comedent. ,, Quasi dicat , talia populus meus quum in: me
peccaverit, congruum factis suis fructum percipiet; tales nempe fructus capiens,
quale semen iecit. Nam locutio, peccata populi mei comedent , perinde est atque,
talibus perfruetur. populus meus, qualia peccavit.

« Et in iniquitatibus eorum accipient alii animas ipsorum. ,, Namque ob ea quae
in me peccarunt , ultionem ab 4118 patientur hostibus, qui consurgent. ** Et erit
sicut. populus, sic sacerdos. ,, In: confusionem tantam calamitatemque devenient pro-
pter captivitatem , ut nulla sit sacerdotis ab eo qui sub sacerdotio est discrepantia;
quatenus nihil tunc ad sacerdotale ministerium pertinens fiet, cunctis servitutis
infortunio indifferenter correptis. ** Et ulciscar super eos vias eorum, et cogitatio-
nes eorum reddam ipsis. ,, Puniam eos congrua his, quae cogitarunt facere ac vo-
luerunt , vindicta, ** Et comedent , et. non replebuntur. ,, Indesinenter mala expe-
rientur, aliis alia excipientibus. Utitur autem metaphora: eorum qui comestione
non satiali, rursus comedunt; ut dicat, foré ut hi etiam mala experiantur; et per-
actis prioribus, fore'ut posteriora superveniant: nullumque finem impositum iri.
Nam verbum ** comedent ,, heic item eo sensu dicit quo in superioribus ** peccata
populi mei comedent, id est experientur. Fornicati sunt, et non recte eis erit. ,,
Nam quia a me omnino recesserunt, nihil iis bene eveniet. ** Quoniam Domi-

E

“Ὁ
o6 to
τ

.

v. I6;

^ It.

;» 13.

. 14,

22 THEODORI MOPSUESTEXNI
(Q) κύριον ἐγκατέλιπον » τῶ φυλάξαι πορνείαν" gy οἶνον 2 μιέϑυσιᾳ ἐδέξατο xapd'ía,
λαῦ με...» Αμελήσαντες 0 T Oa παντελώς, πολλέὼ ὄπιμόλειων τῆς dei τὰ εἴδωλα
ἐποιῶντο απεδῆς- ew μεϑύοντας ἀυτὲς τοῖς κακοῖς. μὴ ἢ αἴδδησιν αἱ ὠϑοῳνομίας λοιπὸν ἡ
ἔχειν d ἰδέας. i | |

« Ἐν συμβόλοις ἐπηρφτων. κ) ἐν ῥάβοϊοις ὠντεῖ ἀπήγζελλον ὠστώ, .. ^A x? τὸ ἕλ-
λίωυικὸν Sog ἐποίεν λέγ4- ὅτι οἱ μὲν ἐπνρῴτων Gbo- d'a μονας, εἴτε ςζὺ- τέτων ἱερέως»

' , ; , , , 5 eS , e ER , ^
δγὰ συμβόλων μανθάνειν βελόμδνοι., τί d) durois ἀνωγχᾳίων, οἱ X1 τὸ εἰωθὸς ἀντοῖς

ῥάβδοις τισὶ κεχρημένοι jT) ἀπάτης TU. ἐροοτίσεων hu) δαόκοασιν ἐποιῶντο. «« Ylyóo om
ποργείας ἐπλανήθησαν. (ὃ ὀξεπορνοῦσαν "ero 5? ϑεῶ ἀυτών. y, ἸΠορνικῇ ensi pdiuon γνώμῃ .
«ορὸς πλάνζω eidoy ᾿δποςώντες 78 ϑεῖ παντελαῖς. «« "Emi τὰς κορυφὰς T ὀρέων ἐθυσία.-
Cor, ὦ δλὶ τὸς βενὸς ἔϑυον ᾿ἰσοκάτω συὸς Q. λαΐκης ὁ dévdba evexit cov os , 071 χα λὸν
0x87. ,, Εἶτα ὅδι τὰ Dp τε C cbo- βανοὺς ἀνέξεγον, ἀυτόϑι ϑυσίως δχιτελοιμῦτες TOig
“δαί μοσι" Q dévdpow πιὰ μυεγώλοι τε 1j σύσκια ὁκλεγόμᾶροι., ἀντόοϑι δ daro ἐπλήρεν δ΄
οἰκίαν.» μρέγω τι 1 σεμνὸν νομίζοντες e) τὸ M&)& 9 (Q» atero v dévdpoov σκιᾶς" ὥςε 2
«εὺς ? ἀσέβειαν δπιτησείως ἔχειν ἀυτὰ νομάζειν. «« Διὰ τῶτο πορνούσεσιν aj ϑυγωτέρες
Op. (ὃ αἱ νύμφαι OM More Umum 1; οὐ μὴ Eam elu ὅδ᾽ τὰς νύμφας OMA or.
ἂν περνόύσωσι, € Uo τὰς γύμφας Op ὅτ᾽ ἂν μοιχούσωσιν" ὅτι (ἃ vro uQ T. πορναὶν
σμνεφέφοντο, Q JO T. rere opo ἔϑυον' Q ὁ Agos ὃ (1) suy συωμεπρδιέροετο ud) "Topic. .,
'"Avaaogou δὴ τοῖς πλημμιελήκζασι τοὺς οἰκείοις docere vus dixe émad" ἂν xa(aoroi-
τες ὑρδϑ οἱ πολέμιοι y εἰς τὰς «ροσηκόσως ὑμῶν ϑυγατέρας τε ὀξυβοάζωσι C νύμφας:
Gv γμνορδύων οὐσθένα ποιήσομαι λόγον" ἐπείπερ οὐχᾳίως "caso pide (αῦτα , συμφυρέντες

num dereliquerunt, ut fornicando inhaererent. Fornicationem, vinum et ebrieta-
ten. cór. populi mei excepit. ,, Quippe Deo prorsus neglecto, multam circa idolo-
rum diligentiam exprompserunt: adeo ut malis ebriati, ne sensum quidem iniqui-
tatis suae habeant. !

** [n auspiciis interrogabant, et i virgis suis annuntiabant ei. ,, More, in-.
quit, ethnicorum agebant, qui daemones interrogabant, sive horum sacerdotes , ex
auspiciis discere volentes quae ipsis opus erant: quorum erat consuetudo ut virgis

"quibusdam utentes, fraudulenter ad interrogata responderent. ** Spiritus fornica-

tionis decepit eos; et fornicati Sunt a Deo suo. ,, Fornicariam habentes mentem,
ad errorem a Deo prorsus aversi declinaverunt. ** Super vertices montium sacri-
ficabant, et super colles accendebant thymiama : subtus quercum et populum et
umbrosam arborem , quia bonum erat umbraculum. ,, Deinde ad montes collesque
currebant , ibique daemonibus sacrificia faciebant , magnasque et umbrosas arbores

deligebant, ubi suas perversitates peragerent; magnum quid et sanctum putantes.

esse; arborum amplitudinem ac densitatem, et suae impietati commodum existiman-

tes. ** Ideo fornicabuntur filiae vestrae, et. sponsae vestrae adulterae erunt. Et mon
y

visitabo super filias vestras cum fuerint fornicatae, et super sponsas vestras cum
adulteraverint: quoniam et ipsi cum meretricibus conversabantur , et 'cum initiaüs
immolabant, Et populus intelligens adhaerebat meretrici. ,, Dignas delictis vestris
poenas dabitis, cum vobis: potiti hostes , filiabus vestris ac uxoribus stupra inferent,
quorum ego factorum nullam geram sollicitudinem; quia merito haee patiemini, qui

(1) Cod. cov, fortasse pro μοῦ. Vulgatus lat. legebat οὐ, non. Sed Theodorum nostrum legisse ap-
paret i, prout habet etiam codex nobilissimus vat. 1209. ᾿

IN. OSEAM CAP. 1V. 28

τε τῇ πορνικῇ πλάνῃ » πὸ κοινωγίων ποιησείμϑμοι «eoe θηήλους Von τῷ χαϊζξλιπεν μὲν
ἐμὰ, «οοσέχειν ἢ τοῖς εἰσϊώλοις" ὥςε eA ὥς μὲν πολλὲς ὧξ OU Y od. τοῖς Ἑλλησι
γεγο μεσ uuevluo. μύησιν" ϑυσίως d" ἐπ᾽ ὀκείνοις ὡς ὑπὲρ Meet τινῶν one dy: dia Suv
ἅπας τε σωωτόμως ἐπῆν, ὃ λαὺς ὃ κώλισω πάντων σιωνιέναι τὸ dkoy ὀφείλων (ἢ ϑεὸν
δχεγμνώσκειν (QW) ἑαυτῷ omrho , ? ju? τοιέτων εἴλετο κοινωνίαν οἱ T μοχθηρὰν ταύτἐν
Q ἀκόλαᾳςον "og πορνείαν. ϑεῶ μὰν ᾿δαποςάντες » σαί κοσι ἢ τοροσανέχοντες ϑεραπείαν.

« Σὺ ἢ Ἰσραὴλ μὴ dorod, C ᾿Ἰέσία μὴ εἰαποραύεϑε εἰς Γάλγωλᾳ- κ) μὴ ἀναβαί-
vere εἰς δὶ οἶκον "Qv , € μὴ ὀμνίετε ζαΐντα κύρκον. .. ᾿Αλλὰ γὸ μὴ WT πάντες χώλε-
mh νοσᾶτε vh) ἄγνοιαν, ὥςε ἀνιέναι μδὺ εἰς Γάλγαλα Ü7 θεραπείᾳ τῷ ἄυτοϑι ἵδρου-
js εἰδώλε., «ποραποιεῖάδαι ἢ τιμᾷν (QN) didior xu) ὄντως ὄντα ϑεόν" dioy εἰδέναι, ὡς
"σιυιέγαι! (Uu. θηήλοις.» T ἀσωνάτων" πολλὴ ἢ δῥαφορὰ didis τε. ϑεῖ (ὃ εἰσδώλε T. χθὲς
ὑπ᾿ ἀνθρφῳπείων χῳτωσισυαιϑεντίθ.» χειρφῶν" Q ὡς τῷ γε ἃ didloy διμολογοιμῦντι ϑεὸν
decla «ροσῆκον àn πάντων πεπλασμᾶύως Tho ὀνομασίαν Emasouevlo ταύὐτν" οἷον
πέρ 601 τὸ Ὧν ddi»2gy: οὗπερ εἰς ᾧ οἶκον doré Y ὄχ ὧρμιοογαν dur “«ροσάφοντες
ϑερᾳπείαν. «« Ὅτι ὡς diua Nis zrapoigptaw παροίςρησεν Ἰσραήλ. 55 Aixko γὸ δα (ά-
λεῶς κινήση αἱ φυσικῆς ὅχιϑυμίας «e?» ἀζᾳξίαν γουσώσης. ὠπέφητε μὲν dV deAdac d
ἐμῆς, ἀκολάςῳ di γνώμῃ «εὸς τἰὼ “ἢ εἰδώλων ἐνούσωτε ϑεραπείαν. «« Nu) veutad
ἀντὼς κύρκος ὡς ἀμνὸν ἐν εὐρυ χώρῳ. "T Διωσπορπίσω τοίγιου ἀντὸς τῆσε κἀκεῖσε αἷδιά-
γῶν τῇ Y πολεμίων ἐφόεδῳ, ὡ; μηδὲν due δγαλλάτίιοιν ἂν μιεγιςἪ χώρῳ Sf peor
τε (ἃ πλαγωμένε x; rho οἰκείαν ὄπιζητῶντίθ. μητέρφ" τὸ γὸ σκορπισήν λέγ4, δπὸ TU
δζανεμόντων (1) m ἀφεισϊῶς Q δῥ'σκορπιζόντων. ** Μέζογος εἰδώλων Ἐφραΐμ. .. Tho exec

fornicario errore vos irretivistis, coniurantes simul; ut me derelicto ad idola acce-
datis; in tantum, ut multi ex vobis constitutas quoque apud ethnicos initiationes
suscéperint, et sacrificia his consueta tamquam pro grandi aliquo bono peragant.
Atque ut summatim. dicamus, üniversus populus, qui rnaxime omnium cordatus
esse debuerat, et Deum ceu proprium creatorem agnoscere , illorum societatem prae-
tulit, qui hanc improbam intemperantemque fornicationem patrabant, a Deo aversi,
et daemonibus cultum exhibentes.

“Τὰ vero Tsrahel ne ignores, et luda ne pergatis in Calgala , neque in do-
mum On ascendatis , et ne iuretis viventem Dominum. ,, Ne sic, inquam, omnes
pessimo- laboretis inscitiae morbo, ut in Galgala ad adorandum veniatis constitu-
tum illic idolum ; et simuletus honorare tamquam aeternum illum. qui verus Deus
non est. Cum scire oporteat, impossibile esse haec simul consistere: multa enim
est differentia aeterni Dei ab idolo, quod heri manus hominum fabricaverunt: con-
fitentique aeternum Deum. prorsus esse abstinendum ab iis qui ficte hanc gerunt
obtrusam appellationem: cuiusmodi est On idolum , cuius fanum aditis, haud con-
venientem ei cultum deferentes. ** Quoniam sicut vacca asilo percussa, insanivit
Israhel. ,, Vaccae instar naturalis cupidinis motu ad incontinentiam tendentis, a
servitio meo discessistis , lascivaque. mente ad idolorum cultum deflexistis. ** Nunc
pascet eos Dominus quasi agnum in látitudine. ,, Dispertiar itaque illos, hac et
illac cireumagens in hostium incursione, adeo ut ab agno non differant qui in spa-
tiosa regione oberrat matrem suam requirens, Nam pascet, pro dispertietur, ait;
-capta metaphora ab iis qui profuse dispertiuntur aliquid atque dispergunt. ** Par-

(f) Graece νέμω refertur ad διανέμω, Sed latine non ita se haberet pascez ad dispertietur.

p. 35,

Y. D

p. 38.

.91 THEODORI MOPSUESTENÍ

τὼ εἴσωλα εἴλοντο κοινωνίαν" Ἐφραὶμ 20 πολλαχξ τέ ἑτέρρϑε κἀνεῦϑα ex Mkegu P
Ἰσραὴλ boe s . Cx ^ d'untstwrpes φυλῆς 6» *. deg, vla. ὀνομοσίαν τιϑάς" ὡς τὸ»
υἱοὶ ἜφΦραέμ, ἐντείνοντες. χρὴ βάλλοντες τόξοις. * Ἔϑηκαν. ξωυτοὶς axayduRAg. s, Αὐτὸς
ἐπενόησεν ἑαυτῷ τὰς Un τὸ χεῖρον ἐκίροπείο" πῶς € τίγα 'gomoy; «« Heenoe χαναψαίες. 5»
TL exa γῶν (diras ἀσέβειαν. e£ Πορνάύοντες οξεστόρνουσαν. » Εγτοῦϑεν «arreAohs
ἐνόῦσαν «»€26 τὸ asiepr. Ks Hydnteey ἀτιμίαν ὧκ φρυάγ μια os à ἀυτῆς. .. Πολλῇ τῇ ὅσο-
voi agno doi, καὶ τῇ Vapodia τῇ κατ᾽ ἐμοῦ. rho TU εἰδώλων εἴλοντο ϑυραπὲίων» ἣ ἣ
πάσης ἀντοὶς ἀπτιμάως «εύξενος ἢ bi di^ 66 Συφροφὴ πνεύματος ἀυτὲς συθλέὶ ἐν T c eeu)
ἀυτῆς. ὧν Ὡς 99 izfa iov τὸ ὄρνεον T γῆε ουξι ταῖς οἰκείαις τὸ ἀέρμον ἐλοιεῦον πνεῦμα s
μμεπερσιον viuis τῇ ἡ7Πησῴ. οὕτως viuo ^O poris. οὗτοι ληφϑέντες ^ i ἐμῆς ὡτανεὶ μιετέωροι
γε2ονῦτες MÀ) πολλῆς ὠπα θήσονται “ὃ fpa εἰς aix ua.Acooiay. € Καὶ καταιρχιυϑήσον-

ται CX 27i ϑυσιαξηράων εἰυτωῖν. «« " oes duris τότε ali wow λαβεῖν on ματαίαν καὶ 6?n-

βλαβῆὴ clo "Ὁ qui ϑυσιαςήφια ὅ' T εἰδώλων εἶχον σσεο ζω.
ΚΕΦ. Ε΄.

«€ ᾽᾿Ακεστιτε (ῦτα οἱ ἷς ee, D οροσέγότε οἶκος Ἰσραὴλ: E Sen T E éyep-
ien. 5» Δῆλον on πάλιν ἐνζαῦϑαι cE Σποκαλύψεως $ reus dox ho PY παρέσης δζαλε-
ξεως ποιεῖται eos TÉ οὖσ’ ἧερθας é Φ Ισφαὴλ. Ej Gbo- c βασιλμοῖ οἰκίως ἅ Qa TG
λέγων. ** Διότι φεὺς bue ἔς; τὸ κρέμοαι. » Ὑλᾷᾶς 9 ἐλάλυϑα "mo ὃ κρίσιν ποιησό puo;
? iplo, 15x dina ὑπὲρ ὧν τετολμήκχωτε Amp, C wap ὑμδι. € "Or, παγὶς ἐγθυήϑητε
τῇ σκοπιξ , x9] ὡς οδκτυον Pesca ὄχι τὸ ἰπβύρμον. ὃ οἱ ἀφρεύοντες T Opa P^
πηξαν. .» Διαφόξφυς φησὶν ιἰποβελὰς τ T «egal Perna. T £u, dixko T

ticeps idolorum Ephraim. ,, Scilicet cum idolis communicavit. Et saepe alibi et nunc
etiam Ephraimum pro lsrahele dicit, ex potentiore inter decem tribus nomen as-
sumens , sicut illud: filii Ephraimi intendentes ac iaculantes arcubus. ** Scandala
sibi posuerunt. ,, Ipse sibi conversionem ad deteriora excogitavit, Quamobrem , vel
quomodo? ** Provocavit. Chananaeos ,, illorum impietatem. aemulatus. ** Fornican-
ies fornicati sunt. ,, Exin in peius omnino ruerunt. ** Dilexerunt ignominiam ob
fastum eius. ,, Multa utentes insania et adversus me superbia, idolorum religionem
amplexi sunt, quae omnimodam ipsis ignominiam asperget. ** Turbo spiritüs quasi
sibilus extollet eos in alis suis. ,, Sicut volucer, aéreum spiritum alis suis 1mpel-
lens, in sublime volando fertur; sic isti ab ira mea correpti, et. quasi per aérem .
raptati, multa. cum violentia in captivitatem abripientur. ** Et probro adficientur
ex altaribus suis. ,, Tunc demum intelligent, stulto se ac noxio circa idolorum al--
taria studio defunctos.

CAP. V.

Γ y
** Audite hoc sacerdotes , et attendite domus Israhel, et domus regis auscultate. ,,
Manifestum est, hinc quoque rursus, ex alia revelatione initium sequentis dictionis
facere , sacerdotes simul, et Israhelem, et regiae familiae cunctos alloquens. ** Quia
vobis iudicium est. ,, Ad. vos enim veni ut iudicium meum exerceatn , et poenas
de ausibus vestris lata sententia sumam. ** Quia laqueus factis 'estís in specula , et
quasi rete in ltabyrio extensum, quod venatores praedae causa fixerunt. ,, Varias ,
inquit, prophetis moliti estis MCA et venatorum more qui rete ad capiendam

IN OSEAM CAP. V. 95
εἰ κτυὰ águyroy ὅδ ϑήραν T. ἀγρουομϑύων. Sfaqíesis ἀυτὲς au aA Xay Vareduuores
κακοῖς" 'exomay 99, T «eorr Y (S) σύλλογον Ae: ὡς ed TU "ECexmA τὸ. σκοπὸν
didwita, σε 70) οἴκῳ "IapanA *. c Ἐγὼ ἢ παιδευτὴς ὑμδ epa. 5. AAX brad dugrepzti-
γοντες ἐφ᾽ οἷς (ehovoy ὑμῶν Cadyor τὰ ἐσόρδυα τοιαῦτα κατ᾽ ἀυτών ἐμηχανᾶδϑε., ἀυτὸς
ἐπάξω rh) τιμωδίαν. παιδεύων ὕμας ἐφ᾽ οἷς ἡμαρτήκατε» bo wg) ἀκόντες “ἰποδέξεσϑε
πάντως. «« ᾿Εγὼ ἔγνων T ᾿Εφραὲμ., καὶ Ἰσραὴλ 5x ἄπεςιν dz ἐμᾷ. .. Καὶ 99 ὅχίςαμαι
τὸ γνόμδυα παρ᾽ aurtlv ἀκοιβαΐς. ἅτε mv (ove ἀντοῖς σσἀρών. «« Διότι vu ὀξεπόρνούσεν
᾿Εφραὲμ, ἐμιάνθη Ἰσραήλ. ,, Oldh τοίναν ἀυτὲς τέλεον δποςάντας ip, κ) ἐν τῇ T εἰ-
εἴώλων μιανϑέντως λοΐξεᾳ. «« Οὐκ ἔδωκαν τὼ δῥᾳβούλια ὠντων τῷ ὄδιςρεψαι ees (Ὁ
ϑεὸν εὐταῖν , ὅτι πνεῦμιᾳ πορνείας Gov ἐν ἀντοῖς" ἃ ἢ κύριον ἀκ ἐπέγνωσαν. », Οὐεῖξ 52
ue βαλλομᾶνοι γνώμην ἔσχον νεῦσαι «ococ ἐμ.» ἐπειδὴ marre «eos τὸ χεῖρον ἐξώ-
κεριλῶν-. οὐοέγα 205ov ἐϑέλοντες ἐμᾷ ποιεῖῶιῥς. «« Καὶ ταπεινωθήσεται ἡ ὕβρις τὰ ᾿Ισρᾳὴλ
εἰς “πρόσωπον durd. ... ᾿Αλλὰ γὺ ταύτης ἢ « παροινίας xx) * ὕβρεως ἰῷ ἐπαροίνοιυ ὃπο-
“φάντες ἐμοῦ. χρὴ «οροσανέχοντες τοῖς εἰδώλοις. ἀξίαν diorum οἴκζω., ἀυτοὶ ϑεωταὶ “ἡ oi-
κείας γμινόρϑμοι ταπεινώσεως, εἰς Lo dà αἱ τιμωφίας xa (aenooy?) d ἐμῆς. ** Καὶ Ἰσραὴλ
x3) Ἐφραὲμ ἀφϑθενήσεσιν ἐν ταῖς ἀσυκίαις ἰυτοῖν" xg) ἀδϑενήσᾳ C "loud'ue μετ᾽ ὠσπών. -»
ἽΑπαντες κοινῇ πλημμιελᾶντες., κοινῇ wu) ὃ τιμωρίαν ἐπομδυοῦσιν. ὑπὲρ ὧν rho γναΐσιν
ἠσίκεν ? iuo. Οὕτω € ὃ κακοίοιίθ5 At4 Παῦλ(θ» τὸ *, T τὰν ἀλήϑειαν ἐν ἀσικίῳ
κατεχόντων" ἵνα εἴπῃ T ὃ ἀλήϑειαν τῇ τορὸς τὸ yd eov ἀοδυκοιούτων ὀκξοπῇ.

« Μετὼ τοροβάτων 1) μόσζων πορόδύσονται 72 ὀκζητῆσαι ἃ κύριον. (ὃ ὁ μὴ εὕρφσιν
ἄυτόον- ὀκκέκλικε γὸ ἀπ᾽ durüly , ὅτι (QS) κύοιον ἐγχατέλιπον. .. Κἀν ϑυσίας di «ροσεί-
gen, τότοις ὀξιλεβάδαι νομίζοντες τὸ ϑεῖον , οὐδὲν ἐντεῦϑεν ἕξεσι πλέον, ὀκτέραμμϑύε

praedam extendunt, diversis illos implicare malis studuistis. Nam speculam appellat
prophetarum coetum; veluti apud Ezechielem: speculatorem dedi te domui Israhel.
** Ego vero eruditor vester sum. ,, Sed quia vos moleste ferentes quae illi vobis even-
tura canebant, talia adversus eos machinati estis , equidem: peccatis vestris poenam
imponam, quam inviti licet sine dubio patiemini. ** Ego novi Ephraimum, et Isra-
hel a me non abest. ,, Opera enim illorum probe scio, utpote qui numquam illis
non adsum. ** Quia nunc fornicatus est Ephraimus , contaminatus est lsrahel. ,,
Vidi illos prorsus a me recessisse, et idolorum religione se polluisse. ** Non dede-
runt cogitationes suas ut revertantur ad me, quia spiritus fornicationis ipsis inest,

et Dominum non cognoverunt. ,, Neque resipiscentibus mens fuit ad me rever-

tendi, quia in vitium toto homine incurrerant, nullum mei respectum habere vo-
lentes. ** Et humiliabitur arrogantia Israhelis in faciem eius. ,, Atqui vesaniae huius
atque arrogantiae, qua adversus me insanierunt apostasia sua a me, et accessu ad
idola , dignas luent poenas, cum suam depressionem spectabunt, in quam me ulci-
scente devenient, ** Et Israhel atque Ephraimus infirmabuntur in iniquitatibus suis.
Tudas pariter cum ipsis infirmabitur. ,, Cuncti communiter peccantes, communiter

quoque poenam perferent, propterea quod adversus scientiam meam iniurii fuerunt.

Sic etiam beatus ait Paulus: eorum, qui veritatem in iniustitia detinent; nempe
eorum, qui veritati faciunt iniüriam sua ad vitium perversione.
* Cum ovibus suis ac vitulis pergent ad quaerendum Dominum, et non in-
- venient eum ; etenim ab: ipsis declinavit, postquam Dominum dereliquerunt. ;,
Etiamsi hostias adduxerint, his putantes propitium sibi numen reddere, nihil inde
E

* Ezecb. HI. 17.

"ops CV. 35.

*

S.
LXXXVII. 2.

96 THEODORI MOPSUESTENI

πάντως ἀυτᾶς τῷ Ow ὑπὲρ ὧν ἀφέντες ἄυτον - παντί μεῖς τοὶς εἰσδώλοίς «egráaoi. «« "Om
τέκγα «opua ἐγθύνησαν € ἑαυτοῖς. » Καὶ 59 xg) τοῖς t Ove cod τὸ δγατείαγωδύον ó7n-
purses , cE θηρφύλων i ἐτεκγώσαντο ὄγιμιξίαρ" τῶτο γὸ ἀντοῖς καὶ ὃ κακάφιθ. Aavid*
ἐγχαλᾶ λέγων" * € ij ἐπεράγησαν, ἐν τοῖς ἔϑνεσι" .. χἀν(ῦϑα τοίνωυ 7 wayrWi ceps
οδὺ- θιησξίες, mp ian δηλοῖ, τὸ τέκνα aureis ἐξ aurty *ouédraj. «« Νωῦ καζαφάγεται
ἀυτὸς ἥ ἐρυσίβη e Gbo- κλήρες aTUy. .. Ἵνα cw ὅτι d'ixlo τε ἐρυσίβης ἀυτὲς τὲ (ἃ πὸ
φρροσύντο ἀυτοὶς ἅπαντα cg σώσω φϑυρᾷ. ἐς Σαλπίσουτε σεύλπιγί 621 οἶδὺ- βουνούς
ἠγήσετε ὄχι T ὑψηλά, d ρύξατε c ἐν τῷ οἴκῳ Ὥν. .» Ἐν ἅπασι d& φησι τοῖς τόποις ἐν
οἷς T ἀσέβειαν εἰργώζεϑε Tho οἰκείαν. ἀφέντες τὰς sumas ansudus, (Qoncure μᾶλλον ;
TU QUA 0 ὑκῶς ὑπὲρ τούτων ἐσύ μδνα μυύοντες χαχᾳ" ποῖα ταῦτα; € Ἔξέστη Βενιαμὶν »
Ἔφραἑμ, elg ἀφανισμὸν ἐγγύετο € cy ἡμέραις ἐλέγχε. » Απὸ p “ὁ τὸ Βεγια μὴν T 4 Ἴε-
duae At34 βασιλάωαν' ὧκ ἢ τῷ ᾿Εφραὶμ τὰς dixo plaid φυλάς" οὐ τῶτο ἣ λέγ4. ὅ ότι ὃ
4p eEten , ὃ δὲ εἰς ἀφανισμὸν ἐγλύνετο' o ἵνω κοινῇ ba ἀμφοτέρων εἴ πῃ τὸ σωυαμφό-
τέρον. ὅτι exe) € é εἰς ἀφανισμὸν $20)" «f 1) ὧν ἡμέραις T ἐλέγχξ 9 A6 ? 9. ὧν τοῦ
ἐφόσῳ d) πολεμίων, bo ἐπαξᾷ τὰς φὐϑανομίας aurai ἐλέγχων “φΦερδηλως ὀκφήσονται
5.0 φησιν» ᾿ἐκπλητίο ρῆυοι 4 Q4 ἀυτὲς use Bois τὸ ἀϑεθον. ὑφ᾽ ἧς ἀφανιάϑησον:) παν-
τελαίΐς: ἐμ τύς τΈᾷ πολεριίες ἀυτοῖς nbl xe) T mre evum παρ᾽ ἀντοῖς ἐλέγ-
aT O- cd Yo serv τὸ d τὸ κοινὸν x deo ἐσὶν λέγη». εὕερι ἄν τις συωνεχὰς x2) cod
τῶ καχαρίῳ Δαυίο!- ὦ; Gg λέγη" * ἡμέρας ἐκέκραξω, Ὁ) ἐν vuxTi ἐναντίον cu' Bx ἐν
quee pd. MÁY βοᾷν λέγων» ἐν γυκτὶ j Cay TOY φϑέγίεῶς τῷ Jet zu ἵνα εἴπῃ ὅτι ἡμοέρας
e γυντὸς ὀκέκραξα ἐναντίον cut xD ὀγοίρεσιν τοίνων εἶπε τὸ κοινόν" Tto κἀν ῦϑα ADA*

τὸ ὠξέςη Βεγία μὴν, ᾿ΕΦραὲμ, εἰς ἀφανισμὸν ἐηύετο" ἵνα εἴπῃ ὅτι Xj κοινοῦ ὀξέσησαν Té,

proficient, Deo prorsus illos aversante; quandoquidem eo dimisso, idolis totos se
dediderunt. ** Quia filios alienos sibi genuerunt. ,, Nam et cum gentibus praeter
praescriptum coniugia miscentes, ex alienigenarum copula liberos susceperunt. Ergo
hinc etiam omnimodam illorum cum alienigenis commixtionem ostendit, quia ex his
etiam liberi ipsis nati sint. Hoc enim illis improperat etiam beatus David dicens:
** et commixti sunt inter gentes. ,, ** Nunc devorabit eos rubigo, nec non heredi-
tates ipsorum. ,, Dicit nimirum se tamquam rubigini traditurum eos exitio cum pa-
trimonio universo. ** Clangite bucina super colles, sonate super excelsa, praedicate
in domo On. ,, Cunctis inquit locis, ubi impietatem vestram patrastis, omissis con-
suetis ritibus, clamate potius, quó vobis eventura mala portendatis. Quaenam haec?
** Obstupuit Beniamin , Ephraim in desolatione fuit, in. diebus correptionis. ,, Be-
niamini nomine, ludaeae regnum dicit; Éphraimo autem, decem denotat tribus.
Neque vero ait illum obstupuisse, hunc autem desolatum; sed de utroque commu-
niter utrumque dicit, nempe quod obstupescent et desolabuntur. ** In diebus cor-
repüionis ,, id est im. hostium incursu, quos ipse adducet, ut populi sui perversita-
tem palam castiget. Obstupescent ergo, ait, mirantes subitam rerum suarum cata-
strophem , in qua funditus destruentur; me hostes eis immittente , et peractam ab
ipsis transgressionem puniente. Iam rem communem diaeresi dici, passim comperire
est etiam apud beatum Davidem, velut cum ait: die clamavi, et nocte coram te;
non ait se interdiu clamare, et noctu coram Deo loqui; sed ait potius, interdiu
noctuque clamavi coram, te. Ergo. per figuram diaereseos rem communem dixit. Sic
etiam hoc loco ait: obstupuit Beniamin , Ephraim in desolatione fuit; ut communi

IN OSEAM CAP. V. : 91

xu) εἰς ἀφανισμὸν γεοονασὶν. «^ Ev ταῖς φυλαῖς ᾿Ισρχὴλ ed'aza meu. ,, Ταῦτα ἢ ἐπά-
su ἀυτοῖς. ἐλέγξω ay) ἀπειλαΐν “ἦι GA τὸ ὠληϑὲς xg) βέξαιον, αἷς δὰ Tp) «meotr-
των γινορδύαις ἠπίςονυυ" αἰάϑησονται di Ca τῆς πείρας ὅτι πάντα L2 meu. τὸ χρὴ ὠψα δῇ
τῷ λεγομᾶμα.

«c "E9flyorvo οἱ ἄρχοντες ἸἸώσα ὡ; μιείατιϑεντες ὅρκα. s, "Quare $9 οἱ TX σημεῖα αἱ T
χῶρθν δγοιρέσεως ἀφαιροφιεῦτες λυμαίνονται τοῖς αὐ σεασοτείως εἰκαίοις, toc ὑμεῖς φησὶ
πολλῆς ἔσης δ)αιρέσεως MA(REU ἐμᾷ τὲ qu) τὴν εἰδώλων. TU προσήκειν μὲν ἐ μιοὶ δὲ ϑεοῦ
mulo τε Q ὀγομασιαν, ὀκείνοις ἢ ἀσ΄ ὅλως. dips σίκα!α. πολλθὶς Té 23) ποικίλοις dy-
ρηλίένω Comoc y τὸ γε ἐφ᾽ ὑμῶν dieAusume, vla ἐμοὶ προσοῦσαν ὀνομίφσίειν τὰ χρὴ plo
φᾳἰδιάψαντες ὠκείνοις. ** "Em. ἀντὰς Cupid ὡς; ὕσϊωρ τὸ Ὅρμη 19 p. 5. Φοβερᾷ γ᾽ ὃν τινὶ
χρήδομαι τῇ κατ᾽ ἀυτών ὁρμῇ τετολμηκότων τοιαῦτοι, d'iuluo ὕσαΐζος δπχιμλύσας ἀυτὲς τι
zARÓd "T πολεμίων. «* Κατεοίυνάς ευσεν ἜΦραὲμ ? avndYwoy aure , χατεπάτησε τὸ κρίμα. s,
Οὐσδένω λόγον εἶχον Ἵ σιχαίε" ἔχας D» ὃ χαϑῶς Vocver fid ld? ἕτερον, πεπατηκότες τὸ
εδίχριον, € μησένα τότε ποιθρᾶρμοι λόφον" ὡς κ) ὃ κύεκος ἐν τοῖς εὐαγελίοις" * «« χατῦ!-
πετε ὃ ἀγάπίω (ἃ ὃ κρίσιν κὶ 3 ἔλεον (1). .υ Ἵνα εἴπῃ ὅτι λόγον ἐσένα ἔχοτε αἱ ἀγάπης
Q T δικαίε wj « φιλανθρφπίας" x, dyndisor 5, δ ἀοικέμδμον ὃ κύριος Qatve?) καλάνν'
ὡς τὸ * «« 13i εὐνοαῖν τοῦ ἀντιδίκῳ σε TUA ,» τοὺς dd)x8ci ιναΐν πάσῃ οἱυνάμᾳ Gfo-
adlwsuevec ὑπ᾽ ary Ouog7rvay. ** "Om ἤρξατο "op dC et ὀπίσω T ματαίων. 3» Ταῦτα
^ diemewilovro cEore αἷδὰ T T εἰδώλων φοροσανέχεῖν εἵλοντο θεραπείαν. τε μηδένα T
γόμων T ἐμδβ x) "T Ὡροσήκοντος ἔτι ποιέμδμοι λόγον" «« Καὶ ἐγὼ ὡς ταραχὴ τω ἜΦραἑμ;
C ὡς κένζον Tul οἴκῳ "Isdw. .. Ἔν πολλῇ ταραχὴ διὰ πολεμίων ἀυτὲς xg aero ,

ambobus dictione dicat, obstupuerunt et desolati sunt. ** In tribubus Israhelis osten-
di fidelia. ,, Haec nimirum illis impingens , minarum mearum veritatem firmitatem-
que comprobabo, quibus a prophetarum intentatis isti non crediderunt: sentient
autem experimento edocti fidelia omnia ac veracia fuisse quae dicta fuerant.

** Fact sunt principes Iudae quasi terminos transferentes. ,, Quemadmodum
illi, qui divisionum in campis signa auferunt, dominii iuri nócent; sic vos, inquit,
quum tanta esset inter me atque idola intercapedo, quatenus mihi debetur honor
et nomen ditinum , illis vero nequaquam ; firma iura , multisque ac variis distincta
modis , vos quidem pro virili parte dissolvistis, nomen meum honoremque idolis at-
tribuendo. ** Super eos effundam quasi aquam impetum meum. ,, Terribili quodam
impetu ferar in eos, qui talia sunt ausi, aquae instar eos inundans mulütudine
hostium. ** Oppressit Ephraimus adversarium suum , conculcavit iudicium, ,, Nullam
iustitiae rationem habuerunt: unusquisque pro viribus vim iniustam alteri intulit,
ius conculeantes ac pro nihilo habentes. Sicut Dominus in evangeliis: ** dereliquistis
caritatem et iudicium ac misericordiam; ,, pro eo ac dicat: nihil pensi habetis cari-
tatem, iustitiam, ac benignitatem. Nam et adversarium videtur dicere Dominus pro
eo qui laesus fuit; velut: ** esto benivolus adversario tuo celeriter: ,, monet scilicet
offensores ut omnino conentur abs se laesos placare. ** Quia coepit abire post vana. ,,
Ita quippe se gerebant, ex quo idolorum superstitioni se addixerunt, omissa legum
mearum observantia, omnique officio. ** Et ego quasi conturbatio Ephraimo, et

(1) Animadverte praeclaram lectionem ἔλεον, euius vestigia alibi non inveniebam, ne in vaticano qui-
dem praenobili 1209, nec in vulgato. Praeclaram dixi immo pretiosam lectionem, quia misericordia 3r-

gumentum fructusque est carifatis, quae ibi praccedit.
*

V. I0.

* Luc. XI. 45.

p. 42.

* Matth, V. 25.

. T8.

. 43.

v. 14,

98 THEODORI MOPSUESTENI
ὥσπερ τινὶ βαρεῖ nel po V. Ox di Ow üd won miley. ἀυτές" εὔδηλὸν γὸ ὅτι ὅχε τὸ uev uf
"EQpaipe , τὸ ἢ τῶ Ιόσῳ, λέγ" x» xoa 5 duQoreeois; Tho τε meg lo ἐποίσφν € τὸ
κεύον φησὶ. χαϑὼς Q ἐν τοῖς ἀνωτέρφις ἐσδείξα μδν.
«« Καὶ εἶσεν Ἐφραὲμ ?. νόσον aur], C ᾿Ιέσδας * ὀσδωύξυ ὠντέ" κ) moo 9n Ἔφραδμν
τοὺς ἀοσυθλες. C ἀπέςειλε Ὡρέσβεις «τρὸς βασιλέα ᾿Ιαρεῖμυ" 1 ἀντὸς οὐκ ἠσλωνηϑη ῥύ-.
cud ὑμκῶς. 55 lore δὴ T οἰκείων αἰδδήσονται κρκῶν" τῶτο γὸ λέγᾳ νόσον Q δεδωύξων" or
ἄν ἀπάγηται μδὺ αἰχ je. (os εἰς GU" doxueAus 0 ᾿ἜΦραδμ. δποςέλλων ἢ φρέσβεις 6
δ T αἰγυτηίων βασιλέα. μὴ ^j μίαν ὠκεῖϑεν κομάζηται βούϑειαν. *« Καὶ & μὴ δγαπαύση.
GE ὑμδμ' üduow: dion ἔγω ipu ὡς πανϑὴρ τῇ Ἐφραὶμ.» κοὴ ὡς λέων ἐν τῳ οἴκῳ lida
(ἃ ἐγὼ ἁρπῶμαι 1 πορόύσομαι καὶ λήψομαι» (ὃ ἀκ too ὃ ὠξαιραμδμθ». .. Ἔν ἀπαύςοις
ἴτε κακοῖς. ἐπσσειδὴ ὡς ἂν ἢ πάνϑηρ τε xg] λέων ὑμῶν ἔσομαι. μᾷὶ πολλῆς ὑκᾷς τῆς
ὀξύτητίΘ. ἁρπάζων τε (ἃ ἀπάγων δχὰ d ΤΠ πολεμίων ἐφύσα" ἀσενὸς ἀπαλλάπειν ὕμᾷς,
T ὄχικειμϑρων κακῶν ola τε ὄγτίΘ». «« Πορεύσομαι (ἢ ὄζιςρέψω εἰς (S) τόπον με: ἕως 00 .
ἀφανιῶ αἷσι.... ᾿Ακολέϑως τῇ εἰκόνι τῇ eeoxauer C £o ἐπήγαϑῆν" ἐπειδὴ qo. τοιώτων
ϑηθάων ἴσιον 621 2 ὀξύτητί(θ» μὲν ἁρπάζειν τε καὶ ἀφαιρόν τὸ: τορφασί]ον, ἀπιέναι ds
ὅπ) ? uevdbay clo οἰκείαν. εἶτα “ἀυτόϑι χῳτούδίοιν τε 15 καταγαλίσκειν τὸ ληφϑέν" cee)s
ὅν τὸ ὡς πείνϑηρ C λέων: ἀπέοίωκε w τῶτο" ἀντὶ τῇ . ἁρπάσας ὑμιᾷς διὰ dy πολεμίων,
Q αἰχμαλώτεως καίαςήσας. κατ᾽ ἐμαυτὸν ἔσομα!. ἐκ ὅπισρεφομᾶνος «ess τὰ γνόμϑμα-
dé τινα νέμων ὑμὴν βοήϑειαν. ἄχρι ἂν ὑπὸ T χατεχόντων πσαντελὴ T ἀπώλειων ᾿ἧσο-
wei. «« Καὶ δχιςρέψεσι χοὴ ζητήσεσι τὸ πρόσωπόν μέ. 55 Τότε 9 δὴ χἀκεϊνοι μιεΐα-
βαλόμϑυοι d βοηϑείας denzovra, αἱ ἐμῆς.

quasi stimulus Iudae. ,, In grandi eos hostium causa perturbatione constituam,
belli doloribus quasi gravi stimulo illos compungens. Porro satis constat, quod haud
alterum de Ephraimo dieat, alterum .de Iuda, sed communem ambobus minatur
eonturbationem ac stimulum, ut iam in. superioribus demonstravimus.

** Et vidit Ephraimus languorem suum , et Iudas dolorem suum..Et abiit Ephrai-

mus ad Assyrios, misitque legatos ad regem larim, et ipse non potuit sanare vos. ,,

Tunc enimvero mala sua persentient: haec enim appellat languorem atque dolo-
rem; cum videlicet captivus abducetur ad Assyrios Ephraimmus: qui ad Aegyptio-
rum. quidem regem legatos miserat, sed. nullam inde opem impetraverat. ** Et non
desinet vester dolor; quoniam ego quasi panthera Ephraimo, et quasi leo domui :
ludae: ego rapiam et vadam et tollam, nec qui eruat erit. ,, In continuis perse- .
verabitis malis; etenim tamquam panthera leoque vobis ero, multa vos cum cele- .
ritate rapiens et abducens per hostium incursionem; quin vos aliquis incumben-
tibus malis possit subtrahére. ** Ibo et revertar ad locum meum, donec dispereant. ὡς
Consentaneum propositae similitudini hoc quoque dicit: quandoquidem ferarum
huiusmodi hic mos est, ut cum velocitate rapiant, et quod. occurrerit auferant;
mox ad speluncam suam abeant, ibique devorent praedam atque consumant. Ergo
ad pantheram.et leonem haec quoque verba retulit; pro eo ut diceret: postquam
vos hostium manu .praedatus fuero, et captivos fecero, mecum ipse habitabo , ne-
que ad gestam rem respiciam, nulloque modo vobis opitulabor, donec ab oppres-
soribus vestris Supremum exitium patiamini, *« Tunc demum convertentur, et fa-
ciem meam requirent. ,, Tunc sane et illi resipiscentes opem meam implorabunt.

IN OSEAM CAP. VI, 29
ΚΕΦ. ς 5

τς "Ey d awraly «ερσορϑεκοῦσι ees ua λέγοντος" πορώϑθῶμϑρ v; ὄψιρρεψω up v.g.

t»eoc T Men! δ ϑεὸν hup, ὅτι ἀυτὸς rear x, ido) n hugs, isnid. 2 μιοτώσήτα!"
Dye ἡ ἡμᾶς up dio ἡμέρας, ἐν τῇ een. τῇ eim. dasnao ue, e birtbtes ἐγαψτίον
dun, καὶ uoo eS. 5. Ὑπὸ γὺ ΠΗ Eier ἀυτοὶς ϑλίψεων e πολλῆς pneu v.2.
ἐπ᾿ ἐμὰ 4 ὀξύτητίθ.: ᾿ σφθόρα y S ϑαῤῥῶντος ὅ ὅτι πατοίξας ἀυτὰς x) end παντῶς . 3:- v.s.
φαπείαν τε ἐπάξω. τοῖς συμβεξηκόσιν ἀυτοῖς κατείλληλον Ῥαύμασι, Lo πολλῆς τῆς ὀξύ-
nr QO- κοὶ τῆς εὐμϑρεας εἰς σδεόρϑωσιν ἄγων παντελὴ τὰ κατ᾽ ἀυτείς" τῶτο γὰρ λέγ. τὸ
ὑγιώσᾳ ἡ ἡκῶς 4G dio ἡμέρας. ὧν τῇ ἡμέρᾳ. τῇ Tei ἀναφησό peu ἕτως γὰρ nues φησὶ
σμωτόμως ἰάσεται, ὥςε ἐν σύο χρὴ doni ἡμέραις τὸ μῆκιςον, εἰς Tho παλωιὰν hus ὅπο-
xus lon πάλη εὐφραγίαν' τὸ. 5 i γνωσόμεϑαι. c ἀγτὶ τῷ ἐν Σπολαύσᾳ qu uperribva ἐσύ-
Juega ὡς τὸ δ. ἐγνώρισες Ma 6d'ug ζωῆς. ἀντὶ T C» τῷ (lv με χατεςήσας. c Aio Lip * Ps. XV. 11.»
7T γνῶναι δ κύρμον. .» Μετὰ ασεδὴς ὠντεῖ 4| γνώσεως 67n ueAnco ue9u. «Ὡς ὄρϑεον ἕ ἐτοι-
"μον εὑρήσο ud ἀυτόν. ..» Ταὐξομεϑὰ 99 dud αὶ βοηϑείας dixo Ὄρϑρε.. ὡς ἂν Ca σπότες
εἰς φῶς μεα βαλόντα τὰ ἡμέτερα. € Καὶ uA ἡ ἡμῖν ὡς ὑετὸς «eoi uw τῇ γῇ» »» [Αφϑο-
yov παρεζέ T 7T ἀγωαϑῶν 7 χορηγίαν» d'ixho a9) ἐκ γῆς ἀγαοδ)σο μένων καρπῶν» ὅτ᾽ ἂν x»
πάντα uae? mds Tuy. τῷ vere.

«€ Τί σοι 770100 Epp; Ἢ σοι ποισω όσα: τὸ 3: ἔλεος 01 ὡς νεφέλη cei, 5t»
3 ὡς dposus ὀρϑεινὴ πορόζγο μένη. » Appi τὶς ἑτέρᾳ 1 αὕτη ὀγωλέξεως. Lo «eos ἃ δ λαὸν
ὃ eesQimts ἐπομίσοιτο. ἐξ 8 ἧς ἐεξξατο Σποκαλύψεως . Tho ἀφορμίὼ Ὁ Aya λαβών' τ ἢ
φοξοσῆϊκεν ὑμὴν φησὶ παρ ἐμξ os dC, οὕτω deni ἐασεοδακόσιν: ἐγὼ uev γὸ ἐλεεῖν

CAP. VI.

** [n tribulatione sua mane vigilabunt ad me dicentes: revertamur ad dominum
Deum nostrum; quia ipse percussit, et sanabit nos; vulneravit, et medebitur no-
bis: sanos nos praestabit post biduum, tertia die resurgemus, vivemusque coram
illo, et sciemus. ,, Propter incumbentes ipsis tribulationes multa cum celeritate ad
me current; magnopere confidentes, fore ut qui eos percusserim ; pariter omnino
'sanem, et acceptis convenientem vulneribus. medicinam faciam, cito admodum et
expedite res eorum prosperitaü restituehs. Hoc enim denotant verba: sanabit nos
gost biduum, et tertia die resurgemus. "'am brevi, inquit, nos sanabit, ut ad sum-
mum biduo vel triduo in antiquam nos reponat valetudinem. Dictio vero ** et scie-
mus ,, ponitur pro, meliore .conditione erimus. Veluti illud: ** notas mihi fecisti
vias vitae ,, id est in vita me constituisti. **- Persequamur, ut cognoscamus Domi-
num. ,, Studiose scientiam eius conquiramus. ** Quasi paratum diluculum invenie-
mus eum, ,, Adiutorium eius nanciscemur quasi diluculum, quasi.nimirum e tene-
bris res nostrae in lucem transferantur. ** Venietque ad nos quasi imber telluri ma-
iutinus aut serotinus. ,, Überem praebebit bonorum largitionem, veluti de. terra
fructus proveniunt, quae omni tempore idoneum imbrem obtinuerit.

** Quid. faciam tibi, Ephraime? quid faciam tibi, Iuda ? Misericordia vestra
quasi nubes matutina, et quasi ros mane pertransiens. ,, Hoc quoque alterum ad-
locutionis initium est, quam ad populum fecit propheta , ex accepta revelatione oc-
casionem dicendi sumens. Quid. oportuit, inquit, a me vobis fieri, qui tam stu-

p. 46.

* Ps. XLUTI. 19.

30 | THEODORI MOPSUESTENÍ
ὑμᾶς ϑέλω' τὰ dé eg loda ap UA ἐκ ἐᾷ curet abo, ὃ τιμωρίαν ἀναγκαίως,
ἕλκογτα ἐφ᾽ ὑμας" κἂν εἰ δὲ (1) ἐλεᾶν Uus ἐβολουόμίω., ἀνάγκη ταὐτίω ἀτνῇ μόραν
ἐφ᾽ ὑμῶν ὃ γνώμίω. ἀφ᾽ ὧν dje«eg recs ἀφανῆ γιγνομιένίν πάντως" ὡς ἂν d νεφέλη τὶς
ἡ dpos O- ἕωϑεν «ποὺς ὀλίηον φανέντα » Θήρα AT ME. dfe AuSin. «« Διὼ Tío ἀπεϑοθάσοι
οἶὸ- τροφήτως Op , ἀπέκτανω ἀυτὸς ἐν ῥήματι ςομίφτὸς μ- »» Kaj τοι 9, φησὶν, ἐγὼ
xg) τοῖς “οροφήταις τοῖς iugi, ὃς ὑπὲρ d ὑμετέρας ἀπέςελλον χρείας» ϑανάτε τοϑοξζε-
γί» ἐγγνομίωυ" ἐπτειδὴ ἐγὼ μὲν ἀυτὲς ὑπομιμνήσκειν ὑμᾶς abi vjU δεόντων ὀκέλοθον"
éx&vor ἢ πειϑόμϑμοι μὲν ἦσων “«οὺς ὑμιᾷς: ἀυτοὶ ἢ ὅτε Pj λεγομένων ἅτε Y πέόμπονζος
ἐμᾷ τινὰ ἔχοντες αἰδῶ ποικίλοις ἀυτὰς «αἰδιεβάλετε ϑανάτοις" τὸ ὧν ἀπεϑόθασω πὴ ἀπέ-
xraya, ἀυτὰς ἐν plum. φύματος ques ira € αἴπίθ» ἀυτοῖς δε ὧν ἐπότατίον ποιᾶν ἐγινό-
pho τότε" οὐ j2 τῶτο λέγᾳ 6n ἀυτὸς δᾳ τὴς οἰκείας φωνῆς τοιαῦτα dwn9d οὖσ’ Φεο-
φήτας. ἀλλ᾽ ἵνα elary ὅτι ὧν ἐπέταϊιον ἀντοῖς «τοὺς ὑμᾶς «ἰοογίνεδδα!» μικροῦ y
τῶτο ἀυτὸς εἰργαζόμέω" οἷον V2 x) ed το μακῳρίῳ Δαυὶδ' τὸ * , ““ ἐξέκλινας τὰς 'ei-
βες hp ἀτὸ ἡ δεδᾷ run s, x ὅτι ἀυτὸς ἐξέκλινεν, dua τῷ συγ χουρῆστι “εοὸς τοσότων
πεῖραν ἀυτὲς ἐλθεῖν κακῶν » aura “»ροσλογιζομᾶδνος V γγνομᾶνε δ αἰτίαν. «« Καὶ τὸ κρά-
μα uia ὡς φαῖς e Eat). - 'AAX ὁ 38 dvexd'burroy auro 0, ἐάσω ὃ αὐδανομίαν'
λήψομαι δὲ δίκας παρ᾽ ὑμδῥ" ὥςε 3E ὧν ὑπορᾶρειν μέλλετε κακῶν» Φωτὸς ἐνεηλότεθον
ἅπασι »βυεῶς. 6m τῇ εἰς GE" οροφήτας Syon. παρ᾽ Op paro paa. xexyo » τοῖς
τοσύτοις ὑμᾶς αἰδαξεβληκαᾳ κακοῖς" xj δεικνὺς ὅτι ἐκ ἀλόγως ἀυτὸ djeaen τε.) ““ Διότε
$e ϑέλω f ϑυσίαν. D Eryrony ϑεοῦ J ὁλοκαύτωμα. » Ἐγὼ μδὺ 9» ὡς x9) ϑυσιαῖν
καὶ δλοχᾳντω 40 T00Y “οοτιϑοὶς τὸ εὐτελὲς ὑ μὴν 7rOHIGU , 3 "795 ὅχιγνωσιν ἀγωγεῖν τ

diose peccasts? Equidem vestri misereri vellem , sed facinora vestra non sinunt,
quae necessariam poenam vobis attrahunt: etiamsi enim misericorditer vobiscum
agere cogitem, carere hanc effectu voluntatem meam oportet , quia facta vestra fru-
straneam prorsus efficiunt. Veluti siquae nebula aut ros mane brevi appareat , sta-
tim dissolvitur. ** Propterea succidi prophetas vestros , et occidi eos verbo oris mei. ,,
Profecto ego, inquit, etiam prophetis meis, quos utilitatis vestrae causa mittebam ,
necis ministrator fui: siquidem ego illos admonere vos de officio vestro mandabam ;
et illi quidem vos adhortabantur; sed vos contra, nullam sive dicentium sive mei
mittentis reverentiam habentes, variis eos mortibus adfecistis. Itaque vocabula suc-
cidi et occidi eos verbo oris mei, ponuntur pro, causa ego his fui rei huiusmodi
propter impositum ipsis mandatum. Non ergo ait, se voce propria sic interfecisse
prophetas, sed quia propter demandatum iis apud vos officium, ipse propemodum
neces illas exsequutus sum. Velut etiam apud beatum Davidem: ** declinasti semitas
nostras a via tua: ,, non quod ipse semitas declinaverit; sed quia permisit in tantum
illos devenire malorum , ideo sibi rei causam quodammodo attribuit. * Et iudicium
meum quasi lux egredietur. .» Atqui non impunem praevaricationem hanc vestram
esse sinam; nam poenas a vobis reposcam ; ita ut ex iis quae patiemini malis , luce
clarius cunctis fiat, me vestrum adversus prophetas crimen ulciscentem , tantis vos
malis implicuisse. Ceteroqui ut ostendat se non absque ratione id agere, '' quia

misericordiam inquit volo et non sacrificium , et scientiam Dei plus quam holo-

causta. ,, Etenim ego ceu si vellem. sacrificiorum quoque et holocaustorum vilita-

(1) Cod. οὐδὲ, quod visum est corrigendum ; quamquam plerumque codex est emendatissimus , fir-
maque et optima manu seriptus.

' IN OSEAM CAP. VI. 31
ἐμέ. ἔπεμπον οὖν’ «oegpiras Vorady “σὲ τοιαῦτα ἀυτὰς jemnOsvses κακοῖς ἡ μμείβεεϑε
τοὺ παρ᾽ ἐμοῦ γινόμδυα. dicere Tp αὐἰοόανομημιάτων dinlo: οκαίαν: ἐλέου γὰρ τὸ wg)
ὑπὲρ 3) πα χόντων κακῶς τιμωρίᾳ «δεβάλλον GB" ἀσικῶντας. «« Αὐτοὶ ἢ εἰσὶν ὡς dy-
ϑοφῳπίθ. cxSaBatyov δγοϑηκέν, ὀκεῖ κατεφρόνησαν jus. 5» Μεμιενήχατε γὺ 52a τῆς βά-
'σέως () 4 οἰκείας, T jp ἄνωθεν ὑμῖν συωτεϑέντων «ρὸς 66 λόλον ἀσένα ποιό μᾶροι.
καταπεφρονηκότες di μὲ πσωντελαΐς" ὥςε χρὴ οδὺ" "Umopujumcxoyras ὑμιῶς αἷδὲ τέτε T
«»éoQnroly ἀνελαῖν. . |

ἐς Τάλγωλᾳ πόλις ἐργωζομδῥη Ma. 5» Alia ἢ τέτων ὑμῶν i Γάλγαλα: wrap
ἡ rho δπιβλαβῆ καὶ μκοταιον δὲ τὰ εἴδωλα audio Gndiuvude: ἕτω γὸ 15, ἀνωτέρω
λέγᾳ» μὴ εἰασοραύεϑε εἰς Τάλγωλᾳ ho πόλιν" καὶ pontes λέγά κάτω. τὰ ἐν wr]
γιγνόμδυα σημαίνων" € Ταράσσεσοι Udiop. 5.5 Οἱ τὸ diadéc xj καϑαρὸν "iz εὐσεβείας ἐν
τῇ γνώσᾳ ὀἠεφαινόμϑμον τὴ ἐμῇ. τῇ “ἦν εἰδώλων δηιϑολοιεῦτες δπιμιξίῳ. «« Καὶ ἡ ἰογύς
cu ὡς avdbog πειρᾳτῶ. ,, Ἢ πᾶσαν 4 σδευύα μεν vla οἰκείαν ἐν τῇ T. ἀτπιτωμᾶμων ὄχι-
“δείκνυται. βλάβῃ" ὃν dii Ῥόπον κοὴ τοῖς reete Ἐ9(0» δὶ bi T ἕτερον ἐασεσακέναι
βλαβίω. x2) vla οἰκείαν duos μιν δέ di ἕτερον δγασείκγυδδαι ἀπωλείας. «« Γκρυψαν
ἱεροῖς ódbv* ἐφόνσυσαν Σίκιμα" ὅτι ἀνομίαν ἐποίησειν. 5.5 Ex ἰοῳϑέσεω: βέλεται ὃ TE-
τῶν ὄὅγισδεῖξαι κακίαν" ὅτι οἱ μδὺ πειτέρες, φησὶν, οἱ ὕμεετερφι (A654 ἢ cS des Ἰακὼβ,
Λευΐ τε (ἃ ΣιμοεῶνῚ) ἵνα (2) πορνικὴν ἔπηρειαν ^ro vay. ἴσωσιν οἰυτωίν 3 dd olo , τεσεύ-.
τω ἔσχον T ἀγανάκτησιν 621 TU. )42svon , Oct λαϑραίως M ng) M) doAe δζᾳ λεχθάϑαι
τοῖς Σικιμάταις «οοφασοιόμᾶροι φιλίαν" τῶτο 9p λέγ4 τὸ ἔκρυψαν doy: καιροῦ ἢ λαβέ-
μδνοι, πάντας xar ἀυτὸν ἀγοῖλον ὑπὸρ τῷ γεφονότίθ.. ** Ἔν TU. οἴκῳ τῷ ᾿Ισραὴλ εἶσίογ

tem vobis suadere, atque ad mei agnitionem adducere, prophetas mittebam. Nunc
quia sic illos tractantes, malam mihi retributionem obtulistis, iustam peccatorum
vindictam perferetis. Nam misericordiae officium quoque est, propter eos qui male
sunt passi, supplicium iniuriosis decernere. ** Ipsi autem tamquam homo pactum
transgrediens, illic me contempserunt. ,, Vos autem in transgressione vestra perse-
verastis, neglecto quod mecum pepigistis antiquo foedere, meque prorsus despe-
cto, adeo ut prophetas quoque id vobis commemorantes interfeceritis.

** Galgala civitas quae operatur vana. ,, Causa horum vobis Galgala , apud quam
noxium vanumque idolorum studium expromitis. Sic enim et in superioribus dixit,
ne abieritis in Galgala civitatem ; neque vana operemini, ait; ut quae in ea pa-
itrantur , significet. * Quae conturbat aquam. ,, llli qui limpitudinem et puritatem
piae religionis, in mei agnitione apparentem, idolorum admixtione inquinant, ** Et
fortitudo tua, viri piratae. ,, Quae vim suam videlicet in errantium damno demon-
strat; quemadmodum mos est piratis, aliorum damnis incumbere , suasque vires in
ceterorum pernicie. ostendere. ** Celarunt sacerdotes viam, occidione Sicima per-

emerunt, quia iniquitatem patraverant. ,, Exemplo vult illorum nequitiam expla-

nare; quia, patres vestri, inquit (dicit autem lacobi filios Levim ac Simonem)
postquam. fornicariam iniuriam sorori suae illatam viderunt, tanta rei indignatione
exarserunt, ut oblique quidem ac subdole Sicimitas sint adlocuti, amicitiam simu-
lantes: id enim innuunt verba ** viam celarunt ,, sed idoneo captato tempore , cun-
ctos uno impetu propter illud flagiuum interemerunt. ** In domo Israhelis vidi hor-

(1) Ha cod. βάσεως, sed mendose, ut arbitror, pro παραβάστ:ως.
(2) Videtur deesse uz, vel scribendum esse ὅτ᾽ ὧν so».

p. 48.
Gen. XXXIY .

p. 49.

Nune vero quid?

δ΄ — THEODORI MOPSUESTENI

€t ὀκεῖ πορνείαν T "Eepaz po. 3j Καὶ τῷ μδὺ Cote yay φησὶ τοιαῦτα" γῦν j ἐν ἅπαντ
Ἰσραὴλ φρίκης εἰοίον μιεςὰ, πορνείαν ἁπάντων ἀκ ἂν σώμι(φτι συςᾶσαν. d ἐν oer
φϑοιᾷ ψυχῆς ἃ δποςύσφ ϑεοῦ. € Ἔμμάνϑη Ἰσραὴλ. Q Ἰέσδδας ἀφῆκε Suet Moy durd. ,
Πάντες eese μίαν eidoy cvogyopiay τῇ χὴν eidto Au puaySerres ϑρησκείᾳ" καὶ πάντες.
ἀτελῆ 1) dep Sap udo Mm eau Ta y áàzid'aLay σωτηρίαν" ὡς “ὸ d ms 9400595 τελοιῶ-
ϑέντων ἀσερ μ(ώτων Q τῷ καρπϑ δ ϑερασ μὸν ἀπαιτῶντίθ-. ndy ees ῥᾳϑυ μίαν idu,
WeAsodev μδὺ τὰ γεωργηϑέντα» κενὸν di πάντα (€) “εϑειληφότο πόνον δίᾷ τῆς οἰκεί ὡς
δποφήνειεν ῥᾳϑυ auc" ὅτως ὑμεῖς, φησὶ, τοσατῶν Q τηλικότων ᾿δπολελαυκότες ἀγαθῶν ..
ἐξξεληλυϑύτες Αἰγύπηου, δζαβάντες ἢ LU γόμον δεξά μδροι, 3 $ γίῶ ἀπειληφότες Thy
Pane dpa s (ὃ τῇ θρησκείᾳ φρέποντα κτηστὶ pos τύπον" ὅτε GÜU- καρποὺς Sel
λοιπὸν τὸ Oud «ρρσκομίζοιν: τότε πάντα τὼ ὑπὲρ UU γεγονότα or ae αὶ ἑαυτων
ἀπεσείξατε κακίας" ἀφέντες μὰν τὸ ᾿δποσλοθόναι ἣν Sud οὖσ’ ὑπὲρ T τοσότων 2 7WA-
xovsty εὐεργεσιαὶν καρποὺς qe di clo τῷ xen» ἐκ oar δὼ pec ὅλοι dY
ὅλων" Ὅμοιον 6n πότῳ καὶ τὸ αἰδὼ TU Howia: * ἔμεινα ἵνα ποιήσῃ suuA bo, ἐ ἐποίησε
ἣ ἀχάνϑας. «- ἴΑρχου υγᾷν ceanuTu Cy Tu Énspiqon Hs Tho αἰχμαλωσίαν τῷ λαοῦ
μου: ἐν τοῦ ἰαδηαι Me Ἰσραήλ. .» Ὡς σεῖν ὑμῶν πάλιν ἑτέρας ἀρχῆς: b dY Vap-
βάλλουσαν φιλανϑρῳπίαν i ἐγὼ “παρέξω, ὧκ τῆς αἰχμαλωσίας ὑκάς cod "ücuy dy-

| Sermo i ἐπανάγων mida τύτε δὴ λοιπὸν «ορὸς τὸ κρεῖτίον 6 δρᾷν ἐϑέλοιτε;, ἀρχῆς ὑμῶν

ἕτερως dod: | ἵνα κἄν γ᾽ ou qi τότε doped» αἰχωυϑεντες τὸ Hye, qe. τίω τὸ
κρεί πίον» à ἑαυτὰς Tn M ta febr τῷ λοιποῦ, τότε μδὺ δὴ τῶτο φησὶν “ποιεῖν ὑμῶν
ξέρει. τὸ “ὼρ ἄρχου, λέγᾷ ἀντὶ τῇ ἄρξαδηαι δωνήησῃ. βεληϑεὶς «πρὸς τὸ δέον id'éy-
vuU σὲ m;

ribilia; ibi fornicationem Ephraimi. ,, Et res quidem illorum ita se habuit. Nune
vero in universo Israhele plena horroris aspexi; fornicationem universalem , non
corporis sed. corruptae animae atque a Deo apostaticae. ** Contaminatus est Israhel ,
et ludas omisit messem suam. ,, Cuncti ad praevaricationem spectabant , idolorum

cultu polluti: cuncti infirmum ac profligatum salutis suae negotium esse ostende-

bant. Nam veluti si quis agricola peractis seminationibus, et iam frugibus messem
postulantibus, mox ignaviae se dederet, agricolationem suam pessumdaret, prae-
teritum omnem laborem inertia sua futilem redderet; sic vos, inquit, tot tantis-
que bonis potiti, egressi Aegypto, emenso deserto, lege accepta, promissam terram
adepti, et in conveniente religioni loco constituti; cum iam fructus oportebat ad
Deum ferre, tunc omnia vestri gratia acta, per malitiam vestram cassa effecistis :
omissa videlicet post tot taliaque beneficia fructuum redditione , factaque ad vitium
universali atque omnimoda perversione. Paria his apud Esaiam: expectavi ut face-
ret uvam, fecit autem spinas. ** Incipe fruges colligere, cum ego convertero capti-
vitatem populi mei, et Israhelem sanavero. ,, Quamobrem vobis novo initio opus
est, quod ego per summam benignitatem vobis concedam, dum praeter spem om-

nem humanam de captivitate vos reducam. Nam certe si volueritis ad meliorem vi-

tam intendere, novo vobis initio opus est; ut si denique acceptorum munerum ma-
gnitudine pudefacti, in virtutis studio deinceps versemini, id vobis factitare liceat.
Nam verbum , incipe, dicit pro, incipere poteris, cum volueris ad officium spectare.

|

ACT CEDE vnsnmevw ν».

Weoguyse; v ἐμῆς μοιεκίω τινὰ γνώμξν ἀνεσέξαντο, «vesc T

ΠΝ OSEAM CAP. VII. 99
ΚΕΦ. Z'.

«& Καὶ δποχαλυφϑήσεται n dio, "Egpalu; (ἃ ἡ κακία Xajgoaas , ὅτι εἰργώσειντο
éd. .. TlegduAQ» ἅπασιν ἡ αὐἰόδανομία Lo εἰργώζεσϑε ἅπαντες , x9) ὅτε ὄστοςτίντες
pgs «ὡοὺὸς τὸ ψεῦσίος ἑωρᾶτε. δα τῆς τιμώρίας ἀν πομϑρεῖτε σικᾳίως ὑπὲρ ὧν παρενο-
ματε τοιαῦτα" πῶς Q ἄνα ἃ gom ; ἐς Καὶ κλεήζης «ve? ἀυτὸν εἰσελόύσεται, Cx didy-
exGv λῃςὴς ἐν τῇ od Xd durd, ὅπως cuudidtow. ddovreg ἐν τῇ καρεϊίᾳ ὠντών. .. Ως 98
ἂν εἴ τις κλέηπης n λῃςὴς ἐν bd ποτε αἴδατυχὼν COndVodev οὐδὺ΄ “ροςυχόντας, mu) εἰς
οἰκίαν sif my τὼ ἐνόντα λάβοι" ἕτω,, φησὶν, ἐπΐψϑοντες ὑμῶν οἱ πολέμιοι ἅπαντα τώ τε
κατ᾽ οἰκίαν τὰ τε ἔξω «ροσύντα ὑμῶν αἱροῦσιν. τοὶ μδὺ ἀφαιρῶντες, τὰ ἢ ἀφανίζοντες
wuvrWae ὥςε ἅπαντας ὑκῶς "Um αἱ συμφορᾷς κατεχορᾶψες, ἄσματα Dolus μεσὰ XD
ταυτὸν dd'av , ὀσανω μδύους τὲ XP καρδίαν 7i τοῖς vog poo, x9) ὀλοφυφομᾶμους di
ὀλοφυρτικῶν ῥημιώτων Son Tul jene 9d T cvuqoes vj) συμβαινεσῶν ὑμῖν. ** Nu ὀκύ-
πλωσεν ἀυτὸς τὰ δῥιωβέλια ἀυτων, ἀπέναντι τῷ «egowzr juu io pooyro. .. ᾿Απάντων δὴ
T MP πολλῆς αὐτῶν reris μένων d χῳκίας μνημἕω λαβὼν, «αἰδεβαλαΐ μεγέςοις ἀυ-
τὸς κακοῖς" ἀνάλολον οἷς βουλουόμϑυοι ju? πολλῆς ὠναμεδείας tar. ὄψεσι diemegalorro $
ἐμαΐς. «« Ἔν € κακίαις ηὔφραναν βασιλεῖς. Q ἐν τοῖς ψεύσιεσιν aurdv ἄρχοντας. .. Ὥςε
πολλβὼ τοῖς ἐναντίοις εἴτε βασιλεῦσιν εἴτε ἄρχεσιν ἡσονἑ ἐγηβυεᾶδαι, οἱ κατακρᾳτήσεσι
τὲ ἀὑτωῖν (ἃ αἰχμιωλώτοις λήψονται. ὑπὲρ ὧν τε dieazeotlorro χᾳχῶν" 3, ὅτι δὴ δὲ ἐμίω
ἀφέντες γναῖσιν, rho ψουδῆ κοὴ ἀπατηλίω qo. ὁδαι μόνων uerneras ϑρησκείαν. «« Πάντες
Moi dC oves ὡς uA Bap D καιόμδυ(θ» εἰς πέψιν. .» Συμφώνως 9a ἅπαντες τῆς γνώσεως
j " Y d'aunovoy δαοκλίναντες

CAP. VII.

** Et revelabitur iniquitas Ephraimi, et Samariae malitia, quia operati sunt

. mendacium. ,, Quam operamini omnes nequitiam, dum a me digressi ad mendacium

spectatis, ea manifesta cunctis fiet a poena, quam merito ob haec flagitia luetis.
Quam ob rem, aut quomodo? ** Et fur ingredietur ad eum, latro spolians in via,

ut concinant canentes in corde suo, ,, Nam veluti si quis fur aut latro in via ali-.

quando occurrens viatores spoliet, et aedes ingressus rem domesticam auferat; sic,
inquit, supervenientes vobis hostes, omnia quae sive domi sive extra possidetis ca-
pient, partim asportantes , partim funditus consumentes; ita ut vos omnes calami-
tate pressi, cantilenas lamento plenas simul concinatis, cum gemitibus cordis ob

huiusmodi eventum, et cum vocis ululatibus, propter infortuniorum gravitatem quae

vos corripuerunt. * Nunc circumdederunt eos cogitationes suáe; coram facie.mea
factae sunt. ,, lam vero omnium ab ipsis patratorum malitiam in rnemoriam revo-
cans, gravibus eos malis irretiam ; merito quidem propter multam qua prae oculis
meis ita egerunt impudentiam. ** Iniquitatibus suis laetificaverunt reges, mendaciis
suis principes. ,, Contigit enim, ut hinc multam tum reges tum principes caperent
voluptatem ; qui idcirco eos superabunt captivosque abducent, propter peccata ada-
mussim quae commiserunt; et quia scientia mei omissa, falsum et fraudulentum
daemonum cultum adsciverunt. ** Omnes adulterantes, quasi clibanus succensus ad

"coquendum. ,, Concorditer omnes a scientia mei recedentes, adulterinam veluti

sententiam susceperunt ad. daemonum cultum declinandi; clibanique instar ad co-

5

3X THEÓDORI MOPSUESTENI

ϑερᾳπείαν" ij d'inho κλιβάνε «ρὸς rw. Gnwetguueva , ue ϑερμῆς τινὸς 4 ce99u μίας
φοὺς τί ἀκολασίαν ῥέποντες ὠκοίγίω. «« Καταχφύσᾳ ἀυτὲς Sero αἱ φλοηός. «« ᾿Αλλὰ 58
GE ἀυτῆς δὲ πεύτης καταναλωϑήσονται “ἡ γνώμης. «« ᾿Απὸ φυράσεως cemrO» ἕως τῷ ζυ-
μωϑάδαι ἀυτὸ ὅλον, dj ἡμεέραι! Tj) βασιλέων ὑμδῥ... Ως γὸ εἰ sea ληφϑὲν τε κα) ἐμ-
βληϑὲν ἀλόύρῳ ζυ μοὶ τε € Gyamor 4d τὸ σύμπαν, roc οἰϊξότε περ ὃ φἰοῴνομιον mulu
χᾳτεςήσοιῶς βασιλείαν, Sero Ὁ “Ἱεροβοὰμ, λαβόντες δὲ dolo, «τοὺς ὃ àurlo ipu, di
κακίας ἅπαντες ἐνεύστυτε δμοίως. ! | s

c ἐς ἤρξαντο ἄρχοντες ϑυμδῶς GE οἴνε" ..0 ΟἹ ve 98. ἄρχοντες ὠνταῖν pe Daus sta] olyo-
φλυγίωις “ροσεῖχον, ἀκράτῳ χῳτὼ πάντων ὡς Ca τοιαύτης παροινίας T ϑυμᾳῖ κελρη-
μένοι. «« Ἔξετειναν ὃ χεᾶρᾳ ἀστῶν 2 20,4. 5, Πρὸς πλεονεξίαν ξώρφν., κοινωνίαν: ἕλο-
μᾶρνοι «δὸς ἅπαντας Gbo- σιεφϑαρμοένες δ Gomoy. «« Διότι ἀγεχαύϑησων ὡς κλίβαν(Ό" ap
καροβίαι ἀυτωῖν, ἐν suf καταῤῥάσσειν ἀυτὲς Ὁλέν T νύκτα. -. ᾿Ἔξεκαέοντο 90 dixi κλι-
βάνε Y δζάνοιαν ἐκ «ὃ. μέϑης ἧς οδ ὅλης ἐπετπεβόῦον σ᾽ γυκτός. «« Ὕπνε ᾿Εφραὲμ ἐνε-
πληδδη. .. Ὡς Cx μιεϑης τοίγιωυ τοιαύτης d'ilo d). ὕπνῳ Bapá κατεχομένων , σένα τῷ
φοροσήκοντί)» ἐποιῶντο λόγον. ** leo ἐγβυήϑη, χοὶ ἀνεκωύϑη ὡς πυρὸς φέγ[[05: πάντες
ἐϑερμιάνθησαν ὡς κλίβανί(θ» και μᾶν(Θ». .. "Hesoné ἢ δηιλαμβανέσης, Ὑ αὐτοῖν ἥήζοντο
πάλιν, ἀναηπομδιυοί τε διέίκίω πυρὸς, sg) ὥασερ τις Ἀλίβαν(θ» δῥαϑερμωινό ud uoi τε. κα,
σδιεγφοόμδυοι «πρὸς vl T ἀτόπων ἐργασίαν. «« Καὶ πῦρ κατέφαγε οὖσ’ κρκτὰς ἀυτών. ..
Κατάλληλον τοίνωυ ^zzosópuoi τί metr , dini πυρὸς πάντων vi ἄρχήν ἐν ἀυτοῖς
ὑσπειλημμδύων τῇ TJ) πολεμάώων ὡδδᾳσῖ ido μένων" σφαγῇ. «- Παντες οἱ βασιλεῖς τών
ἔπεσον. ..ν Απωλείᾳ Q. σφαγῇ τὐδῳσδοϑήσον") πείντες. Ἵΐνος evexev y «« Οὐκ Lo. ἐν ἀυτοῖς
ὃ δχικαλέμϑμίθ.» «eos Me. ,, Ἐπειδὴ κοὴ σύμφωνον εἶχον ἃ γνώμάν, ἐσέγα λόφον ἐμᾷ
moidóyo, καϑτέπειξ ἐϑέλοντε;. *€ "EQoaipo ἐν τοῖς λφοὶς ἀυτὸς GUAE MIU TO. ,, Τοῦτο 1

quendum. succensi, fervido quodam animi impetu ad illud flagitium decurrerunt.
** Exuret eos in flamma. ,, Sed enim lioc ipso consilio suo consumentur..** Fermento
arvinae , donec fermentetur totum, dies regum vestrorum. ,, Veluti si quis sumptam
arvinam in farinam coniiciat, tota haec fermentatur, et universam massam perficit;
ita'ex quo illegitimum hoc constituistis regnum, capto initio abs Hieroboamo, in

' unam eandemque sententiam cuncti pariter conspirastis.

** Coeperunt principes furere a vino. ,, Principes eorum crapulae et ebrietati
indulgebant , ira immodica adversus omnes tamquani crapulati utentes. **. Extende-
runt manum suam cum pestilentibus. ,, Ávarae cupiditat mentem intenderunt ,.
inita cum pessimis omnibus societate. ** Ideo exarserunt ut clibanus corda eorum,
dum tota nocte agitantur. ,, Mentem more clibani inflammatam gerebant a cra-
pula, eui tota nocte vacarunt. ** Somno repletus est Ephraimus. ,, Ergo tamquam
ex:crapula huiusmodi somno gravi correpti, nullius honesti officii curam gerebant.
** Mane factum est ,. et succensa est quasi ignis lux: calefacti sunt omnes quasi cli-
banus ardens. ,, Die succedente, fursus in eodem opere erant, quasi igne inflam-
mati, et quasi clibanus calefacti, atque ad turpia facta incitati. ** Et ignis devora-
vit iudices eorum. ,, Meritam ergo poenam sustinent , dum igni veluti , quicumque
apud eos regnabant, hostili sunt traditi caedi. ** Cuncti reges eorum ceciderunt. ,,
Exitio et caedi omnes tradentur. Cur? ** Nemo erat inter eos, qui inyocaret me. ,,
Quia una mente erant , nullumque prorsus habere mei respectum volebant. ** Ephrai- -
mus commixtus est populis. ,, Hoc etiam beatus improperat David , dicens: commixti

΄--

ε

IN OSEAM CAP. VII. 995

ὃ μώκάθιος ἀυτὲς αἰτιῶ") Δαυὶδ λέγων" € (e ἐπερίγησαν ἐν. τοῖς τῦνέσι! * Ἢ Ἂ L2 ἀπει-
enum zar ud 6 ἀυτοῖς Cx T νόμε. ἢ «695 οὖν: θμσξίε: ὄχιμιξία- € ἐκοτω; ay ἄμτοις ὄνει-
Pci χαντοιῦθϑοι τῶτο. * ᾿ἘΦραὲμ᾽ ἐγῆσετο ἐγκρυφίας 0j μεταςρεφόμϑυ». .» Οὕτως ἀμε-
τάβλητθ. [6 om» Ca on ἀυτῆς ᾿μιεμεγηκὼς κακίως., ὥσπερ ἐκεῖνο μμάνειν εἴωϑεν d μμε-
τακίνητον ἐφ᾽ οὗ: περ τέταται τόπου. ““ Κατεφαδον θμύξιοι rho ἰοὺ durd. . » ὙὙπομνένᾳ
τοίνωυ ἀνάλογον T τιμωρίαν" «ὐρανόμως 99 roig dneglore δχιμιγεὶς, ὑπ᾽ duda ὀκέάνων
ἀφανιδϑήσεται παντελώς. «- Αὐτὸς 5 ὅκ ἐγνώ: ) πολιὰ οξλύϑησεν aura , xo) ἀντὸς οὐκ
ἔγνω. á Esradi 39 dfeuejevuev ὅπηι τῆς «οεοσηκόντων. ἀγνοίας . ᾿οὐδὲ τοῦ μακροῖ
χερύνω «εὺς τὸ doy 6p 9 id'áv , 22 τῶτο πείσεται Toi Ta.

e« Καὶ τουαοιγωϑησεται 5 ὕβεις τῷ Ἰσραὺλ εἰς ορόσωπον duTd , d οὐκ ἐπέφρεψαν
«ve»; κύρμον ἃ ϑεὸν τών, € ἀκ ὀξεζητησαν ἀυτὸν ἐν πᾶσι τὅτοις. i Ὑπὲρ ὧν τοίνωω
ὀξύβοισαν εἰς πὸ ϑᾶον, ὅτως ayeudoos v; duerme. qi ἃ T d'auugyov ἐϑζηκότες Su-
ema, x2) 3. eu. ἀχείνος az«d ὼ “ερτιμήσαντες « αἷδὲ τὸ ὄντως ϑεῖον. ὕψονται τίω
ταπείνωσιν τίωυ οἰκείαν, ἰὼ Vago perat dnas adi en με(βολῇς vi)ow, σοφὸς T ϑεὸν
βεληϑέντες. «- Καὶ ΜΝ Ἐφραὶμ, ὡ; «“ιςερὰ d ἄγες Ex ἔχουσει καρδίαν" ΑἸγυῆζον ἐ ἐπεχα-
294550; Q εἰς doxvexss ἐποράύϑησαν. »» Ola, πέρ ὄξιν ἡ αἷξιςερὰ μὴ ἢ 935 οἰκείων 9fjo-
yn gea qoia on 2895v* «ὧν. ἀφαιρε μδύη s mn ui εἰυτωίν τόπων νεοεύειν ἐΐωϑεν πάλιν»
&di μίαν ty uc φερμήϑειαν ὃ ἀφαιρέσεως, T joo ójpov οὕτω δὴ δὲ ὅτοι i γεφόνασιν,
aide ^ ὠπωλείας ὄ λαμβάνοντες ^ iiis dw. dva μένοντες Mer T Ox. T αἰγυήίων
βοήϑειαν: τυγχάνοντες 5 ἀϑενός" ἅτε JO) μιεγώλης 4 ἐβωυαςείας T ἀοσσυρίων αἰχμαλώ.
τες ἀυτὸς ἀπαφόντων, δι τὰ οἰκεῖα. ςς Καϑὼς ἂν πορόζωνται - ὄψιβαλα i iw duse τὸ
δίκτυον p καϑῶὼς TU. ποότεινὰ ὀρανᾷ ἄξω ἀυτές. -- Διαφυγεῖν ἀμταᾶς Φησὶ 7 Cx yay
LA ada, qj) ἀσωυάτων- ἐπειδὴ arto m dieroQ τῇ Xcopuod αἰδειβαλὼν ἀυτὲς,

sunt inter gentes. Interdictum quippe per legem eis omnino erat, quominus alieni-
genis commiscerentur; ideoque id merito heic etiam illis exprobrat. ** Ephraimus
factus est subcinericius panis, qui non reversatur. *.Adeo inconversus in eadem
permansit malitia, sicut ille manere solet immobilis in. quocumque ponitur loco.
** Comederunt alieni robur eius. ,, Sustinet ergo debitam punitionem: sceleste enim
alienigenis commixtus , ab ipsis funditus exterminabitur. ** Ipse autem nescivit; cani
effloruerunt ei, et ipse ignoravit. ,, Quia in officii sur ignorantia perseveravit, ne
a longaevitate quidem ad bonam frugem converti passus, idcirco liaec perpetietur.

** Et humiliabitur arrogantia Israhelis in facie eius, nec reversi sunt ad. domi-
num Deuni suum, et non quaesierunt eum in omnibus his. ,, Quoniam itaque erga
Deum contumeliosi fuerunt , dum sic impudenter ac pertinaciter daemonum | super-
stitioni adhaeserunt , illorumque sequelam vero Deo antetulerunt, videbunt humilia-
tionem suam, quam merito sustinent, postquam ne in catastrophe quidem ad Deum
inclinare voluerunt. ** Eratque Ephraimus quasi columba insipiens , non habens cor:
Aegyptum invocabant, et ad Assyrios abierunt. ,, Qualis est columba , quae ne de
pullis quidem suis sollicita est; quibus sibi ablatis, iisdem locis nidificare rursus
solet, futurorum improvida quia aeque eripi poterunt; sic et isti se habuerunt, nul-
lum sensum exitii sui capientes, sed expectantes Aegyptiorum auxilia, quae non
impetrarunt; dum interea grandi cum potestate Assyrii eos abducebant captivos in
regionem suam. ** Et cum profecti fuerint , expandam super eos rete meum: quasi

volucres caeli detraham eos. ,, Fugeré ab illorum, inquam, servitute prorsus non

»

p. 53
*'Ps, €V. 35.

/, 14.

96 THEODOR] MOPSUESTENI

díxlo vreravdy εἰς á αἰχμαλωσίαν ἀπάξω. ςς Παροδύσω ἀυτες ἐν τῇ ἀκοῇ X ϑλίψεως
ἀυτωΐ. .. Τοιαῦτα 3 ἀυτοῖς ἐπάξω χαχᾷ. (5€ καὶ cho ἀκοίω TW ἐπελαύσο μόνων ἀυτοῖς
κακῶν βαρυτάτζων ὃ ὅσαν, ἀρκεῖν εἰς mud 'aay ἀυτοῖς.

Καὶ τί τὸ τώτων αἴτιον πάλιν “λέγων. xu Οὐαὶ ἀυτοῖς ὅτι ἀπεπήσδησειν ἐπ᾽ ἐμοῦ: σε
Aatoi ἑἰσὶν ὅτι ἡσέβησειν εἰς ipe ὑπὲρ p» 4 εἰς ἐμὲ «o Devo tias πείσονται ταῦτα" ἐγὼ 3

ἐλυξωσεί μάν ἀυτὲς, Ὁ ἀυτοὶ κατελάλησων xg ἐμξ «odi. »5 Kaj 2? ἄγωϑεν ἐ ἐγὼ μὲν.

dues εὖ ἐποίαν, duro) “ὲ 7. ἀγνω μοτυυΐω αὶ ἐ ἐμὲ ἐπεσδαίκνιωυτο 3 T οἰκείαν" ἀπήλλαξα

μὲν 29 ἀντὲς αὶ wo αἰγυη]ηίας d'aAeae , ὁκαῖνοι δὲ πᾶν ὁ τι βλάσφημον ἐφϑεγίοντο εἰς

ipie ποτὲ μὲν μόξον iege udo €. λέφοντες" δι οἱ ϑεοί σὰ Ἰσραὴλ. οἵ ὀξήγαγόν σὲ
Cx σὺ Αἰγυηῆε: ποτὲ ἢ ἐπεὶ ἐπάταξε πέξαν. ig ) ἐῤῥύησοιν ὕσατα 5 xj nei pa bpol κατεκλύ-
cd 'nauy , μὴ ἄρζον σδιωυήσεται d'obva, , ἢ D éTOI ζάσαι φάπεζαν στ λαφὶ durd 5 $59 Καὶ οὐκ
ἐβοισαιν “θεός Hs αἱ καρείίαι εἰυτων. .. Νεύσεω di «ese με εἰλικραγᾶ τῇ dfi, xg)
ἀνωμεῖναμ T wap ἐμ δωρεὰν, εἰς γῶν οὐκ ἐβώλοντο. ec ᾿Αλλὰ ὠλόλυζον ἐν ? κοίταις.
awralv; 621 σίτῳ wg) οἴνῳ κατετέμιγοντο. » Τοιμώαντιον μδὺ ouo Q εἰς 7 LZ qt Emu ye-
Mac εἰραλρλν Sim; xj ἃ παρ᾽ ipe db-Saong ἀυτοῖς ἀναπαύσεως TETU χηκότες » xolrlu) γὸ
αὐτοῖν τῶτο XQAÓ , μηδένα λόγον ἐμξ few qi ἢ T v duuovovy ἠολοιῦτο Svea-
πείαψ, ὀλολύζοντες, τὸ (ἃ χαζατερινόμϑροι xj τὸ παρ᾽ ὀκείγοις, εἰϑισρδύον" ἅ ἅπερ ὅν ἐπλή-
€9U0 , ἀντοὶς λογιζόμϑυοι 2^] dudo μένων ἀυτοὶς ἀγαϑῶν παρ᾽ ἐμοῦ ἢ λρρηγίαν. « Ἐπαι-
σδφύϑησειγ΄ ἐν ἐμοί. .. Ὑπὲρ᾽ δὴ τότων ὧν εἰς ἐμὲ ποαρίωυδ μοι σέξονται wap ἐμοῦ Tho
evegaiiouatuy παιδείαν pem Aidkeud di ἀυτὲς ὡς «σαρίωομουυ τοιαῦτα ποιοιεῦτες.
ςς Καὶ ἐγὼ xo ug. οὖὺ’ βραχίονας ἀυτών , xg) εἰς ἐμὲ ἐλογίσαντο πονηρᾷ. .. Καὶ ὅτι ὃ

licebit; quia ego, reti veluti, decreto meo illos comprehensos, in captivitatem quasi
totidem aves abducam. ** Castigabo eos ipso suae tribulationis auditu. ,, Tanta illis
inferam mala, ut vel ipsa permolesta eventurorum malorum auditio sufficiat ad. cor-
reptionem. :

Atque horum causam mox dicens ** vae eis, inquit, quoniam resilierunt ἃ me!
Infelices sunt, quia impie egerunt in me: utique propter suas erga me offensas,

haec patientur. Equidem eos redemeram , at ipsi locuti sunt contra me mendacia. ,,

Olim ego eis bene feceram , at ipsi ingrati adversus ime extiterunt. Subduxi eos ser-
vitio Aegyptiorum, at ipsi nullum blasphemiae genus adversus me non dixerunt:
nunc fabricato vitulo dicentesque: hi dii tui, Israhel, qui te Aegypto eduxerunt:
nunc postquam ( Moyses ) petram percusserat, et aquae effluxerant, et torrentium
instar inundaverant ; adhuc tamen dicebant: num Dominus dare panem poterit, men-
samque apparare populo suo? ** Neque ad me clamaverunt. corda eorum. ,, Ad me
vero sincera mente declinare , et donativum expectare , non cogitarunt, ** Sed. ulu-
labant in cubilibus suis: super tritico et vino secabantur. ,, Contra vero, ne postea
quidem quam in promissam terram devenerant, data a me ipsis requie potiti, hanc
enim cubile eorum nuncupat , nihil de me solliciti, daemonum superstitioni vaca-
bant, ululantes semetque secantes, pro more illic consueto: quae dum agerent, ac-
cepta ferebant daemonibus bona illa quae ego largitus fueram. ** Eruditi fuerunt
a me. ,, Ob haec autem quae contra me peccaverunt, congruam sufficientemque
me auctore castigationem nanciscentur. Porro eis demonstrat, quod ita se gerentes
peccaverint. 5 Ego roboraveram brachia eorum, at ipsi in me cogitaverunt mali-

uam. ,, Ego enimvero robur omne iis adversus hostes indideram; at ipsi turpe quod-

^

ὃ OIN OSEAM CAP. VII. 31

μὲν τίω iub ἅπασαν ἀυτοῖς παρέχων X E] πολεμίων npo i ἐγώ’ οἱ j πᾶν ὁ 7 ἄτοπον
é ἀσεβείας μμεφὸν Meri emer ἀσεβᾶντες εἰς ἐμέ. € Ezrespáqnauey εἰς ὀϑέν. 5» Μεζβαλο-
μένους 99 ἀυτὲς δὰ 4 ὀργῆς ὦ ἃ τιμωρίας αὶ ἐμῆς sd'ala ὄντας τὸ μηϑέν. «- Efjoorro
εἰς τόξον οὗ | τεταμένον. » "Qse μηεϊὲν ἀυτὰς de^ adita τοζα ὁ ex erre a evlua ter Q-
3 véegv , Ὅπερ P^ TAN 623 τοῦ πολεμιοιεῦτι, μέχεις ἂν δι τότε T χήματῷ ἢ: ὕτως
ἔσονται seg Gi x T πολεμίων κοὴ ἀεϑενέϊς" τῶτο Qu) λέγᾳ τὸ ἐπα δεύϑησειν ἐ ἐν ἐμοὶ.
ἵνα εἴπῃ ὅτι οὐχ ὁμολογῶνττας ὧν ἔλαβον map ἐμᾷ T δπόλαυσιν τὴ 71 τὸ aae μιεΐᾳ-
βολῇ. τὸ δέον ἀυτὲς imd oon; cui τῆ; pro Mas ary παρεχό udo Q*- àuroic Tl
δπύσδιαξιν. «« Πεσῶν7) οἱ ἄρχοντες ἀυτων ἐν ῥομφαίᾳ. d mud &aiay γλώσσης auTOv. ..
Οὗτοι μὲν ὅν ἀσϑενήσουσιν" οἱ πολέμιοι d& τοσαύτίν ἕξεσι xor aur T io up, ὥςε d
τὸς ἄργοντως ἀυτωῖν σιὼ τοὺς λοιποὶς ἀνελᾶν, ὑπὲρ ὧν. ceptis Mifoln XT ἐμξ.

€ "EIC
ec Obr» ὃ ὃ φαυλισ pde awmy ἐν γῇ δἰ θηγο 5n φάρυγ! εἀυτωῖν- ὡς γῆ au os, ὡς

σάλπιγξ. ὡς ἀετὸς bar οἶκον κυρίου. », Ταῦτα δὴ πείσονται Xdpt ar Tj πατέρφν
ayrdy ἃ onte , οἱ x ri Aj-yuzifoy οξεφαύλιζον τὰς εἰς ἀυτὸς S49 un Das cog τὸ
ϑεοῦ σωρεείς" ἀβάτῳ “ὸ ἔσονται πὐϑᾳπλήσιοι, τῇ ἐρημίᾳ be inire TaFTAÓ , εἰς lo
ste eriam?) ἃ πολεμικῆς quie (0- ἐπ᾽ ἀυτὲς ἠχέσης μέγω- C T. 7T πολεμίων Jdnidin
μέλλεσαν noe sone , ἣ μ᾽ πολλῆς ἀυτοὶς ἐπελόύσε) * ὀξύτητος, dixho ἀετῷ d-Segov
| ἐφιςοι pipa τοῖς Seo μδύοις" ὅτω γὃ δὴ ᾧ οἱ πολέμιοι ἐπελόζσονται: τότες τε ἀφανίζον-
7965 καὶ (ὦ οἷ οἶκον πυρπολριιῦτες 7 9doy- s£To ἣ «reos ertey εἰς Yatd'azoy τῷ Juge ons
d ὀργῆς, ὅτι μὴ ἢ Ὁ οἴκε φείσεται τῷ οἰκεία, Cudid ag ἀυτὸν εἰς ἀφανισμὸν jq T. λοιπᾶν

libet et impietate scatens cum offensa mea patraverunt. ** Conversi sunt in nihilum. ,,
Conversos illos, ob iram meam poenamque a me impositam, nihil esse ostendi.
** Facti sunt quasi arcus minime intentus. ,, Ita ut nihil differant ab arcu inten-
tum nervum non habente; qui saneinutiles bellatori est , quamdiu hac conditione
est. Sic erunt inertes adversus hostes atque imbecill. Hoc itaque significant verba:
eruditi sunt a me; nempe eos non confitentes bonorum a me acceptam possessio-
nem, immo in peius conversos, debitum officium docui, perspicuam iniquitatis
' suae faciens illis demonstrationem. ** Cadent principes eorum gladio propter impe-
ritiam linguae suae. ,, Hi ergo infirmabuntur: hostes autem tam validis erunt viri-
bus, ut etiam illorum principes cum reliquis sint interfecturi; propterea quod in-
scite adversus me verba effuuebant. : |

CAP eio

** Haec est Subsannatio eorum in terra Aegypti in gutture eorum, ut terra in-
via, ut tuba , ut aquila super domum Domini. ,, Haec sane patientur, dum paren-
tum suorum imitantur sententiam, qui in Aegypto teruntii aestimabant accepta a
Deo beneficia: nam locis inviis similes erunt, desertioni omnimodae traditi, in qua
constituentur dum tuba bellica clamose super eos clangit, et imminentem hostium
incursum nunciat, qui quidem quam citissime aderunt, more aquilae praedae suae
subito involantis. Sic utique et hostes advenient, qui populum destruent, et Dei do-
mum inflammabunt. Hoc autem addidit, ob irae ostendendam magnitudinem, quod
nempe ne propriae quidem domui parcet, sed excidio eam praeter reliqua hostibus

. 16.

. 97.

. 59.

3S THEODORI MOPSUESTENI

τοῖς πολεμίοις" εἶτος x, ἀνθ᾽ Ure ταῦτα *fjunaerag dud. 65 Av" ὧν παρέβησαν 7. dfa-
v es ) ΨῸ P 3 ἢ ε , . ,

ϑηκίω wa, 1 XD 78 vowa ἠσεβησᾶν. .. Ἔπ εἰ κοὴ ἄτοπον ἡγάμξδω τότων αἰδῳβάντων 3
; lo TA , Δ δον a , AM P-u , , CN ' ^" ἢ , ^

δρῥρῳϑηκίω τὰν ἐμνίωυ y 5) παντελῶς εἰς (e γομίον noe(2nxorev T ἔμον. τῷ olus qa d'scXt, ὃν

25€! M 3 , ^ 5 c-— 3 H πιὰ 5 € Ε

ἐῤῥύποιω πὲ κοὴ ἔμέλωνον τῇ δηιβάσᾳ τὴ οἰκείᾳ. «« Πρὺς ἐμὲ κεκράξονται" ὃ ϑεὸς. ἐγνώ-
, 9i X Ν 3 3 Dd

xe σε. s. Τότε "uo TJ doegy μάτων 3 2 ἐπαγομϑύης ἀντοῖς τιμωρίας, ἄκοντες τἀ

, c / ? 3 3 3 3
ούνω μεν ὃμολογήσεσι ?- ἐμίω. ««ΟὍτι Ἰσραὴλ ἀπεςρέψατο ἀγαθὰ, ἐχθεὸν κατεσίωξαν. ,,
Πείσονται μδῥ τοι τοιαῦτα οκᾳίως oi eA rho δόσιν vj) ἀγαϑῶν Ty παρ᾽ ἐμᾷ γεφονότες

᾿ ἀγνώμονες" καὶ τοι Ὑε ὅποτε παρέχον àurois δὶ ἐμῥὼ βοήϑειαν., uS πολλῆς αἰ εὐ ϑοοας

κρᾳτῶντες T ἐχθρῶν qj) οἰκείων. |

** “Ἑαυτοῖς ἐβασιλούσαν- 1) οὐ dY ἐμᾷ ἦρξαν, xg) Sx ἐγνώρισών Hol. .. Οὕτω dé
μὲ παντελαΐς ππαρελογίσειντο, ὡς x4) ((δ παρ᾽ ἐμοῦ σοϑέντα βασιλέα axSaoeana μᾶνοι.
ἀυτοὶ βασιλείαν κατεςήσειγτο id'iay , οὐδένα qj). eL ἐμὲ ποιησεί μοι 205ov* τῶτο γὼρ
λέγη τὸ οὐκ ἐγνωθίσειντο. «« Τὸ ἀργύθκον των wg) τὸ χρυσίον ἀντῶν ἐποίησαν ἑαυτοῖς
εἴδωλα. ὅπως ὠξολοϑροῦ ϑῶσιν. ,, Καὶ rho μδὺ παρ᾽ ἐμοῦ βασιλείαν, rl τε XOLG)
γόμον παρε)ράψαντο ϑεραπείαν, βασιλείαν ὃ. ἰδίαν χαίᾳςησέ μϑροι" ty ἢ cha Vn qj
δέκα φυλαῖν γεγονῆαν. ἀρξαμδῥδν ᾿δπὺ τῷ “ἹἹεροβοὰμ-, ὃς wg] τὰς σὰ κώλεις meer»
ἀυτοῖς κατεσκόύασεν: duros. τῇ dex lu ἐκλογίὼω « βασιλάας ἀτοπίᾳ dfa«eado-
μϑνοι-. εἴσξωλα πολλᾷ τε wj ποικίλᾳ TU. μὲν ὧκ ηρυσᾷ κατεσμόύασαν. τὰ ἢ o ἀργύρε"
ἀφ᾽ ὧν ἀσὲν ἕτεριν Ow ἢ (() ἀφανισμὸν κεροβανᾶσι ἃ οἰκεῖον" χαὶ ἐπειδὴ ? 4 βασιλείας
ἀυτοὶς ὠνείδισε καινουργίαν.» ὅϑεν σὴ XD εἰ λεὼν ἐτολμήθη «ves (ov , ἀκολούϑως
imuy4. ““᾿Απόῤῥιψον (Qy) μόϑζον σου Σαμιῴρεια" ““αρωξιύϑη ὃ ϑυμός μου Var ἀυτές. -;
᾿Απόςφηϑι δὴ di aei τὰς δα κάλεις ἀσεβείας: Gdk γὸ ὡς ἔτυχεν ὥργισμαι ὅπη τῇ T. 9490-
γότων ωὐόοφνομάᾳ. «« Ἕως τινί» οὐ μὴ σδωώωνται κῳϑειριδ lua] ἐν τῷ Ἰσραήλ; wj ἀυτὸ

tradet. Deinde cur haec eventura sint declarans: ** quia transgressi sunt, inquit,
foedus meum, et contra legem meam sceleste egerunt. ,, Etenim absurdum existi-
mavi, postquam. hi pactum meum .violaverant, et omni impietate adversus legem
meam praevaricati fuerant, templo parcere, quod isti gressu suo inquinaverant at-
que polluerant. ** Ad me clamabunt: Deus, cognovimus te. ,, Tunc rebus ipsis, et
imposita a me his poena convicti, potentiam meam fatebuntur inviti. ** Quia Israhel
aversatus est bona, inimicum persecuti sunt. ,, Merito haec patientur, qui conlatis
a me beneficiis ingrati fuerunt. Atqui eo tempore, quo ego illis opem tuli, facile
admodum hostes suos superarunt. |

** Sibimet ipsis regnaverunt, non per me imperaverunt, et mihi minime noti-
ficaverunt. ,, Tantopere insanierunt, ut datum a me regem exauctorantes, ipsi pro-

prium sibi regem constituerint, nihil iam de iure meo solliciti: id enim denotat -

dictio: nequaquam notificaverunt. ** Argentum suum, et aurum sdum fecerunt sibi
idola , ut dispereant. , Et institutum a me regnum, et legitimam religionem abo-
leverunt, ut regnum sibi proprium constituerent. Dicit vero illud decem tribuum ,
cuius initium Hieroboamus, qui et iuvencas primus ipsis fabricavit: haeque consen-
tanea regni novi absurditati idola multa ac varia ex auro argentoque sibi efforma-
runt; ἃ quibus aliud nihil quam exterminium suum consequentur. Et quoniam illis
regni novi institutionem ,exprobravit, unde iuvencarum facinus ortum erat, con-

sequenter addit: * Abiice vitulum Samaria; concitatus est furor meus adversus.

gos. ,, Recede a iuvencarum impio cultu; neque enim mediocriter patrato sceleri

c E «a

PETS

DUO EMO REP TTA OPTION

SAC ae cay

LI

IN OSEAM CAP. VIII. 39

. mexTuYy ἐποίησε, C ὁ " ϑεὸς ur. δὴ ᾿Αλλ᾽ éd ὃ μακρὺς ageros cera docs σε τὸ δέον:
ἀσὲ ἀπέϑε d τ Τοσαύτης ἀσεβείας ?j ῥύπον: MEX Ta " «eL εἴδωλα sE ἀνϑεοπίνων γενό-
mm de?" , ἃ πότε ἂν εἰκότως vopu&iey Soi , τοιαύτίω * ἔχονται 4 ὑπὰ ἐξεως τίω αἰτίαν;
ἐς Aion πλαναΐν lo ὃ μόν Ὁ. ca Σαμάρεια. » Καὶ οὐ did umen muadiór S ὅτι ἡ 7p du-
μώλεων x9 (go Un πλάνης σοι d Wu ϑεῶ γέφονεν αἰτία, GG e δὲ τῶτο χρίωῶαι μισεῖν
ἀυτὰ οὐὐχούανρὰ

"Om ἀνεμοφϑυρᾳ £i, καὶ n κρταφροφὴ εἰυτων ἐκδέξεται ἀυτώ" εδώγμια οὖκ ἔχον
idum T ποιῆσοι ἄλαύρον" i ἐὰν j * ποιήσῃ» ipio ᾿χαταφάφονται dvo. » Διαλλάτίᾳ "2
idi vj ἡἢνη κάτων ὀκείγων » ἃ ὑπὸ καὐσωνὶο. dyeua ξηρανϑέντα TÉ καὶ ὀζοφϑαρίντα.
ἄχρηςα queas 60i «c5 deresoloo avrS egere: φϑορὰ μδὺ Sup ἀυτὼ δρᾳσέχεται 2)
ἀπώλφα: ἕ ἐς! ἢ ἀνωφδς ἀνθρῳποις, ἀλοῦρον εἰς dfe goto ὄγητήσλειον ὦ συγ dor ποιεῖν"
d e deg n xj 9yuorro, ὦ; φαῦλον εἰς βρῶσιν essi? eral ἀλόγων" T ᾿ἀυτὸν 29 d Fon

ἡ GA τὰ εἴδωλᾳ ϑεραπεία ὄχιξλαβὴς id 621 (ὃ ὄνησιν πσαρέχεσω ἐσὲ μίαν" ὥς &

: x, GeLeciy ὑμῶν ere, δὰ πολεμίων te καὶ τῶτο κάροῖιϑν δὰ rio ἐνοῦστεν ὑμῶν
ἀσεξειαν. «- Κατεπόϑη Ἰσραήλ" vu ἐσῆψετο ἐν τοῖς ἔθνεσιν ὡς σκεῦος ἄ χρηςον" ὅτι ἀυτοὶ
ἀνέβησαν εἰς dosvekes. »» Hayrfa 98 ἀφανισμὸν ὑπὲρ τότων υὐσορδρᾶτε. “ληῷϑεντες Azo
ἀσσυφλων" odi: τ oxeb Oe παντελαῖς ἄ A AGO ἐν τοῖς θὁμόρίοις ἔσεεϑε, Gdevos ᾿ἀξιού μᾶυοι
λύγε s. « ᾿Αγέϑεελε xq. ξαυτὸν ἐμιοί. .. Ἐπέσωκαν εἰς πλῆϑ» 3r qi ἐμῆς xd μονίας.
καὶ ἀσέενα ποιεῖ αι n" λόφον ἐϑέλοντες, τοσώτων day ovr Q» ἀυτοῖς ains, αὐϑείοϊείᾳ
πάντα οὔγεαορῷ τίοντο x) τὸ dbxZy ἑαυτοῖς" τῶτο γάρ 601 τὸ xaJ ἑαυτόν. es ᾿Εφραὲμ dios

ἠγώπησεν. 9. Καὶ &d& τοῖς παροσιν ἀρκδ μδροι «ve?6 πλεονεξίαν ὃ clt * Διὰ TÉTO 4 9.-

irascor. ** Quousque tandem emundari non poterunt in Ioxahele? Idolum hoc arti-
fex fecit, et non est Deus. ,, Siccine, ne temporis quidem diuturnitas te docuit of-
ficium tuum? neque tantae impietatis maculam eluisti? sed idola manuum humana-
rum opus admiraris, quae sane quandonam dii credi poterunt, quum talem habeant
existentiae suáe causam? ** Propterea fallax est vitulus tuus, o Samaria. ,, Nondum
itaque potuisti cognoscere, iuvencarum fabricam tibi causam aberrandi a Deo ex-
tilisse, quam ob rem iusto eas odio prosequi debeas?

/** Quia corrupit (semina) ventus, excipiet ea subversio. Culmus farinae effi-
ciendae vim non habens: quam si forte fecerit, vorabunt eam alieni. ,, Haud dif-
fert. ( idololatria ) a germinibus illis , quae aestuoso vento exsiccata et corrupta , nu-
triendis hominibus prorsus sunt inepta: etenim corruptio et exitium manet haec:
sunt quippe inutilia; quia farinam alendo aptam ex se promere-nequeunt; nam si
forte hinc aliquid. efficiatur, id iumentis pabuli causa proicitur. Pari namque ra-
tione, idolorum servitus noxia est, et nullam certe utilitatem. suppeditat. Quod si
quid aliunde vobis supersit, id quoque lucro hostibus cedet, propter haerentem vo-
bis impietatem. ** Deyoratus est Israhel ; nünc factus est in nationibus quasi yas inu-
tile; quia ipsi aseenderunt ad Assyrios. ,, Supremum quippe exterminium hanc ob
causam paliemini, mancipia Assyriis facti: vasis instar 'ad omnia inutilis inter alie-
.nigenas versabimini, et flocci fiemini. ** Germinavit apud se ipsum mihi, ,, Cum
in multitudinem providentia. mea excrevissent, neque idcirco me pensi habere vel-
lent, qui tantorum ipsis bonorum causa extiti, cuncta audacter agebant libito suo:
id enim denotat dictio, apud. se ipsum. ** Ephraimus munera dilexit. ,, Ne his qui-
' dem quae sibi aderant contenti, plus habere satagebant. ** Idcirco tradetur natio-

ve 7.

. 6l.

. I2.

. 13.

A0 | A THEODORI. MOPSUESTENI

, , ^ » 3. ε 3 ^ 2 *
δοθήσεται ἐν τοῖς OYyetW. 5, Εἰκότως deg. "mo "TOig ἐχθεφὶς teyoroTes αἰάϑδήσονται ὧν τε.

ἠσέβουν εἰς je, ὧν τε ἠσέκοιωυ. «« Nu εἰσσέξομαι ἀυτές. .. ᾿Ανα μϑρμαΐ )ὸ ἀυτὸς ἐν τῇ
T ἀσσυθήων χώρᾳ" εἰς ὁκέίνζν dfd. d αἰχμαλωσίας. ἕλκων duis, ὥςε vU ἀσείη κώτων
4 οἰκείων αἴάϑησιν λαβεῖν τότε" πῶς x, mw (y) gomov; «« Καὶ κοπάσεσι μικρὸν T χρίειν
βασιλέα κοὴ ἄρχοντας. 5» Παύσονται γὸ T τὰς φὐδανόλιοις ταύτας βασιλέας τὲ καϑιςτί-
γα! «6| ὠρχὰς» τῇ αἰχμιῳλωσίᾳ "red opponi τὲ. χοὴ τὴς οὐοανομάας αἴϑησιν λαμβά-
γοντες 4 οἰκείας. |

ἐς Ὅτι ἐπλήϑιωνεν Ἐφραὲμ ϑυσιαςήφμα- εἰς & 4 ras tojuovro duri. ;, Καὶ γὸ εἶκέ-
quc “ὑπορᾶῤεσιν ταῦτα. ὑπὲρ ὧν T ἀσεβὴ βασιλάαν χατεςήσαντο ἐκάνίω" ἐπειδὴ ταύτην
εὗρον δοδν T πολυεισῇ T. εἰδώλων εὑρεῶς δὶ ϑεραπείαν, πολλὰ τὲ ἑαυτοῖς ἐγεῖραι 1; ποι-
κίλᾳ ϑυσιαςήρλα. ἐν οἷς δὴ ugue. πλημμιελήσαντες οκαίως diras είκας. «« Κατα-
οράώψω atur) πλῆθος. 4) TU. YOMAMA ὠυτεί. ,, T&ro 99 δὴ T ϑυσιαςηρίων τὸ πλῆθος XT
νόμων T χαιναῖν ὧν εὕραντο αἷδὲ τἰὼ 'T εἰδώλων ϑρησκείαν, ὥασερ ἔγίραφον τινὰ tgrmoo-
exar δαοϑήσομαι κατ᾽ aurdv dixolay: V) τοῖς τοσάτοις ὐἰδανομήμζασι T δαύφασιν χατ᾽
εἰγτοῖν ἐξάγων. «« Ele θηόξρια (29i ϑυσιαςήρκα τὰ ἠγαπηρᾶμα. s, Καὶ 99 δὴ χοὴ τὰ
ϑυσιαςήρια. ἃ πολλίὼ d ἀγώπην ἐπεσιείκνυντο € ὃ avud lo, πὸ 3 T πολεμάων οβυυσεῖ
ὠὀξεσίαν. ** Διότι ἐὰν ϑύσωσι ϑυσίαν κ) φάγωσι κρέα. κύρκ(θ» οὐ προσδέξεται dura. -.:
Ei 39 δὴ κὺὴ παροῦντο ϑυσίαες ὀξιλάσκεῶςζ τὸ θεῖον, δπογσυομδμοι T. ἐν Ἔ ϑυσίαες κρεαῖν
XP τὸ εἰωθὸς , ἀσὲ. τέτων ἔσει! τίς λογίθ» τῷ Sw, ἀσὲ τινὰ ὑπὲρ TETUY ἀυτοὶς T .
γομημνάτοων χοθκεῖται λύσιν. «« Nu μνηδησεῖ) T ἀοδυκιαῖν ὠυτωῖν, x; ἐκοθικήσᾳ τοὺς d4b-
qiue εἰτοῖν. ,, Μεμνημδρ(Θ» γὸ ὧν ἠσέβοιυ. ἵλεως M ἀυτοῖς οὐκ ἔσομαι, ἀναλόηοις ἢ
δ αἰδανομη ιάτων ἀντοῖς ἐπάξω τὰς τιμωρίας. «« Αὐτοὶ ἀπέσρεψαν εἰς Αἴγυηήζον , sta)
εἰς dosvelou ἀχάϑαρτα φάφονται. 5» Ἔν ἢ τέτοις τοῖς d'uvois αἰτήσασι μδὺ cE AiyuziTa

nibus. ,, Digne profecto sub iugo hostium positi agnoscent quae in me impie ege-
rint, et quae inique patraverint. ** Nunc excipiam eos. ,, Expectabo scilicet eos in
regione Assyriorum , in quam captivos pertrahendos curabo, ut tum demum impie-
tatum suarum sensum capiant. Sed quamobrem, et quomodo? ** Et aliquamdiu ces-
sabunt ab ungendo regem ac principes. ,, Desinent haec impia regna principatus-
que constituere, captivitate eruditi, et nequitiae suae sensu concepto,

** Quia. multiplicavit Ephraimus altaria, facta sunt ei in peccatum. ,, Merito
haec patiuntur, postquam impium illud regnum constituerunt, atque hanc viam ex-
cogitarunt multiformem sibi adinveniendi idolorum culturam; nec non multa aedi-
ficandi sibi diversaque altaria, apud quae potissimum delinquentes iustas poenas

persolvent. ** Seribam ei multitudinem, et legitima eius. ,, Hanc enim altarium.

inultitudinem legumque novarum, quas invenerunt circa idolorum culturam, iu-
stae adversus eos accusationis instar, scripto comprehensam , habebo: quibus verbis
sententiam ob tanta crimina de illis fert. ** Velut aliena computata sunt altaria di-
lecta. ,, Namque et altaria, quae multo digna amore studioque videbantur, sub ho-
stium venient potestatem. ** Quia si immolaverint hostiam , et :comederint carnes,
Dominus non suscipiet eas. ,, Nam etsi forte hostiis conentur placare Deum, gu-
statis sacrificiorum ritu solito carnibus, nulli hoc Deo curae erit, neque ullam pec-
catorum gratificabitur remissionem. ** Nunc recordabitur iniquitatis eorum, et ul-

.Ciscetur peccata eorum. ,, Memor eorum quae impie egerunt, non propitiabor illis, .

. LI . 3 . ςς .
sed dignas peccatis ipsorum poenas imponam. ** Ipsi ad Aegyptum se converterunt,

IN OSEAM CAP. Vil. A1

BorSaer , ὠφέλειαν di GvrdUOw καρπώσονται &d& pacis iy Me AMoTOL τε ὠπαηομᾶροι εἰς
doxueA0US , 49) αὶ ὡς ἐν αἰχμαλωσίᾳ, πειρῶμϑμοι κακίας. «« Καὶ ἐπελάϑετο Ἰσραὴλ TÉ
ποιήσαντίθ» dvor , κὴ φκοδόμησε τερδῥη" καὶ Iudas ἐπληϑύωε πόλεις Turner jas" v;
οἰξαποςελαὶ πῦρ εἰς τὰς πόλεις ὠυτεῖ., qd) xa (adora) τὸ ϑεμέλια υταῖν. ... Τοῦ AD) γὃ
πεποιηκότίθ.» ἀυτὰς λόγον Ἐχήν οὐκ ἐβώλοντο, Tóm σὲ Voi τῇ “ἦν εἰδώλων φκοοίό μου
ϑεραᾳπείᾳ" εἶτα 62 τάτοις τεὶς πόλεις τείχεσιν ὀχέροῦν ἐπαρφῖντο, ὡς ἂν πέτῳ τινὰ λύσιν
εὑρήσοντες qi κακῶν" ὀνησᾳ ἢ ausus &d& ταῦτα ἀσίξγ᾽ ἐπειδὴ rois χρὴ TU φοβερὰν
ἀυτοὶς rho διὰ T πολεμώων ἐπάξω τιμωϑίαν., ὥςε πυοὸ; dixko ἅπαντας ὄπινεμομδῥξω,
μόνον ἀκ ἐκ [Brev ἁπάσας ἀυτων ἀφανίσεη τὰς πόλεις. m
| ΚΕΦ. Θ΄. |

ςς Μὴ χαῖρε "IeegiA , 1) μὴ εὐφραίνει καϑὼς οἱ λαοὶ, ὅτι ἐπορνόύσας πὸ κυρία τῷ
Swà σε. ,, Οὐ τοίνωω «oaov τοῖς λοιποῖς ἀνϑρώποις dg perso ὑμῶν εὐφραίνεδς, v;
χαίρειν" ἐπειδὴ οἱ μδὺ οὐδὲ iar ἐδέξαντο διδασκαλίαν “εὺς εὐσέβειαν ἀυτὸς diy οἵαν
τε οὖσειν" ὑμεῖς ἢ D) πολλέωὐ πω σδῦσιν τὲ 3g) ὄχιγνωσιν τῇ 988, μοχθηθίᾳ γνώμης τῆς
“«ροσγεηονήας ὑμὴν γνώσεως δποςώντες, o Y 7. εἰδώλων ἔξαπητε ϑεραπείαν. «« Ἠγάώ-
πησας δόματα Voi πᾶσοιν ἅλωνα oves. ,, Καὶ δὴ sg) ἀπαρχὰς οἷ ἁπάντων «ροσῆγες
τοῖς δαίμοσιν, ἀυτοῖς λογεζομϑυ(θ.» Ὁ σοϑέντων T, αἰτίαν. «« Καὶ ἅλων x; λάνὸς ἀκ ἔγνω
ἀυτές. .. Δώσετε τοίνωυ d'inlo ἀξίαν. T καρπῶν T ἀφαίρεσιν. «« Οὐ κατῴκησεν ἐν τῇ
Jiü ? κυρία. .. Οὐδὲ 99 δὲ d γὴς αἱ δοϑείσης Our. μϑμεῖτε" τὸ 52 οὐ κατῴκησαν. ἀντὶ
Φ οὐ κατοικήσεσι. τῇ ἐναλλαγῇ T aeora euunSuc χρυσώ DU D», tau x, c3 τῷῦ μκα-
χαρίῳ Δαυὶδ' ἐν πολλοῖς ἡμῶν did'ax?) τῶτο. Κατῴκησεν ᾿Εφραὲμ Αἴγυη]ον , w; ἐν &axv-

et apud Ássyrios polluta comedunt. ,, Inter has aerumnas petent quidem ab Aegypto

auxilium, at nullum inde emolumentum capient; sed captivi in. Assyriam abacti, .

servitutis experientur mala. ** Et oblitus est Israhel factoris sui, et aedificavit de-
lubra. Et Iudas multiplicavit urbes munitas: et mittam ignem in civitates eius, et
devorabit fundamenta illarum. ,, Creatori suo nullum deferre obsequium voluerunt,
sed delubra aedificaverunt ob idolorum culturam. Mox urbes insuper moenibus com-
munire tentabant, quasi aliquod malis remedium ita inventuri. Sed neque haec eis
proderunt hilum: tantam enim tamque terribilem , hostium manu , illis poenam in-
fligam , quae ignis instar cunctos consumens, a fundamentis propemodum urbes
ipsorum cunctas delebit.

CAP. IX.

** Noh laetari Israhel, noli exultare sicut populi, quia fornicatus es a domino
Deo tuo. ,, Nequaquam decet vos, aeque ac reliquos homines , laetari atque gestire:
etenim illi nullam acceperunt doctrinam quae ad veram ipsos religionem ducere pos-
set: vos autem post disciplinam multam, Deique notitiam , mente laeva a scientia
vobis tradita recedentes, ad idolorum cultum deflexistis. ** Dilexisti munera super
omnem aream tritici. ,, Utique etiam primitias frugum omnium daemonibus obtu-
lisu , quibus datorum tibi bonorum causam imputabas. ** Et area ac torcular non
novit eos. ,, Meritam referetis poenam, fructuum privationem. ** Non habitaverunt

in terra Domini. ,, Ne in terra quidem vobis concessa manebitis. Namque habita- -

verunt dicit pro babitabunt , consueta temporum enallage utens , sicut apud beatam
: 6

. ἅ,

. 03.

p. 64.

* Ps. CIIT. 34.

p. 65.

À9, THEODORI MOPSÜUESTENI

&4oic ἀκώϑαρτα φάφονται: » Φυγάσες ? ἢ ὄψι δ Αἴγυπῆον γεγονότες, ὀκέϊ Dey ἄκοντες τῇ
gj) ἀσσυθίων αἰχμαλωσίᾳ apa. δυϑήσεϑε πάντες. “« Οὐκ £azaouy τῳ κυρίῳ οἶνον. "x
&y Wwoay dure. τ Καὶ lo μδὺ τὸς 5 εἰδώλων «eor Qoae τοσαύτίων ἐπεδείκνυτο ὃ
avad ho xg) ? φιλοπιμύαν: ; ὥςε "vro πάσης ἅλων(Θ» ἀυτοῖς ἀπαρχὰς didbya: τῷ di Sud
τῷ πάντων "ABSUR αἰτίῳ Tj) ἀγωϑῶν. ἐσὲ avovdus οἴνε πρεοσαίγν εἵλοντο: RUOTE, οὐδὲ
7 ποιῆσοιι T Gow ἥσλοιν id 'vbayro (o! ϑεὸν dfe. τίω T ποιοιεύτοων «»es9JwW ὡς 99 ὃ ua-
κάθιος λίγ Aud * , id'usSdn τοῦ ἣ δα λογή pgs ἀντὶ * ἡσεία auri w, ceprlume
φανείη" ὅτως ἐνταῦθα λέγ. οὐχ ἥξδωναν εἰυταῖ,, ἀντὶ τῷ οὐδὲν “ἦι. dur X6 χέεισμδύων
εἵλοντο. πώποτε ποιῆσαι" εἶτα «δοικνὺς ὅτι ὀγοι ἔζων ἀυτοῖς vl) γνώμίω λέγ. οὐ plo 5
Sus τότοις τερπο δε.

ec Ai ϑυσῖαι αὐτῶν à; ἀρζος πένθες ἀυτοῖς" πάντες οἱ i ἐμδίοντες ἀυτὸν μμαγϑήσογ,). 5»
Toc&roy b ἀφέφημε τῷ δεῖς Suid, ἢ ἢ ταύταις ὁράζεδϑαι δ T οἰκείαν mls , ὥςε xay εἰ
«»eoou*asoiy ϑυσίας» ὦ diee) ταύτας Sui dw. ὥασερ ἂν ὄ τις τοῖς πενθξσι «regard
9r foplo, aero ye) * T εἰδκέντων ἅπασιν ἐσέων 3 T ὄψιν. τῇ T 7 πόνθες rip γυτ-
τομᾶῥοι, 1 ἐσὲ «ϑϑοσιεῶζ T cepe tau ἀνελόμϑοοι Φοφίω- χἡ πᾶς 5 ὕςις & ἐν πένθ
μότοι λαμβάνειν ἀναγχαζόρϑυος fociis, ὥασερ mvdà μιασ κὸν ἢ nilo iyéudpQ 3 E £-
φίω. οὐ “ϑρσίεται ταὐτίω" οὕτω Tuc "regno ias ur ϑυσίας , εἰ JY m τοιᾶτο ποιεῖν

: ἐϑέλοιεν. ὁρᾷ ὃ ϑεὸς" ἡοϊξως μδὺ ἀυτὰς «δὰ T T εὐγγω ζόνως αϑξοσοιγόγτοων de p Qr»,

averlo ἃ j cy &xeonto judi ὃ: T φαύλων 1) T er gj νομάζων, τῇ Ier z ἀσεβείας, ἡ 5
συζώντες, ἐ ἐν εἰρωνεία τινὶ creo yv δοκᾶσι δὲ ϑυσίαν. «« Διότι oi ἄρτοι εἰνταῖν. ψυχαῖ;
eure ἀκ elo A dU oov?) εἰς ? οἶκον κυρίξ. ,, Tidow voivuu «esoxojudy lo ἂν —

qacié Dole id saepe usuvenire nos demonstravimus. ** Habitavit Vahrsinid d in
Aegypto, et apud Assyrios polluta comedunt. ,, Postquam exules in Aegypto fueri-
tis, illinc omnes ad assyriacam captivitatem transferemini. ** Non libaverunt Domino
vinum, nec ei placuerunt. ᾿ς Et ferendarum utique ad idola oblationum studium
tantum ac liberalitatem prae se gerebant, ut ex ommi area primitias ilis darent:
verumtamen bonorüm omnium datori Deo, ne vini quidem hbamina*offerre umquam
voluerünt, nec quiequam agere quod ] Deo iucundum esse potuisset, pro dantis certe
proposito. Nain sicut ait beatus David: iucundum sit ei eloquium meum; id est
dulce et acceptabile: videatur; ita hoc loco, non placuerunt ei, dicitur pro, nihil
ei gratum facete umquam voluerunt. Deinde ut demonstret, se illorum mentem
increpare, non autem Deum rebus huiusmodi delectari, ait::

ἐς Sacrificia eorum quasi panis luctus ipsis erunt; omnes qui comedent eum
contaminabuntür. ,, Tantum abest, ut Deus sacrificiis indigeat, vel his contineatur

honor eius, ut etiamsi aliquis ei hostias offerat, non sit has recepturus Deus. Sed

quemadmodum 81 quis lugentibus alimenta afferat, hi nihilominus tristem existi
mant horum aspectum, qui omnibus iucundus est, quia luctus sui: memoria com-
punguntur, neque attingere oblatos cibos volunt; rursusque quemadmodum quis-
quis in luctu versans, si cibum capere forte-adigatur, habet hune piaculi ae. de-
iimenti loco, néque ori admovere patitur; ita Deus oblata. sibi sacrificia (81 quis
ita 'agere seluuit) spectat sane libenter et recipit quae a benivolis dantur; sed
olestum sibi judicat oblationis, quae a malis fiunt, aspectum; atque. ob impieta-

|

ts, in qua ilh versantur, memoriam; ironiee illi qestisinailido videntur hostiam
offerre. *«* Quia panes eorum, animabus ipsorum: non intrabunt in domum: Do-

ΙΝ OSEAM CAP. IX. - A3

eig ἀυτὸς. δαοςραφήσεται, dium Sud. xov. οὐδένα γινορδῥη Conti: τῶτο 0 λέγᾳ τὸ οὐκ
εἰσελαύσονται $6 | ) οἶκον κυρίου" dymi τῷ οὐκ, teo δεκτὰ ϑεφῖ, οὐδὲ παρόντω due, quf
κυρίῳ λογμεῖται » πορῥωϑεν ὄαοπεμπορϑυ(θ» ὡς o ἀσεβὲς coessaoopdua γνώμης" ὡς 59
ὃ ϑεὸς opos ἃ Kd κακῶς «πξοσκεκομικότα λέγ᾽ * «ess σὲ ἡ δὀ)ποςροφὴ dur y χρὴ σὺ
ἄρξεις dur" ἀντὶ TÉ, σοί ἀπέφραη]αι τὰ qoegououa MY Tu, 1) ἀυτὸς ὠνταῖν ἔσο κύρμ(.-
ἐγὼ δΦίδεγμαι καϑείπαξ ἐσέν" ὕτως ἐνζαῦϑα λέγ᾽ οἱ ἄρτοι αὐτῶν T ψυχαῖς ἀντών, ἀντὴ
τὸ τὰ «ξοσκομιζόμδνα παρ᾽ ἀυτών. ἀυτοῖς ἔσει. οὐ. ὄντα Cw déwru- ἄρτες dí ὠνό-
μίσε τὰς «Ὡροσφορὰς.» Cu Méepus ἁπάσας λέγων τὼς «τξοσφορὰς., tarady xg) ἄρτες
«xeorQtpav εἰώθεσαν" ὡς x, ἀνωτέρ» φησὶν, ἠγώπησαν πέμματα HO ςαφίσων. |
« Τί ποιήσετε ἐν ἡμέρᾳ πανηγύρεως.» xj ἐν ἡμέρᾳ ops τῷ κυρίου: .. Τοιοῦτοι δὲ
aoi ϑεὸν γερονότες, τίνα δποφυγάὼ εὗρίσετε χακῶν Xp rho ἡμέραν ὀκάγάν., ἐν ἧπερ
ἂν ἡ πανήγυθας τὰ x; ἑορτὴ ie Gore dra, τῳ Ju) on τῇ ἀναιρεσά τῇ ὑμκετέρᾳ. ὡς ἂν
ἐχθρῷν durd χρὴ πολεμίων καϊασφατίομδύων dixalos; “« Aia τῶτο ἰδοὺ πορδύσονται Cx.
ταλαιπωρίας Αἰγύπ]α. κὶ ὀκόέξεται ἀυτὸς Μέμφις. (ὦ Quad ἀυτὲς Μαχ μας: τὸ ἀργύ-
exov ἀυτών Ὄλεϑρίθ»» κληρονομήσᾳ ἀυτὸ. ἄκανθαι ἐν τοῖς σκίωώ μασιν aurtly. .. Ὑμᾶς
αδὸ 39 p) πολλί τωλαιπωδίαν ἐῶ ὡπορϑρᾶτε εἰς τὼ ΑἸγυήζον ὦ; ὅλ! τινα χαζξφαῦ-
οοντες σωτηρίαν. ὠκπαϑέσεϑε "uro T ἀσσυθίων εἰς ὶ παρ᾽ ὁκείνοις ἀπα ορᾶρμοι aix ua-

λωσίαν" οελόύσεαθα ἢ τοὺς ὃ Αἰγύηε πόλεις» ποικίλων ὑμᾶς δζφσεχορδύων xivduwear ,

τῶτο 90 λέγᾳ Μέμφις χρὴ May ues , ἵνα εἴπῃ ὅτι σδιελόύσεϑε τὴς Αἰγυήζον τὰς πόλεις»
᾿συμΐριβο duo τε κἡ ero A pos "o vj) dexvelov: δπολᾶται ἢ t9] τὰ «ροσόντα ὑμῶν
ἅπαντα" Tu τε πόλεις ὑμδῥ xg) τὰς apte τοσοιύτη καταλήψεται ἐρημία. ὥςε ἀκάνθας
ἀυτόϑι φύεῶς μησενὸς οἰκβντίΘ». «« Ἥχεσιν αἵ ἥζέραι v ὠκοδγκησεώς mas ἥκεσιν ἡ ἡ μυέρα!

mini, ,, Quaelibet ergo oblatio quam fecerint, ad ipsos revertetur; nam Deo certe
nullatenus acceptabilis erii: sic enim valent verba: non intrabunt in domum Do-
mini; id est Deo accepta non erunt, neque sibi praesentia reputabit, sed longe
repellet , ceu. cum malo mentis habitu oblata. Nam sicut Caino Deus prave offe-
renti dixit: ad te conversio eius, et tu dominaberis illius; id est ad te revertuntur
oblata, tu horum esto dominus; ego enim nihil prorsus admisi: ita hoc etiam loco
ait: panes eorum, animabus ipsorum; id est quae ipsi attulerint, sunto illis, quia
Deo non sunt acceptabilia. Panum autem nomine nuncupavit oblationes, ex parte
cunctas appellans oblationes ; nam et reapse panes offerri consuetum erat ; sicut et
in superioribus dixit: offerebant placentas cum vinaceis.

** Quid facietis in die sollemni, in die festivitatis Domini? ,, Tales cum erga
Deum. fueritis, quodnam effugium invenietis malorum die illa, qua sollemnem ve-
luti conventum ac festum celebrabit Dominus ob vestrum peractum supplicium ,
qui tamquam eius adversarii et hostes iure meritoque perempti fuistis? ** Quapro-
pter ecce abibunt de miseria Aegypti, et excipiet eos Memphis, et sepeliet eos
Machmas. Argentum eorum possidebit interitus , spinae in tabernaculis ipsorum. ,,
Enim vero vos post miseriam quam pertulistis in vestro ad Aegyptum, quasi ad
salutis locum, perfugio,, abstrahemini illinc ab Assyriis ad serviendam apud ipsos
servitutem, Pertransibitis Aegypti urbes , varia permutantes pericula: nominat au-
tem Memphim et Machmas, ut dicat transituros eos per Aegypti urbes , adílictos.
et perditos ab Assyriis. Peribunt autem simul vestra omnia; tantaque vestras urbes
alque regiones occupabit solitudo, ut illic nemine habitante spinae succrescant.

*

* Gen. IV. 7.

p. 67.

v. 3.

V. I0.
* cod. σχοπον.

᾿αἴδησιν terr Q^ E TUS ἔξω

“1. E THEODORI MOPSUESTENI

- ἀνταποοόσεώς ca. .» Ὑπορϑυᾶς δὲ ζξῦτα τότε ἐγ Corr Q» τῷ χαιρξ T ὃν Cxdixg- "
ϑάδαι ce ae? 7) ἀσέβαων. e Yaodo Sli, σοι Ὡρέποντα ὧν dfe men idu ἡσέβεις.
ςς Καὶ καϑίσεται, Ἰσραὴλ ὥασερ ὃ «espe ὃ παρεξερηκὼς; &v9 epar 0. ὃ τονάύλιατο-
96». . Ἔν τοστοις δὴ Jine τοῖς κᾳκοῖς, ὥςε μηδὲν᾽ ἀπεορζέναι No dmespiins εἰς
ἔκςτισιν XM ὁκ 45 T πονηρῷ πγόύ uar (Q^ ἐνεργείας xa Gea yr O- , x; ἀξ T παρόντων

ΕἾ στιυτῷ φρεναῖν Cx τῷ py ut οβυήσῃ T) κακῶν" mv (Qo
tyemeY ; «« ᾿Απὸ T πλήθες T ἀσγκιαΐν cu ἐπληϑύνϑη, μανία. .. Ἐπειδὴ πολλῇ. 1d ἀσυκίᾳ
gUAS (M6 y πολλῇ ἢ τῇ «EL τὼ eidioAg. μανίᾳ σαυτὸν cx didwxec παντελαῖς.

« Σκοπὸς Ἐφραὶμ, μῷ ϑεοῦ" «»e9 «οροφήτης παγὶς σκολιὰ 2a πάσας τὸς δοβοὺς στε, ἣν
Ἐλείῶ μδὸ γάρ δὲ σκοπὸν €) * xu ὑτέρφις.. é Mp ous d)dkeway τὰς λοιπὰς τὸ δέον.
ἅτε παρ᾽ durd Mea Omer. τῶτο" γέγονας ἢ τὸ ἐναντίον δοίδς 4 ἅπασιν τῷ xeteoYO-- ὥςε
μηδὲν ἀπεοιρέναι anie mid Qo xivd'uoo αἰξιβαλλούσης οδὺ- ἐμππήοντας" ὀὕτως
ἅπασι γόμ(» : tva αὶ ἀσεβείας. «« Μανίαν ἐν οἴκῳ ϑεῶ durd κατόπηξεν. .5 Εἰοδωλολᾳ-
das 2» züowy rl γίῶ ἣ Pra y[e Mas ἐπληρφῴσας" οἶκον 29 $e T ys ἡ tra yes |
καλεῖ, ὡς οἶκου udo σὺ ϑεοῦ. ec ᾿Εφϑάρησοιν XD τὰς ἥμιερας βουυᾷ. ,, Καὶ μιετεφήτε
πάντες. Cx T yino 62i τὸ χαῖρον. ὀζαφϑορὰν ἐννοιῶν aree dtes édiy dorsor-
xay T ποτὲ X? rho t pn uo ἀσεβησείντων, οἱ μόθον ποιήσαντες ἔλεγον" ὅτοι οἱ Owl c&
«Ἰσραὴλ oi ὀξηγογόν σέ C γῆς Abyorife: ἡ epus 98 τὸ fous 3 T xev Cadvoy xg Ad
ἀκολέϑως ow ὀκάίνοις diepSuprre , ἀντὶ τῷ δὲ ἀντί ὀκέίνοις ἐσέξαϑε γόσον. «€ Μγηδη-
σεται T ἀοδγκιαῖν ὠντωῖν,, ὠρκοθενύ σά ἃ ϑοτιας ἀὐτών. .. AxoASOws τοίγιιυ μνήμΐω T T ἀσφ-
βειαῖν ὑμδῥ᾽ ποινσὰ pO» , Aa?) δίκας παρ᾽ 0j) ἀναλόηους οἷς Tumors εἰς ἀυτόν.
« Ως cuQuALP ἐν ἐρήμῳ εὗρον (X) Ἰσραὴλ.» Xj ὡς σῦκον * &y συκῇ «vesper εἶσον πα--

** Veniunt dies ultionis, veniunt dies retributionis. ,, Haec autem tunc perferes,
propinquante iam tempore, quo tuam oportet impietatem ulcisci, et iniqua opera
tua remunerari, ** Et sedebit Israhel tamquam propheta insaniens , tamquam homo
spiritu agitatus. ,, In tantum malorum devenies, ut nihil differas a falso propheta
in gravem extasim mali spiritus operatione coniecto , ac ne illa quidem sentiente
quae ante pedes sunt. Adeo deiectus mente eris, propter malorum gravitatem! Cur?
* Multitudine iniquitatum. tuarum TA fuit insania. ,, Quia nempe multa
cum iniquitate vixisti, teque omnino idolorum insaniae addixisti.

** Scopus Féliraiità cum Deo: propheta laqueus tortuosus super ommes vias
elus. ,, Oporteret sane te esse ceteris exemplar et quasi scopum honesti, Deoque
iuvante docere alios virtutem , quam tu ipse a Deo didiceras; sed contra factus es
ad vitium via; ita ut nihil a tristi laqueo differas incurrentibus periculoso: Sie om-
nibus impietatis regula existis. ** Insaniam' in domo Dei sui defixit. ,, Idololatriá
universam terram promissionis implesti: nam Dei domum terram promissionis ap-
pellat, utpote a Deo habitatam. ** Corrupti sunt sicut in diebus collis. ,, Cuncti
a virtute ad vitium conversi estis, mentis: corruptionem. experti haud dissimilem
illis qui in deserto irreligiosi fuerunt , quique vitulo conflato dicebant: hi sunt
ii tur, o Israhel, qui te eduxerunt de terra Aegypu. Nam dies collis tempus illud
pellat. Igitur haud secius illis corrupti estis; id est parem illis morbum contra-
x'stis. ** Recordabitur iniquitates eorum , ulciscetur peccata eorum. ,, Consequenter
itaque , revocata iniquitatum vestrarum memoria, sumet de vobis poenas, peccatis
vestris congruas. ** Quasi uvam in deserto inveni Israhelem , et quasi ficum in

IN OSEAM CAP. IX. 45
τερὰς duy. ,, Ἐγὼ μδὺ οὖν vocmUrLo ἐπεοβειξάμδων αἷδὲ οὖν’ πατέρας ὠστών ὁγάϑεσιν.
μιεϑ᾽ ὅσης ἂν ἢ ἐν ἐρήμῳ ςαφυλέωὼ ἴδοι τίς xod. πᾶσαν εὑρῷν ἐλπίοία., ἢ σῦκον fin τὰ
divdbs «e? τῷ εἰωϑοτίθ» φανὲν καιρᾶ. «« Αὐτοὶ ἢ εἰσῆλϑον «»e?; Βεελφεγὼρ. (ἃ ἀπηλλο-
Ῥιώϑησαν εἰς. alor ubla , x ἔγβύοντο ὡς οἱ ἐβοόελυγ poi. .. Οἱ «ev; T τῷ εἰδώλε «eor.
κύνησιν γάύσαντες, δὲ θμόξίωσιν εἴλοντο ὃ ἀπ᾿ ἐμᾷ, ἀϑὲν ἕτερον ἢ alors ἑαυτὸς πάσης
σδεικγιυύτες ἀξίας, ὅτι Wero ϑεῶ τῷ τοσότων ἀυτοὶς ἀγωϑῶν αἰτίει 949ovor(O- , Con. ἐ σδωλον
μιετέφησαν. & μηδὲν εἰλήφεσαν ἀγανϑόν" ὅϑεν ἢ (ὃ βδελυκτοὶ γερόνασιν, ᾿ἐπὺ τοῖς ἐγθοοῖς
πετηωκότες τοὺς οἰκείοις. Ταῦτα «ἰδὲ ὁκάνων εἰπὼν, ἐπαγά.

«c Ἐφραὲμ ὡς ὄρνεον ὀξεπετάδγη. ,, Βελομδυ(Θ» ὀκεῖνο «ἤσωι, To ἐφθάρησαν X2 τες

ἡμέρας "T oua" ἀκολέϑως 9 δή, φησιν, (ἃ ὅτοι soi; παΐβάσι τοῖς ἑαυτων Mo) τοσωωύτζο..

»ηοε ογίαν ἧς ἔτυχον παρ᾽ ip, ὀρνέου d'ixho. ἀπεήζησαν τὴς γνώμης. «« Αἱ düza, ἰυταίν
cx τοκετχῖν (ὦ id iyoy χρὴ συλλήψεων. .. Eis τοιαῦτοι ἀσεβοιῶῦτες. μακαραςοὺς ἑαυτὸς
γομίζεσιν 6j) 521 τῇ πολυπληϑίᾳ" τῶτο )ὸ λέγᾳ τὸ Ca Tower Y (ἃ dd iyw κὶ συλλήψεων:
ἐπειδὴ óx συλλήψεως € d'y» χρὴ τοκετῶ πρόεισι τὸ τικτόμδρον. ** Διότι χαὴ ἐὰν ὧκ-
ϑρέψωσι τὰ τέκνα ταῖν. ὠτεκγωθήσονται ἐξ ἀνθρώπων. .. Οὐ συλλογιζομόροι ὅτι sv
εἰς ἄκραν ἀφίκοιντο τὼ τροτό μϑμα τελείωδιν.» δοὲν ἀυτοὶς ὧκ τότε οπυήσεται πλέον" αἷδι-
᾿ἀγθήσονται 23 T τῇ πολέμου σφαγαῖς εἰς ἀτεκγίων. ** Διότι gj οὐαὶ ἀυτοὶς dión ἀφῆχᾳ
ἀυτές. ,, Ἐμϑ 99 σ᾽ κησιεμονίας ἀντὸς γωθάσαντίθ» πῆς ἐμῆς» Ὀλεϑρί(θ. ἀντὲς μϑύφ xay
ἀπώλεια. € Σαρξ μὲ cb ary. .. Καί Toi 9e τοσοιύτῃ joi τίς l5 f σχέσις «OL ἀυτὲς τὸ
φῳρότερον. (Gt γομίζειν cE auri e Me τοιαύτίων τε (OA üuTEG DU T γγωμίω, οἵαν
εἰκὸς tod οὖν’ ἔκ τίνων ὑπειληφότας 6j). «* Ἐφραὲμ ὃν Corrov eidov εἰς ϑήραν παρέςη τὰ
τέκγα εἰπεῖ gp) ᾿Εφραὲμ τῷ ὀξαγαγέϊν εἰς ᾿δπονέντησιν τὼ τέκνα ἀντ. .. ᾿Αλλᾷ τοιαΐύ-

ficulnea praecocem patres vestros vidi. ,, Equidem tantum exprompsi erga patres
vestros affectum, quantum quisque experitur si forte in deserto uvam videat praeter
omnem spem oculis oblatam, vel ficum in arbore ante consuetum tempus extantem.
** Ipsi autem intraverunt ad Beelphegor, et abalienati sunt in confusionem, et facti
sunt abominabiles. ,, Qui ad adorandum idolum declinaverunt, a me semet abalie-
narunt, nulla re alia; quam confusione dignos se ostendentes , quoniam a Deo tan-
torum illis bonorum auctore ad idolum transfugerunt, a quo nihil boni acceperant.
Quare et abominabiles facti, sub hostium suorum iugum missi sunt. Postquam haec
de illis dixit, addit: | | |
.** Ephraimus quasi avis avolavit. ,, Vult nimirum ostendere illud: corrupti sunt
sicut in diebus collis. Isti enim aeque ac patres eorum post tantam meam providen-
tiam, avis instar ἃ sententia propria avolarunt. ** Gloriae ipsorum a partubus, ab
uteris, et a conceptibus. ,, Deinde eum tanta peccaverint, beatos se existimant ob
populi multitudinem: id enim denotatur per verba partubus , uteris, conceptibus;
quandoquidem ex conceptu, uteri gestatione , partuque res nata existit. ** Propterea,
quantumvis filios suos enutrierint , absque liberis fient inter homines. ,, Non consi-
derant, quod etiamsi ad perfectum statum nati filii pervenerint, nihil inde lucro
buntur: etenim belli caedibus ad orbitatém redigentur. ** Sed et vae eis, quonian
eos dereliqui! ,, Me illos patrocinio meo spoliante, exitium ipsos manet atque perdito.
** Caro mea ex eis. ,, Attamen ego olim tanto eos affectu diligebam , ut me quast
- consanguineum ipsorum existimarem: talique erga eos animo essem, quales eos esse
oportet qui ab aliquo naturam suam acceperunt. ** Ephraimus, quemadmodum vidi,

M

» 1H.

. 70.

Y.

16.

. 17.

- A6 THEODORI MOPSUESTENI

τὰν ἐχοντὸς jua. «GA. ἀυτὰς πρότερον τὼ σχέσιν, ἐπειδὴ «πρὸς τὸ χεῖρον ἔξωπησειν παὺ-
πτελαΐς, τἀναντία ἀυτοὶς qj). eod συμβήσεται, sg) ὥασερ Sieg Y. τὴν πολεμίων χερσὶ
cvogdooWcorray ὑφ᾽ ὧν κεντό μᾶνοί τε ἀναιρεϑήσονται καὶ τήξωσκομᾶνοι πείντες. € Δὸς
ἀυτοὶς κύφκε" τί οἶώσης ἀυτοῆς; σὸς ἀυτοῖς μήραν ὠτεκνᾶσαν (ἃ μαςοὺς ξηρές. »» Al ay
5 € ἀρμότέσαν susrbo υἰπορδύεσι τιμωρίαν, τὸ ἀτεκιίᾳ τὲ dues αἰδεβληθίῶαι. x τὼ
mro. Ca pspay μὴ d'ubac( ὡς ἂν τοιέτες ὄντας παντελὴς ἀπώλεια λάβο. ὁ.

Εἶϑ᾽ ὡς ày τὰ «Dg. τῷ Sw ἀυτοῖς ἐπαιχθησύ ὄψα σιχᾳίως εἰπὼν, ἐπείγᾳ "λοιπὸν τὼ
ἑξῆς. «« Πᾶσεω αἱ κακίαι ἀντών ἐν Ταλγώλοις" ὅτι Codi ἀυτὰς ἐμώσησωι δέ τὸς aulas T
Éàrmd μάτων. .. Αὐτοϑι πᾶν eid O» ἀσεβείας μμετήεσοιν , ὑπὲρ ὧν ἢ (ὃ ἐμιίσεν τοιαῦτα
φροίτίοντας dual. «« Ἔκ τῷ οἴκα μα ὀκβωλαῖ ἀντές. ,, Τῆς γῆς φητὶ d ἐπαγελίας
ἀυτὸς ἐκβαλαΐ οἶκον ἑαντῷ καλαΐν γίῶ πᾶσαν, ὡς ἐν ἀυτῇ δζώγην ἑλόμϑμος. «« Οὐκέτι,
μὴ essa) τῷ ἀγαπῆσοωι ἀυτές: πάντες οἱ ἄρχοντες εἰυτων ὠπειϑοιωῦτες. .5 Μένω Φὲ βέ-
βαιὸν ἔχων αἰδὲ ἀυτὲς τὸ Mir D», ἐπειδὴ πάντες jM νενδύχασιν εἰς ἀπείϑειαν" ἡφοιεῦται.
ἢ κώλιςοα T κακῶν οἱ ἄρχήν ἐν ἀυτοῖς σδοκοιωῦτες. ,, ᾿Ἔπόνεσεν "EQpeije, τὰς ῥίζας durd
ὀξηράνθη" καρπὸν ἀκέτι οὐ μὴ ἐνέγκη. .. Ἔκ μεί(αφορᾷς qi) dévdbov εἶπεν ὅτι a pd lr
δπολᾶνται, tor). ὃ μοιότητα ὁκοίγων ἃ d ῥίζης dfzpOapeons Enontve?) mrapals , καρπὸν
οὐκέτι φέρειν οἷά τε Ὄντω. «€ Διότι ἐὰν sg) τεκγώσωσιν, δηοκτεναῖ qu. on Quy κατα τῆς
κοιλίας aurtv. ,, Aqapid γὸ δὴ (ἃ cko- dE ὠντών ἅπαντας, φησίν. «« ᾿Απώσεται ἀυτὼς.
6 ϑεὸς, ὅτι οὐκ εἰσήκουσαν ὠντεῖ, χοὶ ἔσονται πλαψῆται ἐν τοῖς ἔϑνεσιν. ys ᾿Αλλοῤίους 59
πᾶντας ἀυτὰς V οἰκείας ἐργώσεται κησδεμιονίως, & βεληϑέντας ἀκῶῦσαι τὲ ὠσεῖ xu) «τοὺς
M& (augue ey id'diy* ὑπὲρ ὧν δὴ ληφϑέντες, αἰχμάλωτοι «ood. τοὺς Ouoplois toov?) , τῇσε
xàxdoe qeu τε € zAavdoX, πὸ αἱ ἄγαν ἐνόδοίας ἀναγχασμᾶμοι. -.

in praedam obtulit filios suos. Ephraimus, inquam, eduxit ad interfectionem filios

suos. ,, Nihilominus, etiamsi tam bene erga eos affectus antea fuerim; quia mox

ad nequitiam omnimodam declinaverunt, contraria prioribus experientur, ac veluti
praeda hostium manibus tradentur, a quibus omnes vulneribus confossi interibunt.
** Da eis, Domine. Quid eis dabis? Da eis vulvam sine liberis, et ubera arentia. ,,
Tustam convenientemque perferent huiusmodi poenam , nempe ut sterilitate multen-
tur, nec liberos enutrire queant; donec, tales cum sint, generali interitu pereant.

. Dein. postquam iuste a Deo infligenda ipsis mala edixit, subiungit reliqua.
** Omnes nequitiae eorum in Galgalis, quia ibi exosos habui eos propter malitiam.
adinventionum. ,, Ibi omne genus impietatis sectati sunt, ideoque eos ita se geren-
tes merito odi, * De domo mea eiiciam eos. ,, De terra, inquit, promissionis eos
expellam; domum suam appellans universam regionem, quia ibi habitare decreverat.
** Haud ultra addam ut diligam eos: cuncti principes inobedientes, ,, Iram adversus.
eos retinebo, quia cuncti ad inobedientiam deflexerunt: duces vero ad malitiam

sunt, qui principatum inter eos tenere videntur. ** Doluit Ephraimus, radices eius

exsiccatae sunt. ,, Sumpta' ab. arboribus metaphora, dicit funditus illos perituros ,
quemadmodum illae corrupta radice prorsus exarescunt , neque ulterius fructum fer-
ré valent. ** Quod et si genuerint, interficiam desiderabilia uteri eorum. ,, Cunctos,
intuit,, ex eis natos perdam, ** Abiiciet eos Deus, quia non audierunt eum , et erunt
vag. in nationibus. ,, Alienos faciet omnes a cura sua, qui noluerunt ei auscultare,
et'al paenitentiam respicere. Quamobrem bello capti, apud extraneos captivi erunt,
et hac illac. cireumagi et errare propter extremam egestatem. cogentur.

^

IN OSEAM CAP. X. A

“ΚΕΦ. I.

«€ " Apoc εὐκληκατᾶσο ᾿Ισραήλ. .. Διήλλατιεν οὐδὲν ὃ "IceunA τοῦ πλήϑῳ κλή-
jugi πλείςοις τὸ (ὃ μιεγίςοις κομιώσης ἀμπέλε. ““ 'O καρπὸς εὐθηναῖν ἀυτῆς. ,, Καὶ ἐπε-
δίσοσαν καϑ᾽ ἑκας ἕω ἡμέραν εἰς πλῆϑος. πολλαΐν ὄντων T OE ἐντων τικτουδύων δὰ ὃ
«»eoráray ἀυτοὶς εὐπεογίαν. «« Kasu τὸ πλῆϑίθυ dy καρπῶν ὠντεῖ, ἐπλήϑιυεν ϑυσια-
φήεκα. 5, Οἱ ἢ clo πολυπληϑίαν, ἐν ἥπερ δαὶ «V εὐλογίας χαϑίφαντο T Ov8, ἠροείβοντο
ἀσεβείας δπιτώσφ πολλῇ" ἀνάλογον γὸ 1 dejÜp8 T ons, 7n τιμῇ T εἰδώλων ἀνίςων
ϑυσιαςήρλα. «« Κατὰ τὰ ἀγ)αϑὰ τῆς γῆς cui, φκοοδμησε ςήλώς. .50 Καὶ πολλών ὅπο-
λαύοντες T ἐκ 4 γῆς ἀγαϑῶν- ςήλας ἀντ᾽ ὀκάνων 62 ϑεραπείᾳ qj) eov üviswy.
«ς "Euieiuy xapdíiae εἰὐτείν. .. Καὶ τοσαύτη τίς ἐδ ἀυτών ἡ eA τὰ εἴσωλᾳ μανία.
ὥς dfziodiday τίω δήάνοιαν ἀντοῖς ἐν τῇ αἷδὲ τὰ εἴδωλα ασεδῇ, dp μδὺ (aU vy σὲ
Ox dva, ϑεραπαῦαν ἐασεσπκότων. « Νιεῦ dqandcorra]. ,, Ὑπορϑρμοῦσι ἢ ditalar ὑπὲρ
πάτον Tho ἀπώλειαν. «€ Αὐτὸς xa ao ad qt Ovoiteleta εἰυτεύν. ΞΘ p» ἀμελέμᾶυος
παρ᾽ αυτών ϑεὸς, ἀυτὸς ἀναξοπίω ἐργάσεται πάντων πότων, ἃ 10 ἀσεβείας ὅδ τὴ qu
εἰδώλων ἀνίσων ϑυραπείᾳ. ** Τωλαιπῶρήσεσιν aj cia durdlv. .. ᾿Αϑενήσεσι ἢ κἀκαγαι
καϑαερε D d στη. ,

* Διότι γιεῦ ἐρῶσιν: οὐκ ἔς! βασιλόὺς ἡ μῶν. ὅτι ἐκ ἐφοβηϑηρδν (Gy) 9voy- ὃ ἢ βασι
λοὺς m omo ἡμῶν; λαλαῖν ῥήματα «τροφάσης δγαϑήσεται dfeSuxlo. ,, NuO 99 αἰϑή-
σονται 4 ἑαυτῶν ἀβέλίας. UU ἧς εἵλοντο βασιλέα ἰδ τὸ δοκῶν Tu ϑεφῖ" wj ὅτι ὑπὲρ
ὧν οὐ φοβηϑέντες ἃ ϑεὸν, βασιλείων ἀνέδειξαν κενὰ τινα ὃ ὠϑξδανομον, ἀπεναντίας τῇ
$ Δαυὶσ' δγασδοχῇ κατ᾽ ἐπαγζελίαν βασιλουέσῃ Saar, doton?) μδὺ ἐτῶν ἡ βασιλεία.

-CAP. Χ,

« Vitis frondosa Israhel. ,, Ob populi sui multitudinem haud est dissimilis Isra-

hel viti palmitibus plurimis maximisque comanti, ** Fructus eius abundans. ,, Mul-

tido eorum quotidie augetur, multis inde nascentibus ob lautam felicitatem. ** Tuxta
ubertatem fruetuum suorum multiplicarunt altaria. ,, H1 tamen exuberantiam po-

puli, quam Dei benedictione erant adepti, remunerati sunt grandi impietatis Incre-
mento: parem enim numero suo, in idolorum honorem altarium :copiam . exstruxe-

runt, Quot erant terrae suae bona, totidem statuit simulacra. ,, Multis terrae
bonis. fruentes, pro his simulacra honorandis idolis erexerunt. ** Corda sua divise-
runt. ,, Tantaque illorum erga idola extitit devotionis insania, ut mens ipsorum circa
idolorum. studium varia fuerit; aliis haec , aliis illa idola colentibus. ** Nunc inte-
ribunt. ,, lustam perferent ob haec punitioném. ** Ipse suffodiet altaria eorum. ,,
Etenim .negleetus ab eis Deus omnia haec subvertenda curabit, quae impie ad ido-
lorum cultum erexerant. ** Male eveniet titulis eorum. ,, Hi quoque corruent in
destrüclionem; ^. | |

** Propterea nunc dicent: non est rex nobis, quia non timuimus Deum. Tex
autem quid faciet nobis? Loquens verba quasi praetextüs, foedus disponet. ,, Nuac
enim inconsiderantigm suam agnoscent, qua regem sibi delegerunt praeter Dei vo-
luntatem: et quod omisso timore Dei, vanum quoddam et illegitimum regnum sibi
constituerunt , adversus Davidis successionem iuxta Dei promissum regnantem: 1deo-
que-et hoc ipsorum regnum. deletum est, omnesque" captivitati traditi ; nullumque

-
I
H

ji
* Ps, XXXVII.

ÀS THEODORI MOPSUESTENÍ

ay ua Mmi, di aon dédovra, "mires x&db(U- ἢ ἀυτοῖς Ou τῷ βασιλέως emegrgAopvar
ἀσέν' τὐναντίον μδὺ ouo ἀπατηλοὶς χρησοί jp O- ῥήμασι, dfaSnule μοχθηρὰν τινὰ μετ᾽
aur ἐποιήσατο" ὥςε δπος αι MD τῷ OW, eeescuuuáv dà 9 ὑπ᾽ durd χαϊἀσκουαϑεί-
ovuc οἱ (ώλεσιν. 5 "Aya meAd ὡς ἄηρωςις κρίμᾳ ὄπ Aoc d5p00. ,, KeAvéi 99 ὃ ϑεὸς
€ οὐδάνομιον aurty τόλμαν, roiaUTluo ἐπαγαγὼν ἀντοῖς ἀντὶ τότω Th) τιμωρίαν, ὡς
ἀνθῆσωι τε, χρὴ Me elo τινὰ x; φοβερὰν φανίωζαι lo κατ᾽ ἀυτωῖν ἡβυομδυίν κρίσιν τῷ
S&* οὐχ ἥτίον ἢ ἄγρωςις ἀϑεόον φυεῖσει πολλίι ἐν χέρσῳ ποιήσουτο Tho ὅχιοίοσιν δὶ oi-
κείαν. «Tg port τῷ οἴκου "Quy παροικησεσιν οἱ κατοικοικῦτες Σαλιάρειαν. », Προσε-
δροούσεσι μὲν γὸ ἅπαντες ἢ ϑεραποῦομιέναις ur ἀυτων dujuoAem T. κακῶν ἐπεληλυϑέ-
τῶν. &A7id) "T τινὸς τυχεῖν βοηϑείας ὀκεῖϑεν. «« Ὅτι ἐπένθησεν ὃ λαὸς ἀυτεῖ ἐπ᾽ ἀυτόν. ..
"Ora ἢ ἐντεῦϑεν σέζεται οὐσεμάων" Tyrio» μὲν ouo 1, ἀυτὰς πενϑθήσετι τὰς σα μώ-
λας» rho χαϑαίρεσιν ὠυτοῖν δρῶντες φοβερὰν τινὰ ταῖς 3 πολεμίων Avo MEYlu) χερσίν.
ἐς Καὶ χαϑὼς παρεπίκραναν ἀυτὸν. Gonoaesuora, 62a lo dózar ard. ,, Πολλῇ μὲν 99
oi πολέμιοι χρήσονται XO) d. εἰδώλων τῇ ἀτιμίᾳ" πολλῆς ἢ τινὸς πληδδήσονται αἱ ἡσδονῇς
δρφῶντες τοῖν ἀφηρημινίεν τἰὼ “δόξαν, ho τὸ φορότερον εἶχον ψαυσῶς «ὐοὰ τοῖς ἐασεσα-
κόσιν ἀυτὰ ϑεραπεύειν" ὡς ὃ μακάριος λέγᾷ Aavid" * μὴ δ)ιχωρείησείν μοι οἱ ἐχθροί με"
ἀντὶ T μὴ ἡϑεῖεν, τὰ οδοκᾶντα ἀυτοὶς ὠκβάντα ϑεάσει μᾶροι εἰς $a οὕτως ἐγ(ᾳῦϑα λεγά
τὸ δπιχωιφφιυῦται δὶ lo οδξαν ὠντεῖ, ἀντὶ τῷ ῥδδήσονται δρφῶντες ἀντὰ d σόξης ἀφηρη-
μένα αὶ οἰκείας. "Om μετῳκίδϑγησαν ἀπ᾽ aurd. .. Πᾶσαν γὸ ἀυτωῖν ἀφῃρημιένζωυ δρφῆσιν
τὼ οόξαν Lo e»egdw εἶχον & ο)χαίως.

« Καὶ ἀυτὸν εἰς ἀοσυρίους δήσαντες, ἀπο ώνεγχαν ξένια T βασιλᾶ apte. .. Οἱ
39 δὴ «xeorseov ἀυτὰ ϑερᾳπόζειν dox&yreg, ὅπικειμίενες Gbu- ἀσσυρλες δρῶντες, ἅτε ἐκ
Aguas χατεσκούασμένας τὰς dug Aoc, συυἠρίψαντες τε € σωωδήσαντες, ὡς ἂν εἰ χρυσὸν

ipsis a rege suo emolumentum extitit. Nihilominus hic (rex) fraudulentis verbis
utens, improbum foedus quoddam cum illis iniverat, nempe a Deo recedendi, et fa-
bricatas a se iuvencas adorandi. ** Orietur sicut gramen iudicium in inculto agro. ,, .
Iudicabit Deus facinus illorum iniquum, poenam tantam ob id eis imponens, ut ef-
Ílorescat quodammodo , gravissimumque et terribile visurum sit Dei contra hos iudi-
cium: haud aliter quam repente natum in deserto solo gramen , multum statim. in-
crementum capit. ** Apud vitulum domus On morabuntur, qui habitant Samariam. ,,
Adsidebunt utique omnes cultis a se iuvencis, ingruentibus malis, opis alicuius il--
linc impetrandae spe. ** Quia luxit super eum populus eius. ,, Sed nullam inde
referet utilitatem: immo potius et ipsas lugebunt iuvencas, dum illarum destructio-
nem spectant, terribilem enimvero, hostium manibus perpetratam. ** Ft quemad-
modum illum irritaverant , gaudebunt super gloria eius. ,, Multam hostes idolis fa-
cient ignominiam: multaque veluti redundabunt voluptate, dum ereptam his glo-

riam conspicient , quam antea , fallacem licet , habebant abs suorum adorantium stu-.

dio. Sicut beatus ait David: ne supergaudeant mihi inimici mel; ac si dicat: ne
*icundentur , dum suos adversus me successus vident. Ita hoc loco, gaudebunt su-
pir gloria eius, ponitur pro, iucundabuntur videntes idola proprio honore spoliata.
** Quia migraverunt ab eo. ,, Cunctam enim suam ablatam gloriam vident, quam
immerito antea tenebant. :

** Atque ipsum alligantes tulerunt munera regi larim. ,, Qui antea colere idola

videbantur , nunc irruptionem Assyriorum videntes , fabricatas auro iuvencas conte-

N IN OSEAM CAP. X. 49

woiby δποκὸράζαν μέλλοντες Wavicacw ὥσσερ τὶ ξένιον uj βασιλα τοῦ αἰγυηπίων, (os-
Saar σὐρέάδαε τινὰ φοροσοϊοκῶντες Cu θεν" τῶτο 99 ἀυτοὶς πολλαχἕ Φαίνεται ὀνειοίζων
ὃ προφήτης» ὅτι τὰ ovg. 7p αἰγυνπίων βοηϑειαν ἀνέμϑμον ματαίως. Τί ἢ “βυήσεται,
«ς Ἐν dbuam Ἔφραὲμ δέξεται αἰρζύδν. .; Ὑπὲρ γὸ τὶ δόσεως (ἃ οὗ τῷ ξζενία aoeoauo-
pud, αἰροωυθήσεται ὃ "Eqpaljs, à; οὐδὲν ὠφελήσας. ἀλλὰ parlo τῇ σπουδῇ χρυσά-
Jp O- ταύτῃ. ** Ἔν τῇ βελῇ durd αἰσθήσεται "lregnA. .5 ᾿Αποτούξεται d emepcdo-
κίας ὡς εἰκὸς d^ οἰκείας. «- ᾿Απέρῥιψε Ξακάρεια βασιλέα ἑαυτῆς ὡς φρύγανον Soi “»οο96-
ὦπε Udwr(O». ,, Τῆς μδὺ 99 μηχανῆς κείνης € d ὄπηχάρησεως ἀποίσον") xepd 0)» ἀσέν"
κραᾳτηϑήσονται αἰχμάλωτοι dye; » ληφϑέντίθ» avrov καὶ τῇ βασιλέως, ὃς d'inlu φρυ-
άνων ἐν ὕσίατι φερορδύων ὡπὸ T ἀοσυρίων AnpOds, εἰς ὃ θυορίαν ἀπαχθήσεῖ) χώραν,
99d O- ἧπερ ἂν τοῖς λαβοῦσι dox. *« Καὶ ὠξαρϑήσονται βω μοὶ Ὧν, aa rtu T
Ἰσρᾳῆλ. ,, Παύσε) ἡ aL τὸ εἴδωλα ϑεραπεία. dY ὧν ἥ κάρτανεν εἰς ϑεὸν ὃ IcegnA.
«« ἴλκανϑαι (ἃ δίβολοι ἀναβήσονται VY τεὶ ϑυσταςήδια αυτών. .5 Ἔν τοσαύτῃ οβυήσεται
ἐρημάᾳ., ὡς μησεγνὸς δζιβαίνοντίθ». ἀκάνθας χρὴ Φιβόλους ἐν τοῖς T ϑυσιαςηρίων εἶγαι
τόποις. ** Καὶ ἐροῦσι τοῖς Ὄρεσι χαλύψατε ἡμᾷς» C τοῖς βενοὶς πέσετε εἰς ἡ κᾷς. 5» Ἔπι-
ϑυμήσεσιν Arb τάτοις γερονότες συύτοῤον ὑπομεῖναι vo ἀπώλειαν, Y TD XD μέρος ἀνέ-
χεῖται τιμιωριαΐν. ; ; |

« ᾽Αφ᾽ οὗ. οἱ βουνοὶ Wj/TOY loegnA. ,, Ἐντεῦϑεν ἀυτοῖς gg) ἡ «Qoi TO Gp TUYO

γέγονε avadY, Cx τῷ ἃ Su» ἀφέντας «eA οὖσ’ owuss ὦ ? T εἰδώλων Ay ϑυραπείαν.

* CExé ἔσησαν. 2, ᾿Αλλὰ 29 παύεται aurt)y ἡ ὠὐοφνομία dj. τὴς τιμωρίας. * Οὐ μὴ

καίᾳ λάβη ἀντὸς ἐν τῳ ouod. .. ᾿Αφϑ γὸ ἀυτὲς ἡ αἰχμαλωσία d eel Gbv- βοιυυὲς

ασεδῆς" ὡς μηκέτι μδρ ἐν τῇ τὴ βοωυαῖν οὐ φἀσκεῶς ϑερᾳπείᾳ, 19702390, ἢ αἷδὲ τὰ ἐκ
τῆς αἰχμαλωσίας χᾳχά. ** Πόλεμί(» ὅδ᾽ τέκνα ἀσικίας ἥλϑεν. ., Ταῦτα γὸ σοι ὑπὲρ

rent atque colligabunt, ut tamquam profanum aurum deferant munus regi Aegy-

ptiorum, aliquid inde opis sperantes. Id enim videtur eis saepe exprobrare propheta,

quod ab Aegyptius auxilium frustra expectarent. Quid autem fiet? ** In domo
Ephraimus éapiet ignominiam. ,, Propter oblationem munusque illud confundetur
Ephraimus , nullo emolumento potitus, sed eo officio temere functus. ** In consilio
suo verecundabitur Israhel. ,, Expectatione sua merito frustrabitur. ** Abiecit Sa-

maaria regem suum sicut sarmentum super faciem aquae. ,, Maclinationis illius ac

facinoris nullum referent lucrum: tenebuntur captivi omnes, rege quoque ipsorum
capto: qui tamquam sarmenta in aquis agitata, ab Assyriis comprehensus 1n alie-
nam asportabitur terram, hac illac circumductus prout victoribus libitum fuerit.
** Et disperdentur arae On, peccatum Israhel. ,, Cessabit idolorum cultura , quo-
rum causa peccavit Israhel contra Deum. ** Spinae ac triboli ascendent super alta-
ria eorum. ,, In tanta erunt haec solitudine, ut nemine iam accedente , spinae ac
tribuli in altarium locis futuri sint. ** Et dicent montibus: operite nos; et collibus:
cadite super nos. ,, Optabunt sub his sepulti compendiarium perpeti exitium, po-
tius quam particulatim puniri. | i

* Ex quo colles sunt, peccavit Israhel. ,, Hinc eis extitit peccandi voluntas,
quia nempe Deo relicto, in collibus superstitionem idolorum exercebant. ** Ibi ste-
terunt, ,, Sed ecce scelus eorum desinit propter punitionem. ** Non comprehendet
eos in colle. ,, Scilicet eos captivitas a frequentandis collibus prohibebit: atque in
collium religionibus iam non invenientur, captivitatis aerumnis occupati. ** Bellum

| 7

m

50 THEODORI MOPSUESTENI

v1. ὧν ἠεβίκαν, C nctBowo ἐπενεχθέντίθ» ἀυτοῖς Ὁ πολέμα T ἀοσυθάων. ** Παιεϊσύσω ἀυτὼς

* Ps. XX VIL...

* Ps. LXXVII,
*0.

x» T ὄχιϑυ μίαν uu. .. Emute τοίνωω ἀντοῖς κακὰ παισόῦαν ἀυτὸς ἀρκοιυύτως d'uwá-
Apa di ὧν παιούϑεντες αἰϑϑήσονται dV ἑαυτων κακίας. ** Καὶ σωωωωχθησονῖ) ἐπ᾽ ἀυτες
λαοὶ ἂν τοῦ ποι d dec, ἀυτὸς ἐν ἢ συσὶν ἀοικίαις ἀντωῖν. ,, Πολὺ )ὸ πολεμάων πλῆϑος
er ἀυτὰς ἀθροίσω., παωιοδόύω ἀντὸς ὑπὲρ ὧν ἐμᾷ τε jue, C τοῖς εἰοϊώλοις “Φεοσεῖνον.
* Ἐφραὲμ dz ugue. “δεοιοίαγ μδύη ὠγωσᾷν vd Do. ,, Δίκῴν σα κάλεως ᾿δποσκιρτώσης
καὶ χαϊφκρατεῖν τὴν σα μωζόντων ἐϑελούσης. troc ἀφιςώ μδ(Θ-» τῷ ϑεοῦ xg) οὐκ εἴκων
τω συξυγᾳΐ αἱ δελάας. «« "Ἐγὼ δὲ ἐπελούσομαι ὅπὶ τὸ χώλλί(Θ» τῷ ξαχήλου dui. c
Πῶσαν ἀντὴς ἀφελαῖ τὼ εὐωρέπειαν, ἐφ᾽ ἡ μέγα tQeovd. «« ᾿Ἐπιβιξαί τῷ Egon po. ad
᾿Ωσανεὶ du ua Actos tions ὅπιβησομναι X2 Tho ἐδωύα μιν ὃ ἐμά. € Παρασιωπήσομνωι ἃ
éd. 5, Παρωπέμομαι "Téd'ay ἐν κακοῖς cesi oppor, &d& pw &vrt) γέμων βοήθειαν"
οἷόν 21 οὐδῷ τοῦ μακαρίῳ Δαυϊὶδ' τὸ, μὴ αἰδᾳσιωπήσῃς ἀπ᾽ $E * ἀνὰ 7 μὴ eod
πέμψῃ τὰ κατ᾽ ἐμὲ, ἐν χαλεποῖς ἐξείαζομᾶνον. anedy iow. «« "Eyioebad dur "Tasejfd..,,
᾿Επισείζομαι ὃ ouo 7 tulo παντὶ το Ἰσραήλ: à γὸ ἄσηλον ὅτι ἃ Ἰακὼβ xj Ἰσραὴλ
τὸ $9YO» ἅπαν χαλᾶται T ᾿Ιεσϊαίων, Cx 78 «xeeniropO- των ἀμφοτέραις ὀνομαζό-
μον Ὦ “«ροσηγοθίαις: ὃς λεγο μδμ(Θ» «xesrseov Ἰακώβ, μ( T nacen, Ἰσραὴλ ἔπε-
κληϑη: ὡς ὦ og. τοῦ μαχαρίῳ Δαυὶδ' *, ὀξελέζατο Δαυὶσ' ? σδῶλον durd, xo) ἐγε-
λοβὲν ἀυτὸν ἐκ vp πριμνίων τὴν «Ὡοοβώτων. ὠξόπιϑεν 3j λοχουομδῥων “προσελάβετο
ἀυτὸν , ποιμαίνειν ᾿Ιακὼβ ἃ δᾶλον durd, v; leegiA δ᾽ κληθονο μιίαν durd- ἀμφοτέραις ἢ
φορφσηηοθλωις τὸ ἰασ εϊκὸν ἐϑνί» εἰρηκότι σωφαΐς. | *

«« Σπφίρωτε ἑαυτοῖς εἰς diuajosuulo , (ἃ ϑερίσατε εἰς καρπὸν ζωῆς. 5. Πρώπετε τοίνυων
ἃ “πάσης “δικαιοσαύης δξὶν ἔργα" Cm γὸ T τοιότων ἀπερμ(φτων ἔνεςι ζωῆς ϑερίσωι καρπόν.
« Φωήσαιτε ἑαυτοῖς φαῖς γνώσεως. », Ἕως ἔςι qujeoc, * ἀληϑείας μιετέλϑετε Y. γναῖσιν.

filiis iniquitatis supervenit. ,, Haec 1llis evenient ob iniustitiam atque impietatem ,
béllum inferentibus Assyriis. ** Iuxta desiderium eorum, corripiam eos. ,, Adducam
eis itaque mala, quae corripiendo sufficiant, a quibus eruditi propria speccata agno-
scent. **Et congregabuntur super eos populi, cum corripientur propter! duas iniqui-
tates suas, ,, Grandem hostium multitudinem adversus eos congeram: corripiam eos
quia et me neglexerunt, et idolis adhaeserunt. ** Ephraimus vitula docta diligere
contentionem. ,, Instar vitulae resilientis , et superare domitores volentis, sic iste a
Deo recessit, nec-ipsi servitutis socio cedens. ** Ego autem veniam super pulcri-
tudinem colli eius. ,, Omneni ei formositatem detraham , qua superbiebat. ** Ascen-
dam super Ephraimum. ,, Tamquam vitulae contentiosae insistam viribus meis. ** Re-
ticebo Iudam. ,, Iudam omittam , id est calamitatibus exerceri sinam, nullo auxilio
suppeditato. Sicut est apud. beatum Davidem: ne taceas a me, id est ne me omittas,
dum asperis versor in rebus. ** Roborabitur ei lacob. ,, Ostendam vires meas uni-
verso Israheli: neque. enim obscurum est, lacob atque Israhelis nominibus totam

,ludaeorum gentem nuncupari, ex sui progenitoris duplici appellatione ita nomina-

tam: qui antea dictus lacob; post visionem, Israhel est appellatus. Sicut etiam apud
aw Davidem: elegit Davidem servum suum, sustulitque eum de gregibus ovium;
de post foetantes accepit eum; pascere lacob servum suum, et Israhelem heredita-
fem suam: ambabus appellationibus iudaicam gentem sine dubio dicens. |

** Seminate. vobis ad iustitiam , metite ad fructum vitae. ;, Facite ergo ommi-

(odae iustitiae opera: ex his enim seminibus fructum vitae metere licet. ** Accen-

ἘΝ OSEAM CAP. X. . 51

Ave) τῷ wapa ci τιμωρίας, ἐν ὅσῳ σδιωνατὸν MG μεληϑέντας., κεροϊάγαι ji κακῶν τὼ
πεῖραν. € ᾿Ἐκζνήσοιτε Y κύριον ἕως 7 ἐλϑᾶν ὑμῶν ἡυνήματα σδγκαιοσυης. Y Φροντίοῖα
πᾶσαν ποιήσεις v "oh Oud doxowutwev, ὡς ἄν ποροσοήνοιτο ὑμῶν καρπωσειάναι! rho d
κοιοσιεύζω. «- Ἵνα τί παρεσιωπήσοιτε ἀσέβειαν. C (Qs) καρπὸν ἀυτῆς ἔξυγήσειτε,. ἐφάγετε v. τ.
καρπὸν «ψευδῆ: .5 Παύσειϑε δὴ t τοιαῦτα "roiv: ὁποῖα σὴ τὸ «esreeov ἐποιεῖτε, o«oa-
πεμπορδυοί τὲ xg) ἡσυχώζοντες V ἀσεβάᾳ γιγνορδμῃ τοστιύτῃ, diov ἀγανακτῶν bar
duri, ἧς (QN) καρπὸν ὁκομάσειϑε ἀπάτης καὶ βλάξης μεςόν. «« "On ἤλπισας ἐν τοῖς ἄρ-
uoi (1) σα» ἐν πλήθᾳ συν μυεών σε" (ἃ ἐξαναςήσεῖ) ἀπώλεια ἐν τοῦ λᾳᾳῖ cu, C πάντα
τὰ τετοιμσρᾶμα σὰ ἀφανιδδήσεται. ,, Σὺ dp 59 Qa vlo duonpur ἀρκεῖν σοι ὃ οἰκείαν
εἰς (Ὁ τὰ vj ἐναντίων πολεῤίον" «62; τομύῤαντίον ἢ πάντα ὀκβεξηκεν., ἀπωλόάας χατε-
χὥσης πάντα ? Agiv, ὡς (ἃ τὰς τετειμισμόμας χαϑαιρεϑέζαι πολός. «« Καϑὼς ügaridn v. n.
ὃ ἄρλων Σαλμανὰ ἂν τῳ οἴκῳ ὅ ᾿Αρβεὴλ ἐν ἥμιεραις πολέμϑ' μητέρῳᾳ 6 τέκνοις Tid" p. ve.
φισαν" οὕτως ποιήσω ὑμῶν οἶκί(Ο» Ἰσραὴλ. δ'τὸ «essa 7 κακίας ὑμῆδ. ,, Οποῖον 99. v. v.
dh τότε ὑπέμειναν ἀφανισμὸν ὠκέϊνοι, βαρυτάτα Mp ἀντὰς ἀφανισμϑ Soror» καὶ τῷ
᾿ πολέμε, ἀναιρεθέντων ἢ cub τοῖς τέκνοις T ἡγυνησοντῶν 5 τοιῶτον τἧπο μδυ εἴτε (ἃ vu ὑμεῖς
οἱ Ὁ Ἰσραὴλ. ἀνάλογον 7i κακίας ὑμδδ σδεχόμϑμοι mucius tome di m Ayr μβ' πολ-
λῆς ὠμοτητίθ. παρ᾽ duty γερονὸς X? δ χριοὺν ὁκεῖγον" ὃ γνωθάμα τυγχώνοντίθ» ἀυτοὶς
ὡς εἰκὸς ἐποιήσειτο jump: ὅτι οἷα dY, πεποιήκάτε τότε dy. Ὡὡρβδάλλεσαν κακίαν, τοιαῦτα
rice. γωῦ psi dixgits.
dite vobis scientiae lumen. ,, Dum tempus habetis, veritatis scientiam. adquirite:
ante punitionis tempus , quantum fieri poterit, poenitentia redimite malorum perpes-
sionem. ** Quaerite Dominum, donec vobis veniant fruges iustitiae. ,, Omni cura
id satagite quod Deo placet, ut vobis iustitiam lucrari contingat. ** Cur dissimula-
stis impietatem, et fructum eius vindemiastis, fallacem fructum comedistis? ,, Desi-
nite facere qualia olim egistis , dissimulantes reticentesque in tanta quae fiebat im-
pietate, cum contra ei irascendum fuisset, ex qua fructum errore ac nocumento
plenum carpsistis. ** Quia sperasti in curribus tuis, in exercituum tuorum multi-
tudine; ecce orietur perditio populo tuo, et omnes munitiones tuae destruentur. ,,
Tu quidem existimabas sufficere tibi vires tuas ad hostile bellum; sed omnia contra
evenerunt, quia populum universum corripuit pernicies; in tantum ut cunctae et-
lam munitae civitates sint deletae, ** Sicut. vastatus fuit Salmana in domo Arbelis
belli tempore , matre super filios allisa. Sic faciam vobis, domus Israhelis , a con-
spectu malitiae vestrae. ,, Quale tunc pertulerunt illi excidium , gravi facta ruina
ac bello, interfectis una cum liberis genitoribus; tale nunc quoque nunc experie-
mini, o filii Israhelis , congruum malitiae vestrae luentes supplicium. Videtur au-
tem dicere insignem aliquam saevitiam per Allud. tempus ab illis actam, de qua ipsis
cognita, ut credendum est, facit mentionem: nempe dicens , qualem tunc perpetra-
stis summam nequitiam , talem nunc ultionem merito patiemini. tir

(f) Animadvertamus praeclaram lectionem ἅρμασι curribus , quam, reapse requirit versiculi contextus

et mos biblieus geminandi sententiam in bemistichiis. Confirmatur haec lectio curribus ab arabico inter.
prete in polyglottis, nec non ab italica vetere, et a gr. alex. et barbér. apüd Sabaterium. Attamen ipie
codex celeber vat. 1209, cum: eius romana editione ; et communi graeco textu, habent ὡμαρτήμασι peccatis.
Veteres autem versiones, atque ipse hebraicus textus, plus minus ad graecam communem lectionem acce-
dunt. Sed et aliam varietatem non reticebimus. Retro enim! p. 44. v. ult. in textu biblico erat σχοπὸν, prout
vulgo in editionibus graecis; at Mopsuestenus in' commentario 'demonstrabat se legisse σῦχον ficum , quam
verissimam Mopsuesteni lectionem confirmant itala lat. vet. ficum , vulgata lat. prima poma .ficulneae ,

et sic orientales variarum linguarum textus.
*

. 80.

ἧς. 4.

. 8t.

59 THEODORI MOPSUESTENI
κεῷ. IA'.

«« ἴὌρϑρε᾽ ἀπεῤῥίφησαν. ,, Μετὰ πολλῆς πεσῶνται αἴ τωχύτηΐος" «« ὡς 6p9p Q^ (1)
ἀπερῥίφη βασιλοῦς Ἰσραήλ. y, xl Ὄρϑρε «οὸς ὀλίγον Quit (oc , εἶτα παυσομδύε, ὃ
βασιλεὺς durtly πεσεῖται. «« Διότι γήπιος Ἰσραὴλ, (ὦ ἐγὼ ἠγώπησει ἀυτόν" ἃ GE. Αἰγύηχω
μετεκάλεσω ἀντὰς͵ truc ᾧλχοντο "Oxo “οροσώπου μου" ἀυτοὶ τοῖς Βααλὶὴμ ἔϑυον, χρὴ τοῖς
γλυηοὶς ἐθυμίων. ,, Νήπιον χαλέϊ ἃ Ἰσραὴλ oro *r X? vló Alsudfor xag, mln
zuusgua] τὸ Q d ὄχιμελέας ἤρξατο τυγχάνειν αἱ θέας" ἐγὼ up 9 φησὶν εὐθὺ x) x?
πρῴτῶς ἄρτι PS d ἀρξα δύων πολλίω ἐποιησώμἧω ὃ «coegyoity , ὥςε ἀντεὲς xj ὧκ-
«σᾶσωι αἰ Αἰγύη]ε" οἱ ἢ ἀνάλογον τῇ αἷδὲ ἀυτὰς ἀγάπῃ τὲ C δπιμελέᾳ 7 ξαυτωῖν ἐπε-
d'aZarro κακίαν, εὐθὺς δποςάντες iu, (ἃ φαπέντες 21 τὸ egy, τὴ δὴ χαὴ τοῖς eidw-
λοις ἅπασαν T ἐμοὶ Ὡοροσήκεσαν vare; avdd o. * Καὶ ἐγὼ σιωεπόοσω ἃ Ἔφραέμ. ,,
Καὶ τὸι γε σιεασαρμδύες Vs T χακῶν X» rho ΑἸγυπῆζον. ἐγὼ df. d δχιμελάας d ἐμῆς
εἰς ταὐτὸν σωων γε ον. ** Καὶ ἀνέλαβον ἀντὸν V? ἃ βραχίονά με. .. Καὶ d δχιμελείας
ἀυτὸν XD rho σδωύα μιν ἠξίωσα T $us. * Καὶ οὐκ ἔγνωσαν ὅτι ἴαμαι ἀντάς. .. Οἱ di
faro, ua ἃ τοσέτων ἀυτὸς ἀπαλλάξαντα χακῶν, ἀκ ἐβελήϑησαν. « "Ey δἰαφϑορᾷ
ἀνϑρῳπων εἵλκυσω ἀυτὸς. Cv dio μοὶς ἀγωπήσεωῶς με... Οὐδ᾽ ὅτι XP ? vouov ἀνϑρῳ-
mv δίᾳφϑείρεῶς μέλλοντας cEsaraou πάντας ἀντὸς, δ)Ὺποῤῥήτως τὴ ἀγάπῃ συσφίγξας
τῇ ἐμῇ. «« Καὶ ἔσομαι ὡς ῥαπίζων ἄνθρφῳπον δὶ T σιαγόνα ὠντέ. .. Οὕτω βαράας ἀυ-
τοῖς ἐποίσω τὸς πληγὼς καὶ τὰς τιμωρίας ἀντὶ τὴς dQegzuunc ταύτης, ὥσπερ ὧν βαρὺ x?
«οοοσώπε dod, φεεορδύας πληγώς. ““᾿Ἐπιξλέψομαι «τοὺς ἀντὸν, (ὃ δυνήσομαι avra. i
Τρέψω 99 ἐμαυτὸν ὅλον εἰς τιμωρίαν durd , ἵνα τόάτῳ γ᾽ ono γνοίη Tho ieuo 7 ἐμέ.

CAP. XI.

** Mane abiecti sunt. ,, Valde velociter cadent. ** Ceu matutinum tempus abie-
ctus fuit rex Israhelis. ,, Velut mane brevi apparens, et mox desinens, ita rex eo-
rum cadet. ** Quia puer Israhel, et ego dilexi eum. Ut ex Aegypto vocavi eos, sic
abierunt a facie mea: ipsi Baalim immolabant , et sculptilibus adolebant. ,, Puerum
appellat Israhelem , a tempore quo fuit in Aegypto, cum in populum excrescere coe-
pit, et cura divina frui. Ego , inquit , statim et tunc primum incipientis consistere
multam gessi providentiam , ita ut etiam Aegypto extraxerim: illi autem aequalem
amori meo ac patrocinio suam exprompserunt nequitiam , statim a me discedendo,
et ad vitium declinando, totumque suum, quod mihi debebant , studium idolis im-
pendendo. ** Et ego colligavi Ephraimum. ,, Dispersos sub aerumnis per Aegyptum,
ego cura mea in unum congregavi. ** Suscepique eum in brachium meum. ,, Con-

grua méae potentiae tutela dignatus sum. ** Et non cognoverunt quod. sanarem

| eos. ,, Àt ipsi me, qui tantis eos liberavi malis, agnoscere noluerunt. ** In corru-
iptela hominum traxi eos vinculis caritatis meae. ,, Quum lege hominum: perituri
'uissent , eripui Apses omnes, arcano modo amori meo copulans. ** Eroque velut
xalapans hominem in maxilla eius. ,, Tam graves illis imponam plagas et castiga-
wes propter hane insaniam, quam molestum est recipere. im faciem inflictas ver-
beratioiies. *e'Respiciam ád eum, eique valebo. ,, Totum me convertam ad castiga-
tionem eius, ut'sic. certe fortitudinem meam cognoscat.

(f) Deest in bibliis ὡς ὄρϑοος. Attamen et'interpunetio codicis, ét commentarius, ad biblia referunt.

IN OSEAM CAP. ΧΙ, 253

** Κατῴκησεν ἘΦραὲμ Alsusor: € Aastg ἀυτὸς βασιλόὺς GUT. 5. Αὐτοὶ μδμ 98
φυγάσες Ya vh) Aly mTov ἀπελάύσονται. οἰόμᾶνοι 330 dove κεροδαίνειν ὃ 4 *Qodbv:
ὀνήσεσι ἢ ^ iiy: rad) o τὸ ἐμοὶ doxouD καξκρατήτεσι πάντως awry ὠκᾶνοι. Ταῦτα
y mísn) δὰ τί: p "On. οὐκ ἠϑέλησαν ὄχιςρέψαι. .. Ἐπειδὴ verdbroi μιεμδιμήκᾳσιν ἐ ἐν
τῇ éau Tu Y κακίᾳ, μεί(αβολίω ἐσὲ μίαν md Zadra βουληϑέντες. ** Καὶ ἠϑένησεν ἐν
ῥομφαίῳ ἂν 7 πόλεσιν durd , Q χατέπαυσεν ἐν 4 λέρσὶν avid. ... "Τοιγαρᾶν ἐσὲν ix oram
μα χόμδμοι «ve96 GDU- πολεμιίες, edi τινὰ παρέξεσι $ v ξαυτωΐν ᾿ πόλεσι σωτηρίαν" ἐστειδὴ
πάντα TU ὅπλα. C πᾶσει bg cx πολεμικὴ &royO» x, ein qavára| , dynaegs-
zov: Q- μδὺ àurois LE 2d Tho auitly κακίαν, ἐπαγοντίθ» δὲ ἀυτοὶς ὄψει τιμωρίᾳ Gbo-
ἀσσυθάες. ““ Καὶ φάγονται ὧκ T ὁζυβελίων inh. » Td οἰκείων βελώ κώτων πολαύ-
CHOW, τιμωρίαν "Vo pA orres ἀξίαν. ec Kaj ὃ Amos ὠυτεῖ ὄψικρεμια pev Cue V χατοικίας

duri. » Οὐ γὸ μμέγεσιν nw οἰκήσεως τῆς diac, edt ἀσφαλὲς τὸ κατοικητήξκον ἕξεσι.

τὸ ἀυτοϑι" ἐπειδὴ πάντας ἀντὰς ὥασερ ὀκκρεμ εἷς ὄντας, x8) οὐδὲ μίαν ἔχοντας βάσιν,
ἀϑοφον guapas ὃ dedo εἰς αἰχμαλωσίαν ἀπάξῃ. € Καὶ δ ϑεὸς ἢ τὸ ἡ μια.
durd ϑυμωϑήσεται. C οὐ μὴ ὑψώσῃ ἀυτόν. ,, Πᾶν 59 ὅτι ποτε παρ᾽ aur) m muy τε xd]
aede ἄξιον €) δοκᾶ,, τῶτο 6 Sw ἀφανιᾶ τῷ Qupd τω οἰκείῳ: ὥςε «veo; T ἐχάτίω
ταπείνωσιν ἅπαντας ἀγαγᾶν.

«« Τί σε deco Εφραέμ: ὑφξραασια ca Ἰσραήλ: 9$ ᾿Αλλᾷ ὃ 7 He τοεοσῆκεν 21
qors(oig (ἃ τηλικότοις χακοὶς dfe menta eui σε: βονϑῆσοι σοι ὡς Cu μιογάφοις ὀξετα-
ζορδύῳ κακοῖς. ec τί σε δγαϑῶ ἜΦραέμ s ὡς ἸΑσΐὰ (ᾳ ϑήσομαί σε i) 5 Σεβοείμ. vs

"AAA Cxavys 9e ἀκ ὄντα σε ἄξιον τυχᾶν é eAoxo loai Hp 040 CA T πέφεαγ-
δύων dixetay ἐπαλβησο uva σοι mpi δφάσκων , εἰ τι x (aepo lo "Veg diveus
Lime, σοι ζα τὸ wg) Youeeg κὶ Adz ua C Σεβοεὶμν »πυεῶς τότε σωνεβη. ,, Μετεςράφη

** Habitavit Ephraimnus in Aegypto, Assyrius ipse rex eius fuit. ,, Ipsi quidem

profugi ad Aegyptum ibunt, putantes se Assyriorum incursionem. vitare, sed hilum
non proficient: etenim me volente, omnino illis potientur Assyrii. Cur vero patien-
tur haec? ** Quoniam noluerunt converti, ,, Quia firmiter in malitia sua perseve-
rarunt, nullam prae se ferre mutationem volentes. ** Et debilitatus est gladio in
civitatibus suis, et cessavit manibus suis. ,, Itaque pugnando cum hostibus nihil
valebunt , neque ullam salutis partem civitatibus suis conferent: quia arma omnia
omnisque apparatus bellicus , invalidus supervacuusque videbitur, me resistente ob
eorum nequitiam, poenaeque causa adducente. ipsis Assyrios. ** Et comedent de co-
gitationibus suis. ,, Consiliorum suorum fructum capient, digno adfecti supplicio.
** Et. populus eius suspensus in incolatu suo. ,, Non enim manebunt in proprio in-
colatu, neque tutum sibi habitaculum habebunt: quoniam eos omnes tamquam pen-
dulos nullamque basim habentes, subito corripiens Assyrius in. captivitatem abiget.
** Et Deus super pretiosa eius irascetur, et non exaltabit eum. ,, Quicquid apud eum
pretiosum est, et affectu dignum videtur, hoc Deus furore suo destruet , donec al
extremam miseriam cunctos redigat.

** Quid tibi faciam, Ephraime? protegam te Israhel? ,, Quid a me tibi feri
oportet ob talia tantaque mala? Ferre ne opem in maximis malis constituto? ** Quid
tibi faciam , Ephraime? Sicut Adamae tibi faciam, et sicut Seboimo. ,, Auxilio »erte
. te dignum non iudico; contra vero dignum tibi impositum iri supplicium cognosco,
si catastrophen illam patieris, quae Sodomae , Gomorrhae , et Adamae et Seboimo

-
.

. 82.

54 THEODORI MOPSUESTENI -

n napdia B8, ἐν τότῳ σαμεζαράγθη ἡ D lad psa à μὰ “ποιήσω d T ὁ pylo T ϑυμᾷ
με" ἃ μὴ ἐγκαϊαλίπω ἕ T ὀξαλειφθέδαι 3 T e B.» AAA 99. seda, ταύτης ὑκᾷς
ὄντας ἀξίας eta zy τιμωρίας» μεταβεξ λημα! lil dfevoiay ἐφ᾽ ὑμῖν. id) CUUTETU-
ez)y μένος πῶς τῇ o4 ἃ ὑ ὑριοτερας συμφορῴς. φοϑὺς Men μέλειαν f ἕλκομαι, ὥςε με ὄστο-
ς αι μὲν T ϑυμβῶς λοιπὸν» μὴ ἀνέχοῶς Ὁ 5j καϊαλιπεῖν ὑ ὑκᾶς ἀφανισμᾳΐ παντί εἶ «ϑα-
σδιοῖδ μμένες. ςς Διότι ϑεὸς ἐ ἐγώ epu C ἀκ &ySepr Q» c Cy σοί: .5 Θεὸς e epu ὃ πάντα τὲ
“πεποιηκὼς καὶ παντων ὡς οἰκόίων undo, do t ἐργῶν' κατ᾽ ἐσέν ὑπάρχων axo mam
τοὺς Xw3 $uds TÉ καὶ ἐν ὑμῶν ,φρέφο μμέγοις. ec “Αγ. x) οὐκ εἰσελάῦσομαι εἰς πόλιν. »
Ἐγὼ 58 ἐπηλλμυμαῖ τε ὺ ἃ ὑπέρκειμαι πάντων v ἀνθρφπῖνων φρωγμάτων" ἀκ ἐν πό-
λεσὶ δϑγων κα γόον dy egi , ἐσὲ τὼς ἀντόϑι | je giBas MH ou eir MAY “ποιεῖ
Gags ὅϑεν &d& κοινωναῖ d γνώμης ὑμῶν Q τῇ κακίᾳ ἣ συζῆν jars iare ποιεῤαντίον 98
é dilan ὑπέχέν μέλλοντες τιμωρίαν» ἀπαλλῴπαιν di Roque ἐλέες GUU" πάθζοντας
πϑεράγομαι ταύτης.
« Ὀπίσω κυρία ποράύσονται. yo Ὡς 7n τῇ Φοϑκοι μένῃ τῷ ϑεᾶ φωνῇ ὃ ἐπαγωγίω
ὃ cops saei ταὐτίω,, τοιῶτο τί λέγων" ὅτι Ἑπεῶς δὴ λοιπὸν “φοροσήκᾳ τοῦ τοιότῳ,
8 πάντα cedar X» τὸ οοκῶν τῷ Sud ἕσως ἡμέρῳ τε ὄντι (ὃ φιλανθρώπῳ QEL Uds.
Ὡς λέων ἐ ρόύξεται,, καὶ. ὀκςήσονται τέκνα Udk TY. ;; Es 98 δὴ τοιξτες ex od geo td
ἑαυτὸς, Jis Asoyr(O» τινὸς euni τοῖς κτάώεσιν ὀξοίσᾳ ὃ T οἰκείαν quvio, 52i mivras
Cue yug, ἃς d'ixlo Üdtawy ὑμῶν x) τὸ πλῆϑος τὸ οἰκεῖον ἐπιριλυϑύτας. εἰς ἔκςώσιν πιᾶν-
τὰς καταςήσῃ Tu φόβῳ TU οἰκείῳ. ““ Καὶ ἥξουσι ὡς ὄρνεον c Αἰγύηε, X, ὡς Ceo
Cx γῆς deyupiav- xo) Xo agio auris εἰς δῦ" οἴκες oUTOY , £4 κύει... ,5 Παντα-
χοϑεν 9» ἀυτὰς ἐπανάξειν, τῆς κατεχέσης ἀπαλλάξας αἰχμαλωσίας, xo) τὸς TÉ cod

contigit. * Conversum est cor meum, pariter conturbata est poenitudo mea: non
agam secundum iram furoris mei, non sinam deleri Ephraimurm. ,, Sed enim quam-
quam vos apprime dignos poena huiusmodi esse comperio, meam de vobis senten-
tiam muto; et conturbatus quodammodo a calamitate vestra, ad poenitentiam trahor
ut a furore deinceps desinam, neque vos sinam supremo: exitio interire. ** Quo-
niam Deus ego sum, et non homo in medio tui. ,, Deus quippe sum omnium crea-
tor, et rerum omnium tàmquam mearum tutor: neque ullatenus vestri similis et
illorum qui inter vos versantur. ** Sanctus, et non ingrediar civitatem. ,, Ego alie-
nus sum humanis cunctis rebus ac superior: non dego in urbibus humano more;
neque illic incolatum vobiscum tenere soleo. Quamobrem neque voluntatum vestra-
rum sum particeps, neque malitiae in qua vivere satagitis. Nam contra potius, et-
iamsi debitum subituri eratis supplicium, kom summam tamen misericordiam do
operam ut id nequaquam patiamini. dini
** Post Dominum ambulabunt. ,, Praedictae veluti Dei biietod hoe subtexit
idditamentum propheta, ita ferme dicens: oportere in posterum. Deum sectari ,
dtque omnino agere secundum Dei beneplacitum tam erga vos clementis atque be-
nni, * Quasi leo rugiet, et formidabunt filii aquarum. ,, Si: tales nosmet exhi-

| busrimus, i ipse more leonis bestiis terribilis , vocem. suam .emittet contra illos. om-

nes, qui ritu aquarum multitudine sua ingruunt, eosque attonitos omnes terrore
'suo faciet. ** Et venient quasi avis ex Aegypto, et quasi. columba de terra Ássyrio-
rum: et collocabo eos in domibus suis, dicit Dominus. ,, Undique enim.se eos re-
dacturum, a captivitátis pressura liberos, tum qui-apud Assyrios erant captivi, tum

IN OSEAM CAP. XI. 39

desveloie αἰχκαλώδις, τούς τε ἐν Allo τὲ φυγάίσδας, diuo ὀρνέων. Yao suero
πάντας εἰς τοὶ οἰκεῖ aA ὃ ϑεὸς meg ται. ec ᾿Εκύκλωσέ M& ἐν Vésdd ᾿Εφραὲμ, e ἐν
ἀσεβείᾳ οἶκος Ἰσραὴλ κ) "Tad yu ἔγνω ἀντὰς ὃ ϑεός" Q λαὸς ἅγιος sumit?) 998. 5;
Πρότερον μὲν 99 ἐπειδὴ “εὸς τὸ xe 9» κοὴ τἰω qi) εἰσώλων ᾿ὁποκλίναντες ϑεραπείαν
ἐν desig diiigoy ἅπαντες, οὐείένα ? dA ue ποιξμδροι 2095v, ἀγαγκαίως auris τοῖς
κακοῖς «eios Nico. ὀκείνοις" μιεζα μιελομένες ὃ 5 5) eos τὸ κρεῖτίον͵ ἰδόντας. οἰκειώσομαι
ἅπανταρ' τῶτο EL. A4 τὸν ἔγνω ἀυτές: ἃ dE ἀυτών ἐμοὶ φανήσονται ajo QE2-y κώτων
ὕντες, ἅτε τοσώτων χοὶ τηλικῶώτων daa δὰ τῆς ἐμῆς ἀξιέμδυοι βοηϑείας- τὰ μὲν δὴ
“δ ἐμᾷ τοιαῦτα παρέχήν ἕτοιμ(Θ» ἐγώ" τί di;

ΚΕΦ. IB.

,

'O 5 Ἐφραὶμ, mone» πνεῦμα. » Ἵνα εἴπῃ “προαέρεσις Me γθεεά' πνεῦμα “ὃ πολ-
exe καλά T «eoa pea ὡς τὸ. πνεύματι πορνείας ἐπλανηϑησαν" * xo) πνεῦ κα e) 966
ἐγκαίνισον ὧν τοῖς exa Gic Me *é Χωλὲβ ὃ 6T Ἰεφονὶ, € 'Incig ὃ 7 Ναυῆ, ὅτι ἐοβυήϑη
πνεῦμα, ἕτερον ὧν auri *. *, « "Edlo£ze καύσωνα ὁλίω T ἡμέραν. .. Aue: κῶς 2» UmeTeAd
τοιαῦτα» ἃ καύσων. ΕἾΔ λυμαινομέένε τοῖς καρποῖς, ἐπτίγην ἀυτοῖς Lo ἀντάρκη Tho
φϑερᾷν. ““ Κενὰ C μάταια ἐπλήϑωυαν. » Καὶ ANN €dioAov κατεφήσαντο, dvor
παντϑαῖς Q βλάξης uepiens αἰτίων. ““ Καὶ δγοϑήκδο ur 7 ἀσσυθλων dié ἔθετο, 3X ἔλαμον *
εἰς Αἴγυήϊον ἐνρπορόύετο. » Εἶτα κακοῖς ὑπὲρ τότων αἷριπενζωκὸς, ποτὲ μὲν dY dosv-
οράων, ποτὰ ἢ οἱ αἰγυτήίων ἤλπιζεν ἀγυϑξ τινὸς As d 2 eor Cx üvoy É φιλίας
σμευϑήκας ἐξδλετο ποιᾶ! ὥς. o ἢ; TÉTM eun Mg χαν ἤτφ' Gero ᾿ " oE ἁπάντων τότων
| &diy. * Kap κράσις τοῦ 2010 «vesc luda T ὀκσδεκῆσοι 3 Ἰακώβ. ,, O 99 S06 ἀυτὸς

qui in Aegyptum profugerant: avium instar cunctos ad propria revocaturum pro-
mittit Deus. ** Circumdedit me mendacio Éphraimus, et impietate domus Israhelis
ac Iudae. Nunc novit eos Deus, et populus sanctus vocabitur Dei. ,, Antea quidem,
quoniam ad falsitatem atque idolorum obsequium impie omnes declinaverant , nul-
lum mei respectum habentes, necessario eos malis illis irretivi: sed. nunc resipi-
scentes, et melioris frugis studiosos, familiares mihi omnes faciam. Id enim valet
locutio illa, novi eos. Et quidem in numero esse. meorum, facta ipsa docebunt, quo-
niam tot tantaque bona me adiuvante adsequentur. Certe ad huiusmodi ipsis exhi-
"benda beneficia paratus sum. Quid. porro?

CAP. XII.

** Ephraimus autem malus spiritus. ,, Mala nimirum voluntas: nam spiritum
saepe appellat voluntatem; veluti: spiritus fornicationis decepit eos. Et spiritum
rectum innova in visceribus meis. Et Chaleb lephoni filius, et Iesus Navi , quo
niam spiritus alius fuit in illo. ** Persecutus est aestum tota die. ,, Semper enim
talia agebat, quae more aestus frugibus noxii, adferre ipsis perniciem poterant.
**'Inania et vana multiplicaverunt. ,, Magnum numerum idolorum constituerurt ,
inutilium prorsus, immio maximi detrimenti causam praebentium. ** Et foedus cam
Assyriis inibat, et oleum in Aegypto mercabatur. ,, Deinde in haec mala coniectus,
modo ab Assyriis modo ab Aegyptiis sperabat boni aliquid consequi: et cum illis
. quidem amicitiae foedus iungere volebat, ab his autem belli societatem petebat:
sed nihil ab his omnibus est. consecutus, ** Et iudicium Domini cum Iuda, ut ul-

4

s

v. I.
* Os. IV. I2.
p. 85.
* P& L. 14.

* Num. XIV. 24.
XXVII. 18.

* cod. ἔλεον.

ex

. 87.

56 | THEODORI MOPSUESTENI

sud δὰ T φεαγμίώτων xe19uov JUOD» «Ὡεὸς ἀυτὰς. (ὃ ὁκοϊικῶν τὰ μὴ δεόντως &uTOiS
ποαραγ μάνα" δ Ἰακὼβ ἐνῇ κἀνζῦϑα λέγ4 τὸ $9vO- T Tedaiov, ὅ ὅπερ οὖ (ἃ Ἰακὼβ
x9) Ἰσραὴλ ὁκαλεῖτο XD rho τῷ eepmürop Q» ὠυτών à ὀνομασίαν, ὡς ἐν τοῖς ἀνωτέρρις
ἐσ είζω μιν" ὅϑεν ἐπαγή. ςς Κατ τος ὁσδὰς dod, ij μὰ τὰ Em 4 κατα dur] ὠντωπις-
dioi durtl. ,, Ἵνα εἴπῃ ὅτι ἀνάλογον ὧν ἡαίουσιν ἀυτοῖς inl τιμωρίαν: εἶτα eg) xD
exp Seni 35 cepa Go 3 T τότων ἐλεγχή κακίαν. ** Ἔν τῇ κοιλίᾳ ἐπηέρνισε ἃ ἀδσελ-
φὸν ὠντεῖ... Ὃ μὲν 59 ὁ «οἢ α “βυνήσεως ἐνεσλείκγυτο τῷ Siem Tho dmirhe , 9B
ἧς Apr λιν εϑάσεεις 3. «ves oroxíov. « Καὶ & κόποις dur). 1 datis eejs Soy. ,,
Καὶ πολλὲς VENE πόνες τε (ἃ πλάνας, αἴ «πρὸς ϑεὸν ἐκ ἀόεοζετο εὐνοίας ens lias.
« Καὶ ἐνίορυσε M ἀγζέλε» i5 ἠσιωυλϑη. » Καὶ δὴ x 78 ád ioa τίω δηιβελξὼ ὑφορώ-
μῶν», oz] aos ἠξιώϑη ἀγζέλε, χορὸς ὃν παλαίειν dbxav ὥφϑη d'uvamTos: do T D
Cue ye τοιαῦται" T 3 τέτων TJ) ἀπογόνων 7T T CAGYH ὁποῖα:

"Ἔκλαυσαν ij dde omo Bg») Ἔν dixpum ἅ ἅπαντες. εἰσὶ 2 δεήσεσιν. ἀπαλλά-
yt oom ud κακῶν ἐν οἷς ὑπὲρ ^ ἀσεβείας οξετώζονται αἱ οἰκείας. ποίας ταύτης;
ec Ey τῷ οἴκῳ Ὧν εὗρον μι. cd Πρρὴ 93 T eidio λων ἡχολοιῦτο ϑερᾳπείαν, ὧν ὄνο-
Hacia. 2 πιρδμτες i ἐμῇ cse dd ἀυτῇ «ροσήκειν οἵας τε ὄντας" ὡς ἀυτόϑι ἢ παρόντα
τιρδύτες ἐ ἐμὲ T à παρόντων" τὸ ὅν, ἐν το οἴκῳ Ὧν εὗρον με. ἀντὶ T. ὡς ἐκεῖ με παρόντα
ἀδοΐσκοντες" ὃ ὃν maga map ary ὡς ϑεὸν E GT Tu εἰδώλῳ φερσῆτον Tho τε
ὀνομασίαν i) T npho τῷ 993. * Καὶ ὁκᾶ RAT «εὺς ἀυτὸς. .. Αὐτοϑι ἢ clo ὃπό-
φωσιν ὑπὲρ ὧν ἡσέβεν ἐσεξαντο οὐχᾳίαν. «« 'O ἢ κύρμος ὃ ϑεὸς ὃ “εὐ μον ἔσο um-
μόσωνον ὠντεῖ... ᾿Αλλὰ γὸ «ἰξδαπεσεῖται τοιούζοις ἀφ᾽ ὧν δηιγνώσεται 7T Ὄντως ϑεὸν, Me-
ἐφ ίω τε ὠυτεῖ δῥωπαντὸς eed vo μνήμων, ὃς πεποίηκε τὰ ἀυτὰς, (ἃ εὐηργέτηκε av ore ,

ciscatur Iacob. ,, Deus ipse venit, factis utique iudicium de illis peracturus, et quae
praeter officium egerunt vindicaturus. Nam lacob hoc quoque loco dicit universam
ludaeorum gentem, quae et lacob et Israhel appellabatur, de sui progenitoris no-
mine, ut iam in superioribus /'diximus, Unde addit: iuxta vias eius, et iuxta adin-
ventiones eius reddet ei. ,, Pro eo ac dicat: se congruam peccatis eorum poenam
impositurum, Deinde et progenitoris exemplo, horum redarguit improbitatem. ** In
utero supplantavit fratrem suum. ,, Profecto ille ante etiam nativitatem portendit
eo corporis motu fraudem, qua affectaturus erat primogeniti iura. ** Et in laboribus
suis valuit erga Deum. ,, Multos perpessus labores ac fraudes, non sustinuit a Dei
benivolentia recedere. ** Ft viribus valuit cum angelo (luctari), et potens fuit. ,,
Fratris insidias suspicans, visione angeli dignatus fuit, cum quo luctari visus, po-
tens apparuit. Ác res illius ita se habuerunt. Quid vero eius posteri?

* Fleverunt, et me deprecati sunt. ,, In luctu omnes versantur , precibusque
nituntur aerumnas avertere, quibus ob suam impietatem premuntur. Quaenam est
laec? ** In domo On invenerunt me. ,, Idolorum cultui vacabant, nomine meo co-
lentes illa. quae huic: appellationi ius nullum habebant. lllic , inquam, quasi prae-
seatem me colebant, qui aberam. Ergo dictio, in domo On me invenerunt, ponitur
pro: quasi ibi me praesentem invenissent, quem coli ab 1 ipsis tamquam Deum opor-
tebat, interim idolo exhibebant appellationem simul et honorem Dei. ** Et ibi facta

sunt verba ad eos. ,, Sententiam illic propter impie facta iustam bidipruàt. « Et
dominus Deus omnipotens erit memoriale eius. ,, Sed enim in talia incidet, unde
verum Deum cognoscere discet, eiusque maximam omni tempore memoriam reti-

IN OSEAM CAP. XII. 51

^"

ναὶ di xg) vuD ἀσεβήσαύτας πωρδόύσας Ui τὸ κρᾶ τον weg nad X? cho dusapur ὃ

οἰκείαν. ** Καὶ σὺ ἐν ϑεφῖ cu Üoncpelov: ἔλεον C κρίμα QuAgayu κὶ eyes meos ἃ ϑεόν.

σου δῥῴπαντός. ., Τνησίαν τοίνίου ὅλίσοιξαι clo n ϑεὸν ue (Boo , sa) δχιμελοῦ φι-
λανϑιρφπίας QT δικαία" απέεαζε ἢ ἀεὶ vul ϑεφῖ συνεῖναι. € d μδὺ aet τῶτον ἀντεγό-
μᾶν(Θ- ϑεραπείας, ὕπερ ὀφά λεῶς quorlo συμβεξηκε digitos d ἢ aei τὰ εἴδωλα ama-
diis 27727 0p 9- παντελαΐς. , Χαναὰν. ἐν 4e aur (u995 ddixiac" xasudunac 47 ay
ἠγάπησε. ,, Eie δπιςρέφειαν ἀντὰς di. ὀκέάνων Cita Aer pos , vad'iId πάλιν ἀυτοῖς 7
κακίαν ἐνζαῦϑα' ἀπεσείχθητε γάρ φησιν &div ἐλατίδμϑμοι T. Χαναναέων, ὃς ὀκβαλὼν d
χώρας 6 9:065, δῥ᾽ τὼ αἰδεῦσων ἀυτοῖς ἀσέβειαν το ὦ χακίαν, Uus ἀντὸσηγανυ" e»
“«ὺς ἀσικίαν τε βλέποντες, €. A πολλῆς αἱ onus δῦ’ ἀδϑενέφρεροις YT Y τροσῖ-
σαν ὑμῶν ὀκϑλίβοντες σδδωναςείαν. ——

«ς Καὶ εἶπεν ἘΦραέμν, πλὴν πεπλδότηκᾳ.» εὕρηχα ἀνωψυχἰὼὸ epu TA. .. Εἶτα ἐξ ἀσὶ-
κίως συλλέγων senum, YdV?) Con τοῦ πλετᾶν, € δὴ κὶ ὃ GE πεῖν '᾿δπολαυσιν ἡδεῖαν
ἡγεῖται. ** Πάντες οἱ πόνοι ὠντεῖ οὐχ δ ρεϑήσονται dust οἷ᾽ ἀφ κίας ὡς ἢ μὄοτεν. Sy Δέον
ἀναλογισοιᾶδαι ὅτι παντα “δὴ ζαῦτα ἃ MI) αὐόἌοανόμων guttas πόνων. “δπολεῖται πάντα
ὑπὲρ αἰ ἀσικίας μἴθ᾽ ἧς ἀυτώ σιωνήγα γῆν" ἐποιοῦ ἂν Sus T αἰδανομηκότων. ἐν οἷς ἐξε-
ταζόρδυοι σιετέλοων. d'inac ἀυτὸς εἰσπορατίεδ αι βόληται. ** "Ego ἢ xue1- ὃ ϑεός σα
ἀνηγασον σε ἐκ αἱ Αἰγύσ]ε. .» Edd δέ σε πάσης ἀπέχεῶςζ ἀσικίας di κ᾽ T) πενήτων,
ἀναλογιζόμϑυον ὅτι σε ἐν d'aAd a, χαϑεςῶτα πικρᾷ-. ὀξέβαλον « Alu a. «- Ἔτι χατοι-
᾿κιαὶ σε ἐν σκδωαῖς χαϑὼς ἐν ἥμμέρᾳ ἑορτῆς. »» Καὶ δὴ so) οἴκησιν σοι παρέθζον. ἵνα εἴπῃ
v γῆς 4 ἐπαγ[ελίας vl ᾿Σπόλαυσιν. ἑορτάζειν σοὶ αἰδιῳθιὼν ἐν τῇ τὴν «ροσγεφονότων
δπολαύσφ: τὸ γὸ χατοικιαῖ, ἀντὶ τῇ κατῴκισα λέγ. τῇ ἐναλλαγῇ τῷ χρόνου, σιωύϑως

nebit, qui et ipsos creavit, et beneficiis continuis prosecutus est, et nunc etiam
criminibus impiatos castigando nititur ad meliorem frugem convertere. ** Et tu ad
Deum convertere, miséricordiam et iudicium custodi, et appropinqua Deo tuo
semper. ,, Genuinam itaque ostende ad Deum conversionem: caritas erga homines,
et iustitia tibi curae sint: da operam ut semper cum Deo sis: cuius si cultum re-
ünueris, merito fructum inde capies; ita tamen ut ab idolorum obsequio prorsus
abstineas. ** Chanaan, in manu eius statera iniquitatis; opprimere praepotenter di-
lexit. ,, Postquam eos praedictis verbis ad conversionem invitaverat, rursus heic ma-
litiam. exprobrat. Nihilo meliores, inquit, apparuistis Chananaeis, quibus Deus re-
gione ob ipsorum impietatem nequitiamque eiectis, vos illuc introduxit. Nihilomi-
nus vos ad iniustitiam incumbitis , multoque studio infirmiores opprimitis, quos ve-

strae potentiae viribus male mulcatis.
** Et dixit Ephraimus : verumtamen dives effectus suin , inveni solamen mihi. ,,
Atqui ex iniustitia congesta pecunia, gaudet divitiis suis, quarum dulcem usum
existimat. ** Nullus labor eius invenietur ipsi, propter iniquitates quas peccavit. ,,
Atqui reputare debuerat, omnia haec quae iniustis coacervavit laboribus , peritura
omnino fore, propter iniquitatem qua ea collegerat: nempe cum Deus criminum,
quorum illi sunt convicti, poenas sumere volet. ** Et ego dominus Deus tuus eduxi
te ex Aegypto. ,, Sane oportebat abstinere te ab opprimendis iniuste pauperibus ,
reputantem quod in amara servitute cum degeres, Aegypto te abegi. ** Adhuc la-
bitare te faciam in tabernaculis, sicut in die sollemnitatis. ,, Quin etiam habitacu-
Jum tibi obtuli, id est promissae terrae iucundum usum, festalem tibi laetitiam

8

p. 38.

* Ps. LIV. 17.

V. 18.

* 15. LII]. 7.

p. 90.

58 / THEODORI MOPSUESTENI

agna, Hp O^ auvndu, ἢ τῶτο (ὃ ὅλ) T ψαλ δ ἐσλά ξα μῶν ἀυτείρκως" οἷον Gc τὸ *, ἐγὼ
5 «ee? (ὦ ϑεὸν ὀκέκραξα.- κἡὴ ὃ κύρι(Ὁ» εἰσήκεσέ με" οἷς ἐπάγφ' ἑασέρως πὴ devo καὶ
μεσημίοίας ο)ηγήσομαι, (ἃ ἀπαγζελαῖ, καὶ εἰσοικέσεται αἰ φωγὴς wa καὶ TOI γε τὸ εἰσής
κασε TU εἰσεικέσε") ἀκ ἀκόλεϑον" d γὸ γέγονε, τί δὴ οπυεῶς αἰτεῖ Qua. 1j τὸ «φφότερον
70, χαὶ ὃ xve1(O» εἰσήκεσε με, Atyd ἀνὴ Ἵ εἰσακεέσεται" τὴ ὅλως wg) πολὺ (ὃ κεχυρᾶθον
ἐν τοῖς ψαλμοῖς Cx τῷ ἰσεώματίθ» σρίσκεται T ἑβροϊκβ' ὅϑεν δὴ ug) «δῷ τοῖς ?€9$-
φήταις ὡς εἰκὸς τὸ ἀυτὸ δὴ τῶτο εὕρφι τὶς ἄν" ὡς ὅταν λέγῃ *, ὡ; τοφβαΐζον ὅτι σφαγίω
ἤχθη. ἀντὶ τῷ εἰπᾶν ἀχθήσεται. CMS, | |

. (€ Καὶ ἐλάλησει «ve»; οὖσ’ «οροφήτας" χρὴ ἔγὼ Gervais ἐπληϑωυα . κὶ ἐν χερσὶ “Ὡϑϑ-
Qui y ᾧ μοιωθίων. ,, "Ege δὴ τότε (ἃ τοροφήτας dved'aza , 1; odi] amv ἠξίωσε, οἶδ Tore
πλείςων, πολυζοπως τὲ δ)ιφαινομδυ(θ)» τοῖς vore οκαίοις, Μωῦσεϊ τε λέγω s9) Ince τω
Ναυὴ (ὃ τοῖς κατ᾽ ἐκάνες" ἅπαντα ἢ ζαῦτα eeadav αἱρῶρϑυ(Ο» «ορϑύμως. ὧν iaelo
uepunpdpouc, ἀρκεῖ αι! τοῖς σοϑεῖσι. μὴ ju ἀσικίας ἀφαιρεμϑύους πὰ ἑτέρφν. « Ei μὴ
Γαλαὰσ' Zw, dem ψευσιεὶς ἦσαν ἐν Γαλγάλοις. ., Ταῦτα σὴ φησῖν" εἰ Ad cx Ταλαὰδ'
ὑμᾶν ὑπῆρξε (ἃ Ταλγώλων, ἵνα εἴπῃ Cm τὴν εἰδώλων, εἶχεν ἄν τινα δαολογίαν ὑμῶν qu

vu) cegtloudpa: d δὲ wire ἐκ Ταλαὰο' ὑμῶν, wire ἐκ Ταλγάλων, τἀτέσιν εἰ μὴ ἐκ

T εἰὐώλων ὑμῶν «προσ γέηονε. πῶς ὁ «οόόδεηλον ὅτι τῶ A4 54N Ὡεςςετήχατε; vao Ὁ ἀλή-
Saay ἀφέντες, δποφςάντες pp Ὑ εὐεργέτα, νόύσαντες 5 «ness οὗ" ὠφγρικότας ádtv: εἶτα
τέτοις JO d παρ᾽ ὑμῶν ἀρχόντων τὰς ϑυσίας δ)ητελοιωῦτες" πὸ γὸ Γαλᾳὰσ' wg) Ταλ-
γώλων τὰ εἴδωλα Aj: ὡς xg) ἀνωτέρῳ Quai, μὴ εἰασορόῦεϑε εἰς Γάλγαλα, ἵνα εἴπῃ

μὴ QUI τὰ εἴδωλα ἔχετε, δὸ τῷ τόσσου TU ἐν ἀυτοῖς ϑεραπουορδμα λέγων" οὕτως xU).

praebens in bonorum tuorum usufructu. Namque habitare faciam, posuit pro, ha-

bitare feci, solita temporum enallage utens: quem morem esse quoque psalmorum, -

satis:iam demonstravimus. Veluti est illud: ego autem ad Deum clamavi, et Do-
minus exaudivit me. Quibus addit: vespere et mane ac meridie narrabo et annun-
ciabo, et vocem meam exaudiet. Atqui prius, exaudivit, subsequenti , exaudiet, non
est consentaneum, Nam si factum est, cur fieri postulat? Sed enim prius illud ,
ét Dominus exaudivit me, dicit potius pro exaudiet me. In summa, saepe. passim-
que hic hebraicus idiotismus occurrit. Quare et apud prophetas, ut par est, rem
eandem observare cuilibet licebit; veluti: ut ovis ad occisionem ductus est; pro,
ducetur. |

** Et locutus sum ad prophetas, et ego visiones multiplicavi, et in manibus
prophetarum assimilatus sum. ,, Ego et prophetas tunc protuli, et visionibus plu-
rimis illius temporis homines dignatus sum, et multifariam iustis illis apparui,

Moysi inquam, et lesu filio Navi, et contemporaneis. Quae cum omnia libenter fe- '

cissem , oportebat sane horum memores, datis esse contentos , neque per iniustitiam
aliena rapere. ** Si Galaad non est, utique falsi fuerant in Galgalis.,, Hoc dicit: si-
quidem ex Galaad et Galgalis vobis superesset, id est ex idolis, haberent fortasse

. defensionem aliquam vestra opera: sin vero neque ex Galaad neque ex Galgalis, id
,est si nihil ab idolis vobis accessit, quid ni sit exploratum vos rei falsae adhaesisse?

Nunc veritatem deseruistis, a benefactore vestro recessistis, atque ad nihil profu-
turos (deos) aecessistis, quibus sacrificia cum principibus vestris offertis. Nam Ga-
laad et Galgalorum nominibus idola dicit. Sicut et retro ait: ne abeatis in Galgala,
id est ne ad idolà accedatis; ἃ loco, cultos illic deos dicens. Heic pariter Galaad

: | TN OSEAM CAP. XÍl. ' 89
€in29u Ta2agad! uepun?) x) Γωλγώλων. ἐν οἷς πολλὴ mc ἡ αἷδὲ τὰ εἴσωλᾳ ϑεραπεία
ἐγίνεϊο" "Wa οὖν τὴν τόπων τἀὼν T εἰδώλων σημαΐνᾷ ϑεραπείαν" τῶτο λέγων, ὅτι τοσώτων
ὑμῶν ὑπαρξάντων παρ᾽ ἐμὰ, On ἢ Y δαιμόνων χρὴ ἣν εἰδώλων ἐσενὸς, οἷ ἀπάτις des
xu) 4 αἷδὲ τὸ ψεῦε(ο)» ῥοπῆς, ἐμοῦ up ἀφεςήχατε, mbi δὲ τὰς ὀκάνων ἔχετε ϑυσίας.
« Καὶ τὰ ϑυσιαςήρια awrtly ὡς χελαῖναι ὅπ: χέρσον dogü. 5» Ee γὸ ὑμῶν ἐσδὲν OQ Q-
τὴς «A ὀκᾶνα φησὶ ασουδῆς, ἐπειδὴ ἅπαντα ζαῦτα auris dqayic] διὰ T πολεμίων
᾿ ὃ ϑεός" ἐπειδὴ 29 ἡ χελώνη ἐν ὕσατι εἴωϑε δγαιταῶς. ἐν χέρσῳ ἢ ληφϑεῖσωι dfeoovloc?)
παντως, T ϑυσιαςηρλὼν ἐβεαληϑη τοῦ aod ay uam τὰν δραφϑορὰν “ὑποδεῖξαι.

Καὶ πείλιν τῇ qi) πυρογόνων τὐοφϑεσά δεικνὺς ἀυτὰς ἀσεβουῦτας. «ἐ ᾿Αγεχώρησεν
᾿Ιακὼβ εἰς πεδίον Συρίας. (ἃ ἐδόλεῦσεν ᾿Ισφαὴλ ἐν γυναικὶ» (ἃ ἐν γυναικὶ ἐφυλάξατο. ,,
EjAero μδρ 29 Cmáv(O» dY ἀρετίω χοὴ τίω “ἴδ «ροτοτοκίων εὐλογίαν. T οἰκείων φυγὰς
gayovax «ea rho Συρίαν εἰλα ὧς. wg) πομᾶναι Mp T cog τῷ Λαβὰν d'uxaar uo
ταλαιπώρίως ἢ πολλῆς x6) Φεοὺς γώμον ἐλϑᾶν γυωαικὸς. ἵνα. μὴ χαναγαίαν ἀγώνγηται
αὐὐδὼ τὸ τοῦ mul δοκῶν" x τοσαὑτέν ὑμεμεινεν ταλαπωώρλαν. φυλαπορϑυθ» τὸ «o6
τὸ νόμιριῳ “ἦι. φορρηόνων. , Q τὸ σδοπκοιοῦ τοῦ Sud γωναῖχῳᾳ ἀγώγεῶζ᾽ ὅπερ οὐοὖῦ πεποίηροεν
δ ἀδύφὸς ὀκείνε χαναναίας ἀγαγορᾶνος οὐδῷ τὸ Sw) τε «ἱοκοιεῦ (ὃ τοῖς οονεῦσι. * Καὶ
ἐν φοοφήτῃ ἀνήγωγε x61 3 Ἰσραὴλ ἐκ δῆς Αἰγύηχα, € ἐν exespnru dieguau fin. ..
Ἐπαιδὴ ἢ uer! ὁκᾶνα πύντα ito nu Sev εἰς vh). Αἴγυηῆον, τοσαύτίω v cl Cueva κη-
σε μκονίαν ἐποιήσατο, ὥςε τῇ "T Ὡεξοφήτε. Μωὔσεως ὑπεργιᾳὶ ἀναγαγεῖν τε ἅπαντας ἐκ d
Αἰγύηζα. (ἃ XP Tho ἔρημον ἀντὸς δ οἱ δξιμελείας φυλάξαι q οἰκείας, ἄχρι T x) εἰς T
yl εἰσειγωγεῖν αἱ ἐπαγ[ελίας. «« ᾿Εϑύμωσε με ᾿Εφραὲμ χαὴ παρώργισεν. .. Τοιούτων ἢ
γελονότες φὐφφηύνων. wg) τοσότων d) ὀκείγους παρ᾽ ἐμᾷ τετυχηκότες ἀγαθῶν, εἰς ὀργίω

memorat.et Galgala, in quibus idolorum cultus freqüentabatur: a locis, inquam,
idolorum cultui denotat. Summa autem sermonis est, quod tantis a me acceptis
beneficiis, nullis. vero a daemonibus atque. idolis, sequitur ut fraude illecti et fal-
sitatis affectu, a me recesseritis, et-illorum sacrificia frequentetis. ** Et altaria eo-
rum quasi testudines in solo campestri. ,, Nullum capietis vestri erga illa studii
emolumentum, quia haec omnia manu: hostium destruet Deus. Nam quia testudo
sub aquis habitare solita, in sicco deprehensa prorsus perit; hoc exemplo voluit al-
tarium excidium designare.

Sed ecce denuo ex maiorum comparatione demonstrans nepotes peccare ** fu-
git; inquit, lacob in campum Syriae, et servivit Israhel ob uxorem, et in uxore
fuit observans. ,, Maluit ille propter virtutem et primogeniti benedictionem , domo
profugus.per Syriam vagari, et apud Labanum servitutem perferre: et cum 'gravi
aerumna ad nuptias pervenire uxoris, ne chananaeam duceret praeter patris sui vo-
luntatem: tantamque aerumnam exantlavit, ut instituta maiorum servaret, et Dei
circa uxorem ducendam placitum: quod. contra fecerat frater eius, chananaeis uxo-
ribus ductis praeter Dei et parentum voluntatem. ** Et per prophetam eduxit Do-
minus Israhelem de terra Aegypti: et per prophetam servatus est. ,, Quoniam post
illa omnia descenderat Israhel in Aegyptum , tantam posterorum eius tutelam Deus
gessit, ut prophetae Moysis ministerio cuhctos ex Aegypto reduxerit; quos etiam

in deserto providentia sua conservavit, donec in. promissam terram induceret. ** Ad
iracundiam me provocavit Ephraimmus et exacerbavit. ,, Tales cum fuerint proge-
nitores, et illorum gratia tot hi a me bona sint consecuti, nihilominus iram.mihi

*

. 9f.

.D.

p. 92.

* Ps, CV

p.

..97.
V. 8.

93.

60 . THEODORI MOPSUESTENI
με κατέσησαν 7Àdelo, ὠγνώμονές μδὺ eel Qus “γεφονγύτες T. τοσαῦτα duris εὖ πεποιη-
κότα" UE ἢ τί "T εἰδώλων ῬΦαπέντες ϑεραπείαν. ὧν div εἰλήφασι κέρεῖ Q^. Kaj τὸ
aliua ἀυτεῖ ἐπ᾽ ἀυτὸν ἐκχυθήσεται. ,, Τοιγαφοιῦ ἐπ᾽ ἀυτὸν ἡ ὑπὲρ Τὴ Qd opu uae
απήσεται τιμωρία. ** Καὶ (Gs) óvadye.uoy dud. ἀνία ποοϊώσᾳ aure woes» XT (s) λόγον
Ἐφραΐμ. », Τῆς ὀζῳβολῆς ἧς δὰ “ὃ οἰκείας ἀσεξάας «Ὡροσέῤίψατο Tu! ϑεᾳῖ, δίκας ἀυτὸν
εἰσπορῴξεται dixgíac, ἀνάλογον οἷς ἐφθέγξατο xar ὠντέ. |
| ΚΕΦ, II.

* Διχμμώματο ἔλαβε (ἃ ἀυτὸς ἐν τω Ἰσραήλ" C ἔθετο ἀυτὰ τω Βαὰλ C ἀπέθανε. ..᾽
Δεξά μϑυ(θ» ap ἀυτὸς ὧκ τῷ νόμου Μωῦσέως τὰς δρῥῳτάξεις ὧν πράτίειν «οροσῆκον Lo
ἀυτὸν.. εἰς (ὦ Βαὰλ «ἰδκέςησεν ἁπάσας, Tho ἐμοὶ “ποροσήκεσαν v1) γόμον ϑεραᾳπείαν Var
ὀκέῖνα μεζᾳγαγών' ὑπὲρ ὧν δὴ ϑεινάτε eeegLevO- γέγονεν ἑαυτῳῖ. «« Καὶ γωῦ “«ροσέ-
ϑεντο τῷ ἃ ϑοτανειν, (ἃ ἐποίησαν ἑαυτοῖς χωνόυτὰ ἐκ χρυσία χαὶ T dpyuels ἀὐυταῖν΄ war.
εἰκόνα εἰσϊώλων, ἔργα τεκτόνων σωυτετίεσι μϑδἔύα ἀντοῖς. .. Ἔπιμοε μϑνήχῳσι ^ τῇ ἀσεβάᾳ,
τὰ μδὺ ἐκ χρυσῷ τὰ 5 cE ἀργύρε εἴδσωλᾳ xta (nouo mc ayres ἀνθρφπίναις γελονότα oci
εἶτα τοσωύτίων «X1 (αῦτα Ü7nd'eiwvuwTa| rho aroud'lo , ὥςε τί; «« Αὐτοὶ λέγεσι QvowTs
ἀνϑθϑρφποις" μόϑζοι ob ὀκλελοίπασιν. .. Ὥσε ME πολλὰς ϑυσίας ἃς δγὰ τὴ ἀλόγων
φροσήγαον. οὐκ ὠρκεϑϑέντως τοῦ πλήϑᾷ qj ϑυ μάτων ὠκέίνων. tn x9) εἰς ἀνϑρῴποις᾽
μιεζαςῆσαι αἱ ϑυσίας ὃ ὄψιχειρησιν" Gre (ὃ ὃ μαχκάφαί(θ» λέγᾷ havid" * x; ἔϑυσαν οδὺ’
dec αὐτοῖν C qus ϑυγώτερας aturüly τοῖς d'asuovioie. «« Διὰ TÉ TO 670Y?) ὡς νεφέλη “ροϊνὴ,
49) ὡς dor O- ὀρϑεινὴ ropdóopdpn, x, ὡς ἀράχνη ᾿δποφυσω μδύη λαίλαπι δπὸ dAcvOS,
C ὡς ἀτμὰς Yero ἀκροάσων. .. "Quanep 99 νεφέλη τὶς ἢ dhor(Q- ἑωϑινὴ dfeAv9ácu mar-
τελαῖ; ἀφανίζεται. ἀράχνη τὲ ἐν ἅλωνι χα ϑεςῶσε ^x) συςροφῆς ἀνέμε. (ἃ μίω x; ἀτμὰς

maximam commoverunt, ingratos mihi se praebentes tanto benefactori; atque ad

idola potius conversi, a quibus nihil lucri perceperant. ** Et sanguis eius super

eum effundetur. ,, Quapropter in ipsum recidet delictorum poena. ** Et opprobrium -
eius restituet ei Dominus, iuxta Ephraimi sermonem. ,, Calumniae, quam impietate
sua Deo aspersit, iustas luet poenas congruasque verbis quae contra eum iactayit.

CAP. XIII.

"ἐς Tustificationes accepit et ipse in Israhele; sed eas apposuit Baali, et mor-
tuus est. ,, Nam cum ipse ex lege Moysis religionis colendae ritus accepisset, ad

Baalim cunctos transtulit, debitum mihi ex lege cultum in idola conferens: quo

facto, mortem sibi indixit. ** Et nunc addiderunt ad peccandum, et fecerunt sibi
conflatilia ex auro argentoque suo in forma idolorum , quae sunt ab artificibus con-
fecta opera. ,, Perseverarunt in impietate, idola aurea et argentea humanarum ma-
nuum artificio fabricantes. Mox huiusmodi erga 1dola studium quousque tandem in-
tenderunt? ** Immolate , aiunt, homines, quia vituli defecerunt; ,, Ita ut post tot
sacrificia quae ex brutis animalibus obtulerant, non contenti victimarum illarum
multitudine, homines quoque sacrificiorüm materiam effecerint. Sic etiam beatus
ait David : et immolaverunt filios suos ac filias suas daemonibus. ** Idcirco erunt
quasi nubes matutina , et sicut ros antelucanus praeteriens, et quasi aranei tela tur-
bine exsufflata de area, et sicut vapor a locustis. ,, S1cut enim nébula aliqua aut ros

4matutinus dissolutione prorsus disparent; et aranei tela quae forte in area sit, venti

IN OSEAM CAP. XIII. "61

Benx da. «εὸς ὀλίγον φανεῖσα Sao ni now; ἀκρίδων, tus d.Sesoy áqan&rioeds πεὶ»-
τες "ub qu ὀργῆς « ἐμῆς.

« "Ego di xvexO- ὃ 9voc σε, ςερεῶν οὐρανὸν xg) κτίζων "yh οὗ dj χεῖρες ἔκτισαν
πάσας τὰς ςρατιὰς τῷ ἀρωνξ" (ὃ οὐ παρέοσλειξα σοι τὸ 7rpdoeraj σε ὀπίσω avri: C ἐγὼ
ἀνήγοιγόν σε Ox d! Αἰγύη7ε" (ὃ ϑεὸν zAlo ἐμᾷ à γνώσῃ" (ἃ σώζων ἐκ ta πάρεξ ἐμῶ. ss
Maugu. d σοι ? τιμωρίαν ἐποίσω * 3 φροκει δίων δικαίως. n «eos τὰ εἴσξωλᾳ veveC-
xag δποςὰς ἐμᾷ, ὃς ποιητὴς qj ἁπάντων ὧν, T τε κατ᾽ ἀρωγὸν χαὶ qj X» yb , ὅπίωϊχᾳ
σε ἐξήγαγον αἱ Αἰγύηχε, τῷ πλήϑά ἃ τῶ ueye9d TjÜ Suuuamwer ὀκάνων, di τε χατε-
χύσης ἀπαλλάτων d'uAauc, x2) T ἐμδὼ εἰσέναι οδγοδάσκων ἐξωύα μιν. παρενεγζύησοι σα-
edis ἑτέρῳ μιδϑὺ μησενὶ μὴ vp) YO) Syll μὴ T κατ᾽ ἀρανὸν φωςήρον νέμειν rho O8 «vegan
οθίαψ, ἐμὰ ἢ μόνον διμμολογεῖν τε (ὃ εἰσέναι ϑεὸν , ὃς 1, σώζειν καὶ ἀπαλλάτίειν T Ü7n-
κειμᾶψων χακῶν οδωύαμαι μόν», ἅτε 3j ἁπάντων κύριε. ὑπάρχων" ὡς ἂν μὴ λύδοις
$) καὶ ῥήμφτα νομίζῃς οἶὺ’ νόμοις οὗ’ ἐμὰς, Cx ἢ αἱ ἀληϑείας ug) T] “«ραγ uei TY
συγκειμᾶρεις δικαίως. “- ᾿Εγὼ ἐποίμνωινον σὲ ἂν τῇ ἐρήμῳ, ἐν γῇ ἀοικήτῳ Y? τὰς vou
τών... Ἐξαγαγὼν di σε 4 Αἰγύηχε, C x9) 3 ἔρημον τῇ ἐμαντῶ κησδὲμονίᾳ ditaooy
ἐν ἀομκήτῳ γῆ" χοὶ ἐν ἡ δὴ νομαὶ ϑηθίων τὲ ἦσαν xg) ἑρπετῶν, ἀσενὸς ὑςερηϑάδαι TU
ἀναγκαίων ἐάσως. “- Kat ἐνεπλήϑησαν εἰς πλησικονίω, ἃ ὑψώϑθησεων αἱ xapd'aj ἀυτών"
tvewev TS ἐπελάϑοντό μὲ. .. Εἶτα εἰσεληλυϑότές εἰς T γά ἃ ἐπαγ[ελίας, C τοσώτων

,

cog. πᾶσαν ἀνθρφῳπίνξν ἐλπίοα ᾿δπολελαυκότες doe Sy, μιεγαλοι τε οὐδῷ πᾶσι τοῖς

(XP clo οἰκερδμίω δοιχθέντες ἀνθρφποις, δὰ ἦν «ἰδὲ ἀυτὲς GE ἐμοῦ γεγονότων, οὐκέτι
3 New a , 5 ^ P , E n. 5
μνήμων εἶχον ἐμᾷ τῇ σεσωκότος ἀυτοῖς T τοσέτων ἀγαϑῶν rho ἀφϑονίαν.
ΡΝ,

turbine abripitur, itemque levis vapor brevi apparens abs locustarum volatu; sic
vos repente omnes ab ira mea destruemini.

** Ego autem dominus Deus tuus, qui firmavi caelum, et terram condidi, cu-

ius manus creaverunt omnem militiam caeli; quique hanc haud tibi ostendi ut am-
bulares post eam; ego inquam eduxi te Aegypto; tu vero nullum Deum praeter
me habebis; neque qui te salvet, excepto me. ,, Supradictam quidem potissimum
poenam tibi merito inferam, quia declinasti ad idola, deserto me; qui cum sim crea-
tor omnium caelique et terrae, quo tempore te Aegypto eduxi, tanta cum miracu-
lorum illorum multitudine ac magnitudine, servitutis pressura sublevans, et poten-
tiae meae notitiam te docens, tunc inquam palam mandavi tibi, ut nulli rei terre-
stri nullique caelesti luminari appellationem Dei tribueres, meque solum confitere-
ris ac scires esse Deum, qui et salvare et eripere ex instantibus malis, utpote om-
nium dominus, solus queo. Quamobrem cave ne veluti sermones quosdam ac verba
existimes esse leges meas , sed potius rerum veritate recte concretas. ** Ego pavi te
in deserto, in terra inhabitabili, iuxta paseua eorum. ,, Postquam te Aegypto edu-
xi, in deserto quoque providentia mea te sum comitatus, in terra habitatoribus cas-
sa; ubi quum nihil aliud esset praeter ferarum et serpentium pascua , nihil tibi ne-
cessarium deesse sivi. ** Et saturati abunde sunt, et elevata sunt corda eorum , ideo-
que mei sunt obliti. ,, Post haec promissam terram ingressi, tantisque praeter quam-
libet humanam spem, bonis fruentes, et magnum. prae ceteris mundi incolis no-
men adepti, propter mea circa ipsos opera, attamen mei memores non fuerunt,
qui tantam iis bónorum copiam contuleram.

l

Υ. 4,

* cod. ἐποίσει.

v. 10.

a ἡοὼ | THEODORI MOPSUESTENI

« Καὶ ἔσομαι ἀντοῖς ὡς πείγϑηρ (ἃ ὡς πάροίαλις V τἀ δοίδν ἀοσνοάων. s, Τοιγαρῶν
dixho πάνϑηρος ἀντὲς (ἃ παρδάλεως, MT πολλῆς σ' ὀξύτητος σωμξίβων τὲ χ) πολλὺς,
vo rho vjj ἀσσυρίων αἰχμαλωσίαν ἐλάσω πάντας. C ᾿Απαντήτομαι ἀὐτοῖς ὦ; ἄρκ(θ.
ποραρδυη. » Καὶ d'ixlo ὄρκε vp ἡβυνη μάτων φσερηϑείσης qi) οἰκείων. κ) 5621 πολλῆς ^
ἐσ ὁκάνοις ὄπορλες τοὶ; ὠπσσαντῶσι λυμαινορμᾶμης. πλείςτον ὅσων ἀυτων ἐργάτομω (ὦ)
Qóvov. *« Καὶ δζαῤῥηξω συγκλεισ κὸν καροδίας εὠτωῖΐν. ., Καὶ πάντας ἢ cb- ὀχολογισμὲς
αἰτεῖν οὗς παρ᾽ ξαυτοῖς σωμέχοντες, M) πολλῆς iesus d ὄπιμελείας, ortis ὄντας x)
μῳταίες. dj], d ἐπαφομᾶνης ἀυτοῖς ἐλέγξω τιμωρίας. « Καὶ Quoov?) ἀυτὸς Oud. σκύμ-
voi δδουμᾶ, καὶ ϑηρία ἀπγρᾷ δήφασάσᾳ durus. .. Οὕτω 9 ἀυτὼς τὴ τῆ; σφαγῆς ποικιλίᾳ
καταναλώσεσιν οἱ πολέμιοι, ὡσανεὶ λέοντες τινὲς Cac ἐρυμοῦ. ἤ τινὰ ἕτερα Qvo πλήσια
τέτοις ϑήθία, ἀϑφόα τοῖς δοῖθσιν ὅχιπεσόντω ὁγαασασφεν ἅτσαντας. “« Τῇ ὀγαφϑορᾷ cov
Ἰσραὴλ. τίς βοηϑησή σοι; .» AAA γὸ Vm τοσότων δῥαφϑειοορᾶμος τὲ 1; δπολλύμᾶνος
κακῶν. τινώ ὧν εὕξφις βοηϑοιὰν; |

« [I$ ὃ βασιλόύς ca GS), Q δἧασωσώτω σε C» πτάσωςς Y πόλεσι σξ' 99) κρινάτω
c, ὃν εἶπας doc uoi βασιλέα C ἄρχοντα" x2) ἔσωχᾷ σοι βασιλέω ἐν ὀργῇ M. 5» Ὀὐδσὲ
99 ὧκ βασιλικῆς oru etae ἢ ςρωτηγίας δποίσᾳ τί xépd Q^* sou 99 1 ὁδῶν a (ov (O-. εἰς
βοήϑαωαν, Àynazegalovr(O- ἐμᾷ" καί. τοι γε ἐμοὶ δοκοῦ ἡγέμδμόν ca XawsuA ἄνορα

᾿ d'iggjov , κοὶ MD “πάσης ἀρετὴς vhs τε ἱερφοτυωυδω ug) vo ἡγεμονίαν διέποντα τῷ λαοῦ,

““αρεγρώψαϑε παντελαΐς. ὠἰοφπλησίως τοῖς λοιποὶς ἔϑνεσι φήσαντες ον ey βασιλέα,
ὃς ἀρκέσᾳ «ρὸς οὖσ’ ὑπὲρ UJ πολέμοις τοῖς ἀλλοϊδίοις' ἀλλὰ γὸ ἥκφ χαιοὺ:. ἐν ᾧ m
ἀβελίας αἰδδήσεωε αἱ οἰκείας" οὐ γώρ τι Ὀφελίθ» τταρέξεσιν ὑμῶν οἱ βασιλαίαν ἐν ὑμῶν
οδοκοιυῦτες. ἅτε πασῶν T ἐν ὑμῶν πόλεων πὸ μίαν ἀπώλειαν rca: & ζοίνωυ. &de

** Eroque illis ut panthera, et sicut pardus in via Assyriorum. ,, Propterea pan-
therae more pardique, velociter admodum eos conteram perdamque, cunctos vide-
licet in Assyriorum trahens captivitatem, ** Occurram eis quasi ursa destitüta ca- -
tulis. ,, Ursae more, cui sui sublati sint. catuli, et ob grave illorum desiderium
quotquot occurrerint discerpentis, ego quoque magnam eorum occidionem faciam.
** Et disrumpam conclusionem cordis eorum. ,, Et eorum omnes cogitationes , quas

. intra se continentes, studiose admodum peccabant, supervacuas ac vanas per in-

flictam poenam coarguam. ** Et devorabunt eos ibi catuli silvae, et bestiae agri di-
scerpent eos. ,, Sic eos variis caedibus consument hostes; veluti leones de saltu,
aut aliae huiusmodi ferae, subito irruentes dentibus omnes lacerarent. ** Corru-
ptioni tuae, Israhel, quis auxiliabitur? ,, Tantis fractus perditusque malis, quod-
nam auxilium invenies? |

* Ubi hic rex tuus? Nunc salvet te in omnibus urbibus tuis. ludex esto tuus,
de quo dixisti: da mihi regem et principem: dedique tibi regem in ira mea. ,, Ne-
que enim ex regio aut militari regimine quicquam lucraberis: erit quippe et hoc
invalidum ad defensionem, repugnante me. Nam cum mihi placuisset dare vobis prae-
sidem Samuhelem, virum iustum et omni virtute praeditum, qui sacerdotium simul
et principatum populi administraret, vos eum omnino deposuistis; aeque ac reli-
quas gentes, oportere vos habere regem dicentes, qui vobis usui essét ád bella
contra alienigenas. Atqui tempus adest, quo inconsiderantiam vestram agnoscetis :
nihil enim vobis proderunt hi qui regnare apud vos videntur, siquidem vestrae om-
nes urbes una eademque ruina corruent. Nemo igitur tibi iudex erit, quasi imine-

IN OSEÁM CAP. XII. 63

τις TOT X6AY6G σοι. ὡς ματαΐαν «Θὰ 5l πολεμίων ἐπανάςτισιν εἰπομδύοντι» x καὶ nya

παρέξᾷ βοήϑειαν ὅδι τεζοις" ἐπειδὴ τῶτο τοὺς cB οἰγκείεις τοῖς βασιλεῦσιν Ἐ9(Ό» ποιᾶν
εἰς (d v ddixejdpor βοήϑειων" πολέμιοι 3 oi yu) πλεῖςον ὅτον qp βασιλόυόντων ἐν
ὑμῶν ὄντες δυνατώτεροι" ὅπίνίχᾳ ἢ ἡτᾶτε ὡς ἐπ᾽ duod du τῷ βασιλέως Tl
ἀρχίὼ, ϑυμέρδρ(» 6 τὴ μοχθηρίᾳ, 4 γνώμης - ὑ ὑμετέρας. ὅμως ἐπέξεψα λαβᾶν (ἢ
βασιλέα. ὡς ἂν μὴ. dvnaeg Tay ὑμῶν τὰ κάλλιςτι ὑπὲρ εαυταῖν δήμπεατίομδύοις »
xoilu. «« Καὶ ἀνέσχον ἐν ταῦ Supe μου. 5. Θυμούμδυ(θ- ^ sg) vu ὅλ! τε Cxa m καὶ 7
καϑεξῆς cg voit mil s ἀφεῖλον μδὺ p) b ἐμίω συμ utt λίαν" eiae. δὲ bugs cE

y μκαϑᾶν ἕ T QE9^y μάτων » πύσῳ ἢ ἅμανον ὑμῶν Lo «πὸ τοῖς παρ᾽ ips *ees;dexco-
ὅροις ὑ ὑπὲρ $4 ὑμετέρας σωτηρίας ἄγει πάνῷτε- n βασιλικῇ πις- δεν ἀυτὰς δυγαςείᾳ.

«ς XugpoQn ddixiac ᾿ΕΦραὲμ ἐν κέκρυμ δύῃ dubia. durd- àd'ive; ὡς τικτεσης ἥξου-
σιν avr. » Καὶ ἐπεισὴ df2 πάντων TE (Xo 99 T Egoatpe εἰωϑύτως Q; ὅπὸ μ4-
eot; λέγᾳ τὸ πᾶν) πολλά τινὰ T συφροφίὦ μι, ἃ ἔχιμέλειαν € ἔχοντες T ποικίλως ἀσεβεῖν
τε C ἁκἕδταναν εἰς Eje, ἐν μελέτῃ τέ τὴ x y δζδνοιαν δεῖν ὑμῶν τὸ ἁρδοτανειν {τϑτο “ὃ
ἐγκεκρυμ Mila a epi ty λέγᾳ , τὸ τὰ αἴ pos βελεύκατα ἄσηλᾳ τοῖς ἐκτὸς ὑπάρχάν)
ὑπὲρ δὴ τότων Φησὶ τοιαύταις QE T ὃς τιμώείαις, ὥςε οδἔίκζω γωνωμὸς adiens ἐν
τῷ τικταν σωυέχοῖδαι T qp ἐπεληλυϑύτων ὑμῶν κακῶν üd'usatg. , Οὗτ» ὃ τό; σου ὃ
eesnp » Ταῦτα τῆς σμνέσεως up τὰ ipea, οἷ οὐκ id uoi ὀζωκοίναι πόσον 621
τὸ ὀέφορον ἐ ἐμοί τε ἀρέσκειν» χοὴ ὡπὸ T ὅπηι μέλειαν $9 Tho iplo, ἢ P eo; T cdo2g
veJay, C τὠγαντία, τοῖς ἐμοὶ δοκῶσι; * Διότι γῦν ὁ μὴ ὑποςῇ ἐν σιυξιβῇ τέκτων t»
Τοιγαρῶν Φιαῦτα βουλεώσά μὅμοι, ὠνεγκᾶν οὐ ξωυήσεῶϑε 3 ἀπώλειαν T οἰκείαν. Εἶτα T
τα κῶν ὑπισιχνούμϑιυος xge9w; εἴωθε ὃ λύσιν, ἐπαγά. * Ἔκ "des &d'u ῥ ῥύτομαι ἀυτὰς, C

ritam ab inimicis wipieictiftel patiaris; neque ullum in hoc rerum statu auxilium
praebebit: quamquam hoc potissime regum erga suos officium est, ut iniurias eorum
ulciscantur: nunc vero hostes mirum quantum regibus vestris potentiores sunt. Sed
tamen cum petistis, tamquam aliquid boni accepturi, regis dignitatem , indignans
ego licet vestrae voluntatis improbitati , nihilominus ut regem haberetis indulsi, ne
forte viderer vestrae optimae deliberationi contradicere: toleravi, inquam, in ira
mea. Et nunc pariter iratus tum illi veteri tum posterioribus vestris iniquitatibus ,
meum vobis auxilium subduxi: sivique vos ex ipsis discere rebus, quanto melius
fuerat ab illis, quos ego pro vestra salute elegeram , semper gubernari , quam re-
giae vos committere potestati. :

** Vortex iniquitatis Ephraimus, cum occulto peccato suo: dolores quasi par-
turientis venient. ei. ,, Et quiz in omnibus demonstrastis (namque Ephraimi no-
inne, more suo, tamquam, ex. parte totum dicit) vehementem quendam impetum
ac sedulitatem. multifariam impie agendi peccandique adversus me , mentisque ve-
strae cogitatio in delicto tota defigitur (hoe enim dicit occultum peccatum , nem-
pe quia animi deliberationes ignotae externis sunt) propterea, inquit, in tot tan-
tasque incidetis poenas, ut quasi mulier in partu dolens, futuri sitis propter in-
gruentium malorum cruciatus. ** Hiccine filius tuus prudens? ,, Haeccine sapientiae
vestrae opera, qui discernere nescivistis , quantum intersit inter gratiam meam ac
tutelam, et declinationem ad idola atque ad opera voluntati meae contraria? ** Quam:
obrem nunc non subsistet in contritione filiorum suorum. ,, Propterea cum talia
deliberaveritis, tolerare perditionem vestram non poteritis. Exin porro malorum,

v. 12.
p. 97.

vy. 13.

p. 98.

p. 99.
* Ps, CXLVI. 2.
* P-CVI. a2.

64 THEODORI MOPSUESTENI
Ca ϑαινώτε λυϊξξώσομαωι üuroUs. », ᾿Αλλὰ γὸ we) MO πάντα ζῦτα zd diras ἀυτοὺς τῇ
τιμωρίᾳ, OL ἀυτεῖ μικροῦ "T θαγώτε πάντας ὑκᾷς ὀξέλωμαι ὡὐδὰ πᾶσαν ἀνθρωπίγὰν

23 ; ^ / ὶ 5f ^
ἐλπιοῖα. ** H2 h d'un cs Suyames πᾶ τὸ xeVgoy c ddWs 5. (ew 65) τότε λέγήν cava,

κατήγαγε μϑδὺ εἰς aix ua Aou τὼς déxa, φυλὰς. οὖσ’ ἢ αἱ Ἰουσαίας ἀφῆκε" τῶτο ἢ οὗ
Xx? γνώμδω γέγονε τοῦ ἀασυρίῳ. ὅς γε ἠβαλήϑη rio τε ἹἹερεσαιλὴμ, καὶ οὖν’ a^ ludniae
τὰ ὅμοια dfe-Sdyay ὁκωλύϑη ἢ τῇ σδωυάμᾳ τῇ ϑόάᾳ ὦ τῇ τῷ ἀγζέλα πληγῇ" ὥςε οὐκ
ἀυτὸς οδέςειλεν, dw ἠβελήϑη τὸ eje (O^ TIU χακῶν εἰπᾶν ὃ προφήτης.» ἂν οἷς ὠξετα-
&ndoyra, "zo τ desueis ληφϑέντες, εἰς Prod 'aziv ὧν du (ois ὃ Subs παρέξῳ » ῃμωρεῖ dx,
μέλλων ὕςερον Caves ἐπειδὴ τοίνιωυ iy ug (ou, àurus λαβὼν ὁ doxtexos di&apapev
ἀυτοὺς τῆσε κἀκεσε ἐνοικίσας dfeQoepis τόποις» ὡς ἂν μὴ dà. ἀλλήλοις σσαρέχήν τινὰ
σδωαύμιντο συμβία βίαν, μὴ ἢ cx συμφωνίας axe « exéi y ἀπαλλαγῆς βελσύοιντο [a
οὕτω ^j A4 Q ὃ ueuxtg.os(O» A^avid- * τὰς d/2avoezs T Ἰσραὴλ Ganswa A ἵνα εἴπῃ
ὅτι σιεασαρμᾶμες durs; τῇσε χάἀκᾶσε, ἐπανάξᾷ ἰδ wücey Uu: (ὃ ἕτερφϑι dé: *
εἰπάτωσαν dW oi λελυξω μδῥοι AZ) κυρίου. οὺς ἐλυξώσατο Cx χήδος ἐχθροῦ. x9) Cx 5o
χωρῶν σωνήγανῆν ὠντὰς Sero ἀνατολαῖν € συσ δ κὴ βοῤῥᾶ x, ϑαλάσσης. ,, Δηλαΐν ὅπως
ἤσων πολλαχοῦ disarapudpoi τῶτο δὴ λέγ χἀν(αῦϑα ὅτι GXt ὃ λοβὼν ὑμκᾷς aiypua-
Ae (otc , x7) εἰς θηρίων χώραν ἀπαγωγὼν., εἰς πολλοὺς ποικίλοις ο)εάπειρε τύποις" ὡς ἂν

ut solet, promittens solutionem, pergit dicere: ** de manu inferni liberabo eos, de
morte redimam eos. ,, Iam vero post haec omnia, poena. iam eruditos, ex ipsa pro-
pemodum morte vos omnes eruam, praeter omnem humanam spem. ** Übi ultio
tua, mors? ubi stimulus tuus, inferne? ,, Tunc a te dici haec verba licebit, cum
multiformem illum interitum cernes hominum , qui tibi poenam intulerunt, nempe
Assyriorum. ** Consolatio abscondita est ab oculis suis. ,, Habebis certe malorum
tantorum solamen, quod nunc tibi adhuc ignotum est, sed ex ipsis demum rebus
gestus innotescet, ἃ

** Quia hic inter fratres dividet. ,, Nonnulli existimarunt, Ássyrium abduxisse
in captivitatem decem tribus, sed Tudaeae incolas dimisisse. Atqui de hoc non co-
gitavit Assyrius, qui immo voluit Hierosolymis et ludae incolis paria facere, sed
divina potentia impeditus fuit et angeli clade. Non ergo ille divisit; sed propheta
nihil aliud dicere vult quam malorum gravitatem, quibus exercebuntur capti ab As-
syrio; vultque demonstrare cuiusmodi Deus dabit supplicia, quum suo tempore fa-
ciet illorum castigationem. Etenim reapse Assyrius captivos Israhelitas hac illac di-
spersit diversis locis, quominus ullum praestarent mutuum auxilium, neque collatis
consiliis de reditu illinc cogitarent. Sic etiam beatus David ait: dispersiones Isra-
helis congregabit; nempe ut dicat: dispersos eos hac et illac, praeter omnem spem
adunabit. Ft alibi: dicant qui redempti sunt,a Domino, quos redemit de manu ini-
mici, et de regionibus congregavit eos, a solis ortu et occasu , ab aquilone et mari;
ita significans fuisse illos multis locis dispersos. Ergo heic quoque dicit: hic qui vos
captivavit, et in alienam regionem deportavit, multis variisque vos sparsit locis; ne

΄

IN OSEAM CAP. XIII. 65
μὴ δὶ ταὐτὸν ἠἡϑεοισμϑύοι αὐδάκλησιν Ἐχήν τινὰ σοκοίητε" Vnrávorr δὲ uaA2v ὑ μῶν.
τὰ καχὰ XT) δῥαφόροις dnpupópon Tomos. ὁ

Ταῦτα εἰρηκὼς εἰς ᾿δαόσειξιν 4 τε δωνάμεως C αὐ Duo O^ ἥπερ ἐχρήσετο xar.
εἰντοῖν ὃ desees», Vnd. * Ἐπαΐξέ κύριος ἀνέμε καύσωνα ἐκ d ἐρήμε ἐπ᾽ ἀυτὸν., κὶ
ἀναξηρανᾶ τὰς φλέβας ὠντεῖ, xà) ὠξερημώσᾳ τὰς πηγὰς ὠστεῖ, Q πάντα ὠντεῖ τὰ exon
τὰ δχιϑυμητά. .» 'EzaüL γὺ aur) πολέμμον, A94 ἢ (6) vp βαβυλωνίων βασιλέα. ὃς
ὥσπερ ἔκ τινίθ.» πόῤῥωθεν κειμδύης χώρας, δίκξυ ἀνέμε καύσων(θ» ἀϑεθον ἐπελθὼν,
ὅλον ἀυτὸν ἀφανιᾶ dio" lo τε εὐπραγίαν ὠντεῖ, wj ὃ Tp προσόντων ἀγωϑῶν ἀφϑυ-
γίᾳν. εἰς ἐρημίαν μυεζᾳςήσας" κοὴ πάντα dY τὸ “«ροσόντο ἰσταῖ, wj πολλῆς ἠξιωμᾶμα d
ασεδῆς ἀφανιεῖ χαϑάπαξ᾽ «ej; jo τὸ, ποῦ ἣ d'un σε θάνατε, πᾷ τὸ weypoy σε ἅδη,
ἐπῆκται" dióm (Gk ἀνὰ μέσον ἀσλελφαῖν δγαςελεῖ" xd) τὰ ἑξῆς" ὥςε ἐξ dfe μέσου, τὸ
quoda, x&xpuziTa, Xaà ὀφϑαλ δ᾽ cov, δηλοιυῦτ( Ὁ» ὅτι ἡἤυήσεται τῶτο ὃ vu ἀυτοῖς
ἄδηλόν 623 τέως. Εἶτα ὁ δὲ τὸ κρᾶτίον ἀυτωῖν μοεζᾳ βολίω εἰρηκὼς, λέγᾷ πάλιν Y νωῦ
χᾳϑέξεσαν ἀυτὼς τιμωρίαν. | |

ΚΕΦ. IA"

« ᾿Αφανιϑησεται Σαμάρεια, ὅτι dyreem «eos rho ϑεὸν ἀυτὴς" ἂν ῥομφαίᾳ ππεσοιωῦ-
ται, ἃ τὰ ὑποήτϑια αὑτῶν ἐοϊαφιδϑησονῦ). x αἱ ἐν γαςρὶ ἀυτων y scu, δῥαῤῥαγήσονῦ...
Tóre μδὺ ὅν φησὶν ἐκᾶνα παρέξᾷ «vod. πᾶσων ἐλπίοῖα τοῖς γεφονόσιν αἰχ μία λώτοις" ene?
dé γε ἐκείνων xta (a Ae?) νῦν duri ἀπώλεια βαρυτάτη, ὑπὲρ ὧν ἐναντία εἵλοντο το Sud-
πολέμει γὺ ἐν πείρᾳ καίαοησον πικροτώτε, ὡς μήτε T ἔτι γωλακτόροφε μων παιδίων
ἔλεον ἐΐ) πολεμίοις» μήτε μέ T. γωυναικῶν Ὁ ἔγκύωγ" € ἐπειδηπερ ἀντὰς τῇ μνήμῃ

in eadem statione adunati solamen aliquod habere videremini; sed augeri vobis po-
tius aerumnam voluit in diversitate locorum constitulis.

Iam vero his dictis ob vim saevitiamque ostendendam, qua usi fuerunt adver-
sus eos Assyrii, prosequitur. ** Adducet Dominus urentem ventum ex deserto su-
per ipsum, et siccabit venas eius, et fontes eius desolabit, atque omnia vasa eius
desiderabilia. ,, Adducet ei hostem, dicit autem Babyloniorum regem, qui tamquam
ex aliqua longinqua regione, in venti urentis similitudinem repente superveniens,
universum Israhelem omnino delebit; eiusque prosperitatem , bonorumque affluen-
tiam, in vastitatem convertet; eiusdemque omnes facultates , et quicquid maiori
pretio habebatur, funditus destruet. Nam verbis, ubi ultio tua, mors? ubi stimu-
lus tuus, inferne? subiungitur: propterea hic inter fratres dividet, et reliqua ; ita
lamen ut intermedia sint verba illa: consolatio abscondita est ab oculis tuis; signi-
ficante propheta, eventurum illud quod eatenus latebat. Sed enim postquam ipso-
rum in meliorem statum dixit conversionem , loquitur rursus de mox-correptura
eosdem poenali calamitate. .

CAP. XIV.

** Destruetur Samaria, quoniam in Deum suum rebellavit. Gladio cadent; tum
illorum lactentes solo allidentur; et foetae ipsorum scindentur. ,, Tunc ergo, in-
: quit, praedicta beneficia insperato conferet Dominus captivis. Sed ante illud tem-
pus corripiet eos exitium gravissimum , propterea quod contraria Deo fecerint: nam-
que acerbissimum experientur bellum, in tantum ut ne lactentium quidem parvu-

9

NY 2.
p. 100.

p. 100, ἃ.

66 THEODORI MOPSUESTENI

, “.5 Y ΄“ 5 E] , 3 ^ ^ 5 2 ^
x9 alo jdpoov. duris κακῶν ἐσωφρόνισεν ἀντείρκως, ἀκολεϑῶν τῇ ἐπαιγγγίᾳ ἀῶ ἐν τοῖς
2 , 3 ? 3 »? cC P “ : 3 :
ἀνωτέρφοις ἐποιήσοιτο, icopópls ἀυτοὶς λύσιν T. λυπηρῶν μέωύων. ἐπάγ4. «- 'Ezigpa-
5; 1 1 ; E ? ͵ 2 , 2 6 3 / , 3 ^
Cn» Ἰσραὴλ «eos κύριον (Q9 vw ca, dion üdwmcae ἂν T ddikiaus σου. .. AAA 99
vuO dX γεῦσον «we? (Q) ϑτὸν, xu] vu. murü) doxouk ge ἀναλογισά (D ὑπὲρ ὧν ἠσέ-
» y lo: Ld 5 3 e iN 3.2 D : ἢ ; ja
Bac, εἰς ordo κατίσνεχθης ἀφϑένοαν" Q λαβὼν παρ᾽ ἐλπίσας TI. «Ὡροασεηχωκότων κακῶν
, 9, ^ A ^ , ^s , 5 , » ε
Tho λύσιν, ὅχιμελεϊ δα! λοιπὸν ausdu(s τῷ «ροσήκοντίθ». « ᾿Αγαλοόβετε MU. ἑαυτωΐν
γ4 ἃ Li ; A i] € D » 5 [2] uide , n
λόγες, € ὄχισράφητε eos κύριον ἃ ϑεὸν OM clause uro , dudace, πᾶσαν ἀφαμρᾶν
c , " L » “ t » 3 D ' E
aA Tia ὅπως μὴ λάθητε ἀσικία». (ἃ ἵνα λάβητε dou. ,, Τοιότοις δὴ τισὶ «πρὸς ἀλ-
λήλους aencud τοὺς 209015, d) ὧν γούσετε μδὺ ὅλοι dY ὅλων oes ϑεόν- ἀναμφίβολον
NU A , ^. y. E] ^ c 1 c , 5 , » U ' »/
ἢ ἕξετε T mier. τὸ πάσας ἀφαιρεῖν Op τὰς dapes ἀντάρκως Cody (() ϑεὸν, εἴπερ
a c ^ S € , 5 3 ev , 5 e c , λ 5
ὅν ὑμκᾷς Me (tun 204a Gori τοῖς συμβαένεσιν ἴοι κακοῖς" ὡς ἂν μηκέτι eese. ἀσέβειαν

γάθοντες, ἄφϑονον ἔχοιτε Tj ἀγαϑῶν avg. Θεοῦ T χορηγίαν" € eese. πάντες ἀλ-
, e

An20u, οδηἑενεκεῖς avr co ὕμνοις xg) τὰς εὐγαραςίας ὑπὲρ a) ὑπαρξάντων. ὑμῶν δπο-.
οοιυῦα! κῳλώΐν. |
* "Aayáp οὐ μὴ σώσῃ ἡ κᾷς. ἐφ᾽ ἵπσων οὐκ drago Jue , obwém οὐ μὴ εἴπομϑυ,
€ € p ^ c Ν M "V 9 ' ,
ϑεοὶ ἡ δ! τοῖς ἔργοις T) χήρῶν WI. ,, Οὔτε 39 d. τῷ dosvetou λοιπὸν σδεησόμφεϑα βοη-

ϑάας, ἀνώτεροι κα ϑεςῶτες ὠντ δὰ vlo ϑείαν κησίεμονίαν" Ure Vamos χρησεί ψϑροι. γεύ-

σομδυ «es Qu'ylu- πάρεςι γὸ ὃ βοηϑῶν ϑεός: πόῤῥωθεν ἢ ἐσόμεθα (ἃ di πλάνης Cx vie
λοιπὸν. ὥςε vu τσαρ᾿ vj γινομᾶνα. ϑεοὺς ὀνομάζειν. * "Om ἐν σοὶ éAenad ὀρφωνόν.. -.
Ἐπιμελῆϑε di Qu τῆς εἰς ϑεὸν εὐγνω μοσυύης., καὶ τῆς εἰς οδὺ" “δεομδόους συμπαϑείας.
* Ἰάσομαι τοὶς κα οικίας. ἀυτών. ἀγωπήσω ἀντὸς διμολόγως. ὅτι ἀπέςρεψεν di ὀργή μα
ἀπ᾽ ὠυτών. ,, Ei 99 δὴ τοιαῦτω φησὶ ποιᾶς, ἀκέσῃ T OG ζαῦτα ἐπαγζελλομᾶμε τὲ αἷδὲ

lorum miserturi sint hostes, neque mulierum gravidarum. ρα vero postquam eos
eventurorum malorum commemoratione satis ad modestiam composuit , nunc pro-
missioni insistens quam in superioribus fecit, futuramque ills molestiarum. solutio-
nem portendens, ait. ** Convertere, Israhel, ad dominum Deum tuum, quoniam
infirmatus es in iniquitatibus tuis. ,, Age iam, respice modo ad Deum; et volun-
tatem eius considerans, in quantam veneris ob delicta tua infirmitatem cognosce:
et cum insperato incumbentium malorum solutionem sis nactus, da operam ut de-
bitis officiis in posterum defungaris. ** Tollite vobiscum verba, et convertimini ad
dominum Deum vestrum. Dicite ei: potes omne auferre peccatum: ut ita non assu-
matis iniquitatem , sed capiatis bona. ,, Hos quodammodo sermones inter vos mu-
tuo serite , quibus omnes per omnia ad Deum tendatis: certaque fide credatis posse
Deum vestra omnia peccata delere, si certe vos paenitentes in conüngentibus vi-
derit calamitatibus: atque iam omni impietate omissa , uberem impetrabitis bonorum
a Deo largitionem. Simulque invicem exhortemini, ad. perpetuos illi hymnos et gra-
tiarum actiones ob ea quae possidetis bona, attollendos. TT

.** Assur non salvabit nos: super equos non ascendemus: haud ultra dicemus
opificiis nostris, dii nostri estis. ,, Non enim Assyrii deinceps indigebimus auxi-
lio, facti iam ei superiores ob divinum patrocinium..Neque equis utentes ad fugam
spectabimus : adest enim auxiliator Deus. "um et ab illo errore procul postea eri-
mus, eos quos ipsi fecimus, deos appellandi. * Quia in te miserebitur pupilli. ,,
Date operam ut una cum benivolo sinceroque erga Deum affectu , egentium quo-
que misereamini. * Sanabo habitationes eorum: diligam eos manifeste , quia aver-

IN OSEAM CAP. XIV. 61
^ N ^ Mv , , , ' ' »/ 3, E" 5 - 3 ,

c3 κρὴ ποιοιοῦτίΘ.»: x, ὅτι ᾿δστοσῳσᾷ μδύ σοι τίω παλαιὰν οἴκησιν ὅλη τὴς ἀυτῆς GEuciac-
Ἰσίω di κοὶ διμοίαν αἷδὲ πάντως ὅχισάξεται ὃ ἀγώπάν, ἅτε πᾶσαν üpyho ἀφελὼν ἀφ᾽
4f. «« ΓἜσομαι ὡς dporO- τῷ Ἰσραήλ. ., Οὕτως ἀυτὸν ὀκξῥέφων τῇ wap ἐμοῦ xude-
κονίᾳ, ὥασσερ 1| δρύσί(θ» ὀκξεφειν εἴωθε Giu" καρπᾶς. ** ᾿Ανθησᾷ ὡς; xeivov. ,, ᾽᾿Ἔπίοίοξος
teu opo πᾶσι. * Καὶ βαλᾶ τὰς ῥίζας ὠντεῖ ὡς ὃ Λίβαγίθ». .. Εἷς πολυπληϑίαν fon-
εἰώση, d'inlo ὀκάνου ἢ x&dpois ςενοχωρεράμου. ““ Ποραύσονται οἱ κλάδοι aurd. ,, Ἔκτα-
θήσονται ὅλὶ πλᾶςον εὐωράγίας οἱ CE ὠυτεῖ. «« Καὶ ἔσει! ὡς ἐλαία κατάκαρωίθ», xg) ἥ
ὀσφρασία ὠντεῖ ὡς λιβάνου. .. Αὐτὸς τὲ δζᾳ, τῆς ἐμῆς κησὶεμονίας ἀεὶ ϑάλλων igo τοῖς
καρποῖς, Q λιβανωτῷ οδίκίων ἡσδὺς τοῖς ἀκέουσι τὰ aei ὠντεῖ ἀγαϑέ. ** Ἐπιςρεψουσι x;
χαϑιοιεῦται "Uno vla) exero durd , € ζήσονται» 1 ςηδαχθήσονται. σίτῳ. ,, ᾿Επαν ιϑόντες
δ πολαύσεσι T οἰκέίων, καὶ fa μϑυοῦσι ἄφϑονον E, καρπὼν ἔχοντες τῇ ἐμῇ κησεμονίᾳ ἢ
χορηγίαν. ἐς Καὶ ὠξανθήσᾳ ὡς ἄμπελος τὸ JA μόσιωυον durd* ὡς olv(O- Λιβάνε"., Οὕτως
ἡδὺς ὧν C «Ὡροσίωὴς vois δρῶσιν, ὡς ἄμπελ(» τὲ ἀνϑᾶσει,, (ὃ οἶν(Θ» 6 xD τὸ 6,O- 7
Λιβάνε γιγνεῶς eio Sunc. ,

« Tg "EQouij, m dur) ἔτι (ἢ εἰδώλοις; ἐγὼ ἐταπείνωσοι ἀυτὸν. καὶ ἐγὼ χατιθζύσω
usov. ,, Οὐκέτι dV σοι κοινωνίαν οὐ ἢ μίαν «ροσῆκεν €?) «ὡς τὰ εἴδωλα. ἐπειδὴ μὴ
di δεηϑήση τί ὠκέίνων" ἐγὼ γὸ ὑπὲρ τῆς ἰδὲ ὀὁκᾶνα ασεσῆς σὲ ταπσεινώσά αἰδαβαλῶὼν,
με μεληϑέντα δι d παλαιᾶς dvidaza εὐώοᾳ μίας. “Ως ἄρκουϑ0- πυκαζουσει c£
ἐμᾷ ὃ καρπὸς cà εὑρήσεται. » Ἐπειδὴ &a9uAs; 621 τὸ dévdbov τῶτο, λέγᾷ ὅτι ὡς ὠκθῖγο
dfe παντὸς Y Ox T φύλλων € woo , ἕτως ἔσονται (ἃ ὅτοι dieci T ἀγα ϑῶν ἔχοντες
T ἀφϑενίαν, ὧν ἀυτοῖς δὰ d ἐμῆς κησεμονίας δχόλαυσις «eesoten; ᾿Ακολέϑως ἢ πᾶσι
τότοις ἐπήγωγῆυ. ὃ τοροφήτης. «« Τίς σοφὸς, καὶ σι" ἡσή ταῦτα; ἢ συωνετὸς, καὶ γνώσεται

sus est furor meus ab eis. ,, Si ita, inquit, te gesseris, audies Deum haec promit-
tentem alque facientem, teque in antiquum habitaculum restituentem cum potestate
eadem: aequalem denique similemque priori erga omnes ostendet amorem, quo-
niam omnem iram suam a vobis avertit. ** Ero quasi ros Israheli. ,, Sic illum mea
cura nutriam, ceu ros fruges alere solet. **.Florescet sicut lilium. ,, In honore apud
omnes erit. ** Mittet radices suas quasi Libanus. ,, Excrescet in multitudinem ,
haud secus quam ille cedris densatur. ** Ibunt rami eius. ,, Dilatabitur prosperitas
nepotum eius. * Et erit quasi olea fructifera, et odor eius quasi turis. ,, Ipse ob
curam meam semper fructibus pullulabit, et turis instar suavis erit audientibus pro-
speritates eius. ** Revertentur atque sedebunt sub umbra eius: vivent et roborabun-
tur tritico. ,, Post reditum fruentur rebus suis, ac perseverabunt uberem habentes
a mea providentia frugum largitionem. ** Et efflorescet quasi vitis memoriale eius,
et quasi vinum Libani. ,, lta suavis erit et iucundus spectantibus, ceu vitis flo-
rens, et ut vinum quod in Libano monte gigni solet.

** Éphrammo, quid ei ulterius et idolis? Ego humiliavi eum, et ego roborabo
eum. ,, Nullam iam tibi esse communionem cum idolis decet, quia nec illis prorsus
indigebis. Ego vero, qui ob illorum studium te humiliaveram, postea paenitentem
veteri prosperitati restitui. ** Sicut iuniperus condensa, ita fructus tuus ex me in-
venietur. ,, Quia haec arbor semper virescit, ait: sicut illa semper foliorum coma
frondescit, sic et istos fore in perpetua bonorum ubertate, quorum usus eis a mea
. providentia continget. Consentanee vero his omnibus, addit propheta. ** Quis sa-

iens. et intellicet ista? quis intelligens, et cognoscet haec? quia rectae viae Do-
P : 5 4 8 , - q
*

. 19}.

. 192.

. 10,

p. 103.

Á

68 THEODORI MOPSUESTENI
5 $ v ^ ^ € n 2 1 ^ ς
dur; ὅτι εὐϑέϊα) a) do] T xvera, C digo πορόύσονται ἐν ἀνταῖς. .. ᾿Αλλὰ γὸ ὄντως
» 5 , $ M * : , L3
ἄν τις ᾿δποφαέγοιτο σοφὸν (ὃ σωωετὸν 6j) (Q) T. εἰρημδύων ἔχοντα Y. yrdlow , 2j αἷδὲ ταῦτα

ιν 3 3 s ^v -"
ἐασεοσακότα. ἀφ᾽ ὧν clés κεγωρασμᾶμες τὰ ἀυτὸς τῇ χακᾷ (Q σσεσδῃὴ μιετιόντας τὸ χα-

20r, ἐν ἀπειλλαγῇ μδὺ Ὁ deovav , ἐν ᾿Σαπολαύσᾳ ἢ καϑιςείναι d κρεϊ τόνων" ἐπεισδῆπερ

ἅσσαντω τὰ Cd TÀ ϑεοῦ ρα ππόμδυα, ópSéurr Q» γέμφ πολλῆς, MÜ. ἧς sg) τἥαίουσιν
ἐπάγᾳ τιμώρλων" κα) με μμελομδύες., αἰδισώζειν ὅχίςαται" συχαίες τε ᾿δ)ὺποφαένοιτο΄ ἄν τὶς
οὗδὺ- ἐν τότοις ὄντας. ἃ oE ἑκατέρα, τότων ὠφελεῖ γα! ngu μϑμες" xj σωφρονεςέφφις μδὺ
ἐν ἢ τιμωρίαις γινομδύες. εἰς φοφῥοπίὼ ἢ ἀρετῆς λαμβάνοντας d) Co di Me(z μελάας
φὩεοσγνορϑϑων ἀγωϑῶν $ δπόλαυσιν" ἀσεβεῖς d* ἂν ᾿δ)'ὺοφήνοιτο γχ πάντα χοὴ πανζρίων
ἀξίες κακῶν ὁκείνους, οἱ μησὲν ἰρύουσιν τότων, τῇ φρὸς τὸ χέϊθον “«οροςετηκότες ῥοπῇ.
καὶ σιωνιέναι δὰ τῶτο “ “δεόντων ἀσὲν οἷοί τε ὄντες. Ἕρμάνάα ᾿Ωσηὲ τῶ esq.

EPMHNEIA ΙΩΗΛ TOY ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂.

ll. μδὺ ἡμῶν 38 μοχαρία ᾿Ιωὴλ τῷ “Ὡροφήτε τῆς ouphlodas ἀπάρξαδγω νωῦ-
ἔς! ἢ υἰσύϑεσις ὠυτεῖ dy) λόγων. κοινῶς εἰπεῖν, v κοὴ πάντον 3j) “ροφητῶν, τὰ GOL (Q)
λαὸν éco dun. μίωυύειν ἐαπσεοϊακότων , X2 τὰ ἔγοηνομδύἑων ἀντοὶς αἷδὲ τῶτο "T ὧγμε πνοῦ-
uer» χάριν: ὧν ἀρχὴ μδὺ γέρονε. καϑὰ χαὶ «ρότερον tolo , ὃ μαχάφι(θ» Δαυϊεὶ'
πάλαι χρὴ «Φρόπαλαι κοὴ πολὺ «re? πὶ Tj) «ρωγ κοίτων ὀκβάσεως ἅπαντα τὰ «ἷδὲ (ὦ
λαὸν 60 p), Y dfe qoous χαρὰς eipmta τὸ ἀνυτὸ (ἃ co od. dj) λοιπῶν ἐγίνετο φοροφητών
τὰ παρ᾽ ὁκείνα «ve? πολλῶν ῥηϑέντα χρόνων ὕςερον λεγόντων. C Φφερὸς ἀυτῇ γε τῇ
vy φῳραγμιώτων ὀκβάσᾳ μικρᾷ" ὡς ἂν ὁμᾷ τὸ q') “ορρειρηρδῥων «ἔσο μμιμνήσκοιεν ὥπαν-

mini , et iusti ambulabunt in eis, ,, Reapse exploratum est , illos esse sapientes atque
intelligentes, qui praedictarum rerum scientiam habent, et earumdem studio tenen-
tur; quarum praesidio seiuncti a vitio, et virtutis participes, deteriora vitabunt, et
fruentur melioribus. Nam cuncti Dei actus rectitudine mülta redundant, qua diri-
gente peccatoribus quoque poenam infert; et postea paenitentes , salvare scit. Tam
vero iustos illos esse compertum est, qui hoc vitae genere sunt, et utrimque iuvari
sciunt: qui modestiores a castigationibus facti, hortamentum sibi ad virtutem 1udi-
cant, bonorum post paenitentiam impetratorum usufruetum. Impios autem esse con-
stat omnino, et quibuslibet malis dignos illos, qui nihil horum cognoscere valent,

ob constantem suam ad vitium inclinationem ; et propterea quicquam honestum ac
- debitum intelligendi haud compotes. Commentarius in Oseam prophetam ( explicit. )

COMMENTARIUS IN IOHELEM PROPHETAM.

| P RP nobis est beati Lohelis explanationem nunc exordiri. Ést vero sermo-
num eius argumentum, ut generaliter dicam , idem quod omnium. prophetarum ,
eventura populo praedicere satagentium , pro collata ipsis hac in re sancti Spiritus
gratià: quorum prophetarum primus, quemadmodum retro aiebam, beatus David
olim , immo valde antiquitus, et multo ante rerum exitum, cuncta populo diversis
temporibus eventura edixit: quod idem a reliquis etiam prophetis factum est, qui
antiquiore admodum tempore ab illo dicta, posterius adfirmarunt, paulo nimirum
ante ipsarum rerum eventum: ut simul et de praedictis admonefacerent omnes, et

IN IOHELEM CAP. I. 69

Ὡς, καὶ dY sino éco ua, λέγοντες. T eepapn dli lobos 3 δ ἀλήϑειαγ' δῥαφόρφον.
σὲ ὄντων , x2) X ὀζαφύρες συμβάντων καιρὸς Seda ἃ Tu Max eio esu spa μῶν
εἰ noa um ἀναγκαίως E φοροφυητοῖν ἐχᾳς(Ό» x» m» τὸ πλεῖςον κεῖνα Φαίνεται
λέγων. ὧν ἐγζύϑεν ἐπ᾽. avrov f ἔκβασις ἐδουλῶτο᾽ φεαγμιώτων" σωυῆπῆον 7 ἔκ τινος ἀκο-
Asics ὄψι TETO /0e9459 400i. καί τινὰ T- 40) τῶτο dro uia . εἰ enda eld καὶ τὰ
ἀυτὰ τοῦ μακαθίῳ Aauid" ὃ y & μαχοίβλος Ὦσηξ vU αἰῶ τε T ᾿Αασυρίων x Βαβυ-
λωνίων ὕφερον qe (ζὃ λαὸν ἐσόμδυα λέγ. σωφρονίζαν ἀυζοὺς τῇ μνήμῃ araeg ply Q-
ὠκάνων" ὃ j "len epunro) μδὺ καὶ ἀμτθὰ qi amv, ἅτε καὶ xj (Q) ἀυτὸν καιοὸν τῷ
"Qon γεγονὼς. ἃ oe. iJ εἰντον εἰπεῖν d 17 Σποκάλυνιν 3 T πνοῦ ua mxbo ὅλιτέξαμ-
Mp Q-- “«ροςίϑησι d$ κοὶ τὰ ju lo ro Βαβυλῶν» émayodoy εὐθὺς àv (ois 2420Vóra-
ὁπἀοίκα σκυϑικὸν μδὺ ἐϑνί(Θ» ἀυτῆς ἐπελήλυϑεν» ὅπερ ὅν οἱ Q4 ἃ Τὼγ ὀξῆρχον.» ὦ ἄρ-
δίων ἅ ἅπαντας ἡπολέστῳ βουλόμῆνον" ὦ ὠφϑησαν di οἱ ἰαοίπῖοι τῇ ϑείᾳ συμβία LL neis
ὀκείνων" εἴρηται ^ καὶ «eA τότων τῷ μακαρίῳ Δαυὶσ' ἐν ψαλμοῖς.

ΚΕΦ. Α΄.

ec Ay (G- κυρία. ὃς i9)yun2u ees Ἰωὴλ 7 Βαϑεῆλ. .. Πρφοραφὴ τὶς 621 G αὕτη
«ἰϑδαπλησίως τοῦ Ὡσηὲ, δηλοῦσει ὅτι cE Σποχαλύψεως τινὸς ἐγίερονήας uut) , Saber
xiy& duoc MA τὰ ἑξῆς, εἰς ὠφέλειαν σιυτεΐνοντα T λα. «€ ᾿Ακόστωυτε AC οἱ Ὡρεσβύ-
Tép0l Q évonouds πάντες οἱ κατοικᾶγτες T γῆν» εἰ γέγονε τοιαῦτῳ ἐν $ ἧκε eis UU. ..
"Qs ἂν ῥαϑυ μότερον deno dus qi τὰ Aegoadua., dieysioay Td φόβῳ 7T T μάυυομδῥων
παρᾷται, ὥςε κοὴ «peso oy aur qj λόγων €/) T ἀπαλίω: ees ἅπαντας δὴ. qua ,

Gbo- rho γάῶ οἰκξνίᾷς τῆς ἐπαγ[ελίας ποιῶμαι (QN) λόφον" xU) «»e9 ? vp ἄλλων «εοὸς

ea iam in proximo esse adserenles P valiciniorum deimonstrarent veritatem, Quum-
que varia essent, variisque contingentia temporibus, quae a beato diximus praedi-
cta Davide; necessario unumquemque: prophetam plerumque.ea dicere apparet, quo-
rum sibi propinquior demonstrabatur exitus. Connectebant autem, consentanea qua-
dam rei serie ad id deducti , nonnulla etiam posthine futura, sed haec ipsa ἃ beato
Davide dicta. Beatus itaque Oseas quae ab Assyrüs ac Babyloniis eventura poste-

p. 104,

rius populo erant, dicit; emendare hunc connitens rerum illarum mentione. Iohel |

vero easdem ipse quoque res commemorat; quippe per idem tempus vivens quo -

, Oseas, atque in eodem argumento versari spiritali revelatione permotus. Addit etiam
quae post reditum Babylone statim Iudaeis contigerunt, cum gens scythica eis su-
pervenit, cuius dux Gog erat, omnesque funditus extinguere volebat. Ceteroquin
Iudaei, Deo suppetias ferente, victores extiterunt: qua de re beatus quoque David
in psalmis verba fecit.

CAP. I

* Verbum Domini, quod. factum est ad. Iohelem. Bathuhelis filium. ,, Hic pa-
riter titulus quidam est, aeque ac apud Oseam, demonstrans prophetam ex reve-
latione ipsi oblata divinitus commotum , quae sequuntur dicere ad populi utilita-
iem directa. ** Audite hoc senes, et. auribus percipite omnes habitatores terrae: si
facta sunt talia in diebus vestris. ,, Quasi ad dicta audienda segniores, excitare
. praedictionis terrore conatur; quare et initium verborum suorum capit a minis. Ad
omnes certe , inquit, terrae incolas praedicationis sermonem instituo, in primis vero

p.

106.

σι

10- THEODORI MOPSUESTENI

N

οὖν: ἐν ὑμῶν bd i d καὶ m Ὁ πλέον. εἰσίεγαι δὰ ὦ, μακρὸν. ὀφείλοντας χρόνον εἶ
dé τι Τοιοῦτο γεγονὸς; n x? ὦ ὑ ὑμέτερον queo , ἢ YD δ T ὑμιοτέρρν πατέρρον δγίςοιϑε,

ὅποίω δὴ vu ὑμῶν ἐποίσᾳ ὅτος, $71 Hen d 4p oA dva p opp Q- TÀ χρόνῳ ὠνεχό-

AQ 7 ἢ μηκέτι» ἐπεὶ μησὶν ὑ ὑκᾶς ὧκ πῆς ἀνεξικακίας ὠφελωρδύες ὃ δρᾷ.» (ρωῤαντίιον μδὺ
15] xg «vegoriorras 621 τὸ Asien. e Περὰ αυτών (ois τέκγοις 977708 dmn , e. T
τέκνα Cu (oic τέκνοις αἰτεῖν. € Q τὰ τέκνα ὠυτωΐν εἰς ἡδνεὰν ὃ ἑτέραν. »» Τοιῶτο γὸ δὴ ἣν
νυῦ Sm omo δύων ὑ ὑμῶν τὸ Heo Qs κακῶν, Gs σεὶν Uds D ded vov T T οἰκείων
εἰς GbU- μετεσσοτα c'era, 5 γνῶσιν, iv ἡ 39. πραγ μιώτων καινότης τῇ ἀκοὴ σω-
φρονίζειν ούνωιτο. κἀκείνοις.
ἐς Τα χατώλοιπα τὴς κάμπης κατεφαρῆυ ἡ ἡ dxeig xg) τὰ κατώλριπα τῆς àxeid'O-
κατεφαγῆυ ὃ ὃ (dpgy Q-- καὶ τὰ κατώλοιπαι τῷ Bye κατέφαγω n ἐρυσίβη. m Τεοπικῶς
βόλεται τὰ ir puse ἀυζοὶς εἰπᾶν xgua- x) ὡς dd (ois u? ῦτα τὰ eesTien ἐπε-
τείγετο" ἐλήλυϑε μδὺ 2o φησι Θεγλαφαστεὲρ ὃ. Ὁ ᾿Αοσυρίων βασιλεὺς. ὃς dixlo κάμπης.
ἀκ ὀλίγα Mm τὴν πρεοσηκόντων ouv ἐδηωσεν' μετ᾽ ὁκεῖγον Σαλμανασερ ὥσπερ ἀκρὰς
τις πλέον δ ινεμηϑεὶς τὰ ὑμιέτερα" ém^ ὠκείνοις Xerva pd p. βρέχε ο κίων κοινὸν ἄφανι-
σιμὸν ἐπαίγων T Jen. φυλαῖς "IcegnA- Par Auer ὥ ὥασέρ τις ἐρυσίβη «696 (ois λοιποῖς ὃ
βαξυλώνιθ», ὃς Q οὗὺ- τῆς ᾿ἸΙεσαίας λᾳαβῶν. κοινὸν ἁπαίντων ἃ αἰχμῳλωσίας πεποίηκε |
τὸ κακόν" eir τί βόλεται τέτων ἥ μάώυσις: ec ᾿Ἐκνήνατε οἱ μἱθύοντες cl οἴνε ὠυτών., 1)
κλαύσατε πᾶντες οἱ πίνοντες οἶνον εἰς μόϑίω. ὅ ὅτι ὠξῆρται ἐκ sour UO εὐφερυώῃ
χρὴ pee? » Αποϑεῶςφ δὴ rho MED, ὑφ᾽ ἧς κρτηλῤμῆμοι vun e Tho «»c$6 τὸ χεῖξον
ῥοπίω, ot dt ,guwopiy ἐϑέλετε τὸ doy: xo) μετεςητε εἰς δάκρυα x2) ϑρήνους, εἴ πως τῇ
με μελέᾳ ὃ παλαιὰν δποσμήξετε μέϑίω" ἐπειδὴ γὸ οὐκέτι ipo ὑμκᾷς xg] eüppui-

ad seniores, qui plura scire ob suam longaevitatem dini rogo, inquam, an par
aliquid. vel aetate vestra vel patrum vestrorum contigisse sciatis, quale nunc vobis
Deus facturus est, qui longo quidem tempore vos sustinuit, sed iam diutius non
tolerabit; quia nihilo vos meliores ob patientiam suam effectos videt, immo. contra
in deterius etiam ruentes. ** Super hoc filiis vestris narrate, et filii vestri filiis suis,
et filii eorum generationi alteri. ,, Tanta enim est eventurorum nunc vobis malo-

rum magnitudo , ut vos oporteat per successores vestros ad posteros notitiam trans-

mittere, quó rerum gestarum novitas illos quoque modestiores possit efficere.

** Residua erucae comedit locusta , et residua locustae comedit bruchus , et re-
sidua bruchi comedit rubigo. ,, Figurate vult superventura ipsis dicere mala, et
quod semper priora posterioribus augebuntur. Venit enim, inquit, Theglaphasar As-
syriorum rex, qui erucae instar non paucas rerum vestrarum partes pessumdedit.
Post illum Salmanasar, ceu quaedam locusta magis adhuc vestras opes depopula-
tus est. Deinde Sennacherimus'quasi bruchus generale exitium decem tribubus in-
tulit. Postremus omnium tamquam rubigo supervenit babylonius ( Nabuchodonosor )
qui ludaeae quoque incolis captis, communem fecit captivitatis aerumnam.. Porro
quid sibi vult harum rerum denunciatio? ** Expergiscimini ebrii ex vino vestro, et
plorate omnes qui bibitis vinum ad ebrietatem: quia ablatum est ex ore vestro gau-
dium et laetitia. ,, Pellite ebrietatem, qua nunc occupati, propter vestram ad vitia
proclivitatem, quod factu opus est haud vultis conspicere: et ad lacrymas ploratum-
que convertimini, si forte paenitentia antiquam abstergere poteritis ebrietatem. Nam
quia gaudere vos ulterius atque laetari non sinunt casus, melius est paenitentes

IN IOHELEM CAP. I. ra

γεᾶδαι τὰ συμβισόμδυα ἐᾷ. ἄμεινον εἰς με μέλειαν τω τε Spire. Agnouda, C τοῖς du-
κρυσιν ; ὡς ἂν ἐντεῦθεν xouQic 406 τις ὑμῶν ἡϑύοιτο δ κακῶν" εἶτα μέωυυων ὑπὲρ ὅτου
cim φησίν.

"Om ἐϑν» ἀνέβη Gon τίω l2 μου io veov χρὴ dvaeiSyaGr οἱ ὀσδόντες ὠυτεῖ,
ΩΣ x2) αἱ μύλαι rd; ὡς σκύμγα ὠυτεῖ. .. ᾿βσδμλύϑαν, 29 τῇ ape τῇ ἐμῇ πο-
Auot πολλοί Te xg) d'uua Tol, οἱ λεόντων οὐσὲν ἀφεριίκασι, τοῖς doni καὴ ἢ μύλαις T
οἰκείαις καΐασφαπόντων τε E aptent Y κτηναΐν qui ἐμπίηϊοντοι. ἕ ὅτως ἀφανί-
ζοντές τε κοὴ χειρέμδροι τοῖς ὅπλοις. “« " ESvro Tho “ἄμπελόν με εἰς ἀφανισμὸν. κοὴ τὰς
συκᾶς μου εἰς Guys Mov. 55 Πάντα $ Ἰσραὴλ» ὃν ἀμπέλε dixho qeidmv, Q δὰ
τῆς ὄπιμελείας ἐγκαλλωπίζων τῆς ἐμῆς. ἠφάνισέ, τε καὶ ἀπώλεσε παντέλαἷϊς cub * ἐν
μέσῳ συκαζς ἃς συν iter ἁπάσας" aires, ὃ βέλεται οὗν: ἐν ἀυτοῖς ὑπερέχοντας
πλότῳ τὲ καὶ duong, ὧκ τῷ τὰ τοιαῦτα dba ὑπερφέρειν dA qurudy τῆς ἀμπέλου
d'oxdy, «« Ἐρούνών ibxa “ὕνησεν ἀυτίω, χρὴ ἐῤῥυψεν" ἐλόύκασε τὰ κλήματα ἀυτῆς. »
Πῶσαν àurlo por Gywg ἀνεασωσέν τε e εἰς αἰχκαλωσίαν dnas , ὡς pndiy
ἀπεδικέγαι πάντας κλημάτων Ado ey toy τὲ κοὴ ξηρ ἀψϑέντων παντελαΐς Do τὸ τί
ἄμπελον ὀκασα S ay. ec Θράυλσᾳ ej; e ὑπὲρ dole eus Ce LO un gui on
(€ ἄγρα ἀυτὴς δ παρϑενικόν. » Τότε τῆς «ovo Mite αἰδϑήσονται. « οἰκείας. xg) e
MAY Ay γόύσεσι «ess us v ϑράύων. ἀνακλαυσμδύοι τὰ συμβεβηκότα ἀυτοὶς κακά"
ἀχ ἥτίον ἡ usi γεωςῚ σωναφϑ dau φρὸς γεΐμον- εἶτα dO gov ποβαλέσαι (ὦ ἀνέρα,
ἡ βαρύτερον τὸ πάϑ» πῆς ἀφαιρέσεως ἐργάζεται à ἡ ὀξύτης. «- ᾿Ἐξῆρται, ϑυσίω C «σπονδὴ
ὧξ οἴκου κυρίου. " Ἐνζαῦϑα φερδήλως τὰ ὑπὸ aj βαξυλωνίων φεϑεσ popa ἀυτοῖς
plas καχᾷ" τότε " ἐπαύσειτο ἣ ἐν τῷ yaQ T : ϑε ense μδύη λατεργία, ὁπέυΐχα τὸν
τε οἶκον ἐνέωρησεν ὃ βαβυλώνιος. (ἃ GEo- Ud αἱ πόλεως αἰχμαλώτες ἔλαβεν ἅπαντας.

ν

ἢ

ploratu lacrymisque uti, ut hinc vobis levatio aliqua malorum contingat. Deinde
significans quamobrem haec, pergit dicere.

** Gens enim ascendit super terram meam fortis et innumerabilis: dentes eius ,
leonis; et molares eius, ut catuli leonis. ,, Supervenerunt regioni meae hostes multi
ac. validi, a leonibus nihil differentes, qui dentibus suis molaribusque conterunt
atque consumunt quaecumque obviam fiunt animalia. Sic nimirum hostes armis suis
invadunt atque devastant. ** Posuit vineam meam in dissipationem , et ficulneas in
confractionem. ,, Universum lsrahelem , quem quasi vitem colebam , meaque cura
ornabam, destruxit funditusque perdidit, cum interpositus ficulneis, quas omnes
confregit. Vult autem innuere eminentiores inter [srahelitas divitiis atque potentia,
quoniam hae arbores extolli supra vitis plantas videntur. ** Scrutando scrutatus est
illam , albos fecit palmites eius. ,, Totam illam invadens sic evulsit et in servitu-
tem abduxit, ut-captivi homines nequaquam differrent a palmitibus albescentibus
planeque exsiccatis postquam vitis subversa fuit. ** Planget ad me plus quam sponsa
sacco accineta super virum virginalem suum. ,, Tune iniquitatis suae sensum per-
éipient, et cum magnis ad me respicient gemitibus, quae ipsis evenerunt mala de-
plorantes; haud secus quam mulier nuper nuptiis copulata, mox repente privata vi-
ro, cui graviorem facit dolorem privationis celeritas. ** Ablatum est sacrificium et
libatio de domo Domini. ,, Heic manifeste eventura a Babyloniis mala significat :
tunc enim desiit solita fieri in. Dei templo liturgia, cum et aedificium combussit
Babylonius , et cives omnes captivavit.

p. 197.

9.
p. 108.

yp. 109.

p. 110.

THEODORI, MOPSUESTENI

-t
No

οὖς * Πενϑαῖτο οἱ ἱερεῖς οἱ λειτερηοιεῦτες ϑυσιαςηρίῳ , ὅτι erm umen oir (Os , a En-
ecv9n. οἶνί(Θ». ὠλιγώθη ἔλαιον. χατησιυύϑησαν γεωρροί" ϑρίυεῖτε κτήματα ὑπὲρ πυρᾶ
καὶ κριθῆς.» ὅτι δ)πόλωλε Ῥυγητὸς cl dopt ἡ Gas AQ» ὀξηράνϑη. Q ovid] ὀλιγώϑη-
σαν" ῥοιὼ xd φοίνιξ (ἢ μῆλον xd) πάντα πὰ ξύλᾳ τῷ ἀγρᾷ ἐξηράνθησαν. ,, ᾿Αρμιότίων
μδὺ ou τοῖς ἱερατόύεσι τῷ ϑοσιαφήράῳ ὃ ϑρίθί». ὅτι παντελὴς ἀφοοία χατέχή τὰς
πεοηάσας, ἀφ᾽ ὧν τάς τε ἀπαρχὰς (ὃ τὰς σεκατιὰς κομιζόμϑμοι, dj) ἀνωγχαίων εἶχον
rho ἀφϑονίαν: ἀρ κότίων ἢ ὄχ ἥτίον Sph2 καὶ τῇ γῇ πάντων ἀφῃρημϑῥῃ Y. καρπῶν"
ὡς Q τοῖς γεωργᾶσι T "yo, αἰχυνίευ᾽ ἐντεῖϑεν αἰδεγίγνεᾶδα!. ὅτι δὴ ποπόνηχασι url
καὶ πᾶσι d τοῖς Ü7ri τῆς γώρως κτήμίάσιν ὁμοίως. ὅτι μή τε dh) πὸ γῆς γγνορδμων,
μήτε δ ἂν σένορεσι τικτομδῥων εἰσκομιζόμϑμόν m X1 τὸ εἰωθὸς εβωνατὸν id'dy. «« "Om
χκατήλωναν χωρὰν οἱ dol Tj) ἀνϑρφπων. .. Ἵνα εἴπῃ ὅτι μησενὶ «ρόσεςιν ἀφορμὴ TÉ
χαίρειν» αἰδοιωυο ϑύοις εἰ μὴ πένϑοιεν δ] τοσξζοις χοὴ τηλικέζοις χα κοῖς" δρᾷ παντων δὴ
τότων ἀκαρπίᾳ βαρυτάτῃ χατειλῆφϑαι d'ixvoci 9j). ἰσρᾳαηλιτων τὼ χώραν, ὡς €f) d-
πλοιιῦ τὸ κακόν" πολεμίων τὲ ἀυτὰς δῥατιϑέντων τὰ χάφαςα , qu) τῆς γῆς πᾶσαν doyn-
cujns τὴν καρπῶν τίω φοράν" τί οὖ δλὶ τότοις: |

* ITeesCooucoe 3g) sózr Tec οἱ ἱερεῖς, -Doluweive οἱ λειτερηοιεῦτες ϑυσιαςηθέφ" εἰσέλ-
Svre , ὑπγώσοιτε ἐν σείκκοις λειτεργᾶντες Oud: ὅτι daré mer c οἴκου ϑεοῦ OU) ϑυσία
xg] avovdW. ,, EQ ἅπασι ἢ μκάλιςα Ὡρέπον ὑ μῆν τοῖς εἰς T ἱερροσιωύξων «ροβεβλημᾶμροις.
αἰδεϑεῦδαι μδὺἕ σείκκον.» ἀκ ἀφαμιροοιαῦτας ἀυτὸν. ἔτε εἰ κα ϑόύσίοιτε, re. μέ εἰ τὼ Aa-
τεργίαν ὀκτελοίητε T. ϑείαν: ϑρήνῳ ἢ «ροσανέχήν (ἃ κοπετῳῖ, ὑπὲρ ὧν ἅπασω πέπαυται
ἡ χαϑηκόντως ὄστονεμορδύη τῷ ϑεᾳῖ ϑερασεία.: «- ᾿Αγμάσειτε γηςείαν. .. Ἐπειδὴ ἅγιον
λέγεται vo ὀξαΐρεζον (ἃ T. πολλῶν κεχωθάσμϑμον. ἁγιάσωτε vneelay λέγᾳ. ἀντὶ . «εὸς
ταὐτίω ἑαυτὰς cumul ume, x9] πάντων ἀφέμϑρυοι τὰ ὦ χωριδϑέντες παντελῶς, ἀφοράσωτε

** Lugete , sacerdotes qui altari ministratis, quoniam miserum est triticum , ex-
siccatum vinum , imminutum oleum, confusi agricolae. Lugete praedia propter tri-
ücum et hordeum, quia periit messis agri, vitis exaruit, ficulneae sunt imminutae,
arbor imalogranata et palma et malus et omnia ligna agri exaruerunt. ,, Congruus
sacerdotibus et altaris ministris luctus, quia generalis sterilitas campos tenet, unde
primitias ac decimas percipientes, rei necessariae copiam habebant. Congruus haud
minus luctus terrae quoque frugibus carenti, unde agricolis creatur confusio, quia
frustra laboraverunt: pariterque cunctis terrae praediis, quia nullum terrae proven-
tum, nullum arborum partum more solito collectum videre est. **.Quoniam gau-
dium confuderunt filii hominum. ,, Pro eo ut dicat: nemini adest laetandi occasio ,
pudenti scilicet nisi in talibus tantisque malis luctum agat. Per haec omnia denion-
strat gravissimam sterilitatem Israhelitarum regioni contigisse , duplicemqué aerum-
nam fuisse; hostibus scilicet eam pessime devastantibus, et ipsa terra frugum fer-
tilitatem negante. Quid ergo post haec?

** Accingite vos et plangite sacerdotes, lamentamini qui ministratis altari: in-

gredimini, dormite in saccis dum in Dei ministerio versamini: quia recessit a domo

Dei vestri sacrificium et libatio. ,, Prae omnibus decet vos potissimum , sacerdotio
fungi sortitos , sacco vestiri , neque id umquam deponere, sive cubetis, sive etiam
rem sacram peragatis; sed gemitibus luctuique indulgere; propterea quod qui rite
Deo exhibebatur cultus omnino desiverit. ** Sanctificate ieiunium. ,, Quoniam san-
ctum dicitur, quidquid est selectum et a multitudine separatum , ideo sanctificate

/

TEN κι
' IN IOHELEM CAP. I. 13

C τάξατε Φεὸς T ταύτης ὀκπλήρφσιν ἑαυτες. C Κηρύξατε ϑεράπείαν. 55 Καὶ μέυύσατε
πᾶσιν, ὅπως ἂν T ἀνϑρῳπείων ἀφεμᾶνοι cenyuaTey, τῇ T Oau φοροσανέγοιεν ϑεραᾳ-
πείᾳ. «« Συναγώγετε Θρεσβυτερες. πάντας τὸς καζοικξντας T "ybi εἰς οἶκον Sud oU, C
κεκράξατε Ὡιρὸς κύριον ἐκτενῶς. οἴμοι. οἴμοι. οἴμοι εἰς ἡμέραν, ὅτι ἐγζὺς ἡμέρᾳ κυρία. "
Καὶ πάντας δὴ δηλ αἱ ὑμιετέρας χώρας ἡγεῖδδαι TJ. 2ovmuv ὡς εἰκὸς, ποινὴ μδρ εἰσελϑεῖν
εἰς δ οἶκον ἐπείχθητε T. Ou, ἐν ὅσῳ περ ὑμῖν tw did'aa T εἰσιέναι" M πολλῶν ἢ ἀνα-
βοήσειτε T ςενάγιδί" τῶτο γὸ A54, οἴκοι, οἴμοι» οἴμοι" εὐχόμδροι μὴ εἰς πεῖραν ἐλϑεῖν
πῆς ἡμέρας ὀκείνης » ἐδ οὐ πόῤῥω συμβέβηκεν &) X? vlo ἀποιλάὼ clo Sáay. «- Καὶ ὡς
φαλαιπωρία ὧκ ταλαιπωρίας ἥξά. »» Que ἂν μὴ ἐπαλλήλοις ὑμῶν «ἰδιπεσεῖν ἐγηγῆύηται
qvis χακοὶς. «« "Om χατέναντι T ὀφθαλ, Up Aes ue T ὀξηράνθη» κὶ oE οἴκε Ow
4X) εὐφοοσωύη καὶ χαρά. ». Ἵνα μὴ ἀντοήζαι sonde v κακῶν ὀκείνων., ὅτι πολλὴ
μδμ τις ἔσο ἃ μεγίφη TJ). καρπῶν ἡ ἀφορία" «ροςεϑήσεται ἢ τὸ χείραςον ἁπάντων ἃ
πᾶσαν ἀφηρῆῶαι τῷ οἴκε "T ϑεῶ T χαϑηκεσειν τὸ καὶ ὀφειλομδϑύξων Tu ϑεφῖ ϑεραπείαν,
W πλοίφης ὅσης εὐφροσιωης τὸ χρὴ χαρὰς πληροιυῦ ἠσαύατο «δ΄ «τὸς τὸ diov δρῴντας.

« Ἐσκίρτησαν σα άλεις oi. ἢ φάτναις auti. .. Αὗται μδὺ γὸ "uo d χατεχέσης
ἐνδείας σωνελοινο μᾶμαι «oe?s τὸ σκιρτῶν τε νεύσεσι (ἃ ταράτίεῶς, πὸ μδὺ αἱ φύσεως
vlo Φοφίὼω δηιζητῶσει., "mo ἢ T μὴ παρεῖναι τὸ peor, «τοὺς ux (ov κινέμϑμαι σκίρ-
τήσιν. «« Ἐὐρφτιασε σίζροοχ εἶα πὸ Ty λεισματων αὐτο. ,, Ἐπειδὴ e9(- OA χοἰ εν αὶ
σῷ ciTe τὰς δποθήκας ἀσφαλείας ἕνεκεν, ἀκ ἐνόντων Φησὶ τὴν ἐμβαλλομδύων. εὐρῶτα
᾿ᾧ δηιχριόμϑυος ἐξέ πηλὸς. ἐκ "T μησδὲν δ7ποτι ϑεῶς χαϑάπαξ. «« ᾿Ηφανίάϑδησων ϑυσειυροί. -.
Πῶς τόπίθ"» ὅντινα δήποτε εἰσοίέ acta] καρπὸν εἰωθοὼς. «ἰδετίὸς ἔσει » ἀκ ὄντων T ἐμ-

ieiunium dicit, id est ad hoc vos comparate , omissisque omnibus et prorsus seiun-
cti, dedite vos ac disponite.ad ieiunii observantiam. ** Praedicate cultus officium. ,,
Indicite omnibus, ut humanis negotüs omissis, Dei cultui celebrando intersint.

*& Congregate senes, omnesque terrae incolas ad domum Dei vestri , et clamate ad

Dominum vehementer: heu mihi! heu mihi! heu. mihi in die! quia prope dies Do-
mini. ,, Et omnes, qui in regione vestra praecedere aliis ob aetatem debent, coadu-
nantes, quos et reliquos sequi par est, gregatim Dei domum ingredi impellite ,
quamdiu vobis adhuc ingrediendi copia est, Cum multis autem clamate gemitibus ;
id enim praedicta locutio heu mihi, heu mihi, heu mihi, significat; orantes ne diem
illam experiri cogamini, quae haud procul abest, iuxta divinam comminationem.
** Et quasi miseria de miseria veniet. ,, Ne sine intercapedine malis corripiamini,
** Quia ante oculos vestros alimenta exaruerunt, item de domo Dei vestri gaudium
atque laetitia. ,, Ne spectatores malorum illorum sitis, quia multa erit immo ma-
xima frugum sterilitas. Pessimus omnium accedet cumulus, cessatio omnimoda in
Dei templo congrui debitique Deo cultus, qui gaudio plurimo atque laetitia re-
plere poterat honesti studiosos.

ἐς Subsultaverunt iuvencae in praesepibus suis. ,, Hae qüippe premente fame
coactae , subsultare ac perturbari incipient, naturaliter alimoniam quaerentes ; qua
negata, ad inconditas subsultationes moventur. ** Computruerunt horrea ab unctio-
nibus suis. ,, Quia mos erat ungendi apothecas tritici, causa. conservationis, si de-
ficiet quicquid illuc ingerendum erat, putrescet illitum lutum, quum nihil omnino
-sit intus repositum. ** Destructi sunt thesauri. ,, Quilibet locus recipere fruges so-
litus, supervacaneus erit, cum non. sint quae reponi debeant, ** Suffossa sunt tor:

! 10

p. IH.

3.

ks THEODORI XOPSUESTENI

βάλλεδγαι ὀφειλόντων. «« Κατεσκάφησαν Alwol. ,, Yeeyela] χρὴ αὗται φανοιῦται. ἀϑενὸς

eioxopuCopDps. «« "Om ὠξηράνϑη σῖτίθ». τί δποϑήσομδυ iau Gies .. ᾿Απὸ μεέρες T ovra.

οὖσ’ πάντως εἰπεῖν ἠβελήϑη, καρπές" εἰς γὸ βεβαέωσιν dh) vegapnuteyoy τῶτο βούλεται
, Ὄ “ ΕῚ cj ^ Y
Atv, on 2 καρπῶν wayreAde ἀφηρημίένων, «QeATlos πᾶς ἔσει, Tour (Ὁ. dine chu
' 3 3 » Po / E"
καρπὸς εἰωθὼς. οὐκ ὄντων Tj) δ)αοτ, ϑεάναι μελλόντων. «« [ἔκλαυσε βεκόλια βοῶν, ὅτι

. Ex ὑπῆρχε νομὴ aum: (ὃ πὰ ποίμνια «ροβάτων ἠφανίϑησων. s, ᾿Αφήρηται ? κτηνάΐν

ἡ cuun2ue XD χώραν (popn. ** Πρὸς σὲ κύριε βοήσομαι ὅτι πῦρ ἀνήλωσε τὰ ὡρᾳϊα τῆς

«αὐτὰ » 1 $^ δ 5^0 es 5 ^ f^ Ne. 5, Ud
ἐρήμε, xg) φλὸξ ἀνῆψε πάντα τὰ LUAM τῷ ἀπγρῶ. ,, Κοινῇ ἢ πάντες Uo τοῖς κατέχουσι

κακοῖς «o d. σοῦ vj) τηλικότων κακῶν αἰτήσομδιυ Tho λύσιν. ὅτι d'ixke πυρὸς ἅπασει ἡ

χώρᾳ σιὼ τοῖς ἐνᾶσι diydhois ἠφάνιφει" ὡραῖα 9 τῆς ἔρημα At4 cbo- ἐν τοῖς ὄρεσι τό-

TO «»e96 ασερ MA TOY xe e )o Alo onmd eov; ὄντας. oc εἰώϑεισι κοινᾳὶ λόγῳ ὀροπέδζῳ

καλεῖν" Ἵνα ouo εἴπῃ" ὅτι πᾶς τόπος (ἢ πᾶν ξύλον ἠφάνιφου , ὡς ᾿ππὸ πυρὸς τινὸς χκαΐᾳπε-.

φλεγμϑύα. «- Καὶ qu κτήνη T reda ἀνέβλεψε apos 0$, ὅτι ἐξηράνθησαν ἀφέσής ὑεϊώτων. ..
᾿Απολεῖται φησὶ Tu d'id τὰ url, T πηγῶν ὧκ d ἄγαν ἀνομβοίας ὕσωρ οὐ σδωναμοέ-
yov ὀκπέμπειν" εἶτα τῇ πλατύτητι δηλώσας TU κακῶν τὸ πλῆϑ». emuj4 τὰ Ὅμοια
τοῖς Ὡροκει μένοις. [ |

. KEQO. B.

« Σαλπίσωτε σεληηγί! ἐν Σιὼν» κηρύξατε ἐν Opd ἁγίῳ με. καὶ σωναχθήτωσαν (1)

vivre οἱ xg (outowüres 3 "yla- dion πτάρεςιν f ἡμέρᾳ κυθλα" ὅτι ἐγζὺς ἡ ἥμμερᾳ exo (ou; (ὃ
, e * , " Ww AE TA / ' 9 , : 7. ,

roqu , ἥμίερᾳ νεφέλης xg) OM Date. »» Τῇ τοίνιου on jua, “ὃ σούλπαγ[(5 X9 τὸ νόμιμον

cularia. ,, Haec quoque videbuntur superflua , cum nemo quicquam adferat. ** Quum
arefactum sit triticum, quid nobis reponemus? ,, A parte, id est a tritico, cun-
ctos vult denotare. fructus. Namque ad antea dictorum confirmationem hoc dicere
vult, nempe quod frugibus cunctis ablatis, supervacuus erit omnis locus iis exci-
piendis consueto more paratus, quum ,quod reponatur desit. ** Fleverunt armenta
boum, quia non erant eis pascua: et greges ovium disperierunt. ,, Iumentorum con-
sueta per agros alimenta defecerunt. ** Ad te, Domine clamabo, quia ignis consum-
psit speciosa deserti, et flamma cuncta ligna agri succendit. ,, Cuncti simul in tantis
constituti malis, a te poscimus illorum solutionem , quia velut igne universa regio
cum suis arboribus vastata est. Nam deserti speciosa dicit locos in montibus se-
minationi idoneos, qui vulgari loquela dici solent planitiae montanae. Vult ergo di-

. cere, omnem locum omneque ligni genus tamquam igne fuisse inflammatum. ** Sed

et bestiae ágri ad te suspexerunt, quoniam arefactae sunt aquarum scaturigines. ,,
Pereunt, inquit, siti iumenta , fontibus iam, ob pluviae defectum , aquam emittere.
non valentibus. Postquam igitur lato sermone exposuit malorum multitudinem, si-
milia praedictis subtexit. i

en S^ RP AT

** -Clangite tuba 1n Sione, praedicate in monte sancto meo, congregentur om-

nes habitatores terrae , quia adest dies Domini, quia prope est dies tenebrarum et:

caliginis , dies nebulae et turbinis. ,, Tubae itaque signo dato, iuxta ritum legiti-
/.(t) Videmus puleram lectionem συναχϑήτωσαν confirmatam a subsequente commentario, nec non in
Ject. var. graec. apud polyglott. ; Dro communi συγχυϑήτωσαν. 00

IN IOHELEM CAP. IF. ; 15

Ἐ90. agna dpi, πάντως V2 τὸ Σιὼν suia Ayers Ó eC, ἔνϑα μοι T ϑρησμείαγ᾽ aod

doa ἴδ. ἀυτόϑι 3 δ ἔλφον αἰτῶντες T ϑέῖον.. bee à πόῤῥω συμβέβηκεν € €/) T Wra-
2s ael pit ἡμέραν ἰοῷ τῷ Ow, ὃ σκόζους dump 39] γνόφα τπάντας πληεοιιῦ, ὡς
ἐν "pé τινὶ ὦ e: πάντα καϑερῶτα. δρᾷν ὄχ οἱούς τε ὄντας" καλαῖς ἢ j 673. Σιὼν
ὅρος ἅπαντας καλεῖ, ἐν ᾧπερ X?) τὸ pose κὸν :90. Sues m 4 ay τέτακτο τὸ dor. d;
&y e enu qj dixo. QuAGY δπολελοιπότας pv 5 T àyroO: τῷ "Dau ϑεραπείαν. T dh pa
λεσι j0 τίω τῷ ἹἹεροβαὰμ «οροσαγέχοντας συμβελίὼ, ἐΐξεψη: YU γοιμῶν τῆς μανίας:
Weroguyrus ὀκείγης» «veo; τὸ Σιὼν Ὀρίο» ἰδεῖν, 19) Q9 τῷ W/TOG κύριον duo ϑερα-
cé ea τεταγμένον. jy Gre y «reor dox μένων ἀυντοὶς χακῶν λᾳβοιεν T λύσιν" τῷτο
j9 δὴ χαὶ «εοσ γεγονὸς 6n τῷ Σενγα ηρεὶμ ᾿Εζεκίε βασιλόύοντί(» di ᾿Ιεοϊαίως τδὶς l2
ὦ τόπον ὠκεῖνον οἰκξσιν , εὕρφι τίς ἂν Φελδηλωεὶ « Ὥς ὄρϑρίο» »υϑήσεται δὶ τὰ pn
λαὺς πολὺς «οὶ ἰχνεός" ὁ μοι». dra à 8 yg 2ovev πὸ τὸ wogdk é d ἀυτὸν & o aid
θήσεται. ἕως ly εἰς ,βνεὼς “βυεαῖν. ., Nino 9&0 LO πὶ (Qy οἰκεῖον AH! ἅπασαν
πληροόσαντί» 5 T 902, ἀγαρίϑιμητός τις ἐπελεύσεται “λαὸς a πολεμάων ἅπαντα πληρθν
τὰ ὅρη» ᾧ μή τὸ γέ ονε exon; «»eoTteoy , Ow Edi toy pad ios. NET ἐμαεοθεν
durd πῦρ ἀναλίσκον. xd) qu ὀπίσω ὠυτεῖ Mein φλοξ. »» Απαντα κυκλοϑεν δὰ z
olx et cuc ὄχιβάσεως ἀφανιᾶ. dixko πυρός. ** Ὡς oxbad ac Q τρυφῆς ἡ γῆ ἐμτωερᾶνεν
αἰτεῖ, x8) v ὀπίσω ὠυτεῖ 7rédioy ἀφανισμᾶ. » Οὐς Ap DE EZt» τόποις ἐπεληλυϑεν. idbi
τς ἂν αὐοᾳ δείσε μησὲν ἀπεοικότας, T τε πλήϑ vj οἰκοιεύτων., (ἢ τω vp οἰκοδομη-
à μώτων x AM φἰϑαγεφονότί. ἡ 5; άϑεθον ἅπασαν caa νέων ἀφανιζομδύδω δεὶν id 3 T
— * Kaj — M ἐκ ten ἐπ᾿ dur. ,, Χαλεπὸν y οὐδ΄ τινὶ dfaquyay 7

pr τὰν ὁκάνε. |
ς Ὡς ὅρασις Tqmoy , n ὅρασις avr καὶ ὡς ἵπαίθ», ὕτω καϊᾳ διώξονται: ὡς φωνὴ

-

mum , cunctos ad Sionem montem congregate , ubi mihi cultum exhiberi mos est ;

illie meam implorantes misericordiam, quia haud procul est quam Deus commina-

tus est dies, quae cunctos tenebris atque caligine opplere potis est; adeo ut videre
nihil possint, utpote rebus omnibus nebula ac turbine obvolutis. Recte autem ad
Sionem montem omnes advocat, in quo lex mosaica coli Deum debere constituit.
Quare et decem tribus derelicto loci eius divino cultu, iuvencis secundum Hie-
roboami consilium , eundem detulerunt. Nunc itaque hortatur, ut ab insania illa
recedentes, ad Sionem montem respiciant, et ad universalem dominum ibi coli ius-
sum, ut sic ab imminentibus sibi malis liberari impetrent. Revera hoe contigisse
sub Sennacherimo, Ezecia regnante in ludaea, illius loci incolis comperire est.
** Quasi mane expandetur super montes populus multus et fortis: similis ei non
fuit a. saeculo, et post eum non adiicietur usque ad annos in generationes gene-
rationum. ,, Ceu mane, quod suo tempore universam occupat terram, innumera-
bilis quidam hostium populus superveniet, omnes occupans montes, cui neque si-
milis fuit antea , neque facile erit postea. ** Ante faciem eius ignis vorans, et post
eum exurens flamma. ,, Cuncta in circuitu ascensu suo destruet , velut ignis. ** Quasi
hortus voluptatis terra coram eo, et post eum campus desolatus.:,, Quos locos non-
dum: invasit, ii videntur haud horto dissimiles, tum incolarum multitudine , tum
elegantia aedificiorum: verumtamen post illius adventum, totam illam statim amoe-
nitatem deletam videre est. ** Neque est qui sit incolumis ab eo. ,, Difficile ergo
est quemquam illius impetum effugere.

p. 114.

!

Ἢ Ps, LXXH. T.

p. 106.

τῷ "THEODORI MOPSUESTENI

)

ἁρμᾳᾷτων 7 τὰς πορυφὰς vu ὀρέων ὠξαλουῦται" χρὴ ὡς φωνὴ φλογὸς πυρὸς κατεδδιέσης

καλώμὦν" καὶ ὡς λαὸς πολὺς χαὶ ἰοενεὸς coo (aoyopdp(O- εἰς πόλεμον. .. Τὸ ὡς οὐ x?
uoi A*yd» ἀλλᾷ X? ἀφηγηδιν" οἷον 623 τὸ, ὦ; (τ) ἀγευϑὺς τω Ἰσραὴλ ὃ ϑεὸς *,
ἀντὶ T ἀγωϑθος" τῶτο γὸ δὴ κἀνζῦϑα λέγ4' ὅτι moAALo pp ow id'dy aur «ροσᾶσαν
T Ἰπσον" φοβεξοὶ d& τινες oi V7 τὴν ἵπάσων ἐλαύνοντες X? Ὁ ἐναντίων" ὥρμκατα τε ὠυτῶ
πλεῖςοι ἄχρι d ὑψηλοτάτων χρώμϑυνα ? ἐφόδοις" ἀπεοίχασί τε ἀσὲν πυρὸς ὄπινεμορδῥε
καλαμίω., ἕτως ἅπαντως δχιόντες ὃς βώλονται τόποις" εἰσὶ γὸ πολλοὶ τινὲς qa) ἄγεν ἀν-
deor, παντὸς μᾶλλον εἰς πόλελίον πταρεσκόσασ μδῥοι. “« "Ago “«ῳροσώτσε ὠυτεῖ ὀυυδριβή-
σονται λαοί: πᾶν «ορόσωπον ὡς «ορόσκαυ M. χύρας. », ΤΠ λείοις γ᾽ ow ὡς εἰκὸς df& τῆς
οἰκείας δρμῆς ἀφανιοῦσιν: ὥςε doxdy ὥπαντας Gbo- ὑποπεηχωκότας dur ἐοικέναι opa.

τὺ πυρὸς καίακεχκαυ μδύῃ" s) δχιμιένων τρῖ οδηγεῖ δα! τὼ κατ᾽ ἀυτὸν, ὡς ἂν μείζονα.

τοῖς ἀκούουσιν ἐνθείη (QN) φόβον. «« Ὡς μρφχηταὶ ἐρα μοιωῦται s καὴ ὡς ἄγοδρες πολεμιςεὼ
ἀναβήσονται 7i τὼ rà χη. .υ Μετὼ πολλῆς μὰν übomrQ» Von τὰς μάχας δρμαύσι' Lo!
TOAAR ἢ T Deco xu] τοῖς τά χεσιν ἐπελόύσονται vy πόλεων. 9dé τὰν ὀκεῖϑεν ὑφορφ-
μᾶνοι βλάβξω. «- “Ἔχᾳς(Ὁ» ἐν τῇ durd 6d] πορεύεται. καὶ οὐ μὴ ὀκηελίγωσι τὰς Ῥίβες
ὠυτεῖ, χοὴ Gta (Ὁ. "mro τῷ ἀσελφοῦ durd ἀκ ἀφέξεται. .» Συωτοταγ μένοι κέ χρίωται τῷ
πολέμῳ. ἀσνὸς δεξιὰ ἐσὲ ἀφιςερὰ ὀκκλίνοντίθ. πώποτε: Ou ὁκώςε μὲν Y ὡρισμένίω
τε x0) τεταγ μυενίω ἀνύοντίθ» δοίδν: πάντων δὴ p! πολλῆς τῆς συμφωνίας 6n δὶ πόλεμιον

τὼ δρμάὼ ποιμένων. ** Καζαβαρωνόμᾶροι ἐν τοῖς ὅπλοις ἀντωῖν πορδύσονται, χρὴ ἂν τοῖς

βέλεσιν ἀυτων πεσοιεῦται. itg) οὐ μὴ συωτελεάνγαἶσιν. ,, Μέγιςον 19) T& ον «eos Serod'azi
TÉ «ve? πόλεμον παρεσκο άδηαι. τὸ μὴ δὲ πώποτε Tj) ὅπλων ἔξω γινεᾶδαι τῇδ᾽ οἰκείων"
τῶτο 98 λέγᾷ τὸ, ἅτε δοδιπορᾶντες ὁποτίϑενται τὰ ὅπλα» ἥσδηον ἀυτων ἀνεχόμϑμοι ^ βά-

“ἐς Quasi aspectus equorum , aspectus eorum: et quasi equitatus, sic persequen-
tur. Sicut sonitus curruum super vertices montium exsilient, et sicut sonitus flam-
mae ignis devorantis stipulam, et velut populus multus ac fortis in acie instructus. ,,
Particula, sicut, non similitudinis. causa ponitur, sed narrative. Quale est illud:
sicut ( quam ) bonus Israheli Deus, pro, bonus. Id enim.etiam hoc loco dicit, mul-
tum nempe conspici comitantem ei equitatum. Sunt autem 11 terribiles qui equis
insidentes irruunt in hostes. Currus item ei plurimi, usque ad sublimia decurren-
tes. Nihil porro differunt ab igne stipulam depascente: adeo cunctos quos volunt
pervadunt locos. Plurimi .sunt et strenui, atque apprime ad bellum instructi. ** A
facie ipsius conterentur populi: ominis vultus quasi adustio ollae. ,, Plurimos ita-
que, ut par est, impetu suo destruent; adeo ut cuncti sub eo cadentes visuri sint
ollae ab.igne tostae similes. Tum. pergens adhuc de eo loqui, ut máiorem audien-
tibus incutiat metum ** ut bellatores, inquit, current; quasi viri pugnaces moenia
conscendent. ,, Multa cum celeritate in proelia ruent; multa item cum audacia ur-
bium muris insilient, spreto illinc damni periculo. ** In sua quisque via graditur,
neque a propria deflectit semita, nec a fratre suo discedit. ,, Ordinata utuntur acie,
nemo dextrorsum aut sinistrorsum. usquam declinat: sed. singuli definitam impera-
tamque terunt viam: omnes vero summa concordia ad proelium ruunt. ** Armis

suis gravati incedent, et in iaculis suis cadent, et non finientur. ,, Hoc quoque
plurimum interest ob demonstrandam ad bellum promptitudinem, si quis numquam

extra propria arma sit. Dicit enim: ne in itinere quidem arma. deponunt, liben-
x c

(1) Pace tua, Tlieodore, aio videri mihi hoc loco ὡς particulam admirandi.

i IN IOHELEM CAP. II. X1

€ot , ἢ ἄοπλοι d'exyo μοι τοῖς δρφῦσιν" οὔτε εἰ voebs ἀνάπαυσιν vdoony ποτὲ, ἔξω T
ὅπλων γίγνονται “ἦν οἰκέίων" τὸ γὸ πεσοιεῦται.» ἀντὶ τῷ ἀναπεσοιιῦται wg) ἀνακλιϑήσονται
λέγφ' βελόμϑυ(θ» εἰστᾶν ὅτι 2) dp) ὅπλων καὶ πορδύονται κοὴ ἀνακλίγοντα!" dió καλαίς
ἐπήγαγε» κοὶ 8 μὴ σμυτελεδδ αἷσιν" ἀντὶ τῷ, πέρας ἀκ ἴσοσιν τῇ πολέμε. mu (ore δὴ ἐν
ὕπλοις τὲ εἰσὶ καὶ πολέμοις. :

«c Τῆς πόλεως ὅχιλήψονται, καὶ 7n vp). reet ὠντωῖν ὁρα μοιῦται. 6n τὸς οἰκίας
ἀναβήσονται. κοὴ δὰ SueAdiov εἰσελόύσονται ὡς κλέήζα!. .. Μετὼ πολλῆς μιὲν αἱ δωυά-
pues o deguüra| τὰς πόλεις» ἐσὲ ἀναξεχήν ὀκγᾶντες AQ) qj) ὅπλων ὅδ᾽ τὰ τείχη" εἰσελη-
λυϑότες ἢ ἅπασαν Vonveuoyra, ὃ πόλιν. ὥςε x9. ἑκας ἕω οἰκίαν χαὴ dfd Suez κοὴ df2
Sve4dtov. εἰσιέναι. 67r τῷ πάντα ἀφελεῖν qu. ἐνόντα" τὸ γὸ ὡς κλεηζαι. τῶτο λέγ" ἀντὶ
τῷ ὅλι τῷ πάντα ἀφελᾶν καὶ κλέψαι. «« Πρὸ “«οοσώπου ὠντεῖ συγχυθήσεται V γῆ. xg)
σειδδήσεται ὃ &paos ; ὃ ἥλι(θ» 15 ἣ σελάώη συσκοτάσεσι- x) τὼ da pa οἴύσεσι τὸ Qe[ Q^
εἰνταῖν. ,, "Eone uev ὃ φοροφήτης ἱῳβολικῶς vo. πολλὰ λέγᾳν, εἰς wá Coro. ἔκπληξιν T
ἀκϑόντων" ἐπειδὴ ὁποῖα ποτ᾽ ἂν ἡ πὰ λεηομᾶνα. λείπεται Ὁ ἔργων" δῆλ(Θ» dV E23 χάν-
(ῦϑα. à τὰ ςοιχεῖα λέγων συγχεῖδδαι καὶ μιεζξετιϑεάναι!.» Ow ἐπειδὴ τοῖς ἐν κακοῖς cs
ταζορᾶροις dióy ὅδε τὸς ὑπολήψεις φρὸς ὃ κατέχουσαν Mlgura, πολλάκις ἀνώγκζω"
τῶτο 040 λέγ4- ὅτι συγχύσεως jp πληφοιῦται. ὅπόντίθ» durd τὰ 13 γὰῦ: doxé ^ τοῖς
ἐν τῇ γῇ τοιαῦτα πάδεσι παρ᾽ ὠντῴ. € ὃ ἀρανὸς auos y 1) ὃ WD» , x) ἡ σελίώη.
καὶ τοὶ do pa. μηκέτι φαίνειν. τῆς T χακῶν βαρύτητίθ» dqeupsueyug 3p) παθόντων T. φω-
306 τὺ al uow. «« Καὶ xve1(Q» dod φωνάς avrd «eo «eoowcorou d'uva ues avrd* ὅτι
πολλή B3 aqQodba, fi παρεμιίξολὴ durs" ὅτι ἰρζυρὼ toot. λόγων durd- dYon μεγοίλη ἡ fado.
T κυρίες μεγώλη 1) δχιφωανὴς σφόσοα" Q τις ὅξιν ἱκανὸς αὐτῇ; ,, Ἐπιφϑέγξεται ἢ τοῖς
γινομκένοις (ἃ ὃ Sub, ὅπερ οὖ γνώμῃ (αῦτα δὰ δ οἰκείαν πείσεθϑε κακίαν" ὥςε τότε μὲν

tius eorum pondus gerentes, quam se inermes spectantibus exhibentes: nam neque
81 forte pausam aliquam capiant, sine armis suis sunt, Etenim, cadent, posuit pro,
precident.aut recumbent: dicere volens, quod armati et incedunt et recumbunt:
ideoque. pulcre addidit, et non finientur, id est nullum finem bellandi agnoscunt,
in armis semper proelusque versantur.
** Urbem capient, et super moenia eius discurrent: domos conscendent, et
per fenestras intrabunt quasi fures. ,, Magnis viribus urbes domant, neque non au-
dent currere ad moenia cum armis, et per ianuas fenestrasque ingredi, ut quic-
quid est intus auferant. ** A facie eius confundetur terra, commovebitur caelum ,
sol et luna obtenebrabuntur, et stellae recondent splendorem suum. ,, Videtur pro-
pheta hyperbolice multa dicere, ut maiore audientes pulset terrore. Nam. cuicui-
modi sint haec verba, minora rebus sunt. Apparet autem hoc etiam loco prophe-
tam haud ita loqui quasi elementa confundantur et transferantur, sed quia mos est
eorum qui malis exercentur, mentis ideas ad suas praesentes saepe angustias trans-
ferre. Dicit igitur fore ut homines confusione repleantur, Domino in terram ad-
ventante. Videtur ergo illis, qui talia a Deo in terra patiuntur, et caelum concuti,
et sol ac luna et sidera iam non relucere, malorum scilicet gravitate patientibus
eripiente lucis sensum. ** Et Dominus dabit vocem suam ante faciem exercitus 501:
quia multa sunt nimis castra eius, quia fortia opera verborum eius: magnus enim
dies Domini, magna et illustris valde, et quis sustinebit eam? ,, Loquetur praeter
facta haec ipse Dominus, cuius voluntate, haec propter vestram nequitiam patie-

p. 117,

p. 118.

p. 119.

18 | | THEODORI MOPSUESTENI |

Ou γναῖναι πᾶσαν durd. Y ωὐδοαταξιν ταὐτίω Sra, ὅπερ ou). κεκίνηται γνώμη" γναῦναι
^ xe) ὅση 501 “ἦν λόγων durd ἡ ἰοοὺς, πάλαι MEY εἰρηκότ( 6)» “ὅτε περ ἀπιςεῖτε τοῖς λεηο-
μένοις" ὕςερον dé ἀυτὰ ὠΐξαξοντίθ» εἰς $p90Y ; x9) σείξαντί( 9 ὅτι mus λόγί(Θ- ὠντεῖ $o9ov
δεὴν ἴθρυρόν" ori τε WT μεγώλη καὶ δπχιφανὴς ἡ T δππόντων ὑμῶν χακῶν ἡμέρᾳ" τότε ἔμ
X) Y γνώμξυ clo Saar, ὡς μὴ ἢ 62) τινὰ σδωυατὸν v. τότε avo £v κακῶν «ἐποφέροιν
τὸ μέγεϑιίθ"- σιηγησεί dp (O- ἢ τη πολεμίων ὃ βαρύτητα ἐν Ti oic, ἐπείγη.

« Καὶ vuU λέγᾷ xve1XO- ὃ ϑεὸς 0j), δηισίξαφητε aeos με GE ὅλης τῆς καρόίας
O4, ἐν γηςείᾳ C ἐν κλαυϑμᾳί χαὶ ἐν nommer καὶ δραῤῥήξωτε τὰς xapdias GU, χρὴ
μὴ τὰ ἱμάτια UJ" καὶ Snc eure «τοὺς κύριον (Gy) ϑεὸν OU: ὅτι ἐλεήμων C οἰκτίρ-
μὼν 623, μῳακρόϑυμί(θ»" x πολυέλεος (ἃ μυεζανοαίν 2n. 7. χακίαις. ,, ᾿Αλλὰ γὸ C τότων
Grec ἐχόντων. φέρε d'n πᾶντες μεζαβαλώμιεϑα ἃ λογισμὸν ἐκ T χείοονος Go τὸ κροῖτ-
Ὅν. «uj νεύσω μϑυ ἅπαντες ὁλοκλήρῳ τῇ δῥανοίᾳ cess ϑεὸν.. νηςείαες τε χϑὴ κλαυϑμᾷ
(ὶ κοπετῳῦ κεχρημθέγοι" xu) μὴ τὰ ἱμιοίτια τὸν ἑαυτοωῖν δραῥῥηγνιώτες. διόπερ *9(9» ὑμᾶν
οὐκ Cx δγαϑέσεως πολλάκις ποιεῖν" τὰς καρεϊίας di ἕωυτεύν dfevoloovres τὲ xo) γυμνὰς
«xeosu)pvres Tu Oud ὡς ἂν τίω παλαιὰν δ7Ὺποϑέμϑρυοι χᾳκίαν., ἐδῆλοι "jud τῆς «ἰδὲ
ἀυτὸν ἀντεχόμᾶμοι γνώμης" ἃ γὸ ἀπεικὸς, ἄγαν ὄντα φιλάνθρφπον 42) πολλῇ τῇ ἀνεξι-
κακίᾳ «ei οὖσ ἁμαρτάνοντας κεγρη Μιένον . μιεζα γναῖναι ὅπ: τοῖς κακοῖς, οἷς ἐπα γαγαν
ὑμῶν ἐβελεύσατο. ,, Τίς oidwy εἰ Gonsgeld Q μιεζανοήσᾳ C ὑπολάψεται (τ) ὀπίσω ὠντεῖ
εὐλογίαν ϑυσίαν κοὶ avovd ho κυρίῳ τῳ ϑεφῖ ὑμδδ; .. Εἰ γὸ x) μὴ πᾶσιν ὑμῶν δῆλον €f)
390 συμβεξηκεν ᾿ἴπὸ τῆς σωνειεϊήσεως πλητίομδύοις τῆς οἰκείας. ἀλλὰ cQodba γε ἰσέγαι
“προσῆκεν duc, ὡς εἰ μείζᾳβαλοί ue OU. τε xu) νεῦσαι βουληϑόάημϑυ «πρὸς ἀυτὸν. ue (a

mini: quamobrem tunc vos noveritis totam hanc eius esse aciem, cuius voluntate

movetur. Scietis etiam quanta sit verborum eius vis, olim loquentis, cum vos verbis
non credebatis, quae postea in rem contulit; ostenditque , quemlibet sermonem eius
perinde esse ac forte opus: quandoquidem adeo magna et illustris est supervenien-
tium vobis malorum dies. Tunc res pro divina voluntate fiet, nec quisquam ma-
lorum illorum ferre poterit molem. Quibus verbis postquam hostium graves vires
exposuit, subiungit.

— .** Kt nunc dicit dominus Deus vester: convertimini ad me toto corde vestro,
in ieiunio et in fletu et in planctu, et scindite corda vestra, et non vestimenta
vestra: et convertimini ad dominum Deum vestrum, quia benignus et misericors

" MN" . . Ei τή “1 91" δὲ ἣν . . .
est, et longanimis ac multae misericordiae , et flexibilis super iniquitatibus. ,, Sed

enim quamquam res ita se habeant, agesis cuncti studia nostra a vitio ad virtu-
tem convertamus , cuncti inquam tota mente ad Deum inclinemur, ieiuniis fletu

et planctu occupati: neque vestes nostras scindamus, qui mos vester saepe est sine

animi affectu; sed corda vestra pandite, Deoque nuda exhibete; ut vetere malitia
deposita, vestram circa. Deum mentem demonstretis. Neque enim est incredibile,
quum sit valde benignus, et multa erga peccantes patientia uti solitus, fore ut mala
retrahat quae vobis imponere: cogitabat. ** Quis novit, num convertatur, et paeni-
teat, et relinquat post se benedictionem , sacrificium , et oblationem domino Deo

vestro? ,, Quamquam haud vobis omnibus id exploratum esse contingit, qui con-

scientia vestra vulneramini, attamen apprime nobis constare oporteret, quod si con-

vertamur atque ad eum declinare voluerimus, ipsum quoque paenitebit malorum.

(f) Cod. 1. manu ὑπολήψεται, at ὃ. ὑπολείψεται quae est communis lectio.

͵

C-——

IN IOHELEM CAP. II. ' 49

(&Urm χρόνῳ dh) οἰκείων ἀγαϑῶν rl) χορηγίαν" τῶτο γὸ εὐλογίαν φησίν" ὧν aeg (oy ἡμῶν
5e, rem uo. τὸ μείᾳλαβεῖν τὴς ὠξεσίας τῷ ϑυσίας τὲ xg) ασονσὰς euro X0) τὸ εἰωϑὲς
φοροσείγην" εὔδηλον γὸ ὅτι εὐλογεῖν λέγεται ὃ Ow, TU ταῖς οἰκείαις εὐεργετεῖν dtopsats"
ὅϑεν κοὴ εὐλογίαν Y τοιαύτζων κέκληκε σωρεάν" εἶτα $7224. |

* Σαλπίσατε σώλπιγί! ἐν Σιὼν. ἁγιάσεωτε vüewiay , κηρύξωτε ϑεραπείαν, σωναγώ-
γετε λαὸν. ἁγιάσοιτε ὀκκλησίαν. ὀκλέξαῶε φρεσβυτέρες» σωνωγάγετε γήπιω; ϑηλάζοντα
μαςἕς" ἐξ ϑέτω νυμφίος Cx. Ἵ κοιτωῖν(Θ» ὠυτεῖ, (ἃ νύμφη Cx T παςοῦ ἀυτῆς. .. Τοιαύτῃ
de φησι (ἃ ὅτω φιλανθρφπῳ γνώμῃ τῷ Sul κελρη μδύε. τᾶτο ποιητέον WAY: τὸ πάντας
δ 6n τὸ Σιὼν 0,0» ἢ τὴν σαλπίγίων σωναγωγεῖν σημκώσιωις" ἀφοράστη ἢ (ὃ κηρύξαι
γηςείαν 52i ϑερᾳπείᾳ τῷ ϑείε" σωυαγωγεῖν δὲ ἅπαντα ἃ λαὸν, ὡς ἂν. ἀϑορφιϑέντας εἰς
ὠκκλησίαν ὀκτείξειαν ἑαυτὰς Vo τῇ MEG

πιεληθήσεται μδὺ κοὴ ἀντὸς ἐφ᾽ οἷς xaO ἡρδβ ἀπεφήνατο" χαθλᾶται δὲ ἡμῶν ἐν τω a

(μελείᾳ Tüs γνώμης" παρόντων L4Óp T παλαιο-
τέρφν xaO ἡλικίαν, παρόντων ἢ stg) 3 γηπίων &aei qj. θηλαζόντων" Q μέ T γεωςὶ
γεγαμηκότων ἀφιςοι μένων τῆς γωμικῆς εὐφεοσυώης df. T τῆς μιεζᾳνοίας ope Anny ὥςε
σωυτόμως εἰπεῖν ἅπασαν ἡλικίαν κοὴ TT. ὄντινα ὧν ἐν Ὅτῳ δήποτε καϑεςῶτα παρεῖναι
τῇ με μελόᾳ. T] λοιπῶν ἀφεμένοις ἁπάντων. « "Aya, μέσον αὶ xonid O- Q τῷ ϑυ-
σιώφηράς κλαύσονται οἱ ἱερεῖς οἱ λειτεροριαῦτες xveto- ὃ ἐρῶσι, Qeiguu κύρας 4 Augg σε-
ἃ μὴ d'de ? κληρονομίαν σε εἰς trad D», τῷ μὴ κατάρξαι ἀστων ἔϑγη" ὅπως μὴ εἴπω-
σιν ἐν τοῖς ἐἔϑνεσι. ποῦ Goiy ὃ ϑεὸς εὐτείν: .. Πάντες d& «eco τῷ ϑυσιαςήρλου ςάντες οἱ
“φεὸς τὸ σ᾽ ἱεροοσωύης poo «ροβεξλημεένοι, (ἃ εἰς δ᾽ λειτοργίαν ὀκτείαγμένοι ἃ θέαν.
HO κλαυϑι AU αἰτείτωσαν «od. τῷ 918 τίω κα(αλλαγάώ: ὡς ἂν φείσοιι τότε τῷ Agli 'T
oixez, xg) μὴ παντελαῖς dues Cudoin τῇ T ἐϑναίν ὠξεσίᾳ., μὴ ἢ xta Mmi cod. τοῖς
ϑνεσιν ὀγειοϊιζο μένους. ὅτι δὴ perle δλὶ τῇ «ροὺς ϑεὸν σεμφυνόμιεϑε οἰκοιώση' τέτοις

quae nobis se illaturum ostenderat; nobisque potius futuro tempore beneficia làr-
giturum: hanc enim dicit benedictionem: quorum beneficiorum primum erit no-
titia, quod copia nobis sit sacrificia ac libationes ei ritu solito offerendi. Perspi-
euum est enim Deum dici benedicere, quum suis donis bene alicui facit. Dein-
de addit. |

** Clangite tuba in. Sione,; sanctificate ieiunium, praedicate cultum, congre-
gate populum, sanctificate ecclesiam , eligite senes, congregate parvulos ubera su-
gentes: egrediatur sponsus de cubili suo, et sponsa de thalamo suo. ,, Quoniam
Deus tam clemente sententia est, hoc nobis faciendum superest: tubarum nimirum
signis cunctos ad Sionem montem convocare: decernere ac predicare ieiunium in
honorem Dei: universum populum congregare, ut in ecclesia adunati ad paeniten-
tam mentis se comparent: adstantibus aetate grandioribus, adstantibus item par-
vulis, usque ad ubera sugentes: nec non novis nuptis a coniugali gaudio ad pae-
nitentiae studium conversis: uno verbo , omni aetatis gradu , et cuiusvis loci incola,
accedente ad paenitentiam , reliquo omni praetermisso negotio. ** Inter vestibulum
et altare. plorabunt sacerdotes ministri Domini, et dicent: parce Domine populo tuo,
et ne des hereditatem tuam in opprobrium , ne dominentur eis nationes; ne inter
gentes: dicatur: ubinam est Deus eorum? ,, Cuncti ante altare consistentes, qui
sacerdotii funguntur munere , et divinae liturgiae sunt addicti, cum fletu postulent
a- Deo propitiationem , ut tunc parcat populo suo, neque eum potestati nationum
tradat, neque his irridendum permittat, quasi inaniter Dei familiaritate gloriemur.

. HP.

V. 18.
p. 121.

v. 19.

v. 20.

p. 122.
* Ps. LXIV. 2.

et seq.

80 : THEODORI MOPSUESTENI

ἐπάγ4. ἐς Καὶ ἐξήλωσε κύρια» 3 T γίῶ ὠυτεῖ, x2) ipa curo TÉ Ag uum. ,, Οὐχ ὡς iy
γεγονὸς μίωύων. θηὰ τὸ ἐσύ μῆνον λέγων" enhn 29 καὶ φάσεται E petits d usa-
44820 μάνας, » idi, Ὁ TU M cci nm ποιδνταξ" ἐνήλλακται 5 ὃ oy» χὰ τὸ ἑβραϊ κὸν
ἰσίωμῳ- àvn τὸ φείσεται τὸ ἐφείσειτο εἰπόντ.. ὅπερ oup (ἃ "gro du dif ἐν ἕτέεοις
ἐσεξα μδυ" «ves d 20v γὰρ ὅτι οὐ γερονότα λέγ4» GE. ὧν M? rho μάώζυσιν (avri, auris
ἐπελήλυϑε τὰ κακά. :

"f Kaj ἀπεκρίϑη xvex(9- Q εἶπεν τῷ "(d ὠυτεί' TP m ἐξαποτέλλω ὑμῖν ἡ T σῖτον
£j ᾧ οἶνον. Q τὸ Ἑλαμον" x, ἐμπληδησεῶε ὠπών, καὶ ὦ σώσω vues ἀκέτι εἰς ὄνοιοδισ᾽ (ὃν
ἐν τοὶς ἔθνεσι" χρὴ ) ? πὸ βοῤῥᾶ ὀκογώξω ap ὑμδ᾽ e ὀκογώξω ἀυτὸν εἰς γίω ἄνυδρον"
xg) dequo τὸ sein ὠυτεῖ εἰς 7 T ϑάλαοσαν 3 v «esl κ) τὰ ὀπίσω aurd εἰς Y 9u-
Agosey Tho £y arlo- € ἀγαβηήσεται ἡ ἥ σειωρία durd , x; drip, ὃ Beo (O- aurg. ,,
τὸ Amex xve1Q» i εἶπεν. ἀντὶ τῷ ποκριϑήσεται ἃ € ἐρεῖ; ἐνηλλαγ ys κἀν(ᾳῦϑα,
τῷ Agora" βέλεται 99 εἰπεῖν ὅτι τίω 7s SY καρπῶν ἀφϑονίαν ὑμῶν μιεζαμεληϑεῖσιν ὅπο-

- dies] πάντως. οἷν’ πολεμίεις TÉ Φοπώσεται οὗδὺ ὑμιετέροις . ὅπερ ἂν καὶ ποποίηρε ju ἃ

émaodby € ὃ hei καϑὰ xg) ὃ μακάρι» Aavuld* δὲ ἐπάνοσθον τῷ λαξ «pese egy
μὲν εἶπεν" * σοὶ ὡρέπᾷ ὕμν(θ» ὃ ϑεὸς ἐν Σιὼν. (ὃ σοὶ ᾿δποσδοϑήσεται εὐχὴ ἐν ἹἹερεσειλήμ"

id) ἅγιθ. ὃ δ᾽ γαός σέ. ϑευκαοὺς ἐν σδεκφιοσυωύῃ ca*- d'axyUc ón τε ἐπανελόύσονται, εἰς τὰ
οἰκεῖα» x; ὅτι rho cuun9n. ϑεραπείαν ἐν Tu vad πάλιν “δαοεῖώσεσι T Sud w) ἢ τῶτο
ἐπάγχφ' ἐπεσκέψω τίω yo, € ἐμέϑυσας àurlo , ἐπλήϑωνας τῷ πλετῆσει ἀντίω: Q τὰ
ἑξῆς" rho ἀφϑονίαν λέγων T τότε φροσεσο μμεγέεν ἀυτοῖς" (ζ) ἀυτὸν δὴ τρόπον κἀν(αῦϑα.
εἰπὼν τῆς εὐϑέυίας T Werodbow, Aeyd ὅτι ἀκ ἐάσω ὕὑ δς «ὑπὸ τοῖς ἔϑνεσιν 67) οὐκέτι τὸ
99 οὐ δώσω ὑ κῶς ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἀκέτι εἰς ὀνειοδησ κὸν, τῶτο At): θὰ γὸ (ἃ δίκας λή-

His addit. ** Et zelatus est Dominus terram suam , et pepercit populo suo. ,, Haud
hóc tamquam factum adfirmat, sed futurum dicit. Zelabitur enim, inquit, et parcet
vobis, 51 paenitentes viderit, et supra dicta feceritis: est vero temporis enallage,
cum idiotismo hebraico dicente propheta, pepercit, pro parcet; id quod imitatione
psalmorum fieri, alibi ostendimus. Constat enim non de re acta dici, quandoqui-
dem reapse qus iuxta praedictionem ipsis supervenerunt. |

** Et respondit Dominus , dixitque populo suo; ecce ego mitto vobis frumen-
tum et vinum et oleum, et replebimini eis: et non dabo vos ultra ad opprobrium
in gentibus. Et eum qui ab aquilone est , procul faciam a vobis, et expellam eum
in terram aquis carentem. Et disperdam faciem eius in mare primum, et posteriora
eius in mare novissimum. Et ascendet putredo eius, et ascendet foetor eius. ,,
Verba respondit Dominus et dixit, ponuntur pro respondebit et dicet, permutato
heic quoque tempore. Dicere quippe vult, fore ut paenitentibus vobis abundantiam
frugum sine dubio concedat, vestrosque hostes in fugam coniiciat; quod revera post
reditum Deus praestitit, Sicut etiam beatus David, populi reditum praedicens, pri-
mo qnidem ait: te decet hymnus, Deus, in Sion, et tibi reddetur votum in Hie-
rusalem; et sanctum. templum tuum, mirabile in aequitate tua; demonstrans re-
dituros in propria, solitumque Deo cultum in templo rursus reddituros. Et post
haec, addit: visitasti terram, et inebriasti eam, multiplicasti loeupletare eam, et
reliqua; ubertatem dicens quae tunc illis obveniet. Eodem modo heic etiam , post-
quam annonae copiam daturum ge dixit, ait: non sinam vos gentibus diutius sub-

- esse, Nam verba: non daho yos nationibus ulterius ad opprobrium , lioc significant,

* IN IOHELEM CAP. Il. 8t
ópa φησὶ αἰδὼ T ἐπϑηλυϑύτων ὑμῖν, ἐρημίᾳ τὲ ἀυτὰς C ἀφανισμᾳῖ παντελεῖ. αϑδᾳ-
didis: ποοῦτον μὲν γὸ dfe Βαβυλωνίων τιμωρήσομαι ᾿Αασυρες" jer ὠκεῖνο ἢ Βαβυλω-
γίους δὰ Περσῶν παντελαῖΐς δαολέσω" τοσεύτίω di ὠντών ἐργώτομαι lo Amo Ada y ὥςε
d'ixlu δ δποϑνησκόντων τὲ χοὴ παντέλαἷς γεκρε yay , lo τε σῆψιν ἀυτωῖν καὶ ὃ συσω-
δίάν μηδένα δγαλαϑεῖν" ὃ 59 σατωρίαν καὶ (A) Besuov, τῶτο λέγᾷ. ὡς δχιτεϑνηκότων
Adw 3d) vexesiy κειμμένων" τὸ δὲ ἀναβήσεται. ὅτι πᾶσιν cEaxous (0- ἔσεω φησι" τότων δὲ
πάντων αἴτιόν τι; “- ὅτι ἐμγωλιιύϑη τῶ ἔργω ὠμντεῖ. .. Δείξέ γὸ T οἰκάίων ἔργων τὸ μέ-
9290. ὃ ϑεὸς ἐν τῇ aibi ἀντὲς τιμωρίᾳ" εἶτα ἀκολέϑως ἐπάγή.

᾿ς ἐς Θάρσέ γῆ» χαίρα C εὐφραίνει: ὅτι ἐμιεγώλιωε κύρια (Ὁ. τὸ ποιῆσοι" ϑαρσεῖτε κτίωώη
τῷ πεδίε, ὅτι βεξλάςηκε τὰ πεόία τὴς ἐρήμε" ὅτι ξύλον ἤνεγκε (Qy) καρπὸν ur)" ἄμπε-
A(Q» 4g) συκῆ ἐσώωχαν 7. ior durtly. .. Ἔν εὐφοοσιωώαες μὲν ou ieu ἡ γῆ Un τω ue
9694 δ cd. τῷ 9«: γιγνομένων, ἀπειληφῆα Tj καρπῶν T οἰκείων Tho φοράν" &div
ἧτηον χοὴ τὰ Ἵ 7rd le κτίώη δαψιλῆ τῆς νομῆς ἔχοντα lo ᾿δπόλαυσιν" € «ὺς ἅπασι γε

ὅτι χρὴ ὃ ἐκ vj). ξύλων καρπὸς οαψιλὴς παρέχοται τοῖς οἱεομκένοις. «* Καὶ τὰ τέκνα Xiw ν.

χαίρετε, xu) εὐφαίνεϑε Uo TU xe Svd OjU- ὅτι tdiwev ὑμῶν (beso ora εἰς ditgjo-
cula χοὴ Botzd ὑμῶν ὑετὸν φοώϊ μον (ἢ ὄψιμον ta Sus Ἐμτεροῦδεν" οὶ πληδδήσονται αἱ
ἅλωνες σῖτε;. χοὴ ὑῶρεκχυϑήσονται dj ληνοὶ oye (ἃ ἐλαΐε. ,, "A γὸ ἐν τοῖς ἀνωτέροις εἷ-
zw ἀφηρῆδδαι , (αῦτα vu ᾿δποσιδοῶς λέγ᾽ πάντες γώρ φησιν οἱ del τὸ Σιὼν ὄρος συλ-
λεγόμδρυοι 7e, € clo καϑήκεσαν τῳ Sw πληρφιῦτες ϑεραπείαν., δίκαιοι εἶεν ἂν eÜppau-
vta, ὃ ἀφϑονίαν τὲ δ καρπῶν ᾿δαολαβόντες. ἐδ σεκαίως ἀυτοῖς μεΐᾳ μεληϑ εἶσιν ὑπὲρ
ὧν ud (oy παρέθηκεν ὃ Sube, su) ὅτι τὴν ὑετωῖν ἀυτοὶς εὔκφιοον C αὐτώρκη παρέξεται ὃ
χρόαν" ὥςε x, τὰ ὧκ γῆς φυόμᾶνα qiu GU60 A TO0Y 5 C οὖσ’ cx ξύλων xaperss, uT πολ-
λῆς ἀυτοὶς ποροσγινεῦδαι d αἴδεεσιας. ** Καὶ Av(amod d ὑμῶν ἀντὶ T ἐτωῖν ὧν κατεφα γῆν

Immo etiam poenas de adgressoribus vestris sumam, eosque vastitati supremoque
exitio tradam. Nam primo per Babylonios puniam Assyrios: postea Babylonios Per-
sarum manu prorsus extinguam: tantumque illorum excidium faciam, ut ritu mo-
rientium et occidione occisorum, sanies eorum ac foetor neminem lateat: nam pu-
iredo et foetor hoc dicunt, tamquam nuper mortuorum et cadaverum proiectorum.
Tum et verbum, ascendet, pro, audietur, dicit. Horum vero omnium quaenam
causa est? ** quia magnificata sunt opera tua. ,, Demonstrabit quippe Dominus ope-
rum suorüm magnitudinem hostium punitione. Dehinc consentanee ait.

** Confide, terra; gaude et laetare, quoniam magnificavit Deus, ut faceret, Con-

fidite- iumenta campi, quia germinarunt prata deserti: quia lignum edidit fructum

suum, vitis et ficulnea protulerunt vigorem suum. ,, Gaudio gestiet terra ob Dei
operum magnitudinem, accepta ab eo frugum fecunditate: neque secius iumenta
campi copiosam pascui habentia fruitionem ; praeterque haec. omnia, ligni quoque
íructus copiosus praebebitur indigentibus eo. ** Et filii Sionis gaudete atque laeta-
mini in domino Deo vestro, quia dedit vobis escas ad iustitiam , pluetque vobis im-
brem matutinum ac serotinum, sicut antea. Ft implebuntur àreae frumento, et re-
dundabunt torcularia vino et oleo. ,, Quae antea dixit ereptum iri, ea nunc danda
adfirmat. Cuncti enim qui circa Sionem montem sunt congregati, et convenientem
Deo cultum exhibent, laetari merentur, frugum abundantia potiti, quam iuste ipsis
.deccatorum suorum paenitentibus Deus adtribuit; quibus etiam imbrium tempesti-
yam sufficientemque usuram exhibebit; adeo ut germinantia tellure semina, et ligno-
11

p. 123.

/. 31.

. 22.

- 24,

. I24.

^. 9I.

/.'92.

. 89 -. THEODORI MOPSUESTENI *

ἡ ἀκρὶς xu] ὃ βροῦχ(» sg) ἣ ἐρυσίβη κ᾽ ἡ ez, ἡ σδεωύα είς μα à μεγάλη bo c Eame-
cuna. εἰς ὑμᾶς" x9) φάγειϑε ἐδδίοντες. χοὴ ἐμπλυιάδήσεοϑε» C αἰνέσετε τὸ ὄνοψζα κυρίες TÀ
ϑεοῦ O4, ὃς ἐποίησε jud) OQ ϑαυ κάσια" χρὴ οὐ μὴ καταιβιυυϑῇ ὃ λαὸς μου εἰς (Gy)

᾿αἰαΐνα" xg) δηιγνώσεϑε ὅτι ἐν μέσῳ T Ἰσραὴλ ἐγώ εἰμι" € ἐγὼ κύρι(Θ. ὃ ϑεὺς oU , ἃ

ἐκ tew tn 7ÀLO eU wg) οὐ μὴ χαταιοχυωϑὴ 6 λαὸς μου ἔπι εἰς (Q) aidva. ,, “οπόσα
τοίνιωυ. ἐπεληλυϑίύτες οἱ πολέμιοι T. φτοροσηκόντων xa (gya Aacay δῥαφόρῳς τε (ἢ ποικίλως"
εὔεηλον γὸ ὅτι dxeidu (ἃ βρᾶχον xg) ἐρυσιβίων v κάμπην ζαῦτα καλέ" C. ὑμῶν δπο-
κοιί(ᾳςήσω. ὥςε ὑ κᾶς πλεσίαν ἔχοντας τὴν σεοϊομϑύων 3! “Σπόλαυσιν. ópei 2o pec ϑδποσι-

dovaj τοῦ ϑεφᾳῖ cbo- ὕμνες, ὑπὲρ ὧν δὴ uera λων xo] ϑαυμζᾳ «ὧν πεποίηνεν εἰς ὑμᾶς" ὡς

putem. μδὺ ὑ κῶς αἰοχιυϑεάσ ἐφ᾽ οἷς ἀβοήϑητοι wrap. ἐμῷ μιεμδυήκατε. τοσούζοις ἷδιπε-
“Πωκότες ζᾳκοῖς" ἀκρεβὴ ἢ δωύαῦαι ὑκᾷς GE ἀυτών vl). cea uavov λαβεῖν vlo ὅχι-
ono, ὅτι ἐν ὑμῶν εἶμι" ἅτε xtd) σεαπότης OU. x κησθεμιὼν ov» ὑπάρχων.
« Καὶ ἔφε Qu? (αῦτα ἐκχεαῖ δπὸ τῷ πνεύματός ps n πᾶσαν σάρχᾳ" χρὴ «estu
τεύσουσιν οἱ ἡοὶ 5 κοὴ αἱ ϑυγώτορες ὑμδδ,, χαὴ οἱ Ὡρεσβύτεροι ὑμδ ἐνυπνίοις ἐγυτνιαϑη-
covruj" x; οἱ γεωψίσκοι 0p) ὁράσφς oov) καί γὲ Uo οὖυ" σδώλοις μὲ C ὅπ τὰς δέλας

οὐ με ὧν ἢ ἡ μυέραες ὠκείναις ὁκχραῖ Duo T πονόυμίατός με. C “«ροφητόσεσι' x; οώσω τέ-

eru ἂν τῷ Gur Q Eo οὐ γῆξ, αἷμα χαὶ πῦρ x) ἀτμάσα καᾳπνϑ" ὃ PO» μείᾳσξα-
φήσεται εἰς exor Oo, Q ἡ σελήνη εἰς αἵκῳ » τρὶν ἐλϑαῖν rho ἡμέραν κυρίπ Tho uet Alo
x M ^ » (^w ὦ " EC í , iy ARR , v 2 »
καὶ ὄχιφωνῆ" (ὃ ἔσει, πᾶς ὃς ἂν δπχικᾳλέσηται τὸ Ὀνομίῳ κυρίου. σωθήσεται" ὅτι ἐν τοῦ Ópd
Σιὼν χοὴ ἐν ἹἹεραστελὴμ, Ἔσο! yas Loud, καϑύτι εἶπε κύρι(θ.: χρὴ εὐαγζελιζόμϑροι
ὃς κύρι(θ» «οροσκέκληται. .. Παρέξω δὴ iow φησὶ πλεσίαν “δὲ κησὶεμονίαν δὲ ἐμιζώ" τῶτο
99 A&j4 τὸ ὀκχεαῖ Gero τῷ πινεύμῳτος με" TJ) ἐπὶ τῆς παλαιᾶς δροιϑήκης πνεῦμζῳ, pd
rum fructus multa cum exuberantia illis obveniant. ** Et reddam vobis annos quos

comedit locusta, bruchus, et rubigo, et eruca: fortitudo mea magna quam misi ad:
vos. Et comedetis vescentes, et saturabimini, et laudabitis nomen Dei vestri, qui

fecit mirabilia vobiscum: et non confundetur populus meus in sempiternum. Et co-

gnoscetis quia in medio Israhelis ego sum: et ego dominus Deus vester, et non est
alius praeter me. Et non confundetur ultra populus meus in sempiternum. ,; Quanta
igitur de necessariis supervenientes hostes varie ac multifariam consumpserint ( pa-
tet enim locustae nominibus, ac bruchi, et rubiginis, et erucae, hostes denotari )
totidem ego restituam , ut sic vos lautum habentes datarum rerum usum, debitos
retribuatis Deo hymnos, propter grandia ac mirabilia quae vestri causa patravit.
lamque vos diutius non erubescetis, quasi absque auxilio a me destituti, in: eius-
modi aerumnas incurreritis: plenamque poteritis ex rebus ipsis notitiam capere, me -
inter vos versari, qui reapse dominus vester et tutor solus sum.

** Et erit post haec: effundam de Spiritu meo super omnem carnem: et pro-
phetabunt filii vestri et filiae vestrae: senes vestri somnia somniabunt, et iuvenés
vestri visiones videbunt. Sed et super servos meos et ancillas meas in diebus illis
effundam de Spiritu. meo. Et dabo prodigia in caelo et super terram , sanguifiem et
ignem δὲ vaporem fümi. Sol convertetur in tenebras et luna in sanguimem, ante
quam veniat dies Domini magnus et illustris. Et erit: omnis qui invocaverit nomen

Domini , sálvabitur; quia in monte Sione et in Hierusalem salvus erit, sicut dixit

Dominus: et evangelizati quos Dominus vocaverit. ,, Praéstabo cunctis, inquit, am-
plam tutelam meam: id enim denotant vetba; effundam de Spiritu meo. Ceteroqui

IN IOHELEM CAP. II. 83
ἅγιον μονασικὸν ἐν ἑποςάσᾳ κεχωρισμδύως TU λοιπῶν» ϑεᾶ τε ὃν x ὁκ Dh ὀκ ὄλιτα-
μᾶμων (xy πνεῦμα ἅγιον xg) πᾶν ὅτι dY ποτε τοιᾶτο, T gge1v durá x, xndkuoviav κὶ
vho δῥάϑεσιν καλέντων" ὡς 1 ψυχὴν or ἂν ὄχι 9wà λέγῃ.» τὰς νεομδυίας Op wg) τὰ
σείβξατα ὑμδβ' μισεῖ ἡ ψυχῇ με" δ δγάϑεσιν γὸ Atl καϑ' lo ἐ μίσᾳ τὼς ἑορτάς" τοιῶτόν
£21, τὸ πνεῦμιᾳ σὰ τὸ ἀγωϑὲν 0d Wynod e ἐν γῇ εὐθείᾳ" κησδμδνος γάρ μὲ. φησὶ, διὰ
πολλὴν ἀγαϑότητα παρεξῴς ζαῦτα- τοιῦτον £a, τὸ πγεῦμα σα TO ἅγιον μὴ ἀνίᾷνελῃς ὠπ᾽
ἐμδ" ἵνα εἴπῃ δ «ἷδὲ Gu κησεμονίαν μὴ ἀφέλῃς" καὶ oou τοιαῦτα - iva, μὴ unio Lo
εἰς ἀσὲν déoy vlo 9puqlo: τοιᾶτο dV m xàv(aUSw φησὶν. ὅτι οὕτω πλασιαν τότε Y κησε-
κονίαν ὑμῖν παρέξω τὼ iab, ὥςε ἅπαντας ἀξιερᾶμες bilan σδυωύαδϑα! m καὶ de;
vj ἐσομένων μέευύφιν- ἐφ᾽ ἅπασι ἢ ἐν ἀρανᾳῖ τε x9) Vn γῆς ἐργαάσομαι ϑεὺυ μκαςτὰ, φόνον
πολιιὼὺ Tj ἐναντίων. Tho τε xq. ὠντών τιμωρίαν, καὶ δὴ καὶ dr pad καπνοῦ τ ϑάαν
ὑπεμφαίνεσειν ὀργίώ" μιεζᾳ βληϑήσονται δὲ καὶ nA» εἰς exor xd ἡ geom εἰς αἷκα
XP rho T) δροόντων ὐπύνοιαν" ἐδ DES Hee Q- v δδιγινομένων ἀυτοῖς "Jas aevum
κακῶν" € ζῦτα δὴ βοήσεται «meo 4! ἡμέρας ὀκείνης» bo δγιφανὴ df. τῆς qj ἐναντίων
ἐργάσεται τιμωρίας" ἐν οἷς ἅπασι τόύξονται di σωτηρίας οἱ T ὀνορκασίαν Sota
δ Saar οἱ (ἃ δι τὸ OO Σιὼν x) fn T ἹἹερεσαλὴμ ἀναβήσονται σεσωσ μένοι" ἐπειδὴ
(ῦτα ἐπηγζείλατο τὲ ϑεὸς. (ὃ εὐαγ{ελίσοιδαι σέοίωκεν ἐκείνοις. ὅπόσες εἰς vl &muwodby
φροσκέκληκε ταύτἑν" ἡ μὲν dh ees deos αἱ λέξεως ἔννοια αὕτη.

sub vetere testamento nesciebant homines Spiritum sanctum in persona propria di-
stinctum a ceteris . Dei Spiritum, et ex Deo: sed Spiritum Dei, et Spiritum san-
ctum, et aliam quamlibet huiusmodi appellationem , pro Dei gratia et providentia
atque affectu accipiebant: sicut animam quum ea de Deo dicitur; veluti, neome-
nias vestras et sabbata vestra odit anima mea; videlicet (animam) pro affectu dicit,
quo sollemnitates oderat. Tale est et illud: Spiritus tuus bonus deducet me in ter-
ram rectam; curam quippe mei gerens, mquit, cum bonitate multa mihi haec prae-
bebis. Item illud: Spiritum sanctum tuum ne auferas a me: id est, ne tuam a me
providentiam submoveas: et quotquot sunt locutiones huiusmodi; ne scriptum nos-
trum absque ulla. utilitate producamus, Sic etiam hoc loco ait: tam amplam vobis
exhibebo tutelam meam, ut omnes visionum facti compotes, significare aliquid de
rebus futuris queant. Praeter haec omnia vero, in caelo et super terram mirabilia
faciam, multam hostium occidionem ac punitionem: immo et fumi vaporem , qui
divinam. praefigurat iram. Vertentur autem sol in tenebras, et luna in sanguinem,
iuxta speetantium phantasiam, quam ob malorum gravitatem experientur. Àtque
haec evenient ante diem illum, quem hostium punitione reddet illustrem. Inter quae
omnia , consequentur tamen salutem hi qui divinum nomen invocaverint: qui et
. in montem Sionem ac Hierusalem ascendent incolumes: quandoquidem haec Deus
promisit, et nunciari concessit illis, quotquot ad hunc reditum vocavit. Atque hic
est obvius locutionis huius sensus. i |

» (1) Audacius dicere hoe videtur Mopsuestenus de Spiritu sancto, quasi ighoto prorsus cunctis sub
lege Moysis hominibus; quamquam se aliquatenus mox corrigit, citata Petri apostoli concione. Contro-
versiam hane theologicam mira eruditione more suo pertractat summus Petavius de Trinitate lib. II. 7.
prolatis in medium patrum plurimis testimoniis, quibus addendus videtur etiam losephus in bypomme-
. Stico lib. II. cap. 66. et 67. Nos vero de hae re iterum dicturi sumus ad Aggaeum atque ad Zachariam,
ubi liberiorem hanc sententiam suam Mopsuestenus repetet. ,

*»

p. 126.

* Àct. II. 16.

p. 128.

84 THEODORI MOPSUESTENI

'O dt γε μκακάφμος Auri Πέτρος ἐχρήσωτο «τοὺς ledbius JfeAtgoudios * tn τῇ T
diu πνεύματος Xgocd Q , Mo Ag. εἰκότως" ἐπσοισδὴ σκιὰν Mey ἁπάντων T perm dae
6 νόμος" :ndtuioviac ^ ὃ λαὸς ἠξιῦτο fà T qj φΦανησομίένων «vegrdoxiay ἐν τῇ τῷ de
πότῳ Xeie 8 παρεσίῳ" (ἃ bz τὰ μὲν ἐπ᾽ ὀκείνων μικρὰ πάντα (ὃ ὡς ἐν σκιᾷ opa
Gee Q ὑεφῬβολικῶς elgitus μῶλλον ἢ τὸ τοῴγματα εἶχεν" ἡ qi εἰρημένων ἀληϑεια
rho iuum ἐφαίνετο ὅπη τῷ δεασύτε λαμβάνουσα Χρις-ῷ, ὁπἀνίχᾳ πάντα ἐῶ μεγώλᾳ
καὶ Qoia jueguh, καιγώ ve ὄντως ἰδφοοξα. χοὶ πλαῖςον ὅσον ἑαὐρβαίνοντα qu ἐν γόμῳ
γιγνομϑμα" ὡς aiia os μδὺ τὰ δηϊ m παλαῖας δῥαϑήκης τάξιν Ver, ἀληϑείας 5

€) T ἔχι T dvamére Xexg8 γμνορϑύων τὸ μιεγέϑος: Ves ὃ μακῴφμος At avid" «ἰδὲ

T Ag8, Un ἐκ ἐγχατελέφϑη ἡ ψυχὴ durd. εἰς ddl, ἐσὲ ἡ στὰρξ ὠυτεῖ eid δγαφϑοράν'
ὅπερ ἀκ Uo Tj) ὡοωγμιώτων γοεῖάγαι εβυνατὸν , μιεζαφορακῶς ἢ Won ^ro [Bo Ais λέγ4;
ὅτι ὀξηρϑη κινοδοιυύου ἢ δραφϑορᾶς: ἡ δὲ τῷ cewyua 0s ἀλήϑφα sj εἰρη μϑύων απὸ τῷ
daróTe “δείκνυται Χρεςῷ, ὅτε ὅτε ὃ Ay Lo durd χα(αλεφϑίϑαι γέγονε εἰς ddl ὥπο-.
καζςᾶσαν τοῦ cue m δὰ di ἀναςάσεως: ur τὸ σῶμα δ,ῥαφϑορὰν τινὼ “ἧσο μμεμμένηρζεν"
ὡς μὴ μόνον 7n τᾶ οἰκεῖει μεῖναι χη μαΐος» ἐν ᾧ δὴ τετελεύτηκεν. dua. 99 κὶ εἰς ἀϑά-
va(oy (ἃ ἀφϑαρζον μεζξςῆναι φύσιν" ὡς €f) ὁκᾶνο Lp αἴνιγμω , Tum ἢ ἀλήϑααν" σιό-
πέρ ἐχρήσωτο τῇ φωνῇ xu) ὃ μιακῴθμος Πέζος. ὡς ἂν τότε LÓD χατά τινα αἰτίαν pe a-
φορακῶς εἰρη δύῃ. vuU ἢ ὠληϑὴ rhe ἔκβασιν ἐπ᾽ aurdv λαβᾶσοι T Ὡραγ μιώτων: ὥςε
x4) πολλ πλέον d'éy τοῖς γυυῦ πιςεύειν. ἢ τότε ἐϑαύμφζον ὀκεῖνο.
Πολλῶν d& τοιούτων Ὄντων ὅ) τῆς Qaae γραφῆς. παρόμοιον τορφδηλως δεὶ χρὴ τὸ
παρόν" ὃ μὲν γὸ σεασότης Θεὸς X» Tho Tore σιουήϑειαν ᾿Ἰξοαίοις δγᾳ λεηόμϑυ(θ» δρᾷ 38

At enim beatus Petrus eam adhibuit Iudaeos alloquens, de sancti Spiritus de-
scensu , iure admodum: namque umbra futurarum omnium rerum lex fuit; tum et
populus Dei providentia dignus habebatur , propter eventuum expectationem in Chri-
sti domini adventu. Erantque res quidem illorum omnes exiguae, et tamquam in
umbra contingentes, adeo ut quod ad illos adtinet, hyperbolice potius dicta fue-
rint, quam re ipsa se haberent. Sed dictorum veritatem exitum suum habuisse com-
pertum est in Christo, quo tempore grandia omnia, et terrore plena, vereque
nova et inexpectata fuere, et mirum quantum superiora iis quae in lege facta sunt:
adeo αἱ res veteris testamenti, aenigmatis locum teneant; veritatis autem , rerum
sub Christo actarum magnitudo. Sic.beatus David de populo dicit, quod derelicta |
non fuerit anima eius in inferno, neque caro eiusdem viderit corruptionem: quod
in rerum natura cogitari non potest; sed metaphorice sive hyperbolice dicit ere-
ptum fuisse periculo corruptionis. Attamen dictarum rerum veritas in Christo do-
mino apparuit, cuius neque animae derelinqui contigit in inferno, revocatae nimi-
rum in corpus propter resurréctionem: neque corpus corruptionem ullam exper-
tum est: ita ut non solum propriam retinuerit figuram, in qua mortuum fuerat,
sed etiam in immortalem incorruptibilemque naturam translatum sit: ita ut vetera
illa sint aenigma , Christus autem veritas. Quamobrem ea locutione usus est etiam
beatus Petrus, quasi olim quidem quamdam ob causam metaphorice dicta fuerit ,
nunc autem verum exitum in ipsis rebus nacta sit: ut multo magis opórteat prae-
sentibus credere, quam olim ea res admirationi erat.

Cum vero multa huiusmodi in divina scriptura ferantur, consimile hoc quoque
manifeste est. Nam dominus Deus secundum veterem consuetudinem ludaeos. pro-

^

IN IOHELEM CAP. II. 85
«»eoomTE , T οἰκείαν ἀυτοῖς παρεχοῶ αι οαψιλαὶς ἔλεγε xmdijuevia , χρὴ τὰ ἑξῆς ἢ καϑ'
ὃν ἡρμἀνεύκᾳ μῶν Φόπον" ἐκβέξηκε ἢ ἅπαντα Mp τῆς ἀληϑείας 521 τῷ δεασότε Xe1g&
$n € ἥλιος ὄντως ἐσκοτιἅϑη. € σελάώη 5 sub ὀκφνῳ" x) μιεγώλα MeY ἐν &egyd , πολλὰ
5 ἐν τῇ γῇ 942ove τέρατα" αἵριᾳ τε ὠνεφάνη τῷ σδεασότε Xe1g 8 τὸ σωτήθλον" κὶ πῦρ X)
Tho ἰδέαν τῷ φοιτήσανζος πνεύμαθς T ἐνέργέαν μάυύον. ὅπερ QU καὶ vr Más “φφφηγ εἶτο
καπνῶς εἰς ἐλέγχον χαϊᾳληνομϑμης cbo- (€ guueny τετολμηκότως τιμωρίας" τότε δὴ

Ν

xd) Mer&OcoY ἅπαντες d τῷ dois πνεύματος χάεαΌος, ποικίλων τὲ (ἢ πολλαΐν χαρισμά-
σων ἀξιωθέντες" ὧν οἱ MÀ «οροηφοροῦον τὸ μέλλον. οἱ ἢ πλεῖςτι ὅστε χᾳτειργώζοντο εἰς
πίςσωσιν 4€ τῷ μιεγέϑοις T. γνομένων» χρὴ εἰς ἔλέγχον αἱ σόξζης « αἷδὲ δ σεασοτίω Χρι-
cor ὡς τῶτο δὴ τὸ πάλαι δὰ T τρυφήτα μεζᾳφορικῶς ἢ “ἀρβολικῶς εἰρημένον, aeay-
μάτων δ δεῖξιν, AO ag) ἐλατίβαναι T aeay uev (A) λόγον" ἡ μὲν οι αἰτία εἴτε
ταύτης 4! φωνῆς, εἴτε χοὴ T λοιπῶν, ὁπόσας ἐφ᾽ ἑτέρων εἰρημίένας «ὐἰοῷ τοῖς «veo pirraus .
εἰς rho x? (6 dxazoórlo Χριςὸν ὠξέλαβον οἰκονομίαν οἱ μιαχάριοι δόςολοι, τοιαύτη mic
ἂν ὑποληφϑάη * δικαίως" ὡς ἂν C ἡ vj0 τότε πραγμάτων ἱσορλα φαίνοιτο μὴ πεπλα-
σμρένη X) vj) γωῦ τὸ μιόγεϑος ἐκ ωὐοῳϑέσεως ὀκείνων ἐλέγχοιτο μῷᾷλλον" ὁ) εικγύοιτο τε
ἀκραβάς δὰ πάντων , ὅτι eeu μέν τις Cad OV οἰκειότης «eos (aUa λάπεται dt ὅμως
ποσῶτον d) «τ“αρόντων τὼ «ορφειληφότο» ὅσον σκιὰν Adria σώ ματίθ» ἀνάγκη. κἀν à
«ρφσήκειν aur τι doxom (1). Ὃ d& 9e φοροφήτης ἐπειδὴ 3. δαὸ Βαβυλαΐν(θ» ἐπάνοσον
δίὰ T «esppnosvmev ἐμήνυσεν» τοῦ τε «οροσεσύ ᾶνα iu (ois κατ᾽ ὠκεῖνον ἃ χοιοὸν ἀγαϑὰ
ποικίλως. dos Ot GLO DAD ἐπάγή.

phetae ore adloquens, suam abunde praestiturum curam adfirmabat , et reliqua quo-
modo antea explanavimus: evenerunt autem vere omnia in Clirisio domino , quia
et sol obtenebratus fuit, et luna cum illo: et grandia 1n caelo, multaque etiam in
terra extiterunt prodigia: et salutaris sanguis Christ domini visus est: et ignis
figura, advenientis Spiritus operationem significans, cui etiam praecessit fumi va-
por, ob illam portendendam poenam quae audaces crucifixores correptura erat.
Tune sane parücipaverunt omnes sancti Spiritus gratiam, variis ac multis charis-

p. 129.

* eod, Aus.

p. 120.

matibus digni sunt habiti: quorum ali praedicebant futura, alii plurima. patrabant..

prodigia ob rerum gestarum confirmandam magnitudinem, et gloriam Christi. do-
mini ostentandam. Quo fit ut hoc olim a propheta metaphorice aut hyperbolice di-
ctum, nunc manifestam habeat rerüm ostensionem, ita tamen ut verba a rebüs su-
perentur. Causa igitur, cur sive hanc locutionem, sive reliquas, quotquot de aliis
subiectis apud prophetas dictae sunt, de Christi domini incárnati mysterio beati
apostoli intellexerint, causa inquam haec merito existimari polest. Àtque ita nec
veterum rerum historiam constat esse confictam; et praesentium magnitudo com-
peratione illarum magis arguitur: atque ex his omnibus accurate demonstratur,
quamdam intercedere illarum cum his necessitudinem ; sic tamen ut praeterita tan-
tum a praesentibus superentur, quantum umbra a corpore debet, quamquam illa
huic aliquantum congruat. Age vero, propheta postquam a Babylone reditum prae-

dictis verbis portendit, nec non varia eventura per illud tempus Israhelitis bona,
consentanee admodum ita pergit dicere.

(1) Dicit haee eum didasealiea dignitate Theodorus; quae tamen merito omnibus non placuerunt,
nempe quod prophetiae multae nonnisi secundum effectum, κατ᾽ ἔχβασιν, ad res christianas spectaverint.

p. 181.

* cod. ἑχυτοῦ.

86 : THEODORI MOPSUESTENI
j (

ΚΕΦ. τ

"Om id'& ἐγὼ ἐν $ ἡμέραις ὀκείγαις 39g) ἐν TU Κα d ὀκάνῳ. ὡς ἂν fh ορόψω à $
"esl "I&diz ig) “Ἱερεστελὴμ.» σωνάξω πᾶντα TU ent» e κατάξω ἀυτὰ εἰς τἀ
κοιλάοία Ἰωσαφάτ' τὴ δλοκοιϑήσομαι «eos ἀυτὸς Óxá ὑπὲρ τῷ λαῦ μα Q 4 xAnegvo-
μίας με Ἰσραὴλ. oi σγεασαρησαν € ἐν τοῖς ἔθνεσι, xd) τίω γίῶ με teduidurm: C 5a
T λαῦν m «Ba2or weg" καὶ ἐδῶκαν τὰ mud eua. πύργαις, X τὰ κοράσια ἐπώλουν
ἀντὶ οἴνε t) ἔπινον. 59 Λέγ4 " τὰ : ug rho izavodby ἐν T&TOIG plui , TU τε wl ὦ
r dy rho &yodor, a ποιήσονται JT πολλᾷ πλήϑες ὃ δρμήσαντες x ΩΝ Ἰερεσοιλῆμ» καὶ T
ἀπώλειαν ἣν ὑπὲρ T τολμήματος ὑσομδυῦσι τότε" ἐπειοῖ ἂν. γάρ Φησῖν ἐπαναγώγω ὑκάς
n rho "ἡ Ἱερουσοιλὴμ. σωυελεύσεται μδὺ πολλᾷ πολλαλόϑεν tn ἐφ᾽ UMS λεγά ἣ o7
συνάξω πάντα τὰ eom; ὁ ex ὅτι ἀυτὲς ἄγην, dw trad εἴασε ἀυτὸς Tl) «»eo9ww εἰς
ἔρηον ὀκβαλᾶν ἃ δὲ οἰκείαν" ᾿ἐπιμωρήσεοιτο 5 δ ικεχφρηκότας τὴ xD i Ἰσραηλιτεῦν ἀνόεδῳ"
C πεποιήκασι jp oüd&v ὧν ἐβέλοντο εἰς οὗν’ ἸΙεσᾳαίους. φοβερὰν ὶ ^5 τινὰ καὶ αἰδάσοξον
"ropas ptit τῇ τῷ ϑεῶ p peri T τιμωφίαν' δὰ τῶτο ἀυτὸς gua γευγεῖν πάντα τὰ ἔϑνη
λέγφ' TÉTO βελό μδρος εἰπαῖν , ὅτι εἴασοι uic τῇ αολθηρᾷ ἑαυτοωῖν “χρήσοιδδαι γνώμῃ y χρὴ
ppm xD) ΓΝ Ἱεραστελὴμ, Q; ἂν ἀυτόϑι dina: ἀυτὲς dirt μηρία, d^ 7 «e EK
λαὸν κησίεμογίας é 4 ἐμαυτῷ * dudes δπόσιειξιν cv ϑῴχωμαι πᾶσιν. Εἰπὼν y: ἂν
σωυάξω πάντω τῷ Own, imr yo καὶ. κατάξω avri εἰς * xoiAgdx ᾿Ιωσαφάτ' τάτεριν
Cad ἀυτὲς ἄξω εἰς rho ' Iepsgw Any. x9) ἀυτόϑι ὥασέρ τινὰ d'ixko «99 ἀυτὲς ὑπὲρ τῷ
λαῖῦ T ip? συγκοϑτήσας τιμωρήσομαι σδηκαίως ὑπὲρ ὧν κατ᾽ τών τὐβω᾿ μονδῆ. ἁπαν-
(αχξ τε ἀντὸς δ)αασεῖραι βεληϑέντες, (ὃ σγελέόϑαι μδὺ 3 γίῶ ἐν ἧπερ x XP γγώμδω ᾧκεν

CAP. III.

* Quia ecce ego in diebus illis et tempore illo, cum convertero captivitatem
Iudae et Hierusalem, congregabo omnes gentes, et deducam eas in vallem Iosa-
phat: et disceptabo cum eis ibi super populo meo, et hereditate mea Israhele , qui
dispersi sunt in nationibus, quae regionem meam diviserunt: et super populum
meum miserunt sortes, et tradiderunt pueros meretricibus, et puellas vendebant
pro vino ut biberent. ,, Significat quae Israhelitis post reditum erant eventura ,

Gogique incursionem , quam cum ingenti multitudine adversus Hierusalem faciet,

et cladem quam ob hane audaciam erat experturus. Nam postquam , inquit, redu-
xero vos Hierusalem , multae undique conspirabunt contra vos gentes. Dicit autem,
congregabo omnes gentes, non quod. ipse sit eas adducturus, sed quod iis permis-
surus propositum proprium exsequi. Et quidem illos puniit qui Israhelitarum re-

ditui infesti fuerunt: neque tamen illi voluntati suae obsequi valuerunt contra Tu-

daeos $ sed terribilem potius et insperatam a Dei viribus poenam retulerunt. Ρνο-
pterea dicit se congregasse omnes gentes, nempe dicere volens, sivisse ut sua. per-
versa uterentur sententia, et contra Hierusalem impetum facerent, ut sumpto illic
de iis supplicio, et tutelae erga populum, et suae potentiae specimen. exhiberet.
Iam. postquam dixit, congregabo omnes gentes, addidit: et deducam eás in vallem
Iosaphat, id est eo loco, inquit , agam eos adversus Hierusalem, ibidemque ultio-
nenr quasi concinnans pro populo meo, pro dignitate puniam, ob rorum facinora,
quod nempe illum quaqueversus spargere voluerint, regionemque parliri in qua

IN IOHELEM CAP. III. 81
τὸ ipli) ἐμοὶ «εοσήκεσαν" σιελεάδαι ἢ κλήρῳ 19) ἀυτὸς Cua vous" τετολμήχᾳσι ἢ ees
ἅπασι x3) οδὸ- ἐξ αὐτοῖν εἴτε παῖδας εἴτε wu) κόρας δὁποοδίσδοδδαι. ὡς ἂν δὴ ὁκάνων εἰς
πόρνας τε τἰωὼ οἰκείαν ἀκολασίαν ὠκπληφοῖεν y 19) πολλέε ἔχοιεν αὐ μιέϑης τἰὼ ἀφϑονίαν"
(Urs T «XE (XN) Τὼγ ἕνεκεν εἰρηκὼς , 6254. ;

« Καὶ τῇ uel χοὴ ὑμῖν TopO- € Xidbov 1j πᾶσα Υαλιλαῖα duoguAmy; μὴ ἀνίᾳπό-
dopa. ὑμεῖς àv (azrodidoré μοι» ἢ μνησικακεῖτε ὑμεῖς “ἐπ᾿ ἐμοί: ὄξεως καὶ ταχέως ἀνᾷ-
ποοώσω τὸ ἀνίαπόοσομα Op εἰς κεφαλὰς UM: dv9 ὧν τὸ ἀργύοκον ἐλάβετε, κ) τὰ
ἐπίλεκτα qx) τὰ χαλὰ εἰσίωέγχατε εἰς οὖσ’ vasg Op: C G5o- υἱὸς Iudu x, οδὺ- (us

"Ipsam Amp, ἀπέσοιϑε τοῖς ἡοῖς qj ἑλλάσων. ὅπως ὠξώσητε ἀντὸς ἐκ Tj ὅρίων ἀστῶν"
ἰδὰ ἐγὼ ὀξξεγερῷ ἀντὸς ὧκ τῷ Tura, οὗ ἀπέοίοϑε ἀυτὼς ὀκεῖ" καὶ ἀνίᾳποσώσω τὸ δπο-
dej. Op εἰς τὰς κεφαλὰς ὑμδῥ' xz) δποεώσομαι GíU- ἡοὺς ὑμδμ καὶ τὰς ϑυγατέρας
OM. εἰς χᾶρας doy "Iádi* € ᾿ἁτοσδώσονται ἀυτὲς εἰς αἰχμαλωσίαν. εἰς ἔϑνος μακρὰν
ἀπέχον. ὅτι κύριο» ἐλάλησεν. .. Ἐπσοιδὴ 99 Góv- «I ὭΣ Τῶγ Üorvrac ἑωρακότες 7
Ἱερεσειλὴμ., Tuetol ve xg) Xidbovior πάντες τε οἱ abono T OwoQUADY, xgjeov Ἐχάν du-
ϑησαν τῇ marisde δπολέσαι G5v- Ἰσραηλίτας: μινησικᾳκοιιῦτες dois ὑπὲρ ὧν πεπολε-
ptam τε πολλάκις.» xd) κεκρατήχασιν aumv df2 τῆς ϑείας ῥοπῆς» τϑτο λέγ4. ὑμᾶς 5
mw (Qo Ἔνενοεν μιφψησιχᾳπκουυῦτες. (ἃ χαμοὸν εὕροντες T8 τὼ σδοκξντα δζφδά paca, τοιαῦτα
x? qj) iuo] προσηκόντων τετόλμηκατε: ἴσε γὸ ὅτι ὀξέως ὑμῶν ἐπάξω T ὑπὲρ di γνώμης
Ὡύτης τιμωρίαν. ἀνϑ᾽ ὧν ἅπαντω τὰ «εοσόντα τετοιῷ λαβόντες. εἰς οὖσ’ vase signvey-
χατε Gbv- ὑμετέροις" *n ἢ καὶ οὖν’ qus αὑτῶν δγαπωλήσαντες. ἐλπίσι τῷ πάντας ἀντὼς
3j ὅρίων ἐκβαλεῖν Tj) οἰκείων" ὧν περ OU) ὑμᾶς εἰσαοράξομαι «ίκως: ἀπαλλάξω 9
τετοις αἱ χατεχέσης ἀυτὰς ἀνάγκης" VID ἢ qd] κρείτίες ἐργώσομαι TI) πολεμάων" ὥςε ἃ

meo iuri obnoxia habitabat, et ipsos simul incolas sortito dividere: per summum
denique scelus illorum quoque pueros atque puellas in prostibulis ponere, ut suam

explerent libidinem , multamque haberent pereraecandi copiam. His circa Gogum
P , q pergr P 8

dictis, pergit porro. 1

- * Verum quid mihi et tibi ac toti alienigenarum Galilaeae? Numquid ultionem
vos retribuetis mihi? aut iram in corde retinetis adversus me? Cito velociterque
reddam vicissitudinem vobis super capita vestra; pro eo quod argentum meum au-
rumque cepistis , et selecta quaeque ac pulera in delubra vestra intulistis , et Iudae
fihos filiosque Hierusalem vendidistis filiis Graecorum, ut eiiceretis eos de finibus
suis. Ecce ego suscitabo eos de loco, in quo vendidistis eos: et convertam retri-
butionem vestram in capita vestra: et vendam filios vestras ac filias vestras in. ma-
nus filiorum ludae: vendentque eos in captivitatem genti longinquae; quoniam Do-
minus locutus est. ,, Quandoquidem Gogi exercituum adversus Hierusalem visa in-
cursione, Tyrii Sidoniique et omnes finitimi alienigenae, idoneum tempus oblatum
sibi existimaverant perdendi funditus I srahelitas, quibus clam irascebantur, propter
bella secum gesta, et illorum Deo adiuvante victorias; idcirco ait: vos autem cur
irae tenaces, et occasionem nacti voluntatem vestram explendi, cur inquam contra
mei iuris populum audaciam sumitis? Certe velim sciatis, me cito vestrum hoc con-
silium puniturum; propterea quod illorum opes cunctas capientes, in templa ve-
stra contulistis: insuper et ipsorum filios vendidistis, non sine spe populum uni-
versum finibus suis expellendi: cuius facinoris mihi poenas dabitis: namque illos ex
angustiarum suarum pressura expediam, immo et hostium nunc victores efficiam:

b

v. 10.

v. i.

p. 184.

88. THEODORI MOPSUESTENI |
ὑμῶν ᾿λποοίδιεῦαι àv9' ὧν εἰς ἀυτὸς τετολμήχῳτε, λαβεῖν τές τε ἡὰς Od ἃ τὰς $v9a-
τέρας αἰχκιαλώζοις. ng) δὴ ὦ ἀτοσδάδαι ἀυτὲς μακράν ὅσου. ὅϑεν οὐδὲ διωυατὸν ὑμῶν
ἀυτὸς ἀγασωσειάγαι In ζῦτα φορὸς οὗν’ Τυρίοις τε C Σιοϊωνίους χρὴ “ξ΄ «αἰδιοικοιεῦτας
ἅπαντας παρενϑεῖς, ὡς ἂν xar. cuévoy δ χαιοὸν one domeoras συμαορᾷ Lut τοὺς ἀμφὶ
(Q) Τὼγ ὄψι τῇ XD vj ᾿Ιεοϊαίων ἀπωλείᾳ. ἔχέται d οἰκείας ἀκολεϑῖας. xj φησί.

** Κηρύξατε ζαῦτα ἐν τοῖς ἐϑνεσιν' ἁγιάσατε πόλεμον" GEeydemure οὗὺ- M2 τάς’
φοροσοιγάγετε wg) ἀναβαένετε πείντες Gydbes πολεμμιιφεά" συγκόψατε τὼ ἄρφξω» UM εἰς

ῥομφαίας. C τὰ δρέπανα OQ εἰς συρομκάςοις" ὃ ἀσδωύατος λεγέτω ὅτι iUt ἐγώ" σων-

ΓῚ

αϑεοίζεοϑε sg) εἰασορεύεϑε πάντα τὼ ἐϑνη κυκλόϑεν, (ἃ σωμάχθητε ὀκᾶ" ὃ pA Ven
πολεμιιςής. .. Ως γὸ εἶπεν ἀνωτέρῳ ὅτι cuvaLo ἀυτὸς δέ rlà «οροῤῥηϑεῖσειν αἰτίαν,
te κἀν(αῦϑα ὡς ἂν ἀυτὸς ἀυτοὶς ἔγκῃδυόμϑμος- ἅπαντες δὴ φησὶν ὁπόσοι mro ἔχοτε
τἀν γνώμων XD Tp ἐ μοὶ «οροσηκόντων. MO πολλῆς μϑὺ σωμυάνχθητε αἱ ἀσαδῆς" ovyxes-
τήσετε ἢ «eos ἀυτὸς πόλεμον" xg) d'n (ἃ τὰ τὴς γεωργίως ὄργανα εἰς ὅπλων. μετάάϑετε
ἀρῆσιν, ὡς ἂν ἀρκοιεῦτα, μδὺ ἔχοιτε τὰ ὄπλα τῷ πλήϑᾷ “δ δχιόντων" δὰ πλαιίόνων εὔ-
κολον ὑμῶν εἴη, καϑὰ ceonpidw, πάντων ἐργώσοιδδαι “ἦΐ ᾿Ισραηλιτων rho ἀπώλειαν.
Εἶτα τὸ δγαγεραι «τοὺς (ὦ) πόλεμον ἀντὸς 7 αἰτίαν λέγων. «« Ἐξεγειρέδδνω ἃ ἀναβαι-
γέτω πάντα τὰ ἐϑνὴ εἰς ὃ κοιλάσία ᾿Ιωσαιφὼτ, ὅτι Cxé χαϑιαῖ τῷ djexelvas πάντα τὰ
ἐϑνη κυκλόϑεν. 55 Πᾶσι γὸ ὑμῶν X) ταυτὸν cuweXO dy βελομάνοις Y?) δῇ ἃ “Ἱερεστελὴμ
οἰκέντων. Gaps» τῶτο ποιεῖν" ὡς ἂν ἀυτόϑι ἐδίκας ὑμᾶς εἰσαορῳξαῤμέω * τε τολμῆμα-
ὡς ὦ ἃ ὄχιχξρήσεως ταύτης. ἅπαντας πανίαχοϑεν “ποικίλοις ἀνελὼν ϑανώτοις. Τί 0405
« ε Ἐξαποςείλατε dpemaya, ὅτι παρέστηκεν ὃ guys εἰασορεύεσϑε- πατεῖτε, σδότι
ἥλήρης ἡ λίωὸς, ἑαῇχεῖται τοὶ ἰπολίια: ὅτι ἐπληϑυώϑη τὼ χαχὰ ὠνταίν.., Τοσοῦτί(θ...

ut sic vos remunerer pro vestris adversus eos facinoribus; filiique vestri ac filiae
in servitutem rapiantur, ac procul divendantur, unde eos recuperare sit vobis im-
possibile. His veluti vaticicinio suo interpositis circa Tyrios ac Sidonios, cunctos-
que finitimos, qui per illud tempus Gogo ad ludaeorum perniciem faverant, βοῦς
monis sui seriem prosequitur sic. ; |
..** Praedicate haec in gentibus, sanctificate bellum ,.suscitate pugnatores, ác-
cedite et ascendite ommes bellatores: concidite aratra vestra in gladios, et falces
vestras in lanceas: infirmus dicat, fortis ego sum: congregemini et venite omnes
gentes de circuitu, et illuc coacervemini: qui mansuetus erat, fiat bellator. ,, Si-
cut antea dixerat, se illos ob praedictam causam collecturum, ita nunc more im-
perantis idem eisdem dicit. Cuncti, inquit, qui hac mente estis adversus meos,
multa cum festinatione congregemini, bellum contra hos conflate, et ipsa agricul-
itae inskramenta 6id.armorutd. duin accommodate , ut sufficientem multitudini mi-
litum armorum copiam habeatis. Sic aucto. numero , facile vobis erit, prout vultis;
Israhelitarum omnium excidium perpetrare. Deinde causam exponens , ob quam il-
los ad. bellum suscitaverit ** consurgant , inquit, et ascendant omnes gentes.-in val-
lem Iosaphat, quia ibi sedebo ut iudicem omnes gentes in circuitu. ,, Onines vos,
qui simul vultis adversus Hierusalem incolas proeliari, id ego ut agatis.sinam ; quia
illic poenas de audacia et facinore isto sumam, omnes quaqueversus variis mortibus
absumens, Quid ergo? | |
.* Mittite falces, quoniam adest vindemia: introite , caleate, quia plenum est
torcular, redundant supposita solia, ,, Tanta erit illorum oecidio, tantaque strages

να αν εν τῶν" CAMWO --—

- A

IN IOHELEM CAP. III. 89

59 teu QovO- awrily xg) τοσαύτη 7H aw πάντων ὠντωῖν Xa An Ao ὁπλιζορδῥων, ὥςε

τοὺς Tho "ladwiar οἰκᾶσιν ὑμὰν μὴ πολέμει δεν" Ow γὸ olea, Ῥυγητὸν τινὰ παρεῖναι,

ἐν ᾧπερ dpemivow χρεία ἢ xg) Tp πατοιώτων τί Mur, ὡς ἂν ὀκϑλιβόμϑμ(. o
"Cup: τοιοῦτο “γὸ dW τι καὶ vu γίγνεται" ἐπειδὴ )ὸ ὁ πόλεμίθ. τῇ d'uodud χα ορϑοῦται p. vus.
ἐμῇ, C πάντες ἔκκειν.) ἢ σφαγαῖς, ὑμᾶς aen παρόντας δρᾷν Ῥυγητῇ μδὺ δίκδω ὥασερ

τινὰς βύξυας τεμινορᾶμες τε. (ἃ ἐπ᾽ θηήλοις πιήζοντας ταῖς σφαγαῖς" a ὁμοιότητα ἢ

λίωξ mue ἑαϊβχεύμϑμον τὸ T ἀνωιρε δύων cipue ἕτως ὠπαῖν TA καχὰ πληϑωω-
ϑήσεται, C τοσξτί(θ» ἀντων ὃ φόν(Θ- οβυήσεται. ἀχ D πολεμιουυύτων, δ’ ὀκάνων εἰς
θμῆλος τὰς οἰκείας Ῥεπόντων σεξιὼς, v2 τὸ dox&v ἐμοί. Eiy (ἃ τὰ ἑξῆς ἀκολέϑως λέγ.

Ps "Haoi ὀξήχησαν ἂν τῇ κοιλάσι τῆς d'ou, ὅτ! ἐγζὺς "eem. κυρία ἐν τῇ κοιλάσι v. n.
τὴς σἔέίκης. 5» Φοβεροὶ “γὰρ ἦχοι τινὲς ὁκ τῷ πλήῆϑτις qiu ἀναιρεμδύων 5n τῆς xoig Ὁ.
οβυήσονται ταύτης, ἐν ἡ ἢ τὰς σδέἔέκας ἀυτὲς εἰσαράξομωαι τῷ xo 4 τολμήκατ.:
κοιλάσι 30 d'au rho TÉ Ἰωσαφὰτ ὁκάλεσεν, δπὸ d^ τιμωώθίας τὴς ἄντοϑι μφλλούσης
ἐπάγεῶαι ὀκείνοις «vog. τῷ ϑιοῦ. “« 'O ἥλι(θ» χαὴ n σελζη συσκοτάσεσι, χρὴ οἱ ἀςέρες v. xs.
εἴϑσεσι τὸ φέγίος ὠντών. ,, ᾿Ακολέϑως εἶπεν.» ὅτι τοῖς ἀνώιρου μέένοις οὐκ ge Quis" ὅπως
δὴ (Oso. οβυήσεται δηλών. ἐπάγ4. “« Ὃ ἢ κύρκος ἀνακράξεται Cx, Σιών" ἀνακρῴξεται» v. vs.
xg) 6x Ἱερεστιλὴμ dod φωνίω durd', € σειϑησεται ὃ ὀραγὸς xg) ἥ γῆ" ὃ ἢ κύριος φείσε-
ται τῇ Ag ὠυτε" χρὴ ἐνιθζύσᾳ xvex(O» οὗ’ ἡοὺς Ἰσόκηλ' χαὶ γνώσφαϑε ὅτι ἐγὼ κύφμος ὃ) τ. ιτ.
ϑεὸς O42. χαϊασκζναἷν ἐν Σιὼν ἐν pd ἁγίῳ μου. .. Αὐτὸς γώρ φησιν ὃ ϑεὸς ὃ ἐν Σιῶν ὁ
᾿φοροσείγεῖδαι T γόμιμον ϑεραπείαν τάξας ἑαυτῳῖ, μεγάλξων sar. ὠἀυτων ἀφήσῳ ?. φωνζώ"
ἀφ᾽ ἧς δὴ μικρᾷ Q ἐρανὸς οἴδξζᾷ συοσείεδδαι, qd) γῆ Cx τῷ αὐἰὐόᾳοόξα T) γιγνομιένων. v;
di τοσαύτης σφαγῆς re ὠἰδῳσόξως ὀκτελεμένης, ἐῶ ποιήσεται Due, T οἰκείων Qadb-

hostium in mutuam caedem arma vertentium, ut vobis Iudaeae incolis pugnare non
sit necessarium: vindemiam quandam instare putetis , cui recidendae falcibus opus
est: item opus erit calcantibus torculare, ut expressum vinum effluat: nam et nunc
- simile quid fieri contingit. Quia enim bellum potentia mea feliciter geritur, et om-
nes caedibus contraduntur, vos quidem spectaculo adesse decet, spectantes tam-
quam in vindemia racemorum instar veluti caesos, et mutuis stragibus humi pro-
stratos, et quasi de torculari calcato effluentem occisorum sanguinem. Sic eorum
mala cumulabuntur; tantaque fiet ipsorum occidio, haud pugnantibus vobis, sed
ilis contra se mutuo dextras vertentibus. Deinde et reliqua- consentaneo tenore
prosequitur. - Vui.

* Sonitus exauditi sunt in valle 1udicii, quia prope est dies Domini in valle
iudici, ,, Nam sonitus quidam terribiles ex occisorum in hac valle multitudine
fient, in qua poenas ab eis reposcam sui contra vos ausus. Etenim iudicii vallem
dicit losaphati vallem, a poena quae illic a Deo hostibus imponenda erat. ** Sol et
luna simul obscurabuntur , et stellae retrahent splendorem suuin. ,, Non incongrue
dicit, occisis lumen defuturum. Quomodo autem haec fient declarans, ait: ** Domi-
nus autem de Sione clamabit; clamabit et ex Hierusalem dabit vocem suam: et cae-
lum ac terra concutientur. Dominus autem parcet populo suo, et roborabit Domi-
nus filios Israhelis. Et scietis quia ego dominus Deus vester, habitans in Sione in
monte sancto meo. ,, Ipse, inquit, Dominus, qui sibi in Sione legitimum cultum
exhiberi constituit, magnam adversus hostes vocem emittet, a qua caelum ac terra
quassari propemodum yidebuntur, ob eventuum mirabilitatem , tantamque stragem

12

p. 127.

*0 THEODORI MOPSUESTENI
pos, (ἃ ἰρχυρὰς ἀυτὸς XD T. ἐγαγτίων ᾿δαοοβεικνύς" ὡς ἂν ἅπασι ἡβύοιτο δῆλον, ὅτι ὄντως
CGU δὴ ϑεὸς vj) ἁπάντων, (ὃ κύρμος ὃ ἐν τω bod τῷ Σιὼν ϑερᾳπεύεδϑαει εἰωθώς.

«ς Καὶ teg ἹἹερεσωλὴμ, ἁγία" (Δ θμουγβυᾶς οὐ dyeAsUsovras di ἀντῆς ἀκέτι" su) ten
ἐν τῇ ἡμέρᾳ Cue Saocu AE τὰ, pn γλυχασ μὸν, xt] οἱ Bowwoi ῥνήσονταε γώλᾳ" καὶ
πάστῃ αἱ ἀφεσῴς ludk puncovras ἕο τα" (ἃ πηγὴ cle olx κυρία ὠξελεύσεται. 1x9) ποτιᾶ
? χὠ κάῤῥοιυ vj ἀοίνων.., Ἣ μὲν γὸ “Ἱερασωιλὴμ ἁγία GE ἀὐτων φανήσεται T. “Ὡ6αγ-
μάτων, δεδενὸς ὅπχιβαένεν ἀυτῇ θμοξίε TAMjUTO- Ἐπ ἅπασι ἢ Tedulo Ci 4 γῆς oi-
xóm ^ ἐπαγ[ελίας πολλὴ τίς ἀφϑονία vjU ἀγαϑῶν te, ὡς xg) τὰ ὄρη C οὗὺ- βοωυὰς
καρπὸς d'i πολλὰς τινὰς C ποικίλοις παρέχήν ἀυτοὶς" τὰς πηγάς τε σωνήϑως Ty) οἰκείων
ὑσατων παρέχήν ἃ πλᾶτον, αἱ eO ds Cx T ναῦ T Das χορηγεῖ δὺς doped) » Q πηγαξζάν
ἄφϑονον T ἀγωϑθῶν ἃ πλᾶτον τοῖς ἀυτόϑι τε εἰσιᾶσι, (ἢ τὰ χαϑήκοντα τῳῇ ϑεφῖ πληρφιεῦ
ἐαπσεοίακόσι" quurle à. At meylo o olus κυρίου ὠξελόύσεῶζ" vocum τὶς ign ὥςε
ἄχρι πὴ T πόῤῥωθεν Y φιλοτιμίαν ὀκτείνφν. Εἶτα εἰπὼν ὅτι (ὁ «« Alsuzifos ἀφανιδδήσεταε,
Q ἡ Idea, 5 συιὺ Cni, ὑπὲρ ὧν πεωρφᾳίχωσι Te xaO. UU, x2) πολλὰς UM ddi-
κως ἀνεῖλον" », vra24. “- Ἢ 5 Ἰεσαία ἐν βεξαΐέῳ αἱ οἰκείας εὐωραγίας eeu oins uev
ὧν τῇ Ἱερεσευλὴμ "zo ἦν οἰκείων... Οἷς φοροςίϑησι. «« Καὶ ὀκζητήσω τὸ αἵμιᾳ αυτών ,
ὦ οὐ μὴ ἀϑωώσω" itg) κύριος χαϊασκξνώσᾳ ἐν Σιών. .. Ἵνα εἴπῃ. τές τε δχιχφοοιεῦτας
τί κατ᾽ αὐτοῖν *n τιμώρλαις αἰδιβαλαῖ ἢ ἐσχάταις" dfe pad. τε ἐν ἀυτοῖς δεικνὺς ἐμαυ-
τὸν "T λοιπῶ δῥᾳ τῆς δοτορῥήτα κησεμογίας, lo Tolo τινὰ παρέχων ἀυτοῖς εἰς ἃ ἔποιτα
δγωτελέσω χρόνον. | ?

tam inopinate editam, Dei opera, interim suis parcentis, fortesque in conspectu
hostium ostendentis: ut omnibus manifestum fiat, ipsum vere Deum esse univer-
salem, et dominum illum in Sione. monte coli solitum.

* Et erit Hierusalem sancta, et alienigenae non transibunt-per eam amplius.
Et erit die illa, stillabunt montes dulcedinem, et colles fluent lacte, et omnes emis-
siones Iudae fluent aquis: et fons de domo Domini egredietur, et ivrigabit torren-
tem funiculorum. ,, Sanctam esse Hierusalem: ex rebus ipsis gestis constabit, ne- .
mine abhinc alienigena ad illam ascendere audente. Cunctis autem ludaeis pro-
missam terram incolentibus bonorum ubertas erit, quia et montes et colles mul-
tos ipsis ac varios fructus praebebunt: fontes item consuetam aquarum suarum .
copiam. suppeditabunt; solita. dicens ex Dei templo dona erogari, et indidem ef-
fluentes uberes bonorum divitias accedentibus illuc, et debita Deo officia com-

plere satagentibus. Hic est enim qui a propheta dicitur dé domo Domini fons egres-

surus, Hic inquam tantus, erit, ut usque ad longinquos copiam suam extensurus sit.
Mox postquam dixit: ** et Aegyptus desolabitur, et Idumaea similiter ob. sua. con-
tra vós facinora, et propter multos ex vobis contra fas interfectos ,, addit: ** et
ludaea in sua firma felicitate habitabitur a propriis incolis in. Hierusalem. ,, Quibus
superaddit: * et requiràm sanguiuem eorum, quem inultum esse non. sinam. Et
Dominus: habitabit in Sione. ,, Quasi dicat: quotquot adversus Israhelitas aliquid

adgresst fuerint, supremis adficiam suppliciis. Et permanebo cum istis, praesen-

tiam meam. arcana providentia demonstrans, quam copiosam in omne aevum abhinc
eisdem. praestabo;

IN ÁMOSUM. 91

EPMHNEIA AMQY TOY IIPOOHTOY.

ll. μὲν ouD ὅτι xg) Moxa.eA (D ᾿Αμὼς ὃ τροφήτης. ὃν toului say ϑεοῦ ouem
«vesxara, vuO ἡ μῶν, «ei “δ τῷ Amo) συμίβησομϑύων δὰ πάσης μικρᾷ τῆς προφητείας
A54. ἅ τε cd vj dexveleY πείσονται «οξότορον αἵ diua. φυλαὶ μάνύων, χρὴ ἃ aei
Tho ἹἹερεσειλὴμ (ὃ ὃ 'Itdw QuALD, εἴτ᾽ ouo «δ΄ λοιπὰς οδὺ’ ^ βασιλείας Cue mc, aro
qj βαξυλωνίων γίγνεδδαι Ἠμελλεν" Tua ἢ λόγίθ» ἀῶ τοῖς προφήταις οὐχ ἁπλαῖς, de
ἐπειδὴ πᾶσων Tho «δὴ (ζ) λαὸν ὅπιμελειαν ὑπὲρ « τῷ δεασότε Χριςοῦ d'azew; ὃ ϑεὸς
ἐποιεῖτο, δ κοινῇ τῇ πάντων ἀγθρῴπων σωτηρίᾳ X ? oixéov "unco pone χαοῦν" τότε
“ὃ ἕνεκεν ἀυτὸς (ἃ ἀφώρισε T ἐϑναΐν, C «αἰξδετομῇ οδ)έκρανε, w οἰκείαν Ἐχήν παρεσκδύασε
χώραν, C ἀφωρασμϑύως ἐν τῳῦ Op] vu. Σιὼν δή dV νομικῆς δρᾳτάξεως, vlo aei ἀυτὸν
προσέταξε ποιεῖ ὅδ αι ϑεραπείαν,, Hy ὧκ τοιότων Y?) τὰς φοροφητιχὰς μίωύσής, xd) T ἄνω-
Sw δ) τότοις wel (Q) λαὸν γεγϑυηρδυίω διάταξιν, φαγὰς ὃ σεασότης Xezsos, δῆλον
ἅπασιν ἐργώσηται τοῖς ἀγθρῳποις, ὅτι ἄχ ὕςερον ἐκοσιγοτομησεν ὃ ϑεὸς vl) ἁσσάντων dy-
ϑοῴπων σωτηρίαν. Ow ἄνωθεν wd) ee? μιακρφὸν Tp χρόνων τῶτο «ορωρισρδῥον τ 3
μαῴχῴολον Παῦλον * ἔχων «ap ἑαυτῳῖ. ὠξελέξατο Jp δ ᾿Αβραὰμ., σωυέφησε ὃ τὸ cE
Cxdvs γἶύος. ὅπχιμιέλοιαν ἢ ὠντεῖ χαϑ' ὃν εἰρήκα μᾶν πεποίηται Ῥόπον: ἵν᾽ οἷ ὠντών ὕςε-
eor ὃ σεασότη; Χριςὸς τὸ XD σάρχα Un τῇ τσάντων ἀνθρῴπων φανεὶς σωτηρίᾳ, d$AQ-
ὑπάρχῃ XD ((δ ἄνωϑεν Get eov ὅ2) δ οἰκονομίαν παρεληλυϑώς. |

Ὑπὲρ δὴ τέτων wg) Me (ona δα! ἃ λαὸν δ αἱ αἰχμαλωσίας zrapecudoaoey ὅλον,
xg) ἐπαγήγαγῆν cE axrruly ἃς ἐβέλετο, ὧν περ owO ἡγᾶτο ἡ ludis φυλὴ μόνη, ἡ πᾶσα ὃ

IN AMOSUM PROPHETAM COMMENTARIUS.

p erspicuum est, beatum quoque Ámosum prophetam, ad quem interpretandum
Deo favente nunc adgredimur , de futuris populi ( hebraei) casibus per universam
fere prophetiam loqui: ea scilicet innuere, quae primo ab Assyriis passurae erant
decem tribus mala; tum etiam illa quae Hierosolymis , Iudaeque tribui , ceterisque
regni eius partibus a Babyloniis eventura erant. De his autem rebus non sine causa
prophetae verba faciebant, sed quia Deus curam eximiam populi gerebat, propterea
quod Christus dominus ad communem omnium hominum peragendam salutem suo
tempore adventurus erat. Idcirco Hebraeos Deus ab ethnicis separavit, et circum-
cisione- distinxit, et propriam habere voluit regionem, seorsumque in Sion monte
ex legitima forma religiosum sibi ab eis cultum exhiberi mandavit. Sic enim fu-
turum erat, ut secundum propheticas promissiones atque olim ordinatam conguen-
ter his vaticiniis populi administrationem , Christus dominus in orbem veniens cun-
ctos mortales certiores faceret, haud nuper demum de salute hominum procuranda
Deum cogitavisse; sed quum antiquitus longisque ante temporibus id apud se, te-
ste beato Paulo, habuisset decretum, segregavisse sibi Abrahamum, ex eoque gen-
tem conílasse; curamque huius sicuti iam dictum est, gessisse; ut ex hoc postea
genere Christus dominus secundum carnem pro communi apparens: salute, mani-
feste videretur secundum vetera decreta δὰ redemptionis opus venisse.

Propterea quoque populum universum in captivitatem abducendum curavit
Deus, ex eaque revocandam partem populi quam ipse voluit, cuius deinde prin-

*

p. 128,

* Rom. I. 2.

p. 139,

p. 140.

99 THEODORI MOPSUESTENI

eravodoy σεξα μϑύη., ἐπειδήπερ cE ausi ἤμελλεν àvaqaireSra, τὸ XD) σάρκα ὁ σεασότης
Χραςός" τ΄ λοιπῶν γάρ τοι φυλαΐν ἀφ᾽ gene modo) ταύτῃ, σωναψῆλϑον ὀλίγοι" ἵνα
δὰ μδϑὺ αἱ γεγβοημϑύης αἰχμαλωσίας xg) τῆς eravod'a τῶτον δποτελεῶ ἐσης Q gom,
δῆλος ἡβύηται αἱ abi (Q) λαὸν Une aas ὃ σκοπὸς τῷ ϑεῶ: ὑπὲρ T φανησοιϑμε γε cE
aurajy 0 τῇ πάντων ἀνθρώπων σωτηρίᾳ. πάντα ποιωῦτίΘ-- ὥςε di μὴ εἰς ᾿δαύγνωσιν

παντελῆ χαΐᾷςαντας ὄχιμγάδαι τοῖς ἔϑγεσι ὃ αἴχαλωσίαν "Cope dpnuocas Cocet lun ,

χώραν 5 μηκέτι μή τε Tho. émavodoy Ἐχήν, μή τε Ὁ vj λοιπῶν éOvdv χωρισμὸν,
ἄγωϑθεν δία T φοροφητῶν 1) ὁ αἰχμαλωσίαν ἐσομιενίων ulus wj ὃ émavodby ἐπ᾿ ὀκείνῃ"
Ἵνα * ἐλπίσι κρᾳτόμδυοι ταύταις. C MO τί συμβᾶσαν αἰχμκαλωσίαν ὃ ἐπάνοσον ἀνα-
MÁVOGW"* ἥπερ UD καὶ γέλονε xor) ὃν ἔφαμεν τε Ῥόπον, su) ὑπὲρ ἧς eligat μδυ αἰτίας.

Aud TÉTO πάλαι μὲν χρὴ "opo Ach τοῦ μακᾳθάῳ Δαυὶδ εἴρητο ζαῦτα δ πολλαΐν di

ψαλρδά: ἐγζίζοντος ἢ Ἔ χαρᾷ T. φεωγμώτων, οδὸ φεοφήτας ἀνέδειξεν ἡ ϑάα χάρις,
vOv μὰν ἐφεςκῶτω v) ἀσσυρίων huVorrae τὼ κακὰ. οὖϑις «ἢ ἐπ᾽ ἐκείνεις τὰ cog βα-
βυλωνίων ἐσύμϑυα συλοιεῦτας: ἐφ᾽ ἅπασι τε λέγοντας T ἐπάνοοίον, reed τε ὁπόσοι Tj)
XD (QS) καιοὺν ὁκεῖνον γεγονότων μέωυύεδδαι «οεοσῆκον Lo- ἐπεὶ ὃ ἡ T. “φροτέρον ἔκβασις
ὠκολέϑους ἢ σοροῤῥήσεσι γιγνομένη» πίφις le T. 2 αῦτα «ορφειρημένων τε. Y?) ὃ enegb-
ῥησιν ὡς εἰκὸς ἐσομένων. | deux

-. Ἔντεῦϑεν ἅπαντες TU τε MD Tj) βαξυλωνίων γερονότα φασίν" tradi xay & dn-
ρημένας qus ἐφόοίοις (aurae esuriens σωυέβη., «vesrteov μὲν ἀοσύρλων ἐπεληλυϑότων.
βαξυλωνίων ἢ Üceeov, TjU τὸ dvesy ue Tav αίθός τις γέδονεν “ἂν μέσῳ, θὰ μία.γγ6 lo

ἡ παντδὴς αἰχκαλωσία ἀρξα μδῥη. μδὺ δπὸ T. ἀοσυθίων eL Tus σέχᾳ φυλὰς, περώμω-

Oécu δὲ wei τὰς ἰπολοίποις. dj «^ ᾿Ιούσα βασιλείας ἐτύγχανον. $73 τῆς βαξυλωνίων

cipatum sola tenuit ludae tribus, quae universa reditu digna fuit, quoniam ex ipsa
orturus erat cum carne Christus dominus: nam de reliquis tribubus pauci e sin-
gulis redierunt, Sie enim tum e captivitate tum e reditu hac ratione curato pate-
faciendus. erat divinae circa populum providentiae scopus, haec ommia satagentis
propter inde venturum universalis salutis auctorem Christum. Ergo ne Iudaei ca-
ptivitatem illam perpessi, spe omni deposita, confunderentur gentibus; sibique pa-
triam , aut reditum ad illam, haud iam superesse crederent; neve suae ab ethnicis
secretionis, obliviscerentur ; olim ore prophetarum tum futuram captivitatem . signi-

ficavit Deus, tum ex eadem postliminium: ut hac spe retenti, ubi accidisset capti-.

vitas, reditum expectarent, qui reapse eo quem diximus modo ac suprascriptam
ob causam conügit. Quamobrem olim et iamdiu haec a beato Davide compluribus
in psalmis dicta fuerant: propinquante autem gerendarum rerum tempore prophe-

tas misi. divinus favor, nunc quidem impendentia ab Assyriis praecinentes mala,

mox autem babylonicam superventuram Iudaeis calamitatem significantes: post haec
omnia tamen spondentes reditum ; nihilque eorum, quae per id tempus scire com-
modum erat, reticentes. Porro rerum superiorum exitus prognosticis consentaneus ,
fidem. faciebat fore ut postea quoque praedicta, sine dubio ad vaticinii normam

ες evaderent.

Hinc fit ut prophetae cuncti et res assyriacas et subsecutas mox babylomicas
loquantur: nam etsi hae-diversae fuerunt. incursiones , Assyriis primo, deinde Ba-
byloniis expeditionem faeientibus; hisque eventibus aliquantum temporis spatium
interpositum fuit, nihilominus una fuit universalis captivitas, orsa ab Assyriis con-

ΝΥ ΟΡ NE P RIS VEO RE URN

We m. —-———Üiffbet
Eas A OE Pm

| IN AMOSUM. 93
πολιορκίας" τότε μδἕὺ OuD Ἑνεκεν οἱ τε λοιποὶ (UT. μίωύεσι, καὶ αἷδὲ ζῦτα Tl τιῖσαν
εἶχον "P λόγε oA πλίι ὅσα βραχέα ἃ πολύ γε τότων ἀπεασασμδύα «οοσετίϑεσαν
τοῖς λεγο μδύοις" πεποίηνοε dé m Τοιξτο xg) ὃ παρὼν “φοροφήτης, τί μδὺ «Ὡροφητάαν ἅπα-
σαν ἐν τοῖς «αἷδέ τε (Q) Ἰσραὴλ καὶ ? laday ἐσορϑῥοις «voe, τε ἀοσυρίων C βαξυλω-
γίων 7rezompuevO» «ροδήλως" ἐν βραχέσι ἢ XP τὸ «egolpuor δπημνηϑεὶς x; T ὅσωι «ἰδὲ
οὗ’ αἰδιοίκους πολλίωὼ τοὺς ἰσραηλίτωις T. ἐπήρειαν, γ0λ (Gy) ἀυτὸν ἤμελλεν rre ay gy
eov: ὡς ἂν δῆλον ποιήσάεν, ὅτι οὐκ dqadia τινὶ xg) ἀμελείᾳ (ἃ με(ᾳ βολὴ γνώμης T τε
vj) ἀσσυράων xg) Ἐ τἦθ βαξυλωνίων ὠκόξοίωκε συμφοραῖς (9 λαὸν, ἐπανορϑώστειδδαι di

των τὰς ἀσεβές βελόμδν(θ.. ὅς γε xu) TE. αἰθδιοίκων Gio" ἡ μϑοτηκότως εἰς ἀντὰς X7

? ἀυτὸν ἐτιμωρήσοιτο ηρόνον" ἀκ ἄν ποτε d'ixac ὑπὲρ τότων eire Lap D» ὀκείνες. εἰ
μὴ πλεῖςον τινὰ Ts ἐποιεῖτο (() λόγον" Ow ἐν μὲν τῇ T ἠσικηκότων τιμωρίᾳ ? «ἰδὲ
τέζοις ἐσλοίκνν κησεμονίαν" τὰ ἢ ez τέζοεις ἀντὸς qax. δῆλος γέφονεν ἐπάγων ἐκ ἀφε-
d'a, τε κοὶ ὡὥροψίᾳ € uic], dw δπχιμελείᾳ τε £j σωφρονισμᾳῖ x2) diop9zei C τῇ fm
τὸ xpá^loy ἐπαναγωγῇ" ἡ μὲν own υπόϑεσις αὕτη τῷ βιδλία.

Οὕτω μὲν ἅπαντα τὰ «OA ἃ λαὸν εἰρηκότί(θ- τροφήτε. ἐν ὀλίγοις ἢ μάνύοντος
ἃ XP (Q) «je € κόλιςα ἰδ TU Βαβυλωνίων «Oi. οὖσ: devydToYas ἤμελλε γίγνε-
δα! ὑπὲρ ὧν εἰς ἀυτὰς πεπλημριελήκεσαν.. dy Lo equo αἰτίαν" ποιᾶται ἢ καὶ δ «espn-
τείαν ἀκ ἐν ἹἹερεσαλὴμ Ow ἐν τοῖς Tj) ἐϑγαῖν τόποις πλησίον τῇ Ἰσραὴλ ἐν Βαεϑὴλ τὲ
TU ἱερᾳῖ, ἔνθα δὴ τοῖς εἰοϊώλοις ἐποτελοιυ οἱ τῇ Ἰσραὴλ τὼς ϑυσίαφ' ἐν μὲν γὸ τῇ le-
ρεσαλὴμ, «oespiréo oy, ἀκ ἂν ἐγένετο δῆλί(Θ». ὅτε τοῦ Ἰσραὴλ ire τοῖς λοιποὶς ἔϑνεσιν,
ἐφ᾽ οἷς ἤμελλε λέγην αἷδὲ ὠντων" ἐπεὶ μὴ ἢ δπιβαίνειν αἱ “Ἱερεσειλὴμ boc χετο τίς ἐκεί-

tra decem tribus; absoluta vero contra reliquas, quae regnum Tudae constituebant,
a Babyloniis urbis expugnatoribus. Idcirco ceteri etiam prophetae haec portendunt,
atque in his omnis eorum sermo versatur; si paucas aliquot res excipias, neque
a praedictis valde discrepantes ; quas obiter appinxerunt. Sic facit etiam hic, quem

in manibus habemus, propheta, qui suum. omne vaticinium ad mala ab Assyriis

Babyloniisque Ísraheli Tudaeaque inferenda manifeste convertit: ita tamen ut bre-
viter circa prohoemium quaedam etiam damna commemoret, quae a finitimis po-
pulis sub idem tempus passuri erant Israhelitae. Sic autem Deus demonstrabat, haud
se crudelitate aliqua vel incuria vel consilii volubilitate populum assyriaca ac baby-
lonica calamitate implicuisse; sed quia hunc a sceleribus revocare studebat:-quan-
doquidem etiam finitimos , qui huic populo iniurii fuerant, eodem tempore poenae
subiecit: in quos haudquaquam animadvertisset , nisi populum suum plurimi faceret.

Quare Deus in peccantium supplicio declarat suam erga electos curam, quibus pla-

gas imponit haud saevitia vel contemptu vel odio exstimulatus, sed providentiae
causa et erudiendi emendandique studio, atque ut ad frugem meliorem revocet.
Hoc est igitur libri argumentum. |
Atque ita omnia quae ad populum spectant dixit propheta, et breviter etiam
significavit, quidnam adversi proximis urbi populis Babylonii apprime imposituri ea-
dem occasione essent, propter illorum erga electos iniurias; cuius rei iam causam
diximus. Edit autem vaticinium haud Hierosolymis sed in ethnicorum locis, circa
fines Israhelis prope Baethelis fanum, ubi hostias idolis Israhelitae litabant. Nam
si Hierosolymis vaticinatus esset, res neque Israheli innotuisset , neque populis re-

liquis, de quibus erat verba facturus; quorum nemo Hierosolyma ventitare solebat: -

p. M1.

p. 143.

94 THEODOR! MOPSUESTENI

νων" ἐν ^ τοῖς τορρῥῥηϑ σι τόποις ὃ coesQureray ποιέρϑυίθ». ἀναγκαίως x; τοῦ Ἰσραὴλ
καϊᾳφανὴς là χρὴ τοὺς ἔθνεσιν οἿ 4 πλησίον ἦσαν' χρὴ πολλῴκις Cx τῆς πεοὶ τὰ εἴσδωλᾳ
ϑερᾳπειως ἔπε μάγνμωτο θμήλοις" ὡς ἂν ἅπαντες, περὶ ὧν τὼς λόγοις ἐποιεῖτο. eid ἶεν te
τὼ περὶ ὠντών λεγόμϑυα., C «eb T «εοαγμιάτων σεξαμδυοι T «xeoQrraap, ἐγ[ύϑεν τε

" (7 Δ" , s NEU » » , p» ^ D , / Pes
ἰδόντες δ᾽ ἔκβασιν, ja ζονα ἢ πίςιν Ἔχοιεν V ἐνεργόσης ἐν τοῖς "oesQimaus χάρατος θείας.

Τὸ μέν To) γε og. τινων Aeoopdpov ὅτι ᾿Οζίαν (QN) βασιλέα οὐκ ἤλεγξαν οἱ Ὡφ9-
φῆται τοῖς * ἱερωσωύης ἔργοις δχιχοφιεῦτα. € δὰ ζαυτίω Y αἰτίαν ἐπαύϑηδαν ἅπαντες
τῷ «οροφηταίειν, σφόσδα μοι μυϑῶσες ἐῶ) φαίνεται μᾷλλον" i τε 99 τῷ Ὀσηὲ βίξλΘ-
ὅτως Cd: 29y(8- κυρίου ὃς ἐγβυλϑη «τοὺς Ὀσης (Gy) τῷ Benet ἐν ἡμέραις Ὀξίε, xg) τὰ
ἑξῆς. οὐδῷ "Howie Te TM “«οροφήτῃ οὕτως φησίν" ὅρασις Lo sid» "Hewiag υἱὸς ᾿Αμὼς,
ἐῶ edi WD αἱ ᾿Ιεοσαίας xg) X7 “Ἱερασειλὴμ ἐν βασιλείᾳ OCle, (ἃ τὰ ἑξῆς" κἡ αὐδᾷ Tu.
παρόντι ἢ “εοφήτῃ ire φησίν" λόγοι ᾿Αμὼ; οἱ Ef yoorro ἐν Καριαϑειθὰμ ὧκ Θεκούε. οὗς
εἶδεν o “Ἱεραστιλὴμ ἐν ἡμέραις "Oda. βασιλέως " Iudy* πῶς ὅν οἷόν τε li ἐν V ἡμέραις.
Ὀζίου πεπαῦδϑλαι τὴς τοροφητείας xar ὁκέίνων λόγον, ὅποτε x9) Ὡσηὲ xg) Ἡσαΐζας «gi
᾿Αμὼς ἐν 1 ὄχιρραφαῖς vj οἰκείων βίξλων δηλοιῦται ἐν ἡμέραις "Odo πεποιημένοι ὃ
φορφφητείαν; voeos TU κἀκεῖνο εῆλον €/) ὅτι ὅτε XD δὲ arvdoua mulo δσοχαλυψιν ἐλέγ-
Em κελόυόμϑροι (GS) ᾿Οζίαν, ἀνεβάλλοντο ἄν ποτε οἱ τοροφῆτωι, ? ϑάαις δποχαλύψεσι
πειϑορᾶμοι μᾷλλον, ἢ (QN) πλημιιελοιῦτα. ἰδού ϑυοι βασιλέα" μὴ τετυ χηκόσι τε 626
τῶτο δποχαλύψεως, οὐσλεῖς ἂν μέμψαιτο σγκαίως, οὐκ aru donxom πράγματι μὴ ὡξ
Σποχαλύψεως ϑόας ἀυτοῖς d'anfsyn, οἱ γε δὰ πάντων εἴωϑασων ?. πνουμιατικαῖς ὅπο-

χκαλύψεσιν ἑπόμϑμοι» xar ὁκείγας μὲν χρὴ Atydy m x; μὴ λέγήν' wap ὁκείνας ἢ μή τε

praedictis contra in locis vaticinans , necessario tum Israheli tum finitimis ethnicis
innotescebat, qui saepe ob idolorum cultum invicem frequentabant. Sie cuncti,
quorum causa sermones serebat, et ea quae de se dicebantur resciebant; cogni-
loque ante res gerendas vaticinio, moxque viso exitu, firmiorem fidem inspiranti
prophetas divinae gratiae adhibituri erant. í

Age vero quod aiunt nonnulli, Oziam regem a prophetis reprehensum non fuisse
cum sacerdotii munera obire ausus est; atque ob eam causam propheticum spiri-
tum cunctis esse subtractum ; valde id mihi fabulosum videtur. Nam et Oseae liber
sic habet: verbum Domini quod factum est ad Oseam Beeri filium in diebus Oziae,
et reliqua. 'Tum apud Isaiam prophetam sic dicitur: visio oblata Isaiae Ámosi filio,
quam contra ludam urbemque Hierosolymorum vidit, sub Ozia rege, et reliqua.

Et praesenti in libro. denique. sic: sermones Ámosi, qui facti, sunt in Cariatharim

de Thecue, quos vidit super Hierosolymis in diebus Oziae Iudae regis. Qui igitur
fieri potest, ut in Oziae diebus divinandi vis prophetis erepta fuerit, quemadmo-
dum istorum interpretum opinio fert; siquidem et Oseas et Isaias et Amosus in

suorum librorum titulis , se in diebus Oziae prophetavisse declarant? Tum vero .

exploratum est, si divina forte revelatione prophetae 1ussi fuissent Oziam castigare ,
nequaquam id fuisse recusaturos, divino potius lumini obtemperantes, quam pec-
catorem regem. reverentes: sin autem de obiurgando rege. haud divinitus fuerunt
admoniti , nemo eos merito vituperet, qui rem non attigerint, quam eis divina re-
velatio non. demonstraverit. Est enim prophetarum perpetuus mos spiritalibus reve-
lationibus obsequendi, sive ex earum instinctu loquendum sit. sive tacendum: ita. ut
praeter illas neque dicant quicquam neque reticeant, atque ab is ne latum qui-

aénkiicsn ag:

IN AMOSUM. ὁ 95

λέγήν μὴ τε σιγᾷν οὐκ ἂν ποτε τι» οὔ τε μή τε elariy ἑλόρδυοι arap ὠκείνωξ" τῶτο μὲν
ow) 9d. πολλοῖς (1) οὐκ old" ὅπως φερομᾶμον. καὶ σφόδρα μοι δόξαν ἐναντίως dy ἦ
δῦ βίξλων 9papaze, σιωπῇ «ἰὐόδαοραμᾶν οὐ χᾳλαΐς ἐχήν ἡγησάμίω" τῷ δὲ βιξλίου τῆς
χοροφητείας παντὸς 704 τε (W) Ισραὴλ C δ Ἰέσδαν ἠθιοληρᾶμε. κ᾽ τὸ τέζοις τε κἀκει-
γοις συμβάντα. «ρότερον μϑἕὺ "Cm v ἀοσυρίων. «πὸ βαξυλωνίων ὕςερον, ἐν ὀλίγοις ἢ
x? τὸ «esoljuoy μνήμέω Ἐγοντίθ. d'y εἰς “δν’ «ἰδλοίκοις συμβησομϑύων κακῶν. Ty μδὺ
πεοὶ (ὦ λαὸν αἰτίαν δ φα ιὲν. L2 wa) «»esmeeor εἰρήχᾳ up, ὑπὲρ ἧς ἢ πᾶσαν eva ud
aur rho οἰκείαν xndeuoviar ὃ ϑεὸς, 3/2 (ὦ) ce ὠστων ἀνασεικνυῶ αι μιόλλοντα τὸ YO
σάρχᾳ dvamorlo Χριςὸν. ὅπηι τῇ πάντων φανόμϑυον σωτηδίᾳ" ροτεϑἃ αι ἢ Ὑ λοιπῶν
τὰ περὶ GbU- qUeolxot, ἐσομᾶμνα. εἰς ἔλεγχον τῷ μὴ ἢ τὰ XD) ὯΝ λαὸν ἀφειοδίᾳ ἃ ϑεὸν
πεποιπῶζ" ὅπε γε € ὑπὲρ αἱ εἰς Ausg αὐόφνο μίας d'ixus εἰσασράτίεται ἕτερφις" ἀρκτέον
ἢ τὸ βιέλίᾳ λοιπὸν ἔχοντί» ὕτως. |
κεῷ. Α΄.

«ς Αὐηοι ᾿Αμὼς, οἱ ἐγβϑοντο ἐν Καρλαϑαιρὲμ᾽ Cx Θεκούε, οὺς εἶσεν 621 “Ἱερεσαλὴμ.-
ἐν ἥμιεραες "Odlou τῇ βασιλέως ᾿Ιοὗσία, κοὴ ἐν ἡμέραις “Ἱεροβοὰμ τῷ ᾿Ιωὰς βασιλέως
"IregnA, «veo doo iv τῷ σήσμοῦ. .. Τοῦτο AQ ow χαϑεὲ xàv τοῖς λοιποῖς elena. dp

, ^ 1 , $ y L , J € / 3 Ψ
ῳροφήταις φορϑοραφῆς τινὸς τάξιν ἐπεχή, δηλέσης m ποτε βελεται ἡ βιξλίθ», παρ᾽ ὅτε
τε C ael τίνων εἴρηται κοὴ πότε" ϑεῶυ κῳςὸν ἢ ἀοϊὲν, εἰ λόγοι εἶπεν ὃς eidiv Gri Ἵερεσα.-
An καί τοι 4 μέλλων κἀκῆνα λέγήν ὅποσοε περὶ ἃ Ἰσραὴλ, τῶτ᾽ $31 τὰς σδέχᾳ γ4-
9ove φυλὰς. x2) AA (ὃ sel οὖσ’ «ἰδροίκοις ἐχ Wior Ow ὡς ἂν κυριωΐατον μδὺὸ ἁπαν-

dem unguem discedere soleant. Hanc igitur opinionem, quae nescio cur multorum
mentes pervasit, quaeque mihi sacris litteris magnopere adversari videtur, silentio
praeterire haud aequum existimavi. lam universi huius vaticinii liber circa Israhe-
lem et Iudam vertitur, nempe circa utriusque adversitates, quae primo ab Assyriis
- deinde a Babyloniis contigerunt. Breviter etiam mentionem initio complectitur ma-
lorum quae finitimos correptura erant. Et quidem cur hebraeo populo haec evene-
rint, causam diximus in praecedentibus, Deo curam suam illi impendente , pro-
pter eum, qui inde exorturus erat secundum carnem , Christum dominum, com-
munis salutis parentem. Praeponuntur autem reliquis res finitimis populis eventu-
rae, ut palam fiat nihil Deum contra suum populum fecisse saevitia commotum ;
quandoquidem de iis, qui hunc adflixerant, poenas repoposcit. Sed 1am initium fa-
ciendum libri est, qui ita se habet. 1

CAP. I.

** Sermones AÀmosi,, qui facti sunt in Cariatharim de Thecue, quos vidit su-
per Hierosolymis, in diebus Oziae Tudae regis, et in diebus Hieroboami loaso ge-
niti, regis Israhelis, ante lerrae motum biennio. ,, Verba haec, sicuti in ceteris
prophetis diximus, tituli cuiusdam vice funguntur, qui libri scopum et continen-
tiam et auctorem aetatemque declarat. Neque est mirandum quod dixerit, sermo-
nes quos vidit super Hierosolymis, etsi casus quoque narraturus erat Israheli, id

(f) Hane, quam reprehendit Theodorus opinionem, prae se ferunt Chrysostomus ad Isaiae eap. VI,
Hieronymus epist. XVIII. 1, et Procopius item in commentario ad praedictum Isaiae locum. Sane obiur-
gatum a sacerdotibus Oziam dicit sacer textus, non a prophetis.

^ p. τά.

p. 140.

96 THEODORI MOPSUÉSTEKI

τῶν ἡγάρϑρ(θ» 62) τὰ XP ἃ "lepscm Ane, εἶτ᾽ oub (QW) περὶ ἀυτὸν λαόν" LÀ ἢ GER ἡ τῷ

,

Isdà. φυλὴ, χαᾳϑὼς ἐν rois «vesc εἰρήκα κᾶν" vj) λοιπῶν ἢ cE ἀκολουϑῖίας λεγομδύων

τε (ἃ γγνομᾶνων di Cadiyov: roc Sero τῷ κυριωτάτα αἱ ποροφητοίας ἐδήλωσε T αἰτίαν:
ἀρχομδϑυ(θ. μὲν τοι τὴς φτοροφητέίας ὕτω Quoi. «« KüesO- dx Σιὼν ἐφθέγξατο, χα ὧξ
Ἱερεσωλὴμ tdwwe φωνζὼ durd: (ὃ ἐπένθησαν αἱ νομαὶ TJ ποιμένων" sg) ὠξηράνθη ἣ κο-
ρυφὴ τῷ Καρμήλε. .» Oa ua cio (artt ὀντεῦϑεν ἤρξατο τῷ λογε' érady "ὃ Ex Cy τῇ le
ρασουλὴμ. ἀλλ᾽ ἐν Cue vois ἐφθέγ(ετο τοῖς τόποις, οἱ 3) re ἐθναῖν χρὴ τὴς βασιλείας τῷ
Ἰσραὴλ ἐτύγχανον ὄντες, εἰκότως φοροτέϑεικε T0, ἐκ Σιὼν ἐφθύγξατο, C ἐξ Ἱερεσειλὴμ,
tdioxe Quovlo dur ὡς ἂν μὴ τοῖς περὶ (ζ) τύπον ἐκεῖνον ϑρησκοῦο μένοις dion 57n-
γράφειν μέλλοιεν οἱ ἀκέοντες “ἦν λεγομένων δὶ αἰτίων" εἰοδῖεν ὃ ἅπαντες ὅτι γνώμῃ ϑεοῦ
(aÜrw. Q9 eyfera|, ὃς TJ) ἁπάντων ποιητής τε (ἢ κύρα(θ» ὧν, ἐν mf Σιὼν God. τίω καϑή-
xucuy aur ϑρησκείαν XD Tho γομικδὼ δγάταξιν πληρβᾶναι «οροσεταζε" Tu τε estin
γωῦ εἰπεῖν (aso, dido, κοὶ C) χαιοὺν τὴν μδωυυομένων ὃ ἔκβασιν εἰς ἔρον ὀκφέρφν" τὸ
dt ἐπένθησαν αἵ νομαὶ τὴμ ποιμένων, καὶ ὠξηρανϑη ἢ κορυφὴ 78 Καρμήλε, ἵνα εἴπῃ on
ὧκ τὴς δποφάσεφως τῆς ὀκείνε πᾶντες τὸ οἱ περίοικοι GU τοῖς ἡγεμένοις Me(zenooyraa εἰς
πένϑίθο.: Q po χρὴ τῷ Ἰσραὴλ cub ὀκάίνοις, οὖς xopupho ὠνόμασεν τῷ Καρμήλου, ὡς
περὶ Cadoy οἰκοιυῦτας δὶ τόπον. Xj εἰς ἀσὲν déov τῇ “Φροχῇ κεχρημένες" εἶτα Mee Cor
(Q9 λόγον ἀνὰ μέρίθ», περὶ ἔχασα Tp περιοίκων λέγη. |
ςς Καὶ εἶπεν xve1 9. , 2n 7 fiai ἀσεβείαις Δα ῳσκᾷ καὶ foi V τέσσαρσιν (1) Bx
᾿δποςραφήσομαι àurlo , ἀνϑ᾽ ὧν ἔωριζον ἐν φρίοσι σιδηροῖς τὰς ἐν ac pl Gyuras T γα-
λᾳασιετών: Q ᾿δηιοςελαΐ πῦρ εἰς (ὦ οἶκον ᾿Αζαὴλ- xg) καιαφάγεται ϑεμάλια ἡοῦ ᾿Ασέρ'

est decem tribubus, nec non finitimis populis, eventuros: sic. enim egit, quia po-
tissimas omnium res urbis Hierosolymorum existimabat , nempe eius populi , qui ex
Iudae tribu constabat, sicuti iam in superioribus diximus: quum interim cetero-
rum ratio in praedicti gratiam haberetur. Sic ergo a principali re, vaticinii sui cau-

sam ostendit, quod ita exorditur. ** Dominus de Sion locutus 'est, ex Hierosolymis:

vocem suam emisit. Luxerunt pascua pastorum; exaruit Carmeli cacumen. ,, Mire
admodum his verbis loqui coepit: nam quia non Hierosolymis , sed in illis loque-
batur locis, quos ethnici regnumque Tsrahelis occupabant , statim prudenter addi-
dit, de Sion locutus est, ex llierosolymis vocem suam emisit: ne forte auditores
rerum a se dicendarum cultis per ea loca daemonibus causam imputarent: immó
potius universi agnoscerent , se Dei voluntate verba illa facere; qui quum omnium
factor dominusque sit, congruam sibi religionem in Sione monte exhiberi legitimis
ritibus iusserat: idemque prophetam ad haec dicenda nunc excitaverat, suoque tem-
pore vaticinia in rem conlaturus erat. lam verba luxerunt pascua pastorum, exa-
ruit Carmeli cacumen , significant fore ut cum praedictis finitimi omnes non sine
suis ducibus ad luctum vertantur: et quidem etiam Israhel cum illis, quos Car-
meli cacumen appellavit, quia circa locum illum incolebant, ac praeter omne of-
ficium superbia exultabant. Deinde subdiviso particulatim sermone, de singulis fini-
timis pergit dicere. |

** Dixitque Dominus: super tribus sceleribus Damasci et super quatuor non aver-
sabor eam? quia serris ferreis praegnantes galaaditidas dissecuerunt. Ignem immit-

(1) Obseurus videbatur Hieronymo hie prophetae loeus epist. LIII. 8. Sed en Mopsuestenus more
suo perspicue atque indubitanter explanabit. |

—— —"—— ἘΣ

Li
ἫΝ AMOSUM CAP. 1. - 91 ,

€ σωίψω μοχλὸς Δαμασκῷ" (ἃ ὠξολοϑρόύσω χατοικοιωῦτως ἐκ πεδία Ὧν" v tun-
κόψω QuALo cE avdbalv Xajppav- Q αἰχμιαλωτούϑήσεται λαὸς Συρίας ÜnusAn(os, λεγά
κύρι».., To ὅψι 7 ia xo) τέοσαρσι λέγᾷ dvm τ * ἄγαν πολλαῖς" ἐπειδὴ γὸ ὃ μῷ
3? ἕγα (ἃ Jio àex9 uos πληϑωυτικὸς χαλᾶται (1), Qi μϑὺ λέγᾷ πολλαῖς, τέσσαρσι
5 * famam τῇ πλήϑοις" βέλεται 5 εἰπᾶν ὅτι πολλὰς ἀσεβείας d Δαμασκᾷ παρεῖδεν"
᾿ ὄχιρϑύοντας ἢ € δλὶ πλεςον ὀκτείνοντας δὶ ἀσέβειαν, μὴ “δαοσξέφεδδαι € μισᾶν, ἀκέτι
d'uuavriv: eive. κα λιπὼν τὰς λοιπὰς εὐστείν γομίας. τίω εἰς ἐδ’ ἰσραηλίτας arap.
αὐτοῖν γε)βυη μϑμίω λέγφ᾽ ὡς ἂν did ξειεν ὅτι κἂν πολλὰ ἠσεβήχασιν, ἀλλ᾽ ὑπὲρ τέτων
μώλιςα ἀυτὸς τιμωρήσεται, ὧν πολλίμΚ ποι ὅλαι ἐαπούσακκε Lo κησῖε κονίαν" τὸ ous p
gaAgadYrdly , Cx. μεροις βέλεται T. ἰσρᾳηλιτών εἰπεῖν" éradY τῷ Ἰσραὴλ wspCO- Lu ἡ
IaAgad- ἐπειδὴ τοίνυν, φησὶ. τοσειύτζων cEtravar «tar. aury ὃ axsovopaar, ὡς € τὰς
ἐγκύες avril σιογιοφὶς τὩρίοσι δγῳτέμνειν" ἔοικε ἢ τϑτο λεγήν εἰς Serod'aziw αἱ ὦ μότητίθ.
ἀυτωῖν, dY δὼ àd& T. ἐγκύων $pádbrro, ἤτοι Ὡρίοσιν ὄντως ἀντὶς ἢ ξίφεσιν ἀνατεμψοντες
πολέμε νόμῳ" ὅπερ οὖ εἶπεν ἐν φὩρίοσι σιδηροῖς, εἰς μείζονα ἔμφασιν "P γινορδμε" ὑπὲρ
δὴ τώτων φησὶν ἀνζοὶς ἐπάξω cbo- ἀφανίζοντας, ὡς καὶ τοὶ βασίλεια ἐυτών καϑαερεϑῆ-
γα!" τῶτο γὸ λέγᾳ ϑεμέλια ἡᾷ ᾿Ασδέρ' πᾶσαν τε dV μιήροπόλεως aurülv vo iub ἀφαερη-
Sia ὅπερ δηλοῖ τὸ σωυϊξίψω μοχλοὺς Δαμασκοῦ" χαὶ δὴ καὶ πάντας οδὺ" ὧΐξ αὐτῶν
ἀφανιαῖ, ὥςε ἃ οὖσ’ c» « Χαῤῥὰν παροικῶντας ἀυτοῖς ἀφανίσω. πολλά ἀυτοῖὶς Cx m
οἰκοίας εἰιυναίμιεως ""aroi] vo pde παρεχήν βοήϑειαν" xg) σωωτόμως εἰπᾶν ἅπαντας Gio
d βασιλείας xem, οἷς δχίκλῶν Ὄνομᾳ Συρία, aiy Amaia, παντελᾶ ὡἰόοᾳόώσω.

tam in Azahelis domum, qui fundamenta filii Aderi consumet. Damasci vectes con-
fringam , disperdam incolas agri, quorum etiam tribum succidam de viris Charran:
captivus abducetur populus Syriae nuncupatus , ait Dominus, ,, Dicit autem super
tribus et quatuor, nempe pro multis. Nam quia numerus post unum et duo plu-
ralis dicitur, verbo tribus multos denotat, verbo autem quatuor multitudinem exag-
. gerat. Significat autem se multa Damasci scelera neglexisse: verumtamen cum eius
' cives in impietate perstarent eamque cumularent, iam fieri non posse quin eos a
se repelleret atque odio prosequeretur. Exin ceteris eorum sceleribus omissis , illud
commemorat quod adversus Israhelitas commiserant: nempe ut ostendat , etiamsi ho-
stes multa peccaverint, tamen eos potissime se puniturum populi sui causa, de quo
magnopere sollicitus erat. Igitur galaaditidas feminas dicens, partem pro toto ap-
pellat: pars enim Israhelis Galaad. Causa puniendi fuit, quod tantum adversus Is-
rahelem scelus expromserant , ut ipsas populi huius praegnantes serris ferreis disse-
cuerint. Videtur autem hoc dicere ut hostinm crudelitatem demonstret, qui ne gra-
vidis quidem feminis pepercissent, sive eas reapse serris, sive gladiis more belli con-
ciderint: ita ut locntio serris ferreis ad praegravandam facinoris emphasim adhibea-
tur. Quamobrem , inquit, immittam eis hostes, a quibus cuncti ceu igne absumen-
tur; et quidem regia quoque ipsorum sedes delebitur; hoc enim innuit dictio fun-
damenta Áder: atque omne metropoleos eorum robur. subtraham; id quod siguificat
dictio vectes Damasci confringam. Ita demum eos omnes funditus destruam, αἱ fini-
timos quoque Charran incolas simul deleam , quorum scilicet vires Damasco vide-
bantur validum praesidium exhibere. Ut breviter dicam , eunctos regni eius inca-
. las, qui Syriae vocabulo indigitantur, servitio addieendos curabo.

(1) Notissimum est Graeeos praeter singularem ae plurativum, duali quoque uti numero.

13

9

v. 5$.

p. M2.

p. 148,

p. 149.
v. 7.

v. 8.

98 THEODORI MOPSUESTENI

* Tads λέγᾷ κύραθ», δηὶ Ὦ ow ἀσεβέαις Τάζης «gj Voi Ὁ awosapow ἀκ δπο-
σξαφήφομαι ἀυτὲς. ἕνεκεν τῇ αἰχμαλωτεῦσει ἀυτὸς αἰχμαλωσίαν Σολορδε,, τῷ συγ-
Aqu, εἰς Tho ᾿Ιδαμαίαν; .. Τὸ ἀυτὸ λέγᾳ κἀνζῦϑα, ὅτι πολλὰς ἀσεβείας ἐργωώστεμε-
γῶν κοὴ Un μδιυόντων τῇ μοχθηθίᾳ τῆς γνώμης, ἀκ ἀνέξομαι n^. κάλιςα ἢ ἀντὸς τιμω-
ρἤσομαι" ὑπὲρ ὧν τῷ Ξολομδώτ(. αἰχμαλώτοις λαβόντί(Θ» Gi d Ἰσδεμαίας. χρὴ “πὸ
Tho vp ἰσραηλιταῖν πεποιηκότίθ. ὀξεσίαν, ὡς xg) πλεῖςον ἀυτὰς Vn. τέτε δῥωμέϊναι τῷ
αηματίθ». ἐπεληλυϑύτες ὅτοι ἀφεῖλον τὲ τἰν αἰχμῳλωσίαν Coetu πολέμου γόμῳ. i
συν ἀυάγχασαν VY 9 ᾿ΙσἝεμαίαν ἀπελϑᾶν πάλιν" (ἃ 9 χἀνζἀῦϑα πλημμέλειαν avrai
At Lo «EL «δὺ- ᾿Ισραηλίτας εἰργάσαντο" 31 οαὗ: «- Καὶ ὀξαποςελαῖ πῦρ Ü τοὶ τύ χη
Γάζης, (ὃ κα(ᾳφάγεται τὰ ϑεμιέλια ἀντῆς. xj ὠξολοϑρούσω χαζρικουῦτας GE "Acme,
(ὦ ὀξαρϑήσεται φυλὴ GE ᾿Ασκάλων(Θ-- y ἐπάξω Th) χᾶρᾷ μὲ ὅπη ᾿Ακχαρῷν, Xj Ἔσο-
λοιῶται οἱ κατάλοιποι Tj). θμοφύλων. λέγ κύρλος. »» llo ἀυτίω ἐπάξω C τέτοις τμω-
exay Quoi πῦρ γὸ κἀν(αῦϑα * πόλεμον Atyd ὡς ἂν ἕτως durus ὄχινεκκόμδρμον" ὃς ὡἷδιε-
A4 μδὺ αἱ Τάζης τὰ τά χη, ἐκ βάϑρφον ὃ ἅπασαν ἀνααπάσῳ T πόλιν, ἀφανιῶ τε οὖσ

χα ζοικοιιῦτας ἀντί syl clo τε "Αζωζον (ἃ ὃ ᾿Ασκάλωνα οἰκουωώτων" àx ἀφέξομαι ἢ

ἀσίξ vp ἐν ᾿Ακχάφοις" pum μον δὔεται 9o τὴς Τάζης ὡς ὠξαρχέσης Τὴ ἐν τοῖς θμοφύλοις
σοΐϊραπειαῖν" X2 κοινᾷ λέγᾳ δὲ τιμωρίαν ἅπασιν UrsAdooedya] τοῖς ὁμοφύλοις" ὅϑεν ἐπείγφ'
χαὶ “δαολομῦται οἱ κατώλοιποι. JU ἀλλοφύλων. λέγᾳ κύρια. .. ἵνα εἴπῃ m σμυτόμως
ἅπαντας ἀφενιαῖ “δὺ- θμοφύλες, ὥασερ ἐν τοῖς ἀνωτέροις αἰχμαλωτουϑησεῶς ἔφη πάν-
τὰ (() λαὸν ἃ ἐπίκλητον Xvelaz. |

᾿ς Tadt λέγᾳ xie1O» , en. oiv ἀσεβάαες Tops ἃ ἐπὶ T τέσσαρσιν ἐκ δποσξα-
φήτομαι "ἀντί, ἀνθ᾽ ὧν σωνέκλασαν αἰχμαλωσίαν τῷ Σολομδῥ εἰς rho ᾿Ιδεμαέαν. v;

* Haec ait Dominus: super tribus Gazae sceleribus et super quatuor, non
aversabor eos, propterea quod ipsi mancipaverint captivitatem Salomonis, ut eam
concluderent in Idumaeam? ,, Id ipsum heic quoque dicit; nempe quod illos sce-
leribus cumulandis deditos, atque in animi pravitate obfirmatos , iam diutius non

feret: immo potissimum puniet, quia quum Salomon in captivitatem Idumaeos rede-

gisset, atque Israhelis ditioni adiecisset, ita ut Idumaei diu in hac conditione per-
manserint; illi supervenientes, captivitatem illam 1ure belli dissolverint, hosque ite-
rum in Idumaeam secedere iusserint. Nimirum hinc etiam: propheta. arguit hostium
scelus adversus Israhelitas. Quid ergo? ** Immittam in. moenia Gazae flammam,
quae illam a fundamentis. consumet: delebo Ázoti cives: Ascalonis populum de-
struam: Áccaroni manus inferam: reliquiae alienigenarum peribunt, dicit Dominus. ,,
Easdem his quoque poenas, inquit, imponam. Nam et hoc loco ignem pro bello
dicit, quod scilicet hostes ceu flamma vorabit, Gazae moenibus exitium inferet,

eunctamque urbem a fundamentis subruet, eiusque incolas perdet, cum Azoti Asca- ᾿
lonisque civibus. Neque ipsi Accaroni, inquit, parcam. Memorata scilicet: Gaza,

/quae satrapiarum exterarum princeps erat, generaliter praedicit eventuram cunctis

alienigenis cladem. Quamobrem subdit: * alienigenarum reliquiae peribunt, ait
Dominus: ,,quo dicto breviter significat fore ut omnes exteri pereant; sicuti in
superioribus populum universum , Syriae nomine nuncupatum, in servitutem reda-
ctum iri praedixit etc. | ii

** Haec ait Dominus: super tribus Tyri sceleribus et super quatuor, non aver-
sabor eam, propterea quod concluserunt captivitatem Salomonis in Idumaeam , et

IN AMÓSUM CAP. I. 99
ἀκ ἐμνηδδησαν ὀῤιϑήκης ἀσδελφαΐν; € ὠξαποςελαῖ πῦρ ἐπὶ τὰ τείχη Τύρε, 1; χαίαφάγε-
ται τὰ ϑεμέλια ἀυτῆς. ,, Καὶ 9 χαὶ τότων ἐπὶ πολὺ φησὶν ἀνασχομᾶμίθ», ἐπὶ πλεῖ ςον
ὀκτεινόντων τίν ἀσέβειαν ἀκ ἀνέξομαι T οἰκάαν.» x) κάλιςα γε πάντων ὅτι lo τῷ Σο-
204) TO» αἰχμαλωσίαν εἰς rho Ἰδαμαίαν παρεσμόύασαν, κεκοινωνηκότες τῆς Qe vo-
μίας ταύτης τοῖς θμοφύλοις" ἃς nel μάλιςει Waotsdap Tun τοιῶτοι δα ποάξαῶς,, εἰς
μνήμων ἐληλυϑύτας dj σωυϑηκῶν. ἃς 0 τε ΞΣολορδῥ Q ὃ awrüy βασιλοὺς ὑπὲρ φιλίας
ἐποιήσαντο φὩεὺς ϑμήλοις, ὧν oüdiva, ποιησεί μᾶμοι λόγον » τοιαῦτα πεωρῴχασι vul" ὑπὲρ
ὧν dy Y? srl iplo ἐπελθὼν ὃ πολέμιί», τεὶ τεί χη τε ὠυτων αἷδμελεῖ , χαὶ πᾶσαν
ἀφανιοὶ vh πόλιν. ; |

* Tad A$94 xve4Q-, ἐπὶ ταῖς fiw ἀσεβείαις ^ ᾿Ιδεμαίας χαὶ ἐπὶ v τεοσάρσιν
οὐκ δποσϊξαφήσομαι durlo , ἕνεκεν τῷ σιαΐξαι ἀντὸν ἐν ῥομφαίᾳ (ὦ ἀδελφὸν dur" χοὴ
ἐλυμήνατο pifgar ἐπὶ τίω γάδ' xj ἥρπασεν εἰς μδοτύφιον φράκίω ἑαυτῶ" (ὃ τὸ ὅρμημα
ἀυτεῖ ἐφύλαξεν εἰς vix (1); ,, Πλεῖστα ὅσει ἠσεβηκότας ἐνεγκὼν, ἐπὶ πλεέϊστον ἀσε-
βοιμώτων ἐκ ἀνέξομαι: ἃ uae. γε ὑπὸρ ὧν πόλεμον X Y. ἰσραηλιτωῖν ὠκίνησειν, ἐσὲ
τί συγζένοιαν αἰδζυωϑέντες ἃ «Φεὸς ἀντὲς, χαὶ ὅτι ὧξ ἀσδελφαῖν ἦσειν ἀυτοί τε 5) ἕτοι.
οἱ μϑὺ ἐκ TÉ Ἡσαῦ, οἱ ἢ ἐκ δῥΖ Ἰακὼβ χαϊφούμϑροι: τῶτο D εἶπε (() ἀσελφὸν curd
τὸ ἢ ἐλυμήνατο μήξαν Un T yl, λέγᾳ ἀντὶ τῷ κατέσφαξαν ἅπαντας (ὃ εἰς γί χατ-
ἀώεγκαν" ὅπερ ἐῶ εἰς vlo τεκῆσειν ἀντὲς μήΐζαν πλημ μιελομύτων" ἐπειδὴ γὰρ ἀσελφοὺς
ὠνόμασεν ὡς ἐξ ἀσδῴφαϊν τετεγρᾶῤῥες. λύμίω μήξας ὠνόμασε T T ἀδελφοῖν ἀναίρεσιν,
ὡς ἂν εἰς δ wol μητέρᾳ τάτῳ λυμηνα doy Tu omar πεποιήχασι τε φησὶν εἰς aur
φρίκης Mess, ἵνα μείζονα ?. μδοτυοίαν τὴ; ἑαυτων ὠμιότητίΘ» ἰδάδωνται τοῖς opi

non'sunt recordati foederis fratrum? Et immittam ignem in moenia Tyri, et de-
vorabit fundamenta eius. ,, Quum haec diu , inquit, patienter tulerim , iam diutius
prolongantes impietatem suam non feram; praesertim quia Salomonis captivos in
Idumaeam transferendos curarunt, commune hoc scelus habentes cum alienigenis.
Atqui captivis haec minime facere debuerunt , foederis memores, quod Salomon et
illorum rex amicabiliter inter se contraxerant; cuius prorsus immemores, nunc ita
se gesserunt: propter quod me volente hostis adveniens, moenia eorum subvertet,
totamque urbem destruet.

** Haec dicit Dominus: super tribus Idumaeae sceleribus et super quatuor,

non aversabor eam, propterea quod ipsi persecuti sint gladio fratrem suum? Et vul-
vam humi labefactavit, et rapuit in testimonium horrorem suum, et impetum ser-
vavit usque ad victoriam. ,, Quum plurima peccantes tulerim , iam ulterius delin-
quentes non feram: praesertim quia bellum adversus Tsrahelitas commoverunt , ne
que cognationem cum illis reveriti sunt, et quod ex fratribus utrique progeniti es-
sent, ex Esau videlicet atque lacob. Id enim denotat dictio fratrem suum. lam
verba: vulvam humi labefactavit, dicit pro: interemerunt omnes et humi prostra-
verunt: quod perinde erat atque in maternam vulvam peccare. Nam quia fratres
nuncupavit, utpote ex fratribus natos, vulvae excidium appellavit fratrum occisio-
nem, quasi isthoc modo in communem :matrem peccassent. Patrarunt autem ad-
versus illos horribilia, quó maius testimonium crudelitatis suae spectantibus perhi-
berent. Sed et impetu multo ac vehementi in eos irruerunt, odium suum ad finem

(1) Nobis placeret magis lectio complutensis εἰς veixog ad contentionem.

p. 50.

p. 15].

. I2.

100 THEODORI MOPSUESTENI

x94) δὴ C ὁρμῇ πολλῇ τινὶ sg) cQodhá κατ᾽ aurtlv ἐχρήσωντο, ἄχρι τέλες Tho ἀντίὼ τῷ

μίσους aUe ἀντὰς fond azar upon γνώμων" τὸ γὸ ἐφύλαξεν εἰς Vix», τῶτο λέγφ' ὑπὲρ ἢ
τότων 715 ** Καὶ ὀξαπος αἱ “πῦρ εἰς Θαιμὰν, C χα φάγεται ϑεμέλια τειχέων ἀυτῆς. ..»
Θαιμὰν T Ἰδεαμαίων ἐῶ ἡ αἰδιβλεηζίΘ- πόλις" ἐπάξω τοίγων ἀυτοῖς φησὶ Y πόλεμιον..
ὃς T μεγμς ἕω αὐτοῖν Q βασιλικωτάτίων πόλιν παντελαΐς. ἀφανιεῖ. ἐκ βώϑρων ἀυτίω μ(ὶ
τειχῶν ἀναασασᾶς. : Qu
* Τάδε λέγᾳ κύρι(θ»: Gn ταῖς piv ἀσεβείαις ἡαἷν ᾿Αμ δ sg] δὶ ταῖς τέσσαρσιν
οὐκ ᾿δποςραφήσομαι duroUc, ἀνθ᾽ ὧν ἀνέθχιζον τὰς ἐν γαςρὶ ἐχούσας͵ 3). Ταλαασετωών.,
ὅπως ἂν πλατιυύωσι τὰ ὅρια GUT S xd) ἀνώψω πῦρ ὅδ᾽ τὰ va m Ῥαβέα- χρὴ xu (a-
φάγεται τὰ ϑεμέλιω ἀυτῆς M) κραυγῆς ἐν ἡμέρᾳ πολέμε, (ἃ σήδδησεται ἐν ἡμέρᾳ στω-

τελείας ἀυτῆς, χοὴ πορόύσεται Μελιχὸμ ἐν αἰχ uero, οἱ ἱερεῖς ἀυτοὶ xg) οἱ ἄρχοντες

αὐτοῖν ἐπὶ τὸ ἀυτὸ, Aty] κύδιμος. .» Τὰ ὅμοια δὴ (ἃ αἷδὲ τείτων εἰπὼν, ὑπὲρ τότε μιώ-
Aigu ἀγανακτεῖν A4 κατ᾽ ὠντών. ὅτι Tj ᾿Ισραηλιτοωῖν πὼς ἔγούες ἀνέθριζον, vl du.
μιασκῴναίΐν ὀμώτητα μιμέ μϑυοι" ἐλπίον τῷ δπολλύεαν Mp. durar τὸ ἘϑνίΘ.» δχὲ τῆς εἰς
Tuc ἐγκύες αὐδανομίας" κτάδηαι δὲ T ὀκείνων. χώραν.» ὡς ἂν “μάζονα ὃ οἴκησιν ἐργά-
σάιντο T οἰκείαν" ἐπελόύσεται δὴ φησὶν ὑπὲρ τότων ὃ πολέμμ(θ». πάντω μδρ ἀφελὼν di

“Ῥαβξὰ τά χη- ἣ μιήξόπολις ὠντων ὑπάρχά" ἐκ Bes ἢ ἀναασείν ὃ πόλιν. C τοσῶτον

SEI κατ᾽ ἀυτωῖν (QN) πόλεμον. ὡς ἀφορήτους ἐπὶ τοῖς γινορϑῥοις τὰς Τὴ παρόντων
ὀλολυγες δ)ποτελοῖδδα!" ἀυτὴ μδὺ ow) ἀπώλοιαν ιἰπορμϑμεῖ παντελῆ" τὸ ἢ εἴσίωλον ἀυτών
Μελιχὸμ, οὕτω «οροσαηορόυόμϑμον ἀπαχθήσεται aiv μώλωτον κἀκεῖνο cup ἅπασι τοῖς τε
ἱερᾳτόύασι (ἢ τοῖς ἄρχεσι τῷὸ Ag&. : ἰῷ

usque contra eos demonstrantes; nam servavit üsque ad victoriam, hunc sensum
habet. Propter haec autem quid? * Et immittam ignem in "Thaeman, et vorabit
fundamenta moenium eius. ,, Thaeman Idumaeorum erat urbs spectabilior. Addu-

cam itaque illis bellum, quod maximam illorum et imperiosissimam urbem prorsus

consumet, atque a fundamentis cum moenibus suis convellet.
** Haec dicit Dominus: super tribus sceleribus filiorum Ammonis et super qua-
tuor non aversabor eos, propterea quod dissecuerint praegnantes Galaaditarum , ut
dilatarent terminos suos? Et succendam ignem super moenia habbae, et devorabit
fundamenta eius cum ululatu in die belli, et conquassabitur in die consummatio-

nis eius. Et ibit Melchom in captivitatem, sacerdotes eius principesque simul, dicit
Dominus. ,, Paria de his quoque dicens, irasci tamen potissimum illis dicit , quia

Israhelitarum praegnantes dissecuerant, Damascenorum saevitiem imitati; speran-
tes scilicet totam gentem perdere per hoc adversus foetas scelus: illorum insuper

regionem possidere, ut latiorem incolatum haberent. Sed superveniet, inquit, ob

haec hostis, qui Rabbae moenia destruet, quae erat illorum metropolis. Porro urbe
a fundamentis pereunte, tantoque ardente bello, intolerabiles ob eam rem: extol-
lentur patientum ululatus. Urbs itaque supremum exitium experietur: ipsorum au-
tem idolum, Melchom appellatum , abducetur pariter captivum cum sacerdotibus
cunctis ac principibus populi. ὁ. ' !

1N AMOSUM CAP. 1I. |. 101
ΚΕΦ. B.

« Tad λέγᾳ xve1AQ-- ἐπὶ ἢ Ῥισὶν ἀσεβείαις" Μωὰβ καὶ ἐπὶ 7 τέοσαρσιν οὐκ ὄἜσο-

σαφήσομαι ἀυτὸν. ἀνϑ᾽ ὧν χατέχαυσαν Ógo. βασιλέως ᾿Ισλδουμαίας εἰς κονίαν: .. Ὅτι.
Ἁ .
ao 00

Jfo πάντων vj) λοιπῶν ὠἰδανομίας. λέγ T ἐϑναΐν, ἃς XP τῷ ᾿Ισραὴλ ἐμηχα-
γήσαντο- οῆλον" οὐ uo ἐσὲ ἐνζφῦϑα vp «eoxapdpey ἐναλλῴάξως ἀκολεϑίαν. ἐπ᾽ ὁκ-
dixia, τῷ βασιλέως "d'eau ἐπάγήν (αὕτα φησίν" ὅς γε καὶ Ἰοδουμαίοις τὰ Ὅμοια ἐν
τοῖς ἀνωτέροις ἠπειληκὼς ὥηχαι: ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ὃ M vj) ᾿Ιδωμωίων βασιλεὺς ἠβελήϑη
ποτὲ «τοὺς εἰρηνίω sg] φιλίαν γεῦστι vp ᾿Ισρᾳηλιτωῖν. ἀγανακτήσαντες ἢ ἐπὶ τέτοις οἱ
Μωαβίται ἐπεςράτουσαν τε X0) αἱ ᾿Ιδσεμαίας ἀπεχθείᾳ vj) Ἰσραηλιτωών , κοὴ νενυοηκότες
᾿ὥασερ τινὰ ϑυσίαν ἐπινίκιον τοῖς εἰοϊώλοις τοῖς οἰκείοις τῇ βασιλέως * ld'ejutins Ὡροσ-
ἡγώφον rho σφαγζὼ. *n (ὁ δλοχαυτώσαντες ἀυτὸν ἐπὶ τῇ ϑυσίᾳ" τῶτο. 040. λέγ4 τὸ χατ-
txaucay ὀςτὰ βασιλέως ᾿Ισϑἱίαμαίας εἰς κονίαν. τὺ «xesaugaryho λέγων G ὃ σφαγζὼ ἐφ᾽
ἧπερ ὥασερ δλοχαυτοιῦτες ἀυτὸν εἰς κονίαν dur) τὸ ὀσὰ pela Rai" Opp eaa. μδὺ
ouo 1) 2j) Μωαβιτων λέγ. ὑπὲρ d αἰτίας di ko ὠἀπεχθείᾳ τῇ «ess Goo" lregnAiras
voguuTlu ἐπεοείξαντο χατὰ τῷ βασιλέως τὴς ᾿Ἰσλουμαίας vlo ὀργξω" ὑπὲρ ἢ τέτων m;
«c Ἐξαποςελαΐ πῦρ ἐπὶ Μωὰβ, ἃ καζᾳφάγεται ϑεμέλιωα τὴν πόλεων ὠντἕ" καὶ ἐναπο-
Suyiéi?) ἐν ἀσυναμίᾳ Μωὰβ MP φωνῆς £X; M κραυγῆς σώλπιγίος" (ἃ ὠξολοϑρούσω κρι-
τὸς GE avrd , ὦ aves ἄρχοντας ὠυτεῖ “δποκτεναῖ jue ὠυτεῖ, λέγ4 κύριος... ᾿Ἐπελού-
σεται γώρ φησιν ὃ πολέμμ(θ». πάσας ἀντωῖν ἀφανίζων τὰς πόλεις" ὡς εἰς oral χατεν-
ἐχθέντας ἀδϑένειαν. Q μὴ ἢ ἀρκοιοῦτας «πρὸς τὸ Mee SO» T ἐπαρομᾶῤων ἀυτοῖς xgxtàv ,
M) μεγίφης myos φωνῆς τε € κραυγῆς T πολεμικῶν σωλπίγζων ϑείνωτον ἶτο μυέϊναι" στω-

ΑΕΗ:

* Haec dicit Dominus: super tribus sceleribus Moab. et super quatuor non
aversabor eum, eo quod combusserit ossa regis Idumaeae usque ad cinerem? ,,
Quod in reliquis cunctis dicat nationum iniquitates, quas contra Israhelem | moli-
tae sunt, exploratum est. Et quidem hoc item loco haud mutato sermonis. tenore,

ob vindicandum Idumaeae regem haec se adiungere ait; quum tamen in superio-

ribus paria interminatus Idumaeis videatur. Sed quia rex Idumaeae aliquando vo-
luit pacem amicitiamque cum Israhelitis componere , indignati ob id Moabitae bello
appetiverunt Idumaeam odio Israhelitarum: et cum victores extitissent, ceu. victo-
riale quoddam sacrificium idolis suis regis Idumaeae obtulerunt mactationem , immo
ipsum et holocaustum in ara fecerunt. Id enim valent verba: combusserunt ossa re-
gis Idumeae usque ad cinerem, oblationem dicens 'et caedem, in qua ipsum ho-
locausti ritu cremantes, ossa eius in cinerem redegerunt. Ait ergo Deus, indignari
se. Moabitis, quia odio Israhelitarum , tantam adversus Idumaeae regem iram exse-
ruerunt. Quid inde porro? ** Immittam ignem in Moab, et devorabit fundamenta
urbium eius. Et morietur in virium infirmitate Moab cum clamore et clangore tu-
bae. Et disperdam. iudices ab eo, eiusdemque principes omnes interficiam cum
ipso, dicit Dominus. ,, Adventabit enim, inquit, hostis cunctas eorum civitates
vastaturus; adeo ut ad extremam redacti miseriam, neque ferendae magnitudini in-
flictorum malorum pares, cum clamore maximo inter bellicarum tubarum clango-
rem mortem oppetituri sint. Atque ut summatim dicam, tantum erit illorum. exi-

p. 153.

p. 155.

102 | THEODORI MOPSUESTENI (
τόμως τε εἰπεῖν, Tor& (os GAe9p D» auri "io, ὡς μὴ κριτίωὐ ὠυτωῖν μὴ ἢ ἄρχοντα aie-
λοιφϑάζαι μησένα.» πάντων των δπολωλότων χαϑάπαξ.

Οὕτω di τὰ τοῖς «ἰδκοίκοις συμβησύμϑμα ὑπὲρ τῆς εἰς Gio" ᾿Ισρᾳηλίτας αἴδανομίας
εἰρηκῶς ὃ cesis, φεέπεται λοιπὸν ἐπὶ τὰ TU Ded συμβησύμδμα,, δεικνὺς ὅτι ὀκεῖνοι
τε ὑπὲρ 7^ εἰς τάτους ἀο κίως ἤμελλον τιμωρέϊ αι, ὡς ἂν εἰς ϑεὸν ᾧπερ «vegamuay ἀυτες
σιωνέβωινε τῶτο πλημιμιελοιιῦτες τῷ Φόπῳ" ἅτοι τε ὦ δ)σφούξονται δὶ τιμωρίαν ἀγνώμονες
«OL ϑεὸν γεφονότες" μέμνηται LÁ Toi φυρότερον αἱ τῷ lud φυλῆς ὡς ἂν μιῴώλιςαι τημω-
exac ἀξιαΐν, ὑπὲρ ὧν αἷδὲ (ὦ) ναὸν τυγχάνοντες τὸ Oujoy, ἀϑενὸς ἧτίον ἠσέβοων" At4 ἢ
ὕτως. * Τάδε λέγ4 κύει(Θ.: ὅψη € iow. ἀσεβείαις xdv ᾿Ιούσία χαὴ δὴ Y τέσσαρσιν οὐκ
ποσραφήσομαι ἀμντές: », Ἠσεβηκότας (ὃ τότοις πολλάκις μισᾶν λέγων, ἐστοιδήπερ Uon-
μιεμδμήκασι τῇ ἑαυταῖν ἀσεβείᾳ" εἶτα καὶ ὃ αἰτίαν λέγων αἱ τιμωρίας “- ἕνεκεν τῇ ἀπώ-
cuia ἀυτὲς (ζ) νόμον κυρία. (ἃ τὰ Ὡῳοοςάγμωατω aur) ἀκ ἐφυλάξαντο" χοὴ ἐπλάνησεν
ἑαυτὰς τὰ μάταια ἀυτωῖν ἃ ἐποίησαν, οἷς ἐξηκολέϑησαν οἱ πάτερες ἀυτωῖν ὀπίσω aurtv. ,,
Καὶ γὸ € ὅτοι Tj μϑρ γόμων € T. Ὡερςαγμιάτων Tp ép. ἀϑένα 200v ποιᾶδδαι ἠβού-
λοντο, τῇ ἢ T εἰσϊώλων «egraydooy ϑεραστίᾳ.» ἀκόλεϑα τοῖς ἑαυτῶν ἐργαζόμδρμοι πα-
faa. Τί ou05 ** Ἐξαποςελαὶ πῦρ $7 "louder, C κα(ᾳφάγεται ϑεμέλια “Ἵερεσαλήμ. s
Aqayid , φησὶ, δὰ T πολεμίων τές τε αἱ βασιλείας ἅπαντας ὠκάνης.. (ὃ ὃ “ερεσειλὴμ
cuu) ἀντοῖς. EUdW2ov δὲ ὅτι «ei vj βαξυλωνίων ταῦτα φησίν" ὁκάνοι 99 Tho τε Ἵερε-.
cun xamasovr, C οὗν « lsdk φυλῆς ἔλῳφβον αἰχμῳλώτοις" χαί To γε ἐν τοῖς JD)
(τα τὰ εἰς (Q) ᾿Ισραὴλ, εἴτ᾽ ouó τὰς δέκᾳ φυλὰς, parte xxm, TP ἀοσυρίων ὡς
εἰκὸς ori ue jumra| , οἵπερ Ou ἀντὲς καὶ αἰχμαλώτοις λαβόντες ἀπῆλϑον: ὡς δῆλον €))
ὅτι μίαν τινὰ αἰχμαλωσίαν ἡγεῖται Y αἷδὲ (QW) λαὸν τὸ τε ἀασυοίων γελβνημϑῥδω καὶ

tium, ut neque iudex eorum aliquis neque princeps superfuturus sit, cunctis eo-
dem tempore occidione deletis.

Sic autem narratis quae finitimis eventura erant ob ipsorum adversus Israhe-
litas iniquitatem, convertit se mox propheta ad res populo quoque suo eventuras;
demonstrans quod sicut illi puniendi erant ob suam contra populum peculiariter Deo
addictum iniquitatem ; ita etiam populus poenam non effugiet ingrati sui erga Deum
animi. Meminit vero in primis tribus Iudae, quam praecipue poena dignam cen-
set, propterea quod circa Dei templum habitans , nihilo tamen minus irreligiosa erat.
Sic autem fatur. ** Haec dicit Dominus: super tribus sceleribus filiorum Iudae et
super quatuor non aversabor eos? ,, Peccantes hos saepenumero odisse se dicit,
quia in impietate sua perseverarunt. Mox etiam poenae causam dicit: ** propterea
quod abiecerint legem. Domini, et mandata eius non custodiverint. Et deceperunt
eos vana (idola) sua quae fecerant, post quae abierant patres eorum. ,, Namque
et hi nullam mandatorum meorum rationem habere voluerunt, et idolorum cultui
se addixerunt, consentanea patribus suis facientes. Quid ergo? ** Immittam ignem
in Iudam, et Hierusalem fundamenta vorabit. ,, Perdam, inquit, hostium manu
cunctos regni illius cives, et. Hierusalem cum ipsis. ,, Exploratum est prophetam .
haec de Babyloniis dicere, qui Hierusalem demoliti sunt, et Iudae tribum capti-
vam transtulerunt. Ceterum in sequentibus, de Israhelis id. est decem tribuum nra-
lis loquens, Assyrios ut par est nominat, qui tribus illas abduxerunt captivas. Quam-
obrem apparet unam veluti existimari a propheta populi captivitatem ab Assyriis
ac Babylonis peractam: quamquam reapse alii fuere qui decem tribus ceperunt,

»

IN. AMOSUM CAP. II. | 103
T βαξυλωνίων" εἰ C ἕτεροι μϑὺ ἦσαν οἱ τὰς dixo. λαβόντες φυλὰς. oi ἀσσύρμοι. λέγω"
βαξυλώνιοι dk οἱ οὗν’ τὴς Ἰούδα λαβόντες φυλῆς" xal τις χοὴ χεύν(θ.» ἐν μέσῳ 99ovi*
ἐπειδὴ τῷ παντὸς λοξ ὃ αἰχμαλωσίαν τῶτον σωωέβη πληρφϑῆναι T Φόπον' ἀρξα ϑμίω
μϑὺ πὸ dp déxa., περαιωϑθεῖσαν di εἰς οδὺ- αἴ ᾿Ιόσα φυλῆς" “διόπερ καὶ οἱ τυροφῆται τὰ
«δὰ ὦ λαὸν éco joe, ὀξαγζέλλοντες, ποτὲ D ὀὁκάνων. ποτὲ ἢ μέμνίωται τέτων , ὡς
ἀμφοτέρφον εἰς ἃ λαὸν σωυτελοιύτων.. «ες μίαν τε τινὰ Ἵ κοινοῦ δὶ ay Mg. Aoi ἀγα-
φερομδύων, κἀν εἰ σ)ηρηρδώοις πῶς 9«5ovd τοῖς καμοοῖς.

* Tad λέγᾳ κύει». ὄψι ? φισὶν ἀσεβείαις ᾿Ισραὺλ καὶ Gon 7 τέοσαρσιν ἐκ δπο-
ςραφήσομαι ἀυτόν; », Εἶτα εἰρηκὼς ὅτι ὑπὲρ ὧν onmes μϑμως ἤσέβεν δποςρεφεῖ) δικαίως,
λέγᾳ καϑεξὴς καὶ τὰ TY πλημμελΥωτα πλέϊσα γε ὄντα. ** "Avo. ὧν ὠπέσοντο di-
xaJov ὠργυράε. .. Δίχᾳιον οὐ (GS) κατ᾽ ἀρετίὼ Ad νιῶ. dua & ᾧπερ ὅπηι d κινεμδῥης
ἀμφισβητήσεως οδίχᾳια emeoclaz ἵνα εἴπῃ ὅτι χρημώτων «οροεείοοσων οδο" τοῖς δικαίοις
ὠχνοφμδῥες" (ὁ δχιτείνων τὸ λεγόμϑυον € κ) πένητα ἕνεκεν τἰτσοση μίτον qo. aou my
ὅση. (ὦ a0u0 4! γῆς. » Ape 99 voruTe φησὶ δὶ αἰαροκεροδίαν cEéravar 3 ἑαυτωῖΐν. ὥςε
qj πενήτων «οεροοθιοδναι τὸ d'iggjoy ὑπὲρ εὐτελεσείτων λημμάτων" τῶτο 9 dWA0i τὸ αἴτο-
δηκάτων τὴ πατοιύτων ἐπὶ ἃ χριιῦ dV γῆς" ὅπερ Lo Ἐλεγχίθ- σαφὴς τῷ μησένα λόγον
ποιεϊ ἅλα τῷ οὐχαίε» d γε καὶ ἐπ᾽ εὐτελέσι Qum λήμμασι σιεαφώτίοντο εὐκόλως. ** Καὶ
Cacoydb AiCov εἰς κεφαλὰς Til aov. ,, Tav ὠντων λέγ4.» ὅτι οὐ μόνον ἀκ ἐπήμωνον ἀντοῖς
d'au. αἰτῶσιν. ἀλλὰ χοὴ «οροσέπληϊίον ἀσεαῖς" ὅϑεν ἐπάγ4. ** Καὶ ódov ταπειναΐν ὠξε-
κλιναν. 55 Καὶ πεῶρῳ μένων ἀυτοῖς φησὶν ὀρϑῶς ἐχόντων. ἐυετέξρεπον εἰς τόνωντιον T
κρίσιν, ἀρελοιῦτες ὠυτωῖν df. rho ταπεινότητα. «- Καὶ jos χοὴ ramo duTM εἰσεπορεύοντο
«ess Tho durlà sad lounlo , ὅπως βεξηλώσωσι τὸ Ὄὄνομιᾳ τῷ ϑεῦ dumdv- καὶ τὰ ἱμάτια

Assyrii scilicet: Dabylonii autem, qui Iudae tribum abstulerunt: et quidem tempus

aliquod. intercessit: sic tamen universi populi contigit compleri captivitatem , coe-

ptam a decem tribubus, et in Iudae tribu absolutam. Quare et prophetae eventu-

ras populo res denunciantes , modo illos modo hos memorant, quia ambo populum
unum constituunt, atque ad unam communiter captivitatem traducti fuerunt; et-
jamsi haec distinctis temporibus contigit. ;

** Haec dicit Dominus: super tribus sceleribus Israhelis, et super quatuor non
aversabor. eum? Postquam dixit, se illos propter continuata peccata iuste aversarl,
narrat in.sequentibus illorum iniquitates plurimas: ** propterea quod vendiderint
argento iustum, ,, lustum nunc non dicit hominem virtute ornatum , sed illum cui
in litium, controversia ius aequum reddendum erat. Ait igitur propter pecuniam
proditos fuisse homines, quibus aequitas iuris favebat. Intendensque adhuc verba ait:
** et pauperem propter calceamenta quae terrae pulverem calcant. ,, Usque adeo,

inquit, turpe lucrum suum ampliaverunt, ut pauperum ius propter vilissima munera

venderent. Id. enim valeant verba: propter calceamenta, quae terrae pulverem cal-
cant, quod sane indicium manifestum. erat, nullam aequi. haberi rationem, si tam
facile. ob. vilia munuscula ita se gerebant. “ Et pugno verberabant capita paupe-
rum. ,, Loquitur de iisdem, aitque non solum defensos non fuisse ius petentes pau-
peres, sed licenter etiam verberatos. Unde addit: ** et viam humilium declinabant. ,,
Quumque illorum acta recte se haberent, contrariam sententiam tulerunt, despicatui
habentes ipsorum humilitatem. ** Et filius ac pater eius ingrediebantur ad eandem
puellam, ut contaminarent nomen Dei sui. Et vestimenta sua funiculis alligantes ,

p. 156.

p. 157.

v. 8.,

104 THEODORI MOPSUESTENI :

αὐτοῖν σεσμόζοντες 9, owiois ὐδῳπετάσμιατα ἐποίεν ἐχόμϑμα T QucwieneAu" κὶὺ οἶνον ἐκ
συκοφαντιαῖν ἔπινον ἐν τοῦ οἴκῳ τῷ ϑεῶ ἀντών. ., Δι’ ὑαῇρβολίὼ ἀσελγείας ἐσένα λόγον
ἀσὲ Tj) οἱ φύσεως ποιώρϑρυοι νόμων, πατήρ τε χρὴ jos dd tale σιωνεμιίγνωυτο ταῖς ἀυταῖς"
τοσαύτης βλασφημίας cogno γνόμϑμοι τῳ Su, ὃν COnxaAddu idoxoww: € δὴ σκη-
γὰς GE ἱκατίων καϊασκσυάζοντες πλησίον τῷ S9ucwicneju , € ἐσὲ cl) by [omm ἐνῥεπό-
μᾶροι Sy ἁγίων, lo τε ἀκολασίαν ὀξεπλήφφιυ ταὐτίω" € ἐκ d du πενήτων ἐπηρείας
ἃς πολυξόπως ἠεβίκοιυ. toprluo τινὰ LU) μέθης ἐν τῷ TÉ ϑεῖᾶ σωυίςων οἴκῳ.

* Ἐγὼ ὃ ὀξῇρᾳ (ὦ Αμοῤῥαῖον C» «epus ἀυτωῖν" οὗ Là χαϑὼς VA πέδοι τὸ
UNO» ὠντεῖ, (ὰ ἰχυφὸς LÀ ὡς δούς" 1 Ellen ἃ καρπὸν dund ἐπάνωθεν, ἀοὴ τὼς ῥίζας
ὠυτεῖ ἰποκάτωϑεν" καὶ ἐγὼ ἀνήγωσον ὑμᾷς ἐκ γῆς Aion χοὴ αἰδεήγαηον ὑμᾶς ἐν τῇ
ἐρήμῳ τεοσαράκοντο ἔτη, T καιφκληφονομῆσει 3 "ya ᾿Α μοῤῥαίων" (ἃ ἔλαβον ἐκ T. ἡαίν
UU εἰς προφήτας, C Cu TI). νεανίσκων ὑμδῥ εἰς dum uev. .. Καὶ ζῦτα σιεωράπεϑε,
vj) εὐεργεσιαῖν οὐ μεεμινη μένοι T ἐδ, 99 ὅτι (GN) ᾿Αμοῤῥαῖον ὕτως μάγων τε ὄντα XU)
«δωυατὸν παντελεῖς ἠφάνισοαι. ἀσὲ λείψανον ὠντεῖ m χαϊλιπὼν ἐπὶ 4 γῆς" àd" ὅτι d'ov-
λάζοντας ὑμκῶς ὠξήγαγον GE Αἰγύηχτε: $9' ὅτι x92 rho ἔρημον τεοσαράκοντα ὑμῶς ἔτη
die9pela ποικίλως" ὥςε T T ᾿Α μοῤῥαίων *ylo ὃ ἀϑὲν ὑμῶν «ιροσήκεσαιν εἰς κτῆσιν τὐδῳ-
αεῖν" ἐφ᾽ οἷς ἅπασι φοροφητωοῆς τε χαρατίΘ» ἐνίοις ὑμδ tar ὠφελίᾳ τῷ κοινᾷ μιεζαδέ-
dixa: (ἃ δὴ κὶἡ τινὰς vj. ἐν ὑμῶν Urea, ὡς ἂν δχιμελεςέρῳ τε 1 κρεί ον! “Ὡροσ-
ἀνέχοιεν βίῳ. κόσμον ἅπασι φέροντες τοῖς λοιποῖς. Καὶ ἐπειδὴ (αῦτα «oco TuAo. πᾶσιν lb ,
διμοίως εἰποὼν ** μὴ οὐκ ἔςι (αῦτα ἡοὶ Ἰσραὴλ, λέγ κύριο: .. οὐ gap σδιωνατὸν ὑ μῶν
φησὶν ὠρνεῖδς ζαῦτα ὅτως ἔχοντα. ᾿Ακολέϑως τοῖς ἀνωτέρφις Umi. ** Καὶ ἐποτίζετε τὼς
foam μένες οἶνον" κ) τοὺς «vestri ἐνετέλλεῶῶε λέηοντες, οὐ μὴ φοροφητόύσητε. »» Διο-

faciebant velamina iuxta altare: et vinum de calumniis bibebant in domo Dei sui. ,,
Propter immanem libidinem , naturae leges pensi non habebant, paterque ac filius
proterve iisdem feminis miscebantur: tantae se blasphemiae apud Deum reos facien-
tes, quem invocare videbantur. Quin etiam papiliones ex suis vestibus sibi apud
altare tendebant, ne loci sancti quidem propinquitatem reverentes, ibique hanc h-
bidinem explebant. Tum de pauperum: damno , quos multiplici iniustitia vexabant,
sollemnitatem sibi quodammodo non sine crapula intra Dei domum constituebant.

* Et tamen ego sum qui exterminavi Ámorrhaeum a facie eorum, cuius alti-
tudo sicut cedri proceritas erat, et robur ut quercus: abstulique fructum eius de-
super, et radices eius subter. Ego sum qui vos de regione Aegypti eduxi, et quadra-
ginta annis in deserto cireumduxi, ut Amorrhaeorum regionem possideretis. Às-
sumpsique de filiis vestris in prophetas, et de iuvenibus vestris in sanctificationem. ,,
Vos inquam talia patrastis beneficiorum meorum immemores: nec quod ego Ámor-
rhaeum talem tantumque ac potentem prorsus destruxerim, nullis eius relictis in
terra vestigiis: nec quod vos servituti mancipatos de Aegypto eduxerim: nec annis
quadraginta multifariam vos in deserto aluerim ; donec Amorrhaeorum regionem
nullo humano iure ad vos pertinentem potestati vestrae tradidi, Praeter haec om-
nia, nonnullos vestrum, publicae utilitatis causa, propheticae quoque gratiae feci
participes: denique et ex vobis aliquos delegi, qui accuratiori meliorique vitae ge-
neri addicti , ornamento ceteris essent. Et quia haec omnibus perspicua erant, pa-
riter addit: ** numquid non ita est, filii Israhelis, dicit Dominus? ,, Profecto haec
yerissima , negari a vobis nequeunt. 'Tum superioribus consentanee addit. ** At vos

IN AMOSUM CAP. If. 105

μιάνετε γὰρ «vesd ios εἰς τί den ὠξυβοίζοντες τί ili, τς τε «ποὺς ἀκριβέςερον
ἀφωρασ μιέγες βίον ἀναγκάζοντες oliva μιετεχήν κοὴ Τὴ λοιπῶν ὁπόσων fg ὃ ἐπαγελίων
dme al tandUdov δ᾽ οἰκείαν. (ὦ οὖν’ «ροφήτας τοροδήλως κωλύοντες TO ἔργον cud
τὸ οἰκεῖον" ὑπὲρ δὴ τότων τί;

« Διὰ τῶτο ἰσδδὰ ἐγὼ κυλίω "Vuoi o Op, ὃν Ῥόπον κυλίεται. ἡ ἅμαξα ἡ γέμεσα Yu
χαλάμης" Q WaoAdra φυγὴ Cx. σδρομέως" 1) ὃ κραταιὸς οὐ μὴ κρατήσῃ m iq» aur" v.v.

€ ὃ μαχητὴς οὐ μὴ σώσῃ (S) “ψυχίω ὠντέ" xj ὃ τοξότης οὐ μὴ "zoe di χοὶ ὃ ὀξὺς τοῖς v.gs.
ποσὶν durd οὐ μὴ δῥῳσωϑθῇ" καὶ ὃ ἱπισεὺς οὐ μὴ σώσῃ Ὁ «υχίο ὠυτε" κ) ὃ κραταιὸς οὐ

μὴ εὕρῃ Tho xapd'iay durd ἐν «βωωυαςείαις. .. Τοιαύτας Üpüv ἐπάξω τὰς τιμωρίας, DG Voas.
dixlo ἃ κάξης ἄγαν πεφορτισ μένης xj πολλίν Cx τῷ necu T ὄχικει ρων ἐν τῷ Ἐλ- ὁ
xe&ra, T pir μὸν δαοτελέσης. πιεζομᾶῤες Oc τῷ Bad vj) κακῶν, ὀλολυγαῖς ve X2)
ewayeis MD πολλῆς κεχρῆδδαι τὴς δχιτάσεως" ὡς μὴ τε TUÍ «eos δρόμον ἤκονη μϑῥῳ
δωυατίω €) τί δπὸ aj κακῶν φυγίω, μή τε ἢ ἰοχυρᾳ τῆς αἰδλέσης €) τὶ δωνάμεως
ὄφελίθ», μή τε τῷ eA elo Q πόλεμον παρεσκούασρμϑρῳ σωνατὸν 67) ἐντεῦϑεν εὗ-
ρέάϑαι τινὰ σωτηθλαν" àvumogu ον δὲ €?) τὸ med yum καὶ τῳ αἷδὲ Tho τοξείαν ἐμπείρῳ"

μὴ duiaSa ἢ μὴ δὲ ὀξύτητι ποσῶν κεχρη μᾶνον εὑρέδϑ αἱ τινὰ σωτηρίαν" θὰ μὴ ἢ ἐφ᾽
fau ἐλαύνειν εἰσδτοω" τες τε ὅ Δι ἰδού! μυέγω φοονομῦτας. μὴ ἢ εὑράσκφν ὅπως ἂν τῇ
αϑυέσῃ χρήσαιντο οδιωυάμφ- ζαῦτα εἰς Saód'aziw τῷ ege Sets dp) κακῶν εἰρηκὼς, ἐπάγη.

« Ὃ γυμνὸς φϑύξεται ἐν ὠκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ» λέγᾳ κύριο». ., Ἵνα εἴπῃ ὅτι ὃ zrevégur Q» τ.
€ JY ὑαξβολξὼ avete τε 1j εὐτίείας . ἐσὲ ἂν λόγῳ τοῖς λοιποῖς ὑπάρχων. GUY μόνος
εὕρετο ἂν τότε σωτήθία». ὠ μελόντων ὠυτεῖ * συλλήψεως, δέᾳ T εὐτέλειαν, T. πολεμίων"

εἶτα ὅπισωυατηᾳ τοῖς εἰρη dois.

sanctificatis viris vinum propinastis: et prophetis mandastis dicentes: ne prophe-
tetis. ,, Vos quidem in gratiam meam constanter iniurii fuistis, dum et homines
vitae puriori deditos, participare vinum coégistis , nec non reliqua omnia, a quibus

secundum propositum suum abstinere volebant: denique etiam prophetas, quomi-
nus opere suo fungerentur, prohibuistis. Quid inde porro?

** Quapropter ecce ego volvo subter vos, quemadmodum volvitur plaustrum sti-
pula plenum. Et peribit fuga a cursore: et fortis.non possidebit vires suas; et pu-
gnator non salvabit animam suam: et sagittarius. non sustinebit: et velox. pedibus
suis non salvabitur: et eques non salvabit animam suam: et validus non inveniet
cor suum in potentatibus. ,, Tales ego vobis poenas adducam, ut plaustri instar
valde onusti, et propter grave onus impositum , dum trahitur, stridorem edentis,
pressos vos malorum pondere, ululatibus ac gemitibus, multa cum vocis conten-
tione , indulgere opus sit. Tuín neque expedito ad cursum fugere mala licebit, ne-
que forti suae vires proderunt, neque ad pugnam bellumque paratus salutem con-
sequi polis erit; sed et sagittandi peritus impossibile negotium habebit: neque si
quis pedum pernicitate valet, salutem consequetur: neque item equos agitare do-
ctus: postremo ne ii quidem qui suis viribus valde confidunt, rationem invenient
qua haerentem sibi virtutem exserant. His ob malorum magnitudinem demonstran-
dam dictis, pergit porro. ** Ille qui nudus est die illa effugiet, dicit Dominus. ,,
Pro eo ac dicat: paupertimus quisque, et ob egestatem vilitatemque suam nullo in

|» pretio apud alios habitus, hic solus salute potietur, negligentibus eum comprehen-
dere vilitatis causa hostibus. Mox ante dictis sequentia connectit.

14

p. 161.

* ps. VUL 5.

v.

2.

106 THEODOR! MOPSUESTENI

ΚΕΦ. I.

*« ᾿Ακόσατε (Wy) λόγον τῶτον Ov ἐλάλησε xüeiO» ἐφ᾽ ues olx (O- "IregnA, soy v?
παᾶσης φυλὴς ἧς dymgasov Cx αἱ Αἰγύη]ε λέγων' Ao Dus ἔγνων ὧκ πασῶν QuAMy d
2i δά τῶτο Cxdluiow ἐφ᾽ ὑμῶς πάσας τὰς ἁμδδτιας OU. .. Μὴ δὲ σππάρεργω Φησὶ
"ono. ζαῦτα δὴ τὰ aol OA Σποποφασρᾶνα cod τῷ 9b: ἐπειδὴ ὃ πάντας Duas
τῆς ἐν Αἰγύπίῳ δελίας ἀπαλλάξας, ἐξαίρετον τὸ τότε πὐὺ πάντας ἀνθρώποις EL
ὑμῶς Tho κησιεμονίαν ὅχισιεοιξά du O- , GS δὴ Q νωῦ ᾿δποφαίνεται ᾷῦτα «δὲ 0p. dh-
καίαν ἀὠπειλαὶν T τιμώρλαν, ὑπὲρ ὧν ἕτως ἀγγώμονες «aU (€) τοσῶτον γέφονατε εὐεργέ-
τίω. «« Ej πορόύσονται dUo 7 τὸ ἀντὸ καϑόλου, ἐὰν μὴ γνωράσωσιν ἑαυτός... Eig βε-
βαέωσιν τὴν εἰρημὅμων. (ἃ δοόδοιξιν τῷ μὴ ὡς rupe εἰρῆάγαι vu. sinum, ἐπάγ4 (um
TOIETO τὶ λέγων" εἰ ἐγχωρεῖ. Quoi , οἷο x? (RUTOY μακρὰν ἀνύοντας ὁδὸν δᾷ παντὸς ἀλ-
λήλοις κρύψαι «4 διδῷ T αἰτίαν. xg) μὴ κοινώσαδηαι taurus ci ταύτης, € δὴ ij κοινῇ
γνώμῃ T δοοιπορίαν ἀνύσαι» ἐνδέξεται x2) GbU- πολεμίας μὴ 10 γνώμδω τῷ ϑεῶ EAS
ἐφ᾽ ὑκῶᾶς. ** El ἐραύξεται λέων Cx. τῷ dpup2 dumd, θήραν οὐκ ἔχων" εἰ δώσᾳ σκύμψί(θ.
Qovho ἀντεῖ καϑόλε, ἐὰν μὴ ἁρπάσῃ τὶ. .. Εἰ ἐνδέχοται φησὶ λέοντα ἢ ἐκ αἱ μάνοδας
onse, 4* οἰκείας. μὴ ϑήρας ἔχοντα «oegrdoxias εἰ wo) ἑωρᾳκότα 5, μὴ &omüct* xu)
29 xg) σκύμνον πάλιν (Gs) λέοντα λέγφ' ὡς ὅτ᾽ ἂν εἴπῃ" τί Gon ἄγθρῳπίθ», ἣ jos dv--
ϑοῦπε *, d τοίνωωυ (zoe. φησὶν οἷον τε uia], ἐνόϊέχοται C (ᾧ πολέμιον ἃ ὑμέτερον
τῇ ἐφ᾽ ὑ μιᾶς δρμῇ χρή σειδδα!. μὴ πάντας ὑκᾷς aseo πιγὰ συλλαμβάνοντα ϑήραν. ** Εἰ
πεσεέίται ὄργεον δ] * «yho ἄνου ἰξαυτϑ: d χαδδήσεται παγὶς δι di γῆς.» ἄνσυ τῷ συλ-
λαβεῖν τ. .» Ὡς 99 τὰ vw ὄρνεα φησὶν απὸ ἰξουταῖς λαμβανεᾶγαε εἴωϑεν" dj τε aide

CAP. III.

** Audite verbum hoc, quod locutus est Dominus super vos, o domus lIsra-
helis, et adversus omnem tribum quam Aegypto eduxi , dicens: verumtamen vos co-
gnovi de cunctis tribubus terrae: idcirco ulciscar super vos omnia peccata vestra. ,,
Neque perfunctorie haec aestimetis a Deo de vobis pronunciata: nam qui vos om-
nes de Aegypti servitute liberavit, singularem prae cunctis hominibus sollicitudi-
nem vestri ostendens , idem nunc quoque ad vos loquitur iustam minitans poenam ,
eo quod ingrati benefactori tanto extiteritis. ** 81 omnino ambulabunt duo pariter ,
quin inter se mutuo revelent? ,, Ad dictorum confirmationem , demonstrandum-
que haud temere haec dicta fuisse , subnectit sequentia huiusmodi: si fieri potest,
inquit, ut duo longam pariter emetientes viam, invicem celent profectionis cau-
sam, neque hanc inter se communicent , ut coniuncta sententia iter absolvant; si
hoc inquam fiet, tum etiam hostes absque Dei voluntate vos adgredientur. ** Si ru-
giet in silva leo, nisi habuerit praedam ; si dabit catulus eius vocem suam omnino,
nisi aliquid rapuerit. ,, S1 fieri potest ut leo de spelunca sua clamet, nisi ferae ca-
^plendae immineat; vel si aliquid videat, non rapiat. Nam etiam vocabulo catulus
]eonem denuo dicit: veluti ubi dicitur: quid est homo, aut filius hominis? Si ergo,
inquit, haec fieri possint, tunc continget etiam, ut hostis vester adversus vos im-
petum faciat, quin simul omnes vos tamquam praedam venaticam capiat. ** S1 cadet
avis in terram absque aucupe; si demittetur laqueus in terra, quin aliquid com-
prehendat. ,, Sicut enim, inquit, aves ab aucüpibus capi solent; et laquei tunc

IN AMOSUM CAP. Ill. 107

τἰυικαῦτα ὀκπίηχαν, éad" ἄν m (ἃ συλλαμβανήν μέλλωσιν, Gro ud) ὑμῷς τὸ τοσῶτο
μεῖναι di) κακῶν ἀνάγκη. T πολεμίων X3) role ϑείαν δόντων τε ug) συλλαμβανο-
μένων, καὶ δὴ ag) εἰς αἰχιῳλωσίαν ἀπειφόντων ὑ κῶς. ** Ei φωνήσφ σάλπιγξ ἐν πόλέ,
xj λαὸς à “Ποηϑήσεται. ,, Ei ἐνοέγεται dS esor guATVM OG» ἐν πολᾷ βοησείσης, μὴ πᾶσι
ἡπόησιν ἐγ ηυένεδγαι ἐπὶ τῇ T γινομένων ἀδηλίᾳ., ἐνδέξεται C ὑκᾷς ἀϑορύβως κ) ἀβλαᾳ-
βαΐς «t πολεμινκῆς ἀκῆσαι ox Amy oc. ““ El ἔσευ, κακία ἐν πόλῴ, ἐῶ κύρλος Ey, ἐποίησεν...
Ὡς σὲ ζαῦτα ἀσωωύαΐζον μὴ χαϑ᾽ ὃν ἔφη foeda ῥόπον., ὕτως ἀσδαύατον xg) τὰ περὶ 7
πόλιν ἃ ὑμετέραν συμβάῶαι κακὰ. μὴ 998 ἐπαγαφοντίθ- ὑμῶν.

ςς Διότι μὴ ποιήσῃ κύριος ὃ ϑεὸς «euyME, ἐὰν μὴ δηοχῳᾳλύψῃ πωισείαν ἀντεῖ «ρὸς
οὖσ’ d'&Aue ἀυτεῖ «δ. «Ὡροφήτας. ,, Οὐ τοίνυν ἀδὲ ἡμεῖς ueri φϑεγζομιεϑοι. ow. 60 0t
ϑεὸς οέσωκεν ἡ μὴν εἰπεῖν" ὃς oep vJU ὡῳοαγ μάτων βάλεται dY ἡδύ μέ ὑεϑαι τὰ izo-
Jpn, € ἅπερ εἰς παι σ'ῦσιν ἐπάγήν MEAM] Y ὑμετέραν" ὡς ἂν εἰσείητο T). ἐπα οι pov
ὑμῶν κακῶν Y αἰτίαν, παρ᾽ ὅτε τε (ἃ ὑπὲρ ὧν ἐπάγεᾶδαι MEAM. «« Λέων ἐρεύξεται , χοὶ
τίς οὐ φοβηϑήσεται: κύρι(Ὁ» 0 ϑεὸς ἐλάλησε» (ὃ τίς οὐ φιροφητόῦσῴ: .. Obr. ὧν Acor O-
φϑεγίομδύε μέγα.» d'uowsov μὴ φόβῳ λαμβανεᾶγαι τὼ xwrlon Du τε δποφαινορᾶῤε. ἐκ
ἔςιν ἡ κῶς μὴ uo disc ὑσπηρετεὶ αὐ αι τοὺς art] dbx&oi. «* "Agra [à Age χώραις ἐν ᾽Ααξυ-
λοις. Q ὅδι τὰς χώρας ἐν γῇ Αἰγύη]ε: καὶ εἴπατε. σωυώχθητε ὅδ) τὰ ὕρη Xo ὥδείας,
καὶ ἴσετε ϑαυμαςὰ πολλὰ ἐν μέσῳ ἀντῆς. x9) κα(αεδωναςείαν ἐν ἀυτῇ" καὶ ἀκ ἔγγω ἃ
feu ἐναντίον ἀυτῆς. A*)4 κύρια». ,, Ως γὺ πιςτοσοί μϑυίθ. τὸ X) ule 3:8 μέωϑειν
ἀυτοῖς τὼ ἐσύ pom, πάντες δὴ φησὶν ἀοσύφιοί τε xg) αἰγύπ]ιοι ἥκετε Ud Y Ξα μιάρειαν
ὀψομᾶνοι ἡλίκῃ XD ἀδϑϑενεςέρῳν κέχρζωται τῇ εδωναςείᾳ: ἐκ ἀναλογίζορδροι οἷα πεΐ-
σονται ὑπὲρ τέτων. ὀργιζομδύε κατ᾽ ἀυτωῖν τῷ Sur γνώσεάδθε 9 ὅτι δικαίαν ἀυτοῖς ὑπὲρ

excidere cum aliquid comprehensuri sunt; ita et vos tantum malorum perpeti ne-
cesse erit, hostibus divina voluntate irruentibus et comprehendentibus , immo et in
captivitatem vos abducentibus. ** Si clanget tuba in civitate, et populus non ex-
pavescet. ,, Si fieri potest ut tuba in civitate clangente, consternatio non accidat
iis qui rei causam ignorant; tunc vos quoque poteritis intrepidi atque indemnes
bellicam audire tubam. ** Si erit aerumna in civitate, quam Dominus non effece-
rit. ,, Sicut ista impossibile est non ante dicto modo fieri, ita impossibile est et

.€ivitati vestrae quamlibet aerumnam accidere , nisi eam Deus vobis adduxerit.

** Quamobrem non faciet Deus quicquam, nisi revelaverit disciplinam suam
servis suis prophetis. ,, Itaque ne nos quidem temere apud vos loquimur, sed quae
Deus nobis commisit dicenda; qui ante rerum eventum, vult per nos significare
futura, et quae ad correptionem vestram acturus est; ut noscatis inflictorum ma-
lorum causam, et quo auctore et quam ob rem eventura sint. ** Leo rugiet, et
quis non timebit? Dominus locutus est, et quis non prophetabit? Nec leone igitur
mnagnam vocem edente, fieri potest ut bestiae non expavescant: neque Deo reve-
lante, fieri potest quominus nos cum timore obsequamur voluntati eius. ** Annun-
tiate regionibus apud Assyrios, et provinciis in terra Aegypti, et dicite: congre-
gamini super montes Samariae, et videte mirabilia multa in medio illius, et op-
pressionem in ea: et ignorat quae imminent coram ipsa, ait Dominus. ,, Quasi
jam fidem impetrasset , se voluntate Dei populo significare futura ; omnes, inquit,

Assyrii atque Aegyptii venite Samariam , et videte, quanta ibi sit infirmiorum op--

pressio; dum non reputat fore ut iustam sibi propter sua facinora Deus poenam

*

-

. T0.

. 163.

* Os. IX. 6.

p. 164.

N

108 THEODORI MOPSUESTENI
ὧν dfeaea'lorraj τοιαύτζω ἐπάγη 3 τιμωρίαν' πεπολιορκηκότες 9 duris ἀασύριοι. οξὺ-
καί(ᾳπεφόυοότας cll aurdw ὅπη ὃ Αἴγυηῆον. ὠΐξοί λκυσάν τε Cad Ow, wg) Var ἀυτῆς ἐτι-
μωρήσαντο 4 Αἰγύη]εα" ὡς (ἃ ἰδ τῷ ᾿Ωσηὲ φησὶν * , ὅτι πορδόσονται ἐκ ταλαιπωρίας
Αἰγύπζου. χρὴ ὀκσέξεται ἀντὰς Μέμφις. xd) SuA4 ἀντὸς Μαχ μιᾶς" δῷ τῶτο οὐὖ «οὺς
ὀκείνες φησὶν. ὡς ἂν μῳϑεῖν ὀφείλοντας d τιμωϑίας ἀντων (S) αἰτίαν. «« Οἱ ϑησαυθί-
ζοντες ἀσικίαν sg] ταλαιπωρίαν ἐν Ὦ χώραις εἰυτών. .. Πολλῇ γὸ τινὶ so) ἀμέρητῳ κέ-
είωται τῇ XD. Δ πενήτων dy, δγαφόρως ἀντὰς αἰδιβάλλοντες ἢ ἐπηρείαις...

« Διὰ τῶῷτο TUdY λέγῴ κύρι(Θ» ὃ ϑτός. Tv Q- C κυκλόϑεν ἥ γῆ σε ἐρημωθήσεται.
Q χαταξζᾷ ὁκ σᾷ Y ixuo σε, καὶ δγοοπανγήσονται dj χώραι Cu. 5» Ὑπὲρ δὴ r&y Φησὶν
ἐπα) 4 ᾧ ἀασσύρκον ὑμῶν ὃ ϑεὸς. ὃς Τύρον τε χοὴ πᾶσαν cu 7 πὐἰδακει ϑύδυ γίῶ, ἵνα
εἴσσῃ πᾶνταὰς ὅσ! «ἰδιοικουῦτας. ép Mot ἐργάσεται" ὡς μὴ d& piay tAzidY μὴ di σοὶ
σωτηρίας ιπολϑιεῖφϑαι "Uo Torte πολιορκεμδμῳ πολεμία: ἀφανίσας 99 ἅπαντα τὰ T
«ἰδκοίκων., ἅπασαν xg) σᾷ dY ἁρπαγῆς ποιήσεται Y χώραν" ὡς μησὲν α'δελαφϑέδαι τ,
λόγε πῶς ἀξίων €) οδοκοικύτων ἂν σοί. Εἶτα xg) v ἀπωλείας ἀντων ἧς ἰσοςήσονται lo
βαρύτητα σημαίνων « qud λέγ xve106, ὃν om ὅτ᾽ ἂν ὁκασάσῃ ὃ Toe ὧκ Sua
T(9» λέοντίθ» dbo σκέλη ἢ λοβὸν ὠτίου, οὕτως ὁκασαάγήσονται οἱ ἡοὶ Ἰσραὴλ οἱ χατοι-
κοιιῦτες 6» Σα ὕδείᾳ κατέναντι φυλῆς Δαμίᾳσκξ. ,, Toouvm 99 UJ φησὶ “βυήσεται n
ἀπώλεια. ὥςε ἄγαν ὀλίγων αἰδεσωϑέντων, μηδὲν dzreomeva, τὸ χορογ μος «ροβώτα An--
φϑέντί.- τὲ ""mo λέοντίΘ» (ἃ χαταναλωϑθένζος 7 τοσῶτον, ὥςε μιόγις βραχέα τινὰ um
cE aur] δωνηϑίδαι δ ποιρᾶμα ὠκπεηχωκότα 7 ςομίᾳτίθ» τῷ λέοντίθ». λαβεῖν" C φῦτα

L2 c ^ € 5... N ' ' 3 » 7 n ' / ' ,
94; ὧν ὑαϊξορᾷ ὡς dowpwe τε xU) «τοὺς Colo οὐκ ÜrmdWow: τῶτο γὼρ Atj4 τὸ dbo
cx&An ἢ λοβὸν ὠτίε" ἕτως ὀλίγοι τινὲς Q εὐτελεῖς ἐν TU πολέμῳ αἰδελφφϑησονται τέτῳ.
Cu τ T Σὰ μιῴρειαν οἰκοιιύτων κῳτέγαντι vp Δα ιασκζωυαϊν" ἃς διμοίως ξαυτοὶς ὁπολλυ-

talem imponat. Nam cum Assyrii eam obsederunt, illos etiam qui illinc ad. Aegy-
piios profugerant , indidem retraxerunt, et apud ipsam Aegyptum puniverunt: sicut
etiam apud Oseam dicitur , quod ex Aegypti calamitate procedent, et excipiet eos
Memphis, et eos Machmas sepeliet. Propterea igitur ad eos loquitur, ut poenae
suae causam cognoscant. ** Qui thesaurizant iniquitatem et miseriam in regionibus
suis..,, Multam enim et immodicam adversus pauperes iniquitatem exercuerunt,
multimodis eos adficientes iniuriis.

** Propterea haec dicit Dominus: Tyrus, et in circuitu terra tua desolabitur,
et detrahetur ex te fortitudo tua, et diripientur regiones tuae. ,, Ea propter, in-
quit, adducet vobis Assyrium Deus, qui Tyrum, et universam tuam in circuitu
terram, id est proximos omnes, in solitudinem rediget: in tantum, ut nulla spes.
tibi reliqua salutis sit, tali tantoque hoste obsidente; qui post omnia finitimorum
absumpta, tuam quoque regionem praedando depopulabitur, ut nihil tibi aestima-
bile superfuturum sit. Deinde gravitatem quoque exitii quod patientur significat.
** Haec dicit Dominus: quemadmodum si extrahat pastor de ore leonis duo crura
aut extremum auriculae, sic eruentur filii Israhelis, qui habitant Samariae , ex ad-
verso tribus Damasci. ,, Tanta, inquit, vestra fiet ruina, ut paucis admodum salva-
tis, res nihil differre videatur, ac si ove a leone comprehensa et adeo consumpta,
vix exiguae eius partes a pastore possint ore leonis excidentes colligi:.quas quidem
is contemnit, utpote excarnificatas et alimoniae non idoneas. Hoc enim denotatur
per duo crura et extremum auriculae, Sic nimirum pauci oppido et humiles ex hoe

IN. AMOSUM CAP. III. 109
μᾶῤες Ὄψονται "mo T πολεμίων" C γὸ 6 αἰ Τύρα «es Tweoy 1; νωῦ αἱ Δαμασκῷ μινήμάν
ἐποιήσειτο. εἰς δπόσλειξιν τῷ μεγέϑοις ἦν χακῶν" ὅτι μὴ ἢ T «αἴδιοίκων ves τιγὰ ἐν τῇ
δ dosueiev qid dfaquydy: (ὃ γὸ εἶχον ὠντωῖ χύραν τὸ λεηόμδυον ἁπάντων Óná voy
ἐν avesoi pois σεδηλωκότι T. ἀπώλειαν.
τ΄ ες Ἱερεῖς ἀκέσοιτε χοὴ ὅπηι δοτύραθε τοῦ οἴκῳ ᾿Ιακώβ. A4 κύρι(Θ. 6 Sus ὃ mav-
τοκράτωρ᾽ dión ἐν τῇ ἡμέρῳ ὅτ᾽ ἂν Cd) ἀσεβείας τῷ Ἰσραὴλ bar ἀυτόν" wd) Oud
κήσω Vn τὰ ϑυσιαςήρκα Baj9nA- καὶ κα(ασκαφήσεται πὰ κέρατο, τῷ ϑυσιαςηρίε wg) πε-
σεῖται 6o Y γίῶ" xd) συώξίψω € πατάξω (QS) οἶκον ἃ περλήζερον ἐπὶ (() οἶκον δ ε-
φανόν: Q "aro AG?) οἱ οἶκοι οἱ ἐλεφάντνοι» 1j ἀφανιάϑησον") ἕτεροι πολλοὶ, λέγᾳ κύριος. ..
Ταῦτα δὴ φησὶν ἀκουέτωσειν ua AIgu. πᾶντων οἱ T ἀσεβῆ τοῖς εἰσϊώλοις πληξφυυῦτες ἱερᾳ-
τείαν" ὡς ἂν ἐντεῦϑεν ἤδη μιάϑοιεν ὅτι ὁπότ᾽ ἂν ἐδίκας εἰσιαράτίηται αἱ ἀσεβείας 3 λαὸν
ὃ ϑεὸς. xc) τὰ ϑυσιαςήφια παᾶντα χα σκαφήσεται εἰοϊώλων-. ἔργον τῷ πολέμε γμνόμϑυα"
45 99 Βαεϑὴλ "wa μίεροις ἠβεληήϑη τὰ εἴδωλᾳ εἰπεῖν" τὸ ἢ χα σκαῷήσεται TU κέρᾳτω T
ϑυσιαςηρίε. χοὴ πεσεῖται ἐπὶ δὶ γί" ἵνα ὅτι πᾶν τὸ μέγεϑίθ» αὐτῶν. καὶ πᾶσω ἡ αἷξι-
φάνεια L2 εἶχον ἐκ «Y vj) ἀσεβαΐς ϑρησκεύοντων ἀυτοῖς ὅπιμϑιείας, ἀφανιάϑδήσεται παντε-
λαΐς" χρὴ γὸ δὴ κοὴ οδῦ' οἴκοις ὠντων «2.990 , φησὶν. Cx. βώϑρφν' αἰδέηχερον μδὺ “γὰρ
λέγᾳ ? χἐμμερανὸν. ὡς αἰδιξεβλεμδύον πανία χοϑεν δρῥῷ ὃ τῶ κρύες «Ὡροσβολίωώ- βέλεται
. 55 εἰπεῖν ὅτι πάντας πανί χοϑεν ἀφανιαῖ ςδὺ: οἴκοις" ὡς μὴ ϑεοιναίν μὴ χάιμεριναΐν “μέρος
ἐν ἀυτοὶς EA aO xay x) οὖν’ ιοόξος ἢ ἐν ἀυτοῖς T. οἴκων παντελαίς ἀφανιαῖ, τῶτο
γὰρ λέγᾳ Gbo- ἐλεφαντίνους. οἵ JO) πολλαΐν ἕτερον πεσομῦται. ἅτε μιᾶς ᾿δποφάσεως YO
πάντων ὠκφεεφμιένης πὸ τῷ Ow.

bello supererunt, de illis nempe qui Samariam incolunt ex adverso Damascenorum;
quos perinde ac se, ab hostibus mactari videbunt. Namque et Tyri antea et nunc
Damasci merminit, ut magnitudinem malorum ostendat; et quod nemo ne de fini-
" timis quidem in Ássyriorum incursione evadet. Tunc enim evenit quod in prohoe-
mio patefecerat, nempe omnium illorum exitium,

** Sacerdotes , audite et contestamini in domo lacob , dicit dominus Deus om-
nipotens: quia in die qua uleiscar iniquitates Israbelis super eum , ulciscar et su-
per altaria Baethelis, et suffodientur cornua altaris, et humi decident: et conte-
ram atque percutiam domum pinnatam supér domum aestivam: et peribunt domus
eburneae, aliaeque multae dissipabuntur, dicit Dóminus. ,, Haec, inquit, ii prae-
cipue audiant qui impio idolorum sacerdotio funguntur: ut hinc iam discant, quod
cum Deus a populo poenas impietatis exiget, tunc omnia etiam idolorum altaria
suffodientur, belli ludibrium effecta. Nam verbo DBaethel idola dicere voluit, a parte
totum. Dicit autem suffossum iri cornua altaris et humi casura, quia tota illorum
magnitudo, et tota pompa, quam a sacrilegorum adorantium cura habebant, fun-
ditus destruetur. Nam et illorum , inquit, domos a fundamentis convellam, Porro
pinnatam dicit pro hiemalem, quia de domo loquitur undique circumsepta pro-
pter frigoris externam vim. Vult autem dicere, ubique se demoliturum. domos,
ita ut neque aestivae partes illarum remaneant neque hiemales. Immo etiam no-
biliores apud eos aedes prorsus destruam ; id enim innuit vocabulum eburneae;
quae item mulus cum alis corruent, eo quod unum adversus cunctas decretum
Dei latum sit.

« 165.

p. 167.

110 THEODORI MOPSUESTENI
ΚΕΦ. Δ΄.

*« "Axsawrt (A) λόγον τῶτον οἷα μώλεις ^ Bacurimd O-, αἱ ἐπὶ τῷ op Ξαρϑράας.
αἱ καίᾳδιωωναςεύεσωι π]ωχὲς, C καϊᾳπατέσωι πένητας. x; λέγεστιῃ τοῖς κυρίοις ἑαυτῶν,
ἐπιοίοτε ἡ μῆν ὅπως πίω μᾶν. .. ᾿Ἐντεῦϑεν rgéard φρὺς τὸς "uua () λολον. αἣ «eps
ἄφορῳκτον Q ὑφρηφανον vlone βίον. τς τε πένητας ἠσέἔκεν ἐκ αἱ “ὐδλέσης ουναςείαε-
τότῳ OVywexenjeya) , (ὃ δὴ i κατάρχεσωι T. dvdhalv T. οἰκείων, εἰς ὑπουργίαν ἀτρεπῶν
ἐχρώντο φοαγμάτων" οἷον τί C vog. d! ᾿Ιεζαβελ ἐφαίνετο γεφονὸς, ὅτε ὃ μὲν ᾿Αχωὰβ
* ἀντίῤῥησιν ἡσεάδη T Ναβουϑαὶ σ)χαίαν Sour ἡ ἢ μμαρᾳῖ (ὃ dyeud'é sg) φονικᾳῖ pore
χρωμδύη. ἀσὲ dYWay ὥκγησε ἃ Ναβεϑαὶ. ὡς ἂν ἀφέλοιτο ὠντῷ ἃ ὠμπελώνα. ὃν εἰκότι
λόγῳ didóva, ἀκ Loa ero: xaA4 ἢ ἀντὰς σα καλές μδὺ v Bucayimd Q-, ὡς ἂν ἀπρίων
usu. (ἢ ἀνηῤίέροον ἐσῶν ἦν ἐν ὀκάνῳ Tw τόπῳ Φεφορμϑύων di ua Acor: εἰρηκὼς ἢ 3
εἰς G6o- πένητας ὠπωΐν ἀσικίαν, ἐπήγαγε τὸ» αἱ Avysoc, τοῖς κυρίοις. ἑαυτωῖν. Ez doe
ἡμῶν ὅπως πίω μϑμ" ἵνω εἴπῃ ὅτι οὐσίξ τοῖς ξαυταῖν àvdbaaw, ὃς 6 ael ὡς Wysppus ai-
d'éda, ifa clo αἱ φύσεως τάξιν, ὀκνᾶστι «coc Y ἀσέλγφων lo tavruly Savnen esa
μόνον σὲ ἀκ ὄχιτάτεσοι ἀυτοῖς ἅπαντα ποιεῖν ὁπόσοι περ ἂν «oeos Tho ἀυτών ἀσελγήαν
cuuepyli τί ou05 *« ᾽Ο μνὐφ «vei» x? qj ἁγίων durd, dióm ἡμέραι ἔρχονται ἐφ᾽ ὑμᾶς.
Q λήψονται ὑμᾶς ἐν ὅπλοις" χρὴ οὖδὺ’ MD ὑμδμ' εἰς λέβητας «ἰποκαιομένας ἐμβαλᾶσι" κὶ
ὀξενεχθήσεῶϑε γυμνοὶ, γινὴ sg] ὃ ἀνὴρ ἀπέναντι ἀλλήλων" χρὴ δαοῤῥιφήσεώε εἰς τὸ 0p -
᾿“Αρμανὼ: λέγ κύρι(θ». .. ᾿Απεφήνατο φησὶν ὃ Quoc ἃ μὴ ὃ μεζαβολζὼ “ωνατὸν Φέξα-
Gay τῶτο 90 τὸ ὀμινύφ δηλοῖ" ὅτι παρέφοι καιοὸς ἐν ᾧ viov εώσετε d'inac* ἐπί σδύσονται
29 ὑμῶν πολέμιοι, οἱ λαβόντες ὑμᾶς αἰχμαλώτοις, ὠνηκέςοις ἐμβαλᾶσι χακοῖς. ὥςε YD
(υτὸν πάντων Τὴν «ἰδκόντων ud ἀγαθῶν γυμωωθέντας, ὁμῶ τάς τε τοιαῦτα ἐργωζο μοέ-

CAP. TV.

** Audite verbum hoc, vaccae DBasanitidis, quae estis in monte Samariae, quae
opprimitis pauperes, et conculcatis egenos , quae dicitis dominis vestris: date nobis
ut bibamus. ,, Abhinc ad mulieres convertit sermonem , quae inerti ac superbo vi-
tae generi intentae, pauperibus iniurias faciebant praepotentia sua. Tali more uten-
tes, et viris suis etiam dominantes, his abutebantur ad indigna patranda auxilia-
ribus: quod factum a Iezabele apparuit, cum Achaabus contradictionem reveritus

est, utpote iustam , Nabuthis; illa autem scelesto et impudente cruentoque modo

utens, ne occidere quidem dubitavit Nabuthem, ut eius vineam usurparet , quam ille
aequa de causa concedere recusaverat. Vocat autem ipsas vaccas DBasanitidis, quia
feroces admodum saevaeque nutriebantur illo in loco vaccae. lam postquam dixit
de iniquitate erga pauperes, addit: quae dicunt dominis suis, date nobis ut biba-
mus, Nempe ut significet, illas ne viris quidem suis, quos ut rectores revereri na-
turae lege oportebat, verecundari ad luxuriam suam abuti: illis propemodum im-
perantes omnia facere quae ipsarum libidini favebant. ** Iurat Dominus per san-
ctos suos, quoniam dies veniunt super vos, et tollent vos in armis, et eos qui vo-
biscum sunt in ollas succensas iniicient: et eiiciemini nudi , mulier atque vir, co-
ram invicem: et proiiciemini in montem Ármanam, dicit Dominus. ,, Decrevit Do-
minus rem quae mutari non potest: hoc enim denotat verbum iurat; tempus adfore

quo de his poenas dabitis: supervenient enim vobis hostes, qui vos captivatos in-

IN AMOSUM CAP. Hw. 111
vag γιυαῖκες.» xy] GUU- ὑπνρητεμέένες ἀυταῖς «τοὺς τὼ τοιαῦτα ἄνεδρας, αἰχ uo. Narr ote
Vai rho vp ἀσσυφίων ἀπαχθάθαι χώραν" "Apueva γὸ τὸ ᾿Αρμϑυίων pO» καλεῖ, ὅπερ
"umo Y ἀοσυοίων ὃν ἐτύγχανε τότε βασιλείαν.

« Εἰσήλϑετε εἰς Βαιϑὴλ, € ἑώομησατε" x, εἰς Γάλγαλα- κοὴ ἐπληϑύνωτε τῷ ἀσε-
βῆσεμ" €. ἰώέγκατε ces ϑυσίας OX, xo) εἰς rho Φιημεράαν τὰ δχισέχατο, OU χρὴ
ἀνέγνωσοιν ἔξω γόμιον. wo) ἐπεχαλέσεντο ὁμολογίαν. .. Ἐνταῦθα χοὶ eA τὰ εἴδωλα
ἀυτοῖς aped io óvad iA τῶτο 99 λέγᾳ τὸ εἰς Βαεϑὴλ ἃ εἰς Γάλγωλᾳ εἰσήλϑετε" ἐκ ree
εἰωϑύτως Y περὶ τὰ εἴδωλα ϑεραπείαν δηλαῖν" sg) MD πολλῆς uev ἠἡσεβατε αἱ τοροϑυ-
μίας" “«Φροσήγετε ἢ ασεσδὴ «g) τὼς ϑυσίας" τὸ ἢ εἰς rho φιημίερίαν. ἢ δΊὰ ualv pee
εἰπεῖν βούλεται. εἰς δήλωσιν τῷ συνεχῶς ὃ «Φεοσαγωγίω vp. ϑυσιαῖν ποιεῖται" ἣ om
TWa. χαᾳϑ᾽ ὃν τὰς ϑυσίας ἐπετελοιυ τότε τοὺς εἰοίωλοις" ἄυτοϑι ἢ C τὰς δεκάτας coegat-
φέρετε. (ὃ νόμον τινὰ ἀναγινώσκετε δ ὑμῶν σοκοιεῦτα" τὰς σιυυμϑήκως ἐπ᾽ dur) “«οὺς τὰ
εἴδωλα ποιέμδροι" (ἢ συωτόμως εἰπᾶν ἅπαντα δὴ ἃ «ροσῆκον L0 ὑκᾶς Y) (A) νόμον ἃ
Sdoy δὶ 4 Ἱερεστελὴμ ἀποπληφοιῦ τῷ ϑεφῖ, (ᾳῖτα ἐν τοῖς evesbpnO do: τόποις κ) ae
qu εἴδωλα X? μέμησιν Tj) ἐ μοὶ δρατείαγμδῥων ποιῶντες" οἷς χαλαῖς ἐπάγᾷ. «« ᾿Απαγζε-
λατε ὅτι (αῦτα ἠγάπισαν οἱ jo] Ἰσραὴλ. λέγ κύριος ὃ ϑεός. ,, Γενεάσω δὴ πᾶσι χαίᾳ-
φανὴς ἀυτωῖν ἡ αἷδὲ τὰ τοιαῦτα ασεδὴ. ὡς dr Q ὕπερ ὅτε οδοίδασι οδἔέκας. οἤσοιτο δῆλον"
7| γάρ; ** Καὶ ἐγὼ σώσω ὑμῶν γομφιασ ὃν δεόντων ἐν mucus T πόλεσιν OD, χαὶ ἔν-
d'eiay ἄρτων ἐν πᾶσι τοὺς τόποις ὑμδῥ. (ἃ ἐκ Grece lere «meos με. A94 κύρε(.... Καὶ
79 καὶ συμΐριβίω ὑμὴν ἐργάσομαι zAdelo, xj τῇ vj) ἀναγκαίων ἐνεξείᾳ αἰδιβαλαΐ" xa)
ἀσὲ δι τότῳ σωφρονιϑεντες νόὕσετε «veoc μιε᾽ γομφιασ (ον yo ὀείδντων" $. ἄγαν σιωυύΐξι-
βιὼ A*4: ὡς Q «ὐοὼ τῷ uaxacuo Δαυὶσδ' τὸ *, ὃ ϑεὸς σδὸ" ὀοδντας αὑτῶν σωωξί ῳ

tolerandis irretient malis: quia nempe cunctis simul spoliati bonis, cum pravi mo-
ris mulieribus, et cum subservientibus ad peccandum viris, captivi ad Assyriorum
regionem ducemini. ÀÁrmanam vero dicit montem Armeniorum, qui tunc in di-
iore Ássyriorum erat. !
** [ntroistis in Baethel, et impie egistis. In Galgala, et multiplicastis praevari-
cationem. Ádtulistis mane victimas vestras, in triduum decimas vestras. Et legerunt
deforis legem, et invocaverunt confessionem. ,, Hoc loco sedulitatem erga 1dola illis
exprobrat: id enim valent verba, in Baethel atque Galgala introistis; ita idolorum
cultum de more significans: et quidem alacriter admodum praevaricantes, sacrificia
sedulo adtulistis. lam: in triduum dicit, vel tres dies intelligens ob ostendendam
frequentiam qua sacrificia offerebant: vel peculiarem aliquem modum, quo. sacri-
ficia apud idola peragebant. Illuc autem decimas quoque intülistis, et legem quan-
dam pro libito vestro legistis: et foedera super hac apud idola fecistis: atque ut
summatim dicam, omnia illa quae vos decebat secundum divinam legem Hieroso-
lymis praestare Deo, haec in praedictis locis erga idola, ex institutionum mearum
norma fecistis. Quibus praeclare subiungit. * Annunciate, quoniam haec dilexe-
runt filii Israhelis, dicit Dominus. ,, Omnibus exploratum sit istorum erga idola
studium , ut simul constet quamobrem poenas luerint. Quid vero? ** Et ego dabo
vobis stuporem dentium in cunctis urbibus vestris , et indigentiam panum in om-
nibus locis vestris; et non revertemini ad me, dicit Dominus. ,, Equidem multam
faciam vestri contritionem , et plurima necessariarum rerum egestate premam; ne-
que tamen idcirco emendati ad me declinabitis. Nam dentium stuporem dicit, pro

p. 168.

p. 169.

* Ps. LVII. 7.

M. 58;
* cod. συναῦροι-
σϑησεταὶ.

112 THÉODORI MOPSUESTENÍ P
ἐν τῷ ςόματι ὠσταῖν, τὰς μώλας T. Asoystoy σωωέϑλασεν ὃ κύρια." βελορϑύῳ ἃ "ip
βάλλεσαν εἰπεῖν συωυδριβίων,, ὡς ἄχρι d). ὀδόντων $e pilo C. γομφίων.

« Καὶ ἐγὼ ἀνέσχον GE UU (Q) ἡετὸν «»e? qid plody * 9e: ἃ βρέξω ἔπι
πόλιν μίαν.» Uo σὲ πόλιν μίαν οὐ βρέξω" μερὶς juam βραχήσετωι!" xg) μερὶς ἐφ᾽ ἐδ οὐ
βρέξω. ξηρανθήσεται" (ὃ σωναϑεοφιάδδήσονται * dio χρὴ dc πόλφς εἰς πόλιν Mar πιεῖν
ὕσωρ , κοὶ οὐ μὴ ἐμπληῶ αἷσι" χοὴ οὐκ ἐπεσφάφητε Ὡοός με: Aty4 κύριε». .. ᾿Αφεῖλον
5 o4 ἃ (Q) derov, Gee ἀκαρπίᾳ αἷδιπεσεῖν jew τὸ γὸ cep Cav μέωαΐν ὁ ϑερι-
σμᾷ, τῶτο λέγφ᾽ ἐποιδὴ ἡ Ἐκ Ὅτε ἄχρι τέλους γινομένη ἀβοογία., mavTW μὲν TRU καρ-
πῶν ἐργάζεται ((ὃ ἀφανισμὸν, ἔτε ὀκεφεᾶγαι., ὅτε mue a, οἵων τε Ὄντων" κωλύφ di
xo) ÜmmdWiav τοὺς κίώεσι γομών ἀνασίοδοῦδαι ὡκ αἱ γῆς" τὰ ἢ ἑξῆς Sao 79 εἰωϑοτίθ»
λέγφ' ἐπειδὴ ἐν Φ ἄγων ἀβοοχίαις συμβαλνᾷ τινὰ πολλάκις paved evo pool. μικρὰν
T ἀερίθ.. χαί τινα ἡἥετον εὐτελῆ sumi τινας diygn μιένες 9igredya, τόποις" ὧν ἀσδὲν ὥφελος
«ρὸς T σύςοισίν ὅδι Tj) καρπῶν" οὐ “οϑήσεται τοίνιωυ ὑ μὰν αὐτάρκης Coebs T γράαν “ἦν
ὑἡετωῖν 5 χορηγία. ὁμὰ βραχύ m x? pep D» οβυήσεται" ὡς T μὲν σοκεῖν βεξρέχθαι. Tho 5
καϑάπαξ ej) ζηράν' τοῖς καρποῖς ἢ 0tWos Cx αἱ βραχείας χαϊαγωγῆς «eoryi vest, μηδέν"
μάλιςω ἢ ἔσλοεζε ὃ ἀβροοχίαν. τῷ εἰπεῖν. ὅτι Q πόλαις 7n τὸ ἀυτὸ JVo τε χρὴ pis πολ-
λάκις οἥνομδναι ἀπελαύσονται εἰς τύπον ἐν ᾧπερ μάϑωσι εὑρΑσκεῦδαι πῶς ὕδωρ. οὐ τἰὼ
φράαν ἅπασαν &d* ἕτω κομιζόμδρμοι, βραχείως ἢ τινὸς ψυχαγωγίας δηαολαύοντες ὁκᾶ-
εν" dw. Edi C« τότων ἐσεῶς avra y φησὶ βελτίες. «- "Emu (aL ὑμᾶς ἐν πυρῶσᾳ χαὶ ἐν
ἰκτέρῳ. (ὦ ἐπληϑώώατε TÉ ἀσεβῆσαι. ,, ΝΝόσοις ὑμῶς «ἰδιέβαλον ποικίλαις. ὑμεῖς ἢ ἔπε-.
rayere vl) ἀσέβειαν. «« Οὗς ἐπληϑωύατε κήποις DUE καὶ ἀμπελαίγας OU (ὦ συκῶνας
UU xg) ἐλεαίνως OMA. χατέφαγυ ἡ κάμπη" xg] οὐο᾽ οὕτως ἐπεσρέψατε vesc ue, A64

gravi contritione ; sicut etiam apud beatum Davidem: Deus conteret dentes eorum
in ore ipsorum: molas leonum confregit Dominus. Vult scilicet summam contri-
tionem dicere , et quasi ad dentium stuporem deventuram.

.. ** Et ego prohibui a vobis imbrem, cum adhuc tres menses superessent ad
messem. Et pluam super unam civitatem , et super alteram civitatem non pluam.
Et convenient duae civitates in civitatem unam ut bibant aquam, et non satiabun-
tur. Εἰ vos ad me non estis reversi, dicit Dominus. ,, Subtraxi autem vobis imbrem,
quamobrem in maximam sterilitatem incidisüs: nam locutio, tribus ante messem
mensibus , hoc significat: etenim eo toto intervallo continuata siccitas, universalem
frugum facit perniciem , quae neque ali neque pinguescere queunt: prohibet deni-
que, quominus idonea armentis pascua suppetant. Reliqua autem pro more contin-
gente dicit: quia in nimiis siccitatibus, aéris quoque saepe conuüngit aliquem fieri
turbinem, et exiguam pluviam sparsis decidere locis, cuius tamen nulla est erga
frugum incrementum utilitas. Non dabitur ergo vobis usüi sufficiens pluviarum co-
pia, sed vix tenuis particula erit, ut alius quidem locus humectari videatur, alius
omnino sit aridus; nihil fruges iuvante hac exigua ministratione. Evidenter vero de-
fectum imbrium depinxit, dum ait civitates simul duas vel tres turmatim abituras
in. locum, ubi aquam inveniri didicerint: neque quantum sibi usui foret illinc re-
portaturas, breve illic solamen expertas. Neque vos idcirco meliores fiemini. ** Per-
cussi vos ardore et aurugine, et impietatem vestram multiplicastis. ,, Variis vos mor-
tibus implicui, vos vero impietatem auxistis. ** Quos multiplicastis hortos vestros,
et vineas vestras, et ficeta vestra, et oliveta vestra, devoravit eruca; et ne sic

IN AMOSUM CAP. IV. 113

κύριος. ,, Πάντας Op ἠφάνισε τῇ χάμπῃ τὸς καρπές" μιεμϑιυήχατε ἢ οἱ ἀυτοὶ Q ἕτως.
«c Ἐξαπέςφλα εἰς ὑμᾶς ϑάνατον ἐν δεδᾳ Αἰγύτῆε, € ἀπέκτεινα ἐν ῥομφαίᾳ ςδὺ“ νεανί-
σκῶς UU p) αἰχμαλωσίας ἵπασων ca Q ἀνήγαγον ἂν "vet τὰς παρεμβολὰς Up ἐν
τῇ ὀργῇ pu, Ad". ἕτως ἐπεσρέψατε «meos με. λέγη κύριϊθ». .. Καὶ κα(ᾳπεφαυοότας ἢ
ὑμᾶς ὄψι ἢ Al-uziToy ἐλπίσι σωπησίεας., ἀυτόϑι αἰδεβαλαΐ ϑανάτοις τὲ καὶ σφωγαῖς" tn
ἃ cb- ἀἰδελιμπανορᾶῥες cE OM). μοὶ πάντων δὴ T]. “«ὐροσόντων ἀντοῖς εἰς αἴχκαλω-
σίαν ἀπάγων: ἅπαν τε 0p) τὸ πλῆϑιίΘ» Gavep τινὶ πυοὶ καϊανωλίσκμων τῇ j2 Tp πο-
λεμίων ὑμῶν ἐπα ομοένῃ πιμωρίᾳ" μείζᾷνοήσετε ἢ ἐσὲ τότε. dtm

« Kasecpela, ὑμᾶς χαϑὼς χατέφρεψεν ὃ ϑεὸς Xodojua. καὶ. Γόμορῥω" χαὶ ἔγῆνεϑϑε ὡς
dix2üc ὀξεασασ υέν(θ» ὧκ πυρός" χρὴ oüd" ὅτως ἐπεσρέψατε eoeo6 Me, Md κύφρι»....
Τὸ τελούταϊον παντελῆ T ἐρημίαν ὑμῖν ἐπήγαγον nitas Zodb uoi τὲ χαὶ Vojeb-
τῥοις" ὥςε ὑμᾶς δίκίω duAG xa(emeQAey nueva πεπυρῴᾶται τε καὶ XA Ge Asa, τοῖς ἐπα-
ada κακοῖς" dw ἀσὲ ὧκ τέτων σωφρονισ κὸν τινὰ σδεοβύγεεϑε οέξαδδωι" τοστιύτα εἰρηκὼς.
ὧν ἐπαχθέντων ἀντοῖς & γεγόνασι (ÓWnuc, ἐπάγᾳ. ** Διὼ τῶτο rtc ποιήσω σοι Ἰσφαήλ"
“πλέω ὅτι ὕὅτως ποιήσω coi, ἕτοιμάζε τῷ Undc ἃ ϑεὸν σε Ἰσραήλ: dion ἰδὰ ἐγὼ

" , ^ NS “ E] ΕΣ , NI 1 , m.

ςερεαίν Beovrlo (ὃ κτίζων πνεῦμα» 2j ἀπαγζέλλων εἰς ἀνϑρῳποις δ χριςὸν. durs" ποιαίν
ὄρϑοον C Opp Au , καὶ fonat voy ὅδ᾽ τὰ ὕψη d γῆς" den (Oo ὃ Duos , ὃ παντοκράτω
Gvojug. dur. », AAA d xg) τοιῶτοι “γεγόνατε αἷδὲ ἐμὲ, ἀλλ᾽ ἐγώ γε MD T πεῖραν
κακῶν ὀκείνων. ὅπη τὸ κρεῖτίον μεζᾳςῆσωι βεξθλοῦμαι τὰ xg) ὑκῶς- εἴ περ Ow τότε
σωφρονέςεροι Cx “ἦω τοσόύτων γεφονότες χακῶν γεῦσαι «eos ἐμὲ βεληϑείητε' ὃ γὸ τὸ ἀέ-
exov πνεῦμα μαλακόν τε ὃν 1 ὄζαλελυμδύον χαῦνον τε (ἃ ἁραμὸν παντελαΐς 2 τοσῶτον
-eve'gépay ἐωνα μᾶμί(Θ», ὥςε xg) (Gy) ὀκᾶϑεν ὁποτελέμδμον κτύπον αἰ βροντῆς ἀνύποιςον

quidem reversi estis ad me , dicit Dominus. ,, Fructus ego omnes vestros eruca ab-
sumpsit: vos tamen iidem qui antea mansistis, ** Ihinmisi vobis mortem in via Ae-
gypti, occidique gladio iuvenes vestros , cum equorum vestrorum captivitate: et tra-
duxi ignem per castra vestra in ira mea; et. ne sic quidem reversi estis ad me, dicit
Dominus. ,, Profugos vos ad Aegyptum spe salutis, illic. mortibus caedibusque im-

plicabo: insuperque reliquos omnes ex vobis cum omni re sua familiari in capti- ὦ

vitatem abducendos curabo: vestram omnem multitudinem igne veluti consumens,
per hostilem persecutionem. Et ne tunc quidem resipiscetis. !

* Subverti vos, sicut subvertit Deus Sodoma et Gomorrha, et facti estis sicut
torris erutus de igne; et ne sic quidem conversi estis ad me, dicit Dominus. ,,
Postremo generalem vobis vastitatem intuli aeque ac Sodomis et Gomorrhis; feci-
que vos, torris instar ardentis, molestis implicari et exuri calamitatibus; sed neque
ab his emendationem aliquam potuistis accipere. His dictis, quod nempe ob eos
' casus , non sint facti meliores, addit. ** Quapropter sic faciam tibi, Israhel: post-
quam sic fecero tibi, praepara te ut invoces Deum tuum, Israhel. Quia ecce ego
firmans tonitruum, et creans spiritum, et annuntians hominibus christum, eorum:
faciens mane et nebulam, et gradiens super eccelsa terrae, dominus Deus, no-
men ei omnipotens, ,, Sed quamquam tales erga me fuistis, ego tamen postquam
illa mala experti fueritis, res vestras in meliorem statum convertere cogito, Si ergo
modestiores ab his malis effecti, respicere ad me volueritis; sicut aérius spiritus
quum sit mollis et resolutus, levis rarusque omnino, nihilominus adeo in turbi-
nem convolvi potest , ut editus illinc tonitrui fragor terrae incolis fiat intolerabilis;

18

6 I4.

» I2.

. I3.

. 172.

p. 173.

* IPs. CIV. 5.

114 THEODORI MOPSUESTENI |

e) τοὺς XP yÀ2, 6 ἀυτὸς ἢ χαὶ TU χαϑ᾽ Opa μεζᾳβολίὼ ἐργώσομαι πλεϊς ἕω. Ox Tp
ἀνελπίςτον ὑμῶν σωτηρίαν ὠκφαίνων μιεγίς-ἕσ. uli τὰ σοι Küegy ἃ Περσῶν βασιλέα,
ὃς παρ᾽ ἐμᾷ «es leid moera] δι To, ὡς ἂν πλάςων ὅσων κρατήσας. λύσηεν τε ὑμῶν
τὰ χῳτέχοντα καχᾷ» κὶ ἐπανελθεῖν κυ ισύσηεν εἰς τὰ οἰκεῖα" ὃ 99 δ ὄρϑρον ἐργωζόμϑυθ»
Cx σκότοις , αὶ Op Ao σιυυϊςα αι τὲ ἐαΐν, X Wo ταῖς ἀγωτολαῖς dfe. Atv. τῷ ἡλίου.
ἐν V 4 τε xg) ὑπερώνω rv (ore τυγιχάνων πῆς γῆς. ὃ ἀυτὸς ὀζρλύσω pO ὑμῶν ὥασερ τί
exor (O». τὰς συμφοράς" ἐκφαναῖ 5 ἡμέρας dul τἀὼ foi τοῖς ἀγωϑεὶς fidovlo* πᾶσαν τὲ
ἀντιαοράτίεσαν ὑμῶν βαρύτητα ἀφελὼν. δηιοδείξω δὰ τῆς «eL ὑμᾶς κησεμονίας σαφαΐς
ἐμαυτὸν ὑπερκεί doy 4] ἁπάντων" ἅτε κύρι(θ.. τὲ χαὴ ποιητὴς v. ἀπείντων ὑπάρχων" dr
ὅλε ἢ ὧκ viU χαᾳϑόλε παρ᾽ dur γιγνομϑων δχιςώσωτο τὰ παρόντα. Οὐ ϑαυμιαςὸν ὃ εἰ
χειςὸν κέκλιριε δὶ Küeov, οὐ οδὺ’ κεχρισμδύες μόνον, πάντας ἢ οὖσ’ ὀξειλεγμϑύες ὅπως
ποτὲ ταύτῃ χάλεῖϊν εἰωθὼς τῇ φωνῇ" ὡς τὸ. μὴ ἅπχεϑε T ηριςῶν με, Q ἐν τοῖς ποροφῆ-
ταις ju μὴ πονηρδύεϑε" * χριςὸς γὸ ἐναῦϑα à xeneim dps χαλᾶ τὰς «ἰδὲ καὶ ᾿Αβροαὰμ,

,

ὡς 5 GEaAeymeras μόνον.
| ΚΕΦ. Ε΄.

«« ᾿Ακέσουτε T Λόγον τῶτον » ὃν ἐγὼ λαμβάνω ἐφ᾽ ὑμᾷς Dolor" οἶκος Ἰσραὴλ Ἐπε-
, , ^v E] ^ 3 5, ' ^v E] ^s ONU AS S
σεν" éxe"n μὴ «esc T dyaclon παρϑέν(θ» T Ἰσραὴλ ἔσφωλεν Uk) ^ γῆς ἀντῆς" ἀκ

xy ^ , , b e , A , » ^
ἴςιν ὃ ἀνιςῶν àyrlo. ,, Μούσας δὰ vi) προκειμένων ὃ λύσιν T χακῶν, ἀπειλεῖ Aw

xag Ow εἴωϑε T myuoetay- D ταύτης μδὺ Qoa τέ x2) σωφρονίζων. di Cael ya 5 “«οὸς

μετάνοιαν ὀκκᾳλέμδυος" ϑρίωώε δὴ. φησὶν. ἄξια τὰ καϑ' ὑμᾶς" πεηώχατε γὸ ifo. τὰς

οἰκείας axoqvoMias Tae. μυέγισον, ἀφ᾽ οὗ μὴ ἢ λύσιν ἔγεςιν ἐλπίσοι XT γε τὸ μιέ-

ita etiam ego maximam in vobis conversionem rerum faciam, ex insperato maxi-
mam vobis salutem ostentans. Denuntio itaque tibi Cyrum Persarum regem , qui a
me idcirco eligetur, ut maximo imperio potitus , finem malis vestris imponat, et re- |
ditum in propria imperet. Nam qui mane facio de tenebris, et nebulam conflari
sino, quam ortu solis dissipo, sublimisque omnino supra terram resideo, idem ego
vestras aerumnas quasi tenebras quasdam dissolvam, et quasi diem, prosperitatis vo-
luptatem faciam illucescere: et quamlibet vobis molestam gravitatem dispellens , hac

mea providentia palam me cunctis 'superiorem ostendam: sum etenim dominus fa-

ctorque. omnium. Sic igitur per universalia illa a se facta , praesentium fecit fidem.
Non est autem mirandum, quod. christum appellaverit Cyrum; quandoquidem non
unctos tantummodo , sed electos quoslibet hoc indigitare vocabulo scriptura. solet.
Velut illud: nolite tangere christos meos, et in prophetis meis nolite malignari.
Christos enim hoc.loco non unctos dicit, sed ipsum Abrahamum , qui electus tan-
tummodo fuerat.

CAP. V.

** Audite verbum istud, quem ego scilicet assumo super vos, planctum: domus
Israhelis cecidit, non adiiciet amplius ut resurgat: virgo Israhelis proiecta est in
terram suam , non est qui erigat eam. ,, Significata in praecedentibus malorum so-
lítione, mináàtur iterum more suo punitionem ; hac quidem terrens et ad mode-
stiam componens, illa autem ad paenitentiam invitans. Fletu, inquit, dignae res ve-
strae sunt: lapsu gráàvissimo propter vestras praevaricationes corruisüs, unde suble-

IN. AMOSUM CAP.. V. 115

4905 T συμβάντων. ** Διότι τοίσϊε A4 κύφι(θ.»., ὧκ πόλεως CE ἧς ὀξεποράώοντο χί-
Aoi , υὑσολεφϑήσονται ἑχφᾳτον" χρὴ οἷ ἧς ὀϊεπορσύοντο. ἑκατὸν. “ἐπολέφϑήτονται ἐν ἀντὴ
dixa τῷ οἴκῳ Ἰσραήλ. .5 Τοσαύτη γὸ ὑμὴν ἡβνήσεται απὸ TJ) πολεμάων ἡ σφαγὴ. ὥςε
μόλις μδὺ ἑκατὸν "Boro χιλίων" μόλις ἢ δέχᾳ ὧΐξ ἕχᾳτον qa 9. ἑχαίς ων εὑρἐσκεῖδαι πόλιν.
«ς Διότι TudÀ λέγ κύρα(θ.» «ves (() οἶκον "IcegnA: ὀκζητήσουτε με. Q ζησεῶε" καὶ μὴ
ὀκζητεῖτε Βαιϑήλ, χαὴ εἰς Γάλγωλᾳ μὴ εἰσπορόύεῶε, xo) ὅλι τὸ φρέαρ τᾷ ὅρκα μὴ ἀνα-
βαίνετε" ὅτι Τάλγωλᾳ αἰχμα λωτόῦο μδῥη aix ua λωτουϑήσεται» Q Βαιϑὴλ ἔφοροι, ὡς ὄχ:
ὑπάρχεσοι. » Συμβελόύω τοίνωυ ὑμῶν id'dy μδὺ «eos ἐμὲ. δπος ἔζαι ἢ Βαιθήλ τῇ itat
Γαλγώλων χαὶ τῷ φρέωατίΘ» "T Opus, ἐν οἷασερ συμΐφέχετε νωῦ., εἴσωλᾳ τε κοὴ σαί μονας
ϑεραπόίζοντες ἐν τοῖς τόποις ὀκείγοις. εὖ εἰσότες ὡς ἐρημία wu) (aUe. λίνψεται πάντα B
ὑμδδ. «« Ἐκζητήσειτε (&) κύφιον, x2) Crowd ὅπως μὴ ἀναλάμψῃ ὦ; πῦρ ὃ οἶκί(Θ» τῷ
᾿ Ἰωσὴφ. Q χαϊᾳφάγηῃ ἀυτὸν, xg) ἐκ enu ὃ σβέσων, T οἶκον leegnA. ..5 ᾿Αφερᾶνοι ἢ τέ-
| quy , Oud «ροσανέχετε, ὥςε μὴ τίω τιμωρίαν T. «ad. TÀ ϑεοῦ d'ixko uve»; ἄτσαντως
ὑκᾶς xalaQAsEa οὐ γὸ οἷον τε ζαῦτα ὑμῶν δπιπέμποντίθ» τῇ S8, εὑρεϑάζαι (Gy) djs
τα! σδωυά pov.

« Ὃ ποιαΐν εἰς ὕψί(θ. κρίμα. sd) οδικαιοσιυν εἰς yl ἔϑηκεν. ,, Οὐδὲ γ)ὸ ἀπιςεῖν
ὑκῶς «προσῆκε τινὶ T ἀπειλερᾶμων 9» ὑπισχνερδῥων ὑμῶν cod. T. Svr ἐπειδὴ Cit bow
ὃ κράμᾳ (ὃ οιχκῳιοσωύΐω εἰς V(O- τε roiv καὶ εἰς γί τιϑάς" ἵνα εἴπῃ ὅτι &vog 62v ὃ
ἀσυκε Apos ὑμῶν ὑπὸ T πολεράων κρῖναι dura dp O-- C τιμωρήσειῶς Jp ςδὺ- τοσαῦτα
ὑμῶν ἐπείγοντας «gua» dXia ^ ὃ σιχῳιοτωυΐω € clo κρίσιν, Lo ὑπὲρ "O4Uo vp f γῆς
Ὄντων ποιεῖται!» μεγώλξων τε ὅσων (ἃ ὑψηλν ww παντὸς γέμεσων θαύματος. Ka] εἰς 7i-

ςωσιν T ὠσπών, énayd πάλιν. «« Ὃ ποιαΐν πάντα € Me (aos oa tov. » Καὶ 99 x9) ποιεῖν.

vatum iri nulla spes , quum tanta sit tristium casuum magnitudo. ** Propterea haec
dicit Dominus: ex qua urbe egrediebantur mille , relinquentur in ea centum: et ex
qua egrediebantur centum, relinquentur in ea decem domui Israhelis. ,, Tanta
enim vestri ab hostibus strages fiet, ut vix centum de mille, vix decem de centum
in unaquaque urbe comperiendi sint. ** Propterea haec dicit Dominus domui Isra-
helis: quaerite me, et vivetis: et nolite quaerere Bethel, et in Galgala nolite in-
trare, et ad puteum iuramenti ne ascendatis: quia Galgala captivata captivabuntur:
et Bethel erit quasi non existens. ,, Consulo igitur vobis ut ad me spectetis , absti-
neatis a Bethel et Galgalis et a puteo iuramenti, ad quae nunc concurritis , idola
et daemones illis locis adoraturi: scitote enim, haec omnia vobiscum in solitudinem
redactum iri, ** Quaerite Dominum, et vivetis: ne losephi domus succendatur ut
ignis, qui devoret eam; et non erit qui extinguat domum ( ardentem ) Israhelis. ,,
Omissis illis, Deo adhaerete, ne punitio a Deo, quasi ignis, vos omnes comburat:
neque, si Deus mala haec vobis immiserit, invenire defensorem vobis licebit.

** Qui facit in excelso iudicium, et iustitiam in terra posuit. ,, Haud decet
vos quibuslibet Dei ad vos minis vel promissionibus fidem negare: ipse enim est qui
iudicium atque. iustitiam tum in excelso exercet, tum etiam in terra collocavit.
Nimirum dicit: hie est, qui vobis patientibus iniuriam ab hostibus ius reddere po-
test: et illos quidem punire qui tanta inferunt mala; demonstrare autem iustitiam
atque iudicium, quod. pro vobis regionis huius incolis exseret , magnum atque ex-
celsum et omni mirabilitate plenum. Confirmansque dicta , ait: ** qui facit omnia,

et transformat. ,, Revera enim et omnia facere ex nihilo, et facta transmutare , ut
*

-
*.

3 '
116 THEODORI MOPSUESTENI

ἅπαντα ἀκ ὄντος χοὶ γεγονότα “εζιβάλλειν εἰς 6 m βούλεται, duvaraj ῥᾳσίως. «« Καὶ
ὠκξέπων εἰς τὸ πρὶ σκιὰν ϑαιγάτε.» (ὃ ἡμέραν εἰς νύκτω συσκοτάζων. .. OUr(D» κινσύ-
γες ϑείνωτον ἐπάφοντως eic εὐφροσωύίων λαμωρὰν τινὲ Q ἡδᾶαν uem A av ἀντάρκης"
cbv ἐν Amweegmm τὸ 6j) doxouDrac, σκότῳ δὶ vj συμφορῶν αἰδεβάλλην duoaral
ῥᾳσίως" βέλεται 9 κἀν(αῦϑα Cx T) χαϑύλε συτῆσαι, ὅτι dv ouns xg) vx xor ἀυτὸς
ὡς βούλεται μιεξ βαλεῖν" κοὴ ποτὲ μὲν ὧκ συμφορῷν εἰς εὐημερίαν μιετεώγην' ποτὲ ἢ c£
εὐημερίας εἰς συμφορὰς καϑις ἂν. ““ Ὃ eese AUI D» τὸ Udlop d ϑαιλῴοσης. x) Ca c
χέων ἀυτὸ 671 «opos 4* γῆς.» κύρια» ὃ ϑεὸς. ὃ παντοκροέτοωρ Ὄγομίῳ auTO. .. Οὗτος
ὃ χρὴ τὸ d! ϑαλότιης ὕσωρ αἵρον τε δ(ᾷ Tj νεφελαῖν Q χὰ πάσης ὀκχέων αἴ γῆς, ἀυτάρ-
26 x0) γιοῦ T v doxueiey ςρατιὰν. ϑαλδτης Mee CQ» μιμεμενίω. ἐφ᾽ Uugs dfe P
ὀργῆς ἐκχέαι «V οἰκείας, ὃς T ἁπάντων κύριος ὧν ἀντάρκης τὰ dóxiym ποιεῖν. «« 'O δᾷσι-
ev cupis μὸν ἐπ᾿ io, (ἃ quate ὅπη Orte. ἐπάγων. .5. Οὗτί(ο». xj ϑλίψεν
T ἐνοχλᾶσαν δγωλύων. ἰσχυρὰς. ἀπεργώζεται wg) σδὺ ἐκ τὴν κακῶν ἠδϑενηκότας" oc Au
wweice τε GUU- ἄγαν οδοκοιυῦτας μεγάλα σδιωυωδαι ἀϑοόον πληθϑὶ" ὃς βεληϑ d c sg) τὼ
καϑ' Duas μιετεβαλε τὸ Cos τῷ κρεί τίογ(θ. Vo τὸ χεῖρον" κοὴ πάλιν ὧκ χείρον(θ).» ἐπὶ

τὸ κρέτίον βεληϑεὶς μεᾳβαλᾶ pad ics.

« Ἔ μώσησαν ἂν πύλες ἐλέγχοντα» 1j λόγον ὅσιον ἐβείελύξωτο. .. Αρχέται λοιπὸν.
» ev 1 , 3 , NUT ' 1 3 , Ν , 4
CuT£ÜOtV TG qo Mia aura] y ἐξηγόῶζ' τὸς MEV ὃν φῳυοροφητάς ἐγ diopSwed τες cou
νομάς aura ἐλέγχήν «escurluuavas ἐ uacowo* ἐβδελύτίοντο ἢ Q ὁπόσα περ $A690y du-
τοῖς» συμιβελεύοντες needed a] μιὰν σὴν κακῶν, αἰρεῖάνα] δ΄ τὰ κρεί τω" τὸ dé ἐν πύλαες
οὕτω φησίν: 690» ἀῶ τὸ παλεμὸν ud) τὰς “ἦν ἀνωγχομοτώτων ey μιώτων βουλὰς ςξὺ’
XD πόλιν ἐν ἢ πύλωωςς ποιεῖ Da καὶ τοὺς ἐχθοοὶς ὡρεσίβούο μενοις «VGL τινος. Ὡ-οὺς ἀντὸς
ἐν Cue voi δαοκοάνεδδαι τοῖς τόποις" καὶ dY) x) τὰς Mass TP) κρίσεων ἀυτόϑι ποιεῖ ὅλαι .

voluerit, expedite potest. ** Qui convertit in mane tenebras mortis, et diem nocte
obtenebrat. ,, Ipse potest mortalia pericula in splendidum iucundumque. gaudium
convertere; et eos qui in splendore versari videntur, aerumnarum tenebris. facile
obruere. Vult. enim hoc loco ex generalibus concludere, posse Deum res quoque
illorum pro suo libito commutare; et modo ex aerumnis in prosperitatem , modo
contra ex prosperitate in aerumnam transferre. ** Qui vocat aquam maris, et effun-
dit super faciem terrae, dominus Deus, nomen ei omnipotens. ,, Ipse, qui maris
áquam nubibus attollit, et per universam terram effundit, valet nunc etiam Assy-
riorum exercitum , amplitudinem maris imitantem , contra vos ira.sua effundere,
cum sit dominus universalis, et quicquid sibi libuerit peragere valens. ** Qui divi-
dit contritionem super fortitudinem, et miseriam super munitionem adducit. ,, Ipse
pressuram molestam sublevans, validos reddit etiam illos, qui calamitatibus sunt de-
bilitati: vicissimque subita miseria complet qui magnis viribus pollere videntur, Is
cum voluit, res vestras a meliore statu transtulit ad deteriorem: rursusque siquando:
voluerit, in meliorem facile revocabit.

** Odio habuerunt in portis arguentem, et sermonem sanctum abominati sunt. ,,
Abhinc rursus incipit iniquitates illorum exponere. Prophetas quidem, peccata ipso-
rum coarguere atque emendare a Deo iussos , oderant: et abominabantur quaecum-
que lii apud. eos concionabantur, hortando ad vitiorum fugam, et virtutis amorem.

: Dictio autem in portis, sic intelligenda. Mos priscus fuit, gravissimae cuiusque rei

consultationes a civibus in portis urbis fieri: et hostium etiam de re aliqua legatio-

IN AMOSUM CAP, V. 117

ὡς ἂν ἅπασιν τοῖς X) 7 πόλιν εἰσιῶσι τε € ὀξιᾶσι JY ἀυτὴς χα ᾳφανὴ γίγνοιτο τὰ Ὡρατ-

τορᾶνα" δῥὰ τῶτο ὃ μακάρι» A4 Δαυὶδ', οὐ χαταιουϑήσονται ὅτ᾽ ἂν λαλαΐσι τοῖς

ἐχθοοῖς αὐτοῖν ἐν πύλαις" * ἐπειδὴ ἀυτόϑι τεὶς Waroxpiods τὰς τρὸς GbU- Ἐξωϑεν ἐποιᾶντο" "Ps. ΟΧΧΥῚ. 5.
Q ἠσδολέοζεν xaT ἐμᾷ οἱ χαϑή μᾶνοι ἐν πύλῃ" * ὡς ἀυτόϑι τὰς πλείςας εἰωθύτων ἀυτωῖν " Ῥειταντι. us.
ποιεῖδδν αἱ συωνθοῖδες" (() ἀντὸν δὴ Φόπον ἐνίαῦϑα Gbo- ἐν πύλαι; ἐλέγχοντας AG ὡς ἂν

Tj. «eeQwru y ἀντόϑι τὰ XD γγώμέω ϑείαν κωρύτίειν ἀντοῖς ἐασεοϊακότων" ἔνθα δὴ χρὴ
πᾶσιν ἐγίνετο χα(αφανὴ τὰ λερόμϑυα. οὐ τοῖς οἰκείοις μόνον, διὰ xx] τοῖς ἔξωϑεν, ὅπως

ποτὲ εἰς Y πολιν ἀφικνεμᾶμοις" εἶτα C χαϑεζῆς τὰς αὐοανομάας λέγων ὠκείνας. ὧς xo)

«»egdw. εἰρήκφ. «« Διὰ τῶτο ἀνθ᾽ ὧν χατεκονοϊυλίζετε “Πωνχὸν, καὶ dien ἐκλεκτοὶ dE. ν τι.
ξαῶς παρ᾽ dur), οἴκους ξεςἃς ὠκοοσομήσωτε, καὶ οὐ μὴ οἰκήσητε ἐν ἀυτοῖς" ἀμπέλαϊΐνας
ὄπχιϑυμητὸς ἐφυταύσειτε, χαὶ οὐ μὴ πίητε T οἶνον ὠντών. 5. Ἐπειδὴ ἐπεξίβετε μϑὺ τοῖς
ἡ]ωλχοὶς τὰ κακὰ» Τὼ χάλλισοι ἢ Tp παρ sro; di ἁρπαγῆς ποιᾶμϑροι., οἴκους τε εὐ-
qpezeéig ἐκ αὶ ddixu κα(ᾳσκουάσετε συλλογῆς. (ἃ δὴ x; ἀγρὸς MO πολλῆς ὀξειργώσοιϑε

dV ὄδχιμελείας: εὖ ἴςε ὡς ἀκ δηαολαύσετε T ἕτως CE ddiwiug αἰἷδιγελονότων ÜMiy" ὅτε γὸ

ὅλη T οἴκων μϑυεῖτε ὁκάνων" ἔτε jp οἶδ’ vy) τοιέτων dopay "vmcdéLeds καρπές.

«€ "Om ἔγνων πολλὰς ἀσεβέας jd , κοὴ iorupu] αἱ auia Op καζωπατοιοῦτες v.i.

πὸ d'itgJov ,. λαμβάνοντες Oi arry aT καὶ πένητας ἐν πύλαις ὀκκλίνοντες. ,, Οὐδὲ 9a

u& λέληϑεν τὸ πλῆϑίθ» ὦ τὸ μεγεϑί» vp τε ἀσεβειαῖν χοὴ Tp ἁ ϑοτιαῖν TY ὑμιετέρων"

&9' ὅτ, τὸ δίκαιον ἀντηλλάπεῶε χρημάτων" ἃ voa. Tp ddixoworey κομεζομᾶμοι,, τὰς p.v.
T πενήτων κρίσής εἰς τοιυαντιον ἐῤρέπετε d ἀληϑείας" κἀνζ(αῦϑα ? τὸ ἐν. πύλαις. Φοοσ-
ἐϑηκέν, 1D) τὸ «eger εἰρη μϑιύον ἡ μῶν. «« Διὰ τῶτο ὃ suy ἐν τρῦ sod) Cavo σιωπή- ν. ὦ.

σεται" ὅτι geo; πονηθὸς ὄὅξι. ,, Ἐπαχθάσης τοίνων τὴς ἀπσειλου μδης τιμωρίας ὑμῖν.

nibus , iisdem in locis respondere. Immo etiam maiora iudicia ibidem exercebant,
ut cunctis urbem ingredientibus vel egredientibus tractata negotia, innotescerent,
Propterea beatus dicit David: non confundentur, cum loquentur inimicis suis in
portis: quia ibi responsiones exteris dabant. Item: et garriebant adversus me qui se-
debant in. porta; utpote qui plerumque illic coetus suos habere solebant. Pari nunc |
modo arguentes in portis dicit: quasi ibi curarent prophetae voluntates Dei prae-
dicare, ubi cunctis quae dicebantur manifesta fiebant, neque civibus tantum verum
etiam exteris si quando ad urbem venirent. Deinde in sequentibus de iniquitatibus
illis loquitur, quas et antea. dixerat. ** Idcirco, pro.eo quod pugno pauperem per-
cutiebatis, et dona electa accepistis ab eo, domos laevigato lapide aedificastis , in
eis non habitabitis: vineas desiderabiles plantastis, et vinum earum non bibetis. ,,
Quoniam mala pauperibus inflixistis , et eorum quaeque optima diripuistis , aedes-
que speciosas ex iniusla. compilatione aedificastis, nec non agros multa sedulitate
excoluistis ; probe scitote vos his cum iniustitia adquisitis non fruituros: nam nec
in illis domibus permanebitis , neque. ex huiusmodi agris fruges percipietis.

* Quia cognovi multa scelera vestra, et gravia peccata vestra: iustitiam vos
conculcantes , accipientes pacta pretia, pauperes in portis deprimentes. ,, Haud me
latet multitudo ac magnitudo scelerum et peccatorum vestrorum , neque quod mu-
nera cum iüsliia commutaslis, quibus acceptis, pauperum iudicia contra verita-
iem praevaricati estis, Atque hic etiam portarum mentionem intulit, iuxta quod
antea diximus. ** Ideo qui intelligit, tempore illo tacebit, quia tempus malum est. ,,
Krgo cum poena minaciter vobis praedicta advenerit, à qui intelligere prout par

p. 179.

118. THEODORI MOPSUESTENi
ἅπαντες οἱ τὸ doy σιωμιέναι οἷοί τε ὄντες, ὥασερ ἐκπεπδοΐγμϑῥοι δὴ τῷῦ eyed dy. κα-
κῶν. ἀξιοῦσιν ἡσυχίαν παρεῖναι.» (Ὁ) καιφὸν ὑπειληφότες χαϑ᾽ ὃν ἔσεῦϑαι πόῤῥωϑεν μιεμή-
vura] (αῦτα. ““ Ἐκζητήσατε τὸ χαλὸν 49) μὴ τὸ πονηρὸν» ὅπως ζήσητε" Q ἔσει D. Dp
ὕτως κύρα(θ)»» ὃ ϑεὸς ὃ παντοκρῴτωρ, ὃν Comov εἴπατε μδεμισήκῳ μἂν τὰ πονηρῷ,» 1; ἦγα-
πήκοι T. καλὰ. χαὶ δποχᾳίᾳςήσατε ἐν πύλαις xe Mg. ὅπως ἐλεήσῃ κύρκ(Θ- ὃ ϑεὸς ὃ
πανζοκράτωρ ςὗσ΄ κα(αλοίπους τῷ ᾿Ιωσήφ. .. ᾿Αλλὰ γὸ ἐν ὅσῳ τότε χαιοὺς. συμβελεύω
πᾶσιν δος αι Mp T χείξον()-. ἐλεῶς 5 τὸ κρεΐτίον" ὅτω γὸ ὑμῶν «escis “ἦν ἀγα-
Suy ἡ δαύλαυσις, T ϑεῦ T οἰκείαν παρέχοντίθ)» κησδεμονίαν, ὑπὲρ ὧν ἑλόμϑυοι πὰ χαλὰ.
9 , "A / AD ^A E m or , 3 ἣν , Φ ον *
ὠπέςραφητε τὰ "neo e εἰ 9e T TRLAOLOUY ὁμάξαντες γνωμίω. ἐν 7 πυλαις x» τὸ εἰωθὸς
τὰς xe1ods ἔϑελετε mid t dualis, τα ζεῶς αἱ ϑείας φιλανϑρφπίας φδεσωζέσης MU.
Gbv- πλάςοις" Ἰωσὴφ ὃ ἐν(αῦϑει τὰς σέκᾳ Ay φυλὰς. Mao d ἡγεαρδῥης ἐν ἀυτοῖς, τῆς
τῷ ᾿Εφραὲμ λέγω. 0; lo jos T Ἰωσήφ. : |

«« Διὰ τῶτο τάσδε λέγᾳ κύριος ὃ ϑτὸς ὃ παντοκράτωρ" ἐν nc 00e πλατείαις κοπετὸς,
€ ὧν πάσωις ἢ δδὶς ῥηϑήσεται ϑρίωίθ». àuj, δαί. ,, Ἐπειδὴ ἢ οὐ τέτων ὑμῖν λόγίΘ».

᾿ ϑράύων xg) κοπετοωῖν ἔφοι Mau τὰ τε XD) πόλιν C XD. γώραν, ᾿δὁπὸ τῷ πλήϑοίς d yvojus-

ν,.,17.)

νης πὸ vj πολεμίων σφαγῆς. «« Κληϑήσεται γεωροὺς εἰς πένϑι» ngj εἰς κοπετὸν xj εἰς
εἰδότας “ϑρίεῦον" καὶ ἐν macte δοίδὶς κοποτός" dion ογελόύσομαι δὲ μέσε σε, λέγ κύ-
640». ,, Καὶ 9490991 ἢ T X? γὰῦ ἀφέμᾶυοι ἔργων.» «EA κοπετὸς κ) πένϑη χρὴ ϑράύων
ἀδιοληϑήσοντιωι ποικιλίαν, vo τε σφαγἑὼ vj πολεμίων (δ᾽ αἵ γῆς ὃ ἀκαρπίαν XD ζαυτὸν
ϑράυοιωῦτες" (aUa. ὃ πείσονται Su δὰ vj) πολεμίων εἰς μρέσους Que εἰσιόντίΘ», C τοῖς
τοσὅτοις (ὃ τηλικέτοις πἰδεβώλλοντίθ» χᾳκοῖς. ** Οὐαὶ οἱ ὄψιϑυ μοιεῦτες Y ἡμέραν κυρίε-
ὦ ἵνα τί ὑμῖν αὕτη ἡ ἡμέρᾳ 78 xvetus qd] αὕτη δε] σκότίΘ» «gj οὐ Qdie. ., Ἐπειδὴ γὸ
πολλοὶ «eos τὸ χέῖοον παντί εἰς ὀκτέραμ ὅροι, ὡσανεὲ ψαύσορμδῥων ἐφ᾽ οἷς ἐμζώυον qj

est sciunt, malorum veluti magnitudine attoniti, malent silentium tueri, tempus
hoc esse putantes quo illa longe ante praedicta eventura erant. ** Quaerite bonum
et non malum, ut vivatis: et sic erit vobiscum dominus Deus omnipotens. Sicut
dixistis, odite malum et diligite bonum, et restituite in portis iudicium: ut mise-
reatur dominus Deus omnipotens reliquiarum losephi. ,, Verumtamen quamdiu tem-
pus superest, consulo vobis omnibus ut a vitio recedatis, et virtutem amplectamini.
Sic enim vobis continget prosperitate frui, Deo suam praestante tutelam, propterea
quod honesto studentes, a deteriore via resilistis. Et si vetere mutata sententia in
portis more solito iusta volueritis exercere iudicia, consequemini divinam clemen-
tiam, quae plurimos vestrüm salvabit. Iosephum autem heic dicit decem tribus,
a praecipua inter illas, Ephraimi dico, qui filius Iosephi fuit. |

** Propterea dicit dominus Deus omnipotens: in omnibus plateis planctus, et in
omnibus viis dicetur lamentatio, vae! vae! ,, Sed quia praedictas monitiones pensi
non habuistis , lamentationum ac planctuum plena erit urbs et regio, propter edi-
tae ab hostibus stragis magnitudinem. ** Vocabitur agricola ad luctum et planctum,
et ad illos qui lamentari sciunt: et in cunctis viis planctus; quia transibo per me-
dium tui, dicit Dominus. ,, Agricolae etiam omisso agresti opere, planctibus va-
riis et luctibus et lamentationibus occupabuntur, editam simul lugentes ab hostibus
stragem , et terrae infructuositatem. Haec autem patientur, Deo per medios illos
cum exercitu hostili transeunte, et talibus tantisque malis obruente. ** Vae deside-
raütibus viam Domini! Cur vobis haec dies Domini? Ipsa quidem haud lux est

IN AMOSUM CAP. V. 419
«vestir y, ἐτόλμων λέγην, ὅτι ἐλθέτω dV τὰ χαχὰ ἃ φατὲ €. plobere, εἰ δὴ τις ἀλή-
e c ^ 3 , iP , vete
94a «οόσεςι τοῖς λόγοις ὑμδῥ' τῶτο A694, ἐλεεινότατοι φησὶν ἐςὲ T ἡμέραν ὁκάνίω 7n-
ἕωητοιῦτες. ἐῶ οὐ πιςεύοντες ἐλόύσεδδαι. Ὄψεθϑε τῇ πείρᾳ. ζοφερὸν ὑμῖν τῷ πλήϑέ p
Σὰ , e i s , ,
κακῶν ἐπάγεσαν σκόζος" εἶτα καὶ ὑποδείγματι τὸ dodi πιςούδυος. ὁ
« Ὃν fom ἐὰν ὀκφύγῃ ἄνϑρῳπίθ» Cx eveosw mu τῷ AtovrO-, sg) ἐμπέσῃ aur
c » : 3 , 3 ? 3 MM. , D ^ 3 io ES ^ s E
ἡ Apx(O-- ὦ εἰασησδήσῃ εἰς 7? οἶκον, καὶ ἀπερέάσῃ τὼς χεῖρως ὠυτέ δ τοῖχον. 1X) dtum
Ἴ à o4 OAM , 3 5 ἂν i
ἀυτὸν ὄφις" ἀνὶ exor (O- ἡ ἡμέρᾳ 7 κυρΐει» x; ὃ φαΐς; (ὃ γνόφος ἀκ ἔχων φέγίος ἀυτῆς: »»
E 8 E P EE UNT , 4 ^ c go n
Ai ὑποδείγματος γὸ ἠβαλήϑη αἱ ἥμερας T χαλεπότητα Vndvipar ὡς 20 εἴ τις, φησὶ.
$ δ AM AEST» ' » Ue Uam πα τὰ , 35. V. Nr 7
xg:9' ódàv μϑὺ ἀκάσας λέοντος &podbv, ἐπὶ "ouv χαί(αόρά μοι: ἐμπεσὼν ἢ ἄρκῳ Y
T πόλιν Gbv- ἐμπίπηοντας λυμίαινο μένῃ» ἐπὶ To οἰκίαν εἰασησδήσως δὶ οἰκείαν. λύσιν εὑ-
gera τινὰ vj) -xosy ἐλπίζῃ" εἶτα πῶς ἐπὶ τινι χρείᾳ τῷῦ τοίχῳ «οφοσοιγαγὼν T χεῖρα
T οἰκείαν, d-Seooy ^o ὄφεως δηχθείη. ἀκ ἀνάγκη τῷ τοιότῳ μ(λ τοσοιὑτίω πεῖραν χᾳ-
κῶν καὶ ϑύρυβον τοσῶτον, ἀφύκτῳ αἰδεπεηωκότι τῇ πληγὴ 1 ὄφεως, axór(O- 6f) ὃ ἕτε-
eois φαινομδυΐν ἡμέρων: ἐσὲ dyopdv μδύντοι vj) παρόντων Cw τὴν ὀφϑαλ δ δρῶντι vy)
οἰκείων; tme δὴ xo) ὑμεῖς φησὶν ἀκόσαντες μδὺ πανίαιχόϑεν τὴ) πολεμίων 3 ἔφοδον δὶ
T πόλιν εἰσελαύσεϑε' ἐκ ἢ τῷ qur ἀυτίὼ ϑυρύβε ὀγγίαραλθέντες, ὃν ἀνάγκη T) πολε-
' . , ? ᾽ E e 3 τ' . 53, 3 o0 d EK 3 A rj ^
JMAGV ἐφεςώτων νεῦσαι Cy QUT , εἰς σῦν’ OIXOU, εἰσελόύσεῶς Gku- οἰκείους. queso dé

2 * ^ E e^ ^ v / ES M , E
&Oiy ἐσὲ Cw TéT& πλέον ὑμῶν, Cm T μυχῶν T οἰκίας ὅπ Y αἰχμαλωσίαν ὠξελκόντων..

r ^ ὦ , ^ a D e^ 4, » , 3 wv a 3 D SA

ὑκῶς T πολεμίων: πῶς δὴ τοῖς (ξῦτα πάσχεσιν. οὐ σκοζος 62) T xo4eov ὁκαῖνον ἀνάγκη;
εἶτα εἰς T d μοχθηρίας ἀὐταῖν ᾿δπόσιειξιν ἐπὰγῴ. ** Μεμιίσηκᾳ, ἀπῶσμαι τὰς ἑορτὰς 0p,
καὶ οὐ μὴ ὀσφρανθῶ ἐν 2 πανηγύρεσιν OM. .5 Διὰ σὲ δ 38 ora μοχθηρίαν OU y xg)

sed tenebrae. ,, Quoniam multi improbitati prorsus dediti, duasi falsa prophetae
vaticinarentur, dicere audebant: veniant sane quae vos dicitis ac portenditis mala,
si certe verbis vestris veritatis aliquid inest; ait nunc proplieta: miserabiles apprime
estis, qui diem illam expetitis, quam venturam non credentes, experimento vide-
bitis quantas vobis per malorum multitudinem adducet tenebras. Deinde similitu-
dine etiam dictum suum confirmans ; |

** Quemadmodum , inquit, si fugiat homo a facie leonis, et occurrat ei ursa:
οἱ festinet ingredi domum, et dum innititur manibus suis super parietem , mor-
deat eum coluber; numquid non tenebrae dies Domini, et non lux? et caligo et
non splendor in ea? ,, Hac similitudine voluit diei illius terribilitatem ostendere.
Veluti, inquit, si quis in via audiens leonis incursum , urbem versus diffugiat: tum-
que in ursam, quae circa urbem occurrentes laniabat, incidens, in domum suam
spe mali vitandi properet; moxque ibi necessitate aliqua parieti manum suam im-

pingens, repente a colubro mordeatur; nonne huic, post tantam malorum expe-

rientiam tantumque periculum , inevitabili demum colubri morsu icto, diem illam,
quae ceteris lux apparet, tenebras videri necesse est? ita ut nihil coram oblatum
propter malorum angustias cernat, mortem vero propemodum oculis suis praesen-
tem spectet? Sic omnino vos, inquit , audita hostium quaqueversus incursione , ad
urbem vosmet recipietis: ibi vero tumultu turbati, quem fieri imminentibus hosti-
bus necesse est, domos vestras introibitis, sed ne id quidem plus vobis proderit:
ex angulis enim aedium extractos abducent vos hostes in captivitatem ; iam vero 1a-
lia patientibus, quid ni tenebras diem illam videri necesse erit? Posthinc ob illo-
rum improbitatem demonstrandam , addit. ** Odi, repuli festivitates vestras, et non

p. 180,

y. 49.

p. 181.

hos

v. 23.

v. 26.

v. 27.

p. 183.

120 THEODORI MOPSUESTENI

τὰς ἑορτὰς ἃς nya 521 τιμῇ doxeirs τῇ ἐμῇ δα μίσοις ἔχ . ὁ ὰ φοϑοσίομα) bras.
« Διότι ἐὰν ἐνέγκητε μοι ὁλοκαυτώματα X ϑυσίας $2 , οὐ «eor d'ézojap e σωτηρῖε
ὄπχιφανοιεἰς ὑμδ οὐκ ὄπιβλέψομαι. » Κἄν Sveiac οιυῦ H ὁλοκαυτώματα, ,“ρεοσφέρητε, T
cx αὶ ὄχιφανείας « ἐμῆς σωτηρίαν ἐλπίζοντες 2 τέτων λαβᾶν, € ὅτε cte Ow ἐδὲ
“εοσέξω τοῖς γινομίύοις ὅλως" 7i 005 ** Μετείςησον ἀπ᾽ ἐμᾷ ἦχον φσῶν σα, € ψαλμὸν
ὀργάνων σε ἐκ ἀκόσομιαι. » Παῦσαι d € τὰς ἐκ T ψαλ,δ φσὲς d er ἐμοὶ hes ned
era μὴ y τότε Moi λόγος.

ςς Καὶ κυλιάδήσεται, ὡς Ud neues e; n σδιχαιοσιωύη, ὡς adus ἄβατος. .5 Πρὸς
29 (9 βίον φησὶν δρῶν T ὑμέτερον. x κατ᾽ ὠκεῖγον T κρίσιν aJ καϑ' ὑκῶς ποιδρᾶμος.
Oeo) οὐκαιοτατίω ὑμῖν ema foo ilu ὁ T τιμωρίαν. Lo wg) ἐπάξω “ὦσιν ὑμῖν, χά κόῤῥου
d'ixlo àdnZod ors δὰ τὸ. Hee Q παντελαΐς. ** Μὴ σφάγια € ϑυσίας τροσἱνέγχκατε
τεσσαράκοντα ἔτη ἐν τὴ ἐρήμῳ, οἶκίΟ. ' Iregn^s » "Om “ὃ pides o ϑυσιαΐν λόγθ»:
κεῖθεν HUN εἰσέγαι “ροσῆκον L2 ὑ ὑκᾶς» ἀφ᾽ ὧν 621 τεοσαράκονται τοῖς ἔτεσι W) Teo
pn, Toyo μδὺ αἰδὼ T πατέρφον Wu. T ὑμετέρων ἀσίέγ" ἀυτὸς ἢ UAM eura
4 «veoonusc ay ποιερμῆνος. dyere20uu. ec Καὶ ἀνελάβετε 3 T σκηνζὼ τῷ Μολὸχ» € τὸ ἄςρον
τῷ Oui $44 " Ρεμφὰν, οὖν’ τύπους ὃς ἐποιήσουτε ἑαυτοὶς" (ὃ ue Gnad ὃ ὑμᾶς ἐπέκεινα Δα-
MAIS, A54 κύξμος ὃ ϑεὸς. ὃ παντοκράτωρ Ὄνομίᾳ ἰταί. » Αλλᾷ » συλλογί ζεῦϑαι τὸ
déoy οὐ βελομδροι, ϑυσίαις ue Cup Ardea eeordngm s &ydbes ἐμῶ μδὺ ἀσένα ποιξ-
μδροι λόγον. τοῖς εἰδώλοις ἢ “φεοσανέχέν ἐασεοθακότες" Μολὸχ 99 εἴσίωλον λέγᾳ παρ᾽ ἀυ-
τοὺς ϑρησκόυό ἄρον". exul 5 τῷ Mo29x, ἵγα εἴπῃ ὅτι QUATTVTE T T éidioAg e γαὸγ. 2
«A τῶτον ἔχετε" xdi “δὴ x9) peo ,ἄσξου. ϑεραπάίαν doroA div, ϑεοῦ "regain aure)
«ἰδατεϑοκότες" Φασὶ di Φ 3 ἑωσφόρον tr YT ἢ Ἕβραζων καλεὶ αι γλαΐτίαν' x9) σὴ e

odorabor in coeübus vestis. ,, Propter morum vestrorum improbitatem , sollemni-
tates etiam quas ad mei honorem celebrare creditis, odio habeo, neque eas excipio.
*-Quod 51 mihi obtuleritis holocausta et sacrificia vestra, non suscipiam , et salu-
tare conspectus vestri non respiciam. ,, Etiamsi igitur sacrificia vel holocáusta ob-
tuleritis, salutem ex respectu meo sperantes ob haec impetrare, non admittam, ne- -
que quicquid feceritis pensi habebo. Quid ergo? ** Transfer a me sonitum carmi-
num tuorum: psalmum organorum tuorum non audiam. ,, Desine psalmorum car-
mina miht componere, quoniam ne haec quidem mihi cordi sunt. |

* Et volvetur quasi aqua iudicium, et iustitia quasi torrens invius. ,, Dum
vestram considero vitam, et secundum hanc iudicium meum de vobis instituo, 1u-
stissimam video a me vobis impositum iri punitionem , quam reapse vobis omnibus
adducam, quasi torrentem amplitudine sua prorsus intransibilem. Num hostias et
sacrificia obtulistis mihi in deserto quadraginta annis, o domus Israhelis? ,, Quod
nulli curae mihi victimae sint, inde vos potissimum poteratis cognoscere, quod
quadraginta annis in deserto, nihil huiusmodi a patribus vestris exegi: et tamen
ego perpetuam illorum curam gessi. * Et admisistis tabernaculum Molochi, et si-
dus Dei vestri Rhemphan,, simulacra quae vobis formastis. Et transferam vos ultra
Damascum, dicit dominus Deus, cui nomen omnipotens. ,, Vos tamen de hone-
state cogitare nolentes, sacrificiis delinire me speratis, qui ceteroqui nullam mei
rationem habetis, sed idolis studiose adhaeretis. Molochum vero dicit adoratum ab
eis idolum: tabernaculum vero Molochi, id est idoli templum , frequentatis , eique
euram impenditis: immo et sideris cultui vacatis, cui Dei appellationem attribuistis.

IN AMOSUM CAP. V. 121
«OL τὰ εἰκονίσματα ἃ V nu TU Y χατεσκουάσοιτε χερσὶ, «ἰδὲ (ῦτα T πᾶσαν ἄγετε κο-
λέω" εἶτα εἰσώλοις «φοροσανέχοντες, (ἃ μησένω 4 ἐμῆς ϑεραπείας ποιέμδμοι λόγον, Ca pd-
λίπεϑαι ue «ροσοοκᾷτε Y. ϑυσίαις. ὧν οὐδϑὲν ὑμῖν οἢνήσεται ὄφελί(θ»: ἀπαχθησεῶς à
αἰχικάλωτοι εἰς τόποις πολύ γε TJ «UI ὑκᾷς ἀφεςῶτας τύπων" τὸ γὸ Δα μασκὰ τῶτο
λέγφ᾽ ἵνα δπὸ μέρες οὗν ἄγαν ἀπῳκισμδύες εἴπῃ τόπους" ὃ γ᾽ ομὖ μκακάφιος Στέφανος
ἐν € «ράξεσι T. ἁγίων δηποςόλων. «τεὸς ἰεσδαίες τῇ μδρτυοίᾳ ζαύτῃ χρησεί δᾶμος. MeTol-
xi& ὑκᾶς ἐπέκενα Βαβυλαΐν(θ» ἔφη *, οὖὺ’ ἐνζαῦϑα plovojdyous τόπους σαφέςερον εἰ-
ρηκώς (1). Καὶ ἐπειδῃ «ἰδὲ ζαῦτα ὃ woALo aov ἀφεςῶτες ϑεᾶ. ἐπάγή.

ΚΕΦ, ς΄.

«ς Οὐαὶ τοῖς ἐξεϑενᾶσι Σιὼν. χαὶ τοὺς πεποιϑύσιν 621 τὸ pO» Σαμαρείας. ., ᾿Αλλὰ
γὸ ἐλεαινότατοι πάντων ἐςὲ οἱ τὸ μδὺ Σιὼν ὄρος (ἃ (QN) ἐν ἀντωῖ ϑρησκοσθόμδυον παρηγρά-
ads ϑεόν" τῇ Ξα ϑοεᾳ 5 xg] τοῖς ἀντοϑι δου δύοις «οφοσέχετε εἰδώλοις. “« ᾿Απερύγη-
σαν ἀρχὰς ἐϑνάΐν, (ὃ εἰσῆλθον ἑαυτοῖς, οἶκος 78 Ἰσραήλ. .. Οὐκ ἀνωλογισεῖ por ἡλίκᾳ
sapie ὑμῖν, ὃς ὅχι T Σιὼν Opus ἅπασαν aur φοροσώγεῶς T ϑρησκείαν «προτάξας ὃ
ϑυὸς" àd* ὅτι 7Aéicu. ὅσοι ἔθνη τὲ xg) σδὺ τότων ἄρχοντας αἰδικόψας Té (ἃ doy παν-
τελαΐς, 3 ἐν τοῖς ὀκάγων τόποις εἴσοοϊον τε (ἃ οἴκησιν παάρεθζεν ὑμῖν" d'exyüg 49 ϑείας
dopedis τὸ μάγεϑος ὁπόσον 60i ** δζάβητε πάντες C ἴσετε εἰς Χαλάνίω, w, diéASure ὀκεῖ-
Sw εἰς Αἰϑεὸὼμν Y μεγώλάν, (ἃ κατάβητε ὀκεῖϑεν εἰς "yl T. θμοφύλων. τὰς κρατίς τας Cx
πασῶν T βασιλειαΐν τότων. εἰ πλείονά 603 τὰ ὅρια ἀυτων T. ὑμιετέροον δίων. .. Περκέλ-

Hebraicae linguae periti aiunt hunc esse luciferum. Quin adeo apud simulacra
etiam , quae vestris manibus fabricastis, tempus omne consumitis. Iamvero qui ido-
lis adhaeretis, et nullam religionis meae sollicitudinem geritis, placare me tamen
sacrificiis speratis, quae nihil certe vobis proderunt: abducemini enim in loca a
vestris sedibus longe distantia; id enim vocabulo Damasci innuit; nempe a parte,
quaelibet loca longinqua. Beatus ergo Stephanus in sangtorum apostolorum acti-
bus, testimonio hoc in sermone ad ludaeos utens, transferam vos ultra Babylonem,
ait; loca heic designata apertius nominans. Et quia a Deo apostatae circa idola tem-
pus terebant , addit.

CAP. VI,

* Vae contemnentibus Sionem, et confidentibus in monte Samariae! ,, Sed
enim vos infelicissimi , qui Sionem montem et excultum in ipso Deum deseruistis;
Samariae vero constitutisque illic idolis adtenditis! ** Vindemiarunt primitias gen-
tium, et ingressi sunt sibi ipsis, domus Israhel. ,, Non reputantes quanta vobis
contulit ille qui in Sione monte omnem sibi exhiberi cultum iussit Deus: nec quod
plurimas gentes earumque principes caedens et omnino destruens, ingressum in
ea loca vobis incolatumque concessit. ** Transite in Chalanem, et. videte: et ite
inde in Emath magnam: et descendite illinc in terram alienigenarum, et ad optima
quaeque regni horum: si latiores termini eorum terminis vestris sunt. ,, Peragrate

(1) Ita Stephanum cum Amoso breviter ingenueque conciliat Theodorus. Placet autem heie Grotius:

« Lucas rem magis spectans quam verba, u/fra Babylonem ait; recte, nam Assyria et Armenia, in quam

- » transportati fuerunt Israhelitae, ultra Damascum et Babylonem sunt. » Neque displicet Vatablus qui

interpretatur hebrajicum pono ΝΟ in regionem a vestra remotissimam. Conf. etiam Simon. lex.
16

* Act. VII. 43.

yi 7.
p. 186.

v. 8.

122 THEODORI MOPSUESTENI

Gere 9ap Quo: δὴν τε θμοφύλων xg) πάντων δὴ T αἰδκοίκων ὃ χώραν" x2) δὴ Xj τὰς MÁ-
γίσας. TI) ἐν ἀυτοῖς πόλεων idoyrec , σοκιμάσωτε di τε χώρας di ὑμετέρας τὸ Lue 9 (D
xg) τὸ πλάτίθ». χοὴ δὴ καὶ αἱ ὀκάνων" ὡς ἂν $n. cog Duces γνοίητε ὅσίω ὑμῖν ἰδ
πάντας Cxavus εἰς οἴκησιν dédione y 1:7. ὡς ἂν M πολλῆς ἐπ᾽ ἀυτῆς δγάηοιτε τῆς εὐρυ-
χωρλαρ" εἶτα πάλιν óvad ied qus ἀτόπους πράξεις ἀντοῖς.

« Οἱ ἐρχομᾶνοι εἰς ἥμιξραν sales , οἱ ἐγζίζοντες xg] ἐφαη]όμδυοι σειβξάτων Ado
di3y* οἱ χα ϑεύσξοντες 62 κλιναῖν ἐλεφαντίνων. (ἃ χαταασαζαλαΐντες 623 3 σφωμναῖς ἀυ-
v/v: οἱ ἐδδίοντες ἔράφες ὧκ ποιμνίων. xg) μοθζάρια ὧκ μέσου βουκολίων γωλαϑινά" οἷ.
δχικροτοιιῦτες «πρὸς Y Quvlo vj ὀργάνων, ὡς ἑσῶτα ἐλογίσαντο C ἐχ ὡς φούγοντω" οἱ
πίνοντες (Q) σιυλισμϑύον οἶνον, xg) τὰ πρῶτα μύρᾳ χριόμϑρμοι" χαὶ οὐκ Ἐἔπαϑζον ἐπὶ τῇ
σιυϊριβὴ τῷ ᾿Ιωσήφ. .. ᾿Αλλὰ 99 ὑμεῖς εἰς πεῖραν ἐλεύσφῶᾳ αὶ ἡμέρας ὠκείγης, ἣ μέγιςον
ὑμὴν ἐσ μὸν ἐπάγᾳ κακῶν" οἱ τὰ jp σάβξέατα μετιέναι τροασοιεῖθϑε. ἀκ εὐσεβείας ἕνε-
κεν, dw Get εἰς coe vouiay χαζαλεύσαδδηαι τῇ ἀργίᾳ" πολὺ ἢ ἄχρι dio κλιναῖν χρὴ αὖ
ἐν ἀυταῖς σξρωμνῆς τὸν τε πλϑτον δηιο εικνύμδυοι χοὴ τἀὼ ἀσέλγήαν, ἐκ d τῇδ πενήτων
ἁρπαγῆς, ἐρέφες τε xu] βόας Q παντοῖα κᾳτεσφάτίετε (aiu ὀργάνων τε φσίαῖς wj xes-
τοῖς κεχρηρδῥοι χάρῶν" οἶνον τε φοροσφεέρεῶϑε ο)υλισμένον ὡς ἂν πλείονος ὑμῖν ἐμφορᾶ ὧς
«δυνατὸν ὑπάρχῃ" ὦ {ὴ i μύεοις Xa a elec ἐκλεκτοῖς" Ἀ) (ῦτα dh wemars, dfe navi v
ὑμῖν T Ver gucw auTw «veordoxóvres, (ἃ ἀοϊὲ πώποτε 0p δποςήσεδϑ᾽α!" ἐκ ἀναλογι-
ζομᾶνοι τὲ οἵαν τινὰ ὑπὲρ τότων "Cun pde vLo τιμωρίαν" συωϊιβίὼω γὸ τῷ ᾿Ιωσὴφ χἀν-
ῦϑα πάλιν er μέρες οὐὺ’ πάντας A64: ἵνα εἴπη ὅπ εἰς ἔννοιαν οὗ λαμβάνετε cho
γιοῦ σι ιβιὼ ἰ ὑπὲρ τετων ὑπορδρμεῖτε. “« Διὰ τῶτο γῦν ay κολωτοι ἔσονται! ἀπ᾽ ἀρ-
γῆς διωιαςῶν- € ὀξαρϑήσεται γχρερίετισ uoc Vmsov Φ '"ἜΦοαίμ" 6n Guess xvejO» xo?

enim , inquit , alienigenarum et finitimorum omnium. regionem: et postquam. maxi-
mas ipsorum urbes lustraveritis, aestimate vestrae regionis magnitudinem ac lati-
tudinem prae ills: ut comparando noscatis, quantam vobis prae illis omnibus ad
habitandum terram concesserit, ut in ea spatiose admodum vitam degeretis. Postea
rursus improbos illorum actus vituperat.

ἐς Venientes in diem malam, propinquantes et attingentes falsa sabbata: dor-
mientes in lectis eburneis, et lascivientes in stratis 'suis: comedentes haedos de
gregibus, et lactentes vitulos de medio armentorum: plaudentes ad vocem orga-
norum, quasi stabiles res existimarunt et non fugaces: bibentes vinum defaecatum,
et unguentis primis peruncti: et nihil patiebantur super losephi contritione. ,, Ve-
rumtamen vos diem illam experiemini, quae maximum vobis malorum examen ad-
ducet: qui. sabbata observare simulatis , non religionis gratia, sed ut ad peccandum
otio abutamini: multum insuper in lectis etiam statisque luxum lasciviamque ex
pauperum rapina ostentantes , haedorum quoque ac boum, et cuiusvis generis ani-
malium macellum instruitis: et inter organorum cantica et manuum plausus vinum
apponitis defaecatum , quó bibere largius possitis: denique unguentis quoque sele-
ctis ungimini, Haec autem faciebatis , sperantes constantem illorum usum, et num-
quàm vobis defuturum: nec reputare voluistis qualis et quanta vobis poena foret su-
sünenda. Nam losephi contritionem lieic quoque dicit partem pro Israhele toto:
id est in mentem vobis non venit contritionis, quam nunc ea propter patimini.
** [deo nunc captivi erunt sub principatu dynastarum: et auferetur hinnitus equo-

rum ex Ephraimo. Quia iuravit Dominus: per semet ipsum dicens: dominus Deus

IN AMOSUM CAP. VI. 123

iavr& λέγων" κύρια» ὃ ϑεὸς τὴν d'uud.uetov , dió βδελύοσομαι ἐγὼ πᾶσαν τἰ ὕβριν
Ἰακὼβ, ὦ τὰς χώρας durd μεμάσηκᾳ, € ἐξαρφὸ πόλιν σωὼ πᾶσι τοῖς κα τοικῶᾶσιν ἀωτήν. s
᾿Ἐπαιμδὴ )ὸ &diva, λόγον Sj). ἀπαλερδύων ποιᾶῖϑε, ἀυτῇ τῇ πείρᾳ races Tp μέωνο-
μένων δὶ ἀλήϑααν" ἀπαχθησεῶς γὸ ἅπαντες αἰχ κάλωτοι “πὸ ὠρχόντων d'uum μιν «ἷδι-
βεξλημένων πολλίώ" ὥςε x) ὃ αὐόδᾳσκαυίω ὑμὴν T πολεμικίω cub τοῖς Vamos ἀφανι-
Ga, πεντελαΐς: ἐπειδὴ γὸ πᾶσαν ὑμδβ δ αὐδανομίαν βοελύτεται ϑεὸς, Lo ἐφ᾽ Ud
7a -durd πληρῶν ἀκ Óxvdre, ὥςε καὶ τὰς πόλεις UM (ἃ τὰς χώρας * ἀσεβείας πεπλη-
eda) (ims, εἰκότως ἁπάσως ὑμδῥ cub T χώραις Tus πόλεις JO) T οἰκοιιύτων ἀφανιεῖ"
εἶτα εἰς δπόσοιξιν τ μεγέϑοις d ἐρημώσεως λέγ. |

ἐς Καὶ $e ἐὰν Σπολειφϑῶσι dixo, dydpec ἐν οἰκίᾳ pad , ᾿δηοϑανομῦτωα" (ὃ ὑπολαι-
φϑήσονται οἱ χατώλοιποιν» (ἃ λήψονται οἱ οἰκεῖοι ὠστων" wg) ὠὐδα βιαΐνται 7. ὠξενεγκᾶν τὰ
óc. “ἀυτων ἐκ TE οἴκε: Q ἐρᾶ τοῖς «vegcmuom "T οἴκει» d ἔτι ὑπάρχᾳ «ὐοδῳ σοί" x; ἐρεῖ,
ἀκέτι" χαὶ ἐρεῖ. σίγω» ἕνεκεν τῷ μὴ ὀνομίάσοῃ q0.0YOJMZ XUOAH. », ἜἜς; μὲν ἐκ di ἕρμη-
γείας ἀσείφεια πολλὴ συμπεπλεγ ᾿ὐένη τῷῦ prre" χοὴ παρέοιοε τὲ TU ἐν τῇ κτίσφ, tvOu
«A T σωνθηκῶν λέγ4» ἃς Λάβαν τε C ᾿Ιακὼβ ἐποιήσαντο «ve? θμήλοις *, fo τῷ 7
«ῳροβάτων τὰ τικτόμϑμα- τὼ μιὰν τῶτον τὰ d' ὀκεῖνον dy ἐπεὶ κἀκᾶνο ἀσαφὲς μέν
G2 ἐν τῇ λέξφ' ὃ ὃ νᾶς 6m αἱ ἑρμάσείας σέχεται T σαφίώειαν" ἀνάγκη ἢ € TS (8)
γομῦ ὀκϑαναι, ἀσαφαΐς δηλέρμδμον ἐν τῇ λέξῴ' βόλεται γὸ εἰς aod 7 χαίξληνο-
μένης ἀυτες ἐρημίας ὡς ἄγαν Wong μιεγίφης τῶτο εἰπεῖν" ὅτι πολλάκις, φησὶν.» GE οἰκίας
M& enc πολυανϑρῴπε μὦγις ιπολειφϑήσονται dias T. λοιπῶν ἀναιρεϑέντων ἐν τῶ πε-
λέμῳ ποικίλως" οἷόν τι 1j ἐν τοῖς ἀνωτέρφις φησίν" 6n Cx μὲν T ἑκατὸν.» dug μδυᾶσιν"
ἑκατὸν ἢ» ἐκ T χιλίων" εἶτα φησὶν δποϑανόντων τὼ σώματα (ὃ ἔγοδον κειμένων ὠξενεγ-

virtutum , abominor ego contumeliam lacobi, et regiones eiusdem odi, destruam-
que urbem cum omnibus incolentibus ipsam. ,, Quia minas flocci facitis, experi-
mento ipso agnoscetis praedictionum veritatem: abigemini enim captivi omnes sub
principibus magna potestate praeditis: quare omnis vester apparatus bellicus cum
equis prorsus disperibit. Nam quia vestram omnem nequitiam abominatur Deus,
quam in eius contumeliam consummare non dubitatis, ita ut urbes aeque ac re-
giones sceleribus his redundent, merito urbes vestras omnes ac regiones cum in-
colis vastabit. Deinde ob ostendendam solitudinis magnitudinem ait. ** Et erit, si
remanserint decem viri in una domo, morientur: et remanebunt reliqui: et sument
domestici eorum: et conabuntur efferre domo ossa eorum: et dicet iis qui prae-
sunt domui, num adhuc apud te est? Et dicet: nequaquam. Et dicet: tace, ut
non nomines nomen Domini. ,, Profecto his dictis inest obscuritas multa ad ex-
planandum: videturque locus similis illi in genesi ubi de conventione sermo est
Labani et lacobi inter se, circa ovium partus, utros horum hic vel ille haberet:
nam certe et illud laborat in verbis obscuritate, nec nisi interpretando , sensus eius
deducitur ad claritatem, Oportet autem et praesentis dicti sensum exponere , obscura
dictione nobis recitatum, Nimirum haec ait propheta, significare volens maximam
fore vastitatem. Nam saepe, inquit, in ampla ac numerosa familia vix decem re-

manebunt homines, ceteris belli multifariam interfectis: quomodo et in superiori- -

bus dixit, de centum decem superfuturos; et de mille, centum. Tum mortuis in-
quit ceteris, ii qui superfuerint , sedulam dabunt operam ut omnia extinctorum

corpora quae intus iacent, efferant ac sepulturae tradant. Hoc autem ait, quia mul-
»

v. 10.

p. 187.

* Gen. XXX. 3I.

p. 188.

p. 189.

v. Kl.

19} THEODORI MOPSUESTÉNI

xdy τε C «ἴϑασδοαῦαι oi 7270 di A64 ὡς xy) τῷ πολέμε πολυξόποις gor τὰς
euis, καὶ τὰ ἀναιρουμένων ποικίλως ὧν ὀμαφόροις μέρεσι πῆς οἰκείας napa ὡς Cy
τοιαύτῃ 5 gustu xol τινων Jo « οἰκίας μερῶν κα(αασωμένων τε xg) πιηΠοντων τοῖς
σώμασι" dio (ἃ τὸ cba βιώνται εἶ εἶπεν" d'axvüg ὅτι οὐοδαβεξιασμένον xj ἐκ εὔκολον ὄι-
χέροῦσι φράγμα. “οὶ σώματα ἅπαντα βουλόμδροι (φῇ φἰᾳσδοιεῦαε" εἶ εἶτα φησίν" ὠπαι-
πόντες 4oe$e τὸ T]U οἰξενεγθέντων πλῆϑθ» γεκρφὸν 5 λόγοις, dy τινας ποιήσονται eebs θαή-
λοις δία μφισβητουῦτες" d τε ἄρᾳ πάντα ὠξενάῤεγκται τὰ GU ται εἴ τε Q ἔπι εἴη xd-
opa ἄταφα. “ρροφηκότας "Ὁ « οἰκίας ἀυτὰς σδὺ- πολαφϑέντας SE ἁπάντων At] τὰς
«)έχᾳ" οἷον εἰπᾶν ὡς ἂν τεὸς διαήλοις ἐ ἐρφιῦτας τε (ὗτα' &mad" ἂν γὸ ἀυτοῖς ἐγηβύηταί
“τὼς πάντα τὲ ὀκβαλᾶν καὶ ταφῇ «δα σδιεῦαι, τὰ σώματα, γνώσονται μὲν οὐκέτι ὄντας
vendi" δρῶντες γ ὃ T grey um uy & οἶκον ἡσυχίαν. ἔκ τὸ T πλήϑοις a ἀπολωλότων x2)
«T οἰκοιυύτων ἐρημίας 5 ἄγαν ἰὐσολφειϑέντων ὀλίγων cE οἰκίας τε τοσαύτης C πλήϑοις
3 οἰκοιεύτων ἀυτίω" σιωπῇ Ji mv ita ageres ri τοσούτοις xo] τηλικούτοις γεγονύσι
κακοῖς" ὃ μόνον ἀκ ἀφωνίᾳ ληφϑέντες δὰ ? T ἐπεληλυϑύτων κακῶν ἰαξβολίω, ἀγα-
λογιοιεῦται͵ τότε Jy T γεγονότων τοσϑτων x τηλικότων xaxa αἰτίαν" καὶ ὅτι ὑπὲρ, ὧν
dy ἀμελείας. ἔσχον T τῷ ϑείε ϑεραπείαν. dors. puo T T ὀνομασίαν T πάντων κυρία,
ooa, oy εἰδώλοις, Δῦτα dy ἀυτοῖς eru τὰ κακὰ» αἰχμαλωσία. TÉ 5 x2) οἴκων
κατάπηωσις, wj πλῆϑίΘ» ἀναιρεθέντων, (ὃ οἰκουωύτων ἐρημία" Ema γ᾽ ouo ὥασερ εἰς βε-
βαέωσιν Sj εἰρηρμδσων.

* Διότι id'à xvej Q^ ἐντέλλεται 5 e mu TAA [c οἶκον ? μέγαν ϑλάσ κασι; d T
οἶκον T μικρὸν ῥήγαιωσιν. » Ὡς γὸ 7 αἰτίαν λέγων. dY Lo τοσῶτί(θ» $ 6e πόνος T TU
σώματα siu ἀποθανόντων ὀξενεχθέντα φὡϑοφοϑάδαι (aoi, «οοσέταξε φησὶν ὃ ϑεὸς. ὃ
dfe τῶτο πάντω οἶκον μέγαν τε μικρὸν» (ὦ) μδὺ μερικᾳαὶς ἰδᾳσώσᾳ βλάξαις" τξτο )ὸ

ümodis in bello strages fiunt, et varie occisi in diversis aedium partibus iacent:
acciditque interdum, ut hoc rerum statu partes quoque aedium nonnullae convel-
lantur et in corpora decidant. [deo etiam, conantur, dixit; ut significet laboriosum
nec facile habere negotium eos qui cadavera ommia mandare sepulturae voluerint.
Deinde ait: lassitudine confecti ob elatorum cadaverum multitudinem, verba quae-
dam facient, mutuo altercantes, num omnia exportata sint corpora, an adhuc ali-
qua insepulta iaceant. Et quidem domui praesidentes denotat illos qui ex universo
numero, decem remanserant. Quasi ergo mutuis sermonibus ita loquentes introdu-
cit. Postquam vero cuncta efferre et sepelire cadavera potuerint, tum demum nul-
lum iam remanere de extinctis cognoscent, dum altum aedium silentium videbunt,
ob occisorum multitudinem et inquilinorum solitudinem , paueis admodum relictis in
tam magna domo'*tantoque habitantium numero. Quare taciturni in talibus tantisque
malis fient; ac prope amissa voce, propter aerumnae summam gravitatem , mente
tum revolvent, quaenam tam dirorum malorum causa extiterit: quod nempe, divino
cultu neglecto, contemptoque universalis Domini nomine , idolis se addixerint, id-
circo haec sibi- evenisse mala, captivitatem , aedium ruinam , interfectorum multi-
tudinem , habitantium solitudinem. Addit ergo quasi ad dictorum confirmationem.

** [deo ecce Dominus mandat, et percutiet domum: magnam .ruinis, et do-
mum parvam scissionibus. ,, Quasi causam dicens, cur tantus futurus sit labor
mortuorum corpora efferendi ac sepulturae tradendi, propterea Deus , inquit, do-
anos ornnes seu magnas seu parvas, partim aliquo detrimento adficiet; id enim de-

IN AMOSUM CAP. VI. 125

24 ῥηγμῶσι" (Q)) ὃ τοῖς χαϑῦλε' τὸ γὸ ϑλάσμᾳασε Té δηλοῖ: οὐ γὸ τῶτο λέγ4., ὅτι
Qj M. μέγαν ϑλάσμασι, () ἢ puer ῥήγμίασι πατάοσφ' Ow ὅτι ve μέγας ola
ὁδαφαύξεται ὃ τιμωρίαν, re βραχύς" ὀγαφόρῳς ἢ οἱ jp, Cr. Mess δέξονται τἀὼ βλά-
βίω: οἱ ἢ. Q κατενεχθήσονται mars: οἷα δὰ 2 vest πεφυκέν ἐν πολέμῳ 1 πολιορκίᾳ
πολλῇ. Καὶ τὸ T εἰρημϑύων dyewnbpwroy d'axvuc ἐπαγά. ** Ei dio?) ἐν πέξαις ἵπαοι..,
"AAA ἅτε ieu τὶς XD πέραν ἐλάσιεν ἂν, Ow vou suwepydy (Qy) τύπον συμίβαίνῳ τοῦ
doy ἵπαων" br ἂν ὑμῶν emwyQuero (ῦτα- εἰ μὴ T αἰτίαν ἀντοὶ παρέοετε τῷ τοιαῦτα
παϑεῖν. «« Ei οἰδασιωπήσονται ἐν ϑηλάαις. .. Οὐ 40 ἀσὲ ἐν μέσῳ ϑηλειαῖν ἵπαοι γε-

͵ NL. 2 ^ P Ao 3 c ἘΠ: ὦ a νους τὰ

9ovóréc, ἧσυγμαν ἀγώφριεν» παρεσῶν qj) δεξαῦδαι ὃ ὠξ ἀὐτωῖν δρμὼ οἵων τε ἀσῶν" Ges
οὐδὲ GbU- πολεμίες ἧσυ χίαν ἀγαγεῖν ἐφ᾽ ὑμῶν σδωνατὸν. δὲ ἀφορμἀὺ δὰ v «ὐοανομίας
didtoxorev ὑμδβ * τοιαῦτα οβυεᾶναι παρ᾽ ἀυντωῖν εἰς ὑμᾶς. ** "Om ὀξεςρέψατε εἰς Supr
xpi Jg » Q καρπὸν digojocusng εἰς πικρίαν. 5. Νῦν 99. φησὶν, ἀφ᾽ ὧν diemeat ad, πεῖ-
σέϑε τοιαῦτα, εἰς ὀργἰὼ συγκινήσαντες ἃ ϑεὸν, Oct κρῖναι τε τὼ καϑ᾽ ὑμᾶς" C ἐπειδὴ
dhxalar οἷσεν ὑφέξοντας T τιμωρίαν, δὶ τοσαύτξω ἐπαγαγεῖν ὑμῖν qj) κακῶν δ πικρίαν"
λέγᾳ ἢ πάλιν ὦ τὰ παρ᾽ ἀυτων οὐ δεόντως γινόμδνα. ὑπὲρ ὧν δὴ v “προῤῥηϑέντα ἐπε-
λαὔσεται ἀυτοὶς καχᾷ. ** Οἱ εὐφραινόμϑυοι ἐπ᾽ οὐσδενὶ λόγῳ ἀγαθαί" οἱ λέγοντες» οὐκ
ἐν τῇ ἰούϊ MX. oou κέρατα: ..» Ταῖς μϑὺ 9 TU «vesQmru Y συμβουλαῖς «οεοσέχήν
οὐκ ἐϑέλετε ιὑπομμιμνησκόντων ὑμᾷς ἁ μϑοτάνοντας. καὶ ἐπανγαγόντων 671 τὸ “έον" τῇ ἢ
οἰκείᾳ δυνάμᾳ λομισά μϑρμοι τὸ πάνζοτε πάντων κεκρατηκέναι T ἔχθρφν» ἐν édul T ἀπά-
Astur τίϑεθϑε δὶ βαρύτητα, ὡς ἂν doxoudres (ἢ γωῦ ἀντις- ἔζαι τοῖς πολεμίοις" τί ομὗ:
« Διότι id'& ἐγὼ ἐπογείρ9 ἐφ᾽ ὑκᾷς- οἶκί(Θ» Ἰσραήλ, Φησὶ κύριος ὃ ϑεὸς, cpamalv
ἔϑγος: € ἐκϑλίψεαιν ὑκᾷς T μὴ εἰσελϑεῖν εἰς Αἰμαϑ', 1) ἕως T χάμάῤῥε T συσμδ...

notatur verbo scissionibus; partim universali, nam verbum ruinis hoc dicit. Neque
tamen divise dicit, domum magnam ruinis, parvam scissionibus percutiet; sed, ne-
que magnam domum neque exiguam absque poena fore: ceterum diverse , alias qui-
dem domos detrimentum passuras ,-alias omnino fore prosternendas, prout in bello
. diuturnaque obsidione usuvenit. Et dictorum certitudinem ostendens, subdit. ** Si
persequentur in petris equi. ,, Nemo certe equos per petras aget, sed illuc potius
ubi locus favere equorum cursui potest. Sic ne vobis quidem haec contigissent ,
nisi:ccausa patiendi ea per vos extitisset. ** Si reticebunt ad feminas. ,, Neque pro-
fecto in medio feminarum equi quiescent , praesentibus illis quae illorum impetum
admittere possunt. Sic neque hostes ad vos adgrediendum inertes erunt, vestris
peccatis occasionem praebentibus ut ita contra vos se gerant. ** Quia convertistis
in furorem iudicium, et fructum iustitiae in amaritudinem. ,, Nunc en , inquit,
vestris digna factis haec patiemini, Deo ad iram commoto ut iudicio de vobis de-
cernat: et quia vos poenam meritos scit, hanc malorum vobis inferet amaritudi-
nem. Mox denuo inhoneste ab iis acta recitat, quorum causa praedicta mala eve-
nient. ** Qui nullo bono verbo laetamini: qui dicitis, nonne ex nostra fortitudine
cornua habemus? ,, Prophetarum consiliis non vultis auscultare, qui vos peccantes
commonefaciunt, atque ad honestum revocant: sed vestris viribus semper tribuentes
de hostibus cunctis victoriam , nihili aestimatis minarum gravitatem, quasi nunc
quoque obsistere hostibus valeatis. Quid ergo?
** [decirco en ego suscito adversus vos, domus Israhelis, gentium exercitum,
qui vos conterent, quominus ingrediamini in Aemath, et usque ad occidentis tor-

p. 191.

190 THEODORI MOPSUESTENI
Ὑπὲρ d ταύτης UD φησὶ X γνώμης, ὃ πάντων T AUS δωνατωῖν κύρκ(Ό». ἐπα-
9406 Gbu- πολεμίες ὑμῖν, μεγμίςιω ἐπσάξοντας vj xouáv τίω σπεῖραν, ὡς πὸ Aia
( At54 ἢ τόπον ὁρίων Ὡεοκεί μᾶμνον T. ἀυτοῖς φοροσηκόντων ) ἄχρι πέρατος T ὅοίων ὑμδμ᾽
ἅπαντως «ὐἰδαθ(εῖν τὸ κακόν" A&yd 9ouD ἐν Y βασιλείαις αἷδὲ “Ἱεροβοὰμ, τῇ "lode, iQ
ὅπερ xg] ὃ “ροφήτης γέφονεν δὲ ἀυτος. ᾿Απεχατέφησε τὸ ὅρμον Ἰσραὴλ Σπὸ eicod'e Ai-
ΤΙΝ Κορ. Qs ἕως τῆς ϑαλάσσης τ cocos ἑασέραν *. Ως δῆλον 7) ὅτι πέρατα Τὴ ἰσραηλιτικῶν
ὁρίων Là τὼ ὀνομάσιαις dA. (auram βάλεται γὸ εἰπεῖν ὅτι ὀκεῖϑεν ἀρξά μᾶμον
τὸ xg) πάντας ὑμιῷς ἐπελόύσεται. ὡς μηδενὸς. δδιωνηϑέντί. T) πολεμίων τὰς χεῖρας
διραφυγεῖν, cE ary “ἥδ «φοὰγ ιώτων αἴϑησιν ὑκᾶς λαβεῖν, ὅτι ts πορότερον m χ
πολεμίων dina. d ϑείας ἰρύσευτε ῥοπῆς" C γῦν ἐν τοσαύτῃ πείρᾳ κατέςητε κακῶν, ἐπήδὴ
αἱ durd βοηϑείας ἔξω γεηονωτε- τέτοις "Pero. Aviv ποροςιϑησιν ἰδ εἶδεν ὃ ποροφήτης εἰς
βεξαέωσιν vj εἰρη μϑῥων. | ' ;
ΚΕΦ. Z'.
v. d « Οὕτως td'azs μοι κύρα(Θ.»: (ἃ ἰδὰ δηιοονὴ ἀκρίδων bonopóym ἕωϑινὴ, x, ἰδὰ βρὲ-
vx (Qe εἷς, Τὼγ ὃ βασιλαύς" Q $e, ἐὰν συωτελέσῃ T φαγεῖν T χόρτον α γῆς" 5) εἶπον.
v.3. κύρμε κύριε, ἵλεως ἡῆυβ' τίς ἀναςήσᾳ ? ᾿Ιακὼβ. ὅτι ὀλιηοςύς 6d15 μιεζανόησον xve1s o
τότῳ" xg) τῶτο οὐ μὴ οβύοιτο. A4 κύριίθ». .. Τεϑεάδϑαι 9 ἀκράσίων ve χρὴ βοούχων
Aty4 πλῆϑίθ», ὧν τὸ μδὺ (ὃ ἀοσύφιον. τὸ ἢ ? βαβυλώνιον ἐδῆλε., ὡς ἂν ἐπελοῦσο-
μϑύων τὰ € ἀφανιοιυύτων ἅπαντα. dxeidos τὲ C βρόχε σέκζν" dw ὡς eidov, φησὶ. τὸ
πλῆϑος αὔταρκες ὃν ἅπαντα ἀφανίσαι T ἐκ d γῆς ἀνασιοϊό μϑμον καρπὸν, «vecarecay ,
φησὶν, imos συγζνώμάν do9lza, vois “Παΐσριασι τοῖς ἡρμοετεροις, δρῶν μδὺ TjÓ δπολο-

rentem. ,, Ob has ergo cogitationes vestras, omnium quotquot ubique sunt poteu-
tium dominus, hostes vobis suscitabit, qui maximam vobis malorum vim adducent,
ita ut ab Aemath (dicit autem locum terminalem finitimis illorum obiectum ) usque
ad finium vestrorum extremitatem, universalis futura sit calamitas. Ergo loquitur
sub regnis Hieroboami loaso geniti, cuius reapse aetate hic ipse propheta vixit.
** Constituit ( Hieroboamus Ioasi filius) fines Israhelis ab introitu Aemath, atque
ad mare occidentale: ita ut constet fines israheliticos fuisse, qui his nominibus
denotantur. Dicere autem vult, mala illinc initio ducto, vos quoque omnes corre-
ptura, quia nemo hostium manus evadere poterit. Atque hinc ex rebus ipsis cogno-
scetis, ne praeterito quidem tempore quicquam vos, absque Dei potentia, adver-
sus hostes valuisse. Ecce enim nunc, subtracto iliius auxilio, in tanta malorum
pressura versamini. Hic subnectit propheta revelationem quam vidit, ad dictorum
suorum confirmationem.

CAD, VII.

* Haec ostendit mihi dominus Deus. Et ecce foetus locustarum, et ecce bru-
chus unus, Gog rex. Et erit, si compleverit vorare foenum terrae. Et dixi: Domine,
Domine , propitius esto, Quis suscitabit.Jacobum? quoniam modicus est. Poeniteat
te, Domine, super hoc. ,, Vidisse se ait locustarum bruchorumque multitudinem:
et illae quidem Assyrios, hi vero Babylonios denotabant: quia venturi erant, et
omnia quasi locustae et bruchi consumpturi. Sed cum vidi , inquit, multitudinem
talem omni terrae fructui vastando parem; procidens, inquit, veniam postulavi pee-

ἽΝ AMOSUM CAP. VII. ᾿ 121
gopav τὸ πλῆϑ». beo ἢ d) αἰδελεφϑέντων T ὀλιγότητα" ἀνέλπιςον dà λοιπὸν ἡγέ-
μᾶν.» qd) T. μερϑρηκόίτν T σωτηρίαν. εἰ μὴ ϑεὸς ἵλεως τοὺς ἀ μϑοτη κασι γεφονὼς τοῖς
ἡμετέροις. Von τὸ κρεϊτίον μεζφβάλοι τὰ ποώγματα" οὐκ ἐδέξατο dé, φησι, vl) δέησιν
ὐτίω ὃ ϑεὸς, ἐπασδὴ μείζονα ἱλασμᾶ T ἁϑοτηϑέντων ἀυτοῖς ἡγεῖτο τὸ πλῆϑος" οὐ aen
5 Suv ua car d εἶπε Voy ὃ βασιλεὺς, ἐπειδὴ Q ἀοσυρίοις «eoTsegr , xa) βαξυλωνίοις
Mer. ὀκαῖνο, πολλοὶ xg] Tj) σκυϑικῶν ἐϑγαΐν cuweceg τον εἰς (Gs) πόλεμον" ὧν περ ou)
ἐβασιλόῦεν ὃ Tory, ὅπερ ἐμνημόνευσεν &y, ὡς ἄρχοντίθ» T πολέμε τότο, dw ὡς τοῖς ἄρ-
xum συμμαἰχοιῦτος" οὗ 9 ἀσδυηλὸν ὅτι (ἃ ὃ dosvexos «vesmieor ἐϑναΐν πολλαΐν ἐκράτῴ,
xj Mer. ὠκεῖνον ὃ βαβυλώνι(Θ"": ὃς ἅπαντας MO “ἦν cupa T οἰκείων, εἴτ᾽ ou0 βασι-
λειών, ἀκ ἀπεικὸς lo (δ παρεῖναι κὴ συμωρῴτίειν ἀυτὰς τοῦ πολέμῳ. Εἶτα πάλιν ἑτέραν
Ὑσποχάλυψιν A34. , :

« Οὕτως *d'aZé μοι xuej(D» ὃ ϑεός: (ἃ id'& ὁκώλεσεν ὃ d'ixho ἐν πυρὶ κύρμος, C
χατεφαγε T ἄβυασον ὃ πολλίὼω.-. 1 κατεφαγε T spl Xj εἶπον 5 κύριέ κόπασον εἴ}... τις
ἀναςήσῴ (Q) Ιακὼβ ὅτι ὀλιηόςος 521; ueraponzoy κύρμε ὅπη τότῳ" C τῶτο οὐ μὴ οβύη-
ται. A&)4 xvex(O» ὃ ϑεός. .. ᾿Εϑτεασοιμέν 940 φησι πάλιν ὦ ϑεὸν. χαλοικῦτο T dixko
xg9 Lb ἅπασι δικάζειν εἴωθε voi ἀνθρφοπίνοις» M) ἀκριβείας τὲ € ὀξετάσφως πολλῆς
τὰ κατ᾽ ἀυτὲς οἰκονομεῖν εἰωϑώς" ὁκάλεσε ἢ ἂν πυρὶ). ἐπειδὴ τοιαύτης τιμωρλας ἡγεῖτο
τὸ πεωφώγμδῥα: ἀφ᾽ οὗ δὴ. φησι, τὸ T Ἰσραηλιτων πλῆϑίΘ» ἀβύοσῳ παρεοικὸς xa (-
γαλισμόμϑυον ἰδὼν. πάλιν ἐβόμσω ο“βυεᾶδαι τινὰ μέίωσιν αἰτωῖν τῷ xox£ ὠπεφήνατο δὲ
ἴσεῶαι τῶτο ϑεός. ᾿Αλλὰ C giri Saxa Av A4. ** Οὕτως td'aze μοι «ex καὶ
id'à ἀνὴρ ἑςηκὼς Von τείχοις ἀσϊαμαντῖνε" καὶ ἐν τῇ ode ὠντεῖ ἀοίάμας" χρὴ εἶπε κύριε.
«veo; Me" ἰδὰ ἐγὼ Cusuoso ἀοϊάμαντα ἐν μέσῳ λαοῦ με "IcegnA: ὀκέτι μὴ φρρᾶϑαΐ τῷ

catis nostris dari, cernens perditarum rerum numerositatem , et superstitum pau-
citatem. Immo vero de reliquiarum quoque desperavi salute, nisi Deus peccatis no-
stris propitiatus, rem in melius commutaret. Verumtamen non admisit precem hanc
Deus, quia maiorem peccatorum nostrorum numerum existimavit, quam ut mise-
ricordiam vellet impertiri. lam nemo miretur quod Gogum regem memoret: etenim
et antea Assyriis, et Dabyloniis postea, multi de scythicis quoque populis auxilia-
Tes belli erant: quorum rex erat Gogus; cuius facit mentionem non tamquam belli
ducis, sed tamquam regnatoribus suppetias ferentis, Scimus autem Assyrium prius,
et deinde Babylonium, multis imperavisse populis: quos omnes cum satrapis suis
seu regiis praefecturis, non est incredibile bello socios interfuisse. Aliam rursus re-
citat abhinc revelationem.

** Sic ostendit mihi dominus Deus. Et ecce vocavit iudicium in igne Domi-
nus: et devoravit abyssum multam: et devoravit partem. Et dixi: Domine desine
mode. Quis suscitabit Iacob , quia modicus est? Poeniteat te, Domine, super hoc!
At hoc non fiet, dicit dominus Deus. ,, Vidi, inquit, rursus Deum vocantem iu-
dicium, quo res hominum iudicare solet: namque horum omnia severe et multa
cum inquisitione scrutandi mos ei est. Porro in igne vocavit, quia tali poena digna
facta existimavit. Quo igne Israhelitarum multitudinem (quam abysso comparat)
cum absumi viderem , rursus exclamavi, deminutionem aliquam mali postulans. Ni-
hilominus Deus. non annuit, Sed iam tertiam quoque narrat revelationem. ** Sic
ostendit mihi Dominus: ecce vir stans super murum adamantinum , et in manu
eius adamas. Et dicit Dominus ad me: quid tu vides, Amos? Et dixi: adamantem.

-—

. 193.

p. 194.

* eod. 270v.

v. If.

198 THEOPORI MOPSUESTESXI

παρελθεῖν ἀυτον" é ἀφανιϑϑήσονται οἱ βωμοὶ τῷ γέλωτος" καὶ aj rero] Trepi ἐρημώ-
ϑήσονται" € ἀναςήσομαι n ὦ οἶκον “Ἱεροβοὰμ ἐν ῥομφαίᾳ. ss Ἔσδαξε 8b μοι τινὰ.
φησὶν, ἐπ᾽ ddwpuarnvs τείχοις ἑςῶτα.» ἔχοντα 7 4 deve ἀσπάμαντοι" n j (ῦτα σημεῖα,
τῷ φεῤῥὰν (ἃ ἄλυτον S Eee x Y bise pire a ὅ Sb T δαόφασιν. ἅτε τῷ
ἀδάμαντί" τῇ φεῤῥότητι τὰ λοιπὰ γικῶντος" Lo πᾶσης τοίγωυ φησὶ αὖ φεῤῥότητίθ» ἐπάξω ΄
ταῦ Pad τὼ κακὰ» ὀκέτι epa pov durd τὰς «ὐϑδανομιίας ἀνεχόμϑρ." ἀφανιδϑδήσονται
5 οἱ βωμοὶ πάντες» ἐν οἷς 921 τῇ T εἰδώλων ϑεραπείᾳ 5 T idovlo ὀκαρποιεῦτο" (ὃ πάντα
di φησὶ συωτόμως ἐρημίᾳ «ἴα συϑήσεται ὁ ὁπόσα vuo παρ᾽ ἀυτωῖν δι ϑρησκείᾳ vp dwu-
μόνων πληεοῦται" χρὴ δὴ κρὴ πᾶσαν τῷ βασιλαζοντίθ» D yu “Ἱερρβοὰμ ἀφανιαῖ τοῦ
πολέμῳ T duin 5 $0146 ἢ οἶκον Ἱεροβοὰμ ἐν(ῦϑα ὃ βασιλείαν ἅ ipai A&4v , Cx
τῷ ᾿κρᾳτοιεῦτί.» ὦ ἅπαν σεμήνας τὸ ἔϑν." s 2 ovr» ὡς ἐν τοῖς ud 2? (C) Ἱεροβοὰμ
χρόνοις ἡ τὴ * ἀοσυρίων $904 Q- 9g9ve X? τῷ "leegnA. |

Τοιαῦτα δὴ τῷ φερφήτε; μεμἑωυυκδζος ἐπελαύσεϑαι τῷ €9vd τῷ Ἰσραὴλ, ὑπὲρ ὧν
ἡσέβουω τε κοὴ παρενόμοιυ ποικίλων, ᾿Αμιεσίας ὃ ἐν Βαιϑὴλ ἱερατόύων tl ^ τοσειύτης
ἀσεβείας ἡγθμδμος παντὶ Tu λαφῖ, σιωυιοϊὼν ὡς 621 πλέον (aU «ἰδ τῷ «estime λε-
2940ppa., ἀμελεςέροις €?) «δὶ T τῷ εἰδώλε ϑερᾳπάαν olipodiia cbv- πλάςοις; ἅτε
τῶ φόβῳ coeptae dos vj) μάυνομδῥων cd. τῷ eejoirme , πειρᾶται μϑὺ ἀυτὸν ΚΟ
βασιλέα Ἱεροβοὰμ, 62i ἃ eoestiirlo παροξύναι. ὡς πλεῖςτι ὅσω χατοί τε üuTÁ (δ πάσης
ἀυτεῖ λέγοντα τῆς βασιλείας" καὶ ὅτι μὴ 5 δὲ dxolo οἷόν τε ὑπενεγκεῖν τῷ MES Sets ud
ἀπαλερδῥων ἐσφάδαι παρ᾽ ὠντεῖ. μίωύφ γὺ ϑαναΐζον μδὺ τῷ βασιλέως: αἰχμαλωσίαν ἢ ^
παντὸς τῷ Ag& ho ἢ τὸ de. τῷ βασιλέως φορδήλως Nds, ἐ era μὴ di εἶρητὸ πε τὶ
τοιοῦτο TU φοροφῆτῃ" σιωέπδλεξεν di Ὅμως ἀυτὸ τῇ «ἷδὶ (() λαὸν ᾿δ)9ποφάσᾳ. ὡς ἂν τότῳ

Et dixit Dominus ad me: ecce ego impono adamantem in medio populi mei Isra-
helis; nequaquam ultra addam ut pertranseam eum. Et destruentur arae risüs, et
initiationes Israhelis desolabuntur: et consurgam adversus domum Hieroboami cum
gladio. ,, Demonstravit mihi quendam, inquit, super adamantino muro stantem,
qui manu item adamantem tenebat. Porro haec erant indicia firmae atque insolu-
bilis a Deo latae adversus lsrahelitas sententiae, nimirum uti adamas duritie sua
omnia superat. Cum omni igitur, inquit, firmitate adducam populo mala, nec diu-
tius dissimulare peccáta eius patiar. Destruentur autem arae omnes, apud quas
idola colendo voluptatis fructum capiebant. Et omnia ut breviter dicam vastitati
tradentur, quotquot nunc ab ipsis ob daemonum culturam fiunt. Quin et univer-
sam. regnantis nunc Hieroboami potentiam bello pessumdabo. Videtur autem heic
domum Hieroboami dicere pro toto regno; ex principe gentem totam significans.
Porro exploratum est, Hieroboami temporibus evenisse Assyriorum expeditionem
contra Israhelem.

Cum haec propheta genti Israhelis eventura praedixisset, propter varias per-
petratas impietates ape nequitias, Amesias qui apud Bethel sacerdos erat, et tanti
sceleris populo universo dux ; animadvertens quod si ea ulterius propheta dicere
pergeret, segniores in ἀρ μοιὰ cultu plurimos faceret, quippe qui vaticiniorum pro-
phetae iam tenebantur metu, conatus est regem Hieroboamum in prophetam con-
citare, quasi plurima adversus ipsum totumque regnum dicentem: quarum mina-
rum ne auditu quidem tolerari immanitatem posse: praedicere enim regis mortem ,
et universi populi captivitatem. Manifestum id tamen mendacium erat, ad regem

ΙΝ AMOSUM CAP. VII. 129

μιώλλον auget oie ᾧ βασιλέα" ὡς ἢ ἀκ ἔσχε ἃ βασιλέα πεϑύρϑυον ὃ ᾿Αμμεσίας, δεί-
σαντα τι Y) τῷ «esQura ποιΐσομ κακὸν. ἀφ᾽ ὧν ἐγνώκφ᾽ cod τε Ἤλίου 3g) ᾿Ελιασώζου
“ϑερφητό όντων τε idY x 9«9ovóstY* (ἃ. augu. ἐπειδὴ γνώμη τῷ "Eouoxatz, "Ing €»
«esmumeg ? eB ἐπ᾽ Cudinia ἃ Ἰεζάβελ, τε (ἃ ᾿Αχαὰβ cao ice παρεληλυϑύτο
εἰς Tho βασιλείαν ἢ ἡπίςατος ἣ καὶ εἰς ἀυτὸν ἐλήλυθεν πο qu ees Φκεῖγον γεβυιρδύων
ἐπαγ[ελιών «od TE Ov ἀυτὸς λοιπὸν τῇ οἰκείᾳ ày9u diia 66 "Apos ὃ Ausciac
Quai. ** Ὃ δρῶν Badios , Cacacopnaov av εἰς "yo ludw, Q cud κα(ᾳβίε, x) Ond «es-
QuréUods: εἰς ^ Βαεϑὴλ ὀκέτι estas τῷ esperar τι ἁγίασμα βασιλέως ἔς ἃ
οἶκίΘ» 52i βασιλείας. »» Εἰρωνικῶς ἔφη τὸ ὃ δρφῦγ' ἐπειδὴ 99 οὕτως ὁκώλοιυ GEU- Ὡεο-
φήτας. ὡς eau ἐτοῖς τιγὼς oes κατ᾽ C» ργήαν ϑείαν JY δποχαλύψεως ὃ δρφνταξ' καϑὰ
Q ἐν Σ᾿ βασιλάωις φησὶν ; ὅπ 7 AE ὠκάλᾳ ὃ λαὸς ἔμτφοῶεν ὃ βλέπων" * elom-
nis εἶπε τὸ δρῴν ἀντὶ T ὃ ὗτα ἐπαιγίελλομδυος" &ma dy ἐντεῦϑεν εἰς T. ledx l2,
e ἡ du λόφῳ tL σοι (aUo. λερομᾶνα: ἣν ἢ Gon τόπων aon, ἐπεισ ἀφώρφεσει
πᾶντο TU &gudt TH 78 Ἰσραὴλ βασιλείᾳ" xo) οὐ Dupuy cu ὧκ αὶ Ἰούσία φυλῆς OV7i
&(gügu παρεῖναι τε λέγν qu. doxüvge , M τὸ Ὁ βασιλείαν fre T παρ᾽ ἡμῶν.

Πρὸς ἃ δὴ ὃ estime i ϑείαν δποκάλυψιν ἀπεκρίνατο (ὔτα. «- Οὔτε eoesQime

Who, ἔτε «ροφήτα τς. » Οὔτε 39 ὡς Tels τινὰ He MAI. ταὐτίω, &O ὡς "NIEj-
γομίαν ἐσδεξάμέω τῶτο «δὰ τῷ m pc" yr oi adietmos. 6o1 τὸ $pooY ϑείας, C φῳερφσγί-
9") οἷς ἂν ἀἄυτὸ τροσ εἶναι βέλη Sus. “« μάν 5 xy p é eua puya v n" $9
"Iva εἴπῃ «ἷδὲ νομὦώ τε αἰγῶν ἀχολέμδυος; e δὴ x XD τὸ Crdioo doy ὃ γίῶ γτωρ-
2v" cuta pav μδὺ 29 àv T cw λέχφ' καθὼς € € ὃ Meg eO» Aavid" φησίν" * ἀπέ-
κτεῖνεν ἐν χαλάζῃ T ἄμπελον ἀυταῖν, C τὰς.συκα μάνες αὐτοῖν ἐν τῇ πάχνη" εὔδηλον 58

quod adtinet; nihil enim. eiusmodi propheta dixerát: verum Amesias id callide di-
clis de populo imiplicuit, ut regem magis exasperaret. Cum rem tamen regi non
persuaderet, timenti prophetam laedere, propter ea quae evenisse noverat sub pro-
phetis nuperis Elia atque Elissaeo; praecipueque quia voluntate Elissaei leum avum
suum ob ulciscendum lezabelis et Achaabi scelus, ad regnum adsumptum sciebat ,
quod usque ad se, iuxta factas illi ἃ Deo promissiones , devenerat; post haec, in-
quam, propria instinctus àudacia ita ipse ÀÁmesias cum Ámoso expostulavit. ** O vi-
dens, perge, recede in regionem tuam, et ibi vive, et ibi prophetabis. Et in Bethel
non adiicies ultra ut prophetes: quia sanctificatio regis est, et: domus est regni. ,,
Ironice dixit, o videns. Quia enim sic vocabant prophetas, utpote peculiares quas-
dam visiones, Deo per revelationem operante, videntes; sicut etiam in regum li-
bris dicitur, a populo appellari prophetam, qui antea dicebatur videns; ironice,
inquam , dicit, o videns, pro, o qui haec nuncias, abi hinc in terram Iudae, qua
certe in regione constabunt tibi quae dicis: modo ab his locis absistas, ubi omnia
ad israhelitici regni ius pertinent: neque tibi fas est liomini de tribu Iudae heic
diversari, et pro libito loqui, nostrumque regnum conturbare.

Ad quae propheta pro facta sibi divina revelatione respondit: ** neque pro-
pheta eram, neque prophetae filius. ,, Haud ego quasi artem quandam eam rem
didiei, nec veluti hereditatem a patre accepi: nam divinae gratiae hoc negotium
'est, et iis quos Deus voluerit contingit. ** Eram autem caprarius ego, et sycamina

vellicans. ,, Id est pascendis capris occupatus, nec non terram pro facultate colens..

x Sycamina pro ficubus dicit: sicut etiam beatus David: occidit grandine vitem eorum,
17

*Ps.LXXVIL 47. «

p. 197.

v. 17.

p. 198.

v.

-
e
3

I.

130 i THEODORI MOPSUESTENI

On up ἀμπέλων οὐ vid pura dz συκῶς Σπολωλέναι ide τὸ dé κνίζων àv τὸ
“«δασκάλλων λέγᾷ € γεωργῶν᾽ ἠβελήϑη ἢ 5 ex MÁegus qj συχρι μάγων εἰπεῖν, om τοῦ ye-
pav αἶγας C φροβατὰ καὶ γεωργεῖν escapdooy ἀεὶ. ᾿Αλλά MeOT φερβάτων. φησὶν,
ὁποασάσας ὃ ὃ ϑεὸς (ὡς δῆλον εἴ) ὅτι τὸ αἰπολίθ» εἶπεν; ὡς ἂν d (uriv x2) αἶγας καὶ
φερβατα γέμων) e»estureudv ὀκελόῦσε Q μίωύαν ἅπασι τὰ αἷδὰ ἃ δ λαὸν ἐσύ μᾶνα παρ
durd" ἅπερ οὐκ ἐμὸν Lo εἰδέναι. dz 78 Jidzenorz μόνε O3, εἰς 7 δπύσιειξιν ia T
εἰρημδύων. ἀληϑείας. "Ast d" τὰ «eA cuUTE* ἀυτὸς μϑὺ γάρ μοι κελεύεις δπος:ἀῦναι 7T
φεοφηταῦ ay ὠνζαῦϑα: ὡς ἂν μὴ δήμοις ὄψι T dnejam. 5 τοιούτων συλλέφοιμα didh-
€ "Ij: 5 ἢ πάντα ῆρησύ uda TL ῥιϑέντα Tap ép ἐπολαύσονται 99 οἱ πολέμμοι-
| «εὺς “πολλοὶς ἑτέροις οἷς ποιήσωσι κακοῖς» e τῇ σὴ γιναμκὶ λρῆσονται μέσῃ τῇ TUM
din ὀξυβείζοντες εἰς ἀυτνώ" οἱ ὧκ c& τε σφαγήσονται πάντες σιὼ πολλοῖς ἕτεροις" Ti
“εοσοῦσοι Té σοι γῆ ἐν Me CQ τἰδοσδοϑήσετα) t ἕτεροις τοῖς μέλλουσι τὰ OyQud worin.
* Καὶ cv ἐν γῇ ἀκαᾳϑώρτῳ τελόυτησής. .. Τελαύτήσης 5 ἄυτος map θμοφύλοις dY esos
e οἰδανό τοις (σϑτο “ὃ MH ἀχαϑάρτῳ) εἰς gg Lo 3 λοιπῶν zy κάλωτος amano
πάντων" (αῦτα εἰρπκῶς» Y Soi τέτοις uut) οι )χθᾶσαν ceo abi n ina4.
κεῷ. H.

^

« "Edate. 90. Ml» Φησὶ». xve1Q-- ἃ id'é & yos iEdoTS- κοὴ εἶπε xUe106 «ἄρός ὭΣ

ν. 8. “ἢ σὺ pisi ᾿Αμώς: χρὴ εἶπον, cd ἰξαῦτϑ. » EdWAou dt ἡ ὄψις ὅτι σδέκξω ὀρνέου

ἰξόυτδ ληφϑέντίο. TEM ἅπας ὃ Ἰσραὴλ "uo. τ πολεμίων συλληφϑεὶς αἰχ κάλωτος
ἀπει θήσεται. βσιενὸς ἀυτὸν v) κατεχόντων ἀφωερεῖάδαι οἵου τε ὄντ: ὥσσερ Ou idi τὸ
ληφϑὲν ὑπὸ τῷ ἰξᾷ σῥεϑῖον ἅτος ἔδαι σδωνατὸν λοιπὸν, ἐπειδὴ παντὸς ἰξᾷ δωωωτώτερον

et sycaminos eorum pruina.- , Patet autem, cum vitibus non sycamina sed ficus
periisse, ab eo dici. Vocabulum item vellicans, pro sarriens dicit et operà excolens.
Voluit autem particulari hac sycaminorum mentione dicere se pascendis capris et
ovibus et agriculturae deditum semper fuisse. Verumtamen Deus me ab ovibus , in- .
"quit, abstractum (unde constat, eum pariter capras ovesque pavisse ) prophetare
iussit, et omnibus significare, quae populo imminebant a Deo: quae quidem non
mearum erat virium ut scirem , sed solius docentis Dei, ob demonstrandam oracu-
lorum veritatem. Nunc audi, quae ad te attinent: tu. quidem mihi mandas ut a
prophetando his in locis abstineam , ne plebem ad has audiendas doctrinas congre-
gem. Sed scias velim, cuncta a me dicta exitum habitura. Venient hostes, qui
praeter multa alia quae patrabunt mala, tua quoque abutentur uxore in media urbe,
inhoneste eam violantes: nati tui occidentur oinnes cum aliis multis: et ager tuus |
funiculo divisus tradetur aliis qui loca asta possessuri sunt. ** Tuque in terra im-
munda morieris. ,, Tu ipse morieris apud. extraneos homines et scelestos (1d enim
valent verba, in terra immunda ) ad! quos cum reliquis omnibus captivus ducéris.
His dictis, revelationem quoque his de rebus acceptam subiungit.

CAP. VIII.

** Ostendit enim mihi Dominus: et ecce vas aucupis. Et dixit Dominus mihi:

quid tu vides, Amos? Et dixi: vas aucupis. ,, Iam vero significabat visio , fore. ut

instar avis aucupii arte captae, universus Israhel comprehensus atque captivus ab-
duceretur, quin aliquis eum de manu tenentium possit eripere: quod si captus a

py

IN AMOSUM CAP. VIII. 131
ἢ dj. ὅλιόντων d'uvactia καϑεξζᾷ τε ἀυτες € εἰς ὃ αἰχμαλωσίαν dmizd- ἐπάγᾳ γ᾽ ow.
« Καὶ εἶπεν κύρκος “ϑός Ma Axd T πέρας 5 (69) λαόν ns Ἰσρᾳήλ᾽" inem μὴ «eoa
T παρελϑεῖν àvrov* x9) ὀλολύξᾳ τὰ φατνώματα TÉ va. -. Tho 9o Bl σειχθέντων εἶπε
“δύνα μιν" Wed τοίνων φησὶν ὃ χφιοὺς κα ϑ᾽ ὃν τῇ τιμωρίᾳ vod δοθήσονται πάντες" C παύ-
σεται ἢ μετ᾽ ὀκάνων xg) hi ἀσέβεια. xg] ἡ τὴς ἀσεβάας x) Y σὲ «ὐδανομιίας ὅπχιμέλεια
πάσης" οὐ γὸ ἔτι ἀνέξομαι expe ety των τὰ κακά. (ὃ ἀνεκοίκητα iade, ὄντα ἐᾷν"
ἅψηται μδώ Toi χρὴ τῇ ναῦ τὸ χῳκὸν» ἐπειοδὴ cub τῇ πάντων ἀπωλείῳ πυοὶ ὠὐδᾳοοϑή-
σεται (ἃ ὀκάϊνγ(θ»: “δῆλον δὲ ὅξιν, ὃ πολλάκις ἔφίω, ὅτι ἐν τῇ elio] T9 χᾳκῶν. κἀν
τὰ GEL (W) Ἰσραὴλ λέγῃ. dw. ὄχιτωυάτηᾳ χαὶ τὰ 4 lovdw φυλῆς δ) τὴ βαξυλωνίων
ἐσομᾶνα. ὅτε d" C T Ἱερεσαλὴμ ἁλεΐναι wj ἃ γαὸν ἐμτωρηδϑίζαι σωυέβη.. ** Ἔν ὀκάνῃ:
τὴ ἡμέρᾳ, λέγ κύρια». πολὺς ὃ πεήπωκώς" ἐν mar τύπῳ Vonppielo σιωπίω. .. Τότε
δὴ φησὶ πολὺς JU ἁπανίᾳ χα ἡβυήσεται ϑείναζος. (ἃ ἀναρίϑμητοι Sp. πιήποντων ἔσονται.

aj σφαγαὶ, Tp pop ἀνηρημδῥων . T. ἢ αἰχμαλώτων ληφϑέντων" σιωπὴ dé vu d ἄγαν.

ἐρημίας καϑεξέ τὰ πάντα" εἶτα πάλιν rro uma T ὐἰδανομμαῖν ὧν ἐπετέλεν ποιᾶται..

«ς ᾿Ακούσειτε δὴ (αῦτα οἱ ὀκϑλίβοντες εἰς τὸ «eol πένητα- ud) χα ἀοϊωναςεύοντες
“Πωγὸν δπὸ εἰ γῆς" οἱ λέγοντες, πότε dieAdooera] ὃ plo, € ἐμπολήσομϑυ: 1 πότε VET
τὰ σάβξατα- x, ἀνοίξομδν ϑησαυρὼς, τῷ ποιῆστη μικρὸν τὸ μιέξον. (ἃ μεγωλιῦαι ςώϑ-.:
wuoy , (ἢ ifiov, ζυγὸν ddYwov, T κταδδαι ἐν ἀργνοίῳ πωχὲς. xg) ταπεινὸν ἀνϑ΄ τσο-
δη μάτων, Q ao πάσης πράσεως ἐμπορόυόμεϑα: » Ταῦτω σὰ: Quoi, μάλιςω πάντων
epa) «τοὺς ὑμᾷς vopucwTe , o) dz παντὸς μδὺ Y ddixoi κεχοημδύοι σδωναςείαες εἰς
T vp πενήτων ἀσικίαν. ἀνα μᾶύοντες ὃ bares μίωὸς δ συμπλήρωσιν δι τῳ τὰς οἴδα-

visco passer aufugere iam mon poterit, ita quum visco validior .sit adgredientium ἢ

potentia , comprehendet Tsrahelitas et in servitium deportabit. ** Et dixit Dominus
mihi: venit finis super populum meum Israhelem: non adiiciam ultra üt pertran-
seam eum: et ululabunt lacunaria templi. ,, Demonstratarum sibi rerum vim dicit.

Venit ergo, ait, tempus quo de omnibus poenae sumentur, et eorum cessabit li-

bertas atque potentia: simulque desinet ipsorum impietas, et omne irreligiositatis
ac peccati studium: non enim iam patiar dissimulare illorum nequitiam, neque
haec inulta sinam. Templum quoque attinget calamitas, quia et ipsum in communi
exitio igne inflammabitur. Porro apparet, quod iam saepe dixi, in praedictione ma-
lorum, etiamsi de Israhele sit sermo, attamen a propheta connecti etiam ea quae
tribui Iudae a Babyloniis imminebant, quo tempore et Hierusalem capi et incendi
templum contigit. ** Illa die, dicit Dominus, multi cadentes. In omni loco proiiciam
silentium. ,, Tunc, ait, ubique erit mors, et innumerae cadentium erunt caedes,
partim occisorum partim in captivitatem abductorum. Silentium denique propter
summam solitudinem omnia occupabit. Deinde rursus iniquitatum , quas frequen-
tabant, facit mentionem.

** Audite haec qui conteritis mane pauperes, et opprimitis in terra egenum:
qui dicitis: quandonam transibit mensis, et negotiabimur? Quandonam venient sab-
bata, aperiemusque thesauros, ut faciamus mensuram.parvam, et augeamus pon-
dus , faciamusque stateram iniustam , ut possideamus pecunia pauperes , et egenum
pro caleeamentis, et omni venditionis genere negotiemur? ,, Haec vobis maxime
dicta existimale , qui iniustis semper oppressionibus pauperes atteritis , expectantes

cuiusque mensis finem ob exigendos iniquos usurarum vestrarum quaestus: qui
*

ἢ. 199.

,

132 : TIEODORI MOPSUESTENI
" Do ras o; m 3 : E , ὰ

νόμοις Tp οἰκείων ὁδανεισ μάτων ἐργασίας συλλέξαι" ἀνα ρδύετε ἢ καὶ τὼ σείβξατα. ὅχ
ε, nr c , » ΕῚ /" 2 mn" 3 4 N

iva, Tu Oud ἑορτάσητε ἐν ἀυτοὶς, Óm| dva, T ἐμπορίαν σα ψιλεςέραν πορίσηϑε, δπολρη-

σά μᾶνοι Tof καιρᾳ σὴ ἑορτῆς, ϑησαυρᾶς τε ἑαυτοῖς ἀεβίκες συλλέξητε, Meu. τε Q colipum

μικρὰ κοὴ μεγάλα ποιοιῦτες, ὡς ἂν ἑκῳτέρφις voeos T ἑαυτῶν κεχρηρόοι tg TA CL S
συλλέξητε ἀργύθμον Ca τῆς Tj) πενήτων ἀσικίας, λημμάτων MAD οὐοίὲ “Μ΄ εὐτελεςοίτων
ἀπεχόρδωοι" τῶτο 90 A*y4 τὸ dvO "modi κώτων: δπὸ παντὸς ἢ σωναλλάγμιατίθ» σκο-
ποιιῦτες τί ὑμῶν τροσοβυήσεται xépd'os' τῶτο 90 Atjd τὸ, Tw τιίσης φράσεως ἐμιποροῦ-
σύρμιεϑει. Kurz δὴ ἴαύτις ὑμδμ αἱ ὑπερηφωνίας ( ὡεῥρηφανίαν 9 óvoatd 3. εἰς οὐ: πέ-
γητὰς ἀοϊγκίαν., ἐδ εἰργάζοντο μὴ συλλογιζύ ᾶνοι τὸ ϑεῶ ἃ d'inluo ) ᾿δπόφασιν GE bbeyse
βεξαίαν ὃ ϑεὸς (ἃ ἀμεταηπωζον: τὸ γὸ ὀμνύφ κύριος, τῶτο δηλοῖ, ὡς οὐ cxoedtos] λήθῃ
παντελαΐς τὰ παρ᾽ ὠἀυτοῖν you μόνον ἢ ἀχὶ πᾶσαν συγκινήσας ἢ yl2 , Ὁσέτοις τῇ
T πολεμίων ἐφόσῳ αἰδεβωλεῖ τοῖς χᾳκοὶς. (ct πένϑῳ χατεχεῦδαι πάντας. 60d Tul μιε-
έϑ d ἐπελϑέσης ἀυτοῖς συμφορᾷς" d'ixho 99 τῷ xxr. Αἴγυῆζον ποταμῷ “πλημμυρᾶντος
τὸ (ἢ πάλιν ποχωρφιῦτος. ἐπελόύσεται τὸ ὑμῶν ὃ πολέμι(θ.» ἅπαντας ὑιᾷς δπολλύς"
Q δὴ C λαβὼν αἰχμαλώτους 520. 7. οἰγκείων ἀπαξᾳ χώραν. "Τότε δὴ). φησὶν. ὃ μδὺ ἥλιος
ἐν τῷ μιεσεητώτῳ τῆς ἡμέρας ἀφανὴς 6j) οδξᾷ τοῖς ἐν ἀνάγχαις καϑεςῶσι" exór (Os δὲ
ἅπαντως οὖσ’ ὅπ αἱ γῆς dóEd κατεχήν, δῥᾷ τὸ μέγεϑος τὴν χακῶν. Καὶ τὰς JO «ἶδᾳ-
γόμους ἕορτὼς ἀφέντες. Tul πένϑ «οροσέξετε" ἀντὶ ἢ T παλαιαΐν ἀσοίτων Solon χρή-
cvs "oA Ag- ἀντὶ ἢ αἰ μαλανῆς iX Uoc, σείκκον αἰξεϑήσεϑε Uo τοῦ zy Od T παρόν-
τῶν κακῶν" τῷ ἢ παλαιοῦ κόσμε dV κεφαλῆς ἀ μμολήσαντες. TP ἀφαίρεσιν D ier 5 ὡς
ἐν Ὀσέτοις ὑμῶν ὧρ μόζαιν οἰήσεαϑᾳ Toig κακοῖς" ἅπαντες τὸ σωυτόμως εἰπεῖν ὡς 6n rev d
μιονουϑυξς ἡξ ἡγωπηρᾶμε δρωτελέσετε ιἰτῦ αἱ «are sono δοδιύης, TU) «ἰδεεχόντων ἑαυτὸς
κακῶν ϑρίωοιυῦτες τὸ μέγεθος" χρὴ τὰ ἑξῆς ἢ δι τέτοις ἐσύ μᾶνα. ὡς βαρύτερᾳ δηλαῖν
; |

item expectatis sabbata, non ut Deo per haec feriemini, sed ut utiliorem mercaturam
faciatis , abutentes festali tempore: atque ut iniustos thesauros vobis coacervetis , et

mensuras atque stateras parvas magnasque faciatis, ut utrisque in nundinis vestris -

utamini; quó pecuniam ex pauperum oppressione corradatis, ne a vilissimis quidem
muneribus abstinentes ; id enim denotat dictio, pro calceamentis: atque ex qualibet
mercatura aliquid lucrari eurantes. Id quippe valent verba: omni venditionis ge-
nere negotiemur. lam adversus hanc vestram superbiam (superbiam enim nominat

iniustitiam contra pauperes, quam perpetrabant, de Dei vindicta non cogitantes )

firmum tulit Deus decretum atque immutabile. Nam dictio, iurat Dominus, hoc

significat, quod omnino oblivioni non tradet facta illorum: immo toto veluti ter- -

rarum orbe commoto , tantis eos per hostium incursionem obruet malis, ut omnes
in luetu futuri sint, magnitudine pressi calamitatis. More enim aegyptiaci flumi-
nis inundanti$ et mox recedentis, invadet vos hostis generaliter vastans, compre-
hendensque captivos ad suam regionem asportabit. Tunc vero, inquit, sol meri-
die obscuratus videbitur iis qui in angustiis versantur; tenebrisque omnes se teneri
putabunt propter malorum magnitudinem. Tunc omissis vitiosis sollemnitatibus, lu-
ctui vacabitis: et pro antiquis canticis, largo fletui indulgebitis: pro molli veste ,
sacco induemini praesentium malorum indice: et vetere capitis ornatu omisso, calvi-
tiem malis vestris congruam esse putabitis; Cuncti, ut summatim dicam, tamquam
in luctu dilecti unigeniti propter excruciantem dolorem degetis , incumbentium. vo-
bis malorum magnitudinem complorantes. Tum et alia praeter haec eventura, gra-

J
/

IN AMOSUM CAP. VIII. 133

& exesQime παρέσονται "yip φησιν ἡ μεέραι!. ἐν αἷς 2x ἐνοδείῳ (opis τε xg) ποτῷ αἷξλπε-
cá μόνον» dud, γὸ τἰὼ βαρυτείτίων ἔνσλειαν ᾿ὡπομϑρεῖτε, οὐ ἢ μιᾶς φωνῆς ἀξιού μϑροι
ϑείας, αἱ δὰ «vespa y εἰωϑύως γινεῶς δὶ ψυχαγωγίᾳ T ἐν δ ανοῖς χα ϑεςώτων" A834

*x v

ἡ τὸ ἃ αὐ τῶ κακαοίῳ ῥνθὲν Ὥσην mil «έσφήτη: * ὅτι καϑήσονται οἱ ὑοὶ Ἰσραὴλ. -

ἀκ ὄντ» βασιλέως, ἀσὲ ὄνίος ἄρχοντος. &dt ἔσης ϑυσίας, ἐσὲ Ὄντος ϑυσιαςηοίε. ἐσὲ
ἱερατάας, &d& δήλων, ἐν οἷς σημαῖνφ τὸ MO T. ay uit λωσίαν Tl) ἐν Βαβυλώνι *f]uoute-
γάω ἅπαντα ἀντών ἀφωιρεϑέῶαι ζαῦτα" τὸ ἀυτὸ δὴ (ὃ γιυωῦ ὃ προφήτης δηλοῖ, ὅτι αἴδᾳ-
. οϑήσεοῶε τοὺς χᾳκοὶς" τότε Οδὺ Ὡροφήτας διζητεῖτε ὧν νωῦ &ueAdre (ἃ δχιϑυμᾶντες
καϑαν à τινα ue(aBoALo 631 τὸ κρεῖτίον δέξεται τοὶ καϑ᾽ ὑμᾶς. * Σαλουϑήσε) γάρ.

φησι. τὼ ὕσατα Por ϑαλάοσης ἕως ϑωλῴοσης» x) πὸ βοῤῥὰ ἕως ava (oAdv αἰδιοραμᾶν-
"ora ζητῶντες (S) λόγον κυρίε, C οὐ μὴ εὕρωσιν ἀυτόν. .. Ἵνα εἴπῃ ὅτι πᾶν τὸ πλῆϑος
ἀκᾶνο τῷ Ἰσραὴλ τὸ ἄπειρον ποικίλως δῥαταραχθήσεταε ἁπανίαχξ, ζητῶν πὸ τὶς τορο-
φήτης φαγεῖται κ᾽ γνώμδω ϑεὰ μένύων ἀυτοῖς τὰ ἐσ μϑνα" οὗπερ ou οὐ τοὔξονται τότε.
Εἶτα φησὶν ἀφανιϑϑήσεται παντελαΐς πᾶν Ὁ τι ζχάλλιςον ὑμῶν φαίνεται vuU χαὶ ασουδῇς

ἄξιον: XaoAZw) μδὺ γὺ aj aO πολλῆς one Ae ae vu παρϑενοόμδυαι παρ᾽ ὑμῖν" ὅπο-᾿

λομῦται ἢ € οἱ 23 νεότητι μιῴλιςοι Susa (oppor: meos ἢ (UT. ὑπὲρ τίνος; ** Οἱ
àjavoyrec Y?) τῷ ἱλασμᾶ Σαὅρείας. (ἃ λέφοντες ζῇ ὃ ϑεὸς Δὰν, xg) ζῇ ὃ ϑεύς σε Βερ-
σειβεε" Q πεσομῦται, xg] οὐ μὴ. ἀναςῶσιν ἔτι. y» Ὑπὲρ ὧν dQsyreg ϑεὸν Ὧ τῷ παντὸς
κύριον, τὰ ἐν Σαρδρείᾳ εἴσωλᾳ ϑεραπαειν. tandodoy , κοὴ (Usu. ὀκάλοιυ. Sog" ὑπὲρ
τότων πεσοιῦται Ti adj. ἀοιόρϑωτον παντελαΐς" εἶτα πάλιν δ)ποκχάλυνψιν ἕτεραν λέγ.

viora adhuc significans propheta, venient inquit dies, quibus non penuria tantum
cibi potusque laborabitis, sed et gravissimam aliam patiemini penuriam, quia nempe
nullum impetrabitis divinum oraculum , ex eorum numero quae per prophetas fieri
solebant, ad aerumnosorum solatium. Ait nimirum, quod etiam apud beatum Oseam
prophetam. dicitur: sedebunt filii Israhelis sine.rege , sine magistratu, sine sacrifi-
cio, sine altari, sine sacerdotio, sine oraculis: quibus verbis significat cuncta haec
captivitatis babylonicae tempore fuisse sublata. Idem vero nunc propheta nunciat,
nempe: aerumnis. trademini, et tunc prophetas expetetis, quos nunc negligitis ;
scire cupientes num aliqua in melius commutatio vos maneat. ** Commovebuntur
aquae a mari usque ad mare: a borea ad orientem discurrent quaerentes verbum
Domini , neque id invenient. ,, Id est omnis illa Israhelis innumera multitudo spar-
sim ubique agitabitur, quaerens an uspiam propheta aliquis appareat, Dei volun-
tate nuncians sibi eventura; quem tamen tunc non invenient. Deinde , peribit ait
funditus quicquid nunc praestantissimum vobis videtur et desiderabile: peribunt
vestrae nunc omni cura custoditae virgines: peribunt etiam formosissimi iuvenes.
Haec autem quam ob causam patemini? ** Qui iurant per propitiationem Sama-
riae, dicuntque: vivit Deus Dan ; et vivit Deus tuus, Bersabea: et cadent, et non
resurgent. ,,'Quia derelicto Deo omnium domino , Samariae idola venerari studue-
runt, eaque deorum nominibus appellaverunt; ideo corruent lapsu prorsus irrepa-
rabili. Deinde aliam recitat revelationem. | !

Os. HII. 4.

. 202.

7, 12.

. I3.

/. 14.

p. 203,

v. ἃ:
p. 204.

v. 3.

134 , THEODORI MOPSUESTENI
ΚΕΦ. Θ΄.

« Ejdby καὶ κύρμον ἐφεφῶται 521 τῷ ϑυσιαςφηρίε' e εἶπε, πάταξον bn τὸ iAgsnexor ,
e eiereeran TU 4»e97T0 Ag. καὶ ον εἰς κεφαλὰς πάντων" Xj οὗν’ κα ζᾳλοίποις ὠστων
ἐν ῥομφαίᾳ ᾿δποκτεναῖ" οὐ μὴ δγαφύγῃ cE awraly φεύγων" ( οὐ μὴ σωϑὴ cE ὠπαῖν ἀνα--
σωζόμᾶνθ.. -.» ᾿Εϑεασείμάν γάρ φησιν ἑςῶτα μδὺ ce; τῷ ϑυσιαφηρίε [^ ϑεὸν, d'i2gy
ὅτι 78 ἐν "legare λέφοντοι σὲ μοι πλῆξαι τὸ ἱλᾳςήθμον , ἵνα εἴπῃ TO: ϑυσιαηΐριον"
ἱλαςήφλον 59 ἀντὸ χαλᾶ ὡς δλὶ ἱλασμοῖς vy ϑυσιών scd petat ὧν di τὸ κελαῦ-
&iom πειτάξαι Φ «ρερφήτίω, σημεῖον τῷ πληγήσεῶς τὲ ἀυτὸ (ἃ πείσεῶζ" ἐπάν γρωῦ
x σφδϑήσεται τὰ “εὐπυλαᾳ. ἵνα Ox μίξρφις εἴπῃ ὅτι ἅπας ὃ γαὸς ὀγασαλουϑήσεται ἅ aus

᾿ τῇ πληγῇ ταύτῃ" ἐπείπερ ἀνάγκη lo κοινωνεῖν δι βλάξης Ἵ ϑυσιαςηρίε οἶκον ὅλον"

σημεῖα Te, φησιν. ἔνϑες τινὰ * ἁπάντων κεφαλαῖς, ὡς ἂν εἴη γνώρισμα T ἐγντεῦϑεν ἤ 7);
καϊζασεση uana πάντας, ὡς φὐἰδασοϑησο uvae μὲν τῇ ἀπωλείᾳ". οὐδενὸς Ji ὀψαφεύξο-
μάνου (Q9 xivd'uuov ὠκεῖνον" ὡς γὸ ἐν τῇ Αἰγύηζῳ σημεῖον d'édioxe τὸ 2n v. φλιαΐν τῷ
αἵματος: εἰς δγάκοισιν 3 T TÉ XaoAAu advo x9) T xp y etia “τῶς ἐντοοῦϑει κελούφ ση--
μεῖον ἀυτὸν ω ἄγχι d κεφαλῆς αἱ ἁπάντων ποιῆσαι x? T δποχάλυψιν 3 ϑείαν» εἰς δ ό-
d'azir 38 πάντας axo didodyan uf 'ϑανάτῳ' ὕπερ «τεὸς βεξαίωσιν ézu4, ὅτι χἂν εἰς
Φ 4 &d lo κατενεχθαύσιν, ὁκεῖϑεν ἀυτὰς ἀνέλκω" κἂν εἰς 7 ἀρᾳνὸν ἀνέλϑθωσιν, ὁκᾶ ἀυτὸς
κατάγω" κἂν εἰς τὼς dedu: κρυβαῖσι τῷ Καρμήλου. (ἵνα εἴπσῃ o) ὃ ὀφῷῶν, Cx Meo: :
λέγων τὸ πᾶν) ἀνιχν δύσεις ἀυτὸς πάντως αἰϑα δώσω τῇ αἰχμαλωσίᾳ" κἂν n τὸ βα-
90. ἀπέλϑθωσι, ΤᾺ uA, D T ἔἐκϑεν ἀυτὰς ὑπολα Seit: C μ τὸ πλῆϑ.-
δὲ aj κακῶν ὧν πάσονται πάντες εἰς aix ua. Aociay, ἀπαχθέντες. Cx Y) T ἐγτολζὼ ὃ
ἐμάν ᾿δπολομῦται dX εἰκός" οἷς ἐπάγη. '

CAP. IX.

« Vidi Dominum stantem super altare. Et dixit: percute super propitiatorium ,-
et commovebuntur vestibula. Et dixit: incide in capita omnium: et reliquos ex ipsis
gladio occidam, non effugiet ex eis, qui fugerit; neque salvabitur ex eis, qui inco-
lumis evaserit. ,, Vidi, inquit, stantem super altare Deum; super illud videlicet
quod Hierosolymis erat; et mandantem mihi ut propitiatorium percuterem , quod
pro altari dicit; propitiatorium nempe appellatum , quia ibi sacrificia fiebant ad pro-
pitiandum, Quod autem iubetur propheta illud percutere, indicium erat fore ut
reapse percuteretur et caderet. Addit ergo: et commovebuntur vestibula, ut nomi- .
nata parte. dicat totum templum quassatum: iri hac. percussione: necesse enim erat

ut altaris detrimentum universo templo eommune fieret. Et signa, inquit, in om-

nium capitibus pone, ut indicia sint, iam abhinc omnes signatos esse, ut exitio
tradantur , quin periculum illud quisquam effugiat, Sicut enim in Aegypto signum
Deus dedit sanguinem postibus domorum illitum, ob distinguendos neci addictos
a salvandis; ita nunc mandat prophetae ut signum quoddam in capite omnium im-
primat, iuxta divinam revelationem, ut cunctos morti traditum iri demonstret.
Quod ut confirmet , addit: etiamsi usque ad infernum descenderint , inde eos edu-
cam: et si ascenderint usque in caelum, inde eos detraham: et si in cavernis ab-
scondantur Carmeli (id est montium, partem dicens pro universitate ) ego eos ve-
stigans captivitati tradam: et si in maris profunditatem abierint,, beluis ibi laten-

IN AMOSUM CAP. IX. 135

** Καὶ cuejt οδὺ ὀφθαλμός quu εἰς κακὰ καὶ ἀκ εἰς ἀνγοιϑεί. .. ᾿Αντὶ τῷ Vnjdud
«προσέχων ἀυτοῖς, ἂχ ὥςε τινὸς ἀυτοῖς dyevOà μιετασδοιυῦαι, Ow. ὥςε εἰς παντοίαν ἀυτὲς
3e ίᾳςῆσαι πεῖραν κακῶν" ἐπειδήπερ τοιξτων ἑαυτες die; 0/2 ἦν ἔργων ἀπέφηναν 3 οἷ-
κείων" tgi ΤΕ Quoi, ϑεὸς ὃ T παντὸς ποιητὶς τὲ € xve1O», ὃς ἅπασαν jJ ἀντάρκης
cuAsÜce, T "hU δὰ μόνης ἁφῆς" τὸ ἀυτὸ ἢ τῶτο wg) 7^ γῆς ἐργάσεται ταύτης, ἀποφάσᾳ
τινὶ πᾶσαν ἀντί σαλόδύων (ἢ «τεὸς ἐρημίαν πολλάς xg Sigue, ὡς 7&VOd πάντας κατα-
— φεϑέώαι οἶδ’ οἰκοαῦτας ἀυτίω" Vrady dixle κατ᾽ Aluzilor (aj ἐπελϑωὼν ἀυτοῖς
ὃ πολέμιος πολλὰς dysAd , C φἰδῳσύρας εἰς ὃ αἰχμαλωσίαν ἀπάξέ c6u- λοιπός" εἶτα
εἰς βεξαίωσιν vp εἰρη μδίῥων «* ὃ οἰκοοο δῇ εἰς (Gy) ὀρανὸν ὃ ἀνάβασιν ὠυτεῖ, (ἃ ὃ ἐπαγ-
οελίαν dur. Go αἰ γῆς ϑεμνελιαῖν. ,, Οὗτος φησὶν ὃ πάντοτε μϑὺ ἐν Boy) devo poc s
οὗπερ ἄνεισι τε ἀεὶ καὶ df, πάντων ἑαὡρκείμδυΘ», ἅπαντα ἢ βεξαιαὶν ὅποσαι περ ἂν
En γῆς ποιᾶν ἐπαγζέλληται πάντως" οὗτί(θ» ὃ τὸ μδὺ ὕσωρ “ἡ θαλάσσης λαμβάνων τὲ
Q $4 γῆς ὀκχέων ἁπάσης" τὸ ἀυτὸ ἢ x) vu ὀζαιρῳ πόμϑμος, τὸ ἃ ἀοσύριον ϑιωιλάοσῃ
φροσεοικότα TU. πληϑᾷ ἐπαγαγέν τὴ γὴ τῇ ὑμετέρᾳ" ταῦτα γὸ ἔργα ϑεοῦ τῷ πάντων
xvuels τὲ xg) ποιητῶ" εἶτα βελόμϑμος 4 ἀγνωμωσιωΐων ἀντωῖν ἐκ “αἱ aei ἀντεὶς Vind εἶξαι
γνώμης τῷ ϑεᾶ, ἐπάγῴ. ᾿

* Οὐχ ὡς ἡοὶ Αἰϑιόπων ὑμεῖς ἐςξ μοι Joi Ἰσραὴλ, λέγ κύρμος; , Οὐ o
σίους Αἰϑίοψιν ἐϑεμάν᾽ ὑχκᾷς ἐμαυτῷ; οὕς γε οὐσία φαίνομαι m γάμως casosrov. ἐγώ.
* Οὐ (Ὁ Ἰσραὴλ ὠἀνήγαρον cx γῆς Alyssa; ,, Οὐδὲ γὸ ὥασερ Uude δπὸ σἱ Αἰγύη]α
λαβὼν, 4 e δελέίας ἀπήλλαξα τῆς πικρᾷς ὠκείνης., οὶ γῆς ἀπέφηνα τοσαύτης Te xg)
ποιαύτης κυρίους αἱ οὐ τοεοσηκούσης ὑμῶν. οὕτω δὴ m «eA Αἰϑίοπας ὥφϑέν πεποιηκώς.

tibus consumam. Et post tot quae passi fuerint mala, turmatim omnes in captivi-
tatem abducti, illic meo iussu merito peribunt, His addit.

** Et obfirmabo oculos meos super illos in mala, et non in bona. ,, Pro eo ac
si dicat: perseverabo illis instare, nec boni aliquid impertiar, sed eos omne malo-
rum genus faciam experin; quandoquidem horum se dignos operibus suis compro-
barunt. Est enim Deus creator omnium ac dominus, qui universum potest vel solo
tactu quassare orbem terrarum. Atque hoc idem huie quoque regioni faciet, de-
creto quodam totam concutiens , atque in vastam solitudinem redigens , ita ut eius
incolae omnes luctü corriplantur. Nam instar fluvii aegyptiaci, invadens eos hostis,
multos interficiet , et reliquos vi pertrahens in captivitatem abiget. Tum dicta con-
firmans: ** qui aedificat in caelo ascensionem suam, et promissionem suam super
terram fundat. ,, Hic, ait, qui semper in caelo se ostendit, quó ascendit ibique
degit, cunctis supereminens, emnia confirmans quaecumque in terra se omnino
facturum promiserit; hic qui aquam de mari extollit et in universam terram effun-
dit: idem-nunc quoque agit, dum Assyrium, multitudine sua mare exaequantem
in regionem vestram immittit, Sunt enim haec Dei opera domini universalis et crea-
toris. Deinceps, ut ex hac Dei sententia vecordiam Israhelitarum coarguat, addit.

* Numquid ut fili Aethiopum vos :estis mihi, filii Israhelis? ,, Num similes
filis Aethiopum apud me vos constitui; quibus ego quidem nihil peculiare contu-
lisse. videor. ** Nonne Israhelem de terra Aegypti eduxi? ,, Neque enim, sicuti vos
xe Aegypto sumens, acerbo illo servitio exemi, talisque ac tantae et nihil ad. vos
pertinenüs regionis dominos feci; ita par aliquid Aethiopibus fecisse visus sum.
* Et alienigenas de Cappadocia, et Syros de Bothro? ,, Bothrum nonnulli aiunt

p. 200.

p. 207.

136 THEODOR! MOPSUESTENI

€ Καὶ σδὺ’ ἀμρφύλρες Ox Kao doxias s x9) G5o- Σύρες ὧκ Βόϑρου (ἢ): 59 τὸ Mp cx
Βόθρε τινὲς ἴφασαν λεγεῶς, τότεςιν ἐκ Kapalv (2) «i yUy ὕτω λερομδύης, ποτὲ ἢ Χαῤῥάν"
ario ἢ y οὖσαν T ἀκριβολογίαν ταύταν ἀφεῖς. v μησὲν «»eog τὸ γθημίφς συντελεῖν»
ὅσες ποτὲ ἂν ὃ δηυλεμδν sor (O» ἐν τότοις ἢ. τὸ σημαινό μϑνον 571 78 maporr Qe ἐ ἐρφ"

οὐ γὸ τῶτο λέγ t ὅτι οδ΄ θμοφύλοις ἀνήγαγον Cx Καπισαδοκίας, e) ci Σύρες Cx Bé

Sp τὸ 99 ὀγαντίον βέλεται σδεικνιυῦαι» t ὅτι ἀϑὲν τοιξτο παρέρηκεν ὅτερφις:» οἷον “ἢ τέ-

τοις. ὥςε wa ova. καὶ «Oud τότων T εὐγνω μιοσιμύζων εἰς ἀυτὸν i2 πάντας πρῆνα!. φυ-
Jeep: δῆλε pL or κἀκείγει» ὡς εἴπερ ἀνα γαγγὼν ἐδ wg) Pe c*Sgmneios TS-

τοῖς. πάντως ἂν We xg) φρεόνοιαν ἔλεγε «δὰ ἀυτὲς γεηβυῆδαι. Lo T C c weeorolas δ

σκοπὸν εὔγνωςον ἅπασιν ep tmd wg) () lremnA ἄχ ἁπλαῖς ἀνήγαγε ἡ Αἰγύπτου, dv
ὥςε δα πολλῆς ἀγαγὼν 4| ὄχιμελείας. δηητησι ειον ἐργώσωῶς Ὡρὸς τὸ Cad Jw T ἁπάν-,
τῶν qur σωτηρίαν, (9 “εαποτίω Xessgov.

Τί ouo 621 6 φησι: ᾿ἀκετοιςτίσς 7A gna γεγόνασι Cac τόπων eig τύποις" οἷον d'n m xg)
«Θὰ T T Θαῤῥα τῷ quos T T μακαρία γέγονεν ᾿Αβοᾳὰμ. ὠξελϑοόντίΘ. αδὺ ἐκ γῆς Χαλ-
σαίων . Austr 7 ^ εἰς Xajpa ; eio, τετελόυτηκότος ἀυτόϑι" ὅϑεν σὴ 9) μιετως luas
Pep" λοιπὸν T "Afegap ὅψη DaAmcwleo: ἀκ ἄσηλον * 3 ὡς καὶ ὃ μακᾷρα» Ἰακὼβ.
μα πάντων T φοφοσηκόγτων ard 62 * ΑἸἴγνήχον erect τοσῶτο d" m γέγονε (ἃ qi
ἕτερες ὡς εἰκός" καί τινες. ἐκ Καπενασοκίας δρμώμδμοι 6n τὸς TTG T ᾿ϑηοφύλων pé (n-
σάντες. ἐγκατεμήγησαν ὀκείγοις Q γεγόνασιν vr» μέρος" Cu Βόϑρε TÉ πάλιν εἰς Σύρες
ἕτεροι JAETUS TE παρ᾽ ἀυτοὶς τε d)épevay , C ὃ ὄχιμαξίαν ἐδέξαντο 5 T φοὺὸς ὀκάνες"
βελομᾶρ(θ» τοίνωυ εἰπεῖν ὃ ϑεὸς ὅτι μησενὶ τοιαῦται “)εοϊώρηται. Domin, πέρ ἀυτοῖς. εἶπε

dici pro iis quae nunc appellantur Carae, aliàs vero Charran, Ego vero hac superflua
disquisitione omissa , quae nihil sensui intelligendo prodest , quicumque demum heic
denotétur locus, praesentis textus significatum exponam. Quippe haud dicit: alie-
nigenas ex Cappadocia eduxi, et Syros ex Bothro; sed contrarium potius adfirmat , -
se nempe nullum eiusmodi beneficium aliis contulisse, cuiusmodi Israhelitis ; ita
ut hos oportuisset gratiorem prae ceteris animum erga Deum conservare. Namque
et illud exploratum est, quod si forte etiam illos pari modo in libertatem vindi-
casset, omnino providentiam quandam circa eosdem adhibuisse diceret, cuius provi-

᾿ dentiae scopus cunctis facile esset compertus. Sed enim Israhelem, non simpliciter

tantum ex Aegypto eduxit, sed multa cura illi adstitit, quó idoneum redderet, ut
ex ipso salus universalis appareret Christus dominus, he

Ergo quid demum dicit? Migrationes multae de locis in di. p fuerunt ; ve--
luti Tliarrae, qui beati Abrahami pater fuit, quique de regione Chaldaeorum egres-
sus, in Charran migravit, atque ibi deinde mortuus est. Unde et contigit ut postea
Abrahamus transiret in Palaestinam. Constat etiam beatum lacob cum universa pro-
genie in Aegyptum incolatum suum transtulisse. Simile quiddam et aliis.contigit , ut
credibile est: et quidam de Cappadocia egressi, et ad loca alienigenarum migran-
tes, mixti sunt illis, parsque eorum evaserunt, Ex Bothro item ad Syros alii trans- -
gressi, apud eos manserunt , et cum ipsis coaluerunt, Volens itaque Deus dicere ne-

(1) Ré9ec» heic intelligere videtur nomen proprium "Theodorus probabilius fortasse, quam Hierony-
mus, qui appellativum apud LXX. iudieabat in comm. ad hune locum. En verba: pro Cyrene, Aquila
et quinta. editio ipsum verbum hebraicum. posuerunt CIR: septuaginta foveam , id. est βόθρον: Theo-

dotio parietem : Symmachus Cyrenem , quem et nos in hoc loco sequuti sumus.
(2) Videlicet ex hebraico "mP-

ἫΝ AMOSUM CAP. IX. 131

MÁY ὅτι ἀκ ἂν mul ἔρον ὑμκῶς Αἰϑιόπων, ἐκ MÁeous qu Ἐϑνὴ βελόμδυος & ἅπαντα εἰπαῖν"
e on ped T aury ἀξιώσας TET mori ἀνήγαγον 99 φησὶν ὑκᾷς μάνες ex αὶ Αἰγύ-
“76. Hu πολλαΐν μὲν Su μάτων. πολλῆς j «ἰϑαδοξεποιΐας: ἢ naso τὲ εἰς γίῶ τοσαύ-
Thu καὶ πηλιχαύτίω., ἧ ἧς ὑκᾶς ὠπέφηνα κυρίες ἀϑὲεν ὑμῶν «Ὡροσηκέσης" οὐ B obdk εἰς
quürlo aw; ἐληλύϑατέ. ὥασερ οἱ ϑηόφυλοι, €x. Καπισασδοκίας Eon aequ μένοι. ἢ ἢ cx Βό-
Sue τοῖς XÜegig" MeTuguods 9 τινὰς Vaso pue uter ὀκεῖνοι, ἀσὲν ἐχέσας αἰϑάσοζον,
ὀεῖξ τινὰ iplo ὁξαέρετον Euer σδιεικγύσας «eA duT-« «wes; τοῦ (ἢ ἐν «ροοσηλύτων
mE dev ἀυτὸς, παρ᾽ οἷς περ εἰσιν" ὑκᾶς j δῆλον Le ji ὅστον ὀΐξεβαλον τὴν ϑαυ-
Mao ὅπως j dityasov 3 T ἔρον, ὅπως 3 εἰσήγαγον εἰς τ γίῶ ἡ ἐπαγίελίας, Ὁ ὅσης 5
ὑμᾶς γῆς πεποίηκᾳ κυρίες, ἅπαντας ςἧυ em ἀυτῆς €»€9T9Y ὄντας ἀνελών! ὅσης ἢ x2)
dieréAeov. μεζᾳ δε ὰς ὑμῶν VnueAdag cod. πάντας dy9esou: ὑπὲρ ὧν ἄγαν pa 20v-
τες dido Ma γέμαν τινὰ, ἀσέγα λόγον SE ἐμξ γεγβοη ὅρων εἰς ὑ κᾶς Vndkd'ery poi
φαῤνεαϑε" τὶ Qu;
« 145 οἱ ὀφϑαλκοὶ xuela T ϑεῶ δὰ ὃ Υ βασιλάων 3 T A4 TM 2OV* Y; ) ὀξαρῷ ἀυτίω
T “φεοσώπε, 4 γῆς" zAb on εἰς τέλος οὐ μὴ ὁξαρῷ ἃ οἶκον loxif, λέγῃ κύριος. üs
πὲρ M UD TUA TIE τῆς ἀγνωιοσιμίης ἀφελεῖ τε ὑμᾶς τῆς γῆς. xc) εἰς αἰχκαλωσίαν
c q ὕτω πονηρὰν βασιλείαν" οὐ μίω ἀνέξομαι παντελῆ ἃ ἀφανισμὸν ὑμδϑ ἀπερ-
inda pupa pp Q- τῆς γνώμης τῆς ἐμῆς 8 ἧς τοστιύτίων * ever uet Tho mueA aar.
* Διότι id'& ἐ ἐγὼ ἐντέλλομαι . e λικμήσω j οἶκον Ἰσραὴλ ἐν πᾶσι ϑεῖς ἔϑνεσιν.» ὃν g-
Ty Aux eerrat ὧν. 70d. Medi xo) οὐ μὴ. πέσῃ sui pis ue 5a rho γίῶ. .. Δίκζω 2 p
λικμώντων ἅλωνα x2) χωραζόντων τῷ ἀχύρε ἃ σῖτον, αἰδᾳσώσω μδὺ ὑκᾶς εἰς αἰχκα-

mini se tanta beneficia largitum , quanta Israhelitis, primo ait se eos haud illo or-
dine apud se habuisse, quo Aethiopes, a parte scilicet cunctas gentes denotans:
tum dicere pergit se nullius parem umquam curam: gessisse: solos enim vos Aegy-
pto eduxi multis cum miraculis et insperato prorsus agendi modo: deduxique in
talem tantamque regionem, cuius vos dominos feci quamquam nullo iure ad vos
pertinentis. Neque tamen ad praedictam terram eo modo. pervenistis, quo alienige-
nae ex Cappadocia miscelli, vel Syri de Bothro, venerunt: etenim hi migrationes
quasdam fecerunt, nihil mirabile habentes, neque ullum meum prae se ferentes pe-
culiarem favorem: praeter quam quod isti in proselytorum ordine sunt apud illos,
quibuscum versantur. Át enim vos quantis ego prodigus liberaverim, notissimum est:
quomodo per desertum deduxerim, quomodo in promissam terram introduxerim,
et quantae vos possessores regionis fecerim , omnibus qui illam antea incolebant
peremptis: quantam denique vobis prae cunctis hominibus et quam constantem cu-
ram impenderim. Quorum omnium causa , cum- eximium mihi deberetis obsequium,
nullum tamen beneficiórum erga vos meorum respectum ostendistis. Quid ergo?

-* Ecce oculi domini Dei super regnum peccans, et auferam illud a facie ter-
rae: verumtamen non in finem auferam domum lacob, dicit Dominus. ,, Propter
hunc sane ingratum animum, auferam yos de terra, et in captivitatem expellam tam
nequam regnum: non tamen patiar plenum vestri consummari exitium, memor
voluntatis meae , qua tantam vobis curam impendi. ** En ego praecipiam, et venti-
labo domum Israhelis , quemadmodum ventilatur in ventilabro, et non cadet frag-
. mentum super terram. ,, Ritu ventilantium in area, et secernentium a palea iri-
ticum , tradam vos gentibus in captivitatem: haud vero absolutam vestri perniciem

18

p. 208.

v. 10.

p. 209.

p. 210.
* Act. XV. 16.

138 THEODORI MOPSUESTENI
λωσίαν "Toig ἔϑνεσι' παντολῇ di Ou. (e ἀφανισμὸν οὐκ ἐργώσομαι . 12757471 οὃς ἂγ
ἀξίως δοκιμάσω T d σωτηρίας. ταύτης quy εἶν. «« Ἔν ῥομφαέᾳ mau: πάντες ἁμδο-.
τωλοὶ T λαῦ με, οἱ λέοντες οὐ μὴ Ey low ἀδὲ μὴ Ἐλϑη ἐφ᾽ "ugs τὰ καχά. .. ᾿Αφανιαΐ
99 τω πολέμῳ GU «ρὺς τὸ χέϊεον γεύοντας. xg) οὐκ olojdpouc X? τὰς TP) ποροφητών
μέυύσφς ἐπελούσεδϑϑα! τι vj) λυποιώτων ἀντός. Οὕτω δίᾷ πάντων τὰ Vr eoo μᾶνα τῷ
2nd μιυύσας καχᾷ. ἅτε οὐδὲ T ἀοσυρίων «el τὰς “έκᾳ συμβαένειν "LM φυλὰς.
ἅτε «vod. Tp βαξυλωνίων ὕςερον εἰς Gio" λοιπὰς» μένύφ χρὴ δ Voi τὸ κρεῖπον ἀυτωῖν
μετ᾽ ἐκεῖνο μεζαβολξὼω. € φησίν. ' |
«c "Ey τῇ ἡμέρᾳ Cx vy ἀναςήσω 7. σκηνξὼ avid" ? "rez ToxQar , xo ἀνοικοοϊομήσω
ἀυτἰὼ καϑῶὼς αἵ pesa] τῷ αἰαΐγ(Θ»: ὅπως ἐκζητήσωσι με οἱ κατάλοιποι TD. ἀνθρῳῴπων,
xz) πάντα τὰ ἔϑνη ἐφ᾽ ἃ δχικέκληται τὸ ὀνομφ μου ἐπ᾽ ἀυτὰ. λέγᾳ xvj» ὃ ποιαῖν
πάντω ταῦτα. .5 ᾿Αλλὰ γὸ μδὶ T “δ λυπηρῶν πεῖραν μεταβαλαῖ πάντα δὶ τὸ κρεῖτ-
τον. χαὶ ἀνεγερῷ "T Δαυὶσ' δὶ πεηχωκῆαν βασιλείαν" (ὃ πάλιν ὧξ ἀντῆς ἡγάμϑμον “δώσω
παντὶ τῷ Aud" ὡς μὴ μόνον τάτων οἶδ’ ἰπολαφϑέντας, dua γὸ C πολλὰς T ἐναντίων
"Um τῆς γινορόμων ὀὠκπλήξεως κινεμδυους ϑεὸν ὁ μολογῆστωι (Q) τὸ παντὸς "roms τε χαὶ
κύρμον' ζαῦτα γὸ δποφαίνεται ὃ wg) «ϑὸς πέρας ἄξων ἀντὰ ϑεός" ἐνταῦϑε μὲν οὖ τὰ
x? ἃ müyodoy ὃ "wo Βαβυλαΐν(Θ» A554, ὅτι δὴ βασιλέα ἐκ τῷ Navid* ὄντα (Wy) Zoes-
βάξελ ἐπανιόντες Voi τὰ οἰκεῖα ἤμελλον ἅπαντες tdv ὃ μέν τοὶ γε Matan Ἰάκω-
β0. ἐν € «ῳοάξεσι TJ) ἁγίων ᾿δποςόλων * Va? δεασότω Xexe& φαίνεται τῇ φωνῇ συγ-
xeaenueY OO» ταύτῃ. ἅτε χαὶ T ἔκβασιν ἀληϑῆ λαβέσῃ τότε ὁπέυίχᾳ ὄντως ἡ βασιλεία
πεή]ωκηα τῷ Δαυὶδ' dyésn, Q πᾶσαν δποβαλᾶσα cwOepaw ἐν τελειότητι χατεφή" τότε
δὴ Q δὶ βεξαίωσιν εἴληφεν ἡ βασιλεία αἰ τῷ Δαυὶσδ' δγασδογχῆς, «ἰδαπλησίαν * "P nidos
ἡμέραις. ὅτε περ ἐν οδιινεκεῖ Y σύςασιν εἶχαν" xg] μὲν (ὃ τὸ Y ὄχιγνωσιν rho ϑέίαν ἐγ-

faciam , conservans illos quos hane impetrandi salutem dignos iudicabo. ** Gladio
morientur omnes peccatores populi mei, qui dicunt: non appropinquabunt neque.
venient super nos mala. ,, Bello enim eos perdam , qui improbitati sunt. dediti , et
non credunt fore ut iuxta prophetarum vaticinia triste aliquid sibi eveniat. Postquam
sic hactenus , eventura populo mala propheta praedixit, tum quae ab Assyriis de-
cem tribus passurae erant, tum quae postea reliqui a Babylonis, praedicit etiam
ipsorum post illa in melius conversionem, aitque. " ,

** Die illa suseitabo tabernaculum Davidis quod cecidit, et reaedificabo illud
sicut dies saeculi: ut exquirant me reliqui hominum , et gentes omnes, super qui-
bus invocatum est nomen meum , dicit Dominus qui haec omnia facit. ,, Àge vero
post molestiarum perpessionem , omnia in melius mutabo, et prostratum Davidis re-
gnum excitabo: rursusque ex ipso dabo ducem universo populo: ita ut non hi so-
lum ruinae superstites , sed alii multi de numero contrariorum , rerum harum stu-
pore perculsi, Deum confessuri sint universi mundi factorem ac dominum. Quippe
haec palam decernit is qui eadem ad exitum perducet Deus. Heic igitur res circa
reditum Babylone. agendas dicit; et quod regem Davide oriundum Zorobabelem
omnes in propria reduces habituri sint. Beatum quin etiam Tacobum in sanctorum
apostolorum actibus de Christo domino hanc eandem locutionem usurpasse appa-

ret, quoniam ea verum exitum tunc habuerat cum reapse collapsum Davidis re-
, p

gnum resurrexit, omnique vetere corruptela abiecta, perfectum statum recuperavit.
Tunc enimvero cepit regnum posterorum Davidis firmitatem , parem diebus aeter-

IN AMOSUM CAP. IX. 139
Jflué&t, τοῖς τε λοιποῖς Tp ἀνϑρῴπων (ὃ πᾶσι ἢ τοῖς ἔϑνεσιν., ἐπ᾽ αὐτοῖν παι T. Φοαγ-
αἰάτων τὸ ἀληϑές: ὥςε ipid a, uiv «vod. τῷ «vesQüTe T φωνζὼ τὰ X? * ἐπαγοοῖον ico-
αδμα μέξωυνοντίΘ» τέως" τὸ ἢ Τὴν εἰρημένων ἀληϑὲς (ἢ βεξαιον καὶ ἀσείλουτον δὶ τῷ Φε-
avór& Χοιςἃ δ εικνύ μϑμὸν τε χαὶ ovg dixatap εἰληφέναι Ca. τῇ μακαρίε Ἰακώβου τῆς
φωνῆς rho χρῆσιν (1). — | Mun:

Εἶτα xo) χαϑοόλε μάούων τὰ τότε ἀυτοὶς αἰδλεσο Out, XA.» ὐἰδαπλησίως τοὺς λοι-
ποὶς προφήταις λέγᾳ τὸ xg] TJ) καρπῶν rho ἀφϑονίαν ἀντοῖς “«ροσέσεδγαι παντελαΐς, ὡς
Gbv- ἐξ ἄλων(θ» συλλερομένες καρπὸς δζασέχεσθαι T uylo , ὡρίμων μὲν ἀυτοῖς δπο-
οδιοῖο μένων T. καρπῶν. μόνον ἢ ἀχὶ καὶ T ὀρῶν (ὃ τὴν βενεῖν πολλίεὐ ἀντοῖς παρεχόντων
4 ἀφϑονίαν. πλεῖςοι τε ὅσοι ὠκφυόντων χαλᾷ" (ὃ ὃ μὲν αἰχμαλωσίαν λύσω. φησὶν» τ
2ad , ὥςε λαβόντας τὲ ἄσλειαν. χοὶ γεφονότας ἐν τοῖς οἰκείοις, (ἃ τὰς οἰκείας X? τὸ πα-
λαιὸν ἀνορϑεῶσοι δ βίο.» καὶ T. yl κατεργώσοι μένους ᾧ cE ἀυτῆς κομιζεῶαι καρπόν"
ἐν βεξαέῳ τε ἀντὰς κα(ᾳςήσω d οἰκείως γῆς" τῶτο γὸ λέγᾷ τὸ ἀα(αφυτεύσω ἀυτὸς ἐν τῇ
γὴ ὠστών. xg) ἀκ ἐάσω « οἰκείας ἔξω Jua, χώρας ἔτι, ἥσσερ ou) ἀντὸς κυρίες ὠπέ-
φηνα ἢ dox luo τὸ 59 o) μὴ ὁκασαὼ αἷσιν ἀκέτι Yao 7 γῆς ἀυτών ἧς tdloxg, duToie , τῶτο

- cd uuu , , 2 s » 5€ v eS E] , [4 N
δυλοῖ" ἵνα εἴπῃ ὅτι οὐ 9juncorra, ἀντὴς em πόῤῥω" ὥςε τῇ αἰχμαλωσίᾳ ὥασερ τινὶ κατ-.
εχόμϑυοι σκέπῃ, μὴ ἢ ὁρῶν d'un, ὃ οἰκείαν γάῶ- (ave. dk quan, δ)Ὺὺόφασις τὲ C ἔργον

, ,

ϑεῶ τῷ ποιητῶ τε πάντων (ὃ xveia.

nis, quia perpetuum statum obtinuit. Praeterea et Dei quoque notitiam apud re-
liquos homines cunctasque gentes diffundendam fuisse, res ipsae gestae verum de-
monstrarunt. Quamobrem prophetae quidem vox res post reditum eventuras ha-
clenus dixit: attamen dictorum veritas, et firmitas, et immobilitas, ac perpetui-
tas, in Christo domino ostensa et consistens, iustam beati lacobi dicto auctorita-
tem praebuit. "

Deinde et generaliter praedicens quae tunc Israhelitis eventurae erant prospe-
ritates, ceterorum ritu prophetarum dicit, adfore illis omnimodam frugum copiam,
ita ut coacervatas areae fruges exceptura sit vindemia, maturis semper concessis
fructibus; et ipsis propemodum montibus collibusque copiam suppeditantibus, et
omni re bona affluentibus. Captivitatem populi dissolvam , ut securi sint, et post-
liminio fruantur, et suas urbes in antiquam formam restaurent, et agricolae terrae
a.se cultae fructus percipiant. Firmiter eos in sua patria stabiliam ; id enim sonat
dictio: et plantabo eos in terra eorum; et non sinam ulterius extra patriam regio-
nem fieri, cuius ipsos ab initio dominos feci. Nam verba, et non evellentur ultra
de terra sua, quam eis dedi, hoc significant; id est procul illa non amandabun-
tur, prout tune evenerat quum propria captivitate tamquam velamine impediti , ne
aspicere quidem patriam suam poterant. Hoc est, inquit, decretum opusque Dei
rerum omnium creatoris ac domini.

(1) Heie, et alibi, et praesertim in prologo ad Ionam, videmus Theodorum nostrum haud ita ἰου-
δαιόφρονᾳ esse, ut quibusdam interdum visus fuit, sed prophetarum de Christo vaticinia agnoscere et
explieare.

p. 212.

* Ps. CXXXVI. I.

"w

Bg

Y

140 j THEODORI MOPSUESTENI
EPMHNEIA ABAIOY TOY IIPOOGHTOY.

Past; ἄνωϑεν ᾿Ισδίαμαῖοι «πρὸς οὔ’ lcegnAirug ἔσχον, φαἷδὲ πολλῶ τε MUTUY ποιξ-
μδνοι ὃ ἀπώλειαν, Q f Y Ὡροσγιγνομέναις ἀυτοῖς ἡσίδ μδροϊ συμφοραῖς. ὥςε xg) συμ-
eezalav «veo; ἅπαντα τοῖς δγιοῦσιν ἀυτοῖς., σὴ ποτὲ Xj) ϑείαν συγ χώρήσιν ἐν πείρῳ
κα ϑίςαντο ζαᾳκῶν" γεγόνεσων γὸ Ἰσρᾳαηλίται μὲν Cm τῷ Ἰακὼβ χατάφοντες τὸ ἔν».
᾿δεμαῖοι ἢ ἐκ ὁ Ἡσαῦ, ddVpol ὃ ἦσων ὅτοι ἡοὶ 7 Ισαακ" (ἃ ἐπειδὴ X? ϑείαν xeiow
vj) φῳροοτοκίων tod (ὃ) Ἰακὼβ μετεληλυϑύτων.. δίς μέσοις τε εἶχεν ἀυτὸν ὁ Ἡσαῦ,
Q ἀνελεῖν χαρῶ λαβόμδμος ἠβόλετο, axpgoudonód μὲν ἃ ᾿Ιωκὼβ εἰς ὃ Χαῤῥὰν ἀπελ-
Ody ἡ μήτηρ. ὡς ἂν πόῤῥω γεγονότίθ» λωφήσφεν à ὀργὴ Ὁ Ἣσαῦ" ᾧὶ δὴ" χοὶ ϑείας «es-
γοίας ἀξιωθεὶς ὃ Ἰακὼβ παντελεῖς διέφυγε 38 ἀδελφῷ ὃ βλαξζω" μετελήλυϑε ἢ ὅμως
εἰς οδὺ’ o aurüly ἡ t20eg διέμειναν τε οἱ Cx τ Ἡσαῦ χατάγοντες τὸ ju» Ἰδεμαῖοι.
πολεμίως «ves οδὺ’ Ἰσραηλίτας ἔχοντες Cm T Ἰακὼβ xu(moo)dpss, ὡς ole ἤδη" ποι-
κίλως τοίγιωωυ Y xar. ἀυτωῖν ἔχθραν δ )ιο εικνύμϑροι. ἀϑὲν ἧτιον ὃ àurló ἐπφοβά ξαντο γνώ-
μων ὁ D (Q9) καιδὸν "ὀκεῖγον. χαϑ᾽ ὃν ἀασυθίες τε Τ᾿ σραηλίταις, C βαξυλωνίες ἵςφερον
τῇ τε Ἱερεσοιλὴμν χοὴ τοὺς σὲ éd. φυλῆς ἐπελϑεῖν σωμέβη" ὥςε (ἃ πλείςαι ὅσω ὅπ τε T
Ιουδαίων ἀπωλείᾳ τοῖς βαξυλωνίοις συμαφάξαι" ἐντεῦϑεν ὃ ψιαχφθιίθ» Δαυὶσ' qos X
Βαβυλαΐγα “«οροφητόύων λέγᾷ 1p: * on Ὁ ποτα δή Βαβυλαΐγ(θ» ὁκᾶ ἐκωϑισωρᾶν C
ὀκλαύσοω μϑυ. χοὶ τὰ ἑξῆς" di ὧν ἐσθείκνυ τὰ XD 7. αἰχμαλωσίαν. Cotto. ἀυτοῖς συμβε-
βηκότω κακά" ἐπειδὴ ἢ (ὃ δὲ δι τὸ κρεῖτίον ἀὐτωῖν μεζᾳβολίω ip e μίωύαν. ἐπάγ4" Ὑ΄
μνήηᾶδητι κύριε qj joy "Edbj. T ἡμέραν " IegugetAatpe , T λεόντων ὀκκενᾶτε ὀκκενῶτε ἕως
T ϑεμελίων ἀυτῆς" εὔδηλον γὸ ὅτι ἡὰς Ἔσωμ οδὺ Ἰσδομαέες λέγᾳ. ἀμφοτέραις ταύταις

COMMENTARIUS IN ABDIAM PROPHETAM. .

Laos iamdiu Israhelitarum Idumaei erant, valdeque hi optabant illorum exci-
dium, atque eorumdem adversis casibus laetabantur: immo cum ipsorum quoque
hostibus perpetuo conspirabant, postquam Deo permittente Israhelitae variis cladi-
bus adfici coeperant. Porro Israhelitae a Iacob genus trahebant , Idumaei ab Esau,
qui fratres erant Isaaco geniti. Iam quia divino iudicio ius natu. maioris ad Iacob
transierat , atque ob id invisum habebat Iacobum Esau, eumque interficere , si oc-
casio tulisset, moliebatur, dedit operam mater ut lacob Charras peregrinaretur,
dum interim eo submoto quiesceret Esau furor. Et lacob quidem divina providen-
tia tectus plane vitavit impendens a germano exitium; sed tamen manavit in po-
steros horum odium: retinueruntque Esau progenies Idumaei hostiles animos ad-
versum Israhelitas de Iacob , ut dixi, progenitos. Quumque multifariam iam prodi-
dissent simultatem illam, tum etiam mentem suam aperuerunt quo tempore Assyrii
contra Hierosolyma ludaeque tribum, expeditionem fecerunt. Tunc sane plurima
ad ludaeorum perniciem fecerunt, cum Babyloniis conspirantes. Quare et beatus
David res babylonicas.praedicens.ait: super flumina Babylonis, illic.flevimus; et re-
liqua. Quibus verbis mala per illam captivitatem. Iudaeis eventura significavit. Ve-
rumtamen quia.meliorem quoque rerum ordinem restituendum dicturus erat, ad-
didit: memento Domine filiorum Edomi, qui in die Hierosolymorum aiebant, exi-

ἽΝ ABDIAM. — ἢ 144

xus T ροσηηορίαις » ὡς TAA Té Óx αἱ ϑείας tveci Mac) αν 2paiie" e οὐσὲν
Mor ἐκ αἱ T βασιλειαῖν Icoe1dv ὅτι ᾿Α μεσίας ἐπάταξε ἃ 7 Ἔσωμ ἐν πολέμῳ' eiu, ἀπέ-
caAe μϑὺ «εὺς Ἰσραὴλ βασιλέα 5n πόλεμον ἀυτὸν διυοιλέλδρθι. ὃ 5 ὑβραςικῶς
"rox ριναί μος epos ἀυτὸν. C0 τοῖς λοιποῖς C τῶτο qua * πατοίξας ἐπάταξες 3 T Id*-
parar e ἐ ἐπῇρε ct ἣ καροῖζα cam βαρέα" ὃ ie d ἐν τοῖς ἀνωτέροις 1) τῷ ᾿Εσὼμ * ἔφη. "Id'e-
μαίες ἐν 7870/6 εἰπών" pum τοίγιωυ φησὶ T Ἰσδομαίων, ὃ ὅποια δὴ xe hu πεποιῆ-
κασιν, οἱ ἱ oue p συμφορεῖς ἃ ἡ ἡμετέρας. eve uy τῆς ἑαυτῶν ἐποιήσαντο χᾳκίαξ"
ὥςε τοῖς ἐπεληλυϑόσιν ἡμῶν σιρεπικύειν 5 d T ἅπασαν Ca Ἀὐϑεῶν ἀναασάσήαν Tho
πόλιν» χοὴ μησὲ λοψανον ἀυτῆς τὴ καϊαλίποιεν ἐπι" (ἃ ἐπάγη" ϑυγούτηρ Βαβυλαΐνος ἡ 7
ταλαέπωρ e, exa ex Q- ὃς ἀνταποοώσᾳ σοι τὸ ἀνταπόσο ua. 78s ὃ ἀνταπέσδωκας i pv
dans t Ἃ τότε δὴ (ἃ ᾿Ιδεμαίοις ὑπὲρ τὶ γνώμης ὀκεῖ yn nud 3 T-npbelay ὃ ϑεός" Ozm-
γίχᾳ δὴ ἃ μδὺ βαξυλωνίων χαζᾳασασά «ωναςείαν. 7 BEMCOUINARE πόλιν ὠσωΐν & ἅμα
τω Té βασιλᾶ Q πᾶσι ἮΝ oix&ow ἀυτίωὼ epa ds τοῖς Πέρσαις *, ὥςε e παϑ εν Tap
ἀντων ἐκᾶνα ἅπερ οἰ LS qj Ἱερεσαλὴμ πεποιήχεσαν ir Ἰσεσηλίτας ἢ 4 χατοεχὅόσης
ἀπαλλάξας αἰχμαλωσίας εἰς δ οἰκείαν χώραν ἐπανανγάγῃ πάλιν.

' Ἐπειδὴ τήνω πολλαίκις 4e T eesormaly ὃ 0 ϑεὸς τὰ ko Gone udo Gbo- Ἰσρᾳηλί-
τας ἔφη κακὰ «e$ «epi p "mb ἀσσυθίων. «πὸ βαξυλωνίων 55 μετ᾽ Oxéyo, ὅτι τε
αἰχκώλωτος ὅπας ὃ Ἰσεαὴλ τῶτον ἀπαιχθήσεται δ δ Φόπον" TAM ὃ 5. ὡς «plo, 60 T
χαηρφὸν ὀκεί γῶν Tho oix e ay imd'áarm σιωμεργίαν, Ἰδεμαῖοι, καηθὸν ὄπυτήσλειον εἰληφέναι
νομίσαντες εἰς τὸ πανωλεϑοὶ πάντας SeroAéguy οδὺ’ en DI ἰσραηλιτικῆς ὦ Gowns συγ-
Tw ὅπερ Lo Sud πολεμιουτων προδήλως. ὃ ὃς τὸν τε Ἰακὼβ τῆς φρο (o rox loy

nanite exinanite a fundamentis urbem. Perspicuum est filios Edomi a Davide in-
telligi Idurmaeos, qui utraque appellatione utebantur, ut saepenumero ex divina

scriptura cognoscere licet; et quidem ex regnorum libris historicis. Quarta enim -

historia dicit ab Amesia caesum fuisse in acie Edomum; deinde missam ab eo le-
gationem ad Israhelis regem, ut ad proelium eum provocaret: hunc autem cum sto-
macho respondisse illi inter cetera: extulit te superbia cordis tui, propterea quod
clade adfeceris Idumaeam. Quos in superioribus dixit Edomi filios, nunc Idumaeos
dieit historia. Itaque David memento, ait, quanta Idumaei contra nos fecerint, qui
calamitatis nostrae tempore abusi sunt tamquam ansa ad suam expromendam ma-
litiam; quique hostibus nostris vires addiderunt, ut universam a fundamentis erue-

rent urbem, nihilque in ea reliquum esse paterentur. Addiditque: filia Babylonis.

misera! felix qui reddet tibi retributionem quam nobis retribuisti! significans fore
ut eodem terüpore- [dumaeis quoque ob huiusmodi ipsorum mentem poenas Deus
imponeret: nimirum quo tempore Deus Babyloniorum imperium eversurus erat,

regiamque horum urbem cum rege cunctisque incolis, Persarum potestati traditu- -

rus, ut ab his eo iure tractarentur, quod ipsi pridem contra Hierosolyma exer-
cuerant: expeditis interim captivitate Israhelitis atque in patriam restitutis.
Quandoquidem ergo Deus correptura Israhelitas mala prophetarum ore saepe
praedixerat, primo quidem ab Assyriüs imponenda, iterum a Babyloniis cum uni-
versus Israhel migrare patria iussus est; et quia valde, ut dixi, per id tempus Idu-
maei cum hostibus consenserunt, dum idoneam nacti occasionem se crederent per-
dendi funditus omnes quicumque de israhelitica stirpe essent (qua in re et Idumaei
sine dubio Deo adversabantur, qui lacobum maioris natu privilegio dignatus fuerat,

* IV. Reg. XIV.
19.

*Ps. CXXXVI.8.

p. 214.

* Sub Cyro.

p. 215.

112 | THEODORI MOPSUESTENI

ἠξίωσεν εὐλογίας. C πάντων T. ὀκεῖϑεν sto god pev roXAlo τινὰ sg) ὁξαέρετον πέποι-
ῥᾶρος dfe ere Aene q ὄχιμελοιαν" ἀϑυμεϊν τε ὅλὶ τότοις εἰκὸς LO τὰς ᾿Ισραηλίτας, εἰ Cx
τῷ 3 εὐλογίαν T). «πρρζοτοκίων Xf ϑείαν κορισο μόνε ψῆφον χα λόμϑροι, τοιαῦτα “πά-
ὁζοιεν οὐδῷ T Cx T φοροπαάτορίθ» οἰκεία ἡ εὐλογίας δποβληϑέντων «' Suas" ἀγωγχαίως
(Q) κακάθιον τοροφητίω ᾿Αβοδαν Ua τότῳ κεκίνηκεν ὃ ϑεὸς, ὡς ἂν JJ? πάσης ὠνσεῖ τῆς
“οοοβῥήσεως 3 καίᾳληψορδύΐω ᾿Ιδεμαίες μέυύσάεν τιμωρίαν" ὁπέωίχᾳ ἂν πὶ τὸ κρεῖ πίον
purae τὸ Ἰσραηλιτων dixigury ϑεὸς, ἐπαναγαιγῶν τε ἀνυτὰς ὁκ d! αἰχμαλωσίας
49) τῇ χώρᾳ πάλιν ᾿δποοιοὰς τῇ οἰκείᾳ. ὥςε (ἃ Ὁ “Ἱερεσειλὴμ ἀνοικοοομῆσει , 1; δ γαὸν
ἐν ἀυτὴ καϊᾳσκουάσαι- ἐν ᾧ δὴ augu. «ροσῆκεν ἀντὸς σωριέναι πάλιν, 3. χαϑήκεσειν
Ox 4Y vopuiis δγατάξζεως δποπληρᾶντας ἀυτόϑι τῷ ϑεφῖ ϑρησκείαν" γῦν τε. γὸ οὐ μικρὰν
à τότων μέώυσις 3. ψυχωγωγίαν παρείχετο τοὺς ἀσέκε μδύοις" xg) M? δ μδυυϑέντων

ἔκβασιν, fu κῶλλον ἐποίϑοντο τὸ γνώμῃ ϑεοῦ πάλαι τε ζαῦτα εἰρῆδϑδα!" χρὴ «eje tepor

p. 216.

ὕςερον ὠκβεξηκέναι. ἅπερ ἐῶ ἄμφω d «αἷδὲ ἀυτὸς κηδεμονίας ἔλεγχίΘ» T Sui" ὥςε ἐκ
ἄδηλον ἐξ ὅτι «ιρομηϑείᾳ 78 λαῖξ C ταὐτίω ἐποιᾶτο T μέώυσιν" οὗ δὴ πολλί᾽ ὑπὲρ αἵ
σωτηρίας. ὡς πολλάκις ἔφίω. ἐποιᾶτο δὲ δπχιμιέλειαν ὃ Quos.

ςς ὍὍρᾳσις ᾿Αβοδιοῦ. .. Οὐσὲν X? slo δωύαμιν δῥαλλάπᾷ τῶτο, τῷ λογίθ» κυρίε"
λόγον γείρ τε κυρία τἰω ἐνέργειαν ὄνομιοίζᾷ τῷ dud, xa. Là τῇ πνοῦ ματικῇ χάρατι τὰς
ποχαλύψεις οἱ «espiral 3 ἐσομϑύων édénorro: € ὅρασιν τὸ ἀντὸ d'i τῶτο xaAd Tl)
δποχαάίλυιν δὶ ϑείαν, su9* Lo ἐνεῆνετο ἀυτοῖς p ἀσβήλων «“έχεδδαι δ γναῖσιν" ἐπεισ ἢ
39 Q ϑεωρίας τινὰς ᾿δπορῥήτως δα d πνοῦ ματος ἐνεργείας ori αἱ ψυχῆς ἐδέχοντο τῆς
οἰκείας οἱ φορφφῆται κρὴ δὲ σδιοϊασκμωλίων vj) teopópey ὡς «xd τινίθ» λᾳλοιυῦτίθ» ὑπή-
xav, XD δὲ by[iropdpla àurois ἐνέργφαν "vao T πνόύματος T. dris δζῥ, τῶτο C ὅρασιν

cunctosque huius posteros peculiari magnaque cura complectebatür; et ipsos Isra-

. helitas magnopere moerere par erat, quia posteri eius qui divino decreto primoge-

niti tulerat benedictionem, haec patiebantur ab iis qui cum suo parente benedi-

ctione divina exciderant) ob haec, inquam, necessario Deus beatum prophetam ex-

citavit Abdiam, qui universo suo vaticinio eventuram Idumaeis poenam significaret ,
quum Deo aliquando visum foret res lsrahelitarum in pristinam prosperitatém vin-
dicare; a servitio scilicet expedire, suaeque patriae reddere , ut Hierosolyma instau-
rarent templumque reficerent: in quo maxime decebat iterum congregari eos, ut
ibi legitimis erga Deum religionibus operarentur. Et quidem nunc haud exiguo
moerentibus solatio erat horum eventuum: praedictio: tum vero post vaticiniorum
exitum multo magis credituri erant, haec olim Dei voluntate praedicta, et deinde
verba in rem collata fuisse. Quae res utraque comprobabat Dei erga eos providen-
tiam; certioresque eosdem faciebat, haec a Deo vaticinia fuisse edita gentis gratia,
de cuius incolumitate magnam, ut saepe dixi, curam gerebat.

** Visio Abdiae,. ,, Nihil huius vocabuli vis differt a dictione: sermo Domini.
Quippe sermonem scriptura appellat eam virtutem , per quam spiritali munere no-
tiüam rerum futurarum prophetae excipiebant. Visionem scilicet dicit pro divina

"revelatione , cuius ope illis contingebat, ut arcanorum scientiam consequerentur. .

Nam quia et theorias quasdam inenarrabiliter spiritali opera in animam excipiebant

prophetae, tum etiam doctrinam füturarum rerum tamquam ab aliquo loquente .au-
diebant, pro sancti Spiritus agente in iis virtute; idcirco et visionem dicit seri-
ptura et sermonem Domini ; immo etiam, ut mihi videtur, auditum: propterea quod

IN ABDIAM. 143
duro xg) λόγον κυρίε χαλᾶ᾽ καὶ àxolo ἢ ὡς εἰκὸς, ὅτε τῆς πναυ ατικῆς didueuaMas ,
ὥασερ ἀκοῇ τινὶ» σεχομδύων ? γναῖσιν: ὅϑεν (€ ὃ κᾳκάθλος Ἡσαΐας ὃ ποφοφήτης φησί: *
κύριε ἧς Aie σε τῇ ἀκοὴ TO S ἵνα εἴπῃ τῇ rod “ἢ δαιχθέντων ἡ μῶν. χρὴ ὧν idi-
σάχθημδυ ϑαῦϑεν" ἀκολεϑόίτα ἢ € ὃ κακάφιί(θ» Παῦλ(Θ» uiro τε ϑεϊκῶς Y quvlo
Unas * dex ἡ πὶςις GE ὠκοὴς, ἡ ἢ ἀκοὴ 9/2 par (O^. ui δεικνὺς ὅτι ἐκ ἄλλως
d'usaiiy ἢ τοιαύτίεν dixolio “ποροσγίνεᾶδαι τοὺς «οροφήταις, Oy ἢ dE τῆς τῷ die πνού-
κατ» ἐνεργείας" (ἃ ὃ μκαχάρι(. δὲ φησὶ Aavid- * xd) εἰς axog/QoALo τὸ οὖς με,
ἀνοίξω ἐν ψαλτηρίῳ τὸ φεοβληκο με" ἵνα εἴπῃ ὅτι ᾿ποϑεὶς T dxolo χοὶ dea O-
Sab3w T γναῖσιν, δζῳπορϑιμούσω τοῖς ἀνθρώποις Y. «οροσηκόντων ἢ ο)δασκαλίαν" κἀγ-
(αῦϑα τοίνυν ἐπειδὴ εἶπεν ὅρασις Ada, ὃ «vesopatn τίς «ἰοαπλησίως τοὺς λοιποὶς Lo
τῷ iE Ale δήλωσιν ἔχοντος & τινος lo τὰ λεηόμϑμα, ὅπως τὲ T τοιαῦτα Atydv duda uy
εἰληφότίΘ», ἄρχεται T dV προφητέας ῥηκάτων ἕτως.
« Τάσε λέγᾳ κύριος ὃ ϑεὸς τῇ Ἰδωμαίᾳ. .. AuAGY quA ὧν ἣ πορδοφητεῖα γίγνεται.
«- ᾿Αχοξὼ ἤκεσα «wp τῷ κυρία. .. Tay ἢ ἐσορϑύων. φησὶ. X) ἃ Ἰδεμαίαν ἀδήλων
μϑὺ ὄντων ἀνθροΐποις. JO rou ἢ boo up ἃ χρόνον. ὡὐδὰ T 9: σέσεγμαι T didu-
σκαλίων" eiu. τὶς ἀκοή; *« Καὶ αἰδιοχίωὼ εἰς τὰ ἔϑνη ὀξαπέςειλε. .. Teetoylo λέγ τὸ
κύκλῳ τί «bisher, οἷον τεῖχος ἢ τί τοιᾶτο" ὕτω Af)d TO, τίς ἀπάξᾷ jue εἰς πόλιν «ἧἷδιο-
γῆς *s ἵνα εἴπῃ εἰς πόλιν τετειχισμδύξω., τωτέσι αἰδιεχορϑμέν τῷ τεἰχφ κύκλῳ: quocl
ou φησὶν ἤκεσω T dxolov, ὅτι ὥασερ τινὰ «αἰδλοχί τὸ «»escwyue ὠξαπέςειλε τὸ οἷ-
xéoy εἰς τὸ ἔθνη ὃ ϑεὸς. ἅπαντας ἀυτὸς ἐν κύκλῳ XD) ^ Ἰσδαμαίας συλλέγων. ** ᾿Αγά-
«ne Q ὀξαναςῶμδυ ἐπ᾽ durlo εἰς πόλεμον. ,, Κατὰ Σαποσιώπησιν τὸ λέγων votiva], ἵνα
ἢ καὶ «ἷδιοχἐὼ εἰς τὰ ἔϑνη ὠξαπές ειλεν. λέγων» ἀγάφητε (ἃ ὀξαναςῶμδυ. ἐπ᾽ url εἰς

spiritalis doctrinae notitiam , auditionis cuiusdam instar, recipiebant. Quare beatus
quoque Isaias propheta ait: Domine quis credidit auditui nostro? nempe notitiae
rerum nobis demonstratarum, et quas divinitus edocti sumus. Convenientissime
item beatus Paulus hanc divinitus protulit locutionem : fides ex auditu, auditus
autem per verbum Dei: significans, haud aliter accidere posse prophetis auditio-
nem huiusmodi, nisi a sancti virtute Spiritus. Tum etiam beatus David ait: incli-
nabo ad parabolam aurem meam , aperiam in psalterio propositionem meam: nempe
quam aure praebita divinitus hausero cognitionem , eam mox ad homines perferam,

* Is. LIII. t.

* Rom. X. 17.

* Ps. XLVIIL 5.

p. 317.

* Ps. ΟΥ̓͂ΣΙ. i1.

ut officiorum fiat disciplina. Igitur quod heic dicitur ** visio Abdiae ,, is est qui- -

dam (ut in ceteris prophetis usuvenit) titulus libri, qui nomen eius prae se fert
a quo ista dicuntur, simulque innuit quanam auctor virtute loquendi imbutus, ver-
borum propheticorum hoc initium faciat.

** Haec dicit dominus Deus Idumaeae. ,, Significantur ii, de quibus prophetia
fit. ** Auditionem audivi a Domino. ,, Adversos Idumaeae casus, arcanos adhuc ho-
minibus, sed tamen post diutinum tempus eventuros, a Deo edoctus sum. Iam quae
res audita? ** Et septum inter gentes misit. ,, Septum dicit quo aliquid circumclu-
ditur , murum puta , aut aliquid huiusmodi. Sic ait scriptura: quis deducet me in
urbem septi, id est in urbem munitam, seu muro circumdatam. Ergo hanc , ait,
audivi auditionem , a Deo scilicet missum praeceptum eius, septi instar, ad cunctas
orbiculatim gentes contra Idumaeam congregandas. ** Surgite et consistamus contra
eam belligerantes. ,, Sub reticentia intelligitur '** dicens ,,: nempe septum inter
gentes misit, dicens: surgite et consistamus contra eam belligerantes. Tamquam si

p. 218.

* Ps. II. I.

* Ps. CXIX. I.

p. 219.

144 THEQDORI MOPSEESTENI

πόλεμον" ὡσανεὶ T Oud (ao λέοντος τε» (ὃ κελόύοντος. (ὃ iacu er ἀντί 7u
*9yI συλλέφοντί.: G δὴ xg) σξατηγόν ἀυτοῖς μέλλοντί(» € ἐν τοῖς XP αἱ ᾿Ιδαμαίας πό-
λέμοις" οἷόν τί x9) ὃ Maso Aajld* τίς ἀπάξέ M&- εἰς πόλιν eto pics x9) τίς 6dy-
nod He ως ᾿ Ἰδουμαίας: οὐγὰ σὺ ὃ ϑτὸς ὃ ὠπωσα μᾶμθ- ἡ Wugss ἵνα εἴπῃ Ὅτι ὃ ϑτὸς
An εἰς οὖσ’ i A Ἰδεμαίας φρατηγήσᾳ πολέμοις" ἰδίω κα ὃ j 79m χρὴ «δα τῷ μκῶκα-
eio Aauid Sen τίς ἂν XD) ᾿δποσιώπησιν σημαίγεῦϑαι τὸ λέγων D λέροντες n deoa
οἷον 621 τὸ *, ἵνα i ἐφρ faa tom x λαοὶ dueniass oi βασιλαῖς d γῆς. c οἱ ἄρχον-
τες συνήχθησαν 7i τὸ ἀυτὸ Lo T κυρία Q xD igoU avg" ὀγαῤῥήζω μϑυ c&u- δεσμὸς
ἀντων. ὦ δποῤῥίψω μδυ ἀφ᾽ nu e ζυοὸν "PL 39 xàY(güSu XT δποσιώπησιν τὸ
λέροντες γοεῖται » εἰς ar ^ γνώμης pio JA. ἣς ὃ cogo uo WS εἰργάζοντο φεᾶ-
£r TOIÉTOY e Ὁ τὸ *, ee?6 κύριον ἐν Tcl. Sofa M& ὀκέκρᾳξὰ. ἐς εἰσήκεσε με"
κύρμε ῥῦστω T xoxo με Po χίλέων ἀδίκων καὶ. aro γλώσσης δολίας" XP ᾿δποσιώπησιν
29 A φησὶ τὸ λέγων. ἵνα d, φὩεὺς. κύριον ἐν τί. ϑλίβεϑαί ue ὀκέκεαξα λέγων,
κύρλε ῥῦσοιμ T κα pes ro γἠλέων ἀδίκων al p γλώσσης σδολίας" τὸ 99 εἰσηκεσέ
pes δὰ Méca 5 Ὁ) ἀνταπόδοσιν εἴρηται T παντός" ἅὅτως ὧν κἀνζαῦϑα λέγ᾽ ὅπ iui
ὃ ϑεὸς τὸ tom. (GP ep τινὶ φωνῇ τοῦ δχιτάγρίατι τῷ οἰκείῳ dieyeep ἀυτὸς εἰς 7 xL
q Ἰδεμαίας πόλεμιον᾽ εἶτα ὡς ἃ πόλεμον δηλῶσας.᾽ ἐπὰγά yos T Ἰσδομαίαν àvmv.

« "Ig ὀλιγοςὸν δέδωκα σε €» TOig ἐϑγεσιγ" ἡτιμωμδύ 0. & σὺ cQodpa. » Πολλά
ca φησὶ δὶ T πολεμίων $. eqaryl ἐργεισεί pO", εἰς ὀλίγοις ca αἰδαφήσω τὸ Ἐϑγ(Ό.-
ὥςε παντων ἐλάτίογας € €) ἃ ἐν ἀτιμίᾳ χαϑεςτίγαι πολλῇ" ὡς «σὺ πολλών τε “επολιοο-
κημᾶμον x9) peto; πἰδεβληϑέντα κακοῖς: εἶτα, τίς ἡ αἰτία; «« Ἢ ὑαρρηφανία d καρ-
dias σε ἐπῆρε σε χαϊασκδωδντα ἐν ἢ ὀπαῖς qp. πεέρεν. ὑψαίν. ὃ κατοικίαν du λέγων

Deus haec diceret iuberetque , et undique contra Idumaeam gentes colligeret, immo
belli gerendi ducem se fore reciperet. Veluti etiam beatus David: quis me trans-
feret in urbem septi? quis nie deducet usque in Idumaeam? nonne tu, Deus, qui
nos repulisti? Nempe ait, Deum sibi ducem. futurum bellorum. contra Idumaeam.
Hunc loquendi modum observare licet apud beatum eundem Davidem, cum per
reticentiam intelligitur , dicens vel dicentes , aut locutio eiusmodi. Veluti: quare fre-

muerunt gentes, et populi meditati sunt inania? adstiterunt reges terrae , et prin-

cipes convenerunt in unum adversus dominum et adversus Christum eius. Dirum-
pamus vincula eorum, et proiiciamus a nobis iugum ipsorum. Nam et heic per re- -
ticentiam vox dicentes intelligitur, ad consilii patefactionem, quo impium illud su-
sceperunt facinus. Simile et illud: ad Dominum cum tribularer clamavi, et exau-
divit me. Domine, libera animam meam a labiis iniquis et a lingua dolosa. Heic.
quoque sub reticentia innuitur ** dicens. ,, Nimirum, ad Dominum cum tribularer
clamavi, dicens; Domine, libera animam meam a labiis iniquis et a lingua dolosa.
Nam quod medium interponitur exaudivit me, id utrique membro responsionem

facit. Sie igitur hoc loco dicit, congregavisse Deum gentes, ceu voce quadam,

praecepto suo, easque ad bellum Idumaeae inferendum concitavisse. Deinde bello
veluti indicto, pergit loqui contra Idumaeam. :

* Ecce minimam dedi te in gentibus ; vehementer corütempta es. ,, Magna
tui, inquit, caede edita, ad modicam te gentem redigam , ita ut omnium minima
fias, multaque ignominia noteris; hostium numero oppressa, atque innumeris malis
obruta. Quaenam porro rei causa fuit? ** Superbia cordis tui te extulit incolentem

IN. ABDIAM. 145
ἐν τῇ καρδίᾳ dur, τίς με κατάξῴ or) τίω olds .. Emad i γὸ ὄρειον (QUUD χώραν οἱ
᾿Ιεβωμαῖοι, μᾶλλον τῶτο λέγ ὅτι ὦ μυέφως ἐπήρϑης T. δγάγοιαν, ἐν sad Une μδρ οἰκῶν
arg, πολλίω δέ σε καὶ atio ὡς a πεποιηκὼς Y οἴκησιν" Q dii sg) oio» οὐκ
ἄν ποτε ἔσεῦδαι T σδδωνά μϑμόν σε d! φὩροσέσης ὀκβαλεῖν εὐπραγίας" ὑπὲρ ὧν δὴ πείσῃ
τῶ εἰρημϑύα- ἵνα aln μάτίω οἰομϑυίθ. e) τι 9uac àvmeeaalions βελῆς. «« Ἐὰν ue-
τεωραδ)ὴς ὡς ἀετὸς. χοὴ ἐὼν dva μιέσον 3jU ἄςρων ϑῇ; νοσσιάν σου. ὀκεῖϑεν κατάξω σε
A&4 xvexQ-. ,, Ὥςε xà» ἀετῷ σικίω εἰς ὕψθ» ἀρϑῆς. ὃς πολὺ qj bog "opidi ada,
πέφυκε, καὶ ἐν μέσῳ δὴ ἄςρων dfe 7 ἱαῇβολίω K αἰδαφανείας σαυτὸν καίατόσῃς. Ex
ὠρκέσῴς «τοὺς T δ)ωύα μιν T io, ὅτ᾽ ἄν σε καᾳασᾷν ἐϑέλω.

«« Ej κλέη]αι εἰσῆλϑον «eos σὲ. εἰ ληφεὼ νυκτὸς. πᾶ ἂν ὠἀπεῤῥίφης; ἀκ ἂν ἔκλεψαν
τὼ ἱκανὰ ἀυτοῖς: χαὶ εἰ Ῥυγηταὶ εἰσῆλθον «τὸς σὲ. ἀκ ἂν ὑπελίποντο δχιφυλλίεϊα; πῶς
ὀξερόυνήϑη Ἡσαῦ. καὶ χατεληφϑη ὠυτεῖ τὰ κεκρυμμᾶμα: .5 Ei μδὺ οὖ κλέηζαι τινὲς οἱ
᾿λεληϑότως ἐν ?. γυξὶ λῃς σειν εἰωθότες εἰς T. οἰκείαν ἐποισῆλϑον τἀὼφ cho , βραχέα τινὰ
λαβόντες. τυχὸν ὠξῆλϑον ἄγ" σὺ 5 οὐκ ἂν a 7réppique τῆς οἰκίας. ἐπεισὴ αἱ οἰκήσεώς σε
᾿δποςερεῖν οἱ δὰ λῃςείας TL «ρϑουχόντω ἀφελόμδιωοι ὅκ lid utro: (ἃ ὄχι φύγξω ἢ τινὲς
εἰς ἀμπελαΐνα εἰσγμιλυϑύτες. πάντως ἄν τινα καρπὸν χατέλιπον ἐν τοῖς ἀμπέλοις" τὸ dé
24 γῦ σοι συμβησομδμον οὐ τοιῶτον got" ἐπελόύσονται γὸ πολέμιοι οἱ τοσᾶτον σε χαίᾷ-
κρατήσεσιν ; Gee ἅπαντα ὠϊξερουνήσαντες τὰ «οροσόντα σοι. μὴ ἢ τὴν κεκρυμ δύων ἀπκέ-
ράεον ἀφεῖναι τί «od. σοί" rte πάντα "Vo d ἐξεσιαν ἔσει T ἐκείνων. Q πάντα σδοκῦντα
ἀπελόύσονται λαβόντες" εἶτω εἰς ἔλεγχον τῆς δπιτάσεως τῷ κακξ" « ἕως TI) ὁρέων σου
ἐξαπέςειλάν σε πάντες οἱ &vdbeg αὶ ῥγαϑήκης σε" ἀντεφησεῖν σοι, ἠσυνήϑησαν «ρὸς σέ...

rupium specus, in sublimi habitaculo stantem , animoque tuo volutantem , quis me
in terram detrahet? ,, Quandoquidem Idumaei montana in regione degebant, hoc
fere dicit: ingentes admodum, spiritus geris, quia scopulorum recessus occupas, ibi-
que spatiosam ac maximam , ut certe arbitraris, stationem tenes: et sane neminem
fore credis qui te praesenti prosperitate deiicere queat. Quamobrem quae dicta
sunt, patieris; ut sentias frustra temet aliquid esse putasse, inyita Dei voluntate.
** Etiamsi aquilae instar alta peta$, et si mediis in astris nidum statuas , illinc ego
te detraham, dicit Dominus. ,, Sublimis feraris licet, aquilae more quae montes
supervolare procul solet; in mediis quamvis sideribus gloriae tuae magnitudo te
collocet, viribus meis minime obsistes, statim ac te deturbare voluero.

** 81 fures ad te venissent nocturnive latrones, ubinam proiecta fuisses? nonne
.furàti essent sufficientia sibi? Et si vindemiatores ad te ingressi fuissent, nonne
tibi racemum reliquissent? Quomodo lustratus est Esau, deprehensaque sunt oc-
culta eius! ,, Si fures aliqui, clam noctu furari soliti in domum tuam inrupissent ,
paucis direptis fortasse discessissent; tu tamen haudquaquam aedibus pulsus fuis-
ses; tuis enim te laribus ii qui furto tumultuario aliquid diripiunt spoliare non
possent. Item siqui vindemiae causa vineam introissent , nihilominus partem aliquam
fructus in vite reliquissent. Verumtamen rei nunc tibi eventurae alia ratio est; su-
pervenient enim hostes, qui tantopere tui potientur, ut omnia tua scrutati, nihil
tibi, recoriditum licet, incolume esse sinant. Adeo cuncta in eorum potestatem de-
venient, qui quidquid libitum fuerit depopulati, tum. demum abscedent. Deinde
ob mali gravitatem declarandam ait: ** usque ad terminos tuos dimiserunt te viri
omnes foederis tui; obsisterunt tibi; vires suas contra te intenderunt. ,, Qui iure

19

p. 230.

. nat

vy, XI.

146 THEODORI MOPSUESTENI

αἱ 59 C oi τϑεότερον vüSibinr φιλίας τὰ κὶ συμμῶ ίας terms ees σὰ, Sean pol
ca P συμφορᾷ; τὸ MES», & ἅτω αἱ | Gyr av ἔσονται μοίρας. ὥςε σε cub ὁκείνοις
πάντων ὀξωϑάσαι 7 ὅρων T σῶν. χάθατι T πολεμίων 621 T αἰχμαλωσίαν ὠϑομῦταρ"
οἵ € ἀντιςήσονται 901 1 d'uuttcovra, τοῖς πολεμίοις συμφράτίοντες τοὶς σοῖς" Ὁ τὸ ἀυτὸ
πάλιν ἕτεῤφς λέγων" Ms “ἄνωνε; εἰρξωικοί ca oi cuve ioyreg qo ἔϑηκαν ἔνεοῖρα τἰσοχάτω
σε οὐκ 6n συώϑεσις ὧν cur. 3; Ol φιλίαν ἀασαξόμδροι «οὺς σὲ xd) ἁλαΐν σοι κοινω-
γᾶντες, ἄυτοί σοι λόγοις pario εἰς ἀπώλειαν ἄγοντες, ἐπειδὴ JY eP6aAAsCUy d ὥγνοιων
οὐ ὃ dfexete οὗ’ ὄντως φίλοις neue vo ἐχθροῦ.

«€ "Ey Cad vy τῇ ἡμέρᾳ. λέγ «etos δπολαὶ σοφὰς en ΩΝ Ἰδωμαίαρ, é στωύεσιν c£

Sept Ἡσεῦ" ὦ ἡΤοηϑήσονται οἱ κατα σὰ Ox Θαεμ(ῶν» ὅπως. ὀξαρϑῇ ἄγϑρῳπιθ» ξ΄

Gets Heus, qe ὃ T equyl καὶ T ἀσέβειαν T εἰς (ὃ ἀσελφόν ca Ἰακώβ' καὶ καλύψᾳ
σε algun, καὶ cEap9nen εἰς ὩΣ aida. .. ᾿Απολθιοῦται 4" πάντες οἱ ἐν ὑμῶν ae. τῶ
πολεμικῷ σοφοί τε ἃ δωυατοὶ τινὲς ὠυχοιοῦτες ἐ ἢ)" ol τε μιέγω φεοφνουυῦτες 67r ὃ μῴχαις
ἐν Gauge s n Map e vj) πόλεων €) doxd qj ὑ μιετέροον" γιυκηϑέντες τοῦ φόβῳ v ἐπε-
ληλυϑότων κακῶν εἰς Tono καϊαεήσονται Q Φαλίαν' Tort A ἀνθρώπων ὠπώλεια
Jjoneera, vp o ὑμετέρων» ὑπὸρ ὁ ὧν ἀυτοὶ Gio" ἀσελφὺς οὖσ’ ἰδίως ἐκ "T Ἰακὼβ χᾳτάλον-
τᾶς τὸ γ3ύος, ὃ ὃς ἀδελφὸς Lo 7 ὑμετέρα 4269598 ; cp Vo ois Cx dediounorre 4 σφαγαῖς"
ὑπὲρ δὴ τότων αἱ guo τε «e βληϑήσῃ. (ὃ παντελὴ T ἀπώλειαν ιἰπορϑρεῖς. «AQ ἧς
ἡμέρας ὠντέςης ἐξ ἐναντίως ἐν ἡμέρᾳ αἱ ἰχαιαλωτάθόντων θηογγναΐν Juba μιν. TH χαὶ
Θμόξιοι εἰσῆλθον εἰς πύλας awrd, 62 ἹἹερεσειλὴμ, ἔβαλον nAffegtes καὶ cv ἧς" ὡς εἷς cE
αὑτῶν! .. Tdv di bro jdn σοι κακῶν ὧξ Cx a oU σέσεξαι 3 T "Noa , Fors Te
TOLL TOL x? ay adxAcdy τετόλμηκᾶς vu οἰκείων" ὅτε μὰν du gioi ἀυτὸς ci x gm

amicitiae mutuique praesidii tecum antea "— erant, statim ac calamitatis tuae
gravitatem senserint, ad hostium partes transibunt; cumque his conspirantes fini-
bus tuis te propellent, dum hostibus gratificantur, atque in captivitatem extrudent.
Hi totis viribus adversabuntur , atque hostibus suppetias ferent. Id ipsum alibi de-
nuo dicit: ** homines tui pacifici, qui tecum eepulis- accumbebant , insidias tibi col-
locaverunt. Nulla est prudentia eius. ,, Qui tecurá amicitia iuncti , communi mensa
utebantur, machinationes tibi struxerunt quae in perniciem ducerent: quia pro
tua summa stultitia ne germanos quidem amicos ab inimicis discernere nosti.

** [lla die, inquit.Dominus, pessum dabo sapientes in Idumaea, intelléctum in

monte Esau; cadent bellatores tui e Thaeman, ita ut exterminetur homo ex monte
Esau , propter caedem atque nequitiam quam in lacob fratrem tuum exseruisti: igno-
minia oppleberis, atque in aeternum deléberis. ,, Leto occumbent quicumque apud
vos rei bellicae periti feruntur vel fortitudinem iactant: quique proeliis in 'Thae-
man pugnatis gloriantur, quae maxima videtur urbium vestrarum ; hi metu instan-
tium. malorum fracti , animos ultro despondebunt. "Tanta fiet civium vestrorum cla-
des! propterea quod ipsi fratres vestros, ex lacob progenitos , qui vestri progeni-
toris germanus fuit , immeritis cladibus adfecistis. Idcirco , inquam , probro suffun-
demini, supremumque exitium adibitis: ** Ex quo die adversarius constitisti: quo
die alienigenae in captivitatem redigebant potentiam eius; extraneique ingredieban-
tur portas eius, superque Hierosolyma sortes mittebant; tu quoque eras tamquam
unus ex illis. ,, Eventurorum tibi malorum eo tempore causam tibi conciliasti, ex
quo adversus fratres tuos talia facere ausus es: cum extranei servitio eos mancipa-

Ld

ΕΝ ABDIAM, 141

ἐλάμβανον. σὺ ἢ ἀντέςης ἐξ ἐναντίας" ἵνα εἴπῃ.» ἐν τῇ T. ἐχθροῦν ἔταξας σαυτὸν uepidi: C
Ομουβυεῖς Ad ἀυτων εἴς τε τὰς λοιπὰς πόλαις εἰσήεστιν, C Ὡρὸς 1. λοιπαῖς, x; ? Ἴερεσει-
An ἃ δὴ (ἃ κλήρῳ τὼ ἐνόντα dieva uero πάντοι" σὺ ἢ ἐκοινώνεις τοῖς τοιαῦτα τολμαΐσιν.
« Καὶ μὴ Vnde ἡμέραν dd yg σε ἐν ἥμερᾳ θισξίων" C μὴ ὄψιχαιρε δὶ τὰς υἱὸς
"IUdh ἐν ἡμιέρᾳ ἀπωλείας ἀντών" C μὴ μιεγωλορημονηῆσῃς ἐν ἥμεέρῳ θλίψεως ὠσταῖν" μηδὲ
εἰσέλϑης εἰς πύλας Agalv ἐν ἡμεέρῳᾳ πόνων ἀυτών" κὶ μὴ Eod uo € σὺ oi ὃ συωαγωγδὼ
duri ἐν ἡμέρᾳ ὀλέθρε ἀυτωίν, μὴ ἢ σωνεπιθῇὴ Gori 3. δύνα μεν aurtly ἐν ἡμέρᾳ ἀπωλείας
ὠστων" μὴ ἢ Songs 52i τὰς σιεκβολὰς ἐυτων ἐξολοθρεῦσει, τὰς ἀνασωζομδύες ἐξ ὠτών,
μὴ ἢ συγκλάσῃς τὸς φαζγοντας εἰυτωῖν ἐν ἡμέρῳ θλίψεως. .. To Ado G2nd'us ἀντὶ ^ ἵνα
μὴ ἐφηϑῆῇς λέγ4. ἵνα μὴ ταῦτοω φησὶ ποιῇς" ὠκολέϑως γὸ τοῖς ἀνωτεέροις εἰπεῖν βέλεται,
ὅτι ὑπὲρ τάτων dwods d'ianv, € δὶ μηνυορδϑην "rro does τιμωρίαν" ἐπειδὴ ἐπέχαιρες ὃ
ἀσελφᾷ συμφοραῖς" xar ὃν ὠκεῖνοι xejeov T ὡωσὸ τὴν θμοξίων ὑπέμᾶυον ἀπώλααν: Q ἐν
ἀνάγκαις E» iE«(a ζομϑύων ἐφϑέγίε ῥήματα οἷα εἰκὸς 7i τῇ ντωῖν do dos ἀπωλείᾳ"
τὸ γὺ μιεγωλορη κονήσῃς τᾶτο λέγφ᾽ (ἢ ἐν ἀνάγκαις ὄντων ὀκείνων εἰσήεις καὶ duoc εἰς 3
πόλιν MP T λοιτῶν, τὰ ἐνοϊεχόμϑρα xoxo. famam ἀυτές" av. εἴ τινες ἢ ἀυταῖν δζαφυγεῖν
πῶς ἠοϊύγαντο, δ᾽ σωτηρίαν τάτῳ πορίζεῶις Ὡροσοοκῶντες. € vu (ou. Sao Mar ἐασέοσαζες,
συλλαμβανομϑυός τε τὰς φεύγοντας ἐξ ἀστῶν (ἃ axogdid us τιμωρίᾳ" τῶτο γὸ Aty4 τὸ μὴ
Lans is V τὰς σδεκβολὰς ἀντών ἐξολοθρεῦσει τὸς ἀνασωζορᾶῤες ἐξ avv, μὴ ἢ συγκλέ-
σης τὸς φεύροντας ὠστῶν ἐν ἡμέρᾳ "War ie ὅλων βελορᾶμος εἰπεῖν ὅτι ὑπὲρ ὧν ἥϑης
Cmn τῇ Ὁ Ἰσραηλιτν ἀπωλείᾳ dd'odly ὄντων σῶν. € δὴ (ὃ τοῖς πολεμίοις συυέωρᾳ ξες
χατ᾽ ἀντών, (ἃ voe δὶ τοῖς ὠυτών χακοῖς, δζφφόεοις τε ἀυτὰς (ὃ duros κτλ δ᾽ οἰκείαν ούνα μεν
«ἰξιβεξληκας τοῖς κακοῖς.» ὑπὲρ τέτων δὴ T μεέλλεσαν "Coupes τιμωρίαν" ὅϑεν ἐπάγ.

bant, tu ex adverso constiteras, id est te in hostium partes conieceras. Utique alie-
nigenae cunctas urbes, atque in his Hierosolyma , occupaverunt ; manubiasque SOr-
tibus diviserunt; tu vero talia audentium particeps eras.

** Neque despicias fratris tui diem, in die alienigenarum ; neque laeteris super
Iudae filiis in die ferali eorum; neque superbe loquaris in die calamitatis eorum;
neque ingrediaris portas populorum in die cladis eorum ; neque despicias congre-
gationem eorum in die quo interibunt; neque inveharis in potentiam eorum in die
quo peribunt; neque steteris in exitibus eorum , ut evadentes perdas; neque fugam
eorum impedias in die calamitoso eorum. ,, Verbum despicias pro ne delecteris usur-
pat, idest cave talia facias; Superioribus enim consonans dictis, significat fore ut
poenas pro his maleficiis des, praedictamque animadversionem perferas: quia lae-
tatus es fratrum tuorum adversis casibus, quo tempore hi ab hostibus vastabantur:
dumque angustiis vexarentur, verba effutiebas, quae solent 11 qui alieno exitio gau-
dent. Hoc enim significat superbe loqui. Atque in eorum pressuris tu urbem cum
hostibus ingrediebaris, ut fratrum cladem augeres. Quod si qui forte viam fugae
nanciscerentur, in qua unice spem salutis collocabant, hos tu quoque perdere sata-
gebas; capiens nimirum profugos, ac punientibus tradens. Hoc enim significat, ne-
que steteris in exitibus eorum, ut evadentes perdas, neque fugam eorum impedias
in die calamitatis eorum. Atque horum dictorum generalis sententia haec est: quia
fratrum tuorum Israhelitarum exitio laetatus es; quia suppetias hostibus contra il-
los tulisti; malisque eorumdem gavisus es; atque eos pro facultate tua detriments
adfecisti ; idcirco paratum tibi lues supplicium. Quare addit.

p. 224.

V. 05.

p. 225.
!* Pg. LXXIV. 9.

v. 18.

448 THEODOR! - MOPSUESTENI

* Διότι ἐγζὺς ἡμμέρᾳ κυρία ὅπ πάντα τὼ ἔθνη" ὃν omo ἐποίησας» Tte teu σοι" T
dv(amidoue σε ἀγα ποδοϑήσεταί σοι εἰς “κεφαλλύ di; "Hid DE ὃ 104€96 καϑ' ὃ ὃν ἅπαν-
τας Lp τιμωρήσεται, οὖσ’ δτιεβήποτε TW EA ότας eis ἀυτὲς, MAIS dé πάντων βαρᾶαν
eal σοὶ τἀὺ τμώξίαν- ἀνάλογόν σοι! To συμφορὰν ἐπάγων οἷς πεποίηκας κατ᾽ εἰυτών.
ςς Διότι ὃν omo t M: 7H τὸ ὅρος. ἂν τὸ. ἅγιον. πίόνται TITO TU ἔθνη οἶνον" “πίονται e
ἀναβσονται ie) t ἔσονται χαϑὼς οὐχ ὑπάρχοντες. »; Αὐτός τε δ ὺ ὑπὸρ ὧν εἰς τὸ $9 τὸ
ἐμὸν G5o- οἰκοικῦτας ἐν τοιαῦτα τετολμηκᾶρ. σέσεξαι 5 T τιμωρίαν" οἱ κοινωνήσαντες
Té σοὶ αὶ γνώμης ταύτης ἃ τ «eg ceto, ὡς εἰκὸς κοιγωγήσεσι ^ τιμωρίας, παντελεῖ λη-
φϑέντες ἀπωλείᾳ ὡς μηδὲν ὠπεοιρέγαι T xgOunaL £x Ὄντων" τὸ μδὺ 29 nec € πῖον-
ται» Tl) ᾿πιμώρλαν δηλοῖ 3 T ἀυτοὶς τε Era fase lun xj τοῖς λοιποῖς" ὡς τὸ * ποτήριον ἐν
"dei κυρίε!» οἴνα ἀκρῴτε. πλῆρες κερῴᾷσμρὶτίθ): ( ἔκλινεν ex τέτα εἰς τῶτο" πλίω ὃ e
pias ἀμτεῖ ὁ ex ὀξεκενώϑη" πίονται. πάντες οἱ ὦ δοτωλοὶ ^ yii τὸ 5 $23 τὸ $9 Q- μου τὸ
ἅγιον. ἵγα ei» ὑπὲρ, ὧν εἰς τὸ ὅρος τὸ ἐμῶν εἴς τε cbe οἰκονῶτας ἐν dur τοιαῦτα τε-
τολμήχατε- E T miae tav: οἱ XolyYWowyTeG τέ σοι ^ γνώμης ταύτης e7 T Ce&-
be, ὡς εἰκὸς κοινωγήσεισι T τιμωρίας. παντελδϊ ληφϑέντες ἀπωλάᾳ. ahi Ἐν 5 ἡ τοῦ Opd
Σιὼν teu Ó σωτηρία. ἀξ v ἅγιον». 1) κατακληρονομήσεσιν ὃ diu Ἰακὼβ iy e
φρνομήσοντας ἀυτές. .5 Περὶ μδὺ oU ὑμᾶς τε xU) οδὺ’ κεκοινωνηκότας ὕμὰν V γνώμης,
ταῦτα 9 junceraj «ὐθασωϑήσον!} Ὁ 5€ miens ἀνάγκης ἴξω οπνήσονται ἐν τῷῦ Op τῷ Σιὼν
«ρεότερον. πολεμηϑέντερ" ὥςε Ὄντως ἀντὸ δία «V τότων βουϑείας ἅλιον. qaylzag" ἐπεὶ C
TRI T US cto- πρότερον a κεκρατηκότως "aoo derss Seu οἱ "vrosovor τ Ἰακὼβ. ἃς
ἐπολεμεῖτε eoo ὑμᾶς My DOE λοιπῶν.

“ὡς Καὶ sop ὃ οἶκ(θ» Ἰακὼβ πῦρ. xz] ὃ oiuO» ᾿Ιωσὴφ φλόξ » ὃ ὃ κθ. Ἡσωῦ εἰς

* Quia prope est dies Dómini super ommes gentes. Quae aliis fecisti, eadem
tibi fient: retributio tua retribuetur in caput tuum. ,, Adest enim tempus quo Deus
puniet omnes qui aliquando Israhelitis male fecerunt. Et quidem tibi prae ceteris
gravem imponet poenam , paremque maleficiis quae in fratres tuos commisisti. ** Quia
quemadmodum bibisti: super montem sanctum meum, sic bibent omnes populi vi-
num: bibent et ascendent; eruntque sicut non existentes, ,, Nam et ipse propterea
quod contra montem meüm incolasque eius invectus es, supplicio non carebis. Qui
sententiae tuae factorumque participes fuerint, iidem poenae quoque socii erunt,
internecivo traditi exitio , ita ut ab iis non differant qui nulli sunt. Nam verba bi-
bisti et bibent, animadversionem significant in Idumaeam aliosque hostes expromen-
dam. Veluti, calix in manu Domini plenus misto. Et inclinavit ex hoc in hoc; ve-
rumtamen faex eius non est exinanita: bibent omnes peccatores terrae. Memorat
autem montem sanctum suum, significans fore ut própte? crimina adversus eum
montem incolasque eius patrata, poenae obnoxii fiant Idumaei: et qui cum éorum
consiliis rebusque gestis conspiraverunt, iidem ad supplicii societatem vocentur, ca-
pitalique vindicta puniantur. * [n Sion autem monte salus erit et sanctitas, et pos-
sidebit lacob. qui se possederant. ,, Vobis itaque socisque consiliorum vestrorum
haec accident. Incolumes autem erunt , atque omni adversitate. carebunt in monte
Sion qui antea bellis appetebantur: atque ita mons ille propter horum securitatem
sanctus videbitur: immo vero cunctis dominabuntur, qui se antea devicerant , lacob
posteri; quibus nimirum vos nuper vestrique socii molesti armis fuistis.

** Et erit domus lacob ignis, et domus Ioseph flamma; et domus Esau stipula:

IN ABDIAM. | 119

χαλάμίω" é ὀκχαυϑήσονται εἰς du T$ y x2) καᾳφάονται ἀυτές. »5 Οὕτω 59 κρᾳτήσασιν p. 336.
ἁπάντων οἱ Ἰσρᾳηλίἷ T ᾿Ιδαμαίων. ὥςε d'ixlo πυρὸς καλάμίω ἀναλίσκοντος ἅπαντας.
3 Y E] / , ^ , JU 3 » , 4 € ^
ἀυτὰς ἀφανίσω TO κράτῳ τὸ πολέμου. “«“ Καὶ οὔκ tco 71/9060 TU οἴκῳ Hou? ; ὅτι
πύρα. ἐλάλησεν. 5» Ἐπεισὴ züp ἔφη (A) Ἰσραὴλ Ἐσεάγαι τοῦ Ἡσαῦ ὡσεὶ πάντας ἂν
ἀυτὼς ἀναλίσκειν μέλλοντα τῷ πολέμῳ. δέῃ τῶτο οὐκ tg πυρφόρ(θ)»» φησὶ τῳῦ οἴκῳ
'Heu): ἀντὶ τῷ ἀϑεὶς gu ἐν ἀυτοὶς ὃς δα ϑῖναι" τί σδωυήσεται οδὺ’ ᾿Ισραηλίτας καπόν"
ἀλλὰ wdcovraj Jp “παρ᾽ ὠνστών οὐ τὰ τυχόντα" ἀμιυωύαι ἢ ἑαυτοῖς, ἢ ποιῆσαι τί «πρὸς
βλάξίω ἐκάνων. οὐ δωυήσονται καϑαάπαξ ἐσέν" ἃ δὴ πάντα “βυήσεται πάντως, ἐπειδὴ
3 € , 3 2 b ΕῚ ,
ϑεός Go ὃ ᾿δ)ὺποφηνά pO» S juéray (ἃ ἐπειδήπερ ἐν τοῖς ἀνωτέφοις ἔφη ὅτι χαΐακληρο-
ε ' - 8 , Ἁ , - L]
γομήσεσιν ὃ oix 9» Ἰακὼβ GGo- Xa eutAmeovopnooyrac ἀυτὲς, πλατύτερον duro βελόμεε-
3 ^ c 3 ' E] j ' , ,
γος εἰπεῖν. A&j4 ὅτι oi 410p ἐν Ναγὲβ Ἰσραηλίται κα ϊᾳκληφονομήσεσι GÉU- «ροσήκοντας ν. ιν.
ς ^ € "ἃ ^M p.» “ M ^ $2 ,
τόποις τῷ Ἡσαῦ" oi ἐν Σιφηλᾷ ἢ οδὺ- qp) θκοφύλων" xopuouDra, ἢ x, T οἰκίαν χώραν
ὡς εἰκός" οἱ JA "T Ἐφραδμ τὸ « Σα μϑρειας ediov: ὃ Γαλαασέτιν 5 ὁ Βενια μάν" σὲ τε
/ 3 A 1 » ^ 3 Ἁ v s d , c -“" , ,
μεζρικίας ὠυτων «ὃ δὶ τὰ οἰκεῖα, ἀρχὴ Op rois »ῇνήσεται ἡ Σαρεφϑῶν χώρᾳ" τέλ(»
Ar. , 7 δι 3 " "v , e , T! E] , , ,
^ ἡ Ἐφραϑα" βέλεται 5 εἰπᾶν ὅτι πάντας T. Χαναναίων δδὺ ἐν μέσῳ χῳϑέζξεσι τόποις» v.c.
[7 3; ; $4 Uv Ei Ν A E A , € € L4 ε ,
ὥς περ ὅν (ἃ φεότερον εἶχον" Em ἢ x) τὰς C» Ναγέβ πόλεις ἑαυτων Nusodzovra] ame pcm.
σας ἅπαντες σωυτόμως εἰπεῖν οἱ τοῦ Σιὼν Op] «ροσήκοντες. € 3 ἀυτόϑι TU ϑεφῖ τϑϑοσ-
ἥκεσαν ϑρησκείαν ὀκτίῶντες" ἀυτοί τε πάσης τόζξονται σωτηρίας" Q echo τινὰ τοῖς 7
Ἡσαῦ ὃ τιμωρίαν ἐπάξεσιν, ἀνθ᾽ ὧν πεπόνθασιν παρ᾽ ἀστών: οἷς ἐπήγαγῆυ ἅπασιν ἐν v.c.
εἰυτοί συμπεράνας 3 «οξοφητείεν. « Καὶ ἕξοι! quf κυρίῳ ἡ βασιλεία. 5.5 Ἵνα εἴπη. ὅτι διὰ
παντων ὧν τε εὖ io uow leegnAl)) κ) ὧν ὑπομᾶρεσι. σδέἔκας didbvreg οἱ ὠὐἰδανενομη-
ΕἼ E 3 * ἂν 1 5 Ἁ € ' [3i , Α e^. c T7
κότες εἰς ἀυτὰς. Qaydra, βασιλοαί)ς ἀληϑὴς ὃ ϑεὸς. ὃ κύρα(θ)» τε C ποιητὴς T ἁπαντων.
κατ᾽ cEuciap ἃ βόλεται αἷδίί τε οἶδ’ οἰκείες C ael CiU ἀλλόφίες e) σδοκξντας ποιαῖν.

et TRPEMPSQNR, in eis, vorabuntque eos. ,, Sic, inquit, Idumaeos omnes supera-
bunt Tsrahelitae , ut instar ignis stipulam absumentis , eosdem belli vi deleturi sint.
** Et non erit flammiger in Esau domo, quia Dominus locutus est. ,, Quoniam ignem
dixit [srahelem Esau fore, veluti si omnes eius opes bello esset consumpturus , id-
circo nón erit, inquit, flammiger in. Esau domo: id est nemini Idumaeo licebit male
facere Israhelitis; sed illi quidem ab his quaelibet perpetientur, quin tamen iniurias
' uleisci queant, vel quicquam ad illorum perniciem moliri. Haec adamussim omnia
fient; Dei enim oraculo futura esse dicuntur. Et quoniam in superioribus dixit , fore
ut domus lacob eos possideat, qui se possederant; explicatius iam id dicere volens
ait, Israhelitas Nagebi incolas hereditatis iure capturos proximos Esau locos; Si-
phelae item. cives Israhelitas, regionem alienigenarum occupaturos: praeter quam
quod patriam quoque regionem, uti par est, obtinebunt; nempe Ephraimitae Sama- :
riae planitiem, Beniamitae Galaaditidem. Iamvero postliminii eorum initium regio
Sareptae erit, finis Ephratha. Nempe ait possessuros eos intermediam omnem Chana-
naeorum regionem. Cunctas item finitimas Nagebi urbes recuperabunt omnes hi, ut
summatim dicam, qui Sion monti sunt proximi, ibique legitimam persolvunt Deo
religionem. Atque hi summam salutem adepti, maximas ab, Esau posteris iniuriarum
veterum reposcent poenas. Quibus omnibus addit prophetiae clausulam: ** et erit
Domino regnum. ,, Videlicet tum Israhelitarum prosperitate, tum impiorum hostium
supplicio, Deus vere rex comprobabitur , dominusque et creator omnium , qui seu
suorum, seu etiam illorum , qui videntur alieni, pro suae voluntatis arbitrio , vitam
fortunasque temperat.

p. 229.

.150 THEODORI MOPSUESTENI

EPMHNEIA IONA TOY TIPOPHTOY.

E x9) ὃ ἀυτὸς d τε παλαιᾶς αὶ γέας δῥῳϑήκης ὑπάρχων ϑεὸς ὃ σεασότης C ποιητὴς
qj) ἁπάντων. «ρὸς ἕνα σκοπὸν ὁρῶν, τά τε κατ᾽ ὠκείνίν φκονόμησε C τὰ κατ᾽ urle-
πάλαι μδϑὺ ἔχων βεξουλούμδμον παρ᾽ tav! τὸ ὃ μέλλεσαν ὀκφῆναι κατάςωσιν., ἥασερ
δὶ dpylo ἐν τῇ XD (Qy) δεασότων Χριςὸν ἀνέδειξεν οἰκονομίᾳ: ἀναγκαῖον ἢ νομίσας... ἐν
ταύτῃ δὴ τῇ παρέσῃ λέγω. «οφότερον ἡ κᾷς out a), εἶϑ᾽ ὕςερον εἰς ὀκείνξεν μεΐᾳς anas
δὰ 4! Cx νεκρῶν ἀγαςάσεως" ὡς ἂν Cx οὐἰοῳϑθέσεως μάλλον γνοίη μϑυ TIU τε σλειχθησο--

μϑμων τὸ μέγ.9.Ὁ» ἀγωϑῶν" εἴϑ᾽ ὡς ἂν τῶτο οῆϑηται δῆλον, C μὴ καινὸν τι γομάζοιτο,

ὕςερον βεξελεῦδδαι τε x, ddbxipegueva] αἰδὰ TM, df. πολλαῖν μδὺ id (ἃ ἑτέρων ἐνα-

“πέϑετο TOig ἀνϑρφίποις τῷ σεασύτε Xe1go0 δὶ παρεσίαν, ὥςε πάντας lad vise πόῤῥωϑεν

ἀπεκσέχραν αι ταὐτέω" ἀσενὸς ὃ ἧτίον ἔκ τε qj. X2 (Q) ᾿Αβραὰμ καὶ ἃ Avid! εἴρτγουφεο,
τῶτο, φΦοὺς ὃς ἐπαγζελίας ἐποιήσατο. ἃ AJ , ὅτι ἐνουλογηϑήσεται ἐν τῳ anéouorn aur
πάντα Tu vOv δ 5, ὅτι dion παρέξᾳ τοὺς ὦ ὠντ 4 βασιλείαν' ἅπερ o0 τω μδὺ
«δοκεῖν (&) λαὸν ἐμξΐώνε ἃ ἐφ᾽ ὅπερ ζαῦτα πληρᾶδϑαι ἤμελλεν" ἡ ὃ v φὡῳοωγμάτων ἀλή-

Saa Vi τὴν x? (Q3 σδεασότίων Χριςὸν οἰκονομηϑέντων &d'axvovo λαββᾶσοι τὸ “πέρας. ἐφ΄
d ω e

ὅπερ καὶ vo ἐνόυλογηϑέοθαι πὰ 9n. γέφονεν ἀληϑαΐς, (ἢ σιδνεκῆ ἢ καὶ dou Adorov e

τῷ artouo m * βασιλείαν" διὺ ^ τῶτο (€ ἡ EA (Q) λαὸν δχιμέλειω τῷ ϑεῶ πολλή τις
" $ ' , ts 3 "n 7 , '

9g&9over, tarad n aravres Um Φ ἐπαγίελίαες φυλατίόμϑυοι 7. eienudppaus , τί eordoxa-

D ; , » ^ , ἀν εϑὲ ἃ N , [4 » 5 ^ :
αϑυΐω παρουσίαν ἀνέμϑυον τῇ σεασότε Χριςοῦ' da, 38 ταύτης ἕνεκεν d αἰτίας πλεῖ στε

ὅσω ὄψι 4! παλιμᾶς δῥαϑήκης X τῶτον φκονόμησε ? Cómo, ὡς dy wg) τοῖς τότε μιεγί-
COMMENTARIUS IN IONAM PROPHETAM.

LL idemque veteris ac novi testamenti Deus, dominus et creator omnium, uno
scopo sibi proposito , illius pariter atque huius temporis curam gessit: olim quidem
habens firmum apud se propositum futurum rerum statum ad exitum perducendi;
cuius initium Christi domini incarnatione fecit: necessarium tamen iudicavit, prae-
sentem antea conditionem nos experiri, tum ad futuram transferri per resurrectio-
nem a mortuis: nempe ut ex comparatione magis nobis innotesceret promissorum
magnitudo bonorum. Deinde quo id consilium palam fieret, neque aliquid novi ex-
cogitatum postea decretumque videretur, aliis quoque permultis indiciis Christi do-

mini adventum hominibus portenderat, ita ut Iudaei omnes hunc iamdiu expecta-

rent. Neque id minus ex oraculis Abrahamo Davidique editis conficiebatur , qui-
bus promiserat; illii quidem, fore ut omnes gentes in semine eius benedicerentur ;
huie autem, fore ut posteris eius perpetuum regnum attribueretur. Quae itaque
secundum populi existimationem significabant illum, cuius causa hae res efficien-
dae erant, ea reapse in Christi demini incarnatione comperta sunt exitum ha-
bere: in. quo etiam gentibus vere contigit benedici, et perpetuum inconcussumque

generis regnum fieri. Propterea etiam Dei providentia circa populum multa fuit, .

quoniam omnes promissionum dictarum memores , exoptatum Christi domini prae-
stolabantur adventum, Atque haec causa fuit, cur plurima in vetere testamento
Deus secundum eiusmodi administraverit rationem: ita ut gesta illa tum eius tem-

IN IONAM. 151
«luo τὰ γινόμδϑυα παρέχοιτο T ὠφέλειαν. (ἃ μέώυσιν τινὰ T. Ὡραγ uormov ἔχῃ T. Ucteoy
«λοιχθησομϑρων" MP τῷ καὶ τὼ ὡαῇροχίὼ Tj δουτέρον «τοὺς τὼ “«Φρότερα πλείς ἐν τινὰ
φανήσεδδαι οὖσαν" εὑρέσκετό Te Y?) τῶτον (WW) QOmov uz O- "mc τὰ παλαιὰ δ ὕςερον,
ἔχοντα μδμ τινα μάμησιν «eos (αῦτα. MO) τῷ xU) χρείαν ἐν τοῖς οἰκείοις παρέχεῦϑαι χα)-
«οφὶς" δηλώμϑυα ἢ ὡξ ὠπωΐν TI) aeary μάτων ὁπόσον ἡλάτωνται ζαῦτα. :
Ἐξηήγαγε μδὺ oun 4 Αἰγύηχα T Ἰσραὴλ ὃ ϑυὸς (ἃ πάσης * πικρᾷς ὀκάνης ἀπήλ-
λαξε δελείας" ἐργασέ dp O- ἢ θάνατον ?. φεφζοτόκων πολιιὺ, 3/2 τῶτο τὰ T Ἰσραη-
λιτωῖν «αἰξεέσωσε παντελαΐς" ἅπερ ouD wg) σημείῳ dyexetye eso τὸ μησὲν «ὐἰοδᾳπλήσιον
τοῖς αἰγυηίοις παιϑεῖν" lo ἢ τῶτο ἡ ὅι T φλιαΐν τῷ αἵματί» ηείσις: (aUe ἢ πολλίὼ
μδὺ τοῖς ᾿Ισρᾳηλίταις γινομᾶυα τότε παρα χετο δὶ ὠφέλειαν τοῖς γε Q ἐν δπολαύσᾳ roiz-
τῶν χαϑιςα μδῥοις" «ορφεσημαένετο dé πῶς ὡς ἐν τύποις τὸ C ᾧ “εασοτίω Χριςὸν ἕτως
ἡμᾶς ἀφωερήσεῶς οὐ 4 AisuzT& «αλείας. διὰ d τε P ϑανάτε C αἵ ἁμδρτιας" ἅπερ ὅν
ἡμῶν παρέθζε τῇ χρίσᾳ T αἵματος T οἰκεία" τῶτο γὸ ὑπὲρ ἁπάντων ὀκχέας (ὃ ἃ ϑάνα-
τον ιὑποςὰς δ ὑπὲρ TAX s εἰργάσειτό τε T νεκρῶν T ἀνάςασιν. Q zapsorey ἅπασιν ἡ μῶν
τὸ πασης αἰ ἐν(αῦϑα d'eAdac ἀπαλλαγᾶσιν, ἀπεκοξχοῶς αἴ τε ἀϑανασίας ἃ di ἀφθαρ-
σίας € 4 ἀνα μϑοτησίας δὶ δ)πολαυσιν" JU ὧν οὐ γάῶ ἐπαγίελίας οἰκήσορμϑυ., ὡς ἐκεῖνοι,
dw ἐν τῇ T ἀρᾳναΐν ἐσόμεθα βασιλείᾳ" ὁπόσον ἢ τέτων «τὸς ἐκεῖνο τὸ δζάφορον. (ὃ ὅτι
ξκείνων μδὺ ἐπ᾽ ὀλίοον é9ouero τὸ x«pdbs , τότων ἢ μιεγέφων τε ὄντων C πολλαΐν dinveuns
ἡ ὠφέλεια τοῖς λαβᾶσιν Ὡροσέςεο ἐξ ὠντωῖν ἅπασι δῆλον κῳϑέφηκε T ποαγ μάτων" iro
( τὲς ἐηγαικότας T ᾿Ισραηλιτων τιμωρίαις ἐπέβαλεν ὅπηι di ἐρήμε" ὡς ἂν Ἐν τισι τύποις
“παισεύων ἡμνᾶς “εοορκέναι Y. ὡρδοτιαν., ὡς ἱκανγἀώ τε Suy τοῖς χείροσιν ἡμᾶς αἰδεβαλεῖν.

poris hominibus maximam praeberent utilitatem, tum etiam significationem habe-
rent gerendarum postea rerum: praeter quam quod excellentia simul quam plurima
novi prae vetere testamento apparitura erat. Compertum est igitur hoc modo, ve-

tera esse typum quemdam posteriorum , non sine aliqua eorumdem imitatione , et.

cum idoneo suis temporibus usu: sed tamen re ipsa demonstrantia , quantopere illa
praesentibus minora fuerint.

Deus igitur ex Aegypto Israhelem eduxit, omnique illa acerba servitute expe-
divit: editaque. ingenti primogenitorum caede, hinc rem israheliüicam integrae sa-
luti restituit: quos populos miraculo etiam discriminavit, dum Hebraeos nihil simile
Aegyptis pati voluit: id quod accidit ob cruoris in postibus aspersionem. Haec,
inquam, multum eius aetatis Israhelitis emolumentum exhibuerunt, quibus eius-
modi bono frui datum fuit. Id autem portendebat, typi scilicet instar, fore ut Chri-
stus dominus liberaret nos haud ex Aegypti servitio, sed mortis atque peccati: quod
quidem nobis Christus praestitit proprii sanguinis aspersione. Hoc enim ille pro
omnibus fuso, et nece pro nobis obita, mortuorum resurrectionem patravit : fecit-
que ut nos omni hac servitute soluti, immortalitatis et incorruptibilitatis et im-
peccantiae bonum reciperemus: quo impetrato , haud iam promissam terram, ut illi,
incoleremus, sed in regno versaremur caelorum. Iam quantum haec ab illis diffe-
runt! [srahelitae ad breve temporis spatium bona illa consequebantur; nos haec,
quae multa sunt et maxima, cum aeterna utilitate tenemus: id quod ex omni re-
rum ipsarum natura compertum est. Sic etiam peccantes in eremo Israhelitas poe-
nae subiecit Deus, ut his veluti exemplaribus peccatorum formidinem nobis incu-
teret, quorum causa in deteriorem solemus conditionem incidere.

. 230.

152. THEODORI MOPSUESTENI

* I. Cor. X. 11. Tro ἢ ὃ μκαχάφμος dioi TlatA(Q» λέγων * (aU. ἢ πάντα τύποι συνέβαινον &xet-
νοις" ἐγράφη ἢ φρὸς νεϑεσίαν ji, εἰς οὺς τὰ τέλη Tj) αἰώνων χατἀώτησεν. Οὕτω δὰ
τ γομινῆς δρωτάξεως, τὲ ϑυσίαις χρὴ vu. αἵματι v) ἀλόγων ζώων ἔταξεν ὠφελεῖδδαι
». 381. οὖσ’ nempe ly Ca οὐδῳϑέσεως ἡμῖν τὸ πις σειν μειζόνως φὩιοφσῇ, ὅτι μιεγίςτων ἀγω-
"Hebr. ΙΧ. ix. Oy ἐν Tul αἵματι τούξομεϑοι "T σεασότε Χρις" ὅϑεν ὃ μαζάφμλος Aty4 Παῦλ(θ»- * εἰ
γὸ τὸ αἵκῳ ταύρφν 15 pao (ἢ ασοσδὸς du κάλεως ῥαντίζεσα, οὖσ’ κεκοινωμᾶμες diat
we»; T 4 σαρκὸς χαϑτιροτητα» πῦύσῳ μἄλλον τὸ αἷμ τῷ XeAg 8, ὃς dfe πνόύματίθ»
αἰωνίου ἄμωμον ἑαυτὸν “ροσίώεγκε τῳ ϑεᾳῖ, καϑαριᾶ T. σωμείδησιν Tj Sor. γεκρῶν
ἔργων: Cx γὸ « 7 σεασότα Xe1c& δγαφορᾶς «ορὸς τὰ ἄλογα ζαία. ἀρκώντως ἡ κῶς ὅδι-
ςτώστοιτο. ὅτι πολλᾳὶ πλέον ἡ (ες τότοις Coegote πιςεύειν ἢ ἐπ᾿ Cool; ὅχίςευον οἱ TOT
xd) XD δὲ ἔρημον ἢ vj) ᾿Ισφαηλιταῖν dY ἀπείϑειαν V qj) ὄφεων δ)πολλυμϑύων πληγαῖς.
ὀκελοῦσεν ὃ Ouog τῷ μακαρίῳ Μωσῇ χωλκοωῦ ἀπεργώσοιδν αἱ ὄφιν. ὡς ἂν Cw ἀωτὸν
δποβλέποντες οἱ πλητίόμδυοι αἱ βλάξης v0. πληόντων ῥᾳεβίαν “σέ χοιντο ὃ λύσιν" διωῦα-.
μδύε. μδὺ τῷ ϑεοῦ κοὶ T πλητίεᾶδαι παντελαῖς ἔξω ποιῆσαι. ἢ ἑτέραν SouD τινα εὗρξϑαι
v πληγῆς ἰαξείαν" βαληϑέντίΘ» ἢ ἐν ἀπεικονίσ ματι vj. πληπόντων αἱ βλάξης δέ χοῦ αι
| ἀυτὲς T λύσιν" ἵνα μὴ aQodba, Suv ug Co dp εἰ τῷ ϑανάτῳ τῷ δεασότε Χριςοῦ λύων
». 38, (Ὁ) ϑένωτον ὃ ϑεὸς, ἀϑείνατον ἡ μῶν δζᾷ τῆς ὠναςάσεως παρέχοται τίω ζωΐώ" ὅϑεν wg) ὃ
"loh. HL 4. κύρα(θ)» φησί" * χαὶ xta Sos Μωσῆς ὕψωσε (y) ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ: οὕτως Ulis δᾶ T
jov 78 dvOesmu, ἵνα πᾶς ὃ πιςεύων ἐπ᾽ ἀυτὸν μὴ δ)ηπόληται, ἀλλ᾽ ἔχῃ Colo αἰώνιον:
d'axvüc ὅτι ὅν περ Ῥύπον τότε Tj) πληπίοόντων τὸ μάμημιῳᾳ τὼ "Pero τῆς πληγῆς ἰῶτο βλά-
ἔξω. Φ ἄυτον dY fom xg] vuO ὃ πάντας dv-Oesmow 67nvejo UO» θάνατος. 62 τὰ
diarór& Χραςοῦ γὼς, οὐκ dUTU μόνον. ἀλλὰ 59 xgj πᾶσιν ἀνϑοφποις τὸ ϑαγάτε

'παρέξῳ Ἐ λύσιν. AM x Pit τ ΓΕ id
Id quod beatus docet Paulus dum ait: haec omnia illis in imagine continge- ,
bant; scripta autem sunt ad eruditionem nostram, in quos termini saeculorum de-
venerunt. Atque ita legalibus institutis curavit, ut illi cum fructu victimis et bru-.
torum animantium sanguine uterentur: atque ut eo exemplo fides nostra robora-
retur, fore nimirum ut bona maxima per Christi domini sanguinem consequeremur.
Quare beatus ait Paulus: si enim sanguis taurorum et hircorum, et cinis vitulae
aspersus, qui eo utuntur sanctificat ad carnis emundationem; quanto magis san-
guis Christi, qui per aeternum spiritum Deo se obtulit immaculatum , conscien-
tiam nostram a mortuis operibus perpurgabit? Nam Deus per Christi domini a bru-
tis animantibus differentiam satis nos facit certiores , multo nos magis novis his
debere confidere , quam illi veteribus confidebant. Iam quum lsrahelitae in. eremo
propter suam incredulitatem colubrorum morsibus interirent, mandavit Deus beato
Moysi, ut aeneum conflaret colubrum ; quem qui vulnerati respicerent , damni sui
medicinam facilem recepturi erant. Atqui quum Deo liceret vel Israhelitas a mor-
sibus omnino defendere , vel aliam quamlibet suppeditare ictus medelam ; nihilomi-
nus eos voluit a mordentium imagine remedium referre: quo. minime miraremur ,
81 morte Christi domini Deus mortem destruens, immortalem nobis per corporum
resurrectionem compararet vitam. Quare et Dominus ait: sicuti Moyses exaltavit ser:
pentem in solitudine, ita exaltari oportet filium hominis, ut omnis qui credit in
illum non pereat, sed habeat vitam aeternam. Quibus verbis docet, sicut olim mor-
dentium imago damnum vulneris persanabat, sic nunc mortem, quae omnes homi-

IN. 1ONAM, : c. 2:453

Οὕτω 5€ T XD 3 μκαχάξλον γέλονεν Ἰωνᾶν T «oegQnrlo , ὃν ᾿Ισϑδαέων dzraOu-
quy C «»egoiedha, τὰς «veotnre ac ἀκ ἐϑελόντων, 57i τὰ ἔϑνη μετελϑ εἶν παρεσκεύασεν
ὁ ϑεός" εἶτα δὰ Quay τε ἡ μιεροῶν χαὶ νυκτῶν «ὐἰοφοδξως Von τῷ xm ἀυτὸν δρᾳσώσας.
ἤγαγέ τε εἰς T πόλιν T μυρίων πλήρη κακῶν" xg) παρεσκεύασε κηρύξαντα δὲ μετάνοιαν ,
σωτηρίας ἅπασι τοῖς ἀυτοϑι «ορόξενον οβυέάδαι" Ἵν᾿ Coe αὐοᾳϑέσεως μὴ ἀπιςοίηρϑῳ. εἰ 5)
ὃ δεασότης Χριςὸς δέ aj) ἴσων xo4oxiv ἀδίαφϑερος φυλαχθες. κ) ὧκ νεκρον ἀγαςὰς, ἐν
ἀϑεινάτῳ ζωὴ κοινἀὼ ἅπασι τοῖς ἔϑγεσι. χρὴ (ὕτα γὲ ἀποιϑοιυύτων ᾿Ιουδαέων. T Cx «
μετανοίας παρέχεται σωτηρίαν" ὅϑεν (ἃ ὃ κύρκος ποτὲ μὲν φησίν" * ὥασερ γὸ ὃ Ἰωνᾶς ἐν
τῇ κοιλίᾳ τῇ κήτους pec ἡμέρας ἐποίησε καὶ ας νύκτας, temo d'é (() qo τῷ ἀνθρώπε
ἐν τῇ καρσίᾳ πὶ γῆς ποιῆσει Gels ἡμέρας (ἢ pes νύκτας" ποτὲ “16. * ἄγοδρες γινευίται ἀνα-
φήσονται i χαζᾳκοανᾶσι ἢ ἡβυεὰν ζὐτίω. ὅτι ἤκεσεν 7T κηρύγματς Ἰωγᾶ" Q id'& zAdov
Ἰωνᾷ ὧσε" δῆλον ὅτι 621 μεέν τις μάμησις TJ). Ὡραγ μάτων. πολὺ ἃ τὸ δγάφορον τέτων
ve»; Cadya: Q ὅτι cogno; μὲν ὅτοι τοῖς τότε led aoi ὠπιςᾶντες μϑυᾶσι, δέξεται
ἢ τὰ ἔϑνη T Cx τῶ κηρύγματίθ» σωτηρίαν. Ἐπὶ δὴ τέτοις σαιφαῖς ὃ μαχάφιος cess
ἔληται Ἰωνᾶς" οὐσϊὲ 59 ἂν ὃ «προφήτης οὕτως ἔμαινεν ἀπειϑὴς το ϑεφῖ, ὡς μὴ ἑλεᾶδαι τὶ
ποιῆσει Tj) εἰρημένων aur! καὶ (ὕτα δὶ σωτηρίᾳ γε Tocem πεμπόμᾶνος àv Desv
dw udi ἀπειϑοιῦτα περᾳϑέϑαι πάντως vj) x» ἃ ϑάλατίαν ho ἀνάγκη xaxov ὥςε ἃ
ἀμβλιηϑάδαι mtd , € ἐπ᾽ * ὠντεῖ ἰδασόξως awÜlza, w, οὐδασοξότερον ἔτι ὃ ὀκεῖϑεν
ἀνάσίυσιν ᾿ἰπομοῖνα!" d'uua uva γὲ τῷ S98. ἕτερῳς ὀκγοιῦτα (ὃ ἀπειϑοιυῦτα δ eegpurlo
ὄδι τὸ δέον ἔγεῖραι" ὥασερ ou) ἀντὸν δ! τε τῶ Μωσέως ἔγνω μῶν * ποιοιεῦτα ὀκνοιεῦτος
nes depascebatur, postquam ea Christo domino accidit, non huic solum sed cun-
ctis hominibus mortis remedium esse allaturam,

Sic etiam contigit beato prophetae Ionae , quem Iudaeis incredulis, neque eius
oracula recipientibus, ad gentes transgredi iussit Deus: deinde tribus diebus toti-
demque noctibus mirabiliter intra cetum: conservavit incolumem, perduxitque in
urbem innumeris sceleribus redundantem: nempe ut is paenitentiam praedicans,
conciliator salutis incolis fieret; nos autem hoc exemplo eruditi minime negaremus,
Christum dominum pari temporis spatio sine corruptione servatum; qui mox e mor-
tuis ad immortalem vitam revocatus , communem cunctis ethnicis ( Iudaeis interim
incredulitatem retinentibus) paenitentiae merito salutem exhibuit. Unde et Domi-
nus aliquando dixit: sicut enim lonas in ventre ceti tres dies totidemque noctes
iansegit;.ita oportet filium hominis tres dies in corde terrae lotidemque noctes
manere. Aliquando vero: viri ninivitae consurgent, et generationem hanc condem-
nabunt; propterea quod ipsi pronas aures praedicanti Ionae praebuerunt: ecce au-
tem plus quam Ionas heic est. Porro rerum imitatio evidenter constat; quamquam
multa est priscarum a novis discrepantia. Profecto ludaei praesentes, haud secus
quam illi veteres , in incredulitate perseverant; dum salutarem gentes recipiunt prae-
dicationem. His evidenter de causis beati Ionae persona excitata est. Alioqui enim
non tam incredulus Deo perstitisset propheta, ut nihil eorum faceret quae iube-
batur, praesertim quum ad tot hominum curandam salutem mitteretur. Sed neque
ita incredulum experiri eum opus erat marinam illam calamitatem , ceto nimirum
obiici, prodigiose intra hunc servari, multo vero prodigiosius illine exitum nancisci.
Quippe Deo licebat aliter ad officium cogere renuentem incredulumque prophe-
Jam: sicut ab eo factitatum novimus, quo tempore Moyses apostolatus ministerium

20

* Matth. XII. 40.
p. 233.

* v. AIT.

* ita eod., non
ε
υπ.

* Exod. IL. ΤΙΣ

* Hier. I. 6.

p. 234.

154 | THEODORI MOPSUESTENI

yos T ὑπέργίαν αὶ διοςολῆς" ὅχι Te T Ἵερεμία * φεύγονζος διμοίως κῴκονγε αἱ ὑπεργιας
τὸ μέγεϑος" Ou γὸ dfÀ φοωγμάτων Ero χα ναῖν τε χαὶ οἰ δῳσόξων προδήλως δὶ ua-
κᾷθκον Ἰωνὰν ἀγαγεῖν ἐβεληϑη. ἐπειδὴ τύπον ἀντὸν T X9 ἃ diasórlo Χριςὸν ἤμϑιλεν
ἀτοφαένοιν" ὡς (eot; ἕνεκεν di αἰτίας δίᾷ τοσαύτης diga χῳινότητος ἐνεχθεὶς. die mo
Jiuorro, τῷ sere «ev yj Tos (Gy) τύπον ὀκφαίνων ἐν ὠσώ.

Heeryspdplo μδὺ ὅν T XP Y μακάριον ᾿Ιωνᾶν ὕτως axoqpdozer γεγονότων (ori
αἰτίαν εἴποι τίς ἄν" ἕπομδυΐω ἢ κἀκοιγίω Cu τῷ τύπα T doylo λαβἔσαν' ἀϑυμᾶν γ᾽
οὐχ ὡς ἔτυχεν ἀνάγκη οδὺ «xegpirae Là, ὅτι σωυνεχῶς «τεὸς (δὴ λαὸν «pd τῷ ϑεοῦ
sre μᾶρνοι.. AT τε. ἀυτοὶς TU, ἐσό μᾶνα , (ἢ τεὶς ἐπαχθησομᾶνας τιμωθλας Vra λοι"
Q πάντα δὴ τὰ «εθς οδόρϑωσιν υτωῖν σωντελῷντα MÀ πολλῆς dieceanovro αἰ σπεόδῇς"

lovoy ^ πλέον oüdtv, ^ vp ᾿Ισρᾳηλιτων κακίας dynaeatovanc τῇ dfe «JU «εροφητῶν.

ὅχιμελείᾳ cp TÉ ϑεῦ QA ἀντὲς γινομδύῃ: ἀφ᾽ οὗ δὴ C αἷδιπὸν ὡς εἰκὸς ᾧοντο ᾧ
ἑαυτῶν ej) πόνον" χρὴ “ἢ (ἃ «eje ὁπόγνωσιν παντελῆ 3p) ἀνθρωπείων segun aeuy-
μάτων" ὡς τῳ μδὺ ἐϑγαν ees τὸ χεῖρον ἅπαξ γευόντων, T σδοκοιυύτων ? εἰς T γναΐσιν
ὀξολέχθαι ὃ Saar, ἀσὲν ἐλατίεμιένων τῇ τε ἀσεβάᾳ , x) τῇ T Φόπων μοχθηρίᾳ ὁκέ-
νων" Une di ofgua eyes ἄυτες “ψυχαγωγῆσοῃ βελόμϑυος ὃ Sue ὃ πολλὼὺ μὲν πάντων
ἀγϑροόπῶν ὅπιμέλειων ποιού μᾶνος- c Eat peToy dé ma γέμων Toig dur]. rho κησὶεμονίαν.
πολλώκις μὲν ἐσλήλωσεν ἀυτοὶς T ὅπ « d'en τὸ σεασότα Xeig “ἤνησομιένάν μεζ-
βολίω T ἀνθρῳπείων Ὡεαγμάτων- ὅτε d'n πάντες ἤμελλον Cx τῷ χείρονος Sag j&-
exn νεύειν hi τὸ κρεῖτίον" τὸ τελούταϊον ἢ (ἃ ὃ αὐἰδασοξον usuris ἐργασίαν δὰ T Y2)
δ προφήτζυ "lovdy πεποίηται » εἰς σιοϊασκωλίαν τε Q ψυχαγωγίαν πάντων T. «ροφητῶῖν
JY ὧν ἔρηοις ἔπειϑεν ἀυτὸς. ὡς ἀληϑὴ μδὺ ἔσει τὰ X) ἃ δεασότίν Χριςόν": (ἃ ὅτι mar-
vu; ἄνϑρφποι ϑείᾳ χώθατι τότε werveücoyra, «ess τὸ déoy: vu μδῤ ᾿Ιεσδαέων ἀνενείδτως

devitabat; itidemque cum Hieremias eiusdem operis magnitudinem extimescebat.
Plane igitur constat, libitum. fuisse Deo tam insolitis tamque miris casibus Ionam -
exercere , quó typum eum exhiberet gerendarum in Christo domino rerum: ita ut
hanc ob causam per tam incredibilem novitatem deductus , dignus fide evaderet, pro-
pterea quod tanti operis figuram in semet ipso gerebat. | :

Praecipuam itaque prodigiorum, quae beato Ionae aeciderunt, causam hanc '
dicere licet: proximam alteram, quae de typo similiter manat. Necesse enim erat
haud mediocriter animum despondere prophetas, qui continenter ad populum. a
Deo missi futura canebant, imponendasque poenas minitabantur , et quidquid de-
mum emendandis moribus conduceret, magna sedulitate praestabant: celeroqui nihil

᾿ proficiebant, obnitente Israhelitarum malitia adversus ea studia prophetarum , quos

Deus illorum causa excitaverat. Quamobrem hi merito iam inutilem existimabant
laborem suum, ac de rebus humanis prorsus desperabant: nempe, quia ethnici qui-
dem in vitia constanter ruerent; ille autem populus, qui ad divinam videbatur de-
lectus scientiam , impietate et morum colluvie haud ethnicis cederet. Maestos ita-
que Deus prophetas ut recrearet, qui omnium utique hominum multam gerit cu.

ram, peculiarem tamen providentiam electis impendit , saepenumero. significavit illis

futuram in Christi domini adventu conversionem humanorum morum: quo tempore
omnes divinae gratiae instinctu a vitio ad virtutem respecturi erant. 'T'um ad extre-
ium hoe quoque admirabile in propheta lona patravit opus ad omnium: propheta-
rum eruditionem atque solatium : quos re ipsa certiores fecit de indubio Christ

IN IONAM. | 155
ἐχόντων «i T TÉ χείρονος αἵρεσιν δὰ τὸ συγχωρεῖν tre (QN) Ow, εἰς Ἐλέγχον αὐ ἀν-
ϑρφπίνης qoe etu piatto τε xg) dw P0 ἢ m τῷ dJiaroTé Xeig8 παρεσίας ὅτι ἂν T
οἰκείαν βέληται d'axvuda χάραν ὃ ϑεὸς, ἁπάντων ἀγϑρῳῴπων “ἦὴδ δγᾳπαντὸς «ορὺς ἀσέ-
βῴαν γενόντων, ὃ 2n τὸ κρεῖπίον λαμβανόντων ῥοπίωώ" ὦ; Q ὃ κακάριος Παῦλος φησὶν *
ὅτι σιωυεπλασεν d γραφὴ τὰ πάντα πὸ ἁδϑοτίαν. ἵνα Cx. πίφςεως οϊχκᾳιωϑῶϑιυ- δεικνὺς
ὅτι ἐκ T «εφειληφότων T ὅδ τὸ χεῖρον T ἀνθρώπων ἐπαιδεύθη ϑυ pomlo , ἵνα κάϑω-
μᾶν ὅτι ϑείας χάφατος dXousSu. «πρὸς τὸ δ,αγναΐναι τε C φερϑεῖναι πάντων τὸ κρεῖτίον.

Τότε γε ἀπόδειξιν ἀυτάρκη παρέφζετο τοὺς «vegonrais τὰ παρόντα » ἐν τοῖς XP (ὃ
Ἰωνᾶν μάλιςοι τῶτο χεῖδαι ἐδειχθάζαι γομζων" ὃς τύπον ἐν ἕαυτγῖ τινὰ Jy cei 7 dv
avorl, ἐσομδύων παρέθζε ἃ Xe1sov: WereeAAd μδὺ 9 ἀντὸν εἰς Nivdon ? πόλιν μεγώ-
Alo σαν Q πολυανϑρῳπωταάτίω, (ἃ 7 ἐν ἀσσυρίοις βασιλίσα τυγχάνεσειν" ἐν ἣ πάντες
we». ἀσέβειαν τε ἑώρφν.» C μρχθηρᾷί τοροσεινεῖχον βίῳ. Ῥυφαῖς τε xz) ἀνέσεσι wj ἀκο-
λασίαις xg) πάσῃ συζαΐντες αὐδανομίᾳ" κελόῦφ ἢ ὃ «t πόλεως μέϑευύσωι κα ϑαίρεσιν. εἰ
μὴ νεύσφαν «τὸς τὸ δέον" εἶτα παρεσκόύασε πάντας ὀκείνους ἄϑρόον φωνὴς ἀκηκούτας
T προφήτε. ὃν &y ὅςις LO ἠπίςαντο, dw &di D θαυ κάτων φανέντα εἶδον. ὥςε Ἐκπλη-
ξιν ὠυτεῖ τινὰ λαβεῖν: ἐντεῦϑεν ue (ce pss τῆς «eod γνώμης ὅπὸ μόνης τῆς ἀπειλῆς
πρὸς τὸ κρεῖτίον id'éy , ἐϑνικῶς τε ὄντας (ὃ ἐδὲν diduouaAas eid Ὁ)» εἰς ϑεοσέβειαν ἡκέ-
σῆς «esreeov σδεσειγμδῥες" ὡς ἂν σδηλώσηεν ἐκ P παρόντων ; ὅτι X) τῶτον ? (Qomov ἔπι
αἱ τῷ δεασότε Χριςοῦ παρεσιας ἅπαντα τὼ ἔϑνη τῇ οἰκείᾳ χάρατι γεῦσαι ὐἰοασκου σά
«eps τὸ κρεῖτίον, κἂν ἀπειϑεῖν ἐϑέλωσιν Ἰεσ)αῖοι τῇ « εὐσεβέιας diduaxaAa.,
adventu, et de omnium hominum per id tempus ad bonam frugem reditu: ludaeis
interim valde ad vitia incumbentibus ; Deo ita permittente ob demonstrandum men-
tis humanae liberum arbitrium ac fragilitatem: sed denique sub Christi adventum,
quo tempore suam Deus gratiam patefacturus erat, cuncti homines, qui nunc pror-
sus impietati dediti erant, ad virtutem cursum directuri erant. Quare etiam beatus
Paulus ait, conclusisse Deum omnia sub peccato, ut fide iustificemur: significans
quemadmodum a maioribus nostris ad sectanda vitia inclinati fuerimus; quó sci-
licet cognosceremus gratia nobis opus esse ad discernendam atque anteponendam
cuivis rei virtutem. 1 i

Quarum rerum idoneam in praesenti demonstrationem prophetis exhibuit, eam
scilicet. quam in Ionae praecipue casibus exprimendam curavit, qui quamdam re-
rum in Christo domino efficiendarum imaginem in se ipso gestavit, Mittit enim
eum Deus in magnam urbem Niniven, populo copiosissimam, Assyriorum regiam
sedem; cuius cuncti cives non sine religionis contemptu pravum vitae genus agi-
tabant , otio , luxuria, intemperantia, atque omnimodis vitiis diffluentes: iubetque
ut urbis excidium munciet, nisi incolae ad officium convertantur. Exin curavit
Deus, ut ii repente omnes audita prophetae voce (quem antea minime noverant,
neque nunc prodigiis communitum cernebant, ita ut eius admiratione aliqua per-
cellerentur ) curavit, inquam, Deus ut priore ingenio mutato, minarumque vi im-
pulsi, ad saniora consilia mentem intenderent ; quantumvis ethnici, et qui nullam
verae pietatis speciem hactenus prae se tulérant. Res ergo praesens docebat, fore
ut eadem ratione circa domini Christi adventum populi omnes, vi gratiae eius, de
virtutis studio cogitarent; ludaeis licet obstinata incredulitate doctrinam pietatis
respuentibus,

* Rom. XE 22.

p. 236.

p. 237.

* Rom. IX. 1.

156 THEODORI MOPSUESTENI
"EvzeüOw ὃ axaer(- φοροφήτης ἔκ τε TU. παρόντῶν cuwidtos ὡς τῆς ἐρζώτης ἄξιοι,
^ , 3 * ^. LAM : , ,
φανομῦται τημώθλως Iedatoi, ὧκ τοστεύτης οδοϊασκαλίας μησεμίαν dila duoi diop9waw ,
d γιναίάται ἀσεβείᾳ συζαίντες κοὴ σξεφόμδυοι. ἀϑοθον ὧκ μέυύσεως μόνης we oe uos
᾿ CT

Φαίνοιντο «πρὸς τὸ κρεϊτίον" sg) ὅτι τότων dy «ec δὀπόδειξιν γιγνορϑύων “Δ X? (9) di-

απότἕω ἐσομδύων Χριςὸν, τὸ ἀντὸ ὃ τῶτο "rA πλέον συμβῆσεῦ). ὁπότ᾽ ἂν τὰ μδὺ ἔϑγη
€ ' 1 c V . | ^ . , 3 Ὅ c Y
τῷ ϑείᾳ καλδμδνα χάρατι ῥέπῃ «eps T εὐσέβειαν. ᾿Ιουδϑαῖοι ἢ μϑύωσιν ὠπειϑεῖς χαὶ μὴ
«[εχὸ μᾶνοι ἃ σεασοτίων Χριςὸν , οὗ δὲ μάζυσιν κοὴ ὃ σιοϊασκαλίαν ἄνωϑεν φερομιένζν εἶχον
παρ᾿ ἑαυτοῖς" ὅτι τε ἐντεῦϑεν κληρονόμοι μὲν δποφανϑήσονται αἱ βασιλέως T ἐραγαΐν οἱ
& γῆς οἰκοιιῦτες ἄγ Jod ^ X dwosa , A CANA. ὧν ΓΕ,
παντωχὰ γῆς οἰκοιῦτες GO esr, ὁϊξξωάδησονται ἢ υρεῶς ταὕτης 9/2 ὃ οἰκείαν ἀπά-

Saay τε € ἀσέβειαν ᾿Ιεεδαῖοι. καὶ voi γε οόξαντες ἐν τοσαύτῃ σιοϊασκαλίᾳ 7T κρει Τίονος

γε)ϑθυδῶς. ἀναγκαίως ἠἡϑύμ4. πένϑθοις ἄξιον. πανΐᾷιχοϑεν δρῶν τὸ πεάγμα- Q σιωαλγῶν
Adp Ἰδβοδαίοις εἰκότως» τοιέτοις τε ὅσι (ὃ τοσαῦτα MEA Aui, o ppav- δεϊνρουϑυ(Ό» 5 εἰ
χρὴ γιοῦ Cx di vp) γινόυιτων «ὐἰδαϑέσεως, τιμωρίας ἄξιοι φαίνοιντο" x; jJ) τῶτο γε παν-᾿.
τελῆ 7 δποβολίὼω ἰπορδῥοιεν, good qi T ἁπανταχἕ γῆς ὄντων ἐϑναΐν, C «oeor-:
ιέγα! τῇ αἰ εὐσεβάας μελλόντων diduoxaMa: εἰ γὸ ὃ μακχάθιος Παῦλος ὀσύρεται ὠσποωΐν
Wao[doALO , καὶ Y ἐκατίων ἔφασκε meer αἰπομοένειν ἡσέως, Ge τάτους πορὸς τὸ dioy
ἰδόντας , μὴ ὃ τοσαύτἄν ἐπ᾽ ἀυτοῖς “ε)βυημιένξο oru Nein “δὰ T ϑεῦ werk δπο-
φῆναι" ἀλήθειαν γὸ λέγῳ ἐν Χρας αἱ * , οὐ ψεύοίομιαι., συμ αδοτυρούσης μοι σὴ συωμειεἡσεώς.
μὲ ἐν πνεύματι ἁγίῳ, ὅτι λύπη μοι ὅδ) μεγώλη 1g) ἀδγάλειπτος üd uin τῇ καρδίᾳ με"
ηὐχομίω γὸ ἀνάϑεμᾳ ἐῶ) ἀυτὸς ἐγὼ Σπὸ Χριςἃ ὑπὲρ Y ἀδελφαίν μα 3p. συγ(εναῖν με
X? στίρχᾳ» οἵτινες εἰσιν ᾿Ισρᾳηλίται" ὧν n ἡοϑεσία x2) ἡ δόξα qq) ἡ δρῥραϑήκη κοὶ ἣ γομο-

Quamobrem beatus propheta ex praesenti re cognoscebat, fore ut extremo vi-
derentur supplicio digni Iudaei , qui tanto a magisterio nullam vitae emendationem
contraxerant; dum interim Ninivitae omni quondam improbitate polluti ac volutan-
tes, statim solo praedicationis terrore ad meliorem frugem traducti fuissent. Quum-
que haec intelligeret fieri, ob ea significanda quae circa Christi domini adventum
futura erant; rem multo graviorem eventuram videbat, quum ethnici divina gratia
vocati ad pietatem confluerent; ludaeis nihilominus incredulitatem suam retinen-
tibus, neque Christum dominum recipientibus , cuius ceteroqui significationem at-
que doctrinam caelitus immissam apud se habebant: atque hinc regni caelestis he-
redes declaratum iri homines, qui ubique terrarum habitarent; exclusum autem iri
ab hac donatione propter suam incredulitatem impietatemque ludaeos , qui tamen
videbantur in tam inclyto virtutis magisterio versari, Haec necessario prophetae ani-
mum torquebant, luctuosum usquequaque negotium cernentis, vicemque Tudaeo-
rum ut par erat dolentis, qui tanta dignitate quum essent, in talia ruituri erant.
Rursus propheta maerebat , quia praesenti Ninivitarum comparatione digniores poena
fiebant Iudaei: tum in posterum districto repudio dimittendi erant, prae reliquis

. ubique terrarum existentibus populis ad religionis verae doctrinam accessuris. Nam

81 beatus Paulus luget eorum reiectionem, ac supremo se occursurum supplicio li-
benter eorum causa ait, ut his ad officium revocatis efficeret non inutilem tantam
Dei providéntiam; vere enim in Christo dico, non mentior, testimonium perhi-
bente mihi conscientia mea in Spiritu sancto, quoniam tristitia est mihi magna et
continuus dolor cordi meo. Optabam enim ego ipse anathema esse a Christo pro
fratribus meis, qui sunt cognati mei secundum carnem , qui sunt Israhelitae; quo-

ΙΝ IONAM. -- 401

c

Swia, xj ἡ λοΐεία καὶ αἱ ἐπαγ[ελίαι" ὧν οἱ πατέρες» C ἐξ ὧν ὃ Xe1coc τὸ Y? σείρχᾳ, ὃ

ὧν δὴ πάντων ϑεὸς εὐλογητὸς εἰς co" αἰαίνας ἀμδώ- πῶς ἀ φφφδηλον ὅτι δ ἀντί ἔγον-
€ - s z y T ;
τες x9) οἱ προφῆται γνώμξω., ddbeorro τε δὲ τέτοις 3x9) ἐϑράώοιμυ : d τε T τότε γιγνο-.
» *

μένων ἕνεκεν» d ve xd) d) μίμυνομένων osa, ὕςερον.

Ὑπὲρ 99 τότε xg) T Quylo ὃ ροφήτης εἵλετο» οἰόμδμ(Θ. δγαφεύξεδη τε ὃ meis
cfi- νινουίτας᾽ μέώυσιν. καὶ κωλύσάν τὼ ἐντεῦϑεν ἐσύμᾶνα. ἀφ᾽ ὧν δὴ σαφαΐς ἡ vj. Ἶε-
datov ἐπεεδείκνυτο χακία" Ἐλέγχθ» 5 57 εἰρη ϑύων τὰ m ταῦτα" γιγαύΐται 99 oi m
τοστεύτης erigi» 3 Va τὸ κραῖτίον σεξά μϑμοι μεζᾳβολζὼ., ἐπεσράτουσαν τε uer. οὐ
πολὺ τοῖς Ἰσραηλίταις. κοὴ GbO- λοιποὺς iy M Auro; λαβόντες. ze elo ἔσχον gg) τὰ
Ἱεροσόλυμίῳ πορϑῆσοι «πσουεῥώ- ὑπὲρ ὧν δὴ χοὴ τιμωρίαν ἐσέξαντο avo, τῷ ϑεοῦ ueyi-
clo, Là Ναοὺμ ὃ esprime μιεμἑωυκὼς χαταλέλοιπεν ἐν βιξλίοις" Ge δ μδὺ τῷ Ἰωνᾶ
προφητείαν. x0) TX τότε «ἰδὲ GUO- νινουύΐτας γερονύτα-. μέώυσιν αἱ ϑείας χάφατίθ» εἶναι.
χαϑ᾽ Là fme padlay ὃ δὶ τὸ κρᾶτίον μιεταβολζὼ ἐδέξαντο πάντες" ὃ ἢ τῷ Ναοὺμ δῇ-
λωσιν tv τῆς aurty ὠκείνων μοχθηθίως., ἀφ᾽ ἧς omn dona τε τοσούτοις χα κοῖς» x0]
τιμωρίαν ὑπὲρ ἁπάντων ἐσέξαντο δὲ ἀξίαν" χαὴ ταῦτα κὰν ὧΐξ ἁπάντων 3p qi? κα-
χάριον ᾿Ιωνῶν γεφονότων τε φοφότερον (ὃ εἰρημιένων, ὕςερον ὅδ dV χαινῆς df iuto, καϑὲ
«eod ξοδαίκνυδω s εἰκότως γνοίη Tic ἄν" τὰ dk 94 τότε γεφρονότα τε (ἃ δὰ αἱ 7 (G6 Ms
δηλώρϑνα cvy enti, ἃ δὴ € XP (Ὁ καιρὸν ὀκεῖγον Meyiclu τοὺς τότε lo τε ὠφέλειαν
παρέθζετο καὶ χρείαν. GE ἀυτωῖν eiojue Du. Tp) X) μιέρίθ».. ὧν περ oun wg) αἱ ἑρμδυείας
Ao usSu. 38 didbyr (-. | |

rum adoptio est in filios, et gloria et testamentum et legislatio et cultus et promis-
siones; quorum patres, et ex quibus est Christus secundum carnem, qui est super
omnia Deus benedictus in saecula, amen. Nonne hine constat, prophetas quoque
eadem animi adfectione praeditos, ingemuisse super his atque luxisse, sive ob ea
quae evenerant, sive ob ea quae portendebantur? |

Propter hoc fugam quoque propheta maturavit, sperans se necessitatem vitatu-
rum faciendae ad Ninivitas praedictionis, atque hinc impediturum quominus ea con-
üngerent, quae manifestam iudaicae malitiae patefactionem allatura erant. lam quae
consecuta sunt, dictis meis suffragium addunt. Namque Ninivitae, qui tanta ala-
critate ad virtutem mentem converterant , bellicam expeditionem adversus lsrahe-
litas paulo post susceperunt; reliquisque etiam in captivitatem abactis, summa vi
vastitatem Hierosolymis ipsis inferre conati sunt: quam ob rem poenas quoque ma-
ximas Deo luerunt, quas qui praedixerat Nahumus. propheta scriptis quoque com-
mendavit. Igitur Ionae prophetia, nec non ea quae per id tempus Ninivitis acci-
derunt, significationes divinae gratiae fuerunt, cuius impulsu tam proclivem cuncti
ad virtutem conversionem experti sunt. Nahumi vero prophetia demonstrat eorum-
dem Ninivitarum improbitatem , cuius instinctu tanta mala capessiverunt, iustasque
demum scelerum omnium poenas sustinuerunt. Àtque haec, quae beato Ionae olim
acciderunt, vel de eodem dicta sunt, ea inquam omnia in novo postea testamento
instaurata , sicuti lam dixi, iure meritoque videre est, Age vero res illas, quae tunc
gestae libelloque commendatae fuerunt, et quae ei tempori plurimum emolumentum
atque usum exhibuerunt, ex eisdem singillatim cognoscemus , quarum jam inter-
pretationem Deo auspice adgrediemur. |

p. 239.

p. 240.
v. I.

v. 2.

p. 241.

158 THEODORI MOPSUESTENI
KE. Α΄.

« Καὶ ἐγήύετο 29 8 «veis «meos Ἰωνᾶν (ζ) τῷ ᾿Ακαϑὶ λέγων" dyasn?s quj πορεύ--
Sum. εἰς Nivéon ὃ πόλιν ὃ μεγώλίω. κρὴ κήρυξον ἐν ἀυτῇ, ὅτι ἀνέβη κραυγὴ d κακίας
ἀυτωῖν πρὸς Me. .» Αποχάλυψεν ϑείαν $dézuro, Φησὶν, Ἰωνᾶς ὃ τορφφήτης εἰς Νινδυὴ ἃ
πόλιν ἀπϑβᾶν τε κἡ κηρύξαι ἐν ἀυτῇ, ὡς jue. e ἀυτωῖν τὐδᾳνομοιύτων., (ὃ τοιαῦτα
οἷα ἱκανὰ TU wee gd συγκινῆσαι δ ϑεόν" μιεγίς ἕν ἢ ἄγαν ὅσαν T πόλιν 49) ᾿ὡσὺ πλή-
Suc φενοχωραρδύξυ., xg) TJ) ἐν doyvekoi; ἁπασῶν τότε αἰδεφανεςέραν Sau , ἀναγκαῖον
Lo cE ἀκοῆς τοὺς X) * ᾿Ἰεδϑαΐαν iéyvaldray: ὅϑεν δὴ Q ὡς δλὶ γνωράμίω ἀωτὸν "Seroc& M
πόλιν. ὡς ἀκ Odd γε Jw ἀκοὴ μόνον ἀντί εἰσδιτα" ἐνταῦϑε μδρὺ ouo τῶτο μόνον φησὶν
ὅτι κήρυξον ἐν duri δῆλον ἢ ὡς on τότῳ γε ἐπέμπετο 0n τοῦ tg) δ χαταςσροφίω ἀπι-
λῆσοιι τῇ TOM, καὶ νεϑετῆσοι G5U- oixouDrag ἅπαντας «eos μιεταίνοιαν id'év, ὡς οὕτω
ge κερσανοιῦτας “ἡ «τόλεως δὶ χᾳταςροφίω" τῆς ϑείας ἡρωφῆς τοὶ πολλὰ σωυτέμνειν' εἰω-:
Ouac, ὅτ᾽ ἂν τοῖς ἀναγινώσκουσι τὰ ἀκόλουθοι συλλογιζεᾶδαι σδιωυατὸν ὑπάρχη" οὔτε γὸ

? ᾽ ^ d , » 5 ^ , , D
ἐπειδὴ ἐνταῦθα εἶπε κήρυξον ἐν uri, ἀπέςειλε ἃ «vegpurlo τῶτο μόνον εἰπὼν ὃ ϑεὸς.

χοὴ οὐ didwLac ὅ τι ποτὲ κηρύξαι φροσῆκον Lo ἀυτόν- δ᾽ ὅτ᾽ ἂν. λέγῃ ἔτι φᾶς ἡμέραι»
χοὴ Νινόυὴ κατωσκαφήσεται . ὠκεῖνο μόνον εἰπεῖν ὃ “Ὡιροφήτης CueAd0dyu, ἀλλ᾽ ὥςε τῇ
μέωύσᾳ τὶ χαταςροφῆς. βελτίονας ἀυτὸς ἀπεργώσοιδγα!" ἐλπίσι λαβόντας τῶ, εἰ μετα-
μεληϑᾶϊεν. κεροάναι ὃ ἀπειλίώ" ἐπεὶ (ἃ «ἷδετίὸν Lo ἀπειλέν 3 χαταςροφίω, εἰ “βυεῶδαι
πάντως àurlo ἐχρίῦ, ἀϑὲν αἰ ἀπειλῆς uépd O-- ὥςε ἢ μεταβαλομᾶμες oux κεροίαναι 3
τιμωρίαν. n μὴ μετωβαλομᾶῥμες σδικᾳίως àurló ἐπαχθᾶσων «xod. ϑεῖ cx αἱ ἀυτών Φεί-.
xyudra, κακίας.
: CAP. I.

** Et factum est verbum Domini ad Ionam Amathi filium dicens: surge et vade
Niniven in urbem magnam, atque ibi praedica, quod eius scelerum clamor ad me
usque conscenderit. ,, Oraculum, inquit, divinum Ionas propheta aceepit, ut abiret
in urbem Niniven, ibique praedicaret; cuius cives tantopcre tamque graviter pec-
cabant, ut Dei iracundiam commoverint. lam quum illa urbs maxima esset et po-
pulo confertissima , atque assyriacarum omnium illustrissima , necesse erat eam fama:

ludaeis innotuisse:; quare et Deus prophetam veluti ad cognitam urbem mittit,

haud visu tamen sed auditu tantummodo notam. Heic autem unum hoc dicit , nem-
pe ut in ea praedicet. Átqui insuper constat missum. eum fuisse ad minitandum
quoque urbi excidium , admonendosque incolas omnes, ut de paenitentia cogita-
rent, ceu si hoc pacto urbis eversioWem vitaturi essent. Solent enim divinae scri-
pturae multa congestim dicere, quotiescumque legentibus ratiocinio colligere con-
sequentia licet. Neque sane cum in praesenti dixit, praedica, hoc uno verbo pro-
phetam instructum misit Deus , quin simul. doceret , quaenam ab eo posthinc prae-

' dicanda essent. Neque cum dixit, tres adhuc dies, et Ninive subvertetur, id tan-

tummodo propheta dicere iussus fuit, sed. dare operam ut praedictione excidii ad
saniórem. eos mentem revocaret; spe oblata, si ipsos paeniteret, fore ut minas ir-
ritas redderent. Alioqui inutile fuisset minitari exitium , si id necessario eventurum
erat, Hic erat ergo minarum fructus, nempe ut vel paenitentes ultionem effugerent,
vel pertinaces cognoscerent iuste inflictas a Deo poenas ob hanc ipsam illorum im-
probitatem, :

IN IONAM CAP. I. 159

Ὑαῦτα 5 χρὴ ὃ τοροφήτης εἰδὼς, Θαρσεῖς φησὶν Ἐφυὴῆν ὧκ “Ὡροσώπε κυρλε" οὐκ ἄν

-ye τῶτο πεποιηκὼς εἰ ὃ χαταςροφίεὺ ἐσομυένζων πάντως ἠπίςτιτο, Q Vn τέτῳ γε ἀπεςάλ-
αι. ὡς ἂν μέωυύσφεν μόνον ἐσύ μᾶνον τὸ roro κακὸν, ὀϑενὸς éco dps καϑώταιξ βελτίο-
γί. ἐντεῦϑεν. Θαρσεῖς ^j oi μϑὺ ἔφασαν λέγεϑαι T Ταρσὸν. Wero τῆς X) vlo ὀκφώνησιν
ἐγζύτητίΘ» ὡς tome πλανηϑέντες. Ταρσὸς μδὺ ὁ αἰοαϑαλαοσία πόλις οὐκ ἔςιν" rho δὲ
«ροσηηορίαν uolui εἰς δήλωσιν ὐδα ϑειλαοσιαἷῖν πόλεων εἴωϑεν i Sua, λέγην γραφή"
ὡς αἰ δῷ τῷ μακαρίῳ Δαυὶϊδ' τὸ, ἐν πγεύρ(ατι βιαίῳ σιωϊξίψεις πλοῖα Θαρσεῖς" * ὅπερ
οὖ on μδὺ v «vp SuARoxis * πόλεως C παρ᾽ àurlo ἐχέσης ἑςῶτα τὰ πλοῖα λέγεῶς
d'uvamiy , Voi ἢ αἱ drei Mine ὅσον περ ἡ Ταρσὸς ἀφεςῶσοι φαίνεται d ϑαλάσσης. οὐ-
«ἰαμαΐς ἁρμόπον" ἕτεροι ἢ δ "Podoy ἔφασαν" dw. ἐγώ γε πᾶσαν δὶ ἀκριβολογίαν ταύὐτίω
Webs €) «ὡς τὸ “«Φροκεί piov νομίζω. ἅτε τῷ Y) ἃ «esQimko diminuer» ἐῤῥω-
μένου δὴ πάντως δμοίως. L2 τινὰ δὴ ποτε à τις €) νομάζοι ὃ ππόλιν' δπισημαντέον δὲ
Cxdio μᾷλλον, ὅτι ἐκ εἶπεν ἔφυγῆν ὧκ τὸ 91, ἀλλ᾽ Cw «weocwM xus" οὐ 9 ϑεὸν
φεύγφν ὃ “προφήτης ᾧετο, πάντων ἀυτὸν δεασότἑν χρὴ ποιιτἀὼ ἐξ» νομίζων, € marry
παρεῖναι! mew: ἐπειδὴ ἢ fi τῷ Σιὼν ὕρφις ἅπασαν ἀντ «προσεγεῦϑαι rho λαΐείαν
- φοροσέταξεν ὃ ϑεὸς, τἰπόνοιαν "Iuduloig ἐντεϑεικὼς ὡς ἀντοϑι 9e κοὶ οἰκῶν € T Ünpa-
γειαν ποιάμϑμ(Θ. ὃ οἰκάαν" xg) cule ἢ τῷ ϑεῦ δὰ ταὐτίν ? αἰτίαν v τε πόλις Ἵε-
ρεσειλὴμ ἐλέγετο, καὶ ji γῆ ἢ πᾶσω αἰ ἐπαγίελέας. ὡς ἂν ἐν ἁπάσῃ τε οἰκοιιῦτί(θ. τῷ
ϑεῶ qd) πᾶσαν ἀυτἰὼ ἐφορῷντίθ»- δή τῶτο Cx “ροσώπε τῷ κυρία πεφόύγῆναι λέγᾳ (Ὁ
ῳεοφήτἀν, ἃ di χώρας Cua vns ἐν ἥπερ ἐποιεῖτο T οἰκείαν ὄπιφάνειαν ὃ ϑεὸς ὀκβαντα-
εἰς ἑτερὰν τινὰ (ἃ ἀπῳκισμενίν γώραν ἀπ ϑεῖν iro duAdr τῶτο γὸ ὃ ποροφήτης ἐποίφ'
ὡς ἄχρι μδὺ ἐν ὀκείνῃ σιῆγε τῇ χώρᾳ δχιφαινομδῥε πάντως duro. δ ϑεξ (ὃ σγεγείφοντος
ἀυτὸν ἐφ᾽ 6 περ ἐβούλετο" εἰ ἢ πόῤῥω “βύοιτο, κεροαένων luo. ἐνόχ λησιν Cet luos ὡς ἂν

Harum , inquit , rerum propheta gnarus, fugiebat a facie Domini in Tharsis.
Porro:id omnino non factitavisset, si exitium sine dubio futurum nosset, et si
unice ad calamitatem nunciandam missus fuisset, ita ut nihil boni consequeretur.
lam "Tharsis nonnulli aiunt significare Tarsum , nominis propinquitate ut videtur
decepti. Tarsus enim haud est maritima urbs: illo autem nomine maritimas urbes
designare scriptura solet, veluti apud beatum Davidem: vento valido conteres naves
Tharsis: id. quod de maritima urbe naves apud se habente dici potest ; remotae au-
tem, ceu "Tarsus est, a mari non congruit. Alii Rhodum intelligunt. Ego vero om-
nem hane curiositatem existimo supervacaneam, ac prophetae historiam aeque fir-
mam , quamlibet quisque civitatem cogitet. Illud potius animadversione dignum est,

quod non dixerit fugit a Deo, sed a facie Domini. Neque enim propheta se a Deo -

fugere opinabatur, quem omnium dominum creatoremque sciebat, atque ubique
praesentem credebat. Sed quoniam in Sion monte universum sibi cultum adhiberi
Deus iusserat, opinione quadam ludaeis immissa, quasi ibi incoleret, suumque 1bi-
dem aspectum revelaret ( quare et Hierosolyma et regio omnis promissa dicebatur
Ὁ eam causam tentorium Dei, ceu si hanc universam occuparet incolatu suo Deus,
eamdemque oculis perlustraret ) ; idcirco a facie Domini fugisse prophetam ait scri-
ptura, qui excesserat ea regione, in qua semet Deus revelabat. Nempe his verbis
in aliam quamvis remotam terram secessisse propheta dicitur: qui reapse ita se ges-
serat, ceu si in iudaica regione manenti appariturus omnino Deus esset, seque ad
iussa facienda excitaturus: contra si procul fieret, cariturum se molestia sperabat:

* Ps. XLVII. 8.
. 242.

; ita heic cod.

199. At supra ix.

160 : THEODORI MOPSUESTENI
᾿ μηδὲ ἔπιφαϊνεάδαι ἐν ἕτερφις τόποις dvenoueva τῷ ϑείε' ὅτω gg) ludwion Go di ary Ma
/ λωσῖαξ ὄντες, dUeA Tas WoouUTo χοὴ Tus ϑυσίας ἃ T λαξεαν ἅπασαν T τῷ Sw) «reor-
a9 JV , ὡς τὸ γε δπιφαίγεῦδαι τοῖς ὠκᾶ τόποις. μὴ ἢ σέχοϑιαι τὰ ἀντόϑι εἰς Y dur
πληρόμδνα, τιμίω ἀνεχομεένα" δῆλος di LÀ ὃ προφήτης πρὸς τὸ πεάγμία ὀκναΐν, dfe. τὸ
σιιυορᾷν uev ὡς δὲ τισὶν ἀυτὸν δποςελλᾷ πάντως χρηφεῶς ἐλπίσιν" ἐκ ἄν γε Un δὴ μιό-
γης πέμψας ἀυτὸν καϊαςροφῆς. εἰ μή τι ὦ ἀγωϑὸὺν ἐντεῦϑεν οἰκονομεῖν ἐβώλετο" T ἄγαν
5 ἀτύπων €) νομάσας εἰ «ιοῶτον ἀγϑρῴποις ὀφθεὶς τοῖς οὐ «ορότερον ἀυτὸν ngu μένοις,
εὐθὺ τινὸς ψεύςε χαὶ ἀπατεαῖγ(θ.. ἀπενέγκοιτο day: τῶτο ἢ (ὃ ἀυτὸς ἐν τοῖς μετέπειτα.
δὰ τ οἰκείων δηλαῖν φαίνεται ῥημάτων.
Κατέβη μιὰν ouD εἰς T lom ὃ προφήτης ζαύτης ἕνεκᾳ d amas: ἀυτόϑι ἢ πλοῖον
ὄψι Θαρσεῖς ἀπιὸν εὕρῴν. τὸν τε μιδδὸν didiowe dV ᾿δπονοίας, χαὴ ἐμβὰς jM v) λοιπῶν
G6 ὅψη Θαρσεὶς ὀξεπλᾷ' ὡς ἂν ἀυτόϑι Y ἐνόχλησιν μέλλων Cota ὃ Saar, οὐκ ὄπηφαι-
νομένε τε ἀὐτωῖ ἐν Owoplois τόποις τῇ Jw, C ἐπείφοντος 62 τὸ ποροκείϑυνον ὠπελϑ ν᾽
"Πα σὰ, ἐπτοισδὴ di xD Y ϑυιλατίαν ber πλέων, δῆλον ἀυτὸν olov * ὃ Sw ὅτι «ἷδατίὺ τινὰ xg)
v κᾳίαίαν ὑπέρδμε τίεὐ quylu, aqodbbv πνεῦμ(α κινήσας , τοσῶτον fd. «1 θαλάσσης εἰργά-
quo (δδ κλύδωνα. ὥςε καὶ σιωϊξιβίεδαι κινοβιυυσύ av τὸ πλοῖον οὗ φέρον Tj) κυμάτων ὃ
v.s βίαν: ΦΟβίΘ» ἐκ quw οἶὺ, ἐν avr εἴληφεν ὡς εἰκός" Gus O- τὲ «πρὸς ὃν ἡγεῖτο ϑεὸν ,
€ ᾧπερ SpneudUay εἰώϑῴ, τῇ φωνῇ κεχρημέν(θ» ἀπαλλαγ(ὼ Wrd τῷ παρόντί(Θ- »βυέξᾶϑαι
xivdubs* ὄχιτανομένα "T κλύσδων(Θ»., C πὰ ὀνόντο ττῦ πλοίῳ X τὸ εἰωθὸς τοῖς χέκια-
ζομδμοις ὠπέῤῥεψων εἰς δ᾽ ϑεύλασσαν Εἴ πῶς κουφιϑὰὲν dfeQU9oi (Q) xivd'uvov τὸ πλοῖον.
Τότοις ἐπάγά. ““ Ἰωνᾶς ἢ κατέβη εἰς T. κοίλάν Ἵ πλοία, w ὀκάθούσιεν ἐκᾶ (ὃ ἔρεγχεν..,
Οὐχ ὅτι D τὸ ὀκεῖγα “βυεῶς εἰς τὸ πλοῖον κατϑὼν ὠκώϑθοζ σεν" γελοῖον γὸ εἰ (ρα χῆς

quasi nimirum alis in locis Deus semet revelare non pateretur. Atque ita Iudaei
dum captivi detinerentur, victimarum quoque vel cuiusvis religionis Deo exhiben-
dae nullum fructum. esse putabant: ceu 81 Deus illis in locis neque apparere neque
honorem religiosum sibi adhibitum soleret. admittere. Perspicuum porro est prophe- .
tam ad id negotium torpuisse, propterea quod eum Deus quidem non sine prae-
clara spe mittebat; ( neque enim unius excidii causa nunciandi niisisset , nisi hine
quoque boni aliquid moliretur extundere;) sed tamen ipse valde absurdum puta-
bat, si forte homo subito superveniens his qui se antea non noverant, continuo
nebulonis cuiusdam et circulatoris famam contraheret: id quod ipsemet in conse-
quentibus mox sermonibus satis ostendit. |

Hac de causa descendit Ioppen propheta, deprehensaque navi Tharsis versus
tendente, naulum exsolvit contumaciae suae, et cum reliqua turba conscendens |
"Tharsis navigabat, ceu si ibi divina molestia liber esset futurus, quia Deus alienis -
in regionibus minime sibi occursurus esset, neque necessitatem certi loci adeundi
impositurus. Tam ubi in altum progressus fuit, declaravit illii Deus quam inutilem
quamque stultam fugam capessivisset: graviorem enim commovens ventum, tantam j
in mari conflavit procellam, ut infringi navis periclitaretur, quae vim fluctuum non
ferebat. Hinc pavor navigantes, ut par erat, corripuit; et apud. suum quisque cre- ;
ditum deum, quem patria religione , colebat, praesens vitae discrimen elatis clamo- |
ribus deprecabatur. Tum se intendente. procella, sarcinas quoque quotquot impo- . !
sitae. fuerant de more in mare iaciebant, si forte onere levata navis periculum eva-
deret. His addit scriptura. ** Ionas autem in sentinam nayis descenderat, ibique dor- — |

IN IONAM CAP. I. 161

τοσοιύτης ἡπνομδψης (ἃ πάντων eei αἱ σωτηρίας xiydivéUovstey «^ οἰκείας, εἰς ὕπνον ἑαυτὸν
ἐκεῖνος idid'w da 99 τῶτο μδὺ εὐθὺς Édnfóa.e πεποίηκε "T πλοία" ἡ ἢ γραφὴ τὰ YD ἃ XAU-
dioya, πη γησει μδύη, ὕξερον ἐπήγαγε τὰ «ὐὐδῷὶ T τροφήτε κατ᾽ ἐκεῖνον “βυόμϑυα δ χαιρόν'
ὅτι τε ὃ φῳεφρεὺς ὡς ἐν ταραχῇ τοσαύτῃ κῳϑόύοδοντα (() "egonrlo ἰδαν ἀπεληλυϑὼς.
diode τε ἀυτὸν. (ὁ ἐθαύμαζεν ὅτι τοσότῳ ψινορδύου xax8, μησεμίαν αἴϑησιν ἔχοι Tp
κατεχόντων ἀυτὰς κακῶν, dw ὡς ἀσδείᾳ πολλῇ καθεύοδῳ τε (ὃ ῥέγχή" ὑπεμιίμνησκε ἢ ἀυτὸν
ἀναςάντα αὶ ϑεὸν χαλᾶν δ᾽ idioy, & πῶς ὑπ᾽ durd γῶν dfacwSsisr: ὧν ἢ ὃ M προφήτης
ὀσὲν σιεασράτετο" τοιῶτο σφαλερὸν ἐΐ) νομίζων “δεήσεις τὐροσείγήν τέτῳ οὗ περ πεφεύγῳ.
᾿Ἐπετείνετο δὲ τῷ ἀλύσωνί(Θ» τὸ κακόν" ἐσοκίμίᾳ σαν λοιπὸν κλήρῳ dfe rave (Q5 9
παρόντίθ» αἴτιον taxi τῶτο ἢ JW μὴ κοινὸν X πάσης ϑωλάσσης 6)) χέρδῥα, du
αἷδὲ ἀυτό γε μόνον τὸ πλοῖον rho σύμπασαν ἵραχἑὼ κινεϊᾶδαι" ἀφ᾽ οὗ περ οἱ ἐν dum
λογιζόμδρυοι ὃ αἰδίαν, κλήρῳ δβαγινώσκειν (ὃ) αἴτιον ἐβάλοντο T κακῶν" τυχὸν καὶ τῶ
δεασότε ϑεοῦ (mürle ἀυτοῖς ἐμβεξληκότί(θ» δ δράνοιων, ὡς ἂν ἀκολέϑως τὰ λοιπτὰ γε
«eu^Üdw: οἱ JO γὸ ἐχρήσαντο τοῖς κλήρφις" ἐσϊείκγυτο ἢ ὃ μαχάθι(Ὁ» Ἰωνᾶς T. 9450-
νότων αἴτει»: ἐφ᾽ à δὴ xg) ϑαυ κάσαντες οἱ ναυτικοὶ λοιπὸν, εἰ ζριῶτο τί πειδῳγ μένον
avr] τυγχάνοι Gee xg) Ὅσῶτον ἡβυνῆσαι κακὸν. M) σφοορᾶς v δπιτιμήσεως (ὃ μιονονε
σιχαςικᾳὶ λοιπὸν wenenjtévoi τοῦ uam, ὡς ἂν «eos ἄνθρφπον κατασεοίχᾳσ piov ἤδη
TM κλήρῳ δραλεγόμδνοι. ἀπηΐοωωυ μαϑεῖν ὅτι περ art) zrecea'y pov εἴη. τὶ Ji xg)
Éamid éG κα uuerid , ὅϑεν τε tpyorro, (ἢ ὅποι περ ἄπεισιν, C ποίας τε δρμιᾷται χώρας,
κοὶ ᾧ τινὶ ἐϑυφ τροσῆκε Tj) ἀνθρώπων" «eos ὃς auta ἀπεκοίνετο" «« ΈΛ(ΘΣ κυρίου
ἐγώ epa, 3 κύρκον T ϑεὸν T ὀρανᾷ ἐγὼ σέβομαι. ὃς ἐποίησε T ϑάλαοσαν (ὃ δὶ ξηράν. ,,

miens stertebat. ,, Non quod post commotam tempestatem in inferiora navis dor-
mitum descenderit: esset enim ridiculum, si tanta perturbatione coorta, cunctis-
que de salute periclitantibus, ipse somno se tradidisset: verumtamen id egerat sta-
tim ac navim conscendit; at scriptura postquam procellam narravit, postremo loco
dixit, quae propheta priore tempore fecerat. Pergit porro dicere, ut gubernator ad
prophetam videndum venerit, qui in tanta omnium trepidatione dormiebat; eum-
que excitaverit, miratusque fuerit, quod in eo procinctu nullum ipse ingruentium
malorum sensum perciperet; sed veluti profunda securitate stertens dormiret. Ergo
illum admonuit, ut expergiscens Deum suum invocaret, si forte ah eo servarentur.

Sed enim quum propheta nihil eiusmodi ageret, quia intutum existimabat pre-
cibus eum obtundere a quo fugiebat; quumque vis tempestatis augesceret; decre-
verunt nautae, quisnam esset eius mali auctor, sortito exquirere. Hinc satis intel-
lgimus haud generalem fuisse toto mari procellam , sed circa illud unum navigium
undarum strepitum desaevisse: qua re ad suspicandam causam commoti nautae , ca-
lamitaüs eius reum sibi discernendum sortibus putaverunt: domino fortasse Deo
hanc illis cogitationem ingerente , ut consequenter reliqua peragerentur. Ergo quum
nautae sortes lecissent, beatus lonas praesentis adversitatis causa demonstratus est.
. Id quod deinde nautae mirantes, quodnam scilicet ille tam grave facinus admisis-
set, ut tanti mali auctor existeret, et iam vehementi obiurgatione ac prope iudiciali
formula utentes, atque hominem ceu iam sorte damnatum arguentes; certiores fieri
volebant, quidnam ipse patrasset, quam artem profiteretur, unde digrederetur, quo-
nam tenderet, qua patria oriundus esset, vel cui hominum genti adfinis. Quibus

lle aperte respondit: ** servus Domini ego sum, dominum Deum caeli colo, qui
21

p. 245.

5
-

. 12.

'. 13.

162 THÉODORI MOPSCESTENI
Ὡς 99 ὀκάνων «ἰδ εἴσωλα ἐχόντων., ἀυτὸς τὸ αἱ οἰκείας "Opnoneius ὠϊξαίρετον ἐδήλωσεν
εἰπὼν ὅτι σλοῦλ(. εἴη τῷ ϑεοῦ, τότεςι φεοντισα ἔχων πᾶσαν αἱ ϑεραπείας UonueAdéa,
d ard: οὐ γὸ δὴ x? τὸ κοινὸν εἶπε σδᾶλί», χαϑ' ὃ ὦ οὖ’ ναύτας Lo ἀγάγν»κη d'u20t
d) * ϑεῶ ὑπ᾽ duré γεγονότας" εἶτοι (ἃ τὸ ἰδζάζον λέγων "f ϑεῶ ὃν ἐθρήσκενε, T T παντὸς
Φησὶ ποιητίε ἐγὼ σέβομαι. ὃς καὶ ὀρανᾷ τὺ γῆς xg) ϑτιλάοσης x) πείντων ποιητής ὄξιν. Ὁ
᾿ΕΦοβήϑησων οἱ ἄνοδες ἀκηκοῦτες (αῦτωα. ὡς ἂν "T πάντων ποιητῶ χατ᾽ τοῖν κεκινη-
Joys: ὅϑεν ᾧ ἃ φιροφήτζον leg moy 0 τῶτο ἐποίησας ; κὶ éreadymo ἔγγωσαν ἀυτὸν ἐκ T
Ou& πεφευγῆύαι δ απσύμνησιν ὀκκλίνοντα ὃ ὀκεῖϑεν, εἶτα uf παρόντι cup ἀυτοῖς αἷδαπε-
ἡ]ωκέναι κακᾳφῖ, ὡς ἂν γνοΐη arare παρόντα Te ἃ Doy y χρὴ ὁμοίως ἁπανίᾳχᾷ τὰ db-
xou. ἐργαζόμϑρον, καὶ μὴ ἢ οἷον τε ἐὮ φυγεῖν ἃ τοιῶτον" «ees ἀυτὸν δὴ λοιπὸν (Q)
χοροφητίω φασὶν" ** τί σοι ποιήσομϑυ. (ἃ xtondod 1 ϑώλαοσα ἀφ᾽ ip .. Cu γὸ T elpn-
μένων τὰ cel ἀντὸν ἐγνωκότες» (ἃ ὅτι ὑπηρέτης τε € φτοροφήτης 623 T Ova, (ὁ δὴ xj T
qxegry uu, ouk doysw, τοῖς λεηο μένοις ἐγνωκότες. παρ᾽ aur) μᾳϑεῖν ἐβελήϑησαν m δὴ.
τοροσῆνκεν ἀυτὸς dje«ves Loco a, καὶ ὠπαλλαγέθαι 78 παρόντος χᾳκᾷ. Καὶ ἐπάγᾳ ** ὅτι n
ϑώλᾳασα ἐπορεύετο καὶ ὀΐξηγήρε κἄλλον κλύσωνω" ,, δεικνὺς ὅτι «vesci da qu τῷ
^A UO» ἐσέχοτο, ὡς ἂν μὴ ἐν ἀμελείᾳ οἱ WT) τὸ πλοῖον ϑεῖεν τὸ γινόμϑυον" εἶτα φησί.
ςς Καὶ εἶπεν Ἰωνῶς Ὡρὸς ἀυτείς" ἄρᾳτε Q ἐμβάλετε us εἰς αἰ ϑάλᾳαοσαν. (ὃ κοπάσᾳ ἡ ϑεί-
Agoxa ἀφ᾽ jd" dión ἔγνωχᾳ ἐγὼ ὅτι dY ἐρμιὰ ὃ κλύοϊων GGOF ὃ μέγας ὅξιν ἐφ᾽ ὑμᾶς. ..
Ἐγὼ μὰν 59 φησὶ τότων αἴτι(0.» ὑμῖν εἰ μὰ vU) κακῶν" συμβελεύω ἢ ὑμῖν ῥίψαι με εἰς Ὁ
ϑωλαοσᾶν, ὡς ἂν ἐγὼ «δοίην d'ixas ὑπὲρ & ἥ μῶοτον εἰς ϑεὸν, ἀυτοί τε λύσιν "T χατεχοντων
λάβοιτε κακῶν" du κεῖνοι γε σφωλορὸν δῷ) νομίζοντες ἄγρα (oroUro wg) Sud «Φεοσή-
κοντα εἰς ϑείλατίαν ἁπλοῖς ὀκρλή]ειν. ἐφιλονίκουυ d πῶς οἷον τε ὅδ δὶ "yl ἐπανελϑόγ-

mare et aridam fecit. ,, Nam quia illi idololatrae erant, peculiarem ipse religionem
suam declaravit, dum se Dei servum dixit; studiosum nempe summopere cultus,

qui eum decebat, praestandi. Neque enim generali quadam ratione se dixit ser-.

vum, cuiusmodi alios quoque nautas opus erat Dei esse servos, a quo fuerant
ereati. Deinde et singularem notionem edidit eius Dei cui erat devotus; nimirum
ait se coleré Deum a quo caelum, terra, mare, resque omnes creatae fuerunt.
Quo audito, expaverunt homines, quod nimirum universae naturae conditor
-contra se commotus fuisset. Quamobrem prophetam sciscitabantur, quodnam cri-
men.patravisset. Mox ubi hunc fugere a Deo cognoverunt, atque ab eius admo-
nitionibus declinare; ideoque in praesentem cum ipsis calamitatem incurrisse , ut
cognosceret Deum ubique interesse, nülloque loco non sua placita facere, neque
fieri posse, ut mortalis quisquam ab eius potestate discedat; prophetam deinde nau-
tae rogabant: ** quid tibi faciemus ut mare nobis sedetur? ,, Nam ex dictis cognita
hominis persona, nempe quod famulus et propheta Dei esset; quum facta quoque
verbis consentanea comperissent, ab eo discere voluerunt, quid a se fieri oporteret
.ob impetrandam praesentis mali fugam. Porro addit scriptura, mare vehementius
ferbuisse , fluctusque maiores extulisse; tempestatis scilicet incrementum signifi
cans, cuius causa rem negligere nautae non poterant. Deinde addit: ** dixitque
eis Ionas, tollite me et iacite in mare, quod ilico vobis sedabitur: novi enim pro-
cellam ingentem hanc mei causa vobis excitatam, ,, Ego, inquit, horum vobis origo
malorum sum: quare suadeo ut me in profundum mergatis, quo poenas dem cul-
pae meae in Deum, vosque necis laqueo expediamini. Verumtamen illi periculosum

C m

m comae m dn ον τ ΒΩ

AY Uu RAN y Yu

IN IONAM CAP. I. 163
τες. ὕτως τῷ πλοία T προφητίω casae: ἐπειδὴ ἢ τῶτο "dy 2x ἠσυωύαντο ὄὅλιτει-
γούσης ἀυτοῖς (QW) χέρδῥα τῆς ϑαιλάσσης . ᾿ἀπολογήσοι ipo: τοῦ ϑεᾳῖ ὑπὲρ οὗ δὴ «eger
ἤμελλον. WT τὴ ϑωλάσσῃ (e «eoQirlo ἐνεβαλον.

Λέγᾳ 39 ὕτως" ** καὶ ἀνεβόησαν ces κύριον C εἶπαν, μησαμαῖΐς κύριε, μὴ δπολώ-
eu. ἕνεκεν αἰ ψυχῆς τὸ ἀνθϑρῳπε τότε. € μὴ d'onc ἐφ᾽ ἡ κῶς αἵ κα σδίχφμον" dion σὺ
xüe1e ὃν Φόπον ἐβέλε πεποίηκας. ,, Μὴ 90 dX φησι τιμωρίαν ἡ μῶν ἐπαγώγῃς ὡς ἂν d-
καιον μιάτίω ῥίἡγεσιν εἰς ϑάλαασαν, vrddY ἡμῶν M Lo «e πλεέςε σωϑάϑαι ἃ Zydpa
οὐ γέγονε ἢ τῶτο- ὡς tont& coi μὴ doxouD, ἀφ᾽ ὧν δπιτεινόμϑυ(θ»" ὃ κλύσϊων ποιεῖν ἡ κᾶς
τὰ εἰς σωτηρίαν τῷ ἀνϑρῴπε οὐκ εἴα" οὕτω Te dfi τότων ᾿δαολογησά μϑρμοι τοῦ Sv ju
ῥημάτων. ἐνέβαλον 7 ᾿Ιωνᾶν εἰς à ϑάλᾳαοσαν" (ἃ εὐθὺς ὃ κλύσων ἅπας ἐπαύσατο" ὥςε
καὶ φόβῳ μεγώλῳ xa(aoreo loa, οδὺ’ ἄνορας, ϑεασε μύες T ὀξεσιαν T πάντων κυρίε,
ὃς C σωυεκίνησε T. ϑάλφοσαν ὡς ἐβόλετο, Q βεληθεὶς àurlo «099 X; eom χρῆμα πᾶσαν
εἰς γωλήνζων μιετέφησεν" εἶτα mud: “« ὅτι x; ἔϑυσαν Td κυρίῳ (ἃ ηὔξαντο εὐχοίς" .. ὧχ
ὅτι «vd. ἀυτὰ ἔϑυσαν τῷ κυρίῳ λέγων" οὐ γὸ on T πλοία θυσίας ἤμελλον δηιτελεῖν.
dw. ἵνα εἴπῃ ὅτι T. εἰδώλων παντελαῖς ὁποςάντες. ἀνέθεσαν ἀυτὰς τῇ T Suh Apa, C
ὑπέθζοντο τῇ λοιπὰ d dur) d'sAdac ἀνθεξεᾶδαι, auri τε C τὰς καϑηκάσας φεροσάξειν
ϑυσίας" τῶτο γὸ Aij τὸ ηὔξαντο εὐχάς. | Qo

ΚΕΦ. B.

*O μδὺ ouo ᾿Ιωνᾶς 52 zAdcer fi « ϑειλάοσης ἐφέρετο" προσέταξε σὲ ὃ ϑεὸς κήτη
μεγάλῳ ὅπη αἱ ϑαλάσσης φερόμδυον χαϊαπιεῖν δ Ἰωνᾶν. ὅπερ ἐν τῇ κοιλίᾳ gas ἡμέρας
qi χαὶ νύκτας πεποίηκεν ὠδγῴφϑορίΘ» παντελαΐς ὃ eoeotirm; ὥςε C ἀντὸν ϑαυκάσαντα,

existimantes talem virum Deique familiarem in mare temere abiicere , dabant stre-
nue operam, si fieri posset ut ad litus navim appellentes , prophetam exponerent. Sed
quum id adsequi nequivissent, graviorque maris aestus fieret, praefati apud Deum
rei, quam acturi erant, excusationem , ita demum prophetam in mare deiecerunt.

Quippe ait scriptura: ** exclamaverunt ad Dominum: ne pereamus , Domine, ob
huius hominis vitam, neque sanguinem innocuum nobis imputes: quia tu, Domine,
prout tibi libitum fuit rem gessisti. ,, Ne poenas, inquiunt, de nobis sumas, quasi
hominem iustum sine causa in mare iecerimus: nobis enim magnopere in votis erat
hominem conservare: sed aliter tibi visum inde constat, quod aucta procella, haud
nos sivisüi saluti hominis consulere. His pro se apud Deum peroratis, Ionam màri
merserunt: atque ilico procellae omnis fervor quievit: unde et gravi terrore correpti
sunt vectores, supremi Domini potentia agnita, qui mare pro libito commoverat,
eodemque mox libito quietum praestiterat. Exin additur, quod ** et Domino sacri-
ficaverint, et vota conceperint. ,, Non quod ibi statim Domino sacra fecerint; ne-
que enim in navi hostias oblaturi erant: sed scriptura significat, vectores illos plane
ab idolis defecisse, seque Dei cultui addixisse; fide data, se deinceps in eius fa-
mulatu futuros, debitasque victimas immolaturos. Id enim significat vota concipere.

CAP. II.

Porro lonas mari perdiu iactabatur, donec Deus ceto grandi mandavit, ut
maufragum devoraret: cuius in ventre tres dies mansit tresque noctes incorruptus
plane propheta; ita ut ipse mirans suam intra cetum incolumitatem et integrila-

*

p. :

. M.

. 249,

p.

v. 5,
250.

164 THEODORI MOPSUESTENI

ὅτι rh; ἀβλαξὴς En T κήτοις πεφύλακται (ὦ 43/299:0 O- παντελαΐς ὡς Cy οἰκίσκῳ mi
Lo πολλῆς τυγχάνοντα d ἀσφαλείας, Ui Pod ξαπάδαι. Lo Cx d κοιλίας τῷ
ji Gus ἀνέπεμπε τῷ Sw TL 5 2 «eor o nis ῥ ῥήκατα /FE'TOV I. gom. «c 'βἜβόησει
apos κύριον T ϑεὸν με, e εἰσηκεσέ par ἐκ κοιλίας dde κραυγῆς με ἡκέσας, φωνῆς μᾶ. ..
Ἕν βαρυτάτῃ SAM πυγχάνων Q ἐν avr. 7 Tu ὥσῃ γεγονὼς τῇ 7T κακῶν δπογνώσᾳ..

. ἐβόησει τε φεὺς σὲ xg) οὐκ ἀπέτυχον sj αἰτήσεων. ec ᾿Απεῤῥιψάς εἰς βάϑη xapd as

ϑαλαασης: χρὴ moz μοί με ὀκύκλωσαν" πάντες οἱ μιετεωρασ οί σε ᾧ τὰ κύματά σε er
ἐμὲ dinASo. » ᾿Αποφυηγόντα 29 3 T ὑπεργίαν T ch), ἐμπεσεῖν τὲ τῇ Sudan πεποίηκας,
κοὴ πολλοῦ τινὸς πσειρᾳ ϑέεῦαι τὸ κλύσωνί(»: ὑφ᾽ οὗ di ἄγων Gegrtlopdine τῆς ϑαλότίης
πο δὰ d'ixho ἐντεῦϑεν ἐπέῤῥᾳ μοι TJ. κυμάτων τὼ ὕοδατα. “: Καὶ ἐγὼ εἶπον" ἀπώσμαι
cE 6o dn AM ca' deg. φοροϑϑησω τῷ ὄγιβλέψαι φοὺς ναὸν ᾧ ἁ ἄγον. GS 5» Ὑπὸ 900
«oy καρπῶν ἀμηχανίας ὀκβεξλῆδααι ἃ “εονοΐας Φμίω « σῆς. καὶ οὐσίεμιίαν εἶχον ἐλ-

πιοίὰ λοιπὸν T ἡπνομᾶνος ἐν τῷ vad cu τῷ ἁγίῳ T χῳᾳϑήκδσων ποτίσαι σοι ϑρησκεῖ αν".

ἅτε πόῤῥω τε durd τυγχάνων e βαρυτάώτοις «ἰξκεςοιλεσ Mp Ὁ» χρκοὶς. «- Περμεχύϑη μοι
mi ἕως ψυχῆς Μόυ. .», Αὐτῆς μου πῆς ψυχῆς ka Sue D bre opor ἡ n Tue.
« "Afues ὀκύκλωσέ με ἐχώτη. » Τὸ τελούταϊον ὑπ᾽ ἀυτῆς xo remo ie a ἀβύασου.
"Edb i κεφαλή pa εἰς Gm uas ὀρέων. » Aie) Delay τε &diy ξοδκουυ ipeum Ὁ T Cy

Bein ὀρέων ᾿βαρυτάταις ληφϑέντος. εἶτα T ὀρέων ὅχι (αυτὸν σμυεληλυϑότων: ád-

μίαν ᾿δποφυγῆς εὕράσκοντι λοιπὸν ἐλπίοῖκ. «« Κατεβίω εἰς γζῶ. ἣ ἧς οἱ μοχλοὶ ἀντῆς χάτο-
joi αἰώνιοι. .5 Εἶτω ὀκέϊϑεν σ εοϊέξωτο με τὸ sir (OU, (ἃ "ya τινὰ oinéiy édóuouv , ὡξ ἧς

δὀποφυγεῖν τοῦ κατεχορόμῳ d'uoamy ὀσαμαῖς ὑπῆρξεν" ἀβρλαξὺς μδὺ tydby τῇ Sia «es-

vola, MA MEGA T ὀκεῖϑεν τε ἔκοίυσιν ἥτις ἂν ἡἥσοιτο &y, süe exo.

lem , dum ibi ceu in ον quadam tute degit, conversus ad preces est, quas /

ex ceti ventre ad Deum fudit: quarum precum haec verba sunt. ** Clamavi ad do-
minum Deum meum, qui me exaudivit: emissam de ventre inferi clamoris mei vo-
cem auscultasti. ,, Gravissima pressura irretitus, atque in ipsis inferis, desperatis
scilicet malis, versans, clamavi ad te; neque irrita fuit postulatio mea. ** Proiecisti
me in profundum maris cor, undaeque me concluserunt; omnes aestus tui fluctus-
que super me transierunt. ,, Qui perfuga eram ab obedientia tua, curastü ut in

mare inciderem , ibique ingentem experirer procellam: qua dum mare , fluminis in-

star, agitatur, ego quidem aquarum vorticibus quaqueversus obruebar. ** Et ego

dixi, reiectus sum procul oculis tuis. Num denuo videbo templum sanctum tuum? ,,

His me malis quum expedire nequirem, exclusum me reputabam a providentia tua;
nullamque praeterea spem fovebam , fore ut in templum tuum reversus legitima
perfungerer religione. Quippe illinc longissime aberam, gravissimis implicitus cala-
mitatibus. ** Offusae mihi sunt aquae usque ad animam. ,; Circumstantium | malo-
rum terrores ad ipsam animam penetraverunt. ** Ima me vallavit abyssus. ,, Deni-
que gurgite absorptus sum. ** Caput meum in fissuras montium demissum est. ,,
Nihil mihi differre videbar ab iis qui in cavernis montium altissimis detinentur,
ita ut coeuntibus'in se montibus, nulla spes evadendi reliqua sit. ** Descendi infra
humum, cuius vectes aeterna retinacula sunt. ,, ΤΠ απ ibi me excepit cetus , intra
quem terram quandam videbar incolere, unde evadere detento homini prorsus non
licebat. Ceteroqui incolumis intus divino nutu servor, quamquam exitum nullum
nanciscor. . ' |

IN IONAM CAP. II. 165

«€ Καὶ ἀγαβήπω ἐκ φϑορᾷς ἡ Con με «oes σὲ xUAs ὃ ϑεὸς με. .. AAA γὸ μόνης
τὴς σὴς 604 σδωυάμεως d Drap une ἀυτόϑι φϑυρᾷς ἀπαλλάξαι μου 3 Colo. « Ἔν
τῷ ἐκλείπαν ἀπ᾿ iE ὃ ψυχίω με. τῷ κυρία ἐμωηϑέω. ., Mixso& γὸ ἀφιεὶς τῇ δπορία
? ψυχὴν» ὃ σὴν ἥτεν fonÜday. * Καὶ ἔλϑοι Ὡρός σε ἡ Ὡρύσευή με εἰς ναὸν ἅγιόν ca. ,,
Αὐτὸς τέ με δέξαι ὃ esrb lo ἐν τῷ vag! χοαιϑεςὼς τω οἰκείῳ, ἀϑὲν σε αἴ δμῳςάσεως
δὴ τόπων djwwDey μοι κωλυέσης. «€ Φυλαοσομδροι μάταια Q Lady, ἔλεον ἀτών ἐγ-
χατελιπον. .. Oi μϑὺ 99 Ὁ vavnxlo μιετιόντες ἐργωσίαν, καὶ τοι γε εἰοϊώλοις «τροσέχον-
τες. ἃ qi T ἀπάτίω ὀκείνζω ἠσροληρᾶροι. ἠβεληϑησάν μὲ τινὰ ποιήσοωιμῶς φειοϊῶ" γι-
κηϑέντες ἢ πὸ Tp) κακῶν. v γνώμης ἀπέφησοιν ὠκείγης» ὅρϑθντες ἀκ ἐν ἀυτοῖς βιωτὸν,
d μὴ 4 ἐγζύτητίθ» ἀπαλλαγεῖεν αἱ ἐμῆς. «« "Ege ἢ M? φωνῆς αἰνέσεως 1) ὠΐξο μολογή-
σεως ϑύσω coi, ὅσω αὐξάμίων ᾿δποοώσοω σοι εἰς σωτήριον T. κυράῳ. .5 ᾿Αλλᾷ 99 παντα-
go9w μόνῃ τῇ χάρατι τῇ σὴ φυλαλθεὶς. χαὶ T ἀπαλλαγίὼ "T ϑανάτε λαβὼν, ὕμνες τὲ
xg) εὐχαριςίας δποτίσω σοι, ὑπὲρ ὧν τῇ “«ρονοίᾳ δγασέσωσμαι τὴ σῇ. Τὰ μδὺ δὴ «i εὐ-
γῆς T “τροφήτε ῥήματα (αῦτα" τὸ di κῆτος πνοΐκατι ϑείῳ ἃ levy foi Y ξηρὰν ἥμμε-
σεν, αιϑωὼς &doxd τῶτο οβυεᾶδαι τω Sud" τῆς γὸ iom; oiv ἀγοίας ζφσούτων Tp aei
ἀυτὸν αἰ δᾳσόξως γεγονότων.» x9) μάλιςα γε πάντων τὶ ἂν Tu] wd σωτηρίας. T ἐκ
xi (ots ἐξοοίον zroAvasegey μιονεῖν T eoeopie , λογισμᾳΐ τε olea) καταλαμβάνειν ἀνϑρῳ-
7v, xg) δ, φωνῆς τὴς ἡ μιετέρας Atv ὅπως tuere.

ΚΕΦ. Τ΄.

Μέν Toi γε ϑεὸς δὴ « ξηρᾶς γεγονότι τοῦ φξοφήτῃ πάλιν dz WOdy εἰς T Νινευὴ κε-
λόῦφ, C κηρύξαι δὴ ἐκεῖνα ἃ mese ὠστωῖ εἴρητο παρ᾽ dur] ἀφ᾽ οὗ δὴ κάλιςα δεί-

* Dtüinam se emergat ἃ corruplüone vita inea ad te domine Deus meus! ,,

Tuae profecto tantummodo virtutis est , a tenaci illo exitio eripere animam meam.
** Quum iam me desereret spiritus meus, Domini memor fui. ,, Quum iam in an-
gustiis animam agerem, tuam poposci opem. ** Veniat utinam ad te in templum
tuum oratio mea! ,, Ipse excepisti preces meas tuo in templo residens; nihil te lo-
corum distantia, quominus mihi ferres opem, prohibuit. ** Qui vanitatibus dant
operam atque mendaciis, misericordiam dereliquerunt. ,, Hi qui nauticam vitam
exercent et idola observant, atque eiusmodi fraudulentiis vacant, optarunt quidem
mihi quodammodo parcere: verumtamen adversitate victi, de sententia sua deces-
serunt; certiores facti haud sibi vitam superfuturam, nisi a mea se vicinia seiun-
gerent. * Ego vero cum voce laudis atque praeconii sacrificabo tibi: quaecumque
vovi solvam, pro salute recepta, tibi Domine. ,, Equidem tua sola gratia servatus
et morte ereptus, hymnos tibi et gratiarum actiones reddam, qui curae tuae salu-
tem acceptam fero. Atque haec fuit prophetae oratio. Cetus autem a sancto Spi-
ritu instinctus lonam in litore evomuit, sicuti Deo visum erat ut fieret. Summae
enim insaniae foret, post tot circa Ionam patrata miracula, praecipueque post re-
tentam intra ceti viscera vitam , prophetae demum eodem ex ceto exitum humano
ingenio intelligibilem , aut nostra voce explicabilem , reputare.

CAP. III.

-. lam ubi in litore propheta stetit, rursum Deus praecepit illi ut Niniven iret,
adque ibi praedicaret quod eidem antea in mandatis dederat. Unde potissimum de-

166 | THEODORI MOPSUESTENI
xvu?) ὅτι &y, ἁπλαῖς εἶπεν aurt] κηρύτίειν * ἔτι ác ἡμέραι. C Νινευὴ καζᾳσξαφήσεῦ)" int
d C 4G sw/(o paa ἀυτὸ λέγηήν ὅτως ἡ ϑεία dox. γραφή" dw. ὥςε κὶ dnAdow ὅτι ἀπει-.
Ad (αὕτα συμβησεῶς.. εἰ μὴ μεζα μεληϑεῖεν δαοςείντες τῷ χείρονος" dió φησὶν ** κήρυξον
ἐν ἀυτὴ XD τὸ κήρυγμα τὸ ἔμώρσϑεν ὃ ἐγὼ ἐλάλησε «ορὸς σέ" ,, ἅπασαν dura ση-.
μιαίνων 3 οιεασκαλίαν Lo ἐπέταξεν ἐν (ois pow ὠντωῖ τρὸς ςδὺ’ νινευίτας ποιήσω.
'O μδὺ δὴ «προφήτης ἅτε τῇ πείρῳ λοιπὸν σωφρονιϑεὶς ἠπείγετο «reos πέρας ἀγαγεῖν τὰ
Qd. T Oui φεοςαχθέντα" At ἢ ὅτι ἡ πόλις lo μιεγίςη τω Sud: ἵνα εἴπῃ ὅτι τῇ ϑείᾳ
φρονοίᾳ εἰς μεγεϑίθ» ἀυξηϑεῖσοι" ὡς «διοίάξειεν ἂν ἡ μᾷς μησὲν olet, σδωνατὸν €?) χ δ
βίον τῶτον εἰς αἰδεφάνειων χαίας ἰεῦα!. μὴ ϑεῶ παρέχοντος * οἰκείαν κηδῃμονίαν. «« Ἦν
5 φησὶν ὡσεὶ i πορεία δοῖᾷ ἡ μερφὸν gidlv. .. O07 τὸ μῆκος ἀυτῆς (or&rov €?) λέγων, dw.
ὡς Ὥσότων ἡμιερῷν diojópa "T πᾶσαν Aurlo Cu aAA OUI τε ἐν κύκλῳ q9J xmdyiv oia.
ἧς ὄφιν βελορδῤε σαφαῖς; ἐπείγᾳ 9ouD. ** Καὶ ἤρξατο levds τῷ εἰαπορεύεά)αι εἰς T πόλιν
ὡσεὶ πορείως ἥμμέρας μιᾶς" »» ἵνα εἴπῃ ὅτι εἰσίψιλυϑὼς εἰς ὃ πόλιν ὃ τοροφήτης, (ἃ χατὰ
τινίθ. μέρφις ἀρξζά μδυ(θ» αἵ πόλεως ὀκἴδεηᾳ τε duro, χοὴ ὡσεὶ μίαν ἡμέραν πεποίηκε
κηρύτων τε χρὴ λέγων» ὅτι ἔτι Ces ἡ μέρα! καὶ Νινόδυὴ καϊαςραφήσεται" xd) πιὰ λοιπὰ «ἢ
ὁπόσοι λέγην ἀυτὸν κῳϑέκᾳςον Mép(O- αἱ πόλεως «eos Gbo- παρόντας 6o ο᾽οασκαλίᾳ T
ἀκεόντων ἀκολάϑως ἐνζῶ. | |

Τέτοις ἐπαῖγφ᾽ ** χαὴ Xe doouy oi dydhes NivdUn uf 9ud- ,, δεικνὺς ὅτι ex T μμέ--
ρους d πόλεως &obajuevoU 78 «vegQiTE ποιεῖ a τὸ κήρυγμα» εἰς ἅπαντάς τε ὃ λόγίθ»
diedb3u μῇὶ πολλὰ τῷ τοίχοις" (ὃ δὴ πάντες ἀναμφίβολον A1 (oie Asoc μένοις ὃ γνώμῶν
δεξά doi M πολλᾷ "T φόβε (ois λελομδῥοις ἐπείϑοντο" δείκνυσι ^ Q τὸ ὄψις donar οἱ
&ydpec, Νινουὴ τῷῇ Sud! ὅτι ἐχ ἁπλαῖς τῶτο μόνον ἔλεγῆν ὅτι ἔτι de ἡ ριερα! xg) Nivdtn

monstratur , haud simpliciter Ionae Deum mandavisse ut praedicaret ** adhuc tres
dies, et Ninive subvertetur; ,, (quamquam id breviter sic videtur scriptura dicere );
verum etiam ut minaciter quae eventura erant significaret, nisi paenitentes cives a
vitiis recederent. Idcirco ait: ** praedica ibi praedicationem, de qua tecum antea
locutus sum. ,, Quibus verbis universam illi doctrinam innuit, qua superiore ser-
mone praeceperat ut Ninivitas imbueret, Porro autem propheta experientia rerum
iam eruditus festinabat ut Dei 1ussis obtemperaret. Ait vero scriptura ** urbem il-
lam fuisse maximam coram Deo: ,, nempe significat, eam divina providentia fuisse
auctam; atque ita nos docet, quominus humanum quiequam putemus in gloriam
venire posse, nisi id Deus cura sua dignetur. ** Erat autem, inquit, veluti iter
trium dierum: ,, haud sane intelligens tantam eius fuisse longitudinem; sed. quod
tot diebus opus esset ad eam circumeundam, atque ad eiusdem speciem, si quis vellet,
curiose observandam. Subdit ergo: ** coepitque Ionas progredi intra urbem quasi
itinere unius diei, ,, Narrat scilicet , prophetam urbem ingressum, atque in eiusdem
parte quadam praedicare orsum, circumisse tamdiu, donec unam veluti insumsit
diem praedicans atque dicens; ** adhuc tres dies, et Ninive subvertetur; ,, et reliqua.
quaecumque ab eo dici par erat in singulis urbis partibus ad. civium eruditionem.

His addit: ** et crediderunt incolae Ninivitae Deo. ,, Coepta per prophetam in
quadam urbis parte praedicatione, celeriter admodum inter omnes diditus sermo
significatur; ita ut vulgo homines certam ex dictis suscipientes sententiam, con-
sternati magnopere monitis obtemperaverint. Praeterea, quod. Ninivitae cives Deo
crediderint, id satis indicat, haud simpliciter dixisse prophetam ** adhuc tres dies

IN IONAM CAP. III. 161

χαϊᾷςραφήσεται" οὐ 9 δπὸ μόνης ταύτης αἰ φωνῆς πιςεύειν εἶχον τοῦ ϑεᾳῖ, dydpos ξένε C
ἀγνώςου ἀυτοὶς παντελεῖς δ χαϊᾳεροφίι μδὺ ἀπειλοιεῦτος, «ροςιϑέντος ἢ üdjy, &d" ὑφ᾽
ὅτε περ ὠπεςαλρᾶύος εἴη σ)οάσκοντος οδὺ ἀκξονταφ' dw εὔδηλον ὅτι Q ϑεοῦ iugo
τῷ πάντων κυρία. Q ἀπεςάλϑαι ἔλεγε παρ᾽ ὠντεέ" sg) τὸ κήρυγμιῳ ἐποιεῖτο di χαίᾷορο-
φῆς. veo; με μέλειαν ἀυτὰς ὀκχᾳλούμδυ(»- ὧν περ 040 σεξώμδμοι ὃ σιοϊασκαλίαν,
εἰκότως πιςεύειν ἐλέγοντο Tul Oug- οὗ clo τε ᾿δπόφασιν Q ? diduexaAMar δεξά μϑυοι 7
T T copie Quvho «πρὸς τὸ κρεῖττον εἶσίον" ὥςε καὶ πολλξώ τινα Q συώζονον ὃ μετα.
usAaap δχιοείξα δ᾽)" νηςείαν γὸ ἀνὰ ὃ πόλιν ὀκέρυξζαν ὥς φησι, C σάκκοις πάντες ἐν»

ουσεί μᾶμοι μικροί τε (ὃ μιεγώλοι revu κεχρηρᾶθοι τω oor Me m, ἵλεω οβυεᾶδαι ἃ ϑεὸν

ἀυτοῖς c Enroww* ἐπέδὴ ἢ (ἃ ἄχρι τῇ βασιλέως ἐληλυϑὼς ὃ λόγίθ», ἀσὲ ὀκεῖν(Θ» ἀμε-
λήσας φαίνεται ^r τωράγματίθ"" dua. μικρᾷ T βασιλικᾷ φροντίσας ἀξιώματίθ»", τόν τε

θρόνον ἀφεὶς δὶ οἰκεῖον. € ? βασιλικίω col δ)9ποῤῥίψας , σείκκον (ἢ ἀυτὸς αἰδεϑέμδρος .

V avod'à καϑεζόμδρμος diereM- «οροςοίγμιατοί τε ἑξῆς ἰδ τε T βασιλέως C T κατ᾽
durlo * ἀρχόντων ἐξετέθη "T μὴ τὰς ἀνθρφποις μόνον, θὰ Q vu τρὸς ὑπηρεσίαν ἀυτοῖς

- TéGny pipa, Cala, πανζρίας τε Φοφῆς καὶ ποτ δζα μᾶῤρεινν Carros (ἃ οὐ μέχρι τότων ἔφήσειν

$ με μέλειαν, μὰ 99 C πᾶλαι κακῶς àurois ρα Πομένων δηοςείντες, πάσης τε
αἱ εἰς ἑτέρους ddixiag χωρίσαντες ἀυτὰς. aQodha, 9e ἀνερμᾶμον τὸ (ἃ ἃ ϑεὸν iQ οἷς ἀπε-
φηήνατο κατ᾽ ἀυτοῖν μεία γνόντα λῦστωι 3 ὠξενεχθεῖσοιν ᾿δπόφασιν παντελαΐς" Tie ep φησιν
εἶσεν εἰ μιεΐζαγοησά € ἰδᾳκληϑήσεται ὃ ϑεὸς. C δποςρεψη δπὸ ὀργῆς ϑυμᾷ durd, κα) οὐ
μὴ δπολώμοεθοι; ἅπερ οἱυδ ἀχ οἷόν τε λέγην ἀυτὰς μὴ Om T T «»esQrre σδεοιοίαγ pus
φωναΐν: τῶτο δὴ (ὃ γε)βυῆδδαι φησὶν ὃ φοροφήτης" καὶ ἐπειδήπερ εἶσπεν ἀυτὰς ὃ ϑεὸς δπο-

φαντας μδὺ TI) “χφοόνων. νεύσαντας ἢ «rego τὸ κρεῖτίον» ἔλυσε wg) ἀυτὸς Y δπόφασιν Lo

mp ouD οἰξενξυοχά κατ᾽ ἀυτών. |

et Ninive subvertetur. ,, Neque enim ob hanc unam voculam credere Deo pote-
rant, si homo peregrinus ipsisque prorsus incognitus exitium minatus esset, nihil
autem praeterea addidisset: neque docuisset auditores, quo mittente venisset. Sed
enim exploratum est, prophetam et: Dei meminisse omnium domini, et se missum
ab eo confirmavisse: et praeconium exitii fecisse, atque ad paenitentiam esse ad-
hortatum: quarum rerum notitia imbuti, merito dicti sunt credidisse Deo; cuius
decretum magisteriumque excipientes, prophetae voce nunciatum, ad virtutem re-
sipuerunt, ita ut multae vehementisque paenitentiae signa ediderint. lerunium enim
per civitatem, ut ait, indixerunt, saccumque ommis aetas induit, lugubri habitu
Dei clementiam implorantés. Quumque ad ipsum usque regem sermo devenisset ,
ne is quidem rem parvi fecit; sed regia spreta dignitate, throno relicto, regalique

P.

vy.

veste abiecta ,.saccum et ipse induit, atque in cinere sedit: scriptumque a rege edi--

ctum est et a civitatis principibus, ut non solum homines verum etiam iumenta il-.

lorum servitio addicta omni pabulo potuque carerent. Neque hactenus illorum pae-
nitentia stetit; sed omni ante actae vitae maleficio omisso, mutuisque imposito in-
iuris fine, magnopere sperabant, fore ut ipse quoque Deus paenitens perlatum de-
cretum funditus antiquaret. ** Quis enim, inquit scriptura, novit num forte immu-
tetur mitigeturque Deus , atque ab aestu furoris sui recedat, nobis incolumibus? ,,
Quae sane dici ab eis non potuerunt, nisi propheticis vocibus fuissent edocti: id
quod reapse factum propheta dicit. lam postquam eos cognovit Deus vitiis omissis

ad virtutem tendere, decretum ipse quoque quod in eos tulerat abrogavit.

254,

10.

v. I.

168 THEODORÍ MOPSUESTENI
KEO. "Δ΄.

E

« Ἐπὶ τέτοις ἐλυπήθη. φησὶν. ὃ Ἰωνᾶς λύπάν μεγώλξω € συνεχύθη. .» Εἰκότως"
σιετωρῴτίετο 50. ὡς ἀπατεώνί(θ- χαὴ ψόύςα δόξαν μέλλων δ)9ποφερεῶναι παρ᾽ ἀντοῖς .. ὅτι ὃ
μδὺ εἴσω Φιαίν ἡ μιερφὸν ἠπείλησεν osa] ὃ χαϊᾳοροφίώ" iyjuero ἢ ἀσέν" εἶτα (ἃ eee 7
ϑεὸν δποβλέψας Aero. «« Οὐχ ὅτοι οἱ 20901 μὲ ἦσαν ἔτι ovr» με ἐν τῇ γῇ με; δὰ
τῶτο ῳροέφϑεσω "T φυγεῖν εἰς Θαρσεῖς. dión ἔγνων ὅτι σὺ ἐλεήμων εἶ C οἰκτίρμων. ua-
κρόϑυμος καὶ πολυελείθ» € ue(avony toi V κακίαις. ,, Σαφαΐς γὸ ἐδήλωσεν ὅτι τῶτο i
αὶ φυγῆς dul γέγονεν αἴτιον, τὸ εἰδέναι ὅτι φιλάγϑρφπος ὧν, εἰ μεζαβωλομᾶῥες ἴδοι.
T δαύφασιν πάντως ἀλλάξᾳ * οἰκείαν" ὅτι τε ἐντεῦϑεν dura) «ἰξκέφου, τὸ ψεύς-ε τινὸς. qa)
ἀπατεοῖγ(θ. dóLar λαβᾶν παρ᾽ ἀυτοὶς: ὅϑεν émuj4. « Καὶ ναῦ σέασοτω κύρμε λάβε 7
Nux lo pu dz ἐμξ, ὅτι xa20v Moi τὸ Weoaváy με μᾷλλον ἢ Cv με. .» Διὰ d τότε.
φησὶ. (Gy) 9uva Gv. αἱρετώτερον κριναῖ "7. D δόξης Τοιαύτης ζὴν ὐδαὶ (ois ἀνθρώποις" ὃ
μϑὺ ouo ϑεὸς ὃ C «eb οδὸ΄ μιεζανοοιυῦτας QiARY Dey D» Q τοῖς οἰκείοις ἥμερος ἄγαν ,
ἐνξεηηικῶς ὄιτι δύ Tu Ὡροφήτῃ φησὶν «- εἰ σφόδρα λελύπησε : .. ᾿Αντὶ 7 ἔοικας ἀϑυ-.
μόν Ὥσέτων σεσωσ δύων" doy ἀντισηκοιιῦ τῇ GmoAn dA τῇ σαυτῷ T πάντων σωτηρίαν.
Q αἱρετώτερον νομίζειν ἀυτὸν σε ζιῶτον ποληφϑάδαι. ἢ Ὅσότων ἀπώλειαν γε) βυῆᾶδαι.

Ὁ 5 φερφήτης ὀξεληλυϑὼς αἱ πόλεως. ὀκωϑέζετο χατάντικρυ. exnylo aT ποι-
ἥσας, C ^ro ταὐτίων δγάγων. ἄχρις doi τί ποτε e. s poorro πλέον «uel T πόλιν" T γὸ
ἀπειλῆς τὸ μιξγεϑίθ» ἀναλογιζομᾶνος ὑπελώμιβανε τί τὸ τυχὸν (ἃ ἐσεῶδαι μα! Τοῦτο: εἶτα
φεοσέταξεν ὃ ϑεὸς κολόκίυϑαν d-Oeooy ἐκφυᾶσαν. ἅπασαν τί σκηνκὼ ἐν ἥπερ bo ὃ
φρροφήτης πληρῴῷσοι σκιᾶς" ὡς χοὴ ἀυτὸν dowély οἰκίας τινὸς exero dy τῷ zAn9d T

CAP. IV.

* His gestis, pergit scriptura dicere, magnum contraxit lonas maerorem, ei-
que animus perturbatus est. ,, Neque immerito. 'Timebat enim ne vani et menda-
cis opinionem apud Ninivitas acquireret: quandoquidem ipse quidem futurum mi-
natus erat intra tres dies excidium ; nihil autem inde consecutum est. Mox Deum
suspiciens aiebat: ** nonne hic erat sermo meus, dum adhuc in patria regione. ver-
sarer? ideoque fugam in Tharsis maturaveram; quia te clementem noveram et mi- -
sericordem , patientem admodum et indulgentem , atque obliviscendis iniuriis faci-
lem. ,, Perspicue demonstrat hanc sibi fugae causam fuisse, quia mutatum iri de-
cretum noverat, si Deus clementissimus immutari vidisset homines; se vero fallacis
hominis ac deceptoris famam aucupaturum. Quare ait: ** nunc, potens Domine, spi-
ritum mihi eripe, quia mori mihi quam vivere satius est. ,, Optabilior enim mihi,
inquit, mors est, quam in hac hominum opinione versari, Tum Deus paenitentium
amator , suisque admodum mitis , pudorem lIonae incutiens, increpuit dicens: ** num
tibi magnopere dolet animus? ,, Nempe maerere videris, quod tanta hominum mul-
titudo conservata sit. Atqui deberes communem salutem aequi bonique consulere
prae fama tua; tuique nominis maculam, quam tot hominum exitium, malle.

Tunc urbe propheta egressus, coram resedit, tuguriolo ibi constructo: in quo
manens, numquid praeterea civitati fieret, observabat: minarum enim gravitatem
secum reputans, existimabat hinc aliquid consecuturum. Mox iussit Deus ut cu-
curbita repente nata tugurium totum, in quo propheta versabatur, umbra obtege-

1

IN IONAM CAP. 1V. 169

φύλλων" quj δὴ € Y καρπὸν πανί χοϑεν d-Oesov Cuxosua pd poy , πλοίς ὧν τινὰ παρεχήν
εἰυτοῖ δ ψυχαγωγίαν" ἧσε τῶτο (G5) οροφητίω ὡς εἰκὸς τερφϑέντα τω cx δόξῳ τῆς τε
ϑέας xd) αἱ χρέας τῷ γεφονότίθ»: ὡς Ji πολλέὼ Cn Tu «οώγριατι ὃ idovlo ἔσχε, χρὴ
ἀρκᾶσαν τινὰ κομίζεᾶδαι ὃ ψυχαγωγίαν ἐντεῦϑεν ἐσόκφ, debtor πάλιν ὅγιτογ ματι ϑείῳ
σκώληξ ἐγ(ερονὼς vul φυτῳ ἅπαν ἀϑερόον ἀυτὸ ἀνήλωσεν τε κοὶ ὠξήρανεν παντελαΐς" τὸ
99 σκώληκι ἑωϑινῇ At4 , ἵνα εἴπῃ ὅτι tow «escuyuam ϑείῳ σκώληξ ἀθρόον. ὀκφυὲς
ὅψη τῷ φυτῇ ἀπεξήρανεν ἅπαν" ὥςε ἀνατείλαντί(Θ» T ἡλία σφοιροτάτἑω auri T iaa
καύσων" ὄλιπεσαῖν ὃ dwüva, ** Atj4 γοιῦ ὅτι «οροσέταξεν ὃ ϑτὸς πνεύματι χαύσωνος
cvyxalorn, x2) ἐπάταξεν δὶ ὃ κεφαλέὼ oy, Q ὠλιροψύχᾳ, x; ἀπελέγετο ὃ ψυχ ὼ
ὠντεῖ" ,, d'exyüg ὅτι οὐ XV τὸ εἰωθὸς &dk ὃ χαύσων ἐγῆνετο, ϑᾳὰ φροςάγρμίατι Suo βα-
ρυταώτίω eur) 4 φλόγα ἔπεμψεν. ὡς ἂν μάζονα τῷ συμβαντίθ- ἃ αἴϑησιν λαβὼν tn
κῶλλον ἀλγήσφεν ὃ προφήτης.» μικρᾷ γᾶν ἀφιέναι ὃ ψυχὴν ἀπὸ Ἵ καύσωνος κινουνεύων"
τῶτο γάρ ὄδιν τὸ xg] ὠπελέγετο vo Ay luo durd. "Equ «τεὸς (X) ϑεόν" ** χαλὸν μοι τὸ
WaoSardy ἢ ζῆν. .» Τοιῶτο ἡ λέγων ὅτι ψυχαγωγίαν τινὰ vj) σωμεχόντων ἔδοξα κακῶν
Ἐχάν τὸ Qurov εἶτα ἀϑέθον τὸ μδὺ ἀπελήλυϑεν" ἐγὼ δὲ τῇ μοχθηρίᾳ τῆς ὑπολήψεως
«εοσεκτησείμδν τῷ χρύσωνί(Θ» ὃ βαρύτητα κοὶ (QN) ἐνοχλοιῦτα xird'uuov. ἐντεῦϑεν" πῶς
o0 οὐ τῷ (iw βέλτιον τὸ δποϑανᾶν.- d (foreros μέλλοι μαι TUüAGLOY χακοὶς:

Διὸ σὴ φησὶ «τοὺς ἀυτὸν ὃ ϑεός" «« εἰ cQodpa AWymau Vn τῇ κολοκύνθῃ; .5 Τότε

5 εἰπόντίθ», ἕως ϑανάτε λυπεῖδδαι" ἕτως aur) χρὴ ἐρῴσιμμιιον td'aze τὸ φυτὸν ὃ ϑεὸς, ὁ.
T i τῇ ἀπωλάᾳ τῷ φυτῷ Aule ἀυτω μείζονα πεποίηκεν ἐγγηυέδδα!, n τῶ cvon-

ϑέσᾳ μειζόνως ὠντεῖ rho 6n τῇ σωτηρίᾳ d πόλεως λὑπάν ἐλέγξαι κάκιστοι Senn evo.
"Emüj4- ““ εἶτα σὺ μὲν. φησὶ. Ὅσῶτον ὑπὲρ d! κολοκύνϑης ἤλγησας.. ἀδένα χα μα Ὅν εἰς

. ret: quare Tonas putabat quandam se domum habere densitate foliorum circumse-

ptam. Et quidem poma quoque adfatim undique dependentia maximam animo prae-
bebant oblectationem. His, inquam, propheta magnopere laetabatur. Sed enim dum
eo miraculo, reique aspectu atque usu fruitur, dum multa ob id voluptate perfun-
ditur, atque hac sibi recreatione beatus videtur; divino repente nutu vermiculus
plantae imnatus, hanc confestim corrupit atque exsiccavit. lam hunc vermiculum
scriptura matutinum vocat , ut significet genus serpentis matutino tempore Deo vo-

lente in arbore geniti, hanc penitus exsiccavisse: ita ut orto mox sole, vehemens -

in Ionam solaris flammae inciderit radius. Pergit scriptura dicere: ** praecepit Deus
spiritui calido urenti ut saeviret in lonae caput; qui animo concidens, iam vitam
respuebat. ,, [ta vero intelligimus haud consuetum hunc fuisse calorem, sed flam-
mam gravissimam divino consilio immissam; cuius causa maiorem solito patiens
propheta sensum , vehementius angebatur, parumque aberat, quin vitam amitteret

. vi caloris. Hoc enim significat ** vitam respuebat. ,, Ait igitur Deo: ** melius mihi

mori quam vivere. ,, Quibus verbis hoc quodammodo aiebat: malorum mihi sola-
men haec planta fuit; sed eadem mox defecit. Ego vero praeter famam pessimam,
caloris quoque molestiam et discrimen patior. Quid ni igitur mori malim quam vi-
vere, qui tantis obtundor malis?

Quamobrem ait illi Deus: ** num tu magnopere maeres propter cucurbitam? ,,
quo respondente, se mortiferis angi doloribus; (adeo iucundam fecerat prophetae
arborem Deus, idemque tantam de illius exitio tristitiam creaverat; ut hoc exem-
plo maerorem hominis de civitatis salute iniustissimum coargueret;) subdit Deus:

22

-

'. 10.

p.

᾿ς,

259.

110 THEODORI MOPSUESTENI

d σύσωσιν ἀντῆς εἰσεγεγκών: ἐν νυκτὶ γὸ d-Oegov «gordo, d9esor ἐν γυκτὶ καὶ Y. ἀπώ-
λειῶν σέσεκται" ἐμοὶ ἢ πῶς οὐ πλείονα ἀρ μότίον φεισὺ Nivdon σὲ πόλεως Ἐχήν, τὶ οὕτω
μιογίφης, ὡς σώσθεχᾳ μυριάοδας duro οἰκεῖν ἀνθρούπων ἀκ ἐγνωκότων defi, ἡ ἀρισερά: s,
γα: εἴπῃ νηπίων" ζριώτους γὸ 3x ἐγνωκότας dez ἢ ἀραςερᾷ Atyds οἶὺ" dfe νηπιότητα 2x
ἀκοιβὴ jo. q9U^y ME TOY d/2xexow (ἔχοντας. ἐδὲ ἂν ἁμδοτιωις ποτὲ ὡς γεγονότας, ἅτε X
ἡλικίας οὐ δεχομένης τῶτο" λέγη, μὲν γὸ duro εἰς Prod 'aziv τῷ πλήϑους 3). οἰκοιούτων T
πόλιν" ἔνϑα 99 (oro TJU γηπίων ἐῶ τὸ πλῆϑος. πόσον σὴ τὸ T. τελείων ἀνθρώπων bó;
ckt- δὲ γε λοιπὰς ἅπαντας ὠἰδῳλιπὼν ὃ ϑεὸς, (A) τὴν νηπίων εἶπεν deyS μόν" οἱ ὃμμο-
λογαρδύως ἐφαίνοντο, ἀκ ὄντες ἄξιοι T. τι κακὸν Dav, ἅτε μηδὲ ἡ μϑοτηκότες τί τέως"
οὐ γὸ δὴ φησὶν εἴποις ἂν ὅτι xe) Τοσοῦτον der9 μὸν νηπίων ἀϑὲν ἡ μϑοτηκότων δαολέεῶ αι
φεοσῆκον ἐῶ" Gee xg» εἰ μὴ v TW Qadio, 90uD T νηπίων μνηδϑέδαι μκρλλον ἐχοίῶ,
ἄχη Tul μησὶὲν κακὸν T πόλιν, παϑαᾶν. Προσέϑηκε 5 τὸ € xg) κτήνη πολλά" .. ὡς ἂν C
τότων ἀβλᾳξαίν φυλατίεδγαι ὀφειλόντων dialog vois F1 τῆς πόλεως δγασωζομᾶῥοις ay
ἀγϑρῴπων. | uc

EPMHNEIA MIXAIOY TOY IIPOOHTOY. . .
ΚΕΦ. ἃ. d

I

Ib oa Οἷς «bA τε Quent x ᾿Αμὼς C οὖν’ λοιπὰς ὁπόσοι (nu TU. TÉ TOI; “«»οφεφή-,
réocay , d&A(O» £21 C ὃ uesta oO» ποροφητεύων Μιχαίας: τὰ 99 «eL ἃ λαὸν ἐδό μᾶνα
«ἰδῴ τε 3p ἀασυρίων χαὴ T βαξυλωνίων πνούματικῇ κινθμδμί(θ» τῇ Serm χοὴ ἀντὸς

* tune tantopere cucurbitae causa maeres, qui eidem excolendae nullum laborem
impendisti? una. enim nocte repente nata, ilico una nocte, interitum passa est; me
vero cur magis non decuit miserari Niniven , tanti. populi civitatem , ut duodecim
ibi sint myriades hominum , qui laevam a dextera non discernunt? ,, Pueri nimi-
rum infantes intelligendi sunt , qui reapse laevae dextraeque discrimen nullum agno-
scunt: quique ob aetatis infirmitatem nulla de re iudicare queunt; ideoque ne cul-
pae quidem obnoxii fuerunt, aetate nondum. patiente. Sic autem Deus locutus est
ob declarandam incolarum copiam. Übi enim infantium tantus erat numerus, quan-
tus demum adultorum cogitandus est? Tam ceteris praetermissis, Deus lactentium
memoravit numerum , quorum sine dubio propter innocentiam nullum erat poenae
meritum. Nemo certe dixerit simplicium parvulorum tantam multitudinem aequo.
iure fuisse perdendam. Quamobrem etiamsi forte adultorum nullá fuisset miseratio, -
puellorum utique meminisse oportuit, quó nihil mali urbi fieret. Adiecit Deus,
* et'iumenta multa; ,, ceu si merito haec quoque servari incolumia debuissent ,
ob civium , quibus erat parcitum , commoditatem.

{

COMMENTARIUS IN MICHAEAM PROPHETAM. -
CAP. 1, d

nds Oseae et Amoso οἱ reliquis, quotquot his: paria prophetaverunt , apparet
beatum quoque vaticinari Michaeam. Etenim eventura populo ab Assyrus atque

IN MICHAEAM CAP,*I. 111

Bn dd E ΕἸ ^ 3 , 4 Α ,φΓ΄ 2/3 1 ,
vepasopetey dera, εὐϑὺς Cx. «xegoiMatoy. κοινὸν «eA πάντος τῷ ᾿Ισρᾳὴλ ποιὰμᾶρί(θ»
δ xor, vj τε δέκᾳ λέγω φυλαΐν, ὧν Y Σαμάρειαν cap συνέβωινε. € T. δύο ὧν
πέρ ouo ἣ ᾿Ιεροσοιλημ' ἡγεῖτο" φαίνεται ἢ C XD GbU- ἀυτὸς χαιρὸς «οφοφητεύων ὠκάνοις.

διὰ B CNTPN 1 9. 7 3 /| € ͵ 9i En 5 ;
πὐότέων ἐν ἡμέραις loupe καὶ "Αχαζ Q Ἔζεκιε T βασιλέων adu. «« Ἔν 99 (ύταις
S3 €. τ e , , : M ' / ^ ien. P 13 2
€ ἡμέραις γεγλυδᾶδαι λόφον κυρίου φησὶ «vec Μιχαίαν (Ὁ MeeziSirlu- ,, τότέςιν ἐγεο-
4 , / iO. t ::€€ Qao veles V x ? N "P
»είας τετοῦ χηκέναι ϑείας" mv(O» ἕνεκεν: ** ὕπερ ὧν εἰ «ei Ξαρΐδδείας καὶ cb. Ἱορου-
σωλήμ" 5» ἵνα εἴπῃ παντὸς τῷ ἰσφαηλιτικᾶ Ag « τε βασιλάας 3p) δέκᾳ QuAdy, ἃ d
V Jio ὧν περ ἡγεῖαδαι ὃ ᾿Ιόσα σωυέβωινε QUAD, Φ C τῷ μακαρία, Δαυὶσ' Y? Ὁ πρὸς
ἀυτὸν e fjunpdplo ἐπαγζελίαν βασιλαυόντων ἀυτῆς: ὑπὲρ δὴ τότων καὶ vp. ael duh,
ἐσομϑύων ἐνεργείᾳ ϑείᾳ τί ᾿δποχάλυψιν σδεξαμϑυ(Ο-. ὃ Μιχαίας λέγ4 (τα. ἅπερ οι
PS N 5» ! edid “ S4 2. 21 jg» ᾧ e ^ s ,
amdy ὅδ᾽ αἱ δποχαλύψεως édiduo n ia , ἀρξά μδυ ὥτως. ** ᾿Ακέσοιτε Agol πάγ-
τες λθ)οῖς. .» AxoAuSwe τὸ λαοὶ πάντες» ἵνα εἴπῃ πᾶς ὃ Ἰσραὴλ 0 ? do βασιλείαις
φροσήκων" ὅϑεν ἐπήγαγε" € 3 Ὡροσεχέτω ἡ γὴ (ἃ πάντες οἱ ἐν auci ., τϑτέςιν ἡ ἰσρᾳη-
Armi χώρᾳ πᾶσει" εἴτ᾽ ἂν οἱ (able οἰκᾶντες, ἄνωθεν Cu. di reos οσδὺ πατέρας ἐπαγ-
" ^ 0 dido uunc üumoic. «* Καὶ € lox (Dv. ὦ Θεὸς Cy τονε νεὶ '

yeMac τῇ ϑεοῦ σεοῖο μᾶμης ἀντοῖς. αἱ teu κύριί(θ» ὃ ϑεὸς ἐν ὑμῶν εἰς αδοτύρκον...,

᾽ * cC ^ $ 5 € Ui , A ' ΕΣ ,
Διαλέγεται di φησὶν ὑμῶν dy hj ὃ ϑεὸς, dfe Prveiar τινὰ abt vj ἐσορόμων ποιού.
μϑυ(θ.- ἐπειδὴ πολλῴκις ὑ μῶν qu. «esontoyyu. δ,οιλεχθεὶς. οὐδὲ μίαν ue (oA eo dsEa-
μᾶμες δὶ τὸ xpd'lov εἶδεν. ὡς ἂν φαίνοιτο 0 jey πάντα TX «πρὸς ὑμετέραν πεποιηκὸς
ὠφέλειαν. ὑμεῖς ἢ ἀσδὲν ϑελήσαντες ἑωυτοωῖν ἡἠυεᾶδαι βελτιες, ἐφελκυσεὶ μᾶνοι ἢ μόνον ἐφ᾽
ἑαυτὸς τὰ καχά. «« Κύρι(Θ» ὧξ οἴκε ἁγίου aur. .5 ᾿Αγαγκαία ἡ «ρούδήκη" ἐποιδὴ «5

᾿ ^ , ' M c M M. s P ,

ce); ἅπαντας κοινῇ dfeAtyera], πολλὴ ἢ ἀφ ἡ ae τὰ εἴσωλᾳ Tp. dixo. QuAdY ϑερα-

D

wea, ἐφ᾽ ἣ sg) οἴκους κατεσμόυάσαντες. ὡς ϑεὸς δὰ Tp εἰσδωλὼν ϑεραπεύειν ἐπειρῶντο
Babyloniis , spiritali permotus gralia ipse quoque praedicere nititur, statim ab exor-
dio communem de universo Israhele sermonem instituens , de tribubus inquam. de-
cem, quarum regni caput erat Samaria, et de duabus quarum metropolis Hieru-
salem. Patet autem iisdem quibus superiores prophetavisse temporibus, id est die-
bus loathami, Achaazi, et Ezeciae regum Tudae; etenim ** his diebus ait factum
esse verbum Domini ad Michaeam moraithitem ,, id est.se divinam expertum esse
operationem. Cur? ** Ob ea quae vidit de Samaria et Hierusalem ,, de universo
scilicet israhelitico populo, seu de decem tribuum regno, et de duabus quarum
principatum tenebat ipsa Iudae tribus, beati Davidis. posteris iuxta Dei promissum
in ea regnantibus: de quibus eorumque rebus, accepta divinitus revelatione Mi-
chaeas haec dicit, quae Deo ut diximus revelante didicerat, sic exordiens. ** Audite
verba, populi omnes. ,; Consentanee , populi omnes, ut universum Israhelem deno-
tet qui ad regna duo pertinebat. Quamobrem addidit: ** attendatque terra, et om-
nes qui in ea sunt ;, id est israhelitica tota regio, sive eius incolae, quorum illa
patribus divino promisso tradita fuit. ** Et erit dominus Deus vobis in testimo-
nium. ,, Loquitur vobis per nos Deus, testimonium quoddam rebus futuris dans:
ex quo vos saepe ad honesta adhortatus , nullam in melius conversionem perspexit.
Quare apparet illum quidem nihil vestrae utilitatis causa non molitum , vos vero
nihilo meliores fieri voluisse , sed mala in vos tantummodo provocasse. ** Dorinus
de domo sancta suá. ,, Necessarium additamentum sancta; nam quia generatim om-
nes alloquitur , multus autem erat apud decem tribus idolorum cultus, cuius causa
fanis etiam constructis, daemones honoribus divinis colendos curabant, recte dixit:

»*

p.

p.

260.

261.

172 : THÉODORI MOPSUÉSTENI

οδὺ" duipevas, ^as "regione τὸ κύρλος c οἴκε ἁγία id dWAdly oni xiij - beo
ἅπαντάς modal οὔ. A690, Ud ϑεοῦ (aos εἰσ ἂν aresuN uiv Qe τῷ Cy Ἵερουσαι»
λὴμ & οἶκον twovr(O- (Gy) idYov: ὃν χρὴ ber dfe τῆς ἐνεργείαρ. ᾿ὠπέφηνε τῆς οἰκείας.
Εἶτα καὶ eegsioum.

« Διότι id'à iei ὀκπορεύεται ὧκ 7 ose dom χρὴ καϊαβήσεται, αὶ ᾿Ἰρηβήσιγα
5 τὰ ὕψη αὶ γῆς" x2) σαυλουϑήσεται τῶ ὅρη ἀπσοκατωϑεν durd: (ἃ αἱ κοιλάσες τουκνήσον-
TU ὡς κηρὸς Ὅσο essa Tubs x9) ὡς ὕσωρ καϊαφεοόμϑυον Cy «(o ms. » eiay
99 Ox τῷ Ὄρφις ὀκείνε φησὶν ὃ ϑεὸς, T οἰκήσεως αἱ οἰκείας τόπον ἀπέφηνεν» ἁπάσης μὲν
καϊακρατίσε 4 γῆς ἃ ἰσραηλιτικῆς λέγων, «εὺς b» ὃ 260» eura" ὧν ταραχῇ j cbv-
ἐν ἀυτῇ xa (aeod duas TE (Gu. 9D ὕρῃ δύ τὸ gas καλᾶ, καὶ οὗὺ’ λοισσοὺς δὲ
ἅπαντας" xod as 99 οὖν" Ὡτανοτέρρι ὀνομάξγ' dino npa 70. ορόσω μιληκότί»
καϊαναλίσκων dips: dis y ὄντος ὅτι ὅκ ὀκείνες μὲν guAeUe a) Ms qus Xo Ded ac
5 mineral, E x) τὸ ἰδίω κα τὸ iegixoy , ὃ πολλάκις ἐπεοείξα μνᾶν. v? Ὁ) ὀγσίρεσιν λε-
γῶν τὸ κοινὸν, ὅτι. πάντας καὶ διωνατὰς € (QN) λοιπὸν δῆμον n gta i ὀργὴ ἥ ϑεία,
στιλεύεσω τὲ ἀυτὲς xd) ἀφανίζουσα εδίκζω κυροῦ πυεὶ «posto μιληκότί»: xa (nandi T
ἀυτὲς εἰς τιμωρλαν. d'ixlo üdur(O- cqodp τε χοὴ ῥαγοίαίε c£ ὕψοις 621 τὰ κατώτερᾳ
Qeeo pea 7 y τάτων aine « dY ἀσέβειαν Ἰακὼβ πάντα (αῦτα. κοὴ dY ἁϑρτίαν οἴκε
Ἰσραήλ. » Εἶτα im. « Τίς 5 ἀσέβαα Ἰακώβ: οὐχ ἡ Xauapan; xo) "sh a TM.
oixs led; Ex n ἹἹερεσοιλήμ: » Ἐκείνων τὲ 29 ἥ ἀσέβαα dyAn ὧν Σα μδοείᾳ συλλέηο-
Men em τῇ vi εἰδώλων ϑερᾳπεία, οὗ δὴ ja Ago, cfo- b) TÉTO umero ous
εἶχον vase (ὁ τότων ἢ tmc ng ἄχ flo δήλη, oi ἢ egeo ἔχοντες ἐν ξαυτοὶς
ἀσὲ Ὧ γαδν siti T: €idtoAtY ἀπείχοντο ϑεραπείας" εἶτα τὰς τιμωρμὰς ἀπα-.

ἐαϑμερδνθ..

Dominus de domo sancta sua: demonstrans se ad omnes communiter verba facere,
ob id a Deo missus qui Hierosolymis domum habet suam, quam sanctam propter
insitam ei virtutem definit, Postea pergit dicere. |

Quia ecce Dominus egreditur de loco suo: et descendet atque ascendet super
excelsa terrae. Et commovebuntur montes subter eum, et valles liquescent sicut

. cera a facie ignis, et sicut aqua quae decurrit in praeceps. ,, Procedens enim ex

illo, inquit, monte Deus, habitationis suae locum ostendit, eumque universae Is-
rahelitarum regioni dominari dicit, quam propheta alloquitur. Conturbabit autem
proceres eius; hos enim montes ob suam eminentiam appellat ; nec non et reliquos
omnes: nam valles classem. liominum humiliorum nominat. Patet autem haud di-
visim dicere montes commotos et liquefactas valles, sed hebraico idiotismo quem
saepe docuimus, per diaeresim dicit commune, quod nempe omnes proceres reli-
quamque plebem divina ira corripiet, commovens destruensque cerae more igni

,admotae: pertrahetque ad. poenam instar aquae vehementis impetuose. ex alto. ad. in-
feriora ruentis. Horum autem causa est: ** propter scelus lacob laec omnia, et

propter peccatum domus Israhelis. ,, Mox addit: ** quodnam scelus Iacob? nonne
Samaria? Et quodnam peccatum domus Iudae? nonne Hierusalem? ,, Illorum qui-
dem manifesta erat impietas qui Samariae congregabantur. ad idolorum cultum ,
cuius praecipue causa illic aedificata fana habebant. Sed et horum iniquitas haud
minus constabat, qui Hierosolymis templum apud se habentes, hoe despecto, ab
idolorum cultu non abstinebant. Deinde punitiones enumerans ;

IN MICHAEAM CAP. I. 113

*« Καὶ ϑήσομαι Σαρίώρειαν εἰς ἑπωροφυλάκιον dog&, καὶ εἰς φυτείαν dusreAo v Qs

χα ᾳασάσω εἰς nO» ciu Aloe ἀυτῆς, (ἃ τὰ ϑεμέλια ἀυτῆς δποχαλύψω,,, Καζᾳςήσω
di Σαμάρειαν εἰς ἐρήμωσιν 70A, ὥςε χώρας d'inlur γεωργεϊαδα!.» σκίνάς τε ἐπ᾽ ἀντὴῆς
ϑεῖναι fo φυλακῇ TJ) καρπῶν" ἀφανιαῖ 9 ἀυτῆς τὰς οἰκοοῖο (ὡς παντελαῖς Cx. βάϑρφν

ἧς G6.

auri; ἀναασάσας" ἀφ᾽ οὗ δὴ πάντως ἕψεται κἀκεῖνα. «« Καὶ πάντα τὰ γλυη]χὰ ἀυτῆς v.c

χα ζᾳκόψεσι. S. Τότε d'h xo) Tp) ματαίων πόνων ἑαυτωῖν Ὄψονται ὃ ἀπώλειαν, καϑαιρέ-

a, ὑπὸ Tj πολεμίων ὅρῷντες ἃ κατεσκεύασαν εἴδωλα. ««“ Καὶ πάντα τὰ Mr uar
ἀυτῆς, ἐμτωρήσεσιν ἐν πυρά. 5. Πάντα ᾧ κόσμον T αἷδικείμϑμον Gic τε εἰδώλοις χρὴ τοῖς
γαοὶς ἀφανιοῦσιν ἐν "uet, ὃν ὥασερ τινὰ μιιϑϑὸν ἐτελοιων "ie σαί οσι. «« Καὶ πάντα τὰ
εἴδωλα ἀντῆς ϑήσομαι εἰς ἀφανισμόν" dió Cac μιάϑω κκώτων πόρνης συνήγαγε» 1) ὧκ μμι-
ὅδω κώτων πόρνης σιωνέφρεψε. 9» Πορνικῇ ὃ χρησοί μᾶρνοι γνώμῃ y t] δποςτίντες μδὺ ἐμδ,
γεύσαντες ἢ “Φεὸς τὰ εἴσωλᾳ, μιϑωματω τινὰ «^ &avTu y ἀϑεοίζοντες πορνείας, «εοσε-
φερον ὀκθῖνα τῇ qj) εἰδώλων ϑεραπείᾳ. ἃ δὴ πάντα Y) (αυτὲν ἀφανιαῖ. «« " Evetey τότε
κόψεται χρὴ ϑράυησᾳ, πορεύσεται ἀνυπόσδετίθ» (ἢ γυμνή. .» Ἐν ϑράζοις ἔσει wj κοπετοῖς
αἰχμαλωσίᾳ «ἰοᾳοοϑεῖσα epi cu Tío 0 λέγ τὸ uj. καὶ Avo der Q^, ὅτι οὕτως
αἰχ Ma Aor (O» ἀπαχθήσεται, παντὸς ἀφαιρεϑεῖσεει τῷ “προσόντος ἀυτῇ κόσμε. ** Ποιήσεται
κοπετὸν ὡς ορωκόντων.» wo) 7révO(O- ὡς ϑυγατερφν σφρζώων" ὅτι χατεκοάτησεν ἣ πληγὴ
ἀυτῆς" “διότι ἦλϑεν ἕως. Ἰούοία. χαὶ ἥψατο ἕως πύλης λαοῦ μὲ ἕως “Ἱερεστιλήμ. 5, Τὸ ὡς
“δρακόντων wg) σφρἑώων λέγ X) τὸ μυϑολογούμϑμον wap ἐνΐοις" τῶτο βουλομᾶμ(Θ- εἰ-
edv, ὅτι ὠκεῖγα δὴ τὰ ἐν μύϑῳ αἰδῷ Tp πολλΐν λερόμδνα. ἐπ᾿ ἀυταίν πο ϑρμοῦσι
yu ἔργων , τῷ βαρεῖαν ἀυτοὶς ἐπα χθξῶναι παρ᾽ ἐμοῦ T πληγάὺ. ἥτις Wero τῆς Xa euc

ὠρξα ϑρη Vài (Ὁ) loUd'ar μετελεύσεται dzHlojyn χρὴ τὴς lepoucw2unas ἐπεὶ κἀκείνάν.

ὕςεεον εἷλον βαξυλώνιοι.

* Et ponam Samariam quasi pomorum custodiam, et quasi plantationem vi-
neae: et detraham in voraginem lapides eius, et fundamenta eius revelabo. ,, Con-
stituam Samariam in.solitudinem vastam, ita ut campi instar in ea agricoletur, et
tuguria ibi fiant ob pomorum custodiam: etenim ego aedificia eius omnia destruam
a fundamentis evertens; ex quo ila ommia sequentur. ** Et omnia sculptilia eius
'concidentur. ,, Tunc etiam vanorum opificiorum suorum excidium cernent , deleta
scilicet cernent ab-hostibus quae fabricaverant idola. ** Et omnes mercedes eius
igne comburentur. ,, Exuretur igne ornatus omnis idolis circumpositus atque tem-
plis , quem illi quasi mercedem quandam daemonibus persolvebant. ** Et omnia idola
eius ponam in perditionem : quia ex mercedibus meretricis congregavit, et ex mer-
cedibus meretricis comvertit. ,, Meretricia mente a me recedentes, et ad 1dola ac-
cedentes, mercedes quasdam ex ipsorum coacervantes fornicatione, idolorum cultui
offerebant: quae ego omnia simul disperdam. ,, Propter hoc planget et lamentabi-
tur, ibit discalceata et nuda. ,, In lamentis erit et luctibus captivitati maximae tra-
dita; id enim significant verba, nuda et discalceata ; nempe quod hoc modo captiva
abducetur, omni suo ornamento spoliata. ** Faciet planctum quasi draconum, et
ductum quasi filiarum sirenarum. ,, Vérba quasi draconum et sirenarum, ait secun-
um nonnullorum fabulas; dicere volens fore ut ila quae im fabulis apud multo
jactantur, ipsi.re vera sustineant, dum ego gravem iis poenam imponam, quae ἃ
Samaria incipiens, ad Iudam perveniet , et ipsam attinget Hierusalem ; quoniam et
hanc postremo Dabylonii ceperunt. |

Y.

. 10.

II.
p. 265.

{7} THEODORI MOPSUESTENI
« Οἱ ἐν TtO- μὴ μεγωλιμώεϑε, C οἱ ἐν "Aude μὴ dvomadbjuéire GE olus. χα ᾷγέ-
λωτα. 5» Ἐπὶ Go «ἰθεοίκους T) ἐθναῖν eri ἃ λόγον" αἷδὲ ὧν χρὴ ὃ uaxaeros Ajax
ἔφη. ὡς qu. ἀυτὰ τοὺς Ἰσραηλίταις sev UV T ἀοσυρίων καείνων" οἱ τοίνω. φη-
civ, ἐν Cxetyaus T. πόλεσι μὴ μιεγώλαᾳ φρονᾶτε, τὸς τόπων δρῶντες συμφορᾷς. μὴ ἢ πο-
Xub ἐπ᾽ ἀυτοῖς ἐγείρετε γέλωτα. “«“ Γάζ καίᾳασασαθε εἰς qaare Aw. .. ᾿Αρμότον γὸ
ὑμῶν καί πασοιᾶδαι κόνιν, ὑπὲρ ὧν ἕτερφις ἔσεῶε γέλως" “ὥς ὁ να 3 gom; « Κατοι--
L | AA E -“ Ψ AR, Y ? 5 ' F 5 5^
κύσης χαλαΐς, καϑελαῖ que πόλεις ἀυτῆς. .ν Ὅπως 9 ἂν νομάσητε εὖ τὰς πόλεις οἰκεῖν
τὰς ἰδίας ὡς ἐν ἀσφαλᾶ χᾳϑεςῶτες, ὄψεϑε πασῶν T. χᾳϑαίρεσιν. ** Οὐκ ἐξῆλϑε χατοι--
x&gu. Αἰνὰν κοψεῶς οἶκον ἐχομᾶνον ἀντῆς. », ᾿Αλλὰ κἀκεῖνοι, φησὶν. δρῶντες ἐκ γφτόνων
ὄντας Gbo- leegnAirac, C (ιέτοις αἰδαπεηπωκότας xquoic, ἀκ ἐβελήϑησαν “πορφελϑόντες
vj) ἰδίων, κοινωνῆσαι τῷ πένϑοις ἀυτοῖς, fido μϑροι ἢ 62 Θ συμφοραῖς ἀυτων σδετελουω
κἀκεῖνοι. Τί ou; «« λήψεϑε cll OU. πληγξὼ ὀοδωύης. .. ᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ τοῖς Oudploi οὗ
σωυηλγήσεωτε χακοὶς. ἀυτοὶ πληγἰὼ δοϊυγηρὰν «εξζά μϑρμοι, οίκίων dioere αὐ μοχθηφεὸς γνώ-
puc Cue vns, χα θ᾽ ἀῶ τοῖς ϑιοφίοις ἐφησδεῶς χακοὶς. «- Τίς ἤρξατο εἰς ἀγωϑὰ χατοικάση,
ὀσλωύας: .. Καὶ 99 &dé οἷον τε ἀγωυϑᾷ τινὸς μιετεχήν οδ΄ ἐν ὀδεβνύαες οἰκουυῦτας , δ τὸ
μέγεϑος sj) ἐπενεχθέντων ἀυτοῖς κακῶν" εἶτα εἰς δ)αθεβοιξιν τῷ ῥηθέντος. «« "Om χατέβη
καχᾷὰ «wow κυρία ὄψι πύλαις “Ἱερεσειλὴμ, ψόφος ἁρμάτων χαὶ ἱπισόυόντων. ,, Τοστυύτῃ

. γώρ φησιν Von πάντας zug ἡ ὀργὴ τῷ ϑεῶ, (ew μὴ ἢ σῇ “Ἱερεστιλὴμ τότε ἡβυεᾶδαι Qadio

κυκλερδρης ^o τε ὡρμίώτων wd) ἵπων (ἃ πάσης τσὶ πολεμίως "deos. ^
Εἶτα ᾿δποςρεφέ & λόγον f * Λάχης πόλιν ὅσαν αἰ loudw βασιλείας χρὴ πολλαίΐν
φλδφνομμαῖν Melo , wg) φησίν. * Κατοικᾶσει Λάχής, ἀρχηγὸς ago nac αὕτη δεὶ τῇ ϑυ-

(api Σιών" ὅτι ἐν σοὶ εὑρέθησαν αἱ ᾿ἀσέβειαι Ὁ lceghA. s, ' IG δὴ (ὃ σὺ, φησὶ, τὰ συμ-

βησο μδμά σοι gite ἣ τῇ “Ἱερουσοιλὴμ ( ϑυγωτέρᾳ dp Σιὼν ταὐτίων ὀνομάζέ ) ἡγεμὼν

* Qài in Geth, nolite magnificari; et qui in Acim, nolite reaedificare ex domo
in risum. ,, l'initimos populos hic respicit sermo, de quibus etiam beatus Oseas
aiebat, fore ut paria Israhelitis ii quoque ab Assyriis paterentur. Qui ergo , inquit,
in urbibus illis versamini, ne superbiatis dum Israhelitarum. aerumnas spectatis ,
neque altum cachinnum super his extollatis. ** 'T'erra aspergije derisionem vestram. ,,
Congruum vobis aspergite pulverem , quia ceteris risui eritis. Cur, aut quoniodo?
** Destruam civitates eius, quae bene habitat. ,, Qui bene creditis civitates vestras
habitare , quasi tuto in loco constituti , harum omnium destructionem videbitis.
** Non est egressa habitatrix Aenan , deplorare domum proximam sibi. ,, Illi quidem
videntes propinquos suos Israhelitas, tantis malis mersos, his gratulantes perstabant.
Quid ergo? ** Accipietis ex vobis plagam doloris. ,, Sed quia alienis non. condo-
luistis malis , ipsi quoque acerbam accipientes plagam , poenas improbae illius. men- -
tis. dabitis, qua alieni gavisi estis malis. ** Quis faciet bonorum initium, si habitet
in doloribus? ,, Profecto^fieri nequit, ut ii aliquo bono fruantur, qui in doloribus
versantur, incumbente ipsis malorum: mole. Mox dicta confirmans: ** quia descen-

(derunt mala ἃ Domino in portas Hierusalem, strepitus curruum et equitatus. ,,
"Tanta, inquit, ingruet in omnes ira Dei, ut ne Hierosolymis quidem pareendum

st, curribus et equitatu et omni hostili vi obsessis.
Ὁ Postea sermoneni convertit ad Lachis urbem regni Iudae ,- peccatorum multitu-
dine redundantem , aitque. ** Quae habitas Lachis, princeps peccati haec est filiae
Sionis; quia in te inventa sunt scelera Ísrahelis. ,, Scito et tu, inquit, quae tib:

τον

"WD cem a pem

-

*

IN- MICHAEAM CAP. I. 115

j&a 3i κακῶν, üdiv δρωλλάτίεσα T «δὲ T Σὰ κώρειων τῇ σ᾽ ἀσεβείας γνώμῃ. 5 Διὰ
τῶτο δωσῴς ὠξαποςελλορᾶῤῥες. ἕως κληφονομίας ΓΕΘ; οἴκοις ματαΐες" οἶκοι ματαίων εἰς
“κενὸν ἐγύοντο τοῖς βασιλεῦσιν ᾿Ισραήλ. .. Ὑπὲρ δὴ τάτων δ᾽ ἀυτίι αἰχμα λωσίαν «ἴωο-
Jd as (ὃ σύ" τὸ “ὸ σδωσής ὠξαποςελλομᾶμες. λέγά ἀντὶ T ὁποςέλλεις εἰς ay MO A021 ,
SÉ ἑαυτῆς Th ἀυτὰ μδὺ πασομδύη τοῖς T Ye9 οἰκῶσιν . πάντων di σοὶ Y] ἐπ᾿ ἀσεβείᾳ
χατεσκόυασμδῥων οἴκων dg aeo doy" ὄνπερ “ὴ Qómov καὶ οἱ 2 δ Σὰ μοίρειαν di-
φϑάρησαν οἶκοι T. εἰδώλων. “«« Ἕως οδὺ" κληρονόμους ἀγάγω mu. .. Ὕπορδύεις δὴ (ῦτα
JT E y 4 €i.» ^A »y , » }
ipà Gh πολεμίας ἄφοντος, οἱ TU σῶν ἀγευϑῶν ἔσονται κλιεονόμοι. «- Κατοικῶσει Ad-
ἠς» κληρονομία ἕως "Oda aj, Vd, δόξα τ ϑυγαζὺς Vidi » Oi € ? Ads κτήσον-
ται. χρὴ ἄχρις Οσολλὰμ Y κληρονομίαν ὠκτενᾶσι T. οἰκείαν" ἵνα εἴπῃ πᾶσειν καϑέξεσι
2 γίῶ d ἐπαγ[ελίαφ: «οὸς οἷς qu) ἡ δχίδοξος $1) σδοκᾶσω διὰ (Ὁ) ἐν ἀντῇ ναὸν ληφϑή-
σεται ἡ ἹἹερασοιλῆμ. d |
τινὲς ἢ ἔφασαν «veo; T Aude λέγήν (ῦτα (ὦ τεοφήτίω. ὡς δ ᾿Αμεοσίαν ἀνελῇ-
dis ἃ βασιλέα" ἐπειεὴ TÉTO (eo Toy ἐτολμήθη παρ᾽ ἀυτοὶς τὸ οἰγοέϊον ἀνελᾶν βασιλέα"
L D » M Ὁ L τς L 7 , 7 » L5 ,
7e?Teor & Cy τῇ v dg. QuA dy βασιλείῳ TTE 9490y0TOS πολλᾷκις" ἐς! ἢ πανία χόϑεν
μῦϑον ἃ πλάσμα τὸ ῥηθὲν id iv , ηὗρη δον "wo T Y φὩοροφητικίω οὐ νενοηκότον φωνΐω-
ἔπε 99 Αμιεοσίας πρῶτος ἐκ v αἱ Ἰέσα βασιλουσάντων φυλῆς GE δηηβελῆς ἀνηρέϑη.
Ἰώας τῷ "uos dur) «»e?Téeov ἀναιρεθέντος ὅτως. ὡς ἣ vj) βασιλειαίν. ἱσοολα Ju26i. λέ-
γέσω" * ὅτι ἀνέσησαν οἱ d'à20i Ὁ "lone, (ὃ ἐποίησαν συώοίεσ᾽ μον» 1) συνῆψαν ἐπ᾿ ἀυτὸν,
x, ἐπάταξαν wow" ὥς περ ομὖ (ἃ ᾿Αμεοσίας ὃ τότε vog παρϑϑων εἰς δ᾽ βασιλείαν εἷλεν
Ücweor, T φόνον ὁκεϊικῶν T παίΐρὸς Ἵ oils «bL οὗ xj ὠντεῖ φησι" * C ἐγβύετο ὡς Cuea-
Tuuo9n ἡ βασιλέα ἐν τῇ Ae ᾿Αμεοσίε.» ἐπάταξε Gbu- mide uurd GUU- πωτάξαντας

evenient mala, quae malitiae dux fuisti urbi Hierusalem (mam filiam Sionis hanc
nominat, ). nihil differens ἃ Samaria mentis tuae perversitate. ** Propterea dabis
emissarios super hereditatem Geth , domos vanas; domus vanorum in vacuum factae
sunt regibus Israhelis. ,, Ea propter tu quoque captivitatem sustines: nam dabis
emissarios dicit pro, mittis in. captivitatem, tui causa paria incolis Geth passura ,
cunctis quae ad impietatem struxisti aedificiis tibi. pereuntibus ; quemadmodum
apud Samariam quoque deiecta sunt fana idolorum. ** Usque ad heredes tuos te
adducam. ,, Haec pateris, me tibi hostes adducente, qui tui erunt heredes. ** Quae

habitas Lachis, hereditas usque ad. Odollam veniet, gloria filiae Sionis. ,, Hi La-

chis ipsam tenebunt, et usque ad Odollam extendent hereditatem. suam: id est to-
tam occupabunt. promissam regionem. Et super haec, illa etiam gloriosa propter
conditum in ea templum , capietur Hierusalem. .

Nonnulli dixerunt, haec loqui prophetam contra Lachis, quia regem Ames-
siam occiderat: nam primo eiusmodi in illa urbe facinus fuit proprii regis occi-
dendi; quum apud decem tribuum regnum id saepe iam accidisset. Atqui hoc to-
tum fabulosum falsumque videre est, ab iis excogitatum qui prophetica verba non
intellexerunt. Nam nec primus ludae tribus regum Amessias proditione fuit inte-
remptus ; nam loasus pater eius antea hoc modo fuerat extinctus , ut. regum histo-
ria tradit, dicens: insurrexerunt servi loasi, et. coniuratione in eum structa, per-
cusserunt eum: quos quidem ipse Àmessias, illius filius, regno potitus postea οὐ-
pit, patrem suum uleiscens: de quo ipso ait scriptura: et factum est, postquam

A M * * " P . ..
- ΦΘΡΒΌΤΩ in Amessiae manu confirmatum fuit, percussit servos suos qui patrem ipsius

* ]V. Reg. XII.
20.

* cap. XIV. 5.

-

116 THEODORI MOPSUESTENI
(Q9 πατέρᾳ uurÁ- € 3 ' Ausosiay ἢ &y, oi ἐν Λάχής ἀνελόντες φαίνονται" λέγᾳ γὸ ὕτως"
€ cuve pan συξιμρίῳ δὲ ᾿Α μεοσίαν ἐν ᾿Ιερασειλήμ" χρὴ ἔφυϑῆν εἰς Λάχής. 1 ἐϑανά-

». 308. quguy ἀυτὸν Cm C ἦραν ἔπι δὶ Vumwov, καὶ ἐτάφη ἐν "Iepsgu An: auto δηλώσας ὅπι

Pmuvéenony durü| τινὲς 57 αἱ “Ἱερουσειλὴμ» οἱ καταφυγόντα εἰς τἀ Λάχής δηποςείλαντες,
ἀνδᾶλον" τῶτο μϑὺ OuD ἄντικρυς φαίνεται zum M" «πρὸς ἢ δὲ Λάχής ὃ προφήτης. ποιεῖταν
(ᾧ λόγον, dE ὀρκείνης ὡς Yao μάρφις τὰ arb ὃ ᾿Ιούσα βασιλείαν συμίβησό pp, λέγων"
Ἐν περ οὖ ζόπον χρὴ τὰ «αἷδὲ Xa κάρειαν εἶπεν" ὡς ὑπὲρ. ἀμφοτερῴν (ἃ ἑωρᾳκὼς X; λέ-
γῶν. καϑὼ τὸ «esolipuoy ἐοβήλου σαφεῖς" «τοὺς ἐδ ἀκολουθτῶν ὃ «προφήτης ἑαυτῳ φησί.

Ld “Ὁ , Y Ll "
v.16. ἐς Eüpugu, xg) κεῖραι δὶ τὼ τέκνα σα τῶ 'puQeea" ἐμπλώτωνον ὃ ξύρησίν σε ὡς ἀετὸς.

ὅτι nya λωτεύϑθησειν ἀπὸ σοῦ. ,, Πενϑεῖν γώῤ' σοι φησὶν ὡρμιότίον ὃ αἰχμῳλωσίαν d)
σῶν" οἱ «ὐρότεξον μδὺ ὡς ἐν οἰκείοις M? πολλῆς diiigov. αἱ φυφῆς, vu ὃ vjo αἱ αἰχκα-
λωσίῖας reg Onoov?) κακῶν" τὸ ἢ πλάτιωνον T ξύρησιν σε ὡς ἀετὸς, λέγ ἐπ4δὴ ἅπαντα
X? χαγοὺν δποβάλλαν Tum τὸ ὄρνεον πιὰ οἰκεῖα λέγάται Tipus εἶτα e) λέγ χὰ τὰ εἰωθὸς

jJ xaxov ὃ αἰπαν. ι ἐμὰ

ΚΕΦ. Β΄.

τ «« "E9foovro λογιζόδμοι κόποις. καὶ ἐργωζόμᾶροι χακὰ ἐν ἢ κοίταες ἀντών- € ἅμα

m , , , qu , , 5 ^ E :
».2». τῇ ἥμιερᾳ cuneré2Qup ἀυτώ. * "Aym 7 οδετελεν ζιαύτας ἐν ἑαυτοῖς συφρέφοντες ἐννοίας,

ὶ

ἀφ᾽ ὧν τάτους ἑαυτοῖς ἀπεη)βύνησεαιν οὗ" κόπους, ἀνωτυποιῦτες p δὶ αἱ κοίτης αἱ ἰδίας
T ἀτόπων T ἐργασίαν' ἥἡμιέρας ἢ οἥνορδῥης» πέρως τὸῖς μοχθηφοὶς auraly ὅπετϑέντες βε-

2o Auc. € Διότι &x ἦραν «eos (A) ϑεὸν χεῖρας ἀντων- (ἢ ἐπεϑύμοων ἀγρὰς. καὶ diiip-

|

παΐζον ὀρφανὸς, (ὁ οἴκοις κῳτεοδινώς ὁ0ον.» x, dYnpuatox ἄγονα. κ) ἃ οἶκον ὠυτεῖ, aydpas

percusserant. Praeterea Amessiam non videntur. Lachis cives occidisse. Sic eniin
scriptum est: et revoluta est contritio adversus Amessiam in Hierusalem , qui fugit
in Lachis. Missique sunt post eum homines δά Lachis, qui ipsum ibi interfece-
runt, sublatumque in equo, Hierosolymis sepelierunt. Ex quo manifeste ostenditur
consurrexisse adversus eum quosdam de Hierosolymis, fugientemque in Lachis mis-
sis hominibus occidisse. Sic ergo evidens fabula convicta est. Porro Lachis pro-
pheta alloquitur, in eius nomine, tamquam in parte, res ludae regno eventuras
narrans: quemadmodum et de Samaria locutus est; utpote qui de utroque simul

|^ regno et visionem viderat et loquebatur, sicut vaticinii exordium perspicue ostendit.

Iam de Lachis sic pergit propheta dicere: ** decalvator et tondetor super filios de-
licatos tuos: dilata calvitium tuum, sicut aquila , quoniam captivi abducti sunt ex -
te. ,, Lugere enim te oportet captivitatem tuorum, qui antea tamquam in patria
delicate vivebant, nunc vero captivitatis mala gustabunt. Iam, dilata calvitium tuum
ut aquila, ai& quia haec avis certo tempore cunctas suas abiicere traditur pennas.

A A ᾿ : .
| Deinceps more suo causam malorum recitat.

V | CAP. II.

ὶ

| ** Facti sunt cogitantes labores, et operantes mala in cubilibus suis, et luce
matutina consummabant ea. ,, Id est, has animo versabant cogitationes, unde ipsis
li parti sunt labores, imaginantes in lecto suo protervos actus, et mox illucescente
die consilia improba in rem conferentibus. ** Quoniam non extulerunt ad Deam
manus suas, et concupiebant agros, et diripiebant virum ac domum eius, virum

/

| JN MICHAFAM CAP. TI. Liriri
29) δὲ χληρονομίων durd. ,, Πεὺς 4A γὸ ϑυὸν ἀφορᾷν ἀκ ἐβώλοντο, ἐείξ τινα λόγον 3)
παρ᾽ durd νενομοϑετηρϑύων ποιέϊάϑδα!" αἷδὲ ἢ τὰς T] θασρίων onu μίας ἠκολοιεῦτο, €
δ ἀςποροςτισιάςτον wg) πενήτων οδήρπαιζον τὼ wig, εἰς ἄτοπον τῇ ἑαυτῶν κάτακε-
χοηρδύοι δωναςείᾳ. ** Διὰ τῶτο τάσίε λέγ κύρι(0.- ἰδοὺ ἐγὼ λογίζομαι 7n Ὁ φυλζὼ
ταύτην καχᾷ-. GE ὧν οὐ μὴ ἄρητε οδὺ" φαχήλοις Op. C οὐ μὴ πορουϑῆτε ὀρϑεί- ἐξαί-
φνης, ὅτι 39/095 πονηρῶς ὄφιν. ys Ὑπὲρ δὴ τώτων ὑμδ T τε βελού κιάτων C 7 πράξεων
τοιαύτίω ὑμῶν ἐποίσω τιμωρίαν, ἀφ᾽ ἧς οὐδὲ ἀνανεῦσωι ὑμῶν teo σδωνατόν" ifa μϑινᾶτε
5 συγκεχαμ μδύοι παντελαῖς wg) κάτω γεύοντες "mo τῷ μιεγέϑοις vj Conwerpdppam κακῶν.

« Ἔν τῇ ἡμέρᾳ ὀκάνῃ ληφϑήσεται ἐφ᾽ ὑμᾶς cog βολὴ κοὶ ϑρδνηθήσεται Solos ,
ἐν μέλᾷ λεγόντων" ταλαιπώρίᾳ ἐταλαεπωρήσα uo, Meelg Aga μὲ χατεμιέρηϑη ἐν o-
νίῳ" «gy ἀκ ἀῶ ὃ κωλύσων ἀυτὸν T δ)'ποςρέψαι" οἱ ἀφροὶ Of) “δε μιέρηϑησον. .. Τότε δὴ
Solz(Q« ὑμῶν 6d'usnebs ἀρ μιοσφ' τὸ γὸ ἐν μελᾷ τῶτο λέγᾳ-» ὃν oit. T tavTw Y ϑρη-
γοιεῦτες ταλωιπωρίαν, δρφῦντες T μιερίοϊαα T οἰκείαν, τότες 3 ὑμῶν φροσήκεσωαν "yl "zo
ἀλλοξίων κατεχορϑύδω τὲ xg) δρφιραμμένἑν., οὐδενὸς ὄντίΘ» τῷ κωλύαιν (aU. γγνόμϑνα
ἐἔωνα μένε; τς τε dopüo ὑμδιῦ ὃς Cu. πλεονεξίας κατερζήκατε, δροῦντες ὕμδθ μὲν ἀφαερε:-
μέάνες, ἐν δρῳνομῇ ἢ ἑτέροις αὐοῳ οἱοομένες" εἶτα ἐπάγά4. “«« Διὰ τῶτο ὡκ ἔσει! σοὶ βάλ-
λῶν 9coiloy πλήρῳ. » Ἐπειδὴ τὸ «oiov δ σαὶ ὅσ μέξησεως εἴωϑε λέγήν. Yero qj) ἐν
τοῦ μυέρεῖν Ἔ σχοίνοις κεχρημοένων" ὡς ὅτ᾽ ἂν λέγῃ ". ἀοινία ἐπέπεσον μοι ἐν Cis κρατι-
coic* ἵνα εἴπῃ ὅτι σ)εμοέρηϑη oi (ἢ ἐπέλοαχεν ἐν κλήρῳ τὸ χάλλιςον Mépoc “ὃ γῆς" τῶτο
Atj4 ὅτι ὄψεῶς τὰ ὑμέτερᾳ ἕτερους μὲν λαμβάνοντας (ὃ dfe μυέρεντας. ὕμέτερον ἢ ἐξ
ἁπαντων ὑπτίρχον οὐεέν" ἐν ὑμῶν ou οὐδεὶς D, ug , οὐοΐξ xAüeov βάλλων" ἐπειδὴ
πάντα μδὺ Opp ἀφαερηϑήσεται. eu ἢ Vries" (ὃ Opis μδὺ ἐκ πολλαΐν writers ἔσε-

inquam et hereditatem eius. ,, Namque ad Deum respicere nolebant, neque ullam
mandatorum eius rationem habebant , et alienae rei inhiabant, et pauperum ac pa-
trocinio carentium facultates diripiebant, potentia sua ad iniquitatem abutentes.
** Propterea haec dicit Dominus: ecce ego cogito super tribum istam mala, ex qui-
bus non auferetis colla vestra, et non ambulabitis erecti subito: quia malum tem-

pus est. ,, Propter vestra haec consilia et actus, talem vobis poenam edicam, ex.

qua respirare vobis non licebit: sed curvi omnino manebitis et humo proni sub in-
cumbentium malorum pondere. .

** Illa die sumetur super vos parabola, et planctus plangetur in cantico , dicen-
do: miseria miseri facti sumus: pars populi mei funiculo dimensa est, et non erat
qui prohiberet eum ut averteretur. Agri vestri divisi fuerunt. ,, Tunc vos acerba
lamentatio decebit: nam canticum id denotat, quod cantabitis vestram deplorantes
miseriam, portionem vestram videntes, id est vestri iuris regionem , ab alienis oc-

cupatam atque divisam, nemine id prohibere valente; et agros quos praepotenter
obtinueratis, vobis ereptos cernentes, et alios dominos vestra sibi partientes. Deinde
addit. ** Ideo non erit vobis iaciens in hereditate funiculum. ,, Quoniam funiculus
. in dimensione dici solet, quia illo utuntur homines ad dimetiendum; velut ait psal-
mista: funiculi mihi ceciderunt in optimis; ac si dicat: dimensum mihi fuit, e:
optima terrae pars hereditati obtigit; idcirco ait: bona vestra cernetis ab aliis cari
atque distribui; vobis autem nihil esse reliquum. Sic igitur nemo inter vos erit cui
dimetiatur'vel sortem iaciat, quia vestra omnia auferentur, et aliena fient. Vos , in-
quam, ex tot opibus nullius rei possessionem retinebitis, sed omnia in aliorum

t 23

V. 4,
p. 270.

*' Ps; XV. 6.

ip. 272.

Wa c TIEODORI MOPSUESTENI
&w κύρμοι οὐσενός" ὀψεῶς ἢ ἀυτὰ "uo T ἑτέρων uro pon. «εασοτείαν" χρὴ ἑτέοοις χατ᾽
ὡξεσιαν δέανεμομᾶες τὰ ὑμέτερᾳ. i Ἢ !

« "Ey ὠκκλησίᾳ xugAs μὴ dwxoueme- drum » μηδὲ σακρυέτωσειν 2): τότοις" οὐ 30
ἀπώσεται ὀνεί δὴ λέγων" οἶκος Ἰακωβ, παρώργισεν πνεῦχζῳ. κυρία. , Μὴ Φίνωω auwióy-
τες σάκρυσι κεχρῆδθε οὐ Mela. uaa us, du ἀλροιεῦτες μὲν Eoi Tul ute od ap συμβεξη-
κότων ὑμῶν xgudy: (Comov dé τινα x; αἰτίωσιν “Ζορφσείγοντες Tul Sud, (ἃ λέγοντες ὅτι ix
ἡμεῖς μιόνον ϑεὸν παρωρμσα δι, ἐσὲ παρ᾽ vd μόνων τὰ ἄτοπα πέφρφακται" τὶ δήποτ᾽
ou); ἕτερφι μὲν πὰ doxou m. ποιδσιν εἰς ἡ κῶς.» ἡμεῖς ἢ πάρζομδυ. μόνον; ἐσὲ γὸ ἔξει τί
φησὶν ὧκ τέτων T ῥημάτων ὕφελί(θ» ὑμῖν, οὐ ἢ ὁκ αἱ αἰτιάσεως ταύτης δγαφεύξεϑε μὲν
TJ κακῶν T πεῖραν, παύσεϑϑε ἢ E (οἷς συμβεξηκόσιν ὀνειογζόμδμοι κακοῖς" irm. μὲν
cub φησὶ μὴ ποιεῖτε" τί dé s ** Εἰ (αῦτα δ)ετησεύμιατα durd. Édiv , ἀκ οἱ λόγοι ἀυτεῖ χᾳ-
λοί εἰσι μετ᾽ durd , C ὀρϑοὶ πεπόρειωυται:. .. Ἐκεῖνο ^ κᾷλλον δαοβλέψατε, ὅτι ὃ ζξῦτα
ἐπάγων ὑμῖν Suc, οὐδὲν φἰδαλέλοιπε T. σ)εόντων" dua. καὶ λόγοις ἐχρήσοιτο τοῖς «ροσή-
κασι φορὸς ὑμιᾷς" κοὶ ἐείοαξζεν ὑ κῶς πολλάκις ἃ dYi ποιεῖν: ἃ τῇ μίωύσᾳ d! μελλούσης
τιμωρίας ᾿δποςῆσει d κρκοωφῳγίως ὑμῶς ἠβελήϑη" ὑμεῖς ἢ οὐκ ἐθελήσαντες. τοροσέχήν
(ois λεγομένοις 5 qp T ϑεῶ λόγων T ὀρϑύτητα χρὴ Y οδχφιοκθάσιαν ἐπεοείξζατε ouais, oi
φορότερον μὲν ὑμᾶς βελτιοιῦ ἠβούλοντο τῇ μίνυσᾳ, trad ἢ οὐκ ἐπείϑητε, ἀνωγχᾳίως
ὑμῶν οὐ μεαιμεληϑαῖσι T. ἀλήϑειαν ἔπέεδοιξωαν Y. οἰκείαν.

Εἶχα x9) Cura vov. τί χατηγοολαν. «* Καὶ $weoeocw ὃ λαὸς μου εἰς ἔχθραν ἀντέςφη
κατέναντι dS εἰρίνης ὠντέ. .. Ὑμεῖς ἢ ἄνωθεν ἔχθραν τινὰ χαὶ πολεμώαν γνώμέἑω edle
φοὸς $us, πείϑεῶϑε OQ) τοῖς λεγο ᾶμοις οὐκ ἐϑέλοντες, πολεμιοιαῦτες ἢ τῇ οἰκείᾳ elolum
MAXDY ἤπερ ἑτέρῳ" 4 γᾶν ὠπειϑείας v ἑξαυταῖν xepd'og εἰλήφατε, ἃ παρόντα πολεμίου.

dominatum transire videbitis: alios, inquam , pro suo quaesito iure, bona vestra
inter se tribuere.
** [n ecclesia Domini nolite flere lacrymis , neque lacrymentur super his: non

enim abiiciet opprobria qui dicit: domus lacob ad iram provocavit spiritum Do-

mihi. ,, Nolite ergo in coetibus vestris lacrymari sine paenitentia, sed dolentes tan-
tummodo de malorum vestrorum gravitate: et cum Deo propemodum expostulando ,
dicentes: non nos soli Deum irritavimus, neque nos tantum prave nos gessimus.
Quid? Ceteri quidem pro libito nos vexant, nos vero soli passivi? Atqui ex his
verbis nullam vos utilitatem. capietis: neque ob. hanc. querelam vitabitis malorum
experimentum , atque a maledicendo ob supervenientia mala cessabitis. Haec , in-
quit, nolite facere. ** Si hae sunt ordinationes eius, nonne boni sunt sermones eius

.cum ipso, rectique procedunt? ,, Illud potius considerate , Deum qui talia. vobis

|
|

intulit, nihil debitum omisisse; sed et idoneis verbis vos esse allocutum , et saepe
officium docuisse, et futurae poenae praedictione a maleficiis vos retrahere voluisse.

* vos dictis auscultare renuentes, verborum Dei rectitudinem et aequitatem ma-

nifeste comprobastis, qui primo quidem. emendare vos voluit praedictionibus ; sed
ostquam non obtemperastis, necessario vobis non paenitentibus veritatem dicto-
um suorum comprobavit,

Deinde amplians invectionem , ait. ** Et antea populus meus cum inimicitia
reitit contra pacem suam. ,, Sed vos iam olim inimicitiam quandam , hostilem-
que adversus me sententiam suscepistis , obedire dictis noluistis, vestraeque pacis
magis, quam alterius cuiuslibet, adversarii extitistis. Ergo vestrae contumaciae lu-

IN. MICHAEAM CAP, II. 119
« Τὸ δορὰν ὠντεῖ oéd'apar , τῷ ἀφελεῦϑαι ἐλπίσι, σιοιήξιμι μὸν πο)έμον. .. Πάντα τὰ
«ἱδεόντα τοῖς πένησιν dQnpáds, xd πᾶσαν avmv dou Oo ὀξεκοήζετε ἐλπίσω" ὑπὲρ ὧν
Jh τῷ παρόντίθ» πολέμου ὃ σωμϊξιβιὼ καϑ᾽ ἑαυτῶν weave πῶς xg) ma ἃ fom;
«€ Aug τῶτο οἱ ἡγώμϑρμοι τῷ AgE μου δτοῤῥιφήτονται Ca vi οἰκιών Ῥυφὴς ὠπών. δὶ τὰ
πονηρᾷ δηιτησεύ μια τα ἀυταΐν ὁξώδησαν. ,, ἽΛπαντες “ὃ oi ὀξάρχήν οοκοιιῦτες δῷ vh)
d'uvacsiay ἐν τῷ λαᾳὶ ὑπὲρ d εἰς GbU- πένητας ddYxiae ; ceo ioovra, T οἴκων οἷς ἐνε-
otov , πλῦτον ex vj) πενήτων συλλέγοντες πλεῖ ςον" οἱ C δίκας αἱ μοχθηρᾷς «οάξεως
εἴώσεσι, τὸ ἔξω jud ay τέτων δεασοτείας, ἃ χαᾳκῶς τοφφαεκτήτονται. Τί oup «« "Ep/1-
GUT ὄρεσιν αἰωνίοις. .. Ανάςηϑι χρὴ "ipsos , ὅτι ἀκ $a σοι αὕτη ἀνάπαυσις ἕνεκεν ἀκα-
ϑαρσίας" dieggupwre φϑερᾷ" sedie inre , otd|svog σιώκοντίθ». ,, Οὐχ "mA ana
τοίνυν ὑμῶν οὐδὲ μαίχης «re? οὖσ’ πολεμίας τεόφασις, Um) ϑεοῦ αὐὖοα δεομένοις δὰ
vhó μοχθηοίαν ? οἰκείαν" ἄπιτε δὲ ἔπι τὰ ὅρια “Ἷ πολεμίων. ἃ πόῤῥωθεν ὑμῶν υὔξε.
πισεν ὃ Owog, ὡς ἂν MD αἰχμαλωσίας οἰκοίητε ἐν ἀυτοῖς" τυ χεὶν 92b σε τῆ; ὠνταῦϑα
ἀναπαύσεως. Tj) ἀσωνάτων" ἐπειδὴ ὑπὲρ ὧν ἀχαϑαρσίᾳ σωνεζῆτε πολλῇ χατεί τε To
ἀσέβειαν, xaT τε Tho T «ὡοάξεων μοχθηρίαν, τῇ “ἦν. πολεμίων δζφφϑορᾷ παρεοόϑητε
εἰς ὃ σωνελαύνεῶᾳ, οὐκ ἀγθρῴπων ὑμᾷς ἀπαηόντων. ἀλλὰ ϑεῶ τῷ τὰν τιμωρίαν δοί-
cayv(Q» (ὐτίω ὑμῶν.

Καὶ ? αἰτίαν λέγων «T πεωρωγμόμων ἀυτοὶς δγαφθορᾷς ** πνεῦμα tonat ψευδές".,
9g&9ove σέ σοι φησὶ πάντων αἴτιον τὸ πιςεύειν τῇ T ἡοϊοδοποροφητων ἀπάτη. ** Ἐσαλαξε
σοι εἰς οἶνον χρὴ uMéSvr ug. .5 Exelvou 9 ἀπεςοίλαξε ow (murlwi τὼ τιμωρίαν, ἀφ᾽ ἧς
εἴϑύοντίΘ. dyevlooy ae ἀσὲν, τῇ ποικιλίᾳ αἰδεαγόμδυί(θ. Tj κακῶν" ἐσείξα μᾶμ ἢ C ἕτε-
ex9w 6n T οἶνον 2n d$ τιμωρίας A64. ** Καὶ ἔσει Cx 4! ςαγόνος T Ag2 τότε gU L-

crum cepistis praesens bellum. ** Pellem eius excoriaverunt, ut spem eriperent,
contritionem belli. ,, Quiequid fuit apud pauperes eripuistis, omnemque illorum
bonam spem praecidistis: quam ob causam belli huius contritionem adversus vos
concitastis. Cur, vel quomodo? ** Propterea duces populi mei eiicientur ex aedi-
bus deliciarum suarum: propter malas adinventiones suas eiecti sunt. ,, Cuncti
qui principari videntur sua in populum:*dominatione, et in pauperes iniquitate, eii-
cientur domibus in quibus deliciabantur; ubi plurimas pauperum opes coacervave-
rant; et hanc nequitiae suae poenam luent, quod earum rerum possessu excident,
quas iniuste obtinuerant. Quid ergo? ** Propinquate montibus aeternis. ,, Surge et
proficiscere, quia non heic tibi requies propter immunditiam: corrupti estis putre-
dine: fugistis, nemine persequente. Vobis itaque ne pugnandi quidem adversus ho-
sles praelextus supererit, quoniam his a Deo ob nequitiam vestram traditi fuistis.
Proficiscimini ergo ad hostium fines, quos multo antea vobis paravit Deus, ut illie
captivi incolatis: nam te-hoc loco diutius quiescere, impossibile est; quandoquidem
propter vitae vestrae impuritatem sive irreligiose sive improbe agendo, hostibus ve-
stris ad perniciem traditi estis, ad. quam ducemini; haud hominibus vos trahenti-
bus, sed ipso Deo qui hane vobis poenam decrevit.

Tum causam corruptelae illorum dicens: ** spiritus , inquit, statuit menda:
cium. ,, Causa tibi horum omnium fuit, fidem adhibuisse falsorum prophetarum
fraudi. ** Stillavit tibi in vinum et ebrietatem. ,, Ex illo tibi instillavit hanc puai-
tionem , qua factus es ebrio similis, malorum variorum multitudine circumact!us.
Et quidem alibi nos ostendimus, vinum dici a scriptura interdum pro punitione.

*

p. i

Ny
-
ex

180 THEODORI MOPSUESTENI

typos oua nceray Ἰακὼβ σιὼ πᾶσιν... Ex ἢ ταύτης 7 κακῶς ὑμῶν ἐγγῆνομξνης ἀπεί-
πῆς T od vmestimdi V, ἅπωντες εἰς d παρᾶσων ἠϑερίδϑητε τιμωρίαν; Lb δοϊαμιῶς ὀζαφυ-
γεν ὑμῖν εἴυνωτόν. ““ Ἔκσελομδνος ὁκεθέξομαι Gbv- xa Polos 57 T Ἰσραὴλ, 6a τὸ ἀυτὸ

ϑηήσομαι T aepoolo ἀστῶν. ,," Avraycac τοίνωυ ÜM&G, τές τε πρότερον ληφϑέντας τὸ
T ἀοσυθίων. x9] GóU- ὕςερῷν, dva gdpd τῇ ὍὉσαύτῃ «δα dido dise πμωράᾳ. εἰς ἰὼ
X? (auTov T τόπων ἀφαερηϑέντες ὅ' T οἰκείων, Ξσορραφήσεϑε εἰς ay Manu dao uot.
ha Ὥς eeiam, c ἐν AAA , ὡς ποίμνια ὧν μέσῳ κοίτης ἀυτωῖΐν aAA) ἐξ ἀνθρφνπων. x
Τοσῶτο 99 0 ὑμῶν ἐμπεσεῖται δέος Cw 4! ἐφύσα T πολεμίων: ὥςε μησὲν ὑ ὑμεῖς ἀπεοικέναι
φῳεορβάτων. ἃ κα ϑεύοθοντοι ἀϑεόον ὄχιςωντί(θ.» λύκου. εἰς ταραχἐώ τε καϑίστανται καὶ
δέθ». 227 « σωτηοΐας ἀγωνίαν ἀναγκαζόμϑνα dV οἰκείας. € ᾿Ανάβηϑι δὲ τῆς κοπῆς
eei φῳεοσώπε eT ditor xg) οῆλϑον πόλίω. ᾧ ὠξῆλϑον JY ἀυτῆς: 2 SERA Sw
ὃ βασιλοὺς εἀυτοῖν «es. τοεοσώπε auTv. ,, 'Ἔπειεὴ 29 οἱ Βαβυλώνιοι 621 πολὺ T "Iegu-
quM πολιορκοιεῦτες. καχανήμωσι T πόλιν λαβόντες dieto: τὸ Tdv (O» , ὅτω τε rbd
εἰς 3 πόλιν εἴσοσον ἑαυτοῖς φεαγμιατευσεὶ poo, ἅ ἅπαντας un T βασιλέως dfe X πύλης
6n T T alga λωσίαν Gigas, τῶτο λέγ᾽ ἄγιϑι δὴ φησὶ (ἃ Gen τὸ τεῖχος σε dfererpn-
μδύον. ὃ ὃ ὀξοκόψαντες οἱ πολέμιοι ματαΐαν σοι τω αὐο] doo ouo ἐντεῦϑεν ἀσφάλειαν
€— ἅπαντας S Gbw ἐν τῇ "OA d JO 7 τὴν πεηχωκότων ἀναίρεσιν; fo 4 πύ-
Ane, » dvd ἐκ ἐβέλεῶς. λαβόντες αἰχ 49. λώτοις ὀξῆλϑον» «eom uds ἡ“ αἰχμα-
Accu T βασιλεύαν εἰπών «ρεότερον doxouDr(O». Καὶ πῶς (ava ποιῆσαι d'uunsovra, οἱ
πολέμμοι:; ἐς Ὃ 5 κύριος ἡγήσεται εἰυτεῖν". » ἐποιοῃ ϑεὸς ἀυτοὶς ἐν τοῖς καϑ' wr σφα-
2] πολεμίοις. Εἶτα ὦ ὑ ὑπὲρ ὧν (τα. πείσονται πάλιν λέγων.

** Et erit, de stilla populi huius, congregatione congregabitur Iacob cum omnibus. ,,
Ob hanc autem male vobis insinuatam a falsis prophetis fraudem , cuncti simul ad
hanc adacti poenam fuistis, quam non licet effugere. ** Suscipiendo suscipiam re-
liquos Israhelis, in id ipsum ponam aversionem eorum. ,, Cunctos ergo vos tum
antea captos ab Assyriis, tum postea, expectabo tali poenae contraditos, ad quam
propriis avulsi sedibus avertemini, in captivitatem abrepti.** Sicut oves in tribu-
latione, quasi greges in medio cubilis sui, exsilient ex hominibus. ,, Tantus vobis
ingruet pavor ab hostium incursu, ut haud dissimiles futuri sitis ovium quae dor-
mientes, irruente repente lupo, tumultu et consternatione turbantur, de salute

sua trepidare coactae. ** Ascende per divisionem ante faciem eorum: diviserunt et-
transierunt portam, et per eam excesserunt: et rex eorum exivit ante ipsos. ,,-

Postquam Babylonii Hierusalem diu obsederunt, expugnataque demum urbe ma-
chinis moenia diviserunt, atque ingressu sibi patefacto, cunctos una cum rege per
portam in captivitatem expulerunt; hoc ait: ascende, vide murum tuum divisum,
quem hostes demolientes vanam tibi speratam ab hoc salutem effecerunt. Omnibus
enim in urbe superstitibus, post occisorum stragem captivatis, per portam quam
eserare noluistis, exierunt, praeeunte in captivitatem illo qui antea rex eorum esse
'idebatur. ΑἹ enim quomodo haec hostes patrare poterunt? ** Dominus dux illorum
erit. ,, Dominus imperatoris vice fungitur apud inimicos vestros, Deinde cur haec
patiantur, rursus ait.

a

΄

IN MICHAEAM CAP. IIl. 181
ΚΕΦ. I*.

- Καὶ £gá* ἀκόσειτε δὴ αἱ ἀρχαὶ τὰ Ἰακὼβ, καὶ οἱ κατώλοιποι οἴκε Ἰσραήλ: ὅχ
ὑμῶν E21 τῇ γναῖναι τὸ XOAME S »» Συμωραξζά γὸ φησὶ xe9 ὑμδμβ τοῖς πολεμίοις, ζξύτας
ὑμῶν πὼς eina ἐπάγων x9) φὩῖὺς ἅπαντας TEG τε ὀξαάργοντας ἐν ὑμῶν C Gbv- λοιπὸς
λέγων, ὅτι πάντων juge. ὑμᾶς ἐχείῶ dfexeuav τὸ dior, Q δποςρέφεδδαι jp τὸ χεῖ-
eor, αἱρᾶ ha ἢ τὸ xod τίον. ἅτε ἁπάντων μδὺ τῶτο παρ᾽ ἐμᾷ dédidWy μένων fave di
voguxis δγατάξεως € Tj) λοιπῶν, ὁπόσα δὴ «eos τῶτο πεποίηχᾳ πολλάκις" 7n τότῳ ἢ
Q T ἀρχόντων εἰς T? ὠξεσίαν παρεληλυϑύτων quur. «« Oi d" $n μισοιῦτες τὰ 422g,
xg) ζητοιιῦτες τὰ πονηρὰ» ὡρσσάζοντες τὰ “δέρματα dumdv d ὠντών. χαὶ τὰς στέρκας

ἀντωῖν δπὸ “ἢ ὀςῶν αὐτῶν. .. Οἱ ἢ Φοιωῤαντίον ὧν ἐοιοδεέχθητε dfoemed ries, δποσφεφό-.

μᾶροι μὲν τὰ καλὰ- ἐργαζόρϑροι ἢ τὰ oem, καὶ πᾶσων εἰς οδὺ" πένητας τὲ (ὃ εὐτελε-
φέροις ddyxiay δ ισ ορονὺ μᾶμοι su πάντα τὰ “«φροσόντω ἀυτοὶς ἀφαερθϊ γα! ποικίλως. Τί
ou); «« Ὃν Φόπον κατέφαγον τὰς gupxuc T λαῦ με: C τὰ δέρματα «ὠπαὶν ἀπ᾽ aure
ὠξέσδειραν , € τὰ óc, ὠστων σωυεϑλασαν , καὶ ἔμμέερασαν ὡς σάρκας. εἰς λέβητα, χαὶ ὡς
κρέα εἰς χήραν. ὕτως κεκράξονται φρὸς κύρμον. (ἃ ἐκ εἰσεικέσεται ἀυτών.,, wg) δποςρεψᾳ
Y , , 2 4.7 » 5 , , 9. v 5 J 3 P RS"

τὸ τορόσωπον durd ἀπ᾽ ἀυτών ἐν Tu xod ὀκεῖνω. dy9 ὧν ἐπονηρεύσαντο ἂν τοῖς Ü7n-
md uaow ὠσπωΐν ἐπ᾽ ἀυτοῖς. ,, ᾿Επεισδὴ γάρ φησιν ὑμεῖς πᾶντα τὼ T πενήτων ἀφῃρεῖ-
ὥς, ποικίλως ἀυτὼς ἀσδικοιιῦτες χρὴ ἄγχοντες C σιωϊῥίβοντες, δὲ τῶτο d! ἐφύσα T πολε-
μίων γιγνορδῥης χαλέσετε μὲν mo αἱ ἀνάγκης ((δ ϑεὸν, οὐ ἢ μιᾶς ἢ τεύξεϑε 7. ὁκεῖ-
Sw βοηϑέίας" θὰ μὲν εἰ μὴ 5) «εοσβλέπειν ὑμῶν αἱραρᾶμος. παντδαἷς ἢ τοῖς κατέχε-
σιν ixdid ig κακοῖς. ἐπηδὴ τοιαῦτα omi (ὃ τοσοιύτης ddixiee esu. πεῶρα χόσι σωώοισὶὲν
Sp. n E] 1 X. Ἐν », ἃ / Eh , € v éd τ

ὑμῶν" εἰρηκὼς ἢ & τε ἐφφατίον, C ἃ πείσονται ὑπὲρ TTwY, τοῖς T Ao doeestwraly 71-
πιτουκότες λόγοις . Vm. ἀντὲς πάλιν GEU- ^L sU dbeocsonros perd (AN) λόγον. € φησί.

CAP. IIT.

** Et dicet: audite principes Iacob, et reliqui domus Israhelis: numquid non
vestrum est cognoscere iudicium? ,, Auxiliabitur , inquit, vestris hostibus, has vobis
obiiciens causas, et cunctis principibus vestris, et reliquis, dicens debuisse vos ap-
prime officium vestrum discernere, vitium aversari, virtutem amplecti, quoniam
haec omnia ego vos docueram tum legis constitutione, tum aliis quae saepe ob hunc
finem edixi. ** Vos autem odio habetis bonum, et appetitis malum, diripitis eorum
pelles desuper eis, et carnes ex ossibus eorum. ,, Vos vero contrarium doctrinae
acceptae facitis, aversantes bonum, perpetrantes mala, totamque vestram in pau-
peres humilioresque exercentes iniquitatem , cunctas eorum multimodis diripiendo
facultates. Quid ergo? ** Sicut populi mei carnes comederunt, et pelles ei detra-
xerunt, et.ossa comminuerunt , et conciderunt sicut carnes in lebete, et sicut car-
nem in olla; sic ad Dominum clamabunt, qui non exaudiet eos, avertetque faciem
suam ab ipsis tempore illo, quoniam nequiter egerunt in adinventionibus suis. ,
Quia vos, inquit, omnia pauperibus eripuistis, varie illos fraudantes , opprimentes
atque conterentes , ideo facta hostium incursione invocabitis quidem necessitate pre-
mente Deum , nullum tamen impetrabitis ab eo auxilium: immo mne respicere qui-
dem vos volet, et instantibus omnino malis contradet, propterea quod tam jndi-
. gna, tamque plena iniustitiae operari vos cognovit. lam postquam dixit quae fece-

p. 27

6.

-
.
ex
-

]

182 THEODORI MOPSUESTENI

« Tadk λέγ κύρλος fa Giu- φοροφήτως Giu πλαναίντας Y λαὸν μα. οὖσ’ dWxyoy-
τας ἐν τοὺς üd'Gow ἀυτων., C κηρύοσοντας ἐπ᾽ ἀυτοῖς sipnylu: «gj οὐκ idbOn εἰς τὸ cop.
aury. .. Ταῦτα di φησι «el Tp «ψόυσοτυροφητων λέγᾳ ϑεὸς, οἱ δῥοφόρφς * ξαντων
ἀπάταις ὀΐξάφοντες τῇ “«οροσήκοντίθ». Ω λαὸν, μονονουχὶ κατήδδιον ἀυτὰς ἀυτοὶ dY ὧν
ἔλεγον τὸ €. ἐωραῆον, 641 (αὕτα ἀυτὲς ὀκκαλέμδροι ὑπὲρ ὧν δὶ Τοσειύτἑω ἤμελλον δέ--
aaa τιμωρίαν" ογετελοιυ γὸ eer ἀυτοῖς ἐπαγζελλόμδυοι, C ὡς ἀσὲν ὑπὲρ. ὧν ἁ μϑδ-.
τάνεσι πείσονται κακὸν.» XD τὰ ῥήματα τὴμ προφητῶν" ζαῦτα ἢ οὐ XP? γνώμίω τὶ ipo
ἐπηγ[ελλοντο εἰρήνζν.. Là οὐ ἐσιοάιχθησαν λέγήν παρ᾽ ἐμοῦ. ᾿Αφ᾽ ὧν δὴ m πεποιήκασιν
« Ἥμασων ἐπ᾽ ὠντων πόλεμον. ,, ᾿Ἐπαγζελλομᾶμοι γὸ elis , πόλεμον ἀντοὶς ἐπήγή-.

v € egy, ὃν ἀφώρασαν εἰς τὸ κατ᾽ ἀστωῖν οβυξᾶϑαι. «« Διὰ τῶτο γὺξ ὑμῶν tee CE ὁράσεως.

καὶ σκοτία ὑμῖν tgo. C. μαντείας" (ἃ δύσεται ὃ ἥλιος ὄχι οὗν’ φὩροφήῆτας , x; συσκοτάσᾷ
ἐπ᾽ ἀυτὲς ἡ "kem χοὶ καταιθιυϑήσονται. οἱ ὁρῷντες τὼ ἐνύπγια. x9) xq are Ag ioovra,
οἱ μάντῴφς, (ἃ χαζᾳλαλήσεσι κατ᾽ εἰστοωίν πάντες ἀντοῖ" dion ἀκ eng ὃ ἐπακέων ὠστών. s,
Ὑπὲρ δὴ τέτων ὧν δρᾶν τε καὶ μανταϊεᾶδαι “«οροσεποιοιεῦτο 7? λαὸν ἀπαπῶντες, σκοήᾳ
ἀυτοῖ τε x9) οἱ πειϑορόμοι αὐδιβληϑήσονται πάντες" ὥςε ἀυτοῖς μὴ ὃ δὶ ἥλιον φαΐνειν do-
κεῖν ὑπὸ T μεγέϑους Tp κακῶν ἐσκοτισ᾽μᾶμοις" ἀυτοῖ τε 59 οἱ τεὶ (iau. ὁρᾷν τε «eoc-
ποιούμϑυοι xo) λέγάν. αἰχυύῃ «ἰδεβληϑήσονται , vj) φὡῳοαγμιώτων ἐναντίων οἷς ἔφασκον
δορκνυ μένων" γέλως τε πολὺς ἐπ᾽ ἀυτοῖς. aod. πάντων οἤνήσεται» ἀσενὸς ἀσὲ “οροσέχήν
6X (oie map ὠυτών λεοομιένοις ἐθελοντίθ». δὰ τὸ τῇ πείρᾳ eei. ὅσων “ἀωτοῖς δὰ αὶ
amams * ἰδίας γερόνασιν αἴτιοι χακῶν. |
« "AAA, μὴν ἐγὼ ἐνεπληώϑίω io UO». ἐν πνόῦ κατι veta, C wet uar» quj dua-
ςείας τῇ ὠπαγζ(εϊλαι τῷ laxof) ἀσεβείας ὠντεῖ, C τῷ ᾿Ισραὴλ A4 mias aid. .. Ego

rint, et quae sint propterea passuri, quia falsorum prophetarum verbis crediderunt, -
contra ipsos denuo falsos prophetas sermonem convertit, et ait.

* Haec dicit Dominus super prophetas, qui seducunt populum meum, qui
mordent dentibus suis, et praedicant eis pacem: atqui haec tradita mon est ori
eorum. ,, Haec de falsis prophetis dieit Deus, qui multifariam fraudibus populum
ab honesto abducentes, eum propemodum vorant fabulationibus suis et actibus , ad
ea illos provocantes quorum causa punitioni fient obnoxii. Constanter autem pacem
illis nunciabant, et quod peccatorum suorum causa nihil mali forent passuri, iuxta
.verba prophetarum. Sed enim haud sincera mente loquentes, pacem meam nuncia-
bant, quam promittere edocti a me non fuerant. Unde quid confecerunt? ** Sancti-
ficaverunt super eos bellum. ,, Dum pacem nunciant, bellum ipsi concitarunt, quod
contra eos fieri definierunt. ** Propterea nox vobis ex visione erit, et tenebrae vo-
bis erunt ex divinatione: et occumbet sol super prophetas, et obtenebrabitur su-

per eos dies. Et confundentur qui vident somnia, et risui erunt arioli, et obtre-

| ctabunt iis omnes; quia non erit qui illos audiat. ,, Pro eo quod se videre et di-
vinare, populum decipientes , simulabant, tenebris ipsi et eis credentes cuncti ob-
uentur: adeo ut ne sol quidem splendere eis visurus sit magnitudine malorum ob-
tenebratis: ethi qui eas visiones videre et narrare simulant, pudore suffundentur,
rébus contra illorum adfirmationem testantibus: tum et multus de iis risus existet ,
dus iam verbis eorum praebere aurem volente ; postquam experimento didice-

runt, quantarum eis aerumnarum , fraude sua , causa extiterint.
** Verumtamen ego repletus sum. fortitudine in'spiritu Domini, et iudicio ac

IN MICHAEAM CAP. HI. 183

5 πᾶσαν ὀκάνὡν ὃ ἀπάτίω ἀφεὶς. TY& Maroc ἁγίει πλήρης γεγονὼς.» ὀζακείναν τὸ ὅι-
Su. μα! τὸ δέον, e μ πολλῆς ἃ ἰχύθ» xg) αὶ παῤῥησίας egeat , 3 λαὸν ὑπὲρ ὧν
ἡμϑοτε τὲ χαὴ ἠσέβησεν ἐλεγχήν, εἰοϊὼς 6n τᾶτο ἀυτοῖς λυσιτελήσᾳ μᾶλλον εἷς σωφρφνι-
σιμὸν. τῇ τε μνήμῃ T ἁ ϑοτηϑεέντων € τῇ ἀπειλῇ 7 £00 AE VOY - eejs τὸ doy ιἐνάγεϑϑαι
dua μένοις. « ᾿Ακούστιτε δὴ d οἱ i7 γούμϑμοι οἴκου. Ἰακὼβ, καὶ οἱ κατάλοιποι οἴκα
Ἰσραήλ. 59 Ὑπὲρ δὴ (ROT. TÉTH φησὶ κοινὸν 4»€96 TÉ cBo- iryou μεένες xd) Ghv- λοιπὰς
ἅπαντας ποιξ μαι δ Mo , óvadi ἴζων ὑ ὑμῶν τὰ πεφεαγμένα: ποῖα di (aom; * Oi βδε-
λυασόμδυοι κρίμα πάντα τὰ üpQu δῇασξέφοντες. » Οἱ τὸ μδὺ κεκριμένως. dfe volo ay
Cx T κακὰ τὸ κρεῖζίον aos ρεφύμᾶροι. € ἐν δγαβολῇ ὃ τιϑέρδρυοι ᾧ τὰ παρ᾿ ἑτέρφον λερό-
μᾶνά τε κὶ ΩΝ ὀμϑυα εἰς doy, ὥςε χρὴ τοῖς y cesQwrdy ἀπᾷϑεὶν. λόφοις. * Οἱ oi-
todo οιεῦτες Σιὰν ὧν adiuxoi, C ἹἹερεσουλὴμ, ἐν ἀδικίαις. 39 Πεπθιηρφόχατε πᾶσαν ἀυτἰὼ
φόνων € ἀσ κίας. « Οἱ ἡγύχδροι ἀυτῆς ἐν dae» txexvor , C oi ἱερεῖς ἀυτῆς Hn pue
ἀπεκράνοντο: καὶ oi «estia, ἀυτῆς AC) ἀργυράε ἐμαντεύοντο, é ὅψη (ὦ κύριον ἔπανε-
'παύοντο λέοντες: Z4 xUe106 ἐν ἡ μὰν wv; οὐ μὴ AO) ἐφ᾽ Mus κακό. » Οἱ Lp
99 ὀξάρχοντες ἐσένα 7 T σδικαίε, ποιεῖάναι λόγον ἐϑόλοντες. Agnum ἐν ? κράσεσιν ἐπώ-
λοι τὸ δίκαιον" οἱ ἢ ἐν τω ἱερατεύειν καϑεφῶτες. cE ἀσικίας ρήματα τῇ φεοφάσᾳ
7i ἱερατείας, are, τινὰς pues συλλέγην ἐπειρῶντο" e po x οἱ ψωδοαερφῆται τοῖς
agnum Ado duoi «eos τὸ κεχαρισμδρον τοὶς παρέχεσι τὰς μαντείας ἐποιοιιῦτο: εἶτα
ToguU TO. ἐργαζορᾶν οἱ κακὰ» «εοσεποιοιεῦτο, τῷ Oud ἑαυτὲς ἔδηξίᾳ οι» ϑεὸν ἐν ἑαυτοῖς
tdv λέφοντες. (ἃ ὄχ οἷον τε 8 τοιότοων ἠξιωρϑῥες. maem Oca) 7 Y? yoke ϑεῖ παρ᾽
PU μδυυομδύώων xaxav. Τί ou;

« Ai T&To d) ugs Σιὼν ὡς ἀγρὸς ἀφόξιαϑήσεται, καὶ epousm Anne εἰς ὀπωφοφυ-

potestate, ut annuntiem lacob impietates eius, et Israheli peccata eius, ,, Ego vero
omni illa fraude exclusa, spiritu. divino plenus, discernere honestum valeo, mul-
toque cum robore ac fiducia pergo populum de peccatis atque impietatibus coar-
guere; sciens id ilis ad emendationenr profuturum, quia peccatorum memoria et
futuri comminatione ad bonam frugem perduci poterunt. ** Audite haec, duces do-
mus lacob, et reliqui domus Israhelis. ,, De hoc, inquit, communem orationem ad
duces reliquosque omnes habeo, facta vestra vobis exprobrans. Quaenam vero haec?
** Qui abominamini iudicium , et omnia recta pervertitis. ,, Qui a malo bonum di-
stinguere recusatis, calumniantes insuper aliorum recte dicta et facta, usque adeo
ut ne nostris quidem, qui prophetae sumus, verbis credatis. ** Qui aedificatis Sio-
nem in sanguinibus, et Hierusalem in iniquitatibus. ,, Qui eam replestis caedibus
et iniustitia. ** Principes eius cum muneribus iudicabant; et sacerdotes eius cum
mercede respondebant; et prophetae eius cum argento divinabant, et super Domi-
num requiescebant dicentes: nonne Dominus in nobis est? non venient super nos
mala. ,, Principes nullam aequi iuris rationem habere volentes, vendebant id in iu-
dicis. Tum et sacerdotes , pecuniam iniustam , sacerdotii praetextu , ceu. mercede:
quasdam colligére nitebantur. Denique falsi etiam prophetae , pecunia delectati , ad
gratiam vaticinia edebant donantibus. Talibus vero ac tantis onerati peccatis, sima-
labant se Deo addictos, Deumque in se habere: nec fieri posse aiebant ut tarte
Dei munere praediti, mala illa experirentur umquam, quae a nobis prophetis ὁ »or-
tenduntur. Quid ergo?

** [deo, vestri causa, Sion quasi ager arabitur, et Hierusalem quasi . custodia

. 279.

p. 28l.

184 THEODORI MOPSUESTENI

λῴκιον sog y C τὸ o, (8- T. oluu εἰς ἄλσίθ» δουμᾶ. .. Ἐπειδὴ τοίγωων τοῖς μὲν ἡμεετέροις
ἀπαιβθᾶτε λόγοις YD γνώμξω Su γιγνομένοις. τοῖς ψαζοθοσοροφήταις ἢ “«οροσέχοντες τοσ-
αὐτὰς ἀσεβείας τε xg) qao μίας Ard ἐχάς ω ἅπαντες ἥμοέραν δηιτελοῖτε, δζᾷ τῶτο᾽
εἴσεθϑε vj ἡμιτέρφν λόγων ? ἀλήϑοιαν, xd) ὅτι τοσαύτη τις ἐρημάα καταλήψεται τότε
Σιὼν ópO- Q v ἐπ᾽ ὠντεῖ πόλιν, ὡς τὸ μὲν ἀγρᾶ d ἰκίω γεωργεϊάγαι. ὃ ἢ σκἀυῆς δζελ-
λάπαν μηδὲν δὶ ὀπωρῷν φυλακῇ saremo μένης, TU οἰκοσίομη φώτων ἀυτῇ παντα-
χόϑεν κατεῤῥιμμένων., πᾶν τε σωωτόμως εἰσ εἶν τὸ Op» ἐν ᾧπερ ὃ τῷ ϑεοῦ οἶκίΘ» ζδὴν,
ἀσὲν diolod τόπε συμφύτε, ζσώτων Cx «X ἔρημάως ἀνασοδομένων ἀυτόϑι φυτωῖν. ᾿Αλλὰ
p» & aei τότε τὰς ἐπαηομένας ἀυτοῖς συμφορὰς εἰρηκὼς» λέγᾳ λοιπὸν xg) οἷα T, αἷδὲ
ἀυτὲς ju? rl) ἅλωσιν ἔσει" oko τε ἐξᾷ * di τὸ κρεῖτίον μεταβολξώ" ὅπερ ou) εἰωϑὸὺς
ὃν τοῖς λοιποῖς «vegpirauc, C τῷ μακαθάῳ Δαυὶδ' πολλάκις ida du, τὸ μάσύαν uo
3 sj χαλεπῶν πεῖραν τὰ ἡσέα, εἶτα πάλιν λεγήν τὰ λυπνρᾷὰ, ἵνα τῇ σωνεχείᾳ αἴ μνή-
μης dY ἀμφοτέρφν ἀυτὲς παιδεύωσι, σωφρονίζοντες μδιὺ τῇ μνήμῃ vi. λύπηρϑν, τρο-
fei αϑνοι ἢ τῇ μέωύσᾳ a aeneo Teo ἡ ἐλπίσι. drm da, αἴ ϑείας" A64 τοίνωω.
ΚΕΦ. Δ΄.

« Καὶ ἔφοι tmr ἐκώτων TJ ἡμιερῷν ἐμφανὲς τὸ op» τῷ οἴκου κυρλε,, ἕτοιμον δὶ
τὰς κορυφὰς T ὀρέων. καὶ μετεωριδγήσεται “αράνω “ἢ βοιωυών" € σσεύσεσιν ἐπ᾽ ἀυτὸ
λαοὶ. χαὶ πορόύσεται ἔϑνη πολλᾷ" C ἐρᾶσι; σεῦτε κὶ ἀναβαΐμδυ εἰς τὸ $,9- xv&u, €
εἰς δ οἶκον τῷ OvB ᾿Ιακώβ' χρὴ σδείξεσιν ἡμῶν Y δοδὸν ὠυτεῖ, C πορδυσο μεθα ἐν ἢ Φίβοις
durd- ὅτι cx Σιὼν ὠξελεύσεται vou (O- , € λόγίθ» κυρία ὡξ “Ἱερεσοιλήμ" χαὶ κρινεῖ ἀνὰ;
μέσον Agdy πολλαΐν. xg) ἐλεγξέ ἔϑνη ἰσχυρὰ ἕως μοκράν. .. ᾿Αλλὰ 99 MD T πεῖραν

pomarii erit, et mons templi quasi lucus in saltu. ,, Quoniam itaque nostris di-
screditis verbis, quae ex Dei sententia protulimus , et falsis prophetis auscultantes ,

tot iniquitates ac praevaricationes quotidie committitis; propterea nostrorum ver-

borum veritatem cognoscetis; quia tanta tunc in Sione monte et in imposita el ci-.
vitate solitudo fiet; ut ille quidem agri instar arandus sit, haec autem haud dissi-
milis futura sit tugurio custodiendis pomis erecto; urbanis nempe aedificiis ubique
prostratis: atque ut compendio dicam, mons in quo domus Dei est, nihil a plan-
tato loco differet, tot illis propter solitudinem pullulantibus plantis. lam vero nar-
ratis. hactenus inflictis Israhelitis poenis; dicit deinceps res eorum post :capturam
futuras; nimirum quantam habituri sint in melius conversionem. Quem morem
fuisse reliquorum prophetarum , nominatimque beati Davidis, saepe ostendimus: ni-
mirum praedicendi post aerumnarum cruciatum iucunda: deinde rursus tristia di-
cendi, ut hac continua memoria, utroque modo eos erudirent, corripientes tri-
stium mentione, hortantes autem nuncio rerum benigniorum, spem erga Deum

fovere. Dicit ergo.

CAP. IV.

** Et erit novissimis diebus conspicuus mons domüs Domini, praeparatus in
ve:ticibus móntium , et sublimis super colles. Et prorperabunt ad eum populi, per-
gentque gentes multae, et dicent: venite, ascendamus in montem Domini, et ad
domum Dei lacob. Et demonstrabunt nobis viam eius, et ibimus in semitis eius:
quia de Sione egredietur lex, et verbum Domini de Hierusalem. Ft iudicabit inter

a

IN MICHAEAM CAP. IV. 185

vj) κακῶν ἐν ἥπερ ἡἜυήσονται «eevrweov μδιὺ Mm ᾿Αοσυρίων diy ug λωτιϑέντες. ^io Ba-
φυλωνίων δὲ ὕςερον , Tocwum μεταβολὴ «ἰδὲ (() τόπον )yoncera, τῶτον., ὥςε αἰδεφανὲς
ἅπασι τὸ OpO- Jjut&raj, ἐν ᾧπερ οἰκεῖν ἐπείληζαι uos, ἁπάντων τε ὑφρκεί ϑμον d'a-
p 1277 ay ὀρέων (ἃ zAeigov ὅσον "Gapuiteor πάντα μὲν Opt, πάντας ἢ βομωυὲς, δὰ 7 ἐκ
αὶ ϑείας κηεῖε μονίας ἐν ἀυτωῖ γινομένξν dotar συναχθήσονται ἢ πολλοὶ πολλαχόϑεν sd)
qj dwdplew ἐποιρόμϑρυοι τῶτο δὴ τῷ ϑεᾶ καταλαβεῖν τὸ ὅρος. ἐν ᾧπερ οἰκεῖν δοξάζεται
ϑεός: ἐνταῦϑα τε παιδουϑέζαι ὃν δὴ “όπον “«ροσῆκεν ἀυτὸς πολιτεύεῶς., ὅπως το (Qon)
x» τὸ δέον" ὥςε γόμίον e) Q τοῖς ἑτέροϑι T ἐνταῦθα xewTowDTM γόμον. φωνῆς τε ϑείας
doxeiy ἀκέοιν ἅπαντως ἀφ᾽ ἧς φοροσῆκεν τοῖς “Ἱερεστελὴμ, πολιτεύεδδ αι νομίμοις" ταῦτα ἢ
οἰήσονται οὐχᾳίως. δρῶντες τῷ 9wà d δυύαμιν Lo δχισδείξεται. πολλὲς τω κακῶς δζατε-
ϑεικότων ἡ κᾷς πὸ d κρίσιν ἄγων Ὁ οἰκείαν, ἐλέγχων τε (€. οὗὺ- ἄγαν €1) σδοκοιῦτας
ἰχυροὺς, xay εἰ πόῤῥωϑεν e) doxoiev, ὑπὲρ ὧν εἰς ἡκᾷς rem μελήχᾳσι » καὶ JY sg)
τιμωρίαν ἀυτοῖς ἐπάγων a) τετολμημάμων ἀξίαν. |

᾿Εϑαύμασε dé cv. εἰρηκότας λελέχθαι μδὺ ταῦτα TU «esQnri i78 vb «ei civ
᾿Ισραηλίτας ἐσομᾶῤων, érdd' ἂν ἐπαναγεῶς μέλλωσι αἵ Βαξυλάΐνος, φήσαντας ἢ τύπον
ἄυτε; τινοὶ wg) ay x) ᾧ diaroriu Ἐχήν Xe4goy* Bg ὅτι μὲν T Ca Βαξυλαίΐγ(θ» &zavodoy
7 Aud onweiveSu tQucuy ἐν τότοις, ὡς χαλλισὰ γε εἰρηκότας ἐπιαιναΐ: on ἢ τύπον τινὰ
qiu x) (S) diavórlo Ἐχά Χριςὸν, ἀκ oidw ὅπως φοροήχθησαν εἰπεῖν. δῆλε γε orr(Q» ὡς
ἅπας τὐπίθ» μίμησιν Tod τινὰ «τοὺς cndvo ὅπερ λέγεται τὐπίθ»" τὸ ἢ C. Σιὼν ὀξελεύ-
σεῖδαι νόμον. go) 209ov κυρίου cE “Ἱεροσειλὴμ. πολύ γε ἀφέφηκεν ^ τῷ Χοιςῷ δχατε-
ξεως, ὃς σειφαΐς εἴρηκε ωρὸς ὃ Σα μδοεῖτιν" * πίφενε μοι γύναι» ὅτι Ἐρχε7) ὥρᾳ ὅτε ure ἐν
“Ἱεροσολύμοις. ὅτε Cy Tt pd τότῳ «πεξοσκυνήσετε τῳ wuQk Q ὃ αἰτίαν λέγων. πνεῦμα

populos multos, et arguet gentes fortes usque in longinquum. ,, Verumtamen post-
quam mala perpessi fuerint, primo quidem ab Assyriüs captivati, demde a Baby-
loniis; tanta fiet hoc in loco rerum conversio , ut conspicuus omnibus futurus sit
mons, in quo Deus habitare elegit, et cunctis sublimior montibus plurimumque
hos excedens , omnesque colles , propter manifestatam divinae tutelae in eo gloriam.
Multi quoque extranei multis ex locis concurrent ad hunc Dei montem, in quo
videlicet habitare Deus creditur: ut hinc doceantur quomodo eos componere mo-
res oporteat, et ex norma honestatis vivere: ita ut lex fiat etiam extraneis, illa quae
hoc loco regnat lex; putentque omnes se Dei vocem audire, qua iubentur secun-
dum instituta civitatis Hierusalem vivere. Sic autem merito existimabunt , spectan-
tes evidentem Dei potentiam, dum multos ex iis qui male nobis fecerunt ad suum
iudicium pertrahit, arguitque validissimos etiam, quantumvis procul abesse videan-

tur, ob illatas nobis iniurias; poenasque illis imponit facinoribus ipsorum dignam:

Miror autem eos qui adfirmarunt, dicta haee a propheta de rebus Israhelitis
'eventuris , postquam Babylone reversi fuissent ; addentes etiam, typum quendam eas
fuisse rerum sub Christo domino gerendarum. Atqui hos ego, quatenus populi re-
ditum Babylone his verbis designari aiunt, ceu optime dicentes laudo. Quod autem
typus quidam in iisdem lateat rerum Christi domini, haud seio quomodo id adfir-
mare animum induüxerint: constat enim typum imitationem esse quandam eius rei,
cuius esse dicitur typus; dictio autem: de Sione egredietur lex, et verbum Domini

de Hierusalem, multum abest a Christi propositione , qui disertis verbis Samarita-
gae dixit: mulier, crede mihi, quia venit hora, quando neque Hierosolymis, neque
24

p. 383.
* Joh. IV. 2I.

* Ps. CXXXVI. 4.

p. 984.

186 THEODORI MOPSUESTENI

ὃ 906, 1) GbU- “ροσκιυυᾶντως ἀμτὸν. ἐν πνεύματι (ἃ ἀληϑείᾳ σ᾽ ἢ eoesouunev: cuta;
99 ἀπεφήνατο καταλυϑήσεδδηαι τί «ἰδὲ (QN) τόπον ἀκριβολογίαν παντελαίς, καὶ μηδένα
λόγον ἔσεόδαι "T ἐν “Ἱηρεσοιλὴμ μᾶλλον ἢ ἑτέρφοϑι “«ροσκιώωυεἶν" ἐποιδὴ ἅπαντες zd o-
ϑέντες ἀσώματον ἐξ τὸ ϑεῖον, MI τοιαύτης dur “«οροσκιωυᾶν μέλλουσι d δζανοίας" ὡς
ὅπε πότ᾽ ἂν ἀυτὸ δῥαυράτωνται. οὐδὲν θμοιότερον ποιοιαῦτες" «ἰδὲ μὲν δὴ αἰ ἐπανύεου
«4 Ya) Βαξυλαΐνος ὡρμοτίόντως λέφοιτο ἂν ca. Σιὼν ὠξελεύσεται vo D», € λόγος κυρία
cE “ἹἹερεσωλὴμ. trad Wzrep dzredó9uouy ᾿Ἰσραηλίται τότε τῇ τύπῳ τῷ Σιὼν, ὥςε X? T
vopuxlo δγάταξιν. τ δρατεταγμένζω ϑρησκείαν ἀυτόϑι πληφοιῦ. ἐδ ἕτέρφϑι γε ὄντες

zAÀneguD οὐκ üdwubavro: ὡς xg] λέγάν U7i αἱ Βαβυλαΐγ(Θ» ὄντας, πῶς ἄσομϑυ T Qd

κυρία δὶ γῆς θιοξίας * ; τύπον δὲ γε πῶς ἂν ἔχοι eoe?s τὰ τῷ δεασότε Χρις ἃ. ὅπερ fi
, L1 / € ^ ς v TAN ͵ , , , N. E ,
dfe Tis διμοίως ἁπανταχᾷ zAnoEO a T ϑείαν sera] λοΐξείαν, Como καὶ οὐ τόπῳ dfa-
κρανομένων δὴν εὖ τε x9) χεῖοον àurlo πληφφιύτων ; |
'AAA' ὅ γε Φεοφήτης τὴ «xeoppod T Ὡροκειμένων G2naunazioy τάσδε. φησίν" «« ὅτι
χατακόψεσι τὰς μιφιχαίρας ὠστωῖν εἰς dedpa, καὶ τὰ δόρατα ἐτῶν εἰς δρέπανα. (ἃ ἀκέτι
οὐ μὴ μάϑωσι πολεμεῖν. 55 Δεικγὺς ὅτι παύσεται μδὺ ἅπας πόλεμίθ». εἰράώη ἢ πάντα
xaJéLd ὥςε ( τὰ πολεμικὰ ὄργανα εἰς 7 T) γεωργικῶν ed aenaw Ῥέπειν λοιπὸν.
ὥασερ Wilov μϑυόντων Tj πολεμικῶν , πεπαυρδύε τῇ πολέμε. d γεωργίας ἢ ὡς ἐν εἰ-
phun κρῳτεῖν ὀφειλούσης" εἶτα λέγ ὅτι “« xg) ἀναπαύσεται Ge (O^ ὑποκάτω ἀμπέλου
ὠυτεῖ, 1) ἐχας Ὁ» ^ moore συκῆς dur Q ἐκ feu ὃ ἐκφοβάν. -. Σημαένων ὅτι πᾶντες
πολαύσεσι Tj οἰκείων πόνων, ὡς Cy eiglon ἀσδενὸς Ovr(O- τῷ φοβεῖν ἀυτὰς ἃ ἐκταρίτ-
ray d'usady s λοιπὸν, χροὶ μυεϑιςτάντί» a) τόπων T οἰκείων. Καὶ ἐπειεὴ αὐϑοόφοίοξα Tu
λεηομᾶνα lb , καλαῖς ἐπηγωγῆυ". ** τὸ 9 σόκ(ᾳ κυρία παντοκράτορος ἐλάλησε ταῦτα" y»

in monte hoc adorabitis patrem. Tum causam adsignans: spiritus, inquit, est Deus,
et eos qui adorant eum, in spiritu et veritate oportet adoraré: perspicue docens so-
lutum iri omnino loci eius scrupulosam observantiam ; nullique in posterum curae
fore utrum Hierosolymis potius quam alibi adoretur; quia omnes incorporeum esse
Deum edocti, tali eum cum mente adoraturi sunt; et quicquid ubivis fecerint ,
perinde alienum non fore. Verumtamen de reditu quidem Babylone convenienter
dici potuit: de Sione egredietur lex , et verbum Domini de Hierusalem ; quia tunc
restituti fuerunt Israhelitae in Sionis stationem, ut ibi legalia instituta et praescri-
ptum cultum complerent, quem alibi positi factitare non poterant: unde et Daby-
lone degentes aiebant: quomodo cantabimus canticum Domini in terra aliena? Quo-
modo autem haec, inquam, figura sint rerum Christi domini, cuius institutio pari
ubique ratione Dei adorationem fieri vult; modo tantum, non loco, differentibus
invicem qui bene vel secus id officii praestant?

Porro autem propheta supradictae praedictioni aliam subriectit , nempe : ** et
concident gladios suos in vomeres; et hastas suas in falces, et non discent ultra
belligerare: ,, demonstrans scilicet omne bellum desiturum , et pacem ubique. fore:
quamobrem etiam bellica instrumenta in rustica utensilia conversum iri.deinceps ,
bellico illorum usu cessante , quia finitis bellis, agricultura pacis comes ubique re-
gnabit. Mox ait: ** et sedebit unusquisque sub vite sua, et unusquisque sub ficu
sua; et non erit qui terreat: ,, significans, cunctos laboribus suis fruituros, ne-
mine ut in pace usuvenit eos terrere aut perturbare iam valente, et patriis locis
abstrahere. Tum. quia paradoxa dicta haec erant, recte addidit; ** os Domini om-

IN MICHAEAM CAP. IV. 181

ἵνα. εἴπῃ ὅτι ταῦτα ἀπεφήνατο ϑεὸς “βυεῶς. (ὃ οβυέσεῖ) παντως. «« "Om πάντες οἱ λαοὶ
πορεύσονται ἕχας (Ὁ. T δείδν ὠντεῖ ἡμεῖς ἢ πορόῦσό μιεϑει ἐν ὀνόματι κυρά ϑεῶ RM. εἰς
δ αἰαίνα Q ἐπέκεινα. ,, Πάντες μδὺ 90 ὡς ἐν eiplum χαϑεςῶτες τὰ «οροσήκοντα ἀντοῖς
ἔργα ὀγαεάξονται λοιπόν" οἱ μὲν δὶ γεωργίαν, οἱ ἢ 62 ϑωλαπεργίαν ξεπόμϑροι, οἱ

5 ἐφ᾽ ἀζτινα δήποτε τέχνζω., ἰὼ ἂν Gta (Uo. μετιὼν τυγγχείνῃ" κοινὸν ἢ ἅπαντες Ἑξομᾶρ,

$o5ov τὸ XD τὸ οοκοιεῦ τοῦ ϑεᾳί πολιτεύεδϑαι λοιπὸν εἰς ἅπαντα (s) ἑξῆς χρόνον. Καὶ ἔδι-
βεξωμών ἀντὰ πάλιν λέγ᾽ |

«€ Ἐν £ ἡμεέραες ὁκάναις A4 κύριος» σωνάξω 7 σμυτέριμμϑῥξω. Q3 ater ϑυΐω
εἰσσθόξομαι., x9) ὃς dmwociulur € ϑήσομαι δὶ cuwrégip iple εἰς «ἰπόλειμα y 1 ὃ ἀπω-
cip εἰς *9vO- ἰοευφον: Q βασιλεύσᾳ xuexO- ἐπ᾽ ἀυτὲς ἐν Ὅρφ Σιὼν, πὸ TÉ γιοῦ x)
ἕως εἰς (ὦ αἰαῖνα. ,, Tore δὴ φησὶ Gbv- "uxo d) μιεγίςων χακῶν σιμΐριβέντας,, καὶ αἱ τε
«»eovolac ^ ἐμῆς € v) τόπων δποςάντας T ἰδίων, ἐπανάξω πάλιν εἰς ἐδ’ χαϑήκοντας
τόποις" χοὴ οὔ: μδὺ «ees TteoY σωυτέριμμδῥες ume τὴ ἐμαυτῷ δῥαφυλάξω «φρονοίᾳ. ὥςε
ἅπαν τὸ "oO τὸ ἰσρᾳηλιτικὸν cE. ἀστων ἀυξηϑέίϑαι πάλιν: τῶτο γὸ Af ιπύλοαμμα’
διωωατωτεροις τε πολλαῖν δποφαναῖ οὗ’ dY ἀδϑένειαν vu. vio τόπων δποβληϑέντας TjU
οἰκείων" δζᾳ διὰ τε ϑεὸς 621 τῷ Ὄρους T Σιὼν, τὸ κράτίθΘ» δηγιοακγύμϑρος τὸ οἰκεῖον δὶ
düc «A Gbw- ἐνοικοιιῦτας κησίεμονίας , d τε τιμωρίας lp ἐπάγάν MEAM τοῖς πολεμεῖν
i9&Awow ἀυτοῖς" τὸ γὸ χαὶ ἕως εἰς T αἰαΐνα, εὔδηλον ὅτι dY ὅλε τὸ μέχρι πολλᾷ λέγ4'
οὐ 99 ἄϑηλον ὡς ἐδέξαντο μδὺ τινὰ πάλιν 0 Y. Μακχαβαΐων μιεζαβολίω. Me uo 5
καὶ ἀσγόρϑωτον παντελαΐς ὅτε X9) τῇ davore Xe1e 8 τετολμηπότες "vaso Ῥωμαίων ὑπέ-
μεῖναν αἰχμαλωσίαν παντελαΐς, d τε γῆς ὠξοριίϑεέντες. αἱ οἰκείας, xg) ἐν δελέᾳ χαϑε-
ςῶτες μακρᾷ" μέλει ὃ τέτε "ao BaGuAdvos ἐπάγοοον λέγ "T λαϑ, τά τε xaT ὀκᾶ-

nipotentis haec locutum est: ,, scilicet haec Deus decrevit fieri, fientque omnino.

** Quia omnes populi ambulabunt unusquisque in via sua: nos autem ambulabimus
in nomine domini Dei nostri in aeternum et ultra. ,, Omnes, utpote in pace con-
stituti, congrua sibi opera facient, alii ad agri culturam, alii ad maritimam nego-
tiationem conversi , alii ad quamlibet artem , quam quisque profitendam delegerit :
commune tamen opus cuncti deinceps habebimus, secundum Dei praescripta in
omne aevum futurum vivere. Átque haec confirmans ait:

** Diebus illis dicit Dominus, congregabo eam quae contrita est, et eam quae
eiecta fuerat suscipiam, nec non quos repuleram. Et ponam contritam in residuum,
et repulsam in gentem validam. Et regnabit Dominus super eos in monte Sion,
abhinc et usque im aeternum. ,, Tunc sane, inquit, maximis malis attritos, atque
a providentia mea propriisque sedibus submotos, rursus in pertinentem ad eos re-
gionem reducam: et eos qui antea pessumdati erant, tutela mea sic custodiam,
ut ex his israheliticum totum genus propagandum denuo sit. Hec enim dicit resi-
duum; potentioresque prae multis ostendam, qui ob suam nunc infirmitatem patria
sunt extorres. Permanebitque Deus in monte Sion, potentiam suam demonstrans
incolarum tutamine, nec non poena quam eis inferre bellum volentibus impositu-
fus est, Nam quod ait in aeternum, patet totum aevum dicere pro valde diu. Neque
enim ignoramus, rursus eos sub Maccabaeis eversionem quandam expertos, maxi-
mam vero et prorsus irreparabilem postquam, ob suum adversus Christum domi-
,num facinus, a Romanis pertulerunt captivitatem , patria pulsi, et in diutina servi-
tute constituti. Hactenus quidem reditum Babylone narrat populi, et quae per illud

H 5

. 285.

. 286.

NEM

* Ps, IX. 15.

p. 287.
v

188 "THEODORI MOPSUESTENI

voy (Ὁ) καιοὸν ἀυτοῖς φοροσεσύ μᾶνα doa9u. ᾿Εντεῦϑεν ^ πάλιν τῇδ λυπηρῷν ποιᾶται 3
μνήμων. τὰς ἐπελουσομέγας ἀυτοῖς συμφορὰς dimysuduO-* ὅϑεν δὴ «οὸς T ᾿Ἱερεσαλὴμ
Gul) ᾿δαοςρέφων (GS) λόγον, οὕτω φησί. «« Καὶ σὺ πύργί(Θ» ποιμνίε., Quy tod Wo ϑυγώτηρ
Σιών. .. "Om ϑυγάτηρ Σιὼν δὲ ἹἹερουσωιλὴμ, üvopedi( d, δῆλον. σιευεχῶς κοὶ vj Ὡροφητών
καὶ T μακαράε Δαυὶδ ἕτως ἀυτίω κᾳλοιῦτί(Θ»: ὡς ὅτ᾽ ἂν λέγῃ" * ὅπως ὧν ὠξαγζάλω
πάσας τὰς αἰγέσφς σε. ἐν ἢ πύλαις 0 ϑυγαφὸς Σιών" ὡς ἀναμφίβολον B) τὸ μὴ «εὺὡς
Σεσεκίαν., ὃ τινὲς οὐκ oid' ὅπως φηϑησαν, «οὺς ὃ T 'lepucetAmpe ᾿δποςρέφοντω 7roiéico uy
(ὦ λόγον ἐνθάσιε ? ποροφητίεν" Ló ϑυγωτερᾳ Σιὼν WD τὸ. εἰωθὸς Ὡροοιπὼν- εἰκότως πύρ-
γον vou (4 τῷ sroipuia ἅτε πάντων vj). ἰσραηλιτων ὀξέχεσαν, καὶ πάντων ἐπ᾽ ἀντίω
καταΐξεχοντων, δά τε ὃ ὀκτελερϑῥίω ἀυτόϑι τοῦ Sw) ϑεραπείαν, C ὃ βοήϑειαν ἧς ἤλ-
πιζον ὁκεῖϑεν τυγχάνειν. ὡς ὀκεῖ δέάγην ὑπειλημρᾶμε. τὸ ϑεᾶ" ἀυχμώσδη dà ἀντί ὄναι-
dite φησὶν. ὡς d'ixlo ἀυχμοῦ τῇ ἀσεβείᾳ σωνεχομένἑων" uo) δὴ παντὶ. τοῦ ποιμνίῳ TE.
χἀρόνων κατάρχεσειν. déoy ἐν τοῖς κρεί τίοσιν ἡ γεϊάγαι. «« "Eg σὲ ἥξῴ, χαὶ εἰσελεύσεται f
ἀρχὴ ἡ eom βασιλάα ὠκ᾿ Βαξυλαΐγί(θ». τῇ ϑυγαξὶ “Ἱερουστιλήμ.. 5. Ὑπὲρ 99 7p οὐ
σεόντων ἐν σοὶ aeg Πομένων, ἐπελόύσέτω σοι βασιλεὺς Mey O^ nd) ἄγων d'uua móc ὃ d
BaGuAd(Q», ὃς δῥῳϑήσᾳ σε οἷα εἰκὸς ἐβιωνωτὸν ἐπεληλυϑύτα ποιεῖν βασιλέα.

« Καὶ γωῦ ἵνα τί ἔγγως xgxas μὴ βασιλεὺς ἀκ lo σοι; ἢ ἡ βαλή σε ἀπώλετο; ὅτι
κατεκράτησεν σου ὠσβῖγες ὡς τικτάσης. .5 ᾿Αλλὰ γὸ ὑπὲρ ὅτω φησὶν εἰς τοσειύτων κακῶν.
κατίωεχθης πεῖραν s V γε (ὃ βασιλέα ὀκέκτησο ςρωτηγεῖν ἐν τοῖς ὑπὲρ σῷ πολέμοις d'uu-
ἄμϑρμον" ὃν xg) ἐπ᾿ aur) γε εἴλε τέτῳ ὡὐδαᾳγραναμένη (Gy) ἀρχήν παρ᾽ ἐμοῦ τε(αγμένον
ὑμδ. χοὴ ἐν guwtod ἢ «πρῳτεύοντας ὀκέκτησο 7d got; ὡς ῴου" πῶς OUO "Cz τηλικούτων
L8 Apa, κῳκῶν, ὑφ᾽ ὧν κεκρατημένη δῥωλλάτιεις ἀσὲν ari τοκετοῦ γωναικὸς ὠοσινού-

tempus obvenerunt ei prosperitates. Posthinc yero rursus molestiarum facit mentio-
nem, futuras alias enumerans calamitates. Quamobrem ad Hierusalem orationem
convertens , sic ait. ** Et tu, turris gregis, squalens filia Sionis. ,, Quod filiam
Sionis Hierusalem nominet, exploratum est, sic eam perpetuo prophetis ac beato
Davide appellantibus ; veluti cum hic dicit: ut annuntiem omnes laudationes tuas
in portis filiae Sionis. Quamobrem indubium est, non ad Sedeciam, quod nonnulli
nescio cur sibi persuaserunt, sed ad Hierusalem converti heic a propheta sermo-
nem; quam cum filiam Sionis de more dixisset, merito turrim gregis nuncupat ,
utpote inter omnes israbeliticas urbes celsiorem, et propter omnium ad eam con-
cursum , sive ob illie exercendum Dei cultum, sive ob auxilium quod inde spera-
bant, quia Deus illic habitare praesumebatur. Squalentem contumeliose dicit, velut
peccati paedore obsitam, et gregi ad vitium factam exemplar, cum contra oporte-
ret ad virtutem praeire. ** Contra te veniet, et ingredietur, principatus primus,
regnum Babylonis, o filia Hierusalem. ,, Propter delicta apud te patrata, superve-
niet tibi maximus valdeque potens rex Babylonis, qui tibi talia inferet mala qualia
a potenUs regis adventu fieri par est. !

** Et nunc cur in malis versaris? nonne tibi rex tuus erat? Aut consilium tuum
perüt, quoniam te occuparunt dolores quasi parturientis? ,, lam vero cur tu in
mala tanta prolapsa es? Equidem et regem habebas, qui tibi dux belli defensorque
esset; quem et idcirco olim elegeras, deposito ( Samuhele ) quem ego tibi domi-
nari constitueram. Tum etiam plurimos apud te babere putabas prudentia praestan-
tes viros. Quomodo ergo in mala tanta incurristi, quibus correpta nihil differs a

is IN MICHAEAM CAP. IV. 189

σῆς" ὧν ix ἄν ποτὲ πεῖραν εἰλήφαις » εἰ TOig deir ἐασεσαζες ἕπεῦϑαι τοῖς ἐμοῖς: ὅπερ
ἐπειδὴ μὴ πεποίηκας, «€ dive, sg) ἀνορίζου, € tite ϑύγωτερ Σιὼν ὡς ἡ τίκτεσα. 5
"Yao dus τὰς δικομένας ὠσ[ἔνας. καὶ ἐν ἀυταὶς denar dixlo τικτόσης πρφρσεγίί-
ζασα ἢ ἐκ τῷ τίκτειν ὠσβίναις. € Διότι vu ὀξελεύσῃ. en ruo x) At nom uod € ἐν
πεδίῳ, καὶ ἥξεις ἕως Βαξυλαΐγ». ,, Πέρας, 99 εἴληφε τὰ x) σὲ; Q ληφϑήσῃ μὲν cx αὶ
πόλεως εἰς αἰχμαλωσίαν" ἀπειγομδύη σὲ εἰς ςὅυ’ τυχόντας τοποῖς, ἐῤῥιμιμϑώνη aetas ,
οἷα εἰκὸς κ᾿ αι ἐπαγορδρη. d ἄγεις ἂν eic ἀυτίω οϑύοιο 7 BaGuAdva , ἐν ἧπερ
deor σε μῷ; τὴς συμφορᾶς ἀνάγκη «V οἰκείας" εἶτω T τιμωθλαν εἰρηκὼς, πάλιν λέγ T
λύσιν. «« ᾽Εκεῖϑεν ῥύσεταί σε: καὶ Cn duy λυξώσεταί σε κύρι. ὃ 9:5; σου CX ades
ἐχθρῶν σε. 45. Αλλ᾽ brad" ἂν εἰς ὠκένγες αἰχ p Axa Oe ἀφίκῃ Gbv- τόποις Με ὧν ἐσὲ
Μία σοι λύσεως ἐλπὶς ιἰποφαίνεται. δόξου τεύζη τὴς ϑείας βοηϑείας ἢ XT) T οἰκείαν
d'uoa μιν, d τε αἰχμαλωσίας ὦ κατελόντων ἀπαλλάξῃ σε d'uvassiac.
€ Καὶ yu ὄχισιυνα θήσεται UT σὲ ἔϑνη πολλὰ- X λαοὶ λέφοντες δγιχορίμοεϑει e

ἐπόψονται en Σιὼν oi ὀφϑαλ μοὶ nj. » Tore δὴ ἔϑγη σκυϑικᾷ πολλᾷ τε xo) ἀνήμερα
; Q4 5 Gov" aei (ὦ Γὼγ) ? e)aezoiar οὗ φέροντες i) T ἐπάνοοϊον 3 T cho, ἐπελεύ-
GoyTO, σοι 5 μάλᾳ “φερσσδοκῶντες pad'ioc τὰ σδοκοιεῦτω ὃ ξαυτοῖς 621 σοὶ bs Ἔν fe
xoxo. «- Καὶ ἀυτοὶ ἀκ ἔγνωσαν (ζ) λογισμὸν κυρίε. χαὶ οὐ σμυῆκαν v βελίὼ ὠυτεῖ, ὅ
suya ἀυτες. ὡς δράγματα ἄλωνγ». ,, Πεποίξυται δὲ 7 Ἐφοσδον τοῦ τε ZÀW9d καὶ
τῇ δωυάμᾳ τῇ οἰκείᾳ. ϑαῤῥοιεῦτες, Q ἀκ εἰσότες τῷ ἡ μιετερα Qu T γνώμίω" ὃ 06 b τϑ το
σιωυεχώρησεν ἀυτοῖς δὶ πόλεμον τῶτον. ᾿βεληϑέϊσιν Φξελϑεῖν. ἵνα Tho τε aA ὑμᾶς
ὄὅπισείξῃ κηοε κονίαν» C T οἰκείαν εἰς ἀυτὸς ἐλέγξῃ σδύνα μιν ; d'inlo ᾿ϑεριζομέγων dpary-
αὐρῶν x2) εἰς ἅλωνα ᾿δηποτιϑεμᾶῥων, πάντας ἀυτὲς * σφαγαῖς Τὴ ὑμέτερον χήρφν Ga-

ἀν: in partu dolente? quae numquam experta fuisses, si legem meam obser-
vandam curasses. Quod cum non feceris, audi: ** dole, et viriliter age, et appro-
pinqua, filia Sionis, sicut parturiens. ,, Perfer ingruentes dolores, in iisque con-
stanter age quasi parturiens, propinquantibus partus doloribus. ** Quia nunc egre-
dieris de civitate, et habitabis in campo; et venies usque Babylonem. ,, Finis re-
rum tuarum est, et ex urbe in captivitatem deportaberis: abducta vero in quae-
libet loca, proiecta iacebis, ut captivae conditio fert, donec ad ipsam usque Ba-
bylonem perveneris, in qua te habitare calamitate tua obrutam necesse est. Tum
post narratam poenam , eiusdem solutionem connectit. ** Inde te liberabit , inde te
redimet dominus Deus tuus de manu inimicorum tuorum. ,, Sed postea quam ca-
ptiva in ea loca deveneris, unde tibi evadendi nulla spes affulgebit, mirabile expe-
rieris ultra vires tuas Dei auxilium; id est ille vi propria te servitio et oppresso-
rum expediet dominatione. |

** Et nunc congregabuntur super te gentes multae populique, dicentes: insul-
temus; respiciant in Sionem oculi nostri. ,, Tunc scythicae gentes numerosae et
saevae (dicit vero Gogum ), prosperitatem tuam reditumque aequo animo non fe-
rentes, invadent te, valde sperantes facile se quas voluerint tibi aerumnas impo-
nere posse. “Εἰ ipsi non cognoverunt cogitationem Domini, neque intellexerunt
consilium eius, quod nempe adunaverit eos quasi manipulos areae. ,, Expeditionem
fecerunt numero viribusque suis confidentes, sed Dei nostri sententiam nescientes;
qui eos idcirco sivit hoc cupide bellum contra vos suscipere, ut providentiam erga
'vos suam ostenderet, et vires proprias exsereret, demessorum instar manipulorum

p. 290.

Y

190 THEODORI MOPSUESTENI

did'oUg* stg] ὡς τέτῳ γε πάντως ἐσομέγῳ ϑεῤῥαῖν, A*j4 «ve? οἶδ’ ᾿Ισρᾳηλίτας. ** ᾿Ανά-
φηϑι xg] ὠλθα ἀυτὸς, ϑύγωτερ Σιών. .. Λαβᾶσα ἢ φησὶν ἀυτὸς "Cast ders τῇ δωνάμφ
τῷ ϑεοῦ, πάντας ἀυτεὲς ὡς ἐν ἅλωνι δρῳφόροις σιυΐριψον wa) κα(ἀνάλωσον ταῖς σφαγαῖς.
« "Og τὰ κέρᾳτα cu ϑήσομαι σιδηρᾷ, καὶ τὰς ὅπλάς σου θήσομαι χωλχάς. .5 Δέοϊωχᾳ
γερ σοι συυύα μιν ὄχ ἥτίον σιδηρῴὸν κερφτων, ἀμυωυεάδαι Goo" ἐναντίοις ἀρκᾶσειν » C πα-
τεῖν χιῷλλον ἢ ὁπλαῖς τίς χωλχᾳὶς χρώμϑυ(Θ» πατήσηεν ἄν. «« Καὶ χᾳίχτηξεις ἐν urat
ἔϑγη. 13; Aezifuuds λαὸς πολλός" Q ἀναθήσᾳς τοῦ κυρίῳ τὸ zAW9(O- avmlv, (ὃ ὃ ior
αὐτοῖν TU κυρίῳ πάσης α γῆς. », Ταύτῃ δὴ τῇ cod T Ow σοι χορηγαρϑῥῃ ῥοπῇ πάν-
τας ἀυτὰς ἀφανιεῖς παντελαΐς., πλείςοις A ὄντας, XU) παντὸς τῷ πλήϑοις ἀυτωῖν T. ἀπώ-
Aaa λογίῇ Tu Oud, ὃς ἁπάσης κύριος ὧν « γῆς. ἅπασαν ἀντωῖν γχλ τὸ doxoubD ἀφανιεῖ
δ iocus" εἴτα T dy) ἐναντίων δηιχείρησιν λέγων ὑπὲρ ἧς δὴ τὰ ῥηθέντα Amos.

κεῷ. E.

«« Nu ἐμφρᾳχθῆσεῖ) ϑυγώτηρ ἐν φραγμᾳί" σωυμνοχἰὼ ἔταξεν ἐφ᾽ ὑκῶᾶς" ῥάβδῳ πα-
τάξεσιν δὶ σιαγόνα τὰς φυλὰς TÉ Ἰσρᾳῆλ. ,, Τοιαῦτα ἢ πείσονται φησὶν ὑπὲρ ὧν τῷ
τε "Od χαὶ τῇ d'uunqud Subpowüres τῇ οἰκείᾳ ἐπεληλύϑωσι. αἰδαφράπίοντες ὑ μας x2)
αἰδιβάλλοντες ὥασέρ τινι φραγμᾳὶ τῷ πλήϑᾷ τῳ οἰκείῳ, ὡς ἂν σωωέχοντες ἄρον ἀπω-
2oiey ἅπαντας" xg) μόνον οὐκ ἐπ᾽ ἀυτὼς ὑμῶν τὰς σιαγόνας d ἑαυτων δωνάμεως ἐπά-
9ovreg τὰς πληγάς" εἶτα xu) (δ) ἡγόμϑυον τῷ πολέμου φησὶν, ὡς ἂν dWiaev ὅτι ζαῦτα
οἥνήσεται fo τὸ ἀρχήν awmv ((ὃ) γνώμῃ ϑεοῦ «eos τῶτο ἠγμᾶϑον. «- Καὶ σὺ Βηϑλεὲμ
oix(U- τῷ Ἔφραϑε; μὴ ὀλιφοςὸς εἶ T €) ἐν γιλιώσιν ᾿Ιόσα" Cx σᾷ μοι ὀξελεύσεται τῷ
6f) εἰς ἄρχοντα ἐν τοῦ Ἴσρᾳηλ' χρὴ αἱ ἔξοοίοι ὠυτεῖ ἀπ᾽ ἀρχῆς cb ἡμιερῶν aiv». .,

et in area repositorum , universos illos vestrarum manuum caedi contradens. Atque
hac re sine dubio eventura laetatus , dicit Israhelitis. ** Surge et tritura eos, filia
Sion. ,, Hos tibi virtute Dei subiectos, tamquam in area variis contere δὲ consume
caedibus. ** Nam cornua tua ponam ferrea, et ungulas tuas ponam aereas. ,, Con-
tuli tibi haud minorem cornibus ferreis vim, qua propulsare adversarios valeas,
eosque magis conculcare quam si quis ungulis aereis praeditus esset. ** Et his con-
tabefacies conteresque populos multos; et Deo consecrabis multitudinem illorum ,
et fortitudinem eorundem Domino universae terrae. ,, His tibi a Deo concessis vi-
ribus hostes omnes prorsus disperdes, quamquam plurimo numero; et universae eius
multitudinis excidium Deo imputabis, qui cum totius terrae sit dominus, totam
ilorum pro suo libito fortitudinem exsufflabit. Deinde hostium adgressionem nar-
rans, cuius causa quae supra sunt dicta patientur , ait:

CAP, V.

** Nunc sepimento sepietur filia: obsidionem posuerunt vobis: virga percntient
in maxilla tribus Israhelis. ,, Haec patientur, inquit, quia numero viribusque suis
fidentes venerunt, sepientes vos et circumdantes ceu quadam sepe multitudine sua,
ut comprehensos omnes funditus perdant; ac propemodum maxillis vestris poten-
tiae suae verbera infligentes. Mox etiam belli ducem dicit, ut ostendat haec esse
eventura, propterea quod eis imperabit ille qui voluntate Dei ad id officium est
promotus. * Et tu Bethleem domus Ephrathae, nequaquam minima es, ut sis in
milibus ludae: ex te mihi exiet qui sit princeps in Israhele: et egressiones eius

IN MICHAEAM CAP. V. 191

Ὃ 98 cx αἱ Βηϑλεὲμ vuO βασιλούων OM, x&v εὐαράϑμητοι τινὲς €?) σδοκοίητε oes p. o.
GE- πολεμίας. τῇ ἐμῇ γε ῥοπῇ τε καὶ d'uumpd , μκώλα γὲ Φεὸς T Y ἐναντίων πόλεμον
πολλαΐν τε ὄντων χρὴ d'uowruly ἀρκέσφ' ἐποιδήπερ ἄνωθεν ὠυτεῖ τὼ «ροβολζὼ muro
τετοχθαι συμβεξηκεν" core περ «reos (() Aavid' ἐπηγζείλοτο ϑεὸς ὅτι τοῖς GE aur XO
dfadoy lb QuABEd ὃ βασιλείαν" GE ὀκάίνης δὲ x2] OSEE m ἐπαγελίας “«οροβεξλη p D

εἰς T βασιλείαν, ἀρκεσή «eb τὸ Hee 9 Q- vj) παρόντων κακῶν" A4 ἢ ἃ Ζοροβάξελ-

GU γὸ LO ὃ τότε βασιλόάύων v)) ᾿Ισρᾳηλιτων., ὧκ τῷ Δαυὶδ' χαΐφγο,μϑρυ». ὑπάυίκᾳ 5

τε ὧκ Βαξυλαΐν(» ἐπάνοο Ὁ)» ἐγίνετο, καὶ οἱ αἷδὲ (QW) Tory τοῖς XD ἃ ἹἹερεσαλὴμ ἐπελ-

ϑαῖν ἐπεχείρησεν. :

Δήλε 9€ ὄντίθ» ὠκείνου, ὅτι xàv «ei τῇ Ζοροβάξελ Ca «αἱ vj) πρρκοιμένων ἀκὸ-
λαϑίας εἴρηται ταῦτα» Cx. αἱ τῷ Δαυὶσδ' καϊξγομένε dfadonis, due τὸ γε ἀληϑὲς Tp εἰ-
ρημένων πέρας lo ἔκβασιν εἴληφεν 21 τῷ σδεασότε Χρις οὔ" ἐπεὶ κοὶ πᾶσα hi eos (ὃ
Δαυὶδ' ἐπαγ(ελία cei τὸ βασιλούσφν Gbv- cE ὠυτεῖ οβυομένη. dóxé μὲν X) πρῶτον
λόγον σημαίνειν οδ΄ X2 dfadoylo cE amd 9egovorac βασιλέας Ἰσραῆλ' τῇ ἀληϑείᾳ
5 δ dtavórle Χραςὸν τὸ XJ) σάρχᾳ μέωνύφ, ὃς ἐκ € T. Δαυὶδ δγροοχῆς γγεφονώς, ἀληϑῆ pom.
καὶ ἀωῤδασάλουτον ty Tp ἁπάντων T βασιλείαν" χαὶ τῶτο γε ὁπὸ τῷ ὄγοίοηκος οὔ qa)
óydiís ψαλμᾷ σαφέςερον γνοίη τίς ἂν. tv2u δὴ σημιαίνφ μϑὺ τὸ τὰς βασιλείας ἐπαγ{ε-
λίας τοῖς GE durd «w? dfado;mw ἐσομδμοις “«ροσήκειν" αἷδὲ ὧν δὴ φησιν" * ἐὰν ἐγχαίαλί-
πῶσιν οἱ Xjol ὠυτεῖ (ζ) νόμον με. € τοῖς XOLMgi με μὴ πορουϑώσι, xg) τῶ σδιχαιώ κατά
μὲ Be nA ato, «94 τὰς ἐντολάς μου μὴ φυλάξωσιν, ὅχισκέψομαι ἐν pad o τὰς ἀνο-
μώας auri, xg) ἐν μάςιξι τὰς ἀσικίας diurüly: τὸ δὲ ἔλεός μου οὐ μὴ δῥωσκεοϊάσω ἀπ᾽
εἰντών. .. Ταῦτα 99 εὔδηλον ὅτι Toig κα ϑεξῆς πὸ τῇ Aawid καΐχηομδροις τε μέλλουσι
βασιλόῦαν Ἕ Ἰσραὴλ douócder ἂν, ὃς παισδεύφν μϑὺ ἁ μϑοτάνοντας ὑπισχνεῖται, οὐ μὼ ,

τῷ
Φ
tl

ab initio, a diebus aeternitatis. ,, Nam qui nunc Bethleem oriundus rex vester est,
eliamsi vos exiguus videmini numerus prae illo hostium , meo tamen favore et viri-
bus, contra hostium bellum, multorum licet atque potentium, abunde sufficiet;
quandoquidem caelitus ei haec electio obvenit, iam inde ab eo tempore, quo Davidi
Deus promisit fore ut successoribus eius regnum conservet. Quare et hic ab ea
| promissione in regnum provectus , par erit praesentium malorum sustinendae moli.
Loquitur scilicet de Zorobabele: hic enim tunc erat Israhelitarum rex, Davide
oriundus, per tempus reditus Babylone, et Gogi adversus Hierusalem expeditionis.

Sed tamen illud quoque manifestum est, quod etiamsi de Zorobabele , secun-
dum praecedentium tenorem, dicta sint haec, qui de Davidis posteris erat, nihi-
lominus verus dictorum terminus in Christo domino exitum habuerit: quia et tota
Davidi facta promissio de regni continuatione, videtur priore significatu successo-
res eius denotare in regno Israhelis; re tamen vera Christum dominum incarna-
tum portendit, qui de Dávidis successoribus ortus, verum et immutabile regnum
tenet. Atque hoc ex octogesimo praesertim octavo psalmo cognoscere quivis mani-
feste potest; ubi adfirmat, regni promissiones ad ipsius posteros successores perti-
nere. De quibus tamen dicit: ** si dereliquerint filii eius legem meam, et in. id-
diciis meis non ambulaverint, et iustitias meas profanaverint, et mandata mea non
custodierint; visitabo in virga iniquitates eorum, et in verberibus peccata eorum:
misericordiam autem meam non dispergam ab eis. ,, Certe patet convenire haec
Davidis successoribus Israhelis regibus futuris; quos quidem peccantes puniturum

p. 293.

* Lue, 1:85;

v. 3.
p. 294.
* [s. XXVI. 18.

192 THEODORI MOPSUESTENI

πωντελαΐς ὀξωϑεἴάδϑαι ὶ βασιλείας" plani * j “ερβαίγων G9 m mu pita d*avorlo Xet- ^
cy , ἐφ᾽ ὅπερ T ἐπαγελιαῖν Y T οἰκείων ἀληϑὲς *d'abe τὸ πέρας ὃ θεός: τὸ p ec ᾿ ϑήσομαι
εἰς TU aidva τῷ aidw(O» τὸ avipue. durd, C ὦ, ϑέϑονον ὠυτεῖ ὡς τὰς ἡμέρας, T ἐρανᾷ,
ie) τὸ atout awrd εἰς Q9 afin JM, ὦ ὃ Sen Q- durd. ὡς ὃ su Q- ἐναντίον pa, €
ὡς ἥ ceALon κατηρτισ᾽ yon εἰς ? αἰαίγα, .. «veodu2or ὡς ἐπ᾽ &divog μὲν T dedi. ἐξέ
χώραν dico pil uq; ἢ τῷ dvasóre Xe1c8 dieron 3 T βασιλείαν dileenii τε € ἀσά-
Ad mr, Lo πολλῆς Mp z d'uud ust; , πολλῆς ἣ ^ ἈΡΡΨΕΨΉΡ. εἰς T rim. dfe ni-
γον" οὕτω χῷ T παρᾶσαν μαρτυφίαν Bins Ti MT μὲν x τὸ ἀληϑὲς xg) ἀναντίῤῥητον Τὴ
«e2^y μώτων ἴσοι τίς ἂν fà T σεασότα Χριςῷ v? δὲ ἐν τοῖς εὐαγελίοις Qmylu- * 2o
μιάνων Cx τῇ Δαυὶδ' βασιλέων 78 Ἰσραὴλ dfà ὃ ἐπαγελίαν 3 T Quay: ὅϑεν δὴ χαὶ vu
ὃ «opm $i τῷ Ζοροβαέξελ avro cEa' Auger εἰκότως" ἐπεισ y» Tu A q i&zuvyodby
ἔλεγε 3 T Uwo Βαξυλαΐνί(θ». καὶ ὴ Ὁ ἐφοσὸν JU co. Q Γὼγ, rho τε ἐπενεχθεῖσαν ἀυτοὶς
T O98 τιμωρίαν, NEM μέμνηται ὭΣ κατ᾽ ἐπαγίελίαν ϑείαν ex nd T Aauid
fedis τίω a exbo awrüy τότε 77e συμένει- ὡς ἂν σδοίξοιεν καὶ τοὶ δὰ Te eei τὸ
ἐϑυ. «οτορϑωϑέντα, δὰ s T ἤδη γεβοημένξν «»€96 a Aavid" ἐπαγίελίανγ' τῷ ϑεοῦ i
ἰχωὺ εἰληφέναι" όϑεν ὦ εἶ εἶπεν τὸ € αἵ *£odoi dur] ἀπ ἀρχῆς cE ἡ ἡ μιερφῶν aidy Q-- 3 ἵνα
εἴπῃ ὅτι τὰ ἄνωϑεν εἰρημένα τὸ C ἐπηγίελμένα, a τῷ ϑεοῦ ——— τϑτον εἰς T
ἀρχἰὸ δωυηϑάζαι τὰ πϑποίηκε τοιαῦτα" εἶτα ἐπαγ.
« Διὰ τῶτο σωσή ἀυτὲς tos καιρᾷ τικτέσης τέξεται. » ᾿Ω σέναν (ἢ τίκτοιν πολλάκις
à Sua λέγά 20205 τὸ ἐν μέσῳ T d'avdy «ἰϑάσοξον 3 T ϑείαν ἀναφαλνεάγαι βοηϑειαν"
ὕτω A64 τὸ ἡ ““ e T φόβον σὰ κύριε ἐν γαφρὶ ἐλάβομδμ, Ὁ ὠοβιγήσει δ. € ἐτέκομᾶυ
πγεῦμῳ σωτηρίας ὃ ἐποίησας on 7 γῆς" 55 ἵνα εἴπῃ ὅτι ὑπὲρ ὧν ἐφοβέά usu. 0$; σωυδά-

se spondet, non tamen regno omnino exclusürum. Pergit autem denotare Christum
dominum incarnatum , in quo promissionum suarum veritatem exitum habuisse
ostendit Deus. Nam verba: ** ponam in saeculum saeculi semen eius; et thronum
eius sicut dies caeli; et semen eius manebit in aeternum ; et thronus eius sicut sol
in conspectu meo, et sicut luna perfecta in aeternum ,, notissimum est de nemine
successorum Davidis dici potuisse: perspicue autem Christi domini regnum perpe- .
tuum ostendere , et immobile multa cum virtute multoque splendore in posterum
tempus. perseveraturum. Átque ita praesens testimonium, conveniens quidem se-
cundum veritatem atque evidentiam actarum rerum comperiemus in Christo do-
mino, iuxta evangelicum textum: sed tamen dici etiam de posteris Davidis, qui per
tempora secundum Dei promissionem reges Israhelis extiterunt: unde nunc etiam .
propheta de Zorobabele merito intellexit. Nam cum de rebus post reditum Baby-
lone loquatur, et de Gogi incursione, consentanee meminit et illius de Davidis -
stirpe hominis, cui tunc principatus traditus erat; ut ostendat , quaecumque hic ad
salutem gentis fecerit, ea ex Dei ad Davidem promissione vim accepisse. Unde
et dixit: ** egressiones eius ab initio, a diebus aeternitatis: ,, quibus verbis signifi-
cat, quod supra dictum fuit atque promissum , id Deum reapse pronunciavisse , at-
que ab initio ut fieri posset, constituisse. Postea addit:

** Propterea dabit eos usque ad tempus, quo pariens pariet. ,, Parturire et pa-
rere saepe dicit divina scriptura, cum in mediis calamitatibus divinum insperato
auxilium affuülget. Sic ait: propter timorem tui, Domine, in ventre concepimus,

'et parturivimus ac peperimus spiritum salutis quem in terra fecisti; ut dicat: quia

-

.IN MICHAEAM CAP. V. 193
βορμὰμ ἐν ἀυτοὶς T δπορῥητον σου “χάριν. dq ἧς δἧὰ πολλαῖν ὠσίέίνων ἐν τ ere d 7
κακῶν σωτηρία ἡμῶν ἀπετεχθὴ ὐδῴσοξος: κἀνζαῦϑα τοίνωωυ ὡς ἂν di Ἱερασοιλὴμ, συλ-
λαβούσης T& ἐκ 4! ϑείας χαφιτίθ» χρὴ ὃ δωρεὰν ᾿δποτεκούσης ταύὐτίω. ἀφ᾽ ἧς ἀντοί τε
αἰδιεσώϑησαν, (δ᾿ παντελῆ ὃ ἀπώλειαν ἐσέξαντο οἱ πολέμιοι, τῶτο λέγᾳ ὅτι σξὺ- ἐναν-
"ia; οἰ δᾳσώσφ dmeAda, ἐπειδὴ τῇ “Ἱερεσαιλὴμ D πολλῶν ὠεσβίνων ἃς ὑπέμήνεν ἐν τῇ
qj πολεμίων ἐφόσβῳ ἀπετεχθη "T Owà diepem. «« Καὶ οἱ ὄψιλοιποι T ἀσδελφαίν ὠντεῖ ὅι-
e epu 7n cbv- des Ἰσραήλ. .5 Τότε ES δὴ πάντες oi Yao αἱ αἰχμαλωσίας ἐπανελ-
ὅϑέντες. κοινὸν ἡγήσονται βασιλέα (QN) Ζοφοβάξελ' ἀκέτι ἰδίᾳ μδὺ ἀρχομδύων Tp dira
φυλάΐν. 4 ἢ loud μόνης 2 4 Βενια μὰν Gív C τῷ Δαυὶδ' βασιλέας YU τὸ πρόῶεν
ἐχόσης. Ou. πάντων ἕνα βασιλέα (S) Ζοεροβάξελ ἡγερδῥων λοιπόν' ve καὶ ὃ μακά-
40; ᾿Ωσηξ λέγφ' * x2) σωωαχθήσονται οἱ ἡοὶ l&dk (ὃ οἱ dol ᾿Ισραὴλ 7 τὸ ἀυτὸ. xg)
ϑήσονται ἑαυτοῖς ἀρχἑὼ μίαν. Καὶ ὃ κακάφιος ἢ Aavid" * id'á δὴ τί καλὸν καὶ τί τερ-
“νὸν. “Ἢ ἢ τὸ χατοικεῖν ἀσελφὲς 7n τὸ duro; Y διιόνοιαν ἀυτωῖν ὃ ἐσομϑυΐν Y ᾧ ἃ
mavod'ou καιοῦν ἐν τότῳ σημαίνων. lo ἀπέσωζον ὑφ᾽ tvi τῳ βασιλόζοντι χα ϑεςῶτες
λοιπόν" διμιοίως οὖ χἀνταῦθα ὃ φοροφήτης λέγ4 ὅτι « χοὶ οἱ λοιποὶ TjU. ἀσελφών ,, ἵνα
εἴπη ὅτι πάντες € οἱ 4 Iedw φυλῆς Caro; συνγαφϑήσονται τοῖς λοιποὶς qoi Ὁ Ἰσραὴλ.
frd xj (ὦ) ἀυτὸν ἡγέμϑροι βασιλέα. «« Καὶ ςήσεται (ἢ ὄψεται» χρὴ ποιμανεϊ τὸ ποίμνιον
ὠντεῖ ἐν ἰού! κύρι(Θ»" χαὶ ἐν τῇ οδξῃ ὀνόματος «vea τῷ ϑεοῦ ἀὐτων ὑπάρξεσιν" dion
γιοῦ μεγωλιιυυθϑήσεται ἕως ἄκρφον αὶ γῆς. .. Een ἢ φησὶν ὃ δῥᾳ τῷ τότε βασιλούοντίθ»
ἅπαντας τῇ οἰκείᾳ κησιεμονίᾳ ποιμένων ϑεὸς. ὃς xg) ὅιδοξες ἀυτὲς δὰ T ὀνομασίαν
ἐργώσεται" T οἰκείαν" δα μϑυᾶ τε XD πάσης d γῆς M πολλὰ "T ϑαύμιατος ἀνυμψέμϑυος,
iQ οἷς τοσωῦτα xg) τηλικαῦτα πεποίηκε αἷδὰ GÜU- T ὠυτεέ μετιόντας ὀνομῳσίαν y λέγω
dh c ἡὼς Ἴσρᾳαηλ᾽ yuD Lp ἀυτὲς Ca τῆς αἰχ φλωσίας «δὰ πᾶσαν ἐπανάγων ἐλ-

te timuimus , concepimus in nobis ineffabilem gratiam tuam , a qua per multos do-
lores in malis maximis salus nobis mirabiliter parta est. Igitur hoc quoque loco,
quasi Hierusalem ex divina gratia concepisset, atque hoc donum peperisset, cuius
beneficio ipsi salvi extitissent, hostes contra funditus periissent, ait se inimicos exi-
ti traditurum , quoniam urbi Hierusalem post dolores multos quos pertulit in ho-
süum incursu, mirabile partum est Dei donum. ** Et reliqui fratres eius conver-
tentur ad filios Israhelis, ,, Tunc omnes a captivitate reduces, communem existi-
mabunt regem Zorobabelem: haud diutius seorsum decem tribubus sub regno con-
stitutis, solis vero Iudae ac Beniamini tribubus reges de Davidis stirpe ut antea
habentibus; sed cunctis unum regem Zorobabelem abhinc agnoscentibus. Sic etiam
beatus Oseas aiebat: et congregabuntur filii Iudae et filii Israhelis in id ipsum,
constituentque sibi regnum unum. Tum et beatus David: ecce quam bonum et quam
iucundum habitare fratres in id ipsum! concordiam ipsorum futuram circa reditus
tempus his verbis significans , quam conservabant sub uno rege constituti deinceps.
Hoc itaque pariter loco propheta ait: ** et reliqui fratres; ,, pro eo ac dicat: cuncti
qui extra Iudae tribum sunt, coniungentur cum reliquis Israhelis filiis, unum eun-
demque regem habentes. ** Et stabit et videbit et pascet gregem suum cum forti-
tudine. Dominus: et in gloria nominis domini Dei sui erunt; quia nunc magnifi-
cabitur usque ad terminos terrae. ,, Erit, inquit, per eius temporis regem propria
cura pascens Deus, qui et illos illustres nomine suo efficiet: constanterque per uni-
versam terram multa cum admiratione laudabitur; quia tot tantaque pro iis fecit,
25

p. 295.
* Os. I. II.
* Ps. CXXXIL. t.

* cod. αὐτο.

* ita cod.

* eod, δεδειγ.
p. 297.

194 THEODORI MOPSUESTENI TAE
"idw: uev ὁκεῖνο di ἐν ὀλίγοις ἀυτοῖς νίκξω xa (zmenclouO» àurlo , ἀφ᾽ ἧς ἀναρίϑ-
μητόν τι πλῆϑος ἐῤῥω μδύων dvdpalv, (ἃ εἰς vroxepuxlo ἐμπειρίαν παρεσκουασ δύων. δὰ
vjU εὐτελαὶν τότων xg) εὐαραϑμήτων παντελαῖΐς XV) ὃ οἰκείαν “οπώσεται διωύα μιν.

᾿Αλλᾷ 99 οὕτω τὰ jJ? T "Wero Βαβυλαΐνος ἐπείνοοον ὑπάρξοντα ἀυτοῖς εἰρηκὼς, ἃ τῷ
Ζοεοβάξελ κατ᾽ ἐπαγζελίαν Oui Cx τὰ Δαυὶσδ' ἐυτων βασιλόύοντος «αἰδι βυέδδαι πάντως
MA àyumoic, vr dd y ἢ ἐπαγελίαις 2. οἰκείαις τοϑοσέχοντα T. ϑεὸν ὃ τοροφήτης ἐβαλήϑη
οἱεῖξαι!., πολλί τοῖς X τὸ ἀυτρῦ * oe σδοκοιυῦ γιγνορόμοις παρέχοντα 7 iquo, Weed eazd
τοῖς XP δ Ζοροβάξελ χρησά μος" idüxd ἢ uU πολὺ ταῦτα γίνεδδαι » Tt τε d ἐπανόσ᾽ε
λέγω 4 vro Βαξυλαΐνος. xo) τὰ M ὃ ἐπάνοσον ὁκοίγζω εἰς Gbo- eL ἃ Γὼγ γεχονότα"
μέμνηται dp. ἐγζὺς xd) Mer οὐ πολὺ * ἔκβασιν λαμβανόντων. λέγω δὲὴ vj) «ἰδὲ Gbv-
ἀοσυολες 67i τὸ Ἐζεκίου συμβάντων, Ἵν᾿ ἐκ gj ἐγζύϑεν xg] wer οὐ πολὺ γινομϑύων,
vj) μοὶ μακροὺς ἐσομϑύων GíU- χεύνες οὐδ θδζηται T πίςιν- εὔδηλον γὸ ὅτι ταῦτα «»e9-
noopáoey ὃ προφήτης, ὡς ἡ βίξλος δηλοῖ. ἐν ἡμέραις ᾿Ιωάϑαμ C [Αχαζ xg) "Ἐζεκίου"
ὥςε οὐ πόῤῥωθεν A «εόῤῥησις Lo vp XD Y ᾿Εξεκίαν: dwa γὸ ἐμάώυε πότε € φὐδῷ πό-
d'a; ἐλάμβανε Y. ἔκβασιν πάντων, οἱ * dre) T Φραγμώτων di φοροφητείως ἔτυχον δὲ-
δεγμᾶμοι * quvlov , ἐγζύϑεν δρφόντων T ἔκβασιν" ἵν᾽ ὕτω δείξῃ T XD (Gy Ἐζεκίαν ἐγζ6-
Suy ὄντων, voe9s τῶ "T, Ζοροβάξελ JM) πολιωὺ δ χρόνον ἐσύ μδυα. Tho συγηῆνειαν" δῆλον
τε dY ἀμφοτέρφν ποιήσῃ πόση τις Là τὴς ἐπαγ[ελίας ἡ ᾿ἰρὺς τῆς ϑείας" dQ ὧν οὐ τότε
μόνον ( ove ) τετύχηκεν ὃ Ἰσραὴλ ἡγερδμου τῷ Ζοροβάξελ, Oma, wd) «vegTecov ὅτε περ
ὃ Ἐζεκίας owrülv ἐβασίλευε, X T. ἐπαγελίαν T. ϑείαν χαὶ ἀυτὸς εἰς ὃ doy lo παρελθὼν.
cpuTo7éd'u μὲν ἐπεληλυϑύτος TocoUTe τῇ lepsomAdpo, ἀνῦστῃ ὃ σωνηϑέντίΘ» ἀσὲν. δὰ
τὸ ὃ ϑείαν «ροσεῖϊγαι ῥοπίωὼ τῳ X) ἃ ἐπαγζελίαν T Ow ὃ βασιλάαν ἔχοντι ὁ Ἰσραήλ’
qui illius nomen participant; qui sunt Israhelis filii: quos nunc quidem de captivi-
tate praeter omnem spem reduxit: postea vero victoriam pauco. illorum numero pa-
trabit, qua innumerabilem fortium virorum multitudinem, per hos humiles paucos-
que, sua virtute omnino profligabit.

Sic autem cum ea dixisset, quae post reditum Babylone futura erant, quae ni-
mirum sub Zorobabele , Davidis stirpe orto, iuxta Dei promissionem regnante , ipsis
sine dubio contingerent, promissis propriis fidelem Deum volens propheta osten-
dere, et multam iis, quae secundum eiusdem beneplacitum fiunt, robur praeben-
tem, rerum Zorobabelis exemplo utitur. Ceterum quia multo serius haec eventura
videbantur, scilicet a Babylone reditus, et Gogi post illum reditum expeditio; com-
memorat propiora, et quae haud remotum exitum habitura erant, res nempe As-
syriorum sub Ezecia; ut ex proximis, seu non multo post futuris, fidem iis con-
ciliaret quae longa post tempora forent. Constat autem haec praedixisse prophetam,
ut liber ostendit, diebus Ioathami, et Achazi, et Ezeciae; ita ut vaticinium' prope
absit ab Ezeciae rebus. Sed tamen tunc portendebat, et quasi ante pedes propo-
nebat exitum omnium, coram iis qui cum ante rem gestam excepissent prophetiae
vocem, eventum quasi proximum aspiciebant: ut sic ostenderet rerum Ezeciae pro-

ximarum, cum illis Zorobabelis multo post futuris, cognationem; atque ex utrisque.

palam faceret, quanta esset divinarum promissionum vis. Ünde non tunc tantum-
modo cum habebant Israhelitae Zorobabelem ducem, sed antea quoque cum Eze-
cias ipsis dominaretur, ex Dei promissione ipse pariter principatum adsecutus, tan-
tus exercitus adversus Hierusalem veniens nihil valuit efficere, quia divinum ade-

IN MICHAEAM CAP. V. 195

καὶ To *& di Ὁ δέχᾳ φυλῶν βασιλέας οἱ ἀντοί γε Ju) πολλῆς κεκραᾳτήκασι αὶ εὐχδρείας,
οἱ MP τἰὼ κατ᾽ ὀκάνων vil ἐπεληλυϑότες τῇ ἹἹερεσοιλὴμ.» μεγιςἕω Cx αἱ τῷ ἀγζέλε
πληγῆς &dvEarro ὃ τιμωδλαν" φαένεται γὸ (ἃ ἐν ὀκείνοις λέγων ὃ ϑεὸς, ὅτι "ὑΦραασιαΐ «α
πόλεως ταύτης σὲ ἐμὲ xu) δῥὶ Aavid' ἃ σῶλον με" δεικνὺς ὅτι Tp ἐπαγζελιών T. «πρὸς
ὠκεῖνον μιεμινημέένος, (ἢ πὰ vu ἀυτὸς δγρανρεξεται. σιωνεργγῶν Tu τότε ὃ βασιλείων ἔχοντι
τῷ Ἰσραὴλ, λέγω δὴ vw ᾿Ἐζεκίᾳ.

.. Ἑἰρηκῶς Tou τὰ X?) (ζ) Ζοροβάξελ ὡς &plo πόῤῥωθεν ὄντα, ἀναγχζαίως of. 7 Τώ
Φεαγμάτων συγήμειαν. εἰς ὃ τῇ “«οροκει μένου augu, ejua] Tp XD (Qj) ἀσσύρμον
6m T Eee γελονότων" (ὃ φησίν. ““ Καὶ ἔφου ἀυτὴ ἡ eiphum, ór ἂν ὃ ἀασύριος ἐπέλθῃ
6a δ yh ὑμδμ, xu) ὅτ᾽ ἂν δποβὴ on Ὁ χώραν Og. .. Τοῦτο 99 “Ἢ φησιν Ὅπερ τότε
δὰ τῷ Ζοροβάξελ πεποίηκεν ὃ Sub, παύσας μὲν τοσοῦτον πόλεμον» εἰρηνίω di ἰδιυρὰν
didtoiae τοῖς οἰκείοις" τῶτο δὴ (ἃ κατ᾽ ὀκεῖνον ἐργάσεται δ χαιοὸν Mer οὐ πολὺ οβυησό-
αδνον, ὁπάνίχᾳ ἂν ὃ ἀοσύρι(Ὁ- ἐπέλϑῃ τῇ ἹἹερεσειλήμ" τότε γὸ δὴ «ἰδᾳσόξως μὲν τὸ
τοσῶτο Φοπώσεται πλῆϑίΘ»: «ὐοφείοξον ^ τοῖς οἰκείοις παρέξέ “ὃ εἰρηνξω. ᾿Εζεκίε βασι-
A&/oyr(G» ἐκ 45 τῷ Δαυὶδ' δξροϊο γῆς XD 7 ἐπαγ(ελίαν Y. ϑείαν. Εἶτα λέγων τὸ ἐσὺ μᾶνα.
«ς Καὶ ἐπεγερϑήσονται ἐπ᾿ ἀυτὸν ἕη7ὰ ποιμένες. tu) ὀκπὼ dry purs, ἀνϑρφπῶν" καὶ ποι-
μανῶσι ἃ ᾿Αοσὰρ ἐν ῥομφαέᾳ, 14) ὃ γίῶ τῷ Νεβρφῳέ' ἐν τῇ τάφρῳ ἀυτῆς. .. To ena. ποι-
μένες κοὴ ὀκτὼ dry orsa, ἀνθρώπων. μυϑωοέςερον τινὲς γενοήκᾷσιν" $7] à. μὲν ποιμένας.
“εξοφήτας ἀριθμᾶντες ξη7ά" ὀκτὼ ἢ δήγματα. ᾿Εζεκίαν MD T. ὑπηρετεμένων auri «ρὸς

/

δ βασιλείαν, λέφοντες" ἃς oUd" οἵ τινες εἰσὶν οἱ ὀκτὼ dd'uilora, λέγήν» δαοφάσφ ^ (A)

UN

λόγον É2nswearro (Gy) οἰκεῖον" εἰ ἢ cGu- ὑπηρετεμένες τὴ βασιλείᾳ τίς λέγάν 696201, καὶ
, Dd : , 3 D
πολλᾳῖ πλείες T ὀκτὼ juga, d'uncorra," θμὰ πεποίηκε T πλανίω τοῖς irte γενοηκόσι-

rat auxilium ei qui ex Dei promissione regnum Israhelis tenebat. Quamquam vero
iidem bostes decem tribuum regnum tam facile subiugaverant, nihilominus cum
post illam vietoriam Hierusalem adgressi essent, ab angelo cladem passi sunt. Ex-
ploratum est enim tunc quoque dixisse Deum: urbem hanc et propter me et pro-
pter Davidem servum meum defendam ; demonstrans, quod promissorum Davidi
memor, nunc quoque idem praestabit , opem praebens regnum Israhelis tenenti,
14 est Ezeciae. Kad )

Postquam itaque dixisset res Zorobabelis adhuc sua aetate remotas , necessario
ob eventuum cognationem, ad propositionis confirmationem , memorat expeditionem
Assyriorum sub Ezecia, aitque: ** et erit haec pax, quando Ássyrius venerit in
terram vestram , et quando ascenderit in regionem vestram. ,, Quod aliquando fa-
ciet Dominus per Zorobabelem , tantum sedans bellum, validamque pacem suis con-
cedens; id ipsum illo tempore nobis propinquo faciet, quando Assyrius veniet con-
tra Hierusalem: tunc enim mirabiliter tantam profligabit multitudinem: insperatam
autem suis concedet pacem , Ezecia regnante, ex Davidis successoribus , secundum
divinam promissionem, Mox futura dicens: ** et consurgent adversus eum septem
pastores, et octo morsus hominum. Et pascent Assyrium in gladio, et terram Ne-
brodi in fovea eius. ,, Septem pastores, et octo rursus hominum, fabulosius non-
nulli intellexerunt, dum septem pastores, septem numerant prophetas; octo autem
morsus, Ezeciam cum suis regni administris esse aientes: nam nec qui sint hi octo,
dicere potuerunt, solaque adfirmatione sermoni suo fidem fecerunt. Quod si revera
' 4e regni administris cogitare quis velit, multo plures quam octo esse poterunt. Sed

*

* Gen, IV. I5.
* "Eccle. XI. 2.

* Matth, XVIII.
21.

p.

-

196 THEODORI MOPSUESTENTI

τὸ μὴ φροὺς τὸ ἰδίωμα, à ϑείας γραφῆς ἀπιοαῖν. Avery aa, ὃ 5j ἐντέῦϑεν μύϑεις γα
gau γραώσᾳς, 1 iva, 7i δόξωσι λέγ" ἰσίωμῳ δὲ Loi τῆς ϑείας γραφῆς τὸ (Q) τέλειον
ἀρεϑιμὸν ἐνίοτε καλεῖν uid τὸ ἢ ὑπὲρ -- ἀνϑ᾽ ἑῳρβολῆς λαμβάνειν" erady » ὧν
DAD ἡμεέραις ἐποίησεν ὃ ϑεὸς 7 ὀρανὸν e γί ; τῇ ἢ ἑβδόμῃ κατέπαυσεν (ὅτε e deyáv
ἸἸεοδαίες τὸ ouo avro de (aoro ἢ T aViap) ἅπας τε ὃ δ ἡ ἡμερῶν ἀφιϑ uix ὧν v Hà
ἄυταις PPP ipm εἴωϑε- πάντων dao uoo μδὺ δπὸ «egrms , λερόντων ^ εἰς 7 ἐβ-
δόμων, uj ORE £go , αὖϑις £n T πεφτίω ἀναϊξεγχόντων᾽ δὰ ταύτίω ἢ i ϑεία ἡραφὴ
T αἰτίαν. eua, μδὺ τὸ τέλειον xg) ὠπηρτισμᾶμον xgAd , ὀκτὼ ὃ ὡς εἶπον T «ῶὡρβολίω.
Οὕτως ó ϑεὸς λέγ4 τὸ ", ἑπ]ὰ iudi φὐἰοφλύσφ' ἵνα εἴπῃ ὅτι ὃ diycuooy ἀντὸν
ὑπὲρ ἀνηκέςων ἥγαισμώτων; μεγιςω τινὰ ὦ &an ene Lolo aura τιμωρίαν Finale
εὑρεθήσεται. λύων" voi&roy 601 (ἃ cod το οὐθεγδημμας τὸ ^s δὸς useAd&. vois Ἑπ]ὼ, καὶ
ye τοῖς ὀκτώ" ἵνα εἴπῃ φιλοτίμως dide τοῖς διορδροις. μὴ j ἰαξβολῇ ei 7870 agi-
du av epus poc ἐντεῦθεν ὃ καχζῴθμος ἔφη Πέρ.. * ποστίκις 5 ἐὼν ἁμιοίρτῃ eig &4& ὃ
d dt AQ06 pss ἀφήσω εἰυταῖ, ἕ ἕως ἕπγάκις; ὡς ἀρκοιεῦτΘ» Φ τέλειον εἰπὼν dex9 uiv Oy
ὑαβίῶαι μὴ πολλζὼ αἰδιεσίαν βελόμδνος ὃ ὃ κύριος; ἐπήγαγε τὸ, οὐ λέγω σοι ἕως eif a-
X6» ἀλλ᾽ ἕως adopte siue LA τοιῶτο dy m κἀνζξῦϑα φησιν" ἐπεληλυϑύτα γὸ
ἀοσύριον 48) T φρωτοπέσε τῷ οἰκείε, μιογώλῃ M τινὶ ὁ βαρυταίτῃ. afa. αὶ ὑπεργίας T
ἀγ[έλε «ἰξιβέξληκεν ὃ ὃ ϑεὸς τῇ τιμωρίᾳ" πολλαν ἡ ἣ ἀναιρεϑέντων εἰς φυγίω T6 fpum-
euy οἱ λοιποὶ. (ὃ τοῖς X2 τόποις εὐάλωτοι γεγονότες πλεῖςοι ὅστε πεπόνϑεσιν ἐν MM
χρὴ «ἰδ ὀβαφόρων, ὡς ἂν φεύγωσι Hp πολλῆς mors ἃ εὐμϑρεέίας C cbv- à
ἥζοντας ἀναμφφιεότων" τὸ τελούταζον ἢ ἢ M πολλῆς 4 ἀτιμίας ὃ (Anci oy duty εἰς T
χώραν ἀπεληλυϑὼς T T οἰκείαν ; AZ T jay ἀγῃρέϑη v ἰδίων" ὡς qai ved al τί τιμωρίαν

enim error his qui ita cogitarunt, ideo obrepsit, quia non considerato divinae scri-
pturae idiotismo, coacti sunt fabulas confingere aniles, ut aliquid dicere viderentur.
Est autem divinae scripturae idiotismus , perfectum numerum interdum appellare
septenarium ; quidquid autem ultra septenarium est, pro excessu habere. Nam quia
sex diebus fecit Deus caelum et terram, et septimo requievit (quare et Iudaei hanc
ob causam in sabbato otiantur ); totus autem dierum numerus intra hoc septenarium
revolvi solet, cunctis a primo ineipientibus, et in septimum desinentibus; et post
hebdomadam denuo ad primum recurrentibus; hac de causa divina scriptura, se-
ptem appellat id quod est perfectum et absolutum ; octo autem , ut dixi, excessum.

Ita Deus ait: septem vindictas exsolvet. Ut dicat: qui occiderit "um ob summa
crimina , maximam aliquam plenamque ipsi impositam comperietur poenam persol-
vere. Simile quid apud Ecclesiastem: da partem septem, immo et octo. Ut dicat:
abunde tribue indigentibus, et ne renuas hac in re excedere. Hinc beatus Petrus:
quoties in me peccabit frater meus , et dimittam illi, num usque septies? 'septena-
rium dicens numerum ut sufficientem. Quem ab eo magnopere superari volens Do-
minus, subdidit: non dico tibi usque septies, sed usque septuagies septies. Consi-
mile quiddam heic quoque dicit. Namque Assyrium cum exercitu suo advenientem,

magna atque gravissima angeli ministerio irretivit Deus punitione: multis enim in-

terfectis , in fugam se reliqui coniecerunt; et locorum. incolis facilis praeda effecti ,
sexcenta passi sunt multifariam mala atque a multis, dum fugientes facile admo-
dum adorirentur , et deprehensos occiderent. Postremo multa cum ignominia rex
eorum ad propriam ditionem reversus, a liberis suis interemptus fuit: ut. explora-

| TN MICHAEAM CAP. V. 197
ἀυτοῖς ἐπαχθᾶσαν «vog τῷ 94 Bapumirlo , οὐ μόνον δὲ T mo T ἀγζέλε Tfjv
ci T ἹἹερεσαιλὴμ θὰ C dfe vj) λοιπῶν T MO πολλοῦ τῷ dise πεφουηότων τὲ ὀκᾶ Ow
xd) ποικίλως ἀναιρεθέντων" «ἰδὲ ὧν ἢ C ὃ μακᾳθλος avid *, ὅτι ϑήσφς ἀυτὸς ταΐτον.
ἐν Οἷς αἰδελοίποις σου ἕτοι (αὐσάς τὸ «xegscwzoy ταῖν" τῶτο δηλαΐν ὅτι Φαπήσονται μδὺ
ἅπαντες εἰς φυγίω,, xivitod ἢ v ὀργὰὼ ? oixdap C XP T σολελοιμμᾶμων ὃ Suc τῶτο
Φίνωω éy9uds βόλεται λέγην- ξπ]ὰ μδὺ ποιμένας ἐπεγερϑήσεῶς λέγων: ἵνα δηλώσῃ d
ϑείας τιμωρίας δὶ βαρύτητα. ἐδ τελείαν τὲ ig) ἀπηρτισμένίω δὰ d τῷ ἀγ[έλου πληγῆς
ἐπηγω γῆν ἀυτοὶς ὃ ϑεύς.

Ὀκτὼ ἢ δήγματα ἀνϑρῴπων. ἵνα τἰὼ ὑαρβολ[ὼ εἴπῃ vp καζαληψομένων ἀντὸς
κακῶν AO ὁ ὀκεῖϑεν φυγίὼ. δῥᾳφόρος T τε WD τόπον ἀνθρφοόπων καὶ T «οὸς ἀντῇ γε
αὐτοῖν τῇ χώρᾳ καϑεςώτων. τές τε φοϊγογτας δπολλιώτων, (ὃ cir ἐν τοῖς τόποις κα-
ταπεφοόύσῆναι doxoubras (oic ἰδίοις. jMB' ὧν ἀναιρεϑίψαι κοὴ (S) βασιλέα "ὑπὸ Tp) day
συνέβη qj ἰδίων" ὃ sg) χαλαῖς ἀνθϑροπων εἶπε δήγματα.» ἀντιδίᾳςέλλων ἀυτοὶ τῇ dfa
τῷ dy[éAm τιμωρίᾳ" εἶτα ἐπάγ4. “- Καὶ ποιμανᾶσι (δ Αοσὼρ ἐν ῥομφαίᾳ καὶ δ γίω 7

Ν

NefBegd' ἐν τῇ τάφρῳ ἀυτῆς. .. Ἵνα εἴπῃ ὅτι ξίφφ τε χαταγαλωθήσεται ὃ ἀοσύθκος, 1j

v Lo Ὁ οἰκάαν ὄψεται δηεμενάν, ὅπερ οὖ sg) πέπονθεν "mo T Βαξυλωνίων Üceeov-

γίῶ γὸ τῷ NsBeod' ἐκείνίω ὀνομαζά, ὡς ἐν ὁκάνοις (oic τόποις T. NeBegd" «soror (O»,
τὸ βασιλειά τε toov (oc ὀκάνων., ὃς μέγως ἐφαίνετο coq οδὺ’ τότε ἀνθρῳποις ὅπ] dvy-
ἀμ φροναΐν" Evo 99 ἡ 4Y κτίσεως βίξλος φησίν" * Οδδξ LO γίγας κυνηρὸς ἐναντίον κυρία"
δὰ τῶτο ἐρῶσιν ὡς Νεβροδ' ψίγας κωυηγὸς ἐναντίον τῷ ϑεῖ" (ὃ ἐσβύετο ἡ ἀρχὴ d! βασι-
Adag üurd Βαξυλών" ἐπειδὴ (oivun ὧΐξ ὀκείνε μέγα tQeorowo. οἱ ἀασύρκοι ὡς μιεγοίλοι
7 δωώαμιν ἅτε ἐκ ζοιάτε καίᾳηόμδρμοι. ζοιᾶτο (oi ὃ «estis εἰποῖν ἠβελήϑη. ὅτι ἡ 7
“δοκοιύτων ἀνδράων 62) χώρα, πᾶσα ἐν τοῖς οἰκέίοις τόποις τὸ πολεμίων ἀγαερεϑήσοἷ).

tum sit, punitionem illis inflictam a Deo gravissimam: nec illis solum ab angelo
circa Hierusalem percussis, sed reliquis etiam qui gravi timore correpti indidem
fugiebant. De quibus etiam beatus dicit David : pones eos dorsum ; in reliquiis tuis
praeparabis vultum eorum. Hoc significans, fore ut omnes in fugam convertantur ;

commoveatque iram suam etiam in superstites Deus. Hoc igitur vult hoc loco di-

cere, dum septem pastores suscitatum iri ait; declarat scilicet divinae punitionis
gravitatem , quam perfectam plenamque per angeli cladem adduxit illis Deus.

τ Octo hominum morsus dicit, ut cumulum incubiturorum post fugam illinc ma-
lorum denotet, multis per ea loca hominibus, utpote qui in sedibus propriis persta-
bant, fugientes perdentibus; nec non et illos qui in patriam se putabant evasisse ,
quibuscum regem quoque a suis liberis interimi contigit: quam rem elegante voca-
bulo dixit hominum morsus, ut ab angeli punitione distingueret. Postea dicere per-
git: ** et pascent Assyrium in gladio, et terram Nebrodi in fovea eius. ,, Ut dicat
gladio consumendum Assyrium, qui propriam quoque regionem cernet vastatam :
quod reapse malum passus postea a Babyloniis est. Iam terram Nebrodi illam nun-
cupat , quia illis fuit in locis Nebrodus gigas, qui regiam dignitatem apud ipsos ob-
tinuit, magnusque visus est apud eius temporis homines, virium suarum conscien-
tia elatus. Sic enim ait creationis liber: hic fuit gigas venator coram Deo. Propterea
dicent: sicut Nebrodus gigas venator coram Deo: fuitque caput regni eius Babylon.
Quia igitur huius causa superbiebant Assyrii, ceu magnis praestantes viribus, ut-
pote ἃ τὰ} viro progeniti, hoc fere dicere voluit propheta, quod quae fortium viro-

* P$. XX. 13.

* Gen, X. 9.

»1

. 903.

198 THEODORI MOPSUESTENI

diy mo 7 ἰφχύος ὠφελεμμένων ἡ οἰκάας ἐφ᾽ ἡ ἡ μέγω ἐφρόνοιωυ; δὰ 7 δ ὀργῥὼ $ ϑόαν,
᾿Ακολέϑως μέν τοι 7 (ois εἰρημένοις ὃ estime «€ jg) ῥύσεται σέ φησὶν Cx τῷ Αασὰρ;
ὅτ᾽ ἂν ἀπέλϑῃ 6o ὃ γίῶ UE Q ὅτ᾽ ἂν mg 52i τὰ ὅρια op. ..

Εἶτα εὐαγίελισώ uos Οἷς ᾿ Ισραᾳηλίταις τὸ pner o τῷ ἀοσυρίε avais κακὸν »
ἐπάγᾳ. ** Καὶ te TÓ ᾿ἐσόλειμ M T ᾿Ιακὼβ ὧν Gi; ἔϑνεσιν € ἂν μέσῳ Aaaly πολλαΐν ὡς
dpor Q» «δὰ κυρίου zn Tagus , xg) ὡς ἄρνες er ἄγρωςιν» ὅπως μὴ oua fi μηδεὶς»
μὴ j ὑποςῇ ἐν ἡοὶς ἀνθρώπων. 5 Oi 99 Cx T Ἰσραὴλ υὑπολήφϑεντες. 6o s "Isd uas ,
εἴ τ᾽ cub αἴ Ἵε uA, THTUY 9epovomev , αἰδέσιμιοι φανᾶνται πᾶσι τοῖς ὀκτὸς» (ὃ πολ-
λῆς ἄξιοι ασεόῆς, ὄχ. ἥτίον ἢ δρόσίΘ» 6n ποϑαινὴ oic γεωργοῖς xD) xete» xa (aseo dn

) οἰκεῖον᾽ diocesi τὲ Sdky evesamov ἄγρωειν γεμορδύων , οὕπως ἅπαντα Ty) ὅπολω-
λοότω" τὲ χρὴ πεφευγότων ὅχιόντες τὰ λάφυρα" ὡς κ᾽ δέος ἅπασιν ἐγηβοίδαι τοῖς ἀνϑρῳ-
ποι; τῷ μηδένα ποτὲ Samar cul τῷ κατ᾽ aura πολέμῳ. ες Καὶ tem τὸ "Ugo epu τῇ

t Ἰακὼβ € ἐν τοῖς ἔθνεσιν € ἐν μέσῳ λαόν πολλαΐν. ὡς “λέων ἐν τοὺς κτίώεσι τῷ δδυμᾷ, καὶ

ὡς σμύμν(» ἐν ποιμνίοις φερβάτων'" ὃ ὃν ζόπον ὅ ὅτ᾽ ἂν disA.9u καὶ desine. ἁρπαφῃ- d
pn ἢ ὃ ὀξαερέμδωος" ὑψωθήσεται ἡ i χείρ σε Gon οδὺ’ ϑλίβοντες σε, καὶ πᾶντες οἱ ἐχθεοί
cu ὀξολοϑραυϑήσονται. » Καὶ σιοίσετε Φησὶν dd Asoyr 9» φοβερ οὗ τοὺς κτίωεσιν" οὕτως
ἅπασι τοῖς θα, σξίοις 6 ὄντες φοβεροὶ λοιπὸν δὰ δ ' Οἷς ἀοσυθίοις ὑπὸρ Ou ὅχιῆυομδϑύδν
πληγίώ" ὡς 99 ἃ ἂν d τις λέων (σκύμνον γὃ πάλιν τὸ ἀυτὸ λέγᾳ- τὸ * greg i^ onu
οὕτω καλά) moin «ερβάτων d-9esov ἢ ἐμπεσὼν» ὅποσοι βόλεται cl ἀντών x T iub
ἁρπάσῃ T οἰκείαν. ἕτως τοὺς ἐχθέοῖς (oic ὑμετέροις σιωνατώτεροι γομιάχησεῶς τῇ λοιποῦ:
ἅτε τοιαύτης ἀπωλείας ἐπενεχθείσης ois Mery tus ὑμῶν eA. Say.

Ταῦτο «esce a, τοῖς degniinin δὰ ἡ v ἀσσυοίων πληγῆς εἰρηκὼς ὃ eesti-

rum videbatur esse patria, ea tota ab hostibus pessumdabitur , nihil ei suis viribus
profuturis quibus superbiebat, propter divinam iram. Consentanee demum praedi-
ctis propheta ** liberabitque te, inquit, ab Assyrio cum venerit in terram vestram ,
et cum ad fines vestros ascenderit.

Deinde gratum nuncium Israhelitis canens, fore ut nihil mali ab Assyriis pa-
tiantur, addit. ** Et erunt reliquiae Iacob in gentibus in medio populorum mul-
torum, quasi ros a Domino cadens, et quasi agni super gramen, ut non congre-
getur quispiam, neque subsistat in filiis hominum. ,, Etenim qui relicti fuerint in
Iudaea sive Hierusalem , venerabiles extraneis cunctis videbuntur, multoque digni
studio, haud secus quam agricolis gratus est ros tempore proprio decidens: simi-

. lesque apparebunt ovibus depascentibus gramen; sic enim pereuntium atque fugien-

tium carpent exuvias: ex quo timor fiet cunctis hominibus, quominus eos bello
quatere velint. * Et erunt lacob reliquiae in gentibus in medio populorum mul-
torum, ut leo in iumentis silvae et ut catulus leonis in gregibus pecorum, qui cum
iransierit et dividens rapiat, non. est qui eruat. Exaltabitur manus mea super tri-
bulantes te, et omnes inimici tui interibunt. ,, Haud dissimiles leoni eritis bestiis
tremendo: adeo cunctis extraneis posthine terribiles, propter cladem Assyriis vestri
causa inlatam. Nam sicut leo ( catulum autem rursus dicit eundem, leonis natum
sic appellans ) gregi ovium repente incidens, quotquot ex his voluerit pro suis vi-
ribus rapit, ita vos fortiores hostibus vestris abhinc esse reputabimini, quoniam
tanta pernicies adgressoribus vestris obvenit. 1 hos

Postquam haec Israhelitis eventura , plagae causa Assyriis impositae , propheta

/

RE IN MICKAEAM CAP. V. | 199
wo. ἐφεξῆς xu) ὃ oxaT αὐτῶν T desueiev τιμωρίαν πλατύτερον λέγφ' X 3B Ondyoy
Jh (Q) καιοὺν φησὶ πάντας τές τὸ ἵπαές x9) τὰ ἅρματα ἀφανιᾶ" ἵνα εἴπῃ Y onum
«ἰοᾳσκόυω ἄχρηςον Wenqayé πᾶσαν" δπολᾶ dé σου τὼς πόλεις ἁπάσας. «Gy d τινες
ἰφλχυρα, τε €. uf πολλῆς verae dag αἱ ἀσφαλείας ἐν ἀυταῖς & δοκοῖεν" σιωναπολέσᾳ
ἢ, ἀυτοῖῖς (ἃ πάντα ὁπέσει περ δι d δδαιμιονικῆς μέτήεις * θεραπείας" τὰ γὸ φάρμιᾳκᾷ
σα τῶτο λέγ4» ἵνα εἴπῃ τὰς ἐπῳσὰς καὶ οδὺ΄ οἰωνισμὲς, (ὃ ὁπόσεω Jy Φιαῦτα Soc Lo
γἰνεῦδαι παρ᾿ ἀυτοῖς" οὐ Τίνων οὐδὲ οὗν’ δποφϑεγίορδῥες ἑξῆς ἔτι GbU- T μαντείαις wa)
χρησμοῖς κεχρηρδύες" ἐπειδὴ € τὰ εἴδωλά cu πάντα w) τὰς τή λας ἀφανισμᾳῖ παντελᾶ
«xpadwed: ὡς μὴ ἢ βολομϑϑῳ σοι δωνατὸν €) τοὶ ἀυτὼ τοῖς πτρόῶεν ποιεῖν (ἃ eepsuv-
νεῖν τοῖς ἔργοις TjU χήρῷν T ὑμετέρφν" ὀκκοπήσεται ἢ (ὃ τὰ ἄλση ὧν οἷς τὰς ϑρησκάας
ἄπιτελεῖτε τὰς οἰκείας, τοῖς τε πόλεις ὑμδὴδ ἁπάσας ἀφανιαῖ. χρὴ συωτόμως εἰπεῖν ὀργῇ
€ ϑυμᾳῖ χεησε μᾶμος aepo καὶ βαρυτάτίν ὑμῶν clo τε τιμωρίαν ἐποίσω Y ἀπώ-
Aaap, ὑπὲρ ὧν δποριεῶς d χώράς οὐκ ἠβελήϑετε αἰ ἐμῆς. dz 99 ἠλπίσοιτε Qvo TO
ἐμοὶ doxouD ἐρημίᾳ cx pa.didóva, καὶ ζαὐτίω" xg) ἐπειδὴ σωνεπέρανε τὼ imaalnco dolo
τοῖς ἀοσυρίοις τιμωρίαν, ὑπὲρ ὧν ἐπελϑαν τετολμηχᾷάσι τῇ lepsguAdtpo s geri e9; 7
λαὸν δ λόγον, ἐν χαιρᾳ vu) μώλισοι ὃ ἀγνω μιοσυωδων ἀυτών ἐλέγχήν ὑπφληφώς" καὶ d
€ xermexóv τι χᾳϑίζων ὃ «esqirms gre φησιν. :
le ΚΕΦ. ς΄.

«€ ᾿Αγάςηϑι κράϑητι eos τοὶ p Q ἀκεσείτωσαν βενοὶ Qovlo cu ἀκέσωτε βενοὶ
Y κρίσιν τῷ κυρίε καὶ dj φάρφγίες ϑεμέλια αἰ γῆς» ὅτι κθάσις τοῦ κυρίῳ cess T. λαὸν
durd QC wu τῷ Ἰσραὴλ διελεγχθήσεται. .5 ᾿Αλλ᾽ ἐπαισὴ τοιότων φησὶ ἦν o. ϑεῦ γε-

edixit, deinde eorundem Assyriorum poenam latius narrat. Namque illo tempore,
ait, cunctos. equos currusque destruet Dominus; ut dicat: universum bellicum ap-
paratum praestabit inutilem: cunctasque tuas urbes perdet, quamquam ex his ali-
quae satis firmae multoque munitae praesidio esse videantur: cum iisque peribunt
quotquot tu daemoniaco cultu prosequebaris: nam vocabulo veneficia id denotat ;
nempe incantationes, auguria, et quaecumque huiusmodi apud- eos fieri consueta.
Ergo ne respondentes quidem per oracula erunt, sive divinationibus oraculisque
utentes: quia idola tua omnia titulosque supremo tradet exitio: ita ut ne si volueris
quidem , veteres ritus tuos frequentare valeas, et opificia manuum vestrarum ado-
rare. Excidentur etiam luci, in quibus superstitiones vestras agitis: civitates de-
nique omnes destruam, Átque ut summatim dicam, ira ac furore commotus ma-
ximam gravissimamque vobis poenam imponam atque perniciem, quia mea nolui-
stis abstinere terra; sed hanc quoque praeter beneplacitum meum depopulari vo-
luistis. Iam ubi de futura poena Assyriorum dicendi finem fecit, propter illorum
adversus Hierusalem ausum, ad populum verba convertit, nunc opportune ingra-
tum illius animum reprehendere adgrediens. Quin adeo tribunal quoddam statuens
propheta, sic ait. "

CAP. VI.
* Surge et iudicio discepta cum montibus, et audiant colles vocem tuam.

Audite colles iudicium Domini , nec non valles fundamenta terrae ; quia iudicium
Domino. cum populo suo, et cum Israhele disceptabit. ,, Sed quia tot tantisque

v. 12.
* eod. μετιείς.

p. 305.

v. 3.
. p. 306.

v. 4.

p. 307.

édéEaro τὸ üyae i Owirmoy Cxéyo

200 À THEODORI MOPSUESTENI |
9ovorty εἰς ἀυτὲς., οὐθὲν ἧτίον Go αἱ dorojosuune μϑύουσι αἱ οἰκείας, ὑπὲρ ὧν ἢ sg) ὃ
Cx. Βαξυλώνος ι'πορϑύεσιν αἰχμαλωσίαν. ἥσδυςτι ἂν κρίσιν ποιησοιίμιν τῷ τε ϑεῶ κανέί-.
γῶν" xg) οέξομαι κριτὰς τὰ τε Ὄρη C οδὺ βουνὸς χοὴ τὰς φώραγας. ἃ “«εότερον μὲν
Es doxugAoY πλῆϑιίΘ» ἐπεληλυϑὺς τῇ “Ἱερουσοιλὴμν χρὴ
XP πάντας οὖσ’ ἔζωϑεν σιεασαρμένον τόποις" ἀφ᾽ οὗ “ὴ χρὴ QUO» (oig X? ὃ πόλιν ὡς
εἰκὸς ἐπέκειτο πλεῖς: Ὁ». εἶτα ἀϑοθον νεκρὰ τὼ (orum. σώματα $96 ἐν ἑαυτοῖς ἐῤῥιμ-
μένω S9 coe? βραχέος jean. φρονοιύτων" ἀξιόπιςοι 9 οὗτοι «es T κρίσιν ἔσονται
ταὐτίω. οἱ Q ϑεαταὶ dj) γεχονότων' εἶϑ᾽ ὡς ἂν κριτήρκον χᾳϑίσως € δὴ «ρὐδηλὸν Tp
"eegnaaTuy 3 ar μοσυύδω ποιήσας "cmo κραταὶς τοῖς (ἃ μάρτυσι T. γελονότων » εἰστέγᾳ
λοιπὸν Ca “ἰδκεσίας δ ϑεὸν λέγοντα “εὸς ἀυτός" «- λαὸς με. τί ἐποίησει σε, ἣ τί παρ-
lar Mtas σοι; .. ᾿Αλλὰ γὸ τὼ uev XD. (Ὁ) ἀοσύρμον «δῆλα φησὶν ὅπως Ἔἔόχεν. Ol τε
τε ^ κησεμονίας με αὐ αἷδὰ ὑκᾷς παρέθιητε Ὁ δ)αθεβειξιν" ὅπίξεπω ὃ ὑμῶν λέγήν. d τι
puxebv ἢ Mesa, πώποτε ληύπηϑε παρ᾽ ἐμᾶ, εἰ πεποίηκῳ τί βλάπχων ὑμᾶς. εἰ Aum.
χκαϑάπαξ » εἰ φορτικὸς ἐν τισιν Ole ὑ μᾶν" εἶϑ᾽ ὡς ἂν ἀσὲ «τοὺς ζαῦτα φωνζωὼ ἐχόντων,
« ᾿δποκρίϑητε μοι S» φησίν" ἵνα εἴπῃ λέγε, d τι ede δέξομαι 59, ἂν ἀληθάύων λέγης.
ΕἾΘ᾽ ὡς σεσιωπηκότων κριϑεποιξ 3/2 Y συνείδησιν, € Sfz τὸ μησὲν dy vp enu ov
Azo 78 98 ἐλέγχήν ψουσὲες, $754. ** Διότι ἀνήγαγον τε Cx γῆς Αἰγύπχε, € cE olus
d'eAd ac £A posue 0*' κοὶ CEa7TicaAR ve) Φεοσώπε ἃ Μωσίῶ € ᾿Ααρῴν xj; Ma-
eau. » AAAZ μὴ TET0 μοι. ὅτι σὲ cod πᾶσαν ἐλπίοία τῆς οὕτω πικρᾷς ἀπήλλαξα,
d'sAdas, Μωσῇ τε κ) Auegy C Μαριὼμν ὑπηρέταις τὲ κ) τορουγερδμοις αἰ diopsds χ6η-
σώμϑδιυος (aUe. «« Λαὸς με jur τὶ ἐβελόύσωτο χὰ c& Βαλὰκ βασιλόὺς Μωάβ" wd)
τί ἀπεκθάϑη avr Βαλαὰμ jog T Βεὼρ ᾿δπὸ d) δοίνων ἕως τῷ Ταλγὼλ, ὅπως redi
ἡ σδικαιοσιύη τῷ xugis. .υ ᾿Αλλὰ γὸ υὑσομνηδητι (ἃ 2 X? (() Βαλὰκ ? Μωαβιτών βα- |

in eos collatis a Deo beneficiis, ingratum nihilominus animum retinent, cuius cau-
sa etiam babylonicam pertulerunt captivitatem , sane perlibenter iudicium instituam
inter Deum et illos: sumamque iudices montes et colles vallesque, quae antea in-
numerabilem illam exceperunt Assyriorum multitudinem Hierusalem adgredientium,
per omnes extra locos dispersam: unde plurimus urbis incolas timor incessit; dein
repente tot habuerunt circa se proiecta cadavera hominum tanta nuper superbia ela-
torum. Digni certe fide testes hi erunt in iudicio, qui et spectatores fuerunt. Mox
tamquam pro tribunali sedens, et iam convicta Israhelitarum vecordia , coram 1u-
dicibus rerumque testibus, introducit postea dicis causa Deum ipsum eis dicen-
tem: popule meus, quid feci übi, aut in quo molestus tibi fui? ,, Profecto res as--
syriaca quae fuerit, constat, et qualis vos providentiae meae demonstratio extitistis.
Superest ut mihi dicatis, num parum vel multum a me contristati fueritis, num
aliquando nocuerim , aut omnino molestus vel gravis visus vobis fuerim. Mox, quasi

. nihil contra haec hiscere audentibus ** responde mihi ,, inquit, quasi dicat, fare.
p »Inquag sq

age si quid habes; admittam enim, si vera loquéris. Tum ceu illis prorsus. silen-
tibus conscientia sua convictis, et Dei verba nullatenus falsitatis arguere valenti-
bus, pergit dicere. ** Quia eduxi te de terra Aegypti, et de domo servitutis redemi
te; et misi ante faciem tuam Moysem et Aaronem et Mariam. ,, Num ergo haec
mihi retribuis , quia te insperato tam acerba liberavi servitute , Moyse , Áarone, ac
Maria ministris ac ducibus tanti beneficii utens? ** Popule meus memento , quid
cogitaverit contra te rex moabita , et quid responderit ei Balac Moabitarum rex ; et

^ — ἘΝ MICHAEAM CAP. VI; 201
σιλεα.» ὃς ἀπέςειλε Ap καλαΐν T Βαλαὰμ xo $dyi* ὃ ἢ φεότερον μδὲ idi ἀπελθαν
dfe τὸ Fry μα ἐβάλετο τὸ ἐ μιόν" ἀπεληλυϑὼς ἢ ἢ ὕςερον . κατηράσοιτο Mop ad" ὅλως,
ηὐλόγησε ἢ x τὸ in γι dbxoub: ὥςε δῥ πάντων εὔδηλον ὑμῶν ἐ ὃ ὅτι ἀεὶ τὸ ditor
ὑπὲρ »" ὠκίνηστι x T ἀσικεῖν buds δπιχφοοιυύτων., πάντας τὲ ἀυτὲς X?) πολλῆς ἔτι-
μωμοώμν ἃ ἀφειδίας.

Καὶ ἐπειδὴ μὴ Jt μίαν ἀντήῤῥησιν ἐδέχετο τὰ enia, ὡς ἂν σωνηγόρε τινὸς τάξιν

τ ed πληρφν ὃ οροφήτης ἐκ T ἐκάγων χοροσωπε Tout φησίν. «€ Ἐν 7i a haero
Y xve1or; ἀντιλήψομαι ϑεῶ με ὑψίςε; .. ιΩς 98 τῇ 28 Tw λέγοντίθ.. οὕτω φησὶν,
ὅτι brad" δζᾷὰ πάντων. ἐλέγχομαι ὅπ πολλαῖς ἔ εὐεργεσίαις ἀγνώμων 9«9ovàc, ἡ δὴ
Mé ποιῆσαι φρερσῆϊεν, ἵγω γιῦ 90ub δηιλάβωμαι τῷ 918, ὅπερ ἐμαυτὸν διὰ vp ζόπων
ἐχώεισα gp οἰκάων; Q πῶς φαναΐ ἕ' T dur οοκοιεύτων ἀντελόμϑρος: ; ** Εἰ καζαλήγψομαι
ἀυτὸν ἐν ὁλοκαυτώμασιν ἐν μόχοις ἐνιαυσίοις: εἰ φεοσσδέξεται κύριος ἐν χιλιάσι κριαΐν,
ἢ ἐν μυριάσι χἠ μώφφν πιόνων: εἰ σώσω “«ορτότοχᾳ με ὑπὲρ ἀσεβέας pg» καρπὸν κοι-
λίας ps ὑπὸρ au Tias M με...» Ὡς 99 femora aumly 6m mulie, "esr
ἧκεν ἀυτὸς Uo ϑεραπείᾳ αὶ Ὁσαύτης ἄγνω oum » ὕτω φησίν" ὀξιλάσομαι φησὶν ἀυτὸν
&eg, εἰ «ροσοιγοίχοι με δλοχαυτού Mer T μόρων. ἐνιαυσίων » ἢ χιλιάσι ας xg) μυρμάσι ας
κριαΐν τε αὐτῶ πρεοσοιγαάοι μα é «ερβάτων, ἢ ἢ εἰ τὰ aes Toro. “ἦν Ud οβυνη κάώτων
d «Deom yat » ὡς ἂν «ὃ ψυχῆς ἀφέλω T ἁρδδτιαν αἰ i ἐμῆς: Πεὺς 5 muUo τῷ λα
3 Yavejar Yaoxetvótdos ὃ ὃ “ερφήτης φησίν. € Ami An σοι ἄνθεωπῳ. 7 χαλὸν. € m
κύριος ὀκζητᾶ «δὰ σῷ; d« ἢ τῷ ποιεῖν κοράκια » C ἀγαπᾷν ἔλεον, χαὶ ἕτοιμον 62) τῷ
ποραζϊ εὐλαὶ σε ὅπίσω κυρία T Oui T5 »» Πάρες Jy Φησὶν δλοχαυτώ pago. Q ϑυσιαΐν πλῆ-
9o € «eg (oyóxev egrxopud' hu εἰ Jd σοι φροντὶς ἐϊξιλάσοιδγαι τὸ ϑεῖον» exéya, dfa-

quid responderit ei Balaam filius Beori, de Schoenis usque ad Calgils ut agno-
scatur iustitia Domini. ,, lam tu fac. memineris Balaci quoque regis Moabitarum ,
qui ad se contra vos vocavit Balaamum ; hic autem primo quidem ire noluit, man-
dato meo: postea profectus , sae toria maledixit, sed prout ego volui benedixit.
Quibus ex omnibus compertum vobis est, me rectum ius pro vobis semper perse-
.cutum contra adversantes vobis iniuste , quos omnes absque ulla venia punivi.

^. Et quia nullam contradictionem verba haec patiebantur, patroni veluti perso-
nam pro populo propheta sumens, haec ait. ** In. quo apprehendam Dominum? su-
scipiam, Deum excelsum? ,, Tamquam populo hoc dicente, sic ait: quoniam multis
beneficiis ingratus fui, quid nunc me facere oportet, ut Deum mihi recuperem,
a quo moribus meis me seiunxi? Et quomodo placitorum eius iam studiosus vi-
debor? ** Num apprehendam Dominum holocaustis, et vitulis anniculis? Num su-
scipiet Dominus mille arietes, vel decem milia pinguium hircorum? Num dabo pri-
mogenita mea pro impietate mea, fructum ventris mei pro peccato meo? ,, Quasi
ambigentibus ipsis quid agere deceret ob vecordiae tantae remedium , sic ait: num
illum placavero, si holocausta vitulorum anniculorum obtulero, vel milia aut decem
milia arietum. ei adferam atque ovium? Et si primogenita generationum mearum
ei exhibeam , num ex anima mea peccatum delevero? Huic vero populi dubitationi
respondens propheta ait: * nuntiatum nme tibi fuit, o homo, quid sit bonum, et
quid Dominus requirat a te, nisi ut facias iudicium, et diligas misericordiam , et
paratus sis ambulare post dominum Deum tuum? ,, Omitte , inquit , holocausta et

victimarum multitudinem , et primogenitorum oblationem. Quod si tibi curae est
26

p. 308.

p. 309.

202 : THEODORI MOPSUESTENI

meatu ἅ ἅπερ ἄγωϑέν σοι “τεοσέταξεν δὰ τῷ Μωσέως ποιεῖν ὃ ϑεός' ποῖα d' ζαῦτα: Ἵν᾽
ὀρϑάὺ ἐφ᾽ ἁπάντων ποιῇ ὃ κράσιν id " T dbxipteiotay y καϑ' Lo ὀκλέγᾳν ὀφάλες Two τῷ
χείφονίθ» τὸ np lov, καὶ ἵνα πᾶσαν ἃ ἐδωυνατίω σοι φιλανϑρφπίαν τὲ καὶ cum aay
ὅχισλοικνύρδρος εἰς GU" πέλας. ὀπατελῆς.. καὶ ἵνα παρεσκόυασμδίος ἡ j εἰς τὸ. παντὶ pomo
qu, σοκοιύῦτα Memtya| Oud λέγᾳ 5 σμυτόμως εἰπᾶν τὸ dumis κύριον (Ὁ) ϑεὸν σε cE
ὅλης ^ καροδίας cu, € ἐξ ἢ ὅλης ^ ὀγανοίας σε, ὦ οἷ ὅλῃς e ψυχῆς σε, "Ὁ d'amis
(& πλησίον σου ὡς σεαυτόν" ἅπερ εἴρητο πάλαι δέ Μωσέως: (τα d' uen, "e
eesnuvreeg Svady $ ὄντας ϑεῷ.

€ Φωγὴ κυρία τῇ TUAd ὄπικληϑήσεται, 1 sul φοβερδνες τὸ ὄνομίᾳ GUT. .. Εἰ 99
d (ῦτα φησὶ ποιοίης ; φωνὴ τίς O:à φανήσεται, n πόλις τῷ dox&yTu trad “ποιῶστι. ἔργῳ
τὸ ὦ: γῦρον δγχιολοικνῦσα καὶ ϑαῖον, ὥςε (ἃ δὴ παντὸς said uda d ϑείας ὠξιερδύες κη-
σε μονίας οὖσ’ ἐν ἀυτῇ κῳϑεςῶτας, μησ)ενὸς λυπηρξ δέχεται πεῖραν" εἶτω φοϑαινετικῶς
πάλιν ὃ «esi ger «»e96 ἀυτὲς (e Aor. c " Axgg φυλὴν τις κοσμήσᾳ πόλιν: μὴ

E Ὁ oix (O- ἀγύμε ϑησαυρίζων ϑηισοιυρὰς ἀνόμους καὶ p "ὕβρεως ddYxlaes .. Οὔτε οὐ.

πῦρ οἷον τε κοσμῆσαι πόλιν" τάναντιον γὸ ἀντίω ἀφαν!ζ" οὔτε γὺ «΄ϑάνομθ» ἀνὴρ (ὃ
HQ) πολλῆς αὐ ὄχιμελάας ἢ T «ὐϑανομίαν ἐργαζόρῶρος, x) πολλῇ. μδὺ ὕβρ4- πολλῇ, σὲ
ἀσικίᾳ eC, κερολαγεῖ 5 q πιμωράαν" ἀφανιᾶσι γὸ οὐχ Wilow πυρὸς οἷ. (HM T πολιν οἷ-
κοιῦτες. «““ Ei “πχαιωϑήσεται ὁ ὧν αϑοσιπαῳ. Suo μια οἴδ λε: ἐξ ὦ ὧν (65) πλῶτον ὠστών dct-
βείας ἐνέπλησαν, χρὴ ἐνοικοιυῦτες umbo ἐλῴάλοαυ LUE χρὴ" ἥ Mosa των ὑψώθη
ὧν τω souam &UTÜV 5 .. e γὸ οὐχ οἷον τε ἐν ἀνωμμῴλῳ τὲ xg) ἀνίσῳ ζυγῷ φανξῦαι

τὸ d'iggyov y ἣ στ ϑμια dido pa Q diegpaqu ipa. εὐωϑδάσεκτα οἠνέϑαι. , ἅὕτως Sd". οἱ
& “πλοῦτον - οἰκεῖον. ἐκ «D «ὐἰδφνομμιαν αὔξοντες Σπολαῦσαι διυνήσονται 40. exepso yvy:
πάντες γὸ οἱ (οιῦτοι πόλιν οἰκοιωῦτες L4UdW τὲ συζαντες xg] "ὑαρηφάνῳ κεχρημᾶροι dfz-

Dein placandi, illa fac quae tibi olim facere mandavit per Moysem. Deus. Quae-
nam haec? Rectum in omnibus exercere iudicium et discrimen, ut bonum malo
praeferas: quantam poteris benignitatem et misericordiam in proximos tuos expro-
mere: paratum te esse ut omnimode Dei voluntatem sequaris. Dicit in summa: di-
liges dominum Deum tuum toto corde tuo, et tota mente tua, et tota anima tua; -
et diliges proximum tuum sicut te ipsum: quae quidem dieta fuerant antiquitüs
per Moysem. Haec facito, inquit, quae Deus prae victimis aestimat. i

** Vox Domini civitati acclamabitur , salvabitque timentes nomen eius. ,, Haec
si fecerit, vox quaedam Dei esse videbitur civitas , beneplacita. eius faciens, et opere
divinam legem demonstrans: quo fiet ut in quovis periculo cives eius divina tutela
protecti, nullam molestiam capiant. Exin adhortando,, rursus verba ad populum con-
vertit propheta. ** Audi, o tribus: et quis ornabit civitatem? Num ignis et domus
iniqui thesaurizans thesauros iniquos, et contumeliae iniurias? - Neque ignis or-.
nare urbem valet, quam potius destruit: neque impius vir multo cum studio pec-
cans, contumeliose et inique vivens, vitabit punitionem. Pessumdant. enim , haud
secus quam ignis, homines huiusmodi civitatem. ** Num iustificabitur in statera in-
iustus, et in saccello pondera. dolosa ?- de quibus divitias suas impietatis impleve-
runt, et habitantes in ea loquebantur mendacia, et lingua. eorum exaltata est in
ore ipsorum? ,, Sicut enim in anomala et inaequali statera iustum cerni nequit;

meque pondera fraudulenta et vitiata recipi; ita nec illi qui opes suas ex iniquita-
tibus augent frui his potérunt. Nam isti omnes civitatis incolae , cum fallacia vi-

IN MICHAEAM CAP. VI. 203

voi; ὡς μηδένα d δὶ τέτοις τιμωρίας "T Sus ποιεϊῶς λόγον, OE ἀνάγκης ὑπὸ Y τιμω-
ρίαν ϑβυήσονται T Sway.
ec Καὶ ἐγὼ ἄρξομαι 7 T πατάξαι. σε" dqand ὑ ὑκᾶς ὠ dub riae. ὠντων. ,, Τοιαῦτα
2 ποιοιιῦτας τῇ τιμωρίᾳ πλήξας τὴ ἐμῇ. ἅπαντας ὑμᾶς ἀνάλογον T Africus Varo Ad
7 ὁμμοτέραις. « Σὺ φάγεστω * (ὃ οὐ μὴ ἐμπληδδῆς.... Ez ὀλίοον γὸ T ποροσόντων με-
Tu ACÓY s ἀκ εἰς TeA (Q^ ἵξας ἐυτείν T ἀπόλαυσιν , diaago εἰυτων 3 v τιμωρίας.
* Καὶ συσμοτάσ € €» σοί: - ὀκνόζσής, τὺ οὐ μὴ dfe Sic. » Ὡς σκότῳ 99 eU An-
Syen 5 παρ᾽ ἐμᾷ τιμωρίᾳ" € βελόμδρος. ἐγκλίνοιν T χακῶν T πεῖραν» Sands duran.
ἐς Καὶ ὅσοι ἂν ὀβυσωϑθῶσιν , εἰς ῥομφαίαν «vog. δοθήσονται. » Κἂν 99 ees; Beo πῶς
ὀήαφαγην σόξῃς τῇ T πολεμίων τιμωρίᾳ καϊαλιφϑήσῃ πάντως. c Σὺ σπερεῖς ἐλαίαν,
Q οὐ μὴ ἀλάψῃ t ἐλαμκον" j ποιησᾷς οἶνον. καὶ οὐ μὴ mins οἶνον. 99 Ὕποπεσων Pd τῇ
σφαγῇ τῷ πολέμε, idi πόνων ἀσολρύσης ὡς εἰκὸς T οἰκείων. ἐπειδὴ πάντας ἀυτὲς
ἀφανιοῦσιν ὡς εἰκὸς οἱ πολέμιοι". τῶτο 9» βούλεται JY ὅλου λέγήν. ee Καὶ ἀφανιάδήσεται
γόμιμᾳ λαξ με. C av $92. οἴκε ᾿Αχιάβ' xj émop&/ Sure € ἐν $ βελαῖς aur , o ὅπως
«oed σε εἰς ἀφανισμὸν. ἴω c&v- κατοικοιεῦτας &urlo εἰς συραγ μὸν, κἢ ὀνείδη λαᾷ με
λήψονται. » Τότε 9oub ἅπαντα d 62d τῇ T eidio λων ϑρησκείᾳ. γόμιμᾳα ἐφυλάτίετε, μι-
pipa τὰ X τε τὸ ᾿Αχαὰβ eT xaT Cacelyoy βασιλέων, ἐπεσωυναγθέντα ὑ ὑμῶν ἀφα-
νιάδησεται cup pav ὥςε ἅπαντας Gbv- ἴξωϑεν ὃ ὁρῴντας OU T ἀπώλφαν συρεγμᾳῖ κε-
agna SuvjuaCoyras Ὁ Gouvrlo pd tn τὸ agieov E ὀγειοί αν τε ὑμῶν ἐφ᾽
οἷς ὑπὲρ P c gro pMícus memor Sue qz οἰκείας" ἐν δὴ TET 7 ἐπαλθησομδύης ἀυτοῖς T-
μωρίας 3 T dmaALo εἰρηκὼς» ἑξῆς πάλιν Lo, τὸ εἰωθὸς λέγᾳ τὰς αἰτίας T ἐπείιγεῦδα! μελ-
λόντων ἀυτοῖς. ἐν σήματι ϑράσε T ἀφήγησιν awrdv zi μϑμος" ἐπεὶ Q σφόοδροα ἥρμοτίεν

ventes, et superba utentes mente, nullamque Dei rationem habentes, necessario
divinam vindictam experientur.

** Et ego incipiam te percutere: delebo vos in peccatis vestris. ,, Qui ita vi-
vitis, ego castigatione mea percutiens congruo peccatis vestris modo omnes pessum-
dabo..** Tu comedes, et non saturaberis. ,, Brevi enim partas opes tempore tenens,
haud usque in finem iis frueris, quia tibi poenae causa eripientur. ** Fientque tibi
tenebrae, et declinabis, et nón salvaberis. ,, Caligine veluti obrueris ultione mea,
cuius vim declinare volens, non poteris. ** Et quicumque salvati fuerint, gladio
tradentur. ,, Etiamsi brevi fortasse tempore evadere videaris hostium ultionem , at-
tamen omnino capieris. ** ΤῸ seres oleam , et oleo non ungéris: vinum cultura pa-
rabis, et non bibes vinum. ,, Belli stragi succumbens , ne laboribus quidem tuis,
. ut par est, frueris; quos omnes ab hostibus vastari consentaneum est. ** Et dele-
buntur legitima populi mei, et omnia opera domus Achaabi. Et ambulastis in vo-
luntatibus eorum , ut darem te in perditionem, et omnes habitantes in ea in. sibi-
lum, et opprobria populi mei accipient. ,, Tunc omnia colendorum idolorum legi-
tima quae observabatis, imitantes Achaabi et aequalium illi regum exempla; coa-
cervata destruentur, et vos cum illis: quo fiet ut exteri omnes vestrum exitium
spectantes exsibilent, et mirentur tantam vestrae fortunae conversionem , vobis-
que exprobrent quod peccatorum vestrorum causa haec patimini. Atque ita even-
turam illis ultionem minatus , exin more suo dicit causas futurorum eventuum,
sub lamenti figura narrationem instituens: decebat enim apprime prophetam sub

i .

v. 14,
*cod. φαάγεσε,

p. 312.

* Ps. CIV. 36.

904 THEODORI MOPSUESTENI

το «esti ἀλφριεῦτι τὲ ἐφ᾽ οἷς TRO, 801 , e Tu — ἀυτωΐν didi Ld
ὀσυρ δ τὸ Xu. Τί οι uote !

ΚΕΦ. Ζ΄.

-ς οἴμμι ἢ ὅτι bjuiolo ὡς suu ov καλάμάω à ἐν ἀμήτῳ; ,é ὡς δμιφυλλίοα € ἐν u-
γήτῳ ἄχ ὑπτίργοντίθ» βόύξυος' τῷ *quydy φερτόφονα ἐπεϑύμησεν i n ψυχή. pus. 5» ᾿Αλλᾷ
9», Splwáy ἐπεισί uoi (Goouorlo T δι τὸ χεῖρον por βλέποντι ἕ T λα, ὡς; μηδένα di-
κοιοσιΐης &y ἀυτοὶς ἀναφαίνεσθαι, 'καρπόν' (oijro ηοιυῦ m wuxav ἐπ᾽ ἀυτοὶς «vega
οἷον ày & We máu γεωροὺς- ἢ ἐν καιρᾳΐ ϑερισμᾶ παντελαΐς D καρπῶν Varo Aw2 Ttov ,
καλάμίω τινὰ ἐντὶ dpary μάτων εὐτελῆ συλλέγᾳν ἀναγχαζορμᾶν». ἣ » ὧν ζὶ 2 καρπῶν
εὐφορίαις ἐκπίσειν εἴωθε Tj). δραγ ιώτων" ἢ fune παρόντί» βόξυας μδὺ οὐχ εὑοί-
exa , ὄδιφυλλίδας Jt mwas βεαλείας συλλέγων" ἐπεὶ Q vuD T καιρᾶ Do Ὀσαύτίω κη-
δε μονίαν τὲ ἃ ὄγιμέλααν 3 T og T T Ow *e9fhunuevln εἰς ἀυτεὶς, ἀναγκαίως 4! τε ϑιο-
σεβέας χρὴ s ἀρετῆς οὗν’ καρποὺς nói G» , ασανίζον € ἐν ἅπασιν ἀυτοῖς παντελαύς
εὑρίσκω τὸ καλόν' ἀσὲ γοιῦ ἀπαρχίωὼ. τινὰ 6) ἀυτοῖς᾿ dvaqauvo evan 6v. id'dy* f2nSv-
μία di M5 πλείση καϑέφηκε Ts) τοιῦτον ἰσ' οἷν" ἐπειδὴ ?? ex ^ ἣν καρπῶν τελειότητος
εἰώθα uu ἀπαρχὰς λαμβάνην. φῶτο di 621 C τὰ «porro Tog ὅϑεν ὃ ὃ μιφικαέριος Aavid* *
é ἐπάταξε πᾶν, “πρφοτότοκον ἐν γῇ Αἰγυηεα. ἀπαρχίω παντὸς. πόνα τοῖν ἐν (ois σκη-
γώ κασι Χάμ" τῶτο βέλεται εἰπεῖν ὅτι δὰ ὃ "GepdoAlo αἱ ἀκαρπίας iege Me χατ-
ἐθγεν εὗρεν τι ἐν ἀυτοῖς. ἀπαρχῆς τάξιν ἐπέχήν d'uud tuor.

Καὶ Eng (ois ódvo usi: ec oue ψυχὴ ὅ ὅτι ὅπόλωλεν εὐλαβὴς Wero r γῆς. καὶ
ΤΥ ἐν ᾿άνθρφποις ὄχ jmd πάντες εἰς αἵματα dixaCovral » ἵχας Q- 3 T πλησιὸν

ὀκϑλίβεσιν ὀκθλιβὴ" 5n τὸ χακὸν τὰς χεῖρας εἰυτωῖν ἕτοι uerum ὃ ἄρχων αἰτᾶ.

gemituum forma , condolentem iiir patientibus, et eorum sibi peccata sumen-
tem. Quid ergo ait?
CAP. VII.

--

** Vae mili! quia factus sum ut qui stipulam in messe colligit, et racemulos
in vindemia, cum non sit botrus. Primitiva comedere desideravit anima mea. ,,
En mihi lugere subit, tantam populi ad malum inclinationem videnti, ut nullus
apud eos iustitiae fructus appareat. Perinde igitur ego patior atque agricola, si mes-
sis tempore cunctae illi fruges depereant, vilemque stipulam loco manipulorum co-
gatur colligere: vel certe in fructuum abundantia, manipulorum penuria laboret: .
vel vindemia instante, botros nullos comperiat sed vix breves racemulos colligat.
Sane hoc tempore, post tantam a Deo his impensam curam ac sedulitatem , neces-
sario demum pietatis atque virtutis fructus expectans, rara apud ipsos omnino com-
perio bona opera: nam nec primitias aliquas apud eos videre est, quamquam id.
maxime optabam. Etenim sicut ex maturis fructibus primitias solemus sumere , id
est primitivos ; unde et beatus David: et percussit omne primogenitum in terra Ae-
gypti, primitias omnis laboris eorum ín tabernaculis Chami; hoe dicere propheta
vult: in magna sterilitate Mhisaridi me incessit inveniendi siquid apud ipsos , quod
primitiarum loco esset.

Et ploratibus insistens ** yae mihi, anima, quia periit pius de terra, et qui
emendate agat in homünibus non est: omnes de sanguinibus iudicio: contendunt ,-

IN MICHAEAM CAP. VII. 905
€ ὃ κριτὴς εἰρἰωνικὼς λόγοις ἐλάλησε, χαϊαϑύμιον ψυχῆς ὠυτεῖ δι. .., Παίς “ὃ οὐ Dolo
ἄξιον, ín φόβος μδὺ 9:8 παρ᾽ ἀυτοῖς ἀσδαμᾶ: ὅϑεν ἀσέ ὄφιν εὑρᾶν (ὦ fnis da, τῷ
φοροσήκοντος ἐϑέλοντα" πάντα ἢ ἀυτοῖς αἷδὰ φόνων γυμνάζεται τὰ ἐγκλήματα. ἀκ ἀνε-
χορδῥοις μικρᾷ παίειν , Jw ἄπει φόνων τὰς χεῖρας ὀκτειγόντων τὰς idíac: ἐχας-(Ὁ» τε
αὐτοῖν ὡς ἂν ἔχῃ durae δεδωύωις €. ἀνάγκαις αἰδεβάλλειν ἃ ἐγζὺς πένητα πειρᾶται,
παρεσκευασμένοι τε αἷδὲ δὶ T κακῶν εἰσὶν ἐργασίαν" εἶτα Uo) τότοις ὃ μὸν ἐν τῳῇ ἀρχήν
χαϑεςὼς, d ueAdiv ἢ “ροσήκοντος χρήματα ζητεῖ, € meo; δζέκρόεται ἁμϑοτανόντων
que ἀσικίας" ὃ ἢ * κρίνειν εἰληφὼς 4. ὠξεσίαν, ἀφεὶς τὸ d'iggjoy δράζαν., Juego muois
κερηται ῥήμασιν" ὡς ἂν δῥᾷ τάτων ἑαυτοῦ «ἰξδεποιησῴεν ἄσεχᾳ κέρδη, «τοὺς ἃ δὴ τετα-
μᾶμον Ἐχᾷ (y) λογισμὸν τὶ ψυχῆς. “« Καὶ ὀξελᾶμαι τὸ ἀγαϑὰ αυτών. ὡς σὴς ὀκξβώγων
€ βαδίζων X κανόνος ἐν ἡμέραις σκοπιᾶς σε. «« Ὑπὲρ δὴ τότων ἐν παντελεῖ σὲ χᾳ-
ταςήσω Tj) ἀγαϑῶν ἐνσδίᾳ, d'ixko σητὸς. δὰ ῥ πολεράων πᾶν ἀφανίζων ὅ m χαλόν
Ley ἐν σοί" ὡς γὸ ὃ σὴς ἐν κανόνι 'ξύλε γεφονὼς, δεδᾳ βασιίζων, ἅπαν ἀυτὸ xam ἃ
ὠἀναλίσκᾳ Ἐ X2 μερί» δῥαφϑοραῖς, tero WT) μικοὺὸν ἅπαντα OQ ἀφελαῖ τὰ ἀγαθά" i
(Ὁ καιρὸν ἐν ᾧ δὴ τὸ μέγεϑ0. «ἰδεσκοπήσας vp da Tue TOY ὑ μυετέροον, ἀνάλογον
ἐπάξω τοῖς «vea lojdpors δὶ τιμωρίαν. “« Οὐαὶ δαὶ ixdixnods σε ἥκασι" va σον") κλαυβ-
μοὶ αυτών. .. Παραγέφονεν ἡ ἡμιέρᾳ τῷ douDa, σε d'ixlw zu πλημμελη κάτων. ὑπὲρ ὧν
dh vu σε «ροσῆνκε εἷακρῦσοι δζὶ vj émagopdpov κακῶν αἰδϑανόμϑμον, ὁπόσον ἐλυμαίνε
cuvTA τῇ «eL τὸ γχεῖθον poi. | «

Καὶ d'axvüc 3p) ἐπελούσορϑύων ἀντοὶς χρκῶν τὸ Mere D», «« μὴ xa (me do eve ἂν
φίλοις. μὴ ἢ ἐλπίζετε oi ἡγερϑῥοις" Paro d συγκοίτε σε φύλαξαι τ ἀναϑέῶζ τί ἀυτῇ"
dión ἡὸς ἀτικώζῴ πατέρα. ϑυγωτὴρ ἐπανέφηκεν 671 3 μητέρᾳ ἀντῆς. γύμφη δι ὃ πεν-

unusquisque proximum suum pressura premit, ad malum manus suas parat. Prin-
ceps poscit, iudex pacifica verba loquitur, desiderium animae eius est, ,; Quid ni
digne plorandum sit, siquidem nullus Dei timor apud eos usquam est? quo fit , ut
nemo qui officium sequi velit inveniatur. Cuncta horum crimina in caedibus ver-
santur, quia non sustinent levia peccare, sed ad homicidia manus intendunt: unus-
quisque pro viribus, doloribus angustisque proximos sibi pauperes irretire cona-
tur, et ad patranda scelera alacres sunt. Praeterea princeps aequitatis immemor ,
pecuniam poscit, atque ob hanc dissimulat peccantium iniquitates: iudex autem,
omissa iuris dictione, blandis utitur sermonibus, ut his iniusta sibi lucra conci-
liet, ad quae animi cogitationem intentam habet. ** Et auferam bona eorum, quasi
tinea comedens, et ambulans super regulam in die speculationis suae. ,, Ob haec
in absoluta te constituam bonorum egestate, more tineae, hostium manu quicquid
est apud te praeclarum destruens. Nam sicut tinea in ligni trabecula existens, via
gradiens totam illam vorat atque consumit, particulatim corrumpens, sic ego pau-
latim. bona vestra auferam; et postea, secundum: tempus quo magnitudinem pec-
catorum vestrorum speculatus. fuero, congruum factis supplicium inferam. ** Vae
vae! ultiones tüae venerunt; nunc erunt fletus eorum. ,, Venit dies, quo tu pec-
eatorum poenas des; quorum causa nunc te flere decet, quia ex inlatis malis sentis
quantum tibi nocueris tuo in vitium lapsu.

Et futurorum malorum magnitudinem demonstrans: nolite credere , inquit , ami-
' €is; neque speretis a ducibus: ei, quae tecum cubat, cave quicquam concredere:
. quia filius contumeliam facit patri, et filia consurgit adversus matrem suam , nurus

p- 814.

-

p. 315.

906 THEODORI MOPSUESTENI

ϑερὰν ἀυτῆς: ἐχθροὶ ávdpic πάντες οἱ ἄνόρες οἱ ἐν τῳ οἴκῳ ὠυτέ. .. Οὐ ἢ μία δὴ enar
di map ἀσδεγὸς * $gou τότε d βουϑαα: οὐ φίλῳ «δὰ φίλε: ex ἃ udi «δὰ ὦ “ΑΝ
τος, ἀκ ἀνόβοὶ «δῷ γιωυαικὸς, ex LE eod ma pos, o). wife bd Svyaris, οὐ γύμφῃ
«Θὰ "wy Seeds" 5 99 ὑαρβολὴ 57 T Xx cA d ἰδίας Gasor ἀναγκάζεσει ἀγωνιᾷν σω-
τήρμας. ἀνωγκαίως πᾶντας D Owi2uoy "Nard e «vuoi ; ἐσδεγὸς τὸ τῷ πέλας Agno
exor y duo μῦρα, δα τὸ μέγιφον mela, d &ovT ma αἷξεποιήσφεν σωτηθλαν" εἶτα
DOR ?3y XQUtY pluuaw εὐαγ[ελιζόμϑρος πάλιν σωυήϑως ὃ 5n. τὸ κρεῖπίον Melo,
ha ἐγὼ j ἐν τῷ κυρίῳ δ)ιβλέψομαι. Emnpdud (2i τῳ Oud τω σωτῆθα pe ἐπακἕσεταί
pe ὃ ϑεός μέ. 5, AAA γὸ € Ὁσώτων o OVTeoY x τηλικότων il κακῶν; ἀκ wp tees

ΖΦ ϑεῖ T κιηοῖε μονίαν" 4dpd ἢ 3 ej ἀυτὸν óeooy , (ἃ πὰρ᾽ ὠπέ 7 σωτηρίαν ἀναρδύων, La

xj mapsd μοι πάντως ἐν $ ἀγάγκαις ὀκείναις. αἰτοιῦτί» dur] 3 T βοιϑααν ἀκόσας.

.* Μὴ EX apt μοι d fes pss ὅτι zona, (ὃ ,ἀναρησομαι" dim i ἐὰν e mopáo Sas
& τοῦ σκότᾷ, κύριος φωτιεῖ e. 5» ᾿Ἔξέφου “δή μοι τότε (ἃ eos Gib" ἐμὰς, 2; μάλιςά
?* TAY TU Y «eje οὖσ. ᾿δεμαίεις Afr» ὡς αὐδιπιὸν d ὑμῖν τὸ ἐφήσεῶς μοι πεσόσῃ" ἀνα-
σήσομαι »1 T πώματος τῇ ῥοπῇ τῇ Dea ὥςε d (C dixo σκότους ἐν uento πεπόρουμαι

0 κακῶν; Owa. φωτὸς Moi λαμφεοτόρ a Jneera τῷ Sui ἣ βοήϑαα. « 'Opylo κυρίου

p. 316.'

εἰποίδω. ὅτι du Toy aura , tos οχαώσῃ 9 d'ixlo pu, Q ποιήσῃ τὸ κεάμα wan v) ὀξά-
Ed με εἰς τὸ eds; e ὄψομαι ὃ οδχφιοσινυΐων aurd.. ,, Τῆς μϑὺ 5 ὀργῆς ὠυτεῖ Q vj ἐντεῦ-
Sw ᾿λυπηρφὸν ὡς ἡαδοτηκὼς ἐπεοιράϑίω" παρέζέ di un ὃ T δι τὸ spé μεϊαβολίὼ, ἀυ-
τὸς μοι ditgiras ὑπὲρ ὧν 7ré7oV Ou a πάντων T ἐχθραιγόντων ἀσίκως. (ἃ d' πὴ Ἔπο-
yet quas μοι τὸ οδίχφιον ἐν τῇ eiat οὕτω Té με ἐν τῇ λαμφρεότητι “ἦν οἰκείων eed
ἀγαϑῶν, ὥςε aveodiAor τε χρὴ ἀναμφίβολόν μοι οβυέϑαι 3 T olo τῷ 955, «9. lo 7

dixaioU φροντίσας. is τε τὴν «ἀἰδιεχόντων ἀπήλλαξε xaxa , καὶ σοὺ“ ἠσθικηκότας ue

adversus socrum suam: et inimici hominis, cuncti domestici eius. ,, Nemo tunc al-
teri auxiliabitur, non amicus amico, non princeps subdito, non vir uxori , non
filio pater, non. matri filia, non nurui socrus: nam calamitatis magnitudo de sua
quemque salute anxium esse cogens, necessario cunctos inimicitia inler se com-
mittit, nemine de alterius utilitate cogitante, dum unusquisque plurimi facit salu-
tem suam. Deinde rursus post aerumnarum praedictionem , more solito conversio-
nem in melius nuncians ** ego autem, inquit, ad Dominum aspiciam, expectabo
Deum salvatorem meum : audiet me Deus meus. ,, Sed. quamvis tales tantaeque
sint. calamitates, de Dei patrocinio non desperabo: constanter ad ipsum respiciam , '
salutem inde expectans, quam etiam mihi sine dubio. praebebit; eum, qui in huius-
modi calamitatibus petit auxilium , exaudiens.

* Ne laeteris, inimica mea, super me, quia.si cecidi, consurgam: si ambula-
vero. in tenebris, Dominus illuminabit me. ,, Licebit mihi aliquando ad inimicos
meos, praecipueque ad Idumaeos dicere: vanum est de lapsu meo vos laetari: sur-
gam de casu, Deo adiuvante: et 81 quasi per medias tenebras in malis gradiar, luce
mihi splendidius affulgebit Dei auxilium. ** Iram Dei portabo, quoniam peccavi ei,
donec causam meam iudicet, et peragat iudicium meum. Edücet me in lucem, vi-

" debo iustitiam eius. ,, Iram eius, et molestias inde manantes propter peccata ex-

pertus sum. Concedet tamen mihi conversionem in melius, ipse mihi ius reddens
de iis quae a cunctis inimicis meis pertuli inique , mihique quod aequum est adiu-
dicabit: meque adeo in propriorum bonorum splendore collocabit, ut manifesta at-

IN MICHAEAM CAP. VII. 907

μοτίω ἐτιμωρήσατο σκαίως" τῶτο γὸ At τὸ ὄψομαι ? dixgjosuslo ὠυτεῖ. ** Καὶ ὄψεται
ἡ ἐχθρά με. ἃ 44AUdd àurl) αἰογιωύη, ἡ λέγουσα «veo; ue, πὲ κύρι(Θ» 6 ϑεός σά. 9.
Τότε δὴ αἰορωυθήσεῦ) ἐφ᾽ οἷς ὠνείνζέ μοι» ὡς ἐσὲ μιιῶς τυγχάνοντι σ' «xod. T Ow βοη-
ϑείας, δρῶν duré ὦ αἷδὲ ἐμὲ κησεμονίως τὸ Deroppirov. «Oi ὀφθαλμοί μὲ ἐπόψονται
ἀυτίώ. .. Οὐ 99 duos μόνον ἀπαλλαγήσομαι. Tp κακῶν, θμὰ γὸ Q τὰς T ἐχθραινόντων
μοι τιμωρίας ὄψομαι. ** Νιωῦ teu εἰς καϊα πάτημα ὡς πηλὸς ἐν ἢ δος" ἡμέρᾳ ἀλοιφῆς
zAiv9u, ὠξαλειψίς ca ἡ ἡμιέρᾳ ὀκείνη. 9 Καζᾳπατηϑήσῃ γὸ zb dà πολεμίων πηλοῦ
σδέκζω ἐν δοὺς τὲ ὑπὸ πλήϑτυς Tp ὀοϊοιποεφαύτων Tues, καὶ 7n πλίνϑων ἐργασίᾳ
dfe καλαϊορμδῥου ποικίλως, ὅπερ οὖ (Gig τὰ ζιαῦτα ἐργωζομδύοις 9 O- on. πλεῖςον
ποιεῖν, ὡς ἂν λεαγϑεὶς exe? T τοεοκειμδιρίων χιτησοιότερίθ). οβύοιτο χρείαν" fiatim καὶ
cs Quoi κατ᾽ ὁκαῖνον. δὶ wajew ὀξάλοινψις ἔξει, τετέςιν ὕτως ὀξαλεφϑήσῃ vao T Ünoy-
σῶν σοι πολεμίων, ποικίλως χαϊᾳπατέντων τέ σε C σωυνξιβόντων JP πολλῆς αὐ ἀφέσιίας.

« ᾿Απώσεται vopujsa. σου ἥ ἥμμερῳ ὠκείγη. 50 ᾿“Ερήμωσιν φηοὶν ᾿ὑπορδυεῖς παντελῆ"
τῶτο γὸ “δηλοῖ ?T νορώμων di ἀφαέρεσις" ἐπειδὴ πάσης πολιτέας (ὃ ἀρχῆς σωμεςώσης μὲν -
ἀνάγκη TÀ νόμιμῳ κρατεῖν. οἵἷασερ oO εἰώϑθεισιν᾽ οἱ χατ᾽ urlo κεηρῆδδα!" ἐρημέως δὲ
€ aiy Ma λωσίας καζαλαβέσης, àcayit era) vp) γόμων ἀνάγκη ? τάξιν: (mu) Ὑ ous.
ἐς Καὶ aj πόλεις cu ἥξεσιν εἰς cwyxAac κὸν C dfe ueeAm κὸν ἀσσυθέων. ,, Tho 99 αἰτίαν
X qp νομώμων ἀφαιρέσεως digi εἰρηκὼς ὅτι ἀασύρμοι χαϑελῶσι τὲ τὰς πόλεις» C dfa-
μιξξιοιεῦται XD τὸ οδοκοιεῦ ἕαυτόὶς. ** Καὶ αἵ πόλεις σὰ uj ὀχυραὶ ἔσονται εἰς δζᾳ μέεθασ κὸν
vro Τύρε ἕως τῷ To (gp Συρίας. Q "Du ϑαλάοσης ἕως ϑαλάοσης. καὶ Tuo T ὕρες ἕως

^N [4 »/ v 1 , , 5, ὦ , P , ^ M ^
τῷ OpEG. ,, Ἵνα εἴπη Om πάντων TETOY κρατήσασιν οἱ ἀσσύθλοι qj πόλεων" TÉTO 5 x

ὃ eeopwms ᾿Αμὼς dW2oi *, τὰ καΐαληνψόμϑνα ^o T ἀοσυρίων χαχᾷ GUU- «ἰὉκοίκοις.

que indubia appareat Dei voluntas, qua de iuris aequitate sollicitus, ab incumben-
übus malis me sublevavit, et qui mihi temere iniuriam faciebant iuste punivit; id

enim denotant verba: videbo iustitiam eius. ** Et aspiciet inimica mea, et operie-

tur confusione, quae dicit mihi: ubi est dominus Deus tuus? ,, Tune eam pude-
bit, quod mihi exprobraverit, nullum me habere a Deo auxilium , dum videbit ar-
canum eius erga me patrocinium, ** Oculi mei spectabunt illud. ,, Ego enim non
aerumnis solum liberabor, sed etiam inimicorum meorum supplicium videbo. ** Nunc
erit in conculcationem ut lutum viarum. Dies liturae lateris: deletio tua dies illa. ,,
Conculcaberis ab hostibus luti ritu in viis quod a turba itinerantium calcatur, et
ad usum lateris varie mollitur, quemadmodum ii plerumque faciunt qui eam artem

exercent, ut mitigata materia ad usum illum sit aptior. Talis tui quoque erit per

illud tempus deletio, id est deleberis ab hostibus varie conculcantibus te , et cru-
deliter admodum conterentibus.

** Expellet legitima tua, dies illà. ,, Solitudinem, inquit, universalem patieris.
Id enim denotat legitimorum ablatio: nam quamdiu durat politia aliqua et princi-
patus, necesse est legitima quoque perseverare, quibus ii uti solent qui in ea re-
publica sunt: verum facta captivitate, legum ordinem tolli necesse est. Addit igitur:
** Et urbes tuae venient in conclusionem divisionemque Assyriorum. ,, Auferen-
dorum: causam legitimorum dicit, quod Assyrii delebunt urbes, et pro libito suo
partientur. ** Et urbes tuae munitae partitionem patientur ἃ Tyro usque ad Syriae
flumen, et a mari ad mare, et a monte ad montem. ,, Id est cunctis istis potien-
tur Ássyrii urbibus. Hoc etiam propheta Amosus significat, dum mala quae ab As-

v. 10.

p. 317.

*. Amos VIII. 12.

p. 318.

p. 319.

208 THEODORI MOPSUESTENI Y
λέγων" ** Ἥμεερᾳ ὕσίατος (ἃ ϑορύβε (1): € ew ἡ γῆ εἰς ἀφανισμὸν M T. χατοικοιύτων

ἀυτἀὼ, δπὸ καρπῶν Vommid do κῴτων ἀὐτων.., ᾿Επελόύσεται )ὸ ὑμῶν πλῆϑος πολεμίων,

εδέίκίω Üdwroc δχικλύζον ἅπαντας, ἀφ᾽ ὅπερ ἀυτοί τε πολλῆς πληρφϑήσεθϑε T ταραχῆς"

Q πάντα 5 τὰ ὑμιέτερᾳ cup ὑμῶν ἀφανιάδησεται , ἐπειδὴ T. «ρα ομένων ὕ μᾶν τιμωρίαν
muorlu ὑφέξετε δικαίαν" εἰρηκὼς ὃ dp]. ἐχθραινόντων ἀυτοῖς πολυξόπως τε ἀυτὸς λελυπη-
κότων ἐν τότοις 7 τιμωοίαν, perd λοιπὸν «οεὺς (A) λαὸν ἃ λόγον. om
« Ποίμαινε (GS) λαῦν σε ἂν ῥάβδῳ φυλῆς cu; φρξῤβατα κληρονομίας cus xa(aown-
νξντας XD) μόνας dhuuoy. .. ᾿Αλλὰ γὸ cv, φησὶν, ἀπηλλαγμένος μὲν ϑορύβων (ἃ (&ea-
χῆς x2) πολέμων. ἐν eiplon ἢ τυγχάνων, X? τὸ δέον ἄγήν avsduée σειυτόν" ἐπειδὴ σὲ
κτῆσιν οἰκείαν λογισοί μϑυ(Θ» ὁ ϑεὸς ἀφεῖλε τὲ T) πολεμίων, χρὴ κεχωδασμένες ἁπάντων
d'ixlo «ροβάτων cup dd'q, νέμυεδδ αι dédixey ἐν (oig οἰκείοις. ** Ἔν μέσῳ T Καρμήλε
νεμήσονται ὃ Βασανίτιν € δὶ Ταλαασδέἔτιν x9) τοὶς ἡ μυέρας τῷ αἰαΐν(Θ5: wg) v τὰς ἡ μέρας
« ὁξοσίας σὰ Cx γῆς Αἰγύ]εα ὁδάξω ἀυτοὺς ϑαὺυ κφσια. .. ᾿Απολήψονται φησὶ GbU- τό-
ποὺς οὗὺ: οἰκείες. Xo Qu. χρὴ τὸ τορότερον ὠξεληλυϑῦτες d. Αἰγύτα D πολλῆς χατέθζον
ἀυτὲς 4 δωρναςείαφ" οὐ γὸ ἐλαῖίον 7) τότε (ἃ γωῦ ἄξια ϑαύμιατος ἔσει τὰ "OL ἀυτὲς
góp, παρ᾽ ἐμοῦ. «« ἴΟψεται ἔϑνη καὶ αἰδρωυθήσεται Cos πάσης 0 io 0D» auri. s,
ἹἹκαγὰ γὸ ἔφοι τὰ «ἰδὲ ἀυτὰς γινόμϑμα-» κοὴ GEU- πολεμεῖν «vepTteoy ἀντοῖς ἐγνωκότας
εἰς πολλάὼὺ αἰδεβαλεᾶν ait wolw, δροῦντας τῇ Saa. κησεμονίᾳ Τοσαύτης ἐπειλημμᾶμους
διωυάμεως. € ᾿Επιϑήσαεσι χεῖρας bd1 τὸ Sou. εἰντών. ,, Θαυῴζοντες V7 τῷ ue 9d
vj γινορδύων. «« Τὰ ὦτα eturtly ᾿δποκωφϑήσεται. ,, Οὐ ἢ ἀκοῇ φέρειν duviaov?) T. γιγνο-
μϑἔύων τὸ μέγεϑίθ». «« Ad Eun 2040 ὡς ὄφις σύροντες "yo. .. ᾿Ανγύειν di Eoi (oic «ἷδὲ
ὑκῶς γνομᾶροις δωνώ μϑμοι πλέον ἀσὲν. ὄφεων d'Ixlo εἰς "yl πεσοιῦται «GA ζαυτίω εἰ-

syriis finitimi patientur dicit. * Dies aquae ac tumultus. Eritque terra in destru-
ctionem cum habitatoribus suis , qui erunt fructus adinventionum eorum. ,, Super-
veniet vobis hostium multitudo, aquae instar cunctos inundans: unde vos multa
perturbatione implebimini, et vestra omnia vobiscum destruentur, quia factorum
vestrorum iustam hanc poenam luetis. Iam postquam hactenus dixit inimicorum va-
rieque eos excruciantium poenam, convertit in sequentibus ad populum yerba.

** Pasce populum tuum virga tua, oves hereditatis tuae, solitatim habitantes
in saltu. ,, Sed iam tu, inquit a tumultu, perturbatione et hostibus liber, et in
pace versans, da operam ut honeste te geras; quoniam te Deus possessionem suam
reputans, eruit ex hostibus, et seorsum ab ommibus, quasi oves cum securitate
pasci concessit in patria. ** [In medio Carmeli pascentur Basanitidem et Galaditi-
dem , secundum dies saeculi: et secundum dies egressionis tuae de terra Aegypti
ostendam eis mirabilia. ,, Recuperabunt loca propria, sicut olim Aegypto egressi
multa cum potentia obtinuerunt. Neque enim priscis minora erunt, quae nunc mi-

rabilia ipsorum causa operabor. ** Videbunt gentes, et confundentur super ommi

fortitudine sua. ,, Quae horum gratia fient, incutiendo pudori idonea erunt illis
qui antea bellum inferre voluerant, quia hos a divino patrocinio tanta vi munitos
videbunt. ** Imponent manum ori suo. ,, Mirantes scilicet gestarum rerum magni-

tudinem. ** Aures eorum obsurdescent. ,, Ne auditu quidem tolerare poterunt re- .

rum ut dixi gestarum magnitudinem, ** Lingent pulverem sicut serpentes qui ter-.

(1) Animadvertamus apud Mopsuestenum trium praecedentium verborum biblicum additamentum ,
quod agnoscit etiam interpres arabicus in polyglottis. Ὧν à

IN MICHAEAM GAP. VII. 209
λέ μδνοι. ** Συριεϑύσονται ἐν συγκλεισμᾳΐ aumv. ,, Ὕπο μϑυᾶσι cwsoylh οὐ ὃ τυχῦσαν,
συγκλειόντων ἀυτὲς εἰς σφαγίω πολεμίων. «« Ἐπὶ κυρίῳ τῳῦ ϑεφᾳῖ id. ὠκςήσονται. sd)
φοβηϑήσονται δπὸ σῶ. 5» Ἐπὶ γάρ Ὅι τῷ eed vj) οὐδῷ τῷ ϑεῖ γινομϑύων εἰς ἔκςα.-
σιν τινὰ πεηπωκότες. Φοβερὰς xg) ὑ κῶς λοιπὸν νομμιοῦσι Ὅσαύτης ἠξιωμδύες αἱ cud τῷ
ϑε8 «eovolac. ὃ |
| Εἶτω 9 Y μάώυσιν T «ροσεσομένων ἀυτοῖὶς ἀγωϑῶν- ὡς εὐχαφιςῖαν τινὰ CE ἁπάν-

τῶν «egsu)4 τὼ ἑξῆς τοῦ Sud. «« Τίς ϑεὸς ὥασερ σὺ. Φξαίρφν ἀσικίας, xg) αῇρβαίνων
ἀσεβείας (oie καζᾳλοίποις c κληρονομίας durds .» Νωῦ εἴπερ ποτὲ ἄλλοτε c dur di-
ἐδειξα! T ποωγμάτων. μέγας ϑεὸς d'uuaud τὲ (ἃ φιλανθρφπίᾳ πάντας νικῶν , wj λύων
μὲν ἁ μϑοτήμκωτα» οἰδῳπεμπο,δυθ. ἢ ἀσεβείας. εἰς δὲ GEO υὑπολοίποις TI) οἰκείων T
φιλοτιμίαν Gnd'axyo4dpoc δὶ οἰκείαν. ** Οὐ auster εἰς μϑοτύθκον ὀργίμω durd , ὅτι ϑελη-
τὴς ἐλέους ὄξιν. .. Οὐσὲ 99 rho beylo Là σικαίαν εἶχε χαϑ᾽ Is κατέχήν Vo πλεῖςον
ἀόξοζετο, καὶ (oi ee οικαίως ἂν ἀυτῇ χρησά μϑρμ(Θ-" ἐπειδὴ πολλάκις μὲν ἡ μῶν σιερδοτυ-
ezT0, GA ὧν “δὴ zracoueQu. 7i at oves , éd ἢ τῷ σωφρονισμᾳῖ vi ἀπειλαῖν eegc-
eapite udp* τῳ ἐλέῳ ἢ ἅπαντα νενίκηκε τω οἰκείῳ» ὃν *pgov euro) πάντων "CopmOwaj
παντοτο. € Αὐτὸς ὅπιςρέψη Q οἰκτειρήσᾳ ἡ μιᾶς" καϊξούσᾳ τὰς aufer ipd. χαὶ δπο-
ῥιφήσονται εἰς τὰ βάϑη 4* ϑαλάσσης πᾶσαι dj AM ia TU. .. O 99 δποπέμνψας ἡ κῶς
εἰς δὶ αἰχμαλωσίαν. οἰκείῳ πάλιν ἐλέῳ χρησε μᾶνος, ἡ κῶς ἐπανήγασϑυ. παντελαύς n
ἀφανίσας τὰς AP TIAS, χρὴ ὥσσερ eig τινα βυϑὺν ἀντὰς καζαβῤῥίψας. ἀφ᾽ οὗπερ ἀυτὰς
dyaysUge, Té καὶ io Um XorO M οὐκ ἕνεςι 7E λοιποῦ. Καὶ rho αἰτίαν ἁπάντων λέγων
* δωσής dAnSaay ca τῷ ᾿Ιακώβ., ἔλεον τῳῦ ᾿Αβρᾳὰμ. χαϑάπερ ὥμοσας (is mr paow
AA xD τὰς ἡμέρας τὰς ἐμφοφφῶεν. .5 Απαντὰ γὸ ἰαὕτα φησὶ πεποίηκας.» Ty) ἐπαγίε-

; , "

ram attrahunt. ,, Nihil autem rebus vestris iam adversari valentes, in. terram cor-

ruent more serpentium qui circa illam volvuntur. ** Tenebuntur in conclusione
sua. ,, Non modicas angustias patientur , hostibus eos in. caedem concludentibus.
* In domino Deo nostro obstupescent, et a te formidabunt. ,, Magnitudine rerum
vestri causa a Deo patratarum, extasim quandam patientur, pavore concidentes,
et vos in posterum non dubitabunt nonnisi a Deo talem adeptos esse providentiam.

Deinde post praedictionem eventurorum ipsis bonorum, gratiarum. quandam
actionem ob haec omnia in sequentibus Deo exsequitur. ** Quis Deus ut tu, qui
aufers iniquitatem, et transis peccata reliquiarum hereditatis tuae? ,, Nunc cum
maxime, a rebus ipsis demonstratum est, et magnum te Deum esse, et cunctos be-
nignitate superare, et peccata dimittere, et dissimulare impietates, et erga tuorum
reliquias liberalitatem tuam expromere. ** Et non retinuit in testimonium iram suam ,
quoniam volens misericordiam est. ,, Neque enim iustam quam habebat adversus
vos iram diu retinere passus est, quamquam ea iure optimo uti potuit: etenim
saepe nobis contestatus fuerat quae passuri ob peccata nostra essemus; quamquam
nos minarum admonitionem pensi non habuimus. Verumtamen ille cuncta vicit mi-
sericordia sua, quam super omnia exaltare solet. ** [Ipse convertetur et miserebitur
nostri, et proiicientur in profundum maris omnia peccata nostra. ,, Nam qui nos
in captivitatem abegit, sua denuo misericordia utens, nos reduxit, delens omnino
peccata nostrá, et veluti in abyssum quandam ea proiiciens, unde illa exsurgere
. et adversus nos praevalere numquam poterunt. Denique horum omnium causam re-
citans ** dabis, inquit, veritatem tuam lacob, misericordiam Abrahamo, sicut iu-

27

Y. 18.

p. 320.

p.32 |. —

p. 323.

210 THEODORI MOPSUESTENI

λιαῖν μηζϑεὶς T T οἰκείων». ὧν “εὺς cio πατέρας Gbv- ἡ μυοτέρες "0. Gov ἄνωϑεν aremoinau)
λεῦνοις φιλοτιμίᾳ τινὶ βιξαίᾳ. € τὰς τεὸς Cace You; ὡποθζέσφς τότε πεποιημενίθ». (δ vu

ἐφ᾽ xu 3p dE ὁκἄνων εἰς ἔρον ἀυτὰς ὀκβαλών.
EPMHNEIA WM TOY IIPOOHTOY.

H, Niv uj πόλις bo MESA. s. zAn94 τε κομαΐσαι. καιϑὼς ἣ ϑεία didici γραφὴ» e
T €» doUEAOIG αἰδιφανεςτίτη πασῶν: ἐν ἢ τὰ τε βασίλαα ἐ ἐτύγχανεν ὄντα: ὦ 67 de
συρίων βασιλεὺς τὰς πλοίςιας ἐποιεῖτο D dua, 29 ὃ ETUI ; λέγω "| οὖσ’ οἰκοιαῦτας T
Niv&n βελομένε μὲν 42 Owb 4 οἰκίας 2gen Q- morimur, ὃ T !YadNEw, καϑὼς σειφέ-
step (ai 4 τῷ uexeeis Ἰωνᾷ φοροφητείας ἔφϑημδρ εἰπόντες; "oro μόνης ἀπειλῆς ^70
ἀγνώς:8 ἡἡνομένης dydpis, (orar χατεθέϑησαν τῷ did , ὥςε 4 OAM 8 T τείχους μεᾷ-.
βληϑέντες «τεὸς τὸ κρεῖτιον ἰε εἶν" ἐπειδὴ δὲ &didiouey ἀυτοῖς. ὃ ϑεὸς T «ρρραίρεσιν 57n-
δεῖξαι T T οἰκείαν ; Ὁσαιύτῃ μὲν ἐ Agno μοχθηρίᾳ γνώμης. Ὁσαύτῃ ? 5 ὠμότητι € fora
χακίᾳ. Gee πάντας μὲν οὖν T Jie quAdy ὄγιςρατούσαντες αἰχμα λώτες λαβεῖν" ,mp-
ϑήσαντές. ΤῈ αὐτοῖν τὰς πόλεις» C τὰ “ροσοντὰ ἀυτοὶς dY ἁρπαγῆς ποιησεί μϑμοι παᾶντα-
ὁρμῆσαι ἢ κοὴ μέλει ὯΝ Iegso Apo, Lo Q αἱρήσφν sancodov, &dtuay nidi τῷ τε ναοῦ
xg) ^ ἀυτόϑι ᾿γινομέγης τῷ ϑεοῦ λῳμβάνοντες ϑεραπείας.

Καὶ 7 960v αὐ ϑφπλήσιον, Οἷς ἐν Αἰγύχῳ ποτε 942ovóm , ὅτε Φαραώ " ὃ ὃ βασι.
λόύων ἐν ἀυνοῖον, e πᾶντες 5 oi igo δὰ avsdiic εἶ εἶχον Toy " Ἰακὼβ xo) 7 ἡ Ἰωσὴφ,
Q πείντας οἶδ’ φερσήκοντας ἀυτοὶς x?) 3000», ἄχρι (orn ἀυτὸς δποσώζαν 3 T owl
παρεσκόσαζεν ὃ ϑεῦς" ὡς ἢ éredédioxey Mp εἰς πλὴϑ» ὃ ὃ λαὸς. ἔποιῆν ἢ ὃ σἱ ὀξόσε

rasti patribus ibn , iuxta dies priores. ,, Cuncta haec, inquit, fecisti memor pro-
missionum tuarum, quas patribus nostris, temporibus priscis pro tua constante li-
beralitate fecisti: promissiones inquam illas tunc eis fecisti, quae nunc erga nos

.

illorum posteros ἃ te in rem collatae fuerunt.
COMMENTARIUS IN NAHUMUM PROPHETAM.

Nie urbs magna fuit, populi numero abundans, et assyriacarum omnium il-
lustrissima , ubi regia palatia erant, rexque Assyriorum plurimo anni tempore ver-
sabatur. Porro huius urbis cives, volente Deo suae gratiae ostensionem facere , si-
cuti lam planius diximus dum ad beati Tonae prophetiam commentaremur , Nini-
vitae inquam ob unius ignoti hominis minas, adeo metu correpti fuerunt, ut cele-
riter adiodum resipiscentes, ad virtutem spectaverint. Postquam vero indulsit eis
Deus, quominus propositum suum exsequeretur, tanta usi sunt pravitate animi,
tanta crudelitate et malitia morum, ut suscepta bellica contra decem tribus expe-
ditione, omnes in captivitatem abduxerint: vastatisque harum urbibus et opibus
ubique direptis, adusque Hierosolyma propinquaverint, quam urbem capere nite-
bantur, sine ulla vel templi vel religionis , qua ibidem Deus colebatur, reverentia.

Tune simile quid contigit atque olim in Aegypto versantibus , ubi principio qui-
dem Pharao rex omnesque Aegyptii studio impenso lacob et Iosephum cunctam-
que horum cognationem fovebant, quoad eis Deus hanc mentem conservavit. Sed

IN NAHUMUM. 911

x24695, Gedkdtoue τῳ τε Φαραὼ Q (ois alui T tavruy «ei ὀκείνες Cond εἶξαι xa-
κίαν, ὥςε ἃ πάσῃ χεήσαδϑαι ασεοῇ πάντας ἀυτὰς dodo ἀνδεῖν" ἀφορμὴ ἢ (αύτῃ nen-
σείμϑμος ὕτως ἀντὲς ἐξήγωσῆυ ὃ ϑεὸς «^ Αἰγυηχε: τῶτο γῶν ὃ μακάριος λέγων Δαυὶσ' *, * Ps CIV. 90.
ἀπέςᾳλε βασιλεὺς φησὶ €. ἔλυσεν ἀυτὸν, ἄρχων Agi wg) ἀφῆκεν ἀυτὸν" χοτήςησεν ἀυτὸν
κύριον τῷ οἴκε ὠυτεῖ, (ἃ ἄρχοντα πάσης «αἱ κτήσεως ὠυτέ' τῷ παιδεῦσαι πάντας GEi- ἄρ-
" e i 1 S c t 3 / , MOM ' 2 ἢ

ovra &uTJ ὡς ἑαυτὸν. x9) οὗν’ Ὡρεσβυτερφις durd σοφίσοι" A894 ^ 7T QU (e Ιωσηφ
mplo τε xj ansd ho ὑπὸ 38 Φαραὼ «order οἷς Vmu4: Q εἰσῆλϑεν Ἰσραὴλ εἰς Αἴγυ- ». 55.
ον. Q Ἰακὼβ παρῴκησεν ἐν «γῇ Χάμ" καὶ ηὔξησε (ζ) λαὸν durd cQodha , 49) Cxeg-
ταίωσεν ἀυτὸν ὑπὲρ οὖσ’ ἐχθρὰς url: (ὃ émadi xz) τῶ Ἰακὼβ εἶπε T εἴσοοίον , κ) ὁπόσον
εἰς zA49(O- δχισεοίώκασιν οἱ τῷ λαοῦ πάντες. émuj4: ““ weregpele Ὁ wapdiar aurd 8
pucüce, (Q) λαὸν ὠντεῖ, τῷ δολιξόγαι ἐν Ὅϊς σδώλοις dur. .. Δῆλον ὅτι "T ϑεᾶ ἐνοοντίο.
μιετεβλήϑησαν οἱ αἰγύηχιοι cub τω βασιλᾷ πάντες, ὥςε κοὶ δα μέσοις Ἐχάν Gbv- Ἴσ-
eguAirac , καὶ βέλεδδαι παντελαΐς ἀυτὸς ἀνελέϊν" οἷς τὰ τῆς οἰξόσδεε λοιπὸν ὃ μαχάθκος
iu Δαυίδ. | !

Τὸν ἀυτὸν “δὴ Qomov χἀναῦϑα «εότερον Mp αἵ οἰκείας χάριτος God Ew ποιέρᾶρος
ὃ ϑεὸς. ὠϑοόαν τῷ τε βασιλέως “ἦῶ ἀσσυρίων χοὶ πάντων dy T κ ὃ Nwén δ Uo τὸ
κρεῖτίον μεζαβολίωὠ οβυεῶδαι πεποίηνοε" μετ᾽ οὐ πολὺ dé ἐνσδοὺς ἀυτοῖς 7 οἰκείαν ὀκφῆναι
xaxa, εἴασε ζιαῦτα aei οδὺ’ ᾿Ισραηλίτας παρ᾽ ἀντωῖν “βυέϑιαι!» ἀφ᾽ ὧν ἐπόρϑησειν τε
τὰς dig. φυλὰς. καὶ ἐπεςράτούσων τῇ “Ἱερεστελὴμ» ud πολλῆς δρμήσαντες αὶ ᾿δηονοίας ,
ὡς Q αὐτῶ γε μικρὰ πολεμήσοντες τῷ ϑεφί" ὁμμὰ γὸ εὐθὺ μδὺ βαρυτατίων ἀντοῖς δζᾷ τὲ :
ὠγζέλε T zrylo ἐπήγασῆν ὃ S906, ζεψας "| οδὺ- λοιπὰς εἰς Quyloo πολυξόποις φδλβε-
ἔληκε ois κακοῖς" (ὃ τὸ τελούταῖον δ) d οἰκείας χώρας γεφονὼς MI) πολλῆς d ἀτιμίας pom.

postquam in multitudinem excrevit populus, instabatque demigrandi tempus, Pha-
raonem sivit Deus atque Aegyptios suam expromere contra Hebraeos malitiam, ita
ut omni vi niterentur eos funditus extinguere: qua occasione Deus utens Israhe-
litas Aegypto eduxit. Rem his verbis beatus narrat David : ** misit rex , inquit , et
solvit eum; princeps populi, et dimisit eum. Constituit eum dominum domus suae,
et principem ommis possessionis suae. Ut erudiret principes eius sicut se ipsum,
et senes eius prudentiam. doceret. ,, Loquitur scilicet de Iosepho, deque honorifi- -
centia et officiis quibus eum prosecutus est Pharao. Post haec addit: ** et intravit
Israhel in Aegyptum, et Iacob accola fuit in terra Chami. Et auxit populum suum
vehementer, roboravitque eum prae inimicis eius. ,, Iam ubi propheta narravit
Iacob ingressum , quantumque in numerum populus universus crevisset, subdit:
** convertit cor illius ad odio habendum populum suum, insidiasque struendas ser-
vis suis. ,, Significaris , Deo permittente, immutatos animos Aegyptiorum cum rege
suo, qui iam deinceps oderant Israhelitas , eosque internecioni destinabant. Exin
vero demigrationem narrat beatus David.

Nunc quoque Deus pariter primo quidem gratiae suae edidit luculentam de-
monstrationem , dum Assyriorum regem cunctosque Ninives incolas ad meliora con-
vertit: haud multo post autem, quum iis concessisset ut suam malitiam declararent,
sivit eos arma contra Israhelitas commovere , ita ut decem tribus vastaverint, et
Hierosolyma obsederint, tanta insania ruentes quasi ipsi Deo bellum quodammodo

inferrent. Sed enim hic statim illis gravissimam manu angeli plagam imposuit; ver-
sosque. in fugam reliquos variis irretivit calamitatibus: quoad in ditionem suam cum

*

p. 325.

212 THEODORI MOPSUESTENI
Σενναχηρεὶμ ὃ vore vp ἀοσυθίων βασιλαὺς ὃ "umo Y ἰδίων ἡαἷν ἰπομεμδύηκε σφαγξώ"
εἶϑ᾽ ὕςερον C. παντελαΐς ὠντων δὲ βασιλέίαν κριϑεῖλεν. δρᾷ T βαξυλωνίων πολιορκηϑῆ-
γα! παρ᾽ ὠντωῖν ὐδῳσκευάσας ὃ NivéUn, Gee ὃ πολυανθρῳποτάτἑν Q αἷδεφανῆ Q βασι-
λίσα., aix οίλωτον τὲ »γυεῶς (ἃ εἰς ἐρημίαν χαζαςῆναι παντί (Y): ὡς 99 ἐν τοῖς Ὡεο-
τέροις. ἅπερ ὃ μάκῴοιος Ἰωνᾶς ὃ τοροφήτης διηγεῖται» τῆς χάρατος 7 ὅχισαξιν ὃ ϑεὸς
ἐποιήσοιτο αὶ οἰκείως. ἅπαντας ἀυτὲς d'Oegoy μεζαϑεὶς δ) τὸ κρεῖτίον, ὕτως ἐναῦϑα T
κακίαν ὄχιδάξζαϑύες δ οἰκείαν, μεγίφῃ τινὶ € φοβερᾷ αἰδεβεξληκε τῇ τιμωρίᾳ" dY ἀμ-
φοτέρων ἅπαντας παιδεύων ἀνθρῴπες, ὡς ἂν (ὃ τὸ αὐ χάριτος ὠυτεῖ μέγεθος εἰσίεῖεν ὁπότ᾽
ἂν ἐϑέλῃ qi οὖσ’ ἀνθρώπες T οἰκείαν ὅχιοα κνυῶς φιλοτιμίαν. (ὃ d τιμωρίας T. φόβον
ὅτ᾽ ἂν (aos ἀξίες ἐἢ) νομάζῃ Gio" ἀσιόρϑωτον ori τῳ "iata ἔχοντας ὃ γνώμίω.
"Exdya, μδὺ ouo Ἰωνᾶς ὃ φτεοφήτης δηλοῖ" (gum ἢ ὃ Ναὰμ:- ? τιμωρίαν λέγων -
ποικίλως ἀυτοῖς ἐπάγεδδαι μέλλεσαν, ὑπὲρ ὧν (orare φρονήματι κατά τε T Ἴσραηλι-
τοῖν ἐχρήσωντο (ἃ αὐ “Ἱρεσοιλὴμ., T τε ἂν ἀυτῇ ϑερᾳπόύομδύα T ὅλων Su dY ὧν &"a-
σιν ἔγίνετο δῆλον. ὅτι ἔτ᾽ ἂν ὀκεῖνα παϑεῖν σωνεχώρησε παρ᾽ ἀυτωῖν «δὺ ᾿Ισφαηλίτας, εἰ
μὴ 8 ιαῦτω παϑᾶν dY ὧν ἐσέβοιων ἀυτοὶ παρεθχον &auctu- ἀξίας" xa) ἐπειδὴ πεπόν-
ϑασιν ὅτοι τῷ παρ᾽ ὠκείνων ἀυτοὶς ἐπαιχθέντω (ἃ ὃ αἰχμαλωσίαν "pue uma. ὁκεί-
γίω. d'ixac αἱ ἀσεβείας οδοθδντες d οἰκείας. ἀκολάϑως 0 ϑεὸς 7n Gbv- ζοιαῦτα πεποιη-
κότας μιετοώγᾳ Ὁ ὀργίμὐ τιμωρόμδυος ἀυτὲς. ὑπὲρ ὧν μοχθηρίᾳ γνώμης πεποιήκασι τε C
τετολμήχασι Tu. τὸ T 9« Q T ἀντωῖ «ροσηκόντων" οδὺ΄ μϑὺ γὸ Ισραηλίτας ὡς ἀξίες
(ιώτων ὑπὲρ ὧν ἐσέβοιωυ τὲ καὶ ἡ μώρτανον εἴα παϑεῖν, «δ΄ ἢ Cw αἰ οἰκείας μοχθηρίας

summa ignominia regressus Sennacherimus, Assyriorum illa aetate rex , necem ἃ
propriis liberis perpessus est. Deinde gentis quoque imperium funditus delevit Deus.
qui per Babylonios obsidendam Niniven vastandamque curavit: adeo ut innumera-
bili populo frequens civitas et nobilissima atque regina, captiva fuerit ac desertis-
simae solitudini tradita. Nam sicuti priore tempore , de quo beatus lonas propheta
loquitur, suae gratiae indicium Deus fecit, dum repente Assyrios omnes ad virtu-
tem convertit; ita nunc eosdem sceleribus iterum deditos, maximo et horrendo ul-
tionis genere adfecit: utraque re generatim homines erudiens, ut et gratiae eius
magnitudinem noscant, siquando vult suam in homines benivolentiam expromere;
et vindictae terrorem, siquando hac dignos existimat , qui pervicacem peccandi sen-
tentiam retinent. ;

Illud igitur Ionas propheta declarat, hoc Nahumus , ultionem vaticinans mul-
tifariam in eos exserendam , qui tanta superbia adversus Israhelitas ac Hierosolyma
usi fuerant , nec non contra universalem , qui colebatur ibidem, Deum. Unde om-
nibus claruit, haud permissurum Deum fuisse haec Israhelitis mala ab Assyriis ac-
cidere , nisi haec perpeti ob suam impietatem dignos se praebuissent, Áge vero post-
quam Hebraei passi sunt mala ab Assyriis impacta , illamque pertulerunt captivita-
tem, dum impietatis suae poenas penderent; consequenter Deus ad eos, qui cala-
mitates illas conflaverant, iram suam transtulit, consilii vesaniam puniens, quo ausi
fuerant contra Deum eiusque familiares arma capere. Igitur Israbelitas quidem, ceu

(1) Ninives a Babyloniis capturam et destructionem narrat Diodorus siculus lib. II. 24. et 28; prae-
dixerat sanctus Tobias cap. XIV. 6. Aetate demum nostra enormes illius ruinae ac monumenta effodiuntur
Gallorum sumptibus et industria. :

IN NAHUMUM. 913

Φιαῦτα κατ᾽ ὠντων πεποιηκότας. ἀναγκαίως ὑπῆγε τὴ τιμωρίᾳ. d'inac ἀντὼς εἰσσοατ-
τορϑυ(θ». ὑπὲρ ὧν ᾿δπονοίᾳ τὲ χοὴ μοχθηθίᾳ γνώμης ἕλόμδροι «τοὺς Ὁσοῦτον ὀξώκειλαν
ἀσεβείας. ὥςε (ἃ oi (Wy) ϑεὸν ἄρᾳδγαι πόλεμον τὸ γε ἐπ᾽ ἀυτοὶς" ὥασερ γὸ ὃ ᾿Αβονξ ὃ
x? 7 ᾿Ιδωμαΐων λέγᾳ τιμωρίαν. ἐδ υὑπορδύειν ἤμιελλον ὕφερον 12 ὃ Xa Βαξυλαΐγ(Θ»
émüyodby τῷ λαξ» ὑπὲρ ὧν πεπλημμελήκεσαν εἰς τὼ “Ἱερουσοιλὴμ, εἴς τε οδὺ“ οἰκοιῦτας
&yrlo X9 ὦ καιοὸν ὠκεῖγον., οῆλον τῇ μέωυύσᾳ ποιαῖν ὅτι Y? γνώμίν ϑεῶ τὰ diei ἀυτὸς
οβνήσεται τότε, ὕτως ὃ μαχαάφιος Ναὸμ ὅπη “' βίξλε (aUms δ ἐπαλθησομϑυίω τοῖς ἀσ-
cveAoi; God. τῷ 9G τιμωρίαν φησὶν, l2 πέρ ouo C δῥ βαξυλωνίων ὑπέμάναν ὕςερον"
δηλαίν (ὰ ἀυτὸς ὅτι X? γνώμξω ϑεῶ qo παϑαν (αῦτα οἱ ᾿Ισρᾳηλίται δὰ Ὁ οἰκάαν σωω-
εχωρήϑησειν ἀσέβειαν" (ἃ ἀασύφκοί γγε di ᾿δπονοίως αἱ ἑαυτων XP wage ἀνάλογον οἷς πε-
πλημμελήκεσαν dicun: d'inhu: τὰ μδὺ δὴ αἱ ὑποϑέσεως τῷ βιξλίου ζαῦτα" “φοσεκτέον
5 (ois x? μέρ(θ» λοιπόν. ,

. KEÓ. A.

ςς Af, uo: NivéUn , βιξλίον ὁράσεως Nase Ἵ ἐλκεσαΐε. ,, Tro μδρ ouo ἡ eio da.
δχιοραφὴ vj) «οροφητικῶν: τῷ Anp uar Qo ἢ σαφῥυΐσωι eoesanxd 3 dfdvou: ἕν pp γὸ
ἀῶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, ὃ (oic Ὁ ζιώτων ἠξιωμᾶῤοις T oixday παρείχετο vat" xau
ὃ κιῳχάριος Παῦλος φησίν" * ἔχοντες ἢ duo πγεύλί(ᾳ "^ πίςεως YD τὸ γεγραμμένον" zn-
€&cu, dio (ἃ ἐλάλησει" χοὴ ἡμεῖς πίς ἀὔομδυ. dió ἃ λαλῶμϑυ" δεικνὺς ὅτι αἱ ἀυτῆς τῷ
ἁγία πνεύματος χώριτος οἵ τε πάλαι μιετεῖχον, (ὃ οἱ τῳ V καινῆς δῥαϑήκης "Gaps μᾶνοι
μυςηρίῳ" df&qoeo ἢ «eos τὸ χατεπεῖγον d! χρείως ἐπετελοιῦτο uj ἐνέργφαι" δγφιρεσής γὸ
φησὶ dpi jest εἰσὶ, τὸ ἢ ἀυτὸ πγεῦμιᾳ" * δίάφοραᾳ μδὺ €) πὰ didb do. λέγων, ἕν ἢ
poenae obnoxios ob impietatem et peccata sua, sic adíligi permisit; Assyrios au-
tem qui crimine proprio Hebraeis molesti fuerant, necessario punivit ac ultus est,
propterea quod animi vesania ac pravitate ducti, in tantum sceleris venerant, ut
quantum in ipsis erat bellum Deo indixerint. Iam sicuti Abdias Idumaeis canit pu-
nitionem, quam deinde passuri erant, post hebraei populi Babylone reditum, ob ea
quae adversus Hierosolyma eorumque incolas antea deliquerant; significans omnino
fore, ut haec a Dei voluntate illis eveniant; ita beatus hoc libro Nahumus super-
venturas Assyriis a Deo poenas recitat, quas reapse a Babyloniis perpessi sunt po-
stea: ipse pariter ostendens, quemadmodum Dei nutu et haec contingere Israhe-
litis permissum fuerit; et ipsi demum Assyrii scelera sua tempore idoneo suppli-
ciis expiaturi essent. Et libri quidem argumentum eiusmodi est. Nunc ad singula
explananda incumbendum est.

CAP. I.

** Lemma (assumptio ) Ninives, liber visionis Nahumi elcesaei. ,, Hic quidem
consuetus librorum propheticorum titulus est: vocabuli tamen lemma notionem enu-
cleare, pretium operae erit. Unus erat sanctus Spiritus, qui horum munerum di-
gnis suam gratiam suppeditabat, teste beato Paulo: habentes autem eundem Spiri-
tum fidei, sicuti scriptum est: credidi, propterea locutus sum; et nos quia credi-
mus, idcirco loquimur. Quibus verbis significat , eadem sancti Spiritus gratia tum
veteres illos potitos, tum etiam recentiores qui novi testamenti mysterio operam
suam locaverunt. Diversae vero pro instantia operis praestabantur facultates : divi-

p. 326.

* II. Cor. IY. 13.

* I. Cor. ΧΗ. $.-

p. 338.

*^AGL. X. 13.

214 THEODORI MOPSUESTENI
τὸ παρέχον ἅπαντα πνεῦμ" εἰπὼν 90u0 C (Q) qj χαρισμάτων χατάλουον, ᾧ 40 90
διὰ τῷ mido gr Oo d'idorag λόγος σοφίας, ἄλλῳ ἢ λόγος γνώσεως X? τὸ ἀυτὸ πγεῦμ(ῳ»
ὦ τὰ ὀξῆς, ἐπάγφ' (aso ἢ πάντα ἐνεργᾶ τὸ ἕν xj ἀυτὸ πνεύκιοι δχαιοφωῦ ἰδίᾳ aieo
καϑὼς βέλεται" σεικνὺς ὅτι ὑφ᾽ ἑνὸς τῷ ἁγία yeu Oo. ἅπαντα ἐνηργεῖτο" Tro pomi
5 € x? ? χρείαν ἐνεγίνοντο ἀυτοῖς ἐνέργήα!.» καιϑ' ἃς ὃ ᾿δποκάλυψιν ἐσέχοντο dp ἀναγ-
καίων" Caguod μδῥ οὐὖ ἅπαντες ὡς εἰκὸς “70 δποῤῥητοτέρθον ἐοίέγοντο 7 γναΐσιν, ἐπά πέρ
ἐνώδ ἀυτὰς V. ἐννοίαις πόῤῥω ποῦ αἴ παρέσης καίαςάσεως γεγονότας. so σδιωνηϑέῶαι τῇ.
vj) «βοικνυμένων Suelo, «οροσανέχήν μόνῃ" εἰ γὸ ἡ κᾷς ὄχ οἷον τε ἀκοιβὴ o d. T. πα!-
σδαυόντων σε χεῶς ὃ μάϑησιν. εἰ. μὴ πάντων ἑαυτὸς δὁποασάσαντες gun ἀκριβείᾳ πολλῇ
φεοσέχοιμδυ (ois λεγομένοις, ἤ zr& γὲ τὰς ὅτω φοβερὰς τὲ (ἃ ᾿δποῤῥήτοις ϑεωθίας οἴυνα-
τὸν ἐδ ἀυτοῖς ιὑποσέ χεῦγαι. μὴ τω λομισμᾳῖ φρότερον WD ἃ αἱ ϑεωρίας χαιοὸν ὠξιςα-
μένοις 2 παρόντων: ὅτω ἃ μακάριον A64 [Tégov ἐν Cxguod γελονότα * cwdbva, id'éy
ὧκ τῷ ἀρανᾷ χα(αφερομένξν" ἐπειδὴ T πνεύματί» χώρας emegveeov durd. rho favour
δποασάσα cp παρόντων. τότε “«τῳρφσανέχηήν τῇ ϑεωράᾳ παρεσκεύασε TJ) σ)εικνυμένων » Ty
ὥασερ ἔξω d παρέσης γινόμϑυοι χαταςείσεως χῳϑ᾽ ὕπνες v δ)ποχαλυηπομένων σεχόμεϑει
T ϑεωρίαν. ὥτω πῶς τῇ μετωςοίση αἱ δχανοίας ἴσο αἱ T dye πνεύματί» χᾳϑιςά μᾶμοι
qae O-, vjU. δλοικνυμένων ""mod*oowro vl ϑεωράαν.

᾿Αλλὰ γὸ ἐν Voiory χαίαςώσᾳ γινομένοις ἀυτοὶς ποτὲ μὲν ζιαὑτἀν τινὰ παρείχετο
Tho didueuaMar TÉ ds πνεύματί» ἡ χάρες. ὥςε Jondy ἀυτὸς ὥσπερ τινὸς λαλοιῦτος
àx&ay τὸ Q παισδεύεδα!" Bro τὲ din ea, τὴν ἀνωγκαΐων Tho. γναΐσιν" ὥαπερ οὐ καὶ ὃ
μάκῴριος Tlégos 2n αἱ σινεϊόνος φωνὴς ἀκέφν édoxd. λεγέσης «veos ἀυτὸν * , ἀναςοὶς Tége

siones enim, inquit, gratiarum sunt, idem tamen Spiritus. Diversa dona ait, unum
nihilominus , qui omnia suppeditat, Spiritum. Immo et gratiarum catalogum recitat:
alii quidem per Spiritum datur sermo sapientiae, alii sermo scientiae iuxta eun-
dem Spiritum. Tum reliqua subdit: haec autem omnia operatur unus et idem Spi-
ritus dividens seorsum singulis prout vult. Omnia scilicet ab uno Spiritu fieri con-
firmat; ceterum. varias, prout res postulat, facultates dari, quarum ope gravissima-
rum rerum noütiam excipiebant prophetae. Itaque extasi quidem omnes, ut credi-
bile est, ad sublimiorum rerum cognitionem comparabantur. Oportebat enim eorum
mentes a praesenti natura procul abesse, ut uni possent revelatarum rerum con-
templationi vacare. Nam si fieri nequit, ut nos accurate a praeceptoribus imbua-
mur doctrina aliqua, nisi animis ab omni evagatione cohibitis, sedulo dictis mentem
intendamus: num prophetae terrificas adeo atque inenarrabiles visiones percipere
potuissent, nisi mentem antea, nempe sub ipsum visionis tempus, abalienatam ter-
renis habuissent? Sic beatum Petrum scriptura dicit in extasi positum vidisse sin-
donem de caelo demissam. Spiritus enim gratia mentem. eius primo abstraxit ter-
restribus, tum ipsum idoneum reddidit demonstratarum rerum intuitui. Ác veluti
in somno dum tantisper a praesenti corporis conditione degredimur , revelationum
imagines animo recipimus; sic prophetae migratione quadam mentis sub sancti Spi-
ritus constituti gratia, oblatas mox res contemplabantur. j

lam vero in hac positis conditione interdum quidem tale exhibebat magiste-
rium sancti Spiritus gratia, ut sibi viderentur audire quodammodo aliquem loquen-
tem eosque erudientem; éoque pacto imbuebantur rerum quae opus erant cogni-
tione. Sicuti revera beatus Petrus animadversa sindone , audire insuper existimabat

,

IN NAHUMUM CAP. I. 215
ϑῦσον xg) Qua: * ἐντεῦϑεν Q ὃ φοροφήτης Heafac φησίν" κύρλε mg Friede 7j ἀκοῇ
DUE dxolo καλέσας j^ co χεϑᾶσαν δποχάλυψιν etur ϑαῦϑεν, ἐπειδὴ ὥασερ τινὸς
Afoovros. dxsey ἐσόκφ" t ἐς ἢ ὅτε και τινὰ facias ὃ ὁρῶντες. Mer. ὀὁκάίγης ἤκεον T λε)ο-
μϑύων' ὡς ὅτε MaXo.OA06 nego ὃ óug Q ? σινδόνα ἕ ἑώρᾳ ie) T λεφομένων “οὺς ἀυτὸν
dinem τὰν σισασκαλίαν" καὶ ) pho ἃ ὃ μακάρι» Ἡσαΐας Ὅτε λέγά μὲν ἑωρᾳοέγαὶ 3
Sy , καὶ τὰ σεραφὶμ. ἤκεε ἢ (ὃ ω eejc ἀυτὸν γινομένων φωναΐγ". * δὰ τῶτο ποτὲ μὲν
λέγ4-. λόγος κυρία ὃς ὀγβύετο ποεὸς rovdY ἢ τόνδε - λόφον καλόν Th) ἐνέργφαν, καθ᾽ L5
idóxd φωνῇ τινὶ dido poc παι δεύεδϑαι τὸ dYoy: ποτὲ di, ὅρασιν ἐῶ ddv 6d ἢ ὅσε.
rho δποχάλυψιν t ἕτω καλών, xu» hb ὃ δρᾷν m σδοκῶν imujdkoero τὸ «vesaiitov- τὸ ἀυτὸ
σημαένῳ, κἂν ἐγήσετο ἐπ᾿ ἐμὲ χεὶρ xuers λέγῃ" καὶ γὸ χἀνταῦϑα Asien κυράς τἰὼ ἐνέρ-
34a» 78 ὧγίε πνεύματί» i καϑ' do ὥ ὥασερ ἐφαἡ7ομένη q τῷ “ρεοφήτε δγανοίας
Tho diduena May à ἀυτῇ παρά P kid D ἀναγκαίων" Οιέτο Jh τι βούλεται καὶ τὸ λῆμα"
piat γάρ τι γέ μον πολλάκις Vend dta, Gis “φερφήταις βελόμϑνος ὃ des. d -Secay
durdy αἱ δγανοίας vl) μετάίςασιν ἐποιεῖτο, ὡς ἂν ἅμα τῇ Οιαύτῃ καίζᾳςἀσά Jo) μείζονος
τῷ φόβε τ μελλόντων σδέχοιντο τίω γναΐσιν" λῆμμα οὖ TÉTO χαλᾶῖ . ἐπειδὴ τῷ πνεύ-
uat» ἡ aes Bare, d-'egoy ὅδιλαμβανομένη » 38 «esDiTs dfevolas φεὸς τίω Ya-
κάλυψιν ἀυτίωὼ fien v σλαικνυμένων" τὸ ἀυτὸ ἢ χἀν(αῦϑα φησί" λῆμα, Nin, βι-
GAÍov ὁράσεως Nau 78 ἐλκεσαίε' iva, εἴπῃ ὅτι πνεύματί» genres d'Jesoy à T «»es-
φήτε ληφϑεῖσοα δχάνοια «eoe Tho ϑεωρίαν Cxdvov μιετέφη. dY ὧν τὰ τῇ Nivéon συμβη-
σύμδυα gy, Tho ἐκ Tp) δειχθέντων auri. “διδασκαλίαν παρείχετο (pis ἀκδουσι" δ

vocem sibi dicentem: consurgens Petre caede et manduca. Hinc etiam Esaias pro-
pheta ait: Domine quis credidit auditui nostro? auditus nomine appellans exhibi-
tam sibi divinitus revelationem: siquidem ceu loquentem aliquem auscultare se ar-
- bitrabatur. Interdum etiam post aliquam visionem sibi oblatam, loquentis vocem
exaudiebant. Veluti beatus Petrus sindonem simul cernebat, et rerum, quae sibi
dicebantur, doctrinam excipiebat. Quin adeo beatus quoque Esaias, cum aiebat se
Deum seraphimque videre, voces pariter ad se missas audiebat, Propterea scriptura
modo ait: sermo Domini qui factus est huic vel illi; sermonem appellans eam vim,

qua ille qui erudiebatur, putabat se a voce quadam necessariis notionibus infor-

mari. Modo eadem scriptura dicit: visio , quam vidit hic vel ille; revelationem hac
appellatione designans , secundum quam propheta spectare aliquid credens, id quod
sibi opus erat discebat. Idem significat locutio: et fuit manus Domini super me.
Nam heic etiam manus Domini dicitur pro sancti Spiritus virtute; qua Deus ve-
luti attingens prophetae mentem , doctrinam ei tradebat necessariam. Eiusmodi quid
significat etiam vox lemma ( assumptio ]. Namque admirabile aliquid saepenumero
demonstrare prophetis volens Deus, subitam eis mentis faciebat conversionem , ut
hoc animi habitu adfecti, maiore cum reverentia futurorum scientiam acciperent.
Assumptionem itaque hanc dicit; qui Spiritus sancti gratia tamquam repente corri-
piens prophetae mentem, convertit eam ad rei demonstratae contemplationem. Pari
ratione heic quoque dicitur: assumptio Ninives, liber visionis Nahumi elcesaei. Nem-
pe intelligitur prophetae mens a samcti Spiritus gratia repente correpta, atque ad
contemplationem rei revelatae conversa ; unde cognitis futuris Ninives casibus , scien-
tiae oblatae nuncium propheta audientibus impertivit. Idcirco autem assumptionem
simul et visionem ait, ut priore nimirum vocabulo declaret modum quo Spiritus

* Js. LIII. I.

* Is, VÀ. 2

p. 329.

* Deut. XXXII.
19.

p. 331.

216 THEODORI MOPSUESTENI
sbTo (ἢ λῆμα, χρὴ ὅρασιν εἰρηκὼς. ἵνα oj μὲν T Ῥόπον d ἐνεργείας T dois πνεύματος
σηλώσῃ. τῇ δράίσᾳ ἢ dp. δειχθέντων duri ὃ ϑεωοίαν' ἄρχεται ἢ imo.

« Θεὸς ζηλωτὴς (ἃ ὁκοϊιυκῶν κύριος. Q ὁκοκῶν κύριος M3 ϑυμᾶ-. wj ὠκεθυκῶν κύφκος
οὖσ’ ὑπεναντίας ὠυτεῖ, x9) cet eov ἀντὸς οἶδὺ- ἐχθρὰς ὠυτεῖ. .. Ζῆλον χαλᾶ τῷ ϑεοῦ τἀὼ
ópylo , Lo So (oie ἄγων ἀτόπως γινομϑύοις παροξωυόμϑμος “σέ χόται XP T. ἀσεβουώτων'
οὕτως Atyd τὸ. εἶσθεν κύρι(0.» (ὦ ἐζήλωσεν, x) παρωξύνθη dY üpgylo ddv durd καὶ ϑυγα-᾿
τέρων" * sg (noo. Τοίνυν ἐπήδὴ ὀργκὼ pie Adv οὐδῷ 9v X2 T Νινευιτων κινηϑᾶς-
cuv, εἶτ᾽ ouD Tj) ἀοσυρίων' ἐν γὸ τῇ Dci dos y πόλᾳ τὸ ἔϑνος ἅπαν διυηλοῖ' ὑπὲρ ὧν
ἀσεβείᾳ τὲ 1) οἰδανομάᾳ TA cv χρησώμϑρμοι, Ὡσαῦτω AA C τηλικαῦτα χαχὰ πολλές
τε ἑτέροις diéOmtaw , € φεοὺς ἅπασι γε οὖσ’ ᾿Ισραηλίτας" ἐπεληλυϑότες di xu) τῇ lepu-
σωλὴμ» μικροῦ 96 Φερὸς ἀυτὸν ἤραντο πόλεμον Φ ϑεόν: χᾳλαΐς ἐντεῦϑεν ἤρξατο. ϑεὸς
ζηλωτὴς λέγων. ἀντὶ * cQodba, παροργιζεᾶδαι zi ἢ ἀσεβείαες εἰδὼς, (ἃ μα πολλῆς μϑὺ
Cxdiway d ὀργῆς τὰς Qvod T ἀνθρῴπων ÜnrWeudpas ἀσεβείας, πάντας ἢ οὖσ’ ἐχθοὰν
Q ἐναντίαν «οὺς ἀυτὸν γγώμίων αἵρεμδύες τιμωράμϑμος τὲ x2) παντελαΐς ἀφανίζων" εἶτα
Grady vu (αῦτα φησὶ πολλίωὠω T. 98 φιλανθρῳπίαν aei ἀυτὲς δχισεοφγμένε,, orla,
τοῦ τῷ μκακαθλου ᾿Ιωνὰ κηρύγματι πειϑϑέντες «πρὸς μυετοίνοιαν eidov. «« Κύρμος Maxes-
Sup O-, ὦ μεγώλη ἡ ἰοὺς ὠυτέ' sg) ἀϑωαΐν ἀκ ἀϑωώσᾳ wie». ,, "Oarep γὺ. φησὶν,
ἀνεξικακεῖν οἷσεν (ἃ παρορᾷν ἃ μὔοτη μάτων. τὲ καὶ ἀσεβημάτων 905, érad" ἂν νεύ-
σαντὰς ἴδῃ «eos μεΐζαμέλφαν, Viros ἀρκᾶσων δὅχιοδείκγυται ὃ ἑαυτῶ σδεωύα μιν Tu μεγέ-
9d 4 πμωρίας. ἐπήσ' ἂν d μιετανόητα “Παίοντας ἴδῃ € «οὺς ἄκρον ἀσεβές ἐληλα-
κότας, Ec οὐκ dm AA τὴ ἔγκληκώτων. ἀδὲ αἱ oni Gio Aa yuan τιμωρίας. ἅτε

ὧκ a) οἰκέίων πράξεων καί(ᾳκρανομένες.

sancti vis se prodit; posteriore autem visionis vocabulo, demonstratorum -oraculo-
rum intuitum significet. Incipit autem sic.

* Deus zelator et ultor Dominus , iracundus ultor Dominus , de inimicis suis
ultionem exigit Dominus, eosque de medio tollit. ,, Zeli nomine appellat iram quam
Deus vesanis hominum actibus exacerbatus concipit adversus impios. Sic dicitur:
vidit Dominus, zeloque excanduit, propter iram ad quam eum provocaverunt filii
sui et filiae. Par est nunc quoque scripturae locutio , dum iram Dei recitatura est
contra Ninivitas sive Ássyrios commotam (namque in urbe dominatrice universam |
gentem disignat) quia summa impietate ac scelere usi, tot tantaque mala tum aliis
multis intulerant populis, tum denique etiam Israhelitis: quin adeo Hierosolyma
adorti, ipsum propemodum Deum bello lacessiverant. Quamobrem praeclarum fecit
initium propheta appellas Deum zelatorem: nempe ut diceret, qui magnopere ira-
801 criminibus solet, multaque irae vi quae patrantur ab hominibus scelera vindi-
care; atque eos omnes qui hostili et adverso in eum animo sunt, poenis irretitos
exitio addicere. Deinde qui haec nuper dixerat, item multam a Deo benivolentiam
erga Ássyrios adhibitam ait, quo tempore beato Ionae concionanti adsentientes re-
sipuerunt. ** Dominus patiens; magnum robur eius. Absolvendo non absolvet Do-
minus. ,, Quantum enim, inquit, patienter ferre et dissimulare peccata ac scelera
novit, siquando homines ad meliora converti viderit, tantundem demonstrat vires
suas in poenae magnitudine , siquando sine paenitentiae spe lapsos senserit , atque
in malitiam summam provectos. Nimirum eos neque a criminatione liberat , neque
a culparum poena; quippe qui iam suismet actibus damnati sunt.

IN NAHUMUM CAP. I. . 917
Καὶ τίς ἡ τάτων Sarod'aziss «« ᾽ν σωωτελείᾳ € ἐν ovosda pud ἡ δοίὸς durd. ,, 'Odby
καλῶ τῷ Ow Y qedLw τὸ ἀυτὸ ἢ τῶτο xg) Én vj) ἀνθρώπων φησὶ πολλάκις" ὡς: τὸ,
γινώσκῳ κύρλος τὰς δεδὰς ἦν ἀμώμων" “ ἐνζαῦϑα οὐ τῶτο φησὶν ὅτι νιεῦ τῶτο πρῴ lay
ἔγνωκε, Q Vn τότῳ σὴ ὃ boul t T καθ᾽ OUI: ὥςε ἅπαντα μδὺ τὰ παρ᾽ ὑμῶν avc-
cae , παντελὴ ἢ ὑμῶν ἐπειγωγεῖν ὃ ἀπώλειαν. 5 Καὶ γεφέλαι κονιορτὸς 740v. dur. ..
᾿Ακολέϑως το ὀοϊὸς εἰπεῖν. ἐπήγαγε γεφέλαι κονιορτὸς ποοϊῶν ὠντεί" izrad 99 ἕπεται τω
4) πολλῆς δρμαΐντι 4 κινήσεως τὸ κονιορτὸν βασίζοντα κινεῖν, τάτε Φησὶ κονιορτὸς πο-
σῶν ej νεφέλαι!" ἵνα εἴπῃ ὅτι δρμδὴ ἐφ᾽ ὑκᾶς δ ἀέρᾳ mars. χαθ᾽ 0M συςρέφφ. ** ᾿Από-
λαΐν ϑαλάοσσῃ xg) ξηραένων àurlo , € πᾶντας c&o- ποϊαμὰς ὀξερηρδ. .. Αὐτοίρκης ἢ κὴ
μόνῃ φωνὴ ϑώλαοσαν τε ξηρῶναι καὶ ποίζαμὲς σιὼ Oni, δηλαΐν ὅτι ἐσλεὶς πόνίθ. aun)
τὸ ὑμέτερον σύφηᾳ € τὸ πλῆϑος τὸ παρ᾽ ὑμῶν ἀνελαν βεληϑέντι. Εἶτα καὶ ^F γμνορᾶνε
T '᾿δαύσιειξιν παρεχόμϑμος “« ὠλιγώθη 1 Βασανίτις χαὶ ὃ Κάρμηλίθ-:. C πάντα τὰ oEar-
Sw. "T Λιβάνε ὀξελιπεν" τὰ ὄρη éco ἀπ᾽ duré, vj οἱ βοιωυοὶ ἐσειλεύϑησαν (ὃ ἀνε-
ςώλη h γῆ X0 φὩροσώπε ἣ σύμπασω. καὶ πάντες οἱ χατοικοαῦτες ἐν ἀυτῇ. ..ὄ Καὶ 90 ἃ
ὁπόσα φησὶν ὑμδῥ ἐργαζομδμων ἐπαῦζον οἱ Ἰσραηλίτα;» XD v aur) γνώμξω ἐγίνετο" ὃς
κατεγνωκὼς aura df. δὲ ἀσέβειαν. εἴασεν ἀντὸς παλιειν ὥπερ ἀυτοῖς ἐπάγάν ἐβέλεῶε'
ὥςε ἀχ ὑμετέρας οδιωυάμιεως ὧδ &d* ὁκεῖγα. due, γνώμης ἔργω m ϑείας" Q dz τῶτο κὶ
ἡ Βασανίτις € ὃ Κάρμηλος (ὃ τὰ σεμνὰ Ἵ Λιβάνε «eps ἀπώλφαν εἶσεν, oon τὲ wj βενοὶ
| μικρᾷ σιυυεκιγηϑησαν πάντες" (ἢ σμωυτόμως εἰπεῖν ἅπασαν τὸ προσόψεως αἰ οἰκείως ἀφεῖ-
λὲν cho γί ὀκείνων sup Οἷς οἰκῶσιν àurlo, μισήσας ἀυτὰς fà ὃ ἀσέβειαν.
« Πρὺ φ-εοσώπε ὀργῆς durd "i6 ι'ποςήσεῦ); (ὃ τίς dvngioera ἐν ὀργῇ ϑυμᾷ ὠντέ;
ὃ Suus ὠυτεῖ mud ἀρχὼς; (d πέρα! ο)εϑρύβησαν ἀπ᾽ ὠντέ. », Ἔχετε Ὅίνων Φξ. ὀκεέίνων

Quaenam porro est harum rerum demonstratio? ** [ἢ consummatione et in
commotione via eius. ,, Viam dicit Dei actum; quam locutionem de hominibus quo-
que saepe usurpat scriptura; veluti, novit Dominus viam immaculatorum. Hoé loco
ait, sibi id nunc propositum esse, atque idcirco in vos ruere, ut vestra omnia usque-
quaque commoveat, vobisque exitium inferat. * Nebulae pulvis pedüm eius. ,,
Consequenter, quia viam dixerat, addit, nebulae pulvis pedum eius. Nam sicuti
accidit ut is qui multo cum impetu currit, pulverem in incessu excitet; ita divi-
norum, inquit, pedum pulvis nebulae sunt. Nempe significat a Deo in vos irruente
universum aérem contra vosmet convolvi. ** Minitans mari, illudque exsiccans, et
flumina cuncta devastans. ,, Qui potest scilicet unius ope vocis mare fluviosque pa-
riter exsiccare, Quibus verbis Deus declarat perfacile sibi esse vestrum populum
quantumlibet numero ingentem exscindere, siquando voluerit. Deinde rei gestae
demonstrationem proferens: ** imminuta est, ait, Dasanitis et Carmelus, et omnis
Libani flos defecit: montes a Deo concussi fuerunt collesque commoti: tellus coram
eo cum colonis suis inhibita est. ,, Enimvero quidquid, inquit, vestris manibus
passi sunt Israhelitae, eius id omne voluntate contigit, qui illorum sceleri infen-
sus sivit eos pati, quaecumque vobis patrare collibuit: quare haud vestrarum vi-
rium illa fuerunt, sed divini consilii opera. Proptereaque et Basanitis et Carmelus
et Libani decor exitio dati fuerunt, montesque propemodum et colles simul omnes
commoti sunt. Átque ut summatim dicam, cunctam ab aspectu suo terram illam
cum incolis eius submovit Deus, vitia illorum abominans. — .-

'** A. facie irae eius quis sustinebit? furori irae eius quis resistet? Furor eius
28

* Ps. XXXVI. 18.

918 3 THEODORI -MOPSUESTENI

Tho δαύδειξιν, € ὅτι &d'ag 5 ἀνϑιςσαόϑαι d'un duos τῇ ὀργῇ τῇ Sula, rra tom c
Gbo- ἐν μιεγώλαες δυναςάαις, Q ςὗυ- ἐν πλέςῃ καϑεςώτας ig oi dfe eufciv TE 1 7TUJ-
τελαῖς ἀφανίζαν. Καὶ Tu ὅμοια vp cep Sw λέγων" ἧς λξυσὸς κύρλος, "Uam Vado ἀμτὸν

ἐν i epa Save; qu) γιγνώσκων Gbo" εὐλαβεμδύες ἀυτόν. .» Bg μδὺ 9e φησιν ἄγαν
Ne C ὦ éyar εἰδὼς εὐεργετῶν, Gio" «εὺς ἀμτὸν Gera s x) T ἀπειλίω curd
σδεοοικότας. M" Καὶ ὃν xe Gum d πορείας sure. dns ποιήσεται" cB ὀξεγφεομδμες e

| cie ἐχθρὸς ἀυτεῖ σγώξεται σκύτίθ». ,, "Ead" ἂν ἢ eese ὀργἀὼ γεύσῃ (αὕτη; τινὰς εὗ-

gnus ἀξίες. καίακλυσ μόν 7Wa D αὶ ὃ δρμῆς imul 4 οἰκάας. dY ἧς παντελῆ. μδὺ ἐ ἐρ-
γάζεται G ἀφανισμὸν T μο θηρῶν" ἅπαντως ἢ οδὺ’ ἐπανιςα ᾶψες cur) C τολρδίότας
euro) τὶ βέλεῦδαι ἐνώντίον, σκότῳ GEL ÓRAM Ὡ Yaveta. πολλῇ TU μεγέϑᾳ T €710.90-
μϑώων ἀυτοὶς κακῶν. e Τί 20 Ces 6n δ κύριον: 29 ὋὉ μοίαν Qvam qua ere ee;
durd cho ἔννοιαν: ἢ μὴ γομήζετε σδωνατὸν ὑμῶν €f) πολεμεῖν Tu ζιέτῳ: ἀφ᾽ οὗ δὴ xg)
«πρότερον ἐπϑριλύϑατο τῇ ἽἹερεσοιλῆμι» 30 Tt βλασφήμοις εἰς T ϑτὸν ὀξετάνατε 26501.
€ Σωρτελοιαν' ἄμτος miel, xo) 8x Cuni dig $21 τὸ ἀντὸ ἐν SAÍAA.. ge Δοκιλίσας,
οὐ GU παντελῆ “ποιῆστη ἃ ἀφανισμόν. ἕτως ἀϑρόον τὸ οοκῶν ὠντεῖ xu oup ἀπερ-
γάζεται!» ὥςε μὴ dard ida d'é&Téeay ἀυτὸν meds ἐπενεγκαῖν » ὠϑορανὶ 5 ὑμῶν πὸ ^
eem πληγῆς rho ἀπώλειαν ἐγηγῆυεϑαι. “ "Om ἕως ϑεμέλίς ἐυτων χρρσωϑήσονται. »
"Oct εἰς παντελὴ xe ae oon TUVTU TU. παρ᾽ ὑμῶν ἐρημίαν. ec Καὶ ὡς σμάλαξ «αἰδάπλεκο-
4A. βροϑήσοντω- ὦ ὦς καλάμη ξηρασίας M&S. ss Δίκδω ὃ Coe e m. βοτάνης « Οἷς
Φραγ μιοὶς αἰδιπλεκομένη: 2 εἶτα απὸ πάντων ul «οεραπεσόντων ἀγαλισκομένης, κτίωαίν.
κα ἀνωλωθήσεῶε πάντες Vago πολεμίων" κφλάμης τὸ d'inlo ξηρᾷς ὡς. ad πυεὸς ἀφανγι-
Cross τὴν Üonovawy Üpüv ὀσαμαῖς ἀρκᾶν «eos vlo ἐφοσον duraly οἷοί τε ὄντες.

dissolvit principatus, petrae ab eo conteruntur. Hine enimvero vobis constat, ne-
minem posse potestati Dei resistere, qui quidem par est conterendis imperiis ma-
ximis ac polentissimis , iisque. funditus destruendis. Tum similia priorum dicens:
* bonus Dominus expectantibus eum in die tribulationis: novit ipse qui se ple co-
lunt. ,, Est, inquit, clemens admodum et valde beneficus erga illos qui spem suam.
in eo collocaverunt , eiusque minas reverentur. ** In diluvio transeunte. consumma-
tionem faciet. Qui eum irritaverint atque oderint, persequentur eos tenebrae. ,,
Verumtamen ubi ad iram spectaverit, dignosque el aliquos nactus fuerit, dilu-
vium nescio quod impetu suo eonyehet, quo summam cladem improborum edet:
cunctosque sibi adversantes, sibique resistere audentes, tenebris multisque. angu-
stiis circumvehiet per impositarum magnitudinem calamitatum. ** Quid cogitatis con-
ira Dominum? ,, Quaenam, inquit, consilia in eum molimini? Num bellum adver- -
sus Deum geri posse putatis? Sane ex quo primum Hierosolyma oppugnare coe-
pistis, his Deum blasphemiis lacessistis. ** Consummationem ipse faciet; non vindi-
cabit bis rem eandem in tribulatione. "T Decreta quippe suprema pernicie vestra ,
adeo violenter suam in vos voluntatem exseqüetur, ut, opus ei non sit iterato ictu

ferire: subitum enim vel prima plaga interitum vobis pariet. ** Quoniam usque ad
fundamentum vastabuntur ,, ita ut omnia apud vos solitudo fiant. ** Tortilis more

smilacis devorabuntur, et sicut. calamus ariditate occupatus. ,, Eius instar herbae
quae saepibus circumplicatur, atque ab obviis quibusque beluis consumitur , cuncti
ab hostibus absumemini: aridique ritu calami , adgressorum vestrorum tamquam igne
destruemini, quorum incursibus sustinendis pares non erilis. —

IN NAHUMUM CAP. I. 219

ες Ἐκ σῷ ὠξελεύσεται λογισμὸς X1 T xvetu, πονηρὰ βαλουόμϑυος ἐναντία. .. Εἶτα
Jh veruni ζιαῦτα βελεύσοωδηαι X) τῷ 958, C δὴ xg) dfo«entadu, ἐπελθὼν τῇ
πόλη τῇ ἃ ναὸν ἐχέσῃ ἃ Odor; Evo τὲ «oe? eov ἐνόμισας ἀντἀὼ ἀνελᾶν ὦ; ἀϑὲν "zo
I ϑεῖῷ βοηϑα ὥς δυναμένίω; Τί ὃν; «« qud λεγᾷ κύριος κατάρχων ὑείάτων πολλόν...
ἔλκες (olus. ἅτινα ὑπὲρ τῷ Τλμήματος ὀκείνε vu δποφαένεται ϑεὸς ὃ παντῶν κύξλος
v X? ylho ἐϑναῖν' τῶτο 39 A4 τὸ ὑδάτων πολλαΐν. «« Καὶ ὅτως δῥῴςαλήτονται. :. Ως
99 à» d τις, φησὶν, ὕσωρ ἐξ ὕσίατος Ἐν τινι τόπῳ συνεςτὸς 4 πολλῆς. δγαονίσφεν αὶ εὑ κα-
08255 ὕτω πάντων ὑμᾷς dQoeud vj) ἐϑναίν ὃ ϑεὸς αὐοᾳσὰς ἀπωλείᾳ. s Καὶ ἀκοὴ ex
ἐνακεάγήσεται ἔτι" .» ὡς μηκέτι ca μὴ ἢ dolo $2) *. nravrWols δπολωλότος. ** Καὶ yüy
σιωδίψω τί ῥάβοθον ἀυτεῖ Sao σᾶ, καὶ Gio" σδεσμές σε δἬαῤῥηξω. ,, llavy γάρ σα τὰ
σκήπτει, (ἃ ὃ βασιλάαν ἐῶ ἐχήν idíxac, συγκόψω" xz) πᾶσων lo d'uvagday Lb vf
τὴν ἰποχάοίων εἶχες, ὥασερ τισι déc uci ἀυτὸς τῇ ὠξεσίᾳ αἰδιβάλλων τῇ οἰκείᾳ, παν-
τελαὶς δῴτεμω, ἅτε JO) αὖ ἀπωλέάας ἐδ πομένεις πάσης ca v βασιλέας κοὶ τῷ xod-
(otc καὶ τ cucine Lo xaO ἕτέρφν εἶχες ὡς εἰκὸς ἀφανιζομένης. ““ Καὶ ἐντελεῖται “ἰδὲ
σοῦ κύρι(.-- ,, Ταῦτα 39 «bi σὰ usa, κεέλούκεν ὃ ϑεός. “- Οὐ ασαρήσεται ὧκ τῶ
ὀνόματος σὰ tmn. ,, Ἐπήδὴ οἱ ὑπὸ βασιλάας ὄντες εὐϑασιν Un GóU- βασιλέας ἅπαντα.
ἀναφέρειν» καὶ Co. d ὀκάνων aA dia, φοροσηγοοίας, ὡς ὑπὸ Ὁ cEscinv ὄντες 4 ἐκέϊ-.
γῶν. &x-*n σὰ φησὶν ἣ ὀνομασια σία μι φανήσεται παντελαῖς ᾿δπολλυμένε. € Ἐξ οἴκει
ϑεῖ σα ὀξολοϑρόύσω Aut dy καὶ χωνόυτὰ ϑήσομαι ἀφίω cus ὅτι ἡτιμώϑης. .. Xuva-
φανιαῖ ydo σοι καὶ τὰ εἴδωλα» οἷς πολλάν ἀπένεμμες ὃ mpl, ἅπερ ὥασερ τις (ἀφή σοι
οβυησεῖ) συναπολλύμϑυα (ὃ συναφανιζόμδμα. x) μονονεχὶ συνθαηόρδωα τῇ ἀτιμίῳ τῇ σῇ.
* Διότι ἰσὰ $21 πὰ Ὄρη πίσὶες εὐωγίελιζομδῥου καὶ day $A20rT O- eiprvlo. ,, Τότε δὴ

ἡσὶν ἔσονται πολλοὶ οἱ ἀνὰ v Op αἰ lepeouAnj, ἀναΐεχοντες uo) Tho ἀπώλααν ejuny-
a s p " Y

** Ex te egressa est machinatio contra Dominum ; improba atque hostilia con-
silia animo volvisti, ,, Ausus es haec facinora mente agitare et agere contra Do-
minum , armis urbem adoriens divino templo praeditam : eamque facile te capturum
existimasti, quasi nihil ἃ Deo 1uvanda foret. Quid ergo? ** Haec ait Dominus re-
ctor aquarum multarum. ,, Audi porro quasnam ausibus illis nunc poenas decernat
Deus cunctorum in orbe populorum dominus. Ut enim cuilibet , inquit, licet con-
gregatas alieubi aquas facillime separare; sic vos ab omnibus gentibus discernet
Deus quum exitio tradet. ** Neque audietur diutius auditio. ,, [ta ut ne famam
quidem eius qui periit iam sis auditurus. ** Et nunc contritam avertam virgam eius
a te, et vincula tua dirumpam. ,, Cuncta enim sceptra et imperium, quod habere
videbaris, comminuam: universam potentiam tuam quam in subditos exercebas, et
qua ceu vineulis populum hunc in tuà ditione retinebas , omnino praecidam: omni
scilicet ditione spoliaberis: vires atque potestas, quam in alias gentes exercebas,
iam merito evanescent. ** Et praecipiet de te Dominus. ,, Haec fieri mandavit Deus.
** Haud seretur de tuo diutius nomine. ,, Quoniam regum subditi solent ad reges
suos omnia referre, atque ab illorum -vocitari nominibus, quorum ditioni parent;
haud. diutius, inquit, nomen tui funditus pereuntis extabit. ** De domo Dei tui
eiiciam sculptilia, ponamque. conflatilia sepulerum tuum, quia dehonestatus es. ,,
Destruam tecum idola, quibus multum tribuebas honorem: atque haec , inquam,
fient tamquam tumulus tibi, tecum scilicet perdita atque destructa, ac propemodum
ignominiae tuae contumulata. ** Quamobrem ecce in montibus pedes laeta nun-

*

. 3335.

p. 236.

p. 937.

920 THEODORI MOPSUESTEKXI ^

γελιζομᾶνοι πᾶσι Ὁ clio, xa) vl) ἐντεῦϑεν καϑέξεσαν ἀυτὸς εἰρήγζω. «ἐ “Εύρταζε ᾿Ιούδα

“τὰς ἕορτοίς cu, ἄποο' 0» τῳ! Oud τὰς εὐχάς σε. din οὐ μὴ «oes dew ἔτι τῷ σγελϑεῖν

εἰς παιλαέωσιν. 559 Eco dX 1; σὺ λοιπὸν ἐν ἡδοναῖς, C τὰς χαϑηκάσας tope T: εὐχὰς
qu Ow) uu? πάσης ὠκπλήρε αἱ ασεδῆς πάνυ γε ϑαῤῥών' ὡς ἀκ ἂν ἐπόλϑοιεν ἔτι VOR τῶ
τὶ δγωφθεῖραι T. προσηκόντων ὑμῶν δπολωλότες ἅπαξ. Διὸ ἐπάγ4.
ΚΕΦ. B. |

** XuyvereAegug , ὀξξῆρται. .. Hoavigeq γώρ φησιν ὃ ζαῦτα Ὅλ, δδ. «« ᾿Ανέβη ἐμφυ-
σῶν εἰς «ορόσωπον aurÁ ὡξαιρούμϑυος ἐκ ϑλίψεως. .5 Θεία Sup τις ὀργὴ ὥασερ ἐμφυσή-
pum τινὶ πσαντελαῖς ἀυτὸν ἔσβεσε καϑ᾽ Up ὠξαηπόμδμον" Gee σὲ μὴ ἢ μίαν ϑλίψιν
ἐγτεῦϑεν ᾿ἰποηγεύειν λοιπόν" (aÜvu ὡς «τοὺς (QW) l&dwep εἰρηκὼς, ἑορτάζειν ὀφέάλοντα 7n
τῇ τῷ Τοιαῦτα τετολμηπμότος xaT εἰσυταῖν ἀπωλείᾳ, geri d λοιπὸν «eos ὅσ’ Νινουίτας
δ λόγον. ** Σκόπούσον δοίδν. .. Ὅρᾳ σὴ φησὶ Gbv- δηπέναι! σοὶ μέλλοντας. ** Κράτησον

ὀσφύος. ,, Σύσφιξον «pos Τοσωύτην Ἐφοσίον εἰ Joy σαυτόν. “ "Ανεδιστη τῇ iori eqodba. ..᾿

Nu£ σε * μιεγώλξν ὀκείνων Vnd, σβυυύα μεν. * Διότι ἀπέφρεψεν woes» rho ὕβριν
Ἰακωβ. χαϑὼς ὕβοιν 7E Ἰσρᾳῆλ. .. ᾿Αλλὰ γὸ οὐ εβιωνωτόν σοι τὰ fav Odo. eue

δχαφυγεῖν. ἐπειδὴ ἃ πεποίηκας εἰς (€) "IcegnA, εἰς T κεφαλίω *gele τίω clo ὃ ϑεός.
« Διότι ὀκτινάοσοντες ὠξετίγαξαν ἀυτὸς. Q τὰ κλήμωτω ἀὐτωῖν dYégleroay , ὄπλα duo-

αςφείως ἀντί cb ἀνθρῴπων. ;, Τοσοιύτη γὸ teu Y) c& Tj) πολεμάων ἡ d'ubt Mac ὥςε
σε d'ixlo sj) ὠκτινατίόντων ἐϑῆτα. * ἀξίως WwoflaAdv d olxaac, δπολέσωι τε ἅπων-
τας ἐφ᾽ οἷς ὡς κεκυκλωκόσι σὲ ( «xpi T ϑεραπείαν ἠδοληρόμοις T clo μέγω ἐφρόνεις"
Q σωντόμως εἰπᾶν πᾶσαν σῷ T πολεμικίωυ ἐμπειρίαν χρὴ πᾶσαν 7 δυυα μιν E ἁπαν-
ciantis, pacemque praedicantis. ,, Tunc, ait, multi per Hierosolymorum montes di-
scurrent, cladem tuam palam nunciantes , suamque inde consecuturam pacem. ** Age,
Iuda, sollemnitates tuas, redde Deo vota tua; quia iam nemo in posterum res tuas
antiquabit. ,, Esto et tu deinceps in deliciis, legitimasque sollemnitates ac vota Deo
persolve cum omnimoda sollemnitate ac laetitia; neque enim amplius supervenient
qui res tuas pessumdent, quandoquidem illi iam perierunt, Quare addit.

CAP. Il.-

* Consumrnatus est atque sublatus. ,, Destructus est, inquit, qui haec ausus
fuerat. ** Ascendit qui insufflet in faciem eius, qui de calamitate eripiat. ,, Divina,

inquit, ira ceu flatu quodám prorsus illám exünxit, qui contra vos accensus fuerat: -

quare iam nullam. hinc cladem suspicari poteritis. His Iudam verbis allocutus , qui-
bus eum iussit festum agere propter adversarii sui perniciem, sermonem deinceps
ad Ninivitas convertit, ** Observa viam. ,, Videsis quinam tibi superveniant. ** Lum-
bos robora. ,,, Ad eiusmodi incursionem, si vales, sustinendam praecingitor. ** Vi-
riliter admodum age. ,, Nunc tuas illas. ingentes ostende vires. ** Quoniam avertit
Dominus contumeliam lacob, sicut contumeliam Tsrahelis. ,, Profecto haud potes
eventura mala vitare ; nam quae tu Tsraheli fecisti , eadem Deus in caput tuum re-
torsit. ** Quare excutiendo excutierunt eos, et palmites eorum corruperunt, arma
potentiae eius ex hominibus. ,, Tantae, inquit, erunt adversum te hostium vires,
ut ritu eorum qui vestem excutiunt, dignitate tua proterrendus sis; atque omnia

amissurus, quibus tu olim stipatus ac veluti famulitio cultus superbiebas. Prorsus .

| ἫΝ NAHUMUM CAP. IH. . 221
«wy WeoAitcsci Tj0 ἀνθρώπων" εἶτα € 3 παλαιὰν aurdy éynovra, dudar ἥπερ ἀκ εἰς
dioy ἐχρύσαντο- ὡς οὐσὲν ἀντὲς ὠφελήσεσειν ἐν τρῦ παρόντι wot. «« " Aydpec σεὠώνατοὶ
ἐμπαίζοντες ἐν πυρὶ. .. Ὑμεῖς ἥτε φησὶν οἱ dY αἸβολκὺ ἰρχύος ἐσὲ "veas καϊᾳτολμᾷν
ὀκνοιεῦτες. «« Αἱ Lila T ἁρμάτων aurüy ἐν ἡμέρᾳ ὑτοιμιασίας ἀυτεῖ, C οἱ meds ϑερυ-
βηϑήσοντω ἐν Ὦ δοβοῖς. .. Οἱ nea ἐφ᾽ ἵπισοις τε φεϑονοιῦτες (ὦ ἄρχωσιν, ἃ δὴ πάντα
vuU ὑμῶν &aemgu φανεῖται" ἐν 90 vul χαιρᾳΐ καϑ' ὃν παρεσκεύαφειι «Od Oui τὰ Vi m
μωρίας ὑμῶν, ϑόρυβίΘ» καὶ τὰ ἅρματα C οὐ" ἱπατᾶς καϑεξέ. οὐθὲν δηττελεν δὴ τὸ
“ε(Ὁ.» T πολεμάων οἵους τὲ ὄντως. «« Συγγυθήσεται τὰ ἅρματα» C συμπλακήσονται ἐν
πλατείαις. .. Πρὸς Quylo 99 φησὶν δρμήσουσι πάντες" ὥςε "UZgD τῆς χατεχούσης ἀυτὲς
Ἄποοίας. θκήλοις ἀυτὲς συμπλεκορᾶῤες «ve? αἱ ἐφύεῖε qj) πολεμίων ἑαυτὰς Σπολλύαν.

3

*H ὅρασις ὠστων ὡς λαμπάσες πυξὸς. χϑὴ ὡς ἀςραπαὶ ὀφξεχεσαι. -» Εἰρωνικῶς Sn

δῥασυρμᾳῖ τῶτο λέγη καὶ (i γε φησὶν οὐσὲν ἀςραπῶν καὶ "rece δῥωλλάτίειν ἐνομίζεθϑε

A

ὀκλάμποντες τὲ τοῖς ὅπλοις καὶ jM) πολλῆς αἱ cQodbonm O- nove fois ἐναντίοις.

ἐς Καὶ μινηδδήσονται οἱ juepiguyéc € φεύξονται ἡ μέρας. C κρατήσεσιν €» τῇ δπορίᾳ
dury (ὶ ασεύσεσιν V τὰ rd, Xj ἕτοιώσεσι τὰς φτοξοφυλαχὰς ἀὐταν. .. Τὰ μδὺ δὴ
d ᾿ἰδασκουῆς ὑμῶν ὀκάνης. ng) αἰ δωυάμεως abr Tia, ἡβυήσεται πάντα" τὸ πολεμεῖν ἢ
ἀφέντες, φυγῆς λήψεϑε ju mu (ὃ οὐδὲ (aórn emploi τῳ δρόμῳ δὰ ὃ ᾿ἀρβολίω T
ὄγχικειμδύε δέες πολεμιίων ὑμῖν" ἀνασβραμεῖεϑε δὴ λοιπὸν 2n τὰ τά χη» ἃ μδὺ πόλε-
μον df. πολλέὼ ᾿δαόγνωσιν ἀφέντες. Tl cle Cua vow ἢ evesedonavres ἕξειν ἀσφάλαιαν,
καὶ δὴ C abi τὰς εἰωθύας ὅπη τειχῶν φυλακὰς πᾶσαν ἕξετε ὃ ἀσολίαν" 1, τὸ δὴ

μεῖζον. “« Πύλαι T. πόλεων dilsolonauy , w; τὰ βασίλεια δίεπεσε, (ὃ ἣ “ἰπύςασις ἀπε-

«καλύφϑη" xd) αὕτη ἀνέβαινε. καὶ aj οδοῦλαι ἀυτῆς ἤροντο, χαϑὼς «ἰξδεςεραὶ φϑεγίόμδμαι.

ut verba ad compendium conferam, bellica omnis peritia tua cunctaque vis ex in-
colatu hominum exterminabitur. Deinde veterem eorundem potentiam memorat ,
quae ab illis contra fas exercita, nihil in praesenti profutura erat. ** Viri strenui
ignem ludibrio habentes. ,, Vos quondam, ait, tantis viribus pollebatis, ut ipsi flam-
mae certare non dubitaretis. ** Habenae curruum illorum , in die praeparationis eius;
equites turbabuntur in viis. ,, Equis olim curribusque fidistis, qui nunc inutiles
sunt. Nam quo tempore Deo visum fuerit poenam vobis infligere , trepidatio currus
et equites occupabit, ita ut metu hostium nihil agere queant. ** Confundentur cur-
rus, et in plateis collidentur. ,, In fugam, inquit, se coniicient: hac autem trepi-
datione inter se collisi, ante. hostium adventum pessum ibunt. ** Áspectus eorum
ut lampades igneae, ut fulgura discurrentia. ,, lronice id dicit: nempe vos nihil
fulgure differre vosmet putavistis, qui lucentibus armis praediti, vehementi impetu
in hostes ferebamini, peat

* Fugae interdiu memores erunt optimates; in trepidatione sua festinabunt
moenia tenere; propugnacula sua praeparabunt. ,, Vester ille apparatus atque ar-
matura in cassum fiet. Itaque omisso proelio fugam meditabimini: neque hac ipsa
expedite utemini; sed cum ingenti consternatione currentes ob ingruentem ho-
stium metum , ad moenia, quae sola reliqua erunt, festinabitis , pugua ob despe-
rationem .omissa: atque hinc tutelam expectabitis, et ad consuetam murorum cu-
stodiam studio omni incumbetis. Quod vero gravius est ** portae urbium patuerunt,
regia palatia conciderunt, opes revelatae sunt. Ipsa ascendit, et ancillae eius prae-
«edebant, ceu columbae loquentes in corde suo. ,, Sed enim ne perfugü quidem

e

p. 339.

*eod. ava 207.

p. 340.

222 THEODORI MOPSUESTENI

ἐν καρδέᾳ ἑωυτοῖν. y ᾿Αλλὰ 29 οὐϑὲ 4 «ei τὰ Té m νυν" ὄφελος 7i γέϑρνεν ὑμῖν"
κρατησδσι 99 a πόλεως οἱ πολέμιοι; καὶ δά 7. T auAdv Q6 9 πολλῆς εἰσελεύσονται, px
ἀδείας" τὰ βασίλεια τὲ παντελαύς ἀφανιῶσι" πᾶσαν TÉ σὰ Keg ὕπαρξιν x9) πάντας ciu
qEAoyraE σοι ϑησοιυρὸς JY ἁρπαγῆς ποιησά μᾶνοι, καίαφανὴ πᾶσιν ἐρηγείσονται, Q τὸ πά-
λα! σοι, διὰ πολλῆς τε Ὄντα φυλακῆς e nex ύφθαι σδοκξντα. Καὶ ἀυτὴ p ἀνέβαινε. * s,
Πρὸς ὃ NivdUn 5 ὃ estis φησὶν. ἀντὶ T ἀναβήσῃ τὸ ἀγέβαινεν εἰπὼν. καϑὼς ἐναλ-
λάτίειν εἴωϑε $ agbror: ἀγαβήσῃ γάρ φησιν. fn EK) D πολεμίων d oo pA βασιλέα
ὡς αἰχμαλωτίο» ὅσα λοιπόν" e πᾶσαι σέ σε αἱ ὑπρικοοι πόλεις τὸ 48) χῶραι. δούλας
2? (ύτας ὠνόμαζε: μακρᾷ χαίρειν εἰποῦσαι τῇ “Ὡδοσόσῃ σοι “Ὡρότερον βασιλάᾳ, en
T αἰχμαλωσίαν d ἐγθήσονται πᾶσωι cub σοὶ κατ᾽ ἔγγοιῶν Lo d'ixlo τὰς ἑαυταίν τὲ
C c& φεναζέσαι τέ χρὴ ὀονρομδραι συμφοράς.

Εἶτα T παλαιὰν eU peg iu aurty. φησὶ. dete εἰς iive (6) λόφον: " ποτὲ μδὺ
ἐν οἵοις derniere) κακοῖς didkexov , ποτὲ ἢ ὃ πάλαι φεοσέσαν ἀυτοὶς. Cumas μᾶνος
“υναςείαν" ὡς ἂν Q τότῳ τὸ συμβαῖνον ἀυτῇ πάθος àuEnodev , εἰ δ νὸν ἤδιόῥων εἰς (ζιαῦτα.
ἀφικνεῖάδαι, MENM. ee Kaj Nivén ὡς κολυμβήϑραᾳ Üdwr(O- πὸ ὕσατα ἀυτῆς" κρὴ ἀυτοὶ
φεύφοντες sx ἔσησεων» xg) οὐκ lo ὃ δπχιβλέπων. .. Πάλαι μδὺ “ὦ κολυμβήϑρας MESI
dni 2usloy οὐδὲν ep aso dins Td Udukm πανΐαγόϑεν. καὶ πολλοὺς ἐν ἑαυτῇ Ῥεφούσης
ἰχθύας: do πολλξ μδὺ ipso πλήϑοις οἰκρίε" πολλὸς ἢ ὧκ T πολέμων αἰχ καλώτοις
ἔχεσα παρ᾽ ἑαυτῇ" vuO.^ eig τῶτο κατερησειν ταλωμπώρίας ὡς μὴ ἢ βροα ύτατον σίῦαι
φεὸς GUU- πολεμίες συνά pdt s φεὺς. Quy: id'dy- εὑρίσκετο j edd, (ois (oréroic ἐφο-
eov κακοῖς5 ἤ τινὰ σδγόρϑωσιν ἀυτοῖς ἐπάγων. 6 Διήρπαζον. τὸ ἀργύεμον: digna coy τὸ
χρυσίον. » ἽΑπαντα δὴ λοιπὸν dY ἁρπαγῆς οἱ πολέμιοι TU παρ᾽ ἀυτοῖς ἔποιῶντο" «- Καὶ
ἀκ bo dine: τῷ κόσμου ἀντῆς. ,, Avnet Opurry τινὰ πλῶτον aurly ἀφωμερού μᾶμοι. ᾧπερ.

ad muros ulla vobis utilitas est: potientur enim civitate hostes, perque portas multa
cum securitate ingredientur; regias domos a fundamentis evertent; opes tuas omnes
atque thesauros dum diripiunt , publicos facient; quaecumque scilicet diligenti olim
et arcana custodia servabas. ** Et ipsa ascendit. ,, Ninivem scilicet dicit propheta.
( Pro ascendes ait ascendit, more suo tempora commutans. ) Ascendes , inquit, ad
inimicum regem deducta, captiva deinde mansura: cunctaeque tibi subditae ürbes
atque pagi (his enim ancillarum nomina facit ) multum valere iubentes pristinum
imperium tuum, servitio tecum addicentur; tacita cogitatione, columbae more,
suam pariter atque tuam maerentes calamitatem. |

- Deinde pristinam felicitatem dicit, sic distributo sermone, ut modo mala qui-
bus illa cruciabitur narret, modo veterem commemoret dignitatem: nimirum ut in-
cidens infortunium ideo gravius fiat, quod talis urbs ad talia devenerit. ** Ninive,
ut aquae piscina aquae eius. Ipsi arrepta fuga nusquam substiterunt; nec erat qui
aspiceret. ,, Olim quidem a piscina maxima non differebant, aquis undique affusis ,

multitudime piscium ibidem alita. Sie videlicet Ninive multitudine populi redun-

dabat; multos quoque bello captos homines apud se habens. Nunc vero tanta ad-

. versitate sunt oppressi, ut ne brevissime quidem contra hostes in acie steterint ,

quominus se fugae statim committerent. Porro autem nemo inventus est, qui his
malis nientem intenderet, aut iisdem medicinam aliquam faceret. ** Diripuerunt ar-

-gentum, diripuerunt aurum. ,, Cunctas horum opes praedae habuerunt hostes.

* Neque erat finis ornamentorum eius. ,, Innumeras divitias eripuerunt , quibus.

IN NAHUMUM CAP. Il. 998
κοσμιοιῦτο τὸ «vesdw. «« Βεδάραυται ὑπὲρ στάντα τὸ σκεύη ἀυτῆς τὰ ὄπιϑυμητά. s,
Πολλά 9ouD μιάλιςα rlo ασεδιω ἐποιοιωῦτο τοὶ σδοκοιεῦτα τίμια 6, ἃ ἃ κΦ᾽ πολλῆς
“Ἔσζον αἱ ἔλχιϑυμάας descr, παρ᾿ εαἰυτοωῖν" τὸ γὸ βεξάρωνται- ὁμίοιόν ὅτι T ἐν ζ' βασι-
λείαις, ἐβαρωώϑη ὃ πόλεμος X Ξαδλ * y ἵνα εἴπῃ ὅτι κατ᾽ ὀκεῖνο τὸ pep O- ἐπέκειντο
͵ ς , [74 » ^ ^ , , εἰ » 9 , "SY 5 -
μάλιςα οἱ πολέμιοι: ὕτω χἀν(αῦϑα τὸ OsGapuv?) A34 , ἵνα εἴπῃ ὅτι πλείων «ei ὀκεῖγα
ἡ ασεδὴ (ois πολεμίοις ἐγίγνετο. | T
3 ΕΣ ' 2 ' N / ' €
e CExnvayubs Q dvamvayuoc, ὀκβρασμος καὶ xapd'ias Deauc o6, 49) "Cavo;
, ? ἣν ^ E] ^ , 3 € , /
γενάτων, € àd'ives δὲ πᾶσαν ὀσφῦν, € τὸ evesowzov ἀυτωῖν ὡς «eseuauma. χίρας. s,
» ^ 3 Dg , ᾿ ἕω ^ 3 , s
Βέλεται εἰπεῖν ὅτι ποικίλοις ὧκ Y. πολεμίων «ἰδιβληϑήσονται Gic κακοῖς ἐκτινατίομϑροι
xd) éx endo poor ὡς παντελαίς μδὺ ἀυτοῖς πὶ δγανοίας cena, δ 20) ov" ὀκλελυ-
μδύες ἢ ὑπὸ 7 δέες μὴ. ela, δωϑαῦαι ῥᾳείως, ἐν ὀοϊαύαις τὲ κοιναῖς ἅπειντας ἐξ)"
, 3 [a 5 2 e ^ 3 , Ω ε a E] 7 ,
Q σωωτόμως εἰπεῖν. Gisou, ὧκ αἱ P κακῶν ὄπορίας 61), ὡς μησὲν ἀπεοικέναι κεκαυμένης
χἕξας ὑπὸ "meos. Καὶ πάλιν δὶ ἃ μνήμξω ἄγων ἀυτὲς d! παλαῖας d'uuas dus. «« Ποῦ
£21 τὸ χατοικητήθλον τὴν λεόντων (ἃ ἣ γομὴ i οὖσα (oig σκύμνοις: ** ᾿Αλλᾷ γὸ οἴχεται ἢ
, € ^" ^ L] * 5 , 1 , , Y
eum) xo) n νομὴ πᾶσαι x2) 9» σκύμνοις τὸ ἀυτὸ A8 » τότες; οὖσ’ λέοντος" βούλεται 5
εἰπεῖν ὅτι πάλαι μδὺ οἱ Y Νινδυὴ χατοικᾶντεςς λεόντων d'inlao ἦτε πᾶσι (oig λοιποῖς φο-
βεροὶ. € τὰ πανΐξιχοϑεν ἐκ T πολέμων λαμβάνοντες ἠϑροίζετε παρ᾽ ἑαυτοῖς" vun ἢ ἃ
NivdUh τὸ χατοροητήολον OQ οἴχεται. Q πάντα cu» ἀντῇ ὁπόσα τε ἡϑοοισμᾶμα παρ᾽
ἑαυτοῖς τὸ «οότερον εἴχοτε. «€ Π8 ἐπορεύϑη λέων. T εἰσελθεῖν 50 EQodba δγασυρτικῶς"
c CNN ἐν 5. : L » E ὌΝ 4 , ε ͵ 7
ὡς $9 ἂν πολέμίοις ἀυτωῖν πάντοτε Oyye , xg) ἀεί πα τισὶν Ü7nOvre ὡς ὅτι. nva, Seg s
ποῦ δὴ φησὶ γωῦ ἀπελήλυϑεν ὃ κραᾳτων Up ; δι ποίαν ἀπελήλυϑε 9ueavs ἵνα εἴπῃ
ay , ^ ^ 3.“ Ὁ AM o9 7 NM , "A ͵ :
ὅτι πέπαυται τῇ πολεμεῖν. ἀπέθετο 3 ὠξασίαν καὶ T σδωύα μιν T τϑϑῶεν.
Aib id. ** Ἐκᾶ σκύμωοι λεόντων, (ἃ ἐκ Lo ὃ ὀκφοβαΐγ" λέων ἥρπασε τὰ ἱκανὰ

antea ornabatur. ** Aggravati sunt super omnem suppellectilem eius desiderabilem. ,,
Vehementi studio ad pretiosa quaeque ruerunt, multamque diripiendi eam cupidi-
tatem prae se tulerunt. Nam dictio aggravati sunt, idem significat atque in regno-
rum libris aggravatum est proelium contra Saulem; ut denotetur, illa potissimum
parte vires hostium sese intendisse. Ita heic etiam aggravati sunt dicitur, ut intel-
ligamus , potissimum hostium studium circa opes esse versatum. -

** Excussio et rediscussio, et ebullitio, et cordis confractio, et genuum disso-
lutio, et dolores omnium renum, et facies eorum ut adustio ollae. ,, Significat fore
ut eos inimici variis adficiant malis, crebro excutientes, et eiicientes, ita ut uni-
versum iis extinguatur mentis ratiocinium. 'l'imore autem enerves ne stare quidem
facile poterunt, et communibus quatientur angoribus: atque ut breviter dicam, tan-
tis ob has clades prementur angustiis, ut ferventis ab igne. ollae haud dissimiles
visuri sint. ** Übinam est leonum habitaculum, et pascua. catulorum? ,, Periit leo-
num habitaculum, et omnia pascua eorum. Nam catuli iidem sunt atque leones.
Significat autem, Ninives olim incolas léonum instar cunctis populis fuisse terri-
biles, et undequaque bellis sibi opes parasse. Nunc vero etiam Ninive, inquit, ha-
bitaculum vestrum. perüt, simulque quidquid opum illic antea congesta habuistis.
** Quo abiit leo, ut ingrederetur? ,, Valde hoc irridenter. Nam quia Assyrii per-
petuis in bellis versati fuerant , semperque aliquos veluti venando persecuuti; quo-
nam, inquit, dux vester abiit? in quam venationem profectus est? Utique dicit
funem bellandi factum, et potentiam vimque pristinam fuisse depositam.

* |. Reg. XXXI.
3.

V. 10,

p. 342.

V. 12.

* IV. Reg.
XVIII. 28.

921 THEODORI MOPSUESTENI

Οἷς σκύμνοις ὠντεῖ, € ἀπέπνιξε τοῖς λέασιν durd y sg) ἔπλησε ϑηίρας νοσσιὰν ὠντεῖ, x τὸ
κατοικητήβιον dud ἁρπαγῆς. .» Πρότερον 40 99 λεόντων dinde ἐπηειτε πᾶσι. (ἃ φόβος
ὑ κῶς P. Ὁιαῦτα ποιεῖν ἐπεῖχεν ἀσλείς" dV. ἁρπαγῆς ἢ τὼ ἑτόρων ποιώρϑρμοι, πλᾶτον ἑαυτοῖς
σιωνελέγετε πλεῖον, ἀυτάρκη χρὴ (ois GE ὑμδμ' εἰς δ)όλαυσιν, ἀναιρφιῦτες τὸ (ἃ συμπεί-
9evres ἕτεροις. ὥασερ τινὰ ϑήραν Οἷς οβυνήκασι σωυελέγετε (ois οἰκείοις. cE ἁρπαγῆς ὦ
φὐδανομίας (Qv) πλᾶτον αὔξοντες 7T οἰκεῖον. Τί ous ** Καὶ id'& ἐγὼ VA σὲ, λέγᾳ κύομκος
παντοκράτωρ" X; ὀκχαύσω ἐν xamvd πλῆϑος cu, Q cbo- λέοντάς σε χῳᾳ(ᾳφάγεται ua-
χαιρᾳ" (ἃ ὀξολοθρεύσω ἐκ d γῆς ὃ ϑήραν σε" wj à μὴ duel ἐπι τὰ ἔργα σε. .» Ὑπὲρ
dy πάντων ὀκοίνων ἀπεφήναται wf) σοῦ νυωῦ ὃ ϑτὸς, ὅτι ἐν wel μϑιὲ ἀναλωθήσεται καὶ
ςεγοχώθάῳ "acu τὸ πλῆθ(Θ» cov: οὖσ’ ὃ ἐν σοὶ σοκοιῦτας 67) “ωρατὼς ἀνελᾶσιν οἱ πο-
λέμμοι" ἀφανιάδησεῖ) ἢ πάντα ὅποσοι σωμέλεξας κακῶς, ὡς πᾶσαν pO σε καἀλυθάδαι 3
diva μιν, ἀκεάγῆναι ἢ ez c8 μηκέτι μηϑὲν, ὥς τι πεποιηκότος (ἃ δπολωλότος χαϑάπαξ.
ΚΕΦ. T".

Εἶτα δὶ τιμωρίαν εἰπὼν. ὀνειίζᾳ πάλιν T. κακίαν" «« Ὦ, πόλις αἱμάτων ὅλη ψόυ-
σὴς, ἀσυκίας πλήρης. .. Πείσεϑῶε δὴ (Uso. φησὶν; ὑπὲρ ὧν «ἰδὲ φόνοις ἅπασαν εἴχοτε 3
φολίω., e πολλὰς ψεύσῳ τὲ κ) ἀπάτῃ &nenióooi ἀσικεῖν Vmdeddn τὰ ἀνήκεσοι" οἷόν m
ὃ Ῥαψάώκης * ὅδ᾽ τὴ “Ἱεραστιλὴμ, ἐποίφ ὑποσχέσεσιν ἀγωαϑῶν ἀυτὸς ἐξαγωγεῖν βελὸόμδμος.
« Οὐ ψηλαφηϑήσε ϑήρᾳ. .. Ἵνα εἴπῃ ὅτι inen θήρας ἕξεις queo, (ἃ πολλὰ ζητήσας
οὐκ ἰούσης τί ὀγχαράξαϑαι" Ὅοιῶτον, Cx. μεταφορᾷς ἀυτὸ T). δηιμελαίς. τι ψηλαφίᾳ ζη-
τοικύτων.9 εἰρηκώς" De τι; ** Φωνὴ μῳςίγων. 1; φωνὴ ados (poa, 1; Ime σώκοντος.

".

Idcirco addit; ** ibi catuli leonum erant, nemine territante: leo venabatur ca-
tulis suis alimoniam, et catulorum suorum gratia suffocabat: venatione nidum suum
complevit, cubile suum rapinis. ,, Antea quidem, ait, leonum more passim vim. fa-
ciebatis ; nullusque vos ab ea violentia deterrebat metus. Direptis alienis, ingentes
vobis opes comparavistis, quibus vestri quoque liberi fruerentur., Occidistis , suffo-
castis populos, atque hos praedae instar soboli vestrae utendos obiecistis: rapina
et scelere divitias vestras exaggeravistis. Quid porro? ** En ait tibi Dominus om-
nipotens: incendam fumo multitudinem tuam; leones tuos gladius absumet; vena-
tionem tuam exterminabo ; et non audientur ultra opera tua. ,, Ob ea scelera om-
nia, de te nunc ita edixit Deus, flammis atque pressuris plurimis consumptum iri
populum tuum; fortissimum quemque civium tuorum ab hostibus caesum iri; quae-
cumque improbe coacervasti , vastatum iri: destructum iri denique dorninatum tuum ,
nullamque tui mentionem deinceps futuram, quasi hominis qui aliquid fecerit , idem-

: que mox funditus perierit.

hj

CAP. IIT.

Deinde punitione dicta, malitiam rursum obiurgat. ** O sanguinaria civitas,
tota mendax , iniquitate plena! ,, Patiemini haec, inquit, quia semper caedibus in-
dulsistis, multosque mortales per fraudem atque mendacium iniustis necibus irre-
tire conati estis; veluti Rhapsaces falsis promissionibus nisus est Hierosolymorum
cives urbe deducere. ** Non contrectabitur venatio. ,, Nempe haud amplius venandi
occasio suppetet; multaque moliens, nihil efficere poteris. Idque ait sumapta meta-
phora ab iis qui curiosa aliquid contrectatione vestigant. Cur? ** Vox verberum et

IN NAHUMUM CAP. III. 225

€ ἅρματίΘ.» dvafeuosorr O^, ἱπαέως δλαύνοντί(θ», € «τλβέσης ῥομφαίας. χρὴ ὠξαςρα-
ἡηόντων ὅπλων. 1j πλήϑτις fav uemd , χαὶ βαρείας “Πώσεως" .. ζαῦτα γὰρ ὑμᾶς dm
ὀκάνων δῥασδέξεται φησὶ, μώςιγες» € κτύπί(Θ» fona , καὶ ἵπσων ἐλασία., x, ἀρ (ότων
ϑύρυβίθ- πολὺς, καὶ ἵπαέων d'iezis, (ἃ ξίφη up vU λοιπῶν ὅπλων φοβερὰ καὶ ἰσεῖν τῇ
λαμιωεότητι τῇ οἰκείᾳ" ἀφ᾽ ὧν δὴ πολλοὶ μδὺ πληγήσονται. πολὺς ἢ Suvar(Q- ἔστε vio
ἀναερερδύων. *« Καὶ ἐκ Lo Οἷς ἔθνεσιν ἀυτῆς. -. Καὶ ἐσὲ ςήσεται (oic ὕπηκόοις ἀυτῆς τὰ
καχᾷ- ἀλλ᾽ da m τὸ πρῷτον ἕτερον ofadézera, κακόν. ,, Καὶ ἀξϑενήσουσιν ἐν Vois σώ-
μασιν ἀντωῖν "Pero. πλῆϑες πορνείας. .. Πολλαΐν dV φησιν ἀναερεμάψων., εἰς ὀλιγίςοις ἄγαν
durty ὃ dew uos αἰδεςήσεται: τῶτο γὸ λέγ τὸ ἀξϑεγήσεσιν ἐν (oic σώ uam ὠντών., ἵνα
εἴπῃ ὅτι ὀλίγω αἰδελαφϑήσεται σώματα" καὶ Tho αἰτίαν λέγων: Wero πλήϑοις πορνείας"
(αῦτα 59 πείσονται φησὶν ὑπὲρ ὧν πλεῖξον ὅσον ὀξέράπησων τῷ ϑεοῦ" xg] τετὶ aegalay
ἄξιον dj δοκοιύτων dur. — |

Εἶτα ὀνειοδίζων ἐπάγᾳ. «« Πόρνη χαλὴ xe) fonaaens ἥγεμδύη φαρμάκων. ,, X) δὴ
φησὶν WO ἡ T “«ροσήκοντος ὀκτέραμμδῥη.» εὐτρεπὴς μδὺ avri φαινορμδύη δὰ ὃ aeg
σειν d'uuacsiay , ὄχιχασις ἢ dfe Gio (&ums ἕνεκέν σε ϑεραπεύαν ἐασεοίϊακότας. χαὶ d'i
C πάντων ἔξαρχί(θ» T αἱ ἀσεβείας ἐϑῶν ἕτέροις ἐγίγνε. € Ἢ πωλᾶσαω t9yn ἐν τῇ πορ-
vea, ἀυτῆς. € φυλὰς ἐν (oic φαρμιάκοις ἀυτῆς. .. “Ολόκληφᾳ γὸ ἔϑνη C φυλᾷς ὅλας τῇ
ὀξεσίᾳ καίακεχρημδῥη τῇ οἰκείᾳ» εἰς T. ἀυτίωώ σοι συμ ueritas ἀσέβειαν. καὶ πᾶσαν d'
T «ei τὰ Τοιαῦτα asado. «« "Ido ἐγὼ fi σὲ, λέγ κύρα(Θ» ὃ ϑεὸς ὁ παντοκράτωρ"
καὶ δποχαλύψω τὰ ὀπίσω σε Vo τὸ τοξόσωπον σε" € σδείξω͵ ἐϑνεσιν ? αἰοχύνξων σε, x;
βασιλείμες rho ἀτιμάαν σου. (ὃ apple fn σὲ βόδελυγ μὸν. καὶ τὰς ἀχαϑαρσίας σε"
καϑισομαί σᾷ εἰς cxoe.d'ery ue. »» Toryapouo $90 σοι. φησὶν ὃ ϑεὸς. ἀνάλθηον $ Ὁιαύ-
ταις ἀτοπίαις ἐπάξω Tho τιμωράαν' φᾳδεβαλαῖ γάρ σὲ φησὶν αἰθριυύῃ παντοίῳ, ὥασερ dy

vox commotarum rotarum, et equi persequentis, currusque ferventis, equitis agi-
tantis, gladii splendidi, et armorum luce micantium, multitudinis vulneratae, gra-
visque ruinae. ,, Haec vos, ait, pro superiore fortuna manent , verbera, et rotarum
sonitus, et equorum persequulio, et enses, cum ceteris armis vel ipso splendore
terribilibus; unde multi caedentur, multaque interfectorum funera erunt. ** Et non
erat (finis) gentibus eius. ;, Subditorum eius mala non interquiescent, sed aliud
ex alio. consequetur, ** Infirmabuntur in corporibus suis a multitudine fornicatio-
num. ,, Multis interfectis, ad paucos admodum redigetur illorum numerus. Hic
enim significatus est verborum infirmabuntur in corporibus suis. Pauca, inquit,
supererunt corpora; causamque rei tradit multitudinem fornicationum. Haec, ait,
pàátientur, quia mirum quantum a Deo recesserunt.- Atque haec Dei placita me-
rito ad exitum deducenda sunt.

Deinde convicians ait: ** meretrix pulchra et gratiosa, dux veneficiorum. ,, Tu,
inquit, illa es quae ab officio recessisti, quaeque speciosa tibi ob imperium vide-
baris, gratiosa propter eos qui dominatus tui causa te colere certabant; et quidem
ceteris quoque impiorum morum auctrix fuisti. ** Quae vendis gentes fornicatione
tua , et tribus pharmacis tuis. ,, Gentes integras tribusque totas, potestate tua abu-
tens, ad impietatis tuae societatem pellexisti. * Ecce ego super te, ait, dominus
Deus omnipotens; revelabo posteriora tua super faciem tuam: ostendam gentibus
ijmominiam tuam, regibus probrum tuum, iaciamque super te abominationem et
immunditiam tuam; statuam te in. exemplum. ,, Quamobrem , ait Deus, congruas

29

p. 344.

p. 346.

926 | THEODORI MOPSUESTENI
ν 19. doi alle |
εἴτις αἰκι ζεᾶδαι mva, μέλλων, ἀφελὼν T. ἐϑδῆτα 6 τὸ «*vegowroy ἑλκύσηεν ἅπασαν. ὡς
5 " 3 ; M E] ^ /
αἰδιοὰν μϑὺ e) di γυμνώσεως Y. ϑέαν, πικρὰν ἢ 7 aiucpa * προσδοκίαν" αἰδιβεξλη-
, A ^ ^ SS δὰ ^ , ͵ ^ 4
Apos ἢ τῇ ἐϑῆτι. τὸ φορόσωπον. μὴ ἢ diopdy τὰ «egua dpa duonsar Te δὴ φησὶν
3 , t NS ? 3
ἅπαντά Cu (QN) κόσμον ἀφελὼν. εἰς ἀτιμίαν καίαφήσως T. ἐχάτἑν. τῇ T repay ὁκ-

σώσω τιμωρλᾳ" ὥςε πᾶσι jp Οἷς Arar (ay αἷξδιφανὴ σε rho αἰογιωυΐω xg) Y ἀτιμίαν.
οἡνέῶς. βσελυκτίὼ d& δε Q δχὰ dV ἀκοῆς dz φαῤνεδδαι μόνης» ὑπὲρ ὧν εἰς Τοσειύταν

εὐτέλειαν χατενάώεξαι" mme, τε γερονῆα πάντων € axogd'eryua αἱ ἐλάτης ἀτιμίας
δποσειχθεῖσοι τῇ αῇβολῇ T χακῶν. ** Καὶ ἔσει, πᾶς ὃ δρῶν σε. κα(αβήσεται Sero c8,
xg] ἐρεῖ. δειλαξα Nivon τίς ewazd ἐπ᾽ ἀυντἀὼ., πόϑεν ζητήσω ὡῤδῴκλησιν riis -.- οἱ
d'n (αῦτα λοιπὸν δρφῦντες, xu] T «»eorüruy σοι depo ems) ny εἰσότες ouais, ὃπο-
σοίντες d! ιἰσολήψεως ὀκείνης ἧς εἶχον αἷδὲ c, εἰς ἔλεον τὸ γλ σοῦ μιεζᾳςήσεσι Mir
τῶτο 9D λέγη τὸ καϊαβύσεται Wer c, ὥςε χρὴ bAedY σε TJ κατεχόντων χακῶν y συλλο-
γμζομδύοις ὡς ὅτε σδιωνωτὸν τινὰ ἐπαξίως ὀοϊύοᾳῶς T δηνγεηονιζαν coi συμφορὰν, dw. ἐσὲ
φὐδῴκλησιν τινὰ C ϑεραπείαν εὑρεϑέῶαι οἷόν τε qj) Ὀσάτων κακῶν.

ἐς ΤΑρμίοσοι »oodYiv , ἑτοί (φστη μερὶς ᾿Αμμὼν, χατοικῶσει ἐν ποίᾳ μοῖς, ὕσωρ κύκλω
ἀυτῆς" "^ en ἀρχὴ SuAuoxa xg) Udiop τὰ τείχη ἀντῆς. .5 Τινὲς ᾿Αμμὼν ἔφασαν ST
λέγεῶς * bvoug ζομδῥξω va ᾿Αλεξανόδρειαν δὶ d AituziTa: καί Toi γε σῆλον ὅτι ἐγζύς

cu UD τέρακόσια tm αἰ «εοφητείας ζαύτης AAsLaydb(O- ὃ αἱ Μακεδονίας γέγονε βασι- -

λοῦς. ὃς UU πολλοὶς *Teeoic χατεθζηκωὼς m Alois, ἐπώνυμον ἑαυτῳ ἃ "AAXe£avdpaay
πεποίηροεν" ei μὴ deo. τίς ὀκεῖνο λέγοι ὅτι xg] ceo ETE πόλις Lo ἀυτόϑι ᾿Αμμῶὼν A€20-
μδϑη. «el ἧς τὼ vw ὃ τοροφήτης φησιν" ἀλλὰ 99, ὃ πολλάκις ἔφίν. «EA Tu Bj aj

, c / ^W ὦ , eu; uw y 3 , , ^
(piro ἡἥγόμωι ὃ ἀκριβολογίαν. ὁπότ᾽ ἂν μησὲν εἰς Qayéesow αἱ «oeoxajduns σωυτελῇ

huic vesaniae poenas imponam: cooperiam, inquit, te ignominia omnimoda: veluti
cum quis aliquem excruciaturus detractam ei vestem in vultum congerit univer-
sam, ut turpe sit nuditatis spectaculum , amara autem cruciatuum expectatio; qui
quidem capite vestibus obvoluto, ne rem quidem praesentem cernere potest, Pror-
sus ita, ait, detracto omni ornatu tuo, in extrema te ignominia constitutam, ho-
stibus puniendam tradam. Sie omni genti probrum tuum ac turpitudo. exploratis-
sima fiet: tuique nominis vel sola auditio cunctis erit abominabilis, postquam in
tantam vilitatem. decideris , proculcata ab ommibus, excessuque malorum ad sum
màe ignominiae exemplum proposita. ** Et erit, quicumque viderit, descendet a te,
dicetque: Ninive infelix, quis illi ingemiscet? quodnam ei solamen conquiram? ,,
Qui haec in posterum viderint, ac superioris gloriae tuae probe meminerint , omissa
illa de te aestimatione , odium misericordia commutabunt ; id enim aiunt verba de-
scendet a te; tuaque mala miserabuntur, mente reputantes fieri non posse ut di-

' gne quis inflictam tibi calamitatem deploret, aut solamen aliquod vel remedium

excogilet,

** Apta chordam, compara te pars Ammon , quae incolis flumina: aqua in cir-
cuitu eius; initium eius mare , aqua moenia eius. ,, Nonnulli dixerunt Ammonem
heic appellari Alexandriam Aegypti. Atqui compertum est, quadringentis circiter
post hanc prophetiam annis Alexandrum Macedonum regem extitisse, qui occupata
cum aliis multis regionibus Aegypto, cognominem sibi Alexandriam condidit. Quod

31 quis dicat, ante hunc quoque extitisse in eo loco urbem nomine ÀÁmmonein,

deque hac modo prophetam loqui; profecto, quod saepe iam ronui , supervacaneam

IN NAHUMUM CAP. HI. ἢ n 227
διανοίας" ὥςε xo) Gand τινὰ xevlo €) 7 wei τὰ (oU. ἀκριβολογίαν, ἵνα δὴ do-
xam civ ἀδυηγλοτέρες V. ὀνομιασίαις ἑρμέωνεύοιν πόποις:" μυϑωσέςερον ἢ ἔτι τὸ παρ᾽ ὠστών
λεγόμϑμον ὅτι 4 ᾿Αλεξανοβρείας T. ἀπώλοαν ὃ cesQirmo λέγ᾽ ὡς ἂν δείξειεν ὅτι μησὲν
ϑαυμαςὸν. d C αἷδὲ ὃ Nivdom τὸ γέγονε ζοιῶτο" ἃ 9 ψυχαγωγεῖν ἐν ois λόγοις ὃ «es-
φήτης πειρᾷται rho Non" ψυχαγωγίας ἢ lo τὸ ἕτερων συμφορᾷς μιεμινῆδδα!, ὡς ἂν ἐκ
ἄτης ὃ πεπονϑὼς αὐἰὐδᾳχαλοῖτο" εἰώϑα μδυ ouo ἀεὶ Góo- πενϑουῦτως τῇ μνήμη 1
καλεῖν Tj) ὁμοίων. ὡς ἂν μὴ ἄγαν ἀϑὺυ μοῖεν , xujvoy m τὰ xaT ἀυτὸς eil: a
qivaynoy AA ouo δὰ πάντων dÉAG- tav ὁ τροφήτης τῇ μέευυψ 3) «ροσεσο δύων τῇ
Νινδυὴ κακῶν, ὃ παλαιὰν ἀυτῆς σωναάτἥων εὐφοαγίαν, ἀφ᾽ ἧς δὴ κάλιςα τὸ συμβαῖνον
ἀυτὴ κακὸν ἀυξάνεδγαι ἤμελλεν" dua. γ)ὸ (ara. μδὺ Cx «ἰδεουσίας cipi ὃ ἢ νοῦς ql
ῥητωῖν ὅτός ὅξιν" eia yr Aude ἄχρι αἰ Αἰγύη]ε ὃ ἀσσύριος, zÀdeu (ἃ οδὺ" ἀυτοϑι δχοτιϑεὶς
καχᾷ" ὥςε Q Gb ὀκπεφόύγοτας T Ἰσραηλιτων (ὃ ἀυτόϑι dfasorras μρεγίφεοιις aen [oa
Ady συμφοραῖς. ὡς ὃ «eegQmms Ἅ)είκνυσιν Ὥσηξ" * δα τῶτο ἰδὰ “πορεύσον") Ca. ταλαεπω-
eias Αἰγύηχε, € ὀκσέξεται ἀντὲς Μέμφις, w; Sud ἀυτὲς Μαχ uae" δηλοῖ ἢ doro ὑπὸ
q doxupiev εἰσεληλυϑύτων εἰς ὃ ΑἸγυηῆον πάδεειν ἤμελλον οἱ ἐπ᾽ ἀυτἰὼ xa (ordeo Tes
vj) ᾿Ισρᾳηλιτωῖν" ὥασερ ζρίνυωυ ἐν (Gic ἀνωτέφοις T καϊζαληψόμδυα cko- &dsvetes λέγων
καχὰ5 ὅπι ἃ láduy ἀπέςρεψε ? λόφον. ἑορτάζειν ἀυτώ- κελεύων ὡς ἐν εἰρίμύῃ χα ϑεςῶτι
λοιπὸν, τῇ Y in AStA. Auri πολέμιον ἀνηρηῶς" Vo χάἀν(ᾳῦϑα ὅπ Y ᾿Αμμὼν πόλιν
ὅσαν αἱ Αἰγύηε geri ? λόγον. € Quom. ** ᾿Αγάλαβε xiSupay χὰ M πολλῆς 45 ἡεβογῆς
«οδῳσπεύωσει. δὲ (gums * μϑὺ addv ἃ ἀπώλφαν. c8 5T εἰρηνγάυ" ἣ πάντα γόϑεν ὕοεετι
aeos Gan Aon ϑαλα πῃ τε ὠχυρω μδύη ἃ Tools, Ὄνηστη ἐκ τέτων ἀσὲν., ἐπϑηλυϑότος

u » ^ » , y , , s 4 54 ΕῚ
T ἀσσυρίε" vu μδ oi γε mda, «^ ὀκεῖνα κακίας λέλυται σοι ἡ “ἑπονοια" εἶτα ἐπάγή.

'

esse arbitror super his rebus curiositatem ; si quidem nihil ea confert ad rei pro-
positae intelligentiam. Quare subtilior de his disputatio, vana est ostentatio homi-
num, qui videri. volunt incertiorum locorum nomina interpretari. Illud est apud
eos fabulosius, cum aiunt de Alexandriae exitio prophetam loqui, ut ostendat nil
mirum esse, si. idem quoque Ninivae acciderit, Neque enim solari verbis Niniven
propheta vult. Porro ad solamen pertinet , alienae calamitaus commemoratio , quasi
lhaec malis exercitum recreet. Revera maestos consolari solemus mentione paria pa-
tientum , ne plus aequo animis concidant, quasi aliquid. inusitali ipsis acciderit.
Contra omnino exploratunr est, prophetam eventuris Ninivae malis veterem illius
felicitatem. adiungere, qua calamitas eius comparatione gravior evadebat. Sed haec
superfluitate quadam sermonis dicta sunto. Loci vero sententia est: venit usque in
"Aegyptum Assyrius, multa ibi quoque mala patravit; et quidem profugos illuc Isra-
helitas ibidemque degentes maximis incommodis adfecit, ut Oseas propheta demon-
strat: propterea ecce fugient ab adversitate Aegypti; recipiet eos Memphis, sepeliet
eos Machmas. Signifieat quae ab Assyriis Aegyptum ingressis-perpessuri erant pro-
-fugi Israhelitae. Sicuti ergo in. superioribus, postquam correptura. Assyrios mala reci-
tavit, ad Tudae tribum verba convertit, iubens eam festum agere, et pace in poste-
rum frui, quandoquidem adgressori eius extingui contigerat; ita et nune ad Ammo-
nem Aegypti urbem loquela conversa ait: sume citharam , multoque cum gaudio para
te àd canendum fidibus Assyrii exitium tuamque pacem; tu quae aquis undique
cincta, mari fluviisque vallata, nihil inde protecta fueras ab' Assyrii incursione; nunc
demum universa tibi maleficii ab eo patiendi formido sublata est. Deinde addit:

*

p. 347,

* Os. IX. 6.

p. 348.

v. HI.
p. 349.

998 THEODOR! MOPSUESTENI

« Ai9ioma f ἰχὺς ἀυτῆς e ΑἸγυη7.. καὶ ἀκέτι πέρας 4 guy&s o ca* ic é Λίβυες
ἐγῆήνοντο βονϑοὶ ἀυτῆς" κ) àvm εἰς μματοιέσίαν πορεύσε) αἰχμάλωτος. e τὰ yr ἀυτῇ;
edu ἕ ἐπ᾿ ἀρχαῖς E, OdiDY ἀντῆς. 5» Καὶ 2 C οὗτοι φησὶν Αἰϑίοπες vé χαὶ Λίβυες x;
πάντες dy ὧν πεποίημαι μνήμέεω, συμ uet έαν ἔϑεντο ὡρὸς σὲ ἐν "hr Bonr9dy 2 ἐπαγ-

γῶλό μδιμοί σοι 7 ἀνάγκαις" ὠφέλησοι 5 adi P τεύχων ἀσὲν, i27 Qu 2 TÉ d gcovsquierm
é αἰχμάλωτος TT πολεμίων "ig amt λέρσιν s οἵ &di T γηπίων Tj) cd. col qadio
ποιηστί poi ἐῤῥίφασιν ἀυτὰ νεκρῷ xm πᾶσαν odoy: πολυξόποις ᾿ὐποβαλόντες σφαγαῖς" &U-
door 5 5 6n Αἰϑιόπας οὐ Gbv- πόῤῥω T4 ἀπφῳκισμένες φησὶν. dwa GbU- Ὅσους διιόφρις ὁ 8$
σιωέβαινεν Αἰγυηίοις. « Καὶ fon πάντα τὼ ἔγοδξα ἀυτῆς βαλῶσιν uet X) πάντες οἱ
μιεγαςάνες ἀυτῆς σεϑήσον") χφερπέσαις: s» ἽΑπαντα μὲν 9» τὰ EA co) Tic, ἀφελόντες
οἱ πολέμιοι dYeyet uou To Nei ἃ c&o- μέγα, 5 vj ἐν σοὶ d'uoadraj γομιζομένες χήεο-
σπᾷοΐνεις ἐμβαλόντες 6214 αἰχμαλωσίαν εἵλκον. ** Καὶ σὺ μιεϑυδϑήσῃ.. $5 Ἐπεδὴ 3 T οἶνον
boi τιμωθλας λαμβάνον εἴωϑε. βαρυτάτίω Φησὶν Vaopérds 3 T τιμωρίαν" Gee d'ixlo μ“8-
voyr (O» Tid* κῷ κεῖσε qa yr Aderat (oic xotoic. er Καὶ to παρεωραμένη. 95 Λόγος di
àdwi Riviera, Y T XD σε. «« Καὶ σὺ ζιτήσάς σεαυτῇ euo aE Per. σε. 33 ᾿Επιϑυμήσής
ἢ mvà ἄνεσιν 3) κῳκῶν «fév , ὑπόσει σὴ σοι og T T πολεμίων WD (GN) καιοὺν᾽ ὀκεῖνον
ἐπάγεδθαι pA. «c Πάντα τὰ ὀγυρῳ κατά σου ὡς σύ. P Καζαλυϑήσεται y» cba n-
σίως σοι πάντω ὅποσω dY «ves ἀσφάλειαν οἰκείαν φρξότερον εἶχες. ** Καὶ σκοπὼς ἔχεσι
ἐὰν auAc Sua, € ποσοιυῦται εἰς Sou ἐδδίοντος. ,, Παράσῃ d» df2 πολλαΐν Ἄποσκοπεῖν
τὰ ἐσόμᾶνα. emrad' ἂν σα παρέσιας T πολεμίων δέξῃ $ dxolu οἱ ? ὀγήσεσι σε àdtv

oppatiin 9») LÀ ἐντετοιλρδῥων πεσοιεῦται "Uo Οἷς πολεμίοις.
* "Id& λαὸς σὰ ὡς γυναῖχες ἐν σοί" oig ἐχθοϑὶς σε ἀνοιγό μᾶναι ἀνοιχθήσονται, πύλαι

** Aethiopia atque Aegyptus fostitode eius. Non est terminus fugae tuae. Phut
et Libes auxiliares eius sunt. Ipsa in deportationem ibit captiva. Parvulos ipsius solo

alident in viarum eius capitibus. ,, Nam et hi, inquit, Aethiopes et Libes, cete--

rique quorum mentionem feci, foedera tecum inierant, seque tibi in omni bellica
necessitate adfuturos receperant. Verumtamen nihil opis hinc retulisti; dumque fu-

gam maturares, capta es hostium manibus et abducta: qui sane ne parvulorum qui-

dem tuorum miserli, exanimes abiicient passim in compitis, vario caedium genere
enecatos. Constat autem heic Aethiopas dici non illos longe dissitos, sed. qui Ae-
gyptiis sunt finitimi, ** Super praeclara quaeque eius mittent sortes, cunctique opti-

mates eius manicis vincientur. ,, Omnia tibi pretiosa eripientes hostes, sorte inter.

se diviserunt, cunctosque qui apud te potentatu pollebant manicis iniectis in ca-
ptivitatem abduxerunt. ** Et tu inebriaberis, ,, Quia vino significare punitionem
scriptura solet, gravissimam illi ait inffictum iri poenam , ut ebrii instar hinc inde
obruatur adversitatibus. ** Et despicieris. ,, Nulla tui ratio habebitur. ** Et tu quae-
res tibi requiem ab inimicis tuis. ,, Optabis levamine aliquo malorum potiri, quae

übi eo tempore ab hostibus tuis accident. ** Omnes munitiones tuae sicut tu. ;,

Aeque ac tu corrüent omnia quae olim tutelae tuae gratia tenebas. ** Etiamsi spe-
culatores habent, nihilominus quassatae corruent in os vorantis. ,, Conaberis qui-
dem multis exploratoribus ventura praenoscere, statim ac propinquantem hostem
audieris: sed tamen custodum nullus fructus erit: namque ab imperatis stationibus
deiecti in hostium: potestatem incident, .

** Ecce populus tuus tamquam feminae apud te. Hostibus tuis patefient portae

I

IN NAHUMUM CAP, Ili. 999

4 γῆς cu, ἃ χαϊᾳφάγεται πῦρ GGU- μοχλές σε. ,, Πάντες cu φησὶν οἱ XD 3. πόλιν ὑπή-
κοοι γιναικῶν d'xho ἐν ὀλολυγαῖς ἡβυήσονται €. déd- ἐπεισ ἂν τὰς μδὺ πύλας πὸ T
πολεμίων ἴσῶωσιν d yorye cae xexeomdplo ὃ ὑπ᾿ ταῖν rho πόλιν πάσης αἴ “πξφότερον
ἀυτὴ δοκέσης deQaA dae «veordya, ὡς "Cz πυοὸς ἄϑεφον ἀναλωϑείσης. * Ὕ δωρ «ἷδιο-
aic ὅππασασαι σεαυτῇ. € xa (Gxegmooy qj) ὄχυοφ ua Twy cu. 5» Πολλοῖς ἐϑος 601 πρὸ
T τοιχῶν τάφροις ἐρηαζεὼς ME) S Us s 5) πληφοιιῦ (ύτας ὕσατος. ὡς μὴ padar $21 τὸ
τείχη τοὺς πολεμίες 25 δ διάβασιν" avo ἂν λέγᾳ κἀν(αῦϑα" ὅτι ἐφέλκυσοι 1 ἐκ T Udk-
τίϑ- BonSaar, € αἰδίβωλε τέτῳ τὸ τεῖχος τὸ οἰκεῖον» xu] πάντων T εἰς ἀσφάλειαν σοι
κατεσκου δὺς σοκάντων. πολλί ποίησ Ὁ ὄδχιμέλφαν, d πε τ ἐκ τέτων Ὄφζος «“Ἐξαιο"
Afj4 ἢ ἀυτὰ εἰρφῳνικῶς ὁμασύρων , ὡς ἀσδενὶ βοηθεῖδδς χατ᾽ ἐκεῖνον δ χαιρὸν οἵων τε ὄντων.
Ἐπάγᾳ γῶν. «« ἼἜμβηϑι εἰς πηλὸν » €. συμπατήϑητι ἐν ἀχύροις" καϊακράτησον ὑπὲρ πλίν»-
ϑον" ὁκᾶ χα(ᾳφάγεται σε πῦρ. ἐξολοθροῦ od σε μάχαιρα" G χαζᾳφάγεταὶ σε ὡς ἀκοὶς,

^ € βαρωυθήσῃ ὡς Boy Q^ ἐπλήϑωυας ἐμπορίας cu ὑπὲρ τὰ ἄςρα TÉ ὀρανξ. y». AAX

οὐσὲν ge, σοι ame); σωτηρίαν μηχάνηλζῳ τότε" τὐγαντίον μὲν Ou), ὥσπερ εἴς τινα πηλὸν
ἐμπέσῃ. τὸ Mee (O^ a) κακῶν d'inlo. does ἐμποιήσᾷ πλίνϑον συμπατέ μᾶμον τὲ χρὴ
σιυυαναφυφομδρον τῷ πηλᾳῖ ἐν ἅπασι (is ore φυφομένοις χακοὶς (ἃ ἀυτὸς" ἀναλώσᾳ μὲν
γάρ σε d'ixlo πυρὸς ὃ πολέμιος" ἀφανιδϑ)ήσῃ ἢ σφαγαῖς ποικίλαις" βρέχε τὲ (ὃ ἀκρίοος
d'ixhu ἐπελόύσεταλ σοι ΤΠ, πολεμίων τὸ "NO Oo, καϊζαναλίσκοντές σε καὶ βαρεῖαν SÉ sg-
“ευζόμϑυρί σοι 19) κακῶν 7. πεῖραν: ἄφορῳκτίθ» dé σοι πᾶς ὃ πλᾶτίθ» ὁκεῖγος. οβυήσεται,
ὃν σωνέλεξας ὡασερεὶ (oig ἄςροις GA XA pO» τῷ sona. [^

** Βροῦχ(». ὥρμησε x4) ceni n, ὠξήλατο ὡς ἀπίελαβίθ» ὃ σύμμικτος σου. ὡς
ἀκρὶς δπιβεξηκῆα 6i φροαγ μὸν ἐν ἡμέρᾳ πάγε" ὃ AO ἀνέτειλε, w) ἀφήλατο, Q ἐκ
od ὃ Tor (O» ἀυτῆς. .. Πάντες φησὶν οἱ ὑπηκοοί σε ὃς πολλαχόϑεν σιιυήγαγες αὔξων

regionis tuae; ignis aduret vectes tuos. ,, Omnes qui dicto tuo obtemperábant per
urbem eives , feminarum ritu ululatibus indulgebunt atque formidini, statim ac por-
tas hostibus patentes viderint, captamque ab his.urbem, cuius vetus omnis muni-
üo tamquam igne subito evanescet. ** Àquam obsidionis attrahe tibi, obtine pro-
.pugnacula tua. ,,-Multorum mos est prae moenibus foveas maximas effodere eas-
que aquis complere, ne sit expeditus hostibus ad moenia accessus. Id utique nunc
ait: pete ab aqua praesidium, atque hac circumda murum tuum; nihilque eorum
praetermitte quae tutelae prodesse videntur; si forte hinc aliquid opis impetrare
queas. Loquitur vero ironice et subsannans, quoniam haec nulli usui per id tempus
futura erant. Ergo addit: ** ingredere lutum, conculcare in paleis, roborare super
laterem: ibi vorabit te flamma, perdet te gladius, comedet te quasi locusta, grava-
beris ut bruchus. Multiplicasti negotiatienes tuas super astra caeli. ,, Verumtamen
nulla tunc tibi ad salutem machinatio proderit. Immo vero ceu in quoddam lutum
in malorum. barathrum incides, Palearum instar cohficies tu quoque laterem con-
culcatum atque concretum lute, nempe cunctis tunc haerentibus malis. Quippe
ignis instar absumet te hostis; caedibus variis peribis: bruchi et locustae more su-
perveniet tibi hostium agmen, qui te consument, acerbumque tibi malorum sen-
sum efficient: otiosae tibi erunt opes illae, quarum numerum stellis caelestibus
parem congesseras.

** Bruchus irruit et evolavit: exiliit, quasi attelabus, commixtus tuus: ut locu-
sta quae insedit saepem in die gelu. Ortus est sol, et illa avolavit; neque cognitus

-Ὄ

. 350,

14,

. I5.

. 16.

. 351.

. 17.

/*.* Ps, LXXV. 7.

930 * THEODORI MOPSUESTENI

ὧς Qu T d'uva ur SauT* πῶτο γὸ λέγ σύμμικτον" ὥασερ τίς βρᾶχί(Θ» ἀπέη]η" σε παν-
,

τελαΐς, ig) ὠξεπήδησεν ἀπίελάβε d'Iiniu- $ μεμήσειτο τε ἀκολσα ἐν πάγῳ. δ)ιβεξηκῆαν
φραγμᾳΐ, n ἀκίνητίθ» Cus τῷ κρίες δὴ d ςάσεως popu, à οἰκείας, ἡλίε φανέντί. τὲ.
καὶ ὀβωλύσαντος (ὦ παλον. d-9esoy di “Πήσεως mi οἰκείας ἀπειληφῆα T δυώα μιν ἀφί-
“7αται-. οὐσὲν Voy D» αἱ ςάσεως ἀυτῆς κα(αλιποῦσω αἱ «ορότερον" tre )ὸ φησὶ χρὴ οὗτοι
«ejTeeo JO «ποὺ σοὶ καϑεοήκεσαν Tof déd* καϊαλαβέσης dé σε αἱ συμφορᾷς, ὥασερ ἐν
3 , 3 ^ E] 3 3 p
ἐλουϑερέᾳ τινὶ γεφονότες.» (() Cx σοῦ γωρισ κὸν ἀγωπήσεσιν ἅπαντες. Εἶτα ϑρδυητικῶς
ἐφ᾽ ἅπασιν ὃ commo λέγφ' ** ἀαὶ ἀυτοῖς- ἐνύςαξαν οἱ ποιμδᾶύες ca^ βασιλεὺς ἀασύριος
24 fn m ' , ἢ 1 » F é ^ c * ΤΥ
ὀκοίμωσε οδὺ’ d'uudcas σου. .. Θρἀόνων φησὶν ἄξιοι πάντες ὑμεῖς" οἱ μδὺ γὸ bod.
Gare ὕπνῳ τινὶ τῇ τιμωρίᾳ κατενεχθέντες rez anto ζοιῶτον ἢ ἔς C τὸ αὐδῷ TM μ(α-
καθίῳ Δαυὶδ', ἐνύσοειζαν οἱ δπχιβεξηκότες Vsus" * ὃ ἢ βασιλεὺς ὃ ὑμέτερί(» ἀπωλείᾳ
Ὡἰδᾳσὶ οϑεὶς σωναπώλεσεν ἕαυτῳῦ στάντας Gio wap aut εἢμωυαστέύοντας «οφότερον.
«c ᾿Απῇρεν ὃ λαὸς cs bn τὰ Og; xg) οὐκ Lo ὃ ὀκσεχόρδμ(θ». .. Πρὸς Quylo ἅπαντες
D 1 ΕἸ 1 1 je » , ^ ^ e^ » » ἥ
εἶσον λοιπὸν. ἐπεὶ μησ᾽εὶς Lo ὃ βοηϑεῖν δωνα dp (O» "ois παροῦσι χᾳκοὶς. «« Οὐκ ἕξιν",
» “ ^J M] / M , eo ^ o ἃ P ^ 5 ;
ἴασις αἱ σιωϊξιβῆς. », Ilo. γὸ θεραπεία τὲ (ἃ dYopÜoows ** σῶν dion?) κακῶν. ** Ἔφλεγ-
μίανεν d πληγή σα. 5. Ηὐξήϑη γάρ. σου τὸ κακὸν. ὥςε xg) pevav ἀνίατον. ** Παάγτες οἱ
ἀκέσαντες T ἀγ[ελίαν ca κροτήσασι χεῖρως Un σὲ. don Voi τίνα οὐκ ἐπῆλϑον ἡ κακία
cu δὲ παντός: .. ᾿Αλλὰ γὸ οἱ aT A T «OL σὲ χακῶν σδεξζά μϑμοι ὃ ἀκοὴν ἡϑησονῖ).
τῶ κρότῳ vj) χἠροῶν "T οἰκείων δχισιοικνύμδμοι αἱ σῆς ἀπωλείας rho ἡσδονίώ" ἐπειδὴ γὸ
1 5 wy D ᾿ , een v S " MEL
κοιγὸν «»e9c ἅπαντας Yos (QN) πόλεμιον » x2) πάντα ὅν mva, ou βλάηχἪαν (ἃ χᾳκοιωῦ Y
T δωύαμιεν Ἐασσύσες T. οἰκείαν, fd τῶτο wowlo ἅπασιν üdovho Cx αἱ ἀπωλείας ofjuéc,
συνέβη 4 σῆς. , Aio

est locus eius. ,, Omnes, inquit, subditi tuj, quos multis e locis contraxeras , in-
crementum , ut arbitrabaris, virium tuarum (id enim significat vox. commixtus )
bruchi ritu avolaverunt quaquaversus , diffugeruntque instar attelabi. Imitati sunt
locustam quae hora gelida saepem insidet: haec. enim. manet in statione immobilis
a frigore, donec orto sole geluque resoluto, vim volandi recuperans, exilit, nullo -
sui vestigio relicto. Dicit autem: hi pariter qui tibi antea metus causa obtempe-
rabant, mox ubi adversa fortuna laboraveris, tamquam libertate recepta, cuncti a
te ovantes recedent. Deinde lugubriter generatimque propheta exclamat: ** vae illis!
dormitaverunt pastores tui; rex assyrius consopivit potentes tuos. ,, Flebiles , ait,
vos omnes; nam duces, ceu sopore quodam, punitione correpti occubuerunt. Tale
est illud apud beatum Davidem: dormitaverunt qui ascendebant equos. Porro rege
vestro neci tradito commortui sunt omnes qui apud eum dignitate praestabant.
** Diffugit ad montes populus tuus, neque erat qui eum exciperet. ,, Cuncti iam
ad fugam spectabant, quoniam nemo reliquus erat qui praesenti malo suppetias
ferret. ** Nou est confractionis medela. ,, Cura omnis atque emendatio: malorum
tuorum. sublata est. ** Vulnus tuum intumuit. ,, Crevit calamitas tua, jamque est
insanabilis. * Omnes qui rei nuncium audient, manibus plaudent super te. Ad
quem enim non devenerat perpetua malitia tua? ,, Profecto populos omnes fama
cladium tuarum oblectabit, lique manuum plausu quantopere pernicie tua laeten-
tur significabunt. Tu enim bellum adversus omnes susceperas , neminemque: pro
viribus. molestia ac detrimento non adficiebas. Hinc tuus interitus commune gau-
dium omnibus adtulit.

IN HABACUCUM. 931

^

EPMHNEIA ABBAKOYM TOY IIPOOHTOY.

H4 τῷ dosueis Gbo- μὲν T dia. φυλαΐν αἰχμαλώτοις εἰς ὃ οἰκείαν ᾿ἀπαγαηοντίο.
χώραν: ἐπεληλυϑοτί» 5 τῇ " IegsguAnp , X9) 1 φοβερὰν Cxavie ofa τῷ ἀγζέλε πληγίω
φεξαμένε.. Md) πολλῆς ὡς εἰκὸς ἐντεῦϑεν ἡ ἀτιμίας ᾿ἰποςρεψαντίθ» εἰς τὰ οἰκεῖα, ὃ ua-
χάρι» ᾿Αμβακὸμ * 6n 4 ᾿Ιϑοαίας 3 «τροφητείαν ποιᾶται (αὑτίων. εἰς Jio μερίζων ἃ
λόγον. εἴς τε T αἰτίασιν T ἐν TM. λαᾳῖ δωνας δυόντων τὰ καὶ κρινόντων. οἱ πολλαῖς y;
δχαφόροις αλαιπωοίαις σὺ“ πένητας αἰδλέβαλλον. ὑπὲρ ὧν δὴ uaJucu. ἐπαχθησεῶς τὰ
exo τ βαξυλωνίων ἀντοῖς μινημονεύφ χαχο" xg) εἰς δὶ ary βαξυλωνίων xamnoo-
ρίαν ὡς κεκρατηκότων Lp αἱ “Ἱερεσουλὴμ.» οὖκ εἰς dYov ἢ suf κράτά χρησοι μδύων., πολ-
Alo 5 ὃ ἀμέξίαν αἵ ὠμότητος κατ᾽ avrülv fondsd'ery δύων" ὑπὲρ ὧν δὴ (ὃ τάτοις τιμω-
ρηϑήσεσγαι λέγ4᾽ ὥςε κατε γε T. ὁβαίρεσιν (aurlo ἐοικέναι τῳ ἐνάτῳ ψαλμᾳῖ οδοκεῖν durd
cl προφητείαν. ὃς 621 μδὺ εἷς τῷ ἀοριϑμᾳῖ Uo d ἑλλέάυικνῆς ὀκφωνήσεως. dio ἢ δὶ
4 Ἕβραλων γλώτης-. ἰδίαν ἑκᾳτέρου T αἰπόϑεσιν Ἐχοντίθ»: ὡς 8 μδὺ φεοτέρου ἀρχ ὼ
Lp 2 as, ὀξομολογήσομιε σοι κύριε ἂν Ὅλῃ xapdig, pou, “διηγήσομαι πάντα τὼ ϑαυ-
᾿μασιά σε" πέρως ἢ τὸ» χατάςησον κύρμκε γομοϑέτζν ἀυτοὶς, γνώτωσαν e9vw ὅτι ἄνϑρφῳ-
m εἰσι" τῷ σδατέρου δὲ dpylà μὲν T, ἵνα τί κύριε ἀφέφηκως μιῳκροϑεν: ὑρορᾷς ἐν
εὐχαιοίαις ἐν ϑλίψεσι; τελίθ» 5, T ἑτοικκάσιαν v xapdac αὐτοῖν ποροσέθτε τὸ οὗς σε.
κρῖναι ὀρφανᾳῖ κοὶ (ἀπεινᾳῖ, ἵγα μὴ «eod ἔτι τῷ μεγαλαυχεῖν ἄνϑρῳπίθ» E αἵ γῆς.
Τότων 5 ἐν μὲν Gic φόοτέροις bo θμόφίες aimd)), λέγω ἢ οὖυ’ αἰ δκοίκοις, ὡς πολλῇ
τῇ κατ᾽ ἀυτωῖν Qué TM χρησαμένες, ὑπὲρ ὧν di χαὶ τιμωρίαν ἀυτοῖς Via, λέγ «xd

38 9w* ἐν ἢ (oie d'éUrteoi , Gbo- ἐν τω Amd τω τε πλέτῳ wu) τῇ σδωρναςείᾳ ἐπ᾽ dd

COMMENTARIUS IN HABACUCUM PROPHETAM.

E iam decem tribus Ássyrius in suam regionem captivas abduxerat, et
deinde expeditione adversus Hierusalem suscepta, terribilem illam ab angelo cla-
dem acceperat, multaque ut par erat cum ignominia ilinc in patriam regressus
fuerat; beatus Habacucus hoc edidit de Iudaea vaticinium, diviso in partes. duas
sermone; quarum priore principes iudicesque incusat, qui multis variisque aerum-
nis pauperes implicuerant; quam ob rem praecipue eventura illis a Babyloniis mala

p. 353.

* In titulo.
Ag.

p. 354.

d E ^ . - B e ^
memorat: altera vero pars Babyloniorum 1psorum increpalionem continet, qui Hie- -

rusalem potiti, haud recte victoria usi erant, sed multum crudelitatis excessum ad-
versus Iudaeos exprompserant; cuius causa: punitum iri dicit, Quare secundum
hanc divisionem, videtur prophetia haec nono similis psalmo, qui unus est in grae-
ca interpretatione , duo autem in hebraea lingua, cum suo quisque argumento: Et
prioris quidem initium est: confitebor tibi, Domine, in toto corde meo ; narrabo
omnia mirabila tua. Finis autem: constitue , Domine, legislatorem eis; sciant gentes
quoniam homines sunt. Alterius vero psalmi initium est: ut quid , Domine , reces-
sisti longe, despicis in opportunitatibus, in tribulationibus? Finis: praeparationi
cordis eorum adtendit auris tua; iudicare pupillo et humili, ut non apponat ultra
magnificare se homo super terram. lam vero in priore psalmo alienigenas increpat ,
id est finitimos, qui magnopere contra ludaeos saevierant, ac propterea poenam

* Ps. X. I.

* Ps. LXXIII. I.

* Hier. XII. I.

849 ^C | THEODORI MOPSUESTENI j

κίαν καὶ βλαξίω ἃ ἐπήρειαν qjU πενήτων κεχρημένες, οὺς καὶ ἀυτὸς οὖκ ἔξω τιμωρίας
ἔσεάγαι φησι. Τοιῶτο γάρ τι (ἢ vuO ὃ μῳκαριί» ᾿Αμβακὰμ ὃ τροφήτης oii, μερίζων
(QW) λόφον εἴς τε Gbu- παρ᾽ ἀυτοῖς ἐπ᾽ ἀσικίᾳ vj) πενήτων τῇ φροσέσῃ κεχρημένες d'uu-
asia: τέτοις γὸ ἐν (ois “«οροτέροις αἰτιωσώ μϑμ(θ». λέγᾳ wx) ὃ ἐπαρομένἑω ἀυτοῖς ὑπὲρ
TTE τιμωρλαν" καὶ εἰς οδὺ Βαξυλωνίες, ὧν € auriy πλᾶσω ὅσω djgreDaxowey χαχᾷ
? λαὸν ἐπαιχθησομένζν ὕςερον τιμωφίαν juod" dw γὸ Φιαύτης τινὸς ὅσης αἱ ιἰποϑέσεως
T φροφῆτε ῥημκώτων, τὰ X) wap» σκοπητέον λοιπὸν" τϑόκειται μὲν ou ἥ εἰωϑῆα

M ^ 1 ^ A rw 3 1 c , » M oU
«esopaqn 78. βιξλία τὸ λῆμμα ὃ εἶσεν ᾿Αμβακὲμ ὃ estime: ἄρχεται ἢ Gros.
| : ΚΕΦ. Α΄. |
ὧν É ,

« Ἕως τίγί(Θ» κύριε κεκράξομαι. χρὴ οὐ μὴ εἰσοικούσῃς: βοήσομαι «eos σὲ ddYxoU-
μᾶνος. (ὃ οὐ μὴ σώσῃς: .. Οὐχ ὡς αἰτίασιν τιγὰ Tu Sud “οροσείγων ὃ φτροφήτης ζαῦτα
φησὶν, O2. καϑὼς Ἐ9.0» ἀυτόὶς δὶ T) τινὰ demo onov ἔχοντων. W καὶ ἀγανάκτησιν κι-
γοιεύτων οκαίαν WD vj) ποιοαύτων., ἐν αἰτιατικᾳῖ λεγάν quem P φρα Πομένων Y. ἀτο-
“πίαν" ὕτω gy Oud φησίν" ὥασερ οὖ Q ὃ μῶκάριος Af Δαυὶδ τὸ *, ἵνα τί κύριε ἀφε-
φηκας μίακροϑεν. ὑὩρορᾷς Gy εὐχαίοίαις ἐν ϑλίψεσιν; ἐν τῷ ὑαῇρηφανεύεϑαι ἃ ἀσεβῆ.
ἐμπυράζεται ὃ ἡ]ωνός" (ἃ τὰ ἑξῆς" οὐ γὸ (Qy) ϑεὸν αἰτιώμϑυ(Θ- (aU. λέγᾳ-. ἀγανακτῶν
ἢ X» T Οιαῦτα ποιάντων, C mia Comov δζῳπορῷν. ἀνθ᾽ ὅτε μὴ δίκας σιοίδασιν ὀξέως"
Gm καὶ θα χϑ" * ἵνα τί ὃ ϑεὸς ἀπώσω εἰς τέλί(θ». pio ὃ ϑυμός σου 2 φὩρόβατα
γομῆς cu; δγαπορθῖν γὸ δὶ τοῦ μεγέθη τὴν γερονότων εἰς (() λαὸν, χἀνζαῦϑα φησί" sg)
πολλὰ di ζιαῦτα εὕφοι τίς ἄν: ὥσπερ ομὦὖ (ἃ ὃ κακφοι(θ. ἽἹερεμίως φησί" * τ ὅτι dos

- ἀσεβεῖν süod'oUra , ηὐθϑάύησαν πάντες οἱ ἀϑετοιῦτες ἀϑετήλιατα:, οὐδὲ γ)ὸὺ ἐδ’ csi (e)

ipsis a Deo inflictam dicit: in altero populi ditiores ac principes obiurgat, qui pau-
peres iniquitate , detrimentis, iniuriisque vexabant; atque hos etiam haud. poenam
evasuros ait. Idem fere nunc agit beatus Habacucus propheta, bipartito sermone ,
primo quidem adversus eos qui pauperes iniusta vi opprimebant: his enim apprime
increpitis, eventuram delicto poenam praedicit: deinde in Babylonios convertitur,
qui cum innumera mala populo iudaico intulissent , punitionem ipsis impositum iri
praedicit. Nunc postquam verborum prophetae argumentum exposuimus, sequitur
ut partes singulas consideremus. Praeit solitus libello titulus: AssumPrio quam vidit
Habacucus propheta. Sic autem exorditur. |

CAP. I.

** Usquequo, Domine, clamabo, et non exaudies? vociferabor ad te vim ypa-
üens, et non salvabis? ,, Non tamquam expostulans, haec ait propheta, sed more
illorum , qui in re aliqua anxii, vel. etiam 1usta indignatione commoti , figurato ad.
expostulationem sermone de rerum actarum iniquitate queruntur. [ta scilicet hoc
se loco gerit propheta, Sicut ergo beatus etiam ait David: ut quid , Domine, re-
cessisti longe, despicis in opportunitatibus in tribulationibus? Dum extollitur im-
pius , incenditur pauper, et reliqua;'haud Deum culpans ita loquitur , sed illis ira-
scens qui talia agunt, et quodammodo exaestuans, quod mon cito poenas debitas
luerint. Ita et alibi: cur, Deus, repulisti in finem? iratus est furor tuus adversus
oves pascui tui? etenim magnitudine malorum populo inlatorum attonitus, sic etiam
hoc loco loquitur. Velut etiam beatus Hieremias dicit: cur via impiorum prospe-

-

IN ÍÍABACUCUM CAP. I. 233

ϑεὸν αἰτιώμδυ(0» λέγ 4. ἀγανακτῶν ? ἐφ᾽ οἷς ἐφεαῖίον ὅ ὅτι "μὴ didoam dnas: ἡπείπερ
οἱ φερφῆται!. πάντες διμοίως ἦσαν ποποασμδύοι' Cxdyo δὴ τὸ eod " τῷ pee Aavid
λεγόμδρμον" * κύρκε ἐν τῷ Board τὸ ἔλεός cu, i ἀλήηήϑειά ca ἕως T γεφελών, ἡ ἡ dixgjo-
cun σὰ ὡς ὄρη ϑεῶ. τὰ κρίματα ca auos Q- πολλή" ἅπερ Ou ἔφη καὶ δι φιλαγϑρφῳ-
πίαν ὀκπλη όμδυ Θ. τῷ Sis ὡς à prov ὃ d Ὁ T σγκαίε 7 φεοντίοία ὅ ὅτι πολλὰ 2
“ποιεῖται (υτίω- ἀνέφικτον jt Bj λέγων τῷ ϑιοῦ 7 σδκι κασίαν καὶ T κρίσιν, καϑ' Lo ἐκ
ὀξείως ἐπάγᾳ Gic v alum τὰς τιμωρίας ἀναβάλλεται ἢ ἀυτεὶς πολλάκις, καὶ TO *j& ἐν
ἀνθεῴποις πολλαΐν Ta geo ma κακῶς" δ duro dY [2l C. ὃ eoestims ἐνζαῦϑα φησὶν,
ἀγανακτῶν 621 τῇ ἀσγκίᾳ qj ἐν τ M duas δόντων. x9) πολλίῳ τινα € πολύξο-
atv fic aimer vo ἐπήρειαν ἐπαφόντων" x4) σφόσροα μὲν εἰσϊὼς.. ὡς τιμωρίας ἄξια τοὶ

«ee τμῆμα. ἀϑυμαῖν ὃ 5 ὅτι rl τιμωρίαν Ava aA 20 sys. τὸ ϑε, πολλὴ τς ἡ XD ὧδ
πενήτων γινεῖ ἀοικία" δζὰ τῶτο ὡς ἂν πολλάκις αἰτήσας T Ou T τιμωρήαν ἐπενεχθέαι
(oic Ero ὀψααεατίομδροις κακῶς, ἀνύσας μὰ πλέον ἀσὲν, ἕως Tiv (O- φησὶ κύριε κεκράξο-
μαι καὶ οὐ μὴ εἰσωικάσης βοήσομαι “«εὺὸς σὲ ἀσ κοῦ d Q- Q οὐ μὴ σώσῃς: ἀναλαβὼν
39 τὸ vj) ἀοπκαρδύων ἀρρόσωπον t Φησὶν. ὅτι ἄπει τινί» ἐν ταλώιπώρλαις πολλαῖς

ΕΜ ri iA [dod μδὺ αἰταῖν 3 * cho Bor3aur , οὐ τυγχαίνω 5 ταύτης:

Ἵνα τί μοι Ἐεβειζας κόποις Ó moves ὄγιβλίπαν n ταλαιπωρίαν (e ἀσέβειαν. »
Οὐδὲν ἡοιυῦ Ἕτερον xao ἑχας ἕω f ἡμέραν δρφ). ἀλλ᾽ ἢ πόνον xe) supo, ὧδ οἱ d'uv-
αφεύοντες ἀσεβᾶ τῇ roa (oic πένησιν émaj4v vae). P^ Ἐξεναντίας pg γέϑονε κρί-
σις, xo) ὃ κριτὴς λαμβάν: δὰ TÉTO dieeuidugny γόμ», € οὐ σγεξάγετω «εἰς τελίθ»
κράμίᾳ. 99 Αἰπιαῖμαι 200 ἃ πολλάκις eidoy, ὅτι οδίκης συγκροτε pns ππαρορᾷται 4p
zavr$ale τὸ d'inajov , “εὺς Qnare, ἢ δροὸν ὃ diano τότῳ τὸ πέρας ποιεῖται d dins,

ratur, beate agunt omnes reprobantes reprobrationes? Nam ne iste quidem Deum
accusans sic loquitur, sed indignans potius quod delictorum poenas non pertule-
rint. Pari enim prophetae omnes animo erant. Quin et illud apud beatum Davidem
dictum: Domine, in caelo misericordia tua, et veritas tua usque ad nubes: iustitia
tua, sicut montes Dei: iudicia tua abyssus multa: quae nirhirum dicit, benignita-
tem Dei demirans erga homines tamquam infinitam, et quod multam de viro iusto
gerat sollicitudinem: imperscerutabile dicens Dei examen et iudicium, quo seras
peccantibus poenas imponit, quas saepe differt, quamquam multa inter homines
mala versentur. Eodem prorsus modo.heic quoque dicit propheta , iniquitati irascens
principum populi, qui multam variamque pauperibus iniuriam faciebant: magno-
pere quidem cognoscens digna ésse suppliciis ea quae fiebant, dolens autem quod
Deo ultionem differente, multa adversus pauperes vigeret iniustitia, Propterea , ceu
qui saepe expeliverat vindictam de iis capi tam prave agentibus, nihil vero impe-
traverat; usquequo, inquit, Domine clamabo, et non exaudies? Nam sumpta sibi
patientium iniuste persona dicit: quousque tandem miseriis multis exercitus clamo
tuum exposcens auxilium , neque tamen id impetro?

** Quare mihi ostendisti labores et dolores, videre miseriam et impietatem ? ,,
Nil aliud quotidie video nisi laborem atque pressuram, quam mala mente principes
pauperibus inferre conantur. ** Contra me factum est iudicium, et iudex accipit.
Propterea dissipata est lex, et non deducitur ad finem iudicium. ,, Queror itaque
quod saepe vidi, , nempe iudicio instituto , ius omnino contemni , sed respicientem

personas audiit hunc sibi proponere sententiae suae scopum, comulando scilicet
30

* Ps, XXXY. 6.

p. 356.

Dp. 358.

e

9314 THEODORI MOPSUESTENI

ἐπαύξων Tu dinde Tlo βλάξίω" ἐντεῦϑεν SouD ipeAwra] pp Ty. γόμων T. σῶν ἡ
ἀκράβεια. (ἃ λογίΘ» τότων $9ac &dwl- d'inn ἢ ἀσὲ μία πέρας dinera| χρηςὸν, ἀλλ᾽
εἰς ádYuiay πορόσηλον καταντᾷ. «« "On ὃ ἀσεβὴς xa(dunacwd δὶ d'iugjov. .. Οἱ φουῦ
ἀσεβέᾳ συζαΐντες κοὶ τὴν σῶν νομήμων ἐσένα ποιδμᾶνοι λύγον, πᾶν eid» ἐπηρείας X
δὲ οἰκείαν εδωναςείαν ἐπάγεσι (oic πενομϑύοις" σίχα)ον γὸ ἐνζαῦϑα ἃ ἀσικόμϑμον πένητα
καλεῖ. ὡς σεκαίως 96 αἰ ὀκσικίας ταυξζομϑμον. «« “Ἔνεκεν τότε ὠξελεύσεται τὸ κράμ(ᾳ
diegpaje pov. 5. ᾿Ἐντεῦϑεν ἀσὲ «od T κριτῇ γινόμδυον m μὴ σδεςρώμι μένον ἴσοι mo ἄγ"
trad age» ἀμιελαῖν τῷ diuais «eos (€ σδιωναςεύοντα ? πᾶσων v4 porke: εἶτα
v v) «esouevov aimacz pO» ἀτοπίαν ἐν Teo , ἐπάγᾳ λοιπὸν Y mpuetav: ὡς ἂν
JA. Ἐγταῦξιν a1) «ρὸς () ϑεὸν oL δποχαλύψεως ϑείας ἐγνωκώς τε ἀυτίων (ὁ μέωύων
ἅπασι ογκαίως. ** "Idvre οἱ καϊαφοονηταὶ € ὄχιβλεψατε. £j Suse owe 1) ἴδετε ϑαυ-
μάσια, € dari dion ἔργον ἐγὼ ἐργώζομαι ἐν ἥμέέρωις Op, ὃ οὐ μὴ πιςεύσητε
ἐών τις ὁκοθιηγῆται. .» Αλλὰ γὸ Sx εἰς τὸ παντελὲς ὑμῶν οΐξέφοοι, τοιαῦτα ποιεῖν d κρά-
σεως χα(αφεονῶσι αἱ Quar Ὀψεῶς 99 ϑαυμῳςὼ τινὰ τιμωρίαν ἐπαςομενίν ὑμῖν. xo)
veis ἀφανισμὸν ἀρκοῦσειν παντελῆ. ἐπειδὺ τοιαῦτα ὑ μῶν ἐπάξᾳ ϑεός" τῶτο gàp At;
ἔρον ἐγὼ ἐργώζομαι. ὃ xu) ἄπιςον ἂν Cv. μόνης συηγήσεως "oorr «oe? d! πείρας" ποῖον
7ÉT0 λέγων.

(0 ἐς Διότι ἐγὼ tele» ον Χαλόδαίες τὸ €9v(O- τὸ πικρὸν χϑὴ τὸ quU » τὸ πορόῦο-
μᾶνον Vor τὼ πλάτη d γῆς. τῷ κατακληφονομῆσοη σκἀνώμῳτα ἀκ ἀυτε. .. Ἔπάξω 0
ὑμῶν οδὺ- βαξυλωνίες αἱ τοσαύτης OMA ἕνεκεν ὠἰδανομίας, ἔϑνίΘ» ὠμότατον, xg) D
πολλῶ τῷ τώχοις δχιτελοῦ ἃ βέλεται. ὃ πᾶσειν δὰ Y “ροσᾶσοιν dur duda μικρᾷ
ye ἐπελεύσεται δὶ "yh, ὡς ἂν αἰδεβάλοιτο κτῆσιν. T μησὰ κόϑεν dura “ροσήκεσαν μη-
dipole. ** Φοβερὸς xg) ὅχιφανής 601, πολλᾷ γέμων τῷ φόβε x9) καταφανὴς ἅπασιν Cx

oppressi detrimentum, Hinc legum tuarum observantia negligitur , nullaque harum
ratio habetur: nullius iudicii bonus est exitus, sed manifesta iniquitate laborat.
* Quia impius praevalet adversus iustum, ,, Qui igitur impie vivunt, et legitima
iua pensi non habent, iniuriarum omne genus pro sua praepotentia in egenos con-
ferunt. Nam iustum hoc loco dicit pro oppresso paupere, qui iustam impetrandi de-
fensionem dignus erat. ** Propterea egredietur iudicium perversum, ,, Hinc nihil
ne a iudice quidem nisi perversum fieri quisquam videat: nam et iste , aequitate
omissa, ad potentem toto sul pondere inclinat, Deinde hanc operum scaevitatem
vituperans, poenam mox subdit, quasi hanc in tractatu cum Deo revelatione su-
perna novisset , eamque merito cunctis portenderet. ** Videte , contemptores , et res-
picite , et ad miramini, et spectate mirabilia, et disperdimini: quia opus ego operor
in diebus vestris, quod non crederetis si quis narraret. ,, Verumtamen haud per-
petuo haec a vobis fieri poterunt divini iudicii contemptoribus: videbitis enim mi-
ram quandam punitionem vobis impactam , et omnimodo exitio parem: namque ita
Deus vobiscum aget: quippe ita valent verba: opus ego operabor , quod incredibile
narratu videbitur, ante huius experimentum. Quod quale sit, dicit.

** Quia ego Chaldaeos suscito, gentem acerbam et velocem , quae ambulat su-
per laütudines terrae, ut possideat tabernacula non sua. ,, Adducam contra vos
Babylonios, propter tantum scelus vestrum, gentem saevissimam, et ad id quod vo-
luerit exsequendum expeditissimam, quae viribus quibus pollet universam ferme ter-

ram occupabit, ut ea sibi subiiciat, quae nullatenus ad se pertinebant. ** Terri-

IN. HABACUCUM CAP. I. | 935
d'uoaSaj μεγώλα. xS Ἐξ εὠυτεῖ τὸ X04 Mo ὠυτεῖ ἔσο! 9 Q τὸ λῆμχκαᾳ ἀυτεῖ c£ duin cEe-
λεύσεται: ,, Οὐϑὲν « ἕτερα dtopdpO- συμμαώμας, du ἀντὸς οἰκείᾳ τῇ δυυάμφ πάντα
δγααρα Πομϑυ(ῶ», ὥςε C xexvav χαὶ κατακρᾳτῆν ὧν βέλεται, ἀϑέόον τε bo ἂν ἐϑέλῃ
τιμωρίαν ἐπάγην ἀντοῖς. «« Καὶ ὀξαλοιῦται ὑπὲρ παροϊέλεις οἱ ἵπασοι durd , C ὀξύτεροι
ὑπὲρ οὗν’ λύκους * ᾿Αραβίας. xz) ὀϊξιπισάσονται οἱ ἵπαοι ὠυτεῖ, (ἃ δρμήσεσι μφκρόϑεν'
Q πεταδϑϑήσονται ὡς ἀετὸς τῳοόϑυμίθ» ὄψι τὸ φαγεῖν. y, Ἱπαικὸν uev uvm παρεσκόῦα-
σμένον 623 «webs moAsuor mapduAeov τὲ χοὴ Τὴν X) δὶ ᾿Αραᾳβίαν λύκων ὀξύτερον" οἱ 5
iaueVoyreg τοστιύτῃ 4ve26 τὸ πολεμεῖν κέ χράνται τῇ eveoSujpam, ὥςε Supparras 7n γίῶ
ἐλαύνειν ποῤῥωϑεν κειμϑύξου. wg) μόνον ἀκ &qizi acia, (oic πόῤῥωθεν αὐτοῖν ἀπῳκισμᾶμοις
doxay, ἀετῷ dixlo 5n ϑήραν ἑτοίμε;. : ,

« Σωωτέλοια ἐπ᾽ ὠσεβεῖς Wzd ἀνθεςηκότας Ὡροσώπῳ εἀὐυτων cl ἐναντίας. ,, Οὗτοι
πᾶντας οὖσ: ἐν τῳ Ad, Y X9 qj0 πενήτων ἀσέβειαν ὄὅχισοικνυρδύας παντελαῖς δ)5πολέ-
σεσιν. ἐσὲ πρὸς τὸ βεᾳχύτατον ἀντιβλέπήν ἀυτοῖς. ἢ ἀνϑθιςιιῶς oA ras. «- Καὶ σωω-
ἀξῴ ὡς ἄμμον αἰχμαλωσίαν" xg) ἀυτὸς ἐν βασιλεῦσιν ἐνξυφήσῴ, ἃ τύρανγίο» παέγνια
durd- (ἃ ἀυτὸς εἰς πᾶν ὀχύροομκᾳ Surat lera y κὶ βαλᾶ χῶμα. X; Xeomad durd. .. Πολ-
λὲς μεὲν ou mi ue. λώτοις ἐργάσεται. ἀναριϑιμήτοις Sy ἥτίον ἢ ἄμμος" ἀυτὸς ἢ δ ἰδίαν
hdovho ἀυξήσφεν τω πολλὰς xtallyery βασιλέας" ὧν ἃ ἀφανισμὸν οὐ μα πολλᾷ T πόνε.
ὡς ἂν παίζων ἣ ποιήσεται ῥᾳδίως" 4 πολλῆς ἢ σ᾽ εὐμδοοίας χρὴ Tj ἄγαν ὠγυρῳ μίέγων
πόλεων τὲ (ἃ φρερήων κρᾳτήσ4- γχώμᾳ τε ἐπγείροον jT) πολλῆς dV εὐκολίας. χαὶ xa anal
πᾶν e τε Tély(O- εἴϑ᾽ ἕτερος πῶς ἠσφαλίδηαι “οκουυῦ. «« Tore μεταβαλᾶ τὸ πνεῦμᾳ
ὠυτεῖ, 1 διελεύσεται. € ὀξιλάσεται. .5 ᾿Αλλὰ γὸ Melo T ἐπαχθεῖσαν τιμωρίαν ἰσὼν
ὃ ϑεὸς, ἅτε αἰδὼ τοιάτων xU) Wr δζφκει μένων Vnusouevlo dvdbolv, μεταβαλᾷ μὲν ἢ

bilis et illustris est ,, multumque terrorem adferens, notaque omnibus ob poten-
tiae suae magnitudinem. ** Ex ipsa indicium eius erit, et assumptio eius ex ipsa
egredietur. ,, Nullius auxilio indigens, sed suapte potentia cuncta exsequens, ita
ut et decernat , et quod vult obtineat, subitamque pro suo libito poenam hostibus
impingat. ** Et exilient plus quam pardi equi eius, et velociores lupis Arabiae.
Et equitabunt equites eius, et de longinquo irruent, et volabunt quasi aquila ad
vorandum percita, ,, Équitatus est illi ad bellum paratus, pardis et Arabiae lupis
velocior. Tantus vero est equitum ad bellandum impetus, ut ad longinquas regio-
nes alaeriter discurrant, ac volare propemodum videantur iis qui procul habitant,
aquilae instar quae in praedam insilit.

** Consummatio in impios veniet resistentes faciei ipsorum ex adverso. ,, Hi
cunctos de populo,.qui adversus pauperes iniqui fuerunt, funditus perdent: nam
ne brevissimo quidem tempore ex adverso intueri hostes aut iis obsistere audebunt,
** Et congregabit quasi arenam captivitatem. Et ipse de regibus delicias capiet, et
tyrannus ludibria eius: et ipse cuilibet munitioni illudet; et struet aggerem, et ca-
piet illam. ,, Multos itaque faciet captivos, immo innumerabiles quantum arena est,
Ipse vero voluptatem suam cumulabit multorum regnorum destructione, quam sine
labore multo et quasi ludens patrabit: atque eadem facilitate munitissimas quoque

urbes arcesque obtinebit , struens expeditissime aggeres, atque omnia subruens sive
uL 9. 816

moenia sive aliud quidvis tutamen videtur. * ΤΌΠΟ mutabit spiritum , et. pertràn-
sibit, et propitiabitur. ,, Verumtamen maximam hanc punitionem inspiciens Deus,
et quidem a talibus talique animo praeditis inflictam hominibus, suam adversus nos

*

p.

359.

. 10,

. 11,
. 360.

*cod. συναγω-

qy^is

v. 16.

936 THEODORI MOPSUESTENI

xw9 nj ὀργάώ: ὥασερ ὃ εἰς μυέσοις ἡ ᾷς τῇ κησὶεμονίᾳῳ παρελθὼν. συγζνώμάν μεὲν
ὑπὲρ TJ πάλαι ποπλημμελημένων dio], λύσφ ἢ ὃ ὅπικει υένξων ἡμῶν δὰ ταῦτα τιμω-
exaw. «« Αὕτη ἡ ἰοὺς τῷ ϑεφῖ με" οὐχὶ σὺ ἀπ᾽ ἀρχῆς κύριε ὃ ϑεὸς μου ὃ D» s χρὴ οὐ
μὴ δποϑάνω μϑυ. .. Τοῦτο γὸ αἴ σῆς σδωνάμεως τὸ ἔρηον, ὅπερ ἄνωθεν ὄισέολειξαι aie,
ἡ κῶς ἅγι(. rs χρὴ πάντων αρκείμϑυί(Θ» T). ὄντων, ὑπὲρ ὧν ἢ € ζσεδϑϑαι “«ροσόο-
κῶν, λυϑείσης ἡμῖν d τιμωρίας. « Κύρμε εἰς κρέα τετοχας ἀυτὸ. x2) ἔπλασέ με
τῷ ἐλέγχήν παισ!είαν aurd. .. ἸΑνωϑεν ye μὲ ἀυτὸς εἰς δὲ δὴν ἃ μϑδοτανόντων οιέπλασας
κράσιν" ὡς ἂν χρὴ παιόεύοιμι δὰ Ὁ ἐλέγχων ἀντὼς, ἔξω v τῷ πλημμελᾶν χαϑιςιῦϑαι
ἀδείας: εἶτα «τεὺς ἀυτὸν ὄποςρεψας (Qy) ϑτὸν ? λόγον “« χαϑαρὸς ὃ ὀφθαλμός σε "T μὴ
δρῶν πονηρᾷ. € ὄχιβλέπειν Gori πόνες οὐ ειωυήσῃ. .5 Πολλὴ φροντίς σοι τῷ οκαΐε" ὅϑεν
οὐσϊὲ βλέπειν ἀνέχῃ οἶδ" τὼ πονηρὰ ἐργωζομένες, πόνων τὲ (ὃ σιωϊριβῆς ἕτεροις χαϑιςει-
μένους αἰτίους. «« Τί ὄπχιβλέπεις ὅδ᾽ xa (abeovouüras s τὐοῳσιωπήσῃ ἐν τῷ χαταπίήναιν
ἀσεβῆ δ δίκαιον" xg) ποιήσφς οδὺ ἀνθρώποις ὡς cb ἰχθύας αὐ ϑαλάαοσης, C ὡς ἑρπετὰ
οὐκ tooyp ἡγούμϑδμον. », Οὐ τοίνωυ ἀνέχῃ ϑεωρεῖν οὖσ’ καταφρονήσή τῆς σῆς τιμωρίας
τοιαῦτα δή Πο μένας, ἀσδὲ οὐἰδῳπεμπεῦναι T τοσαύτζω ἀσικίαν, ὥςε σικαΐες uovov-
α)! χαταπηγεᾶναι ^c ἀσεβαΐν" φανέμεθε γὸ ἰχθύων τὲ (ὃ ἑρπετων ἀκ ἐχόντων ἡγέμϑρον
ὁδγαλλάτοντες. &div, εἰ μὴ τῇ τιμωρίᾳ τῇ σὴ δῆλος οἤύοιο. ὄπ ιςουταῖν τε ἡ μῶν (ἃ πᾶσαν
ὀξέτασιν ἀκριβὴ 1 ἀνθρῳπείων situ O- q99."y μῴτων.

Ταῦτα ἢ ἅπαντα αἷδὲ τὴν βαξυλωνίων εἰρηκὼς, ὡς πολλῇ X) τῷ λαοῦ τῇ ἀφέδίᾳ
ρησοι μένων.» σ)ηγεῖται λοιπὸν ὠυτεῖ (ἃ v. δωύα μιν. ἡ χρώμδυος. ὁπόσους ἂν ἐϑέλοι μυ-
οίοις κακοῖς αἰδεβάλλῳφ pad ioc. «« Σωωτέλειαν ἐν ἀγκίςρῳ ἀνέασσασεν ἀυτὸν. wg) εἴλκυ-
σεν ἀυτὸν ἐν ἀμφιβλήςρῳ durd* stg) σωυήγω γῆν ἀυτὸν ἐν Ὦ σειγήναις * aurd- ἕνεκεν mue
εὐφρανθήσεται xg) χαρήσεται" ἕνεκεν Te. Ouod τῇ σευγίωῃ ard Q ϑυμιιάσᾳ τῳ ἀμφι--

iram omitlel: et per medios nos, ut ita dicam, providentià suá transibit, venianr
priscis peccatis indulgebit, et impositam horum causa poenam remittet, ** Haec est
fortitudo Deo meo. Nonne tu a principio Domine Deus sancte meus? Et non mo-
riemur? ,, Hoc est potentiae opus, quod desuper pro nobis ostendit ille qui san-
clus est, eL omni rei existenti superior: quamobrem vivere quoque speramus, post
poenae depulsionem. ** Domine ad 1udicium rem hanc constituisti ; et formavit me
ut arguam disciplinam eius. ,, Nempe ut erudiam correptione mea reliquos homi-
nes, ne securi peccent. Deinde ad ipsum Deum convertit sermonem: ** purus ocu-
lus tuus, ne mala videat, et contemplari molestias non poteris. ,, Multa tibi aequi
iuris eura est: quare male agentes spectare non sustinebis, et qui molestiarum aliis
et contritionis auctores sunt. ** Cur aspicis contemptores? Tacebis ne, dum iustum
devorat impius? Et facies homines quasi pisces maris, et quasi reptilia non haben-

tia ducem? ,, Non ergo spectare patieris eos qui punitionis tuae contemptu haee

agunt; néque tantam iniquitatem dissimulabis, ut iusti ab impiis propemodum de-
vorentur. Alioqui videbimur a piscibus atque reptilibus duce carentibus nihil dif-
ferre, nisi tu punitionis tuae demonstratione , palam fias ceu praeses noster et
actuum omnium humanorum scrutator accuratus. :

Postquam haec omnia de Babyloniis dixit, qui saeve admodum populum tra-
ctaverant; exponit deinceps hostis eiusdem potentiam, cuius ope quotquot vult ma-
lis innumeris facile irretit. ** Hamo sustulit illum ad consummationem , traxitque
eum reti suo, et in sagenis suis adunavit. Propterea laetabitur et gaudebit; pro-

IN HABACUCUM CAP. I. 231
βλήςρῳ ἀυτεῖ" ,, ὡς γὸ ὠγκίςρῳ τινὶ καὶ ἀμφιβλήςρῳ τὴ οἰκείᾳ εβυυάμᾳ πλείςοις ὅσοις
«ριβαλὼν εἰς παντελῆ οὐδ δίσωσιν ἀπώλειαν" Ee τε ἅπαντας "Uzo T ὀΐξασιαν ἀθροί-
£4 Ὁ οἰκείαν, ὥςε deoa, μδὺ Gon τοῖς $p9oic τοῖς ἰοδίοις., κινεβουνεύειν. ἢ ὡς ἄν τινι ϑεφῖ
τῇ οἰκείᾳ d'uudpd λογίζεδδαι TI παρ᾽ durd γινορδῥων τὸ μιέγοϑιθ.: τὸ B ϑύσᾳ τῇ σα-
ylum , x2) Supudod τοῦ ἀμφιβλήςρῳ. TETO λέγ ὧκ μεταφορᾷς T ἐν "TOig τοιξτοις T εὖ-
χειθαςίαν δποτιννιούτων ταῦ Sud- βόλεται ou εἰπεῖν ὅτι μονονειχὶ ϑεῶ dixlo φαντάζεται
dubada πάντα X? τὸ doxou) ἕαυτῳ ποιεῖν" xg) T αἰτίαν λέγων" € ὅτι ἐν ἀυτοῖς ἐλί-
πάνεν useidh. durd , € τὰ βρώματα ὠντεῖ ὀκλεκτά. .. Τῇ γὸ iouis τῇ οἰκείῳ λογίζεται
δὴρ χατωρϑωμρϑρων τὸ Mee 9 O-, ἀφ᾽ ὧν δὴ “«ροσγέγονεν dur. (() πλοῦτον αὐξῆσω ἃ
oix&oy" τῶτο γὸ λέγᾳ τὸ ἐλίπανε μιερίσα durd* ἐντεῦϑεν ἢ φησὶ C πάντων δὴ v). σοκί-
μὼν τὲ xg) ὠκλεκτωῖν rho ᾿δαπόλαυσιν "yd ὕπερ 623 τὸ x2) τὰ Dep uar ὠντεῖ ὀκλεκτά.
« Aid, τῶτο ἀμφιβαλᾶ τὸ ἀμφίβληςρον aur, C δῥαπαντὸς δποκτείνειν ἔθνη & φείσεἶ)..,
Ἐκ 5 ὧν κατώρθωσε πολλάκις ϑαῤῥεῖν ἔτι τῇ οἰκείᾳ χρῆται d'uuüpd , (ὃ πολέμοις χεώ-
Jp» ἀπαύςοις, πολὺ ὠφειοϊῶς T ἐμπιηπόντων ἐργώζετωι δ Φόγον" εἰρηκὼς ἢ τὰ «ἰδ
τῷ βαζξυλωνίου γινόρμδμα. καὶ δι πάντων avr] τὼ εἰς (() λαὸν αἰδανομίαν ἀνξησας,
ἐπάγη λοιπόν.

ΚΕΦ. B.
« Ἐπὶ 4 φυλακῆς με ςήσομαι, καὶ δπιβήσομωι S7 πέραν. .. Ex μεταφορᾷς T ἐν
πολέμῳ 19) πολιορκίᾳ rho τῷ eoo, Sleepy φυλακζὼ, xi d φυλακῆς φησὶν ἐγὼ
᾿σήσομαι di ἐμῆς, ἵνα εἴπῃ ὅτι 7 ἐμοὶ “προσήκοντος ἀκ ὀκεήσομαι, θμὰ γὸὺ ἕξομαι τέτε,
ἐν ἀσφαλείᾳ γε zia en χαθεςάναι νομίζων εἰ ταῦτα ποιοίζω- (ἢ cutéceesy ποιαῖν ὃ λέγᾳ
"€ χρὴ σκοπεύσω T8 ἰδεῖν τί λαλέσᾳ ἐν ἐμοὶ» καὶ τί ᾿δποκοιϑῶ ὅπηι (Qy) ἐλεγχόν με. ..

pterea immolabit sagenae suae , et turificabit reti suo. ,, Quasi hamo aliquo ac reti
plurimos potentia sua circumveniens , supremo tradet exitio. Sic autem in potesta-
:tem suam cunctos rediget, ut et operibus suis gavisurus sit, ac propemodum quasi
Deo aliquo viribus suis propriorum gestorum magnitudinem tributurus, Nam verba,
immolabit sagenae, et turificabit reti, dicit sumpta metaphora ab iis, qui in casu
eiusmodi, gratias Deo referunt, Vult ergo dicere, illum Dei instar imaginari omnia
posse pro suo libito efficere. Causamque exponens ** quia in ipsis, inquit , incras-
savit partem suam: et cibi eius electi. ,, Propriis viribus rerum bene gestarum mag-
nitudinem tribuit, unde illi opum cumulus accessit. Sic enim valent verba: par-
tem suam incrassavit. Hinc, inquit, rei omnis bonae et electae fructum consecu-
tus est; namque ita verba, cibi eius electi, intelligenda sunt. ** Idcirco extendet
rete suum, et caedi populorum numquam parcet. ,, Repetitis successibus elatus po-
tentiam suam exercebit, perpetuisque bellis indulgens, multam crudeliter devicto-
rum stragem edet. lam vero Babylonii gestis narratis eiusque per omnia adversus
iudaicum populum scelere exaggerato, pergit dicere.

CAP. II.

** Super custodia mea stabo, et supra petram ascendam. ,, Metaphora sumpta
ab iis qui belli tempore et obsidionis custodiendi muri vices sibi distribuunt, su-
per custodia, inquit, mea stabo; pro eo ut dicat, officio meo non deero, sed illud
observabo: etenim valde tutum me existimabo, si ita me geram. Atque adhuc aper-

p. 9364.

938 THEODORI MOPSUESTENI

Βέλεται εἰπεῖν ὅτι ἔρον 22] φορὸς T ϑεὸν ἀφορᾷν» x2) τὰ Cui duy γενόμϑυα . τὰ C Jd'a-
κγύμδμα MS ὁντεῦϑεν gu μοι (ἢ ἀσφάλφα zen “ρροσέφεε' dfe μϑμαΐ τοίνυυυ φησὶν
ἀφορφὸν Ti ποτε deg dL T γνορδῥων ἀποφαίνεται ϑεός" ὡς ἂν ταῦτα Hg Suy ὅσποκρα-
ὍΝ ὦ a ἄυτος τῶ δακνύρδυα. το λαφ εἰς $6 29Y Tt aur ἑξῆς" ὥασερ d & τοῖς ἀγω-
τέρφις τ, ἐν τῷ Ag) τὰς πλημμελείας εἰπὼν. ὡς cE YaongAirens i ἐγνωκὼς ϑείας lo
Ema fnr Ao ἀυτοὶς e vio βαξυλωνίων τιμωρίαν φησὶν» n κἀνταῦθα 78 βαξυλω-
vía τὼς «go MAUS εἰρηκὼς. A&4 p ἀνα μδύειν ced T Qwuà uev, on ποτὲ (ὦ i22
πότων ᾿ἀποφαίνεταμ" ἐπάγή 7 j ἑξῆς rho 5m TWTOIG roger aur) γεγονίαν" dió φησί
ec Καὶ ἀπεκρίθη «eos με κύριος ; Q εἶπε: γνάγον ὅ ὅρασιν σειφαΐς εἰς πυξίον, ὅ ὅπως din
ὃ ἀναγινώσκων AT. .» ᾿Αναρδειν 2? εἰρηκώς. Mg iy & τινὰ Q4 τέτων "ἀποφαίνεται ὃ ὃ
ϑεὸς. ταῦτα δὴ δ ποκεκθάδαι «meos üuToY φησὶ δὶ Owov: καλεῦσει! μδὺ ἀυτα ὡς ἐν δρᾷ σά
ϑείᾳ εἰς πυξίον γρώψαι τὰ δεικνύμϑυα, 1 ἵνα πᾶσιν ἢ σαφῆ τε x9) δῆλῳᾳ “«ρὸς ἀνάγνωσιν
τῶ εἰρημδύα TÉ χρὴ γεγραμ doa A&4 * j T e. GBU- ᾿βαξυλὼνίες ἐσύμᾶνα, ἅ ἅπερ ἑξῆς
φησίν" εἶτω ἐπάγη. «* Διότι ἔτι ὅξασις εἰς χαιοῦν μιφκρὸν. καὶ ἀνατελᾶϊ εἰς πέρας é ex
εἰς κενόν. 55 Τὰ μὲν 29 Jefe οὐ XOU TA. ὀκβήσεται. dva. μετὰ τινὰ χρόνον , ὃς
ἀφέσηκε VU tenu ἢ πάντως ie) λήψεται πέραρ᾽ era μὴ di uir did'axran , dw ὡς
x9) ἐσόμδυα, πάντως. «« 'Eay ὑφερήσῃ» ᾿ἐπσύμεῖνον ἀυτὸν-. ὅτι ὃ teo 1p Q- "EE e οὐ μὴ
λβονίσῃ. » Qs d καὶ τις ὑπέρθεσις δόξειεν 3 T μίωυυθεντων γινεῦδα!.» τέως ἀγα μείγωτε
πάντως QU TU y ἐπειδὴ à ἅπερ ὡς ἐσύ py τὲ ὦ Adone pa μεμέώυται, ταῦτα dY SE τὲ
x2) ἡπνέσεται πάντως. οὐ μιν εἰς ὕπέρϑεσιν ἐμπεσεῖται παντελῆ. «€ "Eay ιἰποςείληται »
οὐκ εὐσοκᾶ d ψυχή μα ἐπ᾽ ὠυτω" ὃ ἢ δέίκφιος Cx πὶςεώς μου ζήσεται. .. Ως εἰ κω τις

tius loquens “ et contemplabor, inquit, ut videam quid in me loquatur, et quid
respondeam ad correptionem meam. ,, Dicere vult, officii esse nostri ad Deum re-
spicere, et quae inde accidunt et ostenduntur, excipere. Hinc enim mihi plurimum
tutamen erit. Perseverabo itaque spectans, quid forte Deus aliquando de rerum
eventu revelet: ut hoc cognito, renunciem ego quoque populo ostenta mihi ad il-
lius futuram. correptionem.. Sicut autem in superioribus , postquam populi peccata
recitavit, tamquam divina revelatione illustratus , imponendam populo poenam dixit ;
ita etiam hoc loco, dictis Babylonii sceleribus, ait se expectare a Deo monitionem,
quid aliquando de his quoque patefacturus sit. Mox addit, quam super his acce-
perat revelationem. Idcirco ait: ** et respondit mihi Dominus dixitque: scribe ma-
nifeste visa in buxo, ut persequatur qui legit ea. ,, Postquam dixit expectare se a
Deo moneri, quale de his oraculum reddat; haec sibi a Deo responsa dicit: ius-
sisse videlicet tamquam ex divina visione in buxo scribere quae ostensa fuerant,
ut omnibus perspicua fierent ac patentia legentibus quae dicta erant et scripta;
nempe ea quae a Dabyloniis eventura erant, et a se inferius dicenda. Tum addit:
* quia adhuc visio in longum tempus , et orietur in finem, et non in vacuum. ,,
Etenim quae ostensa sunt, haud statim exitum habebunt, sed post aliquod tem-
pus, quod nunc abest; sed tamen omnino erit, ac finem accipiet: non enim haec
frustra revelata sunt, sed prorsus ut eventura. ** S1 moram fecerit, expecta illum,
quia veniens veniet, et non tardabit. ,, Quare etiamsi dilatio forte aliqua eorum
quae praedicta sunt, fieri videbitur, constanter interim expectate; siquidem quae
futura eventuraque praedicta sunt, ea inquam evenient fientque prorsus , neque in

perpetuam dilationem incurrent, ** Si se subtraxerit , non bene placebit animae meae

IN HABACUCUM CAP, II. 239

ὀκνήσειεν «pl ὃ mew vy) ἐσορμδύων. xo) ἀμφιβάλλων εἰ ἡβυήσεται πάντως. cQodpa. μοι
D , AS c ^ 3 V / φ c ἃ by , , e" 5
δὰ μάσοις oiv ὃ τοιδτίθ.»: imrad hi. δίχαιον ἔγωγε δράζομαι δ πιςεύονταώ τε τοῖς ἐπνγίελ-
3 , ἂν ἐϑ
μϑύοις. xd) ὃ GE αὐτοῖν opui oppo ὠφέλειαν. ᾿
3 5 ^ , Pe.

Ταῦτα «δὲ d WeroxoAU ems εἰρννκὼς.» xz) esed μῶρος πιςεύειν τοῖς σδεικνυρᾶροις,

^ , M € , c E , ' » Ὁ P
λοιπὸν ἐπάγων τὰ 4 ὁράσεως sre Qua. ** Ὃ ὃ χατοιομᾶμος (ὃ κα (αφρονητὴς ἀνὴρ ἀλαᾳ-
ζὼν οὐϑὲν οὐ μὴ περάνῃ. ,, Εὖ ἴςε τοίνωων φησὶν τατονὶ (QN) πολέμιον ἃ ὕμέτερον., λέγή
5 Q9 βαξυλώνιον. ἃ du po Tof οἰήματι κεχρημᾶθον xg) χωταφρονοιῦτα αἵ ἀνεξικακίας
αἱ ϑείας, καὶ ἐν V. ἑτέρων ἀλαζονόυομδυον ducasegziae, ἐκ εἰς πέρας μδὺ Ou τὰ δὶ
d ἑαυτῷ δωωαςείας. φοβερὰν d& τινα τῇ ἀπειλῇ τῇ ϑείᾳ T μεταβολίΝἮ πομϑρμουῦτα.
cc Ὃς ἐπλάτωωε χαϑὼς ὃ dde τὠὼ ψυχίὼ avid, χαὴ ἀντὸς ὡς ϑάνατίθ» ἐκ ἐμπιμπλά-
μϑρος" 15 δχισωωάξᾳ «εὺς ἀυτὸν πάντα πὰ $9 n, (ὃ ὀκεέξεται «τοὺς ἀυτὸν πάντας οἶδ’
Age. .». Ὁ 99 δίκζω ἄσου XP πάντων ἐκτείνας ἑαυτὸν. χοὶ πάντας μδὺ ἀναιρῶν XD

, 26. , , 3 , E » Li , , T7!

μάμησιν 5 aras κόρον τ ἀναιραρϑύων ἄκ Ἔχων. χέρε δρυός τε πλεῖςοις. C οδὺ’ παν»-

, e.t 4*4 E] / y 3 4 ' / ^N Lo x P E] ^ € ^
ταχοῦεν πὸ T οἰκείαν ἀγγων ἐξεσιαν. φοβερὰν τινά ὃ μεταβολίὼ 3/2 αὐ ὀργῆς rop

- MAS ^ $3 3 ^24 ΕἸ

αἱ ϑείας. «« Odo ταῦτα πάντα τα βολίὼ κατ᾽ ὠντεῖ λήψονται!» (ἃ «τροβλημία εἰς di-
4, , Ν 5.» $ W. '£ , € φ "6 » aud. v , e ,
ἥγησιν awrd; xg) ἐρῶσιν, δαὶ ὃ πληϑυυώύων ἑαυτῷ τὰ Ex Orga, , ἕως τιγος C βαρώνων
(Q) κλοιὸν ὠυτεῖ ςιβαρῷς. .. Απαντες dYy λοιπὸν οἱ πανταχοῦ Y ur ἀυτὸν uere Bo Alo
ὀκπληϊοόμδυοι ὡς ἐν «o og βολῇ , πάντες ἐροῦσιν" Μὰ εειγότατίθ)» JY πάντων ὃ yx ἕτερον
ἀφαιρούμϑυ». sto) ᾧ οἰκεῖον αὔξων πλᾶτον. ὃ βαρὺς τοῖς ὑπηκζοις fo ὃ ἑὡρβολίω ἡ
ouem O-- τῶτο 9 λεγᾷ τὸ βαρωύων (Q κλοιὸν durjd exBapals οὐ γὸ εἰς τὸ “παντελὲς
d'uutaera, "τὼ τοιαῦτα ποιεῖν" τῶτο γὸ λέγᾷ τὸ ἕως τινίθ»-. ὃ δα μέσου κειμδύου. «πρὸς
e 3 ε e [4 ΕἸ 5 1 ' , ^ 3 ὦ
ἅπαντα Sorod&doras, ἵνα εἴπῃ. ὅτι ἀκ eig τὸ παντελὲς ἡνήσεται oir (O» , μεταβολίων 7
κατ᾽ ἀυτὸν σδεξομδύων. δὰ ? ἐπαγομάνζων aur! ἰδ 79 998 πιμωρλαν.

super eum; iustus autem ex fide mea vivit. ,, Si quis ad fidem futuris rebus prae-
bendam torpuerit, et ancipiti animo erit, hic mihi valde est invisus: ego enim iu-
stum illum esse definio, qui promissionibus credit, et utilitatem ex eis capit.

His circa revelationem dictis, atque ad credendum ostensis hortatus , deinceps
visionem evolvens ait: ** vir autem praesumptiosus et contemptor atque superbus,
nihil perducet ad finem. ,, Probe ergo cognoscite hunc hostem vestrum , Babylo-
nium designans, immodica arrogantia elatum, divinaeque patientiae contemptorem,
et aliorum calamitatibus exultantem, hunc inquam dominationis suae negotium fe-
lici exitu non conclusurum, sed terribilem quandam a divina vindicta conversio-
nem. experturum. ** Qui dilatavit sicut infernus animam suam, et mortis instar est
insatiabilis; qui adunabit sibi omnes gentes, et cunctos populos ad se recipiet. ,,
Qui quasi infernus adversus omnes vim suam extendit, passim interficiens, et mor-
tis imitator nullam occisorum satietatem cepit, captivans plurimos, et ubique om-
nes sub suam potestatem redigens, hic formidabilem quandam abs divina ira sub-
versionem patietur. ** Nonne haec omnia parabolam adversus eum sument, et pro-
blema de ipso narrabunt? dicentque: vae qui sibi non sua multiplicat! Quousque
collare suum adgravabit vehementer? ,, Cuncti postea quotquot ubique sunt, rerum
eius conversione attoniti, tamquam in parabola, dicent: miserrimus ille omnium qui
alienae rei rapina suas opes auget, qui gravis subditus fit ob suae saevitatis pondus:
id enim significat dictio , collare suum graviter adgravans. Profecto haud poterit ad
extremum usque haec agere: namque id denotatur vocabulo quousque, quod in me-

p. 366.

v. 9.
p. 367.

240 THEODORI MOPSUESTENI
Εἶτα πῶς C τίνα (QU) pomov λέγων ** ὅτι ὠξαίφνης ὠξαναςήσονται dixvorreg ἀυτὸν»
€ ὀκνήψοεσιν οἱ ὄχιβελοί σα. xu) ἔσῃ ἀντοῖς εἰς δγαρπαγζώ. ,, ᾿Αναφανήσονται )ὸ cd.
»Ἔ 3 , , , ' T! , ἂν v , ME DA 53 3x
«σαν ἐλπιοα πολέμιοι, λεγῴ di οὗν" Πέρσας, o). ὥασερ δὺγγμίωσι ? ἐφόσίοις οἰκείωες
δγαασάσεσι σα T dusajuy (ἃ ὃ ὀΐξεσιαν, MI πολλῆς uev d δπιμελέωας τὰ «eps βλά-
βίω clo ἐργαζόμδμοι" JY ἁρπαγῆς ἢ καὶ τὼ σοὶ «οροσόντα τιϑέμϑμοι πάντα. * Διότι σὺ
3 , , M / , , ͵ € e , N E] εἴ ,
ἐσκύλόουσας ἐθνη πολλᾷ- σκυλεύσεσι σε πάντες οἱ αΖολελοίμνμίενοι λαοὶ dY airs ἀν-
ϑοῴπων, καὶ ἀσεβείας γῆς (ἃ πόλεως καὶ πάντων v) χατοικοιύύτων ἀντίώ"., ὕονπερ o
, 5 i] 5, ^ 5 , A i$ ^55 1 x , , , * 5
ozov ἄυτος ὅπιων dQWps τῶ ἕτερφυ. (9 ἄυτον dy omo ἀφαιρεθήσεται C τὰ σοὶ «»eoc-
ὄντα αἰδὼ TJ) εἰς τιμωρίαν luy χαταλελειμμένων' ὑπὲρ ὧν ἀνεῖλες τὲ πλείςοις T τῶ
, Nr $ » μ᾽ ^ NN / ^ , , s , CER. d)
Sud φοροσηκόντων.. κοὴ ἠσέβησας εἴς τε δ γάῶ T ϑείαν C T πόλιν. xj πάντας δὴ ςὅυ’
οἰκοιυῦτως àurho, λέγ ἢ eL τε αἱ “Ἱερασοτιλὴμ xg] T κατ᾽ ἀυτίὼ ἁπάντων. EVO. ὡς ἂν
ἐπεμίαίνων ὠυτωῖ “δικαίως πεπονϑότι τοιαῦτα.» λέγᾳ τὰς ὐἰδανομίας ὑπὲρ ὧν * τοιαύ-
τίω “έσεκται τιμωρίαν «« "OQ, ὃ πλεονεκτων πλεονεξίαν κακίω τοῦ οἴκῳ ὠυτεῖ, τάξαι εἰς
UO» νοασσιὰν υτεῖ, Ὁ capaci lias Cw. o eos κακῶν" ἐβελεύσω nitro Td οἴκῳ ca;
cuuezre tuyas λαὸς πολλὰς, C tender ἡ ψυχή σα. .» Αὐτὸς ia, φησὶν.» ὃ depo κε-
χρημμένος τῇ πλεονεξίᾳ δὶ τῇ ἃ πλᾶτον αὔξειν T οἰκεῖον Cac T θιοξίων χακῶν, ὑψηλζώ
τε 4 οἰκείας βασιλείας ᾿δποσεῖζαι Y σύςαωσιν εἶτα ταῦτα μδὺ ἐποίεις, ὅπως d' ἂν «υω-
ηϑείσης T ἐπαγομένων σοι κακῶν ἀπαλλαγδὼ εὕρᾳῶς τινὰ, cuwidviv οὐ déduonour Quz
99 πολλὸς ἀσικῶν οὐδῳνορδθ τε εἰς ἅπαντας ditas, οὐ πλοῦτον. ὡς Gov, aioruolw ἢ
ὡς ἣ ἔκβασις σεδηλωκε UP οἴκῳ συωΐγωγες τοῦ σαυτῶ" ὑπὲρ γὰρ ἁπάντων ὧν ófure-
φραγ uev» ὦψαι, δ τιμωρίαν σέοωκας (aor. ἜΝ
, / ς ᾽ ͵ , N " , , , * ,
« Διότι AFJO» Cx τοίχε βοήσεται. χαὶ χάνϑαρος Ci ζύλε φϑέγξεται ἀυτώ. y» Τοι-

dio positum , ad omnia refertur: quasi dicatur: haud in perpetuum hoc statu erit ,
sed. conversionem res eius patientur, propter infligendam ipsi a. Deo poenam.

Deinde qualiter quomodoque ea fient dicit: ** quia; subito. consurgent qui mor-
deant eum, et vigilabunt insidiatores tui, et eris in rapinam eis.,;, Emergent prae-
ter omnem expectationem hostes , damnis tuis intenti , bona;tua|omnia diripientes.
** Quia tu &poliasti gentes multas , spoliabunt te omnes reliqui populi , propter sangui-
nem hominum, et impietatem regionis ac civitatis, et cunctorum incolarum eius. ,,
Quemadmodum ipse impetu facto aliena rapuisti, ita vicissim tua diripientur ab
iis qui puniendi tui causa relicti sunt: quia tu nempe plurimos Dei famulos inter-
fecisti, et adversus Dei regionem ac civitatem impie egisti, contra omnes denique
illius incolas, Hierusalem scilicet, et quicquid ad eam pertinebat. Posthinc quasi
ei iuste insultans talia passo, scelera recitat, quorum causa poenam huiusmodi luit.
* O qui ampliat avaritiam malam domui suae, ut ponat in exeelso nidum suum,
ut eruatur de manu malorum! Cogitasti confusionem domui tuae, consumpsisti po-
pulos multos, et peccavit anima tua. ,, Tu, inquit, immodiea habendi cupiditate
percitus, ob opes tuas ex alienis damnis augendas, sublimemque regni tui condi-
tionem ostentandam ; dum haec ageres, haud tamen potuisti discernere quomodo
imponendorum tibi malorum pondus vitares: sed multos interim laedens, atque in
omnes secure peccans; haud divitias, ut credebas, sed ignominiam , ut reapse exi-
tus ostendit , domui tuae conciliasti: nam ob haec omnia quae fecisse te constat,
hanc poenam persolvisti,

** Quia lapis de pariete. clamabit, et scarabeus de ligno loquetur ea. ,, Igitur

IN HABACUCUM CAP. If. — 241
| yüpoub Cx τῷ μεγέϑοις TJ) κακῶν » € ex qu οἰκοσόμων ἃς κακῶς ἀνήγειρας ἀναπέμ-
oyra, ὡασερεὶ φωναὶ τινὲς κατηφορᾶσοι cu T πλεονεξίαν. vjU ve λίϑων μονονουχὶ Φωνζωὼ
ἀφιέντων Y? σὰ τοιαύτυ. καὶ σκωλήκων ἢ cw ἀυτοῖς ὁπόσοις ἐν μέσως ἢ T λίϑων
τε χοὴ πλίνθων ὡρμογαῖς ἐμφωλεύειν ESO», ἢ καὶ ἐν μεέσοις πολλάκις εὑράσκοᾶδαι τοῖς
ξύλοις" κάνϑαρον γὸ ἐνταῦϑει Ae τὰ ἔν τε ξύλοις εὑρασκομᾶνα. tv τε τοίχοις ἐν MATO γ. 305.
vj) πλίνθων εἰωϑύτας ἐμφωλεύειν, ὡς ἄν τις εἴποι ζωΐφιά τε (ἃ σκώληκας ἕως voa
Quy , ὡς ἂν κοινῇ ταύτῃ «»eoM500Ad. X4 A0UMEYOY ἁπάντων qj τοιούτων" 6e σέ τινα ἐν
τοῖς καταγαίοις εἰωθότα μάλλον ἐν μέσῳ 4 νοτίοίος εὑοίσκεᾶδαι! ἃ καγϑαρίσιας χαλσι"
τινὲς ἢ ἔφασαν (GS) σύφον πάσσαλον λεγήν' Ow ἀνόητον εἴη ἂν ἀφέντας m said G- 2/77
Quvlo χκαϑ' lb ὃ «vespirme ἐφθέγξατο. Lb περ ouo ἡ μῶν dfd v οἰκείας ἑρμηνείας cuts
κατέςησαν aydpsg ἐβοομήκοντα , douijuol τε καὶ ὠκθοιβαῖς αἱ γλώτίιης oin moves ὠκάίνης »
σύρῳ «ροσέχήν μεταβεᾷ ληκότι δὶ ἑβραέων εἰς τἀ σύρφν" εἶτα πολλάκις τὸ πἤαῖσμα τὸ
οἰκεῖον. νόμον βεληϑέντι ϑαῖγαι φωνῆς» ὃς doxé uoi, μὴ cuude 0 m ποτε λέγ. T χάν-
Sapov πάνυ γε εἰωθότα ἐμφωλεύειν τοῖς τοίχοις τὸ πάδσαλίθ» τεϑεικένα!.» ἵνα δοκῇ τινα
τὸ λεηόμϑυον ἀκολουϑίῖαν ἔχήν" καὶ Toi γε πσάσσαλον ὧκ ξύλου φϑέγ[εδϑαι ἀνακόλουϑον
ἄγαν" ἐπειδὴ ὧκ τοῖχε μὲν. ἐνοθεχόμϑμον" ὧκ ξύλου δὲ.» οὐκέτι’ οὐ γὸ ὥασερ Cue λίϑων
συντίϑεται τοῖχος» Ww Cx παοσάλων ξύλον.

Οὐ- uev voi γὲ φοροφήτης ἐπειδὴ xo) cu TI) τοίχων e Te T) ἀνιόντων ἀυτοῖς ἔφη τἰὼ-
κατηγορίαν γινεόδαι κατ᾽ ὠυτεῖ. xad emnes. ** Οὐαὲ ὃ οἰκοοίο δ πόλιν ἐν αἵμασι, ν. ι».
x; ἕτοι κάζων πόλιν ἐν ἀσικίαις" οὐ ταῦτα ὅξι ασὐἰδῷ κυρία παντοκράτορος" (ἃ ὀξέλιπον
λαὸν ἱκανὸν ἐν πυρδὰ- κοὶ ἔϑνη πολλᾷ ὠλιγοψύχησεν" ὅτι πληϑήσεται ἡ γῆ τῷ γναίναι T
οἷόξαν κυρία, ὡς Udi»p πολὺ καταχαᾳλύψαι ϑωλάοσας. 550 Οὐκ ἄν σε ϑρίευησφεν Cx. φόγων

45
ΓῚ
ΕΞ
οι ὅδ

ex eumulo. malorum, nee non ex aedificiis quae contra fas struxisti, voces veluti

*

quaedam mittuntur quae tuam avaritiam accusant, saxis ipsis propemodum sic con-.

ira te clamantibus, n non et vermibus quotquot in mediis saxis laterumque iun-
ES E .. uL À
cturis latitare solent , t intra ligna saepe comperiri. Etenim scarabaeum hioc loco

appellat animaleula quae in lignis occurrunt, et jn muris intra lapides lateresve

δ.

cubitant, quasi inquam hoc nomine dicat animalcula quaevis et vermes, ceu 51 om-
nia communi hac appellatione vocitentur. Sunt etiam subterranea quaedam in me-
dia praecipue rubigine inveniri solita, quas cantharidas vocant. Nonnulli vero di-
xerunt, apud syrum interpretem paxillum legi. Atqui stultum est omissa hebraica
lingua, qua propheta locutus est, cuius vocabulum propria interpretatione septua-
ginta viri nobis declararunt, probati nimirum illi et eius linguae accurate periti,
syro adtendere qui hebraicum scriptum ad Syrorum sermonem transtulit: qui saepe
errorem suurm , pro linguae regula vult obtrudere, quantum mihi videtur, quid di-
cat minime intelligens: itaque pro scarabaeo passim in mutis cubitare solito , paxil-
lum posuit, ut quandam sermonis sequelam retinere videretur. Atqui paxillum ex
* ligno loqui, non est consentaneum: nam si ex muro potest , ex ligno nequaquam:
non enim sicut ex lapidibus murus conficitur, ita ex paxillis lignum.

.Ergo propheta, quandoquidem ex muris et ex haerentibus illic animalculis ac-
cusationem fieri contra Babylonium dixit , praeclare addidit: ** vae qui aedificat ci-
vitatem in sanguinibus, et praeparat urbem in iniquitatibus !; Non. sunt haec a Do-
mino omnipotente. Et defecerunt populi multi in igne, et gentes multae animo
conciderunt. Quia replebitur terra, ut cognoscat gloriam Domini: quasi aqua multa

31

p. 2790.

2349 THEODORI. MOPSUESTENI

xg) ἀσικιαν κατασκόυάζοντα To Ades οὐ γὸ σωνεώρας ἅτινα ὑπὲρ τέτων ἐπενεχθήσεταί σοι
cop τῷ QW ΤΩ πολλὰς MV τινὰς xg, ἀμυϑήτοις ὥασερ πυθὶ τῇ σαυτῷ 'καζναλώσας
ὠμότητι" πολλὲς ἢ «eps ἀυτὸ τὸ T&A(O- ἤγαγες τῷ βία 2 ἀνηκέςοις συμφοραῖς" ὑπὲρ ὧν
δὴ ταῦτα vu πορδρμεῖς, ὥςε ἅπαντας οὐδ“ WD γωῦ ἀνθρῴπους ἔξπιγναῖγαι d ϑείας οἶκο-.
γομίως τὸ μ6γε9.0» τοιαῦτα ἐργεζο μένης" οὕτω τέ σοι τῷ" τοσαῦτα σωνηϑέντι (ὃ πεποιη-
xóm», Φοβερὰν ἐπσώφγοντι 3 τιμωρίαν. xg) Ὡρέπέσάν γε τῷ TO Tj ἡ μδοτημένων oo
σοῦ. Καὶ πάλιν ὀνεισιςικῶς λέγων" «* ὦ ὃ ποτίζων ἃ πλησίον ὠντεῖ ὠναϊζξοπίω) ϑολερὰν.
ὦ μθύσκων ὕπως ὄπιβλέπῃ: ὄχι qu. annee, ἀυτῶν. .. Εἶπον πολλάκις ὅτι ᾧ οἶνον χαὶ
τὸ πίνειν ἄυτον 623 τὰς συμφορὰς λέγ᾽ σὺ ouo, φησὶν, na. ὃ er&ow ἀγϑρῴποις πόμα
ϑολαΐσες “ρφοσοίγων. μἰθύσκειν τὲ (ἃ ἀναζέποιν ἃ πίνοντα συνά μϑμον παντξαίς" Ἵνα εἴπη,
τιμωρίαν βαρυτώτἑν ἅπασιν ἐπάγων" ταῦτω d& φησι ἐποίεις τὴ, dwoglev ὄχιϑυ δδ. καὶ
ςῷυ- ϑηστευρὲς ὡῷυ- θῃμορίες ἀνερουύγώμϑυος (ἃ σαυτῷ ποιᾶν ἐθέλων.

« Πλησικονίων ὠτιμίως ἐκ οδξης πίε κὴ σὺ" καρεβία σωλεύϑητι, Q σαί ὅτι...» A τοί-
vu ποποίηκας ἕτεροις. d'ingjog ἂν εἴης παϑεῖν" dy E ἁπάσης ὠκείνης αἱ δόξης dmpuas
πληρφϑεὶς.» δῥᾳσοιλόίο μδμός τε qd] κῳτωπίηχων ὡς Vaso τινος μιέϑης τῇ d τιμωρλὰς δζα-
μένοις ᾿ῶρβολῇ. «« ᾿Εκύκλωσεν ὅ᾽ σὲ ποτήρκον “δεξιῶς xvets y sy] cutn ἀτιμία Vn
Ὁ δόξαν cov. .. ᾿Ἐπήγαγε γάρ σοὶ τὸ οἰκεῖον ποτήξλον ὃ ϑτὸς. ἵνα εἴπῃ Y ἐκ dV οἰκείας
᾿δποφάσεω; τιμωθίαν., Oct σοι Y οόζαν εἰς ἀτιμίαν πλείς. ἐν πανταχοϑεν ἀϑοοιζομονίω
Ua σὲ μεταβεξ Alu] λοιπόν. ** Διότι ἀσέβεια τῷ Λιβάνε καλύψει σε. κοὴ (Aerea.
ϑηρίων ἡοησφ σε» dY αἵματα ἀνθοῴπων.. w; ἀσεβείας γῆς (ἃ πάντων T. χῳτοικουύτων
&yrlo. .. Ως 39: εἰς ὭΣ λαὸν ἠσέβησας. νυῦ εἶωσής εἰίκίω “γκαίως. ὥασερ ἴσο "Wy
ϑηρίων τὴν δχιόντων cw πολεμίων" εἰς Φόβον καὶ "To Aure χαταςήσῃ TAA ὑπὲρ

operiens maria. ,, Quis te non defleat urbes caedibus et iniquitatibus aedificantem?
Neque enim cernis quaenam tibi huius: rei causa a Deo inferentur mala. Tu qui-

dem multos, quot nemo recitabit, quasi igne crudelitate tx nsumpsisti: multos

ad vitae exitum intolerandis aerummis deduxisti: quamobre nunc haec sustines:
ut ita omnes per orbem terrarum homines agnoscant ma Dei providentiam ta- -
lia operantem, tibique ob facinora tantam poenam imponenti , peccatorum tuorum
multütudini convenientem, Rursusque cum exprobratione. ** O qui propinat, inquit,
proximo suo subversionem turbidam, et inebriat ut inspiciat in speluncas eorum! ,,
Dixi iam saepe, vinum et ipsam potalionem pro aerummis dici Tu ergo es, qui
universis hominibus turbidum potum propinas, inebriare ac subvertere potantes
omnino valentem: id est gravissimum supplicium cunctis infers. Haec faciebas , in-
quit, dum aliena concupisceres, et alienos thesauros scrutareris, ut in rem. tuam
sevocares. |

** Saturitatem ignominiae de gloria bibe et tu: cor commovetor et concutitor. ,,
Quae igitur aliis fecisti, dignus ipse pati es; ut post omnem illam gloriam igno-
minia obrutus, nutans et concidens, quasi crapula quadam, a magnitudine puni-
tionis fias. ** Circumdedit te calix dexterae Domini, et aggesta est ignominia super
gloriam tuam. ,, Adduxit tibi calicem suum Deus, pro eo ut dicat decretam a se
poenam, ut gloria tua in ignominiam plurimam undique in te congestam dein-
ceps convertatur. * Quia impietas Libani operiet te, et miseria bestiarum terrebit
te, propter sanguines hominum , et impietates terrae et urbis eiusque incolarum. ,,
Sicut enim adversus populum impie egisti, nunc poenam lues, hostibus ferarum .

,

IN HABACUCUM CAP. II. 943

ὧν ἀγεῖλες τε ἀϑρώπων x» ἹἹερεσοιλήμ» € ἠσέβας εἴς τε 7 yl $ T ϑείαν C αὶ πόλιν,
οὐ δὲ μίαν τὴν οἰκοιυύτων ὠυτὰν adio muda Bou26 uA O». Καὶ ἐπειδήπερ cur) 3 εἰς
€» λαὸν καὶ δ᾽ πόλιν i) yay àvádisey ἐ ἐν τότοις πλημμέλφαν, dato Aou Ste. ἐπαγά.
e Τί ὠφελεῖ γλυηϊὸν, t on ἐγλυψαν ἀυτο; ἐἑήλωσων ἀυτὸ aoro μα φαντασίαν ψαυδῆ ;
On πέποιϑεν ὁ πλάσας δι᾽ τὸ πλάσμα ὠντεῖ ᾿ποιῆστω εἴσωλᾳ κωφά. » AAA& 29 ἦ u-
λας op; φησὶν. τῷ ovr» ϑεοῦ' κοὴ ἐπλημμελεῖς ἀσεοὶς εἰς τὰ auro γ ζορφσή κου το"
Va ^T sdAcv ὠφεληϑήσεῶϑαι Qu: 0 7 ἀνϑρῳπίνγαες εἰ “σι Mp oy χερσὶν ἐν ἀπατηλῇ
τινὶ φαντασίᾳ ϑεραπεύειν Lasdod s ὠφεληϑησεᾶναι! m οἰομᾶνος "ero. εἰσωλων ἀφώγων ἀν-
ϑεφπείᾳ πλαϑέντων ?de.

Εἶτα ἀκολέθως ἐπαγά. * Οὐαὶ ὃ λέγων “τ ζύλῳ, tano , ἐξεγέρθητι: € τῶ λίθῳ,
ὑψώθητι x2) ἀυτὸ ὅς: φαντασία" τϑτο dà ὅξιν tac ue Ca χευσῖε e eyes; χαὶ πᾶν
WYeU Mg οὐκ ἔςιν ἐν E ὃ εἶμ κύρια. ἐν vag ἁγίῳ dur εὐλαβέάδϑω πὸ Ὡροσώπου
ἀυτεῖ πᾶσω ἣ γῆ. s, | Παΐς οὖ ἐκ bali εἴης ἂν ὡς ἐφρηγοφότι το ξύλῳ δγαιλεγό-
μᾶνος, d βούϑειαν ὡς cE LE ζητων τῷ idis, ὃ ὃ φαντοίζῳ Hp e δροῦντοῦ μίονον

ὡς cE ὕλης amour μον τιμίας. ἔρηλίον 35 Comune πάσης 603 d'uod μεως" πολλαί

δ Lo ἀμοινὸν 001, τότων καταφρονεῖν μησέγα “λόγον euraly qoid » AYG29- -
μ χαὶ al γ΄

ζεϑαι 7 ἢ τῷ ϑεοῦ τὸ μιβγεϑος, 2er 9 p φοβερὸν xd) ἀπόῤῥητον γωὸν τὸ Ju οὐραναΐν
οἰγκυτήῆθον , inm pde Ὁ ἢ γαὸν d Ux γῆς δὰ Top pi agar «»e»; ὃν οὐ σὲ
μόνον, a x9) παίντας G5u- χ᾽ via ἀνϑροόποις ἀφορῶντας. Lo TAA «vegoiixoy bo T

σέες καὶ T ἔννοιαν χὴν c ὧν ipai ὃ cxave. Ἔν μδὺ dà τέτοις σωνεπέρανς τὴ ϑϑειρη-
Mya nav T «eotnraay ὃ μακάειος ᾿Αμβακὲμ, qj τε ἐν TU λαφΐ χαταόωνας οὐόν-
τῶν cbo- πένητας xo Sula μᾶμος. stu] δ ἔπαχθησο uero. ἀντοῖς δὰ “ὃ βαβυλωνίων ἐφόσε

ritu übi ingruentibus; atque in miseria multa constituéris; propter homines a te
Hierosolymis interfectos, et quia sceleste contra Dei regionem urbemque egisti, ne-
mini parcens incolarum ieius. lam postquam illi peccata adversus populum templum-
que exprobravitj:consequenter subdit: ** quid prodest sculptile, quia sculpserunt
illud? Fecerunt ilkidzconflatile , vanum simulacrum: quoniam confidit fictor in fig-
mento suo, muta^facereoxdola. ,, Tu quidem verum Deum negligebas: peccabas se-
cure contra res vel homines ad eum pertinentes: ab idolis te adiutum iri putabas:
quod humanae manus vano simulamento formaverant tu adorare studebas, iuvari
te ab idolis mutis et humana manu formatis sperans. :

Postea consentaneo sermone prosequitur. ** Vae qui dicit ligno: expergiscere,
.surge; et lapidi, extollere: nihil vero aliud quam phantasia est; id est auri argen-
tive lamina , nullusque in eo spiritus est. Dominus autem in templo sancto suo: re-
vereatur a facie eius universa terra, ,, Quid ni ergo miserrimus sis, qui lapidem
ceu vigilantem alloqueris; et auxilium , quasi ex alto, ab idolo exposcis; quod phan-
tasiam tantummodo spectanti obiicit , ceu pretiosa materia constans, sed tamen vi
omni vitali caret. Multo tibi melius erat, haee contemnere ac flocci facere; et co-
gitare potius de Dei magnitudine, qui tremendum arcanumque habet in caelo ha-
bitaculum, et in terris quoque. templum possidet hominum usui accommodatum:
ad quem non te solum , sed et omnes per orbem homines respicere multa cum re-
verentia. oporteret , ; eiusque memoriam mente tenere. Átque in his conclusit illam
de qua nos hactenus egimus prophetiam beatus Habacucus; principes simul qui
pauperes opprimebant increpans, simulque inferendam illis ἃ Babyloniis poenam

*

ec

. 37I.

τὼ

* ]s.. LIII...
i* Ps. XLVII. $5.

v. 9.
p. 323.

(9A "^ THEODORI MOPSUESTENI

| τιμωρίαν. εἰπών" κρὴ μετ᾽ ὠκεῖνο wury τὸ τῇω βαβυλωνίων εἰρηκὼς Q rho ὠκιότητοι 5

,
QOL τε GEU- λοιπὰς ez "Iepsezt Amp. 8 ξ χρήσειντο σῶς τε οἰκοιῶτως ἀντ΄. ὅπως TÉ xg κοῖ-

γοι οδίκας αὶ οἰκείας iod ego pias

IIPOXEYXH AMBAKOTM. i

Tu ἢ ὄψι «εοσόυχ lo ἐντεῦϑεν (Q9) 2659"; ἐν fenum "eor áo χῆς T a du

qe (C) λαὸν ἐσύ pa μίωύων dau ἄρχοται ὃ οὕτως. «c Κύεμε εἰσωωυοήκοα T Mer
c4, 1j ἐφοβηϑίω., "Anal λέγ t ἐγηϑυο μεόνίων εἰυταῖ cg Ὁ T Se δποχάλυψιν: ὥασερ
( ὃ μακάριος Ἡσαΐας " "e aie ὄχιςευσε dxolo Vas ὦ ὃ μακῴριος ^avid' *, κλιναὶ
εἰς αἰδῳ βολίὼ τὸ ὃς uat " ὧν περ. OO xU) ἐν τοῖς ἀνωώτεροις 7re7roIf te Ou jek idi xà y-
uu τοίγυω τῶτο φησὶν ὅτι détajóyos cu ἃ δποχάλυψιν. σι ἧς ἐγνώρισας, OUO MÁY
τιμωρήσῃ οδυ- ἐν T 2a «ὐϑδανομοιῦτας δὰ βαξυλωνίων, ὅ 077006 5 πάλιν τοῖς βαου-
λωγίοις dvd2050Y οἷς Miser ἐπάξεις Y τιμωρίαν. φόβα πᾶς ineo, εἰ-
κότως. ** Κύρμε κατενησοι TU pou σε € ὀξεςώω. » Αγαλογισοί ᾶυος *yO ὅσει ποικίλως
ὁγαιυῤώτίῃ “δὰ οὗ. àvS essa ἀνεξικᾳκίᾳ τε τῇ dod xe2en uev, καὶ ὴ ddiog Sortes
ἡΤαίοντας I ys T «ροσήκοντος τιμωράμδυος,, εἰς ἔκςτισιν ἐλήλυθα "n τοῦ 9uvuemn
T ἅτως Sabin ma cod « σῆς οἰκογομε oaov σοφίας. ** Ἔν μέσῳ do ζῴων γνωδϑήσῃ..
149 29 xg) yu ὥασερ ὧν dvo. ζῴοις τοῖς τε ἐν τω Ag πλημιμελᾶσι, e τοῖς Ἀρδοκωίμς
MAT. ἐκάνγς- cE ὦ ὧν QUA € ἑκῳτέρφις “πεποίηκας . vió de σδυυύα μιν E 4 σοφίαν C Tho r2
τὸ δίκαιον É7nueAau) ἔγνώρασας σειύτῷ. «« Ἔν τῶ ἐγ[ΐζαν τὰ Ἔτη δπιγνωϑήσῃ. ἐν Tu
zapáya| T κφϑὸν ἀναεβειχθήσῃ. ,, NuÀ 1p " ἀυτὰ d) δαοκῳλύψεως χᾳτέφησας ἣ μὰν

dicens. Postea Babyloniorum ipsorum narravit saevitiam , quam et in ceteros et
contra IHierusalem eiusque cives exprompserant, et quo pacto et isti nequitiae suae
poenas meritas dederint,

" ORATIO HABACUCI,

annm deinde ad orationem verba propheta, et sub orantis specie eventura po-
pulo a Deo bona praedicit. Sic autem incipit. ** Domine , audivi audiuonem tuam,
et timui. ,, Auditionem dicit factam sibi a Dio revelationem ; sicut etiam apud bea-
tum Ísaiam: quis credidit auditioni nostrae? Item beatus ienibi inclinabo in pa-
rabolam aurem meam: cuius rei in superioribus quoque mentionem fecimus. Hoc
igitur etiam loco ait: accepta ego revelatione tua, qua me docuisti, quomodo pu-
niturus sis Babyloniorum manu peccantes in populo; et quomodo vicissim Babylo-
niis congruam delictis eorum poenam sis impositurus ; pavore sum repletus, et me-

rito. ** Domine , consideravi opera tua, et obstupul. ,, Considerans quanta multi-

fariam feceris erga homines idonea patientia utens, et eos qui sine paenitentia pro-
lapsi sunt conveniente ratione puniens, stupore sum correptus, arcanae tuae pro-
videntiae sapientiam admirans. ** In medio duorum animalium cognoscéris. ,, Ecce
enim et nunc, quasi in duobus animalibus, id est populi peccatoribus, et mox in
Babyloniis, ex iis quae circa utrosque fecisti, potentiam.tuam atque sapientiam iu-
stitiaeque curam ostendisti. ** Cum appropinquaverint anni, cognoscéris; cum tem- -
pus aderit, demonstraberis. ,, Nunc haec nota nobis revelando- fecisti: sed adve-

IN HABACÜCE ORATIONEM. 245
γνώρισμα" ce) batfjvouiys "y τῷ καιροῦ, xw ὃ ἀοροσῆκεν durs WD τὸ doXowo coi πέρως
λαβεῖν, μείζονά τε € σαφεςέραν ἀυτοῖς ἔρφοις 4* οἰκείας σιωυά μμεως wa) σοφίας. T ἔι-
d'abw ποιήσῃ. P» Ἐν τ ταρα χθίώῶαι δ ψυχὰν μὸυ,. ἐν ὀργῇ ἐλέους μψηδδηηση. 55 Τότε
φανήσεταϊ c4 (ὃ αἱ φιλανθρφπίας ἡ ἑὥρβρολη dL οδὺ" v ledaiac, ὧν ιἱπὺ d ὀργῆς d
σῆς τὶ «τὲ ἐπαχθείσης ἀυτοὶς ὑπὲρ ὧν πεπλημμελήχᾳσι τιμωρίας δήῳτεταοαμι δύων ἃ ψυ-

χίὼ ἃ àdi ἐν ἑαυτοῖς ὄντων, uto à φιλανϑοφπίας αὖ οἰκείως ποιησώ μῶμος, dmaM

λάξεις τὲ ἀνυτὲς T χαᾳκῶν, (ἃ ἐπανάξεις foi τὰ οἰκεῖα xod. πᾶσαν ἀνθρρπινἕω ἐλπίοσϊα.

* Ὃ ϑεὸς δπὸ Θαεμιὼν Ed, ὁ ἅγιος cE eps καᾳτασκίε. ,, Θαιμὰν μδὺ T. μηΐξο-
πολιν λέγᾳ αἱ ᾿Ισδοουμαίας" Ὀρ(θ» δὲ κατάσκιον τὸ σὲ “Ἱερουσεελὴμ.» ὥσπερ παντανχόϑεν αἱ
ϑείας ἠξιωμᾶνον σκέπης" τότε οὖ φαγήσῃ δπὸ Owuiuay τε τὶ Ἰσδεμαίας ἐρχοόμᾶνος., οὗς
τιμωρήσῃ ὑπὲρ αἰ εἰς ἡ ιᾶς, πλημμελείας, καὶ Cm τῷ ἅγια ὄρφις T Σιὼν ὃ λαμτφὸν dfà
m ἐπανόοδε πᾶσιν ἐργώσῃ αἰ ἡμετέρᾳς. “« Ἔχάλυψεν οὐρανὸς ἡ ἀρετὴ aur), καὶ v αἶνε-
σεως ὠυτεῖ πλήρης ἡ γῆ. s Td γουῦ μεγέϑε T cap ὠστεῖ γινορϑϑων € ἀραγὸν πληρφσή
x5] γάῶ: ὥςε ἅπαντας «ορὺς ὕμνον Ῥεπεῦϑδαι λοιπὸν, θυ κοίζοντας τω τε σοφίαν ( τὸ
μέγεθος v) παρ᾽ durd γινομδμων- XD djeioecw γὸ κἀνταῦθα τὸ κοινὸν λέγᾳ, ὅπερ οὖ
ὅλ πολλαΐν id'azaudp ἤδη ἰδίωμᾳ α ϑέας ὑπάρχον γραφῆς" € γὸ καὶ ἀρανὸς i yh
φεχαλύφϑαι λέγ τῇ ἀρετῇ T Ouh, ἵνα εἴπη τὸ σύμπαν" C ὃ αἴνεσιν awTÁ T γελονότων
tvexey «οὐδῷ παντὸς se πληροῦάϑαι Quoi. “« Καὶ Qeyfoc ὠυτεῖ ὡς φαΐς te. .. Τῇ L0
ὧν ὄηηφανείᾳ τῇ οἰκέίᾳ φησὶν ἅπαντα 7Awezc φωτὸς. ** Κέρατα ἐν χερσὶν aur ὑπαρχᾷ
&uTU. ,, Δα ξέ di ἀυτὸν ἀρκοιύτως ἔχοντα ἀμιώειν μδρ τοῖς οἰκείοις. χηροῦδδαι δὲ ςδὺ’
ἐχθραένειν ἀυτοὶς GinndesuüTae Ox μεταφορᾷς Τὴν τοῖς κέρασι μῳχορόμων ζῴων οὕτως
εἰπών. ** Καὶ, ἔϑετο ἀγάπησιν κραταιὼν ἰοεύ(0. durd* ,, ἅπερ ouo δῥᾳαράξεται δὰ τὸ
"US τῇ de. ἡ κῶς ἀγάπῃ κεχρῆδϑαι. ** Teo ζοροσώπε avid πορεύεται λόγος" 5» «ve?
niente tempore, quo ea oportet te volente exitum habere, maiorem ac manifestio-
vem potentiae ac sapientiae tuae operibus ipsis facies demonstrationem. ** Cum tur-
bata fuerit:anima mea, tu in ira misericordiae recordaberis. ,, Tunc summa tua
apparebit benignitas erga Iudaeae incolas, cum eos, propter inflictam peccatorum
poenam, turbatos animis et vix sui compotes, misericordiae tuae memor, aerumnis
subtrahes, et praeter omnem humanam spem postliminio in patriam restitues.

** Deus de 'Thaeman veniet, sanctus de monte umbroso. ,, ''haeman dicit Idu-
maeae metropolim: montem autem umbrosum, illum in quo Hierusalem, utpote
Dei protectionem undique sortitum. Tunc ergo apparebis de Thaeman Idumaeo-
rum veniens, quos propter suas erga nos iniurias iam puniveris; de sancto autem
Sionis monte, quatenus eum reditu nostro clarissimum cunctis feceris. ** Operuit
caelos virtus eius, et laudis eius plena est terra. ,, Operum suorum magnitudine
caelum terramque replebit, in tantum ut cuncti ad hymnum convertantur, sapien-
tiam ac magnitudinem gestorum ab ipso admirantes. Nam hoc etiam loco quod
commune est per diaeresim dicit, quem non infrequentem divinae scripturae idio-
tismum esse ostendimus. Scilicet caelos terramque ait virtute Dei opertos, ut omnia
dicat: laudemque eius propter res gestas ab omnibus cumulari oportere. ** Splen-
dor eius quasi lux erit. ,, Adventu suo, inquit, cuncta lumine implebit. ** Cornua
in manibus eius. ,, Ostendet habere se idoneas ad suos defendendos vires, οἱ his
infestos domandos: metaphoram porro ab animalibus quae cornibus decertant , sum-
psit. ** Et posuit dilectionem robustam fortitudinis suae. ,, Haec nimirum faciet,

p. 9A.

p. 315.

v. 5.

y... 6.

* Ps. LXXXI. I.

v. 8.
p. 376.

- |

916 THEODORI MOPSUESTENI '

μὲν OUO a. «0€9^y μάτων YeoQatyeray τὸ ἐσύ μᾶνον, ὅ ὅπερ OU πάντοτε - ani T φοροφητων
ποιαΐν, ὄχ ἥτίον € "i “πεέποίηοε d ipa. ἐς Καὶ ἐξϑεύσε) εἰς zr dio XD πόσας ὠυτεί....
"AxoAs Sá 7 ) x9) τὸ $p9ov, ὥςε dY ὠμφοτέρων οὗν’ ἀνϑεῤποις παιοεύεαδ α! τὸ déov: di
ὧν τε hti τὸ ἐσό μῶμον, ( εἰς poor ὀκβέξηκεν ὕξερον.

"Een, χρὴ ἐσευλόζ on ἡ ἥ γῆ. .5 Φανεὶς μόνον σουλόύφ * γάῶ" ὡς τὸν ὃ ϑεὸς ἕ 6n. ἐν
Bei * Sly 1 ἵγα far ὅτι ὥφϑη ἐν μέσῳ αἰτῶν. ec Ἔπεβλενε. καὶ ἐτάκη ΩΝ

dieü ρύβη τὰ Opi βίᾳ, ὩΣ Pru βενοὶ αἰώνιοι πορέιας αἰωνίας ὠυτέί. .. ᾿Απιοὼν ᾿ ἢ ἴων

195 τε ao^ wn eo x04 ipn € βουωὰς dfe» UTI C» πολλοῦ γε συυμερτίναι x τίω
ἰχυὼ “δοκοιιῦτω 7 οἰκείαν" ἐπειδὴ ἄνωθεν aur τοιαῦτα. ἀμβαεβιδρ A Ἐρ20 7» Q διὰ τοιέ-
τῶν ἔργων αὶ οἰκονομίας T πορείαν End anra ἃ οἰκείας. «« "Aygi 5 κόπτων eidby σκη-
oq Αἰϑιόπων . “Ποηϑήσον") elu) γῆς Μαδιάμ. » καὶ A πᾶλαι «ϑεότερον ὁπίωϊκᾳ.
ΩΣ T ? Afro Aud d'aAdDoyres , ὅ ὅτε βεληϑὰς ἀπήλλαξας ἡ ἡμᾶς q ὑπ᾽ Αἰγυσπίοις εἴῳ..
Aetas εἰσὸν ἢ ἐρήμοις vus οἰκήσφς Αἰϑιόπων τὲ. χρὴ Μαογάναέων (ἃ πάντων ?* ὅποσοι Ὁ
ἔχθεαν ἠεοαῦτο τότε τίω ku op. « Μὴ ἐν ποτα μοῖς hoi κύρμε. W Cy ποτα κοῖς

ὃ ϑυμός σξο ἢ ἐν ϑάλαοσῃ τὸ ὀρμημκά Mu » E9Q- σοι iP ποτα δ, x9) SuAgosus T
ipla ὄγισδείκνυδαι ἃ T οἰκοίαν" τὸ γὸ μὴ ἐν ποίᾳ μοὶς. ἀντὶ we οὐκ ἐν ποτὰ μοῖς ᾧ ϑα-
Agosy πάντοτε 7 ὀργζὼ ἃ ἃ ϑὺυ μὸν Emdid Em βεληϑὲς 3 T οἰκεῖον" izuj4 γᾶν. ** "Om.
émQriry i Gbo- ἵπαες ca, Q i ἱπισασία cu σωτηρία. οὗν" Qus ἂν 99 BsAw9iis; Φησὶν»
ὥασερ ἐφ᾽ ἵπασων τιναΐν ὄχιβαίνων ὃ T ἀοράτοις καὶ λοταργικαῖς ον μμεσιν notes: οἱ
ἢ πάντας μὲν d Sens τιμωρῶνται GbU ἐναντίας" στοτήρία ἢ ἐντεῦϑεν Eme?) τοῖς σοῖς.
« "Eyre yy ἐντενοῖς τὸ τοζον σὰ ὅτι τὰ σκῆπίρῳ- λέγά κύρι.. » Σαυεγέσι "T qmuo-

magnitudine suae erga nos dilectionis utens. ** Ánte faciem eius ibit verbum. ,,

Rebus ipsis praeit futuri revelatio, quae quum omnibus a Deo prophetis facta fue-
rit, nunc mihi quoque haud secius oblata fuit. ** Et egredietur ad. correptionem per
vestigia eius. ,,, Subsequitur vero opus ipsum; ita ut utroque modo erudiantur ad
officium homines. Quae res futurae sunt praedictae, eae postea nactae sunt exitum.

** Stelit; et commota est terra. ;, Tantum apparens, terram commovet. Veluti
est illud: Deus stetit in. synagoga deorum ; id. est in medio eorum apparuit, ** Aspe-
xit, el extabuerunt gentes: contriti sunt violenter montes , tabuerunt colles aeterni
a gressibus aeternis eius. ,, Vel solo aspectu gentes omnes pessum dat, et montes '
collesque conterit, qui tanto tempore vi propria videbantur perstare. Namque haec
caelitus facere 1nos eius est, et his operibus regiminis sui cursum demonstrare solet.
* Pro laboribus vidi tabernacula Aethiopum , pavebunt tentoria terrae Madiam. ,,
Namque et olim cum in Aegypto serviremus, postea quam tibi libuit. nos ex illo
servitio expedire , deserta vidimus et habitationes Aethiopum, ac Madianitarum, et
quotquot tunc inimicitiam adversus nos susceperunt. ** Num fluminibus iratus es ,
Domine, num. ( inquam ) adversus flumina furor tuus, et contra mare impetus
tuus? ,, Mos tibi est adversus flumina et mare iram tuam demonstrare: 1d. est con-
tra innumerabiles populos soles iratus potentiam tuam ostendere. Nam locutio num
fluminibus , ponitur pro non fluminibus atque mari iram semper furoremque tuum
vis demonstrare. Addit itaque: **, quia ascendes super equos tuos; et equitalo tua ,
salvatio. ,, Nam cum volueris, inquit, tamquam equos quosdam conscendens, invi-
sibilibus ministrisque. virtutibus imperas: hae vero cunctos subito puniunt adversa- -
rios: atque hinc populo tuo salus creatur. ** Intendens. intendes areum tuum super

IN HABACUCI ORATIONEM. 2VÍ

Ῥίαις χῳτεικοντί ζεις οδ΄ ἐν βασιλείᾳ xo) σδιωναςοίᾳ χῳϑεςτώναι “οκοιῦτας. «* Ποτα μοῖς
ῥαγήσεται d γῆ. 5» ἽὩςε T ποταρδι rho ἀναέρεσιν ex qz ὀργῆς ἀϑεόον ινομδϑιυΐω a σῆς
dfeborza, Y hz ϑος γὸ τῶτο τῇ γῇ μειωϑέντων "mro day Tj) Ode δπὸ di ἐπακο-
λουϑούσης ξηροτητίθ» ὕςερον. «« "Oxorra; σὲ (ἢ ὠοδνήσεσι λαοί. ,, Ἔν ὀεθυωύαις ἔσονται
πλεῖςοι., odi T πρόσοψιν ἐνεγκεῖν διωυηϑέντες Y clo. « Σκορπιζων ὕοσίατο πορείας. ,,
᾿Αφανίξας γὸ βεληϑὲὰς ἅπασαν ὕσδατος dYéEodov. «« [Ἔδωκεν ἡ ἄβυασί(θ.. φωνἑὼ ἀυτῆς,
ὕψος φαντασιας ἀυτῆς. .. Tore δὴ χαὶ ἄβυοσσος ὥσσερ τινὰ φωνζίω x? τὸ μέγεϑος ἀφήσᾳ
τὸ οἰκεῖον, τῇ νεύρλζῳτι κλονερδύη Tof. σᾳΐ. «« Ἐπήρϑη ὃ ἥλιος» € ἡ σελίμμη teu ἂν τῇ
τάξῳ ἀυτῆς. .. Ἐπειδὴ day λέγά ἋΣ ἥλιον τοῖς ἐν ἀνάγκαις. ἐνταῦϑιαι τῶτο βέλεται εἰ-
πεῖν. ὅτι τοῖς οὐδῷ σᾷ ἐν εὐωραγίᾳ χαϑιςαμᾶψοις φωτοινὼ D T. οἰκείαν φύσιν φανεῖται
ὃ ἥλιός τε κοὴ ἡ σελζώη. «« Eig φαΐς βολίσδες σε πορδύσονται" 5. aequos C. M) πολλῆς
4! λαμφεότητος ἐπάξεις τὰς πληγεὶς Toig ἐναντίοις. «* Εἰς φέγίος ὠςρωπῆς Ὅπλων σε. -»
᾿Αςραπῆς d'ixhu ὀκλάμνψᾷ σε τὰ ὅπλα. ἵνα εἴπῃ ἡ XD Ὁ πολεμίων 19,06. ** Ἔν ἀπφλῇ
ca ὀλιγωσής yhz , € ἐν ϑυμᾳῖ κατάξοις ἔϑνη. ..ὄ Πᾶσαν δὶ γὰδ MD T οἰκοιύτων ἀυτἰὼ
depuis δποφάσᾳ κιόνῃ παντελαὶς “δπολλύεις. |

«€ Ἐξῆλϑες εἰς σωτηρίαν T Agi cu, T cct τὸς χριςἕς σᾶ...» ἽΆπωντα γὸ φραΐτ-
rag fa σωτηρίᾳ τῷ οἰκάε λαῖξ ἅτε ὀξειλεγμδύων αἰδὼ σοῦ" χριξοὺς 9 ἐνταῦϑα οἶδὺ’
ἐξφλεγμιένες λέγ4. οὐ GbU- κεχρισ μένας" ὡς ὃ μαχάριος Δαυὶσ' * ai τε Ὁ ᾿Αβρχαὰμ €
39 Ἰσαὼς Q τῷ Ἰακώβ. λέγων μὴ ἄη]εϑε T χριστῶν wu. x) ἐν τοῖς φοροφήταις μὲ μὴ
πονηροῦ" ev. neige ἂχ ὡς κεχρισμένες, Ou ὡς ὀξειλεγμιένες ἀυτὸς εἰρηκώς. * ἼἜβαλες
εἰς κεφαλὰς ἀνόμων ϑάνατον. 55. Ὑπὲρ τότε θανάτῳ “ἰδεβαλεῖς Gbv- ἐνάντιες. «« Ἔξη-
γήρες δεσμὸς ἕως Qaia εἰς τέλος. 5. Καὶ dic usus auris ἡτίηϑεντας ᾿δποφανεῖς. “« Διέ-

sceptra, dicit Dominus. ,, Perpetuis castigationibus pulsas eos qui in regno ac po-
testate constituti videntur. ** Fluminibus scindetur terra. ,, Flaminibus repente ab
ira tua extinclis, terra scindetur. Mos enim est ut hoc terra patiatur , imminutis
aquis et consequente mox siccitate. ** Videbunt te, et dolebunt populi. ,, Plurimi
«doloribus corripientur, neque ferre poterunt aspectum tuum. ** Dispergens aquas
itineris. ,, Praecludis, si forte volueris, omnem aquae exitum. ** Dedit abyssus vo-
cem suam, altitudo phantasiae eius. ,, Tunc quidem abyssus etiam vocem quandam
pro sua magnitudine edet, nutu tuo concussa. ** Elevatus est sol, et luna stetit in
ordine suo. ,, Quoniam sol occidere dicitur augustiatis , nunc vult dicere, fore ut
illis, quos tu in. prosperitate constituisti, sol et luna secundum propriam naturam
splendidi appareant. ** In luce iacula tua ibunt. ,, Splendide multaque cum clari-
tale plagas adversariis tuis impones. ** In. splendore coruscationis armorum tuorum. ,,
Fulguris instar splendebunt arma tua, id est contra hostes fortitudo. ** In. com-
minatione tua imminues terram , et in furore tuo detrahes gentes. ,, Universam ter-
ram cum incolis suis cum iratus fueris uno decreto pessum das. |

* Egressus es in salutem populi tui, ad salvandos christos tuos. ,, Omnia pro
salute proprii populi agis , qui constat ex electis tuis; christos enim heic electos ap-
pellat, non vero unctos. Sicut beatus David de. Abrahamo, Isaaco , et lacobo lo-
quens, nolite inquit tangere christos meos, et in prophetis meis nolite malignari;
christos videlicet eos appellans, non quia unctos, sed quia electos. * Misisti in
capita iniquorum mortem. ,, Propterea adversarios morte occupabis, ** Suscitasti
vineula usque ad collum, in finem. ;, Superatos a te, vinctos etiam ostentabis.

248 THEODORI MOPSUESTENT

κοψας ἐν ὀκςάσᾳ κεφαλὰς dFatigibis $; Tug πρότερον οἱυγωςεύοντας ὅτω τῇ σοαύὐτῷ ὀργῇ
σφοδραΐς di*veuec , ὥςε ἅπασιν ey jute ϑαῦμα. Js Xem?) ἐ ἐν ἀντῇ. »5 Σαλευόμδροι
τιμωρίᾳ. *€ Διανοίξουσι χαλινοὺς εἰυτοίν ὡς ἐδδίων “Πωχὸς λάϑρα. τ Διανοῖξαι τὸ σύμ
aura y εἰς πεπαῤῥησιασ μόνων, οὐ τολμήσασι λαλιάν" ει κίω * ἡ πένητος κεμλοφότίθ» 7 T" xo
λαθραίως ἐδδίοντος ὡς ἂν μὴ ἁλᾳΐ, μῷ πολλοῦ φϑέγξονται τῷ dYsg. «- Κα) ἐπεβίξασας
Gbv- imus; c& 62i T SuAgoyay τοραίασοντας ὕοίατωα πολλάᾷ. .. Ἐπαφῆκας τὰς ἀοροίτους
σδωυάμοεις τοῦ πλήϑᾷ πολεμάων, μιεγίςσίων ἀυτοῖς ταρῳχἑὼ epa ovas, “: «ς "EQuAa-
ξαμίω. (S ἐπγούϑη ἡ napdia ps Pao φωνῆς eor pis λέων un xu) NNI fu 9-
εἰς τὰ ὀςὰ μου. καὶ ὑποκάτωθεν μου ἐταράχθη ἣ ἥ ἕξις μόν. .. Πολλάκις γοιῦ Soi τοῖς
«edo μένοις κακοῖς T ἥσυχέαν ἑλομᾶρος ἀγωγεῖν τὴ «esci agna μδμος . é
μελλόντων ἐντεῦϑεν anger λαβὼν, φόβῳ τε ires Ola τίω ὀγόνοιαν; 2 ξέμθ.
ὅλον με dY ὅλε κατεῖχεν. «c ᾿Αγαπαύσομαι ἐν ν ἥμμέρᾳ, θλίψεως "t. ἀναβέῶαι εἰς λαὸν παρ-
οἰκίας Bj» Καὶ 29 ἐθαύμαζον μαϑὼν φεάγμῳ ἄπιςον ἐσομᾶνον τῇ σδωυάμέ τῇ σῇ:
ὅτι ὧκ τοσοιύτης ϑλίψεως 1 TOC TOY. χακῶν - ἐν οἷς δὰ ^ αἰχμαλωσίας ὀξητάϑέω, ὧν
ἀνωπαύση τε sinn e “ἀπαλλαγῇ vj) σδαιναῖν" χοὴ δὴ wj Von δ παροικίαν vh ἡ ἡμιατέραν
ἀνελόύσομαι M» τὲ Agà T οἰκοίω.
«€ Διότι συκῆ οὐ καρποφορήσᾳ, Q ἀκ few nues ἐν 7 ἀμπέλοις" ψώσεται soo
ἐλαίας" (ἃ τὰ reda, οὐ ποιήσᾳ Beg ὀξέλιπεν "Doro βρώσεως ee? arma, xj οὐχ ὑπάρ-
sow βόες on φάτναις. - », Ἑώρῳων γάρ φησι e Tho XP d c ἐναντίων ópyylo φοβερὰν τινὰ
ὅσαιν» ἀφ᾽ ἧς οὐ τὰ CA ᾿ πολεμίων ἀντὸς μόνον συνεῖχε X9. dz j9 3 mo ἀκαρ-.
πίας ῳτεί ον το παντελῆς οὐκ ὧκ jon κάτων; &x Cx ξύλων καρπὸν κο μι σοιᾶλαι οἷοι TE
ὄντες" «pega sme TU! j C τὰ κτίυη πάντα . ἐρημίᾳ νομῆς τε καὶ Bes uam. «- Eja

ἢ 6» τῷ κυρίῳ ἀγαλλιάσομαι» χαρήσομαι ὄψι Tu] 9v τῷ σωτῆρι μον. », Καὶ τὰ μιὲν

** Praecidisti in stupore capita principum. ,, Éos qui antea dominabantur, tam ve-
hementer ira tua concidisti, ut omnibus stupor fuerit, ** Relaxabant frena sua, sicut.
pauper comedens.in absconso. ,, Resolvere ora sua ad liberum sermonem non au-
debunt; sed more. pauperis, qui subfuratus aliquid latenter comedit , ne forte de-
prehendatur, multo cum timore loquentur. ** Et superduxisti in mare equos tuos ,
turbantes aquas multas. ,, Immisisti invisibiles potestates tuas adversus hostium mul-
titudinem , multam illis turbationem commoyventes. ** Custodivi; et expavit venter
meus a voce orationis labiorum meorum; ét ingressus est tremor in ossa mea, et

Subter me. conturbata est habitudo mea. ,, Saepe igitur circa mala quae agebantur

silentium tenere malens, et orationi vacare , futurorum eventuum revelatione acce-
pta, timor mentem meam occupavit, et toto corpore contremui, ** Requiescam in
die tribulationis, ut ascendam ad populum incolatus mei. ,, Miratus sum audita:
incredibili per potentiam. tuam re futura; quod nempe ex tali tribulatione tantis-
que malis, quibus in captivitate exercitus fui, requiem consequar et molestiarum
depulsionem: quin cliam ad. incolatus nostri lébinta pergam: eum proprio populo.

ἮΝ Quoniam ficus non fructificabit, et non erunt 'sermina in vitibus, mentietur-
opus olivae , el arva non afferent. escam: destituit esca. oves , et non sunt boves in
praesepibus. ,, Videbam , inquit, iram quoque adversus contumaces terribilem , ob
quam illos non hostili tantum calamitas corripuit, sed. etiam sterilitate omnimoda
occupati fuerunt, nullum de. germinibus lignisve: carpere fructum. valentes, Peri-
bunt insuper iumenta omnia, pascui et alimoniae defectu. **. Ego autem in Domino

3

IN HABACUCI ORATIONEM. 249
fbi ὀκείνες eu τοιαῦτα" ἡμῶν ἢ τῇ σῇ βοηϑείᾳ ἡσθογή Te προσέφοι! καὶ σωτηρία" τὸ 99
ἐγὼ ἢ. Cx “Ὡροσῶπε τὸ οἰκοΐε e τῷ xoa 94 “λαοῦ. ὅπερ QUO £99. πολλαχβ τοῖς
σοροφήταις ποιεῖν" ὡς 1) ὃ μακάρι. Δαυϊσ' τῶς αἰτησής C« ΦὩοοσῶώπε τῷ πων ποιό-
μᾶμος φαίνεται" ὡς ὅτ᾽ ἂν λέγῃ" * ὅπ σοὶ κύριε ἔλπισει. μὴ καταιρχυνϑείην εἰς ἃ αἰώγα"
Xj κύριε εἰσείκεσον dV φὩροσευχῆς μα, (ἢ f κραυγή με «εοὺς σὲ ἐλθέτω" * ταῦτα γὸ Cx T
κοινῷ λέγ4 Y Umi αἱ αἰχμαλωσίας ὄντων. ὡς ἂν ἔχῴςε ὧρ μοείως τῇ φωνῇ χρυσειμᾶμε
ζύτῃ: (Q) ἀυτὸν δὴ ζόπον (ὃ vu). ὃ estime ὡς δὁπὸ τῷ κοινοῦ λέγᾳ (τα. ἐποιδὴ χρὴ
«Wei T τῷ κοινᾳῖ “«ροσεσορδύων δζῴλέγεται. «« Κύριος ὃ Suc μὲ. σδιωύα as με: C τάξᾳ
οἶδ" πόσας με ὡσεὶ ἐλάφε" € ὅπη τὰ ὑψηλὰ δηιβιξᾷ με, T νοῆσαι ἐν τῇ odi ὠσπέ...,
Αὐτός γαρ ὄξιν ὃ 3 ἐν ἅπασι dump μοι χωξαζόμδωος" ὃς dd μδὺ ἡκῶς M) πολλξ
. V ταχοις αἱ αἰχμαλωσίας, δίκξυ ἐλάφων ὀξεῖαν T ὁκεῖϑεν ἀναχώρησιν moie pipes" ὕψη-
λοτέξοις δὲ ἡ κῶς πάντων ᾿δποφαίνᾷ, ὥςε μηδὲν ἕτερον ἡμῖν ὡρμότίειν λοιπὸν. ἢ τὸ ἐν
φεβαῖς χοὴ ὕμνοις €?) oic ὀφοιλορᾶῥοις τῇ ϑεφί' ὑπὲρ ὧν «lo X7 vjU ἐχθρῶν T ἡ μιετέρρν
γίκζω ἰδ πᾶσαν. ἀνϑρφπινἕω md» didtey ἡ μῶν. opos

EPMHNEIA ΣΟΦΟΝΙΟΥ TOY IIPOOHTOY.

Q. πόῤῥω τῷ Mexaels ᾿Αμβακὲμ TU χρόνῳ T “τροφητέιων vusTLo ὃ κακάθμος πε-
ποίηται Σοφονίας" ὅχὶ γὸ Ἰωσία 7 βασιλέως αὐ ledwutac, καϑὼς ἡ βίξλος dY201, «es-
QurdUd τὰ παρόντα" MÜ ὃν βραχέος σιεληλυϑύτί(θ» χρόνε. ἐπεληλύϑασι τε τῇ lepsgu-
λὴμ οἱ βαξυλώνιοι. (ἢ πλεῖςοι ou xD T ᾿Ιέσδὰ ὄξφϑεντες QUAL), gg] πολλὰς μδὺ ye-

exultabo, laetabor in Deo salvatore meo. ,, Et res quidem illorum ita se habebunt ;
nobis autem , te suppetias ferente, voluptas erit atque salus. Nam pronomen ego,
dicit in propria persona de universo populo; qui mos prophetarum perfrequens est.
- Sicut etiam beatum Davidem preces pro communi populi persona facientem vide-
mus; veluti cum ait: in te Domine speravi, non confundar in aeternum. Item:
. Domine exaudi orationem meam, et clamor meus ad te veniat. ,, Haec enim ex
communi dicit captivorum persona; ita ut singuli prece hac commode uti queant.
Eodem nunc modo propheta tamquam ex communi persona loquitur , quandoqui-
dem et de communi utilitate agit. * Dominus Deus, virtus mea: et ponet pedes
meos quasi cervi, et ad excelsa me deducit, ut vincam in cantico ipsius. ,, Is mihi
in omnibus vires suppeditat 5 qui nos celeriter admodum captivitati subducet: nam
more cervorum celerem inde faciemus reditum. Sublimes autem nos prae omni-

p. 381.

bus ostendet; ita ut nobis nihil aliud supersit, quam canticis atque hymnis Deum .-

celebrare: quandoquidem victoriam nobis de hostibus, praeter omnem humanam
spem, concessit.

COMMENTARIUS IN SOPHONIAM PROPHETAM.

Η.. procul beati Habacuci tempore prophetiam hanc beatus fecit Sophonias:

nam sub losia rege ludaeae, sicut liber demonstrat, praesentia vaticinatur. Post

quem brevi interposito spatio, expeditionem fecerunt adversus Hierusalem Babylo-

nii, plurimisque cladibus Iudae tribum adfecerunt , interfectis multis , plurimis in
22

p. 382.

* Graece filium.

250 THEODORI MOPSUESTENI ;
λόντες, "stsote ἢ ὠπαγώηόντες aipy ug λώτοις, ἀντίω τε ἐπόρθησαν T ἱΙερεσαλὴμ., € δὴ
( πυρὰ τὸν τε ναὸν (Qy) ϑαῖον x, τὴν 4! πόλεως οἰκοσομη κάτων τὼ κάλλιςο κατέφλεξαν
» N ^ T , e" , H 1 M , , : '
ἅπαντα" vn xg) τὸ TH oy D» ἀυτῆς παντελαῖΐς χαϑελόντες. ὡς μὴ δὲ ὠσφάλειων τινὰ Gio
CyoixouDTUs , εἴπερ ov τινὲς ὄγιϑυ κοῖεν τότε, d'uadda, Ἐχήν" αὕτη μδὺ ow) ἡ σωυήϑης
φεφηραφὴ τῷ βιέλία. Cl.
ΚΕΦ. Α΄.

*« Aoy(O- κυρίε ὃς ἐγήνετο «τὸς Σοφονίαν ἃ T Χεσὶ, ἡὸν Τοσολίε. τῷ ᾿Αδοίου. T

"ECexhu , ἐν ἡμέραις Ἰωσία ἡοῦ ᾿Αμὼς βασιλέως ᾿Ιόσία" 5, ἐν οἷς σδεδήλωκε (() τε Ὡρο-
, ἕω v 3 e [A 1 , (9. NN a ^ ^A : BRCOSRS.

qirlo ὅς τις 621 €. ὅϑεν χαίαγομδυίθ» καὶ ἐν τινι χαιρᾳὶ ποιόῖται δ eeotwmiar: ἄρχεται
5 αἱ T ἐσορϑῥων cegppnoems ἕτως. «« Ἔκλαψέ ἐκλιπέτω πάντα "Yao. «οροσώπε “ὃ γῆς:
Atyd κύρκ(θ». .. Τελόνεσαν μδῥὺ γὸ αἰχμάλωτοι παντελάΐς αἱ di. QUA κεκρατηκότες

δὲ ὀκείνων ἀοσύρκοι ἐπῆλϑον Ad (ὃ τῇ “Ἱερασειλὴμ ὧς αἱρήσοντες xg) τωύτἑω. ὡς ἢ Tho

φοβερὰν ὀκείνξω ἐσέξαντο δὰ 5 ἀγζέλε πληγάὼ. MD πολλᾷ μϑὺ "T diac eidoy οἱ λοιποὶ
«οὺς φυγἰὼ ὁπόσοι γε πὶ δὰ τὸ ἀγζέλε mpuesae γεγόνεσαν Cocos" ἂν εἰρξωῃ ἢ βαϑείᾳ
qu. XP δ ἹἹερεσοιλὴμ, γέγονεν ὧκ τότε" ἐπειδὴ (ίνωυ Gb αἰ ᾿Ιϑσία φυλῆς τές τε T le-
ρεσωλὴμ οἰκουυῦῶτας. οὐ αὶ τιμωρίας vp) ἀοσσυρίων τὸ μέγεϑος ἐσωφρόνισεν. οὐ T dixo.
QuAdv ἐφόβησεν à αἰχμῳλωσία. μιεμδρήχασι di οὐθὲν ἐλατίον ὀκείνων. αὐἰόόανομάᾳ Té

(ὦ ἀσεβάᾳ συζαίντες καὶ οὗτοι, ἀναγκαίως ἐντεῦϑεν ἤρξατο τῶτο λέγων, ὅτι ἀνάγκη wj
οδὺ: ὑπολοίπους ἐκλιπεῖν τῷ λαοῦ, ἀφαιρεϑέντας μὲν m γῆς v ἐπαγζελίας. ἀπαχθέντας
^. εἰς αἰχμαλωσίαν" ἐπειδὴ καὶ Svo μιεμδμηκότες, οὐδὲν ὠκείνων ἔλατίον ὥφϑησαν ἀσε-
βοιωτες: καλαῖς ἢ xg) ἐν δαοφώσᾳ vla. μέώυσιν ποιᾶται" ὡς ἂν σδεικγὺς ὅτι τέτων ἀξίες

captivitatem abductis, ipsa vastata lHierusalem , templo divino inflammato , et pul-
cherrimis urbis aedificiis igne crematis: denique moenibus etiam funditus dirutis,
ne quod munimen incolae, si forte aliqui vellent, habere possent. Sequitur vero
consuetus libri titulus.

CAP. I.

* Verbum Domini , quod factum est ad Sophoniam filium Chusi , filii * Godo-
liae, filii Amariae, filii Ezeciae, in diebus losiae filii Amosi regis Iudae. ,, Ex his
demonstratur quis fuerit propheta et a quibus stirpem ducat, et quo tempore pro-

, phetiam faciat. Exorditur autem futurorum praedictionem sic. ** Defectione defi

ciant omnia a facie terrae, dicit Dominus. ,, Captivàe iam cunctae erant decem
tribus; victores autem illarum Assyrii adgressi sunt etiam Hierusalem, ceu hane
pariter capturi. Postquam autem terribilem illam experti sunt ab angelo cladem,
reliqui cum ingenti metu, quotquot extra angeli animadversionem fuerunt, in fu-
gam conversi sunt. Exin alta in pace fuit Hierusalem. Quoniam itaque Iudae tri-
bum et Hierusalem cives magnitudo poenae Assyrüs impositae non emendavit,
nec decem tribuum captivitas terrefecit, perstiteruntque haud minus illis iniu-
ste impieque viventes, hinc necessario exorsus est dicens, necesse fore ut reliqua
etiam populi pars deficiat, de terra promissionis abrepta, et in captivitatem tradu-
eta: quandoquidem hi etiam qui illic remanserant, haud minus illis visi sunt. pec-
catores. Egregie autem cum absoluta sententia facit praedictionem , ut ostendat, di-
gnos illos semet malis his, per ea quae gesserant, effecisse ; unde et Deus talia de

IN SOPHONIAM CAP. I. 251
ἑαυτὰς dY ὧν *aea'rov πεποιήκασιν" ὅϑεν δὴ C ᾿δποφηναῶςζ «A aumüy τοιαῦτα «φοσ-
ἥκται ϑεός" εἶτα χαϑολικῶς εἰπὼν ὀκλιπέτω πάντα.» mun WT) μέρος" «« Ἐκλιπέτω ἄν-
ϑρρπος- € xrlum ἐκλιπέτω. τὰ πετεινὰ T Spaya χοὴ οἱ ἰχθύες αἱ θαλάσσης" 1, ddwi-
σεσιν οἱ ἀσεβεῖς" € ὠξαραῖ cbu- ἀνόμοις δπὸ «ροσώπε “ἡ γῆς, λέγ κύρμος. ,. Ὕπερ-
βολικῶς μὲν τοῖς ἀνϑρῴποις x0) τοῖς κτίψεσι. τοῦ τε πετεινὰ Q ςδὺ- ἰχθύας συωῆψεν" ἢ

X * ε ord d Me ER X PME K
x2) Φοπικῶς χαϑὼς εἴωθεν λεγήν" ἵνα zrereva, Mey εἴπῃ Giu: d'uuas aae ὑπερώερῳ μένοις
qj λοιπῶν. ἰχθύας ὃ Gbu- ἐν τω δήμῳ δὲ ταπεινότητα Ἑρποντας πολλξώ" sg) Y αἰτίαν
5 ἐπάγων *« € ἀϑενήσεσιν οἱ ἀσεβεῖς. καὶ ὀξαραῖ Gb ἀνόμοις ᾿δπὸ τοφ’σώπου « γῆς,
λέγᾷ κύριος. .» Οἱ γὺ ἀσεβέίᾳ (ἃ ἀνομίᾳ συζαίντες, εἰς ravi καταντήσεσιν ἀδϑένειων.
mb τῇ T) πολεμάων πεηπωκότες Aet οἱ λοιποί τε αἰχμαλωσίᾳ ληφϑέντες. ἀφαιρεϑή-
σονται 4! γῆς. Lo παρ᾽ ἐμᾷ λαβόντες M πολλῆς χατεῖχον αἱ cod vopuas.

Εἶτα χοὶὴ αἷδὲ νων A*)4 σαφέξερον ποιαΐν «« xo) ὀκτεναῖ δὲ χεῖρά μου δὶ loud ur
a2) V πάντας οὖδὺ“ κατοικοιιῦτως ἽἹερεσζιλήμ. ,, Kami τε 4' φυλῆς, xg τε τῆς πό-
λεως ἐπάξειν εἰρηκὼς rho τιμωρίαν, ἀναγκαίως σὲ καὶ Tus d τοσαύτης τιμωρίας λέγων
αἰτίας. «« Καὶ ὠξαραῖ ἐκ τῷ vox τὸ ὀνόματα τ Bua, C πὸ ὀνόματα TÀ T ἱερῶν

7 qj ἱερέων, κοὴ ςὅσ- σκμυομῦτας ὅπη τὰ δωματα τῇ epa má τῷ οὐρανᾷ, C ckv-
My peso » x24 «9 M2 " Spo" Qaps
ὀμνύοντας X? τῷ κυρία, (ἃ οὖσ’ ὀμνύοντας X? T Μεληὸμ.-. χοὶ Gbo- ὀκκλίνοντας ao T
κυρία. (ὃ ςδὺ" μὴ ζητοιῦτας (Gy) κύριον, xg) οὐ’ μὴ ἀντεχορᾶψες τῷ κυρίας. .5 ᾿Αφελαῖ
99 παντϑαἷς "T soma uTe, οὖσ" μὲν τῇ σφαγῇ. οδὺ’ ἢ τῇ αἰχαλωσίᾳ , συωαφανίζων
ἀυτοῖς € τὰ εἴδωλα πάντα. τίω τε ἐπ᾽ ἀυτοῖς ϑεραπείαν, 4) y) ἱερατεύειν ἀυτοῖς d-
XOUUTUY, τορὸς ἅπασι τε Gbv- ὅπ d) σωμάτων οὗυ’ χατ᾽ ἀρανὸν φωςῆρας ϑεραπεύοιν
ἐασεοακόταις" οὐκαίαν 59 δὴ μάλιςα. ὅτοι. δέξονται 9 τιμωρίαν. 0) αἷδὲ Y ναὸν οἰκοιῦ-
τες (Ὁ) ἐμὸν ἐκ αἰρχιυύονται «ἰδὲ ὃ qi εἰδώλων ἀκολέρϑρυοι θεραπείαν" dud, ποτὲ μὲν

iis decernere adductus sit. lam postquam generaliter dixit, deficiant omnia , pergit
dicere particulatim. ** Deficiat homo, et iumenta deficiant , nec non caeli volucres,
et maris pisces: et infirmabuntur impii, et auferam iniquos a facie terrae, dicit Do-
minus. ,, Hyperbolice quidem hominibus ac iumentis volucres quoque et pisces co-
pulavit: vel etiam tropice, ceu solet loqui; ita ut volucres dicat illos qui principatu
inter ceteros homines eminent, pisces vero plebeios qui valde humiliter repunt.
Mox et causam addens ** et infirmabuntur, inquit, impii, et auferam iniquos de
| facie terrae, dicit Dominus. ,, Qui impie iniusteque vivunt, ad extremam deducen-
tur infirmitatem , quia sub hostilis manus ictu cadent: reliqui vero mancipio capti,
abducentur a regione, quam a me acceptamenon sine multis sceleribus retinebant.
Deinde de quibus haec dicat, clarius explanans ** extendam , inquit, manum
meam super ludam, et super omnes Hierusalem incolas. ,, Postquam de tribu et
urbe capturum se poenas dixit, necessario tantae animadversionis causas recitat,
** Et auferam de loco isto nomina Baalim , et nomina delubrorum cum sacerdotibus ,
et qui adorant super tecta exercitum caeli, et qui iurant per Dominum, et qui
iurant per Melchomum, et. qui declinant a Domino, et qui Dominum non quae-
runt, et qui non retinent Dominum. ,, Eiciam omnino de loco hoc, partim caedi
tradens, partim captivitati; idola simul omnia destruens, et illorum culturam , cum
iis qui sacerdotes eorundem videbantur; postremo illos qui super tecta luminari-
bus caeli cultum exhibere studebant. Sed iustam apprime ii patientur poenam, qui

eirca templum meum versantes , non erubescunt idolorum cultui vacare: sed modo
' *

p. 385.

9529. | THEODORI MOPSUESTENI

d ἐμὴς Gd'auvunra) Ovegzrelas Qeorn(av Gr. ἂν ἀυτοὶς ὀμνύειν κατ᾽ ἐμοῦ doxii, ποτὲ
δὲ x9 dij. εἰδώλων ὀμνύουσι: Μεληὸμ 9 τὸ εἴσωλον λέγ᾽ v. ἀφ᾽ ἑνὸς, χαϑὼς εἴωϑεν.
ἅπαντα εἴπῃ τὰ εἴδωλα.

᾿Αλλὰ 39 πολλὰς μιὲν οἷσϊια μυϑολογίας παρεὶς T «τοὺς οὖ’ Σύρφις κεχηνότων. ὡς
ἂν μὴ QAwapidly doxollo ἐμπιμπλᾷν δὲ ϑείαν γραφίώ" ἐν καιρᾳῖ ὃ νῦν ἐνόμισα δὰ Té
soot] μνήμξω. εἰς Ἐλέγχον ef τε τῷ vub οὐ “δεόντως παρ᾽ ἀυτων λεηομένε;. d τε (ἃ
δὴν λοιπῶν, ἃ λεόντων ὠὐτωῖν παρῆκᾳ dY Lo ἔφίων αἰτίαν. λέγουσι 79 ὅτι Μελχὸμ ἐν-
(a09u (ἃ) βασιλέα βέλεται εἰπεῖν" Μεληὸμ 9 8 βασιλέως λεγο utra 10) δ Σύρον sg)
Ἑβραίων γλεῖτίαν, πλανηϑέντας σδὸ" ἑρμἀυεύσαντας, ἀνὴ ὅ βασιλέως, Μεληὸμ εἰπεῖν,
Ὅπερ Goi τὸ εἴσίωλον" οὗὃς ἐχρίῦ «oe? πάντων ὀκεῖνο σιωυιοδεῖν ὅτι WD μὲν clo Ἕβραέων
Ὑλαΐτίαν εἴρηται τὰ αὐ ϑείας ἡραφῆς, ἡρμίώευται ὃ ζαῦτα εἰς μὲν ὃ ΣΣύρφν παρ᾽ ὅτε δὴ-
πότε (οὐσὲ γὸ tyre μέχρι πὶ τήμερον oci ποτὲ ΟἿΣΙ Gol ) εἰς ἢ d Ἕλλδώων £fdo-
μήκοντω μοτεννόχωσιν ἄγεδρες ὡρεσβύτεροι Ὁ 2g, δχιοήμονες μὲν ἀκοιβαΐς ἡ γλώπης
ἡ οἰκείας, ὅχιςήμονες ἢ (ὃ vj ϑείων γραφαῖν, varo τε τῶ ἱερέως χοὴ παντὸς τῷ ἰσραηλι-
τικοῦ Ag& σοκιμφῳέντες, ὡς ἂν πάντων Meinen. «ορὸς rlw ἕἑρμῥυνάαν ἄξιοι: ὧν clo τε
ἑρμάυνειαν C δὶ ἐκόδοσιν wa) οἱ μῳχάθκοι ᾿δπόςολοι dé t.p φαίνονται προδήλως. οἵ κὴ
τοῖς Gur dÜvalv πεπις δυκόσιν &d" ὅλως “Ὡροσέχεσι φρρότερον τοῖς di παλιωιᾶς δρῥφϑήκης.
παρέοϊωκαν τὼς Suas ηραφὰς ὅπι ὁ' Ἑλλζώζων κειμένας γλώτης X? δ T ἑβδομήκοντα
tgp ay" arap ὧν δὲ wg) «'ἰὐόοα λαβόντες usos νιυῦ ἔχομᾶν ἅπαντες οἱ E. ἐϑναίν τῷ
εδεασότῃ πεπιςσύκοτες Xesgoh, ἕν τε *. ὀκκλησίαις ἀναγινώσκοντες (ἃ χατ᾽ οἶκον ἔχοντες"
πῶς ow &x ἀνόητον νομίζειν ὅτι οἱ μὲν ἑβοδομήκονται καὶ τοσᾶτοι (ἃ τοιῶτοι 3 ὥτω σδεοῖο-
xij. μένοι dierQaA Morro «δὲ λέξιν. οἱ C «τοὺ πάσης ἑρμδυείας ἤσεσαν πάντως τὸ ἐν

quidem, cultus mei se memores ostendentes, per me iurant: modo autem per idola
quoqué iurant: etenim Melchomum idolum nominat, ut ex uno, prout solet, cun-
eta denotet idola.

. Multas memini me praetermittere fabulas eorum qui ad syriacam interpreta-
tonem respiciunt, ne ineptiis viderer divinam implere scripturam. Nunc vero op-
portune existimo rel huius facere mentionem, ob coarguendum tum id quod ab
ipsis nunc incongrue dicitur, tum etiam cetera huiusmodi, quae ab iisdem dicta ,
ego tamen ob eam quam retuli causam praetermisi. Dicunt igitur vocabulum Mel- .
chomum hoc loco regem significare; quia Melchom rex dicitur in Syrorum atque
Hebraeorum lingua; sed interpretes errore deceptos, pro rege Melchomum dixisse,
quod est idolum. Atqui illud in primis oportebat considerare , divinam scripturam
hebraico sermone fuisse dictatam, ad Syrorum autem usum translatam fuisse abs

.quolibet homine ( neque enim ad hunc usque diem quis ille fuerit rescitum est. )

In Graecorum autem linguam septuaginta viri converterunt, seniores de populo,
peritissimi linguae propriae , periti pariter divinarum scripturarum, a pontifice cun-

toque populo israhelitico probati, ceu prae ceteris omnibus interpretando idonei:

quorum interpretationem atque editionem beatos quoque apostolos receptam habuisse
apparet; qui etiam accedentibus ad fidem ex ethnicis, et vetus antea testamentum
prorsus ignorantibus, divinas tradiderunt scripturas, Graecorum lingua expressas,
secundum septuaginta virorum interpretationem: a quibus eas acceptas nunc omnes
tenemus, qui ex ethnicis in Christi partes concessimus; easque et in ecclesiis le-

gimus, et domi habemus. Quid ni ergo insanum sit existimare , septuaginta viros

IN SOPHONIAM CAP. I. 253
τῇ ϑείᾳ κείμϑρμον γραφῇ. (ἃ ἄ τε βασιλέα λέγ4. d τε eidio20v; ἀξιοπιςότερον ἢ ὧπάν-
quy ἐκείνων ὑπήλῆφϑαι φροσῆκεν ἕνα τινὰ ἀφανὴ εἰς T. Σύρφον γλαῖτίαν με(ξεβληκότα
τὰ Ἑβραίων, ὥς γε φασί" «τοὺς TU κἀκεῖνο δῆλον ἐξ. ὅτι αἱ “δ εἰδώλων ἕνεκεν ϑερα-
πείας ἀντὲς ὃ ϑεὸς αἰτιᾶται ἐν τεΐτοις δὰ τῷ τροφηήτο" Q ἐπειδὴ ael (() ναὸν δ ϑεῖον
ὄντες τοιαῦτα «δεξασοί τίοντο. τῶτο ἀυτοῖς ὅχιμέμφεται , ὅτι χρὴ T τῇ ναῷ ϑεὸν ϑεραπεύειν
ἐσόκοιωυ., τότες! (QW) TÉ παντὸς κύρμον. καὶ αἴ “ἦν εἰδώλων ἀκ ἀποίχοντο ϑεραπείας" τῷ
5 εἰδώλε τότε μέμνηται (ἃ ὃ μακάρι» ᾿Αμὼς ὃ φὩροφήτης ὡς "o ᾿Αμμανιτῶν ϑερᾳ-
πόύορᾶμε. λέγων ὅτως" (ὃ πορεύεται Μελχὸμ ἐν αἰχριαλωσίᾳ, οἱ ἱερεῖς ὠυτεῖ, wg) οἱ ἄρ-

E] * * s M , , ^ , A x “ , 3 o

29v Te6 εἰυτωῖν 6 τὸ ἀυτὸ. λέγᾷ xUeA4og τῶτο λέγων ὃ Ἀγ) "Ag Φαάγεται δᾳ T «»es-
φητοῦν eignpópor , ὅτι n x? bpyl οἵαν émuoppn τιμωρία τοῖς Θμοφύλοις ἄχρι 3 εἰσωώ-
λων Q vj ἱεραᾳτουόντων ἀυτοῖς ἐξετείνετο. "Om ἢ ἅπεισαν ἃ XA τὼ εἴδωλᾳ ϑεραπείαν
ὁκ Y αἴδαὰ τοῖς Ἕλλησι ϑρησκούο δύων σαι μόνων εἵλκυσαν οἱ ᾿Ισρᾳηλῖται. δῆλον ὡς
ὃ κακάοιίθ. λέγᾳ Aavid" * Q ἐπεράγησαν ἐν τοῖς ἔϑγεσι, qp) toy τὰ ἔργα ὠστών,
καὶ ἐδούλουσαν τοὺς γλυή]οϊς στῶν" δεικνὺς ὅτι d ὀκέίνων ἠσπάσαντο εἰσωλολαΐζξείαν"
ὡς (QW) ἀυτὸν φαϊνεῦϑαι Φύπον «gj τί ael τὸ εἴδωλον, ὃ Μεληὸμ ὀκαλεῖτο, ϑεραπείαν
ἀυτες ποιεῖδσαι. ᾿

Ὃ μεν τοὶ γὲ “Φεοφήτης τοῖς εἰρη μδύοις irme end. ““ Καὶ οδὺ ὠκκλίνοντας Dub T
κυράε. (ἃ οδὺ’ μὴ ζωητοιῦτας Φῷ κύρλον. xg) οὗ’ μὴ Teo Loo us τῷ κυρίε. ,, Βουλό-
Jo OG» εἰπεῖν ὅτι "Nat τέτων δηλοις ἑαυτὲς χαϑιςῶσιν ἀπηλλόξιω ρους ππαντελαΐς τῆς
ἐμῆς εὐνοίας, xg) μησένα λόγον ἐϑέλοντας ἐμᾷ τε (ἢ ἡ ἐμοὶ σοκοιύτων ποιεῖν αι" emes-
δῆλον 99 ὡς 4 ἐμῆς γνώσεως ἀντεχορᾶμοι γνησίως, ἀκ ἄν ποτε «φοσέσζον εἰσώλοις" εἰρη-

tales tantosque adeoque probatos, errasse in vocabulo; qui et ante quamlibet inter-
pretationem probe sciebant quid esset in divina scriptura, et utrum regem ea di-
ceret an idolum? Nam maiore fide dignum, prae ceteris cunctis, iudicare oporteret,
unum quemlibet obscurum hominem qui in Syrorum linguam convertit hebraicum
textum, ut aiunt. Praeter quam quod illud etiam patet, nempe de idolorum cultu
Deum Israhelitas hoc loco accusare per prophetam. Et quia circa divinum templum
incolentes, haec.agebant; hoc illis exprobrat, quod quum templi Deum venerari
viderentur, id est universi mundi dominum , ab idolorum tamen non abstinebant
obsequio. Porro huius idoli beatus quoque meminit Àmosus propheta ,.ceu ab Àm-
manitis adorati. Dicit enim: et vadit Melchom in captivitatem , eiusque sacerdotes,
et principes populi simul, dicit Dominus. Hoc dicens, quod saepenumero apud
prophetas legere est, quod nempe qualibet ex indignatione , imponenda alienigenis
poena, usque ad idola horumque sacerdotes deveniet. Quod autem omnem idolorum
superstitionem , a cultis apud ethnicos daemonibus Israhelitae contraxerint , explo-
ratum est, dicente beato Davide: et commixti sunt inter gentes, et didicerunt opera
eorum, et servierunt sculptilibus eorum ; quibus verbis demonstrat , idololatriam
suam Israhelitas ab ethnicis condidicisse. Pari ergo modo apparet eos circa idolum,
quod. Melchom nuncupabatur , superstitionem exercuisse.

Age vero propheta post superiora ita pergit dicere. ** Et eos qui declinant a
Domino, et qui non quaerunt Dominum, et qui non retinent Dominum. ,, Signi-

ficans nimirum, eos ita agendo, manifeste ostendere se omnino alienos ab amore:

Dei , nullamque huius , et praeceptorum eiusdem habere rationem. Perspicuum est
enim, quod si fideliter scientiam mei retinerent , nequaquam idolis adhaererent.

p. 386.

* Ps. CV. 35.

V, 7.

p. 387.

* ]ta heic cod.

v. 8.
* cod. ἐχδί-

Z7"01iV.

. 988.

«ΤΌ.

254 THEODORI MOPSUESTENI

᾿κὼς ἢ σικαίας d τιμωρίας τὰς αἰτίας. imd. ** Εὐλαβεῖϑε δπὸ e»esswzrou κυρίου τῶ

ϑεοῦ. dion ἐγζὺς ἡμέρᾳ κυρίου" ὅτι ἡτοίμασε κύρι(Ο» 7 ϑυσίαν durd , fae Gbo- κλη-
τὸς dur. 5. ᾿Αλλ᾽ érady dale αἷδὲ τὸ ϑεῖον ἐρχήχατε, νυῦ 9ouD ὑπ᾽ ἀυτῆς ἡ ἀνάγ-
, Ν m ' , eu ^A , (ELS 974 $ τ

ns φοβηϑήσεῶς δ τῇ πάᾶντὸος κύθμον. ὅτε T τιμωρίαν ὑμᾶν ἀξίαν ἐπαγά ay 7A MEA
κώτων" ἐσὲ 0 ἀφέφηκεν ὃ «aeos Ond, ἀλλὰ xu) κώλᾳ γε ἐγζύϑεν Go, ἐν ᾧπερ.
€ e ew M ; 5 , 3 ,

ὑμκᾷς τὴ T πολεμίων αὐδαδωσᾳ ϑυσίᾳ, ὃς οἰκείῳ «egcu^y uam ἀφώρισέν τε (ἢ κέκληκεν
7 τέτῳ" τῶτο 90 λέγᾳ τὸ ἡγίασε * Gbo- κλητὰς dud, ἵνα εἴπῃ ὅτι ἀφωθασ μένεις tA

.Gbo- εἰς rho ϑυσίαν (aorlo κεμλημιένους. A4 ἢ οδὺ’ πολεμάες, οἱ χα ϑύσεσιν ὑμᾶς.

ἐς Καὶ feo ἂν ἡμέρᾳ ϑυσίας xueis , (ἃ ὠκοδεοίσω * Gon Gbo- ἄρχοντας - κοὶ n δ οἶκον
βασιλέως, 1j P πάντας τὰς Urso pius ἐνσύματα διόξια- (ὃ ἐκοθινίσων 2 πάντας
ἐμφανεῖς ὅψη τὰ «τ-ούπυλᾳ ἂν ὀκείνῃ τῇ ἡμρέρᾳ» οδὺ" πληρφαῦτας Y οἶκον τῷ ϑεῶ αὐτῶν
ἀσεβείας C dba. .. Ἐν ὀκάγῳ δὴ τῳῦ qtd τὼς ἄρχέν ἐν ὑμῶν douzvras τιμωρήσομαι"
ἀυτὸν τε raris ἀφανιαῖ βασιλέως δὶ οἶκον, ἅτε «τοὸς αἰχμαλωσίαν ἀπαγεῶς μέλ-
λοντί» T τότε βασιλεύαιν Op). σοκουυῦτος" (ἃ πάντας 5 χαϑάπαξ. τιμωρήσομαι GXO- ὕτω.
«οὺς T ἑλληνικἀμδ μάμησιν ἑαυτὰς ὀκσεσωκότας., ὡς Q qj ἱματίων ζηλοιῦ ὃ χρῆσιν ὃ
τῷ νόμῳ μὲν ἀπηγορευμεένξω, τοῖς ἔϑνεσι ἢ ἀρ μοοϊαν" παντως σὴ φησὶ χἰδεφαναῖς τιμω-
ρήσομαι τοὺ T T γαϑ τροϑύρφν. εἰς ὃν ἠσέβεν, εἰσιόντες μὸν τῳῦ σδογκεῖν εἰς iul. ϑερᾳ-
πείαν, MÜ. «ἑποκρίσεως d& C db ποιόδδαι δ εἴσοοίον τολρδιύτες, c γε d μὲν εὐσεβέας
ἀϑένα λόγον ἐβάλοντο "diii a], τοῖς εἰδώλοις δὲ «ῳρανανεῖχον anadsj. -

«€ Καὶ $e ἐν ὠκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ. λέγᾳ κύρι(». φωνὴ κραυγῆς δὀ'πὸ πύλης δὄ)ορεν-
τούτων (ἃ ὀλολυγμὸς δπὸ σ᾽ d'éortegs, C σιυΐζξιμμὸς μέγας "aro T. (Bowodiy. y, Tore
δὴ; φοβερᾷ MY τις eicere φωνὴ "2er αὶ πύλης λαβέσω 7 ἀρχίὼ, δ 2 εἰσιόντων τὰ

Iam postquam dixit 1ustae. animadversionis causam, prosequitur. ** 'Timete a facie
domini Dei, quia prope est dies domini Dei, quia paravit Dominus hostiam suam,
et sanctificavit vocatos suos. ,, Sed quoniam Deum neglexistis, necessario nunc ti-
mebitis universalem Dominum , cum dignam poenam peccatis vestris imponet. Non

- enim abest tempus illud , immo proximum est, quo vos hostibus quasi victimas tra-
. det: quos ille hostes proprio mandato ad hoc elegit vocavitque. Id enim significant

verba, sanctificavit vocatos suos, quasi dicat habere se iam delectos, quos ad. hanc
hostiam mactandam vocavit; hostes nimirum intelhgens, qui et vos immolabunt.
** Et erit in die hostiae Domini, et uleiscar super principes, et super domum re-
gis, et super omnes qui induti sunt veste peregrina. Et ulciscar manifeste super
vestibula in die illa, qui complent domum Dei sui impietate ac dolo. ,, Tempore
illo puniam eos qui principes vestri videntur, ipsamque regis domum funditus de-
struam , quia in captivitatem abducendus est is qui tunc rex vester videbitur: at-
que in omnes prorsus animadvertam , qui tantopere imitationi ethnicorum semet
tradiderunt , ut etiam vestium illarum usum affectaverint, quae a lege vetitae , gen-
tibus congruunt. Cunctos, inquam ante vestibula templi puniam , contra quod im-
pie egerunt; dum illuc ingrederentur quidem ob simulandum cultum meum, sed
nonnisi éum hypocrisi et dolo introire illuc auderent: siquidem nullam verae reli--
gionis rationem habere voluerunt, sed idolis potius studiose adhaerere.

** Et erit die illa, dieit Dominus, vox. elamoris a porta caedentium , et -ulula-
tus ἃ secunda, et contritio magna a collibus. ,, Tunc sane vox quaedam. terribilis
exaudietur, a porta incipiens, propter hostes irrumpentes multamque occidionem

ἘΠΗῚ ΄

IN SOPHONIAM CAP. I. 255

στολεμίων. C πολιὺ ipa CoU Ἴων ᾧ φόνον" δζῳσέξεται ἢ Ὁ Quvho Onavlo ὀλολυγή τι;
ἀφόρητίθ» T κατ᾽ οἰκίαν σιμΐιβομρων τε καὶ "aro Av δύων ποικίλως, ἔτι C T ἐν ὕψη-
λοτέροις τόποις ἐλπίσι φυγῆς καϊξίξεχοντων ( τῶτο γὸ A54 βοιωυαῖν οὐ μόνον οὐδὲν ὠφε-
AdSa, δωυα δύων ἐντεῦϑεν. θὰ 99.€ T tq arlo ἐεχομδύων τιμωρίαν" οἷς ἀκολέϑως
ἐπάγᾳ. «« Θρζυεῖτε οἱ χατοικοιιῦτες Tl καΐζᾳκεκομ δρίω. .. ᾿Ἐνζῦϑα δὴ φησὶ ϑράυᾶν
ἅπαντας ἄξιον οὖὺ’ οἰκοιῦτας ho “Ἱερεσειλὴμ., ἐδ δραφόρῳς δὰ Tp οἰκοιυύτων καζᾳκό-
“ψεσιν οἱ πολέμιοι. c τε οἰκοοίο (ἐς ἀυτῆς δγατέμνοντες, (ὃ οδὺ’ χατοικᾶντας δγᾳσφάτ-
ποντες. ** Διότι * ὡμοιώθη πᾶς ὃ λαὸς Χαγωὰν, ὀξωλοϑρεύϑησαν πάντες οἱ ἐπσηρμϑύοι
ἀργυοίῳ. .. Ἐπειδὴ 99 T Χαναναΐων ἐμιμήσαντο 3 gomov, δέ τῶτο «oq zAncioe ὀκεί-
γοις € ? τἱμωρίαν ἐσέξαντο oro) μᾶροι πανταἷς,, ὅν rep δὴ gomov ἀπώλοντο κἀκᾶνοι
ὁπίωίκᾳ Gic ᾿Ισρᾳηλίταις zapsdid'u yl) ὃ Sue σωναφανψιϑϑήσονται 99. δὴ πάντες Gic
λοιποὶς xd) οἱ μέγω Qeovoud res Voi πλούτῳ ϑεωρφιιῦτες ἑαυτᾶς, μηδὲν ὧκ τῆς εὐπορίας
aspd Q- λᾳβόντας" ζουυῤαντίον μδὺ οι ἐν τὴ ἀφαιρέσᾳ T οἰκείων axo mmo γεγονότες
(Gig παντελοὶς πενορᾶμοις. |

«ς Καὶ ἔσει ἐν τῇ ijtto. ὀκείνῃ cEeodovnaw δὲ “Ἱερεσοειλὴμ M) λύχνε. .. Ἐπηδὴ (is
τὰ Cedo (rr. καὶ σκότῳ πῶς κατειλημρᾶψα ζητῶσιν, ἘΘ(Θ» λύχνῳ κεχρηδδαι πρὸς ἀκθι-
βεςέραν Ἐρόῦναν qj "oronenou pe po yotov ; τῶτο λέγ ὅτι jw πολλῆς σ᾽ ἀκριβείας ὠξερούνη-
ϑήσεται πείντα τοὶ αἱ “Ἱερεσειλὴμ» ὡς μησὲν Tj ἐνόντων ὀξᾳλαϑεῖν Gbv- oe Mus" ὕπερ
ἀκολέϑως ἐπήγωγηυ τὸ ὀξωλοϑρεύϑησαν πάντες οἱ ἐπηρμένοι dosueto* δ)εικγὺς ὅτι ἕτω
πάντα 3 εὐπόρων ἀφαιρεϑήσεται i. ὄντα, οὐϑενὸς λαϑεῖν T πολεμίων ὃ todovay d'uu-
aM&yu, * Καὶ Cudiniot 6n Gbo- ἄνδρας ctv- κα(αφρονῶντας 6a τὰ φυλάγματα ary
φξὺ- λέγοντας ἐν ἢ xapd eus ἀστῶν. οὐ μὴ de.Svmuvaw vet D», οὐδὲ μὴ κᾳκώση. »,
Τιμωρήσομαι "yip φησι τότοις, οἱ TJ μὲν τροςαγ μάτων T ἐρδμ' χαὶ τῆς θεραπείας κατ-

facientes, Excipiet vero vocem illam ululatus intolerabilis hominum per domos con-
tritorum varieque pereuntium ; insuperque eorum qui ad celsiora loca spe evadendi
confugient (id enim dicit vocabulum collibus) neque tamen quicquam opis inve-
nient, sed extremum supplicium perferent. Quibus consentanee subdit. ** Plangite
qui habitatis concisam. ,, Nunc, inquit, lamentari dignum est habitatores Hierusa-
lem, quam varia caede incolarum hostes concident, eiusque aedificia perfringent,
et inquilinos trucidabunt, ** Quia universus populus assimilatus est Chanaani, dispe-
rierunt omnes qui elati erant argento. ,, Quandoquidem Chananaeorum mores imi-
tati sunt, ideo par illis sustinuere supplicium , pessum dati ; quemadmodum scilicet
et illi perierunt cum regionem Israhelitis tradidit Deus. Simul peribunt cum reh-
quis, illi qui superbiebant, divitiis se fultos cernentes: nullum a suis opibus emolu-
mentum habebunt: sed contra omnino bonis suis spoliati, pauperrimis similes fient.
.. ** Et erit in die illa, scrutabor Hierusalem cum lucerna. ,, Quoniam eorum,
qui intima et in tenebris condita quaerunt, mos est lucerna uti ad accuratiorem
latentium rerum vestigationem , idcirco sic loquitur, fore nempe ut multa cum se-
dulitate vestigentur res omnes Hierusalem, ut nihil opum eius hostes lateat. Quo
fit ut consentanee subiungat, disperierunt omnes elati argento ; significans fore ut
cuneti divitum thesauri diripiantur , cum nihil hostium vestigationem vitaturum sit.
* Et uleiscar super viros, qui contemnunt custodias suas, qui dicunt in cordibus
suis, utique ne faciat bene Dominus, et non faciat male. ,, Hos inquit puniam qui
praecepta mea cultumque omnino aspernantur, quibus custodiri ac servari ab omni

* cod. διὰ τίς
». 389.

v. 13.

V. 14.

256 THEODORI MOPSUESTENI

ἐφρόνουν παντελεῖς d ἐμῆς, ἀφ᾽ ὧν δὴ QuAG lea] sd) dfe modia) ἐκ πάσης nd woayto
, , , M oU * er , A » e 5 ^ ^ 0*
ἐπηρείας" dfgxeajueyug di ὅτι μὴ οἷον τε τι χῳκὸν ἀντοῖς ἐπενεχθέῶζαι (oam. ἰδανομᾶ-
σιν" 30 99 οὐ μὴ ἀγωϑυποιήσῃ κύριος. YT) ἀπόκρισιν ἀνωγνωςέον. ἀντὶ τῇ ἀγωϑυποιήσᾳ.

ν ἢ ε 3 » € * 3 E , 5

«ς Καὶ $goq 3 d'ubu μις ὠυτών εἰς δγαρπαγίωὼ , stg) οἱ οἶκοι ὠστωών εἰς ἀφανισμόν" (ὃ οἶκο-
οομήσεσιν οἰκίας. χοὴ οὐ μὴ καζοικήσωσιν ἐν ἀνταῖς" Q καϊᾳφυτούσεσιν ἀμπελαΐνας.- τὴ
» Y , NC ὧν 3 e i ANE. A EAM , 3 e ,

ὦ μὴ 73001 T. οἶνον ὠυταῖν" ὅτι ἐγ[ὺς ἡμέρᾳ κυρία ἡ μεγάλη, ἐγζὺς (ἃ ταχεῖα coda. ..
Πῶσοω μὲν ouo ἀυτωῖν ἡ duong "cmo Tj) πολεμάων φὐδμαιρεϑήσεται" ἀφανιάδησοντα δὲ
xq) πάντες aurtv οἱ οἶκοι" (ὃ ὅτε qj οἴκων δπολούσεσιν. ὃς MO πολλῆς οἰκοδομήσαντες
δχιμελάας., ὅτε dj γεωργιαίν T οἰκείων λήψονται Y καρπόν" ἐπειδὴ πάρεςιν xg) πλησίων
ἄγαν ow ἥμερα τῷ Sui, καϑ' ἐδ ὀκβήσεται πάντα ὥπερ. οὖ. δποπέφανται κατ᾽ ἀντών
ὃ ϑεός. «« Φωνὴ ἡμέρας κυθα πικρᾷ καὶ σκληρᾷ τέτακται. », Μεμέώυται γὸ ὃ κριοὺς T

- δαοφάσεως d ϑείως πολλῆς πικοίας τὲ (ἢ Ῥαχύτητος γέμων. «« Auyam Tte. ὀργῆς. »

Ἰαυρὸς ἄγαν * ἡμέρας ind mo ὃ ϑυμός. “ Ἢ ἡμέρᾳ ἐκάνη» ἡμέρᾳ ϑλίψεως € ἀνάγ-
xn6, ἥμμέφᾳ ἀωρίας C ἀφανισμᾶ-. ἡμμέρᾳ axo(ou x; ropa , ἡμέρῳ νεφέλης 1 My Nt»
ἡμέρα σάώλπιγζος ὦ κραυγῆς δ] τὰς πόλής τὼς ὀχυρὰς, 1 67r τὰς γωνίας τὰς ὑψηλάς. ..

Τότε 99 ἀνάγκη τὲ 3t) ϑλίψις oe πολλὴ, Q. ϑάνατοι ἄωρφι vj). ἐν γηπίᾳ σφαζο-.

μένων τῇ ἡλικίᾳ" ἀφανισιμός τε ἀνθϑροόπων πολὺς. ὡς ἐντεῦϑεν ἅπαντος doxeiv σκότῳ
, ^ ' , , e » 4 .£ ^ 1 , [ s € 7l ,
γόφῳ ἣ τινὶ νεφέλῃ αἰδακεχυῶς (ἃ ὀμάχλῃ" n τε γὸ πολεμικὴ ou ATWyE , 1 9. MO ταύτης
φωνὴ 3j) πολεμάων μόγιςον ἡ χήσ4 φοροσημαΐνεσει T τε ἰορυρῷῶν πόλεων καὶ Tl) εγίφων
οἰκιαῖν ὃ καθαίρεσιν. «« Kaj ὀκθλίψω bv ἀνθρῴποις. (ὃ πορεύσονται ὡς τυφλοὶ, ὅτι τοῦ
κυρίῳ &znZoroy: (ὃ Caos) τὸ αἷμα amy ὡς Ur, κ) τὰς σέρχοις ἀὐυταῖν ὡς βόλξιτα. ..
Τῇ μὲν γὸ ἑῳρβολὴ 7 ϑλίψεως σιοίσεσι τυφλαΐν. οὐείέν" οὐσὲ τὰ «oes ποοῶν δρᾷν οἷοί

» / pM d , 3 ^ 5 » " ἢ 3 ἀν
τε ὄντες" πείσονται ἢ ἅπαντα σωντόμως εἰπεῖν» ἐπειδήπερ ὥγαν ἠσέβησαν εἰς eov". ὑπὲρ:

detrimento poterant ; contraque existimant fieri non posse ut mali aliquid eis acci-
dat talia peccantibus. Nam dictio ne bene faciat, figurate legenda est pro. bene.
| faciet. ** Et erit fortitudo eorum in direptionem, et domus eorum in dissipationem:
et aedificabunt domos, et non habitabunt in eis; et plantabunt vineas, et non bi-

bent vinum earum: quia iuxta est dies Domini magna, iuxta est et velox nimis. ,,
Universa , inquit, eorum fortitudo ab hostibus extinguetur , destruentur cunctae do-

Amus eorum: neque aedificiis fruentur quae sedula cura extruxerant, neque de arvis

suis fructum carpent. Quoniam adest propeque est Dei dies, quo cuncta evenient

| quae de illis decrevit Deus. ** Vox diei Domini amara et dura posita est. ,, Praedi- -

citur tempus divini decreti amaritudine multa et asperitate plenum. ** Potens dies
irae, ,, Validus admodum diei illius furor. ** Dies illa , dies tribulationis et angustiae,
dies intempestivitatis et exitii, dies tenebrarum et caliginis, dies nebulae et tur-
binis, dies tubae et clamoris super urbes munitas et super angulos excelsos. ,,
Tunc enim angustiae erunt, et tribulatio multa, et immaturae mortes in tenera
occisorum aetate, caedes hominum multa, ita ut abhinc videantur omnes tenebris,
caligine, et nebula quadam ἂς turbine circumfundi, Nam et bellica tuba, et hane
subsecutus hostium clamor altissime resonabit , munitarum urbium ac palatiorum
exitium portendens. ** Et tribulabo homines, et ambulabunt ut caeci, quia Domino
peccaverunt: et effundam sanguinem eorum sicut pulverem, et carnes eorum sieut

stercora boum. ,, Tribulationis excessu, non erunt caecis dissimiles, ne illa qui-.

gem quae ante pedes sunt videre valentes. Atque ut summatim dicam nihil non

IN SOPHONIAM CAP. I. j 957
ὧν αἱματὸς τε ἔκχυσις ὡς ὧκ πολλοῦ οβυήσεται φόνου" dj τε dj Σποϑνησκόντων σείρκες
ἀτάφων μϑυόντων T d vais udo , ὡσεὶ xoc) τίς X) παντὸς ῥιφήσεται τόπε. « Καὶ τὸ
ἀργύριον xg) τὸ χευσίον αὐτῶν οὐ μὴ σδωνηϑὴ ὀξελέϑαι ἀντὲς ἐν iuo. ὀργῆς κυρίου,
καὶ ἐν mel ζήλε durd. χαταναλωϑθϑήσεται πᾶσω ἣ γῆ" dion σωυτέλειαν C ansdlà ποιήσα
ὅλι πάντας οἶδ" κῳτοικοιυῦτως δὲ γί. y, ἤΟνγησις ἀυτοὶς ἀσίεμάα τῷ πλούτε “βοήσεται ὃν

σωυήγαφον Ad oue, ἐπειδὴ (are. πάντα X92 (S) καιθὸν ὀκεῖγον σδεύτερᾳ d! ὀργῆς tou d

Odac, ἣ πυεὸς d'iho πᾶσαν jp κα(ᾳναλώσᾳ Y γὰῶ. πάντως ^ Go &voevras ἀυτἀὼ
MO πολλᾷ γε δπολέσᾳ "T uoou εἶτα MO) Y μάύυσιν T. κακῶν. εὐέλπισας ἀυτὲς καϑὼς
» c , ΕῚ , ! . .
εἴωϑεν ὃ τοροφήτης ποιαῖν, ἐπτάγή.

E KEÓ. B'

« Σωυάχθητε (ἢ σωωυοξεήϑητε τὸ e9Y(O» τὸ ἀπαλοβοῦτον eme) T οἠυεῶαι ὑμᾷς ὡς ἄν-
Sos φδῳπορόυο μᾶνον ἥμιερας. ce? T ἐπελϑεῖν iQ ὑμῶς ὀργἑὼ ϑυμ XUO48. .. ᾿Αλλὰ
99 ἅπαντες ὑμιεὶς οἱ μέχρι T σεῦοο ὃ "T «ροσηκόντων οὐ σδεζαά μϑμοι παιδείαν, vu γᾶν
συνελθόντες. κοινὼς Tus dénojs τοῦ Oud “τροσωγώγετε. ὡς ἂν μὴ δίκζω ἄνϑοις dS esov
dqanénwr(O- παντελῆ 4. ἀπώλειαν χπσομρείνητε. δλοτελῶς ἐφ᾽ udis ἐνεχθείσης τῆς ὀργῆς
dV ϑείας. «« Ζητήσωτε δ κύριον πάντες (gzravol γῆς. ,, Καὶ οἱ «wg πάντας GU δ γὰ
οἰκοιεῦτως Ὦ ἐπενεχθείσοωις ὕ μῶν συμφοραῖς erac μοι, ὅπιμιεληϑέντες τῆς εὐσεβείας,

) ἔλεον αἰτήσοιτε δ Θεῖον. ** Ketjez. ἐργασοιϑε (ἃ ζητήσετε οἰχῳοσωύξω. .. Νωῦ ὀρϑοὶ
τῷ “φεοσήκοντί» ἡἤυόμδμοι κραταὶ. καὶ δῥρκθάνοντες ὧκ Ἵ χοίφον(θ» τὸ κρεῖτίον ὄπιμμε-
Ads 7? dinalis. «* Ζητήσουτε Ὡρᾳότητο wj δποκρίνεθϑε dup, ὅπως σκεπα δῆτε ἐν ἡμέρᾳ
ὀργῆς κυφάου. .. ᾿Επιείκειαν Ἑλεῦῶς καὶ ἀγεξικφκίαν., dvd. ἧς «πρότερον X0) qi) πενεςέρϑον

patientur, quia graviter in Deum peccaverunt. Εὰ propter et sanguinis effusio, tam-
quam multae occisionis erit, et occisorum carnes, insepulüs mortuis manentibus,
quasi fimus quidam omni loco iactabuntur. ** Et argentum aurumque eorum non
poterit liberare eos in die irae Domini , et igne zeli eius consumetur universa. ter-
ra: quia consummationem et festinationem faciet super omnes terrae habitatores. ,,
Nihil ipsis proderunt divitiae quas iniuste coacervaverunt: quia haec omnia tem-
| pore illo divinae cedent irae, quae ignis instar universam consumet terram, cun-
ctos autem habitatores eius multa cum festinatione pessum dabit. Deinde post ma-

lorum praedictionem , in spem illos pro more suo propheta erigens, pergit dicere.

CAP. II.

** Congregamini, simulque orate, gens inerudita, ante quam fiatis ut flos per-
transiens diurnus, ante quam veniat super vos ira furoris Domini. ,, Agesis enim
omnes qui hactenus officii vestri disciplinam non excepistis , nunc congregati com-
munes Deo preces extollite, ne forte floris instar repente marcescentis, supremum
exitium patiamini , tota in vos irruente divina ira. ** Quaerite Dominum cuncti hu-
miles terrae. ,, Vos qui prae ceteris terrae incolis , calamitatibus inflictis humiliati
fuistis, nunc resumpto verae pietatis studio , misericordiam implorate divinam. ** Tu-
dicium operamini et iustitiam quaerite. ,, Nunc facti iusti debitae honestatis 1u-
dices ,' discernentesque ἃ deteriore melius, iustitiae date operam. ** Quaerite man-
Mansuetudi-
nem eligite et patientiam , secus ac olim iniustae pauperum oppressioni operam de-

33

suetudinem, et respondete ea, ut protegamini in die irae Domini. ,,

. 18.

392. .

958 | — THEODÓRI MOPSUESTENI

rw ἐπετησίεύετε ddixinc, xg) d συώϑεῶε αἷδὲ T τότων Ἐχήν aroud'lo* τῶτο 90 Ay τὸ κρὴ
᾿δποκθάνεϑε ἀυτὰ, ὡς ἂν «οροσηβύοιτο ὑμῶν ἐν τῷ καιρᾳῖ αἴ τιμωρίας τυχεῖν τινὸς aod.

7 Ow βοκϑείας" εἶτα λέγᾳ τὰς WD T Owoploy τιμωρίας ὑπὲρ i εἰς ἀυτὸς ἀσικίας ἐπεγε-

ὅλα! μελλέσως ὡς ἂν μείζονα αἱ aei ἀυτὲς κησεμονίας T. ϑεοῦ ἠοιήσαιτο T Yaod'abw.

4 ovd, * Aion Γάζα σδ)ηρπασ ϑρη ἔσει. κὶ ᾿Ασκάλων εἰς ἀφανισμὸν, € "Αζωτίθ» μιεσημ-
| βοίας ὀκθαφήσεται , x2) ᾿Ακκαρών ὀκξιζωϑήσεται. .» Πάντες γὸ οἱ ἀλλόφυλοι. ὑπὲρ ὧν
xa'9 OMA πεποιήκασι. τιμωρία» δέξονται οὐ 3 τυχοῦσαν" τὸ )ὸ μεσημβρίας YT κοινοῦ
λέγᾳ ἀντὶ 38 “Ὡροδήλως. ὡς μηϑένα τὸ γνόρμϑρον λαϑεϊν" ἃ γὸ eL uas; λέγ4 T πό-
λέων, d τε Γάζης d τε ᾿Ασκάλωνος: Εἴ τε T λοιπῶν, X] κοινῷ «OL πασῶν λέγᾳ Ya
τῷ λόγῳ. καϑὼς εἴωϑε" βέλεται 9 εἰπἂν ὅτι πᾶσω T θμοφύλων αἱ πόλεις σειαρπαγή-
σονται! τὰ κ) ἀφανιδϑήσονται» καὶ τὶ οἰκείας. εὐπραγίας ᾿δπορῥιφάσοῃ παντελῆ σέξονται T
vs ἀπώλειαν. € Οὐαὶ οἱ χατοικοιεῦτες τὸ δ(οίνισιμίω τῆς ϑευλῴάασης πάφφικοι Κρητῶν" λογίθ»

v.e. κυρίῳ ἐφ᾽ ὑκᾶς Χαναὰν γῆ θμοφύλων" 1 δπολαΐ uds ὧκ κατοικίας" (ἢ eeu Κρήτη νομὴ,
ποιμνίων, C κιάνορα «ροβάτων. ,, Ἐπειδὴ «'ἰόαλίες ef) τὰς πόλεις σωνέβαινε. 9coivi-

νος εὖ ει cue ϑαλῴοσης ἀυτὰς τέκληκεν, ὡς ὃ μωχῴρι(θ» λέγᾷ Δαυὶσ' λέγων" * σοὶ δώσω ? »ylà
Χαναὰν. ϑοίνισμ(ῳ κληρονομίας ὑμδδ" ἵνα εἴπῃ ὅτι εἰς κτῆσιν ὑμῶν ἀφοριαῖ ὃ Xayayateoy

γιῶ, ὠκ με(καφορᾷς T 9rolvo pir vj) τὸ dioexCóvmwev δὲ *ylo- οὕτως ouo χἀν(ῦϑα

Aty4 τὸ 4olueue v θαλάσσης, ἀντὶ τῷ οἱ τί ὠἰοῳϑαλάτιον οἰκουυῦτες MeGAdAy" τὸ ἢ

πάροικοι Κρηταῖν λέγᾷ. ἐπεισὴ τινὲς ἐκ Κρήτης «gr. ἐμπορίαν ἀντόθι ὐοῳγεφονότες ὡς εἰς

* Amos 1.5. τὐδῳϑελαοσίες πόλφς. oixdv εἵλοντο zap ἀυτοῖς" ὡς (ἃ od τοῦ ᾿Αμὼς A&4* * xaa-
κόψω φυλίω ἐξ àvdbaly Χαῤῥὰν, αἷδὲ T ἐκᾶῖϑεν τῇ Anuaouo) παροικέντων λέγων" ὕτως

$8 κοὶ ἐνζαῦϑει πταροίκοις Κρητων καλεῖ, ἵνα elarm GGo- πταρ᾽ ἀυτοῖς oixouDrac Κρητῶν"

4

distis: quin adeo spondete, morum horum fore vos studiosos: id enim valet dictio ,
réspondete ea; ut tempore punitionis consequamini aliquam a Deo opem. Postea
recitat inferendas alienigenis castigationes, propter illorum adversus Israhelitas ini-
quitatem , ut sic maiorem Dei erga hos tutelam demonstret.

* Quia-Gaza diripietur, et Ascalon in desolationem, et Azotus meridie proii-
cietur; et Áccaron eradicabitur. ,, Alienigenae omnes, propter ea quae adversus vos
egerunt, non vulgare supplicium perferent. lam meridie, commune aliis vocabulum,
.dieit pro manifeste, ita ut res neminem lateat: nam quae de singulis dicit urbi-
bus, sive Ascalone, sive reliquis, communiter de omnibus dicit, etsi diviso ser-
mone , ut solet. Vult enim dicere, cunctas alienigenarum urbes direptum destru-
ctumque iri, et omni sua proprietate deiectas supremum excidium passuras. ** Vae
qui habitatis funiculum maris , advenae Cretenses! Verbum Domini super vos, terra
Chanaan. Et perdam vos de habitatione. Et erit Cretd pascua gregum, et ovile pe-
corum. ,, Quia maritimae urbes illae erant, ideo funiculum maris eas appellavit, ἡ
sicut etiam beatus David ait his verbis: dabo tibi terram Chanaan , funiculum he-
reditatis vestrae: pro eo ut dicat: possessioni vestrae addicam . Chananaeorum re-
gionem, sumpta metaphora ab iis qui funiculis metiuntur ac dividunt terras. Ita
nunc etiam funiculum maris dicit, pro maritimae partis incolis. Denique advenas
Cretenses dicit, quia nonnulli ex Creta rmercaturae causa illuc progressi utpote
ad urbes maritimas, ibi habitare maluerunt. Sieut étiam apud Ámosum dicitur :

M concidam tribum ex viris Charran , loquens scilicet de illius regionis advenis circa
"Damascum incolentibus. Sic nune quoque Cretensium advenas dicit, pro ea parte,

IN SOPHONIAM CAP. Il. 259

βούλεται ouD εἰπᾶν ὅτι ἀϑλιώτατοι πάντων πᾶντες ὑμεῖς οἱ Y αὐόφϑαλάπιον οἰκσιωῦτες.
μμερλοῖα μῷ ig) Tp παροικέντων ὑμῶν Κρηταῖν" ᾿δποπέφανται γὸ X9) πάντων Oif ὃ ϑεὸς
qj οἰκοιύτων T Χαγαναΐαν ἀλλοφύλων" ὅτι ὑμᾷς τε δ)'πολέσ4 παντελαΐς, qq) Y ἐκ T
Κρηταῖν παρ᾽ ὑμῶν οἶκου μδύδω χώραν. νομή τε ποιμνίων xg) οἴκησις «οροβάτων. δή τῆς
ἐρημίας cxoadiec] « πολλῆς. χ à u

(ἐς Καὶ $e τὸ Qolvic 4g. αἱ ϑαλῴοσης Tic χαϊαλοίποις. οἴκει. "Iódw- ὁπ’. ἀντὸς γεμῆ-
σόνται ἐν ois οἴκοις ᾿Ασκάλωνος, δείλης χῳ(αλύσεσι ᾿δπὸ cessus Tp day lé, ὅτι
ἐπέσκεηχαι ἀυτες κύρα(Θ» ὃ ϑεὸς aum aud) ἀπέςρεψε δὶ αἰχμαλωσίαν αυτών...» Οἱ γὸ
ᾳἰδισωζόρμδμοι φησὶν C 0 τῷ ᾿Ιέσὰ φυλῆς, πάσης δὴ αἱ ὡἰδαϑωλατίε χαϑέξζεσι μερί-
d'O- , ug) πᾶσων ἀυτίμ ὡς οἰκείαν νεμήσονται χώραν. ὥς τε GbU- “' AcxaAty(O- βέ-
λεται δὲ Cx μιᾶς τὰς ὅλας TJ) ἀλλοφύλων πόλεις εἰπεῖν, χαϑὼς εἴωϑεν πὸ μιέφοις τὸ
ὅλον χαλαΐν. ὑφορωρᾶνες Ὁ (dv lad T igo, M) πολλὰ T δέες (Gig οἰκείοις dfe Av:
τὸ 94 σδείλης κα(αλύσουσι. τῶτο At: ἐπειδὴ γὸ τὸ μιεσημίρολας εἴληφεν ὄχι τῷ ves-
φαναΐς. τὸ σείλης ἔλαβεν δὶ τῷ disc ὡς TJ) λανϑωνόντων Qéo9ovzev Mp δ ἡ μιεθανὸν
ue», fon ἢ (ὦ) ἑασέφιον xa apod εἰωθότων &Amdi τῷ 2g9dy: (αὕτα ^) φησὶν ἔσει,
izad" ἂν ὅχισκεψά μὄνος ὃ ϑεὸς Gbv- «^ ledw φυλῆς ἀπαλλάξειεν τε ἀυτὲς dV αἰχ μία-
λωσίας, C «eos τὰ οἰκεῖα πάλιν ju? αἱ ἰδίας ἐπαναγάώφοι βοηϑείας.

Εἶτα δπὸ T ὁμοφύλων ἐφ᾽ ἕτερφις μετάγων 7? λόγον. «* "Hasc bvadicpis Μωάβ.
Q κονουλισμὸς ἡαἷν ᾿Αμ δ ἐν οἷς ὠνείδιζον Y λαῦν με. 1) ἐμιεγωλώμοντο V τὰ ὅρκαω
ὠυτεῖ" δὰ τῶτο (d ἐγὼ λέγ κύριος δωνάμεων ὃ ϑεὸς Ἰσραὴλ’ ὅτι Μωὰβ o; Xodbue
ἔστε! » 12) xjol ᾿Αμμῶὼν ὡς Touoppa. .. Καὶ τὰ coo. Μωαβιτωών C ᾿Αμ ιανιτων εἰς οὖν’
ἐμὼς γνορᾶνα ξώρον- ἅτε ἔλεγον ἀυτοῖς ἀνειεβϊίζοντες ὡς ἐσὲν Cac αἱ ἐμῆς ὠφελου pois
ϑεραπείας. Com. τὲ ἀυτοὶς γλ δὲ δουῦα μιν v οἰκείαν ἐπῆγον xaxa: ὥςε C μἴϑ᾽ "epa

incolarum quae Cretà erat oriunda. Vult ergo dicere: infelicissimi omnium cuncti
vOs, qui maritimam partem habitatis cum Cretensibus advenis. Decrevit contra vos
omnes Deus, o Chananaeam habitantes alienigenae , perditurum se vos omnino,
nec non a Cretensibus apud vos habitatam regionem (quae pascuum fiet gregum ,
et statio ovium ) in solitudinem vastam rediget. | ,

* Et erit. funiculus maris reliquis de domo ludae: super ipsos pascentur in
domibus Ascalonis, ad vesperam requiescent a facie filiorum ludae, quia visitat eos
dominus Deus eorum, et averlit captivitatem ipsorum. ,, Nam qui servati fuerint,
inquit, de ludae tribu, totam tenebunt maritimam partem, illamque omnem quasi
suam incolent regionem usque-ÁAscalonem. Vult autem ex una cunctas alienigena-
rum urbes dicere, more suo a parte totum significans, timentes filiorum Iudae for-
titudinem, multo cum pavore in proprio solo degentes. Nam dictio, ad vesperam
requiescent, hoc significat. Sicut enim meridie dixit pro manifeste, ita vesperam
pro timore: quasi ii qui latere stadent diurnum tempus vitent, vespertino autem
discurrere. soleant, latitandi spe. Haec , inquit, erunt cum Deus [udae tribum vi-
sitans avertet eos a captivitate, atque in patriam rursus auxilio suo restituet.

Deinde ab alienigenis ad alios sermonem transferens , ait. ** Audivi opprobria
Moab, et contumelias filiorum Ammon , quibus exprobrabant populo meo, et ma-
gnificabantur super terminos eius. Propterea, vivo ego dicit Dominus, quia Moab
sicut Sodoma erit , et fili Ammon quasi Gomorrha. ,, Moabitarum quoque et Àm-

manitarum adversus meos videbam facinora, et quod eis conviciantes dicerent, nul-

*
*N

p. 395.

p. 396.

960 THEODORI MOPSUESTENI

λέσης Di od i ded T ὁρίων ἐφάηγεᾶϑαι 7 T uM. . ὡς ἂν ᾿ἀυτοῖς “εοσήκειν ὀφειλόντων
λοιπόν" ὑπὲρ ὧν δὴ Σοδόμων TÉ x9) Τὸν ψόῤῥων μεμῆσονται T ἐρημάαν. * Καὶ Δαμασκὸς
ὀκλελάμχδρη ὡς ϑημωνιὰ ἅλωνθ" κοὴ ἤφανισμδύη εἰς (S) αἰαῖγα" Q οἱ κατάλριποι λα
μξ σ)αρπῶνται ἀυτᾶς. x2) οἱ κατάλοιποι ἔϑνες ps κληρονομήσασιν ἀυτές. 55. Καὶ ἡ Δα-.
μιασκὸς ἣ φησὶν. ὡς ἂν ϑημωνιὰ ἐν Aoi συμ βιβεῖσει Vet ἐν GTC ἀφανὴς ὅϑυίσε
cE ὁ Ὄγκ8 MEAS xg) “ωρηφαγίας πολλῆς εἰς (πανότητα xe ἀλθᾶσα μιεγίς ω" ὥςε οὗδὺ“
υπολιμπανομδύες 78 7201 € « ἐπανόοε τυχόντας." ἐν diaprayi τε ποιήσοι δ᾽ αἱ πάντας
νυ 0, ἀυγεὶς Q κτῆσιν idiay cry τὰ ὠκείνων. “- Αὐτὴ ἀυτοὶς àm d ὕβρεως avri , dion àra-
d)euy κοὴ ἐμμιεγωλιεύϑησειν boi ὦ λαὸν. κυρια παντοκρῴτορ ΘΟ»... Ταῦτα γάρ ditt πεῖ-
σονται! ὑπὲρ ὧν ἐτόλμηστεν εἰς ϑεὸν. C ὀξυβείζαν irai forme Οἷς ἐμοῖς ἐπ᾽ ἐμοὶ χατ-
emtjeo udo εἰυτων ὡς ὧν ἐν συμφοραῖς Ὀντῶν ἐχάταις.
v. 11. «c Ἐπιφανὴς te κύει. bz ἀντὸς. καὶ ὀξολοϑρεύσ πάντας οδὺ- ϑεὸς T ἐϑναΐν
p.397. ηῆς γῆς" x0) eres uie duro) txac(O- Cx Toma aur πᾶσαι a γῆσοι qp ἐϑνών. ...
Πεεαφανῆ (ίνωυ ποιήσεται T οἰκείαν Cudixiay ὃ Sec, ὥςε πάντας δῦ’ ὠλλόξίες Lo aju
παρ᾽ ἀυτοῖς Sgneudoo δύων δπολέσοι ϑεαίν-. ἅπαντάς τε GbU- “πανταχοῦ λοιπὸν ἄνϑε-
TU, €| τε ἐν πόλεσιν & τε ἐν γήσοις, πολλίω UJ oic «δὰ T ϑεῶ γινομδύοις 3 T Ἐκπλη-
ξιν λαβόντας. κοινζω avr ὃ T reget Waodidovag,. ἐν oic id loi; &xug.g e τόποις óo-
v. 12. λοφομῦτος ΧΙ δαυάμεως dud ὃ ἰαρβολίωώ. « Καὶ ὑμεῖς Αἰϑίοπες au μκατίαι ῥομφαίας
te ξίφη. μα ἐσέ. » Καὶ ἀυτοὶ 5 £lod * δίῳ Ὁ UM τιμωρηϑήσεθϑε ὑπὲρ ὧν ποπλημμελήχατε εἰς
Aue Αἰϑιοπας j « e rub οὖσ’ πλησιάζοντας Αἰγύήϊῳ λέγ4' (vn Ap 0UD καϑ' διιοιό-
qW T Meals Apo; T eesqims φησὶν. ὃς τῷ τέ τῶ Ἰσρᾳὴλ. τὰ τε τῇ Ἱερεσοιλὴμ
συμβησομᾶνα λέγων: μέμνηται 1 T dwoplov € ὁπόσα πείσονται Q dvi, Δαριασκέωνοί τε

lum iis fore emolumentum cultus mei; quanta denique mala viribus suis intulerunt.
Atque ita gloriabundi fines meos invaserunt, ceu futuros in posterum iuris ipso-
rum. Quamobrem Sodomorum atque Gomorrhae experientur vastitatem. ** Et Da-
mascus derelicta sicut acervus areae, ac dissipata in aeternum. Et qui reliqui fue-
rint de populo meo diripient eos, et residui gentes meae possidebunt. eos. ,, Da-
mascus etiam, inquit, quasi acervus in area contritus et conculcatus destruetur ,
atque ignobilis fiet, ex tumore maximo multaque superbia in imam detracta humi-
litatem: ita ut qui reliqui de meis fuerint, reditumque sortiti, cunctos sint dire-
prturi, et alienas opes pro suis possessuri, * Haec erunt eis pro contumelia sua,
quia conviciati sunt et magnificati sunt.super populum Domini omnipotentis. ,,
Haec , inquit, patientur propter suam adversus Deum audaciam, et propter contu- |
melias quibus mihi populoque meo conviciati sunt, insultantes ei scilicet tamquam
extremis malis demerso. |

** Apparebit Dominus super eos, et disperdet omnes deos gentium: terrae , et
adorabunt eum singuli de loco suo , cunctae insulae gentium. ,, Illustrem faciet ul-
tionem suam Deus, ita ut alienigenas omnes cum cultis ab eis diis disperdat: quo
fiet ut reliqui omnes ubique homines, in urbibus insulisque , Dei facinoribus atto-
niti ,'commune illi obsequium exhibeant, in sua quisque statione summam illius
potentiam confitentes. ** Et vos Aethiopes vulnerati gladio meo. ,, Vos quoque gla-
dio a meis puniemini, propter ea quae adversus hos peccastis. Aethiopes autem
nunc etiam dicit illos Aegypto finitimos. Sic autem loquitur beatum imitans pro-
phetam Amosum, qui dum Israhelis nec non Hierusalem futuros casus recitat, me-

IN SOPHONIAM CAP, 1l. 9261

Λέγω Ὁ Τύρμοι, Ἰδεμαῖοι x2) ᾿Αμμανῖται 2 πᾶντες j ὁπόσων πεποίηται papel
ἀυτὸν γὸ δὴ emo xg) ὃ μακάρι. Σοφονίας τὸ «ἰδὲ T Ἱερεσωλὴμ, ἐσύ pa d
βαξυλωνίων ἐν τότοις λέγων, vm ἃ sU ὅσα (oic ϑησξίοις κατ᾽ ὁκεῖνον —
VUE (QA) xoueor ὅϑεν δὴ μῷ τὰ φεοῤῥηθέντα. 621 cio doxueise τὲ wg) rho Νινόῦν
META (7 λόφον" ἐπειδὴ τότε βαξυλώνιοι κοὴ ? ἀοσυδίων καϑεῖλον ὠρχἀὺ. τὶ "d
λεύασαψ. ἐν ἀυτοὶς πόλιν» Y Νινδυὴ λέγω. ὠκπορϑήσαψτες τε ἃ ἐ ἐρημίᾳ παντελέῖ qe,
οἴδν τες" ὅϑεν ἐπάγη.

« Καὶ ὀκτενεῖ T χεῖρᾳ ἀντεῖ ὄψι βοῤῥὰν- καὶ δπολεῖ $ ἀοσύριον; e Sod 3 7 Ni-
vé" εἰς ἀφανισ “κὸν &yudboy ὡς gue» (a γεμήσεται ἐν μέσῳ ἀυτῆς moi gna X9) πάντα
qu ϑηρία αὶ γῆς. ὁ χεεμαιλέοντες καὶ ἐ vo ἐν Ὅϊς φατνώμ(ασιν ἀυτῆς wor σονται »
a9 uela, φωνήσᾳ € ἐν (oic ᾿σ)ορύγ ptem ἀυτῆς: καὶ xoegwés ἐν (Gi; πυλαΐσιν ἀυτῆς" dion
pci τὸ ἀνάςη (ῳ ἀυτῆς. .. Καὶ 99 xg) «Θὰ qy ἀδσυθίων τότε δὴ λήψομαι δέίκας.

p. 398.

M oioms γνώμης ἐπελθόν e e ac τῇ legagutAatp ἀφανιαὶ 29 aut e Niro |

4 βασιλίδα πόλιν" ὥςε Sosa &urlo Ἐρημίον παντϑαῖς, ὧν μέσῳ 5 ἀυτῆς ποί μινιεΐ
τε γέμιεῦϑαι » καὶ ϑηθία fedi. C τὰ λοιπὰ y ζῴα ὃ δπόσοι ἐν (ois ἢ b sar ἐμφω-
λεύειν εἴωϑεν τόποις" (αὐτίω γὺ δώσ δικίω οκαΐαν ὑπὲρ ὧν μέγω x? πασῶν tqeord 7
πόλεων. ὡσανεὶ πόρε d'ixlo ej qu. λοιπὰ χρινομδύης φυτὰ ὑαξφέρεσαι τω ἁπάντων.
* Αὕτη ἡ πόλις n φαυλίρρια n κατοικᾶσοι. ἐπ᾿ Pxmidi , ἡ n λέγεσει ἐν καρδίᾳ ἀυτῆς, ἐγώ
epa, (ἃ ix ἔς uer ἐμὲ fn. 55 Εὔσηλον ἢ ὅτι cx 4 πόλεως T ἐνοιπκοιεύτων τὸ φεόνημζα
AH οὐ » 4h QOL. T T ἀψύχων λίϑων ms φησίν" αὗται Ὁίνυν Φησὶν ey 5 φαυλίρρια..
ἄντ τῷ ἡ πάντα μδὺ ὀκφαυλίζεσει, x2) μηϑὲν g GBo- λοιπὸς ἥγου μδῥη e$; $ayo ,

ἀρκεῖν Ji ἑαυτῇ ej; ἁπάντα ὑπαληφῦα: τϑτο 92 621 τὸ κατοικέσαι vr ἐλπίσι. ἀντὶ

τῷ ἐλπίσα aei ἑαυτῆς ἔχασα ὡς ἀσὲν ἀσέποτε ποισομδύη παρ᾽ ἕτέρε κακόν". dfexa dn

minit simul alienigenarum, qualia scilicet passuri sint Damasceni, Tyrii, Idumaei,
Ammanitae , ceterique omnes quorum facit mentionem. Eodem igitur 3godo beatus
Sophonias postquam eventura urbi Hierusalem a Babyloniis mala praedixit, memorat
etiam quotquot his ab aliis gentibus clades erant per illud tempus superventurae.
Quapropter post ante dicta sermonem transfert ad Assyrios et Niniven: quia ni-
mirum tunc Babylonii Assyriorum imperium deleverunt, regia ipsorum urbe Ni-
nive subversa et vastitati omnimodae tradita. Unde addit. ᾿
“ Et extendet manum suam super aquilonem , et perdet Assyrium, et ponet
Niniven in desolationem inaquosam quasi desertum., Et pascentur in medio eius
greges, et omnes bestiae terrae, et chamaeleontes et ericii in praesepibus eius cu-
babunt: et bestiae clamabunt in foveis eius, et corvi in portis eius, quia cedrus
altitudo eius. ,, Profecto etiam ab Assyriis poenas reposeam, qui tali cum propo-
sito Hierusalem adgressi sunt. Etenim ipsorum regiam urbem Niniven adeo de-
struam , ut plane deserta fiat, et in medio eius pascantur greges, et ferae habitent,
et quotquot animalia solent in desertissimis locis cubitare. Has autem iustas dabit
poenas, quia contra omnes superbiebat civitates, quasi cedrus inter reliquas arbores
caput extollens. ** Haec est civitas vilipendens, quae habitat in spe, quae dicit in
corde suo: ego sum, et non est post me amplius. ,, Patet prophetam urbis nomine
incolarum superbiam denotare: neque enim de insensatis lapidibus haec dicit. Haec
est ergo, inquit, urbs vilipendens, id est omnium contemptrix , et omnes reliquas
prae se floeci faciens, sibique ipsi ad omnia suffieere existimans. Id enim signifi-

"

p. 399.

9262 THEODORI MOPSUESTENI

ε , 5 / »! , ^ ^ ,
τε Φησὶν. ὡς μόνη τε οὖσει, xU) ἀσὲ ἐν τῳ 62) κολνεῦγαι ἀξίων οὐσῶν vy. λοιπῶν πόλεων
x

5 , 3 ^ ^ 5 1 2 ^
eoe3s üurla εἶτα ὀνεισιςικῶς (αῦτα εἰπὼν. 19) ὃ X9) πάντων bvad oae "Gopodiay ἀντῇ.

χάλλισω ἐπάγᾳ. ** Παΐς iojuero εἰς ἀφανισμὸν νομὴ ϑηοίων; πᾶς ὃ ὐἰδῳπορόυομδυ(Θ»

ἀυτῆς συρκαῖ. C xiynod τὰς χεῖρας durd. ,, ᾿Αλλὰ γὸ οἵαν ἰπομιερμδρηκας ὃ μεζαβολζὼ,

— ὅπως ἢ εἰς ἐρημίαν xa (ugue γομὴ γέγονας ϑήρίων: ὥςε ἅπαντας οἶὖὸ" παριόντας συρίτίειν

* Ps. LXVIL 14.
p. 400.

* Nah. 1I. 4.

τὰ ὅπ σοὶ 1 κινεῖν τὰς χεῖρας, θαυμάζοντας cu T Ὀσαύτίω μεζαβολίώ" € m λέγήν:
ΚΕΦ, T. | τ

« Ὦ ἡ ὄιφανὴς xg) λελυζξω μδμη πόλις: ἡ «ἷδεςερὰ οὐκ εἰσήκεσε φωνῆς, οὐδὲ ἐσέ-
ξατο παιδείαν. Vor τῷ κυρίῳ ἐκ ἐπεποίϑέ € «cog T ϑεὸν ἀντῆς ἀκ, ἤγίίσεν. 55 Ταῦτα.
φησὶν ἐροῦσιν , ὁπύση τς Là ἡ (αὑτης αἰξδιφάνεια, ὅπως ἁπάντων ὠκεχώφαςο TI) κακῶν ;
τῶτο γὸ A£j4, λ᾽υξω μϑύη" ὁπόση τίς ἀντῆς Lo ἡ εὐωρέπεια: T γὸ αἰδιςερὰν τῶτο φησὶν.
ἐπειδὴ πῶς τερπνὸν ἐν ὀρνέοις 6f) ο κεῖ τὸ (dor 1 σοβαραΐς βασιίζον: ro ἃ ὃ μαχάθμο;
λέγᾷ Aavid* * ἐὰν κοιμηϑῆτε ἀγὰ μέσων T κλήρου. Cu ἡϊερυγες αἰδεςερᾷς αἰδκηργυ-

eoa, Q τὰ μιετώφρενα ἀυτῆς 6» χλωρφότητι χφυσία" δαολαβόντας ὃ yl ἃ ἐπαγίε-

Aag, ἁπάντων φανοεϊάγαι οδὺ. ᾿Ισρφηλίτας τερπνοτερφις λέγων τῇ αἱ «ἰξεςερᾷς διμιοιωσφ'
ὕτω κἀνζ(αῦϑα εἰπεῖν ἠβελήϑη. ἀντὶ T ὡραία ἢ δπιτερπής" ὡς (ἃ ὃ κακάφμος Nap, ὄνει-
εδίξων ἀντὴ λέγᾳ τὸ * , πόρνη καλὴ (ὃ ὄγιχορις" Τοιαύτη φησὶν οὖσει. d πεμφϑέντίθ»
«ὃς ἀυτίω “ροφῆτα φωνῆς ἀκ εἰς τέλος ἤκασεν. SdE παντελῆ δ ὁκοῖϑεν ἐδέξατο σδοῖα-.
σκαλίαν" «ess μικρὸν ἢ μεζβαλλεῶς σδοκῶσα.- αὖϑις δι T ἑαυτῆς dvédpaudio κακίαν"
ἐσὲ γοιωῦ λόγον τινὰ T 4? «esQrrlo πος εἰλαντίΘ.» ἐποιήσωτο 998, ἐσὲ ἐδοκίμασεν aure

cant verba habitans in spe, id est spem fovens nihil umquam mali se abs quolibet
passuram: unicam semet existimans, nullamque urbem esse dignam quae secum
comparetur. His non sine convicio dictis, eiusque adversus omnes superbia obiur-

gata, egregie addit: ** quomodo facta est in solitudinem, in pascuum bestiarum?

Omnis qui per eam transibit, sibilabit manusque suas commovebit. Hem qualem
experta es conversionem, in tantum ut pascuum bestiarum evaseris! ut omnes qui
iuxta te transeunt , exsibilent , manusque suas erga te intendant, tantam mirantes
conversionem! Quid vero dicentes? |

CAP. III.

“Ὁ illustris et redempta civitas, columba! Non exaudivit vocem: non admisit
disciplinam: in Domino non est confisa, et Deo suo non appropinquavit. ,, Sic om-
nes, inquit, dicent: quanta fuit huius celebritas! quantum omni calamitate aberat!
Id quippe denotat dictio, redempta. Quanta eius pulchritudo erat! hoc enim. de-
notat columbae vocabulum, quod. animal videtur inter aves apprime delectabile et

cum dignitate: incedens. Sic etiam beatus ait David: si dormiatis inter medios cle-

ros, ibi alae columbae deargentatae, et dorsum eius cum pallore auri, Dicit nimi-
rum, post adquisitam promissionis terram, Israhelitas videri prae ceteris delectabiles ,
ad columbae similitudinem. Ita hoc etiam loco dicére voluit pro, pulchra et speciosa.
Velut etiain beatus Nahumus ei convicians ait: meretrix pulchra et gratiosa. Talis
quum esset. ( Ninive ) missi ad eam prophetae noluit vocem usque ad finem audire,
neque perfectam admisit disciplinam ; sed. tantisper visa converti, rursus ad. ean-
dem recurrit nequitiam, Nihil pensi Deum habuit qui prophetam miserat , neque

Hu

IN SOPHONIAM CAP. ill. 263

"γοιπὸν ποροσαγέχήν, τοιαύτίων eina. πεῖραν’ τοιυύαντιον μδὺ ouo ἀπέςη τὲ durd. παντε-
λαΐς, xd) aveo; πόλεμον ὠυτεῖ χατέςη. UP δ 3p. δέχᾳ QuAOv ἀναίρεσιν ἐπεληλυϑῇα τῇ
ἽἹερεσαιλὴμ,, ἐν ἥπερ 6) T ϑεῶ σωκέβαινε ἃ ναόν" ἐνζαῦϑα πάλιν οἱ ϑιὺυμιαςοὶ μυϑολόηοι
* Xüepv ἰωνᾷ φασὶ λέγεται XU vl) Σύρφν γλαΐτίαν ἡ αἷδεςερά" ὃ μδὺ ou) “προφήτης.
Ἰωνὰ τῷ «ροφήτω πόλιν ἀντίω βέλεται λέγήν δῥᾷ τὸ ἀυτόϑι κηρύξαι" ὃ ἐρμἑωνεύσας ἢ,
«ἰδιςεραν url) εἶπε δγασφαλάς" ci up οὐὖ τῷ μὴ «δὺ’ ἐβοόομύκοντα ἐσφάλϑαι. T
5 εἰς δὶ Σύρον γλαῖτίαν ἡρμξάυσυκότα ὃ ἡραφίω πολλᾳῖΐ σικαιότερον ἂν γο μιά αι Ὅοὔτο
πεπονϑέναι εἴρηται «egeo ἡμῶν ἀρκούντως" ὀκεῖνο di οἱ ϑιυμαςοὶ μυϑολόγοι πῶς οὐ
σιωυεἴοίον ὅτι ὀνειοϊίζων τῇ πόλφ A634 , ὦ ἡ δχιφανὴς (ὃ λελυξωμδῥη πόλις. ἡ αἷδιςερα"
Οιαῦτα γὸ καὶ τὰ ἑξῆς, οἷον δε) xa] «Dd τω Ναοὺμ τὸ, wopyn καλὴ xg) ὅχιχαθις"
διμοίως 9. ἀυτῇ κἀν(αῦϑα ὀνειοίζᾳ ἐφ᾽ ἣ «esu ἐσεμνύετο emper ᾿Ιωνὰ di πόλιν
ἀυτίω τῷ «estime διὰ τὸ CE ὀκάνε ceca, ἀκ ἄν ποτε ὀνειδίζων "hw Ow, οἱ μδὺ οὐ
γεγοηκότες τὸ εἰρημᾶῥον, Édi συρκακῶς τε (ἢ γραώσεις ἔξαποντο μύϑοις.

Ὃ 5 φεοφήτης ἀκολέϑως xg) τὼ ἑξῆς ἐπάγᾳ4» T παλαιὰν εὐπραγίαν ἀυτῆς εἰρωνι-
κῶς τε ἅμκᾳ λέγων (ἃ ὀνειοδνοικῶς. ** Οἱ ἄρχοντες ἀντῆς ἐν yi ὡς λέοντες ὠρυόμᾶνοι. ..
Οὕτω d'uso χρὴ X5) πάντων ϑρασιωυῦ μᾶνοι. «« Οἱ κριταὶ ἀντῆς ὡς λύκοι σὲ ᾿Αραβίας,
&y ὑπϑίποντο εἰς τὸ φρο" ,, ᾿Οξεῖς «bL τὸ πέρας ὅπιτιϑέναι ois avesry umi , ὥςε ἀυ-
ϑήλιερον ἅπαντα τέμνειν, (ἃ μηδὲν ἀτδιὲς εἰς 7 ἑξῆς ἀφιέναι. ** Οἱ τροφῇ) ἀντῆς πνοῦ-
μιατοφόροι ἄνεϊρες χα(ᾳφοονηταΐ. .. Καὶ οἱ ἐν ἀυτῇ dà φησὶ μωντεύεδδ αι ἐπαγζελλορᾶμοι.
JO πολλῆς ὑῶροψίας τὰ δοκοῦντα ἐφϑεγίοντο. «« Οἱ ἱερεῖς ἀυτὴς βεξηλᾶσι τὰ ἅγια . 5)
ἀσεβοῦσιν εἰς (Gy) νόμον. ,, Καὶ οἱ δοκῶντες ἢ παρ᾽ ἀυτόϊς ἱερατεύειν , εἴς τε (XN) νόμον ἃ
ἐμὸν εἴς τε (Q) γαὸν ἠσέβαν., σιεγείρειν 2n ἰαῦτα «δὺ’ παϑορῆνψες ἀυτοῖς πᾶσαν torres

illi obedire deinceps voluit, quamquam tale tantumque experimentum ceperat. Sed
contra potius a Deo prorsus recessit, immo bellum in eum commovit, cum post
decem tribuum excidium , Hierusalem adorta est, qua in urbe templum Dei erat.
Rursus heic mirabiles Syrorum mythologi aiunt: 1054 Syrorum lingua appellari co-
lumbam. Sophoniam igitur, voluisse hanc appellare prophetae lonae urbem, qui
illie praedicavit: at graecum interpretem columbam non sine errore dixisse. Sed
enim: quod non septuaginta viri erraverint, sed ipse potius scripturae syrus in-
terpres errores passus credendus sit, dictum a nobis antea satis fuit. Illud. vero
quomodo hi miri mythologi non intelligunt; quod per convicium dicit; o illustris
et redempta civitas, columba! Haec sunt enim et alia huiusmodi, veluti apud Na-
humum: meretrix pulchra et gratiosa; similiter nunc etiam exprobrat illam qua
antea gloriabatur formositatem. Verumtamen lonae prophetae urbem, propterea
quod ab illo salvata fuit, numquam eam si conviciaretur, dixisset. ΑἹ isti dictione
non intellecta, ad syriacas anilesque fabulas conversi sunt.

* Verum propheta consentanee sequentia quoque addit, priscam illius. felici-
tatem ironice simul et cum convicio memorans: ** principes eius in ea veluti ru-
gientes leones. ,, Adeo potentes, et adversus omnes asperi. ** Iudices eius ut'lupi
Arabiae, nihil dimittebant in mane. ,, Ad rem conficiendam celeres, ut una ea-
demque die cuncta concidant, nihilque non eonfectum in posterum relinquant.
** Prophetae eius spiritu perciti ; viri contemptores. ,, Qui apud ipsam , inquit , va-
. tieinari spondent, multo cum fastu visa sibi loquebantur. ** Sacerdotes eius conta-
minant sancta, peccant in legem. ;, Qui apud eos fungi sacerdotio videbantur,

p. ut.

p. 402.

^

*

964 . TTHEODORI MOPSUESTENI ——
T arsd'ho οἷς ἀκολέϑως Umryasj. ** Ὃ ἢ xjes Do σδέχαιος ἐν μέσῳ ἀυτών., χαὶ οὗ μὴ
ποιήσῃ ἄσδηκον" «oes diood κρίμα durd. εἰς φαΐς. .. ᾿Αλλὰ γὸ οὐϑὲν ὄφελί(θ» ἀντοῖς γέ-
govey d! φὐοᾳνομάας ἐκείνης" xu] γὸ (ἃ ἀκόντων awrüy ἐν μέσῳ ϑεὸς ὑπῆρχεν. εἰ x μη-
diva, λόφον. durd. ποιεῖδδαι ἐβώλοντο" ὃς πολλάὼὸ ἔχων T dita φροντίσα. ἀσὲ vao ays-
ξετω αἱ ovd, τότων Ure) dons ἀσικίας ὅχι πολὺ κρᾳαᾳτάσης" ἄσγκον ἢ ἡγησεί μδοίΘ»
τὸ ἀτιμωρήτους ἀφεῖναι Φριότοις ὄντας, ὀξεῖαν κρίσιν T χατ᾽ ἀυτὸς ποιήσεται, (ἃ «vegdy-
λον ἀυτοῖς ἐπάξῳ T ὑπὲρ T (laic δύων τιμωφίαν" τὸ γὸ «ep «epi T ἄγαν (2 ommo
Atyj: εἶτα "iva τὰ Cu τότε avo uoa. λέγων ““ ἐν σδιαφϑορᾷ κατέσπασοι “αῇρηφάγους»
ἠφανίόϑησειν γωνίαι ὠστωῖν, ὠϊξερημώσω τὰς δοδοὺς ὠντωῖν τὸ «vara τῷ μὴ σδοσεὐεάγαι"
ὀξέλισον aj πόλφς αὐτοῖν αἰδὼ τὸ μησένα ὑπάρχήν μὴ ὃ κατοικεῖν. ., Διαφϑορᾷ μὲν )ὸ
ἀυτὼς df. là "GapuQaviay ἀντων αὐόφ έσωχᾳ" dqavid ἢ πάσας ὠσωΐν τὰς πόλεις" εἰς
Ὁσαύτξυ τε ἐρημίαν ἄξω τὰ παρ᾽ ἀυτοῖς, ὥςε (ἃ τὰς δοβὰς λοπὸν ἀδήλους ἐξ ἐρημίᾳ T
diod éGóvmev , ἥπερ ou ὡἰδᾳσώσω (ὃ τὰς πόλεις ὠυτωῖν ἁπάσας, ee μηϑένα οἰκοιιῦτα
εὑρισκεόχα! Cy ἀνταῖς" Ova. 39 δηλώσας ἐν τἕτοις C d Νινουὴ ? ἐρημάαν. αἱ τε T. dc-
CU MY ἀργῆς T Xara qnan 5 fer «ei cio 4 ᾿Ἰεοβαίας (( λόγον x2] φησιν. Aa
« Ejmov: zALe φοβεϑε we, xu) diLads παιδείαν, καὶ οὐ μὴ ὠξολοθϑρουθῆτε ἐξ
6Q9uAM ἀυτῆς διρὲ πάντα ὅσα ὠξεσ᾽ ίκησα ἐπ᾽ ἀυτίω. ,, "HdW μδὺ οὖ «οολαβὼν
σδεε ϑοτυραμίων ὑμῶν δὰ JU “εοφητων. ὥςε ἐν φόβῳ μδὺ ἔχήν ἐμὲ. ἅτε ῥᾳδίως ὑκῶς
εἰ ἡΖαΐοιτε xg) τιμωρεῖάται σδιωωνά pov, “έξαϑαι ἢ Ὁ φΦοοσαγομδμίω ὑμῶν σιοασκαλίαν.
ἐπαγζειλά ϑυν(Θ5: οὔτε ἀφανίξαν ὑκῶς. εἰ (aUe ποιοῖτε. d* «ροσόψεως d ἐμῆς ἀφαι-.
ρεϑέντας T τόπων, ἐν οἷς "rtp ἀζῳτέτωκται T ϑεραπείας Optio δπιμελεῖδϑαι d ἐμῆς" Er

contra legem meam contraque templum impie agebant; et quos obsequentes habe-

bant, ad haec ipsa scelera studiose concitabant. Quamobrem consequenter subdit:

* Dominus autem 1ustus in medio eorum, et nihil aget iniquum: mane proferet

. iudicium suum in lucem. ,, At enim nihil eis profuit illa iniquitas: namque in me-

dio eorum versabatur Deus, etiamsi eum flocci faciebant: qui tamen magnopere

iustitiae tenax, ne nunc quidem horum iniquitatem diu dominari sinet: etenim

quum iniquum reputet impunes dimittere huiusmodi homines, properatum 1iudi-
cium de his exercebit, publicamque 1mponet eis peccatorum punitionem. Nam du-
plicata dictio, mané aane, summam celeritatem denotat. Deinde rei effectum si-
gnificans ** in corruptela, inquit, traxi superbos, dissipati sunt anguli eorum, de-
sertas omnino faciam vias eorum, ita ut nemo illuc pertranseat: defecerunt civi-
tates eorum, quia nemo superest vel inhabitat. ,, Corruptelae tradidi illos propter
superbiam: destruam cunctas ipsorum civitátes, resque illorum ad tantam solitudi-
nem redigam, ut ipsae viae incognitae futurae sint transeuntium penuria; quod
ipsum cunctis quoque urbibus eveniet, quia nullus deinceps incola invenietur in
eis. lamvero postquam his verbis Ninives desolationem ostendit, et assyriaci imperii
eversionem, vertit ad Iudaeos sermonem, aitque.

.*** Dixi: verumtamen timete me, et excipite disciplinani, atque ita non peri-
bitis ex oculis illius , propter ea omnia, quae ultus sum contra eam. ,, lampridem
testatus vobis sum per prophetas, ut me timeretis, qui facile possum si peccave-
ritis punire; atque ut data monita reciperetis denunciavi, numquam vos, si ita vos
gesseritis, me destructurum, neque a locis quos ego aspectu meo dignos iudico, ex-
pulsurum:.denique nihil eorum gesturum, quae nunc peccatorum vestrorum mul-

i

IN SOPHONIAM CAP. HI. — 265
tn dfeaeataéx, τέτων ἃ νῦν ἐπήγωφον ὑμῶν εἰς ἐκοικίων ὧν πεπλημμύγικατε πολλάκις.
«c “Ετοικ(ἀζ8. ὕρϑεισον. σγέφϑαρται πᾶσω ἣ δπιφυλλὶς ἀντών. .. ᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ τότε τὸ
“δέον παρελίποτε (ἃ πεπόνθατε Τοιαῦτα νῦν γῶν ἑαυτὲς τὐδᾳσκουάσοιτε εἰς τὸ" MD πά-
σης ὅπιμελείας τὲ xd) απεσδῆς Tj παρ᾽ ἐμᾷ ὀματεταγ δύων ἀντέχοῦν αι!» ἅτε x) αἴ κησε-
μονίας με v. αἷδὲ ὑκᾶς WaoeNEw ἔχοντες τὸ πᾶσαν παντελαΐς ἀφαιρεϑάϑαι Y “διωύα μεν
qv. ἐχθρῶν. ** Διὰ τῶτο ᾿ἰπόμεινόν ue, At] κύρια». εἰς ἡμέραν ἀναςάσεώς με εἰς M-
qu&JoV. », Καὶ fer Were δὴ «τεὸς ἐμὰ ἀφορῶντες. C T παρ᾽ ἐμ βονϑααν ἀνα μδῥοντες
Là XP χαιοὺν ὑμῶν παρέξω, ὡς Cac νεκρῶν ὑμῶς ὠνιςῶν, (ἃ ἀπαλλάτίων JD τὶ αἰχκα-
λωσίας, ἐπανάγων ἢ πάντας ὑ κῶς oi τὰ οἰκεῖα" ζαῦτα 0 πάλαι τὲ δῥρὲ T «cesa
Q vu) ὑμῶν ἐπήγίελμαι παρέξειν. ὡς ἂν μδοτυοίαν v ἀληϑείας T af iA “«ροηγοροῦ-
μδύων ἔχοιτε TI. γινομδῥων ὃ ἔκβασιν.

ςς Διότι τὸ κράμίφς μου εἰς σωυαγωγὼς ἐϑγαΐν τῷ εἰσσέξαδδαι βασιλεῖς * ὀκχέαι ἐπ᾽
ἀυτὲς πᾶσων ὀργίω ϑυμᾶ με: διότι ἐν sre ζηλε μὲ καϊανωλωθήσεται rcu ἡ γῆ. s,
Τότε 99 δὴ μιάλιςοι σειφὴ rho κρίσιν δισείζομναι T ilo Là ὑπὲρ ὑμδῥ ποιήσομαι, civ
πανί χοϑεν ἀϑεοοιζομένες d. ἐϑγαῖν "Cz τιμωρίαν ἄγων: πολλοὺς 9 δὴ βασιλέας τὲ
ag) σεώξρώπας sub Gis οἰκείοις «ρατοπέσίοις δὴ τίμὺ “Ἱερουσοιλὴμ χωφοιεῦτας εἰσοέξομαι.
τότεςιν ἐλϑᾶν ἐάσω. ὥςε σαφὴ μέν μὲ τί wndeuoviay T. αἷδὴ ὑμᾷς ὠντωῖν mico T)
ey uarmoy: Too ἢ τινὰ clo ἐπ᾽ ἀυτὲς ὀργίὼ ἐκχέαι, πᾶσων τε üurlo ur. ἀντῶν
κινῆσοι" ἐπειδὴ ὡσανεὶ dfe πυρὸς ἀναλώσω πάντως ἀντὰς ζήλῳ τινὶ λαμβανόμδυ»,
ὅτι x? 2p οἰκείων T bU) τετολμήκασι (orirov-- M4 ἢ τ, «ἰδὲ (ὦ Τὼγ ἕνεκεν, ἃς μ()
δ ἐπάνοδον ἐπεληλυϑύτας ἀυτοῖς ἀναριϑιμήτοις ὄντας ἀπώλεσεν. ἅπαντας. * "Om τότε
μαΐάςρεψω δὶ λοὺς γλαΐασαν εἰς οῇνεὼς auri, τῷ δπικωλαδιαι πάντας τὸ ἴνομία κυ-
Qiu, T8 “δουλεύειν ἀντωῖ "uo ζυγὸν ἕνα. .» Θαῦμιᾳ χοῦ κοινὸν ἅπαντας λήψεται Gbo-

titudine commotus ira vindice perpetravi, ** Praeparare, consurge diluculo, corrupta
est frondositas eorum. ,, Sed quia tunc officium vestrum deseruistis, ideoque haec
pertulistis; nunc vosmet comparate ad obediendum mandatis meis sedulitate omni
ac studio; quippe qui meae erga vos providentiae demonstrationem habetis, hostium
vestrorum potentiae supremum exterminium, ** Propterea expecta me, dicit Domi-
nus, in diem resurrectionis meae in testimonium. ,, Àd me continenter respicite ,
meumque auxilium expectate quod suo tempore conferam, dum vos tamquam a
mortuis suscitabo, et expediam captivitate, atque ad propria unumquemque loca
reducam. Quippe haec olim per prophetas, et nunc denuo: collaturum me vobis
spondeo , ut veritatis promissionum mearum testis vobis sit rerum exitus.

** Quia iudicium meum ad congregationes gentium, ut corripiam reges, uL

effundam super eos totam iram furoris mei: quia in igne zeli mei consumetur uni-
versa terra. ,, Tunc maxime ultionem meam manifestam reddam, quam pro vobis
facturus sum, cum gentes undique coacervatas poenae subiiciam. Multos enim re-
ges atque satrapas cum suis exercitibus adversus llierusalem irruentes excipiam,
id est venire permittam, ut meam mox erga vos tutelam rebus ipsis demonstrem:
multam in eos iram effundam, totoque impetu intorquebo: quia tamquam igne om-
nes consumam zelo quodam correptus, propterea quod contra populum meum talia
ausi sunt. Insuper de Gogi quoque exercitibus verba facit, quos post Israhelitarum
reditum eum infinito numero incursionem facientes perdidit. ** Quia tunc conver-
tam super populos linduam ἴῃ gerierationes eorum, ut invocent omnes nomen Do-

: 34

p. 405.

Y. 9.

. 10.

266 'CTHEODORI MOPSUESTENI

πανΐαχοῦ v ἀνθρώπων £n τῇ καινότητι T γινομένων; ὥςε ὡσανεὶ μιᾷ γλώδῃ κε φη-
μένες οὗν ἐν δῥαφόροϊς τὲ κῳᾳϑεςῶτας τόποις. x2) εἰς ὀχάφορᾳ σωυτελρυυῦτοις ELE σὺμ-
φώνως ϑεόν τε ὃ μολογεῖν Φ τὶ Ἰσρᾳηλιτῶν Svov , Gave, ὑφ᾽ ἑνὶ Cvyd πάντας καί-
φοίντοις μοκᾳθας ἰὼ ἡγεῖάδαι Tho ὑπ᾿ «vm d'ukdav, ἀφ᾽ ὧν ἀντοί 7. ἀξιοῦδϑαι μέλλετε
wap ἐμοῦ. € Ἐκ περάτων ποία δ, Αἰϑιοπίας «ερσδέξομαι Gbv- ὑκετεύοντας » uL vp
σ᾽εασαρμένων οἴσουσι ϑυσίας Μοι. 55 ᾿“Ἐλεύσονται 200 τῇ δουλείᾳ «ερορέχοντες τῇ ἐμῇ

, Ww) T Αἰϑιοπίας Mg V oi Ji os δὴ T vu) μὲν σγεασαρμένων ἐν τῇ αἰχμαλωσίᾳ -

ἐπανεληλυϑύτων j τότε; κοιγάς μοι φοροσεξεσι τὰς ϑυσίας.

ἐς Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ὀκείνῃ οὐ μὴ. κατωιυυϑῇς ὧκ πάντων T) ὄγπτησαῦ κώτων cu ὧν
ἡσέβεησοις εἰς ἐμὲ; ὅτι τότε αἰξδμελαῖ πὸ σε T φαυλίσματα ἃ ὕβρεως. σου. καὶ οὐκ m
p φῳοφδδῇς τῷ payaso E23 τὸ Ὀρ(Ό. τὸ ἅγιόν σου. 5» Kar Ccxéávoy δὴ ᾧ xo4e9y
οὐχ Varo dois οὐϑὲν JU Occ. fe τὰς εὐαδῆτως cu πάχεσαι, YU itenim «bis amos
Ade πάντα 9 ὅσω πεποιήκατε ὀκφαυλίζοντες τὲ τὰ iud » καὶ παντοίας ὕβρεως μοι
az αἵ wei τὰ ἴσωλα ϑερᾳπέίας φινόχδροι «estero, abu δὴ cE ἁπάντων oU,
ἅτε C τὰς 6m τότοις ἐπειχθείσας ὑμᾶν' mpaeiae dQmiegy: ὡς puxem μὴ ἢ ὑκᾶς ἐν τῶ
bod τῷ. φεὸς ϑεραπείαν iplo καϑεςῶτι LU. Verputarias dfi Ὁσαύτης. ἀμελοιῦτας
μδὺ ἣν κατ᾽ ἐμὲ, ϑεραπείαν ὃ ἢ πᾶσαν «ρροστίγοντας Οἷς εἰδώλοις. «* Καὶ "Uo Ae lop)
ἐν σοὶ λαὸν φρῷον Q (gmavóv. ,, ᾿Ἐπανάξω 99 ὑμᾶς avrad e) μδύες d ἃ aix peo

σίας, Oge Ὡρᾳότητι x9) (raravónm συζαίντας dY εὐλαβέας ἐχήν τὰ ἐμά: ὅν ἐπείγη.

s Καὶ εὐλαβηϑήσονται Two τῷ ὀνόματί» xd οἱ κατοίλοιποι T Ἰσραὴλ» καὶ οὐ “ποιή-
eem ὠοδκίαν. t) οὐ λαλήσεσι μάταια" Q οὐ μὴ εὑρεϑῇ ὁ ἂν τω cou m rd yAdesa
“ολία" dióm ἀντοὶ γεμήσονται , x2) x gon ὃ ὀκφοβάν ἀυτώς. y bnalpidin 3 οἱ é7raue-

mini, ut ei tamquam uno sub iugo serviant. ,, Ádmiratio omnes communis corri-
piet ubique gentium, propter actarum rerum novitatem, ita ut cuncti una veluti
lingua utentes, qui diversis habitant regionibus, et in varias scissi sunt gentes,
una voce Deum esse confiteantur, Israhelitarum Deum, et tamquam uni iugo su-
biecti beatum existiment ei servire, ea nimirum beneficia cernentes quibus ego vos

dignaturus sum. ** Usque a finibus fluminum Aethiopiae excipiam supplicantes mihi:
cum dispersis ( meis) mihi victimas adferent. ,, Venient itaque, meoque servitio
accedent, ab Aethiopum regionibus, qui vobiscum nunc captivitate dispersis, tunc

autem reducibus, communiter mihi victimas. adducent.

* In die illa non confundéris ab omnibus adinventionibus tuis, quibus impie
egisti in me: quia tunc auferam a te vilipendia contumeliae tuae, et ultra non
adiicles ut glorieris super montem sanctum meum. ,, lllo quidem tempore nihil
experieris eorum , quae nunc impietatis tuae causa patiens pudore plurimo obrue-

ris. Cuncta enim quae egistis, obsequium meum megligentes, mihique omne genus

iniuriae per idolorum servitutem inferentes, liaec inquam procul omnibus vobis
faciam, poenas simul ob ea vobis impositas auferens: ut vos deinceps in monte
qui cultui meo est addictus, tali cum superbia non consistatis, mei quidem obliti ,
cultum vere omnem exhibentes idolis. ** Et relinquam in te populum mansuetum
et humilem. ,, Reducam vos satis eruditos ex captivitate, ut iam mansuete humili-
terque viventes, pie cultu meo fungamini. Unde addit: ** et verebuntur a nomine
Domini reliquiae Israhelis, et non facient iniquitatem, et non loquentur vana, et
non invenietur in ore eorum lingua dolosa: quoniam ipsi pascentur, et nom erit

IN SOPHONIAM CAP. III. 261

ληλυϑύτες ἐκ αἱ αἰχμαλωσίας ἐν φόβῳ μδὺ ἔχοντες δὲ quis ὀνομασίαν, ἀσικίας ἢ ἀπε-
χόρδροι πάσης, χρὴ T. ἀτοπιαὶν χαϑαρεύοντες ἃς δὴ μιετήειτε eoreeoy: φυλάξεῶε ἢ τότε

€ τὸ δολερῷ τῇ δανοίᾳ «οφρασοιεῖάδαι μδὺ T (pulo ϑεραπείαν., «προσκεῖδδαι ἢ (ois eidu-

λοις" ἐντεῦϑεν 9ou2 ὑμὴν “«ροσέςεου Q τὸ MO πάσης ἀδείας veu uj τε καὶ ὁπολαύειν ἕξ;

οἰκείων, ἐν ἁπάσῃ τε δέάγηήν ἀναπαύσᾳ, μηδενὸς ὑμκᾷς ὀκταράτιειν τὲ C ἀφις-ἂν τὴ oi-
κείων τόπων οἵα τε Ὀντίθ»: ζαῦτα υὑποριόμϑυ(θ. ἀυτοῖς αἱδεεσεῶς ἐκ σ᾽ ἐπανόοε. ἐπάγά
λοιπόν. ** Χαῖρε ϑύγατερ Σιὼν coda κήρυοσε. ϑύγωτερ “Ἱερεσωλὴμ.» εὐφραένε C χαΐζα-
τέρπε ὧξ ὅλης αἴ καρδίας σε ϑύγατερ “Ἱερεσειλήμ" aede κύρι(. τὰ ἀοὔιγοή μοι τοί σε"
λελύξωται σε κύρι(Θ» e jdesc ἐχθρφὸν σε βασιλεύφ κύριος ἐν μέσῳ σε" ἀκ OA χαχὰ
ὀκέτι. .» Ἐν ἡσοναῖς ἢ λοιπὸν d'íase παντοίαις ὦ “Ἱερασοιλῆμ.. μετ᾽ εὐφροσιωύης καὶ τέρ-
ψεως δήάγεσοι παντελῶς" ἀφελὼν γάρ σὰ πάντα τὰ co Qvo Mery. ὃ ϑεὸς, ἀναγκάξως
σε C T. ἐχθρῶν ἀφεῖλε σδωυαςείας. ὑφ᾽ ἃς ἐπεηήγώκεις. « τίμωρζας did ou digas tou
: , » M 1 ' 3 1 7 ak» ὃ , , € *
τε κύριος ἐν σοὶ λοιπὸν δα « εἰς σὲ κησδεμονίας 7. οἰκείαν βασιλείων d'euyutov: ὡς μηδὲν
ἔτι σοι τοροσεγ[ latu οἷον Té e χακόν.

* Ἐν quf χαιρᾳΐ ὀκείνῳ ἐρεῖ κύφρα(. τῇ “Ἱερεσοιλήμ" ϑάρσφ Σιὼν» μὴ παρεῖ ἅδωσειν
di X &oec σου" xv&4(O- ὃ ϑεός σε ἐν σοὶ. d'uua TOS cwod σε. Pra 6 σὲ εὐφροτυυΐω,.
xd) xvii σε ἐν τῇ ἀγαπήσῳ durd, (ἢ εὐφρανθήσεται fo σοὶ ἐν τέρψ ὡς ἐν ἡμέρᾳ ἕορ-
τῆς. x2) σωυάξᾳ οἶδ’ συωτέξιμμϑῥες. .. Tore ἢ πάσης ὀκλύσεως ἀπαλλᾷξᾷ T Ἵερεσα-
λὴμ ὃ ϑεὸς, ἀντὸς àurlo δὰ πὶ οἰκείας αἰδισώζων εβωνά μεως, ἐν πολλῇ τε χαϑιςὰς εὐ-
φεοσυώῃ ἀνακαινιᾶ ὃ αἷδὲ ὑκᾶς ἀγάπίω" ζιαῦτα δὴ «ράτίων τὲ € fndaxidp 9» zt
ὑμετέρας ἕνεκεν σωτηρίας. οἷά πὲρ ἐπεοείξατο ποτὲ JO) πολλαΐν τεράτων τὸ (ἃ ϑαὺυζά-
των ὠξαγαγὼν ὑ κῶς « Alu a: ὅτω 90 δὴ (ἃ ναῦ ὑκῷς πὸ d αἰχμαλωσίας σωυξι-
βέντας ἀπαλλάξῳ τὲ T κατεχόντων χακῶν.. (ἢ aodio (Gig οἰκείοις πάλιν. «- Οὐαὶ Ti;

qui exterreat eos. ,, Perseverabitis autem vos reduces e captivitate nomen meum
timori habentes, ab iniquitate omni abstinentes, et omni vitio purgati, cui antea
fuistis obnoxii: cavebitis autem quominus cultum meum dolosa mente simuletis,
dum idolis adhaeretis. Hinc vobis continget ut secure prorsus pascamini, vestrisque
bonis fruamini , atque in alta requie vivaüs, nemine vos turbare vestrisque sedibus
abducere valente. Haec illis post reditum fore vatieinatus , deinde addit. ** Laetare
valde, filia Sion: praedica, filia Hierusalem: exulta et delectare toto corde tuo,
filia Hierusalem: abstulit Dominus peccata tua , redemit te Dominus de manu ini-
micorum tuorum: regnat Dominus in medio tui: non videbis mala ulterius. ,, In
omnimoda deinceps voluptate. versare, o Hierusalem , cum omni laetitia et delecta-
tione vitam exige: nam cum tua omnia peccata Deus deleverit, necessario te ab
inimicorum potentatu subduxit, quibus eras subiecta dum justas poenas lueres.
Erit vero apud te abhinc Deus, per suum erga te patrocinium, proprium regnum
demonstrans. Quare nulla iam ad te propinquare calamitas poterit.

* 'l'empore illo dicet Dominus Hierusalem: confide, Sion, non dissolvantur
manus tuae. Dominus Deus tuus in te: potens salvabit te, et renovabit te caritate
sua, et laetabitur in te delectatione, quasi in die sollemni. Et congregabit confra-
ctos. ,, Tunc ab omni infirmitate tuebitur Hierusalem Deus, ipse illam sua virtute
salvabit , atque in multa hilaritate constituens, suam erga vos caritatem instaurabit:
paria illis faeiens et ostentans vestrae salutis causa, qualia olim. ostentavit, cum non

sime prodigus multis atque miraculis Aegypto vos eduxit. Sic nunc etiam vos cala-
i : 3

Y. 14.
5 407-
Y. I5.

p. 408.

/— p. 409.

968 THEODORI MOPSUESTENI IN SOPH. CAP. III.

ἔλαβεν ἐπ᾽ üurlo üvadieuovs id'à ἐγὼ ποιαῖ ἐν σοὶ Ἕνενοεν ἐμᾶ. A64 κύριθ». .. ᾿Αλλὰ
γὸ ἐλεανόζατοι οἱ “ἡ πεπλημ ue Nares εἰς duro, εἰς ὃς ὑπὲρ Dj Ὁ οἰκείαν ἔπιδείξεται
ούνα μιν ὃ ϑεός" ὥςε (ἃ «xod πᾶσιν ἀνθροόποις ὀγομιαςὲς uas ton Gis γεγονόσιν Gp
9e vexey elyay. «« Ἔν τῷῦ καιρᾳῇ ὀκάνῳ σώσω ὃ ὀκπεπιεσι δύων. € δὶ ἀπωσ uela. εἰσ-
σέξομαι" ,, τιμωρήσομαι μὲν γὸ ὀκείνους. αὐἰδεσώσω ἢ «ςδὺ" πὸ τηλικούτων κακῶν π|ε-
muc, οδὺ- ἀπωσ μένες Té TJ) οἰκείων ἐπανάξω πάλιν δι τὰ οἰκεῖα. « Καὶ ϑήσομαι
ἀυτὲς εἰς καύχημα, κοὴ ὀνομκας-ὡς ἐν πάσῃ τῇ γῆ" ** Gee ἀυτὲς ὁκ δα παρ᾿ ἐμᾷ αἷδὰ
ἀυτὸς γιγνομίάνων ἐν Suomi τε καὶ ἐπαίνοις God. πᾶσιν ἀνϑροόποις εἶναι. «« Καὶ χα-
τεμθζιυυϑήσονται ἐν τῇ woo ὀκείνῳ ὅτ᾽ ἂν χαλαΐς ὑμῶν ποιήσω. καὶ ἐν τῷ κοιρῳΐ ὅτ᾽
ἂν εἰσέξωμαι ὑμᾶς. .» Περαβληϑήσοντωι γὸ αἰδεύνῃ πάσῃ οἱ ὑμέτερφι πολέμιοι, rid".
ἂν τὸ καλλίςω «i ὑμιῶς δγαωραπομϑυ». εἰς τὰ οἰκεῖα way ὑκᾶς ἐπαινωγώγω.
*« Διότι δώσω ὑμμᾷᾶς ὀνομωςὺς. Q εἰς χαύχημῳ ἐν πᾶσι oic λοιποὶς αἱ γῆς. ἐν τῷ ὄὅχι-.
φρέφειν ue T αἰχμαλωσίαν ὑμδμᾷ ὀνώπιον OM Atyd κύρια»... Τοσαῦτα 99 xg) τηλι-
καῦτα «A Uds τε ὦ ὑπὸρ ὑμδδ WD vj ἐχθρῶν ἐργάσομαι ὑμετέρων, cc ἅπαντας
οδὺ’ πανίαχβ δὰ μνήμης τὰ ἐχήν ὑμκᾷς xg) ἐπαένων, ϑαυκάζοντας ᾧ τινι δὴ τῷ φόπῳ

d Οιαύτης αἰχμαλωσίας pois ἀπαλλάξας ἐπανήγωλον εἰς vU οἰκεῖα. ὁ“

mitate contritos ab urgentibus malis liberabit, et in patriam restituet. ** Vae, qui
acceperit super eam opprobrium? Ecce ego facio in te propter me, dicit Dominus. ,,
Profecto infelicissimi erunt qui aliquid adversus Hierusalem egerint, cuius gratia
Deus potentiam suam expromet; in tantum ut apud omnes homines famosi evada-
tis ob collatam vobis caelestem. opem. ** Tempore illo salvabo oppressam, et expul-
sam recipiam. ,, Puniam illos, salvabo autem tot malis obrutos, et sua patria ex-
pulsos postliminio in eam reducam. ** Et ponam eos in gloriam, et famosos in uni-
versa terra, ,, Hos certe, ob ea quae ipsorum causa feci, admiratione ac laudibus
omnes homines prosequentur. ** Et confundentur tempore illo quando bene vobis
fecero, et tempore quo suscepero vos. ,, Pudore omnino suffundentur inimici ve-
stri, cum rebus vestris egregie consulens, in patriam vos restituam. ** Quia faciam
vos illustres atque nobiles inter reliquos omnes terrae populos, cum convertero ca-
ptivitatem vestram coram vobis, dicit Dominus. ,, Tot tantaque circa vos proque
vobis adversus vestros inimicos agam, ut ubique omnes memoraturi sint vos ac lau-
daturi, mirantes quomodo tali vos captivitate expeditos in patriam restituerim (1).

(1) Postquam de vero Sophonia egimus, in Hebraeorum armarium christianaeque Ecclesiae canonem
recepto, non piget alium quoque commemorare sed apoceryphum Sophoniam, quem citant Clemens alex.
strom. lib. V. 11, et S. Athanasius in S. scripturae synopsi n. 75. Immo et Virgilius tolosanus gram-
matieus a nobis editus AA. class. T. V. p. 20. quaedam Sufphoniae hebraei (falsi tamen) verba inspe-
rato nobis recitat. : h

IN AGGAEUM. 969

EPMHNEIA ΑΓΓΑΙΟΥ TOY IIPOOHTOY.

G,. 4p 36 Ἰωὴλ € ᾿Αμὼς £j Μιχαίας οἱ μωκάριοι eoesqiira, κοινὸν «»e96 ἅπαντα
9) ἰσραηλιτμιὸν λαὸν émotowoTo δ λόγον. τές Té Ty dixa φυλῶν ὧν ἐβασίλόῦεν ἡ Σα-
gioca, κοὶ pho Q cko- d ᾿Ιούσϊα φυλῆς, τᾶς τε T. “Ἱερασωλὴμ οἰκοιυῦτας, ἀμφοτέροις
διμοίως" ὅλί τε (xig ἀσεβείαις κοὴ ἢ «go MAUS ἐλέγχοντες αἷς dieceaarlovro ποικίλως"
«εοςιϑέντες δὲ qd) su, ὑπὲρ τέτων ἀυτοῖς ἀμετανοήτως “ἤαέεσι συμβησόμᾶνα sata, τὰ
τε € δέχᾳ φυλαῖς ποότερον ἰπὺ Ti) ἀσσυρίων συμβάντα. κοὴ τὰ (oie τῷ loUdi φυλῆς
vxo βαξυλωνίων ὕςερον γιγονότα᾽ οἷς περ oub καὶ ὃ 7 τὸ κροῖτίον ἀυτων μεζα βολϊὼ
ZansuwiiToy ?. «οροῤῥήσεσι ἢ ἑαυτῶν. ὅτι τε ἀφεθέντες v αἰχμωλωσίας Uo τὼ χώραν
πάλιν ἀνελεύσονται δὶ οἰκείαν. ᾿Αβοτδ μϑὺ τὸ μαχᾳοίε T ᾿Ιδαμαίοις XD δὶ αὐ ἐπανόδου
καιοὺν ἐπαιχθησο δίων λέφοντίΘ» τιμωρίαν" "lovi ἢ τῷ μακαρίου ὃ xa(acpotlo ἀπειλή-
σαντίθ»» γιναυίταις. εἰ μὴ d ξαυτων με(αβάλοιντο χᾳκίωας" τῷ μαζᾳθλε d Ναὲμ στιφαΐς
τἰώ τε πολιορκίαν αἱ NivdUn, C ὃ χῳϑαέρεσιν ἁπάσης “ἡ T ἀοσυδίων βασιλείας μέευύον-
TO» φῳροδήλως- ἐῶ ^uo βαξυλωνίων ἔμελλον πορᾶρειν. ᾿Αμβακὸμ 5 € Σοφονίας οἱ
μακάθμοι ““ροφῆται ἤδη JU ἐν Y. dig φυλαῖς ὀκπορϑηϑέντων τὲ "mo T ἀοσυθίων wa)
παντελῆ lo τε αἰχμαλωσίαν (ὃ ἃ Cx vj τόπων T οἰκείων μετάςεσιν dba, ςξὺ-
τῆς Ἰούσα φυλὴς μόνους. τες τε ὅδ σ' ᾿Ιερουσειλὴμ οἰκοκῦτας. Pi ὃ ἀσεβάαις ὠυτων
ἐλέγχεσι καὶ V αϑἰόφνομιίωις,, λέφοντες T. διὰ T. βαξυλωνίων on τέτοις ἐπτιχθησομδιύΐω
ἀυτοὶς cop T Ju mjueAay , οὐ MO) πολι γε ἐσομϑυΐω (6) χρόνον, Ἢ ὡς εὐθύ γε ἃ
Xd. Aelia. vj) μίωυομένων κῳκῶν ézreAdoco ueycoy ἀυτοὶς ἁπάντων , (ὃ ἐγίυτεραν γε T
ἐσομένων ὃ ἔκβασιν ΣΞοφονίε ᾿μέυύοντί(θ. ἔσεῶδαι τῷ "estima.

COMMENTARIUS IN AGGAEUM PROPHETAM.

D. prophetae Oseas et Iohel et Amosus atque Michaeas ad universum pariter
Israhelitarum. populum verba fecerunt, nempe et ad decem tribus, quarum metro-
polis Samaria erat, itemque ad Iudae coniunctim tribum eivesque Hierosolymorum;
quos omnes peccatis deditos et diversorum criminum reos aeque obiurgabant ; adie-
ctis impendentium malorum minis, si sine paenitentia delinquerent: ceu reapse illis
accidit, decem scilicet primo tribubus ab Assyriis, deinde Iudae tribui a DBabylo-
niis. Sed tamen cum his praedictionibus felicem quoque rerum conversionem spon-
debant prophetae, nempe quod populus captivitate expeditus in patriam reversu-
rus esset. Beatus autem Abdias poenas Idumaeis circa reditus tempus infligendas
narrat. Beatus lonas excidium Ninivitis minatur, nisi a sua malitia resipuerint,
Beatus Nahumus Ninives obsidionem , universique imperii Assyriorum eversionem
praecinit, quam a Babyloniis experturi erant. Beati prophetae Abacucus ac Sopho-
nias postea quam decem tribus Assyrii iam populati fuerant, suisque sedibus ab-
reptas in captivitatem transtulerant, ludae tribum; quae sola erat reliqua, cives-
que urbis Hierosolymorum de sua iniquitate legumque violatione coarguunt, atque
adfuturam aiunt a Babylonis ultionem, haud equidem sero pede, sed iam proxi-
mam, cum malorum omnium, quae praedicta fuerant, cohorte: et sane propin-
quum rerum exitum Sophonias propheta canit,

p. 410.

p. 411.

* Js. LXVI. 1.

p. 412.

210 j THEODORI MOPSUESTENI -
"Aat O- ὃ ὁ καχάφμος τοροφήτης, οὗ δὴ πρόκειται νωῦ ἡμῶν ϑεᾶ χώρατι ποιδάϑ αἱ
T στιφίωειαν, οὐ αἱ αἰχμαλωσίας μόνον ἤδη γε νη μῥένης αἰ "zo βαξυλωνίων (ois XD 3
“Ἱερασειλὴμ, ἐπαχθάσης ποιεῖται δὲ φροόφητείαν, θμὰ γὸ ἀπαλλοα βύτων μὲν vp Ἰσρᾳηλι-
των ndi dV αἰχμαλωσίας. ἐπανγμῃλυϑύτων ἢ πάλιν εἰς ὃ χώραν T οἰκείαν ἰδ πᾶσαν͵
ἀνϑρφπίνίων ἐλπίσα χάριτι ϑείᾳ. (Gic λόγοις κέχρηται τοῖς οἰκείοις, οδὺ“ ἐπανήμιλυϑύτας
τὲ χαὶ ὄψι τῆς οἰκείας δζαίγοντας χώρας τῆς - ζοσειύτης Seir» ἰοᾳοόξως ver ambae
ἐλέγχων δὶ τῇ αἷδὲ T οἰκοοομιίω τῷ ναοῦ ῥᾳϑυμάᾳ" οὗ αἱ οἰκοσομῆς φοόσυλον ὡς οὐχ
ἑαυτῷ γε ἕνεκεν εἶχε φροντίδα πολλίὼ ὃ Sue, ὡς ἀυτὸς «We ἑαυτῇ φησίν" ὃ ἀρανός μοι
ϑεόνος, ἡ *j 94i "aozrodloy T ποσῶν μι" * ποῖον τῶτον οἶκον οἰκοοίομνήσετε joi, λέγ4 κύ-.
e1(0»; ἢ τίς Tom O- αἱ χαϊᾳπαύσεώς μα ὅ21: καὶ Ὧι γε μικρὸν Q τῶτο, εἰ «πρὸς τὸ μέ-

.,2490- τὰ εἰρημένα σκοπεῖτο τὸ Θεῖον , ἁπτάντων 9e vj) ὄντων «ood Acc ἱωρκείμϑιυον.

&d" ὁπόσον εἰπεῖν τε ἢ volu d'ubmuro ἄν τις" ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἀντωῖν γε ἢ ᾿Ισραηλιτων 6 Y
ἀνϑρϑοποίων ψυχῶν κηοό μϑυ(Ὁ». αὖ οἰκοσομῆς τῷ va& πολυωὺ ποιᾶῖται (y) λόγον" ἐπειδὴ
)ὸ διετάξατο μὲν ἐν ὀκείνῳ TU τε τόπῳ (ἃ τω ναᾳΐ συνιόντας 3 χαϑήκεσειν dur) Ὅς
vopuxois οἰδῳγζέλριωσιν ἀκολέϑως Waodydbva ϑρησκεῖαν , dfz πάντων ^ τέτων Uo “ὁ
εὐσεβείας ἐβώλετο σωυέχρῦλαι (QN) λαὸν, ὡς ἂν ποξοσηκόντοως ὀκεῖϑεν YO) xajeov ὀφϑείη δ
“έοντω ὑπὲρ αἱ ἁπάντων σωτηρίας ὃ σεασότης τὸ 10) σεέρχᾳ. Χριςὸς, ἀναγκαίως 4 xXa(a-
σκόυῆς ὄπχιμέλειαν ἐποιαῖτο Ἵ ναξ, ὡς ἂν ὃ λαὸς dfe « ἐν ὠντωῖ σωωυαγωγῆς ὃ βελτίωσιν
σέχοιτο, ὑπὲρ ἁπάντων ὡς *Qlu ἀνθρώπων πὶ οὕτω πολλῆς τε χαὶ μοεγίφης dE du»
δηιμελόάας" ὡς 9 ϑυσιαΐν ἀνέχεται Q Ty) ἄλλων δὴ T (ιότων ὃ ϑεὸς, ἀϑὲν τάτων duc-.
μϑδρος καϑεπαξ ἀντὸς Af] δ ἡμετέραν λεόαν, ἕτω € a i221 δ ναὸν εἴχοτο qeornd Q^,
ὄχ ἑαυτῷ e ἕνεκεν. OM ὑπὲρ ὀκείγων-. Bc dUTOO! στωυίεναι TÉ χαὶ T καϑήκεσαν τοῦ Svo:

Beatus vero Aggaeus propheta, cuius nunc explanandi cum Dei gratia consi-
hum a nobis susceptum est , vaticinium suum non modo circa recentem Hieroso-
lymorum a Babyloniis captorum calamitatem facit; verum etiam solutos iam seryi-.
tute Israhelitas, atque in patriam praeter omnem humanam spem Dei gratia resti-
tutos, oratione sua reduces alloquitur, qui im. propriis laribus versabantur, tánto-
que beneficio mirabiliter usi fuerant; atque eorum in templi aedificatione segnitiem,
obiurgat: quod. templum ut aedificaretur, haud equidem sui causa tantam curam
gerebat Deus, qui ceteroquin ait: ** caelum mihi thronus, terra autem scabellum
pedum meorum. Quae est ista domus quam mihi aedificatis, ait Dominus, aut
quisnam locus quietis meae? ,, Profecto nihil non parvum est, si quae. diximus
cum Dei magnitudine comparentur, quae res omnes creatas tantum excedit, quan-
tum homini nec fari licet. Verumtamen Déus, eui animarum cura est , Israhelita-
rum potius causa de templi aedificatione tantopere laborabat. Nam quia in man-
datis dederat, ut eo in. loco temploque congregati congruum legitimis institutioni-
bus cultum sibi persolverent; atque his caerimoniis exerceri a populo religionem
volebat, ut apte illinc tempore: suo ad.communem peragendam salutem. Christus
dominus in carne .emergeret; ideo de hoc aedificio sollicitus necessario erat; nem-
pe ut conventibus in eo celebrandis mores suos emendaret. populus, cui prae ce-
teris ut dixi hominibus tantam Deus curam dignanter impertiebat. Nam sicuti sa-

.erificia et cetera eiusmodi Deus recipit, non quia ipse his egeat, sed utilitatum

nostrarum causa; sic etiam templi studium prae se ferebat, non equidem sui gratia
sed. Tudaeorum , quos illic congregari iustamique Deo religionem persolvere, prae-

—

IN AGGAEUM CAP. I. ΟΠ!

, y

ϑεραπείαν vorodidóva, avegmimoy ἀῶ ὑπὲρ ἁσσάντων γε drOeworew, ὥασερ ouo tQOlu
“ὡρόῶεν εἰπών" Cd ἢ τινὰ καὶ μάώυσιν ἐσομᾶῥων τὸ βιξλίον δι cei ᾧ Γὼγ φημὶ. bz
dc ὠπωΐν T »εγραμμᾶϑων ἄμεινον ido me ἄν: dw GU adp ὃ 7 (Al Ala σκοπός: ceoc-
exTéoy ἢ τοὺς X7 uso λοιπόν.

κεφ. Α΄.

«Ey ἢ τω ἐδαστέρῳ tr] 0i. Δαρείε τῇ βασιλέως. ἐν τω oi τω ἕκτῳ, μιᾷ 7T
μάωυὸς. ἐγβύετο λόγίΘ» κυρίε ὧν ode ᾿Αγίαίου τῇ φοξοφήτε λέγων. .. Ἔν οουτέρῳ μϑὺ
frd Δαράει Περσῶν βασιλεύοντί. Ἵ τετείρτε MI Kuegv ὃς anegr(O» Μησῶν τε (ἃ Περσῶν
x? (aurov ἐβασιλεύσεν, ἐπανεληλυϑέτων tdi εἰς τὰ οἰκεῖα vj) τε αἱ Ἰούοσία φυλῆς wg) T
λοιπῶν ὁπόσοι ep ἀυτοῖς σωυαγελϑεῖν Φεοϑυμώαν ἔρχον. (ὃ δὴ wg) t min áza-
ληφότων 7 οἴκησιν. Acy(aloy ἃ μαζκάφειον coesQurlao ᾿δποχαλύψεως ἠξιαίδγαι ϑείας φη-
div, V2 τῷ ὃ T ππεοσηκόντων δγάλεξιν «τεὺς civ ἀνϑηλυϑότως “ποιήσεις T ᾿Ιαοδαίων,.
Q «e$? γε TU ἄλλων T οἰκοοομῆς χα(αμελομῦτας ἐλέγξαι τῷ ναξ. ὃν δὴ μάλιςα ἐπ-
αἀνεληλυϑύτας δπὸ “' αἰχμαλωσίας μ( πολλῆς ἀνεγεῖραι αἴ τροϑυ μέως «οροσῆκον Lo.
"Emenpeivera| ὃ χαὶ ἃ phia, (ἃ 3 ἥμμεραν «a9. ἀῶ cE δααοκαλύψεως ϑείας ὃ προφήτης
ἐχρῆτο (ois «Φεὸς led'aiwg λόγοις, ὡς ἂν τεΐαγρδῥως σείξειεν ὅπως μδὺ ἀυτοῖς «ὃ οἰκοσο-
μῆς ἀμελοῦσι τῷ ναοῦ τὰ φράγματα dfaxeiioa, συνέβαινεν, oclo ἢ μιετάςτισιν Uh τὸ
κροϊτίον ἔλαβον ὁπέάνίκᾳ σὶ «αἷδὲ (QN) ναὸν οἰκοοϊομῆς Y φροσήκεσαν tv ἤρξαντο φρον-
zidk. Τίνα ^ lo ἅπερ εἰπεῖν «oeog ἀυτὰς 6 "oeste Ca euam eod T Ow, ἑξῆς Quoi.
* Εἰπὸν «τοὺς Ζοροβάξελ () TE ΞΣαλαϑιὴλ ἐκ φυλῆς laüdh, xe) «vesc lusoun (Ὁ 78
᾿Ιωσεσὲκ δ ἱερέα (QN) μέγαν λέγων" Tdi A4 κύρι(Θ» παντοκράτωρ λέγων" ὃ Λαὸς Gu
λέγεσιν, οὐχ xd ὃ xejeos τῷ οἰκοοίομιῆσοωι (e) οἶκον κυρίε. ,; KeAsud 59 aur) *we26 τε

ceteris ut paulo ante dixi hominibus, aequum erat. Futurarum praeterea rerum
mentio aliqua in libello est; quarum notitiam ex ipsis scriptis cognoscere praestat.
Hoc est igitur argumentum libri, qui iam singillatim explanandus est.

CAP. I.

** Anno Darii regnantis secundo, mense sexto, die una (prima ) mensis, factus
'est sermo Domini in manu Aggaei prophetae dicens. ,, Anno secundo Darii Persa-
vum regis, quarti post Cyrum illum qui primus Medorum simul atque Persarum
rmperium tenuerat, quum iam in patriam se recepissent quotquot ex Iudae tribu et
ex reliquis sponte cum illa redire voluerant, quumque ii Hierosolymorum urbem
iam incolerent, beatus Aggaeus prophetas divina revelatione collustratus dicitur;
ut is nimirum reducés ludaeos de officiis admoneret, atque apprime negligentiam
eorum in aedificando templo obiurgaret, qui sane excitandi iliius maximum stu-
dium debuissent expromere. Significat etiam mensem ac diem, quo secundum Dei
revelationem propheta ad populus loqui orsus est: ut deinde ordinatim dicat quid
eis acciderit ob neglectum templi aedificium ; quantoque meliore in statu tunc fue-
rint, cum structuram illam alacri animo urgere coeperunt. lam quaenam iis pro-
pheta dicere a Deo iussus fwerit, in sequentibus declarat. ** Loquere ad Zoroba-
belem Salathielis filium de tribu Iudae, et ad Iesum Iosedeci filium sacerdotem
magnum dicens: haec ait Dominus omnipotens dicens: populus iste dicit, non ve-
nit tempus aedificandi domum Domini. ,, Mandat ei, ut Zerebabeli qui de Iudae

p. 413.

φ. ^14.

912 THEODÓRI MOPSUESTENI

ᾧ Ζοροβάβελ ὃ ὃς αἱ Ἰόσδα φυλῆς ὑπάρχων» Cx τε τῇ μῳαχᾳρίε. — tuoi dp x5
τὰς ἐπαγίελί ίας τὰς ias ἐβασιλοῦε τότε T ἊΨ x5) wo T Ιωσεσὲκ "Incoub,
ὃς τὸ ^ ἀρερωσωνὴς "poo ἀκολεϑίᾳ ἡδύους x» clo paraiso à alma Cx τὰ ᾿Ααρὰν
καΐαγόρμδυ. ὀκτελοῖν ἐπεπίς oro, εἰπεῖν (αῦτα & ἅπερ 0D er ἐλέγχῳ « «A T vay
T 228 ῥᾳθυμίας σιοαξαι “ρεοσῆκον là: (ῦτα 99 δὴ eos TÉ'TOLG μίάλιςτι ὡς ἡγορδύες
εἰκότως ἐλέγετο: ἅτε x9) GBU- λοιπὰς dieyelpay. 521 τὸ ed y μία ὀφάλοντας » Qai vertu en

“ἀυτοῖς ἂν Tu λόγῳ καΐαμεμφόμϑυθ». dz T4 Ag ὡς “δῆλον $t ὅτι οἱ 4Óp 7 T Φεοσή-

xucay εἶχον «UA τὸ egy ue «ep du μίαν, CxT&Ady 5 ὅπερ ἐβόλοντο ἀσδιυυώτως er »
ix. ἐϑέλοντί. ἀυτοὶς TE λα eejs TÉ10 συμαφάδαν" diózep τότοις τοὶ em ἐλέγχῳ τῷ.
λὰξ συωτάνοντα EL ὡς ἂν ὅτοι τε μᾶλλον 67r τὸ ἔργον δογερϑεῖεν» κἀκεῖνοι 5. dióp-
Swoww ν δέξαιντο δ Weir εἰς τὸ πείσῃ. τῇ eos ia. τὰ σωντείνοντα εἰς T οἰκκουΐο-
pho ** ναῦ δγφῳεατιεῶς. Q κοὐ πολλῆς e zr Quot τοὺς ἡγαρδῥοις αὖ ἑτοιμότητος, τὸς
ἅπερ ἂν ἀντοῖς αἷδὰ τέτο κελεύωσιν. ὡς X» βέλησιν Suas τὸ ὄχιταγμία Treppen.
Τρεπόμδμθ» Ὁ ἢ 21 δὶ ἔλεγχον τὸ in καλαῖς Cx 4 πεπλὰσμδῥης αὐτῶν δπολογίως
ποιεῖται τίω doy luo , ἧπερ κεχρημᾶῥοι εὐσυροσώπως καΐϊα μελεῖν ἐσόκοων τῷ ἔργε" λέγωσι
9&o φησιν ἔπω παρεῖναι « οἰκοοομῆς T ναῷ ᾧ queo ὡς ἂν δικαίως ἀμμελοιῦτες Qai-
yowTo τῷ ἔργα" εἶτα ποπλασ ενίω ἐλέγχων T Σπολογίαν Ox κακίας ηὗρη tav εἰς τὍθς-
κάλυμμα zy ῥᾳθυμίας. ἐπάγά. ** Καὶ ἐγλύετο 20906 κυρλε ἐν εὶ. ᾿Αγζαίε 7 T CogoQITE
λέγων" el χροὸς μὲν ὑμῶν 601 τῷ οἰκεῖν ἐν. οἴκοις ON woI207 D puols s ὃ ὃ δὲ oix(O- GG
ὀξηρήμωται- 3) Εἶτα φησίν" e. μὲν τὰς oixodb ὼς UG οἰγυείως obs ἐαπουοδίκατε. οὔ
MÉVOY p πολλῆὴς ἀντὰς ἀνεγεΐροντες Φεοϑυ μίας. θὰ e AuAMmCovres ἀυτὰς gui
πάσῃ διωάμφ' τα : j vad MOYQ καιθὸς deii οὐ πάρεςιν: δεϊὲ αἰοχύεϑε (Gs) πάσης

iribu ortus, et de beati Davidis posteris, iuxta divinas promissiones tesnatar in
populo; item lesu losedeci filio, cui sacerdotalis operis, ob seriem generis iuxta
mosaicam constitutionem , utpote ex Aarone oriundo , administratio commissa. fue-
rat, mandat haec dicere, quae ad reprehendendam circa templum segnitiem apta
erant. Porro haec praesertim ducibus merito dicebantur , qui reliquum populum ad
opus extimulare debebant: et nihilominus non tam duces quam populum obiurgare

propheta videtur: constabat enim duces convenientem operis curam gessisse , haud

tamen voli compotes fieri, renuente populo ad id cooperari : quamobrem his ea
quae ad populi obiurgationem pertinebant dicit, ut et pei magis ad opus excita-
rentur, et populus congruime correptionem acciperet , quó omni alacritate aedificii
ἌΡ περι instarenl , suisque ducibus multa cum docilitate obedirent , quatenus sibi
hoec in negotio praeciperent , tamquam Dei 1ussa facturis.

Iam vero ad populi reprehensionem conversus , praeclare ex ipsorum Exodo
excusatione initium ducit, qua utentes, specioso cum praetextu existimabant se
posse opus negligere. Aiunt enim, inquit, nondum tempus aedificandi templi ades-
se, ita ut merito cessare ab opere viderentur. Deinde falsam hanc defensionem:
coarguens ex nequitia ortam ad desidiae obtentum , pergit dicere. ** Et factum est
verbum Domini in manu Aggaei prophetae , dicens: si tempus quidem vobis est ha-
bitandi in domibus vestris laqueatis , domus autem haec deserta est. ;, Deinde ait: —
ad vestras quidem aedificationes sedulo incumbitis, quas non solum studiosa opera
excitatis, verum etiam totis viribus exornatis: solius autem templi exstruendi tem-
pus adhuc non adest? Neque vos pudet, causam vobis cuiuslibet boni Deum , in

XN AGGAEUM CAP. I. | 2713

ὑμὴν τῆς σωτηρίας αἴτιον ἐν ζοσαύτῃ τυγχάνοντος «ἰδκορφντες ἐρημίᾳ.» ὡς τὸ μδὺ οἰκή-
κατα Op a) γεφονέναι 2! σὲ etam a, MO) πολλῆς ἄγαν d δπιμελείας. T ναῦ
5 ( τόπον ἐρημίᾳ. avo. σεσδάγαι ns priv ὑμδ εἰς οἰκοοϊομυω ὠντεῖ ποιῆστι καϑάπαξ
ἑλορϑμων. «- Καὶ γιωῦ τοίσε λέγᾷ κύριος πεντοκράτωρ' τάξατε τὰς καρδίας OM εἰς τὰς
δεβοὺς JU. .. ᾿Ανωλογίσοιϑε φησὶ τὰ χαϑ' ξαυτὲς qd) σδοκιμκάσωτε μδῥ ἃ πεωράχατε,
τῷ ναῦ χα αὐῥᾳϑθυμᾶντες T ϑείε. τίνα ἢ ὑμῶν Cx τότε συμβέβηκεν" εὔσγλον 39 ὅτι δὲς
εἰνπωῖν τοὺς πράξεις ὠυτων 198 , καϑὼς εἴωϑεν. |

Εἶτα A4. ** '"Eazdegre "AA, καὶ siclotyuare ὀλίγω" ἐφάγετε. χαὶ οὐκ εἰς πλη-
σον" onere, κοὴ ἀκ εἰς μυέθω: «αἰδιεβάλεϑε, Q ἐκ ἐθερμάνϑθητε ἐν ἀυτοῖς" x ὃ οἶδ’
puris σιωυάγων , συυήγαϑῆυ εἰς δεσμὸν τέρυπηρμδῥον. », ᾿Ἐνγοήσοιτε γὸ ἂν ὅσῃ δὰ ? ῥᾳ-

ϑυμίαν ὀκείνξωυ κατέφητε ἐνσείᾳ τὲ sg) andyd T. ἀναγκαίων’ ὡς Yero πολλαῖν M ἀσερ-͵

μάτων βραχὺν συλλέγηήν καρπὸν. δπολαύειν ἢ μὴ Φοφῆς μὴ πότε μὴ ἐνοϊυ μῴτων mess
κόρον d χατεπειγέσης χρείας.» ἅτε πάντων σσανιζόντων ὑμῶν Ἱ ἀναγκαέων: Cx ἢ τότε
C πὰ μιϑώμωατα ὑμῶν. ὡς εἰκὸς, ὅσωι περ ἐποιεῖεϑε dopus τὲ ὁκ μιδ)οιαῦτες. κ) ὁπόσοι dij
Οιαῦτα εἰς ἀσὲν ἐγίνετο Ὀφελίθ»" ἐπειδὴ d'y) καρπῶν δηαολλυμᾶμων. ἀσξ τὰ μιδώματα
ὑμῶν cod T) ὀκλαμβανόντων τελεῖδδαι σιωυατὸν ὑπῆρχεν" ὥασερ δὲ ἐν βαλλαντίῳ ἢ
ῥακφ ἤ τινι ὅλως δποδέσμῳ εἰ τέξυπημδύον εἴη. συλλεγεῶς dpydetor ἀσαμαΐς duvarov ,
diexzriTiToy χοὴ δπολλύμϑμον πάντως. οὕτως τῇ Tj) καρπῶν ἀπωλείᾳ (ὃ τὰ μιϑώματα
ὑμᾶν συυδβῥαφϑείρεδδαι ἀναγκαῖον ὑπῆρχεν. «« Tddt λέγᾳ κύριος παντοκράτωρ" dedos τες
καρδίας ὑμδμ᾽ εἰς τὰς dc ὑμδδ" ἀνάβητε δὲ τὸ Ὅρος. καὶ κόψατε ζύλᾳ C clue, x;
οἰκοοϊομήσευτε οἶκον , (ἃ eüdbiuot ἐν auro x2) ἐνοεϊοξαδδηήσομαι- εἶπε xvex(D-. .. ᾿Αλλὰ
γὸ (kr ἀναλογισά uoi, οδορθώσοιαϑε μὲν τὰ vÜr παρ 0j ἀμελερᾶνα, (ὃ φροντίσετε

tanta vastitate relinquere ? ita ut vestrae quidem domus non aedificentur tantum-
modo, verum etiam omni cum sedulitate exornentur; area vero templi prorsus de-
serta sit, nihil vobis ad eius structuram conferre volentibus. ** Et nunc haec dicit
Dominus omnipotens: ponite corda vestra ad vias vestras. ,, Reputate , inquit, res
vestras, et facta explorate, qui divinum templum negligitis; et quaenam vobis pro-
inde contigerint, Patet autem prophetam vocabulo viae, illorum opera, prout so-
let ,.designare. |

Postea dicit: ** seminastis multa, et intulistis pauca: comedistis, et non ad sa-
türitatem: bibistis, et non ad ebrietatem: induistis vos, et non estis calefacti in
eis: et qui mercedes congregabat,, coacervavit eas in sacculum pertusum. ,, Con-
siderate, in quantam vestrae ignaviae causa deveneritis egestatem et rei necessariae
penuriam: ita ut de multis seminibus exiguum fructum collegeritis, et neque esca
neque potu neque vestimento satis frui potueritis, neque urgentem egestatem sa-
tiare, quia vobis necessaria omnia defuerunt. Hinc etiam pensiones vestrae , quot-
quot locandis agris vel aliis huiusmodi comparavistis , ad nihilum redactae fuerunt:
etenim pessumdatis fructibus, ne pensiones quidem a redemptoribus dari potuerunt.
Sicut autem in crumena aut panniculo aut quovis alio involucro, quod pertusum
fuerit, coacervari argentum nequit, quod omnino efflueret ac periret, sic etiam pe-
reuntibus fructibus, vestras quoque pensiones deperire necesse fuit. ** Haec ait Do-
minus omnipotens: ponite corda vestra ad vias vestras: ascendite in montem, et
praecidite ligna, et deferte, ac templum aedificate, et delectabor in eo, et glorifi-
cabor, ait Dominus. ,, Eia ergo haec reputantes , facite quae hactenus neglexistis ,

35

p, 415.

p. 416.

. 12.

974 THEODORI MOPSUESTENI -
α οἰκοδομῆς τῷ vaS" ξύλο, Té Corre Moves y sd) τὰ λοιπὰ δὴ τὰ «ορὺς Y olwodoj luo ὅδι-
τήσλεια M) πολλῆς εἰσενέγκαντες d ροϑὺ pcs ἀρειϑεὶς δὲ wg) ἀυτὸς τῇ οβνομδώῃ παρ᾽
OM οἰκοσομῇ τῷ ναοῦ, Φοιαῦτα εἰς ὑμυετέραν εὐεργεσίαν ἐργώσομαι. ἃ cog πᾶσι M
qoinad γνώδαμον, ὡς μίέγιςοι Glo εὐνοίᾳ μοι πείϑεάγδαι βελομδύες σδιωυά μον ὠφελεῖν. —

Εἶτα πάλιν ὑπομιμνήσκων ἀντὸς ὧν τὸ φρότερον δύ Y ῥᾳϑυ μίαν ὑπέρᾶνον.» καὶ
εἰπὼν ** ἐπεβλέψατε εἰς πολλὰ- (ὃ ἐγήνετο ὀλίγα. wa) εἰσζνεχθη εἰς (ὦ) οἶκον, x; ὠξεφύ-
σήσοι ἀύτει. ., Ἵνα εἴπῃ ὅτι οὔτε GUU- καρπὸς ὑμῶν Cm. dY γῆς παρέχεϑαι εἴων- καὴ Td
douowbDTu yivsdia) 5 "Boro A Auov* ἕτερφος ἐπάγά. ἐς Aja, τῶτο qud A64 xvpi παντοκρᾷ-
τῶρ. ἀνθ᾽ ὧν ὃ oin ps ὄςιν ἐρημίθ», ὑμεῖς ^ dioere ἕχας. εἰς δὶ οἶκον ὠυτεῖ, δὰ
τῶτο ἀνέξᾳ ὃ ἐρανὸς "er οδρόσε. wj ^h γῆ ςελεῖται τὰ ὀκφόρκα ἀυτῆς ἐφ᾽ pde ὦ ἐπάξω
ῥομφαίαν Gm Y yo, καὶ δὶ τὰ Ὄρη» C 523 δὶ οἶτον, £j ὅψη καὶ οἶνον, (ἃ ὅλ τὸ ἔλαιον,
Q δλὶ πείντα ὅσω ὀκφέρῃ ἡ γῆ. € fon οὖσ’ ἀνθρῴποις, κὶ Vo πὰ κτήνη, (ἃ 123 πάντας
οἶδ’ πόνοις T oder ταῖν. ,, Βόλεται ἢ δῥᾷ τότων ἀυτὸς ὧν ἀ μιελοωῦτες Ἔ vag πεπόγ-:
ϑεσαν ὑπομινῆσοι" ὅτε 0 φησὶ Y οἶκον ? ἐμὸν ἐν ἐρημάᾳ τυγχάνοντα «ἰδιορῶντες, ael
δὲ oixodbj lo dy) οἴκων ἐασεσαζετε T idv, Toe φησὶν Ὁ τε ers ἐπείχοτο, χοὴ ἡ γῆ ἃ
καρπὸν οὐκ &d'id'ov, καὶ ὥασερ τινὶ ξίφφ πάντας τσ’ Kon d γῆς ἠφάνιζον καρπὰς, ἀπῆό-
μᾶνος κοῷὴ ἀνϑοῴπων (ὃ κτίωαϊν πολλάκις, πάντα τὲ σωωτόμως εἰπεῖν δπολλὺς ὑπὴρ ὧν
ἐπονεῖτε" f γὸ τῇ eeseorii τὰ ἀναβάδαι κοὴ κόψω ξύλα ἐνεγκθῖν τε χοὴ φΦροντίστῃ d
οἰκοδομῆς, ζαῦτα ἐπήγαγε» τῇ μνήμῃ “δ γεγονότων φοβαίν ἀυτὲς μὴ ῥᾳθύμως difaSa ΄
τὸ ὄψχιταγ Ma ἐπάγᾳ γουῦ. Ϊ

« Ἤκεσε Ζοροβαάξελ ὃ τῷ Σαλατιὴλ Cx φυλῆς loUdk, wo) Ἰησοῦς ὃ * ἸΙωσεσὲκ. ὃ
ἱερεὺς ὃ μέγας. (ὃ πᾶντες οἱ κατώλοιποι τῷ Agi, αἰ φωνῆς κυρίου "T ϑεῷ ὠπαΐν. xo) p

et de templo exstruendo solliciti estote , ligna praecidentes, ac reliqua aedificationi
idonea multo cum animi fervore parantes. Ego vero vicissim hoc vestro templi ae-
dificio delectatus, ea vobis beneficia conferam, quae me palam ostendent , illos ma-
xime iuvare valentem qui benivolo obsequio mihi obediunt.

lRursus postea commemorans , quae antea propter suam segnitiem pertulerunt ,
ait: * respexistis ad multa, et facta sunt pauca; et illata sunt in domum, et ex-
sufflavi ea. ,, Id est ne fruges quidem vobis a terra suppeditari sivi: et quae natae
videbantur, eas pessumdedi. 'T'um pergit dicere. ** Propterea haec ait Dominus om-
nipotens : quia domus mea deserta est, vos autem properatis unusquisque in pro-
priam domum, idcirco abstinebit caelum a rore, et terra subtrahet procreationes |
suas vobis. Et mducam gladium super terram, et super montes, et super triticum,
et super vinum, et super oleum, et super omnia quae tellus germinat, et super
homines, et super iumenta, et labores quoslibet manuum vestrarum. ,, His verbis
vult eis in memoriam revocare quae ob neglectum templum mala pertulerant. Dum
enim, inquit, templum meum in vastitate iacere sinentes, vestrarum aedium extru-
ctioni operam dabatis; tunc inquit imber prohibitus fuit, tellus fruges negavit, et
quodam veluti gladio cunctos ego terrae fructus destruxi, hominibus quoque ac 1u-
mentis haud raro percussis; cunctis denique, ut summatim dicam, laboribus vestris
pessumdatis. Tam praeter exhortationem ut ad praecidenda ac deferenda ligna ascen-
derent, et aedificii curam gererent, haec addidit, praeteritorum nimirum memo-
ria terrens illos quominus segniter mandatum exciperent. Addit igitur.

** Et audivit Zorobabel Salathielis filius de tribu fudae, et Iesus Tosedeci filius

IN AGGAEUM CAP. I. 215
λόγων ᾿Αγζαίε T ροφήτε» 19.900 ὀϊξαπέςειλεν ἀυτὸν κύρλος ὃ ϑεὸς ὠυτωῖν «eps ἀυτὲς.
xgj ἐφοβήϑη ὃ λαὸς δπὸ «οξοσώπε κυρλε. 5. Δεικγὺς ὅτι ἀκ ἀνωφελεῖς οἱ λόγοι γεγόνασι
«eg ἀυτὸς. παάντὲς ἢ Tho Cx qiu εἰρη μένων φοβηϑέντες dzrd Alo Ἐνόώσαν emegs τὸ dov* p. us.
v , ͵ LI "T ^ δ , ὧν » ^ * 5 * cc 2^ , ; ».
ὥςε ἃ δ)ποςαλέντα «δῷ 78 Jun d ωροφητίων εἰπεῖν ὥϑος ἄντας «« $0 εἶμι. n Op, vois.
λέγᾳ κύριίθ». .. Ως ἂν σ)είξειεν ὅτι uz. μετεβάλοντὸ δ gom», καὶ «X€& T olxodoy luo
^ ^ NN Y Y " , J 3 , ; LI 2 [14 3 (e "NN € ^ ^-
τῷ να T asudlo &« ov, C εὐθὺς tz a Agro ϑεὸς ἐν ἅπασιν ἀυτοῖς T ἕαυτθ΄ aod δ εἶν
κηδεμονίαν" τῶτο 0 dY26i τὸ εἰμὶ μ᾽ 0j, λέγᾳ κύρι(Θ.: ἀντὶ τῷ συωών τε ὑμὴν sg)
κηοίδ δᾶμος € πᾶσαν χρείαν ὑμῶν πληρῶν. «« Καὶ ὀξήγειρε xvetoc τὸ πνεῦμ(ἐε Ζοροβάξελ ν. vi.
7É Σαλατιὴλ Cx φυλῆς l&dk, € τὸ πνεῦμα Ἰησᾷ * lecedix τῷ ἱερέως T μεγώλε. x9)
1 ^ / 1; QR ^ N ooo vh ΕῚ / » 2 35, F
τὸ πγευκα ay καζαλοίπων πάᾶντος T Ag, 15 εἰσῆλϑε-. (ὃ ἐποίεον ἐργὼ ον TU οἴκῳ κυρία
, ^ 9 . L3 δι. Ὁ , , » 1 1 3 / / €
mearroxedTop(O- ϑεοῦ ὠντών. ,, Οὐ 59 ἐπηγζάλατο μόνον ἄυτὸς τίω οἰκείων xndkuoviay ὃ
Suc, ἀλλὰ x9) T Φεοϑυ μίαν x» (uy a) τε iy eva ἐπέρῥωσε χοὶ πᾶντος τῷ λαοῦ.
v ; Ἢ D ' : ͵ $ Ἰᾶς τ Ν xs ^ qe - 5 y
ὥςε πάντα δὴ τὰ λοιπὰ παρωσειμένες «O4 T. oixodojuluo di9roA dia, T vas, (ὃ vo ὅπως
ἄν ἀυτοὶς εἰς τελίθ. ἀφίκοιτο τὸ $050v- εἶτα (ἃ ὃ eoegSu μίαν ἀυτων Fori πλέον Goneevyos
ὃ ϑεὸς ὅπιφαίνεται πάλιν τῷ «οροφήτῃ (aum. λέγων.
ΚΕΦ. B.

« Εἰπὸν δὴ «τοὺς Ζοροβαξελ (A) τὸ Ξωλαϑιὴλ Cx φυλῆς ᾿Ιέσα., C πρὸς ᾿Ιησοωῦ Y νι τ.
79 Ἰωσεεῖεκ T ἱερέα ) μέγαν. 404 «esc πάντας GEU- καζαλοίποις TT λαοῦ, λέγων" τίς ν. 5.
GE ὑμδά ὃς εἶδε (Qy) οἶκον τῶτον ἐν τῇ οόξῃ ὠυτεῖ τὴ ἐμφεοῦεν; χρὴ πῶς ὑμεῖς βλέπετε
ἀυτὸν VUO χαϑοὸς ἀχε ὑπάρχοντα ἐνώπιον 0409 s 1 νῦν χάτιοευε Ζοροβάξελ, A954 κύριος"
x χατίθους Ἴησξ 0 7 ᾿Ιωσεσὲκ ὃ ἱερεὺς ὃ μιέγαφ" C χατιθίνέτω πᾶς ὃ λαὺς 4 γῆς. λέγᾷ v.s.
sacerdos magnus, et reliqui omnes de populo, vocem domini Dei sui, et sermo-
nes Aggaei prophetae, prout miserat eum dominus Deus eorum ad ipsos, timuit-
que populus a facie Domini. ,, Ostendit haud inaniter facta verba ad eos fuisse;
etenim cuncli praedictas minas verentes ad officium redierant: ita ut missus a Deo
propheta dixerit eis: ** ego vobiscum sum, ait Dominus. ,, Nempe ut ostendat,
quod simul ac mores immutarunt, et aedificando templo studium impenderunt, sta-
tim Deus promiserit, se patrocinium ad omnia exhibiturum, Etenim hoc denotant
verba: vobiscum sum, ait, Dominus; id est vobis adsum, consulens, et quidquid
vobis opus est suppeditahs. ** Et suscitavit Dominus spiritum Zorobabelis filii Sa-
lathielis de tribu Iudae, et spiritum Iesu filii Iosedeci, sacerdotis magni, et reliquo-
rum de omni populo, qui ingressus est ad opus faciendum in domo domini omnipo-
tentis Dei sui. ,, Nimirum haud suum tantummodo patrocinium promisit Deus, sed
alacritatem simul ducum concitavit universique populi, ut ceteris cunctis omissis
aedificando templo vacarent, utque pro viribus ad finem opus perducerent. Posthinc
alacritatem illorum magis adhuc confirmans , Deus prophetae apparet , liaec dicens.

CAP. II.

** Loquere Zorobabeli Salathielis filio de tribu Iudae, et Iesu Iosedeci filio,
et reliquis omnibus de populo, dicens: quis ex vobis vidit domum istam in gloria

.

sua priore? et quomodo videtis ipsam nunc, quasi non sit coram vobis? Et nunc
confortare, Zorobabel, dicit Dominus: confortare item, Iesu Iosedeci fili, sacerdos
magne: confortetur denique universus terrae populus, dicit Dominus omnipotens:

*

p. 420.

^

916 THEODORI MOPSUESTENI

LM j

: , 3 L] ^ , d E
κύρα(Θ.» παντοκρώτωρ- xu) τὸ πγεῦλ(ῳ μου tQeemuey ἂν μέσῳ OU. .. Ei γάρ τις b,
M RM , z e " 5
φησὶ ? παλαιὰν τῷ οἴκε τότω οόξαν WmigwTo, C οἷα περ τὰ αἷδὲ ἀυτὸν παρ᾽ ἐμᾷ γεηο-

voyw, πολλάκις» db τε αἷδὲ (QN) λαὸν τὴς ἐν ἀυτω τελε μόνης ασουδῆς ἕνεκεν, σιωυεῖσεν ἂν
ὁποση jJ) Tore (& γωῦ ὅδιν ἡ μεζαβολή" γυῶ 99 ὀκοῖνα μὲν ἀκ εἰδότες UM) οἱ πολλοὶ.
τὼ παρόντα ἢ ὡρῷντες, ὡς ἂν ἀκ ὄντα δὰ T κατέχέσαν ἀυτὸν ἐρημίαν δρᾷτε" dud 99
δχιμάνωτε τῇ mL T oiwodojulo «oeo9v uaa, (ἃ πάντα δὴ a2 αἱ ποροσηκέσης δλιτελαῖτε
ασεδῇς εἰς ὠκ,πλήρφοσιν τῷ ναξ" αἰδϑησεῶε 9 αὐ. ἐμῆς κησε μονίας τότε, (ἃ οἷον qu χαϑή-
xovg ἐν TU ναφὶ «ἰδὲ (Qy) ϑεὸν πληφοιῦτες, TeUEed "T Dorm" ἔσομαι ἢ φησὶν ἐν ὑμῶν,
JY ἀυτωῖν 91) «ewy μάτων δεικνύμδυ(Θ». καὶ τὰ χάρατίθ» τεύξεϑε d cÉ ἐμᾷ μόνον ἀκ
&pegwong ὑμῶν. οἰκονομόσης τὲ (ὃ διοικόσης τὰ x9 ὑμᾶς" τὸ γὸ πνεῦμα με, ὃ aget
T cE dud. A6. | |
Ἐπειδὴ arveuueT(U» ἄγου ἰπύςωσιν id'ay ὡς ἐν «vega γνωθαζο μιένζων οἰκείῳ
«ἰδ δ θεὸν οἱ à παλαιᾶς ἀκ ἠπίφοιντο δζῴθήκης (Y), πάντων T τρὸ 7 “εασότε Χριςῷ
παρεσίας ϑεὸν εἰσίδτων 1; κτίσιν.» reor ἢ &dtva, τε. Q αἱ ϑείας γραφῆς ζῦτο παιδαυέ-
σης οἶὺ" οἰκοίες ἐν Tul τότε χαιρᾳΐ. ἐν ἀοράτῳ ἢ wrod uovaduov μὲν ἀσὲν Ungu μένης"
ἀγζελοις ἢ sg] σδιωυάμεις κοιναῖς χαλέσης ἁπάσας τὼς ἀορῴτοις (ἃ λειτοργιχὰς üclac) ἃς.
ἑρηταῖδδαι ἐν ἅπασιν ididueoxe (οἷς νεύμασι Gic Delo" πνεῦμιῳᾳ ζρίνωω ἅγιον ἐν ἰδίᾳ
υϑοςάσά ava. (( ϑεὸν εἰδέναι οὐκ ἠσδιυύαντο" οὔτε )ὸ ὧν λειτεργικοῖς derSudy οἷον i"
et spiritus meus adstitit in medio vestüi. ,, 31 quis vestrüm, inquit , veterem do-
mus huius gloriam novit, et qualia ego huius causa saepe fecerim , vel pro populo
qui eiusdem sollicitudinem gessit, utique agnosceret quantum illa priora a praesen-
tibus differant. Nunc plerique vestrum illa ignorantes, et praesentia tantum spe-
ctantes, nihil propemodum vos videre putatis, propter obsidentem templum hoc so-

. litudinem seu ruinam. Verumtamen si perseverante alacritate aedificationi eius in-

stabitis , atque omnia ad eius complementum studiose contuleritis , meam enimvero
providentiam sentietis; et quasi omne officium erga Dei templum praestiteritis , re-
liquorum beneficiorum conipotes eritis. Eroque vobiscum, inquit, factis ipsis id de-
monstrans; meamque gratiam consequemini, vobis quodammodo adstantem , vestrás-
que res administrantem atque regentem. Nam verba spiritus meus, gratiam ab eo

. collatam significant.

Quandoquidem Spiritus sancti hypostasim propriam , tamquam in singulari per-
sona agnitam apud Deum veteris testamenti homines non agnoverunt; cuncti au-
tem ante Christi domini adventum , et Deum et creationem sciebant, sed praeterea
nihil ; divina tunc scriptura adseclas suos ita docente; in invisibili autem creatura
nihil unicum agnoscente, sed angelos atque virtutes cunctas appellante invisibiles
ac ministrantes substantias, quas subservire per omnia tradebat divinis nutibus.
Spiritum sanctum itaque in propria hypostasi apud Deum agnoscere nequibat; nam
neque inter ministrantes numerari poterat quod erat unicum, neque cum Deo

(1) Sequitur Theodori disputatio, quod veteris aetate testamenti Spiritus saneti persona nota non
fuerit; quam suam opinionem idem nobis oggessit etiam retro p. 83. Atqui Nicetas aquileiensis, Theo-
doro ferme contemporaneus, ex hoc ipso Aggaei loco contrariam Theodoro tuetur sententiam in egregio de
Spiritu sancto tractatu, quem nos ex vaticano codice edidimus, in Script. vet. tom. VII. Ait enim p. 326:
de Spiritu sancto, quod adsit ubique, dicit propheta ex persona Domini « ego in vobis, et spiritus
meus stat in medio vestrum. » Ibidemque alia recitat testimonia Iobi ,. Davidis , Salomonis. Quod argu-

mentum latius tractarunt alii patres, de quibus videndus Petavius de Trin. lib. II. 7. De hac re rursum
nos disseremus ad Zachariae capitulum I.

IN AGGAEUM CAP. II. 911

Li τὸ μονασεκὸν, ἅτε Oud. συωτάτιειν ἐν ido τί λέγοντας Ὁροσώπῳ" ἐπεὶ μηοϊὲν ἤσδεσοιν
Φιοῦτο: ζαῦτα ἢ ἡ κᾷς ὃ δεασότης Χριςὸς οἰξεοιίσαξεν. ὃς (oic ἑαυτῇ παρέδωκεν δποςύ-
λοις. τὸ πορουϑέντες μαϑητεύσοιτε πάντα τὰ ἔϑνη. βατηίζοντες ἀυτὲς εἰς τὸ ovo. τῷ
magos € τῷ ἡοῦ χοὴ "f ἁγίου. πνεύμῳτίθ»- ἀφ᾽ ὧν δὴ μανϑάνομδυ παΐξος τε ρόσωπον
idyov, (ὃ ἡῶ πρόσωπον ἴσον. wg) πνεύμφτί()» ds πρόσωπον idiov - « ϑείας τὴ dide
σίας ἕκαςον τότων €)) νομάζοντες ὁμοίως, ἅτε μιᾶς μδὺ T μαϑητείας ἔσης Lo n d-
“ασκαλίᾳ d Suas ὠΐξεπαισεύοντο γνώσεως" ἑνὸς ἢ τὸ βαη]ίσματος T ἐπ᾽ ὀνόματι τε-
quy πληρερᾶμου: ἡ παλαιὰ ἢ- ὡς tolo 5 πνεῦμα ἅγιον “ἐν ἰδίῳ «οροσώπῳ καὶ ὑποςάσᾳ
ἰδίᾳ. κεχωρισρμδύως τῷ ϑεξ ἐκ imu πγεῦλ(ᾳ 5 dAOy ὠκαλῴ . ἤτοι πνεῦμα ϑεοῦ, ὃ
χώραν dvd, ἢ 3. ὅπιςασίαν. ἢ δ κησίεμονίαν ; ἢ 2. αἷδέ τι ὁγόϑεσιν, ἢ εἰ τι Ὅιῶτον: ποῦ
πορόυϑῶ ᾿ὁπὸ τῷ πνεύματος σε: Q δπὸ T “Φεοσώπε cu πῇ φύγω: βέλεται γὸ εἰπεῖν ὅτι
ἔξω αἱ δχιςασίας cu outre, οὐ δωνατὸν, ἐπειδὴ mapd (ois πᾶσιν" ἐπάγη 9949 «Ὡρὸς ἃ
Sy , ἀκότι πνεύματί» μεμνημᾶρ(Θ"- ἐὰν ἀναβαΐ εἰς (Qy) οὐρανὸν. σὺ Cmé εἶ" ἵνα εἴπῃ
ὅπ Urs ποτ᾽ ἂν ὦ. Um Y ὀξεσιαν χαϑέφςηκα Y cho, xw Lo ὅπως ἂν ἐϑέλῃς τε Ὅς
πᾶσι παρὼν τὰ κατ᾽ ἐμὲ σδοικεῖς" τὸ πγεῦμιφᾳ coU τὸ ἀγουϑὸν δηγήσά ue C» γῇ εὐθείᾳ"
γα εἴπῃ» ἀγωϑότητι zy (ore TX κατ᾽ ἐμὲ diopuicue, Y? (RUrhs jue wg) νωῦ ἐπανάξαις"

“ : τῳ ε 5 AM? , 3
τὸ πγεῦμ(ῳ σε τὸ ἅγιον μὴ ἀντανέλῃς ἀπ᾽ ip. (ὃ ἵνα εἴπῃ “ὃ cEatosmy σε w; ὀξειλεγ-.

δόξω κησὶεμονίαν ἀπ᾽ (uà μὴ ἀφέλῃς" τως x9) ἐν(αῦϑα λέγφ' (ἃ τὸ πνεῦμα μα ἐφέ-
2 , c ej 5. ^ c , C$ MM NUS be ^ J . , € ^
φήκεν ἐν μέσῳ DUO ἵγα εἴπῃ ἣ χάρις ἡ pm, χαὶ OL ὑμᾶς dfe dumis Gunégo ὑμῶν,
3 ^ ' ^Á X D TM Am... , .. MP. Wie s Lo : 1T Θεῷ r 3
ἐφεςῶσω τὲ C T ἑαυτῆς ἡμῶν παρέχεσω ὠφέλειαν" ὡς γὸ T Muy lo on T 938 λέγ4» ἀχ
αἰόςτισιν τινὰ. 7 δὲ qi τι δζάϑεσιν οὕτως ὀνομάζων" οἷον ὅτ᾽ ἂν λέγῃ τὰς νεομἑωΐας
ὑμδθ ἃ τὰ σεβξατα μισᾶ. ἣ ψυχή μεν ἵνα ὃ δγζάϑεσιν εἴπῃ «uo bp ἐμίσᾳ τὰ παρ᾽

collocari quiequid in peculiari persona consistere dicebatur: nihil enim liuiusmodi
tunc scitum erat: sed id demum nos edocuit Christus dominus , qui apostolis. suis
mandavit, euntes docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine patris et filii
et Spiritus sancti: unde discimus patris personam propriam, et filii personam pro-
priam, et Spiritus sancti personam propriam, unumquemque horum divinam ac
sempiternam aeque habere substantiam censentes; quandoquidem una est doctrina,
qua in divinae scientiae traditione imbuebantur: unum item baptisma in nomine
horum collatum. Αἰ scriptura vetus, ut dixi, Spiritum sanctum in propria persona,
et in propria hypostasi, seorsum a Dei generali notione nescivit: Spiritum vero
sanctum sive spiritum Dei, gratiamr ipsius vocabat, vel imperium ac providentiam,
vel erga aliquid affectionem , vel quidvis huiusmodi. Quo a spiritu tuo ibo? et a
facie tua quo fugiam? Vult enim dicere fieri non posse, ut extra tuum imperium
sim, quoniam omnibus rebus ades. Pergit itaque dicere de Deo, omissa spiritus
mentione: si ascendero iá caelum, tu ibi es; ubicumque fuero, sub potestate tua
sum constitutus, qua quomodocumque volueris cunctis praesens, res meas guber-
nas. Spiritus tuus bonus deducet me in terram rectam; id est bonitate tua res
meas gubernans, hac ipsa me nunc reduces. Spiritum sanctum suum ne auferas
a me; id est peculiare selectumque patrocinium a me non auferas, Sic etiam hoc
loco ait: spiritus meus adstitit in medio 'vestri; id est gratia mea meusque erga vos
affectus vobiscum est, praesidens suamque vobis opem praebens. Sicut videlicet ani-
mam in Deo dicit, non quasi quandam hypostasim , sed affectum erga aliquid ita
nominaus. Veluti cum dicit: calendas vestras, et sabbata odit anima mea; adfe-

p. 431.

p. 422.

918 THEODORI MOPSUESTENI
αὐτοῖν γινο μᾶνα μοχθηρϑὸν Ὄντων δ Ῥξόπον' es C τὸ πνεῦμα λέγη Oma γὸ (aru μϑὺ
ὑπὲρ. πλείον(θ.» εἰρηϑω αἱ ὠκριβείας.

'O di γε ϑτὸς ἐπειδὴ σγήγειρε μδὺ ἐν fois “ἀϑφραρημδύοις (W) λοὸν 3/4 TÉ «estre
«ÉL τὸ ἔργον αὶ οἰκοδομῆς ἀυτείρκως xU] «vesOuMeTteou, εἰργώσοιτο. ἑώρᾳ ἢ συλλογιζο-
μϑύους πόϑεν ἂν ἀυτοῖς προσηῆύοιτο Ὡσειῦτα ἔτι πενορδύοις Ov. αἴ αἰχμαλωσίας, ἀφ᾽
ὧν σδωματὸν XU τὸ ωροσῆκον τὲ dzrapmó loa) ῳ γαὸν καὶ πᾶσαν ἀντ ὃ “«ροσήκεσαν
εὐωρέπειαν δποοοϑίναι. οἵαν JY τὸ «πρότερον εἶχεν ἐν οἰκοοομαῖς τε οὶ σκεύεσιν ἁγίοις
x9) (oig λοιποῖς. ἐπσάγᾳ «** θαρσεῖτε μὴ σὴ qofódow ,, aA τότων φησὶ χρὴ πῶς tegi,
μὴ φοβεῖϑε. «« Διότι τάσδε λεγᾷ xvexO- παντοκράτωρ" ἔτι ἅπαξ ἐγὼ σείω ἃ ἀρανὸν Q
T γίῶ ἃ ? ϑάλαασαν καὶ Y ξηράν" xj συοσείσω πάντα τὼ ἔϑνη" wg) WLd τὰ Cnr
πάντων 3j) ἐϑναΐν' κοὴ πλήσω (Gy) οἶκον τῶτον δόξης» λέγᾷ xieyO- παντοκράτωρ" dion
μεγώλη ἡ δόξα τῷ οἴκα τότε. ἡ ἐλάτη ὑπὲρ ὃ avegerlo y A4 xoi παντοκρῴτωρ" (ὃ
ἐν τῷ τόπῳ τάτῳ σώσω εἰρηγίω» λέγ opi παντοκράτωρ. (ἃ εἰρήνάν ψυχῆς εἰς αὖξι-
ποίησιν παντὶ T κτίζοντι, τὸ ἀναςῆλαι (Qy) ναὸν τῶτον. .5 Περὶ di αἱ «πάνεως T Uam
σείων φησὶ μὴ φροντιζετε" μόνον γὸ ἂχ ἅπαντα συοσείσας τὰ ἔϑνη, πολλᾷ τε (ἢ πολλῷ
γέμοντα πλῶτε. ἐφ᾽ ὑκᾷς ἐλϑόν ἐάσω". A694 ἢ Gbo- EX T Toy, ὧν ἐληλυϑέτων τότε
δὴ αὐ δόξης τῷ οἴκου TTE τὸ ue 9 O- ὀκφανὲς ποιήσω δᾷ d κησὶε μονίας. d ἐμῆς" xa)
99 x; τὸ ἀργύθκον τὸ «ροσὸν ὠκείγοις » χαὴ τὸ χρυσίον. C παντῷ δὴ σωυτόμως εἰπεῖν πὸ
“ροσύντα ὀκείνοις ἐμά" ἅτε δὴ πάντα ὄντα ἐμια" ἐπὰ καὶ πᾶσα te9ov 3 κηήσις ἐ μόν"
ἅπερ ὃν ἀφγιὼν. εἰς ὑκῶς e(t y ἀκ ἀσικῶν GbU- ἔχοντας ol γε εἶχον τὰ μὴ ὠσταῖν"
qu ἐμῷ ^j εἰκότως didus (oie ἐμοῖς" ὥςε T Tore d'exvuuÓU ho aei d οἶκον τῶτον οδξαν
ἀφ᾽ ὧν δραιράτιομαι» σ)εχό μδιμὸς τε ὑμδ τὰς ἐν auri) detodcs xg) παρέχων ὑμὴν τὸ Y?)
vy πολεμίων xear(O-, cyan τε ὄντων (ἃ (ιώτων, ὡς der Duy AQ) ἀντὸς τω 79d

ctionem illam significans , qua illorum opera oderat improbis moribus praeditorum.
Ita spiritum quoque dicit. Verum de his satis superque dictum sit.

Et Deus quidem cum excitasset in praedictis populum per prophetam ad ae-
dificii opus, satisque eum promptum effecisset , cernebat tamen eum reputantem,
undenam sibi pauperi ex captivitate facultas foret digne templum exstruendi, et
congruum ornatum addendi, qualem antea habuerat in structuris ac vasis sanctis
et reliquis; ideoque addit: ** confidite, neque metuatis, ,, Haec , inquit, quomodo
futura sint, ne ambigatis. ** Quia haec dicit Dominus omnipotens: adhuc ego cae-
lum :concutio et terram ac mare et aridam: et commovebo omnes gentes: et venient
electa quaeque omnium gentium: et implebo domum hanc gloria, dicit Dominus
omnipotens: quia magna erit gloria. domus huius, posterior prae priore, dicit Do-
minus omnipotens: et hoc in loco dabo pacem, dicit Dominus omnipotens, et pa-
cem animae in adquisitionem omni aedificanti , ut templum hoc exstruat. ,, De pe-
nuria necessariorum , inquit, ne solliciti silis: ego enim cunctas paene commovens
gentes, magno numero multisque praeditas opibus, ad vos venire permittam. Dicit
autem Gogi populum, quo adveniente, tunc mazime domus huius gloria inclare-
scet propter meam tutelam: nam illorum argentum et aurum, et quicquid , ut sum-
matim dicam, ii habent, meum est , quoniam nihil in mundo meum non est, quia
creatura omnis opus meum est: quae ego ipsis erepta ad vos transferam , nullam 118
iniuriam faciens qui non sua possidebant; sed mea iure meritoque meis conferens;
ita ut gloriam meam in hoc templo per ea quae geram ostensurus sim, preces ve-

» -

IN AGGAEUM CAD. Il. 970

γικᾷν, ἀκα χήτοις ἢ 62) δέ δωύα μιν τὲ C πολεμικἑὼ ἐμπειρίαν" Οἷς πᾶσι “δοκεῖν μεΐ-

Oy zz qai vera dV ποτὲ «OA (QN) οἶκον Tío φανείσης σόξης" ἅτε xg) T8 & ἔργου μείζονΘ»
orQ- ἢ " «ej reegy ὄχι τε ἀοσυθίων . ἢ καὶ τινῶν ἑτέρφον ἐ βύετο: dfe, τὸ οὐ πλήϑῳ
μόνον. ἀλλᾷ καὶ d'ustud e ἐμπειρίᾳ πολεμικῇ Gio" vu apa: o av dp πάλαι: ὧν δὴ
πάντων τῇ ἐμῇ duvatpd coa σύξως «ἰξιγεγονῦτες c ἐν εἰρζύῃ purs ἡδυήσεῶε, ἀϑέρυβοί
τε T ψυχαῖς dfe μδύοντες Dp τὸ παντὸς ἀπηλλάχθαι πολεμία. x9) πλεῖστοι ὅστε ἐκ T (oic
πολεμίοις φρεοσόγτων λάφυρᾳ συωναγουγόντες" ἃ αὐξετοοιήσειγτες ὃ ἑαυτοῖς εὔκολον ἕξετε
βαληϑέντες 3 Σ d'uonpuv τῷ ἃ ναὸν τῶτον ko aono, Té X0) ἀνεγεῖραι ὡς ἂν T οἰκείαν
εὐωρέπειαν ἔχοι» αἱ τὴν ἐν aur σωυιόντων ἕνεκεν εὐχῆς τε καὶ ϑεραπείας.

Διῷ δὴ πάντων a “οεφειληφότων ἀρκοιεύτως ἀυτᾶς eespela dy TÉ τὴ παρορ-
μῆσας bi τὸ toov o οἰκοοϊομῆς: e 2n xg) T ἢ ἐπαγίελίαις εὐελπιοας micas; ὅτι πολ-
λῆς ulum s εὐπορίας "κεκρατηκότες T mo itor ὡς ἂν ἅπαντα τεὸς τε T οἰκοσομἀὺ
7 vag τ “«οὺς 0 τι ἂν ἐϑέλοιεν ἄφϑονα t ἔχοιεν" T λοιπὰ χαλαΐς Ἐάν ἡ ἡγήσατο Q 3 ἐν ἕτε-
eos dyogSrcw ἀυτοὶς «veau ytyey ὧν οἷασερ ἡ κόρτανο»" AS ἢ ὅτως. € Τῇ τέρασι x
εἰκα δὲ 78 Ca T8 μάωυὸς, ετοῖς σδαυτέρου 571 Δαρεΐε, ἐγλύετο οὐγθ. Rupe. e$; ᾿Αγίαζον
ἃ Ὡεοφητίω λέγων" midi Afi noi 105 πειντοκράτορ" ἐπερώτησον οὗῦ- ἱερεῖς γόλζον ,λέγον:
ἐὰν λάβῃ &y9epr G- κρέας ἅγιον ἐν τοῦ ἄκρῳ τῷ ἱκατίε ὠυτεῖ,, x2) ἅψηται τὸ ἄκρον T
ipei ὠντε ἃ ἄρτε ἢ ἑψήκατθ» ἢ ἢ οἴγα n Data Q παντὸς Besiuos d ἁγιαῶησεται:;

καὶ ἀπακοίϑησαν οἱ ἱερεῖς.» C εἶπον οὐ χ'" E εἶπεν Ay ἐὰν ἅψηται epu up (Q»
bon endi Tero πάντον TETUY , εἰ μιανθήσεται s E ἀπεκρίϑησειν οἱ ἱερεῖς € εἶπον. μιαν-
ϑήσεται" ῷ' ἀπεκοάϑη ᾿Αγίαϊίο» xg] εἶπεν" οὕτως ὃ Agoc.OSUk, x; οὕτως τὸ εἐϑνί(θ» τᾶτο

stras illic excipiens , vobisque adversus hostes vires suppeditans , tales tantosque qui
et omnem numerum exsuperaüt , et bellica peritia invicti sunt: quo fiet ut cunctis
maior appareat praesens, quam praeterita templi huius gloria: quia maius hoc vi-
debitur facinus, quam prius illud sub Assyriis vel quibusdam aliis: propterea. quod
non multitudine tantum sed vigore etiam atque peritia praesentes hostes priscis am-
tecellant. Quibus omnibus virtute mea mirabiliter. superatis , in omnimoda pace vi-
vetis, tranquillo animo propter cuiuslibet hostis depulsionem , plurimisque manu-
biis inde reportatis, quarum potiti facilem habebitis copiam pro vestro libito tem-
plum. hoc exstruendi et in altum attollendi, ut decus suum habeat, propter eos qui
orandi et cultum exhibendi causa convenient.

lam postquam praedictis omnibus satis eos adhortatus est, atque ad operam ae-
. dificandi impulit , promissionibus etiam in spem erexit, fore ut multa beatitate fruan-
tur facti hostibus superiores, et quod omnia ad templi aedificationem idonea habi-
turi affatim sint. Ceterum recte illos posthinc victuros putavit, et in reliquis cu-
raturos peccatorum suorum emendationem. Sic autem dicit. ** Quarta et vigesima
mensis noni, anno secundo sub Dario, factus est sermo Domini ad Aggaeum pro-
phetam dicens: haec dicit Dominus omnipotens: interroga nunc sacerdotes legem,
dicens: si sumpserit homo carnem sanctam in summitate vestimenti sul, et teti-
gerit summitas vestimenti eius panem aut rem coctam aut vinum aut oleum , aut
quemlibet cibum, hum sanctificabitur? Responderuntque sacerdotes et dixerunt:
nequaquam, Dixitque Aggaeus: si tetigerit animo pollutus de omnibus his, num
, contaminabitur ? Responderuntque sacerdotes: contaminabitur. Responditque Ag-
' gaeus, et dixit: sic populus iste, et sic gens hane coram me, dicit Dominus; et

. 424.

. H.

/, 14.

p. A35.

p. 426.

980 THEODORI MOPSUESTENI ,

ἐνώπιον ipa, λέγ κύρα(θ." ᾧ οὕτως πάντα τοὸὶ tones vy o desov durd- καὶ ὃς ἐὰν ἐγζίσῃ
ὀκεῖ (1), μιανθήσεται. ,, Βόλεται μδὺ ἀυτὸς ἐλέγχήν ὡς T owdodv T ἱερατικῶν. (ὁ vi
λοιπῶν dy qp τῇ τῷ ϑεία ϑερωποίῳ «ροσηκόντων d μελαΐς καὶ “ορογείρφος ἐφωαηχορᾶῥες,
Q οὐ M) T “ροσήκοντίθ» σέες, ὑπὲρ οὗ dW (oic ἱερεῦσι «ροδειγωγεῖν * ἐρώτησιν ζαὑτίω
φοροσέτοιζε TU «esti, ἅτε ἐν ὠκείνοις ὃν τὸ τὼ (outs, ἐν ἀμελείᾳ modia, ἢ Lo
τῷ φροσήκοντίθ.» déuc* κάλλιςο ἢ καὶ T. teormaw "aro εὐτελαῖν ἐποιήσατο, ἵνα μειζόνως,
rb X) τὰ σκεύη τὰ ἅγια πλημμέλημα αὐξήσῃ" λέγᾳ ζρίνωυ ὅτι d mi κρέας ἅγιον τὸ
Wu) ϑυσίας d τινί» φὩιροσφορᾷς ἡγιασμᾶῥον ἐν μέρᾷ τινὶ τῷ ἱκκατίου ἐμβάλῃ "T οἰκείου,
εἶτα τῶτο δὴ τὸ ἄκρον ἕτέρε τινὸς ὥψεται οἴνε ἢ ἐλαίε ἢ ὅτῳ JW ποτε vj βρῳτων, ὥρᾳ
ἅγιον ἔσει τὸ Τοιῶτο Af. T τῇ ἄκρα T ien plo, ἐν ᾧπερ ἀπέκειτο τὸ κρέας: οἱ ἢ
ἀκολέϑως ἔφασαν ὅτι μὴ ἅγιον γίνεται τὸ (uero, ὡς ἐκ αὐτάρκως Ἐχοντίθ» τῷ ἄκρε T
ἱκωτία δ τὸ ἐγνκεί μϑυον κρέας ἅγιον ἐτέρῳ βρφτῳ (QN) ἁγιασι μὸν παρεχάν" εἶτα πάλιν.
ἐρῳτᾷ. ἐὰν di τις μεμμασ δος ἐφ᾽ ὅτῳ δήποτε ἅψηται TJ) (οιάτων, junii deg πάνγ-
τως ἀντὼ. ἢ 4; οἱ ἢ ἔφασαν μιαίνειν" ἠβελήϑη ἢ δ τότων εἰπεῖν ὅτι, ὥασερ τὸ ἄκρον
τῷ ἱκώτιου, οὐ διὰ τὸ med μᾶμον ἅγιον ἁγιάζειν σδωύαται τὸ «φροσεγ[ίζον» ὃ μιεμμα-
σιμᾶμίΘ-» ἢ ἁηγόμϑυ(Θ. qj). Τοιούτων μιαίνᾷ πάντως dur, οὕτω χρὴ vopuQev xd) ὑγιῶς
ἁππομδῥες «Ὡροχείροος . C οὐ ju? τῷ “«φροσήκοντίθ» σεβάσματίθ». T. ἱερατωοῶν aucudv,
ἢ vj ὅπως ποτὲ τω Oud «οσηκόντων. ὅτι ἐχ ὃ ὀκάνων dpi uos ὑμᾶς ἁγιάζ4. ὃ ἢ
ὑμέτερίθ» Φόπος μεμιασμδύ(Θ» ὧν ὕβριν «εοςορίβεται Οἷς ἅγοις, εἴπερ οὗ avril ἔξω
τῷ φεοσήκοντος ἐφαππομᾶρνοι φαλνοιῶθε: ὅϑεν (ἃ ὃ τοροφήτης δποκθάνεται ὡς T. Oui εἰπον-
τος. ὅτι (oi&vo δὴ xu) τὸ παρ᾽ ὑμδϑ γινόμϑυον em, ὅτ᾽ ἂν A7 nd. τινὸς T ἐμοὶ “«ρϑση-

sic omnia opera manuum eorum: et quicumque appropinquaverit illuc , contamina-
bitur. ,, Vult illos reprehendere, qui sacra vasa, et reliqua divino cultui congrua
negligenter indifferenterque tangebant, et non cum conveniente pavore: qua super
re sacerdotes ipsos inlerrogari a propheta Deus iubet, in quorum arbitrio erat haee
vel negligenter vel cum debito metu tractare. Egregie vero interrogationem vilibus
in rebus facit, ut adversus sacra vasa peccatum magis augeat. Ait igitur: quod si
quis sanctam carnem de victima aut qualibet oblatiorie, in partem aliquam vesti-
menti sul coniecerit; deinde huius vestis summitas aliud aliquid contigerit sive vi-
num sive oleum, sive quamlibet aliam escam , num id inquam sanctum evadet pro-
pter summi vestimenti contactum, in quo caro reposita erat? Illi vero congruenter
responderunt, rem huiusmodi sanctam mon fore, quatenus non sufficiebat vestis
summitas, in qua caro sancta inclusa esset, communicando alteri escae sanctifica-
tonem. Mox denuo interrogat: si quis quomodocumque pollutus res huiusmodi at-
ügerit, num illas omnino contaminat? Illi vero dixerunt, contaminat. Voluit au-
tem per haec dicere, quod vestimenti quidem summitas propter rem sanctam in-
clusam sanctificare proximum aliquid nequeat; sed quod homo pollutus si quid eius-
modi tangat, plane illud contaminet: ideoque credendum, quod si vos temere , et
sine debita religione vasa sacra, vel. quiequid divino cultui addictum est , tetigeri-
tis, haud illorum sanctitas vos sanctificet, sed vita vestra inquinata contumeliam
rebus sanetis aspergat, siquidem.illas absque debita reverentia contrectare videa-
mini. Quamobrem etiam propheta respondet, tamquam Deo loquente, hoc ipsum

(t) Ita graeeus textus etiam vaticanus, cum arabico. Sed melius in hebraico, syro atque lat. vul«

gato dicuntur contaminari omnia. illie oblata.

IN AGGAEUM CAP. 1I. 281

κόντως ἁγίων" ὥςε «οροσήκειν ὑμῶς eideva, ὅτι πᾶς ey[ i tov &uol (ἐγζζάν 9 ἐμοὶ λέγω.
, N

τὸ 3j) ἐμοὶ προσηκόντων τὲ (ἃ ἀνακει μϑύων ἐφάπηεδδαι ) d «eonslopc xg) ἐν ἀμελείᾳ

xd) καϊαφρονήσᾳ τῶτο ποιοίη, οὐ μόνον οὐθενὸς δπολαύφ κέροϊδις Cu d ἁφῆς, dua o ἃ.

κιολιεύώεται «οφοσοιδεκώμϑμος € «ροσβλαήχομϑρμος. ὑπὲρ ὧν TI. vec ἁγίων ἥψατο “φ9-
χοίρως. «« "Eveney δὴ λημμάτων auri. ὀρϑοιναίν ὀσδωνηθήσονται δ)Ὺλὸ «ποοσώπε πο-
γηριαῖν url, € ἐμισεῖτε ἐν πύλαις ἐλέγχοντας. .. Λημριώτων ἀντων., ἵνα εἴπῃ ὡς ἐπε-
λαμβάνοντο «ράδίοντες οὐ δεόντως" ὑπὲρ γὸ ὧν φησὶν ἐπεχήρεῖτε egre ἀτόποις. ὄρ-
Sexoi εἰς τῶτο δρανιςοί μϑμοι. χοὴ μ᾽ πάσης πὰ ἄτοπα αἱ ασεόῆς δηιτελοιῦτες. τῇ βαρύ-
mm vj προσγεηονότων ὑμῶν αἰδεπετηώκατε κακῶν, (ὃ πολλᾳῖ γε πλέον ἐπέδὺ ἃ αἰδᾷ
Sf προφητων ἔλεγχον οὐκ 6dkzedv ἐοϊνοχεραίνετε ἢ aeos duis ὅδ᾽ T πύλαις ἑςῶτας,
ὡς ἂν κοινί ἅπασι (Gic εἰσιᾶσι τὸ € ὠξιᾶσι T Muro T λεγομδύων τροσείγοιεν CsdYooSwow.

« Καὶ vu ϑέϑε δὴ Vo τὰς καρδίας 0j) δπὸ αἰ ἡμέρας ζαύτης x2) "npa coe?
T ϑαῖγαι λίϑον δὶ λίϑον ἐν τῷ ναφῖ κυοίε" τίνες ἦτε ὅτι ἐνεβάλλετε εἰς κυψελᾶω εἴκοσι
σείτα. (ὃ ἔγίνετο dixo, oua, κροιϑῆς" xg) εἰσεπορεύετο εἰς τὸ ιπολάσιον ὀξαντλῆστω πεν-
τήποντω μέξητὰς qd) ἐγίνοντο εἴκοσιν" ἐπάταξα ὑμῶς ἐν ἀφορίᾳ C ἐν ἀνεμοφϑορίᾳ xg)
ἐν χωλάζῃ πάντα τὰ 7 vj ^desv O4. xg) οὐκ ἐπεσρέψατε «»coc Mts A64 xvex 9»
παντοκράτωρ" τάξατε dy τὰς καροβίας OUI “ἀπὸ d ἡμιέρας (gums χοὴ ἐπέκεινα. uo m
τέρας 0.5 Q dau J O- τῷ ἐνάτε μίωὸς, καὶ δπὸ dV ἡμέρας ἧς ἐθεμελιώθη ὃ ναὸς κυρέε"
ϑεῶς ἐν € καρδίαις OU. εἰ ἔτι δλιγνωϑήσεται Fi d ἅλω" (ἃ εἰ ἔτι ἡ ἄμπελ(θ" sg) ἡ
συνῇ xg) ῥοὰ x; τὰ ξύλᾳ αὶ ἐλαίας πὰ οὐ φέροντος καρπὸν» Wero m ἡμέρας (QUT εὐλο-
γήσω. .. Παραϑέσᾳ πάλιν “δ τε «ρότερον. ὅτε περ ἡμέλοιωυ αἰ οἰκοδομῆς τῇ va2, Q T
γῦν ὠξοτε περ σσεοϊζην ἤρξαντο «OA τὸ $09 , ἠβελήϑη dYiLa, Y γεγονότων QUA ἀυτὸς

ab iis fieri quotiescumque res sanctas cultui meo addictas tetigerint. Quamobrem
scire debetis, quemlibet mihi propinquantem ( propinquare autem mihi illum dico,
qui res meas mihive oblatas attingit) si temere ac socorditer aut contemptim id
agat, non modo nullum ex contactu capere emolumentum, verum etiam inquinari
non sine sua culpa ac damno, propterea quod temere res adeo sanctas contrecta-
verit. * Propter munera sua matutina dolebunt a facie iniquitatum suarum: et ode-
ratis arguentes in portis. ,, Munera dicit quae non recte agendo accipiebant. Propter
improbos actus vestros, quos diluculo consurgentes, omnimoda sedulitate exerce-
batis, in gravia mala incidistis, praesertim quia prophetarum reprehensionem aequo
animo non tulistis; indignatus his dum in portis consisterent, ut communem cun-
ctis ingredientibus et exeuntibus dictis suis suaderent emendationem.

** Et nunc ponite in cordibus vestris a die hac et supra, ante quam poneretur
lapis super lapidem in templo Domini ; quinam fueritis, quando mittebatis in cy-
pselen viginti sata, et fiebant decem sata hordei: et ingrediebamini torcular ut hau-
riretis quinquaginta amphoras, et fiebant viginti, Percussi vos sterilitate, et aéris
corruptione, et grandine omnia opera manuum vestrarum; et non reversi estis ad
τ me, dicit Dominus. ÀApponite nunc corda vestra a die ista et supra, a quarta et
vigesima noni mensis, et a die qua fundamenta iacta sunt templi Domini. Ponite
in cordibus vestris, utrum adhuc cognoscetur super aream , et num adhuc viti et
ficui et malogranato, et arboribus oleae, quae fructum negant, ex hac die bene-
. dicam. ,, Comparatione instituta superioris temporis, quo templi aedificationem ne-

gligebant, et praesentis quo urgere opus coeperant, ostendere voluit rerum quae

36

. 427.

. I8.

. 19.

p. 428.

282 THEODORI MOPSUESTENI j
Tho δραφοράν" καὶ ἐν ὅσῃ μδὺ ἀ μιελοιιῦτες ἀφορίᾳ γεγόνεσαν. ὅσων ἢ ἀγωϑῶν ἐν πείρᾳ
κατεφησαν ἐπειδὴ τῇ T ναϑ «Φροσέχήν οἰκοσομῇ “φροϑυ μίαν ἔθρον TAA ἀνωλογίσαϑε
ou0 φησὶ τὰ αὐ ἡμέρας ἀνώτερᾳ. ὅτε wr 4 οἰκοοϊομῆς ἐφροντίιζετε τῷ ναξβ, ἂν οἵοις ἦτε,
ὅπι σωωδεγετε μδὺ δρώγμοτα ἱκανὰ καρπὸν εἴκοσι σώτων δποοιοθόναι, μόγις ἢ ced ideo
dixg, Cx T οδὺ καρπὲς ογεφϑείρθαι- (ὦ pho w, αἱ ἀμπέλε καρπᾶ σιωμελέγετε «ορὸς πεν-
τήκοντα Mégwraly, ἀρκῶντα φορὰν, (ἃ μόγις ὁκομάζεϑε εἴκοσι δὰ τὸ κἀκενα ὠξηράνϑαι
τῶ dier κὠγὼ jp ἐπηγαϑον ὑμῶν πληγὰς ἀφορίας τὲ (ἃ ἀνεμοφϑορίας. 1) δὴ x; χα-
λάζῃ πάντως OM) ἠφώνισοι οὅσ’ πόνες" ἔμϑνετε ἢ ἀχαμπεῖς C aeos ἐκεῖνα. d«a. (τα
μδὺ «veo» ve φησίν" ἀναλογάσοιϑϑᾳ ἢ ἐπ᾽ ὀκάνοις οἷά περ ὑμῶν δπὸ m ἡμέρως ὁκάνης
΄φεοσγέηονεν ἐν ἥπερ «XA “ὃ οἰκοοίομ ὦ ἐσσεοίασαωτε τῷ vai. εὑρήσετε γὸ ὅτε αὶ αἱ ἅλω-
γ. καρπὸν. ἔτε ? qj dévdpow, ὠὐἰοῳϑέσᾳ T τότε δχιγνωῶ ἔδαι σωνά ov «πρότερον
μδὺ γὸ ὑμῖν &d'àc ἐξ ἀυτωῖν ἐδίδοτο καρπός" cEom ἢ aei ἃ γαὺν ἐασεοίάσειτε ἃ ἐ μὸν,
παντα εὐλογίας πληρφσως τὼ «ροσόντα ὕ μᾶν., ἄφϑονον xdv ἐποίησωαι T καρπῶν * ὃπό-
λαυσιν" εἶτα τότοις ἀυτὲς πάλιν τοόρεψα dp O- C σ)εγείρας αἷδὲ τὸ $poov τῇ μνήμῃ 7T
πα λαμαΐν i5 τῇ ὠὐοῳϑέσά T ὕςερον. δὰ T πενίαν ἀμφιβάλλοντας ἔτι T οἰκείαν, ῳδα-
Supp πᾶλιν (ὃ φησὶν ὥτως.
«ς Καὶ ἐγῆύετο λόγος κυρία cx. εδοῦτερα «ορὸς ᾿Αγίαῖον (ζ) ἐυφοφήτἑων. ἐν τῇ τέβάσι
κοὴ etg) τῷ μυὸς. λέγων" εἰπὸν «eos Ζοροβαξελ (Q) τῷ Σαλαϑιὴλ ἐκ φυλῆς lédk,
λέγων" ἔτι ἅπαξ ἐγὼ σείω δὶ ἀρανὸν κ) T γί wj ὃ θάλασσαν (ἃ δὶ ξηράν" κἡὐ καϊζᾷορέψω
ϑεόνες βασιλέων. 1 ὠξολοϑρεύσω σιωύα μειν βασιλέως ἐϑναΐν, qd) καίᾷερεψω ὥρματα-
x; ἀναβάτας" καὶ καᾳ(αβήσονται ἵπαοι xj ἀγαβάται ἀντών. ἕκᾳςοι ἐν ῥομφαίᾳ eee ὦ

ipsis obvenerant differentiam : et in quanta neglectüs tempore versati fuissent ste-
rilitate, et quanta bona experti postquam exstruendo templo multam contulissent
sedulitatem. Ergo, inquit, reputate superiora tempora , cum nondum aedificandi tem-
pli curam susceperatis, in quibusnam rerum adiunctis versaremini, cum nimirum
manipulos colligebaus viginti satorum fructui suppeditando idonea, vix autem ex-
tabant decem propter frugum corruptelam. Et quidem etiam vitis fructum tantum
colligebatis quantum amphoris quinquaginta implendis satis erat; attamen vix vi-
ginti efficiebatis, quia et hic ab aére exustus fuerat. Sane ego vobis immisi steri-
litatis aérisque pestilentis plagas, quin etiam grandine vestros omnes labores per-
didi: vos autem post illa quoque contumaciam vestram retinuistis. Sed ea, inquit,
praeteriti temporis sunt. Nunc vero considerate, quaenam vobis ex illa die evene-
rint, qua ad templi aedificationem coepistis incumbere: comperietis enim , neque
areae fructum , neque arborum, comparandum cum superiore: ex his enim antea
nullus vobis proventus extabat: postquam vero templi mei curam geritis, omnia ve-
stra benedictionibus meis cumulans, uberem vobis effeci frugum usum. lam post-
quam ita eos cohortatus fuerat, atque ad opus excitaverat veterum: rerum memo-
ria, et posteriorum adiectione, propter suam. adhuc ambigentes penuriam , rursus
animos eis addit dicens.

..* Et factum est verbum Domini secundo ad Aggaeum: prophetam quarta et
vigesima mensis, dicens: loquere ad Zirobabelem Salathielis filium de tribu Iudae,
dicens: adhuc ego semel commoveo caelum'et terram ac mare et aridam, Et sub-
vertam thronos regum, et perdam fortitudinem regis gentium , subvertamque cur-
rus et ascensores: et descendent equi et ascensores eorum, unusquisque cum gladio

: IN AGGAEUM CAP. II. 283
dd&Aqoy ὠυτεί. ,, Τὰ ἀυτὰ (oig «vestes; λέγ4᾽ TETO γὸ ΦηΛλΟΊ T, x; ἐγβύετο λύγος κυ-
eXou ἐκ d'évrips vebs ᾿Αγίαῖον" καί (oi γε φαίνεται ἐν (ois ἀνωτέρφις πολλάκις δποχά-
λυνψίν τε ϑείαν δεξάρμϑυος ὃ «προφήτης i X? ζαύτίων δζᾳλεχθοὶς τω ^ad" dua τῶτο φησὶν
ἐκ δούτερε, ὅτι τὰ αἷδὲ "T Τὼγ' νωῦ πάλιν ἀυτὸς ἐπαιγίέλλεται, ἵνα μὴ δῥᾷ τὸ μέγεϑος
ἀπιςῶσι Td λερομϑύῳ. ἀναμφίβολον ἢ ἔχωσι T γνώμξυ. Cu τῷ μὴ μόγον ἅπαξ dua ἃ
dii meoy ἐπα y[a λα αι τὰ ἀυτὰ Φ ϑεόν" εἶπε 99 art) 9 Φησὶν.» Ὅτι Movovuo4 συοσ εἰ σᾶς
ἅπαντα χαϊαςροφίω ἐργάσομαι πολλαΐν βασιλέων ϑέόνοις βασιλικοῖς κοσμου δύων, τίω
d'una τε πᾶσαν ἰυτωίν ἀφανίζων, κὶ καίᾷςρεφων τὰ ἅρματα muU Οἷς ἐπαναβεξηκόσιν
ἀυτοῖς" ὥςε εἰς θμήλοις ἀυτὲς συμπεσόντας. τς τε ἵπτες wj Gbu- δπιβεξηκότας τὴ ἵπ-
πων, θιήλων οπυεῶς σφαγέας, C ruo ᾿δαοτνεῶ ἔῦαι δ φόνον, ἀναερε μων aurov ὑπ᾽
θιρήλων" ὅπερ ὅν ἐργώσομαι, ὥςε δῆλον cE ἁπάντων οἡνεῶς. ὅτι à di ὑμετέρας δζᾷ χήρὸς
ἔρον ἡ omi T πολέμε C ἡ νίκη.» “πὸ ἢ σὲ συνά ιεως ᾿δποτετελεέφεοι τὸ πᾶν αἰ ἐμῆς.

« Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ὀκείνῃ. A4 κύρε(.» παντοκράτωρ, λήψομαί σε Ζοροβάξελ (Qj) 7
Σαλαϑιὴλ αὶ dE μα, λέγᾷ κύριος" (ὃ ϑήσομα! σε ὡς σφραγϑοῖπ" dion σε ἠρέτισοαι, λέγά
κύρα(θ» παντοκράτωρ. -..5 Tore dh φησιν» ὦ Ζοροβαξελ. «ἃ οἰκείως ἀξιώσας ἡγέμϑυον τῷ
ἰσρᾳαηλιτικᾷ λοαξ» πάντων κρατῆσαι τἰδᾳσκουάσω" ὥςε cl aurtlv δῆλον ἡβυέδδαι “ἥδ $p-
γων. ὅτι ψήφῳ τῇ ἐμῇ βασιλεύς τε ἤρησοι βεξαέως, κοὴ ἀρεσκείᾳ τῇ ἐμῇ εἰς Tho ἀξίαν
“ϑοκεχείθασοι (ὐτίω" παντὸς σωμέντος ἂν Dad eg ὅτι d'umw9 lia, σε (0a. ἀοϊαμιαΐς οἷον
τε ἰώ. εἰ μὰ XD yop &ulo τὸ βασιλεύειν ἔχων. ἐμῇ. τῇ ῥοπῇ χαὶ vhs (Gonorls χατ-
emegLo νἱκίω: taradh γὰρ ἡ σφραγὶς ὄδιτιϑερδμη ἀσφάλειαν τινὰ (oie ἐμβαλλομᾶροις
παρεχήν doxé , τῶτο λέγᾳ τὸ ϑήσομω σε ὡς σφραγίσα. ἀντὶ τῇ σείξω σε ἀσφάλειαν C
βεξαίωσιν ὄντα παντὸς τὸ Ag, ἅτε Τρσότων τῇ ἡγεμονίᾳ τυγχανοντίθ» τῇ σῇ» trad

p» 450.

adversus fratrem suum. ,, Similia prioribus dicit; talia quippe sunt verba: et fa-

ctum est verbum Domini secundo ad Aggaeum. Atqui in superioribus apparet saepe
divinam revelationem accepisse prophetam, et secundum illam populo locutum. Sed
nunc ait ** secundo ,, quia res Gogi denuo denunciat, ut qui propter illarum ma-
gnitudinem discredebant, sententiam firmam susciperent, quoniam haud semel tan-

tummodo , verum etiam secundo, denunciabat eas Deus. Dicit enim ei: en ego pro-

pemodum omnia concutiens, subversionem patrabo multorum regum thronis rega-
libus praeditorum , omnem illorum potentiam destruens, et currus cum ascensori-
bus suis subvertens; ita ut invicem impingentes tum equi tum equorum ascenso-
res, mutui occisores fiant, multamque caedem efficiant alter alterum interimentes.
Quod quidem ego agam, ut palam omnibus fiat, haud manuum vestrarum opus
hane esse bell conversionem atque victoriam, sed potentiae meae viribus omnia
esse confecta.

** Die illa, dicit Dominus omnipotens, assumam te Zorobabelem Salathielis
filium, servum meum, dicit Dominus: et ponam te tamquam signaculum; quia te
elegi, dicit Dominus omnipotens. ,, Tunc vero te, ait, o Zorobabel, meo dignans
auxilio ducem populi israhelitici, cunctis dominari faciam: ita ut ex ipsis operibus
exploratum fiat, te suffragio meo regem stabilem electum , meoque beneplacito ad
lane adsumptum dignitatem; ut nemo non facile intelligat, te nullatenus talia po-
tuisse patrare facinora, nisi voluntate mea rex factus, ope pariter mea victoriam
Aantam retulisses. Nam sicut signaculum impositum tutelam quandam suppositae rei
conferre videtur, ideo dicit ponam te tamquam signaculum , id est ostendam te esse

»

* Joh. VI. 27.
* I. 'Cor. IX. 2.
p. 431.

p. 432.

284 — . - THEODORI MOPSUESTENI
' ^ » ^" 5 ^v - ^ ΕἸ ^. LY |

ψήφῳ «eos τῶτο ἡρηστι τῇ ἐμῇ" οὕτως (ἃ ἐν (oie εὐαγζελίοις λέγ" * τῶτον γὸ ὃ πατὸὴρ
, c ' 9:354 (^. , 3 Υ 3 4
ἐσφράγισεν ὃ Qus, ἀντὶ T τῶτον βεξαίως ἀπέολειζε «veoLevor ἅπασιν ἀνθρῴποις T. ueyi-

3 ^ c , lo ^ € A - , ^ € ^ 5 ΕἸ
swy ἀγωϑῶν" C ὃ μαχάριος ^ Παῦλος" * à γὸ σφαγὶς d ἐμῆς δποςολῆς ὑμεῖς ieu, ἀντὶ

^ ^A 3 1 € ^ € , ' 2 3 ^
βεξαιᾶτε μοι T “δποςολζὼ ὑμεῖς οἱ πεπιςσυκότες" (C) ἀυτὸν ou φόπον κἀνῦϑα A4;

"τὸ θήσομαι 0* ὡς σφραγίοία. ἀντὶ *. βεξαίαν ᾿δαοσείζω δὲ βασιλείαν ὃ clo ἐπ᾿ ἀσφαλᾶ

ἁπάντων 7 οἰκείων. ἀρεσκείᾳ “«ροβεξλημδράω τῇ ἐμῇ" εἰκότως ἢ arare κοινὴ «ρός
, 3 ^ ER 3 ^ , , E ;

τε ὃ Ζοροβαξελ Q T Ἴησϑν δγαλεηόμᾶνος, ἐνζαῦϑα «reps ἃ Ζοροβαξελ μόνον ἔποιήστιτο

(ὦ 269ov, ἐπειδήπερ τῇ πολέμε T ἧγεμονίαν τῷ βασιλᾶ μόλιςα «ροσήκειν ἐχοίω.

EPMHNEIA ZAXAPIOY TOY ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂. .

K.. (Q9 ἀυτὸν xujev ᾿Αγίαίῳ «οροφήτῃ JüAQ» 603 χαὶ ὃ wage O» «οροφητεύων
Ζαχαρίας" ἐν trd 9 σδούυτερῳ Mapdou, χαϑὼς cl ἀυτῆς 601 μωϑαῖν di ϑείας γραφῆς.
ὠκεῖν(θ.» τὲ XD δαοχάλυψιν ϑείαν ἀρξαῶδαι λέγᾷ αἴ «οροφητείας, (ἃ wo w; ὁδὲξ διμοίως,
ὡς MP ἃ ἐππάνοσϊον "T ἰσραηλιτικξ Aga στὸ αἱ Βαξυλαΐν(θ» εἰς ὃ "Ieduiay ἐπανωχθεντίθ»
ἀμφοτέρους «eod Noc φαῤνεῦδαι ποιερᾶμες ὃ “ροφητέιαν. Κύρα 29 "T «ρφώτει Περσῶν τε
€ Μμήσων X? ζᾳυτὸν βασιλεύσαντίΘ» ἐπανελϑεῖν εἰς δὲ οἰκόίαν δχίρέψαντίΘ» χώραν, ἀνε-
λήλυϑεν μδϑὺ AWO εἴς τε T “Ἱερεσαλὴμ Q T "ledafap ἀκ ὀλίγον ἡγεμᾶῤε τ Zoeo-
βάξελ. oi (ἃ οὖν’ ϑεμελίες χατεβάλοντο ὁ va3 (ὃ τὸ ϑυσιαςήριον ἀνήγήραν ἐν ὠστω ὡς
5 τὸ ἔργων ἀχθάδαι «eos πέρας ὁκωλύετο, vu pO. δ T "T ἐνοχλοιύτων ἀυτοῖς χᾳ-
κίαν, αὖϑις ἢ διὰ ὃ αυτών ὁκάνων ῥᾳϑυμίαν, Ay (IO M ὃ καχῴφιος προφήτης v3

tutelam totiusque populi firmamentum, qui talia ducatu tuo consecutus est, qui meo
suffragio ad id officii electus es. Sic etiam in evangeliis dicitur: hunc enim pater
signavit Deus, id est hunc firmiter praebuit Deus datorem cunctis hominibus ma-
ximorum bonorum. Tum et beatus Paulus: signaculum apostolatus nostri vos estis ,
id est firmatis mihi apostolatum vos qui credidistis. Eodem itaque modo heic etiam
dicit: ponam te ut signaculum, id est stabile ostendam regnum tuum, quod ob tuo-
rum omnium tutelam , voluntate mea constitutum fuit. lam quum ubique commu-
niter Zorobabelem simul et lesum allocutus sit, merito nunc Zorobabelem solum

alloquitur, quandoquidem belli ducatus regi praecipue conveniebat.

COMMENTARIUS IN ZACHARIAM PROPHETAM.

S. idem tempus, quo beatus ÁÀggaeus in prophetis versabatur, beatum etiam
Zachariam vaticinium suum cecinisse compertum est. Namque anno Darii secun-
do, ut ex ipsis cognoscere licet divinis litteris, aiebat ille se post acceptam revela-
tionem initium facere prophetandi; et nunc iste similiter. Quare post reditum isra-
helitici populi, qui Babylone in Iudaeam se recépit, prorsus constat utrumque pro-
phetiam edere. Quum enim Cyrus, qui primus Persis simul et Medis imperitavit ,
reverti in patriam Tudaeis concessisset, non exigua vis populi in urbem Hierusalem
atque in ludaeam regressa est, duce Zorobabele. Atque hi reduces fundamenta
templi iecerunt, in eoque altare excitaverunt. Sed enim postquam opus impediri
coeptum est, partim molestorum hostium malitia, partim ipsa ludaeorum desidia,

ΙΝ ZACHARIAM, 285
ϑείαν δὺποχάλυψιν ἐμέμψατο τε ἀυτοῖς «ἰδὲ «α΄ ῥᾳϑυμέας. C μοχθηρίᾳ γνώμης ἀ μιελοιῦ-
τας ἐλέγξας 7B Ἐργέ» ἀφ᾽ ὧν dei μδὺ Gb ἑαυτων bansdu(oy οἴκες, ὅπως ἂν ἀυτὲς
μὴ ποιοῖεν μόνον. dud ud πολλῆς ἐργώζοιντο σ᾽ εὐωρεπείας, τῷ ἢ οἴκα κατημέλοωυ
τῷ Sue, διήγειρεν ἅπαντας V7 τὸ ἔρηον , ὡς Qum dixvucw ἡ τῷ Φεοφῆτα βίξλος.

'Ζαχαθίας 5 ὃ μακάρι» X7 ᾿δποχάλυψιν ϑείων (ἢ ἀυτὸς ὁμοίως βεξαιοὶ Mp ἔ oi-
κείαις “«οϑοῤῥήσεσι T ἐπείνοοϊον τῷ Agb- πιςᾶται ἢ τὸ £) ? ᾿Ἱερεσειλὴμ δι αἰ οἰκείας ἔσε-
Qa, πάλιν εὐωρεπείας. βασιλέως τε ἐν ἀυτῇ T YD ϑείαν γεργῆυημᾶρε ψῆφον. καὶ αἴ ὁκεῖ-
Sw ἠξιωρᾶῤει, σδιεποντὸς τε τὰ κατ᾽ ἀυτἰὼ xg) «ορομαλοιῦτος ἁπάντων εἰς Gbo- XD y
Διδξίων πολέμοις" m ἱερθοσιωύης τὲ πάλιν P X πειλακᾶς Quidpomr(O- (QN) οἰκεῖον δπο-
λαβούσης κόσμον" ὡς ἂν S] τέτων xg] οὖν’ ἀνεληλυϑότας ἤδη πείσειεν βεξαίαν ἀυτοῖς
ἐσομδῥίων ἡγαῖόδαι Y Vi Tjó τόπων οἴκησιν. «αἷδὲ ἧς εἰκὸς Là duse χοὴ ἐπανεληλυϑύτας
ἀμφίβολον ἔτι ? γνώμξδω tdv, εἰ μϑρᾶσιν βεξαίως, εἴτε δὰ ὃ γεγβυη κενά βαρύτητα «ἡ
aix jg Nonis, ἐῶ ἀκ ἄν ποτε ἤλπισαν «ὑπομένειν. εἴτε κοὴ δέκ τὸ di ἐπανόσα avoddo-
Lov: (ὃ δὴ xj iesu; T. δὲ αἱ αἰχμαλωσίας ὄντων Ἔτι didwZacy εἰς T. Ἰεεβαίαν ἔπανε-
λόύσομξνες" ὃ δὴ μάλιςοι. Q Οἷς ἀνελϑᾶσι τῷ βεξαΐε d Enavod'a πῖςις ἐγένετο" φαέΐνεται
di πολλὰς τινὰς wg) δγαφόροις δποχαλύψας βλέπων. ὧν ἕχάςφης Ὁ δωύα μιν ὠξηγεῖται"
plu 5 xj Jy ci (ὦ Toy ἃ ἔφοοίον. rho τε ἀπώλειαν ἀντων ἐσομιενίων παντελαΐς" C
$n οἰδᾳσόξως ἃ «og πᾶσαν ἀνϑρφῳπίνξω ἐλπίοα κρατήσεσιν aurülv ᾿Ἰεσαῖοι zo τω
Ζοροβάξελ βασιλουόμδϑυοί τε (ἃ ςρατηγέμδιοι" μέμνηται ἢ xg) ἦν μετ᾽ Cio «ροσέσο-
μένων ἀυτοῖς λυπηρῶν. ἃ X? οὗν. Tp Μακχαβαίων ἀυτοὶς ijjosro χρύνες "mo T dfg-
σδχων αἱ μακεοονμοῆς βασιλείας.

Θαυκιάζαν ἢ οὐ «ορσῆκεν» d τινα € γερονότω ἤδη, ὡς ἐσὺ dpa, σ᾿ ᾿δποκαλύψεως

tunc beatus Aggaeus propheta divina instinctus revelatione segnitiem illorum obiur-
gabat, atque operis neglectum vecordiae eorumdem imputabat, qui privatos quidem
lares non solum sedulo exstruebant, verum omni quoque elegantia exornabant; Dei
vero habitaculum negligebant: et sic omnes ut instarent operi perurgebat; quam
rem ipse prophetae liber demonstrat.

Iam et beatus Zacharias, divina accepta revelatione, suis pariter praedictioni-
bus confirmat populi reditum ; fidemque insuper facit, fore ut rursus urbs Hieru-
salem proprium decus recuperet, rege ibi divina sententia electo, caelestique gratia
instructo, ita ut et urbem gubernet, et exterorum hostium bellis resistat: denique
ait sacerdotium denuo cum vetere hilaritate dignitatem suam reeepturum. Átque
ita reducibus quoque firmam fore in patria stationem suadebat: namque adhuc du-
bitare eos verisimile erat, utrum domi essent mansuri nec ne, sive propter acer-
bam captivitatem quam numquam se perpessuros putavissent, sive propter ipsius
reditus mirum prodigium. Denique etiam reliquos, qui adhuc in captivitate versa-
bantur, redituros in ludaeam spondebat; quae res in primis stabile fore postlimi-
num , his qui iam redierant , testimonii loco erat. Videtur autem complures diver-
sasque revelationes vidisse, quarum singillatim vim enarrat. Significat etiam belli-
cam Gogi incursionem , eiusque futuram internecionem ; quippe cuius vires ludaei
praeter omnem spem debellaturi erant, rege Zorobabele ac duce. Mala quoque his
superventura memorat, quae Maccabaeorum aetate a macedonici imperii succes-
soribus contigerunt.

Neque est mirandum siqua iam praeterita, tamen instar rei futurae, in reve-

p. 433.

286 THEQDORI MOPSUESTENI

δηλοῖ" ὡς ὅτων λέγῃ, ὅτι πεοσαρα κέρατα δῥασκορπίσειντα ἃ "IcegnA eld σιωϊξιβορᾶμα"
(ὕτα γὸ εὔδηλον. ὅτι ix tceDa] ἤμελλεν» Ow ἐγερόνφ᾽ d μὲν γὸ ? ᾿Αατύρκον C Ba-
». 45. ξυλώνιον (ἃ Miidby 1 Περσΐω σημαΐνφ δὰ dj τεοσάρφονν κεροίτων. ὡς ὃ ἐνίων βούλεται
λόγος. πρόδηλον μὲν ὅτι ἃ ᾿Αασύρμοι 1; Βαξυλώνιοι dédloxeouy ἤδη σέκως D ἃ χα θὸν
ὀκεῖνον. Midbt ἢ Kop» χῳϑεῖλε" μεθ᾽ ὃν τέταρτος γέφονε Auot» xod. Περσῶν ὃ
ἀσὲ γέγονε m χωλεπὸν (oig Ἰσραηλίταις" τόναντιον μιὲν Sy εὖ Aux αἵ βασιλείας Ἐπαϑον
ὀκείνης, «veoTeeoy μὲν ἀυτὲς Κύρα τῇ προῦτε βασιλεύσειντος ἀφέντος d ay μφᾳλωσίας »
uer. ὠκεῖνο ἢ Δαρείε (ois λοιποὶς T ᾿Ιεεαέων τῷ dveA-Ody εἰς τὰ οἰκεῖα «oq. orovrog τ
ἄσααν" εἰ ἢ καὶ tren Tic βέλοιτο σημαξνεᾶδαι τοὶ τεασαρα κέρατα χακῶς δζατεϑεικότα.
οὖσ. Ἰσρᾳηλίτας G2. τῷ d αἰχμαλωσίως χαιροῦ., “φόσυλον ὅτι χἀκεῖγα πέρας eid
dw ἴοικεν ὃ φοροφήτης. Tp. (οιώτων δα τῶτο μνημονεύειν, ὡς ἂν (ἃ αἱ ϑείας χώξατος δα
τῶτο νιῦ dur τῶτο σ᾽ εικνυέσης. iy Cm di ᾿δαοχαλύψεως «i ϑείας duros τε βεξαίαν ἔχῃ
vj 9«oovórtey T 7ücm, xg] οὖσ’ ἀκέοντας 7j ἀκραβαΐς zreeéiu, didwoun, ὅτι μᾶμ4 μδὺ
53 λελυπηκότων ἀυτὰς τιμωρία" LO ἢ C ἀυτοῖς βεξωμα τὰ «ὃ «οϑείσης εὐεργεσίας"
εἴρηται ἢ ζῦτα ἡμῶν ἂχ ἁπλαῖς, ἀλλ᾽ ἵνα μὴ Vo αἱ WP μέρος ἑρμάυείας ὁρῶντες τινὰ
ulio qul; ὡς ἂν ἐσύμϑυα., ἃ γέγονεν ἤδη, Suse ipo ἢ dfezmoes dp aei TS χή-
». 435. μφᾳτος T λεηορδυε" τὰ μϑδὺ δὴ αἰ ιἰπυϑέσεως ἐν TUTO: YI μέρος ἢ «οροσεκτέον λοιπὸν.
καϑὼς ἂν à ϑεία χρις dd. :

b

ΚΕΦ. Α΄.

vL « Ἐν quf àydo μέωυὶ trot. d'óovepu on. Δαροίε. ἐφήνετο λόγος κυράξ «veo Ζαχα-
ρίαν Φ T Βαρωλίε. ἡὸν 'Ed d , ἃ φὡεοφήτζω. λέγων. .. Τὸν μδὺ φῦνον ἐσηλωσεν᾽ ἐν

latione ostenduntur: veluti cum quatuor cornua, quae Israhelem disperserant, con-
fracta vidit propheta: namque hoc non futurum, sed iam peracta fuerat. Sive enim
Assyrios, Babylonios, Medos , Persasque his quatuor cornibus innuit, ut nonnul-
lorum opinio fert, satis constat Assyrios ac Babylonios ante id tempus poenas luisse.
Medos item imperio a Cyro spoliatos scimus: post quem reliquus est quartus Da-
rius. Porro a Persis nihil molestum Israhelitis accidit; immo omnia secus ab isto-
rum regno experti sunt; Cyro primum imperii auctore captivitatem solvente; dein-
de Dario Iudaeis reliquis ut in patriam redirent largiente. Quod si quis aliud quid
his quatuor cornibus, quae lsrahelitis captivitatis tempore nocuerunt, significari
arbitratur , constat id quoque iam tum finem fecisse. Sed enim videtur propheta
idcirco horum meminisse ( divina'scilicet gratia ob id ipsum haec eadem ei demon-
strante) ut a caelesti revelatione certum ipse rerum peractarum testimonium: acci-
peret; suosque auditores omnino certiores faceret de decreta inimicis eorum poena,
et de beneficii impetrati constantia. Atque haee ego non temere praefatus sum,
sed ut dum in cursu interpretationis quaedam forte ceu futura occurrent, quae
iam evenerant, ne miremur, neque de rei, quae dicitur, oblata specie ambigamus.
De prophetiae argumento hactenus. Superest ut res singulas, prout divina gratia
concesserit, persequamur.

CAP. I.

* Octavo mense anni secundi, imperante Dario, factus est sermo Domini ad
* Gr. li . » LE . . . . .
wp. A ^" Zachariam Barachiae, filii * Eddonis, prophetam. ,, His verbis tempus significat ,

IN ZACHARIAM CAP. I. . 987
τετοῖς χαϑ' ὃν ἠξιώϑη αἱ δποχαλύψεως di ϑείως" τίνα δὲ ἅπερ ὀκελεύδϑη «ρὸς ἃ λαὸν
eiz dv, ἑξῆς ἐπάγή. * "Quy κύριος δὴ οδὺ" πατέρας OM ὀργἰὼ μεγώλξω. ., Πρέπον
τω ood qb «vegoipuoy ἐποιύσατο ὃ προφήτης" ἐπειδὴ 99 νεαρὰν CQ ἔναυλον T 4 aiy-
μαλωσῖας κακῶν εἶχον T. μωνημίω, ἄρτι τὲ ἀυτὴς dama 2enfjorts C εἰς πὰ olxda. ἐπανελ-
ϑόν σδωνηϑέντες, εἰκότως «xe? παντὸς λόγε αἱ συμφορᾷς ἀυντὰς «ἰπομιμνήσκᾳ m ἀρτίως
“εβοηρδῥης: ὡς ἂν τῇ npn vj γεγονότων φυλάτίοιντο εἰς πεῖραν T auTw xe(acloa,
πείλιν' ἴξε γὰρ» φησὶν» δργεϑεὶς ἡλίκων ois mapan (oic ὑμετέροις Vz0299v τιμωρίαν,
οἵων τε ἀυτὰς df. ὃ ὠπειϑείαν ἐν πείρᾳ χατέφησαι χακῶν, dq ov μδὺ 0 γῆς v οἰκείας,
ἀπαγαγὼν di αἰχμαλώτοις εἰς γὰῦ dolar, Là ἔπω «οότερον εἶδον. ** Καὶ ἐρεῖς «“οὺς
ἀυτες, τάσϊε At)4 κύριος παρτοκράτωρ' Üncpelare «»eos Me, λέγ κύρμος T diva μεων"
Q ἔγιςραφήσομαι «τεὸς ὑμκιῶς- λέγά κύρι(Ό. vj) δωυνάμιεων" 3j μὴ Aves χα Oto οἱ πα-
. πέρες Dj, οἷς ἐνεκά λοι ἀυτοῖς οἱ ποφοφῆται οἱ ἔμιανορόϑεν λέγοντες» τῦσίε λέγᾷ κύριος
παντοκράτωρ, δ)αοςρέψατε δὴ Wer τὴν ὁσῶν OQ πονηρῶν. x) Do T Ümd o Κάτων
ὁμδῦ c) πονηρῶν" C ἀκ ἤκεσαν., xu) οὐ «οροσέθχον τῷ εἰσοικᾶσαι uu, Atyd κύριος παν-
τοκράτωρ. » Αλλᾷ Yu οοιμῦ δσοςώντες ΤῊ μιμήσεως qj πατέρφν T οἰκείων. Φρός μία
δποβλέψατε, X) es τὰ παρ᾽ ἐμὰ λερόμϑμα ὑμῶν καὶ συμβελουό μδνα (e μϑδύον ἔχετε
τὸ ὄμμα- ὡς ἂν Q duros ἐφορᾷν ὑμῶν χοὴ dY δ)ιμιελείας Cr τὰ καϑ᾽ ὑ κῶς ἑλοίμίω"
φυλάξαϑε ἢ πᾶσαν μώμησιν ἃ «τοὺς οὖν" πατέρας GbU- ὑμετέροις" οἱ πολλίω Q συχνἑὼ
cod. Tp Ὡροφητωῖν T- cegTsegoy ἡβυνομϑύων cv BsAle “δεζά μδροι καὶ «ἰδαίνεσιν , ὥςε
4 χακίας δὁ)'ποτίαι «ἷ οἰκείας. xg) κεροίαναι Tho ὑπὲρ p χᾳκῶς πεωφαγμδύων ἀυτοῖς
τιμωρίαν. ἅτε τοροσέχήν ire λόγον "wa ποιεῖν! Sp) σ)οϊασκόντων ἐβέλοντο.

«« Οἱ πατέρες ὑμδ πᾷ εἰσι; (ὃ οἱ «τορρφῆται μὴ εἰς (A). αἰαῖνα ζήσονται; zALo ciem
λόγοις με xg) τὰ νόμιμά μὲ σδέχεϑε, ὅσω ἐγὼ ἐντέλλομαι ἐν πνεύματι μὲ ois d'a20i6

quo divina revelatione dignus habitus est: deinceps vero addit quae ad populum
loqui iussus fuit. ** Grandi ira adversus parentes vestros iratus est Dominus. ,, Con-
gruum tempori exordium propheta fecit: nam quia recentem adhuc praesentemque
malorum in captivitate exantlatorum retinebant memoriam ; quippe qui vix eam de-
pulerant, vixque lares suos recuperare potuerant; merito ante quam aliud dicat, ca-
lamitatem iisdem refricat, quam nuper perpessi fuerant; ut nimirum praeteritorum
malorum memores caverent utique ne in eadem rursus inciderent. Nostis, inquit
Deus , quantas ego iratus parentibus vestris poenas imposuerim , quantisque adver-
sitatibus propter ipsorum contumaciam eos obruerim, patria spoliatos, in alienam
regionem quam numquam viderant serviliter abactos. ** Dicesque eis, haec ait Do-
minus omnipotens: revertimini ad me, dicit Dominus virtutum; et ego convertar
ad vos, dicit Dominus virtutum. Neque fiamini ut patres vestri, quos reprehende-
bant superiores prophetae dicentes: haec ait Dominus omnipotens: recedite a viis
vestris malis, atque a studiis vestris malis. Illi tamen mihi non obediverunt, neque
meis verbis aurem praebuerunt, ait Dominus omnipotens. ,, Nunc ergo omissa imi-
tatione malorum vestrorum ad me respicite, meisque dictis ac monitis erecto oculo
adtendite, ut ego quoque vos respiciam, vestrique curam libenter geram. Ne pa-
tre$ vestros imitemini vehementer cavete, qui cum diu multumque a priscis pro-
phetis admoniti fuissent atque exorati, quo scilicet a sua pravitate recederent, ne-
que auscultare voluerunt, neque ullam admonitionum rationem habere.

** Patres vestri ubinam sunt? et prophetae num semper vivent? Eia meos ser-

p. 437.

p. 438.

988 THEODORI MOPSUESTENI

μου 'Gis φξοφήταις.» οἱ κατέλαβον οὖ’ πατέρας ὑμδῥ. », Καέτοι γε καλαΐς ἂν ἔχοι χᾷ-
xdyo ὑχᾷᾶς συλλογίσοιᾶγαι. ὅτι ἅτε. οἱ πατέρες ὑμδδ εἰσὶν ἔτι» ὅτε οἱ ποροφῆται" φροχα-
τελάβετο di χκἀνείνες wg) τότοις ὃ κοινὸς d φύσεως ϑώνατίθ». δὴ. πλαςον ὠκτείᾳ plo
tdv T οἰκείαν Col οὐκ &dv: dw οἱ μὲν ἀπεληλύϑαωσι Tl Cx. d ἀποιϑείας “εξάμϑυοι
τιμωράαν" οἱ ποδοφῆται di xg] παυσά μᾶμοι τῷ zraporr(O» Bia vj) οἰκείων ῥη ιάτων ἔργοις
ἐπέσλοξαν ὃ ἀλήϑειαν" ἐπεὶ (ὃ τετελουτικότων των. ἀϑὲν ἧτίον ἅπερ εἶπον εἰς πέρας
ὀξήγετο, ἅτε κατ᾽ ἐμζὼ εἰρηρᾶμψα γνωμΐω" «mess δὴ τῶτο ἀφορῷντας «ροσήκοι ἂν μὴ
πάρεργω "odo, τὰ παρ᾽ ἐμᾷ Sd τὴ) «ροφητωῖν λεγομδμα" δέχεδϑαι ἢ πάντα ὅσα περ
ὑμῶν δίᾷ πνόυματιοῆς λέγεσι d χείρατος' ἐπεὶ μὴ τε ψουδδῆναι οἷόν τέ τι 'F λεορμϑύων
παρ᾽ ὠνταῖν. a) ὑμῶν dxiyd'uvoy ἀμελεῖν ἐϑέλεσι Ty παρ᾽ ὠστωῖν λερομδύώων.: Von. δὴ
τέτοις εἰκότως (oig ῥήμασιν οἱ τῷ Agi, ἅτε a qxed^ypuorroy τῇ T λεγομένων ἀληϑείᾳ
αϑοτυρουυύτων ἀυτοίρκως, ᾿δπόκθασιν ἐποιήσαντο. σωφὴ “ὃ εὐγνω μοσιωΐης ἑαυτεῖν παρεχό-
μᾶμοι ὃ ὑὐπόσδοξιν. «« Καὶ ἀπεκράϑησαν γώρ φησιν (ὃ εἶπον" καϑὼς ὠὐἰδατέίακται κύριος
παντοκράτωρ TÉ ποιΐστι ἡ μῶν XD Tuc ὁσδὼς WU, x2) XP τὰ δηντισεύ κάτα Rs ὕτως
ἐποίησεν AY. .. TO φἰὐόδατέτωκται.» παρετέτακτο At) οὐ 99 αἷδὲ παρόντων δζῳλέγε-
ταὶ μὰ αἷδὲ T γερονότων ἤδη" ὁμολογῶ μϑυ φησὶν ὅτι oim περ ὃ ϑεὸς ὠπεφήνατο “βυεῶς
«αἷδὲ ἡμᾶς, ἀνάλογον οἷς ἐπρῴπομᾶν ὠκβαλὼν ὃ ὄποφασιν, τοιαῦτα ἢ € πεπονϑαμᾶν-"
ὥςε σφόδρα ἡ κῶς πεπεῖδϑαι. ὅτι ἀναντίῤῥητίθ.» 9p «xod. ϑεῦ λεγομένων ἡ ἀλήϑαα" ἃ
ἐκ ὠκίγοδυνον ἡμῶν ἀμελεῖν βελομένοις T παρ᾽ durd λερομάνων" τέτων Greg εἰρημένων ,
δποκάλυνιν λοιπὸν ὃ Ὡροφυτης σιηγεῖται ἐδειχθεῖσειν ὠστωῖ ὐδὰ T ϑεῖ, ἀφ᾽ ἧς duros τε
ἀκριβὴ δὰ (€) λαὸν ἀγαϑῶν ? mew ἐλάμβανε. Q (ois ἀκέξεσι ϑαῤῥοιύτως εὐηγ--
γελίζετο τὼ φαινόμϑυα" λέγ δὲ ἕτως.

« Τῇ τέρασι καὶ exaudi, vu. ἑνοεχάτῳ lul, οὗτος ὅξιν ὃ uuo σαβὰτ, ἐν δὲ m

mones legemque meam excipite, quidquid ego videlicet praecipio in spiritu meo
servis meis prophetis, qui patres vestros comprehenderunt. ,, Profecto aequum est
vos reputare, quod neque patres vestri iam supersint neque prophetae: nam et hos.
et illos communis naturae interitus intercepit, quominus vitam diutius propagarent..
Et illi quidem e vivis excesserunt, contumaciae suae poenam experti; prophetae
autem etsi huius vitae finem fecerunt, nihilo minus verborum suorum veritatem
factis comprobaverunt; quandoquidem vel ipsis mortuis vaticinia suum exitum ae-
que habuerunt; quia haec nimirum me iubente edita fuerant. His exemplis moni-
tos ea, quae prophetae meo nomine aiunt, non parvipendere decet, immo his au-
scultare quae spiritali gratia commoti loquuntur: nam neque dicta ab iis inritari
queunt, neque vobis dictorum neglectus vacare periculo potest. His verbis com-
punctus populus, quorum veritati locuples facta testimonium dabant, sic respon-
dit, ut docilitatem animorum suorum manifestam facevet./** Responderunt , inquit,
atque dixerunt: sicuti disposuit Dominus omnipotens facere nobis secundum vias
nostras, et secundum studia nostra , sic fecit nobis. ,, Verbum disposuit pro dispo-
suerat ponitur: etenim haud de praesenti sed de praeterita re sermo est, Fatemur,
inquit, quae Deus nobis eventura portenderat, congruo facinoribus nostris decreto,
ea nos revera expertos fuisse: quare vehementer nobis persuasum est, dictorum di-
vinorum veritatem esse certissimam. Haec elocutus, revelationem deinceps propheta
narrat sibi a Deo oblatam, ex qua cum ipse non dubiam publicae felicitatis con-
firmationem percepit, tum fidenter auditoribus visa nunciavit. Sic autem ait.

IN ZACHARJAM CAP. I. 289
d'éortoo tr Va Aagdss $)joero 29y(O» κυρίου «eic Ζαχαριαν (QQ τῷ Βαραχίου. ihr
'Ed d, ἃ προφήταυ. λέγων. ,, Τὸ ijyoero λόγος xueAa ἀντὶ 7 ᾿δαποχαλύνψεως nz Ou
ϑείας- ὅϑεν T δποχάλυψιν λέγων λοιπὸν ἐς ἑώραχφ Qno T. γύκτα. ,, Οὐ 39 ὃ 29y (O^ 7
κυρά ἀσὲ κύρκί(Θ» ἤμελλεν λέγήν ἑώρᾳχᾳ T. νύκτα" dud. δηλονότι ὃ «esQirme φησί" JY
ὀκείνα ζίνωυ δηλώσας δαοχάλυιν εἰυτειΐ geyluiira, ϑείαν. ἐν τέτοις T. eros Aus mi
& dirydray dió A4 ἑώρᾳχᾳ rho vows, ἀντὶ . eidov δὁποκάλυψιν ζιάνδε" εἶτα sg)
A634 Τιαύτίω ἥτις 621. ** Καὶ id'oU ἀνὴρ δχιβεξηκὼς ἵπισον πυῤῥόν" xg) OGbr éjemxd ἀνα-
μιάσον qj) ὀρέων vU χα(ᾳσκίων" xy] πίσω ὠντεῖ ἵπισοι πυῤῥοὶ καὶ ποικίλοι 1; λόύκοί" xg)
εἶπον , τι ὅτοι κύρκε; (ὃ εἶπε aveos με ὃ ἄγίελος ὃ λαλάΐν ἐν ἐμοὶ, ἐγὼ δείξω σοι τί 603
ζῦτα' ἃ ἀπεκοίϑη ὃ ἀνὴρ ὃ ἐφεςηκὼς ἀνα μέσον ay ὀρέων: x) εἶπε «ϑος M&' ὅτοι εἰσὶν
ὃς ὀξαπέςᾳλε κύρια» «ἰδεοσεῦσωι δὶ γ᾽" w, ἀπεκράϑησαν T. ἀγζέλῳ κυρλε τῳ ἐφε-
sum ἀναμέσον Tj) ὀρέων. χοὴ εἶπον, αἰδιωσεύσω δ ὃ γάῶ πᾶσαν, € ἰδοὺ πᾶσω ἣ γῆ
xo ικαται καὶ ἡσυχαζέ. , Εὔδηλον ὅτι παντω “δὴ τὰ TU' «οροφήτῃ σ᾽ ειχθέντα » γνωρά-
σμίατα mvalv ὑπῆρχεν ΦεαΎ μάτων (1)" ὡς 99 ὃ ᾿Ιωσὴφ εἶσϊε δράγματα κ) ἥλιον (ὃ σε-
λήγάν Q ἀςέρας *, ἕκαςον ἢ τότων πράγματος τινὸς ἐσορδῴεα dico εἶχεν" (ἢ ὃ Φα-
en cuouus τε X; βόας cbo- μδὺ εὐπειθεῖς οὖσ’ ^) λεηχὰς *, Lo 5 Q ἐν τέτοις ἕτερᾳ τὰ
Cx T δεικνυμδρων σημαινόμϑμα" ἃ ἀυτὸν δὴ gámov (ἃ ὃ τὐφοφήτης (are. μδὺ σ᾽ ὄποχα-
λύψεως δρᾷ ϑείας. ἕχαςον δὲ T. δεικνυρδῥων. aur. σημεῖον τὶ sg] δήλωσιν πράγματος
εἶχον" two (ὃ ὃ μακάριος Πέῤος εἶσίε σινόογα ἀπ᾽ Boyz xe (ateoo Mevlo , μες ἰὼ παντο-
düezdy ξῴων χαϑαρῷῶν τε € ἀκᾳϑθείρτων *, vu φαινομᾶμα ὃ ἕτερον τιναΐν δήλωσιν dioe

* Die vigesima quarta mensis undecimi, qui est sabat, secundo Darii anno,
sermo Domini factus est ad. Zachariam Darachiae, filii * Eddonis, prophetam , di-
cens. ,, Verba ** sermo Domini factus est ,, pro, divina revelatione ego dignus ha-
bitus sum, ponuntur. Neque enim vel sermo Domini vel Dominus dicturus erat per
noctem vidi. Sed enim heic loqui prophetam constat. Igitur postquam ait divinam
sibi accidisse revelationem , quaenam ista fuerit pergit dicere. Àit ego per noctem
vidi, pro, hoc ostentum vidi. Mox eius rei rationem edisserit. ** Ecce vir equo rufo
insidens: hic in montium umbrosorum medio stabat: post eum equi rufi et varii
et albi. Dixique , quinam isti sunt Domine? Dixitque milii angelus qui mecum lo-
quebatur: ego tibi rem hanc declarabo. Responditque vir ille qui inter medios mon-
tes constiterat, dixitque mihi: hi sunt quos misit Dominus ad. perlustrandam terram.
Porro responderunt angelo Domini qui 1n mediis montibus stabat, dixeruntque: ter-
ram universam perambulavimus; et ecce universa terra habitatur et quiete fruitur. ,,
His ostentis prophetae oblatis significari facta nonnulla, nemo nón videt. Nam sicut
losephus manipulos vidit et solem et lunam et astra, quae singula facti alicuius
significationem habebant; itemque Pharao spicas et boves partim crassas partim
macie confectas , quae pariter certum quid aliud innuebant; eodem modo etiam pro-
pheta res, quas diximus, divina revelatione spectat; sed tamen singula ostenta facti
alicuius indicium adferebant. Sic etiam beatus Petrus sindonem vidit caelo demis-

Scholion graecum a manu recentiore, ut et sequentia.

(1) "Ageoy xal ἀγροικία" εἰ μὴ ἐκώδευδον καὶ ἀνύπαρχτα ὄνειρα ἔβλεπον ἐκ μελαγχολιχῆς διαθέσεως, πάντως
περὶ πραγμάτων αὐτοῖς οἱ λόγοι" ἀλλ᾽ ὁ ἑρμηνεύων οὐ τοῦτο σχοπεῖ, πρόδηλον 0» ἀλλο περὶ ποίου xci τί τὸ
πρᾶγμα ἃ σημαίνει ὁ λόγος. Insipiens hoc et indoctum. Nisi forte dormiebant, et insubsistentia somnia
videbant ex meluncholica animi affectione, prophetae omnino de rebus loquuntur. 4t interpres hoc,
quamvis evidens, non observat, sed quae qualisque res sit quam sermo significat.

37

p. 439.

* Gen. XXXVII.
6.

* Gen. XLI.

* Act. X. τι.

* Gr, filium.

. 440.

990 TIIEODORI MOPSUESTENI

) ἀυτὸν 4 «ve$70y χρὴ ὃ μακάρι» Langues T Yao Ar δοηγόμδρος A4 τοὺ

ἄλλων ὅτι ἄγονα εἶδεν an ἵπασον δπιβεδηκότα πυῤῥὸν , ὃς ἀγα μέσον "T ὀρέων elei
JU χαϊζᾳσκίων.

Πολλῆς di πλάγης χρὴ ἀγνοίας 601 μιεςὸν. xo] ἀσὲ ἀσεβείας doses , τὸ ce τινων.
λερόλδρον, ὅ ὅτι 5) qe ἑώρᾳ τῷ Du ἐνζαῦϑα δῆλα » ὄντος ὅτι ἣν e$ « T σδεασότα
Xpie8 παρεσίας. ἀθεὶς ἠπίςοιτο πατέρα xj di (1 ) 8 E πατέρᾳ ϑεὸν je Sui πατέρα.» ὄχι
υἱὸν ϑεὸν jo muros Sob, τῶτο Ὄντα ὅπερ δεὶν ὃ zum, ἅτε ag) ὄντα ὧξ ἀντέ' ἐπειδὴ
παΐὸς μὲν ὀνομασία x2) Jg, 60 5 Ae hs Lo δραϑήκης" πεΐξὸς μιὰν κοιγαὶς Y? κησὶε-
μονίαν τῷ 9:8 λεγο μένου DEP N ὀκεῖϑεν n ueAa ac ἄξιου μόνων ἀνϑρῴπων , ἡαἷν Ji
ἐλόντων τί πλέον x οἰκείωσιν Qus πατέρᾳ d& ϑεὸν. ὥασερ QUU [77 ἤδη, ἡοῦ Oui. xg)
dor ϑεὸν ϑεῖ mpi, n7iguTo qj τότε καϑαπαξ ὀσ)είς" Suy 59 QC κτίσιν piro ἤσεσαν
οἱ ce? « τῷ σδεασότε Xe1s o0 παρεσίας παιοδαόμδροι 3 T εὐτέβειαν" ϑεὸν μὲν Ὧ ᾿ἀΐσιον
γωράζοντες Sow xg) παντων αἰτίαν" κτίσιν δὲ πάντα σωυτόμως εἰπόν τὰ ὕπ᾽ ὠστεῖ CA

sam , omnigenis beluis tuin mundis tum etiam immundis plenam , quae visio aliud
quid designabat. Hoc pacto Zacharias quoque propheta revelationem suam propo-
nens, ait in primis se virum vidisse equo rufo insidentem , qui in medio umbroso-
rum montium constiterat,

Multo autem errore ac dementia scatet, neque ab impietate abest, quod non-
nulli aiunt, filium Dei a propheta heic visum: quum constet neminem qui ante
Christi domini adventum vixerit , agnovisse patrem ac filium, minime inquam Deum
patrem Dei filii patrem , neque filium Deum Dei patris filium, eundem substantia
ac patrem , utpote ex ipso oriundum. Patris utique ac fili appellatio in vetere te-
stamento erat: patre quidem generaliter Deo appellato hominum cura eius fruen-
tium; his vicissim filis appellatis, qui plus aliquid haberent propter Dei familiari-
tatem. Sed tamen Deum patrem, ut iam dixi , Dei filii, et filium Deum patris Dei,
sciebat hominum illius aevi prorsus nemo. Etenim Deum tantummodo et creatio-
nem noverant quotquot ante Christi domini adventum veram religionem edocti fue-
rant: Deum quidem sempiternam agnoscentes substantiam et rerum omnium cau-

(f) Seholion. ᾿λνούστατε xai τῶ ὄντι πλανε οὐχ ὅτι οὐκ ἐγίνωσχον πατέρα xai υἱὸν wai ἅγιον πνεῦμα, διοὶ
τοῦτο οὐκ ἐχρήσαντο ταὶς ὀνομασίαις, ἀλλ᾽ ὅτι οὐ δυνατοὶ τοιαῦτα ἀκούειν; πρὸς οὖς ἔλεγον" διὸ τοῦτο ἄλλαις ὄνο-
μασίαις ἴσαις τούτων ἐχρῶντο τὼ αὐτὸ δυναμέναις" ἐπεὶ πόϑεν ἔγνωμεν τὸν ϑεὸν ἐν τρισί προσώποις, εἰ μὴ οὐ
x&mo τῶν προφητῶν; O amentissime vereque fallax! Non quod ignorarent (prophetae ) patrem et filium
et spiritum sanctum , idcirco horum nominibus non utebantur, sed quia intelligendis his non erant
idonei homines apud quos verba faciebant , propterea paria his nomina ponebant idem significantia.
Alioquin undenam Deum in tribus personis cognovimus , nisi etiam a prophetis? Hane sententiam quod
Ss. Trinitas ignota prorsus fuerit etiam prophetis, iam recitaverat Mopsuestenus etiam ad Aggaeum p. 276.
lam vero notos Iudaeis patrem et spiritum sanctum , filium ignotum, ait Photius amphil. XLIII. 17.
et CXC. 2. Sed innotuisse Daniheli etiam filium observant Hippolytus et Apollinaris in eatena quam nos

. edidimus ad Dan. cap. III. 92. 93. Porro Mopsuesteni sententia diserte refutatur ab iis quae sunt apud

Eusebium hist. 660]. T. 2. 3. 4, et eontra Mareellum I. 19, nee non toto paene opere eelogarum proph.
(quod ἃ cl. benemerentissimo viro Thoma Gaisfordio editum habemus.) Miror Petavium de Trin. II. 7.

'non ponere satis notam Eusebii lueulentam disputationem inter eos auétores qui ex vet. testamento filii

divinitatem adstruxerunt. Iam praesens invectio fortasse fit adversus Hieronymum, qui Christum dominum
hoc loco agnoscit. Et quidem oppugnatum fuisse alio opere a Mopsuesteno Hieronymum, demonstrat Ca-
vaeus. Quamquam si fortasse nonnisi graécos auctores legebat heic noster, respici ab ipso puto vel Hip-
polytum vel Origenem vel Didymum, quos appellat Hieronymus in praef. ad Zach. Denique non est dis-
simulandum, abs Hieronymo ad Dan. X. 21. XII. 1. non Christum sed angelum apud Zachariam intel-
ligi, sicut etiam a TTheodoreto, qui Mopsuesteno nostro solet subscribere.

IN ZACHARIAM CAP. I. 291

τὸ μὴ orr 2» εἰς τὸ 6) παρεληλυϑότα" C τότ γε Weod'azis ἀυτάρκης Cx T Mateo
ποςόλων ἡβύοιτο àv, ol δὶ « * diavore παρεσιας $n ygx00 τῷ χεύνῳ συγ{εγονότες
duri, Xessóv μὲν ἀυτὸν ὡ μολόγοιωυ. ἐγνωκότες d]. πολλῆς ο᾽σδασκαλίας" ἐὸν δὲ, καϑ᾽
ὃν ἔφάν λόγον. ϑεᾶ &x ἠπίςαντο" πλίιὺ ὅσον YD οἰκείωσιν ἔλεγον ϑεῖ υἱὸν & Xe1cov 32
τὸ Y «oed ἔϑος ἁγίων τὲ (ἃ δικαίων (1): ἐντεῦϑεν ὃ Φίλιπαος A94 «ess δ x0exov-
«δεῖξον ἡμῶν (A) πατέρᾳ mu» καὶ ἀρκεῖ ἡμῶν" x ἄν γε τῶτο εἰπὼν εἰ ἠπίφωτο, τὶς μὲν ὃ
ji, τίς δὲ ὃ πατήρ: ἠπίςατο γὸ πάντως. ὡς Q ἀϑέατον ἡ ϑεία φύσις" ὅϑεν xg] ὃ κύριος
λέγ4 «ves ἀυτὸν, ζσῶτον χρόνον AU. Op) εἶμι. καὶ ἀκ ἔγνωχάς με Φίλιπσε: δεικνὺς
ὅτι οὐδὲ ἀντὸν ἠπίςττο, ὃν εἰσέναι ᾧετο" καὶ τότε γὲ ἕνεκεν κὶ (QN) πατέρᾳ idldY airá ,
«ράγμιατος ἐφιέμϑνος ἀσδωνάτε" ἐπάγᾳ γᾶν" ὃ ἑωρακὼς ἐμὲ» ἑώρακε T πατέρᾳ" dnyus
ὅτι xD Y ϑεότητα τῶτό ὅξιν ὅπερ ὁ πατὴρ» ἀϑέατος ὁμοίως ὀκείνῳ» νὴ ὄψις ἀυτὴ cxavs
xj τότε. Καὶ ἑτέροοϑι di σειφέςεεον «τοὺς uic ὃ κύριος λέγ4᾽ * ζαῦτα ἐν παροιμίαις
λελάληκα ὑμῶν, Ow ἔρχοται ὥρᾳ ὅτε οὐκέτι ἐν παροιμίαις λαλήσω ὑμῶν, Oa. παῤῥησίᾳ
«ei τῷ Tuo ἀπαγίελαῖ ὑμῶν" d'exvüc ὅτι ὡς ἐν αἰνίγματι ὃ T uos ἤκουον Quo,
Xd αἱ ἀνθροφπείας φύσεως XP «nw duro. ὀκλαμβάνοντες. γνώσονται δὲ ἀληϑῶς υὸν

sam; creationem autem, ut breviter dicam, res ab illo ex nihilo ad existendum
productas. Idque satis demonstratur vel ex ipsis apostolis, qui in Domini adventu,
longo tempore cum eo versati, Christum quidem eum confitebantur, prout ex mul-
ito magisterio didicerant; filium tamen, ea qua dixi ratione, Dei esse nesciebant:
nisi quod peculiariter Dei filium dicebant Christum, antiquiorum more sanctorum
atque iustorum. Hinc Philippus Domino aiebat: ostende nobis patrem tuum, et suf-
ficit nobis; quod numquam dixisset , si quinam esset filius, quinam iter pater, sci-
visse. Alioqui plane noverat invisibilem esse divinam naturam. Unde et Dominus
illi dixit: tanto tempore vobiscum sum, et non cognovisti me Philippe: ostendens,
quod ne ipsum quidem agnosceret, quem scire putabat: ideoque patrem quoque
videre postulat, impossibilem rem cupiens. Subdit ergo Dominus: qui videt me,
videt et patrem meum: ostendens se, ad deitatem quod attinet, eundem esse ac
patrem, invisibilem pariter: eundemque esse utriusque conspectum. Alibi vero ma-
nifestius dixit illis Dominus: haec in proverbiis locutus sum vobis; sed venit hora
cum iam non in proverbiis loquar vobis, sed aperte patrem vobis annunciabo: sig-
nificans quod tamquam in aenigmate patris vocabulum audierant, de natura hu-
mana secundum eandem relationem id intelligentes; at postea verum Dei filium

(1) Mopsuesteni interpretatio haec non est admittenda in confessione certe Petri: fu es Christus
filius Dei vivi ete. Etenim S. Hilarius de Trin. VI. 36: non est, inquit, evangelica et apostolica fides ,
filium Dei nomine potius quam natura credidisse. Si enim adoptione haec nuncupatio est , et non id-
circo filius est, quia exierit a Deo; quaero unde beatus Simon Dariona est confessus: tu es Christus
filius Dei vivi? 4nne cum omnibus potestas sit per sacramentum regenerationis in filios Dei nasci?
$i secundum hanc nuncupationem filius Dei Christus est, interrogo quid. illud sit, quod. Petro non
caro neque sanguis revelavit, sed Paler qui in caelis est? Generalis professio quid habet meriti? aut
quae revelationis est gloria in publica conscientia? Si ex adoptione filius est; unde haec in Petro beata
confessio est, hoc filio deferenti quod est commune sanctorum? Ultra humanam autem intelligentiam
se fides aposlolica protendit. Pergit alia ibidem cumulare Hilarius, quae-breviter heic recitari non pos-
sunt. Consonat autem Hilario altera dogmatum basis S. Athanasius de sent. Dionysii n. 8., et contra
Arianos orat. Hl. n. 18. 62, et alibi. Sie denique Petri yerba de naturali filio Dei Christo dieta intelle-
xerunt summates alii patres Ambrosius, Augustinus, Cyrillus, Chrysostomus, quos Tirinus memorat ad

Matth. XVI. 16. Nos igitur necessario hane criticam adnotationem faciendam 1udicavimus, praesertim :

quia graecus Scholiastes, qui alia in Mopsuesteno notavit, nihil hoc in loco animadvertit.
- *

A

p. 411.

* Joh. XVI. 25,

» Joh. XVI. 12.

p. 442.

* Hebr. 1. 7.

292 THEODORI MOPSUESTEXI

ὅτ᾽ ἂν γνωσι Ooy ὧκ ϑεῶ iur ὄσιαν ovra, OE dud, wj τῶτο ὄντα ὃ ἀσίαν ὅπερ ὠκεῖνος"
εἰ ἢ οἱ φποροφῆται (ἃ οἱ axesdhw dY πάντες ἡπίςαντο πατέρᾳ xj jor, καὶ dn τῶτο ὧκ T
ϑείων ἐσοϊάσκοντο ἡραφαΐν. φοὺ T ἄλλων ἤσεσαν ἂν οἱ ᾿δαύςολοι τῶτο" Ow εὔσθηλον ὡς.
οὐκ ἤσεσαν., Ἐμφϑον δὲ δπίνίκᾳ τῷ πνεύματί» ἔλαβον Τὶ χάριν φοιτήσεισαν ἐπ᾽ ἀυτὲς
M)? εἰς οὐρανὰς ἄνοσον τῷ σεασότα Xexe& ὅϑεν xu) ὃ xp» φησὶν «ες ἀυτὲς *, ἔτι
πολλὰ ἔχω λέγήν. Ow οὐ δυώαϑε βαςείζειν ἄρτι" ὅτ᾽ ἂν δὲ Ἐλϑῃ ὁκεῖνο τὸ πγεῦμα “ἃ
ἀληϑείας. δγγήσᾳ ὑᾷς εἰς πᾶσαν ὃ ἀληϑειαν" εἰ di T Oum T μονογδυῶς ἤπίςαντο,
( δὴ x; πατέεᾳ ᾧ ὡς ϑεὸν ϑεῶ πατέρα. τί δὴ rwv μᾶϊζον lo, ὃ μανϑένέν ἤμελλον.
ὕςερον; τίω (Giyun ϑεότητα τῷ μονογθυῶς ὅτε ἠπίςουτο τις Tj) «eo δὶ T σδεασότε Χρις οὔ
παρεσίας. ὅτε τίς TJ) «ροφητωῖν XL (ums δζωλέγεται (1).

Ἐπεὶ κἀκεῖνο πάσης ἀνοίας ἔς: juegov , ἀληϑέςερον di εἰπεῖν φρενοβλαξάας , τὸ λέ-
4v ὅτι ὅτ᾽ ἂν ἀγ[έλε τὲ μέμνηται καὶ κυθλε» XD Toy ἡ παλωιὼ T ἡὸν τῷ ϑεοῦ At^
ὃς ἐχρζῦ αἰκωυϑέῶαι γουῦ τῷ μαχκῴθλε Παύλε ? φωνζὼ dfeieguOrros ἐκ Tj0. ἀγζέλων
ᾧ gor, ἃ d'axyubrog ὡς τότε τε χα είνει τὸ μέσον δε) xg) ζοσῶτον., ὅσον γε “ἰζόρετε xj
σδεασότε" λέγᾳ γᾶν Gres: * (ὦ φρὸς μδὺ Gbv- ἀγζέλοις A694, ὃ ποιαῖν cio ἀγζέλοις aur).
πνεύματα. (ὃ οδὺ- λειτεργὰς durd πυροὺς φλόγω" «ve? δὲ (ζ) ἠὸν, ὃ ϑοόν(Θ» ca ὃ ϑεὸς
εἰς Φ aidve τῷ αἰαΐγί(θ.-- ῥάβεθος εὐθύτητος ἡ ῥάβοος à βασιλείας σε" ἐδεικγὺς ὁπόσον
Gà τὸ δζάφορον- υῶ τε καὶ ὠγζέλων" κὶ ὅτι μὴ δὲ συνελθεῖν οἷόν τε τὰς φωνὰς θμήλαις

agnituros Deum ex Deo, substantialiter ex ipso existentem , eandemque patris süb-
stantiam habentem. Quod si prophetae et illi veteres cuncti novissent patrem ac
filium, idque a divinis scripturis edocti fuissent, utique apostoli prae ceteris sci-
vissent. Sed constat eos ignorasse, et tum demum didicisse, cum Spiritus sancti
gratiam receperunt in eos immissam post Christi domini in caelos reditum, Unde
et Dominus aiebat illis: adhuc multa habeo vobis dicere, sed non potestis portare-
modo; cum autem venerit ille Spiritus veritatis, deducet vos in omnem veritatem,
Quod si deitatem Unigeniti scivissent, itemque patrem ceu Deum Dei patrem, quid
maius supererat quod postea discerent? Igitur Unigeniti deitatem nec quisquam
novit ante Christi domini adventum, neque aliquis prophetarum de hac loquitur.
Insuper et illud putae insipientiae plenum est, immo ut verius dicatur insa-
niae, videlicet si quis dicat, quod ubi angeli mentio fit ac. domini , ibi vetus scri-
ptura filium Dei denotet. Atqui oportebat revereri beati Pauli vocem distinguentis.
ab angelis filium , et inter hunc atque illos intervallum tantum ponentis, quantum
est inter famulum dominumque. Sic ergo ait: et ad angelos quidem dicit: qui fa-
cit angelos suos spiritus, et ministros suos ignis flammam. Ad filium autem: thro-

nus tuus Deus in saeculum saeculi: virga aequitatis, virga regni tui; demonstrans

quanta sit differentia filii ab angelis, et quod ne comparari quidem haec vocabula
í
(1) Seholion. Kai τοῦτο ἀμαϑὼς νομίζεις. 'Hoaiac yàg ὥσπερ διο τοῦ τρισαγίου τὸς τρεὶς ὑποστάσεις ὑπο-
φαίνει, οὕτω καὶ διὰ τοῦ εἰπεῖν, καὶ καλεῖται τῆς μεγάλης βουλῆς ᾿ἄγγελος, ἄγγελον αὐτὸν εἶναι λέγει, οὐ κατὰ ;
τὴν οὐσίαν τῶν ἀγγέλων, ἀλλοὶ κατὰ τὴν δεσπότου τὴν αὐτοῦ" εἰ ydp ἀπεστάλη παρὰ τοῦ πατρὸς ὡς ἀπὸ αἰτίου,
ἄγγελός ἐστίν, ἀνήγγειλε γὰρ ἡμῖν τὴν σωτηρίαν' ὡς ποὺ καὶ αὐτὸς φησὶν, ἃ ἤκουσα παρὼ τοὺ πατρὲς ἀνήγγειλα
ὑμῖν" καὶ μὴ παράτρεπε τὴν ἀποστόλου ῥῆσιν δ ἑτέραν εἰσαχϑεῖσαν αἰτίαν. Hoc item imperite arbitraris.
Esaias enim sicut per trisagium tres personas indicat, ita etiam illis verbis « hic appellatur magni
consilii angelus » angelum ipsum esse dicit, non secundum angelorum substantiam , sed secundum suam ,
id est Domini. Si enim missus fuit a patre tamquam causante , angelus est: nuntiavit enim nobis sa-
lutem ; ut alicubi ipse dicit: quae audivi a patre, nuntiavi vobis. Cave ergo ne apostoli dictum per-
vertas, quod aliam ob causam prolatum fuit.

IN ZACHARIAM CAP, I. 295
(aorac, T μδὺ ἀοράτων d'uu&ueoY (ἃ «meos λαιτεργίαν ὀκτείαγμδύων εἰκότως ἀγζέλων
(xj λφτεργῶν, δή ὃ ὑπεργίαν χαλεμένων εἰς ἐν ἐτυγίχανον «τιροβεξλημένοι" P dE ἢ ζᾳύ-

τας μὲν οὐ «ροσιεμένε τὰς φωνὰς. μογίων 5 (ὐτίω ἀνασδεξαμένα ὃ Quvlà “δικαίως, 7
ὃ ϑεῦνίθ» σε ὃ ϑεὸς εἰς αὶ aidya τῷ αἰαΐνος. ῥάβεϊος εὐϑύτητίθ» ἡ ῥάβδος d! βασιλείας
σου" ὅπερ $e: λέφοντίθ» ἀΐσιον βασιλξα κύριον 7]) ἁπάντων. ἐν εὐθύτητι TücyW τὸ πᾶν
σδοικοιοῦτοι" πῶς οαὖ ἀκ ἀνόητον (ἃ μανικὸν Ὡσαωύτης “πὸ τῷ μακᾳξάε Παύλε α' dfaqo-
eds ἡμῶν ^zodid'ery δῴης. Τλμᾷν σωυάγήν τὰ ἀσύμβατα, (ὃ λέγήν καὶ ἄγζελον κ) κύ-
exov σδιωυατὸν λεγεῦδαι (Qj) jov; dw εὔδηλον ὅτι ποτ᾽ ἂν τί Τοιοῦτον ἐν τῇ ϑείᾳ φέρεται
90203, ἀγ[έλε p μέμνηται T «εὺς T ὑπηρεσίαν ὀκτεταγ opu T. δεικνυμδῥων" ἐπήδὴ
πάντες εἰσὶ λειτεργικῷὶ πνεύματα εἰς δῥωκογίαν δὁποςελλόμϑυα dfe «δὺ’ μέλλοντας κλη-
εφνομεῖν σωτηρίαν. ὡς ὃ μιαχαφιθ» Παῦλος φησί. |

Κύριον ἢ ὀνο ιοίζῳ οὐ (QW) ἀγίελον ro καλαΐν. Ui Suy di ἀναφέροον τῷ vopóype
τὸ pov ὥασερ οἰμὖ x, οἱ “ϑροφῆται πολλάκις τὰ ὧρμότίοντω λέγεσι Tuf Sul , à ἕαυ-
τοῖς λογιζόμϑμοι τὰ λερόμδυα. oi ϑεὸν di ὠυτωῖν ἀναφέροντες ho αἰτίαν" καὶ τῶτο γε
εὐθὺς Cx τῷ «οοφήτε τῇ παρόντος ἴσοι τίς ἄν" εἰπὼν 99 ὅτι ἔγῆνετο λόγί(Θ» κυρία «οὺς

Ζαχαρίαν λέγων. ἐπήγανῆν" Oppida κύει. $23 ςὺ- πατέρας QUAD ὀργἀὼ Mery uu

καὶ (o γε Là ἀκόλεϑον d * ἄρᾳ εἰπεῖν. on t)juero λόγος κυρία «»e?s Ζαχορίαν λέγων».
^ , uU HU ,

dpyidruo fa οδὺ’ πατέρας ὑ μδῥ" ὡς ἂν μὴ ὃ γεγονὼς λόγος τῷ xvets «ορὸς (() “ροφή-
Er m LI , t , € ? , 34 » » [74 1 3 ,

The, «ἰδὲ ἑτέρε τινὸς Quiywra) κυθίου λέγων ὡς ὀργιόϑεντος" Ow εὔδηλον ὅτι To, ἐγῆύετο

λόγος κυρία ἃ ᾿δαοχαλύψαντα εἰπὼν. émuy4 λοιπὸν τὼ ῥήματα ὃ τροφήτης ἅπερ ἀυτὸς

εἶπεν ὃ ϑεὸς» ἀκ οἰκεῖα λέγων. τὰ ἢ αἰὐόὌὼ τῷ ϑεῦ λελεγρᾶψα Cue O-- (Gy) ἀυτὸν

dX ὥζοπον Q ὅτ᾽ ἂν ἄγίελον λέγη- εἶτα x) κύριον ὀγοκῴζῃ- τω ADD ἀγίέλῳ. T ὕπερ-

γ᾽ g MAGIS τῇ p

inter se possint: invisibihbus quidem potestatibus , et ministrando addictis, merito
angelorum nomine et ministrorum propter ministerium appellats, cui sunt creati;
filio autem huiusmodi dictiones non patiente, unam vero iuste admittente, id est
tlronus tuus Deus in saecula, virga aequitatis virga regni tui; quod perinde est
ac dicere sempiternum regem dominumque omnium, omni aequitate cuncta regen-
tem. Quid ni igitur insipiens sit atque furiosum, tantà nobis a beato Paulo diffe-
rentià monstratà, copulare audere quae componi nequeunt, ac dicere fieri posse
ut angelus ac dominus dicatur filius? Plane igitur exploratum est, quod ubi huius-
modi aliquid in divina scriptura fertur, ibi de angelo agitur ministerio eorum, de
quibus sermo, addicto: quia omnes sunt administratorii spiritus in ministerium
missi propter eos qui hereditatem capient salutis, ut beatus ait Paulus.
Dominum autem nominat, non quod angelum ita appellet, sed ad Deum rei
gestae operam referens. Veluti etiam prophetae saepe verba dicunt Deo convenien-
tia, non quod sibi dicta illa tribuant, sed Deo causam eorum imputantes. Atque
hoc statim ex praesente propheta quispiam cognoscet. Nam postquam ait: verbum
Domini factum est ad Zachariam, dicens; addidit: iratus est Dominus adversum
patres vestros ira magna. Átqui consentaneum erat dicere: factam est verbum Do-
mini dicens: iratus sum adversum patres vestros; ne verba Domini ad. prophetam
facta, de alio quodam viderentur domino dicere tamquam irato. Sed enim patet,
quod cum dictio ** factum est verbum Domini ,, revelantem significet, addit mox
verba propheta quae Deus ipse locutus est; neque sua dicit, sed quae Deus pronun-
ciavit, exponit. Eodem plane modo et cum angelum dixit, deinde etiam Dominum

}

p. 448.

τ jta eod.

p. 445.

994 THEODORI MOPSUESTENI
9ouürs d'axyucw τῇ ἢ τῷ κυρίου φωνῇ; (A) δχιτάξαντα fo vp ἀγζέλων ὀὁκαῖνα 93υ-
ἐᾶσαι!" ἀλλὰ γὸ εὔδηλον ὅτι cbv- ἀγ[έλοις αἰϑητωῖς φαινομδῥες oie ἀνϑρῴποις, ὅτ᾽ ἂν
Οὔτο dox τοῦ 9wud, *9og ἀνϑροφπων εἶσ» jap dia, ὅπερ οἰκεῖον δεξὶ (ois δρῷσι τὲ
χρὴ πο οδαῦο μένοις" £o d& 1) Cx. αὶ χαινῆς δαϑήκης ἂχ Wilor μάϑοι τίς ἄν: τὰ γὸ YT)
7 ἀνάςασιν τῷ σεασότε Χρας- ἃ dimysueyn ἣ ϑεία ἡραφὴ A94, ἄγζελον ὦφϑαι δ δαοκυ-
λίσαντω (S) λίϑον" εἶτα δῥαγράφεσα οἷος τίς li, C ὅπως ὥφϑη. ho durd φησὶν ἡ εἰδέα
ὡς ἀςραπὴ, τὼ ἢ ἱμκάτιω Adoxa. ὡς γμιών: (ἃ 0) 3. ἄνοσον ἢ κυρία δὲ εἰς ἀρανὸν, κεχη-
γότων «ορὸς T τῷ γεφονότίθ.» χφινότητα Tj). μαϑητών., id'& φησὶ dio Avdbes εἰςήκεισαν ἐν
idm λόυκῇ" ἦσαν ἢ ἄγ{ελοι didXonoyres ἀυτὸς ἃ ποροσῆκον li δ] τοὺς γεγονόσιν eidt-
γα!" δ ἀντὸν δὴ Φόπον κἀνίαὔῦϑα ἐν àvSevre μορφῇ ἄγ(ελον Suspe «ποὸς ὑπεργίαν "ὑπὸ
4 94e: O» qw(ryjuevoy ql) εἰς σωτηρίαν ἡκόντων dy Serm. |

'H μὲν ou ὄψις ἄγ{ελον ἐσδῆλε" τοὶ αἷδὲ ἀντὸν ἢ lo. μέυυτικὰ «ves μάτων" ἵπαα
μὲν ou Uns] εἰς δήλωσιν T τάχοις. MU. οὗ πάντα δηιτελεῖν Y. ἀοράτοις δυναίεμε:.
σιν ἔρηόν Go ἅπερ ἂν ὄγιτάτίῃ ϑεὸς" πυῤῥᾷ di, ὡς ἂν ? ϑυ κὸν d'exvüm ὃν ὑπὲρ εὠτων
3 q^ 2 io os ͵ M / 3.7 c E ΕΣ 5c ἢ
εἶχεν XD al θμοξίων- ἐν μέσῳ di καζασκίων ὀρέων εἰσήκη" vp. μὲν ὀρέων, τὸ ohal é
ςεῤῥὸν τὶ d'uud eco; τῷ λοιτερηοικῦτί» φανερὸν ποιοιιύτων" ql) καζασκίων di, δήλωσιν
ἐχόντων αἱ σκέπης là πᾶρεχήν ὃ ϑτὸς εὐηγ[ελίζετο τῷ λαφ τῳ οἰκείῳ" ἐρωτᾷ p cu
ὃ φοροφήτης. τί STU αἰ δποχαλύψεως τοὺς Ἔ ἐρφτήσιν ἀυτὸν κινησάσης, ὡς ἂν xg) δοὸν
à οδοϊασκαλία λάβοι. «« ᾿Αποκθάνεται dé φησιν ὃ ἄγ{ελί(Θ» ὃ λαλαΐν ἐν ἐμοί" ἐγὼ delen
σοι τί 6à1 (αῦτα. .. Λέγᾷ ὃ ἄυτον T. ἄγονα ὃν δπχιβεξηκότα δὶ ἵπισον εἶσιεν πυῤῥόν" δὰ
Οὗτο καὶ T6, ὃ λαλαΐν ἐν ἐμοὶ λέγ᾽ ἐπειδὴ ἀκ ἔξωθεν φεξομϑύης ἤκεε φωνῆς, dua. xD
Yoon Av] ἐναποτυπεμδῥης ὠντεῖ τῇ favola ὡς ἃ ὃ κακάφιος Πέξος ἤκεε τὸ, ἀναςὰς

nominat , angeli quidem vocabulo ministrum denotat ; Domini vocabulo, illum qui per
angelos illa fieri mandavit. Sed et illud exploratum est, angelos visibiliter homini-
bus apparentes, quum id Deo placuerit, humanam formam imitari solere, quae con-
grua est cernentibus et revelationem excipientibus. Atque hoc ex novo quoque te-
stamento condiscere quispiam potest. Etenim Christi domini resurrectionem divina
scriptura narrans, ait angelum visum qui lapidem revolverat. Mox describens quis
esset, et quomodo visus, erat inquit facies eius ut fulgur, vestimenta autem alba
tamquam nix. Et post Domini in caelum reditum, hiante ore stupentibus ad rei
novitatem discipulis, ecce, inquit, duo viri adstiterunt in veste candida. Erant au-
tem angeli, qui discipulos rem gestam docebant. Eodem modo nunc etiam angelum
videt propheta a gratia missum ob ea administranda quae humanae saluti conferunt.

Species itaque externa angelum exhibebat; at ipsius adiuncta, significabant res
quae fiebant. Equum itaque inscenderat , ob significandum celeritatem , qua omnia
exsequi invisibiles potestates solent Dei mandata. Rufus autem erat equus, ob iram
denotandam , qua pro eis angelus contra alienos erat incensus. Inter montes deni-
que umbrosos constiterat: et montes quidem celsam firmamque potentiam angeli ad-
ministratorii demonstrabant; umbrosa autem qualitas, protectionem quam praebere
populo suo Deus promiserat. Interrogat ergo. propheta: ** quid isti? ,, revelatione
eum ad interrogandum impellente, ut edocendo via pandatur. ** Respondit autem,
inquit, angelus qui loquebatur in me: ego ostendam tibi quid sint haec. ,, Dicit
vero ipsum virum, quem insidentem equo rufo viderat. Idcirco etiam dixit ** qui
loquebatur in me ,, quoniam haud extrorsum allatam vocem audiebat, sed vi reve-

L|

T IN ZACHARIAM CAP. I. 295
Πέζε ϑῦσον x4) φάγε" εὔδηλον ὃ ὅτι οὐκ c£ ἀραναΐν ἐφέρετο (piat φωνὴ «eos ἀυτόν" ἢ
δὸ ἂν xg) πᾶσαν ἐπλήρωσε 7 οἰκεμδμίν ἡ τῷ λερορμᾶμου γναΐσις" ἐναπετυπῶτο ἢ εἰυττέῖ ἡ
φωνὴ. ὡς ἂν ἐρανόϑεν «xe96 ἀυτὸν γιγνομϑύη" ὅτι ἢ (() λαλοιῦτα ἄγζελον ὠνταῖ, δ ὅγι-
βεξηκότα 6i (6) ἵπωον ἃ “πυῤῥὸν λέγᾳ. δῆλον" ὡς 22 εἶπεν ἐγὼ εἰείξω σοι τί ὅδι (αῦτα,
imu «€ ἀπεκδίϑη ὃ ἀνὴρ ὃ ἐφεςηκὼς ἀναμέσον 2 ὀρέων. χα! εἶπεν «ocog με" οὗτοί
εἰσιν οὺς ὀξαπέςειλε κύρα(.» «ἰϑδεοοεῦσου 3. γἀῦ. yy Σαφαΐς σ)εικνὺς ὅτι ἀυτὸς ὠκεῖνί(Θ» ὃ
ὀφϑεὶς avr! ἀνὴρ ἐν μέσῳ vj ὀρέων T) καϊᾳσκίων, ἀντὸς Lo ὃ λαλὼν ἐν πώ" ὃς χρὴ
σδιοϊάξειν ἀντὸν ὑπέθετο. τίνα δὴ (oUm τὼ T ἵπαων" καὶ ἐδὴ (ἃ ἐοίοίαξεν εἰπὼν καϑεξῆς
ὅτι ὅτοι εἰσὶν οἱ πέμπεϑαι εἰωθότες coo. τῇ ϑεῶ ὄχι Tu. Y γάῶ ἅπασων ὀκαϊδεϊένα!, ὦ
T χαϑήκεσαν ἑκαςαχᾷ uzAneguD λειτεργίαν XD τὸ σδοκουυῦ Tu ϑεφῖ" εὔδηλον Mp ouo ὅτι
«ἰδὲ ἀγζέλων φησὶν. ἀγζέλων 9 ἔρρον ζοῦτο" (oUTo ἢ οὐ οὖσ’ ἵπισοις λέγ᾽ ὅϑεν xo) ὃ
ἑρμάνεύων, ἀπεςάλϑαι Af τότοις ὅδι τὸ «ἰδεοσεῦσει T γὰῶ. οὐ Gbv- ἵπαοις, ἀλλὰ
cbo- δλιβεξηκότας λέγων" ἀναγκαίως dk xg) ὅτοι ἅτε ἄγ{ελοι ἐφ᾽ mov ὥφϑησαν, X? 3
ὅλη καὶ ἵπαον δπιβεξηκότα (ζ() πυῤῥόν" vj μδὺ Ἱπάσων δηλοιυύτων 3 ἵᾷ υτητα d λειτερ-
gia£* ἄλλοι ἢ 7IUDDOY » (& Suv ὃν xD qu dM oiov εἶχον. xg) T λαυκῶν ἢ εἰς ulovow
« «αἰξδιεσομένης (Gig ἸΙσραηλίταις λαμιωφότητος. Co. α' ἀυτών ὑπουργίας. lu) ὀκτελοιεῦτες
οἱ &yf&201, TU τε τιμωφας ἐπάγεσι (oic τέτων ἀξίοις, xy) τὰς dtoo&zs παρέχεσιν ὃς ἂν
Οιέτοις ἀμεϊβεδδαι ϑελῃ ϑεός.
Ἡ ἢ 7 λερομένων Seród Lic, τοὶ ἑξῆς. ** ᾿Απεκράϑησαν γάρ φησιν τῳ ἀγζέλῳ κυρίε
τῷ ἐφεςῶτι ἀναμέσον "p ὀρέων. (ὃ εἶπον" αἰδεωσδεύσοι μϑυ ὃ "ylo πᾶσαν" C id'& πᾶσα ἡ
γῆ κατοικεῖται € ἡσυχάζῴ. .. Οὐκ ἂν Gbv- ἵπαες dur δποικεκοιάγαι εἶπον" ποία γὸ ἂν
lationis in mente propria impressam, Sicut etiam beatus Petrus verba illa audie-
bat: surgens, Petre, occide et manduca. Patet nimirum haud de caelis allapsam
huiusmodi. ad illum vocem: alioqui universum mundum implesset dictae rei noti-
lia: sed in eo imprimebatur vox illa tamquam caelitus ad eum demissa. Quod vero
angelum sibi loquentem dicit illum qui rufo equo insidebat, manifestum est, Nam
postquam ait, ego tibi ostendam quid sint haec, addit. ** Et. respondit qui stabat
inter montes, dixitque mihi: isti sunt quos misit Dominus ut terram circumirent, ,,
Manifeste ostendens, illum qui apparuerat visum inter montes umbrosos, eundem
esse qui in eo loquebatur, et qui ei receperat docturum esse quodnam hoc esset
equorum negotium. Reapse autem postea docuit dicens, hos. esse qui mitti solent a
Deo ad eireumeundam terram, et conveniens explendum ubique ministerium prout
Dei voluntas tulerit. Constat igitur de angelis prophetam loqui; est enim hoc an-
geli officium: de his ergo non de equis verba facit: quamobrem et is qui respondit,
missos hos fuisse ait ad circumeundam. terram, haud equidem equos, sed. equites
dicens. Necessario autem hi quoque tamquam angeli equis insidentes apparuerunt,
ad eius normam qui equo rufo insidebat; equis videlicet ministerii celeritatem in-
dicantibus; rufo autem colore iram qua in adversarios fervebant: denique et qui-
dam albi, Israhelitarum claritatem. portendebant, ex illorum ministerio futuram,
quod revera angel exercent, poenas noxiis imponentes, beneficia vero illis quos
Deus remunerari voluerit. j
Dietorum autem demonstratio in sequentibus fit. ** Et responderunt , inquit,
angelo Domini , qui stabat inter montes, atque dixerunt: circumivimus universam
terram; et ecce universa terra habitatur, et quiescit. ,, Haud equidem equos sibi

p. 446.

v. 1.
p. 447.

* Deut. XXXII.
8.

296 | : THEODORI MOPSUESTENI

ag) S fjoorro "Zero Varo φωνή; ἀλλὰ δῆλον 6n cbo- dj) ἵπισων δλιβεξηκότας λέγ4. οἱ ἐν
μορφὴ φαινομᾶνοι ἀνθϑρῴώπε ὡὐδῳπλησίως τῷ ἀναμέσον Tj) ὀρέων καϊᾳσκίων ἐφ᾽ Tra
φανέντος rupi, εἰκότως ἀγάλοηον τῇ ὄψῳ T «»eos ἀυτὸν ποιεῖάδαι δχάλεξιν ἤμελλον, ἀφ᾽
ἧς di χρὴ ὃ «ροφήτης XD ᾿δαοχαλύψιν “ἦν λεγομένων ἀκέων. ὃ o£. ὠὑτῶών diduonacMay
ἐσδέχοτο" εὔδηλον γὸ ὅτι πᾶσα ἡ δποχάλυψις Q τὼ ἐπ᾽ ἀυτῆς ϑεωρέμδυα- x d τε ἐρῴ-
Wi, εἴτε δπόκρασις. εἴϑ᾽ ὅτι dümmoTe, πάντα δὶ di δποχαλύψεως σ)ετυποῦτο" ὡς ἂν
διὰ πάντων 3. διδασκαλίαν ὃ «προφήτης σεξά μδμος., ἀυτὸς τε "ier eL T ἐσομένων ἔχοι
βεξαίαν. καὶ εἰς ἕτερφις ὀκφέξοι T ὠφέλειαν" tone ἢ (X) δχιβεξηκότα 6o 9 ἵπαον ἀγα-
μέσον ὀρέων. ὄγ{ελον αἰνίππεῶς ἃ ἐφεσῶτα τῷ e9vd T. Ἰσραηλιτών. 9) τὸ εἰρημένον *,
ἔφησεν ὅρια t9vdv X? ἀριϑι μὸν ἀγζέλων Sui ὥασσερ oUuD οἱ λοιποὶ af ἀγζέλων κοινω-
γοιιῦτες ὡς εἰκὸς αἰ Qeovnd'g «e a) φρφκοιμένων σελέφοντο. oi x9) ἐμίώυσαν aurai
τὸ πᾶσαν ὃ γίζ ἐν ἡσυχίᾳ καϑεςάναι τότε" ἀφ᾽ ὧν δὴ ug) χώραν xdv» λαβὼν ἀνά-
μέσον τῳ xa (aoi ὀρέων ὀφϑεὶς. ὡς ἂν ἃ τῷ λαοῦ φροντίοία πεπιςδυμένος., καί τι xg)
παϑὼν εἰ πάντα μέν Ger ἐν ἡσυγέᾳ 5 vu XD T “Ἱερεσειλὴμ, ἢ δγῳτετάρακται μόνα εὐχἑὼ
τινὰ C δέησιν ὑπὲρ πειντὸς τῷ ἔϑγνες «vesou4] Tu Oud. «« ᾿Απεκοίϑη γάρ φησιν ὃ ἄγ-
γέλος xugis εἶπεν. .» Ἐκεῖνος σὴ ὃ ἀναμέσον ^ ὀρέων ἐφεςτὼς. ὕπερ ou εἶπον οἱ λοιποὶ
τὸ πᾶσειν δὲ là καζοικοῖόγαι (ἃ ἡσυχάζειν. «« Κύριε παντοκρώτωρ ἕως τίνος οὐ μὴ ἐλεή-
σης ? ἹἹερεσειλὴμ C τὰς πόλεις ludi, ἃς "Gopddic τῶτο ἑβοομηκοςὸν ἔτος: ,, Μονονεῖχε
λέγων, πᾶσι τοῖς λοιποῖς ἔϑνεσι (ois XD γιῶ ἀσφαλῆ παρέρζες d οἴκησιν χοὴ T. ἡσυχίαν,
εἶθ᾽ ἧς ἔταξας Sandy ἀυτές" μόνη ἢ ἣ σὴ ὡς ἔοικεν “Ἱεραστωλὴμ, χρὴ αὖ λοιπαὶ τῷ ᾿Ἰούσα
πόλεις d κοινῆς (αύτης ᾿δηπολαύεσι δωρεᾶς" dw éradWuep αἰτία τότοων üyvojs TU. A4 TI-
ματα tore, xo) ἣ α΄ ἀσεβείας ὄχιμεέλεια. x9) τὸ duauadéc, ἐλέῳ d'i τὰ sg. ἀυτὰς

respondisse dicit: nam quaenam equorum vox fuisset? Sed patet equites ab eo dici,
qui in hominis figura oblati, ad normam eius qui inter montes umbrosos equo rufo
insidens apparuerat, merito congruum speciei cum eo dialogum habituri erant; ex
quo etiam propheta per revelationem quae dicebantur audiens, rerum notitiam hau-
riebat. Constat enim quamlibet revelationem, et res in ea visas, sive interrogando
fiat, sive respondendo, sive quomodolibet , haud aliter quam revelationis typo fieri :
ut per haec omnia propheta edoctus, tum ipse futurorum eventuum firmam fidem
conciperet, atque aliis quoque utilitatem impertiretur. Porro videtur per illum equi-
iem, innuere angelum Israhelitarum genti praesidentem , iuxta. dictum: constituit
lerminos populorum iuxta numerum angelorum Dei. Quoniam ergo reliqui angeli,
curae ut par erat participes, de ante dictis loquebantur, alii vero etiam aiebant uni-
versam terram in quiete, versari; ex his ille quoque occasionem nactus est, qui in-
ier umbrosos montes apparebat, ceu populi sibi cura concredita , ac dolens veluti
quod cum omnia quiete agerent, solius Hierusalem res turbarentur, occasionem in-
quam cepit precem quandam et obsecrationem pro universo populo Dei offerendi.
** Respondit enim, inquit, angelus Domini dixitque. .9 ( Hle scilicet qui inter mon-
tes consistebat, nam ceteri universam terram dixerant habitari et quiescere. ) ** Do-
mine omnipotens, quousque non misereberis Hierusalem , urbiumque Tudae , quas
septuaginta iam annos aspernatus es? ,, Dicens propemodum: ceteris gentibus om-
nibus, tutum praebes incolatum et quietem, in qua illas versari concedis; sola vero
iua, ut videtur, Hierusalem et reliquae Iudae civitates communi hoc non fruuntur
munere. Sed quoniam rei huius causa peccata extiterunt , atque impietatis studium ,

- IN ZACHARIAM CAP. I. | 297
iacu,» «eos ? der9 μὸν T ru Y δὲὺποβλέψας ἐν οἷς ἐν Φ συμφοραῖς γερόνωσι (αύταες»
ἀρκοῦσαν ὑπὲρ ὧν ἥ μδδτον 262 ὃ τιμωρίαν Tj ἐν (orit χρόνῳ αἰδεερηκότων ἀντὲς
χακῶν" ἐλέῳ τε οἰκείῳ τὰ ἁμϑοτήματα τῶν odo pala pos ἅπαντα, xg) Y παλαιὰν
ἀυτοὶς Yaod is εὐωεᾳγίαν" cw (ὃ ὃ ἹἹερουσειλὴμ οἰκιϑ δαι τὸ «ocsTeeov 9rnue. qup τὰς
λοιπὰς τῷ "ledW πόλεϊς αὖϑις συς-ῦα!.

Iles ἢ (ῦτα ἐπάγή. ““ Καὶ ἀπεκρίθη κύριος παντοκράτωρ τῷ dy $e τῷ 2a Aorn
ἐν Quel ῥήματα καλὰ (ὃ 205015 αὐδῳκλητικές. 5» "Ed'a£e xj Dd 76TH ὅτι dwrd τῷ ἀγα-
μέσον T ὀρέων T χαζᾳσκίων λαλοιιῦτος ἐν ὠντωῖ C ἡ “δέησις LZ αὕτη" «δὸς ὃν λέγ Y
ϑεὸν δτοκεκοίδδαι πολλῆς ἀγαϑοτητίθ- γέροντας λόγρις.» χαὶ πολλαῖν ἀγωϑῶν ἔχοντας
ἐπαγζελίαν y ig) ἱκανὰς παντοίαν exeun Ὅς ἐν Ὅσετοις τὲ (ὦ Οιαύταις προσαγα-
“αν ἀνάγκαις" ἐφ᾽ οἷς d" xz] ὃ ἄγζελος τὸ Subpey λαβὼν, μέωύφ τοῦ «φροφήτῃ οἵάπερ
εἰυτοῦ εἴρητο αὐόὼ τῷ ϑεοῦ ἐπαγίελίων ᾿μυεγίφτων ἔχοντα ἀγαθῶν, ἃ «eL rio “Ἱερεσειλὴμ,
Vnduls) T λοιπῶ' A64 5 ἕτως. ** Καὶ εἶπε «reos ue ὃ ἄγζελος ὃ λαλῶν ἐν ἐμοί: ἀγά-
xe λέγων" τάσδε λέγᾳ κύριος παντοκροίτωρ' ἐζήλῳχᾳ T Σιὼν qu) δὲ “Ἱερεσωιλὴμ ζῆλον
μέγαν" κοὴ ὀργῇ μεγώλῃ ἐγὼ ὀργίζομαι So τὼ ἔϑνη τὰ cuve mosse: ἀνθ᾽ ὧν ἐγὼ
μδὺ ὠργεάϑέωυ ὀλίγω;. ἀυτοὶ ἢ συνεπέθεντο εἰς χᾳχᾳ" dfe. τῶτο τοῖσδε λέγᾳ κύριος. ὄὅιςρεψω
ὅπ) Ἱερεσωυλὴμ᾽ ἐν οἰκτιρμᾳΐ, κοὴ 0 οἶκίΘ» μὲ ἀγοικοοίδ μη ϑήσεται ἐν Auri, λέγη xupiQ»
παντὸκρῴτορ᾽ (ἃ μέρον ὠκ(ᾳ ϑήσεται ὅδ: lepscuAMp, Ἔτι" xj εἶπε deeos ue ὁ ἀγζελίθ» ὃ
λαλαΐν ἐν ἐμοί: ἀνάκραγε λέγων. τάσδε A94 κύοι(Ὁ» παντοκράτωρ" ἔτι δζα χυϑήσονται
πόλας ἐν ὠγαϑεῖς. C ἐλεήσ4 κύρκίθ» ἔτι T Σιὼν. sg) αἰρετιᾶ ἔτι Ὁ ερεσαλήμ. 5

Acla νος γείρ φησιν ᾿δπύκθασιν aod. T Θεῷ ζοιαύτἑω ὃ ἀγίελος. ἀυτός τε ὅ2) Gic
λεηγορϑύοις Vn, καὶ 6e ϑεῤῥεῖν CutAos περὶ πάντων εἰς τὸ ἑξῆς" ὥςε xu] ϑειῤῥοιιῦτοι

et contumacia , misericordia malis eius medetor, et annorum numerum respiciens
quibus his premuntur calamitatibus, sufficientem iam peccatis arbitrator punitionem
mala haec, quae ipsos tanto tempore obruunt. Quamobrem clementia tua. peccato
omni deleto, pristinam redde prosperitatem: ut et Hierusalem iuxta priorem formam
aedificetur, et reliquae Iudae civitetes denuo consistant.

Insuper pergit dicere. ** Responditque Dominus omnipotens angelo loquenti in
;1& bona verba et sermones consolatorios. ,, Ostendit his verbis hanc esse oratio-
nem ilius qui inter montes umbrosos loquebatur in eo. Cui, inquit , respondisse
Deum plenos beniguitate sermones multorumque bonorum promissore$ , quique om-
nino ad consolandum sufficerent homines in tot tantisque angustiis versantes. Qui-
bus verbis ipse angelus ad fiduciam erectus, significat prophetae , quae sibi Deus
dixerat maxima bona spondens, quae deinceps urbi Hierusalem conferet. ** Dixit-
que miht angelus qui in me loquebatur: clama, dicens: ** haec dicit Dominus om-
nipotens: zelatus sum Sion aique Hierusalem zelo magno. Et ira magna irascor ego
super gentes quae liosüliter invaserunt: quoniam ego modice iratus fui, illae autem
scelestam adgressionem fecerunt. Propterea haec dicit Dominus: revertar ad Hieru-
salem cuim misericordia , et domus mea rursus aedificabitur in ea , dicit Dominus
omnipotens, et mensura exlendetur adhuc in Hierusalem. Et dixit mihi angelus
qui loquebatur in me, clama dicens: haec ait Dominus omnipotens: adhuc affluent
civitates bonis, et miserebitur adhue Dominus Sion, et eliget Hierusalem. ,,

Accepto. inquit hoe a Deo responso angelus, tum ipse his dictis gavisus est,
tum me quoque confidere iussit de omnibus in futurum: ila ut possem cum fidu-

38

. M9.

* I5.

. 16.

998 . THEODORI MOPSUESTESI 1

μξυύειν ἅπασιν ὅτι eqodba, ὑπὲρ d “Ἱερεσειλὴμ, ὀργίζεται WP ay Τσαύτίν ὠμότητα ὅδε:
σλειξα μϑύων εἰς durée" οἱ μείζονα d ὀργῆς «i ἐμῆς T τιμωρίαν ἀντοῖς ἐκ «ὃ ἰδίας ἐπή-

γον χακίαφ' oryapoud. ἁπάντων ἕνεκεν πολλᾳΐ χρήσομαι περὶ Ὁ “Ἱερεσοιλὴμ, τῳ ἐλέῳ".

“ Nou Um NC SUN » 5, eX , Y , ἀν 9 9 9 v Σὰ

ὥςε καὶ (Ὁ) οἶκον ἃ ἐμὸν ἐν ἀντῇ γερονότα τἰὼ cuon9u (Gic ἐπ᾽ ἀντὸν σιωνιᾶσιν ὠφελειῶν
, Sg e ^A ἯΙ A 5 V ^ ^ »Ὕ oy (9L : x ͵ Ὃ , . i

παρέχεῦδα!. C T ἹΙερεσοιλὴμ $7 μεῖζον vuO Cx a 1) πᾶσας ἢ συωωτόμως elzrdy

τὰς uri “Φεοσηκούσας πόλεις ἐν ἀφϑονίᾳ καΐας αι πολλαΐν: τότε 39 ἐλέῳ χρήσομαι.

πολλᾳί περὶ ἀυτίω" didoxi uoo, πᾶν 6 τι encor épais, εἰς àurlo τε C ςξὺ- mess
ἡκοντὰς ἀυτῇ τῷ λοιποῦ" εὔδηλον ἢ ὅτι ὅτ᾽ ἂν λέγῃ τὸ ὀργίζομαι δὶ τὰ Ov τὰ σωω-

emmowDpa, ày9 ὧν ἐγὼ jp ὠργιϑίω ὀλίγα. σωνεπέϑεντο ἢ εἰς xaxd, περὶ τὸ τ

ὀκποπορϑηκότων ἀυτίμω βαξυλωνίων λέγων. sd) δ) ὅπως ποτὲ εἰς τῶτο συμωφαξάντων
ἀυτοῖς, 3 γῆνησο μοέγίων ἀυτοῖς τιμωρίαν df. τότων σημαῤνφ" σεοϊώκεσαν μὲν γ)ὸ ἤδη, βα-.
ζυλώνγιοι d'ixac , C χαϑήρητο μὲν αὐτοῖν » βασιλεία. e/o ἢ ἡ πόλις παντελαΐς "mo
Κύρε τῷ Περσῶν βασιλέως" τετιμώρξωτο ὃ οἱ συμφράξαντες ἀυτοῖς ᾿Ισδδουμαῖοι τὲ xg) οἱ
λοιποὶ d'n πάντες" ὥςε ἐῆλον ὁκεῖγο εἶναι! τὸ παρ᾽ ἡδύ δηὶ « ιἰσοϑέσεως εἰρημένον, ὅτι.
πολλαΐν μέμνηται γεφονότων ἤδη, βεξαμαίν dum Y. οἰκείαις ἐπα γζελίαες ὃ ϑεός: ἔπεὶ sgg)
σφόδρα πτέτων *dW τότε (oig Ἰσραηλίταις, ἐν ἀμφιβόλῳ ὦ 1G) 3. σωτηθλαν fyuor T οἷ-
κείαν" ὡς μὴ ἢ (Q) ναὸν ἃ dor ἀρξαμένους πέρας ὀκβωλεῖν. εἴτε δέκ 3 ἐνόχ λησιν qi
ἐναντίων» & τε (ἃ δὰ ὁ ὠπωῖν ῥᾳϑυ μίαν ἀνξανομένζν ὡς εἰκὸς τῇ τὴν πολεμίων κακίᾳ"
dio μὲν δὴ (ὕτα Cx. αἱ ᾿δαοκαλύνψεως ἐγνωκέναι ἔφη. ὅτι τε οδὺ ἠσικηπότας ? λαὸν τι-
μωρήσεται ὃ Quoc, C ὅτι T ἹΙερεσωυλὴμ εἰς T παλαιὰν εὐπραγίαν ᾿δποχαΐαςήσᾳ πάλιν.
Ἐπὶ βεξαιώσφ ^, ἀμφοτέρρν δποχαλύψεις χαϑεζῆς ὀκτίϑεται ἕτερας. ἃς ἰσϊῶὼν. ἀυτὺς

cia palam significare, Deum magnopere Hierusalem causa irasci adversus eos qui
tantam adversus illam exercuerunt crudelitatem ; qui maiorem, quam ira mea tu-
lisset , punitionem fecerunt adversus Israhelitas. Horum itaque omnium causa mul-
tam expromam erga Hierusalem misericordiam: ita ut domus quoque mea, quae: illic
est, consuetam convenientibus in ea utilitáàtem praebeat, et urbs Hierusalem maius
adhuc spatium sit occupatura, ceteraeque ut summatim dicam ei subiectae urbes

in multa rerum copia futurae sint. Tunc enim multam exhibebo urbi. Hierusalem

benignitatem: quippe decrevi nihil non boni huic facere in posterum, nec non ce-

teris ad eam pertinentibus. Sine dubio autem, cum se irasci dicit gentibus, quae
Hierusalem hostiliter invaserant, cui ego modice iratus eram, ipsae autem scelestam
adgressionem fecerant, de Babyloniis loquitur qui ipsam depopulati fuerant, deque
alis qui socii belli eius fuerunt; et impendentem illis poenam his verbis significat.
Sane iam poenas luerant Babylonii, eorumque regnum corruerat, et urbs a. Cyro
Persarum rege occupata fuerat. Idumaei quoque Babyloniorum adiutores reliquique
omnes puniti fuerant. Quamobrem apparet illud quod nos in argumento commen-
tarii diximus , multas heic res memorari quae ?*am evenerant, quasque suis promis-
sionibus confirmat Deus; his enim magnopere indigebant tunc [srahelitae , qui et-
iam post reditum de salute sua dubitabant: ita ut ne templi quidem aedificationi ,
quam coeperant, finem imponere curavissent , sive propter adversariorum. molestiam.
sive propter ipsorummet segnitiem, ab hostium malitia ut credibile est auctam.
Verumtamen duo haec ex revelatione innotuisse ait, quod iudaici populi offensores
puniturus sit Deus, et quod urbem Hierusalem in pristinam felicitatem restituturus.

Iamvero ad utriusque rei confirmationem , duas alias posthinc. exponit revela-

IN. ZACHARIAM CAP. I. ! - 999
ve T É Οἷς εἰρη μᾶροις ἤδη πίφιν εἶχε βεξαέαν" (ἃ “δὴ 49) οὖν’ τῷ λαοῦ πάντας ἐπειϑὲν
ὁμοίως ἡγεῖδδαι" € πιρῴτίω γε aei di Tp ἐναντίων τπιμώρίας λεγ4. lbs ou x2] δὶ
4. «οροκειρδῥης δ)ποκαλύψεως φροτέραν εἶπεν. « Καὶ vez Giu ὀφϑοιλμές μα χρὴ εἶσίον
qtosaeg κέρατο" κοὶ εἶπον «δὸς (QN) ἄγζελον ἃ λαλοιῦτα. ἐν ἐμοὶ, τί 621 (aU. κύρκε:
Q εἶπε «ποῦς με. (αῦτα τὰ κέρατα τὼ δῥῴσκορπίσαντα ὦ édwur «gj ? Ἰσραὴλ x ἢ
ἽἹερεσευλήμ" x) td'azé μοι xwoe1 τεοσαάρας τέκτονας" x0) εἶπον. 7i ὅτοι ἔρχονται ποιῆσαι
κύρκε: X) εἶπε» (τα τὰ κέρατα τοὶ δῥασκορπίσαντα (() léduy κὶ ? Ἰσραὴλ. C χατ-
éa£ay € ὀδὰὲς ary ἦρεν κεφαλζώ" κὶ οξῆλϑον ἀυτοὶ τῷ ὄξωαι ἀυτὰ εἰς χεῖρας ἐυταΐν"
πὰ τεοσάρα κέρατω τὰ ἔϑνη τὼ ἐπαιοορᾶμα κέρας ὅπηι T "yo κυρίου, τῷ δρασκορπίσοι
ἀυτίω. .. Οἱ Jd ouo μυϑολογαν ἔϑέλοντες.» τεοσαρω κέρατα (Q) Αοσύρμον (ἃ ἃ. Βαξυ-
λώνιον τὸν τε Miidov wo) (QN) Πέρσάν φασιν" οὐ γὸ «eegotydy ἔϑέλοντες» ὅτι πολλάκις T
ἀριϑιὸν à ϑεία γραφὴ οὐκ ἀριϑμοῦ γε ἕνεκεν ἀκριβολογεμδῥη λεγᾷ. 62. δηλωσά d
ἑτέρου τινὸς. φιλονικοῦσι μδὺ ἐφαρμόζειν ὄνομιάσιας τοῦ ἀραϑμᾷ" μυϑολογεῖν j ὡς εἰκὸς
ἀνωγκᾷζονται εἰς T dy πλασμάτων σωωθήκψν: ὅπερ ouo πολλαχἕ μὲν Q ἕτερῳϑι πε-
πόνϑεσι, € μίω : 6 4 τὸ ueueeta Μιχωΐε φοροφητείας λέφοντος *, ὅτι ἐγερϑήσον")
x (6 '"AexüeAoy tzu]à ποιμένες xg) ὀκτὼ δήγμῳώτα ἀνθρώπων" eua μὲν dvOesmou
εἶσ’ ποιμένας. ὀκτὼ ἢ ἀνθρφῴποις τὰ δέγμωτα dew judy φιλονικᾶντες.." ἀνωγκαζόμϑδροι
τὸ δὰ (αὐτίω ὃ αἰτίαν πλεῖς:ε γέλωτος ἄξια λέγήν' δ ἀυτὸν ἢ Ῥόπον κἀν(αῦϑα τέοσαρα
κέρατα Quoi GUU- φοροῤῥηϑεέντας ἡμῶν" Sx ἐννοῦντες ὅτι πάλαι μὲν ὃ ᾿Αασύρμος τε χρὴ ὃ
Βαξυλώνι(0.. δεοώκεσαν d'inae* Midbi ἢ ^ro Κύρου χαϑήρξωτο: Πέρσαι “ὲ οὐδὲν ἀυτὸς
καϑάπαξ ἠσθικηκότες εὕράσκονται . τουυαντίον μιὰν οὖ (ἃ αἱ αἰχμαλωσιας ἀφέντες. ἡ

"H5 9áa ηραφὴ τεοσαρα κέραᾳτῶ οὐ ῥητὰς τινὰς ἀνθρφποις Ac, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ εἰς

1101Π65.. quas cum ipse vidisset, firmam circa res dictas fidem retinebat , et populo
universo ut idem existimaret suadebat. Priorem quidem de adversariorum punitione
recitat, quam etiam in superiore revelatione primam posuerat. ** Et levavi oculos
meos, et vidi quatuor cornua. Et dixi angelo in me loquenti: quid sunt haec , Do-
mine? Dixitque mihi: haec sunt cornua, quae disperserunt Iudam et Israhelem at-
que Hierusalem. Et ostendit mihi Dominus quatuor fabros. Et dixi: quid isti ve-
niunt facere, Domine. Et dixit: haec sunt cornua quae disperserunt Iudam, atque
Israhelem confregerunt, et nemo illorum levavit caput: et exierunt isti ad ea acuen-
da in manibus suis. Quatuor cornua, gentes sunt quae cornu extulerunt super
terram Domini ut eam disperderent. ,, Qui ergo fabulas nectere volunt, quatuor
cornua dicunt esse Assyrium , Babylonium , Medum, ac Persam: considerare enim
nolentes , saepe numerum a divina scriptura haud accurate numeri causa dici, sed
ob aliud aliquid significandum , appellationes numero accommodare contendunt;
quamobrem vanas fabulas consequenter sequi coguntur, ut suum fictum commen-
tum instruant:; quod cum saepe alibi passi sunt, tum in beati Michaeae prophe-
lia dicentis, consurrecturos adversus Assyrium septem pastores, et octo hominum
morsus; septem quidem homines, pastores; octo autem homines, morsus numerare
studentes; quod cum faciunt, multa risu digna ob hanc causam coguntur dicere.
Pari modo heic quoque quatuor cornua dicunt esse quas nominavimus gentes: non
reputantes, quod iamdiu Assyrius ac Babylonius poenas dederant; Medi autem a
Cyro deleti fuerant; Persae denique nihil mali umquam Tsrahelitis intulerant, immo
potius captivitate eos dimiserant,

v. I8.

*. 19.

v. 20.
y. 9I.

p. 452.

* Mich. V. 5.

p. 453.
* ps.:CYI. X

p. 454.

300 | THEODORI MOPSUESTEND —— j

qéaydpu 7réegmt MeMseAcy a) T olxspueylo φαμὲν. ἀνάτολάς τε C Jucua; ἃ ἄρκτον κα
μεσημβρίαν. μέμνηται gy). κλιμάτων τώτων πολλοίκις τὸ πολλαχῇ γινόμδνον «ηλοῦσει"
ὡς ὅτὰν ὃ μακάριος λέγῃ Δαυϊσ' gei T ᾿Ισραηλιτωῖγ" * εἰπάτωσαν οἱ λελυξω μένοι "Cz
κυοία. ὃς ἐλυξωσατο Cx new i008, € Cx T χήρον swwisgajju ἀντὸς, Σπὸ draroAdy
C συσ μ᾽ (ἃ βοῤῥᾶ καὶ 9uAmeswe cUdW2ov, γὸ ὅπ ἀπ εἰς τὰ τέοσαρα πέρατα di οἶκε εί-
γὴς δῥασκορηπιϑέντας οδὺ- leegnAiras σιωωυήγωνῆυ ὃ ϑεὸς, "mo Βαξυλωνίοις ἢ ὦ 'Aasv-
Θιοὶς μόνοις ao μιῳ λώτοις ὄντας, εἰς δὲ οἰκείαν ἐπανήγαγε γάῶ-: λέγ ὃ ἡ οραφὴ τὸ πὸ
ἀνατολῶν (ἃ Jc £j βοῤῥᾷ x) ϑωλάσσης. ἵνα εἴπῃ ὅτι οὖσ’ πολλᾷ 691 dYeazap us vec
ἡϑεοισέ τε gg) tmavigaso εἰς τὼ οἰκᾶϊα" οὕτως ou0 (ὃ CWRÜOu τέασαρα πέρατα λέγ4.

Ἵγα εἴπη cbo- πολλαλόϑεν ἀυτοῖς ἐπί μιλυϑύτας (ὃ παντοίως ἀυτὲς βλώψαι βαληϑέντας,

εἴτε ᾿Ασσυ luc εἴτε Βαξυλωνίες εἴτε ᾿Ἰσδεμαίες, ἢ Μωαβίτας ἣ ἃ cv λοιπὸς πἰδιοίκως.
€L9' Bc τινας d'wrore ἕτεροι" δα τῶτο sg] Texroyag τέασᾶρας βλέπφ, ἵνα εἴπῃ τὰς Aa-
τεργιχὰς οδαυάμεις. ὡς πολλαχόθεν ἀυτοὶς Tho τιμωώρλαν ἐπαναγωγούσας, ἐχῴξων ςξὺ-
ap ἀντοῖς X) T “δχοφασιν τιμωρησα μένων T ϑείαν" τὸ ἢ ὀξωῦαι τὰ κέρατα λέγᾳ ἀντ
τῷ CxAezluDa| ἀυτὰ κοὴ mr TU. (QN) ὄγκον ἀυταῖν ἀφελεῖν" ἵνα εἴπῃ ὃ φῳδεκεμένζω Οἷς
ἐπελϑοῦσι dun μὲν davon (Gor δὴ τῇ Wero AUN δὲ qjU hdixwxorwY GE "Irvesn-
λίτας μωρίαν βεξακώσας ὃ «εοφήτης: ἑτέραν δποχάλυμιν A84 δειχθεῖσαν avr du-
Amilo 4 XD ἃ ᾿Ἱερεσωλὴμ ἀνανεώσεως" A654 ἢ ἕτως. ,

Divina. agitur scriptura quatuor cornua non aliquos nominatim homines dicit;

.sed quia in quatuor partes distributum orbem dicimus, orientem , occasum, se-

ptentrionem , ac meridiem , commemorat saepe haec climata, ut quae multis in lo--
cis fiunt designet. Veluti cum dicit beatus David de lsrahelitis: dicant redempti
a Domino, quos redemit de manu inimici, et de regionibus congregavit eos, ab

.oriente, ab occasu, a borea , et a mari; Átqui constat, quod nequaquam per qua-

tuor orbis terminos dispersos Israhelitas congregavit Deüs, sed sub Babylonis tan-

tummodo atque Assyriis servitutem servientes in propriam regionem restituit, Dicit

autem scriptura ἃ oriente et occasu et borea et mari, ut denotet quod multis locis

. dispersos congregaverit atque 1n patriam reduxerit. Sie ergo heic quoque quatuor

cornua dicit, ut designet populos undecumque Tsrahelitis hostiliter supervenientes ,
et omnimodis eis nocere volentes, sive hi Assyrii fuerint, sive Babylonii, sive Idu-
maei, sive Moab:tae, sive ceteri finitimi, sive denique alii quilibet. Ea propter qua-
tuor etiam fabros videt, ut ministratorias potestates dicat, quasi variis ex locis sup-
plicia iis populis adducentes, dum singulae iuxta Dei decretum ab illis poenas re- |
poscunt. lam cornua exacuere dicit, pro, illa extenuare, àtque omni asperitate spo-
liare; id est vires, quibus ii adgressores suffulti erant, eripere. Postquam Πᾶς re-
velatione poenam offensoribus Israhelitarum imponendam propheta adfirmavit , aliam
pergit narrare sibi factam revelatiotiem , quae urbis Hierusalem instaurationem"de-
monstràbat. Sic autem dicit.

IN ZACHARIAM CAP. II. - 301

ΚΕΦ, B.

«« Καὶ sea G6o- ὀφθωλμς pus Ὁ eidov: ug) ἰδοὺ ἀνὴρ, κ) ἐν τῇ ode durd δ οιψίον. v.

gto ud piov καὶ εἶπον «τεὸς ἀυτὸν, πᾷ σὺ πορεύῃ; (ἃ εἶπε ee» με, de niea d Ἵερε-
οαλὴμ.» τῷ id'eiy πηλίκον τὸ πλάτί(Θ» ἀυτῆς 691 € πηλίκον τὸ μῆκος" gg) ἰδὰ ὃ ἄγίελος
ὃ AgAdy ἐν ἐμοὶ eienxd* κοὺὴ dye 9» trip» ὠξέπορεύετο εἰς συυνάντησιν avri Q εἶπε
«veh ἀυτὸν λέγων, dhejue wu] λάληδον «τὸς (δ) νεανίσκον. ὁκεῖγον λέγων » χα ἀκάρπως
χατοικηϑήσεται ἹἹερεσοιλὴμ δπὸ πλήϑοις ἀνθρώπων Q κτάυαΐν 3j ἐν μέσῳ ἀυτῆ;" xp)
ἐγὼ ἔσομαι ἀυτῇ. Atj4 κύριος, τεῖχίΘ» πυρὸς κυμλόϑεν. hg) εἰς δόξαν ἔσομαι! Cv μέσῳ
ἀυτῆς. ,, Ἐποιδὴ τοῖς Tus οἰκοσομζφὰς ἐργοζομϑμοις διοινίῳ ug *90- Zo 4 γῆς, τώ
τε πλάτη xg) τὰ μήκη xg] οὐδ΄ τύποις αὶ οἰκουδομῆς, ἀναγκαίως ἄγζελον δρᾷ πάλιν YD
τὸ εἰωθὸς ἐν ἀνθρῶπε μορφῇ Qrowlov κατέχοντα (oigo ὃς ἐρωτηϑεὶς 17 bo γμινορδῥίω
aote Av τῷ «οροφήτῃ. ὅποι πέρ ἄπάσιν, αὐέξῆσαι ἔφη αὶ “Περασαλὴμ ἀπιέναι! T οἶκο-
dolo, ὁποίαν τε (ὃ Ὁσἕω ἀντἑὼ οἠυέϑαι «»egonki' εἶτα Ay] pO ΦΘοὺς (ὦ ἄγζελον δ

ἐν dur λαλοιιῦτα. ὃν ἐν (oig ἀνωτέροις ἐν ἀνθρῴπα μορφῇ zt Sn μᾶνον εἶδεν ἐφ᾽ Pau

» ^ 5» P ^ LEX δ΄ “« 3 : , , ,
πυῤῥοῦ ἀνα μέσον vj) ὀρέων vp κα σκίων' (τϑτο 99 ἡμῶν ἐκ vy «esaAmpormey ioco
-“ ^ ᾿ , [3 Pg. à. ^ »
δῆλον. ὅτι (Ὁ) ἀντὸν ἄγζελον ἀναμέσον τε ἑωρακέναι Tj) ἐρέων ἔφη. C δὴ wj λαλεῖν ἐν

3 ^ ^ € , B QNS c ^ € , 3 ,
cst] ) τῶτον δὴ (ἃ vu ἑωρακέναι φησὶν ἑσῶτα ὡς ἂν ἧσο μῶμον Um τοῦ γινονδῦῳ" xg)
P A , 5 e ' 1 1 E ὦ, " ἀδ €. 4 j 0c ; δὰ,
ὅτι T « εἰεήσεως εὐντοῖ q* deos (€) Owby «eos ἥξρᾶς ἵκτα!. ἀν ὑπέρ τέ 4 po e
xj τὸ ἔϑνες Ὡοροσήγαγε TU! 9:0), Tu μὴ μόνον δειχθάδαι T ἐπα χθησορδμέω "ois Wdiun-
πόσιν ἀυτὲς τιμωθαν" Ow γὸ Φωνίεῦαι wg) Y τὸ σχοινίον ἔχοντοῖ τὸ γεῶ μμέρικὸν σύμβολον

gu. 2 » P NA! d T * ^^ , db ζω: * , v σ΄ »^ 27 ^i ὅσο ᾿ ES

38 ἐν tpyo a πόλεως 62) λοιπὸν 1 οἰποοϊομυΐου" εἶτα AtyA om ero» ὥγίελος δαοςαλεῖς

: S ἢ "Ms ' » " /
ἴφη «ess àwvov: ὥςε καὶ εἰπεῖν vul νεανίσεῳ τὸ γέω μυεξικὸν ἔχοντι δηλονότι διοινίον" rra

'CAP. II.

* Levavique oculos meos, et vidi, et ecce vir in cuius manu funiculus geo-
metricus. Dixique ei: quó tu pergis? Et dixit mihi: ut dimetiar Hierusalem , et vi-
deam quanta sit latitudo eis et quanta longitudo. Et eccé angelus qui loquebatur
in me stabat, et angelus alius egrediebatur in occursum eius, Dixitque ei dicens:
curre et loquere adulescentulo illi, dicens: copiose habitabitur Hiérusalem ἃ iul-
titudine hominum et iumentorum in medio eius. Et ego ero illi, dieit Dominus,
murus ignis, et in gloria ero in medio eius. ,, Quandoquidem ínos est aedifiean-
tium funiculo terram metiri, latitudinem scilieet et longitudinem atque formas
. struendi aedificii, necessario angelum videt rursus more solito humána specie , fu-
niculum hunc tenentem; qui interrogatus, ut facta prophetae revelatio narrat, quo-
nam abiret? ad dimetiendam, inquit, Hierusalem aedificationem , qualem quantam-
que eam fieri oporteat. Deinde ait angelo, qui in ipso loquebatur, quem in süpe-
rioribus dietum est ab eo visüm equo rufo insidentem inter montes unibrosos (etenim
nobis ex ante dictis perspicuum fit, eundem esse, quem inter montes vidisse dike-
rat, atque illum. qui in ipso loquebatur.) Hune, inquam, nunc quoque vidisse ait
stantem , et de re quae gérebatur laetantém; et quód ipsius ad Deum oratio seopüm
esset adsecuta, illa nimirüm quam pro llierusalem et pro gente Deo obtulerat :
cuius exitus erat, non solutà poenae ostensio quàm Deus iniiniels impositurus erat,
verum etiam visio angeli tenentis funiculum, quod erat indicium coepti iam urbis

302 : THEODORI MOPSUESTENI :
99 ἀντὸν κέκληκεν ὡς Üzri τὴς δποχαλύψεως εἶσεν ὃ προφήτης τῇ od τῷ νεανίσκου d'a
θέντα » εἰς δήλωσιν τῷ AO) πάσης ie UO» εἰς πέρας τὰ Ὡροκεῖ ἔνα ἄξαν" λέγ Φίνων
φησὶν ὃ ᾿Σηοςωλεὶς ἄγζελος Tu ἐν ἐμοὶ λαλᾶντι doy EA s 1 ταχοις τε ἐραμεῖν Q εἶπαν
“τ γεαγίσκῳ , ὅτι σφύσρα M πολλὴς d εὐθἑυίας ἡ “Ἱερεσωιλὺμ, οἰκηϑήσε") πὸ ἀνϑρῴ-
πῶν τὲ χοὴ κτίωαίν γὴν ὑπηρέται δύων ἀυτοῖς φεγοχωρε μϑμη" ὡς ἂν ζαῦτα γνὰς δ) μεῖζον
ὀκτείνειεν αὐ πόλεως τὸ τε zd (OU su] τὸ μῆκί(Θ» ὀφειλούσης ἀρκεῖν Tu zAW9d vj) οἰκη-
σόντων ἀυτίώ- παρέξω μδυ 29 ἀυτῇ φησὶ πᾶσαν ἀσφάλειαν T cE ἐμᾶ μείζογα ἣ τεῖχί»
ὧκ πυρὸς κατεσκούασ μον «ὐοῴ σοι ἂν αὔταρκες ὃν συμφλέγην Gbo- Gonorras" φαγήσο-.
μα! “δὲ ἐπ᾽ ἀυτεῖν ἔργων δι dV εἰς ἀνυτὸς κησδεμονίαφ' Des ad, πᾶσιν ἐν εὐφημίαις τὲ
e Q ἐπαίνοις. ὑπὲρ TÉ μεγέϑοις Tj εἰς ἀντἰὼ εὐεργεσιῶν. sido
Ἔπιση μίαντεον dà xgedvo ἐν Tt μέσῳ. Ὅτι ὃ δηοςτιλεὶς ἄγ[ελί(Θ- τῷ ἀγζέλῳ τῶ
λαλοιῦτι ἐν dur, τάτέςι τοῦ ἐν μέσῳ T) ὀρέων δχηβεξηκότι τὸ ἵπαου πυῤῥοῦ, λίγη
dbaue (ἃ λάλησον voeos (Qy) νεανίσκον ὀκεῖνογ" εἰ ἢ X?) Gb0- μυϑυλογεῖν ἐθέλοντας ὃ ἐν.
μέσῳ τὴμ καϊασκίων ὀρέων Qaydc, ὃ τῷ Ov ἀῶ jos, πῶς οἷον τε hà 3 ἄγζελον 6A uiia)
φρὸς ἀντὸν εἰπεῖν. dpa,ue wu) λάλησον opos (QN) νεανίσκον ὠκεῖγον, λέγων . καίακάρπως
κατομοηϑήσεται ἡ Ἱερουσαλήμ: ἄγζελον μδὺ γὃ τῷ dg τῷ Quà κελεύαν, Tj) ἀσδιωνάτων.
L2, xg) νομάζοιν ἢ τῶτο dV ἐσχάτης ὄξὶν ἀσεβέιας" ἄγζελον ἢ ἀγζέλῳ σημαίνειν τὸ mez-
xT&oy, ϑαυμίαςὸν Bdiy* &zady ajo ὑπηρετωῖν Adyov μώνύειν θμήλοις πὰ δεασοτικᾷ βελεύ-
ματα- κοὶ TAA γε πλέον οὖσ’ 671 τῶτο πεμπορᾶύες cod τὸ πάντων κυρλε- οἷον τι
Q νιωῦ ἐγίνετο" ὁ γάρ ἀγ[έλε τῷ λωλοιῦτος ἐν ὠνταῖ 3 ὑπὲρ dV πόλεως “ποροσοιγαρόντος
dYnow , εἰκότως ὃ πεμφϑὲς ye» X? γνώμξδυ Sui, δραμεῖν ἀντω (δ λαλῆσου κελεύφ
TU. "vegomtoy su, pos (ζ) νεανίσκον, ὡς ἂν εὐαγζελιζόμϑμος ὅτι περ duri τὰ v! δεήσεως

«aedificii. Deinde ait, alterum. angelum missum, huic dixisse ut adulescentulo lo-
queretur geometricum habenti funiculum. Sic enim hunc' nominat, quemadmo-
dum in revelatione viderat eum propheta speciem adulescentuli prae se ferentem ,
ob significandum robur omnimodum quo res proposita ad exitum deducetur. Ait
igitur. missus angelus loquenti in me angelo, ut celeriter currat dicatque adule-
scentulo, fore ut magnopere multaque copia habitetur Hierusalem, ab hominibüs
et iumentis operam his praebentibus prope angustiata: sicque ait, ut re cognita,
in maius spatium extendat latitudinem urbis ac longitudinem, quae incolarum mul- |
ütudini sufficere debeat. Et quidem nos maius ei praesidium praebebimus , quam
murus igne constructus exhiberet qui adgredientes valeret comburere. Nam me con-
spicuum factis ipsis et providentia erga ipsos efficiam: et laudibus praeconiisque ce-
lebrabor ob meorum erga eos magnitudinem beneficiorum.

Illa quoque dictio animadvertenda est ** inter ,, quod nempe angelus, angelo
loquente in propheta, id est angelo inter montes, equo rufo insidenti, ait: curre
et, loquere adulescentulo illi. Nam si iuxta hos mythologos, is qui inter montes um-
brosos apparebat, Dei erat filius, qui audere potuisset illi dicere: curre et loquere
adulescentulo illi dicens: copiose habitabitur Hierusalem? Etenim angelum filio Dei
praecipere aliquid, impossibile est; et hoc credere, summae impietatis est: at an-
gelum angelo significare quid agendum sit, nil mirum: nam et famulorum est in-
vicem denunciare voluntates dominicas, multoque magis hoc decet illos qui ab om-
nium domino ad id mittuntur, prout nunc accidit. Namque angelo qui loquebatur
in propheta, et pro urbe orabat, merito angelus missus ex sententia Dei, currere

IN ZACHARIAM CAP. II. 303

dni Ὡρὸς πέραξ. Q σέσοκτω jp el 7 “Ἱερουσειλὴμ, Tt Sw τὼ xod o" χρὴ ἢ κοὴ

duri ὡς ἰοχύσεινται ἐφ᾽ οἷς ἐσεήϑη xS. τῷῦ Du, n ἡοδονῆς τε Ὅϊς xexfieuc μδύοις ὑπη-
ρετεῖάναι 5 xg) MO πολλᾷ τῷ τάχοις τοῦ ὅδ Y oixodbjulu ᾿δποςτιλέντι 4^ r0 A606 γνωράσαι

᾿Αλλὰ 9 ἀναγκαίως ϑάρσοις Ca. T ἐάχθεντων ὃ aoeoprmis πληρφῳϑεὶς ἐβόα λέγων"
ες d) ὦ φεύγετε δπὸ γῆς βοῤῥᾶ. λέγ κύφα(». d)om Cx vj) τεοσάρθον ἀνέμων τῷ Segyo
σωυάξω ὑμᾶς, yd κύριος" εἰς Σιὼν ἀνασώζεῶε, οἱ κατοικᾶντες θυγατέρα Βαξυλαΐνος. ,,
Κελεύφ 99 δὴ χοὴ (oic λοιποῖς TJ) ὅδ « αἰχμαλωσίας Ὄντων ἔτι. 4) πολλῆς Cu py
d ασεδῆς δὶ τὸ Σιὼν Ὄρος, ϑαῤῥᾶντας (Gic ἐπηγίελ μδύοις τῷ Sw) «ἰδὲ αἱ ἹἹερεσωλὴμ ,

3 3 » E ^ , , Nos τς
ὃς ὑπέσχετο πανίᾷχοϑεν ἀυτὲς εἰς ἀυτἑὼ σωυνάξεϊν" κἀνίφῦϑα μδύ Ὅι πάλιν τὸ ὁκ T τεσ-
3 3 ^ € Ων »€ ^ € ^A
cuepy ἀνέμων οὐκ àer9 μὸν τινὰ. ἀλλὰ τὸ πανία χόϑεν δηλοῖ, ὡς ἂν SubpouvTes oi 7

βαξυλωνίων οἰκοιαῦτες χώρων ἔτι τὴν ledutoy, Con τί “Ἱερουσουλὴμ, ἐπαίγοιντο πάντες"
ὅπερ δζάφοντες βαξαίαν ἕξεσι T λοιπὰ ἢ σωτηρίων, T ϑεῶ Y) τὰς οἰκείας ἀυτὸς φυλάτ-
τοὐτίθ. ἐπαγζελίας. ὅτι μδὺ καϑήρη Toe Βαξυλὼν, xg] πᾶσω πέπαυτο ὃ βαξυλωνίων
ἀρχὴ » XD ? Aapdu βασιλέως καιοὸν δῆλον" Ow ὅμως justo οδὸ" κατ᾽ ὀκεῖνον ὀφεῖ-
λοντας (Qj) καιεὸν ἀνελϑεῖν' € γὺ ἀνῆλθον zi. Apes. ἀκ ὀλίγοι T der μόν: ὅμως Cr
αἱ Βαξυλαΐνος ἀυτὲς "ra Wo dy XéAsUd y ἵνα εἴπῃ m αἰχμαλωσιας Lo σὺ βαξυλωνίων

A ojus uter" «ρόδυηλον ἢ ὡς ἐν δπιτάγματος χήματι μέάωυσιν Ἵ ἐσομᾶρεα ποιεῖται.

« Διότι Tudy λέγ κύελ(θ. παντοκρώτωρ᾽ ὀπίσω doLus ἀπέσωιλκε us 0 τοὶ ey n
τὰ σκυλεύσαντα ὑμᾶς" dion ὃ àzHó up» bug, ὡς ὃ ἁηχόμϑρμος αἱ κόρης τῷ ὀφϑαλμξ
ὠυτεῖ. dión ἐγὼ Ü7nQiem T χεῖρᾳ μου ἐπ᾽ ἀυτὲς. xg] ἔσονται σκῦλᾳ (oig δ ελεύουσιν ἀυ-

ipsi imperat et loqui quae opus erat adulescentulo, atque nunciare preces eius sco-
pum esse adsecutas, Deique voluntatem: erga Hierusalem factam esse benignam:
oportere autem ipsum propter impetratum Dei favorem, libenter iussibus obsequi;
et celeriter admodum, ei qui ad aedificandam urbem missus fuerat, significare
quae Deus de ipsa decreverat.

Age vero necessaria fiducia ab his ostentis propheta repletus exclamabat dicens:
** o, o, fugite a terra boreali, dicit Dominus; quoniam a quatuor ventis caeli con-
gregabo vos, dieit Dominus. Ad Sion salvi confugite, vos qui nunc apud filiam
Babylonis incolitis. ,, Mandat etiam reliquis, qui adhuc in captivitate versantur,
ut multa cum festinatione ad Sionis montem accurrant, confidentes Dei promis-
sionibus de Hierusalem, qui undecumque eos illuc se congregaturum spoponderat.
Atque heic rursus dictio a quatuor ventis, haud aliquem numerum, sed potius
undecumque denotat, ut Iudaei qui adhuc babylonicam regionem incolebant, ad
urbem Hierusalem cuncti festinarent; in qua degentes stabili posthinc salute per-
fruentur, Deo ipsos iuxta promissa sua custodiente: quia iam tum deleta fuerat
Babylon, totaque Babyloniorum dominatio desiverat, Darii nimirum regis tempo-
ribus. Simul tamen praedicit de illis qui per illud tempus redituri erant. Nam reapse
redierunt sub Dario non pauci: nihilominus iubet eos Babylone reverti, id est de
capüvitate quam a DBabyloniis perpessi erant. Constat autem prophetam sub iussi
figura praedictionem rei futurae facere.

* Haec enim ait Dominus omnipotens: post gloriam misit me ad gentes quae
spoliaverunt vos: quia qui tetigerit vos , quasi qui tangat pupillam oculi eius. Quia
ecce ego inferam manum meam super eos; et erunt praedae iis qui servierant ipsis:

p. 457.

Υ. IO.

NN. I$.

801 THEODORI ΜΟΡΘΌΈΒΤΕΝΙ

" , " NS , | ^ NR EX M :
τοῖς, qu] γνώσεοϑε ὅτι κύρ (Ὁ. παντοκράτωρ ἀπέςαιλκέ Me. ., Ταῦτα γὸ ὑμῶν φησὶν εἰρη-

μδῥα λέγω. τῇ εἰρηκότος κελεύσαντος ϑεοῦ, ὃς ἀπέςειλκέ με Y δόξαν ὃ μῶν γγωριοιεῦτο.
Q τὸ μέγεϑος αἱ aud. δωυάμεως ἧς δηισείζεται WP ΤΠ ὑ κῶς ἠσικεκότων" Vue ὀργιζο-
Apos zi (ois m λυπᾶν Duas ξελομδύοις, ὡς ἂν ὀργιδϑείη à τις durd τὰς κόρας (λαηήοι

T 0Q9uAJUQ- εὔσυλον 1ÓQ ομὖ ὅτι ὠνϑθρφπίνως τὸ di κηεῖε μονίες oEatpsroy εἰπεῖν ἦβε-.

, [74 MN ^ 5 Li M φν 5 eT vw c ᾿ e ΧΩ
ληϑη" ime ἢ βαρεῖαν ἐπάξω φησὶ ois ἐχθροῖς (oic ὕμιετεροις δὶ τιμωρίαν, ὥςε ὕπ᾽ ἐκεί.

γῶν ὀκπολιορκηϑάζαι τὲ ὦ πορϑηϑέζαι ὃς τὸ φορότερον ἐν εβόλων εἶχον qud: ὡς ἂν Φξ,

εὐυτοίν οβώοιτο δῆλον Tj) «φοογμιώτων, ὅτι γνώμῃ ϑεοῦ τῷ πάντων κυρία εὐαγζελίζομαι
(ῦτα ὑκᾶς: εἴτα ἃ «οὺς Y πόλιν δποφςρέψως (() 232v" ϑυγατέεᾳ 39 di Σιὼν ὃ " Iepa-
quio εἴωϑεν bvouaCer. ** Τέρπα xu) εὐφραΐγα ϑύγωτερ Σιών" «ότι id'à ἐγὼ ἔρχομαι.
χαὶ καίασμδωυώσω ἐν μέσῳ mu, λέγ κύριος. ,, "Ev ἡσδοναῖς ἔσο τῷ λοιπῶ, ἕξεις 940 Me
ἐν σοὶ τῇ »κησὶεκονίῳ σδεικγύ ϑμον. ** Καὶ sta(aqeuzorraj ἔϑνη πολλᾷ 6n (ὦ) κύρμον ἐν
τὴ ἡμέρᾳ ὀκείνῃ" Q ἔϑονται εἰυτεί εἰς λαὸν. wo] χα ασκμυώσεσιν ἐν μέσῳ Tuy 1) γνώσῃ
ὅτι κύριος παντοκρώτωρ ὁϊξαπέςοιλιε με «veo σε᾿ (ἃ χα(ᾳκληρόνομησᾳ κύρκος ἃ ᾿Ιώσδαν
Ὁ seid, dur] δὶ Y ἁγίαν "yid, xg) αἱρετιεῖ ἔτι Y “Ἱερεσοιλήμ. .. Τοσαύτζν ἢ φησὶ
«δὶ ὑμᾶς ὄγειοείζομιαι xnduoviay, Gee d qju θμοξίων πολλοὺς ἐφ᾽ ὑμᾶς κα(ᾳφυγᾶν.
ϑεὸν διμολοοοῦτως ἕωυτωῖν ἔμ (A) παρ᾽ Ojo γνωφιζομᾶρον" οἱ € T οἰκείων δαοτάντες

, ^! »/ £j ^ , i] / (2i
τοπῶν T οἴκησιν αἰρησογ) v ἐν ovi δὰ T κησὶμονίων “ὃ ἐμ" τότε δὴ ja Augu. rods

με OuB γνώμῃ Ἵ πάντων κυρία (aUo, ὑμῶν εὐαγ(ελιζομϑμον, ὃς τῷῦ τε "Iud. 3 παλιωιὸὼν
5 u / “Ὕ 5 , ^ ^N € , 5 E" ' ^ ,
aure μερί δα m γῆς πούωσά, πᾶσαν 7 Ιερασωλήμ, τε δποφανεῖ cod uew. Auuipent-
Εἶτα ἀκολέϑως ἐπάγη ** s0AgDadco ow στὰρξ ὅσο «e9gU7E κυρίου. ὅτι ὦξε-
ymyepraj Co. γεφελαῖν ἁγίων durs. .. Ὥςε πῶσιν ὁμοίως (ois τε οἰκείοις xg) (ois dudelois

et cognoscetis quia Dominus omoipoléns misil me. » liaec ego, inquit, vobis ef-
fata recito, Dei qui sic est elocutus iussu, qui misit me gloriam eius nunciatu-
rum, ac magnitudinem potentiae suae, quam contra offensores vestros ostendet:
tantopere iis succensens qui vos vexare voluerunt, quanto iis irascerelur qui ocu-
lorum ipsius pupillas laederet. Patet autem Deum humano loquendi more eximiam
providentiam suam denotare voluisse. Tam gravem, inquit, inimicis vestris poenam
inferam, ut ab illis expugnandi sint atque vastandi, quos antea famulorum. loco
babebant. Quamobrem ex ipso rerum eventu patefiet, me Dei voluntate omnium
domini haec vobis nunc denunciare. Deinde ad urbem quoque sermonem conver-
tens (nam filiam Sion solet Hierusalem appellare) ** laetare, inquit, et gaude, filia
Sion, quia ecce ego venio, et habitabo in medio tui, dicit Dominus. ,, Laetitiis
posthinc incede, habebis enim me tecum, tutelae vi demonstratum. ** Confugient-

que gentes multae ad Dominum die illa: eruntque ei in populum, et in medio

tui habitabunt, et cognosces quod me omnipotens Dominus ad te miserit. Et pos-
sidebit Dominus Iudam quasi partem suam in terra sancta, et eliget adhuc Hier
salem. ,, Tantam, inquit, vestri sollicitudinem prae me feram , ut alienigenae quo-
que multi ad vos accursuri sint, Deumque me confessuri qui apud vos agmnoscor:
isti, inquam , ἃ suis locis digredientes, habitare apud te malent, patrocinium meum
exquirentes. Tum vero maxime vos cognoscetis, me Dei omnium domini voluntate
haec vobis nunciare , qui et Iudae veterem terrae adsignatae partem restituet , to-

tamque Hierusalem cunctis splendidam efficiet.

Deinde pergit dicere. ** 'Timeat universa caro a facie Domini, quoniam con-

IN ZACHARIAM CAP. Il. 305
ope lay dudbixeya] λοιπὸν (GS) ϑεὸν» ὃς Cc vj) ἀνωτέρφν τύπων. ἃς οἰκεῖν τε εἴωϑε χρὴ
ἁγίας Cx αἱ οἰκήσεως "erod erevudag «S οἰκείας, exin) ἢ 2 βούθειαν ἡμετέραν ἐλθεῖν,
τᾶτον φοβαῶς πᾶσιν ὧἃρ μοτίον (oie τε οἰκείοις, ὡς ἂν μὴ «o pavo MéieY καϑάπαξ. € Οἷς
θμοξίοις ὡς ἂν μησὲν eL δῦ’ aura) Φεοσήκοντας Gandegisy ἔτι" οὕτω δὴ ? δ)ποχαλύ-
ψεσι (güraus τὰ Uo οἱ eres ᾿δποκαλύψεως μέωνυϑεντα βεξαιώσας, ὅτι τετιμωρύσεται
Gbo- ἐναντίας. xu] ὅτι εὐποιήσᾳ T ᾿Ιερουσουλὴμ. ἅπαντάς τε οὗυ «ροσήκοντας ἀυτῇ d)
ἸἸεδαίων. ἐφ᾽ ἑτέρας δποχαλύψεις rera, μάλα e Φεὸς τὸ Φεροκεῖ μἕμον ἀναγκαίας"
ἐν αἰχμφλωσίᾳ μϑὺ γὸ τυγχάνοντες. (ἢ βασιλέως ἐςέρξυτο wg) ἱερέως. ἃ δὴ κυριώζατα
“«εὺς ὃ τῷ ἔϑνες συγκοάτησιν ζῶ" T βασιλέως μδῥ ἔν τε (ois πολέμοις (ὃ τῇ T λοιπῶν
dionuic ? χρείαν παρεχορόψου Y οἰκείαν, τῷ ἱερέως ἢ TJ τε σεήσεων χρὴ T ἱκεσιαῖν x;
πάσης δὴ αὖ 9ud “«Φροσηκούσης ὠξαρχοντίθ.» λειτεργίαφ" Ὅπερ οὖ χρὴ ὃ τοροφήτης ᾿Ωσηὲ
προλέγων *, σδιότι ἡμέρας φησὶ πολλὰς χαϑίσονται οἱ iol Ἰσραὴλ οὐκ ὌντίΘ» ἄρχοντος,
ἀσὲ οὔσης ϑυσίως. ἐσὲ Ὄγτίθ» ϑυσιαφηρίε. ἀσὲ ἱερατείας. ἐσὲ δῇ λων" d'axvd 5 δχὰ αὶ
παρέσης δποχῳλύψεως ὃ ϑεὸς τω “οροφήτῃ εἰς οδοϊασκωλίων παντὸς Ὁ λαξ- ὅτι C ζῦτα
ἃ δὴ μέγιςά τε là Q edu (ἃ ἀναγκαῖα «ρὸς ὃ τὸ κοινξ συγκρῴώτησιν. ὦγπερ Vo d
αἰχμαλωσίας εἰκὸς ἐςέρζωυτο, δ ποοοϑήσεται vu ἀντοὶς οἰδαὶ Ow, ἅτε d πόλεως σιὼ
τοῦ vOv] πᾶσαν T εὐκοσμίαν δπολαμβάναιν μελλέσης δὶ οἰκείαν" A654 ζοίνωυ Grac.

ΚΕΦ. Τ΄.
ἐς Καὶ ἔσλειξε μοι κύριος δὶ Ἰησοῦ (QN) ἱερέα ἃ μέγαν iu TM «veo τροσώπε ἀγζέλε
κυρία" (ὃ ὃ δγάβολ(θ» eie ὁκ σδεξιαὶν ὠντεῖ τῷ ἀντικεῖδδαι aura] καὶ εἶπε κύριος «mese
(ὦ ὁζβολον: δδιτιμήσωι κύφι(Θ" ἐν σοὶ δζᾷβολε. (ὃ ὅιτιμήστη κύριος ἐν σοὶ ὃ ὀκλεξά-

surrexit de nubibus sanctis suis. ,, Cunctos aeque tum domesticos tum alienigenas
timore Dei percelli deinceps decet, qui de supernis locis, quos incolere solet, quos-
que sanctos incolatu suo efficit, nunc vero ad opem nobis ferendam procedit. Hunc
a suis omnibus timeri oportet, ut omnino non pecent; ab alienigenis autem, ne
umquam postea populum ei addictum laedere ausint. Sic igitur postquàm his re-
velationibus , res priore revelatione praedictas confirmavit, nempe quod adversarios

puniet, et urbi Hierusalem bene faciet, nec non omnibus in ipsius ditione Iudaeis;:

ad alias transit revelationes huic proposito apprime congruas. Etenim in captivitate
versantes, rege carebant ac sacerdote, qui ambo maxime ad firmam gentis consti-
tutionem necessarii erant: ut rex nimirum bellis gerendis reliquisque regni usibus
exsequendis operam suam navaret: sacerdos autem precibus et supplicationibus , et
universae Deo debitae liturgiae praeesset. Quod Oseas quoque propheta praedi-
cens; quia dies multos, inquit, sedebunt filii Israhelis sine principe, sine sacri-
ficio, sine altari, sine vatibus. Praesente vero revelatione ostendit prophetae Deus
ad totius populi eruditionem, fore ut haec ipsa quae ad continendam rempubli-
cam maxima sunt et prima ac necessaria, quibus in captivitate carebant, ipsis a
Deo reddantur: quia urbs nimirum cum gente'omnem ornatum suum receptura
erat. Sic ergo ait.

CAP. IIT.

** Et ostendit mihi Dominus Iesum sacerdotem magnum, stantem ante faciem

angeli Domini, et diabolus stabat a dextris eius, ut adversaretur ei Et dixit Do-
39

p. 460,

* Os. III. 4.

* Mattb. XVIII.
"20;
* Act. XII. I5.
* num pro
oUm sp?

p. 462.

306 THEODORI MOPSUESTENI
μδνος ὃ ἹἹερεσουλήμ" ἀκ id'a τῶτο ὡς δαλὸς ὠξεασασ δος 11) πυρός; κοὴ Ἰησῶς ld ἐνσε-
εν μϑύος ἱκάτια ῥυπαρὰ. C sien «eo «Ὡοοσώπε T ἀγζέλε: x ἀπεκρίϑη Q εἶπε «εὺς
Gbu- ἑςηκότας «ego “«ροσώπε ὠντεῖ λέγων" ἀφέλετε τὰ ἱμάτια τὰ ῥυπαρὰ ἀπ᾽ ὠντέ: καὶ
εἶπε «τοὺς ἀυτὸν. id'& ἀφήρηχᾳ πὸ σᾷ τος ἀνομίας σε" (ἃ ἐγοϊύσωτε ἀυτὸν 7rd Wpn y καὶ
ὄχιϑετε μίξαν (ἃ κίδαριν καϑαρὰν ὄψι ὃ κεφαλζὼ durd- καὶ αἰδιέβαλον ἀντὸν ἱμάτια.
Q ἐπέϑηκαν μέξαν 15 κίδαριν xe9ueny 671 δ κεφαλάν aurd. ., Avaryxatoc d d ἱερρ-
cuunc δὲ δαοκατάςασιν 62i τῷ «οοσώπε "T ἱερέως δρᾷ. & Te (ἢ «^ ἱερῳσιωώης οὐ xr. du-
τἀ φαινομδῥης, ἀλλ᾽ Go m. ero dplC era] mer dev ἀυτίω: ὁρᾷ (Giyus "Incouó (6)
ἱερέα ἃ μέγαν. μέγαν ὃ A4 (9) XP djadoy lo 3 τῷ "Auer «ροσήκεσαν ὀκτελοιῦτα
λειτεργίαν. ρὸς ὠγζέλε pop ἑσῶτα. ἐποιδὴ πάντων μδὺ ἀνϑροπων ἄγφελοι δ ὄδιςε-
σίαν εἰσὶν ὄχιτέραμ, μἅνοι (1: καϑοὼς 6 τε κύριος ἐν (ois εὐαγζελίοις φησίν" * oi ἄγζελοι
τοῖν δα, παντὸς βλέπεσι τὸ «ορόσωπον T mupog με T C» (ois ὀρανοὶς" ty τε πράξεσι
V μακαρίων δποςόλων *, ὅτι ἄγζελος aur) 501, «OA T μακαρία λέροντες Πέρα: ἀναγ-
καίως ἢ € GS) «οϑὺ τροσώπε φαίνεται ἀγίελε» τότες T. Ὁ κησεμονίαν ὠυτεῖ X? aav
ὅγιτέραμμϑῥε ξελήν" εἰςήκᾷ ἢ € ὃ δίάξολος T ἀντικεϊῶς avril, ὅπερ * ἔργον ἀντιαράτ-
τοῖν (oig T ἀνθρῳῴπων ἀγωϑοὶς" CU δὴ φησὶ, Q τότε ἐπηρεάζαν aurai πᾶσων εἶχεν ἀσε-
σιὼ, ὠξωϑῶν ἀντὸν à τείαγμδύης vrl λατεργίας.. ἐδ ἀδὲ CA dy ἀυτὸν Voi d αἰἶχ-
μαλωσίας οἷον τε li λεγᾷ δὴ τότῳ ἃ ϑεὸν ὅηιτιμῆσοι (() ὁ ᾿Ἱερεστιλὴμ ἐκλεξά δᾶμον.
ὡς ἂν γνοίη πᾶσων “ὃ ἀντίςωσιν T δα βολικίὼ σο αἱ Ὁ ϑεξ πεπαυμδῥξω κησε μονίας" ὃς
Ὁ Ἱερεσωλὴμ ὀκλεξαμᾶνος, ἀνωγκαίως (ἃ τότῳ “ὃ ἱερωσιώης ᾿δποσίοωσι 3 εὐωρέπειαν.
Τὸ 5j ἰσδοὺ τῶτο ὡς σαλὸς cEsasac up O- Cx. πυρὸς. ἵγα εἴπῃ ὅτι ὡς ἂν εἴτις ξύλον

minus diabolo: increpet Dominus te, diabole; et increpet te Dominus qui elegit
Hierusalem. Nonne ecce hoc ut torris erutus de igne est? Et Iesus indutus erat
vestibus sordidis, et stabat ante faciem angeli. Responditque, et ait adstantibus co-
ram facie sua dicens: auferte vestimenta sordida ab eo, Dixitque ei: ecce abstuli
iniquitates tuas; et induite eum podere: et imponite mitram.ac cidarim mundam -
super caput eius. Εἰ circumiecerunt ei vestimenta: et imposuerunt mitrám ac ci-
darim mundam super caput eius. ,, Necessario sacerdotii restitutionem in sacer-
dotis persona videt; neque enim sacerdotium per se visibile est, sed in iis tantum
quibus illud gerere commissum est. Videt ergo Iesum sacerdotem magnum ( porro
magnum dicit illum qui successionis iure, ministerium Aaroni adtributum gere-
bat) angelo adstantem , quoniam omnium hominum angelis cura commissa est; si-
cut etiam Dominus in evangeliis ait: angeli eorum semper vident faciem patris mei
qui in caelis est. Tum et in actibus beatorum apostolorum, angelus eius est, de
beato Petro dixerunt quidam. Necessario autem hic etiam coram angelo consistens
apparet, id est coram illo cui curandus a divina voluntate commissus fuerat. Stabat
item diabolus adversans er, cuius negotium est hominum bono adversari. Hic, in-
quit, nocere illi tota opera satagebat, omni legitimo ministerio repellens, quod
alioquin in captivitate peragere non licebat. Dicit autem, hunc a Deo increpitum,
qui Hierusalem peculiariter sibi adsciverat: atque ita ostendit, diabolicum omnem
conatum Dei protectione fuisse compressum; qui postquam sibi propriam Hieru-
salem vindicaverat, necessario etiam sacerdoti dignitatis suae decus reddidit.

(1) Observa Mopsuesteni, immo ss. bibliorum, sententiam de angelis hominum custodibus.

IN ZAQHARIAM CAP. III. 301

μέλλον ᾿ὡωὺ πυρὸς καϊαναλίσκεδδαι d.Oesor, ὀκασάσως ἀβλαξὲς τηρήσφεν, οὕτω dii καὶ
Toy ὡς ἐν πυδὶ τὴ τῆς αἰχμαλωσίας ἀνάγκῃ κῳϑεςῶτα καὶ κα(αφλεχθάζαι ὑπ᾽ ἀυτῆς
μικρᾷ xayduyevovsu, ἐξέαπασοει τὲ (ἃ T. αἰδεεχόντων ὠπήλλαξα κακῶν" ἐνεσεοίυτο ἢ φησὶν
iue ma. ῥυπαρὰ ὃ ᾿Ἰησᾶς. ἵνα εἴπη ὅτι τὸ αἰδεκεχυ μδύον ὧκ m αἰχμαλωσίας ὠντών πέν-
900». ἐν ᾧπερ οδῆγε παντελεῖς ἔξω αἱ λεαιτεργιας ὑπάρχων 4 ϑάας, ἐν βαρύτητι καϑ-
ecu d'eAdac, (αῦτα ἀφελεῖν ἀπ᾽ ὠντεῖ (oic ἑςηκόσιν Commu ϑεός" TET) Y ὑπηρετε-
αϑύαις λειτεργικαῖς δουυά μεσιν, ἅτε ἢ ϑάαις ὑπυηρετό pa] βελαῖς ἀφεῖλον τὲ durd αἱ
αἰχμαλωσίας T ἐϑῆτα. C τὸ πένϑίθ.» ἅπαν ὁκᾶνο- καὶ εἰς 7 πόλιν ἐπανήγαφον ?. οἷ-
xeu εἶτα τέτα γεγονότος. Quoi «»eoe àuToy* ἀφήρηχῳ πάσας Tus ἀνομίας σου" δηλαΐν
Un τὰ d αἰχμαλωσίας λέλυται κακὰ» ἐπειδὴ T dona ἀφᾶλε ὃ μνημίω" εἶτα ἑξῆς
᾿κελεύφ (() ποδηρη τὲ ἀυτὸν ἐνούσειδδαι Q αἰδέτεϑέζαι τὲ uro To τε uias καὶ ὃ κί-
diez , εἰς tidy τῷ dV iepacuune ἀντω λοιπὸν ὅπιτέραφϑαι T ὠξουσίων" ὅπερ οὐὖ qu]
οέλονε γῆ τὸ σαώϑημα τὸ θεῖον" ζαῦτα εἰρηκὼς ὃ “«οροφήτης εἰς ἔνοδειξιν τῷ δ ἱερωσωωυξω
ἀυτοὶς "aodkdüdra] , Q δὶ ἱερέα πάλιν δὲ αὐ σωυλϑοις ὀξεταζεῦθαι. λειτεργίας. T οἰκείαν
di τὸ «egy, παῤῥησίαν τὲ ἔχοντω κ) ὠξεσίαν. ETC.
' « Καὶ ὃ ἄγζελί(θ» κυρία «»coc Ἰησοῦ λέγων.» τάσε λέγᾳ κύριος παντοκράτωρ" ἐὰν
ἐν € ὁοοὶς με πορεύσῃ» (ὃ ἐὰν πὰ φΦροςείγματά wa φυλάξης-. κοὶ σὺ δγρκρινεῖς δ οἶκον
μου" (ὦ ἐὰν δῥᾳφυλάοσῃης ? ἀυλζω μου. xe) εἴσω ἀναςρεφομᾶύες ἐν μέσῳ Ty) ἑςηκότων
τάτων. .. ᾿Ακολέϑως ὠπειληφότι πὶ ieposuuns T ὀξεσιαν ζαῦτα εἰρῆῶς φησίν" ὡς ἂν γνοίη
ὅπως ἀυτὸν μεζα χολζεῦδαι «ροσῆρε Y λειτεργίαν" ἐὰν γώρ φησι ὅχιμδύῃς TI) «εοςείαγ-
μδύων παρ᾽ ἐμᾷ Qeornd ποιώμᾶνος. ἔσῃ μδῥ ἐν ἱερέως ἀυϑεντίᾳ κράνων (is πᾶσι" καὶ
τῇ ἀυλῇὴ δὲ τῇ ἐμὴ Tho προσήκουσαν φυλακίὼ δζὰ αἰ δχιμελέίας «ροσείγων αἰ οἰκείας,

Iam verba, tamquam torris de igne erutus, significant, quod ceu si quis lignum
mox igne consumendum , extractum servet incolume; ita Deus hunc sacerdotem,
igne veluti captivitatis correptum et mox comburi periclitantem , erui 'et urgenti-
bus malis subduxi. Indutus porro erat véstimentis sordidis lesus, pro eo ac dicat,
illum captivitatis luctu obrutum (in quo versans extra omnino divinam liturgiam
erat, et gravi servitio addictus) illum inquam iuberi a Deo sordibus iis spoliari ad-
stantium manu, id est liturgicarum virtutum opera; quae divinae voluntati obse-
quentes captivitatis veste illum exuerunt, omnique praedicto luctu, et in propriam
urbem reduxerunt. Quo facto, cunctas ait abstuli iniquitates tuas; ita ostendens
dissoluta esse captivitatis mala, quia peccatorum memoriam deleverat. Deinde iu-
bet, ut podere eum induant, mitram atque cidarim circumponant , ut ostendat tra-
ditam ei in posterum sacerdotii dignitatem: quod reapse divino decreto contigit.
His dictis, ob significandam sacerdotii Israhelitis restitutionem , et sacerdotem ab-
hinc consueto ministerio destinandum fore ; qui proprio officio confidenter et recto
iure fungetur, pergit dicere.

Et angelus Domini dicebat lesu: haec ait Dominus omnipotens: si in viis meis
ambulaveris, et mandata mea servaveris, et tu domum meam iudicabis: et si atrium
meum custodieris, et dabo tibi qui conversentur in medio stantium istorum. ,,
Opportune ait dicta haec fuisse homini qui sacerdotii dignitatem susceperat, ut
idem agnosceret quomodo gerere ministerium deberet. Si enim perseveraveris , in-
quit, in praeceptorum meorum observantia, manebit tibi sacerdotalis auctoritas iu-
dicandi de omnibus. Et si atrio meo convenientem custodiam sedulitate tua adhi-

*

p. 463,

p. 464,

p. 465.

.S08 "THEODORI MOPSUESTENI

αὐδαπόμψας ἢ ὃ ὦ εἰς δχροίδηοις ὃ τιμζὼ , οἵ ἡβυήσονται ἐν μέσῳ παντὸς T λαῦ T ceo
X80 2 PE Ca TEABVTEG λατεργίαν. Εἶτα é ey βασιλέας 3 Yortgerosuay δηλῶν. ἕ ὥτω
λέγ4. «« ἴΑκεε δὴ Ἰησᾷ ὃ ἱερεὺς ὃ μέγας» σὺ ( οἱ πλησίον ca οἱ καϑήμδροι ep φροσώ-
που ca* dion ἄνδρες τερᾳτοσκόποι εἰσιν. .» "Ivo, εἴπη- Φρός σέ μοι ὃ λόγος καὶ πάντας
Gbo- cup σοὶ ἀρχήν τῷ λα meme ὁ μδύους, t $y τέ σγοασκαλίᾳ e ὀξηγήσᾳ νομίμων» καὶ
τῇ λοιπῇ ey εἰς ϑεοσεβοιαν T ἡκόντων λατεργίᾳ" οὃς τερᾳτοσκύποις δὰ 7510 xad, ὡς T
cp. τῷ ϑεοῦ αἰδῳσδξως γινομϑύων vus αἰτίας exoaráy τε qd] εἰσδέναι οἵους τε ὄντας.
Τί ouo φησί:
«ς Διότι id'& ἐγὼ ἄγω δ δῶλον με ἀνατολίωώ" dom λίϑος ὃ ὃν ἔσδωχο, «e? “εοσώπε
Ἰμσῶ, Uo ((δ λίϑον δὶ ἕνα ἑπ]ὰ ὀφϑολ μοί εἰσιν. 5» Ἐγὼ γάρ φησι (Ὁ δοῦλον ? ἐμὸν,
7 Ζοροβαξελ λέγων: x Wrong ϑίφη pu τῇ βασιλάῳ- ἀνατολῆς οὐχ ἥτίον λαμπρὸν τῇ ΓΝ
ξουσίᾳ σαικνύς" τῶτον δὴ ὥασσερ τινὰ λίϑον τίϑημι «2e? 7 ὀφθαλ δ T T σῶν. ἐφ᾽ ᾧπερ
ἐςηράχθαι σὲ ag παρέχο vy μδν aur ὃ ἐκ vU γηζοξμη ν ὦ δὶ ἱερωσιωύης βοήϑειαν.
κομιζόμδμον ᾿ ^j παρ᾽ ΧΡ 3 T avsd o, δὲ ἐ ἐν τ Gic τὸ T ἐγαντίων ὄπεισείκγυται πολέμοις»
ὡς ἂν ἐν eip Lou ὀχάγοντες. ὀκτελοίητε T ἱερωσυώΐν pnis bey, di dk σε τὅτῳ ζοροσῆκε
τῳ λίθῳ. vn ueredy ἀυτὸν ὀφθαλ δ γομάζοντα" κἀνζαῦϑει ? 3 τοῦ ἕπ]ὰ ἐκ m ἀκρι-
βολογίας ἀφριϑμξ λεγ4. oW ἵγω εἴπῃ ὅτι σδωυήσεται ἢ 5 (gom. ὃ ὃ Ζοροβάξελ εἰς ? βασι-
Adaw παρ᾽ ipa ees detis, ἐπαδὴ πολλίω τινὰ xo) ἄφατον eur) παρίξω 3 T ἐπούίαν
T ἐμίω, xo] 7 ὄψι μέλειαν ἀφ᾽ ἧς τί “βυήσεται πλέον. ** ᾿Ιεδὰ ἐ ἐγὼ Li βόϑεον. λέγ
κύρμος παντοκράτωρ y » X9) ψηλαφήσω πᾶσαν δ ddixiay d$ γῆς ὁκείγης & ἡμέρᾳ. μιᾷ. y
Οὕτω 99 ἀυτὸν ἐργώσομαι dues, ὥςε πάντας δὰ v ὁκοίνε σρατηγίας civ πολεμίες
Ῥεπόμϑμος, ὥασερ βόϑρῳ τινὶ τῇ ἀπωλάᾳ «ἰδιβάλλαιν δὰ ἡ ἐμῆς τιμωρίας. ὑπὲρ ὧν

bueris, posteris quoque dignitatem tuam transmittes, qui in medio universi populi
iure ad se pertinentem exercebunt liturgiam. Postea regni quoque 'instaurationem
innuens, ait: audi, lesu sacerdos magne, tu et proximi tui qui sedent ante faciem
tuam, quia viri spectatores portentorum- sunt. ,, Id est, ad te sermo meus atque
ad omnes quibus tecum populi principatus creditus est, ut magisterio legisque in-
terpretatione fungamini, et reliquo rerum divino cultui addictarum ministerio: quos
homines appellat portentorum spectatores, ceu rerum praeter expectationem a Deo
patratarum causas considerare et cognoscere idoneos. Quid ergo ait?

* Eece enim ego adduco servum meum, orientem: quia lapis quem dedi ante
faciem lesu; super lapidem unum septem oculi sunt. ,, Ego enim , inquit, servum
meum, id est Zorobabelem, regem constituo, soli orienti splendore parem ob digni-
tatis suae amplitudinem. Hunc vero ceu quendam lapidem propono coram oculis
tuis, in quo te firmiter niti oportet, eidemque exhibere precum et sacerdoti au-
xilium , vicissimque ab eo referre tutelam, quam bellis contra hostes gerendis re-
pendit, ut pace fruentes sacerdotio rite fungamini. Confidere autem te huic lapidi
oportet, et septem eum habere oculos existimare. Iam hoc etiam loco vocabulum
septem haud de exacto numero ait, sed ut dicat Zorobabelem ad haec validum
fore, a me scilicet in regnum provectum ; quia ei multam atque ineffabilem provi-
dentiam meam curamque impendam, qua maius incrementum capiet. ** Ecce ego
fodio foveam, dicit Dominus omnipotens, et contrectabo omnem iniquitatem terrae
illius die una. ,, Adeo illum potentem efficiam, ut omnes virtute sua bellica hostes
fugans, quasi fovea quadam exitio eos obruat, meae ultionis minister, propterea

IN ZACHARIAM CAP. III. 309

ἂν ddyudy ἕλωνται ὃ ἐμιοὶ eoesonesaur "ylà , ἥασερ cub ἔταξα «φροεςάναι (A) βασιλέα"
εἶτα (ἃ τὸ αἱ βοηϑάας μιέγεϑος σεικνὺς, οἷον τε Ox. αἰ τῇ Ζοροβάξελ δπολᾳύσεσι cpa-
τηγίας «« ἐν τῇ ἡμιέρᾳ ὀκείνῃ» λέγᾳ κύφιος παντοκράτωρ.» συγχαλέσεται ἕκαςος δ πλη-
σίον duré ἰποκάτω συκῆς ὠντεῖ... Oi μϑὺ γὸ ἐχθοοὶ τάτε φρωτηγῶντος ποίσοντωι ἐκεῖνα"
οἱ ἢ τῷ λαφὶ «προσήκοντες τῇ iud, M2 πολλῆς X üdovüg δπολαύσεσι vj) οἰκείων καρ-
πῶν. ὥςε C σωωεχῶς 7 ἕςιασιν συγχαλεῖν dun2otc* ἐν ἢ τάτοις αὶ τε βασιλείας χαὴ m
ἱερωσωύης T DON TUS δηλώσας, ἑξῆς τίϑησιν δποχάλυψιν μολα γε ἀναγκαίως 52
(oic εἴρη μεένοις aurai d'asBdauy. A94 ἢ ἕτως.
ΚΕΦ. Δ΄. |

ἐς Καὶ ἐπέφρεψεν ὃ ἄγζελος ὃ 2aAdy ἐν ἐμοὶ. ἃ ὀξηγάρε Mes ὃν pomo ὅτ᾽ ἂν ἐξε-
οεοϑῇ ἄνϑροοπίθ» ὧξ ὕπνε ὠυτε" C εἶπε «eds ue τί σὺ βλέπεις: 5» ΓΑγζελον πάλιν 3
ἐν avri) λαλοιῦτα δηλεΐν ὁκεῖγον (Gy) ἐν ἀνθρῴπαε μορφῇ ἐν μέσῳ Tj) χαζᾳσκίων ὀρέων
ἐφ᾽ ἵπαε φανέντα συβῥδ- μεμκαϑήχᾳ μδυ 9 Cx T ἀνωτέερον ἀκριβαΐς,, ὅτι ἀυτὸν ὠκεῖνον

ἐν duri! λαλουῦτα mrt (ay At: ὃν καὶ vu φησὶν ὠξεγεῖραι μϑὺ ἀυτὸν ὡς ἂν GE ὕπγε

͵

τινὸς χατεχορᾶμον τῇ τὴν idv οδοιχβέντων ϑεωθάῳ" αἷδὲ T vuD d'envupópoy πείλιν pt»

τωΐνντα ἀυντὸν ὅτί ποτε βλέποι. ἵν᾿ ὃ μδὺ εἴπῃ Ὁ ὄψιν. ὃ ἢ T. σδδειχθέντων δηλώσῃ δ γῶν"
λέγᾳ Ὅίνωυ. *« Καὶ εἶπον" ἑώραχᾳ» € id'& λυχνία χρυσὴ ὅλη. xg) τὸ AgjmüdYoy ἐπάνω
ἀυτῆς. x) t]. λύχνοι ἐπάνω ἀυτῆς" € dio (ada, ἐπάνω ἀυτῆς. μία Cx. σεξιαῖν Ὁ λαμ-
zadís ἀυτῆς. Q μία eI εὐωνύμων. .. Ἣ μδὺ λυχνία. δήλωσις αἱ ϑείας χάρατος Gov,
ἀπο μένης μὲν “ἦν 60 γῆς» σιηκόσης ἢ ἄχρι T ὑπὲρ γὰῦ φραγμάτων, ἅτε Ὁ ἁπάντων

, , ἃ ac e , Ἢ ' Ν ^ ^ "7 5 3 ^
(aora σιοικε μένων" lo (ἃ εἰκότως ὡς μυεγώλξω τὲ 1 αἰξδεφανῆ, χρυσῆν 0o εἶδεν" ἐπηδὴ

quod mei iuris terram violare voluerint, cui ego regem praeesse statueram. Mox
auxili quoque magnitudinem ostendens, et quantopere a Zorobabelis ope bellica
iuvandi sint; ** Die illa, dicit Dominus omnipotens, convocabit unusquisque pro-
ximum suum sub ficum suam. ,, Et hostes quidem, hoc duce illa patientur; qui
autem de populi mei numero erunt, multa cum voluptate frugibus suis vescentur,
ita ut etiam continuo ad mutua convivia invitent. Atque hactenus dictis regni et
sacerdotii demonstrata instauratione, deinde ponit revelationem aliam necessario
prorsus post praedicta sibi oblatam. Sic ergo dicit.

CAP. IV.

* Et reversus est angelus qui loquebatur in me, et suscitavit me sicut susci-
tari solet homo de somno suo. Dixitque mihi: quid tu vides? ,, Rursus angelum
in se loquentem denotat illum humana forma praeditum qui inter montes umbro-
sos equo rufo insidens apparuerat. Didicimus enim satis evidenter ex superioribus,
prophetam de illo ipso in se loquente ubique verba facere, a quo nunc etiam se
excitatum dicit, quasi somno quodam sopitum ob praedictarum rerum contempla-
tionem; et de praesente ostento interrogatum , quidnam videret: ut ipse videlicet
visionem suam recitaret, ille autem ostenti sensum explanaret, ** Et dixi: vidi, et
'ecce candelabrum aureum, et lampas super ipso, et lucernae septem super eodem:
duae quoque oleae super. eodem , una dextrorsum, altera sinistrorsum. ,, Candela-
. brum quidem , indicium divinae gratiae est, in terra quidem succensae, sed usque
ad res ultra terram positas devenientis; quippe quae omnia administrat: quam etiam

p. 466.

Y. 4.
p. 467.

310 THEODORI MOPSUESTENI

χουσὸς ἁπασῶν T "Wero γῆς Adv 62i τὸ τιμιώτατον" τὸ ἢ ἐπάνω ἀυτῆς λαμπάσιον dodi
τὸ ὧκ 4 χάριτος 9 ϑείας CL ὕψοις ἅπαντας οὖ’ on γῆς αἰδελάμπον φαῖς" infa. ἢ λύχ-
γᾶς δρᾷ. τὸ τέλειόν τε (ὃ πλέσιον i χάρατίθ» ἐβεικνύς" ὡς ἀνωτέρω λέγᾳ τὸ ὅχη δὶ λίϑον.

3 ἕνα ena. ὀφϑολ μοί εἶσιν . ἵνα εἴπῃ αἱ δηιμελοίας αἱ οἰκείας τὸ μέγεϑος" εἶτα ἕχατέ-

pow τῷ Auwnmudla ἐλαίας T. μὲν Cv. “εξιαίν. Y ἢ OE εὐωνύμων" ὅπερ ἐδῆλε clo τε
βασιλείαν (ἃ δὶ ἑερωσυώΐω. ἅπερ ἀκοφίατα ἰδὲ (ois ἀνϑρῴποις 7) dédioxer ὃ ϑεὸς" ὡς
τῇ. μὲν dyorxéidya, τὰ «oec T τὸ παρόντίθ» βίου χατάςωσιν δχιτήσιεια. τί δὲ ἀυτάρκη.
τυγχάνειν εἰς τὸ “οροσείγην ἀνθϑροόποις ϑεῴ,. |

Ταῦτα «τοὺς (Qy) ἄγζελον ἑωρανέναι ὃ «oeopimie εἰπῶν. ἐπάγ4. ** Καὶ ἐπηροότησει.
xg) εἶπον «ορὸς T ἀγζελον (Gy) λαλοιῦτα ἐν ἐμοὶ. λέγων" m Go: ζαῦτα. κύρμε:; x2) ἀπε-
κράϑη ὃ ἀγζελί(θ» ὃ λαλαΐν ἐν ἐμοὶ, Q εἶπε «eos je λέγων" οὐ γινώσκεις m 62 (ῦτα:
xz) εἶπον. ἀγχε κύρκε" (ἃ ἀπεκράϑη καὶ εἶπε «opos με λέγων" (δ ὃ λόγί(Θ» κυρίου ceps
Ζοροβάξελ λέγων. ἀκ ἐν δωυάμᾳ μεγάλῃ. ἀσὲ ἐν ixi, ἀλλ᾽ ἐν πνεύματι με. λέγά
κύριί(θ. παντοκράτωρ. .. ΟὗτίΘ» δὴ ὁ ἄγζελίΘ», ὃν ἐν dur AgAdy ὃ “«οροφήτης λέγ4-
(eot U N 1 €-1 c ' , » zy d ς ε , * ^^
GGUr JY xg) τὰς ὑπὲρ «σ᾽ Ἱερουστελὴμν σεήσής expo ποιόμδυος. ὡς ἁπαντων μὲν TD δῷ
"Iudutay ? fauci δγιτέραμμεν(θ»- ἀναγκαίως ἢ Q ὑπὲρ δὲ ἀυτωῖν δέησιν “«οροσάγων
Tw ϑεφῖ. ὅϑεν € ὃ φροφήτης oTov x ἐρωτᾷ. κ) τὰ χαϑ᾽ ἕχαςον μανϑενφ' ἐπειδὴ πάν-
τῶν T σδοιχθέντων δήλωσιν. ἐχόντων. αὐ ae τε T πόλιν C τὸ €9vY(O- T. ϑεῖξ φιλοτιμίας,
ἀναγκαέως Wo Mo TIeY y ὐἰοῷ τότε τὼ χαϑέχαςον vj) σδοικνυμένων, ὅπως ἔχοι» μαγϑάνειν"
σιωυτόμως OUO εἶπεν dura) ao d'asfévsv lo δωύα μιν. ὅτι d qaerms 603 δήλωσις τῆς
ϑείας. 1 € ? τὸ Ζοροβαξελ “εφεχήθάσοιτο βασιλείαν" ὃς οἴκοϑεν μὲν d'ubura] wj xo:

recte, ceu grandem atque illustrem, vidit auream totam, quia prae qualibet terrena
materia pretiosissimum aurum est. lam lampas illi imposita demonstrat radiantem
ab alto super omnes terrigenas ex divina gratia lucem. Videt autem lucernas se-
ptem , ut perfectionem copiamque gratiae ostendat; veluti superius aiebat Deus su-
per uno lapide oculos septem , ob significandam providentiae suae magnitudinem.
Deinde narrat utrimque in candelabro oleas, dextrorsum unam, sinistrorsum alte-
ram: quae res regnum denotabat ac sacerdotium; quae duo dignitatis culmina inter
homines esse Deus constituit: et ab illo quidem negotia tractari, quae ad praesentis
vitae statum sunt idonea; ab hoc autem homines usque ad Deum admoveri.
Postquam haec angelo se vidisse dixit propheta, sic prosequitur. ** Et inter-
rogavi, dixique angelo, qui loquebatur in me, dicens: quid sunt haec, domine?
Responditque angelus qui loquebatur in me, aitque mihi dicens: non agnoscis quid
sunt haec? Et dixi: nequaquam , domine, Et. respondit, mihique ait dicens: iste
est sermo Domini ad Zorohabelem dicens:.non in fortitudine magna , neque in vi-
ribus, sed in spiritu meo, dicit Dominus omnipotens. Iste angelus, quem in se
loquentem propheta narrat, idem ille est qui visus fuit pro urbe Hierusalem de-
precari, propterea quod Tudae incolae omnes tutelae ipsius commissi erant: neces-
sario simul pro illis quoque preces Deo offerens: quamobrem propheta hunc inter-
rogat, et res singulas edocetur. Nam quia ostenta omnia eó tendebant, ut Dei erga
urbem curam ingentem demonstrarent, necessario oportuit prophetam ab hoc an-
gelo singularum visionum explanationem audire. Breviter ergo patefecit ei osten-
torum vim; hanc nimirum esse divinae gratiae manifestationem , quaé Ziorobabelis
quoque regnum constituerat: qui per se quidem propriisque viribus nullum regni

IN- ZACHARIAM CAP, IV. ] 311

τῇ ϑάᾳ «εοβεξλημένί». (avri C duondya] "ed: ὅϑεν (ὃ “δεικνὺς αἱ αἷδὲ ἀυτὸν δωρεᾶς
ἀυτὸν ἀσὲν κατορϑοωῦ JU. sic ὃ βασιλείαν ἡκόντων € 3 38 298 «ροςασίαν, τῇ ἢ χάριτι
τὸ μέγεϑιΘ» «* ἧς εἰ σὺ τὸ 0pO- τὸ μέγω eme? “Φεοσώπε Ζοροβάξελ T8 χατορϑῶστῃ (ὃ
ἐξοίσω (Q) λίϑον αἱ κληρονομίας, ἰσότητα χώρατος ἀυτῆς. », EzeadW γὸ λίϑον ὠνόμασε
3 Ζοροβάξελ, Op(O» λέγᾳ μέγα οδὺ ἄγαν ἐιωωυατὸς ἐν βασιλείᾳ τὲ (ὃ ςρατοπέσων stg)
ὑπηκόων πλήϑῴ' τίς 99 δὴ φησὶν ὕτω μέγας δξὶν. ἢ οὕτω μέγω σδωνά pO» 3/4 τε τὸ
σπλῆϑίθ. v ὑπηκόων χρὴ T τῷ ὁπλιτικὰ ὠὐδῳσκαυ ἰὼ. ὥςε δωνηϑέδαι ἀπεναντίας τί Ὦ
Ζοροβάξελ ἰδύσαι: ὃν dfdboor τὴς βασιλινῆς δαοοδειξας κληρονομίας. ἧς τὰς ἐπαγίε-
Maz «ve? (&) «εοπετορᾳ "T )yous ἐποιηστιμίω., λέγω 5 δ Aavuid', ὅλον Ji ὅλε 7 ηἀ-
exr OG» πληρῴσω τῆς ἐμῆς" ζοῦτο 9 ἰσότητα Af χάώξιτίΘ"- ἀφ᾽ ἥασερ nur) ἀναγκαίως
«pests τὸ μεγώλα ὑπὲρ v9] οἰκείων cpamgouOn d'uvw9 oa, X? 3). ἐναντίων.

Εἶτα τὰς (uay(éMae τὰς αἷδὲ ἀυτὸν βεξαμαΐν" «« (ἃ ἐοῆύετο 26y(O- κυρία e»e?s με
λέγων, dj χεῖρες Ζοροβάξελ ἐϑεμιελίωσαν δ οἶκον τᾶτον » (ἃ αἵ χεῖρες dur ὅ)ιτελέσεσιν
ἀυτον" καὶ δπτγνώσεϑε ὅτι κύοι(θ. «τ“αντοκράτωρ ὀξαπέσαιλκέ jue “«ρὸς ὑμῶς" dion τίς
ὀξεσένωσεν" εἰς ἡμέρας μακράς; 5» Αὐτὸς ἢ GGUF C. τῷ ἐμᾷ lue Gov" ϑεμοελίες χαίαβα-
2040poc, ἀυτὸς ἀυτὸν C. «vesc πέρας &Ld: ὥςε x; ἐκ τότε πᾶσι δῆλον Jut ὅτι γνώμῃ

Ou αἷδαγέρονα ζαῦτα «Ὡεομάνύσων ὑμῶν" μὴ ζίνωω μηδ᾽ ὡς ἐν χρόνῳ πολλᾳὶ τότων
give&a, μελλόντων ἀπιςήσητε Gic λεγομϑμοις" ἀνοήτατος γὸ εἴη ἂν 0 τὰς δποφάσής τὰς
ἐμὰς ἀτελεῖς νορέζων τῷ xd γίγνεδδαι T. χρῦνεα" τῶτο γὸ λέγᾳ τὸ ὠξεσένωσεν ἡ μέρας
μακράς" ἐμοῦ d'uuz4dpov οὐ ῥᾳδίως πάντω καϑὼς ἂν ἐϑελήσω ποιεῖν.» Uu πολλῆς τε
dv τῆς σωωτομίας εἰς πέρας τὰ πολλοῦ σεόμϑνα τῷ χρῦνου. Καὶ βεξαιεαΐν τὸ εἰρη μϑύον
«ς C χαρήσονται.» 12) ὄψονται ἃ λίϑον ? χαοσιτέρανον ἐν χέοὰ Ζοροβάξελ. ,, Mn ζίνωω

negotium expedire valeret, neque populo praeesse ; sed tamen divina gratia promo-
tus, ab hac agendi virtutem habet. Átque ut doni eius magnitudinem ostendat
* quis tu, inquit, mons magne ante faciem Zorobabelis, ut prospere quicquam
agas? Et efferam lapidem hereditatis, aequalitatem. gratiae. eius. ,, Quandoquidem
lapidem appellavit Zorobabelem , montem dicit magnum potentes valde homines
sive regni dignitate, sive bellica virtute, sive subditorum mulutudine. Quis enim,
inquit, tantus est tamque validus subditorum numero et armorum apparatu, ut
adversus Zorobabelem hilum possit proficere? quem. regalis hereditatis successorem
designayi; cuius rei promissiones progenitori stirpis, Davidi inquam, factas adamus-
sim atque omnino gratia mea complebo. Id enim dicunt verba: aequalitatem gra-
tiae: qua fretus necessario insitam vim habebit grandia belli adversus hostes patrare.

Postea promissiones de illo factas confirmans, ait. ** Et factus est sermo Do-
mini ad me dicens; manus Zorobabelis fundaverunt domum istam, et manus eius
perficient eam. Et scietis quoniam Dominus omnipotens misit me ad vos. Quis enim
despexit in dies longos? ,, Idem hic qui domus meae fundamenta iecit, idem ei-
dem inquam coronidem imponet. Quare ex hoc quoque palam omnibus fiet, me
voluntate Dei haec vobis nunciaturum venisse. Cavete igitur quominus dictis di-
seredatis quasi multo tempore post eventuris: nam stultissimus foret, qui decreta
mea irrita fieri prolixitate temporis existimaret. Id enim innuunt verba, despexit
in dies longos: ego enim facile queo omnia prout voluero facere, multoque com-
pendio ad exitum res deducere quae longum tempus desiderarent, Tum dicta con-
firmans ** et laetabuntur, inquit, atque videbunt lapidem stanneum in manu Zo-

"M 7.

p. 468.

p. 469.

p. 470.

912 THEODORI MOPSÜESTENI |
ὠπις-ἴτε φησὶ Τοῖς Aeoopdpoic* ἐποιοῦ χρὴ veces. ἀυτωῖν τὸ πέρας. C χαρήσεῶε τἀν aio)
πάντω σδυυύα μεν δροῦντες τῷ Ζοροβάξελ" τβτο 0 A4 (() καασιτέθανον λίϑον. T. αἷδιε-
σομδύζων avr δηλαΐν ἰοὺ «d τῇ Su: ὅϑεν xg) δὶ αἰήαν ἐπήγαγῆν. «« "Ez. οὗτοι
ὀφϑωλ μοὶ κυρίου εἰσὶν. οἱ δχιβλέποντες ὅπ) πᾶσαν ὃ γξῶ. .. Ὃ γὺ τὰ πάντα ἐφορῶν
τε χρὴ dYontóy x; σώζων πλεσίως τὲ x9) ποικίλως, δὲ! DOM ὃ wj (αῦτα "Conte pO τε
«bi τῷ Ζοφοβάξελ xg] cee?s πέρας ἄξων" € 99 κἀν(αὔϑα τὸ ἑη]ὰ V7 T τελάε AE.
* Καὶ ὠπεκοάϑέν (ἃ εἶπον «πρὸς ἀντόν" τί aj duo ϑάαξζαι αὗται αἱ ἐκ dezidy αἱ λυ-
uiae Q ὧξ εὐωνύμων ἀυτῆς: 1j ἐπηρθότησοι Cx. d'éUrépu, χοὴ εἶπον abc ἀυτὸν, τ οἱ dio
κλάσίοι T ἐλαιών οἱ ἐν € χερσὶ “ἢ, dio μυξωτήρον T χρυσῶν qi δχιχοόντων (ὁ ἐπανα-
οὐντῶν τὰς ἐπαρυςρίσδας τὰς χρυσᾶς: C εἶπε wypog με. ἀκ οἷεβας τί 6o3 ζαῦτα: X) εἶπον
ἀχὶ κύρλε" x0) εἶπεν.» οὗτοι οἱ σο οἱ σὴ πιότητίθ». οἱ παρεςήχασι τω κυρίῳ πασης τῆς
γῆς. .» Ἐρωτῷ τί μδὺ dj dvo βέλονται Waiaj, ὧν ἣ μδὺ ἐκ σεξιαῖν, à ἢ GE εὐωνύμων
ἐτύγχωνε d λυχνίας , ἤτοι τῷ ἐπ᾿ ἀυτίω λαμπαδίε: τί ἢ οἱ ὀκπεφυκότες dio κλαοίοι T
ἐλαιῶν; «αἷδὲ ὧν ἤκεσεν" ὅτοι οἱ duo xjol d* πιότητος. οὗ παρεςήχασι TC κυρίῳ πάσης d
γῆς" ἐπειδὴ 99 αἱ ἐλαῖαι αὐ βασιλείας qu) αἱ ἱερωσιώης ἦσαν γνώρασμιῳ ἃς ὅπη γῆς xeg-
τεῖν ἔταξεν ὃ ϑεὸς, JUo «λάσθοις Cu T ἐλωμαῖν ὠκπεφυκότας Acy] τὸν τε Ζοροβάξελ ἃ
? Ἰησοῦ: ὧν ὃ μδὺ ὧκ d ϑείας χάρατος εἰς ὶ βασιλείαν παρῆκτο, ὃ ἢ τῇ d ἱερωσιωύης
adem epic T? λφταργίαν “εοσεβεξλητο T ϑείαν" δὰ Οὗτο (ἃ mom O^ ἀυτὲς ὁκάλεσεν
ἠὰς. ἵνα εἴπῃ οἱ Cx T μεγίςων Q τιμιωτώτων «99. (oie ἀγϑρῴποις ὠκπεφυκότες βα“
σιλείας τὲ C ἱερωσωύης" οἱ πάντες ὑπεργεῖν εἰσὶ Ow) τείαγμδύοι τοῦ πάντων κυρίῳ: δ
πάντων μὲν δὴ τότων τὼ κατά τε T ἹἹερεσαλὴμ € τὸ T. led Ἐϑγ(θ»., ὅτι ueyiclw
EXidbow εἰς τὸ κρεῖττον λήψεται σεοδήλωκεν ὃ «οροφήτης". τιμῶρε μένων μὲν qp. ἐχθραεινόν-

robabelis. ,, Ne ergo, inquit, fidem dictis denegetis; horum quippe exitum videbi-
üs, ac laetabimini potentem ad omnia videntes Zorobabelem: nam stanneus lapis,
futuram eius Deo iuvante fortitudinem significat. Quamobrem causam etiam addit:
** septem hi oculi Domini sunt, universam terram speculantes. ,, Etenim qui cun-
cta inspicit ac regit salvatque copiose ac varie, idem est qui haec de Zorobabele
promisit et ad exitum perducturus est. Nam hoc item loco vocabulum septem de
perfecta re dicitur.

** Et respondi, dixique ei: quid sunt duae oleae istae, quae a dextris cande-

labri et a sinistris? Et interrogavi secundo dixique ei: quid duo rami olearum in

manibus duarum narium aurearum, quae infundunt et retrahunt suffusoria aurea?
Dixitque mihi: non nosti quid sunt haec? Et dixi: nequaquam, domine. Et dixit:
isti duo filii pinguedinis , qui universae terrae domino adsistunt. ,, Interrogat quid
sibi velint duae oleae, quarum una in dextra parte, altera in sinistra candelabri
erat, sive lampadis super eo positae? Quid item nati ex oleis duo rami? De quibus,
audiit: hi sunt duo filii pinguedinis, qui universae terrae domino adsistunt, Nam
quia duae oleae regni ac sacerdotii indicium erant, quae duo in terra dominari
Deus constituit, duos ramos ex olea enatos dicit Zorobabelem atque lesum; quo-
rum prior a divina gratia in regnum fuerat provectus; alter vero sacerdotii gratia
divino ministerio addictus. Propterea pinguedinis quoque eos appellat filios , id est
ex duobus maximis et apud homines honorandissimis ortos, regno ac sacerdotio; qui
pariter Deo deservire iussi sunt omnium domino. Atque hoc toto sermone, res Hie-

^

rusalem gentisque iudaicae maximum bonorum incrementum capturas demonstravit -

IN ZACHARIAM CAP. IV. 913

qty Toc, Xndtuoviac ἢ πολλῆς ἀξιουμένων ἐν ἅπασιν aur cog. τῷ ϑεοῦ, ἅτε x2)
ἐπανιέναι ὁπὸ αἱ αἰχμῳλωσίως μελλόντων ἑτέρων ix εὐαριθμήτων τιναΐν., οὺς ἐπ᾿ Cave
τῷ σήματος B qoe συνέβαινεν ἔτι" SerodoS áonc ἢ ἀυτοῖς (ἃ αἱ βασιλικῆς καὶ ^ ἱερᾳ-
mui ἀξίας. δὰ TJ) Ox αἱ ϑάας agger OG» on Τοῦτο meos Am μένων" dA 99 ὥςε μὴ
clo ἰαρβάλλεσαν μίώυσιν a) ἀγαϑῶν ῥᾳϑυμοτέοοις ἀυτεὶς ἀπεργώσειδϑαι, ϑαῤῥοαῦτας
μὲν ἢ ἐπαγ[ελίαις ὦ ϑείαις. ἀμμελοιῦτας ἢ τῷ «ροσήκοντος. δποκάλυνιν ὁρᾷ λοιπὸν.
dY ἧς ἀυτοὶς xg) φόβί(Θ» ἐνετίϑετο epos τὸ φεύγην μδὺ τὼ χείροο, μετιέναι ἢ τὰ κρε Πω"
λέγ σὲ ἕτως.
ΚεφΦῷ. E'

νος ἕς Καὶ ἐπέσρεψα χαὶ nex οὖσ’ ὀφθαλμές με" x; εἶσθον, Q ἰδὰ δρέπανον πετόμδρον"
x, εἶπε «eo»; με" τί σὺ βλέπεις: C εἶπον" ἐγὼ e$ “δρέπανον πετορᾶμον, μήκους πηχῶν
εἴκοσι, (ἃ πλάτες πηχῶν σέχᾳ" κὶ εἶπε epos με" αὕτη ἡ ἀρὰ ἡ ἐκπορευομϑρμη 621 τὩρόσω-
, 1 ^ , ^ € , 3 eM NES. , E , : Ν ^ τῷ

oy πάσης ^ γῆς" dion πᾶς 0 κλεήζης Ca TTE ἕως ϑανάτε ὀκοϊι»οηϑήσεται" xg) πᾶς ὃ
nox O- Cx TETE ἕως ϑαγώτω ὠκοϊυκηϑήσεται" χοὴ cEolaw duro, At) κύρε(θ»» παντο-
Υ aco , τα CON: ^ , My NOS MES qo» , WA ,
κρᾷτωρ" xj εἰσελεύσεται εἰς d οἶκον τῷ κλεῆζα. καὶ εἰς ἃ οἶκον Ἵ ὀμνύοντος u^ ὀνόματι
με ὅδὲ ψεύοφ" (ἃ χαταλύσᾳ ἐν μέσῳ T οἴκε ὠντεῖ, (ἃ σιωτελέσᾳ ἀυτὸν 1; τὰ ξύλᾳ avrd
(ὁ ρδὺ“ λίϑοις ὠυτέ. .. Δρέπανγον μδὺ δρᾷ ἱκανὸν κάτωθεν τὼ «ροασίήζοντα ὀκτέμινειν"

, 35 , , m »v! ^A , E Li ι , ΩΣ , »v/

πετορμᾶμον ^, εἰς d'aAoiw τῇ ὀξέως Y τιμωρίαν ἐπάγεδαι rho Saar Gic (aims ἀξίοις"
gAar( ἢ x) μῆκος» ὡς ἂν C τῷ eyed φοβησῴεν GG" ὠκέοντας: λέγη ἢ Y τιμωρίαν
ζυτίω χατὰ «s κλεήϊοντων (ἢ δ)ιορκοιυύτων κινεῖς" δηλ 9& Ὄντος, ὡς οὐ (αὕῦτα μόνον
κ 3 , , , A] ^ t , * ^ / x L]
£y ἐν àySegiaus ωὐἰδῳνομήματα-. πολλὰ dé (ὃ tren, QOO» τὲ X) μοιχεία. καὶ τὰ

propheta, hostibus illorum punitis , providentia plurima et omnimoda erga Tsrahelitas
a Deo exprompta; quoniam de captivitate redituri erant alii prope innumeri, qui

adhuc in ea conditione tunc erant: dato demum Iudaeis regno ac sacerdotali digni-

tate, in illorum personis, quas divina gratia ad haec officia promoverat. Sed enim,

ne eximia bonorum praedictio ignaviores Israhelitas faceret, ita ut divinis confiden-

tes promissis, officium negligerent, revelationem posthinc videt, ex qua pavor illis
incutiebatur, quo vitium fugerent, virtutem amplecterentur. Sic ergo dicit.

CAP. V.

.** Et conversus sum, et levavi oculos meos , et vidi, et ecce falx volans. Dixit-
que mihi: quid tu vides? Et dixi: video falcem volantem longitudinis cubitorum

viginti, et latitudinis cubitorum. decem. Dixitque mihi: haec est maledictio. quae

egreditur super faciem universae terrae: quia omnis fur abhinc usque ad mortem
punietur, et omnis periurus abhinc usque ad mortem item punietur. Et educam
illam, dicit Dominus omnipotens, et ibgredietur in domum furis, ét in domum
iurantis nomine meo super mendacio, et diversabitur in medio domus eius, et con-
sumet eam, et ligna eius et lapides eius. ,, Falcem videt idoneam deorsum secando
quaecumque occurrerent: volantem autem ob denotandum, divinam poenam cito
inferri merentibus: denique eius latitudinem longitudinemque dicit, ut magnitu-
dine quoque audientes terrefaciat. Dicit vero hanc poenam adversus fures et periu-

ros commoveri: quamquam alioqui constat, haud haec tantummodo versari inter:

homines peccata, sed et alia multa, homicidium puta , adulterium , et cetera quae
, 40

3*2

* Matth. XXII.
97.

p. 472.

81} THEODORI MOPSUESTENI

λοιπὰ dn ἃ u pude deropdy pédtor- 7i QUU ὅξιν ὅ 0 Quam; εἰς dvo ims κυριώΐατα Μίε-
use a) τὰς ἐντολὰς συμβέξηκε, τὰς Sins, sis τε T QA ϑεὸν γγώμίω, x2) εἰς τω «ἰδὲ
ὦ πλησίον dara ὡς xg) ὃ κύρκος εἰπτὼν *, ἀγαπήσᾳς κύρμον δ ϑεὸν σε E ὅ ὅλης ΓΝ
καρδίας 75, καὶ e£ t ὅλης ^ ὀζανοίας σά 6 cE ὅλης αἰ ἰχύος ca d ἀγωπήσᾳς T πλη-
σίον σου ὡς σεαυτὸν" emma yos ἐν é (o Antig ζύταις AQ» ὃ νόμος καὶ οἱ “προφῆται xpé-
parraj* βεληϑὰς Οίνυω σωυτόμως εἰπᾶν qu τε εἰς ᾧ Sy ὦ τὰ εἰς δὶ πλησίον» τῇ Ap
Éznopxia. ὡς εἰς ϑεὸν τανούσῃ τὸς ἀσοεβάας πάσας. λέγω δὲ τὰς εἰς ϑεὸν πλημιμελέας,
συλλήβδέω λέγ τῇ ἢ κλοπῇ. 7 «EL T πλησίον" érad γὸ ἀφαΐρεσις T οὗ “ερσύντων
δρὶν ἡ y! NATI, κλοπίωὼ κοιναῖς ὠνόμασε πᾶσαν T Tu ἀλλοξίων ἀφαίρεσιν" ἵγα gums
εἴπῃ ὅτι ἡ ἀρᾷ αὕτη μμεγί φη -ὸ ἃ φοβερὰ χρὴ πάντ! γε διοῦσει. εἴτε εἰς Suy c ἀσεβοίη
εἴτε εἰς C πλησίον κατα m ἡΠαίοι" A34 3 ὅτι καὶ xe (Avo c ὧν μέσῳ τῷ οἴκου dur), ἃ
euren ἀυτὸν Q τὼ ξύλᾳ ὠυτεῖ kg) οὗν" οδὺ" λίϑοις dur ἵνα ἴσῃ. ὅτι Hp εἶπα μιν
ὦ μιετανοήτως "laiovm, i n τιμωρία ἡ ϑεία ἄλεις ὧν ἀυτὸν cub ἅπασιν ὠξαλοίψη is
“ερσήκεσι. Διὰ “ὲ τότων ἀυτάρκως φοβήσας ἀυτὲς» δείκνυσι p 2 ἑξῆς ἀφῃριμδύζω
ἀρ T ὑπὲρ T παρεληλυϑότων ἁ AUS TOW τὸ é τιμωράαν' ὡς ἂν μειζόνως t agre eidtya)
τι αἱ ἔπι Gic «eoa upon χοίρατίΘ» τετυχότας «vegomtoi ὧν δπιμελέςερον ἀντέχεῦϑαι ἕ' T
penitus Ow. Διὸ ἐπάγη.
«€ Καὶ ὀξῆλϑεν d ὃ ἄγίελ» ὃ ὃ λαλαΐν ἐν ἐμοὶ. x2] εἶπε ζορός pa ἀνάβλεψον Gic
ὀφϑειλ ois ca καὶ idi m τὸ ὥκπο ρδυόρῆρον Οῦτο" C εἶπον, 5 625 εἶπε, (oUTo τὸ M&-
ον TO CAT bod Q εἶπεν. αὕτη à ἀσδικία ἀντων ἐν πάσῃ τῇ γῇ" d id'& quAarroy
μολίβε ὀξαερομϑνον" ὦ ἰδὲ yu μία ὁκάϑητο ἐν μέσῳ TÉ Mies x εἶπεν, αὕτη ὄξὶν
ἥ «ἀνομία: καὶ ὴ ἔῤῥιψεν auri εἰς μέσον τῷ Me pov" Q ἔῤῥιψε τὸ τώλαντον T μολίβου εἰς
τὸ Sod ἀυτῆς. »» Τὸν ἀυτὸν ὁρᾷ παλιν ἄγζελον ; ἀπιο οἷν aura) κελεύοντα «2695 TO ἐν

haud facile, numerari queunt. Quid ergo dicit? In haec duo potissima dividi solent
mandata divina, nempe in Dei scientiam, et in caritatem erga proximum. Quare
et Dominus postquam dixit, diliges dominum Deum tuum ex toto corde tuo, ex
tota mente tua, et ex omnibus viribus tuis, itemque proximum tuum sicut te ipsum;
addidit: in his mandatis universa lex pendet et prophetae. Volens itaque hoc loco
breviter dicere quae Deum quaeque proximum spectant; periurio quidem quod in
Deum tendit, cunctas irreligiositates, id' est adversus Deum peccata, compendio
dicit: furto autem , quae adversus proximum sunt. Nam quia furtum est rei alie-
nae ablatio , nunc furtum generaliter appellavit quicquid alteri aufertur: ut paucis
significet, maledictionem, hanc esse maximam ac terribilem et cuilibet impenden-
tem, sive is in Deum impius sit, sive proximum quomodolibet violet. Dicit autem
fore ut ea maledictio diversetur domi eius, et consumat illam ac lapides ipsius; id
est, dixi huie sine paenitentia peccanti: divina poena eatenus perseverabit, donec -
peccatorem cum omni re sua consumat. &ge vero postquam satis eos terrefecit ,
ostendit in sgquentibus remissam fuisse praeteritam illorum culpam atque poenam;
ut magis inde cognoscant, post impetratam praeteritorum veniam, oportere eos di-
ligentius Dei voluntati obsequi. Quamobrem addit. |

* Et egressus est angelus qui loquebatur in me, dixitque mihi: suspice oculis
tuis, et vide hoc quod egreditur. Et dixi: quid est? Et ait: haec est mensura quae
egreditur. Et ait: haec.est iniquitas eorum in universa terra. Et ecce talentum
plumbi elevatum: et ecce mulier una sedebat in mensurae medio. Et dixit: haec est

IN ZACHARIAM CAP. V. | 315
τῇ o4 Aja pev Tj wupourw doxouD «(9 ὃ μδὺ «westrmis ϑεασεῖ μδυ(Ὁ.» ἤρετο, τ δὴ
πῶτὸ wv; ὁ δὲ ἀποφκράνατο, ὅτι μέζον (oUro τῆς τιμωρίας Lo ἀπομανωι «εοσῆκον Là
οδὺ: Ἰσραηλίτας ὑπὲρ ὧν οδεαρατίοντο" εἶτα ϑεωρᾶ τώλαντον μδὺ μολίβου, ὃ wg) τῇ
QUod βαρὺ x2] τῷ ςωϑμᾳῖ mou) ἔχον (S) Ὄγκον, ὡς ἂν οὕτω « τιμωρίας δείξειεν ὃ
βαρύτητα" γωναῖχᾳ ἢ τινὰ καϑεζομδυΐω δὶ τῷ μέξε ἐδ ἀνομίαν ἔφησεν 1): ἐκ 99 d
ἀνομίας ὡς εἰκὸς ἡ * τιμωρίας ἐγίνετο βαρύτης" εἶτα ὠντάώ ve ἔῤῥιψεν εἰς τὸ μέσον τῷ
pipa C τὸ τῷ μολίβε τώλαντον τέϑεικεν Uo T φύματος ἀυτῆς, σδεικγὺς ὅτι x) Ὁ ἃ μδὸ-
αν, Q ὃ cx (αύτης τιμωρίαν XP (αυτὸν ἠφάνισε. πᾶσαν τε TI) κακῶν 3 βαρύτητα εἰς
τὸ ὀκάνης ἐνέϑηκε ςὐμίῳ » ὥασερ ἐμφοάτίων (ὁ δῥακωλύων ἀντῇ ὃ λάαν. εἰς ἔνοδειξιν τῷ

^M Qr AUC ὦν “ u^ , ^ 3M MT» , Β wo» 5
πᾶσαν ἀυτῆς ἀφηρῆοις, δ᾽ συωῦα μιν. v, μὴ ὃ φωνῆς ἔτι κυρίαν 4), τῷ ἃ Οἷς ὀναιδίζεσιν
. ἀυτὲς πρότερον ἐφ᾽ οἷς ἔπαθον ὡς ὑπὸ TÀ ϑεοῦ χαϊἀλελομρᾶνους, ἅπασαν anpra
Ὁιαύτίω quvlu- ὡς ὃ μακάριος A94 avid" * ἄλαλα ἡβυηϑήτω τὼ χείλη τὰ σδλια.
τὰ λαλοιῦτα X? τῷ δικαία ἀνομίαν. ᾿Αλλὰ (aUo. μὲν εἶσεν εἰς Serod'aZiv Φ τά τε ἀνο-
μήματα ἃ τὰς ὑπὲρ τότων τιμωρίας T ᾿Ισρᾳηλιτων παντελαΐς ἀφηρηῶς. Δαικνὺς ^ ὅτι
ἀφήρηται μιν -ὠυτοῖν f τιμωρλα- εἰς ἢ οὖ’ ἐχθρὸς wererlumura, Gio" εἰυτών. imu.

ἐς Καὶ sez οὖσ’ ὀφϑαλμές μου (ἃ εἶσδον" καὶ id'oU duo γγιωναῖέκες Como o Loud) y κοὴ
πνεῦμα ἐν ἢ “Περυξιν ἀὐταῖν" κ) αὗται εἶχον “]έρυγας ὡς vifépuyae ἔποπος" (ἃ ἀνέλαβον
τὸ μέζον ἀναμέσον d γῆς (ἢ ἀγα μέσον Ὁ ἐρανδ" wj εἶπον «eos (Gy) ἄγζελον ἃ λαλοιῦτα
ἐν ἐμοὶ, πᾷ αὗται ᾿δαοφέρεσι τὸ μιέρον: καὶ εἶπε «Ὡοὸς με. οἰκοοϊομῆ σοι awrt) οἰκίων ἐν

Y c ἢ & ἦτ Sar Nee EP M E , » ApoU
yi BaGuAdw(9» C ἕτοικάσοη" καὶ ϑήσουσιν ἀυτὸ Cxá Ui Y ἑτοιμασίαν awrP. .. Θεωρεῖ
δὴ λοιπὸν ἐπ᾿ ὀκείνοις dio γυναῖκας, dj MO πολλᾷ σδιίηζαντο τῷ τάχους" (οὗτο γὸ δηλοῖ

iniquitas. Et coniecit eam in medium mensurae: et proiecit lapidem plumbi in os
eius. ,, Eundem videt rursus angelum , iubentém ei ut aspiceret quod in praesenti
visione discurrere videbatur. Moxque propheta intuitus rogabat: quidnam hoc est?
Angelus vero respondit, hanc esse mensuram poenae, quam perpeti merebantur
Israhelitae morum suorum causa. Deinde plumbi talentum videt, quod et suapte
matura grave est, et ingenti pondere urget, ut sic poenae gravitatem ostendat.
Porro quandam mulierem mensurae insidentem videns, hanc ait esse peccatum:
nam pro peccati modulo, poenae gravitas, ut par est, deputabatur. Deinde mulie-
rem in mediam mensuram coniecit, plumbique talentum in ore eius posuit; demon-
strans, Deum tum peccatum tum consectaneam ei poenam simul sustulisse , totam-
que malorum gravitatem in illius os contulisse, quasi obstruendo impediendoque
eam a praeda, quó significet cunctas ei vires ablatas; ita ut ne vocis quidem suae
potestatem retineat; id est, ne forte Israhelitis exprobret, ob ea quae passi erant,
derelictionem Dei, omnem quoque vocis facultatem illi ereptam. Sicut beatus ait
David: muta fiant labia dolosa, quae loquuntur adversus iustum iniquitatem. Et
haec quidem vidit, ut ostenderetur Israhelitarum iniquitates, eorumque poenas
prorsus fuisse remissas. Nunc vero, ut palam fiat , poenam Israhelitis remissam , in
eorum hostes fuisse collatamb, pergit dicere. j

* Et levavi oculos meos, vidique, et ecce duae mulieres egredientes, et spi-
ritus in alis earum. Et ipsae habebant alas, ut sunt alae "upupae. Et extulerunt
mensuram inter terram ac caelum, Et dixi angelo, qui loquebatur in me: quónam
istae mensuram deferunt? Dixitque mihi, ad aedificandum ei domum in regione
Babylonis et praeparandum. Et ponent illam ibi super praeparationem illius. ,, Videt

*

* Ps. XXX. I9.

p. 474.

v. I0.

. 475.

-
c» ἰδ
od -

^
ER

316 ; THEODORI MOPSUESTENI

τὸ πνεύλιῳ ἐν 7 ἡερυξιν aurulv, ὑφ᾽ ὀὕπερ ὡς ὠϑούμϑμαι ὀξυτέραν ἐποιοιῦτο 7 “Πῆσιν"
τότε ἢ ἕνεκεν C ὡς ἔποπος λέγᾳ τὰς τἤέρυγας durdv 6f) , ἐπ δὴ ὀξεῖα Ὁ ὀρνέα fi ἡΠῆσις"
αὗται σὴ φησιν dj γιωυαΐοες. ὀκεῖνο α΄ τιμωρίας τὸ μέξον domücugu, τε χοὴ εἰς ὕψι»
ἀναγωγοῦσαι. M3 πολλῆς αἱ cqodbontr(O» xe Siz a. dua, ἀπῆγον" df 99 (το εἶπε. τὸ
T p δ ^ Y ΕῚ [ , (ms 2 * ΕἸ A35 [7d 1 i] , 32 ,
ἀναμέσον τὶ γῆς xg) ἀναμέσον τῷ οὐρανοῦ" tradW cL ὕψους 6o TU χατώτερᾳ εὐμϑρεςέρᾳ
Οἷς ὀρνέοις ἡ 7i now; (ἃ ὀξυτέρᾳ γίνεται" feodo ow φησιν ὅποι μὲν ἀπίοιεν » ὅποι- ἢ ἀπά-

1 , » )ι * ^ 5 / v » $5.9 5 83 di s P i
9oiey τὸ μέρον:; ἔγνων ἢ cod. τῷ dy[$A8 ὅτι περ ἀυτὸ εἰς ὃ Βαξυλαίνος ἀπάγεσι γζῶ.-
ἀυτύϑι τε aur) οἰκίαν οἰκοσδομήσουσωι. κἀκεῖ πᾶσαν ὠνταῖ ὃ οἴκησιν δοιᾶσοι" ἵνα εἴπῃ:
6n ? τιμωρίαν πᾶσαν εἰς BaGuAdva, ἀπάξέ, μένεσαν ἀυτοῖς (ἃ ἃ λυϑησομένην ἔτι, ὅνπερ
1 , , 53. Ν IY ARA 2 3 ' Bs , e τ. , $ ν ,
δὴ Ὅοπον λύσιν ἐσέξζατο τὰ ὑμέτερα. ᾿Αλλᾷ 29 εἰς βεξαέωσιν T εἰρημένων. ἐπαγᾷ παλιν.

ΚΕΦ. c.

« Καὶ ἐπέςρεψα κὶ ἦρα οδὺ’ ὀφϑωλμές με, (ὃ εἶδον τέσσαρα douter, ἐκπορουόρϑυα
3 , , ;! ὲ » Le » NO eU , 1 2€.
Cx μέσε dio ὀρέων" (ἃ τῶ Opn ho opn χαλχᾷ" ἂν TU ἄρ ματι TU. πξώτῳ ἵπποι πυῤῥοὶ-
ὦ ἐν τῳ ἅρματι τοῦ σδουτερῳ Tamron ue Des v ἐν τῷ ἅρματι τῷ "Eire ἵπαοι λαυκοὶ,
xj ἐν Gp m Tu τετάρτῳ ἵπαοι ποικίλοι ψαφοί" (ἃ ἀπεκοιϑίω. wj εἶπον «τεὸς Y ἄγζελον
? λαλουῦτα ἐν ἐμοὶ. τὶ ὅδι ζαῦτα κύρκε; xd) ἀπεκοάϑη ὃ d[eA (O9 ὃ λαλαΐν ἐν ἐμοὶ,
ὦ εἶπε «Ὡεὺς μεν (αῦτα δξὶν οἱ τέσσαρες ἄνεμοι Tp ἐρανᾷ- οἱ ὀκπορεύονται eode lia)
τῷ κυρίῳ πάσης d "γῆς" ἐν ᾧ ἦσαν οἱ ἵπτοι οἱ μέλανες, ὀϊξεπορεύοντο G7 γῆς βοῤῥᾶ" Qi

. οἱ AdUxo) ὀξεπορεύοντο χατόπιόϑεν aurtlv* χρὴ οἱ πυρῥοὶ ὀξξεπορεύοντο ὅ)ϊ *yl2. γότε" (ἃ οἱ

ποικίλοι κοὴ ψαφοὶ ὠξξεπορεύοντο, καὶ ἐξήτοιων wj ἐπόβλεπον τὼ αἰδιοσεῦσει là γί" χαὴ
εἶπο. πορεύεῶϑε χαὶ «ὐδεοσεύσουτε δὲ "ylo- (Δ αἰδιώσδούσαν δ γίῶ" χρὴ ἀνεβόησε 15 Aveo

insuper duas mulieres, quae celeriter admodum volabant: id enim valent verba,
spiritus in alis earum, a quo veluti impulsae velociorem faciebant volatum. Ea pro-
pter upupae dicit ipsas habere alas, cuius avis celer est volatus. Hae porro, in-
quit, mulierés illam poenae mensuram rapientes atque in altum efferentes, multa
cum vehementia avolabant. Idcirco enim dixit, inter terram ac caelum; quia ex
alto ad. citima facilior velociorque est avium volatus. Quaesivi itaque, ait, quónam
ilae abirent, et quónam mensuram transferrent? cognovique ex angelo, eam ab
his transferri in regionem babylonicam, ibi domum ei aedificare, ibidemque per-
petuum habitaculum eidem definire, id est poenam omnem Babylonem se transla-
turum, quae illic numquam remissa perseverabit, secus ac vestra finem poena nacta
est. En autem ob dicta sua confirmanda, denuo orationem continuat.

CAP. VI.

* Et conversus sum, et levavi oculos meos, et vidi quatuor quadrigas egre-
dientes de medio duorum montium, et montes erant montes aenei. In quadriga
prima equi rufi, et in quadriga secunda equi nigri, et in quadriga tertia equi
albi, et in quadriga quarta equi varii cinerei coloris. Et respondi dixique angelo
qui loquebatur in me: quid sunt haec, Domine? Et respondit angelus qui loque-
batur in me, dixitque: hi sunt quatuor venti caeli, qui egrediuntur ut adsistant
Domino universae terrae. In qua erant equi nigri, egrediebantur super regionem

. aquilonis, et albi egrediebantur post eos: et rufi ibant ad regionem austri: et va-

rii, seu cinerel coloris, egrediebantur, et considerabant ut irent circumire terram.

IN ZACHARIAM CAP. VI. 317
λεσέ με. C ἐλάλησε πρὸς με λέγων. id'& οἱ ὀκπορουόμδμοι δὶ γὰῦ βοῤῥᾶ. ἀνέπαυσαν
T 9vuóv μα ὅδ᾽ γὰῦ βοῤῥᾶ. -: |

Τέασαρα ἅρματα A6), dyAdy πὰς ἐν (oie τεοσαρσι κλίμασι dS οἰκεμένης ἐφεςώσας
ἀοράτοις ξωυάμας. χαὶ Y) Saar ἅπαντα δῥᾳιφα Πομένως βουλίιώ- diozso ὃ dy[eAQ»
ἐρῳτηϑεὶς αἰδὼ τῷ «estime τίνα δὴ ζαῦτα εἴη, τέοσαρας ἀνέμοις ἔφη E οὐρανοῦ GEU-
παριςοιμᾶῤες Tul κυρίῳ πάσης “ὃ γῆς" ἐπειοδὴ 99 XD τὰ xijg, τεοσαρας᾿ ἀνέμοις εἶπεν
τῷ ὀρανᾷ τὰς ἐν (ois τέσσαρσι κλίμασι δωυάμοεις. ἃς ὀρανίες rar παρεςάναι λέγᾷ τῷ
Sud, Οὐτέςι Kilo) ὁ λειτεργίαν ὀκτελέσως * ἀυτρ" aA δὲ ἀυτὰς τῷ. οὐρανοῦ. ἵνα
εἴπῃ iu) ἑαρκομδῥαρφ" ὡς ὅτ᾽ ἂν πετεινὰ λέγῃ τῷ ραν, ἐπεὶ μησὲν ὑπὲρ ὀρανόν 623
ἀοράτων x λειτεργικῶν d'uuduetoy" κέκληκε ἢ ἀυτὼς (ἃ ἀνέμοις εἰκότως. εἰς δήλωσιν
T LP πολλὲ T τάχοις Aga (yu αἰδαγινεῶς (is συωϑθή ίασιν αρητερδύας (ois ϑείοις"
Cx μέσα UD ouD ὄρεων εἶδεν duris ὀκπορόυομϑύας. ὡς ἂν τὸ ὑψηλὸν 2) σιμυατὸν δῃ.-
λώσῃ “ἠδ φύσεων" τότε ἢ ἕνεκεν (ἃ χωλχᾷ 6j) T 0pm ἔφη. ὥςε τὸ ςεῤῥὸν αὐτοῖν κὶ εὔτο-
γον QOA T ὑπεργίαν δηλαίσομ: οὐ jp ομὖ μέλανας δὶ ὭΣ βοῤῥᾶν ὀξέπεμψεν. τἀὼ
κατήφειαν τῇ χρύᾳ δηλουῶτας. ἐν ἧπερ ἤμελλον χᾳϑεςοῖγαι πάντας GU" ἀυτόϑι d) ἧς
ἐπήγαφον ἀυτοῖς τιμωρίας" «αἷδὲ ὧν xg) φησὶν ὃ ἄγ(ελί(θ» ὅτι οἱ ὀκπορόυόρμϑμοι as yao
Bobo , ἀνέπαυσαν (ὃ ϑυμόν με δηὶ yb. βοῤῥᾶ" ἵνα ἐἴπῃ ὅτι ἀνάλογον τῳ ϑυμᾳΐ τῷ
ipd οἱ ἐπ᾿ ὁκάνες ἀπελθόντες GbU- τόποις ἅπαντα οδγεκυράξαντο, μεγίφουις ἀυτὸς. χοὴ
οἵαις προσῆκον Lo, αἰξαεβαλόντες Y τιμωρίαις" κατόπιϑεν δὲ aurdy οἶὺ’ λουκὰς oi qj)
βαξυλωνίων ἀνώμρεμᾶῥων C σφοοραῖς αἰδεβαλλομϑϑων ἢ τιμωρίαις, συωΐργεν τῇ ἀφέσά
qu dd χωωρῆσοι « αἰχμαλωσίας ὀφειλόντων.» rho «ϑκεσο μδιύΐω ἀυτοῖς λαμτρότητω τῷ
λοιπῷ τῇ χροιᾷ δ εικγυυῦτες τῇ οἰκείᾳ" οἱ πυῤῥοὶ ἢ cEezopsvorro a "yh γότε. ὡς ϑυμοῦ

Et dixit: ite et circumite terram. Et circumierunt terram. Clamavitque et vocavit
me dicens: ecce qui egrediuntur super regionem aquilonis, pacaverunt furorem
meum super regionem aquilonis. ,,

. Quatuor quadrigas dicit, designans invisibiles quae quatuor mundi climatibus
praesident potestates, et divinam in cunctis exsequuntur voluntatem. Quamobrem
angelus a propheta interrogatus quidnam haec essent, quatuor esse ventos caeli ait
domino universae terrae adsistentes, Nam quia, iuxta climatum numerum, quatuor
ventos dixit caeli illas quae sunt in quatuor climatibus potestates, eas utpote cae-
lestes Deo adsistere dicit, id est continuum huie ministerium exhibere. Nominat
vero caelestes, id est supra nos positas: veluti cum dicit volucres caeli, quia nulla
est supra caelum invisibilis ac ministratoria potestas. Ventos quoque recte eas ap-
pellavit, ut denotet multa ubique cum celeritate adesse ad obsequendum divinis
iussibus. Porro de medio montium vidit eas proficiscentes, ut celsitatem potentiam-
que naturarum declaret. Ideo montes quoque aeneos dixit, ut firmitatem illarum
vigoremque ad ministerium demonstret; Equos igitur nigros ad boream misit, tor-
vitatem. colore significantes, in qua constituendi erant omnes illarum partium in-
colae, propter inflictas illis poenas. De quibus angelus dixit, qui ad boreae regio-
nem ibant, eos furorem meum pacasse super boreae regionem; id est consentanee
furori meo eos qui ad illa loca accesserunt, cuncta fecisse , maximis incolas et pro
suo merito poenas imponendo. lam qui post illos decurrerunt equi albi, hi Baby-

lonis iam de medio sublatis gravesque poenas expertis, favebant libertati illorum
. qui de captivitate redituri erant; quorum futurum splendorem colore suo porten-

p. 476.

* cod. ἐχτε-
λοῦντας.

p. 477.

J à
318 THEODORI MOPSUESTENÍ '

πνεύντες X? qj) ἀντόϑι Gv IregnMras dere anmey χακῶς" Hb oUg οἱ ποικίλοι xod
"leoi PPS ζιποιεῦτες. ὅ ὅποι ποτὲ ὠπελϑεῖν ἀυτὲς δέοι. 4 γῆς: δηλοῖ ἢ ὅτι καὶ Gig
"oer pools φεοντὶς Lo «τοὺς ποικίλξω vibus xj d χροιὰν irs ἰδᾶν
μὴ πὸ τί €t ἕτερον te jute παρ᾽ auraly ὀφεῖλον, x? τὸ δοκῶν τοῦ Sud, εἰς τιμωρλαν
τὲ v c ἐναντίων. κϑὴ εὐεργεσίαν 78 T Ἰεσαίων ἔϑνες" «τεὸς ὃς λεγ4. πορεύεεϑε ὦ «“(Ὅ»ο-
dirum à T γί" εἶτα é emma s καὶ αἰδιώδευσαν ὃ yb. d'axyós ὅτι xj ἐπέράπησαν
? qesrndh, 3 T οἰκείαν ἀγωγεῖ εἰς πέρας. xj Emgazirres εἴχοντο Ούτε.
ἐς Καὶ ἐγῆύετο λόγίθ» xupia «»€95 Mt λέγων" λάβε τὰ CA jd αἰχμαλωσίας qnd. T
avv, (ὃ oo Tj) χρησίμων δ γῆς» καὶ cog T T ἐπεγνωκότων ἀυτἰὼ lav. 'EAdkr
rie Τωβίε, 9) τὴ οἷν "Ida: xj εἰσελεύσῃ σὺ ἐν τῇ jme ὀκείνῃ εἰς δὶ οἷκον "locis
τῷ XoQovis 7T ἡκοντίθ"» Cx Ba£uA dios e λήψῃ ἀργύριον JXx χρυσίον, καὶ moines ςέφα-
yoy , Ὁ ὄχιϑησής 52d δ epa Abo ' Inc T Ἰωσεσὺκ 57 T μεγώλε, i ἐρεῖς «026 ἀυτόν" τα σὲ
λέγᾳ κύρι. παντοκράτω . ἰεὰ ἀνὴρ. ἀνατολὴ Ὄνομα art, D ASZOX TO O'8y durs. ἀνα-
TeAÓ , x2) οἰκοσομήσᾳ 3 T οἶκον κυράε' x; ἀυτὸς λήψεται ἀρετὼ, é καϑιεῖται i AUTE
m ϑρόνε ντεῖ" xj tenu ὃ ἱερεὺς ἐκ σεξιών, e G2 εἰρδωικὴ * T, ἀγα μέσον ἀμφοτέρῳν"
ὃ ὃ φέφανίθ» s teu oic Veo pdpum ὦ Gi; χρησίμοις ἀυτῆς κϑὴ (ois ἐπεγνωκόσιν ἀυτίω" y;
εἰς adem. qs x Xogoríu, xj εἰς ψαλμὸν οἴκῳ κυξίου" xo) οἱ μακρὰν do ἀυτωίν fun; ἢ
οἰκοοϊομήσεισιν c ἐν τω οἴκῳ κυρλου" x2) γνώσεῶε ὅ ὅτι nier Q παντοκράτωρ ἀπέςαλκέ MÉS
φεὸς ὑμᾷς" xj tenu ἐὰν ἀκέοντες εἰσεικόσητε d Φωνῆς κυρία τῷ Oud aut ^
"Orzeo. JY gom ὃ δ κακῴριος Μωσῆς ὀξεληλυϑὼς « Αἰγυύσχε, Y? τῳεόςαγμία ϑεῖον.
εἴληφε ἰδ τὸ λαῦ τὰ φὩοὺς ta (nouéolo τε C εὐκοσμίαν d exis su TIU TO (6)

e

debant. 'Tum rufi ad austri regionem pergebant , furorem veluti spirantes adversus
eos qui illic Israhelitas adflixerant. Post quos equi varii seu cinerei coloris egredie-
bantur, deliberantes quonam terrarum se abire oporteret. Significat autem, reliquis
etiam curam fuisse varium exhibere ministerium, quod varietate coloris sui innue-
bant, paratis observare numquid esset praeterea abs se praestandum , 1uxta Dei vo-
luntatem, ad hostium poenam et iudaicae gentis beneficium. Quibus ait: ite et cir-
cumite terram. Mox et addit: et circumierunt terram; ostendens scilicet concessum
ilis ut curam suam ad exitum perducerent, et reapse ita se egisse.

** Et factus est sermo Domini ad me dicens: accipe quae de captivitate sunt
a principibus, et abs optimatibus eius, et ab iis qui cognoverunt eam, ab Eldai,
et a Tobia, et ab Ideo. Et ingredieris tu die ille in domum Iosiae filii Sopho-
niae, qui venit de Babylone. Accipiesque argentum et aurum, faciesque coronam,
et impones super caput lesu , Iosedeco geniti, sacerdotis magni. Dicesque ei: haec
ait Dominus omnipotens: ecce vir, cui nomen oriens, et subter eum orietur. Et
aedificabit domum Domini, et ipse accipiet virtutem, et sedebit ac dominabitur
super throno suo. Et erit sacerdos a dextris eius, et inter utrosque erit consilium
pacificum. Corona autem expectantibus erit, et optimatibus eius, et qui cognove-
runt eam, et in gratiam filii Sophoniae, et in psalmum domui Domini. Et qui
procul iis sunt venient, et aedificabunt in domo Domini: et scietis quia Dominus
omnipotens misit me dd vos, Et erit, si exaudientes exaudieritis vocem domini
Dei vestri. ,,

Quemadmodum vero beatus Moyses Mss egressus , divino iussu accepit a
populo quae ad tabernaculi aedificium ornatumque conferebant, ita beatus quoque

IN ZACHARIAM CAP. VI. , 8419

ἀυτὸν δὴ qo) ὃ μιαχάφιος Ζαχωρίας κελεύεται od. Tp ἐκ τ αἰχμαλωσίας ἐληλυϑέ-
quy , εἴτε ἡγερδύων εἴϑ᾽ ὅπως drove dy εὐπορίαν Gonmd'aov «eos τῶτο (ὃ οὐδῷ πάν-
χων δὴ dj) ὅλως ὠπειληφότων TO οἰκεῖα" χρησίμοις μδὺ γὸ λέγᾳ αἰ γῆς» οδὺ“ dY εὐπο-
οίαν σωνεισενεγκεῖν τὶ τῇ χράᾳ σωυνα ϑύους" ἐπεγνωκότας ἢ ἀυτίω., «ςδὺ- ἀπειληφότας
àurlo , ὡς; παρ᾽ ἐλπίσας δεξαρϑύες Lo ᾿δπολωλέκεσαν ἤδη" Gee co od. τάτων ἁπάντων
ἑχάςε δὴ τὰ X? δωθα μιν εἰσφέροντίθ» λαβᾶν Gri τῷ (Gy) οἶκον τῷ ϑεᾶ οβυεῶαι τὲ καὶ
κοσμηϑέεῦαι» καὶ X) τὸ “«οροσῆκον" εἰρηκὼς di καὶ τινων ὀνομασίας 7]) μάλιςε ὡς εἰκὸς
δχυτησείων., «φρὺς Τοῦτο κελεύφ εἰς ἃ locis τῷ XoQovis οἶκον εἰσεληλυϑύτα. ἐληλυϑύτος
μδὺ ἐκ ἃ xn Βαξυλαΐνα αἰχμαλωσίας 1 ὠυτεῖ, γμεῶγτίθ» ^ οὖυ’ ἄλλους Q εὐπορίᾳ
κἡ τῇ αἷδὲ τὸ ποδγμα Ὡεοϑυμίᾳ" (ὃ δὴ κομμιισεί μϑμον dipyyueAór τε καὶ χρυσίον ὁπόσον
avadid d , ςέφανον ὡΐξ durd. καζασκουάσωι ἃ ὅπικεῖάδαι τῇ τῷ ἱερέως ὀφείλοντα κεφαλῇ.
εἰς P d ἱερωσιωώης εὐκοσμίαν τὲ xd) εὐωρέπειαν" ζοῦτον ἢ γεγονότα ὅχιϑεῖναι Mp τῇ 78
ἱερέως κεφαλῇ» εἰπεῖν Ji «e»; ἀυτὸν ὡς ἂν «ei TJÜ πρρκεμδύων. πολλαΐν τε ὄντων xj
uS, ἔχοι Subpd: Un γνώμῃ ϑείᾳ ἀνὴρ ἀναπέφανται. ᾧπερ. ὧκ τῷ ποράγμιατίθ»
vou ἀνατολή" λέγᾷ ἢ ? Ζοροβαξελ, ὡς ὄὅπι d βασιλυοῆς ἡγεμονίας dY ἀυτων λαμ-
“ποὺὸν φανώμρδιυον qj πραγμάτων: ἀνατελᾶ d φησιν ιποχώτωϑεν durd: ἀντὶ τῷ πᾶσα
λαμωρύτης GE duid aues τω zAWOd qj) ᾿Ιουσδδαέων" τὸν τε 9 γαὸν ὁδὲδ' οἰκοσομησ,
καὶ πᾶσαν ὧκ αἱ ϑείας ῥοπῆς dosrho eios pO» m σ᾽ βασιλικῆς καϑέοδρας dfe μδυᾶ
βεξαίως": ἐκ τέτε JY σοι τὸ ϑαῤῥεῖν «A Tp «vegxapdpoy autem: ἔσῃ γὰρ aur) μα
πολλῆς cuu» * τιμῆς" ζῦτο γὺ λέγᾳ τὸ te Cx σδεξιαῖν ὠντεῖ, διμονοίως ἐν ἀμφοτέροις
ὑμὴν κρᾳτάσης" ὡς σοὶ τὲ τὰ Ceu y Mam, διὰ v βασιλικῆς ὠξεσίας γινεῶς pao, ἐκεῖνον
τε διὰ αἰ σὴς ἱερουργίας πολλῆς τυγχώνειν αὐ ϑείας ῥοπῆς: ὃ di γε Cx τῷ αἰξδετεϑεντίθ»
ςεφάνε κόσμος» ὄχ ὠυτεῖ μόνε. παντὸς di ἔπαινος go τῷ πλήϑοις TJ) τε ὡρὸς T ϑείαν

Zacharias iubetur accipere ἃ reducibus de captivitate, sive ducibus sive quomodo-
libet largiendo idoneis, immo ab universis qui patriam recuperaverant. Optimates
terrae dicit eos, qui ob suas divitias conferre aliquid huic usui valebant. Cogno-
scentes vero eam, dicit qui eam, id est patriam , recuperaverant, ceu qui praeter
spem, ea deperdita potiti erant. Sic nimirum a singulis pro sua copia offerentibus
accipiendo , domum Dei conditum et pro dignitate exornatum iri. Recitatis vero ali-
quot etiam hominum nominibus ad id maxime idoneorum, mox iubet ad losiae
Sophonia nati domum accedere, viri de babylonica captivitate: reversi, ceterosqüe
omnes copia rerum et alacritate ad opus superantis. Àb hoc autem quicquid ar-
genti aurique collatum fuerit, coronam inde fieri vult sacerdotis capiti imponen-
dam, ad sacerdotii ornatum ac decus. Hac mox sacerdotis capiti imposita , moneri
eum vult, ut de retro expositis rebus multis ac maximis fiduciam sumat. Etenim
divina sententia virum apparuisse, cui ex rerumi eventu nomen est oriens; dicit
vero Zorobabelem, ad regalem principatum ab ipsis rebus gestis splendide evectum.
Orietur autem, inquit, subter ipsum; id est claritas omnis ex eo confiet populo
Iudaeorum: nam templum hic aedificabit, et omni virtute Deo iuvante ornatus in
regali sede manebit firmiter. Hinc tibi confidere praedictis rebus licebit; etenim
secum multo cum honore versaberis. Namque ita valent verba, a dextris eius erit,
concordia inter vos ambos perseverante, ita ut et res tuae regalis potentatüs ope
fiant meliores, et ille propter tuum sacerdotium divino fulcimento fruatur. Iam et
impositae coronae ornamentum haud tibi ipsi tantum , sed. universo populo laudi

P- 479.

v. 2.

v. 3.

920 THEODORI MOPSUESTENI

δρῴντων ἐλπίσα, 15 T YuD τὰ Cudvoo pd, συμβαλλομένων Ὡρὸς ὃ T ous καϊῳσκο ζὼ,
xg) wo γε πάντων τῷ Σοφονίε (gomvrle δχισεολοιγ μένου ? φιλοτιμίαν" ἃ δὴ πάντα γέ-
9ovt τε (ἃ γίνεται. ὡς ἂν dilueuüe 5 τε T. ἱερέων λειταργία» 1j οἱ δὰ T σιωυιόγτων ὕμνοι
φρὸς T ϑεὸν ὀκπληρβόϑαι σδωύαιντο" (ἃ 99 δὴ xg) Tj) πόῤῥωθεν ὄντων πλείους ὅσοις σίω-
foras oes, τὰ παρ᾽ tavulv εἰς T τ olxs σωμεισφέροντας οἰκοοομίιώ" ὡς cE ἀυτών
φῳρύδηλον ἅπασι οβυεόδαι T φραγμάτων. ὅτι γνώμῃ ϑεῶ γωῦ εὐαγελιέρδυος ὑμᾷς ἐλή-
λυϑὼ ζαῦτα. ἅπερ οὖ χαὶ Ὡρὸς πέρας ἐλεύσεται . ἐάνπερ δγαμείνητε ois νομίμοις ἐασε-
οἱακότες πεῖ Qua (oic ἐμοῖς.

ΚΕΦ. Ζ΄.

Merz Τοῦτο A954. τετάρτῳ *rd βασιλεύοντίθ» Δαρείου ἀπεςοίλϑαι μέν τινὰς crap.
ἐνίων “δ ἐν τοῖς d«oplois τὸ ἰσρᾳηλιτικοῦ βασιλόυόντων, «poc “δὺ’ 571 7! “Ἱερουσωλὴμν
ἱερεῖς τε (ἃ φιεοοφήτας" ὥςε ὀξιλώσειδαι μὲν ϑεὸν ϑυσίαις ὑπὲρ ὧν ἡ μδοτηκόσι σωυήσδεσαν
ἑαυτοῖς" ἐρφοτῆσοι di (ἃ κα ϑαῖν εἰ (QN) οἰκᾶῖον ἀπάληφε κόσμον ὃ τῇ ϑεῖ ναὸς, ὡς ἂν κὶ
V χαϑηκέσοις πὶ τῇ T Das ϑεραπείιᾳ χρήσαιντο γης ἰαις" ὅπερ οὖ (ὃ πεποιήχᾳσιν ὅδε
πλείοσι τοῖς ἔτεσιν ἤδη" γεφονότί» dà que wrap ὀκείνων.» x; δὴ καὶ vj) ἀπεςωλμένων

, M ΜΝ ἊΣ , 3 , $29. I , , 5 5 ,
παρόντων τὲ καὶ T χρείαν ὠκπληρουυύτων ἐφ᾽ ἥπερ ἦσαν ἀπεσωλμένοι» dY ᾿δποχαλύψεως
e , ^ ^ , NY 1 v ^w Ν T' € E"
οἵας Tu «ροφήτη eA do Loa, (ῦτα «poc τε ἃ λαὸν ἅπαντα d γῆς xo) οὖ’ ἱερεῖς δχζω-

^ [7À LJ 3 , D , 3 ^ ε “Ν 1 , 5
λεχθάζαι" ἅπερ ow κἀκάνους καϑεῖν παρόντας Seld, ὡς ἂν τὸ λεηόμδμον. μὴ vU). οἱ-
καίων μόνον, θμὰ χρὴ qi) ἐληλυϑότων Ἐχῃ οδοϊασκαλίαν" Lo ἢ τὼ λεγόμϑμνα (αῦτα" οὗ
avudW μοὶ φησὶ γηςεύόντας ὑᾷς καὶ κοηημένες βλέπειν. οὐ γὸ Cy τέτοις T ἐμαυτὲ τί-
Susa, ϑεραπείαν" boa ξβοομήκοντω “οιυῦ τοῖς ἔτεσιν ἐν τῇ iy Ma Aoi. γεφονότες. ἐσὲ

erit, divinam spem prae oculis habenti, et nunc pro viribus ad templi aedificium
stipem conferenti, Sophonia in primis tantum rei studium prae se ferente. Quae
omnia et facta sunt et fiunt, ut perpetuum sacerdotum sit ministerium , et congre-
gatorum in templo hymni ad Deum extolli possint. Immo et longinquos plurimos
huc concurrentes videbitis, symbolam suam ad templi aedificationem conferentes.
Quare ex factis ipsis perspicuum omnibus fiet, me Dei sententia haec nunciatu-
rum ad vos venisse; quae quidem exitum suum nanciscentur , si vos certe legitimis
meis obedientes constanter fueritis.

CAP. VII.

. Postea dicit, quarto Darii regnantis anno missos fuisse aliquos a quibusdam.
qui inter alienigenas israheliticae genti imperitabant, ad sacerdotes in urbe Hieru-
salem atque prophetas, ut Deum sacrificiis placarent pro suis quorum conscii erant.
peccatis; atque ut exquirerent, num satis conveniente ornatu templum Dei instru-
ctum esset, quó ipsi ad Dei honorem congrua ieiunia peragerent; quod pluribus
iam annis fecerant. Quod quum illi egissent, praesentibus qui missi fuerant, et
negotio cuius chusa venerant peracto, per revelationem propheta iussus est haec
omnia apud universum terrae populum sacerdotesque enunciare, quae scilicet ipsos
quoque scire oportebat; ut quae dicerentur, non popularibus tantum verum etiam
advenis magisterio forent. Erant autem dicta haec. Nil mea interest ieiunantes vos,
et.gementes videre; neque enim in his cultus mei rationem positam esse iudico..
Certe annis septuaginta captivitate detenti nullum ieiunium observastis; attamen

[

IN ZACHARIAM CAD. Vif. 321

μίαν tasd'afass νὴςείαν" xo) ὅμως ἀσὲν (maro παρ᾽ 97 0d αἰτίσας, μείαβαλορᾶμες ΤᾺ
κακίας ἰδὼν. δαοχατεςησο τοῖς οἰκείοις, εἴτε 99 φάφριτε e mom, εἴτε i; pl s ὑμετέρᾳ
»δὺ τὸ φαγεῖν Yonne ὑμετέρᾳ ἢ καὶ τὸ μὴ φαγαν σέρησις ἐμοὶ d& λόγίΘ» τότων
zd'as: 1 denos ὅ 07 οὐ yuD (atra q»egmoy Φησὶ «696 durée.

t Οὐχ ὅτοι οἱ λόγοι εἰσὶν ὃς ἐλάλησε κύρκ(» ἐν χϑρσὶ T estre T tpmeseer s
ὅταν ho ἡ Ἱερεστελὴμ χα TOC MAY. 1 εὐθίωξσα, € C αἱ πόλαις ἀυτῆς κυκλόϑεν» e 5 ὀρεινῇ
C zsdivn κατῴκοατο: 59 “Ταῦτα σὲ φησὶ ΟΣ πάλαι ife 7 T «estima y ξλελον χορὸς ὑκῶς»
ὁπδοίχᾳ. Co τε τῆς οἰκείας εὐϑίένας bo f “Ἱερουσευλὴμ, καὶ πᾶσαι αἵ Um ἀυτίυ πόλεις
ὡσαύτως ἅτε ἃ ἃ ὁ ὀρεινῆς 3 ΤᾺ miis λώρας p ees; auus ποπληρφο μένης T
οἰκάντωνγ" e t ὅμως ζαῦτα τότε «poc ὑμιᾷς ἔλεον ὅτι μοι λόγος ἐσδεὶς d ve das E D
ἀνα Θὴ γνώμῃ γης ὁ υόντων" τίνων de Moi λόγος, ὧν δδιμελεϊῶς MEAS «rescimaty ὑκᾶς
ἐοίοαασκον 3e iU «esqimdly. ec Keiue d'igyor κρίνατε; καὶ ἔλφον ἃ obenio μὸν, ποιεῖτε
ἐχας-(Ὁ» ejr 3 Y πλησίον aur], (δ. χήραν χαὶ ὀρφανὸν xj φεοσήλυτον e πένητα μὴ xe(u-
εδωυαςεύτε" κὶ κακίαν tac» T ἀσελφᾶ aur) μὴ μινησιχαικεῖτε ἐν ἢ καρδίας ὑμδῥ. -.
Σωυεβέλαθον ὯΝ ὑμῶν ἁπαν(χοῦ 38 σικαΐα ποιοί δα! φρεϑνοιαν πλάς ἑν, συμπαϑείᾳ τε
λεῆδϑαι τοὺς GUU πέλας. ὦ δὴ ug) πασης βλάβης « εἰς οὗν: πένητας τὸ $6) dcesgu-
σίαςοις ἀπέχοϑαι" e plaid Qe 7 ἢ x2) ὀργῆς 4 χατ᾽ ϑμήλων ἄφεσοιναι» ἀφαιφφιῦτας Tho
prp &avuy T ἐν μέσῳ πῶς συμβάντων λυπηρῶν" Ow ἐγὼ μὲν T o παρωϑέ-
μᾶνος, (αῦτα cusa sov ὑμᾶν᾽ 3 σέ; « Καὶ ἠπείϑησαν T φεοσέχίν, e ἔσωκαν valroy
τών «ἰδαφρονοιεῦτα e τὸ ὦτα εἰυτών ἐβάρωυαν T μὴ eigwxkey , 3 Ὁ xapd ay ταῖν
ἔταξαν ἀπειϑὴ τῷ μὴ εἰστεικδειν v γόμε B8 ὦ T λύγων ὧν ὀξαπέσαλνον xve1O» πα»-
τοκράτωρ ἐν πγεύμιᾳατι durd , ἐν / χερσὶ ροφητωῖν T ἐμωοφῶεν. .. Οὐσὲ τέτων δὴ λόγον

nihil huiusmodi a vobis expetens, postquam vidi a nequitia resipiscentes, in patriam
postliminio revocavi. Nam seu vos comedatis atque bibatis, sive secus, vestra est
comedendi voluptas, vestra item a comedendo abstinentia; mihi vero nulli res hu-
iusmodi curae sunt. Átque ut ostendat haud nunc primum haec illis dicere;
Nonne, ait, ista verba sunt, quae locutus est Dominus in manibus prophe-
tarum qui fuerunt prius, quando Hierusalem populo opibusque affluebat; itemque
oppida eius finitima et montana et campestria incolis frequentabantur? ,, Haec et
olim, inquit, per prophetas olim dicebam , quo tempore Hierusalem domestica lau-
titia abundabat, cunctaeque urbes ei subieclae, quae sive in montana sive in cam-
pestri regione, idonea populi multitudine plenae erant. Nihilo tamen minus vobis
tunc aiebam, me nullam ieiunii vestri rationem habere, quod sine bono mentis
habitu observabatis. Quaenam vero mihi grata essent; quaeque potissimum vobis fa-
ctitanda, per prophetas vos edocebam. ** Iudicium iustum iudicate, et misericordia
ac miseratione utimini unusquisque erga fratrem suum , et viduam et pupillum, et
advenam, et pauperem ne opprimatis, et malitiae unusquisque fratris sui ne me-
mineritis in cordibus vestris. ,, Suasi vobis omni tempore iustitiae plurimam curam
gerere, et compassione erga proximos uti, et omni pauperum ac derelictorum de-
irimento abstinere; item simultatem et iram mutuam vitare , deposita illarum quae
vulgo incidunt offensarum memoria. Profecto ego, ieiunium vestrum renuens, haec
vobis agenda suadebam. ** Et noluerunt adtendere , et averterunt dementer dorsum
suum, et aures suas adgravaverunt ne audirent, et cor suum contumax fecerunt
ne obedirent legi meae ac verbis quae misit Dominus omnipotens in spiritu suo per
41

. 482,

. IT.

329 THEODORI MOPSUESTENI

"riddX, ἤϑελετε, Ow Cx ὐἰδαφροσύης μὲν πολλῆς raras ἀπεςρέφεθϑε Tu. Ano ipa
(oUTo 90 A54 ἔσωκαν valvow ἀυτων «xeqeov&vm «ὐροσεχάν ὃ ois λερομένοις ἀκ ἔϑε-
Aeré, κράναντες καᾳϑώπαξ ἀπειϑαΐς Ἐχήν «ρὸς οὖ’ νόμοις GíU- ἐμὸς. ὃς διὰ T «»esQn-
τοῖν Tj) «oesdw ὑμῶν ὠξηγόμίω" ἐφ᾽ οἷς τί γέλονε;

** Καὶ ἐγῆϑετο ὀργὴ μμεγώώλη xoa. κυρίει παντοκράτορος. », Ὑπὲρ τότων T τοσαιύτἧν
ἰσομδιυνήχατε τιμωρίαν. ὑπὲρ ὧν τὰς νηςείας Ou παρωϑέμϑυος ὁκεῖγα σωνεβέλοζον ὧν
μάλιςτοι «vegaiitoy Là ὑμᾶς vj). νόμων ἀντέχεδϑαι" λόγίΘ» ἢ LÀ ὑμῶν T νόμων ἐσεὶς SU
ἐδ. «- Καὶ tgo, ὃν omov εἶπε. Q ἀκ εἰσήκεσαν ὠντεῖ, Sec κεκρῴξονται x2) οὐ μὴ εἰ-
σοικέσω» λέγᾳ κύρι(0).» παντοκράτωρ. .. Ὥασερ ἢ ὀκεῖνοι T παρ᾽ ἐμὰ λερομέγων doudey
ἀκ ἤϑελον, tre δὴ χἀγὼ γερονότων ὠυτωῖν ἂν τοιαύταις ἀνάγκαις βοώντων & «εοσεῖχον"
qi ἢ πεποίηκα: ** Καὶ ὀκβαλαΐ ἀυτὲς ὡς ἐν λαίλαπι εἰς πάντα τὰ ἔθνη ἃ ἀκ ἔγνωσαν"
ag) ἡ 55 ἀφανιόδήσεται κατόπιϑεν αὐτοῖν cxdiodsvorr(O» χρὴ ὠϊξαναςρέφοντίθ»: (ὦ ἔταξαν
ylà ὀκλεκτἀὼ εἰς ἀφανισμόν. 5. Ἠπείλησω γὸ ἅπαντας ὑμῷᾷς ὡασερεὶ συςροφῇ ἀἴδεβα-
λὼν ἀνέμου μεγίςἩ δρῳσκορπίσει vé y 39) αἰχμαλωσίᾳ ὡἰοῳοοὺς εἰς χώραν. ἀπαγαγεῖν
Lo ἐκ nde Ὡρότερον" ἀφανισμᾳῖ τε αἰδιβληϑήσεϑαι T γίῶ ἀπεφηνάμών ὃ ὑμετέραν,
οὐκ dyasptQorr(O- ἐπ᾽ ἀυτῆς *m τινὸς, οὐ dyodWovr(O» df clo (αῇρβάλλεσαν ἐρημίαν"
(τα “δὴ x, ira Anas φησὶ sg) πεποίηχᾳ" Lo ὠξελεξώμδν γίῶ «φεότερον εἰς κτῆσιν ὕμμε-
τέραν, ἀφαγισμᾳῖ «ἰδ σέοσωχᾳ" τὸ 9 κεκράξονται 1) ἀφανιάδησεται, ὡς δ) μιελλοντίθ»
λέγ4. τὸ γεγονὸς ὀξηγάμρδμος. ἃ χρύνον WD τὸ εἰωθὸς ἐναλλάπων" ὃ πολλαχἕ γνόμϑρον
Umi αἱ ϑείας ηραφῆς «xod, τε τῷ μακαρίῳ Navid' xa) τοὺς λοιποὶς «espinas [A πολ-
Adv ἐσδείζα μιν di ὅπερ ouo sg) “εσδήλωκεν εἰπὼν. wj ἔταξαν "yh. Cn Menlo εἰς ἀφα-
vic Moy* td'aze γὸ ὅτι οὐ μέλλον φεάγμα λέγή. θηὰ coo Anus τε ἤδη χρὴ γεφονός"

superiorum prophetarum manum. ,, Ne his quidem adtendere voluistis, sed cum in-
sania multa dicta illorum aversati estis, Id enim valent verba , averterunt dementer

dorsum suum. His quae dicebantur aurem praebere noluistis , mente prorsus obfir-

mata, quominus leges meas sequeremini, quas per superiores prophetas vobis ex-
planabam. Quid vero hinc accidit? |
** Et processit ira magna a Domino omnipotente. ,, Propterea tantum sustinui-

. stis supplicium, quoniam ego ieiuniis vestris contemptis hortabae vos ad legum de-
bitam observantiam: at vos contra flocci fecistis leges meas. ** Eritque, quemadmo-

dum ipse dixit, nec ei auscultarunt, ita clamabunt, nec ego exaudiam, ait Domi-

nus omnipotens. ,, Sicut illi dicta mea noluerunt audire, ita ego vicissim clamori

éorum in angustiis constitutorum aurem non praebebo. Quid porro egi? ** Propel-
lam eos tamquam turbine inter gentes quas non noverant, et terra post eos de-
solabitur absque transeunte vel revertente: posueruntque terram electam in vasti-
tatem, ,, Comminatus sum, vos omnes quasi venti procella maxima me dispersu-

rum, et captivitati traditos ad regionem expulsurum quam antea ignorabatis, et va-

stitate terram vestram me obruturum praedixi, nemine postea illinc revertente, aut

ter faciente, propter summam locorum solitudinem. Haec et comminatus sum, in-

quit, et peregi: quam elegeram antea terram ad incolatum vestrufn, vastitati tra-
didi: etenim verba, clamabunt, et, desolabitur, dicit tamquam de re futura, quum
reapse de praeterita loquatur, tempus more solito invertens: quod saepe fieri tum
apud beatum Davidem tum apud ceteros prophetas in divina scriptura, iamdiu af-
fatim demonstravimus. Quem ipsum tropum heic usurpat dicens; et posuerunt ter-

(YN ZACHARIAM CAP. VII. ! 323
ἠβελήϑη ὃ dY ὅλων εἰπεῖν ὅτι ὃ μϑὺ νηφείαν ὑμδῥ παρητόμδν κακῶς γινορδῥξο, cun-
«BA coy ἢ ἃ τὩροσῆκον Lo «edle, map pU x, ἐπᾷσδὴ τότοις μὴ pod χετε» τοιαύ-

"pcr , δεν vr ' p , MU E .
vl ὑμῶν ἐπήγαφον τιμωρίαν" dua vore μδὺ ζαῦτα φησι" Yu2 ἢ τὶ;
Κεῷ. Η΄. '

εἰς Τάδε A&54 κύριος παντοκράτωρ" ἠζήλωσο T ἹἹερεσαιλὴμ, (ἃ T Σιὼν ζῆλον μέγαν"

Q Suud μεγάλῳ ἐζήλωσα ἀυτίω. .. Μεταβεξληκά μὲ τίω «αἷδὲ ἀντίω ἀέσιν. ὥςε χρὴ

ἄγαν ὀργιζεῦδαι ὑπὲρ ὧν πέπονθε 10) T ἠσικηκότων ἀυτίωώ" κὺ fono τοῖς εἰρηρμόοις.

« qud λέγᾷ κύριος. ὄχιςρεψω 6o. Σιὼν 15 καϊασκἀωώσω ἐν μέσῳ leggono" C κλη-

ϑήσεται fi “Ἱερουσειλὴμ πόλις ἀληϑινὴ. καὶ 09D». κυρία παντοκράτορίθ)»., Ὀρ(θ)» ἅγιον. ,,

Ἐπανάξω γάρ με ἃὶ «ei τὸ 0p» Σιὼν δζάϑεσιν» x2) φανξμαι πάλιν δῥᾳ τὴ κησῖε μονίας

ἡ οἰκάας δδὶ αἱ ἹἹερεσαυλήμ" δαούδεῖξω τε ἀντί πόλιν ὄντως σωυεςῶσειν, (ὃ ἐν εὐθξυίᾳ

χα ϑεςῶσεοιν πολλῇ" τὸ τε 00 Q- ἐφ᾽ οὗπερ ii πόλις οἰκοοϊομεῖται ἅγιον "rod'azo, ὡς τῆς
παρεσίας ἠξιωμᾶρον αἱ ἐμῆς" χαὶ voeosrO de ἔτι τοῖς ἀυτοὶς «« τάσδε λεγᾷ κύρι(θ» παντο-

κράτωρ. *n καϑίσονται Ὡρεσβύτεροι C Ὡρεσβύτεραι ἐν T. πλατείαις “Ἱερεστελὴμ.» ἕχᾳςος

Tho ῥάβοθον dur ἔχων ἐν τῇ o det ὠυτεῖ, ᾿δαὸ πλήϑοις ἡμιερῶν" χαὶ αἱ πλατεῖα! σὴ πόλεως

πληδδήσονται ποωιαολων (ἃ κορασίων παιζόντων ἐν ὦ πλατείαις ἀντῆς. ,, Οὕτως ἢ φησὶν

ἀβλαξὴ φυλάξω T πόλιν κοὴ πάντας οὖν’ οἰκοιυῦτας durlo , ὥςε μὴ cS aM TIG τοῖς

“Ὡερῶεν ὑπὸ T χατεχόντων χῳκῶν ἀώροις ἰπομᾶμειν ϑεινώτοις" ὡς ἐν εὐϑῥυίᾳ ἢ πολλῇ

4 πόλεως Gong, ἀναγκαίως καὶ τοῖς οἰκῶσιν ἀντί παρεκτεινεάγαι ὃ ζωΐω- ὥςε x) ἀϑε-
γῶντας. δίᾷ τὸ μῆκί(Θ» τῷ χρόνε 4 ζωῆς βακτηρίωις ἀναγκαζεᾶται εἰς δὶ d πορείας βοή-

ram electam in desolationem: ostendit enim se non de re futura loqui, sed de
praeterita et iam peracta. Vult autem per haec omnia dicere Deus, se ieiunium
vestrum renuere vitiose actum; suasisse autem quae vos facere oportebat; et quia
morem ei gerere noluistis, tantam vobis imposuisse poenam. Sed tunc quidem haec,
inquit, fuerunt. Nunc vero quid?

CAP. VIII.

** Haec dicit. Dominus omnipotens: zelatus sum Hierusalem atque Sion zelo
31nagno; furore magno zelatus eam sum. ,, Convertam meum erga illam affectum,
ita ut magnopere calamitatum eius causa iniustis eius inimicis irascar. Ét sua di-

cta continuans inquit: ** haec ait Dominus: revertar ad Sion, et habitabo in

medio Hierusalem. Et vocabitur Hierusalem urbs vera, et mons Domini omnipo-
tentis, mons sanctus. ,, 'educam ad me meum erga Sionis montem affectum,
meoque erga Hierusalem patrocinio innotescam; efficiamque eam vere urbis nomine
dignam, et multa fruentem rerum copia; montemque ubi urbs condita, sanctum
esse ostendam, utpote quem mea praesentia dignatus sim. Pergitque praedicta cu-
mulare. ** Haec ait Dominus omnipotens: adhuc sedebunt senes anusque in plateis
Hierusalem, singuli baculos suos manibus tenentes prae dierum multitudine. Et ur-
bis plateae replebuntur puerulis puellisque ludentibus in plateis eius^,, Adeo in-
*olumem servabo , inquit, urbem omnesque ibi incolentes, ut minime, prout antea
usuveniebat, immaturos obitus ab impendentibus malis expectent; ita ut urbe pro-
'speritatem plurimam habente, civibus quoque vitae spatium prorogetur: quo fiet
ut vitae longaevitate cogantur baculis inniti ob incessus adiumentum. Erit item

»

ΜῈ

. 484.

p. 485.

v. 9.
p. 486.

ab c |. THEODORI MOPSUESTENI
ϑααν" tco ἢ καὶ ἡ πόλις uen παιδαρίων τὲ 1; κορασίων παφζόντων' eb9lsupóline 90.
Q πολυανϑροπα πόλεως σημεῖον xj τοῦτο.
Εἶτ᾽ ἐπειδὴ πως «τοὺς τὰ παρόντω ἀσδδωύατα (αῦτα 62) ἐφαίνετο ** τάδε λέγ κύριος
, ΕἸ , E , [2] b ^ , 3» ς € . »
παντοκροίτωρ" d àdwwamia] ἐνώπιον T. χαταλοίπων "T Aga τότα ἐν ἢ ἥμιέραις ὀκάίγως,
Ὶ ᾽ , 5 ^ , , , , , 3 3 ΕῚ Ν 3 ,
μὴ (ὃ ἐνώπιον ἐμοῦ dd uoamod], λεγᾷ κύριε» παντοκράτωρ: 5» AAX εἰ xg) ἀσδωύατα
φησὶ (αῦτα ὑμῖν κατωφαίνεται ἀφορῷσι «eoo 3 ὀλιγότητα T γωῦ σωωειλεγαϑώων Vo αἱ
, 3 5 5 5 / 3 , , 3 , e Α ^A v
πόλεως. OM ix ἐμοὶ γε ἀσδώϑατον τοσούτων ἐργώσειδδαι T Ὡραγ ιώτων ὅ' με(βολίω,
ὥςε ἐκ di γυῦ ταλωπώρλας εἰς εὐϑῥυίαν πολλάὼ μεΐᾳς αι τίω τε πόλιν χαὴ τὰ 3T.
&url) ἅπαντα" x, πιςωσοίμδυος ἐξ ὠντεῖ τὸ συνατὸν T. ἐπηγζελρϑύων. «ροςιϑησι πάλιν-
ε P» , $355 95 cv
ὅτι πολλοὺς MD xo) ἑτέρους Tp Ἰσραηλιτών πολλαχόϑεν ἐπ᾿ ul συωάξω T δὴ τῆς
5 [4 » », ^ 5 , ὩΣ , , ^ E] 2 » x 5 ^. i]
αἰχμιαλωσίας Ὄντων tn; ὃς δηοοϊώσω τῇ οἰκήσᾳ αἰ γῆς αἱ οἰκείας" ἔσομαι ἢ ἀυτοῖς dfe
, € 5 , » e 5
«V xndéuoviac γνωραζόμᾶνος. ὡς. Cuavuc τὲ ὧκ T. aemypuerroy d'eruyudra] aumiy ovrog
ϑεὸν, ἀφ᾽ ὧν βεξαίαν τὲ ἀυτοὶς παρέχω vlo οἰκείαν χοίραν. καὶ τῇ dYugjosusn τῇ οἰκείᾳ
͵ ͵ » MT [74 1 , i OM | 9, ^ ,
xenenpdp (O» πάντας τιμωρᾶμαι ον’ Ὅπως ποτε βλαήζειν ἄυτας Üindeouoras. Ταύταις
ὄχισωυ]ᾳ ἢ ἐπαγγελίαις € τάσδε λέγᾳ κύρι(Θ» παντοκράτωρ. κατιθιυέτωσαν oj χεῖρες
OUXU vj) ἀκεύντων ἐν ἢ ἡμέραις ταύτωις GÜU" λόγους τότοις Cue φύρζωτος T "ope DITU Y
ἀφ᾽ ἧς ἡμέρας τεϑεμελείωται ὃ οἶκίθ» κυρίου παντοκράτορος, xu ὃ γαὸς ἀφ᾽ οὗ Quodb-
? / ' , “: 5 / , $93 ^ ^ ἃ , a
μῆται!. ,, Φέρε τοίγυν Quoi τανταιῖς 4 ἐπαγζελίωις φοεοσέγοντες T ἐμαῖς, ἃς πολλῴκις δα
qj Ὡῳροφητων «τοὺς ὑμᾶς ἐποιησαμίω. MO) πολλῆς αἱ ὄχιμελέιας Y οἶκον ὠκπληρῷῴσοῳ,
σπεύσουτε δὶ ἐμὸν. ἀναλογιζόμδμοι core περ «GA (αῦτα (nae ὁ eL ὃ χαζᾳσκουϊω
τῷ olus * ἐμᾶ. ὁπόσίω * δὶ τὸ κρεῖτίον μεζαβολίὼ ἐδέξατο τὼ ὑμέτερα.
Εἶτ᾽ ὁκ οἰῳϑέσεως TU) “ροτέρφν σεικνὺς τὼ με, βολίω «« dión «eb T ἡμερῶν

urbs plena puerulis puellisque lusitantibus: namque et hoc lautae cum numeroso
populo civitatis indicium est. ! :

Deinde quia, prae praesenti rerum statu , impossibilia haec videbantur. ** Haec
ait, ( pergit dicere) , Dominus omnipotens: si impossibilé videtur reliquiis populi
huius diebus illis, num coram me quoque erit hoc impossibile, dicit Dominus om-
nipotens? ,, Etiamsi haec impossibilia videantur his qui exiguitatem spectant nunc
in urbe congregatorum; attamen mihi certe haud impossibile est tantam operari
rerum conversionem , ut ex praesenti miseria ad prosperitatem plurimam et urbem
et eius res omnes transferam, Atque ex semet possibilitatem promissae rei confir-
mans, prosequitur dicens: multos sane alios Ilsrahelitas pluribus ex locis ad hanc
urbem contraham , qui adhuc in captivitate versantur, et a me patriae terrae inco-
latui reddentur. Et propter meam erga illos sollicitudinem clarus fiam, quia illos re
ipsa populum meum esse ostendam , quatenus tali tantaque providentia mea fruen-
tur: vereque videbor illorum Deus, dum firmam meam exhibeo eis gratiam; mea-
que iustitia utens cunctos puniam qui aliquando eos laedere ausi fuerint. Cumulat
haec promissa , dicens: ** haec ait Dominus omnipotens: roborentur manus vestrae
qui auditis his diebus sermones hos ex ore prophetarum, iam inde a die quo fun-
data est domus Domini omnipotentis, et templum aedificari coeptum. ,, Age nunc,
inquit , his promissis meis adtendentes, quae saepe per prophetas vobis significavi ,
multa cum sedulitate domum meam absolvendam curate; reputantes, a quo tem-
pore huic operae incumbitis domus meae aedificandae , quanto meliores res vestrae
£vaserint, :

IN ZACHARIAM CAP. VIII. 325
ὁκάνων ὃ pudo; vj). ἀνθρώπων ἀκ Lo εἰς ónow, (ἃ ὃ μιδδὸς T. wrlody ἀχ ὑπῆρχεν» 10
τῷ ὀκπορδυομδύω xu) To εἰασορόυομδώῳ ἀκ ἐῶ elplon aro οὐ ϑλίψεως: Q ὀξαποςελαῖ
πάντας οδὺ- ἀνϑρφίποις ἕκαςον ὅ] Ὧ πλησίον aur. .. Πάλαι μϑὺ 59 φησὶ χαὶ e? d
olxodbuiis "P ναᾷ ἐν πολλῇ καϑειςήκετε ταλαιπωράᾳ" Q ἔτε τῇ qj) κτίωαἷν T. ὑμετερφον
ἐργασίᾳ φροσκεῖ μᾶμοι ὧκ S). πολλεΐν τί πόνων ὠπεφέρεϑε x&pd 0)». ἀνόνητα γὰρ ὑ μᾶν
ἅπαντα ἐποίφ τὸ μὴ ἢ μιᾶς μϑὺ εἰρίώης δπολαύαν. ἐν ϑλίψεσι δὲ πάντοτε ὀϊξετάζεδδαι
ποικίλαις ἅπαντας ςὺ’ 57i “ἡ πόλεως εἰσιόγτως τὲ C οἰἶξιόντας T ἐν ὑμῶν, ἵνα εἴπῃ GEU-
di d πόλεως ἀνάςρεφο μένες" ηὔξανε ἢ ταῦτα ὑ μῶν Tho τε ϑλίψιν, C τὸ μὴ ἐν εἰρἑώῃ
χαϑεςείναι!. τὸ πολλὰς ὑμῶν ἐπεγειρεῶς T ἔξωθεν ἀνθρώπων. δία ὃ ᾿δποςροφίιὼ ὃ iulu-
tones ἢ (gU 17) T ἔννοιαν τοῖς T [gutes ᾿Αγίαία "Festis σειφαΐς óvad iov ἀυτοῖς
vl ῥᾳϑυ μίαν" $m μόνδυσε μὲν d'y) δηχιγελονότων durois κακῶν. ὁπίυίκᾳ dV οἰκοσομῆς
κατεῤῥᾳ ϑύ κου" ἐδήλωσε ἢ oclo Sos με(ᾳβολίωὼ δὶ τὸ κρεῖτίον τὼ X) οὐ’ ἑλομένες
αἱ οἰκοσομῆς τῷ va& φροντίζειν Ὁ ϑείε᾽ τῶτο γὸ χἀνταῦϑα ὃ κακάφιος Ζαχαρίας Ac:
ὅτι ἐν πολλαῖς ἦτε φησὶ ταλαιπωρίαις ἀμιελοιῦτες τῷ οἴκα" ἐπαδὴ ἢ μεζαβαλόντες lo
γνωμΐω. δ «πεοσήκεσαν ἔχετε αὐἰδὰ (Q) οἶκον ασεο ἰὼ. τί γέϑονε: ;

« Καὶ vyuO οὐ X? τὰς ἥμεερας τὰς ἐμτορφάϑεν ἐγὼ ποιαΐ τοῖς χα(αλοίποις τῇ Ag τέ-
τε. λέγᾳ κύριος παντοκράτωρ' Ow «ἢ d'eizo εἰρηνίω" ἡ ἄμπελος dioc] ? καρπὸν ἀυτῆς.
Q ἡ γῆ dod τὰ ἡβυήματα ἀντῆς. καὶ Seavos dios] Y. dposoy durd* C κατακληφφονομήσω
τοῖς καταλοίποις τῇ λαῦ με πώντα ζαῦτα" (ὃ ἔσει, ὃν φόπον ἦτε κατείρᾳ ἐν τὸς εϑνεσιν
οἶκος "Iudk, (ἢ οἶκος Ἰσραὴλ, Grec δῥᾳσώσω ὑμᾶς, x; ἔσεῶς ἐν εὐλογίᾳ. .. Οὐχ ὅμοια
TOig τοροῶϑεν τὰ νῦν «DA GóU- ἐπανεληλυϑύτας οβυήσεται. ὃς ὧκ πολλαΐν Ὁ T0230 MAYO
ὀλίγοις αἰδελεαφϑόγτας ἀυξήσω πάλιν ἐγὼ (ἃ «e?s πλῆϑος ἄξω, εἰρίεϑης τε ἀυτὸς πλῆ-

Deinde ex priorum comparatione conversionem ostendens ** quia ante dies 1]-
los, inquit, merces hominum non erat in lucrum, et merces iumentorum nulla
erat, et seu egredienti seu ingredienti nulla pax a tribulatione: et mittam omnes
homines unumquemque super.proximum suum. ,, Olim, inquit, et ante templh ae-
dificationem in multa versabamini miseria, et ne ex iumentorum quidem vestrorum
opera, neque ex multis laboribus lucrum aliquod reportabatis: nam infructuosa om-
nia vobis efficiebat pacis cuiusvis desiderium , dum perpetuis variisque tribulatio-
nibus vexarentur omnes qui urbem vestram ingrediebantur aut inde exibant, id est
urbis cives. Áugebat autem tribulationem vestram , quod nulla pace utebamini ,
multis extra consurgentibus hominibus, dum ego me a vobis averteram. Per haec
autem videtur eodem sensu quo beatus Aggaeus propheta, manifeste exprobrare
ilis ignaviam: memorabat enim Aggaeus subnata illis mala, cum ad aedificationem
torpebant: ostendebat simul quanta facta fuisset in melius conversio, postquam coe-
perant divini templi aedificium urgere. Idem hoc loco heatus Zacharias dicit, nem-
pe vos multas expertos esse calamitates, dum templum negligebatis: sed posquam
mutata sententia, debitam suscepistis templi curam, quid tum contigit?

** Et nunc non iuxta dies priores facio reliquiis populi huius, dicit Dominus
omnipotens, sed pacem ostendam. Vinea dabit fructum suum , et terra dabit ger-
mina sua, et caelum dabit rorem suum, faciamque ut reliquiae populi mei haec
omnia possideant. Et erit, sicut eratis maledictio inter gentes, o domus Tudae et
domus Israhelis, ita salvabo vos, et eritis in benedictione. ,, Haud aeque ac anti-
quioribus , ita posteris eveniet, quos ex multis extinctis paucos relictos, rursus ego

p. 487.

326 * ."THEODORI MOPSUESTENI

p. 489.

ρεῖς ἐργωσει μᾶνος., (ἃ ὃ "wb qj) καρπῶν εὐϑθέυίαν ἀυτοῖς παρέχων» κοὴ πάντων δὴ cup-

'πόμως εἰπεῖν T ἀγωϑῶν σωρό μϑυος ἀυτοῖς T “δαολαυσιν" dv ὥασερ τὸ παλαιὸν τιμωρίας

ἐφαένεϑε πιῶσιν ἄξιοι δὰ 3 ὀργκὼ 3 ilo, ὕτως ἐκ d ἐμῆς κησεμονίας κακαριςοὶ Qai-
voie οὐδῷ πᾶσιν ἀνθρφῴποις" (ὃ πλέον οὐδαϑαῤῥιούων ἀυτὸς «« ϑαῤῥεῖτε wg] χατιθζύετε
ἐν χερσὶν OM)" dYón ud A4 κύριος παντοκρῴώτωρ. ὃν “όπον diro T χακῶσαι
ὑμᾷς ἐν TU παροργίσοη με Goo πατέρας OM, λέγ4 κύριος παντοκράτωῤ. Q οὐ μμετε-
γόμστ , οὕτως ὐἰδατεταγμαι καὶ δρανενόημαι ἐν Ἔ ἡμέραις ἴαυταις τῷ καλαῖς ποιῆσεω τῇ
ἹἹερεσειλὴμ, κἡ τ οἴκῳ lédw. ,, ᾿Αποϑέμᾶνοι δὴ πεντα φόβον Q πᾶσαν ᾿δπόγνωσιν. ἐν
εὐϑυμίαις ἔσεϑε (ἃ ϑαρσά πολλᾳί" χρὴ M) πολλῆς d ασεδῆς $244 α οἰκοδομῆς T vag
εὖ εἰδότες ὅτι ὥασερ «»egreeov τιμωρίαν ὠτσεφηνάμδν xao. Qu ὑπὲρ ὧν πλημιελεῖν
οδὸ- ὑμιετεροις σωωνέβαενεν εἰς ἐμὲ, wu) (αὐτάων ἤγαγον εἰξ πέρας. οὐ μεζαβαλόμϑν» ἃ
γνώμξω" ὕτω νῦν τοὺς ἐπαγ[ελίας εἰς πέρας ἄξω πάντως ἃς αἷδέ τε αἱ ἹἹερεσαλὴμ ἀπε-
φηνάμξωυ. καὶ πάσης δὴ αὐ lédw φυλῆς" ὡς ἡ μδὺ ἐν εὐθῥωίᾳ οβυήσεται. οἱ δὲ πολλῆς
Müskum αἰ εὐετηρίας.. |

Καὶ dlexvog 6m wore πποιοαῦτας “«οροσῆκε Tt^ βεξαίῳ ϑαῤῥεῖν των ἐσσαγελιαίν.
«« Θαρσεῖτε» ὅτοι οἱ λόγοι ἃς ποιήσετε. λαλεῖτε ἀλήϑειαν ἕχαςος «eos T πλησίον ὠντώ,
Q κράμῳ εἰρξωικὸν κρίνωτε ἐν Ὦ πύλαις ὑμδῥ" 1) ἕχαςος T. κακίαν T. πλησίον μὴ λογι-
ζεῶς. ἐν καροίαις Dp), (ἃ ὅρκον ψαυδῆ μὴ ἀγωπᾶτε" dión ζαῦτα πάντα ἐμώσησοι, λέγᾳ
xve1 πτιντοκράτορ. » Θαῤῥεῖτε Jh * ἐπαγ(ελίαις * ἐμαῖς" d τότων JU ὧνπερ οὖ
συμβελεύω oA Abo ἔχοιτε Ὁ ὄχιμέλειαν. ἀοδλως M τὰ «eos ἀλλήλοις δῥῳτιϑεντες.
ἀληϑινῇ ἢ dfavola, δ “«Φρὸς θμήλοις δποσώζοντες φιλίαν, χαὴ δὴ φεοντίζοιτε πάσας τὰς
ἐμπιη]έσας φιλονεικίως fa. wovres εἰς φιλίαν σωνάνγεδδαι τρέπεσείν “γε wg) «οεὸς εἰρηνᾷν

augebo et in multitudinem proveham, pace eos cumulans, et frugum copiam sup-
peditans; atque ut compendio dicam , omnium bonorum eisdem usum tribuens: αἵ.
sicuti olim poena videbamini digni ob iram meam , ita propter patrocinium meum
beati videamini cunctis hominibus. Et magis adhuc fiduciam eis augens ** confidite,
inquit, et roborentur manus, vestrae: quoniam haec dicit Dominus omnipotens ;
quemadmodum cogitavi vos adfligere quia me patres vestri exacerbaverant, dicit
Dominus omnipotens, neque tunc me paenituit, ita constitui ac deliberavi diebus
his bene facere urbi Hierusalem et Iudae domui. ,, Omni seposito timore et omni
desperatione, in gaudio erit:'s multaque fiducia, studioseque admodum ad aedifica-
tionem templi incumbetis: probe scientes, quod sicut antea poenam in vos exprom-
psi, propter patrum vestrorum adversus me iniquitates, atque illam reapse immo-
bili sententia consummavi ; ita nunc promissa mea prorsus exsequar, quae de Hie-
rusalem significavi deque universa ludae tribu; quod nempe illa rerum copia dif-
fluet, haec multa felicitate fruetur.

Atque ut suadeat debere eos, qui recte facerent, firmitati promissorum con-
fidere ** confidite, inquit; isti sunt sermones quos facietis: loquimini veritatem
unusquisque ad proximum suum, et iustum iudicium iudicate in portis vestris.
Et unusquisque malum proximo suo ne machinemini in cordibus vestris , et mendax
iusiurandum ne diligatis, quia haec omnia odi, dicit Dominus omnipotens. ,, Con-
fidite promissis meis; si certe consiliorum quae vobis suasi rationem habueritis ,
sine dolo invicem tractantes, δὲ verace mente mutuam caritatem servantes; et si
operam dederitis, ut incidentibus iurgiis praecisis in amicitiam coéatis debitam et

E.

IN ZACHARIAM CAP. VIIf. 321

cwazouy, T ἀμφισβητε μδῥων ποιώμϑμοι T. δζάλυσιν., TU. συμβαίνοντώ τε Sa 202 C86,
T “Ἴαισ uev, Q πᾶσων ἔχοιτε Qeorndw τῷ μὴ uer ὄπιορκίας ὀμνμῦαι" ζαῦτα γὸ 6 μοὶ
JA. δὰ μίσοις δξὶν ἄγων" ὑμεῖς ἢ εἰ τοῖς λοιποῖς πειϑύ μδροι τοῖς ἐμοῖς βέλοιϑε ασεοὴ
δα ράπεϑαι τὰ apio uda, ὑμὰὼν ἀγωϑῶν.

«« Καὶ i5juero Λόγος κυρία παντοκράτορος «eos ju& λέγων" Tudt λέγ κύρι(θ.. παν-
τοκράτωρ᾽ γηςτεἴα n T τετάρτε. (ὃ γηςεία τῷ rez Tu, χοὶ γησείω T. ἑβοόμε, x, νης: α
à τῷ σάτα ἔσονται τω οἴκῳ ᾿Ιϑοία εἰς χαρὰν (ἃ εἰς εὐφροσιυωδω x; ἑορτὰς ἀγωϑθὰς. χρὴ
εὐφροανϑήσεϑε. Q ὃ ἀλήϑειαν κὶ 7 cipio ἀγωπήσοιτε. .. Ἔπειοη γὸ ἐν τοῖς ἀνωτέροις
παρόντων qj) θμοξίων, ἃς οἱ δὲ ἐϑναῖν ἀπεςάλκεσοινν βασιλεῖς, παρῃτήσειτο μδῥ 3 γη-
cedar, ἀντασήγωγε ἢ ἃ χρύδαι πρῴ πεῦδαι ἀναγκαῖον ἡγεῖτο» ὡς ày (ἢ cbv- οἰκείας x?
(auTw C cb d«oglac παρόντας "rud iiody , ἀναγκαίως ju T. qp χαϑεξῆς διδασκαλίαν
imu νὴ, d'ézaj βελόμϑμος ὡς οὐ 3 vngdiay ἁπλαῖς οἰδαιτεῖται- dw ὅτ᾽ ἂν γίγνηται
μὴ δεόντως" εἰ di ju?) τῷ “«ροσηκοντίθ» γίγνοιτο, καὶ μάλα e ἀυτἀὼ ᾿δποσέγχεται γιγνο-
δύω" Evo τοίνυωυ φησὶν ὅτι eeepveeov LOU ὑπὲρ 4p ἁ ϑδτη κώτων YuceUovrec ἐπενϑεῖτε
Tj) οἰκείων. ὑπὲρ ὧν d xg) τοσαύταις ἦτε αἰδεβεξλημϑμοι συμφοραῖς" vu δὲ trad

ε 3 ^ cC ^x 3 c €T
* ἐπανόσδε τετυχήχατε» dojuó lov εἴη ἂν ὑμῶν 7révÜd μιοτιέναι 3 vnz iav, da MB ὑσθογῆς.

τε χαὶ εὐφροσιωύης, ἑορτῆς ἄξιον τιϑερδοις τὸ νεςεύειν ὡς αὕταρκες ὃν οἰκειοιυῦ Oud" do-
90d γὸ ὑμὴν τὸ MÜ ἡδονῆς γηςξεύειν. εἰ ἀληϑείας τὲ xg) εἰράψης o0 λόγον" C d'a-
κγὺς Tp ἀγωϑῶν τὸ μέγε9(Ὁ» ἐφ᾽ οἷς τοροσῆκεν ἀυτὲς &opzwL ores τὲ C εὐφραενομένες
χρῆδδαι ἢ yngaams tmi.

« Tzdt A£4 xvex(O- παντοκράτωρ ἔτι ἥξεσι Agol πολλοὶ, (ὃ χατοικοιυῦτες πόλεις
πολλάς" χαὶ σωνελεύσονται ῳτοικοιιῦτες MAY εἰς μίαν πόλιν (Y) λέοντες" πορουϑῶ p
pacis sociam , et sublatis litibus offensas quae occurrere solent neglexeritis ; omni
denique diligentia periurium vitaveritis. Haec enim ego vehementer odi. Vos vero
si reliquis monitionibus meis obedientes, studiose eas observabitis, promissa vobis
boria. consequemini.

** Et factus est sermo Domini omnipotentis ad me dicens: haec dicit Domi-
nus omnipotens: ieiunium quarti, et ieiunium quinti, et ieiunium septimi, et ie-
iunium decimi erunt in domo Iudae in gaudiuin et laetitiam et bonas sollemni-
tates, et laetabimini, et veritatem pacemque diligetis. ,, Quia in superioribus , pro-
pter alienigenarum praesentiam quos gentium reges miserant, reprobaverat Deus
ieiunium , et ea opera substituerat, quae fieri oportere censebat, ut suos simul et
alienos qui aderant erudiret , necessario in subsequente monito sic loquitur , demon-
strare volens haud se ieiunium simpliciter improbasse, sed illud tantum quod in-
congrue fiebat: secus vero si convenienter agatur, tunc se libenter excipere. Hoc
ergo ait: vos antea pro peccatis vestris cum luctu ieiunabatis, quorum causa tan-
tis correpti fuistis calamitatibus: nunc autem reditum . consecutis congruit vobis
haud cum luctu ieiunium peragere, sed libenter iucundeque , festo dignum repu-
tantes ieiunium, quia nos Dei propinquos facere idoneum est. Decebit enim vos
ieiunare laetanter, si veritatis ac pacis respectum habebitis. Atque ut ostendat bo-
norum magnitudinem , quorum gratia decet eos in sollemnitate ac laetitia ieiuniis
uti, sic prosequitur.

(1) Ita Theodori codex heic et infra, consentiens cum hebraeo et antiquis interpretibus. Attamen

graecus textus, etiam vaticanus, κατοικοῦντες πέντε πόλεις εἰς μίαν. Sed in complutensi deest πέντε, quod.
tamen legebat arabs interpres.

V. 18.

V. 19.

p. 490..

v. 20.

v. 21.

M
398 THEODORI MOPSUESTENÍ

zropáto duoi δενϑίδαι τῷ φοροσώπε κυρία. ἃ enormi, τὸ φεόσωπον κυρία παντοκρᾷ-
Top Q^ πορεύσομαι κἀγώ. 5. On MaSOY 29 ἀσὲν φησὶν εἰ παρ᾽ 07 t γένοιτο (eoru, ὅ OT
L πολλοὶ eT dupla € ἐν δγαφόροις πόλεσιν oixouDTtG, 67H En ζαυτὸν ἀφ᾽ ὀκάςης πόλεως
620vorec* 7270 δ A4 τὸ σωμελεύσονται κατοικοιυῦτες μίαν εἰς μίαν πόλιν" οὔ εγερῶσν 3
é eesgelo?) θηήλοις εἰς δ ἐναῦϑα παρεσιαν» ὡς ἂν Ὁ ἀυτοὶ δγαμένοιέν τε σδεομᾶροι
OY, C σ παρ᾽ ἀυτεῖ πᾶν ὅ τι ἀναμδῥοντες ἀγωϑον: ὥδ᾽ atero evedpeno μδυον (Q) **weov
λεγάν-. πορεύσομαι κἀγὼ. ἵγα εἴπῃ ὅτι stas 9 esu ui τῇ aei τὸ QedyMa x6 Aey-
toos, on τὰ ὅμοια dieysod i; οὖσ’ ἄλλοις" εἶτα ὅτι πλεῖξοι ὅσο! Cz πολλαΐν καὶ δα.
φόρρον ἐϑναΐν παρέσονται εἰς T ἹἽἹερεσοιλὴμ ὀξιλεώ uoi τὸ τὸ ϑαῖον 6 9 ἑαυτῶν ἁ μἔξ-
ΩΣ Q πᾶν Ὅτε ἂν σ)έοιντο up aur Ón£vres οἷς ἐπάγ4. ςς Tadt λέγ4 xvpi(O- ru.

“τοκράτωρ" Gy Y ἡ μιόραις ὠκείγαις ὄπιλήψονται dix. &ydhes ὁκ πασῶν vj). ἐϑγαΐν, Q ὅλε-

λήψονται τῷ xegarid'u ἀνοβὸς ἰουσαΐε λέγοντες, πορόυσο μμεϑτε UO σῷ, διότι dutooa Lp
ὅτι ὃ ϑεὺς p 9770) ὄφιν. » Οὕτω 29 λαμωοὰν 9j ὑὑσολειποράμων ποιήσεται ϑεὸς rho
&mavodby , ce πολλὸς ἐκ δήαφόρρν € ὄντας ἐϑναΐν qg) d συμφορᾶς κεκοινωγηκότας ὁκεί-
γῆς. ϑεασα μδύες τῷ ϑεῦ 7 «EA (Ὁ) λαὸν andiuovian mn2a trat τὰ ὅτε dWmoTe * cL
των. καὶ ἡγερδῥῳ agieud ay ὀκείνῳ εἰς T 621 7 “Ιερεσουλὴμ &mavodby , dYeyaeoudppov
ἀυτάρκως ἁπάντων 578 τῶτο ὧκ τῷ rdew axe on 2aBáv. τῷ μ4θ᾽ dud e) Q5) ϑεὸν δα

τὸ αἰδασόξε T T QUA «A ὑκᾶς γενομδῥων' Q γὺ κοντοῦϑτι τὸ σδέχᾳ &ydbes &x. 28 ἀρεϑμᾳῖ
λέγ4- E ἵνα εἴπῃ πολλοί: εἶτω μά μνηται TU ἐν τοῖς ἔϑνεσι T 4p ἐργασομδύων τῶτα
J& τῷ Ow, d ἢ dY vepodiar οὐ ποιησω μυένων τέτε τ κῃ: dió φησί.

* Haec ait Dominus omnipotens: adhuc venient populi multi, et habitatores
urbium multarum. Et qui habitant unam convenient ad alteram civitatem , dicen-
tes: euntes eamus ut deprecemur faciem Domini, ut quaeramus faciem Domini om-
nipotentis. Pergam et ego. ,, Nil mirum, inquit, haec apud vos contingere , siqui-
dem multi alienigenae diversis in urbibus habitantes, ex unaquaque urbe in unum
coibunt: ita enim valet dictio qui habitant unam. convenient ad alteram civitatem.
Hi excitabunt mutuoque hortabuntur ad huc adventandum, ut et ipsi in orando
Deo perseverent, atque ab eo quodlibet bonum expectent. Quare alterutrum hor-

tabuntur dicentes: pergam et ego; id est unusquisque sedulitate ad huiusmodi opus

utens, ad par studium ceteros quoque excitabit. Deinde dicit, plurimos ex multis
diversisque gentibus ventaturos Hierusalem Deum propitiaturi pro peccatis suis,

et de qualibet ipsorum necessitate deprecaturi. Mox addit. * Haec ait Dominus-

omnipotens: diebus illis apprehendent decem viri ex omnium gentium linguis , ap-
prehendent inquam fimbriam viri iudaei dicentes: veniemus tecum , quia audivimus
Deum vobiscum esse. ,, Adeo illustrem faciet reliquiarum Israhelis reditum, ut
multi diversis oriundi gentibus, et illius calamitatis participes, animadversa Dei
erga populum suum providentia, apprehenso ipsorum quolibet, eo duce utantur
reditus ad urbem Hierusalem , cunctis satis ad id concitatis ex evidenti notione
quod vobis adsit Deus; teste operum erga vos mirabilitate. Etenim hoc etiam loco
decem viros haud de numero dicit, sed ut multos significet. Exin memorat gentes
quae Dei timore ita se gerent , tum et alias quae ob superbiam suam nullius pensi
rem hanc habebunt. Propterea dicit.

dai an sm συ,

—P—R ΝΝΑΑ

DUM Tmy Rm, NR

IN ZACHARIAM CAP. IX. 899
ΚΕΦ. Θ΄.

ἐς λῆμα λόγε κυρία ἐν γῇ Ed'euy* € Δαμασκὸς ϑυσίω ὠντώ “ότι κύριος ἐφορᾷ
ἀνθρώποις € πάσας φυλὰς τὸ Ἰσραὴλ, ἃ Ἢ κῳϑ' ἐν τοῖς δρλοὶς ἀυτῆς. s, Δα ua mulo
y ato φησιν οἵ τε « '"Edpay Q dV "Epua-9. P πολλῆς ^ ασεδὴς τροσάξεσι τῷ 9wd
ϑυσίας ὡς ἂν σδεασότῃ τῷ παντὸς. ἃ μὲν ἀνθρῴποις ἐφορῶντι ὡς ἂν Ἐργω τὲ wg) οἰκέτας
ἰδίως. cEatoerov ἢ veuorn ? κησεμονίαν Tof "IcegnA. ** Top» € Σιοὼν ὅτι ἐφρόνησαν
cQodba- x) φκοοίδμησε Τύρος ünUes ue. ἀυτῆς. (ἃ ἐθησαύρισεν ἀργύριον ὡς 2040, Y) nev-
σίον ὡς πηλὸν δοϊῶν" δία "ETo κύρι(θ» wAnesvopno] ἀντὲς, x9) κατὰξῴ εἰς 9uAgosar 7
εἴύνα μιν ἀυτῆς. Q ἀυτὴ ἐν πυρὰ χαταναλωϑέσεται. .5 Τύοκλοι μέν τοι x Zidwviói &rady
μεγάλῳ χρηστί μὅρμοι ττῦ φρονήματι "GPddoy 4 ἐμῆς ϑεραπείας. x; ἀρκεῖν ξαυτοῖς vo-
μίσαντες “ὃ τειχῶν ἐπεμελήσαντο ἀσφαλείας. χρυσόν τε κοὴ ἄργυρον πηλοῦ d'ixlur
ἀϑεοίσαντες. dyd2050y d Σπονοίας 4 οἰκείας “έξονται ὃ τιμωρίαν: κτήσεται γὸ ἀυτὲς
ὃ ϑεὸς xd) τωπεινώσφ πάντας ἀυτὰς. ἐγζύϑεν οὔσῃ τῇ ϑαιλάοσῃ πᾶσαν ἀυτων ἐδωύα μιν
«Dgd'us teu ἢ (ὃ dum πυρὸς oov ἐκ T δηιόντων duri) πολεμίων" ταῦτα OL Τύρε
7t χαὶ Xidioy(O». εἰπὼν. ἐπάγά. : |

« Ὄψεται ᾿Ασκάλων-. καὶ Φοβηϑήσεται" £w; Τάζα- καὶ ὀσδιυυνηϑήσεται σφόδρα" (ἃ
"Axes ὅτι χατησιυυύϑη Un τοῦ ὠὐἰδα πώματι ἀυτῆς" Q SaoAd?) βασιλεὺς ὡκ Τάξις"
Q ᾿Ασκάλων οὐ μὴ xoi" (ὃ χατοικήσεσιν Θιλογγυεῖς ἐν ᾿Αζώτῳ" 15 χαϑελαῖ UBew
Θμοφύλων. Q ὀξαρᾷ τὸ siue aurüy ἐκ T ςοματος aurtdv , X; τῷ βδελύγματα υτών
Cx uera ὀδόντων ary: κ) ὑπολειφϑήσον") € ὅτοι τοῦ Sud. ἡ μδδ" κἡ ἔσονται ὡς “ελίαρ-
xQ» ἐν τῷ Ἰέσᾳ: xg) ᾿Ακχάρων ὡς ᾿Ιεβεσεῦ(θ». .. Βέλεται μὲν εἰπεῖν ὅτι ςξὺ- θιαοφύ-

CAP. IX.

.** Assumptio verbi Domini in terra Edrach. Et Damascus sacrificium eius.
Quia Dominus inspicit homines et omnes tribus Israhelis, atque Emath in finibus
eius. ,, Damasceni quidem, inquit, et Edrach incolae atque Emath,; multo cum
studio Deo sacrificia adducent ceu omnium domino, et homines speculanti ceu
opera famulosque suos, peculiari vero Israhelem providentia tuenti. ** Tyrus ac
Sidon, quoniam sapientes fuerunt nimis. Et aedificavit Tyrus munitiones suas, et
thesaurizavit argentum ut pulverem, et aurum sicut lutum viarum. Propterea Do-
minus possidebit eos, et detrahet in mare fortitudinem eius, et ipsa igne consu-
metur. ,, Tyrii quidem atque Sidonii quia magna superbia elati cultum meum con-
iempserunt, sibique sufficere putantes, murorum securitatem procurarunt, aurum-
que et argentum luti instar coacervarunt, dignam insania sua poenam referent.
Occupabit enim eos Dominus , omnesque humiliabit, cunctam illorum substantiam
propinquo mari contradens. Ipsa vero (urbs) ignis praeda fiet ab irruentibus in
eam hostibus. His de Tyro atque Sidone dictis, prosequitur.

** Videbit Ascalon, et timebit; et Gaza, et dolebit nimis; et Accaron, quo-
niam confusa est super ruina sua: et peribit rex de Gaza, et Ascalon non habita-
bitur: et habitabunt alienigenae in Azoto. Et destruam iniuriam alienigenarum , et
auferam sanguinem eorum de ore ipsorum, et abominationes eorum de medio den-
iium ipsorum. Et relinquentur et isti Deo nostro: et erunt ut tribunus in luda,
et Áccaron sicut lebusaeus. ,, Dicere vult, fore ut alienigenas poena maxima cor-

42

-
.

p. 493.

v. 8.
p. 494.

330 THÉODORI MOPSUESTENI
λοὺς ὀκυϑέξεται τιμωρία ueyiens axog.AsAs20rmoras δὴ T qe. (QN) ϑεὸν Oegmday λεγᾷ
^j ἀυτοὶ ποικίλως ἀπαριϑμέμδρμ(θ» "uc πόλεις" ὅτι φόβῳ μὲν ᾿Ασκάλων ληφθήσεται, ἐν
δεβυυύαις ἢ ego Γάζα. ᾿Ακχῴρφν τὸ ἐν ἀυτοῖς αἰδχιιυηϑήσεται iQ οἷς ἥ μὄοτε xg) δοῦσα
d'ixlo: ἀφανιάχήσεται di χαὶ αὶ Τάζης ὃ βασιλεὺς. ᾿Ασκάλωγίθ» μὲν Ex. οἰκαῥίένης ἔτι"
2 / M y 3 , e Morc , UA / PUN VoM vu
Θησξίων ἢ rho " ACwroy οἰκοιυύτων" ταῦτα ἢ ἐπήγωγῆν οὐχ ὅτι Tod μὲν ege y τὸ ἢ οὔ-
οἷον εἰπεῖν Τάζῃ τόσε» xg) τοσδὲ οἷον εἰπεῖν ᾿Ασκάλων!» dua, XD τὸ οἰκεῖον ἰδίωμα ἐν τῇ
διαιρέσᾳ τὸ κοινὸν εἰπὼν. ὅτι ταῦτα «eL πάντως ἔσει Gbv ἀλλοφύλοις" ὅϑεν μα T ἀπα-
, δ. vf s a " 3 , .d y vy Ὁ 08 , 3 ' ,
ex9pnow. £a254 1 καϑελῶ ὕβειν ὁμοφυλων" iva, εἴπῃ» 0n ὑπὲρ πασης àuTEG τιμωρή-
^» . f. t" 35. ! t ον
coju 4 παροινίας" τιμωρήσομαι ἀυτὰς ἀνάλογον οἷς ὀξέχεαν αἵμασι T. ᾿Ισρᾳηλιτων, ἔτι
συγκαϑελὼν ἀυτοῖς (ἃ τὰ εἴσωλα πάντα ἃ δὴ ϑρησκεύφν ἐσόκεν" Gee Cu σἵ ἐπασομένης
: uj , i / , "E 3 ν ^w ἊΣ
ἀυτοὶς τιμωρίας. πολλὸς (ἃ τότων ληφϑέντας Tul JW T γινομένων. 5o ? 7. 98 χατα-
φυγεῖν Aggaar, οἵ pU. iX ἀριϑιμήσονται “ελιάρχε τινὸς ἐπέχοντες τάξιν" ὕτως ἑαυτὼς
d ἡμετέρας ἐργασεί duoi jeeAd 05: «ἰξδεσωϑήσονται ἢ οὐχ lov τῷ ᾿Ιεβόσοίε χαὴ οἱ GE
"hautgezy Toro (ἃ γὸ χἀνταῦϑει Doro d μνήμης τὶ ᾿Ακκάρῳν οὗὺ’ Cx T πέντε σείξά-
ποιαῖν γεύσαντας «oe?6 τὸ σέον, εἰπεῖν ἠἡβαλήϑη, δηλαΐν ὅτι σμυαριϑιμήσονται Te τοῦ λαῷ
τῷ iregnAumug , € αἰδεσωϑθήσονται ὁκασαίϑέντες αἰ ἔπαηορδῥης ἀυτοῖς τιμωρίας οἱ ἂν
JE aurv σωφρονιῶεντες νεύσωσι «ορὺὸς τὸ doy.
Φε9 , / 4, qu i] , 1*8 ,
«c Καὶ ᾿ἰυςήσομαι TU] οἴκῳ ws ἀνάφηίῳ T μὴ δῥῳπορευεᾶδαι μὴ ἢ Avast. uz ay: Ὁ

οὐ μὴ ἐπέλϑῃ ἐπ᾽ ἀυτὸς ὀκέτι ὠξελᾳύνων , dion γιωῦ ἑώρᾳχᾳ ἐν τοῖς ὀφϑειλ κοῖς μι. s.
Ἰφᾳυρὰν δὴ τινα τοῖς ὃ μοὶ τροσήκεσιν ἀναςήσω βοηϑέαν, ἣ πάντας τὰς θμοξίες μακράν.
διώξεται. δπιβαῤνην dj) ὁρίων ἀκ ἐαΐσει T ἐμοὶ τροσηκόντων. ὡς μὴ τε δηπέναι τινὰ τολ-
μὰν ἔτι» μῆτε Eoi T. χώραν ἐλαύνειν T ἐμοὶ aveganxscay: ἐποιδήπερ ἅπτειξ ἐφορᾷν ἀυτὲς

ripiat, quia nimirum Dei cultum dereliquerant. Varie autem poenas illas exponit ,
urbes enumerans: nempe quod Áscalon timore occupabitur , Gaza dolebit, Accaro-
nem item pudebit, dum peccatorum suorum poenas luet: quin et Gazae rex depo-
netur, et Áccaron ulterius non habitabitur, et Azotum incolent extranei. Haec au-
iem elocutus est, non quia hoc quidem futurum esset, et aliud secus; quasi dicat
Gazae hoc, illud vero Ascaloni; sed idiotismo suo, quod commune est divisim di-
cit, nempe quod casus huiusmodi cunctis evenient alienigenis. Ideo post illam enu-
merationem addit: et destruam iniuriam alienigenarum; id est illorum omnem ul-
ciscar vesaniam. Puniam autem illos poena digna ob effusum Israhelitarum sangui-
nem; idola simul omnia destruens, quae ipsi adorare videbantur. Átque ita ex in-
flicto ipsis supplicio, multi ex his timore eventuum correpti, ad Dei cultum con-
fugient; qui vobiscum. connumerabuntur, tribuni quodammodo ordinem tenentes,
dum se ad vestras partes adiungunt. Salvi autem fient, haud secus quam lebu-
saeus; quippe et hi Accaronis cives. Nam heic etiam commemorata Áccarone, quin- ἢ
que satrapiarum homines ad pietatem conversos dicere vult; significans, fore ut
israhelitico populo connumerentur , atque ita salvi fiant, imminenti poenae subtra-
cti, quicumque ex ipsis facti frugr ad. rectam vitae rationem spectaverint.

** Et praestabo domui meae elevationem , quominus in ea fiat cursus et recur-
sus: neque superveniet eis ultra abactor, quia nunc vidi oculis meis. ,, Validum
quoddam populo meo suscitabo auxilium, quod omnes extraneos longe submovebit,
neque sinet fines familiarium meorum ingredi, ita ut nemo iam invadere audeat,
neque regionem vexare ad me pertinentem; siquidem omnino prospicere iis decrevi ,

IN ZACHARIAM CAP. IX. : 90
idoxiuuou, αἰ τε φρφονοίας ἀξιοιῦ αἱ ἐμῆς" τὸ γὸ τω οἴκῳ juu, πείσῃ τὴ χώρῳ At T
Ἰσραὴλ ὡς eura «ροσηκάσῃ" εἶτα X; σαφέςερον ποιοῖν di Gre περ $gu ταῦτα, C ἧς ὃ
tai τῶτο αἰδῷ τῷ S16 πορβεξληρδύος ** χαῖρε σφοοδα ϑύγωτερ Σιὼν. κύρυοσε ϑύγωτερ
Ἱερασειλήμ᾽ ἰδὰ ὃ βασιλεύς σε ἔρχεται σοι σδέχᾳιος κ) σώζων" ἀυτὸς apos (ἃ δχιβεξηκὼς
Ea ὑποζύγιον € πῶλον νέον" κοὴ ὠξολοϑρεύσω ἅρματα ἐξ Ἔφραεμ. (ὃ ἵπαον cE ' Yepu-
σαλὴμ-. € ὠξολοϑρουϑήσεται τόξον πολεμικόν" χρὴ πλῆϑος » 1) epum ὧξ é9vdy. ,, Εὐ-
φραένε τοίνιων ὦ ἹἹερεσειλὴμ τοιΐτε σοι βασιλέως αὐόὼ T ϑεᾶ φεοβεξλημένε. ὃς παρέςη
σοι αὐδεσώζειν τὲ διωνά ϑρμος GbU- οἰκείας δα δὲ «οροσᾶσαν duri) ϑέίαν ῥοπίω. (ὃ πᾶσαν
vois ἐναντίοις T. δικαίαν ἐπάγων τιμωρίαν" ὃς Gone nue μὲν ἐπ᾽ εὐτῆῷς T Lu, ἅτε Yu
ἐκ dl αἰχκαλωσῖας αἰδοαγεφονὼς, πολλῆς ὃ ὄπιλήψεται σδωυά μεως δ σ᾽ θάας ῥοπῆς,
ὥςε ao τε τῷ Ἐφραὲμ Q ᾿δπὸ dV ἹἹερεσοιλὴμ πάντα μὲν qj) Cyavnov ἀφαγίσεμ τὰ ἅρ-
ματα. πάντα dk ἵπαον καὶ πᾶν τόξον πολεμμκόν" ἵνα εἴπῃ ὅτι πάντας Φοπώσεται οὖὺ’
πολεμίας. ὡς under] Tj). ἐναντίων. D τὰ di χώρας €) αἱ ᾿Ιεδϑαίας ἔτι ἀφανιᾶ ἢ φησὶ
Q πλῆϑ» πολὺ T ἐναντίων, clplin τὲ πάσης ὀκτὸς ἀυτὲς χαταςήσά, ἅτε σιυϊριβομένες
τὶ x; δπολλυ ιέγες τῳ παρ᾽ dur) πολέμῳ.

"Om μὲν ou ζῦτα GEL T Ζοροβάξελ ἐνταῦϑει λέγεται. “δῆλον. Ἐγὼ ἢ ἐθαύμασα
q ἐπ᾿ Owoxowot Cemopuvoy dfavolac, xj τὸ μὲν τί μέρος foi τῷ Ζοροβάξελ ἐκλαμβα-
γόντοων, τὸ ἢ Cai darüTe XoigE* ὅπερ ἀϑὲν ἕτερον Gov ἢ μεδεζόντων Tu] τε Ζοεοβάξελ
ad) τοῦ “εαπότῃ Χρις αἷ * «ροφητείαν" $e) ἢ ταῦτα μιν ἀνοίας αἱ ἐσχάτης" ὃ ἢ ἀληϑὴς
GP τοιώτων γᾶς» ὁκεῖνος ἔσιν ὃν C φεϑϑεν εἰρηκὼς οἷοία» Ὅτι σκιὰν ὃ γόμος εἶχεν ἁπάντων
T Y» ᾧ dianérlo Xexgov- πολλὰ Tovun T τἰοδᾳσδόξως γινομένων, di τε «QOL δ λαὸν.
ἐϊ τε Gbo- fd τισιν exAeyjjorac, λέγ μὲν ἰα)ῥβολικώτερον ἐπ᾿ aut ὀκείνων ἡ Spar,
dU λέξεως YU τὸ «ὐρόχήρον T ἀλήθειαν οὐκ ἐχέσης" εὕράσκεται ἢ ἀληϑὴ τὰ τοιαῦτα. ὅτ᾽

et mea providentia dignari. Nam verba, domui meae, de tota regione dicit Israhe-
lis, utpote ad se pertinente. Mox manifestius pandens, cuius opere haec fient, et
quisnam a Deo sit electus; ** Laetare, inquit, magnopere filia Sion, praedica filia
Hierusalem. Ecce rex tuus venit tibi iustus et salvans: ipse humilis, et insidens
iumento et pullo novello. Et perdam quadrigas ex Ephraimo, et equum de Hierusa-
lem: et dissipabitur arcus bellieus: eritque multitudo, et pax ex gentibus. ,, Gaude
igitur, o Hierusalem, tanto rege tibi divinitus suppeditato, qui tibi aderit, salvare
potens populum suum, ob insitam sibi divinam vim , et omnimodam adversariis in-
feret punitionem: qui vili quidem animali insidet, ceu nuper de captivitate egres-
sus, sed multam contrahet fortitudinem ex divina vi: in tantum, ut ex Ephraimo
et Hierusalem cunctos adversariorum destructurus sit currus , et equitatum univer-
sum , et arcum bellicum. Pro eo ac dicat, omnes profligabit hostes, ut nemo dein-
ceps adversarius iudaicae regioni supersit. Perdet , inquit , magnum hostium nume-
rum, ac pace omni privabit, contritos nimrum ac perditos bello quod ipsemet geret.

Iam quod haec de Zorobabele nunc dicantur, exploratum est. Attamen ego mi-
ratus sum nonnullos, qui in absurdas abeuntes opiniones, partem quidem dicti hu-
ius de Zorobabele intelligunt, partem autem de Christo domino: quod aliud nihil
est, nisi inter Zorobabelem et Christum dominum prophetiae divisio; quae summa
insania est. Verus autem locorum huiusmodi sensus ille est, quem iam antea me
dixise scio, nempe quod umbra omnium Christi domini rerum lex fuerit. Multa
igitur mire acta, sive circa populum, sive circa nonnullos ad aliquod munus ele-

v. τὸ.

p. 495.

* Gen,XXVL 4.
p. 496.

* Ps, LXXXVIII.
38.

* Ps. XV. I0,

* Act; II. 31.

p. 497.

3329 ^ "THEODORI MOPSUESTENI |
ἂν Gr durd κρίνηται 7T σεασότα Χρας 8, ὃς ἐν ἅπασι παύσας μὲν "T ous ὃ σκιὰν, Crü-
σειγωγὼν ἢ ὃ ἀλήϑααν Y οἰκάαν. εἰκότως xg) Tj). φωναῖν T τοιέτων ὅχισἄκνυσι 3 ἀλή-
Saar: τοιῶτον 01 τὸ c»e?6 (ὦ ᾿Αβεσὰμ, n y 20er ὧν σοὶ Ὁ ὦ» TU ασερμίατι
σε πάντα Ti tOyw * δηλοῖ μὲν γὸ Gb" ob aur γερονότας X) τὸ φοοόχφρον" à ἀλήθφα
5 τῷ ῥήματ» 62i T σεασότε συυΐςαται Xexg 8, ἐφ᾽ οὗπερ ὄντως ἐνδυλογηϑέαι γέφονε
τὰ ἔϑνη" τοιῦτον L0: Q τῷ μακαρίῳ Δαυὶσ' * , ὃ ϑοόνος ὠπε ὡς ὃ ἥλιος ἐναντίον pai,
xj ὡς i ceAlum samo uen εἰς (Qy) αἰαΐνα" xg) ϑήσομαι εἰς δ αἰαΐνω ἋΣ αἰαῖγος τὸ σσέρ μία
ard , καὶ (Φδ ϑόόνον ἀυτεῖ ὡς τὰς ἡ μυέρως τῷ SogyoU: Tu μὲν γὸ «ροχείρῳ doxá οδὺ’
Aja. dote A*ydr, ἐφ᾽ ὧν δγαμένειν ἤμελλεν ἣ βασιλάα" ἡ ἢ τῷ φράγμιατίθ» ἀληϑαα
62i τῷ σδεασότε οδάκνυται Χριςἃ, οὗ Ὄντως ἥ βασιλεία παντὸς μὲν ἡλίου λαμαυφοτέοα
κῳϑέςηκε. παντὸς &egve μιονιμωτερᾳ" Toro 601 τὸ * , ἀκ ἐγχοατελοίφϑη ἡ ψυχὴ dur
εἰς dde, ἀδὲ ἡ σὰρξ avid. εἶσθε δγαφθορὰν, ὅπερ ὑωρθολικῶς εἰρημένον «pd. T. κοκωρίε
Δαυὶο' fai T Aen T Ἰσραηλιτῶν» ἐπ᾿ ἀυτῆς ἃ T Φραγμῴτων ἀληϑείας ὥπαι γεγονὸς
δὶ τῷ σεασότε. Χριςοῦ" ὅϑεν δὴ Q τῇ φωνῇ σηκαίως ὃ μακαθαίθ» ἐ χρήσωτο Πέος λέ-
ων *, ὅτι ἐκ ἐγκατελείφϑη ἡ ψυχὴ ὠυτεῖ εἰς ἅδε. ἐσὲ ἡ σεὶρξ ὠυτεῖ εἶσϊε δγαφϑοράν.
Πολλὰ τοιαῦτα εὕροι τις ἂν, ἃ μακρὸν λέγειν ὄχι τῷ παρόντίθ». ἃ πρότερον μδὺ
ὑαῳῇρβολικῶς ἐλέγετο. οὐκ ἔχοντα τῷ λερομδύε δ ἀλήϑοιαν ἀκριβῆ. εὑράσκεται ἢ οὕτως
ἔχοντα. ὥαπσερ ou εἴρηται. ὄχι τῷ ϑεασότε Χρας8' τοιῶτο dV msg) τῶτο ὄὅξιν" ὃ μδὺ γὸ
a4 τῷ Ζοροβαξελ tA Cm « δχασοχὴς T Aawid' XY reple ϑεοῦ ἡγερδύου vj) la-
d'aiov , ὥφϑη ἢ τὸ φοξγμα ἀναντίῤῥητον ἔχον V2 τὰ δεασότε Xe1e8 lo ἀλήϑααν" T
μδὺ 39 x; ἡ XD Tp ἐϑναΐν τιμωρία μικρὰ» (ὃ h T οἰκέων σωτηρία εὐτελής" ὅϑον xd)

ctos , recitat hyperbolice de praedictis scriptura, quum tamen dictio in sensu obvio
veritatem non contineat: sed ea tum demum vera comperiuntur, cum de ipso cen-
sentur Christo domino, qui sublata ubique legis umbra, et propria veritate sub-
introducta, iure, meritoque huiusmodi quoque dictionum ostendit veritatem. Tale
est illud Abrahamo dictum, quod benedicentur in te et in semine tuo omnes gen-
ies. Nempe obvius quidem sensus posteros eius designat; verumtamen dicti veritas
in Christo domino constat, in quo reapse benedici gentes contigit. Tale est etiam
illud beato Davidi dictum: thronus eius sicut sol in conspectu meo, et sicut luna
perfecta in aeterhum. Et ponam in saeculum saeculi semen. eius , et thronum eius
sicut dies: caeli. Obvio sane sensu videtur successores dicere, in quibus regnum
perseveraturum erat: sed tamen rei veritas, in Christo domino apparet, cuius vere
regnum sole quolibet splendidius est, et quolibet caelo constantius. Tale denique
est: non est derelicta anima eius in inferno, neque caro eius vidit corruptionem;
quod hyperbolice dictum. a beato Davide de Israhelitarum populo, ipsa rei actae
veritate in Christo domino conspectum est. Quare et hoc dicto usus est iure me-
ritoque beatus Petrus dicens non fuisse derelictam animam eius in inferno, neque
carnem eius vidisse corruptionem.

Multa huiusmodi comperire licet, quae in praesenti percensere longum esset ;
quae dicta fuere hyperbolice, quoniam dictae rei veritatem accuratam non conti-
nent; sed tamen reapse ita se habent, ut diximus, in Christo domino. Talis est
hic, de quo agimus, locus. Propheta quidem de Zorobabele dicebat, homine de
stirpe Davidis, Dei voluntate Tudaeorum duce; sed res demum evidente veritate.
patuit in Christo domino. Nam Zorobabel exiguas de gentibus poenas sumpsit , et

"ὦ πος t DN NET der RR

IN ZACHARIAM CAP. IX; 333

ἀκολέϑως ἐπάν 4. ὅτι Sono Seded d ἄρ κατα EC Ἐφραὲμ, xj yo cBC Τερεσοιλὴμ» da-
κγὺς ὅτι d»e9c τῶτο ἀυτοὶς συμιβαλῶται τὸ πολέμων ἀυτὼς ἀπαλλάτιαν" ἀληϑὴς 51
Φωνὴ πέφηνεν 621 τῷ d*avoTe Xeie, ἐφ᾽ ὅπερ ὄντως fes χαίρειν μόνι μέν. " χαρὰν, xd)
diboenii: ὃς ὄντως d'inzjos ὄφιν» ἅτε μ τότε πάσῃ. κρθάνων τῇ oix κοὴ ὄντως, 6 γε
πάντας cl ἀπωλείας εἰς στοτηρίαν μδϑιςεὶς doen; ὁ βεβαίαν: ἐνταῦϑει OUO εἴρηται cet
τῷ Ζοροβάξελ συμ pu Fa pone αἱ φωνῆς Tu io ὅπερ, λέγεται τὰ γεγξαμ ῥα. ὧν dt τοῖς
εὐαγίελίοις * $i δ σεασότἑωυ ix) Xe1stv , ὃς δὰ πάντων affa, , vj xj μέγας e ὑψηλὸς Xj "loh. ΧΠ. m.
δίκαι» καὶ σώζων e μιονίμμοις τὰς οἰκείας παρέχων εὐργεσίας, ἀμεταϑέτοις τὲ παντελαΐς
e wesu Bolo οὐ 5 μίαν diea dua peres τῶτο μὲν OU ἀκολεϑύτωτον τε x Ὡρέπον
e λέγήν xo) νοεῖν" τὸ 5 μέρος μὲν ἀυτεῖ λέγην εἰρηάϑαι L2, τὸ "Xe1c, χατιοντὰς 5 Hi-
cuu 6n Q3 ZoeoBaGeA , 15 πάλιν fn ἃ T Χριφὸν ἀπ᾽ exa LE Q πάλιν 521 (9) Zoey-
βάξελ "vro 7 δεασῦτε Xe? ἀϑὲν ἕ ἕτερον ὄξιν, ἢ ἢ πρῶτον μὲν doo d'axvubey T
«»eoQnreay , εἶτα τὰς φωνὰς τὼς ραφικὰς SET ἴσε μιεραζόντων, εἴς τε C) oinérlu κοὶ ἃ
«δασότίω. i ἐπεὶ xg) τὸ λέγέν εἰς πόδαξιν 5 T μὴ τω Ζοροβάξελ «ξοσήκειν τὰ εἰρημένα
ὅτι ἔρλέται ὃ τοροφήτης ἘΦη. καὶ τοῖ 6 πάλαι τῷ Ζοροβάβελ Pas αἰχμαλωσίας pO
T λοιπῶν ἐπαγεληλυϑυτίθυ. ΝΑ ΔΆΟΥΡΝ 601 Uis 2 ἀπειρίας ^j Seer οραφών. p. 498.
τὸ 2040 ὡς φὩῳεφβατον 6n eoaryuo ἤχθη. EX ὥασερ μέλλοντος. ὡς πἰξεγεγονότος ἢ d
ἤδη My οὗ γὸ τὰ 29 ἀχθήσεται εἶπεν» ἀλλ᾽ ἤχθη" ὡς ix ἂν ἀρ όσψεν, idt τῶτο τοῦ σεασότῃ
Χξες d X» $ s συφωτοίπτον λόφον... oU; ἐχοίῦ εἰδέναι T T λβύνων. T ἐναλλαγζὼ ποικίλζω
ὅσαν f 4 Suas γραφῆς. ὅπερ eub 8/2. TAA dv fi ἡμεῖς ἐν τῇ T5 eA ἑρμάυείᾳ. ij
Cn TH e»eoQrrad v idafauly ἀυτάρπως" ἐνταῦϑα μὲν τοι 9€ Édi ^ χρῆσις ᾿ φωνῆς. εἶ
dj τις ἀυτίῳ X X? (ὦ λεῦνον κράγοι. &p Morris. Tij 78 dkauors Χραςἃ παρεσίᾳ" f μὲν 32

suorum tenuem salutem patravit; unde mox addit: perdet currus ex EÉphraimo et
equum ex liierusalem ; ostendens fore ut his actis contingat illis bello liberari.
Verax autem dictio apparuit in Christo domino, in quo vere licet laetari constante
perpetuaque laetitia. Is enim vere iustus est, quippe qui universum mundum 1iudi-
cat vereque salvat, quandoquidem omnes ex vellit dde: ad salutem transtulit firmam
atque perennem. Bee igitur de Zorobabele sermo est, coartata dicione ad illum
de quo scriptura loquitur. Verum in evangeliis ad Christum dominum trahitur ,
qui per omnia visus est magnus, excelsus, iustus, ac salvator, stabilia sua praebens
beneficia , immobilia prorsus et nulli mutationi obnoxia. Sic, inquam, maxime con-
sentaneum est et loqui et cogitare. At vero partem quidem vaticinii adfirmare de
Christo loqui; et mox progrediendo transferre ad Zorobabelem; rursusque ab hoc
ad Christum; et denuo ad Zorobabelem a Christo domino; nihil est aliud quam
primo quidem absurdam ostendere prophetiam; deinde scripturae vocabula aequis
partibus distribuere inter servum ac dominum. Namque et dicere, ob demonstran-
dum non convenire dicta Zorobabeli, dicere inquam , apud prophetam legi , AnvEx-
TAT, quum tamen iam de captivitate rediisset cum reliquis Zorobabel , hoc salis fri-
gidum superfluumque est, et hominis divinarum scripturarum imperiti.

Certe et illud: tamquam ovis ad occisionem ductus est, non tamquam futu-
rum sed tamquam praeteritum effertur: non enim dixit ducetur, sed ductus est:
quare ne hoc quidem Christo domino quadraret, iuxta sapientissimorum horum ra-
ocinium, quos polius scire oporteret temporum variam enallagen apud divinam
scripturam; quod nos copiose satisque in psalmorum ac prophetarum interpretatione.

p. 499.

$394 ' TIEODORI MOPSUESTENI

M) πολιιὺ ἤμελλεν οπυεάγαι (GS) χρόνον, ὃ di ἐκ ἐλεύσεται εἶπεν. ὅπερ Woo ley δ) τῷ
μμέλλοντίθ» εἰπεῖν» ἀλλ᾽ Ἐρχόται. ὅπερ εἴωϑεν ὅχι Tj) ἐγζὺς κ) «ou Aena. γινομένων
λεγεάγαι" XP di γχε τῶτον ἀὐταῖν (ζ) λόγον πολλὰ (ὃ ἕτερα a eile εὑρεθήσεται xe la,
αὐοῷὶ τῷ «espmi ἐπὰ xj T Ιησῶ vu) quud Say A*yd qu ῥυπαρὰ ἱμάτια» ἅπερ bo
δήλωσις d αἰχμαλωσίας. YAD τε dur) TU τὸ ἱερφτικὸν αἰδατι ϑεῦδαι wipe καὶ τοι γε
δῆλον ὅτι x) ἀυτὸς JT τῇ Ζοροβάξελ ἐληλύϑέ, ἀπαλλαγεῖς τε αἱ αἰχμαλωσίας (ὃ ἐν
TU/ 4 ἱερωσυύης Or nuam χαϑεςώς" ὅϑεν x, ὃ οροφήτης uasa el» ᾿Αγζαῖος κοινῇ «ves
(ὃ Ζοροβάξελ (ἃ «eos ἀυτὸν Qaivera λέγων τὸ ρίζαι αἴ οἰκοδομῆς T γαξ φροντίσει.
x; τὸ uépov σὲ di τιμωρίας γωῦ ἀφαιρεϑὲν ju? αἱ anas T regn, φησὶν εἰς BaGu-
Adya, ἀπενἀνέχθάι" καὶ τοι .)ε Κύρί(Θ» μὲν ὃ d Περσῶν βασιλεὺς αἴ τε αἰχμαλωσίας
ἀπέλυσε ἃ λαὸν. € ? Βαξυλαΐγα χαϑεῖλε' φαίνεται δὲ ταῦτα 2 Aapau T βασιλέως
λέγων ὃ «esQnme, ὃς Terapr(O» Lo "ero Κύρου" Gg οὐκ εἶχε wajeor, χατά γε Gbo- Tp
ToisTUYy νομοθέτας. γιυῦ λέγήν γιγνεόδαι ἃ πᾶλαι 1 «ep πολλᾷ 499v] τῷ χοόνε" ἀλλ᾽
εὔσηλον ὅτι τὰ μδϑὺ «very ovr, γέγονεν» ὃ eoestirme ἢ dy. ᾿δποχωλύψεως δρᾷ νωῦ ἀυτὼ
γνόμϑμα. ὡς ἂν x; γεφογοτῶν οἱ τῇ λαᾷ uei oci πάντες, ὅτι μησὲν ero ταυτοματε A-
20ve, ϑείᾳ δὲ ÜuArad χοὴ ὅρῳ διτετελέφεοι δὴ πάντα τὼ «UA ἀυτὸς ἀγαϑά" ὥς ἐσὲ
ἀπεικὸς lo , xg] νωῦ. «dA TJ) “προσεσομϑων τῷ λαφῖ δὰ αἱ τῇ Ζοεοβαξελ βασιλείας
XD δεῖ γνωμΐω εἰς τῶτο «ροχάριϑέντος λέγοντα δ τοροφήτἧω εἰπεῖν ὅτι ἔρχεται d'ingjoc
4j σώζων. ὡς ἂν δηλώσφεν ὅτι 52 τάτοις πάρες! τὸ χρὴ «vesc τὼ βασιλάαν ὠξά λεκται
«oe τῷ ϑεοῦ δ) τὸ ποιῆστῃ ταῦτα - ἅπερ OUO ἐν τοῖς ἑξῆς OL (65) λαὸν dY durd γε-
Soundra, φησίν. |

docuimus. Hoc autem loco ne usus quidem dictionis, si quis eam ad normam tem-
poris exigat, Christi domini adventui congruit; hic enim post multum tempus fu-
turus erat; at propheta non ait aderit, quod de re futura dici oportebat, sed Ap-
vENTAT, quod de rebus instantibus, et quae ilico fiunt, dici solet. Sane iuxta ho-
rum interpretandi rationem , plura quoque alia invenientur supervaeue apud pro-
phetam posita: quia lesu quoque nunc detrahi dicit sordida vestimenta , quae ca-
püvitatis indicia erant; quamquam exploratum est ipsum pariter cum Zorobabele
iam rediisse, captivitate liberum , et sacerdotali habitu indutum. Quamobrem et
beatum Ággaeum prophetam communiter tum Zorobabeli, tum Iesu, dicere appa-
ret suscipiendam esse templi aedificandi curam ; poenaeque mensuram nunc abla-
tam , una cum Tsrahelis peccato, ait Babylonem translatam. Attamen iam Cyrus
Persarum rex de captivitate populum emiserat, Babylonemque vastaverat. Porro
constat dici haec a propheta regnante Dario, qui fuit quartus a Cyro. Quare in-
tempestivum fuisset, iuxta talis sententiae auctores, dicere nunc fieri, quae olim
et multo tempore ante evenerant. Sed enim perspicuum est, res quidem illas iam
evenisse, prophetam vero revelatione illustratum easdem nune cognoscere peractas
fuisse: ut sic universus populus certior fieret , nihil eorum quae acta fuerant , casu
vel per se contigisse, sed divina voluntate ac decreto comparata esse quaecumque
ipsis acciderant bona. Quamobrem haud absurdum est, nunc etiam de populi fu-
turis casibus sub Zorobabelis regno, Dei sententia ad id electi, loquentem pro-
phetam dicere:'AnvENTAT iustus et salvator; ut significet, adesse illum ad id nego-
tii, et a Deo regem electum, ut ea praestet, quae in subsequentibus, pro populo

ab eo peracta fuisse, dicit.
, ?

^
Vue c CMUEDUMCNU MS CR em AS e IC D RE

Li

IN ZACHARIAM CAP, IX. 335

᾿Αλλᾷ (xor μδὺ εἰς ἀκριβεςέραν igi oo diduoua λίαν (1). 'O 5 φροφήτης ez T
Ζοροβάξελ λέγων, C a dumd JA τοὶ γῦν «eesQwTwVOY , εἰ καὶ τινώ φαρτασίαν ὡς Deg-
φήτης κὶ ἀυτὸς «Ei T μελλόντων εἶχεν» ἐπαγά. ““ Κατάρξέ ὑοίτων πὸ ϑαλῴοσης ἕως
ϑαλάοσης. C Duo ποταμαΐν ἕως dieu doy γῆς. .»ν Ὑπερβολικῶς d) τῶτο X3) τὸ εἰωϑὺς
εἰρηκὼς. ὅτι πολλαῖν «ἰρα βοήσεται vj). ἐναντίων, 15 IAN xod χώραν. ᾿Ιεσαίοις 7
οἴκησιν ἀυτῆς φῳἰδασάς. Τοιξτί» δὲὶ καὶ coe τῷ μακαρίῳ Δαυὶδ' δ΄ ἑβομηκοςὸς α΄
ψαλμὸς. ἐν εὐχὴς xum δῇ λωσιν ἔχων τὴς XD Φ Σολο δα, εὐετηρίας. ἔνϑια φησίν"
«e? τῷ ἡλίου δρα μϑμᾶ τὸ Ὄνομα ἀυτεῖ, καὶ «es» T σελάώης οβνεὰς “βυεαῖν- x; κατακυ-
φιεύσφ δπὸ ϑαλάοσσης ἕως ϑαλᾷασης. Der ποτα μὴ ἕως περάτων τῆς olxovADQMs" οὐ 99
JW29von ὑπρβολικῶς εἴρηται xg) ταῦτα; εἶτα imug4. «« Καὶ σὺ ἐν αἵκατι δῥαϑήκης σε
ὠξαπέςειλας σεσμίες σὰ ἐκ λάκκε ἀκ ἔχοντί» ὕσωρ" καὶ καϑίσεῶε ἐν ὀγυρφίφᾳτι σὲ-
σμιοι απ σωναγωγῆς» χαὶ ἀνὴ μιᾶς ἡμέρας παροικεσίως σου dYzAG ἀντωποοίώσου σοι.
Ἔν ἅπασι δὴ τότοις κἄλιςα τὰ αἰδὲ (Gy) Vary ἐσομᾶνα ἐν Ὦ τὰ Ζοροβαξελ ὕμέρωις μη-
γύφ' «ρὸς ὃν λέγ ὅτι πολλὰς ἀνελὼν, X) πολλῶν αἵματα ἐκχέας. Q τῇ τὴ ἐναντίων
ἀναιρέσφ ὥασερ τισι cus Smet βεξαιώσας tavTu T 78 λαοῦ βασιλέαν., ἀπαλλάξᾷ μδὺ
ἅπαντας κινεδιυύων MepAguY , ἐν οἷς ὥασερ ἐν λάκκῳ τινὶ δῥάγεσιν ὕοσωρ οὐκ ἔχοντι. ἵνα
εἴπῃ dvd μυϑήτοις χᾳκοὶς ψυχαγωγίαν ἔχεσιν οὐ “δὲ pucr dfe μϑρεῖτε ἢ οἱ πάλαι δέ-
cquo αὐ T ᾿Ιεσδαΐων σιωναγωγῆς MO πολλῆς αὖ ἀσφαλείας δέάσοντες ἐν τοῖς οἰκείοις τῇ
«vegsgur(O- Uu ἀσφαλείᾳ: ὥςε àv9 ὧν πεπόνθετε. ὁπάνίκᾳ ἐν ai Ma Amis ἥτε

dfégorres, μά ζονά a πολλᾳῖ τἧμ παρόντων ἀγωϑῶν voca, ὃ àyndoow.

Sed hactenus a nobis ob tradendam accuratiorem doctrinam dictum sit. Iam
propheta de Zorobabele loquens, deque eodem nunc vaticinans, siquidem phanta-
siam quandam de futuris rebus ipse quoque ceu propheta habebat, addit: ** domi-
nabitur aquis a mari ad mare, et a fluminibus usque ad exitus terrae. ,, Hyperbo-
lice hoc etiam more suo dicit, quod nempe multos superabit hostes, multamque
obtinebit regionem , quam Iudaeis incolendam tradet. Talis est etiam apud beatum
Davidem septuagesimus primus psalmus, sub precis specie declarans Salomonis pro-
speritatem , ubi ait; ante solem permanebit nomen eius, et ante lunam per gene-
rationes generationum, Et dominabitur a mari ad mare, et a fluminibus usque ad
terminos terrae. Nonne et haec hyperbolice dicta fuerunt? Mox subdit. ** Et tu in
sanguine testamenti tui emisisti captivos tuos de lacu aquam non habente. Et se-
debitis in munitione captivi synagogae: et pro uno die peregrinationis tuae, dupli-
cia tibi retribuam. ,, In his omnibus res praecipue Gogi futuras Zorobabelis aetate
innuit: cui dicit fore ut multis interemptis, et multorum sanguine effuso, et ad-
versariorum caede, quasi foedere quodam, populi sibi regno adserto, fore inquam
ut omnes maximis periculis expediat, in quibus tamquam lacu quodam aquis ca-
rente degunt, id est in malis solatio omni et recreatione carentibus, Perseverabitis
autem qui olim eratis Iudaei captivi, multa cum securitate in patria sub praesidis
vestri tutela. Quare pro iis quae passi estis captivitatis tempore, multo maior vobis
praesentium bonorum copia retribuetur.

(1) Granditer libereque more suo criticas hermeneuticae regulas tradidit hoc loeo Theodorus; qui-
bus tamen, tum heic tum alibi, non nisi ex communiore norma sanctoruni patrum utemur. Conferantur
eerte in hoc Zachariae capitulo Hieronymus, Theodoretus, Cyrillus. Ad Iohannis autem XII. 15. locum
legantur Augustinus in Ioh. serm. 51, Chrysostomus item in Ioh. homil. 66, Cyrillus comm. in Ioh. opp.

"T. IV. p. 698, denique Theophylactus opp. T. I. p. 673. ed. ven., qui omnes prophetiam de Christo sim-
plieiter intelligunt. !

330 CR NS THEODORI MOPSUESTENI

Εἶτα ἀκολέϑως ἐπάγῴ. ** Διὰ τῶτο ἐνέτεινά σε ἐμαυτῳ "loud ὡς τόξον. ἔπλησα
τῷ EQouip x; ὠξεγερϑ τὰ τέκνα Σιὼν ἐπὶ τοὶ τέκνα Tj). ἝἙ λλάώων, καὶ ψηλαφήσω σε
ὡς ῥομφαίων μιῳ χητῶ. 5. ledu x; Ἐφραὶμ A*yd, iv Cm Méeou κυριωτάτα τὸ σύφη ζῷ

δὴ 5 Rr »/ 3 ^
φιῦοι, 7 leduiov εἴπῃ" ὡς τόξον τοίνωυ ἔντετω μον 13) T πολεμίων ὑμᾷς ἐργώσομαι ἰριυρὸς

ὥςε X) πάντων T ἐπ ηλυϑύτων ὕ μὴν doleo 4) πολλῆς ὑκῶς δρμήσαντας d τφφϑυ-
,

μίας πολὺν ὠντωῖν ἐργώσας, "T φόνον" (ἃ ὅσον εἰκὸς ἐξ dydboc ἡβυέῶζ ἐν κάχαες ὦ πολέ-

μίοις (ἢ φόνοις τὸ ξίφος dà γυμνάζοντος τὸ οἰκεῖον" (ἃ ὅϑεν ταῦτα dois «Aes δηλαΐν..

Καὶ κύρα(. ἐπ᾽ ἀυτὰς ὀφθήσεται. xj ὠξελεύσεται ὡς ἀςραπὴ βολὶς awrd* sg] xuexO» ὃ
ϑεὸς ὃ παντοκράτωρ ἂν σείλπιγί! σειλπιεῖ. (ἢ ὀκπορεύσεται ἂν σάλῳ dm Alis ὠυτε" κύριος
παντοκράτωρ "Gopaamié ὠυτοῖν" xg) καταναλώσεσιν ἀυτὸς, 1 κατα χώσεσιν aures ἐν λί-
Sic σφενσόγης. sg) ὀκπίονται τὸ αἷμα αὐτῶν ὡς οἶνον, X; πλήσεσι τὰς φιάλας ἐλαία ὡς

“ϑυσιαςήθμον. ,, Γενήσεται d& ταῦτα. φησὶν. ἐπειδὴ ϑεὸς ςρατηγῶν ὑμῶν φοβερὸν X? ἣν

ἐναντίου δύων ὑ μᾶν ἀνατάγᾳ τὸ ὄμμώ- ἀςρωπῆς d'ixlo nre ἀυτοὶς τὰ ξίφη: αὶ
ὥασερ τινὶ ou ATi τῇ οἰκείᾳ d'uudud πάντας ὑμᾶς εἰς δὶ πόλεμον dYeyd pus, σοφροηγή-
0?) ὑμδμ, τῇ ἀπειλὴ τῇ idle πάντας σωλεύων GbU- ἐναντίας" Toguurlu τε ὑμῶν raped
d/z αἰ οἰκείας σιωμεργίας 7. βοηθῴαν, ὥςε ὑκᾷς ἀβλαξεῖς δῥαμάναι. € τὸς ἐναντίας χατ-

᾿αναλαΐσωι πάντας" 1 9 vj). λίϑων κατα χῶστι βολαῖς, τὸ aij. τὲ ὠσπαῖν τῇ apo

v ὀκχύσεως μόνον οὐκ Coe md, πολλῇ τῇ d ἀναιρέσεως ὠντωῖν φοροϑυ μάᾳ ws en pus"

ὥςε μ v vix, πληρώσαντας Üuge ἐλαία φιάλας. ϑυσίως οδίκίων τῷ Sw) φ«οροσκομί-..

στη. εἰς Ἐλέγχον € φιλανϑρφπίας «δὴ Là τετυχήχατε αἰ τοσαύτης ουνάμεως. Τέτοις ἀκο-
λούϑως bud. ὅτι πάντας οδὸ- οἰκείες αἰδεσώσῴ ϑεὸς. φοοβάτων «δ ίκίν ἀβλαξεῖς φυ-
λάτίων" κοὴ Tho αἰτίαν λέγων. «« dión λίϑοι ἅγιοι κυλίογται ὅγε τῆς γῆς ὠντέ" ὅτι & τι

Postea prosequitur. ** Propterea tetendi te mihi , Iuda, ut arcum; replevi Ephrai-

mo. Et coneitabo filios Sion adversus filios Graecorum, et attrectabo te tamquam

gladium bellatoris. ,, Iudam atque Ephraimum dicit, ut a parte principaliore natio-
nem Iudaeorum denotet. Quasi arcum itaque extentum adversus hostes faciam vos
validos, ut multa cum alacritate contra omnes extraneos adgressores impetum fa-

. €ientes, copiosam illorum occidionem patretis: nempe prout viro deceret in pugnis

bellisque et caedibus gladium suum vibrare consueto. Àtque haec: undenam illis
sint obventura docens, ** et Dominus, inquit, supra eos apparebit, et exibit quasi
fulgur sagitta eius. Et dominus Deus omnipotens tuba canet, et procedet in pro-
cella minarum suarum: Dominus omnipotens tuebitur eos. Et illos pessumdabunt ,
et obruent eos lapidibus funda eiaculatis, et bibent sanguinem illorum quasi vi-
num, et implebunt phialas oleo , sicut altare. ,, Fient haec, inquit, quia Deus
bellorum vestrorum dux, terribilem adversus hostes oculum intendit , fulguris in-
star immittens eis gladios: et tamquam classico quodam , virtute sua, vos omnes ad
bellum concitans, dux vester erit, minis suis cunctos quatiens adversarios: tantas-
que vobis favore suo suppetias feret, ut incolumitate vobis manente , adversarios
omnes interimatis , et lapidum ictibus obruatis ; sanguinem denique illorum propter
nimiam effusionem propemodum bibere videamini, dum caedi illorum multa cum
alacritate indulgetis. Atque ita post victoriam plenas oleo phialas, sacrificii instar
Deo offeretis, ob déemonstrandam (Dei) clementiam, a qua tantas vires impetrastis,
Mox subnectit, fore ut Deus suos omnes salvet , ovium instar incolumes custodiens ;
cuius rei causam recitans ** quia lapides sancti, inquit, volvuntur super terram

IN ZACHARIAM CAP, IX. 9917
ἀγα Su , durd- (ὁ d m καλὸν, durd. ,, Πολλὰς μϑὺ 99 ἐν ὑμῖν €?) συμβείξηκε φησὶν ρε-
τῆς δχιριελορᾶρες. ol AG! T λοιπῶν ἀνθρώπων ὅδ᾽ v γῆς ἕρπειν δοκῶσιν. ἀφανεῖς. ὄντες
τοῖς πολλοῖς" ϑεὸς ἢ dY ὁκάνες ἀσὲ Gbv- λοιπὸς αἰδεόψεται" ἐπεισδὴ πᾶν 6 m ἀγωϑὸν τε
4) χῳλὸν, ἔρφον durd* dYó δὴ καὶ vj) ἁγίων (ἃ «ess ἀρετιὼ βλεπόντων οἰκειού ϑμ(θ- τὰ
πάϑη, ἕτοιμος ὅξδι χοὴ ἑτέρου ὑπὲρ ἀὐτωῖν εὐποιεῖν" εἶτα w) εὐετηρίαν ἀυτοῖς εὐαγζελιζό-
adjuoc 2 Y d πολεμίων σφαγίὼ. ἐπαγή.

| | κεφ. I.

ἐς Αἰτεῖϑε cx. κυρία ὑετὸν xaO. ὥραν «oes μον καὶ ὄψιμον" κύρα(Θ. ἐποίησε φαν-
τασίας- Q ἡετὸν ad ueexvoy diood ἀυτοῖς. Gaio Bovaylo ἐν dopdl. ,, Παρὰ τότε δὴ xu)
ἡοτὸς airdTe Vivmd'aus εἰς δὲ TJ) καρπῶν φοράν" ὃς εἰωθὼς M3 πολλᾷ 78 φόβε συςρεφάν
(ὦ deg. κῶἢ φαντάζειν ἅπαντας οἶδ’ ἔπι d γῆς τῷ μεγέϑᾷ Τὴν γνορδῥων. ἀυτείρκης
ἡετὸν ὑμῶν cxpo.srdy (Gy) καϑήκοντα. OX ἅπαντα φύειν ὁκ d γῆς τὰ ὑμῶν ἀναγκαζα"
βοτάνξω γὸ κοιναῖς ςδδ’ καρπὲς λέγη" οἷον 621 xg) τὸ. βλαςησείτω ἡ γῆ βοτοίνξω χόρτε"
εὔσηλον 99 ὅτι xàxd πάντα λέγᾷ TÀ ἐκ γῆς φυόμϑυα Tj) amepueimev" εἶτα πάλιν ὅδ
σωφρονισμᾳῖ T «οφειληφότων ἀυτὰς "Cao μμιμνήσκων Ema. ““ Διότι δποφϑεγζόμδρυοι ἐλά-
λησαν κόποις" Q οἱ μάντεις ὁράσφς ^Ldod'de xg) τὰ ἐνύπνια ψόυδὴ ἐλάλοιυ. μάταια
“παρεχῳῴλεν" dfà τῶτο ὀξηρανϑησαν ὡς τεόβατα-. ἃ ἐκακώϑησαν. ὅτι ἀκ Lo ἴασις" 6
οὖσ’ ποιρᾶῥας παρωξυύϑη ὃ Suuos με. καὶ ὄχι σδὺ’ ἀμνές μου ὄχισκεψομαι. -. Πάλαι
459 $6 φησὶν ὁπάυίκᾳ τοῖς μάντεσι eoeora χετε MO) πολλᾷ τῷ ψεύσίοις. ἅπαντα δῥαλε)ο-
μένοις ὑμῶν, € δὴ δ μὲν τορφοφητωῖν ἠμελεῖτε T ipd. τοῖς παρ᾽ ὁκάνων dé λεγο μιέ-

eius: quia si quid bonum , eius; et 81 quid pulchrum, eius. ,, Mulu enim, inquit,
inter vos invenire est virtutis studiosos, qui cum reliquis hominibus in terra re-
pere videntur, ignoti pluribus. At Deus horum gratia, ne reliquos quidem despi-
ciet. Nam quicquid bonum pulchrumque est, opus illius est: ideoque sanctorum
"et virtutis sectatorum sibimet vindicans passiones, paratus est alteri quoque pro-
pter illos bene facere. Posthinc ubertatem quoque ipsis nuncians post hostium cae-
dem, pergit dicere. |

CAP. X.

** Petite a Domino pluviam opportunam, matutinam et sérotinam. Dominus
fecit phantasias, et imbrem hiemalem dabit eis, unicuique herbam in agro. ,, Ab
ipso postulate pluvias idoneas frugum proventui: qui multo cum terrore solitus
aérem conturbare, et mentem omnium commovere terrae incolarum magnitudine
phaenomenorum, pluviam potest congruentem vobis suppeditare, ut omnia de tel-
lure enascantur vobis necessaria: namque herbam generatim dicit pro quolibet fru-
ctu ; veluti est illud: germinet terra herbam foeni; ubi constat cuncta denotari quae
de terra nascuntur germina. Deinde rursus salutaris monitionis causa, praeterita
mala commemorans , addit. ** Quoniam hi qui loquebantur, locuti sunt labores, et
divini falsas visiones, et somnia fallacia narrabant, et vane consolabantur.:Ideo are-
facti sunt sicut oves, et afflicti sunt, quia non erat sanatio. Super pastores con-
citatus est furor meus, et agnos meos visitabo. ,, Olim quidem, inquit, quando di-
vinis adtendebatis multa cum falsitate vobis omnia dicentibus; et prophetis vestris
neglectis, dictis illorum potius credebatis; tunc vos insanabiles et inemendabiles

43

v. 17."

[^ NON

338 |. . THEODORI MOPSUESTENI

voig ἔπει ect μῶλλον; τότε dY ἀνίατα τὲ ,χοὴ ddiopOuu τὰ καϑ' ὑμᾶς εὗρον. ὥσανει
«eoim τιμωρίαις ὀκοεοωχᾳ» ὃ ἑγὶ τῶ e. 621 τε οδὺ" ἡγομμένους, zh τε GÉU- ÜTM-
nous agno μδυος » ᾧ δὴ κἀκάνες xD δ Ἰαυτὸν ἀπώλεσοι 5) τῶτοιρ" τότε MeV d'üi χοὴ τοιαῦτα
ὑπὲρ ὁκάγνων ποπόνϑατε. |
Nui di 5s ςς Καὶ keen suene ὃ παντοκράτωρ τὸ ποίμνιον durd & οἷ κῶν
"Iádk. 5, Καὶ τὼ ἑξῆς. ὧν boss μὴ μηκύναν» $ λέξιν ἅπασαν e τῷ | παρόντος ὀκτιϑέγαι
παρὲς. δ vou) deg, Ow age; $ χοροφητικοῖς λέξεσιν ἀυτὸν εἰς TT ἐντυγχανζντων
κατανόησιν ἐῷαρμότίων" λέγ » ἶ ὅτι ὄπιμελήσομαι 5$ T οἴκα lad ἃς ὥασερ, ποίμνιον σον
ἐθεμίω" οἡήσονται σὲ ἰχυεοὶ x» T ἐγαψντίων ἐν τοῖς πολέμίοις . MED ἢ ἵπωος id ve»;
"umo dydhos πολεμιις-ῷ WU T πολεμίων ὀϊξελαυνόμδμος" cE ὠντεῖ 99, λέγω Jn? T lsdk,
e»eoddoy λείϑαι Q9 Zaes aet jecit κἀκεῖϑεν ἀυτὸν λαβὼν εἰς Ἐ Bandas

ἔταξα. ix veóv τε ἀντὸν $ ϑυμᾶ πγέοντα μὰ Ti ἐναντίων εἰριγαστέμέω, erad x, χαϑ-

amu ὧκ ^ lud φυλῆς ὥρασα “ϑεϑίέναι οὗν’ ἄρχοντας. οὺς χρὴ cegnydiu] coesaiitey
ἐν τὸὶς πολέμοις πάντοτε τῷ Aui za ἃ κατοικρατήσεσιν Tt) ἐναντίων ἂν τοῖς ΄ο-
λέμρις» ὥςτε καταπατεῖν ἀυτὰς πηλῷ dul) ἐν δοϊοὶς Varo Τὴν diloVmOV TrüvTE MAY ὅτως
ὠκκεῖ σονται 9 qua, oi πολέμιοι πάϑζοντες μὰν. ἀγτιμηχαναάδαι ἢ διωυά ὅροι ἀϑεν" χρὴ
ϑαῤῥοιεῦτες dn ee πάγτας φἰϑδατάξονται οδὺ- ἐναγηίες, τ τίω Sur ἀυτοῖς παρεῖναι, 71-
σεύοντες βοήϑααν' τότε αἰρχιωυϑθήσονται μὲν T πολεμίων οἱ ἐφ᾽ 177 016 My φεονοιούτες"
φανήσονται ἢ &voi μιργοίλοι τὲ καὶ «ves τῇ ἐμὴ βοηθείᾳ" οἶκον γὸ Ιούσα (ὃ οἶκον lo-
E ἵνα εἴπῃ (ὃ λαὸν. ἐκ μιέροις δ ὅλον ὀνομάζων" παρέξω τε GUTOIG ἀσφαλῆ Ὁ. ἐν
τοὶς ἰδίοις οἴκησιν. ἐποιδήπερ ἀυτὰὲς ἀγαπήσας dui pum. ἀυτὸς Q ἐ ἐμῆς μὴ δποβυλεῖν,
“ερνοίαρ" ἔσομαι “ὁ ἀεὶ μετ᾽ aura , e c ey ἀνάγκοις T ἐμάὼ αἰτοιούτουν βοηϑέαν, ἀκώ-
coa," κοὴ κρατήσουσι jay “ἦν ἐναντίων" τὸ γὸ οἱ T8 ἜΦραϊμ: πάλιν πο useou ὯΝ

nactus , tamquam oves supplicius tradidi, pari ira adversus duces et adversus sub-
ditos utens, qua et hos et illos. simul perdidi. Atque haec quidem ob illa tunc
pertulistis. |

Nune vero quid? ** Et visitavit Dominus omnipotens gregem suum, audi
Iudae ,, et reliqua , quae nunc, ne prolixus sim , contextum totum in praesenti re-

citare omittens, sensum eius exponam, Deo favente, propheticis verbis hunc ac-

commodans , ut eum lectores cognoscant. Ait enim: sollicitus ero de domo Iudae,
quam ut gregem mihi proprium reputo, Fient autem validi adversus hostes in bellis
plus quam validus equus a bellicoso viro in hostes adactus. Ex hac enim domo,
praevidi oportere Zorobabelem eligi; reque vera inde eum sumptum regia digni-
iate donavi; validumque. ipsum, et iram àdversus hostes spirantem feci: quia pror-
sus de Iudae tribu decrevi procedere principes, quos semper populi duces esse in
bellis decebit: namque hostes suos proeliando superaturi sunt, ut eos conculcare
luti instar possint quod in viis a transeuntibus teritur, "lanta, inquit, hostes. clade
adficientur, ut repugnare nequeant. Αἴ mei grandi fiducia contra adversarios om-
nes pugnabunt,, divinum sibi adfore auxilium credentes. Tunc pudebit hostes qui
equis suis magnopere gloriantur: at isti magni fortesque apparebunt, ope mea ipsis
suppeditata. Dicit enim domum Iudae et domum Iosephi, ut populum denotet , a
parte totum appellans, Efficiam vero ipsis tutum in patria incolatum: quoniam eos..
diligens , nolui ipsos providentia mea procul abiicere: sed illis semper adero , et in
angustiis auxilium meum implorantes exaudiam; et in proeliis supériores discedent

IN ZACHARIAM CAP, X. .939
λαὸν Aij: ὥςε ἀυτεὲς Cw αἰ σφαγῆς T ἐναντίων γενμοηκότας Saloon τὴ dfavola., κῶλλον
ἐμφορηϑέντων οἴνει. ;

Ταῦτα δὲ xg) οἱ GE. ἐυτοῖν ἰδόντες. ἐν εὐφοφοπιύαις ἡῆνησονται δὰ ὃ ὑπάρχεσαν ἀυ-
τοῖς οἱ'δὰ τῷ ϑεοῦ βοήϑειαν' ὥασερ σάλπιγ[! τοίγωων σημήνας ἅπαντως ἀυτὸς ἀϑροίσω
πὸ xd) εἰσδέξομαι. ὁπολύων ἀντὰς πείσης ἀνάγκης" ὥςε M) ἀσφαλείας ἐν τοῖς οἰκείοις
dfégovrae , εἰς πλῆϑι» δγισοιῦαι ωὐδᾳπλησίως τοῦ «vegcow χρόνῳ" φενοχωρου μόνους τὲ
δὴ αἱ γῆς αἰ olxda «πὸ τῷ πλήϑοις Y οἰκεία.» ἐν πολλοῖς dfaaraphoe, Q vp Ouoglov,
ὧν χατακρατάσαντες κτήσονται τε xg) οἰκήσεσι Y χώραν" o] πάντες μνήμῃ τῇ ἐμὴ δχὰ τὸ
dy ἡγοομϑῥων μέγεϑίΘ». οὐ μόνον βλώάψεσιν div, Ow, 9 Q πᾶσαν ἀντών δχιμέλειαν

ἢ Ἂν dE, Xs ͵ 138 Β ; "v ON AV al ^
ποιήσοντα!" τῶτο γὸ Adj4 τὸ ὀκϑρέψεσι τὰ τέκγω ἀυτων (ὁ ὄγιςρέψεσιν. ἀντὶ τὸ (αῦτα
ποιήσεσι, «ορὸς ἐμὲ νεύσαντες (ἃ ὃ γναῖσιν δ ἐμάν" πανταχόϑεν ἢ λοιπὸν οδὺ’ cll ὠυτών
disamappüpouc, d τε κατ᾽ Αἴγυσῆον. d τε ἐν τῇ TJ) ᾿Αασυθίων λώρα. pesa a 204p Q»
ἐπανάξω εἰς τὰ οἰκεῖα» ὥςε τὲς τόποις οἰκεῖν GOU- Olwe uc, pudevog ἐξω τετων δζῴφοντος
ἔπι οἵ df. πολλοῦ παρελεύσονται πλήϑοις. ςενοχωρόμδυοι μδὺ τοῦ πληϑφ s ἐναντίων.
κατακρᾳτῶντες ἢ aurdv τῇ ἐμὴ δωνάμά., ὥςε Q πᾶσαν ἀὐτων ᾿δαπολέσοι 9 iub, ἅπαν-
τὰς τὸ ἀυτὰς d'üxho ϑαλάοσης κυματομίένης ἀγριαινομμένους xoO Ou) τιμωρήσαδ᾽αι ,
«ἰδιςῆσαι τὲ τῇ οἰκείᾳ τιμωρίᾳ (ὃ σφωγὴ εἰς μηοὲν οὗ’ τοσέτοις" τᾶτο 99 λεγ4» 1 ξη-
εανϑήσεται πάντα τὰ βάϑη ποτα δῥ. ἵνα εἴπῃ ὅτι ἀφανιέϊ Gío- οὕτω πολλές" οὔτε di
᾿Αασυρίοις ἰρρὺς Ἐτι ἰδλλαφϑήσεται mui d'uondX, κατ᾽ εἰυτων., ὅτε Αἰγυη]ίοις. ὧν οἱ μὲν

. ἀυτὲς πάλαι εἶχοὺ ἐν τὴ δαλείᾳ» οἱ ἢ ὕστερον ἀπήγωγον diy ue Aero" ὠπαλλαγήσονται

39 ἁπάντων" "wi τοῦ φόπῳ: ** Καὶ χατιρχύσω ἀυτὸς ἐν κυρίῳ ϑεφῖ avrov, (ὃ ἐν τῳ ὀνό-
ματι aurd X90 χήτογται ; A&j4 κύρμος. , Ezrad io cupis τε ἀυτὲς ἐργώσομαι Q anas

(nam cum Ephraimi tribum dicit, rursus a parte populum designat) ita ut victo-

res caede hostium magis gavisuri sint, quam illi qui vino pleni exultant.

Haec autem filii ipsorum videntes, laetitiis incedent propter concessum sibi a

Deo auxilium. Igitur quasi tuba signum canens cunctos congregabo et ad me re-

cipiam , omni eos pressura liberans; quo fiet ut in patrio solo securi degentes, in

multitudinem exscrescant aeque ac superiore tempore; in tantum ut in propria

terra iam numero angustiati, ad multos dispergantur locos extraneorum , quos de-
vincentes possidebunt, habitabuntque illorum regionem: qui omnes mei memores,
ob actarum rerum magnitudinem, non modo meis non nocebunt, verum etiam
curam omnimodam eorumdem gerent. Id. enim denotant verba: nutrient filios eo-
rum, et convertentur; id est haec agent, ad me meique notitiam animum conver-
tentes, Ceterum quaqueversus eos dispersos, sive in Aegypto sive in Assyriorum
regione, converso affectu reducam eos in patriam, ut suos singuli locos incolant,
nemine extra hos deinceps degente. Ergo in magnum numerum excrescent: tum
hostium multitudine angustiati, his nihilominus virtute mea superatis, cunctam 1]-
lorum enervabunt fortitudinem ; omnesque illos, quasi mare procellosum saevientes
in pérniciem vestram, contraria vice supplicio et caede ad nihilum redigetis. Sic
enim intelligenda sunt verba, et exsiccabuntur profunda fluminum, id est tanti
numeri hostes profligabunt. Et neque Assyriis vires adversus meos supererunt , ne-
que Aegyptiis; quorum hi olim Iudaeos in mancipio habebant ; illi autem. postremo

. captivos abduxerunt. Quomodo vero haec fient? ** Et roborabo eos in domino Deo

suo, et in nomine eius gloriabuntur, ait Dominus. ,, Nam validos eos efficiam

" in - * a

. 9UO»

. 10.

» II.

. 12.
. 506.

. $07.-

340 | . THEODORI MOPSUESTENI

πᾶσι TOig ἐναντίοις» ὥςε ἀυτὼς (ἃ σεμνυυυεῶςζ Con τε τῇ ὀνομασίᾳ 1 τῇ βοηϑάᾳ τῇ ἐμῇ:

ταῦτα εἰρηκὼς: uy. |
ΚΕΦ. IA".

ἐς Διάνοιξον ὃ AlBayO» τὰς ϑύρας cu, Q χαταφαγέτω πῦρ τὰς κέοίδεις σε ὀλολυ-
, ?, , , , v ^ ) 5 , 5 ,
ξάτω mirus, dion 7ri]xe xédp(O-, ὅτι μιεγιςῶνες μιεγάλως ἐταλαιπώρησαν" ὀλολύξατε
δρύες 4! Βασανίτιο». ὅτι κατεασάδδη ὃ dpujoc ὃ σύμφυτος" φωνὴ ϑράυάντων ποιμένων.
, €. , ΕἸ ν.Ά᾿ , ,
on TeTULA 0A 7IUo pIICEV ἡ Men AcSUM auralv- Qoyn ódveouevov λεόντων 5 ὅτι τετα λαιπτώόρηκε
L1 , ^» , 9. 22 uU A] 3 δ , , * ὟΝ , * ^
τὸ QpUay ue. τὸ IogdAyov. EeadX 9 εἶπεν 07) πανταλχοσεν ἀυτας ἄξω, "wo τε τῆς
3-29 » 3 , , Ν Ψ ^ y , , ΕῚ ,
Αἰγύηα. C δαὸ «^ ᾿Αασυρίων χώρας xx] ὅτι pnd*vog en πειρᾳϑήσονται τοιότε , ἀκολέ-
iU Ll τ , , 4 L ^ , € à PS
Swe λοιπὸν foi GbU- κατέχοντας perd (Qy) λόγον. τῶτο λέγων" οἱ μιεγώλοι xg) d'ixlo τῷ
, , 5 1 , 5 , 5
Λιβάνου Ta^ μεγέϑή σεμνωνομᾶνοι τὴν κέσδρων. T Ἰοχυυὺ δχισιεικνύμδρμοι δὲ οἰκείαν. ἄπο-
f ^ , e 5 e , ' , E * oc
φάντες τῷ ἔτι κα χοῦγαι τοὺς ἐμοὶ «xegomuoUc , ὥασερ τινὰς ϑύρας ἀνοίξατε τὰ tauTU Y ,
πᾶσιν ἀσεὴ παρέχοντες rho ἀφ᾽ ὑμδ ἀναχώρησιν τε x9) ἐπανοοίον εἰς τὰ οἰκεῖα. φρὶν ἢ
πυρὸς μὲν d'inko ὃ ilo τιμωρίαν οὖσ’ ἂν ὑμῶν ἀφανίσει. δωνατὸὲς, ὀλολύζαιν δὲ οδὺ-
ἀςϑενεςέροις δρῷντως d). d'uumruy 7. zildaw: τῶτο γὸ λέγᾷ ὀλολυξάτω πίτις. dYón 7r-
zie κέοδρ(Ό).»"" ϑεασείμϑροι γὸ ὃ T δωωατωῖν ἀπώλειαν. ᾿δαπογνώτονται ὡς εἰκὸς ξαυτωΐνγ"
xj πάντες οἱ 620 τινι δωυάμᾳ μέγω φρονουῦτες ὀλολύξεσιν, δρφντες τὸ οἰκεῖον zA39(9-
ὡσανεὶ σύμφυτον οἴρυ μὸν ἀφανιζόμϑρμον , σδέκζω πυρὸς δὅπιπιηπέσης ἀυτοῖς 4 ϑείας τιμω-
elac* ἔσονται μὲν 59 οἱ ὠξάργοντες OM ἐν ϑράωοις, ἀνϑίςοιῶς *n τοῖς ἐμοὶ προσήκασις
τολρδῆῥτες., δρῶντες ἅπασαν εἰυταίν δὲ iow ὄπολλυ evi ϑράνήσεσι δὲ χοὴ οἱ λεόντων
d'ixho τῇ οἰκείᾳ ποποιϑύτες ἰδχύϊ» πάντας ὡρῶντες ἐν ταλαιπωρίωες ὄγτας GbU- μέγα

et hostibus cunctis invictos, ut nomine meo auxilioque gloriaturi sint. His dictis,
prosequitur. :

CAP. XI.

** Aperi, Libane, portas tuas, et comedat ignis cedros tuas. Ululet pinus, quia
cecidit cedrus, quia optimates valde miseri facti sunt, Ululate , quercus Dasaniti-
dis, quia succisus est saltus consitus. Vox lugentium pastorum, quoniam misera
facta est magnificentia ipsorum. Vox rugientium leonum , quia debilitata est super-
bia Iordanis. ,, Quoniam dixerat, se undecumque eos congregaturum , nempe ex
Aegypto et ex Ássyriorum regione, nihilque huiusmodi eos in posterum expertu-
ros; consentanee deinceps ad eos qui dominatu opprimebant cofvertit sermonem
dicens: o magni, et instar Libani magnitudine gloriantes cedrorum , fortitudinem-
que vestram ostentantes, nunc omissa familiarium meorum oppugnatione , quasi
portas quasdam fines vestros pandite , cunctis liberum concedentes a vobis in pa-
iriam discessum , prius quam ignis instar ultio mea potentes vestros consumat; et
ululare cogat infirmiores, dum potentium ruinam vident, Sic enim significat: ulu-
let pinus, quia cecidit cedrus. Nam conspecta potentium ruina, de se ipsis, ut par
est, desperabunt. Aeque omnes qui aliqua gloriabantur potentia ululabunt, viden--
tes populi sui multitudinem tamquam consitum saltum vastatam, ignis instar in-
gruente eis divina punitione. Nam principes vestri in luctu erunt, qui meis fami-
liaribus bellum indicere ausi sunt, suasque omnes vires succisas videbunt. Lamen-
tabuntur vero, quasi lecones qui suis confidebant viribus, dum cunctos miseria pres-

IN ZACHARIAM CAP. XI. 344

πεφορνηκότας, x» 7 Ἰορσανε" trad 99 μέερος αἱ ᾿Ιεσλαίας Lo ὃ Ἰορσάνης, ποτα κκὺς. Yao
4 τῷ ποταμᾶ μιγήμης T χώραν v Ἰσρᾳηλιτοῖν δεδήλωκεν ὃ 0 τορφφήτης" ὅτι τὲ ἡ ἽἭρου-
σαλὴμ εἰς ὃ παλαιὰν δποχᾳταςοιϑήσεται εὐαεαγίαν. Σσποοϊοϑείσης μδὺ αἱ τε ἱερωπιυύης
ὦ ἡ τὸ βασιλέας τοῦ t9W, δ ισωυα Ber ᾽ ἢ τῷ λαῖᾷ πανταιχόϑεν" e 6 ὅτι mj "ds
L ἀυτωῖν οδὺ ἐχθρὰς ὃ ϑεὸς, ὧν ἀγαϑῶν ὃ πλάςων ἀφϑονίᾳ Xa suec τέτοις:

ὅτι Tul Ζοεοβάξελ «εἰς T : βασιλείαν ὀξειλεγμδύῳ πλάς τινὰ παρίξη 3 * ῥοπλὼ, f.
ἧς ἰχνεοὶ μδὺ t ἔσονται Κλ ἃ ἐναντῆων» «ἰδεγβυήσονται 4i xj T «eL Γὼγ ἀναριθμήτων
τὰ ὄντων C d και χωτείτωγ᾽ καὶ mui Toto εἰπεῖν δγὲ πάντων 3j ποοορῥηϑέντων ἔγνώρασεν
morle 5x τὸ κρεῖτίον τὰ κατ᾽ ἀυτὲς λήψεται 3 T Endom.

"Ezady di οὐκ εὖ ἐχρήσαντο Iud aoi τῇ τε εὐφεαγίᾳ xg) τῇ εἰ iem ἥ ἧς 621 πλέον
ἀπέλαυσαν. nera Ba poppe τε ἐντεῦϑεν ees τὸ aieo ὠξώκειλαν, 23 τέναντίον μδὺ
ἀυτοῖς ὀκβέξηρεν ἅ ἅπαντα" πολλὴ σέ τις ἀκοσμία e σύγχυσις εἰυτωῖν χᾳτείληφε τὸ εθνος.
ἅτε δ γόμων ἀμέλου μδῥων wap ἀυτοῖς T ϑάων" ἔνιοι 99 ΤΥ ᾿ἰσοσεεςέρων «»e?6 cio
ἀρχερέας 5 yep us τὸ Ag παντὸς. A) πολλῆς τε dYegoyras ἀυτὸν 2 dueiBaas, ἐκ
τῷ «»e9; τὸ »«ieov ῥέπειν» duro) οὐ δενεχθησαν ὡς εἰκὸς. καὶ ) μησὲν xac ἀὐυταίν ἰχύσαντες,
δὰ ὃ ee τῶ d δόξαν v àvdhdv, 5 c&o- Ps d ἐληλύϑασι οὖσ’ ὧκ d! κα-
κεσδονικῆς δμασο γῆς vj) X? ὃ Συρίαν κρᾳτοιῦτας μερῷν.» C παρεσκεύασαν μδὺ ἐν κινοίύ-
γοις GEO" ἡγεμδύες kotd Jia, &ydpag νομίμως τε ἱερᾳτεύοντας C i- uc pMicurTo
Ji on ὠργεερωσειύης εἰς ἕτεροις φῳϑδὸ T T Day γόμων ἀκολεϑίαν. x τὸ τοὶς βασι-
λεῦσι σδοκομῦ" οἵ Mevoyaza πωλοιιῦτες τὸ €3Y(O- τοῖς βασιλεῦσι. καὶ χρημάτων a τὸ
ditor ὃ «eocuciay ὠνόμϑροι 38 λαοῦ, Ze gu μὲν ὅσοι dieeeg Τίοντο κακὰ 5 ἐν dxoc Mia
di X) συγχύσφ χαϑίςων ἅπαντα ἃ λᾳόν" C χατελέλυτο μὲν καϑάπαξ ἡ TU γόμων dxe/-

sos videbunt qui adversus Iordanem superbiebant. Nam quia Tordanes fluvius pars
Tudaeae erat , commemorato Iordane regionem Israhelitarum significat propheta: tum
quia Hierusalem in veterem restituetur prosperitatem , reddito genti sacerdotio ac
regno; tum quia populus undequaque congregabitur; itum quia denique eorum ho-
stes puniet Deus, et in plurimorum bonorum copia suos constituet. Quin adeo Zo-
robabeli ad regnum electo maximas suppeditabit vires, quibus validi evadent contra
hostes, devincent autem Gogi exercitum innumerabilem et antea invictum, Atque
ut paucis dicam, cunctis quae hactenus dixit declaravit, quantus futurus sit Israhe-
litarum in S lius progressus. ^

Sed quia ludaei non bene usi sunt felicitate ac pace qua diu fruiti erant, et
inde animo mutato ad vitium deflexerant, in contrarium eis cuncta cesserunt; m
taque perturbatio et confusio gentem ipsorum occupavit, divinis nimirum legibus
apud eos neglectis. Nonnulli enim liumilioris conditionis homines, adversus pont-
fices et populi universi duces, quem omni cum diligentia administrabant, propter
suam pravam agendi ralionem inimicitias susceperunt, ut pronum factu erat; qui-

bus quum praevalere non possent, propter virorum illorum apud populum maie- '

statem , ad reges profecti sunt, qui ex macedonica successione Syriae provinciis
imperabant; et pericula conflarunt principibus suis, qui probe legitimeque sacer-
dotium gerebant; ita ut pontificatus ad alios homines transferretur praeter legum
divinarum ordinem, pro regum libito. Illi videlicet gentem suam propemodum re-
gibus vendiderunt, et pecunia praeter fas emerunt populi dominatum, et plurima
mala invexerunt, populumque universum in perturbationem et confusionem conie-

. 508.

p. 510.

2342 THEODORI MOPSUESTENI
Baa, ἀντασήγετο ἢ ἀταξία τὲ wj τὸ «nebs mouDaynor τοῖς ϑείοις νόμοις ἅπαντα γίγνεῶζ’
ὑπὲρ δὴ τέτων ἁπείντων μυρίοις μὲν ὅσοις αἰδιεβλήϑησαν τοῖς κακοῖς leduior T Μακ-
καβαίων δὲ Cm τῷ μὴ φέρειν Y αἷδὲ τὰ ϑέῖα πλημμέλειαν. μὴ ἢ ἀνεκτὸν iyu, ἧσυ-
χάζαν, Gro μὲν ὠίδᾳβαινομένων 47) νόμων θείων, τοσαύτης ἢ desde ἀντισωχθείσης
τὲ x9) πολιτόϊομιένης. ἐν ἀυτοῖς (() «ρὸς Gio μιακεοδονινῆς δρᾳοϊοι γῆς βασιλέας "roe ov
ἀνασεξα μένων, ἐκ ὀλίγοι τινὲς T. εἰς τὸ ἔϑνος τολοιεύτων δὲ ὀκείνων ζηλώσαντες γνώμδω
Cxoivo may τῷ τοροῤῥηϑεντίθ-. πολέμε" (€ γέλονε μὲν «XGA τε T πόλιν x; ἃ ναὸν ϑεῦ,
xj πᾶν δὴ τὸ €9YO» συωτόμως εἰπεῖν μυρία ὅσωι αἰδὼ qi) Μαρεοδνων xaxa, ἃ μὴ δὲ
ῥάσον εἰπεῖν" ἐσέξατο di ταῦτα «δ όρϑωσιν. ὁπίυίκᾳ ϑεὸς τῇ γνώμῃ vy) «δὲ ἃ Maxxa-
βαῖον ἀρεϑεὶς. παρέσχεν ἀυτοῖς T οἰκείαν ῥοπήν" ὥςε «2o. πᾶσαν ἐλπίσι κεκρατήκοτας
ὀκείγες qj) βασιλέων. καὶ τοι γέ εὐαραϑμήτοις ὄντας (δ «τὸς TAA ἐυυύα μιν μαχο-
μένας, δδωνηϑίῶαι τὰὼ τρέπεσων εὐκοσμίαν ᾿δαουδοιεῦαι το ἐϑνφ' ἀναγκαιοίατα δὴ καὶ
τάτων T γναῖσιν δεξζαμδμος ὃ «vestis GE δποχαλύψεως ϑείας. uod τὸ τῳ 2gd τὰ
éco dpa καὶ ἔγγραφον aurtly εἰς οδὺ’ ἑξῆς αὐἰὐδῳπόμπ τὼ γναῖσιν ἐν τοῖς χα ϑεξῆς τοῖς
qi τόέτων χρώμδυ(θ» λόγοις" ἄρχεται δὲ ἕτως. |

« Tad& A54 κύριος παντοκράτωρ: qoia ve τοὶ oes Darme d σφαγῆς. .. ἜΘ» τῇ
ϑείᾳ γραφῇ πολλάκις «οροςοικτικφ σχἤμωτι μέωυύειν τὸ μέλλον, οἷόν ὅξι τὸ χαῖρε σφό-
dba, ϑύγωτερ Σιών". καί τοι γε ἐσὲ ἐν sey uem. κεῖται τὸ χαίρειν. ἐπεὶ. μή τε παρόν-
τῶν T ἡδέων d'uuwTov μὴ χαίρειν, χαίρειν τε ἀκ ἔνετιν δπόντων T ἡδέων" Ow μίανύσωμ,
βελομμένη Ὁ «vegoscopuévlo ἀυτοῖς fidovko Cx σ᾽ τῇ Ζοροβάξελ ἥγε μονίας. “«οροςακτικῶς
τῷ λόγου “πεποίηται Tho doy lo. Καὶ 4G Bezose αἰτεῖτε c d κυρία ὕετον χαϑ' ὥραν

Pv. NE: , y e» M » beds ἢ τς 9. 7 Ὁ
cese μον καὶ Ὄνειον" duXa μδὸ Ὀντίθ. ὡς ἀκ ἄν τις ἐν .χρέίφῳ ὧν vog Almo τὸ airáv,
εἴπερ ouo Un δοθήσεται πάντως eid'an dw ὅμως βαλόμδρος εἰπεῖν ὅτι ἀφϑύνως ὑμῶν κὴ

cerunt. ''unc omnino desit legum observantia, successit autem iniquitas, et ut con-
traria legibus divinis cuncta fierent, lam ob haec omnia, innumeris malis Tudaei

correpti fuerunt, Tunc Maccabaei non ferentes illatam religioni offensam , neque
sibi quiescendum putantes divinis legibus tantopere violatis, tantaque invecta ac

dominante impietate, in se bellum adversus macedonicae successionis reges recepe-
runt, et haud pauci de gente sententiam eorum aemulantes, praedictum bellum
participarunt. Hinc urbi et Dei templo, et universae ut uno verbo dicam genti
mala innumera a Macedonibus illata fuerunt, quae dici facile nequeunt. Sed enim '
his remedium adfuit, cum Deus Maccabaeorum proposito delectatus , suum illis
adiunxit auxilium; ita ut praeter omnem spem superatis regibus, quamquam pauci
numero adversus magnum exercitum decertantes , decentem ordinem populo resti-
tuere potuerint. Apprime igitur necessariam rerum harum nactus propheta a divina
revelatione cognitionem, praedicit populo futura; scriptamque horum ad posteros.
transmittit notitiam in sequentibus ita loquens. Sic autem incipit.

** Haec ait Dominus omnipotens: pasce oves occisionis. ,, Mos est divinae scri-
pturae saepe modo imperativo futurum denotare, veluti est illud: laetare vehemen-
ter, filia Sionis, ,, Atqui laetitia imperari nequit; nam neque laetari non possumus
si iucunda adsint; neque vicissim laetari possumus si absint iucunda. Verum scri-
ptura significare volens futurum Israhelitarum gaudium ex Zorobabelis. principatu ,
imperative facit dicendi initium. Et paulo post: petite a Domino pluviam tempesti-
vam, matutinam et serotinam. Atqui perspicuum erat, fore ut nemo pluvia indi-

IN ZACHARIAM CAP. ΧΙ. 813

qu9' ὥραν ἃ ὑετὸν παρέξᾳ ϑεὸς. ἐν gum. qPeggt mic T μέωυσιν πεποίηται τῷ ἐτο-
μἅμου: ἃ ἀυτὸν d) gom κἀντοιῦϑει τὸ ae (9 λαὸν ἐσύ pa κακὰ ἢ 2c n-
jux φορολέγ4- τοιᾶτο m λέγων ὅτι Tu. OQ παρ᾽ ἐμᾷ "EL (S) λαὸν ἔσει, οἵάπερ φϑέω
, εἰπών" C τοσέτων μδὺ ᾿δπολαύσᾳ τὸ €9YO- da Sr, ἐν τοσούτῃ σὲ ἡβυήσεται ἡ Ἵρεσα-
λὴμ εὐθάυίᾳ , χατακρατήσεσι τε T πολεμίων. ἀφ᾽ ὧν dy Q πολιωὺ ἀϑοοίσεσι πλῶτον"
ἀκ εἰς δέον δὲ τῇ εὐωραγίᾳ χρησά μᾶνοι, καὶ δὴ «oes τὸ χεῖρον ἰδόντες. oo ποιμᾶμας
ἔσονται τοιούτοις ὥςε d'ixku «ερβώτων ἄγεϑαι ὑπ᾽ ἀυτοῖς εἰς σφαγάὼ ὀκκαϑμων" οἷον
ὄξὶ xj αἰ δῷ τῷ παχαρίῳ Aauld * τὸ» 20 4p ὡς «ιροβατὰ σφαγῆς.» αἷδὴ T ὠυτών
εἰρη μόένον" βάλεται δὲ εἰπεῖν ὅτι Sd& μμᾶς ἀξιωθήσονται ὅπιμελείας, πάντα ἢ πείσονται
d; dg τὸ σφάτιεάδαι μόνον Cod db μένοι" wj ἃ Ἰόπον λέγων ** ἃ οἱ κτησεί ud pon κατεσφα-
Qov, x9) οὐ μιετεμέλοντο. », Οἱ μὲν γὺ κρᾳτοιῦτες ἀὐτοῖν βασιλεῖς ἂχ ὡς id'iov ἔπερμε-
λοιεῦτο κτηώτων. ὡς ἢ πολεμίοις ἀνήρφυυυ ἀνηλεαῖς" τῶτο γὸ δηλοῖ τὸ οὐ μιετεμέελοντο.
* Καὶ οἱ πωλομῦτες ἀυτὰ ἔλεγον, εὐλογητὸς XUI Oo y 17 πεπλετήκᾳ udo. .. Οἱ σὲ ᾿δποοὶ-
εἴ μϑνοι (ois βασιλεῦσι τὸ €9Y(O- , x2) πόφοις Cu. τότε συλλέγοντες. (oroToy ὠπεῖχον τῷ
αἰορυιύεαδαε Vo τὴ Τσαύτῃ πλεονεξίᾳ. ὥςε κοὴ εὐχαθαςίας ἄξιον ἡγείδδαι vla Φιαύτίω
εὐπορίαν. «* Καὶ οἱ ποιμένες ὠντωῖν οὐκ emu9roy ἐσὲν ἐπ᾽ ums. ,, ᾿Επιςεύοντο d& ὠντῶν
x; 7 δλιςασιαν &vydbes ἐσένα ἔλεον εὐτοῖν "oie cg αι ἐϑέλοντες.

ςς Διὰ τῶτο οὐ φείσομαι £xén ὅπ: οὖσ’ κῳτοικοαῦτας Ὁ γι.» λεγ4 κύρμος. .. Ὕπὲρ
πότων ἀυτὰς ἀφήσω. μὴ dé μιᾶς ὠξιαῖΐν «τρονοίας di παρ᾽ ἐμῷ. «- Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ δποσὶ-
d'ou οδὺ- ἀνθροωπες ἕκαςον εἰς τὰς χεῖρας T πλησίον ὠυτεῖ, Q εἰς χεῖρας βασιλέως ἀυτέ'
Φ χατακόψεσιν εἰς Tho γίῶ Χαναάν. ., Καταλιμυπάγω d& ἀντὲς πάροντας τὰ ἀγηετοι

gens postulare omitteret, si certe se impetraturum sciret, Sed tamen dicere volens,
copiose illis ac tempestive pluviam Deum concessurum, imperativo modo praedictio-
nem futuri facit. Eadem ratione nunc quoque, eventura populo mala imperativo
modo vaticinatur, dicens videlicet, haec a me populo evenient, quemadmodum nu-
- per dixi; et tantis populus fruetur bonis, et Hierusalem copiis diffluet, et hosti-
bus superiores evadent, ex quibus multas sibi colligent opes. Verumtamen quia non
recte felicitate utentur, et ad peius spectabunt, sub pastoribus futuri sunt talibus,
a quibus ovium instar ad caedem agentur. Sicuti est apud beatum Davidem: aest-
mali sumus sicut oves occisionis; quod de iisdem Iudaeis dictum fuit. Significat au-
tem nulla eos Dei cura dignos futuros, sed omnia mala passuros, tamquam caedi
tantummodo addictos. Reique modum dicens: quas (oves) inquit possessores sui iu-
gulabant, et non eos paenitebat. Iudaeorum videlicet reges domini, haud tamquam
rei suae parcebant, sed eos quasi hostes inclementer interficiebant. Id enim valet:
et non paenitebat, ** Et qui vendebant eos dicebant: benedictus Dominus, quia
divites facti sumus. ,, Qui tradiderant regibus gentem, et pecuniam inde confla-
verant, tantum aberant ut talem tantamque avaritiam sibi ignominiae adscribenret ,
ut ob huiusmodi opes gratias Deo agendas putarent. ** Et earum pastores nullum
erga eas patiebantur affectum. ,, Traditi ad regendum fuerunt viris, qui nullam
eis misericordiam exhibere volebant.
-** [deo non parcam ulterius terrae incolis, dicit Dominus. ,, Propterea hos de-
seram , nullaque mea providentia dignabor. ** Et ecce trado homines, unumquem-
que in manum proximi sui, et in manus regis sul, et concident in terra Chanaan. ,,
. Sinam illos pati gravissima tum a scelestis inter suos, tum a regibus bello eos ap-

* Ps. XLIII. 22.

p. 51.

p. 912.
Ὁ Ps. XLHI. 19.

91 THEODORI MOPSUESTENI

cvpd. TT. ἐν (ois οἰκείοις μοχθηρῶν.» € ἰδ T βασιλέων δγιςραταυόντων ἀυτοῖς, iret
dime ἑαυτὲς ὧξ ὧν deauiluci, τέτων ἀξίοις ἐργεώζοντωι" οὕτω τε πείντες μὲν ἀνωμρεϑή-

σονται μικρὰ οἱ T lud'aiay οἰκοιυῦτες" τῶτο 99 λέγ4. χατωκόψεσι ὃ γάζ, οὐδὲ μιᾶς ἀυ-

τοῖς παρ᾽ ἐμοῦ βοηϑείας παρεχομένης εἰς τὸ d TJ) ἐναντίων ὅπικρατείως ἀπαλλαγάαι"
ἄξω di ςδὺ’ «ορὺς vl cQarylo ἐκ Tj) οἰκάων ἔργων ὀκκειμμένες, ὡς εἰκὸς ἄγεῶαε GEU-
Οιότοις ἐπ᾽ ὄψεσι 47, Χαναναίων" τὸ γὸ ποιμαναῖ Tu. ᾿Φοόβατα d σφαγῆς. Tra. εἴπῃ ὅτε ᾿
ὄψι T eQaylo ἀυτὸς ἄξω. ἀχ ὡς ἀυτὸς ποιαῖν, Ow, τῳ ἀφιέγαι" ἐπεὶ xj τῶτο $90» τῇ
Sae γραφῇ τὸ 7 συγχώρησιν d ϑείαν ὡς πρᾷγμια λέγᾳν" οἷον 623 τὸ *, ὀξέκλινως τὰς
idus ἡμδι πὸ αἱ δοδὰ σε" ὄχ ὅτι ϑεὸς ὠξέκλινεν» du ὅτι σιωνελώρησε mvOdy. ἅπερ ἀυ-
τὸς ὀκῥέψαι τῇ “«ροσήκοντίθ» ἐῶ ἱκανά" τὸ ἣ εἰς T lo Χαναὰν. τέτεςιν ἐπ᾽ ὄψεσι Typ
θηρίων" βαρύτερον γὸ Ló τὸ cbv- T παλαιὰν εὠστών εὐωεαγίαν εἰδότας. ἀθρόον ἰδ ἄν ἐν
Οιέτοις ὠξαταζομένες χακοῖὶς. '
« Καὶ λήψομαι ἐμφῳυτῳῦ dvo ῥάβοες, ὃ patr ὀκώλεσει tO, χρὴ τἰὼ ἐδαυτέραν
ἐπεκάλεσοι ocolvic uoi (ὃ ποιμαναΐ τὰ posu. ,, ^ Ag “έσωκᾳ ἀυτοῖς, Quoi , εἰς ἧγειίο-
νίαν σωυτελέσας ἀρχὰς, βασιλείαν τὲ (ὃ ἱερωσιώξωυ. αἷς δὴ μκάλιςω wordt, τὲ ἀντὰς
πὴ συγκοατεῖῶς «ess τὸ δέον ἐχρζῶ., (aurae ἐπειοδὴ μοχθηροὶ δ όπον γεγόνασιν dq
oE ὠντών. ἡγήσομαι ὠντωῖν Vo τιμωρίᾳ ληιπόν" ὃ γὸ εἶπεν ἀνωτέρφ.. ποιμίαναῖ τὰ «ο9-᾿
βατα d σφαγῆς. τῶτο πάλιν ἐνζᾳῦϑα σουτερῶν εἶπε ἃ ποιμαίνω TU ὡρύβατα. ** Καὶ
ὀξαρῷ cb Cds ποιμένας ἐν alu) ἑνί. .. Οὐδὲ Mode àer9uby βώλεται λέ-
yd" , dw tradWzeo δπὸ Ἰησοῦ 78 "Iecedbx μέχρις Cad veov xcov "Uo ὠρμερεῦσιν
ἐποιμαίγοντο οἰδκί μοις, ἅπαντας Φησὶν ὠκέίγες τὰς ἱερέας GóU- dbxiuot ὑφ᾽ tvi τ xao ;
παύσω. Ὅτε dy «ρὸς τὸ χεῖθον ὅτοι gammes àYn ^ xod loy» ἱερφοσυύης C γομέμε,

petentibus, quandoquidem semet ipsos, per haec quae agunt, dignos talia pati ef-
ficiunt. Sic omnes propemodum Iudaeae incolae interficientur. Sic enim sonant
verba: concident terram ; nullo ἃ me praestito 115 auxilio quo se hostium dominatui
subtraherent. Ducamque eos ad caedem, cui ab operibus propriis addicti fuerunt,
et quidem ut par est ante oculos Chananaeorum. Nam verba: pascam oves occisio-
nis, ponuntur pro, ducam eas ad occisionem , non quod ipse occidam, sed quia
permitto. Namque et hoc positum est in divinae scripturae more , ut permissionem
divinam tamquam rem actam dicat. Velut illud: declinasti semitas nostras a via tua:
non quod Deus eas declinavisset, sed quia siverat ipsos 115 passionibus corripi, quae
a recto officio eosdem deflectere idoneae erant. In terra vero Chanaan, id est in

conspectu alienigenarum. Molestius enim accidebat, illos qui veterem Iudaeorum

felicitatem conspexerant, nunc subito videre hos tot malis exercitos.

* Et sumam mihi duas virgas, unam appellavi decorem, et alteram funicu-
lum, et pascam oves. ,, Quas dedi eis regimini aptas dignitates, regnum ac sacer-
dotium, quibus potissimum ornari eos atque ad rectum morem conformari opor-
tebat, has ego postquam pravo more esse coeperunt iisdem eripiens, ducam eos
deinceps ad supplicium. Nam quod superius dixit, pascam oves occisionis; nunc
iterum ait pasco oves. ** Et auferam tres pastores in mense uno. ,, Ne hoc loco
quidem xocabulum tres significat numerum ; sed quia abs Iesu losedeci usque ad
illa tempora a pontificibus probis recti fuerunt, omnes inquit probos illos ponti-
fices uno tempore desinere faciam , quo videlicet isti ad deterius conversi, pro me-
liore legitimoque sacerdotio, deterius et illegitimum malent. More enim sollemni

IN ZACHARIAM CAD. XI. 315

P χείρονα πὴ ὐρῴνομον ἑαυτοῖς GonAsEovra εἰωθύτως 9 τὰ συμβαένοντα ἀυτοὶς xaxd.
wu «προσώπῳ τῷ ϑεᾶ menu, ὡς ἂν ἐν τιμωρίας eldd φαίνοιτο παντα ἀντοῖς «GA5A-
ονότα vu. χείρφ᾽ wr (ἃ ὃ καχάριος λέγᾷ Παῦλος *, ποτὲ μδὺ παρεοίωνεν ἀυτὼς ὃ ϑεὸς
, 5 ^ , € ^ ^ , 3 5» β ,
eig ἀδόκιμον youU* Wy ὡς τὸ Jd cxoadoyr(Q», Ju Cy "ipo uepd m39as, x2) Th
/ d Mw ' ^ , € ^ e , 3 , * ,
2aleova, αἵρεσιν T «eos τῶτο γουόντων. ὡς ἂν T (oieroy depre μδύων Hp X Sae κη-
diuoviaz , οὕτω di ἀ μιεταμέλητον T ἐν Tul 24leo( λαμβανόντων ῥοπίω" χἀν(ῦϑα ou
πϑτο φησὶν, ὅτι πταυϑήσεται Lp ὑφ᾽ iy τινὶ xujpg" τῶτο γὸ A*)4 τὸ ἐν μέωυὶ tvi ἡ δ
, ' 2 ' , » $s ἀν διὺν ' ,
πάλαι χαλαΐς ποιμαινόντων ἀυτὲς ὄιςεισια" toov?) ἢ Umo τινας μοχθηρὸς (ἃ οὐἰδανόμως
τῇ σπορεαιδίῷ Quien κελρημδύως. «- Καὶ βαριωυϑθήσεται ἡ Logs μου ἐπὶ duris. ν, " OSw
dh μιώλιςοι μέεγιςον κατ᾽ ἀυτωῖν ἀνασέχομιαι τὸ μῶσος. δρφν ἀυτὸς ἀντ ζριότων Φιαῦτα
ἕλορδῥες. καὶ ure ὀκβεξληκότας μδῤ τοὶ xoa, ἑἕλομϑύες σὲ τὰ χείρφ" (ὃ ἐβεικνὺς ὅτι
᾿ δικαίαν ἀντοῖς (αύτὼν ἐπήγαγε T? μωρίαν, ἀνθ᾽ ὧν ἀυτοὶ γεγόνασιν οἰκείᾳ μοχθηοίᾳ

' ^ € * 5 ? ? , 5.9 , , MN ' , ,
Xgxci. ** Κα) 39 a ψυχαὶ εὐυταίν ἐπζόρυογτο ἐπ £4. y, Τοιαύτῃ 99 Φησιν ἐχοησώμίν

, ' ΕἸ L] ^ U E] ^ / , 2 ἣν ἂν U Ὰ 3 35!
γνώμῃ ce ἀυτὲς. ἐπειδὴ κα κεῖνοι dixuio θηρίων κατ᾽ ἐμξ Q9 ϑυ μὸν τοῖν ὠΐξετειναν"
ἐπειοὴ ἅπερ εἰς σὺ’ σοκίοις ἐαοεω Τίον ἱερέως , εἰς ἐμξ «οφοδήλως ἐτόλμων" οἷον 62i τὸ

i] A , ' 3 ^ 3 3 :

"e; (ὦ Σαμεὴλ. οὐ σὲ ὠξεσενώχαᾳσιν Ow ius *.

« Καὶ εἶπον, οὐ ποιμαναῖ ὑκᾶς. .» ᾿Εντεῦϑεν τῷ τε ποιμαίνειν ἀντὸς ἀπές ζω gg) Ὁ
τῶν ποροσήκεσαν αὐτοῖν ὅπιμέλειαν ὡς φοροβάτων οἰκείων modia td'eazs 5 ὅτι ἐν Ὅς
ἄνωτεξοις τὸ ποιμαναὶ 7 T ὐοφόώσω τῇ τιμωρίᾳ AC: ἐνζαῦϑα γοιυῦ σαφαῖς viewer
τὸ οὐ ποιμεναΐ, τὸ jer Uo uses ποιμαίνειν σημαίνων. καὶ ὅτι (αὐτί ἀυτοῖς οὐχ Ed
€ Sxewmaay tmu “οιυῦ. ** Τὸ Σποϑνῆσκον δαοϑγησκέτω. Q τὸ ὀκλεῖπον ἐκλιπέτω,
xU] τὼ χα τώλοιπα χατεδδιέτω Uus D Tus σοίρκως τῇ πλησίον ὠυτώ. 5. "AQinpa ἢ φησὶν

suo, quae ludaeis eveniebant, in Dei personam confert, ut sub poenae specie ap-
pareant omnes quae illis contingunt calamitates, Sic etiam beatus Paulus modo
ait: tradidit illos Deus passionibus ignominiae; modo autem: tradidit illos Deus
reprobo sensui; non quod Deus reapse tradiderit, verum id poenae loco ponit, pro-
pter peiorem electionem illorum qui ad vitium spectabant; quasi ii a divina tutela
alieni essent, quoniam adeo contumacem ad vitium ceperant inclinationem. Hoc
igitur eliam loco ait fore, ut ea rerum conditio uno quodammodo tempore desinat.
Sie enim intelligenda sunt verba: mense uno desinet bonorum apud eos pastorum
dignitas; et quibusdam subiicientur improbis , qui illegitime sacrum hunc magistra-
tum tenebunt. ** Et aegre feret illos anima mea. ,, Hinc ego maximo eos odio pro-
sequar, videns eos talia prae talibus malentes, atque ita dimisso melioris rei stu-
dio, peiora sequi. Moxque ostendit se iustam illis adduxisse poenam, propterea
quod ipsi spontanea malitia improbi evaserant. ** Siquidem animae eorum rugie-
bant contra me. ,, Hóc inquam animo fui adversus illos , quia et illi ferarum instar
contra me furorem suum exprompserunt: nam quiequid contra probos sacerdotes
egerunt, adversus me manifeste ausi sunt, Velut illud ad Samuhelem: non te spre-
verunt, sed me. j s

** Et dixi: non pascam vos. ,, Abhine ego desivi a pascendo vos, et congruam
curam quasi ovibus propris impertiendo. Demonstravit insuper vocabulum, pascam,
in superioribus dictum fuisse pro, supplicio tradam. Nunc vero manifeste posuit
dictionem , non pascam , significans regimen cum diligentia, et quod hoc illis non
exhibebit officium. Addit ergo: ** quod moritur, moriatur; et quod deficit, deficiat;
44

p.513.

* Rom. I. 28.

* |. Reg. VIII. 7.

p. 514.

', I0.

346 TIEODORI MOPSUESTENI

'wacoy Cx *« ἑαυτῷ χᾳκίας σέχεδδαι T muoeuM , aur ἀλληλοις ἀναλισκόντων., * τε
teu C ὃ uenis wj τὴ αὶ δηχιβελὴς ἐμμελείᾳ. * Καὶ λήψομαι δ᾽ paddov wa ὃ xaALo
xo) ᾿δποῤῥίψω ἀυτἰμ τῷ δρασκεοδίσοωι clo dfaSuxlo pss ἰὼ die9éulu 42626 πάντας GEU-
λαὰς d Mie. »» ᾿Αφελαῖ δὴ T doxiptr rr ὦ ἀρίςίω itepsuulp , ug) χωμαὶ πὲ κειμέ-
γίω πὸ T) καταβαλόντων urls, ἀφ᾽ ἧς μεζᾳςήσω xg] τὰ TJ0 ὀκτὸς τῷ *OYoU; ege
3 ε S cds 3 ^ , 3, ᾿
τθναντίον" οἱ SO Cx τὴν ομοξίων jd πολλῆς «ves reor d! ποροϑυ μίας δὴ Y γαὸν xa(a-
, UR 92! 5n E s. , , 3 δηλ 3 , X e zn
Φέχοντες (&) ἐμὸν, aidei vU àuTOO: νομάμως ὀκτελερδων. ᾿δποςήσονται sg) οὗτοι (αῦτα
2 DJ € , MCN , , 3 , 3
duy, ποιεῖν ^o αἱ κρατέσης τὰ ἀντοῦι συγ χυσεὼς τε χοὴ dator Made , ἀνιέναι cuvi Sus εἰς
(ὦ ναὸν κωλυόμϑρυοι: τῶτο 049 λέγ4. δρῥασκεοασαι ὃ δζαϑηκξων wa, ἐδ σγεϑέμώων «εὸς
7 «-.' U - d » v b.» ^ 4, ^ Ν 1 3 /
πάντας GWU- λαοὺς 4! γῆς" ἵνα εἴπῃ ὅτι παύσω τῶτο γινόμϑμον. ὃ wg) cod. “0 Owcpicy
ἐγίγνετο ρότερον" τῷῦ οἰκείῳ «οροσώπῳ πάλιν “ὐξδετιϑεὶς τὸ Cx « ἕτέρφον συμβαῖνον χᾳ-
5 ^w EJ ' 5 ^ LU] , "E
κίας" ὥςε ὀργῆς ἀντὲς, σωωτόμως εἰπεῖν, ἅπωντω τῶ" χείρορ φαῤγεδϑαι σημεῖα.
« Καὶ δρῥᾳσκεοϊαϑδήσεται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ὀκείνῃ» Q γνώσονται οἱ Χαναναῖοι τὰ ὡρόβατα.
πὰ φυλαοσόμϑμα μὰ. dion ὃ λόγίθ.» xueja Ui. .. Τότε, φησὶ, παύσεται μὲν À οἰ δῷ T
ἐναντίων εἰς δὶ γαὸν γινομένη θεραπεία. συγχαταλυομένης ὡς εἰκὸς τέτῳ αἱ δῥαϑήκης ἰὼ
«óc ἀντὸς ἐϑέμξω" ἔσονται ἢ γνώθα μοι καὶ (ois ὁμοίοις οἱ Ὄντως ἐμοὶ, Q πολλέὼώ d
ἐμοὶ οοκοιιύτων φυλᾳνκῆς ἔχοντες T Φοοντίοῖα" (ὃ ὅτι ὅρος τίς ὅξι ϑεῖος ὃ οδ΄ μὲν μιοχθη-
1 » 1 ^ / y ^ Uu , CUPS YN » v ' ,ὕ
pec cxd'&s (oic "eon, J& τὸ σέον ζητεμένων χαὶ ὀλίγων Ὄγτων ὅτω πολλέω ποιού-
μᾶνθ. καὶ ἐμῆς oixaómr(O» avmly γιγεᾶδαε δῆλον" ὧΐξ ὧν “Οσαύτης ἀξιξντιι d παρ᾽ ἐμὲ
«»egvolas, ὡς Q qj) ἐναντίων πολλαΐν τε ὄντων xg) σιωνατωῖν pad'es xeardy. Εἶτα βε-
, ^ ' ^ , NEUE SM Á , Nh» LM e^ , 1
254p Q- δέξαι τὸ “όκιμον τῷ φόπε TU οἰκέων, λέγᾷ ἢ σδὺ: αἷδὲ Ὁ Μακχαβαέων, o?

et qui reliqui fuerint comedant unusquisque carnes proximi sui, ,, Sinam , inquit ,
unumquemque ex propria malitia percipere punitionem, invicem consumentibus per
contentiones, dimicationes, et insidiarum structuram. * Et sumam virgam meam
pulchram, et proiiciam eam ob dispergendum testamentum meum , quod statueram
cum omnibus terrae populis. ,, Auferam probatissimum et optimum sacerdotium ,
humi iam prostratum ab iis qui oppugnaverant illud: quin et extraneos ab eo ab-
alienabo. Nam extranei qui multo antea cum studio ad templum meum conflue-
bant ob rituum reverentiam qui illic legitime perficiebantur, ipsi quoque a priore
consuetudine recedent propter regnantem illic confusionem ac. perturbationem, a
solito templi: accessu. deterriti, Hoc enim significant verba dispergere testamentum
meum , quod statueram cum omnibus terrae populis. Dicit nimirum: curabo ut de-
sinat, quod ab extraneis etiam antea fiebat; propriae scilicet personae accommo-
dans , quod ex aliorum malitia contingebat. Quamobrem irae , ut summatim dicam,
pessima signa apparebunt. | |

* Et fiet dispersio in die illa, et cognoscent Chananaei oves quae me obser-
vant, quia sermo Domini est. ,, Tunc, inquit, desinet adversariorum erga templum
meum obsequium, dissoluto sic foedere quod cum illis pepigeram: notique fient
etiam extraneis quinam vere mei sint, et voluntatis meae observandae satis solli-
citi: et quod divinum decretum improbis: mala immittit; virtutis vero studiosis, li-
cet paucis, curam multam impendit; ut vere appareat meam ipsis amicitiam lucro
esse; quatenus tantam mei providentiam sortiuntur, ut adversariis multis atque po-
tentibus facile. potiantur. Deinde ut ostendat egregios suorum mores , de Macca-
baeis scilicet loquens, qui pro gente et pro divinis legibus bellum contra Macedo-

IN ZACHARIAM CAP. XI. 341
Τῷ ὑπὲρ T ἐϑνες Q vj) νόμων T ϑείων πόλεμον «eos οὔ’ δέ Μακεοδνων εἵλοντο βα-
σιλέας, ἐπάγᾳ. ** Καὶ te «τοὺς ἀντές" εἰ χαλὸν ἐνώπιον ὑμδβ ὄὅξι, dove δ μιῶδόν με,
ἢ ἀπείπαϑε. .» Οὕτω γώρ. φησιν ἔσονται οόκιμοι αἷδὲ ἐμὲ (ὃ βέξαιοι, ὥςε ϑαῤῥδντοί ue
«es ἀυτὸς λέγην" ὅτι d μὲν ἀρεςὸν ὑ μῶν τὸ ὑπ᾽ ἐμοί τε €) καὶ αἵ δπιςασίως diia
7 ἐμῆς. C δὴ παρέχετε uos X εὐνοίας καὶ αἱ ὑπακοῆς ^ ὑμετέρας 7 μιῶτόν" εἰ ἢ βαρὺ

^ - FM, LÀ , ^ ^ e νυ , , P
πὸ «ov26 6j4& νεύοντας σέτων πορᾷᾶϊαι! quta » δπόσω πέρ τπομενεῖν avaro e yuu :

«xod TjU πολεμίων. φανερὰν d ἐμῆς δχιςασίας ποιήσοιϑε ὃ ὐόοαίτησιν" ὅμοιον 240 621
τῷ «Du τῷ κυρία «οὺς οὖν, μαϑητὰς εἰρημένῳ *, μὴ C ὑμεῖς ϑέλεϑε ὑπάγην: ὅπερ
οὐκ Wavpemuv ἀυτὲς σωνεῖναι λεγ4. ἀλλὰ τῇ φωνῇ βεξαιοτεροις δεικνύς" (Ὁ) ἀυτὸν δὴ
qom κἀν(αῦϑα Atyl, ὅτι Subpaly ἀυτοῖς «oeorá vo τῷτος εἰσϊὼς ὅτι dézovra, vo dY ius
πάρχειν κακῶς, d C» δπολαύση Ty κρειπόνων ἐξ «v ὅχιςαισιας ἔξω τυγχαίνοντες αἱ ἐμῆς"
emu4 ζοίνων. «« Καὶ *enouy ἃ μιᾶδόν μα Φιάκοντα dpyueis. ,, Οὐκ der9juby Edi ἐν-
(αῦθα λέγων τὰ Φιάκοντο. Ow. ἵνα εἴπη ὅτι πολλήν μίοι δὲ εὔνοιαν dzrédtoxaw 7. οἰκείαν,
Ὁ diéuavar T. εὐγνω μοσωυΐων Gznd'axyuvves Y. ἑαυτών.
ἐς Καὶ εἶπε κύρι(Θ. πρός Ma^ χῴϑες duis εἰς τὸ χωνσύτηθλον y xg) σκέψαι εἰ doxi-
449v ὄφιν. ὃν Φόπον idoxi uolo ὑπὲρ ταῖν" eg) ἔλαβον Ῥιάκοντα dpyuetuc , (ἢ ἐνέβα-
20v ἀυτὲς εἰς (GN) οἶκον κυρλε εἰς τὸ χωνόύτήηθλον. ,, Βέλεται σὲ εἰπεῖν ὅτι ὥασσερ γωνείᾳ
mi τοῦ πειρᾳσμᾳῖ Tp xaxov αἰξδιβέξληχᾳ ὐτωῖν ὃ aA ἐμὰ “αρφοαίρεσιν, ὥςε με ἰδεῖν
εἰ οὕτως εἰσὶ dédbxipu c avo) «QOL 6M, ὥασερ ἐγὼ «ἰδὲ αὑτῶν. τέτεςιν εἰ ipe βεξαίαν
ἔχεσι «UL ἐμὲ T εὔνοιαν. ὡς ἐγὼ δὴ βεξαέίαν ἀυτοῖς Y ὄιςασίαν παρέχω T ul" ἐμ-
βέξληχᾳ ζίνων ἀντὲς εἰς T οἶκον xue1s εἰς τὸ χωνούτηριον" εἰκότως τὸ εἰς ἃ οἶκον εἰπὼν.
ὑπὲρ οὗ δὴ ἅπαντω (Gy) ἀγῶνα fen opere eod. Tp πολεμίων εἶχον, ἵνα εἴπῃ ὅτι xg)

num reges gesserunt, addit: ** et dicam eis: si bonum est in conspectu vestro,
date mercedem meam, aut renuite. ,, Tantopere, inquit, probi erunt erga me fir-
mique, ut ego fiducialiter eis dicere queam: si vobis placet mihi esse subiectis, et
1meae subesse potestati, utique. praebete mihi benivolentiae obedientiaeque vestrae
remunerationem. Quod si molestum vobis est, ob vestrum erga me obsequium tot
mala experiri, quot nunc ab hostibus perferre cogimini, publicam a dominatu meo
facite apostasiam. Namque id simile est Domini ad discipulos dicto: num vos quo-
que. vulüs abire? quod sane haud eos avertendi causa a consortio aiebat, sed ut
hoc :dieto firmiores efficeret, Pari modo nunc dicit, se fiducialiter hanc illis optio-
nem offerre; probe sciens, fore ut malint molesta perpeti, quam meliore sorte
Íruentes extra meum dominatum fieri. Subdit ergo: ** et statuerunt mercedem meam
triginta argenteos. ,, Ne hoc quidem loco dicit triginta quasi numerum, sed ut
dicat: multam mihi benivolentiam rependerunt, suumque constanter bonum animi
affectum demonstraverunt.

** Dixitque mihi Dominus: pone eos in conflatorio, et vide num probatum sit,
sicut ego probatus sum erga eos, Et accepi triginta argenteos, et inieci eos in do-
mum Domini in conflatorium. ,, Dicere vult: ego ceu conflatura quadam, tenta-
tione malorum explorawi illorum erga me propositum, ut cognoscerem am ita sint
erga me probati, quemadmodum *go illis; id est num adeo firmam mihi servent
benivolentiam, ut ego iis constans praebeo patrocinium meum. Conieci ergo eos
in domum Domini in. conflatorium. Merito dixit in domum Domini, pro qua ab

hostibus violata certamen omne susceperant. Áit nimirum illos in conflatorio ma-
/ *

p. 516.
* Ioh. VI. es.

* Ps. CIV. 1t.

p. 518.

΄

348 THEODORI MOPSUESTENI
S ^ 4 ΟῚ eo. 5 3
δὰ αἱ χωνόας T πρρκῶν ὠφϑησειν σόκι κοι" εἶτα TT. οἰκόίων εὔνοιαν εἰρηκὼς. δτοσ idioor
(ey , ^ ^ . t ND du 5 » ^ 3 , [74 3 ἈΝ “Ἐς .
ἧς *vegTeeoic τὸ λεῖπον" x9) 7nd nep εἶπεν ἐν Οἷς ἀνωτέρφοις ὅτι ἔλαβον 7. ρώβοον μα
» f»c€ 3 L] 5 , , »c€ c , '
T χαλζὼ xu) ἐπέῤῥιψα Aulo, ἐπάγῴ. «« Καὶ ἀπέῤῥιψα ro pafgdov 3 δαυτέραν τὸ ὁγοί-

^ , ^A , A ,
γισμῷ. τῷ Djacusduoo, T dfaSuxulo T ἀνὰ μέσον lddk xg) ἀνὰ μέσον ᾿Ισρᾳῆλ. ,, Ἵνα

εἴπη ὅτι καὶ ? βασιλέίαν 1) τὰ Cx (aum ἀγαϑὰ «ἰδλεῖλον ὠυτωῖν δὰ Ἔ μοχθηοίαν τῷ

fors κάλλος μὲν γὸ κέκληκε T ἱεροοσιιυΐω. ὡς εὐωρεπεῖς C δοκίμες ἐργωζομένζν Dudi-

φοίνισῳ ἢ» 7 βασιλείαν. ὡς δραμυέρδσαν C σιορίζεσων ois ὕπηκόοις τὸ Ὡρέπον" οἷον
6d τὸ λέγων *, σοι οώσω ὁ γίῶ Χαναὰν ὁχοίνισμῳ κληρονομίας 0j, ἀντὶ τῷ 7 γὰζ
Χαναὰν ὑμῶν dYeAov τε ἃ ἀφορίσας “᾿ γῆς ἁπάσης. dédioxa, εἰς κληρονομίαν.

Εἶτα ὦ d'axvog ὅτι V7 πλεῖξον ἐν τότοις ςραφήσον") (oic χακοῖς, ἐπάγῴ. “ Καὶ εἶπε
κύρλ(θ» «eos με" ἔτι λάβε σεαυτζῦ σκεύη ποι ρϑρικᾷ ποιμέν(θ» ἀπείρου" diom id'oU ἐγὼ
ὀξεγερφ ποιμένα ἄπειρον G7 δὶ γγάῶ" τὸ ὀκλεῖπον &x ὅχισκέψεται. sg] τὸ ἐσκορπισμένον
οὗ μὴ Carmen, καὶ τὸ σωυτέριμμένον οὐ μὴ κατουϑωύῃ" πὰ κρέα dI. ἐκλεκτῶν καΐαφά-
έται, κοὴ σδὺ ἀςραγώλοις ἀυτων ἐκερεψέ. .. Ἐνζαῦϑα πάλιν ἐν «oescumud, ocium
τὸ ἐσύμϑνον λέγη" δχιμένφ γώρ φησιν ἡ «bL ἃ λαὸν ἐκ δὴ κακῶς ποιμιαινόντων ταλαι-
πωρία- οἱ μεζαχφοκοιῦται T ἱεροοσιυυΐω χᾳκῶς" σκεύη γὸ idit, ἀνήκοντα τῇ coeo-
βολῇ “ὃ ἱεροοσιυίης ἔργα δευλοῖ, dy ὧν αὐτάν 90» ὀκτελεϊδγαι T λειτεργίαν- δχιλής-.

erras ζοίνυω φησὶ α᾽ ἱερῳσωύης ἄνεθρες οὐ σὲ μίαν τὸ πραγματίθ- ἐμπορίαν ἔχοντες s

ἐσέ m πρῴ πεῖν T συόνποων εἰοδτες. οἱ ἔτε τὸ ἠϑίωηκὸς ὄχισκεηηονῖ). ὅτε T. ἀφιςαμένων
ζήτησιν ποιοιυῦται. ϑεραᾳπείαν τε fois κεκᾳκωμένοις ἐπέάγεσιν &depuay: dw. ἐσὲ ξ ὑγιαῖν
λογίθ» ἀυτοῖς. ὅπως ἂν 6i « οἰκείας μένοιεν εὐρῳςίας" τάναντιον μὲν 0UD Tj) «opos τὸ
κρεῖτίον δρφόντων. Q τὰς στίρκας εἰ. οἷόν τε, X) σῦν ἀςρωγώλοις χατεδδίεσι, παντὶ foro

lorum visos esse probatos. Iam postquam suorum benivolentiam commemoravit , re-
liqua verba ad priores, id est ad extraneos, refert. Et quia retro dixerat: sumpsi
virgam meam pulchram, et eam proieci, addit: ** et proieci virgam meam alteram ;
funiculum , ut dispergerem foedus meum cum Iuda et cum Israhele. ,, Id. est, re-
gnum et huius bona iis eripui propter morum improbitatem, Pulchritudinem enim
appellavit sacerdotium, quod decoros probatosque facit Deo homines: funiculum:
vero regnum , quod dimetitur definitque subditis aequum ius. Veluti est illud: tibi
dabo terram Chanaam funiculum hereditatis vestrae; pro: terram Chanaan vobis
distribuens atque abs qualibet regione disterminans , vobis possidendam dedi.
Postea ut ostendat diu illos in his fore melis, addit. ** Dixitque mihi Domi-
nus: adhuc sume tibi vasa pastoralia pastoris imperiti. Quia ecce ego suscitabo pa-
storem imperitum super terram: quod deficit non visitabit, et dispersum non re-
quiret, et confractum non sanabit: carnem electorum vorabit, et talos illorum sub-
vertet. ,, Rursus heic imperativa figura rem futuram dicit. Perseverat inquit mise-
ria populi, malorum pastorum causa, qui malis artibus sacerdotium arripient. Nam
vasa pastoralia, convenientia sacerdotali officio opera denotant, quibus solet litur-
gia peragi. Occupabunt itaque , ait, sacerdotium viri nullam rei peritiam habentes ,
bonum quodlibet facere nescii ; qui neque infirmum visitabunt, neque absentes re-
quirent, neque medelam aegris ullam adferent: sed neque incolumium cura illis
erit, ut in sua sanitate conserventur. Contra vero illorum qui meliorem frugem
sectantur, carnes ipsas, si fieri potest, talosque comedunt, quomodolibet eos ve-
xantes; et modo ipsis, modo eorumdem bonis nocentes; quia malae vitae homines .

»

; IN ZACHARIAM CAP. Xl. 319
κακῶς ἀυτὰς δβατιϑέντες" C τὸ μδὺ ἀυτοῖς, τὰ ἢ (oig «ροσήκεσιν ἀυτοῖς λυμώενομᾶροι,
ἐπειδὴ “πρὸς τὸ neieov ῥέποντες ἀυτοὶ πολεμίως yu «ορὺς οὖυ’ T diovr(O» ἐρᾳςάς" οἷς
καλαῖς μα! Σποοϊνασετήσεως $may4 πολλῆς. ἐμφαίνων T. ὅδι (oi γινομδῥοις ἀγα;άκτησιν
τῷ ϑεῶ πλάςζω οὖσαν. «« "Q, οἱ ποιμαίνοντες YU. μάταια. καὶ κα(ᾳλελοιπότες τὰ «ρρό-
Bara: κάχαιρᾳ 62 T βραχίονος durd, (ἃ δπὶ ? ὀφϑειλικὸν ὠυτεῖ T δεξιόν" ὃ βρᾳἕων
ἀυτεῖ ξηραινό μϑυ(θ» ξηρανθήσεται , καὶ ὃ ὀφϑειλ μιὸς ὠντεῖ ὃ δεξιὸς ὁκτυφλού pO». ὀκτυ-
φλωϑθήσεται. ᾿Αλλὰ 99 £x ἀτιμώρητα (αὕτα 6er , φησὶν, ὑμῶν oi 521 κακοί τῇ ποι-
μασίᾳ κεχφωμδνοις, καὶ «ee? σφαγἰὼ ὀκοδεοϊωκόσι τῇ ϑεοῦ (QN) λαῦν" εἰς 99 «δύ βρα-
χίονας xg) cóo- ὀφϑαλμὰς σώσετε d'ixlo, qj μδὺ μαραινομδύων παντελαΐς,, T ὃ ὀκτυ-
φλεριένων" βέλεται δὲ εἰπεῖν ὅτι xg] ἡ ἰοὺς ἀυτών πᾶσεω δὰ T τιμωρίας ἀφαιρεθήσεται
dV Dac, "ἡ ἡ ὠξεσία τῷ σοκεῖν ἐφορᾷν ἑτέροις. Tiros mA.

ΚΕΦ. IB.

* Λῆμμα λόγε κυρία Sn (6) Ἰσραήλ" A694 xvex-» ὀκτείνων δ ἀρανὸν. w; Suue-
2udy ὃ yl, πλάσσων πνεῦμα ἀνϑρφῴπε ἐν avril. .. Ἵνα εἴπῃ. (asm 9) ᾿δποκάλυνίν
μοι d'asérso, οἰ δὰ τῷ Owà λέγω. ὃς ποιητὴς μὲν ἁπάντων 60i qjU ὄντων. àuTog di x9)
ἄνϑθρφπον πεποίηκε. ψυχῆς τε url sg) «ροϑέσεως λογικῆς μιεζασούς: ἵνα εἴπῃ ὅτι ὡς
ἠβελήϑη ϑεὸς σωνεχώρησε (aU. jui a], ὃς ἅτε πάντων κύρι(Ὁ» συγχωρᾶ (ὦ ἀνϑρῴποις
ómor ἂν ἐϑέλοι τὰ σδοκοιωῦτω ἀυτοὶς ποιεῖν" τί οὐὐὖ GET; τί Quoi; ** ld'& ἐγὼ τίϑημι 7
“ἹἹερεσαλὴμ ὡς πορόϑυξᾳ σωλόυομδνα πᾶσι (oi λαοῖς κύκλῳ. καὶ ἐν τῇ ᾿Ιουδδαέᾳ tgug
40 ὅλα Ἱερεσωλήμ. » Ἐγὼ (vw, φησὶ. dfe * T οἰκέγτων. χακίαν dag. φὐοῳ-
σέσωχα zac δ “Ἱερεστιλὴμ» ὥςε πᾶσιν cEdyaj (oic βεαλομοένοις ὅηπένα! τε ἀυτῇ (ὃ δτι-
λεύειν ὡς ἂν ἐϑέλοιεν, ὅϑεν δὴ qz) ὃ vog. τὴν Μακεδονίας βασιλέων ἀυτοῖς ἐπεγήγερται

hostili animo sunt erga virtutis amatores. Quibus gravi cum stomacho inclamat, Dei
plurimam ob res actas indignationem declarans. ** O qui pascitis vana, qui dere-
linquitüis oves! Gladius super brachium eius, et super oculum eius dextrum. Bra-
chium eius dextrum arescens arefiet, et oculus eius dexter excaecatus excaecabitur. ,,
Αἴ enim haud impunita haec inquit vobis erunt, qui pastorali officio ad nequitiam
utimini, et Dei populum occidioni contraditis. Namque in brachiis oculisque poe-
nas luetis, illis quidem prorsus enervatis, his vero excaecatis. Dicere porro vult,
vires illorum omnes a divina punitione deletum iri, nec non inspiciendi ceteros
facultatem. His subiungit.

CAP. XII.

** Assumptio verbi Domini super Israhel. Dicit Dominus qui extendit caelum,
fundavit terram , et finxit spiritum hominis in eo. ,, Id est, haec per revelationem
a Deo mihi patefacta recito, qui creator rerum omnium est, idemque hominem fe-
cit, eique animam et ratiocinandi vim impertitus est. Quasi dicat, Deum ut voluit
consensisse ut haec fierent, qui utpote omnium Dominus concedit hominibus, cum
ei libuerit , quod voluerint perficere. Quid ergo hic, quid inquam dicit? ** En ego
pono Hierusalem ut propylaea commovenda cunctis in circuitu popülis, et in Tu-
daea erit obsidio adversus Hierusalem. ,, Ego itaque, inquit, propter incolarum
malitiam infirmitati tradidi plurimae Hierusalem , ut cunctis volentibus liceat 1psam
adgredi et prout libuerit concutere; unde etiam a macedonibus regibus coortum

p. 519.

900 THEODORI MOPSUESTENI

πόλεμίθ». « Καὶ ἔσει ἐν τῇ ἡμέρᾳ ὁκείνῃ ϑύσομαι T. epum AM, λίϑον sta (cma por
πᾶσι (ois εἐϑνεσι" πᾷς ὃ χαίαπατων ἀντίω ἐμπαίζων ἐμπαίξεται., n) δχισιοναχθήσεται
ἐπ᾽ ἀνυτἀὼ πάντα τὼ ἔϑνη αὶ γῆς. ,, Ἐντεῦϑεν àurlo δχηβήσονται μὲν θαύξιοι. “πὥσι di
Οἷς δηχιβαένεσιν ἄδεια ἡβυήσεται "T «ράτίειν εἰς ἀντἀὼ ἅπερ ἂν ἐϑελοιεν, ἅτε C πολλαΐν
ἀϑεφιδδησομιέγων ἐπ᾽ uro, πέτα “γε ἕνεκεν" εἶτα εἰρηκὼς τὰς συμφορὰς ὡς XT συγ χώ-

ρήσιν τῷ ϑεῶ οἤνομέένως. λέγ λοιπὸν χοὴ T Ui τὸ πράᾶτίον μιεζαβολίὼς. ἐδ Suo: ϑεοῦ.

βεληϑεντίθ». | j |

« Ἐν τῇ ἥμμέρᾳ κοί γῇ. λέγᾳ κύρι( Ὁ» παντοκράτωρ. πατάξω πάντα ἵπασον ἐν Ón-
cuc], x9) ? ἀναβάτὠων ὠντεῖ ἐν «xa qeornad: n ἢ 7 οἶκον ᾿Ἰέσα ἀνοίξω ciu ὀφϑαλ-
μᾶς με. Q παύτας οὖσ’ ἵπαες T. Ago πατώξζω ἐν δαοτυφλώσφ: x; ἐρῶσιν οἱ γελίαρχοι
᾿Ιόσα πάντες ἐν ἢ καροδίας αυτών, εὑρήσο μϑυ ἑαυτοῖς GEO" χατοικοιεῦτας “ἹἹερουσοιλὴμ ἐν
κυρίῳ παντοκράτορα Oud εὠπαΐν. .. ᾿Αλλὰ 99 ἀκ εἰς τελίθ» ἀυτοὶς ὄπιτείνεδδαι ἐάσω T

κακῶν T πεῖραν. d 9eour dí ἅπασιν ἀυτοὶς παρέξω * βοήϑειαν, καὶ διὰ vp «εὸς Tho

ipooy δρώντων βοήϑειαν. βέλεται ^ T. Μακχᾳβαέων εἰπαν. πᾶσαν ὃ ἱπισικίὼ T. ἐναν-
,, , , " uUo PARS , J ; FA »
aie xg (azAnzo duonpav, ὥςε χοὴ οὔ’ δπιβεξηκοτας awrüly εἰς παντελῇ φὐοα φροσιυυ lus

τῷ μεγέϑῳ τἷν κακῶν ἐμπεσεῖν" (ἃ ζαῦτα μὲν aA οὖν’ ἐναντίας ἐργώσομαι" fois ὃ Cox

4 ᾿Ἰούσα φυλῆς, cl ἧς περ ἦσαν wg) οἱ ἡγερδμοι τῷ πόλέμε Μακχᾳβαῖοι. τώ τε ἐπο-
, X UN , , ANS hà v Pos , 3 ε i e ^ »
Μίαν sg) δ κησεμονίαν παρέξω ? ilo, ἅπαν dp ἐναντίων τὸ ἱπισικὸν ὡς ἂν πυφλώσᾳ
τινὶ αἰδιβάλλων, xj ὕτως ἄφοφῳκτον YI) qi. ἐ μοὶ «οροσηκόντων ποιεῖν" τότε d'h λοιπὸν οἱ

€ € 3 ^ » pu ^ ,
᾿ἡγέμδρμοι T. Iddie ἡδϑήσονται ὅτι περ ἀυτοὶς ἄσλοια dédoras αὐοὼ T Sui τῷ πάλιν ἀνελ-

ϑεῖν τε εἰς T “Ἱερεσαλὴμ MD παῤῥησίας (ἃ D d meo urls οἰκεῖν εὐϑάυίας, ἑπάν-
τῶν ὄηιμελομένες ὧν φροσῆκον δεὶν ὅχιμελεῶς οδὺ’ οἰκοιῦτας ἀυτόϑι. εἰ dl. μιέλλοιεν
ἀρέσκειν Oud" χρὴ καϑεζῆς ἐπαγή. . ἡ

est. bellum. ** Ft erit die illa ponam Hierusalem lapidem conculcatum ab omnibus

gentibus. Quicumque conculcaverit eam, illudens illudet, et congregabuntur adver-
sus eam omnes gentes terrae. ,, Hinc eam invadent alienigenae: cunctisque inva-

dentibus facultas erit faciendi ei quiequid voluerint; nam multi, rei huius causá,
contra eam conglobabuntur. Deinde recitatis calamitatibus, quae Deo permittente
evenerant, dicit futuram in melius conversionem, quam Deo volente experientur.

** Die illa, dicit Dominus omnipotens, percutiam omnem equum stupore, et
ascensorem eius amentia. Super domum autem ludae aperiam oculos meos , et om-
nes equos populorum percutiam caecitate. Et dicent tribuni Iudae omnes in cor-
dibus suis: inveniemus nobis incolas Hierusalem in domino omnipotente Deo ipso-
rum. ,, Verumtamen haud usque ad extremitatem eis malorum sensum intendi si-
nam, sed subitum cunctis praebebo auxilium; nempe per illos qui meo confidunt

auxilio, intelligit autem Maccabaeos, cunctam hostilis equitatus.potentiam terre-

faciam, ita ut equites omnimodo stupore ob malorum magnitudinem percellantur.
Atque haec quidem inimicis faciam: at Iudae tribui, ex qua oriundi erant qui du-

ces belli fuerunt Maccabaei , providentiam curamque meam impendam , universum :

hostium equitatum quasi caecitate obstruens, atque ita invalidum adversus meos
familiares efficiens. "Tunc vero duces Iudae gaudebunt datam sibi a Deo facultatem
redeundi Hierusalem confidenter, ibique cum priore prosperitate habitandi, serva-
tis omnibus quae illic servari decet officiis, ab iis qui Deo sint placituri. Póstea
prosequatur.

""

IN ZACHARIAM CAP. XII. 931 ᾿

/

€ Ἔν τῇ ἡμέρᾳ ὀκείνῃ ϑήσομωι GíU" “ελιώρχους lsdk, ὡς dhpóv πυρὸς ἐν tug
κι καίαφάλονται ὧκ σεξιών (ἃ οἷξ εὐωνύμων πάντας οδὺ λαὰς κύκλοϑεν" 1) χατομκήσᾳ
« ?, c $4 € , 1 3 ,
Iegouau Amps ἔτι xa tauro ἐν “Ἱερουσευλήμ" καὶ ouod woes» πὰ oxloopuae ᾿Ιοὐσα
χαϑὼς ἀπ᾽ ἀρχῆς" ὅπως μὴ Met AUTO καύχημα oix8 Acuid , C ἔπαρσις δὴν κατοι-

, € L] A X9. / , U * eu 5 ι E] , E di ε
xou Ἱεροσαιλὴμν 57r ὦ Isd'ay. ,, Τότε δὴ φησὶν ἕτως ἰθζυρός ἐργώσομαι σδὺ’ Wyu-
μϑδύες αὐ "lédu φυλῆς X) T πολεμίων. ὥςε πᾶντας ἀυτὲς T. πληγαῖς (ἃ τῷ φόνῳ δίκάν
πυρὸς δπινέμεδηαι ξύλοις ὅχιπετπωκότίθ» Wi χα λάμη" οὕτως πολιωὺ ἐντεῦϑεν τε κἀκεῖθεν
Q πανί χόϑεν ἐργάσονται φόνον T ἐναντίων" αἰδεγῆνησεται ἢ τῇ “Ἱεραστελὴμ τὸ ἐν eiplum
δχάγάν λοιπὸν, μὴ δὲ μίαν Ὄχλησιν "cmo T ἐναντίων diyopdlins ἅτε πάντας ἐμᾷ GEU-
αἱ 'Iddk φυλῆς. τάς τε φοξοσήκοντας ἀυτοῖς αἰδεσώζοντος (ἃ δὶ T τεόϑεν ἐπανάφοντος
εὐφδο γίαν" τότε ἢ τῷ Ado μεγώλᾳ φρονεῖν Uri (oig ἑαυτων ἀγαϑοῖὶς. οἵ τε Cx "Y. Δαυὶδ'
de , € δ € Hi 3 » 3 ^ , SM ^W : δ εξ aur pn
x2) πάντες oi δ' “Ἱερουστελὴμ, οἰκοιαῦτες loud'ufoi παύσονται" aicznzoyve| dé c y qj
QeUyua^y Ὅτι τορότερον τὲ ἐν eDapegyuuas ἧσαν ἐμοῦ βουλορᾶμε. οὐϑεν ὧκ "^ οἰκείας
ἑαντοὶς αἰδαποιεῖν δυνάμεως οἷοί τε ὄντες. κοὴ "^ ἐμῆς δποβληϑέντες κησὲ μονίας δὰ T
ἑαυτοῖν μοχθηρίαν ἠλεγχθησαν ἀδϑένέςτιτοι τὲ ὄντες Q ἀσὲ μίαν ἑαυτοῖς βοηϑααν. παρεχήν
σδωωᾧ μᾶρμοι- (ὃ ὅπως τῶτο “βυήσεται λέγων «« £j ἔσει ἐν τῇ ἡμέρᾳ Cui ym ἱαραασιεῖ κύ-
οι. ὑπὲρ T κατοικοιεύτων “Ἱερεσεελήμν" (ὃ ἔσει ὃ ἀδϑεναῖν ἐν ἀυτοῖς ἐν Cám τῇ ἡμέρᾳ
ὡς Aavid* ὃ 5 oix(O» Aavuid' ὡς oix (O- ϑεῶ. ὡς ἄγίελθ» κυρά: ἐνώπιον ὠυτώ, .. Αἰῶη-

W. N " Ee A , ded qv " , , c '
covrü, 9 Tore τῇ ἐμὴ βοηϑάᾳ ζοσῶτον XD) T ἐναντίων δωνά μᾶμοι παᾶντες. ὡς eoe βραᾳ-
ως ἀϑενᾶς, ἐν Ὥσοαύτῃ γνωρίζεῶι, σδωυάμφ X3) Ὁ πολεμίων.» ἂν ὅσῃ πὲρ tori ag Δαυὶδ'
ἋΔουοδουχϑον ' € re. Ὁ Ἂς / » Mr E qu M , 1
x» 4 oiweioy xeeov τῇ pov τῇ duis gu Té ζηλωτὸς ὃ οἶκος T Δαυὶϊδ' πάλιν. € ϑαυ-
M Cogo (D- , ἀφ᾽ ὧν οἱ ἐκεῖθεν (ἃ dV Cueva φυλῆς Ὁ Au «oesscwrts , Ὥσσατον ὦφϑης αν
Ἰοούοντες XP ajo dweglav , ὡς ἅπαντας χα(αφεύγην ἐπ᾿ ἀυτὰς ὡς ἐπ᾽ οἶκον OU, πολλὺν

* Die illa ponam tribunos ludae sicut torrem ignis in stipula; vorabuntur a
dextris et a sinistris omnes circa populos. Et habitabit Hierusalem adhuc per se in
Hierusalem , et servabit Dominus tabernacula Iudae sicut ab initio; ne amplificetur
iactantia domus Davidis, et elatio habitatorum Hierusalem super ludam. ,, Tune
sane, inquit, tam validos efficiam duces tribus Iudae adversus hostes, ut hos om-
nes vulneribus caedibusque consumant ; flammae instar quae in ligna vel stipulam
incidit. Adeo multam hinc et illinc et ubicumque stragem edent inimicorum! Tunc
urbi Hierusalem in pace degere licebit , nullam ab hostibus molestiam. patienti ; me
scilicet Iudae tribum eique addictos salvante, et in priorem felicitatem vindicante.
Tune vero bonis suis superbire, Davidis posteri et incolae Hierusalem Iudaei, de-
sinent: sentient enim ex rebus ipsis, se antea me volente felices fuisse, nihil ta-
men wiribus propriis se adquirere potuisse; et mox a inea tutela desertos propter
suam nequiliam , infirmissimos esse compertos, nullumque sibimet subsidium ferre
valentes. Quomodo autem id sit futurum dicens ** et erit, inquit, die illa proteget
Dominus habitatores Hierusalem. Et erit infirmus inter illos tamquam David , et
domus Davidis tamquam domus Dei, ut angelus Domini coram ipso. ,, Sentient
tunc ob auxilium meum: tantopere omnes se valere adversus hostes, ut qui antea
infirmi erant, tantum nunc exserant contra hostes vigorem, quantum visus est ae-
tate sua David habere a divino instmctu. Eritque iterum optabilis admirabilisque
domus Davidis, quia posteri huius, et qui de ludae tribu populo praeerant, tan-
topere hostibus superiores fuerunt, ut passim homines ad eos accurrerint tamquam

v. 7.
p. 931.

p. 522.

p. 523.

352 THEODORI. MOPSUESTENI

Οἷς χα(αᾳφυγϑσι παρέχοντα Y βοήθειαν, ἢ Garso 2a τινα ἄγζελον Von πληγῇ πεμφϑένταω
δὴν ἐναντίων" ovzrep σὴ omov ἤδη T "Aexuexv ἐπεληλυϑότων τῇ “Ἱερουσαλὴμ 67 (e
οἶκον τε xqTéQUSDY ἅπαντες. τῷ Qui, κἀκεῖθεν ἀυτοῖς αἰδαγέσλονε τὸ T ἀγίελον ἐπεληλυ-
ϑύτα or£ro πλῆϑίθ» dyeA diy Τὴ, πολεμάων" xg) Tiva, Φόπον fg τῶτο λέγων.

« Καὶ ἔσο ἐν τῇ ἡμέρᾳ ὀκείνῃ ζητήσω ὠξᾶραι πάντα τὰ ἔϑνη τὰ ἐργορᾶνα 2
“Ἱερεσοιλὴμ» (ἃ ὀκχεαΐ on (Q) οἶκον. Δαυὶδ' χρὴ ὅτι coo" οἰκοιῦτας “Ἱερεσειλὴμ πνεῦμα
qgexr(O» (€ οἰκτιρμᾶ. ,, Τότε γὸ JY οδὺ μδὺ xD αὐ “Ἱερεσοιλὴμ χυκεχήρηκότας πάντας
ἀφανιαΐ" 621 ἢ (( οἶκον Δαυὶδ'. ya, εἴπῃ ςδὺ: ὀκεῖϑεν ἡγερόρους τῷ λαῦ, ἅπαντας τε
οδὺ- τῇ “Ἱερεσαλὴμ «ροσήκοντας. πολλέὼ τί τε χώραν χαὶ 1 φιλανϑρφπίαν δ)ιοείζο-

μαι ? ἐμδὼ, πᾶν εἶδος ἀυτοῖς παρέχων κησεμονίας" ἀφ᾽ οὗ dui m οβυήσεται; «« Καὶ ὅγι-

βλέψονται cocos Me. εἰς ὃν ὠϊξεκέντησειν. C κοψον) ἐπ᾽ avril κοπετὸν ὡς ὅπ ὠγαπητῳ.
ag) ὀσδιωυηϑήσονται ἐπ᾿ auri! ὀεδιωύξω ὡς V? aves rovoxq. ,, Τότε ὃ οἱ τάναντια T ἐμοὶ
σδοκοιούτων ἕλθμᾶμοι Φρότερον. χρὴ Τσαύτῃ τολμῇ χρησείμϑυοι xaT ἐμῷ, α“ ἀβελίας C
ἡ οἰδανομίας αἰδήσονται αὶ ἰδίας" ὥςε (ἃ με μελομένες ἀυτὸς μεγάλῳ χρῆδϑδαε κο-
mer, (ὃ οἵῳ 7o ἄν τις χρήσοητο δοϊιυυώμϑμος Ud τελουτῃ «προ τοτόκε" εἶτα λέγᾳ μὲν
ὅτι πολλοὶ τὴν 4 “Ἱερεσαλὴμ με μμελόμϑυοι τῷ κοποτῷ μἰθέξεσι TE TH . οἱ τεϊναντία TQ
“δεόντων αἱρέμδιυοι «egrséor y T 7n τὸ κρέτίον με(αβολξὼ τῷ ἔϑνες ϑεασοίμδρμοι, Mea
μέλεϑαι ὡς εἰκὸς ὅπ «ὐδφνομίαις ἤμελλον ὥ ἰδίαις" λέγ δὲ χαὶ καϑεξὴς dmauero-

| μάμϑυ(θ- τὰς φυλὰς. δηλῶν ὅτι Gan χαϑ' tauris χρήσεται τῷ zrév9d, ἵνα σιωωτόμως

εἴπῃ ὅτι πάντας Gbo- τὰ χείρονα ἑλομένες μεζμέλοια λήψεται ἐποσὴ γὸ πολλὴ Mp
τις *oegrteoy v od τὸ χεῖεον ἐγεσόνῳ ῥοπὴ τῷ ἔϑγες» πολλὴ ὕςέρον h Cu αἱ v Μακχα-

, , 3, ' ' 2 ΤῊ yo | * , P / * ^ € * L^ ᾿
βάιίων Ὡροςασιας δι τὸ κρεῖτίον μιεία βολὴ τετυχηκοτων σὴ θείας ῥοπῆς" ὡς ἀγαερεϑ σαι

ad domum Dei, multam confugientibus ad se tutelam praebentem ; vel tamquam
ad quendam angelum ad caedem hostium missum: quemadmodum scilicet Assyriis
Hierusalem obsidentibus , ad Dei domum omnes confugerunt, atque illic contigit
angelum missum tantam hostium multitudinem interimere. Quomodo autem id ac-
cidet, mox dicit. ,

.** Et erit die illa quaeram auferre omnes gentes quae veniunt contra Hieru-
salem. Et effundam super domum David, et super habitatores Hierusalem spiri-
tum gratiae et misericordiae. ,, Tunc quidem omnes Hierusalem aggressores poer-
dam. Super domum autem Davidis , id est super oriundos inde duces populi, om-
nesque ad Hierusalem ditionem pertinentes , multam meam gratiam ac benignitatem
effundam, omne genus ipsis largiens patrocinii, Ex quo quid accidet? ** Et aspi-

cient ad me quem transfixerunt. Et plangent. super eum planctu magno tamquam ..
super dilectum, et dolebunt dolore tamquam super primogenito. ,, Tunc qui antea -

tam contraria voluntati meae factitaverant, tantaque audacia adversus me usi fue-
rant, inconsiderantiam suam et iniquitatem agnoscent; adeo ut paenitentes gran-
dem luctum sint acturi, quali scilicet is uteretur qui primogenitum suum. lugeret.
Deinde ait multos Hierusalem paenitentes cives planctus eius fore participes, qui

contraria honesto prius fecerant; sed nunc gentis ad virtutem conversionem cer-

nentes, resipiscere ut par erat a suis iniquitatibus volent. Pergit mox enumerare
tribus, ostendens unamquamque illarum in luctu fore; summatim vero omnes qui

peiora secuti fuerant, nunc paenitentiam acturos. Nam quanta fuerat antea gentis.

ad deteriora declinatio, tanta postea sub Maccabaeorum ducatu in melius conver-

TO EY Tw MUTTER TT P

: iN ZACHARIAM CAP. XIÍ. j 353
AA) Gb ἐνάντιες ὑπ᾽ aurty , Saoxa (ac lie, ἢ τῇ πόλφ ἃ τω P 0v γαφ ἃ εὐκοσμίαν.
Gh νόμοις τε πάλιν GbO- ϑείους rho τε 4! Mepzwung δπιμέλειαν di “προσηκούσης τυγ-
χάνειν ασουδῆς, ἀναγκαίως deg Cm πῆς μιεζᾳβολῆὴς μιετεμέλοντο, ἐφ᾽ οἷς «repe εἰς
ὉὍσᾳύτας ἀσεβάας τὲ x) αἰδανομίας ἀξώκελαν. Δηλώσας ἢ T κοπετὸν xu) ὃ μεΐᾷ μὲ-
λειαν, λέγᾳ τί δὴ τὸ κράτίον μεζαβολάὼ, ἀφ᾽ ἧς δὴ κάλιςα τὰ αἱ (Gom μιεΐζᾷ με:
λείας ἐνεγίνετο πᾶσιν. xs

Κεφ. τ΄.

ἐς Ἔν ἐκείνῃ γάρ, Quo, τῇ ἡμέρῳ πᾶς τόπος $e δζφνοιγόμδμος TU οἴκῳ avid". ,,
Ἵνα εἴπῃ ὅτι πάντες ἑτοίμως ὡς ἡγεμᾶψες ceeordézoyra|, MO) πάσης ἀυτοὶς ροϑυ μίας
“Ὡροςρέχοντες, ὡς εὐσεβέσι τε χοὴ iueoic τῇ ϑείᾳ pomi X» vp ἐναντίων φαγεῖσιν" εἶτα
d'exvüg ὅπως Q τοὶ 4 θεοσεβείας 6i τὸ σέον je αὐ δή Μακχᾳαβαίων δ)ικραᾳτείας μιε-
Φεήσεται. αἰδασησυαζόντων ἀφανίζεῶς Jp ἅπαντα τὰ elem, κδατεῖν ^ τὼ TU ϑεᾳῖ
σδοκοιεῦτοι. * Q few ἐν τῇ ἡμέρᾳ ὁκόνῃ-» A4 xvn» σαβαὼϑ', ὠξολοϑρεύσω τὲ ὀνύ-
κατα TU) εἰδώλων "Deo αἱ γῆς. (ὃ ἀκέτι teo ὠστωῖν μνεία" καὶ οὖσ "Lodo mespuras xj
τὸ πνεῦμα τὸ ἀχοίϑαρτον ὠξαραί Se αἵ γῆς. ,. Τότε 59 δὴ δζὰ τὴς Cmavov ὅιςτισίας
πᾶσω μϑὺ ἡ Tp εἰδώλων ἀφαιρεθήσεται ϑεραᾳπεία; πᾶσα δὲ κα(αλυϑήσεται T ψαυδεο-
ροφητων ἡ Amm, ἀϑενὸς UAM TO» οὐσὲν δχντηόδεύειν ζοιοῦτο. Καὶ δεικνὺς ὁπόση
τὶς ἡ δλικράτειωα ἡβυήσεται τῷ καλξ.» φησὶν ὅτι εἰ (oA uitodev τις παρελθὼν Y (C) xoue9v
κεῖνον axegazonauSu| m vj) icopópov μένύειν Cu πνεύμκατίΘ- ἐνεργούμϑυ(» θμσξίε,
ὠσενὸς Vi τοῦ τολμή κάτι Téro C τῷ exoavounuam édi cos T. οῆυνησα δύων ἀντὸν
συγζνώμης d ἐλέε τεύξεται Ἔτι" ἀυτοῖς γὺ ὀκεῖγοι μονονουχὶ σιωνοῆσαντες ἀυτὸν. ὑπὲρ δὲ
ψαῦ σεϊ καὶ ποπλανηρόμῃη ροφητάᾳ κεχρήϑδιε (GAME, ὠἰδασωσεσι τιμωρίᾳ" οὕτως ai-

sio extitit, ex quo divinum adepti erant auxilium. Quamobrem et hostes suos ex-
tinxerunt, et in urbe ac Dei templo legitima ac sacerdotale officium decente cura
dractari coeperunt; ac tum demum ludaei necessario resipuerunt ab ea in quam
antea incurrerant impietate ac legum inobedientia. lam qui planctum dixerat et
paenitentiam , idem conversionem quoque rerum in melius non reticuit, quae ni-
mirum tantam illam paenitentiam in cunctis commoverat.

CAP. XIII.

** [lla enim, inquit, die omnis locus apertus erit domui Davidis. ,, Id est cun-
cti libenter illos duces excipient, cum omni ad eos alacritate confugientes, ut pios
et adversus hostes divina palam ope adiutos. Deinde ostendens, quomodo res re-
ligiosae. ad rectum statam per Maccabaeorum potentiam revertentur, curantibus
ilis vitiosa omnia destruere, et Deo placita instaurare ** et erit, inquit, die illa,
dicit Dominus, delebo nomina idolorum de terra, neque ulterius mentio illorum
erit. Et pseudoprophetas ac spiritum impurum de terra auferam. ,, Tunc sane sub
illorum praefectura omnis idolorum cultus auferetur , et omnis pseudoprophetarum
fraus dissolvetur, nemine audente quicquam huiusmodi attentare. Átque ut demon-
stret quam late honestas dominatura sit, nemo inquit illo tempore audebit, in me-
dium procedens, simulare aliquod vaticinium alieno spiritu instinctus: neque enim
-quisquam ob id facinus atque scelus vel ab ipsis parentibus veniam aut misericor-
diam consequeretur. Ipsi enim illi hunc propemodum ligantes, falsa fraudulentaque

45

355 ' THEODORI MOPSUESTENÍ

quos μδρ «ἰδιβληϑήσον") zrüvrec οἱ τἀνικαῦτα ζριέτοις Ü?nmAegubréc, «eos μιεζαμέλειαν
uU 7 Ν, , ΠῚ $ , , e^ "n ^ ^N , uU E ,F

d& veücovci gu] zv 9(O» ἐκ v δ)ιγινομδύων ἀυτοῖς κακῶν" TÉTo 0 Atj4 τὸ ἐνοϊύσογται

Jébpiv Ῥιχένξω" οἷον 623 cod. τῷ μακαρίῳ Aavid' τὸ *, σγέῤῥηξας ἢ ? σάκκον με. C

πἰδλεζωσοίς M& εὐφροσωυύΐω" ἵνα εἴπῃ. τὸ zrév9O» «ὐἰδιελὼν e0peosuunc M& ποπλήρφοχᾳς"

οἱ δὴ Φιοῦτοι. Quoi, “«ρὸς μείαμέλειαν νεύσαντες. xU) πενϑικὸν αϑαϑερᾶνοι TRUE,

ἀπαρνήσονται ὃ ἀπάτξω δὶ οἰκείων λέγοντες» ὡς ἅτε ἴσασι τί. ὅτε χρήσοντωι 238 (ιέτῳ.
ἀδοληϑήσονται ἢ τῷ λοιπᾷ «ei d ἐργασίαν αὶ γῆς. ὅπερ OUO xg) δγιτησεύειν εὐθὺς Cx
cvm ἔρίαϑον ἡμέρᾳς ἰδ Tj οἠυνησοιμένων ἀυτείς" κἂν εἴτινες dà, ἀυτὸς ἔτι νεαρὰς
φέροντας T τυπηησείντων ἀυτὰς τὼς πληγὼς ἐρφοτζίεν. ὅϑεν δὴ (aUas διφέροιντο, ἐπαγ-
γελᾶσι σαιφαΐς ἀϑὲν ἀρνησεί dor Ὅτι Gandeguüres οἷς οὐ ποροσῆκον ἐῶ. ὅλη d οἰκίας di
ἑαυτωῖν εἶεν σδεσεγμᾶμοι τὰς μιάςιγως "rap. ὀκείνων οἷς δὴ μάλιςωα πσάντων ἀγαπητοὶ
τυγχάνειν édüsoun , ἅτε γονεῦσιν xjol, oi μὴ ὃ ay ἀυτωῖν Qadio πεποίξωται ἁ μδοτανόν-
χων. Crady αἱ εὐσεβείας v δπιμέλοιαν ἀνωτέραν αἱ φυσυοῆς ἔϑεντο συμπαϑείας.

᾿Αλλᾷ γὸ 7 b? τὸ κρεϊτίον μεζ(βολίὼ vy avegry avr εἰρηκὼς ὃ προφήτης. ὅπως
τὲ τῇ vj) Μακχαβαίων «ροςτισίᾳ χαϑηρέϑησοαν pp οἱ ἐναντίοι» γέγονε ἢ Cy εὐκοσμίᾳ
τὸ ἔϑν(. πολλῇ, ὥςε πᾶσειν μδιὺ ἀσέβειαν GE aurdv (ἃ τὐδᾳνομίαν ἀνῃρηῶς, κρατεῖν
di πάντα γε ὅὁπόσω (oig ϑείοις γόμοις ἀκόλουθει σωυέβαινεν €); ὥασερ Ce τῆς (oiev/me
δποχαλύψεως. Là Cx d τῷ ἁγία πνεύμωατί(» édédvwro. ἐνεργείας. ἔνϑοις τὸ e9nvOs, 1
χατιοίδον ἀκραβαΐς vx. éco pa, οἷά τε c[E οἵων ἡβυήσεται τὼ ᾿Ιεσδδαίων, x0) οἵαν μϑὺ ἐκ
d Μακχαβαίων «Ὡροςασίας σιόρϑωσιν «“)έξεται τὸ κατ᾽ ἀυτὸς. Cy ὅσῃ ἢ γέγονεν ἀπο-
σμίᾳ ἐκ αἴ Cuervo μοχθηρίας οἱ xod. τὴ βασιλέων xod. τε τὸ Ὡρέπον Q τὸ (oic νό-
μίοις ἀκόλεϑον (ois ϑείοις rho τε ἱερφοσυωΐων ἀνασεχόμδνοι € ? T AaB «Φεοςασίαν., συγ-

prophetia abuti ausum , supplicio traderent. Sic ignominia quidem obruentur omnes
qui tunc haec scelera admiserint: de paenitentia autem luctuque cogitabunt pro-
pter ingruentes ipsis calamitates. Id enim significant verba: induentur pelle cili-
cina. Sicut est apud beatum Davidem: conscidisti saccum meum, et circumdedisti
me laetitia; id est luctu depulso, gaudio me complevisti.. At hi, inquit, ad paeni-
tentiam conversi , et lugubri induti habitu , imputatam sibi fraudem denegabunt di-
centes, se nihil huiusmodi scire, neque talia umquam commissuros , sed colendae
deinceps terrae vacaturos; quod vitae genus statim a pueritia abs parentibus suis
didicerant. Quod si quis illos adhuc recentibus plagis tumentes rogaverit, unde
eas retulissent? fatebuntur aperte nihil negantes, quod alienum sibi officium usur-
pantes, propria in domo verbera illa ab iis acceperint, quibus praecipue cari esse
videbantur, ceu liberi parentibus, qui peccantibus non pepercerunt, propterea
quod religionis curam naturali compassioni praetulerunt. -

Age vero post nunciatam rerum in melius conversionem , et quomodo in Mac-
cabaeorum principatu deleti fuerint hostes, et gens bene admodum composita, abie-
cta scilicet omni impietate ac nequitia, revocatoque divinarum legum studio; ex
huiusmodi revelatione, quam Spiritu sancto operante acceperat, mente percitus
propheta, ac futura evidenter cernens, et quaenam et ex qualibus res Iudaeorum
forent, et quantam sub Maccabaeorum principatu emendationem macturae essent;
quantaque rursus perturbatio futura ob illorum improbitatem , qui a regibus , prae-
ter fas legitimum ac divinum, tum sacerdotalem dignitátem , tum etiam populi du-
catum accipientes, maxima confusione omnia repleverunt; summa indignatione ad-

IN ZACHARIAM CAP. XIII. | 359

' , ? v , (MS VN ’ y^ nx , e^
σεως μεγίφης πεπληροκασιν ἅπαντα, ueyiclu τινὰ δ ἀγανάκτησιν Cn τῇ μοχθηρίᾳ T
$ Gris. κακῶ γερονότων αἰτίων σεξα dp Qo, ὥρια δε φησίν. «« Ῥομφαία ὠξεγέρϑητι ὅγε
ᾧῷ ποιρᾶμα χοὴ ἐπ᾿ ἄνδρα πολίτν ἀυτεῖ, λέγ κύρα(θ» παντοκρῴτωρ. ,, leoguumuds
πάλιν καἀνφῦϑα τὸ éco pov μίωνυφ" χρὴ ὥασερ «ποὺς ἀντὸ τὸ ξίφ(Θ. φέψας (9) λόφον.
κινήϑητι σὴ φησὶν jor ate. χατώ τε Cua voy τὴν οὕτω κακῶς τῇ “Φροςωσίᾳ χρησαμέ-
γων» χρὴ XD πάγτων Tj) ὅσοι τοῦ ἔϑνφ «vegantorves overlay ἀυτών ἔασουσον τῇ μο-
χθηθίᾳ. ἐς Πάταξον (() "dpa, καὶ δῥασκορπιάδητω τὼ esa. .» Τῇ γὸ πληγῇ τῇ
οἰκείᾳ, ϑάνατον μδὺ ἐπάγωγε fois ἕτω χακῶς τῇ τροςασίᾳ τῷ λαοῦ χρησειμδύοις, ἅπαν
35 T συμωρφαπόντων ἀυτοὶς τὸ cvs. ἄμῳ τὴ ὀκείνων πληγῇ δῥάσκεοίασον τῇ τιμωρίᾳ.
Ταῦτα «Ὡροςακτικῶς εἰρηκὼς εἰς τω aJ). éco piov μάώυσιν. ἐπάγᾳ vu. ἑξῆς. ἀκόλουϑεν
ἐπαγαγὼν Ὅϊς NCREL ER τῷ λόγου τὸ ἥρω. «€ Καὶ ὅπιορέψω T acies μου £n οὖσ’
μικρὰς ποιρδύας. .5 Καὶ 23 καὶ d τινες Na (ois iryov μδύοις εἶεν. συμφράτιειν τὸ αὐτων
τῇ μοχθηρᾷ qezsuoia, βελορόροι. (ὃ δὴ καὶ ἀντοὶ κατὰ ma τώξιν 4 σδοκοιεῦσαν ὠυτοῖς
ἐμπεπις εὐδδα!.» κατάρχήν ἐασουοακότες τῷ χρίξονί(θ"» τιμωρήσομαι κἀκείνους" μικροὺς γὸ
ποιρδύώως φῦ’ Φοιότοις καλεῖ.

Εἶτα «δεικνὺς τὸ d! τιμωρίας σίχαιον «* wu) ἔφεε ἐν τῇ ἡμέρῳ Cv, ἐν πάσῃ τῇ
yis A4 κύριΘ», τὰ dio ἀυτῆς μέρη ὁξολοϑραυϑήσεται κοὴ ὀκλεῖψ4. τὸ ὃ Ῥίτον τἴσο-
λειφϑήσεται ἐν ἀυτῇ" καὶ δζάξω τὸ piov δὰ veo C πυρῴσω ἀυτὰς ὦ; πυρᾶται τὸ ἀρ-
ύφρκον. 1; δοκιμαῖ ἀυτὲς ὡς «δοκιμάζεται τὸ χρυσίον" ἀντὸς ὄπιχᾳλέσεται τὸ Ὄνομίᾳ με.
ᾧ ἐγὼ ἐπακάσομαε εἰττ" x2) ἐρᾷ. λαῦὺς μὲ OSUF DO" χὺ ἀυτὸς ἐρεῖ» κύριος ὃ ϑεός μέ. S,
"Om γώρ Φησι ογκαίαν απο μδυᾶσιν οἱ Τοιοῦτοι δὲ τιμωθάαν. ἀυτὸ “δηλοῖ τὸ coe y ua, οἱ
Ὁσαύτέω ἐποίησων 573 τὸ 2«ieov "T ἐϑνες T ὀκξοπάω, Gee τὼ duo μέρη T Aud ῥέψαντα
«pes τὸ χεῖθον τιμωρίᾳ φὐδῳοοϑίσαι" το d& dvo μέρη Φησὶν.» iva εἰπῇ οδὺ: πλεῖ got"

versus ΠΟΛ improbitatem commotus, qui tantorum malorum causa fuerunt, in
haec verba erumpit. ** Framea consurge adversus pastorem, et super virum civem
eius , dicit Dominus omnipotens. ,, Rursus hoc etiam loco imperative rem futuram
significat; et quasi ad ipsum gladium verbis conversis , commovetor , inquit, o gla-
die, tum contra illos qui tam male principatu utuntur, tum etiam contra omnes
qui genti nostrae iure societatis addicti, favere illorum improbitati curarunt. ** Per-
cute pastorem, et dispergantur oves. ,, Tuo verbere necem infer his qui tam male
populi ducatu usi fuerant, totumque faventium illis coetum, eodem cum illis ictu
poenaque disperge. His imperative dictis, ad rei futurae praedictionem , pergit lo-
qui, consentaneam praedictioni formam sermonis tenens. ** Et convertam manum
meam contra minutos pastores, ,, Si qui sub principum potestate fuerint, et impio
illorum imperio favere voluerint, et ipsi quoque parte aliqua officii sibi concredita,
prave se gerere coeperint, hos item puniam. Namque hos appellat minutos pastores.

Postea poenae aequitatem demonstrans ** et erit, inquit, die illa in omni ter-
ra, dicit Dominus, duae ipsius partes peribunt et deficient, et tertia relinquetur
in ea. Et traducam tertiam partem per ignem: et inflammabo eos ceu inflammatur
argentum, et probabo eos sicut probatur aurum. Ipse invocabit nomen meum, et
ego exaudiam eum. Dicamque: populus meus hic est. ,, Quod hi iustam patientur
poenam, res ipsa demonstrat, quoniam tantam fecerunt populi ad peius declinatio-
nem, ut duae populi partes ad vitium prolapsae supplicio traditae sint. Ceterum
duas partes dicit, pro plurimis. Nihilominus haud pauci adhuc supererunt hone-

-

p. 527.

v. I.

v. 3.
p. 228.

356 THEODORI MOPSUESTEXÍ

3 Ὁ ε E] es ? 3
du 9 ὅτως τπἰπολειφθήσονται ἀκ ὀλίγοι τῷ déoyr(O» $eneog, d ( ἐλάτες Cxdvay ἕτοι-

τῶτο 9 λέγ τὸ Ῥίτον". οἱ ὥασσερ δγὰ rue» τινὸς τῷ μιεγέϑη Tp ἐπαχθέντων ἀυτοῖς κα-
κῶν doxes, μιείζονω d ἀρετῆς d οἰκείας παρέθζοντο clio δπόσλειξιν, πλεῖςα μὲν
ὅσο "zo pe μδιυηκότες xau, δοϊαμοῦ ^ αἱ αἷδὲ ἐμὲ ὠκςαντες εὐνοίας" οἱ di χοὴ «ρὸς ὃ
ἐμά βοηϑειαν εἶσθον χρὴ τετυχήκασι (asse ἐγὼ τε γὸ ἀυτὸς οἰκείας ἐϑέμζν. Ὁ ndi
γίαν ὡπορχόμδμ(Θ. ὃ ἐμίὼ, κἀκεῖνοι δὲ ἐν ἐμοὶ τὸ πᾶν ἔϑεντο, τῇ τε σεασοτείᾳ sg) τῇ
“οοςασίᾳ τὸ πᾶν πιςεύσαντες τῇ ἐμῇ. Καὶ “ὴ παλιν εἰπὼν τἰώ τε yeoonptvlo ϑχικρώ.-
τειν TÉ κακοῦ. τῇ Tj) κακῶς “«ρφρεςώτων μοχθηρίᾳ , x29) δ ἐντεῦϑεν ἐπα χθέϊσαν ἀυτοῖς
τιμωρίαν. ὠντιωηδῳτίθησι 3 sundtjuoviay ἣν Gic αἷδὲ ἀυτὸν wepdpmebos βεξαέως παρέογετο.
ΚΕΦ. IA.

« "Id ἡμέρᾳ tone?) κυεάε" χοὴ δα μεριδδήσεἷ) τὰ σκῦλα σε ἐν σοὶ, ὦ ὄπισαυάξω
πάντα τὰ Ἐϑνη Ui ᾿Ιερεστελὴμ εἰς πόλεμιον. xg) ἁλώσεται ἣ πόλις, Ὁ δδαρπαγήσονται
αἱ οἰκίαι, xg) αἱ γιυναῖκες μολιυυϑησονῖ), C ἐξελεύσετωι τὸ ἥμισυ d πόλεως ἐν aly ua-
λωσίᾳ. οἱ ἢ κατάλοιποι "T λαῦ με οὐ μὴ ὀξολοϑρουϑῶσιν ἐκ αἱ πόλεως. .. Llapasjon?)
39 φησὶ χαμοὺς ἐν ᾧ πλεῖςοι σὺ θιόξίων δγισρωτεύσαντες τῇ ἹἹερεσωιλὴμ., ἅπασαν ἀντί
σκυλεύσεσιν tydoy: (ἃ 3 μὲν πὸ T πολεμίων ληφϑήσεται. δῥαρποιγήσεται ἢ πάντα τὰ
4 οἰκίαις ἐνόντα. Τοσαύτη τε οἱ ἐπεισεληλυϑῦτες τῇ 70Ad χρήσονται τῇ παροινίᾳ ὡς un
τε di εἰς τὰ σώματα T γωναικῶν ὕβρεως ᾿δαοορέδιαι, (ἃ πλείςους ὅσοις di πόλεως αἶχ-
μιαλώτες λαβεῖν" dua, (ὃ τέτων ὕτω γινομένων 3/2. ὃ ἑτέροον κακίαν, οἱ αἴ ἐμῆς εὐνοίας
ἀντεχόμϑρμοι, ἀβλαξεῖς ὅπη d πόλεως τῇ κησεμονίᾳ σιεφυλῴάχθησαν τῇ ἐμῇ" εἶτα λοιπὸν
ἐφεξῆς δ βοήθέαν A4 ? ϑείαν ἀφ᾽ ἧς ἅπαντα ἀυτοῖς 7i τὸ κρεῖτίον τῇ Y. Μακχᾳβαίων
φοροςτισίᾳ μιετεφη". φροη σε) μὲν 29 φησὶ T οἰκείων ὃ ϑεὸς ὥασερ ἐν aped πολέμε

statis amatores, quamquam hi pauciores illis: id enim denotatur a tertia parte: qui
veluti igne quodam , inflictorum malorum gravitate probati, maius virtutis propriae
specimen dederunt, plurima passi mala, neque idcirco a meo deficientes amore:
qui ad auxilium meum respicientes, eo digni fuerunt. Ego vero eos in numero
meorum collocavi, meam spondens curam; illique vicissim suas res omnes domina-
tui patrocinioque meo concrediderunt. Exin denuo locutus de dominante malitia ,
culpa eorum qui male rebus praeerant, et de inflicta idcirco illis poena, memorat
vicissim tutelam suam quam sibi firme adhaerentibus largiturum promiserat. ——

CAP. XIV.

* Ecce dies Domini venit, et dividentur spolia tua in te. Et congregabo om-
nes gentes adversus Hierusalem ad bellum, et capietur civitas, et diripientur do-
mus, et mulieres polluentur: et egredietur dimidia pars civitatis in captivitatem :
et pars reliqua populi mei non peribit de civitate. ,, Adest , inquit, tempus, quo
plurimaà alienigenarum multitudo expeditionem faciet adversus Hierusalem , totam-
que intus spoliabunt. Et ipsa quidem ab hostibus capietur, diripientur vero omnia
quae in aedibus fuerint; tantaque victores percellentur insania, ut ne a mulierum
quidem corporibus violandis abstineant, plurimosque cives abducant captivos. His
nihilominus ita peractis ab aliorum malitia, hi tamen qui in mei amore perman-
serint , incolumes in civitate patrocinio meo custodientur. Deinde pergit dicere di-
vinam opem, qua omnia ipsis in melius sub Maccabaeorum principatu versa sunt.

IN ZACHARIAM CAP. Xiv. 951
νόμῳ. ςρατηγῶν τε ἀυτοῖς (ἃ XP Tj) ἐναντίων ὠὐοατατίο μϑυος" ςαϑεὶς δέ quot n τὸ Y ovo
ἐλαιωῖν ὄρ(θ)»» κατέναντι αἰ “Ἱερησειλὴμ.» κλονήσφ μὲν τὸ Ὀρί(Θ». συγκινησᾷ δὲ ἅπαντα τὰ
«pb. αἱ πόλεως (ἃ ὃ πόλιν ἀυτίώ" Gee doudiy μὲν ποικίλως δζατε μινεῶς τὸ Ὄρος τω φόβῳ
«κι , ἀν Ἂς LU , , ; 5 c " CV 5 o ^ , ^ $ τ
$ κινήματος, οἰκεῖν ἢ τὼ τότε πράγμίατα ἐοικέναι Ὅς ὅπη T σήσμᾷ γεσονόσιν. ὃν δ)

, , 3 E ^ , , a «
4 'OCis βασιλέας XD ϑείαν Opylo ᾿ὁποτελεάδπίοῦαι suus" Ay] μὲν ouo. ἅπαντα ὑφῇ-
βολικῶς ὡς εἴωϑε. C ὅτι τω ueye 9d τὲ βοηθείας Lo παρέχεται Vois οἰκείοις τῇ re XD T. pom.
E , E] (UP € ' , v / 5 , M D U NO» /
ἐγαντίων ἀγανανκτήσᾳ ὡασερεὶ σαλεύειν ἅπαντα dózd: ἐχρήσατο δὲ τῇ «εὺς (ὦ OC law
διμοιότητι. ἐπειδὴ κάἀνεϊνος ἀϑὲν τῇ ἱερῳσωύῃ “«ροσήκων , ἐπεχείρησεν ἀυτὴς ὄιλα βεῦϑα!"
ἐφ᾽ à δὴ ἃ τ μεγεϑέ τῇ σήσμᾶ Y ἀγανάκτησιν δὲ οἰκείαν ὃ ϑεὸς ἐπεοίείξατο" ἃ ἀυτὸν

H , ἫΝ “ Ld V νυ , ^ , , 3 93 ' 3 4
“δὴ (gomov καὶ vu. φησὶν δὲ οδὺ’ ἀσεβε γνώμῃ παρωσαμένες μὲν ὃ vopuxlo εὐταξίαν.
τῇ ἱεροοσωιύῃ d& cv. τὸ Ὡρέπον δπικεχφρηκότας., πολλές δχισείξεται ὃ ἀγανάκτησιν ὃ
ϑεὸς τί οἰκείαν, συοσείων ἅπαντα.» ὅδ᾽ τιμωρίᾳ μὲν TJ) ἐναντίων, σωτηρίῳ d& jo. oi-
κείων" οἷς ἐπάγη.

* Καὶ nEd κύριε. ὃ ϑεός μου: καὶ πάντες οἱ ἅγιοι Mer. dur. », Av ἀντεῖ γὸ d'ü v.s.

φησὶ τῷ μεγέϑοις TJ) «οαγμιώτων ὡσανεὶ πόῤῥωθεν πόϑεν εἰς βοήϑειαν Tj) ἐληλυϑὼς
ὃ ϑεὸς φαναῖται, ἄγων τὸ οἰκεῖον ςρωτόπεοίον ἅπαν σιὼ tayTU λέγᾷ ἢ vus ἀοράτους dr-
ἄμεις" (ύτας $9 καλαὶ οὖὗὺ- djioUc, dj «»e)g ἅπαντα εἰυταῖ qu doxouDTw ἐν (oig «A
GbU- ἀνθρώποις γιγνομένοις ὑπηρετεῖόγαι εἰώϑθεισιγ. «« Καὶ ἔσο ἂν ὀκείνῃ τῇ ἥμμέρᾳ» οὐκ v. c.
* d 2 ' H e , Υ do 3 a » N , M , E
teo Quis da, Loy (O- ᾧ πάγος 6er μιᾷ ἥμμερᾳ. -.. Οὐ Quis Ὄντως x2) “ψύχος 1) πάγος ν. τ.

͵ 2 5 wy »f Li [74 4. ὦ , v , - e «o mg
λέγ4. dw. ὥασερ εἴωθεν λέγην, ὅτι ὃ WA(O» exon&oera], 9 “ὔσεται ἀντοῖς ὃ AO» ἃ
ὅσοι Φιαῦτα" ὡς Tp ἐν συμφοραῖς Ὄντων ἀσὲ μίαν αἴῶϑησιν T8 φωτὸς λαμβανόντων. d
ὥασερ Cy σκότῳ τινὶ τότε 6j) δοκοιυύτων" Ure κἀν(αῦϑα φησι" οδξεσι μὲν γὺ πὸ τῷ με-

Praecedet, inquit, suis Deus tamquam in acie, lege belli, dux factus et contra
hostes instructus: stansque, inquit, super monte olearum ex adverso Hierusalem,
conculiet montem, commovebit ante urbem omnia, ipsamque urbem; ita ut videa-
tur varie confringi mons motu eo pavefactus , rerumque casum similem esse terrae
motui illi, quem sub Ozia rege a divina ira concitari contigit. Dicit ergo omnia
hyperbolice, ut solet, et quod magnitudine auxilii suis praebito, et adversus ho-
stes indignatione, omnia prope quassare videbitur. Usus est autem Oziae simili-
tudine, quoniam ille quoque nullatenus sacerdotii particeps, hoc usurpare voluit:
cuius rei causa Deus terraemotus magnitudine indignationem suam declaravit. Pari
modo nunc quoque, inquit, propter eos qui mente impia legitimum ordinem prae-
tergrediuntur , et sacerdotium contra fas usurpant, multam Deus ostendet indigna-
tionem suam, elementa omnia commovens ad hostium poenam, suorum vero sa-
lutem. His addit.

** Et veniet dominus Deus meus, et omnes sancti cum eo. ,, Ex magnitudine,
inquit, rerum gestarum, de longinquo veluti loco, ad auxilium nostrum veniens
Deus apparebit , cunctum suum secum agens exercitum ; id est invisibiles potesta-
tes; has enim sanctorum nomine appellat; quae ad omne eius libitum , in humanis
rebus ministrare solent. ** Et erit die illa, non lux erit, sed frigus et gelu erit una
Xie. ,, Haud reapse lucem vel frigus geluve dicit, sed potius more suo, fore ut

sol obscuretur, vel occumbat illis, aut alia huiusmodi: quasi homines in calamita-
tibus versantes nullum lucis sensum habeant, sed quibusdam tenebris circumsepti
videantur. Ita heic etiam ait: casuum magnitudine videbuntur homines ne lucem

p. 530.
* Matth. VIII.
12.

^

p. 53I.

908 ἈΝ, THEODORI MOPSUESTENI
? € » ᾿ e e 9 5 /
γέϑοις v) γινομένων oi dv-Oegroi, φησὶν» ἀοίδ φαῖς δρᾷν. ὥσσερ di ἐν ψύχη χοὴ πάγῳ
, 5» , * ^ Y
(αρατόμόμοι ἐν Ῥόμῳ τὲ (ἃ κλόνῳ μϑυᾶσι, σωναρᾷοντες οδὺ ὀδόντας τῷ Mee 9d di
»βυησομένων κακῶν ὧκ d δ)ιφανείας 4 ϑείας" οἷον $21 C τὸ eod, κυρία λεηόμᾶνον,
$3 ^ € 1 e^ , e ε E] »
Cx6 "tenu ὃ βρυγμὸς T ὀοδντων *. ** Καὶ ἡ ἡμέρᾳ nein γνωςὴ τῷ κυρίῳ. »» Ἵνα εἴπῃ
, - , ^ 5 5 3 ^ , ^
ὅτι X? γνώμζω ϑεᾶ ἡῇνησεῖ) Τοιαῦτα. ἐπείπερ dpecóv aur! τὸ We (αῦταώ τότε συμβία)"
οἷον ὄὅξὶ τὸ, ἔγνω κύρι(θ» ςδὺ’ ὄντας aur" ἀντὶ τῷ φκοιώσετο yrs C. ἀρες ὡς ἐνόμισεν
eauTuI* οὕτω xg) T ἥμιεραν λέγη γνως ἰὼ qu κυρίῳ. ὡς doch aur, qu^ Y? γνώμδυ
durd τὼ Οιαῦτα ἐν ἀντῇ 29690, emn τιμωρίᾳ μὲν TI ἐναντίων. σωτηρίῳ ^ T οἰκείων
3 AAT) c 3 * c , 3,
ὅϑεν ἐπάγη" ““ χαὶ ἄχ, ἥμιερᾳ (ἃ οὐ νὺξ, χρὴ «eos ἑασεραν teu Φαΐς" ., δχικρατομύτων
1 N o ^ (a - , , y A c Jio , 3 , ,
μὲν S9 v) κακῶν, (oriTo «ἰδαχυϑήσεται σκότος ἅπασιν. ὡς μὴ ἢ pány €f) νυκτός τε C.
ἡμέρας dfeqQoegy* ἕτω σκοτίθ» λήψεται πὰ πάντα" ἀκολεϑήσᾳ d& τέτοις ( τῶτο γὸ A54
«oe9s ἑασέρανῚ Qa, τότεςιν Y ἀντίληψις ἡ ϑυία" ἐπφδὴ πάντα ὀκεῖνα Sfeaealeray £2
? e^ 5 rj € ^ TU δι € ? ^ , , , b
τιμώθίῳ T ἐναντίων» ὡς ἄν GóU- οἰκείας ἑαυτοῦ «αἰδεποιησάεν- δῥῷ τότων (mug4 9ou.
5 t € , 5 E] 3 ε » E
« Καὶ ἐν τῇ ἡμέρᾳ Cd vy ὠξελεύσεται Udtoo ζαΐν GE “Ἱερεσαλήμ. 5, Ἵνα εἴπῃ τότε
E f jv EY e 1 : , ; " ko
καϑαρὰ ieesozuun 71 τὴ lepsceAnje GonreAedd nos) Q νόμιμος. «oeosuoi, τὲ ἀρέσκεστε
τῷ 9ud, C diduexaMa, Vois νόμοις dA 9 (O- ois Suo, ἥ mc οὐ (oig xar Cadyoy δ
καιρὸν "T ἔϑνες Godin, μόνον sepu, Oud, 1 (ois 2) (αῦτα: ϑεώλαοσαν μδὺ 9 cesis
' 3 , e ' 3 * , « , 2 3
GÉo- ore Ato4: ἐδάτίω ^ Gb" jer. ὠκείνες" οἷς «veoce Dauer « ὅτι Cy ϑερέ Q ἐν tae;
teu, οὕτως. », lv ear ὅτι XD πάντα xojeov δίᾳ αἱ ϑείας xud*uovíae G7nxegmiod τὰ
xpa la ὕτω τε Quoi WD πάσης αὐ γῆς tee βασιλεὺς ree os Té C δμολογάμδνος
, * i] e Qi 1 , , ^ , ^ 9 φ ^ ^A /
Mov» ef) ϑεὸς ὃ 7 παντὸς ποιητής τε (ὃ κύρι(0.: ἀυτός τε γὸ dY ὧν ποιᾶ .» 3 κηδεμονίαν
T οἴξεσιαν δχισείκγυῦ) T οἰγιείαν" ij δὴ (ἃ πᾶντες οἱ γλ lo (ἵνα εἴπη G5U- v ἔϑνες)
, * 3 , i] , LACONLA Ais , M , ^N E]
dfe d pouci λοιπὸν ὠπηλλαγμᾶμοι μὲν πλάνης ἁπάσης, τί ὀνομασίαν δὲ μόνζω d aurd.

quidem aspicere , sed frigore geluque pulsati, in tremore et concussione manebunt, |
dentibus infrendentes, ob ingruentium malorum magnitudinem in Dei adventu;
iuxta Domini dictum: ibi erit stridor dentium. ** Et dies illa nota Domino. ,, Id est
iuxta Dei sententiam talia fient , quoniam ei libuit haec tunc evenire. Veluu illud:
novit Dominus qui sunt eius; id est familiares suos fecit, et in carorum numero
habuit. Sic diem ait notam Domino , nempe ipsi gratam, quia ex eius sententia die
illa fient talia, ad hostium punitionem , amicorum autem salutem. ** Et non dies
neque nox, et post vesperam lux erit. ,, Incumbentibus malis, tantae omnibus of-
fundentur tenebrae, ut nulla sit noctis a die distinctio: adeo tenebrae cuncta oc-
cupabunt! His tamen succedet (id enim innuit dictio post vesperam ) succedet in-
quam lux, id est divinum auxilium: quia cuncta illa fiunt ad hostium punitionem,
ut suos ad se recipiat. Propter haec igitur addit. |
* Et die illa egredietur aqua vivens ex Hierusalem. ,, Idest, tunc purum sa-

cerdotium in urbe Hierusalem constituetur atque legitimüm, nec non principatus
Deo placens, et doctrina divinis legibus consentanea , quae non illius tantum tem-
poris gentibus opportuna erit, verum etiam posteris. Nam mare primum priores di-
cit, postremum posteros. Quibus addit: aestate et verno tempore ita erit ,, id est
per omne tempus divino patrocinio perseverabit prosperitas, Sic, inquit, universa
terra regem agnoscet et confitebitur unum Deum rerum omnium creatorem ac do-
minum. lpse enim per ea quae facit, suam demonstrat providentiam ac potestatem:
perque terram omnes (id est gentis suae homines) perseverant deinceps omni er-

IN ZACHARIAM CAP. XIV, 359
χαλοιῦτες ὡς Ow εἶτα € αἷδὲ τόπων λέγ djeqoepv, βελόμϑυος 3/2 πάντων εἰπεῖν, ὅτι
x? παντὸς μέφοις coesamoyr D» τῇ γῇ τῇ ἡμιετερα δζαμδμᾶ ϑεὸς ree Coup» τὸ ig)
φὩροσκυνδρᾶρμος. ἀποληλᾷ μενὴς πάσης πλάνης τὲ (ὃ ἀσεβείεις c£ 20 à ἊΣ (ams ἢ φησὶ
οἵ γνώσεως (ὃ οἰκήσεσι ? ἹἹερασεελὴμ λοιπὸν ἅπαντες βεξαίως οἱ τῷ ἐϑνυφ τοροσήκοντες
ud ἡμετέρῳ 5 κρὴ ἀϑὲς Ἔφει λοιπὸν ἐν τῷ Ἐϑνφ ἀσεβέᾳ χαΐρφν. θεὲ ἀπηλλοξιωμένος
ϑεῖῶ" τῶτο γὸ λέγ4ᾳ. Q ἀνάϑελία Bx ἔφεο ἔτι" ὡς γὸ ὃ κακάφιος Ay] Παῦλ(» *, d τις
οὐ φιλεῖ καὶ κύριον ᾿Ιησοιιῦ Χριςὸν. ἥτω ἀγάϑερ(φ" ἐκ $e ow0 φησὶν xem τῶτο" ἐπεὶ μὴ
5 ta τις λοιπὸν ἠλλοῥιωμένος Sui dfe μϑυ τε λοιπὸν οἰκαμένη ἡ “Ἱερεστελὴμν "Co πάν-
τῶν Mi πολλῆς αἱ deQaAdas, ἐδ ὑπὸ αἱ ϑείας Ἐξᾷ κησεμονίας διὰ TT κροίονος ὅχ:-
M&Mar ἐν μὲν δὴ τέτοις σωμεπέρανε T. ata Daisy ἃ Ὡροφητείαν. Q τὰ κατ᾽ ἐκεῖνον
ἐσόμϑμα T χαιοὺν, τά τε παρ᾽ uurdy πλημμελεῶς μέλλοντα» € τὼ a bi ἀυτὰς “βυνσό-
αδνα δὰ 3p. ἐναντίων . καὶ wo (ἃ oclo τινὰ ὃ αἰδὲ ἀυτὲς Ἐισείξεται wmdtueviar ὃ
Sube, (oic T χαλᾷ “«ερεςῶσι T οἰκείαν παρέχων ῥοπίω" ἐντεῦθεν ἢ ἀναλᾳμβανέ τὰ ces
4 ἢ κακκαβαϊκῶν μδυύσεως duri ῥηϑεντα" ἐν οἷς vu δὶ Ὁ Ζοροβάξελ avegaeso dpa.
τοῦ t9vd χαλὰ λέγων. «escsOnue «ei (C) Τὼγ $ ἀναέρεσιν" τότων δὴ κἀν(ῦϑα
πάλιν ἀναλομβάνῳφ ὃ μίώυσιν, ἅτε κοὴ ἐγζύϑεν ἐσομένων, ὡς ἂν (ois τε M) πλεῖφξον γι-
9re&aj μέλλεσι (&) μεύνον. λέγω ἢ (oic μακχαβαϊκοῖς. Tei; ἡ τὰ τεόσφατον eL ἃ
Γὼγ μνόμϑνα, (ἃ τῷ «espirn ἢ ἐγζένηται T. οἰκείαν «vesQuraay εἰς χρηςοτεραν μέυυσιν
συμπεράναι" Aty4 Givuw.

« Καὶ àum eg ἡ ἡ7αΐσις Lo xod κύρι(Θ» πάντας «ἦν: Agsc. ὅσοι ἐπεςράτοῦσαν
Ua lepggmAWp. ,, Τῷ γὸ ἔϑνες φησὶν Cueva τῷ uec τὸ xg) d μα χωτώτε «ὐξεέσονται
τῇ ϑείᾳ δωυάμφ: ὡς ἑσώτων μὲν ὠυτωῖν ἴᾳκίῶαι τὰς σάρκας. οὐδὲ «προβαίνειν δὶ (GS)

rore liberi, solum ipsum appellantes Deum. Exin diversos locos memorat, volens per
omnia dicere, fore ut in parte qualibet nostrae regioni finitima, constanter Deus
agnoscatur atque adoretur, fraude omni atque impietate depulsa. Cum hac , inquit,
Dei notitia habitabunt deinceps Hierusalem constanter omnes qui genti nostrae sunt
devoti, nemoque in populo irreligiosus erit aut a Deo alienus. Sic enim valent ver-
ba, non erit ulterius anathema. Nempe ut beatus ait Paulus, si quis non. amat do-
minum lesum Christum, anathema sit. Igitur. nihil. eiusmodi posthinc erit; quia
nemo item abhinc erit a Deo alienus: cunctique habitabunt deinceps Hierusalem
multa cum securitate, quam civitas a divina tutela adsequetur propter suum vir-
tutis studium, Atque in his finem facit de maccabaicis rebus prophetia, et de 1llo-
rum temporum casibus, et de futuris populi peccatis, et de malis adversariorum
manu infligendis, nec non de cura quam Deus circa illos ostendet , honesti videli-
cet adseclis suum impendens auxilium. Exin vero resumit res ante tempora mac-
cabaica abs se dictas, ubi praestandis a Zorobabele genti iudaicae bonis recitatis ,
adiunxerat exercituum Gogi occisionem. Rerum harum hioc etiam loco resumit prae-
dictionem , utpote proximarum; ut illis etiam qui post plurimum intervallum even-
turáe erant, maccabaicis inquam, fidem facerent ea quae nuper circa Gogum ac-
ciderant: atque ita propheta vaticinium suum utiliore praedictione concluderet.
Ait igitur,

* Et haec erit ruina qua percutiet Dominus omnes populos, quicumque mi-
litaverunt contra Hierusalem. ,, Gentis illius, inquit, maximae et inexpugnabilis vi-
ctores evadent divina virtute: tamquam si stantium illorum tabescerent carnes , ne-

*I.Cor. XVI. 22.

v. 1}.

v. 14.
p. 533.

360 THEODORI MOPSUESTENÍ

πόλεμον ἐωμένων. τῷ φϑάνειν τοῖν 9 üppslon e ϑυὸν δὰ αἱ ἐπαρομένης ἀντοῖς τιμω-
eAac* ἀφαιρεθήσεται ἢ ἀυτωών C ἡ T βλέπαν ἰοὺς» Co T Mee gos 7 καϊαλαμβανόντων
ἀυτὰς κακῶν,» pO τε ἄφωνοι δή ὃ T συμβάντων δπορίαν" (ἃ συωτόμως φησὶ Ὅσαύτη
dyes ἀϑεόα X) ϑείαν üpylo Ἔκςτισις λήψεται» ὥςε ἕκαςον 623 (Qj) πλησίον έποντα 3
οἰκείων elem, μὴ ἢ τῶτο εἰσθέναι» Ow oleas θυ, ὁρίων ipd Tet, ὡς κατά γε τὸ πλεΐςον
toov ἀυτὸς θμήλων γνεῶς. πλείογας τὰ ἀὐτωῖν "Vzo T οἰκείων ἣ vao T ledio πλητ-
(operae πεσεῖν. ᾿Αλλὰ γὺ ἐν Οιέτοις κακοὺς ὀξεταζομένων ὀκείνων, ὠἰοῳτάξε) φησὶ ἃ
"IUe ἐν Ἱερεσωλήμ" ἵνα εἴπῃ ὅτι ϑεῤῥαίν V2 Y κατ᾽ ὠντών ὠξελεύσεται πόλεμιον cmo
τῷῦ Ζοροβάξελ, ςρατηγέμϑμ(Θ». ὃς Cu τὴ τῷ όσα φυλῆς βασιλεὺς ὠντωῖν Y? ϑείαν ἀνα-
«έοβειται κρίσιν" Svo τε κρατήσεσι T ἐναντίων. ὥςε πάντα ἀυτοῖς τὰ ποροσόντα. agv-
σύν τε x8) dpyueoY xu) iO jM. xU) 0 m oT ἂν ἔχοιεν παρ᾽ ἑαυτοῖς ἀγωϑθὸν, ζαῦτα δὴ;
πάντα ἀφελομᾶθες T οἰκεῖον ἀυξῆσοι πλᾶτον" τῶτο 5D εἶπε ** (ὁ σιυγάξᾳ * ἰοὺ πάντων
Tj λααΐν κυκλύϑεν" ,, ἰδζιωὺ αὐτοῖν εἰπὼν vu. “«οροσόντα ἀφ᾽ ὧν εἶχον τὸ σωώαδχαι!" ὅϑεν
xj σειφηγίζων duro, ἐπήγοι γε" ** χρυαῦν τε (ἃ ἄργυρον 1 ἱματισμὸν εἰς πλῆθος σφόδρα...
Τότοις ἐπὰγ4᾽ ὅτι πολλὴ τίς ἀπώλεια y, ἵπασων "ege καὶ ἡ μμόγων (ἃ καμήλων κἡὴ ὄνων ἃ
παντων vj) “ροσύντων ἀυτοῖς κτίεναἷν, ὁπόσοι περ ἄπιτήσλεια πῶς ξαυτοῖς εἰς δὶ πόλεμιο

γομάσαντες ε΄). συλλαξόντες foy MU. ἑαυτῶν: ὃ MD δὴ θάνατος πων. φησὶ, (ἃ ἣ ἀπώ-
Aaa, Ὡσαύτη τίς ἔξει! stg] Τοιαύτη" ὅποσοι «δ᾽ ἂν awrt)y αἰδασωϑεῖεν., δχεγνόντες τῷ Su ὃ
“αύα μιν GE ὧν ποπόνϑασι; vouoy ϑήσονται παρ᾽ ξαυτοῖς., οἑνεκῶς ἀνιόντες 7r δὲ Ἵερε-
cune T χαϑήκεσαν ᾿δποτινγιωῦαι Tu. Sud. «ροσκυυύησιν. δηιτελεῖν “δὲ ug) τὺ ἑορτὼ αἵ
σμδιυοπηγίας , ἐπειδὴ (is πόῤῥωϑεν φὐήδαγινορόϑοις ὅητήσλειος ὃ καιοὺς ϑερανὸς ὑπάρχων"
49) πολλοῖς ἢ Ὑ dY ὑδροψίαν dx ᾿δποπληφφιυύτων (Ut, τιμωρίαν ἐπάξω. ἀβοορχίᾳ ἃ
τῇ ἐντεῦϑεν ἀκαρπίᾳ καϊαοικαζων ἀντὸς, ὡς ἂν αἴδϑϑοιντο τῆς, τὸ πάντων κυοίου τιμῆς

que ad pugnam procedere sinerent, Deo ipsorum impetum praeveniente poenae

impositione. ÀAuferetur quoque ipsis cernendi vis a magnitudine incumbentium ma-

lorum, mutique fient ob eventuum angustias. In summa , tanta illis a Dei ira mentis
perturbatio incidet, ut singuli invicem manus afferentes, haud sentiant, sed ex-
iraneos pulsare se putent, fiantque mutuae caedis auctores , maiorque illorum pars
a suis quam.a Iudaeis percussa cadat. Verum dum illi his malis implicantur, com-
parabit se ad proelium Iudas in urbe Hierusalem, id est audacter exibit ad hostium
oppugnationem duce Zorobabele, qui rex ipsis divino iudicio constitutus est. Atque
ita potientur hostibus ut omnes eorum opes, aurum, argentum, vestem , et quic-
quid boni secum habuerint, diripientes ad suarum opum cumulum conferant. Sic
enim significant verba ** congregabit fortitudinem populorum omnium in circuitu ;,
fortitudinem illorum dicens opes a quibus vires accipiebant. Quod declarans, ait:
aurumque et argentum et vestem valde plurimam. His addit, multum fore equo-
rum detrimentum, et mulorum, et camelorum, atque asinorum , omniumque apud
eos iumentorum, quotquot bello utilia aestimantes , secum adducebant, Et interitus
quidem illorum atque exitium tale erit. Quotquot autem ex ipsis salvi supererunt,
agnoscentes Dei potentiam ex his quae sunt passi, legem sibimet statuent ascen-
dendi perpetuo ad urbem Hierusalem, ibique debitum Deo obsequium persolvendi,
nec non tabernaculorum festum agendi, quandoquidem iis qui de longinquo ve-
niunt vernum tempus idoneum est, Multis autem superbe haec neghgentibus poe-
nas inferam , pluviam et ubertatem frugum negando, ut agnoscant se universalis

IN ZACHARIAM CAP. XIV. 361
ἀμελοιῦτες" κἂν οἱ αἱ Αἰγύηε δὲ κἀν d τινες δὴ ποτε (aorlo. àvadstovra] ὃ γνώμΐω,
δ ἀντίω δώσασι mpeeiar βέλεται 5 εἰπεῖν ὅτι πολλοὶ T θμοξίων ὀκπλαύῆστες δὲ τῷ
μογέϑᾷ vj). γερονότων πολλαχόϑεν Vo Ὁ “Ἱερεσειλὴμ, συῤῥεύσεσι., T. καϑήκεσων To! ϑεφῖ
φοροσκιυύησιν Werodidóyreg, ὡς Q τιμωρίαν ἀπεκοῖε γεῦζ εἰ μὴ TETO ποιοῖεν, Τώτοις ἐπάγά.

«c Ἔν τῇ ἡμέρᾳ ὀκείνῃ too τὸ Ü7 (QS) χαλινὸν 7 ἵπασα ἅγιον τοῦ κυοίῳ παντοκρά-
τορλ" (ἢ ἔσονται οἱ λέβητες ἐν τῳ οἴκῳ κυρίε ὡς φιάλαι «veo Φεροσώπε ϑυσιαςηρίε. 55
Βώλεται μδὺ εἰπεῖν ὅτι πολλὰ καὶ Tu Ow) ἀνατεϑήσεται qood. vb Ἰσρᾳαηλιτωῖν πὸ T
λαφύρῳν. ἃ «od. vp πολεράων λήψονται. πολλά τε ὄντα x9) der9uov γικῶντα" οἷον
πεποίηκεν ὃ μακᾳοιίθ» Δαυὶσ' ud δ τῷ Τολιὼϑ' ἀναίρεσιν τὸ ξίφος ἀνωϑεὶς Tu Oud τὸ
ἀυτὸ ἢ λέγ κἀνῦϑα. ὅτι χαὴ χοωλινὲς ἵπαων. ὃς qj ἀναιρεθέντων ἀφείλοντο, χοροσοί-
σουσι τότε TU. Oud "urb γὸ τῷ χαλινοῦ ὡς Ww ees ἠβελήϑη τὼ "λοπτὰ ὅπλα τὲ wd)
λάφυεᾳ εἰπεῖν» ἅπερ ouD ἀγατιϑέναι ἤμελλον.» ἑκάςου X» δ οὐκείαν «Des OY φοροστί-
τε οντος τὸ οοκοιυῦ Ca y λαφύρφν" ὅϑεν ἐπαγ4- ὅτι Φροσω θήσονται (e λέβητες “πλαῖςοι
- cie Umigovro οἱ πολέμιοι, δπητησείους ἑαυτοῖς €) νομίζοντες εἰς ὃ ἔψησιν Tp) κρεαίν, οἱ
δὲ͵ τὸ πλῆϑ». φιαλαῖν d'inlo , ἔσονται τῷ οἴκε φορεῖ μϑμοι τῷ Sua ἠβελήϑη ἢ Duro

^ 3 D 5, , 5 P
μὲν τῷ χελινᾷ τὰ ᾿δπὸ qi ὅπλων ἀνατιϑερᾶνα εἰπεῖν, Wer d& v λεβήτων τὰ Wero v p.

κτηλίώτων. ὡς εἴωϑεν δ’πὸ u&egu, τὼ "Ad eu σδηλξν ἡ Sua 9paQu. ὅτ᾽ ἂν αἰξεζὼ ἡγῆ-
ται ὃ x2 uie D». ἀκοιβολογίαν" ἐπεὶ κἀνῦϑα aer ho τὸ àe19 uéiy δόρατα C ξίφη
xd) ϑώρᾳκας. λέβητας τὰ (ἃ τὰ ἐν ἀνθρῴπων κείρμδμα aeneo], οἷον εἰπεῖν πινάκια. πο-
wein, ἢ O d m (ibm ἐκ T μέροις. ὡς εἶπον τε ἤδη, χρὴ ἐπισημηνάμδν πολλῴκις,
ἐδήλωσε τὸ πᾶν εἰπεῖν. Δεικνὺς TJ0 λεβήτων T. ἀνατιϑερδῥων ὃ χρόαν, ἐπάγη.

ἐς Καὶ $e πῶς ὃ λέβης ἐν “Ἱερεσοιλὴμ καὶ ἐν τοῦ "Ted. GO» τω κυρίῳ παντο-
κράτορι" Q ἥξεσι πάντες οἱ ϑυσιάζοντες.» κὶ λήψονῇ) ὧξ ὠντών. Xj ψήσεσιν ἂν ἀυτοῖς. 5

domini honorem neglexisse. Et si Aegypti incolae, et si quidam alii hac prava mente

fuerint , poenam similem perferent. Vult autem dicere, extraneos multos magnitu-.

dine eventuum territos, variis ex locis ad urbem Hierusalem concursuros , debitum
Deo. obsequium oblaturos; et nisi fecerint, poenam relaturos. His addit.

** Die illa.erit quod super frenum equi est, sanctum Domino omnipotenti. Et
erunt lebetes in domo Domini sicut phialae ante faciem altaris. ,; Fore dicit, ut
complura Deo offerantur ab Israhelitis de manubiis quae ex hostibus retulerint,

multa.sane et innumerabilia. Sicuti fecit beatus David post Goliathi caedem gla-.

dium Deo dedicans. Idem heic quoque dicit, nempe quod equorum frenos inte-
remptis ablatos Deo offerent. Namque a freno tamquam a parte, reliqua arma et
spolia. denotat, quae. oblaturi erant, singulis pro suo proposito ex manubiis quod
visum fuerit afferentibus. Unde addit, lebetes plurimos adductum iri quos hostes
.secum habuerant, utpote coquendis carnibus idoneos, quorum multitudo phialarum

vice fungetur in domo Dei exposita. Vult autem frénis, armorum oblationem de-

signare; lebetibus, divitiarum; more scripturae consueto a parte multitudinem de-
notandi, quotiescumque supervacaneam iudicat partium accuratam enumerationem.
Certe heic superfluum erat enumerare singillatim hastas , gladios , loricas , lebetes,
et' quicquid ad usum hominum est, verbi gratia catinos, pocula, et si quid aliud
huiusmodi est. Sed a parte, ut nuper dixi, et saepe adnotavi, se totum designare
. demonstrat. Iam ut ostendat oblatorum lebetum usum, sic prosequitur.

** Eritque omnis lebes in urbe Hierusalem et apud Iudam sanctus Domino om-

46

53

. M

5.

* x, Reg. II. 13.

p. 536.

* Os, XII. 7.

362 THEODOR! MOPSUESTENI

c , ,
Οἱ μὲν γὰρ φεοσκομιέϑεντες λέβητες. φησὶν» ἅγιοι. ἔσονται ἅτε denn λοιπὸν Tt

Sud ἀφϑονία di ἐντεῦϑεν $e ois τερσείγεσι τὰς ϑυσιάσᾷς. τῷ , dr ὅποι Φροσῆκεν
ἐψήσαντας vu Tp ϑυσιαῖν zÀnegow, τὸ τρέπον" D 92 &y οὕτως ἐν τῇ ees ud βασι-
Aady ἣ ϑεία λέγ4 2020 dryer 7 7 jov HA T cx gvo pay * ; ὅτι ἤρχετο τὸ muda-
exov τῷ ἱερέως ὡς ἂν ipio τὸ κρέας» é κρεάγρα iodbt ἐν τῇ ΙΝ μπεῖ, καὶ xad
ἀντί εἰς (€) λέβητα. 0 εἰς T χίξων, ἢ ἥ εἰς τὸ | χαλκίον" C πᾶν ὃ ἀνέβαινεν ἐν τὴ κρεά-
202 ἐλάμβανεν. enuTM ὃ ἱερεύς: τθτο QUO εἰπεῖν. ἠβουλήϑη, 071 ἀφϑονίᾳ λοιπὸν (ic e
τῇ Sega τῷ 96 σωμιοῦσι εἰς δ ἹἹερεσουλὴμ ἔοι! λεβήτων. ἐν οἷς 7o90TM&y ἀντὲς T
TE ϑυσίαις χρόαν ἑαυτούν ὀκπληφφυιῦ. Τέτοις Emi. ςς Καὶ οὐκ tg: Xawawatog tm ἂν
το οἴκῳ κυρά παντεκράτορος, ἐν τῇ ἡμέρᾳ Cac vt. .. ᾿Ἐπειδὴ δὄριβεξλη μοι Χαναναξοι

δ Cim ἢ ἦσαν $i τε ἀσεβάᾳ t 521 τε ἡϑῶν μοχθηρίᾳ, τᾶτο βέλεται εἰπεὶν ὅτι πιαύσονταγ᾽

πάντες λοιπὸν οἱ 78 Ἰσραὴλ *T «eje ἀσέβειαν ἣ τινὰ μοχθηοίαν γεύαν ἠθῶν. cl aurdv
σεσγοῖαγ Aoi T ρα pd TY ἡλίκον ἀγαϑὸν εὐσεβείως τὲ 1) ἀρετῆς Vhwutoa- em e
ὃ μακάρι» "Quare AG: * Χαναὰν. ἂν τῇ χίεὶ ὠυτεῖ (usos ἀσικίας, καϊᾳ δωναςεύειν
ἠγάπησε" x9) εἶπεν Ἔφραϊμ πλίὼ πεπλύτηχα» εὕρηκᾳ dau lo $e To τῇ TU Xa-

vayady «vegsi9oeia, Gi" leegnAirae τὸ μὴ δέον δγφσεα Πορᾶμες καλέσας, ὡς ἂν (δὲ

Cavo Ῥόπον μιεμιμημᾶῥες.

nipotenti, Et venient cuncti immolantes, et sument inde, et coquenmt in eis. ,,
Oblati quidém lebetes, sancti erunt utpote oblati in posterum Deo. Commoditas
vero hinc erit adducentibus victimas , copiam habendi ubi coquere oporteat , et sa-
crificia decenter perficere. Nonne enim in primo regnorum sic loquitur divina scri-
ptura, dum narrat filiorum Heli iniquitatem? nempe quod veniebat puer sacerdo-
tis , fuscinulam tridentem habens in manu sua , mittebatque fuscinulam in lebetem
seu eacabum seu caldariam; et omne quod levabat fuscinula , tollebat sacerdos sibi.
Vult ergo dicere, ἀνα νωμ οδον ad Dei cultum in urbe Hierusalem copiam fore
lebetum , quibus opus erat ipsis ad explendum sacrificiorum ritum. His addit: ** et
non erit Chananaeus ulterius in domo Domini omnipotentis die illa. ,, Quia in-
fames erat Chananaei ob irreligiositatem morumque pravitatem, innuit sic propheta
desituros deinceps cunctos de populo israhelitico ab impietate aut qualibet morum
malitia, eventibus ipsis edocti quantum bonum sit pietas et virtutis studium. Sic
etiam beatus Oseas ait: ** Chanaan, in manu eius statera iniquitatis, opprimere

praepotenter dilexit. Dixitque Ephraim: verumtamen dives factus sum , inveni mihi .

solatium. ,, Scilicet Chananaeorum nomine Israhelitas illos appellat qui illicita age-
bant, Chananaeorum mores imitantes (1).

(1) Recole Theodorum apud nos p. 57.

TS CA ARAM

—— 9o ym À

IN MALACHIAM. . 363

EPMHNEIA MAAAXIOY TOY ΠΡΟΦΗΤΟΥ͂.

quo Juge «esto y ᾿Αγίαίε τὲ xg) Zamaeua M) 4 διὸ BaGuAdwQ» ἐπάνοοίον
T AE XD ϑείαν φποροφητόυσώντων ἐνέργηωαν. "AyfatO- μδὺ ὃ exa mbi τε d vaz
οἰκοοϊομῆς dia λεκται Tof 2d, ὁ δὴ xg) dp aei ἃ Γὼγ phe ? ἀπώλειαν" ὃ "5 Md.
x&e1(D» Ζαχαρίας ζαῦτα τε At], “«ξοςιϑεὶς xg) τὰ X) cbv- Μακχαβαίους JO πολωὺ
ga9ovóme. ἃ χρόνον. xg) δὴ (ἃ ᾿δποχαλύψεις πολλὰς κ) δῥαφόροις ὀκτίϑεται» JY ὧν τὸ τε
ποικίλον αἰ αἷδὰ. ἀντὲς εὐεργεσιας ἐδήλωσε τῇ ϑεοῦ., wo) didwauaMay παρέθζετο. ϑεοσε-
Bae. τε καὶ δπιμελείᾳ βία «οροσείγην ἀυτὸς σδωνα δύζω ἀντάρκως. Ἐπειδὴ di αἱ ϑείας
“φοονοίας ἀξιωϑέντες lado, χαὶ αἰ Ser Βαξυλαΐ(θ» ἐπανόσα. zAdcwy τε ὅσων τετυ-
“κότες dna Sr, «gj δὴ C ἐν εὐφοαγίᾳ χαίαςάντες πολλῇ οὐκ εἰς dior ἐχρήσαντο τῇ
ἂνέσᾳφ, τὰ μδὺ TU ἱερέων» τὰ ἢ x5 τῷ λα πλημμιελοιοῦτί(θ» παντὸς. ὡς C τοὺς Y γόον
ὥρισ μόρας Sucias μὴ uL T cescontoyr OQ» ὀκτελεῖν. ἀνωγκαίως ὃ παρὼν ὅτοσὶ φοροῷη-
τῆς XD ϑείαν Cypr ὅψη τῶτο Ὡροβληϑεὶς. ἐλέγχή jp Ty τε ἱερέων καὶ τῇ λαοῦ τὰς
πλημμελείας. ἃς αἵτινες εἰσιν» oll ἀυτωῖν T γεγραμμδρων ἄμεινον μιάϑοι cie ἄν" puo
^ καὶ mv. T ἐσορϑμων" Ὄνομιᾳ ἢ τῷ «οοροφήτῃ, XD μδὺ ὃ Ἕλλάώων γλαΐτίαν, ἄγελος:
7) * 'Efpaiv, Μαλαλίάς" ἐπειδὴ, (Qy) ἄγζελον Vero χαλεῖν Ἕβραίοις ἔϑος" ὅϑεν xg)
Mee Bos τῇ εἰς ὃ “Ἑλλάύων γλαΐτίαν ἀγ(ελί(θ» κέκληται ἀντὶ Μαλᾳ χα" λέγ ἢ ὅτως.

ΚΕΦ. Α΄.
* Λῆμμα λόγε κυράε δι ($$) Ἰσραὴλ ἂν ode ἀγζέλου awe. .» Ἵνα εἴπη ὅτι x5

COMMENTARIUS IN MALACHIAM PROPHETAM.

X uum beati prophetae Aggaeus ac Zacharias post populi Babylone reditum di-
xino instinctu prophetarent, beatus quidem Aggaeus de templi aedificatione disse-

ruit. cum populo, et Gogi etiam exitium praedixit; beatus autem. Zacharias eadem .

dixit, adiectis etiam Maccabaeorum rebus quae multo tempore post evenerunt: tum
eL multas diversasque revelationes addidit, quibus et beneficiorum Dei erga Iudaeos
varietatem declaravit, et doctrinam tradidit admovendo illos idoneam pietati mo-
rumque probitati, Sed quia divinam providentiam adepti Iudaei nec non Babylone
reditum, et plurima dein bona consecuti, multaque fruentes felicitate, haud bene
hoe solatio sunt usi; sacerdotibus nimirum ac populo universo peccante, ita ut
ne statuta quidem sacrificia convenienter facerent; necessario hic noster propheta
divina operatione ad hoc electus, sacerdotum pariter atque populi peccata redar-
guit; quae cuiusmodi fuerint, ex ipsis scriptis melius quispiam cognoscet. Quae-
dam etiam futura praedicit. Nomen autem prophetae est Graecorum quidem lin-
gua Angelus, at Hebraeorum Malachias, quoniam angelum ita dicere solent He-
braei. Quamobrem. in Graecorum sermone Angelus appellatur pro Malachia. Sic
autem dicit.

CAP. I.

** Assumptio verbi Domini super Israhelem in manu Angeli ipsius. ,, Id est

*

p. 637.

p. 528.

* Ps. LXIII. 6.

* Ps. hebr. X. 6.

-

905. - THEODORI MOPSUESTENI

ϑείαν ἐνεργοίαν ἐνεπηςεύϑη τὸ 4! φοροφητοίας topoy ὁ ἄγζελί(θ» εἰς ἔλεγχον τῷ "IcezhA,

ἐπειδὴ κοινῇ (αὑτῃ «eooonooela τές τε ἱερέας xg) (y) λαὸν σημαίνειν Ἠμελλεν: Ἰσρᾳη-

Mir) $9 ἅπαντες ἐλξέηοντο κοιναῖς" εἶτα μα δ εἰωϑιζαν ζαύτων ὡὩροηραφίιὼ qj) cpotwn-
ej 2? My d «020 vot

x&v βιξλίων, ἄρχεται Tj). οἰκείων λόγων ὃ Ὡροφήτης οὕτως. ** Θέϑε ὃ Ui τὰς καρόίας

ς

MAU. ,, K&AAIu ὡς ἂν ωἰοῳλελοιπόσιν ἄχρι τῷ «δεῦρο ἃ ποιεῖν ἀυτὼς Ὡροσῆκον ζῶ"
κελεύφ vu) 900 τὸ dYoy εὖ 204a | , x9) σιωυιοϊεῖν μδὺ ἅπερ *avegarlov , doxipaau, di
ὑπόσον ὀϊξξέβαινον τῷ τὩροσήκοντίθ». ὡς ἄν mva, xg) σδόρϑωσιν τοῖς ἑαυτῶν φροσωγάοιεν
πλημμηλάαις. Elsa μδὶ T. τρόξοπίὼ Q ὃ φἰϑαίνεσιν quo. Lo δχιμελεςέροις uis EL
τὸ δέον εἰργάζετο, Emipd: «€ ἠγώπησοωι 6 A64 κύρι(Θ».., Καλαΐς γὸ (Gig ἀγνώμοσι
«e? πάντων T ἀγώπίω A4 T οἰκείαν, Ocuyd “πρὸς (αὐτί κρίνοιντο Mo Ale. ἐλεγλο-
opo δλὶ τῇ φαυλότητι τὴ Come T οἰκείων. ** Καὶ εἴπατε» ἐν τίνι ἠγάπησας ἡμᾶς: ..
δήλε cog. πᾶσι τυγχανοντίθ» ὁπόσων ἀυτοῖς ἀγα ϑῶν αἴτι(θ}» ἐγερόνφ, d τε Cx T Ὡοῦ-
dy ὑπαρξάντων. d τε καὶ Tj) ὕςερον πολλάκις. (ἃ δὴ xo) T] πρόσφατον γεγονότων"
du 9 690" τῇ ϑείᾳ γραφῇ δὶ φωνζὼ 2 axesryuerros A64» κοὴ ὃ Tj) Ti ποιοιεύτων
δζάϑεσιν φωνῇ σημαίνειν" οἷον το" εἶπον. τίς ὄψεται ἀντάς: * ἀντὶ T ditxayTo ὡς ἐσεγὸς
ἐφορῷντί(» τὼ γινόμδϑυα" οὐ γὸ δὴ ἔλεοον Eee (ὃ εἶπε 99 ἐν xapdia, durd, οὐ μὴ σα-
λευϑῶ "Puro οβυεᾶς εἰς env ἄγνου χακξ' * διέκειντο )ὸ φησὶν ὡς ὀϑὲν "zo pd Ewres πώ-
ποτε κακόν" 42) πολλὰ (iae, εἴποι τίς ἂν, ἃ μὴ τῷ παρόντίθ» δεξὶ UAM dy καιροῦ"
ὕτως ομὦ κἀνί(αῦϑα λέγ τὸ» C εἴπατε ἐν si ἠγώπησας iude, ἀντὶ ἀγώπηϑέντες παρ᾽
ἐμᾷ, Q εὖ πεπονϑύτες πολλάκις. μοχθηρᾷ wg) ἀγνώμιονι κεχρηρὅμοι τῇ dfevola: «έκοιθϑε
ὡς ἂν τε ἠγαπηρᾶροι παρ᾽ à, ὅτε τινί» τετυχηκότες πώποτε ἀγωϑοῦ" εἶτα λέγ4 τὰ
φῳοάγματω ἀφ᾽ ὧν oEha ἀντὲς συωορᾷν ἡλίκων ἔτυχον ἰδ οὖν" ἄλλοις ἀγαϑῶν.

divina operatione concreditum est prophetiae opus Angelo, ad Israhelis reprehen-
sionem : namque hoc nomine sacerdotes simul et populum denotare volebat: cuncti
dicebantur communiter Israhelitae. Deinde post hoc solitum propheticorum libro-
rum proémium seu titulum, sic initium facit sermonum suorum propheta. ** Ponite
in cordibus vestris. Egregie sic alloquitur illos qui hactenus debita officia negle-
xerant. lubet ergo nunc quid opus facta sit cogitare , et quid egerint considerare,
et quantum a rectitüdine exorbitaverint, ut aliquam peccatorum suorum emenda-
tionem curent. Mox post impulsum et adhortationem , qua eos diligentiores ad. of-

ficium reddidit, prosequitur: ** dilexi vos, dicit Dominus. ,, Bene ingratis ante om-

nia memorat amorem suum, ut inde iudicentur, de suorum morum pravitate con-
victi, ** Et dixisti: in quo dilexisti nos? ,, Atqui omnibus exploratum erat, quan-
torum ipsis bonorum auctor extitisset , sive antea gestis, sive postea saepe numero,
sive etiam nuper patratis. Sed mos est divinae scripturae vocem pro re adhibere,
et hominum statum vel affectum voce designare. Velut illud: dixerunt , quis.vide-
bit eos? id est ita se habuerunt, quasi eos nemo spectaret. Atqui nihil huiusmodi

dixerant. Item: dixit enim in corde suo, non movebor a generatione in generatio-
nem, sine malo. Sic enim sese habebant, quasi nihil umquam mali essent passuri.

Multaque eiusmodi quis inveniet, quae coacervare non huius temporis est. Sic ergo
nunc etiam dicit: et dixistis, in quo dilexisti nos? Quasi dicat: a me dilecti, et
beneficiis saepe affecti, improba ingrataque mente fuistis, quasi nec a me dilecti,
neque ullo umquam beneficio donati. Dein facta dicit, unde hi cognoscere possent,
quanta a Deo bona accepissent. |

IN MALACHIAM CAP. I. | 265

τε Οὐκ ἀοϊελφὸς Lo "Hou τῷ Ἰακώβ: Ay] «vex» χρὴ ἠγώπησοι (ὦ Ἰακὼβ, ἃ

Ji Ἡσαῦ ἐμάσησοι" xd) ἔταξα τοὶ (Qin ὠντεῖ εἰς ἀφανισμὸν. (ἃ ὃ κληρονομίαν durd εἰς
δὍ κατα ἐρήμα" dion ἐὰν εἴπῃ. ἡ ᾿Ιδαμαέα (1) κατεφραηαι, (ἃ ὄχισρέψο μδϑυ κ) ἀνοικο-
“ομήσομδυ τὰς ἤρημω μας ἀυτῆς, τάσδε Ay] κύριος παντοκρᾳτοωρ., ἀυτοὶ οἰκοοομήσεισι
(ὶ ἐγὼ καΐᾷερεψω" κὶ δχικληθήσεται ἀντοῖς ὅξκα ἀνομίας. x; λαὸς ἐφ᾽ ὃν «ἰδῳτέτακται
κύρι(0» ἕως αἰαΐνος" (ἃ οἱ ὀφθαλ Mol OM. ὄψονται. 1 Dati ἐρεῖτε» $e λύθη «esos

᾿ἑωράνω vjU δρίων Ἰσραήλ. .. Πρόσφατον ἦσαν ᾿Ισδουμαῖοι τετιμώρη μοι» x9) πλαάςων .

ὅσων ἐν πείρᾳ γερονότες κακῶν.» ὑπὲρ ὧν δγωτεθείκεσαν οδὺ’ ᾿Ισραηλίτας YD (() καϊοὸν
- ὀκεῖνον xq9 ὃν ἀοσύφρκοί τε ἀυτοὶς «οφότερον xg) βαξυλώνιοι M! τῶτο ἐπῆλϑον: (Uc
di «ερείρητο μδὺ τῷ μακαθίῳ Δαυὶϊδ' ἐν ψαλμιοῖς" * M4 39, μνηϑητι κύριε T. ἡαΐν
᾿Ἐσωμ, δὶ ἥμεεραν “Ἱερουσειλὴμ, qj) λερόντων ὀκκενῶτε ὀκκενᾶτε ἕως T ϑεμελίων ἀυτῆς"
Sueno BaGuxdy(Q» $ (Aa rop O- ἐν οἷς sd'azev ὅτι qo) βαξυλώνιοι “ωσουσι d'Íxac
ὑπὲρ ὧν ἀυτὲς δγῳτεϑείχασι κακῶν" Q Ἰσαμαῖοι ἢ τιμωρηϑήσονται συμαορώξαντες ἀντοῖς
ἐν Gic XP δύ ᾿Ισραηλιτων κακοῖς" eode ἢ (ὁ ὃ μκαχαφιίθ» "Ada ὃ ποροφήτης LU.
πϑτο" ἀλλ᾽ ἐπειδὴ vuU εἰληφέ T ἔκβασιν ὀκεῖνα , xu, νεωροὶ «ooo. πᾶσιν Lo f μνήμη m
Zonjyjoopópus XD T ᾿Ἰδαμαίων αἰδὼ T ϑεῶ τιμωρίας, εἰκότως Cu. φἰοῳϑέσεως Ti eoe
ὀκείνες ἐνδείκνυται ὃ doizrlo ἑαυτῷ ὃ αἷδὲ τέτες, δπὸ τὴν wyomuTóepy τέτων τε wg)
T Ἰδαμαΐίων ? dpyLo ποιησει μᾶμος" ho γὸ "Tv μδὺ ᾿Ιακὼβ., Ἠσαῦ ^ ὁκάνων" A64
Ὅίνωωυ ὅτι ἀσελφοὶ μδὺ ἧσαν ἀμφότεροι" "T νόμε ἢ d! φύσεως κοινὰ πάντα ἀυτοῖς ποιῶν-
τος, ἠγώπησοι LU δὶ ὑμέτερον dopomuroem, ἐμίσησα ἢ ἃ ἐκείνων ? Ἦσαῦ: C δὴ δζαμε-
Aout. MD ἄχρι T δεῦεο., αὖ τὲ αἷδὲ ὑκᾶς ἀγώπης. ἃ T. αἰδὲ ἐκείνων μάσοις δὲ δπό-
“αξιν παρεχόμδμος" πᾶσαν μδὺ γὸ axrdy ὃ χώραν ἠφάγισει di ὑμᾶς. δίκας ἀυτὸς εἰσ-

** Nonne frater erat lacob Esau? dicit Dominus; et tamen dilexi lacob , Esau
autem odio habui. Et statui terminos eius in desolationem , et hereditatem eius in
domos deserti. Quia si dixerit: Idumaea eversa est, et revertemur atque aedifica-
bimus deserta eius; haec ait Dominus omnipotens: ipsi aedificabunt, et ego de-
sitruam. Et vocabuntur ipsis termini iniquitatis , et populus adversus quem stat in
acie Dominus usque in saeculum. Et oculi vestri videbunt; et vos dicetis: magni-
ficatus est Dominus' super terminos Israhelis. ,, Nuper fuerant Idumaei puniti, et
plurimas experti calamitates, propter mala quae Israhelitis intulerant quo tempore
Assyrii primum et postea Babylonii hostes supervenerant. lamque haec praedicta
fuerant a beato Davide in psalmis , ubi ait: memor esto Domine filiorum Edom, in
die lierusalem, qui dicunt: exinanite, exinanite usque ad fundamenta eius. Filia
Babylonis misera! Quibus verbis ostendit, Babylonios poenas daturos, propter il-
lata lsrahelitis mala. Idumaei etiam cum iis punientur, qui in adfligendis Israhe-
litis socii ipsorum fuerunt. Idem postea praedixerat etiam beatus Abdias propheta.
Nunc quia illa exitum habuerant, recentesque apud omnes erant inflictae Idumaeis
a Deo poenae, merito ex comparatione cum illis demonstrat suum erga Israhelitas
amorem, ab horum progenitoribus atque ab Idumaeis sumpto initio. Erat enim illo-
rum progenitor lacob; horum autem , Esau. Dicit ergo, ambos fuisse fratres; cum-
que naturae lex communia ipsis omnia faceret, progenitorem quidem vestrum, in-
quit, dilexi, at illorum odi Esau: et usque in hodiernum diem perseveravi, amoris

(f) Variat heic interpunctio apud antiquos interpretes, aliis ante /Zdumaeam, aliis post pausantibus.
Cum graeco conspirat arabs, eum hebraico latinus vulgatus.

* Ps. CXXXVI. 7.

P. 541.

.
E

9565 THEODORI MOPSUESTENI
ὡρατίομδνος ὧν xaJ Uu τετολμήχᾳσι" πᾶσων ἢ των T. κτῆσιν μιοτέφξησει εἰς εἰρη μίαν,
ἀῶ Ὅσοωύτιο ἀντοὶς ἐπήγατον C fero χωλεπὴν, ὥςε «gv εἰ μεζᾳξαλομᾶνοι ποτὲ ξωληθεῖεν
οδγορϑεύσοιδδο! mu. οἰκεῖα.» καὶ ἀνομοοοϊομῆστη πὼς ἦρημω μέγας ἀυτων πόλεις τὲ ὁ χώρας,
μηϑὲν d'ubadya, τῶτο ποιεῖν" ἀπεφηνώμίων γὸ κατ᾽ ἀὐταίν ἐρημίαν. χαὶ οὐοσαμιαΐς οἷον τε
συςἰῦαι τὰ ὀκείνων πάλιν" ἐπειδὴ κἂν δπεχφρήσωσιν oixodopiice, , καΐζξερεψω πάλιν"
ὥςε ὀκείνοις LO Ὄνομα δχικεκληῶς ἀνομάώας ὅριον» ἅτε "zz Q4 go μίας ἠρημωμϑῥοις-
«A ὑμᾶς ἢ τως ἐδοκίμασε πᾶν 0 τι καλὸν ὀγαιρώξαδδιαι. ὥςε ἀυτὸς Üugs ϑεάτὰς
γεγονότας vp δωρομδύων ὑμῶν ἀγωϑῶν - δχιγνεῖναι τῷ 98 δ δωώα μιν Ὡσίώτοις Quidbo-
vayr(E» ἀγωϑοὶς τὰ ὑμέτερα. |

Εἶτα δχιτάίνων τὸ ἔγκλημίῳ ** dog δοζάζί πατέρᾳ- wg) d'o)A(Q" (e κύρμον. durd
φοβηθήσεται" κοὴ εἰ πατὴρ εἰμιὰ ἐγὼ. ποῦ 60a ἡ δόξα ps; € εἰ κύρι(θ. εἰμὰ ἐγὼ. ποῦ
cw ὃ φοβίθ» με: λέγ κύρκ(θ)» παντοκράτωρ" ,, ἡαἷν μϑρὺ ow ldioy φησὶ (ier δα-
«alea, ἀφ᾽ ὧν κόσμίθ» τίς s) σεμνολογία tea (ois παφάσι" σόλων ἢ τὸ κμ(!
πολλᾷ τῷ dés; ὑπφρετεῖαν aj Οἷς δεασοτικοὶς δπητάγ μασιν" ἐγὼ 5, φησὶν , εἰ μὰ My ou
κύρι(»., ἅτε cx τῷ μὴ ovr» ὑμᾶς εἰς τὸ 6) Gxogasey dy "apu AAuray "5 φιλων-
D'epmiay τὲ 6 χρηφότητοι Quatonulu τὲ uas C édezapulo οὺς ἐμὰς staAdGar uela-
didiexa, τὲ ὑ μῶν παῤῥησίας τῷ πατέρᾳ JU ὀνοκάζειν iue" boss ἢ «eos ἐσέτερον Duas
εὐγνω κονᾶντας" ὅτε 9 ὡς πατέρᾳ τῇ χῳλοχαγαϑίᾳ “ἦν Cond eo κάτων P. οἰκοίων σεμ»-
γαώειν ἐασουείάχῳτε, οὔτε ὡς σεασότίω σεοίδικότες vU. ὅχιταγ uar vtov φροντίζετε T bU.
ὕτω δὴ κοινὸν YO) πάντων δ Ἐλεγχον ποιησεί μϑυος. dioet(1 v; và «ϑεόσωπα (ἃ τὰ Qe2y-
Maeva y 12) δὴ ofeAMeoo UO» «ess οδὺ’ ἱερέας οὕτω φησίν. ** "Y weis οἱ ἱερεῖς οἱ φαυλί-,

“ζοντες τὸ (Vojue juu. .» Ὑμρέϊς φησὶν οἱ ὃ λατεργίαν ἐμπεπις oppo: ἃὶ Sap, C δοϊ); οἱ

-erga vos, odii vero erga illos argumenta exhibere. Namque universam illorum re-

gionem vestri gratia desolavi, poenas ab iis reposcens ob ea quae in vos ausi sunt;
tum et illorum praedia omnia in solitudinem verti, quam tantam tamque horridam
iis intuli, ut etiamsi forte conversi voluerint aliquando. semet emendare, et deser-
tas urbes regionesque restaurare , nihil sint effecturi, Decrevi. enim illorum locorum
vastitatem, nec ommino fieri poterit ut res ipsorum reparentur. Nam si aedificare
moliantur, ego rursus evertam: ita ut iis locis appellatio haereat, termini iniqui-

tatis, utpote ab iniquitate desolatis. At vobis ita bene facere constitui, ut specta-

tores ipsimet facti bonorum vobis collatorum , Dei potentiam agnoscatis, qui tantis
bonis vitam vestram laetificat. xd

Deinde expostulationem intendens ** filius, inquit, honorat patrem, et servus
dominum suum timebit, Quod si pater ego sum, ubi est honor: meus? et si domi-
nus ego sum, ubi est timor meus? ait Dominus omnipotens. ,, Filiorum. quidem
officium est, inquit, ea agere unde ornamentum quoddam et decus parentibus con-

fletur: servorum. autem multo cum metu herilibus subservire iussibus. Ego vero,

inquit, dominus vester sum, ceu qui ex nihilo vos ad existendum produxi; et sum--
ma mea benignitate ac bonitate in meam familiaritatem recepi, et meos filios ap
pellare vos sum dignatus, fiduciamque vobis indulsi ut patrem me vocaretis. Cete--
rum vos nulla in re gratos video: nam neque ut patrem, vestrorum actuum .hone-
state me honorare satagitis; neque ut dominum verentes, mandata: mea pensi ha-
betis. Sic,ergo communiter cunctis obiurgatis, mox: personas singillatim distinguit
et actus; et sacerdotes quidem alloquens, sic ait: ** vos sacerdotes qui despicitis

4

| IN MÁÀLACHIAM CAP. T. 361
(oie λοιποῖς ὀφείλοντες €?) TU κροιΠόνων, Φιαῦτα δρα ρα τίεῦϑε ἀφ᾽ ὧν ὠσιεγὸς ἄξιον ὄντα
pue λόγου σείκνυτε (ois τὼ παρ᾽ UJ) «ρα τίορᾶνα δρῶσι. ** Καὶ εἴπατε. ἐν τίνι ἐφαυλί-
cud τὸ Ovojug. C45 .» Ὁ μοίως κἀνζῦϑα λέγων τὸ εἴπατε, ἵνα εἴπη ὅτι ἐκ πολλῆς di
ἀφπεοσεξίας ἀσὲ αἴϑησιν ἔχετε Gori τῳ Ὥοσούτῳ πλημμελή utn y Oud. diexados ὡς οὐσὲν
ἄτοπον dfe«venrilosd uoi, καὶ (oi γε Ὅσῶτον ἐργαζόμϑυοι xaxov.

Εἶτα A£)d (ὃ τὸ γμνόμϑυνον ** τροσάηοντες «yog τὸ ϑυσιαςήριον ἄρτες ἠλισγημᾶμες, ..
Οὐ γὸ 1? τἀν τῷ vous diduexaAMay , οὐοὲ X) τοὺς μωσειϊχας djgvuzZac, cup δλιμελάα
ποιεῖς τὴν ἄρτων T φρόϑεσιν, Oud, κοινὰς xu) ὡς ἔτυχεν γεφονότας God. τὸ δζατεταγ-
μδύον λαβόντες, ἀντὰς δγιτίϑετε τῇ φαπέζῃ" A84 ἢ ἠλισγηρδῥες τὸς ζυμωτὲς, ὃ τρο-
duoc ἐναντίον Lo su νόμῳ ἀζύμους Foi τῷ ϑυσιαςηρίε. κελεύοντι “οροσευγεᾶϑδαι GEU- do-
τοῖς» ζυμωτὸν ἢ μηδόλως" πᾶσαν 9. ϑυσίαν φησὶν ἐῶ ἂν ποροσφέρητε κυρίῳ οὐ ποιήσετε
ζυμωτόν' ὕπερ ὅτω σαφαΐς δγατεταγμδύα ἐναντίον lo τω ζυμωτὼς προσφέρειν Goo" ἄρ-
τοῖς.» ὑπὲρ οὗ δὴ αἰτιᾶται “πκαίως ἀντὰς ὡς τάναντια TU τόμῳ δρριαξατίομένες Ὡεο-
σδήλως. ** Καὶ εἴπατε ἐν Tivi ἡλισγήσοι ἂν ἀυτές: ,, Καὶ τῶτο Φησὶν ποιᾶντες. ἐσξ συλ-
λογέζεδδαι βέλειϑε τῷ γινομένε Y. ἀτοπίαν" τὸ γὸ (ὁ εἴπατε, χἀν(αῦϑα πάλιν T δγάϑεσιν
λέγ4᾽ ἵνα εἴπῃ ὅτι ὡς οὐθὲν dfececiouyor δγάκειϑθε. ὠνωμόδησιᾳ χῷὴ ἀτοροσεξίᾳ Tio
Ὁσαύτἑω ἐργαζόμϑροι πλημμέλειαν. “«ς« Ἔν τῷ λέγην ὑκῶς φάπεζα. κυρία ὠξεσενω μιένη
to, καὶ τὰ ὄχιτιϑερᾶμα ὀϊεσενώσειτε. .. Πάλιν χἀν(αὔϑα τὸ ἐν τῷ λέγήν οὕτω φησὶν.
ὡς àyn ceayuar(O- ἃ δέάϑεσιν δηλαΐν" βούλεται γὸ εἰπεῖν ὅτι τὸ (αῦτα ποιαῖν ὑμιῶς-
ἀχ ἕτερόν m WD δζάνοιαν ἔχοντας “δείκνυσιν. &d" ἕτέρφος πῶς dfexapdpac, dw ἢ ὡς οὔτε
4 amens d ἐμὴς τυγχάνειν. τινὸς ὀφειλέσης ασεδῆς. ἀναγκαίως τὲ Q T ὄπιτιϑερδῥων
οὐσδενὸς ὀφερλόντων ἀξίων €?) λόγου" τῶτο δηλοῖ τὸ ῥαϑύμως Os Tria] TU) ἄρτων ὃ

nomen méum. ,, Vos, quibus divinum ministerium commissum est, quique duces
ceteris ad virtutem esse debetis, ita vivitis, ut nullo me dignum respectu osten-
datis iis, qui mores vestros observant. ** Et dixistis: in quo despeximus nomen
tuum? ,, Similiter hoc etiam loco ait dixistis, pro, ob gravem socordiam vestram,
me sensum quidem tanti peccati habetis, sed ita animo affecti estis, quast nihil in-
congruum gesseritis, quamquam tantam culpae molem sustinetis. i

Mox et rem gestam narrat. ** Obtulistis altari meo panes pollutos. ,, Haud
iuxta legis doctrinam, neque iuxta mosaicas constitutiones, accurate fecistis panum
propositionem , sed communes et prout vobis occurrerunt praeter fas sumentes,
mensae imposuistis. Pollutos autem appellat panes fermentatos; manifeste id enim
contrarium legi erat azymos iubenti panes offerre , fermentatum nihil. Omnem enim
inquit oblationem quam Deo afferetis sine azymo facietis. Quod cum tam perspicue
mandatum fuisset, contrarium erat panum fermentatorum oblationi, cuius causa
iuste cum iis expostulat, ut legi prorsus contradicentibus. ** Et dixistis: in quo pol-
luimus ipsos? ,, Atque ita, inquit, agentes ne considerare quidem voluistis rei actae
absurditatem. Nam vocabulum dixistis, heic etiam pro animi affectione ponit: id
est quasi nihil feceritis, ita animo affecti estis, socorditer et absque sensu tantam
patrantes iniquitatem. ** In eo quod dicitis: mensa Domini despecta est, et res ei
impositas despexistis. ,, Rursus heic quoque dum ait, in eo quod dicitis, pro actu
affectum animi dicit. Id est, dum ita vos agitis, nihil aliud mente agitare demon-
stratis, neque aliter vos esse affectos; vel quod mensa mea nulla sit digna respectu,
ideoque ne imponendorum quidem panum delectum ullum habeatis: cuius rei in-

v7

q. DAY.

p. 543.

268 THEODORI MOPSUESTENI

«e$ Jub y οὐ φροντίζοντας 6 ὅπως ἂν x? τ τίω vojutx lo Faris D x2) ee
μδὺὸ εἶπε τὸ T) ἄρτων. ὡς ἂν Qe TOY d Mem éradimeo ὀκείνες μάλιςει, οδὺ’ δὲ
7 φαπέζις φερτιϑερδύες d ἄρτοις ὄχιμελείς τυγχάνειν ἐχείῶ, ὡς gom τινὰ ὑπὲρ παν-
τὸς τὸ λαξ eom o Maas" ἐπειδήπερ ὀκέλοῦσεν ἀυτὲς ὃ Suc, καὶ ἐξ 62) (ὦ ἀρεὸ μὸν
dio quA dv c ἐν Gt o γγωριζορδύων, ὡς ἂν ἐν Gi; ἕξ αἱ δωσεχκᾳ καϊαλογίζοιντο φυλαὶ.
ὑπὲρ ὧν dy 7 φρεόϑεσιν ὀκελοῦσε jire&ra, jo. ἃ QTY. 5
^ Ἑξῆς ἢ Ὁ ἐπάγᾷ x ἑτέραν e auri πλημμέλειαν. ςς Διότι ἐὼν «ερσειγάγηε τυφλὸν εἰς
ϑυσίαν, οὐ καρπόγ' Q ἐὰν posui. χρλὸν ἣ ἄῤῥωςον, οὐ κακόν. » Er» ὅ τῷ Οιαῦτα
φησὶ φερσφέρειν T $9: ϑυσίας ἙΨΕΚΑ͂Ν 5 οὐχ ἁ δοτάνειν ole: καὶ d'eixvug 78 po μένε
T ἀτοπίαν “- Ὡροσείγωγε dY ἀυτὸ τῷ ἡ ἡγε μένῳ ca, & ewexcdiismat; el λήψεται «οεόσω-
πὸν σέ» A£j4 κύρι. παντοκράτωρ. 25 ᾿Αλλὰ 2? εἶ μὴ XD cuwToy σωνορῷς τῷ y qpeaon |
τὸ ἄτοπον, πειράδητι ἀυτὸ “οεοσοιγει yy τῳ Ὁ ἡγεμιονίαν i) meme do μέγῳ" (ὁ : ϑύασοιμ |

Jh d σέξεται. εἰ aidbi τῇ ees σὲ κομμεῖται, T ὕβριν" οὐχὶ δὲ itane ὡς ἂν ὕβοι-
c usy (O» rod σὰ μᾷλλον ἢ enpa uev Oo , φεοσυβοίσας σέ Wave ud T σρξοσκο-
μίϑϑεντίθ. ὄντος Τιέτε: σείξας aumuJy ἀμφοτέρας. τὰς ἀτοπίας Tho τε ὅ δι T A 2 ἄρτων Q
$5 ϑυλιάτων; imi. ec Καὶ γιοῦ eise τὸ io tne τῷ O38 E e dW-
Swre aurd , ἵγα ἐλεήσῃ ὑμᾶς. » AAA& 29 xay ois. Lo. (ῦτα σπορϑώσοιϑε τὸς φορϑόϑεν
ouo ἁρϑοτήματα. x2) πειυσοί uot τῷ ιαῦτα deesse, t en ὑπὲρ UA παρεληλύ-
ϑότων αἰτήσοιτε συγγνώμης τυχεῖν ouod T T ϑεῖ' e φοβών εἰκότως" € ὧν: ete óMD gé- c

0v (ima. » Ἐγζύϑεν 99 * ἐχότε D κακῶν 7 σπεῖραν" οἷς οὐ ee πολλξ mI gere

δὰ T τὸ «φεοσήκοντίθ» ἀμέλειαν, ὧν τῇ μνήμῃ, HgAIgu. πᾶσαν Di UM ὄχιμελααν

} «essi T T καλβ. « Ej λήψομαι cE A φῳρόσωπα, 0M, λέγά κύριος παντοκράτωρ. 5

AQ ὧν ὀφάλετε εἰδέναι. ὡς οὐδὲ γιυῦ ὑ κῶς ἁ δοτάγοντας aids&ricopa] » εἰ μὴ μεζᾷμε-
λείᾳ τιγὼ σιόρϑωσιν ἐπα γάφοιτε Gi; “πλημ MEAS MEOS παρ᾽ DJ.
d

dicium est quod socorditer panum impositionem facitis, nullius pensi habentes le-

.gitimae institutionis observantiam: quoniam illos potissimum mensae imponendos

panes curare oporteret, ceu pro universo populo oblatos. Nam Deus mandaverat, ut
sex numero essent, duas tribus in singulis agnoscendo, ut 1n sex panibus duodecim
tribus reputarentur, pro quibus panum propositionem fieri iubebat.

Aliud quoque mox subdit illorum peccatum. ** Quoniam si obtuleritis caecam
victimam , non est malum. Et si obtuleritis claudam vel aegrotantem , non est ma-
lum. ,, Dum eiusmodi, inquit, victimas offertis, peccare non existimatis. Et rei
actae absurditatem ostendens ** offer id, inquit, duci tuo, si excipiet, si suscipiet
faciem tuam, dicit Dominus omnipotens. ,, Àgesis, si per rei actae absurditatem.
non agnoscis, fac: periculum in offerendo. principi gentis tuae, et videsis nuin ex-
cipiat, num tui reverens hanc iniuriam dissimulet. Nonne contra a te magis offen-
sus quam honoratus, contumeliose te reiiciet cum tali oblatione tua? Demonstrata
vero utraque absurditate tum panum tum victimarum , addit. ** Nunc vero placate
faciem Dei vestri, eumque deprecemini , ut vestri. misereatur. ,, Age iam abhinc
priora emendate peccata , et his omissis, praeteritoram eliam. postulate a Deo ve-
niam. lisque merito timorem incutiens ** in vestris inquit manibus haec sunt. ,,
Recens est calamitatum experientia, in quas paulo ante incidistis ob. debit officii
negligentiam , quorum praecipue memores studium omne honestati debetis impen-
dere. * Àn ex vobis suscipiam facies vestras? dicit Dominus omnipotens. ;, Hine

: IN MALACHIAM CAD. f. 369
"c Διότι ig) €» ὑμὶν συγηλειάδησονται ϑύρα! Q οὐκ ἀνάψετε τὸ ϑυσιαςήρλον μα δὼ-
3 ^ ^ e of ^ M25 1 ^N ^
pe. 5» Οὐ 9B χαλεπόν μοι xd) Ya ἄβατον ὑ μᾶν ποιῆσει Φ γαὸν δὶ ἐὸν, xg) ratu,
πάλιν ὑμκῶς Ὁ τω ϑυσιαςηρίῳ ὑπηρετεῖῶς Tu iud, damen ομένες «ριαῦτα" ὅπερ οὖ
i * d ^ * E] ^ ^ € ^ B d er
ἤσδῃ πεποίηχᾳ » ἰοφεβοὺς μὲν πυρὶ ναὸν. ἐπειδὴ πλημμιελοιοῦτας 0g dyntégu, ξώρφν
ὧν εἰντο: αἰχκαλωσίᾳ 5 ὑ κὰς «αὐϑασδὰς, ὧν ἧ καϑεςῶτες. ἐδὲν T εἰς ἱερατικἀὼ λειτερ-
gia ἡκόντων ποιεῖν οἷοί τε ἦτε. «€ Οὐκ tew ϑελημῷ μοὺ ἐν ὑμῖν. λεγέ xvexO- παντο-
, , » 203 ^— kb δ ΝΜ
κράτωρ» x2) ϑυσίαν οὐ «εοσϑέξομαι en D des E , Εὖ γὰρ ἴςε ὅτι ἄλεις ἂν
(iai dfe «vea rie y ποςρέφομα τε τὸ παρ o2 γενομῆνα, » X9) τὰς ϑυσῖας ou οὐ
φρϑσίεμα)" ὥςε Edt τὸ wépd O-» "roles, ὅπερ ou ἐλπίσι T ϑυσιαῖν δ προσκο με lo
' qoieiDe. «€ Διότε Puro. ἀνατολαῖν ἡλία χοὴ ἕως οἷυσ δ durd τὸ Ὄνομα μου οδοξάσηεν ois
ἔϑνεσι. C. ἐν παντὶ τύπῳ Su pic κα “οροσείγεται τοῦ OvOMG m μους καὶ ϑυσία καϑειρ"
, ^ , . ΩΣ , , , . ^ *
dión uétyx τὸ vom μὲ ἐν (ig ἔθνεσι, Ad κύριος παντοκράτωρ. , Απανταχϑ» Φησὶ,
^ ΕΣ » , € ^ d 5 , L]
γῆς ὁ ὀνομασίαν ὃ &uho ἅπαντες σιώκεσιν οἱ ὅπε ποτὲ καϑεςῶτες UU ἀνϑρωπων" ϑεὸν
59 σέβειν ἐαπσόσακεν tas O» x) T quT& φἴδιέπειν ὀνομώσιαν, ὡς ἂν dvümóTs τὰ (ἃ κυ-
, 3 ΩΝ 3 , e 2 ^ , - ,
eA0U* ὅπε ob ὄντως εἰμὴ ἐγώ: ὥςε εἰ καὶ ava duos οἷς οὐ «ροσῆκε T ὀνοκ(έσιαν
«ἰξετιϑέασι T bulo, dux Y tulo γε ὕπως ἰξιέπεσιν ἅπαντες, (ἢ ἐπ᾽ ὀνόματι τῳ ipd
f ^ , , , ε , , δὲν" ^ € e
τὰ; ϑυσίας δπιτελξσι, πάντων μεέγιφον καὶ πάντων ὑἀέγον νομιζόντων τὸ ϑεῖον' ὑμεῖς
σὲ τὸ xod πᾶσιν οὕτω Mey τε γομιζομδμον οὶ ceni oy cEvBeiCorree Qatvec ἐπειδὴ
ἐν τῷ Tho τρώπεζαν τἰὼ iplo woo igéica , καὶ pndiy ἐχουσειν πλέον TE λοιπῶν ,
τῶ τὲ ὄπιτιδερῶνα μὴ δὲ μιᾶς ἄξια yop c av arudis Φιαῦτα τὸ μοι φρροσφέραιν » Tho
epulo ὀνομίᾳσιαν oed Acc ἐνυβρίζοντες , φαιγεῶς ἐν oUdtvog Mod Ti9€ 40i τὸ ϑεῖον.

debetis cognoscere, me ne nunc quidem vos peccantes, respectu dignos habitu-
rum, nisi paenitendo delicta vestra emendetis.

** Quoniam et in vobis claudentur ostia, neque succendeus altare meum gra-
tis. ,, Non est enim mihi arduum , templum meum vobis inaccessum efficere , vo-
bisque ministerio altaris mei interdicere, talia agentibus: quod reapse iam feci , igni
. templum tradendo, postquam vos intolerabiliter peccare in eo animadverti, nec non
in captivitatem amandando, in qua constituti nihil ad. sacerdotale ministerium per-
iens agere poteratis. ** Non est voluntas mea in vobis, dicit Dominus omnipo-
tens; neque victimam accipiam: de manibus vestris. ,, Probe scitote, me quamdiu
ita vos geritis, aversaturum quicquid fit a vobis, neque sacrificia vestra admissu-
rum: quamobrem ne emolumentum quidem reportabitis, cuius spe sacrificia addu;
citis. ** Quoniam ab ortu solis usque ad occasum eius, nomen meum honorificatur,
et in omni loco incensum. offertur nomini meo, et mundum sacrificium. Quia
magnum. est nomen. meum in gentibus, dicit Dominus omnipotens. ,, Ubique, in-
quit, terrarum nomen meum cuncti sectantur cuiusque regionis incolae. Nam sin-
guli Deum colere satagunt, eiusque nomen venerari ceu principis atque. domini:
cuiuscemodi revera ego. sum: adeo ut, etiamsi errore decepti nomen iis quos non,
decet imponunt, nihilominus nomen adhuc meum quodammodo honorant omnes,
et in nomine meo sacrificia perficiunt, dum omnium rerum maximam et excellen-
tissimam iudicant divinitatem. Vos tamen rem omnium opinione magnam ac vene-
rabilem contumelia prosequi videmini: quia dum mensam meam existimatis profa-
nam, et nihilo pluris quam alias, et quae, illic imponitis nullo delectu dignamini,
et haec mihi offerentes nomini. meo, manifeste iniurii estis, hinc inquam Deum

41

p. 545,

* Lev, 1. 3.

v.

14,

310 TIEODORI MOPSUESTENI
ὃ ὐδὰ πᾶσιν οὕτω τε μέγα καὶ φοβερὸν Üzreioavüle, wu) σεβάσμιον o) πάντων "Gaip-
ἔχον οὐκαίως. —— | |
« Καὶ εἴπατε. (αὕτα Cz χᾳκοπαϑείας Gor: C. ὀξξεφύσησει ἀντὰ., Atyd κύρι. ditty-
τοκράτωρ. ys Εἶτοι Üuéig μιὰν φησὶ σεμινυυύεῶςᾳ ὡς Cae πόνου xg) ἱδρώτων Q κακοπειϑείας
«»eorQsegyrts ἰδίως. ἔγω ἢ ἀντὰ ἀπέῤῥιψω. Τσαύτἑων ἔσαν ὑμδᾷ ὃ ἐν τῇ evecoxojudi
καϊαφρόνησιν Sup. «« Καὶ εἰσφέρετε ἁρπάγμιατο.-. (ἃ χωλὰ, wa) mi ἐνοχ λού δα" 5)
φροσφέρετε ἀντὰ εἰς ϑυσίαν" εἰ «»eocdiLopap ἀντεὶ Ca “ἦν odes Opp, λέγῴ. ves Ὁ.
παντοκράτωρ. 5». Ἐπειδὴ di xu) ἐν Ὦ ϑυσίαις (oin φοροσκομάζετε. ἔτι μκᾷλλον ἀυντε
ἀπεπεμπομίω ὡς φαῦλᾳ «αὶ Cx φαύλης Ὡροσφερορμόνα γνώμης" εἶτα τὴ νόμον τιϑεὶς *,
ςς χρὴ δχικαταάφατίθ» ὃς Lo d'uuuros «οὶ ὑπῆρχεν ἐν τῷ ποιμνίῳ aur ἄρσεν" xj" εὐχὴ
ὠυτεῖ ἐν duri κοὶ Gud diepOapueva, Tu κυρίῳ" dió. βασιλεὺς μέγας ἐγώ dias λέγῳ
x0048» παντοκρώτωρ' xd) τὸ ὑγομ(ο με ἐπιφανὲς ἐν ois ἔϑγεσι. .5 Πᾶς δὴ φησὶν εὐχίὼ
δ ϑυσίᾳ πεποιη μέν». εἶτω εὐποροὸν (ἃ σδώνά μᾶν(Θ» ἐκ v). τὩροσόντων avril ποιμνίων

᾿φροσοιγουγεῖν ἄρσεν ve wj doxij«oY Q οἷον Ὡροσείγεῶς, Ὡρέπον Oed x, τῶτο μὲν οὐ Gypoc-

ἄγων. φαῦλον di τί xg) diep-Sapuuevor ϑύων τω Ow), τὲ iy ams ἀξι(θ. 62i τιμωρλαξ'
ἐποισὴ ϑεφῖ τῷ πάντων βασιλεύοντι, € «Xd πᾶσιν ἀνθρφῴποις ὁμοίως 621 τῷ Med
di οἰκείας tyres pev φύσεως» εὐπορφῶν ὧν dii, cyposuyd τὰ μὴ (iate.
ΚΕΦ. B. |
«ε Καὶ yug ἡ ἐντολὴ αὕτη Ὡρὸς ὑμᾷς οἱ ἱερεῖς" ἐὰν μὴ ἀκέσητε (ἃ ἐὰν μὴ Ou εἰς
δὶ xapdiay ὑμδέ τῇ down δόξαν uf ὀνόμφτί με.» λέγᾷ κύριος παντοκράτωρ" € cEa-
ποςελαΐ iQ ὑκᾶς Tho κατάραν, (ὃ δχιχαίαράσομαι δὶ εὐλογίαν MU, κοὴ καζᾳράσομαι

^

flocci fieri a vobis constat, qui omnium iudicio magnus est et terribilis et augustus
et res omnes merito excedens.
* Et dixistis: haec ab aerumma sunt, Et exsufflavi ea, dicit Dominus omni-

potens. ,, Deinde vos, inquit, gloriamini quasi ex labore, sudoribus, aerumnaque

propria offerentes; attamen ego haec reieci, tantum vestrum in offerendo contem- .

ptum videns. ** Et inferebatis rapinas, et clauda, et languida, et ea sacrificii loco
dabatis. Num ego ea recipiam de manibus vestris, dicit Dominus omnipotens? ,,
Quoniam haec victimae causa afferebatis, equidem ut vilia vilique ex mente oblata

respuebam. Mox et legem recitans: ** maledictus , inquit , qui dives erat, habebat--
que in grege suo masculum: et oratio eius in ipso: et sacrificat corrupta Domino.
Quia rex magnus ego sum, dicit Dominus omnipotens, nomenque meum illustre

in gentibus. ,, Quicumque, inquit, precem facit sacrificando; et cum sit dives pos-

sitque ex suis gregibus offerre masculum, et probatum, et quod Deo offeratur di-

gnum; si id tamen minime offerat, sed vile aliquid et corruptum Deo sacrificet ,
is inquam summa dignus poena est: quia Deo omnium dominatori , et cunctis ho-

minibus ob propriae naturae magnitudinem cognito, copiam rei dignae habens,

deteriorem offert.

CAP. IT,

* Et nunc mandatum hoc ad vos, o sacerdotes, Nisi audieritis, et nisi posue--

rtis in corde vestro dare gloriam nomini meo, ait Dominus omnipotens; mittam

super vos malédictionem , et maledicam benedictioni vestrae, et maledicam ei: et

IN MALACHIAM CAP. II. 371

dyrho, C djueusdiow 3 εὐλογίαν OM κοὴ οὐκ oo ἐν ὑμῶν, ὅτι Üpuic οὐ 9s δὶ
καρεβίως oU. 30 ᾿Αλλὰ 99 ἰδὰ (aou qe ὑμῶν ἀποφαένομαι Tnm iteg mug καϑ-
εσώτων λφτεργίαφ: ὅτι εἰ μὴ γῦν γᾶν βεληϑείητε aned'ij (oig παρ᾽ ἐμᾶ Aesopi τροσ-
cv, (ὃ τῇ σ᾽ λατεργίας ὄχιμελείῳ T τοροσήκασεν τε 1) ὀφειλορδμάν δποτίσωι τω Sud
dó£ar, μεγίς ἰὼ ὑμὴν ἐπάξω museum, Q ? vil 5 (ὐτίω ἧς ᾿δπολαύοτε vu2 , εἰς dm-
juiey τε (ἃ πεῖραν μεζξςήσω χακῶν. πᾶσαν τε UJ Y ἱερατικδιο ἀφελαῖ mpl, ὡς μη-
diva GE GU ἔτι ϑήφσδοον τὴς ἀξίας cutus ζαύτηξ: εὔδηλον 99 ὅτι κατάραν μδὺ Thb
μωρίαν Ay], xo) ὃ πεῖρων vj κακῶν" εὐλογίων δὲ. T ἀγωϑῶν clo δαπόλαυσιν" ὅϑεν
Lave qu) * ἱεροοσυύίων ὀνοκαζά. ὡς πολλόν «ἀγα ϑῶν αἰτίαν Gig τε ἔχεσι Q (ois ὑπὲρ ὧν
Cn da συμβεξηκς (αὐτίω. ᾿ ax

Ein εἰς μείζονα evd'azw d ὠγανακτήσεως 4 οἰκείας «« idu ἐγὼ“ ἀφόρίζω ὑμῶν. e
OuoY, uo) exopmao trucpov Ui τὰ «»escwmu OP, xo) Ar ope, ὑμῶς εἰς τὸ ἀντό. ..
KexeA dos pov Lo ἐν Tof νύμῳ ὥς m cEaipero ὧκ qj). ϑυσιών ἀφαιρεῖδδα) Tu ϑεῳ (Ὁ)
ὥμον" ὀκέτι οὖ φησὶν ἐσὲ τῶτο εέξομαι παρ᾽ 0j, ἐπεὶ μησὲν σε μδν(Θ» εἰς ὠφέλειαν
ὑμοετερῶν οδγετοιξαἰμΐν eco γίνεῶζ" ἐποιδᾳ ἢ ἐν ctos ὃ at ἐμὲ dduyorres ἀμέλειαν,
τάτῳ 6 οἴεϑε τιμῶν, τῷ δ ὥμον ἀφαιρεῖν μοι, ὑμῶν ὠυτὸν δποςρέφω, αὶ ἀγανωκτήσεως
ἔλεγχον παρεχὸ Dp O» d ἐμῆς" ἐάσω ἢ ὑμᾶς καρπᾶϑιαι C cio UD dV κύωρε δ ζῴων:
ἐπειδὴ τῶτο ὑμὴν ἐν * ἑορταῖς “ποροστιγεῶς wptmov, ἃς τῇ xgxim T φὩῳοωτίομϑύων μολύ-
γετε, κοινίω τε ἅπασιν ὑμῶν 7 ὑπὲρ vp φῳρωτίομένων ἐπάξω πμωώριαν" τῶτο γάρ ὅδι τὸ
λήψομαι ὑμᾷς εἰς τὸ ἀυτο. «- Καὶ ὄχιγνωσεῶδε dion ἐγὼ κύριος ἐϊξαπέςελζῳ «eos ὑμᾶς
q ἐντολὴν (ὐτίω. 7 6f) T dfaSuua μὰ qos τὰς λευΐτας. λεγά κύριος παντοκράτωρ. x
Τότε Cu di αἰδιγινομοένης ὑμῶν ὠτιμίας τὲ ug) mpuoetas αἰδδήσεϑε ἀκθιβαῖς αἱ τε ἐξου-

dissipabo benedictionem vestram , et non erit in vobis, quia vos non ponitis in
corde vestro. ,, En ego haec de vobis decerno, qui sacerdotali ministerio fungi-
mini; quod misi nunc velitis sedulo dictis meis adtendere, et ministerii sedulitate
debitam convenientemque Deo gloriam reddere, maximam vobis poenam inferam ;
et hune honorem quo interim fruimini, in dedecus et aerumnarum experimentum
convertam; vobisque omnem sacerdotalem detraham honorem, ita ut nemo vestrum
dignitati huic succedat. Patet enim maledictionem dici pro poena et aerumnarum
experimento: benedictionem vero, pro bonorum fruitione. Quamobrem sic sacerdo-
tium quoque appellat, ceu honorum multorum causam tum his qui illud possident,
tum etiam illis quorum gratia id: exerceri contingit. |

Deinde ob magis demonstrandam indignationem suam ** ecce ego, ait, proii- -

ciam humerum, et dispergam ventriculum in facies vestras, et suscipiam vos in id
ipsum. ;, Mandatum erat a lege, ut quasi electum aliquod, separaretur Deo hu-
merus. Haud ultra igitur ne hoc quidem a vobis recipiam; etenim nulla re ego
indigens, utilitatis vestrae gratia sic fieri constitueram. Nunc autem quia tantum
mei contemptum ostenditis , ut'me re tali honorare putetis, humerum nimirum mihi
offerendo , vobis hune retroago , ut indignationis meae argumentum vobis exhi-
beam. Sinam vero vos hoc etiam vesci cum animalium stercore; quoniam hoc a
vobis in sollemnitatibus offerri dignum est, quas nequitia polluitis; communemque
ob ea quae egistis poenam adducam. Id enim significant verba: suscipiam vos in
.. d ipsum. ** Et scietis, quod ego Dominus miserim ad vos praeceptum hoc, ut es-
set testamentum meum ad levitas, dicit Dominus omnipotens. ,, Tunc ex corri-

*

"*

312 THEODORI MOPSUESTENI

σίας qu) * δωνάμεως v ἐμῆς" (ἃ ὅτι ἐγὼ μὲν εὐποιεῖν Ones βελόμδυ(θ. GE ἀργῆς. εἰς

3 ἱερᾳτροί παρήγαγον ἀξίαν. Ὡιαύτας τινὰς Seu» «eb; ὑμᾶς us σωυθήκας. ἵνα

d παρ᾽ ἐμᾷ δοθείσης δαολαύοντες τιμῆς. ἅπαντα «reos T Cue vay. ὠφέλειαν ποιῆτε ὑπὲ
ὧν Mere lo ἱεροοσιωυευ- Uis ἢ ἀϑένα τότων ἐποιήσωιε λόγον, ἀλλὰ d τε σοϑείσης
ὑμῶν "Gapldvre τιμῆς» € ἀμελείᾳ Ὅσωύτῃ ὃ tulo rog σδεοθώχᾳτε λειτεργίαν.

Εἶτα imd τὰ dV ἱεροοσυώης ἐκ "? Δαρὼν εἴληφε 4 ἀρχάν ὃς φεοῷτί(θ» ἀρνερεὺς x)
ϑείαν ποροβολίω ἀπεδείχθη, 6m. “« Ἢ dfaSnun μὲ Lo μετ᾽ durd. αἱ ζωῆς Gd εἰρή-
vue" Q dioit. ὠνταῖ φόβον φοβείδγαι jue , 1 δπὸ Ὡροσώπε ὀνοματός με ςἐλλεάϑαι ἀυτόν"
γόμος ὠληθείας ἀῶ ἐν uf! sour aur, (ἃ ἀσικία ἀχ ηὑρέθη, ἐν χείλεσιν ὠυτεί". ἐν elpluon
κατα ϑυμύων ἐπορεύθη Mer. ἐμοῦ. κοὴ πολλοὺς ὠπέφρεψεν δαὺὸ dinis" ὅτι χείλη ἱερέως

. φυλάξεται γναῖσιν., (ἃ νόμον ὀκζητήσεσιν ἐκ τῷ cour (D ἀντεῖ, ὅτι dye D» κυρίά παν-"

τοκράτορός ὅδι. .. Ἐκεῖνον 9ou0 φπρῴτον φησὶν δπιλεξαάμᾶνος, σιωωθήκως «ρὸς ἀντὸν ἐϑε-
pho , ἐπεγ(οιλά μδυ(Θ» μὲν dur Q ζωὴς μακρᾶς κοὴ εἰρίώης “δαόλαυσιν, κελεύσας ἢ 3
φόβον δὶ αἱ dfovolas Ἐχήν (Q)) ἐμὸν, (ὃ MD πολλοῦ τῷ σέες χαὶ ?. unplo ποιεῖάναι τἰὺ
E] , 5 M 5 P $» , 5h" ^ eS 55» ^ F]

ἐμάώ" ἠκολούϑησε ἢ ἄρᾳ xg) τὰ παρ᾽ Cua ye Ὡρέποντα τῇ τιμῇ τῇ παρ᾽ ipe ἐπειδὴ τε-
axe μιὰν ξαυτῳῦ γόμον 3. Civ τε oup ἀληϑείᾳ-» τὴ ἅπαν ᾿δαοςρεφεῶδαι ψεῦσ' Q»- ἐφϑεγ-
Euro δὲ ἀσθεπώποτε &dytov οὐθὲν. οὔϑ᾽ ὃ βλάξης αἴτιον τοῖς "Cm ὃ ἱεροοσωώΐω ἐγίγνετο"
ὑπὲρ di τέτων ἀκολούϑως ἢ ἐπαγ[ελίαις ἢ ἐμαῖς, ἀυτὸς τε ἐν εἰρίεύῃ οδγῆσβυ. ἐν οὐδενὶ
πώποτε «vos μέ οδενεχθβεὶς. dk m vp ἐμοὶ δγασοωξά μϑμ(Θ. ἐναντίων" τῶτο γὸ λέγῴ τὰ
ἐν εἰρέωῃ κατα ϑυωύων ἐπορεύϑη Mer. ἐμῶ" C πολλὰς ὃ ὅσους oni τὸ κρεῖτίον Cx τῷ λεί-

ΕῚ ^w , 5 ^ Δ , * , C otc ^. , ,
eov imaviyju: συωτόμως τε εἰπεῖν ὃ μῴώλιςοει Ὡρέπον bó ἱερεῖ demmealeros didiowey
" ΝᾺ " A bea * Ww d: " Ai τὰ AA Ma n
μὲν di àAnS dac δὲ γναΐσιν, «πρὸς di (Gy) νόμον ἃ θεῖον ἅπαντας οἶδ’ ὑπ᾽ ἀυτὸν ἐπανά-
, eU ^ 3 e , As νῷ , ^ Es p » E] ,

γῶν. € ο)οάσκων Ὅπως ἄν ἀθιολοῖντο πάντοτε «QE GuToy' TETO γὸ ἱερέως tpooy , ἀγίελα

piente vos ignominia poendque accurate cognoscetis potentatum virtutemque meam;
et quod ego bene faciendi vobis causa iam inde ab initio ad sacerdotalem extuli
dignitatem ; haec" vobiscum foedera componens, ut concesso a me fruentes honore,
cuncta ad utilitatem ageretis illorum propter quos sacerdotium tenetis, Vos vero
nullius haec pensi habuistis, sed datum vobis conculcastis honorem , meumque mi-
nisterium socordia tanta gessistis. |
Exin quia sacerdotium ex Aarone initium ceperat, qui primus pontifex divina

'electione processit, prosequitur. * Foedus meum fuit cum eo vitae et pacis, et

indidi ei timorem ut timeret me, et a facie nominis mei formidaret. Lex veritatis
fuit in ore eius, et iniquitas non est inventa in labiis eius: in pace dirigens am-
bulavit mecum, et multos. convertit ab iniquitate. Quoniam labia sacerdotis custo-
dient scientiam, et legem requirent ex ore eius: quia angelus Domini omnipotentis
est. ,, Cum illo itaque primo omnium electo foedus pepigi, promittens ei longae
vitae pacisque usum , mandansque eidem ut mei timorem mente reüneret , multa-
que cum reverentia mentionem mei faceret, Et quidem ille legem sibimet consti-
tuit, veritatem per omnem vitam servandi, et omne genus mendacii vitandi. Nihil
autem umquam iniustum locutus est, vel quod vituperationis occasio sacerdotibus
fieret. Propterea promissis meis consentanee , et ipse pacificam exegit vitam , nulla
mecum inimicitia suscepta, nihilque mihi contrarium agens, Sie enim fere sonant
verba: in pace dirigens ambulavit mecum. Plurimos item ad meliorem frugem ex
deteriore. transtulit. In summa , quicquid praecipue sacerdotem decebat egit, veri-

IN MALACHIAM CAP. I. : 313
νὸς Tu ἐπέχήν τεζαγμμένου τοῖς λοιποῖς ἀνθρώποις, x9) πάντας ὅπηι Y dperlo ἐπανά-
9orr(O- , ὅπερ ou x2) (ois ἀγζέλοις «GÀ ἡ μιᾶς tooov ποιεῖν" (αύτας LÀ) δὴ «vec (Q)
᾿Ααρῷν ἐϑέμάν τὰς σωωϑήκας. ὃς wg) ἀκόλεϑα Vois ἐμοῖς diemeg tiro νόμοις" ὑμεῖς dt

οἱ Tho ἱερφοσιωυέων δζρείεξώ μᾶμοι Y ὁκεινοῦ, πάμπολυ τέτων bs wee μδύοι" πῶς ug)

72 gom $ :

« Ὑμεϊς ὃ ὀξεκλίνατε cx « 6d'&, καὶ Vicus πολλὰς ἐν You , ο)εφϑείρατε T
JfuSnule τῷ Ad, A64 wp D παντοκρῴτωρ. 5. ELégamm γὸ 4 «A (αῦτα ασεδὴῆς"
ὥςε Q cbo- λοιπὸς» ῥᾳϑυλζοις «XGA ἃ νόμον ποιῆσωι" ὕτω τὸ πείσας σωντόμως εἰπεῖν τες
σιωυϑήκως.» ἃς cess ὀκεῖνον ἐϑέμάν. βελόμϑυΘ» ἀντὰς (ἃ δλὶ Ὁ ὁκείγε dfadónov κρα-

Tdv, τῇ οἰκείᾳ ο)εφϑείρατε χακίᾳ. ** Καὶ ἐγὼ “έσωκᾳ ὑμᾷς ὠξεσενωᾶρες xg) maptué- ν

vous εἰς πάντα τὼ Ἐϑνη" ἀνθ᾽ ὧν ὑμεῖς οὐκ ἐφυλάξαδϑε τὰς δολούς μου, dw. ἐλαμβανετε
“ὡεόσωπα ἐν νόμῳ. .. Καλαΐς Cx T «e? βραχέως γεγονότων ἀυτὸς σωφοονίζᾳ" ζιαῦτα
γὸ φησὶν ὑμᾷς δγααοατίομδύες εὑρῳν. αἰχμαλωσίᾳ cod dsdivxa, τὸ wndsy ᾿δστοοείξας .
xg) πάντη 4 ἱερατωοὴς ἔξω καᾳίαςήσας τιμῆς" ἀνθ᾽ ὧν ἐσένα λό ον mid ui T exepeuy-
μάτων. ἐβέλεϑε τὴν QU y cwweavee lere ἢ x2) (oig λοιποὶς ἀμελεῖν T νόμων. ὃς σωφε9-
vicia, παρ᾽ UM ἐβίκαιον ἐῶν τῶτο γὸ Atj4 τὸ ἐλαμβάνετε «ορόσωπα ἐν νόμῳ. ἀντὶ T
ἐλεγχήν cbo- ἁ ϑοτάνοντας og τὸ TU νόμῳ dosi ὰκ ἐβέλεῶε. ** Οὐχὶ ϑεὸς. εἷς ἔκτι-
σεν ὑκιῷς: ἀχὶ πατὴρ εἷς πάντων 0M; Ti ὅτι ἐγκατελίπετε Grae Ὁ» (Gy) ἀδελφὸν aur)
τῷ βεξηλαΐσει 3. δαϑήκζω Tp πατέρον Ops .. Καὶ (o 9e φησὶν xà) ὑμεῖς χἀκεῖνίΟ».
A554 ὃ ὃ "Aaepr, ὑφ᾽ ἑνός τε γερόνατε ϑεῖ. xudtuoviae τὲ κ) τιμῆς ἠξιώϑητε αὶ ἀυτῆς"
κοινῇ γὸ κ) “οεὺς UMS ἐφίω τὸ, ἐγὼ εἶπον Svo] ἐςὲ, Q ἡοὶ Mies πάντες" ὅπερ δὴ uz-
; |

tatis tradens notitiam, atque ad Dei legem cunctos sibi subiectos pertrahens, et.

quomodo eam observarent docens. Hoc est enim sacerdotis opus, ut sit nimirum
angeli instar ceteris hominibus datus, ut omnes ad virtutem deducat, quod ipsorum
angelorum erga nos officium est. Haec ego cum Aarone foedera pepigi, qui reapse
consentaneos legi meae mores prae se tulit. At enim vos sacerdotium illius succes-
sione sortiti, mirum quantum a praedictis moribus abhorretis. Quomodo id , inquam?

** Vos autem declinastis a via, multosque in lege infirmastis, corrupistis Levi
foedus, ait Dominus omnipotens. ,, Tantopere ab huius officii observantia declina-
sis, ut.celeros etiam circa legem socordes feceritis: atque ita, ut breviter dicam,
malitia vestra. corrupistis foedera quae cum Aarone pepigeram , volens ea cum illius
quoque successoribus permanere. ** Et ego dedi vos contemptos et abiectos in om-
nes gentes, propterea quod vias meas non custodistis, sed accipiebatis personas in
lege. ,, Praeclare ex iis quae paulo ante acciderant illos commonet: talia enim,
inquit, cum yos patrare. comperissem , captivitati tradidi, ad nihilum redactos, et
omni sacerdotali honore spoliatos: quandoquidem nullam mandatorum meorum ra-
tionem. habere voluistis, immo et aliis aeque legem negligentibus cooperatores fui-
stis, quos potius a vobis emendari oportebat. Sic enim intelligenda sunt verba: ac-
cipiebatis personas in lege; id est reprehendere adversus legem peccantes noluistis.
* Nonne Deus unus vos creavit? nonne pater unus omnium vestrum? Cur ergo
unusquisque sivistis fratrem vestrum. profanare testamentum patrum vestrorum ? ,,
Atqui.et vos, inquit, et ille, id est Aaron, ab uno Deo creati estis, quos etiam
pari cura atque honore dignatus fuit: aeque. enim illi vobisque dixit: ego: dixi, dii
estis, et filii Altissimi omnes: quod dictum eos apprime respicit qui sacerdotalem

. 10.

p. 552.

9*4 ὁ THEODORI MOPSUESTENI

^4gu, (eic qi icono eoeotdbias ἐπτιλημιμιόνοις» 1, ἡγαμοένοις ἐντεῦϑεν v Ag doni
"Io Vy Give Gauirlo ὅ qj όπων bons T. dfe ced; ὥςε Cael YOY μεᾶν. εἐπανορ:
yet οὖσ’ καϑ' ἑαυτὸν» C ees τὸ σέον ἐπανάγήν and, ὑ ὑκῶς ἢ παρορῶν cbe "CZ
T ἱερροσιυύυ ὅ ὄντας ἀδελφὰς t ὄντας id ias, dE s δοτάνοντας τὰ ὥὕτως. C MgVovu d πατῶν-
τὰς τ γόμων T 6 d dxe) Be (oryapgv m γέγονεν:

« Ἐγκατελάφϑη agas, x9) Gd Aya. ἐγήύετο c ἐν τῷ Ἰσραὴλ x ἐν. ἹἽἹερασοιλημ'
dion inde "Iéd'uc τὰ ἅγια κυρίε, ὧν οἷς ἠγεύπησε» κοὶ ἐποτηοοῦσεν εἰς ϑεὲς a
£s. T Toryapay ἐπειδὴ; 5 οἱ τῷ Ag& τὸ μὴ doy ἔσφαῖίον., καὶ ὑμῶν (ois i ἱερεῦσι λύγος
ἀϑεὶς ho 4 ὁκάνων σιορϑτσεως ἀφεϑύντες ἡ «προνοίας αἱ ἐμῆς εἰς air á7i-
AuAUSuTe ὑπὲρ ὧν δὴ ^ θεραπείας, ἀμελήσαντες τῷ SuU, ho δὴ μιάλιςα Js πολλῆς
ὑμᾶς κιατιόγαι «»egsixoy Lo «* ασεόῇς-» εἰς εἰδώλων οξέβάποτε θεραπείαν: i ὅτως πὸ τ
ἱερέων εἰς ἅπαντας ὀκβαλὼν [6 λόφον» ὡς ἂν τῇ τότων din XO) T λοιπῶν γεγονότων
ιῶτων . εἰς σωφρφονισ᾽ κὸν ἁπάντων κοινῇ λοιπὸν ἐπαγ4. ““ Ἐξολοϑρεύσᾳ κύραθ» ) &y-
Degaoy 3 T ποιῶν τοι (om, * ἕως ἂν s Gmavo9i ὧκ oxlocuerrov Ιακωβ. x Cx ὥεφσ-
a9oyvav θυσίαν Taf κυρίῳ παντοκράτορι. . Αλλ᾽ ἀ γε μὴ τότων δποςαιίητε; quas “πώ»-
TÓmng dr Aen λήψεται. πάντας ὑκᾶς, ὥςε εἰς $ ἐρχώτάν (πείνωσιν τές τε λοιπὰς ἀγθῆ-
γα! καὶ di 2 iMes οὖν’ ἱερατεύοιν τὸ (ὃ τὸς ὑπὲρ ἕτορθον ϑυσίας Ὡροαποιε μέγας, οὐδὲν
ἅτε ὑμδμ ἃ ὅτε κείνων τῇ Ὡροστι)ωγ γῇ vp Svaidy —S οἵων τε Ὄντων" ἐντεῦϑεν ἐφ᾽

eripe πών Milcural expo pir ἐπανφλϑύντες p» Tuo 4 αἰχμαλωσίας. xo) ^ ὑπὸ.

τῷ ϑεοῦ «axo διεϑείσης. ἀυτοῖς e) meg as μιετεριηκότες» εἰς ἀκόλασον ὀκξαπέντες βίον.
τὰς φρθόϑεν ἑωυτῶν γωναῖκας ἠφίεσαν. ἐφ᾽ ἑτέρας ὅπως ποτέ Cipit TO Gp Her" é Uc
μὲν ἂν pep T χεόνῳ συγίερονηας ἀυτοῖς s καὶ d" x vp ox) αἰχμαλωσίαν κακῶν

| το ἀυντόϑι docPolisieb ial κεοκοιγωγηκήας ἄυτοις ἀπέβαλλον ἀσεαῖς, ἐφ᾽ ἕτερας ἢ «o

dignitatem, vel ducatum populi tenent. ida igitur. tantam morum corruptelam ira-
xistis, ut ille quidem sui temporis homines emendaverit, atque ad officium dili-
genter impulerit; vos autem subiectos sacerdotio fratres vestros negligatis, tanto-
pere peccantes, ac propemodum legum meam observantiam pedibus bodie?
Quid ergo accidit?

** Derelictus est Iudas, et sien facta est in Leiden et Hierusalem: quia
contaminavit Iudas sancta Domini quae dilexerat, et alienis diis studium impendit. ,,

. Igitur, quia et populus illicita. patrabat, et vobis sacerdotibus nulla fuit corrigendi

illum. sollicitudo , destituti providentia mea in captivitatem abiistis: quia nimirum
cultu Dei neglecto, quem a vobis potissimum vehementi cura observari oportebat ,
ad idolorum obsequium conversi estis. Atque ita a sacerdotibus ad ommes verba
transferens, quasi et reliqui in eadem sacerdotum nequitia versarentur , communis
castigationis ergo haec addit. ** Perdet Dominus hominem qui haec fecerit , donec
humilietur. de tabernaculis Iacob, et de offerentibus omnipotenti. Domino sacrifi-
cium..,, Nisi ab hoc vitae genere recesseritis , omnimoda vos ruina cunctos corri-

piet.; ita ut 1n extremam abiectionem tum reliqui deveniant: tum et vos ex sacer--

dotii functione et sacrificiis quae pro aliis offerre simulatis, nullam seu yos seu illi
utilitatem capietis. Posthinc ad aliud illorum transit peccatum. Namque ἃ captivi-

tate reversi, et data a Deo feliciiate potiti, ad laseivam versi vitam , priores suas
uxores dimiserant, atque. aliis oculum cupiditatis adiecerant: et illas quidem quae.

longo cum eis tempore vixerant, et malorum etiam captivitatis participes illic fue-

mM

IN MALACHIAM CAD. II. 315

ποντο o ἀκολᾳσίαρ" εἶτ᾽ ἐσὲ μιᾶς ἐντεῦϑεν βοιϑείας φροσοιο μόνης «Κακῶς πὰ ea
γυναιξὶν: δὲ τινὸς (oig γινομένοις 6 δηιτιμδμτος, ἀναγκαίως vl) τε ὕβριν * ἀτιμίαν
uj yuoattàs οὐ φέρεισοι. (ύτη 57i ἃ ϑτὸν κατέξενον πολλοῖς μδὺ (oie σάκρυσι, πολ-
Aie δ δὲ ipso 2 κελφηρδύα!. καὶ αὐ vog, Sui τερνοίας ὡς ἐν ἀβοηϑήτοις ἀξιοῦστω
τυχεῖν" ὑπὲρ δὴ τέτων ἕτω Φησί.
ςς Καὶ (rm ἃ ἐμίσουν. ἐποιεῖτε" ΠΡΟ n εἴάκρυσι τὸ ϑυσιαςηίρτον κυθλου, xg)
«λαυθμᾳῖ Q ςεναγμῷ Cx κόπων" ἔτι ἄξιον ὄχιβλέψαι εἰς ϑυσίαν one . ἢ λαβὸν δεκτὸν
ex T jdeov VOTE P» ᾿Εχαλύσηετε duum τὸ ϑυσιαςήξκον XU&ja s X9). κλαϑμῷ Q ςε-
γαγμῴῷ" οὐ ees ci ódues uerus φησὶν , θὰ «»e95 GbU- aimug TÉTM' οὐ 2? d $ "wo
Ὁσαύτης ἀνάγκης τὸ ἃ ἐ ἐπηρείας en ὦ ϑεὸν xe e per ἀναγιζοιζο μέγαις Καὶ Yn συμβε-
ξμκότα ἀνταῖς Yeroduey uvae χακὰ s μεέμιφεάδαι ἤμελλεν jor ὧν (ῦτα “ποιῶσιν. ἀλλ᾽
εὔδηλον ὅ ὅτι Gic ddix£e xj Tp ιάτων ! οἰμωγῶν τε XU) οακρύων αἰτίοις ὄχεριεμφεται, di-
xai" τὸ οι ὁκαλύηη]ετε λέγ àym T παρεσκόάζετε χα Mf eap ἐποιεῖτε d'a Quoi e
τῶτο ὃ παντῶν μάλιςτι irren evo Lo ἐμοὶ: καὶ πολλξ te μέσοις φαενόμδμον ἄξιον" οἷς
καλαΐς i ἐπήγαγε τὸ ἔτι ἄξιον mE a, εἰς ϑυσίαν 0p, ἢ X 2afáy “δεκτὸν ἐκ Tp) ses
ÜpDjUs πῶς 59 “δὴ φησὶ καὶ σδαυατὸν ἣ ἢ ϑυσίαν » ἄλλο τι T παρ᾽ 2 erepto M Co μένων
σδέξαδαι με; T tont T ὑμυετόρφον Ei Τσαύταις ἀσικίωις τὲ € παροινίαες ἃς "V
MÁvaci παρ᾽ Gp. Ὁ σότῳ μὸν uuu Gris ἡ ?j bdup μοῖς ἐ ἐπ᾿ ἐμξ καχρηκεένων ἃς
παρισεῖν ἐ ἀκ εὐωρεπὸς ἐμιοί: ὥςε εἰ C τὲς εἰς ἐμὰ pvo uvas op) πλημμδείας παρίσοι μι,
ow οὔ m 96 τὰς ἀσικίας παρόψομαι $ T paguen 3 T ÜpMTepmi* ὄμριον din qu T κυρία
ἐν (oic εὐαγίελίοις λέφοντος * , ἐὰν ! evesu tips τὸ deor cu 5n τὸ ϑυσιαςηΐθλον;, Q ἐκᾶ
μνηδδὴς Ὅτι ὃ ἀδελφός σε td τὶ X) σὰν ἄφες Cx τὸ δῶρον σε δὲ τὸ ϑυσιαςήφμον, χρὴ

rant, nunc temere eiecerant, atque aliis per libidinem adhaerebant. Iam quum nul-
lum miseris mulieribus ferretur auxilium , nec quisquam facta haec obiurgaret, ne-
cessario iniuriam 1gnominiamque non ferentes 1psae mülieres, idcirco ad Deum con-
fugiebant multis cum lacrymis multisque eiulatibus, Deique providentiam ut in re
desperata implorabant. Propterea sic loqui pergit.

* Et haec quae oderam faciebatis: operiebatis laerymis altare Domini, et plan-
ctu ae gemitu de laboribus. Adhuc ne dignum est respicere sacrificium , aut. su-
scipere acceptabile de manibus vestris? ,, Operiebatis lacrymis altare Domini, et
planctu ae gemitu; quod non de lugentibus dicit, sed de iis qui lugendi causa erant.
Noh enim Deus mulieribus quae ex tantis angustiis atque iniuria ad se confugere
cogebantur, suamque calamitatem deflebant, exprobraturus erat quod ita se gere-
rent; sed patet, Deum iniuriam facientibus et huiusmodi ploratuum ac lacrymarum

auctoribus merito irasci. Ergo operiebatis dicit, pro, operiendum curabatis. Id vero -
agebatis quod a me praecipue vetitum est, multoque odio dignum apparet. Quibus

praeclare addit: num dignum adhuc est me ad vestrum sacrificium respicere , vel
quodlibet de manibus vestris munus aecipere? Nam qui fieri poterit ut ego sacri-
ficium vel quidvis aliud a vobis oblatum admittam , quamdiu mulieres vestrae in
tot iniuriis ac petulantiis quas a vobis patiuntur, tanto me gemitu ploratuque pul-
sant? quas aspernari, indecorum mihi foret: adeo ut si forte peccata vestra adver-
sus me negligerem , haud tamen vestrarum uxorum iniurias aequo animo passurus

sim. Par vero hoc est Domini in evangeliis effato: si offeras munus tuum ad altare,

ibique recordatus fueris fratrem tuum habere aliquid adversus te, relinque ibi mu-

* Matth.

V.:29.

v. I4.

* cod. y pro «c.

p. 555.
* Eccle. XII. 7.
Sap. XVI. 14.

316 THEODORI, MOPSUESTENI

ὕπαγε aeg endi τω dd&AQQ cu, 3) τότε ἐλθὼν ὠρόσφέρε τὸ dier Ta ὡς
2 Can «Tio 4) λέγᾳ 3 T eoesaopad Lo μὴ Ὑ idum μένε ϑεραπούϑεντί» φεότερον ᾿
ὕτως κἀνζαῦϑα Φησὶν.» ὅτι μὴ σωνατον με σεξαῦδαι τί παρ᾿ 0D “οερσφερόμδρον. τὰς

B0 παρ᾽ ὑμδδ ἠσικομοένας ὁ Ogg vsu.

* Καὶ εἴπατε. yes mv»; ,, Kàv(aU9u πάλιν τὸ ἔἴπατε δμιοίως εἰπὼν ἀντὶ τῷ y;
dfe amen ile orto χακὸν, ὡς ἀϑὲν. teo Copdpon Τοιαύτην τινὰ ὀγάϑεσιν 521 τὴ (ouis
1ex'y oO. c ϑανομίᾳ: εἶ εἶτα σιικγὺς τῷ γεγο uev T domu, ἐπάγφ' ** ὅτι xvexO- dr-
αδοτύρατο ἀνὰ μέσον ca Q ἀνὰ μέσον γιυαικὸς vem ca, bo ἐγκατέλιπες; "Ὁ αὔτη
κοιγωγός ca, ὦ γυνὴ dfe rums ca: Q ὁ ἐκ ἄλλος ἐποίησε. * "UBOAd eM πγεύ φωτός C.
Ἔγω μὲν 99 φησὶν ἄνωθεν χοὴ ὧκ eos desee αὶ δημμεργίας πατόρᾳ τε € μη-
τέρᾳ ἀφιέντας. τῇ γιυναικὶ φεφσκολλᾷάναι τῇ ἰδίᾳ, ὡς ἂν εἶεν εἰς στίρχᾳ paw οἱ dio
UL ἣ Ὅσϑτον d γόμων ἠμιελήχατε, T LU v ὥςε 4 Ca γεοτητὸς σοι ausa drap «606
γάμον. xt) κοινωνόν σοι τῷ βία γερονῆαν , παντὸς ἀφιέναι σύγε λύγε q* οἰκίας c Eo Sot
4ópos *4 ἰδίας, φεὺς Lo ιαῦται σοι D T γα μικῶν γόμων εἰσὶν a συυϑῆκαι" ὡς ἂν
Μία τε εἴητε eu ἐξ: καὶ κοινὰ 01e qu ἀλλήλων" εἶτα (αὐτίεν ἀφεὶς 4 ὄχι (ριούτοις σοι
σιμυαφϑεῖσαν.» ἐφ᾽ ἕτεραν LL eE dxoAgoius obd* ὠκεῖγο λογισεί Ap ὅ ὅτ; 5n dfa-
doyii Jjoous ὁ ὃ γώμθ» TUUS ἵνα ϑανάτῳ δζιφϑαφθμῶμον τὸ 99 (9. ὠνασώζηται τῇ
τεκγοφογᾳ" ὥςε ὃ jap Q- pna mue a dado ois εὕρηται φδὸ s τῷ Ow τᾶτο 2» 24 τὸ
υὐπολοῖμ μία πνευμίατὸς σε» &yn T &7eady ᾿Σποηιϑεῶς Ms ere 79 T παρόντος βίε 3 T E
οἷον 621 τὸ ὠξελεύσεται τὸ πνεῦμα ὠυτεῖ xj nee εἰς T 299 uD durd *, ὡς ἂν μὴ παν-
τελαῖς ὁπολλυᾶδαι doxoing, ὑπελίπετο σοι d dfe doy lo. JA μόσιωυον ὃ ϑεὸς » 19) λείψανον

nus tuum in altari , et vade prius reconciliari fratri tuo, et tunc veniens offer mu-
nus tuum, Namque ut illic vanam esse dicit oblationem ante quam laeso satis fiat ;

ita nunc ait non. posse aliquid de vobis suscipi oblatum , quamdiu has ita ἃ vobis

iniuriose tractatas cerno.

* Et dixisüs, cur? Hoc etiam loco rursus verbum dixistis ait pro, tantum
malum egistis; et quasi nihil egeritis, hoc animi. habitu .estis 1n. tanta. nequitia.
Postea ostendens rei actae pravitatem , addit: ** testis est Dominus inter te et uxo-
rem adolescentiae tuae, quam deseruisti ; quamquam ipsa, particeps tua erat, et
uxor foederis tui. Haud alius hoc fecit (id est» nuptias copulavit , nisi Deus) et
sunt reliquiae spiritus tui. ,, Equidem , inquit, olim et ab initio constitui creatio-
nis, ut viri, patre ac matre relicta, uxori propriae adhaererent, ut duo essent in
carne una: vos vero tantopere leges meas neglexistis , ut feminam tibi nuptiis ab

adolescentia copulatam , et vitae tuae sociam, nulla interveniente. causa domo pro-

pria pulsam dimittatis; cum qua tamen tam grave extiterat ex nuptialibus legibus
foedus; ut nempe caro una essetis, et communia omnia inter vos haberetis. Postea .
nihilominus hac. dimissa , tam legitime tibi copulatam , ad aliam libidine stimulante.
transilis. Neque illud reputas, nuptias ob. generis successionem constare , ut stirps
humana, quae morte extinguitur, liberorum genitura conservétur. Quamobrem nu-
ptiae. successionis machinamentum a Deo inventae sunt: id enim aiunt verba, re-
liquiae spiritus tui ,, id est cum praesentis temporis vitam deponere debeas ( prout
dietum est, exibit. spiritus eius, et revertetur homo. in pulverem suum ) ne totus
perire videaris , reliquit tibi Deus successionem memoriae instar, et residuum sub--
stantiae personaeve tuae. Ea propter respicientem te ad nuptiarum causam , opor-

, IN MALACHIAM CAP. II. 914

αἱ τὸ ποςάσέξως d. σὴς" ὥςε € ae»; T αἰτίαν bopyrme T npa, dididsSa τὸ edyue ^
& nel , κοὺὴ μὴ πλημμελεῖν εἰς Gbu- aUbi TíTM τεϑέντας γόμοις ἄνωθεν Qvod. T Oui, φυ-
λάττειν δὲ ἀντὸς ἀκεραίους Tu μένειν ὅ}] TJ. πρότερον. ἃς Ure τε C Uo τέτοις ἤγα-
yi, μὴ pl eE ἀκολασίας ἀφιέναι μὲν τὼς meras y μἰδίςειᾶδαι ἢ ἐφ᾽ ἑτέρας. |
Καὶ ϑαυμζασιώίατα ἐπήγωγε. ** Καὶ εἴπατε» m ἄλλο ζητεῖ ὃ ϑεὺὸς, ἢ ἀπερμα: Y»
Ἐπειοβὴ üdüxown ud) ὠκ ὧν ὠἰδανόμως συνατηορμϑῥων "yummy πειοδοποιεῖδδ o], τῶτο
φησὶν. οὐχ, ὡς νόμοις αἰσεῖάϑε ϑείες οσδὺ, «EA τὸ npe τεϑέντας οὐδῷ T Oud, ἀλλ᾽ ὡς
dixo. ἀλόγων εἰς σωνουσίαν τὲ καὶ Tul Tiere μόνον ὀκνείμϑμοι" (ἃ δ᾽ τότῳ γερονότες
αἰαὶ T Owl, ὕτω τὰς μδὺ «φροτέρας ἀφίετε, ἐφ᾽ ἑτέρως ἢ ἔρχεϑε, οὐ δὲ μάαν δγαφορὰν
ἐξ) νομίζοντες. ἢ Ole ὠκείνων rexvospydy ἢ Ca τότων" doy φἰσένω. Ὅτι τὸ 1p ἀσεὲς σὲ
fado; d20901c ὡρμκότίον. (ois d& λόγου μιετοιληφόσι τρέπον τὸ μᾷ! vU γόμων T ϑείων poss.
μεπέναι τὲ οἶδ’ γάμους. xu] T ἐντεῦϑεν φςεργήν δῥψοϊοχ lo καἀν(αῦϑα .γὸ τὸ εἴπατε. οὐ
colo λέγ4. ἐπεὶ μὴ ἢ «οἷόν τε Lo uic τῶτο εἰπεῖν, ὅτι ἀσὲν ἄλλο ζητᾷ ϑεὸς ἀλλ᾽ ἢ
aztoue, dw ἵνα T δγάϑεσιν εἴπῃ αὐ δγανοίας μοχθηρὰν ὅσαν" Q 6n Lx» πάντα Ἐωοατ-
τον, οὐχ ὡς ἄνϑρρποι λογικοὶ νόμοις (iv ὀφείλοντες ϑείοις» du ὡς d'iulo ἀλόγων «ρὸς
cho μίξιν μόνον καὶ ὃ ofadoy ho Cuxddraj εἶτα x2) νόμον τιϑεὶς ** wj φυλόξαϑε ἐν τοῦ
πνεύματι ὑμδ, ἃ γυωαῖκᾳ veomr(O» σε μὴ yx a Mary. 5» ToryapouD πᾶσαν C2nus-
Aeap πομίσοιοϑᾳ τῷ λοιπῷ T JU) αὖ, wpemuong ὀγῴϑεσεως γα μιεταῖς σιωεῖγαι, ὡς ἄνωϑεν
εἰλήφατε. μὴ pho ἀφιέναι ζαύτας" κοὶ ἐπειδὴ ἀυτὸς δὰ Μωῦσέως βιξλίον δποςασίου
«-οοσέταξε ἐδ δοῦδ αι ἢ γυωαιξὶ, δεικνὺς ὁπόσον 621 τὸ δίάφορον., ἐπάγή. :
€ "AAA ἐὰν μισήσῃς ὠξαποςοιλον.» Atj4 κύρκος ὃ ϑεὸς T Ἰσραήλ. .. Or ἂν JD vie.
39 ἐκ δυσκολίας γιιυωικὸς , ἢ YO» μοχθηφᾷς» ἢ Ὅλως ἑτέροον τιναἷῖν 3p ἀξίαν duro 7

UC r- συ KT ρον"

P diese M

"P m

tebat rem hanc revereri, neque peccare contra leges de his a Deo antiquitus po-
sitas, sed eas inviolatas custodire, et in priorum. coniugio perseverare , quas praedi-
ctas ob causas duxistis, et non potius suadente libidine, dimissis primis, ad se-
cundas transire. —. ^ —— : "on

Tum. mirabiliter admodum addidit. ** Et. dixistis: quidnam quaerit Deus aliud
quani semen? ,, Quoniam videbantur ex illegitimis etiam uxoribus liberos suscipere,
hoc- ait facitis, non quia sacras reveremini leges de nuptiis a Deo positas, sed quia
more pecudum ad coitum tantummodo atque ad gignendum incumbitis; et tam-
quam.a Deo sic comparati, ita priores uxores dimittitis, atque ad alteras transitis ,
nihil interesse putantes utrum ex his liberos suscipiatis an ex illis: cum scire de-
beretis, liberam propagationis licentiam brutis convenire; rationalibus vero, nuptia-
rum iuxta Dei leges vinculum, atque ex his velle sibi successionem comparare;
Etenim hoc etiam loco. verbum, dixistis, haud. vocem denotat; nam nec fieri po-
terat ut dicerent , Deum nihil aliud quam semen quaerere; sed improbam mentis
adfectionem vult demonstrare; et quod omnia agerent, non tamquam homines ra-
iionales, qui legibus debent divinis vivere, sed more pecudum coitum tantummodo
οἱ propagationem affectarent. Deinde legem quoque ponit: ** et custodite in spiritu
vestro; et uxorem iuventutis tuae ne deseras. ,, Omni itaque sedulitate: date in po-
sterum operam , ut non absque decente affectu.cum uxoribus vivatis quas olim du-
xistis, nedum has dimittatis. Et quia ipse Deus per Moysem libellum repudii dari
iussit uxoribus , quanta sit inter utramque rem differentia ostendit dicens.

** Sed si odio habueris , dimitte, dicit dominus Deus Israhel. ,, Si quando ex

48

pe ΔΝ ὡς NA SHINIUPERI- Rs Es EROR ORCRNE NUT TC jJ"
*

?j ^
D.
*
᾿
μὴ
Τὴ ^
ει

*

p. 557.

* Matth. XIX.
4-8,

p. 558.

378 , THEODORI MO?PSUESTENI — ^

puctidt, d'axyüvswv , εἰς τὸ Φιαύτην dv orum «ἰδὲ duTho καϊζξςῇς. δπολύειν ἀντὴν
ὁκελόζσοι τότες οὐ (3 “αμιικὸν λύων νόμον» ὧκ σὲ vj συμβεινόντων , οὐ «(δὲ T ch»
αἰτίαν δίξέπων σοι κῶλλον ἀυτἰὼ ἀφιέναι. ἢ εἰς kan set You Xie ay Φεὸς aule
δρῥῳπληκτισμὰς. μήποτε: "€ aieo ὃ μακεὺς ἐργώσηται ag", καὶ T4 Xj φεὺς φόνον
0221 T6 o γιωναικός' iT» γὸ Q ὃ κύρια» ἐν Qs εὐαγίελίοις * φῳεὺς Φαρισαίες teomt-
cayTu£, Ti OU Μωῦσῆς ΠΣ βιδλίον ποςασίου; | Umane, φεὺς τίω ex )nepuapd'iay
2 ἐπέξεψεν οὕτω Μωύσῆς. ἀπ᾽ ἀρχῆς. δὲ οὐ γέϑονεν ὅτως" ὃ 2 ποιήσας͵ ἐξ ἀρχῆς».
ἄρσεν 1j ϑῆλυ ἐποίησεν ἀυτός" X9) εἶπεν.» ἕνεκεν τότε kg dd ἄνϑρωπθο à ὲ πατέρᾳ
&urd ὦ τἰὺ μητέρα ὠυτεῖ, καὶ “οεοσκολληϑήσεται φῳρὺς T min e &urd , ng ἔσονται. οἱ
dio εἰς mio. μάαν" TÉTO λέγ4- ὅτι τὸ LO χάλλιςον ho xm) e ἄνωϑεν a τῷ “οεοσή-
κοντος dfe pipe, dwi2ois σωυόντας &vdbo, τε (ὃ uua eidtos ἢ ἢ OU τὰς ὀργεὶς ἀκᾳ-
ϑέκτοις οὔσας. ὀκέλῤοσεν d αἱ Quo day ἐν ὑμῶν αἰτίαι doxciey παροξυσ μὸν τινῶ" παρ:
er, μῶλλον ἀφιέναι τίω γιυαῖχᾳ ἢ cx μέσοις «696 δχιβελίὼ ku iuit φόνου" εἶπα.
érady ἐνάξ αἰτίαν οὐ παρεχόσης di γιωυαικὸς, Cn πὶ «ρὺς ἑτέραν pomis. ,μᾶσος πλάτίαιν.
ἑαυτω τὸ μὴ οδίχαιον «€ aeta Mold ἀσέβαα τὰ ἐνθυμή κατα $2, A$94 xoe4 Q^ παν-

| τοκράτωρ. .» Ei γὺ μὴ τότων οὕτως ἐχόντων. ἷπλατίομϑυοι rho αἰτίαν. ἀποπέμποιθϑε T6

ἄνωϑεν ὑμῶν συωαφϑείσας γυναῖΐκας . &v ὃ ὃ T ἀσεβέαΐν ou ἐξεταςὴς ϑεός, Οἷς —
ἐπήγαιγέ. ec Καὶ φυλάξαϑε € ἐν τῷ πνεύματι VE é ἂμ ἐγκαϊαλίποτε 3 T cuu di,
ὥςε φησὶν. oAn διανοίᾳ καὶ dfe Seni Tj «egonxscn uD c σεάσης εὐγνῶ out Σ γαμι-
xov φυλάτίετε V MeY s ὦ τὰς σωωϑήκας «ὐϑδαβάτοις τηρεῖτε MU ὧν ἄνωϑεν εἰς ἃ yup
ἐληλύϑειτε κοινωνίαν. ς

Συμπεράνας δὴ τὰ Tp γυναικῶν ἐν τότοις. λέγᾷ (ὃ ἕτεραν aum "οὐ Zn MS Aci

acerbitate mnlieris, aut pravo ingenio, aut vitio quolibet eam odio dignam faciente!
in huiusmodi de ea sententiam adductus fueris, tunc eam dimittere mandavi,
haud equidem nuptialem legem dissolvens, sed ex rei praesentis adiunctis, non
tam ob tuam querelam permittens eam dimittere, quam ut ne quotidianis iurgiis
cum ea contenderes, et ne gravius aliquid longum tempus adduceret, et fortasse
etiam ad uxoris caedem manum armares. Sic enim etiam Dominus in evangeliis,
Pharisaeis sciscitantibus, cur ergo Moyses repudii libellum dedit? respondit: ob
duritiam cordis vestri permisit ita Moyses: ab initio autem non fuit sic. Nam qui
ab initio creavit, masculum et feminam fecit eos, dixitque: propter hoe dereliu-
quet homo patrem suum ac matrem suam , et adhaerebit uxori suae, et erunt duo
in carne una. Hoc nempe ait: pulcherrimum profecto erat iuxta priscam legem in
debito officio permanere, convictu iunctos virum atque uxorem: verumtamen iras
vestras effrenatas videns , praecepit. ut si forte natae inter vos querelae graviore
exacerbatione fierent, uxor potius dimitteretur, quam ex odio ad inferendae necis
consilium vir procederet. Deinde quia fieri poterat, ut causam non praebente uxo-
re, cupiditate alterius mulieris odium iniustum simularet maritus ** revelabit, in-

quit, iniquitas cogitationes vestras. ,, Si ergo rebus ita se habentibus, simulata

causa repudiaveritis copulatas vobis olim uxores, est' vestrarum iniquitatum inqui-
sitor Deus. Tum bene addidit: ** et custodite in spiritu vestro, neque foedus de-
seralis. ,, Tota mente debitoque animi affectu nuptialem custodite legem , et pacta
inviolata servate , quibuscum olim ad nuptialem convictum accessistis. !
Sic absoluto de uxoribus sermone, dicit et aliam Israhelitarum non nequitiam

IN MALACHIAM CAP. II. 319
ἁπλοῖς, dw ἀσέβειαν" πολλοὶ 99 T ἀνθρώπων τὰ μδὺ παρ᾽ αὐτῶν ἁ μδοτανόρϑυα ὁρᾷν

ἐκ ἐϑέλεσιν» dw üd$ τὸ πάρειν ὑπὲρ τότων ἔχονται" τόναντιον μδὺ ouo (ἃ δυδεραίνεσιν
ἐν πείρᾳ καϑιςώμδυοι λυπηρῶν» C (ῦτα Wilov πολλάκις πάδζοντες αἱ ἀξίας" ὑπὲρ re
exv ἢ usu tov?) τῷ Sud. «ροχείρφς., ὡς ἁ ϑοτανόντων Mo πλεῖφοι» δίκας ἢ οὐ didos-
τῶν. T&ro δὴ x, παρ᾽ ἐνίων T ἐν (oig Ἰσρᾳηλίταις τότε “γινομᾶρον. ἐν τέτοις αἰτιώμϑρυο:
ὃ «ροφήτης tme φησίν. «« Οἱ παροξιοώοντες (Gy) ϑεὸν ἐν (ois λόγοις 04)" οὶ εἴπατε. ἐν
3i παρωξιωύα μδν ἀυτὸν; ἐν τῷ Atydv Opes πᾶς ποιαῖν πούηρὰ.» καλὸν ἐνώπιον κυθζε-
Q ἐν ἀυτοῖς ἀυτὸς ηὐσόκησε" κὶ πᾶ Pow ὃ ϑεὸς αἱ οδηχφιοσιώης: »» Αλλὰ γὸ Edi ἐκεί νὰν
OU παρήσω T εἰσέβειαν. ἐφ᾽ ἤπερ εἰς ἀγανάκτησιν χῳϑ᾽ ξαυτων κινοῦντες (€) Owoy £x
al&ayeDw τὸ 9D, καὶ εἴπατε. ἐν "i παρωξωῦα μἂν ἀυτὸν. κἀνῦϑα ki d δγαϑέσεως
αἰτιῶ μδω(θ. λέγ4.» ὡς àdi * ἀσεβεῖν fà Ὅριέτοις αἴάϑδησιν ἔχοντες" τί ἢ L6 τὸ ἀσέβημα
εἴἰλαΐν. φυτὰ φησὶν ὅτι ἔοικεν ἀρέσκεδδαι (oie τὰ καχὰ doen lop pois ὃ ϑεὸς" C τᾶτο
δῆλον cE ὧν δὴὶ ζιαύταις mne eA aus οὐ σ)οδασιν ἄνϑρφποι dinac καάτοι γε εἴ τις
λόγος ^P dixnis Tu Sul , προσηκόντως ὧν ἀυτοῖς κόλασιν imugagorn $ ixarlu. “Τί ὃν;
ΚΕΦ. Γ΄. &

« "Idà ἐγὼ ὀξαποςελαῖ (Ὁ) ἀγζελὸν js» χαὶ ὄπιβλεψεται δοίδν «meo “ὡροσώπε wu
Q ὀξαΐφνης Ed εἰς (Qj) ναὺν ξαυτᾷ κύρε(θ. ὃν Duis ζητεῖτε, x, ὃ dye αἴ domus
ὃν ὑμιεὶς ϑέλετοε. », Ἐπειδὴ ζρίνιου ζιαῦτα φατε, xg) Y «OA τὸ d'xojov ὅπιμελειαν 5/2
(4 πμωρίας Erie παρ᾽ ἐμᾷ, ὅπος γαῖ μδὺ ἄγζελον ὑπηρετησὸ μᾶνον (oie ἐμοὶ συκῶσι'
τὸ 59 δηηεβλέψεται δοὸν «oe? φροσώπε μου. τῶτο Afj4: àvn τῶ» ὃς avoud o ϑήσεται,
ὥασερ τίς «esdhopO-, dfeaeaLada τὰ ipei na σοκοιιῦτοι" παρέσομαι di ὠϑέόφον ἐν

tantummodo sed impietatem. Multi enim homines peccata sua spectare nolunt, sed
mec quicquam ob haec patiendum sibi putant. Contra potius, aegre ferunt si quid
molestum eis accidat, etiamsi id infra ipsorum meritum saepe sit. Verum ad alios
quod. attinet , irascuntur facile Deo, quod 11 plurimum peccent, nec poenas luant.
Quod quum apud nonnullos quoque Israhelitas tunc contingeret, hoc reprehen-
dens propheta sic ait. ** Qui provocatis Deum in sermonibus vestris. Et dixistis:
in quo provocavimus eum? In eo nempe quod vos dicitis: omnis qui male facit ,
bonum est coram Domino, et in his ipse complacuit. Et ubinam est Deus iusti-
tiae?.,, Sed ne illam quidem praetermittam impietatem vestram , qua vos nescitis
quantopere Deum exasperetis. Nam verbis ** et dixistis, in quo eum provocavimus .,
heic pariter. illorum animum accusat, ceu qui sic loquendo, impios se esse non
sentirent. Et. quaenam esset impietas, declarans; dicitis, inquit, videri Deum de-
lectari. male agentibus; idque inde apparere, quod ob talia peccata poenas homi-
nes non persolvant. Quod si Deus iuris rationem haberet, merito illis supremum
supplicium decerneret. Quid ergo?

CAP. III.

* . e .α X .
** Ecce ego mitto angelum meum , et 1nspiciet viam ante faciem meam, et sta- -

tim veniet ad templum suum Dominus quem vos quaeritis, et testamenti angelus
-quem vos vultis. ,, Quia igitur haec dicitis, et iustitiae curam ut punitio fiat, a
me exquiritis, mittam angelum qui placitis meis subserviat. Nam verba , inspiciet
ante faciem meam , hoc dicunt; id est iste dabit operam, ceu quidam praecursor,

*

* Ps. LXXVH. 23.

p. 560.
* Ps, XVH. 10.

* Matth. XI. 10.
Marc. 1. ἃ. Luc.
E. 17. VH 97.

p. 561.

380 : THEODORI MOPSUESTENI

cwm κἀγὼ fé TU ἔργων iuauror d'axvós ἐν τοῦ vad* V C ἐν ἅπασι (Gig γιγνορόμοις

ὅρῳ ϑεῶ ἡ MAD ὑπεργμα νοεῖται T. ἀγζέλων, ϑτὸς ἢ ὁ ἐν ἀυτοῖς ἐργαζομᾶμος dY ὧν Can- '

TuAM γιγνεῦϑαι" im (ἃ Ὁ 77 μάννα goplo ἀγζέλων μδῥ ὡς ὑπηρετησαι μδψων A47 ἄρτον
LU 3 , » » ^M c , ^ " M. ^
gap φησιν ἀγζέλων ἐφαῆυ ἀνϑρρπίθ»: 9v ὃ. ὡς κελεύσαντί(Θ. doSlay ἐνετείλατο 59
γεφέλαις ὑωράγωϑθεν, v; ϑύρας ἐρανᾷ ἀνέωξε. (ἃ ἔβρεξεν ἀυτοῖς μαννα φαγεῖν *. Τὸ ὃ
, ε ᾽ ^ "v Mh ἰῷ , ^ / 1
WEd, σωνήϑως λέγᾳ ὡς ἂν ἐν (Gig ὑπεργίᾳ τῷ ἀγζελε γιγνορδῥοις ϑεοῦ Bfaquuvojóluou T
v ποτελορθων αἴτια" οἷον δεὶ ἃ «xo TU μακαθίῳ Δαυὶδ τὸ * , ἔκλινεν Spares wa)
χατέβη. καὶ rop» "uso οδὺ" πόσας ὠντε ἵνα. εἴπῃ ὅτι ωϑἰδῳγεφονότίθ» εἰς βοήϑειαν
ε , » », 5 , »/ [74 5 ' [74 vv E] Ν ' € es ,
We TepuU , Coe vjU ἔργων ἐλάβομϑν αἴϑησιν" ὕϑεν εἰποὼν ὅτι WLd εἰς ? γαὸν ἑαυτῇ κύρκος
ὃν Üjuéic ἐζητεῖτε, ἐπηγοαγῆν ** 49] ὃ ἄγ[ελί(θ» οἱ denne ὃν pie ϑέλετε.... Δεικγὺς
e 2 ^ c , E) , , ^^ , ιν», / ^A 3 / € , po 4,
ὅτι ἐν (fois ὑπεργέᾳ τῷ ἀγζέελου γιγνορδῥοις 7 παρουσίαν ἐνδείξεται T. οἰκείων ὃ ϑεύς" ἔγώ

τε OUO φησὶν ἐλεύσομωι , ὃν τιμωρὸν borum dire vjo πλημμελθμδύων" rapis ἢ Xj ὃ ἀγ-
γεέλος ὃ ἔ συωϑθήκαις ὑπηρετησοί μος αἷς πεποίηχᾳ «τοὺς ὑμᾶς πολλάκις" ὃν ὄχιζητἔντες,

εὑρήσετε τὴν «εὺς ἐμὰ σωυϑηκῶν OM τιμωρέρϑυον * ὠὐδάβασιν. Ταῦτα μϑὺ δὴ (Gic
“φεοῤῥηϑεῖσιν ἀκολέϑως εἴρηκεν ὃ φοροφήτης" τὸ ἢ ὅχὶ m T καχαθίε loue βαη]ιςῷ
zapaciae Y φωνἑὼ εἰρῆδδαι ζύτίω *, οὐ ϑαυμαςὸν, Cm T «ῳεαγ μάτων ἐπαληϑόυέσης
τότε αἱ φωνῆς. τῷ ἰδαγινεᾶδαι Mp eesdbouor καὶ ὑπηρετίω ὡρασμδϑων ἃ μαχα-

exov Ιωάνγξν. ἅμῳ ἢ ἀντ παρόντα φανίζαι κοὴ (Gy) ὑπ᾽ durd μδοτυρόρϑμον dazórlo
᾿Χρλςδγ. ὧν ὧπερ T πάντων ἀνϑρφῴπων ἤμελλεν οἰκονομεῖδδ αι σωτηρία.

'

᾿Ακολαϑῶν pip (oi γε ὃ estime ἑαυτῳῖ, Vra: « ἰδὰ onerat, λέγᾳ κύριος παν-
τοκρῴτωρ" (ὃ τίς ιἰπορϑυεᾶ ἥμιεραν cicod'a durd ; ἢ me “ὡποφήσεται ἐν τῇ ὀήχασιᾳ durd s ,,
Ἔπαοιοσ᾽ ἂν γὸ eoe wr, φησιν ὃ ϑτὸς τιμωρὸς δπιφαινόμϑμος T οὐ dores γινομδύων.

ut voluntatem meam exsequatur. ltepente autem adero illi ego quoque , operibus '
memet manifestans in templo: quandoquidem in cunctis quae Dei decreto fiunt,
ministerium. quidem angelorum intelligitur, sed Deus in ipsis operans per ea quae :

fieri praecipit. Sic etiam manna cibum angelorum ceu ministrorum dicit: panem,
inquit, angelorum manducavit homo; Dei autem ceu dari iubentis: mandavit enim
nubibus desuper, et ianuas caeli aperuit, et pluit illis manna ad. manducandum.
Porro verbum ** veniet ,, consuete dicit tamquam in rebus angeli ministerio actis ὶ
Deo facto conspicuo qui negotii peracti.causa est. Veluti est apud beatum Davi-
dem: inclinavit caelos, et descendit; et caligo sub pedibus eius. Id. est ipsius ad
auxilium nostrum venientis, ex operibus sensum capimus. Quare postquam dixit:
veniet in templum suum Dominus quem. quaeritis , addidit ** οἱ testamenti an-
gelus. quem vos vultis: ,, demonstrans, quod in rebus ministerio. angeli effectis ,
praesentiam suam Deus ostendet. Ego igitur veniam , inquit, quem peccatorum vin-
dicem exquiritis. Aderit simul angelus foederibus inserviens, quae saepe vobiscum
pepigi; quem quaerentes, ultorem comperietis transgressionis illorum. Haec. consen-
tanea prioribus dixit propheta. Hanc autem de beati lohannis baptistae adventu
pronunciatam fuisse locutionem, non est mirandum, quia ex rebus verum tunc

. evasit effatum, postea quam praecursor atque minister decretorum Dei.advenit bea-

tus Iohannes; cum eoque apparuit etiam ille, cui testimonium dabat , Christus do-
minus,.in quo omnium hominum perficienda salus erat. . i |

Mox sihi consentaneus propheta prosequitur. ** Eece venit, ait Dominus om-
nipotens. Et quis sustinebit diem introitüs eius? Aut quis ferre poterit aspectum

RT UENIRE TUNE INNEN REN INI e IST Re EO RARI IRE

| IN MALACHIAM CAP. III. πος
ἐϑεὶς 04 T (aUa νυῦ λέγήν Ὁλμώντων ιἰποφήσεται δ τιμωρίας τὸ μέγεϑίθ»" δῆλος
di fa ἐν τέτοις τὰ ὅλ τ Μακχαβαίων ἀυτοῖς Mambo xaxd, ἅπερ ^ ἑαυτωῖν ἕνεκεν

ὐδομιεμδοήχκασι κακίας" ὡς Ὁ γε ἀυτίω T Quvlo ἀρ κοτίαν οἷόμδν(- τῷ dvavórn Χρις (

ὡς; ἂν qi dur] C ἐχ ἑτέρα T ῥηϑεῖσαν (1); ἔοικεν dowody τὸ δέάφορον T ἐγαῦϑε τὲ

? P Α , , τ [i qi , - ^ e » Ν —
οἐγραμρᾶμων, ἃ qi) Eon di παρεσίας οἰκονομηϑέντων T dvazore Xe1cà, ὃς d πὴ xerit
d'Inlo διέκεινεν ἐν "leduloig τσ’ φαύλοις "ero T. κρει πόνων, G6v- μδὺ ἐπ᾽ ἀντὸν πεπι-

᾿φουκοτας δὶ τὸ xpd'rlov “μεζᾳςήσας. οὔ" ἠπιφηκότας ἢ «ἰόφ σὰς τιμωρίᾳ. Ow. εὔδηλον

Un τω κοινᾳῖ λόγῳ σκοπὸν αἱ οἰκείας tom παρουσίας, ὃν ὃ μακάρι" Ἰωάννης σεδῇ-
λωκεν εἰπὼν. ἴσε ὃ djs τῇ ϑεοῦ ὃ αἵρον 7 ἁ μϑοτίαν T κόσμου" καὶ τὰ ἐφεξῆς di t7
μᾷλλον δείκνυσι τὴν ῥημάτων (ᾧ) σκοπόν" Emu γάρ. ἐν
«* Διότι ἀυτὸς εἰασορείεται ὡς πῦρ qordomes2, C ὦ; πία πλιωμυόντων" καὶ κα ϑιοῖται
χωνεύων κοὴ καϑαρλζων ὡς τὸ ἀργύριον (ἃ τὸ χρυσίον" £j καϑειεκᾶ ςδὺ: vous A4), wg)
ὀκχρᾶ ἀυτὲς ὡς τὸ χρυσίον wd) ὡς τὸ ἀργύθλον' (ἃ ἔσονται τοῦ κυρίῳ «οροσείγοντες ϑυ-
σῖαν ἐν οδιχᾳιοσιωύῃ" y, dead" κυρίῳ ϑυσία "Iudis ἐν “Ἱερεστελὴμ.» καϑῶς αἱ ἡμέραι
αἰαΐγί(Θ»., C χαϑὼς τὰ ἔτη τὰ ἔμεοθεν. .5 ᾿Αλλὰ γὸ ἔσει τί φησὶ xépd O- Cx αἰ ἐπα-
θασορδῥης τότε τιμωρίας ὑ μῶν" dil μδὺ γὸ "ve? ἐν χωνοίᾳ ἀργύεδλον τε χαϑείροντος
xj χρυσίον. ἢ xg πόας dJÀ T πλιυόντων χαϑαιρέσης (Oria, συμφοραῖς T τὠνιχαῦτα
ἐπα μένεις ὑμὴν χαϑειρκεῖ πάντας Gbu- Th ieessuvulo Ὅλρδῥτας ὀκτελεῖν ἀσοκίμνως"
ὥςε ἀυτὲς (oie δ)ιγινομένοις σωφεφνιδϑέντας xguoig cposuyd λοιπὸν Tu Ow) ϑυσίας., ὡς

eius? ,, Cum venerit, inquit, Deus publicus haud recte factorum vindex, nemo
vestrum qui haec dicere nunc audet, punitionis gravitatem sustinebit. Evidenter
autem his verbis praedicit illis ea quae sub Maccabaeis eventura mala erant, quae
scilicet ob suam populus nequitiam pertulit. Ideo qui hane dictionem convenire
existimat . Christo domino , nec de alio quam de eo pronunciatam, videtur ignorare

rerum heic scriptarum differentiam ab illis quae in Christi domini adventu per

dispensationem actae sunt: qui quamvis officio iudicis discrevit ludaeorum impro-
bós ἃ melioribus, credentes sibi ad meliorem frugem traducens, incredulos poena
adficiens; attamen exploratum est, quod generali ratione scopum habuerit adven-
tus sui illum quem beatus Iohannes declaravit dicens: ecce agnus Dei qui tollit
peccatum mundi. Tum in sequentibus propheta magis adhuc aperit verborum suo-
rum scopum. Addit enim. P gc et ! |
** Quia ipse ingreditur quasi ignis conflatorii, et quasi herba fullonum. Et se-

debit conflans et purgans sicut aurum et sicut argentum. Et erunt Domino addu-.

centes sacrificium in iustitia. Et placebit Domino sacrificium Iudae in Hierusalem
sicut dies saeculi et sicut anfi pristini, ,, Verumtamen aliquid vobis emolurmenti
conlinget ex impacta poena. Namque ignis instar in conflatorio argentum purgantis
et aurum , vel herbae etiam quae fullonum operà vestem emundat, calamitatibus
tunc vobis inflictis purgabit Deus illos qui sacerdotium improbe tractare audent:
ut hi incumbentibus malis emendati , Deo posthinc offerant sacrificia, prout Deum

(€ Rectius omnino in commentariis Hieronymus, Cyrillus a€ Theodoretus Malachioe verba de Io-
hannis tantum praedicatione Christique adventu explicant. Noster autem more suo rem illam potius xa

ἔχβασιν, id est secundum eventum pleniorem , mavult intelligere, et huic quoque loco maccabaica tem-
pora importune admiscere et accommodare nititur. Notae propterea sunt contra Mopsuestenum, quasi ἰου-

- δαιόφρονα,, veterum criminationes. Cum praedictorum autem aliorumque patrum christiana magis prae-

sentis loei interpretatione recentiores etiam critici uno ore consonant.

"*I2Cor, V7.

* Joh.

IV 5f.

989 THEODORI MOPSUESTENI

Vópa uo posu Oud ὡροετῶτι T dyuais ᾧ δὴ pu? πολλᾷ T δέες T λήτωργίαν Ὡροσ-
ἧκον ὠκπληρᾶν.» ὡς ddbn e mpuopéisat cte Pm ἐθέλοντας aurd* τότε δὴ φησὶν
Ted a£oi fn" Iepougm Amp. VM “εοσοίσουσι τῷ Sud ϑυσίας" ἄναλονον τω eres y
2490/0, ἐν ᾧπερ (oic γε)ονόσι X? xejeor “δικαίοις Epsom μένοις ὃ T σσερσήκοντίθ.. TU
eeu Tul V ποροσείγν ϑυσίας γό με Mo Ló- ὅτε ὃ τὸ καϑαρμεῖ οδὺ’ ἡὼς Λαῦὶ, ὅτε τὸ ἀρέσ
τὰ κυρίῳ ϑυσία Ἰούσία ἐν Ἱερουσαλὴμ. δρόσῳ , εἰ τοῦ σεασοότῃ Xeed τίς «ρερσήκειν
οἴοιτο TO λερόμδυα" &dé γὸ doi τῷ Adi μόνοι ᾧ καϑαρμὸν ἐδέξαντο τότε. ya πάντες
ἄνθρωποι" οἷασερ οἰεὗ. ὧρμότίεσω f n T μακαρία Παύλε qoi * 5» | ὀκκῳϑερατε δ TU Away
ζύμίω. 1 ἵγα ἦτε γέον Queg ua καϑοὺς ἐςὲ do pi Ow ἃ g ἡ Ἰέσα ϑυσία ἐν ἹἹερεσοιλὴμ,
d'üvm τότε γέφονε τοῦ Ow τάναντιον μδὺ ou πεπαυμῆῤνη ἁπάσης νομικῆς ϑυσίας ἐν
“Ἱερεστιλὴμ γινομδης. à ἅτε ὃ D vicarie τῇ A TOT «ὐϑατηρήσᾳ m ἀνεσλοίχθη ϑυσία
aspere C τέ 19) λογικῇ (1), ἀὸ ὅψη μνημοσυώῳ τὸ πάϑοις Ὁ dvaronxa 1 αἰ ὀκεῖϑεν
ὠναςάσεως: οὐκ Cy . “Ἱερεσοιλὴῆμι, dua πανίαχοῦ. γῆς οἱ πεπις κότες Vid ὃ διιοίως:
"is “ἄρ Ma φησὶν hj e ὅτι * ἐρλέται ὥρᾳ ὅτε ἕτε ὧν IeegzoAU Mois ἅτε ἂν τῷ τύπῳ
τότῳ φροσκυγήσετε τῷ mui * x) v αἰτίαν λέγων . rye qos ὃ E Q οὐ’ φροσκυνᾶν-
τὰς ἀυτὸν,, ἐν πνεύματι χοὴ ἀληϑείᾳ σ᾽ «vesci diy Q 99 ὃ πατὴρ Τοιούτοις Cnrá οὗν’
«εφσκυιυοῦντας ἀντόνγ" σαφὼς δεικνὺς ὅ ὅτι end VEG MÁY ἀπεπέμψατο, οδὺ" τῇ ἹἹερεσειλὴμ
τὴ τῇ Σαρϑράᾳ αὐδιγράφοντας T eremi 27 Sean, e; πολλᾷ ^ ποιᾶται τάτους
Cio" ἐρᾳςὰς οἱ ἀληϑείας. oi πανΐαχῶ γῆς διμζοίως φῳροσώγεσι T Suciay τῶ UN ATY TY
ποιητῇ dud, 5) ὃ muy 94 παρόντι διμοίως.

Aper, di (aom Tu. XP cb6v- Μακχαβαέίους εἴρηται x pal; ὅτε πλαίφης ὅσης.

decet iustitiae vindicem, cui certe multo cum timore sacrum ministerium persolven-
dum est, ceu valenti contemptores suos punire. Tunc ludaei, inquit, in urbem Hie.
rusalem grata Deo addücent sacrificia, superioris aetatis more, in qua a iustis per
tempora existentibus , recti officii studiosis, sacrificia propria offerri legitimum erat.
Nam neque verba ** purgabit filios Levi ,, neque item illa ** placebit Domino .sa-
crificium* Iudae in. Hierusalem ,, convenienter dicta fuerint, 81 quis ea Christo do-
mino congruere iudicet. Neque enim filii Levi tantummodo tunc purgationem ex-
perti sunt, sed omnes homines: quibus idcirco congruit beati Pauli locutio: expur-
gate vetus fermentum , ut sitis nova conspersio, sicut estis azymi. Sed neque Iudae
sacrificium in urbe Hierusalem tunc acceptabile Deo fuit; immo contra, cessante
omni secundum legem apud ierusalem sacrificio, quia simul cum loci possessione

desivit, extitit posthinc sacrificium inauditum atque rationale, quod ob memoriam

passionis dominicae ac resurrectionis, non in urbe Hierusalem, sed ubique terra-
rum quotquot credidimus pariter offerimus. Crede enim mihi, inquit, o mulier;
quia venit hora quando neque Hierosolymis neque in loco isto adorabitis patrem.
Reique causam dicens: spiritus , inquit, Deus est, et eos qui adorant eum, in spi-
ritu ac veritate oportet adorare: nam pater tales quaerit qui adorent eum: manifeste
ostendens, se illos quidem repudiasse , qui intra Hierusalem ac Samariam Dei ado-
rationem circumscribebant; plurimi autem facere hos veritatis amatores, qui ubique

terrarum perinde offerunt sacrificium creatori omnium Deo ubique pariter praesenti.

Verumtamen convenienter haec Maecabáeorum tempori dicta fuerunt; quo cum

(D Rationale sacrificium , id est absque motertolt vietima. Confer tamen quae πού adnotarimus
T. VI. ad Theodori andidensis de ss. missa tractatum p. 558. T"

IN MALACHIAM CAP. III. 383

epa τὸ Tj. ἱερατεύαν doxowmev, € αὐοδα qp T λαῦ γινομοένης αἱ πλημμελείας, παρ-
tdwwe μὲν. ἀνυτὼς ὃ ϑεὸς τῷ πολέμῳ Tp. Cus αἰ μεκεοίονιοῆς βασιλουίντων δρῥασονγῆς.. ὑφ᾽
ὧν δὴ zÀd sois abus oar κακοῖς" TI ἢ aei (Ὁ κακχαβαῖον "ad'ap "P νόμε eoes-
ςάντων τῷ Suus, C (QN) ὑπὲρ durd πόλεμον dvadska μένων «eps GEo- τότε βασιλεύοντας
yj Μακεσόνων. πολλὴ Tie Va τὸ κρεῖτίον μιεζαβολὴ αἷδὲ ἅπαν γέγονε τὸ cOvO-- τετυ-
γηκότες γὸ «i ϑείας ῥαπῆς οἱ Μακχᾳβαῖοι τἄς τε βασιλέως χᾳτηγωνίσειντο, € GE παρ᾽
ἀυτοῖς Tj) μοχθηρῶν τιμώρησα μᾶμοι. ἐν εὐφειϑείᾳ τὲ xg) εὐκοσμίᾳ τὸ Ἐϑνί(Θ. ἅπαν mrup- p.e.
εσκεύασαν 6j): ὥςε (ἃ GbU- νόμοις οὖν’ ϑείες κρατεῖν up ἀυτοῖς. ὠὐδανομίαν τὸ πᾶσαν
oE ἀποῖν ἀπελαϑέδαι eveovieor κρατῶσαν" ug) σὴ w) δ᾽ ἱερφοσιωυΐω πᾶσαν τὲ Tl (αύτῃ
καϑήκεσαν λεαιτεργίαν 4) προσήκοντος ὀκτελεῖδδαι" ὅπερ ouo (ἃ ὃ καχάφι(0- Zaza-
οίας ἐν (Gig ἑαυτῷ σεσδηλωκε λόφοις" τῶτο ζοίνωυ κἀν(αῦϑα φησὶν, ὅτι ἐπειδὴ ὃ δικαίαν
ζητεῖτε κρίσιν. tgo καμοὸς omuia. τιμωρήσομαι μὰν. UM τος πλημμελείας, σωφρονε-
φέροις ἢ ὑκῶς δὰ T). δλιγνομδύων ose pop D» χακῶν. καὶ ὥασερ τινὶ vdd T πα-
λαεαΐν ὀκκῳϑήρας πλημμεληάτων , φὐἰοφσκουάσω dh πάντων τὲ 2n ueAa Sa T ϑεῳ
doxowwsey, Q δὴ x Ὁ ϑυσιαΐν veocnopud Lo ἀρεσκόντως ποιεῖν ὦ Gud" οἷς ἀκολέϑως
ἐπειδὴ αἱ ἐπαιχθησο ϑῥης ἀντοῖς τότε τιμωρίας τὸ κέρο D» ἔφη. ὡς ἂν ἐντελεςέραν veoc-
ἀγάγοι fois ἀκϑουσι δὲ σπόρϑωσιν, rw φησίν. |

. ** Καὶ φεοσελεύσομαι «ve?6 ὑμῶς ἐν κρίσφ' .» ἀνὰ T φανῶμαι ἐν ὑμῶν τότε XLV. v.
Οἷς παρ᾽ 9X «ρατίομδροις. ** Καὶ ἔσομαι μιώρτις ταχὺς V7 GEO φαρμακοὺς. χαὴ δὶ
τὰς Mola.) dd'ac , € ὅπη Gb" ὀμνύοντας τῳ ὀνόματι μα Eo eod, e) Ἐπὶ οὖσ’ ὅπο-
ςερριῦτας μιδδὸν μιάδωτβ. we) καϊαεβιωυαςεύοντας χήρας. ἃ κογοϊυλίζοντας Oppure, x;
Gbv- ὠκκλίνοντας κοάσιν e»esonAvTs , κοὴ Gbo- μὴ Φοβερόρους με. At woe» marm- p.
κράτωρ. 55 Δεικγὺς δᾳ τότων ὑπὲρ ὁπόσων ὧν djaaveg rlorraj. τότε χα κῶν dioracs d'inas-

ye C NM
.

ὧν
*

DEC WOO TREES SP a

e
e
[4]

plurima essent tum eorum qui sacerdotio fungi videbantur, tum etiam populi pec-
cata, obiecit eos Deus bello regum macedonicae successionis, a quibus plurimis
impliciti fuerunt aerumnis. Sed Iuda maccabaeo tutelam divinae legis gerente, bel-
lumque. pro ea adversus macedonicos reges suscipiente, multa in melius conver-
sio. universae gentis facta est. Nam Dei auxilium nacti Maccabaei, et reges de-
bellaverunt , et improbis illorum ministris punitis, ordini ac prosperitati gentem to-

tam restituerunt: ita ut et divinae leges apud eam praevalerent, et omnis antea
late grassans iniquitas expelleretur: sacerdotium denique et omne huius proprium
ministerium debito ritu tractaretur. Quod item beatus Zacharias in suis significavit
sermonibus. Hoc itaque nunc etiam dicit, nempe quoniam iudicium postulatis ,
tempus aderit cum vestra peccata puniam, vosque modestiores mala infligendo effi-
ciam, et quasi conflatorio a pristinis peccatis purgans, comparabo vos ad omnium
Deo gratorum officiorum observantiam, et quidem etiam ad placita Deo sacrificia
offerenda. Quibus subnectens, quoniam infligendae iis poenae utilitatem narrave-
rat, perfectiorem se iis curaturum emendationem ita dicit.

* Et accedam ad vos in iudicio. ,, Id est vobis apparebo vestra opera iudi-.
caturus. Et ero testis velox super veneficos, et super adulteras, et super iurantes
in nomine meo cum mendacio, et super fraudantes mercedem mercenarii , et vidua-
rum oppressores, et orphanorum verberatores, et qui pervertunt iudicium advenae,

..et qui me non timent , dicit Dominus omnipotens. ,, Iis verbis nimirum ostendit
quot quantarumque patratarum iniquitatum .poenas daturi sint. lam locutionem

2

. 566.

381 THEODORI MOPSUESTENI
ΡΣ , Y: y "um S ^N , E 4.» 1 3j e
τὸ ἢ μιώρτις ἄχ. ἵγα εἴπῃ ὀξεῖαν ἐπάγων ἃ τιμωρίαν. 0; ἂν ἀκειβαῖς e. καϑ' ὑκῶς
ὄγιςτι up OQ» ὅπηι πάντας di vot; φησὶν. καὶ καϑώπαξ d& ἐφ᾽ ἅπαντας ὅσοι τῷ φόβου
καίαι μελοιῦτες τῷ ἐμᾷ (oie χείροσιν ἀσεαῖς “ποροςετήχασι (Giairlo ἐπάξω τιμωρίαν" εἶτα.
emu. ** Διότι ἐδὼ κύρι(Θ» ὃ ϑεὸς ὑμδί(, 1 ἀκ ἠλλοίωμαι" (ἃ ὑμᾶς ἡοὶ ᾿Ιακὼβ ἀκ ἀπέ-
3488 Va) τὴ ἁ μϑοτιαῖν T πατέρφν 0M, ὠξεκλίνατε νόμαια με.» (ὁ ἐκ ἐφυλάξατε. v.
Ἔγω μδὺ $9 ἀυτὸς εἰμι πάντοτε 64V TU. , x0) ἀνεξικακεῖν ὅτε φοροσῆκεν edic, C τιμω-
ρίας xo4e9v ong μδμος" uic ἢ ἀκριβεῖς ἐσὲ μιμηταὶ T παΐξῴων ἁμϑοτη μάτων, ὠἴϑδα-
πλησίως ὠκείγοις. Ty τε γόμων ὀκραπέντες T ἐμά, C αἱ φυλακῆς ὠυτών. οὐσέγα ποιού-"
μϑροι λόγον, ὑπὲρ ὧν δὴ (ἃ ? τιμωρίαν σέξεῶϑε δικαίαν. —— : |
MeSigura, de πάλιν ὃ προφήτης ἐφ᾽ ἕτεραν πλημμέλειαν, Lo αἷδέ τε Tus ἀπαρχὰς
ze Dun x9) τὰς δεκάτας. “δηοσιοῖογαι (ovas WD ὃ τὸ νόμε ὁγάζαξιν ἐκ ἐϑέλοντες.
ςς Ἐπιςρέψατε «e?6 Mes 19] G2ngpaquooput «τεὸς Uude, λέγ xve1Q» παντοκράτωρ. 5»
Νεύσατε ^ «»eog ue φησὶν, ὡς ἂν ἀκόλεϑω ὑμῶν ὑπάρξειεν xo) τὰ παρ᾽ ἐμοῦ. «€ Καὶ εἴ-
πᾶτε ἐν τίνι ὄγιςρέψομδρ; .. ᾿Αλλὰ 59 oleOw φησὶ μὴ σὲ σεϊδδαι τινὸς δχιςροφῆς" οὕτως

dyatdwroy τινὶ ἀπ᾽ ἐμᾷ πεποίηϑε τὺ Cu pomrla. «« Ei. venit d. reso (D. ϑεόν: «δότε,

ὑμιέϊς ἡΤερνίζετε με; .. Καὶ (αῦτα φησὶν οὕτω νομάζετε, ἀπατᾷν jue olópdpuoi ὅπερ ou
3 ^ 75 , 1 ' 3 , AN 3 / ' N 7 ἢ. y :
Ü7nydodY ἀνθρώποις eA ϑεὸν αἱ ἐοσώτης δεὶν εὐηϑείας τὸ xd) μανίας. ** Καὶ εἴπατέ:
ἐν mi ἐη)ερνίσοι μδῦ σε; .. ἀλλ᾽ ἀοὲ τῶτο ποιξντες» αἴάδησιν ἔχετε α ἀτοπίας T γιγνο-

, e ' e ᾽ v NI , N € E N » c »"' ^
Lou εἶτα τὸ ἃ κάρτημια λέγων ** ὅτι τὰ δχισδέκᾳ το xg) a) ἀπαρχαὶ εἶδ ὑμδά, εἰσί" xj
δποβλέποντες pte δποβλέποτε εἰς ἀυτο" sg) ὑμυέϊς &u6. "HTepviCere. .» Τὰς 99 σδεχατιὰς
x; τὰς ἀπαρχὰς οὐ WD τὸ νενομεσμᾶμον “οροσείγετε (ois ἱερεῦσιν, Ow tere παρ᾽ ἑαυτοῖς"

εἶτα τί s&pd'os ἑαυτοῖς ἐντεῦϑεν φφοξενεῖν νομάζοντες. (ὃ ὡς ὄψι τινα uepclo ὠφέλειαν.

ἀφορῷντες, εἰς (aom δὴ ἃ wap ὑμὴν Vero ido αἱ φοξοσῆκον Lo, T8To 4p εἰλικοιγαῖς

** testis velox ,, dicit pro, celerem poenam adducam, quippe qui vestra omnia .ac-
curate scio: et adversus omnino cunctos , quotquot libere, omisso timore meo , ne-
quitiae adhaerent, hanc poenam indicam. Mox addit. ** Quia ego dominus. Deus
vester, et non immutor. Ét vos filii lacob non receditis a peccatis patrum vestro-
rum, declinastis a legitimis meis, nec ea custodistis. ,, Ego, inquit, semper mihi
consto, et quandonam patienter ferendum sit scio, et puniendi pariter tempus novi.
Vos vero summi estis imitatores paternorum peccatorum , aeque ac illi legum mea-
rum praevaricatores, nec de earum observantia. solliciti; quam ob rem iustam pa-
tiemini punitionem. :

- Transit denuo propheta ad aliud peccatum, quod circa primitias decimasque
commiserant , nolentes eas iuxta legis constitutum persolvere. ** Revertimini ad me,
et ego revertar ad vos, dicit Dominus omnipotens. Respicite ad me, inquit, ut
consentanea vobis a me eveniant. ** Et dixistis: in quo revertemur?. ,, Quippe exi-
stimatis , inquit, nulla reversione indigere: adeo insensatum a me discessum feci-
stis! ** Num supplantabit homo Deum, quia vos supplantastis me? ,; Quod profecto
homines adversus Deum audere , extremae stultitiae insaniaeque est. ** Et dixistis:
in quo supplantavimus te? Sed neque, dum ita ageretis, sensum vestrae ábsurdi-
tatis habuistis. Mox peccatum recitans, ait: ** quoniam decimae primitiaeque apud
vos sunt. Et vos respicientes respicitis in id ipsum. Et vos me supplantastis. ,, Nam
decimas atque primitias nequaquam prout legitimum est sacerdotibus offertis , sed

ipsi retinetis. Áttamen quasi aliquod emolumentum capere existimantes, et quasi

μόν. S MMW C TMPUNPUPPCEUEERNNA S S

IN MALACIIJAM CAP. III. 385

ποιοῖν οὐκ ὀϑελέτε' βραχέων dé τινων tg] εὐτελαῖν φοροσειγωγῇ . τὸ νόμιμον Saodidovaj
"vega oiiv ὅπερ eu) édiy ἕτερον 60v, Ow ἢ ἀπατῶν je γομειζόντωγ" ἀπάτης γὸ εἴη
ἂν τὸ μὴ εἰλικρεναῖς τὸ νόμιμον agi WorozAneou, πανεργεῖν 5 derd QUA T διτοπλή-
epmy πειρᾶϑαι. Εἶτα mi. ec αὶ ὃ ἔτος suus ei e εἰσἰωέγκατε TüVT τῶ ὀκφόρεω
εἰς οὖσ’ ϑησειυρᾶς. € ἡ δεπύρα T "Πωχῷ ἐν. Ὅϊς οἴκοις E yo μδὺ jo t ἐτος εἴληφε
πέρας. é αἵ τῷ TO, Φοπαὶ x T ipn ὀγάταξιν ἃ T ἀκολαϑίαν πεπληρῴχασι € οἰκείαν"

do yh 7 καρπῶν 9gé9ove Φορά" εἶτα ὑμεῖς ἐντολεῖς GíU- "uo A γῆς nope tp καρ-

πὰς, δέον ὑπὲρ τότων eroe τοῦ ϑεᾳ ὃ T εὐχαθαςῖαν δὰ ἃ τῷ ἀπαρχῶν καὶ T σεχᾳ-
σιῶν φερσκομιδῆς. τῶτο op οὐ πεποιήκατε" βεαχέα dé τινὰ μονονουχὶ φὩροσράναντες
is i ἱερεῦσιν. εἰς οὗὐ’ Sueuupis ἅ ἅπαντα τὰς οἰκείως εἰσἀωέγκατε" ὀσὲ ὀκεῖγο λογίσε κῶμοι,
ὅτι ὀσὲν ἀπέοικεν τῶτο, T que T πενήτων dep fotas, ὑ ὑπὲρ ὧν (αῦτω «δ δος κεκέ-
Ag παρ᾽ Vj: Q ὡς ἂν οἵ τε τω ϑυσιαςηρίῳ λατεργϑντες, οἵ T δὰ πενίαν τω vac
σραεσελείοντος τῷ iu (ἡ» τὰς ἀναγκαίας κομιίζοιντο ada οἷς ἀκολέθως ἐπήγετο.

Ἔπιςρέ Ham δὴ ἐν τέτῳ. λέγ sep "παντοκράτωρ" ἐὼν μὴ ἀνοίξω ὑμῖν οὗὺ-

diste τῷ ὄρανά, é nagd i ὑμῶν 3 εὐλογίαν μου ἕως T ἱκαγωϑάδαι, καὶ ἡ δγοτελαῖ

ὑμῖν εἰς βεῤοιν, καὶ οὐ μὴ foede» ὑμὴν ὦ καρπὸν « γῆς Q οὐ μὴ disi) o2
; ἄμπελί» € ἐν τεῦ LH A4 xve C» παντοκράτωρ᾽ καὶ μφκαθαῖσιν ὑ κᾶς πᾶντα τὰ

εϑνη. dión ἐσεῶ ὑμεῖς y ϑελητῆν» λέγ nip παντοκράτωρ. " «€ ᾿Αλλᾷ 7 φησὶ μεᾷ-

βωλόμδνοι, σγόρϑωσιν τάτων di "rus πάντων" Ὀψεῶς 99 ὅπως Ap ὑμῶν πλούσιον
παρέξω ἃ (eror, ὅπως ὃ ὑμῶν T καρπῶν παρέξω T ἀφϑονίαν εἰς κόρον" τῶτο γὸ λεγ4-
maximam aliquam utilitatem. spectantes , nempe 81 quod opus est reddatis , nequa-
quam integre id vultis facere, sed exiguorum aliquot atque vilium oblatione, quod
legitimum est praestare simulatis. Quod sane nihil aliud est, quam hominum me
decipere putantium facinus. Nam fraus est, debitum legitimum integre non persol-
vere, sed malitiose cum Deo circa hanc solutionem se gerere. Tum pergit dicere.
** Annus completus est, Et intulistis omnes fruclus in horrea, et rapina pauperum
in domibus vestris est. ,, Anni certe exitus est, et anni conversiones iuxta meam

ordinationem periodum suam compleverunt, unde fructuum confectio fit. Αἱ vos ,

maturis de tellure sublatis fructibus, cum pro his gratias referre Deo debuissetis,
primitias decimasque. adferendo , nihil huiusmodi egistis; sed exigua quaedam sa-
cerdotibus proiicientes , omnia in horrea vestra intulistis: ne hoc quidem putantes,
perinde id esse ac si alimenta pauperum diripiaus, quorum gratia haec a vobis sup-
peditari iussum est: nempe ut et qui altari deserviunt , ct qui egestatis causa tem-
plo meo adsident, necessaria vitae subsidia hinc referant. Quibus subnectit.

* Revertimini ergo in hoc, dicit Dominus omnipotens. Nisi aperuero vobis
cataraclas caeli, et effundam in vos. benedictionem meam donec sufficiat. Et di-
stribuam vobis in cibum, et non corrumpam vestras terrae fruges, et vitis vestra
in agro non infirmabitur, ait Dominus omnipotens. Et beatos vos dicent omnes
gentes; quia eritis terra desiderabilis, ait Dominus omnipotens. .. Agesis , inquit,

conversi haec omnia. emendate. Videbitis enim, quomodo vobis ego copiosum im-
brem praebebo , et quomodo frugum copiam ad satietatem suppeditabo. Id enim

(t) Vides sub lege etiam mosaica morem pauperibus templo adsidentibus largiendi eleemosynam prae-

— $ertim ex sacris opibus. Sie et ille elaudus apud portam templi speciosam eleemosynam a Petro apostolo

petebat. Act. ΠῚ. 3.
49

L

ὡ.

i 13.

$4
568.

386 THEODORI MOPSUESTENI

? εὐλογίαν μὸν ἕως τῷ ἱκαγωϑέδαι, ὦ ὥςε πλεσίαν ἐχήν ὑμᾶς T ἐξ avt ἀπόλαυσιν" τὸ
?àe x2) 3feseAd o ὑμῶν εἰς βεθσιν, TETO σημαένφν ὀγεφυλα γθήσονται T e) odo
πᾶντες οἱ καρποὶ, πλεσίαν ὑμῶν «g) v ἀμπέλε 4 οἰκείαν δαόλαυσιν παρεχύσης" ὥςε CA
τῆς mou dons ἐν ὑμῶν εὐθίωίας. & ἅπαντας δὴ οὗν’ Θκτὸς μακᾳρίζαν ὑμᾶς. ὅτι,
Ὄντως ὑμῶν τὰ κάλλισει βεξόληται Sube, ὥςε xj τῇ γῆ τῇ ὑμετέρῳ πλείς ἕω Eas fos
λοιπὸς παρέχήν ἃ ἃ ἀφϑονίαν vU καρπῶν.

Εἶτα Un cio eypody dvdpod. λόφοις, ὡς ἂν ονοσεβεῖς Q μοχθηρὸς σευτέρας iba

νεϑεσίας, ἃ φησίν. T Ἐβαρύνατε ἐ er $us τὸς λόγες DUE Al κύριος παρτοκράτωρ" τῷ

χλεπαῖς φησὶ λοιοδορίαες ἐχρήσειϑε xor ἐμ. ** Καὶ ema Te, ἐν τίνι kart uli 72s »
εἶτα οὐδὲ αἴῶησιν αἱ (oocwnts λαμβάνετε οἴνσφη μίας" dioXoU 29. ὃ «eot es τὸ 6i-
πᾶτε τέθεικεν. 6 ὥαπερ ὀγειοδίζων duoi dva? usse πολλίω. MÜ ἧς ἔωρῳτίον τὰ ἄτοπε.
ἀσὲ μίαν ἐπ᾽ ἀυτοῖς “λαμβάνοντες aida , 9n οὕτως n (Gic aub κασι demos poi
(oic ἑαυτῶν. ὡς μὴ ?j ἁ AE TAY ἡγεῖδϑ αι" εἶτω λέγων τὸ ἁ uer mun ςς εἴποιτε φησὶν ὡς
ἀνωφελὲς. το Sud d'uAeUay* 55 &dt 99 f ἡμῶν φοροσφηῆύετο 71 ὄφελος ὅχιμεληϑεῖσι αὶ φυ-
Agno TE παρ᾽ dup eveost (ary ptor ἀλλ᾽ ἐσὲ dwSdow aur πολλάκις: &div ὑπῆρξε
πλέον" «esee k, εἰς τῶτο τοὶ | φρώγ μῳτα. ὥςε ἡ κᾶς M εὖ ἐν ἀνώγκαις e Sail,
μριχαρίζειν ᾿ 5 ἑτέθρες. ἀσένα P. aur. δοκοιούτων πεποιηρδύες 2090v, οἷς 67 τὸ κρᾶτίον
Ὡροξαλνᾷ τὰ φῳεάγμιατα. ἀνθεφηκόσι Mp aur) πάντοτε, βλαητομδροις ᾿ ἢ ἀσδὲν ἐκ τότω.
« Tat κατελάλησαν οἱ φοβέμδροι 3 T κύριον. ἕχᾳςος χορὸς T πλησίον aure. . Ταῦτα
δὴ φησὶ «τ“οὸς δήλους Aly οὐκ ὥκνοων, οἱ «vegas oou dot Qd. πάντως οὖσ’ θμοζίες
δ φόβον Ἐχήν ? ἐμόν" οἷς φροσεχηκὼς ὃ ϑεὸς, ἐν ηραφῇ T bes ὐταίν (Gic ἐμετέσψτα

κα(αλέλοιπεν. ὑπίωϊχᾳ μὲν diocouci dnas οἱ ic Οιούτοις té sen MeV OI 265015; xe) qe26
€
denotant verba ** benedictionem meam dodes sufficiat , ut ex his pingue vos biles

tis nutrimentum. Nam verba ** distribuam yobis in Sil » 1d significant. Con--
servabuntur autem vobis incolumes fructus omnes , largum vobis vite etiam vestra
potum praebente: ita ut ob generalem apud vos copiam , cuncti etiam exteri vos
beatos dicturi sint, et quod vere vobis Deus optima quaeque decernit, dum terrae
vestrae plurimam prae ceteris frugum abundantiam concedit.

Deinde ad priores redit sermones, quasi nova admonitione dignans inmtelbis
illos ac impios, aitque: ** adgravavistis super me sermones vestros, dicit Dominus
omnipotens. ,, Asperis , inquit, conviciis me appetivistis. ** Et dixistis: in quo tibi
oblocuti sumus. ,, Siccine ergo ne sensum quidem tantae blasphemiae habetis?
Übique eüim hic propheta verbum ** dixistis ,, ponit, quasi ipsis exprobrans gras
vem stupiditatem , qua improbe agebant , nullum rei sensum capientes, sed ita in
suls peccatis versantes ceu si nom péccasse existimarent, Mox quale fuerit pecca-
tum edisserens ** dixistis, inquit, inutile esse Deo servire. ,, Neque enim nobis ali-
qua utilitas accidit mandata servantibus: neque Deum saepe deprecantibus boni
quiequam accessit. Eó demum res nostrae cesserunt, ut nos in angustiis pressu-
risque languentes , beatos alios dicamus qui nullam divinae voluntatis rationem ha-
bent, quibus in melius res procedunt, quamquam Deo semper adversantibus, a
quo tamen nihil detrimenti patiuntur, * Haec oblocuti sunt, qui timebant Domi-
num, unusquisque ad proximum suum. 55 Haec quidem, inquit, inter se inyicem
loqui non dubitarunt, qui simulabant se prae omnibus alienigenis timorem meum
retinere, Quibus Deus attendens, memoriam eorum scriptam posteris reliquit , pro

D'

IN MALACHIAM CAP. ΠΙ. er 381

πᾶν εἶδος ΚΣ ἑαυτὼς ὠκσεοϊωκότες" αἰδιέφου, ἢ πᾶν 6 m dad (Gig ὄντως ὅζι-
ς

μμελο μένοι γόμων T iU, ὥς πὲρ ὃν ἐν ὀκέίνῳ τῷῦ καιρᾳ καϑ' ὃν τιμωρήσομαι οδὺ-
φαύλοις, κηδεμονίας ἀξιώσω d ἐμῆς" trc duc ἐν oic οἰκφοτοίτοις Ἐχήν αἱρέρδρυος,

^ ΣΦ ^, XA ^ , , gus me ^ » (fs Vries e A
9) πᾶν ὅτι κάλλιςον GL ἀντὸς dixiua (oov ποιεῖν" ὡς ἄν à τις «EL oy ἑαυτῷ δζῳτε-

Svín, πολλάς T εὐγνω μοσωυΐω Vondkd'ery μένον πάντοτε «xGA ἀυτόν" εἶτω ἐπάγ4.

« Καὶ ὄψηςραφήσειϑε.» χρὴ Ove ἀγα μέσον δικαία, (ἃ ἀνὰ μέσον ἀνόμου. καὶ ἀνὰ
σον τῷ δουλεύοντίΘ» ϑεᾳῖ, χοὴ ἀνὰ μέσον τῷ μὴ d'ouAetovr(O» aure. .. Tore φανερὰ
οβυήσεται à δῥάκρισις Τὴ τε δικαίων. 1; T “αἰ δφνόμων, € Ὁ δελεύειν τὲ ἐσσεσακότων
Sud, € T μησένα τότε sida] λόγον ἐθελόντων. 4 τε (oic κακοῖς ἐπαομιένης τιμω-
luc, T Οἷς εὐγνώμοσι αἰδαγινο μένων doa Suy, C dj) ὄντων χακῶν σαφὴ wie MEVOY
3 Jféxeunv, vp τε ὄντων ἀγαϑῶν xg) T ὄντων κακῶν" λέγᾳ € (ῦτα ἀκολέϑως (ic
«esOw mei Tj) ἐσομέένων γ(λ (Q) v Μακχᾳβαΐων χαθοῦν. ὅτὲ δὴ ua2ueu. βαρυτατίν
Ju5y οἱ κακοὶ 78 λαοῦ Y τιμώρίαν ἐσέξαντο, μεγίφης δὲ ἐν ἅπασι αὐ ϑείως TUS Oy ῥοπῆς
οἱ τῷ xod ον». ἐραφού" ὅϑεν εἰς βεξαΐωσιν “ἦν εἰρημένων ἐπαγά. |

ΚΕΦ. Δ΄.

«€ "Om ἰδὰ ἡμέρα ἔρχεται ἠφιομένη ὡς κλίβανος. κ) φλέεξέ ἀυτείς" (ἢ ἔσονται πάντες
οἱ διουβυεῖς (δι πᾶντες o) ποιοαῦτες ἄνομῳ» καλάμη" uu) ἀνώψη ἀυτὸς ἡ ipsom ἡ ἐργο-
μένη. λέγᾳ κύρι(Θ.» παντοκράτωρ" C οὐ μὴ Aat os ἀυτών ῥίζα ἀσδὲ κλῆμα. -.5 Ev
ὀκείνῳ 59 φησὶ τῷῦ καιρῳῖ ὡς ἧσο πυοὶ φλεχθήσονται οἵ τε θμόξιοι πάντες, (ὃ οἱ d ἀγο-
μίας ἐργώται καλάμης d'ixlo ^o σα coesarizTovong ἀυτοῖς ἀφανιζορμᾶνοι τιμωρίας" καὶ
«Wb μὲν QUO GEU- χακοὺς ζαῦτα φησι" (oig d& φοβεμένοις τί; ** Καὶ ἀνατελεῖ ὑμῶν (ois

eo tempore quo poenas persolvent hi qui huiusmodi utuntur sermonibus, seque
ommi generi nequitiae addicunt. Secus vero, nihil boni non eveniet 1158, qui meas

vere leges observabunt; quos equidem tempore illo quo malos puniam, providentia

mea dignabor: sic nimirum declarans, se hos habere in suorum necessariorum nu-
mero, et omnia optima illis retributurum: quemadmodum aliquis erga proprium
filium adficeretur, qui multum sibi amorem omni tempore ostendisset. Deinde addit.

* Et convertemini,; et cernetis inter iustum et iniustum ; et inter famulan-
tem Deo, et non famulantem eidem. ,, Tune manifesta fiet distinctio iustorum ab
iniquis, et eorum qui servire Deo studuerunt ab illis qui nihil pensi id habue-
runt: item inter inflictam improbis poenam, et inter bona probis impertita: om-
nino discretio erit inter malos, et inter bonos. Ait autem haec consentanee dictis
antea de rebus aetate Maccabaeorum futuris, quo tempore quotquot fuere mali
in populo gravissimum passi sunt supplicium; maximumque vicissim nacti sunt a
Deo auxilium qui virtutis sectatores fuerunt. Quare ob dictorum confirmationem
sic prosequitur.

CAP IV.

** Quia ecce dies venit ardens sicut. clibanus, et comburet eos. Eruntque om-
nes alienigenae omnesque agentes iniqua, sicut stipula, Et succendet eos dies ve-
niens, dicit Dominus omnipoteás; et non supererit illorum radix aut ramus. ,,

. dilo, inquit, tempore tamquam ab igne comburentur alienigenae omnes; et nequi-

tiae operatores stipulae instar a corripiente eos poena destruentur. Et de improbis

*

p. 570.

-
t3

»

988 THEODORI MOPSULESTENI

φοβεμένοις τὸ ὑγολίοί μα OS. digyosusnc s κοὴ ἴασις ἐν € ἥγερυξιν ὠυτεῖ. .5. Ὕ μῶν di.
πολλὴ μὲν φὐδλέςει Agwcesms dixatog ὑμῶν cod T 9w χορηγαμένη ὑπὲρ αὐ εἰς ἀυτὸν
εὐνοίας" ἀπαλλάξᾷ ἢ ὑμκᾷς παντὸς χακοῦ, ὥασερ τισὶ ἡπέρυξι τῇ κηδὲμονίᾳ σκέπων τῇ
v.v. οἰκοίφ" Q diolcere Φησὶν ἀσὲν Moo, apioy δ)ηπολυϑέντων τὲ Cx. déc κ) MO) πολλῆς σκιρ-
τώντων * ἡσδογὴς" κρατήσετε γὸ Q 39) «o peyojow Toy , οἱ αποδᾷ d'ixlu «πὸ (ois ποσὶν
ἔσονται "ois ὑμετέροις. YD ἃ καιρὸν ὀκεῖγον ἐδὲ μιῶς δπχιμελείας ἢ τινὸς dfisudpor diog-
ϑώσφως em λέγή ἢ (αῦτα. ὡς πολλάκις ἔφίω. 6n τῷ κα!ρξ 9&2ovosu. T Μακχᾳβαμων.
Gzrloleg, Y. ἑαυτῷ «og o uv pozo ὃ ϑεὸς ἐτιμωρήσειτο MA GEU- χακοὺς, ἐν dytod di su)
εὐωοωγίᾳ χατέοησε obo" TJ) durd νομάμων ἀντεχορᾶῥες" οἱ (ἃ ἐτιμωρήσαντο κ) κατεκοᾷ-
τήσων παντελαῖς qp ἐναντίων. οὐ T «Δ ois ἀλλοίοις CYOY , «a. 99 C zy οἰκείων:
ἀφ᾽ ὧν dW xg) δῆλον ἅπασιν ἐθύετο ὅσον 601 τὸ μεταξὺ TJ) τε δωλόυόντων 9d , ὁ pj
τάναντια, Qegvowostey , ἀφ᾽ ὧν οἱ μδὺ βαρυτατίιν ἐδέξαντο τιμωρίαν, οἱ d& ἐν εὐθῥυίᾳ
"TÉ xd) eÜme2 id XQ Tego ay zAacy. "H μδὺ δὲ Ὡφρὺς (9) λαὸν Ζοροφητοί a, τῷ μακῳᾳθίου
᾿Αγζέλε τῶτον ἔσχε T Ῥφύπον., lu «αἷδὲ T ἀντοῖς πξοσηκόντων xaT τε Y χωιοὺν ὀκθῖγον.
Xg TL τε (QA) dy Μακχῳβαΐων ἐποιήσειτο. M.
ἜἘποισὴ 5 veA& aZ» ὕὅτως tyjosro «esqirmo auae T. γραφῇ vus ξαυτων ὠϑδῷ-
«δεοευκότων «vesQiraas, Κολαῖς Ἐχήν ἡγησευτο λοιπὸν d'azo) μδῤ τῷ νόμου δὶ κατάλυσιν.
6 σεῖξαι δὲ τὰ uf τῶτο ἐσύ dpa dió φησι. «« Μγηδϑητε vous Μωσῆ 78 “ούλε μέ; xa Stn
». 57... ἐγετειλώμέεν uri ἐν Χωρὴβ «τοὺς πάντα ἃ ᾿Ισραὺλ ᾿φτόοςάγμιατα (ὃ. δικφιώμιατα" sg)
τς ἰδὰ ijo “δποςελαΐ ὑμῶν Ἤλίαν δ ϑεσβίτίων, τρὶν ii ἐλϑεῖν ὃ ἡμεέραν κυράε ὃ Mey
xg) Vongarii, ὃς δαοχαταςήσ καροβίαν ma pos «eps vov, κὶ καροδίαν ἀνθρῴώπε «eps (δὴ
πλησίον url , μὴ ἐλθὼν πατάξω T γίῶ ἄρδω. .. ᾿Αλλὰ γὸ ἐφ᾽ ἅπασι. τοῖς eionpd oos
quidem ait haec. De timoratis vero quid? ** Et orietur vobis timentibus nomen
meum sol iustitiae, et sanitas in pennis eius. ,, Vobis quidem multa, ut par est ,
gloria erit, a Deo propter vestram erga eum benivolentiam concessa. Tum et omni
malo expediet, alis veluti providentia sua tegens. Nihilque differetis a vitulis qui
vinculis soluti multa cum voluptate exsiliunt. Dominabimini etiam iniquis , qui quasi
cinis pedibus vestris suberunt, quia illo tempore cura mea nulla vel levamento
digni habebuntur. Haec autem ait, ut saepe dixi, de rebus quae Maccabaeorum
tempore contigerunt, cum suum praebens auxilium Deus, malos poena implicuit
in solatio autem et prosperitate eos constituit qui leges ipsius protegebant: qui
certe puniverunt atque domuerunt omnino' adversarios suos , non ex alienigenis tan-
tum: verum etiam ex popularibus suis. Ex quo cunctis innotuit quid interesset inter
Deo servientes, et inter contrarium agentes; qua de causa hi gravissimam poenam
ἡ pertulerunt , illi autem prosperos successus felicitatemque plurimam nacti sunt. Et
prophetia quidem beati Angeli ita se habuit, quam de rebus .tum aetate illa , tum
sub Maccabaeis , ad Israhelitas pertinentibus fecit.
** Quia vero postremus hic omnium prophetarum fuit, qui suas scripto prophe- :
tias mandarunt , recte se facere iudicavit demonstrando deinde legis cessationem ,
et quae postea essent consecutura. ** Mementote legis Moysis servi mei, sicut ei
praecepi in Choreb ad universum Israhelem mandata et iustificationes. Et ecce ego
mittam vobis Eliam thesbitem , ante quam veniat dies Domini magna et illustris ,
qui reconciliabit cor patris erga filium, et cor hominis erga proximum suum, ne
ego veniens funditus omnia percutiam. ,, Verumtamen praeter omnia quae dicta

n Nem PP MR á
m em RT TET I P NS Me P REN DE D ERR

E

CR Ma τρις ERR DEM

IN MALACHIAM CAP. IV. 389

Uraxlo vutrla ὑμῶν exoedidiopa Y ἐντολξὸ, Ἵν᾿ ἔχητε T νόμον ἐν μνήμῃ δ ἐμὸν. ὃν
ws LI ' , E] ' i 97 ,
δὰ T Μωσέως ep ἅπαντα didioug, ἃ ᾿Ισραὴλ- ἅτινα φράτίειν ἀυτὰς ἐφ᾽ ἑχάςῳ 2e;

σειφαῖς εἰρηκώς" ὥσπερ ouDy «πρῶτον. τὸ πο ϑεόδωι παρέξετε DAT jo. . τὸ (QQ δεασοτίω..

«ἰοα γερονότα “έξαδδαι Χοιςὸν, ὑπὲρ αὐ ἁπάντων ἀνθρώπων φανγούμϑμον σωτηρίας, ὃς
παύση μδὺ ἃ νόμον. ὀκφανᾶ ἢ δὶ τελφότητα Y. οἰκάαν" ὅπερ Ey χαλαΐς μδὺ εἶχεν Ond
εὐθὺ κ) X) πρώτας φανέντι πιςεύσοι!» (ἢ γναῖναι τῶτον ors. ὀκεῖνον ὃν Μωσὴς Té 3j πάν-
τες ἐμάώνον οἱ «vegQiirü] , τέλος μὲν ὅχιϑήσοντα Tu νόμῳ» T. xowlo di ἁπάντων ὀκχᾳ-
λύοντα σωτηρλαν: ὥςε χἀκανο δῆλον ἅπασιν οπυεῶς, ὅτι dV τῶτο πάσης 2 χὰ ἃ γόμον
οἰκονομίας boi τὸ τε κεφάλαιον (ἃ τὸ μιέγιςον ἀγωϑὸν., τὸ πάντας ἀνθρφόποις Tu σεασότῃ

φῳροστιγα γεν Xpic dl Uo Toig τοσάτοις ἀγωϑοὶς XD δ xejeov Qurauévo Y. οἰκεῖον" ézady-

^ wg) Vd αἱ ὁκάνε δα ξεως T. doro uosuulo Üond'atere δ᾽ οἰκείαν, Ἠλίας δποςα λήσεται
«οὺς ὑκῶς ὃ μακαάφιθ», «meo αἱ σδαυτέρας T σεασότε Χοις ἃ παρεσιας, ἐδ ἀπ᾽ &oardly
ποιήσεται" Gee GbU- δέ Y εὐσέβειαν «τοὺς θιήλοις δεηρη μένας σωυάψαι» (ὃ δὴ καὶ πατί-
ρας διὰ αἰ κ T εὐσέβειαν ὄχιγνώσεως εἰς T vj τέκνων ἀγαγεῖν OpsYolay , σιηρημένους
τορότερον ὧκ αὐ X? 4 εὐσέβειαν αἰτίας" πάντας τε ἀγϑρῴποις σωωτόμως εἰπεῖν εἰς μίαν
καὶ T ἀντί καταςῆσοωι σωυάφειαν" Tj) ἐν ἀσεβάᾳ τότε χαταλαμβανομένων. “δεχομένων

μὲν map dud d ἀληϑείας Viren , ἐχομένων ὃ € T ἐντεῦϑεν τοὺς οὖν“ εὐσεβεῖς.

κοινωνίαν" ταῦτοι ἢ ποιήσεται dV ἁπάντων ὠἀνθρθτπων φροντίζων σώωτήθλας ὃ ϑεός" ὡς ἂν

μὴ μένοντες S2 αἱ ἀσεβείσς, φοβερᾷς aurd d! παρουσίας ποραϑῶσιν. ὅπη ἀφαγισμᾳ

παντελῆ Tj) μοχθηρῷν γινομένης.
ΤΈΛΟΣ.

fuerunt, hoc vobis postremum mandatum trado, ut legis meae memores sitis, quam
per Moysem universo Israheli imposui, quaecumque ab eo fieri oporteret, mani-
feste edicens. Sie ergo in primis obedientiae dabitis indicium si dominum venien-
tem exceperitis Christum, qui propter omnium hominum salutem apparebit; quique
legi finem imponet, et perfectionem propriam demonstrábit. Profecto bene fuisset
vos statim , et in primo eius adventu credere, atque hunc agnoscere illum esse
quem Moyses cunctique prophetae innuerant,, finem legi impositurum , et commu-
nem omnium palam effecturum salutem: ex quo illud quoque omnibus innotuisset ,
hoc esse oeconomiae totius legis caput maximumque bonum, nempe ut omnes ho-
mines ad Christum dominum adducerentur , qui tanti boni gratia tempore suo ad-
venturus erat. Sed quia praesenti illi malivolentiam vestram ostendetis, beatus ad
vos mittetur Elias, ante secundum Christi domini adventum qui de caelo futurus
est, ut eos qui religionis causa inter se dissident copulet, nec non ut parentes
per ipsius religionis notitiam ad concordiam cum liberis pertrahat , dissidentes antea
eiusdem religionis causa: in summa, ut omnes homines, uno eodemque vinculo
constringat: ita ut qui tunc inventi fuerint irreligiosi, ab eo notitiam veritatis su-

scipiant, et cur religiosis deinceps conspirent. Haec faciet qui omnium hominum -

salutis curam gerit Deus; ne forte in impietate perseverantes , tremendum adven-
tum eius experiantur, qui ad supremum improborum exitium fiet.

THEODORI ANTIOCHENI MOPSUESTIAE EPISCOPI
LUCULENTUS ET INTEGERRIMUS IN ΧΙ PROPHETAS COMMENTARIUS
EXPLICIT.

p. 573.

Cod. B. f. 5.
TON

v. 9.
Cod. A. f. 39.

* Hier. I8. 6.

v.
B. f. 10.

v. 2,
À. 4:99. D.

A. f. 42.

390
EK TON GEOAQPOY ANTIOXEOX-
YIOMNHMATON ΕἸΣ ΤΟΥΣ VAAMOYZ (1).
ipti B.

ossa ἀνπολέως. οὐ AE T ἔθνη MA τῷ 1oSpov; f iva, πάντας δωφμβωνθώ

νομίσῃς» ἀλλ᾽ tOyn, oi LADY 7i ἄγων vllo Ἔγγοιαν" ἐποισδῃ p οἱ "I&d'atoi λαβόντες

(? ? Χριρὸν) Gi; ἔθνεσιν ἀυτὸν ὠξέσωκαν, δὰ τῶτο Gom, φησὶν» τίς V Gem aima,

ἣ τί τὸ j490Y0c, ὡς al οὗν’ λαὰς συγκινηϑίεδαι κατ᾿ aur. Q εἰς apes i ἀυτὸν vacat
Shia, sp ἐϑθναΐν; τὸ ἢ ἐφρύαξαν, àyn ὅ ἠλαζονεύοντο. :

Οὐχ ext ὁπολέσαι é ἀναλαΐσεῃ eugiat s aw ὥςτε ἀναπλάσει" τοϑὸς τῶτο 99 σκο-

πὸς τοῦ κεραμεῖ. sur giga τοὶ οἰκεῖα CXSUM ὅταν μὴ ὑγιῆ ἃ ἀκέραιον σώζῃ T καραμέως

T δγάπλασιν, ἀσέπω πυρὶ ipit ttd φότοις 5 μδϑοτυρεῖ x8) ὃ μακάρι. " Ιερεμιας

ὃ «estime λέγων ὡς Cx ϑεοῦ" * ij καϑὼς ὃ κεραμεὺς Gb οὐ σωιυήσομαι τϑτο ποιῆσει

ὑμῶν οἶκ(Θ» Ἰσραὴλ. λεγά xp; TETégr , Wc C ὀχωπεσόντας avum, Xj πᾶλιν

εἰς τὸ d perio δποχαΐαςῆσει!. — ᾿Αφρὶξ ἡ ἡῷς neu, αὐ τῷ κυρία διδασκαλίας (2u25-
Mu Qs, εἰκότως τῇ Ὁ δράξαϑε. φωνῇ κέ Aga.

"Emadiy 2 φοβηϑέντες καὶ T δεασύτίω. qu ἀεοσήκοντο, seats inus, “λοις ίω cx
φρογθέντων ἡ μὲν teu 3 T ,Ütepsuilu, tyfivo4dple., cusador(9- ἀγαϑᾶ μδὺ τυγ-
χάνοντίθ». μιεγέσἑω 7 ἢ ἐμοὶ τότ δὲ P teo mapexo pda. ᾿ Εν foo, * ἢ τατον Cv καᾷνυ-
4. μή ποτε ἡ τῷ ϑεᾶ nog εἰς T T κόσμε μὲ πέσῃ χαρᾷν.

Ψαλμὸς γ.
Τὅτο ques Teo ϑοόκνωσιν 6n τῷ Δαυὶδ' λέγεδαι εἴ εν & danadir Τὸ 99 ἐπανί-
sux κυρίως Mn δι 7) τορότερον "a ἐν ὕπηκοων τάξι χαᾳϑεςώτων. μβὶ ἢ ζῦτα
πόλεμον deg por

SX

Ψαλμὸς é.
TO δαδγίγησον με καὶ τὸ ᾿κατεύϑιωυον ἐνώπιόν σοὺ ἢ δοίδν μου. τὸ ἀυτὸ ὃ λίγη ἀντ τῷ
ΝΡ ad τὸ 99 ἐνώπιον c, ἀντὶ τῷ "esc ce με κατεύϑιυωυον ὃ q δοδν, ἵγα ἐπανέλθω

«eo σε τ T iudi ὑπόληψιν». ὡς ἐν τῷ Σιαΐν 6 ὁρ4 7 Oi deor Qe τὸ 0D ἕνεχα

ἣν ἐχθοῶν pa δὰ μέσα eoe ἀμφότερα ἔχον T ὧν πόσδοσιν" ἐπανάγαγε γάρ M& y Φη-
σὶν ὥςε ἀπαλλάξαι T T κατολόντῶν ἐχθρῶν. € ( ἐπειδὴ εἶπεν ἐν τῇ σα οσιωίῃ TH, TET-
ec χαϑὼς Ἐ9(Ὁ» cu δεὶν. κρέναιν͵ εγκαίως. εἰείκγυσιν εὐθὺς Outeg QuTOV ᾿ἀπαλλαγίῶοι
dior vj ἐχθρῶν" Wa) τὸ ὀκάνῳ Cora T Yasdatir ποιζ ὄρ».
ψ V. 7 |
Ἐξομολογαται vu 9wd ὃ μακάρι. Δαυὶδ' qei αὖ ἰδίας T b εἰργάσοτο
συγκα ϑόυδησας τῇ Βερσαβεί' λέγ4 5 iei ἐν “ΠῚ ὧν. ἐν αἷς x9) ὀξητάζετο δὰ

T ἁμδδτιαν.

(1) Speravi quidem maiores me partes editurum commentariorum Theodori mopsuesteni ad psalmos;
verumtamen non semel comperi reliquias eius in catenis óbvias, modo esse Theodori incerti, modo etiam
Theodoreti; praeter multas a Corderio praeoccupatas. Itaque ne quid ambiguum ederem, illa tantum
mihi segmenta vindieavi, quae 7'eodori nominatim anfiocheni nomen gerebant, quo titulo semper in-
telligi Theodorum illum, qui fuit Mopsuestiae episcopus, exploratum est. Edita item ab aliis, recudenda

non iudicavi; et cum otio minime abundem, duos. tantum evolvi codices, nempe praestantem ac veterem ^

vat. 754. (A), et recentiorem sed multo copiosiorem vat. 1682. (B.) Latinam denique brevium horum
excerptorum translationem aliis si volent-faciendam pese. Mihi integrum in "e commentariuna
de graeco latinum fecisse satis est.

W ΣΝ πὰ πον τὰν παν

ΒΝ τσ ρος ME T LM Ἔν

᾿
1

» τυραν παρ νυ τῇ πιο"

THEODORI MOPSUESTENI IN PSALMOS. 391

YaAuos é 4

Τὸ ἀυτὸ pairs εἶπεν" τὸ Lo " ἐταράχθη τὰ ὀςὰ με. τὸ] ἰχυξὸν T σωξίμμε ἢ
οὶ αὶ (eg ote παρίςησιν". τὸ dé xg) n ψυχή pa ἐτωφφίχθη σφύδρα TESI συ ξίψασεισεί
pps τὸ eue diédu μεχεὶς ἀυτῆς Ω ψυχῆς ἡ ἥ (φαγῇ. — Ei ἐποίησοι τῶτο ὃ γεῦ πάχω.
τατέςιν εἰ ἠσθίκησει ὅϑεν φανεροότερον ἐπαγά λέγων" εἰ *ew ddixla. ἐν χερσί με: àv T
d εὕρημαι τί ἄσδικον ἐργωσεί dp D», εἰ ἀντεπέσωκᾳ (Gic à ποσιε £o μοι καχά" ἀεὶ τὸ
μεῖζον dWreeoy M τὸ iagiloyQ»- μεῖζον iran ὃ ὃν τῷ ἀσικοιιῦτας κἰποφέρειν. τὸ μὴ
ἄρξαι ἀογκίας. δεύτερον λέγῴ. — Οὐχ ὅπ ἀντὸς ὑψδται. οὐ ^ eeprdeiray ὑψώσεως,
ἀλλ᾽ ὅπ ἐν $ dfevoieus 22 (iav E ivera, ἔννοια «oL ὠντεῖ" Praduy τι ποιήσῃ Qo-
βερὸν σημεῖον" δὰ τῶτο λέγ4» ἐν Cis πέρασι vj) ἐχθρῶν με, TETÉSI πάντας «ιλαβὼν
τῇ πμωράᾳ, οδὺ- Dess, γνώρικ(ον ἅπασιν τὸ ὑψηλόν ca sg) τὸ ἰρζυρόν" τῶτο 90. κάλιςα
ἐγνωρίζετο CX τῷ πάντας “πιμωρηϑέδαι.
wey diyos2n «eos taurhu 67 Ἃ ᾿Αθεοσταλὼμ i n βασιλέα, T T HA m Aavid;

Son? x,

qp ἢ τῶ ᾿Αβεοσαλὼμ φορρσκφρμδύων., ἀκολούϑως εἶπεν ὅτι T érayacuysoy μίοι d'nko

σεοωκότων X) τὸ σποροςαγρία τὸ σὸν» ἅπασα μὲν Lo νυῦ (oie λᾳοὶς ἐνέσω . . . παυϑή-:
σεται!» συναχθήσονται ^) πάλιν εἰς ἕν τὰς καϑηκέσας σοι eigenen, Waod)doyrez: δὰ 29
THTO ὑψυιλὸς σαι χθησῃ. — ᾿Ακακίαν ἢ "ἢ ὅτε ἢ ám emma, oz τὸ pndiv ἐργάσειῶς, ed
λέγ: ὥσπερ (oivuv , Φησὶν» ἐγὼ χᾳκῶς μὲν ἀυτὲς οὐ ογέθηκᾳ - πάχω ἢ vüv ὕπ᾽ ὀκείγων
κακῶς, ὅτω μοι κρῖνον ἀσδικαμένῳ peris Ὁ μὴ σικαίως T7u*«0yn. — ᾿ΑΥῊ T aur se-
enim , &mapnéimo ὃ ὃ Σύμμαχος TÉO etey , ἢ μάταιά, Φησιν , d'aghán 7 T κακίᾳ συζων-
τῶν ἢ πονήθίῳ, ασεοϊακότερφι d do ῥόφιμοι δὶ eesxauevbo ἀυτοῖς βὰν ποιήσονται.

Ταῦτα Moi doxéàá ῥητῶς δ x» λέξιν πεπληρρ δὶς 621 78 ᾿Αλιτόφελ. x 99 Ὁ Ὁ Χεσὶ
συμβελίαν ὀκπεσῶν ἀντὸς “ῷ σοφῶς ὡς ἂν παρα σδοκιμηϑεὲς, C μὴ οἷος τε φέρειν
φϑύνον 9 xg) esce y ὥτε d'ayog ὧν xao eia) τὸ μιόλλον ὧς; πορφείξοοται τὰ "v8
᾿Αβεοσαλὼμ φράγματα, HEN τε ὅσον (ἃ ἀντὸς Ww "zo τῷ Δαυὶδ' da A eap,
γδυθμῆνος ἐν τῇ οἰκείᾳ durd d ἀγχόνῃ ἑαυτὸν αἴϑα δίδωσιν. e πάντα ὅστι is i ἑαυτῷ λο-
27 Heic ὠσδίνησεν. συνάγων xd) συλλαμβάνων. ἐν τῇ ἑαυτῷ πονηρίᾳ ὥασερ Lo πονηρίας
x τῷ avid (gira. ἐ ἐπ᾿ ὀλέϑρῳ τῷ ἕαυτῷ ἀπέτεκεν. — Βαϑυτέραν, φησὶν, εἰργεΐστιτο
T δχιβελὴν, Cx μεϊαφορᾶς τὸ σολεφὺν é βαϑὺ « βελὴς οἰδαςήσας. --- Ἐγὼ 5 Ὅσαιυ-
τῆς «wd τῷ Oo) φορονοίας τυχὼν» ὑμνήσω (QN) εὐεργέτἀν οἱ) ωνεκῶς τὸ κρίσεως τὸ di-
ΚΟΊον διηγθμδμθ». ;

Ψαλμὸς η΄.

Καὶ ἐν πότῳ τὰ x ὦ Χριφὸν ἡμῶν egomet ὃ ὃ μάκαρ IQ». Aavid" eegavaquva
ὧκ ἡ T πνεύματος aep ὡς ἂν ὑμνήσωσιν ἀυτὸν ἂν Tu] ἘΝῚ οἱ 7r d*e οἱ τε οἱ ^ zn-
Anci G οἱ ἕ ἕτεροι γήπιοι" Φασὶ dé τινες sg) εἰς (ὦ κοινὸν εἰρῆδϑαι ἄνϑοφπον ἐν τῇ TU

σκίωοπηγίων ὃ ἑορτῇ τῶτον λέλέχθη 9 daAuev τὺ. τὸ eae Aavid', x9 ὃ ἡ id
καρπῶν gvyxopud γένεται" (ἃ df τῶτο ὄπεγέγραηῆαι cog TU Alwav. ;
Ψαλμὸς 9΄.

Mezz γὸ T duram r7) σῶν ϑαυμασίων φοϑοσέφοι μοι χαὶ τὸ ᾿εὐφραένεάδαι ἄμ; σοὶ
ἀνα pua ume poi 4! ong εὐεργεσίας. — ξύμμαχος Ἑείρασε κρίσᾳ à δ Oesvoy ard, τατ-
ἐς; βεξαίαν “δὲ xA Οὐτίω à ἐποιήσατο. (Δ μεζφβολίω τὰ ὕπ᾽ ἀντί κροιϑέντα ἐκ ὅιοε-

ge (i )— Amt isesra) xta qui τᾶτο 90 ἡ ἀκολεϑῖια βέλεται" ἐνηήλλᾶκται

5 ὃ λξόνος. -— — Εὔκαιρος 2? à βοήϑαα x) Tw ϑλίψεως joo on kae. — Κἀνζαῦϑα
πάλιν ὑπαλλαγὴ χεῦνε. dyni 75 ἤλέεησεν 9 ἐλέησόν φησιν" Ere; (ἃ ᾿Ακύλας φησὶν idi-

(7) Grammaticalem temporum enallagen saepe adnotavit apud prophetas noster Theodorus, qui et
in Sua psalmorum explanatione, ut nune et posthine fit, de eadem se leetores admonvisse narrat.

LE

wt

Lob

uz

mx

a

ES

Bp

- “

—-O
B

. 28.

mi

. 21.

τοῦ

ς 18.

30.
jf. 90, D.

. f. 36. b.

v. 15.
D. f. 36. b.

B. f. 39.

Ps. hebr. v. 4.

Mr $372 κὰν
B. f. 40. b.

B. f. 44.

v. 2.
B. f. 45.

392 THEODÓRI MOPSUESTENI

οἤσοιτο Moi κύῤκος εἶσδεν καχαλίαν put τῶτο ^ Q ἡ ἀκολεϑία βέλεται. — Tm. φησιν.

601 τὸ τέλ» ἅ daa, 4 4 φϑορᾷς ἀπαλλαγὴ-. ἃ τῷ ϑανάτε κατώλυσις; ng ὥσο-
λύοντες εἰς dei τὰς σεὶς εὐεργεσίας ὑμνήσω δι. ; |

Πύλας ϑανάτε Qj xiyd'uuov stg Ad δ ἄγοντα Cn G9 ϑεγατον. e Σιὼν καλὰ T
ἐπουράνιον πόλιν» ὡς ὃ μιφικοίραίθ» Παῦλ(» ἐδίσδαξεν' “πύλας ἣ cud me qu ἁπανίαχοῦ
γῆς ὁκκλησιας. 4 ὧν. εἰς και γῶν εἰσίασιν οἱ πιφεύοντες᾽ ἐνζαῦϑα τοίγμυ. φησὶν. ἀγωλ-
λῦρμοι, ἃ qtio, ὄχι ? ἐλπίσιν 4 ἀναςάσεως. G9 qE'TUV «veorevov ἀνυμψήσω 1p
xg) ἐπειδὴ αἱ T ϑανάτε χα(αλύσεως ἀμμομέσανι εἰκότως ema jyo. — διὰ d ap po-
Ale, φησὶν. αὶ υωρηφανίας ard, 2) T ϑυμᾶ T X) T) πενήτων. οὐκ Ouen 3 T dxanc-
vl,» , &di vod $n ἀπαρέσκον duro τὶ τὸ γνορᾶρνον. — Ἐναλλαγὴ κἀν(ῦϑα agora, ἀντὶ T
καϊωκυριεύ' πὸ γὺ γνόμδυον ^uo T ἀσ)κοιεῦτος enira], ἀντὶ T δὰ τῶτο πάντων κρᾳ-
Té , Q πάντας ἀφειδῶς ddixó* σειφέςερον ?5 Σύμμαχος εἶπεν. παντας GUU- D ἃς dur
ὀκφυσᾷ. ΝΣ Sagisvepr 7270 ὃ Σύμμαχ(» ἡρμήναῦσεν. οὐ «ἰδ ἐραπήσομαι εἰς οἡνεὰν. 1c;
jur, 5 ὅτε ἔσομαι ἐν totam: ἃ (oru κε χρῆται τῇ ϑρασύτητι. xj ἡγεῖται μησὲν d'ayoy
"rogi af» πάντα μετιὼν P dud TU idv. |

Ἐν τότῳ 99 ua Meu. φησὶ παρώξυνε ἃ σεασότίω ὃ Pilrow ἐν. Tof τολμῆστω evo.

«i durd ὅ on Ca d'inmow Ti ddyuou δύων οὗ “ποιεῖται. — Προοϑύςερον 621 τὰ ῥήματα"
àyn γὸ τῷ. ὅτι βλέπος- κεῖται βλέπεις: ὅτι τῶτο ^ πὸ σ᾽ ἑρμάυείας γλύηται ὃ T ἑβραϊ-
κοῦ" ἐπαδὴ 99 «ei T ἀσδικοιωύτων εἶπεν.» τὸ εἶπεν γὸ ἐν καροδίᾳ ἀυτεῖ οὐκ ὀκζητῖσᾷ,
infa τὸ βλέπεις. ὅτι σὺ πόνον (ὃ ϑὺ κὸν χαζανοεῖς , τῶτο Ban pos ὡς ve; T Oy
εἰπεῖν ὅτι ζορφήχθη di ὀκεῖνος ὃ ἄσδηκος (aUe 20d, ὅ ὅτι μὴ MM. σοι de. T T üdixs-

MAYO pude ὀκζητας TU γινόμδμα, ἐπειδὴ ὃ ὁρῶν ταῖν 4 -à plo ez P πονηρίαν. ἀκ εὐθὺς

ctp τοῖς γινομένοις» ἀλλᾷ καζνοεῖς. τετερι μδύες, * ἕως ἂν e^ T πλήϑοις gy ἰδίων
χα κῶν ἑαυτὰς ὁκεῖνοι ζ δεῖς cado χερσὶν» τὸ πλῆθος 7 οἰκείας ἀσγκίας ὄψιαπασει-

Lr kal ἑαυτεύν ἃ 4 τιμωρίαν" τῶτο 5 λέγᾳ ὧκ μεζαφορᾷς 7 T MERI μὲν tbc (ἃ δευτε nd

κακῷ μὴ σοι μένων» τὸ ἢ πλῆϑ. 7 T γινομένων. ἑαυτὰς ἀγόντων εἰς τὰ οδκαςήθιω τὸ
ἀσδεκεριένων πλῆϑος" βέλεται * j 46fa Ὁ T ϑεῦ T μακροϑυμίαν. — Ἐπιϑυ μίαν ἐνᾳᾳῦϑα
ἀνὰ τῷ ἃ «eor dolus A54: trad à ἅπερ ποϑομδν γἰγνεῶ, (ῦτα xj εὐχιῶς quA Epp.
— Μάταια ἀντὶ τῷ dbAsea" κοιναΐς ἢ μώταια edv ἅπαντα καλεῖν τὰ ἄτοπα. ὡς ix
«δῷ T T φῳρᾳπίοντων γενόμδρα. — Μετὰ dbAs φησὶν θμήλοις evesró fu Moral; Q Eros
τοῖς iom ἡεώμϑρῦς εἰς T τῷ πέλας καρδίαν τὰ éd φ«ἰϑαπέμπφ' κἀκεῖνος πάλιν
διμιοίως ἀνίᾳπεμπή τῷ Opi" ἐντεῦϑεν λοιπὸν ἀυτοῖς ἀπολέϊ τιμωρλαν.
Ψαλμὸς ια΄.
Δέγεσιν 920» quam; ὅτι ἐπ᾽ ὀξουσίας iyd & ἃ ἃ βουλόμοεϑει φϑέγξόϑαν" Wa $

tous σεασότίο. ὃν xg] déc d'é ; τῶτο ὃ (ἐκ) ὡς πάντως. λεφόντων. Cueva Qua.

d ὡς τοῦ πεάγματι εβοικνιύτων τὸ ὕὅτως diae ἅ armo. φεάτιεν, ὦ ὡς &x ὄντος κριτῶ.

- "radi οδὺ" ὑπὸ vj ἀσεβαΐν κυκλωϑθέντως οὐκ ἔνεσιν ἕτερφος δὶ τάτων ám Ayo

ego μὴ τῷ Su. βουϑᾳῖ χρώμϑυ» ἜΝ, 3
pungit ιβ΄.

Εἰκὸς L2 ὠντεῖ "E39 μόνον Φεθντίζοντα σϑτον. ϑεὺν V4; e κατιλλαγ μον ὃ -
deno Cx, φοβεμδρον ἐ ἐν τῇ ψυχῇ: ἃ ἄρᾳ κατήλλακται μοι δ. Sus; en πέπαυ) Au

ἐμξ ὀργῆς: ἢ ὀργίζεται $75 1 ὅσαι τοιωῦτοι" τϑτο Qu quatv- ἕως πότε τὰ τοιαῦτα ὄνθυ-
μηϑήσωμαι οὐ fasi pet MEAI δ)αοςρέφῃς τὸ Pe SUUTOY 9 on τοτέριν ὀργίζῃ Xe
ips ἀνάγκη 4M) ἀυτὰ "aro etety ὦ (aUu λογιζεῶς * ἀνϑ᾽ οὗ Xónue 20s ἔφη. μέριμναν
ἐν τῇ καρδίᾳ με καϑ' ἡμέραν" (omo. ἢ ἐγράφη φεὸς γεϑεσίαν JOE πὼς d'é. με(ανοοῖν
ἐφ᾽ unio c Cx did5enoyso, Ti Viet ῥήρίασιν 5 οἷα 5 φαρμώκοις ago uM

ulis ma M δι... “φῶς...

IN PSALMOS. 393

T& ϑεῶ πάρζεῖν συγκεχωρηκοτος δὰ T aa pays ἰχυφοὶ μδὺ ἦταν οἱ πολέμιοι κατ᾽
ewrd- πάντες ἢ MJ πολλῆς « dd'aac τὼ “οκῶντα δχῳτιθέωσαν" inar ἢ τότε οἱ G1 δὶ ᾿Αξεσ-
σαλὼμ πολεμᾶντες ἀυτόν" τῶτο ὃν φησιν" μέχρι ποτὲ οἱ ἐχθροὶ ὑψηλοὶ κατ᾽ ἐμᾷ Ἔσονται:

Ψαλμὸς vy.
πτωχοῦ 78 Ἐζεκίε ἐνζαῦϑα λέγά ὁχὰ τὸ ὀλίγοις ἐχήν Gbv- ὑπ᾽ ἀυτόν" βελλὼ ἢ Lo
σωνεἰβώλούσεν τοῖς Iud'atoig λέγων xa(upeovdy Jp. ὠκεῖνον . πεποιθέναι! ἢ Voi δ deano-
τῶν" ὑμᾶς μὲν. φησὶν. ἐγελῶτε v βελίὼω durd, ὃ ἢ κύριος ἐλπὴς ὠντεῖ à. — ᾿Επ4δὴ
πὸ τὰς ϑυσίας ἐν τῷῦ Ὄρφ Σιὼν ἀναφέρήν Ὡροςείαγμρένοι. ἦσαν, Q τὰς opos Qoeds καὶ πᾶ-
cay εἰσπείν ἃ λαΐξειαν ὠκᾶ δλιτελεῖν ἦσαν νενο μοϑετηλοένοι. εἶχον τε δόξαν ὡς ὁκεῖ Q 7
ϑεῶ τυγχάνοντος" δῥᾷ τῶτο φησὶν, mie οώσᾳ ὧκ xiv τὸ σωτήριον τῷ Ἰσραήλ; qwe di
πὸ T Σιὼν ὄρφρις παρέξᾳ Y σωτηρίαν χαὶ 7 βοήϑφαν ἡμῶν; dv εἴπῃ.» ὃ ϑεὸς YT) ᾿δποσιώ-
πεσιν, ὡς ὁμολογώμϑυον σημήνας τὸ μηδὲν ἕτερον 62) ἐν τοῦ Σιὼν (y) σώζαν Sao κινοίύ-
νων. ἢ ϑεὸν μόνου.
Ψαλμὸς ε΄.

Ἔπαιδὴ ϑροινίοις ἀεὶ μυέξεϊάδαι πέφυκεν ἣ γῆ» ὥασερ ἢ "utor έϑγνος ἰοδίαν εἶχε γίῶ
L3 κατῴκη. οὕτω xg) τῷ 2nd TU Ἰσραηλιτών., ὥασερ ἰδίαν τινὰ ya ἀπεκλύρωσεν ὃ
4 ἐπαγ[ελίας., τῶτο βούλεται 'λέγήν» ὅτι ὥσσερ x1 dfe μοέξησιν ἐκ ληρφϑῊ uoi τὸ ἄραςον
pp (O^ v3 γῆς" τὸ γὸ ἔπεσεν ἀντὶ τῷ ὠκληρφϑη Cx μεζαφορᾷς Tp) κλήρφν.» ὡς χρὴ ἐν 7
φῳοάξεσι φησὶν. Q ἔποσεν ὃ κλῆρος ὅδε Ματϑίαν. — Οὐκᾶν εὐχωθιςήσω σοι ὑπὲρ ὧπαν-
τῶν. ὅτι οὐ μόνον γί μοι δέοωκως ὀξξαίρετον εἰς κτῆσιν.» θα’ ὅτι Q συώεσιν "raptores κ)
σοφίαν 7 mega ἃ δὴ νομιοθετήτας «XA T T ποῴκτέων Q T μὴ (oso. — Διὼ τῶτο
ποῖον; trad φορφωρφ μων κύριον ἐνώπιον με δγαπαντὸς. καὶ ὧκ ἀπεσφαλξω. φησὶν. τ
ἐλπίοων- dw. brad de δ αὐδῷ cà «ροσεσεχόμάν βούϑειαν ἔτυχον ὧν ἐξήτοων. Q ἐν
εὐφροσούῃ χατές ἐν πολλῇ. — Κἀάν(αῦϑα πείλιν ᾿δαὸ αἱ ψυχῆς τὸ ὅλον καλεῖ" δπολαύσω
ἢ τότων, φησὶν, ἐπήσῇ jue ἀντὸς φυλάτίων ἀκ ἐᾷς ἐναπολεῶς τοῖς κινοίύνοις. ἀεϊε Sa.
εἴώσής ue δἴαφϑαρίῦαι ὑπ των. ὅσιον χἀν(αῦϑα (ὃ Ambr καλαΐν «τεὸς ἀντιδγσςολὼ
ἐκείνων ὡς ἔχοντα Ὁ 918 3 γναῖσιν. — ᾿Αγὴ Φ Óx τροσώπε ca, τοτέςι ἐκ dV δχιφανείας
σε € 4 abd cu βοηθείας πληρᾶμαι εὐφροποώης. — ᾿Ἐπισημαντέον ἢ κἀναῦϑα ὅτι τοῖς
πελούταζοις 7T ψαλμᾷ ὃ μακάριος Σποόςολος πέρ. ἐν ? «esti ὦ; GOL T κυρια εἰρη:
μένοις ἐχρήσατο" ἰςέον τοίγιωυ ὅτι κἀνίαῦϑα X) v ἀυτίω ἴννοιαν claw τῶ μαχαρίῳ
“Σποςόλῳ, ἐπεισὴ ἐν ᾳὖῦϑα μὲν ὡρορεημεώτερον εἴρηται" κυρίως 5 e x? T ἀληθὴ ἔνγοιίών
T φεοὺὸς TU ῥητὼ λέγω T ἔκβασιν vd ὅλι T κυρλου, ἐφ᾽ oU καὶ τῇ μδρτυρίῳ ἐχρήσοιτο'
ὡς 4 T qewyuerey ὀκβάσεως ἐπ᾿ ὠσεῖ κυριωτέραν δὲ μδοτυρίαν ᾿δαοφαινέσης.

Ψαλιὸς HU.
᾿Ενωλλαγὴ χεῦνε γο)βύηται. ἀντὶ τῷ eov T ὅτι ἐπακούει Moi, ὅτι ἐπήκθσεις μου.
— Τετέςν ἀνθεςηκότων τῇ βοηϑάᾳ cu ἐπειδὴ γὸ εἶπεν, ὃ σώζων cbo- ἐλπίζοντας Cn
σοί" τοῖς ἢ ἐλπήζεσιν ἐπ᾿ dur). duros Vaid «gy βουϑᾶ, οὖο ἀνϑθεςηκότας τοῖς ἐλπί-
ζουσιν ἐπ᾿ ἀντὸν τῇ ὠντέί βοηϑέάᾳ καλοὺς ἔφησεν. --- Οὕτω. φησὶν, εἰσὶν εὐπαϑεῖς. ὡς
μὴ fadusa, ὠντωῖν (Gy) λιπασ μόν" ἐπειϑὴ γὸ τὸ συγικέπλεισμένον ἐν ἀσφαλείᾳ πλεῖ Ἢ
καϑέφηκεν» τῶτο Atyd τὸ σωνεκλήσαν, «ἀντὶ T. εὐθηγίαν ἀὐτων ἐν πλείς ἔχεσιν ἀσφα-
Ade, ὡς μηοξ φοροσσδοκᾷν uurdy δῥᾳπεσεῖν,.. ἵν᾽ εἴπη ὅτι ἐκ ἀπέβαλον 7. βίᾳ Y eiceg-
jiay. — Πρὸς τᾶτο ἀφορῶσιν. xg) «veo; τῶτο ἔχεσι πᾶσαν T auoudla, ὥςε ἐμεὲ αἵ γῆς
ὀκβαλεῖν d κληρονομίας, τατέςιν d γῆς X ἐπαγελίας. --- Τινὲς ῥομφαίᾳ σε ἐναγινώ-
exeny ἔπι 4 donis τπώσεως λεροντὲς" ἔων ἢ οὐχ οὕτως. θὰ ῥομφαίας σε τὴ juri
ἽΠώσᾳ λερόμϑμον- Grac 20 Ἀκύλας εἶπε μαχαίρας cu^ ὃ ἢ βέλέ εἰπεῖν, Ὁιδτον Z2
ῥῦστῳ ? ψυχίωώ μὲ. Tees ἐμὲ oro my 3p ἀσεβων, C "ao d ῥομφαίας T ἐχθοῦν

80

p
τα

. 45, [x

wx
τοῦ

-
peli

48. lx

Bi f. 53. b,

f. 54. b.

B. f. 56.

f. 58. b.

v. 59. b.

ΣΎΝ, 16.

Cod. A. f. 82. b.

ὲ

391 THEODORI MOPSUESTENI

τῆς. xe ca ῥομφαίαν j9 καλὰ τί κατ᾽ dvd γμνορδώδω ὑπ᾽ ὠπτών inl πάσης
Mgr ρας xaT ἀυτεῖ t τμητικωτέραν T weite ἐργαζομιενέω" ἐχθρὸς ἢ αἱ deos τῇ ϑεοῦ
καλά Gb ἐχθρὰ ἃς Gbo- ὠντεῖ, ἐπειδὴ ? ὑπ᾿ dur) Ago εἰς βασιλεὰ ἑλεῖν tarwdhuso-
τες. ἀυτοωῖ Joa à ἦσαν ἐχθραένοντες 2 ug Ὁ τοῖς ὑπ᾽ ἀυτεῖ “δυο ρδύοις ἀνϑιροιῶς α ἐασε-
σακότες. — TO Fi bid Vos AXÓuV abt o γῆς εἶπε eps T ϑεὸν ὡς ἂν wr) T T 9u-

Ya Te atqae X 22 ἀνθρώπων cEeveyxtayvr Q-- dy εἴπη ὅτι σὺ ὃ πάντας vélvitied

"Tid" τὸ ὀγομμέρισον àyn 7 ὀγωσκόρπισον, Tuo 7 τὸ σκὸ mL μῶμον πάντως dt κἀκεῖσε
weiter τὸ ἢ T κεκριμένων ἀντὶ T T τιμωφμαν cu ὧν 9d: ὧν ἐποκρύφῳ, ἃς ὅτε
ϑέλαις ὀκφέρης pops duos d/cescdoxWits Gio dYUesozrous € ὡς ἀκ iouow. — TegTtely
ὁκαῖγοι Mey. (oi Cove gat Moment a ipo (ome σδέχαιοι τιμωρίας δαολᾳῦσεη" ἐγὼ di uo
dhegozwvis σοὶ φανεῖς» τϑτεσιν ἐσὲν dd)woy εἰς ἀυτὸς δἴφωραξά δμίΘ». πληρφρϑήσομαι
2 σῆς βουϑείας. κοὴ δπολαύσω «* οδξης cw «δὰ c.

Ψαλμὸς ιζ΄. ;

Τὸ 5 φοξφεφϑειστίν Me [o 7i λέγᾳν βούλεται" Ὁσαῦται, φησὶν» x2) ΓᾺΡ ἯΙ κατ᾽
ἐμᾷ qj ἐχθρῶν δγιβελαὶ γελόνασιν. ὡς τρεοσφϑάσαι ps 3 λογισμὸν » € undi καιεὸν
ἐγοδοιυῦα! uoi καὶ xta (xy ono (ἃ «τοὺς τὸ ἀφιεβεῖν mi ἢ fore 3 δὲ Qvylo * eE avrtlv 7me1-
cu. — Πυεὸς 29 67H πολὺ Djvo uere, ἄνθρακας fn πολὺ Bags ὡς esit dY Ὅλων
βεληϑεὶς εἰπεῖν. ὅτι uo τε ἤκεσεν Kg pri e ὀκινήϑη! x?» sj ἐχθρῶν, € εὐθὺς μὸν
ἅπαντα ben A eje ὑπεφαήνετο δὲ ὠπεῖ 19 D uso D d δὰ a φεαγμιάτων ἡ ὀργὴν γωῦ
μὲν d χομίένε τιμωρεαϑαι οδὺ’ mulu: «egiorros ἣ ὃ -σφοσδοότερον ἀυτὸς κολφζοντος"
εἶτα αὐ «0490. μονῆς 10) παντελεῖς ἀυτὼς ἀφανίζοντίθ"" τότε 9? 190» ὄξ᾽ν δαοτελεῖ ται
Gbv- ἄγθφακας, tbradky τὸ πῦρ 621 πλεῖον γινόμϑυον ταὶς ᾿ἰσοκεῖ μόνας ὕλας καϊαφλέξῃ
vp ξύλων. — 'AAX ὕταν Xu τῷ fonum ui εἴση τινὰ ἀφρέπειαν. ὑωρφωινομένξυ. ἢ
(ἀπαινίτητα τῇ παρενϑέσ vj) ἐν μέσῳ. πάλιν abl 3 ? λόγον. οἷον εἶπεν om χατέβη cx
T ἀρανόν (e εἶχον γνόφον "Um οδὺ- audes durd- ἐπειδὴ τοίνιωυ Grai τς ἐντεῦϑεν ὑπε-
φάῤγετο ἣ παρουσία: wien τὸ ἐπέβη δι Χερουβὶμ. σδεικγὺς ἀυτὸν ὡς amnia. ὑφ᾽
ἄρματ» ὀχόμϑυον. € TU) cgo μδμον᾽ em. ^ ἀκελυϑίας 2a fopdpos πάλιν εἶπεν
τὸ, Xj ἔϑετο σκότος Σποκρυφἰὺ ἰυτεῖ, ἀκόλεϑον | ὃν τὸ C 2109 Q- ^D οὗυ- “πόσας ὠυτεί'
c ^ iras TOAUD αἷδὲ TÉ σκότοις ἐποιήσειτο ὦ λόγον, ὡς orr(O» "wo Gbo- πόσας «vr

Yaoxo ὑπγογτίθ- usse, tdoxd ἢ 5 τίς ἀτρέπεια ἐγζίνεδθ αἱ τῷ φημι pibévta:-
os τὸ em κύκλῳ &uTE, φησὶν» 4 oxlon ὠυτώ" θὰ τὸ μὲν exor», φησὶν. C
T Sig φοροβεξλητο Ἀσοκρύηων ἀντὸν. (ἃ edt δρᾷς (Gic € ἐνάντιοις ποιῶν" E ἀυτὸν

ἡ oxlon ard lo, dv. εἴπη τὸ ed, ὡς e ὁ μακάθχος Παῦλος * ae. uurd φησὶν, φαΐς
κῶν ἀφφεόσιτον. τῆς 29 ἀυτῆς ὠνγοίας ἔλεται ἀμφότερα: ὥασερ 92 qd οἰκεῖν λέγεται,
eT ὦ ἡ exlun 3 T Ou λέγοιτο ἂν κυρίως τὸ φαΐς σκοτεινὸν ὕσϊωρ ἐν γεφέλαες déogy παρ-
εν Dey mda τὸ κύκλῳ dur] W exLen durd πάλιν ἀκολώϑως (oic eegirye μένοις τὸ (ἃ ἐκέτο
σκότ 7 ποκρυφέὼ ἀυτεῖ, ima σκοτειγὸν Udtop ἐν γεφέλαις ἀέρων" ἀκόλεϑον 99 ὦ
τὸ γνόφος Q σκότος" σιυνέχεεν 9205 φησιν ἅπαντα γεγο “μένε gener cas T ϑεῖ ἢ ὀργάω:

599 T di συφροφὴ πᾶντως ζόφον εἰργώ σατο" Οιᾶτο 67) C τὸ ὕσωρ ἐν νεφέλαις ἀε-
Han τῇ τὸ aep (O- συςροφῇ.

Abhinc usque αὐ psalmum XXXII. nihil est Theodori. antiochent ἐπ hoc co-
dice 1682 ( B.) Quamobrem puto defuisse Catenae auctort quaterniones aia co-
dicis Theodori , unde excerpta sumebat.

ψαλμὸς xg. ns

Ἡνίχα 01D πλησίον ὅτοι γεγόνασιν: ὡς "σὴ ᾿δπογσύσοι μϑιυοί με r. σαρκῶν, TT j9

βέλεται eimdy τὸ τῷ φωγεῖν τὼς σάρκας e, ὥςε dYiLa, owrtly δὲ ὠμότητα» C ὃ pl

, IN PSALMOS. 395
p ἧς ὥρμεν ἐπ᾿ ἀντές" τὸ ἢ ἐγ[ίζαν. ἀντὶ T ἡνίχᾳ wo πλησίον γεγόνασιν.» ὡς μηδὲν
Φ' 7 ἘΠ E , 7, xs ^" | a ^ ,
ferre «oc96 T Co 72 eooniy q qDe9J60$06 aura: καλαῖς , αὐτὸς XgxXsyTCS ὠκάλεσεν,
e 1 ^v 3 nd 5 a , , - 1
.& δῇ T «οροσοῦσαν ἀυτοὶς VD ἅπαντας jugos quiaDorras κακοῖς. — Καλαΐς τὸ
c - CES δ iN ^ 5» ε ^ ^
ἀυτοί" ὅτι ipis MD ἠδίκησαν &dky, tmaSoy ἢ ἰαῦτα ἀυτοὶ, ἅπερ ἡ κᾶς df diva mpoc-
εοἴδκων" ἐμφαντυκώτερον ἢ τὸ ἠϑένησαν (ἢ ἔπεσον, ἀντὶ T ἄχ "uo πολεμίων ἀνῃρέθησαν,
ἀσὲ πὸ ἀνθροόπων ἐπαϑόν m d'avür , dud, voa düzas avo πάσης ἀνθρορσπείως de),
᾽ , E] LEA eC GR ^ , / “ . 7 4 5 ,
ὀϊξαέφνης εἰς ἀϑένέαν τῇ T Ow χατἀσέχθησαν τιμωρίᾳ. — "On Vaod'aziw ἔχων ἀυταρκη
qu γερονότα αἱ τῷ Ow βοιϑείας. παρεμβολῆς ὅλης κινηϑείσης χαὶ πολέμε. didoutg, οὐ-
, ' d. AN ^ f WM , Ly e uL
σένα. ζύτῃ πεποιθὼς τῇ τῷ ϑεοῦ cuj ug 4. τὸ γὸ ἐν (αύτῃ τοτέςι τῇ βοηϑεία xg) τῇ
cup Jug 6a. τὸ σεασότε. — Ὥαϑέρ τινι exl) τῇ οἰκεία. σκεπασῶς βοηϑείᾳ , 3) πολλῆς
ἊΝ » , , , n AINT A ὃς ^ ^ M , : c P ΔΝ
με 4 ἀσφαλείας ἐφύλαξεν" σκίωὴη γὸ τὸ 918 χαλᾶ T βοήϑειαν. 0; σκεπάσωσαν ἀμντὸν
ἀπὸ vjÓ. χακῶν" τὸ ὃ ἔκρυψεν, ἀντὴ t ἐφύλαξεν. uo 3E χατακρύήγεν aà GS βουλο-

μένους τί φυλώπειν' ἐν ἥμερᾳ δὲ κακῶν μου. ἐν TJ καιρᾳῇ τῆς συμφορᾷς, ὅτε πολλαΐν ᾿

“οοσεόδκησω zraeg uos o) χῳακῶν.
Ψαλμὸς xn. PTS UN
. Περὶ ταύτης τῆς ἀβύσσου qp λογισ δ ὑοϊάτων φησὶν ὃ Aavidl: φωνὴ κυρίου δὶ
33 ὑδάτων. i
— "kaAuog κθ΄. |

'Avn T (αῦτα ἔλεον" ἐὰν Σποθάνω, τί τὸ oq oss ᾿ὁποθανὼν γὸ ὀγαφθείρομαι, τέφρᾳ
οινόμϑρος (ἢ azodoc. — 'O σείκκος χακίαν (ἃ ἀγνωσίαν σημαίνᾳ. ἐπειδὴ πὴ αἱ Φίχες To
ἐρίφων ἦσαν T. iu μὅμων ἐξ εὐωνύμὼν (ἃ P “δαοπομπα,ε φάγε. — Εἰπὼν ἃ μὴ κατανυγῶ,
ἀντὴ τῷ οὐ μεταγνώτομαι ὅχι τῇ ψαλμῳδίᾳ. ἐπήγαγῆν εἰς ? adv, ἐξομολογήσομαι» T
(aolum. δῥατελέσαι σοι ἀπαύξςως εὐχοιραςῶν" αἰώνα κακῶν δ d οἰκείας ζωῆς χρόνον.
; Ψαλ,ὸς λ΄.

Ἐπεὶ μὴ QOuyd ἡ ἡμετέρᾳ κραυγὴ «eos τὸ σὸν VO», κλῖνον τὸ οὖς σε «τεὸς ἐμὲ

δὰ συγκᾳίαβαίνειν us. — llagid'ae ὁκάλεσε δὶ αἰχκφλωσίαν ἐφ᾽ d cupa Azo, ὥασερ

εἷς τινὰ κίγεβνον «οροφανῆ: τὸ ἧς ἔκρυψάν μοι, ἀκολούϑως εἶπεν τῷ «o og. δείγμίατι s

ἐπειδὴ παγίσα 3. αἰχμαλωσίαν ὠκάλεσεν" ἴσον ἢ d may 0.» τὸ λανϑανόντως τιϑεῶς
κρυηηορδρξδυ. fme τε ἀφρούπηως λαμβάνειν Gio" ϑηρφρᾶμες. — Διὰ τᾶτο 940, φησιν»
ἡ κῶς dina ἀπήλλαξας- ἐποσδὴ ὁκέάνους ἐμίσησας sg) ἀπεςράφης» οὗν" MI πολλῆς
δχιμελέας Tu. dora dfe«enalopdpous" οὐ γὸ Σπὸ σωωαρπαγῆς dfeqesaiorra] τὸ κακὸν»
ἀλλ᾽ ὥασέρ τὶ ἀναγκαῖον. τῷ χακᾷ φυλότίεσι ? πρᾶξιν" τὸ ἢ jf κενῆς, ὅτι ἀσὲν ὠφε-
λοιιῦται Cm αἱ αἷδὰ τὸ κακὸν «xem lay ὄπιμελείας, δ τὸ μισεῖν ἀυτὲς χρὴ τιμιωρεῖα) al,
καὶ μὴ ἐᾷν εἴς τί πέρως ἄγηήν ἀυτὲς τὸ ἀσεοπζομδυον. |
— Ewin usque ad finem huius codicis 155. (A) nihil Mopsuesteni reperiebam.
xU ἃ YaAues λβ΄. | ᾿
Καλὴ ἡ ἐπαγωγὴ τῷ ῥητᾶ.» καὶ μκώλιςοι TD ἑξῆς ἕνεκεν" ἐπσειδὴ γὸ vhs e)Qessuulu
ἀυτοῖς εὐηγζελίσειτο, ἤμελλεν ἢ Go rho Üupod iar sg], 9 ὑπὲρ qj). γελονότων εὐχαθαςιαν
esperar, ἑξῆς βαλορμᾶμί(Θ. ἀντὲς ἐμφόβους «eX τὸ ποἄγμια. καϊαςῆσοι., ὥςε M τῆς
φροσηκέσης γνησιότητίθ.» ἀγαπέμνψαι δὶ ὑμνῳσδίαν χοὶ Ὁ εὐχαθαςίαν τοῦ Ou), apodo
Οἷς εὐθέσι φησὶν Y αἴνεσιν ὡρέπειν. ἵν᾽ ἀκόσαντες ὅτι μὴ πάντων δεν Ujuydy (€) Θεὸν.
OA, μόνον v) uer εὐθύτητί(θ.» λογμσ TETO ποιδ μένων» οἷς C Ὡρέπον δξὶν τὸ ὑμινεῖν
δὶ (oig παροῦσιν ἀγαϑοῖς" ἐπείπερ καὶ τῷ τυχεῖν των ἀξιοι χαϑεοήχασιν., uS πολλῆς
εὐλαβείας «Ὡροσέλθωσι τῇ τῷ ϑεῶ ὑμνῳσία. |
Psalmorum 34. et 55. prooemta sive argumenta Mopsuesteni nostri iam nos

edidimus in. hac bibliotheca T. 111. p. 453-A56.

ΕΣ

À. f. 86, b:

À. f. 89.

f. 89. b.

A. f. 90.
-

B. f. 97:

Cap. I. 4.
Cod. vat.reg.IX.

«ὦ.

v. 12.
[- 11. b.

TOY ΑΥ̓ΤΟΥ͂ OEOAQPOY ANTIOXEQOX

MOVOYEZTIAZ ἘΠΙΣΚΟΠΟΥ͂

ἘΚ ΤῊΣ ΕΙΣ ΤῸ ΚΑΤᾺ IOQANNHN EPMHNEIAZ (1).-

OD
dd

: * LOMEN / ΄ ^ , 2 ^, 5 eS , 5 ,
MO. Ts οὕτως ἀνεγνωσάν. ὃ γέφονεν Cy avr , ἀντὶ τῷ di dur] λέφοντες"

ε 5

πῶς ἢ ἐκ εὔηϑες εἰ τῶτο ἔμελλεν λέγᾳν ὃ εὐαγ(ελιςὴς. ὥς mi σδιοϊάσκων fpes καινὸν quc

(ois ἀνθρώποις ἄγνωςον; ὃ χὰν ὃ τὺ χὼν εἰπεῖν idwon9n χαὶ aet τῷ τυχοντίθ». χωρὶς
durd ἐθύετο οὐσὲ ὃν qp dY uud γερονότων" πᾶς D ὅσις 0wD χρὴ «αἷοὲ παντὸς τῶτο ἐρᾶ"

S 9 ,

ἐπάπερ δῆλον ὡς Xi παντὸς T Ὁ τὶ ποτε dfeaveg'losópuy ἀκ. ἂν εἴποι mig ἑτέρως ἢ ὅτι
T dY ὠντεῖ γινομδμων ἀσὲν γέφονεν χωρὶς durd* τινὲς ἢ ἑτέρως ἀνέγνωσαν. (ὃ 2eels ὠντε
tjjoero ἐσὲ ἕν" εἶτα» ὃ γέγονεν ἐν ἀυτωῖΐ, ζωὴ ἐδ" (ἃ τῶτο ἢ εὔηϑες ἀκ SA lov τῇ aes-
τέρου᾽ οὐ γὸ d 7 γέϑρνεν dr ἀυτέ, mimo Con bo πολλὰ 9» ἀμέτοχα Canis 6e, ὡς yf
καὶ Ὄρη" ἔςιν Ey πλοκὴ (ὃ βεξαΐωσις T «ροτέρε" εἶτα κὶ ἡ σαφίευεια" εἰπὼν )ὸ ὅτι πάντα
Jr ὠυτεῖ ἐῆσετο, turas sz] χωθὰς ὠντεῖ ἔγῆθετο dt ἕν ὃ γέγονε" τωτέςι (ὃ σωωτόμως
εἰπεῖν, oüdiv 3) γεφονότων ἄγου ὠντεῖ γεγβύηται. μόνε τῷ ποὺς ὑπεζηρημᾶθου αἰ ὠυτεῖ
ποιήσεως cub τῷ ἁγίῳ πνεύματι" ἐπειδήπερ ἀεὶ σιωωυὼν curl, εἰκότως qo) Y) Y T ὅλων
δὴ μιεργίαν aurt]. κεκοινώνηκε. à
Οὐκ diepdis τὸ «ve yj ἐγῆνετο Οἷς σδεξα μδύοις ἀυτόν" τὸ γὸ πρῶτον qd) μεέλιξον
ἀυτοὶς ἀγωϑὺν ἐχωρίσωτο T. «eos ἑαυτὸν ἰσοτιμώαν. μικρᾷ οεοωκὼς καθ᾽ ὅσον bo ἐν ἐξε-
aia DU q jon G- T WamoAgucwW ἀυτοὶς χαθασει δ: ἧς ἀπήλανον οὐ x? Th) οἰκείαν
φύσιν πάλιν. dfedoyii τινὶ σωματικῶς τικτομᾶνοι, θὰ ϑείᾳ δωωνάμ δέ d «οὺς ἀυτὸν
δμιοιότητος τε χαὶ σωωαφέιας δὲ ἡἥσνεσιν δα σιεχο μᾶνοι (2): φίλανθρῳπίθ» 53 ὧν ὃ ϑεὸς ἃ
εὐεργετικὸς. βίᾳ μδὺ &d& ἀνάγκῃ, mado ἢ x2) Tu ποιεῖν εὖ Gbo- βελομᾶῤῥες ἅπαντας
Ἑλκᾷ «eps ἑαυτόν" γαὶ δῥῷ τῶτο ἐλθόντα ἀυτὸν οἱ μδὺ ἔλαβον. οἱ ἢ οὐκ ἐσέξαντο" “ἄν-
Ses μδρ 9 ἅτε ἐν χρείᾳ χαϑεςῶτες ^ T οἰκετων diaxoyiac, (ἃ βελομδύες πολλὰς
τῷ αὐ σδεαποτείας κατεχέσι γόμῳ" ὃ 5 ϑτὸς dvevding Qv, o ἣ i Me Té ptus vexey σωτήρίας
μόνον ἅπαντα φῳράτίων. nues ἀυτὰς ποιᾶ τότε κυρίες" τί OUO κολαζά, φησὶ, Gbo- ἀκ
Ἐἐχόντῶς ὑπακϑειν arti ; ὅτι 1j μὴ πειϑομᾶρων 14). λίαν κήσεται. cqQodha, ὧν ἀγαϑὸὺς;
xj δποπηοϊώντων sg) Qé5ovmev οὐκ ἀφίςτιται: ἀλλ᾽ ἐπειδὴ “ορότεραν 4 εὐεργεσίας ὁοὸν
ἀπῶστεί μύεϑτι. T da αἱ catus wj Ὁ παϑεῖν εὖ. T ἕτεραν ἡμῶν ἐπεισήγαγε T ofa αἵ κολά-
σεως xg) Tj) τιμωρκαΐν, ὅπως din μὴ πείραν T. Ὅιθτων λαβεῖν. x ἄκοντες σωφεοφναί μϑρ"
ἐπεὶ καὶ οἱ νομῥοϑέται πολλὰς wj χωλεπὰς XD T ἡ μδοτηκότων τιϑέασι τιμωρίας" (ἢ ὅμως
αὐτεὶς ἀκ δποςρεφομεϑα- δὰ ᾿αῦτα C μκῶλλον τιμαί μδν T κολάσεων χάθαν' εἰ ἢ τώτοις
Suv κάζομδν εὐταξίαν εἰσοίφοντας ἐν τῳ βίῳ. οὐ πολλᾳΐ κᾷλλον (Gy) ϑεὸν Curie a)

(f) Quantopere vel unus interdum codex sacris litteris prosit, demonstrat inter ceteros etiam reginae
sveeae codex IX. qui in catena patrum ad Iohannis evangelium nobiles has atque copiosas commentario-
rum Mopsuesteni reliquias suppeditat. Immo et paulo plures inerant, quas cum ex aliis codicibus seu
Corderius seu nuperus anglus Cramerus^ediderint, nos praetermisimus ; nisi forte ubi pars inedita con-
tinuabatur interdum cum aliqua edita, ita ut loci sententia abrumpenda non fuerit. Habeant igitur sacri
philologi novum hoe a Mopsuesteno (sie enim semper in codice ΜΟΥ.) exegeseos. subsidium , quod nos
ud alia properántes graece tantum exhibemus. : ;

(2) Hactenus fragmentum est etiam apud Corderium in catena. Pergit vere multo ulterius codex noster.

TOSEPTTNE

OP LIE RS e

THEODORI MOPS. IN EVANG. l1OH. 397

«ἰἃ xg) ἀγαπᾷν di Ὁσαύτης. xd μονίας ἕνεκεν: Onu κάστη d* dy m; 7 μαϑητῶ μὴ αἷ-
ᾳιαυομδυίθ» δὴ τῇ τῷ οδοασκάλου ἀτιμίᾳ » θὰ HQ παῤῥησίας ἢ εἰς ἀυτὸν γεγβυημενῶν
ὕβειν ἀναγράφοντίθ)»: καὶ τῶτο ἢ οὐ μικρὸν τὸ φιλάληϑες ary ζόπου τε τεκμήθμον" xj
ἄλλως ἣ 3 αἰορωνομϑμον ὑπὲρ Tp ὑβεοικότων &y ὑπὲρ τῷ waponmoerrO- aiuta,
ae ὕτως 99 ζαύτη κἄλλον ἔλαμψεν. κοὶ UD ὃ ὕβοιν Ὀσαύτίων vj ὑβοικότων ποιού-
μδυ(θ. «οόνοιαν" ὀκεῖγοι ἢ ἀγνώμονες 1 μιαροὶ «xg. πᾶσιν ἐφάνησαν (GS) 908. Ὅσέτων
«ἰδόα βυόμϑυον ἀγαθῶν ὡς ἐχθοὺν ἀπωσοί μᾶμοι xd) πολέμωον" οὐ (αύτῃ μόνον ἐβλάκη-
cap, dmd wg) τῳ μὴ τυχεῖν ὧν ἔτυχον οἱ λαβόντες ἀυτόν.

Τὸ ὀπίσω *wceodw, X? δὲ düLap λέγ καὶ ὃ αὐοῷ ἀνθρφποις τἰσύληψιν" εἰ ἢ γέ-
οοὗεν εἶπεν ἀντὶ τῷ ἡβυήσεται. οὐ Suvjucor* «τὸς )ὸὺ τῷ jUdlu εὑρισκεῦδαι αὐτί ἐν
τῇ Saa γραφῇ δὶ σωυηϑέαν. *n καὶ ἃ εὐαγζελις ἰὼ ἐν (ois ἀνωτέρῳ ἕτως εἰρηκότα ἐσίεί-
Lajóp , τὸ οὐ κατέλαβεν σαφαΐς εἰπόντα. ὠντὶ τῷ ἀκέτι λήψεται.

Μηοίὲν oqoez jp D». 9 οἱ “«ποοσηκέσης ἐλούϑερίας τὰ ael τῷ Χρις πᾶσιν ἀνάκη-
οὐτὰ ὃ ux eA C ᾿Ιωάγνης" df. γὸ τῶτο 39) (QN) τόπον ὄχισημαίνεται ὃ εὐωγζελιςὴς. ἵνα
? παῤῥησίαν dWzd τῷ μιεγουλοφωνοτάτα κηρυκίθ)..: $39 ogdttyleo xe (zAaBor, ἐν μέσῳ
τοῦ zAWOd «rapoymey ἁπάντων Tj) Um duré Buzihitopdpow , βαπ]ίζοντι 9 ἐπέςησαν oi
"Iud'ufoi, δὶ Sauuaclo cxavlo Ἐῤῥηξε φωνζώ" οὐκ εἰμὶ ἱκωνὸς λῦσω T. ἱμάντα τῷ "Cao-
dua (Q» avid. Ταῦτα ἢ tero ἀκ ἐν τῇ Βηϑανίᾳ. dw ἐν τῇ Βηϑειρᾷ.» ὡς το ἀκριβῆ
qUiOA Tp ἀντιοράφων" ἡ )ὸ Βηϑανία ἐνὶ πέῤαν Ἰορϑάνε; ἐσὲ xi a ἐρήμε lo, ἀλλ᾽
bus πα T) “Ἱεροσολύμων: οἶδὺ ἢ τόποις ὅπισημαίνεται ὡς vi «e? μικρᾷ συμβάντα "T
εόνε dinyeia μέλλων. 9) Gbv* παρόντας xg ϑεωρμᾶμες μάρτυρας ποιξρμᾶμ(θ).» αἱ ἀλη-
ϑείας τὴ. λελομᾶνων.

Εἰρηκὼς ἐγζαῦϑα ὃ βαη]ιςὴς ὅτι οὗτος cw ὃ αἵροφν T ἃ μἕοτιαν τῷ κόσμε. EX εἶπεν
ὃ μιονο)ϑυὴς jos, ἀσὲ ὃ ὧν ἐν (oig κόλποις τῇ wuQos, οἷα φαίνεται ἐν (oig ἀνωτερφ εἰρη-
κῶς" καὶ (oi Ἑοΐοζεν ἄν vuO ἀκολεϑότερον durd τὸ μέγεθος λέγήν αἱ φύσεως εἰς ὅισ᾽ aziv
v ἐπαγζελίας T dY ὠυτεῖ “[οϑησομδύων" dud τῶτο μὲν ἀκ Qu, ἀμνὸν ἢ ἀυτὸν ὀκάλεσεν

πῷ Sw ὅπερ δῦ Ὄνομᾳ T πάϑτις σημζαντμκόν" ἐπείπερ ἐν τῷ mv9d ὃ ἁλδοτιαν χατέλυ-

σεν" (ome γὸ ἐν τῇ ϑνητότητι 7. Vavraow. δεξαμένης, τῷ di Suyae πάλιν ὕπ᾽ ὀκέναις
καϑ' "UA σφιχθέντος. ἐληλυϑὼς ὃ κύρε(θ-» nud ὃ σωτὴρ ᾿Ιησῶς Χραςὺς. ὁκεῖνον τὲ δρᾷ
T ἀμνηςίαν ἐοϊωρήσειτο, wg) (Qy) ϑείνωτον δῥὲ 78 οἰκεία λύσας ϑανάτε. ἀνᾶλε μὲν Y ἐν
τῇ QUod 4! ϑνητότητίθ» ἐῤῥιζομοενὰν A yay, ἀϑεινάτοις d& d uev τῇ Gra yf eA, εἰς
Ucveor ἢ χαὶ το φοάγματι ἐργασώ pO» Tu Joop s dSwuraciac, € T du yuar χατ-
ἐλύσεν" ἀκολοϑύτωτον ζρίνωυ ἐγζαῦϑα τῇ 'T dj «οροσηγορίᾳ Laetare. Duiyera, μέντοι
κοὶ τὸ Ἰδὲ ὃ ἀμνὸς τῷ Sui λέγων ὡς ἂν ἤδη μὲν ἀυτὸν «οϑοσσδοκώμρδυον. παρόντα ἢ vao
(ois δρῴσιν “ξπρεβεικγὺς. χρὴ τῶτο ἀκ ἠλπικότί(θ.: ἐπειδὴ γὸ X? ὃ Ἣσαϊε φωνξὼ τὠὼ ὦ;
Ὡεόβατον oi σφαγἑὼ ἤχθη. € ὡς duos ἄφων(θ" ἔναντι τῷ xdegyr(O» ἀυτόν" eveordb-
κἂν ἀυτὸν τῇ “«οροφητικῇ χα ᾳκολεϑοιῦτας ἤδη φωνῇ - ὡς ἐλεύσεται τις ὃς ὑπὲρ παᾶντων
TuSwy Auc] τοὺς ἁπάντων dme εἰκότως. Τὸ ἢ id& ὃ ἀμνὸς "T ϑεῖ, τετέςιν GEDT ὀκεῖ-
γος «9&4 οὗ πορφείρηκεν Ἡσοΐας" κῴὠκείνῳ μέν (o) Ὡροσεκτέον ὅπως ὃ εὐαγελιςὴς TO μὲν
ὅτι «τοὺς ἀντὸν ἐλήλυϑεν- εἶπεν" ὅτι ἢ ἐβαηηίϑη. οὐκ ἔτι" Gre KY ὅλα φαίνεται τοὶ μὲν
Qm AW uev, σσεσαζων εἰπεῖν. vu ὃ εἰρημένα d'evrepiy , αἰδετιὸν «νομίζων (1). Δῆλον
di ἐντεῦϑεν ὡς ἐν eld αἰδεςερᾷς ἡβυομίένη ἡ τῷ πονεύματίθ» χά Sod», οὐ πᾶσιν ὠφϑη
Οἷς παρῶσιν, dw XQ TU. τινὰ TU Menelao ϑεωρίαν μόνῳ ὥφϑη Tu ᾿Ιωάννῃ. χαϑὼς ἔθος
1) Οἷς προφήταις ἐν μέσῳ πολλαΐν τὰ πᾶσιν ἀϑεώρᾳτα βλίπαν. Ἐὐῤηϑέςατον deg χά-

(1) Posthine usque ad τὸ φαινομένου legitur apud Corderium.

v. 47
1.29. b;

Cap, IL. 3.
f. 32.

--
es
£^

398 THEODORI MOPSUESTENI

κεῖνο. τὸ eod mov As5ojdpov , ὡς éAm loy ἐντεῦϑεν. τῷ Χριςοῦ δείκνυται τὸ τυγεῦ(α»
iradimp aO Gto ἐλάτιων ἀνθρώπων: zi noie E ho οὐ φύσις τὸ φαιγό μᾶμον" & j x
μὴ εἶπεν ὃ ιονοηϑυὴς dos; ἢ ὃ ὧν εἰς (Qy) κόλπον πειρὸς, ἐ ἐπεὶ τὸ αἷραν dU TG MOYR
oui», δα τὸ djwü ἃ οἶκονο μίαν ἐδήλωσεν: é QE T ὄηπφερομένε, τὸ idiov 4 Sum G»
ὅπερ ἥρμοσε τῷ duo) δὰ ὃ ἄφραςον ἕνωσιν. κοὶ δὰ τὸ ἕν (ἃ τὸ duro ἀσυγχύτως τῶτο
τὲ χακαῖνο.

Ἣ Ναζαρὲτ πάνυ ὀγεβεξληται bé (ois Isdkioig ἄνωϑεν σδηλονότι ὡς ^uo ἐθνινκῶν
οἰκού μῶμον τὸ θεῖον. xd) day ἐνεγκεῖν oüd gré τι Ox ^ Γαλιλαέας. οὐκ ἐγήγερται"
χῳαλαῖς ou 3g) ὃ Φίλιπαος «reos (6) NaSajanA y | $0 15 Ἰδε' tradi γάρ Mo, φησι T
παλαιὰν “«Ὡεοοβώλλῃ doóLas, ἐγώ σοι τὼ φῳεάγμιατα d'axyula] my ἐλλομαι" εἶτα ὡς
Ἰησᾷ πόῤῥωϑεν ϑεασοι μδύε Φ Νωϑαναὴλ- κοὴ εἰπόντίθ», id& ἀληϑὴς ἰσραηλίτης ἐν ᾧ
45A G- ἀκ ter χρὴ T pti εἰπόντίθ», πόϑεν LÁ γινώσκεις: ἀπεκρίϑη "Inr&6 «e?
T σε Φίλιπαον Φωνῆσει, Q ἑξῆς: ὅϑεν xj ὃ Νωϑαναὴλ pooig ὠυτοῖς ὃ Sod atm λαβὼν
Φησί" σὺ εἶ ὃ υἱὸς T Ow βασιλεὺς τῷ Ἰσραήλ. Ταῦτα dX20von "d T Xeica epocdo-
κῶν ὡς olei μενα eod πάντας Qu, ὡς βασιλέως T Ἰσραὴλ. εἰ € ἀμυδρότερον àv TX,
x2) σω μια mto Té eov τέως φοροσφοδκων" οὔτε 99 ὅπως Lo xjos ϑεοῦ ᾿Ιουεδαΐους τότε εἰσέναι
σιωνατὸν Lo , d ὦ &d& Ὁ ὅπως βασιλεύς: ἀλλ᾽ ἐσὲ ἰὼ τῷ Νωϑαγαὴλ εὐθὺς ὀκεῖνο Cyr a-
γα!» ὃ fuse, Ag ore xu οὖσ’ Yaoso20ts ὕςερον ἐγνωκότας Ee εὑροῖγ" Parm ἐϑεώρά
μὰν ἄνϑρφπον' τὰ dt «δὰ τῷ ues λεχθέντα «ve9s ἀυτὸν, πω (oT ἀῶ. ὥςε Tio
φύσιν Cave ἐμφαέναιν: ἐπὰ x2) “ροφητων Ἔργον τῶτο ἰώ: ἀμέλέ € ᾿λιασαξος ty d
(Q) οἰκεῖον auro ἃ λρυσίον λαβόντα «δὰ T Nes s καίτοι γε Aag. Tu. dfesn-
nom ποῤῥωϑεν" dw € ὅμως Q τὸ φράγμα ὅπως Poem "UO gU d! συκῆς msseias; μεί-
Cora τότων o e Z impe ἔδαξεν € ὅτι &div jue9e τὸ παρ᾽ uuTd λεχθὲν, μηδὲ ὥτω ἱκανὸν
ὥςε ἀκριβεῖς ἀυτὸν ὅςις εἴη opes.

" AEiov. ζητῆσοι πόϑεν ἐπῆλϑεν τῇ μήξὶ μέγω m qan αι. «el v παιοίδς" σημέϊον
39 ἀσὲν Lo πεποιηκώς" (αὐτίω γάρ φησιν dp luo uj σημείων ἐποίησεν ἐν Kaya T Γαλι-
λαίᾳς" εἰ js AE 716 pn D TíTO τεκμήριον ἱκανὸν τὸ ἀὐτίν ἀρ xi e) 2 σημείων ἐγ-
λρερωῦ ὁκαὶ «ego , p μέντοι πᾶντως eg εἰκὰς 2? auTov ἀλλαχοῦ TVA ah
ἕτερα" Caudyo ess ἀυτες ἐρᾶμϑυ. ὅτι ᾿Ιωάννης φησὶν ὅτι ἐγὼ ἀκ nda &yTOY , ἀλλ᾽ ἵνα

qapeep ii Tu Ἰσραὴλ. P 7510 Soy βαηπίζων' d 958 ku pea: ἐϑαυ ME TE 04 »
ὧκ ἂν ἐσεήϑησαν οἱ Ἰσρᾳηλῖται τῷ ἄυτον φανερώσαντίθ." T τε γὸ μινομᾶνα of pedhti-
τέρα ἂν tdoLev 67), ἅτε cod μειρακίε οβυόμδυνα: ἕν ^j μόνον ἐαϑοπύρησεν duri ὃ Λου-
χᾷς- ὅτι ὀκαϑέζετο σωσεχαετὴς ὦ ὧν qj) didueuaAcy ἀκροώμδυθο. e δὰ ἡ ὁ ἐρρτήσεως
&dox ἄμτοις ϑαυιάσιος d eixoTec di (ὦ x» λόγον οὐκ ἤρξατο 2l σῃ μείων. ὧκ qegms
ἡλικίας. ἵνα μὴ οδξωσι φάντασμα e. How. 040 ἐπῆλϑεν τῇ wig Meng qurzue io,
qe ard, Qna, Xaita Avilés a) λοιπὸν ἤρχετο e ὧξ lods κατάσδηλ(» Lo, cu T
«eos GbU- μαϑητὰς εἰρη μένων aru i) ee9 TETE 5 πάντων. GUT ^ “σύλληνες: Ὁ τὰ
«ei Y συλληΝιν Jivopsa., μιογίς ἕω ἀυτῇ c. τὸ πα ϑὸς ἐνέϑηκεν, τἀὼ (σύξων) κοὴ b)

συμβάλλουσει Φησὶ, πάντα "d τῇ καρδίᾳ, ἀυτῆς" ὅτε ou0 oidtv ὅτι Ιωάννης d ἀυτὸν

nAOw 36 EAE TUpd &urti , 9) on μιαϑητὰς, LE τότε λοιπὸν ϑεῤῥέσει πραρεχα λέ! ἐβού-.

Aero "ὃ tauro Jgpeereg riga ποιῆσοι ὠκείγοις τὲ χαρὰν χκατωθεῶζ' i: Tua " ἀνϑρῳ-
πινὸν τὶ ἔπαισε. χαϑάπερ (ὃ οἱ ἀσδελφοὶ ὠυτεῖ λέγοντες" diizoy σεαυτὸν qu κόσμῳ" βε-
T Y C Tp) θαυμάτων" δόξαν sapra ay.
Eoo di λέγᾳ G» es dooormu T^ ὗ ὑπηρεσίας ἃ καὶ εἰς ἃ. guo αἷϑασεενῆς: εἰκὸς
Lo καὶ ( γυμφίον byte As, oy, κοὴ ἀκόσαντα dfemopiicus . εἰσότα ὡς ἐκ ἀῶ auri
ae. tre D», χαὴ ἐρφρτῆσοι μιὰν ὅϑεν ὃ οἶν(θ». μαϑεὶῖν δὲ τὸ γερονός" ἀλλ᾽ ὅμως àdiy

M m Ae NUN ἦν POST INR I RI ΡΝ,

E

A — á On t nn s μν -

—————— c —— anna

IN EVANGELIUM IOHANNIS. Ὁ 39g

? " - E , ^ 5 , [4 àl 3 ͵ m E
πότων ὡροσέϑηκεν» LAAG μόνον τῶτο ὃ μινη μογόῦσεν ὥςε σδηλαΐσωαι οὐ μόνον τὸ ὕοίωρ εἰς
-- 3 M Y , ; , 5 ' , ee
οἶνον μετεποίησεν , Ow; γὸ χοὴ εἰς Suvuaclu τινα φύσιν οἴνου" τὰ μὲν Ὧι λοιπὰ ὡς πε-

€] 4 ^ , Σ , ^ τ E
eva, μηδὲν τῇ ηρείᾳ cuu Da A204. παρῃτήσατο.

ο Ὅλᾳ (AUT «erTen 9e5ovo αἱ 78 alia χᾳϑείρξεως dU λοιπῶν εὐαγελιςῶν..
εὐθὺ μα τῷ κυράε βαηγίσμᾳ y x29) σδὺ’ δήοβόλε παρασμὸς, Ματϑαίου μὲν eigovr(Os,
εἰκάσας ὅτι ᾿Ιωάνγνης παρεοίδϑη., ἀνεχέρησεν Σπὸ σ᾽ loudwuae εἰς 7 Ταλιλαίαν" εὔϑηλον
μάν Gi Un ἃ Λεχᾷς δ ἀυτξὼ Cuero ἀκολεϑίαν ἐζήλωσεν «4 σιοϊασκαλίας. ὡς Φαένγε-
Gu, ὅτι “εϊ χαταλοιποντῶν Cxavoy τῷ «eo σὴ Ἰωάνγε καϑείρξεως "Umo τῷ κυρία γ420-

, ^ ͵ , LEAL] , 3 , , N 3c E CN T
γότα- (ὗτα μάλιςω ἀντὸς ἐφρόντισεν" εἰ dY τις λέγοι» χοὶ Mio ὃ Ματϑαξίθ» εἰπὼν βε-
βαηχίδαι (δ Ἰησοῦ, καὶ τὸ σπσγεῦμῳ ἐπ᾿ ἀυτὸν καταβεξηκένα!» ἴδ χρῆμα onset,
τότε ὀκβάλλφ τὸ πινεῦμια ἀντὸν εἰς τὼ ἔρημον. λεκτέον ὡς ἡ. τότε, λέξις οὐκ did τὸ

^ 4 234 3 Y 6&2? v ἐς M 7 ' , , € ι ,
«“Δαχρῆκια onpuivd, Ow ἐῶ ὅτε χρὴ τοὶ jM πολιοὺ χρόνον συμβησύ μᾶνα" ὡς τὸ, τότε
οἱ ἐν τῇ Iud'aia, φουγέτωσων., ὥασερ καὶ τὸ εὐθύς.

Εἰπὼν ὅτι οὐ d'uóucaj ὃ ἡὸς ἀφ᾽ tav ποιεῖν &div, δὲ αἰτίαν imago, ἐὰν μή τι

- , ^ Ἂ , ^ ἃ $3 ἃ 3 ^ ^ ^ ΓΔ € / ^
βλεπῇ-. φησι, ἃ πατέρα ποιοιυῦτοι" d 39 ἂν Cxdvog ποιᾶ. (αῦτα (ὦ ὃ qos Opoito6 “ποιεῖ

οὐ 59 ἕτερᾳ LA τοὶ cup ἐκένα γινορᾶνα. ἕτερᾳ ἢ τὼ παρ᾽ ἐμοῦ" x«9 διμοιότητα TID
παρ᾽ ὀκένε “βυορδῥων, dw. ἅπερ ὀκεῖνος ποιεῖ, Ἰαῦτα κἀγὼ: ποιαῖ, κοινὴς Mong * ἐργα-
cing, τὰ ἀυτὰ ἐμοῦ τὸ χὠκείνα δηιτελοιῦτί-" (ὃ οὐκ εἶπεν ἁπλαῖΐς ὅτι (τα αὶ ὃ ἧὸς
ποιεῖ, ὥςε μὴ «δοκεῖν ὑῶρετέ toov ἐν ἀυτοῖς ἐργάζεῶς, dua. “«εροσέϑηκεν τὸ ὃ μοίως, ὥςε
οδέῖξαι ὡς οὐ μόνον κοινὰ τὼ ἔργα. Om wd) dV ἐργωσίας ὃ φοπίθ». x) ὃ δωνάμεως, (ἃ
τῷ βουλήματί» ἡἣ (auo mte" ὥςε καλαΐς ἔφησε τὸ μὴ δωύώαδαι ἀφ᾽ ἑαυτῇ μησὲν ποιᾶν'
ἔγϑα $0 κοινά τε τὼ γνόμϑυα. C αὐ ἐργωσίας ὃ Cor» , πῶς ἂν δυνατὸν δγαασᾶῶαι ὃ
«Abo x) ? πρόϑεσιν. τῷ γνορᾶμε: Τὸ δὲ. ὃ πατὴρ φιλᾶ (GS) dors καὶ πείντα δείκγυσιν
aut , ires ἑρμξυουτεον" ἐπειδήπερ ὃ xvexO-» nu ng) cum Ἰησοῦς Xe4906, ὃ ϑεὸς ὧν
é Av esos; Q τῷ μϑὺ Sud πεντα «εοσίω ἐμφύτως. τῷ ἢ ἀνθρώπῳ πάντα eeoc-

᾿φγένετο ὕςεεον, δία di «neos ἐκεῖνο συωαφείας. εἰκότως ὡς uy Serm παρ᾽ ὠντων ἔγκα-

λώρϑυος ὅτι αὐδαβαίνᾳ τὸ σάβξατον, Dur τὶ Ὁ ϑεβ λόγ- ἀξιοπιςίας. τὸ μὴ αἰδοβαέ-
very ᾿δαποσδείκγυσιν, οἰξεῖναι ἢ ὠυτοῦ πείντα ποιεῖν ᾧ ἂν βούληται" 4d) δή τῶτο αὐ φύσεως
ὁκείνης λέγη τὸ ἀξίωμφῳ" ? lovdutev μέμψιν ἀφορμζὼὸ λαβὼν εἰς τὸ ὡἰ'δα δεῖξαι T οἷ-
κείων φύσιν. χα ϑ᾽ ὅσον ἐνῶ. οἷα τίς ὄξιν" δα "E TO ἀκολούϑως V7 τὸ ἀνϑρῴπινον i-
τεῦϑεν UMlgura,, ἐπειδήπερ € πολὺ daddorm τῷ Quoi a τὰ λερόμᾶνα.

Παΐς ἀκ ἀναβαῤνᾳ εἰς &oprho, θὰ πάντων ἐπέγορόμων εἰς τὰ “Ἱεροσόλυμα. ἀυτὸς
εἰς 7 Γαλιλαίαν Ἐρχοται λοιπὸν ὑπεξέλυσε (QN) νόμον, ἀφορμἀὼ λαμβάνων ero q* ἰοὺ-
dixic πονηθλας" δχισημωάίνεται ἢ ὃ εὐαγ{ελιςῆς χοϑ᾽ ὃν ἔμελλεν TO σημεῖον ποιεῖν, ὡς
ἂν φαῤνεῶς (aru. «οὐ ὀλίγε di ἑορτῆς γε)βυδόϑαι τε (ὃ ἡρεῖδδαι ἃ ογηγεϊῶς μέλλ. Καὶ
ἀναβλέψας "Gic ὀφϑαλ udis δρᾷ Ὄχλον πολιύ" divum ὅτι ἐδέποτε ἁπλαῖς ἐκάϑητο ud)
T μαϑητών. dw ἴσως ἀκριβολογάμϑρος τί «δὸς ἀυτες. xg) δπιςρέφων «οεὺς ἑαυτὸν. ὃ
Ma ig, durd δὶ κηδὺμονίαν ἐνοείκνυται. 3 τὸ (ᾳπενὸν ug) τὸ συγκαταβατικὸν τὸ «εὸς
ἐκείγες" σωνεχῴθηντο γὸ pos θμήλοις δροῦγτες" εἶτα ἀναξ λέψας δρᾷ T ὄχλον, (ὃ τὰ ἑξῆς.

Δύο 99 (αῦτα ἐν (ois ἀνωτέρῳ ἔφη. ὅτι τῷ πισεῦσαι "vrac “Φεροσῆνεν ἐπ᾿ dur, (ἃ
ὅτι (ois πιςεύσεεσι α' αἰωνία τορόξενος δξὶ ζωῆς" καλαῖς ub ἀμφότεεᾳ ὁξήρτησε T ϑελή-
uat OU τὸ magina, durd 9iAuue εἴνω φήσας. (ἃ τὸ πιςεῦσει! πάντας εἰς ἀυτὸν, x) τὸ
πιςεύσαντας Y dY ὠυτεῖ κο μιίσειδϑα! οϊωρεάν" ὥςε φανῆναι di ἀμφοτέρ:ν ἀυτὲς τοῦ ϑελή-
uen τῷ "Tu pos ME oo psc. adii: »* codem,

Σπληρὸς ἐῶ ἀληϑῶς ὃ λόγίθ» ὃ vopa Oud O- σαρκοφάγοις τινὼς ἃ αἱ κοβόροις civ
ἀκδοντας ποτ εῖν" (oig dé γε πνευματικῶς τὰ "rri uoc. ἐπλαμξάγεσιν ἐσὲν ἐφαίνετο

Cap. ΗΠ. σὲ,
f. 45. b. -

Cap. V. 19.
f. 67.

v. 6t.
f. 83. b.

Cap. VII
f

Y

f

Cap. VIIT.
f.

v

id

. 19.

. 88.

. 38.
9f.

26.
96.

. 35.

97.

34400 THEODORI MOPSUESTENI

σκληρὸν. Oud. ῥήμῳτα εὐσεβείας ὑπάρχοντα. T αἰώνιον ἀντοῖς τρυτανεύοντα Cleo (1).
Eid» d& ὃ ᾿Ιησοὺς 67i γογζίζουσιν ἐν ἑαυτοῖς. Q 99 xg) τῶτο τῆς durd ϑεότητίθ». τὸ τὰ
"oropp o φέρειν εἰς μέσον. Ἐλεῆν" τῶτο ὑμᾶς σμανοϊελίζᾳ; ἐὰν οὐῦ idem Φ jov T ἀν-
Sepa ἀναβαίνοντα onu Lo τὸ «eoweor; τῶτο ἢ 2n T Ναθαναὴλ ἐποίησεν λέγων. ὅτι
εἶπον σοι ὅτι εἶσον σὲ ὑποκάτω συκῆς. (ὃ τὰ ἑξῆς" τί ὅν ᾿δπορίαις Σπορίας συνάτγῆᾳς; ἐνὶ.
μὴ ἡβύοιτο" θὰ τῷ uere Ὁ δογμάτων καὶ τῷ πλήϑή inantea ἀντὸς βώλεται" ὃ
μδὺ γὸ εἰπὼν ἁπλαῖς ὅτι ἐκ ὁ ἐρανᾷ καταβέξηκα. (ὃ μηδὲν πλέον «vegdnic, μιῶλλον ἂν
ἐσκανόϊλισεν" μκῷλλον ἢ εἰπὼν ὅτι τὸ σῶμα μὲ ζωὴ τῷ κόσμου" xg] ὃ εἰπὼν ὅτι κα Ou;
ἀπέςαλε us ὃ ζαΐν πατὴρ. κἀγὼ (a δὰ (Q) πατερα" καὶ ὃ εἰπὼν ὅτι Ca T dpa καᾷ-
βεξηχᾳ. ὃ ὄπορίαν λύειν" ὃ JUD γὸ ἕν m jet, «XA ἑαυτῷ φϑεγζομδμθ». χοὴ ὕπο»
γένεται ὡς πλάϊων" ὃ ἢ (αὗτα εἴρων. ἐφεξῆς πᾶσαν ἀναιρᾶ T "mon πάντα di oid
χοὴ λέγᾳ Gee ἀυτὸς ἀπαγαγεῖν τῷ γομάζειν ὠντεῖ πατέρᾳ (Gy) Ἰωσήφ’ οὐ (olvun τὸ σκάν-
du29y ὄὅχιτεῖναι ϑέλων τῶτο Ἐλεηῆυ-. θὰ λῦσωι μκᾷλλον: ὃ μδὺ γὺ Deo 7À Ἰωσὴφ ἀυτὸν

i]

€) νομάζων. ἀκ ἂν παρεδέξατο τὰ λεοομϑμα" ὃ ἢ ποιϑεὶς ὅτι Cx * ipaa te (eoe emtey

καὶ Cu ἀναβήσεται, εὐκολώτερον ἂν “«ροσέχεε (oig λεγο ᾶμοις. |

"EzeadWzeo ἐν τῇ «eeprepa, ἑορτῇ ἦσαν ἔγκεκληκοτες dur. on τῷ ὠὐϑαλύτα rio 7
vous c-os9acw , δ doxücay ᾿δαολογίαν αἱ ἀπιςίας ὠντών ἀνελὼν. ἃ αἷδὲ ὀκέάνου λόγον
ἀναλαμβάνᾳ πάλιν. 22) φησι" οὐ Μωσῆς “έσωκεν ὑμὴν δ νόμον; € &dWe cE 0A ποὶᾶ
(Q) νόμον. ὅτι jue ζητεῖτε Σαποκτεῖναι" ὁκεῖνος μδρ γὸ νομιοϑετών. μεαιφονίως ἀπέχεσθαι

κελεύφ- ὑμεῖς σὲ ἤδη di ἀκρότητα πονηρίας aei αἱ ἐμῆς ἀνωμρέσεως βελεύεῶε. Ἢ χρὴ

ὕτως" dua. (ᾧδ Μωδέως, φησὶν. ὀκοβινοεϊτε νόμον" δείξατε ζοίνωωυ 2 τὴν ἔργων τῇ νόμον
$ φυλακίω. χαὶ εἴπατε v αἰτίαν ἧς ἕνεκᾳ ἀνελεῖν jue βέλεϑε, ὃ πάντων ἀνοσιότωτον Ttf.
γόμῳ γενόμμαςοο!" οἱ ἢ «xe»c ὕβριν δαποκοαϑέντες εἶπον" deuuovioy. Ἐχής" τίς σε ζητεῖ ὅπο-
κτεῖγαι:. ὀργῆς τὸ ῥῆμα καὶ ϑυμοῦ Q ψυχῆς ἀναιϑητέσης ὄχι mf doa dolos ἐληλέχθαι.
Εἶτα ἄφυκτον βελόρᾶρνοι ἐργώσαδγαι ((δ δπιβελουόμϑυον, dj. d ἀρνήσεως. τῶτο ποιᾶσιν"
ἀυτὸς ἢ ὠφεὶς ἐλέγξαι To, ὥςε μὴ ἀναιθζυντοτερες ποιῆστι» πάλιν αἱ δαολογας As)
ὑπὲρ τῇ cui uu, ᾿δπὸ τῇ νόμου συλλογιζόμϑμί(Θ» ἀυτέφ' xu) ὁρᾷ πῶς σωνετῶξ' οὐδὲν
Suuuasor, φησιν. εἰ ἐμοῦ φἰδῳκούετε. ὅπου γε οὐδὲ ὠυτεῖ τῷ νόμου ἠκούσωτε" ἐπειδὴ
99. ἔλεγον ὅτι Μωσῇ λελάληκεν ὃ ϑεὸς. τῶτον ὃ οὐκ οἴσδαρδμ ποϑεν óc εἰίκγυσιν ὅτι
x9) εἰς ὁκεῖνον ὕβριζον. :
: ut ἘΣ : ΓΝ :

t. δαψιλὲς ἃ χθατίθ» αἰγντίο ϑυίθ», ὅπερ daro φησι, πηγὴ idu θοῦρον
εἰς Col) αἰώνιον. τατεςι πολλίω Ed aget , duy Ap. Colo αἰώνιον Aéyd, ἐνζαῦϑε:
5 ὕσωρ Cav, τοτέςιν ἐνερηοιυῦ ἀεί" d 99 T πνεύματί» χώρας. ἐπειδὴ εἰς xg Quenv dfa-
γοιαν Ἐλϑῃ καὶ Cndbuo 95, πάσης πηγῆς μκᾷλλον Aya AUCd, C οὐ Su Aawman , οὐδὲ
gura, ἐσὲ κενᾶταμ" xg) idbig ἂν TO λεηομᾶνον σαφαΐς ἐν (oig ᾿δαποςόλοις. πῶς &d&v ἀυτὰς
ἐφοβήϑη οὐσὲ ὑφίςοιτο, οὐ δήμων ϑυμὸς- οὐ τυράννων ἐπαναςάσάς. ὠλλ᾽ ὡς ποταμὸς
πολλᾳῖ Tu ῥοίζῳ φερορδρν(Θ». ὕτω πάντα φὐἰδῳσύροντες ἀπείεσαν.

Πολλὰ ἔχων ὑμᾷᾶς $21 πολλοῖς eimddia, “δικαίως ἂν οὐδὲ αἰ ἐμῆς ἠξίωσω φωνῆς
ἀσὲ 99 ὃ πέμψας ue ἐνεχείρησεν εἰπεῖν m ψόυσὲς «e?s ὑκᾷς» ἀληϑὴς ὧν X? πάντα. €
τῇ ἀληϑόάᾳ μόνῃ πάντοτε χαίρφον" οὔτε δὲ ἐγὼ ἕτερα cod. τὰ ὁκάνῳ doxoutu, φϑόγ-
ὁομα)" ὥς οκαίως ὑμῶν ἀπις σιν e yx A ey σδωυώ μϑνοι. ὡς «vesc ὃ ἀλήϑειων Dwoua-
χορϑυίθ». dixales ἂν xg) τῷ λαλεῖν Φεὸς ὑμᾶς ἀπέςίω.

"Qaare ὃ σεασότης ὀκβάλλᾳ «ἷ οἰκίας (Gy) σδῶλον χακογνω μονοιῦτα ὅτε (ἃ βέλεται..

ὦ τιμωρίαις ἀυτὸν roD €. δοκώσαωις ἀντο". ὃ 5 (jos ὡς σεασότης ἀκ Cd δ ὠξεῶντα-

(1) Hactenus fragmentum apud Corderium sub nomine Theodori heracleotae. At in vat. cod. sub
Moy. ut semper. Et prosequitur.

oce Ei, a Sam

4

ur θυ PRAE T RENI S HR PR

Ene quM C WCACT wc ct ins

4
;

IN EVANGELIUM IOHANNIS. 401

Ὅμως ὃ 1d τὴ auf ma δεδβαλωμδύος ἔξω χαϑεςὼς ἁπάντων opi T τρῷς, Owà χαλαΐν,
τῇ dilosxá τιμωρίᾳ «xad idoray: 6575 ἐλόύϑερίας ᾿δπολαύσας καὶ ἐν 6 RE κατα-
σὰς dile Tjó "bp τὸ 9 Oud ἀγαϑῶν Jt ara) T ᾿δαόλαυσιν.

T&ro βέλεται εἰπεῖν. ἀλλ᾽ emo , Φησὶν» ὑμῶν τιν» $ ἕνεκεν οὗ suere τὰ παρ᾽ ἐμοῦ
λεηομᾶνα: ἀνὴ τῷ εἰπεῖν: ee? τὸ ^ieoy ῥέπετε" φεύγων T see (n τὸ "estare, ὀκώ-
Auct Q3 A 2090Y , ἐπειδὴ φησὶν» οὐ δαύαϑε" εἶτα ὅ ὥςε δεῖξαι X? 7» οὐ δωύαϑε" ὀκάνου

$ «9c τὸ «ψεῦδος f ῥέποντος ὅσον ἔχετε T «Φφρὸς ἀντὸν οἰκειότητι. Ὁσαύτίω καὶ λεί ὑ ὑμᾶς

ἀνάγκῃ, «δὸς T ὠλήϑειαν 3 θησξίωσιν" ὅ ὅταν 9 λαλῇ àrn τῷ ὃ δάβολθ» ὃ 67 T ψεύδες
πατὴρ. ὃς Parade ἀυτὸ x2) geóvmer- «esr O- ἀυτὸ φαἰξιβαλὼν ἐ ἐν τῇ «εἰς ᾿Αϑὰμ
φωνῇ. mes τε «ves ἀυτὸν ἀνθ᾽ ἑτέρων εἰπεῖν τω ἰδίῳ C did ἔργῳ" τὸ οὖ ὅπ ψεύ-
enc 6e xg) ὃ πατὴρ durd , ἵνα -— ὅτι (ἃ Aelius Ger» ἀυτὸς agna ip, ὡς Qui-
γέται TO ἄρϑρον “ππαρεγκαεί udo i Tho ἐν τῇ ϑείᾳ γραφῇ τῆς φράσεως ἀδγαφοράαν' δὲ
advo Οίνω οἰκείως ἔχοντες «εὺς τὸ ἡ ψεῦδος, 7 T παρ᾽ ἐμὲ λεγορδύξω ἀλήθειαν εἰκότως οὐ
“οροσιεῦϑε" τῶτο "| dz&dioro «τοὺς To; δὰ τί T5 ἀλήϑειαν T ἐμ οὐ — ὅτι οὐ
“ωύαϑε ἀκθειν (QN) λῦγον put q $49 αἰτίαν εἶπεν dY ἰὼ οὐ διωωύανται. ὥςε Quran, ἐν τῇ
aur erepti ead e à ἀκ ἐν τῇ QUod, ὃ T ποάγματος dd'uoaaay xapdpleo ἐν τῇ ess
τὸ aie ῥοπῇ καὶ φιλίᾳ" οὐ «eon plo vio Ago play cho ἀληϑοιων" fo τῶτο οὐσὲ
στωυιέντῶν τοὶ λερόμδυα, ὅ ὥασέρ τι συλλογισμοῦ συμπέρασμα τῶτο d7rédieo τὸ. ὅτι Tho
ἀλήϑειαν λέγω. οὐ πιφεύετέ μοι.

Εὔλορον D aimer ἐ $)) τῷ συμβάντίθ. Κις ον. καὶ ἐκ ἂν ἁπλαῖς εὐυτοῖ συμβάῦαι |
τὸ πᾶϑος. T Ow τὸ ἀγϑρφπινον δλιμελημδύε φεαγ μάτων" x 5 T àv9es mil» dos-
γαῖαν. οὐαθὲν πλέον “Ὀπολαβεῖν d'uonSsvvec , 7. τῷ cup Barr Qe αἰτίαν C án» μόνω
ἀνέφερον. ἤτοι γονέων ἢ gg) ὠυτεῖ πεπονϑοτίθ5- οὐχ ὡς δὰ τὸ du ira παϑοντί». πῶς
$9 οἷον τε L2 ὡ ϑοτεῖν ? μησέπω οβυνηϑέντα: dw. ὡς ἂν δὶ τὸ μέλλεν du TAa, T
Jua x) «εϑγνώσιν ἀυτὸν Tt] πάϑά φἰξιβαλοντῷ».

Εἰπὼν ἵνα φανερῳθῇ à δόξα Ἵ 9v, «EL ἑαυτῷ φησὶν οὐ QA T uos, Cade γὸ ἡ
δόξα φανεραὶ lo ἐπειδὴ 9» ἤκουον Ὅτι ὁ ϑεὸς ἐποίησε Φ, ἄνϑεωπον 2er λαβὼν "Xo αὶ
γῆς. δὰ τῶτο καὶ ἀυτὸς ἐποίησεν" τὸ μδὺ 98 εἰπεῖν ὅτι ἐγώ eipu ὃ (ὃ τότε πλαςυργήσας T
ἄγθρῳπον, «ρεόσαντες ido (oig dxsover. dfe. ἢ 7 ἔργε τῶτο δεικγύμδμον, ὀκέτι “λοιπὸν

᾿φροσιςατο" dio σὴ χοὴ ἀυτὸς λαβὼν χρῶ πὸ 4 γῆς. Ὁ φυρῶν το ἡύσματι. οἴποος T

κεκρυμ polo. ὠυτεῖ δόξαν ἐφανέρφσε' οὐ μικρᾷ 29 dota TÓ diues ἀυτὸν vopac ray

E κτίσεως" d $9 dA T μμείζον Qe i ἥ κτίσις» χρὴ τὸ Ἑλαῖίον ἐβεξαίε: κήσεως 90 ἁπάσης

τιμιώτερον ὃ ἄνθρωπο», xo) το ἐν ἡμῶν μελαΐν τιμιώτερον ὃ ὀρϑαλ uic" ὧχ ὕλης di
"ies QU “πηλὸν λαμβάν, Ow. ἑαυτὸν &) didzexov digusoopr- xd) γίψας Σπολύσειη" €
τί «e ἑαυτᾷ- φησιν. ἵνα φανέραϑῇ i 1 δόξα τῷ ϑεοῦ. ἐπηγα γῆν" $us di ἐργάζεδαι..
75768 d' ue φανερώσει ἐμαυτὸν xg) mou T. δωνά μδᾶνα" “δεῖξαι pp τὼ ἀυτὰ τῷ
mui ποιοιυῦτοι. ὃ uei cov Qe E ἀφ'δαλλαξίας.
"Om μδὺ ἡ «ei T τυφλὸν ϑεραπείω ἀυταῖ τὸ λυσιτελὴς ἐγήϑετο, 7 T πάϑτις δ. ἀπαλ-
λαγὼ d qoo λαβόντι 4 τὸ μονογῆνες δγιγνώσεως, a) ἕτεροι d πολλοὶ 7 ἐπ᾿ ἀυτὸν
7S ἁπάντων Te9Ti MA Y ἐπαιδεύθησαν. eidw2o- ὅ 01: 5 7ÉTO trea) ἃ «eos (ῦτα Av-

evi ἐΐ ὃ T meo dur) συνέβαινεν. ἅπαντας Gbo- ἀνθρφπες epo ἃὃἕ' ὀκβάσεως ἀγνοάν

ho ἀνάγκη" ὕτως Yu) “Στὸ τὰ παρόντίθ» δχιςώστιτο Tu 20r: ἐπειδὴ ὀγαφόύρως c ἐν Wis

οἤνομδρ» Sui μασιν T οἰκείαν ἄγνω ueram ἐπεσίείκνιουτο Ted ador ὡς ex Tp eesAa-
εβόντων Syra dp Ma Mu ὃ ἐν τῇ τῷ σαβξατε ϑεραπεύειν i ἡμέρᾳ x9) diary ἀυτὸν ὡς

ἀσεβῆ τινὰ ὦ «ἰϑάνομζον ἐ ἐπεῖρθῦντο" σάβᾷατον * x. Lo xaT. Cxavleo 7 ἡμέραν ὅταν ϑερᾳ-
πούειν ἔξελλεν (Gy) Coe γβυητὴς τυφλόν" ὅϑεν χοὴ οἱ φαρισοῖοι ἀντιλέγήν «ei; τὸ ϑαῦμια

51

v. 45.
f 99.

Cap. IX.
. 102. E.

Ibidem.

Ὺ, 17.

f. 106.
* cod, heic
ἑαυτοῦ.

Cap. X. 6.
f. 112.

v. 7.
T. 118.

402 'THEODORI MOPSUESTENI

οὐ δω»άμϑροι, ᾿δπὸ d ἡμέρας δγῳβάλλαιν τὸ γεγονὸς ἐπφρῷντο λέγοντες" δε ὃ ἄνθρῳ-
«(O- οὐκ $a οἷ δῷ 9*0, ὅτι τὸ σώβξἝατον οὐ τηρᾶ" καλαῖς τορολαβὼν φησίν" ἐμὰ dé
ἐργάζεδδαι τὰ ἔργώ τῷ πέμψαντός με" oidw, φησὶν, ὅτι μα χήτονται Φαρισοῆοι «ἰδὲ τῆς
ἡμέρας. C ἀσεβὴ xu) ὐἰοῴνομιον ὡς τὸ σείβξατον λύοντω ᾿δποχᾳλέσουσιν: ἀλλ᾽ οἱ μϑὺ
(ars Q λεγέτωσαν sog) ποιείτωσαν. ἐμὰ P πέμψαντίΘ» ἔργω ποιεῖν ροσήκ4. ζαῦτα
δῥαεα Πόμϑμον ἅπερ ἔργω καϑέφηκεν ὀκείνε» ἐὰν χαὶ (GN) τῷ *pys καιοὺν παράνγαι συμ-
Bav" tere γὸ καιοὸς δπίνίχᾳ παύσαδ᾽αι d'é ue T ἔργων τέτων" ὥασερ 9 (oi; ἀϑρώ-
ποις ἥμμερᾳ τε djaxetvera) sg) VUE, Q αἱ μδὺ ἐργασίας δὅπιτήσδειον χαμοὺῦν 67) νομίζουσι,
d ἢ ἀναπαύσεως. xaO Lo &Ji ἐργάσωδια! m d'uvarüv, ὕτω χά μοὶ χαιοὸς d Tp ϑαυ-
μάτων ἐργασίας M&aei τῷ πάϑοις. ἐν ᾧ TI) “«ροκειρϑῥων Ἐχοῦδαι) resa] πάντα ὅδι-
μιελοιεῦτω.» ἃ σύμφωνα Lip. ὅξι τῇ γνώμῃ "T mao" γνωρίζφ ἢ ὃ &plo ἀξίαν, ἢ τις ter
MD δὲ τὸ πάϑ(θ- ἀνάγκη πεαύσωδ᾽αι με τέτων ἁπάντων. '“δπολιμπάνοντω τὰς n γῆς
dz pias. Ὅταν ἐν uf κόσμῳ 9, φησὶ, φαῖΐς εἰμ Ἵ κόσμε" ἀντὶ τῶ, ὥασερ ὃ AQ» ὃ
ἥμμεερων ᾿δποτελάν , 38 toys δ dQopulo παρέχᾳ (Gig ἀνθρώποις. X? ovde ἃ βίον εἰμὶ.
ὥασερ ἥ μέραν δποτελαίν dfà 7! οἰκείας παρεσίας. τὰς φροσηκάσας ϑερᾳπείας διτελάί.
Ταῦτα «e? T ϑαύμωτίΘ» εἰρηκὼς. C σείξως ὅτι τὲ ἀγανακτοιεῦτας eidtoc, ἀκ ἀφίςτιται
vj) ϑαυκώτων. χοὴ ὅτι σδοκοιῦτα (ὃ τῳ πωξὶ γίνεται πὰ vota, w; ὅτι μησὲν ὄφελος
ὀκείνοις Cac τῷ dme ἀντὸν γίνεται!» ἅτε παϑεν m «eo τῷ δέοντος χρῶ οδωνα δώνε.
οὔτε daei αἱ φοξοϑεσ μίας ὀκείνης δποςησό pO» αἵ qj) ϑαὺ κότων ἐργασίας, ἐπ᾽ ἀυτίωὼ
ὁρμᾷ λοιπὸν τὰ ϑαύμῳατί(» ἃ hac. ——

Ὅμως δαὸ «ὃ εἰς θιήλους φιλονεικίας, 21 ἃ τυφλὸν πάλιν Mülgurra;, ὥασερ duta-
celà ἀυτὸν d οἰκείας αἱρέμδυοι δρωφορᾷς- x; φασὶ «»cos ἀυτόν" σὺ τί A€yds αἷδὲ durd *
ὅτι ἤνοιξε σου οὗ’ ὀφϑιιλμούς; YT) ἐρφτησιν δὲ ἐπαναγνωςέον , ὄχισωυάψαντας τὸ σὺ τὶ
λέγης «XA ὠντεῖ, χρὴ ὅτι ἰώοιξε σε ςὗσ’ ὀφθαλμές: οὐ μίω d)e20rrac ἀντο" οὐ γὸὺ τῶτο
? τυφλὸν ley Tav, εἰ οδὺ ὀφθαλμὸς aur) ἤνοιξεν" αὐἰδατιὸν γὸ Lo τῶτο βλέποντας ἐρο-

τᾷν. Ow τ αἷδὰ durd λέγᾷς. ὑπὲρ ὧν Loos σε Gbu- ὀφχαλμὸς- ὅτι ϑαυμίαςὸος δὰ τὸ

σεϑβοηρᾶθον. ἢ αὐδάνομί» df ὃ τὸ cu ua λύσιν; ὅϑεν χαταλλήλως χαὶ ὃ τυφλὸς
E] , vo , 5 , , 1 ET , » L] 3 ^^ ,
ἀπεκθάνατο, ὅτι «estis ὅξίν' ἀντὴ 78 , (auro ἔχω qe aud v δόξαν.

Tav μδὺ «ἰοδχ βολικώτερον εἰπεῖν» ὃ xuex(O- ἐσικαέωσεν. ὥςε μὴ doueiv φορτικὸν
ἐῶ. Φιαῦτα μεγωλαυχουῦτα «τοὺς ἀντάς" χαὶ λέφοντας φανερφὸς ὅτι οὐχ ὑμῶν. Ow ἐμοὶ
vegas: μᾷλλον τὸ d)dkowa xov ἀξίωμᾳ ὧκ P πραγμάτων ἀυτων" ἐντεῦϑεν ἢ λοιπὸν
aei ἑαυτῇ μόνε σηγγόμϑυ(θ»: οὐ à Eme φορτικὸν αἷδὲ ἑαυτῇ λέγήν τινὰ» Q X) οἷδοά-
βασιν ἕτέρῳν ὑῶρφέροντα ἑαυτὸν εβεικγιωῦα!., x9) μιάλιςτι Cxd voy πρὸς ous οδελέγετο" πὶ
(Up. ἀρχξὼ τότε σοκοιυύτων τῷ λαᾷ σαφέςερον ἄρχεται λέγήν- ὅτι τερόσεςιν dura ἡ
qoi) O- ἀξία.

͵ ε ᾿ 9 3 » , , E , LI EU qw i c ' i5:

Θύραν ἑαυτὸν ὠνόμῳσεν οὐκ ἐναντία λέγων ὠκάίνοις" δα τὴς ϑύρας ἑαυτὸν εἰστεγαι
φησίν" Grady 99 «eos φαρισεύες ογελέγετο XP γόμιον ἄρχοντας T Aga, ὡς ἂν οὐ σγκαέως
(GS) ποτὲ τυφλὸν ὀκβάλλοντας. εἰκότως ἑαυτὸν συγκρίνων ἀυτοὶς X9) δ vopuulo ἀγωγίώ"
ὡς ἂν μᾶλλον ἀυτὸς αἱ ἀκριβείας ὅπιμιελησε pO» τῷ νόμου, sg) δίᾷ Evo κυριώτερον

ἄρχοντω Tj «ροβάτων ἑαυτὸν df «Y ϑύρας εἰσιέναι ἔφη. ὡς ἂν wg) ἀντὸς Vero (Qy) γῦρον.

Joop (E , χρὴ τὴ νομικῇ χρησεί udo (E εἰσόεξλῳ" ἐνξῦϑα δὲ ἕαυτὸν φησι T). «προβάτων
e)? ϑύραν: ὡς ἂν ἀυτὸς πᾶσα ἀρχὴ ^ εἰς ὃ ἀλήϑειαν εἰσύσε χαϑιςά dp D di ἐμοῦ,
Quoi, & τις εἰσελϑη σωθήσεται" xg) γὸ οἱ «ροσιόντες ἐμοὶ, (ὃ T dY ἐμᾷ «ροσγινο δόξω
ἀλήθειαν σδεχομᾶμοι» C σωτηρίας δπολαύσεσιν dXw98s , qty] T ἐνδχαιτῶδηαι τὴ ἀληϑείᾳ
TOAALD ἔχεσι ὃ ddr, οαψελαῖΐς χρὴ αἱ νομῆς δπολαύοντες τὴ σδιοίαγ κότων, χρὴ τῆς
οδιἑινεκῶς ζωῆς" τῶτο 9. A4 , ἵνα αἰδιοσότερον ἔχωσι. T ἀνάςασιν αἰγντίομδυ(05" dazu)

M UU UNMNUGUME ONERE

——

.IN EVANGELIUM IOHANNIS. 403

5 ὅτι χλέήζης ἢ λῃσὴς xar ὀκείνες ἀκ tor βόλεται d'aiza, λοιπὸν , ὅτι μηοϊὲ oil μιι-
ϑιωτός ὄὅξιν, ὡς οἱ «Dg. τινὼν εἰς τὸ ποιμαίνειν λαμίανομδροι» dw ὡς δεασότης wj idiz

ποιρᾶψων" τῶτο ἢ Q X? ὐδῴϑεσιν TJU τε φαριστώων (ἃ T γραμματέων δείκνυσι 1; ὅλως

vj P γόμον ἄρχάν δοκοιωύτων , οἱ κλεῆζαι LO καὶ Mert χρημιατίζοντες,» οὐκ ἠσοωύαντο
ἀκολεϑῆσει τινὶ. σοκοιεῦτες T dpylo iypdetCesra, ὁ Agi" ὦ; δεασοται ἢ ἀκ ἐποίμαινον,
δ᾿ ὡς μιάδωτοὶ ep. τῷ davor «ej; καιρὸν ληφϑέντες" ὥςε Οίνωω δεῖξαι. ὅτι μηδὲ
χατ᾽ ἀυτὰς ποιμΐώ 621 T «ροβάτων,, φησὶν ὅτι ὃ μδὺ Mar toros, οὗ ἔκ εἰσι τὰ mesa:
ἴσια. ἂν ἴδῃ (GN) λύκον ἐργό ᾶνον. T φὩεοβάτων ἀμελήσας. μόνης m οἰκείως φροντιζᾳ
σωτήριας" μιδδωτὸς γὸ ὧν. ὑπὲρ θηρίων κινοδιυυεύειν ἀκ ἀνέχεται. |

Ad e. 92. fragmentum est apud Corderium, sed deest ibi clausula: ἢ καὶ Tho
“«οῳτίω φησὶν enn x«x9 LO ἔτελεσε τὰ ἐγκώνια ὃ EaAojUp.

Ὃ λέγ4- sETO L2 d oi χάθατι τῶτο λαβόντες ἐκ ἐγκαλοιωῶῦται Suus ἑαυτὰς ὄνοκώ-
ζοντες.» € ζαῦτα λόγε «LAS ἡβνομοένε. οὐ “Ὁ. εἰς φύσιν ϑεᾷ χῳτεςησαν. διὰ ψιλῇ 522m
v φωνξὼ ἐδέξαντο T Our τῶτο 5 o0 αἷδὲ T κρατωῖν εἴρηται μόνων, dme. Q aoi πάντων
qp σῷ ϑεῶ dilaadpov 205or. |

ἘἘπισημαένεται ὅτι dum ἡ Μαρία bo ἀλείψασοι δὶ κύριον μύρῳ" eupals ἐνσ εἰκνύμϑωος
ὅτι ἐν τσἀρέργῳ qp γωυαικῶν εἰπεῖν βούλεται ὃ ἀρετζὼ. σωυτελοῦσαν εἰς παισϊείαν Gic
ἐντυγχάνεσι" τὸ μϑὺ οὖν πράγμα γέφονεν ὕςερον oic XD 3 Λάζαξον" wj τῶτο σείκγυσιν
ὃ εὐωγίελιςής. Ucweov ἀυτὸ λέγων" ἐπειδὴ ἢ Ἐμίελλεν μνημονεύειν (ἃ τότ v. ἀκολε-
Sia ὡς γεφονότος. Θρολαβὼν ὡς * μέλλοντος σαφζυίσας. Tic fi yuun ὑπὲρ ἧς ἐνῦϑα
λέγ4. δχισημαίνεται ὅτι dum ἡ χά καῖνο ἐργασοι μόνη. καὶ vao ὅτι Ὁ Λαζάρε. Τὸ ^, ide
ὃν φιλεῖς ἀδϑενεῖ , πολλῆς πίςεως δαοσιείξιν Ἐχφ' οὕτω γὸ ἤσδεισαν moAALo αἰδεῖναι τω
κυρίῳ ἐδωύα μιν, ὡς ϑαυμαζειν ὅτι καϑίκετο ἀσθένειαν dydbos Φιλου μδύου wap. ἀὐτ.
Ἐκεῖνο ἢ ϑαυμιαςὸν. εἰ ὁ Λαζάρα τελούτησειντίθ». ὃ «08105 οὐ «eos ϑάνωτον e φησὶ
δ ἀϑενεαν" οὐ γὸ ζῶ τοῦ 9uvar(O- καὶ Ben μέλλοντι πάντως ἀνίφαδγαι» ὅπερ φα-

veeov omg] μικρὸν ὕςερον. ὕπνον χαλαΐν (ἃ οὐ ϑάνατον. Τέτοις «oeociO9uow ὃ εὐαγζελι-
σὴς. ὅτι ἠγώπα ὃ ᾿Ιησοῦς rho Μάρϑαν χαὶ ὃ Μαρίαν Q (ζ) Λάζαρον" εἰς τὸ δεῖξαι Tp

ἀνθρώπων δ ἀρετίμ, σύμφωνον ἐχόντων Tj). «X4 τῶτο T γνώμέίω. |
Ad e. 6. fragmentum est apud. Corderium; sed. deest ibi clausula haec: "is 5
ἀκ ἂν ὠφεληϑείη ἀσκαίν cj) Inc8 μκαϑητὴς διμίόσε χωρεῖν ois xiwd'uoois ὑπὲρ σωτηρίας

x2) Οἷς vo «vSaempnow. ἀνϑρφποις ἀπεγνωσ μϑύων:

Σωυετῶς cQodpa C τὸ λάϑρᾳ ὁκάλεσε T ἀσδελφίὼ, δ τὸ παρεῖναι Gio Ἴεεδαίες,.
ἃς "dX χαὶ «eeós uovlo δ dxoló φορτικῶς δῥακειρμϑύες" ὀκείνη 9ow0, φησὶ, M πολλῆς
ἐγείρεται Ly (mr O- , ὥςε «τεὸς (QW) κύριον &ASviy* οὐ 99. ἐλήλυϑε «ves; T xepulw ὃ
"Inezc Àw ἐν ᾧκείνῳ Là u^ τόπῳ. ἂν ᾧπερ καὶ ὃ Μάρϑαν ὑπαντῆσει, σωνέβη" οἱ μδὺ
ouo παρόντες led'atos χαὶ αὐοαμνθϑέμδμοι δᾷ τὸ πένϑίθ». 3 πολλῆς ἀνωςᾶσαν ϑεα-
σε μᾶνοι 4 ὀξύτητίΘ». καὶ οἰηθέντες ἀπιέναι δὶ τὸ κλαῦσοι ((δ νεκρὸν. ἠκολούϑοιω ὡς
χῳϑέξοντες μὴ πε τί (ἃ ἀφτρεπὲς "Uo πάϑοις owe ορφαχθῇ" φκονόμητο ἢ τῶτο εἰς τὸ
ἄκοντας φἰδα γυεῶς, € αϑοτυρῆσαι τοῦ μέλλοντι »βυεῶς ϑαύματι. Ἢ μϑύτοι γε Μαρία
τοὐοφ ῆνομδη «ess ((δ κύριον, εὐθὺς ἔπεσεν εἰς Gbw- πόσας ὠντεῖ, τὰ ἀντὰ λέγουσα
τῇ Μάρϑᾳ' οὐκ εἶπεν ὅτι (oig ποσὶ «ξοσέπεσεν,. ἀλλ᾽ ὅτι ὑτσύτησεν μόνον" οὐδὲ ὅτι

(R40; € αἀσεσὰαίως «escsdpa dp: τῇ γὸ Μαρίᾳ xg) τῶτο Φέσωκεν ὃ εὐωαγ(ελιςὴς δ) τῇ

Μάρϑᾳ «escapes ψελαΐς τὸ, ὅτι ὑπάώτησεν εἰστοῖ. τῷ ἢ ἐλϑεῖν τὸ ὑπαντῆσοι ᾿ἑποσεέ-
exeov: ὡς φαῤγνεῦγαι δὰ πολλαῖν v Μαρίαν πλάονα 7 ἀγὰώπίν «ἰδὲ KG) Ἰησοιοῦ $yscn.
Τοῦτο d& ὄφιν ἀπιςούσης" σωνεβώλλετο dà «»eo; Werd'azw τῷ 9uvuar(O- ὅσῳ 90

᾿ἐφάζνετο. λυϑεὶς τὸ cue, καὶ XD φύσιν ἃ μεζβολίὼ ὅχισδοξά pO» , (or&vov κᾶλλον

Cap. XI. 2.
f. 120.

v. 28.
f. 124.

Cap. XII.
d f. 13

v.

CBE
f. 132.

13.
f. 132.

'. 16.

b.

3.
I.

404 THEODORI MOPSUESTENI

ἐδείκνυτο τὸ epi ἀυτὸκ γινομᾶμον" dio. € ὃ xvex(O» ὀνειείζων ἀυτῇ Φησιν" ἀκ εἶπον σοι.
ὅτι ἐὰν πιςεύσης ὀψέ ἃ T dub μιν TÉ vus (Gic μδὺ μωϑηταῖς ἔφη ἵνα οοξαδδῇ ἐν ἀντῇ
ὃ og τῷ 3e eei qu gos for δρᾷς, ὅτι ἡ ἀώϑένεια Ty ἀκεόντων 4 δγαφορᾶς δ΄ T Ae9p--
μδῥων aina Los ἄλλως δὲ fi ἡ οδξα τῷ mupos 601 μιᾶς ἢ ἕσης dotes ὅ T ϑεῖ ay
ἥ dba: dyagu pian d& ὧν dina fn «eos ἀντί, 9tedby onn). ὡς d μνηλιονάσης" 09
99 &üuAeTo τέως ταράξαι GU" ϑεατᾶς.

Ταῦτα. ᾿διηγάμδυ Q ὃ ὃ εὐαγίελιςὴς Ματϑαῖδ», σφθόρα σιεξοσικῶς 3 T pupluo aurd
ἐποιΐσουτο" ὅτε )9 ? àAadacar T ᾿μύρῳ ἥτις δεὶν ἔφη, dw ἁπλώς ὦ ἀνωγύμως uyadxo.
ἀκάλεσεν" ὅτε (» TE ón léd'ac: dw" ἁπλαῖς κοινίω ἀυτὰ: ten 2 eoe
Jeu Qovlo, ἁπάντων Jtentoppiiou aei γίν: [ἡ Aseo ae. τ. dimnaw ὃ δρμή-
σὰς ὃ μδύτοι μακάρι» ᾿ Ιωάνγης κἀν πότῳ 4 QUA T Xe1sby ἀγάπης T ὅχιςασίαν ἐπε-
“είξατο' ὅτε γὸ eum uova ^ γιωυαικὸς κὠέογετο, καὶ τῷ /vegdoru Q9 (omo Qartegs
e Ee Auer κἀκεῖνο ? δ ισημαντέον, Ὁ ὅτι Ματϑαζος μδὺ εἶπεν ὡς 62 di κεφαλῆς cEs-
χεῖν τὸ μῦρον. ᾿Ιωάνγνης di ὅτι c&o- πόσας ἤλονψεν i) SE tunes ὃ * Sev ὡς d$20v
e) ἐντεῦϑεν 1 ón ἀμφῦτερᾳ γέϑονεν" ἀλλ᾽ ὃ p μονίω on ἢ κεφαλίω da ὐδεεργώτερον" ὃ

5 οὖσ’ πόσας , τὸ αὐἰδῳλεφϑὺν ὀκεῖνο εἰπῶν" ὃ st C mA ALD εἶχε T T ? Ὑπύδαξν ἃ

«ρα ὦ Χριςὸν ἀγάπης: εἴρηται j ἐν Οἷς εἰς TO x Ματϑαξον υὐπο μή κασι (1 )4 Ὅπως οἱ
e Enna μᾶροι τὰ eiat ἐλιὰ δζαφόροις φασὶν €2) τὰς γιωυαικὰς. οὐ T ἀντί. xod Mar-
Suo € Μάρκῳ καὶ ᾿Ιωάννῃ" x; ὃ βουληδρίθες ὀκεῖγα ἐντυγχανέτω» κοὴ γνώσεται τος
QA THTUY Ale oese.

Ὁρᾷς ὅτι τῦτο μιάλιςοι ἀυτὸς AT VA TÓ masia πάντως ὅτι ἀκ tav ἀντὶ ϑείθ.-

᾿χαὶ τῶτο μάλιςτι Appi 7 «ῇ μον τὸ λέγν ἀυτὸν δὰ T πεΐξὸς s ἯΚΕΝ" δα τᾶτο (ἃ ἀυτοὶ

,

ἐβόων. εὐλογη 1p Q- ἐρχόμδυ C ἐν ὀγόματι κυθιοὺ. TTE μὴ φοβοῦ ϑύγωτερ Σιών"
ἐπειδὴ πάντες ἀυτωῖν οἱ βασιλεῖς ὡς Ji τὸ πολὺ ddYwoi τινὲς ἦσαν πλοονέκται » xo) παρ-
ἐδῶκαν ἀυτοὶς oic ἐχθροῖς, x2) τὸ zA3-9 (9- depsqor ὦ ὑποόύϑωυους ἐποίουν Gi; πολε-
MAOIG* Subid , φησὶν. ὡς οὐ (oir (Qs, du epi xd) Ene e iss, πὸ ova οὐ
j9 sposoredoy Emeve? dy C eii A Dey 5 oW ὄνον ἔχων νον.

Ὁρᾷς ὅτι T πλείονα ἀγνοδντες ἐποίοιυ, D ἀυτὸς ex ἀπεκάλυψεν" e “ὁ ὁ 07€ εἶπεν
λύσωτε [c yay τῶτον , καὶ ἐν pii ἡμέραις Peg ἀυτὸν. &d& v8 To ἤσλεισαν" dna TÉTO
4p εἰκότως ὀκρύηετο. ὡς pou ὃν ἡ κατ᾽ ἀυτές: dio ὦ trpG- εὐαγίελιςὴς λέγ4. ὅτι
xo ἕκᾳςον ἤλφριω xg] ἦσαν ἐν κατηφείᾳ" τῶτο σὲ ἐπᾶθζον ὧκ τῷ μὴ εἰσέναι S aet
ἀγωςίσεως Aor.

Ἔπεισὴ δῷ T &tacore din ee. οὗν’ Tedaius ϑαυ κώτων σφύσρα καὶ“ T vai
ἀυτὸν σεη]ὸν €) σμυέβαινεν s πολλοὶ χοὴ qi ἑλλλώων, ἢ ἢ € μὴ πάντες. ueri or T γομί-
μῶν" ἀνίεσαν 2010 TU Ow) «oeooxwunoor Tes , καὶ q & topTiie xo9. Ὅσον οἷον Té Msz orsus"
boe 8 OVT6G λοιπὸν τῷ φεοσήλυτοι Jyesray « φημὴς ou0 ᾿δποοσοϑείσης. οὗτοι «regii doy
Φιλίπαῳ x9) ἤρφοτων ἀυτὸν λέροντες» κύριε ϑέλομδυ Ιησοιιῦ idYiv: ὃ δὲ Φίλιπαί»
αἰδαχωρᾶ τω ᾿Αγδρέῳ ἅ ὥτε ej ὠυτεῖ ovn, C τὸ cedy un eura) nii dw àdi C
&yrog ἀνϑεντέϊ" ἤκεασεν 9 ὅτι εἰς δοδδὸν ἐβθγαΐν μὴ ἀπέλϑητε" dfe τῶτο o T M&OWTS κοι-
γωσά μϑυ». τῷ σδιυδασκάλῳ ἀγαφέρεσι' ἀμφότεροι 22 εἶ εἶπον aur) ὃ δὲ Ἰησῶς dme eA-
γατο ἀντοὶς λέγων" ἐληλωϑεμιὴ ἡ ὥρᾳ" καιεθς 601 Quoi 62 τὸ πεῖϑϑος £A Sv, πάντων “πε-

Q^

πληρῳ μόρων" ἐποὶ Ou ἔμελλεν ἀφησήν οὖσ’ Mg mis 62 τὰ ἔϑνη λοιπὸν ἱέναι! MO (QN)

Cue 9 δρᾷ ἢ ἀυτὰς ceymdavras , φησίν" Hexe 2d ὄχι (Q9) guuebr ἐλϑεῖν: οὐ «»€$-
τερον 99 ἀυτὰς εἴασεν. ἵν᾽ E εἰς αϑοτύφιον ἀυτοὶς" ἕως 0 δὰ vj) ἔργων ἀυτὸν σιεκρού-

(1) Citat ergo suos in Matthaeum commentarios Mopsuestenus, qui pariter iamdiu vixerunt.

LI

4

IN EVANGELIUM IOHANNIS. . 405

σαντο χαὶ ἐςαύρῳσαν. οὐκ εἶπεν πορόυϑεντες μα ϑητεύστιτε TV TU τὰ €OYI Ow. εἰς δεὸν
ἐϑναΐν μὴ ἀπελϑητε" ἐπεὶ ἢ ἐφσαύρῳσειν ἀυτὸν. τότε λοιπὸν ἀφῆκεν ἀυτός. Τί dé ὅδιν δ᾽ v.s
κόκκος T OWTE; QUÀ T ςαυρᾷ λέγη' jy 99 μὴ ϑορυβαΐνται ἐννοῶντες, ὅτι ove (ὁ Ἑἕλλάνες
τοροσῆλϑον.» τύτε ἀνῃρέθη λέγφ᾽ duró μδὺ ou TETO μάλιξοι ἀυτὸς ποιήσφ «οροσελϑεῖν
€ ἀυξῆσοωι τὸ ἐμὸν κηρυγμα" εἶτα ἐπειδὴ Σπὸ λόγων ἐκ ἔπειϑεν. ws 4 4) φὩρὰγ μιά-
τῶν ἀυτὸ πείρως εἰϑοσεύφ λέγων: ἐπεὶ (ἃ ἐν τῷῦ σίτῳ τῶτο γίνεται, μάλλον φέρφ καρπὸν
ὅταν δποϑάνῃ" εἰ δὲ ἐν Gic σσέρμιώσιν τῶτο, πολλᾳῖ κᾷλλον ἐν ἐμοί: dw. ἀκ ἤσδεισαν
οἱ μια ϑηταὶ τὰ λερόμδυα" dió συωυεχῶς ἀντὸ τίϑησι ὃ εὐωαγελιςὴς Σπολογού pO». ὑπὲρ
a (αῦτα φυγὴς. :

lledgemd ἀκολεϑεῖν μιμερᾶῤες Y βίον (ἃ 3 πολιτάαν ὠυτεῖ ζηλοιεῦτας € ὃ ἀρετίώ" ν- 36.

καὶ εἴποιμι d". ἂν πάντα (QN) δτιποτοιιῦ X? λόγον ϑεοῦ «ράτίοντα dfaxovdv τῷ λόγῳ ἃ —
ὑπηρετεῖν τῷ jo! ϑεῶ, χοὶ ἀκολεϑεῖν στοῦ μηδὲν ἀλόγως «πρό τίοντα" οὐ γὸ ἁπλαῖς
«ἰδεπατοιοῦτι eme o, αὐοακελεύφ' πολλοὶ 35 ἦσαν yj ἀσεβαῖν συμαἴξεπατοιοῦτες aura)
χρὴ ἀκολεϑοιῦτες, ἵνα ἢ λόγῳ παγιεεύσωσιν. ἢ ῥήματι ὠντεῖ λαβεᾶδαι διωωηϑθῶσι" fois ἢ
μαϑηταῖς κατ᾽ Vp D» aur d ἀρετῆς C αἱ ἐνθέα πολιτέίας ἀκολεϑᾶσιν" ἀυτόϑεν ἐπαγ-
γέλλεται ὃ κατ᾽. ἀρανὸν οἴκησιν" Gra ctos φησιν. ἐγώ ipu, τϑτέςιν ἂν τῳ ἀραναᾳῖ, ἐκᾶ
39) ὃ δγάκον(Θ» ὃ ἐμὸς ἔφοι" ἐάν τις ἐμοὶ δζῳκον , τιμήσᾳ ἀντὸν ὃ πατήρ.

Ταῦτα φησὶν αἰτῶ, ἃ πολλῆς αἰτία γίνεται οόξης" ὡς οὕτω “«οροσῆκεν xop ὑός μὴ T
«ec ἃ ϑάνατον d'aMdy, dw ἐκᾶνα «ράτίειν ἃ Tu ϑεφῖ ἀρεςὰ χαϑέςηκεν. Ταῦτα εἰρη- vios.
xor(O- "T κυρίε. ἐγήνετο φωνὴ Cm τῷ οὐρανᾷ εἰς μείζονα πίσωσιν T «τὸς GU" μαϑητὰς
signup ov: δῆλον δὲ ὅτι ἀσημοτέρᾳ i φωνὴ ἐήνετο, xg) δ, τῶτο οἴζεται τὸ πλῆϑ».

(e μδὺ ἄγελον, ie δὲ Beorrho νομιζόντων. ἤχῳ μᾷλλον οδὺ- παρόντας πλήξασα:
Οἷς 5 μαϑηταῖς ἴσως, «ve?c ὃς καὶ ὃ λόγίθ» ἔγῆύετο, τῷ κυοάε καταφανὲς τὸ εἰρη doy
4. δηαοχαλύψεως χατέςη. |

Ilaed'eryuo. $d'azey 6n-craeg9Lga] dá τῷ ϑαγώτε. καὶ 6n οὐ JApd ἀποθανὼν, vs

φαΐς ἑαυτὸν ὀγομώσας" ὥασερ 9 τὸ ἡλιακὸν τῶτο QUU, φησὶν, δποχωρῶν (oig Ey δροῖσι. Ὁ
[ ἐσὲ ἐξῇ doxd , οὐ Lo. ᾿δποσβέννυται πάντη (ὁ ᾿δχόλλυται. Mp ἢ ἐν τῷ οἴκῳ φύσᾳ τὲ
| κοὴ ὑπάρξᾳ. Qux? χαιοὺν ἀναφαινόμϑυον (Qs) «φοσήκοντα. ὅτω δὴ m wj αἷδὲ ἐμᾷ vopa-
ζεται. Xxonap 5 d'uso λέγήν € ὃ ἐν τῷ μέλλοντι αἰαῖγι T ἀσεβεῖν κατάκθισιν.

Πέρα οἰηϑέντίθ. πὸ αἱ φωνῆς ἐν βαη]ίσματίθ» χώρᾳ γἱη]εῦδαι» n2) 9/3 τῶτο Tho Cap. XLI. 1.

«»ebc ((δ κύριον ἀυτεῖ κοινωνίαν γίγεδδα!. xg) Quearr(O» Ὅλον me λούτον d (UT οὕτως Ὁ

DE drop 9i adu ὠυτεῖ T ἄγνοιαν. φησὶν ὃ Gm ὃ λελου μδύ(Ὁ- οὐ χρείαν Vd ἢ civ

Ξ πόεδας γίψαδξαι.

| Τὸ ἔτι μικρὸν χρόνον QU ὑμδ εἰμὶ. φησὶ (() μέχει πάϑοις κριοόν" (oie μδὺ Ἴου- ν- 51.
d'aiois εἰπὼν ζητήσετέ us , ἐπηήγαγῆν € ἀχ εὑρήσετε. ἐπειδὴ μὴ Ἐμελλον ἀυτὸν δρᾷν Ww ἀΣ
Οἷς ἢ μαϑηταῖς,, ζητήσατε jue φησι" καὶ γὸ ἐζήτοιωυ ὡς εἰκὸς. τὸ μδὺ πὸ vi faits
κινῶμδροι» τὸ δὲ Ὡσούτε dida Ns καὶ κησεμον(6)» δρῶντες ἑαυτὰς ἐφερη loue" ἀλλ᾽
ὥσπερ. Quoi, (oic ᾿Ἰεεβαίοις εἶπον, ὅτι μὴ σδωύανται ἐλϑεῖν ὅπου ὑπάγ4. οὕτω χαὶ ὑμῶν
λέγω ἄρτι" χαλαΐς δὲ τὸ ἄρτι «»egswOexog τὸ μδὺ γὸ μὴ δωϑαῦδαι ἀπελϑεϊν oru περ
ὑπῆν. λέγ τὸ μὴ Qépety AyT2c διμοίως aura xaT Mey τῷ ϑανάτε" d usM πάντες
Mp tuor, nego. d& ue9' ὅρκου ἠρνήσοιτο" προσέϑηκε ἢ τὸ ἄρτι» δεικνὺς ὅτι ὕςερον
σφύοδρα τῷ ϑανάτε χρὴ vj) κινεβουύων χαταϑειῤῥήσως" MD 9 ὃ Ὁ πνεύματί» suScdor ,
*n xg) dy aeo πάϑζοντες ὑπὲρ Xe1sor, βεξαίαν ἅπαξ «A T μελλόντων Y πίςιν δεξά-
ὅρμοι" Gee, φησὶ, x&v ᾿ὡσὺ αἰ δγαϑέσφως κινέμϑρυοι ζητεῖτε. οἷσδα )ὸ ὅτι τῶτο ὑμῶν Φροσ-
— gud qi ἐμὲ ἀγάπης. Ow ἔπω δωύαδε νυῦ ἔργῳ 7. δήάϑεσιν δισείξαδδαι, αἰ φυσι-

τῆς dde ως “δποδειλιᾷν ὗκῷς ὠὐδᾳσκόυαζέσης πρὸς (Ὁ) ϑάνατον. !

Cap. XIV, 1.
f. 148. b.

v..2.
f. 149.

v. 10.
I. I5I.. b.

v. 10.
f. 154. .

Cap. XVII. I.
f. 170.

Cap. XVIII. 3I.

406 THEODORI MOPSUESTENI

Ταῦτα «εὺς (QN) κορυφαῖον τῷ κυρία εἰρηκότίθ», ἀμφιβάλλειν οὐκ ἔχονται eL TU
εἰρη μων οἱ λοιποὶ μείζονα περὶ ἑαυτων (Ὁ) ἀγῶνα ἐδλχηκότα , οὐκέτι χρηςὸν ἀσὲν ἐλπί-

Qav ἠσδωύαντο. οἱόμδρμοι πάντως δὰ αἱ ἀρνήσεως. ἔξω πάντων 648 T ἐλπιζομδῥων ἀγα-.

ϑῶν καταςήσφαν αι" τῶτο λύων ἀυτοῖς τὸ dO», Goo Ὁ Πέρε πάλιν fori πάντας (s) 260v
/ N , ' , c c / 3... ^0 x5 P? ἡ , "2 5. ἢ
MÜlcnai, κοὴ φησί" μὴ (ἀραοσέϑω OQ ἡ καρεβία" ἀνὴ 78, πὸ τὴν εἰρημϑύων εἰς δπό-
uem. ἐμπεσόντες αράοσηϑε δ᾽ ψυχά" αἱ ϑεότητίΘ» ὠντεῖ δ δωώα μιν ἐνεβεικνύμϑυ(θ».
ὅτι ἃ XP $ uy lu εἶχον ὁκεῖνοι, (αὕτω οἶσεν εἰς μυέσον ἀγαγεῖν.
Μονζὼ εἶπεν τὰν σδιδωεκὴ vp ἀγωϑῶν δπόλαυσιν, δπὸ τῷ ἐν οἰκίαις ἡ ες πᾶσαν

ἄνεσιν χοὴ δπολαυσιν edv (ὃ ἐπειδὴ 690» δοὶ oie ἀνϑρῴποις, ἔνϑα μώλιςα πολλζὼ.

εἶναι Τὴ τόπων συμβαίνφ τἀν ςεγωσιν «Ὡεοκταλαμβανεῦδαι οὖσ’ τόποις , ἐντεῦϑεν ἠβου-
λήϑη εἰσσεῖν ὅτι τάχω ἂν ὑμῶν κἀκεῖνο τὸ «» 20. (oig ἀνθροόποις κρατοιωῦ εἶπον. εἰ μὴ
πολλή τις ἣ δηόλαυσις (ois μὴ βουλορᾶῤοις. oras μὴ Cos ποδῶν vl «ροσσοκω δύων
ἀγωϑῶν xo Tue i. | :
Οὐ ηρεία πόνων pv, φησὶν, «eoo τὸ γγῶνγαι 3 δοδδγ" d ἐμὴς $n γνώμης, dr
ἐμᾷ γνώσεϑε μδὺ T ἀλήϑειαν. τεύξεϑε ἢ sy] d αἰωνία ζωῆς. Müszere δὲ χα κείνων qp
ἀγωϑῶν.. ἔσομαι dà ὑμῶν ἐν ód'G quld, dY ἐμᾷ χἠραγωγερϑμων O9 «eos ὃ "T. Φροσ-
dox dp “δαόλαυσιν" Q ἔτι σφίγζων τὰ εἰρημᾶψα φησίν" &d'dc ἔρχόται «οὸς T πατέρᾳ

εἰ μὴ dY ἐμᾷ" ἀσὲ γὸ ἐδωύαται γναΐγαι (Gy) πατέρᾳ. ἢ T «οὸς ἀυτὸν γναῖσιν (ἢ οἰκείωσιν.

ἕτερφς οεξαῦ)αι.

Τὸ ἶσον 4Y ἀντιςροφῆς etc. ut apud Corderium, cui tamen deest sequens clausula:
εἶδες ἐγζύτητίθ» "GmpBoALo , Q μιᾶς οὐσίας ^"mod'eryuei onztorlao ἔχων «eos aurov οὐ-
ciódy, δ᾽ ἐμφέρειαν, ὡς durd τὰς ἐμὰς 62) φωνάς" χαὶ ἅπερ ἂν dpa ἐγὼ. ζξῦτα durd πι-
cebedu, €f) κατορθώματα.

Tóm dc ὠντν μοαϑήσεῶςφ T τοῳγμιάτων ὅτι ἀληϑὴ τὰ παρ᾽ ἐμὰ λεγομᾶνα- on
ἐγὼ μὲν ἐν τω περὶ δὰ αἱ «εὺς ἀντὸν ὃιμοιότητίθ.» ig) σωυαφείας" ὑμεῖς ἢ ἐν ἐμοὶ df
d εἰς ἐμὲ πίςεως xg) dam, ἔτι C dV πγεύμῳτος σδωνάμεως ὃ «eos eue κοινωνίαν
λαμβάνοντες" κἀγὼ di νωῦ ὑμῶν ὡς εἰκός" ἡ 9 σωνάφοια τῶτο αἰοφσκοόυάζᾷ ὥςε ἀνα-
οϑυνηϑέντων cii d'uudpd "T πνεύματος, (ὃ ἐν quld μοι σώματος “βνομμένων. κεφω-
λῆς χώραν ὑμὴν ἐπεχήν iue πᾶς 5 ὃ ἀγωπῶν us (ἃ φυλάοσων τὰς ἐντολὰς. δαολαύσᾳ

"μὲν αἱ παρ᾽ ἐμᾷ τὲ καὶ T παϊφὸς ἀγάπης. τεύξεται δέ με ὦ αἱ D ἃ δχιγνωσιν ὄψεως"
᾿μησὲν ἐλαπόρϑμος δπὸ τῷ μὴ σωμιατμεῶς ἰσθέϊν" ἐπεὶ sg] τότοις ἐν TU καιρῳΐ αἱ ἀναςά-

σέως δπολαύσᾳ. ὧξ ἀρανᾷ ue ὐἰδογινόμϑμον ὀψόμδρος.

ἽὭὭσσερ ἡ ἄμπελί(θ». φησὶν, ὅλ 4 γῆς καίαβληϑεῖσαι οἰκείαν Cd T Colo, ἐδ aro

d γῆς ἅπαξ ἐσέξατο, κλήματα d$ Cudidioow , ἀναφέρφ μὲν (Gy). οἰκεῖον καρπὸν Ménels
ἂν ἐν τῷ φυτῷ μένειν συμβαίνῃ. ἀφαιρεθέντα δὲ. ἀκέτι (GN) καρπὸν σέσωσι. οὕτω stu)
ἐφ᾽ ὑμδμ νομιςέον. ὅτι ἀμπέλε μὲν τάξιν ἐπέχεσι: «τρῷτί(Θ» πᾶσαν ἐν ξαυτῳ T. χάθαν
diEa pos XP 3 κοινωνίαν" κλήματα δὲ ὑμεῖς τῇ ἀνα βυνήσᾳ τῷ πνεύματίΘ» ἐμοὶ συω-
αὐπομᾶνοι-» etc. Reliqua fragmenti pars legitur apud Corderium.

Βέλεται εἰπεῖν on δῆλον σε πᾶσιν ἐποίησα (oig ἀγϑρῴποις. ἀσενὶ βασκήνως «ὃ dids-
σμαλίας" οὐ wo πάντες ὁμοίως Gre sumay ἀλλ᾽ ἡ μὲν ἐμὴ φιλοτιμία. πᾶντας μῳϑεὶν
ἐβόλετο" ἡ di «οφφαΐρεσις, οὖ’ οἰκείας ογεκράνεν" Dao γὸ τὰ κόσμου παντὸς οἱ ἀληϑῶς
φοροσήκοντες τῇ d! γνώμης σε οἰκειότητι» ὅτοι Gic ἐμοῖς λόγοις ὅς σαν" (Ure, ἢ apos
βεξαίωσιν ἔφη 19. μαϑητών.

Ei μὲν ἑαυτοῖς. φησὶν . Eon pezreve δ κρίσιν. ἀυτοὶ κοὴ Y ὠξέτασιν ὡς βούλειϑε ποιη-
cum εἰ di ἐπ᾽ ἐμοῦ βέλεϑε κοιϑάζαι () ἄνδρα- ὃ αἰτίαν ὑκῶς εἰπεῖν ἀναγκαῖον" m
&y led'afoi; ἡμῖν ἀκ Ἔἔξεςιν "aoxrdyo) ἀσέέγα fg ὃ T mua ἥμεραν' ὡς ἂν τοῦ ὡἴδω-

WA. mes PP o RR S

jt sci asuma ὡς

-——

IN EVANGELIUM IOHANNIS. A01

dtuba, CN Inzvub εἰς ϑείνατον , μὴ φονεύαιν ἀυτὸν voy orsi" χοὴ ἐπάγη ὃ εὐαγ{ελιςὴς.
ivre ὃ 26yO- τῷ Iuc& πληροϑῇ ὃ ὃν εἶπεν; » τὰ ἑξῆς.

[leo&inun μᾶλλον ts veliuóros μὲν ἀυτὸ "yog T φιλοπόγων ἔξωϑεν, εἰς An^ q^
τῷ πλείονα 5l γεγραμμένων e?) T γε)ϑουμένα coa T T κυρία Sui κατα" VD) μέρ» di
ὑφ᾽ ἕτέρφον ἀγνοίᾳ τὸ QT τυγὸν ἔσω τεϑὲν᾽, χαὶ μέρ 9. e^ τῷ εὐαγζελίου οραφῆς γινό-
μἅρον: εἶτα ὃ T agora ez cum das δὰ πάντων ἀυτὸ T εὐαγ[ελίων φερε αῷϑασκαά-
σαντίθ»: ὅτω βεξαίαν € ἐφζηκότος og πᾶσαν 3 δόξαν (oig πιςοῖς ὡς ἀληϑῶς μέρίθ» ἕν

χαὶ τέλος Dd. τῷ εὐαγζελίε γραφέντων (1).

(t) Scholion hoe recitat graece cum varietate etiam Frid. Matthaeius (N. T. Rigae 1786.) et in aliis
aliquot compertum codicibus fuit. Sed nemo, quod seiam, dixerat esse Mopsuesteni, ut nunc regius vat.
codex affirmat. Ceterum id nullius esse ponderis, patet ex ipsis auctoris verbis, qui mentis suae commen-
tum esse fatetur. Evangelistae quidem clausulam hyperbolice scriptam intelligunt S. Cyrillus et Theophy-
lactus; ipsam tamen habent plerique omnes codices, quos inter vetustissimi duo vaticanus et alezapdri-
nus, cunctaeque pariter agnoscunt priscae versiones.

Theodori mopsuesteni scholia uberrima in Pauli ad. Romanos epistolam edidimus nos in Spicilegio
rom. T. IF. p. 499-573. ( quadriennio ante angli Crameri catenam ) ex catena vaticana pulcherrima
cod. 762. Nunc ad eundem. codicem converso oculo, comperimus p. 4. b. ad cap. I. 8. praetermissum
fuisse nescio quo casu a nobis Jragmentum hoc. Gsc3dgcu. Προσεχτέον δὲ xZvraü3a τὰ Bid Ἰησοῦ Χριστοῦ,
ὅπως οὐκ ἐπὶ διακονίας κέχρηται, ὡς " δοχεῖ τοῖς αἱρετικοῖς) ἀλλ᾽ αἰτίας" οὐ γὰρ δὲ διακόνῳ τῷ Χριστῷ χεχρῆ-
σϑαι ὁ ὠπόστολος ἔμελλεν τῆς εἰς τὸν ϑεὸν εὐχαριστίας" λέγει δὲ ὅτι τῷ ϑεῶ εὐχαριστῶ ὑπὲρ ὑμῶν, τοῦ Χριστοῦ
ταύτης ἡμῖν τῆς εὐχαριστίας τὴν αἰτίαν πορασχομένου. ΝΟ alia occurrebant in eodem codice vat. scholia
Theodori in epistolas ad Corinthios. Ferumtamen illa in priorem comperimus edita anno 1841. in Cra-
meri catena , ideoque omittimus. Illa tamen pauciora in posteriorem non habet Cramerus , qui ab se
editorum ad hanc scholiorum nullum auctorem appellat. Itaque ea nos infra exponimus.

TOY AYTOY GEOAQPOY EIX ΤῊΝ AEYTEPAN ΠΡῸΣ KOPINGIOYZ.

Σωνετὸν τὸ Dao p ad καὶ μὴ σληγηματικῶς d DA fada vp συμβεξηκότων auti"

᾿ὥςε μὴ doxdy μαγεία φρονεῖν. ἐπ᾽ ἀυτοῖς" καὶ &d& ὥὄσοὸ "A ϑλίψεως ἤρξατο, ΓῊ Ya) οἱ

victa ὥςε φαίνεαι τὸ αδὸ «»e9xd uo aur) 3 ὑπὲρ E expe κλήσεως εὐχαιρι-
gie "mo ἢ « ἀκολεϑιας τῷ λόγε «δοκεῖν εἰς ὦ ai 22 ϑλίψεων ὀξενξωέχβαι λόγον"
εὐλογητὸς H ϑεός: ἐγῦϑα υὑσοςικτέον.» ἵνα ἢ κατ᾽ Ἐλλεμᾷιν" γοεῖται γὸ τὸ sien ἀντὶ
τῷ εὐλογητὸς ὃ ϑεὸς nu.

Ava τῷ ἀληϑὴ «ei op ἐλπίφοντες; má pay αἷρώμεεϑαι.

Τϑτο εἶπεν. ezady διέβαλλον ἀυτὸν οἱ ex a ermopiis λέοντες, ὅτι (ἃ ἀυτὸς QuAgTd
(Q) νόμον y εἰ xg) ὑμῶν ὡς Wero ἐϑναΐν ὦσιν ἑτέρως ὁγωλέγεται.

Ἐνῥεηζικώτατον τὸ καὶ (Rory, ὡς ὄχ, διμιοίως fu ϑεῤῥεῖν σδωυά μῶν». τοῦ we(aue-
XN ay ἀυτες ez ὄχ ὅποίες ἐῶ ei àvrór- ἐκ v Asgouópey ^ δῆλον. ὡς πολλίεὐ ποοὶ
ἀυτες. ἔσωζε T dfi oen.

"Eg, φησι» τὸ ὠμά φωνὴ συγκαταβάσεως en εὐχαφιείας αὶ εἰς ἃ ? ϑεὸν rope»
ὡς ἐν τῇ “ερτέρᾳ vos φησιν" ὃ r vetcddd δ τόπον τῷ idle , πῶς ἐρεῖ τὸ àulo δὶ
τῇ σὴ εὐχαριείᾳ:

Ανεσιν τῷ πνεύματος XQ. A6 τὸ δωυνϑέδω, 7i οβυεῶαι κατάλληλον ΔῊ πνεύματος
“σεως. (ὔτα ἢ Lo ἡ ἡ ἕτερῳν ὠφέλεια" idi 29. eng ὑπολαβεῖν ὅ 07i Παῦλος ἀνϑρφπίνης
ἕνεκεν ϑλίψεως τὸ οἱοίσκειν "Gopsovro , ΗΝ Gbo- τὸ εὐωγζελικὸν κἠρυγμοὶ Xe. dx-
Lada fusa dise.

τ Oóx εἶπεν ἥ dMenovia TÉ γόμε;. ἐπειδὴ εἶχαν ἀξιοπιφίαν τινὰ καϑ' aule ἣ E τὸ γόμα
“Ὡοφσηηορία: dy n ϑανάτε" πὸ T δποτϑέσμίατος ἀυτο κῷᾷλλον εἰρηκὼς» ὥςε T PN

Cap. XXf.
vers. ult.
f. 197. b.

* cod. mendose
* -
οὐ δοκεῖ.

Cap. I. 3.
f. 341.

pP suma
g
3

ma
S
^d
c

7
D

SE Π. 12.
. 353.

408 THEODORI MOPS. IN EPIST. Il. AD CORINTHIOS. "MOM

durh) μειώσαι φανίᾷσιαν: καλαῖς ἢ Q τὸ καταργεμδῥἑω εἰς αὔξησιν T φεάγαζατος" àyw
τῷ καὶ (αῦτα καταργεμδῥίω" καλαῖς Ὁ " (ἃ τὸ $e, ἐπεισὴ ᾿δστὸ Ὁ μελλόντων ms&raj ro
x? (9) Χραςὸν τὸ μέγεϑος" εἰ 99 τὸ χαταργῶμϑμον δῥῥ, donc, πολλᾳΐ μᾷλλον τὸ μᾶμον
ἐν dbz καλαῖς 621 Hop ὀκάνε εἶπεν δὰ δόξης, ἐπειδὴ «eo τῷ μησένα, ὕτερον Men
civ δ i ὁμοίων" Q ἀυτὸς Μωῦσῆἣς «τοὺς ὀλίγον Οιδτίθ- ἐγήνετο: ἐνᾳῦϑα : E τὸ €» dokn,
ἅτε δὴ ἀντι τε 7 Χροιςῷ C dU κοινωνουώτων “ἡ δόξης ἀὰ ἐν (oic ἀυτοῖς ἐσομένων.
ue E) 7 κύριον πνεῦμα εἰπόν ἐβέλετο, πνεῦᾳ ἂν εἶπεν Amas, ὁ & τὸ πνεῦμα My DAT
ἄρϑρε, pod nu ὥςε πνεῦμῳ ὃ ϑεὸς-. εἰ C τὰ μώλιςτι εὔηϑες τῶτο εἰπεῖν" οὐ 3 ὥασερ
ὧν ὁκάίγοις epos. T σαι pe my Aesopi Q- οἰομυενίων ἐν τόπῳ ἐξ τὸ Seo, dyaryxat ec
ἔφησεν ἀυτὸ πνεῦμα 4) ἀσώματον" ὥτω xe Y Usa d'áza on ἀσώματος ὃ κύριος τοῦ ὅπο-
σύλῳ vot: φανερὸν γὸ ὡς ἐν mmus σκοπὸς awrd- ἐπ4δὴ ^ οὐ πνεῦμα εἶπαν. θμὰ τὸ
πγεῦμα Eg τὸ ἄρϑρε: δῆλον ὅ ὅτι μὴ (GS) κύριον πνεῦμα Der, uà τὸ πνεῦμα κύριον"
adi 99 .* ἔχοι ἄν τις δῷ πάσης σδαξαι «^ χορῆς dens τῇ Ὁ πνεύματος φωνῇ T πατέρα
καὶ ὦ ἡὸν ᾿ἁποσημαινδμδρον" ἐ ἐπεὶ ὦ ὅ ὅτ᾽ ἂν λέγῃ πνεῦμα ὃ Subs, οὐ τῇ 7 πνεύματί.
ἀυτὸν niu «προσηγορίᾳ» θὰ ϑεὸν μιὰν oue πνεῦμα ? ἐ UJ, φησὶν: ἀκ 622 σημα-
: σίᾳ τῇ Κλ T ὀνομασίαν ἀυτὸ τεθφκὼς, ὦ ὡς τὸ ϑεὸς 5) κύριος Q πατὴρ x jos xj ὅσοι Τοιαῦτα
δ) αἱ ϑείας κεῖται γραφῆς» dw εἰς ο)σασκαλίαν τῷ μὴ «EAS paid oy ἐν TOTO εἶναι.
Cap. τοῦ Hu. Καλαΐς τὸ εἰδότες, ὡς ὅτι δὴ δ κολογεμφέγης map ἀυτοῖς 4 τῷ XeAc-o0 ἀναςάσεως,
πάντως εἴποτο ὅμοια καὶ ὅλι δ λοιπῶν πιςεύειν ἀυτές" δπισωυῆψε * ? Q τὸ συὼ ὑμῶν»
ς ἂν μὴ γομιδδῇ Ἰσιον ὠυτεῖ μόνε e) τὸ eA y ue λέγήν. :
Ἂν, V. 9. τὸ φιλοτιμού μεϑοι τέϑεικεν» TOÀ Alp ἐμφαίνων azoud ἰὼ Lo cei τῶτο EndeavBa,
ἡ κᾷς βέλετω εἶτα d'a vua χρὴ ἑτερωϑεν ἀνωγκαΐαν ὅσαν T κτῆσιν ^ ἀρετῆς. Ὁ
DW Am τῷ εἰδότες ouo (ζ) φόβον τῷ κυρία xg uil o dp 0. εἰυταῖν παρεγέϑηκν" λοιπὸν
Ji τὰ ἀκόλεϑοι (ois eesua td ois aodk&dioway" 29) 99 cuuenoueOu , Φησὶν.» ὑπὸ d qz
(Q) Xe1sbv ἀγώπης εἰς τὸ πάντα φῳεάτίειν XP τὸ σδοκοιυῦ ὠντώ.

ge

Cap. Td Περάφομαι φησὶ. «OA πάντων “γράφαν; x9) ὧν οὐδένα, ποιοῦμαι 2090v , εἰς pecora
ὀζάϑεσιν ὑ ὑκῶς τῇ βαρύτητι TJ) ῥημάτων ὀξελκόμϑυ..

Cap. X. 5. "Avg τῷ fn το πληρϑέδαι opp 7. Vmatolu- βέλετω 99 eizeiy on Gbv- ἀπειϑεῖς
εἴτε do ἴων εἴτε xo) T οἰκάων τιμωρόμεϑει ὦ τῷ πνεύματί» ἐνεργείας" Go mud δ
πάντων Ü qjU πις δυόντων. 3 ὄφειλομδϑύΐν τῷ Χρις zn a n

pu Kar ἐρφοτησιν etc. fragmentum hoc dicitur in codice Theodori et simul Theo-

doreti, apud quem. postremum. extat , ideoque. a nobis omittitur.

murs Ὡς ἂν avri) ὧν τῷ πάϑ, ὡς ἐν ἀυτῇ τὴ ἀῤῥωςῖᾳ. rac ϑορυβᾶμαι é ταράτίομαι.

Ἐπαδὴ τῷ ϑεῶ δείκνυται τὰ οβυόμδυα. φησὶν. ὑπὲρ ? (pire καυχήσομαι" εἰ 5 ὑπὲρ
ἐμᾳυτᾶ καυχᾷ δ) αἱ ἀναγκαζοίμίω, τὰς ἀδϑενείας, “φὡερβαλοῦμαι μόνον" τὸ ἣ ἤκουσεν. ὡς
Two ^ δποχαλύψεως εἶ εἶπεν. ὡς ἂν d'ixlo ἀκοὴς δὲ γναΐσιν αὐτῶν σεξά Jj (E y. οἷόν £e τὸ
τὸ «estime τς 62e σε τῇ ἀκοῇ UE doli) Afgorr Q- 3 T E Jr ἧς ape
δώ τιν. ἀκοῆς Ty ποεοσηκόντων T γναΐσιν ἐλάμβανεν" T d ῥήματα» φράγματα € 6j

e

quai: ἑωρακέναι p» ἀυτὸν 78 cgdacas τὸ xta A AQ» εἰκὸς xl τὰς ὧν ὁκόνγῳ T ἁγίων
χορόίας, xo) T παναρ μόνιον. αὶ ὑμνῳσδιίας φωνίω.

Denique in codice vat. 765. saec. X, reperiebam Theodori nostri fragmenta duo (* catenae Cranmeri
addenda ) commentariorum in epistolam ad Galatas. Nempe f. 95. b. ad. cap. III. 8. Θεοδώρου. Τινεῦμα
τὴν χαριν ἐκάλεσε, σάρκα δὲ τὴν κατὰ νόμον πολιτείαν. Item ad. cap. III. 22. Θεοδώρου. Διήλεγξεν ἡ ϑεία γραφὴ
xai τοὺς πρὸ ON χαὶ τοὺς ἐν γόμω" τοὺς μὲν. τῆς φύσεως" τοὺς δὲ, τὸν μωσαϊχὸν παράβαίνονξας: ἀλε ξιφαρ-

μαᾶκον δὲ τούτων χἀκείγων τὴν ἐπη γγελμένην διοὶ τῆς πίστεως προσενήνοχε σωτηρίαν' παλιν yàp τὸ συνέχλεισεν ἀπὸ
ἤλεγξεν. τέϑειχε..

CORO VNIENOR S mm

: NOVAE PATRUM BIBLIOTHECAE

VOLUMINIS SEPTIMI

PAIS ϑθθ ἡ ὦ ἃς

ΘΟ QOGASQNATIO,

E Antera haec voluminis nostri pars quatuor cómplectitur priscos Proverbiorum
Salomonis interpretes , Origenem satis uberem, Didymum, Hippolytum , et Apollina-
rem: Apollinarem rursus et Polvchronium Ezechielis explanatores: tertio adhuc eun-
dem Apollinarem ad Esaiam, et denique copiosissimum omnium Didymum in cunctos
Psalmos. Et hi quidem omnes ex mss. vaticanis catenis non sine gravi labore ac stu-
dio delibati fuerunt. Agmen ducit Origenes ex codice vat. 1802. sumptus, membra-
neo splendido et satis prisco, unde iam Chrysostomum , super iisdem Proverbiis scri-
bentem , in quartam nostrum volumen derivavimus. Deperditarum enim Origenis ad
divina Proverbia lucubrationum reliquiae paucae in Ruaei editionis tomo tertio exta-
bant ; quarum etsi aliquot lemmata vaticanus quoque codex tenebat , nos haec tamen
omisimus, quia partes tantummodo ineditas constitutum nobis erat vulgare ; ut futu-
ris videlicet magni Adamantii editoribus non paenitendam mantissam praepararemus.
Laudatissimum vero Origenem cur iam opus sit a nobis laudari? Utique praeter tantae
gloriae tantique meriti nomen, sunt in his vaticanis Origenis paginis eximiae pietatis
semina, altae de Deo sententiae, dogmatum interdum contra haereses adíirmationes ,
mystici passim sensus, suasiones virtutis , vitiorum detestationes : quibus aliisque hu-
iusmodi origenianis , cum opus erit, dogmaticae moralisque scientiae magistri uti
poterunt. d

II. A Didymo quoque alexandrino Salomonis Proverbia commentariis fuisse ex-

planata , evidenter testantur catenae, latina nempe Peltani, graecae autem codicum
vaticanorum 1802. (A); vat. ottob. 117. (B); vat. reg. 77. (C), ne alia ab extranea-
-rum bibliothecarum codicibus testimonia frustra accersam. Habere se Didymi hoc
opus, aiebat Cassiodorus inst. div. litt. cap. V. «In quo libro ( Proverbiorum ) Di-
» dymum expositorem in graeca lingua reperimus, qui ab amico nostro, viro di-
» sertissimo Epiphanio, in latinum sermonem diligentissime translatus est.» Quum
iam nos volumine quarto Didymum in secundam ad Corinthios, et ad Iohannis evan-
gelium, quantum licuit, collegerimus ; nunc haud inviti reliquias eius ad divina Pro-
verbia corrasimus, quae quindecim ferme paginas nobis confecerunt.

III. Hippolytum (quantae antiquitatis meritique virum !) ad idem Salomonis opus .
commentantem vaticanus codex 1802. iam nobis obtulerat; sed mox alia quoque mss.
exemplaria accesserunt, ita ut definito pridem spatio comprehendi nequiret Hippo-
lytus, nisi minoribus typorum formis uteremur. Et primum quidem altérumque frag-
mentum extabant sed latine tantum apud Peltani catenam , indeque apud Fabricium
opp. Hipp. T. I. p. 269. 270: nosque graece protuleramus in Script. vet. ed. f. T. I.
part. 2. p. 223. Nunc vero baec quoque ceteris quae postea invenimus adiungenda
fuerunt: namque alia Hppolyti scholia ab aliis evulgata, ideoque a nobis praeter-
missa, enumeravimus in praedicto Scriptorum veterum tomo p. 161. et p. 221. Porro
notissima est S. Hippolyti vetus statua in vaticana bibliotheca prostans, ubi marmo-
rea in sella catalogus operum beati viri sculptus est; et quidem in secundo versu
acephalo legitur . . . IAZ, quod legendum esse εἰς τὰς παροιμίας ( in proverbia ) nemo

: dubitabit; siquidem in sequente sellae versiculo legitur εἰς ψαλυοὺς (in Psalmos); qui
reapse in publicis bibliis contigui libri sunt.

LAM . : EDITORIS

IV. Didymum in libro nostro subsequitur Apollinaris laodicensis , magnae famae
magnaeque doctrinae homo, cuius reliquiae etsi oppido paucae ad Proverbia, negli-
gendae non fuerunt. Denique ne minuta quidem Iuliani, Arethae, Olympiodori , Aqui-
lae, et Symmachi fragmenta contempsimus. Atque hos quidem Proverbiorum enarra-
tores latina quoque in veste producendos curavimus. Reliquos omisimus , nempe in
priore codice 1. Anonymum. 2. Basilium. 3. Procopium. Ceterum nos Procopii in Pro-
verbia copiosissimam explanationem iam impressimus in,class. AA. tomo nono. Fre-
quentissimus demum occurrebat in codice. interpres quidam , haud valde antiquus ,

cuius constanter nomen hoc compendio scribitur. X?, quod post multas dubitationes
et coniecturas legendum credebam Σικυδίτου. Etenim Glycae Sicyditae catena in vetus.
testamentum Neapoli extat, ut nos certe in codicum farnesianorum , qui illic sunt ,
catalogo legimus. De hoc Sicydita, id est Michaéle Glyca, sermo item est in edi-
tione Damasceni T. I. p. 653.

V. Iam quia prophetis illuminandis tantam huius voluminis partem impenderam ,
duos quoque Ezechielis interpretes subiungendos putavi , quorum primum eundem
Apollinarem ex ingenti codice vat. ottob. 452., unde olim longam quoque in Dani-
helem Patrum catenam traximus.. Sed enim ad Ezechielem quod attinet multo. cete-
ris uberior in eodem codice adfuit Polychronius, et illam suam ad Danihelem lu-
cubrationem non exaequans solum sed superans. Polychronii genus interpretandi
valde simile illi est Theodori fratris , historici nempe sensus tenax, perspicuum ,
liberum, et ab allegoricis commentatoribus (contra quos Theodorus quinque libros
scripserat) longe recedens. Itaque et locum eius insignem ex pagina nostra graeca
111, huc latine transferimus. Scilicet ad Ezechielis capitulum, 28. ubi de Tyri prin-
cipe sermo est, ita Polychronius severe acriterque scribit, «Volunt nonnulli, haec
» non de homine dici sed de diabolo; nimirum sponte satagentes quominus divi-
» narum scriplurarum mentem seclenlur, sed ut ad propriam phantasiam verba
» pertrahant. Verumtamen ex ipsis verbis coarguentur illorum sermones. Huius ve-
» ro allegoriae princeps fuit Origenes, quem seculi sunt quidam, qui ceteroquin
» in suis commentariis, tamquam ab ipsa veritate coacti, de homine verba prophe-
» tam facere confessi sunt: sed tamen de diabolo quoque intelligendum esse tex-
» tum contendunt. Quod dum agunt, non pudet eos et simul veritatem proponere,
» et eandem oppugnare; cum perspicue tota veritas demonstret, Tyriorum regis am-
» bitionem a propheta obiurgari, qui ob rerum gestarum magnitudinem, opumque
» copiam, Deo se parem imaginabatur.» Ita Polychronius; quem cum fratre Mopsue-
steno, genuinum antiochenae scholae alumnum agnoscimus, quae tamquam alexan-
drinae adversaria, litteralem ss. bibliorum sensum adamavit et sectata est. Sic ni-
mirum magnus Chrysostomus et ipse antiochenus, sic Diodorus tarsensis episcopus,
et alii de eadem schola praestantes interpretes. Etenim vice versa, alexandrina schola
quantopere mysiico sensui indulserit, demonstrat etiam Macarii aegypti sermo, qu
mihi prae manibus est, hoc titulo. Ig: τοῦ πῶς δέ πάσας τὰς γραφὰς πνευματικῶς ἄνα--
λαμβανειν πρὸς τὴν ὠφέλειαν τῆς ψυχῆς ἡμῶν, δὲ ἦν πάντα ἐγράφη. καὶ μηδὲν σαρκικὸν ἢ ἰου-
δαϊκὸν ἐννοέῖν. Quod oporteat cunctas scripturas intelligere ad animae nostrae uti-
litatem, cutus gratia omnia scripta sunt, et nihil carnale aut tudaicum cogitare.
Postremo idis egregii memor, quem tomo sexto part. 2. p. 213. satis descripsi,
Apollinaris quaedam ad Esaiam ἀποσπασμάτια, quantum. nempe illic inerat, decerpere
non detrectavi.

—"— mm

PRAEFATIO. Y

Vl. Venio nunc ad Didymi in psalmos perquam copiosam et piam lucubrationem.
Namque hunc non partem sed integrum psalmorum corpus explanavisse, certissimo

testimonio docet Hieronymus de vir. ill. cap. 109, et in epistola CXII. 90., idque

passim catenae tum mss. tum editae oculis reapse subiiciunt. Iam etsi multae Didymi
partes in corderianae catenae voluminibus sunt, attamen longe plures in vaticanis
codicibus erant, quos inter praetuli duos, nempe vat. 1789. perveterem , ubi Didymi
auctoritates prolixae et luculentae sunt, sed non ultra quinquagesimum psalmum
Reliquas vero Psalterii partes duas, sive Didymi in. eas commentarium , beneficio
codicis recentioris vat. 1682, cui connectitur 1683, continuavi. Corderii catenam ini-
tio contuli, deinde hac omissa, Didymum prout in praedictis codicibus erat, mul-
tum atque praeclarum , secure transcripsi. Modo enim in corderiano libro nihil erat
Didymi, veluti in psalmis 2. 4. 5. 12. 14. 19. 20. 22. 25. 26. 28. 29. 30. 41. 42. 43.
A5. 46. A8. 61. 62. 63. 91. 115. 119. Modo prae nostris oppido pauca, veluti in
psalmis 3. 10. 13. 23. 24. 27. 31. 34. 36. 37. 38. 40. A47. 66. 94. 96. 114. Alicubi
tamen Corderius nova habebat et plura; sed nos hoc institutum tenuimus , saltem
post psalmum 23, ut ex corderiano libro nihil, ex codicibus omnia, ut in margini-
bus dictum est , exscriberemus sive nota Corderio sive secus , nam et lectionum va-
tas utilis est. Ille est apud Corderium defectus maximus, quod post 120. psalmum
nihil Didymi habetur, nostri vero codices usque in finem psalterii Didymum exhi-
bent. Didymi autem quae mens fuerit et institütum in psalmis explicandis, cogno-
scimus ex eius prooemio, ubi laudatis novi testamenti verbis, quae psalmorum va-
ticinia ad Christum referunt, ait hanc sacrae scripturae partem spiritali praesertim
sensu esse intelligendam. Ceterum citatis a Didymo testimoniis addendum est aliud
maximum ore ipsius Christi prolatum Luc. XXIV. 44: quae scripta sunt in psalmis
de me. Et priorum quidem quindecim psalmorum explanationem Didymi nostra la-
tinitate donavimus; reliquum opus graece tantum impressimus , cuius rei causam,
cum iustis etiam erga Didymum laudibus, p. 178. narravimus.

VII. Verumtamen ut ad Origenem revertar, lector mihi concedat. Dixi enim infe-
rius p. 91. extare in eodem cum Apollinari ad Ezechielem codice, certum fragmento-
rum Origenis numerum , quae Ruaeus in editione non habet. Reapse enim dicta editio
T. III. p. 437. non. ultra capitulum XXX. v. 6. procedit ; eiusque ultimum fragmen-
tum Μαγδωλά ἐστιν ἀρχὴ τῆς Αἰγύπτου, legitur in codice nostro f. 220. b. Ecce autem ,
praeter quam quod in praecedentibus quoque foliis partes aliquot erant Ruaeo in-
cognitae , id est editis ab eo intermixtae; post illam certe codicis paginam usque ad
prophetae finem , fragmenta omnia, etsi perexigua ,' inedita sunt; quae heic tran-
scribere , ne diutius lateant aut pereant, non piget.

Cod. f. 921. a. Cap. XXX. 25. Βραχίονες εἰσὶ Φαραὼ ἡ χαχίια ἐν πράξει ἁμαρτίας , xat
ἐν δόγμασιν ἀσεβείας τὸ φρόνημα τῆς gapxos* cue βραχίονας ὃ θεὸς συντρίβει ὡς ἀγαθὸς" ὃ Φαραὼ
τοῦ διαβόλου ἐστὶ σύμβολον τοῦ ἄρχοντος τῆς ἐν ἀνθρώποις ἁμαρτίας. ----Συντρίβει ὁ κύριος τὸν
βραχίονα τῶν ἁμαρτωλῶν, ἵνα μὴ δύνονται *. ἐπιλαβέσθαι μαχαίφας.

Cod. f. 222. a. XXXII. 6. Καὶ τοῦτο ἐν τοις palum τὴν ἀλληγόρίαν δείκνυσι τῆς m
φῆς" ὁ γοῦν Φαραὼ σωματικῶς οὐχ ἂν ἀπὸ τῶν προχωρημάτων αὐτοῦ ποτίσαι τὴν γῆν . ἀλλ᾽ ἡ
σχυβαλώδης. € ἔκχρισις τοῦ ἀντιχειμένου ποτίζει τὰ priva.

Cod. f. 222. b. XXXIII. 22. Ὁ vum ἐν μήχει λάκχου 6 "ne τὸ γὰρ T. xata τὴν

Ἑβραίων φωνὴν δασέως προφερήμενον, χαὶ μηρὸν, χαὶ μῆχος σημαίνει" τὸ δὲ αὐτῆς πρὸς τὴν συνα-

*jta cod. 9 pro
9, ut in cod. bib.
vat.

VI EDITORIS. PRAEFATIO.

4 , Ἁ * t , 9 ^ E m M m m ^ ;
γωγὴν ἔχει τὴν ἐπιδεσιν" λάκκον οὖν καλέϊ τὴς ταφῆς τὸ βαθος" pre δὲ, τῆς ταφῆς τὴν ἔχτασιν.

Cod. f. 232. b. XLIV. 1. Πολλὰς πύλας Moy tets ὃ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου Vegas xat
σερὶ ἑχάστης διηγήσατο τι" νῦν δὲ διηγεῖται téig ἔχουσι ὦτα, περὶ τῆς πύλης τῶν ἁγίων τῆς
βλεπούσης χατὰ ἀνατοὶάς" περὶ Ὡς γέγραπται ὅτι ἢ πύλη αὕτη χεχλεισμένη ἔσται, καὶ τὰ ἑξῆς.
--Οὐ μόνον ὅτι Ἰῶριος ó hi τοῦ Ἰσραὴλ διέρχεται διὰ τῆς πύλης, χέχλεισται., ἀλλ᾽ ὅτι xal ὁ
ἡγούμενος χάϑηται ἐν ἐκείνῃ τῇ πύλῃ τοῦ φαγέϊν ἔναντι πυρίου χατὰ τὴν ὁδὸν Αἰλὰμ. ὅ ὅπερ ἐρ-
μηνεύεται πρόθυρον πύλης.---- Πύλη ἐςὶ χεχλεισμένη, τὰ μυστήρια τοῦ θεοῦ τὰ ἀχατάκλειστα;.---- H
DPI χλειδα & EXE. ὡς ὃ κύριος ipe τόις νομιχδις" a πύλη ἐστὶ τέϊς po ἀνθ ραποιρ χεχλεισ--
μένη" cà γὰρ ἔνδον τῆς πύλης ἐστὶν ὃ ὃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδεν xai οὺς CU. ἤχουσε . χαὶ τὰ ἑξῆς.
fnm δὲ τῆς πύλης ταύτης ἔχει νοῦν καὶ τὸ γεγράμμάνον ἐν τῷ Ἡσαΐᾳ βιβλίον i ἐσφραγισμὲν
γον" τὸ αὐτὸ τοῦτο βιβλίον λευχοτέρως εὕρησεις χαὶ ἐν τῇ ἀποκαλύψει Ἰωάννου, χαὶ τὰ περι αὐ-
τοῦ γεγραμμένα" xai πῶς ἤνοιξεν ó ἐκ φυλῆς "levda τοῦτο xai μόνος" μέχρι γὰρ οὗ ἦλθεν ὁ χύριος
ἡμῶν Ἰησοῦς ὃ Χριστὸς) ἐχέχλειστο ὃ νόμος, ὁ λόγος ὃ προφητικός" xat κάλυμμα ἣν ἐπὶ τούτων
6 λίϑος τῆς πωρώσεως, ὃν n à laxo ἐκ τοῦ φρέατος" ἐν πολλόὶς γὰρ τόσοις τὸν νοῦν τὸν
περὶ τῆς πύλης ταύτης ἡ γραφὴ ἤνοιξεν.

Quoniam in Origene adhuc versamur, particulam quoque commentariorum eius
in quinquagesimum psalmum, qua Ruaei editio, nec non ipsa ΒΗ in psalmos
catena caret, ex alio codice vaticano subiungam.

v. Ἴ. Ἰδοὺ γὰρ ἐν ἀνομίαις συνελήφϑην. Οὐκ ἐν τῇ γαστρὶ μόνον, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ παρέλα-᾿
Bov με τὰ ἔργα τῆς ἀνομίας, τὰ τοῦ φόνου, xai τὰ τῆς ἀλλοτρίας χοίτης ἣν παρανόμως ἐσύλησα.

v. 8. Ἰδοὺ γὰρ ἀλήϑειαν ἠγάπησας. Ὃ νοῦς οὗτος" σὺ, φησὶ, χύριε ἀληθὴς ὧν xai ἀλή-
Sexy Syene. βουλόμενος ἡμᾶς ἐν ἀληϑείᾳ διάγειν, ἀποχαναριει ἡμᾶς τῆς ἀρχαίας ἅμαρ-
tian xat Sus ncufapidne. ὡς ὑπὲρ χιόνα λευχανθῆναι" ἡ δὲ ἀποκάθαρσις ἡμῖν δ ὑσσώπου ys-
νήσεται: ὑσσώπῳ δὲ ἡ τοῦ ἁγίου πνεύματος ἐνέργεια ἀφομοιουται , θερμαίνουσα xai πάντα τὸν ἐν
ἡμῖν ῥύπον ἀποσμήχουσα' ἰδοὺ γὰρ ἀποταξαμένου μου τῷ σατανᾷ.---Ἠγάώησας . Σοφία μὲν τοῦ
πατρὸς δηλονότι ὁ λόγος" ἄδηλα δὲ χαὶ χρύφια τοῦ λόγου , ὃ τῆς ἐνανθρωπήσεως λογὸς" χαὶ ἐπὶ
τούτοις πᾶσιν ἀμελήσας ὠλίσθησα vet κατέπεσον. Οὕτω δέ, Qnot, χριϑεὶς" χαὶ τοὺς μὲν χολάσεις ,
τοὺς δὲ στεφανώσεις, ἐπειδὴ τὴν ἀλήϑειαν στέργεις" τὴν ὃὲ ἀλήϑειαν στέργων , καὶ τῆς φύσεως ὃ
εἰδὼς τὴν ἀσθένειαν, μετάδος συγγνώμην τόϊς αἰτοῦσι τὰ φάρμαχα" ὅτι σοφιστικῶς ἕξει γεγυμνα--
σμένος ἐπὶ θεωρίᾳ τῆς ἀληθείας: τὸ μέγεθος αὐτῆς γνοὺς, ἀγάπην πρὸς ἑαυτὴν ἔσχε τελείαν" οἱ
μὴ γὰρ τοῖς ψεύδεσιν ἐγγυμνασάμενοι, διορατικώτεροι γεγενημένοι χαθορῶσι τῆς ἀληθείας τὸ ἀξιά-
Mile χάλλος" δῖος ἐστὶ Moore καὶ Δανιήλ: μετὰ γὰρ τὸ πειραθῆναι σοφιστιλῶν λόγων . ἐπ
αὐτὴν τὴν ἀληϑῇ σοφίαν ἀνάβάντις, ὑπὸ τοῦ Θεοῦ μαρτυρίαν ἔσχον, ὡς ὄντες τέλειοι ἀν δη-
λώσαντος αὐταῖς, τοῦ ϑεοῦ τὰ ἄδηλα wot siue τῆς σιφίας αὐτοῦ. ὡς μηδὲν αὐτοῖς ἀσαφὲς ἢ
ἀπεσχιασμένον εἶναι" ταύτης τῆς ἕξεως καὶ ὁ Δαυὶδ τυγχάνειν . . διὰ τοῦ προκειμένου στοίχευ" co
γὰρ μόνον μὲ τόϊς βιωτιχοῖς ἐνίδρυσας ϑώχοις,, ἀλλὰ xai τροφητικῆῇς ἠξίωσας χάριτος, xai τὰ
μικρὸν ἐσόμενα προδεδήλωχας . xai τὰ tüg ἄλλοις ἀπόῤμητα ἐμοὶ δῆλα πεποίηχας. τίν τε τοῦ

^ / * ^ , , » ^v ᾿ ,
μονογενοὺς σου ἐνανθρωπησιν , XX τῆς οἰκουμένης EXELVEV τὴν σωτηριαν.

SbHMHRHRHAASRHHHODEOHHHHHHHH de

-

EK TON

QPICENOYX

ΕΙΣ HIAPOIMIAX ZOAOMQONTOZ
EZSHIHZEON.

o»£83£9 103-1893.

EX ORIGENIS

αὐτὶ DIOYASRGSA gQADQUONS
COMMENTARIIS.

ev QA P.

P roverbium est sermo arcanus, qui per alium
manifestum significatur.

Propterea in Israhele regnavit , ut cogno-
sceret sapientiam ac disciplinam. Sapientia est
scientia spiritalis , quae de Deo , incorporeis,
iudicio , et providentia continet doctrinam ,
quaeque rei ethicae , physicae ac theologicae
theoriam revelat. Vel, sapientia est. cognitio
corporalium et incorporalium, nec non iudi-
cii ac providentiae quae in his spectatur. Di-
sciplina est moderatio cupiditatum , quae in
parte animae patibili et irrationali considera-
tur. Quin etiam si quis enixe theologiae vacet ,
is sapientiam cognoverit.

Nempe ut sit rectum et invertibile criterium.
Qui enim imperitus aequi iuris fuerit, con-
lroversias haud recte discernet. Nam neque
Salomon rectam sententiam meretricibus tu-
lisset, nisi aecuratam aequi iuris doctrinam
observasset; Recte autem, et non oblique, iudi-
cabimus , si virtuti obsequemur , et nequitiam
damnabimus. Tria porro nostra criteria sunt ,
sensus, oratio, mens. Et sensus quidem, sensibi-
lia respicit: oratio , verba et cogitationes: mens
denique, in intellectualibus rebus versatur.

Sicut mens ad sensibilia intenditur, ita etiam
per virtutes intellectualia observat. Quamob-
rem mentem sensüs quoque continere ratio-
nem , sapiens Salomon nos docet.

Qui nequitiam habent, quatenus improbi
sunt , sapientiam aspernantur : et quia timore
carent, qui sensüs initium facit , idcirco fa-
tui sunt et sapientiae contemptores. Quid ita?

n

k

Ii Eh radi em. »o€ og
αροιμιο ἔστι λόγος ἀτόχρυφος δι EttQou mpo-
δήλου σημαινόμενος.

- Τούτου xe po ἐν Ἰσραὴλ, τοῦ
γνῶναι σοφίαν χαὶ παιδείαν" ἢ σοφία ἐςὶ, γνῶ-
σις πνευματικὴ, τοὺς περὶ θεοῦ, καὶ ἀσωμάτων,
xat χρίσεως , xat τρονοίσις περιέχουσαι λόγους,
ἡ τὴν περὶ ἡϑικῆς καὶ φυρικῆς καὶ “εολογικῆς
ἀποχαλύπτουσα ϑεωρίαν. Ἢ ἡ σοφία ἐστὶ γνῶ-
σις σωμάτων καὶ ἀσωμάτων, καὶ τῆς ἐν τούτῳ
ϑεωρουμένης χρίσεως xoi προνοίας" παιδεία ἐστὶ
μετριοπάϑεια παθὼν σερὶ τὸ παϑητιχὸν ἢ ἄλο-
γον τῆς ψυχῆς, μέρος θεωρουμένη: xai θεολογῶν
δέ τις ἐπιτεταμένως,, ἔγνω σοφίαν.

Τουτέςιν ὀρθὸν χαὶ ἀδιάστροφι ν εἶναι τὸ gto

τήριον' ἀνεπιστήμων yep τις ὧν δικαιοσύνης. οὐχ

ἂν διέλοι τὰς ἀμφισβητήσεις ὀρθῶς" οὐδὲ Σολο"
μὼν γὰρ ἔχρινεν ὀρθῶς ταὶς 1 πόρναις; μὴ σώζων
ἀχριβέϊς τοῦ διχαίου τοὺς. λόγους" ὀρθῶς δὲ χαὶ
ἀδιαστρόφως χρινοῦμεν. εἰ πειϑόμεθα | μὲν ἄρετ τῇ.
καταγινώσκομεν δὲ χαχίας" τρία δὲ χριτύριαι ἐν
ἡμῖν. αἴσϑησις. λόγος , καὶ νοῦς" χαὶ d ἡ μὲν
αἴσθησις. τῶν αἰσθητῶν" ὁ δὲ λόγος, τῶν ῥη-

M / X ^ Li € iy e ͵
μάτων γαι τῶν νιἡμαάτων" o δὲ vcUc, “εωρια

τῶν νοητῶν. ἡ

Ὥσπερ διὰ τῶν αἰσθήσεων ὃ νοῦς ἐπιβάλλει
τόϊς αἰσθητεῖς, οὕτω χαὶ διὰ τῶν ἀρετῶν΄ ᾿ἐποπ-
τεύει τὰ νοητά: διόπερ χαὶ αἰσθήσεως αὐτὸν λό-
γον ἐπέχειν ὁ σοφὸς Σολομὼν ἡμᾶς διδάσχει.

Οἱ κτώμενοι - agvoqoié. τῷ χαχοὶ εἰναι , ἐξουδε-
νοῦσι σοφίαν" καὶ μὴ ἔχοντες φόβον τὸν ποισεν-
τὰ ἀρχὴν ἀἰἀϑυσκωφᾷ ἀναισϑητοῦσι καὶ ἐξου--
δενοῦσι σοφίαν" πῶς; τῷ μὴ πράττειν μὴ δὲ με-

I

τὰν vat. 1802.
X. 5
Cod. f. τ. ἃ.

Cod. f. I. b.

v. 3.
Cod. f. 3. a.

Ng.
Cod. f. 6. a.

v. 7.

v. 30.
cod. f. 9. a.

v. 96.
cod. f. 10. a.

2 ες ORIGENIS.

τιέναι" σᾶς γὰρ ὃ τὰ φαῦλα πράττων , μισέϊ
τὸ φῶς" ἀλλ᾽ οὐ παρὰ τὴν οἰκείαν φύσιν an
μάζεται, ἀλλὰ παρὰ τὴν ἐχείνων ἄγνοιαν" ἀλλ᾽
ci εὐσεβεῖς αἱροῦνται τὴν παιδείαν. ἵνα τὴν
ψυχὴν χαϑαρϑέντες. εἰσδέξωνται τὴν εἰς χαχό-
τεχνον φυχὴν μὴ εἰσιοῦσαν σοφίαν" οἱ δὲ μὴ
ἔχοντες φόβον SU , τὸν ποιοῦντα ἀρχὴν αἰσ--
ϑήσεως , ἀναισϑητοῦσι σοφίας καὶ παιδείας »
καὶ ἐξουθενοῦσιν ἀμφότερα 1): ὡς c τὴν ν παλαιὰν
μὴ δεχόμενοι, xoi τὸν Prem ὡς ὠμὸν δια-
βάλλοντες.

“Ὥσπερ ἡ " χορυφὴ καὶ ὃ τράχηλος eni ἐνταῦ-
θα τὸν νοῦν, οὕτω χαὶ δ᾽ ςέφανος zn ó zinc,
ἐνταῦθα σημαίνει τὴν γνῶσιν' αὕτη γὰρ ἡ συνή-
θεια τοῦ πνεύματος τοῦ ἁγίου, πολλόϊς ὀνόμασιν
ὠνόμασε τὸν ϑεὸν τε χαὶ τοὺς ἀγγέλους αὑτοῦ,
καὶ τὸν νοῦν χαὶ τὴν ἀρετὴν, χαὶ τὴν γνῶσιν,
καὶ τὴν ἀγνωσίαν *. χαὶ τὴν κακίαν r χαὶ αὐτὸν
τὸν διάβολον χαὶ τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ" οὐχ ἁπλῶς
δὲ τίϑησι τὰ ὀνόμαται, ὅς τινες οἴονται" διαφό-
ρων ἐνεργειῶν εἰσὶ γνωρίσματαν θεοῦ ὃδὲ διὰ τῶν
ἀγγέλων ἡμῖν ἐνεργοῦντος . χαὶ ἡμῶν ἐν αὐτῷ,
δαιμόνων τὲ πρὸς ἡμᾶς.

Οὕτοι συγνληρονόμοι τῶν ἀντικειμένων εἰσὶν,
οἱ τῆς αὐτῆς. αὐτέϊς κακίαις -μεταλαββόνανξια!

κοινὸν δὲ ἐστὶν, ὃ μὴ. τοῦ ἐνὸς ἐστὶ τοῦ ϑεοῦ"
ὅρα δὲ ὁμόνοιαν πονηρὰν καὶ ὄλεθρον.

Δίχτυόν ἐςι χόλασις αἰώνιος, χαὶ πολυσχιδὴς
τιμωρία παρὰ τοῦ δικαίου χριτοῦ ταῖς ἀκαθάρτοις
τπροσαγομένη ψυχαὶς ἐπ᾿ ἀπωλείᾳ τῶν χαχῶς
ἐχφύντων πτερῶν" πτερωτὰ δὲ, ἡμέϊς οἱ ἄνθρωποι

3 € / »V o / » mM 5 ^
ct δύναμιν ἐὰν SéÀopey. ἔχοντες τοῦ ἀναπτῆναι.

"Ἔξοδον νῦν ὀνομάζει τὴν ἐξελθοῦσαν ψυχὴν
ἀπὸ χαχίας χαὶ ἀγνωσίας" τοιαύτη δὲ ἔξοδος τῶν
υἱῶν Ἰσραὴλ, ἡ μετὰ τὴν £x τῆς κρίσεως τοῦ
θεοὺ καὶ διδασκαλίας γένεσιν γεγονυϊα: τὴν αὐτὴν
δὲ ψυχὴν καὶ πλατείαν λέγει" Gru ,γάρ ^
φησι , τὸ στόμα σοὺ καὶ πληρώσω αὐτό" χαὶ
nÀatwSnte , φησὶ. χαὶ ὑμεῖς ἐν τῇ πρὸς. Κο-
βινθίους ὁ Παῦλος" χαὶ ὑπὸ μὲν τῆς οὕτως ἐξερ--
χομένης ψυχῆς. ὑμνέϊται ἡ σοφία ἐν δὲ γῆ
τλατυνομένῃ διὰ τῶν ἀρετῶν , παῤῥησίαν ἄγει"

» Y ^ V » 3 L
Axpoy δὲ τειχέων αὐτῆς; τὴν ἄκραν Gm od ELOCV

λέγει" εἴπερ οἱ ἀγαπῶντες τὸν νόμον, παραβαλ-
λουσιν ἑαυτοῖς τέϊχος" ὑπὲρ cU τείχους εὔχεται
xxi 0 Δαυὶδ λέγων" οἰκοδομηϑήτω τὰ τείχη Ἵε-
ουσαλὴμ., τουτέστι τῆς
πεπτωχότα, δηλονότι ἐχ τῆς τοῦ Οὐρίου προφάσεως.

^ *. ow M « 1
Πῶς οὖν ἔμππροσϑεν φησὶν ὃ Σολομὼν, ὁ Oe

οιᾶςδε ψυχῆς τὰ χαχα-

quia neque agunt, neque intelligunt. Quisquis
enim male agit , lucem odit. Neque eos propria
natura dehonestat, sed ipsorum inscitia. Verum-
tamen pii homines disciplinam amplectuntur ,
ut mundato animo, excipiant illam , quae in
malivolam animam non ingreditur , sapientiam.
Secus, qui Dei timore carent, qui sensüs ini-
tium facit, neque |sapientiam neque discipli-

nam sapiunt, sed utramque aspernantur: ve-

lut illi qui vetus testamentum non admittunt ,

€t creatorem crudelitatis insimulant.

Sicut vertex et collum heic denotat men-
tem, ita etiam corona et torques significant hoc
loco scientiam. Solet enim Spiritus sanctus
multis nominibus indigitare Deum et angelos
eius , mentem ac virtutem , scientiam et insi-
pientiam , malitiam , ipsumque diabolum cum
angelis eius. Haud vero temere nomina im-
ponit, ut quidam existimant, sed ea diver-.
sarum operationum sunt indicia: Deo qui-
dem per angelos in nobis operante ; et no-
bis in eo vicissim ; pariterque diabolo erga
nos agente. |

Hisunt adversariorum coheredes, qui eandem
cum ipsis participant improbitatem. Commune
porro est, quod non est unius Dei. Animadver-
te autem concordiam improbam et exitiosam.

Rete est aeterna poena , et varia punitio quae
a iusto iudice impuris animabus imponitur,
ut male hatae alae perdantur. Iam vero pen-
nati nos homines dicimur, quia volandi vi-
ribus, siquidem. velimus , praediti sumus.

Exitum nunc appellat egredientem a malitia
et insipientia animam. Ille autem est filiorum .
Israhelis exitus, qui fit post genesim ex iudi-
dicio Dei ac magisterio. Iam ipsam animan:
dicit plateam : dilata enim , inquit scriptu-
ra, os tuum , et implebo illud. Et vos quo-
que dibetióni; ait in secunda ad Corinthios
Paulus. Et ab anima , quidem , quae ita eva-
sit, celebratur sapientia , et in terra virtuti-
bus spatiosa confidenter degit. Summos au-
tem muros dicit ipsius summam a cupidita-
tibus tranquillitatem : quandoquidem qui le-
gem diligunt , murum sibi cireumdant. Cuius-
modi muri gratiá precatur David dicens: ae-
dificentur muri Hierusalem : id est huius meae
animae prostrati muri propter Uriae negotium.

Quomodo ergo dixit antea Salomon: qui

1) Haec partim repetuntur ex superioribus ; sed tamen ita se habet codex.

IN PROVERDBIA. À e

pereunte gaudet , non erit innocens? Vel
igitur ita gaudet sapientia, prout de pereun-
te publicano Matthaeo gavisa est, nec non
de pereunte latrone qui Christo credidit?

Certe. heie latronem sapientia , illie vero pu-

blieanum pessumdedit.

Obsessio est moralis doctrina, quae ma-
le aedificatam animam subiugat obsidenti
Deo. » dn

Sicut infantes medii sunt inter iustos et :

iniustos , sie etiam cuncti homines medii in-
ter angelos daemonesque sunt, ' quia neque
angeli sunt neque daemones: Re saeculi con-
summationem. Iniuriam autem inferebant ,
inquit, parvulis, de quibus Christus dixit : ca-
vete. nequem ex his parvulis scandalizetis.-
Cupiditatibus homo liber nullam pravam
cogitationem experitur, et paulo post in re-

gno Dei habitabit: quippe qui mandata eius -

custodiverit, quia speravit in eum.

€ A P.

Sic Dei praeceptum. abscondit ,. qui illud
observat, vel qui haud ob vanam gloriam
dun Quare et daemones, dum nos non
sinunt illud observare, rapere dicuntur.

.. Tunc intelliges quomodo timor Domini ini-
tium sapientiae sit, et quomodo agnitionis
Dei dator sit, quotiescumque cum fide et de-
siderio fies Deo supplex. Sed anteire debet
sapientia et intelligentia , prius quam Domini
timorem comprehendere mente queas. Haec
iis inculcamus qui sapientiam et intelligentiam

aspernantur; et tamen ad Dei timorem acce- -

dere volunt, tamquam ad facile negotium.

Nisi Christus nos liberet, mala via quasi
bona pergemus. Sancti certe fideliter omnia
dicunt, et quae sunt secus. Diabolus vero
nihil fideliter , id est fide dignum. Namque hic
diabolum viri nomine denotat, ut in evan-
geliis, siquidem illie malus homo zizania se-
vit. Maximarum certe insidiarum instar est,
cum aliquis in pravum consilium incidit , at-
que in homines dolosos, fallaces , et improbos.

Si cuicuimodi consilium contritum , id est
obscuratum , mentis commotio est, cur ado-
lescentiae disciplinam deseruit ; cur divini
foederis oblita est? Nam veluti cum rationali

, ! , | ! , , , 5 * Li
ἐπιχαίρων a«mcAAuutyp cuv ἀθωωθήσεται; Ἢ t«-
e ! € ' Cas ^
χα εὕτως χαιρει di σόφια. ὡς ἐχάρη ἐπὶ τῇ ἀπω-
͵ ! ^ ! ^ ^
λείᾳ Ματϑαίου. τοῦ ttÀowtU , καὶ ἐπὶ τῇ τοῦ
^ / /, ^ ^ f
λῃστο οὗ ἀπωλείᾳ σιστεύσαντος τῷ Χριστῷ; τοῦ
μὲν γάρ, τὸν λῃστὴν ἡ δοφια" τοῦ. δὲ, τὸν; τε:
λώνην ἀπώλεσε 1).
! Y 23 ^
Πολιορχία ἐστὶ διὸασχαλία θυτὴ » τὴν χαχῶς
GM cuia) ψυχὴν χαταστρέφουσα ἐπὶ τῇ τοῦ
ϑεοῦ 1 πολιορκίᾳ.
͵ - ᾿ Li X » 8/7
“Ὥσπε τὰ νήπια μεταξὺ διχαιὼν 2t ἀδιχὼν
μ

bu
εἰσὶν, οὕτω καὶ πάντες οἱ ἄνθρωπ οἱ μεταξυ &y-

γέλων τε xai δαιμόνων εἰσὶ, μήτε ϑαίμονες 6 ὃν-
τες μήτε ἀγγελοι χρηματίζοντες, μέχρι τῆς. σύν-
τελείας τοῦ αἰῶνος" ἠδίκουν δὲ νηπίους. és,
περὶ ὧν Χριστὸς ἔφη" μὴ σχαυδαλίσητε t Eva. τῶν
μικρῶν τ

'O ἀπαθὴς ἡσυχάζει ἀφόβως ἀπὸ παντὸ ἧς χα-
χοῦ λογισμεῦ, xai μετ᾽ ὀλίγον χατασχηνώσει ἐν
τῇ βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ" ὡς ἀχούσας vai φυλάξας
τὰ προστάγματα αὐτοῦ, ὅτι ἤλπισεν ἐπ᾿ αὐτόν.

ουτῶν-

: Il.

Lad ,
ποιὼν Cu-

87 χὰ 3 i ^ Privé xe 3
ὑτῶς χρύπτει ἐντολὴν τοῦ θεοῦ o

1 ^» € τ ΝἙΖ A ^ L ^
τὴν, Ἢ ὁ μὴ ει xevooc ξιᾳ ποιῶν"
δαίμονες ἐ ἐχ τοῦ. μὴ συγχωρεῖν αὐτὶν
ἀρπάζειν λέ γόνταιν

ως, M €

Q-7EV X οἱ
^ € f

ποιεῖν Ἡμᾶς.

Τότε συνήσεις πῶς ὃ φόβος τεῦ χυρίου ἀρ-
χὴ σοφίας ἐστὶν, xat πῶς τῆς
σεως γίνεται πρόξενος, ὅταν ἐν πίστει xai mó-
ϑῳ αὐτῷ ὑπάρχης προσδεής" ᾿προύπαρξαι δὲ δὲ
σοφίαν χαὶ σύνεσιν , πρὸς τὸ δυνηθῆναι συνεῖ-

^ ^ Li
του Seov γνω-

γαι φόβον χυριου" προσάξωμεν dé ταῦτα Té τὴν.

σοφίαν xat σύνεσιν ἐξουϑενοῦσι" Ἐπ κι à:
βουλο εμένοις. ἐπὶ τὸ φοβεῖσθαι τὸν Stóv, ὡς ἐπὶ
εὐχερὲς πρᾶγμα.

Χριστοῦ γὰρ μὴ ῥυομένου, ὡς ἀγαϑὴν ὁδεύ-
σομεν τὴν aet ἅγιοι μὲν γὰρ πᾶντα λέγουσι πι-
στα" τὰ δὲ οὐ" ὁ δὲ διάβολος οὐδὲν πιστὸν. ἀντὶ
τοῦ πιςξεως ἄξιον" ἄνδρα γὰρ νῦν τὸν διάθο λον
λέγει; ὡς ἐν εὐαγγελίοις" εἴ γε ἄνθρωπος romite
ἔσπειρε τὰ, ζιζάνια“ μεγίστ » δὲ ὡς ἔοικεν ἐπ
βουλὴ, τὸ περιτυχέϊν βουλῇ xaxd. xad ἀνδράσι
δολίοις xai ὑπουλεις χαὶ πονηροὶς.

Εἰ ἡ ποιὰ βουλὴ συντετριυμένη ἦγ: cuy ἔσχο-
τισμένη, νοῦ κίνησις ἐστὶν, πῶς αὕτη ἀπέλιπεν
διδασχαλίαν νεότητος 5 πῶς δὲ χαὶ ϑείας ἐπε-

LI 7 ' Ἁ ! ἂν
λαϑετο διαϑύκης S ὡς γὰρ περὶ ζῴου λογικοῦ ,

1) Locutus de variis σοφίας generibus Origenes, heic quidem pravam serpentis, seu diaboli, sapientiam indigitat.

v. 22. ;
cod. f. 10. b.

v. 32.
cod. f. II. ἃ.

X. E
cod. f. 1I. b.

435 "
cod. f. 112. a.

v. 19.
cod. f. I2. b.

Y 17.
cod. f. I3. b.

v. 19
eod. f. 14. a.

v.15.
vod. f. 17. b.

4

λ, ᾿ ORIGENIS

τῆς κακῆς βουλῆς ἡμῖν διαλέγεται. Ἢ νῦν βουλὴν
χαχὴν τὸν διάβολον λέγει' οὗτος γὰρ χαχῶς ἐβου-
λεύσατο, εἰπών" ἐπάνω τῶν ἄστρων ϑύσω τὸν
ϑρόνον βου y χαὶ ἔσομαι ὅμοιος τῷ ᾧ ὑψίστῳ" ἐ ént-
λάϑετο δὲ τῆς ϑείας γνώσεως ᾿ καταλιπὼν τὴν
διδασχαλίαν τῆς νεότητος" ἥτις νεότης τὴν προ--
τέραν αὐτοῦ κατάστασιν δηλέι,, καθ᾿ ἦν καὶ ζη-
λωτὸς ἦν" εἰ δὲ νέους δύναται συνετίζειν ἔνϑα
πολὺ τὸ δυσήνιον, μὴ παρούσης, πολλῷ μᾶλλον
πρεσβύτῃ ὠφέλιμος.
Ὅσοι καταλαμβάνονται ὑπὸ ἐνιαυτῶν ζωῆς,
ut τῶν ἔργων τῆς μελλούσης au sU ζωῆς i
οὗτοι καταλαμβάνουσι τρίβους εὐθείας τῆς ἀτα-
ράχου καὶ ἀδιαστάτου ζωῆς" οὐ χαταλαμβάνον-
ται ὑπὸ τῶν οἰκτειρμῶν αὐτοὺ εἰς τὰς τρίβους
τῆς εὐθείας ἀειξωΐας.----Διώκοντας γὰρ δικαιοσύνην
ἀγαπᾷ κύριος" χαὶ οὐ μὴ συγκαταλάβηται αὐτοὺς
ἢ τοῦ πονηροῦ βουλή" οὐ γαταλαμβάνουσι δὲ τρί-
βους εὐθείας ζωῆς" οὐδὲ μὴ ἀντιστρέψουσιν εἰς τὴν
βασιλείαν τοῦ ϑεοῦ, ct τῷ διαβόλῳ πεποιϑότες.

ΟΑΡ.

Oz ἐπιλανθάνεται τοῦ νόμου, ὃ μὴ νομίμως
βιοὺς" οὗτος δὲ μέμνηται τοῦ όμου, ὃ ζῶν xat
αὐτόν" καὶ οὗτος τηρεῖ τὰ ῥήματα τοῦ Sev ,
ὃ μὴ μόνον ποιῶν αὐτὰ, ἀλλὰ χαὶ ἄλλοις
συμβουλευόμενος. οὗτος δὲ ἀπόλλυσιν αὐτὰ, ὃ
μὴ βουλόμενος πράττειν αὐτὰ, ai ἑτέρους χω-
λύων" οὐ yàp ct ἀχροαταὶ τοῦ νόμου διχαιωθή-
σονται.

Ἴασις ἐστὶν ἡ ἐξ ἀρετῆς ὑγίεια τῇ πολιτείᾳ
σου" ἡ δὲ τοῦ ϑεοῦ χάρις xat ἐσιμέλεια τοῖς
λογισμόϊς σου xad διανούμασιν" ὅ ὅταν αἱ | δυνάμεις
τῆς ψυχῆς , ἤγουν αἱ ἀρεταὶ $ ἐπιμελείας τύ-
χώσι, τὸ τηνικαῦτα ἐρεῦσι πάντα τὰ ὀστᾶ μοῦ’
κύριε κύριε, τίς ὅμοιός σοι; ἐπιμελείας γὰρ τυ-
χουσα 0 βνημονευτιχὴ δύναμις τῆς ψυχῆς, πάν-
τως ἐρέϊ τὸ, ἐμνήσθην τοῦ ϑεοῦ xat εὐφράνθην"
ὁμοίως δὲ xai ἡ ὀπτικὴ λέξει, τὸ, κατενόησα τὰ
ἔργα σου, καὶ ἐξέστην: ὡσαύτως δὲ xat ἡ ἐπι-
ϑυμητικί' κύριε, , ἐναντίον σου πᾶσα ἡ ἐσιθυμία
μου" ἐρεῖ δὲ xot ἡ λογική" διελογισάμην. ἡμέρας
ἀρχαίας' χατὰ ταῦτα συμβήσεται καὶ ἐπὶ τῶν
ἄλλων ὁννάμεων.

Ῥουτέστι toig βουλομένοις οὐδὲν δύσχολον ἔχοι,
καθάπερ ἡ τῶν χρημάτων ἐπιϑυμία: νοὺς καθα-
ρὸς ἐγγύζει σοφιᾳ" ἐπειδὴ τὸ εὖ "γινώσκει" ὁ δὲ
ἀχάϑαρτος μαχρυνϑήσεται ἀπ᾿ αὐτῆς..

animali de právo consilio nobiscum loquitur.
Vel nunc malam consilium dicit diabolum. Hic
enim improbe secum deliberavit , dicens: super
astra ponam thronum meum , eroque similis
Altissimo. Sed oblitus est divinae agnitionis,
abiecta adolescentiae disciplina. Adolescentia
autem intelligitur prior eius status , quo felix
erat. Quod si adolescentes disciplina erudire
valet, quae aetas absque disciplina valde contu-
max est ; utique multo erit utilior homini seni.

Quicumque apprehenduntur ab annis vitae,
per opera futurae aeternae vitae, hi rectas
semitas invenient imperturbatae quietaeque
vitae. (Qui secus) misericordia Dei non com-
pelluntur in vias rectas àeternae vitae.—Nam
sectatores iustitiae diligit Dominus , neque eos

eapiet consilium malum. Qui autem non ap-

prehendunt rectas vitae vias, non conver-
tentur ad regnum Dei, quia scilicet diabolo
confidunt.

ΠΙ.

lu. obliviscitur legis, qui legitime non vi-
vit: meminit vero legis, qui ex eius norma
vitam componit. Ille item verba Dei custodit,
qui non ea tantummodo exsequitur, sed et.
aliis idem facere suadet. Is autem verba Dei
pessumdat, qui nec ipse ea exsequi vult, et

alios insuper impedit, Non enim auditores le-

gis iustificabuntur.

Sanitas, quam virtus praebet , medela est vi-
tae tuae : sic etiam Dei gratia et eura cogitatio-
nibus tuis et consiliis. Cum animae vires, id
est virtutes, divinam curam sortitae fuerint ,
tune omnia ossa mea dicent: Domine quis
similis est tibi? Nam divino praesidio impe-
trato, memorialis facultas animae , prorsus
dicet: memor fui Dei , et laetata sum. Simili-
ter contemplativa facaltis dicet : intellexi ope-
ra tua, et obstupui. Desiderativa aeque di-
cet: Domine, coram te omne desiderium
meuni. Denique rationalis facultas dicet: co-
gitavi dies antiquos. Reliquae pariter facul-
tates ita se gerent.

Sapientiae studiosis nihil molestum erit , si-
cut etiam in pecuniae cupiditate —
Mens purà propinquat sapientiae, quia quod.
bonum est dignoscit. Verumtamen impura mens
sapientia procul aberit.

| IN PROVERBIA. 5

Hoc lignum post transgressionem gustare
Adamus prohibetur; quippe quia a iustitiae
fructibus nascitur arbor vitae. Arbor vero vi-
tae, sapientia Dei est. Merito autem tangere
lignum hoc interdicitur iniquo cuivis.

. Deus sapientia sua terram quoque fundavit ,
et sensu eius eruperunt abyssi , et nubes rore
manarunt. Quam ergo heie Salomon terram di-
xit, Paulus latitudinem appellavit: et qui hoc
loco caeli dicuntur , altitudinem ille vocat in
epistola ad Ephesios : et quae tropice dicun-
tur abyssi, eas profunditatem dicit: rorife-
ras denique nubes , longitudinem. Haec porro
omnia rationalium naturarum symbola sunt,
quae ornatu et corpore differunt secundum
propriae constitutionis analogiam. Congruit
sapientiae nomen etiam Dei filio. Sed et anima
fidelis, terra est eentuplicem fructum red-
dens: quae quidem ex pinguedine, id est sa-
pientia, sapiens fit; Deo sapientiam super ea
fundante. Facit enim hanc animam doctrinae
cumulum, sapientiae cinnum; atque ex ea
semper proficiente, caelum efficit, purissi-
mam creaturam , angelorum atque intelle-
ctualium substantiarum habitaculum , existen-
tis Dei sensu praeditam , rerum intimae na-
turae peritam , et variorum Dei iudiciorum.

Sapientiae tantummodo praevalere nequeunt
daemones, qui pravas cogitationes in cor sa-
pientis non sinuntur iniicere. Nam mens sa-
pientiae contemplationibus intenta, impuris
cogitationibus fit impervia.—Mens pura ap-
propinquat sapientiae, quia quod rectum est
agnoscit. Secus vero impura mens a sapientia
longe discedit.

Scandalum rationalis naturae est cogitatio
impura , vel falsa cognitio. Qui autem divi-
na voluntate crephpititus est, in ante dicta
non incurrit.

Neque incursio , inquit, malarum cogitatio-
num sapientem terrefacient ; neque impii ex-
terius irruentes, virtutem eius infringent, dum
eum naturalibus bonis spoliare volunt. Nam-
que inexpugnabilem quis expugnet? Quam-
quam revera impio homine nihil est audacius.
Quin adeo ipsam quoque immanissimam feram
superabis , mitis si fueris et benignus, Deo
tibi adsistente. Hinc intelligimus , ab eleemo-
syna extingui malas cogitationes, quae noctu
nobis eveniunt , vel per phantasiam. Neque

Τούτου τοῦ ξύλου μετὰ τὴν παράβασιν ὁ ὁ ᾿Αδὰμ κα μὴν V id

μεταλαμβάνειν "κωλύεται" εἴπερ ἀπὸ apa δι
καιοσύνης φυτεύεται δένδρον ζωῆς" τὸ δὲ Map
ζωῆς, ἡ τοῦ θεοῦ σοφία ἐστί" διχαίως δὲ ἅψα-

ισϑαι κεκώλυται τούτου τοῦ ξύλου πᾶς παράνομος.

Ὁ θεὸς τῇ μὲν σοφίᾳ γαὶ τὴν γῆν ἐθεμελίωσε"
διὰ δὲ τῆς αἰσϑήσεως αὐτοῦ ἐῤῥαγησαν ἄβυσ-
σοι, τὰ δὲ νέφη ἐῤῥύησαν δρόσους" ἣν οὖν ἐν-
ταῦϑα γῆν εἶπε , Παῦλος ὁ ἅγιος πλάτος (yd^
pace xot τοὺς ἐνταῦϑα οὐρανοὺς λεγομένους ,
ὕψος ἐχέϊνος ἐν τῇ πρὸς ᾿Εφεσίους χαλέι" xal
τὰς λεγομένας τροπικῶς ἀβύσσους, ὀνομάζει βά-
ϑος" τὰ ,δεθροσωμένα νέφη, μῆκος χαλέι" ταῦὺ-
τα δὲ πάντα λογιχῶν € ἔστι φύσεων σύμβολα, διαι-
ρουμένων κόσμοις xxi σῶώσατι κατὰ ἀναλογίαν
τῆς καταστάσεως" b d τοῦτο χαὶ νῦν τῷ υἱῷ
τοῦ Su ἀλλὰ χαὶ ἡ ψυχὴ ἡ πιστὴ j 7i ἐστιν
ἑκατονταπλασίον χαρποφοροῦσα' αὕτη δὲ ἐχ τῆς
πιότητος 5 ἥτις ἐστὶ σοφία, σοφή; θεμελιοῦ οὗντος

αὐτὴν en αὐτῇ τοῦ Θεοῦ" ἑϑράζει γάρ αὐτὴν τὴν.

συναγωγὴν τῆς διδασκαλίας χαὶ πῆξιν ἀπὸ σο-
Lj

ques ποιούμενος" χαὶ ἀεὶ προχοπτούσης οὐρανὸν
ἀπεργάζεται, λαϑαρώτατον κτίσμα, ἀγγέλων τὲ
xai τῶν venpav εὐσιῶν οἰκητήριον : λαβοῦσαν τὲ
αἴσϑησιν τοῦ ὄντος, καὶ χατανοοῦσαν τὴν τῶν
πραγμάτων ἀκρίβειαν, εἱονεὶ τὸ πολύμυθον τῶν
τοῦ Θεοῦ χριμάτων.

Πρὸς μόνην τὴν σοφίαν ἀδυνατοῦσιν οἵ δαίμο-
VEG , λογισμοὺς ἐμβάλλειν εἰς τὴν καρδίαν τοῦ

b ͵

σεσοφισμένου um συγχωρουμενοι" ὃ γὰρ vc oc τόϊς
τῆς σοφίας ἀντιποιούμενος ϑεωρήμασιν . ἀνεπί-
δεχτος γίνεται λογισμῶν ἀκαϑάρτων.----Νοῦς, χα-
θαρὸς ἐγγίζει σοφίᾳ, ἐπειδὴ τὸ εὖ γινώσκει" ὁ δὲ
ἀκάθαρτος. μαχρυνθήσεται ἀπ αὐτῆς.

Πρόσκομμα λογιχῆς φύσεως. ἐστὶ λογισμὸς
ἀχάϑαρτος . ἢ γνωσις ψευδής" ὃ δὲ ΤῊ τοῦ θεοῦ
βουλῇ περιστειχειούμενος , ἐν τούτοις οὐ προσ-

r -

XOTT&L.

Οὔτε ἔφοδός;, φησι; πονηρῶν λογισμῶν φοβήσει
τὸν γεγονότα σοφὸν , οὔτε ἀσεβεέϊς ἔξωθεν ἐπιόν-
τες τὴν αὐτοῦ χαϑαιρήσουσι δυναμιν : ἐρημῶσαι
ϑέλοντες τῶν φύσει χαλῶν" τὸν γὰρ ἀνάλωτον
εὐδεὶς δυνήσεται λαβεῖν" et τοι , τί τοῦ ἀσε-
βοῦς αὐϑαδέστερον ; ἀλλὰ xai αὐτοῦ φησι τοῦ
ταντοδατσοῦ ϑηρίου περιγενήσῃ., ὦ πρᾷος. ὧν χαὶ
ἐπιεικὴς ] τοῦ κυρίου ὄντος μετὰ σοῦ" ἐντεῦϑεν
δὲ μανθάνομεν , ὡς ἡ ἐλεημοσύνη περιαιρέϊ φο-
βερὰς φαντασίας , νύχτωρ ἡσῖν συμβαινούσας i
ἢ χαὶ ἐωρτρθρ,, οὐ μένον 0i, ἀλλὰ xat τῶν

v.18.
cod. f. 17. ἃ.

cod. f. 17. b.

y. 88.
cod. f. 19. a.

v. Q7.

cod. f. 19. b.
v.,30,

cod. f. 20, ἃ,
y. 33.

v. 9.

V. 8ὅ.

cod. f. 20.. b.
v. 1.

cod. f. 20. b.
v,"2.

v. 9.

cod. f. 21. b.

6 , ORIGENIS

ἐν τῇ μεταστάσει πονηρῶν κατηγοριῶν χαὶ τῶν
ἐν τῇ κρίσει Blanco κολάσεων περιαιρεϊ τοὺς
οὕτω φρονοῦντας" τὸ αὐτὸ δὲ metit xat πρᾳότης
xai ἀοργησια καὶ βαχφοϑίυμία καὶ ὅσα πέφυκε
χαταστέλλειν τὸν ϑυμὲν ᾿ταρασσόμενεν' εἴπερ ἐγ
τῆς ταραχῆς τοῦ ϑυμοῦ τὰ vina φάσματα
ete γίνεσθαι. Ἶ

Οὐ μόνον τῶν ἐδωδίμων μὴ ἀπόσχῃ εὖ ποιεῖν
ἐνδεῆ, ἀλλὰ χαὶ γνώσεως ϑεοῦ wot σοφίας xad
ἐντολῶν: xai mày ὁτιοῦν ϑεῷ φίλον xoi πρὸς
αὐτὸν οἰχειοῦν., μὴ ἀπόσχῃ εὖ ποιξῖν τῷ ἐνδεο-
μένῳ σου.

Αὖς n ἡ. πρὸς τὸν πλησίον ἔχϑρα ἀπεργάζε-

'
ται τινὰ καχὸν, CU μόνον σωματιχὸν, ἀλλὰ xat

ψυχιχόν.

᾿Δγνοια xuptcu ἐν οἴχοις ἀσεβῶν i γνῶσις δὲ
Θεοὺ ἐν ψυχρὸς διχαίων" ἐπαύλεις δικαίων εὐλο-
γοῦνται, ὅταν ὁ Χριστὸς ἀπονέμῃ τὰ γέρα ἑχά-

στῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτῶν" τόϊς ἀσεβέσι δὲ χατ-
ἄραν χαὶ εὖχ εὐλογίαν.

H ἄχρα woontat χαὶ εἰς τέλος ἐπρρμένη, ὑπερ-
ngayta nata: ἀντιτάσσεται δὲ κύριος tá
μὲν ἀδίκοις, , Ὡς δικαιοσύνη" τοῖς ψεύσταις,, ὡς
&A ἤθεια: τόϊς δε v ὑπερηφάνοις» ὡς ταπεινοφροσύνη:
διὸ χαὶ τέϊς ταπεινὰ φρονεῦσι φίλος ἐςἰ" τούτου
γάρ ἐστι τὸ, δίδωσι χάριν τασεινόις" τόϊς δὲ
ὑπερηφάνοις Ὁ ἀντιτάσσεται.

Δόξαν οὐράνιον χληρονομήσουσιν οἱ τὴν ἔνθεον
σοφίαν μαϑόντες τὲ xol διδάξαντες" ὕψωσαν δὲ
ἑαυτόϊς ἀτιμίαν οἱ ἀσεβεῖς . ἐνώπιον ἀγγέλων

Y ! :
at ἀνϑρωπων παρ ta τεῦ Χριστοῦ.

C. A.P.

IH, τὴν ἡθιχὴν ἀρετὴν Aye ἔννοιαν ,
τὴν ϑείαν γνῶσιν" υἱὸς δὲ ἀρετῶν ὁ xaT αὐτὰς
πεποιωμένος , ὃς οὐχ ἄλλου χάριν, ἀλλ᾽ ἕνεκα
τῆς ἀρετῆς τὰ wat αὐτὴν ἐνεργεῖ.

Δῶρον ἀγαϑὸν δωροῦμαι ὑμῖν, τὴν ἐσσυρά-

νιον βασιλείαν, ἐὰν τὸν νόμον &ar im ἐγχατα-

λίπητε" σημειωτέον δὲ ἐνταῦθα, ὅτι δῶρον ἀγα-
θὸν ὀνομάζει τὸν νοῦν, διὰ τὸν λαμβάνοντα δῶρα
ἐν χόλπῳ ἀδίκως, wo μὴ κατευοδούμενον" ἐχέϊνα
γὰρ δῶρα ἄδικα, τὰ πράγματα λέγει τοῦ πονη-
poU , ἅπερ ὁ νοῦς δεχόμενος, οὐ κατευοδεῦται
ἐν ταῖς ὁδδις αὐτεῦ.

Στέφανος yas των αἱ ἐντολαὶ τοῦ ϑεοῦ εἴσιν,
αἵτινες τὸν φέφανον. τῆς βασιλείας ἀντιπαρέχου-
σι tic ποιοῦσιν αὐτάς" ςέφανος δὲ τρυφῆς ἡ

A

id tantummodo ; sed a malis in vitae transitu
accusationibus , et a molestis iudicii poenis li-
berat eos qui hac mente sunt. Idem. praestant
mansuetudo , lenitas, patientia, et quaecum-
que ad cohlbendas irae commotiones spectant:
siquidem ex irae perturbatione terribiles phan-
tasiae fieri solent. - νόῳ

Non alimoniae tantummodo largus esto in-
digenti , verum etiam notitiae Dei sapientiae-
que eius et praeceptorum. Et quicquid Deo

gratum est , eique nos adpropinquans , ne tri- .

buere abnuas ei qui ope tua indiget.
Haec adversus proximum inimicitia , male
facit hominis non corpori tantum 664 etiam
animae.
Ignorantia Dei in domibus impiorum ; Dei
contra notitia in animabus iustorum. Domieilia
iustorum benedicuntur : cum scilicet Christus

ipsorum operibus praemia retribuet ; verumta- -

men impiis maledictionem non benedictionem.

Summa et consummata nequitia , superbia
appellatur. Adversatur autem Deus iniustis ,
quatenus iustitia est , mendacibus quatenus ve-
ritas, superbis quatenus modestia est. Pro-

pterea et humilium amicus est..Ita enim sig- -

nificant verba: humilibus dat gratiam ; at su-
perbis adversatur. ;

Caelestem gloriam hereditabunt , qui divi-
nam sapientiam didicerint et docuerint. Cu-
mulant vero sibi ignominiam impii, coram an-
gelis et hominibus , ἃ Christo.

ΙΝ.

Discipiinam dicit moralem virtutem ; j intel-
lectum , divinam scientiam. Filius autem vir-
tutum est , qui illis est informatus; quique haud
alterius rei gratià, sed propter ipsam virtu-
tem, in ea se exercet.

Donum bonum do vobis caeleste regnum ,.

si legem meam non deserueritis. Heic porro

animadvertendum est , donum bonum diei ab :

eo mentem, propter illum qui dona in si-
num accipit iniuste, et nec prospero successu
utitur. Nam iniqua illa dona dicit pro in-
probi hominis negotiis, quae si mens exci-
piat, in viis suis non fortunatur.
Corona gratiarum, mandata Domini sunt,

quae regni coronam vicissim retribuunt οἷς
servantibus ipsa. Corona vero deliciarum cog-

IN PROVERBIA. 1

nitio Dei, quae nos protegens , omnem 1a-
scivam cogitationem, omnemque falsam scien-
tiam repellit.

Hae complures viae ad unam vergunt viam,
quae dicit: ego sum. via. Multas autem vias
dixit virtutes, quae ad Dei cognitionem dedu-
cunt. Multiplieabuntur autem anni vitae ho-
mini, qui in prophetarum voce audit caele-
stem patrem, recipitque per unigenitum filium
verba illius, ut in vitae iustae viis dirigatur ,
quó salvus fiat in aeterna vita.

Horum castrorum statio. est nequitia, et
falsa scientia, et quicquid Deo invisum est.
Hostes enim sunt impiae cogitationes , quae
animas perimunt.

Dilectis suis largitur Deus somnum ; at im-
pii dilectione eius non fruuntur, quibus certe
somnum Dominus non concedit. Hinc credi-
biliter ostendi potest , haud esse idoneam ca-
piendo somno daemonum naturam.

Anteeunt nobis virtutes, nosque illuminant
in praesente vita; quae si cum futura compa-
retur, quae dies est, nox dicetur ; donec ex-
surgat dies, in qua iustitiae sol orietur. Vel
dicit, quoad tuto in loco nos constituant ,
non recedunt. Est enim diei proprium, ut
tenebras dispellat. Quod sane Christus etiam
" aiebat: qui ambulat in die, non offendit.
Contra fitin viis impiorum ; qui cam neque
sciant neque intelligant, in tenebris ambulant
et offendunt ; neque ullam veniam inveniunt ,
quasi ignorantia prolapsi fuerint: ipsi enim
sibi tenebras obduxerunt. Et videsis, quod
virtus in mediis etiam tenebris lucem diffundit;
nequitia autem , in luce quoque tenebrescit.
—Sed neque quomodo peccant impii sciunt ,

neque causam offensionum suarum norunt: de-

nique neipsum quidem peccatum suum animad-
vertunt ; quod extremae nequitiae indicium est.

Fontes dieit virtutes, unde scatet aqua vi-
vens divinorum verborum, id est Christi cog-
nitio. David quoque: apparuerunt, inquit ,
fontes aquarum , et revelata sunt fundamenta
orbis terrarum , sub adventu videlicet serva-
loris nostri Iesu Christi.

Oculi tui, inquit, recta videant , id est ea
lantum quae Deo sunt placita ; nempe quae
. ἃ prophetis manifestata nobis fuerunt de solo
Christo discipulisque eius: quaecumque de-

N

[prey ὁδοὺς. τὰς

6 περιπατῶν ἐν τῇ ἡμέρᾳ P οὐ προσκόπτει"

^ «X ^ "o"
γνῶσις ἢ τοῦ θεοῦ, d τις ὑπερασπίξουσα ἡμῶν,

πάντα λογισμὲν ἐμπαθῆ, xai πᾶσαν γνῶσιν ψευ-

δῇ ἀπωϑ εἴται.

Αὗται αἱ πολλαὶ ὁδοὶ εἰς pay ἄγευσιν ὁδὸν,
τὴν εἰποῦσαν" ἐγὼ εἰμι D ὁδὸς" πολλὰς δὲ εἴς
ἀρετὰς τὰς φερούσας ἐπὶ τὴν
γνῶσιν τοῦ ϑεοῦ, Πληϑυνθήσεται δὲ ἔτη ζωῆς
τοῦ ἀχούοντος διὰ τῶν προφητῶν τοῦ ἐπουρανίου
πατρὸς, χαὶ δεχομένου διὰ τοῦ μονογενοῦς υἱοῦ
τοὺς λόγους αὐτοῦ, εἰς τὸ χατευϑυνϑῆναι ἐν
ταὶς odis τῆς δικαιοσύνης τοῦ βίου, ὅττως ἀπε-
σωθῇ εἰς τὴν ἀείζωον ζωήν.

ς ἐστὶν ἡ xou
πᾶν ὁτιτῦν ἄϑεχ-

Τούτου τοῦ στρατοῦ ó τόπο
χαὶ ἡ ψευδώνυμος γνῶσις, γαὶ
ον τῷ θεῷ" πολέμιοι. γάρ εἰσιν οἱ ἀσεβεῖς λογι-
Guet , ψυχὰς. ἀποκτείνοντες. [

Ἔν τοῖς ἀγαπητόις αὐτοῦ διδωσιν δ χύρις
ὕπνον" οἱ δὲ ἀσεβεῖς CUX εἰσὶν αὐτοῦ ἀγαπητο

. τοὶς ἀσεβέσιν ἄρα, οὐ δίδωσιν ὕτνον ὁ κύριος"

ἐντεῦθεν δὲ € ἔστι vai πειθανῶς δεῖξαι, ὅτι οὐ χα--
ϑεύδειν πεφύκασι δαίμονες.

Προπορεύο γται ἡμῶν αἱ ἀρεταὶ; καὶ φωτίζουσιν
ἡμᾶς ἐν τῷ παρέντι βίῳ, ὃς πρὸς τὸν μέλλοντ 2.
ἡμέραν ὄντα, νὺξ λέγεται: ἕως κατορθώσει ἡ
ἡμέρα ἐν ἢ ὁ ὃ τῆς διχαιοσύνης ἥλιος ἀνατέλλει.
Ἢ ἀντὶ τοῦ, ἕως ἡμᾶς ἐν ἀσφαλείᾳ, χαταστήσου-
ew, cux agis savon τοῦτο γὰρ ἡμέρας ἴδιον, τὸ
σχότος διαλύειν" ὅπερ, οὖν χαὶ Χριστὸς ἔλεγεν"
οὖν-
ἀντίον de αἱ τῶν ἀσεβῶν" ἐπει οὖν οὐκ ἔγνω-
σαν οὐδὲ TUA y ἐν σκότει διαπορεύονται: προσ-
κόπτουσιν, ἀλλ᾿ cox E χουσι συγγνώμην ὡς ἀγνοίᾳ
προσπταίοντες" αὐτοὶ γὰρ ἑαυτεῖς τὸ exc ες εἰρ-
γάσαντο" ὅρα δὲ ὡς fi μὲν ἀρετ ἡ : xat ἐν σχό-
τει φῶς ἐποίησεν, ἡ δὲ χαχία χαὶ ἐν φωτὶ; σγό-
τος.---Οὐῥδὲ τὸν τρόπον. πῶς ἁμαρτάνουσιν e
ἀσεβεῖς ἐ ἐπιστάνται" οὐδὲ τὴν αἰτίαν γινώσχευσι.
πόϑεν προσχόπτουσιν" ἀλλ᾽ οὐδὲ αὐτὸ τοῦτο. ἴσα-
eu, ὅτι παρανομεῦσιν" ὅπερ ἐστὶν γνωρισμα τῆς
ἐσχάτης γαχίας.

Πηγὰς λέγει τὰς ἀρετὰς. ἀφ ὧν γεννᾶται
τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν τῶν ϑείων ῥημάτων, ὅπερ ἐστὶν
ἢ γνῶσις τοὺ Χριςοῦ, Καὶ ὁ Aavtó* ὥφθησαν γάρ,
φησίν. ai πηγαὶ τῶν ὑδάτων, y χαὶ ἀνεχαλύφϑης-
σαν τὰ θεμέλια τῆς οἰκουμένης ; παρὰ τὴν ἐπιδη-
μίαν δηλονότι τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Jut ev.

Οἱ ἐφθαλμεί σου. εἰπεν; ὀρθὰ βλεπέτωσαν
τουτέστι τὰ D μόνα φίλα, ἤγουν τὰ ( παρὰ τῶν
προ φητῶν ἡμῖν σαφηνισϑέντα περὶ 9 Χριστοῦ
μένου γαὶ τῶν μαϑητῶν αὐτοῦ" va παρὰ

^^
τω
V
L

e
οσα

v. 10.
cod. f. 2I. b.

v. 15.
cod. 22. b.:

v. I8.
cod. f. 93. a.

v. 19.

v. 21.

v. 95.
cod. f. 23. b.

*

vi 97.
eod. f.' 24. a.

y, T.
€od. f. 24. b.

v.
ibid.

v.
cod. f. ?5. b.

v. II.
cod. f. 96. à.

v. 15.
cod. 26, b.

8 ORIGENIS

!

τινος πρὸς τὸν Χριστὸν οἰχειροῦντα λαληϑείη καὶ
μόνον.

| , Συμφωνεῖ τούτοις τὸ, ἐὰν μὴ κύριος οἰκοδο-
μήσῃ CtXOy , xat φυλάξῃ πόλιν" τουτέστιν ἐὰν μὴ
κύριος δώῃ ἡμῖν ἰσχὺν τοῦ χατευϑύναι τὰ πρὸς
αὐτὸν διαβήματα ; μάτην ἡμέϊς χοπιῶμεν, ct
μὴ ἐν παρακλήσει αὐτὸν ἐπικαλούμενοι. ἀλλ᾽ ἐν
αὐϑαδείῃ ἐπιχειροῦντες.

nique abs quovis dicentur ad Christum tan-
tummodo deducentia.

His.consonant illa: nisi Dominus aedifica-
verit domum , et custodiverit civitatem. Idest,
nisi Dominus nobis vim suppeditaverit diri-
gendi ad ipsum gressus nostros, frustra nos
laboramus , qui nequaquam eum precibus in-
vocamus , sed cum audacia rem gerimus.

DO Ρ. X.

D τωμυλεύονται yap αἵτε πρόδηλοι πόρναι xat
αἱ τῶν ἑτεροδόξων διδασκαλία, ἀπατῶσαι διὰ
τῆς χρηστολογίας τὰς τῶν ἀγχάχων καρδίας" με-
γιστη οὖν ᾿ ἀσφάλεια τὸ μὴ ἁλῶναι τὴν ἀρχήν"
ἁλόντα γάρ, δύσχολον διαφυγεῖν.

Μέχρι μὲν τῆς ἀχοῖις αὐτῶν. τὸ καλόν. cn-
βαίνει δὲ τὸ λίπος τὴν ἡδονήν, ey ἧς τίχτε-
ται ἡ ἀκαϑαρσία' ἧς ἔκγονον» χαχίὰ χαὶ ἄγ-
vota ὧν οὐδὲν ἐ ἐστι πιχρότερον EV tolg γεγονόσιν
eupéty ἐν ἡμέρᾳ first.

Ἔντεῦϑεν γινώσχομεν ὅτι τὸ ϑυμιχὸν μέρος
ἐπιχρατεῖ ἐν τοῖς δαίμοσιν᾽ ἀνελεήμων γάρ, φη-
σι, θυμὸς, γαὶ ὀξεῖα ὀργὴ αὐτῶν" θηρεύουσι γὰρ
εἰς ἀπώλειαν ποὺς πειϑαρχεῦντας «volg! οὕτω
γάρ τιμῶσι τοὺς τιμῶντας αὐτοὺς.

Διὰ τῶν χακιῶν οἱ πονηροὶ χατατρίβουσι τὰς
σάρχας τοῦ Χριστοῦ, xau τὸ αἷμα χκαταναλί-
σχουσι, κοινὸν αὐτὸ ἡγησάμενοι 1}" ὁ τρώγων γάρ
pov, φησὶ, τὴν σάρχα, καὶ πίνων μου τὸ αἷμα,
ἔχει: ζωὴν αἰώνιον ; χἀγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν
ἐσχατ n ἡμέρᾳ: δ δὲ ἀναξίως, ἐσθίων τὸ σῶμα
xat τίνων τὸ αἷμα τοῦ χυρίου., χρίμα ἑαυτῷ
ἐσϑίει χαὶ mie.

Ἣν ὅτε οὐχ ἦν χαιχὸν ᾿ καὶ ἔσται ὅτε οὐκ
ἔσται" ἀνεξάλειπτα γὰρ τὰ σπέρματα τῆς ἀρε-
τῆς" πείϑει δέ με χαὶ οὗτος map ὀλίγον , xat
οὐ τελείως ἐν παντὶ χαχῷ γεγενὼς δ πλούσιος ἐν
τῷ ἄδη διὰ κακίαν χρινόμενος , καὶ οἰκτείρων τοὺς
ἀδελφούς 2y τὸ δὲ ἐλεεῖν, σπέρμα τυγχάνει τὸ
χάλλιστον τῆς ἀρετῆς.

Ἡ γνῶσις χαὶ φρέαρ ἐστὶ χαὶ πηγήν τοῖς μὲν
γὰρ προσελϑοῦσι ταῖς ἀρεταῖς. βαϑὺ φρέαρ &-
ναι δοκεῖ τοῖς δὲ ἀπαϑέσι χαὶ χαθαρόϊς, πηγή"
οὕτω καὶ ὁ σωτὴρ ἐχαϑέζετο i ἐπὶ τῇ πῊγ}}. ὥρα
ἣν ὡσεὶ tien πηγὴν δὲ vé τὴν ϑείαν γνῶσιν,
χαὶ οὐ τὸ φρέαρ τοῦ ὕδατος" ὥσπερ δὲ ἡ πηγὴ
πρόχειται ἀχόπος., τουτέστι τὸ τρέχον ὕδωρ τοῖς

Duteront enim tum publicae meretrices ,
tum heterodoxorum scholae , pulchro eloquio
ingenuorum corda decipientes. Est itaque tu-
tum maxime, ne initio decipiamur ; nam de-
ceptus, difficile evadit.

Auditionis tenus , delectatio. Pinguedo au-
tem voluptatem deiiotat , ex qua impuritas
gignitur : cuius progenies, nequitia et inscitia.
Atqui his vitiis nihil invenietur amarius in die
iudicii.

Hinc cognoscimus qualítetent iracundam in
daemonibus praevalere. Immitis enim est , in-
quit, furor eorum, et ira acuta. Venantur
quippe ad interitum eos qui sibi obtemperant.
Sic videlicet honorant eos, qui ipsos honorant.

Peccatis suis improbi homines Christi car-

. nes conterunt , et sanguinem consumunt , rem

profanam existimantes. Attamen ait Christus :

qui manducat meam carnem et bibit meum.

sanguinem , habet vitam aeternam, et ego
resuscitabo eum in novissimo die. Iam vero
qui indigne corpus manducat et sanguinem
bibit Domini , iudicium sibi manducat et bibit.

'Olim non fuit malum , et hoe ipsum ali-
quando non erit: sunt enim indelebilia vir-
tutis semina. Hoc mihi propemodum suadet
dives ille qui non omnino totus malus fuerat,
etsi ob nequitiam inferis adiudicatus: ecce
enim ille misericordiam erga fratres retinebat.
Atqui misericordia,semen est virtutis optimum.

15. Scientia puteus simul est et fons : ete-
nim illis qui ad virtutem primum accedunt,
profundus puteus videtur: at imperturbatis
atque puris, fons. Sic etiam Salvator sedebat
supra fontem hora circiter sexta. Tu vero
fontem intellige divinam scientiam, non aquae
puteum. Et sicuti fons prostat absque labore ,

1) Animadverte catholicum doctissimi et antiquissimi Origenis testimonium de saerosancta eucharistia.
2) Heic innuit Origenes errorem illum suum de futura, post vitam, conversione impiorum , et poenarum fine.

/

|

^
ror Umm ERRERREPENPZRE

IN PROVERBIA. . 9

utpote aqua discurrens sitientibus , ita puteus
laborem requirit volentium exantlare. EL si-
cuti fons incessanter manat , ita sensibilis scri-
ptura perennem habet fluxum , faciliterque his
qui sitiunt Deum donat. Et sicuti puteus labo-
rem creat exantlantibus , ita et scientia con-
templativa iis qui volunt virtutes recte exer-
cere animae corporisque , et divina intelligere,
et caelorum regnum adipisci.

Heie mulieris vocabulo scientiam Dei deno-
tat ; quae nobis iam inde ab adolescentia tra-
dita fuit ; et quam superius Salomon iuventutis
magisterium dixit. Fili enim , inquit, ne te ca-
piat consilium malum (id est diabolus malo-
rum consiliorum molitor) quo:doctrina iuven-
tutis deseritur, et divinum foedus oblivioni tra-
ditur. Oblivio autem et derelictio , possessu
scientiae deteriores sunt, veluti sanitate lon-
ge peior morbus, et infra vitam mors. Simul
tamen ipsa scientia et mater dicitur et uxor at-
que soror: mater, quia qui docuit me, per
scientiam me genuit , ut Paulus per evangelium
Galatas: uxor, quia mihi copulata parit virtu-
les et recta dogmata ; siquidem reapse scientia
parit viro prudentiam : soror, quia ego pariter
atque illa ex uno geniti fuimus Deo patre. Dic
enim , inquit, sapientiae, ut soror tua sit.

Gratia et amicitia liberant. Virtus autem et
scientia, rationalem animam liberant. Nam gra-
tia et amicitia, virtus eb scientia sunt. Iam si
cervus ex amicitia, et pullus ex gratiis gignitur;
cervus quidem est contemplationis symbolum,
pullus autem quietis a cupiditatibus ; quorum
alterum ex virtutibus , alterum ex scientia con-
fieri comparatum est.—Cervus est contem-
plationis symbolum circa corpora et incorpo-
rea et scientiam Dei: amicitia autem , dile-
ctionis erga Deum et homines: pullus deni-
que, imperturbati animi. Et theoria quidem
scientiae Dei , ex animae virtutibus procreari
solet: dilectio , ex sapientia: tranquillitas, ex
virtutibus corporis. Hortatur vero nos ut cum
huiusmodi gratiis semper versemur : nam qui
cum iis consuescet, non ad Deum solum ac-
cedet , sed cum illo etiam habitabit.— Propria
rationalis naturae est virtus, quae amicitia
appellatur , et Deo conciliat, copulatque eos
qui se sequuntur per scientiam Dei.—Nam qui
virtutis scientiaeque amore ducitur, quotus-
cumque meliorum est.

διψῶσιν., οὕτω τὸ φρέαρ ἐν χέπῳ téig ϑέλουσιν
ἀντλέιν" xat ὥσπερ ἡ πηγὴ ἀπαυστός ἐστι τοῦ
ῥεῖ, οὕτω E αἰσϑυητικὴ γραφὴ ἀένναον ἔχει τὸν
ὁρόμον, καὶ εὔχολον τοῖς διψῶσι τὸν ϑεὸν γεραί-

τβειν" χαὶ ὥσσερ τὸ φρέαρ χότσον παρέχει τόϊς

ἀντλοῦσιν , οὕτω καὶ Ei ϑεωρητικὴ, γνῶσις tolg
ϑέλουσι δι αὐτῆς τὰς ἀρετὰς κατορδῶσαι, ψυ-
xis τε xol σώματος , τὰ τε D9üa ἐννοέῖν. xot
τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν ἀντιποιηδ ἤναι.
Γυναῖκα ἐνταῦϑα τὴν τοῦ θεοῦ γνῶσιν σημαί-
νει" αὕτη δὲ ἐχ νεότητος ἡμῖν. ἐδόδη" ἣν τινα
ἀνωτέρω διδασχαλίαν ὁ Σολομῶν γεότητος λέγει'
υἱες γάρ φησι , D σε καταλάβῃ βουλὴ χαχὴ
(τὸν διάβολον λέγων, ὡς χαχῶς ουλευσάμενον")
ἡ ἀπολιποῦσα διδασχαλίαν νεότητος, wat διαθή-

, ; 1 ,
'χὴν θείαν ἐπιλελησμένη" λήθη δὲ χαὶ ἀπόλειψις,

γνώσεως χτήσεως δεύτεραι" ὥσπερ χαὶ ὑγείας
νόσος ἐσχάτη ur ζωῆς θάνατος δεύτερος" ἅμα
δὲ χαὶ τούτεις τε, ὅτι ὅπερ ἡ αὐτὴ γνῶσις, καὶ
μήτηρ λέγεται καὶ γυνὴ xal ἀδελφή" μήτηρ μὲν;
ἐπειδὴ ὁ διδάξας με, δύ αὐτῆς με γεγέννηκεν,,
ὡς Παῦλος διὰ τοῦ εὐαγγελίου Ταλάτας" γυνὴ
δὲ, ὅτι συνοῦσα Ba tici τὰς ἀρετὰς καὶ δόγ--
ματα ὀρθά εἴ γε. ἡ σοφία ἀνδρὶ τίχτει ᾿ φρόνησιν"
ἀδελφὴ, ὅτι ἐγὼ τε καὶ αὕτη ἐ ἔχ τὸ Ὁ ἐνὸς γεγό-
γαμεν θεοῦ χαὶ πατρός" » εἰπὸν γάρ 2 φησι, τὴν
σοφίαν , σὴν ἀδελφὴν εἰναι *.

Ἡ χάρις xal d φιλία ἐλευϑερεῖ' ἡ δὲ ἀρετὴ
καὶ γνῶσις, ἐλ εὐϑεροῦσι ψυχὴν λογικήν", ἢ χάρις
γὰρ χαὶ ἡ φιλία, ἀρετὴ χαὶ γνῶσις ἐστίν" εἰ δὲ
ἔλαφος & τῆς φιλίας, ὁ o πῶλος £x τῶν χαρίτων
γεννᾶται' ἡ οὖν ἔλαφος ἐστὶ τῆς ϑεωρίας σύμ-
[ολον' ὁ δὲ πῶλος. τῆς ἀπαϑείας" ἡ μὲν γὰρ,
ἐξ ἀρετῶν’ ἡ δὲ, ἐχ τῆς γνώσεως γίνεσϑαι πέ-
φυχεν"---Ἢ μὲν ἔλαφος ἐ ἐστὶν θεωρίας σύμβο λον,
σωμάτων xat ἀσωμάτων ναὶ γνώσεως. θεοῦ" ἃ δὲ
φιλία . τῆς πρὸς Θεὸν χαὶ τὸν πλησίον ἀγάπης"
ὃ δὲ πῶλος τῆς ἀπαϑείας" χαὶ ἡ μὲν ϑεωρία
τῆς πρὸς ϑεὸν γνώσεως , ἐξ ἀρετῶν εἴωξε yt
yec Sat ψυχιχῶν᾽ ἡ δὲ ἀγάπη , ἐχ τῆς σοφίας
γίνεσθαι πέφυχεν" ἡ ài ᾿ἀπαϑεια Z &x τῶν τοῦ
σώματος ἀρετῶν' παραινεῖ δὲ ἡμᾶς ταὶς
ταις χάρισιν ἀεὶ προσομιλεῖν" ó δὲ τούτοις &p-
φιλοχωρῶν,, οὐ μόνον τῷ S: προσομιλήσει, ἀλ-
λὰ xci συνοιχος γενήσεται aio lia τῆς
λογιχὴς φύσεως ἐστὶν ἡ ἀρετὴ, "i τις χαλεῖται
φιλία , καὶ συμφιλιάζει τῷ ϑεῷ τοὺς ἑπομένους
αὐτῇ διὰ τῆς γνώσεως τοῦ ϑεοῦ. -ν γὰρ τῇ
τῆς ἀρετῆς φιλίᾳ χαὶ τῇ τῆς γνώσεως: ó συμ-
περιφερόμενος πολλοστὸς ἐστι τῶν ὠφελουμένων.

τειαυ--

2

v. I8.
cod. f. 27. a.

*Prov. VII. 4.

v. I9.
cod. f. 27. b.

r

v. 20.
cod. f. 98. a.
vi 8.
cod. f. 29. a.
V. ἃς

cod. f. ?9. a.

v. 6.
cod, 4. 29. b:

*" Rom. VI. 23,

v. 8.
cod. f. 30. b.

10 ORIGENIS

Τινὲς μὲν τοῦτο περι τῆς. ἔξωϑεν σεφίας.

νομίζουσι λέγεσϑαι.- πρὸς ἣν χρονίζειν οὐ και
λὸν διὰ τὰς ἐν αὐτῇ ἀπάτας" τινὲς δὲ tp
τῆς γαχίας χαὶ τὸ μὴ πολὺν εἶναι πρὸς αὐτὴν
ἑρμηνεύουσιν οὕτως" ὅτι ἀδύνατον μὲν παντάπα-
σιν ἀπέχεσθαι ἄνθρωπον πονηρῶν᾽ λογισμῶν" μὴ
ἐγχρονίζειν μέν vot ἐν αὐτοῖς, ϑυνάτον" cog vai
ἀγχάλας χαλεῖ-

Nonnulli hoc de profana sapientia dici pu-

tant, in qua diu versari non expedit, pro-
pter haerentes in ea errores. .Alii de impro-
bitate, quominus videlicet familiares ei simus ;
interpretantur sie: nempe quia etsi impossi-
bile est hominem malis cogitationibus omnino
carere; attamen in iis non immorari, possibile;
quas auctor ulnas appellat.

CAP. VI.

Ila: ὁ τὸν φίλον τὸν Σ Χριστὸν ἐγγυώμενος, ὡς
δικαιοσύνην xai ἀλήϑειαν, 1 παραδίδωσι τὴν "ἕαυ-
τοῦ jun tóc Spe oy τεῖς εἰωϑόσι πολεμεῖν
τόις ἀνθρὼπ rete, διὰ τὴν πρὸς τὸν σωτῆρα φιλίαν"
φιλία γάρ ἐστι πνευματικὴ : γνῶσις Θεοῦ, d
ἣν γαὶ οἱ ἅγιοι φίλοι. ϑεοῦ χρηματίζουσιν; ὡς ὁ
Ἰωάννης ὃ Bax: ἰστὴς φίλος ἣν τοῦ νυμφίου ,
Μωὺύσῆς τε wai ci ἀπόστολει" εὐνχέτι γὰρ 72 qn-
σιν , ὑμᾶς χαλῶ δούλους ; ἀλλὰ φίλους.

Ὁρᾷς ἀγῶνα χαὶ ἀγρυπνία: ; ὕπνος μέν ἐστι
ψυχῆς. ἡ xat ἐνέργειαν ἁμαρτία" νυσταγμὸς δὲ,
τὸ πρῶτον ἐν τῇ ψυχῇ συνιστάμενον. ἀχάϑαρτον
νόημα" ἐπινυσταγμὸς dé à πρὸς τὰ χείρω Bonn
χωλύει οὖν ὃ μὲν νόμος; τὸν ὕπνον" τὲν δὲ vue ay
μὸν τὸ ,ἐὐαγγέλιον' εἴ γε ὸ μὲν περικόπτει τὴν

xac ἐνέργειαν ἁμαρτίαν" τὸ δὲ E τὴν xatd διά- '

yotay. πρῶτον συνισταμεένην κακίαν" ἐῤῥέθη γάρ :
gnat, τόϊς ἀρχαίοις, οὐ φινευσεις" ἐγὼ δὲ λέγω
ὑμὶν, cux ὀργισϑήσῃ.

Σημειωτέον. ἐνταῦϑα , ótt τὴν τοῦ μύρμηκος
φυσικὴν ἐναρμόνιον χινήσιν , σοφίαν χαλεῖ" vai
γὰρ ὃ σοφώτερος σοφοῦ. σοφωτερρς λέγεται" πῶς
δὲ χαὶ οὐχ ἔστιν ὑπὸ δεσυύτην, εἴ γε τὰ συμ
σαντα δοῦλα tov ϑεοὺ: ἢ μή τότε ὃ Ses
λέγεται δεσπότης διχῶς. ὡς δημιουργὸς . xat

/
ὡς γινωσχόμενος ; διὸ γαὶ Παῦλος ς γράφει Κρ αγυ-,

t δὲ ἐλευθερωθέντες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, δου-
aate: δὲ τῷ ϑεῷ (ὁπλονότι xat ἀρετὴν

/ Y ^w 3) Y N Ind , ,
xai γνῶσιν ) ἔχετε vov xapmov ὑμῶν εἰς ἅγια

' M M 1 : » ἢ“ ET
σμὸν, τὸ δὲ τέλος ζωὴν αἰώνιον »" εἰ δὲ τοῦ τοις
εὐτου τέλους καὶ τῆς γνώσεως ἄμοιρος ἐστὶν ὃ
αὐρμηξ ἄλογος ὧν, δῆλον ὅτι καὶ τῆς τοιαυ-
τῆς δουλείας ἐλεύϑερος" χαλῶς «οὖν λέγεται μὴ
6 ὦ k ! £ I
etyzt δ΄ μυρμὴξ vno δεσπότην,

A ' 3 ι ! EN
τὴν δεσσοτειαν" εἶναι Ot cow ὑπὸ Occcc-

M !
κατὰ ταυτὴν

τείαν λέγεται, ὑπὸ τὸν ϑεὸν, ὡς ὑπὸ Onpi-
ουργόν. ,

Διὰ μὲν τοῦ Ρύρμυκος ἔοικεν ὃ Σολομῶν τὴν
πραχτυκὴν ὁδὸν ἡμὶν ὑπογράφειν" Qu δὲ τῆς με-

(uicisique sibi amieum Christum. despon-
det, tamquam iustitiam ac veritatem , is ani-
mam suam inimicis contradit, qui homines

oppugnare solent propter ipsorum erga Salva-

lorem caritatem. Nam caritas spiritalis, est
scientia Dei, cuius causa sancti viri Dei sunt
amici, ut Iohannes baptista amicus sponsi
erat, Moysesque , et apostoli: iam enim, in-
quit, non appellabo vos servos sed amicos.

Viden' certamen et vigilantiam ? Animae
quippe somnus est peractum peccatum : dor-
mitatio autem conflatus in anima impurus 60-

gitatus: denique indormitatio, declinatio ad -

deteriora. Vetat somnum lex , dormitationem
evangelium : illa enim amputat peccati con-
summationem , hoc suborientem menti nequi-
tiam. Nam dictum fuit antiquis : non occides ;
ego autem dico vobis, non irascaris. -

Heic. animadvertendum est, formicae na-
turalem concinnum motum, vocari ab auctore

sapientiam. Nam qui est sapiente sapientior ,

is dicitur sapientior. Quomodo autem formica
sub domino non est, quandoquidem omnia
Deo famulantur?, nisi quod Deus dupliciter
dicitur dominus, et quia creator, et quia co-
gnitus. Quare et Paulus seribit: «nune vero
liberati a peccato , servi autem facli Deo (idest
secundum virtutem ac scientiam ) habetis fru-
ctum vestrum in sanctificationem , finem vero
vitam aeternam ». Tam si finis huiusmodi atque
scientiae expers est formica utpote irrationalis,
cotistat eam esse huiuscemodi quoque famulatu
liberam. Bene ergo dicitur formica non esse
sub domino, secundum huiuscemodi domina-
tum. Attamen sub Dei dominatu vicissim di-
citur , sub eo scilicet tamquam creatore.
Formicae similitudine videtur nobis Salomon

viam agendi describere: ape autem theoriam .

΄
ὙΠ OPSP-D T PF

IN PROVERBIA. 11

actarum rerum ipsiusque actoris denotare:

quam theoriam seu doctrinam puri aeque at-
que impuri, sapientes ac fatui, ad suae ani-
mae sanitatem adhibent. Et mihi videtur fa-
vus , ipsorum negotiorum locum tenere: hae-
rens autem ei mel, symbolum. esse theoriae
ipsorum. Et favus quidem praeteribit ; nam
caelum , inquit , et terra praeteribunt: mel
tamen non praeteribit, quia salvatoris nostri
Iesu Christi verba non praeteribunt. De qui-
bus dieit Salomon: favi mellis, pulchri ser-
mones ; et dulcedo horum , animae medela.
David etiam: duleiora, inquit, faucibus meis
oracula tua, plus quam mel ori meo. Effectum
vero laboris virtutum atque scientiae , labo-
rem nominavit. Reges porro et idiotas, non

dicit vel eos qui diademate ornantur, vel de

sterquilinio pauperes; sed homines qui erga
Deum mentem bene eruditam alque in vir-
tutibus obfirmatam habent, hos reges dicit.

Somnus hie rationali tantum animae obre-
pit. Namque heie significat insipientiam et in-
scitiam. Evigilatio quidem facit hominem tam-
quam struthionem solitarium in domo.

Heic attendendum est , ne forte ex huiusce-
modi corporis motibus cognoscant adversarii

cogitationes intra nos versantes. Nam cor-
dium quidem solum Deum cognitorem esse

credimus.

Quieumque Christi carnes manducat , et
eius sanguinem bibit , sanguinem iustum pos-
sidet ; quo si privetur rationalis anima, ea
mori dicitur. Nam anima quae peccat, ipsa
morietur. Quod si quis sanguis iustus est,
utique erit et iniustus, quem sibi attrahunt
qui comedunt datum in escam populis Ae-
thiopum (draconem) pane mendacii nutritum.

Et sane qui diis alienis sacrificant,, iustum san-

guinem suum pessumdant: qui aulem semet
sacrificium Deo soli offerunt, ii sanguinem
iniustum disperdunt. Subsequetur antem om-
nino iniusti sanguinis corruptio. Verumtamen
id nonnisi praesente tempore accidit; sed ab
initio non fuit sic. Non enim in morbi corru-
ptione valetudo puerorum fuit, qui sani ini-
tio geniti fuerunt. |
Reprehendit mutua mendacia, quae. ipsos

ad. disceptationes conferunt atque lites. Vel

λίσσης, t τὴν θεωρίαν τῶν γεγονότων σημαίνει vai
αὐτοῦ TCU ποιήσαντ ἐς, ἥν τινα xat χαϑαροὶ χαὶ
οἰκάθαρτοι, χαὶ σοφοὶ χαὶ ἀνόητοι.» πρὸς τὴν τῆς
φυχῆς. ὑγείαν προσφέρονται" xe φαίνεται μέν μοι

ó κηρὸς 1 αὐτῶν τῶν. πραγμάτων λόγεν ἐπέχειν:

τὸ δ᾽ ἐναποχείμενον. αὐτῷ μέλι, σύμβολον εἰναι
τῆς “θεωρίας αὐτῶν" χαὶ ὁ μὲν κηρὸς παρελεύσεται"
ó οὐρανὸς γάρ , φησι. χαὶ ἢ yn παρελεύσεται"
τὸ δὲ μέλι οὐ παρελεύσεται" οὐδὲ γὰρ οἱ λόγοι
παρελεύσονται 'τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ"
περὶ ὧν λέγει ὁ ὃ Σολομὼν " : κηρία, μέλιτος, λόγει
καλοί" γλύκασμά ὃξ αὐτῶν, ἴασις ψυχῆ" χαὶ
ὃ Δαυὶὸ * . ὡς )λυκχύτερά qne τῷ λάρυγγί βου
τὰ λόγια σου ὑπὲρ μέλι τῷ στόματί βου" τὸ δὲ
ἀποτέλεσμα τοῦ πόνου τῶν ἀρετῶν χαὶ τῆς γνω-
σεως , πόνον ὠνόμασε" βασιλέϊς δὲ xoi, ἰδιώ-
τας, οὐ τοὺς τὸ διάδημα ἔχοντας y ἢ τοὺς ἐν
χοπρίᾳ, πένητας λέγει; ἀλλὰ τοὺς πρὸς τὸν θεὸν
τὸν νοῦν σεσοφισμένον καὶ ἐῤῥωμένον ταῖς ἀρεταῖς
ἔχοντας . βασιλεῖς λέγει,

'O ὕπνος οὗτος μόνῃ πέφυχεν ἐσισυμβαίνειν Y: 9

ψυχῇ λογικῇ" σημαίνει y ἐνταῦθα, [ ἄγνοιαν
χαὶ ἀγνωσίαν" ὧν ἡ ἀγρυπνία moi τινὰ, ὡς
ςρουθίον μονάζον ἐπὶ δώματος.

Προσεντέον ἐνταῦθα μή ποτε ἄρα διὰ τῶν τοι-
cura κινημάτων τοῦ σώματος γινώσχωσιν οἱ ἀν-
τικείμενοι τοὺς αὐτῶν λογισμοὺς € ἐν ἡμῖν φρεφομέ-
νους" ἐπειδὴ χαρδιογνώςην μόνον τὸν ϑεὸν πεπι-
ςεύχαμεν εἶναι.

Πᾶς ὁ τρώγων τὰς σάρχας τοῦ | Χριστοῦ καὶ
πίνων τὸ αἷμα αὐτοῦ 1), χτᾶται αἵμα δίκαιον" οὗ
στερισχομένη ψυχὴ λογικὴ, λέγεται ἀποθνήσχειν"
ψυχὴ γάρ, φησιν, ἡ ἁμαρτάνουσα, αὕτη ἀπο-
ϑανεϊται" εἰ δὲ ἔστιν αἷμα δίναιον, ἔστι δηλο-
νότι xai αἷμα ἄδικον" ὅπερ συνάγουσιν ἐν ἑαυ-
τόϊς οἱ κατεσθίοντες τὸ δεδομένον βρῶμα. λαοὶς
τοις Αἰθίοψι ** καὶ τρεφόμενον τῷ ἄοτῳ τοῦ φεύ-
δους" xai οἱ μὲν ϑύοντες ϑεόις ἀλλοτρίοις J té
δίκαιον € εαντῶν αἷμα καταναλίσχουσιν" ct δὲ ἑαυ-
toig ϑυσίαν tQ μόνῳ ϑεῷ,, τὸ ἄδιχον διαφϑεί-
βουσιν αἷμα: ἀκολουϑήσει δὲ πάντως τῇ μὲν
φϑορᾷ τοῦ ἀδίκου αἵματος" ἀλλὰ τοῦτο μὲν παᾶν--
τως νῦν πέφυχε γίνεσθαι , ἀπ᾿ ἀρχῆς δὲ (uy
οὕτως" cu yap xata φϑορὰν νόσου. ὑγεία τῶν
παίδων, μετὰ τῆς ὑγείας do ἀρχῆς τικτό-
μένον.

,Διαβάλλων τὸ ψεῦδες ἀλλήλεις, αὐτεὺς εἰς δια-
χρίσεις φέρει χαὶ ὀνεομας: ἢ ἀδελφοί εἰσιν οἱ

1) Rursus Origenis de ss. eucharistia sententia catholica, quam et in aliis eiusdem scriptis late exponit atque tuetur

Huetius in origenianis lib. IT. dissert. XIV. 2

[
*

* Prov. XVI. 24.

* Ps. CXVIIL 10 3

cod. f. 31. a.

Y. 19.
eod. f. 32. a.

Ps. LXXIII. Τί.

v. 19.
cod, f. 32. b

4

* Eph. VI. I6.

v» 20.
cod. f. 33. à.

v. 26.
cod, f. 34. a.

v. 30.
cod. f. 34. b.

v. 4.
cod. f. 35. a,

12 . ORIGENIS

τὸ τῆς υἱοϑεσίας ἔχοντες χάρισμα, χαὶ ὑπὸ τὸν
αὐτὸν ὄντες πατέρα Χριστόν" cuc χωρίζειν ἐπι-
χειρέϊ ὃ μόρτυς τῆς ἀδικίας, ταραχὰς ἐ ἐν αὐτόϊς
ἐμβάλλων χαὶ κρίσεις" τὸ δὲ ἐχκαίει. ὡς état
προστίϑεται, διὰ τοὺς iura dis λογισμοὺς, ᾿ἀνάπ-
τοντας θυμὸν μὲν, πρὸς ὀργὴν χαὶ μῖσος" ἐπι-
ϑυμίαν δὲ, πρὸς αἰσχρὰς ἐργασίας" τούτους τοὺς
λογισμοὺς χαὶ ὃ ἅγιος Παῖλος * ὠνόμασε τοῦ πο-
νηροῦ βέλη πεπυρωμένα; τιτρώσχοντα τὴν ψυ-
χὴν, wat ϑάνατον ἐργαζόμενα.

Τὴν μητέρα ἐπάγεσθαι προστάσσει ; 1 τς
ἐστὶν ἡ σοφίαι γεννῶσα ἢ μὲν κατὰ θεόν" καίτοι
ἐχρῆν αὐτὸν εἰπεῖν τὸν πατέροι" οὗτος γὰρ πρὸς
τὸ συνέϊναι τῷ υἱῷ μᾶλλον ἐπιτηδειότερος" ἀλλ
ἐπειδὴ οὐ δυνατὸν, αὐτὸν γνῶναι τὸν. ϑεὸν po
τῆς τῶν γεγονότων. ϑεωρίας , τὸ τοὕτου χάριν τ τὴν
μητέρα, χαὶ οὐ τὸν πατέρα, προστάσσει ἐπάγεσθαι"
ἵνα διὰ τῆς μητρὸς δ. υἱὸς ἴδῃ τὸν πατέρα": ἐὰν
γὰρ αὐτὴ μὴ γεννήσῃ οὐ βλέπει τὸ φῶς * ὅπερ
ἐστὶ γνῶσις αὐτοῦ τοῦ ϑεοῦ.

Ὅτι 5 ἐντολὴ τοῦ νόμου λύχνο ς ἐστὶ καὶ
φῶς" xat τάχα λύχνος, ἡ παλαιὰ διαθήχη ἐςίν:
ἐχέϊνος γὰρ ἣν ὃ λύχνος e καιόμενος χαὶ φαίνων᾽
φῶς, ἡ νέα διαθήκη" ἐγὼ γάρ, φησιν. εἰμι τὸ
φῶς τοῦ κόσμου" ἔλεγχος. μὲν τῶν κακῶν, παι-
δεία δὲ τῶν ἀγαθῶν" διὰ γὰρ νόμου ἐπίγνωσις
ἁμαρτίας.

Τοσαύτη γάρ ἐστιν ἡ ἡδονὴ τῆς χακίας, ὅση
χαὶ ἑνὸς ἄρτου.

᾿Εὰν ἁλῷ ὑπὸ γνώσεως ἀληθοῦς, ἀποϑήσεται
πᾶσαν γνῶσιν ψευδῆ, ὁ ὃ πρότερον χλέπτων, à ἔν-
δειαν γνώσεως» ἀπὸ τῆς μωρανθείσης ὑπὸ τοῦ σω-
τῆρος ἡμῶν γνώσεως καὶ σοφίας" ἀποτίσειν δὲ λέ-
yas ἑπταπλασίονα; τὸ ἑπτάχις τῆς ἡμέρας αἰνεῖν
τὸν θεόν" xat πάντα τὰ ὑπάρχοντα αὐτῷ αἰσθητή-
pu δοὺς τῷ θεῷ, ῥ ῥύσεται ἑαυτὸν &x τῶν ἡτοιμασμε-
yay τῷ διαβόλῳ καὶ tolg ἀγγέλοις αὐτοῦτι μωριῶν.

Πᾶς ὁ κοινωνήσας τῇ χακίᾳ. βοιχός ἐστι τοῦ
διαβόλου τοῦ πρώτου γήμαντος τὴν χαικίαν 7 xat
am ἀρχῆς γεγονότος ἀνϑρωποχτόνου᾽ χαὶ σὺν οαὐ-
τῷ ἀπώλειαν τῇ ψυχῇ ἀὐτοῦ περιποιεῖται.

C A P.

Aog) ἡμῶν σοφία ἐστὶ; διότι ὃ ποιήσας
Z

τὴν ἀσώματον T πατὴρ, xat ταύτην ΤΥ

κεν" σοφίαν δὲ ἐνταῦϑα λέγει οὐ τὸν υἱὸν τοῦ

ϑεοῦ, ἀλλὰ τὴν ϑεωρίαν τῶν σωμάτων χαὶ ἄσω-

μάτων . xai τῆς ἐν αὐτῇ χρισεώς καὶ προνοίας

ἐγχείμενα.

fratres sunt , qui adoptionis gratiam habent ,

et sub uno sunt patre Christo ; quos invicem:

distrahere conatur testis iniquitatis, pertur-
bationes ipsis immittens et iudicia. Verbum
autem « aecendit » apponitur, ut credo pro-
pter vitiosas cogitationes, quae animum ad
iram odiumque inflammant cupiditatem au-
tem ad turpia opera. Huiusmodi cogitationes
Paulus quoque appellavit maligni tela ignea,
quae animam vulnerant mortemque adducunt.

Matrem secum habere.eum iubet, quae est
sapientia generans, nempe illa secundum Deum.
Atqui oportuisset patrem potius nominare,
namque hic ad filii existentiam plus confert.
Sed quia fieri nequit , ut ipse Deum cognoscat
ante factarum rerum notitiam , ideo matrem
potus quam patrem secum habere iubet ; ut
per matrem filius patrem cognoscat. Nam nisi
ipsa eum pepererit , lucem non aspicit, quae
videlicet ipsius Dei agnitio est.

Quia mandatum legis , lucerna est et lux. Et
fortasse lucerna testamentum vetus est : illud
enim erat quasi lucerna quae incendebatur

et apparebat. Lux vero, novum testamentum .

est; ego enim, inquit, lux sum mundi ; im-
proborum redargutio , bonorum eruditio. Nam
per legem cognitio peccati. N

Tanta est enim nequitiae voluptas, quanta
unici panis.

Si a vera scientia corripietur, scientiam
quamlibet falsam abiiciet , qui antea furaba-
tur,. ob scientiae indigentiam , ex infatuata
a Servatore nostro scientia ac sapientia. Red-
diturus autem septuplum dicitur , quia septies
in die laudabit Deum: et cunctis sensibus
suis Deo traditis, liberabit se a paratis dia-
bolo et angelis eius suppliciis.

Omnis qui iniquitati communicat , modio
est, diaboli scilicet qui primus uxorem duxit
nequitiam , et ab initio homicida fuit. Idem
cum illo animae propriae exitium infert..

ὙΠ.

s Boro nostra sapientia est, quatenus ille
qui ineorpoream naturam fecit pater, hanc
quoque. fecit. Sapientiam autem hoc loco di-
cit non filium Dei, sed corporalium et in-
corporalium notionem insitique divini iudieii
ac providentiae.

σον -

IN PROVERBIA.

Hominis carnem nunc fenestram appellat:
per hane quippe malignus fucum homini-
bus facit, qui lata spatiosaque via incede-
re volunt ad perditionem ducente. Heie ve-
ro animadvertendum est quid dicat de ne-
quitia Salomon , nempe quod non ipsa ho-
minem initio in plateam ducit, neque co-
git pergere in vicos aedium suarum, neque
ad angulum propinquare, aut in vespertinis
lenebris colloqui : sed postquam hominem vi-
derit sponte se voluptatibus tradentem , tune
ei fit obviam meretricia forma adsumpta ,
quae iuvenum corda facit exilire.

Qui in plateis temere inambulant , de adulte-
rio, scortatione, furtoque, facile cogitant. Qui
vero extra haec loca otiantur , contrarias na-
lurae voluptates sectantur, masculorum con-
cubitus affectantes, et alia quaedam vetita
opera meditantes. Cave autem nec haec crimi-
natio in sanctos quoque viros incidat : nam

nisi quis solitudinem adamet, sed potius te- -

mere vagetur, is quidem inhonestae mulieris
infamiam participabit.

Cogitationes aliae purae sunt, aliae impu-
rae, Lineae pariter aliae rectae sunt aliae in-
flexae. Angulus autem est inflexa linea. Porro
intellectualiter angulus est impura cogitatio.
Igitur in omnibus angulis venari iniquitatem ,
perinde est ac omni impurarum cogitationum
genere animam propriam decipere.

Institis atque eroco et aliis huiusmodi , fal-
laees imaginationes variasque perturbationes
significat. -Specta nequitiam haud ex se ipsa
initium sumentem , sed a virtutis primordiis.
Nam sodalem sacrificii assumere, bona res est.
Sed quum te expugnaverit, tunc venenum tibi
mulier inspirabit , amatoria loquens , quae om-
nia decipiendo idonea sunt ; haud equidem ex
propria natura , sed ob audientium stultitiam.
Intellectualiter vero , nequitia satagit faciem
nostram implere ignominia , institis , et cubili,
et tapetibus, et croco ac cinnamomo: quae
malas variasque voluptatum passiones signifi-
cant, a vitiorum inventoribus excogitata.

Verba haec: post dies multos revertetur ad
domum suam, spiritaliter omnino et ad oe-
conomiam relata spectans Paulus, postremum
hostem ait evacuatum , id est mortem , quam
ceu hominem iniquitatis Salomon describit: qui
cerumenam velut argento plenam in manibus

13

Tiv σάρχαι τοῦ ἀνθρώπου θυριδα ὀνομάζει γὺν"
διὰ γὰρ ταύτης Ó πονηρὸς τὰς ἀπάτας τὸϊς
ἀνθρώποις ἐργάζεται, τοῖς βουλομένοις ὁδεύειν
τὴν πλατείαν ἑδὸν χαὶ εὐρύχωρον, καὶ ἀπάγου-

ies ἐπὶ τὴν ἀπωλειαν" ἐνταῦϑα δὲ προσεκτές y

τί φησιν ὁ Σολομῶν περὶ τῆς κακίας" ὅτι οὐχ
αὐτὴ τὸν ἄνθρωπον ἐν ἀρχάϊς ἐπὶ τὴν πλατείαν
ἄγει" οὐδὲ ἀναγκάζει τορεύεσϑαι διόδοις οἴκων
αὐτῆς, ἢ προσεγγίζειν γωνίᾳ, ἢ λαλέιν ἐν σχό--
té ἐσσερινῷ" ἀλλ᾽. ἐὰν ἴδῃ τινὰ ἑαυτὸν ἐσιδε-
δόντα ταῖς ἡδοναῖς. εὐθὺς συναντᾷ αὐτῷ τὸ
εἰδος ἔχουσα πορνιχὸν , ἢ ποιεῖ τὰς νέων. PR
τασϑᾶι χαρϑίας. ᾿

Οἱ μὲν ἐν ταῖς πλατείαις ῥεμβόμενοι, uct-
xees xat πορνείας καὶ χλοτῆς λαμβάνουσι Àc-
γισμοῦς" ci δὲ ἔξω τούτων ῥεμβόμενοι, τὰς πα-

μὰ φύσιν ἡδονὰς μετέρχονται. ἀρσενοχοιτέϊν ἐπι- .

ζητοῦντες , χαὶ ἄλλων τινῶν ἀπαγορενομένων
πραγμάτων φαντασίας λαμβάνοντες" ὅρα "δὲ μὴ
κατηγόρημα εἴη τοῦτο. χαὶ ἁγίων ἀγδρῶν' xat
τις μὴ ἡσυχάζων ἀλλὰ ῥεμβύμενος, τοῖς χατη-
γορήμασι χοινωνήσει τῆς ἀτίμου γυναιχός.

Τῶν λογισμῶν. , οἵ μὲν γαϑαροί εἰσιν, οἱ δὲ
ἀχάϑαρτοι"" χαὶ τῶν. γραμμῶν αἱ μὲν εὐθεῖαι xa-
λοῦνται" αἱ δὲ χεχλασμέναι" γωνία δὲ ἐςι χε-
χλασμένη εὐθεία: i ἢ γωνία νοητῶς &cty ὃ ἀχάθαρ--
τος λογισμός" τὸ οὖν παρὰ σᾶσαν γωνίαν ἐνε-
δρεύειν τὴν χαχίαν; δηλοῖ τὸ διὰ πάντων τῶν ἀκα-
θάρτων λογισμῶν αὐτὴν ἐξαπατᾷν τὴν ψυχήν.

Διὰ τῶν χειρίων χαὶ τοῦ χρόχου xci τῶν λοι--
σῶν. τὰ ἀπατηλὰ. ϑεωρήματα 2, Ὁ τὰ διάφορα
πάϑη σημαΐνει.--- “Ὅρα τὴν καχίαν, οὐχ ἔχουσαν
ἀφ᾽ ἑαυτῆς ἀρχὴν; ἀλλ ἀπὸ τῶν τῆς ἀρετῆς προ-
οἰμιαζξομένων" τὸ γὰρ χοινωνὸν λαβεῖν ϑυσίας ;
ἀγαθόν. ὃ ὅτε δὲ αὐτόϊς χατεπάλεσαι; τότε ἐνίησι
τὸν ἰὸν, τὰ τοῖς ἐρῶσιν ἐπιθυμητὰ καταλέγουσαι,
ἃ πάντα ἱχανὰ καταγοητεῦσαι. οὐ περὶ τὴν οἱ--
κείαν φύσιν, ἀλλὰ περὶ τὴν τῶν ἀκουόντων ἀφρο-
σύνην" xata δὲ διάνο οιαν Y) χαχία ζητεῖ τὸ πρόσ-
ὠπον ἡμῶν καταισχύναι s dut τῶν | χειρίων καὶ τῆς
χλίνης καὶ τῶν ἀμφιτάπων χαὶ τοῦ γρόχου xat τοῦ
χινναμώμου" ἅπερ xoc ax vant διάφορα πάϑη σημαίνει
ἡδονῶν παρὰ τόις ἐφευρεταὶς τῶν χαχῶν γινόμενα.

Τὸ δὲ “ἡμερῶν πολλῶν ἐπανήξει εἰς τὸν Ctxcy
αὐτοῦ, πάνυ πνευματικῶς ἐνατενίσας τῇ οἰχονο-
μίᾳ ὃ Παῦλος, ἔσχατο ον ἐχθρὸν λέγει καταργέϊ-
σθαι τὸν θάνατον" ὃν χαὶ ἄνδρα εἶ εἰναι τῆς πονη-
ρίας Σολομῶν προδιέγραψε" τὸν ὡς βαλαντίον ag-
γυρίου λαβόντα ἐν τῇ χειρὶ αὑτοῦ τὴν ἀνθρωπό-

v. 6,
cod, f. 86. ἃ

Y. 1;
cod. f. 36. b.

v. 16.
cod. f. 37. a.

V. 99.
cod, f. 37. b.
Vy 5.
cod. f. 38. b.
“ Ἐν

eod. f. 39.,a. -
y. 19.
Y. ΤᾺ,
cod. f. 30. b.

14 | - . ORIGENIS

τητα, εἰ χαὶ αὖϑις ἐν τῷ ἁμαρτάνειν οὐ πάρ-
ect προβλέπειν τὸν τοῦ Sco φόβον" διότι χήδε-

. tat ἀνεχόμενος τοῦ γένους τῶν ἀνϑρώπων" ἐσεὶ

εἰ n τὸν τοῦ ϑεοῦ φοβόν mpotfAeme , ῥυζηδὸν,
πᾶντας ἂν ἀπώλετο.

Τῶν ἐῤῥωδιῶν τρία, γένη εἰσὶν, ὅτε pigs
χαὶ ὃ λευχὸς, χαὶ ὃ ἀςέρισκος, καλούμενος" tCU-
των ὃ χέμφος ἀκρατῶς ἔχων περὶ τὰς μίξεις, χα-
λεπτῶς εὐνάξεται, χαὶ ὀχεύει , χραζει τε, καὶ

D αἷμα ἀφίησιν ἐκ τῶν ὀφθαλμῶν j ei

tica φαύλως, xat ὀδυνηρῶς" ἔοικε δὲ ἡ γραφὴ
ἀπὸ τῆς ἱστορίας τοῦ ζώρυ, τούτου 5 τοὺς πειθο--
μένους τῇ πονηρίᾳ κεμφωμένους χαὶ ἐξωμοιωμέ-
νους τῶν ὀρνέων oc ᾿ἀχολασίαν' ἔστι δὲ xai ἄλλο
εἴδος χέμφους ἐν τῇ ϑαλάσσῃ xxt ἀγέλας ἱπ-
τάμενγον ᾧδε χἀχεῖσε" δ᾽ ci πλωτῆρες πολυάγνυ--
ctpcy δελεάσαντες σχοῖνον, ἀγρεύουσι" χαὶ οὐ
μόνον οὐ φεύγει βλέπων τὰ ϑηρευθέντα ᾿ ἀλλὰ
xat ἄλλος ἄλλῳ προτρέχει ἀγρευθῆναι" οὕτως ἕοί--
χασιν ct τῇ χαχίᾳ προσομιλοῦντες, ἄλλος ἄλλον
Vix y στσεΐδοντες διὰ τῶν ἡδονῶν. ἐπολέϑρῳ
ϑανάτῳ ἑαυτοὺς περιπείρευσι.

C A P.

Ks ἐνταῦϑα τὴν ἀρετὴν εἴρηκε. τὴν
ἐπισυμβαίνουσαν τῇ καρδίᾳ" Ἢ τὴν ὑπὸ θεοῦ xti-
ζομένην τὴν πνευματυκίν.

Τὴν σοφίαν ἐνταυϑα ὡς γένος ἔλαβε τῆς παι--
δείας χαὶ τῆς γνώσεως" παιδείαν γὰρ χαὶ γνῶ-
σιν τρο οτᾶξας. ἐπάγει χρείσσων γὰρ σοφίαι λι-
Soy πολυτελῶν, ὡς τῆς παιδείας χαὶ τῆς: pro
σεως περισχομένης ἐν c σοφίᾳ 1), ἥπερ διὰ τοῦ
πνεύματος δίδοται, λόγος σοφίας" τὸ δ᾽ αὐτὸ tcU-
to λέγεται καὶ πνεῦμα υἱοθεσίας.

Σημειωτέον ὅτι ἀδιχίαν χαὶ ὕβριν χαὶ ὑπερ-
ἡφαινίαιν , τὸν ἄδικον ὑβριστὴν χαὶ ὑπερήφα-
νον λέγει ) ἀσὸ τῆς χειρίστης ἕξεως ὀνομάζων
αὐτὸν.

Τουτέστί map ἐμοῦ τὸ εὖβ. ουλον xat ἀσφαλές"
ὅπου γὰρ τοῦτο , χαχέινο" ὁρᾷς πανταχοῦ προ--
τιϑέμενα τὰ ἀσώματα τῶν ,σωματιχῶν χαι χρα-
τοῦντα : εἶτα εἰπὼν καὶ αὐτὸ τὸ ασιλεύειν δι
αὐτῆς γινόμενον ; ἐπήγαγε , χαὶ ὃ πολλῷ μέι-΄
Gov. ἐστι" τοῦτο γὰρ βασιλεύειν. ἰδ δύνασθαι
δικαίως κεχρῆσϑαι τῇ ἀρχῇ, βελτιον" ἔνιοι δὲ,
βασιλέϊς μὲν τοὺς ἁγίους καὶ μεγιστάνας" tu-

tenet , id est humanitatem ; si forte denuo dum
peccat , divinuni timorem omittere queat. Pro-
plerea angitur dum genus humanum tolerare
cogitur. Nam nisi diabolus Dei timorem prae
oculis haberet, cunctos magno impetu pes-
sum daret.

Herodiorum tria genera sunt , ille qui cem-
phus, et qui albus, et qui asteriseus appel-
latur. Hos inter cemphus intemperante ad
coitum libidine, dire concumbit et veneri in-
dulget, elamatque dum libidinatur , sangui-
nem oculis emittens, generatqne aerumnose et.
non sine cruciatu. Iam vero videtur ex huius
animalis historia delineare istos cemphi imi-

. tatores ac similes propter intemperantiam. Est .

et aliud in mari cemphorum genus , gregatim
hac illac volitans; quos nautae multa esca
funi imposita venantur. Hi enim non modo
non fugiunt si quos captos vident, sed alius
alium praecedere festinat ad capturam. Sic
videntur, qui in vitio volutantur, alius alium
superare voluptatibus gestientes, exitiali mor-
te semet implicare.

VHI.

C hoc loco dicit pro virtute, quae cordi
accidit. Vel cor dicit illud creatum. a Deo et
spiritale. '

Sapientiam heie pro quodam disciplinae et
scientiae genere accipit. Nam disciplina scien-
tiaque nominatis , addit: melior est enim sa-
pientia lapidibus pretiosis: quasi disciplina et
scientia contineatur in sapientia, quae a spi-
ritu datur, id est verbum sapientiae. Id ip-
sum vero dicitur etiam spiritus adoptionis.

Adnotandum est, iniquitatem et iniuriam

et superbiam, dici heie pro homine iniusto ,

contumelioso, et superbo , quem ex hoe pes-
simo animi habitu indigitat.

Id est à me rectum consilium et tutum pro-
cedit: ubi enim illud , ibi hoc quoque est.
Viden' ubique anteposita et praestantia incor-
porea corporalibus? Deinde postquam dixit,
regnum ipsum a se conferri, addit quod mul-
to maius est: nam hoc reapse regnare est, si
quis dominatu iuste sciat uti. Nonnulli inter-
pretes regum nomine heic intelligunt sanctos

1) Apud Augustinum contra Acad. 11. 16. extat famigerata definitio : sapientia est rerum humanarum divinarum-

que scientia.

IN PROVERBIA.

et proceres; tyrannos aulem illos, qui adhuc
cum carne decertant, et cupiditates suas vio-
lenta vi premunt.

Maiorem dilectione heic amorem introducit,
quando eodem ordine non ponitur. Ecce enim
Servatore dicente Petro , amas me? hic allo-
quentis bene gnarus, quod minus erat sibi
tribuit dicens: diligo te. Tertio autem audiens:
Simon Ionae, diligis me? aegro animo fuit ,
quia tertia hae. vice minoris significatus vo-.
cabulum secum adhibuisset.

Solus sapiens, dives illustrisque est: etenim
multiplex apud eum possessio est , et sapien-
tiae semina; quae in spiritu serens , vitam
metit. Cum autem suas esse dicit divitias, di-
cere videtur, nihil opus tibi esse expensis , nec
re nova aliqua , ut amore meo potiaris ; tan-
tum diligas , et redamaberis. Immo quod est
mirabile , nempe in divitiis esse iustitiam , id
quoque apud me. est, et aliud quodlibet bo-
num.

Substantia cum sit Dei sapientia , e sac-
cula nata est, et ante creaturas sempiterna.
Quum autem relationem erga creaturas admi-
sit, tunc initium viarum Dei facta est, crea-
tionis videlieet et providentiae ; eonsociato: ni-
mirum initio cum creaturis , quibus dedit ini-
tium , id est relationem erga creaturas habere
coepit. Attamen ipsa sapientia sempiterna est,
substantialiter ante saecula apud Deum existens.

Impietas est adversus Deum peccatum. Im-
pie agit etiam contra animam suam, qui con-
gerit animae suae punitionem , impiis praepa-
ratam. Consentaneum quoque est , ut ii mor-
tem ament qui sapientiam oderunt; siquidem
sapientia vita est.

C A P.

ς ΤΟ δα hoc loco dupliciter intelligi aio:
nempe illam quae a sancto Spiritu datur reli-
giosis hominibus , per quam Dei quoque noti-
tia mundo inclaruit. Pari modo etiam enhy-
postaticum filium ae Verbum Dei, a cuius sa-
pientia omnia ex nihilo ad existendum educta
' fuerunt. à

Victimas hoc loco dicit prophetas , quot-
quot Christi adhortatione signati et immolati
fuerunt , dum in scientiae cratere propinarent

. 1) Accuratam distinctionem facit graecus inter ὠγαπῶν

15

βάννους δὲ, τοὺς ἕτι πολεμοῦ ὕντάς τὴν σάρχα,
xai τῶν παϑῶν τυραννοῦντας.

Mitto φιλίαις εἰσάγει τὴν ἀγάπην ἐνταῦϑα,
ἡνίχα μὴ χατὰ τοῦ αὐτοῦ τάττεται" ἀμέλει τῷ
σωτῆρος τῷ Πέτρῳ λέγοντος ἀγαπᾷς * pa τὸν
προσδιαλεγόμενον εἰδὼς». τὸ ἧττον δίδωσιν ἑ ἑαυ--

τῷ, τὸ ὅτι φιλῶ σε" τὸ δὲ τρίτον ἀκούσας j x-

pov lov φιλεῖς μὲ) ἐλυπήθη ὅτι τὸ ἧττον τρί-
τον αὐτῷ προσένειμε 1).

Ὅτι μόνος ὃ σοφὸς πλούσιος χαὶ εὐχλεῆς" ἔστι
γὰρ ἐν αὐτῷ κτῆσις πολλῶν χαὶ γεννήματα σο-
φίας' ἃ χαὶ σπείρων. εἰς τὸ πνεῦμα, Situ
ζωήν" ἔοικε δὲ διὰ τοῦ ἑαυτῆς λέγειν τὸν πλοῦ-
τον, τοιοῦτον τι λέγειν , ὅτι οὐ χρεῖαι. σοι δαπά-
νης» οὐδὲ καινοτομίαις, εἰς τὸν πρὸς ἐμὲ ἔρωτα
ἀλλ᾽ apre τὸ φιλῆσαι μόνον, xot ἀνταγαπηθήστῃ'
δλλὰ μὴν , χαὶ ὃ θαυμαστὸν £t, τὸ ἐν πλούτῳ
εἰναι δικαιοσύνην, παρ ἐμοὶ χαὶ τοῦτο ἐστι, χαὶ
τὰ ἀλλα πᾶντα ἀγαϑά,

Οὐσία οὖσα ἡ τοῦ Seco σοφία s πρὸ αἰώνων
γεγένηται, xai πρὸ χτίσεως ἀΐδιος iy" ὅτε δὲ
σχέσιν πρὸς τὰ γεννητὰ ἐδέξατο, τότε ἀρχὴ

M roa
cod. f. 39. b.

* Ioh. XIX. 15.

v. 18.
ibid.

v. 223,
cod. f. 41. ἃ.

τῶν ὁδῶν τοῦ SecU γέγονε τῶν τεεητιχῶν καὶ Ν

pz Venta σύζυγς ς cuv ἢ ἀρχὴ τεῖς χτί-
σμᾶσιν ὧν γέγονεν ἀρχὴ. τουτέστιν ἡ πρὸς
τὰ γεννητὰ σχέσις" D à σοφία ἀΐδιος , οὐ-
σιονδῶς τρὸ αἰώνων παρὰ τῷ Seg ὑπάρχουσα.

᾿Ασέβεια μέν ἐστιν ἡ εἰς θεὸν ἁμαρτία" ἄσε-
βεϊ δὲ χαὶ εἰς τὴν ἑαυτοῦ Ms ó σῳρεύων χό-
λασιν τῇ ἑαυτοῦ ψυχῇ, τὴν cóis ἄσεβεσιν ἧτοι-

μασμένην" ἀκόλουθον δὲ xai τὸ ἀγαπᾷν Sa-
νατον τοὺς σοφίαν μισοῦντας , εἴτερ ἢ σοφία
ζωή.

ΙΧ.

Τ᾽ ' ! ; ^" ^ D

Ὧν δοφίαν ἐνταῦθα δισσῶς ἐπιλαβεῖν, τὴν
ἐκ πνεύμα ἁγίου φημὶ ἐν λὸγς d καὶ γραφῇ
tcs ϑεόφρεσιν, δι ἧς xat E ἐπίγνω-
σις τοῦ ϑεοῦ τῷ χόσμῳ ἐγνωρίσϑη: ὡσαύτως δὲ
καὶ τὸν ἐνυπόστατον υἱὸν καὶ λόγον τοῦ Θεοῦ ,

δοϑ εϊσαν

τὸν ἐξ οὐκ ὄντα εἰς τὸ εἶναι παραγαγόντα τὰ
σύμπαντα τῇ σοφίᾳ, αὐτοῦ.

Θύματα ἐνταῦϑα φησὶ τοὺς ὅσοι
τῇ παραινέσει Χριστοῦ σφραγισϑέντες
γιαζόμενει,, διὰ τὸ χιρνᾷν αὐτοὺς

προφῆται
χαὶ σφα-
τῷ τῆς γνώ-

et φιλεῖν, quod secus in lat. vulgáto fit.

36.
eod. f. 42. ἃ.

γ. d.
cod, f. 43. 8.

v. 2.
cod.. f. 43. ἃ.

ar
cod. f. 4 sb

ἘΓΙΣ
cod. f. 45. b.

* «od. f. 46. a.

v. 17.
cod. f. 46. b.

16

σεως χρατῆρι τὴν ὡς ὀἶνον ἡδὺν ἐπίγνωσιν au-
τοῦ téig ἐχέφροσι" λέγων , μὴ φοβηϑῆτε ἀπὸ
τῶν ἀποχτενόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ
δυναμένων ἀποχτέϊναι' χαὶ γὰρ αὐτὸς αὐτοὺς
ἐσφαγίασε, χαὶ σφαγιάζει, διὰ τὸ παραχελεύειν
αὐτὸς τοὺς εἰς ᾿αὐτὸν σιστεύοντας ὑπὲρ αὐτοῦ,
ὡς αὐτὸς ὑπὲρ ὑμῶν ἀποϑνήαχει.

E. Παῦλος ὁ ἀπόστολος δοῦλος Χριστοῦ, δ
δὲ Χριστὸς σοφία ἐςὶ, “Παῦλος “γὰρ ὁ ἀπόστολος
δοῦλος τῆς σοφίας ἐστίν᾽ ὡσαύτως, xai ἐπὶ τῶν
λοιπῶν ἀποστόλων vat προφητῶν s τὸν λόγον συν-
NOS, δούλους τῆς σοφίας αὐτοῦ ἀποδείξαντες.

Οὐ δεῖ ἁμαρτάνοντας ἐλέγχειν τοὺς καχοὺς y
ἀλλὰ περὶ ϑείου φόβου αὐτοὺς ὑτομιμνήσχειν 2

A
ὅστις αὐτοὺς ποστήσει τῆς χαχίας" ἢ χαχοὺς
τοὺς ἀπὸ ἁμαρτίας ἐπιστρέφοντας. xat ϑέλον-
τὰς ay apos μετάνοιαν" ἀχμὴν δὲ xam: Uc
ὄντας χαὶ τυφλώττοντας ὑπόμενε" χαὶ μὴ xa S
ἐν σφάλμα ἔλεγχε . ἵνα μὴ εἰς pigog ἔκ mpect-
piov ἔλθωσιν" ὅταν δὲ γένωνται σοφοὶ χαὶ ςε-
ρξεωϑῶσιν, ἔλεγχε. Καὶ ὁ Χριστὸς τοὺς μαϑὴν
τὰς ἔτι νέευς ὄντας , CUL ἤλεγχε. διὰ τὸ μὴ
τοὺς παλαιοὺς ἀσκοὺς εὐθέτους εἰναι πρὸς νέον
ὄνον. Ἢ καχοὺς λέγει τοὺς ἄφρονας χαὶ μωροὺς"
n τοὺς πάντη ἀλλοτρίους τῆς ϑείας διδασχαλίας,
οὺὑς CUX ἐλέγχειν ἀλλὰ νουϑετέϊν δεῖ καὶ διδά-
Cx&y* εἰ δὲ vai ἠλέγχοντο ᾿Αχαὰβ καὶ Ἡρώ-
Ong, «AA ἤδη μετέσχον τοῦ ϑείου, νόμου , εἰ

V
-Xat παρέβησαν" διὸ χαὶ τούτους δεῖ ἐλέγχειν.

Ἢ ἔοικε ταῦτα πρὸς τοὺς τότε λέγειν, τοὺς
νησιωδεστέρους" ἐπεὶ τίνος ἕνεχεν ἤλεγχεν Ἰώαν-
νης vat Παῦλος i--0v ét ἁμαρτάνοντας ἐλέγ-
χειν τοὺς χαχούς" ὁ γὰρ εἰς πρόσωπον ἔλεγχος ,
ἀναισχυντότερον ποιεῖ τὸν ἁμαρτάνοντα" χρή δὲ
ἡμᾶς ἐπὶ σοφῶν xot δικαίων τοῦτο ποιξιν" ἄναμε-
ταξὺ μὲν τοῦ ἐλεγχομένου xat ᾿ἐλέγχοντος οὐχ
ἐπὶ πολλῶν δέ,

Ὅ 4 παντὶ ἀνέμῳ τῆς διδασχαλίας περιφερόμε-
vos, ναναγήσας περὶ τὴν πίστιν; ὡς ὑπ ἀνέμῳ
ἑαυτὸν τὲ χαὶ ἄλλευς ποιμάνας , ἀπώλεσεν" ἀπέ-
λιπε γὰρ τῶν ἐντολῶν τὰς ὁδοὺς, τοῦ εἰπόντος.
ἐγὼ εἰμι ἡ ἂμπ ἕλος, ὑμεὶς τὰ χλήματα, χαὶ ὁ
πατὴρ βου ὁ γεωργός. —O μὴ συνάγων σὺν τοῖς

ἀρεταῖς τίν ϑείαν γνῶσιν, οὗτος CU συνάγει τῆς

αἰωνίου βασιλείας τὴν ἀθάνατον ε εὐκαρπίαν" ἀχαρ-
mia δὲ ἐςι γχογχία vot ἄγνοια.

Τῶν ὡς ἄρτων ζωτιχῶν., ϑείων λόγων ἡδέως
ἅψασθαι, καὶ τῶν ἐν τῇ «porti τοὺ νοῦ θεωρίᾳ
θείων νοημάτων ----! ἼΑρτοι εἰσὶ τῆς. ψυχῆς αἱ ἀρε-

ORIGENIS

quasi dulee vinum bonae mentis hominibus
Christi notitiam , dicentis: ne timeatis eos qui
oecidunt corpus , animam autem non possunt
occidere. Certe ipse illos quodammodo immo-
lavit, et adhuc immolat , dum mandat iis qui

Sibi credunt ita mori, prout ipse pro vobis

mortuus est.

Si Paulus apostolus servus Christi, Christus
autem sapientia est, Paulus utique apostolus ser-
vus sapientiae est. Pari modo et de reliquis apo-
stolis et de prophetis syllogismum conclude-
mus, servos eos sapientiae Christi adfirmantes.

. Non oportet malos qui peccant arguere,
sed ipsos admonere potius divini timoris, qui
eos a nequitia retrahet. Vel malos dicit, qui

tamen a nequitia iam resipiscunt , et ad paeni-

tentiam volunt accedere. Verumtamen illos qui
summe mali sunt et caecutiunt , sustine; ne-
que ad singula peccata argue , ne statim initio
odium suscipiant: sed cum demum sapientes
fient et firmiores , tunc argue. Nam ne Christus
quidem discipulos adhuc recentes increpabat ;
quia veteres. utres novo vino haud erant ido-
nei. Vel malos dicit homines stultos et bardos,
vel illos qui a divina doctrina prorsus alieni
sunt; quos non increpare sed admonere opor-
tet ac docere. Quod $i nihilominus obiurgati
fuerunt Achaabus atque Herodes , hi quidem
iam imbuti fuerant divina lege, quam erant
transgressi. Quamobrem et hos redargui par
fuit. Vel haec videtur dicere de sui temporis
rudioribus hominibus. Cur enim Iohannes quo-
que et Paulus reprehendebant?—Malos qui:
peccant non oportet obiurgare; nam repre-
hensio in faciem obiecta , impudentiorem facit
eum qui peccat. Arguere potius oportet sa-
pientes ae iustos; verumtamen, reprehenso ac
reprehendente, non autem multis, praesentibus.

Qui omni vento doctrinae circumfertur , fi-
dei naufragium faciens, se procella veluti et
alios quos regit perdet. Dereliquit enim vias
mandatorum eius qui dicit: ego sum vilis,
vos palmites , et pater meus agricola est. - Qui
sibi non coacervat virtutibus divinam scien-
tiam , hie non coacervat aeterni regni immor-
talem fructum. Est autem sterilitas , nequitia
et inscitia.

Ceu panes vitales , divina verba libenter gu-
stare, et in Dioni ct οι divinorum sensuum
contemplationem. - Panes animae sunt virtu-

, IN ἘΒΟΥΒΕΨΒΙΑ .

les, quas noster quoque Seryator nobis im-
peravit , ieiunium seilicet , continentia , ora-
tio, et similia. Clam vero haec agenda, ne
in conspectu hominum sint.

17

ταὶ, αἵτινες χαὶ παρὰ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν προσ-

LH ,
ἑτάγησαν fap ἡμῖν γίνεσϑαι" τουτέςι νηστεία,

ἐγκράτεια ; προσευχὴ, χαὶ τὰ ὅμοια" χρυφῇ δε,
u€ τὸ μὴ jute αὐτὸ tic avStomctc.

C; AP. Xs

Visum dicit doctrinà pauperem ; manus, sa-
pientiae actus. |

Vir eordatus, ab aerumnis et calamitatibus
non amburitur , et iustitiae germina pro-
fert : at iniquus, ex re quoque bona damnum
patitur.

Disciplinam inerepatione carentem dieit ani-
mae malam agendi rationem , quae et erro-
rem δὲ exitium ei confert. Sed via vitae, non
solum ab aeterna aerumna , verum etiam abs
qualibet vitae molestia , eos qui malitiae sunt
expertes, defendit. Malitia vero carentes dieit
illos , qui male ab aliquo passi, innocentiam
tamen eum caritate retinent. Vel disciplinam
ἀνεξέλεγτον dicit illam , quae speciem quidem
pietatis habet, sed tiic caret experimento et
exploratione, Nam qui non fuerit exploratus,
neque aliis mentem suam cogitationesque pa-
tefecerit, is in vana praesumptione versatur.

᾿ Operiunt dicit pro , noi sinunt apparere. Vel
inimicitiam ait pro malitia , cuius causa invisi
evadimus Deo. At enim inimicitiam adversus
Deum et homines, nostris in cordibus a mali-
gno insitam , viri iusti expellunt , Deumque la-
biis celebrant, eum ita malignus eos tentave-
rit. Si enim cum inimici essemus, inquit Paulus,
reconciliati sumus Deo per mortem filii eius.
Quod si inimicitia vitium est, utique amicitia
virtus et agnitio Dei , qua efficimur amici eius
ei sanctarum potestatum. lam qui tali ami-
citiae genere Deo füerint amici, utique et in-
vicem amici erunt.

Domine, ante te omne desiderium meum,
inquit David. Id est quiequid Deo gratum est,
et iustos decet, id optandum est, ut acce-
ptabilis sit oratio nostra coram Deo. At im-
pius perditione perpetua cireumagitur, dum
quae Deo minime grata sunt, cupit agitque.

Si timor Dei addit dies, initium autem sa-
pientiae timor Domini, utique hi dies partes
sapientiae sunt a iustitiae sole concessae. Nam
vir proficiens , auget notiones et illuminatio-
nes. Pro diebus autem huiusmodi orat David

Ass, ) τὸν τοῦ λόγου πτωχεύσαντα' χαὶ Ἀν ὁ
[zs . τὰς τῆς σοφίας πράξεις.

Ὁ νοήμων ὑπὸ τῶν ϑλίψεων καὶ τῶν συμφο-
ρῶν μὴ συγκαιόμενος, γεννήματα διχαιοσύνης φέ-
ρει" ὁ δὲ παράνομος , x«i ὑπὸ τῶν βελτιόνων
διαφϑείρεται. .

Παιδείαν ἀνεξέλεγκτον ὁ ὀνομάζει τὴν κακὴν τῆς
Ψυχῆς ϑλιτείαν. ἥτις χαὶ ἀπωλείας χαὶ πλα-
γὴς αὐτῇ γίνεται πρόξενος" ἡ δὲ ὁδὸς τῆς ζωῆς,

3 '! 2 e 3 ͵ 3 ^ A 3 ,
cu μόνον 6x τῆς αἰώνιου , ἀλλα uat £a man;

χαγότητος τοῦ βίου δυσχερείας τοὺς ἀχάχους φυ-
Macer ἀγάγους 0é C λέγει τοὺς rens ἔχ τινος
ὑπομένοντας, χαὶ ἀχαχίαν auus ἐν ἀγάπῃ.
Ἢ οὕτως. ᾿Ανεξέλεγκτος, ἡ i πρόσχημα μὲν εὐσε-
βείας ἔ ἔχουσα , ἀγύμναστος δὲ οὖσα καὶ ἀνεξε--
ταστος' ὁ γὰρ μὴ ἐλεγχόμενος , χαὶ φανερῶν
χαὶ ἑτέροις τὰ φρονήματα χαὶ τοὺς διαλογισμοὺς
αὐτοῦ, πλανᾶται οἰίσει. ε

Τὸ καλύστουσιν, ἀντὶ τοῦ οὐχ ἐῶσιν ἀνανεῦ--
cat. ἢ ἔχϑραν τὴν κακίαν λέγει; δ ἧς ἐχθροὶ
γινόμεθα τοῦ ϑεοῦ" τὴν δὲ χατὰ τοῦ ϑεοῦ καὶ
ἀνθρώπων ἔχϑραν ἐγγινομένην ἡμῖν ἐν τῇ p:
δίᾳ ὑπὸ τοῦ 1 ονηροῦ r αὐτὴν βὲν ἀποσείονται ci
δίκαιοι, τόϊς δὲ χείλεσι τὸν θεὸν ὑμνοῦσιν, ὅταν
οὕτως αὐτοῖς ó πονηρὸς nef εἰ γὰρ ἐχθροὶ
ὄντες, φησὶν ὁ Παῦλος * * κατηλλάγημεν. τῷ θεῷ
διὰ τοῦ θανάτου τοῦ υἱεῦ αὐτο Ὁ" εἰ δὲ ἡ ἔχθρα,
κακία ἐστὶν, ἡ φιλία ἀρετὴ καὶ γνῶσις θεοῦ,
δ ἡ Ὡς φίλοι. γινόμεθα αὐτοῦ χαὶ τῶν ἁγίων δυ-
νάμεων! ἐπὶ δὲ τῆς φιλίας ταύτης 2. οἱ ὄντες
αὐτοῦ φίλοι, καὶ aid» du φίλοι.

Κύριε , ἐναντίον σοὺ πᾶσα ἣ ἐπιϑυμία μους
φησὶν ὁ Δαυιδ ** τουτέστιν ὅσα τῷ θεῷ ἀρεστὰ.
χαὶ διχαίο εις ἁρμόζει, ἐπιθυμεῖν χρὴ, ἵγα δεχτὴ
ἡ ἡ προσευχὴ ἡυῶν γένηται ἐναντίον τοῦ θεοῦ" ὃ
δὲ ἀσεβὴς, ἀτπωλείᾳ αἰωνίᾳ Θεβιφέρεται ἐν τῷ
ἐπιϑυμέιν καὶ πράττειν τὰ μὴ "e φίλα. ὁ

Εἰ 9c: e, χυρίου προστ ἰϑησιν ἡ ἡμέρας; ἀρχὴ de
σοφίας φόβος χυρίου, αἱ ἡμέραι «utat, μέρη τῆς
σοφίας εἰσὶν ὑπὸ τοῦ ἡλίου τῆς δικαιεσύνης γινό-
μξναι" προκέτστων γὰρ [0122 στίϑησι γνώσεις χαὶ
φωτισμούς" ὑπὲρ δὲ τοιούτων ἡμερῶν εὔχεται var

3

e X.
ἴον.

V5,
€od. f. 48. a.

» 1m
cod. f. 49. b.

* Rom. Y. 10.

v. 94.
cod. f. 50. a

*Ps. XXXVILIO

v. 97.
cod, f. 50.b.

* Ps. CI.

1. Cor. VIII.

25.

. 30.

I3.

v. 32.
cod. f. 5T. a.

Y.
cod. f. 5T.

3.
b.

- *Philip. ΠῚ. 19.

v.
cod. f. 53.

* Ps. IX.

8.
a

17.

xuptos τεὶς ἐν

48 in

᾿Δαυὶδ Aya μὴ ἀναγάγῃς με ἐν ἡμίσει ἡμερῶν

pov ταύτας δὲ τὰς ἡμέρας χαὶ ᾿Αβραὰμ πλη-
poses &néS aye πρεσβύτερος καὶ πλήρης ἡμερῶν"
χαὶ τὰς ϑείας ὁράσεις ὡς ἡμέρας τροστίϑησι
πίστει (i «Beupevais αὐτόν' τὰ 0i
τῶν ἀσεβῶν ἔτη, ἄσοφοα ὁραϑέντα καὶ ϑείας
χάριτος ἄνευ ; ὠλιγώθησαν. ᾿
᾿Αἰῶνα τὸν ἀνθρώπου βίον λέγει; ὡς δ Παῦλος"
εὖ μὴ φάγω χρέα εἰς τὸν αἰῶνα , ἵνα μὴ τὸν
ἀδελφὸν | μου σχανδαλίσω "- τὸ γὰρ συμπαρεχτεινός-
μενον τῇ συστάσει τῆς ζωῆς αὐτοῦ, αἰῶνα ὠνό--
μασεν"" cux. ἐνδώσει γάρ, φησιν, ὃ διχαιος ἅμαρ-
τῆσαι ἐνοχλούμενος ὑπὸ τοῦ πονηροῦ. c δὲ ἀσε-
Bas. ἁμαρτάνοντ τες cu μόνο ον ἐχπεσεοῦνται τῆς βα-
σιίλείας, ἀλλὰ τὸ πῦρ xai εὐ τὴν γῆν εἰχήσουσιν.
᾿Αντὶ τοῦ, χάριτος ἀνάπλεως e ἐστίν" εὐσεβοὺς
ὃ στ epa γῦν τὸν νοῦν λέγει χαὶ τὴν χαρδίαν..

!
- ORIGENIS

dicens: ne revoces me in dimidio dierum meo-
rum. Hisce diebus expletis, Abrahamus quo-
que obiit senex plenusque dierum. Divinas
quoque visiones, quasi dies , addit Dominus

cum fide timentibus se. At vero impiorum

anni, insipientes comperti, et absque divina
gratia, breviati fuerunt.

Saeculum dicit humanam vitam, ut Paülus': E.
non manducabo carnem in saeculum , ne forte

fratrem meum scandalizem. Quippe demensum

vitae suae spatium , saeculum nominavit. Non
delabetur , inquit , iustus ad peccandum pro-
pter illatas sibi a maligno molestias. At im-
pii. peccantes non. regno tantum. excident ,
verum ne terram quidem habitabunt.

Pro eo ae si dicat , gratiae plenus est. Reli-:
giosi hominis os. nunc pró mente dicit et cor-

ὡς διὰ τῶν χειλέων ὑμνοῦσαν τὸν ϑεον" τὸ δὲ de, quae quasi labiis Deum concelebrant. Quod.

λαλοῦν ἔξ στόμα τῶν ἀσεβῶν, ἀποστρέφε- autem prava loquitur os impiorum , retorque-
ται ἀπὸ τοῦ “ες Ü εἰς τὸ εἶναι τῷ πονηρῷ" ὅρα tura Deoi inipsum impium. Videsis autem quid

δὲ. τι ἀπ᾿ TTE C9. τί δὲ cm πὸ τ τῷ PS ab illo , et "" ab hoc. à

C A P. XI.

"
Eo γὰρ πρὸς τὰ μέλλοντα τὸν σχοτσὸν ,
τυγχάνει πάντως ὧν προσεδόκησε, τελευτήσας o
δίκαιος. Ἢ εἰς τὴν ἀνάστασιν ἡμᾶς παραπέμπει"
ἘΠῚ
ἐπί cux

Y
*25, τούτου pe. μένει. τὰ ὄντα χαὶ

ἀφανιζεται' em ἐχείνο v δὲ xai τὰ ὄντα σβέννυ-.

ται! ἐν γὰρ τῷ παρόντι μὸν νον αἰῶνι καυχῶνται"
περὶ ὧν εἴρηται" ὧν ἡ doa ἐν τῇ αἰσχύνῃ
αὐτῶν *.

, € € ' ^ , ^ ^ t
Οὐχ ὡς ὑποχειμένου τοῦ εὐσεβοῦς τῇ δικὴ
A i] *, , , ^ / , A , V
Qüct τὸ ἂντ αὑτοῦ παραξιδοται ἀσεβὴς, ἀλλ
5 Voc / » » 1 ^ ^ jJ ^
ἐπειδὴ Ἢ πᾶγις ἐς) ἀπο τοῦ πονηροῦ κατὰ τοῦ
/ , € ' 7 7, Es
QautóU , τούτου ῥυομένου. περιπίπτει ταυτῇ ὁ ἀσε-
7 » ! €— * A € Hi es € ic
βης" ἐξαρπαζεται ὃ εὐσεβὴς ὑπο θεοῦ, ὃ δὲ ἀσε-
Y , ^ V , i Y ,
βης .&yxataagSei; , περιτίπτει" χατα τὸς ἐν
^ ΕΝ ^ ^ , ^ ' c
τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν αὐτοῦ. συνεληφθὴ ὁ. ἁμαρ-
» 3 ἘΝ ! €57 M c
Η ἐπειδὴ δ᾽ δικαιος ὑπόκειται τισιν ὡς
»! 0 € ἐξ ἐλθὼ ς ᾽ pr N 4
ἄνθρωπος ἁμαρτήμασιν; ἐλθὼν δ᾽ ἀσεβης xot χα-
1 i Li ^ L € mu
χοποιήσας τὸν διχαιον, TOV μὲν ἁμαρτιῶν vat

1
τωλος *,

τῶν κολάσεων τῶν. μελλουσῶν ἐῤῥύσατο, εἰς ξαυ-
τὸν δὲ τὰς τιμωρίας ἀνεϑέξατο. παραδίδοται δὲ
ὑφ᾽ ἑαυτοῦ ὑπὸ τῆς ἰδίαις χαχίας ὡς παραδοὺς
ἑαυτὸν εἰς ἀδόχιμον νοῦν.

Ἤτοι. διάκρισις ἡ περὶ τῶν πρακτέων, ἢ μή"
ἢ ὥστε τὸν ἑαυτῶν βίον οἰκονομεῖν". χλυδώνιον
γάρ ἔστι ἀφόρητον" εἴ γὰρ
σαντὶ ἄνεμῳ περιφερόμενοι ναυαγοῦσι σερὶ τὸν

μέγα xat τοιοῦτοι

Q. scopum sibi proponit res futuras, pror-
sus adquirit expectationem suam moriens
iustus. Vel ad resurrectionem nos. amandat
auctor. Et iusto quidem manent quae habet;
nec pereunt: iniusto autem et quod habet , ex-
tinguitur. Quippe eiusmodi homines praesenti
tantum .saeculo exultant ; de quibus dictum
est: quorum gloria in ignominia ipsorum.
Non quia suppositus damnationi fuerit vir
pius, dicit: impius traditur pro eo ; sed quia
laqueum improbus iusto tetenderat; hoc ere-
pto , incidit in illum improbus. Eripitur a Deo -
pius ; impius vero derelictus laqueum ineurrit.-
luxta illud : in operibus manuum suarum com-
validi est peccator, Vel: quia iustus ob-

- noxius est, utpote homo, quibusdam peeca-

tis, superveniens impius et affligens iustum , ἃ.
peccatis δὲ futuris poenis hune liberát, in se
autem poenas illas attrahit. Proditur nimirum
a sua ipsius malitia , postquam se in permm
mentem coniecit. ;
Nimirum rerum agendarum aut non agen-
darum. discretio ; vel propriae vitae admini-
stratio , quae certe magna procella est et in-
tolerabilis Hi enim omni vento circumferun-
tur in vitae aut fidei naufragio , et tamquam

IN PROVERBIA,

arboris folia decutiuntur a Deo, quibus Dei sa-
pientia non inest. Quod si salus in consilio ver-
titur , neque in consilio simpliciter sed in eius
copia,non igitur corporibus divitiisve innititur:
neque ab indole propria quis. salvatur; quod
aio contra eos qui indolis haeresim invehunt.
Heic evidenter vocabulum anima pro cor-
pore posuit. Et quidem Christus in evangeliis
corpus dicit pro anima: lucerna, inquit , cor-
poris est oculus; lucernam nempe dicens pro
mente, quae scientiae capax est. Corpus au-
tem coneupiscibilem esse animi partem, quam
quidam irrationalemi, alii autem patheticam
appellant. Homo autem ex iis, quae fecit do-
cetque , bonis, nune quidem cognitionem cor-
poralium et incorporalium , in posterum autem
regnum caelorum adquirit sibi discipulisque

suis. Pessumdat vero non suum tantum cor-

pus; sed etiam animam , eum iis qui ei obau-
diunt , igni exitiali contradit.

llle. manui manus inserit iniuste , qui pra-
vorum. fit operum dogmatumque magister.
Ille autem iustitiam serit, qui de virtutibus et
Dei scientia profert sermones.

lis qui in propriis serunt, et plura efficiunt,
opponuntur illi qui minora colligunt. Qui
ergo in propriis serunt, ii sunt qui in spiritu
serunt, et vilam metunt. Qui autem minora
colligunt, ii sunt qui in earne serunt, et cor-
ruptionem sibi coacervant. :

Frümentum est divinum verbum , quod Tu-
daei oceultantes, gentibus dereliquerunt. Si-
mile est huie etiam illud a Servatore nostro
iu evangeliis dietam: nemo lucernam accen-
dens, ponit eam sub modio , sed super can-
delabrum, ut luceat omnibus qui in domo
sunt. Sicut enim frumentum alimonia est cor-
poris ; ita Dei cognitio, est animae. Qui vero
utrumque alimentum habet , nec tamen prae-
bet, sed mercedem pro his exigit ab iis qui
dare non babent, totum id daemonibus re-
linquet. Dicit eum fore etiam populi execra-
lionem , quia ei ab angelorum cunctorumque
iustorum populo in die iudicii maledicetür.

Fabrica secundum spiritum , est practicum
bonarum virtutum exercitium. Qui Deo debita
exsequitur , quaerit alios Deo gratos homines,
qui aeque Deo debita peragenda suscipiant,
ut sieut ipse, ita et illi se gerant. Secus ve-
ro, eos qui pro bonis mala agunt , vitabit.

19

"YU δένδρου πιπ-
τοῦ Sel, εἰς μὴ ὑπάρχει σοφία
bu ἡ σωτηρία ἐστὶν ἐν βουλῇ, καὶ
οὐχ sis βουλῇ, ἀλλὰ γαὶ πολλῇ I eu ape
ἐν Copa) χρήμασιν : οὐδὲ κατὰ φύσιν τίς
σώζεται"
᾿Ἐνταῦϑα τὴν ψυχὴν ἄνταρυς z
pan at ὁ Χριστὸς δὲ ἐν τοῖς εὐαγγελίοις, σῶμα
τὴν ψυχὴν ὀνομάξει": ὁ λύχνος λέγων τοῦ (Sopa
τος ἐςὶν. ὁ ὀφθαλμὸς ἢ ὦ λύχνεν μὲν εἰπε τὸν νεῦν"
αὐτὸς γάρ, ἐστιν γνώσεως θεχτιχός"
ϑυμιχὸν χαὶ ἐπιδυμητιχὸν μέρος "τῆς ψυχῆς: ὅπερ
τινὲς μὲν , ἄλογον" τινὲς δε. Ga tuy μέρες
χαλοῦσιν. ὁ δὲ ἐξ ὧν ἐπείει χαὶ διδάσκει ἀγαθῶν,

n » ^ Lj ᾿ e
Bicv- τὴν moto , χαὶ ως
τουσιν ne
StoU*

xata τοὺς τὰς φύσεις εἰσαγοντ a4.

ELmeV- σῶ-

M
σῶμα δὲ t9

ἐντεῦϑεν. μὲν γνῶσιν σωμάτων xat ἀσωμάτων, ἐν
τῷ μέλλοντι δὲ βασιλείαν οὐρανῶν, περιποιεῖται
ἑαυτῷ wat tólg μαϑητιῶσιν" ἐξολλύει δὲ οὐ μο-
νον τὸ ἑαυτοῦ σῶμα, ἀλλὰ καὶ τὴν ψυχὴν, σὺν
Télg mus μένοις αὐτῷ, τῷ πυρὶ συναπόλλυσιν.
Οὗτος χειρὶ. χεῖρας ἐμβάλλει adus ,-0 xa-
χῶν γινόμενος πραγμάτων" χαὶ “δογμάτων διὸα-
σχαλος" οὗτος δὲ σπείρει dura οσύνην , ὁ περὶ ἀρε-

τῶν zzi ϑεοῦ γνώσεως προϊέμενος λόγους.

Tég εἰς τὰ ἴδια σπείρουσι, χαὶ πλείονα πϑι-

cügtv, ἀντίχεινται ci συνάγοντες χαὶ ἐλαττευμε-
yet. οἱ γὰρ τὰ ἴδια 'σπείροντες, εἰσὶν ci εἰς τὸ

^ ' i] V ! € Y
πνεῦμα σπείροντες , xui ζωὴν “ϑεριζοντες" οἱ δε
συναγέντες χαὶ ἐλαττούμενοι, εἰσὶν οἱ εἰς τὴν
σάρχοι σπείροντες . χαὶ φϑορὰν συνάγοντες ἑαυ-
tcié.

Σῖτος ὃ ϑεῖος λόγος , ὃν χαταχρύψαντες οἱ
Ἰουδαῖοι, κατέλιπον αὐτὸν τοῖς ἔθνεσιν.---“ΟὍμει-
ὄν ἔστι τούτῳ wal τὸ ὑπὸ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ἐν
τοῖς εὐαγγελίοις λεγόμενον Ἔν τὸς εὐδεὶς λύχνεν
ἅψας. τίϑησιν αὐτὸν ὑπὸ τὲν βόδι. "s ἀλλ᾽ ὑπὸ
τὴν λυχνίαν, τοῦ φαίνειν πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰχίᾳ"
ὥσπερ γὰρ ὃ σῖτος τροφὴ ἐστὶν τῷ σώματι, cU-
τως ἡ ϑεία γνῶσις τῇ ψυχῇ" δ δὲ τὴν τῶν ἀμ-
φοτέρων τροφὴν ἔχον χαὶ μὴ παρέχων: ἀλλ
ὑπὲρ τούτων “μισϑὲν ἀπαιτεῖ t$ οὐκ ἔχουσι
δοῦναι : ὑπολίπειτο αὐτὸν. τοῖς αίμοσιν. γράφει
Qi wai δημοχατάρατον ^ ὅτι ὑπὸ τὸν δῆμον τῶν
ἀγγέλων χαὶ πάντων τῶν Poco ἐν τῇ ἡμέρᾳ
τῆς χρίσεως 4 ἐπικαταρατὸς ἔσται.

Τεχτονικὴ ἐστὶ xat πνεῦμοι ἡ πραχτικὴ τῶν
ἀγαϑῶν ἀρετῶν (uei é ὡς τὰ Θεῷ ἐσεφει-
λόμενα πράττων; ζητεῖ Ξεαρέστους ἄνδρας, δὲ-
χομένους, τὰς ϑεῷ ἐπεφειλὰς . ἵνα ὥσπερ αὐτὸς
χαὶ αὐτοὶ ἐμπερεύωνται:. τοὺς δὲ μὴ τὰ χαλὰ,

ἀλλὰ τὰ χαχὰ Cnt τουντᾶς, παρήσεται.

vy. 17.

cod. f. 58. a.

* Matth, VI. 22.

v. 24.
cod. f. 54. b.

* Matth. V. 15.

v. 97.
cod. f. 53. a.

v. 30.
cod f. 55.

v.

cod. f. 56.

* Ps. . XXVII.

* Joh, 1.

Y;
cod. f. 62.

E Rom. if.

b.

16.

93.

a.

&.

* ita cod.

v.
cod. f. 63.

Υ.
cod. f. 64.

7.
a

a.

2.
ἃ.

I:

“γαλρέϊξ:

20

Τοῦτο τὸ δενδρον τῆς ζωῆς ἐστι τὸ φυτευθὲν
ἐν μέσῳ τοῦ παραθείσου, cu ἅψασϑαι μετὰ τὴν
ἁμαρτίαν ἐχωλύϑη ὁ ᾿Αδάμ " E σπέρματα, τῆς
δικαιοσύνης. ἀποβαλὼν , dy ὧν φϑται τὸ δέν-
ὃρον τῆς ζωῆς. v

C.À- P.

Misa: παρασιωπήσῃς ἀπ᾽ ἐμοῦ, φησιν ὃ
Δαβιὸ * , vat ὁμοιωϑύήσομαι τίς καταβαίνουσιν
εἰς, λάχχον" ἀ ἀνὴρ ταράνο μος ταρασιωπηϑησεται
καὶ οὐκ
ἐλεηθήσεται, ὅταν τὰ γέρα τόις τὴν χάριν. τῆς
ἐνσάρμου οἰκονομίας αὐτοῦ δεξαμένοις, ἀπονέμῃ,
xa φησιν ἐν εὐαγγελίοις καὶ χάριν ἀντὶ χάριτος" .

ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ, τουτέστι ισηϑύσεται ,

C A P.

Iba ἀσεβῶν χαχία. ct δὲ δίκαιοι ἐξανα-
λώσουσιν αὐτοὺς. δηλονότι διὰ τῆς ἀγαϑης Ot-
δασχαλίας" τοίνυν vat ἐν τῷ μέλλοντι, αἰῶνι ἐπά-
Yo) πεντεχαίϑεχα πόλεων γενόμενοι' τὴν γὰρ xom-
βοδοσίαν᾽ τὴν οὐράνιον ἣν ἤμελλον ἀπολαβέϊν οἱ
ἀσεβείᾳ αὐτοὺς ἐχδόσαντες , ταύτην χληρονομή-
σουσι δίκαιοι. καθὰ καὶ Παῦλος: φησίν * vaca δὲ
τὴν σχληρότητα cov wot ἀμετανόητόν σου καρδίαν
ϑησαυρίζεις σεαντ ῷ ὀργὴν ἐν ἡμέρᾳ, ὀργῆς zat
ἀπογαλύψεως xol δικαιονρισίας θεοῦ" ὁ δὲ ἀγαθὸς
np: οδοτῆσαι ποιήσει τοὺς ὡς υἱοὺς πατρὶ πειθο-
μένους αὐτῶ; xai τοὺς ἐκείνῳ ἢ

τῶν οὐρανῶν βασιλείαν.

υἱοθετήσει τὴν

C. A P.

:) f eT PY j AX οὶ n
σπὲρ ἀῆττητά εἰσί, xad ame τὰ ὅπλα τὴν

ἀσφάλειαν περιποιεῖ" οὐδὲν γὰρ π τινηρὸν, ἀντιστή-
σεται τῇ LT διότι ὅλον ἐστὶν ἀχαταμά-
χητον" μόνην γὰρ πρὸς ταύτην ἀδυνατοῦσιν ei
δαίμονεξ' τῷ δὲ ἄφρονι ca τε ὁρατὰ χαὶ ἀσώματα
πᾶντα ἐναντία. ΤΥ

Ὀἰϊχίας ἐνταῦθα τὰ σωμᾶτα λέγει" οἰνχίαι γάρ
εἰσι τῶν ψυχῶν" ὀφείλονται δὲ παρὰ τῶν τὴν
ϑεοσέβειὰν εἰδότων wai τὴν θεωρητιχὴν. γνῶσιν.,
οἱ παράνομοι τὴν ϑεογνωσίαν μαϑεῖν οὐ μόνον,
ἀλλὰ xat πᾶσαν τῶν ζωοποιῶν ἐντολῶν" ἵνα za-
ϑαροὶ γενόμενοι Υ̓ ἴδωσι τὸν θεὸν τόῖς νρεροῖς ὁφ-
τουτο yap ἐστὶ τὸ μανάριον τέλος.
ὅπερ πάσῃ φύσει Àc γυκῇ τετήρηται" αἱ é εἰχιαι
τῶν δικαίων 1 ἕτοιμαί εἰσιν εἰς δοχὴν πᾶντων ὡς
χελεύει ὁ χύριος.

ORIGENIS

Haec est vitae arbor in medio paradiso plan-
"tata, cuius contactu interdietum fuit Adamo,
* qui pott peccatum semina iustitiae abiecerat ,
unde arbor vitae producitur.

XII.

Ne quando taceas a me, ait David, et assi-
milabor descendentibus in lacum. Vir iniquus
tacebitur a Deo , id est odio habebitur, nee
misericordia fruetur , eum praemia iis qui in-
carnationis suae gratiam admiserunt Christus
distribuet ; prout dicitur in evangeliis : et gra-

tiam pro gatio:

ΧΗ.

Disitiae impiorum nequitia, quos iusti dé-
struent, recto videlicet magisterio. Ea pro-
pter in futuro saeculo quindecim civitatibus
praepositi erunt. Nam caelestem hereditatem
quam capturi erant ii, qui nunc se impietati
addixerunt, iusti eonsequentur, sicut et Pau-
lus ait: seeundum duritiam autem tuam et
inpaenitens cor, thesaurizas tibi iram in die
irae et revelationis iusti iudicii Dei. Sed bo-
nus (Deus) heredes efficiet illos, qui, ut patri
filii, ei obtemperarunt, atque in regnum cae-
lorum adoptabit.

XIV.

la sunt invicta, quemadmodum arma prae-
stant tutelam. Nulla quippe improbitas resi-

stet sapientiae, quae est inexpugnabilis ar-
matura. Huie uni non praevalent' daemones.

Imprudenti autem. visibilia aeque et —

rea eontraria sunt. .
Domos hoe loco corpora dicit, quae sunt
animarum domicilia. Debent autem ab iis , qui
divini cultus et theoreticae scientiae sunt periti ,
discere impii non solum Dei cognitionem , sed
et universam salutarium mandatorum ratio-
nem ; ut emundati videant Deum intellectus
vindi Hie enim est beatus finis, qui omni
rationali naturae reservatur. lustorum vero
domus paratae sunt omnium — prout
iubet Dominus.

IN PROVERPBIA.

Cogitationes nunc dixit divinas visiones et
habitus virtutam , quas viis hominis temera-
rii opponit. Namque ex abundantia cordis lo-
quuntur labia, inquit Dominus. Haud enim
male sed bene facere bonus vir meditatur. Te-
merarius vero imprudenter agens ae loquens,
replebitur flagellis , et rei domesticae detri-
mentis, et denique animam suam perdet.

G A P.

Lioregtónes dicit mandata; haec enim nos
peccantes eorripiunt. Qui vero illa oderunt,
et peecatorum turpitudini commoriuntur , cum
improbo illorum inventore tabescent. A prae-
tereuntibus autem nequitiam, cognoscitur di-
sciplina inpeccantiae hominis insontis.

Quies est abstinentia a nequitia actuosa et
a spectaeulis, qua boni quiete fruuntur. Men-
tis autem et' corporis oculi improborum omni
tempore meditantur prava.

Vir cordatus in inferno peccantium non ver-
satur. Viae vitae , meditationes sunt divinorum
verborum et operum. Vir cordatus semper
haee agit et docet, ut cum discipulis suis de-

elinans ab inferis salvus sit.

Qui Dei mandatis non obtemperant , inimici
eius sunt; sed eiusdem amici fiunt, cum ut
malos aetus suos confiteantur , ad iustos ho-

mines se conferunt ; a quibus deducti , saluta- '

res vias aeque ac. illi persequentur. Paulo
clamante : qui aliquando inimici erant, recon-
ciliati sunt Deo per mortem filii eius. Ani-
madvertendum , quomodo omnes inimici, iu-
storum opere fiant amici; ut omnibus demum
dicat Christus : iam non — ὙΟ5 servos ap-
pello 564 amicos.

D: D.

Pets ibi quoque sapientia opus est, ut
clementiam impetret. Vel qui punitionis de-
eretum scit angelus, furor Dei dicitur. De-
ritus autem divinorum verborum et operum,
ceu ipsi mente conformis, haud eum extimescet.

Nidi sapientiae sunt ecclesiae ,- vel caelestia
habitacula. Sapientia vero Tesus Christus est ,
Dei filius. Nidi autem prudentiae , praestantio-

21

Διανοήματα, νῦν πεν τὰς ϑείας ὁράσεις xot

cas ἕξεις τῶν ἀρετῶν, ἅς περ ταῖς δὸδὶς νοῦ θρα-

συχαρδίου ἀντέϑεινεν" ἀπὸ γὰρ. τοῦ περισσεύματος
τῆς χαρδίας ὦ λαλέϊ τὰ χείλη. εἶπεν ὁ κύριος ^ e:
γὰρ καικοτιοιίσαι αλλ ἀγαθοποιῆσαι 6 e ἀγαθὸς ἀνὴρ
διανοεῖται" ὁ ὁ δὲ θρασυχάρδιος ὡς ἄφρων πράττων
χαὶ λέγων ἐμπλησ θήσεται μας! yov, wat πραγμάτων
οἰφαιρέσεως, vat τέλος τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἀπολέσει.

*

XV.

E , b * 3 “οι * c s E
“λεγχοὺς γὺν τὰς ἐντολὰς tlm αὗται γὰρ
ἡμᾶς ἁμαρτάνοντας ἐλέγχευσιν". εἰ δὲ μισεῦντες

"»

αὐτὰς, "at τῇ αἰσχρότητι των ἁμαρτιῶν guyemo-

θνήσχεντες, σὺν τῷ πονηρῷ αὐτῶν ἐφευρετῇ πονηρῶς

ταχήσινται" ὑπὸ δὲ ξὼν παριόντων τὴν κανΐαν; γνω-
ρίξεται τῆς ἀναμαρτησίας E παι)εία τοῦ ἀκάγχου:
"Havyta ἐστὶν ἀποχὴ καχίας ἐμπράκτ τοῦ χαὶ
ὁράσεων ᾽ ἣν οἱ ἀγαϑοὶ ἡσυχαζ υσιν" ci δὲ τοῦ
Vcg xat σώματος ὀφθαλμοὶ τῶν χαχῶν., πάντα
Y 74 f ^ '
τὸν χρόνον ἐπινοοῦνται GO.
δ κε ὟΝ ' , » TUE "d. ^ ^
O:di συνετὸς οὐκ ἔστιν ἐν ἄθου τοῦ τῶν
€ ^ € A ^ ͵ ' E
ἁμαρτωλῶν" ὁδοι ζωῆς, διανοήματα Siu) λόγων
Vox c i Y ^ ^ ^ ^
χαὶ ἔργων" ὃ Ó& συνετὸς dsl ταῦτα τοιέϊ χαὶ
Uu " ^ ; ^ E 1 3
διδασχει, ἵνα σὺν Tg μαϑητιῶσιν ἐχκλίνας tz
τοῦ ἄθου ca.
Ot τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ μὴ πράττοντες τ
Spet αὐτοῦ εἰσιν" φίλοι δὲ αὐτοῦ γίνονται ἔπ

ἂν tüg διχαίοις προσδράμωσιν . ἐξομολογούμενοι

"^ A (A ΕἸ e ,
τὰς πράξεις αὐτῶν τὰς πινηράς 1)", ἐξ ὧν ἐνηχ-
4 c
θεντες ὡς

͵ TM
av llavAcu χηρυξαντος

o^ ^ ι ς X
ἐχεῖνοι τᾶς ζωοποιοὺς ὀδοὺς
X - No “ἐξ

, δὲ πσότε οὐτες Ἐχ-

/, ^ ^ Hi ^ 7
θροὶ, γατηλλάγησαν τῷ ϑεῷ διὰ τοῦ Θανάτου,

Li "e , 5
τροσεχτεον ὅτι πάντες εἰ Ex-
5 A ΑΔ lad à 7 / / La

60, , διὰ τῶν Omatoy φίλοι ywcyzat

2^ € , Lb
TOU UlCU αὐτου"
ἢ V
ἵνα val
M Di ! x dc. € ^ ^ 4
πᾶσιν Em Xpicog ^* εὐχετι ὑμᾶς vao QcuÀcc ,

ἀλλὰ φίλους.

XVI.

Á,
^

IH»; κεῖ τῆς σοφίας χρεία. ἵνα ἐξιλοι--
σηται: ἢ ὃ τοὺς περι χολάσεως ἐπιστάμενος, λό-
γοὺς ἄγγελο is ϑυμὸς τοῦ Θεοῦ λέγετ αι. E δὲ
σοφὸς ἐν ϑείοις ἔ pete χαὶ λόγοις, ὡς ὁμόφρων
αὐτῷ ὧν. οὐ πτοηϑήσεται αὐτόν,

ἀπ ναὶ σοφίας εἰσὶν αἱ ἐχχλησίαι, ἢ αἱ ἐν
Ἰησοῖς Χριστὸς,
δὲ φρονήσεως

τῷ $ xh xiva σοφία δὲ,

ς
ο τοῦ Θεοῦ υἱός ἐστιν. νοσσιαὶ

1) Nihil evidentius videtur, quam haec Origenis doctrina de peccatorum. apud sacerdotem facienda confessione,
eiusdemque salutaribus monitis audiendis. Notent hoc heterodoxi tantopere a coufitendo abhorrentes.

!
πορευσου- :

Y. 14.

* Matth. XII. 245.

v. 1o.
cod. f. 66. b.

v. 24.
cod. [. 67. b.

v. 98.
:€od. f. 68. ἃ.

LU

* Rom. V. I0,

ced. £. 08. b.
*

* Joh. XV. 15.
vy. I4.
cod. f.,70. ἃ.
v, 16.

cod. f. 70. T

v. 22.6

€od. f. 71. 8.

v. 23.

v.98.
cod. f. 71. b.

cod. f. 7. a.

22

αἱρετώτεραι ὑπὲρ ἀργύριον , al aperto ἄρε-
cai. δικαιοσύνη, γνῶσις, . seta , σωφροσύνη 4

ἀνδρεία .. μανρε εϑυμία , ἀνεξιχοαχία , ac qais »

ἐλεεμοσύνη . πίστις σὺν ἐλπίδι καὶ
ἃς ὡς χλίμαχος βαϑμίδας, εἰς τὰς
M , LU 5 Y. δ ^ , ! M 39. ^
σγχηνας εἰσιέναι ἀκώλυτον τοὺς ἀνιενᾶϊν Xa οἰχὴτ

σαι βουλομένους.
Παιδείαν λέγει, Qc ἐβου Seco, νηστείαν ᾿ ἐγ-

?

χράτειαν , ἀγρυπνίαν : ὕμνον, χαὶ τὴν ἐν vo-
σεις

aryatyt" dc

δειαν. ᾿Ἐλέγχους λέγει τὰς ἐντολὰς τοὺ θεοῦ" αὺ-
ται γὰρ ἡμᾶς (ye ὁμαρτάνεντας. δοὺς
ἐνταῦα τὰς αἰσθήσεις φησίν" ó δὲ φυλάσσων
Ute, τηρεῖ en ᾿ϑανάτου τὴν ἑαυτεῦ ψυχὴν πρὸς
ζωήν" Con ye. ἐστιν ἡ πάντα ζωεῦσα, at ἐξ
εὖχ ὄντων εἰς τὸ εἶναι παραγαγεῦσαι Τριὰς ey
c δὲ ἀγαπῶν τὴν ζωήν.» χαὶ ἀεὶ ζῇν αὐτῇ
ἐφιέμενος, φείσεται στόματος αὐτοῦ ἐχ τῶν μὴ
Sé&v λόγων χαὶ ἔργων , χαὶ τῇ γνώσει τοῦ SEU
Op: cachet,

Li

σεος EGTU

͵

Ζωὴ 6 3:0: τῆς δὲ τρισσοφας εὺς αὐ-
1

τοζωΐας ἡ LE Y, σοφία, χαι ἡ γνῶσις xat

€

5 v ,
αι ἀρεταί εἰσιν" εξ ἧς πηγῆς οἱ πίνοντες, ἀθα-

M
vastas μετέχο ei χαὶ ἀειξωΐας' τοῖς δε ΧΟ

μένοις τὴν τοιαύτην πηγὴν Á ἔννοια λόγων ζωῆς -
ἐστί" ἡ ὃὲ παιδεία ἀφρόνων, ; 5 χαχία ἔστιν"

ἢ δὲ ἀνεξέλεγετος παιδεία E ἡ ἀφρο cown ἐστίν.

Τὴν γνῶσιν. ἐπιγνωμοσύνην εἶπε; παρὰ τὸ τὰ
πᾶντα αὐτὴν ἐπιγινώσχειν τὰ τράγματα!. ἡ de
vapüia τῶν σοφῶν νοεῖ τὰ ἀπὸ τοῦ ἰδίου στομα-
τος ἔν τε χρίσει σωμάτων val ἀσωμάτων. χαὶ
ἅπερ αὐτοὶ ποιέῖν διδάσχουσι χαὶ πράττουσιν.

Λόγους οἷ δαίμονες παρὰ τοῦ διαβολ cu μανθα-
Vete, ἐπ aeu σις ἁγίοις . χαὶ πειρᾶσθαι, χω-
βίξειν Gt
πέφυχε συνάπτειν αὐτοὺς τὰ φιλίαν ταῖς ἐπ τοὺ-
βανίοις δυνάμεσι" τὸ δ᾽ αὐ
ὡς οἴμαι διὰ ταύτης τῆς π how δεδγλωχε" auz-
λιὸν μὲν ἄνδρα λέγων τὸν σατανᾶν" πορξυεμένους
δὲ λαμπτῦρας δόλου τοὺς διδασχομένους παρ᾿ «v-

τοῦτο xui ὃ Σολομῶν

τοῦ γαγοὺς δαίμονας φησί" φίλους δὲ, τοὺς ἅγιτυς,
εὑς διὰ τῆς γνώσεως ἁπτομένους τ τῷ θεῷ γαὶ αλ-
Mc:

᾿Ανὴρ παράνομος ὃ διάβολος, ἔστιν" ἀποῦει-
pica δὲ φίλους ϑεοῦ,, val ἀπάγει αὐτοὺς ταῖς

πρὸς ἀπὼλε εἰδῶν ὁδοὶς χαὶ cox ἀγαϑοῖὶις" ὅταν δέ

Ἷ d , ΄ ' / ad
τινα τῶν ἁγίων ἀπατήσῃ, στηρίξει νοήματα τῆϊς.

, E , ^ AN
ὀφϑαλμεὶς αὐτοῦ, καὶ λογίζεται διεστραμμένα.
μή πως σωθῇ. μετανοίσας ὃν ἐϑύρευσε" χνίζει δὲ

τοῖς χείλεσιν αὐτοῦ ἐν τέϊς ὠσὶν ἐχείνου πάντα

^ /
Ts σοφιᾶς.

πρὸς δοχιμὴν S'&cU ἐπερχομένην ἧμιν ιν ρει

ἐπινοοῦνται πὸ τῆς γνώσεως, ri τι:

ORIGENIS

^

res argento , practicae virtules sunt , iustitia ,
scientia , sapientia, temperantia , fortitudo ,
longanimitas , patientia, lenitas, eleemosyna ,
fides.cum spe et caritate ; per quas ceu sca-
larum gradus in sapientiae. habitacula ingredi,
nihil. vetat eos qui illuc Qonacándere et habi-
tare. voluerint.

Disciplinam dicit iimorem. Dei, ieiunium ,
continentiam, vigilias, hymnologiam, et eam
quam nobis Deus experimenti causa morbo-
rum inducit castigationem. Reprehensiones di-
cit mandata Dei ; haec enim peccantes nos re-
prehendunt. ha hoc loco dicit sensus , quos
qui custodit, morte ereptam servat animam
suam. ad vitam. Porro vita est. quae omnia vi-
vificat , et ex nihilo ad existentiam adduxit Tri-
nitas sancta. Qui autem vitam. diligit , semper-

que vivere optat , os suuni continebit , quomi-

nus nonnisi de Deo verbis et operibus loqua- .
tur, et Dei cognitioni studium impendet..

Vita Deus est. Fons autem vitae tripliciter
per.se existentis , sapientia, scientia , et. vir-
tutes sunt; quo. ex fonte qui bibunt, immor-
talitatem sempiternamque vitam participant.
Iam qui dicto fonte potiti sunt, ii verba vi-
tae meditantur. At vero insanorum disciplina, -
improbitas est: tum et quae dieitur sine cor-
reptione disciplina , stultitia est.

Scientiam appellavit cognitionem, quia haec
omnia negotia cognoscit. Cor sapientium .co-
gitat quae ab ore proprio, in iudicio de cor-
poreis et incorporeis: et quod ipsi ἔρθη do-
cent, pariter agunt.

Diaboli doctrina eruditi daemones , sanctos
oppugnant, eosque a scientia Dei arcere co-
nantur, quae solet ipsos copulare auicitia cum
caelestibus potestatibus. Hoc ipsum Salomon.
quoque, ut arbitror, hoc effato significat ,
perversum quidem hominem dicens: Satanam :
transeuntes doli faces , eruditos ab illo malos
daemones : amicos, sanctos, qui scientia sua
Deum attingunt et inter se.

Vir iniquus, diabolus est, qui Dei amicos
tentat, inducitque in vias perditionis et non
bonas. Postquam vero sanctorum aliquem de-
ceperit , obfirmat sibi prae. oculis machinatio-
nes, cogitat perversa , ne forte paenitens sal-
vetur is quem venatus est. Iospirat autem, au-
ribus eius pravas quaslibet cogitationes , de-
sperationem et omnimodam intemperantiae

*

-

f. IN PROVERBIA.

voluptatem. Haec est omnis nequitiae fornax ,
in qua comburuntur animae eorum qui illuc
labuntur. Sed enim huius quoque fornacis di-
scutit flammam divinus Spiritus , insibilans sa-
pientiam roris. Adhue vero multi hoc pacto
improbi homines , patrem suum diabolum so-
lent imitari.

Sinus heie corda dixit iniquorum. Puto | au-
tem sinum ubique significare aut mentem aut
scientiam. Et improbos quidem gestat in sinu
diabolus, iustos Dominus.

G.A P.

Si omnis qui facit peccatum , servus est,
omnis vicissim qui a nequitia recedit propter
virtutem , daemonibus vesanis dominis prae-
valet. Hie etiam mysteriorum Dei domicilium
fiet, pro status conditione singulis fratribus

spiritalem scientiam distribuens. Sic etiam Pau-

lus Corinthios lacte, Ephesios solidiore cibo
paseebat, de longitudine, latitudine et pro-
funditate loquens, spatiis his significans ra-
lionalis naturae diversitatem , quae Dei de iu-
dicio ae providentia sermones comprehendit,
profundos equidem , et humanam conditionem
excedentibus.

Fornaces sunt tenfátiónes, Etenim postquam

' per tentationes eorda purgavit , tum demum,
immaeulata sibi eligit. Deus.

Homo haeretieus irreligiosorum dogmatum
linguam obaudit; at ecclesiae fideles nulla hanc
attentione dignantur. Dum autem haereticus
auscultat, voluntátem suam demonstrat con-
tra Dei sapientem providentiam peecandi.—

Ille improborum linguas audit, qui iniquas.

ab eis suscipit meditationes , et paria his agere
satagit. Quibus homo iustus dicitur non atten-
dere , seu visibilibus , seu invisibilibns ; id est
illorum consilia diutius mente non alere.
Fidelis inquit , homo videbit rationes mundi
huius, quas auctor tropice divitias appellavit.
Ineredulus autem ne minimae quidem rei ra-
tionem cognoscet propter animae suae impu-
ritatem. Quod vero divitiae animae , agnitio
Dei sit, Paulus docet dicendo: in omnibus
divites facti estis in onini scientia et omni. sa-
pientia. Quod si quis ostendere velit non hunc
esse huius effati sensum , dieat sane quomodo

23

τὰ χαχὰ ἐνθυμήματα" ἀτοόγνωσίν, τε va πᾶσαν
ἡδονὴν ἀκολασίας" οὗτος κάμινος ἐςὶ πάσης χα-
χίας" καὶ φλέγει ἐν αὐτῇ τὰς ψυχὰς τῶν ὀλισθη-
σομένων" ἀλλὰ ταύτης τῆς καμίνου ἐκτινάσσει τὴν
φλόγα πνεῦμα Sev, διασυρίς. ν σοφίαν deieep
πολλοὶ δὲ ἔτι τῶν κατ᾽ αὐτὴν πονηροὶ ἄνϑρωπει ;
εἰώϑασι μιμέϊσθαι cóy- πατέρα αὐτεῖς διάβολον.

Κόλπους ἐνταῦθα τὰς χαρδίας εἴρηχε τῶν ddt-
χων" εἶμαι δὲ ὅτι χαὶ πανταχοῦ ὁ κόλπος ἢ τὸν
νοῦν, ἢ τὴν γνῶσιν σημαίνει" χαὶ τοὺς μὲν πονηροὺς

ὁ διάβολος ἐγχολπίζεται, τ τοὺς δὲ δικαίους ὃ χύριος.

XVII.

E; b x ^ 4 € ! ^ , 1A
t πᾶς ὃ ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν δοῦλος ἐστι;

πᾶς ὁ ἀποστὰς τῆς χαχίας διὰ τῆς ap: ts, τῶν
ϑαιμόνων ἀφρόνων ὄντων δεσποτῶν ἐχράτησεν" ὃς
χαὶ εἴχος μυστηρίων Θεοῦ γενήσεται; χατὰ ἀνα-
λογίαν τῆς καταστάσεως . ἔχασ- oO τῶν ἀδελφῶν
διδοὺς γνῶσιν πνευματιχήν: εὕτω xat Παῦλος τεὺς
μὲν ἐν Κκορίνϑῳ γαλαποτίζων, τοὺς δὲ ἐν Ἔφεσῳ
τρέφων στερεωτέρᾳ τροφῇ, περὶ ὕψους xot μήκους
καὶ πλάτους γαὶ BS: vg διαλεγόμενος" χαὶ ea
τούτων τῶν διαςημάτων, τὴν τῆς λογικῆς φύ-
σεως σημαΐνων Wis, ἥτις τοὺς περὶ χρίσεως
χαὶ προνοίας τοῦ Su) λόγους ἐμπεριέχει πάνυ
βαϑυτάτους ὑπάρχοντας... χαὶ ἐδυλλθές τὴν
ἀνθρωπίνην χατάστασιν, cT

ἽΚάμινοι ci πείρασμοῖ: διὰ γὰρ τῶν πειρασμῶν
xaS ἄρας xot ἀχηλιδώτευς τὰ: χαρδίας τῶν ἐχλε-
χτῶν᾽, ὁ θεὸς ἐκλέγεται.

ς € ^ € 4, , ^ - υχ f
O αἱρετικος vroxcuet γλωσσὴς τῆς τῶν ἀθέων

» A ^ E] A Σοὶ '
δογμάτων" οἱ ὃὲ τῆς ἐχχλησίας, οὐὸς mpecéycu-.

Ὰ M4 € , δ Xo X 4,
gt. Διὰ τοῦ ὑπαχεούεῖν, τὸ EwovGicV δειχνυσιν..
€ » A ^ ^ AM 1 " *
ὡς εἰς tfiv τοῦ, Θεεῦ σοφὴν διοικησὶν ἐξαμαρ-

^ ᾿ e 1 e ,' E ^
τῶν΄----Οὑτος ὑπάγουει τοῖς γλώσσαις τῶν πα-

͵ « λ2 xai - ὸ ! 3 » ^

βανομων.. ὃ τοὺς ἀδιχοὺς δεχόμενος map αὐτῶν
1 i / » pe

λογισμοὺς , χαὶ στσευδῶν ἐνεργεῖν wa

ets ó δόιαιος λέ Etat 4 πρισέχειν, ἑρατῶν
7 p Y χειν,

»

, LJ
ἄντους"

^
τε
392

i /
cutígti Ut ἐπὶ πλέον τρέφειν ξὺν

ὁ σ

χαὺ ἀοράτων, τ
ἑαυτῶ.
Ὅ πιστὸς, φῆσιν, ὄψεται τοὺς λόγους

οὕς τινας

εὖ zó-
σμεῦ τεῦτου
ΡΑΟΜΝΚΗΒΝΝ ὁ δὲ ἄπιστος
πράγματος γνώσεται Ay: y, διὰ τὴν ἀκαθαρσίαν
τῆς Ψυχῆς αὐτοῦ" ὅτι δὲ πλοῦτος ψυχῆς ἣ γνῶσις
ἐστὶ τοῦ Θεοῦ, ὁ Παῦλος διδάσκει ) λέγων τὸ, ἐν
παντὶ ἐπλουτίσϑητ €, ἐν πάσῃ γνώσει "αὶ πάσῃ
σοφίᾳ *. εἰ δέ τις βούλειτο δεῖξαι μὴ ταῦ: ἣν τὴν
ἔννοιαν εἶναι ταύτης τῆς

χρήματα τροπιιῶς τοῦ γεῦ
eos

εὐδὲ τοῦ τυχόντος

πορειμίας, λεγέτω ποῦ

v. 33.
cod. f. 72. b.

7. 34
cod. f. 73. a.

* J. Cor. 1. 5.

* Hebr. IX. 37.

y,7.
cod. f. 73. b.

v.

* Ephes. 11. 19.

v. 13.
cod. f. 74. a.

D

* cod. Ιησοὺς.

*Deut. XXXII. 5.
v. I

eod. f. 7.

ὡς
5
4.
b.

21

εὐσάρησαν χρημάτων οἱ περιελθόντες ἐν μηλω-
ταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασι, xoxo υχρύμενοι» S-
βόμενοι. στενοχωρούμενοι *s πῶς δὲ χαὶ ὁ ἄπιςος
εὐχ ἕξει ὀβολὸν, πολλῶν ἀπίστων περιβεβλημέ-
yay πλοῦτον πολύν, λέγω, δὲ βασιλέων χαὶ ἀρ-
χόντων toU κόσμου τούτου 3.

Χείλη πιστὰ τοὺς ἀγαϑοὺς λογισμοὺς φη-
σίν" ἄφρονι δὲ δεκτοὶ ἔσονται πονηροὶ λογισμοί"
tig γὰρ μετοχὴ δικαιοσύνῃ πρὸς ἀδικίαν: εἰ μή
του μετανοήσας δέξηται φρόνησίν τε καὶ σί-
στιν.

Διὰ μὲν τῆς δικαιοσύνης. τὴν ἀδυίαν χρύπ-
τομεν" dux δὲ τῆς σωφροσύνης.» τὴν ἀκολασίαν"
xai πάλιν διὰ τῆς ἀγάπης , τὸ μῖσος" χαὶ διαὶ
τῆς ὀφιλαργυρίας , τὴν πλεονεξίαν" χρύπτομεν δὲ
καὶ διὸ τῆς ταπεινοφροσύνης τὴν ὑπερηφοινίαν :
xa διὰ τὴν πραὔτητα, τὴν θρασύτητα: ζητοῦντες
τὴν πνευματικὴν φιλίαν ἅτις τὴν ἀγίαν γνῶσιν
σημαίνει" xoi , παρὰ τῷ Παύλῳ * à συμπολίται
τινὲς. τῶν ἁγίων λέγονται γεγονέναι; xo οἰχέϊοι
τῆς ἄνω Ἱερουσαλήμ᾽ ἐποικοδεμηϑέντες ἐπὶ τῷ
Sepe τῶν ἀποστόλων χαὶ τῶν προφητῶν.

Οἶχον ἐνταῦθα φησὶ τῆς μὲν Ψυχῆς, τὸ σῶμα".

τὴν δὲ Ψυχὴν πάλιν, εἶχον τοῦ νοῦ" ὃ δ᾽ αὐτὸς
πάλιν Vcv6 , τῆς ψυχῆς ὁ ὀρϑαλμὸς λέγεται: ὃ δὲ
τὴν ἔνϑεον γνῶσιν καὶ σοφίαν μαϑὼν, ἑαυτὸν δὲ
ἐχδοὺς τῇ χαχίᾳ, χαὶ ἐντὶ ἀγαϑῶν πονηροὺς, λόγους
ἐχφέρων, πρὸς δὲ τὸ ἐπιςρέψαι χαὶ σωθῆναι μὴ
βουλόμενος, τοῦ σωματιχοῦ εἴχου οὐχ ἀναχωρήσει
ἡ κακία “καὶ ἡ πονηρίαι ἀλλὰ μένουσιν ἐδραίως
ἐν αὐτῷ ᾽ ἵνα τὰ τέλειαι χαχὰ ἐπέλθῃ, ἐν αὐτῷ
ἀχίνητα μένοντα ἐν ἡμέρᾳ ὀργῆς, voco. — Tà ἐχ
τὴς hs 1 παρὰ κυρίου πλασθὲν ἡμῖν cupa, οἴχον
ἐνταῦθα quet τὸ δὲ cu κινηθήσεται ἀντὶ τοῦ οὐχ

ἀναχωρήσει ἔχ τοῦ οἴχου αὐτοῦ ὀργὴ χαὶ θλίψις, διὰ

τε ἀνθρώπων χαὶ δαιμόνων ἐ ἐχπεμπόμενα παρὰ χυ-
pic! xata τοῦ ἀντὶ ἀγαθῶν xo ἀποδώσαντος τῷ
ἀγαθοποιῷ αὐτοῦ ἀνθρώπῳ.---Εἰ ὃ xaxa ἀντὶ Mn
κῶν. ἀποδιδοὺς παράνομος.
ἄντι a γαθῶν. ἀποδιδ: ὺς παρανομώτερος; τοιοῦτος δὲ
ἐγένετ το χατὰ τὴν ἔρημον 6 Ἰσραήλ" πρὸς ὃν ὃ
Μωυσῆς * ἐν τῷ δευτερονομίῳ quat γενεὰ σὰς DT
xai διεςραμρένη ᾽ ταῦτα χυρίῳ ἀνταποδίδοτε:
᾿Ενταῦθα ἀρχὴν, τὴν γνῶσιν φησί" ,διιαιοσύνη
€ ἕπεται τῇ γνώσει" ἐκ γὰρ τῆς γνώσεως ἢ δι-
χαιοσύνη τίατεται' ἔνδεια δὲ ἐ ἔστι ἄγνοια" στά-
σις δὲ καὶ μάχῃ ; sa κακία" προηγεῖται δὲ
τῆς ἀγνοίας m xat Aa" τίνος ἕγνεγχεν παλιν τῶν
πενήτων λατηγερέῖ s ἀπάγων ἡμᾶς ἀργίας"
ἄρα ἀπ " χειροτονίας ἡ ἐξουσία" ὥστε εἰ βούλει

πόσῳ μᾶλλον ὃ ὁ xav

οὐχ

ORIGENIS. τ

divitiis abundaverint illi, qui cireuierunt in
melotis, in pellibus caprinis, afflicti , pressi ,
angustiati? Quomodo item homo incredulus.
obolum non possidebit ,, quum reapse multi
increduli lautis divitiis affluant , reges ——
et principes mundi: huius?

Labia fidelia dicit bonas cogitationes. Ve-
sano tamen placebunt cogitationes malae. Nam
quae participatio iustitiae cum iniquitate? aut
quae communio lucis cum tenebris? nisi forte
ille paenitens prudentiam fidemque receperit.

Iustitià iniquitatem obruimus; temperantia
luxuriam , pariterque amore odium, et libe-
ralitate avaritiam. Obruimus item humilitate
superbiam, et mansuetudine ferociam , quae-
rentes spiritalem amicitiam , quae sanctam
Dei agnitionem signifieat. Et quidem apud
Paulum quidain dicuntur eives sanctorum fa-.
cti, et habitatores supernae Hierusalem , su-
peraedificati super fundamentum apostolorum
et prophetarum. .

Domum animae dicit heic corpus; vicissim-
que animam mentis domum. Item ipsa mens,
dicitur animae oculus. Iam qui divinam scien-
tiam ac sapientiam didicerit , et nihilomi-
nus se improbitati tradiderit, et pro bonis
iniquos sermones protulerit, nec resipiscere
et salvari voluerit, ex eius quidem corporali
domo iniquitas improbitasque non discedet ,
sed in ea firmiter manent, ut suprema mala
eveniant, quae illi immobiliter haerebunt usque
ad diem irae Domini.—Fabricatum a Domino
nobis corpus , domum heic appellat. Non mo-
vebitur autem dieit , pro : non abscedet a do-
mo eius ira et tribulatio, quae per homines
daemonesque a Deo immittuntur ,' adversus
illum qui mala pro bonis reddidit benefico
sibi homini.—$Si qui mala pro malis retribuit ,
peceat ; quanto magis qui mala pro bonis re-
muneratur, peecator est? Talis fuit in deserto
Israhel ; cui Moyses in deuteronomio aiebat:
generatio prava atque perversa , haeccine Do-
mino redditis? |

Hoc loco initium dicit scientiam. Iustitia
autem subsequitur scientiam ; namque ex scien-
tia gignitur iustitia. Egestas, cst ignorantia:
seditio et rixa, omnis iniquitas. Ánteit igno-
rantiae iniquitas. Cur vero pauperes rursus vi-
tuperat? Scilicet ut ab otiositate nos abducat.
Non oritur ex electione potestas. Quod si ve-

ww
HU

IN PROVERBIA.

lis cum fiducia incedere, iustus esto. Prae-
cedit egestatem seditio et rixa ; nempe iniustis
praecedit virtutis inopia.

Similis est huic qui dicit amarum esse dulce,
et dulee amarum ; et-qui lucem appellat te-
nebras, vicissimque tenebras lucem.

Opes nunc dicit sapientiam et Dei scientiam -

dicit. Vesano autem cur fiat sapientiae et di-
vinae scientiae magisterium ? Nam sicut fieri

nequit ut in mari sit vitis, ita in stultis sa-

pientia fructum virtutis proferre nequit. Sunt
enim vesani hominis opes, in singulis nego-
liis eius stoliditates. Per has quippe factus
excors , possidere sapientiam nequit.—In om-
ni negotio quisquis se extollit, humiliabitur ;
quia Deus superbis resistit. Qui oblique quae-
rit res divinas discere , malo iudicio prola-
betur. ; d

Amieum heic dicit Christum, qui propter
suam erga hominem amicitiam factus est ho-
mo. Non iam servos vos dico , ait discipulis ,

sed amicos. Omni certe tempore Christus tibi -

amieus sit. Filii vero Christi, invicem sunt
amici: angeli scilicet et iusti homines , mu-
tuo sunt fratres , Spiritu. adoptionis geniti.
Hanc enim ob causam angeli ex sapientia
gignuntur, ut sint hominibus duces a vitio

ad virtutem, et ^ iuseitia ad Dei cogni-

lionem. i
Ille est volubilis , qui facile a virtute ad vi-
tium declinat, malis cogitationibus abstractus.

Patrem nune dicit Deum; matrem, benig-
nitatem eius erga homines, quae et illi in-
carnationem suasit , et pro nobis pati. Noster
autem pater Deus, non laetatur adoptivo fi-
lio, qui Dei sapientiam atque notitiam non
sit edoctus, sed nequitiae et improbitati de-
ditus. Prudens filius laetificat matrem suam ,
id est Dei benignitatem. Vel etiam adducit
nos ad Deum patrem, ut filios iam ablacta-
tos, et spiritalis solidioris cibi cupidos. Ut
ob similitudinem frater noster effectus, filius
eius Iesus Christus, ita et nos actu et sermo-
mone vivamus. Est mater nostra etiam eccle-

; quam per Spiritum sanctum Deus pater
sibi sponsam copulavit. Gignit enim sibi per
ipsam semper filios filiasque: et de edoctis

Dei notitiam atque sapientiam liberis laeiatur

pater noster Deus materque ecclesia. Et de

-

25

μετὰ παῤῥησίας βαδίζειν, δίχαιος ἔ Ld mpenyéi-
ται δὲ τῆς ἐνδείας στάσις xat μάχη y ἤτοι ctia
ἀδικοῦσιν ἔνδεια ἡ ἀρετῆς.

Ομοιός ἐστι τούτῳ ó λέγων. τὸ πικρὸν γλυκὺ,
καὶ τὸ γλυκὺ πικρόν" χαὶ τὸ μὲν φῶς, ὀνομάζων
σχότος. τὸ δὲ σχότος, φῶς.

Χρήματα ἐνταῦϑα τὴν σοφίαν χαὶ τὴν γνῶσιν
gnati: ἄφρονι δὲ, ἵνα τί ὑπῆρξεν ἡ τῆς σοφίας
χαὶ γνώσεως μάθησις: ὡς γὰρ, ἄμπελον ἀδύνατον
ἐν θαλάσσῃ γενέσθαι, οὕτως ἐν ἄφροσιν ἡ σοφία
οἰρετὴν καρπώσασθαι: χρήματα γὰρ ἃ ἄφρονός ἐςι.
at περὶ xa ἕκαςα αὐτοῦ πράγματα ἀφρεσύναι"
διὰ ταύτας γὰρ χαὶ ἀχάρδιος γε cvs, wrfaua oa
σοφίαν ἀδυνατεῖ" —E» παντὶ πράγματι , πᾶς ὃ
ὑψῶν ἑ ἑοϊυτὸν ταπεινωθήσεται" ὅτι κύριος ὑπερηφά-
vas ἀντιτάσσεται" ὃ δὲ σχολιάζων τοῦ μαθεῖν τὰ
πράγματα τοῦ θεοῦ, ἐμπεσέξιται εἰς xaxa περὶ τὴν
«pin.

Ἔντ ausa φιλον τὸν Xp: ὃν gua j ὃς διὰ
τὴν πρὸς ἄνθρωπον φιλίαν, ἄνθρωπος γέγονεν.
οὐχέτι γάρ λέγω ὑμᾶς δούλους, εἰπεν τοῖς μα-
θηταΐς, ἀλλὰ φίλους " «ἐν παντὶ δὲ καιρῷ ὁ Χρι-
στὸς συνυπαρχέτω ea 9e εἰ δὲ οἱ τοῦ Χρι-
EcU vi: z ἀλλήλων εἰσὶ φίλοι γ᾽ , et ἄγγελοι χαὶ οἱ
δίχαιοι Av poet s ἀλλήλων εἰσὶν ἀδελφοὶ i τῷ
τῆς υἱοδεσίας γεννώμενο t πνεύματι" τούτου γὰρ
χάριν χαὶ γεννῶνται ὑπὸ τῆς σοφίας, ἵνα ἀνθρώ-
σοὺς ὁδηγήσωσιν ἀπὸ χαχίας εἰς ἀρετὴν , καὶ
ἀπὸ οἰγνωσίας εἰς ἐπίγνωσιν Stew: 5

Οὗτος ieu) εὐμετάβολος, ὃ ῥᾳδίως ἀπὸ ape
τῆς ἐπὶ χαχίαν μεταβαλλόμενος, τόϊς πονηρεῖς λο-
γισμεῖς συναπαχϑ εἰς,
^ Πατέρα ἐνταῦθα τὸν θεὸν φησι" μητέρα, τὴν
φιλανθρωπίαν αὐτοῦ" fj xx πεποίηχὲν αὐτὸν σαρ-
χωθῆναι, χαὶ πάθη ὑπομέϊναι Ot ἡμᾶς" ὁ δὲ θεὸς
χαὶ πατὴρ ἡμῶν ; οὐχ εὐφραίνεται ἐπὶ υἱῷ υἱἷο--
θετηθέντι μὲν». μὴ πεπαιδευμένῳ δὲ τὴν τοῦ θεοῦ

gta xat γνῶσιν; ἀλ λὰ χαχίᾳ xai πονηρίᾳ ἑαυ-
τὸν ἐκδόντι' υἱὸς δὲ φρόνιμος εὐφραίνει τὴν μητέρα
αὐτοῦ, τὴν τοῦ θεοῦ φιλανθρωπίαν" ἢ και προσάγει
ἡμᾶς αὐτῷ τῷ θεῷ χαὶ πατρὶ, ὡς υἱοὺς ἀπογαλα-
χτισϑέντας, χαὶ τῆς πϑευματικῆς ςερεᾶς τροφῆς
ἐφιεμένους" ἵν᾿ ὡς χαϑ᾽ ὁμοιότητα ἀδελφὸς ἡμῖν
γεγονὼς à υἱὸς αὐτοῦ Ἰησοῦς Χριςὸς, οὕτως χαὶ
ἡμέϊς πράξει χαὶ λόγῳ πολιτευώμεθα" ἔςι δὲ μήτ τὴρ
ἡμῶν, χαὶ ἡ ἐνχλησία., ἦν τῷ πνεύματι τῷ ἁγίῳ
ἑαυτῷ ὁ θεὸς χαὶ πατὴρ ἡρμόσατο
τίκτει γὰρ ἀεὶ δ αὐτῆς
τέρας"

εἰς γυναϊχα"
i

ἑαυτῷ υἱοὺς ct θυγα-

͵ Ἁ ^

xat ἐπὶ μὲν τόις πεπαιδευμένοις τὴν τοῦ

d L M c ᾿
θεοῦ γνῶσιν wat σέφίαν, εὐφραίνεται καὶ ὁ πατὴρ

4

v. I6.

v. I6.

cod. f. 75. a.
v. 17

* Ioh. XV. 15.
y. 20.

cod. f. 75. b.
v. 2I

L]

v. 24.
cod. f. 76. a.

v. 25.
cod. f. 76. b.

'

v. 9.
€od. f. 77, a.

V, 4,
eod. f. 77. b.

χει. xat πρὸς ϑεὸν τ
9

26 NOS 'ORIGENIS

€ o^ 1 A x. xg liio. qutdispo:
ἡμῶν Ütog, καὶ Ἢ μητὴρ Ἢ εχχλησιανὴ €t 0€ τοῖς

, ' , M L4 A ^ €
᾿ἀπαιδευτοις; πᾶνυ μὲν χηδεταί καὶ λυπέϊται, ὡς

μὴ θελόντων ἡμῶν ἐπιστρέψαι xat σωϑῆνοι, ἀλλὰ
τῇ! χαχίᾳ προσμένειν.

Πρόσωπον ἐνταῦθα τὴν θεωρίαν φησί, θεωρία
γὰρ γοημάτων συνετοῦ ἀνδρὸς, σοφία καὶ γνῶσις
χαὶ δικαιοσύνη: οἷ δὲ νοεροὶ ὀφθαλμοὶ τοῦ. ἄφρο-
νος. χαὶ ἐν σώματι ἐν ἄκρᾳ καικίας. xai το-
νηρίας.

Ὀργὴ τῷ ἄφρονι υἱῷ παρὰ τοῦ θεοῦ xxi πα-
τρὸς ἐκπέμπεται ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς χρίσεως" τῇ
δὲ ἐκκλησίᾳ τῇ γεννησαμένῃ τῷ πνεύματι ; ἘΠῚ
τῇ τῶν ἁγίων ,χορείᾳ, ὀδύνη τότε πάντως ἔςαι
ἐπὶ τῇ ἀπωλείᾳ τοῦ ἄφρονος υἱοῦ" καὶ ὅτι ὁ μὲν
φρόνιμος υἱὸς χαὶ τεχοῦσαν ἔχει χαὶ μητέρα" ó
δὲ ἄφρων μόνην τεχοῦσαν" ἡ γὰρ μύτηρ xat τε-
χοῦσα" ἡ δὲ τεχοῦσα., οὐ πάντως ἔσται xat pa-
cnp" ἐὰν γὰρ ἀπαϑάνῃ τὸ τεχϑὲν ἐν χαχίᾳ
χαὶ ἀγνωσίᾳ. τεχοῦσα μέν ἐστι, μήτηρ δὲ οὐχ
ἔστι" διότι μηδὲ τοῦ τῆς υἱοθεσίας μετέσχηχε
πνεύματος τὸ τεχϑέν" ὡσαύτως δὲ καὶ ἐπὶ τῶν
αἰσθητῶν μητέρων νεηθήσεται , xat ἐπὶ τοῦ θα-
τὴν γὰρ μητέρα ἐροῦμεν
χαὶ τεχοῦσαν" οὐχέτι δὲ μητέρα τοῦ παιδὸς ἀπο-
Savovteg-

νάτου "ToU eg ncc"

^ ^ , 1 / 3
Πλημμελέΐ tig, τοῦ δικαίου τὸ δικαιον Legi

pov, ἢ διαςρέφων αὐτοῦ πρὸς ἀδικίαν τοὺς μα-
M

ϑητὰς, ἁμαρτόνει" χτῆσιν di αὐτοὺς ἔχων,
ἐξημίωται" οὐ γὰρ ζητοῦσι τὰ ἡμῶν, ἀλλ᾽
ἡμᾶς" δυνάστας δὲ λέγει τοὺς ἐν Χριστῷ βασι-
λεύοντας.

QA P.

0 ἀγόμενος τῇ τῶν δαιμόνων ἀφροσύνῃ. οὐ
χρείαν ἔχει σοφίας, θεοῦ ἢ γνώσεως". Quot ἠγά-
moe μᾶλλον τὸ σχότο ς ἢ τὸ φῶς" χᾷν ἀφροσύνῃ
χαίρει. οἴεται μὴ χρείαν ἔχειν σοφίας.

“Ὥσπερ τὸ ὕδωρ ζωογονεῖ τὰ φυτὰ, οὕτως
ταὶς ἀρεταῖς ἀνδρὸς ἐστομωμένευ λόγος ἀναψύ-
πτεροῖ τοὺς ἐθέλοντας go-
φισϑῆναι" ποταμὸν δὲ ἀνατπηδῶντα φησι , τὴν
ἀνεχδιήγητον τῶν χαρίτων σοφίαν τοῦ παναγίου

A
πνεύματος; τὴν ἀείῤῥυτον σέφιαν τῆς τρισσο-
φαοὺς ἑνιαίας ϑεότητος.

Ὁ τὴν ὑπάρχουσαν τῷ διαβόλῳ χαχίαν ἀπο-
δεχόμενος . καὶ WAT αὐτὴν ἐνεργῶν ϑεωρίᾳ xat
λόγῳ; οὗτος θαυγάζει τὸ πρόσωπον του ἀσεβοῦς"
τὸ δίχαιον δὲ ἐν wpioer , ἐν λόγῳ τὲ σωμάτων,
οὐ γαλὸν ἐχχλίναι ὅσιον,

ineruditis tristatur magnopere ac dolet, quia
nolumus converti ac salvari, sed in nequitia
perseverare.

Vultum hoc loco dicit meditationem. Nam

meditatio cogitationum cordati viri, sapien- -

tia est, atque scientia, et iustitia Intellectua-
les vero oculi viri insani, in corpore quoque
summam habent nequitiam et improbitatem.

]ra in filium imprudentem a Deo patre ef-
funditur in die iudicii. Ecclesiae autem quae
Spiritu peperit, et sanctorum coetui, dolor
prorsus erit propter filii imprudentis perditio-
nem. Et animadverte, quomedo prudens fi-
lius et parentem habet et matrem ; imprudens
autem solam parentem. Nam mater, utique et
parens est; sed non vicissim parens, mater

quoque est. Nam si qui partus fuit filius mo-

riatür in nequitia et inscitia, illa quidem pa-
rens est, non mater. Quamobrem ne Spiritus
quidem adoptionem participat is qui partus
fuit. Similiter et de materialibus dicetur ma-
tribus, et de morte materialis filii: nam ma-
trem quidem dicemus etiam parentem, ne-
quaquam tamen matrem pueri mortui.

Delinquit aliquis, eum iustitiam iusto eri-
pit; et cum eius discipulos ad iniquitatem di-
storquet, peccat. Nam cum hos quasi posses-
sionem haberet, dammo adficitur. Non enim
nostra quaerunt, sed nos. Dynastas denique
dicit, qui in Christo regnant.

XVIII.

ui daemonum insania agitur, sapientiam
Dei scientiamque non requirit: quia tenebras
magis dilexit quam lucem: et stultitia sua
gaudens, putat se sapientiae ope non indigere.

Sieut aqua vivificat plantas, ita hominis
virtutibus roborati sermo recreat, atque ad
Deum extollit eos qui fieri sapientes volunt.
Fluvium scaturientem dicit inenarrabilem gra-
tiarum sapientiam sanctissimi Spiritus , peren-
nem sapientiam tripliciter fulgentis unicae -—
nitatis.

Qui propriam diaboli nequitiam in se admit-
tit, et ex eius norma agit cogitando et sermo-
cinando hic miratur impii personam. Porro iu-
stitiam in iudieio, et corporalium ratione,

non decet a viro sancto deseri.
L|

TT IR CAT es e EIBSDEIARR. PRQRD οὉ

IN PROVERDBIA. ZT-

Ferox audacia a mansuetudine abstrahens
animam, morti tradit.

Pigros ad paenitentiam non Dei timor im-
pellit sed daemonum, qui illos ad desperatio-
nem incitant. Vel timor Domini abstrahit eos
ab ignava mora, suscitatque ex vitio ad bona
opera ae paenitentiam. Semivir est enim animo
et corpore, homo dissolutus et mollis , qui ne-

que se ipsum docere valet, neque ab aliis vult ᾿

erudiri. Vel desides ad virtutem timor impen-
dentium malorum impellit, quia de futuro fi-
duciam non habent. Vir qui habitu est femina ,
nutricem virtutem non habebit. Esurient po-
tius, cum ex adverso regnum conspicient , in
cruciatibus excruciati.

Divitias scientiae. Domini, et efficaciam verbi

fortitudinem dicit. Deus enim solus scit prae-

terita, praesentia, ac futura. Ipse praecepit
dicens: fiat lux. Moxque caelum, et terra ; et
quidquid in eis est, ex nihilo ad existentiam
deducta sunt. Haec ipsum dominum Deumque
esse solum ostendunt. Ad hunc per rectam
vitam iusti accurrunt, et contemplatione at-
tolluntur. Vel quia, ex creatis rebus earum-
que Meter Deus cognoscitur esse om-
nipotens.

Utendum est hoe dicto adversus illos, qui
eum a Deo scientiam non acceperint, alios
docere adgrediuntur. Nam David ait: ut au-
diam vocem laudis tuae, et tunc aliis enar-
rem mirabilia tua. Salomon quoque dicit:
quae viderunt oculi tui, dic. Multi enim non-
dum virtutis coepto cursu, alios recte agere
non modo hortantur , verum etiam cogunt et
imperant.

Hominis nomine nunc dicit Deum. Namque
illius in iudicio furorem lenit sibi qui mandatis
eiusdem obsequitur. Sic fit etiam in materia-
libus. Et sieut Dominus noster panthera ca-

tulis orba fieri dicitur contra peccatores, et |

petra scandali incredulis , sie pusillanimis er-
ga peccantes. Vel pusillanimem dicit pro im-
probo, et pro omni daemone qui a virtute
scientiaque exciderit.

Rectam itaque vitam dicit hominis donum,

. quantum quisque id ampliat, et cum pleni-

tudine offert digna Deo : idque etiam cathe-
dram dynastarum nominat, id est sanctarum

'H ϑρασύτης., ἀπὸ τοῦ πρᾷου χωρίζουσα, τὴν

Ψυχὴν, τῷ ϑανάτῳ δίδωσιν.

Οὐ κνηροὺς εἰς μετάνοιαν χαταβαλέϊ οὐ φόβο ς

St, ἀλλ᾽ : τῶν δαιμόνων" διριγείρουσι γὰρ αὖ-
τοὺς εἰς ᾿ἀπόγνωσιν' ἢ δτιῦ χυρίου [φόβος], χω-
pity αὐτοὺς τοῦ ὀχνηροῦ, zai διεγείρων αὐτοὺς ἐχ
τῆς χοαχίας δι ἔργων ἀγαθῶν. εἰς μετάνοιαν" &y-
ὁρόγυνος dé ἐ ἐςι ψυχὴν χαὶ σῶμα, ὃ ἐκχεχυμένος,
ὃ μαλανὸς ] ὃ pe διδάσνειν hoidor, τὸ ἑαυτὸν
μήτε μανθάνειν παρ᾿ ἑτέρων βουλόμενος" ἢ τεὺς
ὀχνοῦντας πρὸς ἀρετὴν ὁ τῶν κακῶν φόβος 1ρο-
καταβάλλει, τὸ παραϑαῤῥῦνον πρὸς τὸ μέλλου
οὐχ ἔχοντας"
οὐχ ἕξει τὴν τρέφουσαν ἀρετήν"
ὅτε ἐξ ἐναντίας. ἴδωσι τὴν βασιλείαν. ἐν τῇ
βασάνῳ βασανιζόμεν: ι-

Τὸν πλοῦτον τῆς γνώσεως τοῦ κυρίου, καὶ τὸ
ἐνεργητιχὸν τοῦ λόγευ E ἰσχὺν gnat αὐτὸς γὰρ

μόνο ὃς γινώσχει τὰ πρώην, χαὶ τὰ ἐνεστῶτα, xoi

τὰ μέλλοντα" αὐτὸς καὶ ἐνετείλατο εἰπὼν. γενη-
θήτω φῶς" οὐρανὸς.» χαὶ γῆς καὶ τὰ ἐν avidis, ἐξ
οὐχ ὄντων εἰς τὸ εἰναι παρήχϑησαν". αὐτὰ δὲ
δείχνυσιν αὐτὸν χύριον καὶ ϑεὸν μόνον εἶναι: xat

διὰ μὲν τοῦ ὀρϑοῦ βίου προστρέχουσιν αὐτῷ οἱ

δίκαιοι, διὰ δὲ τῆς ϑεωρίας ὑψοῦνται: Ἢ ὅτι ἐχ
τῶν κτισμάτων, 5 τῆς μεγαλοσύνης αὐτῶν, Qa-
νερόν ἐστιν ὅτι ὁ. ϑεὸς παντοδύναμος.

Χριστέ: ν τούτῳ τῷ ῥητῷ πρὸς τοὺς μὴ λα-
βόντας μὲν γνῶσιν παρὰ Sev, διδάσκειν ji ἀλ-
λους € ἐπι χειροῦντας" ó γὰρ Δαυὶδ φησι * * τοῦ ἀγχοὺ-
σαι μὲν φωνῆς αἰνέσεώς σου, χαὶ τότε διηγήσα-
σϑαι ἄλλοις τὰ ϑαυμάσιά σου" γαὶ ᾧ Σολομῶν
φησί; ἃ εἰδον οἱ ὀφϑαλμοί Gov , λέγε ἔ- πολλοὶ
γὰρ χαὶ ἀρετῆς μὴ ἀπαρξαμενοι; ἄλλους κατορ-
Sca οὐ μόνον παραινοῦσιν, ἀλλὰ καὶ βιάζον-
ται at παραχελεύουσιν.

᾿Ανὸρα. ἐνταῦϑα τὸν Θεὸν φησι" τὸν γὰρ θυ-
μὸν αὐτοῦ τὸν ἐν τῇ κρίσει καταπραὔνει. ἐφ ἑαυ-
τὸν ὃ ϑεραπεῦσας αὐτὸν ἐν ταὶς ἐντολαὲς αὐτοῦ:
ὡσαύτως δὲ χαὶ ἐπὶ τῶν αἰσθητῶν" ὥσπερ δὲ ὁ χύς-
βίος ἡμῶν πάρδαλις ἀπορουμένη λέγεται γίνεσθαι

πρὸς τοὺς πλημμελοῦντας, χαὶ πέτρα σκανδάλου

apos τοὺς ατειστοῦντας - οὕτω καὶ ὀλιγόψυχος
ἐπὶ τοῖς ἁμαρτάνουσι" δύναται, δὲ ὀλιγόψυχεν. λέ-
yay χαὶ τὸν πονηρὸν : a zaytz δαίμονα ἀρε-
τῆς ἐκπεπτωχόται xot γνώσεως.

Τὸν βίον τὸν ὀρϑὸν τοίνυν εἶπεν δόμα ay-
ϑρώπου . ὅστις αὐτὸν πλατύνει χαὶ παρέχει τοῦ
πληρώματος ἄξιον τοῦ Suv ὅπερ χαϑεὸραν Qu-
ναστῶν ὀνομάζει, ἤγουν τῶν ἁγίων δυνάμεων:

»

Hi
ἀνὴρ δὲ τὴν προαίρεσιν ϑῆλυς ,
τῆλ
πεινασουσὶ on 1

v. 13.
cod. f. 78. b.
*

* Ps. XXV. 7.

*Prov. XXV. 7.

ν. "14.
cod, f. 79. ἃ.

v. I8.
cod, f. 79. b.

y. 94.
cod.. f. 80. a.

v. 4.
cod. f. 80. a.

I. Reg. XVI. 14.

* Ps. ΟἿ. 7.

* Malth. XVII
10.

"Gen. ΧΙΥΠΠ,.10,

γοῦ γάρ χαϑεῦρα ἐστὶν ἕξις ἀρίστη , δυσνί--
νητον ἢ ἀκίνητον διατηροῦσα τὸν χαϑεζόμε-
γον.

Ανοιαν παύει γνῶσις" αὕτη γάρ ἐστιν ὁ χλῆ-
tes τῆς φύσεως τῆς Acyertis c xat ἐν δυνάσταις
δρίζει γίνεσθαί τι; χαὶ ποιοῦσι" τῷ γὰρ γνῶσιν
ἔχοντι Seu , χλίνονται πάντες" ἢ ἀντιλογίας
ἐνταῦϑα τοὺς ἐκ τῶν δαιμόνων xa ἡμῶν ἐγει-
ρομένους λογισμεὺς gnat , τοὺς τῇ ἀρετῇ ἂντι-
πάλους ᾽ χαὶ τοῦ ϑεοῦ χωρίσαι ἡμᾶς σαευδον--
τας" παύει δὲ ταύτας ἀφ᾽ ἡμῶν ὁ τῆς gastos
κλῆρος » καὶ τοὺς δυνάστας δαίμονας ὁρίζει aya-
χωρέϊν.. ὡς κεκληρωμένος τῷ ϑεῷ., εξ αὐτοῦ

τὲ χαὶ ἄλλων ὡς ϑείαν γνῶσιν ἔχων.

Ἢ τὴν ψυχὴν λέγει, ζωῆς καὶ θανάτου δεχτι-
χὴν Ὁ ἀ ᾿ ὧν τὸ αὐτεξούσιον δείννυται τῶν νῦν
τὲ καὶ τῶν μελλόντων τοὺς καρποὺς αὐτῆς ἐπο-
λαῦσαι γχαλῶν τὲ ἢ χαχῶν.

"0; εὗρε σοφίαν ἀγαϑὴν ; εὗρε χόριτας θεοῦ"

--- Ὁ κατέχων κακίαν , ἄφρων xat acte , ὡς
ἐφευρετὴς αὐτῆς διάβολος.

C AÀ P.

Iba γνώσεως, χαὶ σοφίας προςίθησιν, ἡμῖν
ἀγγέλους πολλοὺς" o δὲ ὀχάϑαρτος . ὃν πένητα
φησὶ, xat ἀπὸ τοῦ à: οθέντος avt $ ἐχ παιδὸς ἀγγέ-
λου χωρίζεται" ᾿ 7p : πνευματικὴ φιλία, ἀρετή eei
χαὶ γνῶσις θεοῦ, δι᾿ ὧν συναπτόμεθα 1 πρὸς φιλί Ut
ταὶς ἁγίαις δυνάμεσιν" εἰ γε οἱ Μετανοοῦντες &y-

θρωποι, χαρᾶς αἴτιοι γίνονται, τοις ἀγγέλοις" e

καὶ ὁ σωτὴρ φίλους χαλέϊ,, τοὺς δούλους ποτὲ, τῆς
μείζονος αὐτοῦ ϑεωρίας γαταξιώσαις" οὕτω xai
᾿Αβραὰμ πλουτίσας ἐ ἐν γνώσει, τὴν μυστιχὴν ἐχεί-
γὴν παρατιϑησι τράπεζαν tólg κατὰ τὴν μεσεμ-
βρίαν' qavétat φίλοις αὐτοῦ" Σαοὺλ δὲ xat ἀπὸ τοῦ
ὑπάρχοντος φίλῳ. διὰ τὴν χαχίαν χορίξεται" γέ-
γραπται y^" xat ἀπέςη πνεῦμα κυρίου ἀπὸ Σα-

cul xat πνεῦμα πονῆρον παρὰ χυρίου ἔπνιγε τὸν

Σαουλ: καὶ πνεῦμα χυρίου λέγων τὸν ἀγγελον' ὃ
ποιῶν» γάρ; qnat, τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ. πνεύματα,
xci τοὺς λειτουῤγοὺς αὐτοὺ πὺῤ φλέγον *- ὅτι δὲ
ἄγγελοι τοὺς ἀνθρώπους ἐμπεπίςευνται, διδάσνει
ἐν τοις εὐαγγελίοις ὁ ὃ κύριος" ὁρᾶτε, λέγων * ; Un
γαταφρονῆτε ἐνὸς τῶν μικρῶν τουτῶν , ὅτι οἱ ἄγγε-
λοι αὐτῶν διὰ παντὸς βλέ ἐπουσι τὸ πρόσωπον τοῦ
πατρός; μου τοῦ ἐν cupa: 6 καὶ πάλιν ὁ ὃ Ἰακὼβ' ὃ
ἄγγελός σου ὃ ὑνόμενός με ἀπὸ πάντων τῶν χαχῶν.

98 | , — . .ORIGENIS

potestatum. Mentis enim cathedra est, opti-
ma consuetado quae firmum immobilemque
tenet sedentem in illa.

Amentiam extinguit scientia; haec enim est
rationalis naturae dos. Ipsa dynastis quoque
definit quid agant ;
qui divinam scientiam habet , cuncti obsequun-
tur. Vel eontradictiones hoc loco dicit con-
citatas adversus nos a daemonibus cogitatio-
nes, virtutis inimicas , nosque a Deo separare
satagentes. Has vero in nobis extinguit scien-
tiae dos, dynastasque daemones fugere iubet ;
tamquam Deo addicti simus, 80 eoque alia-
rum quoque rerum scientiam quasi divinam
habeamus. Hr

Vel animam dicit, vitae mortisque capa-
cem , unde liberum eius arbitrium monstratur ,

ad earpendos tum praesentis tum futuri status

fructus, bonorum scilicet vel malorum operum.

Qui sapientiam bonam invenit, gratias Dei
invenit.— Qui. nequitiam retinet, vesanus est
et impius, ut inventor illius diabolus.

XIX.

Diitie scientiae ac sapientiae addunt no-
bis angelos complures. At impurus, quem au-
ctor pauperem nominat, et :m dato sibi ex
pueritia angelo privatur. Nam spiritalis ami-
cilia, virtus est ac scientia, a quibus amice
copulamur cum potestatibus sanetis : quando-

quidem paenitentes homines gaudii causa fiunt .

angelis. Sic etiam Dominus amicos vocat , qui
antea servi erant, maiore sui cognitione dig-
nans. Sic item Abrahamus scientia abundans
mysticam illam apponit mensam , apparenti-
bus sub meridiem amicis suis. Saul eontra
ab inhaerente sibi amico ob nequitiam divi-
ditur. Scriptum est enim : et discessit spiritus
Domini a Saule; et spiritus malus a Domino
Saulem soffocabat. Et Spiritum Domini dicens
angelum , qui facit , ait , angelos suos spiritus ,
et ministros suos ignem urentem. Iam quod
angelis homines sint commendati, docet in
evangeliis Dominus dicens: cavete ne conteni-

natis unum ex his pusillis, quia angeli eorum

Semper vident faciem patris mei qui in caelis

est. Item Iacob : angelus vica qui eruit me

de cu netis malis.

1) Vioes doetrinam ,de custodibus hominum angelis heic et iufra.

et hi faciunt. Nam ei

IN PROVERBIA.

Quotquot de iudicio et providentia ignoran-
tes doctrinam, creatorem blasphemant , testes
sunt mendaces; neque impunes erunt in die
iudicii. Quotquot item a suis cupiditatibus ir-
retiti , existimant impossibilem esse virtutem ,
hi legis latorem iniuste accusant.

Vulgares homines non quia dignitatem ho-
norent, reverentiam exhibent , sed assentantes
respectum personae habent. At enim vir verax
haud adulabitur rei malae ,*sed reprehendet.

Quicumque odit inopem fratrem , hic iuxta

illud : beati pauperes spiritu , quoniam ipso-
rum est regnum caelorum, a Dei et angelo-
rum amore procul erit. Vel, quicumque fra-
trem virtutis inopem odit, ab affectu quo-
que amicitiae procul erit in vita. —Bonam
cogitationem appellavit Dei agnitionem qui,
eam habentibus corde puro, solet appropin-
quare. Qui ergo hane disciplinam docilis su-
scipit, prudens est, et inveniet eam.—Qui
multa mala facit verbo et opere, is malitiam
consummat, quae omne genus peccali com-
plectitur. Qui vero adversus homines sermo-
nes exitiosos sine limite effundit, et in Deum
blasphemias , hic non salvabitur.

Neque animae neque corporis deliciae ve-

sano prosunt. Nam spiritales, cum sit sus
voluptarius , pedibus conculcabit: a sensuum
autem voluptate caro eius ad cupiditates com-
movebitur, etin Deum blasphemias iactabit.
Etiamsi e servo nuper sit libertinus, ita se
geret.
Si qui recte gloriatur, in Domino gloria-
tur; Dominus autem noster sapientia est; se-
quitur ut qui recte gloriatur , in sapientia glo-
rietur. Gloriatio igitur longanimis et miseri-
cordis , sapientia est et agnitio Dei. Superve-
nit autem peccatoribus absterrens eos a malo,
nunc quidem , quoad fieri potest; in futuro
autem saeculo , necessario.

Dominus noster ignis consumens est, et ira-
tus leo. In peccatoribus armburit consumit-
que, utligna foenum aut stipulam , militan-
lem adversus spiritum carnem. Lux vero et
ros recte agentibus, monstrans illis actarum
rerum rationes , et extinguens ignita tela ma-
ligni , refrigeransque illum qui ab ame: con-
tingit ardorem.

Impuram animam scortum appellavit; et hu-

29

"Oca τοὺς περὶ χρίσεως χαὶ προνοιὰς ἀγνοοῦντες
λόγους . τὸν δημεουργὸν, βλασφημοῦσι; μάρτυρές
εἰσι ψευδεῖς: οὐκ ἀτιμώρητοι δε διαμένουσιν ἐν

ἡμέρᾳ χρίσεως: χαὶ ὅσοι πάλιν ὑ ὑπὸ τῶν ἰδίων ma-

ϑῶν ἐνοχλούμενοι νομίζουσιν ἀκατόρϑωτον εἶναι
τὴν ἀρετὴν , οὗτοι τῷ δεδωχότι τὸν νόμον ἐγχα-
λοῦσιν GO.

Οἱ εχυδαῖοι, οὐ τὸ ἀξίωμα τιμῶντες ἀποδιδο.
ασι τὸν φόβον, ἀλλὰ κόλακες ὅ ὄντες προσῶπο οληπ-
ceat ὃ δὲ ἀληϑὴς ἀνὴρ οὐ χολαχεύσει τὸ xa
XV . ἀλλ᾽ ἐλέγξει:

Πᾶς ὃς μισεῖ τὸν πτωχὸν ἀδελφὸν, χὰτὰ τὸ
μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι. ὅτι αὐτῶν £g
Ó βασιλεία τῶν οὐρανῶν ; χαὶ ἀγάπης ϑεοῦ xod
ἀγγέλων μακρὰν ἔσται: ἢ πᾶς ὃς ἀδελφὸν ἄρε-
τῆς πτωχὸν ὄντα Μμισέϊ. xai τῆς πρὸς τὰ πά-
Sa φιλίας Dp ται τοῦ βίου---Αγαϑήν. &y-
γοιαν τὴν τοῦ Sev γνῶσιν ὠνόμασε" χαὶ té
εἰδόσιν αὐτὴν tolg χκαϑαροῖς τῇ καρδίᾳ. εἴω--
S: τούτοις ἐγγιεῖν" ὁ δὲ πειϑόμενος τούτοις. εἰς
μάϑεσιν, φρόνιμος ἐστὶ, χαὶ εὑρήσει αὐτήν.
—'O πολλὰ κακοποιῶν óc ἔργων χαὶ λόγων ,
τελεσιουργεϊ γαχίαν , ἢ ἐστιν πᾶσα ἁμαρτία" ὃ ὃς
δὲ τελεσιουργέϊ χατὰ ἀνθρώπων λόγους, εἰς ἀπὼ-
Àazy , xat βλασφημίας χατὰ Sióv, οὐ σωϑήσε-
ται οὗτος.

Οὐτε ἢ χατὰ Ψυχὴν τρυφὴ Ü οὔτε ἢ κατὰ
σῶμα συμφέρει τῷ ἄφρονι" τὴν μὲν Y κατα-
πατήσει tOlg πεσὶ χόϊρος qn: νος ὦν: ὑπὸ δὲ
τῆς αἰσϑητῆς τρυφῆς 1 σὰρξ αὐτοῦ πρὸς Ga-
3n κινηϑήσεται ᾿ vat χατὰ ϑεοῦ βλασφυημίας
papa εἰ xai ἀπὸ δούλων ἐλεύθερος , τοῦτο πει-
ἥσει. ἐν

Εἰ ὁ καυχώμενος ὀρθῶς ’ ἐν χυρίῳ καυχᾶ-

1
|TOL., δ δὲ κύρι:ς ἡμῶν σοφία, ἐστιν, ó καυχὼ-

Y
μένος ὀρθῶς; ἐν σοφίᾳ χαυχᾶται" το χαύχημα
τοίνυν τοῦ μαγροϑύμου χαὶ ἐλεήμο ονος, ἐστὶν ἢ
σοφία xai ἡ γνῶσις αὐτοῦ" ἐπέρχετου δὲ τοῖς

v. 5.
cod. f. 80. b.

cod. f. 8I. a.

v, 10.

v. LH.
cod. f. 8I. b.

παρανόμοις ἀπαλλάττων αὐτοὺς aorta yy μὲν

ἐνδεχομένως , ἐν δὲ τῷ μέλλοντι αἰῶνι ὀναγ-
χαίως.

Ὁ κύριος ἡμῶν πὺρ μὲν καταναλίσκον γαὶ
λέων ὀργιζόμενος" πρὸς δὲ τοὺς ἁμαρτάνοντας χα-
ταχαῖον χαὶ ἀναλίσχον, ὡς ξυλὰ χόρτων καλάμην,
τὴν στρατευομένην σάρκα, χατὰ τοῦ πνεύματος"
φῶς δὲ xoi ὁρσσος πρὸς τοὺς χατορθοῦντας, δειχνὺς
αὐτόϊς τῶν γεγονότων τοὺς λόγους, χαὶ κατασβεν-
γύων τὰ πεπυρωμένα, Pala τοῦ ποοηροῦ, καὶ περιψύ-
χων τὸν ἐχ τῆς πράξεως συμβαίν. ντὰ καύσωνα.

Τὴν ἀχάϑαρτον ψυχὴν, ἑταῖραν ὠνόμασε, χαὶ

v. 13.
cod. f. 82, a.

v. 17.

v. 19.
cod. f. 82. b,

* Matth. XVI.26.

v. 23.
cod, f. 83. a.

30 | ᾿ς ORIGENIS

ταύτης τὸ μίσθωμα, ty Mates cag) εἴρηκεν
αὐτῆς s ay ἧς οὐ χαϑαραὶ γίνονται προτευχαῖ.

Τὸ μὲν διδάσκειν τοὺς υἱοὺς περὶ ἀρετῆς χαὶ
γνώσεως τοῦ ϑεοῦ, τῶν πατέρων ἐστίν" τὸ δὲ
σοφίαν δοῦναι τόῖς παισὶ; τοῦ κυρίου ἐς γυναῖκα
γὰρ ἐνταῦθα τὴν’ σοφίαν λέγει" ἐράσθητι, γάρ φήσι
τῆς σοφίας, καὶ τηρήσει. σε" τίμησον αὐτὴν, ἵνα
σε περιλάβῃ. ᾿ οἱ

Αἱ ἐντολαὶ, ὡς πρὸς μὲν τὸν ἐντειλάμενον
Θεὸν, καλοῦνται ἐντολαι" ὡς δὲ πρὸς τὸν ὀδευον--
τα νοῦν ἐν αὐταῖς, χαλοῦνται ὁδοί" xai Ó μὲν φυ-
λάσσων,, τηρεῖ ἐκ Θανάτου πρὸς ζωὴν τὴν ψυχὴν
ἑαυτοῦ: ὁ δὲ καταφρονῶν, τὸν ἀπέραντον θάνα:-
τον ϑανέϊται. .

"Ext pé» τῶν αἰσϑητῶν οὕτως ἔχει" ὅσον
δὲ ὁ ἥλιος τῆς σελήνης ὑπερφυὴς, τοσοῦτον ὁ
ἐλεῶν τοὺς ἐν πτωχείᾳ. ἀρετῶν xo ἀνακτώμενος
αὐτοὺς ἐν παιδείᾳ καὶ νουϑεσίᾳ χυρίου" δόμα δὲ
διδόναι τῷ ved, τὴν καθαρότητα τῆς καρδίας
ὠνόμασε: χατὰ ἀναλογίαν γὰρ τῆς ἀπαθείας ἡμῶν
xia cuues a γνώσεως ὑπὸ τοῦ Θεοῦ.

Ὃ λέγει. τοιοῦτόν ἐστι περὶ τῶν ἐν τῷ βίῳ:
ἐγὼ δὲ νομίζω, τὴν μὲν πολλὴν ζεμίαν, στέ-
new περιέχειν τῆς ϑεωρίας τῶν γεγονότων" τὴν
δὲ προσϑήχην τῆς ψυχῆς, ἁ ἀφανισμὸν τῶν φυσι-
χῶν περὶ S'toU ἐννοιῶν , παντάπασιν exis εἰς
ἀλογίαν χαταπεσούσης" x«i ὃ σωτὴρ δὲ ἐν τοῖς
εὐαγγελίοις qnot" τί ὠφεληθήσεται ἄνθρωπος, € ἐὰν
τὸν κόσμον, ὅλον γχερδήσῃ , τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ
ἀπολέσῃ χαὶ ζημιωθῇ ; ἐνταῦϑα ἡ ἀπωλεια τὴν
ἄγνοιαν σωμάτων xxt ἀσωμάτων ἐμφαίνει: ἡ θὲ
ζημία, τὴν ἐσχάτην ἀλογίαν περίστησιν.

Εἰ φόβος κυρίου εἰς ζωὴν ἀνδρὶ . φόβο ς δὲ
κυρίου σοφία καὶ παιδεία, ἡ ζωὴ τοῦ ἀνδρὸς à ἄρα
σοφία. ἐστὶ καὶ παιδεία" τὸ οὖν γνῶναι σοφίαν
χαὶ παιδείαν, γνῶναι ἐστὶ τὸν Χριστὸν χαὶ τὴν
αὑτοῦ διδασκαλίαν. ὁ οὖν ἄφοβο ὃς, ἔστ αἱ ἐν χα-
χίᾳ χαὶ ἀγνωσίᾳ i ἐν aic οὐκ ἔστιν ὃ Χριστός:
οἱ οὖν ἐν χακίᾳ χαὶ ἀγνωσίᾳ ζῶντες s cux. ἐπι-
σχέπτοντ qt ἐν αὐτόϊς τὸν φόβον τοῦ ϑεοῦ,, καὶ
τὸ ἔλεος em ἑαυτοῖς μὴ ἐλπ πίζοντες", εὐδὲ Χρι-
στός ἐστιν ἐν αὐτέϊς, παρὰ τὸ μὴ ϑέλειν αὐ-
τούς.

Ὁ μὴ ὀρθῶς βιοὺς, κρύπτει ἐν τῇ ψυχῇ αὖ-
τοῦ. τὰς χέίρας ἀδιχως., τὴν δαντοῦ fv &ya-
σασϑαι μὴ βουλόμενος, τουτέστι τὸ σῶμα" μὴ
δὲ ipn) ἡσθῆναι ἄρτων ψυχικῶν" αἵ γὰρ πρακ-
cu ἀρεταὶ, χειρῶν ἔχουσι λόγον, αἱ τὸν ἄρτον!
τῷ στόματι ἡμῶν προσφέρουσαι͵, τὸν ἀπὸ τῶν

λ

ius mercedem, dixit eiusdem substantiam, ex
qua non purae fiunt oblationes.

Docere liberos virtutem et notitiam Dei,
parentum officium est. Sed sapientiam pueris
indere, Domini est. Nam mulierem heic dicit
sapientiam. Ama , inquit, sapientiam , et con-

servabit te: honora eam , ut te complectatur.

Praecepta quatenus sunt a praecipiente Deo,
ita appellantur: quatenus vero mentis iter
dirigunt, viae dicuntur. Qui illa custodit,
servat animam suam de morte ad vitam : qui
contemnit, aeternam mortem incurret.

In rebus quidem sensibilibus ita fit. Quanto
sol luna praestantior, tanto praestat ille qui
virtutibus inopes miseratur, recreans eos di-
sciplina et monitis Domini. Donum autem
Deo oblatum, dicit cordis munditiem. Nam
pro rata lote innocentiae nostrae , Scientia
donamur a Deo.

Quod dicit , ita reapse in mundi rebus con-
tingit. Ego vero existimo , grave quidem dam-
num, intelligi privationem notionis eorum
quae fiunt: animae vero traditionem , obscu-
rationem esse naturalium de Deo notionum ,
eum anima in omnimodam vesaniam incidit.
Salvator quoque in evangeliis ait : quid pro-
derit homini, si universum mundum luere-
iur, animae. vero suae exitiale detrimentum
patiatur? Hoc loeo perditio ignorantiam cor-
poralium incorporaliumque rerum denotat :
detrimentum , extremam vesaniam significat.

Si timor Domini ad vitam viro est; timor
autem Domini sapientia et disciplina ; sequitur
ut vita viri sit sapientia ac disciplina. Ergo
nosse sapientiam ae disciplinam , idem est ac
nosse Christum eiusque doctrinam. Qui ergo
sine Dei timore est, in nequitia et ignorantia
versabitur , in quibus certe Christus non com-
moratur. Igitur qui in nequitia et ignorantia
vivunt , non animadvertunt in se timorem Dei,
neque misericordiam eius sibi sperant; ne-
que Christus in eis est, quia ipsi nolunt.

Qui recte non vivit , manus in propria ani-
ma abscondit iniuste, terram suam nolens ex-
colere , id est corpus , neque spiritalibus satu-
rari panibus. Nam practicae virtutes manuum
tenent rationem , eaeque panem ori nostro ad-
movent, panem inquam qni de caelo descen-

bae dis nd

IN PROVÉRBIA. 31

dit, vitamque mundo dat per divinam sapien-
tiam et scientiam.

οὐρανῶν γαταβάντα, vai ζωὴν διδόντα τῷ χόσμῳ

δ ἐνθέου σεφίας χαὶ γνώσεως.

OXP. XX.

S; furor draconum , vinum eorum ; est au-
tem res intemperans vinum; ergo intemperans
furor, intempérantes seu effrenes faciens ho-
mines. Est item contumeliosa ira , quae fit ex
ardente furore. Quod si vino Nazaraei iuxta
legem. abstinent, extra furorem esse Nazaraeos
lege statutum. est.

Hoe loco Christum evidenter appellavit re-
gis nomine. Nam qui Christum peccatis irri-
iat, adversus animam suam peccat.

Sicut stultus exprobratus non erubescit , ita
qui foenore accipit frumentum ad serendum in
messe. Certe ex eius agro reddetur sors foe-
neranti , etiamsi interim mori contigerit ei qui
«um foenore acceperat.—]Iam triticum cum
foenore aecipi messis tempore, ab iis qui agrum
suum sex annis erant operati, hoc significat
illorum ante Christi adventum sex aetatibus

clarorum iustorum atque prophetarum vir-.

tutes imitari oportere , qui etiam septimo anno
nutrierunt viduas et orphanos ; ut sibi: redde-

-retur in regno caelorum merces exertae vir-

tutis , qui immo fuerunt virtutum primitiae. ^

Quos secundum virtutem quis genuit, eos
imaginem et laudationem relinquet posteris vir
immaculatus, et ad iustitiae nutrimentum us-
que in finem.

Mori dixit et alibi maledicum. Sed et Chri-
stus: qui ecclesiae male dicit , privabitur fide,
quae lux ei erat ante obtrectationem. Dicit
fortasse etiam de tenebris exterioribus: ideo
et de futuro dicitur. Et ipse Christus, pater
materque diei potest: pater quidem haben-
tium spiritum adoptionis; mater indigentium -
lacte et non solidiore cibo. Namque et in Pau-
lo loquens Christus, pater Ephesiorum fiebat,
sapientiae ipsis revelans mysteria: mater"vero
Corinthiorum quibus Jae praebebat.

Excogitatam nobis a maligno voluptatem,
quam partem in primis appellat, brevi qui-
dem guttur inungere senties , mox tamen felle

amariorem.

Cave dicas superbia commotus , ego solus
«eum hostibus pugnam eonseram ; sed Domi-

E; ϑυμὸς δρακόντων ὃ cives αὐτῶν, axc)a-
στον δὲ ὁ εἶνος j ἀκόλαστος ἄρα o ϑυμὸς, ἀχο--
λάστους ποιῶν τοὺς ἀνθρώπους" xad ὑβριστικὸν
7 ^ ὀργή: γίνεται γὰρ απὸ ζέοντος ϑυμοῦ" εἰ δὲ
etycu- οἷ ναξιράϊοι χατὰ τὸν νόμον ἀπέχονται "
S uuc &pa ' τοὺς ναζιραΐους ἐχτὸς εἶναι νένομο--
ϑέτηται.

Ἔνταῖϑα τὸν Χριστὸν ἄντικρυς εἴρηνε βασι-
Mac ὃ “γὰρ τοῦτ τὸν διὰ τῶν ἁμαρτιῶν παροξύνων ,
ἁμαρτάνει εἰς τὴν arte 9 ψυχήν.

Ὅσσερ ó ἄφρων τὸ ἔνειδος οὐχ αἰσχύνεται, 4
οὕτως ὃ δανεισάμενος σῖτον σπεῖραι ἐν ἀμητῷ"
ἤδη ὅτι £x τοῦ γεωρῤγίου αὐτοῦ ἀποδοθήσεται τῷ
δανείσαντι, χἄν τύχῃ ἀποϑανέϊν τὸν δανεισθέντα.
---Εἰ ἔστιν ἐν ἀμητῷ σῖτον δανείσασϑαι παρὰ
τῶν ἐργασαμένων & τοις ἐξ ἔτεσι τὴν ξαυτῶν
γῆν 5 τουτέστι παρὰ τῶν τῆς πρὸ τοῦ Χριστοῦ

παρουσίας ἐν τό te ἐξ αἰῶσι λαμψάντων δικαίων
καὶ προ φητῶν τὰς ἀρετὰς μιμήσασϑαι, τῶν xat
τρεφόντων ἐν τῷ ἑβδόμῳ ἔτει χίραν xai ὄρφαι-
γνοὺς, εἰς τὸ ἀνταποδοϑῆναι. αὐτοῖς ἐν τῇ βασι-
λείᾳ τῶν οὐρανῶν τὸν piov τῆς ἐνδείξερς τῶν
ορετῶν . G6 ἀπαρχὴ γεγονότες τῶν ἀρετῶν.
Os: xat ἀρετὴν δηλονότι γεγέννηνέ τις, &t-
χόναι xat μαχαρισμὸν vacat τοῖς, μετέπειτα
ὁ ἄμωμος, χαὶ δικαιοσύνην ἀνατροφῆς ἕως τέλους.

ΤῬελευτᾷν. γὰρ εἶπεν ἀλλαχοῦ τὸν χαχολογεῦν-
τα" ἀλλὰ xat Χριστὸς "- χαὶ ὃ τὴν ἐχχλησίαν xa
χολογῶν. ^ στερηϑήσεται τῆς πίστεως ἢ ἥτις Ὧν

αὐτῷ φῶς πρὸ τῆς διαβολῆς" λέγει δ᾽ ἂν χαὶ πε-.

pt toU ἐξωτέρου σχότους" διὸ καὶ ἐπὶ μέλλοντος
εἴρηται χαὶ ὃ Χριστὸς 2. πατὴρ καὶ μήτηρ
δύναται λέγεσθαι" πατὴρ μὲν τῶν ἐχόντων πνεῦ-
μα υἱοθεσίας" μήτηρ, δὲ τῶν 9e apévoy γάλαντο
χαὶ οὐ στερεᾶς τ τροφῆς" xat γὰρ χαὶ ὃ ἐν Παύλῳ
λαλῶν Χριστὸς , πατὴρ μὲν τῶν ᾿Εφεσίων ἐγί-
νετο, σοφίας αὐτοῖς ᾿ἀποχαλύπτων ΜΝ υή-
τὴρ Κορινθίων , γἀλαποτίζων αὐτο

Τὴν ἐχ τοῦ mevnpe cU dipeip oes ὁ ἡμῖν ἡδο-
γὴν, ἣν μερίδα φησὶν ἐν πρώτοις ; πρόσκαιρον
μὲν λιπαίνει σὸν φάρυγγα, ὕστερον μὲν τοι πι-
χρότερον χολῆς. εὑρήσεις...

Μὴ εἴπῃς xaS ὑπερηφανίαν κινούμενος" ἐγὼ
μόνος τοις ἐχϑρόϊς πολεμύσω., ἀλλ. ὑπόμεινον

ν. 1.
cod. f. 83. b.

v. 9.
cod. f. 84. a.

v. 20.

cod. f. 84. b.

*- Matth. XVIII.
I7.

v. 91.

* Ps. XLIII. 7

2160;
cod. f. 85. a.

* Lue. VI. 8I.
d l

S en P
cod. f. 85. b.

32 - ORIGENIS

τὸν χύριον χαὶ ἐπικαλοῦ, ἵνα σοι βοηθήσῃ", μὴ
ϑάῤῥει σαυτῷ ὡς χωρὶς χυρίου δυνάμενος" ὅτι
γὰρ χορὶς αὐτοῦ οὐχ ἔστι βοηϑὸς λέγει Δαυίὸ
cU γὰρ ἐπὶ τῷ τόξῳ pov ἐλπιῶ ἢ.

| Ἐπὶ μὲν τῶν αἰσϑητῶν, σταθμιον μέγα xat
μιχρὲν φαμὲν εἶναι. ev ὃς χρυσὸς ; &pyvp: "n
χαλκὸς μέταξα 1) , χαὶ ὅσα ἄλλα ςαθμίζονται"

,

d^»

μέτρα δὲ τὰ ἐν ἄγγειοις μετρούμενα, σίτος, e

νος; ἔλαιον, καὶ ὄσπρια: ἄλλως τε O6 τὸν πα-
μά τισι ϑρασύδειλον λεγόμενον τ μέγα χαὶ μι-
χρὸν εἶναι στάϑμιον νομίζω" χαϑόλου δὲ αᾶ-
Gay ὑπερβολὴν καὶ ἔλλειψιν" τοῦτο
γα χαὶ μιαρὸν ἐστιν" ἑχὰ frega γὰρ κακίαι i xat
μέτρα ϑισσά; ἄλλως τε; χαὶ ὃ εὖ μὲν Gó-
σχεῖν ὑφ᾽ ἑτέρων Sostadiie ν αὐτὸς δὲ ὁ ὁμοίως
ἄλλους ἀνατσαυειν μὴ τυροαιρούμενος ; “μέτρα ἔχει
δισσά' μὴ πειθόμενος τῇ ἐντολῇ τῇ λεγούσῃ,
πάντα ὅσα θέλετε ἵνα ὑμέϊς. ὁμοίως ποιξῖτε αὐὖ-

τοις ". S

Οὐχὶ τὸ κακῶς ἀχοῦον εὑς, ἔργον ἐστὶ. τοῦ
χυρίου , ἀλλὰ τὸ ἐπὶ καλόῖς προσέχον". χαὶ οὐχὶ
χαχως ὁρῶν ὀφθαλμὸς, ἔργο ὃν ἐστὶ τοῦ κυρίου
ἀλλ᾽ e ὁρῶν ai φανταζόμενος τὰ Séáac ὁ γὰρ
ἀχούων τεῦ κυρίου; χαὶ βλέπων τὰς ἐντολὰς αὐ--
τοῦ, ἔργον ἐστὶ τοῦ χυρίου" καὶ ἐστὶ τῶν ἄλ-
λων μερῶν τοῦ σώματος ὡσαύτως λεχτέον" χρή-
ch δὲ τῷ ῥητῷ τούτῳ πρὸς τοὺς χατ τηγορεῦν--
τας ἡμῶν τοῦτο τὸ σῶμα, καὶ τὸν sey ἐνυ-
βρίζοντας.

Τουτέστι μὴ χαϑευδὲ πολλὰ, ἀλλ᾽ &yputs-
γος toc ἵνα μὴ ἐξαρϑῇς εἰς τὴν γέενναν ^ p
χαταλάλει" χαὶ διὰ μὲν τῶν ἀρετῶν; ἄνοιγε τοὺς
ἐφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς σου" διὰ ὃὲ τῆς σοφίας;
νοητῶν ἐμπλήσϑητι apro.

Τὸ στα μιεῖν ἑαυτὸν τίς ἐπὶ τέϊςς τοῦ χυ-
βίου χαὶ τοῦ διαβόλου ἔργοις » βδέλυγμα χυ-
βίῳ; ζυγὸν Q£ δόλιον λέγει τὸν νοῦν 5 τὸν πεφυ-
χότα μὲν δικαίως χρίειν τὰ πράγματα, σαρεκ-
χλίνοντα δὲ τῇ τοῦ αὐτεξουσίου D ῥοπῇ διὰ φίλους

χρήματα.

Μὴ: ταχέως; φησὶν: ἐπὶ τὴν ἐπαγγελίαν πρὸς
τὸν Θεὸν uev, ἵνα μὴ τῆς χρείας σε or
ἢ τῆς τοῦ πλείονος ἐπιϑυμίας ἑλούσης y ἄρξῃ
μππαυδεὶν i καὶ ὑβρίσῃς Θεὸν, προτιμήσας av

τοῦ ἕτερον" ἢ ἐπὶ τεϊς ἀγαϑοὶς δὲ μετανοιὰ.
οὐ δικαίοις συμβαίνει, “ἀλλὰ ἀδίκοις" ἄδιχοι δὲ
μηδὲν ἀπερισχέπτως ὑπισχνείτωσαν τῷ θεῷ: μετοὶ
γὰρ τὸ εὔξασϑαι,, μετανοεὶν γίνεται.---Τὸ ταχὺ

»

num expecta et invoca , ut tibi auxilietur. Ne
tibi confidas quasi absque Domino aliquid va-
leas ; quia praeter illum non est auxiliator. Ait
David: non enim in arcu meo sperabo.

In rebus quidem sensibilibus stateram mag-
nam ace parvam esse dicimus , in quibus au-
rum, argentum , aes, sericum , δὲ alia quae-
vis ponderantur. Alia vero vasis metimur ,
frumentum , vinum, oleum, legumina. Aliter

vero , etiam homo quem inipelisnt θρασύϑθειλον,

audacem simul et timidum , stateram magnam

τάϑμιον μέ- :

et parvam esse puto. Omnino quiequid est hy-

. perbolieum et diminutivum, statera magna par-

vaque est. Utraque mala est, nempe mensu-
rae duplices. Aliter denique , et qui beneficio
adfici ab aliis vult , nec ipse vicissim alios so-
lari deliberat , mensuram habet duplicem : nec
praecepto obtemperat dicenti: quaecumque
que vultis vobis fieri ab hominibus, haec vos
similiter illis facite.

- Nequaquam est opus Domini auris male au-
diens , sed illa quae- bonas res auscultat. Item

nequaquam male videns oculus , opus Domini

est, sed qui videt et sibi repraesentat res divi-
nas. Nam quae auris Dominum audit; et qui
oculus spectat mandata eius, haec opera Domi-
ni sunt. Et de ceteris corporis partibus simili-
ter est dicendum. Hoc autem utéris dieto ad-
versus eos qui nostrum hoe corpus vase
et Deo conviciantur.

Id est ne diu dormias , sed esto , ἌΡΗΝ
Ne in infernum proiiciaris , noli .obtrectari :
et per virtutes aperi oculos animae tuae. De-
rique per sapientiam intellectualibus saturafe
panibus. 7.03

Alternatio inter Domini et. diaboli opera ,
abominatio Domino. Dolosam stateram dicit
mentem , quae cum, naturà comparata sit ad
recte de rebus iudicandum , declinat tamen li-

beri arbitrii pondere; propter affectiones aut. ;

pecuniam.

. Ne festines, inquit , promittere Domisti ne
forte té usu rerum aliquo , ut fit, vel maiore
cupiditate trahente paenitere incipias , Deoque
iniuriam. facias , praelato alio. Ceterum bonis
viris paenitentia non accidit , sed potius non
justis. Iniusti itaque caveant ne quid inconsi-
derate , ne quid inconsiderate promittant; nam
votum. paenitentia subsequitur.—Subito vo-

1) Notemnus μέταξα apud Origenem, quod immerito nonnulli vocabulum barbaricum existimerunt.

Mn T HUMOR PH MRCMCNE COEUR

IN PROVERBIA.

vere Deo, id est ei aliquid suorum conse-
crare , et mox celeriter rei paenitere , laqueus
viro fit

Ventilator μνῶν Christus est ; isque im-
pios insequitur, ut leo feras. Rota in area pa-
leas a tritico secernens. Vel rotam immittet ,
id est poenam irrevocabilem.

Ventris receptacula intellige mentem , cor ,
scientiam , ubi omnes simul divinae et impiae
doctrinae reponuntur. Ac veluti aliquis lucer-
nam accendit, reperire. aliquid in receptaculis
positum volens ; ita Dominus scientiae suae lu-
mine scrutatur receptacula humanorum verbo-
rum et operum. Attamen habentibus scientiam
Domini hominibus, lux inde oboritur. Si ergo

lux Domini, scientia Domini est, lux autem -

Domini aspiratio vitae est hominibus, utique
scientia Domini aspiratio vitalis hominibus est.
At vero diabolum, qui. in inscitia apparere vi-
detur, lucernam appellavit quae mentem bo-
nis notionibus evacuat, nec non transfiguratum
in angelum lucis. Quia vero lucem Domini no-
luerunt agnoscere , neque in ea ambulare , in-
scitiam lucis instar aestimaverunt impii. Quod
si inscitiam lucis loco habuerunt, utique et
opera eius, qui inventor inscitiae est diaboli fa-
ciébant. Reliquum ergo ést, ut qui cum inscitia
illius iter fecerunt , cum eodem sint per saecala
saeculorum: qui vero cum scientia Domini ,
eum Domino sint. |

€ A P.

/

Eoi effatam hoc irrationalium anima-

lium sacrificium. Nam sacrificium Deo spiri-

tus contritus.

Si sancta et recta sunt opera Domini; unum
vero ex operibus eius est etiam mens; ergo
recta creata est et sancta a Deo mens, quam
nos rectam conservare debemus erga ipsum,
contra ingruentia nobis a diabolo mala.

Domum calce litam et communem compa-
ravit angulo subdiali. Iam si domus calce lita
et communis, nequitia intelligitur; utique an-
gulus subdialis , virtus est. Angulus subdialis
igitur est actus meditatione accensus eta
sole iustitiae illuminatus. Egregie vero etiam
Paulus pontificem Iudaeorum parietem calce li-
tum seu dealbatum appellavit, et a Deo per-
eutiendum. Et Dominus in evangeliis pharisaeos

33.

συντάξασϑαι τῷ χυρίῳ.. ὅπέρ ἐστι τὸ ἁγιάσαι
τί τῶν αὐτοῦ , χαὶ ἐπὶ τούτῳ ϑᾶττον μεταμελη-
ϑῆναι, παγίς ἐστι τῷ ἀνὸρί.

Λιχμήτωρ ἀσεβῶν ὁ δ᾽ Χριστός ἐστιν" ἐπιβαλέϊ
δὲ τοῖς ἀσεβέσιν d ὥσπερ λέων θήρας τροχός δὲ.
ἅλωνος χωρίζων τὰ ἄχυρα ἀπὸ τοῦ σίτου" ἢ τρο-
yov ἐπιβαλέϊ τὴν ἀναπόϑιστον τιμωρίαν.

Ταμιέία χοιλίας ἐστὶν ὃ yoUs , ἢ χαρδία, χαὶ
ἢ γνῶσις . ἔνϑα πάντα τὰ ϑέϊα τὲ χαὶ ἀσεβῆ
ἐναποτίϑενται διδάγματα" ὥσπερ δὲ τις λύχνον
ἅψας, τῶν ἐν τοῖς ταμιείοις κειμένων εὑρεῖν τι
βούλεται, οὔτ ως ὸ κύριος τῷ φωτὲ τῆς γνώσεως
αὐτοῦ ea τὰ ταμιεῖα τῶν ἐν λόγοις καὶ πρά-
Eso àv? pora τόϊις δὲ τὴν γνῶσιν τοῦ κυρίου
ἐπισταμένοις ἀνϑρώποις ; φῶς ἐστιν αὐτοῖς" εἰ
οὖν τὰ φῶς τοῦ κυρίου , á γνῶσις τοῦ κυρίου
ἐστὶ, τὸ δὲ φῶς τοῦ κυρίου, ἡ πνοὴ τῶν ἀνθρὼ-
πων ᾿ ἄρα ἡ γνῶσις τοῦ χυρίο υ πνοὴ τῶν ἀνθρω-
πων ἔστι" τὸν δὲ € ἐν ἀγνοίᾳ, διαβελον φαίνειν δο-
κοῦντα λύχνον ὠνόμασεν, ἐχχενοῦντα τὸν νοῦν
τῶν ἀγαθῶν γνώσεων » καὶ μετασχηματιξόμενον
εἰς ἄγγελον φωτός: ἐπεὶ ὃδὲ τὸ , 99s τοῦ κυρίου,
οὐχ εἵλαντο γνῶναι εὐδὲ τορεύεσϑαι ἐν αὐτῷ.
τὴν ἄγνοιαν ὡς φῶς ἐλογίζοντο ct ἀσεβεῖς" εἰ δὲ
τὴν ἄγνοιαν ὡς φῶς εἶχον. δηλονότι καὶ τὰ ἔργα
τοῦ τῆς ἀγνοίας ἐφευρετοῦ διαβόλου ἔπραττον"
οἱ δὲ τῇ ἀγνοίᾳ αὐτοῦ συμπερευϑέντες , σὺν αὖ-
τῷ ἔσονται εἰς αἰῶνας αἰώνων" οἱ δὲ τῇ γνώσει
τοῦ κυρίου, σὺν τῷ χυρίῳ.

ΧΧΙ.

: |
Eos τὸ ῥητὸν τοῦτο τὴν διὰ τῶν ἀχο-
γων ζώων ϑυσίαν' ϑυσία γὰρ τῷ ϑεῶ πνεῦμα
συντετριμμένον.

Εἰ ἁγνὰ χαὶ ὀρθὰ ἔργα κυρίου; ἐν δὲ τῶν
ἔργων αὐτοῦ ἐστι ua ὃ Vos s ὀρθὸς ἄρα ἐκτί-
σϑὴ χαὶ ἁγνὸς παρὰ τοῦ Θεοῦ ὃ νοῦς * «at p
Soy ὀφείλομεν διαφυλάττειν αὐτὲν πρὸς αὐτὸν
ἐχ τῶν ἐπερχομένων ἡμῖν παρὰ τοῦ πονηροῦ, χαχῶν.

Tov εἶχον τὸν χεκογιαμιένον at χοινὸν , τῇ
ὑπαίϑρῳ γωνίᾳ ἀντέϑεικεν" εἰ δὲ ὃ tuc ὃ xt-
κονιαμένος xat χοιγὸς , ἡ TE. ἐστὶν E ἡ ὕπαι-
ρος γωνία ἡ ἀρετή ἐστιν" γωνία τοίνυν ὕπαι-
ϑρός ἔστιν J πρᾶξις ϑεωρίας ἐφαπτομένη , χαὶ
φωτιξομένη, ὑπὸ τοῦ τῇ is δικαιοσύνης ἡλίου" xa-
λῶς δὲ καὶ ὁ Παῦλος * τὸν ἀρχίρξα τῶν Ιουδαίων,
TOL 2V εἶπε κεχονιομένον τυφϑησόμενον ἡ ὑπὸ τοῦ
θεοῦ" xai ὃ σωτὴρ ἐν εὐαγγελίοις τεὺς φαρισαί--

3

Υ, 27.

y. 3,
cod. f. 86. b.

* 5
cod, f. 87. à.

* Act. XXIII. 3.
* cod. ξυπτη-
ϑησόμεγνου.

* Malth.. XXIII.

27.

* Matth. XXI. 42.

v. 14
cod. f. 87. b

v. 16.
cod. f. 88. a.

vy; 19.
cod. f. 88. b.

Ps. LXII. 3.

^

Y. 29.
€od. f. 89. ἃ.

34 | ORIGENIS

uU τάφους εἶπε μεκονιαμένους *- εὖ δὲ καὶ τὸ
ἐπὶ γωνίας εἶπεν " ἔνθα ὁ λίθος χεῖται δ ἄπο-
δοχιμασϑεὶς ὑπὸ τῶν εἰκοδόμων , χαὶ γενόμενος
κεφαλὴ γωνίας ς, ὅς ἐστὶ Χριστός: χοινὸν δέ ἐςιν,
ὃ μὴ τοῦ ἑνὸς ἐστι Ses.

Accts λάϑριος ἐστὶν. 0 ποιεῖ ἡ δεξιὰ E μὴ
γινώσχει δὲ ἡ ἡ ἀριστερά: ϑυμὸν ἐγείρει xaT αὐὖ-
τοῦ ἰσχυρὸν ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς χρίσεως , ὁ τῶν
πρὸς τοὺς ἐνδεεῖς δώρων φειδόμενος.

Ἡ συναγωγὴ τῶν γιγάντων , ἡ καχία καὶ L
ἀγνωσίοι ἐστίν" γίγαντες δὲ d δαίμονες" τουτέ-
στιν ἐν μεγάλαις ἁμαρτίαις ἀναπαύσεται ὃ πλα-
νώμενος ἐξ $0: δικαιοσύνης.

᾿Αγύναιον εἶναι χρέΐττεν, à τοιαύτη συνξϊναι"
χαὶ ὁ Δαυιὸ φησίν *- ἐν 7 ἐρήμῳ χαὶ ἀβάτῳ χαὶ
ἀνύδρῳ ; οὕτως: ἐν τῷ ἁγίῳ eS σοι" ἔρημος
τοίνυν γὴ ἐστιν Ej ἀρετὴν ἔχουσα ψυχὴ, χαὶ μὴ
ἔχουσαι τοὺς παλαιοὺς , ἀνθρώπους ἐνοικοῦντας .
τοὺς φϑειρομένους χατὰ τὰς παλαιὰς ἐπιθυμίας
τῆς ἀπάτης" διὸ οὐδὲ εὑρίσχει ἐν αὐτῇ ἀνάπαυσιν
ὁ Oto): ὅλος. εἴ γε δυσχερῶς x ἀνύδρων τότσων
ζητῶν ἀνάπαυσιν: αὐτὸς γὰρ
βασιλεύς € ct πάντων τῶν ἐν totg ὕδασι, τουτ -
ἐστι τῶν ἐν ἀναπαύσει χαὶ ἀπολαύσει σαρνχιχῶν
ἡδονῶν. Καὶ πάλιν. Τῆς σοφίας φεγναὶ. αἱ δια-
τριβαὶ οἴκων αὐτῆς" εἰ δὲ τοῦτο, οὐκοῦν xat ἡ
γυνὴ 1 μάχιμος xat γλωσσώδης καὶ ὄργιλος, ἡ
χαχία ἐστὶν, 4 τις τὸν συζῶντα αὐτῇ ποιεῖ μα-

χαὶ οὐχ εὑρίσκει"

χιμον καὶ γλωσσώδη χαὶ ὄργιλον.

Σοφία χυρίου ἀναπαύσεται ἐν καρδίᾳ, δικαίου.
σοφοῦ" ἄφρονες δὲ ἀνὸρες διαβάλλουσιν αὐτὴν τοῦ

φϑεῖραι.
M
H σοφίαι ἐστὶ πόλις ὀχυρὰ, ἐν ἣ €t σοφοὶ
XA C OURCUGLU , λογισμοὺς χαϑαιροῦντες , καὶ πᾶν
ὕψωμα ἐπαιρόμενον κατὰ τῆς γνώσεως τοῦ θερῦ.

.---Πόλεις Syupas φησὶν πὰς ὀχυρωϑεισας γαὶ

χαταχρατηϑείσας ψυχὰς ὑπὸ τῶν ἀσεβῶν δαιμό-
yay χαὶ πονηρῶν ἀνθρώπων. h τῶν ἐσαιρομένων
χατὰ τῆς γνώσεως, τοῦ θεοῦ" ὧν τὸ ὀχύρωμα ἐπι-
Pas a 0 σοφὸς, xat τὴν δοχοῦσαν ἀσφάλειαν αὐ-
τῶν, τῇ οὕτως σοφίᾳ περιφραχϑ εἰς καϑεῖλεν.
Στόμα χαὶ γλῶσσαν χαὶ νοῦν, ϑυμὸν καὶ
ἐπιϑυμίαν ὃς φυλάσσει, διατηρέϊ ἐκ τῆς ἐν χρι-
σει ϑλίψεως τὴν Ψυχὴν αὐτοῦ.
Αὐτός ἔστι διαφόρως ἐπινοούμενος"
μὲν γὰρ, ὁ πᾶν ὁτιοῦν ἀφόβως ἐπιτελῶν: αὐθά-
ons, ὁ o ἀνεπιχρίτως ἐλευθεριόζειν βουλόμενος" aÀa-
ζῶν, ὁ o μείζοσιν ἑαυτὸν ἧπερ ἔχει σεμνύνων᾽ λοι-
MO, ὃ πρὸς τῷ ἑαυτὸν καταβλάπτειν, καὶ ἐτέ-
pot; μεταδιδούς" τοσοῦτον γάρ ἐστι βλαστικὸς,,

ϑρασὺς

dixit sepulchra dealbata. Bene etiam super an-

gulo dixit, ubi lapis ponitur ab aedificantibus .

reprobatus, qui tamen factus est caput anguli,

qui est Christus dominus. Porro illud est com- -

mune, quod unice Dei non est.

Munus occultum illud est quod dat dextera,
et a sinistra ignoratur. Furorem contra se ve-
hementem in die iudicii concitat, qui tri-
buere egentibus munera parcit.

Congregatio gigantum est nequitia et in-
scitia. Gigantes. vero sunt daemones. Id est
magnis in peccatis iacebit ,
tiae aberrat.

Sine coniuge praestat esse , quam tali con- :

vivere. David quoque ait: in terra deserta et
invia et inaquosa, sie in saneto apparui tibi.
Deserta igitur terra, anima est virtute prae-
dita, et quae priscos homines non habet ha-

bitatores, qui corrupti erant in antiquis cu--

piditatibus erroris. Quare ne diabolus qui-
dem requiem in ea invenit; siquidem aegre
per aridos locos quaerens requiem , non in-
venit. Ipse quippe rex est omnium in aquis
degentium , id est hominum qui in otio et de-

lectione carnalium voluptatum versantur. Item:

Sapientiae aedium tectae sunt mansiones. Quod
si ita est, ergo mulier rixosa dicax et ira-
cunda , nequitia est , quae contubernalem suum
facit rixosum et dicacem et iracundum.-

Sapientia Domini requiescet in corde iusti
ac sapientis ; vesani autem homines ealumnian-
tur eam ut pessumdent.

Sapientia est urbs munita , in qua sapientes
habitant , mentes suas purgantes ab omni
elatione quae contra Dei scientiam extolli-
tur.—Munitas urbes dicit animas cireumvalla-
tas et subiugatas ab impiis daemonibus sce-

lestisque hominibus qui adversus Dei scientiam

extolluntur : quorum: eircumvallationes supe-
rans sapiens , apparentem illorum securitatem,
tali sapientia munitus difflat.

Os, linguam, mentem, iram, et vlc
tatem qui. cohibet ,. is animam suam a futuri
iudicii tribulatione custodit.

Idem est diverse consideratus: audax qui
quodlibet intrepide adgreditur : ferox qui in-
considerate liberi hominis conditionem usur-
pat : superbus qui maiora veris merita iactat :
pestilens , qui non sibi ipsi tantummodo sed
et aliis noxius est. Tantopere enim est exitio-

L4

qui de via iusti- -

CHATTE RS

IN PROVERBIA.

sus , ut aliis quoque labem propriam imperlia-
tur. Qui denique iniuriarum est memor, peccat.

Est etiam bona cupiditas: quippe angelo-
rum est nihil umquam pravum cupere ; dae-
monum , semper male concupiscere; hominum
denique, modo concupiscere, modo secus. lam
verba, tota die, ponuntur pro tota vita. Sic
est illud: in timore Domini esto tota die , id
esk tota vita.

Equum dicit mentem, a diabolo oppugna-
tam , cui tamen ipsa repugnat. Ascendes enim,
inquit, super equos tuos; et equitatus tuus ,

salvatio. Et de Paulo Dominus: ut portet, in-

quit, nomen meum.

C A

S'ienificatam à proprio nomine virtutem, no-
men dixit bonum. Nam illud bonum est no-
men, quod habet bonum ex suo bono opere
significatum. Sie neque iniustam mulierem ; si
forte Iustitia appelletur, laudabimus ; sed il-
lam potius quae iustitiam habeat, etiamsi ei
Iniustitia nonmren sit. Supra argentum porro
est et supra aurum, divina sapientia.
Obviant sibi, dives quidem eleemosynis iran
extinguens , et amorem sibi concilians ; pauper
autem, a conditione sua humilitatem edoctus.
Hune vult erudiri ; illum largiri ; ut alter sit
gratus , alter misericors.
. Vitam et gloriam et divitias caelestes con-
sequetur qui sapientiam timoremque Dei há-
bet. Cuncta enim haec genera habuit Noé; ea-
dem Abrahamus ; eadem illi etiam qui a Pe-
iro fuerunt eruditi.

A . . * . e
In futuro. saeculo, qui omnimoda scientia

ac sapientia divites fuerint, dominabuntur im-
puris et iis omnibus qui illis divitiis caruerint.
Quinam vero sint famuli et quinam domini,
non est necesse vulgare, quia de hac re sermo
mysticus est et altior. Et ipsis verbis heic de-
monstratur humanae vitae inconstantia. Sed
eliam in oligarchiis divites inopibus dominan-
tur: atque insuper, qui scientia sunt praediti,
in eos qui aliter se habent, imperium exer-
cent. Denique qui ex gentibus crediderunt ,
Israhelitis. qui antea imperabant, magisterium
foenerantur: quamquam illi antea gentibus foe-
merabantur multis, iisque dominabantur. Nunc
vero erepto iis regno , contrarium fit.

35

« LI
ὡς xai ἄλλοις μεταδιδόναι χαχίας" ὃς δε μνησι-
χαχεὶ. παράνομος.

Ἔστι γὰρ χαὶ ἀγαϑὴ ἐπιϑυρία' ἀγγέλων μὲν

μὲν οὖν τὸ pn ἐπιθυμεῖν ποτὲ ἐπιϑυμίας xata"

δαιμόνων δὲ τὸ ἀεὶ χαχὰς ἐπιθυμεῖν. ἀνθρώπων,
1 A M ^ Α M 1 ^ A
τὸ τοτὲ μὲν ἐπιϑυμέϊν. τοτὲ δὲ μή" τὸ δὲ
" A" E » A ) d - ee
ὅλην τὴν T"iptpav , ἀντι Ot ὅλου τοῦ (ov: τοι-
»ν ἢ . 1 A , , ΄ » «4
οὗτον ἐστὶ xot τὸ. ἐν φοβῳ xvupiu ig3& ὅλην
i € ' * , M -“ » d^ e '
τὴν "i&6Qav , Ryzt τοῦ Ot ἕλου του βιου.
͵ ἃ ^ V * " a
Ἵππον λέγει τὸν νοῦν, τὸν πολεμούμενον ὑπὸ

v. 25.

* Prov. XXIII. 17.

v. 3I.
cod. f. 89. b.

ΩΣ ! iL 3 D , , Lei
τοῦ διαβολου, καὶ ἀντιπολεμοῦντα᾽ ἐπιβησῃ yop, -

DM M e Ἁ δ ,

φησιν. &UGt Pe Mina σου" xat m dte. qe
'

σου. σωτηρία" καὶ ἐπὶ τοῦ Παύλου ὁ [^ κύριος" τοῦ

!*
βαςάσαι τὸ óvopat μου φησί *.

Ρ, ΧΧΠ.

Ts σημαινομένην ἀρετὴν ὑπὸ οἰκείου ὀνόμα-
tog, ὄνομα εἶπε χαλέν" τοῦτο γάρ ἐστι καὶ χα-
λὸν τὸ ὄνομα, ὅπερ ἔχει τὸ σημαινόμενον ἀγα-
ϑόν- οὕτως oidé τὴν ἄδικον γυναῖχα δικαιοσύνην
καλουμένην ἐπαινέσομεν, ἀλλὰ τὴν ἔχουσαν τὴν
δικαιοσύνην , χᾷν αἀδιχία νομίξηται" ὑπὲρ δὲ ἀρ-
γύριον χαὶ χρυσίον ; σεφία ϑεϊκή,

Συναντῶσιν ἀλλήλοις 2$ μὲν πλούσιος Qux
τῶν ἐλεημοσυνῶν χαϑαιρῶν τὸν θυμὸν, xoi χκτώ-
μένος τὴν ἀγάτην᾽ 0 δε, διὰ τῆς πενίας τὸ
τασεινεφρονέϊν ϑιδασχόμενος" τὸν μὲν γὰρ. Sé
λει παιδεύεσϑαι' SU δὲ, μεταϑιδόναι" ὥστε τὸν
μὲν εὐχάριστον εἶναι. τὸν δὲ ἐλεήμονα.

Ζωὴν xai δόξαν xot τυλοῦτον οὐράνιον χλη-
βονομήσει ὁ σοφίαν καὶ φόβον χυρίου ἔχων" πά-
σας γὰρ τας γενέσεις ἔσχε. Νῶε: ταύτας ᾿Α-
βρααμ' ταύτας xat ci παρὰ Πέτρου βθσνων-
ϑέντες.

Ἔν τῷ αἰῶνι τῷ μέλλοντι οἱ ἐν παντὶ πλου-
τισϑέντες, ἐν πάσῃ γνώσει xat σοφίᾳ ^ ἄρξουσι

τῶν ἀκαθάρτων, χαὶ ἐςερημένων τούτου τοῦ πλού-.

του" τίνες δὲ οἱ οἰκέται xat τίνες οἱ δεσπόται.
οὐχ ἀναγκαῖον δημεσιεύειν, δια τὸ εἶναι τὸν περὶ
αὐτῶν λόγον μυστικὸν χαὶ βαϑύτερον" καὶ πρὸς
ῥητὸν δὲ δείκνυσι τοῦ ἀνϑρωπίνου βίου τὸ ἄςα-
τον ἀλλὰ xai ἐν ταῖς ὀλιγαρχίαις οἱ πλεύσιοι
τῶν πτωχῶν ἄρχουσιν" καὶ ἄλλως. ct γνῶσιν ἔχον-
τές, τῶν μὴ τοιουτῶν ἀρχευσιγ" καὶ δὲ ἀπο' τῶν
ἐξ ἐθνῶν πιστοὶ, τοῖς ἐξ Ἰσραὴλ, οἷς ἐκέλευον
πρόσϑε, διδασχαλίαν jay: cugv xat tot πρότε-
pov ἔϑνεσιν ἐδάνειζον ἐχξϊνοι πολλόϊς , xai τού-
τῶν ἤρχον" γῦν di τῆς βασιλείας ἀπ᾿ αὐτῶν ἀρ-
ϑείσης, ἔμπαλιν γέγονε.

* Hab. ΠῚ, 8.
*- Act. IX. E.

v. I.
cod. f. 90. a.

v. 7.
cod. f. 99, b.

v. 8.
“οὐ. f. 91. ἃ.
* Rom, XII. 8.
v. 9.
v. IO.

:
* Rom. 11. 15.
x. 192.
«od. f. 9I. b.
* Joh. XI. 14.

v. I3.
eod. f. 92. a.

v. 14.
eod. f. 92. b.

* cod, πέπωκε.

36

Tov ἐν ταῖς ἐντολαῖς ἱλαρὸν ἄνδρα, wot ἐν
ἐλεημσύναις δότην, ἀγαπᾷ ὁ ϑεῦς" χαϑὼς καὶ
ὃ Παῦλος φησὶν "^ 0 ἐλεῶν ἐν ἱλαρότητι τὴν δὲ

: ματαιότητα τῶν ἔργων διὰ τῆς ἀρετῆς o κύριος

χαὶ τῆς γνώσεως, συντελεῖ.

Δῶρα τοῦ ᾿ ἀνθρώπου τὰς τῆς ψυχῆς ᾿ ἀρετὰς
ὀνομάζει; δι᾿ ὧν. νικῶν τὸν δισβολον; τίμιον ἑαυτὸν
παρέχει τῷ ϑεῷ, καὶ ἀφαιρεῖται τὴν ἑαυτοῦ ψυ-

, ^ , /
χὴν ἀπὸ τῶν χτησαμένων αὐτὴν δαιμόνων.
"e ' Li e ,

Τῆς χειριστὴς ἕξεως τὸν ἄνθρωπον ἐχβαλλε-

! M ^ ! ,
σϑαι βουλεται διὰ πνευματιχῆς διδασκαλίας μεθ
^ 9 s - ! λ M j ᾿ ὃ
Ὡς εἴχε φιλονεικίας xot λοιμὸν δὲ τὸν διάβολον
»! ^ ^ , I e LEY ' ,
ὄντα τῆς ψνχῆὴς ἐκδιωχεσθαι Oct ἐὰν γαρ λὲν

αὐτῇ χαϑίσῃ., διὰ τῆς ἀκαθαρσίας πάντας τοὺς
αυν ριον. 76 27

ὀρϑοὺς λογισμοὺς ἀτιμαζει"
ψυχὴν χαὶ ὁ ἀπόςολος, δείκνυσι " e δ ὦ V λόγι
σμους κατηγοροῦντας; ἢ χαὶ ἀπολογευμένους εἰσ--
ἄγει". μεταξὺ γάρ. φησιν γ᾽ ἀλλήλων τῶν λο-
γισμῶν κατ γερούντων ἢ καὶ ἀπολογουμένων" ὅπου

δὲ χατηγορία xat ἀπολογία, ἐκεῖ καὶ συνεδριον"᾿

LES X XR M , ! , ' « ς ͵
ἀλλα xat ὃ λοιμὸς ἀτιμαζει πᾶντας ὡς ὑβρις ἧς"
» c Y »y e 7 X “ »
Ἢ ὡς τὰ ἰδιὰα συστῆσαι βουλόμενος, τὰ τῶν ἀλ-
Li , ! ὰ 5 ,
λων ἀτιμως ἐκβαλλει: ὃν ἔχβαλε ἐκ συστήματος
D V / 39^ 3 ͵
πνευματιχοῦ" xat οὐ μόνον αὐτὸς ἐχβληθήσεται.,
, i i] x L *. LÀ '
ἀλλὰ xat τὰ συνόντα «vtQ, ἔριδες. φιλονεικίαι,
/ 1 Y , e
μάχαι... x«t ὅσα λοιμὸν ἀποτελεῖ.

Ὁ διατηρῶν τὰς ψυχὰς ἡμῶν χύριος ,. οὗτος
καὶ διὰ τῆς πνευματικῆς ἡμᾶς γνώσεως ποιμαίνει
συγναταβαίνων χαὶ λέγων “- “ἐγὼ εἰμι ὅ ποιμὴν ὃ
καλὸς, ὃν ἀτιμάζει ὁ παράνομος" εἰ δὲ βασιλεὺς

I 3 ^ / € 1 M
μὲν ἐστι τῶν βασιλευομένων 0 “Χριστὸς; ποιμὴν

δὲ ὁ προβάτων, ἔσταί ποτὲ μόνος βασιλεὺς τῶν
ye εἰς τὸ βασιλικὸν μεταβάντων ἀξίωμα.
'O ἐχϑρὸς ἡμῶν διάβολος ὡς λέων περιέρχε-
χεται ζητῶν τίνα atom t ὃν τινα φοβούμενος
ὃ ὀκνηρὸς, πρὸς τὴν ἐργασίαν τῶν ἀρετῶν ἀνα--
δύεται" εἰ δὲ λέων ἐν tate ὁδόϊς τῆς διχαιοσύ--
γῆς ζητεὶ ϑιρεῦσαι τινὰ, ὅς ἐστίν E διάβολος:
ἐν δὲ ταὶς πλατείαις ταις πρὸς τὴν ἀπωλειαν φε-
peuats , μετὰ τὴν φάλαγγα. τῶν δαιμόνων av-
τοῦ, αὐτὸς φονεύει τοὺς αὐτῷ πειθομένους.
Βοϑρος βαϑὺς δ διάβολος ἐστίν" L δὲ μιση-
ϑεὶς παρὰ κυρίου, ὃ μὴ ἑαυτῷ προσέχων ἄσφα-
λῶς" ὁ δὲ Ἰὼβ οὐ. ondes ὑπὸ χυρίου , ἀλλὰ
δοχιμῆς χάριν εἰς τὸ τοῦ παρανόμου πέπτωχε " có-
μα" δ᾽ δὲ μισηϑεὶς ὑπὸ κυρίου εἰς τέλος κατα-
λιμπάνεται ἐν τῷ βόϑρῳ, φιλήδονος ὧν ἐν γνώ:
σει ἁμαρτίας.
Mega ἀπὸ τῆς καρδίας τοῦ ἄφρονος ἐςὶν D
opas ἡ &x τῆς ῥίζης Ἴεσαι à Χριςὸς, ὃς ποι-

ΠΟΒΙΘΕΝΙΒ.

Hilarem in exsequendis mandatis virüm , et
eleemosynis indulgentem , diligit Deus. Sicut
etiam Paulus ait : qui miseretur cum hilaritate.
Vanitatem autem. operum, per virtutem ac
scientiam consummat Dominus. : |

Dona hominis , virtutes animae appellat ,
quibus diabolum vincens , honorabilem se Deo
exhibet; suamque animam ab occupantibus
eam daemonibus eripit.

Hominem per spiritalem doctrinam extrahi

vult de pessimo animi habita, cum eius comite
rixa. Diabolum quoque , animae pestem, opor-
let effugare : nam si illie resideat, rectas omnes
cogitationes impuritate contaminare solet. Nam-
que et apostolus tribunal ostendit esse animam,
quatenus cogitationes aecusantes, simulque de-
fendentes inducit. Interim , inquit, invicem ac-
cusantibus cogitationibus et defendentibus. Ubi
autem accusatio atque defensio , ibi tribunal.
Sed et diabolus pestilens cunetos vituperat ut-
pote contumeliosus; vel quia propria com-
mendare volens , aliena contemptim deprimit :
quem iu de spiritali conventu fae eicias : ne-
que ille tantummodo expelletur , sed et comi-
tatus eius, iurgia, contentiones, rixae, et
quaecumque exitium inferunt. — -

Qui animas nostras conservat Dominus, idem
pariter spiritali scientia nos pascit, conde-
scendens dicensque: ego sum pastor bonus;
quem tamen homo iniquus aspernatur. Quod
si rex quidem subditorum Christus est ; pastor

. vero ovium ; erit aliquando solus ovium rex,

ad regalem dignitatem translatarum.

Adversarius noster diabolus tamquam 160
circuit quaerens quem devoret; quem timens
piger, ad virtutum exercitium se. comparat.
Quippe leo in viis iustitiae quaerit aliquem
venari, id est ut diximus diabolus , et in pla-
leis quae ad perniciem deferunt, praeter quam
quod daemonum phalangem circumfert , ipse
quoque sibi obnoxios interficit. ;

Fovea profunda diabolus est. Invisus autem
Domino est, qui propriae securitati non con-
sulit. Iobus quidem non erat invisus Domino ,
sed experimenti causa; in os maligni diaboli
incurrit. Verumtamen qui Domino invisus est,
perpetuo deseritur in fovea , quia voluptarius
est et peccati sui conscius.

Longe a vesani hominis corde est virga de
radice lessae Christus , qui pascet populum

IN PROVERBIA.

suum novum Israhelem in pascuis ovium.
suarum. ᾿

Sicut diabolus calumniatur nos apud Deum,
tollens a nobis virtutes quas ipse non dede-
rat; ita et nos calumniamur illum cum tol-
limus ab eo iniquitates quas ei non dedimus.
Et quatenus quidem accipimus ab eo iniqui-
tates , tamquam ab inope virtutum accipimus.
Quatenus vero virtutes ei cedimus , nostro cum
detrimento tamquam diviti iniquitate cedimus.
Ne forte, inquit , tamquam exigua dans prin-
cipi, apud quem calumniatur plura lucrans,
gravius animae detrimentum patiatur.

Qui sapientissimis Dei verbis attendit, et
eius observat mandata, hie cor confirmat, et
bona esse cognoscit. Ille audit Dei verba , qui
quae mandantur ab illis exsequitur. Non enim
auditores legis iusti apud Deum, sed factores
legis iustificabuntur. Quod si nein

€or tuum ad sciendum aeque et agendum ;

manifestabit tibi Deus viam suam quae dicit :
ego sum via et veritas.

Qui dilatat puritate cor suum , Dei doctri-
nas intelliget , practicas, eruditas, theologi-
cas. Namque omnis salomonicae scripturae
materia, trifariam dividitur , in ethicam , phy-
sieam et theologicam. Pertinent vero ad pri-
mam. proverbia, ad secundam ecclesiastes ,
ad tertiam cantieum canticorum : quae intel-
cta per puritatem cordi inscribuntur; ut re-
spondere possis, te esse paratum ad satisfa-
ctionem omni poscenti rationem de ea quae
in te est spe; sive discendum sit sive con-
tradicendum. Vicissim tu quoque eos inter-
roga, qui possunt interrogari; neque tamen
vim facias ei qui scientiae est inops. Idcir-
co addit : neque inhonores infirmum in portis.

Qui pravas admiserint cogitationes , atque
ita maligno diabolo honorem detulerint, hi
pro viribus curent bonis meditationibus de-
teriores commutare. Nisi enim id agere value-
rint, auferetur eis stratum desub costis ani-
mae , id est virtus.

Qui transfert religionis terminos , is super-
stitionem vel ipsam impietatem prae se fert.
Et qui fortitudinis transfert terminos , is au-
daciam vel timiditatem substituit. Similiter de .
virtutibus aliis, et de dogmatibus, et de ip-
$a fide existimandum est. Praecipue vero hoc
observandum est circa sanctam Trinitatem.

31

pavet τὸν λαὸν αὑτοῦ τὸν νέον doo : 8 τῇ
νομῇ τῶν ἑαυτοῦ πριβάτων.

Ὥσπερ ὁ ὃ διάβολος συκοφαντεῖ ἡμᾶς πρὸς τὸν
ϑεὸν, λαμβάνων nap ἡμῶν. τὰς à ἀρετὰς. ἃς μὴ
θέθωχεν ἡμῖν. οὕτω χαὶ ἡμεῖς συχοφαντοῦμεν au-
τὸν λαμβάνοντες παρ αὐτοῦ τὰς χαχίας ἃς μὴ
δεδώκαμε ν αὐτῷ" χαὶ χαϑὸ μὲν λαμβάνομεν nep
αὐτοῦ τὰς voa, ὡς παρὰ πένητος ἐν ἀρεταῖς

λαμβάνομεν" χαϑὸ δὲ τὰς ἀρετὰς ἡμῶν διδόαμεν.

αὐτῷ ἐπ᾿ ἐλαττώσει ἡμῶν, ὡς πλουσίῳ ἐν γαχίᾳ
διδόαμεν" μήποτε δέ, φησιν; ὡς ὀλίγα da à ἂρ-
χοντι" map ᾧ συχοφαντέϊ, τὰ πλείω χερδαίνων,
πλέον χαὶ βλάπτεται τὴν ψυχήν.

Ὁ τοῖς ᾿πανσόφοις λόγεις προσέχων τοῦ m
καὶ πειῶν τὰ προστασσόμενα ὑπ αὐτοῦ, εὗτο
ἐπέστ σε τὴν καρδίαν, χαὶ ἔγνω ὅτι καλεῖ εἰσιν"
εὗτος ἄχουει τῶν τοῦ ϑεοῦ À6; γῶν ἢ ὃ ποιῶν τὰ

προς ασσόμενα ὑπ᾽ αὐτῶν" οὐ yop οἱ opea αἱ τεῦ
νόμευ δίκαιοι παρὰ τῷ ϑεῷ, ἀλλ᾽ οἷ πριηταὶ τοῦ
νόμου δικαιωϑήσονται " . ἐὰν δὲ ἐ ἐπιςήσῃς σὴν καρ-
δίαν τοῦ γνῶναι χαὶ ποιῆσαι; γνωρίσει di τὴν ὅδον
αὐτοῦ τὴν εἰποῦσαν" "ἐγὼ εἰμι ἡ ὁδὸς χαὶ ἢ ἀλήθεια.

Ὁ πλατύνας. διὰ τῆς χαϑαρότητ ος τὴν καρ-
διαν αὑτοῦ y οὔσει τοὺς τοῦ ϑεοῦ λόγους; τοὺς
τε πρακτιχοὺς : zat τοὺς σοφιστιχοὺς , καὶ τοὺς
ϑεολογικούς: πᾶσα γὰρ ἢ χατὰ τὴν γραφὴν πραγ-
pacta τέμνεται τριχῶς » εἰς n Suy “καὶ φυσε-
χὴν χαὶ θεολογικήν᾽ χαὶ ἀκολουθεῖ τῇ μὲν πρώτῃ,
αἱ προοιμίαι" τῇ δὲ δευτέρᾳ, ὃ ἐκιλησιαξ ἧς" τῇ
δὲ τρίτῃ . daa ἀσμάτων" ἅτερ γρηϑέντα διὰ
γοιϑαρότητος ἐναπογ γράφεται ἢ τῇ καρδίᾳ, τοῦ ἀπο-
,πρίνασϑαί σε. ὡς ἕτοιμον εἶναι πρὸς auc λογίαν
παντὶ τῷ ἐπερωτῶντι σε λόγον. περὶ τῆς ἐν Gc
᾿ἐλπίδος ὅ- εἴτε διὰ τὸ μαθέϊν, εἴτε διὰ τὸ ἀντιτι-
θέϊναι" & ἀντερώτα δὲ χαὶ συ τοὺς δυναμένους ἐρω-
τᾶσθαι" "μὴ μέν. τοι βιάζου. τὸν ἐν γνώσει πενόμενον"
διὸ ἐπάγει" xai μὴ ἀτιμάσῃς ἀσθενῆ ἐν πύλαις.

Οἱ τοὺς φαύλους ἀναδεχόμενει λογισμοὺς. καὶ
ἐν τούτῳ τιμῶντες τὸν πονηρὸν, σπουδαζέτωσαν
ὅση ϑύναμις ϑιὰ τῶν ἀγαθῶν λογισμῶν ἀποδιδό-
ναι τοὺς χείρονας; ἐὰν γάρ μὴ ἰσχύσωσι τοῦτο
ποιῆσαι , λήψονται «τὸ στρῶμα τὸ ὑπὸ τὰς πλευ-
ρὰς τῆς ψυχῆς, τουτέστι τὴν ἀρετήν.

'O μετατιϑεῖς τὰ ὅρια τῆς ϑεοσεβείας, δὲι-
σιδαιμονίαν ἢ ἀσέβειαν αὐτὴν ἀποδείκνυσι" χαὶ :
μετατιϑεὶς τὰ ὅρια τῆς ἀνδρείας y ϑρασύτητα ἡ k
δειλίαν αὐτὴν ἀπεργάζεται: ὡσαύτως δὲ χαὶ ἐπὶ
τῶν ἄλλων ἀρετῶν, χαὶ ἐπὶ τῶν Qc egg, χαὶ
em αὐτῆς τῆς πίστεως νοητέον" μάλιςα δὲ τοῦτο
τηρητέον ἐπὶ τῆς ἁγίας τριάδος" ὃ γὰρ μὴ θεο-

v.. 16.
cod. f. 93. a

*-Iac. 1. 32

*Ioh. XIV. €.

v. 20.
cod. f. 94. a.

* I. Petr. TII. 15.

v. d
eod. f. 95. b

v. 6.
cod. f. 97. à.

38 ORIGENIS

4 “- A ^ * uS) / 4
Àeyow τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, διαλύει τὸ βάπτι-
FE dé V 11À ' , ' ^
cpa* ὁ O6 xat aÀcuc ἕνας. ὀνομρζων DECUS y

^ 3 / ^ »

δῆμον εἰσάγει ϑεῶν" ἢ χαὶ τὸς περὶ πράγματος
ἑκάστου i διατάξεις. χαὶ τούτου χόριν
μένειν ὀφειλούσας., μὴ μεταχινεῖν δεῖ.

(A, P.

T, TEC ἐνταῦϑα τὸν διαβολον φησίν tp&-
πεζαι δὲ αὐτοῦ εἰσὶ ψευδομαρτυρίαι ᾿ λοιδορίαι;
vato) aci : συμβ- υλίαι Xa ἐσιϑυμίαι etc-
χραὶ ; καὶ πᾶν ὅτιοὺν σατανιχὸν ἐπιτήδευμα"
ταῦτα δὲ παρατιϑέμενά σοι ὑπὸ τοῦ πονηροῦ,
γοητῶς νόει B xai ἐπίβαλε τὴν διάνοιάν ocu , ὅ
ἐστιν ἡ χείρ᾽ εἰδὼς ὅτι τοιαῦτα σε δεὶ παρα-
σχευάσαι, οἷ eia zai συμπαρεστάναι, σοι ὀφείλουσιν
ἐν ἡμέρᾳ κυρίου , ὅτε ἀπονέμει ἑκάστῳ κατὰ τὰ
ἔργα αὐτοῦ" εἰ δὲ ἀπληστὸ: ἐρὸς & , καὶ ὀρεγῃ
τῶν ὑψηλῶν καὶ. πλειόνων xai μειζόνων. ἅ τινα
εἰσὶ ϑεῖα xat SU, μὴ ἐπιϑύμει τῶν τοῦ πενη-
pco ἐδεσμάτων" ταῦτα γὰρ ἔχεται ζωὴς προσχαί-
ρου. ὅ ἐστι ὍΝ δεῖ ὃὲ τὴν ϑειαν γραφὴν

" À " "
ventos γοξῖσϑαι καὶ πνευματικῶς" ἡ γὰρ χατὰ
τὴν ἱςερίαν αἰσθητὴ yen, oux ἔςιν ἀληθὴς 2)

Ἐὰν ἑλχύσαι τὸν Θεῖον γοῦν πρὸς τὸ ῥητὸν
κατὰ τὴν ἔξω μόνον ὅρασιν ἐθελήσῃς, ἀσύστα-
τος ὧν εἰς τὸν ἴδιον εἶκον ἀποφοίται, ὅς ἐςι τὸ
κατάλληλον αὐτοῦ ϑεώρημα" πτέρυγας ἔχων τὰς

;
ὑπὸ τῶ τ προεστηκότος αὐτοῦ ἄγιου, πνεύματος a-
τασχευασϑείσας αὐτῷ, αἵπερ εἰσὶ τὰ πνευματι-
χὰ χαρίσματα" ἄπεισιν οὺν ὑψηλὸς ὑπὲρ αὐτὸν
ὡς εἰπεῖν τὸν ᾿αἰϑέρα" τὸ οὖν μὴ ὑπεράνω xo-
pet τοῦ ῥητοῦ, ἀλλ᾿ ἀπλήςως ἔχειν πρὸς αὐτά,
ζωῆς ἐστι ψευδοῦς.

Εἰ ὁ βάσκανος σῖτα ἀσεβείας ἐσθίει, χαὶ
οἴνῳ παρανόμῳ μεϑύσχεται. , οὐ δέν δὲ συνδειπ-
νέϊν τούτῳ" οὐ χρὴ ἄρα. εἰναι ἀσεβὴ xot παρά-
vop.cy* αὗται γὰρ αἱ χαχίαι ΓΝ γνῶσιν

πνευματικήν. :

Μηδὲν λέγε συνετόν, qnot, τουτέστι βαϑὺ

Nam qui Deum non dicit sanctum Spiritum 1),
baptisma destruit: qui vero alios quosdam no-
minat deos, is deorum populum introducit.
Item de rebus singulis patrum constitutiones

(quae propterea perseverare debent) nequa-

quam oportet commovere.

XXIII.

,

Dyisstiom nunc diabolum dicit: mensae au-

tem eius sunt falsa testimonia , convicia, obtre-

ctationes , coniurationes malae , turpes cupidi-
tates , et omne quodlibet satanicum opus. Haec
omnia tibi apposita a maligno , spiritaliter in-
tellige, et mentem tuam intende, quae heic
dicitur manus , sciens a te talia esse apparanda,
quae tibi patrocinari possint in die Domini ,
cum is remunepabitur singulos secundum opera
eorum. Quod si insatiabilior es, cupisque alta
et plura atque maiora , quae sunt caelestia ac

divina , cave ligurias circa maligni edulia : haec

enim brevi vita fruuntur, id est fallaci. Opor-
tet autem divinam scripturam intellectualiter
ac spiritaliter intelligi: nam quae secundum
historiam est materialis notio . vera non est. -

Si trahere divinum sensum , iuxta litteram ,

d externum tantummodo conspectum volue-

ris, is fundamento carens ad proprium do-
micilium revertetur, quae est conveniens illi
theoria. Sed alas habens a dirigente ipsam san-
cto Spiritu fabricatas , quae sunt spiritalia
charismata , abit sublimis super ipsum ut itá
dicam aetherem. Ergo nolle conscendere su-
pra litteram , sed "mordieus huic inhaerere,
falsae vitae proprium est.

Si invidus triticum impietatis comedat , et
vino illegitimo ebrietur , non oportet cum hoc
convivari ; neque enim expedit fieri impium
ac peccatorem : nam huiusmodi iniquitates spi-

- ritalem scientiam pessumdant. :

Nihil dicas prudens, id est grave ac my-

1) Amimadverte testimonium Origenis de Spiritus sancti divinitate.

2) Vides Origenis dictum insigne: pro mystico s. scripturae sensu, qui tantopere ipsi in deliciis fuit, leoque interdum
abusus, ut scimus ; quae causa fuit Theodoro mopsuesteno opus cóndendi contra allegoricos , praesertimque Origenem.
Et quidem consule sis Huetium in origenianis quaest. XIII. p. 240. seqq. Origenes , (inquit S. Hieronymus in prologo
ad lib. V. in Esaiam ). liberis allegoriae spatiis evagatur , et. interpretatis nominibus singulorum, ingenium suum
facit ecclesiae sacramenta. Rectà item eidem Origeni contradicere videtur S. Gregorius PP. qui etsi plurimum allego-
rico anagogicoque sensui indulsit, attamen in calce primi libri moralium in Iobum , ita sapienter concludit. Hoc mag-

nopere petimus , ut qui ad. spiritalem intelligentiam mentem sublevat,. a veneratione historiae non recedat. Ni- :
hilominus in libris Origenis infinitus ac pretiosissimus est mysticarum moraliumque interpretationum thesaurus; ef ipse -

Chrysosto-mus in Proverbiorum a nobis edita explanatione spirita?es sensus libenter sequitur.

VN

pou. Uy TT ET Nile RUM S ar, NE κα, NP QR

IN PROVERBIA.

sticum ; non enim te oportet margaritas pro-
iicere ante porcos.

^. Terminos aeternos religionis ne Diaotiein:
neque ad regionem accedas eorum qui se a
Deo seiunxerunt , et possessionem daemonum
malitiam retinent, cuius causa caelesti patre
orbati sunt. Qui enim eos vindicavit ex tene-
bris in splendidissimam lucem, fortis est.

Filius bene moratus labia sua insapientia exer- -

cebit ; vicissimque sapientia cum eo colleque-

tur ac permanebit. At perversus illam amittet.
Si timore Domini declinat aliquis a malo ,

pulehre hortatur , ut per omnem vitam ab om-

ni malo declinemus. . "T «χήν.
Quisquis malitia est ebrius , et ex sapientia ad:

inscitiam quasi moechus transilit, divinae gra-
tiae erit inops: neque veste nuptiali induetur
quisquis in daemoniaca nocte dormitans , car-
nem suam detriti instar pannicüli vulneratam
atterens, facif incendium gehennae.

Ait senior quidam, animam esse matrem
mentis; animae vocabulo denotans patheticas
animae qualitates, impetum et cupiditatem : ete-
nim virtutum exercitio in lucem mentem edu-
eit: siquidem fortitudine ac temperantia sapien-
tiam adipiscimur et scientiam Dei , quae sunt
virtutes , impetüs et cupiditatis. Fortasse ali-
quis dicet matrem esse testamentum vetus quod
Suae contemni nequit.

Homines hoc loco dicit magistrorum scri-
pta volumina. Qui vero operati simul sunt et
doeuerunt, iterque in caelum fecerunt, am-
bulationes nominavit. Multi enim doctores ne-
quaquam ad eaelum iter fecerunt, quia dicta
propria non observarunt. Nam qui disserit in
ambulationibus (hoc est enim facere et docere )
digne ambulat vocatione qua a Deo vocatus fuit.

Mentis peccatum simile phialae , operae pec-
catum poculo. "Y περον vero est quod a coquis

τριβεὺς appellatur. Multa enim pulsat ὕπερον

(pistillus) neque tamen aperit locum quem
pulsat. At vero discipulis aiebat Servator :
pulsate, et aperietur vobis.

Mens quae alienum consilium aut discipli-
nam suscipit , malas cogitationes fovebit. Qui
autem cautum se geret, is vitae compos fiet.

Mala res socordia indolens. Nam postea di-

ces conscientiam tuam pulsans , non laboravi -

non fui sollicitus praemia adipiscendi , et cru-
ciatus vitandi. llluserunt mihi , id est mihi

39

xat potui οὐ dà γάρ σε βαλέϊν τοὺς μαρ-
γαρίτας ἔμπροσϑεν τῶν χοίρων...

Ὅρια αἰωνια ϑεοσεβείας μὴ μέταιρε' εἰς δὲ
γον τῶν ἀπερφανισάντων ἑαυτοὺς ἀπὸ τοῦ θεοῦ;
κτῆμα δὲ δαιμόνων τὴν χαχίαν 6 genas, μὴ εἰσ-
ἔλθῃς ] δ ἣν ἐςερήϑησαν τοῦ ἐπευρανίου πα-
τρός" L yap. λυτρούμενος αὐτοὺς κύριος, ἐκ TCU
ὑπερλάμπρου. φωτὸς ἀπὸ σχοτρὺς " ἰσχυρός ἐςιν.

Ὑἱςς Spas ἐνδιατρίψει τὰ χείλη αὐτοῦ σοφίᾳ,
χαὶ ἢ Gc πρὸς αὐτὸν συλλαλήσει χαὶ διαμε-
νεῖ" ὁ δὲ σεριβλὸς ὁ ἐκπεσέϊται ἀπ᾿ «αὐτῆς.

Εἰ τῷ φόβῳ κυρίου ἐκκλίνει τίς ἀπὸ καχοῦ s
χαλῶς παραινεῖ διὰ πάσης τῆς ζωῆς ἐκκχλίνειν
€ mx *» A e
ἡμᾶς ἀπὸ παντὸς καχοῦ.

Πᾶς ὃ ἐν χαχίᾳ pes ee, χαὶ ὃ ἐχ σοφίας
πρὸς ἀγνωσίαν χαταπορνεύων, πτωχεύσει ἐχ θείας
χαριτοὶ, xci CUR ἐνδύσεται ἔνδυμα τοῦ γάμου

πᾶς e ἐν τῇ δαιμενιώδει νυκτὶ ὑπνώδης. ἀλλὰ
τὴν ὡς ῥάκος τετραυματισμένην σάρχα διαθλίβων
γεέννης φλόγα. :

Ἔφη. τίς, τῶν γερόντων, τὴν ψυχὴν εἰναὶ μη-
τέρα τοῦ «νοῦ ? ψυχὴν λέγων τὸ παϑητικὸν τῆς
ψυχῆς, ϑυμὸν τὲ xat ἐπιϑυμίαν' διὰ γὰρ τῶν
πραρτιχῶν ἀρετῶν εἰς φῶς πρὸ ἄγει τὸν νοῦν" διὰ
γὰρ ἀνδρείας χαὶ σωφροσύνης χτώμεϑα σοφίαν
χαὶ γνῶσιν ϑερῦ, αἵπερ εἰσὶν ἀρεταὶ ϑυμοῦ καὶ
ἐπιθυμίας" λέγει δ᾽ ἂν ἴσως μητέρα χαὶ τὴν πα-
λαιὰν διαϑίχην οὐ χαταφρόνητον.

᾿Ανϑρώπε tug Aneióg , τῶν διδασχάλων τὰς
συγγραφὰς, φησ ποιήσανταις x«i διδα-
ἕανκας, καὶ ἀν πορείαν πρὸς οὐρανοὺς ποιησα-
μένους, περιπάτευς ὠνόμασε: noA γὸρ διδάξαν-
τὲς; οὐ πρὸς εὐράνον τὴν πορείαν ἐπορήσαντο ^
ὅτι οὐκ ἐφύλαξαν" ὁ ὁ γὰρ ὁμιλῶν ἐν περιπάτοις,
τουτέστι “ποιεῖν τὲ χαὶ διδάσκειν, ἀξίως περιπα-
τέι τῆς χλήσεως ἧς ἐκλήθη ὑπὸ τοῦ θεοῦ.

Ἡ μὲν κατὰ διάνοιαν ἁμαρτία ἔσιχε qug:
ἡ δὲ xac ἐνέργειαν. » ποτηρίῳ" ὕπερον δὲ ἐστι,
τὸ παρὰ τοῖς βαγείροις λεγόμενον τριβεῦς: ποὶ-
λὰ γὰρ χρούει τοῦτο τὸ ὕπερον, χαὶ οὐχ ἀνοίγει
τὸν TOT: v ὃν xp vet EE δὲ μαϑηταῖς ὁ χυριος
φησί" χρούετε, xat &yc οιγήσεται ὑμῖν " .

Νεοὺς δεξάμενος ἀλλότριον νόημα, ἢ μάθησιν ,
μελετύσει λογισμοὺς χαχούς" ὃ δὲ τηρήσας ἑαυτὸν,
κληρονομήσει ζωήν.

Δεινὸν ἡ ἀναλγησία- εἶτα ἐρεῖς τυπτόμενος
τὴν συνείδησιν, οὐχ ἐπόνεσα φροντίσαι τῶν μὲν
γερῶν τυχέϊν, ῥυσθῆναι δὲ τῶν βασάνων᾽
παιξάν pct, τουτέστι προσωνείθισάν μοι" ἐγὼ δὲ

NL δὲ

ἐνέ-

v. 10.

v. [6.
cod. 97. b.
v. 17.

v. 24.
cod. f. 98. a.

v. 54.
cod. f. 98. b,

v. 91,
coq. f. 99. a.

cod. f. 99. b.

* Matth. VII. 7.
v. 34.

v. 935.
cod. f. 100. à.

v. 3.
eod. f. 110. b.

v. 6.
eod. f. TOI. a.

* Matth.
20.

3r
eod. f. 101. b.

XVIII.

A0

ϑέλων CUX Tuv πότε ὄρϑρος ψυχῆς. xat ἐπί-
γνῶσις ἁμαρτίας. ι -

C A P.

« ὃ
O à εἰχος τῶν δρετῶν. μετὰ ϑείας σοφίας εἰς
κοδομέϊται , καὶ μετὰ συνέσεως φόβου ϑεοῦ xot
γνώσεως ἀνορϑοῦται.

'O περὶ τὴν πίςιν, ἢ τινα τῶν ἀρετῶν νανα-
γῶν, ἀχυβέρνητος πρὸς πόλεμον τῶν ἀντιχειμένων
ὀυνάμεων͵ γ) τῇ τε ϑεολογίᾳ χαὶ ταῖς ἀρεταῖς" ὃ

δὲ μετὰ κυβερνήσεως πολεμῶν, ἔοικεν ἐπὶ γῆς

γέὺν ἔχειν" προηγέϊται δὲ τῆς τεῦ θεοῦ βοηθείας,
χαρδια βουλευτικὴ, ἡ πάντα μετὰ βουλῆς ποιοῦ-
σα" δυνατὸν δὲ vat ἐπὶ πάσης. ἀρετῆς τὸ αὐτὸ
τοῦτο εἰπεῖν ἔστι γὰρ xoi περὶ σωφροσύνην να-
veu , xat περὶ ἀγάπην, καὶ φιλαργυρίαν, χαὶ
περὶ ἕχαστον δὲ δόγμα ὁμοίως τῆς καθολικῆς
χαὶ ἀποστολικῆς ἐχχλησίας συμβαίνει ναυάγιον"
εἰ δὲ μετὰ κυβερνήσεως πολεμέιν δεῖ τόϊς ἀντι-

ειμένοις 1 γαυμαχίᾳ παρατλήσιος ἡμῖν, ἐστιν ὁ

βιος ἐ ἐπὶ τῆς γῆς ἐὰν γὰρ ϑέλωμεν ἡμεῖς, πον-
τίζομεν αὐτοὺς ἐν προσευχῇ χαρδίας . xat δια-
ycig πρὸς θεὸν τετραμμένῃ" ἐὰν δὲ μὴ θέλωμεν,
ποντιζόμεϑα" ἐὰν ὃδὲ καὶ πολεμούμεθα vm ἐκεί-

εγῶν , εἰ xal πολὺς χαὶ eq: οδρὸς o πόλεμος αὖ-

τῶν, οὐθέν ἐστι' eet. «μόνον χαὶ ἐγνρατείᾳ
περιφράξωμεν ἑαυτοὺς. χαὶ ὡς ἀράχνην αὐτοὺς
τὲ καὶ τὰ ὅπλα αὐτῶν συγκρίομεν. ἐὰν. δὲ va-
τὰ τὴν τοὺ κυρίου φωνὴν * ; ὅπου εἰσὶ Qvo ἡ epis,
ἡ καρδία , Ó voUg , χαὶ ἡ φυχή, συμφωνήσουσι
δὲ ἐν ἐντολαῖς αὐτοῦ περιέχεσϑαι; ὃ χύριος μεθ᾽
ἡμῶν..

Πάντα γὰρ ὅσα πράττει ó ϑεὸς νοοῦντες, χαὶ
ὅσα διδάσκει πράττοντες , X&T οὐδὲν παραβαί-
νουσι τὸν λόγον, αὐτοῦ" πύλαι δὲ arg αἱ πρᾶχ-
τικαὶ εἰσὶν ἀρεταὶ; xoi ἡ τοῦ νοῦ ϑεωρία pe
ὧν. εἰσέρχεται σοφία Seve cUx ἐχχλίνουσι δὲ,
οὔτε δεξιὰ οὔτε ἀριστερὰ, ὅτι λογίζονται ἐν συν-
εὀρίοις. εἶναι χαλοῦ xat χαχοῦ" καὶ τοῦ μὲν χα-
Àcü, ἀντιποιοῦνται. τὸ δὲ χαχὸν προσακχοντοῦ--
σιν.

Tés μὴ ϑέλουσιν ὑπὸ τὴν τοῦ StcU σοφίαν
καὶ γνῶσιν παιδευθῆναι, διὰ τοῦ ἐνεστῶτος Sa-
γάτου συναντᾷ ὁ αἰώνιος" ἄφρων δέ € ἐστιν ὁ γλυ-
χανϑεὶς μὲν ἐν σοφίᾳ Θεοῦ. εἶτα καταλιπὼν
αὐτὴν, τῇ δὲ ἀφροσύνῃ y διὸ καὶ gwa-
πέϑανεν ταὶς ἁμαρτίαις" ι δὲ ἀρετὴν ἡ καχία
μειοῖ, γαὶ τὴν χαχίαν Maie i ἡ ἀρετὴ διαφθείρει"
τοῦτο OE γενήσεται. ἐν τῷ μέλλοντι αἰῶνι, ἕως

ORIGENIS

conviciati sunt. Ego vero sponte nescivi quan-
donam diluculum animae , et peccati cognitio.

XXIV. - ' '

Cyiientiai domus cum divina sapientia ae-
dificatur ; et.cum intellectu timoris Dei atque
eius agnitione erigitur.

Qui fidei vel cuiuslibet virtutis naufragium
patitur , sine duce pugnat cum adversariis po-
testatibus , id est sine theologia et virtutibus:
qui vero sub regimine pugnat , videtur men-
tem in hoc mundo habere. Praeit autem di-
vino auxilio cor deliberans, quod nihil sine
eonsilio agit. Idque adeo de qualibet virtute
dici potest. Est etiam cirea temperantiam nau-
fragium , et circa caritatem, et propter pe-
cuniae amorem, et circa singula pariter dog-

mata catholicae et apostolicae ecclesiae con- :

tingit naufragium. Si ergo non sine regimine
pugnare oportet eum adversariis , vita nostra
in terra pugnae mavali similis est. Nam si no$
noluerimus, deriergemus adversarios oratione

cordis, et mente ad Deum conversa. Si vero

noluerimus , nos utique demergemur. Et si ab
illis oppugnemur, quantumlibet diuturna acris-
que pugna sit , nihil interest. Ieiunio tantum et

oratione nosmet communiamus , et tamquam

aranei telam ipsos et eorum arma concidemus.
Quod si secundum Domini dictum, alicubi
sint duo vel tres, cor nimirum , mens, et ani-
ma,.si modo consenserint intra illius praece-
ptorum fines consistere, Dominus nobiscum est.

Qui cuncta quae Deus facit cogitant, et quae

docet faciunt, nullatenus doctrinam eius trans--
grediuntur. Portae vero sapientium sunt pra- .

elicae virtutes, et mentis contemplatio, per
quas ingreditur sapientia Dei. Haud porro de-
clinant sive dextrorsum sive sinistrorsum , quia

se reputant velut in tribunalibus versari , ubi de
.recto et pravo contenditur. Et rectum qui-

dem tuentur, pravum autem repellunt.
lis qui nolunt sub Dei sapientia scientiaque
erudiri, per ingruentem mortem obviam fit
aeternus Deus. Excors est , qui gustata sapien-
tia Dei, deinde hac omissa, stultitiae adhae-
quare et in peccatis moritur. Quod si
virtutem. nequitia deminuit, profecto nequi-
tiam quoque vice versa virtus dissipat. Hoc

autem fiet in futuro saeculo, quo nequitiae

E

. "
Tuer rs νιν ον Δ" δὰ οὐ, «ἀν δὰ

ΡΝ» ΨΩ ἌΡΑ» μὰ RIP

UNE ge c ΡΨ WP

νυ... ἐννιὰ

IN PROVERBIA.

finis imponetur. Namque inquinabitur dixit
pro dissipabitur. Dissipatur vero immunditia
vel practica virtute, vel acerba punitione.

Utendum est hoe dicto adversus eos, qui sunt
adepti divinae scientiae benefieium , quomi-
nus susceptam doctrinam negligant , quoniam
multi a malitia in mortem pertracti fuerunt. At
illos qui insontes ad necem ducuntur, ne renuas
proprio sanguine redimere : redime saltem data
pecunia, vel utili verborum patrocinio. Quod
si dixeris: non novi hunc, arguéris mendacii;
erisque dupliciter reus et de falso et de ho-
micidio. Nam qui fecit spiritum , is novit sin-
gula quae singulis dedit, pro cuiusque quali-
tate, bonum bono, malo mala. Nam quod
non secundum quantitatem cuiusque det, pa-
tet: non enim sunt condignae passiones huius
temporis ad futuram gloriam. Quod si quis se-
eundum quantitatem intelligere malit, pro por-
tione virium euiusque retributionem fieri exi-
stimet: sieut etiam Spiritus charismata pro
fidei rata parte dantur.

Mel comedit, qui a divinis seriptaris i iuva-
tur. Qui autem ab ipsis extündit factis doctri-
nas , unde hauserunt sancti prophetae et apo-
stoli, agendi et docendi rationem , hic favum
comedit. Et mel quidem comedere cuique vo-
lenti prostat; sed favum , nonnisi mundus homo
potest. Vel mel dicendum est allegoriam esse;
favum autem, eam quam dicimus speculatio-
nem et indagationem , quae habent abstrusio-
rem sensum et profundiorem : inest enim favo
mel. Guttur dicit alimentariam animae facul-
tatem , vi cuius cibiin ventrem mittuntur. Si
ergo haec recte constitueris , et quae ad men-
tem pertinent et quae ad indagationem, erunt
tibi ex sapientiae sensu sapientia ipsa dogmata.
Nam si inveneris spiritalem scripturae sensum ,
bona tibi continget mors , ut dicas: pretiosa in
conspectu Domini mors sanctorum eius. Nec
vero de futuris spem abicies.
^ Ne praeferas diabolum iustitiae Dei, qua
sancti pascuntur. Neque ludificeris, ut stultis
mortiferisque doctrinis cor tuum , quod ven-
iris instar est, satures.—Ne voluptatis causa
Deum prodideris: hie enim iustos pascit, ne-
que te derelinquet.

Avertit Deus iram suam ab eo qui cadit ,
misertus eius : irascitur autem ei qui extolli-
tur ob lapsum inimici sui. Quisquis enim de

A

ἄν ἐχλίπῃ ἡ κακία" τὸ γὰρ ἐμμολυνθήσεται, à ἀντὶ
"τοῦ διαφθαρήσεται" διαφθείρεται δὲ ἡ ἀκαθαρσία,
ἤτοι ὑπὸ πραχτικῆς . ἢ UOo δριμείας κολάσεως.

Χρηστέον τούτῳ τῷ ῥητῷ πρὸς τοὺς χατα-
ξιωϑεέντας ϑείας γνώσεως, ἵνα μὴ ἀμελῶσι τῆς
διδασκαλίας $$, πολλῶν ,ἀπαγομένων ὑπὸ τῆς xa-
κίας εἰς Sayazcy* τοὺς δὲ κτεινομένους ἐξ ἀχα-
χίας εἰς θάνατον, μὴ φείσῃ πρίασϑαι τῷ ἰδίῳ
αἵματι" ἐχπριοῦ δὲ, διδοὺς χ χρήματα ᾿ λόγεν
ὠφέλιμον" ἐὰν δὲ εἴπης οὐχ cida τοῦτον δ ἐλέγ-
ξει σε ψευδόμενον, χαὶ ἔσῃ ἔγοχος ϑυσὶν,
ἤγουν ψεύϑει καὶ φόνφ᾽ ὃ γὰρ πλάσας πνοὴν,
αὐτὸς cis πάντα ὅσα ἀποδιθωσιν ἑχάστῳ xa-
τὰ τὸ ποιὸν" ἀγαϑὸν ἀγαθῷ, καὶ πονηρῷ τό-
νηρα ὅτι γὰρ εὐ γατὰ τὸ ποσὸν. δῆλον" εὖ
γὰρ ἄξια τὰ παϑήματα, τοῦ νῦν καιροῦ πρὸς
τὴν μέλλουσαν δόξαν ** εἰ δὲ καὶ ἐπὶ ποσοῦ τίς
ἐχλαβεῖν ἐθέλοι, κατ᾽ ἀναλογίαν τῆς ἐχάστευ
δυνάμεως τὴν ἀνταπόδοσιν οἰέσϑω" ὡς xat τὰ
τοῦ πνεύματος χαρίσματα χατ ἀναλογίαν τῆς
πίστεως “δίδοται.

Ἔσϑιει μέλι ὁ ἀπὸ τῶν ϑείων γραφῶν ὠφε-
λούμενος" ὃ δὲ ἀτ᾽ αὐτῶν ἐχβάλλων τῶν πραγ-
μάτων τοὺς λόγους» ἀφ᾿ ὧν εἰλήφασιν ἅ ἁγιοι npe
φῆται χαὶ οἱ ἀπόςολοι, ἐν τῷ ποιεῖν τὲ χαὶ δι-
δάσχειν, τρώγει κηρίον" καὶ τὸ μὲν μέλι φαγεῖν,
τοῦ βουλομένου παντός" τὸ δὲ κηρίον μόνου τοῦ
χαϑαροῦ" ἢ 7 χαὶ «μέλι ῥητέον τὴν ἀλληγορίαν" xn-
βίον δὲ . τὴν ῥητὴν ἐπίσκεψιν χαὶ ἱστορίαν.
πρὸς τὸ ἔχειν τὸν ᾿ἀποχεχρυμμένον νοῦν χαὶ βα-
ϑύτερον" ἔ ἔνεστι γὰρ τῷ κηρίῳ μέλι" φάρυγγα δὲ
τὴν ϑρεπτιχὴν τῆς ψυχῆς δύναμιν δ ἧ ἧς αἱ τρο-
φαὶ παραπέμπενται εἰς τὴν χοιλίαν" idy οὖν ταὺυ-
τα χατερϑώσῃς. τά τε χατὰ διάνοιαν : χαὶ τὰ
xa) ἱστορίαν, ἔσοντάϊ σοι αἰσθήσει τῆς σοφίας
αὐτὰ τὰ σοφὰ δόγματα" ἐὰν E εὕρῃς τὸν πνευ-
paco τῆς y γραγῆς νοῦν. ἔσται καλὴ ἡ τελευ-
τή σου γ, ὡς λεχϑῆναι" τίμιος ἐναντίον χυρίου, ó
θάνατος τῶν ὁσίων αὐτοῦ "* οὐχ ἀποβαλξῖς δὲ τὴν
εἰς τὸ μέλλον ἐλπίδα.

Μὴ προτιμήσῃς τὸν διάβολο ν τῆς τοῦ
δικαιοσύνης, ἣν ci δίχαιοι νομεύονται" μηδὲ
Tn? μωρολογίαις Sa "ατηφόροις χορτάσαι σου
τὴν χαρϑίαν σου , e ἐστι naa --Μὴ ἕνεχεν
ἡδονῆς προδῷς τὸν θεόν" εὗτο: γὰρ yz pi διχαίευ,
χαὶ CU μὴ ἐγκαταλείψῃ cc

᾿Αποστρέφει μὲν ὃ ϑεὸς τὸν θυμὸν αὐτοῦ ἀπὸ

Sco

emnc-

᾿ τοῦ πεσόντος ; ἐλεήσας αὐτόν" ὀργίζεται δὲ τῷ

ἐπαρϑέντι ἐπὶ τῷ πτώματι τοῦ ἐχϑροῦ avtov

6

Υ͂. 9.

v. II.
cod. f. 102. a.

* Rom. VIII. 18.

v. I3.
cod, f. 103, b.

* P$. CXV. i5.

v. I8.
cod. f. 103, a.

* Matth. V. 44.

eod. f. 104. a.

eod. f. I04. b.

cod. f. I05. a.

* Yoh. IV. I4.

* Joh. VII. 38.
cod. f. 106. a.

X49 ORIGENIS

πᾶς yop ὁ ἐπιχαίρων ἐπὶ | ἀπολλυμένῃ ψυχῇ, ὅμοιός
ect τῷ διαβόλῳ τῷ μὴ θέλοντι πάντας ἀνθρώπους
culidini χαὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν" xat γὰρ
ὁ κύριος ἐν τόϊς εὐαγγελίοις “νενομοθέτηκεν εὔχεσθαι
ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν ἡμῶν, ἤγουν τῶν ἀνθρώπων.
'H μάχαιρα 1) δὲ τοῦ πνεύματος, 1 ἐςι ῥῆμα
ϑεοῦ,, οὐ σαρχίνη " ἀντι τοῦ οὐκ αἰσϑητη" ὃς
δ᾽ ἂν παραδοδῇ πταίσας αὐτῷ; συντριβήσεται
ὀστᾶ ὑπὸ ὑπέρου τυπτόμενα' χαὶ ἀφανισθήσεται
ὃς δ᾽ ἂν. 'παρα-
δοθῇ αὐτῷ εἰς Μετάνοιαν; συντριβήσεται. τῷ λόγῳ

i
ὀστᾶ ὑπὸ πυρὸς καυσούμενα" ἢ ἢ

τῆς σοφίας αὐτοῦ ὡς σῖτος. εἰς τε γενέσθαι αὐὖ--
τὸν ἡδὺν ἄρτον.----Τοὺς φθειρομένους xat παλαι-
ὠϑέντας ἀνϑρώπευς κατὰ τὰς ἐπιϑυμίας τῆς
ἀπάτης, ἀναλίσκει ἡ μάχαιρα τοῦ θεοῦ εἰς ἀφα-
νισμὸν παντελῆ. Ἢ τοὺς ἐκ κακίας εἰς θεογνωσίαν
ἐλθόντας ἀνθρώπους . σὺν νεύροις ἀναλίσχει e
τῶν πράξεων τῶν πονηρῶν" ἵνα ἀποθέμενοι τὸν
παλαιὸν ἄνθρωπον; ἐνδύσωνται τὸν νέον τὸν χα-
τὰ θεὸν κτισθέντα, ὃς καὶ ἄβρωτος igi δαίμο-
σιν ὑπὸ τι ῦ κυρίου καϑαρισϑεὶς χαὶ ἀπεχόμενος

πάσης χαχίας" ἐπάγει γὰρ. ὥςε ἄβρωτα εἰναι.

νεοσσόϊς ἀετῶν" ἢ wot ὅτι συγχαέντα χαὶ τεφρω-
θέντα λοιπὸν ἄβρωτα γίνεται tg ἀετέις" περι-
πέφρασϑαι γὰρ τοὺς ἐμοὺς λόγους x. τ᾿ λ.- Τὶς
συνήγαγεν ἀνέμους ἐν κόλπῳ: ; Τὸν ᾿ ταχύτερον ἀνέ-
μου νοῦν ἡ πίςις συνήγαγεν ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ
δυσμῶν χαὶ βοῤῥᾶ καὶ ϑαλάσσης ἐν τῇ γνώσει
τοῦ Seco, xai δέδωκεν αὐτοῖς θεωρίαν πνευμα-
τιχὴν. ἐναποϑεῖναι ταῖς prolis: ἡ γὰρ γνῶσις ἡ
τοῦ ϑεοῦ, χόλπος τοῦ Θεοῦ égu, ἐν ᾧ ἐγκολπί-
ζεται χαὶ περικρατεῖ πᾶντας τοὺς θεόφρονας, ὥσπέρ
τις χρυσὸν ἐν κόλπῳ.---Ὁ ἀπὸ ἀνατολῶν xat δυ-
σμῶν χαὶ βοῤῥᾶ χαὶ θαλάσσης συναγαγὼν. πᾶντα
τὰ γηγενῆ, ἔϑνη; καὶ πνχνώσας αὐτὰ ταῖς ἀρε-
ταὶς ἐν τῇ εἰς αὐτὸν. πίστει, Χριστὸς ὃ ϑεὸς,
χαὶ τὸ ἐπουράνιον ὕδωρ ἐναποϑέμενος" τὸ ῥέον ἐκ
τῆς πηγῆς τῆς ζωῆς; τουτέςι τὴν "Musa xci τὴν
σοφίαν. χαθὼς αὐτὸς ὃ Χριςὸς φησὶν *. ὁ πίνων
ἐκ τοῦ ὑδὰτος τούτου, οὐ μὴ dut εἰς τὸν αἰῶνα"
yat ὁ * πις εύων εἰς ἐμὲ, ποταμοὶ ῥεύσουσιν ἐγ τῆς
χοιλιας αὐτοῦ ὕδατος ζῶντος.---- Οὗτος χλέστει
γνῶσιν», οὐχ ὃ τοῦ προλαβόντος λαμβάνων, ἀλλ᾽
ὃ &x τῆς ψευδωνύμου ὑφαιρούμενος γνώσεως. xa
γὰρ πάντες οἱ πεπιστευχοτες Χριστῷ, ἀπὸ τῶν
ἁγίων προφητῶν χαὶ ἀποςόλων λαμβάνοντες θεω-
ρήματα, cU λέγονται χλέπται ἀλλοτρίων θεωρη-

pereunte anima gaudet, similis diabolo est ,
qui non vult omnes homines salvos fieri , ne-
que ad agnitionem veritatis venire. Nam et

. Dominus in evangeliis mandavit, ut oremus pro
inimicis nostris , utpote hominibus.

Gladius spiritüs , quod est verbum Dei , non
carnalis , id est non materialis. Qui victus ei
iradetur, conterentur eius ossa pistillo con-
iusa, et igne combusta evanescent. Vel, qui
tradetur ei ad paenitentiam , conteretur verbo
sapientiae illius quasi tritieum , ut dulcis ex
eo panis fiat.—Corruptos et veterascentes in
desideriis erroris homines consumit Dei gla-

dius exitio internecivo. Vel, venientes ex ini-.

quitate ad Dei agnitionem homines , usque ad
nervos consumendo purgat pravis actibus ; ut
deponentes veterem hominem, induant novum
creatum secundum Deum : qui quidem non
erit esca daemonibus , utpote a Domino pur-
gatus, et omni nequitia alienus. Addit enim,

ita ut aquilinorum pullorum 'esui non sit ap- .

tus. Vel quia combustus et in cinerem reda-
ctus, iam non sit aquilis comedendus. Peri-
phrasi enim dilatavit sermonem.—Quis con-
gregavit in sinu ventos? Velociorem vento
mentem fides congregavit ex oriente el oc-
casu, ex aquilone ac mari, ad Dei agnitio-
nem , deditque eis spiritalem theorlam collo-
care in virtutibus. Nam Dei agnitio , sinus Dei
est, in quo insinuat continetque omnes ho-
mines ; velut aliquis aurum in sinu. gestat.—
Qui ab oriente et occasu, ab aquilone et mari
congregavit terrigenas gentes, et virtutibus
densavit in fide erga ipsum , hie Christus Deus
est, qui et caelestem aquam apposuit , de vi-
tae:fonte manantem , id est scientiam atque
sapientiam, sieut ipse Christus ait:
bit ex hac aqua , non sitiet in aeternum. Et,
qui credunt in me, flumina fluent de ventre
eius aquae viventis.—Furatur scientiam , non
qui a praecedente accipit, sed qui a pseu-
donyma scientia sibi sumit. Ecce enim om-
nes qui Christo crediderunt, a sanctis pro-
phetis et ab apostolis doctrinas quum aece-
perint , non idcirco fures dicuntur alienarum
doctrinarum. Furatur aliquis alienas doctri-
nas, ut famelicam mentem expleat. Verum-

1) Sequuntur perturbati , ut in editionibus bibliorum , versiculi etcapitula. Hac autem super re consule sis celebriora
biblia , romana in primis , tum etiam Breitingeri , Bossii , lageri etc. cum editorum observationibus. Neque enim heic spar*

^tam hanc adornare vacat.

qui bi-.

- *
mE TETTE ocn UU EUER

Ae" d a cim e di ον Ra C EE

IN

tamen hoc ante Servatoris adventum fiebat.
Nunc vero Paulus dicit: qui furabatur, iam
non furetur, sed operetur potius iustitiam,
ut adeptus scientiam , communicet etiam ne-
cessitatem habenti. Quid enim est, quod no-
strum non sit, ut furari opus sit nobis qui in
Christo eredidimus? Omnia enim nostra sunt,
nos autem Christi, per quem omnia sunt fa-
cta. Christus autem , Dei est. —Mentem a ne-

quitia profugam , ne denuo nequitiae tradas:

siquidem omnis qui facit peccatum , servus est
peccati. Peccatum vero nunc appellatur, is qui
peccatum operatur diabolus.—Filius malus etc.
Blasphemia menti, quae ipsam depromit, ma-
ledicit; et mentis matri, id est animae , non
benedicit.—Vana gloria possessum a se sub-
vertit ludificatque ,' ut iustum semet existimet ,
neque mala sua consideret, sed saepe se so-
lum bene agere existimet.— Superbia eum ,
cui inest, facit ut amicos inopes despiciat ,
parentes ut molesta edulia abigat, iustos et
pios abominetur , subditos suos subvertat, et
ipse. semet. superaltet. Ira omnem , quem ipsa
corripuit, nihil aliud quam alios adfligere et
castigare cogit: obtrectandi quoque et con-
viciandi calumniandique nullum finem facit.

Qui hominem praxi et theoria male medi-
tantem , et mentem suam in opus conferen-
tem , admiratur , maledictus erit ab angelorum
populis, et iis qui ex ethnicis ad salutem ac-
cesserunt invisus, quando omnes unus grex
fient et unus pastor. Qui autem vituperant et
in medium deferunt per confessionem actus
suos, et melioris iam mentis deliberationes,
excelsi videbuntur Domino , et prae omnibus
commendati. Supervenietque ipsis in praesenti
quidem saeculo bona benedictio actuum atque
laborum, et intellectualis theoria sapientiae :
in iion autem, a Domino praemium.

Qui ambulat. post Dei mandata , instauratur
ad iustitiam et sanctificationem. Etenim cum
sapientia aedificatur domus, quae ex anima et
corpore constat , ad Dei habitaculum. In mali-
tiosam autem animam non introibit sapientia.

Tum spinae tum pecora pessumdant agrum
nisi illas aliquis purget , haec vero custodiat. Ita
et in homine bardo accidit : nequitia extimulat
eum ad illa ambienda quibus regnum obtinetur.

Sepes est tranquillitas animae rationalis ex

1) Adhuc laudatur ab Origene peccatorum confessio.

PROVERBIA.

: 43

μάτων: χλέπτει γάρ τις ἀλλότριαι ϑεωρήματα :
ἵνα νοῦν ἐμπλήσῃ πεινῶντα" ἀλλὰ τοῦτο μὲν πρὸ
τῆς ἐπιδημίας τοῦ σωτῆρος ἐγένετο" νυνὶ δὲ Παῦ-
Joc quat *. δ χλέπτων,, μηκέτι χλεπτέτω, μᾶλ-
λον δὲ ἐργαζέσθω δικαιοσύνην, ἵ ἵνα γνῶσιν. της
σάμενος; μεταδῷ καὶ τῷ χρείαν ἔχοντι" τί γὰρ χαὶ
ἔςιν, ὃ μὴ ἔς ἡμέτερον, ἵνα χλέψωμεν οἱ πεπι-
φευκότες Χριςῷ; πάντα γὰρ ἡμῶν ἔςιν" Ὡμέις δὲ
Χρ:ςοῦ, δὲ cv τὰ πάντα ἐγένετο" Χριςὸς δὲ, θεοῦ“.
τ φυγόντα νοῦν τὴν καχίαν» μὴ πάλιν παραδῷς
τῇ una εἴπερ πᾶς ὃ ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν, δοῦλος
ἐςὶ τῆς ἁμαρτίας" ἁμαρτία 0i νῦν ὀνομάζεται ὁ ὃ
ἐνεργῶν τὴν ἁμαρτίαν διάβολος" T Ἔκγονον χαχὸν
Nr. λ Ἢ βλασφημία τὸν αὐτὴν ἐκφέροντα γοῦν
καταρᾶται" τὴν δὲ τούτου μητέρα. ἤγουν τὴν ψυ-
χὴν, οὐχ, εὐλογεῖ.----- Ἧ χενοδοξια τὸν αὐτὴν ἔχοντα
ὑποβάλλει χαὶ χλευάζει; δίκαιον ἑαυτὸν λογιζε--
σϑαι; μὴ ἐννοῶν τὰ xaxa ἀλλὰ πολλαλις μόνον
καλὰ ποιεῖν.---Ἤ ὑ ὑπερηφανία τὸν κεκτημένον αὐ-
τὴν ποιεὶ παρορᾷν φίλους πτωχοὺς 3 γονεῖς ὡσαύ-

"9s βρώματα οἰκτρὰ ἀποσειεσῆαι τοὺς δικαίους,

χαὶ εὐσεβεὶς βδελύττεσθαι, τοὺς ὑπὸ χεῖρα ὑπο-
σχελίσαι, xat αὐτὸς ὑπεραναϊβῆναι.----Ὁ ϑυμὸς
πᾶντα τὸν ἔχοντα αὐτὸν, οὐδὲν ἄλλο, Ἢ ὅτι καχο-
ποιεῖν xat. ποιναλίξειν βιάζεται, χαταλαλεῖν τὲ
χαὶ ὑβρίζειν . χαὶ σνκοφαντέιν οὐ παύεται"

Ὁ τὸν πράξει καὶ ϑεωρίᾳ καχῶς ἐννοοῦντα,
χαὶ τελεσιουργοῦντα νοῦν ἑαυτοῦ, ἢ ἄλλον τινα
τῶν ἀνθρώπων € ἐφορώμενος, ἐπικατάρατος Lg πα-
ρὰ tólg τῶν ἀγγέλων λαόις, χαὶ παρὰ τοις τῶν ἐξ

ἐθνῶν σεσωσμένοις. μισητὸς, ὅταν πάντες μία ποί-
yn γενήσεται χαὶ εἷς ποιμήν" c δὲ ἐλέγχοντες

αἱ t φρατριοῦντες δι ἐξαγορεύσεως. τὰς ἑαυτῶν
Mec 1), χαὶ τὰς τοῦ βελτίου νοῦ ἐνθυμήσεις 4
Qavovvtat ὑψηλοὶ παρὰ κυρίου s ἐπὶ πᾶσιν ἄνα-
κηρυττόμενοι" ἐπ αὐτοὺς δὲ ἥξει, ἐν μὲν τῷ γῦν
αἰῶνι ἡ ἀγαθὴ εὐλογία τῶν πράξεων τῶν ἔργων,
χαὶ ἡ νοητὴ τῆς σοφίας θεωρία" ἐν δὲ τῷ μέλ-
λοντι, di παρὰ τοῦ κυρίου διανομή.

Ὁ πορευόμενος ὄπισθεν τῶν τοὺ θεοῦ προσταγ-
μάτων, ἀνοικοδομέϊται εἰς δικαιοσύνην xat ἁγιασ-
μόν" μετὰ γὰρ σοφίας οἰκοδομεῖται οἶκος, ὃ ἐν
ψυχῇ καὶ σώματι εἰς χατοίχησιν ϑεοῦ: εἰς δὲ
κακότεχνον ψυχὴν οὖν εἰσελεύσεται σοφία.

E τε γὰρ ἄκανθαι; εἴ τε κτήνη, ἀπολλυσὶν
αὐτὸ, ἐὰν μή εἴη ὃ περικαθαίρων καὶ φυλάττων"
ὡσαύτως χαὶ ἄφρων" ἡ χαχία ἐςὶν ὁ νύσσων αὐ-
tÓV , εἰς τὰ τὴν βασιλείαν προξενοῦντα.

Φραγμός ἐ icu ἀπαθεια ψυχῆς λογικῆς. ἐκ τῶν

* Ephes. IV. 28.

cod. f. 166. b.

v. 94. cap. 30.
cod. f. 107, a.

v. 27.
cod. f. 107. b.

v. I5.
«od, f. 109. b.

*HI. Reg.XVII.6,

y. 17.
cod. f. Π0. ἃ.

v. 3I.
cod. f., I15. b.

* Cod. ὑπείχει.

AA ORIGENIS

πρακτικῶν ἀρετῶν. συνεςῶσα" γατασχάπτεται δὲ
xat ἀφανίζεται τῇ τοῦ ἄφρονος προαιρέσει.

virtutum exercitio proveniens. Haec vero ever-
titur et extinguitur a stulti hominis arbitrio.

(CA P. XXX. vulg. lat.)

Heg ; ταῦτα ἀγαπᾷ τὰ πράγματα, ἅδην.
ἔρωτα ; χαὶ γυναῖκα τυορνικήν᾽ οὐδὲ γὰρ ταῦ-
τα πέρας οὐδὲ χόρον ἔχει" τρία δέ ἐστιν ἃ
xat πλησϑήσεται" καὶ ἡ τετάρτη » οὐκ ἠρχέ-
σϑη εἰπεῖν ἱκανόν" ἄδης, καὶ ἔρως γυναι-

χὸς , χαὶ γῆ οὐχ ἐμτιμαλαμένη ὕδατος" xat. -

ὕδωρ , xai πῦρ, οὐκ εἰπον ἀρχέϊ" ἀεὶ τὰ
σαέρματα δέχεται , cia ἐὰν καταβάλῃς 2 ἐφίε-
ται" οὕτω χαὶ ὃ ϑάνατος xol τὸ Gp , LÀ

aoi ἐφίεται. διαφθείρει", τοιοῦτον τι χαὶ ἢ

πενία: ἀναλωτικὰ ταῦτα τὰ πράγματα" τοιοῦ-
τόν τι χαὶ ὁ ὄκνος xci ἣ ἀργία" ἐπειδὴ γὰρ
ϑαυμάζει. ἴσως τίς, διὰ τί κόρον οὐκ ἔχει ó
ἄδης, καίτοι δατσανῶν τὸν ἄνθρωπον, διὰ τοῦ-
το , qno εὐδὲ ταῦτα χόρον ἔχει, οὐδὲ ἵ ἵσταν-
ταὶ του" ἕρα δὲ τίνα παρέβαλε τὴν πορνείαν
τῷ On.

Οὗτοι οἱ χόραχες, τοὺς μὲν δικαίους τρέφουσι᾽ Xi
μυστικῶς , τοὺς δὲ ἀδίκους χολάζουσι, τοὺς τῆς
ἀδιχιας ὀφθαλμοὺς ἐξορύττοντες" διότι τοῦ πᾶν-
των. πατρὸς χαὶ ϑεοῦ χατεγέλασαν χαὶ τὴν γεν-
νῶσαν αὐτοὺς ἀρχαίαν γνῶσιν ἡτίμασαν" ὀφθαλ-
μὸς δὲ τοῦ πατρός. égu, ὁ ἐν δικαιοσύνῃ δεδομέ-
νος ἡμῖν παρ αὐτοὺ νόμος" xot τοὺς μὲν ἐξορύσ-
σοντας τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ ἀσεβοῦς, κόρακας εἰ-
mty* τοὺς δὲ ὅλον αὐτὸν χατεσθίοντας, ὠνόμασεν
ἀετοὺς. διὰ τὸ τοὺς μὲν τὴν μεριχὴν,, τοὺς δὲ
τὴν χαϑόλου καάϑαρσιν πεπιςεῦϑαι" θέλει γὰρ ὃ
Θεὸς καὶ τοὺς ἀσεβεῖς σώζεσϑαι-

Ὀ ἀλέκτωρ τὸ ὄρνεον map ἡμῖν. ἄλεχτα λέ- —

γεται. παρὰ δὲ ταις συνεύσαις αὐτῷ ϑελείαις
γνωρις ταρέπονται δὲ αὐτῷ αἱ τῶν ὀρνίϑων
ἀγέλαι; διὰ τὸ πάσας ἴσως περινεστεῖν τῇ πε-
fi αὐτὸν ἡδονῃ" εὔψυχος δέ ἐστι πάσαις αὐτὸς
εἰς ἀγάτσην" οὗτως τῷ πάντων Sto αἱ τῶν
ἀγγέλων. τάξεις, οὐ μόνον φόβῳ. ἀλλὰ χαὶ ἀγά-
9n ὑπείκουσιν ἢ ᾽ ὅτε Se αὐτὸς νοεῖν αὐτὰς
τὸ πρόσταγμα αὐτοῦ xoi ποιεῖν: ὡσαύτως δὲ
χαὶ egt ταῖς τῶν δικαίων ψυχαῖς πέφυχεν"
ὅσαι γὰρ ὑσόχεινται τῷ προστάγματι αὐτοῦ

οὐ μόνον τὰ. ἐν ταὶς γραφαϊς ἐναποχείμενα δὺς
στύρια xxi βάϑη εὐδοχκέϊ γινώσκειν, ἀλλὰ καὶ

Y »
Coiomojitie res huiusmodi adamat: infernum,
amorem, mulierem fornicariam: haec enim nul-

lum habent finem aut satietatem. Tria tamen

sunt quae aliquando satiantur; attamen quar-
tum, numquam se contentum dicere valet.
Infernus, et amor mulieris , et terra numquam
aquis saturata, et aqua, et ignis, numquam
dicunt sufficit. Semper terra semina recipit;
quantalibet inieceris, adhue desiderat. Sic etiam
mors et ignis quotquot corripuerint corrum-
punt. Ita etiam paupertas. Hae quippe res vim
consumendi habent. Ita se habent etiam pigritia
et otium. Nam quia fortasse aliquis miratur, cur
insatiabilis sit infernus ,, quamquam hominem
consumat, idcirco ait, ne haec quidem satie-
tatem habere , neque consistere. Videsis autem
quomodo comparaverit scortationem inferno.

Corvi hi iustos alunt mystice, et iniustos
puniunt, nequitiae oculos effodientes, quia

patrem universalem ae Deum irriserunt, et.

ipsorum genitricem antiquam scientiam asper-
nati sunt. Oculus vero patris est, data nobis
ab eo cum iustitia lex. Et eos quidem qui

impii oculos effodiunt, dixit corvos: qui vero.

totum hominem vorant, aquilas vocavit : ideo
scilicet, quia aliis partem, aliis omnimodam
purgationem commisit. Vult enim Deus etiam
impios salvari.

. Gallus (ἀλέκτωρ) avis ἃ nobis ( Alexandri-
nis ) ἄλεχτα 1) dicitur ; si vero referatur ad co-
éuntes cum illo feminas , γνωριστὰ ( cognitor. )
Sequuntur. hunc altilium greges , quia omnes
ambiunt capere ex eo voluptatem , qui alacri

erga omnes amore est. Sie universali Deo ange-

lorum ordines non metu tantum sed ex amore
etiam obsequuntur , cum ab eis ipse cognosci
vult mandata sua et operi compleri. Sie etiam
cirea iustorum animas fieri comparatum est.
Nam quotquot mandatis eius obtemperant, non
modo quae in scripturis proposita sunt my-
steria et res abstrusae, placet ei ut cogno-

1) Adnotandus est hic locus grammaticis , praesertiu cum Sturzius de dialect. alex p. 134. seq. primi casus nonnisi
terminationem zc memoret eius dialecti. Et quidem nos de hac re locuti sumus olim in adn. ad Ciceronis pro rege ale-
xandrino fragmenta, quae edidimus , quem regen) priscus inierpee pro Alexandro dicit Alexam.

^

:

ἀν ἃς s o

IN PROVERBIA,

scant, sed quaecumque etiam in mundo fieri
solent hominibus, vel ab hominibus ipsis vel a
daemonibus , vel mentis illuminatione per divi«
ni Spiritus gratiam , horum inquam praevisio-
nem iis impertitur , vel per angelorum moni-
tionem , vel per visionis alicuius revelationem.

(C A P.

Dvasn: heic dicit iustos homines, qui ad-
versus daemones et cupiditates viribus pol-
lent, quas vocabulo iracundiae denotavit. Ne
bibant, inquit, ex eo quod mentem ebriat , et
cerebrum turbat, acido vino haereticorum,
quod Dei sapientiae et agnitioni contrarium
est: ne forte eo epoto , obliviscantur sapien-
tiae Dei; et recte diiudicare atque intelligere
scientiae theoriam haud valentes, deinceps iam
non possint suae et aliorum infirmiorum ani-
mabus prodesse.

lis qui peccatis anguntur et desperatione,
date de vinea Domini bibere ad ebrietatem , id -
est ieiunium, orationem , continentiam , con-
fessionem , et quaecumque animam exhilarant.
At iis qui sunt in principatibus , date pecca-
ti dolores bibere ad satietatem , ut his epo-
tis obliviscantur diabolicae inopiae. Nam qui
ebrius est agnitione Domini, obliviscitur do-
lorum praxim.

Inopem dicit hominem scientia carentem ;
infirmum, peccatis inquinatum.

C A P.

Qa Spiritali verbo veterem hominem occi-
dit, corruptum illum scilicet secundum er-
roris cupiditates, restaurat ad iustitiam men-
tem eius, quae dicitur thronus esse Dei:
nusquam enim solet alibi sedere sapientia et
scientia atque iustitia , nisi in rationali natura.
Haec autem omnia Christus est.

Qualis es, talis appareas, neque te iactes,
sed coram sapientibus sile, et inter seniores
esto auscultator. Ne dicas: super astra ponam
thronum meum, et ero similis Altissimo. Ne
affectes primam cathedram, sed extremum
locum specta. Melius est enim ut tibi dicatur :
ascende ad me, quam ut in postremum locum
reiiciaris cum ignominia in conspectu dyna-
stae. Neque te prudentem praedices , neque te

A5

ὅσα ἐν τῷ βίῳ πέφυχε γίνεσϑαι τοὶς ἀνϑρώ-
ποις , παρὰ ἀγϑρώπων τὲ xal δαιμόνων , 1 ἢ X
ὁράσεως νοὺς ; χάριτι, ϑείου πνεύματος παρέχει
πρόγνωσιν, ἢ δύ ἀγγέλου μύησιν., ἢ δ᾽ ὁράμα-
τος ἀποκάλυψιν.

XXXI. vulg. lat.)

Ninos ἐνταῦθα τεὺς δικαίους φησὶν, ci-
τινες κατὰ τῶν δαιμόνων χαὶ τῶν παϑῶν τὴν
δύναμιν ἔχοντες, ἥν τινα ϑυμὸν ἐχάλεσε"' μὴ
πινέτωσαν ἐχ τοῦ τὸν νοῦν μεθύσνοντος, χαὶ τὰς
φρένας “ολοῦντος ὀξωδους εἴνου τῶν αἱρετικῶν :
τοῦ χατὰ τῆς τοῦ θεοὺ σοφίας γνώσεως τ H1 -ἔχον-
τος" ἵνα μὴ πιόντες; ἐπιλάθωνται τῆς τοῦ θεοῦ

σοφίας . xat ὀρθὰ χρίνειν χαὶ νοεῖν τὴν σεω-

βίαν τῆς γνώσεως; οὐχέτι cU μὴ δύνανται € ἑαὺ-

οὺς τὲ χαὶ τοὺς ἀσϑενεστέρους ὠφελεῖν χατὰ.

ψυχήν.

Τόϊς ἐν ἁμαρτίαις ἐδυνωμένρις χαὶ ἀπογνώσει
doté ἐκ του ἀμπελῶνος τοῦ χυρίου πιεῖν εἰς μὲ-
Say , τουτέστιν νηστείαν i προσευχὴν , ἐγχρα-

23-6. ἐξομολόγησιν, xai πάντα ὅσα εἰς εὐφρο-

αὔνην Ψυχῆς" τόϊς δὲ ἐν ἀρχαῖς, ὀδύνας τῆς
ἁμαρτίας, σιεῖν εἰς XOfcV ,
θωνται τῆς δαιμονιώδους πενίας" ὁ γὰρ μεθυσθεὶς
ἀπὸ τῆς γνώσεως τοῦ χυρίου, ἐπιλανθάνεται τὴν
πρᾶξιν τῶν ὀδυνῶν.

Πένητα “λέγει τὸν ἐστερημένον, τῆς γνώσεως T
ἀσϑενῇ δὲ τὸν ἀχάϑαρτον ταὶς ἁμαρτίαις.

ἵνα τιόντες ἐσιλα-

ΧΧΥ.

Ὁ λόγῳ πνευματικῷ τὸν παλαιὸν ἄνϑρωτσον
ἀποχτέννων , τὸν φθειρόμενον κατὰ τὰς ἐπιθυμίας
τῆς ἀπάτης χαιτορθοι ἐν. δικαιοσύνῃ τὸν αὐτοῦ
νοῦν, ὃς ᾿λέγεται θρόνος
πέφυχεν ἀλλαχοῦ χαϑέζεσθαι σοφία χαὶ γνῶσις

εἶναι θεοῦ" οὐδαμοῦ γὰρ

xat δικαιοσύνη ὗ εἰ μὴ ἐν φύσει λογικὴ" ταῦτα
δὲ πᾶντα ἐστὶν ὃ Χριστός.

Οἵος εἰ, τοιοῦτος φαίνου, χαὶ μὴ ἀλαζονεύου,
ἀλλ᾽ ἐπὶ σοφῶν σίγα, xat ἐπὶ πρεσβυτέρων a euge
οὗ" μὴ εἴττης » ἐπάνω τῶν ἄστρων Sco τὸν
Speo μου, χαὶ ἔσομαι ὅμοιος τῷ ὑψίστῳ' μὴ
tpa τῶν πρωτείων τῆς προκαϑεδριας ᾽ ἀλλὰ τὸν
ἔσχατον τόπον ἀπόβλεπε' χρέϊσσον γὰρ ῥηθῆναι
σοι , ἀνάβηϑι πρός UE, ἢ πρὸς τὸν ἔσχατον
τόπον ἀποὸς Sa σε μετ᾽ αἰσχύνης ἐν προσώ-
G9 δυνάστου" μήτε yap. φρόνιμον ἑαυτὸν χή-

Υ. 4.
cod. f. 117. b.

Ψ 6.
cod. f. 118. a.

v. 9.
cod. f. 118. b.

v. 5.
cod. f. II9.. b.

v. 6.

* Phil. II. 9.

ν. 9.
cod. f. 120. a.

* Joh. XV. I5.

* Joh. VII. 3I.

NS GITS
eod. f. 120. b.

v. 14,
cod. f. I2I. a.

* Ps. XXXIV. 10.

v. I9.
b.

cod. f. I2I.

46 ) ORIGENIS

putté , μήτε δίχαιον λογίζου: χρέϊσσον γὰρ pa-

Siva περὶ σοῦ" διὸ χαὶ ὃ ϑεὸς αὐτὸν ὑσερὺ-
ψωσε, xat ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ iu πᾶν
ὄνομα ἦ.

Ὀπίσω λέγει τὰ 1 προγεγονότα! φίλος δὲ ἡμῶν
ἐςὶν ὁ θεὸς ὃ ὃς διὰ τὴν πρὸς ἡμᾶς φιλίαν. ἄνθρω-
πος yere εἴρηκεν γὰρ αὐτὸς πρὸς τοὺς μαθη-
τάς Ἐς οὐχέτι λέγω ὑμᾶς δούλους, ἀλλὰ φίλους"
ἡνικιαι ἄν σε ὀνειδίζῃ ὁ ὃ φίλος. ὁ ὁ Χριςὸς λέγει, διὰ
τὴν ἁμαρτίαν, ταύτης ἀπέχεσθαι » μὴ à καταφρόνει,

ἀλλ᾽ ἀναχώρει χαὶ ὑπόςρεφε πρὸς τὴν πρώτην σω-᾿

φροσύνην; τουτέςι πρὸς τ τὴν τοῦ θεοῦ φιλανθρωπίαν.

Χάριν, τὸς τοῦ Mec ἐντολὰς φησί" φιλίαν. δε.
τὴν πρὸς τὸν ϑεὸν χαὶ τλησίον ἀγόττην. ὁ ὁ δὲ
ἀγαπῶν τὸν ϑεὸν τηρησάτῳ, αὐτὰς ἐν ἑαυτῷ, ἵνα
μὴ ἐπονείϑιςος γένηται παρ᾽ αὐτῷ, ὅτε τὰ κατ
ἀξίαν ἑκαστῷ ἀπονέμῃ" xci ὃ σωτὴρ ἐν εὐαγ-
γελίοις πρὸς τοὺς πεπιστευκότας αὐτῷ ᾿Ιουδαίους
φησίν ** ἐὰν ὑμεῖς μείνητε ἐν τῷ λόγῳ τῷ ἐμῷ,
ἀληθῶς μαθηταί μου ἐστέ" xai ἡ ius De-

€

ϑέρωσεν ἐκ τῆς κατάραις τοῦ νόμου". εἰ οὖν ἡ
φιλία Ceu epet ; χαὶ ὁ σωτὴρ ἐλευϑερόῖ" Χρι-
στὸς δέ ἐστιν ἡ ἀλήϑειοας xoci ἡ φιλία. ὅϑεν
χαὶ πᾶντες οἱ ἔχο ντες γνῶσιν Χριστοῦ, φίλοι
ἀλλήλων εἰσίν" οὕτω xci ἐπὶ ταύτης μόνον τῆς
φιλίας οἱ τοῦ αὐτοῦ φίλοι. χαὶ ἄλλων εἰσὶ φίλοι,

Ὁ διδαχϑεὶς περὶ τῶν ἀρετῶν, xai ταυτας
ἐνεργῶν, τὰ σαυτοῦ φυλάσσει eig ya Acte,

Ἔμβαλε σάρδιον πολυτελὲς εἰς ἐνώτιον χρυ-
σοῦν, καὶ σοφίαν χυρίου εἰς νοῦν ἀπαθὴ καὶ εὐη-
χοον χυρίῳ.

Ὥσπερ τὸ ἐχ χίονος ἐκρέον ὕδωρ ἐν ἀμητῷ.
κατὰ χαῦμαι ὠφελεῖ, , xal ἀναψύχει καυσῶωνᾶ ,
οὕτως ὃ θεὸς ἐπὶ τοῖς δεχομένοις τήν dd γνῶσιν
χαὶ σοφίαν , χαὶ τὰ προστάγματα c αὐτοῦ" καὶ
ὥσπερ χίονα τήχει χαύσων, οὕτω χακίαν ψυχῆς.
δικαίου παραίνεσις"

Ὥσπερ ἄνεμοι χαὶ νέφη σλωτῆρσιν ἐσιφανέ-
στατοι τοῦ μὴ ναυαγῆσαι ) οὕτω, τόϊς ἐν σοφιᾷ
ϑεοῦ ἡ ψευδὴς γνῶσις . τοῦ μὴ σὺν TOig κσυ-
χωμένοις ἐν αὐτῇ ἀπολέσϑαι.

“Ὥσπερ τῷ σώματι τὰ ὀστᾶ ἰσχὺς χαὶ ἀσφά-
τῇ ψυχῇ αἱ ἀρεταὶ σεφύ-
ταῦτα τὰ ὀστᾶ pm Wapa-
φυλασσο pev ταῖς ἁμαρτίαις" τοὺς δὲ τὴν ϑυ-
μώδη φυχὴν ὠνόμασαν μαλακὴν, ἥτις συντρίβει

ἑαυτῆς πρὸς ϑεὸν πνευματικὰ ὀστᾶ, τὰ πε-
φυχότα λέγειν" χύριε κύριε ; tis ὅμοιός ga ἢ;

Καχοῦ ὁδὸς, n uana ἐστί" wai ποῦς παρα-
νόμου, ἣ παρανομία ἔςιν' ἀπολεῖται δὲ ἐν ἡμέ-

λεια ῥώμης . οὕτω
κασι" συντρίβει δὲ

iustum. existimes. Melius est, enim ut de te
dicatur : propterea illum Deus superexaltavit ,
et donavit illi ei nomen quod est super om-
ne nomen,

Retro dicit, res quae fuerunt. Amicus, vero
noster Deus, qui propter suam erga nos ca-
ritatem factus est homo. Ait enim ipse disci-
pulis: iam non dico vos servos , sed amicos.
Et cum te increpabit amicus, Christus inquit,
ut a peccato absistas, noli contemnere; sed

«cede, atque ad priorem modestiam revertere,

id est ad Dei benignitatem.

Graliam dicit Dei praecepta ; amicitiam ve-
ro, amorem erga Deum, et proximum. Qui
vero Deum amat , observet ea apud se, ne de-
spectissimus coram illo sit, cum unumquem-
que pro meritis suis remunerabitur. Et in evan-
geliis Salvator iis, qui sibi crediderant, Iu-
daeis ait : si vos in verbo meo manseritis, vere
discipuli mei estis, et veritas liberavit de le-
gis maledictione. Si ergo caritas liberat, Sal-

ναῖον quoque liberat: Christus autem est ve-

ritas et caritas : unde omnes qui habent Christi
nolitiam, amici invicem sunt. Et sancti om-
nes amici eius sunt: atque ita ob hanc unice
caritatem , amici Dei, amici invicem sunt.

Qui edoctus fuit virtutes , easque opere exer-
cet, res suas facile custodit.

Pone lapidem sardinum pretiosum in au-
rea inaure , et sapientiam Domini in mente cu-
piditatibus libera et obsequente Deo.

Sieut ex nive fluens aqua in messis calore
prodest, et aestum refrigerat; sic est Deus
erga illos qui susceperunt sapientiam atque
scientiam itemque praecepta eius. Et sicut ni-
vem liquefacit aestus, ita animae nequitiam
iusti viri admonitio.

Sicut venti et nubes nautis evidenti indicio
sunt, quominus nauíragium incurrant; ita
habentibus Dei sapientiam, falsa scientia ne
cum gloriantibus in ea pereant. a

Sicut corpori ossa fortitudinem roburque
conferunt, ita se habent erga animam virtu-
tes. Conterit autem. ossa haec, quae peccata
non praecavet anima. Nonnulli partem animae
iracundam , mollem appellaverunt, quae sua
frangit erga Deum spiritalia ossa, quae dicere
deberent: Domine, Domine, quis similis tibi ?

Hominis nequam via, nequitia est: et pes
improbi , improbitas est. Peribit autem in die

δου ταύ, - acu M δ te EE EM LLL drca e c a “ὁ. mac aa

ΝΡ o e P BHMU ΝΎ ΠΡ ΨΥ ΡΥ Δ s P NDS RAS iR P

CETUR RU Pp ΜΔΗ

M TA

IN PROVERBIA.

iudicii. Consuetudo hominis in vocabulo viae ,

opera in vocabulo pedis intelligetur.

Sicut acetum vulneri, quod iam putrescere
coepit, inutile est, quamquam cibis confert
iucunditatem ; ita mulieris conspectus et col-
quium cor dilacerat viri, qui se virtuti addi-
cere coeperat. Nam quae incidit in cor com-
motio , nequitia est; qua qui carent , dicun-
tur imperturbabiles.—Moeror est cuduca ca-
ducae voluptatis privatio: sed ille est lauda-
bilis moeror, qui ob privationem virtutum
scientiaeque Dei contingit.

Panem hoc loco solidam mandatorum Dei
escam animae dicit. Potus vero divinam scien-
tiam significat. Carbones ignis appellat saero-
sancti Spiritus dona, quae amburunt purgant-
que hominum vitia. Etenim ignito carbone
tetigit aliquando seraphinus Isaiae labia: qui
purificatus, cunctis postea , discite iustitiam ,
clamabat. Hac itaque vitae bonitate ac recti-
tudine purgans mentem tuam, igneas sancti
Spiritus gratias coges eam non solum reci-
pere, sed studiosum tui eundem Spiritum ef-
fieies ad omne beneficii genus: quippe qui
omnia quae sunt Deo placita tibi impertitur.

Diabolum dixit faciem impudentem , quip-

pe qui animam ad vitium irritat, excitatque,
veluti nubes aquilonares , pravas in anima
cogitationes. Ubique vero Salomon linguam
pro mente dicit. Huiuscemodi ergo faciem in
iudicio revereri non decet.

Heic ergo dicitur mens iusta cadere coram
satana, dum impuram cogitationem , aut fal-
sum dogma suscipit. Fontem sapientiae is ob-
struit qui eius notitiam respuit, et fluxunw
scientiae Dei sordidat. Iam mentis cogitatio-
nes, modo lapsus dicuntur, modo surrectio-
nes, modo sedes, modo status, aliae ambu-
latio, aliae offendicula vocitantur ; aliae du-
rae , aliae molles , et odoriferae et putentes , et
dulees atque amarae , et planae atque erectae
et salebrosae. Et insuper. Res eiusdem (mentis)
partim vocantur spinae ac triboli, nec non lux ,
tenebrae, vita, mors. Aliae morbus, sanitas.
Aliae praeterea dicuntur mendacium, veritas :
et plura alia nomina imponit scriptura animae
rebus et cogitationibus eius. Sed pauca e mul-
lis dieere placet ; nempe mentem , animam ,
cor, hominem, virum , mulierem , servum ,
domesticum , patrem , filium, spiritum , ocu-

ζούτα τὴν ψυχὴν πρὸς

A1

pa τῆς κρίσεως! ἕξις διὰ τῆς ὁδοῦ, καὶ ἐνέργεια
διὰ τοῦ ποδὸς νοηϑήσεται.

Ὥσπερ τὸ ὄξος ἐν ἕλχει τοῦ ἀρχὴν σῆψιν
ἔχοντος ἀσύμφορον, xat τοι βρώματος * ὄντος εἰς
ἡδύτητα., οὕτω γυναικὸς ϑεωρία a ὁμιλία
καρδίαν σααράσσει οὖ πρὸς ἀρετὴν ἑαυτὸν
ἐχδόντος καὶ ἀρχὴν ἔχοντος." τὸ γὰρ προσαίπ-
τον τῇ χαρδίᾳ τάϑος , ἡ χαχία ἐστίν: ἧς χα-
τὰ στέρησιν τινὲς ἀπαϑεῖς ὀνομάζονται.----Λύ-

πὴ ἐστὶ φϑαρτὴ ςέρησις φθαρτῆς ἡδονῆς" λύ-

τὴ ὁέ ἐστιν ἐπαινετὴ ςέρησις ἀρετῶν xod yo
geos ϑεοῦ.

" Aptcv ἐνταῦθα τὴν στερεὰν τῶν ἐντολῶν τῆς
ψυχῆς τροφὴν φησί" πόμα δὲ, τὴν θείαν γνῶσιν
δηλοι" ἄνθραχαις δὲ πυρὸς τὰς τοῦ παναγίου τ πνεύ-
βάτος δωρεὰς, τὰς φλογιξούσας : xot χκαθαιρούσας
τὰς τῶν ἀνθρώπων ῥυτίδας" ἄνϑρανι γὰρ τυρὸς
τὼν Ἡσαΐου σεραφεὶμ, ϑίγει χιλέων ποτέ" ὁ δὲ
χαϑηράμενος, δικαιοσύνην μάθετε, πᾶσιν ἐχραύ-
γαζε" διὰ yep. ταύτης τῆς χρηςότητος. χαὶ εὐποιΐας
χαϑαρίζων αὑτοῦ τὸ ἡγεμοναχὸν. τὰς πυρφέρους

χάριτας τοῦ ἁγίου πνεύματος ποιήσεις αὐτὸν βια-
σθῆναι, cu gevey προσλαβέσθαι; ἀλλὰ ot ζηλωτὴν
σοὺ αὐτὸν ἐργάσῃ ἐν πᾶσῃ ἀγαθοεργίᾳ; ὡς προ--
ξένου σου γε γενότος αὐτοῦ ἐν πᾶσι τῷ θεῷ φίλοις.

Τὸν διάβολον εἴπε πρόσωπον dvéilis s ἐρεθί-
χαχίαν. χαὶ ἐγείροντα ὡς

βεῤῥας νέφη, λογισμοὺς τῇ ψυχῇ πονηρούς" παν-

v. 20.
* r. m. βρώμα-
cgi»,

v. 21.
cod. f, 122. a

taycu δὲ δ Σολομῶν γλῶσσαν τὸν νοῦν λέ-

γει" τοῦτο οὖν τὸ πρόσωπον αἰδέϊσϑαι ἐν χρίσει ᾿
Ej

οὐ *ZÀCV.

Ἐνταῦθα co» πίπτει δίκαιος νοῦς ἐνώπιον τοῦ
σατανᾷ. λογισμὸν ἀχάϑαρτον, ἢ ψευδὲς δόγμα
ὑποδεξάμενος" τὴν δὲ πηγὴν ^ τῆς σοφίας φράσσοι
cte, ἀποστρεφόμενος τὴν γνῶσιν. αὐτῆς, χαὶ τὴν
διέξοδον τῆς γνώσεως τοῦ θεοὺ ἀποῤῥυπῶν ** * τὰ
δὲ γρήματα τοῦ νοῦ, τὰ μὲν πτωματα λέγονται,
τὰ δε ἐγερσεις, τὰ δὲ καθέδρα, τὰ δὲ στάσις;
χαὶ ἄλλα περίπατος ᾽ χαὶ τινὰ αὐτῶν προσχόμ-
pata ὀνομάξεται : καὶ ἄλλα σκληρὰ χαὶ βμαλα-
χὰ χαὶ εὐώδη καὶ δυσώδη , χαὶ γλυκεῖα καὶ
πιχρὰ, χαὶ λεῖα wot ὀρθὰ, χαὶ σχολιά" καὶ πά-
à», τὰ μὲν αὐτοῦ καλεῖται, ἄχανϑαι χαὶ τρί-
βολοι. τὰ δὲ φῶς χαὶ σκότος χαὶ ζωὴ, χαὶ θά-
vatog* τὰ δὲ, νόσος καὶ ὑγεία, καὶ ἄλλα παλιν
ὀνομάζεται. Ψεῦδος χαὶ ἀλήθειαι, χαὶ πολλὰ ἕ ἕτερα
ὀνόματα τίϑησιν γραφὴ, γατὰ τε τῆς ψυχῆς xat
τῶν νοημάτων αὐτῆς. ὀλίγα δὲ ἐκ. πολλῶν ἐστιν
εἰπέϊν" ἔστι δὲ ταῦτα", νοῦν, ψυχὴν. γαρθίαν ,
ἄνθρωπον, ἄνδρα, γυνάϊχα. δοῦλον, οἰκέτην, πα-

Υ. 36.
cod. {, 122...

Ly "τ,
* eod. ἀπορρίπο
των.

v. 98.
cod. f. 123. a.
v. 3.
cod. f. I93. b

v. δὺς
* ποδῶν pro
ὁδῶν.

* Matth. VIT. 6.

vi d.
cod, f. 194. a

v. 10.
cod. f. 124. b.

* Luc. III. 6.

* Gen. VI. 3.

17. ,
dod. Y. Ie 7".

'σωτύριον τοῦ θεοῦ *

A8 ORIGENIS

τέρα , υἱὸν, πνεῦμα, ὀφθαλμὸν y ςόμα, χείλη,
γλῶσσαν, λάρυγγα, χριλίαν, κόλπον, βραχίονα.
δάκτυλον, μυκτῆρα, bieten, ἔριφον, ποιμένα,
χαὶ ἄλλα πλείονα ὀνόματα τῆς ψυχῆς, ἃ οὐ
δυνατὸν νῦν παραϑέσϑαι κατ᾽ εἶδος.

Βουλὴν εἶπεν ἐνταῦϑα τὴν ἐπὶ τὸ χρεῖττον
ῥοπὴν τῆς καρδίας" ὅταν τις οὐχ ἐπ τοιἀλούμενος
τὴν βούθειαν τοῦ Seco ἐν ἑαυτῷ, εἰς βουλὴν ποι-
id. τι ἀγαϑὸν μετὰ σκέψεως, ἀλλὰ αὐθαδῶς
xat ἀλαζονευόμενος ἄρξηται" οὐ τελεσθήσεται δὲ,
ἀλλὰ συμπτωθήσεται ὃ 0 ἐ πιχειρέῖ, ὅτι οὐ mepte-
τείχισεν ἑαυτὸν τῇ βοηθείᾳ τοῦ θεοῦ εἰς βουλήν.

C A P.

dw ἐνταῦθα. φησὶ; τὸν ταχὺν εἰς μάϑη-
σιν σοφίας , χαὶ δικαιοσύνης δεκτικὸν ἄνθρωπον"
δι αἰνιγμάτων δὲ μαστίξει" ὄνῳ δὲ χέγτρον" τὸν
βραδὺν. ἐν «τούτοις τοῖς λόγοις, σαληρεῖς χεντῷν,
φόβον € ἐμποιοῦντ ag ἔϑνει δὲ ἄφρονι, ῥάβδῳ τύπ-
τεσϑαι, τοὺς ἀναισθήτους οἰκέτας ἢ ὑποχειρίους
ὁρίζεται" 1 ῥάβδος γὰρ συμβολὸν £u χελάσεως.

Ἔκ τῶν ποδῶν * αὐτοῦ X. t. À. Πόϑας ἐνταῦθα
τοὺς οἰκέτας gnat ὄνειδος δὲ ἐξ αὐτῶν ὁ δεσπό-
τῆς ἑαυτῷ ποιεῖται o ἀποστέλλων λόγον δ ἀγ-
γέλου ἄφρονος; ἢ βουλῆς . ἢ σιφίας. ἢ Opec-
βείας , ἢ συμμαχίας . ἢ λόγων συμπαϑείας. ó
γάρ ἄφρων ἡττᾶται 5» παντί" χαὶ γὰρ δ χύριος
ἐν εὐαγγελίοις φησίν". οὐ dé τοῖς κυσὶ διδόναι τὰ
ἅγια, οὐδὲ Bec τοὺς μαργαρίτας ἔμπροσθεν
τῶν. χοίρων.

Περίελε ἄφρονες ὁδὸν wai», xoà γνῶσιν ψευ-

Tj μαχρᾶν ποίησον. ἀπ᾿ αὐτοῦ.

Ὁ μεταδιδοὺς ἄφρονι γνῶσιν, ὅμοιός ἔστι τῷ
λίθον ἄτιμον ἐν σφενδόνῃ χρυσῇ τροστσήξαντι" ἢ
λιϑὸν ἔντιμον ἐν σφενδόνῃ λιϑοβολούσῃ λιϑά-
σᾶντι. |
j Ἐὰν συντριβὴ ἡ ἔχστασις τῶν ἀφρόνων, xa
Ἣν ἐξέστησαν Se, πάλιν καϑαροὶ γενόμενοι
προσέρχονται τῷ θεῷ πᾶσα γὰρ σὰρξ ὄψεται τὸ
᾿ Προσεχτέον δὲ ἐνταῦθα, ὅτι
τὰς παχυνϑείσας ψυχὰς ἀ ἀπὸ τῆς χαχίας s "t
χας ἀφρόνων ὠνόμασεν" εὕτω xai ὃ χύριος φησίν *
οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμα μου ἐν tél ἀνθρώ-
ποις. διὰ τὸ εἴναι αὐτοὺς gaps.

Ὁ ἀποβαλών, p nana αὐτοῦ, καὶ πρὸς
αὐτὴν πάλιν ἰπιςρέψας, δμοιὸς ἐςιν χυνὶ ἐσθίον-
τι τὸν ἴδιον ἔ ἔμετον" οἷα ἣν ἡ τοῦ Λὼτ γυνὴ, χαὶ
πρὸς ὃν τὸ ἀχάϑαρτον πνεῦμα ἐπέστρεψεν.

Χρηστέον τοῦτῳ τῷ ῥητῷ πρὸς τοὺς ψηφιζομέ-

lum, os, labia, linguam , guttur, ventrem,
sinum , brachium, digitum , nares, lignum,
ovem, haedum, pastorem, et: alia plura no-
mina animae, quae nunc singillatim proferri
nequeunt.

Consilium nunc dicit cordis ad virtutem mo-
tum. Cum aliquis Dei auxilium sibi non invo-
caverit quasi ad consilium, ut boni aliquid
considerate faciat; sed audacter atque superbe
initium rei fecerit; ad exitum non deducet,
sed eum re sua suscepta corruet: quia non
se communivit Dei auxilio ad consilium.

XXVI.

diens nunc dicit celerem ad sapientiae
perceptionem, et iustitiae capacem hominem.
Aenigmatibus autem flagellat: asino stimulus ;
tardum duris verbis compunge, incusso ti-
more. Genti vesanae virgae pereussionem , nec
non stupidis famulis subditisque decernit. Nam
virga punitionis symbolum est.

Ex pedibus suis etc. Pedes nunc dicit fa-
mulos. Opprobrium sibi conciliat, qui ver-
bum per stultum nuncium mittit, sive con-

silii, sive sapientiae , sive legalionis, sive bel-.

licae societatis, vel consolandi causa. Nam
stultus , in omni re imbecillus. Quare et Do-
minus in evangeliis ait: non oportet sancta
dare canibus, neque margaritas ante porcos
proiicere.

Fac vites stulti viam malam, et falsam scien-
tiam a te procul amove.

Qui impertitur vesano scientiam, similis est
:ei qui vilem lapidem in aureo anulo collocat;
vel lapidem pretiosum in funda quae lapidem
lapidanti remittit.

Si dissipetur imprudentium stupor, quo
a Deo recesserunt, denuo mundi facti ad
Deum accedent: omnis enim caro videbit sa-
lutare Dei. Heic est animadvertendum , quod
incrassatas peccato animas, carnes stultorum
nominavit. Sie etiam Dominus dixit: non per-
manebit spiritus meus in hominibus, quia
carnes sunt.

Qui postquam peccatum suum abiecit , de-
nuo ad illud revertitur , similis est cani vo-
mitum suum resumenti. Sie fuit Loti uxor,

et ille ad quem immundus spiritus rediit. -

Utendum est hoe effato adversus eos qui

—— A ΣΌΣ

IN PROVERBIA.

suffragiis nonnullos indignos eligunt ad sacer-
dotium, clerove adscribunt. Neque enim quis-
quam ex nobis iusti iudicii ius ac libertatem
in ecclesia constituit: neque haec praeroga-
liva nostra est, sed Christi , qua iudicavit, se-
met iustificans tradere neci, et sanguinem pro
illa fundere. Sie etiam quisquis eeclesiae cla-
vum occupare optat, debet semet ipsum tra-
dere, et maligni caudam tenere, et eos qui
sub nequitia iacent liberare, et ad Chris agni-
tionem adducere.

Sicut in lignis flamma , ita in pravis cogi-
tationibus gliscit et urit mentis ad passiones
ardor. Ubi autem non sit duplex commotio,
id est animi ambiguitas , sed vel Dei vel ma-
monae amor, cessabit in homine alteruter.
Nam si vincat Dei mandatum , illud maligni
evanescet , et a malitia otiabitur homo. Sin
ambo retinere voluerit, vita excidet, et tem-
poralibus etiam spoliabitur.

Labia hoe loco cogitationes dicit. Qui au-
tem mentis labia non aperit contra malignum,
Deo confitens vitia sua , quotquot ei ille inse-
ruit adversus Deum , sed potius celat , hic moe-
rore obruit cor suum, stulte existimans se
non habere peccatum , neque interim agnoscit
Dei clementiam: quia potius, nempe his ita
sperantibus et haec ei confitentibus, coronas tri-
buit, ceu quotidie propter eum dimicantibus.

E A.P.

Tuas 7 pro gaudet, intellexit. Nam pura ani-
ma, dum deliciatur in scientia scripturarum ,
gaudet bene satura. At impura anima falsam
quoque scientiam putat omnino esse veram.

Vel cordis locus , est virtus ac scientia; a
quibus alienatus homo , incidit in nequitiam
atque inscitiam , fitque servus peccati quod
patrat. Nam quatenus homo rationalis est , lo-
cus eius virtus est.

Mens cupiditatibus libera multimodis dele-
ctatur , sapientia , et scientia, atque hymnodia.
Mens contra passionibus obnoxia , ignorantia
et iniquitate proscinditur, fitque magna ruina
et paene irreparabilis.

Amicus noster et antiquorum patrum et, po-
Sterorum nostrorum , Deus est. Ipse enim di-
xit: me dereliquerunt fontem aquae viventis , ,
et effoderunt sibi cisternas dissipatas.—Hoc

A9

νους τινὰς τῶν ἀναξίων ἐ ἐν ἱερωσύνῃ , ἢ ἐν χλήρῳ'
οὐ γὰρ ἐχ τῶν χαϑ᾿ ἡμᾶς τίς τὴν uva ἰσίαν
χαὶ ἐλευθερίαν τῆς ἐχχλησίας ἐποιήσατο" ἢ ἡμε-
' ΕΣ , A ^ » ἃ »! /
τέρα ἐςίν , ἀλλα Χριςοῦ, δ ἣν Mp. δικαιὼ-
σας ἑαυτὸν σφαγῇ δοθῆναι, καὶ χυϑῆναι τὸ
αἷμα αὐτοῦ ὑπὲρ αὐτῆς"
ἐκκλησίας οἴαχας ἐγκεχειρίσθαι. ἐπιϑυμῶν, ὀφεί-
λει ἑαυτὸν ἐκδοῦναι, αὶ τῆς κέρχου τοῦ πονηροῦ
χρατῆσαι, καὶ τοὺς ὑπὸ τὴν αὐτοῦ χαχίαν &£)eu-
ϑερῶσαι , xai εἰς τὴν τοῦ Χριστοῦ ἐπίγνωσιν
προσαγαγεῖν.
"Q λ
σπερ ἐν ξύλοις τὸ πῦρ, οὕτως ἐν πονηρόϊς
Ayers Sa)lÀe xai χαίει ὃ πρὸς τὰ πάϑη
e ^ ! A , » Li
τοῦ νοῦ Suuog ὅπου δὲ cux ἔστι διϑυμος, του-
[ di " ὑλλ᾽ » ^ S ^ A ^ IN
τέστι δίψυχος, ἀλλ᾽ Ἢ τῷ Θεῷ, Ἢ τῷ μαμωνᾷ,
͵7] ᾽ 3 ^ Y 4 ^4 € D A
ἡσυχασϑήσεται ἐξ αὐτοῦ τὸ ἕν τοῦ ἑτέρου" ἢ τὸ

τοῦ Ses πρόσταγμα γικῆσαν , τὸ τοῦ τονηροῦ
ταχήσεται, χαὶ τῇ χαχίρι προσειρηνεύσει" ἐὰν δὲ
τὰ δύο ἕλοιτο, καὶ τῆς ζωῆς ἐχαέσοι, χαὶ τῶν
προσλαίρων στερηϑήσεται.

Χείλη balia τοὺς λογισμοὺς φησίν ó δὲ
τὰ χείλη τοῦ νοῦ μὴ ἀνοίγων χατὰ τοῦ πονηροῦ
πρὸς τὸν Sov ἐξομολογούμενος τὰ χαγὰ, ὅσα ἐν-
σπείρειεν αὐτῷ κατὰ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ χρύπτει,
λύσῃ χαλύστει ἑαυτοῦ καρδίαν. ἐξ ἀφροσύνης
μὴ νομίζων ἔχειν ἁμάρτημα. ἐν τούτοις" οὐκ- εἰδὼς
τὴν τοῦ θεοῦ εὐσπλαχνίαν' ὅτι μᾶλλον. τοὶς οὕτω
ὑπομένουσι καὶ ἐξαγγέλλουσιν αὐτῷ ταῦτα, ςεφά-

cuc ἀπονέμει ὡς καθ᾿ ἐχάςην ἀθλοῦσι δι αὐτὸν.

ΧΧΥΠ.

Eta ἀντὶ τοῦ χαίρει ἔλαβε Ψυχὴ γὰρ
χαθαρὰ, κατατρυφῶσα τῆς γνώσεως τῶν γραφῶν,
χαίρει ἐμπιπλαμένη; ψυχὴ δὲ ἀκάϑαρτος, χαὶ τὴν
φευδώνυμον γνῶσιν - ἀληθῆ πάντως νομίζει.

Ἢ τόπος καρδίας, ἀρετὴ καὶ γνῶσις, ἀφ᾽ ὧν
ἀποξενωϑεὶς ἄνϑρωσος σίστει εἰς καχίαν xat
ἀγνωσίαν χαὶ γίνεται à: ces τῆς ἀμαρτίας ποιῶν
αὐτήν" xao γὰρ λογιχὸς dnd. τόπος αὐτοῦ ἡ
ἀρετή.

Νοὺς ἀπαϑὴς ποιχίλοις τέρπεται;
χαὶ γνώσει , xot ὑμνῳδίᾳ" ^ v

,
σοφίᾳ ,
M
yvcUg δὲ ἐμπαθὴς.
^ L 3c
ἐν ἀγνωσίᾳ καὶ γαχίᾳ watappnyvotat ,
^ , ,
πτῶμα ἔρχεται δυσίατον xai μέγα.

Hi ΕἸ
xat εἰς

Φίλος ἡμῶν καὶ τῶν πρόπαλαι πατέρων. χαὶ
τῶν μεθ᾽ ἡμᾶς; ὃ Ses ἐστιν" αὐτὸς γὰρ εἰπεν"
ἐμὲ ἐγκατέλιπον πηγὴν ὕδατος ζῶντος. xoi
ὦρυξαν ἑαυτέϊς λάκχους συντετριμμένους.----Ἐν-

7

οὕτως χαὶ ἢ πᾶς WU

v. 20.
cod. f. 125. b.

v. 94.
cod, f. 120. a.

Y.
cod. f. 127. à.

v. 9.
cod, f. 127. b.

V. 10.

* Hier. II. 13.

cod. f. 128. a.

v. I8.
€od. f. 129. a.

233.

«eod, f. 130. a.

50 τ ORIGENIS-

ταῦθα ἀδελφὸς ὁ ὃ Χριστὸς ἐστι χατὰ χάριν εἰς
δὲ τὸν οἰχον τοῦ ἀδελφοῦ δεῦ, ἄνευ τῶν ἐντολῶν,
ὧν ἡμῖν δέδωνεν, εἰς ἐξουσίαν τοῦ εἰσελϑέιν εἰς
τὸν οἶκον αὐτοῦ, τουτέστιν εἰς τὴν τῶν οὐρανῶν
βασιλείαν; μὴ εἰσέλθῃς ἀτυχῶν τούτων" τοιοῦτος
γὰρ ἦν καὶ δ' εἰσελϑῶν εἰς τὸν γάμον; Ut ἔχων
ἔνδυμα γάμου" δεϑεὶς δὲ χέϊρας. χαὶ πόδας ἐξε-
βλήϑη τοῦ γάμου.----Αδελφὸς ἡμῶν ἐνταῦϑα ὃ
τῶν ἀγγέλων χόρός ἐστι vat yap τὴν τῶν ay-
γέλων φύσιν πρὸ τῆς παραβάσεως χαὶ πτώσεως

ὁ διάβολος r τῶν ἀγγέλων χαὶ ἡμῶν ὑπῆρχε" φί-
»* δὲ ἡμῶν ἐστιν ὃ ϑεὸς" χρεῖσσεν δὲ τῷ ἐγ-
γυτέρῳ χαὶ ἀληϑινῷ Θεῷ ἡμῶν γαὶ φίλῳ ἐγγὺς
xat πλησιεςέρως εἰχέϊν.. ἢ τῷ μαχρὰν ἀπ αὖ-
τοῦ ἑαυτὸν ποιήσαντι διαβόλῳ, ὡς ἀδελφῷ ὑπεί-
XEly , εἰς τὸ συναπολέσθαι αὐτῷ.----Κρείσσων e
συναπτόμενός ad διὰ τῆς ἀληϑοῦς γνώσεως,
ὑπὲρ τὸν συναπτόμενόν μὸι n διὰ τῆς φύ-
σεως. ;
Τοῦ ἀνθρώπου owog , ἢ ἀρετή" ἐᾶν οὖν μὴ
σπουδαίως ταύτης ἐπιμελῆται, ἐν χαιρῷ πέιρα-

m 3 ! » c
σμῶν ἐχπίπτει αὐτῆς.

Xo ἐνταῦθα ἢ δικαιοσύνη ἡ τοῦ Se ἐςιν;
ἣν οἱ φυτεύοντες ἐν ἑαντόϊς , *at ἑτέροις μετά-
quta διδόντες , τὸν καρπὸν αὐτῆς φάγονται ἐχ

χειρὸς χυρίου τοῦ μόνου δικαίου, καὶ τὴν δικαι:

οσύνην βραβεύσαντος: χαὶ tig τὴν δικαιοσύνην
αὐτοῦ φυλάξασι σὺν ἑαυτῷ συντάττων, ἀπονέμει
δικαιοσύνην, τὴν sot ἀγγέλους δικαιοῦσάν , ἐν τῇ
ἀτρέπτῳ τῆς δικαιοσύνης λαμπρότητι" ὃς δὲ φυλάσ-
σει τὸν λόγον τοῦ κυρίου, τὸν κύριον φυλάσσει ἐ ἐν τῇ
καρδίᾳ αὐτοῦ ἀχώριςον εἶναι ἀπ᾿ αὐτοῦ" τιμηθέσε-
ται δὲ οὐ μόνον ἐντεῦθεν ὑπὸ τῶν ἀγγέλων, ἀλλὰ χαὶ
ἐν τῷ μέλλοντι ὑπὸ τοῦ τῶν ἀγγέλων δημιουργοῦ.

Οἷον, οὐν, ἀτιμάζων τὸν ἄφρονα, ἀποστύσεις
τῆς ἀφροσύνης , ἀλλὰ διδάσχων αὐτὸν ὁποίας
ἀτιμίας 0 ἀφροσύνη γίνεται πρόξενος" ὃ γὰρ εἰς
πρόσωτον ἔλεγχος. ἀναισχυντότερον πειεῖ τὸν
ἁμαρτάνοντα.

Τῶν τοῦ Sec ῥημάτων, τὰ μὲν εἰς υἱῶν
ζωήν, τὰ δὲ εἰς ϑεραπόντων γέγραπται.

»

C À P.

E: ἔστιν ἀνὸρεϊος ἐν ἀσεβείαις... ἔστιν ἀν-
δρεϊος χαὶ ἐν ἀρεταῖς" χαὶ εἰ ὃ ἀνδρεῖος ἐν ἄσε-
βείαις συχοφαντεὶ πτωχοὺς ᾽ ὃ ἀνδρέϊος ἐν ἀρε-
τοῖς παραναλεῖ πτωχούς" οὐχοῦν πᾶς ὁ παρανα-
λῶν πτωχοὺς ἐν ἀσεβείαις συμπράττειν, συχοφαν-

loco frater , Christus est per gratiam. Sed in

domum frátris tui , absque praeceptis quae de-

dit nobis , ut eopia esset ingrediendi in domum
eius , id est in caelorum regnum , ne introéas si
his icon careas. Nam talis crat, qui ad nu-
ptias introiit absque veste nuptiali , qui ligatis
manibus ae pedibus de illo loco pulsus fuit.—
Vel, frater noster hoc loco est angelorum
chorus. Nam pro sua angelica natura ante
lransgressionem et lapsum diabolus et ange-
lorum ét nostri frater erat. Sed amicus no-
ster Deus est. Iam vero melius est, proxi-
miori veroque Deo nostro atque amico , pro-
pe et proximius habitare, quam ei qui ab
illo procul se submovit, obsequi tamquam
fratri, id est diabolo , ut eum eodem perea-
mus.—Melior est qui cohaeret mihi per veram
scientiam , quam dei mihi cohaeret solius vi
naturae.

Hominis domus, est virtus. Nisi ergo hu-
ius diligentem curam gerat , tentationum tem-
pore ab ea excidet.

Fieus hoc loco jstitià Dei est, quam in
se.ipsis plantantes, aliisque surculos trans-
plantandos cedentes, fructum eius comedunt
de manu Domini, qui solus iustus est, et iu-

stitiam muneratur. Et iis qui iustitiam custó-

diunt, apud se positis, concedit iustitiam il-
lam quae angelos ipsos iustificat aeterna iu-
stitiae claritate. Quisquis Domini verbum cu-
stodit in corde suo , Dominum ipsum custo-
dit, ne longe fiat ab eo. Porro honorabitur
non modo nunc ab angelis, sed etiam in fu-
turo saeculo ab angelorum creatore.

Id est, non per illatam dedecus stultum re-
vocabis a stultitia sua, sed potius eum do-
cendo quanti dedecoris stultitia sit causa. Nam
reprehensio in faciem obiecta impudentiorem
faeit peccatorem. ! |

Dei verba partim ad filiorum , partim ad fa-
mulorum regendam vitam seripta fuerunt.

XXVIII.

Si est fortis in impietatibus , est etiam for-
tis in virtutibus. Et si fortis in impietatibus
calummiatur pauperes, qui fortis est in vir-
tutibus confortat pauperes. Ergo qui paupe-
res confortat ad participandas impietates ,

IN PROVERBIA.

calumniatur eos apud Deum; id est vicissim
criminatur, ut una pereant.

Yehemens pluvia non solum fruges pessum-
dat, verum etiam terrae faciem , quae. fru-
ges profert, devastat. Est etiam mitis pluvia,
quae floridam facit terrae faciem , nutriens ac
vivificans fruges eius. Et vehemens quidem,
pessumdatis frugibus, homines simul extinguit ;
at mitis alendo fruges, hominum vitam con-
servat.

Est lex iniusta, et item lex iusta. Iniusta
obtemperantes sibi perdit; iusta non modo
longitudinem dierum tribuit , sed etiam reg-
ni caelorum fit donatrix obtemperantibus sibi,
quia lex Dei est. Quisquis vero Deum amat,
legem quoque eiusdem amat ; et'quae lex man-
dat, operatur. Iam quisquis legi morem ge-
rit, perturbationum quietem consequitur et
Dei agnitionem. Quod si legis amatores muro
se communiunt , nunc murus quietem a pertur-
bationibus significat, et Dei scientiam; quae
solae rationalem naturam custodire queunt.

Si divitiae sunt impiorum nequitia, viri
autem sapientes eas abiiciunt, patet. nequi-
tiam pessumdari a iustis atque sapientibus ,
dum per spiritalem doctrinam impuros ad vir-
tutem reducunt.

Nequaquam lex preces euiusquam aversa-
lur, sed qui tulit legem Deus aversatur eius
preces qui aurem suam avertit, quominus

audiat legis auctorem. Et Paulus ait: praescia

autem scriptura futuri: pro eo ac dicat, qui
scripturam dedit, praesciebat futurum.

Qui sata in eius corde a maligno mala non
confitetur Deo , aut Deo grato homini, non
consequetur felicem de maligno victoriam.

Qui autem confitetur, diligetur a Deo et ab .

angelis eius. Et Iacobus ait: confitemini alte-
rutrum peccata vestra , ut sanemini. Psalmista
quoque ait: confitebor adversus me iniusti-
tiam meam Domino , et tu remisisti impieta-
tem cordis mei.

Iniqui regis proventus, iniquitates sunt et
falsa dogmata. Haec enim eidem pendunt sub-
diti eius. Calumniantur autem Deum , qui ma-
ligno obediunt; quia non Deo, sed inimico
eius diabolo subiecti sunt. Quia vero Deus odit
diabolum ob perversa opera eius, hic vicis-
sim calumníatur homines apud Deum. Qui odit

δί

τέϊ ἀὐτοὺς πρὸς τὸν θεὸν, τουτέςιν ἀντιδιαβαλ-
λει ὅπως συναπολεαϑῶσιν, αὐτῷ.

Ὁ λαῦρος υἱετὸς οὐ ᾿“βόνον τοὺς καρποὺς ἀπόλ-
λει. ἀλλὰ χαὶ τὸ πρόσωπον, τῆς γῆς, τὸ τοὺς
χαρποὺς διδοὺν 1 ἐκθαφίζει" ἔστι δὲ καὶ υἱετὸς
εἰρηνικὸς ; ποιῶν εὐθαλὲς τὸ πρόσωτσον τῆς
γῆς ,. “καὶ τρέφων, καὶ ζωογονῶν τοὺς ἐν αὐ-
τῇ xaptacu ς᾽ χαὶ 6 μὲν λαῦρος , διὰ τὴν ἀπώ-
λῶν τῶν χαρπῶν ἀποκτέννει τοὺς ἀνϑρώσους "
à δὲ εἰρηνοιὸς ; δια τῶν χαρπῶν ζωογενεῖ.

Ἔςι x P νόμος παράνομος, χαὶ γόμος δίχαιος:
χαὶ ὁ μὲν παράνομος τοὺς αὐτῷ σειϑομένους
ἀπόλλει" δ δὲ ὀίχαιος οὐ μόνον μακρότητα ἡμε-
ρῶν δωρεῖται , ἀλλὰ xat βασιλείας οὐρανῶν. mpo-
ξενος γίνεται τόϊς αὐτῷ ὑπείκουσιν; ὅτι τοῦ θεοῦ
ἐστί" τᾶς δὲ ὁ ἀγαισῶν τὸν ϑεὸν : ἀγαπᾷ τὸν
νόμον αὐτοῦ , χαὶ ποιξὶ τὰ τοῦ νόμου" πᾶς δὲ
ὃ ποιῶν τὸν νόμον» diis χτᾶται χαὶ γνῶσιν
ϑεοῦ" εἰ δὲ οἱ ἀγαπῶντες ὸν νόμον; παραβαλ-
λουσιν ἑαυτοῖς τεῖχος, VUy b τὴν ἀπάθειαν
σημαίνει χαὶ τὴν γνῶσιν τοῦ Θεοῦ, ἅπερ uova
πέφυχε φυλάσσειν τὴν φύσιν τὴν λογικήν.

Εἰ πλοῦτος ἀσεβῶν OA. ἄνδρες δὲ σοφοὶ
ἀπολέσουσιν αὐτὸν ; δῆλον ὡς χαχίαν ἀπολλύ-
cucty ci δίχαιοι χαὶ σοφοὶ, διὰ τῆς τνευματι--
χῆῇς διδασχαλίας τοὺς ἀχκαϑάρτους πρὸς ἀρετὴν
ἐπανάγοντες.

Οὐχ 9 νόμος βϑελύσσεται τινὸς τὴν mpcasu-
χὴν. ἀλλ᾽ ὁ δεδωχὼς τὸν νόμον ϑεὸς . τοῦ ἐχ-
γλίνεντος τὸ οὖς αὐτοῦ J xci μὴ εἰσαχουειν ποι--
cüvtog τοῦ νόμου" χαὶ ὁ Παῦλος φησι ts προ-
εἰδοῦσα δὲ ἡ γραφὴ τὸ μέλλον, ἀντὶ τοῦ ὃ τὴν
γραφὴν δεδωκὼς sped τὸ μέλλον.

Ὁ τὰ ἐνσπειρέμενα ἐν cm χκαρῦίᾳ αὐτοῦ ὑπὸ
τοῦ πονηροῦ χαχὰ. μὴ ἐξαγγέλλων αὐτὰ κυρίῳ τῷ
θεῷ ἢ θεςφιλεῖ ἀνθρώπῳ 1), οὐχ εὐοδωθήσεται ἐν
τὴ χατὰ τοῦ πονηροῦ vun ὃ δὲ ἐξαγγέλλων ἄγα-
σηϑήσεται jco τοῦ Seri xai τῶν ἀγγέλων αὐ-
το v χαὶ ὃ Ἰάκωβος φησίν ἢ, ἀλλήλοις ἐξαγγέλλετε
τὰ παραπτώματα ὑμῶν, ὅπως ἰαθῆτε' χαὶ ὃ | ψαλμῳ-
δὸς εἰ εἶπεν *- ἔξαγε τρεύσω κατ ἐμοῦ τὴν ἀνομίαν pov
κυρίῳ, καὶ σὺ ἀφῆκας τὴν ἀσέβειαν τῆς καρδίας μου.

Αἱ πρόσοδοι τοῦ πονηροῦ βασιλέως, εἰσὶν at
χαχίαι xat td d ψευδῆ ἔγματα: ταῦτα γὰρ αὐτῷ

προσοδεύουσιν e ,βασίλευόμενδι ὁ ὑπ αὐτοῦ" συχο-
φαντοῦνται δὲ τῷ Θεῷ οἱ τῷ πονηρῷ πειϑαρχοῦν-
τὲς" ὅτι οὐ τῷ θεῷ ἀλλὰ τῷ ἐχθρῷ « αὐτοῦ τῷ δια--
βόλῳ x ὑπόχεινται" ἐπεὶ δὲ ὁ θεὸς μισεῖ τὸν διάβολον
διὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ τὰ πονηρὰ, οὐτὸς πάλιν διὰ τῶν

1) Videmus Origenis auctoritatem pro confitendo religiosis viris peccata. Item infra p. 54.

cod. f. 130. b.

v. S8.
cod. f. I3I. a.

v. 9.

* Gal. ΠΙ, 8.

v. I3.
cod. f. 1591. b.

* [ac. V. τὰ
* Ps. XXX1.5.

v. I6.
cod. f. 132. a.

Ὑ, 17.

v. I9.

v. 99.
cod. f. 138. a.

*Lue. XXII. 30.

^

* Prov. XXXI. 9.

v. 97.
€od. f. 133. b.

v.d.
cod. f. 134. a.

22

ἔργων αὐτοὺ συκοφαντεῖ τοὺς ἀνθρώπους πρὸς τὸν

Sev. ó δὲ μισῶν ἀδικῆσαι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ, tV.

μαχρὸν τοῦ mpévie αἰῶνος χρόνον βιώσεται.
᾿Ανὸρα ἐνταῦϑὰ φονέα τὸν διάβολον φησίν"
ὁ δὲ ἐγγυώμενος τὴν ἀδικίαν ἐ ἐγγυᾶται τὸν ca-
τανᾷ, ὑπισχνούμενος αὐτῷ ἐχέϊνος, τοὺς τῆς
ἀδικίας ἀποδώσειν χαρπους.---Ἔϑνος παράνομον,
τὰ ϑόγματα τῶν δαιμόνων ἐστὶν, és οὐχ, ὑπα-
κούει ὃ παιδευθείς υἱός" υἱὸν δὲ τὸν νοῦν φησίν"

ὁ δὲ ἐ ἐποχὴν 1 ποιῶν τοῦ νοῦ τοῦ un παραρίπτεσθαι :

ἐν τῇ τοῦ πονηροῦ ἔθνους χαχίᾳ, ὡς περιτ pex
λιον χόσμον πρόξενεὶ λαβεῖν τῇ ἰδίᾳ ψυχῇ ἄφ-
apto &x χειρὸς, κυρίου. ^

Ὁ καθαίρων ἑαυτὸν ἐκ τῶν παϑῶν, χαὶ ἐρ-
γαξόμενος τὰς ἐντολὰς τοῦ θεοῦ, τοῦ ψυχοτρό-
φου ἄρτου σοφίας χαὶ γνώσεως vec ἐμαλησϑ-
σεται ὁ δὲ διώχων σχολὴν τοῦ μὴ Gotéy τὰς
ἐντολὰς τοὺ ϑεοῦ, πλησϑήσεται πενίαις.

Ot νῦν ἐλεήμονες ) ἐν τῷ αἰῶνι" τῷ μέλλοντι
ἐλεηϑέντες ὑπὸ τοῦ θεοῦ, καὶ γενόμενοι ἄγγελοι,
ἄρξουσι τῶν βασχάνων χαὶ πλουσίων ἀσεβῶν"
τοιοῦτον δὲ ἀξίωμα χαὶ τὸς μαϑηταῖς αὐτοῦ
ὑπέσχετο δώσειν κύριος * , τὸ καθίσαι αὐτοὺς ἐπὶ
δώδεχα ϑρόνων , χρίνοντας. δώδεχα φυλὰς τ τοῦ 1σ-
pa θρόνος δὲ &cty ἐν o ὃ νοῦς χαθέζεται, πλή-
pas γνώσεως πνευματικῆς, τοὺς πλανηθέντας ἀπὸ
τῆς ϑεοσεβείας ἐπισυνάγουσα' τὸ δὲ divo ἐν -
ταῦθα. τὸ διδάσχειν σημαίνει ὡς καὶ ut ^ ἄνοιγε
σὸν στόυνα λόγῳ θεοῦ. xot χρίνε πάντα ὑγιῶς,
ἀντὶ τοῦ διδασκε᾽ ἅμα Oi καὶ τοῦτο ἰςέον, ὅτι
ὁ ἐλεήμων χρατήσας τοῦ βασχάνου, αὐτὸς μὲν
οὐ γενήσεται βάσκανος, ἐλεήμονα δὲ μᾶλλον
ποιήσει τὸν βάσχανον.

᾿Εὰν ἀποϑῶνται οἱ ἀσεβέϊς τὸ εἶναι ἀσεβεῖς,
γενήσονται δίκαιοι" ἡ γὰρ ἀπώλεια νῦν τὴν ἀναι-
pea τὴς ἀσεβείας σημαίνει" οὕτω xat Ματθαῖον
τοῦ τελωνείου ἀπολέσας ὁ κύριος; δικαιοσύνην, αὖ-
τῷ ἐχαρίσατο" πληθύνονται γὰρ ci δίκαιοι, ὅ ὅταν
οἱ ἀσεβεῖς καταλείψωσι τὴν ἀσέβειαν , x&t σὺν
τόϊς δικαίοις γενήσονται δίχαιοι: ςένουσι δὲ χαὶ oi
δίκαιοι καὶ ὀδυνῶνται, ὁρῶντες τοὺς ἀσεβέϊξς ἐν τό-
πῳ τῆς ἀσεβείας ἱςαμένους, wat μὴ μετανοοῦντας.

C A P.

Kc» γὰρ ἀνὴρ, δ ἐν παιδείᾳ χαὶ νουϑε-
σίᾳ ᾿χυρίου ἐλέγχων, ἢ ἢ ὃ ἐν σχληρᾷ χαρδίᾳ τ παρ-
ou χαὶ ὑσισχνουμένος συνατδλαῦσαι αὐτῷ
τῶν ἐν γχαχίᾳ" ἐξαπίνης γὰρ φλεγομένου αὐτοῦ

'
ἐν τῇ ὀρέξει τῶν παϑῶν, ὁ ἐπὶ πάντας ϑάνα-

'ORIGENIS | |
laedere animam suam , ; longum infiniti sce V

tempus vivet.

Virum heic homicidam dicit diabóine Qui
spondet pro iniustitia, spondet pro satana , qui
promittit ei vicissim , fructus iniquitatis se da-.
turum.—-Gens iniqua, dogmata daemonum

sunt , | quibus non attendit bene institutus fi-

lius. Porro filium dicit pro mente. Qui vero
menti impedimentum ponit , quominus ad pra-

vae gentis nequitiam semet abiiciat, is tam-
quam colli immortalem ornatum parat. animae
suae de manu Domini recipiendum.

Qui se purgat animi perturbationibus , οὗ

Dei mandata exsequitur , nutritore animarum.

pane, sapientia nimirum et agnitione Dei,
saturabitur. Qui vero otium sectatur, quomi-
nus Dei mandata Wait ond is quidem i a
obruetur. μὴχ ἫΝ

Qui nunc sunt misericordes , in futuro sae- -

culo misericordiam a Deo —— factique an-
geli, imperabunt invidis et impiis divitibus.

Hanc dignitatem daturum se spondebat disei- -

pulis Dominus, nempe sessuros eos super duo-
decim thronos, iudicantes duodecim tribus Is-
rahelis. Thronus autem est in quo mens sedet ,
plena scientiae spiritalis , quae a religione
devios reducit. Tudicare autem hoe loco , do-
cere signifieat. Ut illud: aperi os tuum verbo
Dei, et integre de omnibus iudica, id est do-
ce. Simul et hoc sciendum est, quod si mi-
sericors vineat invidum , ipse quidem non fiet
invidus, sed illum misericordem potius faciet
qui erat invidus.

Si impietatem suam deponent impii, iusti

fient. Nam perditio hoe loco, iniquitatis ex-

tinetionem siguificat. Sic Matthaeum de telo-
nio exterminatum Doninus iustitia donavit.
Multiplieantur enim iusti, cum impii impieta-
tem omiserint, et cum iustis iusti fient. In-
terim gemunt dolentque iusti, quamdiu im-
pios vident in impietatis ἊΨ consistere , et
nondum resipiscere.

XXIX.

Maior est enim vir qui cum disciplina et mo-
nitis Domini reprehendit , quam qui duro cor-
de animos peccatori addit , promittens insuper
se fore ei sodalem gaudii mali. Repente enim ,
dum ille in passionum appetitu exaestuat , de-

r[]

ἢ
,
,

ee
LN

T Εν rm e.
zo. o) nol FI

"mm

- IN PROVERBIA.

creta omnibus morte , ingruente eius complici-
bus, medela non supererit animae ipsorum.
Non autem dixit: cessante flamma haud fore

medelam; sed ipsi exaestuanti non fore me-

delam, habenti eupiditatum incentiva, ligna,
foenum , stipulam. Nam et ambustis post cau-
terem solet sanitas redire

laudatis a Domino iustis in iudicii die , qui
sunt in illorum factione populi laetabuntur.

Quotquot autem sunt sub principatibus et po-

testatibus ae rectoribus huius mundi, hi om-
nino tunc ingemiscent.

. Patrem heic dicit Deum. Deus autem et pa-
ter domini nostri Iesu Christi ; illos qui a Chri-
sto sunt denominati , e verbo atque opere ac
sapientia illum subsequuntur et imitantur ,
aspiciens laetatur in ipsis. Pastor vero bonus,
est mens, imperturbatas cogitationes habens.
Quod si ita est, ergo haedus est cogitatio vi-
tiosa; ovis autem, cogitatio ingenua. Propte-
rea Dominus ws collocat in sinistra parte ,
oves in dextra: haedos dicens eos , qui ha-
bent cogitationes vitiosas. Sic etiam haben-
tes zizania , vocabulo zizaniorum appellavit ;
et habentes triticum , dixit tritieam ; nempe
à pessima vel optima qualitate eos denominans,

Tale est et Pauli dictum: caritas non inflatur.-

id est qui caritatem habet.

Christus quidem erigit rationalem naturam
mandatis suis; scelestus vero Antichristus ad
perniciem coneitat humanum genus.

Ubique verbum iudicare dicitur pro docere.
Nam et qui inter duos vel plures de aliquo
negotio iudicat, is aequitatem docet, et ab
iniquitate absterret. Similiter et in virtutibus
et in quavis re bona, iudicare pro docere di-
citur. Virum autem heic iudicantem gentes ,
Petrum dicit, qui mundum universum docuit
Christi fidem ac religionem. Paulum item et
reliquos per tempora magistros. At virum pra-
vum dicit Theudam , et Iudam, et Samosa-
lensem , et eorum sententiae homines. De
pravo quidem homine ait David: super eum
ridebunt, et dicent: ecce homo qui non po-
suit Deum adiutorem suum.

Viri sanguinum daemones sunt, qui homi-
nes in Christo viventes sanguinis effusione oc-

93

τος, ἐπελϑὼν ἐπὶ τοὺς κατ᾽ αὐτῶν συμπράκτο-
pas, οὐκ ἔστιν ἴασις τῇ ψυχῇ αὐτῶν: οὐχ εἷ-
πεν δὲ ὅτι παυσαμένης τῆς φλογὸς cux ἔσται"
ἴασις, ἀλλὰ φλεγομένου αὐτοῦ οὐκ ἔσται ἴασις, '
ὡς ἔχοντος δηλονότι τὰ τῶν παθῶν v ὑπεχχαύματα,
ξύλα, χόρτον, καλάμην" εἴπερ, καὶ τοὶς γαιομένεις
μετὰ τὸν χκαυτῆραι πέφυχεν D ὑγεία προσγίνεσθαι.

͵
᾿Εγκωριαζομένων τῶν δικαίων v ὑπὸ τοῦ χυρίου v, 2.

“ἐν τῇ τῆς χρίσεως ἡμέρᾳ, οἱ τῆς αὐτῶν μερίδος

λαοὶ εὐρρανϑύσονται' ὅσοι δέ εἰσιν ὑπὸ τὰς ἀρ-.
χὰς χαὶ τὰς ἐξουσίας χαὶ τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ
κόσμου τούτου, οὗτει πάντως τότε φένουσιν.
“Πατέρα ἐνταῦθα τὸν ϑεὸν φησίν" δ᾽ δὲ ϑεὸς v. 3.
xat πατὴρ τοῦ χυρίου ἡμῶν Ἰησεῦ | Χριςοῦ, τοὺς
κατὰ Χριςὸν ne νομαξομένο v2, ἐν ἔργῳ xat λό eye
xat σοφίᾳ ἑπομένους
ϑεωρῶν αὐτοὺς. εὐφραίνεται em attic

τὲ at n epit αὐτὸν;
ποιμὴν
δὲ ἐςιν ἀγαϑὸς γοῦς. ἀπαϑεῖς λογισμοὺς χεχτη-
βένος: εἰ δὲ τοῦτο, οὐχοὺν ἔριφός ἐςιν, λογισμὸς
ἐμπαϑς" χαὶ πρόβατέν ἐ toti λογισμὸς ἀπαϑής"
e ἴςησιν ἐξ ἀριςερῶν,
τὰ δὲ πρόβατα ἐκ δεξιῶν" ἐρίφους λέγων τοὺς χεχ-

διὸ zai τεὺς ἐρίφους 6 χύριος

τημένους λογισμοὺς ἐμπαθεῖς" οὕτω χαὶ τοὺς Bo
τας τὰ ζιζάνια ζιξανια 1 πρεσηγόρευσε" zal τοὺς
i]
τον σῖτον ἔχοντας, dE ἀπὸ τῆς χειρίςης καὶ
ἀρίςης ἕξεως ὁ ὀνομάσας αὐτούς - τοιοῦτόν ἐστι χαὶ
τὸ παρὰ τῷ Παύλῳ λεγόμενον ἢ- ἢ ἀγάπη οὐ περ-
€. 9H
περεύεται ΄ ἀντὶ τοῦ E ἔχων. τὴν ἀγάπην.
Ὁ: μὲν Χριςὸς ἀνίςησι τὴν φύσιν τὴν λογυκὴν
διὰ τῶν ἐντολῶν αὐτοῦ" ὃ à: παράνομος ἀντίχριςος,
πρὸς ἀπώλειαν ἐρεθίζει τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων.
Ἔν παντὶ τὸ χρίνεω, διδάσχειν λέγεται: xe
γὰρ ó μεταξὺ δύο ἢ xot πλειόνων : περὶ ἑνὸς
πράγματος χρίνων, διδάσχει τὸ δίλσιον, χαὶ ἀπέ-
χέσϑαι ἀδικίας"

* I. Cor. ΧΠΙ. 4.

Υ. 4.
cod. f. 184. b.

V. 9.
cod. f. 135. ἃ.

ὡσαύτως καὶ ἐπὶ ἀρετῶν. χαὶ
ἐπὶ πᾶν ὁτιοῦν ἀγαϑὸν, τὸ κρίνειν διθάσκειν λέ-
γεται" ἀνὸρα δὲ ἐνταῦθα χρίνειν ἔθνη, τὸν ΠέΞ:.
τρον φησὶ ; τὸν τὴν εἰχουμένην διδάξαντα τὴν
εἰς Χριςὸν πίςιν γαὶ εὐσέβειαν T) xoi Παῦλον,
xai τοὺς λοιποὺς με τέπειται Qaa dcus ἄνδρα
δὲ φαῦλον . τοὺς χατὰ Θενδὰν xai Ἰούδαν zzi
Σαμοσατέα 2» xat τοὺς τούτων ὀμόφρινας" ἐπὶ

δὲ τὸν φαῦλον * * cod. παυλον.

x.
* Q'ULC :
φησὶν ὃ Δαυϊδ xai ἐπ᾿ αὐτὸν * Ps. LI. $.

ὰ
γελάσονται, χαὶ ἐροῦσιν' ἰδοὺ ἄνθρωπος,, ὃς οὐκ
ἔϑετο τὸν sey βουϑὸν αὐτοῦ.

»,.ὃ9, 1
ΓΑνὸρες αἱμάτων ct δαίμονες εἰσιν᾿, ci eue
Pr ?

ἐν Χριστῷ ζῶντας ἐχχύσει αἵματος ἀποκτείναν-

, 1) Animadverte quomodo Origenes dicat Petrum fidei ac religionis extitisse mundo magistrum.
. 2) Quo pacto Samosatensem (si Paulum intelligit) nominat Origenes , qui aliquanto senior illo fuit, quamquam intra idem.
tertium Christi saeculum? Sane in codice nomen Origenis huic quoque fragmento appingitur ; sed nihil vetat quominus,

vel amanueusis mendum sit, ut in catenis facile usuvenit ,

vel quaelibet interpolatio. ἃ

δ, ORIGENIS ^

v.10. Té οἷ δὲ εὐθεῖς ἐκζητήσουσι ψυχὴν αὐτοῦ" οὗτοι.

οἷ τὰ αὐτῶν πραχτέα καὶ νενοημέναι ποιῆσαι καὶ
νοῆσαι βουλόμενοι.

5 ,

Ὄντως ὃ ἄφρων Gage En! ἔχει τὸν ϑυμὸν

αὐτοῦ" οὗτος δὲ ταμιεύεται κατὰ μέρος; ἤγουν
A
Dg out Ur ἐπὶ τόϊς διχαίοις ὀργιζόμενος πράγμασι. xat δὶ
b)
μὲν τοὺς ἁπλουστέρους. λεχτέον τεῦτο; πρὸς.

τοὺς σπουδαίους ,.0 διὰ τῆς μανροθυμίας zat-

acad gov. τὸν ϑυμὸν κατὰ , Μέρος. '
Τοῖς μὲν φυλάξασι τὸν νόμον ὑπάρξει ἐξηγητὴς
ὃ κύριος ἐν τῇ βασιλείᾳ" τόϊς δὲ παρανομήσασιν,
. v. 18. ;
p ib ἐξηγητὴς μὲν οὐχ, ὑπάρξει; χολας ἧς δὲ ὑπάρξει.
; Ὅτι οὐδεὶς κατὰ φύσιν σχληρὸς j παρίστησι

*Prov.XXIX.I9. τὸς ἐὰν γὰρ χαὶ νοήσῃ οὐχ ὑπακούσεται. * o γάρ.

v. 19. χατὰ φύσιν σχληρὸς , οὐκ ἂν ὀρϑὸν τί νοήσοι
ποτέ τοῦτο δὲ λέγω διαὶ τὸν Φαραὼ σαλήρυν-
θέντα ἐπὶ τὸν Ἱσραὴλ $ χαὶ οὐ λόγοις ἀλλὰ μά-
στιξι τπαιδευϑέντα.

Εἰ τὸ χκατασπαταλᾷν, ἁμαρτάνειν ποιέϊ. πᾶς
δὲ Ó ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν, δοῦλος ἐςὶ τῆς ἁμαρ-
v.3L τίας, πᾶς ἄρα ὁ σπατολῶν,, δοῦλος ἐστὶ τῆς
ἁμαρτίας ς᾽ ἐν δὲ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρφ οὐκ ὀλιγὰ ἐφ᾽
ἑαυτῷ ὀδυνηϑύσικαι.

Ὑβριστὰς ταπεινοὶ κύριος. ταπεινέῖς δὲ di
δωσιν δόξαν.--Ὕβρι τὴν χακχίαν φησίν" ὕβριν
PE. d xat τἀσείνωσιν ἀπωλείας προξενεῖ ἡ aca
tcc πράττουσιν, αὐτὴν , ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς xpt-
σεως" τοὺς δὲ ταπεινόφρονας, E δόξα . ἣν ἐδό-
ξαζον τὸν θεὸν ἐν ὕμνοις καὶ τηρήσει τῶν ἐν-
τολῶν αὐτοῦ, dudas αὐτοὺς" δόξα γὰρ θεοῦ τὸ
ποιεῖν Ξᾷς &ytc λὰς. αὐτοῦ: γαϑὼς αὐτὸς φησὶν
*p Reg.ll.30. ὃ χύριος ἢ ἀλλ ἢ τοὺς δοξαζοντάς με δοξάσω"

1 a χαγιαὰ ὕβριν λογικῆς ψυχῆς προξενεῖ.
κλέπτην cUx ἄλλὸν τινα; εἰ μὴ τὸν διάβολον
λέγει" ὁ δὲ μεριζόμενος , ἤγουν μέρος μὲν τῶν

ν. 94: τοῦ θεοῦ προσταγμάτων τηρῶν» βέρος δὲ τοῦ m:-
νηροῦ ποιῶν» οὗτος μισεῖ τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν μι-
χρὸν γάρ, ὅσον zai τέλειον αὐτὸν κλέψας ὃ δια-
βολος , ϑυσει ἑαυτῷ" ὃ χλέπτης γάρ; φησιν.

᾿ οὐκ ἔρχεται εἰ μὴ ἵνα χλέψῃ χαὶ θύσῃ καὶ ἀπο--

ΣΝ λέσῃ * "τ Opgiov εἶπε τὸν νόμον" ὥσπερ γάρ ὁ op
γος τίθησι τὸν θεὸν ἐν ψυχῇ, οὕτω χαὶ ὃ νόμος
εἰσάγει θεὸν εἰς ψυχήν" χαὶ ὃν τρόπον πάλιν ἀναι-
ρει ἡ ἐπιορκία θεὸν ἐχ ψυχῆς. εὕτω καὶ. ἡ πα-
ρανομία ἐχβάλλει ϑεὸν Am αὐτῆς" ᾿ξὰν οὖν, φη-
σιν, νόμου τεθέντος ἀκούσαντες μὴ ἰξαγερεύσωσιν
ἑαυτῶν τὰς ἁμαρτίας ᾿ φοβηθέντες χαὶ αἰσχυν--
θέντες ἀνθρώπους. adl δ τῶι πρὸς ἀπώ-
Ps XXXI. 5. λειαν" οὕτω φησὶ καὶ ὃ Δαυιὸ ** εἶπα, ἐξαγορεύσω
χατ᾽ ἐμοῦ τὴν ἀνομίαν μεν τῷ χυρίῳ, xo σὺ &g-

cidunt. hecti autem exquirent animam. eius.
Hi sunt qui illorum. acta et cogitata , menia
et opere imitari volunt.

Revera insanus iracundiam suam non nd

nequit. Hic (sapiens) autem dispensat per par-
ies, id est in rebus iustis irascitur. Et ad
simplieiores quidem dicendum est hoc.. Ad
doctiores autem : qui cum longanimitate con-
sumit iracundiam per partes. |

-Observantibus legem enarrator erit Domi-
nus in regno : transgressoribus non. erit enar-
rator sed punitor.

Neminem suapte natura durum esse demon--

strat dictum illud: nam etsi intellexerit , non.

Oobediet. Qui enim suapte natura durus est,

nihil rectum intelliget. Hoc autem aio pro-
pter Pharaonem induratum contra Israhelem ,
et non verbis sed castigationibus eruditum. :

Si luxui indulgere, peccare facit; quis--

quis vero facit peccatum , servus est [peccati ;
profecto omnis luxuriosus servus est peccati.

Extrema vero die haud leviter sui causa do-

lebit. à
Contumeliosos humiliat Dominus , humilibus
autem gloriam tribuit.—Contumeliam heie dieit
pro. nequitia , quia reapse contumeliam et rui-
nae depressionem nequitia auctoribus suis con-
feret in dieiudicii. At humiles ipsa gloria , qua
Deum glorificarunt hymnis, et mandatorum
observantia , extollet. Gloria enim Dei est prae-
ceptis eius obedire. Quemadmodum ipse dicit
Dominus : honorantes me honorabo. Nequitia

' Yero contumeliam rationali animae infert.

Furem baud alium dieit quam diabolum.
Qui vero in partes scinditur, id est partim
quidem. mandata Dei exsequitur, partim vero
maligni , hic animam propriam odit. Sed hunc
propediem totum suffurans diabolus , sibi im-
molabit. Fur enim , inquit Christus , non ve-
nit nisi ut furetur' et mactet οἱ perdat.—-Ius-
iurandum dixit legem. Sicut enim iusiuran-

dum Deum in anima ponit, sie etiam lex

Deum in animam inducit. Et quemadmodum
periurium Deum ex anima delet, ita legis vio-
latio Deum ex illa abigit. Si ergo stante le-
ge, peccata sua confiteri noluerint, metu
ac pudore hominum, exitialiter. subverten-
tur. Sic ait et David : confitebor adversus me
iniustitiam meam Domino, et tu remisisti im-
pietatem cordis mei. Et: dic tu prior pec-

ἀπ:

-

IN; PROVERBIA.

cata tua, ut iustificeris. Item Salomon ait :
qui operit iniquitatem suam , non prospera-
bitur: qui autem qm et vituperat, hic di-
ligetur. iiia iac
Quiéumque mandata Dei observamus , an-

gelos demeremur. Ipsi duces nostri sunt , su-
scepta ab initio tutela nostra, eum dividebat
Altissimus gentes , statuebatque fines populo-
.rum secundum numerum angelorum Dei. Age
vero demerendo duees nostros angelos, Do-
minique voluntate adimplenda , iustum a Do-
mino praemium illa die consequemur, qua
mundum iudicabit cum iustitia: quandoqui-
dem omne iudieium pater filio tradidit.

C A P.

Foutudo est optima qualitas animae ratio-
nalis, qua adversantes sibi inimicos anima su-
perat.

Superata adversaria potehtia , manubias in-
de capimus , litteraturam eius discendo: ut
vitia eius palam facientes, non modo caveant
a laqueis simpliciores, sed etiam quotquot
irretiti fuerant facile effugiant.

Lanam linumque net anima , cum anima-
tarum et inanimatarum doctrinas meditatur ;
vel eum practicae et physicae scrutatur me-
thodos: vel cum incorporeorum theoriam pra-
etica ad se trahit consuetudine.

Noctu exsurgentem animam, vigilem inve-
uit sponsus iustitiae sol, nec non enixe oran-
tem ut ne in tentationem incidat, dicentem-
que: vigilavi et facta sum velut passer soli-
tarius. Est autem cibus animae, meditatio di-
vinorum eloquiorum: opera, sunt virtutes :
ancillae , sensus. Haec ergo confert domicilio
suo corporali aestimabilior pretiosis lapidibus
anima. |

Animam viri frugi dicit ecclesiam, lignum
scientiae et lignum vitae habentem ; scientiae
ut legis, vitae ut verbi. Ipsa enim est ec-
clesia quae de latere Christi processit , eius-
que sponsa inventa est, pudica et fortis mu-
lier, fidem huie servans, eumque sponsum
de " cádlis iterum expectans.

Fusus, est pura mens, virtutem virtuti ag-
glomerans , et dogma dogmati:: vel. sermo

4) Observa Origenis testimonium de custodibus hominum

πρῶτος τὰς ἁμαρτίας σοὺ, tva διχαιωθῆς ἤ- χαὶ πά-
LU
λιν ὁ Σολεμῶν φησίν "* ὁ ἐπιχαλύπτων ἀσέβειαν
^ 4 , A» uU
αὑτοῦ, cU εὐοδωθήσεται" ὁ δὲ ἐξηγούμενος xat
LÀ * ' ^
ἐλέγχων, ἀγαπηϑήσεται.
4 ^ ' 5 A [4
Ὅσοι χατορθοῦμεν voc ἐντολας, θεραπεύομεν
CMM cc "ym ^
τοὺς ἀγγέλους" αὐτεὶ γάρ εἰσιν οἱ ἡγούμενοι ἡμῶν),
v WS. ^ ! € x el / € ed
ar ἀρχῆς λαβοντεξ uas, ὅτε διεμεριξεν ὃ ὕψιςος
ἔθνη, καὶ ἔςησεν ὅρια, ἐθνῶν χατὰ ἀριϑμὸν ἀγ-

γέλων αὐτοῦ ἐν δὲ τῷ ϑεραπεύειν ἡμᾶς τοὺς͵

ἡγουμένους ἡμῶν ay ytheue , ἐν τῷ ϑελήματι τοῦ

κυρίου; ἐν τῇ χρίσει δίκαιον ὑπάρξει ἡ ἥμιν “παρὰ
τοῦ κυρίου, ἐν ἐχείνη τῇ ἡμέρᾳ; ὅτε χρινέϊ τὴν οἱ-
χευμένην ἐν δικαιοσύνῃ: & γε πᾶσαν τὴν χρίσιν
ó πατὴρ δέδωχε τῷ υἱῷ. ᾿

XXXI.

ὶ :

Ανδεα ἐστὶν ἕξις ἀρίστη λογικῆς ψυχῆς;
z2S ἣν τῶν ἀντιχειμένων αὕτη χεχράτηχεν ἐχ-
Ὡρῶν.

Νικήσαντες τὴν ἀντικειμένην δύναμιν, σχυλεύο-
μὲν αὐτὴν; τοὺς περὶ αὐτῆς λόγους μανθάνοντες"
ἵνα tX κατ᾽ αὐτὴν φαῦλα δῆλα ποιήσαντες, ἀπαγὶ-
δευτοι μένωσι, μὴ μόνον ct ἁπλοὺςερο 1, ἀλλὰ vat ct
συλλαγωγηϑέντες, ἑὑᾳδίως ἐ ἐχφεύγωσιν ἀπ᾿ αὐτῆς.

Μηρύεται τὸ ἔριον χαὶ λίνον ψυχὴ, τοὺς περὶ
ἐμψύχων χαὶ ἀψύχων λόγους γυμναζιυσα" ἢ τοὺς

“περὶ πραντιχῆς ναὶ quatene ἐξετάζουσα λόγους"
ἢ τὴν περὶ σωμάτων vai ἀσωμάτων θεωρίαν διὰ
τῆς πραχτυζῆς ξλχουσα πρὸς αὐτὴν ἕξεως.

Ἢ καὶ τὴν ἐκ νυχτὸς ἀνισταμένην ψυχὴν T
γρηγοροῦσαν εὑρίσχει δ τῆς δικαιοσύνης “ἥλιος
νυμφίος" πάντως δὲ χαὶ τρεσευχομένην τοῦ μὴ
ἐμπεσεῖν. εἰς πειρασμὸν ; λέγουσαν τὸς ἠγρύπνησα
χαὶ ἐγενόμην ὡς φρουθίον uote y ἐπὶ δώματος"-
βρῶμα ὁέ ἐ ie ψυχῆς, ἡ μελέτη τῶν θείων λόγων"
ἔργα dé, αἱ ἀρεταί" ϑεραπαινίδες δὲ, αἱ αἰσθη-
σεις" ταῦτ οὺν παρέχει f , τιμιώτερα, λίθων πολυ-
τελῶν ψυχὴ τῷ σωματιχῷ αὐτῆς οἴχῳ.

Τὴν τοῦ σπουδαίου φυχὺν φησὶν ἔχουσαν &z-
χλησίαν ξύλον γνώσεως, xat ξύλον ζωῆς" γνώσεως
μὲν ὡς νόμου , ζωῆς ὃὲ ὡς Χόγου" αὕτη γάρ, ἐςιν

1 ἐκ πλ ᾿ευρᾶς Χριστοῦ προελθοῦσα . xau νύμφη

τοῦτου εὑρεθέϊσα . ἢ σώφρων καὶ ἀνδρεία γυνὴ :
Ó τὴν πίςιν τούτου τηρήσασα, γαὶ τοῦτον νυμφίον
am οὐρανῶν πάλιν προσδοχῶσα.
Li “ 3 ^ ἃ t 7
Átpaxtog ἔστιν «γνοὺς χασϑαρὸς ἡ συμαλεκῶν
U , , E" i] Li I » 4
ἀρετὴν ἐπ᾿ ἀρετῇ, xat δόγματι δόγμα᾽ ἢ λογος

angelis.

99

xac τὴν ἀσέβειαν τῆς καρδίας μου" χαὶ λέγε σὺ

"15. XLIII. 26.
* Prov. XXVIIT.
13. :

y. 26.

v. 10.
cod. f. 137. b.

v. IH.

v. I5.
, cod. f. 138. a.

* Ps. CI. 8.

N. IG.

v. 19.
cod. f. 13$. 5.

y^.97.
cod. f. 139. a.

^

,

ἢ v. 37.
cod. f. 138. b.

v. 30.
cod. f. 140. Ὁ
Cap. I. 13. cod.

ottob. 117. p. 16.

Cap. X. 8. cod.

rcg. 77. p. 910.

v. 2I.
cod. p. 318.

96

προφορινὸς ἕλχων ἀπὸ τοῦ νοῦ πνευματιχὴν deme
ρίαν. ^

» ^
Ovx ἂν σροελϑοι

veg ἢ γάρ ταραχὴ τῶν οἰκείων ἐπιστρέφειν. αὖ-
τὸν εἴωϑε πρὸς τὰ ἀφ᾽ ὧν ἐξελήλυϑεν" ἀπά-
“ειαν δὲ κτησάμενος " χρονίσει τὸ ἐν τῇ ϑεω-
βίᾳ. χαὶ οὐ φροντίσει τῶν ἐν οἴκῳ; ᾿ἐνδέδυνται
γὰρ πᾶντες οἱ mop αὐτῆς" ó μὲν ϑυμὸς, πρᾳό-
ecd. xot ταπεινοφροσύνην" ἡ δὲ ἐπιϑυμία, σω-
φροσύνην xat ἐγκράτειαν.

Σῖτα ὀχνηρὰ, τὰ ὀχνοπο ove tux £i. τῆς Ba-
σιλείας τοὺς κἀπρονείψοις καὶ ἀφελεστέρους 2 D
εὐγνώμων xat ϑερφιλὴς ψυχὴ οὐχ ἐσθίει, οὔτε
μὴν τούτων γεύεται, εἰ τάχα τύχοι αὐτῶν ἐπι-
“υμῆσαι τὰς γαχίας γάρ φησι gita ὀχνηρά.

Ψευδεῖς ἀρέσχειαι : ai μάταιον χάλλος. H
ἀφρονεστάτη ψυχὴ οὐ μόνον ἐννοέϊ χαὶ φαντά-
ζεται τὸ αὐτῇ ἀρεστὸν, ἀλλὰ χαὶ ἔργῳ ἐγχει-
2 πληρῶσαι τὴν ϑεωρίαν" εἰ δὲ ἀρχὴ gc φίας
φόβος κυρίου , δικαίως ἡ ,τυχοῦσα σοφίας ψυχὴ
αἰνεὶ τὸν φόβον τοῦ χυρίου , ὃς γέγονεν αὐτῇ
τῆς τοιαύτης γνώσεως πρόξενος.

^ M ! '
οὕς ; οὐδὲ ἐν ϑεωριᾳ yé-
vato τῶν ἀσωμάτων; μὴ τὰ ἔνδον διορϑωσάμε-.

ORIGENIS IN PROVERBIA.

externe prolatus , qui ex mente deducit spiri-
talem theoriam.

Mens non proficiet , neque theoriam incor-
poreorum adsequetur , nisi interiora sua recte
composuerit. Nam proprii status perturbatio ,
solet mentem eo revocare, unde discesserat.
Sed tranquillitatem cupiditatum adepta , demo-
rabitur in contemplatione, et domesticarum
rerum curam seponet : sunt enim omnes vestiti
familiares eius: furor, lenitate et humilitate .
cupiditas , temperantia atque continentia.

Otiosas escas, et quae pigros ad regnum
consequendum reddunt homines simpliciores ,
aut ineptiores, fidelis ac religiosa anima non
comedit; et ne gustat quidem, si forte illo-
rum cupiditas ei accidat. Porro iniquitates

' dicit escas otiosas.

Fallaces gratiae sunt et vana pulchritudo.
Stultissima quaeque anima non modo cogitat

et imaginatur , quod sibi est libitum , sed etiam

in opus conferre adgreditur meditatum suum.
Quod si initium sapientiae est timor Domini ,
merito anima sapientiam adepta , timorem Do-

mini commendat, qui ei talis scientiae con-

ciliator fuit.

ADDITAMENTUM.

Ἴσασι γὰρ ὅτι τὴν μὲν περὶ τὰ πρακτέα. χέχ-
τητᾶι γνῶσιν. ἀρετῆς μὲν αἵρεσιν, φυγὴν δὲ χα-
χίας; χαὶ ὅτι χτῆσιν ἔχει τοὺς διδασχομένευς
ὑπ᾽ αὐτοῦ" φασὶν οὖν ὡς αὐτὸν ἑλόντες. χαὶ
τούτοις χ χειρούμεϑ α; ἄλλως δὲ κτῆσις τοὺ δικαίου,
σοφία καὶ φρόνησις, συνεσΐς τε xad ἀρετή" χατοι-
λαμβάνονται δὲ τὴν χτῆσιν ταῦτην οἱ ἀσεβεῖς à
πείθοντες τὸν ᾿δίχαιον ποιῆσαί τι τῶν πηγε ρευ-
μένων. ϑεῷ' ἵγα τυφλωϑεὶς ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας ὃ
γοὺς ἐκπέσῃ τῶν ἁγίων τούτων χτημάτων.

zn P μὲν συνετῷ δικαίῳ, xat τὰ δυσχερῆ τῶν
πραγμάτων. εὔχολα γίνεται" τῷ δὲ ἑτέρως ἔχον--
τι, χαὶ τὰ εὔχολα καὶ ἀνάψυξίν τινα ἔχοντα 9
due yep καθίσταται.

“Λόγον γὰρ ἔχουσι ϑεωρημᾶτων ἐπιστήμονα 9
μηδὲν ἔχοντες ὑψηλόν.

7

Norunt enim , eum agendarum rerum scien-
tiam possidere, et in propria potestate habere
alumnos suos. Aiunt itaque, tamquam eo
capto, hisce dominamur. Alioqui vero pos-
sessio iusti viri est sapientia , prudentia , in-
telligentia atque virtus. Occupant autem eius-
modi posséssionem improbi, si quando iusto
suadent ut aliquid a Deo vetitum perpetret :
nempe ut mens peccato excaecata, a sancta
huiusmodi possessione excidat.

' Sapienti iusto difficilia quoque negotia fiunt
facilia. At ei qui aliter se habet , facilia etiam
et solatium. quoddam habentia, difficilia eva-
dunt, ;

Theoreticam doctrinam: habent, sed excel-

sum nihil. '

FINIS ORIGENIS.

EK TON AIAYMOY

EIX HAPOIMIAZ OAOMONTOZ

EZHTHZIZESOYN.
c1:881-€9-1 G9- ξϑ8πξ ὁ

EX DIDYMI

ud PAROYARBBZA SADOUQNS
COMMENTA RIIS.

€— dH nnm

€ A P.

Ynabins, est veluti si dicas: dulce est
inexperto bellum. Et, gutta perpetua cavat
lapidem.

Proverbii denominatio inde orta est, quod cum
olim viae nullis signis interstinctae essent , illa
nunc a Romanis appellata miliaria, antea vero
dicta signa , prisci homines quibusdam in locis
statuerunt , hisque inscripserunt aliquas quae-
stiones. Id porro duplici de causa factitabant
tum ut viae quantitatem viatori indicarent, tum
ut dum is legeret inscriptionem , et dum in hu-
ius intelligentia. occuparetur, labore levaretur.
Namque οἶμος (hine παροιμία) via dicitur.

Cognoscere verba prudentiae, officium prae-
. eipue virtutis est, quod et ceteri interpretes

satis declarant , qui non scripserunt prudentiae -

sed intelligentiae. Vel verba prudentiae dicit
illa quae sunt sophistica et callide elaborata.

Reprehendens sacer sermo illos qui iustitiam
simulant, et eam prout oportet se habere di-
cunt, ait: si vere utique iustitiam loquimini,
recta iudicate , filii hominum.

Audio Theodotionis interpretationem, quam
in editione sua posuit etiam Symmachus ; hi
enim problema scripserunt. Quid est igitur
tenebrosus sermo? confusus scilicet sensu et
phrasi ; velut ille apud Isaiam prophetam. « Vae

» terrae navium, trans flumina Aethiopiae! -

» Qui mittit in mare obsides, ct epistolas
» papyraceas super aquas. » Nihil enim ho-
rum sive in ratione parabolae dictionem per-
spicuam habet, sive alicuius historiae ma-
nifestam narrationem. Iam vero aenigmatis

I.

IL ἐστὶν . icy , γλυχὺς ἀπείρῳ πόλε-
λεμος" γαὶ ῥανὶς ἐνθελεχοῦσα χοιλαίνει πέ-
tpav.

'H mape uaa εἴρηται" ἐν ἀρχῇ γὰρ
τρίβων οὐσῶν ἀσήμων ἢ τὰ γῦν προσηγερευόμενα
μίλια παρὰ Ῥωμαίοις , τότε σημέϊα καλούμενα,
οἱ παλαιοὶ uad τινας τῆς ὁδοῦ τόπους ἐτίθεσαν.
χαὶ τούτοις ἐπέγραφον τινὰ ζητήματα" τοῦτο γὰρ
ἐπείουν δυσῖν ἕνεχεν . τοῦ τε γνωρίζειν τὸν 6
δευιντα τὸ ποσὸν τῆς ὁδοῦ, καὶ τοῦ avaro
σχοντα τὸ ἐπίγραμμα. καὶ περὶ τὴν τούτου σα-
φήνειαν γινομένον. τοῦ γαμᾶτου ἐπιχουφίζεσϑαι.-
Οἶμος γὰρ, λεγεται 5i ὄδος.

Τὸ γνῶναι λόγους φρινήσεως . χυρίως ἐστὶ
τῆς ἀρετῆς δηλονότι, ὥσπερ xal ci λοιποὶ ἑρμη-
γευταὶ σαφηνίζευσιν , ἐχδεδωχότες ὡς οὐ φρονή-
σεως ἀλλὰ συνέσεως λόγους.᾽ Ὴ λόγους φρονήσεως
φησὶ τοὺς σοφισματώδεις. καὶ πανουργευμένους.,

᾿Ελέγχων c λόγος τοὺς ἐπιμορφαζομένους τὴν
δικαιοσύνην. zat λέγονται ἔχειν αὐτὴν ὡς δεῖ,
φησίν" εἰ ἀληθῶς ἄρα διχαιοσυνην λαλέϊτε,, εὐὖ-
ϑείας χρίνατε υἱοὶ τῶν ἀνϑρώπων.

᾿Ακούω τοῦ Θεοδοτίωνὸς ἑρμηνείαν , ἣν ἐξέ-
ϑῶκε χαὶ Σύμμαχος, ὅτι πρόβλημα ἐχδεδώκασιν'
τί οὖν ἐστιν ὃ σχοτεινὸς λόγος: ὃ συγκεχυμένος
κατα τε λόγον χαὶ διάνοιαν χαὶ φράσιν' ác» τὸ
παροὶ τῷ προ φήτῃ *Hoate * . 4 οὐαὶ γῆς πλοίων,
» ἐπέχεινα ποταμῶν Αἰϑιοπίας" ὁ ἀποστέλλων
» ἐν ϑαλάσσῃ ὅμηρα , καὶ ἐπιστολὰς βιβλίνους
» ἐπάνω τοῦ ὕθατος" » οὐδὲν yep τ τούτων οὔτε
ἐν παραβολαῖς τὴν λέξιν σαφῆ ἔχει . οὔτε μὲν
ἱστορίας δεηγησιν φανεράν" χαὶ τοῦ μὲν αἰνιγ-
μᾶτος ἔστι νοεῖν τὸ ῥητὸν , τοῦ δὲ σχοτεινοῦ

8

I τῶν

Cod. Α. f. I. vat.
1802.
B. f. 5. C. reg.

p. 28.
Cat. latin. Pelt.
p. 6.

P4
AP

6.

E Eb
74.

. lat. p. 36.

* [s. XVIIT. I.

B. f. 13.
: C. p. 78.
Pelt. lat. p. 38.

ἡ, ἢ,
À. f. 6. b.

v. 8.
B/f.'I4. b

C. p. 92.
Peit. lat. p. 46.

^

58

λόγου. οὐδὲ τὸ ῥητόν.----Σκοτεινὸς μὲν λόγος, γε-
voe ἐστι φωνή" ἡ δὲ παραβολὴ, ἰδική! σχοτει-

γὸς δὲ eu τὸν xard. στέρησιν. φωτὸς , ἀλλὰ τὸν »
κεχρυμμένον, ὡς σχοτίζεσθαι τὸν ἀγνοοῦντα. Ῥή-

σεις δὲ τὰ xa) Mere ἀποφθέγματα" αἴνιγμα. δὲ
λόγος per ἐπινρύψεως σημαίνων τὸ ἀληϑές"
ὅπειον ἐστι v. διάνοιξον ὁ ὃ Λίβανος τὰς πύλας
σου, vot χαταφαγείτω Tp τὰς χέδρους σου.

᾿Αληϑὴς γὰρ aida. . ἡ γατὰ σεβασμὸν £U-
λάβεια: σύνεσις δὲ ie Εἰς τόδε v ὑποστιχτεον"

οὐχ ἀρκεῖ γὰρ εἰς μακαριότητα τὸ εἰδῆναι τὸ
ἀγαθὸν, εἰ pn xat πράττοι τίς αὐτό" εὐσέβεια
δὲ εἰς ϑεὸν. ἀρχὴ συνέσεως.

Πατὴρ μὲν δικαίων 6 ϑεὸς" πᾶς γὰρ ὁ ποιῶν
τὴν δικαιοσύνην. ἐχ τεῦ Θεοῦ γεγένητ αι" μήτηρ
δὲ ὑμῶν ἡ ἐκκλησία, ἧς νυμφίς ςς 0 χύριος ἡυνῶν
Ἰησοῦς Χριστός, Θεσμοὶ οἱ δὲ αἱ ἀποστολικαὶ δια--

A.f6. b. τάξεις 1} —Et χαὶ ἀναγωγὴν ἔχει τὰ προχείμενα,

τ
ἘΝ

ἀλλ᾽ ἐφαρμόζονται xat τέϊς κατὰ φύσιν γονεῦσιν.
ὅταν ϑεοσεβεῖς ὄντες ἀνατρέφωσι τὰ τέχνα" ὄν-
tog dé ἀνδρὸς τοῦ διδασναλου τοῦ γεννήσαντος
διὰ τοῦ εὐαγγελίου τοὺς παιδευομένους y σύζυγος
τούτῳ χαὶ μήτηρ τῶν τεχϑέντων ἐ ἐστὶν E ἐχχλης-
σια : μᾶλλον à: 2 ἐχαλησιαστιχὴ γνώμῃ xai πο-
λιτεία" ἦν τοίνυν ἐμεῦ", φησὶ. τοῦ παροιμια-
ctc οὖ, νῦν ὡς καθηγητοῦ καὶ πατρὸς, γὺν δὲ
σοφίας γαὶ ἀρετῆς ἀντὶ μητρὸς καταχούσης. ςεφ-
Son χαρίτων στεφάνῳ, xal τὲν penes. χοσ-
unten χλοιῷ , £4 γοητοῦ Xpuocu. χαὶ γόσμευ
χατεσχευοισμένῳ" pincae ςεφάνου ὃν ἀναδέεϊται

€ ^ cy , -N € e 3 lod
D τον ἔσω (ἀνθοώπου χεφαλὴ, ἢ τῶν ἄρετῶν πε-

pus 2 " χάριτες ἐνεμσξόμεναι τυγχάνουσι" Bug.

φώνως τῶ στεφάνῳ νοητῷ ὄντι, ἐχληπτέον χαὶ

τὸν. χρυσοῦν κλοιὸν ἐπιβαλλὸ ὄρμενον τῷ τῆς ψυχῆς

| NA TOUTEG τι τῷ ὑποτακχτιχῷ αὐτῇς"
Κορυφὴν δὲ γα! τράχηλον λέγει τὸν νοῦν"

p» rÜ χλοιὸν δὲ χρύσεον, τὴν γνῶσιν καὶ τὸν y ἡτὸν
7

V. 10"

v. II.
B. f. 15. b.

v. 13.
B, &. 16. a.

τῆς ψυχῆς κόσμον" ἢ γλοιὸς χρύσεος ü ὑποτας
' γὴ -τοῦ θεοῦ : χαὶ ἡ τῶν ϑείων λογίων περιοχή.
Καὶ τὸ σὺν ἄλλεις μὲν ἀμαρξδεινο. κόλασιν
ἐπιφέρει: &vüpeg ys μὲν ἀσεβέϊς,, οἱ ἐν maxi
τέλειοι,
, ^ 4 » ' Y d T
Κρύστευσιν. εἰς, γην vi ομφ γᾶν πρειφωσεῖνδι ἀπέ
γεια φρονεῖν" ἄνδρα ὃὲ δίκαιον νοήσεις τὸν cu-
ῥάνιον ἔχοντα
σϑαι xc εἰς

φρόνημα" δύναται δὲ ταῦτα νοεῖ-
Χριστὸν. χαὶ εἰς τὸν τῶν. Ἰου--
! - ! ,
da λαον.

P A " Dn μιν 4 ^ ἡ
T2 txavov ἡ γραφὴ δηλοῖ διὰ του χαταπιέϊν ,

DIDYMI

quidem saltem dictum intelligi potest, tene-
brosi vero sermonis ne dictam quidem. — Te-
nebrosus sermo, est generalis vox ; parabola,
peculiaris. Tenebrosus haud ob lucis defectum ,.
sed quia abtrusus est, ita ut tenebrae igno-
ranti oboriantur. Effata sunt venusta apophthe-
gmata. Aenigma, oratio occulte significans rem
veram; velut illud : aperi , Libane , portas suas,

et devoret ignis cedros tuas.

Verus timor estin religione reverentia. Intel-
lectus autem bonus. Heie interpungendum est.
Non enim sufficit ad beatitudinem cognoscere

bonum, nisi quisque id etiam opere exerceat.

Pietas vero in Deum, initium intelligentiae.

. Pater iustorum Deus. Quisquis enim iustitiam
exercet, ex Deo natus est. Mater nostra ec-
clesia, euius sponsus dominus noster Iesus Chri-
stüs. Leges , sunt apostolicae constitutionés.—
Etsi autem anagogen quoque habent supradicta,
attamen accommodantur etianr naturalibus ge-
nitoribus , cum pro sua in Deum pietate libe-
ros educant. fam quum sit vir, magister ille
qui gignit per evangelium alumnos suos , con-
iux huius, et natorum mater, ecelesia est,
immo potius ecclesiastica doctrina et vivendi
ratio. Si ergo me, inquit, proverbiorum au-
ctorem , modo ut patris enarratorem , modo
ut sapientiae et virtutis , id est matris, au-
dies, eingéris gratiarum corona, et collum
tuum torque ornabitur, ex intelleetuali auro
et ornamentis confecto. Materia enim coro-
nae, qua interioris hominis caput cingitur ,
est virtutum circulus , quae gratiae appellan-
tur. Itaque consonanter coronae intellectuali
intelligendus est etiam torques aureus animae
collo iniectus, id est obedientiae eius. .

Verticem collumque dicit mentem: torquem
vero aureum scientiam et intellectualem animae
ornatum. Vel torques aureus, est subiectio
Deo , et divinorum eloquiorum munimentum.

Peecare quoque eum aliis, non caret poe-
na. Viri 5àmpii sunt, in nequitia consum-
mati. í j

-Obruunt eos sub terra, quibus suaserint
terrena eogitare. Virum iustum illum reputa-
bis, qui caelestem habet animi sensum. Pos-
sunt haec etiam de Christo et de iudaico
populo intelligi.

Quod multum est, scriptura vocabulo de-

1) Animadverte testimonium Didymi'de apostolicis constitutionibus.

*
y

mii aS

E. nd d a ἘΛΡῈ,

A a

"MT νὰ. LU TEN τ ον

IN PROVERBIA. 59

glutiendi denotat; ut illic: ne abundantiore
tristitia deglutiatur qui huiusmodi est. Aiunt
itaque: hominem hune caelesti animi sensu
praeditum , devietum comprehendentes ad nos
iransferemus , ut terrena cogitet. Vivens au- ,
tem degluiitur, qui rectam habens circa res

agendas sententiam , hanc abiicit.

C A P.

Consilia dicit, animi propositum, quo
constituimus facere quae debemus, vel secus.
Cogitationem vero dicit quae est circa visibi-
lia , ut haec omittamus , et ad Deum acceda-
mus, et mandata cius pro viribus observemus.

neve p.

ui virtutum consuetudinem habet, nec faci-
le ad illarum exercitium torpet, hic habet eas
inscriptas in tabula cordis sui , in penetrali vi-
delicet animae suae seu perpetui adfectus, ne
umquam adversarius te subvertat. !

Corpus esse aio , animae virium congeriem.
Ossa , sunt firmae vires eius: omnia enim ossa
nostra dicent: Domine Domine.

Dextera eius, est divinarum rerum scientia,
unde aeterna vita. Sinistra, est rerum huma-
narum cognitio. : :

Heie rursus vitae lignum appellat crucem.
Nam iis qui sincere Christo adhaerent , mul-
tiplex ex ligno manat vita: et innitentibus basi
eius, munita firmitas stat indeclinabiliter , ve-
lut iis qui in Domino tute sunt fundati.—
Quod si vitae lignum sapientia Dei est, me-
rito prohibitus est eam Adamus participare.
"tenim in malitiosam animam sapientia non
introibit , quoniam ex iustitiae fructibus pul-
lulat arbor vitae. Non inveniens autem .cui
comparet sperantem in Dominum, in se con-
vertit sermonem quasi loquatür de Domino :
nam qui in eam incumbit, tamquatn in Do-
minum , securus est.

Congruit hoe nune quoque filio. Dei, qui
sapientia et prudentia Dei est. Sed et fidelis
anima , terra est fructum centuplicem reddens.
Illa vero ex pinguedine sapientiae fit sapiens ,
stabiliente eam in hae. Deo patre. Fundat enim
in ea doctrinae magisterium , eamque sapien-
tià coagmentat , atque in melius semper pro-

ὡς ἐν τῷ’ ἵνα μὴ τῇ περισσοτέρᾳ, λύπῃ καταπο-
0n τοιοῦτος" φασὶν οὖν, ὅτι τὸν οὐράνιον ἔχοντα
φρόνημα χαϑελόντες χαὶ νικήσαντες, εἰς ἑαυτοὺς
μεταστήσωμεν , ὥστε τὰ ἐπίγεια φρονέϊν" ζῶν
à καταπίεται» ó δόξαν ἔ ἔχων ὀρϑὴν περὶ τῶν
mpaxtíov ,. καὶ ταύτην ἀποβαλών.

H.

bo δὲ λέγει τὴν προαίρεσιν. καθ᾽ ἣν ai-
βουμεϑα τὰ s pliinda ποιεῖν J Ti xai μή; ἔννοιαν
δὲ τὴν περὶ τὰ ϑεωρητὰ, ὥστε καταλιμήάνειν
αὐτὰ, xxt ϑεῷ τροσε-ιχειεῦσϑαι,, τὰς ἐντολὰς
αὐτιῦ ὅση δύναμις φυλάττεσϑαι.

ΠΙ.

E, ἕξει τὰς ἀρετὰς ἔχων : zh
| ph ἐσισολαιως
χαταῤῥᾳθυμῶν αὐτῶν, εὗτος ἔχει αὐτὰς γεγραμ-
μένας ἐπὶ πλ αχὸς τῆς ἑαυτοῦ 9 καρδίας, ἐ ἐπὶ τοῦ βα-
θους δηλαδὴ τῆς ἑαυτοῦ ψυχῆς, ἢ ata τῆς διηνεκοῦς
ἐπιθυμήσεως , ἵνα ὃ ἐξ ἐ ἐναντίας ph παρατρέπῃ σε.

Σῶμα τὸ ἄθροισμα τῶν δυνάμεων τῆς ψυχῆς
λέγω" ὀστᾶ, αἱ στερεαι δυνάμεις αὐτῆς πάντα

'
γὰρ τὰ ἐστὰ ἡμῶν ἐροῦσι, κύριε χύριε.

Δεξιὰ αὐτῆς. ἡ τῶν ϑείων ἐπιστήμη, ἐξ
Qv ἡ αἰώνιος ζωή" ἀριςερὰ δὲ ἡ τῶν ἀνθρωπί-
γῶν γνῶσις.

Ἔνταῦϑα πάλιν AUR ζωῆς, τὸν σταυρὸν
ὀνομάζει". τοῖς γάρ εἰλιχρινως, ἐξηρτημένοις ἐν τῷ
Χριστῷ, ἡ διάφορος ἐχ τοῦ ξύλου ἀπεστάξει
ζωή" τῆς δὲ ἐπτερειδομένεις ταῖς χρητίσιν αὖ-
TOU , βεβαίωσις. ὀχυρὰ πέπηγεν ἀχλινῶς, οἷα
δὴ χαὶ ἐπὶ κύριον "y ἰδρυμένεις.---Εἰ δὲ
ξύλον ζωῆς ἡ cc egia τ
ται μεταλαβεῖν αὐτῆς ὁ ᾿Αδαμ" εἰς γὰρ χαγό--
τέχνον ψυχὴν σεφία cox εἰσελεύσεται" ἐσείτερ
ἐπὸ χαραῶν δικαιοσύνης φύεται δένδρον ζωῆς:
μὴ εὑρηκὼς à: τινι ὁμοιώσει τὸν ἐλπίζοντα ἐπὶ
κύριον. » εἰς ἑαυτὸν μεταστρέφει τὸν λόγον εὐ λέω
γῶν ὡς ἐπὶ χύριον" ὃ γὰρ ἐπερειδόμενος ἐπ αὖὐ-
t. ἅτε δὲ εἰς ϑεὸν ἐλπίζων , ἐστὶν ἀσφαλής.

εὖ Θεοῦ, δικαίως κεχώλυς-

ἹΑρμόττει τοῦτο "καὶ yov τῷ υἱῷ τοῦ Seco,
σοφίᾳ χαὶ φρο νήσει ὄντι θεέ" ἀλλὰ καὶ ἢ Ψυχὴ
ἡ πιστὴ J γῇ ἔστιν ἑκατονταπλασίονα χαρποφο-
ροῦσα" αὕτη δὲ ἐχ τῆς πιότητος τῆς σοφίας γί-
νεται σοφὴ. ϑεμελιοῦντος. αὐτὴν ἐπ᾿ αὐτῇ τοῦ
θεοῦ xat πατρός" ἑδραζει γάρ αὐτῇ τὴν εἰσαγωγὴν
τῆς διδασχαλίας. πῆξιν ἀπὸ σοφίας ποιφύμενος

*

es

p

ΩΣ

Leda

v. 91.

A. f. I8. b.

v. 33.

A. f. 90. a.

v. 8.

À. f. 21. b.

A1.

60

m X » 14 / 4. ἢ 3.
ἐν αὐτῇ καὶ aet προκόπτουσαν αὐτὴν ἀτροῦδεικ-- :

γύς" οὐρανὸν δὲ ἐργάζεται καϑαρώτατον χτίσμα,
ἀγγέλων καὶ τῶν νοερῶν οὐσιῶν οἰκητήριον" λα-
βοῦσα δὲ αἴσϑησιν τοῦ ὄντος, wei χατανοοῦσα
τὴν τῶν πραγμάτων ἀκρίβειαν, οἷον τὸ πολύβυ-
Soy τῶν τοῦ θεοῦ χριμάτων , νέφη ταῦτα προσ-
εἴπεν" ἢ νέφη τοὺς προφήτας ἐχάλεσε, ἐμὸν
τὴν διδασκαλίαν.

Μὴ ἐχτὸς γένῃ τοῦ ποτίμου τῆς ζωῆς ὕδατος"
βουλὴν δὲ λέγει τὴν περὶ πρακτέα χινησιν" ἔν-
νοιαν , τὴν περὶ τὰ ϑεωρητιχόν τράχηλον τὴν
αὐτὴν ψυχὴν εἶπε; τὴν βαστάσασαν τὸν ζυγὸν τοῦ
κυρίου ὥσπερ δὲ ὁ τράχηλος τοὺς φηθοδέσμους πε
ρίχειται. οὕτως ἡ ψυχὴ τὰ τοῦ θεοῦ οὐ γέρα χομεεῖται
ἐν τῇ ἢ βασιλείᾳ, ὦ ὡς καὶ ἐν τῇδε τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ.

Τῶν ἀσεβῶν xat τὰ ἐπιδοξα χεκατήραται"
τῶν δὲ διχαίων zat τὰ εὐτελέστερα ηὐλογηται
ἔχον δὲ λέγει, τῆς λογικῆς ψυχῆς τὰς δυνάμεις"
ἐπαύλεις δὲ, τὰς τοῦ ϑυμιχοῦ xat τοῦ ἐπειθυμητι-
χοῦ" ἐν αὐταὶς γὰρ τὰ ἄλογα διατρίβουσι πάθη.

C A DP.

4
1 ιμὴ σοφίας; ἢ τήρησις τῶν ἐντολῶν" σοφία
δὲ ὁ Χριστὸς, εὖ νύμφη ἡ διὰ τῶν ἀρετῶν τι-
μῶσα αὐτὸν ψυχὴ. ἥτις ὑπ᾽ αὐτοῦ περιληφθή-
σεται.

Καϑάπ περ νηπίῳ τινὶ παιδίῳ ἔπαθλα ἀεὶ ταῖς
προσοχαῖς τίθησι. PT διεγείρει ἔξω ποὺ διεπ-
τοημένον" πηγαὶ δὲ ζωῆς αἱ ἀρεταὶ, ἀφ᾽ ὧν τὸ
ζῶν ,ὕϑωρ. à γῶσις "f τοῦ Χριστοῦ, Τῷ κατὰ
σοφίαν προνόπτοντι : πολλαὶ πηγαὶ χαὶ οὐ μία
γίνεται , ἀλλὰ κατὰ τὸ σλῆϑος τῶν ἀρετῶν"
ταὶς τὰς παραινέσεις, φησὶ φυλάττουσι ταύτας.
ζωῇ γίνονται" autos τὸ ἄϑλον.

Τὴν χατὰ τὸν. βίον πορείαν ὀρθῶς βαδιζε,

gnat πόδες εἰσὶ τῆς ψυχῆς αἱ μεταβατικαὶ ταύ-

T$ ὁρμαί" μεσότης γάρ ἐστιν ἢ ἀρετ n.

' DIDYMI

vehens , eaelum veluti efficit, creaturam pu-
rissimam, angelorum et intellectualium sub-
stantiarum habitaculum. llla autem sensu re-
rum existentium percepto, et illarum accuratam .
rationem considerans ,. quasi abyssum mul-
tam iudiciorum Dei , nubes ea nominavit. Vel
nubes , prophetas appellavit; rorem , doctri-
nam.

Ne longe abeas à potabili vitae aqua. Con-
silium autem dicit, erga res agendas motum;
meditationem, eam quae fit circa theoretiea. .
Collum dieit ipsam animam , quae iugum Do-
mini portat. Sicut autem collum pectoralibus
praeeingitur, sie anima dona Dei in regno
gestabit , sieut heie mandata eius.

Impiorum res etiam splendidae maledictio-
ne feriuntur; at iustorum ctiam viles benedi-
euntur. Domum dicit, rationalis animae facul-
tates: tuguria, partem iracundam et concupisci-
bilem: ibi enim irrationales habitant passiones.

IV.

Hoo sapientiae, mandatorum observan-
tia. Sapientia Christus , euius sponsa est , quae
eum virtutibus honorat anima, quam ille am-
plexabitur. -

Simplici veluti puerulo μον semper pro-
ponit attentionibus eius, erigitque extra ali-
quando prolapsum. Vitae fontes, virtutes ; un-
de aqua vivens, Christi agnitio. Proficienti
sapientià multi fontes, non unus, sed pro
virtutum numero. lis qui observant has mo-
nitiones, vita fiunt. Item praemia sunt.

Vitae iter recte persequere, inquit. Pedes
sunt, tralaticii huius motus ; nam virtus me-
diues: tenet.

CAP. V.

^

5 ^ X ^
M; πρόσεχε ἀπατηλῇ διδασχαλίᾳ ; à τῆς

χρηστολογίας δελεαξούσῃ ; τουτέστιν αἱρέσει xao

τῇ εἰδωλολατρίᾳ xl ματαίς εις ῥήμασι.

Μέχρι τῆς ἀκοῆς αὐτῶν τὸ xav

γὰρ ἡ ἀπάτη" τὸ μὲν ὀλέϑριον χρύπτειν εἴωθε,

προβάλλεται δὲ τὸ ἡδὺ, ὥστε ἐλειν: ἢ γὰρ ἂν

bad ἂπ πεπήδησαν' ὁ δὲ 5 ϑεὸς οὐχ οὕτως, ἀλλὰ
à;

τὸ ἡδὺ amen t£, τὸ δὲ ἐπίπονον προτίϑησι:
χαὶ QUA εἴπεν ἀποῤῥεῖ. ἀλλὰ ἀποστάζει, ὡς μὴ

,
τοιαυ τ

͵

SN "Y à
(uto adtendas fraudulentae doctrinae, quae
per dulees sermones inescat, id est haeresi et
idololatriae et vauiloquiis.

Auditüs tenus, harum rerum bonitas. Talis
est erroris natura, perniciem celare solet , iu-
cunditatem prae se ferre, ut decipiat; aliter
enim, statim homines recederent. Non ita Deus,
qui dulce celat , laboriosum proponit. Neque
dixit defluit, sed "destillat, ne satiatura vi-

IN PROVERBIA.

deatur amaritudo; nam postea felle amarior
sentietur. Non quanta est (vitii) dulcedo,
tanta etiam amaritudo , sed multo maior.

. Viae nomine mentem quae ad virtutem ten-
dit, heic denotavit. Vel fortasse mandat vir-
tüti ut nos a nequitia separet.

Id est in senectute. Vel carnium contritio-
ne denotat intemperantiam quae est quaedam
eorruptio.

Introducit hominem corruptum , qui semet
vituperat quia disciplinam oderit , aitque:
perii et contabui conterendo carnes meas in
luxuriis , et vitam propemodum proieci. Ideo

palam facta est punitio mea in medio eccle-

siae ac synagogae. Est enim haec poeniten-
tis vox, qui nondum est in ea extremitate
cui proximus fuit. Par illud est: paene ef-
fusi sunt gressus mei. Namque evigilans, sen-
tiensque, ubinam inquit prope fui? Quomodo
igitur possumus ex natura orienti insaniae me-
deri. 52
Scientia , simul est puteus ac fons: his qui
ad virtutes accedunt, puteus: illis qui in eis
sunt perfecti, fons. Scientia dicitur etiam ma-
ter, uxor, soror: mater, quia per eam a
magistro gignimur: uxor quia copulata parit

virtutes et recta dogmata: soror, quia ex

uno Deo existimus. Et dixi sapientiae: soror
mea es. I

Videsis quomodo non i'Bodó abundantià fa-
cilitatem ostendit, sed et neminem habendo
gaudii participem. Duplicat autem eam rem, et
possessionem pesi novit enim eiusdem rei
voluptatem.:

C AP.

lisi brutorum naturalem operam imitare.
Vel, vade dictum est pro scias. Multi enim
theoriae tenus et auditus bene agunt , non au-
tem usque ad disciplinam.—Apes dicit pro-
phetas atque apostolos , quorum labores utiles
sunt tum alta conditione praeditis tum etiam
humilibus. Favum dicit negotia; mel, horum
theoriam. Sicut ducit capellas eicur animal,
ita rex apes. Pulehra res itaque in omni im
ordo est.

Insipiens est atheus, qui theoreticam abó-
let; iniquus, qui practicam. j !

61

πρεσχορῇ γενέσϑαι τὴν πιχρίαν" ὕστερον μέν. τοι
πικρότερον χολῆς" οὐχ ὅσον τὸ ἡδὺ, τοσοῦτον
τὸ πικρὸν 7: ἀλλὰ πολλῷ πλέον.

Ὁδὸν ἐἰπεν ἐνταῦϑα.. τὸν ἐπὶ τὴν deci

i δδεύοντα γοῦν" n τάχα τὴν ἀρετὴν προστάσσει

χωρίζειν ἡμᾶς ἀπὸ χανίας.

Τουτέστιν ἐν γήρᾳ ἢ διὰ τοῦ κατατριβῆναι
τὰς σάρχας . τὴν ἀκολασίαν δηλοὶ φϑοράν τινα
οὖσαν. "

Εἰσάγει τὸν διαφϑαρέντα χαχίζοντα ἕαυτὸν
ὡς μισήσαντα παιδείαν. xoi φησίν" ἀπολοίμην
ἂν xal διεφϑάρην., χατατρίψας τὰς σάρκας βου
ἐν ἀσωτίαις ; χαὶ τὴν ζογὴν αὐτὴν μικροῦ δέϊν
προηχάμην. διὸ φανερὸν ἐγένετο τὸ ἐπιτιμιόν piu
ἐν μέσῳ ἐκκλησίας καὶ συναγωγῆς" βετανενοηχό-
τος γὰρ ἡ φωνὴ, χαὶ μὴ γεγονότος ἐν ᾧ παρ᾽
ὀλίγον γεγένηται" ὅμοιον καὶ t0, παρ᾽ ὀλίγον
ἐξεχύϑη τὰ διαβηματά μευ" ἀνανήψας γὰρ καὶ

; M ᾿
αἰσϑηϑεὶς, ποῦ ἐστι, λέγει , τὸ παρᾶ μιχρόν"
πῶς οὖν ἔνι τὴν ἐχ τῆς φύσεως μανίαν παρα-.

μυϑήσασϑαι:

: Ἡ γνῶσις » xai φρέαρ ἐστὶ χαὶ πηγή; τες
μὲν προσερχομένοις ταῖς ἀρεταῖς φρέαρ ἔστι"
cóc δὲ γατ᾽ αὐτὰς τελειωϑθ εἶσι, πηγή" λέγεται
δὲ ἡ γνῶσις χαὶ μήτηρ, καὶ γυνὴ, καὶ ἀδελφὴ"
μήτηρ ὅτι δ αὐτῆς ὑπὸ τοῦ ϑιδασχάλου γεγεν-

νγήμεϑα: γυνὴ, ὅτι συνοῦσα τίκτει apes τὰς χαὶ-

ὀρϑὰ δόγματα" ἀδελφὴ, ὃ ὅτι ἐξ ἑνὸς Θεοῦ ysyo-
γαμεν" val εἰπα τὴν σεφίαν ἀδελφήν.

Ὅρὰ ὡς οὐ μόνον τῇ οἰφϑονίᾳ τὴν εὐκολίαν
ἐνδέίχνυται, ἀλλὰ καὶ τῷ μηδένα χοινωνὸν ἔχειν
τῆς ἀπολαυσέως" διπλασιαζει δὲ αὐτὸ Q^ χαὶ χτῆ-
σιν ἀποκαλεῖ" εἰδε γὰρ τὴν τοῦ πράγματος 13:-
γῆν.

VI.

M

Ks τὴν φυσυκὴν τῶν ἀλόγων ἐργασίαν μίμη-

σαι" ἢ ἴσθι, τουτέστι πορεύο v πολλοὶ γὰρ ἄγα-

ϑοεργοῦσιν ἀπὸ ϑεωρίας ἢ ἀχεῆς ? xal cut ἐξ
ἐπιστήμης. — Μελίσσας λέγει προφήτας χαὶ ἀπο-
στόλους ] ὧν et πόνοι χρήσιμοι τόϊς τε μεγάλοις
τὴν ἕξιν χαὶ téic βραχέσι" χηρὸν μὲν Cy λέγει
τὰ πράγματα’ Bes δὲ, τ τὴν. τούτων ϑεωρίαν.
Ὥσσερ ὁδηγεῖ τὰς αἰγας ὃ τ ἴλος.
ἐσσὴν τὰς μελίσσας: χαλὸν cuv ad παντα
τὸν βίον ἡ τάξις.
"Agpov ὁ o ἄϑεος. ὃ τὸ ϑεωρητικὸν ἀπολέσας"

παράνομος δὲ, ὃ τὸ πραχτιχόν.

΄ ς
εὑτως 0

γε

v.

v

II.
À. f. 26. à.

ibid.

. 12.

. 14.

me
"
e*

y; FK
A. t 35. 4.

V. 8.
C. p. 247.

v. 27.
C. p. 304.

62

DIDYMI

C Δ P. "War.

Νὰ: χοινοῦ φύλαξον, 1 ἵν ἢ en, φησὶ, χαὶ
βιῶναι ζωὴν. αἰώνιον . γαὶ dpa yeason*

t^ sensu dicitur custodi; ut tibi contin-
gat, inquit, vita aeterna frui, et esse spe-

πολλῷ γὰρ τοῦ τῶν ὀμμάτων φωτὸς ,λαμπρότε- .culativo. Ceterum multo oculorum luce splen-

ρὸν αἱ τῶν θείων ἐντολῶν τηρήσεις ἥμιν ἀναλαμ-
πευσιν. ὶ

Xét ἡ ὁλοσχερὴς πρᾶξις s δάχτυλος δὲ ἡ
μερικοτέρα" σειϑόμενο ς΄ δὲ pat. TCR NA ἕξεις
τὴν xa pdtay εἰς Unc δοχὴν τῶν ἀρετῶν.

Συνευκεῖν ἀνδρὶ. ὥροσα: “ἰξιται ὡς κατὰ γόμον
βιεῦσα' χαὶ ἀγαιρέϊ m πάντα τὰ Qo «pipe χαὶ χωλυ-
tix , τὴν ν aedi πρεβαλλομένη τοῦ συνοι-
χοῦντες.

Ὅ γὰρ usce αὐτῆς ὁδοὶ ἄδιυ εἰς ταμέϊα
ϑανάτου χατάγευσαι' t γὰρ πειϑόμενοι αὐτῇ ;
Mw γινόμενοι ἐὰν αὐτῆς χαὶ γήϊνοι , οὕτως.

πελοῦνται: τὸ δὲ ἐπὶ πέταυρον ἅδου,, οἱ λοιποὶ.
ἐν βάϑεσιν εἴπον.

C A P.

IL λλὰ σημαίνουσα; καϑάπερ εἴπομεν. 1 ἀρ-
χὴ ,

νῦν τὸ ἀΐδιον δηλεῖ , χαὶ τὸ αἴτιον καὶ

τὸ ποιητικόν" ἣ δὲ ἀρχὴ, τινῶν ἐστιν ἀρχὴ καὶ ;

σημαίνει σχέσιν , ἀλλ᾽ οὐχ αὐσίωσιν" τὰ γὰρ
πρός τιν τοιαῦτα" ὡς τὸ δεξιὸν καὶ ἀριστερόν"
οὐσία τοίνυν οὖσα à τοῦ ϑεοῦ σοφία, οὐκ ἀρχὴ
τινῶν ἐστι" καὶ πρὸ κτίσεως 790 ἔχει τὸ εἶναι
σοφία 1)" ἡνίχα δὲ σχέσιν τὴν 1 πρὸς τὰ peras a δέ-
Éetat , τότε ἀρχὴ γίνεται τῶν ὁδῶν τοῦ Sec
ποιητικῶν xal mpove ἡτιχῶν, εἰς τὰ ἔργα à τὴν
ὕπαρξιν. ἐχ τοῦ € ἔχει, μηδὲν αὐτῇ
cg πρὸς τὸ εἰναι σοφίαν" ἀλλ᾽ ἡ σχέ-
σις χα ἣν ἀρχὴ χαὶ δημιουργὸς λέγεται, τό-
ι
τε ὑπέστη ὅτε χαὶ τὰ γενόμενα" ἀρχὴ γὰρ οὐ
1: τοὐπάρχει, apt

ἐχείνην ὑπάρχειν λέγεται, εἰ τὴν οὐσίαν ἔχου-

ὧν ἔστι ιν οὔτε ταῦτα uit
σιν ἐν χρόνῳ τὰ χτίσματα' οὖσα γὰρ ἀΐδιος
D σοφίαι s οὐχ ὑσόχειται χρόνῳ" σύζυγες οὖν ἡ
προῦπάρχον τῆς κτίσεως ,
σοφίά ὧν, ὁ υἱὸς τοῦ vec ἐὰν λέγει , χύριος
ἐχτισέ με; μὴ οὐσίωσιν τὴν νόησιν ἔχῃ; ἀλλ᾽
εἰς σχέσιν τὴν πρὸς τὰ κτίσματα: εἰς ἔργα γὰρ
ἐχτίσϑαι φησὶν , ἐπὶ τῷ ἀρχὴ εἶναι τῶν ποιη-
τιχῶν χαὶ σρονοητ τιχῶν ὁδῶν τοῦ “εοῦς τουτ--
ἐστιν αἰτία εἰσαγωγικῶς γε μὴν ἔτι

ἀρχὴ το IT: κτίσμασι:

εἰπεῖν" ὃ

1) Valent haec contra redivivos pantheistas.

didius divinorum mandatorum observantia ful-
get.

Manus est tota actio; digitus, pars eius.
51 mihi obediveris, latum cor habebis ad vir-
lutum receptionem. iin

Habitare cum marito simulat, quasi ad le-
gis normam vivens: omnesque timores et im-
pedimenta aufert, peregrinationem praeten-
dens coniugis sui.

Domus etus viae inferni, quae ad mortis con-
clavia ducunt. Nam qui huiusmodi mulieri mo-
rem gesserint , lutei ab ipsa facti et lerreni , sic
peribunt. Quod autem heic dicitur « ad petau-
rum inferni» ceteri interpretes scribunt pro-
funditatem. !

VIII. -—

Cu initium multa , ut diximus, signifi-
cet, nune aeternum significat, et causale, et
creativum. Jam initium , alicuius rei est ini-
tium ; et relationem demonstrat , non substan-
tiam. Haec enim ratio est eorum quae sunt
ad aliquid , ut dextrum atque sinistrum. Sub-
stantia itaque cum sit Dei sapientia, non est
alicuius rei initium ; nam et ante creationem
sapientia erat. Sed postquam relationem er-
ga res creatas habere coepit, tunc initium fa-
cta est viarum Dei , agendi ac providendi , ad
opera quae existentiam ἃ ereatore habent;
quae tamen nihil ei conferunt ut sit sapientia:
sed relatio, ob quam initium dieitur et crea-
trix, tunc subsistentiam habuit quando etiam
res creatae. Namque initium non existit ante
illa quorum est initium : neque illa post hoc
dicuntur esse; etsi creaturae substantiam in
tempore accipiunt. Iam sempiterna cum sit sa-
pientia , tempori non subest. Socium est itaque

initium ereaturis; Sed enim qui ante creaturas

existit, utpote sapientia, filius Dei, etiamsi di-
cit Dominus creavit me, id non de substantia
intelligendum est, sed de relatione erga crea-
turas. Ad opera enim se conditam dicit, ut sit

Deus genuit, qui videlicet est filius.

IN PROVERBIA. . Ὁ

initium activarum et providentialium viarum
Dei, id est causa , ut scholastico more loqua-
mur. Dei filius factus est homo, adsumpta servi
forma; isque licet sit ante saecula aeternus,
quatenus Dei Verbum est, nihilominus creatus
dicitur postquam nativitatem de Maria habuit ,

facetus caro: ut qui voluerint secundum Dh

ambulare, et ad Deum, hoc utantur magistro ,
exemplari optimae vitae , et doctrinam adseclis
tradenti. Denique quod vocabulum « creavit »
non ubique significet facere substantiam , testis
David qui ait: cor mundum crea in me Deus. Po-
stulat enim, non quasi cor non habeat , sed quia
id inquinaverat, recuperare mundatum eupit.
Paulus quoque dum ait , duos creare in unum
novum hominem, non substantiam collatam
hominibus, sed unitatem ex concordia osten-
dit. Quod interpretes, creavit me ediderunt.

Dicit hoe pro, causam protulit et fundamen-
lum creaturarum. Secundum illud : omnia in se
constituit, et ipse est ante omnia. Et ipse Do-
niinus dicit: ego sum principium creaturae Dei.
Nam sieut fundamentum ecclesiae volens esse ,
homo fieri sustinuit , ut eain ipso stabiliretar
immobilis ; ita etiam creaturae volens existen-
tiam dare , ad eius normam se accommodavit ,

.praedietam relationem inducens , factus futu-

ris rebus. initium et causa. Attamen quamvis
secundum haec fui creatus, arte omnia me
4

Thronum pro suo regno, ventos autem pro
intelleetualibus spiritibus dicit. Vel quomodo
David:.qui ambulat super pennas ventorum;
quibus verbis levem atque incorpoream sub-
stantiam Dei vult denotare.

Specta distribuentes inter se opera, sapien-
tiam atque Deum. Ille faciebat, inquit ; ego
disponebam. Cur autem valida? quia nullo
fundamento egent, nam. sola Dei voluntate
consistunt,

Vel, quia statim ac appareo, vitam prae-
beo. Vel, quia per revelationem condescen-
dens infirmitati eius, tune egreditur. Nam
cum vita sit, et xtatis hominum conspectum ,
vitam praebet. Voluntatem vel pro amore di-
cit; vel quia fecit nos liberi arbitrii compo-
les, üt ad agenda quae oportet parati simus.

: ἥρμοζον'

υἱὸς τοῦ ϑεοῦ ἄνϑρωσος γέγονεν ἀναλαβὼν τὴν
τοῦ δούλου Bep zat πρὸ αἰώνων ὧν χαὶ ἀΐ--
διος γαϑ᾽ ὃ , 6s λόγος ἐστὶν. ἐκτίσθαι λέγε--
ται ὅτι γέννησιν τὴν ἐχ Μαρίας ἔσχε γ5-

᾿νόμενος C ὡς ἂν εἰ ϑέλοντες. χατὰ ϑεὸν
μ

ὁδεύειν καὶ πρὸς ϑεὲν., χρῶνται διδασκάλῳ,
ὑπογραμμὸν ἀρίστου — χαὶ διδασκαλίαν τόϊς
παρέχοντα" ι δὲ τὸ

ἑπομένοις. ἔκτισεν οὐ

δηλέϊ πάντως οὐσίωσιν., -ná λέγων 0 Δα-

βιδ' χαρδίαν, καθορᾶν χτίσον ἐν. ἐμοὶ ὁ ϑεός"
αἰτέϊ γὰρ οὐχ ὡς μὴ ἔχων, λαβεῖν. ἀλλ᾽
ὡς ἑιπώσας αὐτὴν , ἀναλαβεῖν αὖϑις nexa
ϑαρμένην" χαὶ Παῦλος δὲ λέγων τοὺς Quo “τί-
ζεσϑαι εἰς ἕνα χαινὸν ἄνθρωσον . οὐκ οὐσίω-
σιν ἀνθρώπων; ἀλλ᾽ ἕνωσιν ἐξ , ὁμονοίας δῆ--
λοόῖ" ὅσπερ οἱ ἑρμηνεύσαντες, ἐχτίσατό μὲ ἐξέ-

δωχαν 1).

, i] ^ 7 ^ ἣ Ἢ : A ο΄

Αντι τοῦ χατέβολεν αἰτίαν τε vat χρητσιδα
^ z
τῶν χτισμάτων᾽
ἔστησε. χαὶ αὐτός ἐστι πρὸ πάντων" χαὶ αὐτὸς

Ὁ ὰ τὸς πάντα ἐν αὐτῷ M

δέ gna ὁ κύριος ἢ í ἐγὼ εἰμι f ἀρχὴ τῆς χτίσεως

τοῦ ϑεοῦ ὡς γὰρ ϑεμέλιος βουλόμενος εἶναι τῆς
ἐχχλησίας , ἄνϑρωπος ὑπέμενε γενέσθαι , 1 ἵν᾽ ἐπ᾿
αὐτῷ ἱδρυνθῇ p cc eusp.ev οὕτω xà τῇ x
ea παρασχεῖν τὸ εἶναι βουλόμενος, wa αὐτὴν
M

γέγ: VE) , τὴν προειρημένην σχέσιν εἰσάγων yc
γόμενες τοῖς ἐσομένοις ἄρχῃ xxi αἰτία: ἀλλ᾽ εἰ
χαὶ χατὰ ταῦτα φησὶν ἐκτίσϑην. ἀλλὰ π πρὸ πᾶν-
τῶν γεννᾷ με Stóc , ὅπερ ἔστιν υἱόν.

᾿᾿Θρόνον τὴν ἑαυτοῦ βασιλείαν, ἀνέμους ὃς τὰ
νοερὰ πνεύματα λέγει" ἢ ras xat Δαυιὸ,
paco ἐπὶ πτερύγων ἀνέμων" τὸ χουφότεκον
αὐτοῦ. τῆς οὐσίας xal ἀσώματον παραστῆσαι
βουλόμενος.

Ὅρα διαιρουμένους τὰ ἔργα ᾿ τὴν
xxi τὸν Sov ὁ μὲν ἐποίει , φησίν"
ἰσχυρὰ δὲ mg; οὐ δεόμενα τινὸς
ὑποβάϑρας" βουλήσει γὰρ μόνῃ χατέχεται τοῦ
Θεοῦ.

Ἢ ὅτι ἅμα, τῷ φανῆναι παρέχω ζωὴν, 5
ὅτι ὅτι ἀποκαλύψει τινὶ συγναταβαίνων πρὸς.
τὴν ἐκείνου ἀσϑένειαν ,ἡ τότε ἐξέρχετας ζωὴ γὰρ
ὧν; χαὶ ἔξω. γε ἐνόμενος té ς δυναμένοις ἰδεῖν αὖ-
τὸν, ζωὴν δίδωσι: S abu δὲ ἢ aye πὴν vara
ἢ ὅτι ἐποίησεν ἡμᾶς αὐτεξουσίους εἰς τὸ ἕτοι-
μοὺς εἶναι πράττειν ἃ δεῖ.

σοφίαν

ἐγὼ δὲ

1) Citat hunc locum suum Didymus apnd nos in commentario ad 1I. Cor. cap. V. 17, quod est veri huius operis

testimoninm. (ubi corrige n. 1. pro 3. )

* [oh. VIII. 25

v. 27.
À. f. 41. b.

v; 29.
A. f. 4T. ib.

Y.
À.

35.
I.

42, ἃ.

y. 4.
À. f. 43. b.

v. 5.
À. f. 44. 8.

Y... I3.
A. f. 49. a.

v. 8.
C. p. 330.

64

C A P.

,
Ease, : ἵνα φρόνησιν Mf ῥώννυται γὰρ
ὃ ἀτελὴς ὑπὸ τῶν τῆς σοφίας λόγων καὶ μυ-
στηρίων..

Ἢ αὐτὴ τροφὴ χαὶ ᾿γρέα ὀνομάζεται xat
ἄρτος χαὶ γάλα xai cog. πλὴν οἱ ἄφρονες
ὡς ἄρτου αὐτῶν μεταλαμβάνειν λέγονται καὶ
ὡς οἴνου ᾿λεκερασμένου" εἰ δὲ τοῦτο, τοῦς νοή-
σομεν , ἄρτον ἀγγέλων ἔφαγεν ἄνϑρωπος : ; ἀρ-
τον δέ μοι νόει τὰς στερεᾶς ἐντολὰς τοῦ θεοῦ,
καὶ δῖνον , τὴν ἐκ. μελέτης τῶν ϑείων γραφῶν
ἐπίγνωσιν αὐτοῦ: ὡσαύτως δὲ xat τὸ θέϊον σῶμα
zal τίμιον αἷμα αὐτοῦ.

DIDYMI

IX. '

Leauet ; inquam , ut prudentiam discat:
nam nete imperfectus a sapientiae ver-
bis atque mysteriis.

Eadem esca nominatur et caro, et panis,
el lac, et vinum. Verumtamen insipientes
tamquam pánem se sumere dicunt et vinum
mistum. .Quod si ita se haberet, quomodo
verba. illa intelligemus: panem angelorum
manducavit homo? Nune panem mecum in-
tellige solida Dei- mandata; et vinum , agni-
tionem Dei ex divinarum scripturarum medi-
tatione. Similiter divinum quoque corpus et
pretiosum. sanguinem eius.

!

C À P, X.

Poe δ φυσικὸς νοήμων » ἡμέρας ὃ ἥλιος
οὐ συγκαύσει σὲ. οὐδὲ ἡ σελήνη τὴν νύχτα:
τας [utn φροντίδας χαῦμα χαλέϊ" τοὺς Um
αὐτοῦ δὲ ξηραινομένους , χαλεὶ χόρτον" ó δὲ
σωτὴρ διὰ τὴς napap: λῆς τὰς θλίψεις δηλδι- τὰς
χαταὰ τοῦ λόγου δὲ χαὶ τοὺς διωγμοὺς ἐχάλεσε
καῦμα.

*O σοφὸς ἐπιτιμητικῷ λόγῳ
τὸν βαρυκάρδιον.

C A P.

€

O ὅτι οὐ τὸ ἐπιθυμέϊν πονηρὸν. ἀλλὰ τὸ
τοιῶςδε ἐπιϑυμέϊν , πονηρὸν 5 τῶν δὲ ἀσεβῶν
χαὶ ἐλπίδες πονηραί" πᾶν γὰρ ὃ ἐλπίσει, ἀπώ-
λεια. :

Τὸ ἀντ᾽ αὐτοῦ, οὐχ ὡς ὑποκειμένου τοῦ &v-
σεβοῦς τὴ δίκῃ, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἡ παγὶς ἕστηχεν
ἀπὸ τοῦ πονηροῦ χατὰ τοῦ δικαίου, ὃ μὲν εὐσε-
βὴς ῥύεται ἐξ αὐτῆς παρὰ τοῦ θεοῦ, ὃ δὲ ἀσε-
s ἐγκαταλειφθεὶς. παρὰ τῆς ϑείας τρονοίοις ;

πίπτει ἐν αὐτὴν" ἢ ὅτι ἐπ πειδὴ ὁ ο δίχαιος v ὑπόχειταῖ.

τισιν ὡς ἄνθρωπος ἁμαρτίαις, ἐλθὼν δὲ ὁ 0 ἀσε-
βὴς καὶ χαχοποιήσοις τὸν δίχαιον, τῶν μὲν ἅμαρ-
τιῶν καὶ τῶν μελλουσῶν κολάσεων e ἐῤῥυσατο αὐτὸν,

εἰς ἑαυτὸν δὲ τὰς τιμωῤῥίας ὑπεδέξατο, παραδιδο-

ταὶ δὲ οὐχ ὑπό τινος ἄλλου, ἀλλ ὑπὸ τῆς ἰδίας
χαχίος. ὡς προπαραδοεὺς ἑαυτὸν εἰς ἀδόκιμον νοῦν.

Οἱ συνάγοντες φθορὰν. ἐλαττοῦνται τῶν ἀρε-
τῶν" ἢ οἱ λόγους συνάγοντες, καὶ μὴ μεταδι-
δόντες.

3 » LÀ ,
εἰς αἰσθησιν ἄγει

᾿

Auait cordatus physieus : per diem sol non
uret te, neque luna per noctem. Mundanas
curas aestum vocat; et qui ab eo exuruntur ,
dieit foenum. At Salvator in parabola tribu-
lationes esse ostendit; et illas contra saeram
doctrinam , nec non persecutiones , ime
aestum.

Sapiens increpatorio sermone ad sensum
revocat hominem excordem.

XI,

V iüen: quod non desiderium malum sit, sed
quod tali modo desiderare, malum? Sed ta- .
men impiorum spes ipsae improbae sunt. Nam
quidquid impius optat, perditio est.

Verba «pro iusto» non ita dicuntur quasi
hic damnationi sit obnoxius ; sed quia cum la-
queus positus fuerit ab improbo adversus iu-
stum, pius quidem inde eripitur a Deo , impius
vero a divina providentia derelictus in illum
cidit. Vel quia cum etiam iustus peccatis ali-
quibus, utpote homo; obnoxius sit; si impius
superveniens adfligat iustum , a peccatis eum
et futuris suppliciis eruit, sed in se poenas
ilas derivat. Traditur autem non ab alio,
quam a sua propria malitia, quoniam antea
iam se tradiderat in mentem reprobam.

Qui corruptelam augent , minuuntur virtu-
tibus. Vel intelliguntur ii qui litteraturam suam
augentes, aliis non communicant.

IN PROVERBIA. 65

Qui ad singulos familiae suae defectus sto-

.machatur, sine familia erit. Serviet. autem

insipiens prudenti. M pret

-Impius ille est, qui Deum odit ; peccator,
qui actibus nequam est. Iustum hoc loco di-
cit virum actuosum tum verbis tum scientia,

. Multus enim est iustitiae rigor.

Ha. melior non est Var pio sed pro
bono dieitur.

Vir actuosus,, etsi idiota, honorabilior est
eo qui verbo pompatieus el ét iners.

Id est radices iustorum non extirpabuntur,
bonae scilicet consuetudines.

Quidquid dixerit, operibus testatur, et si-
quid opere credibilius est. Vel ita dicit, pro ,
perspieuam , probatam , irreprehensibilem ,
idoneam denique ipsam demonstrare. Rei vero
iniquae testem dicit eum , qui etiamsi iniusta
faciat, ea defendit ; dolosum autem, qui nihil
rectum habet.

Sermo de punitionibus — eum qui nu-
per ad practicam vitam aecessit ; recreat autem
promissionum nuncius. Nam perfectus quidem
iustus non timebit ab auditione mala. Domini
timorem habens qui omnibus superior est.

Tustus humanae conscius infirmitatis igno-

scit, etiamsi amieus peccaverit. Vel quia sciens.

factum esse amicum ad imaginem Dei, con-
sonat sibi modeste sentiens, seque. cohibens;
et nihil hostilis malitiae retinens , tranquillas
fovet cogitationes.

€ δι δ € f ^ , I -» »wNJ
Ὁ ἐφ᾽ ἑκάστῳ τῶν ἐλαττωμάτων τοῦ ἰδίου
οἴκου δυσχεραίνων , ἄοικος ἔσται: δουλεύσει δὲ

ἄφρων φρονίμῳ,
᾿Ασεβὴς τοίνυν , “φησὶν . ὃ τὸν ϑεὸν μισῶν"

ἁμαρτωλὸς δε, ὁ ó περὶ τὰς πράξεις πονηρός: δίκαιον.

Qe ἐνταῦθα τὸν πραντικὸν μετὰ λόγου χαὶ ἐπιςήμης

Li Hi ν ^ , , ͵7
λεγει" πολλὴ γάρ ἐςιν ἡ τῆς δικαιοσύνης ἀχρίβεια.

CAP. XII.

À b] ^ , Y 3 3 , A ^
ὃ “χρέϊσσον οὐ συγχριτιχὸν., ἀλλ᾽ ἀντι τοῦ
ἀγαϑοῦ 1)

Ὁ πρακτικὸς χαὶ ἰδιώτης , τοῦ ἐν λόγῳ xat

χομψοῦ χαὶ ἀπράἄκτου ; τιμιώτερος, 2}:

Αἱ ῥίζαι τῶν διχαίων οὐχ ἀξαρθήσενται, τουτ-
ἐστιν αἱ ἀγαϑαὶ ἕξεις.

Ὃ ἐὰν λέγῃ, φησὶ; τοῖς, ἔργοις"
χαὶ εἰ ἔργου ἐστι τοιστοτέρον" ἢ ἀντὶ τοῦ ga-
vegan, βεβασανισμένην. ἀνέλεγκτον y | ἱκανὴν αὖ-
τὴν ἐπιδέϊιξαι: ἀδιχων δὲ μάρτυς, ὁ συνιστᾷν
» - à ἡ » ' ΄ Ἁ « ,
ἐπιχειρῶν ἃ ἂν ἀδιχα πραττῃ" ὅδλιος δὲ, ὡς οὐ-
δὲν ἔχων᾽ εὐθές.

πιστοῦται
Li

Ὁ μὲν τῶν κολάσεων λόγος ταράσσει τὸν ὄρ-

ι φειτῶντα τῷ πραχτιχῷ βίῳ: εὐφραίνει, δὲ ὁ
τῶν ἐπαγγελιῶν" ὃ γὰρ τέλειος δίχαιο os cU φο-
βηϑήσεται ἀπὸ ἀχοῆς πονηρᾶς, φόβον ἔχων χυ-
ρίου τὸν οὑπεραίροντα πάντα.

Ὁ μὲν δίχαιος εἰδὼς τὴν ἀνθρωπίνην ἀσϑέ-
Vela, συγγινώσχει. χᾷν ἁμάρτημα ἢ τὸ παρὰ τοῦ
φίλου" ἢ ὅτι ἐπιγινώσκων ὅ ὅτι xaT εἰχόνα θεοῦ
uoce , σύμφωνος ἑαντοῦ ἔστι βετριοφρο-
Vy , vat φυλάσσων € ἑαυτὸν, καὶ μηδὲν τῆς. ἔχθρας
χαχίαις ἔ ep, ἀστασιάστους ἔχει τοὺς λογισμούς"

ἐςιν ὃ

συλ XH

lus finem virtutis suae consequetur, sed
iniusti fruetum non carpent maturum. Ter-
rebit se ipsum iniquus, non inveniens defen-
sionem peccato suo.

Lex naturalis, ex qua pullulat vitae causa.
Iusto enim lex non est posita; poena ad mor-
lem, irretito peccatis. Fons vitae, mandato-
rum exsecutio. Tustis gentilibus cireumcisorum
opes obtingent.

« i A , ^ , b

0 μὲν γάρ ἕξει τὸ τέλος τῆς ἀρετῆς, οἱ δὲ
καρπὸν οὐχ ἕξουσιν ὠριμον" πτοήσει δ᾽ ἑαυτὸν,
οὐχ εὑρίσχων συστῆναι τῇ ἑαυτοῦ ἁμαρτίᾳ.

Νόμος ὁ φυσικὸς, ἀφ᾽ οὖ 3 fele Ll τῆς ζωῆς
αἴτιον᾽ δικαίῳ γὰρ νόμος co κεῖται τιμωρία δὲ ἐπὶ
ϑάνατον τῷ παγιδευϑέντι χαχόις" ἢ πηγὴ ζωῆς;
τὰ ἔργα τῶν ἐντολῶν. Διχαίοις tolg ἔϑνεσιν ὃ
τῶν ἐκ περιτομῆς πλοῦτος προσγενήσεται 9).

1) Sic fere etiam sanctus Cyrillus in commentario epistolae ad Hebr. I. 4, cuius nos commentarii deperditi reliquias

edidimus in hac PP. nova bibliotheca T. lII.

2) Iuxta vetus illud: odi hominem ignava opera, philosopha sententia.
3) Sicuti Iobo incircumciso (non tamen idolorum cultori) sua naturalis iustitia profuit.

ez
c2

P3 os

Lh

k*

oT
;

v. 96.1᾽
ibid.

γυ 3.

A Εἰ δᾶς a.

C. p. 444.
Pelt. p. 233.

y. M
A £770... 8.

v. 99.
C. p. 452.

» c Y
ἤγουν ὃ τοὺς

66 ;

C A P.

€

0 νοῦς αἰσθανόμενος ἁμαρτίας : j ὀδυνᾷ τὴν
ψυχήν" οἰχίαι δὲ τῶν ἀσεβῶν i ἕξεις at δια--
ϑέσεις: σχηναὶ δὲ εἰσὶν αἱ προαιρέσεις" ἔστι δὲ
CNN ὰ e , M] 5 € e » Y
οδος , 4 QOox& ,ep?n εἰναι, ἡ τῶν ὄντων τὰ
δογοῦντα προΐ ἱνουσα, ἹΚαρτεριχῶς τὸ πραχτέον

op di wis P εκ

λογίζεται. Μρίδα σχήσουσιν, ἢ συμμερισονται" ὃ
ϑρασὺς γὰρ εὖχ ἂν εἴη δειλός.

Τοῦτο ἐμοὶ δοκεῖ ik cux ἐν τάξει παραινέσεως
τέϑειχεν,, ἀλλὰ τὰ συμβάντα, ἀπαγγέλλει" εἴτα
διορθωτικῶς τὸ ἐπαγόμενον" τὸ, ὁ ἀτιμαζων πε-
" τὰ yap. αὐτόϑι δῆλα atat c
cu de διορθοῦται τίς. οὐχ. ἂν χαταγνοιη τῶν τοι-

vata , ἁμαρτάνει"

/ Li » » i » ,
cutGw* tig δ᾽ ἂν tovg ἄλλους ἐπαινέσειεν: Ὁ
X , ^ ͵ ! ἦς A
ὑπερ ἀρετῆς φροντιζων.. περιττεῦει πράξει wat
1 A V € οὖ e /, $28
γνωσει" xat γὰρ ὃ περὶ τῶν πρακτέων ἄει σχο--
Ἦν » Écosse. T X LA ERA ἀμ :
πῶν, ἕξει τι πλεον" ὁ Oc ἡδὺς xat ἀναλγητος,,
7] ᾽ ^, 7
πόνους &xtpemoptvog , ἐν ἐνδείᾳ
ἔσται τῶν ἀρετῶν.

C A P.

occisi icio δῶν. μόνης onis Git
δὲ τὰ ἐνοσσεύοντα ζῷα" ἢ τοίνυν ὃ τόπος τῆς
σοφίας,, τὰ ϑεωρήματα ἐν ctc οἰκεῖ, αἱρετώτερά
ἐστι τῆς ψευδωνύμου, γνώσεως: ἢ τὰ κυήματα
τῆς οφίας' ὥσπερ, γὰρ χρυσὸς ἀργύρου χρείσ-
σῶν; οὕτω xat σοφία φρονήσεως" ἢ μὲν yàp ἐν
^
τῷ γινώσκειν ἐστὶν. E δὲ ἐν τῷ faepe τα
γινωσκόμενα" ἢ νοσσιὰς σοφίας , τὰς Boon tac
ἢ τὰς τῶν ἁγίων ἐχκέιϑεν μονάς" σοφία δὲ ὁ
Χριστές.

Τὸ γὰρ ἀδιάστατον τῶν πράξεων ἔχουσαι
τὸ τῆς ζωῆς τῆς καταλλήλου υὔκος ἔχουσιν.
ἀπὸ xax) ἐχχλίνουσαι. τουτέστι ϑανάτου.

᾿Ενταῦϑα ἄνδρα παράνομον διάβολον χαλεέϊ,
ὃς ἀποπειρᾶται τῶν ἀνϑρώπων, γνῶναι ϑέλων
τινὲς εἰσὶν -ἐξ αὐτῶν ὅμοιοι. αὐτῷ xat ϑέλοντες
παρανομξιν" χαὶ ἀπάγων αὐτοὺς εἰς ὁδοὺς ἤτοι
εἰς πράξεις οὐχ ὀγαθάς" δ αὐτὸς δέ ἐςιν ὃ ςὩ-
ρίζων τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐφ᾽ ἕκαστον τῶν ἀνθρώ-
πων, καὶ νοῶν ἀχριβῶς s πρὸς πόϊον πάϑος ἐπιῤ-
ῥεπῶς τις ἔχει"
ἱστᾷ αὑτοῦ παγίδας" χἀὶ συλλαβὼν ἀπάγει αὐ-
τὸν εἰς πάντα τὰ wax" ὁρίζειν δὲ τοῖς χείλε--
σιν ἔϊπεν. διότι ταῖς πονηραῖς αὐτοῦ ὑποβολαῖς,
ἔργοις τελειῶσαι σπουδάζει διὰ τῶν ἀνθρώπων

χαὶ γνοὺς ἐκ τῶν χινημάξων ,

DIDYMI

XIV.

Ma: peceati conscia dolere. facit animam,
Domus impiorum, animi habitus et consue-

.tudines: tabernacula, sunt auimi proposita.

Est via quae' videtur recta, ea quae videntur
existere, existentibus anteponens. Constanter
quod agendum est deliberat. Partem tenebunt,
vel inter se partientur. Nam ferox, non erit
timidus. |

Hoc mihi videtur non adhortationis gratia
dicere, sed quod. contingere solet, nárrare.
Deinde correctionis rationem habent sequen-
tia : qui despicit pauperem, peccat: mala enim
hine consequentia patent. Nisi aliquis corri-
gat, quemnam horum poeniteat ? Quis alios
laudaverit? Qui virtutis studiosus est, abun-
dat opere et scientia. Nam de-officio semper
cogitans, magis proficiet. At mollis et indo-
lens, id est laborum fugitans, virtutum ege-
state laborabit.

XVI.

INiaus modo significat locum, modo ipsa
quae sunt in nido animalia. Vel igitur locus
sapientiae, id est theoremata in quibus di-
versatur , praeferenda sunt falsae scientiae ; vel
sapientiae foeturae intelliguntur. Nam sicut au-

rum est argento melius, ita sapientia praestat

prudentiae : illa enim in cognoscendo versatur,
haec incognita interpretando. Vel nidos sa-
pientiae intellige ecclesias, vel sanetorum in su-
pernis mansiones. Sapientia autem Christus est.

Actuum perpetuam seriem tenentes, con-
sentaneae vitae diuturnitatem habent , gen
declinantes, id est a morte.

Heie virum iniquum dicit pro diabolo,

qui homines tentat, scire volens, quinam ei
sint similes et peccare volentes; atque hos
in vias id est ad acta non bona impellit. Idem

est, qui oculos obfirmat super unumquem- ,

que hominem , sedulo observans cuinam cu-
piditati sit proclivis; quod ubi ex commo-
tionibus novit, laqueos suos intendit ; illum-
que captum ad quaevis mala transfert. De-
finire autem labiis dicit, quia pravis suis sug-
gestionibus opere compleri curat per ho-

mines, quidquid ei libitum fuerit. Haec est

CZ ἘΌ0»

autem nequitiae fornax, quae captum ine-
scationibus suis ad quamlibet iniquitatem in-
flammat.

Ocu]us pulehra spectans, id est quaenam
pulehra sint discernens. Quaenam vero sint
bona, quaerendum est. Aurum non cernens ,
maeret : aut. venustum corpus spectans , eneca-
iur. Atqui audi , quaenam sint. pulchra: cae-
. lum, terra, mare, et universa possessio. Haec
speetate , quae animam iucundant. Quid enim
prodest delectari oculum, nihil vero capere
utilitatis, immo animae perniciem pati?

Quum iam multas diaboli nequitias retro
dixerimus , praedictis reliquas addemus. Prae-
ter omnes suas hyperbolas, ita quoque suis
adseclis loquitur: res. haec necessaria est:
( phantasiam ad malum acuens) ergo ea uten-
dum. Voluptas naturalis est: fruendum illa.
A Deo sunt opes: gaudendum illis. Quae
quum omnia adseclae suo persuaserit, tunc
facit illum in mente gloriari, quasi magnas
iustitias operetur, et in senectutis honoribus
id reponit.

C A P.

ἢ idelis homo, qui sensibilibus non studet ,
cuncta habere videtur. Secus, qui illis stu-
det, nihil videtur habere. Nam qui amat pe-
cuniam, non satiabitur ea. Vel, fidelis spe-
ctabit quaeeumque de hoc mundo dicuntur ,
tamquam mentis divitias tropice narratas. At
infidelis nullius rei doctrinam attinget ob ani-
mae impuritatem.

᾿Ενεὸς videtur, vel qui silentio iuorantinin
suam silentio tegit, vel qui animi perturba-
tionem aut apud se abdit , aut proximos celat..

Non omnem perficit nequitiam , impossibile
enim est, sed ea patrat quae consistere queunt ;
sed a male faciendo non desinit. Vel cogita-
tionem bonam dicit Christum ; ipse enim eam
praestat. Et quisquis bene agit, inveniet eum.
Nam prudentem , quicumque opus bonum fa-
cit, appellat.

Qui non recte vivit, abscondit in anima
sua manus iniuste. Agrum suum nolens ex-
colere, quomodo saturabitur panibus ? Nam
practicae virtutes manuum locum tenent, pa-
nem nostrum ori admoventes , panem qui de
caelo descendit. Nequit igitur, qui eiusmodi
est , neab initio quidem iuvari, quia piger est.

IN PROVERBIA.

61

πάντα, τὰ αὐτῷ , καταϑύμια: εὗτος δέ ἐστιν ἢ
χάμινος τῆς χαγίας , ἢ φλέγουσα τὸν ὑποδεξά-
μένον τεῖς δελεάσμασιν αὑτοῦ εἰς πᾶσαν χαχίαν.

᾿Οφϑαλμὸς ϑεωρῶν χαλὰ, Tct διακεχριμμέ-

K^ "uS Y 4x ! deos 9
yog τινα δὲ τὰ καλὰ ζητήτεον" χαὶ μὴ θεω-

ρῶν χρυσὸν, λυπεῖται" εἴτε σῶνα λαμπρὸν» πα-
λιν χατατήκε ται, ἀλλὰ τίνα ἐστὶ τὰ xad, ἄκου-
σον" τὸν οὐρανὸν, τὴν γῆν, τὴν ϑάλασσαν χαὶ

A ^ ^ e A ^ !
τὴν χτῆσιν πᾶσαν" ὥστε τὰ τοιαῦτα βλέπετε,

Ὁ 4 ^ , , ΕΣ ^ / 0 sg

οἷον τὴν Ψυχὴν εὐφραίνει" €met tt ὄφελος τερ-
- r n , M * ἢ P

φϑῆναι μὲν τὸν ὀφϑαλμὸν , μηδὲν δὲ γενεσϑαι

πλέον, ἀλλὰ τὴν ψυχὴν διαφθαρῆναι s :

Τὰ πολλὰ τῆς
τοῖς εἰρημένοις τὰ λείποντα προσϑήσομεν"

καχίοις αὐτοῦ ἀνωτέρω εἰπὸν-
τες
μετ

᾽ ^
ταῦτα τοῖς πειϑομένο ις αὐτῷ"

1 ^ € ^N 2 ^ '
& τῶν ΟΝ αὐτοῦ παντων" λέγει. χαὶ

τοῦτο τὸ “πρᾶγμα

cum ἀνάγχην ét [0 διορατικὸν ἀκονήσας εἰς

τὸ nae | χρηστέον αὐτῷ" ἡ ἡδινὴ φυσική ἐςι,
χρηστεον αὐτῇ" ἐκ ϑεοῦ τὰ χρήματα, dici
tcv αὐτῶν" ὁπόταν δὲ εἰς πάντα χαταπείσῃ τὸν

᾿ὑπύκοον αὐτοῦ, τότε ποιεῖ αὐτὸν ἐγκαυχᾶσϑαι

κατα διάνοιαν. ὡς διχαιεσυνᾶς μεγάλας ποιῶν,
χαὶ ὅτι ἐ ἰϑὲτ

τοῖς γηραιόίς ταῦτα υποτιθεται,,
XVII.
Ὁ
^ M “ὃ i A LENF-N X c
ἃ πιστὸς μὴ σπευδων περὶ τὰ αἰσθητα, ὡς
! 2 ι € A b" ^ 1
πάντα ἔχων ἐστιν" o δὲ περὶ ταῦτα σπευδῶν 4
ὡς μηδὲν ἔχων ἐστίν' ἀγαπῶν γὰρ ἀργύριον, co
πλησθήσεται ὀργυρίου" ἢ xxi, ὃ. πιστὸς ὄψεται
τοὺς λόγους τοῦ κόσμου τουτοῦ ὃ χρήματα
Vox δ.
ὃ ὃὲ ἄπιστος. οὐδὲ

ὡς
TOU νοῦ τροπιχῶς εἰρημένους"
τοῦ τυχόντος ἅψεται πρᾶν γματος: τῶν λόγων δι᾿

; ὀχαϑαρσίαν ψυχῆς.

Ἐνεὸς , ὃ τῇ σιωτῇ τὴν ἑαυτοῦ ἀμαϑῶαν,
ἢ τὸ ττάθος χρύπτων παρ ἑαυτῷ ἢ téig πέλας,
δοχέϊ.

Οὐ πᾶσαν ἐχτελέϊ ἀδυναΐον
γὰρ, ἀλλὰ πράττει τὰ συνυπάρχειν δυνάμε--
Ἢ ἔννοιαν

^ ͵
τΥν χανίαν A

γα" ἔτι δὲ χαχοποιῶν οὐχ ἐπαύσατο.
ἀγαθὴν τὸν Χριστὸν λέγει"
ἐγγυᾷ: καὶ πᾶς δὲ ó ἀγαθὰ
αὐτῶν" φρόνιμον yap, τὸν πᾶν
οὗντα λέγει,

Ὁ μὴ ὀρϑῶς βιὺς, χρύπτει ἐν τῇ ψυχῇ τὰς
xps ἀδίχως τὴν ξαυτοῦ γῆν ἐργάσασϑαι μὴ
βουλόμενος, , πῶς ἐμπλησϑύήσεται ἄρτων: αἱ γὰρ
πραχτιχαὶ ᾿ἀρεταὶ χειρῶν ἐπέχουσι λόγον , τὸν
LÁ '
ἄρτον Tiu y προσφερευσαι τῷ στόματι τὸν ἀπ᾿ οὖ-
ρανοῦ καταβάντα: οὐ δύναται τοίνυν εὗτος εὐθὲ
τὴν ἀρχὴν ὠφεληθῆναι , ὀκνηρὸς ὧν.

αὐτὸς γὰρ αὐτὴν
πράττων , εὑρήσει
LU i

εργον spe ποι-

Cap. XXI. 91.
B. f. 76. b.

v. 28.

A. f. 83. b.

Cap. XXII. 26.
| Set. 90.

Cap. XXIII. 6.
A. f. 96. b.

S XXIV. vs
. ἢ, 108.

68

"Hyoew ἡ χρίσις καλύπτει τὴν ἀπολογίαν τῶν
ἀσεβῶν. Ὑπερβάλλει γὰρ ὁ ὃ ϑεὸς τοὺς εὖ τοι-
εὗντας ταῖς ἀμοιβαῖς.

Μὴ dico σεαυτὸν εἰς τὸ ὑπερτίϑεσϑαι με-
vavcély, αἰσχυνόμενος τινα" ἐὰν γὰρ ἀποθάνῃς,
καὶ οὐκ ἔχῃς καιρὸν τοῦ μετανοῆσαι, οὐκέτι ἕξεις
ἀνάπαυσιν.

' Εἰσάγει δὲ map ἑαυτῷ τὸν βάσκανον διά-

Bc cÀ LR, N Y € ^ 3 , ^
0», και ἐρωγει τὸν. ψωμὸν αὐτοῦ pit αὐτοῦ, '

ó “μετὰ κενοδοξίας , ἢ ἀνθρωποπαρεσχείας ποιῶν
τί τῶν ἀγαθῶν ἔργων: ó γὰρ τοιοῦτος ἀπέχει τὸν
μισϑὸν αὐτοῦ" χαὶ γὰρ ó διάβο λος qavepet au-
τὰ tÓig ἀνθρώπεις, 1 ἵνα διὰ τοῦ ἐπαίνου τοῦ πρὸς
τὸν ἀνϑρωτσάρεσκον λειμανῆται wot ἀποστερή-.
σὴ τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν.

Ov γεννήσευσι πονηροὶ ἀρετὰς xoi δόγματα
ὀρθὰ (τοῦ « y«p ἐστι γεννήματα τῆς ψυχῆς)
διὰ τὸ μὴ φοβεῖσθαι αὐτοὺς τὸν κυριον" οἱ δὲ

ες ὄντες ἐν φόβῳ. κυρίου s ὅλην τὴν ἡμέραν ἔξου--

Vulg. XXX. 7.
A. f. 105. b.
B. f. 86. a.

Vulg.

XXX. 15.
B. f. 87. b.

σιν ἔχγονα; xat di ἐλπὶς αὐτῶν οὐκ ἀποστήσεται"
ἀχολουϑ εἰ. δὲ ταῦτα τος εἰρημένοις" οἱ μὲν γὰρ
ἐχϑροί » quat πονηροὶ ὄντες, ἑτέρων ἐπ ἐχαιρον
πτώμασιν" ὃ δὲ μέμφῃ σὺ, μὴ ζηλώσῃς" τὸ γὰρ
λαμπρὸν δῆθεν αὐτῶν χαὶ ἀπατηλὸν, μέχρι τού-
του τοῦ βιωυ, χαὶ σβέννυται. τελευτῇ" πολλάχις
δὲ χαὶ ἔτι ζῶντων διελεγχϑέντων ἐσβέσϑυ.

'O σοφὸς ταῦτα τῇ σοφίᾳ φησὶν. ἢ ὃ τοῦ
Χριστοῦ δοῦλος τῷ χυρίφ᾽ δύο δὲ φήσας, περὶ
clus ied" τὰ χὰ 25 δοχοῦν πρῶτον. τρο-

αἰτητιχόν ἐστι τοῦ τυχεῖν ὧν αἰτεῖ λέγοντος y.

μὴ μευ παραχούσῃς y ἀλλὰ δίδου τὴν χάριν, ἐφ
ᾧ “τὸ πρῶτον ἐπήγαγεν αἴτημα" μάταιον λόγον;
τὴν ψευδώνυμον pape uev ποίησον , 1 ἵνα μὴ
σλησϑεὶς ὴ ψευδὴς γένωμαι" ó x poc ὑσερηφα-
γίαν ποιεῖ ᾽ χαὶ τὸ δοχεϊν ὑπὲρ ἔλεγχον εἰναι"
λόγῳ χαὶ ἔργῳ , ὥς ἀναμάρτητο ον" τὸ γὰρ , τίς
με ὁρᾷ i ἀντὶ τοῦ ἐλέγχει φησίν. ἵνα μὴ πλη-
σϑεὶς σοφίας y ἀχατάληπτος εἶναι ϑόξω τοῖς
ἄλλεις. Ἢ xat ψεύστης δόξω τὰ ὑπὲρ τουτοὺς
λαλῶν.

'H βϑέλλα τίχτεται μὲν ἐν τόϊς γλυχέσι τῶν
ὑδάτων , σχωληκοειδὲς οὖσα τι ζῷον" λειοτάτη δέ
ἐστι. τῇ ἁφῇ,, ἥτις τέϊς χανδὸν τοῦ ὕδατος με-
ταλαμβάνουσι, λεληθότως ὑπεισέρχεται τῇ λει-
ὁτητι"
οὐ πρότερον ἀποῤῥήγνυται , ἕως ἂν τῇ ἐκπόσει
τοῦ αἵματος ἀποντείνῃ τὸν ἄνθρωπον" αἱμοπότης
γάρ ἐστι, xad ἐντεῦϑεν τρέφεται, χαὶ αὐξεται"
ταύτῃ νῦν εἴχασε τὸν διάβολον. ὅστις βίᾳ τῶν

εἰτα περιπλακέϊσαι ἔνδον τινὶ τῶν μορίων. ὶ

ΘΙΡΥΝΙ

Id est iudicium obruit impiorum defensio-
nem. Superat enim Deus bene agentes remune-
rationibus suis.

. Ne tradas te ad differendam poenitegtiam,
reverentia cuiuslibet. Nam si moriaris , neque
tempus poenitendi habueris , numquam re-
quiem invenies.

Introducit ad se invidum diabolum , come-
ditque bucellam suam cum eo, is qui vanae
gloriae causa, vel ut hominibus placeat, bo-
norum quidquam operum faeit. Nam homo.
huiusmodi habet mercedem suam. Nimirum
diabolus talia opera hominibus facienda pro-
ponit, ut laudibus humanae adprobationis
pessumdet, et aelcrnis bonis spoliet.

Haud gignent virtutes improbi neque recta
dogmata (sunt enim hae generationes animae)
quia Dominum non timent. Qui autem in ti-
more Domini manent, progeniem quotidie
ex se reddent, et spes eorum non recedet.
Praedictis haee subsequuntur. Inimici, inquit,
improbi eum essent, aliorum lapsibus laetaban-
tur: sed quod tu vituperas, cave imiteris. Nam
mundanus eorum splendor atque illusio, hac
vita tenus , et morte extinguitur : saepe etiam, .
viventibus adhue reis, evanescit.

Haéc vel sapiens ipsi sapientiae dicit, vel
Christi servus Domino. At duo dicens , plura
petit. Sed quae videtur prima postulatio , ea
exordium potius postulandi est; orat enim
impetrare quod petit, dicens: ne meis precibus
aures obstruas, sed gratiam largire. Post quae,
primum subdit postulatum : vanum sermonem .
falsamque sententiam procul me pelle , ne his
satur, mendax fiam. Saturitas superbiam creat
facitque ut homo superiorem se. reprehensio-
nibus pütet, verbo et opere insontem. Nam
verba, quis me videt? dieit pro, quis me re-
prehendet? Ne forie sapientia plenus , in- .
comprehensibilis aliis videar: vel etiam mendax
appaream , superiora horum captui loquens.

Hirudo in dulcibus aquis nascitur , de specie
vermium animal, laevissima tactui, quae iis
qui aquam ore patulo ebibunt, latenter ob
suam laevitatem subit : deinde parti alicui
interiori .insinuata; hàud ante dirumpitur, -
quam sanguinem ebibendo hominem intere-
merit. Est enim sanguisuga, et inde alitur
atque crescit. Huic nunc diabolum comparat ,
qui aun vi nequeat hominibus potiri, tri-

wc ψαι τ -

MES A o Ὶ

. IN. PROVERBIA. 69

bus potissimum utitur adversus eos incursio-
nibus, voluptate, delenimento , dolo; atque
ita pedetemptim latenterque ipsos perimens ,
primo quidem per falsi dogmatis vias ducit
ad perditionem, quam infernum. vocat: ipso
vindictae fine, magnitudinem peccati demon-
tans. Deinde luxuriae dulcedine obruit, quem
mulierum amorem appellat. Postea pecuniae
amore seu avaritia, quam etiam terram aqua
numquam saturatam dicit; namque aremnosa
certe, insatiabilis est. Hae igitur passiones sunt,

quas malignus ad hominum perniciem exco-

gitavit; quasque ipse haud secus diligit fo-
vetque quam proprias filias. Quartum dicit ,
horum actuum frequentiam et consuetudinem.
Neque enim qui semel pravam sententiam sü-
scepit, aut scortatus est, aut plura concu-
pivit, subito incidit in has passiones, sed
consuetudine potius et sensu victus. Tales
comperies qui falsis opiniouibus sunt obruti ,
numquam scilicet satietate earum capi, sed
passiones suas latius semper proferre , in tan-
tum ut alios quoque ad easdem hortentur.
Velut aqua et ignis suppeditata materia con-
grua non desinunt, neque dicunt sufficit, sed
incrementum potius accipiunt ; itemque aqua
influxu aquae , non subsidet sed augetur. Quae
tu cognoseens, o puer, ab his abstine, ne
inscius paulatim tamquam mollissimae hiru-
dini, voluptati praeda fias. .

Vestigia aquilae volantis, sapientis est ani-
ma, quae etsi sapiens , attamen haud potis est
cognoscendis per se ipsam intellectualis aqui-
lae volatibus. De qua scriptum est : aquila
magna et praelonga, plena unguibus, non
habens vestigium praesentiae diaboli, utrum
ad me alicunde advolaverit , nescio. Nam de-
clinante a me maligno, non sensi , quia nul-
lum eius mihi:desiderium inest. Talis est via
adulterae, nempe spuria doctrina.

Populus nimirum ethnieus, qui antea pec-
cati et diaboli servus erat. Sic illud: in gente
insipiente irritabo vos. Et stolidus saturabi-
iur escis vitae. Et, odibilis mulier, id est
meretrix. Quae enim nunc ex gentibus est eccle-
sia, ea fuit olim meretrix, deorum alienorum
sectatrix. Et ancilla eiiciet. dominam suam;
gentium ecclesia, synagogam quae domina
erat; huie enim obnoxii sunt lex et prophe-
tae.—]ntellectualis doctrinae serva erat illa

ἀνθρώπων χρατεῖν. οὐ δυνάμενος" τρισὶ γὰρ χέχρη-
ται μάλιστα xaT αὐτῶν ὁρμητηρίοις ; ἥδων ,
ϑέλγων 1 ἀπατῶν, xxi διὰ τοῦτο χατὰ μικρὸν
λεληϑότως αὐτοὺς ἀναιρῶν" πρῶτον μὲν γὰρ αὖ-

τοὺς ταῖς τῆς ψευδοδοξίαις ὁδόὶϊς ἐνάγει πρὸς

ἀπώλειαν, ὅπερ δὴ xai ἄδην d τῷ τέλει τῆς
, E

διίχης δειχνὺς τῆς ἁμαρτίας τὸ μέγεθος i ἔπειτα ᾿

περιβαλλων τῇ τῆς ἀκολασίας ἡδυπαδείᾳ, ὃ δὴ
χαὶ ἔρωτα καλεῖ γυναιχῶν. ἐστὶ τούτοις φιλαρ-
γυρίᾳ ἤτοι πλεονεξίᾳ, ὅπερ δὴ χαὶ "γῆν cux ἐμ-
πιπλαμένην ὕδατος ἔ ἔφη" τοιαύτη γὰρ ἡ ψαμμώ-
δης ἄπληστος" ταῦτα τείνυν εἰσὶ τὰ πάϑη; ἅ
τινα ἐξεύρηται τῷ πονηρῷ πρὸς τὴν τῶν ἀνθρώ-
noy ἀπώλειαν ᾿ ἅπερ οὕτως φιλέϊ xat στέργει $
ὡς ἂν ϑυγατέρας ἰδίας: τὸ , Τέταρτον δὲ zat
τὴν τούτων τριβὴν xai συνήϑειαν" οὐδὲ γὰρ ὁ
πρὸς ἅπαξ ψευὸς ocio, à πορνεύσας, ἢ ἐπι-
Suida τοῦ
ἀλλ ὁ τῇ συνηθείᾳ λοιπὸν καὶ τὴν
αἴσϑησιν ἡττηϑεῖς" τειούτους γὰρ ἂν εὕροις
τοὺς ταῖς ψευδοδοξίαις ἐντεϑαμμένους., οὐδέποτε
κόρον "λαμβάνοντας, ἀλλ᾽ ἀεὶ τροετσιτείνοντας

ϑήμασιν.,

τὰ πάξη ; ὡς xat ἑτέρους ἐπὶ ταῦτα pei ρέ-
πεσϑαι" ὥσπερ οὖν χαὶ ὕδωρ, xai πῦρ τῇ xepn-
γίᾳ τῶν προσφόρων cU παύεται ; οὐδὲ λέγει
ἀρχεῖ , ἀλλὰ μᾶλλον ἐπαύον γίνεται" τότε ὕδωρ
τῇ ἐσιῤῥοῇ τοῦ ὕδατος. οἱ cU λύγει ἀλλ᾽ αὔξεται:
ἃ χαὶ σύ, qnaw , ὦ παῖ γινώσκων. ἀπέχου τούτων,
ἵνα μὴ λαϑὴς χατὰ βραχὺ, χαϑάπερ βϑέλλῃ
λειστάτῃ, τῇ ἡδονῇ τὸν βίον ἀμόφοβώμενος.
Ἴχνη ἀετοῦ πετομένου 9 ἢ τοῦ σοφοῦ ψυχὴ,

a σοφὸς οὖσα. ἀδυνάτως t ἔχει. πρὸς τὸ γνωναι ag

ἑαυτῆς τὰ τε Ὁ TT v aec cU πετάσματαν pt ,
1 /L

cU γέγραπται" ἀετὸς ὁ “μέγας za ὃ μαχρὸς τῇ

ἐκτάσει χαὶ πλήρης ὀνύχων, οὐχ ἔχων ἴχνος τῆς
D

παρουσίας. τοῦ διαβολου. εἰ xat προέπτη pot πό-

Sew οὐκ οἴδα" ἐχκχλίνοντος yop ἀπ ἐμοῦ τοῦ mo-.

νηροῦ, cox ἐγινωσχὸν. τῷ μὴ ἔχειν με πρὸς αὐ-
τὸν πόϑον. Τοιαύτη ὁδὸς μοιχαλίδος, ἡ νενοϑευ-
μένη διδασχαλία.

'O ἐξ ἐθνῶν λαὸς, δοῦλος ὧν τῆς Gata
χαὶ τοῦ διαβόλου τὸ πρότερον" οὕτως. Em ἔθνει
ἀσυνέτῳ παροργιῶ ὑμᾶς" χαὶ ἄφρων πλεσϑῇ σι-
τίων τῶν τῆς ζωῆς" χαὶ 'μισητὴ γυνὴ , ὅ ἔστι
πέρνη" πόρνη jap ἦν ἡ ἐξ ἐθνῶν ἐχχλησία, ónt-
co Se» ἀλλοτρίων πορευομένη" χαὶ οἰχέτις ἐχ-
βάλῃ τὴν ἑαυτῆς κυρίαν 1 τῶν ἐθνῶν ἐχαλη-
σία τὴν συναγωγὴν οὖσαν χυρίαν" ταύτης γὰρ
ὁ νόμος xo οἱ προφήται ϑέονται.---Τὺς διανση
cus ἐπισχέψεως δούλη ἡ χατὰ τὸ γράωμα, ἣν

πλείονος 6$ εὐθὺς ὑπέπεσε τεῖς ma

Vulg. XXX. 19.
A. f. III. a.

20.
lbid.

Vulg. XXX. 22
A. f. 113. a,

v. 82.
A. T. 116. b.

Yulg.

yw

v. 95.
A. f. 114. ἃ.

v. 25.
Ibid.

Ibid. b.

Ibid. b.

rau
. 117. ».

| 40

᾽ e hi € , ' A H
Ἰουδαῖοι μὲν ὡς δεστοιναν τροετιμων" τὰ δὲ
» /, A « i] 5 A

ἔϑνη μεταλαμβάνοντα » τὸ ρητὸν εἰς τὸ πνευ-
ματιχὸν. τὴν ὡς δέσποιναν map ἐκείνοις ἐξεβα-
λον. τὴν σωματιχὴν τοῦ νόμου παρατήρησιν.

Τὰ ΠΟΥ 1 Á M e 2» » , Y 1
& ἔθνη φησιν, οἷς οὐχ ἔστιν ἰσχὺς, xal
[o / € ^ » κυ E «. x 3
“ησαυριζουσιν ἑαυτοῖς δι ἔργων ἀγαθῶν τὴν αἱ-
, ' 4 c ! ἐὺ
ὠνίον ζωήν. Kot οἱ χοιρογρυλλιοι εἰδὸς ἰχθύος,
ἤτοι cl λᾳγνὰ οἱ χαλούμενοι οἴστροι. τὰ πρώην
LI
ἀσθενῆ ἢ ἔϑνη : καταφυγόντα πρὸς. τὸν Χριστόν"
πέτρα γὰρ καταφυγὴ tco χοιρς ἐγρυλλίοις , οἵ
ἐποιήσαντο ἐν πέτραις" Καὶ σὺ οὖν ἡ φησὶ, χᾷν
ἀσϑενὲς ἧς ζῶον; ἐπιλαβοῦ τῆς πέτρας τῆς ἄλης-
Scüg πίστεως , χαὶ πρὸς αὐτὴν τὸν βίον ἀπεύ-
Suyvs.
/ 5 ' , ι 3

Πράξεσιν ἐρειδόμενος εἰς τὴν βασιλείαν εἰσ--

ἔρχεται" CUXOUV καὶ σὺ, φησὶ, μὴ (uk τὸ ἀσθε-
L
γὲς τῆς πίστεως CT τιστήσῃς τῇ τῶν οὐρανῶν βα-
σιλείᾳ, ἀλλὰ πιστεύων τῇ περὶ αὐτῆς ὑποσχέ-
σει, τὰ ταύτης. mem T» μετέρχου προστάγματα.
i

Λέων Χριστός" πάντα γὰρ τὰ λογικά πρὸς αὐ--

A í
τὸν, χτήνη εἰσί" Μωυσῆς γὰρ φησιν , ἐγὼ δὲ

ἄλογος 1) εἰμί,----Ἴο τὴν φυσιχὴν ἐνέργειαν, pie
ποδίστως διαβαίνειν λέγεται.
Ὁ ὑπὲρ ἁμαρτιῶν προσενεχϑεὶς. χαὶ ἐν ὕψει
βαίνων, ἔχει ἐφοπομένην αὐτῷ τὴν ἀγέλην' ὅταν
γὰρ ὑψωθῶ ᾽ φησὶ;

tóv Ὁ ἀλεκτριὼν διδασχάλου nai: φέρει,

πᾶντας ἑλχύσω πρὸς ἐμαὺυ-

ὃς τὸν λόγον σπείρων, ἐν. ταῖς ψυχαῖς, ἰσχυρῶς

ἐστι προσαγγέλλων. τὸ φῶς" μετανοέῖτε,
γὰρ ἢ βασιλεία
ἀρχῆς διυπνίζων
τὴν ἡμέραν τῆς ἐνσάργου αὐτοῦ παρουσίας διὰ
πολλῶν προμηνύων᾽ χαὶ σχότος ἐχϑλίβων, xoi

ἤγγοιε

τῶν οὐρανῶν" οὗτος ἣν ὃ am
τὰς χαρδίας τῶν ἀνθρώπων, χαὶ

τὸ φῶς αἰώνιον πᾶσι φανερῶς ὑποδεικνύων, Ep-
περιπατῶν ἐν ϑηλείαις εὐψύχως « τουτέστιν ἐν
ἐν ταῖς ἐχχλησίαις εὐψύχως χαὶ γενναίως, ὡς
φησίν", ἰδοὺ ἐ ἐγὼ μεθ᾿ ὑμῶν εἰρὶ πάσας τὰς ἡμέ.
pae ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος.

Ἢ val ἐὰν εἰς τὸν νοῦν. τῶν γραφῶν χαθιῆς
σεαυτὸν" ἢ ἐὰν μὴ ἔχῃς μαϑητιχκὸν cue 3s ἀλλ
ἀντιλογητ ικὸς εἴη ἀχούσῃ; εἰ O6 τις φιλόνεικος
εἴ.) ἡμέϊς τοιαύτην συνήϑειαν οὐκ ἔχομεν.

m y ^ * / M M ^

Ἡδοναϊς ἡ διδαχαὶς ἀλλοτρίαις τὸν σὸν mÀcU-

λ Li λ uf , A ^

τον μὴ δωσεις. Μετὰ LUE οἰνοπιότει. Tov τὴς
, En » r

ἀληθινῆς ἀμπελοὺ 1 πίνων οἶνον; τὴν τῶν γραφῶν ἐρ-

μηνείαν; χαὶ τὴν τῶν ὄντων ϑεωρίαν, μετὰ πολλῆς

προσέρχου διακρίσεως τῇ τῆς διανοίας ἐπισχέψει.

1) Exod. VI. 12.

"

DIDYMI

quae secundum litteram est , quamque Iudaei

ut dominam antea reverebantur. At ethnici
materiale verbum in spiritale. cónvertentes ,
illam quae apud ipsos domina erat expule-
runt, nempe corporalem legis observantiam.

Gentes dieit, quibus non sunt vires, et
tamen sibi thesaurizant bonis suis operibus
vitam aeternam. Et choerogryllii. Piscis ge-
nus, vel lepores qui appellantur histrices ,
id est ethnici prius infirmi , ad Christum po-
stea confugientes. Petra enim choerogylliis

. confugium est, in quibus degunt. Tu quo-

que igitur, inquit, quamquam infirmum es
animal, confuge ad petram vérae fidei, ibi- -
que aco emenda.

Operibus fretus in regnum ἐν ]ta-
que et tu, inquit, ne propter fidei infirmi-
tatem , de caelorum reguo desperes ; sed con-
fidens promissionibus , opera aggredere quae

illud promerentur. Leo Christus: euncta enim

rationalia prae illo , iumenta sunt. Moyses
enim ait: ego autem infans sum.— Propter
naturalem alacritatem , libere. incedere di-
citur.

Nempe ille pro peccalüs hostia, ohlaig »
et alte incedens, habet sequacem gregem.
Cum exaltatus fuero, inquit, omnes ad me
traham. Gallus magistri personam gerit, qui
doctrinam in animabus. serens, voce valida
diurnam lucem annunciat. Poenitentiam agite,
appropinquavit enim regnum caelorum. Hic
ab iuitio corda hominum e somno suscitabat ,
et adventus sui in carne diem multis indiciis
portendebat; tenebras pellebat , et aeternam
lucem cunctis aperte ostendebat. Ambulans
inter feminas alacriter, id est in ecclesiis ala-
criter fortiterque , ut ipse ait: ecce ego vo-
biseum sum omnibus diebus usque ad saeculi
consummationem.

Vel, si te in sensum seripturarum immit-
tas. Vel, nisi habueris docilem aurem , sed
contumax fueris, num audies? Si quis autem
videtur contentiosus esse, nos talech consue- ἡ
tudinem non habemus.

Voluptatibus aut doctrinis alienis cave des
opes tuas. Prudenter vinum bibe ; nempe ve-
rae vitis vinum pota, scripturarum scilicet
interpretationem , et rerum contemplationem :
multa cum discretione mentem exerce.

ἄλογος infans. Sed nunc a Didymo intelligitur iumentum.

IN PROVERBIA.

Nunc moerorem dicit pro labore. Qui ergo
propter Deum laborant et dolent, postquam
pinguedine domüs Domini inebriati fuerint ,
dolorum obliviscentur.

Propositum tuum ad verborum meorum .

observantiam obfirma 2. quae Dei ipsius sunt.

Ventus boreas diabolus est, qui incitat at-
que tentat sanctos in excelsitate positos , quos
nollet operari. Vel, verba commovens contra
sua dogmata.

Ergo sicuti haec ad officium animalia im-
pellunt, ita virga, id est obiurgatio, gentem
iniquam corrigit.

Horum, inquit, extingue potius principa-
tum, et neque practicum neque theoricum
regimen iis concede.

Si ex iustitiae fructibus nascitur arbor vi-
tae , quisquis obruit iniquitate iustitiam , quae
manus dicitur, non comedet de vitae arbore.

Discipulorum tuorum , ne ex consuetudine
tantum magisterium exerceas.

Actarum rerum meditationem , nec non san-
ctae Trinitatis theoriam , indumentum esse ait
hominis puri, ex bysso et purpura.

1

Νῦν λύπην εἶπε τὸν πόνον" οἱ οὖν" διὰ ϑεὸν
κοπιῶντες zat ὀδυνώμενοι, ἐπ᾿ ἂν μεθισθῶσι τῆ;
πρὸς τοῦ εἴχου πρᾶν πιότητος, τῶν ὀδυνῶν ἐπι-
λανϑάνονται. .

Τὴν προαὶρεσίν σου ἔχε εἰς τὸ προσέχειν τοὺς
λόγους pu 9 εἰρημένους ὑπὸ ϑεοῦ.

[Ἄνεμος βορέας, ὁ διάβολος. ; διεγείρων καὶ
πειράζων τοὺς ἁγίους ὑψηλοὺς αὐτοὺς ὄντας, καὶ
μὴ ϑέλων ἐργάζεσθαι" ἢ “ἐγείρων di χατὰ
τῶν ἑαυτοῦ δογμάτων.

, Ὥσπερ οὖν ταῦτα μεταφέρει μᾶλλον ἐπὶ τὸ
εὖ ἔχον τὰ ζῷα» οὕτως ἡ ῥάβδος . τουτέστιν
ἐπιτιμία. τὸ παράνομον ἔϑνος ῥυθμίζει.

— Τῶν τοιούτων, φησὶ; περιαίρει μᾶλλον τὴν
δυναςείαν, χαὶ μήτε πραχτιχὴν ἀρχὴν μήτε λο-
yov τούτοις ἐγχείριξε.

Εἰὰ ἀπὸ χαρπῶν δικαιοσύνης φύεται δένδρον ζωῆς.
πᾶς ὁ χρύπτων τὴν δικαιοσύνην τῇ ἢ ἀδικίᾳ, ἥτις λέ-
γεται χεὶρ, οὐ βρώσεται ἐκ τοῦ τῆς ζωῆς δένδρου.

Τῶν μαϑητῶν σου, ἵνα μὴ πρὸς τὴν ἕξιν. Ὁ
ἐπάγῃς τὴν διδασχαλίαν.

Τὴν θεωρίαν τῶν γεγονότων, καὶ τὴν θεωρίαν v
τῆς ἁγίας τριάδος, ἔνδυμα εἴναι λέγει νοῦ za-
ϑαροῦ, &x βύσσου καὶ πορφύρας.

ΕΧ ΤΩΝ ΑΓΙΟΥ ἹΠΠΟΛΥΤΟΥ ΕΙΣ TAX ΠΑΡΟΙΜΙΑΣ.

Hiro. Proverbia igitur sermones exhortatorii
sunt, qui universae vitae moderandae conferunt : nam
iis qui iter ad Deum instituunt, duces quidam fiunt
ace veluti indices, qui laborantes a viae longitudine
reereant. Porro haee proverbia Salomonis sunt , pa-
eifici nimirum , sive Christi servatoris. Quia vero Do-
mini sermones , propterea quod Domini sunt, idcirco
eos sine offendiculo cognoscimus; nequis forte nos
nominis paritate falleret, addit quis haec scripserit ,
et cuius gentis rex fuerit. Sic enim dicentis aucto-
ritas commendatiorem sermonem attentioresque au-
ditores faciet. Verba enim Salomonis illius sunt , cui
dixit Dominus : dabo tibi cor prudens atque sapiens:
nemo tui par in orbe fuit, neque postero tempore
existet; et reliqua de eo scripta. Iam is sapiens a
sapiente genitus fuit: quare adtexitur Davidis no-
men, unde Salomon procreatus fuit: idem a puero
sacris litteris eruditus; neque sorte vel vi aliqua reg-
num obtinuit, sed iudicio Spiritus et decreto Dei.
Ad. sciendam sapientiam et disciplinam. Qui Dei
sapientiam novit, is ab eodem quoque eruditur , ita
' utintelligat sermonum mysteria. Iam qui veram cae-
lestemque sapientiam tenent, ii mysteriorum sen-
tentiam facile percipiunt. Ideireo ait : ad capiendas
sermonum strophas. Nam quae praeposteris veluti
verbis a sancto Spiritu dieta fuerunt, ea illis, qui
fideli erga Deum corde sunt praediti, expedite .inno-
tescunt.

lIunoaxrox. Παροιμίαι τοίγυν εἰσὶ λόγοι προτρεπτικοὶ
παρὼ πᾶσαν ὁδὸν τοῦ βίου χρησιμεύοντες᾽ τοῖς «ydg ἐπὶ
τὸν ϑεὸν τὴν ὁδὸν ποιουμένοις, ὁδηγὸς τις γίνεται παρα-
πλησίως τῷ ὑποδείγματι, τοὺς κάμνοντας διὼ τὸ τῆς ὁδοῦ

» 3 ἀν bl. * T ε , -
μῆχος ἀναχτωμένη" εἰσὶν οὖν αὗται αἱ παροιμίαι Σολομῶν-

"o; , - E - - ^ 9
τος, ὁ ἔστιν εἰρηγιχοῦ, ἤτοι τοῦ σωτῆρος Χριστοῦ ἐπει-
δὴ δὲ τοὺς τοῦ κυρίου λόγους, ἅτε δὴ κυρίου τυγχάνοντας,
ἀπταίστως ἐπιστάμεθα, ἵνα μή τις ἐκ τῆς ὁμανυμίας

Api ἀφαρκάσῃ, v τίς ὁ γράψας ταῦτα, χαὶ τίνων

ἦν βασιλεύς ἕνα ἡ τοῦ vids ἀξιοπιστία εὐπαράδεκτον
τὸν λόγον χαταστήση καὶ προσεχεῖς τοὺς ἀκούοντας. Xo-
λομῶντος γὰρ εἶσιν ἐκείνου, πρὸς ὃν εἶπεν ὁ κύριος" δώσω
σοι καρδίαν φρονίμην xai σοφήν ὡς σὺ οὐ γέγονεν ἐπὶ
τῆς γῆς, καὶ μετὰ σὲ οὐκ ἀναστήσεται ὅμοιός GOV χαὶ

1 1 ' » x MES, ' [ ᾽ .
τὸ λοιπὸὼ περὶ αὐτοῦ γεγραμμένα ἦν δὲ σοφὸς ἐκ σοφοῦ
διὸ πρόσκειται τὸ Δαβὶδ, ἐξ οὗ Σολομῶν γέγονε, ἐχ βρέ-

φους τὸ ἱεροὶ γράμματα παιδευόμενος, καὶ οὐ χλήρω τὴν

ἀρχὴν λαβόμενος οὐδὲ βίᾳ, ἀλλὰ κρίσει τοῦ πνεύματος
xai Ψήφῳ ϑεοῦ.

Τνῶναι σοφίαν χαὶ παιδείαν, Ὅ γνοὺς τὴν σοφίαν τοῦ
ϑεοῦ λαμβάνει mag αὐτοῦ xai παιδείαν, ἐχμανϑανων δὲ
αὐτῆς τὼ τοῦ λόγου μυστήρια χαὶ οἱ γνόντες 'τὴν ἀλη-
34 καὶ ἐπουράνιον σοφίαν, εὐχόλως γοήσουσι τοὺς ὑπὶ
αὐτῶν λαλουμένους λόγους" διὸ φησὶ, δέξασθαι στροφὲς
λόγων᾽ τὼ γὰρ ἀντιστρόφως ὑπο τοῦ ἁγίου πνεύματος As-
λαλημένα, ταῦτα τοῖς πιστὴν χαρδίαν ἔχουσι πρὸς ϑεὸν
εὔγνωστα γίνεται.

. H& a.

v. 8.
lbid. b.

yu cap. XX.
Vv. 93.

A. ἘΣ. 153. à.

. ΧΧΥΕ,

Gr. cap. XXVII.

1) i S PEN

vn cap.XXXI.
ἣν ri 139. a.

Ex catena vat.
ms. Cap. I. I.

* III. Reg. III. 12.

Y. 9.

Cod. vat. 1802.
sive A. f. 7. b.
Cap. I. II.

Cap. III. 35.
A. f. 20. b.

on. 1V..32,

. f. 20. b

v. 8.
A. f. 21. 8.

v. 14,
A. f. 22. b.

v5.
A. f. 93.5.

ν. 97.
A. f. 24. ἃ.

Cap. V. I9. -
A. f. 27. b.

13.

Ταῦτα εἰς τὸν τῶν ᾿Ιουδαίων δῆμον καὶ τὴν κατὰ Χρι-

S.

ι

στοῦ μιαιφονίαν ἐξείληφεν ὥοντο γὰρ αὐτὸν ἐπὶ γῆς μο-
νον ἔχειν τὸ πολίτευμα.

Οὐχ ἀπλῶς λήψονται, ἀλλὰ κληρονομήσουσιν οἱ δὲ
ἀσεβεῖς, εἰ καὶ ὑψοῦνται, ἀλλ᾽ ὥστε μείζονα γενέσϑαι
τὴν ἀτιμίαν αὐτῶν ὡς γάρ τις τὸν δυσειδὴ καὶ διεστραμ.-
μένον,
χατάδηλον αὐτοῦ τὸ αἶσχος πλείοσι καταστήσας" οὕτω

εἰ ὑψώσειεν, οὐκ ἐδόξασε, ἀλλ' ἠτίμωσε πλέον,
xai ὃ ϑεὸς ὑψοῖ τοὺς ἀσεβεῖς, ἵνα ἐμφανῆ καταστησῃ
τὴν ἐχείνων ἀσχημοσύνην UNu3m καὶ Φαραὼ, ἀλλ᾽ ὥστε
τὴν οἰχουμένην χατήγορον ἔχειν.

Σημειωτέον ὅτι δῶρον ἀγαϑὸν ὀνομάζει τὰν νόμον, διὰ
τὸν λαμβάνοντα δῶρα ἐν κόλποις dixe" οὗτος δὲ ἐγκατα-

͵ , ε D 3.32 , . ^
ἥλιμπάνει νόμον, ὃ παραβαίνων αὐτὸν νάμον δὲ ἦτοι ὃν
λέγει m ὃν καὶ αὐτὸς ἐφύλαξεν.

Καὶ πῶς ἐστι περιχαράκωσον; λογισμοὺς αὐτὴ χύ-
κλω περίϑες ἱερούς πολλῆς γάρ σοι δεῖ τῆς ἀσφαλείας,
σὰ $4 1 "AEn , - D RA
ἐπεὶ xai πολλὰ τοὶ ἐπιβουλεύοντα τῇ τοιαυτη χτήσει
, * ».» e - , ' hd ΕΣ LU e * ,?
εἰ δὲ ἐφ᾽ ἡμῖν ἐστι τὸ περιχαρακοῦν αὐτὴν, αἱ δὲ ἀρε-

ἃ '9u29 w ἂν , » 73 f. € - L -
ταὶ ἐφ᾽ ἡμῖν, χάρακες ἄρα εἶεν, αἱ ὕψοῦσαι τὴν γνῶσιν

^ ἢ ^. Tv LÀ N , , ον. - ,
τοῦ Φεοῦ" οἷον, ἀσχησις, μελέτη, καὶ ὁ ἄλλος τῶν ἄρε-

- . P Vv L4 - Η , ^. ^ ,
τῶν ὁρμαϑός ἃς ὁ τηρῶν, τὴν σοφίαν τιμᾷ" μισϑὸς δὲ,
τὸ πρὸς αὐτὴν μετεωρισϑῆναι καὶ περιληφϑῆναι UT αὖτ
τῆς ἐν τῷ ὑπερχκοσμίῳ παστῷ.

᾿Ασεβεῖς μὲν οἱ ἑτερόδοξοι, παράνομοι δὲ οἱ παραβάται

- VUE £216 r Li 1 D $5 - ,
TOU νόμου" ὧν τὰς ὁδοὺς, TOL τὰς πράξεις, μὴ ἐπελθεῖν, φησι,

᾿ρρϑα ὁρᾷ, ὁ λογισμοὺς ἔχων ἀπαϑεῖς" καὶ δόγματα
ἀληθῆ, ὃ μὴ περὶ τὼς ἔξω φαντασίας ἐπτοημένος" ὅταν
λέγη, ὅτι οἱ ὀφϑαλμοί σου ὁρϑὰ βλεπέτωσαν, τὴν ὅρασιν
δηλοῖ τῆς ψυχῆς" καὶ ὅταν παραινῆ, φάγε μέλι, υἱὲ,

ἵνα yAuxay35 ὁ φάρυγξ σου, μέλι τροπικῶς τὴν ϑείαν

λέγει διδασκαλίαν, ἥτις τὴν πνευματικὴν καταρτίζει τῆς ᾿

ψυχῆς γνῶσιν ἀλλὰ καὶ ἅπτεται ψυχῆς ἡ σοφία ἐρά-
σϑητι ydo φησιν αὐτῆς, ἵνα σε περιλάβη᾽ ψυχὴ δὲ διὰ
περιπλοκῆς σοφίᾳ ἑνωπεῖσα, ἁγιασμοῦ πληροῦται καὶ κα-
ϑαρότητος" ἔτι γε μὴν τῶν Χριστοῦ μύρων ἡ τῆς Ψυχῆς
ἀντιλαμβάνεται ὄσφρησις.

Ἧ ἀρετὴ μεσότης" διὸ καὶ τὴν ἀνδρείαν μεταξὺ τῆς
ϑρασύτητος xai τῆς δειλίας εἶναι φησί, νῦν δὲ ὀνομάζει
δεξιά οὐ τὼ φύσει δεξιοὶ ἐστὶν αἱ ἀρεταί, ἀλλὰ τὰ φαι-
νόμενα σοὶ δεξιὰ διὸ τος ἡδονάς" ἡδοναὶ δέ εἰσιν, οὐ μό-
νον ὠφροδίσια, ἀλλὰ καὶ πλοῦτος καὶ τρυφή" ἀριστερὰ
δὲ, φθόνος, ἁρπαγαὶ, καὶ τὼ τούτοις ὅμοια᾽ βορέας γάρ,

* LI , , * 9 , ^ δ
φησι, σκληρὸς ἄνεμος, ὀνόματι δὲ ἐπιδέξιος καλεῖται
βορέαν «ydg συμβολικῶς τὸν πονηρὸν καλεῖ ἤτοι τον διό-

».5 T 9 , , Li 4 , ' - "e
βολον, ἀφ᾿ οὗ ἐξεκαύϑη πάντα τὼ xaxd ἐπὶ τῆς γῆς
ὀνόματι δὲ οὗτος ἐπιδέξιος, ὅτι ἄγγελος καλεῖται δὲε-

- , , sv * uU , , i] “- * ^" "
ξιῷ ὀνόματι,--Σὺ φησὶν ἐκκλιγον ἀπὸ κακοῦ, καὶ τῷ θεῶ
μελήσει τοῦ τέλους" spore γεν ὁ γάρ σου" . καταλύων
τοὺς πολεμίους, ὡς ἐν εἰρήνη σε βαδίσαι.

Δείκνυσι γὰρ καὶ διὰ τοῦ ζῴου, τὸ τῆς ἡδονῆς χαθα
góv xai Did τοῦ πώλου, τὸ τῆς γυναικὸς παρίστησι γαῦ-
pov χαὶ ToXswoy xai ἐπειδὴ πολλὰ οἶδε τὸ παροξύνον-
τα, ἀσφαλίζει"
3 ' κὸν “5: $5 0 " ἮΝ [|
ἐπιτίϑησι, τὸ ὠδιαῤῥηκτον αὐτοὶς μηχανώμενος" ἄλλως δὲ

ἀῤῥαγὴ τὸν τῆς φιλίας αὐτοῖς δεσμιὸν

ἡ σοφία, ἠτοιοῦν ἔλαφος, τοὺς τῶν ἑτεροδόξων ὀφιώδεις
λόγους πέφυκεν ἐλαύνειν καὶ ἀναιρεῖν' αὕτη οὖν, φησὶ,

D

HIPPOLYTI

Haec de Iudaeorum populo, et de Christi eaede ,
intelligit. Putabant enim illum in terra tantummodo
habere conversationem.

Non aecipient tantum , sed etiam hereditabunt.
Impii vero etiamsi extólluator , id ad maiorem ip-
sorum ignominiam redundat. Veluti si quis homi-
nem deformem atque distortum in alto collocet, non
honorat sed magis dehonestat, manifestam consti-
tuens pluribus turpitudinem eius. Sic item Deus
extollit impios, ut publieum faeiat dedecus illorum.

'Exaltatus fuit etiam Pharao, sed ut mundum aecu-

satorem haberet.

Animadvertendum est, donum bonum dici ab eo
pro lege, propter illum qui dona in sinum iniuste
accipit. Ille legem deserit, qui eam transgreditur.
Legem porro vel quam diserte nominat , vel quam
idem observavit.

Quid est eireumda ἢ Sanctas ei cireumiice cogita-
tiones. Multo enim tibi opus est munimine , quoniam
multa sunt tali possessioni insidiantia. Quod si in
nostra potestate est, eam circumvallare, munimina
quidem nobis erunt virtutes, quae Dei scientiam ex-
tollunt, veluti ascetica, et meditatio, et reliquus vir-
tutum ehorus; quas qui tenet, sapientiam honorat:
merces vero est, ad ipsam extolli, et cum ea deli-
eiari in caelesti thalamo.

Impii sunt heterodoxi : peccatores autem legis trans-
gressores ; quorum vias et actus sectari vetat. j
Recta videt qui cogitationes habet perturbatione li-
beras: et vera dogmata, is qui exterioribus phan-
tasiis non percellitur. Cum dicit: oculi mei videant .
aequitatem , de visione animae loquitur. Et cum hor-
tatur: comede mel, fili, ut sit dulcedo gutturi tuo,
mel tropice dicit divinam doctrinam , quae spirita-
lem conficit animae scientiam. Sed et animam tangit
sapientia. Ama enim eam, ut amplexetur te. lam
anima per complexum virtuti copulata , sanetitate
repletur et puritate. Insuper Christi vagnentarm

anima affectat odoratum.

Virtus medium tenet. Quare etiam fortitudinem
dicit esse mediam inter audaciam et timorem. Nunc
vero dicit dextera, non quae sunt naturaliter dexte-
ra, euiusmodi sunt virtutes, sed quae dextera pro-
pter voluptates tibi videntur. Voluptates autem sunt
non solum venereae, verum etiam divitiae ac deli-
ciae. Sinistra. vero, caedes, rapinae, et his similia.
Nam boreas rigidus ventus, dexter appellatur. Quip-
pe boream symbolice, malignum diabolum vocitat ,
a quo mala omnia incenduntur in orbe. Eidem no-
men est dexter, quia angelus vocatur dextro id est
fausto nomine.—Tu , inquit, declina a malo , et Deo
eura erit finis tui. Anteibit. enim te, hostes pro^
gans, ut pacifice gradiaris.

Nempe per cervam denotat voluptatis in coniugio
innoeentiani; et per pullum, alacritatem mulieris
exprimit et amabilitatem. Et quia multa cernit ad
vitium incitantia, caute consulit, et indissolubile .
coniugibus vineulum iniicit, constantiam illis con-
cilians, Alioqui sapientia, cervi instar , heterodoxo-
rum serpentinas doctrinas repellere valet et extin-

IN PROVERDIA. 13

guere. Haec igitur, inquit, tecum sit quasi pullus,
ut omnem virtutem innovet. Et quia non est mu-
lieri similis sapientia, haec potius sit tibi dux. Sie
enim bonas procreabis cogitationes.

Ne forte dicas: eur noceant oculi , eum plane non
sit necesse eum perverti qui cernit? ostendit tibi
concupiscentiam esse ignem ; carnem, vestimentum ;
hane quidem facile capi; illam vero esse tyranni-
cam. Quod vero non modo est inelusum , verum etiam
colligatum , haud ante egredietur quam sibi exitum

fecerit. lam qui spectat mulierem , etiamsi diffugiat,

non tamen purus concupiscentia discedet. Cur au-
tem opus est negotia habere, si absque ipsis possu-
mus esse pudiei? Observa quid dicat Iobus: foedus
pepigi eum oculis meis, ne de muliere aliena .co-
gitarem. Hie nimirum illusionis vim agnoscebat.
Paulus etiam hane ob causam castigabat corpus et
in servitutem redigebat. Spiritali autem sensu, ille
alligat in sinu igàem , qui impuram cogitationem im-
morari in corde sinit: ineedit autem super carbones
is qui peecatum operando propriam animam perdit.
Cemphus est lari species: qui tam effrenis ad vo-
luptatem est, ut oculos sanguine implere in coéun-
do videatur; et incautus saepe in laqueos aut ho-
minum manus incidit. Huie ergo virum meretriei
deditum comparat ob libidinem. Vel ob eius avis stul-
titiam, etenim et haee tamquam stolida quemque
sectatur. Ajunt etiam eemphum tantopere spuma de-
lectari, ut si quis navigans spumam manu teneat ,
ille manui insideat. Parit etiam eum dolore.
Novisti eius damnum ; eave itaque ne concupi-
Scentiam admittas; mors enim eius immortalis est.
Geteroqui vulnerat quidem sermonibus, occidit vero

- peccatis eos qui sibi indulgent. Nam multa nequi-

tiae genera stultos ad inferna deducunt. Conclavia
mortis, vel profunditas, vel divitiae. Quis ergo ef-
fugiet?

Novam Hierusalem , sanctam carnem dieit. Co-
lumnas septem, septenarium' saneti Spiritus in ea
quiescentis. Veluti testatur Esaias dicens: immola-
vit victimas suas.

Animadverte, oportere sapientem multis esse uti-
lem ; adeo ut qui utilis sibi soli est, non sit sapiens.
Valde enim improbatur sapientia, si vim suam ad
unum sui possidentem redigat. Sieut venenum non
est noxium alteri corpori , sed recipienti tantummo-
do; ita qui fit improbus , se ipsum laedit , non alium.
Nemo quippe virtute praeditus, ab improbo laeditur.

Fructus iustitiae et arbor vitae , Christus est; qui
quatenus homo tantummodo , omnem iustitiam im-
plevit; et tamquam suapte vita, scientiae et virtu-
tis fructus quasi arbor protulit, unde comedentes
vitam aeternam adquirent, et vitalem paradisi ar-
borem gustabunt, eum Adamo et omnibus iustis.
At animae peccatorum abripiuntur immaturae a fa-
cie Dei , qui eas derelieturus est in tormenti igne.

Non, hominum sed Dei potius gratiam inveniat.

Mie interrogat sopientiam , qui . voluntatem Dei

συνέστω σοι πῶλος οὖσα T νεώζειν ἅπασαν ἀρετήν᾽ xad
ἐπεὶ μὴ ὅμοιον γυνὴ καὶ σοφία, αὕτη τοὐναντίον Tysi-
σϑω 6o οὕτω γὰρ ἀποχυήσεις λογισμοὺς ἀγαϑούς.

Ἵνα μὴ λέγης τί γὰρ βλάβος τοῖς ὀφθαλμοῖς, μὴ
πάντως οὔσης ἀνάγκης τὸν ἐνορῶντα τραπῆναι, δείκνυσί
σοι, ὡς ἡ μὲν ἐπιδυμία, πῦρ ἐστιν ἡ δὲ cde, ἱμά-

Ξ- 4. 4 DE xn ἢ ^oc ᾿ ,
τιον τὸ μὲν. εὐάλωτον wj δὲ τυραννιχή ὅταν δὲ οὐχ
ἁπλὼς ἐγχείμανον ἦ, ἀλλὰ καὶ ὠποδεδεμένον, οὐ πρότε-

, , e t - , , n . 58!
gov ἐξελεύσεται, ἕως ἑαυτῶ ποιήσει διέξοδον᾽ ὁ wap ἰδὼν
γυναῖκα, εἰ καὶ διέφυγεν, ἀλλ᾽ οὐχ ἐπιϑυμίας καϑαρὸς
ἀνεχώρησε" τί δὲ δεῖ πραγμάτων, παρὸν ἀπραγμόνως Gu-
φρονεῖν ὅρα τί φησὶν ὁ Ig" διαϑήκην διεθέμην τοῖς ὀφ-
ϑαλμοῖς μου, τοῦ μὴ κατανοῆσαι γυναῖκα ἀλλοτρίαν" οὖ-

T * - , , B NS m - 1 ,
τως οἷδε τὴν τῆς ἐπηρείας iGXUY καὶ ὁ Παῦλος δὲ τού-
του ἕνεκεν ὑπεπίεζε τὸ σῶμα καὶ ἐδουλαγώγει" χατὰ δὲ
ϑεωρίαν, ἀποδεσμεύει πῦρ ἐν κόλπῳ ὁ συγχωρῶν ἀκαάθαρ-
Toy λογισμὸν ἐγχρονίζειν τῇ καρδίᾳ περιπατεῖ δὲ ἐπάνω
ἀνθράκων, ὁ διὰ τῆς κατ᾽ ἐνέργειαν ἁμαρτίας τὴν ἰδίαν
ἀπολλύων ψυχήν.

Κέμφος ἐστὶν εἶδος Aagou, ὃς οὕτως ἀχρατῶς ἔχει
πρὸς ἡδονὴν, ὡς αἵματος πληροῦσϑαι δοκεῖν τοὺς ὀφθαλ-
μοὺς 8v τῷ ὀχεύειν καὶ λανθάνει ἀναισϑητῶν βρόχοις
πολλάχις ἢ χερσὶ περιπίπτων ἀνθρώπων" τούτῳ οὖν τὸν
προστιθέμενον τῇ πόρνη, δί ἀκολασίαν ἀπείχασεν" 2 à
τοῦ ζώου εὔηϑες" καὶ «do καὶ οὗτος ὡς ἄφρων ἐπηχολού-
ϑησε φασὶ δὲ αὐτὸν τοσοῦτον χαίρειν ἀφρῷ, dave εἴ τις

$ es 4. Ὁ. 9 . εν , ' - AMT
πλέων ἀφρὸν ἐπὶ χειρὸς ἕξει, ἐπικάϑηται τῆ χειρί" τίκτει
δὲ χαὶ ἐν ὀδύνη.

Εἶδες αὐτῆς τὴν βλάβην μὴ ἀναμείνης δέξασϑαι τὴν
ἐπιθυμίαν ἀϑάνατος γὰρ αὐτῆς ἡ τελευτη ἄλλως δὲ τι-
τρώσχει μὲν λόγοις, ἤτοι λογισμοῖς, φονεύει δὲ ταῖς

" ὧὡμαρτίαις τοὺς πειϑομένους᾽ πολλὰ y«g εἴδη καχίας

τοὺς ἀνοήτους εἰς ἅδου χατώγοντα᾽ ταμεῖα δὲ ϑανάτου,
ἢ τὸ βαάϑος ἢ ὁ πλοῦτος αὐτοῦ πῶς οὖν ἐστι διαφυ-
γεῖν ; ; j^

Τὴν via» Ἱερουσαλὴμ xai ἁγίαν σάρχα᾽ στύλους ÉT TG,
τὴν ἑβδομάδα τοῦ ἁγίου πνεύματος ἐπὶ αὐτῇ ἀναπαυομέ-
vou, ἐσήμανε καϑὼς Ἡσαΐας μαρτυρεῖ" λέγων᾽ ἔσφαξε τὰ
ἑαυτῆς ϑύματα.

Σημείωσαι ὅτι τὸν σοφὸν πολλοῖς εἶναι χρήσιμον ἀναγ-
χαῖον᾽ ὡς ὅ γε ἑαυτῷ χρήσιμος μόνον, οὐκ εἴη σοφός"
πολλὴ γὰρ τῆς σοφίας κατηγορία, si μέχρι τοῦ χεχτη-
μένου τὴν δύναμιν ἕξει ὥσπερ δὲ ἰὸς οὐκ ἂν εἴη βλαβε:
ρὸς ἑτέρω σώματι, ἀλλὰ τῷ δεχομένῳ μόνῳ" οὕτως καὶ
ὁ ἀποβὰς κακὸς, ἑαυτὸν βλάψει, οὐκ ἄλλον᾽ οὐδεὶς γὰρ
ἐνάρετος παρὰ καχοῦ βλάπτεται.

Καρπὸς δικαιοσύνης καὶ δένδρον ζωῆς, ὁ Χριστός ἐστιν'
ὁ μόνος ἀνθρωπίνως πᾶσαν δικαιοσύνην πληρώσας" xai ὡς
αὐτοζωὴ τοὺς τῆς γνώσεως καὶ ἀρετῆς καρποὺς ὡς δέν-
δρον ἐβλάστησεν, ἐξ οὗ οἱ ἐδίοντες ἀειζωΐαν λήψονται,
καὶ τοῦ παραδείσου τοῦ δένδρου τῆς ζωῆς ἀπολαύσονται,
σὺν ᾿Αδὲμ καὶ πᾶσι τοῖς δικαίοις" αἱ δὲ τῶν παρανόμων
Ψυχαὶ ἀφαιροῦνται μὲν ἄωροι ἐκ προσώπου τοῦ ϑεοῦ,
παρὰ τὸ παρορᾷν αὐτὸς αὐτοὺς ἐν τῇ φλογὶ τῆς βασάνου.

Οὐ παρὰ ἀνθρώπων, ἀλλὰ παρὼ τῷ ϑεῷ δύναμιν εὕρη.

Οὗτος ἐρωτᾷ σοφίαν, ὁ γνῶναι ζητῶν τί τὸ ϑέλημα τοῦ

9

Cap. VI. 57.
A. f. 34. a.

Cap. VII. 29,
A. f. 37. b.

v. 36.
A. f. 38. a.

Cap.

IX. 12.

Vulg. cap. XXX.
v. I5.
A. f. I09. a. et

cod. vat. 432. f.
90. , sive B.

* eod. φϑόνος.

Vulg. XXX. I9.
AT ἘΠΕ ἃ:

B. f. 90.

v. 19.

ve^ S, HIPPOLYTI |

Ssoü: ἐνεὸν δὲ ἑαυτὸν ποιήσας, περὶ οὗ μαϑεῖν ἦλθεν,
οὗτος δόξει φρόνιμος εἴνωι εἰ οὗτος ἐρωτᾷ περὶ σοφίας,
ὁ βουλόμενος τί περὶ σοφίας μαϑεῖν᾽ οὗτος δὲ σιωπῷ ὠπὸ
σοφίας, ὁ μὴ μόνον οὐδὲ ϑέλων γνῶναι περὶ σοφίας, ἀλλ᾽
ἀποπαύων καὶ τοὺς πλησίον᾽ διὸ καὶ φρονιμώτερος λέγε-
ται εἶναι ὁ πρότερος τοῦ δευτέρου.

Tz βδέλλῃ τρεῖς ϑυγατέρες ἦσαν τῇ ομαρτίᾳ ἀγαπώ-
μεναι ἀγαπήσει, ἡ πορνεία, ὁ φόνος ", καὶ εἰδωλολατρεία'
ai τρεῖς οὐ ἐνεπίπλησαν αὐτήν οὐ γὰρ ἐμπίπλαται" διὰ
τούτων τῶν πράξεων νεχροῦσα ἡ ὡμαρτία τὸν ἄνϑρωπον,
μηδέποτε ἠλλοιωμένη, ἀλλὰ πάντοτε ἐπαύξουσα᾽ ἡ γὰρ τε-
τάρτη, φησὶν, οὐκ ἠρχέσϑη εἰπεῖν ἱκανὸν, ἡ xard. πάντα
πονηρὰ ἐπιϑυμία᾽ τετάρτην λέγων, τὴν μετὼ πάντων ἐπιθυ-
μίαν ἐσήμανεν ὥσπερ γὼρ ἕν μέν ἐστι τὸ σῶμω, μέλη δὲ
πολλὰ ἔχει, οὕτω καὶ ἡ ἁμαρτία μία οὖσα, πολλὼς καὶ
ποικίλας ἐπιϑυμίας ἐν ἑαυτῆ ἔχει, δὲ ὧν ἐπίβουλος τῶν
ἀνθρώπων γίνεται ὅϑεν τοῦτο διδάξαι βουλόμενος, bid. πα"
ραδειγμώτων δὴ φησιν, ἄδης καὶ ἔρως γυναικὸς, καὶ τάρ-
τάρος, καὶ γῆ οὐκ ἐμπιπλαμένη ὕδατος" καὶ ὕδωρ, καὶ
πῦρ, οὐ μὴ εἴπωσιν ἀρχεῖ" οὐδένα γὰρ τρόπον ὁ ἄἅδης,
οὐ διαλείπει δεχόμενος ψυχὰς ἀνόμων ἀνδρώπων᾽ οὐδὲ ὁ
ἔρως τῆς ἑμαρτίας ὡς γυναικὸς παύεται ἐχπορνεύων, προ-
δότης τῆς αὐτοῦ ψυχῆς ὅστις γενόμιενος" ὡς τύώρταρος δὲ,
ἀεὶ ἐν λυγρώδει xoi. ζωφώδει τόπῳ ὑπάρχων, οὐ καταλαμ’
βανεται ὑπὸ ἀκτῖνος φωτὸς, οὕτως δὲ πῶς ὁ ἐν παντὶ πά-

υθει σαρκὸς τῇ ἁμαρτίᾳ δουλεύων, ὡς γῆ οὐχ ἐμπιπλαμένη

ὑδάτων, μηδέποτε εἰς ἐξομολόγησιν καὶ λουτρὸν παλινγε-
veciag ἐλϑεῖν δυνώμενος, ὡς ὕδωρ καὶ πῦρ μὴ λέγοντα ἀρχεῖ.

Ὃν γὰρ τρόπον ὄφις ἐπὶ πέτρας ἰχνοποιῆσαι οὐ δύ-
ναται, οὕτως οὐδὲ ὁ διάβολος ἐπὶ σῶμα Χριστοῦ Gpuup-
τίαν ἠδυνήθη εὑρεῖν" λέγει γὰρ ὁ κύριος" ἰδοὺ ἔρχεται ὁ
ἄρχων τοῦ χόσμου τούτου, καὶ ἐν ἐμοὶ εὑρήσει, οὐδέν.»--
Καϑὼς yàp ναῦς διαπλέουσα ἐν τῷ πελάγει, ἴχνη καὶ
ὁδοὺς οὐ χαταλείπει, οὕτως οὐδὲ ἡ ἐχχλησία ἐν κόσμῳ
πολιτευομένη ὡς ἐν πελάγει, χαταλείπει τὴν ἰδίαν ἐλπίδα
ἐπὶ τῆς γῆς, ἔχουσα τὴν ζωὴν ὠποκειμένην ἐν τοῖς οὐ-
gaYoig ἧς ἐπὶ βραχὺ παρελθούσης, οὐκ ἔστιν ἰχνηλα-
τῆσαι τὴν δίοδον. -ττῆς ἐκκλησίας μὴ καταλιμπανούσης
ἐν κόσμῳ τὴν ἐλπίδα, τῆς TÀ πάντα φερούσης Χριστοῦ
σαρκώσεως, τρίβον νεχρώσεως ἐν ὥδου οὐκ ὑπελίπετο.“
Τίνος, ἀλλ᾽ ἢ τοῦ ἐκ πνεύματος ἁγίου καὶ παρϑένου γεν
γεννημένοῶς, ὃς τὸν τέλειον ἄνθρωπον ἀνανεώσας ἐν κόσμῳ
ἐπιτελεῖ τὰς δυνάμεις, ἀρξάμενος ὠπὸ τοῦ βαπτίσματος
᾿Ιωάννου, ὡς καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς μαρτυρεῖ" ἦν δὲ ὁ la-
σοῦς ἀρχόμενος ὡς ἐτῶν τρίάκοντοι τούτου οὖν τὸ γέον καὶ
ὠκμαῖον τῆς ἡλικίας, ὃς διοδεύων κατὰ πόλεις καὶ χω-
ρας, ἰᾶτο τὸς νόσους καὶ τὰς ἀσθενείας τῶν ὠνϑρώπων.

᾿οφϑαλμὸς καταγελῶν τὼ πατρὸς καὶ ἀτιμάζοντα γῆ-
pas μητρός. Βλασφημοῦντα τὸν ϑεὸν, xai μητέρα ἐξου-
ϑενοῦντα Χριστοῦ τὴν τοῦ θεοῦ σοφίαν, ἐχκόψασαν αὖ-
τὸν κόρακες ix τῶν φαράγγων, vd ἀκάϑαρτα καὶ πονηρὰ
πνεύματα, τὸ διορατικὸν τῆς εὐφροσύνης ὄμμα᾽ καὶ κα-
ταφάγοιεν αὖτον νεοσσοὶ ἀετῶν" καὶ καταπατημένω ἔσον-
ται τοῖς ποσὶ τῶν ἁγίων.

Ἰρία ἐστὶν ἀδύνατά μοι νοῆσαι, καὶ τὸ τέταρτον οὐκ,
ἐπιγινώσκω" ἴχνὴ ἀετοῦ πετομένου, τοῦ Χρίστοῦ τὴν dva-

ληψιν, Καὶ ὁδοὺς ὄφεως ἐπὶ πέτρας, ὁ διάβολος οὐχ εὖ-

v ' E ^ ,
gs» ἴχνος ἁμαρτίας ἐν và σώματι τοῦ Χριστοῦ, Καὶ τρί-

explorat. Rudem se eitis rei praebens , quam discere
venit, videbitur prudens. Si quis interrogat de sa-
pientia, scire volens partem eius; alter vero silet,

non solum a sapientia nihil discere volens, sed et

ceteros ab eius studio deterrere ; procul dubio prior
prudentior posteriore aestimabitur.

Hirudini. Tres erant peccato dilectae admodum fi-
liae, scortatio, homicidium , idololatria. Neque tamen
hae tres saturant illud , quoniam est insatiabile. Per
hos quippe semper actus perimens hominem pecca-
tum, numquam mutatur, sed augetur perpetuo. Quar-
ta enim, inquit, numquam ait: satis est; quar-

, tam esse significans universalem concupiscentiam. Si-

eut enim unum est eorpus, multa vero membra ha-
bet; sic et peccatum multas ae varias concupiscen-
tias in se habet, quibus insidias homini struit. Quod
volens demonstrare , utitur exemptis inferni, et amo-

ris mulierum, tartari, et-terrae numquam imbre re- -

pletae. Et aqua, et ignis numquam dicent , sufficit.
Nullatenus etiam infernus desinit a recipiendis affli-
gendisque improborum hominum animabus. Neque
peeeati amor, id est erga mulierem, cessat a scor-
tando, faetus animae propriae proditor. Sieut vero
tartarus in tristi ac tenebroso loco reconditus , radios
non recipit; ita etiam omnis qui in qualibet carnis
passione servit peecato. Sieut terra numquam aquis
repleta, ita hie ad. eonfessionem et lavacrum regene-
rationis venire non valens, aquae instar et ignis ,
numquam dicit, sufficit.

Quemadmodum serpens in petra vestigium facere
nequit, sic neque diabolus in Christi corpore inve-
nire peceatum potuit. Dicit enim Dominus: ecce ve-
nit princeps huius mundi , et in me nihil inveniet.
—Sicut enim navis mare tranans,, vestigium viasque
post sé non relinquit; sie neque ecclesia in mundo
tamquam in pelago versans, spem suam in mundo
relinquit, quia vitam suam in caelis reposuit: at-
que interim brevi tempore transiens, vestigia tran-
situs in via non imprimit. Quum ecclesia spem suam
non dimittat, quam habet erga omnis boni fontem,
Christi incarnationem , semitam mortis in inferno
non facit.—Cuiusnam, nisi nati de Spiritu saneto
et virgine? qui perfectum hominem in mundo re-
novans prodigia edidit, capto initio a Iohannis ba-
ptismate , sieut evangelista testatur. Erat autem Ie-
sus incipiens quasi annorum triginta. In hae igitur
iuvenili et florente aetate, circumiens civitates et re-
giones, hominum morbos et infirmitates sanabat.

Oculus qui subsanant patrem, et qui despicit se-
necetuteni matris. Nempe oculum blasphemantis.
Deum, et Christi matrem sapientiam Dei, effodiant
eum corvi de vallibus; impuri seilicet malique spi-
ritus visualem laetitiae oculum , eumque eomedant
pulli aquilarum: nempe qui sunt eiusmodi, concul-
centur pedibus sanctorum. í

(Tria ego intelligere nequeo, et quartum penitus
ignoro: vestigium aquilae volantis; nempe Christi

ascensum. Viam serpentis in petra ; nempe diabolus -

non invenit peecati vestigium in corpore Christi. Et

"m M,

IN

semitam navis mare decurrentis ; nempe ecclesiae in
huius mundi pelago fluctuantis , et ob spem suam in
Christum a eruce quasi gubernaculo rectae. Deni-
que vias viri in adolescentia ; nimirum Spiritus san-
cti, qui virgini supervenit. Ecce enim , inquit scri-
ptura, vir eui nomen oriens.

Talis est via mulieris adulterae, quae ubi rem pa-
travit, abstergens se, nihil ait se mali egisse. Vi-
delicet ita se gessit ecclesia, quae postquam cum
idolis fornieata fuerat, his abrenuncians atque dia-
bolo, et peccato eluto, veniaque impetrata , nulli
iam pravitati se obnoxiam affirmat."

Per tria movetur terra ; nempe per Patrem, Filium,
et Spiritum sanetum. Et quartum non potest sustine-
re, id est postremum Christi adventum.— $i servus
regnaverit. Israhel In Aegypto servus, in regione pro-
missa regnator.—Stultus dapibus plenus. Hic scili-
cet facile regionem adeptus, et comedens , atque re-
,bletus , recaleitravit.—Et ancilla si expulerit heram
suam. Domini interfectrix synagoga, Christi carnem
cruci suffixit.

Tria sunt minima in terra, et haec sunt sapientiora
sapientibus: formicae , gens infirma , quae parant sibi
in messe cibum. Gentes similiter per fidem in Chri-
stum parant sibi vitam aeternam operibus bonis. Choe-

rogryllii, populus aeque iuvalidus, eurant sibi in petra. -

cubilia. Gentes super spiritali lapide Christo aedi-
fieatae sunt, qui faetus est in caput anguli. Stel-
lio qui manibus innititur, et facile capitur, hie mo-
ratur in regum castellis. Latro extensis in cruce ma-
nibus Christoque innixus , in paradiso habitat , quae
est arx trium regum Patris, Filii, et Spiritus sancti.

Regem loeusta non habet, et tamen tamquam ad
unius iussum, in aciem procedit. Sine rege erant
gentes, quia peccato erant subiectae: nune autem
Deo eredentes caelestem | militiam exercent.—Tria
sunt quae bene gradiuntur, et quartum quod in-

cedit feliciter. Angeli nimirum in caelis, saneti in ἡ

terra, animae iustorum sub terra. Quartum, nempe
Dei verbum incarnatum , pertransiit feliciter per vir-
ginis. vulvam ; reformatoque Adamo , pertransit cae-
lorum ianuam , primitiae resurrectionis itemque
ascensionis factus.

Leonis catulus bestiarum fortissimus. Christus in
Iuda a lacob praedietus.—Gallus inter feminas in-
cedens alacriter. Paulus in ecclesiis intrepide prae-
dicans doetrinam Christi Dei.—Hirceus caprarum dux.
Idem Christus propter mundi peccata immolatus.—
Et concionans in populo. Christus super gentes reg-
nans, praedicat per prophetas atque apostolos do-
erinam veritatis.

Stabilitum in nequitia. Apostolus autem, peecan-
tes, inquit, eoram omnibus argue. Vel facile per-
versum.—Quinam sunt choerogryllii, »nisi nos, qui
olim similes suibus eramus , et in omni huius mundi
spurcitia volutabamur? sed nunc postquam Christo
credidimus , aedificamus domos nostras super san-
tam Christi carnem *, tamquam super petram.

Terrae motus significat rerum in mundo conver-
sionem. Peccatum itaque, quod suapte natura ser-

R

PROVERBI.S,

15

βους νηὸς ποντοπορούσης, τῆς ἐχχλησίας ὡς ἐν πελάγει
τῷ Dio τούτω, τῆ εἰς Χριστὸν ἐλπίδι διὰ τοῦ σταυροῦ
κυβερνωμένης. Καὶ ὁδοὺς ὠνδρὸς ἐν νεότητι, τοῦ ἐκ πνεύ-
prog ὡγίου καὶ τῆς παρϑένου γεγεννημένου" ἰδοῦ γώρ
φησιν ἀγὴρ, ἀνατολὴ ὄνομα αὐτῶ,

Ῥοιαύτη ὁδὸς μοιχα λίδος, ἢ ὅταν πρώξη ἀπονιψαμένη,
οὐδὲν φήσει πεπραχϑῆναι ἄτοπον τοιαύτη ἐστὶν ἡ ἄνα.
στροφὴ τῆς ἐκχλησίας πιστευούσης Χριστῷ, 7 μετὰ τὸ
πορνεῦσαι τοῖς εἰδώλοις, ὠποταξαμένη τούτοις xci τω
διαβόλῳ, καὶ ἀπολουσαμένη τὰς ἁμαρτίας, καὶ λαρά ρα
ἄφεσιν, οὐδέν φησι πεπραχέναι ἄτοπον.

Aid τριῶν σείεται ἡ γῆ, διὰ πατρὸς, υἱοῦ, καὶ ὧὡγίου
πνεύματος" καὶ τὸ τέταρτον οὐ δύναται φέρειν τὴν ἐσχά-
τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ Χριστοῦ ---ὐ ὰν οἰκέτης βασιλεύση. Ὃ
Ἰσραὴλ id Αἰγύπτω δοῦλος γενόμενος, xai ἕν T yi τῆς
ἐπαγγελίας βασιλεύσας. Καὶ ἄφρων πλησϑεὶς σιτίων. Τὴν
γῆν ἐξ ἑτοίμου Aafdv, καὶ φαγὼν καὶ ἐμπλησϑεὶς ἀπελά-
χτισε--ο Καὶ παιδίσχη idv ἐχβάλλη τὴν ἑαυτῆς κυρίαν. Ἢ
κυριοκτόνος συναγωγὴ σταυρώσασα τὴν σάρκα τοῦ Χριστοῦ.

Τέσσαρα εἰσὶν ἐλάχιστα ἐπὶ τῆς χῆς, ταῦτα δὲ των
σοφῶν σοφώτερα oi μύρμηκες οἷς οὐχ ἔστιν ἰσχὺς, ἑἕτοι-
μάζονται ϑέρους τὴν τροφήν. Καὶ τὼ ἔϑνη διὰ τῆς si;
Χριστὸν πίστεως ἑτοιμάζουσιν ἑαυτοῖς τὴν αἰώνιον ζωὴν
δ ἔργων ἀγαθῶν. Καὶ οἱ χοιρογρύλλιοι ἔϑνος οὐκ ἰσχυ-
ρὸν ἐποίησαν ἐν πέτραις τοὺς ἑαυτῶν οἴκους. Τὰ ἔϑνη ἐπὶ
τῇ πνευματικὴ πέτρᾳ Χριστῷ ὠχοδόμηνται, ἥτις ἐγενήθη
εἰς χεφαλὴν γωνίας. ᾿Ασχαλαβώτης χερσὶν ἐρειδόμενος καὶ
εὐάλωτος uw' οὗτος οἰχεῖ ἐν ἀχυρώμασι βασιλέων. Ὃ λητ
στὴς ἐν τῇ ἐχτάσει τῶν χειρῶν τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ
ἐπερειδόμενος, οἰχεῖ ἐν τῷ παραδείσῳ, τῷ ὀχυρώματι τῶν
τριῶν βασιλέων, πατρὸς καὶ υἱοῦ καὶ ἁγίου πνεύματος.
- ᾿Αβασίλευτον ἡ ἀκρὶς, καὶ ἐκστρατεύει ἀφ᾽ ἑνὸς χελεύ-
σματος εὐτάκτως, ᾿Αβασίλευτα ἦσαν τὰ ἔϑνη, ὑπὸ τῆς
ἁμαρτίας γὰρ ἐβάσιλεύοντο᾽ νῦν δὲ πιστεύσαντες TÀ θεῶ,
στρατεύονται τὴν ἐπουράνιον στρατείαν.--“ Τρία ἐστὶν ἃ εὐ-
ὅδως πορεύεται, καὶ τὸ τέταρτον ὃ χαλῶς διαβαίνει. " Aey-
γξλοι ἐν οὐρανοῖς, ἅγιοι ἐπὶ τῆς γῆς, ψυχαὶ δικαίων ὑπὸ
ἦν καὶ τὸ τέταρτον, ὁ ϑεὸς λόγος σαρχωϑεὶς, διέβη
χαλῶς μήτραν παρϑένου" ἀνώπλασιν τοῦ ᾿Αδὰμ ποιούμε-
γος, διέβη πύλας οὐρανῶν, ἀπαρχὴ ἀναστάσεως καὶ ἀνα-
λήψεως πᾶσι γενόμενος.

Σκχύμνος λέοντος ἰσχυρότερος χτηνῶν. Χριστὸς ἐν τῷ
Ἰούδᾳ ὑπὸ ᾿Ιαχὼβ προφητευόμενος.---ἰ Αλέχτωρ περιπατῶν
iy ϑηλείαις εὐψύχως, Παῦλος ἐν ταῖς ἐχκλησίαις προθύ-
pog κηρύσσων τὸν λόγον Χρισταῦ τοῦ θεοῦ. --οσὙράγος ἡγοιυ-
μένος αἰπολίου. Ὃ ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ κόσμου dyi-
ἀσϑείς.-οζαὶ βασιλεὺς δημηγορῶν ἐν ἔϑνει" Χριστὸς βα-
σιλεύσας ἐπὶ τὰ ἔϑνη, δημηγορεῖ διὰ προφητῶν xoi ἀπο-
στόλων τὸν λόγον τῆς ἀληϑείας.

Τὸν πεποιωμένον ἐν τῇ κακίᾳ" ὁ δὲ ἀπόστολος, τοὺς
ἁμαρτάνοντας φησὶν ἐνώπιον. πάντων ἔλεγχε, τὸν ἐκτρα-
πέντα πρὸς ὀλίγον.»-“Τίγες oi χοιρογαρίλλιοι, ἀλλ᾽ ἢ c
μεῖς : oi ἐοίχαμεν ποτὲ χοίροις, ἐν πάση fumapim τοῦ
κόσμου ἀναστρεφόμεναι, γυνὶ δὲ πιστεύσαντες Χριστῶ,
ἐπιχοδομοῦμιεν τοὺς ἑαυτῶν οἴχους ἐπὶ τὴν ἁγίαν σάρκα
Χριστοῦ, ὡς ἐπὶ πέτραν. ,

'O σεισμὸς δηλοῖ τὴν ἐπὶ γῆς πραγμάτων μεταβολήν᾽
ἡ ἁμαρτία. τοίνυχ δούλη οὖσα φύσει, ἐβασίλευσεν ἐν τῶ

*

B. f. 9I.

Gr. cap. XXVII.
22.

v. 26.

* s. communio tn
baptismo.

v. 3L.

A. f. 112. ἃ.

Cop. I. 4.
A. f. 4. a.
Pelt. lat. p. 99,

!

v. I0.

AST 2.8.
Pelt. lat. p. 49.

Cap. VI. 6.
A. f. 3I, a.

16 $. HIPPOLYTI

ϑνητῷῶ τῶν ἀνθρώπων σώματι, cmal μὲν ἐπὶ τοῦ κατα-
χλυσμοῦ" δεύτερον ἐπὶ τῶν Σοδομιτῶν, μη ἐνεγκαντων τὴν
εὐφορίαν τῆς γῆς, ἀλλὰ καὶ τοὺς ξένους βιασαμένων"
τρίτον ἐπὶ τῆς μισητῆς Αἰγύπτου τῆς λαχούσης ἄνδρα
τὸν Ἰωσὴφ, σιτομετροῦντα πᾶσιν, ἵνα μὴ διαφϑαρῶσι
λιμῶ" ἀλλ᾽ οὐκ ἤνεγχε τὴν εὐτυχίαν, εἰς τοὺς υἱοὺς Ἶσ-
ραὴλ ἐξυβρίσασα᾽ οἰκέτις δὲ ἐχβαλοῦσα τὴν ἑαυτῆς δέ-
σποιναν, ἡ ἐξ ἐθνὼν ἐχχλησία, ἡ δούλη οὖσα καὶ ξένη
τῶν ἐπαγγελιῶν, τὴν εὐγενίδω καὶ κυρίαν συναγωγὴν ἐκ-
βαλοῦσα, γέγονε κυρία καὶ νύμφη Χριστοῦ.--οΔιὸ πα-
τρὸς, καὶ υἱοῦ, καὶ ἁγίου πνεύματος σείεται πᾶσα ἡ
γῆ τὸ τέταρτον οὐ δύναται φέρειν ἤλϑε γὰρ τὸ μὲν πρῶ-
v0» Üià νομοδιδασκάλων" asl δὲ διὸ προφητῶν" χες
To) διὸ τοῦ εὐαγγε ελίου ἑαυτὸν φανερῶς ἐπιδεικνύς" τέ-
τάρτον χριτὴς ζώντων χαὶ νεκρῶν ἐρχόμενος" οὗ τὴν δό-
ἔαν σύμπασα κτίσις οὐ μὴ βαστάξη.

vile est, regnavit in eorpore hominum mortali , se-
mel quidem diluvii tempore: iterum apud. Sodo-
mitas qui terrae fertilitate non contenti, hospitibus
quoque vim faciebant: tertio denique in exosa Ae-
gypto, quae naeta virum losephum, cunctis tri-
ticum distribuentem ne fame perirent, non tulit sa-
pienter felicitatem suam , filios Israhelis iniuria ad-
ficiens. Ancilla vero expellens dominam , ecclesia ex
gentibus est, quae ancilla eum esset et extranea pro-

missionibus, nobilem et dominam synagogam eii-

ciens, faeta est domina et sponsa Christi.—4A. Patre
et Filio et saneto Spiritu terra universa concutitur.
Quartum ferre non potest. Venit primo per legisla-
tores: seeundo per prophetas : tertio per evangelium
ipse semet palam ostendens. Quarto iudex vivorum
et mortuorum veniet, cuius glori. universa erea-
«Ara ferre non poterit.

EK TON AIIOAINAPIOY

N:eaimon Τοὺς μὲν ἀδεέϊς φησὶ xat τὴν
διάνοιαν | ἀπρολήπτους φρονίμους ποιήσειε" γῦν γὰρ
τὴν φρόνησιν πανουργίαν ὀνομάζει" τοὺς δὲ ἔτι
νέους χαὶ διὰ τοῦτο παιδεύσεως χρίζοντας, σο--
φοὺς καταστήσειεν : ὁ ταύτῃ τῇ βιβλῳ τροσ--
ἔχων τὸν νοῦν xaS' ὃ δέ διὰ γὰρ τοῦτο τὴν
αἴσϑησιν πρὸ τῆς ἐννοίας ἔταξεν, ἵνα καὶ τὸν
ἁρμοδιώτερον τρόπον ὑποδείξῃ τῆς τῶν νέων. à-
δασχαλίας" ὅτι περ ἀπὸ τῶν αἰσϑητῶν ἐπὶ τὰ
νοητὰ τὴν διάνοιαν ἀναχϑέντες , ἔσονται σοφοὶ
xat αὐτοί: ἀλλ᾽ ἐπειδήπερ ἀχάχων χαὶ νέων ἐμ-
νήσϑη ᾽ ἵνα μὴ παρὰ τῶν ἐν ἀκμὴ τοῦ τε φρο-

νέϊν χαὶ τῆς ἡλικίας καταφρονηϑ ὡς νέων ἐς ἢ

χαὶ μειρακίων παιδευτήριον ἥδε E βίβλος.

Παιδευτὴς ὁ σαροιμιαστὴς γ χαὶ τῆς τῶν
νέων στοχαζόμενος, ἕξεως. ἐν ἀπαγορεύσει τῆς
Μιαιφονίας , CU πρότερα τίϑησι τὰ δοκοῦντα ἐξ
αὐτῆς περιγίνεσθαι χέρδη , ὡς ἂν μὴ λάϑῃ δὲ
ὧν ἀποτρέπει τὸν φόνον. μᾶλλον προτρεπόμενος"
ἀλλὰ πολλὰ τὰ ex Ψιλῆς τῆς προσηγορίας ἀπο-
τρέποντα τὸν ἀκούοντα προθεὶς, ὀψέ ποτε ἐπά-
ye τὰ ἀπὸ τῶν τοιούτων τόις τοιούτοις περιγε-
νόμενο: χέρδη" μὴ ὑπόσχῃς οὖν τὴν ἀχοὴν ἀσεβῶν
διδάγμασιν' σχόπησον γὰρ πρότερον. ἐφ᾽ δίαν σε
χοινωνίαν προτρέπονται; καὶ τινῶν ἐργάτην. γενέ-
σϑαι παροαχαλοῦσιν" cU γὰρ ἐπὶ πορείαν ὀνήσι--
μον ἄγουσιν, οὐκ ἐπ᾽ ἐργασίαν ἐλευθέροις προσή-
χουσαν, ἀλλ᾽ ἔχχυσιν αἵματος , χαὶ τούτου δι-
XOU, οὐχ ἀφορμὴν δεδωκότος οὐ λύπης αἰτίαν
παρεσχηκότος - ὡς καὶ αὐτοὶ συνομολογοῦσι xat
AMycua ἐλϑὲ pes ἡμῶν. κοινώνησον αἵματος,
χρύψωμεν εἰς Y ἄνδρα δίκαιον.

Ὥστε μὴ πρόφασιν ἔχειν τὸν ᾿ὀχνηρὸν εἰς
ἀσϑένειαν χαταφεύγειν , παρέλαβε ζῷον ἀσϑε-

ΕΙΣ TAX ΠΑΡΟΙΜΙΑΣ.

ἌΣ ΩΣ Incautos, inquit, et improvida
mente homines faciet prudentes: namque astu-

tiam hoc loco dicit pro prudentia. Adhuc autem -

adolescentulos, ideoque institutione egentes ,

sapientes reddet , si quis huie libro mentem ut

par est intendet. Ideo enim sensum cogitatio-
ni praemisit , ut convenientiorem locum osten-
deret adolescentulorum institutionis: quia a
sensilibus ad intellectualia mentem provehen-
tes, ipsi quoque fient sapientes. Sed quia in-
nocentium et adolescentium fecit mentionem,
cavet ne ab iis, qui in prudentiae atque aeta-
tis flore sunt, liber hie spernatur, tamquam
adolescentium ac puerorum magisterium. .
Puerorum institutor, hie proverbiorum au-
ctor, et adolescentium divinans indolem , dum
a caede deterret , haud prima statim ponit quae
illine videntur confieri luera, ne incautus dum
dehortatur, ad caedem potius impellat: sed
multis praemissis quae vel solo nomine audien-
tem deterrere possunt , sero demum addit ea
quae improbis ab eiusmodi eriminibus lucra
accedunt. Ne praebeas itaque aurem impiorum
magisterio : immo in primis expende ad quam-
nam te sodalitatem invitent, et quae agere
suggerant. Non enim ad utilem vitae rationem
trahunt, nec ad opus liberis hominibus dig-
num, sed ad sanguinis effusionem , et quidem
iusti , nec occasionem facinori praebentis , nec
molestiam alicui creantis; ut et ipsi confitentur,
dum aiunt: veni nobiscum; particeps esto san-
guinis; obruamus sub terra hominem iustum.
Ne piger praetextum obtendat infirmitatem
suam, sumit exemplum de infirmo animali ,

τοῖν Ms.

IN PROVERBIA,

et tamen ob operae sedulitatem laudato : et cu-
ius non solum utile est opus , sed mirabile ac
sapiens : emendat enim naturae defectum , ar-
tis sollertia, seque fortioribus anteponit. Vel,
per formicam quidem practicam videtur in-
nuere vitae rationem ; per apem vero rerum
contemplationem , quam puri aeque ac impuri,
sapientes et insipientes, ad animae sanitatem
refevunt. |

Opus naturale nostrum , veritas atque virtus.
Sicut ergo qui relictis agriculturae laboribus
vagatur, ita etiam hie doctrinam vitaeque re-
gulam omittens, et vias ad rectitudinem du-
centes , vanum laborem exantiat.

Quoniam qui iustitiam operatur, ex Deo est;
Deus autem vita est; impius vero tendit ad
mortem , quae vitae contraria est. Vel quia om-
ni studio impius ad propriam mortem decurrit.

Nonnullorum dissipatio , fit redituum ac-
cessio ,. Deo illis addente ceu fidelibus oeco-
nomis alias opes. Aliorum autem cocervatio ,
fit causa deminutionis. Neque id tamen iu cun-
ctis accidit, ne virtus fiat coacta Ceterum
qui in corpus congregat, corruptionem parat.

Pati iniuriam mavult , quam inferre. Domi-
nus gloriatio eius est, vindexque eius fit, pu-
niens qui illum inique laedunt.

Affectiones eius utpote absurdas, desideria
non voluntates appellavit , quas inertes dicit;
ne si forte voluptaria optaret, giam ad ho-
nesta torpens, necaretur.

Ne temere testimonium dicas apud magi-
stratus , qui aliquid rescire volunt : nam si res

aliter apparuerit, ad te debitum recidet quod

non poteris solvere. Nemo enim pro alio bo-
nus , sed sibi soli vix sufficiet. Exigent certe ,
quae tu spoponderis, magistratus. In mora-
libus, opera exigitur: in intellectualibus recte
de Deo et mundo opinandum est. Quae nisi
fiant , auferent operimentum tuum , et spiri-
talium virium tuarum solamen. Nam latera,
vires significant. Sicut apud Iobum de dia-
bolo : latera eius aenea , id est vires vocis mi-
nistrae. Montes Sionis latera aquilonis. Sancti
montes sunt Sionis et latera eius, sive vir-
tutes, oppositae boreae. Vel sic: qui olim erant
latera boreae, nune Sionis montes sunt.
Invidum dicit hominem illiberalem, et di-
vinae scripturae contemptorem. Cave igitur
ne cum hoc mediteris de sacrae scripturae

Tí

νὲς διὰ τῆς ἐργασίας ἐπαινούμενον" εὖ γὰρ δὴ

χρήσιμον μόνον ἔχει αὐτῆς τὸ ἔργον. ἀλλο
καὶ τὸ ϑαυμαστὸν χαὶ σοφόν" διωρθώσατο γὰρ
τὸ τῆς φύσεως ἐλλιπὲς τῇ τῆς τέχνης σοφίᾳ 5

M
xat τῶν ἰσχυρῶν προτέϑειται' ἢ διὰ μὲν τον

μύρμηκος; τὴν πρακτικὴν i ἔοιχε δηλοῦν ἐδον" διὰ
δὲ τῆς μελίττης, τὴν τῶν ὄντων οϑεωρίαν , ἥν
τινα καϑαροὶ χαὶ ἀκάθαρτοι; σοφοὶ χαὶ ἄσοφοι,
πρὸς τὴν τῆς ψυχῆς ὑγείαν προσφέρονται.
Ἡμῶν γὰρ ἔργον κατὰ φύσιν ἡ ἀλήϑεια καὶ
ἡ apezi ὡς οὖν ὃ τοὺς τόνους τῆς γεωργίας
ἀφεὶς πλανᾶται; οὕτως χαὶ οὗτος καταλιπὼν τὴν
διδασχαλίαν xat πολιτείαν, χαὶ τὰς ἐπ᾿ εὐθέϊαν
φερούσας ὁδοὺς, μάταιον πόνον ἀντλεῖ.
Ἐπεὶ ὁ ποιῶν τὴν δικαιοσύνην, 8 ἐχ θεοῦ γέγονεν,
ὃ δὲ θεὸς ζωὴ € ἐςιν, ὁ δὲ ἀσεβὴς διώχεται εἰς θά-
γατον TOV τῆς ζωῆς ἐ ἐναντίς ον" ἢ ὅτι πᾶσα ἢ σπουδὴ
τῷ ἀσεβεῖ za ὁ δρόμος πρὸς θάνατον. ἑαυτοῦ ἐςιν.
Τῶν μὲν ó , Φμεραίαμρὶ ^ προσόδου. ὑπόϑεσις
γίνεται E τοῦ ϑεοῦ προστιϑέντος αὐτέιϊς ὡς πι-
στοὶς οἰκονόμοις ἕτερα χρήματα" τῶν δὲ ἡ συν-
ἀγωγὴ, ἐλαττώσεως" οὐ συμβαίνει δὲ ἐπὶ πᾶν-
τῶν. ἵνα μὴ ἀναγχαστὸν γένηται ἡ ἀρετή"
ἄλλως δὲ, ὁ μὲν εἰς τὸ supe . φϑοράν.
᾿Αδικηδῆναι γὰρ οὐκ ἀδικῆσαι αἱρέϊται" ὁ δὲ
κύριος χαύχημαι αὐτοῦ ὧν á ἐκδικητὴς αὐτοῦ γί-
νεται) τιμωρούμενος τοὺς ἀδικοῦντας αὐτόν.
Tes ἕξεις αὐτοῦ ὡς ἀλόγους οὖσας ; ἐπιϑὺυ-
μίας cU βουλήσεις ἐκάλεσεν, ἃς ἀχινήτους ἔἶναι
φησὶ, μήποτε δὲ τῶν ἡδέων ἐπιϑυμῶν, xai πρὸς

᾿ τὸ χαλὸν ὀκνῶν ἀναιρέϊται.

Μὴ μαρτύρει προπετῶς διδασχάλοις 1 περί τινῶν
βουλομένων μαθεῖν" ἀλλοίου γὰρ ἐχείνου φανέν-
τος, ἐπὶ σὲ τὸ χρέος, ἥξει μὴ δυνάμενον ἀπο-
τίσαι' οὐδεὶς γὰρ ὑπὲρ ἄλλου ἀγαϑός" ἑαυτῷ
γὰρ μόγις ἀρκέσει; ἀπαιτήσουσι δὲ οἷς ἐνηγγνήσω
διδάσκαλοι" ἐν μὲν ἡϑικόϊς, πράξεις: ἐν δὲ vo
σεσιν, ὀρθῶς περὶ. sc καὶ κόσμου νοεῖν" ὧν μὴ
ἀπ οδιδομένων, λήψονται τὸ σχέπον «at διαναπαῦον
τὰς ψυχικάς σου δυνάμεις" αἱ γὰρ πλευραὶ δ.
νάμεως ἐμφαντικαί" ὡς xai ἐν τῷ Top περὶ τοῦ
διαβόλου , αἱ πλευραὶ αὐτοῦ, πλευραὶ χαλκέϊαι"
τουτέστι δυνάμεις φωνῆς διάκονοι. d ὄρη. Σιὼν τὰ
πλευρὰ τοῦ βοῤῥᾶ" οἵ ἅγιοι ὄρη εἰσὶ τῆς Σιὼν "
xat πλευραὶ αὐτῆς" ἤτοι δυνάμεις ἀντικείμεναι
τῷ βοῤῥᾷ." 'H οὕτως" οἱ πάλαι ὅ ὄντες πλευραὶ τοῦ
Be Pe s νῦν εἰσὶ τῆς Σιὼν ὅ θρη..

Βάσχανεν τὸν pukpors pen χαὶ τὴν θείαν γρα-
φὴν ἐξευτελίζοντα φησί" μὴ συσχέπτου οὖν περὶ
ϑεωρημάτων γραφῆς τῷ τοιούτῳ, μηδὲ ἀποχαλύ-

U
χαι.

Cap. IX. 12
A. f. 45. b.

Cap. XI. I9.
À. f. 53. b.

Cap. XIX. ir.
Ἁ. f. 81. b.

Cap. XXI. 25.
A. f. 89. a.

Cap. XXII. 26.
A. f. 94. b.

ὃν ΧΧΠΙ.
A. f. 96. b.

Cap. XXIII. 32.
A. f.

b.

v. 34.
ibid.

Vulg.

XXX. 2I.
CA. [1

112. ἃ.

Y. 24.

A. f. 113. b.

18

dns αὐτῷ τὰ μυστιχὰ τῆς γραφῆς" τῷ γὰρ ἔτε-

ροδόξῳ καὶ vaca οὔτε μεταδιδόναι δεῖ
τῶν ἁγίων λόγων, οὔτε μετέχειν τῶν αὐτοῦ. Διὰ

, δὲ τοῦ παραδείγματος τῆς πόσεως τῆς τριχὸς j

τοὺς τῶν ἑτεροδόξων λόγους δηλόι, δηλητύριαι
μᾶλλον; ὄντας ἢ τροφάς" ἐξεμέσει γὰρ αὐτὸν χαὶ
λοιμανέϊται" ἐντεῦθεν δείκνυται ὅτι οὐ περὶ αἰσθη-
τοῦ δείπνου τὰ λελεγμένα. περὶ δὲ λόγων
χαλῶν.

; Καϑάπερ. γὰρ ὑπὸ ὄφεως, δηχϑεὶς , eis io;

μὲν οὐκ ἔχει τὴν cio tty τῆς ὀδύνης : ὕστερον

δὲ ἀπολέϊται , οὕτως καὶ ἐνταῦθα" ὁ δὲ κεράστης
ζῶον ho Né ἀποχρύπτων μὲν αὐτοῦ τὸ σῶμα
πᾶν ἐν ταῖς Venues, ἄνω δὲ νεύοντα καταλιμ-
πάνων τὰ κέρατα; ἅπερ ὡς ἐπὶ σχωλήχων σαλεύων
τὰ τούτοις ὡς τροφῇ πρεισέχοντα διαφθείρει ζῷα.

Ὁ παντὶ ἀνέμῳ διδασχαλιας περιφερόμενος, i
ναναγήσει ἐν τῷ μέλλοντι αἰῶνι χορέϊ γὰρ εἰς
βυϑὸν τοιοῦτος" οὐκ ἐσινήχεται χωρὶς εἰἄχων,
προβόλοις προσαράττων xat πέτραις δόγμασιν
ἀλλοτρίοις" xai χαταχείσεται ἐννοῶν χαὶ λέγων'
διχαία ἡ χρίσις τοῦ Se ὅτι τὴν χαλλίστην
διδασχαλίαν μαϑὼν νοῦ προσεῖχον ^ ἀλλὰ τῆς
εἰς ἀπωλειαν φερούσης ἐφρόντισα.

Μετανοοῦντος ἐ ἐφ᾽ εἷς ἠσέβησεν ὑπόκειται πρόσ-
GUCY* οὕτως εἰρῆσθαι "νομίζω xai τὸ, ὃ γὰρ
κατεργάξομαι , οὐ γινώσχω , ἀναισϑητῶν πρὲς
τοὺς αἰκισμοὺς αὐτῶν" ἠγνόουν. φησὶν. ἀσεβῶν
ὅτι μὴ σώζειν εἶδεν ἀσέβεια" τὴν δὲ σοφίαν σώ-
ζειν μαϑὼν j ἔγνων" ὡς πρὸς τῶν ἀϑέων ἄναι--
σϑήτως ἐτυπτομγὼ δογμάτων" ἀπηλγηκὼς £Uy ,
πότε γίνετ at ὄρϑρος ἠγνόουν i ἀνατέλλοντός pat
τοῦ τῆς δικαιοσύνης ἡλίου, ἵνα ζητήσω μετὰ τί-
γῶν συνελευσόμενος.

Ὁ σοφὸς ἄνϑρωσος ili wh καὶ χοσ--
μέϊται ϑεωρητ ικῷ χαὶ πραχκτιχῷ βίῳ' cepta, τῇ

γνώσει' συνέσει; τῇ ἐπιστημονιχῇ ἕξει" αἰσθήσεις

τῇ πράξει.

Μετατίϑεται τὰ ἔϑνη" σεισμὸν γὰρ νῦν οὐ
τὸν χλόνον φησὶ τῆς γῆς , ἀλλὰ τὴν ἀνατρεπὴν
τῆς καθεστώσης πολετείοις" τὸ δὲ τέταρτον, αἱ
μαρμαρυγαὶ τοῦ φωτὸς τῶν ἐξ ἐϑνῶν βαροῦσι
τοὺς ἀσϑενέϊς τῶν ἐπὶ τῆς γῆς ὀφθαλμοὺς, οὐ
δυναμένους ἐνατενίζειν αὐτῇ.

᾿ἸἘἘλάχιστα ἐπὶ τῆς γῆς οἵ ,προσελϑόντες Χρι-
ctG* τὰ γὰρ ἀσϑενὴ τοῦ χόσμου wat τὰ μωρὰ
ἐξελέξατο" e σοφώτεροι εἰσὶ τῶν σοφῶν χαὶ μέ-
γιστοι ἐν. -οὐρανόϊς" 2 διδάσκει ὁ χύριος ἐργά-
ζεσϑαι ἕως ἡμέρα ἐστί" χαὶ λευχαὶ εἰσὶν αἱ χῶ-

APOLLINARIS

sensibus , neque ei reveles scripturae arcana.
Namque heterodoxo et malo magistro haud
communicare oportet sanctas litteras, neque
partem eum eo habere. Exemplo autem potati
pili, heterodoxorum sermones denotat, qui
venena sunt potius quam alimenta: namque
his vescentem , vomere potius facient, et cor-
rumpent. Hinc patet, non de materiali con-
vivio dici haec, sed de sermonibus bonis.
Sicut enim a serpente pereussus haud ilico
sensum doloris experitur ; ita heic etiam. Ce-
rastes autem animal improbissimum, totuni
suum abscondit in arenis corpus, cornibus
tantum superextantibus , quae vermium instar
commovens, animalia quae ad pastum veluti
accedunt, invadens perimit. δ ν

Qui omni vento doctrinae circumfertur ,

naufragium in futuro saeculo patietur. Ruit
enim heic in abyssum , nec innatat carens gu-

bernaculo, in extantes petras impingens dog- -

matum extraneorüm. Deinde iacebit meditans
dicensque : iustum iudicium Dei, quia cum op-
timam didicissem doctrinam, in ea non substiti,
sed eius quae ad interitum dueit fui studiosus.

Poenitentis eorum quae peccavit , proponi-
tur persona. Hoc sensu dietum quoque illud
fuisse puto : quod operor, non cognosco ; ob-
duratus ad illorum flagella. Dum impie age-
rem, inquit, nesciebam, ab impietate non
conferri salutem. Attamen sapientiam esse sa-

V
X

lutiferam non ignorabam. Interim irreligiosis .

dogmatibus sine sensu pulsabar. Ergo stupore
oppressus, quandonam mane fieret nesciebam,
et sol mihi iustitiae oriretur, ut quaererem
qua in societate deinceps essem futurus.

Homo sapiens perficitur atque exornatur
theoretica simul:et practica vita: sapientia,
ut Dei agnitione: prudentia , ut exercitato
animi habitu: sensu, ut praxi.

Transfert gentes. Nam terrae motum nunc
nequaquam concussionem dicit terrae, sed prae-
sentis vitae eversionem. Quartum autem , ni-
mirum splendores lucis laedunt gentilium in-
firmos terrigenarum oculos, qui in illos in-
tendere aciem nequeunt.

Minimi in terra.sunt qui ad Christum ac-
cedunt (namque infirma mundi et stulta ele-
git) qui sapientibus sapientiores sunt et ma-
ximi in caelis; quos monet Dominus operari
quamdiu dies est. Et , albae sunt regiones ad

IN PROVERBIA,

messem. Et, parate alimoniam ante venturam
irae hiemem. Symbolum vero sunt choero-
gryllii fidelium in vitae petra Christo habi-
tantium. Quae autem intellectualis Pharaonis
regnum destruxit ecclesia ex gentibus con-
flata, locustae propter hominum contemptum
comparata , ducatu eius eontra artifieia dia-
boli militat, et Aegyptiorum labores difflat.
Idem vero ex ethnicis populus , voce absonus ,
veluti stellio , id est mentem confusam gerens,
barbarum idioma loquens, quia tamen vir-
tutibus innititur, in caelorum regno incola-
tum tenebit.

Absque rege est locusta ; nam ne haee qui-
dem, aeque atque apes, ducem habet; sed
unaquaeque sibi dux: quia sponte: quisque
sua moventur, qui supra terrena se extollentes
ad propositam iter faciunt vitam.

Cum accedis ad. virtutem Deique agnitio-
nem, isagogicum magisterium quaere. Nam
postquam lacte. potatus fueris , idque satis di-
gesseris , erit tibi cibus solidus. Sin elemen-
lis omissis , ad perfectiora violenter irruperis ,
animae mortem pro esca invenies.

Scito , inquit, quod qui committit gloriam
stulto , principatum , aut dynastiam , idem fa-
cit ei qui ligans in funda lapidem , et in al-
ium iactans, sibi et aliis hac vana ostentatione
male facit.

Fraudulenti heterodoxorum sermones sua-
Soria vi penetrant in simpliciorum animas.

Rogat nos Satanas modo impuris cogitatio-
nibus nos titillans, et voluptatis mollitie at-
trahens : modo etiam articulatam si victus fue-
rit vocem emittens: cui resistendum est , bel-
lum inexpiabile contra nos habenti.

Anima munda , divinac scientiae confidens,
aut ea fruens, externas litteras non ut alimo-
niam sed ut bellaria sumit. Impura autem ani-
ma , falsam etiam scientiam , veram existimat.

Hypoerisim eius, qui in indumentis ovium

lupus est, reprehende. Nam contumeliosus:

adversus veritatem , alienis ovibus nocet. Vel ,
reliquias virtutum ac scientiae ab iis tolle, qui
male eisdem utuntur.

Qui peccatum suum celat, non ut poeni-
teat, sed ut clam peragat, hic bono non ute-
iur successu, sed male semper vitam deget.

-At ille qui ad poenitentiam confessionemque
venerit, misericordiam consequetur.

1) Animadverte testimonium pro peccatorum confessione.

ἄφρονι, ἀρχὴν xai δυναστείαν, ὅμοιός

19

pat πρὸς θερισμόν. χαὶ ἑτοιμάζεσϑε τὴν τροφὴν
πρὸ τοῦ Bes ytog τῆς ὀργῆς τοῦ χειμῶνος" σύμ-
βολον δὲ οἱ χοιρογρύλλιοι. τῶν χατοιχούντων πιςῶν
ἐν τῇ τῆς ζωῆς πέτρᾳ τῷ Χριστῷ" ἡ δὲ τὴν τοῦ
νοητοῦ Φαραὼ ἀϑετήσασφα βασιλείαν, ἐξ ἐϑνῶν
ἐχχλησία,, ἀχρίδι διὰ τὸ πρὸς τῶν ἀνθρώπων μὲν
καταφρονεῖσθαι παραβαλλομένη,, τῷ αὐτοὺ χελεύ-
σμᾳτι κατὰ τῶν μεθοδειῶν στρατεύει. τοῦ διαβόλου,
zat τοὺς τῶν Αἰγυστίων ἀφανίζει πόνους" ὃ αὐτὸς
9e ἐξ ἐθνῶν λαὸς φωνὴν ἄσημον, ὥσπερ ἀσχαλαβώ-
thé, τούτεστι συγκεχυμένην γδησιν χαὶ ἄγροικον
λόγον προϊέμενος, ὅταν ἀρετῶν πράξεσιν ἐπερείδε-
ται, ἐν τῇ, τῶν οὐρανῶν βασιλείᾳ τὴν οἴχησιν σχήσει.

᾿Αβασίλευτος ἡ ἡ ἀχρίς" οὐ yap ἔχουσι τὸν ἡγού-
μένον ὡς αἱ μέλιτται, ἀλλ᾿ ἑχάστη ἑαυτῇ ἡγεῖ-
tau πρὸς τὸ ἀσυμφώνως χινέισθαι οἱ προαιρέσει
χουφιξόμενει, τῶν γηΐνων . χαὶ εἰς τεταγμένην
ὁδεύοντες τὴν ζωήν.

Προσερχόμενος ἀῤετῇ χαὶ γνώσει , τὸν εἰσα-- ἃ
γωγιχὸν ζήτει λόγον" ποϑεὶς γὰρ ὡς γάλα. χαὶ
πεφϑεὶς.. ἔσται σοι στερεὰ τροφή" ἐὰν δὲ τὰ
στοιχειώδη ὑπερβὰς τοῖς τελειοτέροις προσβιάσῃ,
ϑανατον ψυχῆς ἀντὶ τροφῆς εὑρήσει,

Γίνωσχε γάρ φησιν ὅτι ὃ ἐγχειρίξων δέξαν
!

ἐστι τῷ
ἀποδεσμεύοντι λιϑὸν ἐ ἐν σφενδόνῃ y αὐτόν τε κοὺ-
φίζων, xat ἑτέρευς δύ αὐτοῦ χακοτοιῶν τῇ του-
toy ἀλαζονείᾳ.

Οἱ ἀπατηλοὶ τῶν ἑτεροδόξων λόγοι διὰ πειθανό-
"tog εἰσδυνουσιν εἰς τὰς τῶν ἀφελεστέρων φυχάς.

Δέεται ἡμῶν ὃ σατανᾶς ποτὲ μὲν διὰ τῶν
ἀχαϑάρτων λογισμῶν γαργαλίζων ἡμᾶς χαὶ τῷ
λείῳ τῆς ἡδονῆς ἐπισπώρενος: ποτὲ δὲ χαὶ i φωνὴν
οὕτως ἔναρϑρον; ὡς ἡττηθεὶς προϊέμενος" ᾧ ἀντι-
στατέον ἄσπονδον τὸν πρὸς ἡμᾶς ἔχοντι n ASpcv.

Ψυχὴ καθαρὰ, ϑείας γνώσεως χκατατολμῶσα
ἢ χκατατρυφῶσα; τοὺς τῶν ἔξω λόγους, οὐχ ὡς spe
φὴν, ἀλλ᾽ ὡς χαρίεντας μόνον προσίεται" ἀκάθαρ-
τος 0E , χαὶ τὴν Ψψευδώνυμον γνῶσιν ἀληθῆ. νομίζει.

"U'zdxoigiw “τοῦ ἐν ἐνδύμασι προβάτων λύκου
ἔλεγχε" ὑβριστὴς γὰρ ὧν τῆς ἀληθείας, τὰ ἀλ-
λότρια. λυμαίνεται cpopara ἢ τὰ τῶν ἀρετῶν
λείψανα, καὶ τῆς γνώσεως τῶν χαχῶς αὐτόὶϊς
χρωμένων λάμβανε.

Ὁ χρύπτων τὴν ἑαυτοῦ ἁμαρτίαν οὐκ ἐπὶ τῷ
μεταγνῶναι , ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ λανϑάνονται πράττειν.

32.
A. f. 117.

7.
. I4. ἃ.

Cap. XXVI. s.

À. f. 194. ἃ.

ν. 98.
À. f. 126. à.

Ot XXVII.

A. f. 127.

Cap. XXVIII.

A. f. 121. b.

οὗτος CUX εὐοδωϑύήσεται Á ἀλλ᾽ ἀεὶ κακῶς ὁδεύ- ,

σει τὸν βίον" ὁ δὲ εἰς μετάγνωσιν ἐρχόμενος
2,4 ͵ E] e.
"xt ἐξομολογούμενος 4) εἰχτειρηϑήσεται,

-

3.

Cap. XXIX.
f. 183. ».

: qui
est Ottob. 117.

80 o—À

Ὁ μὲν γὰρ ἐλέγχων. ἰᾶται: ὁ δὲ σκληροτρά-
ynÀog ὑβρίζων. οὐκ ἰᾶται. ἀλλὰ καταισχύνων
ἐν να

Ὃς ποιμαίνει nois λογισμοὺς, ἀπόλλυσι
τὸν πνευματιγὸν πλοῦτον,

Ῥέπων γὰρ πρὸς κακίαν . οὐχ ὑπαχούσεται
λόγοις ἀλλ᾽ ἢ τιμωριῶν ὡς Φαραώ.

Ὁ ,σπαταλῶν ἁμαρτάνει, χαὶ δοῦλος ἐστὶ τῆς
ἁμαρτίας, ὕστερον δὲ ἐν αἰσϑήσει γενόμενος ,
ἃ κακῶν ἐστιν, ὀδυνηϑύσεται.

Τυνὴ ἐν παροιμίᾳ, ὃ σοφία, χαὶ ἡ ἐχαλησία,,
xat ἡ xat ἀρετὴν ψυχή" ἀνὸρεία δὲ, ἡ τῶν ἀν-
τιχειμένων χρατοῦσα.

Οἱ γὰρ ὑπὸ τῆς σοφίας χατασταϑέντες διδά-
exact, τοὺς πολυτίμους ἐμπορεύονται papyapi-
τας, οὐκ ἐκ μόνων τῶν χοινῶν ἐννοιῶν. ἀλλὰ x&v.
τῶν ἐναντίων.

ET VARIORUM

Qui reprehendit, sanat: at vero qui dure in-
crepat, non sanat, sed imposità ignominià
exasperat.

Qui vitiosas fovet cogitationes , spiritales
opes pessumdat.

Qui ad nequitiam declinat, verbis non ce-
det, sed punitionibus ut Pharao.

Qui luxu peecat , et peccati servus est, po-
stea sensum rei capiens , in enam malorum
devenerit ; deplorabit.

Mulier in hae parabola, sapientia est, vel
ecclesia, vel dedita virtuti anima. Fortitudo -
autem illa est, quae adversarios superat.

Qui sunt a sapientia constituti magistri , pre-
liosas mercantur margaritas non ex commu-
nibus solum notionibus, verum etiam ex con-
trariis.

FINIS APOLLINARIS.

IOYAIANOY AIAKONOY.

Παιδίῳ δὲ νέῳ φησὶν, οὐ τοῦ ἕξω ἀνθρώπου,
ἀλλὰ τοῦ ἐντὲς, σωματικὴν δίδωσιν αἴσϑησιν"
συνετειγεννῶνται γὰρ ἡμῖν αἱ σωματικαὶ αἰσθή-
σεις" ἐπειδὴ δὲ διπλοῦς ὁ ὃ ἄνθρωπος χατὰ Παῦ-
λον, xai παιδική τις ἐστὶ χατάστασις τῆς ψυ-
Xs. καὶ ἀχματιστῆ. καὶ πρεσβυτιχή" ci γοῦν
ἐν Κορίνθῳ δῖα νήπιοι ἔτι ἐδέοντο γάλακτος τῆς
εἰσαγωγυκῆς τοῦ εὐαγγελίου ϑιδασκαλίας. Νεα-
γίσκος δὲ, ὁ ὃ és εἴδεσι τῆς ἀρετῆς πρὸς τὸ τέ-
λειον ἀπηρτισμένος" Ara Ó ζέων τῷ πνεύματι,
ὡς σφρυγῶν πρὸς πᾶν ἔργον τῆς εὐσεβείας. Πρεσ-
βύτερος xatd τὴν ψυχὴν, ἢ τέλειος τὴν φρόνη-
vna κατὰ Δανιήλ" xxt νῦν ἄρα παιδίον νέον
φησὶ 7 τὸν διὰ τοῦ “λουτροῦ τῆς παλιγγενεσίας
ὡς παιδίον νέον γενόμενον, χαὶ εὔϑετον εἰς τὴν
βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 4)" τῷ δὲ οὕτως ἀρτιγενέϊ
παιδιῳ τὸ λογιχὸν xA ἄδηλον. ἃ γάλα ἡ τῶν
παροιμιῶν δίδωσι βιβλος, δ αὐτῆς γεγυμνασμέ-
νῷ.) αἴσϑησίν τε τῶν παρόντων, xai ἔννοιαν
τῶν μελλόντων, ὡς μὴ ἐπιπτοεῖσϑαι πρὸς ἦδο-
y&g , ἢ τοῦ βίου τὸ μάταιον. Ὡς δὲ τοῦ ἔσω
ἀνθρώπου τυγχάνουσιν, ἡλιχίαι. οὕτω χαὶ αἷ-

; σθήσεις τῆς φυχῆς xat δυνάμεις" ὥστε λέγων,

ἐμοῖς λόγοις παράβαλε: σὸν οὺς τὸ εὐήχοον
ὑπεμφαίνει τῆς ψυχῆς" ὅταν λέγει ᾽ οἱ ὀφϑαλ-
pat σου βλεσέτωσαν ὀρθὰ, τὴν ὅρασιν δηλοὶ
τῆς ψυχῆς" χαὶ ὅταν παραινῇ λέγων, φάγε μέλι
υἱὲ, ἵνα γλυχανθῇ σου ὃ φάρυγξ, τροπιχῶς μέλι

IULIANI DIACONI.

Puero novello, inquit, non exterioris sed
interioris hominis, corporalem dat sensum.
Sunt enim nobis congeniti corporales sensus.
Sed quia duplex est homo , iuxta Paulum , et
est etiam quidam puerilis status animae, nec
non iuvenescens , et denique senilis; ideo Co-
rinthii quasi infantes adhue lacte egebant ele-
mentaris doctrinae evangelii. Adolelescens au-
tem , qui virtutis formis perfecte instruetus
est, sive fervens spiritu, et ad omne pietatis
opus alacer. Senex animo, qui perfectam ha-
bet prudentiam , sicuti Daniel. Et nunc qui-
dem forte dicit recentem puellum, scilicet
per regenerationis lavacrum, factum veluti
puerum , et regno caelorum idoneum. Huius-
modi autem nuper genito infanti rationale
quoddam et absconsum lac suppeditat liber
proverbiorum , (si modo in ipso exerceatur )
sensumque praesentium rerum, et futurarum
intelligentiam , ne voluptatibus vitaeque va-
nitati succumbat. Sieut autem interioris homi-
nis sunt aetates, ita etiam animae: sensus ac
vires. Quare eum dicit: sermonibus meis au-
rem tuam praebe, animae attentionem in-
nuit. Cum vero dicit: oculi tui videant ae-
quitatem , animae visum denotat. Postremo
cum hortatur, dicens: comede mel, o fili,
ut dulcorentur fauces tuae, tropice mellis vo-

1) Sic in homiliis patrum latinorum, v. gr. S. Megitiini, infantes dicuntur etiam ii[qui adulta iam aetate baptismum

suscipiebant , tamquam vitae spiritalis initium.

4

IN PROVERBIA. ) 81

cabulo áppellat divinam doctrinam. Sed enim
animam quoque sapientia attingit; dilige enim,
inquit, illam ut te complectatur. Insuper et
animae odoratum, Christi scilicet unguento-
rum, sectatur: in odorem quippe unguenti
tui, inquit, ego Christi sponsa curro? Licet
etiam in vocabulo novelli pueri, humanum
genus intelligere ; inveteratum autem , Deum,

-uti apud Danielem. Namque inveteratus dici-

tur qui antiquus est.
/— ARETHAE.

Id est in medium progressa ac dilatata bo-
norum operum exhibitione , fiduciam sumeris
ex concordia scientiae cum moribus. Quan-
tum enim dilatantur bona et diffunduntur ,
tanto maiorem confidentiam capit, fore ut non
confundatur: qua spe freta, in altitudinem
insuperabilem attollitur , incrementorum ac-
cessionibus amplificata. Atque inde cunctis ur-
bibus inclamat , et illarum dynastas subiugat.

OLYMPIODORI.

- Parabola apud. scripturam dicitur non mo-

.do sermo per similitudinem inductus, sed

etiam quilibet sapientià conditus sermo. Nam-
que et Balaamus assumpta parabola loquebatur.
Et David: aperiam, inquit, in parabolis os
meum. Quo loco nom similitudines exponit ,

Sed sapientes sermones. —

Hauri doctrinas ex divinis scripturis, et po-
tum ex puteis pietatis. Fons nimirum appel-
latur copulata nobis a Deo iam inde ab ini-
tio scientia, unde potus scaturit mentem lae-
tificans , qui et in plateas diffunditur , in qui-
bus sapientia confidenter versatur. Non sinit
autem nostri fontis aquas extra effundi , ut
in alienos deriventur ; sed res augustas, iu-
bet clam habere hominibus suinam vitam agen-
tibus. A

AQUILAE ET THEODOTIONIS. -

An qui corda ponderat, ipse non intelli-
get? Signifieant autem ponderatam alicui a
Deo sive misericordiam sive punitionem. Id

est ponderante Deo cogitationes et consilia

cordium toto illorum vitae tempore. Flatum
vero dieit animam.
SYMMACHI.
Ne publica quidem reprehensio insipientem

; emendat.

φησὶν τὴν Say διδασχαλίαν. ᾿Αλλὰ χαὶ ἅπτε-
ται τῆς ψυχῆς ἡ σοφία" ἐράσϑητι γὰρ αὐτῆς,
φησὶν ἵνα σε τεριλαβῃ ἔτι P. μὴν ὄσφρησιν
τῆς ψυχῆς τῶν. Χριστοῦ μύρων , ἀντιλαμβά-

νεται" εἰς ὀσμὴν γάρ; nut μύρου σου, ἡ νύμ-

φη Χριστοῦ Tp Ἔστι δὲ παϊδα νέον
ὑπονοέϊν, xai τῶν ἀνθρώπων. τὴν pereo πα-
λαιὸν δὲ τὸν ϑεὲν, ὡς ἐν τῷ Δανιήλ᾽ παλαιὸν

γὰρ το ἀρχαῖον.

4 APEOA.
᾿Αντὶ τοῦ. διεξοδευομένη xai πλατυνομένη, τῇ
ἐπιδείξει τῆς ἀγαϑοεργίας" ἐν τῷ σύνδρομον ἑ ἑρᾶ-

ena tü γνώσει τὸν. βίον, τὸ TET παῤῥησιασμένον

εὑρίσχουσα" ὅσῳ γὰρ πλατυνεται τὰ χρηστὰ zai
ἐξαπλοῦται , τοσούτῳ xat τῷ ἀχαταισχύντῳ τὺν
παῤῥησίαν χαταπλουτέϊς οὗ σύμβατος,, αἴρεται
πρὸς ὕψος ἀμήχανον τῇ τῶν ἐπιδιδόντων ἀναβάσει
Gupycuutvn , «ai ἐκέϊϑεν χηρυσσομένη πόλεσιν
ὅλαις, xot τοὺς ἐν αὐταῖς χειρουμένη δυναςας.
ΟΛΥΜΠΙΟΔΏΡΟΥ.

Παραβολὴ εἴρηται παρὰ γραφῇ οὐ μόνον ó
xaÜ ὁμοίωσιν εἰσαγόμενος λόγος; ἀλλὰ vai πᾶς
λόγος σοφός" χαὶ Βαλαὰμ γὰρ ἀναλαβὼν τὴν

παραβολὴν ἔλεγε. Καὶ ὁ Δαυιϑ' ἀνοίξω γὰρ ἐν.

παραβολαῖς τὸ στόμα βου": εὐχ: ὁμοιώματα. διε-
Éov , ἀλλὰ λόγους σοφους.

Πίνε διδάγματα ἀπὸ τῶν ϑείων γραφῶν, χαὶ

πόματα εὐσεβείας ἀπὸ φρεάτων" τῆς συνφιχι-"

σϑείσης ἡμῖν ἀπ᾿ ἀρχῆς sy παρὰ τοῦ eco γνώ-
σεως πηγῆς προσαγορευομένης ς E ἧς ἀναβλύ-
ζει πόματα εὐφραίνοντα γοῦν, ἅπερ, πορεύεται ἐν
ταῖς πλατείαις, d ἐν αἷς f σοφια παῤῥησίαν ἄγει"
cux ἐπιτρέπει δὲ- ὕδατα τῆς ἡμετέρας πηγῆς
προεκχύσϑαι; ὥστε εἰς ἀλλοτρίους χωρέϊν y ἀλλὰ
χρύπτειν τὰ σεμνὰ, ἀπὸ τῶν χοιρώδηῃ βίον ἐχόν-
των.
.. AKYAA KAI OGEOAOTIONOS.

Μή τι ὃ σταθμίζων χαρδίας. αὐτὸς οὐ συν-
ἥσει; ἐμφαίνουσι δὲ τὴν γινομένην σταθμῷ, εἴτε
ἐλες μοσύνην ἀπὸ κυρίου ttyl, εἴτε κολάσεις" ete-
yel σταϑμίξοντος τοὺς διαλογισμοὺς χαὶ τὰς βευ-
λὰς τῶν γαρδιῶν , ὅλου τοῦ χρόνου τῆς ζωῆς
αὐτῶν" πνοὴν δὲ λέγει τὴν ψυχήν.

ΣΥΜΜΆΧΟΥ.
Ἷ Ὅτι οὐδὲ δημοσία ἐπιτιμήσις σωφρενίζει τὸν
ἄφρονα,

FINIS COMMENTARIORUM IN PROVERBIA.

11

Cap. XXVII. 22,
Α. f. 129.

M

Cod. ottob. vat.

453. f. 192. a.

v. 4.

XM m
cod f. 192. b.

82

AT OAINAPIOY

EK TON ΕΙΣ TON IEZEKIHA EEHTHZEON.

Mee 0

EX APOLLINARIS
(OIN EZECHIELEM COMMENTARIIS.

Ν ΠΡ Ε UM

᾿ , » ^ 1 »
IT; ὕδωρ ποτάμιον ἐνορᾷ vat Ἰεζεχιὴλ | xat
, , LEY 2 , / ? A ^ e ! LT
Δανιὴλ ὀπτασίας οὐ μάτην" ἔπει vat ὕδατι τὸ
πνεῦμα τὸ ap ἀπεικάζεται.---Φωτεινὰ γὰρ τὰ

τοῦ Θεοῦ pras χᾷν Ó τέϊς πᾶσχουσιν᾽ ἐνιότε

σχυϑρωπά" “τὰ y^p ἔνδοϑεν τῶν Pip xai Wo-

λαστιχῶν,, φαιδρὰ χαὶ "e νᾶ" χρηστότης δὲ αὕτη
χαὶ σωτύριος. τοῦ παντὸς πρόνοια , συμφερόντως
xoi τάς ἐπιτιμήσεις ἐκπέμπουσα.
᾿Λκαμπὴς ἡ στάσις; xot μέτξωρός εὐχ. ἐπίγειος,
γαὶ βιὸς f χήλη yenevio at sptpio ζώου διὰ
τὴν περὶ ἀνθρώπευς χαὶ περὶ yi ous aya-
ουργόν.----Φαιδρὰ γὰρ τὰ οὐράνια xat ἀσγότιστα.

— Καὶ ἐν τούτῳ πάλιν τὸ δ᾽ λογικὸν, τῶν ϑυναμέων:

᾿ μονονουχὶ Ayer yoet ἐν τοὶς prodit, μὴ τὰς

οὐρανίους μόνον dna ; ἀλλὰ xai τὰ ὁρώμενα

ὅπαντα" ἐπεὶ. καὶ εἷς τῶν ἁπάντων δημιουργός;

διὰ γὰρ ecco xal 'dy τύπεις τῶν poten ge

| νόνται οὐχ ὥστε ἡμᾶς τε ῥαξόμερφα τινὰ yc σαι

τὰς ἀγγελικᾶς φύσεις , ἀλλ᾿ ὥστε τὴν τε πρὸς
aya ὀὐμφωρίαν μεϑεῦ τῶν ἀοράτων δυνάμεων,
xal τὴν χατὰ πάντων τοῦ Θεοῦ δεσποτείαν" αὖ-
τίχα οὐκ ἀλόγων μόνον μορφὰς ὁρᾷ, ἀλλὰ χαὶ
ἀνϑρώπων' χαὶ ταῦτας CU δορρημένας ἀλλὰ συν-
ἡμμένας' εἰ γὰρ χαὶ πολὺ τὸ διάφε e ον ὅρον τὸ
χαὶ τῶν οἰλόγων “Ὁ 0X οὖν οὐ γατὰ πάγτα ἀλ-

λήλων διρρήμεϑ ac ἀλλ ἔχομεν χαὶ πρὸς τὰς

M

λογικὰς δυνάμεις τινὰ χοινωνίαν s προς t tà

φαινόμενα διὰ τοῦ σώματος πρὸς δὲ τὰς ἄνω

ove διὰ τῆς ψυχῆς: Καὶ μεθ᾽ ἠδ ων Καὶ

διὰ μὲν τῶν As pou τὸ λογικὸν βηνθόυσιι διὰ

δὲ τοῦ λέοντος καὶ τοῦ hine, ὡς καὶ ὕξρθν

χαὶ ἀγρίων δεσπότης ἐστὶν Ó ϑεὸς, mayca. πρὸς !

τὸ λυσιτελοῦν εξ ἀρχῆς πεποιηχῶς" τὸ δὲ tcv

ἀετοῦ. ὁμοῦ τὴν τῶν νηχτῶν χαὶ πετεινῶν φύσιν

σημαίνει, ttim ix τῶν ὑδάτων ἑχατέρων τού-
τῶν φύσις uaria xat ὥσπερ οἱ Ῥωμαῖοι τὰς
βασιλικὰς εἰχόνας deeqortits τούς τε, δορυφό-
peu iate καὶ τὰ ἔϑνη ὑποτεταγμένα
πειοῦσι, τὸν ὅμοιον τρόίον χάἀνταῦϑα, ἐπειδὴ

ὡς βασιλέα διὰ τῆς ὀπτασίας σχηματίζει τὸν

θεὸν ὡς ἐπὶ θρῆνον ὀχούμενον , πᾶντων τῶν ἐπὶ.

γῆς δείχνυσι τὰς εἰκόνας 7 τῷ τε σχήματι τὸ
πρέπον ἀποδιδοὺς. καὶ τὴν xata πάντα τοῦ θεοῦ
διδάσκων ühiofetu νης δὲ πάλιν; χαὶ τὸ
λογικὸν ἐν τούτῳ χαὶ τὸ ἰσχυρὸν, χαὶ τὸ εἰς
ἡμᾶς εὐποιητιχὸν, μετὰ τοῦ κατάγεσθαι μήτε

τὰπειευσθαι τῇ τῶν ταπεινῶν προνοιᾷ, ἀλλ᾽ ὑψη-

λὸν εἰναι vod οὐράνϊον.----Αἱ γὰρ πρὸς Suy ἀνα- v. τι.

΄ M € ^ 7 Ι͵
τάσεις. xal ἡ ἐν αὐταὶς ἐπιφαινομένη χουφοτὰς

͵
ARMIS
γολ , (uot 4 '
φρονήσεως φαίνονται. οὐδὲ Pda δια γυμνο-
cuta γκαϑάπερ vy pine , τὰ πρὸς ϑεὸν ἐν &-
στάσει μεγαλυνόμενοι τὰ wat αὐτοὺς ἐν πράξεσι

ταπεινοῦνται.

Τὴν ἐν χύχλῳ τῶν πραγμάτων περίφο &y Gü- ν
pen βιφορ Cod. T

payer τὴν «ἐν ἀρχῇ χαὶ ἐπιδόσει καὶ τέλει"

m

χαὶ χρίσει τὰς γαὶ ἐλέῳ τῷ

παρὰ Θεοῦ. χυχλοῦν

ίνησεις δὲ΄ ἰδία τοῦ τρο-

διαδοχὴν ἐξειλίττουσιν PT
χοῦ κατὰ πνεύματος vy od ὅτι τὰ πράγματα
περιάγεται ῥᾳδίως χαὶ οὐ βίᾳ ἀλλ᾽ οὖν ἀκολου--
Sutt χατὰ περιαγωγὴν πρὸς τὸ τοῦ ἁγίευ πνεύ-
ματος βούλημα! καὶ, πάλιν διὰ τὰς ἐν πολλοῖς
γένεσι καὶ χρόνεις ἐγχυκλίους περιαγωγὰς. τῶν
πραγμάτων. ---Ἐσαναλαμβάνεται τὸ τοῦτο διὰ τὸ
δοκέϊν͵ Un εἰς τοὔμπροσϑεν ὁδεύειν τὰ πράγματα;

ὅσον τῇ TOU κόσμου μεταστροψῇ χαὶ φθορᾷ.

*H ὅρασις ὑπεδείχνυσι τὸ ὑποχέϊσθαι ϑεῷ τὰς MES

λειτουργικᾶς δυνάμεις. ὡς ἅρμα ἑκουσίως τρέ-

aida γὰρ γυμναὶ τῆς οὐρανίου.

ὃ

ι

1

|

]

| v. 34.

: v. 25

od. f. 195. a

᾿

Ἢ

Ἢ

H

1 v. 26.

cod. f. 195. a.
v. 2.

id. f. 195. a.

͵

Y APOLLINARIS IN EZECHIELEM.

7 » , M M] M ͵
χον ὑπὸ δεσπότῃ ἄνευ ἡνίων" τὸν δὲ Θεὸν ἐπάνω
, ^ s di ΕΣ ! A M ^s
πάσης. εἴναι δυνάμεως ἀθορύβως χαὶ ἄχμητι χρα-
"E^ ] € ' X € IA
τοῦντα xal ὑπάρχοντα ὑτερουράνιον wai ὑσερ

ἅπαν ὕψος. .

GAP, Π.

E] ^ M c ' E] ! $4
Ἑστῶτος yap ἡ Sua ἄχροασις.. οὐχ

τραῤμένου.

ἄνᾶτε-

CAP. IIL

M c $ X Ke ^. ,
γὰρ αὐτῶν ἔπι mctaucu ἐγαϑε-

Χωριζόμενες
ζετο, διὰ τὸ μὴ ἀρέσχεσϑαι αὐτεῖς" ἐμφαίνει
δὲ διὰ τούτων τὴν τῶν ἐθνῶν χλῆσιν εὐχολωτέ-
ρᾶν,, εἰ χαὶ δύσχολεν ἀλλέγλώσσους χαλέιν.

Ὁρᾷ γὰρ ἀτοπίας ἐπὶ dps παρὼν εὐ συν--
διαιτᾶται αὐτόϊς | ἀλλ᾽ ἡσυχὶ χάθηται θυμῷ xat«
ἐχόμενος ἐχ τοῦ πνεύματος.----Σιωπῶν γάρ τις
οὐκ ἀχίνδυνον ἕξει τὴν Ἰσύχιων παῤῥησιαξόμενος
δὲ τὴν ἐχ τῆς σιωπῆς ἐκφεύγει τιμωρίαν, χαὶ τὴν
ἐπὶ τῷ σωϑέντι ΝΣ λήψεται, wai ὁ ἀπό-
στολος δὲ ἀπελδομειον λέγει σωϑύσεσϑαι τὸν
ἐργάτην. διὰ πυρὸς ὀραμασϑίντα 7 Ἐξ ἀναίτιος
τοῦ Mos τῶν χαταχαιομένων μαϑητῶν" οὗτοι
γὰρ τὸ ἔργον.----ἰΑντὶ τοῦ, ἤδη εὐτρεπὲς εἴδον τὸ

d Li H M ^ , ΄
ϑυιαστηριον. ---Διὰ δὲ τῶν RUM; aene χελεύει

γενέσϑαι τὴν προφητείαν, xat προδηλωϑῆναι δι.
ὧν ὁ προφήτης ποιξὶν ἐχελεύετω τὴν τῆς Ἵερου-
σαλὴμ erc pilis ἥμεροι διαλέ keyezat ,
ἀλλ᾽ ἀπηνὲς xai τρᾶχυ χαὶ τιμωρίαν ἔχον.

Berti δίκην ὁ δεσπότης χαϑάπέρ τινα
ἀϑλητὴν τὸν τρροφήτην Siga is προλέγων μὲν
αὐτῷ τὰ ἐσόμενα λυπηρὰ, χαὶ τὰ ἐπαχθησόμενα
παρὰ τοῦ λαοῦ vnb pins, ὁ apa χαὶ καρτε-
n παραχελεύεται,, xad σιγὴν ἄγειν ἕως ἂν αὐ-
τὸς ἐπιτρέψει λαλεῖν.

Διϑάσχων μὴ δεθιέναι τοὺς θεὸν ἀδεὼς παρο-
ξυνειν ἐπιτηδεύοντας" εὐκαταφρόνητοι γὰρ ci πα-

ράνομδι.
CAP. IV.

Θεοδωρίτον xot ᾿Απολιναρίου. Τοῦ ϑεοῦ τὸν

τύπον ἐπέχειν ὁ προφύτης χελευεται" διὸ xad tü-

γανον σιδηροῦν μεταξὺ αὐτοῦ wa τῆς ἐν τῇ

83

σλίνϑῳ διαγραφομένης πόλεως ϑεῖναι προστατ-
τεται" ὀιδασλομενος 8 ὅτι παρὼν ὁ ϑεὸς wot ἐφο-

T τὰ χατὰ PO UA γινόμενα, οὐδεμίας

Beriw ἀξιώσειε προνοίας $. 0) ὥσπέρ᾽ τινι τει--

χείῳ σιδηρῷ διειργόμενος , οὔτε ἐρᾷν δόξει τὰ
ἱνόμενοι, οὔτε τῶν ἰχετευόντων ἀχρούσεται.
γινομεναι ,

Τὸ iv ποιεῖ xoti δύο.----ΕἘΠς ἔνδειξιν τῶν
ἐσομένων αὐτεῖς ἐν tie ἔϑνεσιν μιασμάτων. Καὶ
a4! / dios AN ^ H :
μετ᾽ OAtya. Σημαίνων δὲ. xoi τὴν τῶν ξύλων val

? M M M ,
φρυγάνων ἔνδειαν. διὰ τὸ μηϑὲν ἐπείσαντον ἔχειν.

CA R.. V.

᾿Ατολιναρίου χαὶ Θιυθρρίτον. ᾿Ανάγκη γὰρ
ἣν. ἅτε δὴ αἰχμαλώτοις χαὶ ἀλλοφύλεις ἔθνε-
σιν ἐπιμιγνυμένους οὐ χατὰ νόμον πολιτεύεσθαι,
ἀλλὰ πελλὰς x τῆς ἐπιμιξίας ἀφορμὰς εἰς πα-
ῥβθμῶαν σαραλαμβάνειν.----Δεικνὺς ὡς ἔνεστιν
τινὰ δίχα τῆς τεῦ ϑεοῦ προνοίας ἔξω τῆς τῶν
gps γενέσϑαι χειρός. εἴεν δ᾽ ἄν cota οἱ
μετὰ τὴν ἐπανοδν τὴν dx Βαβυλῶνος ὑπὸ Ma-
χεδόνων φϑειρέμενει.

M Ἁ Y 3 I - »49
Προσημαίνει χαὶ τας μετὰ τὴν ἐπάνοδον ἐπ

3 ! ^ 35 1 ^ ͵ ͵ 4
- Avtioycu. τοῦ ἐπιφανοὺς fepe Gtageté^ . ue

ταὶς μυρίαις ἐχείναις € περιέπεσαν συμφοραῖς" δια-
φερόντως δὲ Nous τὴν χατὰ τοῦ δεσπότου
Χριστοῦ μανίαν, χαὶ τὴν μετὰ τὸν σταυρὸν
jizpdin. αὐτῶν GaycAiÜpiav', xai εἰς πᾶσαν
τὴν εἰχουμένην διασποραν. "
Éovcaneue χαὶ παν νίου. Ταῦτα αὐτεῖς
hoses an βραχέα" nmt nux hui τὸν λι-
μὸν xai τὸν ϑάνατεν" Od τὰ δύο τέταρτα προσ-
ἔταξε τῷ πυρὶ nepadcS yas ὡς χαὶ τούτου za-
κείνου δίχην πυρὸς ἐπινεμομένου τοὺς αὐτούς" διὰ
δὲ τῆς ῥομφαίας, τὴν τῶν ND ἔφοδον ἐσή-
i . καὶ τὰς ὑπ᾽. ἐξείνων γενομένας σφαγὰς R
τὸν διασκορπισμὲν ; ; τὴν αἰχμαλωσίαν; γαὶ τὴν
σεμένην διασποράν.

CAP. VIL

"ERO 4 ἡ ῥάβδος, ἤνϑησεν ἡ ὑπερηφα-
yia" ἵνα ἐπιτρέπηται τεϊς ὑπερηφάνοις ἡ χρίσις,
χαὶ τοῖς πλεονέχταις ἐξουσία xatd τῶν ἀξίων"

Té ἀφυχίον τῆς ὀργῆς δείχνυται, παντάχοθεν

δ

v. M.
€od. f. 195. b.

V. 8.
cod. f. 196. a.

V. 9.
cod. f. I96. a.

Y. 17.
cod. f. 196. a.

V. IO.
cod. 197. b.

v. I5.
cod. f. I98. a.

-

v. 4.

..9.

cod. f. 199; a.

v. I8.
cod, f. 199. b.

v. IO.
cod. f. 200. a.

15.
cod. f. 201. a.

8A
^ m T NEM! Mii ath
τῶν δεινῶν περιεστωτων" τὸ yap πεσέϊν ὑπὸ γῆν.
γφολ ͵ ^ D ^
οὐδὲ &ycaupety ἐᾷ τόϊς ἐχθροῖς .-----Οδυρόμενοι γὰρ
Y m ^ "wg
xai ϑρηνοῦντες ἐπεριστερδαι μελετώσαις ἀπεικα--
͵
σϑύσονται" στένουσι γὰρ. ἔοιχε τῶν perso
ἡ qiti dk. ἀδίχως ἐ ἐπάγω τὴν τιμωρίαν, ἀλλὰ
τὰς ἀξίας ἕ ἕκαστον ἀπαιτήσω δίκας i5 γάρ.
ἀνόητον τοῦ ἀργυρίου x«l τοῦ χρυσίου τὴν χτῆ-
σιν, περιρίουεαι αὐτὰ ἐῤῥιμμένα;, οὐχέτι τὴν
προτέραν ποιούμενοι φυλακήν...
/ ; " od PG Ni ena
Θεοδωρίτου χαὶ Απολιναριου. ἸΤοιαν yap «vote
» /, Δ 5 e L
ὄνησιν παρέξει χρυσὸς Ὧ ἄργυρος; λιμου πολεμουν-
[ dh , “ E] ͵ 5 7
TOV, xai τς σπάνεως τῶν Gy ocv. octo) νετιχειμενὴς ,
$3 ἁ ^ 1 ^ € ^ Li . € A à
δ ἣν wewat μὲν τροφῆς «t γαστέρες; αἱ ὃς, ψυ-

M ow ^ ». ἐν A. A ^ M M
χαι τῶν σιτῶν ἐφίενται.---- ὸ 7p χρύσιον χαὶ τον

y λ ἘΣ ! ' els » 3
ἄργυρον καὶ τοὺς τιμίους λιθους ὕλην Ἔσχον αλα-

! € es V4 7] m il ,
.Cowxg ὁμοῦ xai ἀσεβειας" τοολυτελὴ μὲν χόσμον

5 ^ ! , ' 4
ἐχέῖθεν χατασχευαζοντες. εἰς ᾿εἰδωλων δὲ ἐργα-
Á/ A ^ ^ ^ , 3 d
cix) τὰ πλέϊστα δαπανῶντες.----Τ αὐτὰς αὑτοὺς,

5» [y M / €. Ὁ , !
Qnow, εἰσπραξομαι τὰς διχας, ὑπὲρ ὧν ἐπλεμ-
ΓΝ , ^ 4 aer
μήλησαν ἀπαιτῶν τὰς εὐϑύυνας.
GAP. VIII.
“οὗ , / ^ of(€ Ad 34V 1.
Οὐκ ἐκπλήσσεται yov ὁ προφήτης. οὐδὲ πιπτει;
' ! 5e ' ,
συνηδισμενος ἤδη τῷ Se Θεάματι,
^ ys ΒΝ / V /
Οὐχ ἁπλῶς δὲ εἰπεν ἀνομίας, ἀλλὰ peyá-
Aeg

M / 3 M ΝΕῸΣ AN. €- 7v
χατὰ ταυτον" ἐπαινετὴ OE xat ἡ τοῦ ὧδε προσ-

χαὶ δὺχ ὁ δεῖνα Ἢ ὃ δέϊνα., ἀλλὰ πάντες
θήκη , "ἀντὶ τοῦ ἐν τῷ ναῷ.

Καθάπερ γὰρ αὐτοὶ οὐ τὰ τῆς εὐσεβείας ἐξέ-
τειλαν κλήματα, χαὶ τὴν τῶν ieri ἐπέτει-
vay βλάβην , “οὕτως ἀφειδῶς ἐγὼ τὴν ἰατρικὴν.
ἐπάξω τομήν.

G.A Pu IL

Πολυχρονίου yat ᾿Απολιναρίου, Οὐκ ἀνήμερος,
ἀλλ᾽ ὡς δίχαιος μετὰ τοῦ φιλανϑρώπου" τὸ μὲν
γὰρ δίκαιον, ἐν τῇ τιμωρίᾳ γίνεται: τὸ δὲ φι-

"a —- 9 / λ ^ ct
λάνϑρωπον, ἐν τῇ ἀναστάσει xoi τῇ προῤῥΥσει

. ^ I . Y
τῶν δεινων γνωρίζεται" διότερ ἄξια ὧν ἔπραξαν

ΕῚ , e » LY psc) ! A
ἀπέλαβον' ὅπερ ἔστι διχαιοσυνης τεχμηριον" τὸ
δὲ ἑ ἑπόμενον. φιλανϑρωρίας ἀπόδειξις.

C A P. XI.

A 3 ι , A ! " ;
Ov xaÀov τοινὺυν τὸ ἐπιβαίνειν τοῖς πάσχουσι

APOLLINARIS

TO νὰ ὡϑὸ - AE ἐ
τὰ ἀπὸ χρίσεως ϑεοῦ" οὐδ᾽ ὅτι μὴ πέπονϑε τις.

3, M ᾿ ^M ^ ' : ΄
ἤδη τὰ αὐτα,, διὰ τοῦτο νομίζειν ὅτι προχέχρι-
ATE CEN , n ^ E a
ται τοῦ πεπονθότος"---- ως μὲν γὰρ αὐτοὺς qn-
3 τ ! N jet I.
σιν αἰχμαλώτους xat μετοίκους xat σποράδας πε-
3 » ὦ 3 ^ / ^ ͵
ποιηχα" ἀλλ ὅμως ἐν τῇ pecorum τῇ προσδοχίᾳ
eS Ὁ" e ^ λ ! “
τῆς τῶν συμφορῶν μεταβολῆς, καὶ ἐλτιδι τῶν
᾽ “ ὰ i T c 7 mE
eyaS0w , τταραψυχὴν αὐτόις xoepesope* τοῦτο
1 ' $c pe 3 ς
γὰρ παρεδηλωσεν εἰπὼν, ἔσομαι αὐτόϊς εἰς ἀ-
! '
γιασμα μικρὸν.
CAP. XII.

, ^ ^ ^ ' £^

Side τῆς Σεδεχιου τυφλωσεως" ταῦτα δὲ
πρὸς τὸ ἐξαγγελϑῆναι τοῖς ἐν Ἱερουσαλὴμ xat
τῷ Xena. :

CAP. XIII.

Οὐ yap ἁμαρτώλρι" ἐν βουλῇ δικαίων.
Κατὰ γὰρ τὰς τοῦ Ἱερεμίου φωνὰς ὃ βαβων ἢ

λωνιος ὦ ως προφητεύοντος xat αὐτοῦ ἐτιμαρησδοι.

ἡνίχα δηλονότι xot τῆς ἑαυτῶν “ἀπάτης ἐπιγνώ-

peves γεγόνασιν. ᾿
aeq ποιῆσαι φησὶ τὴν χρῆσιν ; ἀντὶ dk

εἰρήνης ἣν προεφητεύσατε, συντρίβειν καταγαγὼν

. Li A Y 1 ^
ὡς xata τοίχου τὴν διὰ λέλαπος.-----Τροτικχῶς

1 ! ' ! Y ,
δια τούτων τοὺς ἁπαλωτέρους xat χρηστοτερους

5 iE Y λό ἃ TU E € ! U 3€
Yt «T0 07 cvs τα TE γὰρ ὑπαυχέενια x«t TO ὑπαᾶγ-

7 ΟΝ. Hc V boóÀ : NY;
χώνια ἀνάπαυλαν τινα χαὶ ϑΘεραπειαν προσφέρει

“ " rd € ! N € 7
τοῖς μέλεσιν ctg υποτιθεται" xat οἱ χρηστοτεροι

/ A lod L4 δ N M N
λόγοι x«t. ψευδέϊς ὄντες , wpog καιρὸν μὲν τὴν

ἀχοὴν γαργαλίζουσι, διαστροφὰς δὲ παντοδαπὰς

οσφέρουσι ταῖς ψυχαῖς" οὕτω καὶ αἱ ψευδοπρο-
ἘΠΕ ^ ἐμ LX D Y ' β
LE D ^
φήτιδες, τῷ μὲν λαῷ τὴν χατὰ ψυχὴν βλάβην,
^ M " eo^ N
ἑαυταῖς χρηματικὸν περιεποιοῦντο xépdcc , τὰ
^ U : , 9) 1
δοχοῦντα χρηστὰ προφητευουσαι"---Ἵνα εἴπῃ ὅτι
^ ' 7 ^ i! ^
τοῖς περιαπτοις γέχρηται. χαὶ κατὰ κεφαλῆς
A M Li e »y Y D I /
xai χατὰ βραχίονος , 0 ἔτι καὶ νῦν παρὰ τισιν
3 5ὴ Ἂν ! UN , iw ' b. n
ἐστιν ἰδέϊν πολιτευόμενον" ἃ δικαϊως ἐπὶ τὸ πολὺ
^ M . φαΐ '
Ugo γυναιχῶν εἴωθε καὶ γραϊδιων γινεσϑαι.
Ταῦτα; φησὶ ; ποιοῦσαι; παντελῶς ἀφεῖλχον
τῶν ϑείων vipipat: Se χέρδους τὸ εὐτελὲς
λέγει: -οΣμιαροῦ γὰρ ἕνεκεν πἄρδους. τοὺς Hw

ἐπηνεῖτε, μάτην ἔτι τοὐϊ λαοῦ, τοὺς δὲ gene

3 9» !
εἶναι ἀξίους ἐλέγετε, τῇ toU λαοῦ χουφότητι καὶ.

v. 16.

v. 7.
cod. f. 2er. 1

x *
cod. f. 203. a.

; v. 14.
cod. f. 203. b.

- cod. f. 205. a.

. M.
. vod, f.205. a.

IN EZECHIELEM.

? , ^ , ! , ' y A
εὐχολιᾳ κακῶς ἀποχρώμενοι.---- T cuteo tt ποτὲ μὲν
» ^ Ll f Α ^
ἐπὶ σωτηρίᾳ ἑαυτῶν αἰτοῦσι γίνεσθαι παρὰ τῶν

^ ' A i] M ' em
τὰ τοιαῦτα ποιούντων" ποτε δὲ πρὸς Θάνατον τῶν
, ^ A M , ^ TUA M Li , »
£ySpaw" τὸ yap ἀποκτεῖναι ψυχᾶς ἃς cux ἔδει

, m , i] LE ᾽ν." « ^ NU .
&moSayély , ἀντι τοῦ ἀναιτίους" ὡς πολλῶν xat

7] ͵ , , "N
ἔχϑραν τὰς μαγγανίας ταῦτας αἰτούντων. yeVé-

e 1. ANE eC ν᾿ 9 UM ς ^ m
σϑαὶ προς ἄμυναν τῶν ἔχϑρῶν'----Ως τῶν εἰς
» oí! 3 , N ^ ^ ,
ἀσεβειαν ἐξοχειλάντων x&t τῶν ταῦτα πραττομε-
' M M , I ^

νῶν, κατὰ μὲν τὸν νόμον ὑπευϑύνων ὄντων τῷ
: ' l4 Y Y ^x ^ - i
ϑανάτῳ" σχηματιζομένων ὃξ τούτων δῆθεν πρὸς

σωτηρίαν τῶν ὑπευϑύνων τιμωρίᾳ.
ΟΑἋΑ Ρ. ΧΙ͂Υ.

Οὐ τυγχάνουσι δὲ ἀποχρίσεως περὶ ὧν &gi-
ζητοῦσιν, ὅτι μὴ ἐν καρδίᾳ ζητοῦσι Θεὸν, ἀλλ᾽
ἐν προσώπῳ χαϑάπερ ἄνθρωπον. |

Δῆλον. δὲ ὅτι οἱ μετανοίας. ὑπάρχοντες ἔρη-:
pot, οὐδεμίαν ὠφέλειαν ἐκ τῶν δικαίων χαρποῦν-
ται" ὅτι γὰρ ἀχολουδὲϊ τῇ μετανοίᾳ ἡ σωτηρία,
μάρτυς ἡ ϑεία γραφὴ πανταχοῦ. τοῦτο διδάσχου-
σα" ΝΝΙινευύϊται γὰρ οὔτε τὸν Νῶε οὔτε τὸν Ἰὼβ
οὔτε τὸν Δανιὴλ ἔχοντες, ἀλλὰ τὸν Ἰωνὰν οὐχ
ὑπερευχόμενον ἀλλ᾽ ἀληθεύοντα, βουλόμενοι διὰ
μετανοίας "paw τὴν σωτηρίαν" διδάσχει τοίνυν ó
προφητικὸς λόγος ὡς οὐδεμίαν ἕξουσι συγγνώμην
οἵ παρανεμίᾳ, συζῶντες,, καὶ τῇ μετανοίᾳ χρή-
σασϑαι μὴ βουλόμενοι . δικαίοις Guycixéty σεμ.-
νυνόμενει.

CAT XVL

[7 ^" f; A 9^ x Li , '
Yóazt, τῷ γνομῳ" τὸ oix τὸ εν θυσιαις ἀσε-

! M ^ M λ 0 , L4
βεσι. wea τὸϊς capxóg καὶ αἵματος πλημμελήμα-
σιν.--- Τῶν ἐν τόϊς ἄρχουσι πνεύματος.

M ! ΄ Νὴ
Τὴν πορείαν σου χατέχοσμησα xai ἐφαϊδρυ-
ι 3€ wy οὖν T
νὰ.--Πρὸς ἐμὴν "διακονίαν ἠὐτρέπισα. ὡς εἶχεν
$4 “ e ' Nod M Y ' 3
ἐπι τῶν ιερέων.----ΤῸ εὐπρεπὲς διὰ παντων χαθ
ὰ » I M A , , Li
Ὧν ἔσχον Ooíay , καὶ τὰς νιχας ἐμφαίνων.----

3 U a 5 uh ! 2. V

Ov yap. ἕν εἰδος τῆς χοσμουσὴς αὐτὴν λα-
^ 5.4 b € 1425 !
τρείας Seco , ἀλλὰ δια colÀow χαὶ ποικίλων

^ A ^ ,
τῶν περὶ σῶμα.

, A Li 3 ,
᾿Ασολιναρίου χαὶ Θεοδωριτου. ᾿Ονομαστάτη
^ Li A , M ^ Li
Qnot γενομένη, xat μέγα «διὰ τοῦτο φρονήσασα,
3 ^ ' » 3 ! M τ ΄
ἐμοῦ μὲν ἀπέστης, εἰς ἐσχάτην Q6 ἀχολασίαν

85
LU , A M Li Li
ἐξωχειλας. οὐχ tva ἐραστιν οὐδὲ δύο. δεχομένη;

M / ^ ^ ,
ἀλλὰ πάντα τὸν διὰ σοῦ παρελθέϊν ἐθελήσαντα.
, ET
Απολιναρίου xat Θεοδωρίτου. Τ᾿ αὐτὴ τῶν xa-
Lad € , A " ^ M A / ,
χῶν ἢ ἀρχὴ, τὸ χαταλιπέϊν μὲν τὴν Seuxy ἐλ-
' ^ MAN. PES / T7» ! L
πιδα. totg δὲ οἰκείοις ἐναβρυνεσθαι χατορϑθωμασιν.
B ^ ὃ , s c M ἐδ y?) 4 *e 0 L
ρῶμα δαιμόνων, ct πρὸς ἡδονὴν αὐτῶν θυόμενοι.

C A P. - XVII.

' M ͵ A
Θεοδωρίτου καὶ ᾿Απολινάριου. Tov Ναβουχο-
! NY , , M LU
δονόσορ διὰ τοῦτο Ὠνίξατο, μέγαν μὲν ὀνομάσας,
r I 7 . - ͵
διὰ τὸ πολυθρύλλητον γενέσθαι; μεγαλόπτέρυγον
m LL , !
0£, ὡς πλέϊστον τὴν ἡγεμονίαν ἐχτειναντα" μα-
m ! ^d A ,
χρὸν δὲ τῇ ἐχτάσει,, ὡς μεγαλόφρονα xat ἀλα-
' , X $23 δι , ͵ € 1
Gcva* πληρὴ δὲ αὑτὸν ὀνυχων ἐχάλεσεν, ὡς mcÀ-
M l 3 A «ἃ
λὴν στρατιὰν ἔχοντα. xai τὸ ὀξὺ χαὶ τὸ δυνα-
ρ χοντα 5
M 3 M ! , , i] , ͵
τὸν εἰς τὸ πλήττειν ϑηρίου δικὴν τοὺς ἀντιλε-
jew ἐπιχειροῦντας. .
es EU , “αὖ
Ἐνταῦϑα σαφῶς ἐδιδαξεν ὅτι οὐκ αὐτόματος
3. 7 , 1
εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ. &XnhuSev , ἀλλ᾽ ἀοράτως
2 ^ , 2 x ΄ '
toU Θεοῦ παραχινησαντὸς τε xat ἀγαγοντος. Λι-
M M M ' ,
Bavov γὰρ τὴν Ἱερουσαλὴμ προσηγορευσεν , cux

€ CNN 7 E M λ c ^ ,
ὡς ἐπισημον μόνον, ἄλλα x«t ὡς κομῶσαν τηνι-

^ U L4 αὖ Y a» M ΄
"avro xo οἰκητόρων πλήθει, xat των κατὰ νόμον

€ , 1 τ» ^ E c /,
ἱερέων xat προφητῶν τὰ 36a προϑεστιζόντων.

' ἃ Li 54 δου
Τὸν Ἰεχονίαν διὰ τούτων {νιξατο" ἐπίλεχτα

δὲ ἔφη τῆς κέδρου διὰ τὴν βασιλείαν" ἄχρον δὲ

^ 4 ' 1 TM : b , Y
τῆς ἀπαλότητος οὐ μένον δια τὸ ὕψηλον, ἀλλα
i] Y i] , ^ € Lj 1 Hi » E
xat διὰ τὸ νέον τῆς ἡλικίας" νέος γὰρ ὧν Ett,

Δι 4 Sj y! ἘΠ ΤΩ, ,
χαὶ τὴν βασιλείαν ἐδεξατο. xai τὴν αἰχμαλω-
f δι δ c / A x vos, ,
ciay ὑπέμεινεν᾽ ἁρμοδίως O6 wat τὸ ἀπέχνισε τε-
: A Yi x54. ' '
ϑεικεν, ἐπειδὴ ἀετὸν αὐτὸν προσηγορευσεν πλει-
?

D ' ἃ m A '
στοις ὄνυξι xexpnpevoy— Tnv Βαβυλῶνα διὰ του-
3 4 ^ / V 3 i ἃ“. i
τῶν ἐσήμανε" πάλιν δὲ αὐτὴν Χανααν. ἐσήμανε

M M B7 ! ! DL, ^
διὰ τὴν τῶν τρόπων συγγένειαν.----- Ἐπὶ τῷ αἰ-
' M M γ97 5», " ΠΟΥ M
yuntte, qnoi, τὴν ἰδίαν αὐξησιν ἔϑετο y wat

, , / ' , , , i] '
map ἐχείνου προσεδοχησεν ἀρδειαν αὐξητΐχην χα-

P ^ , ͵7 »» ,
τωϑὲεν éx ῥιζῶν ἀνάγειν αὐτὸν εἰς ὕψος δυναμέ--

*3€ ^ A B. 0 ι ev Li i] ^
γην.----Θαῤρῥέϊν δὲ αὐτὸν xat τῇ χώρᾳ qnatv, ἣν
b. ^ ,

ἔχει πρὸς αὔξησιν αὐτῷ συμβαλλομένην.----Οὐ

τῇ ἑαυτοῦ δυνάμει ταῦτα διαπράξεται, ἀλλ᾽ ἐγώ

' , £ , MT i ^ !
σε Quoc εἰσπράξομαι, cvy ἁπλῶς σε τιμωρησα-
E] ' LT ^ ' ΐ ! 1
μενος, ἄλλα vat τῆς βασιλείας στήσας τὴν δια-
ὀοχήν.

v. I5.

v. 20.

v. 3.
cod. f. 207. a.

cod. f. 207. a.

v. 7.

v. 7.
eod. f. 207. à.

v.

f.

cod. f. 209. a.

v. M.
cod. f. 209. b.

V. T.
A, f. 209. b.

8.
a.

86

t , A ; 4 ^
᾿Απολιναρίου καὶ Πολυχρονίου. ᾿Αντὶ τοῦ μὴ
2 ^ 1 LE "14 ^ E LTREIN. s
ἀποβαλοῦσα τὴν ἀξιαν ἣν ἔλαβεν" τὸ οὺν ἡ ἄμ-
-»“ / NEM 9 Ls ,
OtÀos αὐτῇ περιτλεχομένη ἑαυτὴν, ἐν τῷ αἱ-
΄ ᾿ 3 t € τ i E"
γυπτίιῳ φησιν ἐπεχειρισεν Ὁ Σεδεχίὰς ἑαυτὸν ς ἢ-
A L , » ͵ὕ
cat, τὸν βαβυλωνιον' ἀπολειπσὼν. οὐ βουλήσει
Y uu “εν ς » A ^Y ἐπ !
τὴν ριζωσιν ἐσχὲν ὑφ ον ηὐξᾶνετο peyeSe μι-

“ ^ n , € D
χρῷ τῷ μέ vmaxehc. "

CAP. XIX.

/ 1 ᾿ ^ ! ,
Σημαίνει δὲ τὰ μετὰ τὸν Ἰωσίαν συμβαντα"
' t 5 N^ 3 *« ^ L4
τεσσαρας yop, qna, βασιλεῖς ἐν ὀλιγῳ χρόνῳ
D € A e 3 Y 3 i
τῆς Ἱερουσαλὴμ. ἡγήσαντο, Ιωαχᾶς, loaxeip,
[ ! Xo 9. ] ὰ
Ἰεχονίας, Σεδεκίας.----Τὸν ᾿[ωαχὰς λέγει, ὃς Ἰω-
' E ' L "RA i M ^
cixy τὸν mactpa διαδεξάμενος. vat mept.to Üctcy
ἢ Y SEEMS! xod e pon ἢ
ἐγένετο δυόσσεβης,, καὶ περι τοὺς ὑπηχοοὺς παρά-

A ^ A ^ ,
νομος" ἀλλὰ τοῦτον Φαραὼ Νεχαὼ τῶν Αἰγυδ-
Ἵ, D I V ! -7ὔ D
τιὼν τῆς παρανομίας τὰς διχας ἐξετισε" χαὶ τοῦ-
δι ὦ , A , iy i eo» 8
co ἐσήμανεν εἰρήχως , συνεληφϑη ἐν τῇ ἰδιᾳ διαφ-
Sep£ αὐτοῦ,
^ A i ^ ^ '
Δῆλον δὲ ὅτι τὰ πρὸ τῆς ἐπανόδου λέγει""
-“ M M c» , ^ ^
τηχικαῦτα γὰρ ὑπὸ τῶν οἰχείων &Spnyéito" τέϊς
A i ! ' | ER
δὲ ἀλλοτρίοις παροιμία ἐγένετο ϑρήνου" εἰώθασι
M ΓΙ Mc $ ἃ Lu ' e
γὰρ οἱ ἀνθρωπὸι ἐπὶ τῶν μεγισταις συμφοραις
' . ! 1 /, e [4 ^
περιπιπτοντων λέγειν͵, μὴ πάϑοιμι οἵα ὁ δεινα

! e sud M ' /
πέπονθε" τοῦτο τοίνυν παραβολὴν ἔχαλεσε θρήνου.
CAT. ἀν:

* ' ^ : " ^ ^
Ovcct πονηρίᾳ συζῶντες, καὶ τῷ τῆς μετα-
[j , 3 ^ , ,
μελείας φαρμάκῳ tam Tou μὴ βουληϑεντες ἐρω-
D 3 LI 4 I , e [!
τὰν ἐπειράϑησαν τὸν δεσπότην. οὐχ ἵνα πάντως
1 t r E I 5 » ug bM . ,
τὰ γελευομένα πράξωσιν. ἀλλ᾽ ἵνα μαϑωσιν,, εἰ
"ἡ ^ , ! ev f
συμβαίνουσι tolg οἰχείοις λογισμόϊς ct Setot ypn-

I 2 X e" A] ' » ^ e
σμοι.----Αντι tcu μὴ φροντισῃς αὐτῶν oia χηδε-

1 A $m 5.€ ! A , hs M 3 !
μῶν αὐτῶν ὑπάρχων" μὴ, δεξῃ αὐτὴν τὴν ἐπερωτη-

σιν.---ούτοις , φησὶν. ὦ προφῆτα,, 'τόϊς πρός

; ' λ M δ, ὃ V. ᾽
σε παραγενομένεις. xat τᾶς ἐμᾶς ὑποδειξον εἰερ-

! D Y ^ / € ὦ ' -
γεσιας , xat τᾶς τῶν πατέρων ὑμῶν ἁμαρτιᾶς

3 , ᾿ et ^ / M ^ !
ἀπριϑμησαὶ.----Οὕτως προσαγορεύσας τὰ τοῦ μελι-

: ' ! » 3. £^. 4 up
τος πεπληρωμένα κηρία" ἔχει δὲ ὅμως ἑχάς λέξις

M 'N 3, ^ ^ e o5 / 5

πολλὴν τὴν ἔμφασιν τῆς τοῦ θεοῦ ἀγαθοτῆτος.-----
“ 1 p / LM 3
Kai ταῦτα Oe ὁ ϑεσπέσιος διδάσκει Μωυσῆς.

λέ M MI 9 M y 8.VN ΄ » Ἁ
eyav πρὸς τὸν 360v, ὅτι ἔαν πατάξῃς αὕτους,

, ! » EC TUN S M M 1
axcugezat Αἰγυπτος, καὶ ἐρεῖ" παρὰ τὸ μὴ δυ-

APOLLINARIS N

vnSüyot κύριον εἰσαγαγεῖν αὐτοὺς εἰς τὴν γῆν.
ἣν ἐπηγγείλατο τόϊς πατρᾶσιν αὐτῶν. κατανά-
λωσεν αὐτοὺς ἐν τῇ ἐρήμῳ.---- Τοὺς γὰρ παρανό-
μους ἐκείνους διαφόροις παραδοὺς τιμωρίαις, τὰ
τέχνα αὐτῶν οὐδὲν ἀμείνω. ἐχείνων διατεϑήσεσθαι
μέλλοντα διαφύλαξεν, xot εἰς τὴν ἐπηγγελμένην
τόϊς προγόνοις εἰσήγαγε γῆν.

Λέγει δὲ διὰ τοῦτων τοὺς δέκα λόγους τοῦ νό-
μου" παρέβησαν δὲ ταῦτα, xal πατοῦντες ἀδεῶς
διετέλεσαν"--- Ἐπειδὴ τὰ δεθέντα, φησὶν. ἤδη
χρηστὰ προστάγματα οὐκ ἐφυλάξαντο, ἑτέροις
αὐτοὺς προστάγμασι προσέδησα χαὶ προσήλωσα ;
ζωὴν «voie οὐδεμίαν δυναμένοις παρέχειν" τῇ δὲ

M ιν N SE ! 4 , '
περι αὐτὰ φυλακῇ τε wot ay oM τὴν ἀναγχᾶιων

, ! / 3.1 ν ᾿ DN '
νόμων παράβασιν παύονται" αἰνίττεται δὲ διὰ του-᾿

v. HH.

v.

M A ! Mul Ἵ ΩΣ ^
των τᾶς σερί λεπρας η χαὶ ὀστέου νεχρου, x«t

θ 4, A 3 46 ὁ A ^ 22. ^v
θνησιμαιου, xat γονορῤροιας, xat τῶν ἄλλων τῶν

; » A M N M ^
τοιούτων ἐντολᾶς, χάϊ τὰ συχνὰ ταῦτα περιραν-
! D IN Y r 4
tüput, xat τὰς ὑπὲρ τούτων προσφερομένας θυ-

, 1 t !
σίας" Kot μετ᾽ ὀλιγα" Οὔτε yop κακίαν ἐδι-

ΠῚ , e $. X , SM οἷ
.Qacxey , οὔτε ἀρέτὴς αὑτὰ xaJ αὐτὰ ποιητικὰ

»! S. f Hs M 20^ ^ 3 x
ὄντα ἐτυγχᾶνεν , ἀλλα συχνὼς φοιτὰν εἰς τὸν

^ A ^ 4
Sic) νεῶν, καὶ τῷ προσεὸρεύειν ἠνάγχαζεν" αὐὖ-.

"ue. / H Wa ub L , 4 ^ ,
τὰ τοῖνυν x«9 αὐτὰ cu wxÀa* cu γὰρ τῷ Sto
' ^ , V ^ ^ '
συνεβαινε σκοπῷ, ἀλλὰ τῇ τῶν νομοϑετουμενων

e 3 !
ἥρμοττεν ἀσϑενειᾳ.
M 1 Ἂν ^ N ^ 3. ἢ
Τιὲς μὲν οὖν ταῦτα εἰς τὴν τῶν εἰδω-
* " $5 A D
λων ἔλαβον ϑεραπειαν" dew , ἀντὶ TCU συν-
7
εχώρησα
νυ" ^
τὴν τῶν

: ^ Li , j E] o^
νενοηχότες" δῆλοι ὃὲ εἰσιν οὐδαμῶς
3 , M
εἰρημένων χατειλήφοτες διάνοιαν" τὴν
^ ^ , / Dd 57 $4 Lj ?
γὰρ τῆς ἀσεβείας τῶν εἰδώλων ϑρησχειαν ου-

Y ὰ e hd 5). , M D M Ko.
δεὶς ἂν εὖ φρονῶν εἴποι οὐ war», ἀλλὰ λιαν

, ' ; A » v 7 ^
χακήῆν.----Συνεχωρησα yo αὐτόϊς μιαϊνεσϑαι tote

: ^ » v i4 E 3 ^ EC MAL
σφῶν αὐτῶν ἐπιτηδευμασιν , ἐν τῷ δια τύρος

^ / am . 7
παραγαγειν τὰ παιδιὰ “αὶ τὰ poo T70xx τῶν

ὦ ! ^s / : ͵ ! E
τέχνων προσφέρειν τοις δαιμοσιν.----Δογματὰ psv

5 ε M ! - /

οὖν λέγει tà παρὰ Ἰουδαίων ὁπωσοῦν διδόμενα.----

' ^ VEM ͵ ^ ! n

Διανόίγον δὲ μήτραν λέγει τῶν πρωτοτόχων τὴν
Lj ^ ! “ 3 J

προσχομιδύν" ἡγοῦμαι τοινυν ἐνταῦθα οὐ xata

e ^ ' 3 , M M 3 τ΄,
τῶν λοιπῶν μόνον ἀποφαίνεσθαι τὸν Θεὸν, ἄλλα

4 3 ^^ ^ ^ 3 i] MP: ^
xai xat αὐτῶν τῶν λευιτῶν' ἐσειδῃ yap τῶν
e , ! , L 3.5 ^ ,
λοιπῶν ἀμείνους ἐνομιζοντο , xat ὡς Θεῷ «ya-

, ^ E) 3» ^ / 3 A
XELAEVOL, ἀπειλέι xaT αὐτῶν τούτων EVEyXOL τὴν

25.

E

NW X epe EE
;

p Cw LP

À
2
1 v. 98.
3
r
|
:
.
»
A
Ἷ
1
1 v. 29.
E: ἢν. 31.
1
E.
᾿
'
3
1
Lt
|
| v. 33.
ἢ
|
" 1
| Li
- p. 36
! ,
;
$^
w
n
*
A
. eod. f. 211. a.
5
ἐν
"a
vy. 25
| — eod. f. 213

IN EZECHIELEM.

τιμωρίαν" ὥστε τῇ σφοδρότητι τῶν λόγων δυσω-
πηϑῆναι τοὺς ἀγνώμονας" τὸ οὖν ἐν τόϊς δόγμα-
σιν αὐτῶν, ἀντὶ τοῦ &V' τόϊς παρ᾽ αὐτῶν δοθεῖ--
σιν. ἵνα εἴπῃ τοῖς λευίταις. |

Οὐκ ἠρχέσϑησαν, φησι. τῇ ἐν Αἰγύπτω ἀντι-

» , A ^ , 49 0 ' "a χχλὰ
cyux, xat ταις €v vh ἐρημῷ παρᾶνομιαις,) ἀλλᾷ΄

, U 3 "m ^» , 7 ^
εἰς τὴν ἐπαγγελθεισαν αὐτόϊς εἰσελθόντες γῆν.
δ DJ A , C SETS
at πολλῆς αὐτὴν ἀσεβείας ἐνέπλησαν. ἐν ἅπασι

"^ ^ ! A » € Eva
τοῖς βουνόϊς δειμαμένοι,, χαὶ εἴδωλα ἱδρυσαμενοι,

M Ἁ ^ A ! . '
xai σπονδὰς αὐτόϊς x&t ϑυσίας διαφόρους προσε-
7 a! T , ^ A
νεγχόντες.-- -Τστος οὗτος ἐτσίσημος ἐκ τῆς σερι
rn 3 I " / “᾿ x
τὰ εἴδωλα δυσσεβείας γεγενημένος.---- Τοῦτο ἐλ-
/ 4 ^ n 4. n ^»
τιζετε, φησι) τὴς πατρῴας παρανομιας xt τῆς
/ ^ . ͵ i] ,
δυσσεβείας ἐν ὑμῖν τοολιτευομένης" xat τεῦτων

e - ^ €»€ v , ,

ἁπαντων ὧν διεξῆλθον vg ὑμῶν τολμωμένων" ἀπο-
4 Y e ^ M p ^
χρίσεως τυχὸν map ἐμοῦ τυχέϊν, μὴ ἐξαπατᾶτε
^ ! v, Oc ' "se Sie NERA
ὑμᾶς «vtcug* τῶν yap ἀδυνάτων ἐμὲ πρὸς τᾶς
€ / ᾽ 1 b / y
ὑμετέρας ἀποκρίνεσθαι πεύσεις, τῆς ἀσεβειας ἔτι
ar Je ; / " A A 3805 00v
παρ ὑμῶν τολμωμένης"----Οὐ μὴν δὴ οὐδὲ ἐχέϊνος
€ ὦ λ iH ' 3. "v DÀ ^ "n
ὑμῶν λογισμὸς πέρας λήψεται, ὅτι πασι mapa
; ^ A A LUC i
πλησίως tois ἔθνεσι τὰ ξύλα xat τοὺς λίθους θεο-
^ ^ ^ r » ^ / ,
ποιφῦντες, τῷ θεῷ πρέπον αὐτόϊς προσοίσετε γεβᾶς.
͵ H /
᾿Ασολιναρίου χαὶ Θεοδωριτου. ΜῊ ἐχφευξε-
* ^ » “ὦ ^ L M
σθε, ὃ λόγος ἀπειλέϊ avrog, τοῦ βαρβάρου τὰς
^ "ὦν Y , A οα΄ ᾿ λ ΕΣ !
χείρας" ἐχέῖθεν τὲ αὐτοὺς ληφθέντας τὴν ἐσχά-
ἐ , ' V "
τὴν ὕφεξειν Qumny.— Απολιναρίου zat Θεοδωριτου.

Fr I M 7 Ly c /
Καϑαπερ γάρ, φησι, τοὺς προγονοὺς τοὺς υμὲτε-

à Jj M U , 7 ^ » ^ ^
ρους πολλὰς τὰς ἀποδείξεις τῆς ἐμῆς δυνάμεως

7 V A M » , 9».
λαβόντας. xat κατὰ τὴν ἔρημον γενομένους, «y-
͵ : , ho» Y ef ͵
νωμόνως διατεθέντας ἐχολασα , τὸν ὅμοιον τρο-
' ^- " UA AN n 3
πὸν χαὶ ὑμᾶς διαϑήσω.--- Τῶν αὐτῶν. Tov δια
^ 7ὔ ἔ ^ M Li
τῶν πραγμάτων ἔλεγχον mapaOnÀci. Καὶ πᾶλιν.
, i V , '
“Ὥσπερ τοινυν πρὸς τοὺς ὑμετέρους πατέρας ἐν
fis cR. VP " A »« 7 E A ^
τῇ ἐρημῷ διαχριϑεις , ὀλέθρῳ. αὐτοὺς παντελέι
' eg bal. 00 RR AD t
παραδεδωχα. οὕτως καὶ ὑμῖν ἐπάξω τὴν τιμω-
I ^ AE, Y “᾽, νυν!
ρίαν.:--- [ὧν αὐτῶν. Τοὺς διαριϑμῷ Luv χαὶ
^ ^ , 7 ’ὔ Li /
τῆς ἐμῆς ἀξιώσω προνοιας" ἐσήμανε διὰ τούτων
; , Y ᾿ M i δεν /,
τὸν τε ἀποστολικὸν χορὸν, καὶ τοὺς δὲ ἐχείνων

tQ ϑείῳ πεπιστευχότας κηρύγματι.
C A P. XXII.

^ ^ ' :
Τῷ δὲ τῶν λεόντων παραϑείγματι τὸ δυνατὲν

b ^ ͵ ᾿Ὶ ͵ , iH A
τῶν ληϊζομένων τοὺς πένητας παρέστησεν" τὸ O6

81
» Li ^ Ui 1 M » !
ὠρυόμενον , τὴν περὶ τὸ xaxov αὐτῶν. προθυμίαν
, ! M 3c “ὧν « , eJ »
ἐμφαίνει" τὸ δὲ ἁρπάζοντες ἑρπαγματα. ἵνα Eum

E] » ' lv. , $c "a
ἅπερ ἂν νομισωσι χαλλῖστα. ἔμφαινει ὡς xat

περὶ τοὺς φόνους ἠσχολοῦντο τῶν μὴ προχείρως

᾿τὰ ἑαυτῶν προϊεμένων.----Τῶν γὰρ ἀνὸρῶν ἀνε-

λομένων., δηλονότι ἡ χηρία χώραν ἐλάμβανεν"

, ^ UMS A e M 3
ἐντευϑεν ἐπι τους ἱερεᾶς τον χατηγοριχον βμετα-

φέρει λόγον.
CAP. XXIII.

N τ , ^ » ᾽
To μὴ μόνον voi; ἔξωθεν πρεστιϑεσθαι σε-
' ὲ ᾽ D MD ᾿ / , '
βασμασιν. ἀλλα καὶ εἰς τὴν χώραν ἐπαγαγε-
, e v , ! ' ^
σϑαι αὐτα.----[Καλῶς xat λίαν ἁρμοδίως τὸ τῶν
! M ' ; 3
εἰδώλων ἀδρανες ἐχωμῴδησεν. διδαξας οὐδὲν ἕτε-
M ! t . ΄
ρὸν ὄντα ἢ χρώματα xal σχήματα xat τέχνης

, '
ἀποτελεσμᾶτα.

CAP. XXIV.

uu. YN D^ ! !
Amd ὅτι οὐδεὶς τὰς ἐσενεχϑείσας διέφυγε
2 Y / dms
συμφορὰς, οὐδὲ ἐχληρώθησαν οἱ μεν εἰς ὄλεθρον,
€ 1 3 Zz . Li , D^ 3! '
οἱ δὲ εἰς σωτηρίαν" χαθάπερ ἐν ταῖς ἤδη προτε-
: Are. 7 1 34 A ͵
ρον yéyevüp.evoug πολιορχιαις συνέβη" ἀλλὰ παν-
« ^ € i] e e V ^
τες ἀπαξαπλῶς οἱ μὲν λιμῷ, οἱ δὲ λοιμῷ πα-
LI 8:5 ^ L y Ὁ. ὦ
ρεδοϑησαν" ct-de ταῦτα διαφυγοντες, ἢ πολεμοῦν-
3 / 3A : 7 H ΄
τες ἀνῃρέθησαν. Ἢ πολιορκηθέντες ἐξηνδραποὸδι--
/ X x ^ i] NY ^
σϑησαν. Διδάσχει O6 τῶν χαχῶν τὴν αἰτίαν. xat
͵ ^ e "Ὁ φ L4 7
φησι" ταῦτα ὑπομενοῦσι, τὴς ἄγαν μιαιφονιὰς τεῖ-
! ES X " 3: ERO L H 7
γοντες δικας᾽ ἐπι Χριστον ὃε ὁ λόγος ἐρχόμενος,
, κι ἃ e U V ΣᾺ, ᾿
οἰχείως ἔχει τὸ ἕν αἷμα, καὶ τὴν ἀειμνήστον ἐπι
UM ' : ΄ M / ir.» M
τοῦτο Otxnv: διήκει yap “ἡ προφητεία xat εἰς τὰ

τότε χαὶ εἰς τὰ ὕστερον.
CAP. XXVII.

M V *-w 5 NI 7] LIP ,
Διὰ τὸ ἐνάλιον εἰναι τὴν Τυρον διεξεισιν av-
^ i i € )51.4 A aov !
τῆς τὰ λαμπρά, ὡς ἐπὶ νεοστοιχόυς τε λέγων
ie uj V Li M3 xy ^ L
χαὶ ἱστὸν καὶ χέρας xat ἄρμενον xat σχεπαστρον,
A. s 5 ^-^ » £8 ^ ^ di »
ἔχαστον αὐτῶν ἐπίλεχτον τῇ χαλλονῃ. “ἵνα εἰπὴ
E ' X^ λ » 2 ΄ ^ '
ἐπύλυδας ἔσχες τοὺς ἄγαν ἐν συνέσει διαβοωμε-
LA $ uw. 7 ' !
νους. ὥστε χαι τῆς πόλεως τὴν δισίχησιν ἐγχειρι-
Ἀ δ᾽ ' D ^ ' ! M
σϑῆναι" καὶ τὰ δυσχερῆ μὲν OuoÜcupeyot, τὴν
δὲ , / JL $3 ^ € 7
€ εὐπρέπειαν αὔξοντες.----Ἰζαι ἐκ τῶν ὑπηρετοὺν-
͵ L| M A ' 2». 09 €? X
τῶν δειίχνυσι τὸ σεμνὸν χαὶ τίμιον αὐτῆς , οἴονει

Ἁ ^ 3 Hi , ͵
veg ναυτῶν ὄντων xat χυβερνήτων.

v. 13.
cod. f. 214. a.

v. 7.
cod. f. 215. a:

y. 8.
cod. f. 217. ἃ.

v. 14.
cod. f. 217. b.

y 9.
cod. f. 218, ἃ.

Y. T5.
cod. f. 218. b.

cod. f.219, ἃ

88

Ἵνα εἴπῃ "ijaé; Καππαάδοχας, wai Ἰβήρας
adt ἀνδράποδα.

P.

CAP. XXVIII.

BócÀupa μὲν ἅπαντα τῆς ἁμαρτίας τὰ εἴδη"

βδελυρωτάτη. δὲ πάντων ἡ ὑπερηφανία. πᾶν γὰρ

eie » φησι i βϑέλυγμα ἐναντίον κυρίου" καὶ
ὁ Sélog ἀπόστολος. μὴ νεόφυτον φησι ἵνα μὴ
τυφωθεὶς εἰς χρίμα ἐμπεσῇ τοῦ διαβόλου" ταύ-
τὴν ἔσχε τὴν νόσον xai ὁ τῆς Τύρου ἄρχων,
ὅτε ὁρώμενος ὅ τε͵ ἀύρατος" καὶ γὰρ ἡμεέϊς οἱ
εὐσεβεέϊς βασιλευόμεϑα μὲν΄ χυρίως᾽ x«i. ἀληϑῶς
ὑπὸ τούτων ὅλων ϑεοῦ" xai Τύρος τοίνυν παρα-

' - ' lH Y 5 ; / l
πλησίως ἡμῖν xxt τὸν ϑεὸν ἔχει Daciém , και

c ^ ! n" / ἫΝ ' m
τοὺς vm αὐτοὺ βασιλευειν ταχϑέντας ἀνϑρὼ-

P? 1 Voy ^ ^ N ^
πους" πάλαι δὲ ἀγγοιαν νοσοῦσαν Θεοῦ. καὶ τῇ

3 Li E. 3} 5 *A
ἀσεβείᾳ δουλευουσαν , ἄρχοντα εἰχε xot βασι-

ἢ A, / Ne 3 ! ε Nhu DT
Àéx τὸν τῆς χαχίας καὶ ἀσεβείας εὑρετὴν ὑμου

3 ' Y n [
xat διδασχαλον διαβολον" ἔσχε δὲ χαὶ ὁρώμενον
ε ^ , r
ἄρχοντα, τὸν ὑπὸ τούτου χαχῶς ἐνεργούμενον ,
xa τῇ δυσσεβείᾳ δεδουλωμένον" πρὸς ἀμφοτέρου
unt 0g ; x os ἀμφ ετεβηον
/, € , 3 » 9) t »y |» t
τοινυν ὁ ΜΝ «ÀÀ cute τούτῳ οὔτε ἐχείνῳ
πᾶντα ἀρμότεει , ἔνια δὲ ἀμφοτέροις , τινὰ δὲ
ϑατέρῳ, τὰ δὲ νῦν ἀναγκασϑέντα ἑκατέρῳ" ὁ
τε γὰρ διάβολος εἰς ἐχείνην τὴν μανίαν ἐξώχει--
: D 1 pre aee M
Àey, καὶ λυττήσας ϑεὸν αὑτὸν Gynyopsugty , wat

eS ᾽ὔ ε Bc NN , 4 3 ,
τοῦτο προσέφερεν ἑαυτῷ τὸ σέβας, τοὺς ἀνθρὼω-

; , / JU WE. AV ^ I » :
πους GyaTELSOV* xat Ὅρώμενος τῶν Τυρίων ἄρ-

D^ ͵ ᾿ , S du A ,
X04 τουτον νοησᾶς τον τυφον. χαι εἰς τὴν οἱ"

[ E ^ 3 / € t 5 ,
χείαν͵ ἀφορῶν εὐημερίαν, ὑπέλαβεν. εἰναι θεος"

' ἡ
διὸ πρὸς αὐτὸν ὁ ϑεός, φησι, σὺ δὲ & ἄνϑρω-

M , ,
πος XXL οὐ ϑεος.

M MEUS OD ἄν. Fo Ἂν ! κα
Τὰ πρὸ τῆς ἐχτροπὴς τῶν δυνάμεων τούτων

ev | Wer) A , ^ ' , /
διηγεῖται. Τὸ ἐντὸς αὐτοῦ γενόμενον ἐκκαλύπτει
Ev os ! CASU ἢ
χαχὸν , τὴν ὑπερηφανιᾶν.,) Ἢ τὸ κᾶλλος λυμαι-
OD RT n LT [Lj e : ^
νεται τῶν AoyixGw , ἅτε δὴ χωριζουσα τῆς τοῦ
͵ » ͵ i vA ! ^
χάλλιονος οἰχειώσεως , δια τὸ νομίζειν πεπληρῶ-
e & uM 7 KOUT Y
σθαι, οἷον τὸ, ἤδη χεχορεσμένει ἐς έ.----Πολλὰ γὰρ
J| ῳ ς ᾿ γ $» Ps € A M
Ἣν ἅμα Ἢ Gpog Stov ἀνοιχειοτῆς. δ᾽ προς τοὺς
, ! ε $07 AN
χαλλίιονας Q3ovoc , ἡ πρὸς τὸν ὅμοιον ἄνθρωπον
, A ' " L 2 y P ^
ἐπιβουλευτιχὴ πονηρια" διά περ οὐκέτι ἄξιος. τῶν
e uM. cu [d ^ "i Po
χαϑιαρῶν οἰκήσεων ἣν τῶν οὐρανίων χαλουμένων"

ε » Ὁ ᾿ boa M [i γῖ 3
Ἢ εἰς γὴν οὺν πτωσις τον περιγξιον d dad ἐπεὶ

APOLLINARIS a

^ xat sink ἐν τοῖς ἐπουρανίοις εἶναι "λέγεται" ὡς

πρὸς τὴν ἡμετέραν οἴκησιν ὑπάρχοντες οὐκ óÀi-
γον.----ῶς ἐπὶ τοῦ τυπιχοῦ λέγων ἄρχοντος δη-
Àói τὸν ἐπὶ τῶν οὐρανῶν δυνάμεων seti que
peyoy διὰ τὴν ἐβυρθονον "Ex τῆς περιέργόυ σπου-
δῆς ἀπέβαλες τὸ ἴδιον χάλλος.---- Αἴτιον γὰρ τῶν
κολάσεων τὸ 6v ἡμῖν κακόν" ὡς πρὸς ἀνθρώπους
λέγεται, πορεύεσθαι τῇ φλογῇ ἢ ἐκαύσατε.,
"Q AP, ΧΧΙΧ.
Mise δὲ πάλιν ἐστὶν εἰς τὸν ἀόρατον Φα-
pao ϑεοποιοῦντα ἑαυτὸν, καὶ ἀγέννητον εἶναι

λέγοντα, χαὶ y ὑπὸ ϑεοῦ πεποιῆσϑαι..
£-À P.. XXXI.

P $4 AMIGO ' EON ERN,

Ανεισιν ἐπὶ τὴν ἀντικειμένην. δυναμιν ὁ λόγος
€ € ! ᾿ 3, A 3 ORNA ἊΣ
ὡς ὑπερβάλλουσαν τᾶς ἄλλας τας EV ἀρχὴ τιμίας.

E D N Y e Li ssi
Τοῦ θεοῦ ζηλωτὴν ταῖς συντεταγμεναις δυναμε-

σι δηλόί ταύτην γενέσθαι δὲ ὑπερβολὴν χάλλους

V ! ej $-7.X ΠῚ] ,
χαὶ γνώσεως. ἅπερ ἐστιν αὐξησις QYEUMATUC.
D ' ον, 2 / N ^
Πτῶσιν μεγάλην τοῦ Αντιχρισῖου xat τῆς

δ᾽ OA, ΚΝ ^. e 23 b 4 πιὰ

σὺν αὐτῷ δυνάμεως τῆς πολλῆς bi dici τὸ τοῦ
ΙΝαβουχοδονόδορ ὁ ὑβιωμὰ » ὡς δένδρου τινὸς epe
φυοῦς συντριβὴν y καὶ dal σχεδασμόν" αἰ-

γίσσεται δὲ χαὶ τῆς ἀοράτου δυνάμεως τὴν εἰς

(o9 . 1 1 » i] 3 el e^
ἄδου καταγωγὴν παράδοξον wet ἐν ἅπασι τέϊς

E] ^s ' H1
χάτω διαβόητον χαὶ ἐσιφανῇ" ϑανατῖος wat δαι-
ἢ δι τὰς ^ ! D
μόνων * εἰς γῆς. βαθος͵ vorcoryeyyn.

CA P. XXXIV. :
; e ^ "4 , ^
Τὰ μὲν περὶ τῶν ὑπολελειμμένων͵ ἐν τοῖς "Te-
, , ^» ^ $5. uf
powcalnu. ἐριπίσις ἐν χαιρῷ προέϊπεν" ἡνίκα Ἢ.
͵ Nd 4 b ! A ^ 3 ,
mol ἡρημωθη" χαὶ τά γε περὶ τῶν αἰχμαλώτων
O^" ^ CN ^ 3 "Se
τῶν ἐν Βαβυλῶνι. ὅτι οὐκ ἄξιοι τῆς ἐπανόδου
ὃ ^ Au UM
ἰὰ τὴν ἄχρι
e^ ΕΠ» ^ i 1 V ET RM
γῆς ἀξιοι" ἐν χαιρῷ ὃὲ καὶ πέρι τῶν: ποιμένων,
^ , ῃ , Ὁ "
δ οὺς χαχῶς ποιμένοντας ἢ ἅλωσις γέγονεν" οἷς
[3 ^ V mM / ᾽ M
ἐγχαλές τὸ μὴ φροντιζειν τῶν προβάτων εἰς τὸ
, 1 3 9 « ^ , M aai e
&ya3o» , ἀλλ' ἑαυτῶν εἰς τὴν τρυφὴν.

C A P. XXXV.

Τοῦτο δὲ οὐ μόνον τὴν ἀηδησαίαν xai πλεο-
νεξίαν ἐλέγχει, ἀλλὰ καὶ τὴν τῆς ἀσεβείας

£N S.
cod. f. 224.
c

^ , / e »υ1 t4
yUy ἀπειθειαν" ὥστε οὐδέτεροι tme .- «

P
d
is
E
jn

v.
Ar f. 219. a.

j
y

v. 5.
cod. f. 221. a. |

v. 9. ; 1
cod. f. 221. b.

v. 12.

à

,

᾿ |
eod. 1, 2.

v. IH.

v. 26.

IN

v. A ^ - H1
ὀείχνυσιν ὑπερβολήν" xat. τόϊς τοῦ Σεναχερειμ
» ^ E $ 3 Y A 2 ^ »
ἀλαζονικόὶς ἔοικε λόγοις" καὶ yap éx&tvoc ἔλεγεν
T] 3 A €t E. Ἁ « i] ,
ὅτι οὐ μὴ Quostot χυριος τὴν Ἱερουσαλὴμ. ἐκ

5^ *u, 2À em € , "
χειρός μου" χαὶ ᾿Ιδουμαῖοι ὡσαύτως ἔλεγον θρα-
! L] » 5 4 ' , c M
συνόμενοι. ὅτι ἂν Ἢ ὃ χυριος ἐν Ἱερουσαλήμ,
V ἢ , 1 & ^ VoXRe τ οΩ
τὰς δυο χαϑέξομεν χωρας" xat μὴν ὁ τῶν ὅλων
, £x à] ι 3 A
ϑεὸς ἐξ Alysntov τὸν Ἰσραὴλ ἐξαγαγὼν , cox
[ 3», ^ ^ , »
εἴασεν αὐτὸν πολεμῆσαι toig Ἰδουμαιοις" οὐ πο-
, M * E , A “ 5 4
λεμύσεις γὰρ, ἔφη, πρὸς αὐτοὺς, Ott ἀδελφοι
1 yep s. eyns , 9
95 ἡ M M eM 69 ^ ΄ M3 y
σοὺ εἰσιν" διὸ καὶ τῆς ὅδου γωλυθέντες, τὸ ὀρὸς
δίῳ ὃ “ἃ V A 3! ,
ἐχυχλωσαν , χαὶ τὴν ἔρημον , ὡς πρεσεταχϑὴ-
i] i] b ^ , ! » ' » 25
σαν" xot περὶ tfi ys &xtiyno ἀπσασὴς &£9n τῷ
» κ ς i » 7 , ' La i]
Ἰσραὴλ ὁ Θεὸς, οὐ δώσω σοι αὐτὴν" τοῖς yop
^ ^v ΕΣ , , , Hi
vig Ho«U δέδωχα αὐτὴν ἐν χλήρῳ: ἀλλ᾽ ὅμως
E] , ! 2 ^ ^ , *
cux. ἄρχεσθεντες Ἰδουμαῖοι τοῖς θεοσδοτοις aya-

- ' 1 ' ^
Sé ἤλπισαν xat τὴν Ιουδαίων κληρονομῆσαι

^^ HN ^ A ^" M
γῆν" ὅϑεν εἰκότως ὃ τῶν ὅλων θεὸς ἀπειλέϊ τὰς

͵ b ^ X SOAM d
τιμωριας , xat ὅρχῳ βεβαιδὶ τὴν ἀφόφασιν.

ν᾿ ' $;..—- Y Lj '

᾿ Κἂν χυρῖος ext ἢ, ἀσεβείας ἡ χολασις" ἥξει
ios C14 M ! , / » ^ ,
dé ἐπι τοὺς διαδοχους ἀπογόνους. ὄντας thi. «U-
» , € Mug M , ^ € L
τῆς γνωμης" ὡς xat ἐπὶ τὸν Ἰσραὴλ ἡ τιμωρια,

1 V !͵ 253 A ^
δια τοὺς πρότερον ἐσσὶ τοὺς ὕστερον" οὕτω γεῦν

i € ^- 2 7, ΕῚ 5 ^v » ^ € V
xai Ἢ τοῦ Αντιχρίστου χατ᾿ αὐτῶν ᾿ἀπατῆ, διὰ

A , ͵ ^ LIN. M 4
TOUS Ὡσιστῆχοτας Χριστῷ, ειἰτοντας᾽ TO oup

4 E] $695. um 1 v4 ᾿ ' € m
αὐτου e9 Ἡμᾶς XXL ἐπὶ τὰ τευχνα viuo,

CAP. XXXVI.

, Mox 1 , , ^
Ov τὰ ὄρη γνώσονται, ἀλλ᾽ οἱ ἐν toic ὄρε-

: 4$. ν » ko y y! S^. ἃ
σιν οἰχοῦντες" ταῦτα ὃὲ πέρας ἔλαβεν μετὰ τὴν

, ^ , [4 Y ^ M /

. ἐκ, Βαβυλῶνος: ἐπάνοδον" wat μαρτυρέϊ τὰ πράγ-
/ M -“ ^

pata πλήρεις γὰρ τῆς Παλαιστίνης αἱ Góla

^ , es ͵ ^
τῶν ἐνοικούντων" ἀνῳχοδόμηνται πᾶσαι, xou λαμ.--
[4 ,
πρότητι διαπρέπουσιν.
i] i] Ἁ ^ , ,
Ὕδωρ d& καθαρὸν τὸ τῆς παλιγγενεσίας ovc-
un Ὁ ͵
μασεν ὕδωρ, ἐν à βατστισϑέντες τὴν ἄφεσιν
^ 7] , , b 3 9
τῶν παραπτωμάτων ἐλάβομεν" χαὶ τὰ ἐπιφερό-
“ i] , , ,
μενα βεβαιοῖ τὰ εἰρημένα.----Λιθίνην ὃὲ χαρϑίαν
^ i] E] ͵ t ᾿ ^ / V
xXÀé τὴν ἀντίτυπον, καὶ ἀπει ἢ" σαρχίνην dé
i] , ^ i] » i] ^ ,
τὴν εὐπει Ὁ χαὶ εὐῆχοον, χαὶ τῶν SZtiQy γραμ-
, ὃ ͵ὔ /, uU ,
μάτων δέξασθαι δυναμένην τοὺς τύσους.-----

-“ i] ^ ^ / , x »
Τοῦτο δὲ τῆς τοῦ πνεύματος χάριτος ἰδιον" αὐ-

᾿ iU ^ ^ ΄ ᾽ , /
. τῇ yap συνεργοῦσα τῷ ἡμετέρῳ αὐτεξουσίῳ, xat-

EZECHIELEM.

89

" ^ ͵ : ,

σρϑοῦϑαι “παρασχευάζει τὰ εἰρημένα 1).—Kot
, $5. M M , ͵ 3 A6 δ λυ ἡ

πάλιν ἔπι τὸ χαινὸν ἐπάγει τὸν λόγον, wat Guo
-“ ^ 9; b oj

τῶν πνευματιχῶν ἐπι τὰ σωματιχὰ μεταφέρει τὸν

Li s H 5 e ^ ,
λογον.----Οἱδα μὲν οὖν ὅτι τουευματιχῶς τούτων

» ^ Y , , ^
ἕχαστον ἐχλαβέϊν δυνατὸν. ἀλλ ὅμως ἡγοῦμαι

4 ' , LU Y LÀ ^
τὸν τροφητιχὸν λόγον, τὰ σωματιχᾶ vow cie
, ^ , Y V E ,
Ιουδαίοις ὑπισχνέϊσθαι" ἐπειδὴ γὰρ ἐρημία coÀ-
V b ^ M ^ c ^
Àn χατέῖχεν τηνιχαῦτα τὴν γήν͵, υσισχνέῖϊται
^ ^ ^ ^ M /
αὐτέϊς τῶν πσαντοδατσῶν χαρισῶν τὴν ἀφθονίαν,

^ A , m δῶν [4 e
xai τὴν ἐντεῦθεν O& ἐσομένοις ὠφέλειαν wpoa-
! d λ , ! ^ , “-
γορευει"--“Ἴ ουτῶν φησιν ἀπολαυοντες τῶν ἀγαθῶν,
A ΄ ες»! € , ,
xat μανθᾶνοντες ἥλιχους ἡ δικαιοσυνὴ φέρει xap-
Ui ^ Tf , ' M
πους, τῆς προτέρας ἀναμνησθήσεσθε πονηριας, xat
^ * 9 r € ' “ Y
τῆς δι ἐεχεινὴν υμιν τιμωριᾶς ἐπενεχϑεισαν" χαι
, £ ᾿ ΄ ! ^
μισήσετε σφοῦρα τὴν προτέραν παρανομίαν" τὸ

M ^ » ^
γὰρ προσοχϑεῖτε, ἀντὶ τοῦ βδελύξασθε τέθηκε.----

y DAMM, 35 'I 1)- , ς ὦ
vogov ἔστω; οἴκος σραὴλ᾽ cvy ὑμεις. gn-

T e 7 ΝΜ ^ , , i]
σιν, ἄξιοι τῶν ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν. ἀλλ᾽ ἐγὼ
i] o0 t^ ! 1 ^ M ,
τὰ τῇ ἐμῇ φύσει τπρετοντα ᾿ποιῶ.----ΜῊ ayaÀ-
΄ A ' , / 1 U
γήτως , φησι, μηδὲ ἀναισθήτως φέρετε τὰς
uU € ^ L ΣΡ »,V ^ M y
παντοδαπᾶς ὑμῶν τιμωριας" ἀλλ᾽ ὁψε γοῦν ποτε εἰς
^v I "ὦ, , » ΄ M!
γοῦν λαβοντες τῶν ὑμετέρων ἐπιτηδευμάτων τὴν
1 3.54 ^ : AX ͵
πονηρίαν. ἐπι toig τετολμημένοις ἐρυϑριάσετε.
εὖ € x ^v € '
Ὅταν, φησίν, ἄφεσιν ὑμῖν τῶν ἁμαρτημα-
! . Hi ἴω ͵
των χαρίσομαι., xai καθαροὺς ὑμᾶς ἀτποφίνω

^ [| Do LI ^ Li x
τῇ συγχωρήσει, τηνιζαῦτα γαὶ ταῖς πόλεσι τᾶς

'ptzcdopiag , xat τῇ γῇ τὰς φυτουργίας παρέξο--

' 3 κ e^ Li , / ^
paw xat ἀντὶ τῆς προτέρας ἐρημίας, ἣν ἅπαντες
! / 1 ^» '
ἑωρων οἱ παριόντες, οἰχεισθαὶι παρασχευάσω.----
“ ,ὔ eX ' 1 A »
Ὥσπερ γάρ, φησιν, ἅπαντες πάλαι τῆν' σὴν ἐρη-
I ΕἸ e^ 7 ' ^
μίαν ἐν TOig στόμασι περιέφερον, οὕτω νῦν ἔσῃ
ι 3p i] ^ I Π ^
mokuSpulÀnvog , χαὶ ϑαῦμα παρέξεις πᾶσιν τῆς

M ΓΜ ^ ^ ͵ ^ ^
μὲν ἐρήμου σου γὴς tQ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς

dia. ^ ^ Ν , ͵ Li N 3
εἰχαζομενης᾽ τῶν δὲ ἀοικήτων πολεὼων καὶ ava-

, L4 * ET [
στάτων γεγενημένων, ὀχυρόϊς περιβολοις τειχιζο-

' ' ' A , L X
μένων.----Μαϑσονται de τὰ ἐκ γειτόνων & yn

[4 $2 M M U , 2 ^ A
Ott £yo χαὶ τὰ σγυθρωπᾶ προτεέρον, γαὶ vuv τα.

͵ ' ' JU » M ^
ϑυμήρη παρέχω.----Δεσπότης yap ὧν xat ποιῆσαι
͵ » X , ,
δυνάμενος οἷς εἶπον ἐπιϑήσω τὸ πέρας"---Πρὸς

^ ! λ ' L] ,
ταῖς προτέραις, Φησιν , εὐεργεσίαις xoi ταύτην -

! i] ^ » ͵ E] i] 39 ὃ
προσθήσω, xat τῆς αναχλήσεως αὐτοὺς ἀξιω-

co — Ἐπειδὴ γὰρ δίκην αὐτοὺς προβάτων ὑπὸ

1) Animadverte Apollinaris testimonium de divinae gratiae auxiliis et humani arbitrii libertate.

12

v. 98.

v, 30.

v. 31,

v. 36.

v. 38.

v. 9.
cod. f. 227. ἃ.

90
τὴν ἐμὴν ἀφώρισα κηδεμονίαν) ποοιμαινικῆς αὐ-
τόϊς ἐπιμελείας μεταδώσω.

CAP. XXXVII.

! ^ , A , / $6. ^
Περι τῆς εὐϑυς ἀναστάσεως ἐπέτρεσε Seg
/ ὰ , 5 7 ΓΝ iH ^
γινώσχειν , ἣν cux οἰδὲν ἐσομένην" cu περι τῆς
E el ANS ' » ͵ 3 A
εἰς ὕστερον τῆς χαϑολου Ἢ πάντως ἔσται" σερι
,ὕ 69 ^ € 1 5 UNT ΄
τούτων οὖν τῶν ὁρωμένων ἦν τὸ ἐρωτώμενον, οὐ
a: JA - ΄ € » n
περι πάντων .-----Σημειωτέον, ὡς γᾷν ταῦτα προ-
D K VT i ^ , € € ! 4
φητείαν λέγει τὴν πρὸς τὰ ὀστᾶ ὁμιλιαν, ux
4/7 7» X ΨΩ / ^ , , E] A m
tt ἐπείδη μὴ ictcpuk χρῆται. ἀλλ᾿ oo τῶν

€ Li , A Li
ὁρωμένων προλέγει τὰ μέλλοντα;

^ Δ 79 € M ^ 3 ! ,
᾿Ἐπεισιοῦσα dé Ὧν ἢ ζωη τοῦ «ySpemcu Gu.

A ^ Ι M ^ ^
ματι παρὰ Seo ἐπιπεμπομένη διὰ τοῦ χοσμικοῦ
' 4 Y δι , e ! 4
πνευματος" ὃ δὴ xat ἐπεισάγει τόϊς ὀστέοις xata
N e " 3 N V M » , νι
τὴν ὅρασιν" οὐ γὰρ τὸ νοητὸν ἔρχεται, καθ᾽ «v-
᾿ » Ar , &.5« ^ » » € ὁ“
t0, ἀλλ᾽ ἐν τουτῷ xat ὡς τοῦτο OV οὐχ ὡς ἕτε-
ς Y $.aLN ^ 3, Gu , P1
po. ὡς xot ἔτσι τῆς αληϑοὺς ἀνϑρωσοσοίίας
t ^ £s ν᾽ 1 Ἁ ͵
λεγεται πνεῦμα ζωης ἐμπεφύσεσθαι χάτα μυχτὴ-
» £d / , N , ^
pw ἀνθρώπῳ" ὅπερ ἐστι tO αἰσϑητὸν.---- Θεοῦ
Y ! M ΄ ς ͵ /
óc mpootaypa , καὶ σειεταὶ ἡ xtictg μεταστά-
! e , , . ,
σεως γινομένης τῶν πραγμάτων εἰς ἀποχάτάστα-
ν , νον ΦΆΘ HEU ^
σιν τῶν διαλελυμενων" τοῦτο ὃὲ wat ἐπι τῆς τοῦ
^ , ' ^ T M ,
λαοῦ σωτηρίας , κίνησις wocpuxr; πρὸς τὴν ἐπι-
N ^ b , “Ἢ m ]
συναγωγὴν τοὺ λαοῦ, --- Ἀχολουϑεὶ τῇ προτέρᾳ
1 , Ἀν ὡς ' CE | 1
δημιουργίᾳ xxt ἡ Osutepa ay&wttois* ὥστερ yop
^ ! 5 Y D ARN OS 1
τοῦ προπάτορος Αδαμ πρότερον τὸ σῶμα διεπλα-
1 / L4 ἂν € M
σϑη. wat tote διεπνευσθὴ αὐτῷ ἡ ψυχή , c-
3:2 ^ ^ M A , ^ 1
tee καὶ ἐνταῦσπα συνῆληε μὲν τα ὀστᾶ πρὸς
I € f 9) N ' t m
οἰκείαν ἄρμονιαν., ἔφυσε O6 σάρχας χαὶ νεῦρα
Y» ΄ [ad 7 5) A. o Y
χαὶ ἐκαλύφϑὴ τῷ δέρματι, ἔχειτο δὲ ἄπνοα τινὰ
πον if 3 M / U M ^
xat ἀχινητα ἀλλὰ τυγχάνει malt x«t ζωτιχῆς
, ! A ^ " !
αἰσθήσεως διὰ "τοῦ ϑείου βουλήματος.
^ 4 / € , /
ἸΝεχρῶν ἀναβιωσις ἐδείχθη, ξηρῶν ὀστέων ζωο-

͵ 5, ! ^ EJ ! 2
ποιηϑέντων ἐν τύπῳ λαοῦ ἀναβλαστήσαντος ἐξ

E] * ' V E] -t LI uj ^
αἰχμαλωσιας xat ἀδοξιας.----Δειχνυται. τὸ τῆς

7 , e 3 / ! , B /
ἀναςασεὼς , οτι οὐ QUGEL σώματος, ἀλλὰ δυνάμει

X ^ 7 Y Y ! m /
ϑεοῦ γίνεται περὶ τὸ λείψανον τῶν σωμάτων

Ι Era » » ^ 5^ »

&Vep cuo ) ὅ τι περ ἂν εἴη τοῦτο λειπόμενον. εἰ
Νὶ DE X: e € E] , ^ i /

xxt μὴ ὀστᾶ ἀλλα yov; ὡς ἐξ ἀρχῆς. Kat ma-
4 ^ / »! ^ ΕΣ ͵ ͵ "

λιν. Τοῦ πνεύματος ἀρα τοῦ ἀεριου γινεται εἰσ-

ι ^ V ^ Ad 1
πνευσὶς εἰς τὸ σῶμα, xxi τοῦτο tO Levttxoy" τὸ

V J , p. τ γὼ. “3. 9] e ͵
ὃε νοερὸν cux ἀπὸ γχοσμοὺ ἀλλ᾿ ἄνωθεν ἅμα του-

APOLLINARIS

/ ᾽ á À / ᾿ 3) , '
τῳ παραγίνεται, οὐ χαλούμενον ἀλλ᾽ ἐχπεμπο-
Y “ 1 € A » ^ 1
μενον" wapa Seg yap ἡ veepo οὐσία τῷ ϑείῳ
, ͵
πνεύματι περιεχομένη.
A
7 3 A ' , ! '
Ὅρασις ἐστι καὶ τυπος ἀναςασεως" πνεύματι
3 € V ' Ec /
οὖν ἕνι Qatvoyvot ζωογονουμενει πάντες, ὥσπερ
$ Xe ! ^ e^ δὰ 3 ^
xai ἕνι πνεύματι τῷ ζωτιχῷ πάντες &x ὁιαδοχῆς

» ^ » ἃ “ / $5 of
ἀνθρωποι ζωοῦνται" ἰδιον μὲν τῷ πσατερα &xa-

. Á 2X. x». b 3 τῷ 3 / , *
στοῦ" ὁ Oc ἐπι τῆς XÀnSoug ἀναστάσεως επι--

2 i A 3s ^ " ^ ,
στρέφῃ πρὸς τὸ ἴδιον σῶμα" ὡς ἐν τῷ εὐαγγε-
͵ ! ᾿ | WA. ^ ^ LE l
λιῳ γέγραπταί. ἐπέστρεψε τὸ πνεῦμα αὐτῆς.

, / M c $95 "AN , , '

Ἰστέον dé ὡς xat ᾿Απολινάριος ταύτῃ ἐχρή-

e , Ι͵ .
cato τῇ ἑρμηνειᾳ" ὃ δε Πολυχρόνιος τὰ μετὰ τὴν
, A ^ , / , / ^ v ἵν
ἄπο τῆς αἰχμαλωσιας ἐπάνοδον τῶν Ιουδαίων

' 7 N ' / ᾿ 3 "^ Mm , i
δια τούτων σημαινεσϑαι qnot , ἰουδαϊχῶς αὐτὰ

* ' A M
ἐχλαμβάνων, xat ὡς τὰ πρότερα τὰ τούτων πα-

ραπλήσια.
CAP. ΧΧΧΥΠΙ.

M] V N Y ΄ 5
Ὡσηὲ xxt Ἰωὴλ xe Μιχαίας, xai ἄλλοι
“, A ͵ ^ , “ ͵7 n
προφῆται πέρι τούτων TOV ἐπνῶν προεϑεσπισαν"
, X diac S AINT d A 4 ^v
Ὥσηε * μὲν yap “λέγει. «Kat. διαθήσομαι αὐτεϊς
α.! 5» mis Sun vs 1 -
» διαθήκην ἐν τῇ Ὥμέρᾳ ἐχεινῃ μετά τῶν 9η-
/ es 5 ^ 1 A e : m ev
» pi& τοῦ ἀγροῦ, xot μετὰ τῶν πετεινῶν τοῦ
Bd x A iios, ^ ^ ^
» οὐρανοῦ, wt μετὰ τῶν ἑρπετῶν τῆς γῆς" wat
᾿ ἢ Arie ͵ M / '
» τόξον xat ῥομφαιαν. xoi woÀeuov , cuvtpubo

, 1 ^ ^ X ^ » is ,
» ἄπο τῆς γῆς 5 καὶ κατοιχειῶσαι ἐπ᾿ ἐλπίδι.»

3 , 3 ! 3 3 ^
Kat Ἰωὴλ * δέ" « Ἰδοὺ, gnaty , ἐγὼ ἐν ταῖς

OPNS: 3 / 4.9 ^ ^ 9 L
» ἡμέραις ἐκείναις χαὶ ἐν τῷ καιρῷ (XELUQ , ὅταν
». / Y ᾽ 4 / ig E ^
» ἐπιστρέψω τὴν αἰχμαλωσίαν Ἰούδα καὶ Ἵε-
A A] , 7 i ΠΟΥ M
» ρουσάλημι.. xat συνάξω πάντα τὰ ἔϑνη, xat
I LEE" , A ! ' Y
» χατάξω αὐτὰ εἰς τὴν χοιλαδα Ιωσαφατ᾽. xat
/ 1 3 A $ ^. € ὃ “κ᾿ Lcd
» διαχριϑσομαι πρὸς αὐτοὺς ἐχέι ὑπὲρ τοῦ λάου
: Sh des * ! * /
» p.cv xat τῆς κληρονομίας μου Ἰσραηλ᾽ » Μι-
' ' ! 3 A NUR d^.
χαίας * δὲ οὕτω φησιν" « "Odwe xat ἀνὸδριζόυ θύ-
e VM / / -— 03 / ;
» γατερ Σιων ὡς τιχτουσα, διότι νῦν ἐξελεύσῃ!
, ' SR / , , 7 : X
» &x πόλεως, χαὶ χατασγηνώσεις ἔν GEOLQ , χαὶ
€ : ^ ^ c c7 Lj "
» ἥξεις ἕως Βαβυλῶνος" &xeét9tv ῥύσεται cé,
! ς / , i ? » A
» kuptog ὁ Θεὸς σου EX χέιρος ἐχθροῦ σου" xat
mh ou lh ! V Nos PM /
» γὺν ἐπισυνη χ 9n ἐπὶ σὲ ἔϑνη moÀÀa, δὲ λε-
ἷ 3 l Á t b cu $M
» γοντες, EmtyapcuueSa, vat ἐπόψονται ἐπι
τ n δι δὰ af T T ' , Y 3 3) A
» Σιὼν οἱ ὀφθαλμοὶ ἡμῶν" wat avtct οὐκ ἔγνω
X A Lj x E 1
» cay τὸν λογισμὸν xuptou, xat οὐ συνῆχαν τὴν

M 3 ^ € ἢ. 3 Am € ὃ Ρ
» βουλὴν αὐτοῦ" ὅτι συνήγαγεν αὐτοὺς ὡς Opay-

ν. ᾿
cod. f. 227, b.

t

v. I7. T
cod. f. 228. b

1

h

* Os. II. 18.

"iix loea eni

* Iohel. III. i

IN EZECHIELEM.

qs V^ 3e d , V
» pata ἅλωνος" ἀνάστηθι, xat aÀox. αὐτοὺς θυ-
LU , V Li ' ,
» γάτηρ Σιων" ὅτι τὰ χέρατα gov ϑσομαι σιδη-
D ΝΥΝ Pons A I MES H
»-ga, καὶ τὰς ὁπλὰς σου ϑήσομαι χαλκᾶς, xot
᾽ ^ » i ^ b
» χατατήξεις ἐν avtolg ἔθνη, xat λεπτυνεὶς λαοὺς
λ i] M ^ /, A ^
» πολλοὺς, xat ἀναθησεις τῷ xupup τὸ πλῆθος
^ i] i] A LN" m , Lj
» αὐτῶν, “καὶ τὴν ἰσχυν αὑτῶν tQ χυριῳ πᾶσης
- ^m i ͵ ͵ d
» τῆς yn; » Καὶ Ζοχαρίας 06 qnow.- « Οὕτος
€ , ^ ΄ ι U Nj ,
» ὃ λόγος τοῦ γυοιου προς Ζοροβαβελ λεγων" cux
, ' , , ., » /, !
» ἐν δυνάμει μεγάλῃ... ἀλλ᾽ ἐν πνευματι μου,
! , ͵ ! ^ H Nov
» λέγει κύριος παντιχρατωρ᾽ τις εἰ gU τὸ ὅρος
X » i M , 1
» τὸ μέγα, τὸ πρὸ προσώπου Ζεριβάβελ xat-
^ e ^ 3 ^ 1
» cp3agat;» Ἔξ ov δῆλον ὡς μετὰ τὴν ἐπαν-
, , Li ^ V
cde ἐπεστράτευσε τα «ἔϑνη ταῦτα. xat χατε-
! SA '
λυϑὴ Saa χάριτι.
CAP. XXXIX.
« - ^ La ^v
Οὐχ ἁπλῶς εἰπεν Ent. τοῦ ὄρους;
͵ »! an», , , $058..9-. €
γνωρίμου ὄντος ἐφ CU πολις" ἀλλ ἐπ᾿ ὀρους ὑψη-
^ ' Li A] S X D i
λοῦ σφοῦρα" ὑψωθήσεται yap αὐτὸ, φησιν, ὑπὲρ
Xr dd ͵ 3 x AL ». "4 ^ I
τὰ opn. Μιχαιας και Ἣσαϊας" ἀπὸ tcv νότου
δὲ € , ὃ i Li (€. 3 * €» I
ὃ ἡ οἰχοδομὴ φαίνεται τῷ ἀπὸ βοῤῥᾶ προσιόντι.
Y ^ M ^ , ͵ i 5^
-- Τὴν μὲν yap τῶν οἰκοδομημάτων διαγραφὴν ἰδεῖν

δέι" τὴν δὲ τῆς λειτουργίας διάταξιν ὀχοῦσαι,

i] J 1 - ! y iL]
- xai τᾶς διαιρέσεις τὴς χώρας" εὐγνωστον᾽ μὲν

- 4 A A λ a*-N ^
δυνάμεως" Ot x«t χλαυϑμὸς imi τῇ

!
xot περ

191
Li € € UN DM ^ i]
οὖν ὡς ἢ μεγάλη x«t ἔνδοξος αὕτη κατασχευη
, » LIBER U ΤᾺ ^
οὐκ ἔστιν ὑπο Ζοροβαβελ, ἡ ὑπὸ τῶν λειψάνων
^ , ! ᾽ ^^ Ae Y A ^
τῆς αἰχμαλωσίας εὐτελῶς ποιηθέϊσα" διὰ τὸ μηδὲ
$.7,M “ , U ^ A A ^
ἐγγυς ἥκειν αὐτοὺς τῆς Δαβιὸ χαὶ Σολομῶντος
οἰκοδομῇ
^ ^ / ^ ^
toU ναοῦ μείζων τῆς σαλπίγγων βοῆς, ἅτε δὲ
» m Ἵ € ! A ε
ὄντων ἔτι πρεσβυτέρων, ὡς γέγραπται. οἱ ἕω-
' V M M Li d M
paxévat φασὶ τὸν τρὸ τούτου οἶκον πρὸς τὴν
͵ , ͵ / Y SU ag
τούτου οἰχοδομην" ἀναντίῤῥητον δὲ περὶ τῶν mpo-
! GBA ν ^ R3 ^ ei '
ἐιρημένων ἐπὶ τὴ χατασχευῇ τοῦ ναοῦ, ὅτι οὐκ
5 ^ ^ X Lj ' ] Id
ἣν ταῦτα. τῆς ἐπὶ Ζοροβαβελ ἀνανεώσεως , δὲον
^ ! A * ^^ Li ^ 3
ἡ τῶν ἱερέων xat λευιτῶν Ouxxpugtg τῶν τε εἰ-
, M 4 M ᾿ ,
OmÀelazgpnaavzev: χαὶ μὴ εἰς τὸ μὴ προσιέναι
^ 4 A A ^ ^ ^
τῇ λειτουργιᾳᾷ τοὺς μὴ συνεξαμαρτῶντας τῷ λαῷ"
2 M M Y ! E M
ἀλλὰ τὸ Σαδδοὺκ γένος τὸ μὴ ἐχπεσὸν εἰς ἀσέ-
Qe iy ^. 7 ^ A] $-
βειαν" καὶ ὁ ἀφορισμος τῆς χωώρας τῆς περι. τὴν
, E] ' 1 Ui y / 7 ^
πόλιν εἰς πέντε χαὶ εἴχοσι χιλιάδας πηχέων Uü-
NEA a ' , Q^ Ξ ^ A
426 , χαὶ εὑρος δεχα χιλιάδας τοῖς ἱερεῦσιν, καὶ

^

B Y , 7 Ὁ... Δ δὰ x
λευΐταις. wat τῷ ἀφηγουμένῳ" xat ἅπλως εἰπέϊνγ
E * i 3 , ^ ^
οὐ βούλεται τὰ εἰρημένα τῷ προφήτῃ περὶ τῆς
, ͵ ^ - λ ^ X γἢ
ἐπανόδου τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ τῆς ἐπὶ Ζοροβαβελ

“ὦ, E LI A D ^ ^s ,
ἐχλαβέϊν,, ἀλλα περὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ ἐπιγείου
uw 4 3 ^ ς ' »4 , ε ^
βασιλειας" ἣν αὐτῷ ὁ χακὸς Απολινάριος εαυτῷ
3 Li -“ , 7 “ἡ , ^
ἀνεπλάσατο. ἐν τῇ δευτέρᾳ φάσγων αὐτοῦ παρου-

͵ e Lj ^
σια ταὺυταὰ ἐπιτελεῖσθαι 1).

1) Clausula haec non Apollinaris est, sed nescio cuius Apollinarem ceu millenarium reprehendentis. Abhinc autem

nihil subsequi Apollinaris in codice videbatur, usque ad prophetae finem.

/

MONITU M. 2

1. Ex ineditis graecis Ezechielis prophetae explanatoribus tres prae ceteris sunt copiosi ,
Origenes, Apollinaris, et Polychronius ; quae res antea constabat ex opere Pradi ae Villal-
pandi in hunc prophetam , ubi latine tantum permulta praedictorum patrum graecorum frag-
menta, et quidem ex vaticana ut aiunt catena, recitantur. Nos vero graeca ubique origi-
nalia quaéritantes, Apollinarem iam supra scripsimus; nunc autem ad Polychronium ma-
gis adhuc uberem pergimus; Origenem postea, si otium fuerit, daturi; quamquam reapse
Origenis graeca etiam selecta fragmenta multa in eius editione sunt. Utique Polychronio mihi
semet revelare non semel libuit ; etenim peramplum eiusdem in Danihelem commentarium alio
tempore divulgavi, et nune contemporalem huic prophetam a se explanatum, idem nobis
Polychronius in manus tradit.

"

bte τ . aM: γι TER
IIOAYXPONIOY - "
EK TON ΕΙΣ IEZEKIHA EEHTHXEQN. .

EX POLYCHRONII
IN EZECHIELEM COMMENTARIIS.

]
PROLOGUSI!TE). PRESS | : |
; |
» τ 7
Cod. vat. ottob. Y i Zz à cU 2 m zat Cy xol 6 L ἔ fit ; "pt Ἵ ; M |
Con Hn. Hd Ho ὃς xat τοῦτ τ το dne t ψευὸ ξιν ἔχων ὌΝΟΥ € Ἱερεμίαν ἅλωσιν i
D^ , ^ , 3 “3 5 ^ ^ , Y ^ á
ς προφῆται, ἀπατῶντες τὸν λαὸν; ovx ἐν τῇ low ἀπειλοῦντα τῷ πλήθει" ἐν τοιαύτῃ δὲ ζαιρῶν ὃὺ - ]
, Li 3 Uu «4 3 ^ € N Uu ͵ £ M * Ó 3
Ózix μόνον ἀλλα καὶ ἐν Βαβυλῶνι" o 0: λαὸς σχερίᾳ γεγινὼς ὃ μαχαριος Ἰεζέχιηλ, ἐξηλεγμέ- s
ct 4. Δ 1 9. e 3 af Ἷ V ^ ^ »! ^ d ͵ "ἢ J
“ῥέπων ἐπὶ τὴν ἀσεβειαν. μᾶλλον ἐπαιδοτριβετ νὸς σχεδὸν, καὶ τῷ εἴδει τῆς προφητείας ypü- ;
ἘΠ Ἐπ " ! D ^ Z ἮΝ ΤΡ » τῶν 4
τῇ τῶν ψευδοπροφητῶν ἀπατῃ" καὶ παντελῶς ἐνό- ται" ci μὲν yap λειποὶ προφῆται διὰ λόγων μὸ- |
^ i M ^ ^ ^ fà. XV 55 € ! "
μιζον ψευδῆ τὰ παρὰ τῶν προφητῶν Aeycntva^ νὸν φαίνονται τὴν πρόῤῥησιν τῆς ἁλωσεως τοι-
* 3 , ! δι... fuat / ' ! μ᾿ , N 7 ad D
Ὥσαν οὖν οὐ μόνον ἐπι τῆς Ιουδαίας οἱ διαστρε- ουμενοι" πλὴν εἰ μὴ που γατὰ τὸ σπάνιον τέϊς i
, ᾿ TE i TE Na πο τ ὡς c " 1 ^ a B ͵ € 1
φειν τὸν λαὸν βουλόμενοι" Ἢ yop ἂν ἤρχεσεν Ἵε- ἄλλοις tpomci τῆς προφητείας ἐχρήσαντο ὁ δὲ ,
! 1 ᾿ ῃ ! , 3 ' , M » ΄ e c 4L €, ; :
ρεμιὰς πρὸς τὴν τουτῶν παραᾶινεσιν" ἀλλα γαι — letewn οὐ παραπλησιως" ocv "Hectae; 0 —^ 1
» ; ^ " "^a » ΄ ^ A » ux S à D
ἐν Βἀβυλῶνι σαν ψευδοπροφῆται ταῦτα A&yov- Ὠσηὲ, ὁ ᾿Αβδιοῦ,, xat ὅσοι xat ἐχείνους Eyt- —— ᾿
^ , ^ D ^ , ' LU a , λ D , ^ Li 1 : 7
τες tOlg ἐν τῇ γῇ τῆς ἐπαγγελιας" mtpoc cUg ἀν- νοντὸ τοὺς χρόνους ἀπειλοῦντες μόνον wc map-
^ ^ ^ ^ c v { 1 MW ΤῊΝ M
ϑιστάμενες εἰσηγέϊτο τές ἐν Βαβυλῶνι xat δ αἰνοῦντες προύλεγον τὰ δεινα" ὁ οὖν Ἰεζεχιὴλ

x A ' M A $,,2 LA M / A ^4 A 1»c ^
᾿Ιεζεχιὴλ τὰ πρὲσηκονταὶ ἐπειδὴ γὰρ δ ἀλλήλων τὰ πολλὰ τύπῳ καὶ πάθει τὴν mpoppnot) txctei-
εἰ ᾿ ͵ * ^ 3 3 ͵ I A * | po ^ A E
& τε τὴν Ἰουδαίαν οἰκοῦντες , εἵ τε εἰς ἀποικίαν ταὶ" τύπῳ μὲν yap ἔστι προφητεία, τὸ ἐπὶ τῆς
; ! Y αν Ὁ / , ! / ͵ TOSPISE Mates - Y Sia
ἀπελθόντες πρὸς xowiov &otpegevto , ἀναγχαιϊὼς πλινϑου διαγραψαι πολίν xat δοῦναι τοερίοχην , :

c / MUR ^ AMT ^ LEN ^ ͵ M 2*5
ἐν ἐχατέρᾳ. γῇ ἐδειχϑησαν προφῆται, TOV τε xat σχηματισάι προμαχῶνας , xot περιβαλεῖν
» ! 34 1 E A ! 1 A d. ; V ^» , : Li ἣν ^
ἄποντων ἐλέγχοντες τὴν xàxioy xat τὸ πλῆθος —apaxm , χαὶ δεῖξαι παρεμβολὰς" cau O6 τὸ
, E 9 E Ns Y ^ , ^ ^ ^ ἃ ! '
εἰς εὐσέβειαν χειραγωγοῦντες" cute γὰρ ἐν τῇ ἐπὶ τοῦ πλευροῦ χοιμηϑῆναι ἐνενήχοντα χαὶ ἕχα-

, !

3 um NE 298. € ΄ ^ / N ^ δι Κ Y , λ , N M
ἀποικία yvocuv τὰ ὑπὸ Ϊερεμιου λεγομενα" χαι΄ τὸν Ἡμέρας, χαι χριϑας XXL γυᾶμον Gt φᾶχον

c (AY. C. PA ,.". ' CENA TU: A A Li $13 2e. » ^ V A
οἱ ἐπὶ lcuO«ixg ἡσισταντο TX. ὑπὸ leGexwwn - xot χέγχρον xat cupa ἀρτοποιείσθαι. Xa μὴν
, τῷ " Ἶ xj53:2 Y C » ! ^
Xpnuazt;ousva* οὕτω γοῦν φαινονταῖ χαὶ δι ἐπι- χαὶ βολβίτοις xómpou ἄρτον χατασχευάσαι" τοῦ
" , c δ ͵ e "Pm SO P Y τι M.
στολῶν ἀλλήλοις ὁμιλοῦντες" λέγει γουν "lepe- αὐτοῦ εἴδους wat τὸ ξυρασϑαὶ τὴν vetgolknw , καὶ
N^ Vv Pea [ES Id S rt S ^ N N ^ N ux NA
piag* δῦτοι οἱ λόγοι τῆς QifAcu , ze ἀπέστειλε τῶν τριχῶν τὰς μὲν χαταγαῦσαι mUpL, τᾶς Ob
T / € τὰ: , A 44 T , 3 2 bU ifa ^ . ΄ : E δὲ 2 diua b. hc
ἐρεμίας ὁ προφήτης ἐξ Ϊερουσαλὴμ τρὸς τοὺς γχγατατεμεῖν μαχαιρᾳ,, τας ὃὲ ἐχθευναι τῇ TCU
! Ry E] nh X ἊΣ X c E 37 0 kd " i] u ἊΝ ΄ e LS
πρεσβυτέρους τῆς comae x«t πρὸς τοὺς ἱερεὶς ἀνέμου Qopa* εἰ χαὶ μικτον σῶς εἰναι δοχέι mo-
Y ᾿ Y , V Y / siccus", ist ^ - M ΠΑΝ
xat πρὸς τοὺς ψευδοπροφητας καὶ πρὸς σᾶάντα ϑοὺς Oe ἔστι καὶ τὴν γυναῖκα ἀποβαλεῖν". zat
* wd e VEDEK B cx ἢ " x MONT ' ἘΠ E . 1
- τὸν λαὸν. ἐπιστολὴν εἰς Βαβυλῶνα. Διδάσκει Oe μήν χαὶ co γρειττονα mpeatay nva τὸν λογισμὸν
€ e | r e I NC ! δ} X ^s ^ ^ ^ L. à re ἢ »
0 αὐτὸς mpontne ὅτι Σεμείας ὁ ἐλαμίτὴῆς ἀπὸ δέιξαι τῆς. συμφορᾶς; καὶ quce ϑαχρυσαιγ, μὴ-
D e ! mc - 3 [i ! ^ Δ) ^ Lt []
τῆς Βαβυλῶνος γράφει τόϊς ἐν τῇ lovjaug , τῷ τε τι τῶν νενομισμένων πληρῶσαι, καὶ ὅσα
t dE TET d í ^ , * I f» , jl i] » A ' : ^
P μὲν λαῷ ἀδειαν τῶν ἀπειλουμένων μηνύων, tQ τοιαυται. ἐπειδὴ yop ἔχτος τρόπου σωφρονῆσαι "
H / ou 1 n n n 9 ! "m L ^
dé Σοφονιᾳ μεμφόμενος ὅτι μὴ τὴν ἱερέως τά- δεὸς τὸν λαὸν ἠβουλετὸ, toig πάθεσι τῶν προ-
"a )

1) Prologus hie editus olim fuit ab Hoéschelio, qui tamen repetendus ἃ mobis fuit, ne acephalum
commentarium efficeremus.

EB V ovd
od. f. 192. a.

POLYCHRONIH IN EZECHIELEM.

φητῶν ἐπιστοῦτο τοὺς λόγους" χρόνου μὲν yap

LÀ EH / y M , ᾽ !
ὕστερον ἐσόμενον P Ὥρῤκει xat ὁ λογος" ενεστω-

1 ^ ^ “ΜᾺ ^ , LU
toV QE τῶν χαχὼῶν , XCl τῶν αχουσᾶντων ωρο-

99
βυσάντων τῇ ἀσεβείᾳ τὰ ὦτα, ἀναγχαῖϊος οὗτος
τῆς διϑασναλίας ὁ τρόπος. ἀναμφισβήτητον παρ-
ἔχων τῶν προλεγομένων τὴν ἀλήϑειαν.

EHIHAIIZ
( A Pod.

(), , ς ^ , , A Li , N
ὑχ ἁπλῶς ἐπεσημίνατο τὸν τόπον, ἄλλα

" M , ^ AS Y ^ , |
δείκνυσι τὴν χαταστασιν τῶν ἐπὶ τῆς αἰχμαλω-

' 7 M Nt 3 ,
σιας τυγχανόντων" ὡς μὲν yop ἐπιχώριοι 7. εὖ

' PRU / au RAMS i e
συνανεμίγνυντο Toig Ἕβραιοις" ἐπειπερ xat ὡς
RUP ἐς ᾿ 1 Y 3». !
πρὸς εἰλετας ἀπηξιοὺν τὴν προς τουτοὺς GUV.v-
,
σιαν.
e 7; V e M s 3 Ὁ $ A
Οἷον ἐστι τὸ τεῦ Δανιηλ᾽, ἐν οἷς εἰὸς τὰ θη-
3 ^ 7 ^ » , D λ
ρια" οὐ τῆς φύσεως. τοῦτο ἐπιδεχομενης τῆς δὲ
x ' , ^ ͵ V
ὄψεως παντα ὡς ἀληθῆ, δεικνυουσὴς" τον ὅρμειον
4 "em , H b 3 ! X
τρόπον xávtabSa tui τῆς ὀπτασίας, ὁμεῦ τε
7 L| , A , ! y M
βλέπει τοὺς ene Maiden χαὶ τὴν νε-
φέλην χατιοῦσαν". xat πάλιν ἀπὸ τοῦ βορείου pi-
pevs ἄρχε “μένην. !
'A » P4 ^ A E LM ^v
πὸ τῆς πατρωνυμίας, x«i τῆς ἀξιας tCU
CREER 3 ' $ Y ! λει SN N
ἱερεῶς ἐχαραλτηριζε τὸ προσωπον" TO OE, wat
[WM / ͵ , E , M ^ '
ἐγένετο λόγος wuptcu , ἀντὶ τοῦ περιέχει cux
3 / Hd A ! , HI Ν δε
οπτασίας μόνον tO βιβλιον, ἀλλα καὶ ελεγχοὺς
^ εὐ « , b ^ ' E]
τοῦ προφήτου, οὺς οὐκ ἀπὸ τῆς οἰκείας αὐϑὲεν-
7 » ͵ , E ΄ !
τιας ἐποιήσατο. ἀλλ ϑειου προστάγματος.
i A 7 ^ ^ λ
πολλὰ δια πούτων παραδηλῶν" πρῶτον μὲν ὅτι
^ ^ , / ᾿ , H 7 €
to Scy ἀπεριγραπτον., xat cux ἐν μόνοις ἽἼε-
M 5» ΜΙ ΤΡ ͵ 55) t de
ροσολύμεις ἔχων τὴν ἐξουσιαν. οὐδὲ μονων lcv-
7 1 E Y ' OY, ᾿
δαίων δεστσοζων, ἀλλὰ παντῶν ὑπάρχων χαὶ
uU V , X 1
ποιητὴς xat δεσπότης γαὶ πρύτανις. ;
t ^, H A ^ , / A
Aemwug τῷ; προφήτῃ δια τῆς ὀπτασίας τὴν
i] 7 L ) i , L2 ὅν, A
κατα πᾶντων πρόνοιαν, v2 ὡς οὐ τῷ ναῷ περι-
͵ ς ͵ 1 " PIRTS ἢ
γραφεται" Ἢ τοινυν νεφέλη ὥσπερ σχῆμα τι φαι-
MON / 1 M i - λ
νεται τῆς Stag φυσεως" τὸ O6 πνεῦμα οἵονει
1 / H [4 i 3 E. 4 ,
δορυφόρων τάξιν. ἐπέχει" τῷ O6 φέγγος τὸ γύκλω,
UC MR ^ ^ L i ' M i 5
tYW/ τοῦ Θεοῦ παρτυσίαν διδασχεί τὸ ὃὲ αὐϑις
᾽ ͵ ^v ^ V Li p
ἐπαγόμενον πῦρ ἐξαστράπτον, πρὸς κατάπληξιν
! ! Y 2. ? ' B I
δεδειχται τε χαὶ εἴρηται.--Ἴνα τὸ ἀξιοτσιστον

"PPM I , 3 7
unvuch τὴς φύσεως , φῶτος τινος απροσιτοὺ χυτ

^. Y M b “ , i] » Lj "
χλοῦντος τὸν JtOV , xat φῶς αὐτὸν ὄντα vohga-

» M ^ A Ν ^ 1 i] r'
pev. — Kavzab0c' τὸ μὲν πῦρ vat τὸ φεγγὸς μὴ-

7 ^ Eu VC. Li A i] y
νῦει TCU JéCU τὴν Gapcugixy* τὸ ài TÀextpty

€ i A 3 EC ^ $ Af
ciet τὴν αὐτοῦ ενεργειαν- Και μετ ὄλιγα. Δει-
1 el A V , Li V3 1 3 M
xVug ὅτι θεὸς xai πᾶντα περίεχει, καὶ ἔντος ἐστι
7 ' M Y A
πάντων, οὐ xatX τινα περιγραφὴν , ἀλλα χατὰ
» ! , ! 1 € € -
ἀσωματον δυναμιν-----Σαφέστερον δὲ ὁ ἑβραϊος
!. A i] » F ΕῚ ^ 3»!
Àeyet* φησι yop, ἐν μέσῳ αὐτοῦ ὡς ὅρασις ἴρι-

δος"

A vd i 5 , ! $06 Με, Hi
χαὶ αὕτη διειδὴς Ὧν ἐν peo αὐτῶν" ἀντι

PP » “ e » M € T
»τοῦ "ÀéxTpou ipt) σημαναῖς" ἵνα ttm τὸ, ὃ θεος
^ » ^ A A ' , Ὁ 5
φῶς ὧν un TE τὴν — εν Ὧπερ ἐγ-

νωρίζετο χαὶ ἐνείγη ἐν αὐτῇ!-

ocv χαλεῖται nue χαὶ ὃ ἄνθρωπος . xol
P ἄγγελος" ἀλλ᾽ 6 μὲν, λογικὸν ϑνητόν: ὃ δὲ
λογικὸν ὀϑάνατον: τίς δ᾽ ἂν δυνηϑείη σαφῶς ἕρ-
mn τὴν aisi open αὐτοῦ τοῦ προφήτου
pes τίν διήγησιν. ἀτονήσαντος : οὐ yop ἁπλῶς

ἔφη ceS exo at τέσσάρα ζῶα, οὔτε μὲν KD

τεσσάρων ζώων: ὡς εἶναι δῆλον ; ὅτι οὐκ αὐτὰς

ἐθεώρουν τῶν SA τὰς φύσεις, οἱ ϑεσπέσιοι
ape ἄλλ᾽ εκάσματά τινα χαὶ ἐχτυπώματα
εἰς χρείαν ἑγάστην ὑπὸ τοῦ μεγαλοδώρου δεικ--
νύμενα"----Αὐτοῦ τοῦ Sa) oie P ἐγὼ
ὁράσεις ἐσλήϑυνα., xal ἐν ἐν χερσὶν τρεφητῶν

, /, e 3.7 V e , , !
Guowasny" οὕτω χᾷτσι τὴ ταρευσὴς OUOcaoiuG

, D »! ͵ ᾽ 1 D" ^ 3? € £
οὐ παράδοξον τινα φύσιν ἐστιν νοῆσαι ἐξ ἀπαν-
^ “Δ D 1 ! EX] n.
τῶν τῶν ἐπὶ γῆς ζώων συγχειμένην , ἀλλ ἐνέρ-
γειαν Stay πρὸς Ἴ Ἠλβαγόγεαν τῶν ἀνοήτων.

Τουτέστιν ἀμετάβλητον τὴν ἐπὶ τῇ λειτουργίᾳ

γνώμην ἐχέχτηντο, πάσῃ δυνάμει τὸ προσταττό-"

- ! 7 ^ /
μένον τελοῦντες.---- οῦτεστιν συμφωνῷ τῇ yvoumt,
ἐς E ' A c e ^
ἐτέλευν ἅπαντα .---- ΝΠ ἐγαλαι yap αἱ τοῦ θεοῦ Ovv-
L4 Ἁ A N ah ' ^
ἄμεις xai ὑψηλαὶ καὶ φεβεραι. ὍΟπερ ἐμήνυε τοῦ

! M [4 M ^ , ^ A /
χρόνου τὴν περίοδον. xot τῶν ἐνιαυτῶν τοὺς XU-
ἄρχον $ P] T ^ L7 , -) *5 / E i /
χλους" ἵνα ux) τῇ τῶν ἀγγελων ἐξουσιο ἐπιγραψω-
^ ! Y ΄ E] '
μὲν τῶν φαινομενὼν τὴν διοίχησιν. ἐξηγησάμενος
au. ud ' ὯΝ M) ^ !
κατα ἀχριβειαν τὰ προλαβοντὰ Ὥρτησεν τῆς γνω-
^. 5 £^ M ^ e 5c. Ἢ εἰ
μῆς τοῦ χασιημένου τὸ τᾶν ἵνα μαϑῶμεν ὅτι

Ν᾽
εὕτως ἄγγελοι

ὥσπέρ τινι βασιλέϊ δορυφόροι,

eod. f. 192. b.

v. 14.
Cod. f. 193. a.
15.

Y. T.
€od. f. 193. b.

γ, 4.

v. 8.

05 .

c ! M , ^ el

ὑπαχουοντες το προσταττόμενα ποιοὺυσιν.----ἰ Iva

y As rd OA NON t e

eim) κατὰ τὴν τῶν ἀγγέλων ἐπιστάσιαν ἅπαντα

, ^ δ ^ / 1 A ^ 93 ^

&vepyetcaut. ἐπι γῆς. Βουλεται γὰρ δέιξαι ἐνταῦ-
i , e 7 “ ,

Sa τὴν ἐν τῇ χτίσει εὐταξιαν.

CAP. Ἢ;

T ͵7 " V ^. 3 i] , ᾿ 7 e
cutécti, μὴ φοβοῦ" οὐ. γὰρ ἐπι τιμωρίᾳ ἥκω,
, 3 i ^ M ^ ^ ^ Li
ἀλλ ἐπὶ τῷ σὲ τοῦ λαοῦ χειροτονῆσαι προφήτην"
SNMAS. SEIT: ^ / :
ὥστε μὴ μέλλε τοῖς ἐμόὶς διακονεισϑαι λόγοις.-----
ji ! Li M M ' , Ἁ
Φροβερον προοίμιον λόγου τὸ ἀποφαίνειν αὐτοὺς
"wy A i 13 ! e 3 ' 1
τοιδυτους χαὶ τὸ ἀνεξιχαχον, ὅτι ἀποστέλλει πρὸς
A , 3 ͵ , ^ , t A
τοὺς ἀναξίους ἀγγέλους ϑεοῦ" ἀποστέλλει ὃὲ
; , , . ἢ
οὐχ εἰς τοῦτον ἐκ τόπου, ἀλλ tx ϑείου ὕψους
T N ! f
πρὸς τοὺς x&tO) χειμένους.
΄ , , ^ A "d D
Τουτέστιν, cux ἀγνοῶ τὴν χαχιᾶν τῶν μελ-
! V ^ ! Hi ^ » '
λοντων παρὰ σοὺ διδασχεσϑαι" xat yap ἀναισ-
L V NY “1 1 ^ A
Xv: εἰσι προς τοὺς ἐλέγχους xat ἀσεβεὶς τὴν
/ , δ s V /€ A i]
γνωμὴν" σχληροπροσώπευς γὰρ ἐχάλεσε τοὺς μὴ

».. ἡ

ἐρυϑριῶντας ἐφ᾽ οἷς did cdi ἀσεβύήμασι.---
M 3, Ἵ »

Τὸ àé ἀδωναὶ xoi αὐτὸ τὸ χύριος σημαίνει" ἔχει
A , 5 4 ΄

γὰρ καὶ σμικράν τινα ἑτέραν ἔμφασιν' τάδε γάρ,

: λέ I! d € AE d Cy* ^ δὲ Jc Je
φησι 4 eye χυρίος Q *vptos pev to OE € ραιον

» LUI /,
ἔχει ἀδωναὶ Eee.

x 7 M Ν A ^

Προλαβὼν dé λέγει τὰ δεινὰ. xoi τῶν Ἰου-

N , o τὰ [
δαίων τὴν ἀγνωμοσύνην. ὥστε μὴ ἀπροσδοκήτοις
Ys ^ L , ^ M
τίις δεινοις περισεσοντας ἀπογνῶναι" οὕτω χαὶ
a P ' ^ , ' ς 1 ^ /
ἐπὶ τῶν Guogtolov o δεσσοτὴς oti Χριστὸς"
X τ SAM. E d$ Y
cpoÀaBow. λέγει τοὺς διωγμους, τὰς συμφορᾶς,
A ^ A ' ^ 1
τὰς mÀnyae , tA διχαστγηρια" ἵν ὁμοῦ. τε πρὸς
N " ͵ A , A
τὰ ἐπαχϑησόμενα Onyx τταρασχευάσωνται" χαὶ
^ ΄ Π ΝΠ ^ : ^
τῆς ἐχβάσεως γενομένης , ἐχλαγῶσι τῆς τροῤ-
c7 1 , / / ' M i ^
βήσεως τὸ ἀληθές.----Τουτέστι μητε τὰς διὰ τῶν
D ss ͵ ! "NE RAP TUNE :
Àoyew λοιδοριας qvyns, ponte αὐτοὺς ὁμόσε χω-
^ . X £ , ΄ A
ροῦντας τρὸς φόνον δειλιασῃς.----Λογησαι yao
Hl , ^ ^ δ τὶ ^ ,
ὡς καὶ xat. ἐμοῦ τοῦ δεσοτου τοιοῦτοι πεφήνα-
, γ»7 7 , ^ 1
σιν , οὐκ ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ ἀλλ᾽ ἐπὶ πολλῷ" καὶ

D A X 3 ἢ , 3 m 4
ὁρῶν τὴν πρὸς ἐμὲ χοινωνίαν. ἀρχοῦσαν δέχου
παραμυθίαν.

Τουτέστι, πειϑάρχει" μὴ pios τὴν TCUTOV
xaxiaw., μὴ δὲ ἀσεβῶν εἰς ἐμὲ, χατά γε τοῦτο
, 1 NA ' : LM OM [i
c93sig αὐτοῖς παραπλησιος" xot ἐπειδὴ ἀπὸ τού-

e^ ! E) , * ὰ M X
των. τῶν λόγων ὀχνηρότερος ἔστι. Ἣν πρὸς τοὺς

7} / ͵ A3. ' ' i
ἐλέγχους ἐπάγει. χᾶνε t0 ctopa.—Ovw ἀπὸ

POLYCHRONII

| ^ d A.N ! / ] ὶ
τῶν λογὼν αὐτὸν μόνον βουλεται παραθαρσυναι,
ἀλλὰ xai ἀπὸ τῶν ἔργων" οὐ γὰρ ἀφ᾽ ἑαυτοῦ.

' ! 9 ^ v1 ^
φησὶ φϑέγγεσθαι μέλλεις, ἀλλὰ τῆς mop ἐμεῦ
ΠῚ 3 ^ ' 6 L EC ^
χάριτος ἀξιωϑεῖς ) χαὶ ϑαρσαλεωτερὸς ἀπὸ. τῆς

^ 7
ἐμῆς συνεργειας γινόμενος.

C A P. III.

Κεφαλίδα δὲ χαλέϊ ta εἰλητὰ βιβλία" οὕτω:
γὰρ οἱ παλαιοὶ τὴν τῶν συγγραμμάτων ἐφύλαττον
μνήμην" Ἰουδαῖοι δὲ χαὶ μέχρι τοῦ παρόντος ἐν
τοιούτοις εἰλήμασιν ἔχουσι τὰς γραφάς----Ῥουτέ-
cw ἡ τῶν λεγομένων ἀλήϑεια πλείστην act παρ-
ἐξει παῤῥησίαν ἀπωσάμενος οὖν πᾶσαν δειλίαν.
τὰ παῤῥησίας φϑέγγου , μιχρὰ φρρετίνναι τὴς
ἐχείνων vota |

Μηδεὶς δὲ αἰσθητὴν καὶ σωμαξικὴν ὑπολαβῃ
τῆς χεφαλίδος τὴν βρῶσιν ὥσπερ γὰρ ἐχείνην

A ἃ , m , / eji A
τὴν “εὠριᾶν τνευματιχως ἐσεάσατο,, ουτῶς χαι

' ^ ! e^ !
ταυτὴς τνευματιχῶς μεταλαμβάνει τῆς γεύσεως,
A 3 354 7 “ ᾿ € , ,
Καὶ pet oÀvya ὥσπερ. δὲ cv μᾶντεις εἰς ca-
μ " |

ῥαφροσυνὴν χωροῦσιν, τοῦ δαίμονος ἀναισϑησίαν
αὐτοῖς ἐμτοιοῦντος, οὕτω χαὶ τοὶς προφήταις
αἴσϑησίς tig γίνεται; τῆς ψυχῆς φωτιζομένης
ἐκ τῆς τοῦ πνεύματος ἐνεργείας.---«Ὡς γλυχέϊα
γαρ, φησιν ὁ ϑέϊος Δαβὶδ, τὰ λόγιά σου τῷ
λάρυγγί μου" ὑπὲρ μέλι χηρίον τῷ στόματί μου;
γλυχὺς δὲ xoi λίαν ἡδὺς χαὶ τῶν ἁμαρτημάτων
δ Servos. 4

᾿Αλλὰ wai Νινευῖται ἐδυσώπησαν τὴν ὑπὸ τοῦ
Ἰωνᾷ χηρυχϑεέϊῖσαν avtcig διδασχαλίαν.

Μὴ τοῦτο, φησὶ, λογίσῃ, εἰ νόνος πρὸς moÀ-
λοὺς μέλλεις διαλέγεσθαι" ἀλλ᾽ ἐννόησον χρείττω.

᾿Αντὶ τοῦ μετεώρησεν ἀφ᾽ comep ἥμην τόπου.

Τουτέστιν ὕμνου; ἀνέπεμπον τῷ θεῷ, ἐχπληκ-
τόμεναι τοῦ θεοῦ τὴν ἀγαθότητα, ὅτι χαὶ πρὸς
ἀπειϑοῦντας οὕτω φιλάνδρωποροοήδ Απαντὰ ἐτε-
Aéitc οὐ δύ ὀργὴν τὴν κατὰ τοῦ προφήτου, ἀλλὰ
πρὸς ἀμέλειαν, χαὶ ὥστε αὐτὸν δυσωπηθῆναι με-
τὰ παῤῥησίας φϑέγξασϑαι πρὸς τὸ τλῆϑος. τ

Ὁ μὲν δώσει δίκην, ἅτε ἐξ αὐτῶν τῶν πραγ-
μάτων Perlis ; ὡς οὐκ ἀγνοίᾳ τοῦ χρείτ-
τονος τὸ χεῖρον μετέρχεται" σὺ δὲ οὐκ ἀνεύθυ-
νος ἔσῃ, προτιμήσας τὴν τοῦ φαινομένου ἀξιο-

ἡ

L
|
3
1

v. 3.
cod. f. 194, a.

*

v. 7.

v. 12.

v. 14.
od. f. 194. b.

v. 15.
ι v. 36.
'od. f. 195. a.
]
^

v. 97.

IN EZECHIELEM.

L ^" 5 vul , , , 3 y »
πιστίαν τῆς ἐμῆς αὐϑεντίας"---- Ἐπειδὴ ἔτι ἔμει-
᾽ LH dx ' s . ^ v
γεν ἀπειϑὴς χαὶ ἡἧσυχιαν Ὥγεν, διὰ τεῦτο αὐ-
ὰ adi * i / νΝ ' i ' ^
θις αὐτὸν tig τὸ πεδίον, ἔνθα περ πρότερον τῆς
, , ! 7 1 3. X
ὀπτασίας "buon, ἐξιέναι χελεύει ὥσπερ ἐπὶ δι-
' κ , , ͵ e κ΄
χαςηριου πρὸ βήματος πᾶλιν μέλλοντος τοῦ ἀρ-
η RUN PES A L4 “᾿
χοντὸος χαϑεζεσῆαι, xat ἐχέι τὴν χρισὶν τῶν πα--
D ; ᾿ 7 PT “ ,
ραβαινόντων τοὺς νόμους ποιεῖσθαι.---- Τοῦτο ἐποί--
€ a. 3 M ς A , »! 1
10ty ἑτοίμως" οὐ γὰρ ὡς δυσπειϑὴς οὐχ ἤχουσεν,

3 M , ^ , i] Lu »
ἀλλα μειζονα τῶν προς αττομενὼν τον φόβον ἔχων.

! » V , M , ^ !
Παλιν αὐτὴν enpatvet τὴν χάριν τοῦ τυνευμᾳ-.

! ͵ X^ A 34
τος.---ουτέστιν οὐ βαδιζων., ἀλλα. δὲ ἄξρος
/, ^ ι » ^ ,
φερόμενος.--- Ἐνταῦθα, φησιν. ἦγαγε τοῦ πνευ-
^ , ?, E οι
ματος ἡ χάρις, ὅπου. περ πρότερον πρεσταχθεὶς
ev ΕῚ A ' ' -^—
ἐλθεῖν οὐκ ἠβουλήθην, καὶ δεισας περιειην τῶν
, , » ,
προσταχϑέντων λογων ἀρξασϑαι βιυλόμενος.
ΕΣ ι ς ^ ^ , ͵ ΕΣ:
Εἰ γὰρ οἱ δεσμοι παρὰ ἀνθιρῥωπὼν ἐγίνοντο,
i. ΠῚ $7.5 , Eo $3.1 , ^
οὐχ ἂν αὐτὸς ἔφη ἀφωνιαν αὐτὸν χκαταῤιχάζειν"
yn /, € ei ^ 1 c ͵
εὐδηλον τοῖνυν ὡς ἅπαντα ταῦτα χατα ϑειαν
» Ὁ ͵ 4
ἐγένετο συγχώρησιν, ἵνα μάθῃ ὡς ἄμεινον. μετὰ
39ς Li / M A ^ "4 €
παῤρησιας λέγοντα, τὰ παρὰ τοῦ «πλήθους ὑπο-
Li M: / 7 Y
μένειν, Ἢ ἐπ᾿ εἴκου χαθεζόμενον παραβαίνειν τοὺς
͵7 E :
Steve νομοὺς-
, M 7 t »
Τουτέστιν, ἐπειδὴ παρ ἡσυχίαν βουλῃ ἄγειν,

» MN 1 / M ^ , '
€x πολλῆς cct περιουσίας , τὸ τῆς εσιϑύυμιας

, ^ , D , !
- ἀποτιληρώσω" ἰδοὺ γοῦν ἀφωνίᾳ σε χαταδικάζω.,

M "d 7 ' , 5
ὥστε μηδὲ. βουλόμενον δυνασϑαι φϑέγξασϑαι,
“ M λ 4 !
ὅπως μῊ δεδειως τυγχάνῃς.

^ M 5 , H -
ἜἘνταῦϑα μὲν οὖν σε φησιν, διαθησω" ἐπει-
M TE d ! D λ ΄
δαν δὲ ἐκ τῶν πραγμάτων χαμφθῇς cu γνώμην,
A m ! ς ! i , € ^
xat τῇ Ütxycix txettUgTIG , καὶ μαϑὴς ὡς λυσι-
' 3c 1 τὰν" s pius han. 1
τελες τὸ ὑπᾶχουειν τεῖς ἐμδὶς προστάγμασι. τοτε
» [| ^ e ' ME] Y '
ἀφείσω σε τῶν Oeopoy.—Tcvreotty. ἀλλα βου-
͵ D E 1 : ͵
λομαι σε φϑεγγέσθαι,, τὴν ἐμὴν προβαλλόμενον
, / UJ Y ^
δεσποτείαν.---- Ὁ ουτέστιν τὰ παρὰ σεαυτοῦ ποίη-
» Mu ua “4 M CA í δ.“ /
σον" ἔασον δὲ ἐχεινοὺυς τὴν οἰχείαν ἐπιδείξασθαι
' 5. ^ ^ 4 , M V...
γνωμὴν ἐπὶ τῇ σῇ διδασνγαλια.----Οὐ γὰρ σὲ ἀπαι-

^e 4 ^ , ' 3 , M ,
τῷ τὴν τῶν ἀχουοντῶν εὐπειϑειαν., ἀλλὰ μόνον

«διδασχαλίαν.

«vu we

' ^ !
Φοβερόν., qnot, νενόμισται τῷ ἐξεναντίας

: A ^ x
aS διαλέγεσϑαι ) xat προλέγειν τῆς πολεὼς

M , Ἁ ^ ^ ᾿ M
τὴν πόρθησιν.) γαὶ τοῦ ναοῦ τὴν χατασχαφὴν ,

95

Y U , Li βη , ὃ J, «c
xat τὰ ἐκ τούτου συμβησόμενα δεινα" ἕτερως
m Li 4 / / Y ^
τοῦτο μῆνυσον, ὃ χάχεινους σωφρονιζει χαὶ σοῦ
' i , ! 2 Lj Ὧν A ἦν
δείκνυσι τὴν ἐσιειχειαν ---- Επιγέγραφθω ὃὲ τῆς
' c ! e LU !
πόλεως Ἢ προσηγορία, ὥστε γνωρίζεσθαι ταυτὴν
t Oe / E »! ,
οὐσαν τὴν “Ἱερουσαλήμ.---- Ἵνα εἴπῃ στρατοπε-
e^ Y ' i] ͵
dcu πλῆϑος" ai ὃὲ δυνάμεις xata τάξιν πολεμι-
i -J m ἃ , 4
χὴν τροϊετωσαν" τοῦτο yap λέγει παρεμβολας,
, ^ , I , 4
ἀντὶ τοῦ ταγματαὰ στρατιωτικὰ" παρεστωσαν δὲ
Ue ^ DJ Y ! Ι !
οὗτοι TOig Actmcié μὴ μόνον ^ περιπεφραγμένοι
LU λ " ' , LI
ὅπλοις, ἀλλὰ wat τὰ μηχανήματα Emtgepoueyot ,
D , ! L ^ 1 /
etg χαθαιρήσουσι τὰ τε τειχη" ταῦτα γαρ wnvut
, Lj ΄ 1 ,! A
tag βελοστασεις" ϑαυνασιώτατα ὃὲ μόνον. τὴν
i i] ' A /, »“ !c '
περὶ τὴν πολιν ἐπιστασίαν τοῦ πληϑοὺυς μηνύει,
e
t
, , A ^ , A ' 4
στησῃ αὐτοὺς τῆς Tapavoptace— lo τηγᾶνον .
! ^ LU Pu ͵7
φησι, περιστῆσεν τῇ πόλει, ὥστε εἰναι μήνυμα
^ / o qt 1c MB
τῆς βαρύτητος τῶν τοόλεμίων, xai ὡς ἥκιστα
' , ^ L4 , ,F-
διαφευξονται.. εἰ τόϊς ἁμαρτήμασιν ἐμμένϑοιεν.
UI e^ A ^ 5» λ
"Avi τοῦ ὥστε μὴ δοχέϊν ἀποβλέπειν πρὸς
" f gos do 9r ^ po o SD '
τὴν πολιν" ly Ἢ μήνυμα τοῦ μὴ ἀπὸ πρφραιρε-
X A] 3, ^ Li € E
σεως τὰ δεινὰ ἐξαγγελεῖν .---- Τουτέστιν, ὡς εἰ-
' , ' €
βῆχα, σχήματι περίφραξον, ὥςε φάινεσθαι., ὡς
᾽ ! » m 7 X ^
ἀναποῦραστος αὐτόὶς.--- Τουτεστι διδασχαλια τοῖς
5 Li ἃ ' »
ἀχούουσι τὰ yuop.eyat Eg tat.
, A 7 I : ^ [4 ; 7
Avo δε’ ἀδικίας λεέγεὶ ὑπὲρ ἐχατέρας βασιλείας,
' Asus ὃν. ' ^ e 2 ^
tcUttGTL καὶ ὑπερ τῶν δυο. Δῆλον ὅτι ἐν ταῖς
“ς Y , e d e b s :
ἑχατὸν πεντήκοντα ἡμέραις , αἷς προλαβὼν εἴπεν
B ! Vol D V , i
εἴτα μνημονεύει xat τῶν τεσσαραχοντοὶ ἰδιᾳ.-----Αν-
i e ' em ^ ' » i] ͵
τι τοῦ μήνυμα τῆς αὐτῶν παρανομίας ἔςω τὸ γινο-
i] ^ , [4 ^ ͵
μένον .-----Οὐ περι τῶν τεσσαράκοντα ἡμερῶν μόνον
Li , H V Y ^ c X 7
λέγει, ἀλλὰ καὶ περι τῶν ἔχατον πεντήχοντα.
Ἑ ͵ὔ e Li A I
'H δὲ τοιαύτη βρῶσις ἐνδειᾷς χαὶ σιτοδείας
^ 3 oc ^ 1 ! ᾿ '
σημέϊον" xat ὁ σταῦμος 06 πάλιν τὴν coy)
͵ A ! led /, » , A
σημαίνει" x γαρ σιχλοι ποιοῦσι y οὐγκιας καὶ
, V € Ὶ X € A P4 Li
puxpoy τι πρὸς , ὡς φασιν οἱ τὰ σταῦμα xat
!- , 4 A ^ !
μεῖρα ἠκριβωμένοι.----Τὴν τοῦ σιχλου τροσηγο-
ol /, d Lj ,
ρίαν ἑβραϊκὴν φασι τινες μηνυειν οὐγκιας €*
€ ᾿ U , e » Y [4 M H
οἱ δε ὃραχμας * , οἵπερ εἰσι Opaypot m* τὸ Ot
$ A S Ter D *4 e» e »
ἀπὸ χαίρου ἕως καιροῦ, ἀπο ἔτους ἕως ἔτους,
΄ L LU TRO D. ͵
᾿Απολινάριος βούλεται. Πολυχροόνιος δὲ ἀπὸ ἑσπε-
, € /,
pag εἰς ἑσπέραν. ,
i? M LA" » Z5 ^ ,
Τὸ ἐν φησὶν ἑβραϊκον ὃν, σημαίνει τοῦ ξέστου

νι !
τὸ ὄγδοον.

M b ^ ^ ^ , / ᾽ ]
να πρὸ τῶν δεινῶν τῷ φόβῳ χαταπλίξας, Xm2-

v. 3.

'v. 4.
eod. f. 195. 1

Υ. 5.

fie
€od. f. 196. a.

V. 4.

v. 9.
ἘΣ «od. f. 196. b.

: 96

GC AR. X.

Ta δὲ ἐχ τῆς πολιορκίας συμβησόμενα χαχὰ
προμηνύσας , διδάσκει τὴν ἐχ τοῦ πολέμου αὐὖ-
τοὺς χαταληψομένην συμφοράν.

᾿Απολιναρίου xai Πολυχρονίου. Ταῦτα αὐτοῖς
ἑρμηνεύει μετὰ βραχέα. καὶ χαλεὶ πῦρ τὸν λι-

t M M ' A M ! /
pov xot τὸν θανατον' διο τὰ Qvo τέταρτα mpoc-

“4 ^ Y RJ c A Ε
. ἔταξε τῷ Ut Gapados nya , ὡς XXL τούτου

, I 1 i] , 7 A 3 !
χαχεινου δικὴν πυρὸς ἐπινεμομένου τοὺς ἀνῆρω-
1 1 M e c / ' ^ '
τοὺς δια dé τῆς Dopgatag τὴν τῶν πολεμίων

9 ox A N ORE 7
ἔφοδον ἐσήμανε. xal τὰς Um ἐκείνων γενομένας
Y A DU A !
σφαγας, τὸν διασχορπισμον, τὴν αἰχμαλωσίαν,
᾿ A A , ' Li ^ M M ; A
x«i τὴν ἐσομένην διασπορῶν."--Καὶ γὰρ μετα
M 7 , L Li € LS
τὸ γενέσθαι δορυαλώτους, μυρια Θανάτου vmé-
μέιναν εἴδη.
E ^ ͵ € E] , , NE. OM LA
Ενταῦσα δειχνυσιν ὡς cux ἐν ὀργῇ ἐπι το-
^ 3 ΄ A Y 34 ἢ ^
σοῦτον ἐπήγαγεν τὰς συμφορᾶς , ἀλλὰ qadot
^ 1 * 5t 34 ἢ '
οὕτω γοῦν xai τοὺς ἀξίους ἐλέου ἀνασωζεσϑαι
͵
χελεύει.

, * e ͵ »
Ἵνα τὴν εὐετηρίαν διδαξῃ τῆς πόλεως; ἐσχὴ-

' X^ xpi dio co τῳ M ' M H
puce» δὲ ὡς ἐπὶ εἰκόνος τὸν AÀoyov τὴν μὲν

7 ^ A
ὥσπερ προχαϑημενην δείξας, τὰς δὲ λοιπὰς δο-.

' /, ! , / ! 3
ρυφορουσας᾿ — T cutég tuy ἐπειδηπερ ἐχεινους ἐζη-

͵ , , ͵ A A ,
λωσατε.----Τουτεστιν οὐκ ἐφυλάξατε τὰ πρὸς ἀλ-
7 ! M EI , ΄ 3
λήλους δικαια.----ουτεστιν cox ἠσεβησατε εἰς
NC ' »8V ^ , ^ i] A A ν
ἐμε.---Τ ουτεςιν οὐδὲ τῶν ἀσεβῶν την περὶ τὰ εἰ-
δωλα θρησκείαν ἐμιμήσασθε τὴ εἰς ἐμὲ εὐσεβείᾳ"
.« θρησκειαν ἐμιμήσασθε τῇ εἰς ἐμ ,
ς ^ A » ^ , ! / λ
οἱ μὲν γὰρ ἔμειναν tf ἀπάτῃ; σέβοντες τους
EN D M x c ! 3 !
οιχείους écUG , χαὶ CUTE Ἢ τούτων ἀσϑενεια.

xy » el M 3 X » ἮΝ MT ΤΣ
οὐτε τῆς ὕλης τὸ εὐτελὲς. cute τὸ παρᾶ ἀν-

ϑρώπων γεγενῆσθαι, οὐδὲ τὸ μηδεμίαν συμμα-

“ Li 5 ὦ » ^I à o7 ,
χιὰν παρέχειν αὑτόις , Ἢ χινδυνων μὴ ἀπαλλατ-
3 ' , M ^ $5 € /
τειν, ἀπέςησεν αὐτοὺς τῆς αὐτῶν προσχυνήσεως"
€ ^ Y , / Jd , / à
Uu&g Ó€ τἀναντία παντα ἐπραξατε.
€ 384^ T et , ^ » ^N , ^
Ὡς εἰδέναι παντας ὅτι ἐκ τῆς ἐμῆς ὀργῆς
᾽ [i ' Li ͵ 3 ld
emsvey 9n Got fi τιμωρία παιδευσασα σε ἐφ εἰς
/ , 9, i A ' Lh 3
πρότερον οὐχ ἔμαϑες τὰ προσήκοντα, τῶν ἀγα-
^ reae? m ΕῚ / € L1 i] € 1 e!
ῶν map. ἐμοῦ ἀπολαύουσα, ---Ἰχανὴ yap ἡ τοῦ
, ! A] S ^7 LJ &
τπροσωσου δήλωσις τὴν ἀληϑειαν δέεῖξαι.----Ἰ αἱ
3 ͵ € m M L » , I d
ἐπάξω ὑμῖν τὰ Qeon ὅτ᾽ ἂν ἀμεταμέλητα mau
| ARAM. 5 ^v ^ I , € ᾽
Tig, ἵν ἐξ αὐτῶν τῶν πραγμάτων γνοίητε, ὡς οὐχ.

AU , ς , - / /
οἰκείᾳ, δυνάμει ὁ βάρβαρος τῆς πόλεως méptytve-,

ται, &ÀÀ ἐκ τῆς ἐμῆς ἀποφάσεως.

l

POLYCHRONII !

DP. A D.. VE : 1

' 1 » δὲ B iii
Τουτέςι πρὸς ἐχεῖνα ἀπόβλεψον" ὥσπερ yap ὁ

uU

Δανιὴλ προσευχόμενος ἐπὶ τὰ Ἱεροσόλυμα xpo

$ 2 , A 1 ΄ »νυ7 , » 5c *
ἀποβλέπων τῇ φαντασιᾳ, ἐδοχει ἐν αὐτῇ εἶναι
^ ! e YN 4 A M :
ΤῊ GoÀs , οὕτως ἐκέλευσε xat τὸν τοροφητὴν,
M ἃ ^ E Eo A LU e
πρὸς ἔχεινα ἀφερᾷν., xat τὴν προφητείαν ποιέι-
9 el , ! ^ ' , δ
σθαι, ὥστε ἐναργεςερον τὸν λογον vyevega-s at.—
, E» "M Y Kx D
Τουτέστιν. οἱ &vét τὴν ϑεραπειὰν τποριουμένοι,
Μ ᾽ ^ , 4 ^
εἰτοῦν ἐν τόϊς ὀρεωτέροις τότοις οἰχοῦντες.-----
3 λ “Ἢ e Sat »4/ , ev »
Αντι τοῦ πᾶσα ἐπινεοια εἰδώλων ἀπωλεϊῖται ἧἦτοι
c v ! Ht » » M
ὡς αὐτῶν χατασχευαζοντῶν τὰ εἰδωλα Ἢ τὴν
V / ͵ 7 1
περι ξοανα γινομένην Θεραπειαν σημαίνων.
E pr N € » 00€ q^ MAT,
Ιστε τοινυν φήσιν, ὡς οὐχ ἅπλως χατὰ πᾶν-
3 ,} 3 ^ i e ' /
τῶν ἀπεφηνάμην, ἄλλα κατὰ τῶν ἀνιατα νοσοὺν-
* » 68 e , P , [4 , 3
των" αὑτιχα γοῦν οὐχ ἅπαντας ἀπολέσω, ἀλλ
» ' ς / AR /
ἔσονται τινες οἱ διασωθησόμενοι., καὶ ἀμείνους

ἐκ τῶν. συμφορῶν γενησόμενει.
CAP. VII.

᾿ , , , 3 , A , 1,
Τουτέστιν οὐκ ἐξ ἀπάτης τὴν ἀσεβειαν εἰρ-
, , E" ἃ Li ,
γάσαντο, ἀλλ. ἐπιμελῶς τὰς παρανομίας ἐσρα-
D n RS WES /
ξαν. xat ὅλοι πρὸς Exttvcug εἰσι τεταμένοι.
^ M ^ » ,
Διηγησάμενος αὐτῶν τὰ χακᾶ, cux ἔστη με-
^ , E^ $ i ME. ^ RR ^
χρι τῶν εἰρημένων, ἀλλὰ xat ἐπισυνῆψε τὰ νῦν
L3 ' ͵ 3 , t ! , M
pn3ewca* τουτέστιν οὐχ Ὡπείλησα μόνον͵, ἀλλα
λ , ! ! N €
xa! ὠμῶώμοχα' ὥστε πληροφορηϑεντας περι τῶν
, I ^ f« A !
ἐσομένων xaxov μεταβάλλεσθαι τὸν τρόπον ἀλλ᾽
e DE e , ! / i] /
ὅμως οὐδὲ οὕτως ἀμείνους. γεγόνασι τὴν γνωμὴν.
, ἃ}. ' ' My
Τουτέστιν ἐπὶ τουτοις στεναξον , καὶ ἐδυρτι-
Y y N: * ^ ^ ^ /
χὴν ἄφες φωνὴν, ἀλγῶν ἐπὶ τόϊς πάσχουσιν
3A - ! en M ^ D
ἐπὶ τὸ συμφορᾶς μέγεϑος.---τΑντι τοῦ λυπηθη-
, M ' , ΙΓ. i
τι" εἰς τοσάυτην yap παρανομίαν ἐληλάχασιν ct

MUS em Y f A X ^ ^
xat ἐπισπᾶσθαι τροπὸν τινα τὴν mOpa τοὺ ÜEcu

δίχην.----}ουτέστιν ὅσοι διαφεύξονται. τῶν πολε-
μίων τὴν δεξιὰν, τεινώμενοι διαφθαρήσονται,
οὐδεμίαν ἀφορμὴν σωτηρίας ἕξοντες" ὁ ὃὲ πλη-
σίον λχηφϑεὶς , τὴν διὰ ξίφους δώσει Otxny.—
Ὅσοι δέ, φησι, χατὰ τὴν πόλιν εὑρεθῶσιν,
οὗτοι ἐν ἐνδείᾳ ϑανατοῦνται.----Τουτέστι πέρας
ἐσιϑήσω τοῖς λόγοις, τὴν xat! αὐτῶν ἐνέγχας
τιμωρίαν. -- Ἐπειδὰν εἴδητε φησὶ μὲν ἅπασι
τόϊς τόποις toig παρ ὑμῶν προσχυνουμένοις τοὺς
γεχροὺς ὑμῶν ἐῤῥιμμένους, τότε γνώσεσθε ᾿τῆς

1
*

v. 3.
cod. f. 197. b.

v. I5.

in praec.
|. Cap. FI.

1
:
Ἷ
Ἵ
b

Ἦν 7.

«od. f. 197. b.

v. 7.

v. 9.

v. 10.

v. 13.

IN EZECHIELEM.

ἐμῆς δυναστείας τὸ μέγεϑος---- Τὴν Δεβλαθὰ λέ-
γουσιν εἶναι Δάφνην τὴν πρὸς ᾿Αντιόχειαν τῆς
Συρίας" ἐμνημόνευσε δὲ αὐτῆς νῦν ὡς χατὰ μῶ-
xce τῆς γῆς Ἰουδαιας ἄχρι ταύτης ἐχτεταμένης"
ἵνα δείξῃ ὅτε χατὰ πάντων ἐξήνεγχε τὴν ψῆφον"
ἄλλως τε xai φαίνεται ὁ βυβυλώνιος ἐπὶ ταύτης
χαϑεζόμενος ἀναμένων τοῦ ποολέμευ τὸ τέλος"
ἐνταῦϑα γεῦν xai ὁ Σεδεχίας ἁλοὺς ἤχθη πρὸς
τὸν ΝΝαβουχοδονόσερ, xai τῆς τῶν συνδηχῶν πα-
ραβάσεως εἰσεσράχϑη δίχην. Καὶ μετ᾽ ὀλίγα"

M M $5 ^ » Δ ^ & » , A
t0 ὃε ἀπὸ τῆς ἐρήμου &tmev, ὡς ἤδη ἀπῳχισμέ.

f WM , ͵
yov» τῶν αὐτοϑι πρότερον χατοιχουντῶν.
CAT. YM.

i 1 i] i] ' * ͵
Τὴν πολιορκίαν καὶ τὴν περιφραξιν ἣν περιέ-

m 1 / ,
βαλον τῇ Ἱερουσαλέμ. οἱ Βαβυλώνιοι, πλοκὴν &no-.

ὯΝ. ! 3! D ͵ 1 d
xaÀst* ἔχει δὲ τινα ἔμφασιν τὸ λέγειν τὸν χα-
^ i] E" e E] ' 1 €4
ειχοῦντα τὴν γὴν) ἣν cudtQeté φησιν ἁλῶναι
ν » LE i * i] ^- D ^
ἤλπισας. Ἢ GaS6y tt xaxov G0 TOY EX d ρῶν"
/ M , 3 ^ 3 ^ » ͵ '

διὰ tci tO ἐν αὐτῇ τὸν SÉicy ἔσταναι ναον.
! 4 ͵ ' ᾽ e
Τουτέστιν οὐ δεηθέσεται τόνων, ἀλλ᾽ ἀρχεῖ
, » αι » , Li , ^
μόνον ἐπελθὼν ἀπωλεσαι τοὺς ἐνοιχοῦντας..
, , A ^ Y , U i]
EzavaÀapfowea δε συνεχῶς τὰ αὐτὰ, τὸν

M ^ c ! ᾿ y a /
χατὰ τῶν ἁμαρτανόντων ἐμφαίνων ϑυμέν" ἴδιον

- ' ^ , ! ^ ^ ἃ ^
γὰρ τῶν ὀργιζομένων συνεχέϊ τῇ ἀειλογίᾳ χεχρῆ-

cSat, τῆς μνήμης τῶν ἐπταισμένων. αὐξεύσης
τῆς διανοίας τὴν πύρωσιν . ἐκ τῶν λόγων τὴν
δευτέρωσιν ἐργαζομένης.

H ῥάβδος ἤνϑησε,, τουτέστιν τοῦ Ναβευχο-
δόνόσορ ἡ βασιλεία ἄνϑος δὲ xaÀà τὴν αὐτῆς
εὐπρέπειαν.---- Τουτέστιν ἡ κατὰ τοῦ ϑεοῦ ἀλα-
ζονία ἀπολέιται,) ἦ τὲ περὶ τὰ εἴδωλα ϑερα-
mia, xxi χατὰ τῶν ϑείων νόμων vatpejta.—
Τοῦτο ἀντὶ τοῦ οὐχέτι ἐάσει τὰς χατὰ νόμον τε-
λέισϑαι λατρείας . χαὶ ταύτας ἀϑορύβως ποιεὶ-
σθαι φησὶ χαὶ ἀμογητι.

Τὸ οὐχέτι ἣν ζωὴ τὸ ζῇν αὐτῶν. ἀντὶ τοῦ
οὐ συνήϑει χρήσονται ἀγωγῇ , ἐν περ εὐδοξοῦν-
τες χαὶ pvpistas διῆγον, ἀλλ᾽ ἀνείρῥομαν ἕξουσι
τοῦ βίου τὴν κατάςασιν.---- ουτέςιν οὐχέτι tcv
ci χώραν περὶ τῶν αὐτῶν διαλέγεσϑαι ἀλλήλεις.

Τουτέστιν οὐδεὶς περιέσται τῆς ἐπενεχϑείσης
συμψορᾶς" πάντες δὲ τῷ λίνῳ σαγηνευϑήσονται,

97

Ἔϑεος δὲ τῷ ϑεῷ ἐν ταῖς μεγάλαις μάλιστα
ἀποφάσεσιν , εἰς χρίσιν ἕλχειν τὸ πλῆϑος. ὥςε
δέϊξαι ὡς οὐχ ἄχριτον ἐχφέρει τὴν ψῆφον γατὰ

4» € , ' ! ^ c
τῶν ἁμαρτανόντων , xat μειζονως χαϑαψασῆαι

τῶν ὑπὸ τὴν τιμωρίαν κειμένων" ὡς τὸ. χρίνατε
iy ἐμοὶ wat ἀναμέσον τοῦ ἀμπελῶνος.----Αντὶ
τοῦ οὐδ᾽ εἰς χεῖρας ἕξουσι τῷ βαρβάρῳ.
Πολυχρονίου xot Θεοδωρίτου. Ὡς ὑπὸ δειλίας
τῆς φυσιχῆς αὐτέϊς ἐχχρίσεως ἀθρόως ἐσήμανεν"
εὐδήλον δὲ ὡς τὸν ὑπερβάλλοντα ἔδειξε φόβον.
Ὅταν γάρ͵, φησιν) Ἰδωσι τῶν ἐπιφερομένων
χαχῶν τὸ νέφος, xai εὐδεμίαν οὐδαμόϑεν φαι-

- ' , '
γεμένην βοήϑειαν., tort ἀπαγορεύοντες ῥίψωσι

M A A M A 4 , '
μὲν τὰ πολεμιχὰ ὅπλα, τὸ δὲ πενϑιμον ἀναλη-

^ LU € ' A «
ψονται σχῆμα. ὅτερ δια τοῦ σάχκου xat τῆς
ΕΣ ΄ A^ , ^ EE, Yu
ἐξυρισμένης χεφαλῆς ἐμφαίνεται ταῦτα yap εἰώ-
Li ^ , '
Sacw ci τηνικάδε πενθοῦντες ἐπιτηδευειν.
» , ' , 4. '
H ἐπειδὴ οὐχ ἐλαττους χρημάτων ἔσονται οἱ
' V A M , M ,
πολέμιοι.) οὐδὲ περὶ τὴν τούτων ἁρπαγὴν ἀσχο--
! ͵ ^ ^ ^ '
ÀnStvteo , παύσονται τῆς σφαγῆς τῶν ἅλωντων.
, A A ͵ ed
Παρασχευάσω , qnot , τοὺς πολεμίους mepu-
^ * , L] 7 ! 4
δεῖν αὐταὶ ὡς γὰρ χρήματα λήψονται, καὶ οὐχ
€ ' ,
ὡς ϑέεους ϑεραπευσουσιν.
'E δή Ἁ , χω ,
πειδηπερ.,) φησιν , εἰς παντελῆ παρανομίαν
ἂν ἡ ^ LEN! 34V (Cv αἱ, ΄
ct ἐνοιχεῦντες ἐξέχλιναν.. οὐδὲ τοὺ φἴχου ποιῆσο-
Li 3 € ^ / , 1
μαι πρόνοιαν.---Οὐχ ἁπλῶς χρατήσουσιν. ἄλλα
τελείως δεσπόσουσιν.---- Τουτέστιν ᾿ἀσϑενῆ δείξω

πᾶντα ig cg ἐφρόνουν μεγάλα.
CAP. VII.

« ' , ' b"
Oz τελειας ἀπωλείας χαταψηφισϑείσης τῆς

' BE ᾿ ἮΝ ἐν : , ,
πόλεως, συνέῤῥεον πρὸς «vtov, μανθάνειν τι

'πλέον σπουδάζοντες" quét γὰρ τὸ τε ἄδηλον μεί-

ζονα τὴν ταραχὴν ἐμποιέϊν, wai ἡ ὁπωσοῦν ἀπό-
χρισις φέρει τόϊς ἐν συμφοραῖς παραμυϑίαν...
Οὐ δὲ ἀγγέλων μὲν τοὺς λόγους ποιεῖται j
ἀλλὰ δ᾽ ἑαυτοῦ τὐληροφερίαν μείζονα ἐντιϑεὶς
τῷ προφήτῃ, xat φόβον ἐμποιῶν τόϊς παρανόμοις.

Εἴδωλον ἣν ἐχέϊ παρανομίας ἱδρυμένον" ζύ:-'

λου δὲ αὐτὸ χαλέϊ ἐκ μεταφορᾶς τῶν μοιχευο-
μένων peii ,. χαὶ τοὺς μὰ ἀνὸρας nét aque
πανουσῶν. ipae δὲ μιγνυμένων, χαὶ εἰς ζη-
λοτυπίαν τοὺς ἄνδρας ἀγουσῶν.

18.

γ. τς.

Υ, 17.

cod. f. 198, ἃ,

Υ, 19.

v. 23.
cod. f. 198. bh.

V.C EL.
vod. f. 199. a.

x. 12.

eod. f. 199. b.

v.

Οἶμαι δὲ Ἰεχονίαν εἶναι τὸν υἱὸν Σαφὰν, ὃν

Ἱερεμίας Σοφονίαν λέγει: αὐτὸς yap δὴ band

γίας κατὰ τὴν Ἱερεμίου sit j ἱερεὺς ἦν τοῦ

ἐν Ἱεροσολύμοις ναοῦ , πρὸς ὃν ὁ Σαμέας ἀσέ-
στειλε, διαθεῖναι κατὰ τὸν gegen ce hé ü-
πῇ οὐ p ἔδρων αὐτὰ, ἀλλὰ χαὶ τοσαύτῃ
περι τὸ χαχὸν ἐχρῶντο φιλοτιμίᾳ, ὥστε μηδὲ
χατὰ τοὺς οἴχους ἀπέχεσθαι τῆς τῶν εἰδώλων
ϑρησχείας.

Οὐ γὰρ ζητῶ τῆς φωνῆς τὲν τόνον ἀλλὰ τῆς
γνώμης τὴν μεταβολήν.

CAP. IX.

Οὐ μόνον ἐπειδὴ ἐκέϊ πρῶτον εἶδεν τὴν ἀσέ-
M ἀλλ᾽ ἵνα xoi Βαβυλωνίων ἐνδείξηται τὴν
n coy .— Atixyat sputo ὡς οὐχ ἥδεται τῷ 96-
νάτῳ τὸν ἁμαρτανόντων ὁ ϑεὸς, καὶ ὅτι A
ἀναβολῆς τὴν ν χατὰ τῶν ὑπευθύνων τομῶν ἐπό-
γουσὶν αἱ κενὰ δυνάμεις" διὰ τοῦτο φησὶν ὅτι
εἰσελθόντες , ἔστησαν e sagte τοῦ ϑυσιαντυρίου
τοῦ pente - (oy τε ydp ἦν τοῦ ϑεοῦ
τῷ τόπῳ παραμένοντος, , ἀπηχές τι γενέσθαι π pt
τὸν ναόν.

Ἦσαν γὰρ πολλοὶ δίχαιοι, ὡς ὁ ated ;

ὡς ot υἱοὶ Ῥηχὰβ , G6 .0 θύριας. xai ὅσοι τὴν

αὐτὴν γνώμην τῷ προφήτῃ ἐχέχτηντο" εἰ "δὲ παρὰ

τῷ Ἱερεμίᾳ χεῖται, sepe ate £t ταὶς δὸσὶς
Ἱερουσαλὴμ. xoi ἴδετε ἐὰν. εὕρητε δίκαιον ἐν αὐ--
th, ἵλεος dni ig χύριςς ἐν αὐτῇ, cu θαυ-
μαστόν οὐ γὰρ περὶ τῶν δικαίων λέγει; ἀλλὰ
περὶ πάντων τῶν τῇ θείᾳ ψήφῳ εἰς παρανομίαν
ἐχχλινάντων..

Δείκνυσι τῶν apis δυνάμεων τὴν περὶ ἂν-
θρώπους sadiivia ὡς γὰρ ὀχνοῦντας sp: τὸν
φόνον προτρέπεται τῷ λόγῳ svi τοὺς qoos

Y

ipiis veni δὲ λίαν ἀτοπώτατον τὸ κατα

τῶν νηπίων φέρεσϑαι τὴν ψῆφον ; τῶν μηδέ

« ! ὯΝ , , » ' Y '
. ἁμαρτησαντων ἀλλ ἔχει Guvtopov. τὴν λυσιν"

! x eU X A ^ , 7

πᾶντων γὰρ ἐπὶ τὸ χέϊρον ἐνχλινάντων", ὥστε
i , ΘῈ 5 1 , Uu A Α ,

χαὶ εἰς τὴν αὐτὴν ἀσεβειὰν xat τὰ Vilma: χξι-

paryovyéta au ,

ca amus τῶν δὲ npnens τὴν ἀδικίαν , ὥστε

E] Ι LT UM , ^
ἀναγκαίως τοὺς μὲν ἀσεβοῦντας

qu ἐπὶ πολὺ χυθεϊσαν τὴν παρανομίαν y" παντα-

--

POLYCHRONII τ

πασιν e. καταστῆσαι τὴν ἀσέβειαν: εἴποι
δ᾽ ἂν τίς xat xat ὀπτασίαν οὖ- μόνον ny
σϑαι ταῦτα, πρὸς φόβον τῶν ἀσεβῶν. ἢ xat
int τινῶν ἴσως ἐχβεβληκέναι" πολλὰς, ὡς ict

As 5. PA ' $i M ? !
πολὺ, τῶν πολεμῶν ἐχόντων τᾶς ἐπιτᾶσεις.

U te ' x D » e ? »5 ^
Οὐχ ἁπλῶς δὲ ἀπὸ τῶν ἀνδρῶν ἀλλ ἐκ τῶν cod.f. 300. ἃ

/ ! e L M1
πρεσβυτέρων ; τουτέστι τῶν ἡγουμένων , οἵ καὶ

4 ÉÀ|À4 Ω 1 , ' !
ἑτέρους ἐπαιδοτρίβουν εἰς χαχιαν.----Τουτεςὶ μὴ- v.

! 4 ͵ N
δεμίαν ποιήσασϑαι φειδώ" οὐ γὰρ ἔτι ἐμὸν λο-

3 t e eu N ^ -“
γίζομαι τοῦτον , ἐν ᾧπερ τὸ πλῆθος τῶν εἰδώ-

λων ἔστησαν" τὸ δὲ μιάνατε ἔφη κατὰ τὴν ἰου-
δαϊχὴν ὑπόληψιν , ἐπειδὴ ἀχάθαρτος ἐνομίζετο. ὃ
ἁψάμενος νεχροῦ. ;

Πολυχρονίου χαὶ ᾿Απολιναρίου. Τουτέστιν οὐχ
Bia τῇ αἰχμαλωσίᾳ τῶν depo , ἀλλὰ χαὶ
τούτους ἅπαντας εἰς ἀποιγίαν πέμπεις , μᾶλλεν
δὲ ἀφανίζεις τὸ γένος:

Καὶ εἰς βίον δὲ αὐτοὺς διαβάλλει, χαὶ εἰς τὸ
τὴν πρόνοιαν τοῦ ϑεοῦ λοιδορεῖν.

Πολυχρονίου χαὶ Acai Θαυμαστὸν δὲ
εἰ ἐν τοῖς χατόπιν φήσας τινὰ σεσημειῶσϑαι ἐπὶ
τὸ μὴ παϑεϊν. νῦν πάντας ἀπολωλέναι εἴρηκεν"
τὸ μὲν γὰρ ἦν τῆς ἀληϑείας τοῦ πράγματος.
τὸ δὲ τοῦ πάϑους τοῦ προφήτου" εἰοϑότων πῶς
Tu. Gv ἐν ταὶς μεγίσταις συμφο pois μείζονα τῶν
δρωμένων φαντάζεσθαι.---Ἐὶ δὲ xai ἐνταῦθα ἐθεο-
σατο τινὰ καθήμενον , ἀλλ᾽ εὔδηλεν ὥς τοῦτο
μηνύει ὑπομνήσεως γὰρ ἕνεκεν τῶν ἔμτωροσϑεν
λεχϑέντων . ταῦτα προσέϑηκε.

Πολυχρονίον χαὶ lotentus que Ox ἀνήμερος

3495

ἀλλ ὡς δίχαιος μετὰ τοῦ foedus υ" τὸ μὲν

γὰῤ δίκαιον ἐν τῇ τιμωρίᾳ yoermt s τὸ δὲ. s

τῇ προῤῥήσει

τῶν δεινῶν γϑωρίξεταιλ διόπερ ἀξια ὧν -

λανϑρωτον ἐν τῇ ἀναστάσει χαὶ

ἀπέλαβον , ὅπερ ἐστὶ δικαιοσύνης τεχμύριον". τὸ
δὲ ἑπόμενον , φιλανϑρωπίας, ἀπόδειξις.
Δηλενότι ὁ χαϑυμενος" ὡς γὰρ ἀρκεσθεὶς τῇ
ὑπομνήσει σύνυψίηνοῦ xai τὸ παραλειφϑὲν" διὰ
τοῦτο οὖν ἐνέφαινε τὸ παραλειφϑέν' δῆλον. γὰρ

ὅτι ἣν τις. χαϑηρενός. ὃς εἶπε πρὸς τὸν ἀνὸρα.

C À P. X.

€ | ^ H M
Iva. τὸ δαψιλὲς δείξῃ τῆς τιμωρίας, καὶ ὅτι v. τ.

P^

AO P ttm νὰ, .“-,

TA v. 3.
^-eod, f. 200. b.

I Υν, 12.
'od. f. 201. ἃ.

IN EZECHIELEM.

χατὰ πάσης ὁμοῦ τῆς πόλεως ἀποφαίνεται παν-
ταχόσε γράφησιν, ὡς ἔτυχε διασπείρων τὸ πῦρ,
πάντας ὁμοῦ τῇ συμφορᾷ περιλαμβάνων.
Ἐπειδὴ οὐχ οἷόν τε ἣν τοῦ ϑεοῦ ἔνδον ὄντος,
Ἢ δοχοῦντος γενέσθαι τι περὶ τὸν ναὸν τραχὺ
σχηματίζει διὰ τῆς ὀπτασίας τὸν Silv ὥστερ
ἐξισόμίνοι τοῦ οἴκου: τὸ οὖν εἱστήχει ἐκ δεξιῶν

τοῦ vi ἐσχὴμάτιζεν ὡς ἂν εἴ τινος ὀργιζομέ-

- veu xai ἐπιτάττοντος τὴν χατασφαγήν. ---Οὐ χα-

τὰ τὸ παρὸν τοῦτο γεγενῆσϑαι λέγει ἀλλ᾽ ὅτι
οὕτως ἐξ ἀρχῆς ὠφθη ἡ δειχθεῖσα ὄψις πλιηροῦσα
τὸν cixcy διὰ τῆς νεφέλης" εἶκον δὲ λέγει τὸν
ἐνδοτάτω ὅπου τῶν ἁγίων τὰ ἅγια.----Μέγιστον,
φησὶν, ἦχος ἀποτελθῖ τὸ τῶν πτερύγων“ χινου--
μένων τῶν χερουβὶμ Ξ pa indagine βροντὴν
εἰναι ἢ ϑείαν φωνήν" τὸ γὰρ ὡς φωνὴ σαδὸαὶ ;
ἱχανοὺῦ Θεοῦ βροντὴν ὁ ὁ Σύμμαχος zat Θεοδοτίων
ἐβρήνμουμαν τουτέστιν εἰχάσασαν τὸν ἦχον τοῦ
ἱχανοῦ καὶ δυνατοῦ ϑεοῦ, φωνῇ τῇ xata ϑείαν

ἐνέργειαν ἀποτελευμένη βροντήν.
CAP. XI

PPOHBA UD: τὰ ἤδη ἔμπροσϑεν εἰρημένα: οὐ
γὰρ ἄλλην νῦν ἔφη ἐμαὶ ἣν ἔφη ἤδη πρότερον s

ἔνϑα τοὺς εἴχοσι πέντε ἄνδρας ἐθεάσατο τῷ

ἡλίῳ ΜΡ νυν ῥα

'E E λ " JM E 7
σισυνάστει ἕτερον ἔγχλημα,, ὡς οὐ po-
νον οὐ πειθαρχεύντων αὐτῶν tig παρὰ τῶν προ-
φητῶν ἀεγοβένες 5 ἀλλὰ xal χλευαζοόντων..----
Μάλιστα μὲν τουτέστιν εὐδ᾽ οὕτως. διέψευστ αι
ἡ πρόῤῥησις" λέβητα γὰρ πεποιήχατε τὴν πόλιν,
, ^» 7^ 4 , ^ M U
χατασφάζοντες ἐν αὐτῇ τοὺς πένητας, χαὶ ἀντὶ
M »o^ ͵ M A M
πυρὸς αὐτῇ γεγονότες" ἴστε δὲ xoi ὡς ἡ xatd

^ ! ^ AE A Li , Li
τῆς πόλεως ψῆφος αὐτίχα μάλα ἐπαχϑησεται,

A ͵ E , ,

XXL χειρονα τῶν ἠδικημένων πείσεσϑε.
͵ ἃ e e € U
Θαυμάσαι δὲ ἐστιν, ὅπως ἕνα ἑωραχὼς τε-

͵
τελευτηχότα͵, περὶ ᾿τσαντων ὁμοῦ διαλέγεται" οὐ
γὰρ δήπου ἐν τῷ ϑανάτῳ τοῦ ἑνὸς οἱ λοιποὶ.
συναπόλλυνται: ἀλλα τοῦτο τῆς p λαὸν δια-
ϑέσεως τοῦ προφήτου τὴν ἀπόθειξιν f ἔχει,
Εἰ γὰρ «ot τινες μετὰ τὴν ἐπάνοδον ἐξέχλι-:
yay, ἀλλ᾽ οὖν γεγόνασιν δίκαιοι, ὡς ὁ Ματθίας

E] ͵7 « ^ (A J « «€ b
χαὶ Ἰούδας ὁ μανχαβαῖες, χαὶ πάντες ci vp

99
^ » ΄ ς- 7 ἃ , 1 3 A
τῆς εὐσεβείας ἑλόμενος τὸν ϑάνατον. τὸν dg
E !
Ἀντιόχου.

» M ^ ox ^

Εστι δὲ τοῦτο τὸ ὄρος τῶν ἐλεῶν ; ὅϑεν ἡ

ἡ χατὰ σάρχα ἀνάληψις τοῦ σωτῆρος ἐγένετο"

χατὰ γὰρ τῆς Ἱερουσαλὴμ τὴν ψῆφον ἐ Seve pus
εἰς τὸ ὄρος τοῦτο χωρεῖν, χᾷχειθεν ποιέὶ τὴν εἰς
οὐρανοὺς ἄνοδον" Di γὰρ τὸν ςαυρὸν χαὶ τὸν
ϑάνατεον,, wo τὴν κατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ παλιν
ψῆφον ἐξοεγνῶν . ὅτι οὐ μὴ pen ὧδε χίϑος
ἐπὶ λίϑον ὃς εὐ. μὴ καταλυϑῇ.,. εἰς τὸ ὄρος
ἐχέϊνο esta τῶν uedatin ἀνελθὼν, ὑπὸ td
xat ἀοράτων. φερόμενος δυνάμεων εἰς οὐρανβὺς
ἀνελήφϑη; τύπος τοίνυν τῶν ἐσομένων χατὰ τῷ
προφήτῃ δειχϑέντα αἰσϑητά.

Ἐπειδὴ jap ὄφις χαὶ ἀχοὴ μόνη τῶν πραγ-
μον ὀέχεται τὴν ειαραίνεσίν ἢ γάρ ὁρῶντες
ἐν ἑτέροις τὰς συμφορὰς, σωφρονέστεροι γινόμε-
0a* ἢ din τῶν ϑείων νόμων, σπουϑαιότε-
pet περὶ τὴν ἀρετὴν. χαϑιστάμεϑα- ἄλλη δὲ oi-

, ν e^ » 2.36
σϑησις οὐχ ἔστιν ἐδηγουσα εἰς εὐσέβειαν.
C A P. XII.

"Ays δὴ cov , φησιν, ἐφ᾽ ἕτερον εἶδος ἐλϑὲ
ὀιδασχαλίας, πρὸς τὰ τῶν ποιούντων xal πα-
σχόντων πάϑη σεαυτὸν Viking.

᾿Αντὶ X τὴν μὲν φύσιν μήνυσον τῷ toe
διαδὺς μὴ μὴν αὐτὸς σεαυτῷ paso ctnotte ,
ἀλλ ὑφ eigen qepótutvos ὡς ἂν ὑπὸ δειλίας
ἀφθρομένος, καὶ τὴν ἐπὶ τὸ βαδίζειν δύναμιν" εἰ
γὰρ αὐτὸς ἀξιῶν φεύγειν προσετάττετο, οὐχ ἂν
ἐχαλύψαντο" ὥστε μηδὲ ὁρᾷν τί τῶν ἐν ποσίν"
πῶς Ó& ἔτι xal ἀπ θ ράσο ἠδύνατο. agnpn-
μένος τοῦ βλέπειν; τὸν μὲν οὖν ete Md
τεῖν ἐπ᾿ ὄψεσιν αὐτῶν ἐχελεύετο" ἐπὶ μετεώρου
δὲ ὄντα εἰς φυγὴν τραπῆναι "αλυψάμένον παν-
sepia ἐᾷ ἵνα διὰ μὲν τῆς προφητείας μηδένα
λάϑη τὰ προφητευόμενα: διὰ δὲ τοῦ σχήματος
τὴν συμφορὰν ὀιδαχϑῶσι.

Τοῦτο δὲ pens ve ὅτι κατὰ τὸν σάρεντα
χαιρὸν ἐν ᾧπερ: ὁ προφήτης ταῦτα Mei πέρας
εἶχε ται vat: "Ievdateve , «εὔδηλεν γὰρ ὡς γατὰ
τὸ ἕχτον τῆς βασιλείας Σεδεγίευ ταῦτα ὁ προφή-

τῆς λέγει, συνέβη δὲ: κατὰ: τὸ ἑνδέκατον ἔτος τῆς

*

v.

v.

Υ. 3.
eod. f. 201. b.

v.

28.

100

! Li i] 3 LI 2-t € ᾿ ^
τούτου βασιλείας τὴν ἐσχάτην ἅλωσιν ὑπεμέϊναι
A ' ^ M) PTS

τὴν zoÀw' ἀλλ ὃ βουλεται εἰπεῖν τοῦτο ἐστιν"
» € ϑ ἢ 7 , y V L1

ἴστε ὡς αὐτίκα μᾶλα ἐπαχϑύσεται τὸ δεινὸν,

/ /, 4 Ws Fon M

οὐχετι ἑτερου βασιλέως διαδεξάμενου τὸν Σεδε--
! » V N ' [od »€4 , ,

χιαν" ἐπὶ γὰρ τουτοῦ των προῤῥήσεων ἐχβήσεται
!

τελος-

GAP. XIHL

ruth "Eran ἡ γραφὴ πολλαχοῦ ἐμπελῶνα xol
τὸν λαὸν ἄμπελον γάρ, φησιν, ἐξ Αἰγύστευ
μετήρας" καὶ πάλιν ἀμπελὼν κυρίου σαβαώθ" xat
πάλιν" ὑμέϊς δὲ ἀνεπυρίσατε τὸν ἀμπελῶνά μου"
τὸν ὅμοιον τρόττον xai vuv τῷ παραδείγματι
τῶν ἀλωπέχων ἐβουλήθη τὸ φιλοχερδὲς τῶν ψευ--
Üenpegntüv , καὶ τὴν ἐξ αὐτῶν xata τοῦ λαοῦ
σημᾶναι δυμην" ὥσπερ γάρ φησιν ἀλώπεκες λαν-
θάνουσι τοὺς φύλακας τῶν ἀμπελώνων, καὶ εἰσ-
ἰόντες. χερδὸν οὐδὲν ποιοῦσι: τῶν δὲ "πόνων
τὸν χαρπὸν ἀφαιροῦνται. παραπλησίως χαὶ οὕτοι
δολερῷ τῷ σχήματι πολλοὺς λανθάνοντες ὡς ἐπὶ
τινὶ ὠφελείᾳ λαλοῦντες, πρὸς τὸ ἑαυτῶν βλέπον--
τες κέρδος, τὰ πρὸς ἡδονὴν διαλέγονται.----ὐλν-
τὶ τοῦ, οὐδὲν ἀληϑὲς ἐφϑέγξαντο, οὐδὲ ἠδυνή-
σὰν τὴν Wr ἐμοῦ διὰ τῶν προφητῶν γενομένην
ἀπόφασιν ἀναχαλέσασϑαι.----: Ἐδειξεν αὐτῶν vai
τὴν ἀλαζονίαν xai τὴν ἀσθένειαν" ὡς μὲν γὰρ
πειμένές. φησι, xai χηδεμόνες τῶν προβάτων
ἠβουλήθησαν συγχροτεῖν τὸν λαὸν, ἠλέγχθησαν
δὲ ὑπὸ τῶν πραγμάτων᾽ τοῦ γὰρ πολεμίου ἐπι-
στάντος, οὐ μόνον εἴρξαι τοῦ Βαβυλωνίου τὴν
ἔφοδον οὐκ ἠδυνήθησαν. ἀλλὰ καὶ ὁρῶντες moÀ-
λαχέϑεν διασσειρόμενον τὸ πλῆϑος, xai ὑπὸ λι-
μοῦ καὶ ξύφους χαὶ πυρὸς διαπανώμενον, ἐφωρά--
θησαν τὴν τῶν ἀλλοτρίων. xai οὐ τὴν τῶν ποι-
μένων, ἔχοντες cabo.

Οἱ μεγαλαυχούμενοι τίσιν φησὶ πρὸ τῆς πεί-
pes τῶν δεινῶν᾽ xat τὸν τοῦ θεοῦ. χρησμὸν τρο-
βαλλόμενοι, δειλοὶ xal ἄτολμοι πρὸς τὸ καχὸν
πεφήνασιν᾽ τὸ cuv ὡς ἐν πολέμῳ, οὐχὶ
παραβολὴν κέϊται, ἀλλ᾽ ὡς ἐπ᾿ αὐτῆς τῆς
ϑείας----Τῷ ὀνόματί 5, φησι, τῷ

M
κατα
ἀλη-
ἐμῷ κατεχρῆ-

^ ' ^ ^ /
σϑαι ψευδέϊς μαντειας τῷ λαῷ προσφέροντες"

ϑύς "ἢ M , ΓΑ 7 e^ LEN
ἐγὼ δὲ cux ὑμῖν τοῦτον ἐξέπνευσα.

POLYCHRÓNII

» ! , Y Y "
Τούτῳ ἐπειδήπερ εἰς τὸ χαχὸν ἐξέχλιναν, καὶ

ἀπὸ καρδίας πλάττεσθαι ἠβουλήθησαν y ἐξ ayay-

«ng ἔσχον δαίμονας ἐνοικοῦντας. τοῦ θεοῦ ἀλλο--
τρίους ἑαυτοὺς χατασχευάσαντες" ἐπιςάμενοι γὰρ
τῶν προφητῶν τὴν ἀλήϑειαν, ἐπὶ τοὺς ἐναντίους
ἐχώρησαν λόγους.

Ὁτ᾽ ἂν διὰ τῶν πραγμάτων μάϑωσί 5 φησι,

^ 1 € ' »€/ b κ'
ψευδέϊς τὰς ὑμετέρας προῤῥήσεις, xat πολεμὸν

᾿ A * , 4 3 i] ^
xai σφαγὴν xat αἰχμαλωσίαν ἀντι τῆς 6ÀOt-

, » Φ ν ᾽ ^ ^ ^
σθεισὴς εἰρήνης) οὐχ ἐροῦσιν ὑμῖν, ποῦ οἱ Xpn-
A ^ , M , i
στοὶ ὑμῶν Aeyot, xat τῆς εἰρήνης αἱ ἐπαγγελιαι.:
UL] να M » 08 LI
Καὶ pet ὀλίγα. "Ecc δὲ ὡς ἐπὲ τοίχου xot
, - »᾿ LENS MI ;» 4 ἐν
οἰχοδομὴς ἔλαβεν αὐτῶν τὴν ἀσέβειαν. ταρε-
^ ^ i E ἡ ,
λᾳβε τοῦ ϑεοῦ τὴν ἀπόφασιν, xai τὴν ἐπαγομέ--
νην αὐτόϊς τιμωρίαν χαταχλυσμῷ.
^ ' ^ e , ^
To χακοότεχνον αὐτῶν τῆς γνωμὴς πιαριστῶν.
Lj ' M 1 e ^ |
—Mépgezoa γὰρ οὐ μόνον toig χρησμῳδέϊν πει-
' 1 AL, / !
βώμένοις, ἀλλὰ καὶ τόϊς χεχρημένεις περιάμμασι
Νὰ ^ M
xat ἐπῳδαῖς τισιν.
, 1 ^ Ι M M T
Eig τὸ πωτᾶσθαι, τουτέστι διὰ τὸ περιαπτων
^ ^ Li ὔ ^ ^ A
ὑμᾶς χεχρῆσϑαι πρὸς ἀπάτην τοῦ λαοῦ. xat

" " ' ! ^ gi e
ἀναῤῥιπίζεσϑαι αὐτοὺς ἀσέβειαν τῇ x«S vut

v

^ I Li ^ » ^ ^
ὀργῇ χρήσομαι προσκεφάλαια γὰρ ἐνταῦθα τὰ
τὰ ἔ ἧς ἤδη εἴρηται" τὸ δὲ 6g ἃ
περιαπ qn, ὡς δὴ εἴρη φ
^ , ' ,* ^^ A LI € φδ'. δὲ »?
ὑμεῖς ἐπιστρέφετε ἐχέϊ ψυχᾶς, ἀντι τοῦ ἐφ à
ς ςἊ»"Ἕν ' ^ i , L '
ὑμέϊς Guyayete τοὺς πολλοὺς ἐλπιδι χρείττονι.
' , ^ ^s LE 3] ! €
Τουτέστιν αὐτόϊς ὑμᾶς τοῖς ἔργοις metae, ὡς
» o! € 0 ij 1 ^ LE ! Y
ayontog ὕμιν ἡ περὶ τὰ τοιαῦτα EUTEL Eta" διὰ
A A ^ » Ἁ i] 1
μὲν γὰρ τῶν ἔμπροσθεν πρὸς τὰς ποιουσας qn-
, m M. 1 i ἫΝ $^. s ,
σιν, ἐνταῦϑια ὃὲ πρὸς τοὺς χεχρημένους ἀπεφῃ-
Π Hi , ͵ '
νετο.----Τουτέστι τὰ περιαυματα δειξω χενά ,
À e , ^ ^ A A i. ^
ὥστε ὑμᾶς αὐτοὺς πρὸς τὸ ἄνοητον ἀφορῶντας,
E" - ! A Bu
γνῶναι τῶν τειούτων τὸ μάταιον.
ξ » 9 ym ^ » , »
Τουτέστιν ἀπ αὐτῶν τῶν ἔργων πεισω αὐ-
i] 3*4* » ͵ὕ 4 » Li ν *
τοὺς ὡς οὐδὲν ἔχουσι κέρδος ἀπὸ τῶν γινομένων .-----
, i] e ν ^ 5 e i] ,.
Ari τοῦ ἀνελέϊν ἐπεχειρέϊτε τοὺς &ysuSvycug.—
^ ^ ' ' e , 3 ε
Καὶ ταῦτα πάντα, φησι, τοριοῦντες, ἐπ᾿ ἐμὲ
᾽ 7ὔ m l4 Ἁ 7] a b.
ἀναφέρετε τῶν γινομένων τὴν Gitixv, O χαὶ με-
! ! y m / 3 ι
γιστὴν χατηγοριαν ἔχει τῆς γνωμῆς.--- ἀντι
^ A ^. i ἐὼν ^ ^ A ^
τοῦ τὰς πράξεις τοῦ ἀσεβοῦς βεβαιοῦτε δια τῶν
3 ' I Y »o0 m ^
οἰκείων λόγων τοολλὴν αὐτοῖς τροσμαρτυρεῦσαι
Hl , uU V 34V 3 7? ^ ^M ^
τὴν ἰσχὺν. καὶ οὐδὲν ἀνατιϑέντες Θεῷ τῷ τῶν
, bh /, 4 ?
ὅλων δεσπότη.-----Ἐνταῦϑά., φησιν. εἰ wet τις

΄

N

m

v. I2. «|
eod. f. 202. b. -

v, 18.

unos: darc TP PEE ERRARE, TECH RI

ue

ONIS

ὈΥ ape e

* ita eod.

v. 2.

'JN EZECHIELEM.

bu ^A ͵ A] , , ^
ὑμὶν ἐλαὶς σωτηρίας. xat ταὐυτὴν ἀφαιρέίτε"
^ E Hj “ὝἭ ' , ^
ὅλους σαυτῶν ποιοῦσαι " διὰ τῆς ὑποσχέσεως τῶν
. ͵ ^ , *
ucuéwov.—— Tavrns ἕνεχεν τῆς αἰτίας , φησίν,
φ' 3 , ^ , i] uU] , Φ' ..ἃ
οὐχέτι ἐν ἀπειλῇ στήσω. τὸ δεινον" ἀλλ ἐπαγα-
i] A L
yo» τοὺς BapBapcus ,
, ' ᾽ / 1 δὼ
ξομαι τιμωριας.---- ουτέςιν ἀπαλλάξω τὸ πλῆς-

Seg τῆς ὑμετέρας ἀπάτης.
CAP. XIV.

' b μὰ ^ ' ) [i
Τουτεστι xat οἴκον συνῆλθον Ὄρος μὲ; wa

, E
ὡς φίλοι ἐκαϑέζοντο.----Πρεσβυτέρους j τοὺς τοῦ
λαοῦ ἐξάρχους καλεῖ.
᾿Αγνοοῦντί μοι, φησὶ, τῆς gk ora τὴν αἷ-

τίαν. dinde ὁ Ses τ τὰ ἐν ἀποῤῥήτῳ τῆς
διανοίας. τυγχάνοντα.

Τουτέστιν ὡς ἀπογνῶντες ἅπαντα διαπράττον-
Tat, μιχρὰ φροντίζοντες τῆς ἀπειληϑείσης τι-
μωρίας.

Ἐπειδὴ γὰρ ἤτουν μὲν ἐκέϊνοι ἀπόχρισιν τὸν
προφήτην , πανταχοῦ δὲ ὁ δίκαιος ἀναμένων τοῦ
ϑερῦ τὴν ἀποχάλυψιν, τὴν πρὸς τὸ τλῆϑος
ἐποιξῖτο διάλεξιν. ἀναγχαίως ἐν ἀποῤῥήτῳ τῆς
διανοίας τῷ τοροφήτῃ γνωρίζει καὶ τὴν ἐχείνων
aun.

Αλλ᾽ cox ἔστιν ἴδιον τοῦ διχαίου χριτοῦ xat
| edes τὸν προφήτην γ ναὶ σλανηϑέντα χολα-
ζειν. Οὐ τοίνυν xat ἐνέργειαν λέγει τὸν προφή-
τὴν πλανᾷν, ἀλλὰ χατὰ συγχώρησιν.----Οὐ μά-
τὴν φησὶ ταύτην ἐπείνοις ἐξάξω τὴν τιμωρίαν,
ἀλλὰ διὰ τοῦ ἐχείνων ὀλέθρου εὐεργετῶν. χαὶ
τῆς ἐκείνων εὐσεβείας ἐλευϑερῶν᾽ βούλομαι yap
αὐτὸν ἔχειν λαὸν, wot εἶναι αὐτῶν ϑέλω ϑεὸς,,
πᾶσαν αὐτῶν γηδεμονίαν ποιούμενος.---- Τὴν ἴσην
τιμωρίαν ἀπειλεῖ. καὶ τῷ χαχῶς ἐρωτῶντι , xat
τῷ χαχῶς ἀποχρινομένῳ.

'Eav ἁμαρτῆσαν ἔϑνες χολάσει βουληϑῶ καὶ
λιμῷ παραδοῦναι. μετανοίᾳ δὲ χρήσασϑαι μὴ
βοευληϑῶσιν οἱ χολαζόμενοι. οὐδεμιᾶς τεύξονται
συγγνώμης, οὐδὲ εἰ Νῶε καὶ lof xat Δανεὴλ
εὑρεϑείη ἐν αὐτόϊς" ἀλλ᾽ οὗτοι μὲν τῆς οἰκείας
δικαιοσύνης τρυγήσωσι τοὺς χαρποὺς, καὶ τῆς σω-
τηρίας ἀπολαύσονται, ἐχείνους δὲ τῆς ἐπαγεμέ-
γῆς οὐκ ἀπαλλάξωσι τιμωρίας.

, *»€ ^ , bc
σιχιλας πὰρ ὑμῶν etgmpa-

ἢ,
10]
, 1 ^ , - , . Ὁ ^ ^
Τούτων ὃε τῶν ἀνδρῶν ἐμνημόνευσε Νῶε, τοῖς
, ^ U Y 7 » 0^ 4
εἰρημένοις τῶν χατὰ τοὺς χρόνους αὐτῶν γενομέ-
' ! A ^ , ,
γων λίαν συμβαινόντων" ὅ τε yap Νῶε ἐν ἀσε-
- € ' ^ , » - ^
βῶν εὑρεϑεις γενεᾷ, οὐκ ἴσχυσε τῆς τοῦ κατα-
^ ͵ 3 / A
χλυσμοῦ πανολεθριας. ἀπαλλάξαι τοὺς μετανοίᾳ
! " ^ / ν 1 ͵
χρήσασϑαι μὴ βουληθεντας" καὶ ὁ Δανιὴλ ὡσαῦ-
1 A ^ , ' ,
τως χατὰ τὸν τῆς αἰχμαλωσίας γενόμενος xat-
LI λ Y HU L' i] .
pov, τοὺς μὲν ἄλλους διὰ τὴν πολλὴν ἀσέβειαν
r[ ^ 3 , ^ 5. Ἃ
οὐκ ἐλευϑέρωσε τῶν ἐπενεχϑέντων καχῶν" αὐτὸς
A ͵7 ^ , » ΄
δὲ χαὶ ὀορυάλωτος γενόμενος τῶν πολεμίων £xpa-
M U ? ' » c
τῆσεν xai τοὺς ἀνδραποδήσαντας ἔλαβεν ὑση-
, ^ »xV. 4 ^ ^ ^
vxocug* εὐδὲ οἱ τοῦ Ἰὼβ δὲ παῖδες τῆς τοῦ ma-
! ΕΣ , / M !
tpóe δικαιοσύνης ἀπώναντο" μόνος δὲ χρείττων
^ e^ / 5 - , ,
τῆς τοῦ πολεμήσαντος ἐπιβουλῆς ἀπεφάνϑυ. ----
^ LU ! ' U ^ $^.
Nec γὰρ πειϑομεένευς ἔσχε᾽ τοὺς τῆς οἰκίας
λ N ^ ' ᾿
ἅπαντας" καὶ "Io προσελθόντων τῶν φιλων, τὴν
* 5 » ὦ , ΄ € ! Y M [2008]
ὑπὲρ αὐτῶν ἐποιήσατο ἱχεσιαν" χαὶ Δανιὴλ ὑπὲρ
, ͵ ^ 4, ΕΣ ^ b
eicScuéyey τοῦ πταίσματος ἐποιεῖτο τὴν πρεσ-
1 D δ. ἐπ νὰ E, ^ '
Daayw ἐπειδὴ τοίνυν xat ἐνταῦθα ὁ τροφήτης
᾿ ^ ^ 4 ' δ. ἢ
περι τοῦ λαοῦ ἱκέτευεν, βουλομενος αὐτὸν mapa-
L δ οἵ φ 3 , ' ,
μυϑήσασϑαι ὑπὲρ ὧν οὐ προσδεχτεα γινεται ἀὺ-
-“ε " i] Li M » nm Ἁ , '
τοῦ Ἢ mpogtvyW, δειχνυσιν μὲν αὐτῷ τὸ ἀμετά-
2 ^ ͵ ^ - » M ,
βλήτον τῆς yweung τοῦ λαοῦ" ἀγει δὲ εἰς πα-
, ^ * ' Li 5.
ράδειγμα τοῦ γιγνομένου ἄνδρας ἁγίους xat &ua-
UJ “ 1 i] A
ρέτους, τὸν Νῶε. τὸν lof , τὸν Δανιήλ.
, λ , 3 i] L2 »-/4
Οὐκ ἐπειδὴ πᾶντες εἰς τὸ χέϊίρον ἐξεχλιναν ,
M Y , ΄ ͵ ^ / ^
χαὶ τοὺς dyaiticug ὑπάγω τῇ δέκγ" οὕτω γοῦν

, &- ἃ , 3 » [4 DS € €
EL χαὶ ct διχαιοι εἰς ἀποιχῖαν AGOTnÀSOy , ὡς ci

Y ,
περὶ τὸν Δανιὴλ. καὶ Ἐζεκεῦλ, χαὶ Ἱπρεβίαν".

ἀλλ᾽ οὖν οὐδὲ ἐβλαβησαν ἀπὸ τῆς ἀποικίας" ἐπι-

φανέστεροι γοῦν ExEL γεγόνασιν,

Θεοϑωρέτου χαὶ Πολυχρονίου. Θάνατον δὲ χα-

A τὴν αἰφνίδιον τελευτήν" ῥομφαίαν δὲ τὴν
σφαγήν" λιμὸν δηλονότι τὴν. ἔνδειαν Θηρία πο-
νηρὰ, τοὺς ὠμῶς ἐξανδραποδήσαντας.

Γνεὺς αὐτῶν τὸ ἀμετάβλητον τοῦ τρόπου, παι-
ραδείγματι λοιπὸν βούλεται δέϊξαι xai τὴν αὐ-

^ V A Lad ΄ , ͵ A
τοῦ περὶ τὸ πληϑος κηδεμονίαν, xaxetyov xata

L ^ T /

σύγκρισιν τῶν περιδίχων περιφανεστέραν τὴν περὶ
1 M , '

TO χαχὸν ἐπιμέλειαν.

CAP. XV.

2

χκυπᾶ-

2

I
τὰ Gypiux , o

Eua δὲ δρυμοῦ λέγει

cod. f. 204. a.

v. 2.

v. 3.
cod. f. 204. b.

v. 4.

102 ' POLYCHRONII

΄ , LP Ear ^ νῶν 3
ρισσόν. χεῦρον; πιτυν, XGC οσὰ τεοιαυτα τὰ pev

Y 7 , M A d E. d ,
γὰρ πρὸς τε οἰκοδομὴν , χαὶ ἂν ἕτεροις πλείοσιν
ἐστὶν ἐπιτυδεία,, ἡ δὲ πρὸς τὸ καρποφορεῖν μό-
γον" ὅπερ εἰ μὴ προσείη, παντάπασιν ἄχρηστος
εἰς ἐργασίαν καθέστηχεν" ἵνα εἴπῃ, τόϊς μὲν ἔθ-
νεσιν ὕπεστιν ἐλπὶς σωτηρίας, διδασγάλων ἐσι-

1 ^ "VES d , [ES !
ct&gux , Tmpogncay Λόγοι. ἀποστολὼν χηρυγμᾶ ,

E T € ^ es ^ A. 4$ ! !
οἰχονομια ἢ διὰ τοῦ Χριστοῦ͵, τὰ ἐσομενὰ Üau-

t i] 34V r . 1 x
ματα" τούτοις δὲ οὐδὲν τούτων ἐνεέλειψε" καὶ yap
1 ^ A Li L '
xai προφῆται wat πατριάρχαι, wot παραδοξων

! p 4 , ev '
μεγαλουργία, χαὶ τῶν δεδομένων ἀγαθων τυπει,
/, A 1
xat εἰκόνες, χαὶ προῤῥήσεις" εὖ μὴν σωφρονέ-
/ Li ,
στεροι χατέστησαν τὸν τρότον.---- Τουτεστι, τι
- ^ , ' Hi
λέγω 5 εἰς τί τῶν ἀναγναίΐων οὐχ ἐπιτήδειον τὸ
' , , »46V , i] D Li e
φυτον; ἀλλ᾽ cudé εἰς τὴν τυχοῦσαν χρειαν" ἵνᾶ
δὲ e » » 3. VN ! e y
εἴπῃ ὅτι οὔτε ἄλλοις εἰσὶ χρήσιμοι, ὅπερ ὠφει-
' em ' ^
λον, ἐκ τοῦ νόμου παιδευόμενοι: ἀλλ᾿ οὐδ᾽ ἑαυ-
“ΩΨ ' / A A
τοῖς ἐπιτηδειοι γεγόνασι.---- H yap πρὸς xapmo-
/ A » , γν)λ el » ,
geptaty. λοιπὸν ἄχρηστος, εἰς οὐδὲν ἕτερον ἢ εἰς

καῦσιν τόϊς γεωργόις ἔγκειται.
GAP AXL

' M “ n A
Οὕτω τληξας αὐτοὺς τῇ tcu Χαναὰν δυσγε-
7 M L A M ^ '
vela, κατὰ μέρος χαὶ τὴν αὐτῶν παρανομίαν ,
LU M / ^ 3 ' A
xai τὴν ἰδίαν διηγεῖται euepysatay.—QO v διὰ τὴν
^ ! E e € ͵ ELEM! A ^
τοῦ τρόπου μόνον Opowotnta , ἀλλα διὰ τὸ τοῦ
, la] 4 v Ui “3, f^
χρόνου ἀρχαῖον.---- ουτεστιν ἔτι τὴν αἶνον τοῦ
«ἡ , l νι, 4 4
χαταλυσαι ἐχϑρον wat ἐχδικητῆν. /
' Τοῦτο ἐκ μεταφορᾶς τῶν βρεφῶν, τῶν μετὰ
ii / . ! N 3 , A ^
τὸν TOxcy AoUotvow xat ἀπονιπτομένων χαὶ τοῦ
[4 , t JU M
μήτρῳου αἵματος ἀπαλλαττομενων Gu, φησι,
1 , , ^ ' PESE! 9 ΚΜ 1 /
τουτων cux ἀπσηλλάγης γ), ἀλλ ἔτι xxt σήμερον
, m / L4 A ἘΝ ,
φέρεις τῆς μητρῴας νηδύος τὰ σημεια.---Οὐκ
397 ^ ^ ^ uA »$4Y UJ
ἐδεξω. φησὶ, τὰ τῆς διδασχαλιας., οὐδὲ τὰ
᾽ / / N ^ 7 ,
προσενεχϑέντά σοὶ Qux τοῦ νόμου σπαργανα" ἵνα
» »* ^ D Uta ^ ^»! '
εἴ τι ἂν τῶν μελων ἐν TOig ὠδίσι σου εὐϑέως
em ' ^ ^
παρατρασσὴ διευϑυνηται,, τὸ προσῆκον ἀπολαμ-
/ ET , 3 ^ LI
βάνει σχῆμα .----Βουλεταὶ οὖν εἰπεῖν, φησὶν,
(n 3 €- 0» ὁ 1 € M
ὅτι ἐν πολλῇ écuyyents utin Qd ὡς μηδὲ
ζῇν Mite, T ἵνα vai τὰ νενομισμένα ἐπὶ τεὶς
τιχτομένοις ἐπὶ σοὶ γίνηται.
, s]
"Exónho? ὡς αἰνίττεται xac ἐχείνου χαιροῦ

od , Y Y , ^
xatalumew '"Efpatzes tov ϑεον ἐν ταῖς συμφο-

DJ t ' "
paic.— Ἵνα εἴπῃ, προσέταξα, x«i ἐξ ὀλίγων v. 7.

πλείους γεγόνατε" xai ταῦτα τῆς καχουχίας χω:
λυούσης τὴν ττολυγονίαν. xat τοῦ νόμου ἀναι-
ροῦντος τὰ τικτόμενα"---Οὐ μόνον, φησὶν, ἐσώ-
σα, ἀλλὰ xoi εἰς πλῆθος ἐπιδοῦναι. δίκην τῶν

$5. ^ U
ἀπὸ γῆς βλαστημάτων.

i Y ! ἢ e l PO VIE!
ἵνα τὴν περιουσίαν δειξῃ τοῦ πλούτου, ὃ ἐπὶ v. ΝΟ.

τῶν βασιλίδων μάλιστα γίνεσθαι qii. — Ay-

uU ^ , ES ' ͵ ^ ' ' ^ 5
τι τοῦ. ἀπήλλαξα σε τοῦ φόβου τοῦ ἔττηρ- εοἄ. Γ. 304. Ν᾽

, , ^ ' D '
τημένου éx τοῦ νόμου τοῦ Φαραὼ" χαὶ δι ὅλου
i NI ᾿ , »5 , Y e
σχηματίζει τὸν λόγον ὡς ἐπὶ ἀνδρὸς γυναϊκα
1
χαλλωπιζοντος.

ἴΛλλο τί εἶδος περὶ τὴν χεφαλὴν τιϑεμένον, eod. f. 205. aj

Sec μὲν ὃν, ἔχον δὲ διήκοντα μαργαρίτην.

αἔχρι τοῦ μυκτῆρος.---Ἶνα εἴσῃ βασιλίδι τρέ-
' ' M ' ὶ

πουσαν τιμὴν δεδωχα,, ὥστε παρὰ πάντων ϑαυ-

μάζεσϑαι. .

' ^ ! . ^ N Ἂν
Tov γυναιχέῖϊον χόσμον.---- Ἐκέϊνα μὲν οὖν ἐπι-- v. 13.

M ^ » 7 , , ^ M49 .
χατασχευὴ τῶν εἰδωλὼν ειργαάζου; ταῦτα δὲ ἐπι’
θεραπεία τῶν νων: οὐ νομιζομένη ὡς πολλῷ

pemeux τῶν γινομένων" cu νομιξςομενὴ ὡς πολλῷ

3 ΄ € A ^ ,5.
γε ἀμεινων o πεποιηκὼς TCU TOUS EVTOG.

᾿Αποτρο jg λέ * £oi tO ij v: 21
ποτροπιασμος λέγεται ἡ ἐσὲ τῷ μὴ τὶ κα΄ v: 31.

A ' ' ' “ € ,
χὸν γενέσθαι ϑυσιὰα τελουμένη" ὅτερ ὁ. νομος,
» m 4 ὁ ΄ A ! €
ἀποπομπαίϊον ἐκάλεσε , χελεύσας τὸν τρᾶγον ὡς

3 / , / / JU M
ἀποτάτω ἀπαγόμενον Mwst χατὰ τὴν Velia

ἸΕκϑεμὰ δὲ m» ,. oy τὲ. προαγώγιον , ἔν- Vd i aps, b.
Sa τὰς πόρνας τρέφειν εἰώϑασι.---Οτι τσάντων

τῶν ἔθνῶν τὴν ἀσέβειαν ἐμιμήσαντο" τὸ γὰρ ἐν
, € , €3 ^v e » ^ A € Ny LM
ἀρχῇ πάσης ó0cU, ἵνα εἰπῃ κατὰ τὰς ὁδουξ τας
͵ , A ^ 3 A ! X
ἐσαγουσας ἐπι τὰ ἔϑνη" ὥστε ἀπὸ τότου τοὺς
, ^ Li ͵ ! /
ἐνοικοῦνταις σημᾶναι.---- ουτέστι, διεφθειράς aov
A / ᾿ 1 / $ d "o
τὴν εὐπρέπειαν, χαὶ τὸν χόσμον ἀπώσω, τόϊς εἰ-
Π ^ , /, y Ψ » ^ ^
ϑωλοις προθέϊσα.---- Ἐχρησατο μὲν οὖν ἔτι τῇ τῆς
7 ^ Li A H ^ e »
πόρνης μεταφορᾷ" βουλεται δὲ εἰπεῖν ὅτι εὐκο-
A ) ^de 7
Àeg πρὸς ἀπάτην ἐγινου.

^ ^ i /, * ^ 7
^ Y« 36.
Τοῦ ναοῦ τὸν wocpov , τῆς βασιλειας τὴν t ui

' N UM ΝΜ » L
κατάστασιν. τὰ λοιπὰ cig εἴωθε πόλις φαιδρυ-
; ' Y Vd ac: ai MN AU
νεσθαι----Γυμνὴν μὲν διὰ τὸ μὴ ἔχειν: τὴν ἄνω-
Q^ 3 ^ M Y M. 3S UM ^
Sev ῥοπὴν" ἀσχημονουσαν δὲ, διὰ τὸ ἐπι toic
; , i
εἰδώλοις πεποιθέναι.

Οὐ τοῦτο δὲ λέγει, ὅτι μετὰ τὸ λιθοβοληθῆ- νι 40

: ' $2í Md MA. 94 5 Y
ναι χατασφάττει, ἐπεὶ μὴ δυνατὸν v» , αλλα

^ , ! ^ sl ͵ i
τοῦ μὲν νόμου ἐμνημόνευσε τοῦ λίθοις βάλλεσθαι

m:

᾿

aee

uw o"

LETT

v. 48.
y
j
E .
Γ΄ f. 206.b
|
:
v. 49.
"
] v.7.
Y. 6I.

- IN EZECHIELEM.

« i] ' : 1 , ͵ 4,
ὑπὸ πάντων τὰς μοιχαλιδας παραχελευομένου,
^ A ,
ἵνα παραστῆσαι τὸ διχαίον.
' ,
"Apmortet got, φησὶν, ἡ περιφερομένη παρει-

, εἰ 'o δ oy € ' '
μια, ὅτι τῇ μητρι ἔοιχεν ἡ Suyatnp* unttpa

A γ» ^v » AJ D » JJ y P
δὲ αὐτῆς ἄνω τὴν χετταιαν ὠνόμασεν.---ἰ Àv-

»0^ / A ' ; wi ^
αὐτῆς λέγει τὸν βασιλέα τέχνα. δὲ τῆς

M
dpa dE
, M ^ Σ , A ' ,
πόλεως τὸ πλῆϑος.----Αἰνιττομενος τὰς τι φυλᾶς"

» i] Y 7 V V A ιν
εἰ γὰρ καὶ Χανανίους, φησι, xat τὰ λοιπὰ ἔθνη
B e ' ' ᾽ E
ἀγνοξίν σχηματισῃ οὐδεμίαν σοι ἀπολογίαν παρ-
Li A m pL /, , i] M
ἕξει τὰ ταϊς ὦ φυλαῖς συμβαιϊνοντα" €met μηὸε
, m , , e^ ,» e , '
ἀρχαῖα. ἀλλ᾽ ἐφ᾽ ὑμῶν αὐτῶν τὰ xaT αὐτοὺς
Li
γεγενηται.
' , * N “σ΄ , “
Σημειωώτεον ὡς οὐχ ἐπὶ τῆς τιμωρίας ὦμωσεν"

LOMA U Uk ' ᾽ δὴν, ἃ ^ γα .
ἄνεμενς yap τὴν μετάνοιαν, ἀλλ ἐπὶ τῶν &Àty-

3 H Li M hd
Xon» yap ὁμολογούμενον ἀπὸ τῶν ἔργων.
, Y , , Ui ᾽

Εἰ xat ἐτιμωρησάμην αὐτοὺς, εὖ καταλείψω
1 ᾽ ^ E ' M A 1
τέλεον fy ταῖς συμφοραῖς" λέγει δὲ τὰς πέραν
^ ! M € Li ͵
τοῦ ᾿Ἰορδανου φυλᾶς. ὡς εἴρηται.---- Τουτέστιν
, ! M M . » ^N M TUA. ,
ἐσανάξω xxt σὲ utt αὐτῶν τὸ ὃδὲ ἐν μέσῳ
o^ » I E d ι i] , ,
αὐτῶν , ἐμφαίνειν, οἴμαι τὸ τὴν εἰκείαν ἀξίαν
1 .. / ^
τὴν βασιλικὴν ἕξειν φυλήν.--- Ταῦτα δέ, φη-

. M A ^ ^
σιν. ἔσται μετὰ τὸ δοῦναι σε τιμωρίαν τῶν

' , ! ^ ^

πλημμελημάτων, ἐπειδῆπερ ταὶς συμβουλαῖς πεισ-
^ , , D . M MC
ϑῆναι οὐχ ἐβουλήϑης.----Σαφῶς γὰρ διὰ τούτων

mos /, € ^ , ͵ i Li
ταῖς δύο ἡμισειφυλαὶς ἐπισυναπτει τὰς λοιπᾶς.-----

LÀ A ^ E Li c “ A , '
Οπερ yap πολλαχοῦ ποιεῖ, πάντων ὁμοῦ τὴν ἐπᾶ-

γοδον προλέγων" τοῦτο xot ἐνταῦθα ὑπισχνεῖται.
—Ei μὴ ἐμεμαθύχεις, qnot, τῶν Σοδόμων τὴν
τιμωρίαν, χαὶ περιεφέρετο ἐν τῷ στέματί σου ἢ
ἐχείνων πανολεθρίαι,, ὃν τρόπον νῦν ἡ σὴ πολιορκία

» ^ ^ t Y ͵ LS !
ἐν ταῖς τῆς Συρίας wat Παλαιστινὴς πόλεσι" τι

A 4, » 5 ' , 34V Y AM 5 !
γὰρ πλέον ἂν εἰργάσω xaxov; οὐδὲ γὰρ τὸ ἐχει-

» , Li ν᾽ ᾽ , ^ ,
νων Gynotv σε παράδειγμα. ἀλλ᾽ εἰδυῖα τὰ τε
, » ^ , , ,
ὑπ αὐτῶν τολμηϑέντα, τὰ τε ἐπενεχϑέντα αὐὖ-
^ »*4V - , ^
téig wa , οὐδὲν ἧττον ἐπέμεινας παρανομοῦσα.
, ^ ! M » » sr

Ἐπειδὴ τοινυν., qnoty, cux ἔλαττον éxetyov ,
, M ι “ , ΄ ' '
ἀλλὰ xat μέϊζον εἰς ἀσέβειαν πεφόρασαι., ὃὲ--
^ ^ A !

ξαι τῶν σῶν ἔργων τὴν ἐπικαρπίαν.
, ^ m , , ^
Τουτεστι τῇ ἐμῇ φιλανθρωπιᾳ ἐργάσομαι ταῦ-
. ^ , ^ , , M
ta.—Taj)ta δὲ, qnot, τοῦτον ἐργάσομαι τὸν
͵ , ' , c
τροτσον , ἵνα ἐκ τυαραλλήλου λογιζομένη , ὡς

4 , ^M M & ^ 5 ͵
ἀσεβοῦσα μὲν ἀτιμως τε τῆς ἐνεγχουσης μεταν-

^ , , Li , “ ! ^
ἔστης , γᾶι εἰς ἐσχάτην EX τῶν συμφορων πε-

108
, , ͵7 ͵ iL] A , ^
ριπέπτωχας αἰσχύνην" νεύσασα ὃὲ πρὸς ἀρετὴν,
, ' M e ^ , L i i]
ἀπηλλαγὴς μὲν τῶν δυσχερῶν, ἀπειληφας ὃὁε τὸ

“ τω} ' 75
οἰκέιον ἀξιωμα.---- [ουτέστι παρέξω σοι ὥστε αὖ-
ξῃσιν τῶν ἀγαθῶν λαμβάνειν. cox ix τῆς σῆς

ἀγνωμοσύνης. ἀλλ᾽ ἀπὸ τῆς ἐμῆς φιλανθρωπίας.
C.A P. XVII.

Πρόϑεσιν ἔχει, qnot, χρατῆσαι τῶν Ἵεροσο-
λύμων. Λίβανον γὰρ καλεῖ τῆς γῆς τὴν ἐπαγ-
γελίαν, ἐπειδὴ μέχρι τῶν τότων ἐχτείνεται ὁ
Λίβανος.----ἰ Ἤδη γάρ. φησιν. ἐπιβὰς τῶν Ἱε-
ροσολύμων, πᾶν εἴ τι λαμπρὸν χατὰ τὴν πόλιν
étuyyave , τοῦτο λαβὼν ᾧχετο" ἡνίχα χαὶ τὸν
Ἰωακεία ἀνελὼν ἄταφον ἔῤῥιψε πρὸ τῶν τοιχῶν,
ὡς μαρτυρέι Ἱερευίας. xat Δανιὴλ ἐπισημαίνε--

᾽ i] V ^M ^ ' ^ rj
ται" ἐχλεχτὰ ὃὲ χαλεῖ τῶν χειμηλίων τὸν χόσμον"
, Y * Ἅ, A ,' e^
χέδρον δὲ αὐτὸν tov βασιλεα, ἅτε τῶν ἁπάντων
χρατοῦντα.
e 5», ej » ^ ie » f ,
Iva ἐϊπὴ ἔτι οὐ τοῦτον μόνον ἀπεκτεινεν,, ἀλ-
4 A M ^ ͵
À& xat τὸν ταϊδα τούτου αἰχμάλωτον ἔλαβεν:
WT Ἁ , ' ,» 0m »ἱ ^ !
ἄχρον γὰρ ἀπαλοτῆτος αὐτῆς ἔφη τῆς w&Opcu ,
» » ^ ^ LI Li X
ἵνα εἴπῃ αὐτοῦ τοῦ βασιλέως" λέγει δὲ τὸν Ἴε-
' e A M A ' PH s
yowxv* οὗτος γαρ μετὰ τὸν Zoyatcy του loa-
M ' , 9 4 ^ ! »
χειμι χατέσχεν, cux ἀπο τοῦ Βαβυλωνιου ἀπο--
; ^ ς 3 » , ^ ^ Y
de Seg, ἀλλ᾿ ὡς ἐξ ἀχολουθιας λαβὼν τὴν βα-
I , ᾿ ΠΕ: aJ E 1 3 ^
σιλειαν" cu μὴν ἔπι πλέιστον ἐχράτησεν, ἀλλα
^ ΄ » , 3 ,
τοῦτον μεταστήσας Ἐχειροτόνησεν τὸν Σεδεχιαν"
LT S , , Hi ^ ' , M
τὸ οὖν ἀπέχνισεν , ἀντι τοῦ ἀπέτεμεν, ἐσειδὴ
1 M ^ /, 3 ! c ^ ^
μὴ χατᾶ τὴν προτέραν ἀκολουθιαν ὡς παϊδα τοῦ
E ͵ ͵ ' DES ! M “
Ἰεχονιου γατέστησε βασιλεα. ἀλλα cov τοῦ πα-
A ͵ ^ V 5 ^ !
τρὸς ἀδελφον" ϑεῖος yap Ὧν τοῦ leycvtcv ὁ Σε-
͵ f , 6. s
Oexiag.—— T cvtéotiv μετέστησεν αὐτὸν ὥστε εἰ--
! A , ^ uU
ναι ἐν ἀσφαλείᾳ" φαίνεται γὰρ ἐν δεσμόϊς τὸν
, ^ ' L
ἅπαντα βιον τοῦ ΝΝαβουχοῦδονοσερ διανοισᾶς.----
' i] ^ , ' , Li , ^
Atxnv,. φησὶ, φυτοῦ ἀρδευομένου ἠβούλετο αὐτὸν

I Y lod M E x ^ e
SaÀÀey» , καὶ τῆς περι αὐτὸν xopay , ἵνα τε-

͵ 5 c Li De AR... M » !
τραμμένα ὦσιν οἱ xÀadct αὐτοῦ πρὸς αὐτον.
^M » , 35* 1 3$ 4
Μόνον «γὰρ τοῦτο ἀσύτησεν αὐτὸν, πρὸς αὐτὸν
΄ 3» / λ * ! eq
βλέπειν καὶ ἐπιγινώσχειν τὸν εὐεργέτην.---- -Ὥςε
zx ^ , » M M , '
γνώριμον εἶναι πᾶσιν ὡς παρ᾿ αὐτοῦ τὴν ἐξουσίαν
΄ ' ^ , ,
λαβὼν ἔχει. ---- Τουτέςιν πλέον τοῦ δέοντος ἐπεχ-
m , M , ' c '
τέϊναι τὴν ἀρχὴν ἠβευλήϑη.--- Τουτέστιν ὑπερε-
Uu L1 M , / ' " Ὅ
βη τοὺς ὅρους πρὸς Αἰγυπτίους χωρησας.---- Ὡς

V, 3.
cod. f. 207. a.

v. 4.

cod. f. 207. ἃ.

104
» € ' I E M ͵
ἔχεντα ὑπηνοους πλειονὰς, οὐ μὴν τροσεϑδηχε
^ Y "^ 3 LU € » v ^ ͵
xai μᾶχρος τῇ ἐχςάσει ὡς ἐπὶ τοὺ Βαβυλωνίου"
, A X / A , , »
ἐπειδὴ μὴ τοσαύτην τὴν ἀρχὴν ἔσχεν ὅσην
ἐχέινος.
,ὔ , ' » ^. ^
Τουτεστι mope5o , ὥστε αἰνιγματωδῶς norn-
» ^ ^ 7 ' ,
σασθαι αὐτῷ τὴν προφητείαν διαχελευεται,, ἵν
, ^ ! i ' 7
ἀγνοοῦντες οἱ ἀκούοντες τὰ λεγόμενοι, σπουδαιο--
M] ' , / ͵ 1
τεροι περὶ τὴν tovtov γένωνται ζητησιν , xat
3:9 4 |] ^ ' ' M
δύ ἐρωτήσεως mapa τοῦ προφήτου" δεξωνται τὴν
' A , , 1
ἑρμηνείαν.---Ἵνα μὴ τραχύτεροι γενόμενοι τρὸς
3 / , ' ^ ,
τὴν ἀχροᾶσιν. ἀποπηδήσωσι τῆς διδασκαλίας.
η' ὔ i , λο ! " 7 -“ Ν
ουτέστιν τοὺς ὀφειλομένευς φόρους τῷ Να-
7 * , D , '
βουχοδονοσορ. ἀπέστειλε τῷ αἰγυπτίῳ.
/ 341 M δι ^ » !|d
Τουτεστιν ἀνογγειλον τὴν ἐμὴν ἀποφασιν.----
ἔγχυν' , / e / ^ , '
Ριζαν ἀπαλότητος νῦν λέγει τῆς βασιλείας τὸ
' d ii? ' suo
γένος, αἰνιττόμενος ὡς οὐκέτι χατο τοὺς πρέλα-
! “ , i Καὶ
βόντας εἰς ἕτερους παρεσέμψει τὴν ἀἄρχην.----
, , ^ »*! , ^ ,
Τουτέστιν ἀπωλέϊται ἐξουσια, δασμῶν τε εἰσ-
M € L] ^ ! ͵
gopai , ἡλοιπὴ τῆς βασιλείας φαντασιία.----Τουτ-
/ , A ^ 1 » » 1 ^ UJ
ἔστιν οὐδεὶς τοῦ γένους ἀρξῃ" εἰ yap x«t μετὰ
A 3 , ^ [] , ! € A Y
τὴν ἐπανοδον τοῦ γένους ἐφυλαχθὴ ἢ τιμὴ, διὰ
i ^ ^" 5 / ? 3 Ψ A]
τὴν τοῦ JtcU ἐπαγγελίαν. «ÀÀ οὖν tO τηνι-
, Ι A ,
auta τέως ἡ βασιλικὴ κατάστασις παρὰ Ἰου-
, / " " f μὲ
δαίοις ἐπαύσατο.--- Ἵνα εἴπῃ τὸ Ἰουδαίων ἔθνος
' * ! -» ,
ὑποταξαι ἐβευληθη tQ αἰγυπτίῳ.
, € 4 ^ ΄ i] »
Πεποιηχεν. ἑαυτὸν τῆς Xwpas , φησιν, &p-
! , , ^ ' » 1
χόντα, συνδηνας μετ αὐτοῦ Séutyog" pa 7*6
Y / "rief οὖν ' , TI
τᾶς GUVTTAG, XOU TOV ρον Qnat.— Àvzt τοῦς
3 A ^ , 4 ^ *
ἀποστὰς τοῦ Βαβυλωνίου, προσεκλήϑη τῷ αἱ-
,ὔ 3 ᾽ L) ^
γυστίῳ.---Αλλ᾽ οὐ χατευϑυνθήσεται ὁ ποιῶν
c [Lj , , € , 1 A
ἁμαρτίαν ἀλλ᾽ εἰ παραβαίνοντες, φησι, τοὺς
Ψ ^ / , ' D
ὄρχους τῆς διαθήχης,, cu σωθησονται.----“Ἶνα δεί--
En ὅτι αὐτὸς ἦν ὃ συ ὧν τῷ Βαβυλωνί
, €. συμμαχῶν τῷ υλωνίῳ
' € A ! ^ ' ,
φησίν ὡς Φαραω πολεμήσει τῷ Βαβυλονίῳ cux
3] " ΄ ^ M i , ^
ἔχοντι ὄχλον moÀuv' ἀλλὰ χαὶ οὕτως αὐτοῦ δια-
͵ ' » βᾳ ἢ » € '
χειμένου , τουτέστι μετ᾽ ὀλίγων ὄντος , εὑρεϑή-
Y 3 ^ , ! ;
σεται πολυ αὐτοῦ daStyegtépog αἰγύστιος" ὡς
e $7t / !
πολιορχῆσαι αὐτὸν Βαβυλώνιον χάρακα βαλλόμε-
A ͵ , ^ A & o»
γον, καὶ βελοστάσεις οἰκοδομοῦντα᾽ πολὺ δὲ ἐπι-
^ Lj ^ D
χρατέστεροι οἱ πολιορκοῦντες τῶν πολιορχουμένων.
ς » , n ' ΠΝ “ 4
ὡς ἐπὶ δικαστηρίου ἔφη, ἵνα τὸ εὔλογον τῆς ἀπο-
' ' / ' LY »
φάσεως σημαινῃ.--- Τουτέστιν διχας αὐτὸν εἰσ-
! εἰ ὁ € 0! ^ ΣΤῊΝ οὐ :
πράξομαι vmép ἀπαντων τῶν ὑπὲρ ὧν ἀποφεύγων

POLYCHRONII-

A ^ » ^ ͵ ᾽ ,
τὴν φυλαχὴν τῶν ἐμῶν νομίμων, ἐξεχυλίετο εἰς

ἁμαρτήματα.

' D
ΚΚέδρον καλεῖ τὸ βασιλικὸν γένος" ἐπίλεκτον v. 32.

SN o , , "MS. Y ^ ' , D!
0€ ἔφη εξειλεγμενεν πάρα θεῷ παρὰ πᾶντας τοὺς
τῆς φυλῆς" τὸ δὲ ἐχ χορυφῆς , ἵνα εἴπῃ Ex τῶν

΄ I :5 ^ δ, XV "m Y 1
δεδοχιμασμένων ἐν Gpeti.——Tc ἀπὸ κεφαλῆς ἀντὶ cod. f. 208, a. i
:

DUM SP. ^ 3 ^ M ^ , e
τοῦ ἀτὸ τῆς ἀρχῆς" τὸ δὲ παραφυάδων, ἵνα
» ^ ' à 571 ' , M “ M
εἰπῇ τοῦ γένους τὸ ἀπὸ χαρδιας , ἀντὶ τοῦ τὸ
’ , ᾿ e ^ HI e^
ὃοχιμον, ἀπὸ τοῦ πᾶσαν τὴν ἰσχὺν τοῦ κέδρου.
» ^ 1 e^ M A / M lod
ἐν τῷ βαθει weicÜm.— To δὲ ἀποχνείω ἀντὶ τοῦ
λήψομαι" ἵνα εἴπῃ ὅτι οὐκ &x τινος ἀκολουϑίας
x» € v ^ A , , 23.4 ^ ^v
ἔσται ὑμὶν τὰ χρηστά, ἀλλ᾽ ἀπὸ τῆς ἐμῆς δυ-

/ ' , ᾿ ;
νάμεως.---- ουτεστιν ἐν περιφανειᾳᾷ αὐτὸν χατα-

' ' ͵ € , , '
ctnoo.— Tcvcéct πάντων ὑψηλότερον ἐργασομαι"
^ 4 ' * ^ f I d ,
τῷ ὃε μετεώρῳ, ἄντι τοῦ πᾶσιν εἰναι γνώριμον.-----

i] ^ A i] ,

"Avtt τοῦ κατὰ διαδοχὴν ἔσονται emidohot , ὡς
» / ͵ ^ i /,
οὐχέτι διατμηϑησομένου τοῦ yévcug.— Tovcéott
! , ΄ M M M ^
xatcpduget πολλα" λέγει δὲ τὰ περὶ τοῦ Zopo-
, ? 4 Ἁ .» ^7 ΠῚ , e ^
βαβελ' καὶ γὰρ ἐπίδοξος ἀνὴρ γεγένηται τῇ θεοῦ
βοηϑείᾳ.

! “ ͵ em , A ,
λεας φανέϊται, μόνον ἔχων τοῦ βασιλέως τὸ ἀξίω-

Aen. A ^
Τουτέστιν οὐ κατὰ τοὺς νῦν βασι-

*, ͵ 3 ^ ,
pa, ἀλλὰ περίβλεπτος αὐτοῦ ἔσται ἡ ἐξουσία.----
LÀ " iU] ^ 2 ὦ '
Ϊνα εἴπῃ. πολλοι τῆς αὐτοῦ δεηθήσονται προ-

: t » ^ ^ A Uu
φασιας" ὄρνεα γὰρ καλέει τοὺς πραχτιχοὺς 7 πε-

A ! LI 4 ' LE ' n
τεινὰ δὲ τοὺς χατὰ πόλεμον ὀξέϊς" xÀadeug δὲ

δ σε ! » ) 9S 1034 ROGO A
τοὺς Umnxocug , εἴτουν tO βασιλικὸν ytvog* σχιᾶν
i] à | A ^ € 7 , , ^ M 39
δὲν τὴν χατὰ τῶν vmnxooy ἐξευσιαν" τὸ δὲ ἀνα-
' , 4 ^ , 1 ^s ^" 0
mGwccytat , ἀντι τοῦ ἡσθήσονται αὐτοῦ τῇ ἀρ-

eC £y » »* V » A διὰ
X ἵνα eun cudetg ἔσται πρὸς αὐτὸν διαστα--
Li , Ll e (|; 3, '
σιάζων.----Αντι τοῦ ἐν mpottpa ἔσται xatacgta-
» i] ' V , $ ^
G&L , ἔχων τοὺς ὑπηχοους μετὰ ἀσφαλείας αὐτῷ
gt: , i] Pon c ^
δουλεύοντας.---- ουτέστι τοὺς ἐνυσχύοντας , xat
! * ῃ. " ͵ , τ
πάντων τὴν ἀφθονιαν ἔχοντας" τουτοὺυς ἀφαιρου-
e Li
μενος τῶν προσόντων.

CAP. XVII.

^ 1 ᾿ e
Οὐχ ἁπλῶς δὲ τὴν ἐν ὄρεσι βρῶσιν xoAUtl ,
4 D D! ' ,
ἀλλὰ τὴν Opt τὰ εἴδωλα ϑερασπειαν ἐχχότ--

TOV.

Συντόμως OE, φησι, λέγω" οὗτος φανέϊται

' 5 , " ' 1

δίκαιος. ὃς οὐχ ἐμιμήσατο τῶν προγόνων τὴν
' ^ P. L

παρανομίαν" χαλῶς δὲ τὰ ἐνθυμήματα, ἵνα Ot-
, -^ ,

£n nep αὐτῶν venSevta.

UNICI NI DAC UC C

sari. SUN T y oe E ES RE TET
MR DENM d

TRANS ΡΥ ΟῚ
Da oeste aci e

^

eiim eM I. m

d;

M i

-—
EU LI

RS I Sei.

v. 6. E
cod. f. 208. à.

IN
; ^ ^ , L] D '
Αὐτὸς ἑαυτοῦ τῆς τιμωρίας vat τοῦ Zavatou
X ' à
ἔνοχος εὑρεϑη- ] I
, LN , , » ^
Πάλιν ix τοῦ ἐναντίου χατασχευάζει ἀνελέϊν
^ ^ i] * , /, i:
παντελῶς τὴν παραβέλην ἐχεινὴν βουλόμενος" φη-

^ ee L3 «. B LJ , "T -
σιν CUy, ὡς O λοιμὸς ἄνϑρωπος ποίῆσας παιθα

Ln , , φοὟ Ἅ "ὧν » δὼ HI »
χρηστὸν, cu δι αὐτὸ τὸ εἰναι αὐτοῦ maTYp αἱ-

$ “ὦν , » b
Tig αὐτῷ γενήσεται τιμωρίας εἰ διχαιοσραγὴ s

^ ^ ᾿ ' LAM
ἀλλ᾿ ἀθῶος pev, εἰ καὶ προγόνους ἔσχε mcyn-

, ^ € ^ ^ V ᾽
᾿βοτατοὺς" οὐκοῦν ὑμεῖς τιμωρέισθδε , φησι, OUy

“ ' » 4 , 5 «v
ὅτι προγόνους ἔσχετε. πονηροὺς, ἀλλ ὅτι μιμη-
rm ^ ^ '
ταὶ τῶν προγονικῶν γεγόνατε χαγῶν..--- Ἴνα δει--
xc ^ , “ D , V
ξῃ ὅτι ἐκ πολλῆς σπουδῆς αὐτοῖς ἐπράττετο. τὸ

Li
zarov.

᾿Επερωτήσετε, qnot , διά τι διῆχε εἰς τοὺς

^ , ^ ^ L , t
παϊδας ἡ τιμωρια τοῦ πονηροῦ πνευματος; ἀχου-
! " 0 ͵
σεσϑε ὅτι οὐκ ἐμιμήσατο τὴν πονηρίαν ἐχείνου.
L 4 ι , € ! ij A € LI
-Οὕτω φησι δικαίως cpibo πρὸς τὰς ἑχαστευ
!- V ^ € , Y Y
πράξεις., ὡς καὶ tolg ἁμαρτάνουσι πολλὰ; wat
^ Ὶ ' E , ^
μετανοοῦσιν ἐξ ὅλης καρδιας, συγγνώμην νέϊμαι"
A E m. ! $7
xat τεῖς δικαιοπραγήσασι ποτε, εἴτα μεταβαλλο-
' A , 7 A ͵
μένοις , καὶ ἀνιατα ἁμαρτάνουσι, τὰς τιμωριας
NC Y Y Y E cnn E
ἐπάγειν" οὔτε γὰρ χρὴ πρὸς ὀλίγον εἰναι χρη-
A Se ! ^ M 1 A »
στους, εἴτα πονηροὺς" δοχεῦμεν γὰρ vat τὸν &p-
- ! 3 , , ἃ ' ^- LI
πρόσθεν χρόνον cux ἐπιμελειᾳ xat ποϑῳ τῷ περι
^ M ^ / ^ »
τὸ xaÀoy αὐτὸ κατεργάζεσθαι, ἀλλ᾽ ἁπλῶς ἔθει
͵ ' ὁ idea LM 1 NS
φέρομενον. Καὶ pet ὀλιγα. ΜῺ ταραττέτω ἡμᾶς
A f 1, ^ A i ͵
τὸ λέγειν, παραπτώματι αὐτοῦ" τὸ γὰρ παραπτω-
» v ^ L ^ Lu i] ^
pa tnt τῆς ἐμμόνου μεταβολῆς τέθηκε, χαὶ τῆς
, ron ὃ λ X i "n
ἀμεταβλήτου περὶ τὸ xaÀov ἕξεως.
» ' ; ͵ ᾿ ᾿ Es
Κατ᾽ ἐρώτησιν ἀναγνωστέον. Ὅδον μὲν cuv
V ' rH LI ' , ^ ^
λέγει τὴν mpaLw* ὡς τοῦ cux ἐπερευθὴ ἐν βουλῇ
3 ^M E $ €S8yec ^ 7 U$QY
ἀσεβῶν xai ἐν odo ἁμαρτωλῶν" βεύλεται 6 εἰ-
^-— voy Ἁ ν ^ LJ ,
πεῖν, μὴ ἀρὰ τὰ παρ ἐμοῦ γωομενα οὐκ ἐπαι-
' ^ Vox Bui zr , n
γετα 5 Ἢ τὰ ὑμέτερα, κατηγορίας ἀξια j— Eye

᾿ L ' ͵ 3 1
γάρ. φῆσι. τὸν εὐσεβειας ἐπιμελομενον . εἴτα

s. ᾿ ^ , , ^
ῥεύσαντα ἐπὶ τὸ χεῖρον ἐξετάζων, τῶν ἁμαρτη-.

! , ^ A ?-5 ' δ. ἃ -
μάτων ἀπαιτῶ τὴν διχην" λαμβάνει δὲ ἐνταῦϑα
5 LU , ^. M ,
τὸν ἀμετάβλητα σταιοντα τοῦτο γὰρ σημαίνει

Y ι D ^- 3 » f , i] ^v A
τὸ xai ἐνατοθανέϊιτοι ἐν αὐτῷ, ἀντι τοῦ δια
j e , y -ἣ V ^ ' '
παντὸς τοῦ. βιου.---τ Αὐτὰ yap βεᾷ τὰ πράγματα
“ ς E / , ᾿ .ι Y POSTE
ὅτι αἱ μὲν χρίσεις Cp2at xat δικαιαι, ἡ ὃε ὑμε-
' ! Ν '
τέρα πρεαιρεσι: παρανομίας ἔς αι uot. — T ουτ-

, » , ^ ^ » , V P
ἐστι ἐᾶν ἐπ αὐτοῦ TCU ναοῦ ἐστήσατε τὰ &i-

EZECHIELEM.

105
ν ὶ M H Y;

δωλα, καὶ ἂν ἐμολύνατε τὰ ἅγια μου, xat ἐξυ-
᾿ » ᾿ , ^ “" ^ »

βρίσατε εἰς τὸν voucv* νῦν οὖν μεταγνωτε, aÀ-

* du ^ ᾽ὔ "
λὴν διάνοιαν ἐπὶ τόϊς προτέροις λαβόντες.---ἴΟσ-

» ͵ LADY ^ € LI
, rtp ἤδη maÀawSevtov ἐπὶ τίς ἁμαρτήμασιν.

CAP. XIX.

, X ^ , » ^ t f ^ 1
Αντι tow, μύνυσον αὐτῷ τῶν συμφορων τὸ
D A ^ A , »e/
μέγεθος.---ἰ Ἀντὶ τοῦ, τὸ βασιλέως ἔσχεν ἀξίω-.
LH A A jds s xa ,
μα.----Τουτεέστι τὸν περὶ αὐτοῦ ἐδέξαντο λόγον,
« ^ 7 ! € A A
ὡς Utptpovouc δηλονοτι.---- ουτεστιν voco. τὴν
, ' e , , A A!
ἐξουσίαν αὐτῶν γενόμενος προέχειτο πρὸς τὸ ma-
- ^v L] ; ^ A H
Sev χαὶ διαφθαρῆναι" λέγει d τὸν ᾿Ιωάχας.----
r ΡΣ ΤΌΝ ἘΞ PENA TNI ͵
Ὡς ἐπὶ ἀλόγου, «vtov ὃὲ tov ἸΙωαχας φησιν"
, Y xl Wr ful vo. í kh.
ἔλθων yap ὁ αἰγυπτιος, vai δῆσας αὐτὸν ἄποι-
7 i] A , /
χον εἰς αἰγυπτίους ἔλαβε.---- Τὸ δὲ àmwAsco ἡ
L ) »᾿ὦὦ A Y A ET
ὑπόστασις αὐτῆς τὸ τὸν Ἰωαχεὶμ, τὸν ὑπὸ τοῦ
, L ' vA ^ € τ ^
αἰγυπτίου καταστάντα ἁλῶναι ὑπὸ τοῦ Βαβυλω-
᾽ λ x ͵
γίου.---Αντὶ τοῦ ἕτερον ἔταξε βασιλέα" λέγει δὲ
M E ' i] LES » d PT
τὸν leycowmy.—Kot παλιν αὐτὸς, qnot, tQ
» ^ / Li ͵ L] ^
αὐτῷ φρονήματι ἐχέχρητο.---- ουτεστι xata τῶν
€ 2) , LU “᾿ » : i] Xx i
ὁμοφύλων eunpet2.— lva εἰπὴ vet μιχροὺς xai
, , D Li » L] ^ , E" | ^c
μεγάλους ἀδιχῶν ὀιετέλει, ἀπὸ τῆς ἀπειλῆς τῆς
βασιλικῆς. :
i I -
Ἵνα εἴπῃ τοὺς ὑποτεταγμένους τῷ Βαβυλω-
7 v ^ € , A £
yp. Toi ὑπετεταγμενεις .. φησιν , ὑπέστρεψε
c 4 Y JU » ' , ^ ΄
moÀtpzéty.— Y πο τὴν ἐξουσίαν αὐτοῦ γενόμενος,
, , X ^. - ᾿ 2 ,
τροέχειτο εἰς τὸ σαϑεῖν.- να τὴν ἐσχάτην
͵ , » L /
εὐτέλειαν παραστγσῃ ὅτι οὐχ ὡς λέοντα συνέ--
λαβεν, ἀλλ᾽ ὥς τι τῶν εὐτελεστατων.----ἰΚαλῶς
M δ 4 -“ ! Y δ τὰ ᾿
dé τὸ tv χημῷ προσηγῴρευσεν, ἵνα τὴν εὐτέλειαν
, , /, Y i] * ^
παραστήσῃ" ἡνιχα γὰρ τὸ φρόνημα παραστῆσαι
» ' ' , “ »ὃ᾿ 1
εβουλετο,, λέοντι παρείχασεν" ὅτε “δὲ τὴν συμ-
i ! , La Π
φορᾶν παρέστησεν , εὐτελεῖ παραδειγματι ἔδειξε
^ ^ ᾿Ὶ -
τοῦ χρατεῦντος τὴν. ταλαιπωρίαν---Οὐ γὰρ ἀν-
f , ' LEES , i] !
ὁρέϊος ἀνῃρέθη, ἀλλ᾽ ὡς εὐτελὴς δέσμιος ἤγετο,
͵ ^ ^N ^l
—Avtn, φησιν, τοιαῦτα παθοῦσα, c« τὲρ
ι ' 5 i] ͵ F
προλαβὼν ὁ λόγος ἔθειξεν. οὐδὲν διέφερεν ἀμπέ-
' Ν ^ ^M
λον mzÀugepzw.—- lva εἴπῃ ἐκ τῆς φυλῆς χατὰ
A Li i] € ^ “ ᾧ A
τοὺς ϑείους χρησμεὺς ct βασιλέϊς θιξίπον" αἰνιτ-
M ον ^ ' V , LT A
τεται δὲ ὅτι αἵ μὲν δέχα φυλαὶ, ἐπειδὴ μὴ κατὰ
* , ͵ 3 A ^ »!
“ειαν ἐπαγγελίαν εἰχον tov “χρατοῦντα 2. ἄλλος
». ἡὰμ M AT 4 «- ! ^
gap ἄλλου τὴν βασιλείαν Aapfawe» , οὐ τῆς
f ^ ' ' ^ ^
ὀιαθοχῆς τοῦ γενοὺς σωζόμενης., τοῦ ὃὲ δυνα-
14

Y. I.
cod. f. 209. a.

Y. ἃ,

Υ. 8.
cod. f. 209. b.

Vs.
eod. f. 210. a.

cod. f.

y. 21,

esi 211. ἃ,

319. b.

!

106

στε
Δαυὶδ οὐχ οὕτως. ἀλλ᾽ αὐτός τε λαμπρὸς δι᾽
ἀρετὴν γεγένηται. xat toig ἐξ αὐτοῦ τῆς βασι-
λείας παρεπέμψατο γέρας. Καὶ πάλιν. Τὸ οὖν
ἐγένετο αὐτῇ, ἵνα εἴπῃ παρεσχέϑη αὐτῷ παρὰ

€ A v. λ , ,
St) to ἀξίωμα.--:-Τὸ δὲ ῥάβδος ἰσχύος. ἀντὶ

τοῦ βασιλέϊς κρατοῦντες.----Αντὲ τοῦ περίβληπ-΄

i]
.— Aytt

"v LM , , ^ Lj ^ ,
του ἀπαᾶντες ἐμαρτυρεουν τὴ περιφανειᾷ τὴς πο-

! vo» A BH
τος γέγονεν ἔχουσα τοὺς βασιλενοντας

e ! A uL
λεως.----ροπικως ἁπάντα xat παραβολιχῶς, ὡς
$5 ! A ^ , A ^ /
ἐπὶ ἀμπέλου καὶ pode. — Avst τοῦ ἐξελεξάμην"

1 “ , LY ͵ j ᾽
τουτέστιν οὐχ ὑμέϊς ἐμεὶ προσέλϑατε,, ἀλλ᾽ ἐγὼ

4 ed ^ Li 4, »4*
προενόησα ὅλου τοῦ yévovg.—Tovteatty. οὐδὲν

» € x , ͵ 1 ἑ
ἤτῆσα Gop ὑμῶν ἐπιγινώσχειν μου τὴν δεστο-
,
τειαν.
G À P.- XX.
1 / 4 Nul T f 5
Τὰ προστάγματα qnot τὴν δεκαλογον cac

bU i ^P J e ^ Li ^ ^
τὰ δὲ δικαιωματα. τὴν ἐπὶ τῇ λατρείᾳ τοῦ θεοῦ
t * A ^v
διαταξιν. xat τἄλλα τὰ τῆς δεχαλόγου χωρὶς

! LÀ e , A
προσταχθεντα.----Ἵνα εἴπῃ, ὥστε αὐτοὺς μνημο-

, 4 LY * ͵ Lb Fg D LI
vsuety. pu , καὶ ἀφθόνου τῆς Gap ἐμοῦ ἀπο-

' , , : ^ ' ! ^
λανειν. εὐεργεσίας ..----Συνεχῶς δὲ μέμνηται τῆς

Y ev t , ^ ^w , , [od €
περὶ τοῦ σαββάτου ἐντολῆς, ἐπειδήπερ tote ῥᾳθυ-

ἐλ ͵ s d » 0v DH 4 » 0
uae ódog tig ἣν ἐπὶ τὴν ϑείαν ἄγουσα γνωσιν.

wv. . RÀ ͵ » j
Καὶ πάλιν. Ὅτι ἐν EE ἡμέραις ἐποίησεν ὁ ϑεὸς

A , H Α LY ^ Α ͵ ^ b
TOV. ουρανον xot τὴν γῆν" xat λέγειν τοῦτο τοῖς

^ Lj ^ ^ e Lj
πᾶσι παραινεῖ ὡς δια τῆς συνεχοῦς μελέτης ἐν

ἽΡ Hd ev ^ ! ὃ
ἔξει τινι χαταστωσι τῶν χρειττόνων. ἡ
͵ ἢ /, ^ ^
Προστάγματα xat δικαιώματα καλεῖ τῶν ϑυ-

^ Ly E , 4
σιῶν τὰς διατάξεις" τὸ δὲ, οὐ γαλο,, ἐσεὶ μὴ ὡς

2.34 » E Uu M M M ^ ΄
ἀναγκαία προσετάγη, διὰ de τὴν τῶν δεξαμένων

» Li € " iH ὃ b E] ^ ' €
ἀσϑενειαν᾽ ὡς ἂν μὴ δυσχερὴς avcotg φανείη ἡ
23. “ἡ τς D Ma d D Mog.
ἐπί τὴν τελειότητα ἀθροα μεταβολὴ" τὸ 06, οὐ
i] ' , ' , '
xXÀ« , Sawacueg:6vsdeiboto , ὅτι οὐ. πρέπουσα
^4 lá / Y D D ^ VM
ϑεῳ ἡ ϑυσία' διὸ xat διὰ τοῦ Ἡσαΐου φησὶν,
€ ͵ ^ V , "M ^ M Lá
ὁλοκαυτώματα χριῶν x«t στέαρ ἀρνῶν καὶ αἷμα
! ; LT ' » ! . i] 3 «ὦν
ταύρων xat τράγων οὐ βούλομαι, χαὶ τὰ ἑξὴς"

Me i ' , ^M 3 H
TO οὖν, Upoo t ay pacc a oU. xXÀc , cU τὴν νομο-

ϑεσίαν τοῦ ϑεοῦ ὀιαβάλλει., ἀλλὰ τὴν πρὸς

λ , ev ' , “Ἢ ΄
τρὺς ἀτελεῖς συγκαταβασιν αὐτοῦ μηνύει.

i » ^- 4 “ , ' ^M

Ἵνα cmn τοῦ γένους τῶν ἐξυβριζοντων τῶν

ϑέον.---Οὐχ ὡς βλάβην δυναμένου τοῦ θεοῦ ὑπο-
e h :

/ 3 M ^ ^ 7 4 03 ^
ὕοντος εἰς tO θιοικέῖν χαϑισταμένοευ" ἐπὶ δὲ

POLYCHRONH j^

€ , ᾽ M i] ^ !
μεῖναι) ἀλλ᾿ ὥστε μὴ τὴν αὐτοῦ τρεσηγορίαν
L] ^ " * , Ln AEN οἰ
χεινὴν τῶν πεποιημένων εἶἴναι.---- ἔπει μηδ᾿ ετέ-
Ó , » ^ , » ^
poc φησὶν οὐκ ἔνεστι ϑεραπεῦσαι D60y* Ἢ τῶν
' εἴ 1 3 /, LP"
δαιμόνων φεύγενται, xat τὴν νενομισμένην αὐτῷ
, € Wer d , ^ ΕΙΣ , ͵
ἐχτελοῦνται Θϑεραπεῖαν ἐν τῷ ἤδη ἀφορισϑέντι
; ; M CM , H !
τόπῳ.--- Τοῦτον gnat μεταβληθεντας τὸν τροπεν
3 LI ; Ln , , $5 »
οιχειώσομαι.----- ovs ναζιραιους λέγει. καὶ & τιΞ
“ ^ ΕἸ » ^ , LI LU ^
veg ἧσαν τοιοῦτοι xat εὐχὴν &voxttueyct τῷ θεῷ.
κ A] , τ ΝᾺ à ^ * ͵
--Τὸ de ἁγιασθήσομαι. ἀντὶ τοῦ δοξασθήσομαι
/ 26^ A as tes PANT WAHL ,
τέθηκεν σρῶντες γὰρ ἅπαντες xat τὰς ἐμᾶς Eu-
, Y A « ! ' ,
ἐργεσίας. καὶ τὴν ὑμετέραν εὐγνωμεσύνην,, πελ-
MANCA 4 ^ D /
λὴν ὠφέλειαν καρπωώσονται τῶν μὲν χαλουμένων
* ox “Ὁ ^ ! qt E
αὐτῶν Sov Pii τὴν PHAR τὴν dé
ἐμὴν διὰ τῆς περὶ ὑμᾶς εὐεργεσίας δύναμιν θεω-

ροῦντες.

1 ͵ , J Y M
Θαιμὰν τὸν προφήτην , ἐγώ γέ φημι, κατὰ có

' Ly : ! Ν . A M !
παρὸν αὐτὴν τὴν Ἱερουσαλήμ. Ῥὸν dapeup. δὲ λε-
i] ^ ᾿ ,
ye τὰ ἅγια: τοῦτο γὰρ, ὥς φασιν. ἐκ
' HE S E Li
Ἑ βραίων γλωττὴς μεταφερομένη ἡ λέξις ἑρμη-
M. i ὃ 1 ^ / M A
νευεται: οἰονεὶ xat χατὰ τῆς πόλεως xat χατὰ
^ ^ A N M M ΄
τοῦ ναεοῦ.---Νάγεβ κατὰ μὲν τὸ πρόχειρον ;
' HI mA :
ὄνομα σημαίνει τόπον" ὁ δὲ Σύμμαχος σαφέστε-
ς [i A Lp 3 MI ν. ἃ A
p.v ἡρμήνευσε τὴν Asíiw qnot δὲ. ἐσὶ Opupcv
^ es D ! 1 ὁ. «ὦ
τῆς χώρας τῆς μεσεμβρινῆς" βούλεται ὃὲ εἰπεῖν:
E] ! NL. £4 / ACH EA TED
ὅτι μήνυσον ὡς οὐ μόνον ἁλώσεται ἢ πόλις. ἀλλα

A UJ , - ! 1 t
χαι κατὰ πάσης τῆς χώρας. ἥξει TO χαχὸν.

DH 5 , ^ » ! Ν , T
Apupov ouv λεγει τῶν οἰκητόρων τὸ συστημοι

V à ἀ ἢ c f " É l ἢ
xat ovg ἐνόμισεν ὁ Σεϑδεχιας ἕξειν συμμάχους"

e$ , ' » «v 4 Yn: Lf ^
[A [r4 πανταχόθεν αὐτῶν τὴν ἐλπιδα τῆς σωτῆ-

ρίας ἐχχόψῃ.

αν: XXL

ν 5 X ? , » 7 b
Τοῦτο οὖν gnat, πρὸς ἐχείνην ἀποβλέπων ποιοῦ

τοὺς MP καὶ “μὴ μόνον γατὰ τῆς πόλεω (M s
ἀλλὰ καὶ κατ᾽ αὐτοῦ τοῦ ναοῦ ἐνεγχὼν τὴν ἀπό-
pm χαὶ μὲν χαὶ χατὰ πάντων τῶν ἐνοιχούν-
των τὴν. χώραν.

b
Τίνες

Ἵ ^ [i M “ A
βαρύτητα, ὡς τοῦ πλήϑους τοῦ αἵματος δια

ὁ ud ^ » L ^ -. ἡ ἥν.
epnxxgt τοῦτο μῆνυειν τυ πελέμιοὺ τὴν

M “ Le | M Mos v »
παντὸς toU σώματος" τινὲς δὲ τὴν ἐπιτᾶσιν Egac-
(^ " € € , 3 ν᾿ ^ "»
σαν τῆς δειλιας ὡς ἵόρωτι pecpevov: ἢ τῆς τοῦ
, / D V B / Y
σωμᾶτος. δυνάμεως λυομενὴς xxtX τὴν φυσινγην

ν᾽, É λϑ ! y PIN ud Ἔ
ἐχκρισιν. αϑροῶς γενεμενης.

ΟΥ̓, AE 7

τῆς

πο. a

v. 46. ;
eod. f. 311. ἃ.

v, 9.

ΝΥ

-

"TNCS NM xt

Ἵνα εἴπῃ, ὥστε εὐχερῶς ἀποτελεῖν τὸ ἕαυ-
τῆς ἔργον" τὸ γὰρ περὶ τὸν φόνον ἀκώλυτον τῆς
μαχαίρας παραστῆσαι βουλόμενος, ἔδειξε τῷ σχή-
ματι τοῦ λόγου μὴ μόνον αὐτὴν παροῦσαν., ἀλλὰ

, A ! M » »η1}
γαὶ ἐπιτηδείαν πρὸς φόνον. Kat μετ᾽ ὀλίγα. Ἵνα

»X , Ε] $--X , , , P
εἴπῃ ἐπιτηδείαν αὐτὴν ἐποιτίσεν πρὸς τε τὸ xpa-

» τον / M ἃ ^ , ^ x
τεῖσϑαι., xai ῥᾳδίως. τὸ ἑαυτῆς ἐχτελεῖν ἔργον.
, V ^ ^ e LJ
Κοινωνηήσαντες yap τῷ λαῷ τῆς παρανομιας
^ , L] e , Li
οἱ ἱερέϊς,, ἐκοινώνησαν χαὶ τῆς τιμωριας" τουτοὺς
. ^ ^ ox »
γὰρ ὠνόμασε παροικοῦντας, ἅτε δὴ ἔνδοθεν. ἐν
^ ^ , il ^ ^ ,
τῷ ναῷ διάγοντας, καὶ τᾶς ἱερατιχᾶς λειτουργίας
,
πεπιστευμένους-
, ^ A m
Μία yàp γέγονεν. ἡνίχα τὸν piv Ἰωαχείμ
» ! L3 V "m ! D
ἀπέκτεινε, πλεῖστα ὃὲ τῶν χειμηλίων ἐσυλησε-
ἃ , L1 *,
δευτέρα δὲ ἡ ἐπὶ ᾿Ιεχονίου. τε xot εἰς αἰχμα--
* ; δ ἢ * ͵ ᾿
λωσίαν αὐτὸν ἀπαγαγὼν, κατέστησε τὸν Σεδε-
-.-͵ ! V Ὁ» Li ,
χίαν βασιλέα" τρίτη ὃὲ ἐν ἢ ὅ τε Σεδεχίας ἀπῳ-
7 € ^3 t6 X /
χίσϑη, καὶ ἡ πόλις ἑάλω, καὶ ὁ ναὸς ἐνεπρήσθη.
1 Y 4, '
οευτέστι τὰς προτέρας ὑπερηχόντισε τιμω-
LI ^ ^ L ' -. ^
pi&$.— Àvtt τοῦ οὐκ ἀρχέσουσιν ἀντιστῆναι τῷ
, eH » , » ͵
βαρβάρῳ.--“Ἶνα εἰπῃ εἰς ἔσχατον φόβον κατα-
, / , ^ 4 4 ^ € L
στήσονται.----ηνυει ἐνταῦθα τὴν πρὸ τῆς ἀλω-
^ ^ ͵ : - ͵ ͵
σεως αὐτῶν τῆς πόλεως ταλαιπωρίαν" φαίνονται
LI e A ^1 t
γὰρ ὑπὸ τοῦ λιμοῦ τὰ χείριστα πεπενϑότες.---
^ ' “ ͵ i]
Διὰ τὸ πολλεὺς θέλειν φυγεῖν λανθανοντας τοὺς
^ » Li : ?« « * ͵
χρατοῦντας εἸρηται.----Ἴ ουτεςὶν ἀλλ᾽ εὐ διαδυνυ;-

-“ , A D
cytat τῶν πολεμίων τὰς χειρας.

E Y ^ ' ' P
Αντὶ τοῦ τὰ χελευσϑέντα εἰς πέρας ἄγετε.

UI ^ ! L] » ἐν ^ '
ἵνα yXp pm νομισωσιν ὅτι ἀπὸ τῆς περιπαθειας
Bou ᾽ , : , e i] $a. Α ,
οὐχέτι ἐπεῖσει αὐτόις τὰ δεινὰ ὁ S06 , &yacy-
, , r ^ / » V i] * i
χαίως KnG τῶν πασχέντων ἐπὶ τοὺς ποιοῦντας
᾿ ^ , ! ^ L4
μεταγαγὼν τὸν λόγον, διδάσχει τοῦ πράττοντος
DL! , L «Us / ! ἃ μῳ ,
τὴν ἰσχὺν, ἵνα μειζένως φοβηση τοὺς οὀχούοντας.
, A ^ »V , Ff « 4 L] ͵
— Avti τοῦ EX) ἐπαγάγῃ ὁ ϑεὸος τὴν δικην"
΄ ^ Li , , » LI i] » ,
πρόσωπον ὃε ξίφους ἐχάλεσεν αὐτὴν τὴν ἀχμήν.

»n m x 1 ' €x À ^ ,
- Ταῦτα, φησι, ποιήσω vno παλαιᾶς ἀγανακ-

' - ! ,
“τήσεως" οὐ γὰρ τοῦτο λέγει. ὅτι ἐπιχαρήσομαι,

Yd κ᾽ 4ικ » » t^ ^ ^ D , "
ὅτι οὐδὲ vg αὐτῶν τῶν δεινῶν ἀμεινεὺς ye-
,
γονᾶσι. : ,
1 , ^ 74 dg «»λ Hl »
Tcv τρόπον τῆς πλάνης. λέγει" ὁδὸν yap ἐν-
^ ^ 4, x , , A ^ ψι ᾿
ταῦϑα τὴν πρᾶξιν ἔφη" ἀρχαιαν ὃὲ. ἵνα tium
lU c , unb ^ "4 δὲ , ,
τὴν Guynz0.—— Àyvt( TCU , τοῦτο 0€ ἀποσχοῦει

E , ^ » " ͵
ὀια μαντείας μαϑέϊν, ὡς ἔθος ἔχει.----Δνο βου-

ΙΝ EZECHIELEM. 3

107

^ 1 M » ! t
λεται δεῖξαι, ὅτι τε χρησμὸν ἐβουλετὸ λαβέϊν

A m , : Mw 1 ͵ A
παρα των ἔρανων , XXL οτι Xt συμβολοις τισιν

LEN | M i , iH » γα
ἐχέχρητο πρὸς tO. προχειμενον.- Kat. μετ᾽ ὀλιγαι.᾿

᾽ ^ ^ ! / ' ni
Avti τοῦ ῥιψαι βέλη" ταύτῃ yàp τῇ λέξει

C , ' € Jo ^
ἐχρήσατο γαὶ o ἑβραῖος.

Π A 1 ^ , /: »VV
Προσήκει d& εἰδέναι. ὅτι τῶν ἐσομένων οὐδὲν
, x , A ^
ct δαίμονες ἴσασι, κχκαταστοχαζόμενοι δὲ τῶν
: ͵ / “ A
πραγμάτων προλέγειν ἐπιχειροῦσι" καὶ ἔστι μὲν
ἃ [i ' i] '
ὅτι κατ᾽ εὐθὺ φέρονται. moÀÀoxig δὲ wot ὁϊα-
, 4 “ , 4 R^ c e
μαρτάνουσι" xat τοῦτο οὐ μόν:ν ἀπὸ τῶν πραγ-
͵ » »G e. rc TECUM K ELA E /
μάτων ἔστιν ἰδεῖν. αλλὰ χαὶ vo τῆς ϑείας
“ ^ , Hi ι Lj
διδαχθῆναι γραφῆς" προειπόντες yap δια Σεδεκίου
“ ' ͵ ^o» * -“ , /
τοῦ προφήτου. vim» τῷ Αχαὰβ,, τῆς ἀληϑείας
39! , ' ͵ ς ! n -!
ἐξεπεσαν" cu yap povoy ἡττήθη παραταξαμενος;
LT LT , 4 V ^ i] X LI
ἄλλα xat ἀνῃρέθη" xat ἐνταῦϑα δὲ xat τὸν δε-
' v^ 2 i] 2 , t i M
Qoutvev. tQ Ἰσραὴλ ἐπιστάμενοι νόμον , xat. τὴν
» ^ , ' ῇ € re
ἔξω τῶν τούτου διαγορεύσεων πολιτείαν ὁρῶντες,
i] , i ^ ^ "ες, ^»
καὶ μέντοι xat τῶν προφητιχῶν mpeppnaeov , Exat-
! L4 i] / , 1 ,
οντες Gaytaxo3cy τὴν Stay ἀγανάκτησιν ἐδι-
͵ LI ' Y i] ^ e
ÓÜmgxovto* ταὐυτὴν τοινὺν χαὶ διὰ τῶν μαντειῶν
τῷ δυσσεβεέϊ προεσημανον βασιλεῖ, ὅτι δεὶ πρῶ-
^ € i » ew. i] /
τον τῇ Ἱερουσαλὴμ ἐπιςρατευσαι, zat χαραχὼ-
4 ͵ , A ^
μᾶσι καὶ χωμᾶσι χρήσασθαι. xat τόϊς ἄλλοις
^ f ͵ i] ^ ^ ͵
πολεμικεῖς μηχανήμασιν.----ἰλντι τοῦ ἐπαλαλάξαι
^ € 1 As , t , ,
tig ὑπεναντίοις" οἱ yap ἐκ τοῦ χρειττονὸς ἐν
^ 1 t i] ^v UA ^
τοῖς πολεμίοις γινόμενοι. μετὰ βοῆς xat&à τῶν
Ι ^ ϑ' A D /
τραπέντων χωρεῖν εἰωϑασιν.---Αντὶ τοῦ διατά-
i] 4, Y ͵ '
ξαι πρὸς πόλεμον τὸ στρατόπεδον.----Βελοστάσεις
* ' 2l - ! "» » « /
μὲν λέγει τὰ moÀepio tr(ux ὄργανα, δ ὧν λί-
*» ὦ ^ A ^ es
Seug Ἢ ξίφη, ἅτινα τοιαῦτα χατὰ τῶν τειχῶν
^ ͵ ct , t
τῶν πολεμίων ριπτουσιν.----Τουτέστι μαντεύεται
͵ 1 ^ D r ἃ. à!
ὁ Βαβυλωνιος, xot τοῦ μέλλοντος χρησμὸν amou-
b] V ^ »* ἤν “ ΄ : A»
té παρὰ τῶν ti)oÀov , ὅνπερ τρόπον xat "l:v-
^ - » (0 A ͵
datei ποι-ῦσιν᾽ ἀπαιτοῦνται γὰρ εὗτει πειϑομενοι
^. X A » ^ f
τοῖς x«t& δαιμονικὴν ἐνέργειαν χαλοῦσιν.
A ^ ͵ A ΄
Avtt τοῦ, ἐλέγχων αὐτοὺς ἐπ᾿ ἀδικίᾳ" ἵνα εἴ-
^ / ;
T) τὴν παρασπονδησιν.
SUP. ERE. a , Ex , L
To οὖν ᾧ χαϑήχει μήννει τὸν Ζοροβαβελ καὶ
V L ^ M iL S Y M M ,
τὸν ἴησιὺν xat τὸν Ιωσεδεκ, τὲν μὲν ἐν βα-
' / € , “ /, i]
ciem; τάξει ἕπομενον tQ πλήϑει, τὸν δὲ ἱε-
! 1 M 7T W^ H ^ T7
pee; τὸ Ó& ἕως οὐ ἔλθῃ, ἀντὶ τοῦ ἄχρις οὗ
- , 1 lua ' L
ὁ τῆς ἐπανόδου χαιρὸς ᾿ἀφίχεται.---ἰ Εμαντευσᾶτο

, EE , , » € , L
cw. Ἢ βομφαια, αλλ οἱ tavtn χρησαμεγοι", Ψευ-
3

Υ, 27.

Cod. f. 91

v. 3I.
«οὔ, f. 212. b.

νυ. 13.
cod. f. 213. ἃ.

108

PORE S 4 ON "Ta Y
δὴ dé τὴν uavttiuv wat ματαῖαν τὴν ὅρασιν

4

᾿ « 3 “ἢ A ^ ,
προηγόρευσεν, ὡς ἀλλοτρίαν δὴ τῆς ἀλεϑείας

[ » ^ a ' ! , w ͵
ὑποαρχουσαν" εἰ γὰρ xot τότε GnS" “πρσεσημα-
»5«« Y ^ ^m- E.
γεν, ἀλλὰ τῶν ϑείων προφητῶν πρδηγορευκότων

λ ' 9 MK vu. ι , ' »
τὴν “ειαν ἀποφασιν᾽ ἅπερ yap ἐχεινὼν ἤχουσαν,

/ ἐδοξ E Li A ^ * € 1A
T QoU-nvusty εοοζαν πονηριᾷ 7^ συζωντες οἱ xAt-

! / "^ H , ^ ^
τύριοι δαιμονες, τῷ μὲν Ναβουχοδονοσορ δια τῶν
^ Y ^ ^ ^ ' P
μαντειῶν τὰ παρᾶ τῶν προφητῶν διεσορϑ μευον"
suh E ns 7 A ^ ^ à
τοῖς δὲ Ιουδαίοις δια τῶν ψευδοπροφητῶν τάναν-
ἃ ͵ , b € !
tlà τροηγορευον , εἰρήνην αὐτοῖς ὑσισχνευμεένοι
b “Ὁ λ / 5. Q8.» θ mc ^ 0 -
χαὶ τῶν πολεμίων φυγην" ἵν. ἀπειθοῦντες τῷ θεῷ,
ac .“ 7 M] Y ^ , t
καὶ ἀντιλέγοντες. xat γυμνοῖ τῆς συνήθους προ--
Á 71 e ^ Uu
μηϑείας γενόμενει, παραδωϑῶσι ccig ποολεμίεις
€ A ^6 ! 4 X , e ᾽ 1 ^ , m
ὑπο τῆς δίκης, χαὶ ἀληθεῖς ἀποφανϑῶσιν αὐτῶν
« ͵
βρομφαιᾷ
Y
xat πα-

! , “Ὁ ^
ct. qgnop.ot,— Ovreg εντειλαμενὸς τῇ
rad ' , ^ ^ 32. wn
τοις τραχήλοις €mttez vat τῶν ἀνόμως
, ! [1 ^ Li ND ,
ρανόμως βεβιωχότων, ὡς τοῦ τέλους avtov. 6g-
o , ! , , ! MI
Saxotos epp λέγων , cer epp τον

[LH
χολέεν σου, xat μὴ χκαταλύσῃς ἐν τῷ τόπῳ τού-

^

ἐν τῇ γῇ tn ἰδίᾳ σου spa

& ^v
τῷ (o γεγένησαι" ᾿
^ !
0&* ὑμᾶς . 0€ φησι M BafiuAusedi εὺς ῥ:μφαίαν
ὀνομάζω, πάντα πεποιηχότας ἃ aper ona ἀλλ᾽
οὖν. ἐν τῇ οἰκείᾳ yQ δίκας. ἀσδιτήσω τῆς ἀσε-
;
βειας.
PA ^ δὰ ' Y ,
To εὐχολον tüg ϑειᾶς δυνάμεως δια τουτῶν
5ν Τα t. X 53 lod c!
ἐδηλωσεν᾽ ὥσπερ yop, Onot, τὸ ἐμφυσΥσαι pa-
e » L] Y / , M -“
Vies οὕτως. εὐπετὲς xxi Ata» εὐμαρὲς παραδοῦ-
“ i
vat σε navzcde, cipi Tad Μηδῶν xat
THAM ἐπανάστασιν γατὰ τῆς Βαβυλῶνος διὰ
τούτων ἠνίξατος οἱ πᾶν εἰδος μηχανημάτων. τοῖς 4
͵ " M / zb XEM SOLA
περιβολοις πολιορχουῦτες rpcaTiweyxav , zat vuxzap
, ^ » ^ » 1! LJ
ἐν ἑορτῇ εἴσω τοῦ ἄστεως γεγένοτες, ἅπασαν
᾿ , I Ly ΄ » 4d ^ Y
μὲν ἐχειρωσαντο. cw πολιν᾽ ἐνέπρησαν de τὸ
NEN ei V P & xd V ι
πλεῖστον" αἵνατων 0€ xat τᾶς οἰχιοις vot τᾶς

2 V € / $--a 5
aves eme os er Anpuo xv.
QU AP. XAR,

r^ N ' ks M "n ti »
To yap συντελέσω, ἀντι τοῦ παντα ἔπραξας

A / M X , L ! , X ^ ,
τὰ γαχα' τὸ ὃδὲ εἰς GuVTEÀetaV , ἀντι TCU μετ
, L 3 , 1 Li *» ov MC X
ἐπσιτάσεως:; ἀλλ οὐ παρεργως.--- Ἐν ἕνι yap
€ / iN ͵ ν᾿ 4 Ἂ ῃ ς
Ὠγουμένῳ xat epoquen τὸ ὅλον σωζεταί; εἰ &u-
ρεϑειὴ .0. τοιφῦτος" μὴ εὑρεϑείσης. δὲ οἱονεὶ ζύμης

τοῦ ἀγαϑοῦ, τὸ πᾶν διαφϑείρεται.

POLYCHRONII

* & * ^ », 555 WI
Ovx εἶπεν δὲ ἐξ ἡμῶν, ἀλλ᾽ ἐξ αὐτῶν παν-
^m ! L3 L4 Α 3 em 3
τελῶς διορισας τῶν διχαίων τοὺς ἀσεβεέϊς" ἐπει-
M ^ H uU , ' ὶ
δὴ πονηρῶς περὶ τοὺς κηρυττοντας διέχειντο.-----
᾽ 1 ^ " " ' ^ / '
Avtt τοῦ picto pe τῆς προτέροις κακίας.
D ' UJ ' & 44
—Kat δεικνὺς τῆς Mss τὸ Ouxatty , ἐπη-
γαγεν" τὰς Ms αὐτῶν , εἰς χεφαλὰς αὐτῶν

δέδωχα,, λέγει ἀδωναὶ κύριος.
CAP. ΧΧΠΙ͂.

Οἱ ᾿ x DU 3 , ,
L μὲν οὖν. φασι. πορνᾶς εἶναι ταῦτας ἐν
, ' - à] N LI L4
Αἰγυπτῷ, xat πρὸς ὕβριν παραβαλλειν ἐχεινας
᾿ ! , ! χ δε 4 j H »
τας πόλεις" εἰληφέναι δὲ αὐτοὺς ciat τὴν ἔν-

|i Ἅ ne Y , 3. » ^w "un 2"
Vetgy, ἀπο τοῦ τὴν ἐν Αἰγύπτῳ αὐτῶν ἀσεβειαν
»ὼ 1 M / » A^ MA ν
ἐλέγχειν. τὸν UGpoyntny.— AÀÀa ὃς ἔφασαν τὸ
, λ ; ^ ! M δὲ δλ βὰ
ὀολα μωνισμὸν σημαινειν, τὸ δὲ ὀλιβα μεμωχι--
' τ ᾿ £ A c A
σμένην., CtCVEL μυχτηριζομένας xat εὐτελέϊς παρὰ
' TES, DeC WE ' A » :
πᾶντας" ἐγὼ δὲ ἑβραίου τινὸς ἤκουσα λέγοντος,
eq M M , M ) ! M A. s M
ὅτι τὸ μὲν ὀολᾶ, σκηνὴ σημαίνει: τὸ δὲ ὀλιβα,
΄ Α M M 4 U ' A
σχηνὴ μευ" xat σκηνὴν μὲν χαλεσαι τὰς t φυλᾶς,
et A MC , ^ m ^ , !
ἅτε xot αὐτᾶς ἐν τῇ γῇ τῆς ἐσαγγελιᾶς τυγ--
' B ! ! M :
χανοῦσας" σχηνὴν δὲ μου xaÀecat τὴν Ἱερουσα-
M S ^ ^ -“
Àvp. , ὡς αὐτόϑε τοῦ ναοῦ γαϑεστῶτος.
» E Lj - L ἢ ^
ἽΝνα εἴπῃ ἀσεβειαν λογιζομένη" περισχοποῦσᾳ
U Y ! M M , / ^
γὰρ τοὺς méQiclxcug , πρὸς τὸν ἐχείνων ἐξομοιοῦτο
/ b DJ , ^
tponov.— lux τὸ τλῆϑος αραστηοῃ τῆς ἀσε-
βείας"

' ^ ^ ᾽ τ" , ' 1 ΄
--Τουτέστι παντελῶς avtovg τῆς εὐθείας εἐξε-

Y A » , 7
πολλὴ γὰρ παρ Αἰγυπτίοις δυσιδαιμονία,

^ ^g $ !
κλιναν ὁδοῦ" λέγει δὲ Βαβυλωνίους. ---- ουτεστιν
^ ^ ' 1 V
ἐπέμεινεν τῷ ναχῷ.----Διαβαάλλειν δὲ. αὐτοὺς ἔει--
5, ^ E yu , , "^al ἮΝ
xey ἐνταῦϑα. cux ἐπὶ εἰδωλολατρειᾳ μόνον. αἀλ--
uU aco , ^ ' , A ,
Àz χαὶ €i ἀσελγειᾳ , avaryvattac γὰρ axchcu-
E ἴω] ' e L c
Sé τῇ εἰδωλὼν Sepia τοῦ βιου Ὁ διαφ-
»
ϑερᾶ" dagéat spo» ὃὲ αὐτὸ ὁ ipae ς ἔχει: gn-
yap

ἐσιϑυμιας: τὴν μανιαν παριστῶν.---Αντὶ

A
ct καὶ αἱ διεγέρσεις αὐτῶν ὡς ἵππων.

“ ^ 1 ^ ^ V ^ em
toU τῷ μεγεϑεῖ. τῶν δεινῶν , χαὶ- τοῦ φρονέειν
, ΄ τ ῦ -— 9 j 5 » «v 9» ὧν
ἐχστησῃ. οὐδαμοῦ cta. τὲ οὖσα αυχείν., &Q δὶς
» ^ , ? f€. iy “

ἀγαϑόὶς ἡβρύνου.----ΚΚαλλιστα δὲ τῷ siii

fv Ι Ἃ 5
σμῷ ἐχρῆσατο" το

ἐπελάϑου μου ὡς ἐπὶ ἀνδρὸς
πολλὰ εὐεργετήσαντος χαὶ εἰς "τιμὴν ἀγαγόντος.
.-- -Ὡς ἐπὶ γυναινὸς μοιχαλίδος ἀποστρεφομένης
μὲν τὸν ἴϑιον ἄνδρα͵, ἀσπαξεμένης δὲ τὸν «μοὶ--

,
χωμένον.

eod. Γ..213.}

v. 3.
cod. f. 213. b.

v. 20.

eod. f. 214.

Y. 95.

E

soma

ARCA

ET Aem

Pf “).

[

ummv

IN EZECHIELEM.

Πολυχρονίου xai Θεοδωρίτου. Πολλὴ δὲ ἡ τῆς
Jg 4 € ' ^ M A $$ M U
ἀσεβείας ὑπερβολὴ" πρῶτον μὲν yap αὐτὸ τὸ σφα-
Quy τοὺς παῖϊδας:, ὅρος ἔσχατος ἀσεβείας" τὸ
δὲ xai τοῖς δαίμοσι τὰ τοιαῦτα προσφέρειν σφά-

, ΟΜ, ^ e ^ Hi Hi .-
για, πάλιν ἐπίτασις: τοῦ χαχοῦ" τὸ ὃε vai ἐν

σαββάτῳ ταῦτα τολμᾷν... ἐν ᾧ χαὶ ἡ ἀναγχαία
ἀπείρητο ἐργασία. μείζενα πελλῷ δείκνυσιν τὴν
ἀσέβειαν: τὸ δὲ xai μετὰ τοιαύτην ἐργασίαν s
τῶν ϑείων ἐπιβαίνειν προϑύρων, ποῖάν ἀσεβείας
ὑπερβολὴν χαταλείπει ; διὸ χαὶ τελευταῖον αὐτὸ
᾿ς τέϑηκε. Τῶν αὐτῶν. Ταύτην, qnot , τὴν ἀσέ-
᾿βειαν ἐν τῷ ἀφιερωμένῳ Mew τετολμύχασιν εἴς
χῳ.---ουτέστιν τῶν εἰδώλων.----Εὐφροσύνη γὸρ
δαιμόνων ἡ τῶν ἀνθρώσων ἀπώλεια.---- Τἰ γὰρ
ἐρημότερον τῶν τὰ εἴδωλα τοροσχυνούντων ; ἐξ
ἐκείνων φησὶ τῶν ἐρήμων ψυχῶν τὰ τῆς ἀσεβείας
ἐκομίζετο get διδάγματα" xat ἐδέχου ταῦτα ἐν
μουσιχεῖς ὀργάνεις ἀναχρευομένη τὴν ἡδείαν yy.
---Οὐδὲ yap παρὰ τῶν εἰδώλων λαμβάνουσιν οἱ
τούτοις λατρεύειν αἱρούμενοι" ἀλλὰ τὰ ϑεόσδοτα
δῶρα τούτοις προσφέρουσι y παντοδαπὸν αὐτεϊς
χόσμεν περιτιθέντες. :
Ἔλεγον yap, φῆσιν, ὀργάνοις χρωμένοις τοῖς
προφήταις, ὅτι ἐν τοῦτεις τοῖς ἀψύχοις à μει-
χεία ὑμῖν τολμᾶται" xat πορνικὰ ὑμῶν τὰ το-

ιαῦτα ἐπιτηδεύματα.----Τὸ δὲ. δίκαιει τέϑηχεν.

υ á [A^ 2 Lb ^ , Hi
οὐ δικδιοσυνὴν αὐτὸϊς μαρτυρῶν: ἀδιχωτατοι γάρ.

M ! M ' € ^
zat. παρανομώτατα, xoi λιαν ὑπῆρχον. δυσσε-
͵ 2 $, διά ^ , ev ,
βεστατοι, ἀλλ᾽ ἐκ τταραϑέσεως τῶν αὐτοῖς ἀσε-
LU M ' / » 1 ^ 3
βημάτων, τὸ διχαιοι τεϑηχεν" ἀντὶ τοῦ cU τὰ-
EN, VON. ͵ '
asbero o uevet ὑπαρχουσιυ.----Διαιφονίας. φησὶ,
A Li ͵ I κ , ^ 1
xat μοιχείας τίσουσι Ota , τοὺς ἐραστῶν αὐ-
“ - , ' ἃ ^ /
τῶν λαμβανουσαι ὀιχας οις" x«t ταῦτα πείσονται
“ € ' * f^ ov A , Li
ἅπερ AL μοιχευτριαὶ γυναϊχὲς καὶ ἀνδροφονει.----
, ' ^ € ^
Τουτων yop, qnot, ταῦτα ὑποεμενουσῶν.. voi
͵ M , Y i] 1 ^ .
λιϑοις καὶ ἔιφεσι χαὶ opt διδομένων. πᾶσα πὸ-
«3 5 4d. * d 1 2 e
jig ὠφέλειαν χαῤπωσεται, μανϑανουσαι εἴα, τὴς
, / M aude; X 1 , ^
ἀσεβειας τα ἐπιχειρα". γυναῖκας παλιν ἐνταῦϑα
V ! ΖΦ ναί ^ ^ 3 ͵ € ^
τᾶς πόλεις evouagty. Tus τῆς ἀσθενειας υυῶν:
. ids I , * »* 9 ͵
φησι ,. *Op4Etg-26. χαρποὺς" οὐ Jap ἀνάγχῃ ταὺ-
γ»υ7 »λ ͵ H ͵ 4 ^
τὴν ἐδέξασθε ἀλλα yvoun xxt ποθῳ" 6v. 06. τῆς
' , LES ' /, . i] ^
τιμωρίας ὠφέλειαν. μιεγιστὴν cpuyngete- τὴν τῆς
2, 3 y, ' , ,
ἐμῆς δεσποτειας ἐπίγνωσιν.

109
CAP. XXIV.

, 1 A ἣν ,
Εσειδὴ. γὰρ νησιώδεις «ἦσαν τὸν λογισμὸν , ν.3. o

b: A 303 ^2 / ! Ah X , ὲ
xai τὰ αὐτὰ ἄρένοντες, γελωτα ἐνομιζον.,, ἀναγ--

/ ' ^ ! X ' 1 i]
καίως τοοικίλει τῶν λόγων τὴν διήγησιν. Uoc

' Lad , .
“κατάπληξιν τῶν ἀκουόντων. - Λέβητα προσαγορεύει

M f. LÀ i δι ͵ A A
τὴν πολιν, ὕδωρ δὲ ἐχχεομενον τὰς παντοδαπὰς
V A ' H '
συμφορᾶς 2 xat διχοτεμήματα δὲ xat σχέλη xat

» Y 3 , v ^ A » »
ὦμους ἐξ ἐπιλέχτων χτηνῶν" τοὺς OG ἐν εὐπορίᾳ

^ t A ' » ' Lem
καὶ mÀoutQ wat δυνάμει. ἄρχοντας τε xat γγου-

1 , NUM. ! V H à 1
μένους x&t ἵερεας γατὰ tavtov τταραδιδομένους

^ " ^ , ^ x /
ταῖς συμφεραῖϊς" ὀστᾶ δὲ ὑποναιόμενα,, τοὺς πε-
L4 ^ ' ^ ^ ,
νιᾳ. συζῶντας προτέρους. τῷ λιμῷ παραδωθεντας"
^M M M ζω V ! si !
πῦρ δὲ zov Βαβυλώνιον xat τὴν τούτου παραταξιν.
b: m A ^ Y 1
᾿Αντὶ τοῦ ἥψατο μὲν αὐτῶν d cupgepa, zat
, Λ ι I
ἄχρηστα πρὸς πάντα γεγονασιν" “τὸ γαρ ἐξεζησεν
, A ^ , 3€! E 5 m ΜΝ M
dyct τοῦ ἀπεῤῥιφη , x μεταφορᾶς αὐτὸ λαβὼν
^ 5 ' &N Li b ͵
τοῦ ἀναπαφλοζοντος χαὶ δεχομένου προς ἀπὼ-
^ ^ Mox
λειαν.----ἰΕδιδαξεν ἡμῖν ἐνταῦϑα ὅτι xa ἄνω
! M ? Ὁ ^ ' ^ ΄
λέβητα τὴν πολιν ὠνομᾶσεν" ἰὸν ὃὲ τοῦ λεβητος
M € L4 “ ' M ᾿ Ld d
τὴν ἁμαρτιὰν καλῶν" μεγίστη ὃὲ κατηγορίὰ, ὅτι
γὴλ ^ ^ m ^ i ^ , '
εὐδὲ τοσοῦτον πῦρ τῶν συμφερῶν τὸν toV λεβη-
»^ , 7
cg ἰὸν ἐδαπάνησεν.
! 1l 5 / "φῇ ^
Τουτέστι πένϑος ἐστὶν ἔχων ὑπόθειγμα τῶν
, , i] i ' , ^ ^ M
ἀναιρουμένων χατὰ τὴν πολιν.----ἰ Àvtt τοῦ βαρὺς
A * J » ! !
xai ἀφόρητος, οὐ δεχόμενος τὴν ἐξ étéQGY πα-
' , E i.i , , Re ^ ^
poxknow* ἔλαβε d& αὐτὸ ἐκ μεταφορᾶς τῶν “τῷ
^ “ i] Ἁ ^
cy σχήματι χαϑημένων, xot μηδὲν τῶν
L 1 A M 1
συνήθων διαπραττομενῶν.----Ἵνα vat πρὸς τὸ ma-
mL 4 ᾽ ! '
ράδεξον τῶν γινομένων &xthayevceg, ἐρωτήσωσι
' $* ! ΄ L ,
τὴν αἰτίαν" εἴτα μαθόντες σωφρονέστεροὶ γε-
νγωνται. :
GLALP. XXV.
, Y ^ M ,»€ ' M » Li
Αντὶ τοῦ μετὰ παῤῥησιας πρὸς ἐχείνους δια-
LA ^ u. ὦ. Δ » « » ,
λέχϑητι.---- Ταῦτα ὃὲ λέγει, cvy ὡς ἐκείνων
, U ᾿ ͵ U ' A
ἀχουόντων, ἀλλὰ σωφρονιζων τοὺς ᾿Ἰδυδαίους" τὰ
M ' ! y € ,
γὰρ περὶ τουτοὺς γινόμενα, χεινὴ ἣν ἁπάντων
ΠῚ LU ^ 1 ^ $42 [Em , Ἁ
ὀιδασχαλια διὰ yap τοῦτο wai ἐπιδοξους αὐτοὺς
1 Y » L4 ^ M Ld
xata τὴν Βαβυλῶνα wtucnzt, x«t παρὰ τῶν
͵ ^ Ι! M» ςε ͵
χρατουντῶων Tis yai παρεσχξυασεν" ἵν ἡ τοὺ-
2s f A em - ^ “ ΄
τῶν eudoiix , χοῖνη, τῶν λοισῶν τῆς εὐσεβείας
7 ' . D NU
γενηται m oudocyavyta— Αναγκαίως μετα τὴν προ-
! [a Ὁ ͵ ^ ,
αγόρευσιν τῶν χαταληψομένων δεινῶν "levdatcuc,

! E ^ i] ' ς 0 S ^
τρέπει γατὰ Αμμανιτῶν τὸν Àoycv* ὁμοῦ δὲ τοῖς

v. I4.
Cod. f. 21s. b.

110 j Vs
᾽ / b A c , ' e V M €
ἀχούουσι δειχνὺς. ὡς ἀπεχθειᾳ τῇ τρὸς τοὺς Ópo-
, ' M , , i] € IM i
φύλους διαλέγεται, xat διδάσχων αὐτοὺς ὡς παν-
' , ι M 4 , , 3
τῶν δεσποτὴς ἐστι ϑέεος, τοὺς τε. οἰκείους εἰσ-
͵ ͵ N » , y
πραττομενος δικος ὑπὲρ τῶν εἰς αὐτὸν πλημμε-
7 ^ 3^ ^ / , ͵
λημάτων᾽ τῶν τε ἀλλοτρίων ἀλαζονευομένων γα-
' ' / , P ANSA - '
ταστέλλων τὸ θράσος εἰς τὸ μὴ δοχεὶν τὴν le-
M ἢ ! * toos ,
(cusan , ϑεοσέβειαν., ὑπὸ τῆς ἐν ἔϑνεσι εἰ-
΄ ^ » M
δωλολατρειας νενικῆσϑαι" ὅπερ ἂν ἡ χοινὴ βλά-
^ ' € »y«s« c $ um Ὰ ,
Bn τοῦ χοσμου"----Οἱ ἀλλοι ἐρμηνευται υἱοὺς ἀνά-
^ € ! Am RS e$ 3 M
τολῶν ἡρμηνευσαν᾽ εἰσιν δὲ cute ct ἀπὸ Ἰσμαὴλ

A ! , j 5 ^ Α
το, γένος χατάγοντες"---Τὸν εἰκοὸν τοῦ Ἰασιμουθ

εἰδώλου οὕτως καλουμένου.--- Ἐπειδὴ γὰρ οὐ pó-.

, ' HT '
voy παραπλησίως Μοωαβιταις χαὶ ᾿Αμμανιταις

$i 3 Hj 3 y εἶ $3 24 , det :
ἐφήσθησαν , ἀλλα x«t ἔργῳ τὴν δικείαν ἐπεδει-

Β ͵ 1 , r P»
ξαντο πονηρίαν" wa πρότερον ἐχεινὴν μῆνιν. φὺ -
͵ 2 L ' ^" 5 A LU]
λαξαντες" ἐνεχότει γὰρ, qnot , τῷ Ἰακωβ περι
- , ! Id , . 4 M
τῆς εὐλογίας ἣφ εὐλόγησεν αὐτὸν ὁ πατὴρ au-
^v , , , € LU '
τοῦ: τουτου χάριν οὐχ ἕτέροις αὐτὸν. πολεμίοις
, , , , ^ - € 95 » ^ , , ,
παραδώσω. ἀλλ αὐτῷ tQ vr αὐτῶν ἠδικημένῳ
e LT ev e ,
λαῷ tow ὥστε δια τῆς παντελους &pnptae μα-
^ 3 ^ ^ , A ͵
ϑεῖν αὐτοὺς τῆς ἐμῆς δεσποτειας τὴν δύναμιν.

* CAP. XXVI.

, Α »“, ΄ LU] ͵ ,
Αντι τοῦ ἰσοτσεὸον αὐτὴν δειξω" λεωτετρίαν
1 A Ἐν λα "3 , LA ἦν
γαρ νῦν λέγει τὴν &x τοῦ χρόνου χεχρατημένην γῆν.
! A LI « , ^
Θαυμᾶσαι μηδεὶς λογιζίμενος ὡς ἐνταῦθα c
/ S 4 , e 3 , L
προφήτης οὐδὲ τὴν ἐς ὕστερον ἐλαιδα χατέλιτε
^ ! M EC € , ' t
τῇ moÀev νυνὶ δὲ ἐν iaepux χαθεστηχε" μάλιςα
M M ' » ^ τς ^ us
μὲν γὰρ ἀναγχαίως ἔφη ταῦτα, LGcppcmov τῇ τοῦ
^ , / A 1 ͵
κρατοῦντος ἀλαζονίᾳ τὴν ἀποφασιν ποιουμενος"
»* ' e€ 5 ^ '
ἔπειτα λογιστέον ὡς πανταχοῦ Gmn&lé μεγαλα.,
, $ , “. , A ^ '
oux ἐπάγειν βουλόμενος. ἀλλα φοβῆσαι. διότσερ
Y ' ' ' A
τὴν σύμμετρον τιμωριαν εἰσπραξαμενος τοὺς ἐνει-
^. N ͵ x e ^ ͵
χοῦντας , 6UX ἐφθόνει μετὰ ταῦτα τῆς οἰκήσεως
^v , / i M Li , ^
τοῦ τόπου" émeumep cv τὴν. γὴν Tfipwvato , ἄλλα
^ /, , V ' ^ t
τῶν ἐνοιχούντων κατήνεγχε τὸν TUQCY' τοῦτο ἐποι-

σε xai ἐπὶ Νινενιτῶνς
CAP XXVYH.

^ 9$. 5^ * ^
Θρῆνος ἐπὶ τὴν Σόρ. Φιλανθρωπίας θεοῦ καὶ
ἀγαθότητος ὑπερβολὴν σημαίνει τὰ εἰρημένα"

, LI ^ οὖ Α t^
- διδάσκει δὲ ἡμᾶς ὁ λόγος τοααιδέιαν τινὰ tig

€ , E L4 A ' H1 A
qnapswvopan ἐπιφέροντας; pn δυσμένεια τινι Χχαὲ

φεύγοντες. : hi

. POLYCHRONII /

, 7 5 "EP ^" " , i
ἀπεχϑειᾳ χεχρημενους τοῦτο ποιέιν, ἀλλα συμ-
«ἢ : ^ ' à , d $ * Hi »
ἰασχοντας xat λίαν ὠδυνωμένους" xat yap αὐ-
i] , , V ͵ ͵ , ^
tog ἐνδιχως χαὶ μᾶλα δικαίως δικάζων, θρηνέϊν
^ DEA N / / ^
τῷ. προφητῃ τὴν χελαζομένην mapexeeueton, mo-
^ A /, e ΄ AN 4
λιν, παραδηλῶν τὴν διάϑεσιν, ἡ γεχρήμενος ἐκό-
λαζεν.
Ν (^ ' A
Ἡ Atyuntóc, φησις προσέφερε σοι στρωμνὰς
, V "4 - LA A ͵
ποικίλας xxt παντοδαπας' δηλοὶ ὃὲ τοὺς t&mh-
V » i-a
tag xat τἄλλα τὰ ἐχέϊθεν χομιζόμενα" ἡ 0e λ-
Y / , x A M
λᾶς περιβόλαια σοι ἔπεμπε παντοδαπὰ, τὰ μὲν
, M * à c , ' '
&Acupya , τὰ δὲ vavivSivany περιχειμενα χροιάν.
, ^ A M ^ , ^ , A E
ἔλισσα yap τὴν Ἕλλαδα xaAci.— Avtt τοῦ τὴν
€ ͵ * ' , Li , 4
&rayvov ἀναδεδεγμένοι φροντιδα.----Κωπηλατάς
[ H Des , Hi t
λέγει ἐνταῦθα cux αὐτοὺς ἐν θαλάττῃ ἐργαζομέ-
» " L] ^ DÀ w. M Li ,
Ycug , ἄλλα τοὺς διοικητὰς" ἐπειδὴ yop , φησι ,
I , - WA NN ^ , ,
παράλιος ἡ Tupog καὶ ἐπι τῆς ϑαλαόσης ἐμπο-
Ó , ^ ^ ^ ' ^
pts ἐχαυχᾶτο, τῇ τῶν χωσηήλατων. μεταφορᾷ
i ^s t ᾽ ^ , '
τοὺς τῇ GoÀ& ἐσιστατοῦντας ἐδηλωσεν.---Ἶνα
, , , , ^ ,
εἴπῃ 6x διαφόρων τόπων ἐν ταῖς ἐσχάταις οἱ--
͵ ΄ 5 4 ἐν v e ^
χουντων" βούλεται οὖν εἰπεῖν ὅτι οὕτω ζηλωτὴ
ς ' σ GENE. » 5 » € : ͵
ἡ πόλις, Ogtt xat τὴν οἴκησιν αὐτῆς μεταδιω-
8 Ἂ ^ ,
x&y &navtac.— Ot ἀπὸ τῆς προσούσης ἀσφα-
/ ^ L A ? , 1»
λείας tT πόλει, καὶ αἱ ἄποϑεν ἐθάῤῥουν ἐμπο-
, $c , t I ^ '
psutcSat ὡς ἐπ ἀσφαλῆ λιμένα τῇ πόλει xata-
, , ^ ' X ^ ͵
Βούλεται εἰπεῖν ὅτι ἀπὸ τῆς Ἑλλάδος ἄλλα
' , ! ia , , ͵ "fe f
τε τινα ἐχομίζετο καὶ yoÀxog ἀντιδοσιν O6 τῶν
Li Ι / * , .
χομιζομένων ἐλάμβανον ἀνθρώπους εἰς δουλειαν,
/ ^ L * Α , ͵
χατὰ τινα δυναςεῖαν " τινᾶς εἰς δουλειαν ἕλχοντες"
ς * A ^ ' LI , ἃ [Lj ,,34
ὡς ἂν μὴ τῷ χρόνῳ τὴν &AeuSepuxy ἐλεγξωσιν.γ
, , ΄, 5 ' ^N » ͵
εἰς ἐσχάτην ταλαιπωρίαν χαϑιστῶντες ἀπεδι-
"5 | ΒΞ 4 -4 i Lad
Octo ξενοις" τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ ἐν ψυχαῖς
» 1 1 r » «^ /
&yÜpe ov. — lov; Καππαδοκίας, ἡτοῦν Γαλὰ-
| 3 4 ὼς τω πα δὰ , ,
τας.--- να εἴπῃ: ἀπὸ τοῦ mÀn9cug τῶν ἀνθρω-
^ ᾽ , 5 A ^ ,
zy τῶν ἐνοιχούντων εἰχες τοὺς ταῦτα μετιόντας.
^ 1 [? , A. € i
Θαρσεῖς τὴν θάλασσαν λέγει" τὸ δὲ papo3,
: . οὖ ! 1 4 1 t ,
τὸν ἀμέϑυστον AMScv' τὸ ὃξ χολχωὸ τὸ λεγο-
" ͵ 7 Lj μὰ
μένον ἀλαβανδηνον .----Τςσαύτη yop, φησιν, Ὧν
3 ^ ΕἸ ** lev r4 ' €
ἐχ τῆς Luxus ἐμτ ρίας. Gpecgepoptvn get Ἢ
3 / “ A ^ Ly £U ^ i i]
ἀφθονία. ὅτι σὺν σοὶ xot οἱ Ey σοι ξένοι καὶ
7 à - , , $2. Ὁ
μέτοικοι τῶν εἰσφερομένων ἀπήλαυσαν ἀγαθῶν ----
ἮΝ LI au TORIS L ! iL]
Τὰ παρὰ σοῦ. φησι, γινομενα m Δαμασκὸς

» € , ' & / i ΄ , ^
ὠνέϊτο" tvemcpsvov τοίνυν xat ταῦτῃ ἀπεμπολεῦ-

v. 7.»
eod. f. 217. à

L]

EUM URINE. P S rem P κω τον

CT CU NER SIT SRSRNHOE WERT NUS RM CRY S T

y. 18.
cod. f.. 217. b.

᾿
g

2 j
* cod. δυστέϊαν.

΄

IN FZECHIELEM. ; ; 111

σα τὰ περιττὰ, χαὶ τὸ ἐντεῦθεν χρυσίον συλλέ-

γουσα.----Χελβὼν λέγει τὴν Μάλλαβα λεγεμέ--

νην ᾿χώμην" παρὰ γοῦν Σύροις Μαελβὴ καλεῖται.
Κιλικίας δὲ χώμη ἐστὶν ὑπὸ ᾿Αναζαρβόν" τὴν δὲ

Δάν φησι τὴν νῦν λεγομένην Παλμύραν. "ouv

EL " $^
δὲ xat Μεωζέλ ὀνόματα χωριων παλμυρήνων.-----

, - V Lj M 1 ! , 4
"Inda , τὴν lovtay* Δαιδὰν δὲ, πολιν Ιδουμαίας"

A - ^ , ' ,»o^ » Li
ἡ δὲ Χελβὼν κώμη tig αὐτῆς Ὧν dsietb post
πανταχόϑεν Go , φησι. προσεφέρετο τὰ ἀγαθά"
ces ἡδὺς xat ἀνϑοσμίας, ἐχ τοῦὸς xat &x
τοῦδε τοῦ ἔϑνους"

/

, ͵ 1 / i: ^
Μιλήτου" πόλις δὲ xat αὕτη. πάλαι μὲν τῆς
E , E" ἃ ^ / Y Uu i
Ιωνιας , vov δὲ τῆς Καρίας" τὸ δὲ Χελβων,

΄ ! » ᾿ »
Χαλβάνην ὁ Συμμαχος ὑρμήνευσε.----ἰ Ασελ εἰναι

1 " ͵ , 1 PCT]
φησί τὴν καλουμένην Γερμανικιαν. Kat μετ ολι-

m* N ; No s , “ xy
γα. To àé cpoyzt ἐν τῷ συμμίχτῳ σου; ἵνα εἰ-

ΕΣ € 235. 3 / & L4
στ, ὅτι οἱ ἐξ ἀξιοπιστίας τυγχάνοντες ἐτρεχιν

3 M. «- od b 1 y" 1 c ,
πρὸς σε, ὑπὸ τῆς xatd τὴν πολιν φήμης tÀxo-
7 / M Y (ET ,
μενοι πρὸς τε θεωρίαν wat τὰ αὐτόθι κέρδη. Kn-

Y 8 m ^ A ' HJ
dp δὲ νῦν xaÀéi τὸν λεγόμενον Τ᾽ αβουλᾶν, ἔρη-

ct Xy ^ ! M , l b
μὸν μὲν ὄντα νῦν, πᾶλαι O6 μεγιστὴν xat τῆς

, ' Ὁ cv ^ ^ ^ Li ^
Αραβιας. ἡτοῦν τῶν νῦν —X Bip

girone Bit μὲν οὖν οὗτοι τοῦ Χὰμ ἀπό-
yv, ἀπὸ τοῦ Χοὺς παιδοποιηθέντες" δῆλον cuv

— ὡς τὴν περίοιχον χώραν ᾧκουν.

by , ^ , i] ^ &
Znpouyet τῶν χομιζομένων τὸ πλῆθος, ὡς pn-
πὰ ' ^ , A ͵ Qe
ὃε ὑποζυγιαις κεχρῆσϑαι ἀλλὰ ναυσίν,---Τοῦτο
H ! , M
κατὰ παράληψιν ἐἴρηται, ἵνα eio παρίημι δὲ
A M] , V , ^ 1 "Ὁ
τοὺς τὴν Αφρικὴν εἰκοῦντας., ὅσα TE χαὶ οἵα
Φ 345p Lu i E A H
οὗτοι ἐχόμιζεν,----Τ ουτέστι διαχερὴς ἐτύγχανε ἐκ
“ , , ^ , ^
τῶν προσόντων ἀγαϑῶν.--- ουτεστι πανταχοῦ
^ " ' ^ , '
γῆς ἦσϑα mepupnuog* τῶν τε εἰσπλεόντων καὶ
, ONT / Z ^ Li i] L
ἀποπλεόντων διαγγελλοντων τῆς πόλεως tTV εὐη-
' os M € Y e ^
μεριαν.----Ὡς ἔτι νηὸς ἢ ἐσιφορα͵ τῶν χαχῶν"
ΓΡ. M ^ -“ e. , !͵ ᾽
ἐπέμεινε γὰρ τῇ μεταφορᾷ" wai τῶν οἰκείων &x-
1 y € ' i^
στήσονται ἔργων οἱ δια χειρος ἔχοντες tfc πο-
^ ! 1 , Mo» » L4 i] ^
λιτιας τὴν διοίκησιν" χαὶ ἐν ἀμηχανίᾳ τὸ τολῆθος
» ᾿ ' ox Li )
ἔςαι. wai πᾶντα τὰ τῶν θρηνούντων ποιήσουσιν,
" 4 ; - 5 ' ,
Ovx sme» , ἀνθ᾽ ὧν εἰ μέγας. ἀλλ᾽ ὑψωθη
€ ΄ H ^ » LI » E
ἡ χαρδια σου" δεικνὺς τοῦ λογισμοῦ τὸν ὄγχον.

CAP. XXVIII.

΄ / ^ , Ww ὁ ἢ o3
Bzuevtat τινες ταῦτα μηχέτι περὶ ἀνϑρωπευ

τὸ χάἄλλιστεν ἔριον ἀπὸ τῆς

δ 2 H
mes , ἀλλὰ περὶ τοῦ διαβόλου ὥσπερ M
τιμούμενοι μὴ αὐτοὶ τῇ τῶν ϑείων Ne ἄκς-
λουϑῆσαι ἐννείᾳ., ἀλλὰ πρὸς τὴν ἑαυτῶν φαν-
τασίαν ἐχβιβάζεσϑαι τὰ ῥητα: σαφῶς δὲ ἐξ αὐ-

^ ^ € ^ , E A M , ΄
τῶν τῶν ῥητῶν δειχθήσεται ψευδῆ τὰ πρὸς ἐχεί-

, ' , M ^ , / € UI
νῶν εἰρημένα" ταύτης ὃε τῆς ἀλληγοριας ἡγεμὼν.

, Fr , Li 1 λ
γέγονεν ᾿Ωριγένης ** ἠκολούθησαν δὲ xat ἕτεροί
ICE ^w , ! !
τινες , οἱ “ἐν τόϊς οἰχείτις συγγράμμασιν ὥσπερ
4 » ^v ^ , eol Li ,
ἐξ αὐτῆς τῆς ἀληϑειας βιαζομενει ὠμελογησαν
i] , ͵ Ψ' ᾿ ^ ' U -» dg! ^
περι &ySpomcu εἰναι tQ mpoyntn toy λογον" δέϊν
DH ' A ι ^ )/ L2 1 !
δὲ φασι xai περὶ τοῦ διαβόλου νοεῖν τὰ κειμενα"
, , ' λ ΄ M γι}
οὐκ αἰσχυνόμενοι xai τιϑέναε τὴν ἀληϑειαν.
cos ) $ δ / »€/
xai &yttvpuc πρὸς αὐτΥν Mam , διαῤῥηδην
M Li
ἁπάσης τῆς ἀληϑεῖας δειχνυούσης ὡς τὸ φιλοτι-
E] uU
μον ἐγχαλέϊ τῷ Τυρίων facikév καὶ ὡς διὰ τὸ
- ͵ ! 1 ^ "NS
τῶν xatopSOUoToy μεγεθος γ) καὶ τοῦ τλουτου
͵ , Hi , '
τὴν περιουσίαν ἰσοδείαν ἐφαντασθη.

τ Ld i] € ^ ^ € ' , L
Σχοσήτεον dé ὡς τῇ τῶν ῥημάτων ἐχρήσατο

€ *. , Ἁ ΕῚ - i] LE δὰ ς
ἁρμονίᾳ" πρεθέμενος yap εἰπεῖν κατὰ τῆς πόλεως,

^ A ' , A x^ Ἁ ij ^
διέϊλε τὸν λογον εἰς τὸ πλῆθος xat τὸν χρατουντα"
e^ ' A i ^ Ll ^ M
tQ μὲν γὰρ ἐγκαλέϊ ὡς ἄρχοντι τῶν xaxov, τῷ O€
T ! m3 EX NECS ON MET
ὡς ἑπομένῳ τῇ ἀσεβειᾳ" ὅτι μὲν οὖν χατα΄ τὸ δε-
DJ ' / A
χατον ἔτος τῆς βασιλείας Σεδεχίου τὴν προφη-
΄ , ^ 3 i] ^ Stc. 8
τείαν ταύτην πεοιξῖίται Ἰεζεχιὴλ, σαφῶς αὑτος δι--
7 ' » ^ I Li M ,ὔ
δάσκει προτάξας ἐν τῇ ὁράσει ταὐτῃ τὸν χρονον"
3 1 ^ E γ᾽ ! ^ ^
ἦν ὃὲ τοῦτο τὸ ἔτος ὀχτοχωδεχατὸον τῆς τοῦ Na-
4 ! € 7 «rS .— f 1,
Bovycdcvoo:p Quvageiac , Ὥνικα τὴν εἰχονα στη-
γω i] ' m. M
cac, ἠξίου παρὰ πάντων τρεσχυνείσθαι" τοῦ
4 ; ͵ , ͵΄
τοίγυν Ναβουχοδονοσορ πάντων κατεσχήχοτος ,

A» 4 , 3, ,
ὥστε wai ἰσοϑείαν φανταζεσθαι., cu θυνηϑέντος

^ ^ L4 , , ,
δὲ περιγενέσθαι τῶν τοῦ Τύρου, ἐφρόνει peya-

RU n 4 ! / ^ x
λως, σόφιᾳ τὲ xat δυναστείᾳ πάντας νιχων" xat

Φ ^ Ι ! ,
ὅσῳ μεγίςη ἣν ἡ τοῦ Βαβυλωνίου δοξα. τοσου-

7 , e i ^ ΠῚ ESI
'τῷ πλέον ἐφυσᾶτο. μειζονα φρονῶν ἢ κατὰ ἂν-

€ U ^ /, ^
Üpemcy, ὡς xat τοῦ πάντων χρατοῦντος ΙΝΝαβου.
! » 7 3 οὖ
χοδινόσορ ἀμεινων ὠφϑῇ.
5 ͵ , H , ,
Ovx εἶπεν ἐλογίσω, ἀλλὰ καὶ ἐφθεγξω,, του-
͵ , LJ E , 5 e 3 , P
τεστιν ἐχυρωσας τὴν γνωμὴν" εἰτα τῆς ἐννοιας
, ͵ ^ 7 , ,
ἡ χατασχευη" χατοιχίον θεοῦ χατώχηκα ἐν χαρδιᾳ
1 ^ ͵ -Ü "i
θαλάσσης" πανταχοῦ φαίνεται χαρδιαν θαλάσσης
, ^ ᾽ ,» m , ^ &. xh ͵
χαλέσας τῶν ἐξ αὐτῆς ἀγαθῶν τὸ ἐξαίρετον.----

Ὥσπερ yap, conci, ϑεὸς ἐν οὐρανῷ τὴν χατοι-
σ LI p yop, gn 3, $ cupxvo tti το

, L4 3. f Pu Y 2 A
χιαν ἔχων , ἀσυγχριτον ἔχει τὴν ἰσχὺν, οὕτω

* Origenes repre-
henditur.

vy. 2.

v. 2.

€od. f. 218. b.

112

V $4 ! ^ ’, NGC
xat αὐτὸς παράλιον χατειχῶν πόλιν.) τὰ 6x τῆς
͵ : t 3 ͵ ͵ '
ϑαλαττῆς χομιζομενα ἀγαθά" χρείιττων xata τε
/ Mos ox mo, / ]
σοφίαν γαὶ ἰσχὺν τυγχάνων ἁπάντων.---- evtéct

' ' ! ' ! [/ ^
διεέψευσαι τὸν λογισμον.---- ουτεστι μειζονα τῆς

φύσεως ἐφρόνησας. Σοφοὺς χαλέσας τοὺς βα-
βυλωνίους μάγους τὲ χαὶ μάντεις; χαὶ τῶν ἀπο-
βησομένων αὐχοῦντας τὴν εἴδησιν.---Αντὶ τοῦ,
μὴ ἤρκεσας αὐτῷ πρὸς τὴν φυλακὴν τῶν προσ-
ὄντων: δύναμιν γὰρ νῦν ἐχάλεσε χαὶ τὴν ἀπὸ

m ὃ; ' , L A ^ e e^
των συμμοόαχων ἰσχῦυν.---Αντι τοῦ ὧν δοχεέῖς

^v / Ψ M 2 '
χαταφρονειν τουτους σοὶ συμφοραν εὔοισω.---
1

M ^ ^ ^ LES 7
᾿Αντὶ τοῦ τῆς σὴς πολεως εὐπρέπειαν περίαι-
t ! 1 WEN Ten Fe
ρησουσιν" xaÀXog yap xaÀei τὴν περιχειμενὴν τῇ
/ , A ^ ^ ^ 7
πόλει ὀόξαν.----ἰάντι τοῦ ἐδαφιεῦσι τῆς τόλεως
^ ? ͵ ΓΕ ΠῚ e^
τὴν εὐπρεπειαν.---ἼἽνα εἴπῃ) παντελῶς θδιαφϑε-
^ ! ^ , , , ! ,
ροῦσιν.----ουτεστι Ξανάτου δικὴν εἰστοραξομαί

M ͵ “
σε, ὥστε σοι μηδὲν κερδος γενεσθαι τῶν ἐκ Sa-

: " ^ , ^ i] t A '
λάσσης ἀγαϑῶν.----Ὴ ὕξησε τὴν τιμωριαν διὰ tov-

᾿ / ' 4 d
των" σὺ γάρ, qnot», ὁ παντῶν δόξας γεχρατὴ-
E ͵ m e r 4
χεναι, παρανάλωμα τῆς τῶν πολεμίων γενόμενος
αι τὰ . [ n em
δεξιᾶς, οὐδὲ τάφῳ χκαταλειψεῖς τὴν μνήμην" θαυ-
, M M , Lu t LÀ ,
μασίως δὲ τὸ, θανάτοις ἀπεριτμήτοις ἔφη" ἐπει-
A M «7$ ^ Ἂν € Li €. ^X
δὴ γὰρ ot ᾿Ιουδαῖοι ἤσαν ὑρημένοι ὑπὸ Βαβυλω-
΄ $a Δ’ v X ^ e » /
Vw, ἀφ᾽ ὧν μάλιστα καὶ vata Θεοῦ ἡλαζονευ-
" ! ! € , - y D
σαντο. βουλόμενες δειξαι ὡς οὐ περιχλείιεται τῇ
3 ͵ / LES Ι 3 Li
Ιουδαίων βασιλείᾳ ἡ αὐτὴ δυναστεία, ἐχείνους
, ^. ^ , , ?7 i]
ὑπερετας τῆς αὐτοῦ ἀποφάσεως εἰναι τοὺς vopt-
' 3 ' AC ^ LÀ € ' !
ζομένους, ἀλλοτρίους τε δεῖξαι ὅτι ἁτσαντων χυ-

A Li ^ “ et !
ριος καθεστὼς xata τὸ δοχοὺν ἅπαντα γινεσθαι

! E] E] ' »we.! '
χελεῦει.----Ἢ ἐμὴ. φησιν, ἀποφᾶσις χρειττῶν φα-.

^ ^v Ι , ,
νειται τὴς προσουσὴς σοι iG Voc.
I es f^ ι “ὦ,
Κελεύεται ϑρῆνον λαβεῖν εἴονει προμηνῦσαι
^ 3 Au*OS ἃ ^5 e^ * M
τὴν ἐπὶ τὸ ἐναντιόν τῶν πραγμάτων μεταβολὴν,
A ὁ v4 € e , } A E s
xat τὴν ἀπὸ τοῦ SezU RÀÀotpuoguv,— T0 δὲ ἐν
! Ὁ" , ^. - ^c ^ ὃς , ͵
μέσῳ τῆς μνήμης τῶν. λιθὼν χέίσθαι ἀργυρί.ν
Ui ! ΕἸ UN x , A
«Xt Xpugicy y cU παραλλαγὴν δείκνυσιν πρὸς τὰ
A fe -s Ἅ ᾽ ι 3 A A ^ ͵
παρὰ tcv Μωυσέως εἰρήμενα, ἀλλα τὴν τῶν λι-
€ “Ὁ ' » * ͵
Sev ὑφην. σημαίνει, δι᾿ ὧν συνείχοντο περισφιγ-
LU , PB ἃ ^ M E ' 1
γοόμενει.---- Ex yop τῆς προς Σολομῶνα φιλιας, χαι
^. M A M ^M 5», 4 V e^
τῆς περι τὸν ναὸν σπουδῆς; εἰς τε δοξαν xat πλοῦ-
EN A ' , € € iy
tov ἐπεϑωχεν.----Τουτέστιν ἐξ ἁρπαγῆς xat nAtc-
»! S] ex , M iL] ei Ι! D
νεξιας καὶ τῆς εἰς τὸν θεον ὕβρεως, xata τε γῆν

Y LEVE s 4 ^. E ?» te
xat θαλατταν ἐδυνηθης τοσοῦτον πλοῦτον ἀγείραι.

᾿ N
POLYCHRON!!

Li 5 LE Y La ^ , : ^
Μετήχθης cuv ἀπὸ τῆς τῶν ἅγιων διατριβῆς

ii A ͵ "ANC e. » » ,
x«t xaTüySne vro τῆς ἄνω δυναάμεως.---- Eyo ,

d A 3. ^ A ' .
φησιν o Se0g , ἅπο τῶν χερουβιμ χρηματίζων. -

ὰ , 7 € / / LY ^ , e sm
Ov ἐγνώρισαν εἰ πρόγονοι σου, voi τόϊς εἰς ὕςε-
ὴ 4 ^ / 1
ρὸν μετέδωχαν τῆς εὐσεβείας τὴν διδασκαλίαν,
͵ 7] U
δίχην σε εἰσπράττομαι" δι ἑχατέρων δεικνὺς τὴν
μ ρ
, ^m [ » f" 3 ^ x
ἐμαυτοῦ δεσποτειαν" Ot ὧν τε εὐδοχοῦντα ηὐξησα
^ A ^ -/ r
ἐν ἀγαϑόις., vat παρανομοῦντα χολάζῶν.----Λί-
͵ / ^ A ,
Sovg πυρινοὺυς λέγει τὰς σλάχας τὰς ἐχούσας
4
^ i ^ 4 L3 ὁ Li
τὰς φωνᾶς τᾶς δια τοῦ πυρὸς ἐνεχϑεισας" τὴν
A ^ $538 ^ i "uA La ^
γαρ δεχάλογον ἀπὸ τοῦ πυρὸς τοῦ ἐν τῷ Σινᾷ
"T A ! j Li Z0 '
ὄρει δειχϑέντος διηγορευσεν ὁ S:0c. Kat πάλιν.
A ^ / ^ ^ / 3 ῳ
᾿Αντὶ τοῦ πείραν ἔσχηχας τῶν. ἐμῶν νομιμῶν..
3 9 Φ᾿ ͵ ς , " D , [4 S
ἀφ᾽ ὧν δειχνυται ὡς οὐκ ἄμοιρος τῆς εὐσεβείας Ἣν.
E] LI e 4 [L] ^ A (e
--Ἐφρόνησας τῆς φύσεως μειζοναὶ, ἀπο τῆς προσ-
, U 1 ^ A ,“. !
cocng δοξης" χάλλος yap νῦν τὴν βασιλείαν λέ-
ἡ Wero d ! My kc
Jü«— Avti τοῦ τὴν évtpEerzv καὶ τὴν φρόνησιν
E ' : ᾿ M 1 Y M
ἐλεγχθήσῃ ἀποβαλὼν καὶ τὴν δόξαν.----Τὸ δὲ εἰς
^ wc , A i] , ! € Li y.
γὴν &ppupa σε, πρὸς τὴν ἐχεῖνου ὑπόληψιν et-
! , Ψ 5-8 ΄ δ΄ ὃ € LI
pnxey.——Toutéott map οἷς ἐπιδοξός ἐγένου, ὑπὸ
' » ͵ ! 3 ΄
τούτων ἔσῃ χαταγελαστος.--- ουτεστι, οὐδεμίαν
t ͵ y M '
ἐλαίδα ἕξεις ἀνακλήσεως.---“Ἴνα εἴπῃ τὸ προσὸν
᾽ ΄ , ͵ . 4 1 ^ ^
σοι ἐξαίρετον ἀπώλεσας" Oct μηδὲν τῶν πολλῶν
^s 1 , A L
διαφέρειν" τοῦτο δὲ ἔφη ἐπειδὴ Ιουδαίους τιμω-
͵ “ ' , D 1 V
ρεύμενος ῥητῷ χρόνῳ, apugpcu mepiopuae τὴν
! e" ' $4 b cd A []
cup.Qepay.— Oct μὲν οὖν εἰσί τινες καὶ ταὐυτὴν
Vo«g4 TALES Y ἃ ͵ ᾿ / "
τὴν ὅρασιν cu περὶ ἀνϑρωπεν βουλόμενοι À&ye-
᾽ 1 Ὶ ͵ 56 “ L] 4
σϑαι. ἀλλὰ περὶ διαβολευ, οἰδα σαφῶς" ἐγὼ δὲ
^ , / ͵ A Li . Li X
πολλῆς ἀπατῆς γέμειν wat ταὐυτὴν τιϑέμαι τὴν
ἔννοιαν.

᾽ ! H , ^ Li ' M V
Εμφαινει δια τουτων τῶν ῥημάτων τὴν κατὰ

^ f. D , 1
"τοῦ θεοῦ τῶν ὅλων ἀλαζονιαν---- Τουτέστιν ἐχβα-

Ea Lu 1 7. , A -“ , €
λῶ σε τῆς ἰδιας yOpac.— Avti TOU οὐχ Vmo-
΄ , ^ i x» ἃ » i ^ D A
στήσεις αὐτοῦ τὴν Ἐφόδον.---λντι τοῦ, πᾶν τὸ
D ^ D 2^ i] ^^ »X
πλῆϑος μετὰ σοῦ διαφθερῶ. — Avti τοῦ ἀταφός
" / Ng κὸν d. D
ἔσῃ γχειμενος, διὰ τὸ χεινον ἅπαντας τὴν συμφο-
Y ^ ' ' S A Em. s
ρᾶν τοῦ Savatov χαταληψεσθαι , καὶ μὴ εἰναι
M ^ D ͵ ^
τὸν πληροῦντα τὰ νενεμισμέενα ἐπι TOig τετελευ-
, ͵ ᾿ 4:0 5 ^ ' Ly
τηγόσι.» Σημαίνει δὲ τὴν ἐπὶ τοῦ loaxetp. βοη-
V X ^ , 4 ͵ AT /
ϑειαν ὑπὸ τοῦ αἰγυπτίου γενομένην "levdatete ,
b M vnd y ^ j/ ! !
χατὰ tO τέταρτον ἔτος τῆς τούτου βασιλειας.
c 4 c L] , M k- ὦ ' , ^v
ἡνίκα ὁ μὲν Ἰωαχειὶιμ ὑπὸ φόρον τυγχάνων τῷ
E , Rp: ! €
Ναβουχοδονόσορ, ἀποστατῶν ὠὡμωλογημένων, à

:
cod. f. 219. ἃ.

m

v. δρῦς

v. 17.

Jap. XXIX. in-

t in praec.
Jag. voc. &j4-
ῥαίνει.

v. 7.

IN EZECIHELEM.

δ. δ » M » δὼ ,
δὲ αἰγυστιος ὑσισχνέῖτο τὴν αὐτοῦ βοήϑειαν"
A A , ͵ : € , ^
χαὶ ἡττηϑεὶς ἀνεχώρησεν, ὡς xdv ταῖς “βασι-
λ , £4 ! ,
λείαίς εἴρηται, xat σαφέστερον ὁ Ἱερεμίας ἐν
^ , 7 ' * ! M 5 , /
Tig οἰχείοις διδασχει λόγοις" τὸ οὖν ἐγενήθης

m A » Y “Ἢ
ῥάβδος καλαμίνη τῷ οἴχῳ Ἰσραὴλ, ἀντὶ τοῦ ὑπο- -

Li jx eS , :) A δὲ
σχομενος τὴν Den?uay , ὠφελῆσας μὲν οὐδὲν.

i] ' Tog x ^ ,
ἔβλαψας dé, δικὴν καλάμου περιπαρεὶς τοῖς ἐπι-
, 3 A ^ qvo o» M ,
στυηριζομένοις.-----ἀντι τοῦ ὅτ ἂν mapa γνωμὴν
A3. A i 3 ; J »!
ἐμὴν τὴν σὴν ἐπιχαλεσάμενει βοηθειαν. ἔγνωσας
, ^ ! ^ , , ἣν ἃ Li
ἐχ τοῦ τέλους τῆς ἀποστασίας τὸ ἐπιβλαβες.----
$7 ^ c ^ NL
Τὸ ὃὲ ἀπὸ Μαγδωλοῦ. ὁ ἑβραῖος ἀπὸ Μαγδὰ
͵ M 7 , i] € /,
ἔχει" σημαίνει δὲ ἡ λέξις εἰς τὴν ἑλλάδα μετα-
Li ^ r 9 “7
φερομένη γλῶτταν , πυργος᾽ ἵνα Ὁ τειοῦτος τις
“ a δὲ. ἃ y e^ / - ^ ! ν Ai ὦ
γοὺς" ἵν᾽ ἀπὸ τοῦ. πυργοὺ τῆς Σνήνης καὶ ἕως
^ I ΕἸ ' , - i] Li 3
τῶν. ὁρίων Αἰϑιοπων ἐπάξω τὴν τιμωριαν---Αἰ-
/ A ' Y A ^ ^
Sienag δὲ Àeya τᾶς παρὰ τεὶς παλαιοῖς λεγο--
, , ! ! , iU Y de P4 E
μένας αἰγυπτιας Θηβας" ἐπεὶ xot νῦν μὲν εἰσι
É H ^ Y , D B M
χεχωρισμεναι. πολλῷ ὃὲε πλέον τότε cv xatd πα-
, M , / /, / ? A
τριδας xat ytvn μόνον πάντων διῃρημένων αλλὰ
A i] 7 ^ / ,
xai γατὰ τόπον ὄντων τῶν κρατουντων.---- Ev-
»“, f ^ ^ V » ^
ταυῦα ποὺ πληροῦσθαι τεσσαραχοστον ἔτος τῆς
᾽ ͵ ᾽ 5», ^ , 1 A M
αἰχμαλωσίας , cux ἔστι δῆλον. ἐπεὶ μηδὲ τὴν
. M e » σι} ζ ! ᾿
ἀρχὴν τῶν ἐτῶν ἐδηλῶσεν ὁ προφήτης. Kat
^s f 3. 5 eJ ^
GAtya. Θαυμάσειε δ᾽ àv τις ὅτου περ ἕνεκεν νῦν
HM 3 ͵ νυ ιὰ $2 , A , e^
pnvust Αἰγυπτίων ἐπάνοδον, ET εὐδενος αὐτὸ των

* LEE ^ D ἥν. i D
λοιτσῶν ἐθνῶν πεποιήχως" xat τοῦτο προσέθηχε,

ὃ ᾿. M ὑλένοῦ i 8.» ε i ^ x
&xVUg τὸ εὐλογοῦ τῆς ἐφ ἐχάστῳ τιμωρβιᾶς
v M M 3 , '

ἐπειδὴ γὰρ cuoi χαταφυγοντας lcvdatvg εἰς

uU M Led ! M ,
Αἴγυπτον μετὰ τὴν τοῦ Γοδολίου τελευτὴν, cv-
M 2 ^— ^ ' ,
δὲν αὐτόϊς καχῶς διατεϑειχασιν, Αἰγύστιοι vol
^ “ ! , ^ L4 ἐξ
ταῦτα τοῦ Ἵερεμιου προλέγοντες τῆς χώρας τὴν
3 : ^ E C s, 5 4
ἀπώλειαν" τῆς εἰς Ἰουδαίους εἶμαι ἡμερότητος
ν᾽ ^ 5 m ΕἸ A , L ^5 "m 4
ἀμοιβὴν αὐτόϊς ἀντιδιδοὺς ἐπηγγείλατο αὐτόϊς τὴν
, '
ἐπᾶνοδον χαρίζεσϑαι. .
M 3 » ' ^
Ἕβδομον μὲν οὖν xat εἰκοστὸν ἔτος λεγει τῆς
L L 3 M 3 ^
βασιλείας Ναβουχοδονόσορ, ἀρχὴν δὲ τῆς βα-
/ , M Uu »! ^ ^5
σιλειας τιϑησι τὸ τέταρτον ἔτος τῆς τοῦ loa-
A 1 εἶ i] 5 ^ A '
xs. βασιλείας" οὕτω yxp ἀριϑμεῖν τεὺς χρό-
^ ͵7 »! ^ , ! -
νους τοῦ βαβυλωνιου ἔϑος τῇ Site γραφῇ, ὡς
2 ! , M ' ^ ,
καὶ ἐν ἑτέροις δέδειχται, χαὶ μάλιστα τόϊς εἰς τὸν
i4 € ^ WEE. bd 3y LÀ
Δανιὴλ ἡμὶν πονηθέϊσιν 1)* ὡς εἰναι τὸ ὄγδοον ἔτος
᾿ ^ , / “4 ^
παντελοῦς ἁλώσεως ᾿ἹἹεροσολύμων τέλος τοῦ ἐβ-

μετ᾽

! U 5 ^o» , Ἢ ων 5 n E
δομου xat εἰχοστοῦ ἔτους" ἐπεὶ μὲν οὖν τῆς Lov-

! «“ 7 ^ ΄ ! , ,
δαίων ἁλώσεως τῇ; πρεποῦσῃ τάξει χεχρήτοι, ap-

7 ' yx ^ ! » ^ /
ξάμενος μὲν ἀπὸ τοῦ πρώτου ἔτους τῆς βασιλείας

^ ΄ A X ! L3 E" ͵
τοῦ Σεδεκίου" ἐπεὶ wat μέχρι τῶν τοῦ Γοδολίου

χρόνων ἔληξε προφητεύων" ἐπειδὴ δὲ χρόνους τῆς:

, ^ Sa ἡ. ^ » ^ ,
αἰγυπτιακὴς ἁλώσεως ἔδει μνημενεῦσαι., ἀφεὶς
A e A € ἃ & vs 5 !
τοὺς ἑβραΐκους) ὡς ἂν μὴ σύγχυσιν ἐργάσηται.
^ M M ! ^ 3 , ^
μετῆλθεν ἐπὶ τοὺς χρόνους τῆς ἐξουσίας τοῦ
^ ^4 A A , Ι͵
χράτοῦντος͵, οὐδὲ τοὺς καιροὺς ἀδιαχρίτους χα-
, A ^ ΄ Y
ταλιμπάνων, xat τοῦτον διδάσχων προσηχόντως"
^ ' M λ , 1 »! »
τοῦτο τοινυν τὸ ἕβδομον καὶ εἰκοστὸν ἔτος. ἔστιν
μὲ à ^c A Sut NS. /
ὄγδοον τῆς mavteleug ἁλώσεως τῶν Ἱεροσολύμων"
͵ (uU. LAC i34 Pe dA PRI
τιθησι yop χατα.τὸ σύυνηθὲς τῇ γραφὴ τὸ τεταρ-
^ ^ DL /, ^ ^
toy ἔτος τῆς τοῦ ἸΙωαχεὶμ βασιλείας, πρῶτον τῆς
, ^ ^ ! , ! ,
ἀρχῆς του Ναβουχοδονοσορ" λογιστέον τοινυν ὃκ-

V A ^ M » A ^
τῶ μὲν toU Ἰωαχειμ ἔτη" ἕνδεχα ὃὲ τοῦ Σεδε-

, αι A t: ^ ὦ € |! €
᾿χίους, TUA χαὶ τὴν TmAXVTcÀo ἅλωσιν ὑπεστὴ T)

ς ͵ δ Mew e» ow" A bd 3
Ἱερουσαλὴμ" xe ὀχτὼ ἕτερα ὅτ ἂν vai τὴς vat
5 , , 3! € ^ f ,
Αἰγυπτίων δηώσεως ἤρξατο o βαβυλωνιος" ἐπε--

' A ἣν n ͵ & / ,
σημαινετο δὲ τοῦτον τὸν χρόνον ὁ προφήτης οὐχ
€ , 7 Lj λ L » E] €
ὡς ἐν τουτῳ ποιούμενος τὴν προφηήτειαν, ἀλλ. ὡς
, e E ! ; - E , 7 *
éycau Sa. ἐχβαινούσης τῆς xat. Αἰγυπτίων προρ-

' Lj 1 ,' * 4 x
ρήσεως" τινος ἕνεχεν ; ἵνα ἀπὸ τουτοὺ λοιπὸν συλ-

/ M A ! ^ Fo» M Ld
λογιζωμεθα xat τὸν χρόνον τῶν u ἐτῶν, ὧν
, ^-— 5 /, , ͵ » ᾿»- » ,
ἐν τῇ &rcuuz Αἰγυπτίους ἔφασγεν ἔσεσθαι" τεὺ-

iH ! H Ὁ ᾿ 4

ξεσϑαι τινος παραμυϑίιος μετὰ τοῦτον τὸν χρο-
/ ^ i] E" ΄

νον εὑρήσει χατα τὸν τεσσαραχονταετῇ χρόνον

͵ ἃ Li ES E] L , , ι
τληρουμενον χατὰ τὴν τῶν Ἰουδαίων ἐπάνοδον" τὸ

͵ pn V » K Ul » * e ^
τοινυν ἕβδομον xot εἰκοστὸν ἔτος τῆς παντελεῦς
! ' € / b]
αἰχμαλωσίας Ἱεροσολυυων" ὡς λείπεσθαι λοιπὸν
» ^ ͵ x / - ' ,
ἄχρι τοῦ πρώτου ἔτους Κύρου τοῦ βασιλεως ἐνι-

^ / , ᾿ M M ^ M
αὐτοὺς py εἰ δὴ οὖν tig χατὰ τοῦτον. τὸν χαι-
M ΕΣ ΄ i Lu] , Li ι
pov ἐννοήσειε τὸν βαβυλωνιον ἐπιδεὸραμυκότα τὴν

» ^ ' mS , ^ ΕῚ 7
Αἰγυπτον. καὶ λογισεται τρεῖς ἐνιαυτοὺς ἢ ὃυο
^ ^ T, ^ δι. ἢ i] i] ,
τῆς TOU πολεμου τριβῆς, εὑρήσει χατα τὴν ἀρ-
V ^ Li ͵ ! V
χὴν τῆς Κύρου βασιλείας πληρουμενεν τὸν τεσ-

^ '

σαραχονταετ χρόνον.

ΓῚ » σὰ, ἢ A ^ M '

Ϊνα εἰπὴ ἐπὶ πολὺ πονῆσαι τὸν στρατὸν πε-

' E ^ £ Y A M ^
cte — Ἐνταῦθα λέγει τὴν περὶ τὸ σῶμα τα-

' ^ L4 A M 3
λαιπωρίαν τῶν πετσονηχότων" εἰχὸς γὰρ᾽ αὐτοὺς

1 55€ , A ^ ^ ,
,,χκᾶι ἀῤρωστημασι τισι περιπεσειν ἐκ τῶν πόνων"

A uU ^ xy. Ἁ 5 ^ e !
τὸ yap τᾶς ὠμὸς padow, ἀχριβῶς τοῦ τόνου

1) Commemorat Polychronius explanationem suam in Danihelem , quam nos edidimus in tomo I. Script. vet.

15

113

V.

18.

M

115

Viro ! » ᾿ 7, ζω"
ἐμφαντικὸν χαϑέςηκέν, - Ty πόλιν ἔλων ὁ βα-

£e $8 δι νὰ e 9 »» kiss »
βυλώνιες, οὐδὲν ἀπήλαυσε τῶν ἐν τῇ πόλει ἀγα-
^v 4 A 5 € ! ^ ^ H
Sov παράλιος yog Ὧν ἡ πόλις χαὶ πλέϊον xata
δω M ^ / ΠῚ “ΩΝ tA
θαλατταν Ἢ τοῖς τειχεσιν ἰσχυεν᾽ εἰκὸς, cuv θεα-
΄ ς ι , ^ *5 !
σαμένους εαυτοὺς ἐν δεινόίς ἐξεταζομένους μετα-

r. ᾿ ^ DIEA
σχευσσαι. τὸν πλοῦτον. Kou uS ἕτερα. ᾿Αλλ᾽

» l i] , ' Ms V ^ ΄
ἰσὼς τισι ϑαυμαστον εἰ διακονῳ Θεὸς χατὰ τῶν

ς ͵ ' Ἂν ' ' ᾿
ὑπευδύνων χρησάμενος τῷ βαρβάρῳ. τοὺς μὲν
, /$ l ! m EE | ^
εἰσεπράξατο τὴν Oümw , τοῦτον δὲ ἔρημον τῶν

' γ᾽ - ! » a ες , , i,
πονῶν ἔδειξεν" λυὼν τοίνυν τὸ ἀπορουμενον ὀξεως

MET δον οὖς ! *! , N T :
ἐπάγει, δια τοῦτο ταῦε Àeye ἀδωναΐϊ κυριος.----

Παραϑηλοῦν γὰρ εἶμαι ἐνταῦϑα τὸν προφήτην
ὡς 0 Ναβευχοδενόσορ ὦχλασεν μὲν πρότερον “πρὸς
τὴν πολιορνίαν τῆς. Τύρου, προεϑυμήϑη δὲ λο-
γιζόμενος τὰ χατὰ Ἰουδαίους, γαὶ πιστεύων ὡς

, ' , » ͵ Ἵ !
em aet πεπεῖστο Τουδαιων περιγενεσθ αι p.xp-

tug Ἱερεμίας" λέγει yap. tov. Ναβουζαρδὰν εἰ--

ΑΝ,

v. &.
«od. f. 220. b.

D A H / / € ' ,
πεῖν πρὸς τὸν προφήτην" χύυριος ὁ Soc σου &ypn-
/ Ἁ , ó! ^ , V A 7 /
μάτιρε τα κακοὶ ταῦτα ἐπὶ τὴν. πόλιν. ταυτην"
TO ἢ Gic 4 d £27 4 ;
ἐποίησε χυριος vaa ἐλάλησεν. ὅτι ἡμάρτετε au-
^ X , 5 / ^ ^ , ^ ,
TQ , χαὶ οὐχ εἰσηχεύσατε τῆς φωνῆς αὐτου" ἐν-
^ »€— A ^ A , /,
τευθεν θαρρῶν χαὶ τῇ xat« Τυρίων νγιχῇ προσ-
7 ^ ^ /
ἐὸρευσε τ πολιορχιρι.
e » i b “ $5 »ν /
να εἰπῺ tO τηνικαῦτα, ὅτι ἔχεινοι TOUTOV
^ m 3 ^ e , , ^ 53 /
τῶν δεινῶν ἀπαλλαγῶσιν.----Οὐκ ἐν τῇ ἐπανόδῳ
ΠῚ V / , r4 ^ » "d ,
λέγει; ἄλλα τεύτων ἐχβάντων τῶν εἰρημέγων wat.
/ , l / ^ , /
Αἰγυπτίων" ἐπειδὴ yxp, φησι, νῦν ἀγνώμεσι
V » , / , ^
συμβαίνει δὴ πάνταξ ἀπείκους εἰς Βαβυλῶνα
/ / / ᾿ 3. cv 7
γενέσθαι. μέλλεις τότε σὺν αὐτόὶς διατρίβειν"
» Hi ) , y / Y »
ἐπειδὰν map. ἐλαίδας Θεάσονται τὴν Αἰγυπτον
E b" A 1 , 7 ^ , '
&peS eta oy , xot μηδὲν ἀπωναμένους τῆς εἰς TOV

, f A 4B Αἴ- s /
Tp-Qri7QV T. poc*one τοὺς Els ἰγυπτον EA OY-

LU Y *c€ ,
τοτε μετα παρβρησιᾶς

φθέγξῃ ἐλέγχων αὐ-

τὰς"

^ i , 4 / ,
τῶν τὴν ἀγνωμοσύνην" GOtQ λέγει πεποιηκέναι
3. 1 νὰ A " Y AE UA ᾿
ἐπὶ τῶν Ἰουδαίων, γράψας μὲν τὴν ἡμέραν χαθ
^ / e / /
ἣν ἐπέςη ὁ βαβυλώνιος τεῖς Ἱεροσολύμοις" ἐλέγ-

» A , V ^ »c^4 3 [4
ξας δὲ αὐτοὺς τῆς πριῤῥήσεως ἐχβόσης.
C A P. - XXX.
b » 7 , [4 » 493

Τοῦτο δὲ οὐ μόνους Ἰουδαίους ἔπληττεν, ἃλ-

UNE l , / , M Y 3.0
λα χαὶ Αἰγνωτίους" οὐ μιχρᾶν γὰρ ἐνόμιζον
" ; / ( N ͵ ;
ἔχειν συμμαχίαν, τούτων τὴν συνουσίαν.---ἶ Ive

» ^ “ E) N L 1 /
ΛΟ οτι ὠσῶὲερ ἤδη TOUS τροτερον τὴν Τύρον

i /9 ' ^ wi) ' f^ á el
TOSt,.toV πλοῦτον παντὰ ἀπώλεσα" οὕτως

POLYCHRONII

, ec i] A Y , ^ [/
οἰκοῦντας , χαὶ τοὺς μὲν ἐν στρατηγῶν ὄντας
[4 4 A ^ / 3 ͵ ^
τάξει. τοὺς 0€ συντελοῦντας τί εἰς χάλλος τῆς
L4 A 1 » e^ , 4 /, LE ΕῚ
πόλεως , τοὺς O6 αὐξοντας τῇ ἐμπορίᾳ τῶν αὐ-

A
και

, [4 , ᾿ λ m ^ /
d z πανταγο i n
" ἐγυπτιος ει καὶ TOUS ἀπᾶν αχ υ συναγανγ LEY

i] / ERE NM , e ν᾿ , νι.
πρὸς συμμαχίαν, οὐδὲν αὐτόϊς ἔσται πλέον ἀπὸ
“Ὁ ὍΝ H LA ^ A M
τοῦ πράγματος" οὐδενος ἀρκοῦντος τρὸς τὴν

Ev , / / 8^ ^w U
ἐμὴν ἀπόφασιν.---- οντέστιν οὐδὲν ἕξουσιν 'aoga-
“λ" 3 / A , / /
λὲς ἔχυρον σωτηρίας, xot ἐλεγχθήσονται μάτην
, /
ἀλαζονευὸμενοι. n5
, ^v T A

Κανταῦϑα Μαγθωλὸν. εὖ πόλιν ἔφη . ἀλλ᾽
« x » , 5» A ^ / ^
ὡς ἐμπροσῶῆεν &mCuE), ἀπὸ τοῦ πύργου τῆς Συ-

M A e 3 / et / e , €
üvne ἕως AlSwmtez ἵνα δείξῃ ὅτι ἑκάτεραι αἱ

/ » ^ 3 * /
χῶραι τῆς συμφορᾶς ἀπολαυσουσιν.---Ἴ cuz ἕξιν.

Ἰδὲ λέ dr ^ ^ ^ s... € / €
ουθὲν πλέον ἔξει. τῶν λοιίπὼν ,.^CUG. ἡττῆσας ὁ
7 » “, 4 ,
βαβυλώνιος ἔσχεν ὑποχειρίευς.---- [ευτέστιν, ὅτ᾽
» 7 1 LIE ET ^ 74 ,
ἂν δίκην τυρὸς &nt)Sew. τῇ Αἰγύστῳ ποιήσω
n ͵ kA / er
τὸν βαβυλώνιον, xat πάντα ἐπινείμασϑαι" τότε

λ M ν᾽ « ^ / / hi
γὰρ καὶ ἀχοντὲς ὁμολογήσουσι μου τὴν δεσπο-
Μὲ: A] , ^ € 7 , * ,
τειᾶν.---Τὰ ἐν ταῖς ἁλώσεσιν ἐξ ἀναγγῆς συμ-
/ / n - /
βαίνοντα΄ πρεσέϑηχκε" τὸ τηνιχαῦτα γάρ qat,

v» ἡ c / , e&ÁÀCK EN 9 εχ ^
ὅτ᾽ ἂν ὁ βάρβαρος ἐπελθὼν ἀνύποιστος ἢ πᾶ-

, , ^ i] X λ € 1 ΤῊ
σιν, οὐκ ἀρχοῦντες πρὸς τὸ δεινον, οἱ πολλοῖ εἰς

€ 4 5 / P / » E [a2
ἑτέρας ἀποφυγόντες χώρας, ἔσονται ἄγγελοι τῶν

1 ^ ^ € ^ , e
αιγυπτιαγῶν συμφορῶν.----Ἡ δὲ τπροσϑηήχη τοῦ

8 τ ἀν σῶς ἀξ ἃ Τ ἃ LAN ἀν
ἰδου ἥκει, ἀντι τοῦ ἐπεὶ μὴ δυνατὸν ἦν παρελλυ-

^ Y 7 ^ ^ , 4 , ͵
σθέναι τὸν χρόνον τῆς τῶν Αἰγυπτίων ἀπωλείας.

/ ἤν" « , X »* / ͵
οὐλεται δειξαι ὡς οὐ τὴν ἐπ ἐυθείαν μό-
€ 7 24M , 4 c 7
νον ὁ βάρβαρος τὰς ἐμσιστοῦσας διαφθείρει.
3 iH A i y X V ,T
ἄλλα και tX; ἀσεϑεν vat τᾶς ταρεχάτερα χει-
/ ἂν ^ ͵ δ i 3 A
μένας" τοῦτο γὰρ μηνύει τὸ ἔκρηγμα cmo με-
^ » Y N "» "o6 «η΄ , ,
ταφορᾶς αὐτὸ λαβὼν τῷ σφοδρῷ ὑδατων ἀναῤ -

/ ^ [4 M ,
ῥηγνύντων τῶν χωρμα τῶν τὰς χατασλευᾶς.---

Ἂ λ /9 d ed À LEM , E M y :
χολούϑως τῇ μεταφορᾷ x&yphnuéveo , τῷ &u-

pa B , /
χόλον τῆς 6gódeu yweptüev.— Eowsev. ἐπεμφαί--
3 , / M T ς ' /
v&y ὡς ἐπ ὀχυρωτέραν μὲν vavtr» τὴν πτόλιν
- ^ e E AS
χαταὸδραμοῦνται, τῶν λειπῶν ἀποχωροῦντες" “πρὸς
SN A i oL A9 / » ᾿ 2 , "i EE
0€ τὴν τοῦ βαρβάρου ἔφοδον, εἰς ἐσχάτην ἀπογ-
Eit 7 3 ^ / '
νωσιν χαταστήσονται, ex τῶν προλαβόντων. wot
! "M ἃ , / (UR ^ "αι
ταύτης αἱρήσεσθαι ἐλπίζοντες" στε τῷ μὲγὲ-
ον ^ D ; A Uu e ᾽
Set τῆς συμφορᾶς. μηδὲν διαλλάττειν τῶν ἐν
^N ul , ! ! A AS
τῷ σκότῳ ἐξεταζομένων.---Τουτεστε καὶ τας λοι-

“ « I Aoc ' i
πὰς πόλεις cülg ὁμείοις περιβαλῶ---Τ ουτεστὶν

:

] ψ I.
- eod. f. 221. a.
i v. 3.

IN EZECIHELEM.

xy | , -^ ᾿ "ὁλ " 4 * ΕΝ
ἐνόμισεν ἄρήξιν κατα TOÁEU OV. — να e T. τους
, ; j , Uu μ ^ "ὃ, ᾽ὔ '
ἰσχυροὺς εἰς moAtpcv.— Ove "nón πρότερον συνε-
E * ! , ! ,

τρψα ἰσχύεντας.---Ἑὶς τοσαύτην ἀσθένειαν av-
͵ eu , , ͵ ^ ,

τὸν χαταστήσω, ὥστε υηὸ ἀνταραι χεῖρας εἰς

πέλευον δύνασϑαι.
C AP. XXXI.

/ ! ^ J '
"Evdéxatcw ἔτος λέγει τῆς Σεδεκίου βασι-
, ^ ΔΝ 3 oy 3 e ' M
λείας" τοῦτο ὃε ἐστι τὸ ἔτος ἐν ᾧσερ xat τὴν
^ ΓΟ € ͵ '
ἐσχάτην ἄλωσιν ᾿Ἰουδοῖϊει ὑπεμειναν.---- Aifa-
͵ ^ ^ A Lj M lod
vc) λέγει τῆς γῆς τὴν ἐπαγγελίαν, ἀπὸ τοῦ
" “ 1 / ^
vai μέχρις ἐχέϊ διατετάσθαι τὸν Λίβανον.----
^ - o^ λ ^ ^ V
Ὕδωρ χκαλέϊ τοὺς wapa τῶν ἐθνῶν δασμοὺς.

A ^ ^ ^ ! M ' ^
zat τῆς βασιλικῆς τρατεζῆς τὴν πολυτέλειαν,

i , κ - ' » à ,
xai GRO TCU χρόνου αὐξονται τὰ λεγομενα.-----

σ 5, ^ c ΄ 4 ^ , ΄ ͵
ἵνα εἴσῃ τῶν υσηχοῶν τὸ Ufo" ἀνηγορευσε

΄ δ ὑφ ͵ ͵ " /
τε βασιλεα, nat τῇ θεραπειᾳ ἐπίδοξον πεποιῆχεν.----
΄

A ^ ^ , Y
Ποταυτυς χαλεὶ τὰ ταγματα τὰ στρατιωτιχα"

^f

X A / - ^ , ^ e » ,
τὸ ὃε xvxÀo τῶν φυτῶν αὐτοῦ. ἵνα εἴπη ἐν

Y , ^ ! , & AX ^
περὶ αὐτοῦ Θεραπειρι.---- Τουτέστιν ἐπὶ πλεῖστον

2d , ^ ^ , , 7 Li
ἐξέτεινεν αὐτοῦ τὴν ἀρχην"----Παραφυάδας λεγει

, λ L4 Y 1 5 ym , , ^
τους ἀοχουτας 4 του: κατα τὸ EV παρ αὐτου

᾽ Li , M ^ « ^ M ,
ἐχπεμπομεένευς.----Αντι τοῦ ὑπερηφανεῖς τὸν βίον
, bU Y ' ' LIT 5 ec. A
zatx τὸν uv vat περιβληπτει "aav juo τὴν
Li ' » 9 Lo
τουτοὺ διοιχησιν.-- Ἵνα εἴπῃ τὴς αὐτοῦ πρεστα-
' ΄ 1 γε} , ' ^ Y A
CixG πᾶντες ἐδέοντο.----ἰΑντὲ τοῦ λαμπρὸς χατὰ
͵ » ^ M * Α
τὴν βασιλείαν o9231, πολλοὺς xat χαλοὺς ἔχων
A ε [ ἃ LI 4
τοὺς ὑπήχοους.--Ὑδωρ τὰ map éxacco τέλη λέγει,
"2 * » EU € 1 '
ag ὧν εἴωθεν αὐξεσθαι ἡ βασιλιχὴ θεραπεία.
, ^ ^ A e ^ £28
Παράδεισον Θεοῦ καλέϊ τὴν τῆς γῆς ἐταγ-
€
I:-

χαι

7 M A ^ ^ ,
γελιαν" βουλεται 06. εἰπεῖν ὅτι οὐδεὶς τῶν ἐν

^ Δ “ , ^ λ
ρτυσαλὴμ βασιλέων cut γέγονεν λαμπρὸς
Α , Ἁ i] ^ ΠΗ "»
περιβλέπτος" οὐδεὶς yap αὐτῶν ἐξέτεινε τὴν ἀρ-

᾿ , ^ , , , - og S ,
χὴν εἰς ὅσην ἀσσύριος.---- Ἐχλάβοιμεν οὖν ἄντι

A ' i] A , , , P , »
tX; πιῖτὺξς XO τας ἐλατας εις αρχΞεντας" ουν ἂν

͵ , ' ' M Y
δέ τις ἁμάρτοι λαμβάνων καὶ τοὺς χριτὰς vat

$3... M M i] LJ ' ^ A
ἐχέϊνον τὸν καιρὸν, καὶ τῶν Otxx φυλῶν τὴν (ja-

! » λ “ » »
σιλειαν᾽ ἀρχεντας O6 μεταφοριχῶς εἴποι ἄν τις,

D ^ & 4 eu ͵ὔ V ' arc
χλαδιυς τῶν βασιλεων᾽ ἵνα πόντα τὸν χρόνον τῆς

, ^ ^ A 4 ͵ ^ ' I
ἀρχῆς τῆς παρα. Ἰουδαιοις τῇ βασιλειᾳ ᾿Ασσυρίων
» ͵ ' ats '
ἀντεξετάσας, δειξῃ ἐλάττονας τούτους γενομένους.
i] A ' i ^ Li
Τοὺς κατὰ πόλεμον λαμπροὺς ἐνταῦϑα Atyst,

9 ^ Ἁ ͵ ' ^ '
RT PR, ἃ ^ " s.
οὐ TOUS κατα “Ξειαν xo περιφάνεις 7ty*vnus

p , , e ^ /
᾿γὺν λέγει, ἐν ᾧπερ τοῦ πολέμου

115
N r , ! ΕΣ ^ E
γευς.---Τουτεστιν ἐσεθυμῆσαν ἀπολαῦσαι τῆς
EUN A Lp 3 , - , , ; 3
ἐχεινου ὃδοξης----- cv εἰς τοσοῦτον ἐχτειναντα τὴν
' Ye ᾿ ^ ! ἢ
βασιλείαν, χαὶ ζηλωτὸν παρὰ ᾿Ἰουδαίεις γενομε-
͵ *» ! “ὦ, !
γον , ἐπειδησσερ cux ἔγνω χάριν τῷ δεδωκότι.
, E , i » “νον v [
εισεπραξαμλὴν Otny.— loos μὲν cuv καὶ τόπον
« ' ,
Ὁ Xpigig γεγε-
vA M em v ^ M
γηται" ἔστι dé τοῦτο λαβεὶν xdi xata μεταφο-
' € 3: , ^ X € / Y
(Xv ὡς ἐπὶ OtvÓpcw τοῦτο yap ὑπεμφαίνει xai
M 7 ! »! ^
τὸ &gayopeycy.— Αχολουϑως ἐμτροσῆε ταῦτα

᾽ ' » “ H ' Ἕως m
ἐπαγαγων.---Ἱνα εἰπῃ ὅτι τὴν ἀρχὴν παντελῶς

t 4 » * Lj , ^
:xattÀuco.— Iva. εἴτ χατεφρόνησαν avtov , ἐγνω-

/ € ἢ ^ UE s ! ! ᾿ D
χοτες ἔτέρῳ δέιν uxaxcutuy — Tevtéoti vat συνε-

^ ^ , ᾿ , 4 , ΄
᾿ πράξαν τῳ χρατουντι΄ εἰς τὴν ξχεινου ἀπωλειαν.-ττ-

' E Eod * Bi. * υ , ΄
Τουτέστιν οὐκέτι ct ἐπιδοξει ἐπ᾿ ἐκεινῳ ἐφρόνουν
, : ' ei 3 i] ' ^
peyala.— Tov p:iz , qnot, tpomcv τοῖς λαμ-
^ Ku 1 ^ ἃ M ! MA 1
προὶς καὶ ἐπιδοξοις xat τὸν βίον καὶ οἱ λοιποὶ
͵ ^c d TH € ͵
πάντες διετεθησαν" ἵνα εἴσῃ" οἱ ἠδη τροτέρον
ἐς τὸς οἱ I ^ 7 € 1
ἐπ αὐτῷ πεπειθοτες, τῆς βασιλείας ὑπεριδον.-τ-
^ ΄ Y» , ' c »
Ταῦτα ὃε, φησι, περὶ ἐχείνων πεπείηχα, ὡς ἂν
e , [3 ͵ ! * | A d r
ἕχαστος ἐν ὑπερηφανίᾳ γενομενες 5 ἐπιγνωσιὶν τε
Dy ' ^ ^ ^ ed 1 Lj
λαμβανῃ τοῦ δημιουργοῦ τῶν ὅλων, χαὶ ytyvo-
, c . ἢ 1 ͵ eg ur.
σγῃ χάριν τῷ δεδωχοτι τὴν τιμὴν.---Ἶνα etn
e A ' , 1 M ΕΝ
ὅτε, φησιν, vat περιγένοιντο. Ἰουδαίων, μὴ ct-
: ^ ^» ^ ͵ 3» os '
ονται αὐτοῦ του Θεοῦ χεχρατηκέναι, ἀλλὰ Acyt-
ε , , , A V , E i] x LES
ζονται ὡς ἐκείνων διὰ τὴν εἰς ἐμε πλερμμελειαν
B ! » 7 . 1 A Sv 1
ἀμεινευς ὠφθησαν.--- Ὥστε, φησιν, μὴ ἀπὸ τῆς
^ ^ ^ , La ' T
τιμῆς τῆς περὶ αὐτοῦ γενεμένης τρεῦον τινα
, L7 ^ ^ » 3 * /
avzogsaÀuéty τῷ Osg.— va εἴπῃ ct ἀπολανον-
^ 1 i] ͵] ^ mc » ,
τες τῶν χατὰ τὸν βίον λαμοωρῶν.---ἰ ἔστι. 06,
, » Ν N. 23 , ! ἘΝ LES
φῆσιν. cux ἐπὶ τιὺς Ασσυριους μόνον ἰδέειν. ἀλ-
LO M ' ^ LN B Xs 3. ,
ÀX xax πάντων τῶν πάλαι εἰς ἐμὲ ἐξυβρισαν-
^ ^ DU ! , ᾿ ^ /
των, OtaOpzucugay τὴν Otxny.— Avzt τοῦ παν-
E ik “ἡ ἂν τ t So ^^ »»
τες ἐξεσλάγησαν. ect tf Gpom μεταβολῇ tcv
᾽ , 3 i] ^ , / D
ἀσσυριου.--- ἄντι τοῦ πᾶντες εἷ πρότερον τιμῶν-
3 ! ἂν 4 ' €
τες ἀσθενήσαντι ἐπέβησαν .----ουτέστιν ὁ στρα-

Uu M Y ΓΙ ΄ e
τος πρὸς τὸν βαβυλωνιεν: μετεταξατο.----Οὐχετι

a ,Α $,-7 ᾿ , 4 ! «
ἐχείνῳ ἐτέλουν τοὺς φορους.--- Τουτέστιν ἅπαντας

πολὺς φόβος χατείληφε. --- Τουτέστιν ἐξόκουστος
γέγονεν ἡ ὕατ᾽ αὐτοῦ τιμωρία.---- 7 ουτέστιν cir
ἀνὸρέϊος ἐτελεύτησεν ἀλλὰ παραπλήσιον Toys τὸ
τέλος.

Ea τρυψῆς λέγει υδαίους. ὡς ἀφϑένως

3 / ^ M ^ * ow [4 ' ^
ἀπολαύοντας τῶν παραὶ θε:ῦ vao ὁμειως τῇ με-

*

V.

I6.

cod. f. 222. a.

116 | : ᾿

f ^ ͵ e : E V »/
tenete BU SX INR ἵνα εἴπῃ τοὺς λαμβάνοντας
ape τῶν ὑπηχόων φόρους πλείστους LIAE
χαὶ τόϊς ἐναντίδις ἐξεδωχα,, ἐλέγχων αὐτοὺς "ἐπὶ

^ ; l Y xi D
τόϊς ἁμαρτήμασιν.---ἰ Ομείως γὰρ φᾶινονται, qnot,

^ 3 , DOR. od «5 », ΄
τῷ Cocupuo καὶ Ιουδαϊει τπολλοι ἀπολωλοτες"
Ow . ᾿ ^ ! ^ UN , /
ἀνιττεται ὃε τῶν δέχα φυλῶν τὴν αἰχμαλωσίαν ,
» , ' N * gt /
ἤδη γεγενημενὼν πιστουμενος τὴν κατ Αἰγυπτίων
$ 0 ^ NA δ € / y a inp '
ἄπο. τῶν &nogecty.— Opes μὲν οὖν Ἰουδαίοις,

Y M B L4 ! 3 M ^ M $ cf
φησι τὸν ἀσσύριον διεφθειρα᾽ ἀλλὰ τέϊς μὲν ἄνα-
, » ! , ! ^ M
χλησιν ἐπηγγειλάμην, ἐχείνου δὲ παντελῶς τὴν
! m ᾿ 2 ὖἷν

βασιλειαν χαθέϊλον.----Μηδεμίαν, φησιν. ὦ οτος)
Ἰουδαῖοι!

» 5» ^ K« f ! Ι /
παρ᾽ ἐμοῦ πολλῆς ἀπολαύσαντες προνόιας

- / I ' M
eÀmiets σωτηρίαν, λογιζόμενος ὡς οὐδὲ
οἱ τῆς
ὸ ! i ox Δ 7 , 2 ! - , ! [4 X
ιἐφυγον τὴν τιμωρίαν ἐπταικότες εἰς ἐμε" ὁ yap
€ f c ! i ". 1
τῶν οἰκείων. C. pcxyeycoV μὴ φεισάμενος, πολλῳ
^ A ^ , , , [i A , .
μᾶλλον σὲ τῆς ἀλαζονιας εἰσπραξομαι τὴν Ouery.
^ , / à ^ M M 1 A
- Καλῶς ἀκριβέστατα δίεξελθων τὰ χατὰ τὸν
D ' ᾿ A - [^ zt
ἀσσυριον , χαι' μνημονεῦσας τῶν δ ἁμαρτίας

, ,ὔ , I » μι ^ Li
ἀπολωμένων. Ἰουδαίων. ἡρκεσθη τῷ τε παραδείγ-

Y e e ^ 7 Yd A eS NS
ματι χαι T του Scu pau . (Va x«t ἀπὸ tns

ED : " ^" 5 7 M ὦ ἃ » » c
ἀξιοπιστιοῖς TCU εἰρηχοτος, καὶ ἀπὸ τῶν ἤδη ὦμο-

^

! 3 ' Li
Àcynp.évov ἀναμφισβητ τος γένηται τς

1 € , '
σεως ἡ ἀληϑεια.

CA P. XXXI.

"Avtt τοῦ πὰραιελίήσιος ἐγένου τῷ Prou ὡς
λέοντος δίκην ἐπιὼν τοῖς λειπέϊς, πάντα εἴρει xac
ἐξουσίαν" κατὰ δὲ cO οἰγεῖον ἔϑος πρότερον τὴν
Va ed . χαὶ τὴν χατὰ πάντων ἰσχὺν λέγει
τοῦ αἰγυπτίου , ἵνα ἡ ἧττα μὴ ἀπὸ τῆς ἀσϑε-

νείας τοῦ νινωμένου δειχϑῇ" wai οὐχ ἐπειδὴ οὐχ

, ' r ^n /^»€ el € 9 7 3 Y
ἐπισχυει “μόνον, ἐθάῤῥει ὥσπερ ὁ ἀσσύριος, ἀλλὰ
2 A » ^ Lj , A ς i] ^
μᾶλλον ἐπι τῇ τοῦ τοποὺῦ ὀχυρότητι" ὡσανεὶ τῆς
7 N V / ^ T
χώρας διὰ τὸ πανταχοῦεν τοῖς ποταμόϊς περι-
Π ͵ / ΄
κλυζεσῆαι δυσαλωτου τυγχανούσης.---ῶς δρα-
: ἜΣ "mer, Y ro
χουτα μὲν cuv λέγει τὸ μέγιστον zat Salattuy
ἧτος οἱ οὖ πολλαχοῦ μὲν διδάσγει ἡ
κῆτος, περὶ cU πολλαχοῦ p ιδασχει ἡ γρα-
de H ^ 1 | Y ,
qf, μάλιστα δὲ Scóg πρὸς vov "lof ὁδιαλεγόμε-
4 V » 0^ e c L E" E
νος" βουλεται δὲ εἰπεῖν" ὅπερ δ΄ λέων τοῖς ἐν
^ , ι / , ͵ , Li
γῇ τετῥαποσι, xat δράχων ἐν ϑαλασσῃ UySvot,
^ » Y m ^ ? , [
τοῦτο (V. αὐτὸς τοῖς λοιτσόις &Lyat ay poxxcte*
, D c ^ 2
ὥστε μηδενα σοι τῶν ἁπανταχοῦ παραβάλλεσθαι.

r 7 ᾿ , s. «A ^ E ^ '
-- Τουτεστι πάντας égonee τῆς ἑάυτοῦ χωρας

b] ,
omoge-

POLYCHRONII

«
τυγχάνων.---Αντὶ τοῦ πολλοὺς εἰς ταραχὴν χα-
Üiatne, xai ἐφόβεις τῇ προσούσῃ σοι δυναστείᾳ"
ὕδωρ γὰρ νῦν καλέ τὸ πλῆϑος" --Ἶνα εἴπῃ χαὶ
τοὺς ὑποτεταγμένους σοι ἠδιχεις.--᾿ Επέμεινε τῇ
μεταφορᾷ,, ὡς ἐπὶ ἰχϑύος ποιούμενος τὸν λό-
γον.---- Τουτέστι γυμνῶσαι τῶν προσόντων ἀγα-
Sów χατὰ μεταφορον δὲ, δίκτυον μὲν ἐχάλεσεν
τοῦ στρατοῦ τὸ πλῆϑος" ἀγκυστρον δὲ τὸν Να-

6o »,2 Ἂν kA ᾿ LU
βουχοδονόσορ, Ὧτ οὖν αὐτὴν τὴν συμφορῶν Ἢ xeat-

1 οὐ E A i$ E ^ e à
«gxe-aecat.— ἔστι μὲν cuv. evnety. ὅτι μετὰ-,

^ rj € » dos / ͵ "; ^
φορᾷ xEypntet ὡς ἐπ᾿ ἀναιρημένου Goxu , ἅτε τῶν
Ly &. ἃ E ^ , Y i]
πτηνῶν ἐπὶ tClg τεϑνεῶσιν. ὡς: ἐπὶ χοινὴν τρε-
L] !' y A L , 2r
χόντων ϑοινην" ἔστι δὲ πάλιν περί τινα ἐχλαβέϊν
τῶν ἐθνῶν τοὺς. ἐπιδόξους: ἵ ἵνα σημάνῃ; ὡς ἄνδρες
πολερὶς αἱ ἐπελθόντες τήν τε χώραν χαϑέξουσι;
χαὶ τοὺς ἐνεικδῦνξας διαρπάξ ξρυσι.---τῦἹνα εἴσῃ,
χαὶ ἐν πεδίοις χαὶ ἐν ὄρεσιν οὐδαμοῦ ἀντιστῆναι
^ [i , Li € / y IS
τῷ βαρβαρῳ δυναμενος----Διδασκει ὡς πάντα μὲν
/, /, ͵ 1 , ! -
tómoy χαταλήψεται qevysw , εὐδεμιαν ὃὲ ἕξει
j / " ; Ἂν m " !
σωτηρίας ἀσφαλειαν.--- ne συμφορᾶς σχότους ὃδι-
, i] A , D ^ € A
χὴν περιχυϑεισὴς) χαὶ «τὴν ἐκ τῆς ζωῆς ἡδονὴν

, ͵ ἀκ οὐχ 7, ΔΩ '
epo pou. £vct » ὠσπερ τινος σγοτοὺυς PRA AIDó

διατεϑήσονται---Ῥουτέςιν οὐκ ἐν ἡμέρᾳ οὐχ EV.

γυχτὶ ἕξουσιν ἄνεσιν, πανταχοῦ τοὺς πολεμίους :

3

ἐπιέναι γομίζοντες.

^ "e "tO A $9. s LI
Tov ppp" i τὴν enttatcty,—Ov Δ ἱ

δήπου εἰς τὸ πάϑος νων αὐτὸν τὸν ἥλιον χαὶ τὴν
σελήνην € ἐγίνετο χαὶ τὰ ἄςρα" οὐχ Αἰγύπτιοι μόνον

Y G ^ NES 3 Y V ς
ἤσϑοντο τοῦ συμβαινεντος, ἀλλα xot οἱ παντα-

bv lw , ! Hao! i mc M.
χοῦ τῆς οιχουμενης.---- Επιτασιν ἔχει τοῦτο τοῦ

͵ » LU , , / M A
προειρημένου" οὐ yap ἐν ἀποικίᾳ, qnot, xat δου-

«.. καὶ M el N i A ON
λείᾳ χαταστᾶς ἕξεις τινὰ παραψυχὴν παρὰ τῶν

δεσποζοντων" μεμνημένοι γὰρ τῆς προτέρας σου
χοίκίοις, εἰς τὸν χατὰ σοῦ χωρήσουσι Suuov;—
Οὐ Spnyév. τινὰς ἑαυτῷ λέγει. ἀλλὰ τὴν ἐσὶ
τῷ σφββαάναιξι ἔχπληξιν Sinite ἴσως δὲ χαὶ

cU: κατὰ, τὴν Αἴγυπτον πορευομένους λυπηϑη-

pipe: προλέγει" οὐδὲ τοὺς παϑόντας, ἀλλὰ διὰ

“τὴν σφῶν αὐτῷ χρείαν.---.Ὡς προσδεχόμενοι τὴν

^ » 0M D M M » M
πτῶσιν avtOv.—Ket πρὸς τὴν ἔφοδον, Quot,
^ N -“
τῶν βαρβάρων. ἐκπλαγήσονται, πρὸ ὀφθαλμῶν
-“ ' M ^ ͵ ^
ὁρῶντες τὸν ϑάνατιν, wot πρὸ τῆς πειρας τῶν

^ ^s ^ £5
χαχῶν τῷ δέει tESVRecyTat. — ^

v. LI.

€od. f. 222. b.
!
A
E
f
!
»
E
i
:

"e
M v. I7.
ᾧ
»-

; , Li '
“Τουτέστιν ἐπελεύσεται ὁ Ναβουχοδονόσορ πολ-

M Xy , ! L] 3 L4 ! ^
λοὺς ἄγων ieyupous.— Iva εἴπῃ, ἔσται δὲ ταῦ- -

MU M M , M ei ^ ! e^
τα δια τὴν σὴν ἀλαζονιαν" ὥστε τῇ metpa γοῦν

^ NE C ^ € Li y EX
τῶν χαχῶν παιδευθῆναι Gt ὡς μάτην ηὔχεις ἔπι

^ ^ ' L ^ I
vélg προσοῦσιν σει-----ουτεστι μετὰ τῶν mpooov- -

τῶν αὐτῶν χαχῶν διαφϑερῶ τοὺς εἰκήτορας" τὸ
δὲ ἐφ᾽ ὕδατος πολλοῦ, ἔφη ὡς τοῦ ποταμοῦ πὰν-
τά τε αὐτοῖς τἄλλα γινομένου. καὶ τῶν χαρπῶν
τὴν εὐετηρίαν παρέχοντος.---- T'evtéott οὐχέτι τῇ

' ' M ^
ὁμοίᾳ χρήσονται ἐργασίᾳ.---᾿ Αναγχαίως γὰρ τοῦτο

d Uu , ' ' A
συνεβαινε πάντων &xoAoptyoy— Tcutov , φησι,

7 , A M ^ M
γινομένων εὐδεὶς ἔσται περὶ τοῦ ποταμοῦ ép-
΄ , 1 , e s A
γασιαν πονουμενος. -----Τουτεστιν ἀλη ἔσται
A » ! MPG -“ ^
τὰ εἰρημενα.----Οἱ πανταχοῦ, Qüat, τὰ avo
^ ! Y c ! » ,'
τοῦτον διηγήσονται, wat ὡς Spnyey iux πει-
etta ^0 : i
^ ,

Τινὲς piv ἐνταῦϑα ἠβουλήθησαν δωδέχατον
» , X , , A Dd Y?
ἔτος λέγειν τὸν Uvpophntny «oo τῆς xat lcv-

, e ^ ͵ Ε
δαίων ἀρχῆς τοῦ Ναβουχοδονόσορ, ὅτερ ἢν
, d es s of e 5 7 »
τέταρτον ἔτος τῆς βασιλείας τοῦ looxsut ἔχει
M M Lj A » &: A
06 παρὰ τοῦας τὸν ἔλεγχον" εὑρίσχεται yap
U 4 »! / 3, ^
το δωδεχατον ἔτος, τέταρτον ἔτος τῆς Σεὸδε-
͵ ͵ d E. “Ὁ. LEE ;
xt:w βασιλείας, ἡνίκα οὐδὲ τοροφητεύων φαί.-

4. ἢ ι ^ M , , ^ ^ /
νεται ὁ lebexenà: σαφῶς yap ἐν ἀρχῇ τῆς βι-

͵ i] *N 7 » ^ ,
Οβλοὺυ λέγει. ὡς xata τὸ πέμπτον ἔτος τῆς αἰχ-

^ /, » ^ » 4, e De d
μαλωσιας ἤρξατο τῆς προφητείας" τοῦτο δὲ Ὧν
, fv L4 7 bj ' ,
πέμπτιν τῆς Σεδεχΐου βασιλειας" ἰστέον τοινὺν
ς , »" 1 , A ^ »
ὡς δωδεχατὸν ἔτος συνάγεται εἰς τὸ πρῶτον ἔτος
i] ( M ^ ^ € L ei el
μετὰ τὴν παντελὴ τῶν Ἱεροσολύμων ἅλωσιν, &v-

' ! ' ^ ' :
δεχα τὰ πᾶντα βασιλεύσαντος τοῦ Σεδεχίου. μεθ
8
Ex 9 ei [4 L 1 3 A bU A i!
οὑπερ ἔτους ἥλω ἡ πολις" émtiÓm yap μέτα τὴν
e , 4 Du ἂν V
τῆς πόλεως ἅλωσιν, xxt τοῦ Γοδολίου τελευτὴν,
δ." A » 1 , ^ i] -“
ἐπι τὴν Αἰγυπτον χατέφυγον ᾿Ἰουδάϊοι, prepa τῶν
! JEN SALA ^ AUN
Ἱερεμίου φροντίσαντες λόγων" κατὰ τὸν αὐτὸν
A ͵ ? 4 ^ , La
χαῖρον. ἐχελευετο Ἰεζεχιηλ ταῦτα εἰπέϊν xat Αἰ-
! LI ͵ A Ὁ , LI b
γυπτίων, χαὶ τρόπον τινὰ ἀπιστευμενα τὰ παρὰ
* ΑΝ δι NOE δὲ d ip. ie , :
epeuicu βεβαιῶν τοῖς Gap ἑαυτοῦ λόγεις,-τ-
͵ i 9. » ^ 548 A ^
Παρεσιωπῆσε μὲν cvv οὐδαμῶς, οὐδὲ κατὰ τὴν
^ ͵ » ! , ^ M ^ i]
τοῦ πληϑοὺς ἀπόφασιν ἔν τῷ χατὰ τοῦ Φαραω
S ! d ^ ed 2 E , b s
ρήνῳ. ὅμως νῦν ὥσπερ ἐπεξερχομενος τὰ εἰρη-
7 ' -“ ^ £s 1 ^
μένα, κέχρηται vote παροῦσι Àoyots.— Avtt τοῦ

5 ^ ͵ : ^
£X τῆς προτέρας περιφανείας ἐχπεσεῖσθε" ὕδατα

ENS ^ M e^ ^ M
μὲν yap χαλεὶ συνίϑως τὸ πλῆϑο:" εὐπρεπῇ ὃὲ
.

IN EZECHIELEM.

117
, i M ^ ' , ! M M

δια τε τὴν τῶν προσόντων εὐετηρίαν , καὶ τὴν

, ^ d N /

iy τόϊς χατὰ πόλεμον πέριφάνειαν.

- ͵ M ,
Καὶ παλιν, Τὸ κατάβηθι ἐναργεςάτην μεταβο-

λὴν τῶν πραγμάτων παραδηλῶν.----Οὐχ ὡς Ἰου-
δαίους, φησὶν, χαὶ τοὺς ἐμοὶ διαφέροντας τιμωρή-
σεμαι, ἀλλ᾽ ὡς ἀλλότριον χολάσεμαι.---" Ἔργον,

i] , E" ^ ͵ ^ 1
φησί, γενήσῃ τῆς τῶν πολεμίων δεξιᾶς. -----Συνα-

i] L2 i] ν ὃ ͵ 1
γωγὴν xaÀé tov ςρατον" τούτοις, φησὶν, ὁμοίως
2 Ὁ 7 Ἁ 5 ! ^ ^ 4
amtÜaytc.— Λάχκον μὲν cvy λεγει τῆς ταφῆς τὸ
Li di ': , ^ Hi ; * d
βαθος" μῆχος δὲ χαλεῖ τὴν vat ἔχτασιν οἰγοδορτῆν"
A 5 P Ἁ V y 0^ el E «
τὸ οὖν ἔδωχαν τὰς ταφᾶς αὐτῆς, ἵνα εἴπῃ" οἱ
» / ι ^ ,
ἀποχτείναντες αὐτοὺς ταφῆναι παρασχεύσισεν ..----
b AI. ^ ! eU. - i
Τὸ ἐπὶ τῶν. τελευτώντων ὑπὸ tO» προσηχόντων
LI lj 1 » δ χη E" 1 ΄
πολλάκις γινόμενον ἔφη, μονονουχι βοῶντες wat λέ-
΄ ^ / Li
γοντες ὡς patata tolo χρησαμένοις γεγενηται.----
' ^ ^ L - o^ » i]
Τουτεςι τῶν πονηρῶν σιραάξεων tcüto ἔσχατον τὸ
' E , ' 1 3 i] Y ^
τέλος" zu μόνον τετελευτηχότες, ἀλλὰ xat τῆς
Xe 4 ' n " L
σφετέρας παρανομίας διχὴν Ocüexocec.— T cutécty
eX [4 Hl i] S.^ € $5
«ux cgeyny.——To μὲν τταραχληϑήσεται ὡς ἐπὶ
Ὁ" 3 ^9 » E πὲ »! 1: ^
τῶν ἐν συμφοραῖς ἐξεταζομένων ἔφη" ἔχει δὲ σχῇ-
ς , , A ͵ Y ! Li
μα ὃ Aeyce" cu γὰρ δήπου μετὰ ϑᾶνατον τις
^ ! / , ^ e E] ^
παραχαλείται" βουλεται cavov εἰπεῖν ὅτι ἐν τῇ
^ 5 Lj i] t LU ef
συμφορᾷ ἐξετασθεις, zat λογιζομενος τοὺς οὕτως
» A νυ : 1 Li , 7ὔ
ἰσχυροὺς zai χάτα πόλεμον γενναίους ἀπολωμε-

» ^ I i] , 7 Ἷ
νους, εἰσεται τὴς φυσεως τὴν ἀσθενειᾶν.
GAP. ΧΧΧΠΙΠ.

rA ^ , mi T -
Ti τοῦτο λέγων; ὅτι παραπλησιὸν *qt αὐ-
' ! , λ λ - V Y A ^
τὸς πεποιηκα" ἐπειδὴ γὰρ πολλὴν τὴν xata τῆς
, ' 5 5 ^ ! i]
πόλεως παράταξιν ἔβλετσον τοῦ βαρβάρου. wat
€ 1 2e , 7 1
ὡς ἁμαρτανόντων ἡμῶν ἰσχύσει, ὥσπέρ τινα σχο-
A A M ΄ ΓΚ Y TNNT 5»
πὸν λαβὼν τὸν προφήτην, ἐπὶ μὲν τῆς Ιουδαίας
M / NEN" / ᾿ ABS
τὸν Ἵερεμίαν, ἐπὶ δὲ τῆς ἀποικίας τὸν ᾿Ιεζεχιὴλ,
, A NP i] , / € » ^
μηνύειν ἐχελευσα τὸ μέλλον δεινὸν. ὡς ἂν τῷ
' ^ ! ^d M
φόβῳ τῶν ἐπαχϑησομενων μεταβαλλόμενοι τὴν
/ 25» ^ 1 ᾿ , ͵7
γνώμην, ὃξξονται τῶν χινδυνων τὴν ἀπαλλαγήν"
M * Y ^ “4 *, 1
εἰ μὲν οὖν 'τὰ map ἐμοῦ. γεγένητο, ayayxatac
3 d ^ Lj Sa Ὁ , * 4/5
ἐπὶ τόϊς GupDaivovow) ἐμεμφοντο" εἰ δὲ ἡ mpop-
,
€ ! 4 , e M
nete ἐδιδου τὸ φυλάττεσθαι, οὔτοι, δὲ ἐϑελο-
BJ ^ ΄ Li 7 fv
δοχοῦντες τῆς Xetpovog γεγόνασι μοίρας, δῆλον ὅτι
c M t Y ! ^ M “
0 θεὸς μὲν γαθαρὸς μέμψεως, ᾿Ιουδαῖει δὲ πασὴς
» ' , La ^ ,
ἄξιοι τιμωρίας, οὐδ᾽ ἐν ἐσχάτοις xaxcig τῆς ἀσε-

, , ,
βειας ἀποστάντες.

eod. f. 333. ἃ.

AE D

v. 11.
, cod. f. 223. b.

118.

, 7 5 ! Um V
Eav, qnow, ἀμελήσας 0 watxotaTug xa-

, x A ' mo* ^ M » ^
τασγόπος. μὴ σημανὴ τῷ Aa τὴν ἔφοδον τῶν

. ͵ ε V € , , ! S AUN.
πολεμίων, οἱ μὲν ἀἁλισχόμενοι, διχας ὧν eru

! 4 ^ V / € LI ^4
μέλησαν τισουσι" τῆς δὲ γεγενημένης. ὑπὸ τοῦ

^ , 3 € ' A V cti
cxcGcu τροδοσιας αὐτὸς ὑφέξει τὰς εὐϑυνας.
ΓΕ »y ' D ' D Y
ταῦτα ἔφη, σπουδαιρτερον τὸν προφήτην περι τὴν
^ e. / /, ^ , ^
τοῦ λόγου διαχ:νίαν πειῶν.---Ὅπερ ἐν τόϊς πο-
/ »y 1 ^ Koo - 4
Àspictg εἴωθε ποιξὶν ὁ χατάσχεπος , τοῦτα Q6
^ Ly ^ ἢ A ᾿ ? Ruf
δρᾷν ὦ τπροφῆτα OpzoTxet, xai τὰ Up ἐμου
λ a x ! - 9 Li i ὃ θ ,
eycpeva μετὰ πάσης προϑυμίιας διαπορθμευειν.
' i ,
— Ev , φησι. χαταψηφίσωμαι τινος Θάνατον ,
I 1 ! ^ ᾿ , » ^ ,
XXL μὴ γνωρισῃς αὐτῷ τὴν ἐξενεχϑεῖσαν κατ
, ^ b" el A ! , N ^
αὐτοῦ ψῆφον. ἵνα δια μετανοίας λυσῃ τὴν ψῇ-
$» ^ s! " ' ^ H * /, M
cov , &xétvog ἀξιον εὑρήσει τοῦ βίου τὸ πέρας" σε
A ^ , L , ^ , [ V κ΄
0€ τῆς ἀπωλείας αὐτοῦ εἰσπράξομαι τὰς εὐθύνας.
' »* ^» ' ^ ' 4
Tig ἂν ἀξιώς. ϑαυμασεις τοῦ δεσποτου. τὴν
2 Kf , 7, ^ ᾿ /
ἀγαθότητα ; ἀγνωμονούμενος yep xo ἀχαρις οὐ-
ud ς ^ /, A ^
μεν:ς κηδέται τῶν ἀχαρίστων, xat πᾶσαν au-
^ ^ ΄ 8^ ? ^ !
τῶν ποιέῖται mpcponSeuxy , ἰδεῖν αὐτῶν βευλομε-
1 : kd d & asy ? τ
vg τὴν μεταβολὴν" διὸ καὶ ἐπάγει πατριχὸς φι-
! P / E ^
λοστρεργιας πεπληρωμένην παραίνεσιν" ἐπιστροφῇ
! , i -Ὁ udi EA. ^
ἐπιστρέψατε omo τῆς cÓcu ὑμῶν τῆς
1 A e^ ^ ! »! L
xat τὰ ἑξῆς.----Οὐ τοῦτο λέγοι ὅτι εἴπερ ἅμαρ-
ς r ϑ δ ' , , E
τοι ὃ Ütatcg παρωσάμενος τὰς πράξεις αὐτοὺ-
λ “αἋὰ i] e , ^ i ,
τας πολλᾶς, wat τῆς ἀρετῆς τὰ κατορθώματα
r , 7 5.5.“ $;! ! ἂν
διχην εἰσσραττεται" ἀλλ ἐὰν τις δικαιος εἰναι
“΄" Y οὖ. δὰ Y pai νῷ ^
ομίζομενος μὲν, cux ὧν δὲ, tQ χρόνῳ φωραθῇ,
, 4 , V e em B^» div € I Ὁ M
εὐχ ἀπὸ τῆς τῶν πολλῶν ὑπολήψεως τὴν cotn-

/ ! E » n ο 5 NC ^ s
pukv παρέχω. ἀλλ᾿ ὑπὸ τῆς ἀληϑείας τῶν πραγ-

͵ y ^ , / ^ Hj »
. μάτων. τὴν ψῆφον ἐχφερω.---Ἴ οὔτο yap ἔχει χα-

7) E Χο σάφα τις / Y M 5 /
τηγοριαᾶν, τὸ πρὸ τῆς &ÀnÜtiag τὴν τῶν ἀνθρω-
͵ , € ^ ^ v ' ^
πὼν τιμὴν.----Οὐχ ὡς οὐσῶν μὲν. ἀμνημονοῦντος
LO] es e 5 i] 5. / ^ ^»
ὃς τοῦ Θεοῦ" τοῦτο yap ἀλλότριον τῆς τοῦ Ütcu
, [i γα 4? € " ͵ 3 ,
ἀγαθότητος" ἀλλ ὡς νονιζιμένων, ἐλεγχομένων
«| ^ ' i ^ ^ , , 1 e ,
δε τῷ χρονῳ xai τοῦ Θεοῦ εὑκ ἀπὸ τῆς ανθρω-
͵ » 5i). AX ἣν . : J ^
πινης οἴησεως) ἀλλ .&mO τῆς ἀληθείας τῶν πραγ-
"n N mM e Lj * i »! A
μάτων τὴν, ψῆφον φέροντες" εὖ yap tote, Qnots,

“ Ἂ / ' ' € & Ὁ H F4
ὅτι «ay πᾶλιν τις μυρια pat cree Ti, Yat may

, ΙΝ M , ' ^ '
τας παραβεβηχως τοὺς νομοὺς, wat πλημμελη-

, iy / ^ e
σας εἴς SeOv , μεταβαλλόμενος ὅλος τῆς εὐσε--
I! , τ ^ ] /
βειας γένοιτο, οὐδεμίαν τῶν προτέρων ποιησάμε-

[ , A ^ ! uia ^ l4. 6 ^-
νος μνήμην. πὸ τῶν παρόντων χαταλληλων τῶν,

δ΄ 2A , ^ / N 2 " €. 4
votp ἀρετῆς τόνων) τὴν ἀμοιβὴν opio.

πονηρᾶς"

POLYCHRONII

L] » 5»&/ .n ; ^ 2
Kat pez ὀλιγα. Τοιγαροῦν, φησιν, ὡς & τις v.3.

! | ἦν & 7 V ^ L
προσχήματι τὴν εὐσέβειαν μετίιων, τῷ χρόνῳ qu-
^ r ! 37 0h. f ͵ t
ραθῇ εἰς ἁμαρτίας ἐχάλινας, τιμωρήσομαι τὸν
, ^ k: f , ^ » A ^ L
τοιοῦτον" ὥστε προχειται ὑμῖν ἢ πειϑαρχοῦσι σω-
» 3 , ͵] € ! 3 e o»
ζεσθαι, ἢ ἀντιλεέγουσι δίκην ὑπέχειν, ἐμοῦ ἰσὴν
A ! e ^ , / A
xat Quaixy τέϊς παρ᾿ ὑμῶν νόμεις ἐχφεροντος τὴν
mort K V T ^T "E » V ! Ἢ
ψῆφον. Καὶ μετ᾽ ὀλιγα. ᾿Εστιν ἀρα τὶ γινομε
, ibd € ! , eu ^ ^ ,
voy ἐκ τῆς ἡμετερας ἀμελείας Ἢ σπουδῆς. δὲ
Ὁ» ͵ Ἁ , ν L4 & ^ /
cu λυεται τὸ αὐτεξούσιον ἐν τῷ προδιατετάχθαι
͵ NS "n Y ᾿ c ^
πάντα παρα θεῷ συμπεριείληπται γὰρ ἡ τοῦ αὐτ-
͵ « Y ^ 229 » 0^ L i
ἐξουσιου ῥοπὴ vote ἐπ αὐτῇ προζριζεμένοις" xau
, ! 328 , , , , 4
οὐ χωλυεται εοὐὸς ἀναγγᾶάξεται προάιρεσις, ἀλλὰ
M A , ΄ .'3 3 ^ ^ ͵ “
xat τὰς ἐχβάσεις ἐπ αὐτῇ πειέῖται ϑεος" ἵνα
^ ^ €! 7 sa V
x«i τῆς ἰδιας ἕκαστοι προαιρέσεως ἔχωσι τοὺς
΄ iL JW ^ 1 ' , L4
xapocug μὴ βιαζομενὴς τῆς τρονοιαὰς ἀναχόψαι
Π M N 7 ^ ^ V i]
τούτους, xai παρὰ λόγον ποιέὶ ζῇν τὸν μὴ qu-

λαξάμεν.ν.

M ^ E" i] ^ / , Ἷ c
Ὅτι dé πολλαχοῦ τὰ τῶν χρόνων ἐν Tag.

' j e ͵ Tí ,
Sess γρᾶφαις ϑιασφαλλεται, πολλαχις εἰρηται"
! ' , : ^ »! 7 A
σκόπῆσας yap τις ἀχριβως εἰσεται ταῦτας τᾶς
^ ^ LU em , V A 7]

βίβλους περι τῶν αὐτῶν οὐ τὰ αὐτά λεγεῦσας"
€ V $0» V ^ u PIS S VR ALAN MAT
ὃ μὲν οὖν Αμως χατὰ μὲν τινὰς τῶν εἐρμῆνευ-

“ / , fS. HI H A / '
τῶν δωδεχα ἐβασιλευσεν᾽ xata δὲ τοὺς ο΄. δυ:"

ἣν κοντὰ ΄ Y NT. 45 ;
xxt ὁ μὲν "lepsuuag τὴν κατα τῆς πόλεως ἐπι-
, ^» ! , ' » /

στρατιὰν τοῦ βαρβάρου ἐνατῳ ἔτει λέγει γεγε-

m LS ! 4^4 V "à
νῆσϑαι τῆς Σεδεχιου βασιλειας, μηνὶ δεκάτῳ" ἐν
δὲ ^ λ t " δ ἢ ! 3 / »

€ ταῖς βασιλειαις 0 ἱστοριογράφος, ἐνάτῳ ἔτει

x ! L A A ^ En

pony δευτερῳ" Gau. G&pt μὲν τῆς παντελοὺυς
r1 , € 4 € ' Fc A US
ἅλωσεως , ὁ μὲν ἱστοριογρᾶάφες (gnat. καὶ ἤλθεν
€ ͵ ᾽ M e ^ , , »

Qi πόλις εἰς συνοχὴν ἕως τοῦ ἐνδεχάτου ἔτους
7 ^ / , ! ^ Li
Σεδεχιου τοῦ βασιλέως, ἐνάτῃ τοῦ μηνὸς" CU

/ Y 4 ᾽ν € ! * od Vct /
συμφώνως δὲ αὐτῷ Ἱερεμίας" xat ἐν τῳ ἐνδεχά-
/ y ^ / * 4
τῷ γάρ, φησιν, ἔτει τοῦ Σεδεχίου, ἐν τῷ μηνὶ
I H ! ^ P iH »í»c! f ^ τ
τετάρτῳ, ἐνατῃ τοῦ punYoc, ἐῤῥαγη πόλις" ταῦτά
7, ' N , i]
δὲ φημι, οὐχ ἵνα μαχομένην τὴν ϑείαν γραφὴν
Π A , ? 3 ^
δειξω πρὸς ἑαυτὴν. ἀλλ᾽ ὥστε γνῶναι, ὅτι ὅπου
M ΩΝ ! M J Li '
μὲν τῶν πραγμάτων τὴν διδασχαλίαν ὁ χρόνος

, LI ^ D 3 ͵ , ' ?, εἴ
ἐποιεῖτο, πολλῇ τῷ ἀχριβολογίᾳ ἔχρησατο" ὅπευ

H XU λ AA E c4 $3427 -
dé δυνατὸν ἣν χαὶ ἑκαστου χρόνου τὰ πράγματα,

^ 3 A bU e , M
διδαχθῆναι, οὐ πολὺ περὶ τοῦτο κατεγένοντο τὸ
, ) ΩΣ / ! ^
μέρος" xai ὅτι ὥσπερ ἐν τούτοις ἀδιαφόρως τῶν
] , ἢ MW E ,
χρόνων ἡ ἐσισημασία γενομένη. ἔδοξε μαχὴν

A , ^ T4 v» " “ A
τινὰ ἐν τίς προχειμένεις δειχνυναι" οὕτω xat

νυ 91.

ὧι IN EZECHIELEM.

bU A Ns M ^ ! et: ^ ,
χατὰ τὸ παρὸν τὸ δωδέχατον ἔτος χεῖται, οὺκ
, ^ ^ , , ' i]
ἀχριβῶς τῶν γεγραφότων ἐπισημηναμένων τὸν

᾿ e N « ε M ^
. χρόνον" αὐτίκα τὸ (fpaixóv , ὡς οἱ περὶ ταῦτα
» y , » xc , '
ἔμπειροι ἔφασαν, δωδεχατεν Ecco cux. ἔχει, ἀλλὰ
M J 3 $e κ , λ ὁ $2 ^ ^
, xat ἐγένετο ἐν τῷ ἐβδομῳ mw ἐν ἀρχῇ τοῦ
^ Vebt. ^ ͵ ς h ͵
ἐνιαυτοῦ, ἐνδεκατῃ τοῦ μηνὸς" OpcÀeyncapevcu
A € , , ^ e € /, v Vi e
γὰρ ὡς ἐν ἀρχῃ τοῦ ἑνδεκάτου ἔτους τὴν ἅλω-
4 / E o" N € »
σιν ὑπέστη ἡ πόλις, περιττὴ ἣν λοιπὸν ἢ ἐπι-
͵ P n ^ A A /
σημασία τοῦ χρόνου ἐν τὴ κατὰ τὴν πόλιν διη-
͵ e M ^ 5 ^» ὃ
γήσει: ἣ δὲ τοῦ μηνὸς ἀναγχαϊα εὑσα ετὺγ-
! ^ € / 7 4 τῷ
χάνεν" ἐπειδηπερ τῆς ἁλώσεως γενομένης , εἰχὸς
E PEE Y , / n s^ 4
Ὧν εὐθὺς τὸν ἀγγέλλοντα εἰς Βαβυλῶνα στει--
λασθαι. |

»$! ' ἢ) ^ $ 4 ^ ,
v.23. Οὐδὲν ἕτερον. μήννει Ἢ τὴν ἐπε τόϊς λεγομὲ-

eod. f. 224. a.
: v.94. νοεῖς παῤῥησίαν τοῦ διχαίου.---- Τοὺς ὑπολειφθέν-
τας μεϊὰ τὴν πόρϑησιν τῆς πόλεως λέγει.---Ἵνα
εἴπῃ. εἰς τί ἀμφισβητοῦσιν. ὡς ὑπὸ τῆς αὐτῶν
χαχίας τὰ δεινὰ συνέβη τῇ πόλει; σχόττησον
τῶν νῦν αὐτόϑι χατοικεύντων τὴν γνώμην" tCGcu-
του γάρ φησι δέουσιν οὗτει ἀμείνους γενέσϑα᾽
τὸν tpcOcV , ὥστε xai συγχρίνειν ἑαυτοὺς τῷ
προπάτερι τολμῶσιν, τῶν μὲν εἰκείων ἔργων οὐ-
θεμίαν ποιούμενοι μνήμην, κατὰ δὲ συγχρισιν τοῦ

7, . X. € ^ ; ^ ΄
διχαιου τὰ ἑαυτῶν συνιστᾷν βουλόμενοι.

: CAP. XXXIV.

4 / ; 0 ' ᾿ "ip ^
Δηλονότι ὁ λόγος αὐτῷ πρέτει πρὸς αὐτοὺς
Li € ^ : D / ὰ
περιλειφθέντας τῶν τοῦ βασιλικοῦ γένους" ct zat
' "o^ . 4 L4 A 2—
τὴν γατ αὐτῶν εἴχον ἡγεμονίαν TO τηνιχαῦταν
, y! € ^ ^ ͵ ͵ ^
cu γὰρ ἱερξὶς αὐτόις ἐχρηματιζον, τοτε τεῦ ναου
͵ 4 ^ A - ͵ L
v.2. waÜngnpeycu.—- Avct τοῦ πρὸ τῆς προφητείας τέως
M ^^. ^ "s M AX 4 , M
τὸν ἔλεγχον ποιῆσαι" πρὸς πολλοὺς δὲ, cu πρὸς
͵ E iT ES 3o s ^ !
ἕνα διαλέγεται" ἐπεὶ μηδὲ ἐσώζετο τῆς βασιλείας
» r ,' A ^ ^
f.391.b. ἡ εὐταξια.----Πολυχρόνιος ὃε ἱςοριχῶς ταῦτα ἐχ-
, A] Lj ^ , , ? ^
λαμβάνων, περι μόνης τῆς ἐπανόδου εἰρῆσϑαι
^ ^ ^ 1 Li A
ταῦτα φησι τῶν υἱῶν Ἴσραηλ, ποιμένα τὸν Ζο-
, ΄ 4 ^ I V
ριβαβελ φασχων, καὶ πᾶσαν ἀχολούϑως τὴν Ép-

DE o5 / ' /
μηνξιαν τῇ ἐννόιφ ταυτῇ παρατιϑέμενος.

G AP. XXXV.
. . 2. , » ed ' , "E
£, 225. a. Acta ἂν τῷ μηδεμίαν ἔχειν ἀχολουϑίαν ταῦ-

Ξ . ἢ M € 7 " λ L δὲ E 29 €
τὰ προς τα. Ὠγουμενα T εἰστὴ 0€ γᾷνταυσαι Ἢ

- b ! ^
τάξις σώζεται τῶν λεγομένων , εἴ τις ἀχριβῶς

x«t
?

Po eem

119
, ' ΝᾺ l »
ἕκαστον ἐπεξίοι" ἐπειδὴ yap ὡς εἴρηται μηνύσας
» ^8 M » eq ' H L2
αὐτῶν τὴν &ycÓcy , ὥσττερ δεδοικότας μὴ τῶν
» «m or / , /
αὐτῶν αὐϑις λάβωσι πείραν. παραμυϑεύμενος

ν ] € M » V , ^
&vtoc ὁ. $e0g ἔφη, vat διαθήσομαι τῷ Δαυὶδ

, ! ᾿ , ^ ,
- διαϑήχην εἰρήνης" χαι ἀφανιῶ ϑυρία πονηρὰ ἀπὸ

^ ^ i] 7 » ^ ,

τῆς γῆς" xci κατειχησουσιν ἐν τῇ ἐρήμῳ memct-
, LT A €um » A 2 A

ϑοτες, καὶ τὰ εξῆς" ἤμελλον δὲ εἰ χαὶ μὴ ἐν

, / !] , » 5 , ^ 7

ami γενέσθαι, uÀÀ οὖν οὐ μιχραῖς περιπιπ-

^ /, iN D D

τειν συμφοροίις" πάντων μὲν τῶν mepiuxov βα-
' 1 , * , Lh ! ; i

σχάνως περὶ αὐτοὺς διαχειμένων., ἐξαιρέτως δὲ

3 ὃ ! , ! ͵ ν ὁ } A '

Ἰδουμαίων" ἀναγχαιως τοινυν μέμνηταί χαὶ TCu-

A R7 / ΕἸ ^ ,

τῶν; χαὶ tfj τούτων Gas ὑποσχέσει ἐπισύν-
: ' |XNE S ἃ: - a , 1 3

wje τὴν κατὰ Ἰδουμαίων ὅρασιν, cv τὰ xat

» ^v ^ € RS Li 2 fa Li

£XeLO. XAlo2v, ὡς ἐγὼ νομίζω, ἐχβησομενα μη-
L 5». V A A A , L 1 A λ

γυων, ἀλλὰ τὰ μετὰ τὴν ἐπάνοδον, vot τὴν χατὰ

͵ A - δι τὰ ͵ ^ 1
Ἰδουμαίων πληγὴν ὑπὸ Ιουδα τοῦ μαχχαβαίου

3 7
ἐσομένην.

/ TOT ' Y ! *
Au2 δὲ ἔϑνη λέγει τὰς δεχα φυλὰς καὶ τὰς v;

! ! A ΄ UI 3 A A '
Quz δυο δὲ χώρας τὴν Ἰουδαιαν xot τὴν Xapa-
ij A ͵ Ec τῷ d^ c ^ A
beow* τὸ ὃε χυριςς £x ἔστιν, 0 ἐβραῖος καὶ
y pns , A ^ , » ὯΝ A ^ « 7
€xEL Ὧν. XvzL τοῦ οὐκ ἔλαθεν iov τῶν ῥημᾶ-
ς : L4 V » 1 Li
τῶν ἢ peyaÀevyux* εἰ wat ἀνεξιχαχίᾳ παρεπέρ--
i xd f X. Li
Jaco: τὴν αὐτιχα διχην.----Ὑψηλα χαλέσας διὰ
o.» *» 0X Vt ᾿ ' 274 M]
tX ἐπ᾿ αὐτοῖς παραδοξα γεγενημένα" αἰώνια δὲ
᾿ [9 PY exu P ͵ e
δια τὸ ἐπὶ πολλῷ χρονῳ αὐτόϑι χατοικῆσαι lov-
͵ e »! e , m ^ : V $5::N 1
δαιους" ἵνα εἰπὴ, ὅτι οὐχ ἀγνοῶν τὴν ἐμὴν Qv-
)/435 5» ! ^ 9 Y Ὁ
ναμιν, ἀλλ ἐκ πολλῶν πεῖῤαν λαβὼν, ὥσπερ

3 α΄ ^ à 1 , X 5 r
ἐπιλαθόμενος τῶν προτέρων; εἰς ὄνειδος ἐχῴρεις.

--Πανταχου φαίνεται ὁ ϑεὸς ᾿ἀφορμὴν ζητῶν ν. 13.
LI

A , 3. αὶ 7 , 4 y , ^
τὴν εἰς ἀνθρώπους eUtpytoiay* ὥσπερ κἀνταῦϑα
» αὶ i Y A ^ 7
οὐδὲ μετὰ τὴν συμφορὰν τῶν Ἰουδαίων βελτιω--
LI » e , ' Ny , & £27
ϑέντων, ἔλαβε τῶν ἐναντιων τὰ OvtiÓn εἰς vmo-
! , ^ ! E" :

Seat) σωτηρίας" ἐπειδὴ τοῖνυν χαλεπῶν, φησιν;
E ͵ ͵ i] ^ 1 E] 7 ,
ἐλαβετε meipav, xat τῆς προτέρας εὐνομίας Ex-

͵ ei A ͵ ^ » C. ,
πεπτωχατε) ὥστε μὴ μνονὸν TOLG ἀποῖεν.. ἀλ-

« m ' » δ, 4 L
AX TOig περιοιχεις ὄνειδος γενέσθαι. πάντων

ς» , G^ ' A 3 ! el
ὑμῖν τῶν ἀγαθῶν ταρεξω τὴν ἀπολαυσιν" ἵνα

^ ei [7] , * -—. δι 3 ,
γνῶσιν ὅτι ὥσπερ ἐν Αἰγυπτῳ τυγχάνοντες ,, ἐξ
χων ^ " 4 r E ^
λέγων πολλοι γεγόνασι χατὰ τὺν τοῦ θεοῦ wn-

͵ M A Y “

δεμονίαν. οὕτω χατα τὸ παρὸν εἰς πλῆθος ἐπι-
δωσουσιν. ᾿ ᾿

2? A *, M ^ A !

Ἐπειδὴ τοίνυν, φησὶν, Ιδουμαῖοι, καὶ πάντες

c , » » ^" y , y ἢ M
οἱ περίοικοι ἔργον ἔθεντο τοῦ ἄρδην ἀπολέσαι τὸν

v. 45.

225. Ὁ.

cod.

᾽ς 17,
f. 926. a.

y^22.

120 ! B

λαὸν, ἡδονὴν οἰκείαν τιβέμενοι τὴν ὑμετέραν συμ-
φοράν, ἀγανακτήσας xXT αὐτῶν ἀποφαίνομαι.----

Σημειωτέον ὡς οὐδαμοῦ ᾿Ιευδαίους ἀξίους de
νυσι, τῶν παρὰ ϑεοῦ ἀγαθῶν. ἀλλ᾽ ἄνω καὶ χάτω
τῆς εἰς αὐτοὺς εὐεργεσίας τὴν αἰτίαν παρέχων.
---Τουτέστι χατὰ τούτων χρήσομαι τιμωρίᾳ , xal
τῆς προσούσης δόξῃς ἐχτὸς χαταστήσονται.----
Ἐπειδὴ δὲ ἐδόκουν πῶς ἀμφιβάλλειν εἰ μετὰ το-
σαύτην ἐρημίαν, τὴν τε οἰκείαν ἀπολήψονται,

AME 3 7 ! 3 ! LY N
χαὶ ἐν ἀφϑονιφ διαξουσιν, ἀναγκαίως ἐπὶ τὰ

3) Li “ ! , A NS ^
. ἤδη yeyovoca τὴ pvnphn αὐτοὺς ἀνάγει. Καλῶς

LI r et / 3 T » M $24
τὸ γεννήσω. ἵνα δειξῃ αὐτοῦ ἔργον τὸ &oc-
' ^ * '

pevcv— Qeuep yap , φησιν, νῦν ἐν ἀφϑονοις
διάγοντας ὑμᾶς ἐδοκίμασα τόϊς ἐχϑρόϊς παρα-
^ X oq s ^ Lj A » “

δοῦναι, καὶ ὁρᾶτε τῶν λόγων τὴν ἔχβασιν. οὕ-
5 & e € x N 2 ^

τως αὖϑις ὑπισχνοῦμαι ὑμῖν τὴν ἄνοδον. xal

μηκέτι TÓlg αὐτδὶς περιπεσέϊσθε.
CAP. AXXVI.

Ταῦτα. qnot, τὰ πράγματα μαρτυρέι τῷ
δικαίῳ τῆς τιμωρίας" οὐ γὰρ μόνον τὰ παντοδα-
πὰ εἴδωλα θεραπεύοντες διετέλεσαν. ἀλλὰ wot
πᾶν εἶδος ἐπετήδευσαν ipli . ὡς πάσης
βλασφημίας zat βδελυγμίας χαὶ μίσους ἀναπλη-

σϑῆναι" xai ἐπειδὴ κατὰ τὸν ép λίαν. ἀχά-

. Saptoc ἀποχαϑημένη ἐδόχει, τουτέστιν ἢ ἐν ὑυ-

» t m ͵ ^
σει αἵματος , ἐχείνῳ τῷ περιττώματι τῆς παρα-
! 3 ' MUN ^ !
νομιας ἀπειχαζει τὴῦ βδελυγμιαν.
X I e^ 1 1 / '
Καὶ πάλιν τῆς τιμωριας τὸ δίκαιον δεικνυσιν"
Ὁ 35 ^ ' ; , A »
—Aipa δὲ ἐνταῦθα κέκληκεν οὐ inen τας &À-
λας μιμιφονίας / ἀλλὰ xai τὰς τῶν τέχνων ϑυ-
σίας, ἃς τῖϊς αἱμοβόροις zat πονηρόϊς προσέφε-
ρὸν δαίμοσιν.--- Ἐτρύγησάν . φησιν, ὧν ἐφύτευ-
i ! 1 A ^
cay τοὺς χαρπους.----Πονηρίᾳ,, qnot, συζωντες,
͵ A , ! D A
βλασφημίας μοι γεγένηνται πρόξενοι" πρῶτον μὲν

ἈΝ M M M 3 !
γὰρ ὑπέλαβον τὰ ἔϑνη, διὰ τὴν ἐμὴν ἀσθένειαν

͵ c ^ RC ἃ ^ /
τούτους ἡττηθῆναι. xxi ὑπὸ τόις πολεμίοις yt-

, »! 7 M 7 » ἀϑῷ,
νεσδαι" ἔπειτα, πειρᾷ τὴν πονηριαν αὐτῶν με-
! ». 2 -“ A ! 3 4
μαϑήκοτες.. χατ᾿ ἐμοῦ τὴν βλασφημίαν εκίνη-
€ L4 , ! Ι! M
σαν. GG πειουτοις ἐπιτηδευμασιν χαίροντος, xat
τοὺς οὕτω 7 πονηροὺς ἀνϑροιπους οἰχέιον λαὸν Qvo-
μᾶσαντος.

3 ^c E € 4 ,
Οὐχ jpüc, φησιν, ἄξιοι τῆς σωτηρίας. ἀλ-

POLYCIIRONII

1 Ny , ; , T ^ » ' «
λα τὰ ἔϑνη προσγκει θεραπείας τυχέϊν., ἀφορμὴν
L2 H ^ ! lod ,
τῆς xat ἐμοῦ βλασφημίας map ὑμῶν εἰληφότα"

λυϑήσεται δὲ ἡ βλασφημία διὰ τῆς ὑμετέρας
σωτηρίας τῆς ἐμῆς δειχνυμένης ὀυνάμεως" μα-
θόντες γὰρ ἕπως μέγα μὰ τὸ ὄνομα, xot ἀρχοῦν
εἰς τὴν τῶν ἀῤρογρόκνομίμων σωτηρίαν, δοξάσευσί
pov τὴν δεσποτείαν xot πὐμνβαούσρι, :
Πᾶσαν ταύτην τὴν ὅρασιν xata τὸ ῥητὸν ὅκο-
λούϑως τόϊς προτέροις ἐξέλαβε" τὸ ῥανῶ ig ὑμᾶς
ὕδωρ καϑαρὸν ἑρμηνεύσας εἰς τὴν ἐν νόμῳ λα-
τρείαν" xal ὡς ἐκ τοῦ λοιποῦ τῆς ἀσεβείας ἀπο-
στάντες, τοις ϑείοις προσέξουσι νόμοις xat τὸ
δώσω δὲ ὑμῖν καρδίαν χαινὴν καὶ πνεῦμα καινὸν,
ἀμείνονα φησὶν ὑμῶν ἀπεργάσομαι τὴν προαίρε-

^ ^ ^ E e € /
σιν.----Τοῦτο πᾶσιν ct; ἐπανελθουσιν ἀρμόττει"

€ M ^ ^ / Ὁ"
οἱ γὰρ ἐπανελϑεϊν βουληθέντες, ἔτυχον τῆς ἐπα-᾿

νόδου.---- ἣν οὖν περὶ τὸ καλὸν γνησιότητα νῦν
παραστῆσαι βουλόμενος, χαρδίαν ἔφη χαινὴν χαὶ
πνεῦμα χαινὸν., ἀντὶ τοῦ ἑτέραν παρὰ τὴν οὺ-
σαν" οἱ γὰρ νῦν, gnat, οὕτως ἀνένδοτον £cym-
χότες τὸν λογισμὸν, τοσαύτην ἕξονται τηνιχαῦτα
μεταβολήν"

A i] E] U N » 7 i
σϑαι περὶ τὴν εὐσεβειαν" xat co, μόνον, φησιν.

A M M , ͵
ὥστε χαὶ πολλὴν σπουδὴν ἐπιδειχνυ-

€ m e ^ ͵ E ^ ΕἸ δ΄). ὧδ
ὑμῖν γὴν toig πρόγονοις ἐπαγγελθέισον εἰς ἀποὸ-

L M ' ^ / '
λαυσιν δώσω, ἀλλὰ xai τῶν ἁμαρτημάτων Thy

ἀμνηστίαν παρέξομαι.
CAP. XXXVII.
Θεὸς μὲν cov τοσαύτην ᾿Ιουδαίοις τῶν ἀγα-

^ M 3 , € ͵ A , A ^
Soy τὴν ἀφϑονιαν vateyero* δε ἀπὸ τῆς

, I 3 5»! ^ !
xac ey cuams ταλαιπωριας 0X ἐδέχοντο τῶν Ào-

3 5. .Ἃ M ^ » !
γων τὴν eügnpíay* ἀπὸ γὰρ τῶν ἤδη συμβαν-

A ^ , ^ / € ^
τῶν, χαὶ τοῦ πλήθους τῶν τεϑνηχότων ἑαυτῶν

i] , E , 7 ΕἸ
᾿ἀτπεγινωσχον , χαι εἰς ασιστιοαν χαϑισταντο" ει

μετὰ τοσαύτας συμφορὰς τὴν ἑαυτῶν γῆν ἀπο-
λήψονται" ταύτης ἕνεχα τῆς αἰτίας ὀλιγοψυχοῦν-
τας αὐτοὺς παραμυϑούμενος ϑεὸς , δ ὀπτασίας
ἄγει τὸν προφήτην, ἐπὶ τὸ πεδίον ; καὶ δείκνυσιν
αὐτῷ, ὀςέων τὲ ἘΝ bcn. ᾿χίνησιν χαὶ HM
ἀνάστασιν: ὡς ἂν μὴ μόνον ἀπὸ ψιλῶν, fnua-
ins ἀλλ᾽ ἐχ τοῦ παραδόξου τῶν φαινομένων πι-
στήσῃ περὶ τῶν λεχαμένων,

Καλῶς δὲ τὸ μεςὸν, ἐπειδὴ πᾶσι γατὰ ταυ-

v. 25.
Cod. f. 229.

v, 3.

v. I0.

9-12.

v. L.

od. f. 238. a.
Ü
E
-
᾿
^
$

v. 2.

IN

- , / A j
τὸν τὴν ἄνοδον ἤμελλεν ἐπαγγέλλεσθαι" τὸ Ó€
, / M 459 5» ' M , /
περιήγαγέ με φησὶν, ἵν ἐπὶ τὸν Θεὸν avevé yen

M , , A M M € f,
τὸ γιγνόμενον.---ἰ Ἐπειδὴ dé xat παρῆσαν τινες;

^ , , e| '
ἐνθουσιαμένου τοῦ διχαίου πυνθάνεται, ἵνα τὰ

Mi ,
πρὸς τὸ προφήτην λεγόμενα, χοινὴ διδασχαλία ;

^ 7
τῶν ἁπάντων. γένηται. .
^ [4 « e ^
Βούλεται Qé£ou ὅτε θεός ἐστιν ὁ ταῦτα ποιῶν,
X 34 , ^ M A X G $ M
ἃ xat ἐξ ἀρχῆς παραγαγὼν τὸν ἀνθρωπον" xat
» Lo ' - , M ΄“ [i
ὥσπερ & τῇ πρώτῃ δημιούργιᾳ τὸ σωμα πλάσας,
M 5 ^ 5 ' ^ ^
εἴασεν νεχρονγ εἴτα τοῦτο ἐζωοσοίησεν tn τῆς
^ ' i] 7 L1 m E '
ψυχῆς εἰσόδῳ, τὸν ὅμοιον τρόπον xat vuv τοῦ σω-
A , , Li ' » 7M
ματος τὴν πλάσιν ἐργασάμενος. κατέλειπεν ἔτσι
^ , ? e , , Ld ὅ
τοῦ σχήματος.--οΟὐ τοῦτο βουλεται εἰπεῖν ὅτι
A , , ͵ , ᾽
pix ψυχὴ εἰς ὅλα τὰ σώματα εἰσεδυετο. ἀλλ
^" ET NAP , ^ 4 «€ t »
ὅτι προσετάχϑη ἑκάστη ἀπολαβεῖν τὸ ἑαυτῆς Op-
! ^ i] ΕῚ ^ , em
γανον" wat μήνυει τοῦτο, τὸ εἰπεῖν ἔκ τῶν τεσ-
7 ' A ^ 7 e ,
σάρων τευμάτων. ἀντι τοῦ τανταχοϑεν" οὐ
^ M ͵ A € € ' 3 ΄
χενὴν δὲ μίαν Ψυχὴν τῇ ὑποστάσει ἐκ διαφόρων
' LS e /, d Ὁ λ d
τόπων συνδραμεῖν" ὅτου τείνυν ἕνεκεν ἐπὶ πλήθους
΄ ᾽ Li ' ^ !
βλέπει τὴν ὀπτασιαν" xat 6x τῶν τεσσάρων πνευ-
! E] , Ἁ ͵ f
μάτων ἔφη͵, ἐπειδήτσερ xata διαφόρους τόπους
^ ^ Ll "x τς »
xat μικροῦ πανταχοῦ γῆς Ὥσαν διεσπαρμένοι lov-
^ M 7 ς , M , 1
Ügict ἵνα αὐτοὺς UGti0Q ὡς ἐκ σαντὸς αὐτοὺς
. 7 , “Ἢ 3 » ,
ἐπανάξει ctomes.— Teavt« ,, φησιν , εἰρηται cux

€ , ^ » ,ὔ 7 3 » €
Gg ἀληθῶς ἀναστᾶσεως γενομένης. ἀλλ ὡς χα-

π᾿ A Ἁ ' , ^ '
τὰ πνευματικὴν ϑεωριαν δειχϑέντων τῷ mpogn-

d V b $2 LU
tü.—JXages δειχνὺς ὅτι νεχροὺς ἐχάλεσε τοὺς
» ᾽ ^ ^ LOW,
ἐν αἰχμαλωσίᾳ ταῖς συμφοραϊς τρόπον τινα τεθ-

, M M A ^ 3 , -“
γηχότας , διὰ τὸ μηδενὸς τῶν ἐν Duo λαμτρῶν

ἀπολαύειν.
GA P. XXXVHI.

᾿Αντὶ τοῦ. ὅρα διὰ τῆς πνευματικῆς ἀποχα-
«! Y ^ 3 ' Mod ^ !
Àujees πρὸς toig εἰρημένοις xat ἕτερα τῷ πλη-
M As» A ^ ^
Su συμβησόμενα" τὸ δὲ ἐπὶ τὴν γῆν τοῦ Ma-
γὼγ ἄρχοντα Ῥῶς, Μοσὸχ, xat Θόβελ, ἵνα
^ , M ^
σημᾶνῃ τῶν συμμάχων τὸ πλῆϑος" χαὶ τὸ μὲν
^ LES
Ῥῶς εὔδηλον ὡς ὄνομα πόλεως ἢ χῶρας τυγ--
χάνει" τοὺς δὲ ἀπὸ Βελ Ἴβηρας" τὸ δὲ Ῥῶς ἡ
« ͵ Li M] € ' ej Li L1
Ἑβραίων φωνὴ χεφαλὴν ἑρμηνευει" οὕτω γάρ xat
ς t € ' Y-£-» ,ὔ M M
ὃ gupog TipufyeucgEV" xat ὃ Αχύλας δὲ χεφαλην
^ Lj 5
Μοσέχ' τὸ Ῥῶς, Μοσὸχ ἡρμήνευσεν .----Αντὶ

in^ -» OE. 9 M D E] ri ^ ΠῚ]
του ἐφ υμᾶς τὸ nÀn3og ἐπάγει χοὺν ἄρχοντα

EZECHIELEM.

121
. ' E Y 9u5b , ,
"Pos: Μοσὸχ χαι Θοβελ, ἵνα εἴπῃ τοὺς &x δια--
, ͵ , Ry
φόρων συλλεγέντας ἐθνῶν" ὡς δὲ xat mpeg ἕνα,
9 1 ' ,
cua, τὸν ᾿Αντιοχον οὐ διαλέγεται, ἀλλὰ πρὸς
$5 X 4 ' [ ν * ,
αὐτὸ τὸ συστημα" ἐπειδήπερ οὐχ αὐτὸς ἔπραξε
A ' € i M Li ν᾿
τὸν πόλεμον , οἱ στρατηγοι dé μιγαδας ἐχ δια-
' ͵ , ^ A ,
φόρων λαβοντες ἐθνῶν, πρὸς μάχην ἐχωρησαν.
, , , L ^ -
Τουτέστι χωλύσω σε εἰς ἔργον ἐχβαλέϊν τὴν
' V ' ^ ^ "n
πρόθεσιν" xoi βουλόμενος dios τοῦ ϑεοῦ τὴν
Lj m A ^
δύναμιν, διηγεῖται τὴν ἰσχὺν τοῦ πολέμου.---
, , » ^
Ἔσονται ὃε φησι pec αὐτῶν xat ἕτερα ἔϑνη"
^ i] M " A
Φουὸ dé φησιν εἴναι τοὺς Φιλιστιαίους, ἢ χατά
LÀ L4 ͵ ^
τινας ἕτερον ἔϑνος Λίβυσι προσοικοῦν.----Θοργα-
X Y ! MJ /
μα de λέγει κατὰ μὲν τινας ᾿Αρμενίους xot Ἴβη-
A vC Δ; '
ρας" xata de ἑτέρους Καππαδοχας xo Γαλάτας.
, A ^ "s A ^ , ,
TAM του, παρασχευασαί μετα τῶν εἰρημένων
3 VS m , Yo P 1
εἰς πόλεμον, καὶ ἐπαγάγου xat ἑτέρους πλείο--
2 V ^ ,
ναις.----Αντι τοῦ, συγχωρήσω σοι πάντα χατὰ γνώ-
5 d a£ 9 b ' , ^
μὴν διαπραξασδαι, τῇ παρουσιᾷ φυλάττων τὴν
3 ͵ ͵ 2o"
ἀποφασὶν.----ουτεστιν ἐκ μαχῤοῦ χρόνου πρὸς
M fs C » ,
τὸν τῦλεμον εὐτρετισαι εἰ γάρ tig λογίσαιτο
^ eS ἂν LI ὃ M A D e .
τῶν &7v&9 τὴν διαφορὰν, xat τῶν ὅπλων τὴν
x LXX 2 , ^ m
παρασχευην. εὑρήσει οὐ μιχροῦ τινος χρόνου τῶν
͵ A , " , ^
τοιουτῶν τὴν συλλογην.---ἰΑρτι γάρ, φησι, τῆς
͵ , ͵ ΄ , » ^
δουλείας ἀπαλλαγεντες, μόλις ἐν eipnyn Oeiycy.—
, «y 1 3 Li , A
᾿Αλλ ὅμως, φησιν. οὐδεμιαν ἀναψυχὴν συγ-

1 ν νιν , i] U 3 » Ὁ
χωρησᾶς αὐυτοις γένεσϑαι, προς τον χατ αὐτῶν

᾿ f 7 D Y M M “ x
ἐχωρήσας πόλεμον" ἀλλα διὰ μὲν τοῦ xat& τὸν

€ b , , ' i] ^ Ἁ
veto» παραδείγματος, ἐσήμανεν τὸ πλῆθος" διὰ
λ t ͵ 1 ^ b 7 Π
de τῆς καταιγίδος, τὸ σφοδρὸν τῶν πολεμίων" διά
A -" , i] ͵ r4 ,
δὲ τῆς νεφέλης, τὸ φοβερον.---- Τουτέστι πείσῃ
^N “ ex. ^ , , Y
ταῦτα, ἅπερ ἕτερους διαϑῆναι ἐσπούδασας σὺν
^ - ,
πᾶσι toig συμμάχεις.
Πολλῇ

, θ 7 M Ac. ve /
εν Up.cup.evoc τον λαοῦ Ὧν ὑπεζςζῆσαν ταλαιπωριαν"

͵ " ,
γάρ, φησι, πονηρίᾳ κεχρημένος, cux

^ X56 5 ͵ e, P4 ^ “ὦ 3.
σχοπῶ ὃδὲ ὡς εὐαλωτους ἕξεις. ἄρτι μεν τῆς ἀλ-
͵ ^ 3 ͵
λοτριας γῆς ἐπανελθόντας" ἡσυχάζειν δὲ διεγ--
͵ » X ^ E » mv E] L2
νωχοότας ἔτσι τῆς γῆς αὐτῶν ἐπιστρατεῦσαι βου-

Ui / 1 c "4 D M »»
λεύῃ.---Φαίνεται yap ὁ ᾿Αντίοχος μετὰ τὴν ἀπ

Αἰγύπτου ὑποςροφὴν, τῆς μὲν πόλεως χατεσχη-

κὼς, συλήσας δὲ τὸν ναὸν, περιελὼν τε τὸ τεϊ-

χϑξς χαὶ πολλοὺς χατασφάξας.----Αλλὰ τού--:

των, φησὶ; γενομένων, αὐτὸς εἰς βοήθειαν κατα-

στήσομαι τῶν ἀδικουμένων: χαϑάτερ ἤδη mpo-
16

v.

. 1].

v. 18.
cod. f. 228. a.

eod, f. 929. a.

199

, A hr , Y ^ À ' Y

τερον ἀπαλλάξας αὐτοὺς τῶν πολεμίων, χαι

M i i 1 , λ

σανταάχόϑεν τε αὐτοὺς συναγαγὼν χαὶ εἰς τὸ

, ^ E L4 ι ' ^ ^C 4

ἀρχάϊον &moxaTacTüGae , xat Ücug τῆς γῆς τὴν

5 ! , b! 1 ^v. m v ^

ἐπαγγελιαν" ὀμφαλον γὰρ τῆς γής καλέι τῆς γῆς

ΑΝ !

τὸ πιώτατον.

' V M , ' Lj “,

Ὁ μὲν Σαβὰ καὶ Δαιδὰν ἀπόγονοι εἰσι τοῦ

A] ^ , . A ^ ' /

Χαμ, ct κατῴκησαν τὴν voy λεγομένην Περσιδα

^ /, , i] LO /

χαὶ Βαβυλῶνα μέχρις Αἰϑοπιας᾽ φασι ὃε ταυ-

LI , ^s M ! δ᾽. Ψ ͵

τας τὰς πόλεις, ἡτοῦν τὰ χωριὰ ἐπ ὄνομα θεν-

^9 3 e PA eot 3 [Lj A

tX TOW οἰγιστῶν μεταξυ χεῖσθαι Αἰϑιοσιας vat

Βαβυλῶνος.

/ » ^ ei , A qn ^ wn '
βηιύλεται εἰπέϊν ὅτι εἰς τὸν χάτα Ἰουδαίων ccv

Τὸ δὲ ἔμποροι Θαρσέις λέγειν,

΄ ͵ € | M c '
παρασγευαζομένου πόλεμον ὡς ἐπὶ ὡμολογημενῃ
^ L4 (e 5 ! "i € i
τῇ νιχὴ πλεῖστοι εἰς ἐμποριαν ἀφίξονται, οἱ μὲν
4 4
3 ] € 1 , ^ , '
ἀπὸ ϑαλάττης. οἱ 06€ ἀπὸ Αἰϑιοσιας tpeycy-
͵ λ ͵ "V » , P]
τες.----Δείχνυσι τὴν χαγιαν τοῦ Αντιόχου, ὅτι
, *
! » ' $t ἢ * ἡ
χατέχῶν τῆς χωράς; οὐδὲ ὡς οἰχείων ἐφείσατο,
e il » Ἁ ΄ '
πανολεϑρίᾳ dé αὐτοὺς ἀπολέσαι. ἐβουλεύσατο"
» 7 , ! Lj e A
ἔστη δέ. φησιν, οὐ μέχρι τούτων. ὥστε τὸν
e i L Lun i]
λαὸν διαϑῆναι τὰ χείριστα, ἀλλὰ xoi xaT αὐ-
“ων ET ^ P i] , ᾽ Y Y
τοῦ τοῦ Θεοῦ ἐξετεινε τὴν τολμᾶν" εἰς yap τὸν
A ! , αλ hog 35 vy
ναὸν παρανόμως εἰσελθὼν, τὰ ἐν αὐτῷ ὄντα
»| V M , ' D í , Y -"
ἔλαβε.----Τὸ 0& ἀπενεγχασθαι xtüow, ἀντὶ του
» , e 1 Hi (^ , 7
ἰδία αὐτοῦ τπριησασϑαι τὰ Θεῷ ἀναγείμενα.----
3, i e 1 , , 4
Ἵνα εἴσῃ τὰ ἐκ πολλῶν. συνάχϑεντα εἰς τὴν
* '
mM ^ ^ ^v » L
τιμὴν τοῦ Seo0 , ταῦτα λαβέϊν ἐσπούδασεν.----
᾽ V ' N , e , ͵
Ἐπειδὴ τοινυν, φησὶν, εἰς τόσουτον ἐλήλακας
! » € NE 1 MSRRon
τόλμης, tat ὡς πρὸς ἐμὲ télvetg τὴν τόλμαν"
5 ' A M M , SUN d I
ἐσειδησερ xai τὸν λαὸν ἐν εἰρήνῃ χατῴνχησα"
ὟΣ Li »$V t , t
πορϑέιν διεγνωχας, οὐδὲν πρὸς ἀπωλειαν παρα-
͵ PN | / , Ll
λειμσανων τοῦ σλήϑους.---Οὐχ- ὑπεροψίᾳ τοὺ
^ ^ L , 34^
λαοῦ ταῦτα γενεσθαι συγχωρήσω., ἀλλ᾽ ὥστε
Ἢ E D / /
πᾶσι διαγνωσθῆναι uou τὴν δύναμιν .----Διαλύσω
X A , , ^ i
σου, φησί, τὴν Ouvapiv , ὥστε ἐχσεσεὶῖν τὰ ἐν
"i / " / I ' .
ταῖς χερσι ocv φερόμενα τοξα' ϑαυμασιωτατα
NC [D ἢ , € , ^ H 1
δὲ ἀποτειναξω tO TcLcV σου ὡς CU τῶν περι τὸν
΄ n i A ^ ^ Hy "m
Ἴουδαν νικώντων, ἀλλὰ τοῦ Seco τὴν εαυτοῦ
' ! LI 1 7 , X
duxvvztoe βοηϑειαν.----Τὸ O6 χληϑήσεται, ἀντὶ
^ S κ & ' € Li ^ '
τοῦ ἐπὶ πολὺν χρόνον Ἢ μνημὴ τῶν γινομένων
' εἰ V i] ^ NUR.)
διατεθησεται" ἕχαςος γὰρ περι τοῦτο πολὺ ἐρω-
^ 2 ἐξ Y l :
τῶν, ἐμάνθανε τὸ κατόρθωμα.
, ^ , M 1 M “ ^
Evrav2a ον xat& τὸ συνέχες τῶν νεχρῶν

í D , ,
ϑιαπτομένων λέγει χαϑαρίζεσϑαι τὸν témcy , ἀλλ

POLYCHRONII

m D A . ^c NE /
ὅτι μετὰ τοὺς πολέμους παυϑῆναι χαὶ ἡσυχίαν
, ^ € » vw
γενεσθαι τῶν δεινῶν ττολλῶν ὡς εἰκὸς διεσχεδα--
7 Ἁ hi L2 "m ' 3 ͵
σμένων, δια τὸ πλῆθος τῶν τεθνεώτων ὀφθήσεται
/ € v “ i] A Y 7 »5€ ,
μέχρις ἐπταμηνοῦ" xat xata τὸ μέσον ἐῤῥιμμένον
, E^ AND 4 «^ 7 €! » Ly
τι τῶν ὁςέων, ὃ συνάγοντες, ριψουσιν εἰς τὸν
» r ! » d τα, 0c E !
ἀφωρισμένον τοπον. χαθάρτου γὰρ νομιζομενου
^ em E / Φ ας Ὶ A] !
τοῦ νεχροῦ, ἀναγχαίως ἅπερ ὁ λαὸς γαι μάλιστα
, Ld ὃ : Li « ^ M /, M
εὐσεβεῖν διεγνωχως, ὡς ἂν pn μολύναιτο τὰ παρ-
Li ^ / F , »€/
ευρισχόμενα τῶν τεθνεώτων λείψανα, ἀπεῤῥιπ-
, A 3 / / J LI
tcwy εἰς τὸν ἰδιάζοντα τόπον.-----[ουτέστιν cUx
» ^ I , Ἁ A
ἔλαττον. τῶν πωποτε γενομένων, vat τὰ συμβη-
B. , [ ΦΥΚΊΑ, ΄
σομεναι ἐν διηγήσει ἕξουσι---- Ἐπειδὴ γὰρ ὁ &nzo-
^ / ἂν iJ V ,
μένος νεχροῦ ἀχάϑαρτος Ὧν χατὰ τὸν νόμον, ὡς
» L1 ΄ ΄ ^ em ^ e
ἂν μὴ πᾶντες pohuvcwco τὴ ταφῇ τοῦ Vewpou,

ἀναγγαίως τινὰς ἠφόρισαν εἰς τεῦτο.
CAPS XL.

! ^ M , , ' — '
Παραπλησίως τῷ Δανιηλ ἐν ἐχπληκτῳ τῇ θέᾳ
€ * ᾿ ^ 1 ? / ^
ὡς ἂν μὴ τῇ cuvnsta εὐκαταφρόνητος νομισ ἢ
m , , € 15€ E] ! ^
τῶν εὐαγγελιων ἢ προρρησις.---- Αχολουθως τῇ
͵ : , € x ! e
προχειμενὴ ὀπτασιφ ἡ ὄψις δεικνυται" ἐπειδὴ τού-
» 7 e^ 1 [
τοις οἱ οἰκοδόμοι xEy poat ei oSacty.— EvSa-
͵ c 7 HUN 3} ι
περ πρότερον οἱ διχαζοντες ἐχάϑεντο, ἔνϑα καὶ
/ ΄ , ͵] E" / «
Ἱερεμίας πλείστους ἐποιήσατο τῶν λόγων, ὡσα--
Ly ! & 3 ^ ! A
vit τοαῤῥησιαζομενος ἔτι τόϊς λόγοις, χαὶ τὸ
Π ^ / ! « i] ΕἸ
βεβαιον τῶν δεικνυμένων διδάσχων. ὡς xot εἰς
LT , , ! , : ͵ 1
τὴν mpotepav εὐνεμίαν ἀποχατασταϑήσεται τὰ
V
πράγματα. :
»8! i LE , 5 5
Εἰδέναι δὲ δεῖ ὡς οὐ δυνατὸν ἐςιν μετὰ ἀνρι-
, el 32 e 1 €f & r ;
βειας ἅπαντα ἐπεξελθέϊν τὰ ῥήματα πλειστὴν

U ^ Y , 5
yop ἔχειν δυχεῖ τὴν ὑπερβολήν" ἀληθὴς δὲ οἶμαι

τῆς ἀληϑείας εὕρεσις, τῶν ἀδυνάτων m μάθησις"

va ἥ Nar ' /
xat βραχέων τινῶν ἐπιμνησϑεὶς, συντόμως πει-

͵ X , ͵ ev 5
ράσομαι δείξαι τὸ mpoxeipevcv: πρῶτον μὲν cuv |

4 » L ͵ ! [i
&gopotn) ἂν τις tt λέγει προτείχισμοι. πότερον
-“ ^ M f ^" , M
δεύτερον τέϊχος παρὰ τὸ πρότερον, Ὦ τόπον τινὰ
M Ὁ / , 1 M A , Ó 3
Opo tcv τείχους; ἀλλὰ τὸ μὲν δεύτερον, οὐχ
I pe ' i Li
(iov τε ἐχλαβέϊν, ἐπείπερ χαὶ ὕψος καὶ πλάτος
/ - , N 1 1 ^ €
λέγει toU μετρουμένου" τὸ δὲ πρότερον τῆς pn-
! . a i , 5] V (d !
ϑησομενης μεγαλοφυίας cux ἄξιον τὸ πήχεις μο--
ὰ d i “ “ 1 1 ,
vov εξ εἰναι τὸ ὕψος τοῦ τείχους, xat μάλιστα
' x» X τ, ͵ - ι «
τοσουτου ὄντος καὶ τοῦ πλατους πῶς ὃὲ ὅλως

? gd T Α͂Ν 5 Y ^ ΄ »
οἷόν tS ἣν ἰσὸν εἰναι tO ὕψος TO πλάτει; ἀλ-

y.
eod. f. 299.

IN

»ῳὼ δ ' ͵ € ' c
λως τε οὐδὲ φαίνεται Quo τειχῶν μνημόνενων ὁ
!
προφήτης. |
a ͵ ΄, ^ 4
Οὕτως οὖν ὁ Πολυχρονιος πάντα τὰ περι
^ ^ ^ ^ ^ o»
τῆς γατασχευὴς τοῦ ναοῦ ὑιεξελθὼν, xat ἐν
^ ͵ ^ A ὃν’ Lj ^
πᾶσι διαπορήσας) καὶ τὸ ἀδυνατον δειξας τῶν
4, Y λ M »! , ^
γεγραμμένων" Ou xat περιττὸν ᾧηϑην ἐνθῆναι
ἀῶ es ὃ ^ (BA 3 ed * ' ^w
ταῦτα τῇ Oe τῇ βιβλῳ" ὕστερον ἐπιφέρει ταῦτα.
7 ! εἰ ᾿ Ἢ »4“" » Lt
Τούτων τοινυν οὕτως ἔχοντων,, οὐδὲν ἀπεικὸς
?
U € A] M ! N ͵
χαὶ νῦν τὸν μὲν προφήτην μετὰ πάσης ἀχριβείας
' N ^ , LJ ,
δεξασθαι παρὰ τοῦ πνεύματος τῶν προχειμένων
V » , x p , J
τὴν ἀπογαλυψιν, καὶ avtov σημειωσασῆαι ἀκο--
' ΄ / m 5 ! ἀν A A 1
λουϑως ὁμοίως τῇ ἀποχαλυψει" μὴ μὴν τοὺς μετὰ
^ , LU ! Ld ^v
ταῦτα διάγοντας ἀσυνάρτητον δόξει τῶν ῥητῶν
᾽ ΄ὔ 3 / c /,. i] »
τὴν ἀκολουθίαν txti2eg-2at 0 τοίνυν τὸν εἰρη-
' , MER ! :
μένον τρόπον xatapaSow, ἀναγχαίως οὐδὲν ἀχρι-
' ^ A , 1 i 3
Bekoynaautvog τῶν χατὰ μέρος δια τὴν mpctipn-
' incu » “ ^ V ' ,
μένην αἰτιαν ὄψεται τοῦ Θεοῦ τὴν προνοιαν" cu
^ M - , ^
γὰρ ἅπερ ἡμέϊς un χαταλαμβάνομεν, ταῦτα εἰς
' "m / e , / , j
χατηγορίαν τοῦ wnÓspovcg ἕλχειν ὀφείλομεν, ἀλλὰ
! M ^» ! M] '
ϑαυμάζειν μὲν τῆς UGpovciag τὸν tov, OpoÀo-
^ M M $14 3 ΄ 2 Ἣν 3o '
γέϊν δὲ τὴν οἰχειαν ἀσθένειαν ἔν οἰς μὴ ἐφιχνου-

μεϑα τῶν γεγραμμένων.
CAP. XLIII.

i ^ A D ͵ , »!

Ἐπειδὴ ἐν τοῖς xat& τῆς πολεὼς λογοις ἔφη
^ ^ M δι τὰ * 0 ^
ὅτι ἢ δόξα τοῦ ϑεοὺῦ Ἰσραὴλ ἐπέβη ἐπὶ τῶν χε-
V ' x - i] , Li ^ ^
ρουβὶμ., καὶ τότε τὰ Χερουβιμ ἀπέπτη τοὺ ναοῦ,
i ^ Uu T

Gate ἔρημον καταλειφθῆναι τὸν CtxoY , ἀναγχ-
, D i] m E] "m * Ἂ cd
αἰως νῦν OQtpt τῆς οἰχοδομῆς διαλεχϑεις, αὖ-
, 3 ὅν ^ ^ Li , A M
Sig eUdoxcüvta τῷ ναῷ πάλιν δειχνυσιν τὸν θεὸν

, E Lad ^ Li ͵7
xai τρόπόν τινα ἐνειχειν τῷ τόπῳ προαιρούμε-

, ΕΥ ΤῊΣ arf € ,
γον.---- Βούλεται δὲ εἰπεῖν ὡς παραπλήσιον τι βᾳ-
^ , Li 3-1! L E] , /,

σιλικῇ εἰσόδῳ ἔγωετο, πάντων εἰς εὐφημίαν χι-
^ i 1 € , A x
νουμένων τῶν πρὸς λειτουργίαν ἑτοίμων" τὸ γὰρ

^C ^ » ͵ 2 e»
πλῆθος τῶν ἀοράτων δυνάμεων παραστῆσαι βου-

í à
λόμενος. παρεμβολὴν ἐχάλεσεν' εἴποι δ᾽ ἄν cic

4 ὃ λ Co E 5 £i: ^ f^ A
τὸ διπλασιαζοντων., ὡς οὐ μόνον τῇ φωνῇ πρὸς
, , 3 A A V ^ 3/4
ὕμνον ἐτρέποντο, ἀλλὰ xai τὰς χεϊρας ἐκίνουν"
Ψ ^ LI » 05 n ^ f» A
ctoy δὴ φιλέϊ γίνεσθαι ἐπὶ τῶν δημοτῶν τῶν τὰς
, 7 ΠΩΣ ^ ^ 3 / , /, “
ὀθόνας τῇ τῆς φωνῆς ἐχβέησει ἐπισειόντων τεῖς
»
ἀρχουσιν.
LU ; -
Δοξαν γαλεὶι

F. 4’ » ^ , ^
χύχλωθεν οἴμαι εἰρῆσϑαι ἀκολούϑως τῇ προτέρᾳ

^ A ^ ! Vos
τοῦ φωτὸς τὰς λαμπηδονας" to δὲ

EZECHIELEM.

193
, / $$ b 4 ΨΥ, ͵
ὀπτασίᾳ οὐδὲν γὰρ τούτου διαλλάττειν ψομιζω
il , , * E , ,
τὸ φέγγος χύχλῳ αὐτοῦ" ἵνα δείξῃ ὅτι οὐκ ἀλλο-
! Li “ » - , » 5 ^5 ΕἸ ^
θεν ποθεν τὸ φῶς αἀπετελεῖτο, ἀλλ cm αὐτοῦ
^ ͵ ἐ ^ m , L ;
τοῦ φαινομένου βασιλεως τῷ τῆς φύσεως ἐξαιρε-
4 " Π ^ , /
to , ἐχύληξιν τινα tcig ϑεωμένοις ϑαυμασίως
΄ Y L , ^
παρέχοντος" x«t διδάσχων ὡς οὐχ ἕτερον ἰδεῖν
à , ͵ ^ ^v Lad
map ὃν ἤδη πρότερον τεϑέαται ἐπὶ τοῦ ναου.----
3 M» , , [ ' E]
Αὐλὴν δὲ ἐσωτέραν λέγει ἔνθα ἤδη πρότερον ἐθεά-
S ar AA oM QA NÉ !
σατο τοὺς ἀνδρας. τὰ μὲν ὀπισϑια δεδωχότος
“ ' ^ i] B LI
τῷ ϑυσιαστηρίῳ., τροσχυνοῦντας δὲ τῷ ἡλίῳ"

U M U ^ 1 ! » c
δειχνυς ὅτι τὰ πάλαι διὰ τὴν ἁμαρτίαν αὐτῶν

, 1 Y^ ^ n5 τῷ 1 i
ἀπολωλότα, νυνὶ διὰ τὴν τοῦ Θεοῦ ἀγαθόξητα

5 ᾿ 5/5» 4 , '
αὐϑις τὴν οἰκείαν ἀπολαμβάνει δοξαν.
, ^ ^ Ψ. ^ , , e »
Exttvct μὲν cuv τῶν εἰρημένων ἕνεκεν ἔδω-
! € mx DAE , 4, κα
χαν διχας" ἡμέϊς δὲ ἐχείνων φυγοντες ζῆλον,
, , Ἀ ^ e 3 / LO Ἵ
ἀσεβειας τε χαὶ τῆς λοιπῆς ἀδικίας ἀπέχεσθαι.
, ' A 5 ΄ M '
-ΕΟἰ tavtüv , φησιν. ἐπεδειξαντο τὴν προαῖ-
UJ 33 ' ^ t* 1
βεσιν. τὰ ἐπαγγελθέντα πληρῶ ϑαυμασίως δὲ
^ ^ » ^ , ^ es »
τῇ τῶν ἀγαπῶν ὑποσχέσει συνῆψε ταῦτα, ὡς ἂν
L. 2 4€ ^ 7 ͵ i] ,
pn ἀναντιρβῆτον τὴν ἐπηγγελθέντων τὴν δόσιν
7 » t c ' ^ 1 Uu
"ομίσαντες, ἀδεῶς ἁμαρτανωτι' GoScuyteg δὲ
^ L ' ' ^ A M
τῶν οἰκείων τὴν ἀπόληψιν, πονῶσι περὶ τὴν apt-
4 EJ λ ? ^ ! M ᾿
τὴν᾽ ἐπειδὴ τοίνυν, φησι, τοσαυτὴν τὴν περὶ
, 1 , , ' [a » U i
αὐτοὺς προηρημαι ἐπιδειξασθαι εὐνοιαν, τὰ κατὰ
᾿" Y 3 ^ 7, ΄ Y ^
τὸν ναὸν αὐτοῖς διάγραψον, παραινεσας xat τῶν
, 2 δ ᾿ - Qiu du ὟΝ yrs
προσηχόντων αὐτοῖς φυλαττεσθαι" εἰ πῶς Ope y
ἂμ QU. ᾽ὔ « "-} ^ '
οὖν ποτε Eyyexottg ὡς ἄξιαν τῶν πλημμελημα-
, 1 * 1 e /
τῶν ἔδωκαν δίχην, τὴν ἐπὶ τὸ χρέϊττον λάβωσι
c , f
penmv.,
€ ΄ ᾿ | ' M ! Ὁ
Ἰλαστήριον ὃε τινὲς μὲν φασι πεταλον εἰ-
€ V ^ ' Ὁ
ναι ὑπὸ τὰ χερουβὶμ ἐντεταμένον, ἀφ᾿ οὗσερ
a , ^»! A i » «€ “
Se0g χρηματίζειν ἐλέγετο τινες δὲ αὐτῆς τῆς
Lu A , € LT ^v P» ,
χιβωτοῦ τὸ σώμα, ὡσανει του Θεοῦ χατωϑεν
ἜΣ AS » n ^ 1 ᾿
ἀπὸ τῶν τῆς νομοθεσιας πλαχὼν τὴν φωνὴν ἐχ-
! M , A * ! ,
πέμποντος.---Τὸ ἀριὴλ. quot, πήχεων τεσσα-
, ' N ᾿ ! i] a
pov σημαίνεσθαι φασι τὸ ϑυσιαστήριον" τὸ yap
A! iH ^ p bab 7 A c
ἀριὴλ ἀπο τῆς ἑβραϊδος γλώττης εἰς τὴν ἐλ-
͵ ͵7 ^ '
ada μεταφερόμενον, ὅρος Θεοῦ ἑρμηνεύεται" οὗ-
M 4 , A M f NE ^ L]
τω δὲ τὸν προφητὴν πρὸς τὸ παρὸν χαλεὶν τὸ

ϑυσιαστύριον.
CAP. XLIV.

, ^ Li » , , 7 M
Ov τοῦτο λέγει ὅτι ἔνδον εἰσιόντα ἐσθίειν τὸν
*

cod. £f. 222. a,
P d

v, 9.

v, M.

Y. 15.

v. 3.
cod. f. 232. b.

v. I5.
cod. f. 333. a.

Ἂν;
eod. f. 233.

—
cC -

.
.

124
3 ΄ 3 1 ^ ? e 1 ^
ἀρχιερέα, ἀλλὰ τοῦ νομίμου τοῦ περὶ τῶν προσ-
, : ! !
χομιζομένων ἄρτων ὑπομιμνήσκχει" τπροστέταχκτο,,
1 $* ΄ ς ! ᾿ , ,
γὰρ «3 ἑκάστην ἐβδομαδα ἀπὸ σαββάτου εἰς
»ux D , /,
σάββατον ἐπὶ τοῦ ϑυσιαστηρίου ἑπτὰ τίϑεσθαι
»! Vw ^ / , '
&prove* μετὰ δὲ ταῦτα λαμβανομένους ἐσθιεσθαι

ΕῚ » ^ | SEIS 3 A C » , ΕἸ ,
παρ αὐτῶν τῶν (έρεων , εκ Em οἰκου ἀλλ ἐν

΄ ' 3 ^ ^ 4 M e k
TOU χεχωρισμένῳ ἕν τῷ va, ὃν xat ἀγιον

’ ^ In A ' ,
προσαγορεύουσι.---- Τοῦτο 06 ἔφη πρὸς μειζονα ev-
' , LASS , t
λαβειαν, ὡς τὸν εἰσιόντα tpomov τινα ἀναποδι-
i! ^ , ^ e^
ζοντα τὴν ἔξοδον ποιέῖσθαι., οὐδαμοῦ νῶτα δι-

/ ^ , Ν
δόντα τῷ ϑυσιαστυρίῳ.
. , , ^ 1 / 1] Ἁ $ » ^
Zmtntecy ἐνταῦϑο τῖνος ἕνεχεν τοὺς 6X τοῦ
/ " , , € m Hj
Σαδδοὺκ ἔφη ἱερατεύειν, ἀλλ᾿ οὐχ ἁπλῶς τοὺς
, ^ it PL. , A 4 L4
ἐχ τοῦ Λευι’ τι οὖν ἐστιν ; τὴν λευιτικὴν φύλην
A A
τὸ δὲ
Ἠλεὶ
€ , A i 4 "€ €
ἡμαρτηχότος , Seóg τὸν Σαμουὴλ χειροτονεϊ te-
͵ , A e 5 A 1 ' I 4
pex, ἐχβαλὼων τοῦ Ηλει τὸ γένος" τούτου yap
Ld , e M / ,
maida τὸν ἐπὶ τοῦ Δαυὶϊὸ ᾿Αβιάϑαρ διδάσκει ἡ

θεὸς ἀφώρισεν εἰς λειτουργίαν τοῦ ἱεροῦ"

V 9 ᾿ ! , ς , ^ 1
τοῦ ᾿Ααρὼν γένος εἰς ἱερωσυνην᾽ τοῦ δὲ

C. .! iH ! EY ^ M
Sua γραφὴ; μεταστήσας αὐτὸν Σολομῶν, τὸν
» 7 ^ y ' ^
Σαδδοὺκ ἀνέδειξε, οὐ ovyycvn ὄντα μόνον τῶν
?
E ^ LN , A |a 3079 d 1 I
ἀπὸ τοῦ Aapow, ἀλλὰ καὶ ἀπόγονον" ἐπειδὴ τοί-
« ^ ΕΝ e LÀ 5»! €
νυν" ἡμαρτηκότας κοινῶς ἅπαντας ἐξεβαλε, ὑπι-
" Cu Sd HS A PUR ἀπο
σχνεῖται δὲ αὐτόϊς θεὸς ἅπαντα λαμπρᾶ xat πε-
΄ Up 4’ i V ^. ^ 3 ^
ριβλεπτα παρέξειν" Ὧν (δὲ τὸ κῦρος τῶν ἀγαθῶν,
e , , /, V D €
ἡ τῆς ἱερωσύνης λατρεία" ἀναγκαίως καὶ τῆς ἐε-
ἤ r ' Α ! » ς ^ 3 1
ρωσυνὴς μεμνηται" xat ταὐυτὴς ovy ἁπλῶς ἀλλα
^ Σ δὸ 1 ὰ M 5, 1 ἘΜ VLA M.
τοῦ Σαδδουκ, ὃς τὴν cpyatav ὑπόσχεσιν ἐφ
^ ! ' , ^ A ^
ἑαυτῷ δειξας θειᾳᾷ χάριτι τόϊς μετὰ ταῦτα ma-
' LJ , ^ r 4
posduxev.— Ka cuyxpwiw ποιέιτα τὸν Àoyov,
4 » eq ls. E OX Ἂν τυ ἡ «
ἵνα emn, ὥσπερ παλάι ἐπί τον Μωύσεως ἡμαρ--
! — “Ὁ Δ ^ AL M 4
τήχοτος τοῦ λαοὺ ἐπὶ τῆς μοσχοποίϊοις τοὺς λευι-

᾽ 17 , ͵ ^ ,
τας ἐξελεξάμην cu κοινωνήσαντας tQ τλήϑει

^ , [ e ^ ^ "c 3.5:
τῆς εἰδωλολατρείας, οὕτω xat νῦν ἅπασι μὲν

παρέξω τὴν ἀνοδον- τοὺς δὲ Σαδδοὺκ ἱερατεύειν

ἀποδειξω" λέγει δὲ Ἰησοῦν τὸν τοὺ Ἰωσεϑδέκ.

GAP; XLV...

, A X c ^ I ^ ,
Χρινικα xata τὸν ἑβραϊον σημαίνει τὸν. πὰρ
€ v ' 7 iL
ἡμῶν Aeyoutvcy χαβον" τὸ δὲ γομὸρ οἱονεὶ ξέςαι
δὰ δὴ es
τριακόντα" οἱ δὲ κόρον καλοῦσι: τὸ dé vot λέ-

, Á ! NOR Voir
γουδί anpouvety τριμοδιον" τὸ αὐτὸ καὶ σάτον xa-

ἜΝ C^ ! 1 HN » Hl
λοῦσι" τινος δε ἕνεκεν χαθῆχεν εἰς τὴν περὶ τού-

POLYCHRONII

E ! : 1 Li , ^ A LL
τῶν ἀχριβολογίαν , xat μάλιστα ἐν τῷ περὶ τοὺς

€ ! ! 3 LI ' 3 M 77
ἱερέας λόγῳ ; ἐπειδὴ προσέταξεν αὐτοὺς δεκάτας
! , » X, 7$ ! A !
λαμβανειν πάντων, οἴνου καὶ ἐλαίου καὶ σίτου,

^ M ! d » 47 »
ταῦτα δὲ μέτρῳ πάντως ἐδίδοντο, ὡς ἂν μὴ
&£ x ! NUS lad
ὑπὸ πλεονεξίας περὶ τὰ μέτρα κακουργῶσι , xx
/ , l M " “Ἢ »" ΕΝ
τούτου αὐτοὶ τὲ βλασφημουνται, χαὶ βλάπ-
ς !; Y € 1
τονται οἱ τροσκομιζοντες. τοὺς ἑτέρων διδα-
! € ^ P ΄ !
σχάλους ὁρῶντες τρὸς τλεονεξιαν βλέποντας.
» I M ^ ! »
ἀναγχαίως πέρι ταῦτα κατεγένετο, ὡς ἂν vat
᾽ M os λ διῇ M ^ i i! '
αὐτοι ἔχοιεν τὴν ἀπόλαυσιν, καὶ τῇ περὶ τὸ Oi-
, 7 , 5 “"
χαιον ἀχριβειᾳ. ἀξιόπιστοι εἰεν περὶ τῶν προση--
, , 3 '
χόντων διαλεγόμενοι. ----ΟἹἨ ὀβολοὶ ἑρμηνεύονται
7 1 M ^ A »
γράμματα" τὸ ὃδὲ μνᾶ τινὲς μέν φασι πέμματα
, ' Y ^ M m ^
σημαινειν, τινες ὃὲ πᾶν τὸ εἰς τιμὴν τῷ θεῷ Ot-
! ! ' , A e
δομενον.----Σιίχλος μέτρον ἐστὶν ἑβραϊστὶ λεγόμε-
M U A . , € ! M
voy' τὸ yap σεχὲλ κατὰ τὴν Ἑβραίων φωνήν,
΄ ͵ Ω ^ ' 4
μέτρον σημαίνει εἰς τὴν ἑλλαδα μεταφερόμενεν
γλῶσσαν.

ἀνα D. EE

i A Li 3 m ,
To δὲ ὅτι πρόσωπον αὐτοῦ ἔβλεπεν κατὰ ἀνα-
A , ^ L4 Lu
toÀa , οὐχ ἁπλῶς πρόσκειται, ἀλλ᾽ ἵνα διδάξῃ
» ^ J ! , : ,'
ὡς ἐκ τῶν ἀνατολιχωτέρων ἐχώρει" πρόσωπον yap
^ ^ A ͵ M ! e B “
τοῦ ναοῦ αὐτὴν λέγει τὴν ὅεσιν, οἱονεϊ τοῦ ναοῦ
HI MJ 1 ν 3 $,o 113 5 ; !
τὴν ἀρχὴν) ὥσανει ἐκ τοῦ ἐνάντιου μέρους τι-
LU », ' 9.1» 2 M ! ,» nen
γος εἰσιόντος ἐπ ἀνατολᾶς βλεέσοντος ἐχεῖϑεν
^ d 87A / ; Ly A
τοῦ ὕδατος Emi πρόσω φερόμένου" xa δειχνὺς ὡς
» , 7 ^ M , ΄ Li
cux ἐν μέρει γῆς TO εὐαγγέλιον κηρυχϑήσεται ὡς
4.4 ^N e gd . 4 E" D" ,
ent τοῦ Μωύσεως, ἀλλὰ πανταχοῦ τῆς oucu-
7 , € [4 , e /,
μένης διασπαρήσεται ὃ Aoyce.—— Ov τοῦτο βού-
͵7 Y ^" 5 D
λεται σημᾶναι, ὡς ἕτερον ὕδωρ παρα τῷ ἐκ τοῦ
» » yt APP A ἢ ἸῸΝ ^ ,
οἴχου ἐχπορευόμενον, ἐφέρετο ἀπὸ τοῦ νοτιωτέρου
᾿ , 9» 7X t 2 A , M es
μέρους, ἀλλ᾿ ὅτι αὐτὸ τὸ ὕδωρ ἐξιὸν ἀπὸ τῶν
1 ^ -“, ἀκ oit eN A M
cpoS9upev τοῦ ναοῦ, ἐφέρετο κατὰ τὸ δεξιὸν
L4 $ 0 à M A , € ' 4
χλιμα" Exet yap. καὶ τὸ ϑυσιαστύριον εἱστηχει
uU M Y 5 ^ 340 ΄ Ἢ
μετὰ τὸν ναὸν ἔξω ἐν τῇ αὐλῇ" βούλεται δὲ
^ t ^ / , / ^
τῇ τῶν χλιμάτων ὀνομασίᾳ τὴν πᾶσαν οἰκουμέ--
^ LU » Ψ A , LAU. ^
γὴν δηλῶσαι" φήσας γ᾽ οὖν τὸν λόγον ἀπὸ τῶν

᾽ , » ^ 5 E" à
ἀνατολιχωτέρων ἀρχεσῆαι μερῶν , εἰτα τοῦ Vo-

! , , , 3! ,

τίου μνημονεύσας, δύ2 λιπομένων ἔτι χλιμάτων ,
^ 1 M ^ € »4* | ^v

toU τε βορείου xai τοῦ δυτιχοῦ, οὐδὲ τοῦτο χα-

/ ! LI d » -
ταλιμπάνων, ἐπάγει τὰ ébng— ἵνα εἴπῃ mepux- -

^ “ ͵
γαγὼν p διὰ τοῦ βορείου μέρους, ἔστησεν ἐπὶ

v. I.
cod. f. 234.

.4L

IN EZECHIELEM.

L7 ^ - / , “Ὁ ! « Ἁ A
ποῦ δυτικοῦ μέρους" ἐν ᾧ Up τίς ἔστως Upoc
, 1 ^ !"*A 7 ν᾽ ^
ἀνατολὰς βλέπει. διά τοῦτο οὐδὲ εἰπεν ἐνταῦθα

1 » 344? € “ 1 N u ἥν
πρόσωσιν, ἀλλ ἁσλῶς πρὸς τὴν τυλὴν cnc

3 ^ y ' Nod y Au v$ /
αὐλῆς, ἔνϑα περ τὰ ἅγια ἵν" tO ἀντιτεταμε-

A Y A A ^
voy διδάσκει uípog.——12 ὃὲ κατὰ τὴν ὁδὸν τῆς.

^ "ἢ $2

πύλης ἔξωϑεν σημαίνειν μοι oxi , ὅτι καὶ ἐπὶ

1 . ! ^ »! 4 à ' c

τοὺς ἀνημέρους τῶν ἀνθρώπων διαδοθησεται o

Li ^ “ 7 em i]

λόγος" καὶ ὁρῶμεν τόϊς λόγοις συμφωνοῦντα τὰ

͵ » ͵ , , Α

πράγματα, οὐκ Ἕλληνων μόνων ἀλλὰ χαὶ βαρ-

͵ Y y , 3

βάρων, πολλάχις μὲν xat ἄλλοτε, μάλιστα ἐν
^v ve € μὰ ^ ' M ,

τόϊς xaS ἡμᾶς χαιρόὶς δεξαμένων τὸν Aoyov
, Ἢ / 4 e

ὅπου γε Περσας τε και Mowpovc, xat πλειστα

^ ͵ ΕἸ ,

χατὰ τὸ ἀρχτῶον Σκχυϑιχὰ γένη ἴσμεν εὐμενείᾳ

τοῦ χρείττονος ὑπελϑόντα τοῦ Χριστοῦ τὴν Óe-

σποτείαν.
CAP. XLVII.

Ν᾿ Li i] e ; € » ,
Οὐκ ἐναντίον ἐστιν τοῦτο τῷ ἔμπροσϑεν ct-
, c à og ᾽ ΄ c ' ^
ρημένῳ ὡς τὸ ὕδωρ, ἐξεπορεύετο ὑποχάτω τοῦ

, / E Y Ἁ E , ἃ vw D ^
αιϑριου ἄνω μὲν γὰρ ἔφη ἐξ αὐτοὺ τοῦ ναοῦ

A U ^ ' Y
φέρεσϑαι τὸ ὕδωρ: ὦσανει Go τοῦ νόμου τὴν ᾿

» i] ' ^ , ^ !
ἀρχὴν λαβοντος τοῦ εὐαγγελιχκοῦ κηρύγματος" νυ-
ἃ ἃ » 1 ^ ev ͵ Y X
yt δὲ ἀπὸ «τοῦ δεξιου μέρους τὴν πολλὴν go-
e D Ἁ tj ͵ ΄ ΄
ρὰν ποιεισϑαι τὸ ὕδωρ λέγει, ἔνϑα περ εἱστή-
ι ͵ i! 3 ' f
κει τὸ ϑυσιαστΥύριον. ὡσανεὶ οὐχ ἑτέρως τῶν
» ^ m ͵ » A ^ V X
ἀγαθῶν ἡμῶν τευξομένων., Y, ἀπὸ τῆς περὶ τὸν
M , ὰ , 1 t 4
Sev. ϑεράσειας, ἣν ἐπεδειξάμεθα,, τὸν vuo
^ , , , b 5
τοῦ νομοῦ χηρυττόμενον δεξαμενοι" τὸ οὖν va-
i M M »,
Sec ἔξοδος, ἵνα εἴσῃ χατὰ τὴν ἔξοδον.
Y ΟῚ H1 L4 7
T^ ὃὲ ἀνὸρὸς ἐξ ἐναντίας, ἵνα εἴπῃ χατάντιχρυς
^ wv ^ 5-l ep A ς “ E M
τοῦ ὕδατος ἔξιοντος εἰδὸν τὸν ἑστῶτα. Τὸ μὲν
€ Ἁ L ef » -“ », 3 ͵
βῥῆτον μηνύει ὥς τίνος ἔνδοθεν τοῦ οἴκου ἐξιόντος.
, A s Ne. € ^ x A ͵ z
——Zagtottpoy δὲ αὐτὸ ὁ εἐβραϊος ἔφη" qnot γὰρ
Vs t , ^ 355 | , ^ » € '
xat ἰδου ἐν τῷ ἐξιέναι τινὰ ἄνθρωπον , etotn-
2 "d^. ! j , 2n ᾿ ,
χει ἐξεναντίας" φήσας γὰρ ἀνωτέρω, xai εἰσή-
͵ , M / ^
γαγε με εἰς τὰ πρόθυρα τοῦ οἴχου, ἵνα μὴ vopt-

» ν 4 , A
σωμεν ἔνδον αὐτον εἰσεληλυϑέναι, ἔφη αὐτὸν

i] A ΕΣ € Uu a ' , ,
, κατὰ τὴν ἔξοδον ἕσταναι, ἃ παρελειπεν ἀνωτέ-

“ ' , 1 ᾿ T
pe νῦν προστιϑεις. ἐπειδὴ yap ὕδατι παρεβαλε
, ^ ': , ^
τὸ χήρυγμα, τοῦτο ἔφη ἄρχεσϑαι μὲν ἀπὸ τοῦ
^ ^ '
ναοῦ, χωρέϊν δὲ ἐπὶ τὸ νοτιώτερον μέρος, ἔν-

-. i Li c ' » ^ ,
Sem το θυσιαστύριον εἰστήκει" ExELSEV. τε πε-

- ' " LS! * ^ ^v i
ριφερόμενον ἀγεσϑαι ἐπι τὸ opéiov , χωρεῖν de

125

^ M ! i] ^
ἐπὶ τὴν δύσιν, οὐδὲν τῶν ἔξωϑεν χαταλιμπάνων"
A ᾿ L , ἀκ ^ “ἃ 2 € '
τὸ Ot χηρυγμα οὐχ ἁπλῶς αὐτὸ χαϑ' ἑαυτὸ
ΝΜ , A Li e ,
ἔτρεχεν. ἀλλὰ χηρυττόντων τῶν ἀποστόλων,
Li M ^ , ! ^ '
συνεργούντων Oe τῶν ayysAov , βοηϑουντὸς τε
^ "o5 , / v 3 ,
του SecU. ᾿Εθεασατό τινα καὶ ἐν ἀνθρωπίῳ σχή-
i53 M / 3 » »
ματι παρ᾽ αὐτὸν τὸν τόπον, ἐν ᾧπερ ἐφέρετο τὸ
^ Li , Li LU r 1
ὕδωρ, ἑστῶτα" μηνύων ἀγγέλου τὴν φύσιν. xal
HW: ^ TER L
δύ ἐκείνου τὴν τόις ἀποςόλοις δοϑησομένην συν-
' E] Y ^N E , ͵] '
ἐργειαν mop αὑτῶν τῶν ἀγγέλων προστάγματι
“ ^ M 5 $e ' c
Θεοῦ" τοῦτο γάρ, cipat, xat ὁ Xpugog διδάσκει
λέ τ $ , 3! θ 1 3 M 3 /,
&ytoy* ἀπάρτι ὄψεσθε τοὺς. οὐρανοὺς ἀνεῳγμένους,
^ , 7 ^ ^W 7$ '
χαὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ ϑεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ
, 3.1 M ^" 9 ,
χαταβαίνοντας ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, cu-
t vy ' 4 Ir , ' i]
ρανοῦ ἀνοιξιν λέγων τὴν προς ἀνθρωποὺς λοιπὸν
΄ ^ , / M M b ^
χοινωνιαν τῶν ἀγγέλων" opo γὰρ τῆς Χριστοῦ
͵ ^ ' Li L]
παρουσίας, τῆς ἁμαρτιας χεχυμένης, XXL τσαν-
^ ^ , , ! ΄ '
ταχοῦ τῆς ἀσεβειας χρατουσὴς,, τρόπον τινα διγ-
4$. ' ^ 3 ΄ » 1 Ew ἃ
püco τὰ ἐπουράνια τῶν ἐπιγείων" ἐλθὼν δὲ ὁ
Y , - , L , Ἁ
Χριστὸς κατηλλαᾶξεν ἀμφότερα, λύσας μὲν τὴν
€ ' A A i ' Y ^
&.aptixy , δεδωχως ὃὲ τὴν διχαιοσυνην, χαὶ τῆς
c , χὰ" a9? i " “ , ἢ
υἱιοϑεσιας τὸ ἀξιωμα τῷ γένει τῶν αἀνῷ:ρώσων
'
δωρησαμενος.
7 ^ LU] ! , Ἵ ^
Mérgoy. καλέϊ τὸν χρονον ὡς εἰς πολλὰ διῃ-
, 1 ! i ,
pnuivcy* wat ὁ μακάριος δὲ λέγει Δαβιδ' ἰδοὺ
1 9. M [M , M 3 ,
maÀetgae ἔϑου τὰς ἡμερας μου" cu γὰρ ἀθρόως
^ HN? M , s $5
πανταχοῦ χατηγγειλαν τὸ χηρυγμὰα οἱ ἀπόστο-
, A M ' » Y CENT 2 54!
Àa , ἄλλα κατὰ μέρος ἔσχε τὴν ἐπιδοσιν' mOv-
M ^ M , A ,
νατο μὲν γὰρ θεὸς σημείοις τισὶν ἅπαντας ἀγα-
^ ΕΣ / 5 / Sere 1 , '
γέϊν εἰς Giotty, ἠβούλετο ὃε τοὺς &ySponcvc ,
iG TL, 3 A Li ! 7
μὴ ἀναγχῃ ἀλλὰ γνώμῃ δέξασθαι τὸν λόγον. τὸ
τ᾿ ^ Hi ^ » ^ e s ͵
δὲ ἐν τῇ χείρ! αὐτοῦ͵ ἵνα εἴπῃ τῇ τῶν ἀγγέ-
λων συνεργείᾳ.
' 1 M Li , ^
Aya δὲ τετρακισχιλίους πήχεις μεμετρῆσθαι"
, » M » ^v 9 à e LT 7,
οὐκ ἔφη δὲ αὐτῶν ug ἕν γεγενῆσθαι τὴν μέτρη-
BP ΓΎΡΑ ANA. ' LN $52
gw, ἀλλ ἀνὰ μέρος ἐπίδοσιν xa ἑκάστην yt-
' / , , D hi
γενημένην μέτρησιν" ἐπειδῆσερ ἀπὸ μιχροῦ τὸ
δ ᾿ , 5.4 '
χήρυγμα ἀρξάμενον ἐπεδωχεν" ὅπερ ὁ κύριος δὲ-
' 2 ^^ , ! Lj ,
δασχων ἐν τοῖς εὐαγγελίοις φησίν" ópcim ὀστὶν
Ld n ! t , ^ , "VK. i ὰ
" βασιλεια τῶν οὐρανῶν κόχγῳ σίναπεως, ὃ μι-
' , , /, ^ ͵ » » X
χρότερον ἔστι πάντων τῶν σπερμάτων" óc ἂν Oc
ΕΣ ^ D ! : m ͵ Li
αὐξηθῇ. μεῖζον πάντων τῶν λαχάνων γίνεται,
4 ^ , m ! ' b Ἁ
ὥστε γατασχηνῶσαι ἐν τὸϊις χλάδεις αὐτοῦ τὰ

H ^ ^ , A ! 1 '
πετεινὰ τοῦ cUpxycU ἀλλὰ τούτους τοὺς τῆχεις

Cod. f. 238.a.

126
es X Y i d cw ! 5
προιὼν ὁ προφήτης , μῆνας προσαγορεύει ὡς εἰ-
M M / ,
ναι πάντας κατὰ τὸν προφήτην μήνας cétpanug-
! ὰ ^ M ^
χιλίους, ct ποιοῦσιν ἀριϑῖμον ἐνιαυτῶν τριαχοσι--
e X LY ,
τριάκοντα τριῶν σὺν μησὶν τέτρασι.
3 ! [4 , ^ LET H !
Εἰ δὲ τις λογισῃ τούτων τῶν ἐτῶν τὴν mooc-
A [d Lj ΄ A , ,
vata, ἀφ οὗπερ ὁ δεσποτης Χριστὸς ἐπεδημησε
^e 4, ^ ' , ͵ Α
νῷ γένει τῶν ἀνθρώπων ἐκ παρϑένου τεχϑεὶς ,
! A $ ΟΝ ἢ Α ^
εὑρήσει συναγόμενον τὸν χρόνον ἐπὶ τὴν τοῦ μα-
! 4 ! 93. . “Ὁ ͵
χαρίου Ἰζωνςαντίνου βασιλειαν" ἀφ conep μάλιςα
M »* / » 4 í , M M M
τὴν ἐλευθεριαν ἔλαβον Χριςτιανοι" ἐπεῖ καὶ τὴν
3 M ^ , ! » , 3 i »,
ἀρχὴν τῆς εὐσεβείας ἔσχεν ἐξ ἀποχαλυψεως, &v-
^ M , N 2 ' 1 v
τεῦϑεν θερμὸς ἐραστὴς εὑσεβειας γεγονὼς , τοὺς
t^ / ^ !
ἁπανταχοῦ ἐπισκόπους τιμᾷν διεγινωσχεν.----Ση--
, |] € 4 Mw ͵ e e
μειοτέον δὲ ὡς φήσας τὸ ὕδωρ φέρεσθαι ἕως τῆς
΄ ΧΗ ΝΣ » € € ͵ M Y e
ὀσφύες, οὔκετι ἔφη ὡς ὑπῇρε τὴν χεφαλὴν τοῦ φαι-
, 3 A ΕΣ bU ' Vo€ ^ ^
νομένου &yOpog , ἀλλα uowcy τὸ ῥαγδαῖον τῆς qo-
D » 8! λ M] M
ρᾶς ἐδιδαξεν" ἐπειδὴ ὅσῳ περ ηὐξει τὸ εὐαγγελιχον
, D ^ ' e '
xhpuypa , τοσοῦτο μέϊζον ἡ εὐκολια τοῖς χηρυτ--
$e V 5 ES N ^
τουσιν &ytyveco* ὡς yap οἰμαι, ὁ Δανιὴλ διὰ τῶν
€ ' ' M , e ^ ^
ἑβδομάδων σημαίνει, τὸν μέχρι τῆς τοῦ Χριςοῦ
I " "
παρουσίας χρόνον) ὡς ἀχριβέστερον ἐν ἐκείνοις
N ^ ev
δέδεικται 1)" οὕτως ὁ Ἰεζεκιὴλ τῷ ὀνόματι τῶν
7 , m ^ ^ , ^ ^
πηχέων, ἡτοῦν τῶν μηνῶν παρέστησε τῶν ἐτῶν
X γι Uu , » ! € ' , /
τὸν ἀῤιϑμον" cux ἂν O6 τις ἀμᾶρτοι εἰς τέσ-
: , i M “ ^
σαράς χιλιάδας φήσας τὸν ἅπαντα διρρηϑῆναι
͵ 3 Ι “ tes / !
χρόνον. ἀχολουθως τῷ τῶν χλιμάτων ὀνομασιᾳ"
᾿Ὶ e ' V € “ ͵
ἵνα xat τῇ διαιρέσει τοὺς α'τανταχοῦ σημαναι"
A ^e , e " ͵ '
xai τῇ cwyaQet τῶν “προειρημένων. παραστησῃ
χρόνον.
, D u '
Καὶ τὸ πάντων τῶν ἀνθισταμένων περιέσε-
« ͵ τῷ ν M ^ N93 M
σϑαι 0. προφητὴς μηνυει διὰ τοῦ, καὶ ἰδοὺ χει-
^5 , ν9! ^ "lu
μάῤῥους οὐκ ἠδύναντο διελϑειϊν, ὅτε ἐκβραζον τὸ
“ , jj -“ 3 ! ΄ N ^ A
ὕδωρ, ἀντι τοῦ ἀθρόως φερόμενον, xai πᾶν τὸ
ὴ rm , » !
πρισπίπτον Gapxgvpc).— lva etum , ῥαγδαιως
:
φερομένου
ριαγαγὼν

Sez ' e » 5
x«t ἀνυποιςου.--- ἵνα eumn, αὖθις πε-
»! Li Y. e 4 f
ἔστησε μὲ ἐπὶ τοῦ τροτερου TOUCV
' ' ^ Y 5.
ἔνϑα περ ἐθεάσατο τοῦ ὕδατος τὴν ἔξοδον, ἵνα
, € » V , NS i » A '
LAS OEV , ὡς EL χαὶ ἀρχὴν τὸ εὐαγγελιχὸν xn-
», “Δὰν te / ,
ρυγμα ἔσχεν ἀπὸ τῆς ἐχ παρθένου γεννήσεως ,

, E] 3 « , , / , ! ,
ἄλλ οὖν Ἢ εἰς ἀνθρωσους οἰκονομία οὐ νεω-

τέρα καϑέστηκεν, ἀλλ᾽ ἀρχαία vai ἄγαν πρεσβυ-

'
τατὴ-

1) Rursus Polychronius memorat explanationem suam in Danihelem.

POLYCHRONII

Ποταμὸν μὲν χαλεέϊ τοῦ ὕδατος τὴν φοράν"
n" D ^ A / , e ’ ^
χέιλος Ó& ποταμοῦ τὸν τόπον δι᾿ οὗ φέρεται τὸ
e X M ^ b 3 δι.» f» »! M γ
ὕδωρ᾽ τὸ γὰρ χέϊλος νῦν ἀντι ἀρχῆς ἔφη" τὸ δὲ
! ' M] 3 ^ 4
δενὸρα πολλα ÉvStv xot ἔνϑεν, τοὺς ἐν τῷ vo-
' Tt Νὴ , N £c c
po λέγει προφήτας" εἰ yap , ὡς ἔφην, ὁ Xpi-
à L] δ᾿ ͵7 “᾿ » 3
στὸς ἐφ᾽ ὑςέροις xatpoig ἀφίκετο χατὰ τὴν ἐναν-
1 , T A ^ , :
Oporto , ἀλλ᾽ οὖν xai toic ἀρχαίοις χατὰ τὴν
' ! ^ / n
θείαν φύσιν παρέσχε τὴν χάριν.----Αντὶ τοῦ
9 «ἢ A » f » ! c NONE 4 ^ M
ἐπὶ τοὺς ἐρήμους εὐσεβειας" o ὃὲε ἑβραϊος χαι
^v ' i] ,
τοῦτο ἄμεινον Óidagxer φησὶ yap* xoi ἐρχόμε-
ἊΝ , ἀπο νυ xcd
νον &Gt δυσμάς" ἡ ὃξε ἀσάφεια γεγένηται ἀπὸ
^v Hy ^ » ὦ L4 LT M ui
τοῦ δια τῶν αὐτῶν Acbeov , xat τας δυσμας,
᾿ L] M N ^ € "ts $5
xat τὴν &ountow παρὰ τῶν Ἕβραιων γράφεσθαι"
WINE. 39 AGER VI Ἦν ͵ αν
τὸ yap ἀραμα χατὰ τὴν Ἕβραιων φωνὴν éxa-
/ * La]
τερα σημαίνει: ὅθεν xot ἀντὶ δυσμῶν, ἀοίκητον
ἔφασαν.
Li ^ X $$ A v»
Ὁ de γε ἑβραῖος φησὶ ἐπὶ τὸ ὕδωρ thc &À-
^ ' X ^ S ;
μυρᾶς θαλασσης" ἥϑαλασσαν τροπικῶς ὠνόμασεν
A ^ , , A : A
τὴν πᾶσαν οἰχουμένην, ἄλμυραν δὲ διὰ τὴν ἅμαρ-
' ^ M ^ 1
tixy* πανταχοῦ γὰρ μιχροῦ φαίνεται ὃ προφήτης
e , i] , » ' ^"
pecagopcie κεχρημένος. καὶ δι ὅλου ἐπιμένειν τῷ

^ ' » 234! 3 M A » Α
χρηματισμῷ. Καὶ μετ oMya.— Avtt τοὺς ἐσὲ.

Aug € 3155 V ͵ ς M A ,
to ὕδωρ τῆς ἐπι πολὺ διηκούσης,, οἱονεὶ τὴν ἐξω-
! ^ , : e D 4
τάτω" ὥς τῶν μὲν ἑλληνιχων τὴν ἐσχατιὰν ση:-
͵ - 3c ' ^ ͵ LS RU d
μάναι, τῶν δὲ Ἕβραιων τῆς γνωμὴς τὸ ἀνήμερον.
΄ e 7 ' /, ͵
--- Τουτεςι τῆς προτέρας ἀπος σονται wok,
κοῦ , i] $* V V ec /
ὑγίειαν καλεσας τὴν ἐπι τὸ χρεῖττον μεταβολν.
΄ δ e ἊΣ ^ 53, V e^ , t ᾿
σαφέςερον δὲ ὁ ἑβραῖος ἔχει καὶ τοῦτο" ἀντὶ γὰρ
^ € e , x
τοῦ vyiXgat , γλυχάνωσιν ἔχει.
, ἣν ' V
Τουτέστιν ὅπασιν προχειται ἣ σωτηρίοι,, xat
^v ^ € CES. L4 » ἢ ^» M
τῆς ζωῆς ἡ ἀπόλαυσις.---- Τουτέςιν ἐπὶ τοῦ τὴν
9f , e j L LJ , '
v9 ἡλιῳ ἅπασαν χωρήσει τὸ κήρυγμα, καὶ ἅπαν-
E N ^ ! [P
τες τῆς δια τοῦ βαπτίσματος τεύξονται σωτη-
, ». * e^ X ^ / Hl AA
ριας.-----Αντι τοῦ ἀπειροι τῷ πλήϑει,) τὴν παρὰ
- —-— 5 1 t Ln
tov Χριστοῦ ἀναμένοντες σωτηρίιαν.-----Δαψιλῆς,
A ΝΜ ς X ^ y3 ͵
Qnoty , ἔσται ἡ παρὰ τοῦ δεσπότου δεδομένη
e Ἁ ^ / ^
X9pig ἕκαστος γὰρ τῶν προσιόντων , τῶν τε
ς δ ' ' ᾿ E ^ “» B
ἁμαρτημάτων λήψεται τὴν ἄφεσιν, xat τῶν αἱ-

! , d M ! '
ὠνίων ἀγαθῶν τὴν μετουσίαν χαρπωσεται-

Ὅν, ΧΙΥ͂ΠΙ.

v. 7.

v. If.

! M : ^ 7 1 r *
Τινὲς δὲ ἔφασαν ταῦτα ὀνόματα χωρίων εἶναι, — v. 1.

*

*

cte τὰ ὅρια περιεγράφετο tie Παλαιστίνης: ἕτεροι
δὲ φασὶν σημαίνειν ἀπό τινος τόπου ἕως τῆ; θα-
λάσσης τῆς μεγάλης.---- Ἀντὶ ἀργήσει ἅπαν ἐναν--
τίον δόγμα: ἐχρήσατο δὲ τῷ ὀνόματι, ἐπιμείνας
τῇ μεταφορᾷ.---Αντὶ τοῦ ἡ περὶ τοῦ Χριστοῦ
διδασχαλία ἀχοινώνητος ἔσται ταὶς λοιπαὶς θρη-
σχείαις: Ἑ) λλήνων μὲν γὰρ ἦν ἐναντία. Ιουδαίων
δὲ μεῖζον" τὰ γὰρ ἐχείνεοις λείποντα ὃ δεσπότης
ἐλϑὼν προσέϑηκεν.---Ἵνα εἴπῃ, ἄπειροι ἔσενται
οἱ τῷ Χριστῷ πιστεύοντες.----Αντὶ τοῦ, πολλῷ
πλείους ἔσονται τεῦ ἰουδαϊχοῦ γένους" εἰ γὰρ xax
ἐπέδοσαν ἐχεῖνοι ἀδιαφόρως ταῖς παιδοποιίαις χε--
χρημένοι; ἀλλ᾽ οὖν τὸϊς ἁπανταχοῦ οἰχοῦσιν συγ-
χρινόμενοι, πολλῷ ἐλάττους ηὑρίσκοντο.
Πέλαγος λέγεται τῶν ὑδάτων τὸ σύστημα"
ἐπιμείνας οὖν τῇ μεταφορᾷ, τοὺς κατὰ τὰ ἔθνη
ἀπιςοῦντας ἐσήμανεν" ἔστι μὲν γὰρ ἔθνη πλεῖ-

, ^ , ^ ^ 4, 1 '
€x ἐν ταῖς ἐσχατιαῖς τοῦ βορειου xat νοτιοὺ

"M ' A 1 » ν᾽
μέρους, ϑηριωδεςεραν τὴν δίαιταν ἔχοντα" xata

μὲν τὸ βόρειον, Σχυϑῶν γένη διάφορα, ὧν οἱ
μὲν ἱπποφάγει, οἱ δὲ ἀνθρωποφάγοι χαλοῦνται"
οὗτοι δὲ χαὶ πλέϊστοι ἕτεροι ἄχρι τοῦ Ὠξους χα-
λουμένου ποταμοῦ διήχοντες., λέγονται εἶναι vo-
μάδες" ἕτεροι δ᾽ αὖ πάλιν κατὰ τὸ νότιόν εἰσι
τὸν ὅμοιον τρόττον τόϊς προειρημένοις διαχείμε-
yo, καὶ χατὰ ἄλλα Μέρη τῆς γῆς οὐχ ἀπειχὸς
εἰναι ϑυηριωδεστέρους. εἰσὶ δὲ ἕτεροι οἱ οὐ δὲ
ἀγριότητα φύσεως ἀπαράδεκτεν ἔχον τὸ χύρυγ-
μα, ἀλλὰ διὰ τρόπων δυσχολίαν' ἵνα τοίνυν μὴ
τις ἀκούσας ὡς ἀπὸ τῆς ἑώας ἄχρι τῆς ἑσπέρας
διαγγελθήσεται τὸ χήρυγμα., δόξει ἐλέγχειν τὰ
εἰρημένα τοῖς λόγοις συγχρίνων τοὶ πράγματα
ϑαυμάσια, καὶ ταύτῃ τῇ ἐπισημασίᾳ ἐχρήσατο"
οὐδὲ γὰρ ἐχέϊνο, φησὶν, ἀγνοῶ, ὡς ὁ μὲν λό-
γος ὁ εὐαγγελικὸς ἄρξεται μὲν ἀπὸ τῆς lcu-
δαίας, χωρήσει δὲ ἄχρι τῆς ἑσπέρας" οὐδὲν δὲ
τῶν ἐθνῶν ἀπείρατον ἔσται τῆς τοῦ Χριστοῦ
χάριτος" τοῦτο γὰρ xai ὃ Χριστὸς ἔφη" κηρυχ-
ϑήσεται τὸ εὐαγγέλιον τοῦτο εἰς πᾶσαν τὴν di-
χουμένην εἰς μαρτύριον αὐτοῖς" ἀλλ᾿ ὅμως φη-
gi, τούτου γινομένου, ἔσονται πολλοὶ οἱ ἀσι-

! 1 ^ » i. 3 ^ 39» L4
στήσαντες" TO yap εὖ μὴ ἰαϑῶσιν.. οὐδὲν ἕτε-

IN EZECHIELEM. 127

διδ / "» ὦ V , , , ,
pev διθάσχει , Ἢ ὅτι τὴν εἰχεῖαν ττονηριαν μεῖ-
, , ^ Lad ^
ζονα ἐπιδειξινται τῆς τοῦ SecU χάριτος.
' » ^ »

Τουτέστιν ἄχρηστοι φανοῦνται. οὐ Osbaievot
M 3! , Y ^ ΕΧ A b. ἢ
τὴν ἄνωθεν σωτηριαν. Περὶ μὲν cov, φησιν. &et-

, mM € ^ '
. VQ οὐχ ἀγνοῶ ὡς τοῦτον διατεθήσονται τὸν τρόπον.

H b ^ ͵ὔ
(ἀλλα xat) πλέϊςοι ἐκ διαφόρων τρόπων προσελ--
͵ ^ ^ 4 ^ ^
θόντες τῷ Χριςῷ, xat τῆς map αὐτοῦ τετυχότες
΄ ͵ M. 5 ^ i M 3 ͵
χάριτος, χάλλιστον xat ἐπωφελῇ τὸν χαρπὸν ἐχδω-
i] U , €^ '
ουσιν" τὸ γὰρ βρώσιμον. ἧδυ xat προσηνὲς, ὅπερ
' ^ , ^ i] D ΕἸ ͵ d."
pnyuet τὴς ἀρετῆς τὴν πρᾶξιν.---- ASayaccy γὰρ
3 ι Y e ^ ^ ὦ M A A ,
ἐστι τὸ παρὰ του Θεοῦ δῶρον" τὰ μὲν yap ἀν-
! , ! , ' ' i] Y ͵
ϑρωπινα οὐ μένει , ἀρετὴ δὲ xat μετα Θάνατον
, A ^ ' κ ᾿ LU
χόσμος ἐστι τῷ χεχτημένῳ.---ΕἘΠλῪ yap καὶ τὸν
᾽ Li i]
ayS pex3tycy βίον ὑπεξέρχονται ct metet, ἀλλ᾽

9 ! ' , να !
cu) μειζονα τὴν δοξαν μετὰ Sowatc) χεχτηνται"

e ^ l , , € x ᾿ M
ουτὼ γοὺν τοὺς ἀτποστολοὺς opeutv χᾶταὰ μὲν

M ' , ! ΜΕ, M "
τὸν παροντὰ βιον διωχϑέντας,, ἀοιδιμον δὲ τὴν
, ^ uU 7, μ
δοξαν πανταχοῦ μετὰ θάνατον χτησαμεένους" ὡς
Noe , EE ' ' A '
καὶ ὃ μαχάριος ἀτσόςολος λέγει" τσαντοτε τὴν ve-

χρωσιν τοῦ χυρίου ἐν τῷ σώματι περιφέροντες.

e A »ε A m5 € mos ^ ET
ἵνα xat ζωὴ τοῦ Ἰησοῦ φανερωθῇ εν τῇ θνητῇ

^ V » LA ^
capri ἡμῶν" τὸ αὐτὸ ἂν εὕρης ἐπὶ τῶν προφη-
^ A Li M ^ ' Y 4
τῶν, ἐπὶ μαρτύρων, ἐπὶ τῶν δικαίων, ἐπὶ τὰν-
^ MN I ͵
toy τῶν τῇ εὐσεβείᾳ συναναςραφέντων.---- Θαυ-
! M λ M ^ LU ^
μασιώτατα ὃὲ χαὶ τὸ τῆς χαινοτητος αὐτοῦ" ἐπει-
' 3 ! BT 4 Cw 5» δι τῷ
δήπερ ἀνάχαινιζομενοι, τρόπον τινα ἕτεροι ἐξ &ce-
' Ex , ^ !
gov γινόμεθα" ὡς καὶ ὁ μαχάριος Παῦλος λέγει,
, m-. A '
εἴ τις ἐν Χριστῷ χαινὴ χτισις.
, Hi ^ ^ ' 59 1 ,
Αντι τοῦ, ταῦτα O6, φησιν, ἔσται τον εἰρη-
͵ I , / d ! i € Ων ! '
μένον τροτσον᾽ ἐπειδήπερ δαψιλῶς ἡ Sum χαρις
, , , , , J , 4 M V
εἰς ayS pomcug ἐχχέχυται, ἀρξαμενὴ μὲν κατὰ τὴν

' ET. - , M V Ἁ
οἰκονομίαν απο TCU... χωρησᾶσᾶ δε «tc τὸ

^ ^ -/ ^ , e i] ^
λεῖον τῆς διδασκαλιας xo εἰς ἅπαντας τοὺς νῦν

' ΕἸ i ^ ^ E] E ^
πιστεύοντας, ----Αντι τοῦ. τῆς ἀρετῆς πρᾶξις
^ 7 , V X , '
ἡδονὴν ἔχει οὐ μιχρᾶν.----Αἰμαθ δὲ τὴν Ἐπιφα-
νειαν xxÀcUgv τινὲς δὲ τὴν Νέμισαν (Ἔμησαν ὃ)
A € , A , € rd , A
xat T Seta γραφὴ ὃυο ὁμωνυμοὺυς Àtyet. —llpoc
jour ^ / »
δὲ νότον ἕως ὕδατος Mapnuo3. Xó0nc , ὅτερ
ἮΝ 1 o» ^ ' ^.
euuat onpotyoy ὃ Inccus Mago» xaÀ& , παρα-
1 v ὄνῳ b 1 EC € Li
tewopéyn ἄχρι τῆς Σιδῶνος.----Καὶ οἵ ἐν ἔχα-
^ ΄“ LI i
ctn; φησὶ )η φυλῇ συνοιχοῦντες προσηλυτιι μετὰ
E" » ^M ^ i ͵ '
τῆς αὐτῆς φυλῆς τὴν χληρονομιαν Aofitocav.

FINIS POLYCHRONII.

eod. f. 335. b.

Cap. XX

Cod. vat. E
dod. ἐπὰν

V. 13.
eod. f. 122.

v. 18.
Cap. XLII.

VT.
cod. f. 155.

92:9.
cod, f. 156.

v. 6.

128

EX TON AHOAINAPIOY

EIE

TON HZAIAN ES

ZHIH2EDN.

— ái —— —

EX APOLLINARIS

IN ESAIAM COMMENTARIIS.

:
, ! ' ; , ,

y ee Ἐπωηρώτησαν Oc “Ἱερεμίου, ἀλλ᾽
3 € ^M jy , ^ HI νιν 9
οὐχ ὡς ἔδει τοὺς ἐπερωτῶντας θεὸν, ἐφ ᾧ τε

πεισθῆναι.

Ὅτι μετὰ τὴν παράδοσιν τῆς πόλεως, εἰς; Át-
γυπτον καταφύγοντες, κἀχεϊ συνετρίβησαν, ὡς pn-
΄ 3 | ^ l:.3 ' c i L
δένα ἐπανελθεῖν" διὸ ἐπάγει, ὡς Up χεραμίου

“2 ^ ᾿Ὶ em €
εἰς λεστὰ λυϑέντος" σαφῶς δὲ ταῦτα o Ἵερε-
/ , » ^v ^ I /, » ^
μίας ἐν αὐτῷ τῷ χρόνῳ ὀιδασχέι.
ΟῚ , LK A /
Ἔν τῇ ἐπανόδῳ τῇ ἐπι Κυρου.
͵ ^ M 7
Εἰς ἀποδειξιν Θεότητος τοῦ πατρὸς ὁ υἷος"
A A 4 i A , ! $44
xai κατὰ τὴν δουλείαν τὴν ἀνθρωπίνην, Ot ἧς
HU ' Ι . A ^
τὰ εἰς Mc qa Mtm δια covto di χρίσις"
'χαίτοι ὄντος φύσει χαὶ ἀπ᾽ ἀρχῆς ἁγίου, xoi ix
πνεύματος γόνηθιίοτον
' ΕΣ /, ,
᾿Ορθῶς χρίνει τοὺς ἀδίκως ἀντιςάντας, ἐλεγ-
͵ , D ^ ^ Li
χθέντας πρότερον ἐν τῇ τοῦ χριτοῦ μαχροθυμίᾳ.
“ Li x ^
Ἔν τῇ δευτέρᾳ καὶ χριτικὴ παρουσίᾳ.
E As s . , e^ »,.1!
Ere ἄνθρωπος €x θεοῦ δόσεως εψυχωται.---
Ἵ , ^ ἌΣ » ὦ
Ὡς ἄνθρωπον προχεχειρισμένον" εἰς ὃν xat ἐν ὀνό-
, e € ^ A ow , m
μᾶτι αὐτοῦ ὡς ϑεοῦ τὰ ἔϑνη ἐλπιοῦσιν.
^ ? UN M e » ! 348
Τοῦτο ἐπὶ μὲν ἐσψνῶν ἤδη γίνεται" ἐπὶ de
: 1
Ἰσραὴλ’. ὕστερον.
^ e ^ U ! e ,
Ἡμᾶς τῶν τῆς ὑπὸ διαβόλου χατοχῆς,, ἐκεί-
γους δὲ xi τῆς ὑπ᾿ ἀνθρώπων.
Τοῦτο ἰδιον ϑεοῦ ἐν pee Χριστὸς γὰρ ὃ
Ι ^ Li
χύριος. Τὴν δόξαν μευ ἑτέρῳ οὐ δώσω, οὔτε τὰς
, 4, -“ tv e 3 7 U
ἄρετας μοῦ τὸϊς γλυπτόϊς" οὐ παραδώσω, φησίν,
7 " M L , ^ A 3 ,
εἰδώλοις τὴν ἐξουσίαν" ἐν Χριστῷ δὲ ἡ ἐξουσία

] c Qu V M / 35 , 7
Ἢ “του XX κατα ταυτὴν οὖν CU διορίζεται n«-

Cap. XLIII.
y. 3105
cod. f. 160.

ESI D [o
60d. f. 161.

εὖ 3 ü δὲ ς Li ^ 1 /
tpoe. cix&totntA EXOV ὡς λόγος πρὸς τὸν Θεὸν."

Μα A " Χ M »*
Μαρτὺυς μου, φησιν, ἔσται Χριστὸς, &pyo
t αὶ “ €: e 2 X V M
πληρῶν ἃ προειπεν: ὑπὲρ τοῦ Ισραηλ xot χατὰ
τῶν ἐχϑρῶν.-
, X ἂν M ev, , , D € t ,
Οὐτε yap Ὧν πρὸ τῆς povne ἀρχῆς ἕτερα τὶς
νι" , X » t E -J' * A sup ᾽
ἀΐδιος ἀρχὴ. οὔτε νεὸς ἐπιγενήσεται θεὸς ὃ οὐκ
Ἂ » » ^ »w 3 i € (o0? a.
ὧν ἀπ ἀρχῆς" οὐδὲ yop Θεὸς, ὃ μὴ ὧν ἀει"

ταῦτα δὲ οὐδαμῶς πρὸς τὴν ἰδίαν θεοῦ δύναμιν,
τὴν μετὰ Θεοῦ τε οὖσαν, καὶ σὺν ϑεῷ ϑοξαζο-
μένην. |

Μόνος ϑεὸς ἑαυτοῦ μάρτυς" χαὶ διὰ τοῦτο χαὶ
Χριςὸς, ὁ θεοῦ δύναμις, κἄν ἐγὼ, qnot, μαρ-
τυρῶ περὶ ἐμαυτοῦ. ἀληϑής μου ἢ μαρτυρία.

Εἰς αἰχμαλωσίαν φοράδην κρμιζόμενα" ἔλεγ-
χος ἀσϑενείας τῶν σεβασμάτων" οὐ γὰρ διὰ xa-
χίας τῶν σεβόντων, ὁπότε ταὶς καχίαις ἥδονται
καὶ συνεργοῦσιν οἱ Ἑλλήνων θεοὶ. ᾿Εγὼ ἐποίησα,
καὶ ἐγὼ ἀρῶ, καὶ ἐγὼ βαστάσω" ὡς ποιημάτων
φείδομαί, φησιν" οἱ δὲ μὴ τοοιήσαντες, οὐ φει-
δονται.

Οὐ ὁεέϊ ταῖς παρούσαις, εὐπραγίαις πεποιθέναι,
᾿προορᾷν δὲ τὰς εἰς Werte ἐσομένας vete

Οὐ Od& τοῖς ὑπὸ ϑεοῦ ταπεινωμένοις ἐτεμ-
βαίνειν. ἀλλὰ παιϑευϑέντας ἐλεέϊν" προορᾷν δὲ
τὰς εἰς ὕστερον ἐσομένας μεταβολάς.

Ovx ἐπιδειχτικῶς., ἀλλ᾽ ἐπ᾿ ὠφελείᾳ OpoAé-
ye, ἵνα μὴ tcc εἰδώλοις ὡς ἐπιφέρουσι τὰ συμ-
βαίνοντα προσέχοιεν" προλέγων δὲ τὰ μέλλοντα

e t 4. ' ! [7] , ' ἢ
0 χυριος ἐπι τουτωῶν τρολέγει" ἵνα τοιστεύσητε 2.

e LNMA WE . € ^v e M] ^
qnot , ὅτι ἐγὼ εἶπον ὑμῖν" οὕτω xat τῷ Φα-
^ f M 9 ' “ » M
poc τροελέγετο., xat ἐπεφέρετο, ἵνα ción τὸν
, Li
ἐπιφέροντα.
A ^ X D A e E
Διὰ τοῦτο ὁ Χριςὸς ἤνοιξε τὸν νοῦν τῶν ἀπο-
͵ ^ ͵ {τς NBI n RES.
coÀew τοῦ συνιέναι τὰς γραφας" τότε δὲ xat τὰ
6 , ͵ ; ^ , 1 I , /
ὦτα ἀνοιγετάι, ὅ τε νοῦς" οὐ yop ματὴν aout.

^ 3 / :
Τῇ προγνώσει οὕτως ἀπηλλοτριώθησαν οἱ ἅμαρ-

ΣΤΉΝ ' À
τωλοι ἀπὸ pntpas.

^ jj i » »! H -- COL ME
Τοῦτο πρὸς τοὺς cux ὄντας Secug , περι ὧν
ὰ-. M A b
λέγεται" ϑεοὶ ci τὸν οὐρανὸν χαὶ τὴν γὴν οὐχ
E , Ἢ , 4 b. ^v ^
ἐποίησαν ἀπολεσθωσαν" εἰ δὲ χεὶρ Se) , μὴ
Ei c ΄ » 7 » » VA ONSE
ἔστιν ὡς μέρος) Ἢ τελεία ἂν εἴη, Ot ἧς 6p-
͵ €» 3 “κν.ὸ..ῳ΄ WT , $7
γάζεται ἢ ἐξ αὐτοῦ δυναμις ἐγγυτάτη αὐτῷ.
[I ! DÀ M
Κατὰ δὲ τὸν ᾿Αχύλαν., τοῦτον εἴρηται τὸν

ἜἌΆΨ»ΨΑΣ ——— ΩΝ

Cap. XLVI,.
v. ]l. à Y
cod. f. 170.

v. 7.
cod, f. 173.

Cap. XLVHI
v. 5. d
cod. f. 174. -

v. 7.

v. Τά.

uM -

"EL γ᾽ UE

- x ordini ras. 7

v4 d Tv

v.

I6.

APOLLINARIS

, ! E] 3 ͵ , , "n ^ sif« '
τρόπον" tig ἐν ἀνθρώποις ἀπήγγειλε TauTa χυ-

, , L ^ ͵ὔ ͵
pus ἠγάπησεν αὐτόν" ὁμοίως τῷ Συμμάχῳ φη-

5 ^N ' ^ yb ve -
σαντι Tig αὐτῷ ἀπηγγειλε ταῦτα ; αὑτὸς οὖν
er ' 3» ἢ 3 3 9 ' ^
οὗτος ὃν κύριος ἠγάπησεν, ἀχουστᾶ ἔποιησε ταυ-

» ͵ € M €. 3 ^ 3 24
τα ἀνθρώποις" ὃ ὃὲ αὐτὸς οὗτος, OV ἠγάπησε
͵ A Le ^ V , , A
xuptóg, τὸ Θεέλημα TOv UGaTpog EVEpynott. T«
p : M ^ » A ET
προλεχϑέντα δια τῶν ἔμπροσθεν xata τῆς Ba-
e x » Ae / M c ^
βυλῶνος ἐπάξω: xat ἀναχαλεσάμενος τὸν ἑαυτοῦ
M 20. 54 7 ^ , ' 1 ΕΣ
λαὸν ἀπὸ τῆς πολεμίας γῆς , ἐπανάξων τὲ αὖ-
» M , 7 A c ' A €*3V
τὸν εἰς τὴν οἰκείαν. xat OOmyngGv τὴν δον
^ ^s Y 5 M 1 N 7
αὐτοῦ" ταῦτα μὲν οὖν χατὰ καιρὸν τὸν μξλλοντᾳ
, « ^ 1 M ! ,
ποιήσω" ὑμέὶς O6 ταῦτα τρομεμαϑήκοτες οὐχ
» ^ / 34s V a 3ς “ € v
ἐν χρυφῇ λαλουμενα, ἀλλὰ μετὰ παρρήσιας ὑμῖν
» ͵ , νι ͵ A
&nayyshhopsva, ἥχετε πρὸς με σπεύδοντες" χαὶ
A , ͵ bU ᾿ ? ^
γὰρ ὅτε &eulevezo ταῦτα δ΄ πατὴρ, παρ αὐτῷ
Pu UP NS" ' CE A Y
ἤμην" xat νῦν ὁ αὐτὸς xuptog ὁ ἐπι πάντων Θεὸς
' » N M ^ ^ « ' ^
χυρίος ὧν , χαὶ τὸ πνεῦμα τῆς ἀἁγιωσυνὴς αὐτοῦ
* 7 SL i | MER: 7 e. 9 3 “ἪΝ *
ἀπέστειλε pi τα ἁπαξ ὡρισμένα Ur αὐτοῦ δια-
ἤιει
πραξασϑαι.
^ ' 7 ^ l
Χριςοῦ πρόσωπον προσκαλουμένου τοῦ ᾿Ισραὴλ
2 us ^ f ^ L ^ , ^ 3
ἐπι τῇ δηλώσει τῆς σωτηρίας τῆς Ot αὐτοῦ, CUX
i-9 9 ^ , em ' * Ν , '

«m. ἀρχῆς ἔν γρυφῇ λελαληχα". μὴ οὐχ ἐκ πα-
^ ^ , Uu ^
λαιοῦ, qnot, προξίπον ἐπιχεχαλυμμένως ταῦτα
N ^N AA. ^ e s. P9 / E
δια προφητῶν ; ἀπὸ τοῦ χαιροῦ του γένεσθαι αὐ--

^ N » ! U ^
ἐχεῖ πρὶν ἢ γενεσθαι τὴν ἑαυτοῦ

M »
το, pv"

- , , , ͵ L - ^
m«pcugtixy, «cpamtos yeyovevot ταυτὴν λέγει 'πα-

Dre cs
-TcU λεγόντος

X fr» M 3 i] M M
px Sept κατὰ τὸν προορισμὸν τὸν πρὸ χαταβο-
ev ! el b. d , ^ H ^ .
λῆς χοσμου" ἅτε δὴ ὄντος αὐτοῦ παρὰ θεῷ" ἐξε-
L ^ , ^ A ^ !
ξεξατο ἡμᾶς, φησιν, ἐν αὐτῷ πρὸ χαταβολῆς vc-

2 V A 2 D
σμου. Ὅπερ ἢν. φησι, παρὰ Θεῷ ἀσράτῳς ἀεὶ,
*

^ ^ € [nd 5 , ! i M
τοῦτο νῦν ὁρατως ἐν κόσμῳ γίνεται" ἣ ἐμὴ ἀπο-

ἄνϑρωπ:ς"
Aen -! ' «Ὁ i / M 1 » 14 1
ἀνϑρωπειδὴρ γὰρ ἢ ἀποστολὴ" θεὸς yop as παρ-

1 1 ^ ! , E
στολὴ Θεοῦ πέμποντος" λεγει € ὡς

ee τοῖς πᾶσι: ἀλλὰ γχαθ᾽ ὃ adi τος, χατὰ τεῦτο
χαὶ πέμπεται παρὰ ϑεοῦ xat ἐκ τοῦ πνεύματος
ἁγίου genis en

Εἰ μὲν οὖν 'σωνατιχώτερον ταῦτα τίς ἐκὸς-
χϑιτο 4 ὡς πρὸς Ἰουδαίους σαρχίνους ὄντας wat
σωματιχωτέρους ) εἴποι ἄν εἰρῆσθαι τὴν ἐπαγγε-
λίαν, σεμνυνόμενος ἐπὶ τῇ τῶν παίδων πολυπλη-
Sila, διᾷ τὸ μηδὲν σεμνὸν μηδὲ θεοπρεπὲς νοέϊν'
εἰ δὲ πρὸς τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ ϑεοῦ τὸ ἀξίωμα

MN " ΄ 4»
ἀτιδοις , vost μοι σπέρμα δι cu

129

3 ^ , * N Y 1 / ν
ἐδηλοῦτο ἀποστολικὸς χορὸς) wat πᾶντες οἱ τοὺ

IN ESAIAM. '

eniti ἡμῖὸ ἐξ Ἰουδαίων γενόμενοι μαθηταὶ, οἱ
πατέρες κατέστησαν τῶν τῆς οἰχουμένης ἐχϑλη--

σιῶν. χαὶ τοῦ πλήϑους τῶν ἐν αὐταῖς χατὰ θεὸν

, , ἃ ᾽ ᾽ν» € , »*51 ,
ἀναγεγεννημένων , οἱ οὐκ ἐξ αἱμάτων οὐδὲ €x

, M $5 5» / 1
Θελήματος σαρχος , οὐδὲ ἐκ Θελήματος ἀνὸρὸς,
, € 7 3 7
ἀλλ᾽ & θεοῦ ἐγεννηθησαν.---- Ἐκ παρανομίας ἐπι-
^ / ^m /, €
exacto» δηλόὶ χάκωσιν.---- ς νομοϑεσιας vmc-
/ D Hl A c ΄
pupyügxst πρῶτον.----Διὰ τοὺς υπολειπομένους..
, Ld L » e 9 i] c ,' , »!
£y οὶς τὸ ὄνομα τοῦ Ισραηλ, o Aeyog* cux ect
7 e ' , Lj ^ , ^
χαίρειν τόϊς ἀσεβεσι., λέγει xuptóg , τόϊς ἀποὶλ-
' λ A ^ ^ , ^
λυμένοις xat μὴ xovyvcüct τῶν ἐπαγγελιῶν.
, A ^ (s 7 ^ Li 3 m 5
Ἐπειδὴ τῷ πϑεύματι τῶν χειλέων αὐτοῦ Gye- -
»- ^ ^0» V , e
λέϊ ἀσεβῆ" τοῦτο δὲ &x Stcv.
, ᾽ M LS 1 ^ M 3 ^
Qu γὰρ ἐξηλειῶται «px Θεῷ τὰ ἐπι γῆς
5: 7 3 T 3 M V Yo
ἐξηλειμμένα. ἀλλ ἔστιν αὐτῷ xat τὰ μὴ ὄντα"
D WV P" / L ο b !
cic) ἔν τινε ξωγράφιφ προχκειμενῃ TY) “εου γνω-
M »' eu A / ^ D
ι διὰ αρβ τόξο ὅσα vat agere τῇ Seo
albos χάὶ ἔχοντα τὴν πρὸς αὐτὸν οἰγείωσιν"

m

χαὶ γατο τοῦτο ἐν δυνάμει αὐτοῦ ατηριζομενα,
οὕτως ἡ Τερουδαλύρ. διὰ τοὺς ἐξ αὐτῆς ἁγίους
: ; € iUe 1 LÀ 1 3 c € |!
με ὧν χαὶ ἢ πόλις αὕτη τιμία, καὶ ὡς ἁγίων

' . , ! La Ὁ ἘΠ ^ X
p'üvno ἀνεγερθήσεταιγ cuoa τέϊιχος τῆς ἄνω Ἵε-

!
ρουσαλημ.
^ n » i ' 3 HU es

T*s οὖν ἄνω pazpog twOce ἔστι τῆς QGycu-

ματιχῆς . χαὶ αὐξηϑύσεται εἰς piaetoe, 4 ὡς ὁ

Ζαχαρίας ngo ye

! M ^
Ταῦτα πρὸς τὴν βασίλισσαν τὴν ἐχ δεξιῶν ν

^os / c / / ΒΜ. e
Χριστοῦ παρισταμένην ὃ μὸ λέγει ψαλμος , ἣν
Nis 5s4«* ! 5: ^ i] i]
xoti ἐξ amAÀtguÀev cugaw ÓnÀct ὅμοια δε xat εἰς

€

3214 M , / 5 m ' ^ E
αὑτὸν τὸν βασιλέα ὁ οα" οὐχοῦν περι τῆς £x-

^ ! - , M 1 M M
χλησιας τῆς ἐν xvpup τὰ λεγόμενα τρὸς τὴν
X UU , » i B
Ἱερουσαλὴμ τὴν δοξολογίαν ἔχει τὴν Χριστοῦ.
7 LU d ^ 7 E
Mig χαταιτιασθὼ ὡς ἐμοῦ βιβλιον ἀποςα-
! ^ ! A L / m 3
σίου δεθωχοτος τὴν πάλαι χώραν, γαμετῆς ἐπε-
/ δ Ν λ X € τϑὰ 5 A X- 9
χουσῃ map &pct μῆτρι ὑμῶν" ἀλλᾷ μηδὲ ἐχβια-
7 X / | ^ ^ ^»
σϑέντα ὑπὸ χρεωστῶν τινῶν ποεεπραχέναι ὑμᾶς
! , , ) ^ ! Li Y
νομιζετω εἰς ἀποῦοσιν τοῦ χρξους᾽ τουτων yop
55 λ , ^ ἃ A V E ,
οὐδὲν ἐξ ἐμοῦ γεγένηται" εἰ δὲ χρὴ τἀληϑῇ λε-
AM c ^ t ^ 1
J&y , ὑμεῖς ἑαυτοὺς πεσράχατε ταῖς ὑμετέραις
ς 7 ὁ ἃ V 3 ' L ei M
ἁμαρτιαις" ἐγὼ γὰρ ἐλευθέρας φυσεως ἅπαξ τὸν
» M Ss A ! 2
ἄνθρωπον βουληϑεις εἶναι, χαὶ αὐτεξουσιον αὐ-
i ,' ᾽ 5i 1 ^
τὸν χατασγευᾶσας., οὐχ ἂν ποτε αὐτὸν δοῦλον
17

Y. 17.

re XLIX.
Cod. f. 176.

v. I6.
cod. f. 179.

n. L.

bod. "f. 181.

cod. f. 182.

v.

« 4.

ex

130

ΟΣ ' , M 1 ΄
ἑτέρων ποιησαιμι" ει δὲ δουλεύσειεν ποτε τισιν.

: M ' » 03 !
ἑαυτὸν sire τοῦτ ἂν NND

νύμφης" ἐν τύπῳ γάρ ἔστι τῇς νοερᾶς νύμφης τῆς
ἀχωρίστου ἀπὸ ϑεοῦ.

Ὃς ἐλθὼν, ἔρυβεν ηὖρε τὴν πόλιν" τὸ 7
ἀνήχοον πλῆθος οὐχ ἂν λελόγισϑαι εἰναι" οἱ δὲ

ς ͵ |! € A Y ^ ^»
ὑσαχουσαντες ὀλίγοι, ὡς ρὸς τὸ τλῆσϑος τοῦ,

» € i] Y , Ἁ ^N »! ὃ
ἔϑνους, ὡς μὴ ἀριϑμεισϑαι εἰς τὸν τοῦ ἔθνους
! M V LH ^ M
Àeycw* διο xat ὑπεξαιρεϑησαν, ὡς ὃ Λὼτ ἀπὸ
E] , 1 A “ Lt €
Eodopow.—llpog τοὺς δυσφημοῦντας ϑεὸν o
E ' D A 1 ᾿ € ^ Δ. ὦ
οὐ δυνηϑεντος σῶσαι τὸν λαὸν. ὅποιον x«t ὁ
T VR 1 ' ͵ “ἰνῶν ͵
σωτὴρ τρὸς τοὺς οἰομένους αὐτὸν ἀκούοντα πά-
Li i ^ L /
σχειν , ἐπιδείκνυσι τὴν τῶν ἀγγέλων παράστα--
i / ! eS
σιν, GÀ&cy ἢ δωδεχα λεγεωνων παραστῆναι θυ--
L ^ A 4, '
ναμένων αὐτῷ παρὰ πατρος.---- Tu» ἐξουσιαν ἐπι-
' L1 ' "» τὰ , ! , ͵
Ócuxyuet , μὴ μόνον ἔτ ἀνθρωῦεις ἰσχυουσαν ,
, $7 Tx. e ! Fa ^ 4 , CAM
ἀλλ. tct τῇ Uc) χτίσει Qux μόνης ἀπειλῆς’
Ὁ i] * ἃ M ͵ A. ὦ ^ y
οἷον τὸ ἐπι Μωύσεως χαὶ Ἰησοῦ ὅμοιον.
€ , Li ^ , ev [i ^ i ^
Ὡς ἐσόμενα ταῦτα ἐν τῇ Otwn τῇ xata τῶν
, e t ^ να ^
ἀσεβῶν ἐπερχομένῃ. Εὐθὺς ἐπὶ τῇ πραγγελλο-
, ͵ n ai VN ^ '
μένῃ σωτήριοι τὸν σωτῆρα εἰσάγει τοῖς ἐχλυομε-
, /, € ᾿ M , 1 e
γοις ἀπαγγελλόμενον ὑποςηριγμὸν ἐν λογῷ θεοῦ"

ei M Di » M ᾿ δε
tva χαὶ ἄνϑρωσσος ὧν, καὶ μὴ xat ἄνϑρωτον

σώζων φαίνηται.

Καὶ ἐπιστάντος τοῦ χαιροῦ τῶν ὑμετέρων τολ-
μημάτων, βουλομένου τοῦ πατρὸς σιωπὴν ἦγον »
ὡς μηδὲν ἀποχρίνεσϑαι συχοφαντεούμενον". αὐτίχα
y οὖν καὶ τύστειν -βευλομένοις παῤέϊχον τὸν
ἐμαυτοῦ νῶτον" ὑβριζουσί τε αἰσχρῶς vot vaca
τοῦ προσώπου τύπτουσι παρέϊχον τὰς σιαγόνας,
καὶ τὸ πρόσωπον δέ μου πληρούμενον τῶν ὑμε-
τέρων σιέλων οὐχ ἀπέστρεφεν. ἔμενον δὲ ἀδιά-
τρεῶτος, τὸ ἐμαυτοῦ σῶμα ἔχδοτον παντοίαις
ἀτιμίαις καὶ ὕβρεσι παρέχων, μηδένα κατὰ μη-
δὲν ἀμυνόμενος" ἀπίήρκει μει γὰρ τὸ πνεῦμα τὸ
πατρικὸν, ᾧ γινόμενος ὑπήκοος. τῶν ἁπάντων
ἠνειχόμην" εἰδὼς ὅτι χύριος βοηϑός μοι παρῆν.

Παντὶ δεικνύει xat σχεδὸν οὐδένα τὸν πληροῦν-
τα ἐν αὐτόϊς τὰ τῆς εὐλαβείας Ὧν ἐδῤχουν pt
ἔρχεσθαι. Λεγισμὸς εἰς τὸ μὴ φοβεῖσθαι τὰ ἐξ
ἀνθῥώπων τῶν ἀπολλυμένων, wot ἔνδειξις τῆς
τοῦ λέγοντος ἀφθαρσίας.

APOLLINARIS IN ESAIAM.

5 t ' , ^ 5 '
"Oc IM aq Ἰουδαίων τούτους χαλεῖ" m&v-
τας γὰρ προξϊπεν "" καίειν. ἐν’ ᾧ καὶ κατε-
χαύϑησαν.

Πλούσιος ἦν ὁ Ἰσραὴλ, πένης δὲ τὰ ἔϑνη"
σαφῶς δὲ ὁ Χριστοῦ ϑάνατος,
ϑύσαντα τῷ Ἰσραὴλ δι αὐτὸν, χαὶ ἡ ζωὴ ὅτι
ὑπ αὐτοῦ.

A Y 1 .
και τὰ ἐπαγολου-

Ὅτε νομιχὰς τηρήσεις παρέχονται , νῦν, ET
cde iple: πόκον ἀνόνητα.
LU] A
"Y u£tc γὰρ πρὸς ὀλίγας. ἡμέρας τὸς βουλὰς
οἰέῖσϑε,, ἐγὼ δὲ πρὸς αἰῶνα, καὶ ἀμεταμέλη-
' 5, ^
τὸς εἰμι μέχρι τοῦ παντός.

Δεῖ M ἃ, Ὁ ὃ € ^v ͵ 9 4
ει. φησε, τὴν εἐπᾶνοοον υμῶν γέενεσ &t ,- Ἣν

χαὶ ἐξ ἀρχῆς χαὶ pen xat ἐπηγγειλάμηνι
Οὐ τόπος οὖν τὸ ὕψος, ἀλλὰ σχέσις" "y

cuv πρὸς τὸν ἅγιον σχέσει, xoi χάτω πάρεστιν"

ἄξιος δὲ xai ὁ ταπεινόφρων ἐπὶ τόϊς προημαρ-

cp. ἔνεις.

Οὐδεὶς οὖν ὁδοὺς θεοῦ γνώσεται μὴ θίχαιος ὦ ὧν.

Τὸν μὲν πορευϑέντα στυγνὸν ^£» ταὶς δὸδὶς
αὐτοῦ, γαὶ τοῦ πνεύματος aui ἐν τῷ βίῳ
xai ταῖς πράξεσιν tere, εἶπεν, ἰάσεται" τὸν
δὲ τὴν ἐφήμερον ἐν νηστείᾳ ταπείνωσιν σχηματι-
ζόμενον, οὐ spirits

Ben δὲ, ἡ ἐχτενὴς tyris ; δὼ. xai Tj νη-

στεία συνεργός" τπροσηύχον γὰρ μετὰ νηστειῶν

€ M , t
et εὕτω Δανιὴλ. οὕτως οἱ ἀπόστολοι.

E" ^ es A ΄ Ll
Ἔτι λαλοῦντος αὐτοῦ, ἐρέι ἰδοὺ πάρειμι" τῷ

ὅγιοι"

xy Y A . * » ^ m M
ἔργῳ δειχνυς τὴν παρουσιαν" ὡς xat τῷ Δανιηλ

ἐδηλώϑη μετὰ τὰς τρεῖς ἑβδομάδας τῶν νης ειῶν"

ὅτι ἐξ ἀρχῆς ἠλολούϑησαν οἱ λόγοι αὐτοῦ. |
Ὡς 5 Ἰούδας ἀπὸ τῆς αἰσχροχερδείας, tot

τὴν χειρίστην αἰσχροκέρδειαν διὰ μελέτης προ-

ἡχϑη αἱ 7p τρίβοι αὐτῶν διεδεβαῤμένάια Qu.

στροφὴ y οὖν τοῦ ὀρϑοῦ τὸ κακόν.
»" ES ' 7 , 3 ^ eg
ἔσχεν ἡ ἀδικία χώραν xat^ αὐτῶν. ὥστε
E Mx 3 ^ € - “Ὁ "3006 "NA. ΄ ji
ὑπὸ ἀσεβὼν ἀρπασϑῆναι οἷον ὑπὸ ἀσσυριων.
λ e^ A ^ δ΄ δ" 7 λ
Kat ϑρασέϊς χατὰ τῶν ἀσϑενεστέρων., καὶ
A 1 e) l
δειλοὶ πρὸς τοὺς ἰσχυτέρους.
δος ἃ Lc NAM » v i H
Μηδεμίαν ἰσχὺν ἐχόντων αὐτῶν τρὸς τοὺς
᾽ M NJ Y € ! E 3 , €
ἔχϑρους διὰ τὰς ἁμαρτιάς, ἐν ἰσχύει Θεοῦ ἡ
s A / ' A t
yo, καὶ ἡ σωτηρία πάρεστι διὰ Χριστοῦ.

Cap. LII. v. I.

Ca
od. f.

er

v. 8.
cod. f.

v. 12.

v. HL,

. LIII. v. 9.

191.

196.

AIAYMOY AAEZANAPEQOX |
EIE VAAMOY X.

ALEXANDRINI

DIDYMI

à DGOGAIUDugg

—£x58)499189x3-——

x

PROOEM IU M.

ki novo testamento, dictionum de psalmo-

rum libro sumptarum testimonia extant , tam-
quam a divino Spiritu pronunciatarum. Pau-
lus quidem in epistola ad Hebraeos ex nona-
gesimo quarto psalmo capitulum sumens , san-
cti Spiritus illud esse dictum seribit, dieens:
sicut ait Spiritus sanetus: «hodie si vocem eius
audieritis » et reliqua. Praeterea summus Pe-
irus in actibus apostolorum paria dicit, nem-
pe oportuisse impleri seripturam quam Spi-
ritus sanetus praedixit per os Davidis de Iu-
da qui facetus est dux eorum a quibus com-
prehensus est lesus , et reliqua. Et paucis in-

teriectis addidit: « scriptum est enim in libro

» psalmorum: fiat commoratio eius deserta,
» et non sit qui habitet in ea, et episcopa-
» tum eius accipiat alter. » Nihil vero mirum
est, quandoquidem ipse potissime Servator ea
confirmat. Nam facta in evangelio mentione
initii centesimi noni psalmi, quod ita se ha-
bet: dixit dominus domino meo, sede a dex-
tris meis, donec ponam inimicos tuos sca-
bellam pedum tuorum » pharisaeos interro-
gavit: si David in Spiritu sancto Christum
dominum dixit, quomodo filius eius est? Si
ergo spiritales sensus: continent psalmi , non
perfunctorie in ipsorum contextu versandum
est.

: PSAL

P eecatorum viam dicere licet diabolum , cui
viae qui institerit , caveat ne ibi moretur; iuxta
illud: resistite diabolo,et fugiet a vobis.Nam qui
in dicta via non steterit, ad Dominum veniet

3

^ ^ ! t δ '
E, τῇ καινῇ διαϑηχῃ λεξεων ἀπὸ τῆς βιβλου
τῶν ψαλμῶν παραληφϑεισῶν βαρτυρίαι χεῖνται;

«

as ὑπὸ ἁγίου πνευματος εἰρημέναι. “Παῦλος μὲν

ἐν τῇ πρὸς “Ἑβραίους ἐπιστολὴ ἀπὸ τοῦ ἐνενη-

χοστοῦ Ξετάρτου ψαλμοῦ κεφάλαιον λαβὼν, ὑπὸ

co ἁγίου πνεύματὸς ἀπηγγέλϑαι αὐτὸ γράφε
φήσας χαϑὼς λέγει τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον" σίμε-
pov ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσητε; χαὶ τὰ ἑξῆς"
πρὸς τοῦτο xal ὁ τῶν ἀποστόλων πρόχριτος Πέ-
pes ἐν ταῖς πράξεσιν τῶν ἀποστόλων σύμφωνα
λέγει ὅ ὅπου μὲν. ἔδει πληρωθῆναι τὴν “γραφὴν ἣν
προεῖπ τεν τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον διὰ στόματος Δα-
βιὸ περὶ Ἰούδα τοῦ γενομένου ὁδηγοῦ Té. συλ--
λαβοῦσιν ᾿Ιησοῦν. καὶ τὰ ἑξῆς" εἰς ὀλίγα ἔπει--
πὼν fete « γέγραπται γὰρ ἐν βίβλῳ ψαλ:
» μῶν" γενηθήτω ἡ ἔπαυλις αὐτοῦ ἔρημος, χαὶ
» μὴ ἔστω ὃ χατοιχῶν ἐν αὐτῇ, wot τὴν ἐπι-
» σχοπὴν αὐτοῦ λαβέτω ὅ ἕτερος.» Οὐδὲν δὲ ξέν:ν
εἰ ci ἀπέςολοι ταῦτα γράφουσιν, αὐτοῦ μάλιςα
τοῦ σωτῆρος ταῦτα ἐπισφραγιζομένου" μνήμης γὰρ
γεναμένης ἐν τῷ εὐαγγελίῳ τῆς ἀρχῆς τοῦ ἕχατο-

cU ἐννάτου φαλμοῦ ὧδε ἐχούσης" εἶπεν ὃ χύριος
τῷ χυρ tà μου, χάθου ἐκ θεξιῶν μου, ἕως ἂν SO
τοὺς ἐχθροὺς peu ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου, ἐπεί-
θετο τῶν φαρισαίων , εἰ Δαυϊὸ ἐν πνεύματι ἁγίῳ
τὸν Χριςὸν χύριον εἶπεν; πῶς υἱὸς αὐτοῦ éco E:
τοίνυν τὰ πνευματικὰ νοήματα περιέχουσιν e yai-
pet y CUX ὡς ἔτυχεν ἐντευχτέον τῇ γραφῇ αὐτῶν.

MUS I.

»

E. δὲ ἁμαρτωλῶν ἐδὲν εἰπεῖν τὸν διάβο-
ον" ἐν ἣ ὁ ᾿γενόμενς ς μὴ ἐμμενέτω' χαταὶ τὸ;
γτίσ στητε τῷ διαβόλω, χαὶ φεύξεται ἀφ᾽ ὑμῶν"
ó γὰρ pr στὰς ἐν αὐτῇ 7 πρὸς χύριον ἥξει τὸν

cod. A. f. 3. seu
val 1789.

V. 1. E
cod. D. f. 2. sive
vat. 1682. ltem
apud Corderium:

xd
B. f. 2. b. et Cord.

v. 3
p.4..3. a
v.3
B. f. δ

ἫΝ Ἐ
D. Ibidem "ad.

.*

Y.
B. Ibid. Cord.

132 DIDYMI IN

ww d . , c ,
εἰπόντα ἔγω εἰμι ἡ ὁδός: ἐν d) γενόμενος κατὰ
σχοπὸν δραμὼν τεύξεται τοῦ βραβείου.
Ὁμοιωθεὶς τῇ σοφίᾳ, ὅμοιος γίνεται yep
7 !
ποιϑτητα τοιανὸε χαριζο »μένῳ' δικαιοσύνῃ γὰρ ὁμοι-
οὔται αὐτῷ δ δίκαιος, χαὶ ἁγιότητι ἅγιος; χαὶ τῇ

go

σοφίᾳ σοφὸς, σπάσας ἀπ᾽ αὐτῆς τὸ εἶναι σοφὸς,

. χατὰ τὸ λεχθὲν ὑπὸ τοῦ σωτῆρος" ἀρκετὸν τῷ μα-

Üntü, ἵνα γένηται ὡς ὁ διδάσχαλος αὐτοῦ" ὁ δὲ
ὁμοιούμενος τῷ τῆς ζωῆς ξύλῳ, γίνεται μὲν ἐν τῷ
παραδείσῳ ἵνα σὺν οὐτῷ φυτευσ γ᾽ ὡς: ἀπὸ προ-
'΄σώπου τοῦ θεοὺ φησὶν Ἡσαΐας: xata τὰς ἡμέρας
οὐ ξύλου τῆς (oc δὰ ἔσονται αἱ ἡμέραι τοῦ ÀacU
βου" οὐχοὺν συνδιαιωνίζει ὁ 0 δίναιος τῷ ξύλῳ, γι-
γόμενος συμφυὴς χλάδες αὐτοῦ, χαὶ χλῆμα γινό-
μένος ἐπὶ τῷ Θεῖον χαρπὸν ἀγαγέϊν' ἄυνπελος γὰρ
ἀλήθινὴη, τὸ ξύλον τῆς ζωῆς τυγχάνον, φησὶ πρὸς
τοὺς μαθητὰς" « ἐγὼ εἰμι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή,
ὑμέϊς τὰ χλήματα, ὁ πατήρ pov ὁ γεωργός" πᾶν
χλῆμα ἐν ἐμοὶ μένον, χαθαίρει αὐτὸ ὁ πατὴρ, ἵνα
χαρπὸν πλείονα φέρῃ.

Ὁ δὲ τοιοῦτος χατευοδοῦται" τέϊς γὰρ enc
πῶσι τὸ ϑεῖον 7 πάντα cg εἰς ἀγαιϑόν'
παρὰ ῥηίρίον γάρ φησι τὰ ϑιαβήματα ἀνθρώπου
χκατευϑύνεται' ἀσφαλῶς ὃὲ τὸ πάντα εἰπε, μετὰ
τὸ θεῖξαι τιὴν τελειότητα" τῷ γὰρ ϑείῳ νόμῳ, τὸ
οἰκέζον Hide συναρμόττων . οὐδὲν ἐναντίον

ποιήσειεν" εἰ δὲ γέγραπται. ὁδὸς ἀσεβῶν εὐο--

ὁοῦται, οὐχ ἁπλῶς, ἀλλ᾿ ἀσεβῶν εἴρηται dec

ι » , ' , e , Li
θῆται γαρ' ἔστιν εὐοδία ἐν χαχέϊς ἀνόρι.

Τοῦτο δὲ ἐςιν ἡ τοῦ Seco σοφία" χοιρπὸς μέν
ἐςιν Ἢ μυστικὴ καὶ ἀνευματυκὴ τῶν γραφῶν διά-
vetat φύλλα δὲ σχέποντα τὸν εἰρημένον καρπὸν.
αἱ πρόχειροι λέξεις, at πρὸς τὸ mato. τὸ ἴδιον

"ἔργον ἐν τῷ φυλάττειν τοὺς καρποὺς; χαὶ pe 9f

γίνονται τῶν ἀκεραιωτέρων ἀνθρώπων , τῶν δι
ἁπλότητα κτηνῶν λεγομένων" xatd τὸ " ἀνϑρώ-
ποὺς xai χτήνη σώσεις χύριε. rau

ἸΝοήσεις δὲ ἄνεμον τὸν ἄνω χάτω τοῦτ ους διαῤ-
ῥιπίξοντα. τὸν τιμωρούμενον αὐτοὺς ἄγγελον ,
χαὶ τὴν ὁρμὴν τῆς πλάνης αὐτοὺς διδασχαλίας,
περιφερομένους παντὶ ἀνέμῳ διδασκαλίας, ἐν τῇ
χυβίᾳ τῶν ἀνθρώπων, ἐν πανουργίᾳ.

PSALMUM I.

dicentem : ego sum via; quam qui sectatus fne-
rit ad scopum pergens, praemium consequetur.

Qui sapientiae assimilatur, similis ei fit qui
hane qualitatem largitur. Nam iustitià similis
evadit Deo iustus, sanctitate sanctus , et sapien-
tià sapiens, hauriens ab ipsa ut sit sapiens ,
iuxta Salvatoris dictum : sufficit discipulo ut sit
sicut magister eius. Qui autem ligno vitae se
fecit similem , in paradiso consistit, ut pariter
complantetur. Quemadmodum in persona Dei
Esaias propheta dicit: quot dies ligni vitae
sunt, totidem erunt dies populi mei. Igitur
simul perennat iustas, cum vitae ligno com-
plantatus , cuius fit ramus et palmes ob di-
vinum fructum faciendum. Nam vera illa vi-
lis, quáe vitae lignum est, discipulis aiebat :
ego sum vitis vera, vos palmites , pater meus
agricola est: omnem palmitem .in me ma-

nentem, purgat pater meus, ut fructum plus -

adferat.

Qui huiusmodi est, prosperatur. Nam dili-
gentibus Deum , oninia eooperantur in bonum.
A Domino enim, inquit, diriguntur gressus
hominis. Accurate autem «omnia» dixit, ut rei
perfectionem ostendat. Qui enim Dei legi pro-
priam voluntatem conformat , nihil contrarium
aget. Quod si etiam alicubi scribitur., via im-
piorum prosperatur, haud simpliciter id di-
citur, sed cum additamento impiorum , iuxta
illud: est viro prosperitas in malitia.

Arbor, est Dei sapientia: fructus eius, my- -
slicus et spiritalis scripturarum sensus: folia
praedictum fructum tegentia , sunt externa vo-
cabula, quae praeter quam quod propriam ope-
ram impendunt tegendis fructibus, fiunt etiam
pabulum bonorum virorum , qui ob suam sim-
plicitatem iumenta dieuntur , iuxta illud : .ho-
mines et iumenta salvabis , Dons.

Ventum, qui hos sus deque dispergit , ange-
lum vindicem esse putabis, nec non fallaeis
ipsorum doctrinae impetum ; qui nempe omni
vento doctrinae circumferuntur, in nequitia
hominum, in astutia. .

PSALMUS.I.

»
d ἢ,» ἐν yptoa cu. ἀναστήσονται" ἀλλ᾿ ἀνα-
τυγχάνεν-

στήσονται μὲν "Σὺ χριϑήσονται δὲ,
N ,
τες αὐτοχατοχριτοι" ὃ γὰρ μὴ πιστενων εἰς ἐμὲ,

φησὶν ἤδη χέχριται 1).

la est ad iudicium non' resurgent. Nam re-
surgent quidem , sed non iudicabuntur , cum
per se füerint praeiudicati. Qui enim, inquit ,
non eredit , iam iudicatus est.

^1) Consonat prorsus sibi Didymus in fragmentis commentarii in ep. 2. ad Cor. apud nos νὴ IV. part. H. p. 147.

IN PSALMUM II.

Quum omnes homines sponte moveantur ,
quia libero sunt praediti arBitrio , nemo natu-
valiter vel bonus est vel malus. Et quoniam is
solus qui virtutis est compos, Deo fit familia-
ris, quisquis huiusmodi est , hereditas Dei est.
Quamdiu igitur Israhel bonus fuit , de eo di-
cebatur : factus est portio Domini Iacob, fu-
niculus hereditatis eius Israhel. Sed non sortito
tantum ita se habuit hic, verum etiam ob mo-
rum probitatem talis extitit, veluti de Deo lo-
quuntur sancti homines : elegit nobis heredita-
tem suam , speciem Iacob quam dilexit. Quod
si mandatorum observantia et fide in Deum , fit
aliquis Dei hereditas; qui vicissim Dei praece-
pta transgreditur, et a fide erga eum desci-
scit, hoc honore depellitur : quemadmodum
contra, qui declinat a malo et facit bonum ,
fit Dei hereditas, quamquam antea non esset.
Quae eum ita se habeant , qui populus olim pro-
pter pietatem heres Dei Israhelis erat, a Deo
aversus , sorte sua excidit , quia non excepit il-
lum , qui ut ei potissimum bene faceret , deinde
etiam aliis hominibus , salvator advenit. Opor-
tuit itaque alium introduci populum , ex plu-
ribus conflatum gentibus, qui ad evangelium
accederet. Verba igitur: postula a me, et da-
bo tibi ; nostri causa , non filii, dieta sunt. Sig-
nificant enim non ipsi filio addi aliquid, sed
indigentibus illo : sicut magistro et medico da-
tur virtus, ut homines fiant sani ac sapientes
ope illius. Sed et verba possessionem tuam
lerminos terrae, simplicius intelligentur sic :
usque ad terminos terrae doctrina tua vim ob-
linebit, praedicato nimirum evangelio ereatu-
rae universae quae sub caelo est. Fortasse etiam

vocabulo «termini» eos hoc loco appellare li- :

€et, qui vitae suae mentisque excellentia ter-
renos terminos excedunt.

Didymi simul et Theodoreti. Quod si de Tu-
daeis dicitur: tamquam vas figuli confringes
eos; utique verum evadet illud : filii Sionis
inclyti, argento superbientes, quomodo re-
putati sunt ceu vasa lutea, opera manuum fi-
guli? Atque hoc aio congruenter prophetae
dicenti: et erit ruina , peccatoris nimirum po-
puli, tamquam urbis captae, et tamquam va-
sis lutei minutatim contriti. Unde. . .

t πρότερον"

133

Πάντων ay pity προαιρετικῶς tenen à
αὐτεξούσιοι γὰρ, οὐδεὶς xaT οὐσίαν ἀγαϑὸς ἢ
χαχός ἐστιν" χαὶ ἐπεὶ ὁ ἀρετῆς κατέχων οἰχειοῦ-
ται ϑεῷ μόνος . χαὶ πᾶς ὁ τοιοῦτος χληρονομία

Scu τυγχάνει" ὅτε cw ὁ Ἰσραὴλ ἀγαϑος ἡ Vm πῆρ-

ul. ἐλέγετο περὶ αὐτοῦ" ἐγενήϑη ᾿βερὶς κυρίου

Ἰακὼβ. 1 σχοίνισμα χληρονεμίας αὐτοῦ Ἰσραήλ"
παρίσταται ὡς οὐχ ἀττοκληρωτιχῶς μόνον τὸ ἔθ-
vos τοῦτο , ἀλλὰ διὰ whey cy οὕτως ἐχρη-
μάτισεν; ἐχ τοῦ περὶ Θεοῦ λεγομένου ὑπὸ τῶν
ἁγίων ἀνὸρῶν" ἐξελέξατο ἡμῖν τὴν χληρονομίαν
αὐτοῦ ᾽ τὴν ᾿χαλλονὴν Ἰακὼβ , ἣν ἠγάπησεν" εἰ
δὲ τηρήσει ἐντολῶν χαὶ πίστει τῇ εἰς Soy Ἄλης
ρόνομια τις yo ϑεοῦ, ὁ παραβαίνων τὰς
ἐντολὰς τοῦ ϑεοὺ “χαὶ τῆς εἰς αὐτὸν πίστεως
μεταπ mint, ἐκβάλλεται, τῆς τοιαύτης τιμῆς;
ὡς αὖ ὁ ἐκκλίνας απὸ τοῦ χαχοῦ, χαὶ τὸ ἀγα-
ϑὸν ποιῶν, γίνεται ϑεοῦ χλῆρος, watmtp οὐκ ὼν
tutae μενούσης τῆς ἀχολουϑίας,. ὃ
πάλαι διὰ ϑεοσέβειαν ὧν χληρονόμος ϑεοῦ Tc-
ραὴλ 1 ἀποστάτης Θεοῦ γενόμενος : μετέπεσεν,
οὐ δεξάμενος τὸν ἐπ᾿ εὐεργεσίᾳ προηγουμένως αὐὺ-

οὐ εἶναι xa. τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ἐληλυθέτα

pea ἔδει τοίνυν ἀντεισαχθῆναι ἕτερον, συμ-

πληρούμενον ἐχ πλειόνων ἐθνῶν χαὶ προσερχόμε-
νον τῷ εὐαγγελίῳ" τὸ οὖν αἴτησαι παρ ἐμοῦ,
zat δώσων cct, ἡμῶν ἕνεκα, ἀλλ᾽ οὐ τοῦ υἱοῦ
εἴρηται: δηλόϊ γὰρ ὡς ἐὐχ αὐτῷ προστίϑεταί τι,
ἀλλὰ τόϊς δεομένοις αὐτοῦ" ὡς γὰρ ἰατρῷ καὶ
διδασχάλῳ δίδοται, ἵνα ὑγιαίνοντες καὶ ἐπιςή-
μενες ἔξ αὐτοῦ γένωνται" ἀλλὰ xat τὸ, τὴν x&-
τασχεσίν σοὺ τὰ πέρατα τῆς γῆς, ἁπλούστερον
νσηϑείη οὕτως". μέχρι τῶν ἐσχάτων τῆς γῆς
ἡ δὴ κρατήσει, διδασκαλία . κηρυττομένου τοῦ
εὐαγγελίου ἐν πάσῃ τῇ χτίσει τῇ ὑπὸ τὸν οὐ-
jt εἰ δυνατὸν πέρατα τῆς γῆς καλεῖσθαι
ἐνταῦθα τοὺς βίῳ χαὶ φρονήματι περάσαντας
τὴν γῆν.

᾿Διδύμου ὁμοῦ 0 οδωρίτου 1). Εἰ δὲ περὶ τῶν
pM λέγοιτο . ὡς σχεῦος AME συντρί-
ψεις αὐτοὺς, πληρωθήσεται τὸ, υἱοὶ Σιὼν οἵ τι-
pot ἐπηρμένοι ἄργυριῳ., σῶς ἐλογίσθησαν εἰς

5,

ἀγγέϊα, ὀστράκινα » ἔργα χειρῶν χεραμέως à ὡς
μηδὲν ἔτι χρέσιμον Vm αὐτῶν ὑπολείπεσϑαι' εἴς
βηται δέ μοι ταῦτα συμφερομένως τῷ τρροφήτῃ
λέγοντι" xat ἔσται τὸ UTOUAX., τοῦ ἁμαρτωλοῦ
lacu δηλονότι , ὡς πόλεως ξαλωχυίας , x«t ὡς

συντριβὴ σχεύεους ὀςρακχίνου. εἰς λεπτά" ἐξ ὧν 2). RS.

1) Atqui apud Theodoretum nihil huiusmodi legitur, Scimus tamen eum nonnisi ex catenis decerptum nobis superesse.

2) Desunt in codice paginae quatuor.

B. f. 8.

v. 9.
A. f. IO. b.

v. 10.
B. f. 8.

* Ps. XLVI. 2.

v. I0.
B. f. 9. b.

v. 10; -

P. Ibid.

N.. X.
B. f. 10. b. Cord.

134

Νόει δὲ τὸ, χαὶ νῦν βασιλέϊς,, ἀντὶ τοῦ,
xay νῦν τοῦ φανρωϑέντος (23) ἀγαςἄντος ἐχ
ἐὰ τῶν νεχρῶν᾽ xai φοβηθῆτε οἱ ἄρχοντες, 5-
νωχότες ὥς ἐστι ϑεός: ὅπως ἂν τῆς ἐν φόβῳ
δουλείας Gpercu cutis σεταυμένης ^ ἀγαλλίασις
ὑμῖν ἐπιγένηται τοιοῦτον XA τὸ ", ἀλαλάξατε τῷ
Se ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως οὐδε xus ὕψιστος
φοβερός" τοιούτου γὰρ ὄντος, ἀνάγχη μετὰ τρό-
μευ τὴν ἀγαλλίασιν ἔχειν.

Δύναται δὲ val. πρὸς τὸ, δράξασθε παιδείοις ,
εἰρῆσϑαι δηλοῦν τὸ ἔτι ὄντες ἐν τῷ Ri : τούτῳ

DIDYMI IN

᾿παιδευϑητε.

Qux ἀλλότριον τῆς χρηςότητος. τοῦ σωτῆρος
τὸ τοῖς παραστᾶσιν βασιλεῦσιν τῆς γῆς μετὰ
τῶν ἄρχοντων τῶν συναχϑέντων xat αὐτοῦ, λέ-
γειν t0 , xai νῦν βασιλέϊς σύνετε" εἰ γὰρ χαὶ
πρότερον᾽ ἀγνοήσαντες ἐπεβουλεύσατε, ἀλλὰ συν-
ἕντες μετανοήσατε ἢ σύνεσιν λάβετε, αἰναστάν--
τος EX νεκρῶν τοῦ σταυρωϑέντος" ἐντεῦϑεν με-
tapas ὁ λόγος; διδασχαλίαν ἐκτίθεται τόϊς ἂρ-
χουσιν χαὶ τοῖς βασιλεῦσιν τόϊς ὑπὸ τῇ σιδηρᾷ
ῥάβὸῳ we jio ser xai φησὶν; ὅτι νῶντες,
ὦ cut : xat . συνέντες ὅπως ἢ τις ἡ δύναμις
τοῦ rap τοῦ πατρὸς εἰληφότος τὰ ἔξνη χλη-
βονομίαν" καὶ ὁποῖα τις τυγχάνει ἡ σιδηρὰ ῥαβ-
δὸς ἢ xaS' ὑμῶν ἐπεγειρομένη παύσασϑε πολε-
μοῦντες αὐτῷ" ἀναλαβόντες δὲ μᾶλλον σύνεσιν΄,
ἐπιδοτε & ἑαυτοὺς τῇ Aeyori παιδείᾳ.

Τὸ ἐν τάχει, τῷ δράξασϑε παιδείας ἀπό-
δοτέον χαϑ᾽ ᾿ὑσέρβατον εἰρημένον" τὸ
ἀχόλουϑον τῆς φράσεως οὕτως" ὁράξασϑε παι-

ὡς εἶναι

τούτῳ τυχ-
χάνοντες" μήποτε ὑφιθυμούντων ὑμῶν ; 6pyie 35
χύριος, χαὶ ἀπολεῖσθε ἐξ ὁδοῦ διχαίας.----Γ ὸ δὲ
πεποιϑέναι, ἐμφαίνει πίστιν per ἐλπίδος. ἀπτώ-

cu. βεβαιοτάτην" εὐδὲ γὰρ ἐν τόϊς «δοκοῦσι χα-
λεπῳτατοις καιρόϊς, ó πεποιθὼς ἀπογινώσχει τὴν

3 y , m t
δείας ἐ ἐν τάχει; xat ἔτι ἐν τῷ βιῳ τ

τοὺ χυρίου εἰς αὐτὸν παρουσίαν,

PSALM

Aus δὲ ϑεὸς πολλοὺς 3λίβειν τὸν | Qi-

1
χαίον , διδοὺς ἀφορμὴν αὐτῷ βόρους δόξης, ἄτο
τῶν ὑπερβαλλουσῶν ϑλίψεων ὑφισταμένης" καὶ
εἰ ποτὲ Ó δίκαιος ἐπαπ πορῶν λέγει τῷ ϑεῷ" χύ-

δ δα ΄ '
pe, τί ἐπληθύνθησαν» ct. ϑλίβεντές με; ἔτι av-

^ “Ἢ “ιν , ,
τοῦ λαλοῦντος, εἰπὼν ἰδοὺ πάρειμι ἀποχρίνεται.
/. !
ἵνα βάρος δόξης ἐργασηταί σοι τὸ παραυτίχα
ἐλαφρὸν τῆς, ϑλίψεως wa" ὑπερβολήν" διὸ ποὶ-

PSALMUM II.

Intellige autem verba « et nunc reges » pro :
etsi nunc crucifixus est, attamen mox resurget:
timete itaque, ὁ principes, οἱ scitote hune esse
Deum: ut servili timore utiliter deinde ces-

sante, laetitia vobis oboriatur. Sie est etiam .

illud: iubilate Deo in voce exultationis, quo-
niam dominus excelsus terribilis. Quod eum

ita sit, necesse est non sine tremore exulta-

tionem fieri. .

Iam dictio apprehendite disciplinam, potest
hoc etiam significare: quamdiu hac vita uti-
mini ,. disciplinam condiscite.

Non est alienum a Servatoris benignitate ,
ut adstantibus terrae regibus , cum principi-
bus adversus se congregatis , dicat: et nunc ,
reges, intelligite. Etiamsi enim per inscitiam
antea insidiati estis , at nunc edocti resipiscite;
vel ad intellectum redite , postquam a morte
surrexit qui fuerat crucifixus. Hine pergens

que, quos ferrea virga recturus est, ailque :
heus vos! eruditi iam, et intelligentes quanta
sit vis illius qui gentes hereditatis instar a pa-
tre accepit; et qualis quantaque virga sit ad-
versus vos intenta, àb eo oppugnando desi-
nite : sed prudente potius animo imbuti , ratio-
nali vosmet tradite disciplinae.

Locutio «in brevi» referenda est ad il-
lam apprehendite disciplinam , tamquam fuerit
per hyperbatum posita : ut sit dictionis series
haec: apprehendite disciplinam brevi; dum ad-
huc hac luce vitali utimini: ne forle pigrescen-
tibus vobis, irascatur Dominus , et de via iusta
pereatis.—Verbum autem «confidere» fidem
denotat ,. cum spe indeficiente ,. firmissimam.
Etenim ne in rebus quidem, quae videntur

asperrimae , vir pia fiducia. pollens, de adfu- .

turo sibi Domini auxilio desperat.

B5 Bk

Sinit Deus hominem iustum a multis affligi ,
dans illi occasionem pondus gloriae adquiren-
di, quae ex copia tribulationum conficitur. Et
si aliquando iustus augustiis pressüs dixerit Deo:
Domine , quid. multiplicati sunt qui tribu-
lant. me? adhuc co loquente , ecce adsum re-
spondet Dominus , ut pondus gloriae tibi pro-
tinus levem faciat tribulationem, ita per hyper-

- oratio , disciplinam tradit principibus regibus- -

"

IN PSALMUM ΠΙ.

bolem dictam. Unde illud: multae tribulatio-
nes iustorum. Et ne salus absque Deo esse vi-
deatur, ideo David adiungit « in Deo. »
Quoniam psalmus tamquam ex persona Do-
mini pronunciatur , dicendum est ipsius quo-
que caput exaltari, quod Dei est ; eum nempe
eius deitas, demonstratione externa fidelibus
fit manifesta. Significat eapitis vocabulum: hoc
loco principem. Ideireo sanctorum virorum
princeps Christus, merito rex eorum est ; at-

que ita caput eorumdem est.—Nammque eius,

qui eum Christo surrexit, et quae sursum
sunt sapit non quae super terram , exaltabitur
caput a Domino qui Verbum est. - Gloria eius
qui ipsum selegit , quam ab eo solo postulat ,
is qui gloriam hominum non accipit.

Mons sanctus Dei , eximia illius cognitio po-
test intelligi. Mons sanctus Dei , unde supplices
exaudit Deus unigenitus filius Dei. De quo
monte dictum est: erit conspicuus mons Dei
novissimis diebus. Quae locutio manifestatio-
nem illius denotat futuram, eum in saeculo-
rum consummatione adveniet.

Cubare significat reclinationem , post quam
supervenit somnus. Quia erzo animam suam
sponte deposuit , postea deeumbens soporatus
est. Sed mox a mortuis resurgens , Deo susci-
piente, primogenitus mortuorum factus est.

Decet virum sanetum , Deo confidentem,
extra metum versari. Sie in vigesimo sexto
psalmo : si eonsistant adversus me castra , non
non timebit cor meum. Praedicit autem haec
etiam Salvator innumeros cernens qui eum
crucifiei postulaturi erunt ; contra quos se
praebuit interritum.

Temere inimicos habet, qui odii atque inimi-
citiae causam non praebuit. Tales sunt omnes
qui persecutionem patiuntur, propterea quod
pie vivunt in Christo Iesu. Quibüs a Servatore
dicitur: beati estis eum exprobraverint vos, et
dixerint omne malum mentientes propter me ,
et reliqua. Hoc morum instituto cum esset etiam
David , multos habuit sine causa inimicos, ut
Saulem et Abesalomum horumque stipatores.
Nam saneto viro, et qui multam mansuetu-
dinem bonitatemque erga eos saepe exprom-
pserat , sine causa infensi erant.

Quaenam est benedictio populo superveniens,
nisi patris voluntas de filiiin mundum adventu?

᾿ ὑψοῦται

135

^ ' , e y
λαὶ αἱ Sas τῶν διχαιων εἰ δὲ ἐστι σωτη-

ρα μὲν οὐκ ἐν τῷ ϑεῷ, Δαυὶδ τοῖς τέως πρό-
σχειται τὸ ἐν τῷ Θεῷ. ι

πειδὴ δ᾽ ἐλέχϑη ὡς ἐκ mpi ἐσώπου κυρίου ὁ
ψαλμὸς imu stad ἑητέιν ὡς καὶ αὐτοῦ
; ἡ χεφαλὴ ὁ ϑεὸς οὖσα, ὅτ᾽ ἂν ἡ θεό-
τῆς αὐτοῦ φανερὰ δὲ ἀποδείξεως τὶς πιστοῖς
γίνηται σημαίνει τὸ τῆς κεφαλῆς ὄνομα ἐν tiv-
τοις ἄρχοντα" διὸ τῶν ἀνδρῶν ἄρχων ὁ Χριςὸς
ἁγίων ὄντων $ βασιλεὺς αὐτῶν εἰχότως ἐστίν"
χαὶ ταύτῃ χεφαλὴ αὐτῶν χρηματίξει.----Εἰ γὰρ
συνήγέρϑη Χριστῷ, χαὶ τὰ ἄνω φρονεῖ οὐ τὰ

ἐπὶ γῆς ; ὑψωϑήσεται αὐτοῦ à κεφαλὴ ἀπὸ τοῦ

κυρίου ὅς ἐστιν ὁ λόγος.---Δόξα ἃ &y τοῦ χωρίσαν-

τος αὐτόν" ἣν ἀπὸ τοῦ μόνου ἐζήτησεν ὃ μὴ
λαμβάνων δόξαν ionem

Ὄρος ἅγιον Θεοῦ. ἡ ὑπερφυὴς γνῶσις αὐτοῦ
δύναται [veta Saa * ὄρος ἅγιον τοῦ ϑεοῦ, ἐξ 5
εἰσαχούει τῶν εὐχομένων ϑεὸς ὁ ὁ μονογενὴς υἱὸς
QUT ie περὶ οὗ εἴρηται ἔσται ἐμφανὲς τὸ ὄρος
κυρίου em ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν" δϑηλούσης τῆς
λέξεως ταύτης τὴν γενομένην αὐτοῦ φανέρωσιν
χατὰ τὴν ἐπιδημίαν ἐπὶ συντελείᾳ τῶν αἰώνων.

Τὸ μὲν χοιμηϑῆναι σημαίνει τὴν ἀνάχλισιν
μεθ᾿ ἣν ὁ ὕπνος ἐπιγίνεται" ἐπεὶ οὖν ἐχουσίως
τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἔϑηχεν. χατὰ τοῦτο κοιμηθεὶς
ὕπνωσεν" ἐξεγερϑεὶς δὲ ἐχ νεκρῶν, ἀντιλαβομέ-
νου ϑεοῦ 4 mpotótoros ἐχ νεχρῶν γεγένηται.

Πρέπει δὲ ἁγίῳ πεποιϑότι ϑεῷ τὴν ἀφοβίαν
ἀσγξιν" οὕτως ἐν xc! λέγει ψαλμῷ: ἐὰν παρα-
τάξεται ἐπ᾿ ἐμὲ παραμβολὴ, οὐ φοβηθήσεται ἡ
καρδία βου" προλέγει δὲ ταῦτα xat ὁ σωτὴρ τὰς
μυριάδας βλέπων τῶν αἰτουμένων αὐτὸν σταυρω-
Süvat , πρὸς ἃς ἀταράχως διέχειτο.

Ματαίως ἐχθροὺς ἔ ἔχει ὁ μὴ παρέχων μίσους

χαὶ ἔχϑρας πρόφασιν' τοιοῦτοι δέ εἰσιν πάντες

"οἱ διωκόμενοι διὰ τὸ ζῇν εὐσεβῶς ἐν Xpco h-

σοῦ" πρὸς οὺς “λέγεται ὑπὸ τοῦ σωτῆρος" μαχά-
p t ἐστε ὅτ᾽ ἄν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς , xot εἴπωσιν
πᾶν πονηρὸν ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ. χαὶ τὰ
ἑξῆς" ταύτης τῆς apes teens ὧν καὶ ὁ Ac, ,
πολλοὺς εἶχεν ματαίως ἐχϑροὺς, ὡς τὸν Σαοὺλ,
καὶ τὸν ᾿Αβεσαλὼμ, χαὶ τοὺς σὺν αὐτόϊς" τοῦ γὰρ
dy» πολλὴν πρᾳότητα xod ἀγαϑότητα εἰς αὖ-
τοὺς πολλάχις ἐνδειξαμένου, μάτην ἧσαν ἐχ-
θροί.

Τὶς ἡ εὐλογία 5 ἐπὶ τὸν Àaby ἐρχομένη n
βούλησις τοῦ πατρὸς ἡ περὶ τῆς ἐπιδημίας;

wz

---
NP:

"P

eAP

1.

--
ty

Y. 6.
B. f. 12. b.

v. 7.
B. ibid,

DP

v. 2.
A. f: 19. b.
B. f. I4. et I5.

V. 74

A, f£. 97. H.

P. f. 8. b. id

est domi reg. vat.
40

136

DIDYMI

PSALMUS IV.

L

! qox ! A 3
I. de ἐν Sepa ὃ eee, οὐ παύων τὴν

περίστασιν, CU. ἀνατρέπων τοὺς κακοῦντας, ἀλ-.

λὰ παρέχων μεγαλοψυχίαν. γενναίως φέρειν τὰ
περις ατιχά", χατὰ ταυτὴν τὴν διάνοιαν ἀχουςέον
za e. πολλαὶ αἱ ϑλίφεις τῶν δικαίων , xai
ἐχ πασῶν αὐτῶν ῥύσεται αὐτοὺς, ὑπομονὴν χα-
ριζόμενος" ᾿ἔστι δι ὅτε xat ἔξω τῶν περιστάσεων
σοιεῖ τὸν μεγαλοψύχως. πρὸς τὰς τεεριστάσεις
στάντα, ὡς τὸν Ἰωσὴφ χαὶ τὸν Ἰὼβ, ἀλλὰ
χαὶ αὐτὸν περὶ cU τὰ προκείμενα.

Υἱοὶ ἀνθρώπων. περίφρασίς ἐστι, ὡς παρ᾽ Ἕλ-
λησι τὸ ; υἱὲς ᾿Αχαιῶν" πολλὰ δὲ τοιαῦτα φέ-
petat xai ἐν τῇ γραφῇ" ὧν ἔστιν | χαὶ τὸ, βρο-
τὸς γάρ γεννητὸς γυναικὸς" xai τὸ, ἐν γεννη-
τόϊς γυναικῶν , Ἰωάννου οὐδεὶς μείζων ἐστίν" χαὶ
αὗται γὰρ αἱ λέξεις ἀντὶ τοῦ ἄνθρωποι εἴρηνται.

(Ἢ οὐ ϑαυμαστοῦται ὁ ὅσιος τοῦ ϑεοῦ ὅτ᾽
ἂν ϑλίψεις φέρει μεγαλοψύχως , δοκούσας ὑπὲρ
ἄνϑρωτσον εἰναι" ἀλλὰ καὶ ὅτ᾽ ἀν ἐπικαλούμενος
ϑεὸν ἐπινεύοντα εὐθέως ἔχῃ: ἅπερ πάντα ἀγνοεῖ
ἢ ,βαρείαν καρδίαν» τοῦτ ἐστιν νόησιν μετὰ κα-
κίας ἔχων" ἢ περὶ τοῦ Χριστοῦ εἴρηται, πρὸς
Ἰουδαίους ὁ λόγος; διὰ τὸ βαρυκάρδιον cux ἔτι
Sec ἀλλ ἀνθρώπων υἱούς: πῶς γὰρ οὐχ ἐθαυ--
μάστωσεν ἐν αὐτῷ χαὶ Ot αὐτοῦ πληρώσας προ
φητείας; παραδόξων δυνάμεων γενομένων δι᾿ zi
τοῦ" ἔτι μὴν χαὶ ἀναστάντος ἐχ νεχρῶν:; γνώσε-
σϑε δὲ ἀποβαλόντες τὸ βαρυκάρδιο y. χαὶ ἐρεὺ-
νήσαντες τὰς περὶ Ha ὁσίου γραφᾷς" ἐρευνήσααι
γὰρ ὑμῖν, ἡ καινότης τοῦ πνεύματος εὑρεϑή-
σεται.

Ταύτην τὴν λέξιν παραλαβὼν δ ἀπόστολος :
ἐπήγαγεν. αὐτῇ" ὁ 5 t5 μὴ ἐπιδυέτω, € ἐπὶ τῷ map-
οβγισμῷ ὑμῶν , μὴ δὲ δίδοτε τότ: τὸν τῷ διαβό-
Àe* ὁ ταύτην χαταδεξάμενας τὴν ἀττστολικὴν
προτροπήν 1 ὀργισϑεὶς οὐχ ἁμαρτάνει . τοῦ κατ᾽
ὀργὴν διαχειμέγου ἐπίμονον αὐτὴν ἔχοντος ὃν

καὶ pacto 1) ἔθος καλεῖν" βεβαιοῖ ταύτην τὴν.

vonoty τὸ ἑξῆς ἐπιφερομενον" ἃ λέγετε γάρ, gn-

Bo ὀργισϑέντες δηλονότι, ἐν ταὶς καρδίαις

ὑμῶν, ἐπὶ ταῖς uot δι κατανύγητε s ὥστε ἀνα-

στάντες ἐξ ὕπνου Μηδὲν πρᾶξαι ἢ εἰπεῖν τῶν ἐν
“τῇ καρδίᾳ ἐν ὀργῇ διεσχεμμένων.

Δυνατὸν φῶς τοῦ ᾿προσώτου τοῦ SLE τὸν
χαραχτῆρα τῆς ὑποςάσεως χαὶ εἰχόνα αὐτοῦ τοῦ
5» / LU 5 e ^ La
ἀοράτου θεοῦ eurtiv' ὅπερ φῶς ἀπεντεῦθεν ἐση-

1) Animadverte vocabulum μηνγιαστής.

Dua in tribulatione Deus, non calamita-
tem sedans, neque maleficos cohibens , sed
magnanimitatem praebens fortiter ferendi cala-
mitatem. Hoc sensu illud quoque intelligen-
dum: multae tribulationes iustorum , et ex his
omnibus eripiet eos, patientiam scilicet suppe-
ditans. Quandoque etiam e calamitatibus reapse
eripit Deus iustum hominem qui fuit- contra
illas magnaniius , veluti Iosephum ae Iobum ,
et hune de quo nunc sermo est.

Filii hominum periphrasis est, velut apud
ethnicos , filii Achaeorum. Multa huiusmodi in:
in sacra quoque scriptura feruntur ; veluti mor-
talis est, de muliere natus. Item : inter natos
mulierum , nemo maior Iohanne. Nam et hae
locutiones nihil praeter hominem dieunt.

Vel dignus admiratione est vir Dei sanctus ,
cum tribulationes magno animo fert, quae supra
hominis patientiam videntur ; praesertim quia
Deum invocans , ilico sibi annuentem experi-
tur. Quae omnia ignorat gravis cordis homo ,
id est qui mentem pravam habet. Vel, de Chri-
sto sermo fit ad Iudaeos , propter cordis duri-
liam iam non Dei sed hominum filios. Quid ni Γ΄
enim in se perque se mirabilis Christus sit,
completis vaticiniis , et stupendis miraculis per
ipsum patratis , et demum a mortuis resurgens?
Quae vos agnoscelis, si omissa cordis duritie ,
scripturas de sancto loquentes scrutabimini.
Namque a vobis scrutantibus novitas spiritus |
invenietur. . '

Hanc arripiens locutionem. apostolus , mox
subiecit: sol mon occidat super iracundiam
vestram, et ne detis loeum diabolo. Qui hanc
admiserit apostolicam adhortationem , ad ira-
cundiam commotus non peccat: quia. ille po-
tius qui iram fovet, habet illam perseverantem;
quem irae tenacem mos est appellari. Confir-
mat hunc loci sensum , quod mox subsequitur ,
nam quae dicitis, inquit, irati scilicet in. cordi-
bus vestris, de his in cubilibus compungimi-
ni; ita ut somino experrecti nihil eorum agatis
vel dicatis quae in eorde per iram deliberastis.

| Possumus lumen vultus Dei dicere figuram
substantiae et imaginem ipsius Dei invisibilis.
Quod lumen deinceps siguatum fuit super nos ,

IN

ad eius imaginem conformatos. Non. est igno-
randum quosdam legere sie : quidam ostendet
nobis bona. Nam non multorum , sed unius est,
bona ostendere. Hic autem unigenitus est filius
Dei. lis qui ita intelligunt, vocabulum quis
(quidam) significat id quod proprie appellatur
certa tali qualitate praeditum , et individuum ,
atque una numero substantia. Utuntur autem
hoc testimonio: homo quidam nobilis. Nam
ethoc loco quis (quidam) aliquid denotat qua
proprie tale est. :

Quamquam hi iucundis sibi rebus videntur
: expleri, attamen ego saeculum expeetans fu-
turum rectaeque vitae mercedem , extra om-
nem perturbationem propter spem constitu-
tus, in id ipsum recumbam et soporabor; re-
clinationem. somnumque dicens ex hae vita
discessum. Iam causa narrata, eur recubuerit
et in pace dormiverit , statim addit: quoniam
in pace constituisti me. Quippe etiam apud
Oseam dicitur animae ex persona Dei: con-
stituam te in pace. Facit hec autem Deus,
futurorum spem divinorum bonorum exhi-
bens constitutis ab eo in intellectuali practi-
caque virtute , et in veritatis dogmatibus et
ecclesiasticis legibus.

PSALMUM IV.

᾿σίαν"

151

pam ἐφ᾽ ἡμᾶς μορφωϑέντας χατ αὐτόν᾽ οὐχ
ἀγνως ον ὡς ἀναγινώσκουσι τινες τὸν τὶς δεί-
ξει ἡμῖν τὰ ἀγαθὰ, οὕτως" τὰ ἀγαθὰ οὐ πολ--
λῶν. ἐστιν, ἀλλ᾽ vog ἐστιν δειξαι" οὗτος δὲ ὁ
μονογενής ἐστι τοῦ 32 ὃ υἱός" σημαίνει τόϊς

οὕτως ᾿ἐκλαμβάνουσι τὸ τίς, τὸ ὀνομαζόμενον

ἰδίως ποιὸν ἢ ἄτομον χαὶ “μίαν τῷ ἀριθμῷ ev
“συγχρῶνται. μαρτυρίῳ τὸ, ἄνθρωπος τὶς
εὐγενής" χαὶ ἐνταῦϑα γὰρ τὸ τὶς δηλόϊ τὸν
ἰδίως ποιόν. ^

" A -er MES ^ T2088 37wooy
E: xat οὗτοι ἀπὸ τῶν ἤδέων αὐτοῖς ἔδοξαν
!
πληϑύνεσϑαι, ἀλλά γε ἐγὼ τροσδοχῶν αἰῶνα
μέλλοντα καὶ μισϑὸν ὀρθῆς πολιτείας ὃ πάσης
ταραχὴς ἐχτὸς διὰ τὴν ἐλπίδα γεγονὼς, ἐπὶ τὸ
αὐτὸ κοιμηθήσομαι χαὶ ὑπνώσω; κοίμησιν xal Ur-
voy λέγων τὴν ἀπὸ τοῦ βίου ἀναχώρησιν". ὁ ἀπο-
1 1 LI. ^ ^ τ « '
διδοὺς τὴν αἰτίαν τοῦ, χρκιμῆαϑαι x«i ᾿ὑπνωχε--
ναι ἐν: εἰρήνῃ; εὐθὺς ἐπήγαγεν" ὅτι ἐπ᾽ ἐλσιδι
χατῴχισᾶς μὲ᾿ εἴρηται δὲ xat ἐν Ὥσηε πρὸς τὴν

Ψυχὴν , €x προσώπου τοῦ Sec PS χατοιχιῷ σε

» ἐπ ἐλπίδι » ποιξὶ δὲ τοῦτο θεὸς, ἐλπιδα μελ-
λόντων ϑείων aya προτείνων. tüg γατοικιζο-
μένοις vm αὐτοῦ ἐν διανοητιχῇ xat πραχτικῇ ἄρε-
τῇ, xo ἐν δόγμασιν ἀληθείας, καὶ θεσμόις ex-
χλησιαστιχοις.

PSALMUS V.

Lh finem. Ob gratiarum actionem hymnus
canitur , pro anima seu ecclesia ad divinam he-
reditatem evecta , non materialem sed spirita-
lem. Attolluntur enim Dei famuli , secundum
apostolum, ad hereditatem incorruptibilem, in-
contaminatam et inmarcessibilem ,- in caelis
conservatam. Ad quam Servator invitans , ait:
venite qui a dextris meis estis , benedicti a pa-
ire meo, possidete paratum vobis regnum:
quod is, qui heie loquitur, eupiens, preces
extollit ad illius praeparatorem Deum.
Verbum ἐνώτισαι, quod insuetum est, con-
stanter in scriptura saera ponitur, significans
quod in aurem excipiat is qui audit sermones
ab aliquo pronunciatos , cui proximus ipse est.

Porro autem Deo proximi affectu sunt iusti

homines. Unde fit, ut iustorum preces audire
dieatur Deus , et aures postulatis illorum prae-
bere. Rex autem simul et creator Deus est'il-
lorum, qui manus suas ad alienum Deum non
extendunt, neque sub peccati dominio sunt.

E τὸ τέλος. Χαριστύριος δμνὸς del ὑπὲῤ
τῆς ἀναφερομένης ψυχῆς 5 Ὥτοϊ ἐκκλησίας εἰς θείαν
κληρονομίαν eux αἰσθητὴν ἀλλὰ venti" εἰσάγον-
ται γὰρ οἱ τὸν ϑεὸν ϑεραπεύοντες κατὰ τὸν ἀπό--
στολον εἰς χληρονομίαν ἄφϑαρτον xat ἀμίαντον
γαὶ ἀμάραντον τετηβημένην ἐν οὐρανόῖς" εἰς ἣν
χαλῶν ὁ σωτὴρ ἔφη" δεῦτε εἴ &x δεξιῶν μου οἱ
εὐλογημέγοι τοῦ πατρός μου, χληρονομήσατε τὴν
ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν' ἣν ὁ λέγων 'πο-
Siga, εὐχὴν ἀναπέμπει τῷ εὐτρεπίσαντι αὐτὴν
S9.

Τὸ δὲ ἐνώτισαι. μὴ φερόμενον ἐν τῇ συνη-
Seg, ἐν τῇ γραφῇ χεῖται συνεχῶς. , δηλοῦν τὸ
εἰς τὰ ὦτα δέχεσθαι τὸν ἀκούοντα τοὺς ἀπαγ-
γελλομένους λόγους τοῦ λέγοντος αὐτοὺς. διὰ τὸ
ἐγγὺς εἰναι" σχέσει δ᾽ ἐγγὺς ck δίκαιοι θεοῦ; ὅθεν
εὐχαῖς δικαίων ἐπταχούειν εἴρηται ὃ Stóg, xat
τὰ ὦτα ἔχειν εἰς δέησιν αὐτῶν" βασιλεὺς d ἅμα
χαὶ δημιουργὸς ὃ ὃ Sus τυγχάνει , τῶν μὴ δια-
πετασάντων χεῖρας αὐτῶν πρὸς Suy ἀλλότριον,

μὴ δὲ βασιλευομένων ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας.
18

v. 4.
C.f. 9. idest Reg.
40.

u»

F

Ep b

138 DIDYMI

d

Κατὰ ϑεωρίαν δὲ, e ὁ τῆς δικαιοσύνης ἥλιος
ἀνέτειλεν, ἐν ἀρχὴ νοητῆς ἡμέρας γεγονὼς, χαρι-
epe αἶνον προσφέρων. τῷ αἰτίῳ τοῦ φωτισμι ΠΝ

:

τὸ “πρωΐ ἔφη εἰσακουσῃ τῆς φωνῆς μου" tt γὰρ ἔθει
χάριν ὁμολογῆσαι. ὑπὲρ τηλιχουτου αἰγαδοὺς ἢ
σοὶ ὦ δεσπόται τῷ ἀνατείλαντι pat φῶς. αἴτιόν
pot. μεγίστης ϑεωρίας ὑπάρχον; ἀεὶ γοῦν ἔρως
εἰσέρχεται πρὸ ταῖς ὑπαρξάσαις ϑεωρίαις , χαὶ
ἔτι θέλειν βλέπειν τὰ κάλλη τῆς ἀληθείας" παρ-
ἔσταται τοῦτο ἐκ τοὺ χαὶ ἐπόψομαι" ὡς γάρ. τὸ
ἐπέρχομαι͵ ἀχατάπαυστον πρόσωπον ᾿δηλδι, οὕτω
τὸ ἐπόψομαι. συνεχῶς προςιϑεμένην χατανόησιν
ἐμφαίνει" πῶς γὰρ eu ἀεὶ βλέπει ὁ ὃ ἐπαγγελίας
τυχὼν τῆς , ἔσται σοὶ κύριος φῶς αἰώνιον , xa
φῶς δικαίοις διὰ παντός: ἐπεὶ δὲ xat ἑτέρα γρα--
φὴ ἔχουσα. παραστήσομαι σοι. ἐπ᾿ ὄψει pe

ὅπερ οὐ παντὸς λέγειν, zx τῶν χατὰ TOV μὲ-
γαν Ἠλίαν διὰ τὴν ἀπὸ τῆς πολιτείας παῤῥη-
σίαν λέγειν ϑαῤῥούντων' ζῇ κύριος ᾧ. παρέστην
ἐνώπιον αὐτοῦ σήμερον.

Το οὐτου ἀληθοῦς ὃ ὄντος, οὐχ ἔστιν ἐχ θεοῦ τὸ
καχὸν χατὰ τοὺς λέγε τας ἐνυπόστατον τὴν χα-
χίαν 1) ἐχ φόματος γὰρ ὑψίςου οὐχ, ἐξε ἐλεύσεται
τὸ κακὸν χαὶ τὸ ἀγαϑὸν, βουλομένου μόνον εἰ-
ναι τὸ ἀγαϑόν' cU ὄντος; οὐχ, ἂν ἔν τινι que
σταίη xaxov. ' ἀπόλλυσι δὲ τοὺς ψεῦστας xaS ὃ
ψεῦσται εἰς ἐπίγνωσιν ἀληϑείας" πάντων δὲ τῶν
λαλούντων τὸ ψεῦδος ὑπὸ Scu ἀπολλυμένων.
ἀπόλλυται χαχέϊνος περὶ co εἴρηται" ὅταν λαλῇ
τὸ pei: T ἐχ τῶν ἰδίων λαλέϊ" εἰ θὲ τοῦτο ἱ

οὐχ ἔστιν xat οὐσίαν χαχός" co γὰρ ἅμα τὸ γε-

K I MES , ! ^ , X A
νέσϑαι a εἰς ὑπόστασιν ἐλϑένν : ἄλλα μετὰ

ταῦτα τραπεὶς , ἀρχὴν τοῦ LUE τὸ ψεῦδος
ἔσχεν. ἐσχηχὼς ποτὲ ἐν ἀληθείᾳ εἶναι: δηλοῦ-
ται δὲ τοῦτο €x τῶν οὕτω. περὶ αὐτοῦ 7εγραμ-
μένων , ἐν τῇ ἀληϑείᾳ οὐχ, ἔστηχεν ; ὅτι, ἀλη-
Sex οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ" ὁ γὰρ ψεκτὸς ὧν διὰ
τὸ μὴ éc aya, φανερῶς ἔστιν πειραϑεὶς τούτων
τῶν διαϑέσεων" κριτέον δὲ ἐχ προθέσεως ἀλλ᾽ cux
ex ψόνης φωνῇς τὸν ψευδόμενον . ἵνα μὴ ὦσιν
ὑπὸ τὴν ἀπειλὴν οἱ εἰκονομιχῶς ποτὲ τοῦτο πε-

πριηκότες, ὡς Ῥααβ' ἔδοξε γὰρ, ψεύδεσθαι πρὸς

τοὺς ἀναϊζητοῦντας ἐπὶ τῷ ἀποκτεῖναι τοὺς xata-
σάόπους ἀγαϑοὺς ἄνδρας à ὄντας" ὑπὸ Ἰησοῦ γὰρ
τοῦ Ναυΐ ἀποσταλέντες. ἐπαινετοι ἦσαν: τῆς
προθέσεως τῆς ἀνθρώπου πολὺ τὸ σπουδαῖον € ἐχού-
076, οὐχ ἀκόλουϑεν ἔσται τάξαι αὐτὴν ἐν τέϊς
ἀπολλυμένοις 7 Ἢ EV tolg ψεῦδος λαλοῦσιν" ὥσπερ
δὲ οὐχ ὅπως ποτὲ χτεινας ἄνθρωπον , φονεὺς &cc

Contemplativa. ratione autem , is cui iustitiae
801 exoritur, initio spiritalis diei apparens ,
laudem grati animi causa recitans luminis au-
etori, mane inquit exaudies vocem meam.
Nam cuinam gratiam habere tanti boni opor-

teret, nisi tibi Domine qui lumen mihi extu-

listi, quod mihi maximae. illuminationis cau-

sa est? Semper itaque praeit amor illumina-

üonibus, et pulehrae veritatis cognoscendae
voluntas. Hoc demonstrat etiam vocabulo vi-

debo: nam sicut «advenio» personam inquie-

tam ostendit, ita «videbo» perpetuo intentam

contemplationem ostendit. Quid ni enim sem--

per videt, qui promissionem meruit: erit tibi
Deus lumen aeternum , et lux iustis in perpe-
tuum ? Namque et alia scriptura occurrit : ex-
hibebo me conspectui tuo. Quod non cuilibet
licet dicere, sed magni Heliae similibus ; qui
ob vitae suae actae fiduciam audent dicere:
vivit Dominus, in cuius conspectu hodie sto.

Quod verum eum sit,'non est a Deo malum
ut illorum opinio est, qui substantivam mali-
tiam esse dicunt. Nam ex ore Altissimi non exi-
bit malum et bonum, volentis tantummodo esse
bonum. Quod quum ita se habeat, nemini con-
genitum malum est. Perdit autem mendaces,
quatenus mendaces sunt, ut cognoscatur ve-
ritas. lam quum omnes qui loquuntur menda-

. cium, a Deo perdantur ; is quoque peribit , de

quo dictum est : cum loquetur mendacium , de
suo loquetur: quod si ita est , non est substan-
tialiter malus. Id demonstratur ex his quae de
illo sunt scripta: in veritate non stetit, quia
veritas in eo non est. Nam qui reprehensibilis
est quia non stetit, manifeste his passionibus
obnoxius fuit. Verumtamen mendacium ex ani-

mi proposito non ex sola voce iudicandum:
est; ne sub hane imputationem. cadant ii .

qui prudente aliquo consilio id egerunt : ve-
luti Rhaab, quae visa est mentiri apud quae-
rentes interficere exploratores , bonos viros;
qui a Iesu Navi filio missi , laudabiles erant.
Quum huius feminae propositum valde esset
honestum, non est consentaneum ut ea col-
locetur inter perditos, vel inter eos qui men-
dacium loquuntur. Sicuti ne ideo quidem quia
aliquis hominem occidit, homicida est; nec
qui sanguinem utcumque fuderit , vir sangui-
num est. Nam nec homicidas nec viros san-

. .1) Reprehendit Manichaeos, adversus quos extat peculiare Didymi. nostri opi 8.

*
i

IN PSALMUM V.

guinum dicimus viros illos qui ex divinae le-
gis norma morte eos adfecerunt qui talia pati
digni erant. Alioqui Samuhelem quoque atque
Eliam ita appellare oporteret, qui pro recta
religione multos interimendos euraruünt.
Improbis ae legis transgressoribus teeum
non habitantibus , neque sub benivolo con-
spectu tuo manentibus, ego inquit te mise-
rente domum tuam ingrediar. Sic enim dicere
potero : mane adstabo tibi et videbo , et tam-
quam misericordiam consecutus, pie te ado-
rabo in spiritu ac veritate. Tam vero firmus
in virtute status , templum Dei est , quod qui
tenent confidenter aiunt: Christus tamquam
filius herilis domi suae est , quam domum ipsi
constituimus , qui nostri similibus dicimus:
templum sanctum estis; et corpora vestra
templum Spiritus sancti sunt; apud quos fi-
lius paterque mansionem faciunt. Eeclesiasti-
cum quoque dogma et doctrina, domus Dei
templumque sunt; velut apud "Timotheum :
quomodo te opórteat in domo Dei conversa-
ri, quae est ecclesia Dei viventis. Utroque
autem sensu ingreditur aliquis in domum , et
adorát ad templum Domini, videlicet mise-
ricordia Dei potius quam sua vita frugi et re-
cta. —Careo inquit, virtutibus quae me Deo
coniungere, et in eius domum introducere
queant ; sed tamen benignitati tuae confido , et
ea fretus ingrediar. Neque deinceps contem-
ptui erit apud me, qui recte egerit ducatu tuo
ae providentia. Partem virium mearum violen-
tiorem subtrahunt, ceu viae euiusdam obsta-
cula;ut sie iustitiam veram tenens, eiusdem quo-
que fortitudinem habeam contra adversarios.
Qui sibi proposuit recte sapere et agere,
multos experitur adversantes homines atque
daemones , emolumentis bene agentium ob in-
vidiam iufensos: contra quos se debilem sen-
tiens , auxiliarem implorat Deum.—In aliquot
exemplaribus seribitur: coram me viant tuam.
Nam si via nostra coram Deo recta fuerit , nul-
lum experiemur errorem. Et si via Domini prae
oculis nobis fuerit , per eam incedemus alacri-
ter. At Symmachus pro dirige , complana in-
quit; iuxta Esaiam dicentem : fient obliqua in
reetam , ét'aspera in vias planas. In alio quo-
que psalmo dictum est : a Domino gressus ho-
minis diriguntur. Ceteroqui eum demisso arii-
mo haud postulat iustitiae suae eausa, quae

139

οὕτως οὐ γαθάπαξ ὁ ὃ ἐκχέων. αἷμα, ἀνὴρ αἱμάτων
ἐστίν" οὐ γὰρ λέγομεν φονέας 7 αἱμάτων ἄνδρας
τοὺς xaT νόμον θέϊον ἀποχτείνοντας τοὺς ἀξιους
mae τοῦτο". ἐπεὶ ὥρα λέγεῖν τοῦτο
ὶ Ἠλίαν, οἱ ἐπ᾿ εὐσεβείᾳ πολλοὺς
"Τῶν πονηρευομένων χαὶ παρανόμων.

*

Σαμ ουὴλ
ἔχτειναν.
οὐ πάροι-

ety got, οὐδὲ διαμενόντων v ὑπὸ τὴν θεωρίαν

qo), ἐγὼ φησὶν ἐλέῳ τῷ σῷ εἰσελεύσομαι εἰς
τὸν οἰκόν gov οὕτω γὰρ χαὶ λέγειν δυνήσομαι
τὸ, πρωὶ παραστήσο ὅμαί σοι καὶ ἐπόψομαι, καὶ
ὡς ἠλεημένος σὺν εὐλαβείᾳ προσχυνήσω σε πνεῦ-
ματι γαὶ ἀληϑείᾳ" ἡ δὲ κατ᾽ ἀρετὴν κατάστα-
eu, ναός E Se), ἣν. ct ἔχοντες, μετὰ παρ-
factas qaot Χριστὸς δὲ ὡς υἱὸς ἐπὶ τὸν
XO) αὐτοῦ, 2 eroe ἐσμὲν, ἡμεῖς tol; petas
ἐροῦντ τὲς. ναὸς ἅγιος ice xat τὰ σώματα Nun,
ναὸς

ὅτε

τοῦ ἁγίου τνευματος" πρὸς eus à vt
χαὶ ὃ πατὴρ μονὴν ποιοῦνται" χαὶ d ἐκκλης
σιαστικὴ δὲ γνώμη τε καὶ διδασκαλία, cix
Θεοῦ καὶ ναὸς , χατὰ τὸ πρὸς Τιμόϑεον" πῶς
δεὶ σὲ ἐν ctu Θεοῦ ἀναστρέφεσθαι . ἢ τὶς
ἔστιν ἐχχλησία θεοῦ ζῶντος" xaT ἀμφοτέρας δὲ
τὰς ϑεωριας εἰσέρχεται τις εἰς τὸν uL zat
τροσχυνέϊ πρὸς ἐλέῳ Sec
μᾶλλον ἢ οἰχείᾳ πολιτείᾳ αὶ φρονήσει —Ow
ἔχω; φησὶν,
ψαι καὶ εἰς τὸν οἶχον τὸν αὐτοῦ εἰσαγαγέϊν
δυνήσονται" φιλανθρωπίᾳ δὲ τῇ σὴ θαῤῥῶ, xot
δὲ αὐτῆς εἰσέρχομαι" οὐκέτι δὲ χαταπεφρονη-
μένως εἴη φησὶν. παρ᾽ ἐμοὶ χατορϑούμενον τὸ
δίκαιον ny τῇ σὴ xat προνοίᾳ" τὰ βιαιό-
τερα τῆς ἐμῆς ϑυνάμεως ὑφαιροῦσιν , καϑά-
περ ὁδοῦ τινὸς ἐμπόδια, 1 ἵνα τῆς δικαιοσύνης τὸ
ἀληθὲς ἔ ἔχων; καὶ τὸ ἰσχυρὸν ἔχοιμι αὐτῆς κατὰ
KI

τῶν ἐναντίων,

'O προτιθέμενος ὀρθῶς φρονεῖν ; καὶ πράττειν,
πολλοὺς ἐναντίους ἔχει ἀνϑρώπους χαὶ δαίμονας,
ἐπὶ τέϊς ἀγαϑοὶς τῶν χατιρϑούντων διὰ φϑόνον
ἀνιωμένους" πρὸς cuc ἐξασθενῶν ἐπικαλεῖται σύμ-
μᾶχον͵ τὸν ϑεὸν - Ἔν τισι δὲ γράφεται, ἐνώπιόν
μου τὴν ὁδόν σου" ἐάν τε δὲ ἡμῶν ἡ ὁδὸς χατ-
ευθύνθαι ἐνώπιον τοῦ θεοῦ, πλάνης οὐ ληψόμεθα
πείραν' ἐάν τε τοῦ ϑεοῦ ἡ δδὸς ἐνώπιον ἡμῶν,
αὐτὴν ὀὁδεύσωμεν προθύμως. ᾿Αντὶ δὲ τοῦ κατεὺ-
pii a ó Σύμμαχος ὁμάλισον εἴρηκεν, χατὰ τὸν
Ἡδαΐαν εἰπόντα" ἔσται τὰ σκολιὰ εἰς εὐθείαν,
χαὶ 5 τραχεία εἰς ὁδοὺς λείας" εἴρηται δὲ xat
ἐν ἑτέρῳ ψαλμῷ, παρὰ κυρίου τὰ διαβήματα ἀν-
ϑρώπου κατευϑύνεται" οὐχ αἰτέϊ δὲ ταπεινοεφρό--

X Y ,
τον Yvaoy eet ἢ

ἀρετὰς αἵτινές: με. τῷ Θεῷ συνά-

γως διὰ τὴν ἰδίαν δικαιοσύνην... i γληρονομοῦσα

*

cz
m

. 20. b.

B. f. 21—

v. 8.
B. f. 91. et par-
tim. Cord.

γι 13.
A. f. 86.

140
κατευϑύναι , διὰ δὲ τοὺς ἀσεβῶς αὐτῇ πολεμοῦν--
τας: εἶτα κατὰ Μέρος ἐπεξέρχεται: τῷ γὰρ ψεύ-
oec συζῶσι "n xot συμφώνους ἔχουσι τῇ γλώττῃ
τοὺς λο) γισμοὺς, xdi τὴν δυσωδιαν πρόδηλον ἔ ἐχου-
σιν ἐπὶ λύμῃ τῶν͵ ἄλλων' λέγει δὲ τὴν: κατὰ
τοῦ θεοῦ βλασφημίαν, χαὶ τῆς ἀχολασίας τὰ ῥί-
ματα" ἀλλὰ χαὶ χαλεπώτερα τῶν τροφερομένων
ῥημάτων τὰ χεχρυμμένα δόλῳ χατὰ τῶν πέλας
τυρεύοντα..----Πῦς δὲ ὁδηγῶταί τις τῇ τοῦ See
δικαιοσύνῃ , ἐξεταστέον, μήπω τ᾽ οὖν ὁ κατὰ
τὴν tov θεοῦ δικαιοσύνην (αὕτη δὲ ἐστιν ἢ νη-
σία Aperi) προκόπτων ἑπόμενος Sep χατὰ τὸς
ὀπίσω κυρίου τοῦ ϑεοῦ σου πορεύσῃ i ὁδηγεῖται
ὑπὸ τοῦ χορηγοῦντος τὴν ἀρετὴν αὐτοῦ, τοῦ
Θεοῦ δηλονότι. ,

Καὶ ἐπεὶ ἀνθρώπινον τὸ παρεπίχραναν , oxo-
πητέον πῶς ἐχλαβέϊν αὐτὸ δεῖ περὶ Sec) εἰρη-
μένον" ὁ ϑεὸς ἀναλλοίωτος χαὶ ἄτρεπτος ὑπάρ-
χὼν -. ἔχωμεν" τὰ γὰρ ἡμέτερα ὡς ἐχείνῳ ἐγγι-
ζόμενα νομίζεται, οἷον ἡ λήϑη. ἣν ἔχομεν περὶ
αὐτοῦ, ὑπολαμβάνεται αὐτοῦ εἶναι: περὶ ἡμῶν
γοῦν εἴπεν" ἐπελάϑου νόμου ϑεοῦ σου. κἀγὼ
ἐπιλήσομαι τέκνων σου. Ὅμοιον τῷ ῥητῷ “τούτῳ
τὸ γραφόμενον ὑπὸ Παυλου' εἴ τις ἀγνοεῖ ἀγ-
νοεῖται: δῆλον ὅτι ὑπὸ τοῦ εἰπόντος πρὸς τοὺς
φαύλους" ἀποχωρεῖτε." ἀπ᾽ ἐμοῦ ἐργάται ἀνομίας"
οὐδέποτε ὑμᾶς ἔγνων" ὡς οὖν ταῦτα ὃ παραπι-
κραίνων ἑαυτοῦ τὸ ἦθος. διὰ τῆς πωιροτάτης κα
κίας ἀντάξια πάσχων ὧν ἔδρασεν . οἴεται τὸν
ϑεὸν xat avtcU πικράζεσϑαι" εἰπεν γοῦν τοῦτ
αὐτο: ψυχὴ δίκῃ ὁ ὑποπεσοῦσαι ψήφῳ Θεοῦ δὲ᾽ ted
tuere ἐγὼ Gapamtigartycuga παρεσιχράνϑην"
ὅϑεν χαὶ συνορῶσαι τὴν τοῦ κρίματος ἀχολευθίάν
ἐἰπεν" δικαιὸς ἐστιν ὃ χύῤιος, ὅτι τὸ στόμά av-
τοῦ παρεπίχρανα,

Ῥηϑείη τὰ προχείμενα vat "s τῆς τοῦ σω-
τῆρος ἐπιδημίας; εὐφρανθέντων πάντων τῶν χα-
ραϑοκούντων αὐτοῦ τὴν ἐνανθρώπησιν' ἠλαίζετο
γὰρ αὕτη τόϊς προφήταις καὶ τέϊς νοοῦσι τὰς

προφητείας: ᾿ἐπεδήμησεν γὰρ ὃ ϑεὸς λόγος σὰρξ
γεγονὼς πρὸς τὴν λόγος γάρ, gnat , σὰρξ ἐγένετο
χαὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν" οὕτω σχηνώσαντος αὐτοῦ,
εἰς αἰῶνα ἀγαλλιάσονται οἱ ὑποδεξάμενοι αὐτὸν
ἐν ἑαυτόϊς" ὄψονται γὰρ τοῦ χατασχηνώσαντος
ἐν αὐτοὶς διὰ σαρχὸς λογου τὴν ὀόξαν ὡς μονο-
γενοῦς παρὰ πατρὸς j πλήρης χάριτος xat ἀλη-
ϑείας" οὐ τοῦ χρόνου τούτου εἰς αἰῶνα ἀγαλλιώ-
pevat , ἔργῳ ϑεασάμενοι τὴν ὡς μονογενοῦς πα-
τρὸς δόξαν. οἱ φασὶν" εἰ καὶ ἐγνώκαμεν χατὰ
σᾶάρχα Χριστὸν , ἀλλὰ νῦν οὐκ ἔτι γινώσκομεν"

ria meritis experitur ,
Deum sibi esse exacerbatum. Hoc ipsum ita-

DIDYMI

recte agere sortita sit, sed propter eos qai se
impie oppugnabant. Deinde partieulatim pergit
dicere: etenim plenam mendacii vitam degunt ,
et linguae consonas habent cogitationes, foe-

toremque manifestum olent ad aliorum corru-

ptelam. Designat nimirum blasphemiam adver-
sus Deum, et intemperantis lasciviae verba :
immo et peiora verbis, dolo tecta adversus
proximum molimina.—Quomodo autem homo
dirigatur a iustitia Dei , quaerendum est. llle

Scilicet qui seeundum Dei iustitiam (talis enim

est germana virtus) proficiens in sequendo
Deum; iuxta illud : post dominum Deum tuum

ambulabis ;*ille , inquam , ἃ largiente sibi vir-

tutem Deo ducitur.

Quia humanum est exacerbari , consideran-
dum superest quomodo id de Deo dictum intel-
ligi oporteat. Deus cum sit immutabilis . . ha-
bemus. Nostra enim tamquam ei propinquan-
tia aestimantur , veluti oblivio qua cirea Deum
nos laboramus ,. Dei esse reputatur. Ergo de
nobis dixit: oblitus es legis Dei tui; ego quo-
que obliviscar filiorum tuorum. Simile est di-
cto huic, quod a Paulo scribitur : si quis ig-
norat , ignoratur ; videlicet a Deo qui dixit im-
probis : discedite a me operarii iniquitatis ; non.
novi vos. Similiter ergo qui mores suos exa-
cerbat , dum. acerbissimae suae nequitiae pa-
is e contrario existimat

que dicit anima poenae supposita decreto
Dei propter peccata: ego exacerbans exacer-
bata fui. Unde et cernens iudicii effectum
ait : iustus est Bouinmy quoniam os eius exa-
cerbavi. j

Haec dici possunt etiam de Servatoris ad-
ventu, gestientibus cunctis qui ipsius incar-
nationem expectabant. Sperabant enim hane
prophetae et quotqnot prophetias intellige-

bant. Venit quippe Dei Verbum, caro factum
ad.. Verbum enim caro, inquit , factum est,

et habitavit in nobis. Sic eo inhabitante, ae-
ternaliter exultabunt , qui eum intra se rece-
perunt. Videbunt enim habitantis intra ipsos
incarnati Verbi gloriam quasi unigeniti a pa-
ire, plenum gratiae et veritatis. Haud. huius
temporis saeculo exultant , qui reapse viderunt
gloriam quasi unigeniti a patre; qui aiunt: et-
si agnovimus seeundum carnem Christum ,
nunc tam iam amplius non eognoscimus , ha-

IN PSALMUM V.^

bentes contemplationem gloriae eius, qua.uni-
genitus a patre est

Armatura et corona scutum est: armatu-
ra pugnantibus, corona vietoribus: armatu-
ra militibus laborum patientibus, corona re-
guantibus.

141

ἔχοντες ϑεωρίαν τῆς δόξης αὐτοῦ, χαθ᾽ ἣν uo
νογενὴς παρὰ πατρός ἐστιν.

Ὅπλον χαὶ στέφανος ὃ ϑυρεὸς A ὅπλον διὰ
τοὺς τοολεμοῦντας; στέφανος διὰ τοὺς νιχῶντας"
ὅπλον Quà τοὺς στρατιώταις συγχανοπαθήσοντας;

i]
“στέφανος διὰ τοὺς βασιλεύοντας.

PSALMUS VI

uum diviniorem sensum psalmus habeat,
hymnis continetur. In finem autem canitur,
quia perfectissimae sunt illae de octava con-
templationes. Tam qui spiritalem habet cir-
veumeisionem, Deo circumciditur ; qui car-
nalem, non átem. Idcireo ait propheta: cir-
cunicidimini Deo vestro, et nolite circumci-
di in carne praeputii vestri. Et rursus: cun-
ctae gentes incireumeisae carne, domus autem
Israhelis incireumcisi cordibus suis. Sicut er-
go qui materialiter cireumeiditur., partem ali-
quam genitalis membri aufert ; ita. qui omnem
generandi curam abiicit , corde circeumciditur ;
veluti veri caelibes quae sunt Domini cogitan-
tes, ut ei placeant. Octava autem die haec cir-
ecumcisio peragitur ; quia oportet extollendo se
-supra hunc sex diebus conditum mundum ,
pervenire ad septimam quae est verum sabba-
'tum , sanctum et deliciosum. Et quia non suf-
ficit ad perfectam beatitudinem, vacare a erea-
turis mundanis, supermundialem necesse est su-
praque praecedentem assumere vitae statum ,
quae est octava; quam qui consequi optat,
neque mundum diliget neque quiequid in eo
est. Quod autem reapse lex ad huiusmodi sco-
pum deduceret , constat inde quod necis mi-
nas intendebat puero octava die non cireum-
ciso ; et non potius adversus parentes aut pueri
nutritores: quum alioqui consentaneum non
esset, necem ei commimari, qui praecepto
observando par non erat.

Homo autem sensum a castigatione adeptus ,
dicit: iram Domini perferam , quia illi peccavi,
donec áustificet causam meam , et auferat poe-
nam meam, atque in lumeu me educat. Scie-
bat enim opis ferendae gratia fieri iudicium,
atque hune exitum rei fore. Sed iracunda re-
prehensione melior est verbalis admonitio quae
voluntariam paenitentiam provocat; melior,

inquam. quam illa quae non omnino volun-
luntaria est. De verbali quidem castigatione

OQ. δὲ νόησιν ὁ ψαλμὸς ἔχων, ἐν. ὕμ-
νοις ἐμπεριέχεται: εἰς δὲ τὸ τέλος ἄδεται" τῷ
τελεώτατα εἰναι τὰ περὶ τῆς ὀγδόης θεωρήματα"
τὴν πνευματικὴν δέ τις ἔχων περιτομὴν, θεῷ πε
ριτέννεται τὴν δὲ σαρχικὴν, οὐ πάντως" διὸ φη-
σὶν ὁ προφήτης é περιτμήθητε, τῷ θεῷ ὑμῶν, xii
μὴ περιτέμγεσθε τὴν σάρχα τῆς ἀκρεβυςίας ὑ ὑμῶν'
πάντα τὰ ἔθνη ἀπερίτμητα gap, ó
δὲ ἄχος Ἰσραὴλ ἀπερίτμητοι καρδίαις αὐτῶν"
ὥσπερ τοίνυν ὃ αἰσθητῶς περιτεμνόμενος περιαι--
ρέϊ τι τοῦ ὑπηρετοῦντος γενέσει μέλους, οὕτως δ
πάντα φίλον γενέσει λογισμὸν ἐκβαλὼν, περιτέμ-
νεται τὴν καρδίαν" ὡς οἱ γνησίως ἄγαμοι μεριμ-
γῶντες τὰ τοῦ κυρίου s ἵνα αὐτῷ ἀρέσωσιν" ἐν
ὀγδόῃ, δὲ ἡμέρᾳ di τοιαύτη χατ «ρθοῦται περιτομή
δεῖ γὰρ ὑπεῤβάντα τὸν ἐν ς΄ ἡμέραις. γενόμε-
ἐν τῇ (Bacon γενέσθαι οὖσῃ ἄλη-
Suo σαββατῳ à ἁγίῳ χαὶ τρυφερῷ" χαὶ ἐπεὶ οὐχ
ἀρχεῖ πρὸς τελείαν μαχαριότητα τὸ τῶν. κόσμι-
κῶς. γινομένων ἀργῆσαι,, δέϊ προσλαβεῖν τὴν ὑπερ-
χόσμιον ὑπὲρ ταύτην χατάστασιν οὖσαν L ἐγδόην'
ó ταύτης πειρασῆναι ποθῶν. cux ἀγαπήσει τὸν
χόσμον οὐδὲ τὰ ἐν αὐτῷ. Ὅτι δὲ πρὸς ταῦ-
τὴν ἢ νόμος τὴν νοήσιν ὁδηγεῖ, δῆλον ἐχ τοῦ
φέρειν ἀπειλὴν ἐξολοθρεύσεως χατὰ τοῦ μὴ τῇ
ὀγδόῃ περιτμηϑέντος, ἡμέρᾳ παιδίου, ἀλλὰ μὴ
xaT a τῶν γονέων . ἢ τῶν ἄλλως τὸ σαιδίον
ἀνατρεφόντων" οὐ γὰρ ἀκόλουθον ac aio at
ϑάνατον τῷ μὴ à τηρέϊν δυναμένῳ τὴν. ἐν-
τολήν.

zat πάλιν"

ον P gU.

L]

Αἴσϑησιν δέ τις ἐπὶ παιδείᾳ λαβὼν. 1 λέγει
ὀργὴν κυρίου ὑποίσω , óc ἥμαρτον αὐτῷ ἕως
οὗ δικαιῶσαι τὴν χρίσιν μουν χαὶ ἀπείσει τὸ agt-
μα μους καὶ ἐξσξει με εἰς τὸ φῶς" οἷδε γὰρ ὡς
βουϑείας χάριν ἡ χρίσις . χαὶ τοιοῦτον. ἔχει τὸ
πέρας" ἀλλὰ τοῦ μετ᾽ ὀργῆς ἐλέγχου, ὁ ὃ διὰ Ac-

γευ διδασκαλίας ἀμείνων, τὴν μεταγνωσιν ἔχων
ἑκούσιον» ἐκείνου μὴ πάντη τὸ ἐχούσιον ἔχοντος"
περὶ δὲ τοῦ διὰ λόγου. χαὶ Παῦλος ἔ ign* τὰ máv-

τα ἐλεγχόμενα ὑπὸ τοῦ φωτὸς φανεροῦνται" ἡ γὰρ

M
D. f. 22.

V. I.
B. f. 22. b. et
Cord.

Y. 2.
B. f. 23. et Cord.

A. 1 27.

Y. 4.
B. f. 23. b.

142 ' ;

παιδεία διὰ φωτὸς, φανέρωσίς ieu, ἀποδείξεως

| τρόπῳ γινομένη; οὐχ, ἁμαρτωλῶν μόνων. ἀλλὰ καὶ

v. 8

δικαίων, φωτίζοντος τοῦ θεοῦ τὰ «gunt, δ &y-
γοιαν χαὶ κακίαν σχότος ὀνομασμένον" καὶ φανε-
βοῦντος. τὰς βουλὰς τῶν καρδιῶν τῶν δικαίων"
πλὴν εἰ χαὶ πονηροὺς, ὃ ϑυμὸς ἄγει καὶ ἡ παι-
δεία ς ἀλλ᾽ ἐπὶ τέλει χρηστῷ. χωλυτιχοὺς ὄντας
καχίας χαὶ ἀσεβείας" τι ιγαροῦν ὃ πειραθεὶς τοῦ
διὰ τούτων χρησίμου, εὐλογήσω σε. κύριε, φη-

. si, ὅτι ὀργισϑης μοι εἰς σωτηρίαν" ἀπέστρεψας

τὸ πρόσωπον σου χαὶ ἠλέησας με" καὶ αὐτὸς δὲ
φανεροῖ τὴν ἐγκεκρυμμένην. ὁ ϑεὸς ἐν τῷ ὀργῇ
αὐτοῦ ἀγαθότητα λέγων" ὅταν ὀργὴ τοῦ “υμοῦ
μου γένηται " πάλιν | ἰάσομαι" εἰ γὰρ χαὶ ἀποχας-
λύπτεται ὀργὴ secu en οὐρανοῦ. ἀλλ᾽ ἐπὶ πᾶ-
σαν ἀσέβειαν καὶ ἀδιχίαν ἀνθρώπων a ἄφανιστε-
χὴ τούτων ὑπάρχουσα" ὅτι δὲ μὴ πάθος ἐπὶ θεοῦ
Ó ὀργὴ. δηλόι λέγων ὃ Mouvcs* ἀπέςειλας τὴν
ὀργήν σου καὶ κατέφαγεν αὐτοὺς ὡσεὶ χα-
λάμην" Ó ὀργὴ γὰρ τὸ πάθος οὐκ ἀποςέλλεται
ϑυμικὴ δύναμις. οὖσα ψυχῆς" τὴν dé τῶν ἐπι-
πόνων. ἐπαγωγὴν totg ἀμαρτωλόις ὃ ὀργὴν ἐν
τούτοις φησίν.

Ἴσσις ἀσϑενείας ψυχῆς. ἡ 6x Θεοῦ δύναμις"
ὡς λέγειν τὸν ταύτης τυχόντα, πάντα ἰσχύω
ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντι με Xpico' ὅτι δὲ οὐχ εἴ που
τῆς γραφῆς εἴρηται ὀστᾶ, οὐ πάντως περὶ τῶν
αἰσθητῶν ἐ ἐστιν τὸ δηλο οὕμενον , ἐσιστατέον τῷ,
πάντα τὰ ὀστᾶ μου ἐροῦσιν, χύριε, κύριε .. τίς
ὅμοιός g^; xat τῷ; διεσχορπισθη τὰ oca ἡμῶν
mapa τὸν ἄδην.

Kai σὺ κύριε ἕως πότε: ἐπίστρεψον κύριε ge

gat τὴν ψυχήν μου σῶσον pt ἕνεκεν τοῦ ἐλέους

3 Me ἀποστραφέντος δὲ αὐτὸν ἐν οἰς ἡμάρ-
τὰνς τοῦ ϑεοῦ- διὸ πᾶντα τὰ γατ εἶχον γέ-
γονεν αὐτῷ δυσχερῆ, χαὶ ἢ τοῦ παιδὸς ἐπαν-
ἀστασις" ἐσίστρε eov , φησι χύριε , γενόμενος
λοιπὸν εὐμενὴς, xal τὴν ἐμὴν ἀνάσωσον ἐχ τῆς
ἀσϑενείας ψυχὴν, διὰ τὴν σὴν μόνην φιλαν-
ϑρωπίαν.

Τὸ ἐπιστρεψον; διττῶς νοεῖται" δηλοῦται γὰρ
ὅτε μὲν; νόησις ἐπεὶ ἀπέστρεψας τὸ
πρόσωπόν σου ἀπ᾿ ἐμοῦ" δια ταμει χρήσιμον πα-
RET ὅπως eni pene, χαὶ ἐπιφανῃς ud αὐτό:
ὅτε δὲ, παρίςαται θεωρία τοιαύτη; ἐπεὶ ἢ ψυχή
μου ἁμαρτάνουσα ἀπεστράφη ἐπὶ aot τῷ ἑαυ-
τῆς) ἐπιστρέψας αὐτὴν πρὸς av ὃν poit
μενος (κατὰ τὸ à ἐπιςράφητε vct ἀφεστηχότες)
λύτρωσαι αὐτὴν ἀπὸ τῶν μαχρυνάντ τῶν ἅμαρ-

E tx τη"

^. pIDYMI

Paulus quoque ait: omnia coarguta a lumine
manifestantur. Nam quae per lumen correptio
fit, ea manifestatio est , ad instar demonstra-
tionis, non peccatoribus tantummodo , verum
etiam iustis exhibita: Deo occulta illuminante,
quae ob ignorantiam seu malitiam tenebrae ap-
pellantur , et cordium iustorum deliberationes
manifestánte. Sed enim quamvis improbos ira
Dei exagitat et castigatio , attamen nonnisi ad
bonum finem , cum ita ἃ malo et impietate se
reirahunt. Qui ergo utilitatem ex his percepit ,
benedieam te , inquit , Domine ; quia iratus es
mihi ad salutem. Avertisti faciem iuam ; et mi-
sertus es mei. Immo ipse Deus manifestat laten-
lem in ira sua bonitatem dicens: cum ira furo-
ris mei erit, tunc sanabo. Etsi enim revelatur ira
Dei de.caelo , ea tamen adversus omnem im-
pietatem et iniustitiam hominum tendit, ut eas
de medio tollat. Quod autem ira Dei passio non
sit, docet Moyses dicendo : misisti. iram tuam ,

et devoravit eos tamquam stipulam. Atqui illa .

ira, quae passio est, non mittitur, cum sit ani-
mae irascibilis facultas. Sed ealamitatum im-
missionem in improbos heic iram appellat.

Sanatio animae infirmae est , Dei virtus ; ita
ul hane expertus dicat: omnia possum in Chri-
sto qui me confortat. Quod vero sicubi in sa-
cra scriptura nominantur ossa, haud semper
de materialibus sermo sit, vel hine eognosci-
tur : omnia ossa mea dicent , Domine Domine,
quis similis sibi? Et rursus : dispersa sunt ossa
nostra apud inferos. T

Ettu, Domine, quousque ? Convertere; Do-
mine ; eripe animam meam ; salva me propter
misericordiam tuam. Sie ait, quasi ab ipso Deus
sib aversus propter peccata: cuius causa res
cunctae domesticae factae sunt ei calamitosae ,
et ipsius filii rebellio obtigit. Convertere in-
quit, Domine; et deinceps esto benivolus,
meamque serva ex infirmitate animam , propter
tuam unice benignitatem. |

Verbum convertere , dupliciter intelligitur.
Aliquando enim sensus est hie : quoniam aver-
tisti faciem tuam a me , propterea rogo ut
clementem eam ad me convertas , mihique
ostendas. Aliquando significatio eius haee est :
quoniam anima mea aversa est in malum
proprium , tu convertens ipsam atque ad te
revocans (iuxta illud: convertimini qui aver-
si estis) redime ab elongantibus eam pec-

^

IN

calis, et a causantibus haee —— potestati
bus.

Qui.opinantur dici haec de communi morte,
falluntur vel potius irreligiose sentiunt. Nam
saneti honiines, non tune tantammodo Dei
'sunt memores, cum communem hane vitam re-
tinent , sed multo tunc magis cum a corruptibili
hoc corpore separantur. Quid ergo ait ? quia
nemo, qui tui meminerit , in mortem illam in-
cidit, quam parit peccatum ; haec enim mors

illa est quae peccantem animam a virtutis vi- -

ta separat); ego vero cupio memor esse tui,
in id ipsum vergens benivolentiam tuam , sal-
va me, ne praevalente adversus me infirmi-
tate mea atque animi perturbatione, in mor-
tem absorbear. Non itaque dictum est: non

est memor tui qui moritur ; sed qui memor est

tui , in illam mortem non incidit, de qua Ser-
w- aiebat: qui sermonem meum put. mor-
tem non videbit in aeternüm.

Videsis, an et alius sensus esse μάν ὅρα ver- .

borum: inveteravi inter inimicos meos. Cum
iuste vivebam , iuvenescebam semper vivens se-

eundum novitatem spiritus et novum foedus.

Postquam vero ob humanam soecordiam , a
probo vitae genere excidi, inveteravi secun-
dum illius hominis vetustatem quam exuere
Paulus hortatur (loquitur scilicet de vitiosa
vita) ut induamur novo homine, qui est se-
cundum Deum creatus in sanctitate et ve-
ritatis agnitione, Est autem haec vita imma-
culata.

Haec dici intelliges etiam contra insidias
illi struentes invisibiles hostes et malas pote-
states, quae ipsius erga Deum profectui in-

videbant, et post patratum peccatum per- .

verso cum gaudio aiebant : non est salus ipsi

in Deo eius. ᾿ «
Laudabili mentis proposite pro inimicis

orat: vult enim ipsos pudere actuum suo-

rum, quibus et iustorum et Dei hostes erant.

Id autem ipsis utile futurum erat: nam qui
ex sensu intimo pudorem contrahit, et ob
patratum a se scelus perhorrescit, paeniten-
tia taetus peccare ulterius desinet. Explana-
tio haec confirmatur a subsequente comma-
le: convertantur conturbati hostes retrorsum ,

. haud ulterius malitià suá provecti, sed ad

probam illam quam deseruerant vitam rever-
81. Qued utinam bonum ipsis, haud post diu-

PSALMUM VI.

153

τημάτων χαὶ τῶν ἐνεργευσῶν αὐτὰ πονηρῶν ϑυνά-
μέων,

Ot περὶ τοῦ κοινοῦ ϑανάνω ὑπονοοῦντες εἰ-
güaSo τὰ προκείμενα $ σφάλλονται, μᾶλλον à:
ἀσεβοῦσιν" ci γὰρ ἅγιοι ἄνδρες οὐ τότε μόνον
μνήμην ἔχουσι ϑεοῦ, ὅτε τὴν χοινὴν ζωὴν ἔχευ-
σιν. ἀλλὰ τολλῶ “μᾶλλον ἕ ct χωρίζονται τοῦ
φθαρτοῦ σώματος" τί οὖν φησίν: ἐπεὶ οὐδεὶς βμεμ-
νημένος σου ὃ θανάτῳ γίνεται, ὃν ἡ ἁμαρτία
ἀποτίκτει" οὗτος. δὲ ἔστιν ὁ χωρίζων ΄ ἐναρέτου
ζωῆς τὴν ἁμαρτανουσαν ψυχήν" ποθῶ δὲ μνήμην
σου ἔχειν. εἰς τοῦτ᾽ αὐτὸ ῥίψας. τὴν ἀγαθότητά
ew σῶσον με. ἵνα μὴ ἰσχυσάσης xat ἐμοῦ
τῆς προσούσης ἀσϑενείας καὶ ταραχῆς » γατα-
ποθῶ ὑπὸ τοῦ θανάτου" οὐ γὰρ εἴρηται, οὐ μέμ-
νηται Θεοῦ ὃ ἐν ϑανάτῳ,, ἀλλ᾽ ὃ μνημονεύων
αὐτοῦ οὐκ ἐστιν ἐν ϑανάτῳ, περὶ οὗ φησὶν ὁ
cot fip" ὃ τὸν λόγον μου ἀκεύων, ϑάνατον cU
ϑεωρεῖ εἰς τὸν αἰῶνα.

Ὅρα εἰ δύναται τὸ ἐπάλαιωθην ἐν πᾶσι τοῖς
ἐχϑρεῖς μου; καὶ ἑτέραν νόησιν ἔχειν" ὅτε σὺν
δικαιοσύνῃ ἔζων; ἐνέαζον ἀεὶ ζῶν xad τὴν γαι-
νότητα τοῦ πνεύματος καὶ τὴν χαινὴν διαθήκην"
ἐπειδὴ dé ἐξ ἀπροσεξίας ἡμετέρας μετέςην τοῦ
ἐπαινετῶς ζῇν παρὰ τόϊς ἐχϑρδις γενάμενος b
memaÀaupat, χατὰ τὴν TOU ἀνθρώσου ἐχείνου
παλαιότητα., ὃν ἐνδύσασϑαι Παῦλος παραινέϊ"
φαῦλος δὲ βίος οὗτος E τν ἐνδυσώμεϑα τὸν νέον
ἄνθρωτον " τὸν χατὰ ϑεὸν χτισϑέντ α ἐν ὁσιό-
τῆτι χαὶ γνώσει τῆς ἀληθείας" οὗτος δέ ἐστιν ὁ
βίος 6 ἀκηλίδωτες. ;

ἸΝοήσεις δὲ ταῦτα λέγεσθαι χαὶ πρὸς τοὺς τὴν
συσχευὴν. αὐτῷ χατεργασαμένους ἀοράτους ἐχ-
θροὺς χαὶ πονηρᾶς δυνάμεις , τὰς διαφϑονουμέ-
νας τῇ xatd θεὸν αὐτοῦ προχοπῇ» χαὶ μετὰ τὴν
ἁμαρτίαν ἐπιχαρησιχάχως λεγούσας , οὐκ ἔστιν
σωτηρίφι αὐτῷ ἐν τῷ Θεῷ αὐτοῦ"

᾿Αγαδῇ προϑέσει εὔχεται ὑσὲρ τῶν ἐχθρῶν"
ϑέλει γὰρ αὐτοὺς aia oy tuat ἐφ᾽ ἃς ἔπρατ-
τον; δ ἃ xai ἐχϑροὶ τῶν δικαίων xai τοῦ θεῦ
ἦσαν" ἔσται δὲ τοῦτ᾽ αὐτοῖς ἐπωφελές" ὁ γὰρ
ἐξ αἰσϑήσεως αἰσχυνϑεὶς ^ καὶ ταραχϑεὶς ἐπὶ
τὴ ἐνεργουμένῃ ὑπ᾿ αὐτοῦ κακίᾳ; καταγνοὺς αὐ-
τῆς πεπαύσεται τοῦ ἐνεργεῖν ἔτι' οὕτως. βαβαι-
οὔται ἡ ἐξήγησις ἐ ἐχ τοῦ ἐπιφερομένου στίχου cU-
τως ἔχοντος" ἐπιςραφείησαν ᾿ ταραχθέντες οἱ et ἐχ-
ϑροὶ εἰς τὰ ὀπίσω, βηχετι τῆς χαχίας ἔνπρο-
σϑεν ἐλαύνοντες. ἀλλ᾽ ἀναχόάμτττοντες εἰς ἣν
χατέλιπον ἐνάρετον πολιτείαν" τοῦτο δὲ αὐτὸ πρὸς

wr
Edd

τς
-—

pipe

i2
Pd

y.
A. f. 39.

v. 6. Cord.

» ! u VA ^ / »
ὧν, σώζει δια υἱον Seco λόγου ὄντος"

τες, τὸ βέβαιον ἕξειν ἐν τέλεσιν

144 i

ἀγαθοῦ γινόμενον αὐτόϊις, μὴ ἐν ὑπερϑέσει χρο-
Vut ἢ ἀνειμένως, ἀλλὰ σφόδρα διὰ τάχους.

/

Aci υἱὸς Ἴεμενὲ ἐχληϑη, ἀπὸ τοῦ δήμου
ὅθεν ἦν ἢ Σαοὺλ γαὶ ὁ Σεμεὶ καὶ ὁ τὴν ἀγγελίαν
χκαταμηνύσας. τοῦ Σαούλ" υἱὸς, δὲ ᾿Αραχὶ ἀπὸ
τοῦ Rape ἀρχιεταϊῖρος δὲ, ὁ ἄρχων τῶν φίλων
καὶ παλαιὸς χατὰ τὴν φιλίαν" ἄδει δὲ τὸν ψαλ-
μὸν, πρακτικῶς ἅμα χαὶ θεωρητιχῶς αὐτὸν προ-

'φέρων" εἰ ται δὲ ἐν τῇ ἐπιγραφὴ τὸῦ τετάρτου 1
7 tpi ypaq :

ὡς npe) ὃ ψαλμὸς, θεωρίαν δὲ ἡ φδὴ δηλόϊ
καὶ. ἐπεὶ εἰσὶν ἐπιγμαφαὶ ἔχουσαι. ψαλμὸν ῳδῆς,

ἢ φδὴν ψαλμοῦ ^ ῥητέον περὶ αὐτῶν. r ὡς Ψαλ-
μοῦ μὲν δὴ ἐστιν, ἡ περὶ πρακτικῶν xai ἦθι-
is παιδεύσεως θεωρία." ψαλμὸς ὃὲ ὠδῆς, ἡ ἀναγ-
καίως ἐν τῷ ϑεωρεῖν. τὴν ἀλήθειαν παραλαμβα-
νομένη πρᾶξις" πολλὰ γὰρ πράττεται. ὑπὲρ θεὼ-
ρίας τῆς σοφίας i ὰ ψαλμὸν qnc, οὐκ ἀπὸ
σχοτοῦ τις ἐρεῖ τούτων ὧδε ϑεωρουμένων , εἰ-
χότως τὸν προχείμενον ψαλμὸν det ὁ Aevi πραν-
τιχὸν Oyta , ϑεωρῶν περὶ ἑχάδτου τῶν πραττο-
μένων σοφῶς χαὶ πάνυ θεοπρεπῶς" γνῶναι θέλων
τί ἕχαςον δηλοῦται ἐκ τῶν οὕτως αἰσθητῶς ἐπι-
τελουμένων" ἐχθετέον δὲ καὶ αὐτὰς τὰς τοῦ ψαλ-
μοῦ Xbox οὕτως ὀρχομένας. κύριε ὁ Ste μου
ἐπὶ σοι ἤλπισα Ko τὶ δ.

Li A Ὁ "UM ΕἸ 1 , ΕῚ
Tig δὲ οὗτος Ἢ ὁ &izov , σώζων οὐχ ἔστιν
! , E" £55 V ^ H e i
dt ἐμοῦ; 0 ἐληλυθὼς ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ
M X *- n Ἁ i] , ^ ,
ἀπολωλὸς, xat δοῦναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ Autpov
, A e 5 ^ T es € € i A
&yti πελλῶν" ταῦτα δὲ OnAci, ὡς ὁ πατὴρ θεὸς
ὅθεν οὐ-
A a e 1 ' ' !
δὲ ἐν -τόϊς τροχειμενοις διαιρετέον. τὴν ϑεοτητὰ
λ M € v € »| ,
πατρος xal υἱοῦ, ὡς ἔδοξε τισιν 2).

' Mk 3: $75 P '
“Λεγεσϑω καὶ οὕτως. YunAov ev τοῖς περασι

τῶν EX S po 69s Ty at παραχαλεῖ τὸν Séey: οὕτω

γάρ: φησι; τέλο ec ἕξει τὰ τῆς ἀδικίας, δὲ ὧν
3 LU

&XS pot μοι τυγχάνουσι" λέγει δὲ
pace ἐχϑρῶν τὰς ἀλαζονείας; ip

ἂν χαὶ πέ-
ὰ ὯΝ 1
ᾶς Qagay-
3.2
«pigtcig Vo-
μίζουσιν.

Μονονουχὶ xatd τὴν ἀκακίαν χαὶ δικαιοσύνην
τὴν ἐμὴν, ἐπάγαγε σου τὸ pipa οὕτω γὰρ χαὶ
Mos tad ἀδικίας οὐ κ᾿ εὑρισχομένης ἐν ταῖς

; DIDYMI

turnam moram vel lente fiat, sed valde ve-
lociter ' "

PSALMUS vii. Ἢ

Cosi Iemini filius dictus est, ex gente unde

Saul et Semei oriundi erant, et qui Saulis nun-
cium attulit: filius autem Arachi , qui eius pater-

erat; amicus summus, id est amicorum prin-.

ceps, et vetere amicitia coniunctus. Cart autem
psalmum , praetice simul et theoretice eum pro-
ferens. Dictum porro fuit a nobis in quarti psal-
mi titulo, vocabulo psalmi denotari praxim ;
cantiei vero theoriam. Et quoniam sunt etiam
tituli , in quibus scribitur psalmus cantiei , vel
canticum psalmi ; dicendum est , psalmi canti-
cum esse theoriam practicae vitae et morum di-
sciplinae : cantici vero psalmum, illam esse ne-.
cessario , ad veritatis contemplationem , adiun-
ctam praxim. Multa enim fiunt supra sapien-

liae contemplationem, quae psalmum eantici.

haud incongrue dicas. His ita observatis , apte

praesentem psalmum canit David in re gesta
. versantem, speculans simul circa rem quamlibet

gestam sapienter ae plane divinitus : cognoscere
avens, quid horum singula significent , quae
materialitér sic aguntur. Sed age ipsa psalmi

verba ponemus , quae ita exordiuntur: domine

Deus meus, in te speravi etc.
Quis vero iste est? nisi qui ait: non est qui

. salvet , praeter me. Qui venit quaerere et'sal-
vare quod perierat, et dare animam suam re-.
demptionem pro. multis. Haec autem osten-.

dunt, quod Deus pater per filium Deum sal-
vat. Quamobrem non est in praedictis: verbis
distinguenda deitas patris ac filii, seeus ac
quibusdam visum est. io n

Vel rta dicatur. Excelsum in inimicorum fi-.

jin-
cuius causa

nibus apparere orat Deum. Sic enim;
quit, finem habebit iniquitas ,

mihi inimiei sunt. Fortasse etiam fines ini-

micorum dieit superbiam in quam elati , fir-
mitatem se habituros in optimis -— —
trantur.

Nonnisi pro merito innocentiae ae iustitiae
meae, tuam infer: sententiam. Sie enim iusti-
ficabor, nulla inventa in actibus meis iniqui-

1) Hanc Didymi expositionem in titulum Pin quarti iam edidirnus nos in tertio quis bibliothecae volumine

part. I. p. 456.

2) Innuit Arianos, quibus vivente Didymo adhuc redundabat Alexandria.

IN PSALMUM VII.

tate. Innocentia vero haud hoe loco fatuitas
quodammodo intelligenda est , iuxta illud : in-
nocens homo fidem adiungit omni verbo ; sed
simplicitas potius doli pura : quo sensu dictum
est ab hoe sancto viro: innocentiam meam su-
scipe. Item: in innocentiam mea ambulavi.
Quod autem in quibusdam exemplaribus legi-
tur: iudica me, Domine , secundum iustitiam
tuam; dictio sic est explananda : est quaedam
iustitia Dei, quam homines adsequi possunt ,
quaeque abs deteriore alia iustitia distincta est.
Paulus itaque de harum differentia circa Iu-
daeos scribens: «testor, inquit , illis quod ze-
lum Dei habeant, sed non secundum scientiam.
Nescientes enim iustitiam Dei , suamque stabi-
lire volentes, iustitiae Dei non obediverunt. »
Dei nimirum iustitiam dicens illam , quae cun-
ctis credentibus per lesum Christum datur :
quam ipse quoque habere cupiens , omnibus
dicit valedixisse , quibus iudaice iustus erat,
ut habere comperiretur illam quae ex Deo est
iustitiam , nequaquam vero suam. Hane disci-

pulos-quoque habere volens Iesus , aiebat eis.:

nisi abundaverit iustitia vestra plus quam seri-
barum et pharisaeorum , non intrabitis in reg-
num caelorum. Age vero hace statuta diffe-
rentia humanae iustitiae ab'illa Dei, secun-
dum Domini iustitiam psalmista vult iudica-

ri; probe sciens, salutare sibi fore, ita iu-
dicari.

Cum de Deo sermo est, verba « examinare
corda atque scrutari » nequaquam denotant
quaerere et investigare, sed omnimodam po-
tius comprehensionem habere. Renes autem
intelligere oportet intellectuales animae facul-
tates. Certe de stultis dietum est: prope es ori
eorum, sed renibus procul.—Virtualiter hoe
docet: si rectos corde salvat, iustum postulo au-
xilium. Ab ipso , inquit, salvabor , quia rectum
cor habeo et omni| dolo vacuum. Quamobrem
secundum innocentiam meam iudicari rogo.

Qui parturiit iniquitatem , conceperat labo-
rem , ut pareret iniustitiam. Partus hi perniciem
parienti inferunt , propter suam iniquitatem at-
que iniustitiam puniendo : quarum causa labo-

remin punitione experietur , vel in ipso patran-
do peccato. Gravissima enim est et permolesta
iniquitatis operatio , et quae plumbi talento
comparari queat: nihil enim ponderosius est
nequitia, quae semper ad ima inclinat homi-

145

πράξεσιν μου" ἀχαχίαν δὲ ἐν τούτοις; φησὶν, οὐ
τὴν εὐήϑειαν ἐχληπτέον, χατὰ τὸ γεγραμμένον
ἄχαχος τιστεύει παντὶ λόγῳ᾽ ἀλλὰ τὴν ἅπλο-
"nra τὴν δόλου χαϑαρεύς υδαν" was ὃν ᾿ σημαι-
νόμενον εἴρηται πρὸς τὸν ϑεὸν ὑπὸ τοῦ ἁγίου:
ἐμοῦ δὲ διὰ τὴν ἀχαξίαν ἀντελάβου: xoi τὸ, ἐν
ἀχαχίᾳ μου ἐπορεύθην. Φερομένου δὲ ἔν τισιν ἀν"
τιγράφοις, χρίνον με pte χατὰ τὴν, διχαισσύνην

σου; ἐξηγητέον τὴν λέξιν οὕτως" ἔςι τις docs
οσύνη θεοῦ ἀνθρώποις ἐφιχτῆ. διαςελλομένη πρὸς
διχαιοσύνην ὑποδεεςέραν. Παῦλος γοῦν περὶ τῆς
διαφορᾶς τούτων γράφων περὶ Ιουδαίων" « βαρ-
» τυρῶ γὰρ αὐτόϊς : ἔφη, ὅτι ζῆλον Sev € ἔχου-
» eu, ἀλλ᾽ οὐ xat ἐπίγνωσιν" ἀγνοοῦντες γὰρ
» τὴν τοῦ θεοῦ διιαιοσύνην, χαὶ τὴν ἰδίαν θέ-
λοντες στῆσαι. τῷ δικαιοσύνῃ τοῦ Θεοῦ οὐχ
» ὑπετάγησαν. » Θεοῦ δὲ δικαιοσύνην λέγων.

τὴν εἰς πάντας τοὺς πιςεύοντας, διὰ Ἰησοῦ Χρι-
στοῦ γινομένην" ἣν καὶ αὐτὸς ἔχειν ποϑήσας ,
λέγει πάντα ἀποπεπέμφϑαι δὲ ἃ ἰουδοϊχῶς δί-
χαιος ὑπῆρχεν, ἵνα εὑρεθῇ τὴν 6x ϑεοῦ διὰ mi-
στέως διχαιοσύνην ἔχων. χαὶ μὴ τὴν ἑαυτοῦ"

' LT e» D € ^ € »? e
ταυτὴν χαι τοις μαθηταις υπαρχθῆναι ὃ ἴησους

SA y d : ' , NE Δ) Δ ' '
ὧν , εἰπεν΄ mpog αὐτοὺς" ἐᾶν μὴ περισσευσῃ
C ^ L ' ^ ! 2 V
ὑμῶν ἡ δικαιοσύνη GÀecv τῶν ypapuactov at
΄ M v Δ i
φαρισαιων.. cu μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν
^ ^ 7 ^ re » .
τῶν οὐρανῶν" tavtüe τῆς διαστολῆς οὔσης. ἀν-
/ L X ^ ^ ^
ϑρωπίνης δικαιοσύνης xat τῆς τοῦ ϑεοῦ. wat
t E
ι ^ ν ! 7 -“ »$*
τὴν τοῦ δεστότου βούλεται wpiSTwou* εἰδὼς ὡς
» ,5 ^ 4 A ^
ἀποβησεταῖ αὐτῷ" εἰς σωτηρίαν τὸ οὕτω κριθῆναι.
3 X m X δ. Lj X 9 ^ !
Exi ϑεῷ τὸ ἐξεταζειν xot ἐρευνᾷν χαρδιας,
3 M e 1 3 ͵ m 5» ^
cu τὸ ζητεῖν wat Gwtyvevety. OrÀct, ἀλλα παν-
^n I »! Α iy ^
τελῇ χατάληψιν ἔχειν. Νεφροὺς δε, ψυχῆς ven-
τὰς ἀχουςξον δυνάμεις" ἀμέλει τ περὶ φαύλων εἴ--
βηται". ἐγγὺς εἰ τοῦ στόματος αὐτῶν, πόῤῥω δὲ
ἀπὸ τῶν νεφρῶν.---Δυνάμει τοῦτο διδάσχει" εἰ τοὺς
εὐθεῖς τῇ agis eut ει, ἀπαιτῶ δικαίαν βεή-
ϑειαν" παρ αὐτοῦ; ἔφη ; σωϑήσομαι , εὐϑείαν
καρϑίαν ἢ ἔχων ἐχτὸς οὥσαν παντὸς δόλου" διὸ χαὶ
ἐπὶ τὴ ἀκαχίᾳ μοὺ γριϑῆναι δέομαι. ;

, ' , 7 ! LU ' 3»
O ὠϑδινησας ἀνομίαν » συνέλαβεν πόνον ἐπὶ
τῷ τεκεῖν ἀδικίαν: ταῦτα τὰ γεννήματα ὄλεθρον
τῷ 'χυήσαντι προξενεῖ κολασθησομένῳ δι ἀνομίαν
xal ἀδικίαν ἃ ἐποίησεν" οὶς χαταλλήλως. xci
7 1 E ^ ἢ j ' » E
πόνον τὸν ἐν τῇ κολάσει συλλήψεται Ἢ τόνον
uj i] “ ͵ ΄ i] »
τὸν ἐπι τῷ ἁμαρτάνειν" βαρυτάτη γαρ xai ἐπαχ-
LI ^
S46 ἡ τῆς ἀνομίας ἐργασίαι παραβαλλομένη τα-
λάντῳ μολίβου οὐδὲν γὰρ χατωφερέστερον τῆς
χαχίας ἀτὶ κάτω φερούσης τὸν Xat αὐτὴν ποιω-
19

146 — / DIDYMI IN

ϑέντα' εἴρητ ταί τισιν ὡς διὰ τὸ ἄταχτον τῆς χα-
vids s πρὸ τῆς συλλήψεως τῆς οἰδινήσεως λεχ-
ϑείσης" ἐπὶ γὰρ τῶν χυουσῶν μετὰ τὴν σύλλη-
jor, ἡ ew, pe ἣν τὸ τεχεῖν"
πρὸ τῆς Mpeg ἡ ety ὠνόμασται, τῷ μὴ-
δὲν τῶν ἐν χακίᾳ εἱρμὸν xoci τάξιν i ἔχειν. εὖ δὲ
χαὶ τὸ προτετάχϑαι τῆς ἀδικίας τὴν ἀνομίαν"
ex ταύτης γὰρ ἄνομος γεγονὼς τις» οὐκ ἔτι ὑπὸ
τὸν γόμον ἐστὶν τῆς δικαιοσύνης" ὡς λοιπὸν καὶ
χατὰ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ἐπιτίϑεσϑαι ἐπὶ τὸ
ἀδικεῖν "αὐτούς" εὑρίσκεται τοῦτο μάλιστα περὶ
τοῦ Kaiv' πρότερον γὰρ ἄνομος γεγονὼς, τῷ μὴ
ὀρθῶς διαιρεῖν ἃ ἔδει ϑεῷ ϑύειν" ὕστερον χαὶ
ἀδικίαν ἔτεκεν 1 φονικῶς ἐπιθέμενος τῷ ἀδελφῷ»
μάλιςα δὲ τῷ διαβόλῳ προσοιχειοῦνται αἱ φωναὶ
αὗται, ἀρχεκάχῳ ὄντι, διὰ τὸ πρὸ πάντων ηὐ-
μηκέναι χαὶ ἠδικέναι" χαὶ τᾶς δὲ ἁμαρτάνων
πρῶτον ἑαυτὸν j εἴτα ἄλλον 3 ἢ ἄλλους βλάπτει"
ἐπιζήμιον γὰρ καὶ βλαπτικὸν ὃ ὃν τὸ καχὸν " πρὸ
πάντων τὸν μετέχοντα αὐτὸν ζημιδὶ xat βλαπ-
TE, « ᾿Αφροσύνη γὰρ ἀνδρὸς λαρμαίνεται τὰς
» ὁδοὺς αὐτοῦ" » ὅϑεν τροσφυῶς εἴρήται τὸ
« ἁμαρτάνοντας χαταδιώξεται naa » Τίς δὲ ὁ
λάχος ὃν ὦρυξεν ὃ ψεγόμενος , ἢ ἣν ἐποίησεν
wea 3 γέγραπται, γὰρ περὶ ἁμαρτανούσης ψυ-
xe" ὡς ψύχει λάκκος ὕδωρ , οὕτως ψύχει χα-
χία αὐτῆς" βώϑρος δὲ πολλαχοῦ τῆς γραφῆς
ἀντὶ κακίαις λαμβάνεται" ὡς τὸ, τυφλὸς τυ-
φλὸν ἐὰν ὁδηγὴ ἀμφότεροι ἐμπεσοῦνται εἰς βέ-
Spov* καὶ ἐνταῦθα γὰρ τοὺς ὑπ᾽ ἀνοίας xai ἄλ-
λης χαχίας tug cüg διδασκάλους xai μαϑητὰς
ἐχληπτέον.

᾿Ασὸ τοῦ ἐλπίζειν ἐπὶ χύριον τὸν ϑεὸν αὐτοῦ
ἀρξάμενος τοῦ ψαλμοῦ, εἰς εὐχαριστίαν κατα-
παύει. ὡς EIXOG, τυχὼν τῶν αἰτηϑέντων. ,n
πιστῶς προσδοκῶν αὐτά" εὐχαριστίαν γὰρ δηλοὶ
ἐνταῦθα τὸ ἐξομολογήσομαι" διὸ χαὶ συνέζευκται
αὐτῷ τὸ ψαλῶ" ἐξομολογέϊται δὲ οὐχ ὡς ἔτυχεν.
ἀλλὰ wat τὴν δικαιοσύνην τοῦ Θεοῦ" καὶ ψαλ-
λει οὐ παρέργως í ἀλλὰ τῷ ὀνόματι. κυρίου τοῦ
ὑψίστου" ὡς ἤδη σχὼν ἐπιχεκλημένον ἑαυτῷ αὖ-
τὸ" διὸ xou ὑψηλὸς χατὰ ἁγιότητα xai ἀρετήν
ἐστιν" ᾿οὐδεὶς γὰρ ταπεινὸς ἀλλὰ μόνος ὃ ὑπὲρ
εὐσεβείας μετεωριζόμενος; μετέχει τῆς τοῦ ὑψι-
στου προσηγορίας.

ἐνταῦϑα δὲ

PSALMUM ΥἹΙ. -:

nem ipsa suffarcinatum. Aiunt nonnulli , pro-
proper nequitiae perturbatam indolem , dictam
esse parturitionem ante conceptionem : nam
certe in gravidis post conceptionem fit dolor,
el post hune partus: heic autem ante conce-
ptionem dolor nominatur , quia nullum habet
nequitia ordinem vel sequelam. Bene item ini-
quitas ante anarchiam nominatur. Namque ini-
quitate factus homo transgressor , iam deinceps
sub iustitiae lege non est: immo et ceteris homi-
nibus animum intendit , ut eos iniuria adficiat.
Hoc in Cain praecipue compertum est: qui pri-
mo factus iniquus, quia non recte quae Deo
sacrificanda erant divisit ; deinde etiam iniusti-
tiam peperit , parricidialem manum fratri infe-
rens. Sed diabolo in primis conveniunt dictio-
nes hae, malorum origini , quia ante omnes
iniquus iniustusque fuit. Sane qui peccat primo
se ipsum , deinde alium vel alios laedit. Nam
cum damnosum noxiumque sit peccatum , id
apprime peccantem laedit muleatque. Siquidem
« viri stultitia vias eiusdem pessumdat. » Unde
commode dictum est: «peecatores persequentur
» mala.»Quis vero puteus quem, sibi effodit ille
qui heie reprehenditur, nisi ipsum quod per-
petravit peccatum? Scriptum est enim de ani-
ma peccatrice: sicut frigefacit puteus aquam ,
ita frigefacit animam nequitia ipsius. Porro fo-
vea saepe in scriptura pro nequitia sumitur ,
veluti : si caecus caeco ducatum praestet , ambo
in foveàm cadent. Namque et hoc loco intelli-
gendi sunt magistri simul atque discipuli ve-
cordia et reliqua nequitia caecutientes.

Qui a spe erga dominum Deum suum psalmi
initium fecerat , nunc in gratiarum actione de-
sinit, ut par est, postulata consecutus , aut fi-
ducialiter praestolans. Nam gratiarum actio-
nem heic continet verbum confitebor; quare et
psallam ei connectitur. Confitetur autem non
quolibet modo , sed secundum iustitiam Dei:
et psallit non perfunctorie , sed Domini altis-
simi nomini , ceu si illud invocatum , iam sibi
impetraverit, quia celsus per sanctitatem et
virtutem est. Nemo enim abiectus, sed is tan-
tummodo qui pietate in altum elatus fuerit ,
altissimi appellationem participat.

gmo ait. Non est an*^-

U niuscuiusque hominis vita apud sacras scri-

pturas vinea appellatur. Idcirco etiam Nabuthes
mori maluit , quam tyrannice spoliari ab illo
qui ex ea hortum olusculorum facere vole-

bat. Significabat enim illa vinea hanc militan-

lem vitam , practicam simul et theoreticam,
quam improbi trahere ad temporalia volunt ,
atque ad cito marcescentia negotia , cuiusmodi
olera sunt: nam sicut olera, celeriter decident.
De his vineis sponsa dicit : fili matris meae
pugnaverunt contra me ; posuerunt me custo-
dem in vineis; vineam meam non custodivi.
Qui in hac vinea fructificat botros veritatis ,
uvam quoque fert; quam suo tempore decer-
pere oportet, et in toreularia congerere , ut
compressa vinum efficiat cor hominis laetifi-
eans. Et alii quidem veritatis doctrinas , alii
opera spiritalia germinant. Neque unum est
toreular: multae enim practicae virtutes, et

singularum fructui peculiare paratum est torcu- -

lar : veluti ad pudicitiae torcular hi qui caeli-
batum recte tenent suos fructus conferunt , nee
non illi qui torum immaculatum servant; sic
et ceteri. Multa etiam theoreticae vitae sunt
toreularia ,; ad quae deferunt dogmata ii qui
veritatis theoremata germinant. Iam vero haec

dicimus , haud perimentes virtutum nexum at-

que sequelam ; sed quia non ad omnes virtu-
tes euncti inclinantur: ideo quam quisque ma-
gis participat , ex ea peculiariter inclarescit.
Hine etiam in evangeliis diversae sunt beatitu-
dines. Sed et in proprio numero ode haec po-
nitur, quae est octava: habet enim congruen-
tiam multam cum resurrectionis dominicae die,

in qua vinearum multarum vindemia fuit, quia -

missi fuerunt discipuli ad dandum ei qui resur-
rexerat testimonium usque ad extrema terrae.

Olim. quidem de Deo dictum fuit: in Is-
rahel magnum nomen eius: at nunc impletum
est de illo vaticinium , quod dicit: omnes
gentes servient ei. Ipse enim est éxpectatio
gentium. Ideirco admirabile est apud omnes
nomen eius. Cuius rei causam esse dicit eius-
dem assumptionem :- quoniam magnificavit su-
per omne nomen sanctum suum , in alio psal-
"^ prae eius incarna-
tione e'^ — . aagnificentia. Quid enim in ipsa

^

141

PSALMUS VIII.

Ὁ we ἀφ ένα, ap aum in

γὰρ 6«aaccv βιος ἄμπελων χατὰ τὰς γρα-
φὰς καλεῖται" διὸ χαὶ Ναβουθαὶ τεθνάναι. pao
λον εἵλετο, ἢ τυραννικῶς ἀφαιρεθῆναι παρὰ τοῦ
θελήσαντος κῆπον αὐτὸν λαχάνων ποιῆσαι" ἦν χάρ
ἀμπελὼν περιμάχητος βίος ὧν σραχτιχὸς ἅμα
χαὶ θεωρητιχὸς , ὃν πονηροὶ κατασπᾷν εἰς πρόσ-
xat pat βούλονται χαὶ ταχὺ μαραινόμεναι πράγ--
paca, ὅποια τὰ λάχανα" ὡσεὶ λάχανα γὰρ τα-
χὺ ἀποσεσοῦνται" σερὶ τοιούτων ἀμπελώνων E
νύμφη φησίν" υἱοὶ μητρός βου ἐμαχήσαντο ἐν
ἐμοί. ἐϑεντό με φυλάχισσαν ἐ ἐν ἀμπελῶσιν" ἀμ-
πελῶνα ἐρὸν οὐχ ἐφύλαξα. 'O χατὰ τὸν τοιοῦτον
ἀμπελῶνα καρποφορῶν βότρυς ἀληθείας. χαὶ ga-
φυλὴν φέρει , οὺς ὅτε καιρὸς ὁὀρέψασϑαι προσή--
χει χαὶ εἰς ληνοὺς à ἀπαγαγεῖν, ὡς ἂν ἐχϑλιβέντα
οἶνον ποιήσωσι τὸν εὐφραίνοντα χαρδίαν ἀνθρώ-
που" τῶν μὲν ἀληθείας ϑεωρήματα, τῶν δὲ ἔρ-
γα καρποφορούντων. πνευματικά" οὐ μία δὴ ἡ ἡ λη-
νος" πολλαὶ γὰρ αἱ πραντικαὶ ἀρεταὶ j καὶ τοῦ
καρποῦ ἑχάστης οἰκεία τίς ἔσται ληνὸς" οἷον ἐπὶ

tv τῆς σωφροσύνης ληνὸν ci ἀγαμίαν πατορθώ-
A

σαντες φέρουσι τοὺς καρποὺς, xai οἱ χοίτην τὴ-
ροῦντες ἀμίαντον" οὕτως ἐπὶ τῶν ἄλλων" πλείους
δὲ χαὶ τοῦ ϑεωρητικοῦ βίου τυγχάνουσιν et λη-

v yet , εἰς ἃς τὰ δόγματα φέρουσιν et καρποφοροῦν-

τες τῆς ἀληϑείας τὰ θεωρήματα. Ταῦτα δὲ φα--
MÉY , οὐκ ἀναιροῦντες τῶν "ἀρετῶν τὴν ἄντοιχο--
λούϑησιν, ἀλλ᾽ ἐπεὶ μὴ πρὸς πάσας οἱ μετιόντες
ῥοπὴν ἔχουσιν" ἀφ᾽ ἧς δὲ μᾶλλον ἕ ἕκαςος μετέ-
x. τὸ γνώριόμα φέρεται" διάφεροι γὰρ χαὶ ἐν
εὐαγγελίοις ἐ ἐντεῦσεν εἰσὶν ct μακαρισμοί" ἀλλὰ
xai ἐν apis udi οἰκείῳ ἢ ῳδὴ αὕτη τέταχτ et s
οὗσαι ὀγδόη: ἔχει γὰρ συμφωνίαν πολχὴν πρὸς
͵

τὴν ἀναστάσιμον ἡμέραν τοῦ χυρίόυ" ἐν dj τρυ-
γετὸς πολλῶν ἀμπέλών γέγονεν, ἀὰοάταλέντῶν
τῶν μαθὴς ὧν ! μαρτυρῆσαι τῷ ἀναστάντι ἕως ἐσ-
χάτου τῆς γῆς.

Πάλαι μὲν οὖν ἐρῤέθη περὶ θεοῦ" ἐν τῷ Ἰο-
paci μέγα τὸ ὃ ὄνομα αὐτοῦ" νῦν δὲ πεπλήρωται
περὶ αὐτοῦ ἢ λέγουσα mpogns τεία" πάντα τὰ ἔθνη
ὀουλεύσουσιν αὐτῷ" αὐτὸς γάρ ἐστιν ἡ τῶν ἐθ-
νῶν προσδοχία" δι xa ϑαυμαστὸν αὐτοῦ παρὰ
πᾶσι τοὔνομα" χαὶ τὴν αἰτίαν ἐπάγει, τὴν ἀνά-
λήψιν τὴν αὐτοῦ" ἐμεγάλυνε γὰρ. ἐπὶ πᾶν τὸ
ὄνομα τὸ ἅγιον αὐτοῦ. ἐν ἄλλῳ λέγει ψαλμῷ"
οὐκ ἄλλη δὲ τῆς οἰκονομίας αὐτοῦ ἡ ἐπαρϑέϊσα
μεγαλοπρέπεια" ci γάρ ἐστιν ἐν αὐτῇ μὴ ἔχον ἐν

* ,

. 30.

[-- hcl
MX A

Cord. p. 160,

v. 4.
B. f. 12. et Gord.

148

μεγάλοις τὸ πρέπον $ αὐτὴ τοίνυν ἐπήρϑη , χα-
ϑίσαντος ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλοσύνης ἐν ὑψηλόϊς,
μετὰ τὸ καϑαρισμὸν τῶν ἁμαρτιῶν πεποιηκέναι"
οὕτω νοητέον , χαὶ ὑψηλότερον αὐτὸν τῶν οὐρα-
γῶν γεγονέναι μετὰ τὴν ἀνάστασιν" γήτσισι δὲ
πάντες ci προ ἐσελϑόντες τῇ πίστει. νησιάζοντες
τῇ χακίᾳ" τοὺς ἔτι ὃξ ϑηλάζοντες ct νηπιάζον-
τες ὑπερέβησαν ἡλικια. xai τούτοις τὸ μετὰ τὸ
γάλα βρῶμα narco) nov" τοιοῦτοι δὲ πᾶντες ci
στραφέντες καὶ γενόμενοι ὡς τὰ παιδία 1),

Ἔστι δὲ τεῖς ἀκριβῶς. χατανοοῦσι πρεσδοχία
τοῦ ϑύνασϑαι μαϑεῖν τοὺς οὐρανοὺς καὶ τὰ ἐν
αὐτεϊς τίνα τρόπον τεϑεμελίωται πρὸς οὐσίαν
ἐλθόντα" λέγοις δ᾽ ἂν χαὶ οὐρανοὺς τοὺς τὰ ἄνω
φρονοῦνταις καὶ οὐ τὰ πρόσχαιρα" οὗτοι γὰρ οἷ
οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν ϑεοῦ" σελήνην δὲ τὴν
bonia. na ἀστέρας τοὺς ἀκούσαντας.» ὑμεῖς
τὸ φῶς τοῦ κόσμου" ὡς εἶναι ταυτὸν τοῦτο τῷ
τοὺς ἀνθρώπους ἔργα εἶναι τῶν τοῦ θεοῦ χειρῶν'
ἔργα γάρ, qnot, τῶν χειρῶν σὸυ εἰσὶν οἱ οὐρα-
vct εἰ μή τις λέγει τὰ μεγαλοφυέςερα, τῶν χτι-
σμάτων θεοῦ γενέσθαι yspato s τὰ δ᾽ ἄλλα, Qa.
τῦλο οις αὐτοῦ" σαφηνίζων. δὲ ὡς κατὰ τὸ σῶμα
τὸν ἄνθρωπον ἔλαβεν ᾽ ἐπάγει τὸ .: ἢ υἱὸς ἀν-
ϑρώπου" κατὰ σῶμα γὰρ, οὐ χατὰ ψυχὴν, υἱὸς
τίς ἀνθρώπου ἐστίν" μεϑ᾽ ὃν δειχνὺς τὴν λογι-
χὴν οὐσίαν s ταύτης τὸ μέγεϑος ἐπιφέρει.

Οὐκ εἴσε δὲ ὅτι ἔσλασας αὐτὸν. οὐχ γὰρ
περὶ δημιουργίας ἀλλὰ προνοίας, νῦν διαλέγεται:
ἐκτραγῳδεῖ δὲ πολλάκις ἡ γραφὴ τὴν ἀνϑρωπί-
γὴν εὐτέλειαν" ἄνϑρωπος γάρ; φησιν, ματαιότητι
deum αἱ ἡμέραι αὐτοῦ ὡς σκιαὶ παράγευσι'
χαὶ πάλιν" ἄνθρωπος: , ὡσεὶ χόρτος αἱ ἡμέραι
᾿αὐτοῦ" ὡσεὶ ἄνθος τοῦ ἀγροῦ, οὕτως ἐξανϑήσει
ὅτι πνεῦμα διῆλθεν ἐν αὐτῷ, χαὶ οὐχ ὑπάρξει,
χαὶ οὐχ ἐπιγνώσεται ἔτι τὸν τόπον αὐτοῦ.

Ὅρα τὴν ἀκολουθίαν" οὐ ,χαϑαάπαξ πάντων
Ξνητῶν ζώων ἄρχειν τέϑειται , ἀλλὰ τῶν ἡμέ-
pov οὐ γὰρ κρατεῖ μονοκέρωτος : οὐδὲ τῶν ἄλ-
λων i ἰσχυρῶν τὲ χαὶ ἀγρίων παριςαται ὡς, ἡμέ-
βων ἄρχειν; ἐκ τοῦ πρόβατα zat βόας πάσας i
ἔτι δὲ χαὶ τὰ χτήνη τοῦ πεδίου. καὶ τὰ ibüg
νομίζω τοῦτο uade εἰρῆσθαι" πρὸ γὰρ τῆς πα-
βαβάσεως καὶ τούτων ἦρχεν ὃ ἄνθρωπος" οἱ ὁί-
χαιοι δὲ χαὶ τούτων μετὰ τὴν παράβασιν ἄρχου--
σιν" ὡς ᾿Δανιὴλ ἐν τῷ λάκχῳ τῶν λεόντων βλη-
Ste ; xat μηδεμίαν ἐξ αὐτῶν ὑποστὰς βλάβην"
xxi ὃ Παῦλος τὴν ἔχιδναν τῆς ἑαυτοῦ χειρὸς
ἐχτινάξας ἐπὶ τὴν πυρᾶν" θῆρες γὰρ ἄγριοι, qne

DIDYMI

est nisi magnificentissimum? Ipsa igitur exaltata
est, illo post expiationem peccatorum sedente
ad dexteram maiestatis in excelsis. Et sic intel-

ligendum illud , quod nempe post resurreetio-

nem caelis excelsior factus sit. Infantes vero
sunt omnes, qui accedentes ad fidem, parvuli
sunt malitià. Illos tamen lactentes,hi qui parvuli
sunt, aetate superant,estque ipsis,post lac, cibus
dandus idoneus. Istiusmodi autem sunt omnes
qui conversi sunt, et effecti tamquam parvuli.

His qui sedulo speeulantur, spes quaedam est
cognoscendi caelos et in eis contenta , et quem-
admodum fundata sint cum primo coeperunt.
existere. Potes etiam dicere caelos homines
qui superna sapiunt et non temporalia. Nam-

. que hi reapse caeli enarrant gloriam Dei. Lu-

nam potes intelligere ecclesiam. Sidera illos
qui audierunt: vos estis lux mundi. Quare pe-
rinde est ae si dieat homines esse opera ma- .
nuum Dei. Opera enim manuum tuarum sunt .
caeli. Nisi forte dicit grandiora opera, creatu-
ras esse manuum Dei; reliqua, digitorum eius-

dem. Ut autem ostendat se de hominis corpore

loqui, addit : aut filius hominis. Nam eorpore
non anima quisque est hominis filius. Postea
rationalem substantiam esse denotans, huius
praestantiam . subiungit.

Non dixit formasti eum ; neque enim de
ereatione sed de providentia nunc loquitur.
Deplorat autem saepenumero scriptura huma-
nam vilitatem : homo, enim, inquit, vanitati
similis factus est ; dies eius sicut umbra praete-
reunt. Et rursus: homo, sicut foenum dies

. eius; sicut flos agri, ita efflorebit: quia spi-

ritus pertransit in illo-, et non subsistet , et
non cognoscetur amplius locus eius.

Videsis quid sequitur. Haud cunctis prorsus
mortalibus animantibus imperare homo dici-
tur, sed cicuribus : non enim monoceronti do-
minatur, neque aliis validis ac silvestribus ,
tamquam cicuribus , dominari adfirmatur , sed
ovibus et omni boum generi, agri iumentis ,

et reliquis. Atque haec praeclare dicta puto ;
etenim ante transgressionem , feris quoque im-
perabat homo. Immo iusti homines post trans-

gressionem quoque his imperitaverunt; veluti
Danihel in leonum lacum coniectus, nullumque
ab his detrimentum passus. Item Paulus. colu-
brum manu sua excussit in ignem. Ferae enim

4) Confer novum S. ΘΗΝ sermonem 35. apud mos T I. cum adn.

IN PSALMUM VIII.

silvestres, inquit, pacificae erunt tibi. Prae-
terea in iumentis agri comprehenduntur etiam
ferae ut ex genesi discimus.

Domine noster , quam admirabile est nomen
teum in universa terra ! Decebat , canticum
in.Salvatoris resurrectione dictum, similem ini-
lie habere finem. Nam reapse et incipiens et
desinens , eadem locutione utitur, docente Spi-
ritu, ut initio finis respondeat. enique Dverba,
quam admirabile est nomen tuum, consonant
illis: universa terra adoret.te , tibique psallat.

149

ei, ᾿εἰρηνεύσουσίν σοι" , πρὸς δὲ τούτοις διὰ τῶν
χτηνῶν τοῦ medico περιεϊληκταὶ xai τὰ ϑυρία,
ὡς ἐν τῇ γενέσει. μεμαϑύκαμεν.

Ὁ κύριος ἡμῶν, ὡς θαυμαστὸν τὸ ὄνομά σου
ἐν πάσῃ τῇ γῇ:

τέλος" χαὶ γὰρ ἀρχόμενος χαὶ λήγων » τῇ αὐτῇ χέ-
χρῆται λέξει, διδάσκοντος τοὶ πνεύματος ) τὴν ᾿ ἀρ-
χὴν τῷ τέλει χαθ᾽ ὑποχείμενον εἴναι" συνάδει τῷ, ὡς
θαυμαςὸν τὸ ὀνομά σου ἐν πάσῃ τῇ γὴ καὶ τῷ πᾶ-
ca ἢ yn προσχυνησάτωσαν σει xat ψαλάτωσάν get.

PSALMUS IX.

E ilii vocabulum in multis scripturae locis in-
«lefinite ponitur. Certe cum non adiicitur cuius-
nam sit filius , constat hunc esse Salvatorem,
qui saepe sie est ostensus ae nominatus. Itaque
in epistola ad Hebraeos Paulus: « Christus ,
» inquit, tamquam filius in domo sua , euius
» domus nos sumus.» Et rursus: « in fine die-
» rum horum locutus est nobis in filio. » Tum
et ipse Salvator de se in evangelio: «si ergo
» vos filius liberaverit , vere liberi eritis. » Be-
ne insuper dictio «in finem» ad praesens vi-
etoriale eanticum refertur : namque huiusce fi-
nis causa advenit Salvator: de quo princeps
apostolorum scribit: « reportantes finem fidei
» salutem animarum: de qua salute exquisie-
» runt atque scrutati sunt prophetae.» Et pau-
cis interiectis : « praenuntiantes quae in Christo
» sunt passiones, et posteriores glorias. For-
tasse Iudaei de Abessalomo psalmistae filio
titulum loqui dicent; quem tamen non bene
interpretari arguuntur, quippe qui ubique ob
omissam scripturarum scrutationem peccant.
Nam quid' probabile dicere habent de dictione
« pro occultis?» nisi forte de eceulta Abessa-
lomi coniuratione dictionem « pro occultis »
positam aiunt. Atqui admodum fatue hoc ab
ipso dicitur.
Theodoreti, simulque Origenis , ac Didy-
Perfectorum hominum mos est totum
suum Deo cor offerre, eique universam men-
tem dicare. « Diliges enim , inquit , dominum
» Deum tuum ex toto corde tuo , et ex totis
» viribus tuis, et ex tota anima tua, et ex
» tota virtute tua.» Qui autem non est ita ad-
fectus, haud potest vere dicere: confitebor
Üübi, Domine, toto corde meo. Propheta au-

b. πολλόὶς δὲ τῆς γραφῆς ἀορίστως, εἴρηται"
μὴ προσκειμένου δὲ τοῦ τίνος ὁ υἱὸς ὑπάρχει,
φανερὸν ὅτι ὁ σωτήρ ἐστιν. δηλούμενος πολλα--
χοῦ οὕτως ὀνομαζόμενος" ἐν γοῦν τῇ πρὸς Ἑβραί-
ους ἐπιστολῇ ὃ “Παῦλος « Χριστὸς : εἴπεν.. ὡς
» υἱὸς ἐπὶ τὸν ξιχον αὐτοῦ, οὗ οἶκός ἐσμεν ἡμεῖς.

Ἔπρεπεν τὴν ἐπὶ ἀναςάσει τοῦ.
᾿σωτῆρος λεγεμένην φδὴν ὅμοιον ἔχειν τῇ ἀρχῇ τὸ

» Καὶ πάλιν" ἐπ᾽ ἐσχάτου, τῶν ἡμερῶν τούτων

» ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν υἱῷ. » χαὶ αὐτὸς δὲ ὁ ὁ σω-

τὴρ περὶ ἑαυτοῦ ἐν εὐαγγελίῳ" « ἐὰν οὖν ὁ υἱὸς

» ὑμᾶς ἐλευθερώσῃ; ἐλεύϑεροι ἔσεσϑε,, » E» δὲ
καὶ τὸ εἰς τέλος, ἀναφορὰν ἔχει πρὸς τὴν προ-
κειμένην ἐπινίχιον ᾧδήν" τοῦ γὰρ τέλους ἐκείνου
χάριν ἐπεδήμησεν ὃ , σωτύρ' περὶ οὗ ὃ πρόχριτος
τῶν ἀποστόλων γράφει" « χομιζόμενοι τὸ τέλος
» τῆς πίστεως σωτηρίαν ψυχῶν" περὶ ἧς σωτη-
» ρίας ἐξεζήτησαν χαὶ ἐξηρεύνησαν προφῆται. »

Καὶ μετ᾽ ὀλίγα: «τρομαρτυράμενοι τὰ εἰς Χρι-
» ci» παθήματα at τὰς μετὰ ταῦτα δόξας. »
Ἴσως Ἰουδοῖϊει περὶ τοῦ ᾿Αβεσαλὼμ ὄντος υἱοῦ

: ^ ΄ 3^ δὰ 4 3 Y o ,
τοῦ ψαλλοντος ἐροῦσιν τὴν ἐπιγραφὴν eat , $,e-

χόμενοι ὡς οὐ καλῶς αὐτὴν ᾿ἐξειλήφασιν. ἅτε
διὰ πάντων ἐσφαλμένοι τῷ μὴ ἐρευνᾷν τὰς 7ρα-
φᾶς" τί γὰρ καὶ πειϑανὸν εἰπεῖν ἔχουσιν εἰς τὸ
περι τῶν χρυφίων 3 εἰ μὴ ἄρα περὶ τῶν χρυβ-
δὴν “ενομένων σχέψεων τοῦ ᾿Αβεσσαλὼμ ἐροῦσιν
τὰ ὑπὲρ τῶν χρυφίων χεῖσθαι" ἔχει δὲ πολλὴν
εὐήϑειαν τὸ λεγόμενον ὑ ὑπ αὐτῶν.

Θεοδωρήτου ὁ ὁμοῦ ᾿Ωριγένους xxt Διδύμου: Τῶν
τελείων ἴδιον τὸ πᾶσαν ἀνατιϑέναι τῷ ϑεῷ
τὴν χαρδίαν , καὶ πᾶσαν αὐτῷ χαϑιεροῦν τὴν
διάνοιαν" « ἀγαπήσεις γάρ, φησὶ 1 κύριον, τὸν
» ϑεόν acu ἐξ ὅλης τῆς χαρδιας ccu , xou ἐξ
» ὅλης ψυχῆς σους χαὶ ἐξ ὅλης τῆς δυνάμεως
» σου" » ὁ δὲ μὴ οὕτω διακείμενος; οὐ ϑύναται
εἰπεῖν ἀἰληϑεύων , ἐξομολογήσομαί σοὶ χύριε ἐν
ὅλῃ καρδίᾳ μου" ὃ δὲ προφήτης πνευματικοῖς ὁφ-

. 20.

150 DIDYMI Xa:

ϑαλμόϊς; τὰ ἐσόμενα προειδὼς , οὐχ, ἐξομολογεῖ-
ται μόνον ἐν ὅλῃ καρδίᾳ. ἀλλὰ xai διηγέϊται
αὐτοὺ πάντα τὰ θαυμάσια; χοινωνοὺς τοὺς ἀκού-
οντας τῆς ὑνῳδίας ποιούμενος" ἀνάτραπέντων γὰρ
τῶν ἐχϑρῶν μου ὀπίσω μου xat ἀπολομένων ex
προσώπου σου, τὰς σὰς ἄϑων εὐεργεσίας διατε-
Àov καὶ εὐφραινόμενος "ἐν σοὶ τῷ Θεῷ βου, ἔχων
χαρὰν τὸν χαρπὸν τοῦ πνεύματός" χαὶ ψαλῶ τῷ
ὀνόματι σου ὑψηλῶς xat ἐπῃρμένως ϑεωρήσας ἃ
διηγοῦμαι. ϑαυμάσιά σου" ταῦτα δὲ d προφήτης
ὑπὲρ. τῆς ἀνϑρωσείας διεξέρχεται φύσεως; ἅτε
δὴ τοῦ ἀλάςορος ἀπαλλαγείσης , χαὶ τὴν ἀλευ-
θερίαν διὰ τῆς θείας φύσεως δεξαμένης" cv γὰρ
ὥς τινες ὑπέλαβον ἐξ αὐτοῦ τοῦ σωτῆρος οὗτος
εἴρηται. ὁ ψαλμὸς, ἀλλὰ μᾶλλον πρὸς αὐτὸν ὡς
πρὸς εὐεργέτην ὑπὸ τῶν εὖ πεπονθότων, ὡς αὖ-
τὰ διδάξει τὰ ῥήματα « ὅτι ἐποίησας τὴν χρί-
» σιν μου χαὶ τὴν δίκην pev » τίνα τρόπον ;
« ἐχάϑισας ioi ϑρόνου δ χρίνων διιαιοσυνην" »
xat ψῆφον ὁποίαν ἐξήνεγκεν: « ἐπετίμησας £9 -
» γέσιν ᾽ καὶ ἀπώλετο. ὃ ἀσεβής" τὸ ὄνομα αὐὖ-
».t00 ἐξήλειψας εἰς τὸν αἰῶνα. καὶ εἰς τὸν αἰ-
» ὥνα τοῦ αἰῶνος. » Οὐ γὰρ ιἀνέσχω 5 φησὶν ,
ἐπὶ πλεῖστον περιϊδεῖν τῶν ἀνθρώπων τὴν φυσιν
ὑπὸ τοῦ πικροῦ τυράννου δουλουμένην χαχῶς" ἀλλ᾽
Giov τις δικαστὴς ἐσὶ ϑρόνου τινὸς ὑψηλοῦ, χαὶ
φοβεροῦ βήματος προκαιϑίσας τοιαύτην αὐτῷ τι-
μωρίαν ἐτεήνεγκας: ὥστε AS παντελέϊ τούτου
ι παραδοθῆναι τὴν μνήμην. Τὸ δὲ ἐ ἐπετίμησας ἔθ-
yEGty , καὶ ἀπώλετο ὁ ἀσεβὴς. ταύτην ἔχει τὴν
διάνοιαν" διὰ τῶν. ἱερῶν ἀποςόλων. χαὶ τῶν μετ᾽
ἐκείνους τῶν τῆς ἀληϑείας χηρύχων , προσύνεγ-
χεν tolg ἔθνεσιν τὰ cta Qi ypcta ἐχείνων δὲ
δεξαμένων, χαὶ τῆς πλάνης ἀπαλλαγέντων , ἀπὼ-
λετο ἀσεβὴς, τοὺς ἀπατωμένους καὶ προσχυνεῦν-
τας οὐκ ἔχων" οὕτως Βαρνάβας xat Παῦλος 0
cat πειραθεῖσι Λυκχάσσιν ἐπετίμησαν βοῶντες" «τί
» ποιεῖτε νἄνδρες;ν χαὶ ἡμέϊς ὁμοιοπαθέϊς ὑμῖν ἐσμεν
o» ἄνϑρωσοι, ἀπὸ τούτων τῶν ματαίων πρὸς τὸν
» ϑεὸν ὑμᾶς ἐπιστρέφοντες" » Οὔτ o Γαλάταις ὁ ὃ
μαχάριος ἐπετίμησεν Παῦλος βοῶν’ «ὦ ἄνῥητοι I'«-
» λᾶται, τίς ὑμᾶς ἐβάσχανεν, οἷς χατ ᾿ ὀφθαλμοὺς
» Ἰησοῦς Χριςὸς προεγράφη ἐςαυρωμένος: Οὐ-
» τῷ Κορινθίοις" » ὅλως ἀκούεται ἐν ὑμῖν πορνεία,
ἥτις οὐδὲ ἐν τοῖς ἔθνεσιν ὀνρμάξεται: ᾿Επετίμησας
τοίγυν ἔθνεσιν. καὶ ἀπώλετο δ ἀσεβής, τὸ ὄνομα

αὐτοῦ ἐξηλειψας εἰς τὸν αἰῶνα καὶ εἰς τὸν αἰῶνα
τοῦ αἰῶνος. ᾿ Ἐσβέσθησαν γὰρ παντελῶς αἱ τελεταὶ,
xat λύθη παντελεὶ παρεδόϑησαν ὡς μηδένα τῶν
γὺν ἀνθρώπων εἰδέναι xot. τῆς ἀσεβείας μυστήρια.

tem spiritalibus oculis futura praevidens , non
confitetur solum toto corde , sed etiam enar-
rat illius mirabilia omnia , participes hymno-

diae faciens auditores omnes. Nam post me

profligatis inimicis cunctis ,. et coram me pe-
reuntibus, tua pergam beneficia canere : atque
inte laetabor Deo meo , fructum spiritus ha-
bens gaudium : psallamque nomini tuo subli-
miter elata voce , tua quae concelebro mirabilia
demirans. Haec propheta pro humana eloqui-

iur natura, quae et ex malo. daemone erepta

est, et libertatem a divina natura accepit. Non
enim, ut nonnulli existimarunt , ab ipso Salva-
tore psalmus hic recitatur , sed potius ad eum
dicitur ab his qui beneficio usi sunt, ut ipsa
verba demonstrant :
» meum et causam meam » Quonam modo?
« sedisti super thronum qui iudicas iustitiam. »

Quamnam vero sententiam intulit ? « incre-

» pasti gentes, et periit impius; nomen eius
» delevisti in aeternum. » Non enim passus
es, inquit, diutius negligere humanam na-
turam , ab. acerbo tyranno malo servitio op-
pressam ; sed iudicis instar celso in throno
tremendoque tribunali sedens , hanc ei poenam
decrevisti ,. ut ipsius memoria sempiternae
oblivioni tradatur. Iam verba « inerepasti gen-

» tes, el periit impius » hane habent signi-

ficationem, nempe per sacros apostolos, et
illorum suecessores veritatis praecones , ob-
iulit gentibus divinas doetrinas; quibus has

recipientibus , et ab errore discedentibus , pe-

riit impius , nullos iam errore deceptos et ado-
ratores habens. Sie Barnabas átque Paulus ad
Lycaonas sibi sacrificare volentes cum inere-
patione inclamarunt: quid agitis, o viri? Nos
quoque vestri similes sumus mortales homi-
nes, et ab his vanitatibus ad Deum vos con-
vertimus. Ita Galatas beatus increpuit. Pau-
lus clamans: « o insensati Galatae , quis vos
» fascinavit, quibus ante oculos Iesus Chri-
» stus praescriptus fuit crucifixus? » Sie Co-
rinthiis: « omnino auditur inter. vos forni-
» eatio, quae ne inter gentes quidem no-
» minatur. « Inerepasti igitur gentes, et pe-
rit impius; nomen eius delevisti in aeter-
» num , et in saeculum saeculi, » Aboli-
tae omnino sunt initiationes illae, et per-
petuae oblivioni traditae ; ita ut iam nemo
impietatis mysteria nunc cognoscat. ἡ

« quia fecisti iudicium -

IN PSALMUM IX.

Sessio huiusmodi eum iudicem. esse signi-
ficat, non autem supra cathedram aliquam
sedentem. Et videsis utrum adhuc. dicere li-
ceat: inerepitis :gentibus , irreligiosos illa-
rum mores perire, ita ut iam nullatenus su-
persint. Hoc autem eveniet, cum illud an-
tea dietum complebitur: via impiorum pe-
ribit. — à
Origenis et Didymi. Verbum increpasti ,

emendationem denotat, quod constat ex ver- .

bis argue, inerepa, commone. Videlicet utilita-
tis causa inerepationem fieri apparet.
Frameae inimici fortasse sunt haereticae
doctrinae , et nequitiae singulae, quae defe-
cerunt, ita ut iam non possint civitates quas
oceupabant tueri, quae et ipsae destruuntur.
Sunt autem turbarum instar civitates impie
constitutae et administratae. Nam de illarum
fundatore scriptum est: « qui aedificat urbes
» in sanguinibus, qui exstruxit civitates in
» nequitiis. Nam materia illarum iniquitates ,
» et effusio sanguinis scandalizantium est. »
Has destruxit adventu suo Salvator , inimicum

roflizans qui urbes tyrannice retinere vole- .
o

bat, quas se possidere putabat. Iam qui prae-
clarum hoc facinus sublimi oculo spectant, vi-
*tori plaudentes, una veluti voce, gratiarum
actionem concinunt , ita exordientes: «domine
» Deus, laudabo te, celebrabo nomen tuum ,
» quia mirabilia opera fecisti, consilium an-
» tiquum verum. Ita Domine! quoniam civi-
» tates foveam effecisti , urbes impiorum im
» aeternum non aedificabuntur. » Et videsis
num irreparabilis Hierosolymorum ruina de-
notetur, postquam Salvator ibi fuit crucifi-
xus, et cives illi deinceps impiorum in numero
habiti propter Denini caedem.—Cum sonitu ,
id est non sine militari clamore vincentibus.
« Paravit in iudicio thronum suum : et ipse
» judicabit orbem terrae in aequitate: iudica-
» bit populos in iustitia. » Admonent haec ut
a malitia atque inipietate recedamus, et virtu-
tem pietatemque sequamur. Nam quis corda-
tus, si modo his credat , non extimescet ne in
manus incidat iuste recteque iudieantis pro-
pter suos vituperabiles actus et impias cogi.

tationes ? Etenim tali sub iudice damnationem.

non vitabit.
Rem hane demonstrat, quod-ab ipso Deo
dietum est: « tempore acceptabili exaudivi te.

151

'H τοιαύτη mats "pr d» αὐτὸν σημαίνει ^
ἀλλ᾽ οὐ τὸ ἐπί τινος καϑέδρας ἱδρύσϑαι" &gt-
στῆσον, εἰ χώραν ἔχει Eve. εἰπεῖν" ἐπιτιμηθέντων
τῶν ἐθνῶν 4 ἀπόλλυσθαι ἀσεβὴ τὸν ἄϑεον τρός-
πὸν αὐτῶν, ὥστε μηκέτι χρηματίζειν, αὐτούς"
συμβήσεται δὲ τοῦτο, πληρουμένου τοῦ πρότε-
e» εἰρημένου ἔχοντος οὕτως" ὁδὸς ἀσεβῶν ἀπω-
λέΐται. .

᾿Ὡριγένους xat Διδύμου. Τὸ ἐπετίμησας, ϑιόρ-
ϑώσιν σημαίνει" ὅπερ δῆλον ἐχ τοῦ ἔλεγξον, ἐ ἐπι-
τίμησον, παρακάλεσον" δηλοῦται γὰρ ὅτι ἐπ᾽
ΜΕΥ ἐστὶν ἡ ἐπιτιμία. $

Ῥεμφαῖαι δὲ τοῦ ἐχθροῦ εἶεν àv ἴσως αἱ αἵ-
βετεκαὶ διθασχαλίαι L x«i αἱ xaT εἶδος χαχίαι.,
αἵ τινες ἐξέλιπον, ὦ ὡς μηκέτι δύνασϑαι ὁ ὑπεραγω-
νίζεσϑαι ὧν εἰχον πόλεων, χαὶ αὐταὶ χαϑαιρε-
ϑήσονται" ἀθροίσματα δὲ αἱ πόλεις παρανόμως
συστᾶσαι xot διοικούμεναι" γέγραπται γὰρ περὶ
τοῦ ἰδρυσαμένου αὐτάς ὡς «εἴη οἰχοδο “μῶν πόλεις
» ἐν αἵμασιν, χαὶ ἑτοιλάζων πόλεις i ἐν ἀδικίαις"

» ἢ γὰρ ὕλη αὐτῶν ἀδικήματα, καὶ ἔχχυσις αἵ--
» μάτων τῶν σχανδαλιζομένων ἐστίν.» Ῥαῦτας
χαθαιρεῖ ἐπιδημήσας ὁ ὁ σωτὴρ, καθελὼν τὸν ἐχ-
θρὸν τυραννικῶς χρατεῖν θέλοντα, ὧν ᾧετο ἐσχη-
χέναι πόλεων: ci ταύτην τὴν ἀνδραγαθίαν ὃ ὃμ-

gan ϑείῳ ϑεασάμενοι εὐφημοῦντες τὸν ἀριστέα

φασὶν, ὡς ἐκ μιᾶς φωνῆς τὴν χαριστήριον προ-
φέροντες φωνὴν , ἀρχόμενοι ὧδε" « Κύριε ὁ ὁ θεός
» μου διξάσω σε, ὑμνήσω τὸ ὄνομά σου" ἔτι
» ἐποίησας θαυμαςὰ πράγματα; βουλὴν ἀρχαίαν

» ἀληϑινήν: γένοιτο κύριε, ὅτι ἔϑεχας πόλεις

» εἰς χῶμα; πόλις τῶν ἀσεβῶν εἰς τὸν αἰῶνα
» οὐ μὴ οἰκοδομηθῇ. » ᾿Ἐπίστησον εἰ σημαίνει
τὸ ἀνέγερτον πτῶμα τῆς Ἱερουσαλὴμ. τοῦ σω-
τῆρος ἐν αὐτῇ σταυρωϑέντος ᾿ τῶν πολιτῶν αὐ--
τῆς ὄντων λοιπὸν ἀσεβῶν διὰ τὴν χυριοχτονίαν.---- ᾿
Τὸ μετ᾽ ἤχους, ἀντὶ τοῦ, οὐ σὺν ἐρημίᾳ ἀλαλαγ-
eU νοιησάντων, τὸ κατόρθωμα ὑπῆρκται. « Ἡτοί-
» μᾶσεν ἐν ᾿χρίσει τὸν ϑρόνον αὐτοῦ. x«l αὐ-
» τὸς χρινεῖ τὴν οἰκευμένην ἐν δικαιοσύνῃ" χρι-
» v& λαοὺς ἐν εὐθύτητι. » Προτρέπει τὰ προ-
κείμενα ἀναχωρῆσαι. μὲν χαχίας καὶ δισσεβείας,
προσελθέϊν δὲ ἀρετῇ χαὶ εὐσεβείᾳ" τίς γὰρ, νοῦν
ἔχων, πιστεύσας τόϊς οὕτως, εἰρημένοις, οὐ Y

βηθήσεται μὴ ὑποπέσῃ τῷ χρίνοντι ἐν δικαιοσύνῃ

xai εὐθύτητι, διὰ patus ψεκτὰς xat φρόνη-
μα ἀσεβές: οὕτω γὰρ κρίνοντος αὐτοῦ, ἀναπό-
ὅραστον τὸ χρίμα ἔσται.

Τούτου δηλωτικὸν τὸ ex προσώπου λεχϑὲν τοῦ

Θεοῦ" « καιρῷ δεχτῷ € ἐπήχουσά ccv. Καὶ τὸ ἐν

pz

v.

i bo

οι

ἘΠ}.

v. 1.

—— *

v. 13

152

ἑχατοστῷ πρώτῳ ψαλμῷ οὕτω ἔχον" « σὺ ἀνα-

cac οἰκτειρήσεις, τὴν "Σιὼν, ὅτι χαιρὸς τοῦ οἱκ-
ed

» τειρῆσαι αὐτὴν, ὅτι ἥκει | καιρός.

Καὶ ἐλπισάτωσαν ἐπὶ σὲ οἱ γινώσνοντες τὸ
ὄνομά σου" ὅτι οὐχ ἐγκατέλιπες τοὺς ἐχζητοῦν-
τάς σε, κύριε" πάσης ἀνθρωπίνης, πεποιθήσεως
ἀνωτέρω χωρήσαντες" γνῶσιν γὰρ τοῦ ὀνόματός
σου ἔχοντες ἀσφαλῆ καὶ τελείαν, ἐπ᾿ οὐδενὶ ἐ ἐχεί-
νων ἐλπίσουσιν" ζητοῦσι δὲ θεὸν. οἱ πάντα παρ᾽
αὐτοῦ ϑέλοντες ,ὑπαρχϑῆναι ἃ ἐξ ἑαυτῶν ἔχειν
οὐχ cet τε εἰσίν' ὅϑεν οὐχ ἐγκαταλείπονται vr
αὐτοῦ" ὁσίως xai φρονίμως καὶ ταύτης τῆς λέ-

͵

ξεως ἀκοῦσαι προσήκει" εἰ γὰρ νομίσοι τις μὴ

ἐγκαταλείπεσθαι ὑπὸ Seo) τὸν ἐν τόϊς βιωτι-
«oic εὐρδούμενον ; σφάλλεται" πολλοὶ γὰρ ἀσε-
Bác διάγουσιν οὕτως" ἐπεὶ ὥρα λέγειν τὸν "ABO
ἐγκαταλεῖφϑαι : ἀνῃρέϑη γάρ" ἀλλὰ καὶ τοὺς
προφήτας xai ἀποστόλους" ἐϑλίβησαν γὰρ διη-
γεχῶς. χαὶ τέλος ἀνῃρέϑησαν ὑπὸ ἀνθρώπων οἱ
πλεῖστοι αὐτῶν" οὕτω διαστολῆς. γεγενημένης ,

φαμὲν μὴ ἐγκαταλείφϑαι. τὸν μέχρις ἐσχάτης

ἀνατανοῆς περιεχόμενον ὑπὸ SécU, vv βυριάκις
ὑπ ἐχϑρῶν πάθῃ" τοῦτο γὰρ ἀληθῶς τὸ μὴ ἐγ-
xata eig tive vo κυρίου ἐστίν" παρίσταται ὃ
τρόπος ὡς δεῖ ζητεῖν. τὸν Sev, ; ἐχ τῶν ἐν τῇ

οφίᾳ οὕτως ἐχόντων" « φρονήσατε περὶ τοῦ χυ-
» piov. ἐν ἀγαϑότητι , xxi ἐν ἁπλότητι καρδίας
» ζητήσατε αὐτόν᾽ ὅτι εὑρίσκεται tolg μὴ πει-
» ράζουσιν αὐτὸν, ἐμφανίζεται δὲ τόϊς μὴ ἀπι-
» στοῦσιν αὐτῷ. »

ὝΜνον εἰπεῖν Tp: »στάττονται οἱ πνεύματι χαὶ
νδὲ τὸ ψάλλειν ἐσχηκότες" ψάλλουσιν δὲ οὗτοι,
εὐσεβεῖ νοήσει χαὶ ἐπιπνοίᾳ τοῦ πνεύματος: προ-
στἄττονται γὰρ ἄϑδειν xot ψάλλειν τῇ χαρδίᾳ.
ci οὕτω ψάλλοντες τῷ κατοικοῦντι ἐν τῇ Σιὼν
χυρίῳ x«9 . ὑφήγησιν τοῦ ἁγίου πνεύματος" χαὶ
ἑτέραν πρόσταξιν δέχονται πρὸς αὐτοῦ , ἔν τῷ
ἀναγγεῖλαι ἐν τόϊς ἔθνεσιν τὰ ἐπιτηδεύματα, αὐ-
τοῦ" ταῦτα δὲ ἐστιν, ὅσα ϑαυμασίως ἐπ τοίησεν
ἐπιδημήσας νοητά τε καὶ αἰσϑητά. Ῥηθείη δ᾽ ἂν
ἢ δευτέρα πρόσταξις μάλιστα τὶς ἀποστόλοις
πεμφθεῖσιν μαθητεῦσαι πάντα τὰ ἔθνη" καὶ ὅτι
ἐκζητῶν τὰ οἵματα αὐτῶν ἐμνήσθη τῶν ᾿ἄναιρε-
ϑέντων ὑπὸ τῶν πεσυρωμένων βελῶν τοῦ πονη-
ροῦ" τοῦτοις; qnot, ἐπιφέρεται τὸ, eux ἐπελά-

« !
3tro τῆς κραυγῆς τῶν πενήτων" περὶ οὗ Endo
ρήσει τις λέγων" πῶς ἔκραζον πρὸς θεον οἱ ἀπὸ

ἐθνῶν πένητες ὄντες, xai τοὶ ἀναιρεθέντες ὑπὸ
͵7] 3 ἢ Ἁ E" ,

τῆς κατεχούσης πολυθέου ἀπάτης καὶ τῶν ἔνερ-
4, 3. ^ 3 , 2 ^ is ^ /

γουντῶν αὐτὴν ἀὐράτων ἐχϑρῶν; πρὸς ὃ λεχτέον,

WE

DIDYMI

Item quod im nonagesimo primo psalmo ita se
habet :» tu consurgens misereberis Sionis , quia
tempus miserendi eius , quia venit tempus.

« Et sperent in te qui agnoseunt nomen
» tuum. Quia non dereliquisti quaerentes te ,
» Domine. » Videlicet humanae spei cuilibet
superiores effecti. Nam cognitionem nominis
tui perfectam habentes , nulli alteri rei confi-
dunt. Deum autem quaerunt illi ,, qui omnia.
ab.eo sibi fieri volunt, quae ipsi viribus pro-
priis comparare nequeunt. Quamobrem ab illo:
non derelinquuntur : quod verbum pie atque
prudenter intelligendum est: nam si quis pu-
let non derelinqui a Deo hominem , qui mun-
danis in rebus prospere agat , fallitur. Etenim
complures impii ita se habent. Secus, Abelem
fuisse derelictum dici oporteret, qui interfe-
etus fuit: quin etiam prophetas atque apo-
stolos ; namque et hi perpetuo adflicti fuerunt,
tandemque ab hominibus plurimi eorum inte-
rempti. Hac ergo facta distinctione , dicimus
non derelinqui illum qui usque ad extremum
spiritum cum Deo est, etiamsi innumera ab
inimicis patiatur. Id enimvero recte dicitur ,
non derelinqui a Deo. Iam qua ratione quae-
rendus sit Deus , cognoscitur ex iis qui ita sa-
pienter se gerunt: «sentite de Deo cum. boni-
» tate, et cum: simplicitate cordis quaerite il-
» jum : quia invenitur ab iis qui non tentant
» illam, et apparet iis qui ei non discredunt.

Hymnum dicere iubentur, qui spiritu ac men-
te.psallere solent : namque hi demum pio in-
tellectu, ae Spiritus instinctu psallunt. Nam
iubentur canere atque psallere corde, qui ita
habitanti Sionem Domino psallunt, Spiritu san-
cto chorum ducente. Aliud- insuper mandatum
ab eo accipiunt , nempe ut inter gentes annun-
lient studia eius: illa scilicet quae mirabili-
ter in adventu suo fecit tum intellectualia tum
sensibilia. Porro alterum hoc mandatum apo-
stolis praecipue dari credendum est ad omnes
gentes docendas missis. Et quia requirens. san-
guiriem eorum, recordatus est interfectorum ab
ignitis diaboli telis; his subiungitur : non est
oblitus clamorem pauperum. Quo in loco am-
biget aliquis, dicens: quomodo clamaverunt
ad Deum ethnici, qui pauperum nomine vo-
citantur, etsi polytheismi errore suffocati erant,
et ab illius sectatoribus inimicis invisibilibus ?
Cui respondendum est, operibus illos clamorem

^

IN PSALMUM 1X.

emittere, velut Abelis sanguis elamat ad Deum:
et sicut operariorum merces negata: « 6606
» enim, inquit, merces metentium agros ve-
» stros , quam non solvistis , clamat. » Clamor
nimirum erat negatae mercedis , quae non apud.
operarium erat, sed apud agri demessi pos-
sessorem. Alium quoque loci sensum dicamus.
Haud prorsus ethnici, quorum sanguinis recor-
datus est, pauperes illi sunt quorum clamo-
rem non est oblitus benefactor Deus : namque
hi panperes fortasse sunt prophetae illi, qui de
ethnicis vaticinia ediderunt ; quorum alius di-
xit: ad te gentes venient ab extremis terrae.
Alius vero: omnes gentes, quascumque fe-
eisti, venient et adorabunt coram te. Paupe-
res vero heic dicuntur, quia multa divina-
rum opum parte destituebantur ac divinae
scientiae. Illatenus enim , ex parte tantum pro-
phetabant.

In infernis partibus mors illa est, de qua
scriptum est: devoravit mors praevalens. Ini-
miei dant operam ut illie sint quoscumque ipsi
humiliaverint vel afflietione vel peccato. Ex-
tra huiusmodi mortem ae depressionem mise-

ricordià Dei fieri possumus. Nam qui adhuc

in hoc mortis genere est, et in mundi passio-
nibus, atque animi depressione , si malorum
suorum sensum perceperit, et divinae boni-
tatis notionem , precantis more dicet: mi-
serere mei , et vide humilitatem meam , quam
ab inimicis meis patior. Hi enim me humili-
liaverunt inferne trahentes. Tu vero solus ob
substantialem tuam bonitatem me de portis
mortis potes exaltare. i
Origenis et Didymi. Portae mortis , morta-

lia peccata, de quibus ille exaltatur qui pec-

catum ne cogitatione quidem admisit; qui
et solus potest laudes omnes Domini annun-
liare.

Filias Sionis intellige homines illius inco-
las. Aeque ac cum dicuntur alii filii lucis et
pacis et sapientiae. Portae filiae Sionis , con-
irariae portis mortis , actus sunt baditiile:
et secundum virtutem sapitnitiénique Dei pe-
ractae meditationes.

Quoniam virtus appellatur ineorruptio illo
loco : gratia sit cum diligentibus dominum no-
strum Iesum Christum in incorruptione ; illa

quae prorsus contraria est nequitia, corrupte-

Ja et corruptio consentanee nominabitur. Porro

153

πραγματιχῶς αὐτοὺς τὴν χραυγὴν ἀναφέρειν ; ὡς
τοῦ ᾿Αβελ τὸ αἷμα βοᾷ : πρὸς τὸν Sv ναὶ ὃ
μισθὸς δ ἀποξερηθεὶς τῶν ἐργατῶν" « ἰδοὺ γάρ,
» φησιν , 0 μισϑὸς τῶν ἀμησάντων τὰς χώρας
» ὑμῶν κράζει ὃ ἀποςερηθεὶς ἀφ᾽ ὑμῶν. » npau-
7 γὰρ ἡ τοῦ ἀτοοστερηϑέντος μισϑοῦ, j τῷ μη
εἶναι παρὰ τῷ ἐργασαμένῳ ) ἀλλὰ τῷ χτήτορι
τῆς χώρας᾽ τῆς ἀμηθείσης: inen. δὲ χαὶ ἑτέρα
διάνοια: οὐ πάντως οἱ αὐτοὶ τῶν ἀπὸ ἐθνῶν ὧν
ἐμνήσϑη τὰ αἵματα , ei πένητές εἶσιν, ὧν τῆς
φωνῆς. οὐχ ἐπελάθετο ó εὐεργέτης"
γὰρ οὗτοι εἶναι οἱ περὶ ἐθνῶν προφητιχῶς προ-
αναφωνήσαντες" ὧν ὁ μὲν εἰπεν" σρός d ἔϑνη
ἥξουσιν ἀπ᾽ ἐσχάτου τῆς γῆς" ὁ δὲ," πάντα τὰ
ἔϑνη ὅ ὅσα ἐποίησας, ἥξουσιν χαὶ προσχυνήσουσιν
ἐνωπιόν σου" πένητες δὲ καὶ ἐν τοὐτόις εἴρηνται;
οἵ πολὺ τοῦ πλούτου τῆς θεότητος ἀπολειπόμε-
Vot, Ἢ χαὶ τῆς θείας γνώσεως" τέως γὰρ ἐχ μέ-
ρους προεφήτευον.

Κάτω που τυγχάνοντος τοῦ ϑανάτου ἐκείνου,
περὶ οὗ γέγραπται . χατέπιεν ὁ ϑάνατος i ἰσχύ-
σας" et ἐχϑροὶ ποιοῦσιν ἐν αὐτῷ γενέσθαι τοὺς
ὑπ αὐτῶν ταπεινουμένους , ἤτοι διὰ χαικώσεως ἢ
τοῦ ἁμαρτάνειν" τούτου τοῦ ϑανάτου wel τῆς ἐπ᾽
αὐτῷ ταπεινώσεως ^ δυνατὸν ἐκτὸς γενέσθαι ἐλέῳ
Sed ὃ γὰρ ἔτι περὶ, τὰ τῇδε ἔ ἔχων; χαὶ π προσ-
πάσχων τῷ χόσμῳ, ἐν ταπεινώσει τυγχάνων j
εἰ λάβοι alb Sco τῶν οἰχείων κακῶν , καὶ γνῶ-
σιν τῆς τοῦ θεοῦ ἀγαθότητος; εὐχῆς τρόπῳ épér
ἐλέησόν με; χαὶ ἴδε τὴν ταπείνωσίν peo 6x. τῶν
ἐχϑρῶν μου γεγενημένην" αὐτοὶ γὰρ ἐταπεινώ-
σαν γαϑελχύσαντες μὲ" σὺ δὲ μόνος δύνασαι δι᾿
ἀγαθότητα, οὐσιωδῶς προσοῦσαν ὑψῶσθαί με ex
τῶν πυλῶν τοῦ ϑανάτου.

Ὠριγένους xal Διδύμου. Πύλαι δὲ τοῦ θανάτου
αἱ πρὸς Θάνατον ἁμαρτίαι. ἀφ᾽ ὧν ὡψοῦται L
μὴ δὲ 'λογισάμενος αὐτὰς ἁμαρτεῖν' ὃς χαὶ μό-
γος δυναται ἐξαγγεῖλαι πᾶσας τὰς αἰνέσεις τοῦ
κυρίου.

Θυγατέραις τῆς Σιὼν ἀχούδει * τοὺς μετέχοντας
ταύτης καταλλήλως , τῷ λέγεσθαι τίνας υἱοὺς
φωτὸς χαὶ εἰρήνης χαὶ σοφίας" πύλαι τῆς ϑυγα-
τρὸς τῆς Σιὼν ἀπεναντίως ταῖς πύλαις τοῦ θα-
γάτου ἔχουσαι, πράξεις εἰσὶν ἐπαινεταὶ, ἐπιτελε-
σϑεῖσαι xat ἀρετὴν xa σοφίαν θεοῦ ϑεωρίαι.

Τῆς ἀρετῆς ἀφθαρσίας λεγομένης , ἐν τῷ;
ἡ χάρις μετὰ τῶν ἀγαττώντων τὸν κύριον ἡμῶν
Ἰησοῦν Xpicov ἐν ἀφθαρσίᾳ 5 ἡ ἡ ἀπεναντίως ἔχου-
ca χαχίοι, διαφθορὰ καὶ φθορὰ ἀχολόύθως χληθη-
σεται" ESHMN τὸ φϑορὰν τὴν χαχίαν λεγε-

20

δύνανται.

B. Ibid.

* ita cod.

v.

15.

B. f. 37.

B. f. 37.

v. 18.

v. I9.

V. 18.

A. f. 54.
B f. 37. b.
Ὡς f. 18. et Cord.

δ᾽

cSot, &x τε εὖ « εἴ τίς τὸν ναὸν τοῦ θεοῦ φθεί-
» per γαὶ ἐχ τοῦ EV τῷ προφήτῃ λεγομένου πρὸς
τοὺς φαύλους. « ἕνεχεν ἀφθαρσίας διεφϑείρητε
» φϑορᾷ" » σύμφωνον τούτοις καὶ τὸ, τῇ διαφθο-
pa σου Ἰσραὴλ τίς βεηθήσει; ἢ οὕτω λεγομένη
διαφϑορὰ ἐν τῷ πράττεσϑαι τὸ εἶναι ἔχουσαι,

TET ιὥσϑαι ὑπὸ τῶν ἐχόντων αὐτὴν ἐπαγχέλλε-

qe

ται" φησὶν ὁ λόγος ἐμπεσῦῆχϑαι τὰ ἔϑνη ἐν ἢ
ἐποίησαν διαφθορᾷ" οὐ γὰρ ἄλλος τῇ ἄλλου ἄσε-
βείᾳ χαὶ ἁμαρτίᾳ ἐνέχετ at. ἕκαςος γὰρ τῇ ἑαυ-

τοῦ ἁμαρτίᾳ ἀποθανξεϊται" &T ἐπεὶ οἱ καχοὶ πρό-

τερον ἑαυτοὺς βλάψαντες, wat ἑτέρους εἰς τὴν
αὐτὴν βλάβην δι ἀπάτης ἄγειν πειρῶνται. σχευ--
ὄξουσιν᾽ κεχρυμμένως παγίδας ἐν τοῖς δολερεῖς
φρονήμασιν καὶ λόγοις αὐτῶν E ἐπὶ τῷ ἀγρεῦσαι
τὸν ἀπροοράτως ἔχοντα' αὐτῇ δὲ τῇ παγίδι 3 "
ἔκρυψαν τιμωροῦνται" δίχας γὰρ διδόασιν καὶ v
eis ἠπάτησαν" γίνεται δὲ τὸ παθέϊν οὕτως, δια-
χρίσει τοῦ προνοουμένου θεοῦ" πῶς γὰρ οὐ γρίμα
αὐτοῦ, τὸ ἐν τοὶς ἔργοις αὐτοῦ συλλαμβάνεσθαι
τὸν ἁμαρτωλὸν ^ ἔχοντα τὴν πρόφασιν τοῦ χα-
ταδιχάξεσθαι ἐξ ὧν ἔδρασεν πονηρῶς: τούτῳ συν-
edu τὸ ὀλίγῳ πρότερον λεχϑὲν y ἔχον ib d
ὀρύσσων βόθρον τῷ πλησίον. ἐ ἐμπεσεῖται εἰς αὐτόν.
Περὶ τοῦ διαψάλματος εἰρηκότες ἤδη, περὶ
τῆς cU διαψάλματος φδῆς νυνὶ λεκτέον' ἀρξα-
μένου τοῦ προχειμένου ψαλμοῦ οἰπὸ τοῦ ἐξομολο--
γήσομαί σοι κύριε, παρέτεινεν ἡ αἰτσαγγελία ,
ἕως τοῦ συνελήφθη d ἁμαρτωλός" "d ἣν λέξιν
qne ἀρχομένης ἀπὸ τοῦ ἀποςραφήτωσαν, ἀκό-
λοῦυϑον τῷ διαψάλματι συμπλέξαι τῆς ῳδῆς τὸ
ὄνομα" εἰ γὰρ ὅλος ὁ ψαλμὸς φδὴ εἴρηται τρός-
nO καὶ δυνάμει. χᾷν πρὸ αὐτοῦ πάντως ἐτάτ-
τετὸ ἢ δῆς προσηγορίαι, ὡς ἐπὶ πλειόνων ψαλ-
μῶν ἀποδεικνυται" τῷ δὲ μὴ οὕτως ἔχειν 2 dp-
χὴν δὲ λαμβάνειν μετὰ τὸ διάψαλμα τὸ Goya,
εἰχότως ὠδὴ διαψάλματος μεταξὺ τέθειται" δειχ--
ϑύσεται ὡς ῳδῆς διάνοιαν ἔχει τὰ ἑξῆς. τῶν
λέξεων αὐτῶν ἐχτεϑεισῶν « ἀποστραφήτωσαν οἱ
» ἁμαρτωλοὶ εἰς τὸν ἄδην, πᾶντα τὰ ἔϑνη τὰ
» ἐπιλανθανόμενα τοῦ ϑεοῦ" ὅτι οὐχ εἰς τέλος
» ἐπιλησθήσεται ὁ πτωχός" ἡ ὑπομονὴ τῶν πε-
γνήτων εὐχ ἀπολέϊται εἰς τέλος.
᾿Αποστραφήτωσαν οἱ ἁμαρτωλοὶ ᾿ e πολεμίων
δίκην ἐπιτηϑέμενει; εἰς τὸν gv ἑρμηνεύων δέ
τινες et ἁμαρτωλοὶ, ἐπήγαγεν" ὡς τὰ ἐπιλανθα-
νόμενα ἔϑνη οὐκ ἀνθρώπους μόνον $ ἀλλὰ καὶ
ἀσάρκους, δυνάμεις ἐκλαβέι δεῖ" εἰ γὰρ μὴ en-
μαίνει οὐσίαν ἀλλὰ ποιὸν ἡ ἁμαρτωλὸς φωνὴ .
παρωνυμία οὖσα ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, οὕτως ὀνο--

DIDY MI

nequitiam corruptionis nomine indigitari, vel
hine constat : si quis templum Dei corruperit.
Item ex propheta improbis dicente : «propter
incorruptionem corrupti estis corruptione.
Consonat etiam illud: corruptioni tuae , o Is-
rahel, quis auxiliabitur ? Vel corruptio sie ab
opere dicta , ab eius auctoribus creata dicitur.
Heic dieuntur infixae gentes in corruptione
quam: fecerunt. Non enim quisquam alterius
impietate et peccato tenetur ; nam unusquisque
in proprio peccato morietur. Deinde quia im-

| probi sibi ipsis prius nocentes, deinde alios in

idem damnum fraudulenter nituntur impellere;
ideo struunt clam laqueos dolosis consiliis suis
atque sermonibus, ut improvidum quemque
capiant. Sed ipsomet , quem absconderant , la-
queo puniuntur : nam eos ipsos , quos decepe-
runt , vindices habent. Haec vero punitio , pro-
vidi Dei iudicio fit. Quid ni enim Dei iudicium
sit, propriis operibus peccatorem compre-
hendi , quandoquidem causam suae damnatio-
nis habet, ex iis quae improbe egit. Conso-
nat quod paulo ante dictum est: « qui fo-
» veam effodit proximo suo, incidet in illam. »

Quum de diapsalmate iam dixerimus , nunc
de diapsalmatis cantico dicendum est. Quum
praesens psalmus ihceperit a verbis confite-
bor tibi Domine , pergit oratio usque ad com-
prehensus est peccator. Post quam dictio-
nem, cantico incipiente a verbo avertantur ,
consentaneum est copulare diapsalmati no-
men cantici. Nam si totus psalmus canticum
diceretur tenore proprio ac vi, utique ei can-
tici appellatio praeposita fuisset, ut in com-
pluribus psalmis fit. Sed cum aliter res se ha-
beat , et post diapsalma revera canticum incei-
piat, merito interponitur titulus canticum dia-
psalmatis. Constabit autem , sequentia habere
psalmi sensum , his prolatis verbis: «avertan-
» tur peecatores in infernum , omnes gentes
» quae obliviseuntur Deum : quoniam non in.
» finem oblivio erit pauperis: patientia pau-
» perum non peribit in finem. »

Avertantur peccatores, hostium instar mo-
lesti, in infernum. Tum explanans quinam
sint peccatores, pergit ita loqui , ut gentes
quae obliviseuntur , non homines tantummodo
sed immateriales quoque potestates intelligere
oporteat. Nam si non signifieat substantiam
sed qalitatem vox peccator, quod nomen ἃ

. IN PSALMUM IX.

peccato deducitur, pari modo gentes quoque
denominari putabis : et veluti qui nondum in
caelis localiter est, quia adhuc in tellure am-
bulat, attamen conversatione ac mente illie
esse potest; ita qui nondum in infernis loeis

consistit, potest signa gestare mortis atque pec- ᾿

cati, quasi iam in inferis habitet, etsi adhuc in
corpore vivit. Porro dicitur pauper , tum qui
peccato miser est , tum etiam modestus et hu-
milis , et qui aliquid accipere a Deo indiget.

Et quidem omnis homo natus ita se habet. Iam

qualibet ex his ratione dietus pauper, a Dei
memoria non excidit , quamvis ob causam ali-
quam utilem videatur interdum traditus obli-
vioni; quae tamen perpetua non est. Quid
autem intersit inter pauperem et inopem, in-
fra dicemus, ubi occasio de his loqui tulerit.

Tu es Domine , qui tumidos ac ferocientes
a vituperabili celsitudine facis excidere, ac su-
perbis resistis : ne itaque roborentur hi, sed
abs te iudicentur: hinc enim ipsis summa uti-
litas accidet. Possumus etiam interpretari ver-
ba ne confortetur homo , quasi de diabolo di-
cta ; qui in zizaniorum parabola inimicus ho-
mo dicitur. Quin etiam in prophetia: hic est
homo exasperans terram. Et quoniam homo hu-
iusmodi validus erat ante Salvatoris adventum ,
aiebatque: mundum universum. manu instar
nidi capiam, et tamquam derelicta ova tollam :

,non est qui effugiat aut resistat mihi; non

ferens hominum genus superbos illius sermo-
nes, precem Servatori extollit dicens : exsur-
ge Domine, veni ad nos, ne diutius hic qui

superbit adversus nos homo praevaleat. Por-

ro hominis nomine dicitur diabolus, non quod
mortale logicum sit animal, sed quia aeque
ae homines a divina conditione excidit : qui-
bus Deus, ego dixi inquit vos dii estis et
filii Excelsi omnes: vos vero tamquam ho-
mines morimini,

Utique diabolus istiusmodi eligit; qui menda-
cibus verbis divites esse videntur, cum quibus
sedet occultus , latere volens, ut interficiat in-
nocentem , ipsum ardentibus suis sagittis tra-
iiciens: letiferae enim sunt, utpote quae a vita
proba avellunt. Posset etiam illud , in occultis ,
eum praecedente et sequente sententia coniun-
gi. Verumtamen non potest sagittis suis confi-

eere illum, qui indutus est armatura Dei. Unde

155

, 7 / ,
μαςέον, καταλλήλως τούτοις xai τὰ ἔθνη ἐχλή-

Ha ὥσπερ δὲ οὐκ ὧν τις ἐν οὐρανῷ, τοσιχῶς.,
ἔτι eot γῆς περιτατῶν, δύναται ἐχέὶ πολιτείᾳ
χαὶ νοήσει τυγχάνειν 7) οὕτῳ μὴ διατρίβων τις
ἐν ἄδη τοπικῶς ᾿ δυναται σημέϊα φέρειν γεχρό-
τήῆτος, χαὶ αὐτοῦ τοῦ |, ἁμαρτάνειν, ὡς εἰκέϊν av-
τὸν τὸν ἄδην ἤδη, χαὶ τοι ὄντα ἐν τῇ μετὰ σώ-
μᾶτος Corr πτωχὸς de λέγεται καὶ 2 πτωχεύων
δι ἁμαρτίαν , xai ὁ μέτριος xat ἄτυφος, xat

c χρίξων δέξασϑαι παρὰ Θεοῦ" ἕκαστος ὸὲ γε-

ico ἔστι τοιοῦτος" χατὰ πάντας τούτους τοὺς
τρόπους ὃ λεγόμενος πτωχὸς, μνημονεύεται θεῷ,

xay διά τι συμφέρον δόξῃ λήθη τις αὐτοῦ γίνε-
σϑαι" οὐκ εἰς τὸ παντελὲς δὲ παραμένει αὕτη"
χαὶ διὰ τοῦτο οὐχ εἰς τέλος ἐπιλησθήσεται" τι-
γος δὲ διοίσει πτωχὸς, πένητος; προϊόντες ἐροῦ-
μὲν, ὅτι ἂν καιρὸς χαλέσῃ εἰπεὶν περὶ τούτων,
Σὺ χύριε ὁ τοὺς ὁ ἐγκυλλομένους χαὶ ἀπαυϑα-
διξομένους πίπτειν ποιῶν ἀπὸ τοῦ ψεχτοῦ ὕψους,
eT dmt τοις a Sosa μὴ τοίγυν χρα-

᾿ ταιούσθωσαν ἀλλὰ xpi ricos ἐνωζδιόν σοῦ"

Lg γάρ αὐτόϊς ὑπερβαλλο ὕσα ὠφέλεια! ἑρμη-
γευϑείη δὲ τὸ μὴ χραταιουσθω ἄνθρωπος : ὡς
λεχϑὲν περὶ διαβόλου" περὶ cU εἴρηται ἐν τῇ
παραβολῇ τῶν ζιζανίων, ὡς ὄντος ἀνθρώπ eu exc
ἰὴ ἀλλα χαὶ ἐν τῇ προφητείᾳ y οὗτος 2 &v-
ϑρωσος ὁ | παροξύνων τὴν yüv xxi ἐπεὶ ὃ &y-
ὥρωπος οὗτος ἐχραταιοῦτο πρὸ τῆς τοῦ σωτῇ
xa900zv , λέγων" τὴν οἰκουμένην ὅλην. d'zc adde.
pau τῇ χειρὶ ὡς νοσσιὰν. xxi ὡς ὠὰ χαταλε-
λειμμένα ἀρῶ" οὐχ ἔστιν ὃς διαφεύξεταί με ἢ
ἀντείπῃ par οὐχ, ἐνεγκὼν τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων
τοὺς μεθ᾽ ὑπερηφανίας αὐτοῦ λόγους. πρεσβείαν
προσάγει τῷ σωτῦρι λέγων ἀνάςηθι ὦ δέσποτα,
χατάβηϑι πρὸς ἡμᾶς, ἵνα μὴ ἐπὶ πολὺ ὁ χαϑ᾽
ἡμῶν ὑπερηφανευόμενος ἄνϑρωπος χραταιωδῇ"
ἄνθρωπος δε. εἴρηται ó διάβολος, οὐ τῷ Syntóv
λογικὸν ζῷον &Lyatt , ἀλλὰ τῷ ϑεύτητος ἀποπετ-
τωχέναι ὡσαύτως ἐκείνοις" πρὸς ovs ὁ ϑεὸς ἐγὼ
εἶπα « Sect ἐστε, xol υἱοὶ ὑψίστου πάντες"
» ὑμέϊς δὲ ὡς ἄνθρωποι ἀποϑνήσχετε.

"Hye à διάβολος ἐπιλέγεται, δοχοῦντας εἷ-
δὲ πλουσίους ἐν λόγῳ ψευδέϊ, μεθ᾽ ὧν χαϑέζε-
ται χρύφα;, λανθάνειν βουλόμενος, ὡς ἂν ἀθῶον
ἀποκτείνῃ, τρώσας αὐτὸν τοῖς πεπυρωμένοις ax
τοῦ βέλεσι, ϑανατικὰ γὰρ ἐστιν, ἀπὸ τῆς σὺν
ἀρετῇ ζωῆς χατασαπῶντα. Δύναται δὲ τὸ. ἐν
ἀποκρύφοις ] συνταχϑῖναι xai τῷ πρτάγοντι pa-
τῷ, καὶ tQ pct αὐτο' πλὴν οὐ δύναται τόὶς
ἰδίοις ἀποκτεῖναι βέλεσι τὸν ἐνδεδυμένον τὴν τοῦ

»

Lr»

gt
—— M 5$
LES

Cord. 198.

Cord. p. 199.
M

B. f. 30.

v. 3.

À. f. 56.

B. f. 38. b.

156
ϑεοῦ πανοπλίαν. Διὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς ὡς
εὐάλωτον ἔχει τὸν πένητα, τὸν αὐτὸν ὄντα τῷ
ἐνπυριζομένῳ πτωχῷ ἐπὶ τῇ τοῦ ἀσεβοῦς ὑπερη-
ανίᾳ" τὸν τοιοῦτον δὲ ἄρπαζει διὰ λόγων ἀπα--
τηλῶν ἢ xoi πράξεων, πρὸς τὴν ἰδιαν παγίδα,
καταφαγεῖν αὐτὸν ὡς λέων ἐθέλων" ἐνεδρεύει

δὲ, ἡνίχα περὶ οἰκονομίας τυχὸν ὁμιλῶν ^. τὸν

περὶ τῆς φυλαργυρίας λόγον ἐγκρύψῃ, i ἢ χαὶ τῷ
σωφρονεῖν βουλομένῳ ὑποβάλλει τρότον ἀκολα-
σιὰς" ὡς χαὶ τῇ "Eva διὰ τῆς ἰσοϑείας ἐνέ-
βαλε τὴν παράβασιν. Τὸ δὲ κύψει., δηλοῖ ὡς
κάτω, “στρέψας τὸν ὀφθαλμὸν, ἔπεσε. οῶς δὴ
οὺ κάτω βλέπει λέγων a ἐσιλέλησται ὁ ϑεὺς,
χαὶ τὴν πρόνοιαν ἀϑετῶν 5

Ἔν τῇ ἐντολῇ τῇ δοθείσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ
ἥρπασε πτωχὸν, καὶ εἵλκυσεν ἐν τῇ παγιδι αὐ-
τοῦ, ὥστε ἐν αὐτῇ ταπεινῶσαι τὸν ἁρπασθέντα"
πάλιν ἐνεδρεύσας ἐ ἐν ἀποχρύφῳ . ἥρπασε στωχὸν
γενόμενον tov Today διά Φυραργυρίας . ὃν χαὶ

ἑλκύσας πρὸς ἑαυτὸν, ἐν E ἔχρυψε παγίδι ἐτα-

πείνωσεν αὑτόν.

DIDYMI Aor

oculos in pauperem, ut captu facilem , coniicit ,

| qui idem est cum isto paupere superbiá impii

incenso: istiusmodi autem verbis, aut etiam
operibus dolosis trahit in rete suum , ut ipsum
tamquam 160 devoret. Insidiatur porro, cum
de rei, puta, domesticae administratione lo-
quens, avaritiae verba latenter ingerit: vel
etiam illi qui caste vivere statuerat, lasciviae
modum suggerit : sicut etiam Evam , sub specie
divinae aequalitatis, ad praevaricandum indu-
xit. Illud autem, inclinabit se, significat, quem-
admodum deorsum convertens oculum, cor-
ruerit. Quomodo enim non deorsum oculos
vertit, qui dicit: oblitus est Deus , etiam pro-
videntiam contemnens ?

In. praecepto quod in paradiso datum fue-

rat, rapuit pauperem , et traxit in laqueum ἡ

suum, ut in illo raptum humiliaret. Rursus
insidiatus in occulto rapuit Iudam factum
pauperem per avaritiam; quem etiam ad se
irahens, humiliavit in laqueo quem .abscon-
derat.

( Psalmus X. seeundum | Hebraeos , sed adhuc IX. secundum. Latinos et Graec. vatic.)

e

« L. τί κύριε, ἀφέστηκας μακρόθεν » ὕπερο-
» pas ἐν εὐκαιρίαις, ἐν θλίψεσιν; ἐν τῷ ὑπερη-
» φανεύεσθαι τὸν ἀσεβῆ, ἐμπυρίζεται ὃ πτω-
» χός. » Ὁ προφήτης ὡς ἄνθρωπος ἐρωτᾷ, καὶ
πυνθάνεται τοῦ Sec λέγων" ἵ ἵνα τί. κύριε, ἀφέ-
echa μακρόθεν s εἶπεν δ᾽ à ἂν ὃ λόγος πρὸς αὐ-
τὸν ἀποχρινόμενος , ὅτι 1 τὸ χρηστὸν τοῦ “εοῦ
εἰς μετάνοιαν ἄγει τοὺς ἁμαρτάνοντας" ἀφέστης-
κεν δὲ τῶν ἁμαρτωλῶν popa ὁ Ses, τῆς
ἁμαρτίας c αὐτῆς δεοριξούσης : χαὶ μαχρὰν ἐλαυνού-
σὴς τοὺς ἁμαρτάνοντας, χατὰ τὸ. εἰρημένον" « αἱ
» ἁμαρτίαι ὑμῶν “δαιστῶσιν μεταξὺ ἐμοῦ καὶ
» ὑμῶν.» AX yet ὁ θεὸς ἀεὶ tcie πᾶσι πᾶρ-
ἐστιν, χαὶ τὰ πάντα τὐληρόὶ πανταχοῦ τυγ-
χάνων' διὸ λέλεχται ἐν προφητείαις" «Sos ἐγ-
» γίζων ἐγώ εἰμι, λέγει κύριος; καὶ οὐ θεὸς πόῤ-
ῥωθεν. » θλιβομένων δὲ κατὰ τὸν ἐνεςῶτα βιον
τῶν διχαίων χαὶ ὑπὸ τῶν ἀσεβῶν καταπονουμέ-
γῶν , ὥσσερ μαχρὰν ἀφεστὼς, χαταλείσεις αὐ-
τοὺς φησὶν , ὦ χύριε, χαὶ ὑ ὑπερορᾷς" διὸ αὔξει
D ὑπερηφανία τῶν ἀσεβῶν: τὸν δὲ σὸν πένητα
xat πτωχὸν ἐμπυρίζεις . ζηλοῦντα τὸν ϑεοσεβῇ
ζῆλον ; χαὶ &vOcS ev φλεγόμενον τὴν ψυχύν.
Καὶ μάλιστα ^ ϑείου πλούτου d σοφίας
ςερούμενοι. wot μὴ ἀχριβέϊς ὄντες περὶ τὰ δόγ-

« U: quid, Domine, recessisti longe , de
» Spicis in opportunitatibus , in tribulatione Ὁ
» Dum superbit impius , incenditur pauper.»
Propheta tamquam homo interrogat, et ex Deo
sciscitatur dicens: cur Domine procul reces-
sisti ? Sed enim huic scriptura respondet , nem-
pe quod Dei bonitas ad paenitentiam adducit
peccatores. Longe autem recessit a peecato-
ribus Deus, peccato ipso dirimente , et pec-
catores procul expellente , prout dictum est:

/« peccata vestra intervallum inter me vosque

» efficiunt.» Nam ceteroqui Deus cunctis adest,
atque omnia implet, ubique existens. Ideo
in prophetiis dicitur : « Deus propinquans ego

» sum, dicit Dominus, et non Deus longin-.

» quus. » Attamen cum in praesenti vita pre-
muntur iusti et ab impiis adfliguntur , quasi
procul abscedens derelinquis eos, ait, o Do-
mine, atque despicis. Propterea impiorum
superbia augebitur: inopem vero tuum ae
pauperem cura urit, zelo religioso zelantem,
et intimo animo inflammatum.

Eiusmodi praecipue sunt, qui divinis opi-
bus et sapientia earent , neque religionis dog-

T MNENE Ἄγ} IDE E ERO SP

IN. PSALMUM IX.

mata aceurate tenent. Hi quippe sapientis pro-
videntiae iudicia incurrunt , dum peccatorem
laudant desideriis propriis indulgentem : cum
satis appareat, peecatorem non meliora , sed
iucunda tantum et voluptaria expetere. Insu-
per eodem errore iudicant in benedictione
versari eos qui divitias et humanam tempo-
ralemque gloriam habent , aiuntque iniquos a
Deo benedici. Oportebat autem credere , Dei
benedictionem iustis tribui.

Etiamsi videatur procul esse et negligere
Deus homines adflictos , et ob impii superbiam

conturbatos, nihilominus valde irascitur su- -

perbo qui scandala infert, atque ut cum scri-
ptura loquar, pauperem incendit, et bonis
Dei providentia ipsi suppeditatis male utitur.
Hoc enim in sequentibus verbis traditur. Di-
citur enim: exacerbavit Dominum peccator ;
est autem hie superbus impius, et in desi-
deriis suis laudatus. Tantopere autem exacer-
bavit Dominum , ut iram erumpere fecerit,
quam ipse sibi congesserat ; iuxta illud : « se-
» eundum duritiam tuam et impaenitens cor
» thesaurizas sibi iram ad diem irae. » Sed
quantumvis multam peccator sibi iram con-
gesserit, haud tamen pro multitudine ac mag-
nitudine eius quaestio exercebitur in die iu-
dicii , propter iudicantis Dei bonitatem. Nam
si pro irae magnitudine quaestio institueretur ,
funditus et ilieo perirent improbi. Quod ip-
sum animadvertentes , Deo bonitatem prae
se ferenti, dieunt: «si iniquitates obser-
» vaveris Domine , Domine, quis sustine-
» bit?» j

Cur autem Dominum exacerbet peccator,
causa haee est, quod illum prae oculis non
habet, quia se avertit a Deo. Ita enim quis-
quis peccat se gerit. Ea propter de cunctis
huiusmodi ait Deus, « converterunt ad me
» dorsa, et non vultus.» Huius impietatis
Cain parens, exiit a conspectu domini Dei,
id est ab illo se avertit. Quod si de hominibus
peccatoribus dieuntur haec, multo potius et
de diabolo Deum exasperante eumque prae
oeulis non habente: nam de ipso potissimum
sequentes lectiones dieuntur: inquinantur viae
illius omni tempore. Nam cuiusnam hominis
omni tempore inquinantur viae? quoniam im-
pii quoque multa saepe honeste agunt. Per-
git autem profane non ad vitiosos tantummo-

157

ματα τῆς εὐσεβείας" οὗτοι γὰρ téig τῆς σοφῆς
προνοίας προσχόστουσιν χρίμασιν , ἐπαινοῦντες
τὸν ἁμαρτωλὸν ἐφ᾽ ctc ἐπιϑυμεῖ" φανεροῦ ὄντος
ὡς οὐ τῶν αἰρετῶν ἀλλὰ τῶν ἡδέων καὶ ἐμπα-
ϑῶν ὀρέγεται Ó ἁμαρτωλός: πρὸς: τούτοις, Ex
τοῦ αὐτοῦ σφάλματος εὐλογίαν ἡγοῦνται τοὺς
πλοῦτον χαὶ δόξαν ἀνθρωπίνην. χαὶ πρόσχαιρον
ἔχοντας. φάσκοντες το ve ἀδικοῦ οὗντας πρὸς Θεοῦ
εὐλογεῖσϑαι" ἔδει δὲ τοπάσαι ὡς fi τοῦ θεοῦ εὐ-
λογία δίδοται δικαίοις.

Εἰ χαὶ ἔδοξεν μακρὰν ἀφεστᾶναι καὶ npe:

pa ϑεὸς τοὺς ϑλιβομένους διὰ τὸ ταράττεσθαι
ὑπὸ τῆς τοῦ ἀσεβοῦς ὑπερηφανίας , ἀλλ᾽ οὖν
πανυ ἀγαναχτέϊ κατὰ τοῦ ὑπερηφάνου σχανδαλί-
σαντος" καὶ ἵνα κατα τὴν γραφὴν εἴπω; ἐμπυ-
βίσαντος τὸν πτωχὸν, χαὶ διὰ τὸ κακῶς κεχρῆ-
σθαι τοῖς ὑπάρξασιν αὐτῷ τῇ θεοῦ προνοῖα", τοῦτο
γὰρ ἐχ τῶν ἑξῆς. λέξεων παρίσταται" εἴρηται
γὰρ, παρώξυνε τὸν χύριον ὃ ἁμαρτωλός" οὗτος
δ᾽ ἐστὶν ὃ ὑσερηφανευόμενος ἀσεβὴς . καὶ ἐσὲ
ταὶς ἐπιθυμίαις ἕαυτο U ἐπαινούμενος" εἰς τεσοῦ-
τον δὲ παρώξυνεν. τὸν κύριον , ὡς ἐπιτεταμένην
ὀργὴν γενέσθαι . ἣν αὐτὸς ἑαυτῷ ἐθησαύρισεν '
xata τὸ λεχϑὲν « χατὰ τὴν σαληρότητά σου χαὶ
» ἀμετανόητον χαρδίαν , θησαυρίξεις σεαυτῷ ἐρ-
» γὴν ἐν ἡμέρᾳ ὀργῆς. » Πλὴν εἰ χαὶ κυλλὴ ἡ ἡ
ϑϑησαυρισϑέϊσαι ὑπ αὐτοῦ ὀργὴ. ἀλλά γε οὐκ
ἔσται χατὰ τὸ σλῆϑος χαὶ μέγεϑος αὐτῆς ἐκ-
ζήτησις ἐν ἡμέρᾳ χρίσεως , δ ἀγαϑότητα τοῦ
κρίνοντος θεοῦ" εἰ γὰρ ἐκζήτησις χατὰ τὸ πλήθος
τῆς ὀργῆς ἐγίνετο ν ἄρδην ἀτσώλλυντο xai παρ-
αὐτὰ οἱ καχοῖ" τοῦτ᾽ αὐτὸ θεωρήσαντες, τῷ aya-
ϑότητα ἐνδειχνυμένῳ φασίν" « ἐὰν ἀνομίας πα-
» βατηρήσῃ κύριε s apis , tis ὑποστήσεται; »
Πρόφασις δὲ τοῦ ταροξύναι τὸν ἁμαρτωλὸν
τὸν ριον , τὸ μὴ πρὸ ὀφθαλμῶν χαὶ ἐνώπιον
αὐτὸν ἔχειν, ἐπείπερ ἀπεστράφη θεόν" πᾶς 7c
ἁμαρτάνων, τοῦτο πράττει: διὸ φησὶν ὁ θεὸς περὶ
παντὸς τοιούτου « ἔςρεψαν ἐπ᾿ ἐμὲ γῶτα αὐτῶν
» xat εὐχὶ πρόσωπα. » Ταύτης τῆς ἀσεβείας ὃ
Κάϊν πατὲρ γεγονὼς ἐξῆλθεν ἀπὸ προσώπου χυ-
pico τοῦ ϑεοῦ, ἀτεοστραφεὶς αὐτὸν δηλονότι εἰ
περὶ ἀνθρώπων ἁμαρτωλῶν λέγεται ταῦτα, ncÀ-
λῷ μᾶλλον χαὶ περὶ διαβόλου παροξύναντος τὸν
Sé, χαὶ οὐχ ἔχοντος αὐτὸν ἐνώπιον αὐτοῦ"
μάλιστα γὰρ αἱ ἑπόμεναι λέξεις περὶ αὐτοῦ λέ-
γονται" βεβηλοῦνται αἱ δδοὶ αὐτοῦ ἐν παντὶ χαι--
po τίνος γὰρ ἀνθρώπου βεβηλοῦνται αἱ ὁδοὶ ἐν
παντὶ woupo , τῶν ἀσεβῶν χαϑηχόντως πολλὰ
πολλάκις ἐπιτελούντων; βαδίζει δὲ βεβήλως οὐχ

B. f. 38. b.

B. f. 39.

158
εἰς μόνας πράξεις ἐπιλήπτους ἀ ἄγων τοὺς ἀνθρώ-
τοὺς , ἀλλὰ wat ἀπρονοησίαν, ὁρίζων" πολλοὺς
γοῦν ἔπεισεν ἀπροςασίαστον τὸν κόσμον ϑογμα-
τίσαι , πρότερος αὐτὸς ἐχπεσὼν τῆς ὀρθῆς περὶ
διοικήσεως ϑεοῦ καὶ χρίσεως γνώμης" παριςαται
τοῦτο ἐκ τοῦ λεγομένου τῷ θεῷ περὶ αὐτοῦ" ayt-
αναιρέϊται τὰ χρίματά. σου ἀπὸ προσώπου, αὐ-
τοῦ , πάντων τῶν ἐχθρῶν αὐτοῦ καταχυριευσει"

οὐχ ὡς πάντως τοῦτο σχήσοντος., ἀλλὰ διὰ τὸ

αὐτὸν τοῦτο προτεϑέϊσϑαι" ψεῦδος γὰρ; τὸ κύ-
βίον αὐτὸν πάντων τῶν ἐχϑρῶν αὐτοῦ εἶναι ἢ
γενήσεσθαι" μάλιστα Jr ἐχϑροὶ αὐτοῦ εἰσὶν οἱ
ἐν ἁγιότητι τέλειοι; ὧν οὐδεγὸς βασιλεύει à pé-
νων δὲ τῶν ποιούτων τὴν ἁμαρτίαν καταχυριεύει'
εἴρηται γάρ' « ἂς ó τοιῶὼν τὴν ἁμαρτίαν ,
» δοῦλός ἐστιν τῆς ἁμαρτίας. » κατακυριεύεται
ὑπὸ τοῦ διαβόλου τοῦ ἐνεργήσαντος ἐν αὐτῷ τὴν
« '
ἁμαρτίαν.

Κατὰ δὲ τὸ ἀκόρεςον, τῆς κακίας αὐτοῦ, ἐςὶν

τὸ ἑξῆς ἐπιφερόμενον᾽ « εἶπεν γάρ, φησιν" οὐ

» μὴ σαλευθῶ dni γενεᾶς εἰς γενεαν ἄνευ χα-
» χοῦ" » OnÀct τὸ ῥῆμα τῆς ἀλαζονείας αὐτοῦ
ϑράσος ὁμοῦ καὶ ἀναισχυντίαν" Ταύτῃ τῇ φωνῇ
ἐπιστήσας τις, ἑρμενεύσει περὶ μόνων. τῶν ἐν-
θρώπων ἐχθρῶν αὐτοῦ χαταχυριεύσειν" εἰ γὰρ ἀπὸ
γενεᾶς εἰς γενεὰν εἶπεν ἐν τῇ καρδίᾳ ἄνευ κα-
χοῦ μὴ δὲ πώποτε κεκλονῆσθαι, φανερὸν ὡς περὶ
τῶν κατὰ διαδοχὴν ἐχόντων τὸ εἰναι μόνων ἀν-
ϑρώπων εἴρηται" πλὴν οὐδὲ τοῦτο πάντως ἄλη-
Sie τῶν yap ἁγίων. πατριαρχῶν χαὶ προφητῶν
καὶ ἀποστόλων οὐκ ἐχυρίευσεν' μδλλον γὰρ αὐ-
τοὶ αὐτὸν ὑπὸ πόδας ἔσχον, τοῦ Ἰησοῦ τὴν
ἐξουσίαν ταύτην ὀρέξαντος.

« οὗ ἀρᾶς τὸ στόμα αὐτοῦ γέμει χαὶ πι-
» χρίας καὶ δόλου" ὑπὸ τὴν γλῶσσαν αὐτοῦ χό--
"me χαὶ | πόνος. » O τῆς ἁγιότητος αὐτοῦ ἐχ-
πεσὼν , τῆς ἀληϑείας xa εὐλογίας πόῤῥω. ἑαυ-
τὸν ἀπαγαγὼν , τὸ στόμα πλῆρες ἔχει ἀρᾶς.
δ ὧν λέγει πειρώμενος ὑπὸ χόλασιν καὶ ἀρὰν
ποιεῖν τους ἀπατωμένους" ἔχει δὲ αὐτοῦ ὁ λόγος
σὺν τῷ δολερῷ πολλὴν δεινότητα" διὸ σὺν τῇ
ἀρᾷ χαὶ πικρίας χαὶ δόλου ὃ λόγος αὐτοῦ A
pne ἐστὶν, Dey: v] στόμα αὐτοῦ καλούμενος"
χαὶ ἐσὶ τούτων ἐπὶ τὸ βλάψαι xat amo) aa
προφέρει ὑπὸ τὴν γλῶσσαν αὐτοῦ" αὕτη δὲ ὁ
λόγος ὁ δολερός ἐστιν : πόνος καὶ χόπος ὑπάρ-
xe οὐδὲν γὰρ προσηνὲς ἢ χρηστὸν, ἀλλ᾽ εἴ τι
χόπον χαὶ "πόνον ἐμποιοῦν προφέρει,

Διὰ πάντων βλαπτιχκὸς xat ἀπωλείας προθε-

DIDYMI

do actus trahens homines, verum etiam Dei
providentiam negans. Multis itaque suadet,
mundum sine Dei gubernatione credere , post-
quam ipse primus ἃ recta excidit. de Dei gu-
bernatione et iudicio sententia. Hoe probatur
ex his quae Deo de peccatore dicuntur: au-
feruntur iudicia tua a facie eius , omnium ini-
micorum suorum dominabitur ; non quod om-
nino id sit consecuturus , sed quia id potius
sibi faciendum proposuerit : namque falso dice-
retur, ipsum omnium inimicorum suorum do-
minum esse vel fore. Praecipui enim inimici
sunt homines sanctitate perfecti , quorum ne-
minem possidet, sed illis tantummodo qui pec-

catum faciunt dominatur. Dictum est enim: .

« omnis qui facit peecatum , servus est pec-
» cati. » Ergo a diabolo imperio premitur,
qui in ipso peecatum operatur. |
Ex immodica autem malitia eius, quae se-
quuntur dimanant. « Dixit enim: non move-
» bora generatione in generationem , sine ma-
» lo. » Quae dictio superbiae ipsius audaciam
impudentiamque demonstrat. Verumtamen hac
animadversa locutione, aliquis interpretari vo-
let , quod hominibus tantummodo inimicis suis.
dominabitur : nam si a generatione in genera-

tionem dixit in corde suo, se mali expertem

numquam iri commotum , constat de homini-
bus tantum serie generis sibi succedentibus
verba fieri. Atqui ne hoe quidem prorsus ve-
rum est. Nam sanctis prophetis et apostolis
non est dominatus ; sed ipsi potius eum pedi-
bus suppositum habuerunt, hanc in pote-
statem tradente. :

« Cuius maledictione os plenum est , et ama-
» ritudine ac dolo: sub lingua eius labor ae
» dolor. »
a veritate ac benedictione se abducit , os ha-
bet maledictione plenum, dans operam scili-

.eet ut poenae et maledictioni obnoxios fa-

ciat quos ipse decepit. Habet autem oratio

eius multam cum fallacia vim. Propterea ma-

ledicto , amaritudine, ac dolo sermo eius re-
dundat; os dicens pro sermone eius: atque
ut noceat et perdat, baec gerit sub lingua
sua ; talis vero sermo dolosus est, dolor
laborque : nihil enim habet blandum bonum-
ve; sed quicquid dolorem Whespune inge-
dit; id eloquitur.

Cum usquequaque se noxium et exitiosum

Qui a Dei sanctitate excidit, et.

UN

esse deereverit, deligit sibi socios homines
qui divite oratione esse videntur , fallacibus
nimirum verbis utentes : eumque iis clam se-
dens , ut qui sit lateat , insidias struit, quibus
inmocentem interimat, igneis suis illum vul-
nerans telis: sunt enim haec mortifera , ut-
pote quae a comite virtutis vita abstrahunt
hominem his armis confixum. Attamen 516
etiam interpungere possumus: sedet in in-
sidiis eum divitibus: dehinc facta interpun-
ctione prosequemur, ut in occultis innocen-
tem occidat: nam quia in occultis amphibo-
liam habet , utrimque interpungi potest: quod
nuper primo fecimus interpungendo: sedet
in insidiis, cum divitibus in occultis. Postea
vero legere maluimus: sedet in insidiis cum
divitibus, ut in occultis innocentem occidat.
Attamen quamvis insidiatur, cum praedictis
divitibus sedens ut capiat occidatque innocen-
tem, nihilominus sciendum est, ab eo ne-
minem qui secundum Deum sit sapiens posse
feriri , atpote armatura Dej munitum. Unde
oculos in inopem intendit, sperans ipsum ca-
pere; quasi ille esset pauper, qui uritur ob
impii superbiam. Insidiatur in abscondito ceu
saevus leo in spelunca sua, ut pauperem do-
losa oratione abripiat, et quandoque etiam
operibus : quem etiam, postquam laqueo com-
prehendit, &d apostasiam trahet. Immanis enim
fera est , immo vero leo. Igitur saepe insidians,
dum de parsimonia disserit , latenter avari-
liam suadet: et de pudicitia loquens , luxu-
riae aliquam speciem insinuat. Sic Evam frau-
dulenter in paradiso ad mandati transgressio-
nem perpulit, parem illam fore Deo dicti-
tans. Sie Iudam avaritià illaqueavit.

Quod ineurvatus iacet , demonstrat eum fixo
deorsum oculo preeubuisse. Quid ni enim ille
deorsum spectat, qui providentiam negat,
dum ait: oblitus esl Deus, et reliqua?

Quum sine mora possis superbum humili-
lare, qui turbatos ab ipsius audacia oppri-
mit, eur inquam quum possis optime his
auxiliari, sinis eos tempore aliquo in pressu-
ris versari? cuius certe rei aerumnam a te
spectari seitum est. Verum ita contingit, ut
qui a temporali calamitate eruditi fuerint,
sponte se tradant in manus tuas, cupientes
posthine a te regi atque doceri. Tibi ergo
derelictus est pauper: tu salutis eius negotium

PSALMUM IX.

159
μενος εἶναι αἴτιος, ἐσιλέγεται δοκῦντας εἶναι
πλουσίους ἐν λόγῳ , ψευδώνυμον λόγον ἔχοντας
ἀνθρώπους" καὶ σὺν αὐτοὶς ,χαϑεζόμενος $ χέχρυμ-
βένως ἐσὶ τὸ λανϑάνειν τίς ἐστιν, ἐνεδρεύειν
πειρᾶται ἵνα αἀϑῶον αἀτεοχτείνῃ,, τρώσας αὐτὸν
τοῖς πεπυρωμένοις αὐτοῦ βέλεσιν, ϑανάτου γὰρ
ποιητοιὰ ταῦτα. κατασπῶντα ἀπὸ τῆς σὺν à e-
τῇ ζωῆς, τὸν ὑπὸ τῶν βελῶν βαλλόμενον" ee
ξαι δυνατὸν ' καὶ οὕτως" ἐγκαθηται ἐνέδρᾳ μετὰ
πλουσίων" μεθ᾽ ὃ ὃ ςίξαντες ἐπιφέρομεν, € ἐν ἀπο-

χρύφοις a mox télvat ἀθῶον" τὸ γὰρ ἐν ἀποῖρύφοις

ἀμφιβολίαν ποιοῦν . ἑκατέρως διαςέλλεται" ὅπε
ἤδη πεποιήκαμεν πρότερον; στίξαντες ἐγκάθηται
ἐν ἐνέδρᾳ μετὰ πλουσίων ἐν ἀποκρύφοις" ὕστε-
ρον οὕτως ἀναγνόντες ἐγκάϑηται ἐν ἐνέδρᾳ μετὰ
πλουσίων, ἐν ᾿ἀποχρύφοις ἀποχτέϊναι ἀθῶον". πλὴν
& xat ἐνεδρεύει, πλουσίοις τοῖς προειρημένοις
συγχκαθήμενος ἐπὶ τῷ ἑλεῖν xat. ἀποκτεῖναι ἀθῶον,
ἀλλὰ γε ἐπιστατέον ὡς εὐδένα τῶν κατὰ ϑεὸν

σοφῶν τρῶσαι. δύναται ἐνδεδυμένων τὴν πανοπλίαν
θεοῦ" ὅθεν τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν πένητα «ἔχειν,
πειθόμενος αὐτὲν ἔχειν ἁλωτὸν; τὸν αὐτὸν ὄντα
τῷ ἐμτσυριζομένῳ στωχῷ ἐπὶ τῇ 22 ἀσεβοῦς
ὑπερηφανίᾳ" ἐνεθρευει, ἐν ἀποκρύφῳ cia ἄγριος
λέων ἐν τῇ μανόρᾳ, αὐτοῦ, τοῦ ἁρπάσαι πτωχὸν
διὰ λόγων ἀπατηλῶν, ἔ ie δ᾽ ὅτε καὶ διὰ πρά-
ἕξεων: ὃν xad ἑλχύσει μετὰ τὰ ἁρπάσαι ἐν τῇ
παγίδι αὐτοῦ . ἐσὶ. τῷ καταφυγεῖν" ϑὲρ γὰρ
ἄγριός ἐστιν. μᾶλλον δὲ αὐτὸ τι Ur λέων m2À-
λάχις γοῦν ἐνεδρεύων, τ περὶ οἰκονομίας δῆϑεν 6 δμι-
λῶν ^ ἐγνρύπτει τὸν περὶ φιλαργυρίας λόγον" ὡς
περὶ σωφροσύνης φθεγγόμενος τρόπον ἀκολασίας
ὑποβάλλει" οὕτως τὴν Εὔαν ἠπάτησεν ἐν τῷ πα-
ραδείσῳ διὰ τῆς παραβάσεως τῆς ἐνκυδχς *
ἰσοϑείαν ὑποβάλλων" xci τὸν Ἰούδαν διὰ φιλαρ-
γυρίας.

Τὸ χύψαι χείμενον δηλόδι, ὡς χάτω στρέψας

τὸν ὀφθαλμὸν ἔπεσεν" πῶς γὰρ οὐ χάτω τὴν

βλέψιν ἔχει ὁ ἀϑετῶν πρόνοιαν διὰ τεῦ λέγειν,
ἐπιλέλησται ὁ ϑεὸς. χαὶ τὰ ἑξῆς;

Δυνάμενος παραχρῆμα ταπεινῶσαι τὸν ὑπερή-
φανὸν χαταδυναστευοντα τοὺς ταραττομένους ἐπὶ
τῇ ϑρασύτητι αὐτοῦ, διά τι χρήσιμον βοιϑῆσαι
αὐτόϊς δυνάμενος " εἴασας αὐτοὺς χρόνον τινὰ

θλιβῆναι ; : ἐφ᾽ ᾧ γινομένῳ ᾿ἐγνώσθης οὐ μόνον καὶ

τὸν ἐπ᾿ αὐτῷ καὶ δι᾽ αὐτοῦ πόνον κατανοῶν" γέ-

γονε δὲ τοῦτο, ty οἱ ὠφεληϑέντες διὰ τῆς προσ-
χκαίρου καχώσεως , ἐχουσίως ἑαυτοὺς παραδῶσιν
εἰς τὰς xs σου, πόθον “λοιπὸν € ἔχοντες παι-
δεύεσϑαι καὶ ἄρχεσϑαι ὑπὸ σοῦ" σοὶ οὖν ἐγκα-

v. 10.

P. f. 40. b.

V. I5.

160

ταλέλειπται δ πτωχός" σὺ τὰ περὶ τῆς σωτηρίας
αὐτοῦ οἰκονομήσεις, , ἵνα πλούσιον αὐτὸν ποιήσῃς
ἀγαθὰ οὐρανόϑεν παρασχὼν" εὕτω χαὶ ὀρφανῷ
αὐτὸς βοηϑεῖ, προϊστάμενος xat ἀνατρέφων αὐ-
τὸν εἰς υἱοῦ τάξιν' ὀρφανὸν ἐν Stevens ἐχλαβεέϊν
δέϊ τὸν ποτὲ ἔχοντα τὸν πατέρα. τὸν διάβολον
διὰ χαχίαν" νῦν δὲ αὐτὸν ἀποβαλόντα μετανοίας
τρόπῳ" ἁμαρτωλὸς δὲ τίς xat πονηρός, μετὰ τοῦ
ἄρθρου εἰρημένος , ἢ ὃ διάβολος: τούτου ὃ βρα-
χίων ὑπὸ wuptov συντρίβεται; χαὶ à ἁμαρτία αὖ-
τοῦ ζητουμένη οὐχ εὑρίσκεται ; ἔχουσα ἐν τῷ
ἐπιτελέϊσϑαι τὸ τέλος λαβοῦσα" οὐ γὰρ οὐσία
τίς ἐστιν τὸ γχαχὸν, ἀλλὰ ποιότης" καὶ οὕτως
ἐνστήσεται τὸ ἐπὶ πᾶσι τέλος, οὗ χἄριν τὰ ἀλ-
λα πάντα γέγονεν" αὐτὸς δὲ οὐδενὸς ἕνεχά ἔστιν.

» Βασιλεύσει xuptog εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ εἰς
» τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος" » ὡς τῆς βασιλείας
αὐτοῦ μὴ εἶναι τέλος" οὐ γὰρ οἷόν τε τὸν αὐτὸν
ὑπὸ duc κυρίου Je χαὶ βασιλεῖς εἶναι" ὅτε ἐκυρίευεν
χαὶ ἐβασίλευεν ἡ ἁμαρτία. τοῦ αὐτὴν ποιοῦν-
τος, ὃ ϑεὸς οὐ xwptog , οὐ βασιλεὺς τοῦ duap-
τάνοντος ἦν: ἐπειδὴ δὲ ζητηϑεῖσα ἡ ἁμαρτία ἢ
βασιλεύουσα τοῦ ἐνεργοῦντος αὐτὴν οὐχ εὑρέθη,

͵ , M ΕΟ s) A 3 | 3
« χυριος εἰς τον αιἰωναὰ βασιλεύει *WXL εἰς τον CGL-

» ὥνα τοῦ αἰῶνος" ἀπολέισϑε ἔϑνη ἐχ τῆς γῆς
» αὐτοῦ.» Γῆ τοῦ θεοῦ, ἡ ἀγαθὴ καρδία εἴρη--
ται" ἐκ ταύτης τῆς γῆς ἔϑνη ἀπόλλυνται, ὅτ᾽
ἂν ἐκβληθῇ πᾶν ἐνθύμημα φαῦλον χαὶ λογισμὸς
πονηρός" ἔϑνη γὰρ τὰ φαῦλα ἐνθυμήματα καὶ
λογισμοὶ εὐεργεσίᾳ Se) ἀπολλύμενα" εἰ δὲ χαὶ
τὴν τῶν pasos yi δηλοῦσϑαι τις βεύλετ αι,
κυρίου γὰρ χαὶ αὐτὴ ν ἀπόλλυνται ἐκ τῆς γῆς
ταύτης ES πᾶς γάρ c ἁμαρτάνων CA ἐἐπιτρε-
πόμενος εἰς αὐτὴν ἀναβῆναι μόνοι γὰρ ἅγιοι
κληρονομήσουσιν αὐτὴν" εἴρηται γὰρ πρός τινος

ἁγίου L σιστεύω τοὺ ἰδεῖν τὰ ἀγαθὰ χυρίου ἐν
y ζώντων" xat πρὸς ἄλλον ὃ θεὸς εἰπεν᾽ ἀνα--

' »-Ἦν A o. λ DX
βιβασω σε ἐπὶ τὰ ayaSa τῆς γῆς.

« Τὴν ἐπιθυμίαν t0 πενήτων εἰσήχουσας,
» κύριε, τὴν ἑτοιμασίαν τῆς χαρδίας αὐτῶν mpec-
» ἔσχε
ὑπῆρχεν τὸ πεσεῖν τὸν τυραννικῶς χαταχυρεύ--:

5? v 5 € te

σαντα αὐτῶν" cu». ὑπῆρκται
τριβέντος τοῦ βραχίονος τοῦ ἁμαρτωλοῦ καὶ πο--
νηροῦ : εἰκότως “εῷ τῷ τὰς καρδίας ἐπιςαμένῳ
χαὶ τὸ κρυπτὸν εἰδότι ᾿ E ἐπιθυμία αὐτῶν πε-
φανέρωται ; ἐνεργὴς οὖσα προσευχή; εἰσήκουσεν
δὲ αὐτῶν ὃ κύριος y πρόσχοντος τοὺ ὠτὸς αὐτοῦ
τῇ ἑτοιμασίᾳ τοῦ ἡγεμονικοῦ αὐτῶν" πῶς γὰρ εὐχ

iy E , TM ^ /
τὸ οὺς σου)» επιϑυμία τῶν τοενήτῶν

, A e
ἔπει . αὑτὴ) σὺυν-

»

DIDYMI

-

curabis, ut eum divitem supernis bonis effi-
cias. Sic etiam orphano ipse auxiliatur, patro-
cinans atque alens in filii loco. Orphanum heic
intelligere oportet hominem , qui olim diabo-
lum habuit patrem ob suam malitiam ; nunc
vero illum per paenitentiae mores abiecit. Iam:

quinam peccator sit et improbus , praesertim

si ( more graeco et italico ) cum articulo pro-

feratur, nisi diabolus? Huius brachium a Do-

mino conteritur; et peccatum eius conquisi-
tum non invenitur, quia in quo patratur ar-
ticulo, in eodem desinit: non enim substantia
aliqua est peccatum , sed qualitas. Ita eveniet
ut sit quidam supremus finis, cuius causa
omnia fiunt; ipse autem a nulla causa est.
« Regnabit Dominus in aeternum , et in sae-
» culum saeculi » ita ut regni eius nullus sit
finis. Neque enim fieri potest , ut idem homo
sub duobus dominis regibusve sit. Cum domi-
nabatur regnabatque peccatum , eius qui illud
patrabat non erat Deus dominus, neque rex
peccatoris audiebat. Postquam vero conquisi-
tum quod dominabatur auctori suo peccatum ,
inventum non est, « Dominus in aeternum.
regnat et in saeculum saeculi. Peribitis gen-
» tes de terra ipsius. » Terra Dei , eor bonum
dieitur: de terra hae gentes pereunt , quando
scilicet prava quaelibet animi molitio et omnis.

mala cogitatio expellitur. Nam gentium nomi-

ne denotantur prava animi molimina et cogi-
tationes , quae Deo favente. pereunt. Quod si
quis terram mansuetorum heic designari vult,

nam et haec Domini est , pereunt ex hae terra .
gentes: siquidem nemo peccator in hane ingre- :

di sinitur: nam sancti tantummodo eam. pos-
sidebunt. Dictum est enim a quodam saneto vi-
ro : credo videre bona Domini in terra viven-
tium. Atque alii Deus dixit: extollam ἴθ δά bo-
na terrae. i

« Desiderium pauperum exaudi Donijitié
« praeparationi cordis eorum intendit se auris

.» tua. » Desiderium pauperum fuit , ut is ca

deret, qui tyrannide ipsos premebat. Quia
vero id contigit, fracto peccatoris atque im-
probi brachio, recte Deo cordium ecognito-
ri et arcanorum conscio, desiderium paupe-
rum patefactum est efficaci prece. Audivit au-
tem eos Dominus, voluntati ipsorum aurem
praebens. Quid ni enim. paratum cor .habe-
rent propriae saluti, qui praedictorum bo-

, ΙΝ

norum cupidi erant, suamque animam ad
promissum Dei regnum capiendum compara-
verant ?

Duplici heie quoque sensu hominis voca-
bulum est accipiendum ; nempe et de mortali
logico animante in superbiam elato ; et de dia-
bolo dicente: « mundum universum manu ca-
» piam; neque erit qui me effugiat, aut mihi
» resistat. » Utique iam ulterius non gloria-
bitur, sanctis pede potentiam eius prementi-
bus, propter datam ipsis abs Iesu facultatem.

PSALMUM IX. .

161

ἕτοιμον τὴν χαρθίαν εἶχον πρὸς τὸ σωθῆναι οἱ
τῶν προλεχθέντων ἔ ἔχοντες ἐπιθυμίαν . χαὶ ἕτοι-
μὸν ἑαυτῶν ποιοῦντες τὴν ψυχὴν εἰς τὴν ἐπηγ-
γελμένην αὐτόϊς βασιλείαν τοῦ ϑεοῦ:

Διχῶς xxi ἐνταῦθα τὸν ἄνθρωπιν i ἐκληπτέον, Y.

ds τε τὸ ϑνητὸν λογικὸν ζῷον ἀλαζονευόμενον ,
χαὶ εἰς τὸν λέγοντα διάβολον, « τὴν οἰκουμένην
» ὅλην καταλήψομαι τῇ χειρὶ , χαὶ οὐχ ἐστιν
» ὃς διαφεύξεται με, ἢ ἀντείπῃ por» οὐ γὰρ ἔτι
μεγαλαυχήσει συντριβόμενος ὑ ὑπὸ τοὺς πόδας τῶν
ἁγίων πατούντων αὐτοῦ τὴν δύναμιν, Ἰησοῦ
τοῦτο χαρισαμένου.

PSALMUS X

* l Domino eonfido, quomodo dicitis ani-
» mae meae etc. Eece peccatores intenderunt
» arcum, paraverunt sagittas in pharetra, et
» reliqua. » Quibus dietis adhortatur animam
suam, ut se attollat passeris instar alis vir-
tutis , ut altos transcendens spiritales mon-
tes, incolumis maneat. Verum utcumque hu-
ius lectionis distinctio facienda sit, certe in
Domino confidendum est.

Spiritali autem sensu , multis calliditate pol-
lentibus tum visibilibus tum etiam invisibilibus
hostibus, qui intentam voluntatem habent , et
qui ob paratam vim arceui intento comparan-
tur. Sed et parata tela, sermones diserti sunt.
Haec tibi configendo adsunt. Tu tamen (o ani-
ma) celsis in montibus mansionem habes : illic
posita, nequaquam vulnevaberis. Dictum porro
est, diviniores scripturarum sententias, mon-
tium appellatione designari ; nec non etiam sa-
pientes magistros apostolos ac prophetas. Ver-
bum transmigra in montes sicut passer , possu-
mus hoc sensu dictum a Spiritu reputare, hor-
tante ad secessum animam 9 quae venenata sa-
gittariorum tela vitare velit. Quod si forte invi-
sibiles ipsae potestates et arcitenentibus simi-
les , dicant: transmigra in montes sicut passer ,
dici hoc irridenter putabimus , dum eos deno-
tare volunt qui toto corde Deo confidunt. Item
quia tenebrarum noctisque filii sunt, qui hac
sophistica oratione utuntur, tamquam sagitta-
rii per obscuram noctem tela vibrare consti-
tuunt adversus homines recto corde praeditos.

.Si vel de Patre, vel etiam de ipso Salvatore
ante incarnationem sermo est, sanctum eius

« E. τῷ κυρίῳ πέποιθα, πῶς ἐρεῖτε τῇ ψυχῇ
» μοὺ x. t. À. Ἰδοὺ οἱ ἁμαρτωλοὶ ἐνέτειναν τό-
» ἔον. ἡτοίμασαν βέλη εἰς φαρέτραν, χαὶ τὰ ἑξῆς.»
'Eg εἷς εἰρημένοις — τὴν ψυχὴν ἑαυτοῦ
μετεωρισϑῆναι δίκην στρουδίου στερόϊς ἀρετῆς,
ἵνα περάσας ἐπὶ τὰ ὕψος ἔχοντα ὄρη πνευματι-
χὰ, ἀβλαβὴς διαμείνῃ" ὃ ὅπως δ᾽ ἂν ἔχῃ τὰ τῆς
Nis: τοῦ ἀναγνώσματος. πεποιϑέναι ἐπὶ
χύριον προσήκει.

Κατὰ θεωρίαν δὲ, πολλῶν σοφιστικῶς παρε- κα
σχευασμένων ὁρατῶν τὲ xai ἀοράτων ἐχθρῶν; ὡς
ἤδη τὸ ἡγεμονικὸν ἔχειν τεταμένον, δι ἕτειμα-
σίαν τόξῳ ἐ
ἕτοιμα, λόγοι δὴ πιθανοί" ταῦτα πρὸς τὸ wata-
τοξεῦσαι ge ἔχεις διατριβὴν ἐν ὑψηλόϊς ὄρεσιν"
ἐνταῦϑα γεναμένη οὐ τρωϑήσῃ" εἴρηται. δὲ ὡς
τὰ ϑειότερα τῶν γραφῶν νοήματα τῇ τῶν ὀρῶν
προσηγορίο: σημαίνεται" πρὸς τούτοις χαὶ οἱ σο-"'
φοὶ διδάσκαλοι ἀπόςολοι καὶ προφῆται; δυνατὸν
ὑπὸ τοῦ πνεύματος εἰρημένον ἐκλαβεῖν τὸ μετα-
νάστευε ἐπὶ τὰ ὄρη ὡς στρουϑῖον ; προτρεπομέ:
νου ἀναχωρέϊν . τὸν διαδράναι, ϑέλοντα τὴν ἰο--
βόλον τρῶσιν τῶν τοξοτῶν" εἰ δὲ χαὶ ἀόρατοι
δυνάμεις ai αὐταὶ εὖσαι , n qvyyevéis τοῖς το-
ξόταις, λέγοιεν τὸ μετανάστευε: ἐπὶ τὰ ὄρη ὡς
ςρουϑίον, χλευαστιχῶς αὐτὸ εἰρημένον ἐχληψό-
μέϑα.. ὑποδηλῶσαι. θελόντων τοὺς ἐν ὅλῃ xap-
δίᾳ ἐπὶ Say πεποιθότας" εἴτ᾽ ἐπεὶ σχότους υἱοὶ
χαὶ νυχτός εἰσιν οἱ πρὸς τὸ οὕτως ᾿σοφιστεῦειν
παρεσχευασμένοι , τοξόται ἐ ἐν ἀφεγγεῖ γυχτὶ χα-
τατοξεύειν προτέϑεινται οὺς εὐϑείαν xata)
ἔχοντας.

Εἰ ἢ περὶ τοῦ πατρὸς. ἢ χαὶ αὐτοῦ τοῦ σω-
τῆρος πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως , ναὸν ἅγιον αὐ-

21

Υ.
A,

v.

ἐντεταμένῳ ἐοικός" ἀλλὰ καὶ βέλη ᾿

Rz

I8.
A. f.

I.
f. 60

3.
LT

m$Ü

60.

42.

61.

. b.

toS.
B. f. 42. b.

162

τοῦ ἐκληστέον τὴν περὶ αὐτοῦ yu xat οὐρά-
γιον νόησιν. ᾧ ἐν ναῷ ἁγίῳ χαὶ τὸν θρόνον ἔχει
ἐν οὐρανῷ ϑεϊκῶς, χαὶ ἐπουρανίως βασιλεύων"
ἐσημειωσάμεθα χαὶ ἐν τῆϊς πρότερον ἀντὶ βασι-
λείας τὸν ϑμένον λαμβάνεσϑαι" αἱ δὲ ἐποπτικαὶ
χαὶ ἔφοροι τοῦ ϑεοῦὺ δυνάμεις ; ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ
χαλούμεναι ? πρὸς τὸν πένητα γινόμεναι. φρου-
ρεῦσιίν αὐτὸν aga τούτων περὶ αὐτὸν οἰχονο-

μηδέντων; τὰ βλέφαρα τῶν ὀφθαλμῶν τοῦ θεοῦ
ἐξετάζει τὰς πράξεις χαὶ τοὺς λογισμοὺς τῶν
ἀνθρώπων: ἐχ τούτου παρίσταται TCU χριτοῦ τὸ
quia prov" εἰ γὰρ ὀφϑαλμόϊς ἐξήταζεν xat
βλεφάροις ^ LEE ἣν ἀνθρώποις ἡ χρίσις"
τῷ δὲ τοῖς βλεφάροις ἑαυτοῦ ἐξετάζειν τὰ xat
αὐτοὺς. οὖ παρατηρέϊται πάντα τὰ ἁμαρτήματα
τῶν χρινομένων; οὐδὲ εἵου μεγέθους ὑπάρχει ταῦ-
τα. εὖ δὲ καὶ τὸ εἰπεῖν . τοὺς μὲν ὀφθαλμοὺς
αὐτοῦ ἐπὶ τὸν εὐεργετούμενον εἰναι, κἄν εἰς πὲ-
γῆς ὑπάρχῃ" τὰ δὲ βλέφαρα ἐπὶ τοὺς πολλοὺς
ἀνθρώπων υἱοὺς, ἵν᾽ αἱ μὲν εὐεργεσίαι δαψιλῶς

σαῤῥησίᾳ ἐσιτελῶνται αἱ δὲ χολάσεις πολὺ c0

χεχρυμμένον ἔχουσι epi. ϑεοῦ" χαὶ ταῦτα λέξει

διανοούμεναι ; εὐδὲν αἰσθητὸν βλέφαρον 3 ἢ ἕτερόν

τι τοιοῦτον ἐμφαίνουσιν" ὅθεν χαὶ ταῦτα θεοπρε-
» due

πῶς νοήτεον.

« par 6 ἐξετάζει τὸν δίκαιον xai τὸν ἀσε-
B. » Ο “Χριστὸς ἐστιν- οὖ τῷ βήματι φανέρω-
θῆναι πάντας δεῖ, ἵ ἵγα κομίσηται ἔχαςος τὰ διὰ
τοῦ σώματος πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴ τε ἀγαθὸν εἴ
τε γαχόν᾽ εἰπὼν δὲ ὑπὸ χυρίου ἐξέτασιν γινομέ-
νὴν τοῦ διχαίου γαὶ τοῦ ἀσεβοὺς $ ἐπιφέρει" ὡς
μισεῖ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν; ὁ τὴν χαχίαν οὖσαν
ἀδικίαν ἀγαπῶν Ar (y αὐτὴν χολαστέαν ; διοὶ
τοῦ ἁμαρτάνειν" ᾧ ἐναντίον ποιεῖ ὁ δικαίως ἐ ἐνερ-
γῶν ; ἀγαπῶν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ. καὶ τὸν πλη-
σίον ὡς ἑαυτὸν, ὁ εἰς ἀρετὴν. αὐτὸν ἄγων. οὐ
μάχεται τὸ δίκαιος ἐξετάζει τὸν δίκαιον xai. τὸν
ἀσεβῆ, τῷ μὴ ἀνιστασϑαι ἀσεβεῖς € ἐν χρίσει' τὸ
μὲν γὰρ, τοὺς παν: n ἀθέους ρημαίνει' τὸ δὲ,
τοὺς διὰ τὸ ἁμαρτάνειν καταφρενοῦντας Sov
πλέονες γὰρ γραφαὶ δηλοῦσι τοῦτο » μάλιστα. ἡ

ἔγουσα., ἔσται ὃ δίκαιος, (s ὁ ἀσεβὴς, ἐν γε-
νέσει.

" ἘΕπιβρέξει ἐπὶ ἁμαρτωλοὺς παγίδας" » τοῦτ᾽
ἐστι. κολάσεις ταγιδευοῦσας , xat ἐντὸς ἀρχύων
ποιούσας τοὺς ἀγρευομένους" εἰ μὴ ἄρα τὸ πα-
ραδιδόσϑαι. αὐτοὺς VO αὐτοῦ ταῖς ἐσιϑυμίαις
τῶν χαρδιῶν αὐτῶν τοῦτο wes xat πάϑεσιν

ἀτιμίας. γαὶ ἀδ: “γίμῳ νῷ" χαὶ ὅρα εἰ μὴ διὰ

DIDYMI —

templum intelligendum est, ipsum esse san-
ctum caelestemque intellectum, in quo ceu san-
cto templo suo thronum habet quasi in caelo,
ubi scilicet divine et sublimitér regnat. Iamque
in anterioribus diximus thronum pro regno ac-
cipi. Inspectrices autem ac providae Dei virtu-
tes, quae oculi eius appellantur, pauperi in-
tentae , incolumem eum servant. His circa pau-
perem curatis , oculorum Dei palpebrae , actus
cogitationesque hominum explorant. Atque hoc
dicto benignitas iudicis ostenditur. Nam si ocu-
lis simul et palpebris suis exploraret , intolera-
bile hominibus iudicium fieret: nune quum pal-
pebris suis tantummodo res singulorum explo-
ret , haud omnia iudicandorum hominum pec-
cata observari constat, neque horum magnitu-
do quanta sit. Bene item dicitur , oculos eius

ad eum qui beneficio adficitur intendi , etiamsi

unus de pauperum numero sit: palpebras autem
ad multitudinem filiorum hominum ; ut benefi-
cia quidem copiose alaeriterque dentur; at poe-
nae multo oceultius a Deo proveniant. Atque
haec ad litteram considerata,nullam materialem
palpebram , aut quidlibet huiusmodi denotant ;
nam decente Deum modo intelligenda sunt.

« Dominus explorat iustum et impium. » Do-
minus videlicet Christus est , ante cuius tribu-
nal manifestari omnes oportet , ut referat unus-
quisque propria in corpore suo, prout gessit ,
sive bonum sive malum. Iam postquam dixit a
Domino explorari iustum et impium ; subdit ,

eum odio habere animam suam qui malitiam

seu iniquitatem diligens , facit eam poenae ob-
noxiam peccando. Seeus vero agit qui iustitiam
sectando , animam suam diligit, nec non pro-
ximum tamquam se ipsum, quem etiam. ad

virtutem deducit. Neque dictio « explorat iu-

» stum et impium » repugnat illi « non resur-

» gent impii in iudicio : » nam haec dictio ho-.

mines omnino irreligiosos significat: illa autem
homines qui peccandi tantum causa Deum asper-
nantur. Multi enim sacrae scripturae textus id
ostendunt ; et illa praecipue geneseos verba:
erit iustus sicut impius. ^'

« Superpluet peccatoribus laqueos » id est
poenas quae illaqueant, ac veluti retibus ve-
naticeam praedam capiunt. Nisi forte hoc in-
nuit, tradi eos a Deo eupiditatibus cordium
suorum, et passionibus ignominiae reprobo-
que sensui. Et vide num ideo forsitan dixerit

*

IN PSALMUM X.

superpluet, et non pluet, laqueos: nam iam
illaqueatis , adhue superpluuntur laquei. Id
illa quoque dictione demonstratur: -decli-
» nantes autem in obliquitates adducet Do-
» minus cum operantibus iniquitatem. » Utri-
que sensui accommodabis illud quod in pro-
verbiis scriptum est de perversis ::« vias per-
» versas aversabitur Deus. » Nam iuxta prio-
rem sensum ; poenae loco erunt perversae viae,
hominibus malitia perversis oblatae: poste-
riore autem sensu traditiones intelliguntur il-
lorum , quibus traduntur sponte peccantes :
quae sunt passiones ignominiae, et alia ibi-
dem numerata.

« Ignis et sulphur et spiritus procellae ,
» pàrs calicis eorum. » Molestae punitiones
denotantur saepe apud scripturam calicis vo-
cabulo ; veluti in Esaia: « exsurge exsurge Hie-
» rusalem , quae bibisti calicem ruinae, cra-
» terem furoris , et reliqua. » Sed etiam apud
Hieremiam idem sensus aperitur hac locutio-
ne: « dixit Dominus omnipotens, Deus Is-

» rahelis: sume calicem vini meri de manu.

» mea, eoque potabis gentes, ad quas ego te
» mittam. » Num ergo congruenter his, prae-
sente quoque loco punitionem denotat pars
calieis ipsis distributi? praesertim quia ple-
nitudo calieis. huius est ignis, sulphur, et
spiritas procellae : euius symbola erant , quae
in genesi scribuntur, poenarum genera So-
domis et Gomorrae inflictarum a Domino. Et
ignis quidem significat inflammatas minas:
sulphur, impetum quo ignis magis incendi-
tur: denique spiritus procellae , tentationis
turbinem quemdam demonstrat. Quod autem
tentationem procella siguificet , perspicue pos-
sumus discere ex Esaia scribente: « et sicut
» procella per desertum transiens , in proximo
» terribilis saevaque visio nunciata mihi est. »
Fugiamus ergo impietatem , ut huiusmodi ca-
lix procul nobis sit, et pie vivamus; ut biba-
mnus ad ebrietatem quod est optimum. Ex quo

illud quoque fortasse dictum est: « Dominus

« pars hereditatis meae et calicis mei. Quo-
» niam iustus Dominus , et iustitiam diligit ,
» reetitudines videt vultus eius : », ideoque
super pauperem oculos intentos habet , de sa-
lute ipsius sollicitus. Sed tamen super pec-
catores laqueos immittit. Non enim temere
Dei providentia ac iudicia fiunt : quippe Deus

-

*w

163

τοῦτο ἐπιβρέξει &) οὐ βρέξει παγίδας. date
ἤδη γὰρ ταγιδευϑ εἶσιν ὑφ € ἑαυτῶν ἐπιβρέχονται

παγίδας" τοῦτο δηλοῦται zai £x» τοῦ « τοὺς δὲ

» ἐκαλίνοντας εἰς τὰς στραγγαλιὰς aai Yu-

*» βιος μετὰ τῶν. ἐργαξόμενων τὴν ἀνομίαν. »
᾿Εφαρμέσεις πρὸς ἑκατέρας τὰς ἀποδόσεις. τὸ οὕ-
τω γεγραμμένον ἐν παροιμίαις πρὸς τοὺς σκο-
λιοὺς « σγολιεὶς ὀδοὺς ἀποςελέι ὁ ϑεῦς" » πρὸς
μὲν γὰρ τὴν προτέραν ἀπόδοσιν , χολάσεις εἶεν
αἱ σχολιαὶ δδοὶ οἱ τοῖς διὰ καχίαιν σκολιός γεγενη-
μένοις ἐκπεμπόμεναι' πρὸς ὃδὲ τὴν ἑτέραν, αἱ
παραδόσεις εἰσὶν αἷς ταραθίδονται e ἑκουσίως
ἁμαρτάνοντες" o δηλοῦνται διὰ τῶν παθῶν τῆς
ἀτιμίας, καὶ τῶν χατηριϑμημένων.

« Πῦρ wat Séioy xai πνεῦμα καταιγίδος ἡ
» μερὶς τοῦ ποτηρίον αὐτῶν. » Αἱ ἐπίπονοι ἄντ-
ἀποδόσεις δηλοῦνται πολλάκις ἐν τῇ γραφῇ ὀνό-
ματι τοῦ ποτηρίου: ὡς ἐν Ἡσαΐα « ἐξεγείρου d ἐξε-
» γείρου Ἱερουσαλὴμ, $ πιοῦσα τὸ ποτήρι ον τῆς
» πτώσεως €, τὸ χόνδυλον τοῦ θυμοῦ» χαὶ τὰ ἑξῆς"
ἀλλὰ χαὶ ἐν Ἱερεμίᾳ παρίςαται τὸ αὐτὸ ἐχ τῆς
ἐχούσης οὗτον φωνῆς"
» τώρ, ὁ ϑεὸς τοῦ Ἴσραήλ' λαβε τὸ ποτήριον
» τοῦ εἴνου τοῦ ἀχράτου ex χειρός μου" χαὶ πο-
» TiÉc αὐτὸ πάντα ἔθνη πρὸς cus ἐγὼ en: fe
» ÀQ σε.» Μήποτ᾽ )
ἐν τοῖς τροχειμένοις χόλασιν δηλέι ἢ μερὶς τοῦ
ποτηρίου τοῦ μερισϑέντος αὐτοῖς : 2 μάλιστα ὅ ὅτι
τὸ πλήρωμα τοῦ m6 “τηρίου τούτου; πῦρ χαὶ θέϊον
χαὶ πνεῦμα καταιγίδος écty* co iui ὅλα τὰ ἐν
γενέσει ἀναγεγραμμένα εἰ δὴ χολάσεων ἐλβόντα
ἐπὶ Σόδομα xai Τόμοῤῥα παρὰ χυρίου" πρὸς τού-
τῳ τῷ πυρὶ χαὶ τῷ θείῳ, γαὶ πνεῦμα χαταιγί-
djs i ἐν τῷ ποτισμῷ τοῦ ποτηρίου" δηλόοὶ τὸ
πῦρ τὴν διὰ χαύσεως ἀπειλήν τὸ δὲ Sy, : τὴν
διεγείρουσαν ἔ ἔτι μᾶλλον τὸ cU ἀφορμήν" πρὸς
τούτοις τὸ πνεῦμα τῆς καταιγίδος 1 πειρασμοῦ
τινὸς συςροφὴν Ml ὅτι δὲ πειρασμὸν. ἢ χατ-
anis onÀót , σαφῶς ἐστιν μαϑεῖν ik τοῦ ἐν
Ἡσαΐᾳ γεγραμμένου «ὡς καὶ καταιγὶς δὲ £gn-
βου διέλϑοι ἐρχομένη , ἐγγὺς φοβερὸν τὸ ὅραμα
xai σκληρὸν ἀνηγγέλη | μου.» Φύγωμεν τείνυν τὴν
ἀσέβειαν ᾿ ἵνα τοῦτο τὸ ποτήριον μαυρὰν γένη--
ται ἀφ ἡμῶν. χαὶ ἐν εὐσεβείᾳ ζήσωμεν, ἵνα
πίωμεν τὸ μεϑύσχον L χράτιστον" περὶ οὗ x&-
κεῖνο λέλεχται" « κύριος ἢ μερὶς τῆς πληρονος
» μίας poo xat ποτηρίου μου" ὅτι δίκαιος χύριος
» καὶ δικαιοσύνας 1 : ἠγάπησεν, εὐθύτητας εἶδεν τὸ
» πρόσωπον αὐτοῦ" » καὶ τούτου χάριν ἐπὶ τὸν
πένητα τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔ ἔχει, φροντίζων αὐτοῦ τῆς

*

« εἶπεν χύριος ὃ (gave a-
"t

οὖν συμφώνως iini. xai

-l
*

6.
A. f. o.

164

σωτηρίας" ἀλλὰ zat ἐπὶ τοὺς ἁμαρτωλοὺς παγί-
jac ἐπιπέμπει" cu γὰρ ὡς ἔτυχεν εἰκῆ γίνεται
τὰ τῆς προνοίας χαὶ ϑεοῦ χρίσεως" δίχαιος δὲ
κύριος xaT οὐσίαν , ἀλλ᾽ οὐ μετοχὴ δικαιοσύνης
ἐστίν" πλὴν. εἰ xat οὕτως ἔχει φύσεως; ἀλλ᾽ οὖν
ἀγαπᾷ τὰς ἐν τόϊς πολλοὶς δικαίοις δικαιοσύνας,
τὴν ἐχάστου πρόϑεσιν ἀποδεχόμενος" ἔστιν καὶ
ἄλλως εἰσεῖν ἀγαταᾷν αὐτὸν δικαιοσύνας" ἐπεὶ
ἑκάστου χρίματος, ἐστίν τις δικαιοσύνη: πολλὰ
δὲ τὰ. χρίματα τοῦ θεοῦ, περὶ ὧν γέγραπται" τὰ
χρίματα τοῦ κυρίου ἀληθωὰ, δεδικαιωμένα ἐπὶ τὸ
αὐτό" ἀνάγκη χαὶ τὰς δικαιοσύνας πολλὰς εἶναι"
ὥσπερ δὲ δικαιός £g, οὕτω xat εὐθύτητα βλε-
πων" εὐθύτητα δὲ ἐρέϊς γνώμην τὴν πρὸς ὀρθὸν
λόγον κανονιζομένην" ταύτην ὁρᾷ χαίρων ἐπὶ τόϊς
ἔχουσιν" ῥηθείη χαὶ περὶ τῆς εὐθύτητος ἁρμονίως
τῇ περὶ τῶν δικαιοσυνῶν δευτέρᾳ νοήσει, ὑπαρχού-
σῃ ἐν τόϊς χρίμασιν tác ἀνεξερευνήτοις « αὐτοῦ" ἣν
διὰ τὸ πάνυ ἀποδέχεσθαι. τὸ πρόσωπον αὐτοῦ
ὁῤᾷ" ἐπιφαίνεται γὰρ παρὼν ὃ θεὸς τόϊς ἔργοις τῆς
προνοίας χαὶ τέϊς ἀποτελέσμασιν τῶν χριμάτων.

DIDYMI

substantialiter iustus est, non autem iusti-
liae particeps: qui cum ita natura propria

Sit comparatus, diligit pariter in multis iu-

stis esse iustitiam , bonum cuiusque propo-
situm adprobans. Possumus et aliter expla-
nare quomodo Deus iustitias diligat ; quoniam
singulorum iudiciorum est quaedam iustitia :
multa vero sunt iudicia Dei, de quibus scri-
ptum est: iudicia Domini vera , iustificata in
id ipsum. Et quidem opus est multas esse iu-
slitias. Et quomodo iustus est, ita etiam recti-
tudinem esse dices voluntatem illam quae ad
rectam rationem exigitur. Eam Deus liben-
ter in iis qui habent spectat. Dicendum vero
est de rectitudine, sensu congruo secundae
ilii de iustitiis notioni, quam in inscrutabi-
libus Dei iudiciis constituimus: quamque ob
omnimodam adprobationem facies eius spe-
ctare dicitur. Nam Dei praesentia, ex pro-
videntiae actibus et ex iudiciorum effectibus;
innotescit.

PSALMUS ΧΙ.

0: qe τὰ μέλη. τοῦ σώματος ἐξολοθρενόμενα
ἡγέϊσϑαι δεῖ, ἀλλὰ τὴν χρῆσιν τὴν δολίαν αὐ-
τῶν καὶ τὸν μεγαλορήμονα λόγον" χαὶ γὰρ ἐν
παροιμίαις εἴρηται « περίελε σεαυτοῦ σχολιὸν ee
» μα, καὶ ἄδικα χείλη powpzv ἄπωσαι ἀπὸ
» σοῦ.»
« Τὰ χείλη ἡμῶν παρ ἡμῶν ἐστιν" τίς ἡμῶν
» κύριος ἐστίν; » ᾿Απὸ ταύτης τῆς ϑρασυτη-
vog ὃ ἀσεβὴς ,εὐοδούμενος ἐν τῷ τυγχάνειν ὧν
ἐπιθυμέϊ, προφέρει φωνὴν. τὴν ἐν τῷ lof λέγει
é ale « ἀπόστα ἀπ ἐμοῦ: ὁδούς σοὺ εἰδέναι
οὐ βούλομαι" τίς ἱκανὸς s ὅτι δουλεύσομεν αὐ-
» τῷ. » Kai γὰρ οὗτοι τῆς προσούσης αὐτόὶς εὐ-
πραγίας αἴτιοι νομίζοντες εἶναι λέγουσι κυρίῳ᾽
ἀπόστα, μὴ φανεροῦ μοι τὰς ὁδούς σου" εἰδέναι
γὰρ αὐτὰς εὖ ϑέλω: τί γὰρ. win ἡμῶν ἔχων
ἱχανὸς εἶ ᾿ ἵνα δουλεύσωμέν σοι
"Ent τῶν ἀσεβῶν μέγα φρονούντων ὡς peya-
λορήμονα γλῶτταν χαὶ χείλη δόλια αὐχεϊν ^ οἷ
πτωχοὶ ταλαιπῳροῦσιν , xat στενάζουσιν ct σέ-
νῆτες, τὸ τυραννικὸν αὐτῶν οὐ φέροντες" τούτου
χάριν φησὶν ὃ κύριος' ἀναστήσομαι. νῦν. ἵγα
θήσομαι τὴν βουλὴν ἐν σωτηρίῳ᾽ παῤῥησιάσομαι
ἐν αὐτῷ χατὰ τῶν ἐναβρυνομένων ὑπερηφάνως τῶν
ὑποδεεστέρων' ἀπολύσω δὲ τοῦ “ταλαιπωρέϊν καὶ
στενάζειν τοὺς πτωχοὺς καὶ πένητας" στωχοὺς

Ἰδών existimandum est corporis mem-
bra heic destruenda dici, sed illorum dolo-
sum usum, et arrogantem sermonem. Nam
etin proverbiis dicitur : « aufer a te os per-
» versum , et iniqua labia a te procul re-
» pelle. »
« Labia nostra a nobis sunt; quis no-
» ster dominus est?» Hac audacia impius
elatus dum expetita re potitur, vocem emit-
tit, cuiusmodi apud Tobum est , dieitque Do-
mino: «recede a me, vias tuas scire nolo.
» Quid prodest, si ei nos serviamus?» Nimi-
rum hi propriae felicitatis putantes se esse
auetores, dicunt Domino: recede, ne mihi
vias tuas manifestare velis ; namque eas cog-
noscere nolo. Quid enim utin utilitatis: ac-
cedet, si tibi famulemur ?
Dum impii tumida mente vit tige

-magniloqua et dolosis labiis insolescunt , pau-

peres moerent, inopes gemunt, tyrannicum
illorum morem minime ferentes. Propterea di-
cit Dominus: nunc exsurgam , ut ponam con-
silium in salutari: fiducialiter agam in eo,
contra illos qui superbe se extollunt supra
infirmiores. En solvam a sua miseria, ne ge-
mant, pauperes 80 inopes. Porro pauperes at-

|

IN PSALMUM XI.

que inopes nune quoque dices eos, qui se-
met tueri ob virium infirmitatem nequeunt ,
vel qui propter nequitiam suam ad huius-
modi statum redacti sunt. Hi celsiores cala-
mitate et gemitu faeti sunt eo tempore , quo
Christus ad nos venit et resurrexit ; ita ut sal-
vi apparuerint, erepti aerumnis atque plo-
ratibus. Praedictis itaque consentaneum est
verba illa audire: infelix ego homo! quis
me liberabit de corpore mortis huius? Quo
dicto, confidenter deinde ait: gratias ago
Deo per lesum Christum. Per haec enim
ostenditur , lesum Christum , qui calamito-
sum hominem corporis mortalis causa libera-
vit, illum esse qui ait : nunc exsurgam, di-
cit Dominus.

Venit in mentem nonnullis dicere , pauperes
quidem esse qui patrimonio eversi sunt; ino-
pes autem illos qui labore operae victum com-
parant. Atque hoc sensu pauper quidem , ne-
cessario est inops ; neque tamen vicissim inops,
pauper est. Immo quod de paupere dicitur ,
fortasse etiam a scriptura argumentum habet ,
ubi dicitur: divites eguerunt. Et pauperes d
modum facti sumus. Consonanter his accipie-
tur, etiam quod de Salvatore dicitur : qui pau-
per propter nos factus est , cum esset dives , ut
ilius paupertate nos divites essemus. Favet
item sensui vocabuli inopis «dictio : » gemi-
: tus inopum ; qui nimirum semper gemunt plo-
rantque propter laborem , quem ob rerum ne-
cessariarum inopiam tolerant. Dictio « ponam
in salutari » significat definiam et faciam. Si-
cut in verbis: quem posuit heredem nniver-
sorum ; id est quem decrevit eonstituitque he-
redem. Similiter intelliges: posuit Deus in ec-
clesia primum quidem apostolos , et reliqua.
Nec non illud quod eeclesiae senioribus di-
ctum fuit: posuit vos Spiritus sanctus episco-
pos regere ecclesiam. Nam verbum posuit,
electionem demonstrat, qua constituti sunt et
facti apostoli atque episcopi.

Hac notione verbi « servare » Salvatór quo-
que de discipulis aiebat patri: « pater sancte,
» serva eos. Quamdiu fui eum ipsis , ego serva-
» bam eos, neque hos attingebat malignus. »
Hoc autem.sensu sum heic ego locutus , quia
in genesi dicitur de Adamo serpenti : ipse ser-

165

xat ἐν τούτοις vat πένητας ἐρεῖς τοὺς μὴ Cice
τε ἐπαμύνειν ἑαυτοῖς dc ἀσϑένειαν προσοῦσαν"
n διὰ τῆς εἰς τοιαύτην χατάς σιν ἄγουσαν χα-
χίαν" οὗτοι ἀνώτερς et ταλαιπωρίας, καὶ τοῦ ςε-
νάζειν γεγένηνται; τοῦ κυρίου xata τὸν τῆς ἐπι-
δημίας γαιρὸν ἀναστάντος χαὶ πρὸς ἡμᾶς ἐλη-
λυϑότος: ὡς φανερωθῆναι τὴν σωτηρίαν, τῶν
ἕξω ταλαιπωρίας xai τοῦ στενάζειν γεγενημένων"
ἔςιν γοῦν καταλλήλως τοὶς προκειμένοις ἀκούσαι
τὸ, ταλαίπωρος ἐγὼ ἄνϑρωπος. τίς με ῥύσεται
ἐχ τοῦ σώυατος τοῦ ϑανάτου τούτου: ; ἐφ᾽ ᾧ ᾧ
λεχϑέντι σαῤῥησιαζόμενες ἑξῆς λέγει" εὐχαρι-
στῶ τῷ ϑεῷ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ: δείκνυται γὰρ
διὰ τούτων, ὡς ἸΙνσοῦς ὁ ὃ Χριστὸς δ ῥυσάμενος
τὸν ταλαιπωροῦντα δύ ὃ εἶχεν σῶμα ϑανάτου,
ὁ εἰτστών ἐστι" νῦν, ἀναστήσομαι : λέγει κύριος,

Ἐπῆλθέν τισιν εἰπεῖν πτωχοὺς μὲν εἰναι, τοὺς
μεταπεσόντας τοῦ πλούτου" πένητας δὲ τοὺς ἐκ
πόνου d ἐργασίας γινομένου. τὸ ζῇν ἔ ἔχοντας 1)
καὶ ict γε ata ταὐτὴν τὴν νόησιν ὃ πτωχὸς,

πένης € ἀνά; χῆς οὐκ ἄντιστ é bit" τὸν né
?

vnta πτωχὸν ἔνα καὶ τἄχο. γε τὰ εἰρημένα

J ᾿
σερὶ τοῦ “πτωχοῦ χατασχευάσεται χαὶ ἐχ τῆς
γραφῆς" εἴρηται γάρ" πλούσιοι ἐπτώχευσαν". χαὶ
ὅτι ἐστωχεύσαμεν σφόδρα" συμφώνως τούτοις
ἐκλήψεται 2 “αὶ τὸ περι τοῦ σωτ τῆρος λεχϑέν’
ὡς ἐπτώχευσεν δὲ ἡμᾶς πλούσιος ὧν, ἵνα ἡμεῖς
πλουτήσωμεν. τῇ αὐτοῦ ὡτωχείᾳ" συναινεῖ xai
τοῖς περὶι τοῦ πένητος τὸ; στεναγμοῦ τῶν πενή-
τῶν , στενόντων ἀεὶ καὶ ὀλοφυρομένων j ἐπὶ τῷ
πόνῳ τῷ ἐχ τοῦ ἀπορεῖν. τῶν ἐπιτηδείων «προσόντι.
Τὸ Sg: pen ἐν σωτηρίῳ. à δηλοῖ τὸ ὑρίσω xat
ποίησω" ὥσπερ χαὶ ἐν τῷ, ὃν ἔϑηκχεν λληρονό-
μὸν πάντων" δηλεύσης τῆς λέξεως, ὃν ὥρισεν
καὶ ἀνέδειξεν κληρονόμον' εἰς ταῦτα λήψει τὸ,
ἔθετο ὁ ϑεὸς ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ πρῶτον ἀποστό-
λους . καὶ τὰ ἑξῆς" xat τὸ πρὸς τοὺς πρεσβυ-
τέρους τῆς ἐχχλησίας εἰρημένον: ὑμᾶς ἔϑετο τὸ
πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐπισκόπους ποιμαίνειν τὴν ἐχ-
xÀnctay* τὸ γὰρ ἔϑετο. ἀπόδειξιν τὴν διὰ τοῦ
ὡρίσθαι xot πεποιῆσϑαι ἀποστόλους vat ἐπισχέ-
πους δηλοι.

Κατὰ τοῦτο τὸ σημαινόμενον τοῦ Pol ;
καὶ ὃ σωτὴρ περὶ τῶν μαϑητῶν ἔλεγεν τῷ πα-
tpU « πάτερ ἅγιε » τήρησον αὐτούς" ὅτε i pay
» μετ᾽ αὐτῶν, ἐγὼ ἐτήρουν αὐτοὺς, Xa ὃ πο-
» νηρὸς οὐχ ἥστετο αὐτῶν. » εἶπον δὲ xata
τοῦτο τὸ Gnpouyoptvcy , διὰ τὸ ἐν τῇ ytvé-

1) Adnotent graeci lexicographi hanc vocabulorum πτωχὸς et πένης distinctionem, Omnino et Itali adhuc retinent

distingauntque pifocco (cx graeco πτωχὸς) et povero.

xz

-9

yo
A. f. 66. b.

!
'» λέγει: ὃ περιπατῶν ἐν ἐμοὶ,
ἢ» σχοτείᾳ οὐ μὴ μείνῃ, ἀλλ᾽ ἕξει τὸ φῶς τῆς

106 DIDYMI

σει λεχθὲν περὶ τοῦ ᾿Αδὰμ πρὸς τὸν ὄφιν" « αὐ-
τός σου τηρήσει κεφαλὴν" σὺ δὲ τηρήσεις αὐτοῦ
πτέρναν" οὐχέτι γὰρ ἐνταῦθα ταὐτὸν τὸ φυλάξαι
χαὶ τὸ τηρεῖν" φαίνετ αι γὰρ ἐξ αὐτοῦ τὸ, αὐτός
σου ἐπιτηρήσει κεφαλὴν. καὶ σὺ’ αὐτοῦ πτέρναν᾽
ἀναπέμπει τὴν εὐχὴν ὁ φάσχων" σὺ χύριε, φυλά-
ξεις ἡμᾶς, μετὰ τὸ΄ πάντα ποιῆσαι τὰ παρ᾽
ἑαυτοῦ, ἐν τῷ τηρέϊν τὴν λέγουσαν παραίνεσιν
« πάσῃ ᾿ φυλακῇ τήρει σὴν χαρδίαν᾽ » καὶ ἐσεὶ
τούτων κατορθουμένων, οὐκ αὐτάρχη πρὸς τὸ ἀνε-
τπιβούλευτον, τὰ ὑφ᾽ ἡμῶν σπουδαζόμεναι" « ἐὰν
» γὰρ μὴ κύριος φυλάξῃ, πόλιν, εἰς μάτην ἠγρύ-
» πνησεν o φυλάσσων αὐτήν" » εἱρμὸς ἄγει μετὰ
τὸ φρουρηϑθῆναι ἡμᾶς ὑφ᾽ ἑαυτῶν ; προσευχὴν
προσαγαγεῖν τὴν λέγουσαν" σὺ κύριε, φυλάξεις
ἡμᾶς, καὶ διατηρήσεις ἡμᾶς" αὐτοῦ γὰρ φυλάτ-
τοντος ϑαρσήσωμεν , ὡς ἀνεπιβούλευτοι εἰς 'τὸν
αἰῶνα ἐσόμεθα" ὕψιστος γὰρ ὦν, ᾿δέσποτα; χαὶ ἐν
ὑψηλόϊς ὑπάρχων κατὰ τὸ προσὸν ὕψος τῇ ἀγα-
ϑότητι σου , τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων inc) ua
pnaas : χρίνας αὐτοὺς ἀξίους & εἰναι τοῦ προστα-
clay ἔχειν ἐκ προνοίας τῆς δῆς.

PSALM

E; xat πρεσβείας τρόπῳ ὑπὸ τοῦ ἁγίου λέγε-
ται ταῦτα, ἀλλά ys οὐχ ὑποχείμενος λήθῃ θεοῦ,
ἀλλὰ τὰ ἄλλων εἰς ἑαυτὸν ἀναδεξάμενος, λέγει
τὰ τῆς αἰτήσεως. Πάντα δῆλον ὡς cU περὶ at-
σϑητοῦ ,φωτισμοῦ ἢ Ünvc υ χαὶ ϑανάτου τὰ τῆς
αἰτήσεώς ἐςιν, ἀλλὰ περὶ τοῦ ἐχ γνώσεως θεοῦ

' φωτισμοῦ" « φωτίσατι γὰρ ἑαυτοῖς φώς γνώσεως,

» χαὶ προσέλϑετε. τῷ χυρίῳ xat φωτίσθητε" »
Γίνεται à ὁ φωτισμὸς οὗτος . εὖ περὶ τὸ τῆς σαρ-
χὸς ὄμμα: ὁρατικὸν γὰρ τοῦτο ἡλίου, καὶ εἴ τε
ἕτερον αἰσθητὸν φῶς τῶν ὁρώντων τὸν τῆς δικαι-
οσύνης ἥλιον. τὸ φῶς τὸ ἀληϑινὸν, ὀφθαλμῶν
οὐ σώματος , ἀλλὰ χαρδίας ὄντων" τοῦ γὰρ ἔσω
av procu ὀφθαλμοὶ αἵ νοητιχαὶ δυνάμεις" τῷ
οὕτω φωτιζομένῳ ; ἕπεται ζωὴν μακαρίαν ἔχειν"
« ἐγὼ γάρ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου : ὃ χύριος
φησὶν» ἐν τῇ

» ζωῆς" » ἧς ζωῆς παραγινομένης εἰς τὸν qe
τισθέντα, ἄπεςιν αὐτοῦ τὸ ὑπνῶσαι εἰς Sava-
τον ὑπνοῦντος xai ἀποϑνήσχοντος τοῦ ὄντος ἐν
σχότει τῆς ἀγνοίας" ὃ γὰρ δοὺς δὲ ἀμελείας χαὶ
ῥαϑυμίας εἰς ὕπνον τοὺς ὀφϑαλμεὺς, αὐτοὺς εὖ-
ϑέως τεϑνήξεται, ἐ ἐχπίπτων τῆς σὺν ἀρετῇ ζωῆς"

(Sv. φευκτέον τὸν ψεγόμενον ὕτνον τοῦτον καὶ

4

vabit ( observabit) caput tuum ; et tu serva-
bis (observabis) caleaneum illius: non enim
hoc loco idem est observabis et servabis: ap-
paret enim dicendum esse: ipse observabit ca-
put tuum, et tu vicissim illius calcaneum.
Precatur nimirum dicens : « tu, Domine, cu-
» stodies nos; postquam omnia quae suarum
» virium erant, praestitit; admonitione nem-
» pe illa observata: omni custodia serva cor
» tuum. Quamquam his rite curatis, non-
dum satis adversus omnes insidias curae no-
strae sunt: « nam nisi Dominus custodierit
» eivitatem, frustra vigilat qui eustodit eam.»
Consentaneum ergó est postquam nosmet eu-
stodierimus , precem pronunciare dicentem :
tu Domine custodies nos , et conservabis nos.
Etenim eo custodiente, fiducialiter agemus, et
tamquam ab insidiis tuti in aeternum erimus.
Nam cum altissimus sis, Domine , et in ex-
celsis habites , prout celsitudinem bonitatis tuae
decet, filios hominum multiplicasti, dignos eos
iudicans tutelam providentiae tuae experiri.

US XII.

uamquam orantis specie haec a sancto viro
dicuntur ; haud is tamen quasi a Deo oblivio-
ni traditus, sed quasi aliorum persona indu-
tus, hanc precem recitat. Prorsus constat , non
de materiali lumine, neque de somno et morte
verba orationis loqui, sed de lumine quod a
Dei cognitione nanciscimur: « accendite enim
» vobismet lumen scientiae, et accedite ad Do-
» minum atque illuminamini. « Fit autem haec
illuminatio , non in carnis oculo, qui nonnisi
solem aspicit, et si quod est aliud materiale
lumen: sed fit illis qui solem iustitiae aspi-
ciunt, quod verum est lumen, non corporis sed
cordis oculorum. Namque interioris hominis

. oculi, sunt vires intellectuales. Homini sie illu-

minato vita beata contingit. «Ego enim sum lux
» mundi, ait Dominus. Qui in me , inquit, am-
» bulat, in tenebris non manet , sed lumen vi-
» tae habebit.» Quam vitam postquam illumi-
natus adeptus est, caret mortis somno; dum
contra obdormiscit et moritur is qui in tene-
bris ignorantiae versatur. Nam qui per negli-

- gentiam atque socordiam tradit somno oculos

suos , statim morietur, ab agenda cum virtute
vita diseedens. Quamobrem fugiendus est hic

IN

vituperabilis somnus atque mors ; ut sic con-
servato oculorum animae lumine, haud queat
inimieus dicere: praevalui adversus eum; iam-
diu se praevaluisse existimans , cum nos pee-
cavimus. :

« Qui tribulant me, exultabunt , si motus
» fuero; ego autem in misericordia tua spe-
» ravi: exultabit cor meum in salutari tuo.»
Qui iustos tribulant inimici, malo gaudio
exultant si qua evenerit ex peccato ruina,
quum contra opus esset condolere cadentibus.
Sed quamvis illi ob alieuius lapsum exultaturi
sint, ego Domine de tua sperans misericordia,
non patiar ea quae in me videre illi exoptant.
Expecto enim salutare tuum quantocius ven-
turum, cuius causa cor meum exultat. Quid
ni enim laetetur exultetque is qui salutem a
Deo expertus est? Quod vero etiam prophe-
tia extet de venturo salutari Dei Christo , ani-
madverte sis. Hic enim ad mundi salutem ve-
niens , perdidit eos qui de ruina animarum gau-
debant; una cum iis profligans inimicum su-
perbe se extollentem : lucem oculis tribuit ,
ne quis animae mortem videret. Hie mundum
ingressus, respiciens exaudiit, dolorem se-
davit. Quibus feliciter actis , homo beneficio
accepto , hymnum gratiarum actionis canit
dicens: « eantabo Domino, qui bona tribuit.
» mihi, et psallam nomini Domini altissimi.»
Quippe opere ipso edoctus , quid sit illud oran-
tibus praeclare dictum a Domino : « adhuc
» te loquente, dicam: ecce adsum. » Dicit
nimirum sibi adstantibus: bene habeo, qui
voli compos sum factus ; ideoque nomini Do-
mini altissimi psallam. Superest ut ad singula
tributa nobis beneficia nos quoque praesen-
tem hymnum canamus dicentes non medi-
latione tantammodo verum etiam psallendo.
Porro canere, meditationem significat ; psal-
lere autem, practieum opus.

PSALM

Lossnii heic intelligitur non ille qui com-
muni sensu sit expers vel sollerti mentis acu-
mine, sed qui una ex virtutibus caret pru-
dentia, de qua seriplum est: « qui possidet
prudentiam , diligit se ipsum. Et qui custodit
prudentiam , inveniet bona. » Reapse quod hic

1) Recole quae nos diximus. p. 114. adn. 1.

PSALMUM XII.

j 167

ϑάνατον, 1 ἵνα πεφωτισμένων τ τῶν ὀφθαλμῶν τῆς

φυχῦς. μηκέτι εἴπῃ ὃ D ἴσχυσα Spes

αὐτόν"
τέμεν.

πάλαι νομίζων ἰσχυχέναι., ὅτε ὑμάρ-

: « Οἱ θλίβοντές με ἀγαλλιάσονται, ἐὰν σαλευ-
» θῶ" ἐγὼ Ot ἐπὶ τῷ ἐλέει σου ἤλπισα" ἀγαλλιά-
» σεται ἡ καρδία μου dot τῷ σωτηρίῳ σου. »

Ἐπεὶ χαιρέκαχοι ὄντες οἱ ϑλίβοντες τοὺς διχαι-
ους ἐχϑροὶ ἀγαλλιῶνται . εἰ συμβαίη ἐξ ἁμαρ-
τίας γεγονέναι κλόνον, δέον λυπέϊσϑαι ἐπὶ τεῖς
πίπτουσιν" ἀλλ᾿ εἰ καὶ ἀγαλλιῶνται ἐ ἐπὶ τῷ σα-
λεύεσθαί τινα ἐχέῖνοι., ἐγὼ, o δέσποτα , ἐλέει
τῷ σῷ ἐλπίζων, οὐ πείσομαι ὃ ἰδέϊν ἐ ἐν ἐμοὶ πο-
Scbouy* mp: ς-σδοχῶ γὰρ τὸ σωτήριόν σου ϑᾶττον
παραγενόμενον, ἐφ᾽ ᾧ ἀγαλλιᾶται ἡ ἡ καρδία βευ"
πῶς γὰρ cux εὐφραίνεται χαὶ ἀγαλλιᾶται ὁ ὁ πεί-
pz Sev σωτηρίαν ἔχων : ; εἰ δὲ χαὶ προφητεία
ἐστὶν δηλουμένη περὶ τοῦ ἐλεύσεσθαι τὸ σωτή-
ριον τοῦ ϑεοῦ τὸν Χριστὸν. ἐπίσχεψαι" οὗτος
γὰρ ἐλθὼν ἐπὶ σωτηρίᾳ χόσμου, καθεῖλεν τοὺς
ἐφηθομένους ἐπὶ τόϊς ᾿χλονουμένοις xata ψυχὴν,
καταβαλὼν σὺν ᾿αὐτόϊς τὸν ἐχϑρὸν τὸν ὑψτύ-

μένεν, ὑπερηφάνως" ἐφώτισεν τοὺς ὀφϑαλμοὺς 4
ἵνα μή τις ἴδῃ τὸν τῆς ψυχῆς ϑαάνατον" οὗτος
ἐπιδημήσας j ἐπιβλέψας ὦ ἤκουσεν ; ὀδύνην ἔπαυ-
ge ὧν κατορϑωϑέντων, ó εὖ caSoy χαρι-
στήριον ἐπινίχιον, φδὴν ἄϑει λέγων" « ἄσω τῷ
» χυρίῳ τῷ εὐεργετήσαντί με. χαὶ ψαλῶ τῷ
» ὀνόματι uet: cu τοῦ ὑψίστου: » πραγματικῶς
μαϑὼν. τὸ πρὸς τοὺς εὐχομένους καλῶς λεγόμε-
νον ὑπὸ xupizw « ἔτι σου λαλοῦντος ἐρῶ, ἰδοὺ
» πάρειμι.. » λέγει à: ταῦτα πρὸς τοὺς συνόν-
τας ἤδη" εὖ πέπονθα τυχὼν ὧν ἠτησάμην" ὅθεν
ψαλῶ τῷ ὀνόματι χυρίου τοῦ ὑψίστου" διὸ ἐφ᾽
ἑκάστης εὐεργεσίας γινομένης εἰς ἡμᾶς . ὑμνῶ-
μεν καὶ ἡμέϊς τὸν προκείμενον ὕμνον ; λέγον-
τες μὴ ϑεωρίᾳ μόνῃ , ἀλλὰ xai τῷ ψάλλειν.
Θεωρίαν τὸ ἄδειν,, ἐνέργειαν δὲ πραχτιχὴν τὸ

ψάλλειν δηλεῖ 1).

εὖ

US XII.

y

Ao δὲ οὐ κοινῶν ἐννοιῶν λειπόμενος, ἢ
τῆς σὺν δεινότητι ἐντρεχείας. ἀλλὰ τῆς μιᾶς
τῶν ἀρετῶν φρονήσεως, περὶ. ἧς. γέγραπται" « ὁ
» χτώμενος φρόνησιν. ἀγαπᾷ ἑαυτόν" χαὶ ὁ φυ-

Y
A.
A.

» λάσσων φρόνησιν y εὑρήσει ἀγαθά" » ὅτι OEC

M M Li
ἔχεν τὴν φυσιγὴν ἐντρέχείαν 3 παρίστησιν Y

vh"

168

ehe δηλοῦσα ὡς οὐκ εἰς ὑπήχοον τινῶν.
ἀλλ᾿ ἐν τῇ ἑαυτῶν xo dta λέγει μὴ eva
ϑεόν" ἤδει γὰρ ὅτι ejos ἐδέχετο τοὺς περὶ
ἀρνήσεως ϑεοῦ λόγους" πάντων σχεδὸν ἀνϑρώ-
πων ἀδιάστροφον τὴν περὶ ϑεοῦ ἔννοιαν ἐχόν-
toy 1). !

Ἔχει πολλὴν οἰκειότητα à πρῶτος στίχος, ὡς
εἰρημένος περὶ διαβόλου" χαὶ γὰρ, ἔχεινος οὐ τινὶ
ἢ τισιν εἶπεν, ἀλλ᾽ ἐν διανοίᾳ τὴ ἑαυτοῦ «εἰς τὸν

» οὐρανὸν ἀναβήσομαι , ἐπάνω τῶν ἄςρων τοῦ.

» οὐρανοῦ θήσω τὸν ϑρόνον μου.) ἔσομαι ὅμοιος
» τῷ ὑψίστῳ" » ὥσπερ γὰρ ὁ γνῶσιν ἔχων θεοῦ
τηρεῖ τὸν λόγον αὐτοῦ, χαὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ
εἰς ἔργα μεταβάλλει, οὕτω πᾶς ἁμαρτάνων, ἀγ-
νοῶν θεὸν εἰς τοῦτο ἔρχεται' γράφει γοῦν ᾿Ιωάν-
νης ὡς πᾶς ὃ ἁμαρτάνων. μακράν ἐστι τοῦ ἔχειν
γνῶσιν Θεοῦ" ὡς πᾶς ó ἁμαρτάνων οὐχ ἑώρακεν
αὐτὸν" ἐκβαλὼν, γὰρ ἀπὸ τῆς ψυχῆς τὴν τροῦ-
χουσαν καὶ βασιλεύουσαν τῶν ἀρετῶν εὐσέβειαν.
συναναιχωρούσας αὐτῇ ἔχει τὰς ἀρετάς" ὅτι δὲ
αὕτη ἡ νόησις ἔῤῥωται; δῆλον ὁ ἂν γένοιτο ἐχ τῶν
γεγραμμένων περὶ τῶν υἱῶν Ἡλεί" οὐκ εἰδότες
γὰρ οὗτοι τὸν κυριὸν y λοιμοὶ ἀποδεδειγμένοι í
ἡμάρτανον , μᾶλλον δὲ ἠσέβουν περὶ τὴν ἱε-
βϑυργίαν - διαφθείροντες ἐν ἐπιτηδεύμασιν τοῖς
τῆς νομοϑεσίας τε xal ϑεοσεβείας. Λήψῃ τὰ
προκείμενα xat εἰς τὰ ἐν Ἱερεμίᾳ ἐπαγγελλό-
μενα οὕτως" « τόκος ἐπὶ τόχον. δόλος ἐπὶ δά-
» Àov πᾶντες μοιχῶνται" σ eiidhs ἀϑετούντων"
» ὅτι ἐχ χαχῶν εἰς χαχὰ ἐξῆλθον ἢ ἐμὲ δὲ οὐχ
» ἤδεισαν , λέγει χύριος" » πῶς γὰρ οὐχ ἔμελ-
λον ἄγνοιαν Θεοῦ ἔχοντες i παραβαται εἰναι
τῶν νόμων αὐτοῦ ; ταῦτα χαϑόλου ϑεωρούμε-
να GüSe διὰ μνήμης ἔχειν ϑεὸν͵, ἵνα ἐν
ἐπιτηδεύμασιν ἐπαινετοὶ ἀποδειχϑῶμεν. ἀφϑθάρ-
τῷ προϑέσει αὐτὰ μεταδιώκοντες" « Οὐκ ἔστιν
ὃ ποιῶν χρηστότητα, οὐκ ἔστιν ἕως ἑνός » ἐν
totg βδελυχϑέϊσιν τῷ διαφθείρειν ἐν τοῖς ἐσι-
τηδεύμασιν., οὐδεὶς ποιῶν χρηστότητα εὑρίσκε-
ται" πάντες γὰρ εἰσὶν πὸ ewnpot , πᾶσαν χρηστό-
τητὰ ἐχτμηϑέντες διὰ σκληρότητα καρδίας.

« Κύριος ἐχ τοῦ οὐρανοῦ διέγυψεν ἐπὶ τοὺς
» υἱοὺς τῶν ἀνθρώσων, τοῦ ἰδεῖν εἰ ἔστιν συ-
» νιῶν ἢ ἐχζητῶν τὸν ϑεόν" » τῆς. ἀσωμάτου
Σ οὐσίας οὐχ ὑποκειμένης περιγραφαῖς καὶ τόπων
διατριβαῖς, εἴ “ποτ᾽ εὖν περὶ θεοῦ λέγοιτο, πῶς
ὑπάρχοντος ἐν τόπῳ ἢ ἐξ ἑτέρου ἢ εἰς ἕτερον

DIDYMI

homo naturalem sollertiam retineat , demon-
strat locutio quae ait, eum non ad aures ali-
quorum , sed intra cor suum dicere , non esse
Deum; noverat enim neminem passurum au-
dire orationem quae Deum neget; quando-
quidem cuncti propemodum homines, fir-
mam de Deo opinionem habent.

Habet multam primus hic versiculus adfinita-
tem cum illo qui de diabolo dictus fuit. Nam et
diabolus non alicui vel aliquibus, sed intra pro-
priam mentem aiebat : «in caelum eonscendam,
» super astra caeli thronum meum collocabo ,
» similis ero Altissimo. » Nam sicuti qui scien-
tiam habet Dei, observat verba eius, et eiusdem
praecepta in rem confert , ita quisquis peccat ,
ideo quia Deum ignorat, sic agit. Scribit itaque
Iohannes: quicumque peccat, longe abest ut
Dei scientiam possideat. Item , qui peccat non
vidit illum. Eiiciens enim ex anima praecipuam
reginamque virtutum religionem, discedere pa-
riter cum illa experitur virtutes. Quod autem
sententia haec firmo nitatur fulcro , ex iis quae
Heli liberis acciderunt constat. Namque hi Do--
minum nescientes, evaserunt pessimi, immo
munus sacerdotale impie gesserunt, legalia et
religiosa officia male tractantes. Hactenus di-
cta cognosces etiam comparatione eorum quae
apud Hieremiam dicuntur: « foenus supra foe-
» nus, dolus supra dolum: omnes fornicantur:
» eonciliabulum contumacium: quoniam de
» malo in malum prolapsi sunt, et me ignora-
- verunt, dicit Dominus. » Qui enim fieri po-
terat, ut Deum ignorantes, transgressores le-
gum-eius non evaderent? Haec si bene conside-
rentur, Dei memoriam retinere suadebunt , ut
laudabili vitae genere uti videamur, sanae men-
tis proposito id sectantes. « Non est qui faciat
» bonum , non est usque ad unum. » Inter eos
qui abominandis studiis semet impiaverunt,
qui boni aliquid faciat nemo comperitur. Om-
nes enim reprobi sunt , omnemque bonitatem
ob suàm cordis duritiem abiecerunt.

« Dominus de caelo prospexit super filios
» hominum , ut videat an sit intelligens vel
» requirens Deum. » Quum incorporea natura
neque circumscriptionibus obnoxia sit neque
locorum mansionibus , si Deus aliquando in
loco esse dicatur, vel de loco in locum trans-

1) Adnotemus Didymi dictum de universali hominum consensu eirca Dei existentiam. Item mox eiusdem Didymi

effatum : praecipua et regina virtutum religio est;

qua deficiente, virtutes pariter discedunt.

IN PSALMUM XIII.

sire, id digna Deo ratione intelligendum est ,
sieut et alia pari modo de eodem dicta; ve-
luti quod pedes habeat ét manus et oculos ,
et quod consurgat et sedeat. Quoniam itaque
haec conclusio religiosa est, Deum habitare
in caelo intelligemus, quatenus veluti templo
suo utitur augustis potestatibus, quae in cae-
lo appellationem , locis in quibus sunt homo-
nymam, habent. Sic enim etiam homines terra
veluti sunt, ut cum dicitur: universa terra ado-
ret te. Et, omnis terra clamat cum laetitia. Tum
quia Deus in hominibus etiam versatur, qui

caelestem imaginem retinent , dici potest in cae- -

lis habitare. Praeterea, tertia quoque ita lo-
quendi causa dicetur. Quoniam opus eius or-
bis terrarum est ; ipse autem ereationis ac pro-

videntiae ratione in omni creatura versatur;

a pulcherrima mundi parte , quae caelum est,
demonstratur Deum esse in mundo. Veluti:
pater noster , qui es in caelis. Et, Deus in caelo
superne. Praeter hactenus dieta , aliter quoque
in multis divinae doctrinae loi apparet , caeli
appellatione denotari intellectualem substan-
tiam, in qua potissimum Deum exquirere de-
cet. Caelum quippe caeli Domino. Ex hoe in-
dulgenter prospectat , observans inferioris na-
turae homines, ut videat quinam ex his pru-
dente sensu praediti Deum exquirant , invenire
eum studentes, ut eiusdem beneficia impetrent.
Tunc autem id praecipue fit , cum inter homi-
nes malitia multa, non sine impietate, versatur,
ut iam dicatur: « non est misericordia , neque
» veritas , neque Dei cognitio in terra: maledi-
» etio et mendacium et furtum et adulterium
» inundaverunt in terra , et sanguis sanguini
» miscetur. » 4d homines tantopere calamito-
sos nonne oportebat bonum Salvatorem respi-
cere, ut si in aliquo intelligentiae vestigium
comperiret , id augeret vel potius compleret ?
Et si quis foret Dei studiosus, illi se inve-
niendum praeberet? Apparet enim iis, qui
sibi fidem non denegant.
Sicut in malitiosam. animam non ingredie-
tur sapientia, neque habitat in corpore pec-
. eatis obnoxio, ita non recipit Dei scientiam
is qui adhuc iniquitates operatur. Nullus enim
peecator.videt aut agnoscit Deum , prout in
Iohannis epistola scribitur: quamobrem qui
sapiens fieri cupit, iustitiam serit, metit vi-
iae fructum, ut ita sibi comparet scientiae

169

χῶρον μεταβαίνοντες, bor πρεπῶς προσήχει νοεῖν.
ὥσπερ xat τὰ ἀλλα τῶν παραπλησίως περὶ αὖὐ-
τοῦ ἐπαγγελλομένων" ὡς εἴη πόδας χαὶ χεῖρας
χαὶ ὀφθαλμοὺς ἔχων . ἀνιστάμενος τε χαὶ xa-
ϑήμενος" ταύτης τῆς ἀκολουδίαις εὐσεβοῦς οὐ--
σης γ. τὸ κατοικεῖν αὐτὸν ἐν οὐρανόῖς νοηϑείη.
ὡς εἴη χρώμενος γαῷ ταῖς ϑείαις δυνάμεσιν
ταῖς ἐν οὐρανῷ ὁμωνύμως: καλουμέναις télg ἐν οἷς
εἰσὶ τόποις" οὕτω γὰρ xat ci ἄνθρωποι χρηῆμα--
τίξουσιν γῆ. ὡς ἐν τῷ, πᾶσα ἡ γῆ προσκυ--
νησάτωσάν σοι" χαὶ πᾶσα 1 yi βεᾷ pet εὖξ
φροσύνης" ῥηϑείη δὲ καὶ ἐν τοὶς ἁγίοις ἀνθρώ-
ποις τυγχάνων, δ ἣν φοροῦσιν εἰχόνα τοῦ ἐπου--
ρανίου E χατοιχξὶν ἐν οὐρανέϊς" πρὸς τοῦτ
τρίτον τι λελέξεται" εἰπεὶ ποίημα αὐτοῦ ὁ κός
σμος ὑπάρχει" ἔστιν δὲ ιδημιουργίας τρόπῳ χαὶ
προνοίας ἐν πάσῃ ἐχ τῶν χαλλί-
στῶν Μερῶν τοῦ κόσμου , ταῦτα δὲ εἰσὶν οἱ
οὐρανοὶ , δηλοῦται ὧν ἐν τῷ κόσμῳ᾽ ὡς τὸ πά-
χαὶ ϑεὸν ἐν τῷ

"E καὶ

τ τῇ χτισέει ,

τερ ἡμῶν ὃ ἐν Té. οὐρανόϊς"
οὐρανῷ ἄνω" πρὸς τοὶς εἰρημένοις χαὶ ἕτερως
ϑεωραϑείη πολλαχοῦ υ τῆς ϑείας παιδεύσεως, ὅ ὅτι
ἡ τοῦ οὐρανοὺ προσηγορία δηλει τὴν νοητὴν cv-

΄ €
σίαν, ἐν 5 μάλιστα ϑεὸν nte προσήκει" ὃ

οὐρανὸς γὰρ τοῦ οὐρανοῦ τῷ κυρίῳ" ἔχ τούτου
συγχαταβατιχῶς διακύπτει ἐπισχοτσῶν τοὺς τῆς
ὑποδεεστέρας καταστάσεως, οὐ ἰδέϊν τίνες αὐ-
τῶν ὀυμεσίν χεχτημένοι ἐχζητ εὗσιν τὸν SP,
εὑρεῖν αὐτὸν βουλόμενει, ἐ ἐπὶ τῷ τυχεῖν τῶν map
αὐτοῦ δωρεῶ ὧν" τότε δὲ μάλιστα γίνεται τοῦτος
ὅτ᾽ ἂν ἐν ἀνθρώποις πολλὴ χαχία σὺν ἀσεβείᾳ
γένηται" ὡς λεχϑῆναι « cux ἔστιν ἔλεος, εὐδὲ
» ἀλήϑεια., εὐδὲ ἐπίγνωσις Θεοῦ ἐπὶ τῆς γῆς"
» δρὰ xat ψεῦδος καὶ χλοισὴ γαὶ μειχεία χέ-
» χυται ἐπὶ τῆς γῆς , xai αἵματα ἐφ᾽ αἵμα-
» σιν» οὕτω τῶν ἀνδρώπων ἄγαν βλαβέν--
των. πῶς οὐχ ἔδει τὸν ἀγαϑὸν σωτῆρα ἐπιβλέ-
ja , iy εἰ εὕροι ἔν τινι ἀφορμὴν συνέσεως ;
ταύτην πληϑυνῃ. μᾶλλον 0i πληρώσῃ : εἰ δὲ
χαὶ ἐγζητοῦντα τὸν LEN ἵν᾽ εὐρεϑῇ ἐχεί-
yos ἐμφανίζεται γὰρ tci μὴ ἀπιστοῦσιν αὐτῷ.

Ὡς εἰς χαχότεχνον ψυχὴν cox εἰσελεύσεται
σοφία; CUTE γατοιχεὶ ἐν σώματι καταχρέῳ ἅμαρ-
τίας; εὕτως οὐ δέχεται γνῶσιν ϑείαν ὁ ὁ ἔτι ἄνο-
μίας ἐργαζόμενος" οὐδεὶς γὰρ ἁμαρτάνων ὁρῷ E
γινώσχει Sv, χατὰ τὸ γεγραμμένον ἐν τῇ Ἰω-
ἄννου ἐπιστολῇ" ὅϑεν ὃ γνωστικὸς εἰναι ποθῶν,
σπείρει εἰς δικαιοσύνην, τρυγξ ἑαρπὸν ζωῆς. ὦ ἵν᾽
οὕτω φωτίση ἑχυτῷ φῶς γνώσεως" xat ἐπεὶ ἐρ-

22

[211

110 - DIDYMI -

γάται ἀνομίας, τυγχάνουσιν. οἱ ἐχϑροὶ τοῦ λαοῦ
του Sev, ὡς χατεσθίειν αὐτὸν OLX ἄρτον; γνώ-
σεως ϑεοῦ στεροῦνται" χατεσϑείη δέ τις τινὰ,
βλάπτειν αὐτὸν προτιθέμενος" χατὰ τὸ, εἰ ἀλ-
λύλους δάχνετε xai χατεσϑίετε, βλέπετε μὴ ὑπὸ
ἀλλήλων ἀναλωϑθῆτε" xoi ἐν ἫἩ σαΐα δὲ γέγραπ-
ται οὕτως" « Συρίαν. ἀφ᾽ ἡλίου ἀνατολῶν, χαὶ
» τοὺς Ἕλληνας ἀφ᾽ ἡλίου δυσμῶν ; τοὺς xa-
» τεσϑίοντας τὸν Ἰσραὴλ ὅλῳ τῷ στόματι" »
πλὴν x&y ποτὲ δυνηθῶσιν γατεσϑίειν τὸν τοῦ
Seco λαὸν τεραδοϑέντα αὐτοῖς δι ἁμαρτίας ;
δίκην ὑφέξουσιν" ἅγιος γὰρ Ἰσραὴλ τῷ κυρίῳ i
ἀρχὴ γεννημάτων αὐτοῦ" πάντες οἱ ἐσθίοντες αὖ-
τὸν πλομμελήσουσιν" χαχὰ ἥξει ἐπ᾽ αὐτοὺς, φη-
et κύριος ; ct προχείμενοι χατεσϑίειν τὸν ϑεοῦ
λαὸν, ιἄρτου δίκην. Τὸν κύριον οὐκ ἐπεκαλέσαντο;
τῇ αὐτῶν δυνάμει πᾶντά ἀνύειν, xai xazaduya-
στευχέναι τὸν ϑεοὺ λαὸν οἰόμενοι" εἰ γὰρ ἧσαν
εἰδότες ᾿ ὡς δι ἁμαρτίας χρίσει Sec παρέλαβον
αὐτὸν, γῷν ἐφοβήθησαν ἔτι μᾶλλον τὸ μέτρον
ἐπιθέσϑαι κατὰ τοῦ παραδοϑέντος, ὅ ya μὴ χρί-
μᾶτι memet.

Διὸ λέγεται ap αὐτοὺς πέρα τοῦ τροσ-
ἡἠκόντος ἐξαγριωϑέντας ayS. ὧν pe μὲν ὧρ-
tcSv ὀλίγα. αὐτοὶ δὲ συνεπέϑεντο εἰς χα-
χα οὕτως χαταδυναστεύσαντες τὸν λαὸν τοῦ
θεοῦ ἀδίκως, εἰς δειλίαν ἐνέπεσαν Sp ἔνϑα οὐ-
δὲ φοβεῖσθαι ἔδει" φόβος yap cux ἦν,, εἰ πα-
ραλαβόντες τοὺς χρίσει Θεοῦ παραδοϑέντας . . φι-
λανϑρώπως χαὶ ἡμέρως πρ:σενεχϑέντες ἧσαν"
ἐπειδὴ δὲ σκληρῶς xal ἀνελεημόνως πάντα ἐποι--
σαν, ἐδειλίασαν, περιτεσόντες eig ἄλλους
διέθηκαν" ὑσῆρχται δὲ τοῦτο, ἐπεὶ
δικαίων ó Seo

τῷ αὐτῷ

ἐν γενεᾷ
γενεὰν δὲ δικαίων ἐρεῖς ἤτοι
τὴν τῶν δικαίων πραγμάτων συμφωνίαν 5 ἐν T
ὃ δίκαιος χριτὴς, εὑρίσχεται" Jn τὴν τῶν δικαίων
ἀνὸρῶν ὁμοφροσύνην » χαὶ τὴν εἰς ταυτὸν σύν-
δον" εἰ γὰρ ἔνθα δύο xot τρεῖς συνέρχονται
ἐπὶ τῇ αὐτοῦ προσηγορίᾳ . παρὼν οδὐρίσχεται ὃ
κύριος γ΄ πόσῳ μᾶλλον εὑρεϑείη &y ἔνϑα ὅλη
δικαίων γενεά s ὅτι δὲ οἱ τῆς αὐτῆς γνώμης
sa βίου τοῦ αὐτοῦ, μίαν συμπληροῦσι γενεὰν;
χᾷν ἐν διαφόροις χρόνοις γένωνται; μετὰ ταῦ-
τα fS etn , ὅτ᾽ ἂν εἰς τοῦτο χαλέσῃ xat
pe δειλιᾷ τις φόβῳ οὗ cu ὧν φόβος. χαὶ
ὁ φοβούμενος ἄνθρωπον, wat ἁπαξασλῶς τοὺς
ἀποντείνοντας τὸ σῶμα , τὴν δὲ ψυχὴν μὴ
δυναμένους ἀποντέϊναι" εἴρηται γὰρ , πλὴν τοῦ
Seo μὴ φοβοῦ. ἄλλον"
σχεϑεῖσαν τὴν Ἱερουσαλὴμ ὁ χύριος ἐλέγχει

Li

τούτῳ τῷ πάϑει συ-᾿

lumen. Et quia operatores iniquitatis sunt tan-
topere inimici plebis Dei, ut eam veluti pa-
nem devórent, idcirco scientia Dei carent.
Videtur autem homo hominem vorare, cum
ei nocere studet ; iuxta illud: si invicem mor-
detis et coineditis , cavete ne ab invicem consu-
mamini. Item in Esaia sie est scriptum : « Sy-
riam ab ortu solis, et Graecos a solis occasu ,
Israhelem toto ore devorantes.» Sed enim
quamquam. plebem Dei aliquando forte de-
vorent, peccatorum causa iis traditam , poe-
nas tamen luent. Sacer est enim Deo Israhel ,
primogenitus filiorum eius. Mala iis evenient,
dicit Dominus, qui sibi plebem Dei panis in-
star devorandam proposuerunt. Dominum non
invocaverunt, quia viribus suis omnia posse
perficere, et populo Dei dominari, putave-

runt. Etenim si cognovissent , se nonnisi iudi-

cio Dei peccatorum vindicis , captivum illum
fecisse, utique veriti essent , mensuram malo-
rum populi traditi cumulare , ne in par iudi-
eium incurrerent.

Ideo dicitur illis praeter debitum ferocien-
tibus: quia ego parumper iratus fui , isti ae-
rumnis inferendis incubuerunt. Atque ita Dei
populum dominatu iniusto prementes, in
metum deciderunt, ubi nihil timeri oporte-
bat. Nullus enim imminebat timor, si modo
captivos Dei iudicio eis traditos , clementer
humaniterque tractassent: sed quia dure at-
que inclementer omnia egerunt, timore cor-
repli sunt, et in mala quae aliis intulerant in-
currerunt. Hoc vero fiebat, quia cum gene-
ratione iustorum Deus est. Porro generatio-
nem iustorum dices vel iustorum operum con-
gruentiam , cuius iudex vir iustus comperitur ;
vel iustorum virorum concordiam , et in idem
propositum convenientiam. Nam si ubi duo
vel tres congregantur in nomine eius, prae-
sens comperitur Dominus, quanto magis ibi
invenietur ubi universa iustorum generatio
est? Quod autem homines eiusdem sententiae

eiusdemque vitae, unam efficiant generatio-.

nem etiamsi diversis temporibus fuerint , post-
hinc dicetur cum nos occasio ad id invitave-
rit. Formidat aliquis timore ubi non erat ti-
mor , etiam ille qui hominem timet , nomi-
natimque illos qui corpus occidunt, sed ani-
mam occidere nequeunt. Dictum est enim :
praeter Deum, neminem metuas. Morbo hoc

E FPCUTHRPVAT A EOS i

IN PSALMUM XIII.

laborantem Hierusalem reprehendit Dominus :
cur tu mortalem hominem timuisti?
Quaenam esset populi captivitas , prius
est animadvertendum , ut deinde reditum eius
videamus. Qui ob suam ignaviam a bene ope-
rando deficit , captivatur lege peccati, adeo ut
in diaboli tyrannidem decidat, qui mortis
potestatem habet. Huiusmodi hominem ab

hostibus captum, et extorrem patria, id est Ὁ

virtutis societate , revocat per paenitentiam
Dominus, simulque ei peccatorum remissio-
nem promittit. Atque hoc significant verba
« redimi captivos, et converti captivitatem. »
Quo facto per dominieam . erucem , nempe
universo credente ex infidelitate populo, ex-
sultat Iacob : qui profecto idem est homo (at-
que Israhel) nee nisi mentis conceptu distin-
guitur. Nam si honeste agens, et virtuti dans
operam, cupiditates et vitia et tentantium ma-
las potestates supplantaverit , in tantum ut il-

"larum victor existat , Iacob est exultans. Quod

si post practicum vitae genus, eor mundum
possidens Deum viderit, tunc Israhel fit, id
est mens Deum videns. Sic enim in Graecorum
linguam vocabula haec transferuntur « exsul-
tans divina exsultatione. » nihilque obstat quo-
minus pari sensu dietum fuerit exsultet. et
laetetur.

171

λέγων" τίς οὖσα εὐλαβηϑὴς «mo ἀνθρώπου Sva-
τοῦ ;

Τίς δὲ ἦν ἡ αἰχμαλωσία τοῦ λαοῦ ᾿ πρῶτον
ϑεωρητέον, ἵ ἵνα χαὶ ἐπιστροφὴν αὐτοῦ ἑπομένως
ἴδωμεν" ὃ ἐχαίστων παρ᾽ ἰδίαν ῥὑαϑυμίαν τῆς
τοῦ ἀγαθοῦ ποιήσεως y αἰχμαλωτίζεται ὑ ὑπὸ τοῦ
νόμου τῆς ἁμαρτίας, ὡς γενέσθαι ὑ ὑπὸ τὸν xta
δυναστεύοντα τυραννιχῶς διάβολον. ἔ ἔχοντα τὸ

χράτος τοῦ ϑανάτου" τοῦτον οὕτως ἑλόντα τοῖς

πολεμίοις, ἔξω τῆς πατρίδος, αὕτη δ᾽ ἐςὶν ἡ τῆς
ἀρετῆς μετουσία, γεγενημένον ἀναχαλειται μετα-
ciae τρόπῳ ó κύριος, ὅλα xot ἄφεσιν τῶν mpen-
μαρτημένων ὑπισχνούμενος"
λυτρωϑναι τεὺς αἰχμαλώτους καὶ ἐπιστραφῆναι
τὴν αἰχμαλωσίαν' πληρωθέντος δὲ Τούτου; τῷ,χυ-
βιαχκῷ σταυρῷ πάντα τὸν dno “τῶν ἐθνῶν πι-
στεύοντα λαὸν “λελυτρῶσϑαι, ἀγαλλιᾷ ἼἸακοβ, ἑ
αὐτὸς κατὰ τὸ ὑποκείμενον, ἐστὶν ἐσιγοίᾳ μόνη
ἔ χων τὴν διαφοράν" εἰ μὲν γὸρ * πράττων τὰ καλὰ,
καὶ ἐνεργῶν τὰ κατά ἀρετὴν, πτερνίξει τὰ πάϑη
χαὶ γαχίας χαὶ τὰς ἐνεργοῦσα ς πονηρὰς δυνάμεις,
ὡς νιχητῆς αὐτῶν ἀναφανῆναι. Ἰωχώβ ἐ ἐςτν ἀγαλ-

χαὶ τοῦτό ἐστιν τὶ

ὡς 1

λιώμενος" εἰ δὲ μετὰ τὸν spot ιχὸν βίον, καρδίαν.

καθαρὰν Ἀεχτημένος ét τὸν Sev . Ἰσραήλ ἐστιν

οὕς ὁρῶν Sy οὕτω γὰρ μεταλαμβάνεται εἰς
λλόνων φωνὴν εὐφραινόμενος ϑείαν. εὐφροσύνην"
οὐδὲν λυπεῖ λαβεῖν 6x poty (cu τὸ ἀγαλλια-

σθω γαὶ εὐνραινέσθω εἰρῆσϑαι.

x

᾿ PSALMUS. XIV.

uum omnes ab aequitate declinaverint, se-
quitur ut illo egeamus qui potest peccata dimit-
tere ae salvare. Dicitur vero ex Sionc , quoniam
ille de semine Israhelis est; iuxta illud: veniet
de Sione qui liberat. Et rursus: ex Sione spe-
cies decoris eius. Dices etiam ex superna Sione;

ideo spes nostra est regnum caelorum. Quum

autem omnes gentes salvabuntur , tuno qui ve-
re in Israhele sunt iusti ae prophetae laetabun-
tur, gratulantes nobis completa sua vaticinia .
Namque et Simeon postquam lumen ad reve-
lationem gentium Salvatorem dixerat , addidit:
et gloriam plebis tuae Israhel.

. Qui in praecedentibus descriptus est, quum
sit benivolus et sodalitatis studiosus , dat ope-
ram ut sit sapiens cum sapientibus versans,
remis velisque stultos defugiens, ne forte de
illorum numero esse videatur. Si ergo homines
improbos vitat, et cum bonis sociatur , nam

IL... ἐχχλινάντων ἐχ τοῦ ῥάμμα λει

πὸν χρεία δυναμένου τὰς μαρτι ies ἀφεῖναι χαὶ
σῶσαι" ἐκ Σιὼν δὲ χρέ διὰ τὸ Ex σπέρμα-
τος εἶναι Ἰσραήλ: χατὰ τὸ. ἥξει ἐχ Σιών. ὃ
ῥυόμενος" χαὶ παλιν" ἐχ Σιὼν ἡ εὐπρέπεια τῆς
ὠραιότητος αὐτοῦ" λέγεις δ᾽ ἂν wol ἐχ τῆς ἄνω

pn 4 ^M io o τὸς, H c ^ . 4 / ^ ,
Σιων" (12 wot ἢ ἐλπὶς ἡμῶν ἡ βασιλεία τῶν -οὐ-

ρανῶν" τῶν δὲ ἐξνῶν σωζεμένων, ci ἀληϑῶς
Ἰσραὴλ δίχαιει od προφῆται ἀγαλλιάσονται συγ-
χαίροντες ἡαῖν, χαὶ πληρουμένης αὐτῶν τῆς πρὸ-
φητείοις" καὶ Σιμεὼν γὰρ φῶς εἰς ἄτης χάλυψιν
UN σωτῆρα φήσας.) ἐσαάγει xai δόξαν
λαοῦ acu Ἴσραύλ.

Ὁ διαγραφόμενος ἐχ τῶν πρεχειμένων φιλαλ-
ληλος χαὶ φιλέταιρες ὑπάρχων, σπεύδει σοφὸς
εἶναι σοφεῖς συνδιατριθων, παντὶ σϑένει τῶν
ἀφρόνων. ἀπ :άγων ἑαυτὸν, ὅπως μὴ 7νωσϑῇ és
ται τοὺς φαύλους ;
οἱ yap οἱ σοφεὶ,

*

ὧν αὐτῶν" εἰ τοίνυν ἐχτρέπ
σύνεστι δὲ τοῖς ἀγαϑεῖς, ἀγαϑ

-
we

^ κα
E
^

v. b.
P. f. 50, b.

B. f. 50. b.

, λογικῶν ,

᾿ βίου μένων αἷς χατώρϑωσεν

172 il
σοφοὶ és συμτερεύεσϑαι προτέϑειται , ὀνειδι--
Guóv. οὐ δέχεται ἐπὶ τοῖς ἐγγίζουσιν αὐτῷ"
ὀνειδιζομένων. ἀεὶ τῶν ἐχόντ ων χαχοὺς ἐγγί--
ζοντας αὐτέϊς" ὡς αὖ ὑμνουμένων τῶν πλη-
σίον xa Φίλους ἀγαϑοὺς ἐχόντων" τούτῳ αὖ-
τῷ ἀπαρέσχεται ὃ. φάσχων" « πορευόμενος ἐν
» 609 ἀμώμῳ s οὗτος pa ἐλειτούργει' λαλῶν
» ἄδικα cà χατηύϑυνεν ἐναντίον τῶν ὀφϑαλ-
» μῶν μου.»

E δὲ zat ποτε τῶν πρὸς εὑς δ λόγος χά-
p". χαὶ Θεοῦ μάρτυρος χρεία ^ ἀπεριέργως χαὶ
τοῦτό ποιξί, ὡς ὃ ϑεσπέσιος ἀπόστολος ; τύπον
καὶ ἀγωγὴν. ὅρχων χαταλιτσὼν ἐν Ταὶς ἐσιστο--
Ais, ὅπου μὲν φησίν' μάρτυς pet ἐστιν ὁ θεὸς

ᾧ λατρεύω ἐν τῷ εὐαγγελίῳ τοὺ υἱοῦ αὐτοῦ"
ὅπου δὲ. μάρτυρα τὸν θεὸν ἐπιχαλεῦμαι € ἐπὶ τὴν
ἐμὴν φυχήν' χαὶ πάλιν" οἰδεν 0 ὧν ϑεὸς ἐσὶ
πάντας 6, CU ψεύδομαι: αὕτη γὰρ ἡ ἀνετίληπτος
πίστις" καὶ “ὰρ ὅρκος. οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν ἢ λέ-

γος μετὰ θεοῦ μαρτυρίας" D πρᾶγμα βε βαιούμε- :

γον μετὰ θεοῦ μαρτυρίας" ὅπως δ᾽ ἂν ἔχῃ ὃ ἕρ-
κος ., οὐχ ἀϑετεῖ ὀῤνὺς τῷ" πλησίον.

Ἔστιν δὲ xot | éveltedi πνευματιχῶς ἄνευ τό-
xev, xaS. ὃ σημαιγόμενον εἴρηται τοῖς Viet
ταὶς Ἰησοῦ πρὸς τοῦ διδασκάλου" χαὶ τὸν Sé-
λοντα ἀπὸ σοῦ δανείσασθαι. μὴ ἀττοστραφῆς"
πῶς γάρ ἂν αἰσϑητῶς τοῦτο φήσειέν τις. εἰρῆ-
ὄϑαι tclc λέγουσιν . ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἦχος
λουϑήσαμέν σοι , τί ἄρα ἔσται ἡμῶν ;
λέγουσιν. ἀργύριον καὶ χρυσίον οὐχ ὑπάρχει pas
Ἐπεὶ τοίνυν περιγράφεται τὸ αἰσθητῶς δανείζειν
τοὺς ἁγίους 1), ἄν ποτε λέγωνται τοῦτο ποιεῖν.
πχευματιχῶς αὐτὸ ἐνλαβεῖν Oct, δανείζοντος παν.
τὸς νοητῶς τὸν διδασχοντα λόγον ὄντα ἀργύριον
ἐπὶ τῷ κερδῆσαι τι σωματικόν εἰ γὰρ καὶ σπεί-
βοντες τὰ πνευματικὰ" ἐν τῷ διδάσκειν, τὰ σαρ-
γιχὰ ϑέχονται πρὸς μόνον τὸ τραφῆναι , ἄξιος
γὰρ ὃ ἐργάτης τῆς τροφῆς αὐτοῦ, ὅμως οὐ δα-
γείζουδιν" εὖ γὰρ τὸ γατ ἀξίαν τῶν δοθέντων

ἀργύριον δέχονται, ἀλλ ἢ μόνην

χαὶ tis $

τροφήν.

Οὐ σαλευθήσεται δὲ εἰς τὸν αἰῶνα. διὰ
ἀρεταῖς"
γὰρ τὸ λεγόμενον ἐνταῦθα τῷ; οὐ μὴ φάγω
χρέα. εἰς τὸν αἰῶνα" ἄσειστος εἰς τὸν αἰῶνα pe

jyet ὃ ἀκούσαις τῶν Ἰησοῦ λόγων χαὶ ποιήσας

ε
"acia

αὐτούς; ἔχει γὰρ, τῆς ἑαυτοῦ πολιτείας, οἰχίας

ὀνομαζομένης ; τοὺς Ξεμελίους ἐπὶ τὸν Χριστὸν

DIDYMI

sapientes boni sunt , quibuscum versari consti«-
tuit, sequitur ut opprobrium causa sibi propin-
quantium non suscipiat. Seeus enim, semper
accidit ut illi^mala fama laborent, qui impro-
bos homines sibi propinquantes, id est familia-
res , habent: ii vero contra laudentur qui fami- .
liares amicosque bonos habent. Sententiae huic
consonat ille qui dicit: ambulans in via immacu-
lata, hie mihi ministrabat. Qui loquitur iniqua,
non direxit in conspectu oculorum meorum.

Si aliquando apud eos quibuscum lequimur -

opus est Dei quoque testimonio , non incurio-

se hoe quoque facimus , sicut divus apostolus
typum disciplinamque iurandi reliquit in epi-
stolis ubi ait: testis mihi Deus, cui servio in
evangelio filii sui. Et alibi: testem Deum in-
voco in animam meam. Et rursus: scit om-
nium Deus; non mentior. Haec est enim ir-
reprehensihilis fides. Nam iusiurandum. nihil
aliud est quam sermo cum Dei testimonio ,
vel res testimonio Dei confirmata. Sed quid- -
quid sit iusiurandum , quod iuravit proximo
suo nemo irritum: facit.

Possumus etiam spiritaliter. fenerari absque
usura. Quo sensu dictum fuit discipulis a Iesu
magistro: et qui voluerit a te mutuari, ne
averseris. Nam. quomodo de re sensibili di-
ctum hoc quis fuisse existimet aientibus : reli-
quimus omnia et secuti sumus te; quid ergo
erit nobis? Itemque aienti: argentum et au-
rum non est mihi. Quia igitur vetitum est ma-
lerialiter fenus exercere iuslis, siquando id
agere forte dicuntur , spiritali sensu aecipien-
dum est, nempe spiritaliter fenerari quemli-
bet doctrinae auctorem , quae instar argenti
est quo materialia lucra fiunt. Et quidem ii
qui docendo spiritalia serunt, carnalia reci-
piunt, quatenus alimento satis est ( dignus est
enim operarius alimento suo) neque propterea
fenerantur : non enim pro datorum Spirita-
lium merito , argentum accipiunt , sed alimo-
niam tirtimimpdo. ὼς

'Hic autem non commovebitur in aeternum ,
sed per omnem vitam in virtutum exercitio per-
manebit. Nam praesens locutio similis illi est :
non manducabo carnem in aeternum. Immotus
scilicet in aetérnum manet , qui lesu sermones

audit, eosque exsequitur. Habet enim vitae

suae , quae domüs vocabulo denotatur , funda-

1) En etiam Didymus fenus improbat, id est a iustis hominibus non esse exercendum decet.

IN PSALMUM XIV.

menta in Christo iacta, qui petra dicitur. Sic
illi firmi erant , de quibus Christus dixit: sunt
quidam de hic adstantibus etc. Praeterea de
quibus scribit apostolus : fundati et radicati
in caritate. Fortasse etiam locutio « non com-
» movebitur in aeternum » maiorem temporis
extensionem innuit, aeque ac dictum illud:
omnis qui vivit et credit in me, vivet in aeter-
num. Nam sancti dum in caelo conversationem
- habent , in terra Dei habitant, etiamsi adhue
in hac infera terra degant. ᾿
Possis etiam dicere hoc modo: peccatorum
actus minime permanent. Temporaria enim
dicta est peccati voluptas, et non superfutu-
rum esse crimen peccatoris aec mali; quaesi-
tum enim non invenietur. At non eiusmodi est
vita sanctorum ; siquidem invisibilia et aeterna
contemplando sectantur : de quorum unoquo-
que dicitur , iustitia eius manet in saeculum
saeculi. Est enim vita eorum quasi columna ;
et symbolum victoriae. Ceterum etiam colum-

nas vocant ea loca , ubi deereta legum affigun-

tur, quae κύρβεις., seu tabulas, appellant: quam
appellationem quoque doctrinae sanctorum
sortiuntur, non in tabulis lapideis inscriptae,
sed in tabulis cordis carnalibus; facile enim
cedunt, et scripturam suscipiunt. |

PSALM

Da voluntates sunt, virtutes singulae ; ut il-
lie: inveni Davidem Iessae filium , virum iuxta
cor meum , qui faciet omnes voluntates meas
has. Mirabilis Deus in sanctis suis, qui prae
reliquis hominibus virtutes exercent. Incom-
parabiliter certe eminuerunt fortitudine apo-
stoli , prophetae, ac martyres ; castitate Iose-
phus atque Susanna; alii aliis pariter virtu-
tibus. Sic ergo homo mirabilis redditus , suam
agnoscit infirmitatem , et quantopere divinae
potentiae inferior sit. Verumtamen infirmita-
.tes eatenus manent, quatenus agnoscuntur :
protinus vero recedunt, quia sancti roboran-
tur a Christo, dicuntque: in Deo faciemus
virtutem. ;

Haud simpliciter ait se non congregaturum
conventicula eorum , sed addit de sanguinibus.
Neque absolute ait se memorem non. fore no-
minum eorum , sed per labia mea. Num ergo,
quia sunt nonnulli, qui conventieula ex san-

^4 49

ἰδρυμένους ; καλούμενον πέτραν, οἱ εὕτω βέβαιοι
figa" περὶ ὧν Ἰησοῦς εἶπεν" dst τίνες τῶν ὧδε
ἑστηκότων X. τ. À.. χαὶ ἔτι περὶ ὧν ὃ ἀπόστολος
γράφει" τεθεμελιωμένοι χαὶ ἐῤῥιξωμένοι ἐ ἐν τῇ ἀγα-
πῃ! εἰ δὲ τὸ εἰς τὸν αἰῶνα μὴ σαλεύεσϑαι ,

xal πλείονά τινα ταρέχτασιν αἰῶνος ἐμφαίνει,
παρατλησίως τῷ εἰρημένῳ' χαὶ τᾶς ὁ ζῶν
ὃ τουιστεύων εἰς ἐμὲ, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα,

“Ἐν οὐρανῷ γὰρ οἱ ἅγιοι τὸ πολίτευμα ἔχον-

τες, ἐπὶ γῆς αὐτοῦ διατρίβουσιν, χᾷν ἔτι Qu)
ἐν ταύτῃ τῷ 7i

Λέγοις δ᾽ ἂν χαὶ οὗτος" αἱ τῶν ἁμαρτωλῶν οἱ οὐ
παραμένουσι πράξεις" πρόσχαιρος γοῦν τῆς ἀμαρ-
τίας ἀπόλαυσις εἴρηται, καὶ τὸ μὴ ἔσεσϑαι τὴν
ἁμαρτίαν τοῦ ἁμαρτολοῦ χαὶ πονηροῦ" ζητουμένη
γὰρ οὐχ εὑρεϑήσεται"
βίος τοιοῦτος:

ἀλλὰ eu d τῶν ἁγίων
σχοττοῦσι γὰρ τὰ μὴ βλετόμενα,
καὶ αἰώνια. περὶ ὧν ἑκάστου λέγεται" D ϑιχκαιο--
σύνη αὐτοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνες"
στήλη γάρ πως ó τούτων βίος , χαὶ σὐμβ: ccv
νίκης" ἀλλὰ xai στήλας φασὶν, ἔνθα γραφαὶ 1 πε-
p ien ἀνάκεινται ἃς χυρβὲις καλοῦσι χαὶ
πίνακας ὁποίας ἔτυχον προσηγορίας ei τῶν
ἁγίων θιδασκαλίαι. cux ἐν. πλαξι λιϑίναις γρα-
géant , ἀλλ᾽ ἐν πλαξὶ καρθίας σαρνίναις" εὔειχ-
τοι γάρ εἰσι, χαὶ δέχονται τὴν γραφήν.

US XY.

Oa νήματα. δὲ θε:ῦ αἱ κατ εἰδός εἰσιν ἀρεταί"
ὡς ἐν τῷ" εὗρον Δαυϊὸ τὸν τοῦ Loca, ἄ
χατὰ τὴν καρδίαν μους ὃς

ἄνδρα
i]

πάντα τὰ
S € G L1] ΕἸ

ϑελήματά βου ταῦτα" Ῥαμάντοι o ϑεὸς εν
τές yes αὐτο 9. τῶν λοιττῶν ἀνθρώπων, ἄμει-

/
Tu

νοῶν ἀσκοῦσι τὰς ἀρετάς" ἀσυγαερίτως γὰρ ὑπερέ-

σχον κατὰ μὲν ἀνδρείαν ἀπέςολοϊ τε: v2 προφῆ-
ται χαὶ μάρτυρες" χατὰ δὲ σωφροσύνην Ἰωσὴφ χαὶ

Σουσάννα: χαὶ χγατὰ τὰς ἑτέρας ὁμοίως" οὕτω δέ
τις θαυμαστωθεὶς, αἰσθάνεται τῆς ἰδίας ἀσθε-
velas, πολὺ τῆς θείας ἰσχύος ἀπολειπόμενος" αἱ
δὲ ἀσϑένειαι μέχρι τοῦ ἐννοῦσαι μόνον αὐτὰς
παραμένουσαι, ταχέως ἀπίασιν, διὰ τὸ ἐνδυνα-
μεῦσθαι τοὺς ἁγίους ὑπὸ Χριςοῦ λέγεντας, ἐν
τῷ θεῷ ποιήσωμεν δύναμιν.

Οὐ χαϑάπαξ
αὐτῶν,

μὴ συναγαγέϊν τὰς c συναγω-
ἀλλ᾿ ἐξ αἱμάτων" co) ἀπολελυμέ-
λέγει μεμνησϑήσεσϑαι τῶν ὀνομάτων αὖ-
, ἀλλ᾽ ἢ διὰ χειλέων μου" μήποτ᾽ εὖν
ἐπὲϊ εἰσίν τινες συνάγοντες συναγωγὰς ἐξ αἵ-

yos
τῶν

Cord. p.

ea

3.
vt

Lack. cud
“ἦν

[2]

ct

I.

I
-
P»

b.

v. 5.
P. f. 53. b.

Y. 7.
K. f. 79.

174 yn — — DIDYMI

μάτων , ἐκχέοντες αὐτὰς διὰ τοῦ βλάπτειν
΄

- χοὺς συναγομένευς » αὐτὸς ὠφελῶν μᾶλλον δὲ
Cocco τοὺς προχαλουμένους, . οὐχ ἐξ αἱμά--

των ἀλλ᾽ ἐξ ἀϑανασίαις συνάγει αὐτοὺς , τῶν
τπροσηγοριῶν - αὐτῶν μεμνημένος ᾿ οὐχ ἐξ éot-
nog , ἀλλ᾽ ἐχ διαθέσεως βάϑος ἐ ἐχούσης: Ae-
λέξεται χαὶ οὕτως" εἴ wai. πολλοὶ ἀπεχτανϑη--
σαν προφῆται χαὶ ἀπόστολοι. ἐχχυϑέντος τοῦ
αἵματος αὐτῶν. ἀλλ᾽ eut ἐν τούτοις. τόϊς moÀ-
λόις αἵμασιν συνάξω τὰς συναγωγὰς αὐτῶν .
ἀλλ ἢ μόνῳ ἕνι ᾿αἵματι ἀμνοῦ ἀμώμου xat
ἀσπίλου Χριστοῦ" τοῦτο γὰρ τιμὴ δέδοται. ἵνα
λυτρωϑῶσιν ἐκ τῆς «ματαίας σατροτσαραδότου
αὐτῶν ἀναστροφῆς"
νήσεται οὐ τροφορᾷ «μόνῃ ἀλλὰ βαϑείᾳ νοή-
σει.

'O ϑεὸν ἔχων , ἁρμονίως χαὶ τὰ αὐτοῦ ἕξεὶ"

ὅϑεν ὁ ὃ τὸν xps μερίδα τῆς χληρονομίας € ἔχων, ᾿

χαὶ τῶν αὐτοῦ ἀπολαύσει λέγων" συ εἰ 0 ἀπο-
χαϑιστῶν τὴν ,γλερονομίαν μου ἐμοῖ" ἢ οὐχ ἀπο-
καϑίςησιν ταύτην φάσχων, δεῦτε χληρονομήσατε
τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν (μερίδα); Μείς μου εἰ ἐν
γῇ ζώντων" τῆς οὕτως πνευματικῆς χληρονομίας

. πρὸς ἀναλεγιαν πίςεως χαὶ ἀρίστου βίου διδομέ-

νης τόις χληρόνομοις ν εἰχότως € ἐπενήνεκται τὸ ,
σχοινία ἐπέπεσέν μοι ἐν tc is χρατίστοις" σύμβο-
λον dé REIN χαὶ κλήρου τὸ σχοινίον" ἀμέλει γοῦν
xat τῆς αἰσθητῆς γῆς. εἰς ἣν εἰσήχϑησαν ὑπο
Ἰησοῦ τοῦ Navi οἱ Ἑβραῖοι, μεριξομένης" πολ-
λάκις ἀναγέγραπται ἔπεσεν δὲ τὸ. σχοινίον τὴ
φυλῇ Ἰούδα i ἢ Ῥουβὶν ἢ 1 ἑτέρου τινὸς τῶν δώ-
δεχα ἐπὶ τόδε τὸ χλίμα τὸ ἀνατολιχὸν φέρε ἢ

(ἄλλο παρὰ τοῦτο" τούτων ὧδε τεϑεωρημένων, ὁ

λέγων σχοινία ἐπέπεσέν μοι ἐν τέϊς χρατίστοις..
παρίστησιν ὡς ἀγαϑὰ αὐτῷ ἐμερίσϑη , εἰς τὰ
χράτιστα τῆς κληρονομίας ἐλθόντος τεῦ χλήρου
αὐτοῦ" ὃν δηλοὶ διὰ τῶν πνευματικῶν τούτων
“γεωμετριχῶν σχοινίων" τοιοῦτο σχεινίον ἄγγελος
ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ κατέχων ὠφϑὴ Ζαχαρίᾳ τῷ
προφήτῃ ἐπὶ τῷ μετρῆσαι πόσον τὸ μῆχος χαὶ
πλάτος τῆς ἀληθινῆς Ἱερουσαλύμ. Οἷς ἐπενήνεχ-
ται. « Καὶ γάρ ἢ χληρονομία po χρατίστη uet
ἐστιν. » Σημαίνει ἡ ἀληθῶς ἢ κληρονομία μευ
τυγχάνει" xata τοῦτο; τὸ “σημαινόμενον. χράτε-
στος ἣν ὁ Θεόφιλος ᾧ γράφει Λουχᾶς ὁ εὐαγ--
γελιστής.

Εὐλογήσω τὸν χύριον τὸν συνετισαντὰ με:
» ἔτι δὲ xai ἕως νυχτὸς ἐπαίδευσάν μὲ οἱ νε-
» φροί pou ». Συνέσεως ϑεόϑεν τυχὼν, ἀλλὰ

τῶν οὕτω λελυτρωμένων μεμ-

guinibus congregant, immo potias dispergunt,
propterea quod congregatos damnis adficiunt,
num inquam Deus iuvans potius et vivificans
quos ad se advocat , non ex sanguinibus sed
ex immortalitate illos congregat , nominum
eorum memor; nec superficiaria ratione sed
alto animi affectu ? Sed et alio modo explana-
re licebit. Etiamsi multi occisi sunt prophetae
atque apostoli, sanguine ipsorum fuso ; ne-
quaquam tamen ob horum sanguinum copiam
congregabo conventicula eorum , sed ob unum

tantum agni immaculati et mundi Christi san- .

guinem. Hic enim datus est in pretium , ui
redimerentur ex ipsorum tradita a patribus
inani conversatione. Redemptorum huiusmodi
memor erit non exteriore tantum pronuncia-
lione, sed intima cogitatione.

Qui Deum habet, consonanter ctiam quae
sunt illius habebit. Quamobrem qui habet Do-

minum partem hereditatis suae, bonis quoque:

illius fruetur, dicetque: tu es, qui restituis
hereditatem meam mihi. Nonne videlicet hanc
ei restituit, qui ait: venite possidete paratam
vobis portionem? Pars mea tu es in terra vi-
ventium. Hac itaque spiritali hereditate heredi-
bus data , ob fidei et optimae vitae analogiam,
congrue subiungitur : funes ceciderunt mihi in
praeclaris. Symbolum autem mensurae el he-
reditatis est funiculus: quippe etiam in mate-
rialis terrae, ad quam introdueti a Iesu Navi
filio Hebraei fuerunt, divisione saepe id vo-
cabulum scriptum est: cecidit funiculus tribui
Iudae, vel Rubeni , vel alterius cuiuslibet duo-
decim tribuum , ad orientalem regionem , pu-
ta, aut aliorsum. His ita explicatis; qui ait
funes mihi ceciderunt in praeclaris, denotat
bona ipsi obtigisse; praeclaram seilicet here-
ditatis partem ei sortito obtigisse , quam his
spiritalibus geometrarum funiculis demonstrat.
Huiusmodi funiculum angelus manu tenens ap-
paruit Zachariae prophetae, ob dimetiendam
longitudinem latitudinemque verae Hierusalem.
Postea additur. «Namque hereditas mea prae-
clara est mihi.» Significat: vere hereditas mea
est. Secundum hunc significatum praeclarus
erat Theophilus ad quem Lucas evangelista
scribit.

« Benedieam Dominum qui tribuit mihi in-
» tellectum ; insuper et usque ad noctem in-
» erepuerunt me renes mei.» Intellectu do-

^

MU CM oUUNMOKEM OUR

*

.dispellatur, de qua dictum est :

IN PSALMUM XV.

natus a Deo , praetereaque a renibus suis eru-
ditus noctu , benedicit bonorum horum da-
torem. Fit autem eiusmodi intellectus ex divi-
narum rerum consideratione menti obiecta.
Namque a facie eius, inquit, scientia et in-
lellectus. Ita semet revelans Servator homini
mandata eius observanti , intelligentiae auctor
fit. Quid vero insuper significat dictio , erudiri
hominem a renibus suis? Perspicuum est, non
de materialibus sed de intellectualibus hoc
diei, qui una cum corde sie nuncupantur , in
illo dieto: serutans corda et renes Deus. Hi
nimirum renes, cum sint perfectae intellectio-
nes, erudiunt his immorantem , lumen scien-
liae suppeditantes , donec ignorantiae nox illa
nox prae-
cessit, dies autem appropinquavit. Nox enim
finem capiet, die succedente qui conficitur
a renium eruditione. Quod si etiam profun-
diores intellectiones noctu fiunt, quatenus
est quidam sermo obscurus et mysticus, pa-
tet quod per huiusmodi noctem erudiunt re-
nes , res arcanas et aenigmaticas patefacientes.
Cognosces hane de qua agitur renum effica-
ciam, si parumper corporeos renes consideres.
Dicunt ergo in materialibus renibus semina-
lem vim et genituram elaborari, ex quibus
in genitales poros profectae , causa fiunt ge-
nerationum. Praedictorum similitudine utens,
videbis num sint animae vires, unde prodeunt
pares seminibus quaedam intellectiones , qui-
bus interioris hominis geniturae confiunt , quae
in bonis actibus, et veritatis contemplationi-
bus consistunt. Qui autem putare velit a prae-
dietis verbis materiales renes denotari, dieet
summam temperantiam . . . a renibus suis ho-
minem edoctum , non sine pudica cogitatione
corporalem genituram facere.

« Providebam Dominum in conspectu meo

» semper, quoniam a.dextris est mihi, ne

» commovear. » Quia haec ex Christi persona
dieuntur; conservatur autem absque ulla mu-
tatione persona illa quae heie dicit: a Domi-
no pars hereditatis meae, si quis hos quoque
versieulos ceu a Domino dictos accipiat, a
veritate non aberrabit. Qui autem circa Deum

'mon habent satis firmas cogitationes , intelli-

gunt localiter a dextris esse Patris Filium , pro-

115

καὶ παιδευθεὶς πρὸς τῶν ἑαυτοῦ νεφρῶν ἕως νυ-
κτὸς, εὐλογεῖ, τὸν τούτων τῶν ἀγαθῶν ὀοτηρα"
ὑπάρχει ὸξ τὸ συνετισϑῆναι φαντασίας ϑεικῆς
γενομένης τῷ νῷ" « ἀπὸ προσῶπο υ γὰρ φησι, αὐ-
τοῦ, γνῶσις καὶ σύνεσις" » οὕτως ἐμφανίζων
ἑαυτὸν ὃ σωτὴρ, τῷ ἔχοντι τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ
χαὶ τηροῦντι αὐτὰς, συνέσεως αἴτιος γίνεται.
Τί δὲ βούλεται χαὶ τὸ παιδεύεσϑαί τινα ὑπὸ
τῶν σφετέρων νεφρῶν ; : φανερὸν δὲ ὡς εὖ rw
τῶν αἰσθητῶν. ἀλλὰ περὶ τῶν νοητῶν εἴρητα

τοῦτο τῶν σὺν τῇ. καρδίᾳ, ὀνομαζομένων ἐν τῷ,
ἐτάζων καρδίας χαὶ νεφροὺς ὃ θεὸς" οὗτοι γὰρ,
νοήσεις τέλειαι τυγχάνοντες . τυαιδεύουσιν τὸν
ἐφιστάνοντα , φῶς γνώσεως παρέχοντες, ἕως ἡ
τῆς ἀγνοίας λυθῇ γὺξ ἐ ἐκείνη, περὶ ἧς εἴρηται" 5
νὺξ τοροέχοψεν, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγικεν" (voi) γὰρ

τέλος λήψεται i ἡμέρας, ὀιαδεξαμένης, συνιστα-
μένης £x τῆς τῶν νεφρῶν παιδεύσεως" εἰ δὲ xol

τὰ βαθύτερα τῶν νοημάτων. διὰ τῆς νυχτὸς παρ-

ἰσταται, χαταλλήλως τῷ εἰναὶ τινα λόγον σχο-.

τεινὸν v τοῦτ ἐστι μυστικὸν. φανερὸν ὅτι καὶ
ἕως ταύτης τῆς γυχτὸς παιδεύουσιν et νεφροὶ, τὰ
ἀπόχρυφα zat αἰνιγματώδη σαφηνίζοντες. Ῥνω-
cn τῶν προκειμένων νεφρῶν τὴν ἐνέργειαν» ὀλίγαι
ἅττα τῶν OPEM ϑεωρήσας: λέγεται τοίνυν
ὡς ἐν tüg αἰσϑῆτοις νεφρε gj σπερματικαί τε
δυνάμεις xad γοναὶ συνίστανται , ἀφ᾽ ων εἰς τοὺς
γεννητιχοὺς πόρους χωροῦσαι , γίνονται
γεννημάτων" τοῖς. οὕς e NRI εἰχόνι χρησά-
μέᾶνος, “ὄψει εἰ εἶεν ψυχὴς δυνάμεις, dg ὧν
πρεΐασιν ἄναλο) ycovea σπέρμασι τινα νοῆμα-

αἴτιαι

tA, d & συνίσταται τὰ τοῦ ἔσω av gae
γεννήματα 7 ἐν ope ξεσιν ἐπαινεταῖς καὶ ϑεω-
ρίαις τῆς ἀληϑείας ἔχοντα τὸ εἶναι" ὃ ,βουλο-
πὰ περὶ τῶν ᾿σωματιχῶν νεφρῶν σημαίνειν τὸ
προχείμενεν. ἐρέ & τὴν ἀχραιφνεστάτην. σωφροσύνην
ἔχοντα πεπαιδευ ...1) τῶν νεφρῶν αὐτοῦ, ἐπεχο-
μένων σώφρονι λογισμῷ d pev: τὰς σωματικὰς γονάς,

« Heeogouny τὸν χύριον- ἐνώπιόν ΕΝ δίαπαν-
» τῆς. ὅτι ἐκ ἐκ δεξιῶν peo ἐστὶν, ἵνα μὴ
» σαλευϑῶ. » Ἐπεὶ ez προσώπου τοῦ Χριστοῦ
λέγεται τὰ προκείμενα 7 φυλάττεται δὲ χωρὶς
πάσης μεταβ: λῆς τὸ λέγον ταῦτα πρόσωπον ἀπὸ
τοῦ χυρίου Σ ἡ μερὶς τῆς χληρενο vtae μου, χαὶ
τοὺς στίχους ὑπὸ χυρίου εἰρημένους ἐκλαμβάνων
τις: 22^ ἁμαρτάνει" οἱ μὴ ἔχοντες δὲ περὶ θεοῦ
ἐννείας διηρϑρωμένας , τοσικῶς ἐχλαμβάνουσιν
& δεξιῶν εἶναι τοῦ πατρὸς τὸν υἱὸν, διὰ τὸς

.1) Deest unus scripturae versiculus propter infimam praecisam codici& ἃ membranam, quod non semel incommo-

dum infra quoque recurret.

{10
χάϑου e δεξιῶν pow ἢ ἢ χεχαθηχέναι τὸν σωτῇ-
ρα μετὰ τὴν ἀνάληψιν ἐχ δεξιῶν τῆς μεγαλοσύ-

Yng cg ἀδυνατὸν τι εἰπεῖν" εἰ γὰρ x δεξιῶν
τοῦ πατρὸς ὃ υἱὸς τοσιχῶς n ἀδύνατον ἐχ δε-

ξιῶν τοῦ υἱοῦ εἶναι τὸν πάτερα zaT αὐτὸ τὸ .

σημαινόμενον" ἀλλὰ λέγει ὁ o υἷος" προωρώμην τὸν
κύριον ἐκ δεξιῶν βου" ὅϑεν ἑτέρως, ἡ κατὰ τό-
moy ἐκληπτέον τὸν υἱὸν δεξιὸν τοῦ πατρὸς Xo
τὸν πατέρα, τοῦ υἱοῦ, ὡσαύτως τῷ; ἐγὼ ἐν τῷ
πατρὶ καὶ ὃ πατὴρ ἐν ἐμοί ἐστιν.

Σκοπητέον δὲ, ἀνθρώπου χαὶ θεοῦ ἅμα τοῦ σω-
τῆρος νοουμένου ROTE... ἑρμηνεῦσαι, ἢ ἐπὶ τῆς
αὐτοῦ xatd σἄρχα. οἰκονομίας" ἀλλ᾽ οὐ δυνατὸν
εὐσεβῶς ἐκλαβεῖν ὡς ἐχ προσώπου τοῦ ϑεοῦ M-
ye» εἰρῆσϑαι ἔχειν ἐχ δεξιῶν αὐτοῦ τὸν πατέρα
xa ἐνώσιον ἑαυτοῦ διατσαντὸς, d ὅπως ἀκλόνητος
διαμείνῃ" ἄτρεπτος γὰρ ὃ ϑεὸς λόγος, οὐδὲ κατὰ
ποσὸν χλονον ὑφιστάμενος" χαὶ ἐπεὶ ᾿ἀπεμφαίνει
αἰτίαν εἰπεὶν τοῦ μὴ. σαλευθῆναι τὸν ϑεόν λό-
γον, ὄντος ἐν ὄψει αὐτοῦ χαὶ ἐχ δεξιῶν διαπαν-
τὸς τοῦ πατρός"
χάνων, zai ἔχων αὐτὸν ἐν ἑαυτῷ ἐχ δεξιῶν
τινος xat ἐνώπιον διασαντὸς ὑπάρχων, αἴτιος
χαϑίσταται τοῦ μὴ χλονεῖσϑαι τὸν ὁρῶντα αὐ-
τὸν καὶ ἐχ δεξιῶν αὐτὸν ἔχοντα" ἐσεὶ τοίνυν
᾿᾿ἀπεμφαίνει , μᾶλλον δὲ ἀσεβές ἐστιν περὶ τοῦ
μονογενοῦς. υἱοῦ τοῦ ϑεοῦ αὐτὰ ἐχλαβεῖν χωρὶς
τῆς αὐτοῦ χατὰ σάρχαι οἰκονομίας ν ἁρμονίως
ἐχδοτέον εἰρῆσϑαι αὐτὰ ὅτε γέγονεν. ἀτρέπτως
ἄνϑρωπος χαὶ. ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν χαὶ ἐπτώχευ-
σὲν πλούσιος ὦν' αὐτοῦ γὰρ γέγονε τὸ ἀνϑρώ--
moy ὁμοιωϑὲν ἡμῖν κατὰ πᾶντα χωρὶς aua
τίας: ἀλλ᾽ οὐδὲ ἄψυχος ἣν αὐτοῦ ἡ σάρξ" οὐ γὰρ
σὰρξ ψυχὴν οὐχ ἔχουσα, &pél ἐκ δεξιῶν ἔχειν
ϑεὸν, χαὶ τροορβᾷν αὐξὸν LL ἵνα μὴ
ἁμαρτάνῃ" ἁμαρτικὴ γὰρ χίνησις 6x τοῦ σαλευ--
ϑῆναι pagiacatan εἰ δὲ ἀδύνατα ταῦτα, σῶμα
γὰρ οὐ προορᾷ, Suy . οὐ νόησιν ἔχει. τοῦ ὄντος
£x δεξιῶν χαὶ ἐνώπιον διαπαντὸς, λείπεται xat
οἰκονομίαν ἀνϑρωπίνως εἰρῆσϑαι ταῦτα ὑπὸ τοῦ
ϑεοῦ λόγου σαρχωϑθέντος ἀτρέπτως xat τελείως
χαὶ ἀληϑῶς" ὡς ἐξ ε ἑνὸς γὰρ προσώπου τὰ πᾶν-
τα λελέξεται, τά τε ϑεοπρεπῇ xat ἀνϑρώπινα"
ὡς ἄνϑρωπος τοίνυν ὅτε γέγονεν ἐκ δεξιῶν ἔ ἔχων
τὸν ϑεὸν, οὐ χλονηϑείη, κἂν πιχρὰ περιεστηχότα
ἢ, χᾷν παραστῶσιν c βασιλεῖς τῆς γῆς, χαὶ
guva σιν ci ἄρχοντες ἐπὶ τὸ αὐτὸ γατὰ τοῦ
κυρίου χαὶ χατὰ τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ" οὕτω γοῦν
μὴ χλονηϑεὶς χατὰ ψυχὴν L ἁμαρτίαν οὐχ ἐποί-
"nGt), οὐδὲ εὑρέϑη δόλος ἐν τῶ στόματι αὐτοῦ,

3. (8 UJ ^ 1
αὐτὸς γὰρ ἐν τῷ πατρι vvy-

DIDYMI

ter verba: sede a dextris meis. Vel illa quae
dicunt, sedere Servatorem post resurrectio-
nem a dextris maiestatis. Quibuscum impossi-
bile est disputare: nam si a dextris Patris lo-
caliter Filius est ; impossibile est ab ipsius Filii
dextris esse Patrem ; quod tamen ait Filius :
providebam Dominum a dextris meis. Unde
aliter intelligendum est, Filium a dextris Pa-
iris esse, et Filii Patrem: aeque ac illud, ego
in Patre, et Pater in me est.

Observandum porro est , cum Deus et homo
simul sit Salvator, nunc . . . interpretari, vel
de eius in carne dispensatione. Sed pie non
potest tamquam ex persona Dei Verbi dici,
habere a dextris suis Patrem , vel coram se
semper, ut immobilis permaneat. Immutabilis
est enim Deus Verbum, et nullam omnino
qpatitur commotionem. Ac insuper causam se
dicere innuit, cur sit immobilis Deus Verbum;
quandoquidem in conspectu illius est semper

. atque a dextris Patris : nam quia ipse in Patre

est, et hune in se ipso habet; in causa est cur non
commoveatur qui eum videt, quique a dextris
eundem habet. Quoniam itaque id innuit, im-.
mo irreligiosum foret de unigenito filio Dei ea
verba intelligere , absque eius in carne dispen-
satione , congrue concedendum est, ea dieta
esse verba de tempore quo immutabiliter homo :
factus est, seque humiliavit pauperemque fecit
qui dives est. Namque eius humanitas assimila-
ta est nobis per omnia absque peccato. Sed
neque inanimis fuit eius caro: non enim caro
anima carens diceret se habere a dextris Deum,
atque eum semper coram videre , ne peccaret.
Etenim peccati motum indieat eommotio. Quod
si haec impossibilia sunt, corpus enim non
providet Deum , non habet notionem stantis
ad dexteram neque omnino in conspectu , su-
perest ut secundum humanam dispensationem .
haec a Deo Verbo , invertibiliter , perfecte , et
vere incarnato, dicta sint. Nam tamquam ex
una persona omnia pronunciabuntur et quae
Dei sunt et quae hominis. Ceu homo igitur, cum
talis faetus est, a dextris Deum habens, non
erat commovendus , quantumlibet acerba eum
cireumdarent , etiamsi terrae reges adstarent ,
et congregarentur principes adversus Domi-
num et adversus Christum eius. Sie itaque mi-
nime commotus in anima; peccatum non fe-
cit, nec inventus est dolus in ore eius, tenta-

A

IN PSALMUM XV.

tus alioqui per omnia pro similitudine absque
peccato. Deinde pergit dicere , quomodo lae-
tatum sit cor eius, et lingua eius exultaverit,
propterea quod haberet a dextris et in con-
spectu suo Dominum semper. Laudabilis exul-
latio gaudiumque est, cum haud in re qua-
libet, sed in Dei contemplatione versatur! .

« Insuper et caro mea habitabit in spe. Et
» non derelinques animam meam in inferno,
» neque dabis sanctum tuum videre corruptio-
» nem.» Ex his quoque dictionibus praecipue
demonstratur perfecta Domini humanitas. Ete-
nim carne ipsius in sepulcro deposita , anima
eiusdem in terrae corde fuit tribus diebus tri-
busque noctibus : post quod tempus resurgens
resumpsit carnem , quam nuper ab anima se-
paraverat. Dicta est autem in spe habitasse
caro , propter futuram statim resurrectionem.
Non enim resoluta, aut corruptionem aliquam
passa, sed inlibata manens , rursus coniuncta
est haud derelictae in inferno animae. Quod
si anima de qua loquimur, a carne separata
mansit, et apud inferos fuit, ubi rationales
erant hominum animae ; perspicuum est, eam
haud irrationalem esse potuisse. Etenim ir-
rationalis anima, corpore separata, non sub-
sistit, neque ad inferos proficiscitur. Atqui
anima lesu utrumque experta est. Fuit enim
in humanarum animarum habitaculo , et extra
corpus vixit et substitit. Ergo rationalis est,
et hominum animabus consubstantialis ; sicut
et caro consubstantialis est hominum carni ,
utpote ex Maria profecta. Quod si visa est in
eruce pati, non tamen corruptionem experta
est, incolumibus simul manentibus anima et
carne; ex quibus recompositis, denuo extitit
sanctus Dei , quin eorruptionem fuisset exper-
tus, sed et causa aliorum mortuorum resurre-
ctionis existens. Nam propter eundem primo-
genitum mortuorum , corruptibile nostrum in-
corruptionem induens, immortalitatem adi-
piscitur eum illo qui corruptionem ignoravit
sancto Dei.

« Notas mihi fecisti vias vitae, adimplebis
» me laetitia cum vultu tuo: delectatio in
» dextera tua usque in finem.» A mortuis
resurgens incarnatum Dei Verbum hymno ce-
lebrat, quatenus honio est , non desinens pa-
riter esse Deus, illum qui sibi ostendit vias

171

πειρασϑ ss χατὰ πάντα xam ὁμοιότητα χωρὶς
ἁμαρτίας Ἂν ἑξῆς ἐπιφέρεται ὡς εὐφράνθη ἡ xap-
δία αὐτοῦ χαὶ ἢ Ἰγαλλιάσατο i Ἢ γλῶσσα. αὐτοῦ ἐπὶ
τῷ ἔχειν ἐχ δεξιῶν χαὶ ἐνώπιον ἑαυτοῦ τὸν χύ-
βίον διαπαντός" ἐπαινετὴ ἀγαλλίασις xai eugpc-
σύνη τυγχάνει; ὅτε οὐ δια τι τῶν τυχόντων 7t-

γεται ἀλλ᾽ ἐπὶ κατανοήσει Seu.
« Ἔτι δὲ xe P capt μου χατασχηνώσει ἐπ᾿

» ἐλπιδί ὅτι οὐχ ἐγκαταλείψεις τὴν Ψύχήν μου

». εἰς ἅδην, οὐδὲ δώσεις τὸν ὅσιόν σου ἰδέιν διαφ-
» sepan. » Καὶ ἐκ τούτων τῶν συλλαβῶν δηλοῦ-
ται μάλιστα τελείως ἐνηνθρωπηχέναι, τὸν χύριον"
τῆς γὰρ σαρχὸς ἀποτεϑειμένης ἐν τῷ μνημείῳ. :
ἡ ψυχὴ αὐτοῦ γέγονεν ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς
τρέϊς ἡμέρας χαὶ τρεῖς νύχτας" μεθ᾽ ὃν ἀναστὰς
ἔλαβε τὴν σάρχαι; ἣν τέως διαζεύξας ἣν ἀπὸ
τοῦ πνεύματος: εἴρηται δὲ ἐπ᾿ ἐλπιδὶ χκατεσχη-
γωχέναι ἡ σὰρξ; διὰ τὴν ἐσομένην παραυτὰ ἀνά-
ςασιν" οὐ γὰρ διαλυθέῖσα ἢ φθοράν τινα παθοῦ-
cx , ἀλλ᾽ ἀβλαβὴς διαμείνασα, συνεζεύχϑη πά-
λιν τῇ μὴ ἐγκαταλειφϑεισῃ εἰς τὸν ἄδην ψυ-
Xx εἰ δὲ ἡ προχειμένη ψυχὴ σαρχὸς χωριζομέ-
νὴ ὑφέστηκεν , χαὶ ἐν τῷ Gn γίνεται, ἔνθα αἱ
λογιχαὶ τῶν ἀνϑρώσων ψυχαὶ, δῆλον ὅτι οὐ
δύναται ἄλογος εἰναι" ἡ “γὰρ ἄλογος ψυχῇ χω-
ριζομένη σαρνὸς $$ οὐχ ὑφίσταται 1) οὐδὲ εἰς τὸν
ἅδην πορεύεται" ἀλλὰ μὲν ἡ τοῦ acc ψυχὴ
ἑκατέρων πεῖραν ἔσχεν" γέγονε γὰρ, χαὶ ἐν τῷ
χωρίῳ τῶν ἀνϑρωπίνων ψυχῶν : xci τῆς σαρ-
χὸς ἐχτὸς γενομένη ζῇ xai ὑφίσταται" λογικὴ
ἄρα χαὶ ταῖς ψυχαῖς τῶν ἀνθρώπων ὁμοούσιος"
ὥσπερ xat ἡ σὰρξ ὁμοούσιος τῇ τῶν ἀνθρώσων
σαρνὶ τυγχάνει, ἐκ τῆς Μαρίας προελθοῦσα; εἰ
δὲ χαὶ ἔδοξεν πεπονθέναι διὰ τὸν σταυρὸν, ἀλλ
οὖν οὐκ εἶδεν διαφϑερὰν, ἀβλαβῶν διαμεινάντων
τῆς τε ψυχῆς χαὶ τῆς σαρκὸς , ἐξ ὧν συντε-
ϑέντων ἀνεδείχϑη πάλιν ὃ ὅσιος τοῦ ϑεοῦ οὐχ
ἑωραχὼς διαφϑοραᾶν" ἀλλὰ γαὶ αἴτιος τῆς τῶν
ἄλλων γεχρῶν ἐγέρσεως" δύ αὐτὸν yàp πρωτότο-
χον £x τῶν νεχρῶν. γεγενημένο y, τὸ φθαρτὸν καὶ
θνητὸν ἡμῶν | ἀφθαρσίαν ἐνδυσάμενον. συναπαθα-
νατίζεται τῷ μὴ ἑωραχότι διαφϑορὰν ὁσίῳ τοῦ
Scu.

« ᾿Εγνώρισάς μοι ἑδοὺς ζωῆς" πληρώσεις με
» εὐφροσύνης μετὰ τοῦ προσώπου σου" τερωνό-
» τῆς ἐν tfi δεξιῷ σου εἰς τελος.» Ἔχ νεκρῶν
ἀναστὰς ó σαρχωϑεὶς TOU Suv λόγος . spe
xa ὃ ἄνθρωπος γέγονε, μὴ ἀπολιπὼν χαὶ τοῦ

i
εἰναι θεὸς. τὸν φανερώσαντα αὐτῷ τὰς ἀγούσας

1) Animadverte Didymi opinionem de brutorum anima, sive de eius post corporis obitum abolitione.

23

»-

178

ὁδοὺς ἐπὶ τὴν αἰώνιον ζωῖν . ἵνα xat εὐφροσυ--
;

yn πληροθῇ τελείας, ὁ ὃ πάσης é«qaemih πνεὺ-
ματιχῆς ἐμπιπλῶν τοὺς ἁγίους" θεου δὲ 1 πρόσω-
πον. ἡ εἰχὼν αὐτοῦ χαὶ χαρακτὴρ τῆς ὑποστά-
σεως αὐτοῦ" τί δὲ ἀχολουϑέι τῷ ὀδεύσαντι τὰς
γνωσϑείσας ὁδοὺς τῆς ζωῆς, ἢ τὸ θείαν τέρψιν
ἔχειν ἐν τῇ δεξιᾷ τοῦ Seb, οὔσῃ ἀληϑείᾳ καὶ
σοφίᾳ: αὕτη δὲ ἐστιν ὁ μονογενὴς τοὺ θεοῦ υἱός"
καὶ ἐπεὶ ἀνυπέρβλητος τυγχάνει ἡ ἐν τῇ δεξιᾷ
E Θεοῦ τέρψις ; τέλος ἐ ἔσται ἔσχατον ὀρεκτὸν
οὖσα" οὐ γάρ ἄλλου xps ἀλλ αὐτῆς ἕνεχα
τὰ πάντα" εἰ τοίνυν υἱὸς τοῦ ϑεοῦ λόγος s γαὶ
ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος ) πὴ μὲν ὡς Ses πῆ δὲ
ὡς ἄνθρωπος διελέγετο , καὶ σταυρὸν ὑπέμεινεν
αἰσχύνης καταφρονήσας, χαὶ ἀπέϑανεν. καὶ ἀνέ-
en, xaÜX χαὶ ὁ πρόχριτος Πέτρος δημηγορῶν
ἐν ταῖς πράξεσιν. περὶ ποῦ Δαυὶὸ ἔλεγεν: «προ-
»᾿φήτης, οὖν ὑπάρχων, χαὶ εἰδὼς ὅ ὅτι ὅρκῳ ὦμο-
» σὲν αὐτῷ ὃ Θεὸς ἐχ καρποῦ τῆς ὀσφύος αὐ--
» τοῦ ἀναστήσειν κατὰ σόρχα τὸν Χριστὸν.
» προϊδὼν ἐκάλησεν περὶ τῆς ἀναστάσεως αὐ--:
» ToV' » Τὸ δὲ κατὰ σάρκα προσκείμενον, δεία-
νυσιν ὅτι χαὶ θεὸς ἦν: ἣν ὡς ἄνθρωπος τα ἂν--
ϑρώσιναι ἑχουσίως ἐστπένδετό τε χαὶ ὑσέμεινεν
μετὰ τοῦ εἶναι ϑεὸς.

DIDY MI

ad vitam aeternam ducentes; ut et perfecto
gaudio repleatur ipse qui ceteroquin omni
spiritali laetitia sanctos replet. Dei autem vul-
ius, est imago eius et forma substantiae ip-
sius. Quid autem obvenit terenti vias quas vi-
lae esse novit, nisi ut divinam delectationem
habeat in Dei dextera , quae est veritas ac sa-
pientia? Hic est nimirum unigenitus Dei fi-
lius. Et quia exquisitissima est in. dextera Dei
delectatio , ipsa erit desiderabilis postremus
finis. Non enim alterius cuiuslibet causa , sed
propter ipsam sunt omnia. Si ergo filius Dei
est Verbum , tunc etiam cum factus est homo,

modo uti Deus, modo uti homo loquebatur ,

et erucem sustinuit ignominia contempta, et.
resurrexit , sicuti summus Petrus in actibus
concionans de Davide aiebat. « Propheta igi-
» tur cum esset, et sciret quia iureiurando
» jurasset illi Deus de fructu lumbi eius su-
» Scitare secundum carnem Christum , provi-
» dens locutus est de resurrectione eius. » Iam
quod addidit « secundum carnem » ostendit:
Deum quoque fuisse, et quod tamquam homo
sponte immolabatur pn , eum si-
mul esset Deus.

Ex recitato haclenus Didymi in quindecim Psalmos commentario , cum latina translatione no-

stra ,

que dignus ad omnium notitiam wsumque efferri, Ceteroqui nos aliis curis abstractli ,

satis ut credimus agnovere lectores quanti pretii sit in hoc quoque opere Didymus , quam-

nostram heic

interpretationem abrumpimus, solum deinde graecum textum prosequentes ez aliquot vaticanis cate-
nis collectum. Neque tamen defuturos aliquando speramus, qui οἱ ipsum originale graecum con-
sultis pluribus codicibus augeant , el latinum totum faciant; et hunc: denique auctorem , in alexan-
drina schola percelebrem , divinis ezxponendis christiano -sensw libris aptissimum , adserendis dog-
matibus , moribusque informandis , fovendae etiam. asceticae pietati perutilem , pro dignitate tan-
dem exornatum publico commodo exhibeant. Sed cur nos Didymum laudamus ? α laudatissimo viro
iamdiu. laudatum , τὰ est Hieronymo, qui in quinquagesima epistola ad Domnionem , ubi aueto-
res in varia litteratura summates enmumerans , sic magnifice de nostro Didymo scribit : Didymus
scientia scripturarum omnes sui temporis vincit tractatores. Praefer ergo edita a mobis: Di-
dymi reliquias ad. Proverbia , ad Iohannis evangelium , ad II. ad Corinthios , e£ nunc ad Psal-
m0s , alia meminimus legere reliquias eius. n. catenis mss. vaticanis v. gr. ad Iobum, ad Can-
ticum, ad Hieremiam , et alios interdum veteris testamenti libros, et in epistolam ad. Romanos.
Nunc igitur eius in Psalmos adnotationes prosequamur. Etenim. Didymum 4n. totum. psalterium
scripsisse testatur praedictus Hieronymus de vir. ill. cap, 109, mec non $n. epistola CXII. 20.

*

IN PSALMUM XVI.

PSALMUS XVI.

.
, ^
Αλακονέαν χαταψηφίζονται τινες τοῦ εὐχο-
€ ^ ' ΤΡ : ,
μένου, φάσχοντες, ὡς τῶν μετρίων τὸ ἦθος, cu-
A , AT» 9 ' ,
δεὶς λέξει τὸ εἰσάκουσον. zuptt, διχαιοσυνης μου"
᾿ 1 , 4 1 / A
xai t0, ἐκ προσώπου σοὺ τὸ χριμα pou ἐξελθοι"
E 3 M D ' A
ἀλλ᾽ οὐκ ἀλαζὼν ὃ Δαυιὸ, ποιῶν πάντα τὰ θε--
Ἶ ^ Nm , M V * , ^
λήματα τοῦ ϑεοῦ. ἀλλὰ σὺν ἀγαθότητι χριθῇ-
! Lo e M 7
ναι ϑέλων. παρεχάλει ἐξελθεῖν αὐτοῦ τὸ χριμα
^ - ^ Fr € ! »$4!
ἐκ τοῦ θεϊκοῦ προσώπου. « Ot ἐφθαλμοι μοὺ ἰδὲ-
E] , y D ᾽ m
» τωσᾶν εὐθυτήτας »* εὔχεται τόϊς οφθαλμόὶς
e oy 3 L4 * ug Ὶ; 357 » à
τοῦ ἔσω ἀνθρώπου εὐθύτητας ἰδεῖν. zaÜ ἣν χρι-
^ i , ' i] , , ͵
vé ὁ Θεὸς ἐξάγων τὸ χρίμα 6x προσώπου ἕαυ-
-ν » y i] , A ^6 ^ L
τοῦ" ἢ εὐχετᾶι τὴν ἀρετὴν εὐϑυτήτας ϑεαάσα-
Ῥω , M »y WC Nc »y ^
cSav εἰ δὲ εὐχεται αὐτὴν ἰδεῖν, co ταροῦ--

356 Ed Ὃ o M & s» e,
σαν αὑτὴν ἔχει" ᾧ ἕπεται τὸ μὴ ἀλαζονευεσῆαι

» M ΧΑ, ' ^ Y
αὐτὸν οὕτω τὴν εὐχὴν ἀναφέρονται" ταῦτα pL.

^ LJ ΕἸ m LE € 1 e
τῆς τπαντελοῦς ἀρετῆς εἰρῆσθαι Tyntícv, ἢ τις
.ι.;[ἉὺΖΤ’ I , ed
ὄψε ποτε παραγίνεται πλείστων ὅσων προδιανυ-

,
σϑέεντων.
b! 1 ^ , , ͵ "i Hd
Kat δια τῶν προχειμένων ἐμφαίνεται πολλὴ
Li ^ ͵ A ^ V Ὁ
παρουσία τοῦ λεγοντος" εἰ γὰρ ταῦτα ἐπὶ Stov

Li A ^ ! !
λέγει, πολλὴν ἑαυτοῦ ἐμφαίνει καθαροτητα" « δο-

L M « ΄ A ^ ι
χιμαζεται γὰρ Ἢ χαρδια παντὸς τοῦ σχυῆρωσα

c ͵ e» » , * $5 i£ M
υσομένοντος, ὅτ᾽ ἂν ἐν παντὶ ϑλιβόμενος μὴ

^ 5442 —€ ' DEA Ζ ᾽ν»
στενοχωρῆται. ἀλλ᾽ ὑπομένων εἰς τέλος ἀπο-
͵ ' e » A mu '
demvutat διχαιος" οἷος ἣν le, ᾧ εἰπεν ὁ θεος"
» » , » $9 3
« οἴει μὲ ἄλλως cct weypnpattxeyat, ἢ ἵνα ἀνα-
ἣν ἜΝ Y 1 ! Y
» φανῇς διχαιος;» πρὸς τὸ δεδοχιμάσϑαι τὴν
' ^ ^ ^ ' ; iy ^
᾿ χαρδιαν αὐτοῦ ὑπὸ τοῦ XupicU , γαὶ πεπυρῶσϑαι

M M E 5, ΓΝ ΙΝ / ͵ 1
xat μὴ εὑρέσθαι ἐν αὐτῷ ἀδιχίαν" ti σημαίνεται
E ^ 5 / ! ᾿Ὶ » A Pb.
&x τοῦ ἐπεσχέψω νυχτὸς; wat ὅρα εἰ τὴν xao

^ ^ N ret 1 H TX N
cac τῶν σχυθρωπῶν δια τὸ ἄφεγγες vau μηδὲν
«- M » ΄ ^ 3 qo '
ἱλαρὸν ἔχειν νυχτα xaÀet , ἐν ἡ ἐπισχεψαμενος

3:4 € Y ' WFv*£ 4 A ͵
αὐτὸν ὃ Stoc , δοχιμον ἀπέφηνεν, vat τυρῶσας

i] E ^ 1 ' ͵
δια τῶν ϑλιβερῶν, xaSapow πάντων ἀδικημάτων

7] ' M , $c s i
ἀνξδειξεν.----Ῥηθειη τὸ ἐπεσχέψω νυχτὸς xot co-

NM / ᾿ ! ] ΠῚ
τως" ἐπεὶ τῆς χαρδιας τὰ χρυφια εὖχ εἰσὶν φα-

E ' ^ $58 (6 X
νερὰ Ἢ pov tQ πρὸς ὃν εἰρηται, σὺ μόνος γι-

, A ' e 2 ! Y ? E

νώσχεις τὰς χαρδιας των ἀνθρώπων. vui ὠνομα-
e ᾿ 41 ! ^ » y

cS" ἃ xai αὐτὰ χαι τοι TCig ἄλλοις ὄντα σχο-

A M Y , M ^c ' '

τεινὰ διὰ τὸ ἀκατάληπτον" σοὶ τῷ δοχιμαάσαντι

L M A] 3 ! M !
pt διὰ τὸ ἐτπεσχεφθαι μὲ νυχτὸς Otgayeporau"

119
' Lj ^ 4.4 , , / , ,
τούτῳ συνᾷδει τὸ, εἰ ἀδιχιαν ἐθεωρτυν ἐν χαρδίᾳ
ἜΝ ' "
pov , μὴ εἰσαχουσαάτω μοὺ χυρίος.
A » LES 3 sy ^ , ͵ ,
To ἀπαγγέλλειν τὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων πράτ
F ᾿ , »! 1 i] ! '
ξει xat διαθέσει, ἔτι μὴν χαὶ λόγῳ) φαύλων
! A Vox , *» ἃ. ἂὃ» & * ς
τινα ὃε τὰ ἔργα τούτων , Ἢ ἐκέϊνα περὶ ὧν ὃ
»3- P /, eq 3 » " ^ ,
ἀπόστολος γράφει" «ὅπου γὰρ ἔρις καὶ ζῆλος ἐν
€ mM b. A M d NC M 3 oy
» wy, οὐχι ἄνθρωποι ἐστε, xat χατὰ ἀνθρω-
^ i] ^ ^
» πὸν περιπατέιτε;ξ » χωλυτιχὸν τοῦ λαλεῖν τὰ
» e^ , Li " ' X i A e. €
ἐργὰ τῶν ἀνθρώπων τυγχάνει χαὶ τὸ μὴ Evpe-
ὃ ^ , € ἃ ^ Li
σϑαι ἐν αὐτῷ ἀδικιαν, ὑπὸ θεοῦ πυρωϑέντι διὰ
^ LI ^ Li
πειρασμῶν xat τῶν παραπλησίων.
η' , δὲ “Ἢ Li M ^ € ! » v
ριβοι ὃε τοῦ xupizu xat τῶν ἄγιων αὐτοῦ,
' ^ b , ^
«i τηρήσεις τῶν ἐντολῶν τυγχάνουσιν. μᾶλλον
δὲ « δι, MI δι ἋΣ λ -“ MIR. λ M
£ αἱ xac ἀρετὴν ἐνέργειαι. λεέῖαι xat ὁμαλαὶ
3 ^ Ὁ ^ Eu '
ἀναδειχθεῖσαι., ἐκ του συνεχῶς πατεῖσθαι πρὸς
m , L4 25,1 A , $5 »" 7
τῶν σπευδόντων φθάσαι ἐπὶ τὸ τέλος αὐτῶν" τε-
᾿ E: ! 1 ^ ν᾽
Àeg dé αὐτῶν ἢ μαχαριότης καὶ Ἢ τῶν ἐπαγγε-
^ , ! ' ; ; !
λιῶν ἀπόδοσις ἐστιν: ὃράμωμεν τοίνυν xat αὐ--
M /, ͵ , ' ^
τᾶς, ἵνα σωτηριας τυχωμεν᾽ οὐ χλονουμένων τῶν
/, MO , 7
διαβημάτων., τοῦτ ἐστιν οὐ σφαλλομένων" ὅτ᾽
i I ^ L Li ^ ͵
ἂν ὁ χύριος ἐν ταὶς τριβοις αὐτοῦ χαταρτισῃ
“εὐ ͵ Ὁ TW), A
αὐταὶ ὁ ταὐύυτῆς τῆς αἰτήσεως τυχὼν, φησὶν.
, , » A ' V Y ενῖ
« ἀνομίας ἔδραμον xot χατηυθυνα" xut tO, ὄδον
, ^ » eo» , , M
ἐντολῶν ccu &Opapcy, ὅτ᾽ ἂν ἐπλάτυνας τὴν xap- .
7
διαν μου.
SON PUR Tb - " $5.8 £s c PE
» Ἔγω ἐκέχραξα ὅτι εἰσηκουσας μοὺ ὃ Ütoc
' Y - LEA! Ἁ A. 3 ^
» χλινον τὸ οὖς σου Epct , γαὶ εἰσακουσὸν τῶν
TN, ' Vos! c
» βημάτων μου" Savpaatego) τὰ tÀen σοὺ ὃ
' A ! A 4 ' ,
» σώζων τοὺς ἐλπίζοντας ἐπὶ σὲ. To χεχράξομαι,
“ὦ, , " A , ^
τνευματιχῶς ἀχουστεον" οὐ γὰρ yeyevottpe τῇ
^ l M ͵ " ͵ ^
φωνῇ τρὸς τὸν ἀόρατον Scy χεχραγέναι O& ,
34423. 5 7 , Lr] Y € λ
ἀλλ᾽ ἐπιτεταμένη νοήσει: αὕτη ὃὲ ἡ vpavyh
e sy ΕΣ Li Rz Y -»4 7 δ. ^»
τοῦ ἔσω ἀνθρώπου. Θαυμαστοὶ τὰ ἐλέη αὐτοῦ
2 3 Y 3 ΄ Φιο φι ἃ yg» »
ἔτι τοὺς EÀGibcytag EG αὐτὸν, Ot ἂν παᾶ-
/ 7 »! A , , , PE
ραδοξότερον τι ἔχωσιν τά Ov εὐεργεσιαν ἐλεη
7 € ^ ^ 4, LT m ,
γενόμενα" ὡς τοῦ θεοῦ χλινοντος πρὸς ἡμᾶς εἰσ-
΄ ^ ' ^ ^ e y
excwt τῶν ῥημάτων τῆς φωνῆς ἡμῶν, cux ἀλλο
' ἣν. c ' »0 d 7
τι τυγχονον. Ἢ Ἢ συγκαταβαινουσα δι᾿ ἀγαϑο-
ἢ ἦσο τ AEN T Ae
tnt« δυναμις αὐτοῦ, Ent τῷ δέχεσθαι τοὺς ἡμε-
, ͵ ^v , i Y
τέρους Àoyove" εἰς tcvto λήψη τὸ, οἱ ὀφθαλμοι
, 9,9 , i] - ΕἸ ^ E] 7
xuptcu ἐπὶ διχαίους" xat ὦτα αὐτοῦ εἰς ὀξησιν
? ^ ^ ^ ^ ^ “-. , E x »
αὐτῶν. Τῆς δεξιᾶς τοῦ ϑεοῦ cvy ἕτερας cuo;

^ ^ € , ^ € , e ,
τον βονογένους υιου αὐτου ὡς ot μίχρῳ προτερον
*

v. 9.

v. I0,
A. f. 85;

v. 11.

180

» " , | ' 3 ^ *

εἴρηται, ὅτε προξγειτὸ τὸ) τερπνοτὴς ἐν τῇ Oc-

-^€ ἊΝ ! / 2 !

ξιᾷ σοὺ εἰς τέλος" ἀνθις μενοι ταὐτῃ ὁιαβολος,
M € , ». M 1 ' E

χαὶ ot τουτοὺυ ἄγγελοι, wat πρὸς τούτοις ἀνθρω-

M ' CENE.
ποι γόητες καὶ πονηροὶ) ἀφ ὧν ἀβλαβὴς δια-

e ^ « ey , ^ "s 3 ,
μέϊναι ποθῶν ὁ ἅγιος λέγει τῷ θεῷ" φυλαξον με.

ΓΙ m , , E ET ^ A i]
ἀπὸ τῶν ἀνθισταμένων τῇ σῇ δεξιᾷ κατα τὴν
» ^ ' M € P
69SaÀpcu pco xopnw* ἵνα ἀβλαβὴς ὁ νους pev
΄ , 1 A usd ' ^ L e
διαμεινη" ἄλλα χαὶ ἐν σχεπῃ τῶν πτερυγὼν σοὺ
, u ; os! ' » t e
σχέπασόν μὲ ἀπὸ προσώπου ἀσεβῶν τῶν περιβα-
^ t ' A N. u$
λεῖν με ταλαιπωρίᾳ ποθουντων" δυνατὸν ὃὲ ἀσε-
-“ M 3 Lu D e ^ e ,
βέϊς καὶ ἀνθεστηκοτας τῇ δεξιᾷ τοῦ θεοῦ, κατ
3 ! “ :N , b
ἐπίνοιαν διαφόρους εἰπέϊν καϑ' Vmoxetptycy τοὺς
᾽ M , LH M Y 3c 7,
αὐτοὺς τυγχάνοντας" co παντὸς δὲ ἣ φωνὴ ἢ Qu-
͵ , ^ 3 A ἊΣ ^
λαξόν με ὡς κόρην ὀφπαλμοῦ. ἀλλα μόνου τοῦ
! ^ ' M »y '
πεφωτισμένου xata τὴν ψυχὴν, ἔχοντος τοὺς

E 1 ^ , / V hme
ὀφϑαλμους τῆς χαρδιας πεφωτισμένους" τὸ δὲ ἐν:

͵ ^ ' ' !
OxETEL τῶν πτερυγῶν σου σήέεπασεις με , πνευ- -

P , ! M ᾿ ^ ^
ματικῶς ἐχληπτέον" αἱ yap σχεπαστιχαι τοῦ θεοῦ
1 ' ^ m ὃ ΤῊΝ »
δυνάμεις, πτέρυγες αὐτοῦ waÀcUvtat, δι᾿ ὧν cxé-
᾿ , , 7 m. ^h -“
πει χαί εἰς εὐθυμίαν ἄγει τὸν παραγαλοῦντα
3. D δ. , ^ ^ / »
ἐξαιρεθῆναι ἀπὸ ἀσεβῶν τῶν ταλαιπωρίαν κατ
Ἂ» ΄ e WE! ͵ ψ..4
αὐτοῦ διανοουμένων" οὗτοι δὲ ἀόρατοι τινες εἰσὶν
, i , ^ i] € ,
ἐχϑροι, ταλαιπώρους ποιοῦντες τοὺς ἀλισχομε-
^ fr ^ D » Α Lj
νους πρὸς αὐτῶν τῷ ὑποβαλέϊν αὐτοὺς ἁμαρτίᾳ.
δ δ λα, » : δ .
« Οἱ ἐχϑροι μου τὴν ψυχὴν pow περιέσχον
N ΄ ^ ' A r » 0^
» τὸ στεαρ αὐτῶν συνεχλεισαν᾽ τὸ στόμα αὐτῶν
E] [] € / , / b λ
» ἐλάλησεν ὑπερηφανίαν, ἐκβαλόντες με νυνὶ πε-
͵ ͵ «t 3 bU DLE!
» βιεχυχλωσᾶν pt τῆυς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν εθεν--
3 ic 3 e iu To » : LSU) A
» to &xxÀtvat ἔν τῇ γῆ.» To ἄγριον xat ὠμὸν
em [4 , , N ^ ^
τῶν ἀνθισταμένων σημαίνει διὰ τοῦ εἰπέϊν πε-
Li A M € par reor N ^ ? . x
ριέχεσθαι τὴν ψυχὴν ἑαυτοῦ ὑπὸ τῶν ἐχϑρῶν
2 6l ' ' ! $ 0A 1 E
αὐτοῦ, συγχλεισαντων tO στέαρ αὐτῶν δια τὴν

! M
poc ὕλην προσπαϑειαν" ὅλοι γὰρ δι ὅλων. ὑλι-

ee M t ! €,5: NE:
τοι Zt σαρλινοι τπεσραγμεένοι υῦο τὴν αμαρ-

' , 1 , V [2 E] Li
τιαν τυγχανουσιν , xat QUO πολλῆς εὐθυμίας
M e ! i E
χαὶ τρυφῆς στέατος ὥστσερ xai πιμελῆς ἐσλη-
^ il Li » “ὦ $9 , ^
ροῦντο" διὸ ὁ Συμμαχος, tQ στέατι αὐτῶν ἀπε-
τῇ Y N ^ X Ι͵ $9.
σφράγησαν" διο καὶ λαλέϊ τὸ coua αὐτῶν ὑπερ-
! »*4V 1 » D , ^
ἡφανίαν., οὐδὲν φιλιχον ἢ χαθῆκον εὐςαθῶς mpo-
$9. 7 ον i V ^
φεροντῶν" οὗτοι οἱ ἐχϑροι ἀπο. πολλῆς ἀλαζο--
͵ 3 LS , jy , ^ ,
γειας ἐχβάλλοντες οἷονει. τὸν ταῦτα λέγοντα, mt-
e 1 M , X !
ρικυχλοῦσιν ἐπι τὸ βλάψαι xou ἀπολέσαι τὸν ἐν-

N , ; ! 3 , »
τὸς ἀρκύων γεγενημένον" οὐ γὰρ χρηστόν τι Ἢ

DIDYMI

, S , , E t * ! , ,
&ya209 ἐπιτηδεύουσιν" ἔπει παραβαται θείων vo
, M e M , V ,
μὼν γεγενημένοι , διὰ τοῦ τοὺς ὀφθαλμοὺς «u-.
^ , ^ ^ ^ ! AL
τῶν ἐν tfi γῇ ttSücSat, ἐχχλινόντων xot ma
t f δ ^ V ' ^
ρανομων γινομένων" τοῦτο yop mapigatat €x τοῦ
ἐν τῇ Ὡς VR , S À Ἁ ».»"»" S '
Ἢ yü' τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν «“τεϑεικεναι ,
b ' ι t λ D MJ
σχοπεῖν θέλοντας τὰ mpoüxaipa, xat φρονέϊν τὰ
s 3 F4 D" A , Li U
&mtycia , ἐχχλιναντας ἐκ TCU τὴν εὐϑείαν ὁδὸν
᾿ ! ᾿ ! Dj 1 D a
ph βουλεσθαι βαδίζειν, ἀλλὰ τὰς σχολιὰς ἃς
€ » ! 2 / $5
0 ἔχων ταλανιζεται" « ὦ γάρ, φησιν , ct &y-
' A / ^
» χκαταλειποντες ὁδοὺς εὐθείας, τοῦ πορεύεσθαι
3 IZ ' e € €«84 ι A
» ἐν οὐσῖς Gxotcug ὧν αἱ ódct σχολιαὶ. xot
΄ € 4 ^ I
» χαμπυλαι αἱ Tpoytxi αὐτῶν"» οὗτοι μὲν ἐπὶ
Le. , » i] ᾿ 9. 9 1^
τὸ ἐχκλίναι ἔϑεντο τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν ἐν
^ -“ ^ , Ἃ ἵ ^
τῇ yi τῶν φορουντων τὴν εἰκόνα τοῦ ἐπουρα--:
͵ ͵ 1 9 1 » 0M , “
Yu, τιϑέντων τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν ἐν τῷ
3 nd 9.5 ^ - , , €3V uU
ουρανῳ , ἐπὶ τῷ χατορϑῶσαι εὐϑειαν ὁδὸν τὴν
Dj D ,
εἰς οὐρανοὺς ἀναφερουσιν.
, M ^ ^ ! »
Ἐπει μαχροθυμοῦντος σου χοιμᾶσϑαι σε &Qo-
1 bU ! I Ὁ
ξαν, μὴ παραυτὰ δίκην εἰσπραττόμενοι ἐφ᾽ οἷς

m / &-J e ἽΝ " L4
φονικῶς διέχειντο, ἀνάστηϑδι λοιῖσον., ὦ χύριε,

ed ὰ ' 3 Y » 5. ^ € ^
ἵνα προφϑασῃς αὐτοὺς ἔτι τῷ υποσχελισϑῆναι

Lj ι » ^ ^ ^ 3 : Α γλὰ
συνοίσει γὰρ αὐτοῖς παϑειῖν τοῦτο, ἵνα μὴ det.

$5 AUN, ᾿ ' err ᾿ à 2f ὃ
ἐπὶ τὸ χαχὸν τρέχοντες αὐξανωσι τὴν emt»
3» 4 ] "EA 1 ' " SM Cw
«vtov' περισχόντες γὰρ τὴν ψυχὴν pou x«t τὰ
ἄλλα ποιοῦντες, εἰ μὴ χωλυϑεέϊ ἃ, μὲ
λα ποιοῦντες , εἰ μὴ χωλυϑέῖεν.) τα, μέγιστα
LEES! , , , A à
αὐτὴν βλαπτουσιν" ὅθεν ὑποσχέλισον αὐτοὺς. ἵνὰ
I 8/29 € ΄΄ e € !
μηχέτι χατ᾽ ἐμοῦ δύνωνται, σοῦ ῥυσαμένου τὴν

, An «08 4 »! ' V U
Ψυχὴν μου ἀφ εχαστου ὄντος τοιουτου" wat διὰ

^ , ^s 3 ' Co A A
τοῦτο ἀσεβοῦς ὀνομαζομένου" ῥῦσαι yop τὴν, ψυ-

͵ i] , e ᾿ i] ge^ "- ὁ
χὴν pov ἄπο ἀσεβοῦς, τὴν ῥομφαιαν ἑαυτοῦ Ex
E" Α » m LI 5 A FA
τῆς χέιρος αὐτῶν ληψεται" εἶχον yap αὐτὴν εὖ-
/ ^ » à 9 » vw
λόγως δοθέϊσαν, αἴρεται 06 ἀπ᾿ αὐτῶν οὐ χρω-
! «m ^ al M^» ^ ^ - ^ fv
μένων ὡς O&r διο wat ἐν τῇ γῇ ὀλιγοῦνται, τοῦτ-,
/ ; ἢ " Ἢ 1 ATE & 72. NE
ἐστι) EUtEÀAlGCV TOW. οἱ γὰρ wtpt τὰ ὑλιχα xat
e 8 1 t m 3 /
χοῖκα γινόμενοι προσπαθοῦντες «vtolg, ἀποβαλ-
—- e Y t X A e
λουσιν τῆς ψυχῆς τὸ ἀναςημα xat τὸν πλοῦτον
a ὦ , D Mc 1 , a ^
ὃν εἰχον, εἰ μὴ τὰ υλιχὰ προτεθειντο" δια τοῦτο
1 A oy 3 ' ^ € , ^ n
xat μὴ οντες ονομαζονται" ὡς ἐν tQ, μὴ napa-
^ A ^ ^ A " ,*
δῷς τὸ σκῆπτρον cov TOig μὴ οὑσιν" διαμέρισον
Ἁ e^ [a] ^ *
αὐτοὺς ἐν τῇ ζωῇ αὐτῶν.
, ' Cm il At. e i] /,
Ἐνγορταθησαν υἱῶν. xat ἀφῆχαν τὰ κατάλοιπα
?
^ , ^5 ^ , 1 ^ '
τοῖς νησιοις αὐτῶν , τῶν ἐσέ καχῷ συμφωνουν-

X , ^ em € Y »x
τῶν xat ὁμονοουντων, τῆς ζωῆς ὁ μερισμὸς ὠφέ-

v I5.
i. f. 58. b.

IN PSALMUM χυΐ.

e i] ^. ' e i] [i
λιμος" ὃ. γὰρ πρᾶξαι προτεθειντο χαχον opoopo-
^ ^ , , ᾽ A ,
νοῦντες, τοῦτο ἀποβάλλουσιν ἀτελὲς γινόμενον ,
, i] 3 A ε , »
διαστασιάσαντες πρὸς αὐτοὺς, «ὡς γέγονεν ἐπὶ
^ / Ἁ [Lj , ^
τῶν προτεθειμένων πύργον xat πολιν οἰκοδομῆσαι
E ^ ν € ^ m A , U €
ἐπὶ xax) TQ ἑαυτῶν" εὐεργετῶν γὰρ αὐτοὺς ὃ
* ' M , “ει
θεὸς, συνέχεεν τὰς γλωσσας αὐτῶν, ὡς μὴ-
L Ne D S ou '
χέτι εἰδέναι ἕκαστον τὰ παρὰ τῶν πλησίον λε-

*
γόμενα. ἵνα à προκαταλαβοῦσα ἄγνοια διαστα--

, , V b: € 1 ,
.giabety αὐτοὺς πρὸς ἑαυτοὺς παρασχευάσασᾶ ,

» ^ ' , I EU x

ἀτελὴ τὴν πρόθεσιν αὐτῶν, ἀποδειξῃ" τοῦτο οὖν

1 E ^ ! A , v

ἐστι τὸ δηλούμενον ἐν τῷ ὁιαμέρισον τοὺς ἐν Tf
ζωῇ αὐτῶν.

A ^ ! 5 ͵ € Y

Καὶ τῶν χεχρυμμένων ccu ἐπλησθη Ἢ γαςῪρ

» , Y ^ b UE APP ^ 7
αὐτῶν. Κεχρυμμένα ὃὲ θεοῦ τὰ ἀναξια τῆς μνη-

$9 (Th Ly , A t ^ .
pg αὐτοῦ ὧν πάντων τὰ χαταλοιπα τοῖς νη-

' ' M ' ^ M ÀX
πιοις χατελειπὸν μετα τὸ πλησθῆναι τὴν χοιλιαν
“ M [D E E e ^ Α
αὐτῶν ὅτι 0€ ἀναξια τῶν ὄψεων τοῦ Θεοῦ τὰ
2. 4 ! ^ 19. 35
£uiÀngta , παρίσταταῖ ἐκ τοῦ Kouy* ἐξῆλθεν
Ui φι A , ^ ^ NON ^
γὰρ οὗτος ἀπὸ προσωποὺ τοῦ Θεοῦ" χαὶ ἔκ TCU,
γφλ ͵ ͵ ͵ » ,
οὐδὲ διαμένουσι παράνομοι κατέναντι τῶν ὀφθαλ-
^ /, ^ M e ,
μῶν Gov τούτων τῶν paxpay Θεοὺ τυγχανόντων
Li A ' » ^ 7
ἐμφορήθεντες, τὰ χαταλοιπα εἴασαν τόϊς νηπίοις
^ 7 ! ^ 3!
αὐτῶν. χορτασϑέντες υἱέων. τοῦτ᾽ ἔστιν ἀχα-
, : X ^ ' '
θαρτων" πάντων γὰρ τῶν μολυνόντων χαλεπωτε-
ς b A , ὁ.» »'
pov εἴ xat ἑαυτοὺς βλάπτοντες καὶ ἕτερων αἰτιοι
΄ ὰ ^ Y M δι Ἧι ἀν ἂν
γινομενοι" ὃ δηλοῦται καὶ δια του. χαὶ ἀφῆκαν
i] Li ^ , ^ LES Y
τὰ κατάλοιπα. τοῖς νησιοις αὐτῶν" τέλειον yap
, ^ , e or , E] e L] i ? ^M
ἀπατῆσαι, οὐχ οἵοι τε εἰσιν Oto περὶ αὐτῶν
, , e 1 7 ͵
γέγραπται" « «yU ὧν yap ἠδίκουν νηπίους 2, φο--
, A , i 3 ^ , ^m
» γευϑησονται: xai ἐξετασμὸς ἀσεβέϊις ὀλέϊ. »
' τ » ͵7 €^ ,
Φερεται γραφή ἔχουσα ἐχορτάσθησαν υἱῶν, Xi
4 c ᾿ , ͵ LÀ ! ,
cus υἱωνοὺς εἰς. χόρον ἔσχον" διαμερισϑέντες ἐν
Li λ Li »
γ) πολυτροπον τὴν βλαβην ἔσχον"

» / ' * A , Ἁ A c D » 0^
c) μόνον γᾶρ «utet, ἀλλα χαὶ cL νήπιοι αὐτῶν

D "€ € ^
τῇ ben ἑαυτῶν

, , ^ ͵ ^ ^
ἐχορεσθησαν τῶν χεχρυμμένων TCU Θεοῦ.
^ i] "i A 1
Exzétyot μὲν οὕτω, φησιν, καθὰ εἴρηται" « ἐγὼ
! , ! e ͵7
» δὲ ἐν δικαιοσυνῃ ὀφθήσομαι τῷ προσώπῳ σου"»
, ^ ! Es n οι € 5 ΠῚ €
οὐ γὰρ τῶν χρυπτομένων ἀπὸ. σοῦ ἡ ἀρετὴ ὡς ἢ
Μ Li , ^ ^ , L L4 :
ἐχείνων χακία" χάχειγοι μὲν αὐθάδεις ὄντες xat
, , 5 , A ᾿"
ἐϊόμενοι πάντων εἶναι πλήρεις; μηδὲν ἔχοντες,
€ , —- ^ » iU] LU E] Y
ὡς ἀπεντεῦθεν δοκέϊν αὐτοὺς χεχορτάσϑαι" ἐγὼ
Α ͵ὕ ' » , r
δὲ ἐκ μέρους γινώσχων ἄρτι, TOtE χορτασϑησο-
Ἢ eo) o» , "€ ! € ' uU
μαι ὅτ᾽ ἀν: 0937 ἡ δοξα σου ὑφισταμξνη κατὰ

l

181

. ' ?" r
τὸ ἐρχόμενον τέλειον: ᾧ προσβάλλειν τότε Qwa-

A ' τ ' M »
τὸν πρόσωπον πρὸς mpogwmcy* δυνατὸν ὀφϑησο-
- ͵ ^ A ^
μένην Sec) δόξαν ἐχλαβεέϊν τὸν μονογενῆ υἱὸν ,

A s , T » ^ A M
περὶ εὖ γεγραπται «ὄψεται πᾶσα σὰρξ τὸ σω-᾿

' , ^ 1.9 ,! «€ , '
X τύριον αὐτοῦ" xat ὀφθήσετοι Ἢ δοξα κυρίου" »
ν ^ ! e eg» » Li
πληροῦται τούτων £xagTcy , ὅτ᾽ ἂν StacoutSa
a Π ^ € mM / € ^ '
τὴν ὁοξαν τοῦ υἱοῦ, δοξαν ὡς μονογενοῦς capot
A Ι , h] , P i
πατρὸς, πληρὴς χάριτος xat ἀληθειας.

PSALMUS XVII.

A , Ls ,
To. δὲ λέγεται τί; οὗ χάριν τὰ ἄλλα, αὐὖ-

M M , M i 7 Π 1 ^
τὸ δὲ οὐδενὸς ἕνεγα" διὰ τοίνυν τὴν χατὰα τῶν
, ^ L € ' X 7 d A
£X. pay νιχὴν ci πόλεμοι, xoi πάντα τὰ Gpos
E] ' ' kd E Hl ,
ἀριστειαν βασιλεως συντεινοντα ἤδη xat τέλος
» 7. X ^ € , A »!
ἐχάλεσεν χαὶ Ot. . δεῖν ὑμνολογιας τὸν αἰτιον

3 a » 5 A m € ' é Ld
πρὸς ὃν ᾿Εσὸρας εἶπεν... παρὰ σοῦ ἡ νικη" οὗ

A 1 ^ 1 x c ͵ x
δὴ xat παὶς χαὶ ϑεραπευτὴς 0 Δαυιδ' xat οὔ-

X »*$81 , &£ t : /, , ^
to τὴν ᾧδην ἐν ἡμερᾳ, τουτέστιν ἐν tQ φωτι-
^ / δι. ἢ , i Lj e M
σμῳ προσάγει) "yix πᾶντες xat ὁ Σαουλ χατε--

! ᾿ ' Pes "" [E
Àv0ncay, μηδὲν βλαβεντος ὑπ᾿ αὐτῶν τοῦ Δαυιὃ.

» ᾿ ͵ € » I 1 M , ,

H xot χείμαρροι ἀνομίας, δια τὸ εἰς ἀνο--

7 5» x Y ͵ !

μιαν ἐρχεσῆσι τοὺς μὴ γενναιως ὑφισταμένους
͵ i] Y » [3 / A ef
πειρατηρια" χαὶ μὴν ὠδῖνες Θανάτου voi ἄδου

i] i] ' € ' ^ ἃ
τὰ πρὸς Θάνατον ἁμαρτήματα" οὐχοῦν χαὶ χει-

γε 1 , "^M i] ;
μαρροὺυς ἄνομιας ἐρξϊς τὰ

M 7 , M
xat Θανάτου χαχιας. τας

€ ; c^ !
βευματα τῆς χαχιας"

Li € /,
mpaxtuaa ἁμαρτίας:

' A Lied M ^ i 7 Y
Συμφωνα Ó€ tavta tQ, fui» ὃὲ εἷς ϑεὸς ὁ
V i] Id / 3 ^ , , 1
πατὴρ , xat εἰς χύριος Ἰηαοὺς Χριστος" εἰ μὴ
E Y Ld , e 3 ! wr λ
ἄρα χατὰ τοῦ αὐτοῦ ἀμφότερα λέγεται, πατρος
ἃ € M ^ L] / » A 1 1
Xa υἱοῦ JtcU χαὶ κυρίου ὄντος, διὰ tO ταυτὸν
^ ΄ E * / í E c D
τὴς Θεότητος χαὶ χυρίοτητος" εἰσαχουσϑεις δὲ
͵ ! , Li LEA ' m Y
πιστευει" παλιν εἰσελευσεσθαι ἐνώπιον αὐτοῦ τὴν
5*4! r, Hi Ἂ ὦ ΠῚ Ὁ ^ ^ 4
ἰδιαν xpawyn* Ἢ ὅτι Ὥσθετο τοῦ Θεοῦ ἐπινευ-

λ 3€ Y ^ 5 '
σαντος) xat Sape περι τῆς ἐχβάσεως.

"E » P Moy ^ I 3 Ἁ
τερος &9n* τὰ ὄρη ταῦτα μεϑίιστησιν ἀπο

D , Li € «wy ' LJ
τῶν ἡπατημενων . ο ἀπασᾶν ὡς *0XX0V σιναπεως

» ! 5» ͵ « ^ 3)
ἔχων πιστιν" ἐᾶν γᾶρ. φησιν ὁ Παῦλος. € χων

! e » / 7 € ^
πίστιν ὦστε Opn μεϑιστάνειν. τούτων ὑσῦρχε
A i] e ι ^ 1 aq
xai τὸ πνεῦμα τὸ σχληνιασμεῦ , περὶ co φησιν
€ M 3 »! , Li ,
0 GOD, εἰ εἴχετε τιςιν ὡς xovxo σινάπεως,
' y ^ y ᾿ ! » ^
ἔλεγετε àv τῷ ὄρει τούτῳ μετάβηθι ἔνϑεν ἐκεῖ.
» 7 uU i] 5» ; D ^ , ^ ^ ^.
Avtn.Ó& καπνος ἐν ὀργὴ αὐτοῦ, τῆς μοχϑερᾶς
e ' , H , ! 1 1
ὕλης δαπανωμενης, ἀναλογίαν ἐχουσὴς πρὸς τὰ

4. E
B. f. 58. b.

v. 4.
B. f. 56. b, et par-
tim Cord. p. 327.

efe
po

v. 8.
Cord, p. 328.

Cord. p. 329.

γι, 9.

v. 10,

182
, r' SUM e^ ^ ! 4
ἐποικοδομούμενα ἐπὶ τῷ Χριςῷ θεμελίῳ ὄντι ὑπὸ
! , ' ' , ,
φαύλων ἀνθρώσων , Lux , χόρτον, χαλάμην"
, NS , P ἣν € WM o»
φαύλαι δὲ ταῦτα πράξεις xat γνῶμαι" ct δὲ ἂν-
M ^ Y 1 ,
Üpaxtg, τοτὲ μὲν τὰς χολάσεις σημαινουσιν" ὡς
, ^ 3} e € 9» ͵ ͵ M d
ἐν τῷ" ἐὰν mtyX ὁ ἐχῶρος σου, Ψωμιζε αὐτον"
»" ὃ ὃν , - NI " e A ^ »
ἐᾶν Ovja , πότιζε αὐτον᾿ τοῦτο yap mowy, ἂν--
! M X A ^
θρανας πυρὸς σωρευσεις ὑπὸ τὴν χεφαλὴν αὑτοῦ"
M M , “ 1 , 5 M
xai τὸ, πεσοῦνται ἐπ᾿ αὐτοὺς ἄνθρακες πυρὸς
Y ^ , / Ὁ » ͵
χαὶ χαταβαλέϊς αὐτούς" οὗτοι ἔσονται σοι βοη-
! A : / E E '
Sua corte δὲ τοὺς διατσυρους τοῦ -JtcU λογους
t ^m "m ' A ^
χαθαίροντας τοὺς τῆς ψυχῆς λογισμοὺς" xat δη-
3 Γ à $215 4 a ^
λον ἐξ "Hoatov φήσαντος" xat ἀπεςάλη ἕν τῶν
M NC y 2. X D
σεραφιμ , xat ἔλαβεν &v9paxa ἀπὸ τοῦ θυσια-
ET ' i]
στηρίου mpi τοίνυν εἰς φαιδροτητα, τοὺς λογι-
σμοὺς τῆς ἑτοίμου πρὸς τοῦτο ψυχῆς" ἁμαρτω-
λοὺς δὲ xa S apt , τὰς πράξεις αὐτῶν χαταφλέ-
γῶν" τὸ δὲ πῦρ εἰ μὴ δέξωνται τοῦτο, κατας-
φλέξει τὸ ite αὐτοὺς τὸ αἰώνιον. Ἢ δὲ κατάβα:
σις.) τὴ τοῦ σωτῆρος ἀκόλουθος εἰχονομίᾳ" κατέβη
δὲ οὐ τοπικῶς, ἀλλὰ τῷ ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπαρ-
χων, μορφήν δούλου — τὸ δὲ ἀσαφὲς χαὶ

λανθάνον τῆς τοῦ θεοῦ γνώσεως , διὰ τοῦ yvó-

D 1 V ^N
φου παρίσταται" εἰς τουτο γαρ χαι Μωυσῆς 5

5 , ! C Y 3 ' ,
e ἣν ἀνθρώπῷ δυνατὸν, εἰσεληλυθεν" τοιαυτὴ

^ » /, —€- X » Ln
zat T) δεῦρο ἐπιδημία τῷ μὴ óc ὅλων ἐγνῶσϑαι
τοις etes
Τὸ. δὲ χεροὺβ ἐρμηνεύνται, πληϑυσμὸς γνώ-
σεως" Tólg οὖν λογίμοις τούτοις ζῴοις, ἢ γαὶ
e /,
ταῖς τοιαύταις ψυχαῖς. ἐπιβὰς ὁ ϑεὸς ἵσταται
^v , Li y $T" A , M
διὰ τῆς ὀξυτάτης νοήσεως" ἀνέμους δὲ εἰ μὴν
» V ! em /, ^ ͵
τοὺς αἰσϑητους v , tQ λόγῳ τῆς ain
ἐπιβαίνει τούτων ὁ Sog. ie αὐτὸς ὡς ov-
λεται" ἐξάγων γάρ ἐστιν ἀνέμους ἐκ ϑεσαυρῶν
.». , Y M ! ,
αὐτῶν" εἰ δὲ τοὺς πνεύματι μετεωριζομενοὺς 9
3 £ A , ᾿ »!
χαὶ ὡς ἀνέμους πνοὰς ἐχπεμποντας. σοφοὺς ἂν-
^ , - '
ὃρας γοήσεις, ὅτι xat τούτων ταῖς στερυξιν
H )! , ! e ^ /
ὃ Stog ἐπιβαινων ἵπταται “πανταχοῦ ) τουτέστι
e € ! ' V δ, A
ταις ὑψιπετεσι νοήσεσιν' xat ἀνέμους de διδα-
' δ τ ἐ ! ! 5 CUI NAR d
σχαλιας περι ἑτεροδοξων λέγων, &tmty ὁ ἀπο--
A gy» ,ὔ D
στόλος" παντὶ ἀνέμῳ διδασκαλίας ἐν τῇ χυβίᾳ
^ E ! Ps ' ' DM
τῶν ἀνϑρωπῶν , ἐν πανουργιᾷ πρὸς τὴν pesc-
^ ' ^ A ' 4 7 e
δίαν τῆς σλᾶνης" τῶν δὲ τοιούτων ἀνέμων ταῖς
/ f , ! ' L D ATI
πτέρυξιν ἐπιβαίνει πνευματα πλάνα" τῆς 06 ἀλη-

D

DIDYMI

Si); ὁ ϑεὸς ἐπιβαίνων διδασχαλίας, ὅπου βού-
λεται πνεῖ.

Σκοτεινῶν νεφελῶν εἰς φῶς διὰ σαφηνείας
ponds οὐδεμίας ἀπολογίας ὑπολείπεται
πρόφασις τόϊς ἁμαρτάνουσιν" διὸ εὐθέως τηλαυ-
γήσει τῶν Mu &xcÀovyS& - χάλαζαν χαὶ Xy-
ϑραχκας πυρὸς εἶναι" εἴδη δὲ χολάσεων διὰ τῶν
προσηγοριῶν σημαίνεται, xat τῶν περὶ Χριστοῦ
προφητευομένων ἐχβάσεως τετυχηχότων" ὁ ϑεὸς
εὐθὺς οὐρανόϑεν βροντᾷ" ἤτοι διὰ τῆς μεγαλο--

»*

7 ^ 4 ͵ M ^
φωνίας τῶν πληρουμένων λογων vro Ἰησοῦ. ἢ

"^ ὙΠ, L E] ͵
᾿ τῷ ἑχάστῃ διανοίᾳ ἐμβάλλειν ϑεολογίας ὑμιηλο-

,' 4 M V i ^ “ € n
τάτους λόγους τὸν θεὸν περὶ τοῦ μονογενοῦς υἱοῦ"

€

' A ^ Ml δ LAM ,
μονονουχὶ τοῦτο χεχραγὼς , οὗτος ἐστιν O υἷος

1 €- 9 ' $ e 5» , Α Ns à
μου ó ἀγαπητὸς ἐν Q "udownoa! ἀλλὰ xat ἀπο-

' 3 es
χαλύπτων τὸν υἱὸν αὐτοῦ, φωνὴν δίδωσιν ὁ ὕψι-
cog τοῖς ὑψηλῶς περὶ Χριστοῦ. διαλαβοῦσιν, ὅτε

e Ἁ M] ^ " ͵
οὐχ αἵμα χαὶ σὰρξ avtoig ἀπεχαλυψεν,, ἀλλ ὁ

A € aod A »y c! ef Xn dh
πατὴρ ὃ cUpcytog τὸν ἰδιον vicy* ὥσπερ 0e τέϊς.

, ΄ A ^ M ' Y
mapaoxeuugp.tvotg τὸν νοῦν πρὸς ϑεοστιαν wat
M 3 N ^ '
τὴν ἀχοὴν τοῦ 600 . . . ὃ χυριος xci ὃ ὕψι-
A Hi , ^ ' ΣΝ “ ,
στος τὴν φωνὴν αὐτοῦ διδωσιν. iv ὑπὸ τῆς οὐ--
! 3 U ^ /
ρανόθεν ἐρχομένης βροντῆς μετεωρισθέντες , &x-
^ A ^ Lb ! A ^
στῶσι μὲν τῶν γηΐνων προσπελάσωσι O6. τῷ οὐ-
^ 1 » f M E ss ' x
ρανῷ. τὴν εἰχόνα τοῦ ἐπουρανιοὺ φέροντες. xat
1 £f M ET ; , A Τὰ ͵
τὰ ὑψηλὰ τῶν νοημάτων πρὸς τοῦ ὑψίςου διδο--
I E , ! 1
μενα λαβωσιν" οὕτω τόϊς ἐναντίως hiinc
ἐξαποστέλλει mn ὁ ope "m osos συν-
ταράξαι τοὺς πρότερον περὶ τὸ wawov ὁμονοοῦν-:
τας" βέλη δὲ νῦν λέγει τοὺς τροαναφωνοῦντας
' ' RETE WA C E N.À
τᾶς κολάσεις λογοὺυς" txavat γὰρ αἱ ἀπειλαι ἐκ-
[p t m A ΄, * N
ταράξαι xoi ϑορυβῆσαι τὴν ψυχήν" ὅτ᾽ ἂν δὲ
Y f ' , 4
xai τὰς ptt αἰνιγμάτων λεγομένας ἀπειλᾶς σα-
' :Y ' 39 ^ , UJ lU
qim , xat φωτισῃ — δίκην τοὺς Uc
τῶν βελῶν τῶν προειρημένων σκορπιόθενταξ συν-
spot οἱ yap σχορπιζόμενοι τὴν πρὸς τὸ χα-
χὸν συμφωνίαν ἀποβάλλουσιν ὡς ἐν capax xot
συγχύσει γενόμενοι.
Πολλαχοῦ τῆς γραφῆς αἱ νεφέλαι τοὺς τρο-
φήτας σημαίνουσιν" ἀμπελῶνα γὰρ τὸν οἶκον Ἴσ-
A] 3 A 3 ' Ln 7 ^ Ll
paf tao) , ἐντέλλεται ταϊς νεφέλαις τοῦ μὴ
΄ $3 P £f * n 4 Cr C M
βρέχειν ἐπ᾿ αὐτόν" οὐχέτι. γὰρ map ἔχεινοις cO,

/ 1 ' 2 A ' , , 4
cade λέγει χυριος *«t τὸ 4. ἐγένετο λογος χυρίου

v. 16.
Ἂν, f. 02,

* ita cod.

IN PSALMUM XVII.

! ^ ^ € ΕἸ Li
πρὸς pé' μέχρι τούτων τῶν νεφελῶν ἡ ἀληϑεία
, Ὁ ^ ^ «^ Ac
λάμπει" αὗται ταϊς ψυχαίς ῥέουσαι λόγων πνεὺ-
^h c A H ^ , Um Y. » “ φιλ
ματιχκῶν, ὑετὸν οὐ γῆς ἀλλ᾽ ἄερος εἰσιν τοῖς ἐπί
e—- 5 ' € ͵ ^ ^ LJ ^ » ^
γῆς ἀποςαξάμεναι, ὑπὸ τε τῆς σφῶν ἀρετῆς xat
^-— 3 ^ ! ! d $$
τοῦ ἐνεργοῦντος πνεύματος μετεωριζομεναι" τὸ ἐν
. ὟΝ δ ων D - - ᾽
αὐταὶς οὖν ὕδωρ πρὸ τῆς διὰ τοῦ. σωτῆρος ἐχ-
Ἁ LJ s '
βασεὼώς τε καὶ σαφηνείας εἰναι λέγεται axoctt-
͵ X ' e ^ LÀ ^ ^
vow ὅταν δὲ λαλήσαντος τοῦ Θεου ἐν τῷ υἱῷ
, ^ ^ ^ € '
ἐπ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν, πληρωθῶσιν δ᾽ νόμος
Y ^ $45 “Ἢ " ' L1 ^
xai οἱ προφῆται ἀπὸ τῆς τηλαυγήσεως xot τῆς
͵ ' » ^ , I
ἐπιλαμψεως . ἐνώπιον αὐτοῦ συνελευσονται vegé-
" * 1 X A] Y € * ^
λαι φανεραὶ γινόμεναι διὰ τὸ τὸν wg αὐτῶν
' ^
προαναφωνήϑεντα παρέιναι,
᾿ * c ! j
« Kai ὠφθησαν αἱ πηγαὶ τῶν ὕδατων. »
ΠΩ ! € Uu ! ,
ὧν προειρημένων ἁταντων συμβεβηκότων , og
' . Ἁ - Uu ! , M
θήσονται ai πηγαὶ τῶν ὑδάτων" χαὶ εἰ μὲν πη-
΄ ' Li Ἁ , € ^
γάς τις λέγοι ὑδατων τὰς fe . . τῶν χαλῶν
᾿ , , ' ^ » 0^ , !
ἐννοίας, ὀφϑήσεσϑαι ταῦτα ἐρέϊ , ἀναβαλλομε-
^ , τ D Lo , ! A
γῆς τῆς επιχειμένης τῇ Ψυχὴ ἀγνοίας x«t xa-
LI Ld i] ^ « ͵
χιας" αὗται γὰρ περιαιρεϑειῖσαι) οὐχετι χρυψου--
€ tm i] D ^ 3 A M
σιν τὰς ἐν ἡμῖν πηγὰς τῶν ἀγαθῶν" εἰ δὲ xat
^ r A] V € N79
πᾶσαν θεοπνευςον γραφὴν πνευματιχὴν ὑπὸ αἀσα-
, ͵ 1 ,» c 3 Li
getaz χεχαλυμμένην, τηγᾶς ἐρέι ὀφϑησομενας ,
δι» » * 5 ͵ €. A
ἐπιστησον" ὅτ᾽ ἂν οὖν ἐπιςρεψαντων ἡμῶν πρὸς
1 a Y D , / X 3 ͵
χυριον περιαιρεᾳ τὸ τῆς ἀγνοίας καὶ ἀσαφειας
4 , x € ἃ ! ^ € T
χάλυμμα, ὀφθήσονται αἵ ἐγχείμεναι τῶν ὑδάτων
M » ^". , , " Ὁ A
πηγαὶ, ὡς εὐχόλως tQ ἑχάστης ἀρυεσϑαι xatd
M , , E] E] , 3 e
t0, ἀντλήσατε ὕδωρ μετ᾽ εὐφροσύνης ἐκ τῶν πη-
^ Ll , ^ V M 1 , !
γῶν τοῦ σωτηρίου" τοῦτο γὰρ τὸ ὕδωρ εὐφρασιας
ΦΊΛ i » ^ 7 e? »
€Cly παρεχτιχὸν οὐσῶν σωτηρίου πηγῶν, αἱ ἀπε-
ui ^ ^ ^ ^ € ^M M A
γεμηθησαν τῷ διορατιχῷ, zat νῦν ὁρᾷν τὸν θεὸν
» , Y ^ BJ , ' , ^
ἔχοντι γένει ** xata τὸ, ἐν ἐχχλησίαις εὐλογεῖτε
M A , , ^ , !
τὸν ϑεὸν, χυριον ex 'πηγὼν Ισραηλ.
Ἔν, ἢ ΄ V , “ ,ὔ
«Kat ἀνεκαλυφϑη τὰ ϑεμέλια τῆς οἰχουμε-
3 [4 , ' ^ ,

» νῆς ἀπὸ ἐπιτιμήσεως σοὺ xw » τῆς οἰχου-
' , ! 3. 9 n j 1 /
μένης ἐπειχοδομουσὴς δι ὧν πράττει xat λέγει
M ^ , ^ ' 3
xat νοέϊ" θεμελίοις τισιν προχαταβεβλημεένεις, οὐκ
» ἃ. Ὁ Nx. M ΄ ͵ qo
ἂν ἅμαρτοις τὰς ἕξεις χαὶ διαθέσεις «. μένης" ὅτ
* ' M ! [od ! , ^
ἂν διασχορπισῃ τοὺς φαυλοὺς tctg βέλεσιν αὐτοῦ

͵ ^ ν᾽ e^ ^v

xxi συνταράξῃ ἐχλάμψει τῶν ἀστραπῶν αὐτοῦ,
^ ^ ^ , , , ^ '

τῶν χρυπτῶν τῶν ἀνθρώπων φανερων γινομένων;

^ b uU HJ ^ ' Π

φωτίζοντος τοῦ θεου τὰ vpuntX τοῦ OXOtCUG, χαὶ
" " X ! ^ , , ,

φανεροῦντος τὰ StpitÀux τῆς οἰκουμένης) ἄνακα-

183

͵ , , MM ^ L]
λυψει βαϑέα ἐκ σχότους ἀπὸ τῆς ἐπιτιμήσεως

^ , ' £. 9 $5 »ν M ! , A
τῆς οἰχουμενὴῆς VG αὐτοὺ χατα παντων" εἰ O6.

i ΄ , ' r ' L] r »
xat θεμελιὰα οιχουμενὴς À &yet τις tcug θειους ἀν--

ΝᾺ M » ^ / V A c!

ὃρας, δια τὸ εὔτονον τοῦ [co wow τὴν στεῤῥο-
- » ^ » Ὁ» , ^ t

τητα τῆς ἀρετῆς γ EQ εἰς ἐπιχοδομοῦνται οἱ Xat-

A i] L , ^ G A

τὰ Χριστον πολιτενομενοι , ἀναχαλυπτεσϑαι καὶ

L A , ' , /
tcvtcug τοὺς θεμελίους συμβήσεται, ἐπιτιμήσεως

, A ^ 7 ^ 4
γινομένης κατὰ τῶν ἁμαρτανόντων" τῆς yap xo-

/ ͵ i] € , ^ G ,
λάσεως τούτων μὴ απτομένης τῶν ϑεμελίων ,
' Ἁ , , » rf »! ι
φανέερωσις xat ἀναχάλυψις αὐτῶν ἔσται" « Απὸ
E ' ! ^ 5
» ἐμπνευσεως πνεύματος ὀργῆς σου" » Οὐ παρ-
M ^ , M ^ M
αὐτὰ tolg ἁμαρτάνουσιν θεὸς ἐπαφῇ τὰς τιμω-
d , MER 4.7 M 5 5, 3 L
ριᾶς" εἰ γὰρ τοῦτο ἔγινετο, τὸ παν ἄρδην ἀπωλ-
' Y ! ^
Àuto, ἀλλ᾽ ἀγαϑότητι wat φιλανθρωπία πολλῇ,
" / ' ἢ
éxXctote τληϑους ἁμαρτημάτων γινομένου" οὐ
, , , P4 9. ^ ^
xaÜ' &xXxeny ἡμέραν ἐμπνέειν αὐτὸν πνεῦμα τῆς

b ^ λ - em ^ ΕἸ ^
ὀργῆς ἑαυτοῦ διὰ τὸ τπροαναφωνέϊν τῆς ὀργῆς

HU , /, M , V , ^ 5 ^
. Tüg χολάσεις" παιδεύσω 79p αὐτοὺς ἐν τῇ Cp7í

^ Lj » ^M
τῆς Θλιψεως αὐτῶν. '
€SN/ MANO y ^ ^
Ἔξ ὑδάτων πολλῶν, ftot τῶν ταραχωδῶν χαὶ
ἁλμυρῶν πραγμάνων τοῦ βίου: τροπιχῶς ϑαλάτ
er dnd vui ἐπ τὸ pores n ON
, Y ! A
τῆς ὀνομαζομένων, Ἢ ἀντιχειμένων χαὶ τεταραγ-

' [NC 4 i , M ! ^ E] !
μένων" ἐπιστησον δε, EL xat δογματα τῆς ἀθεο-

e 3 LU M , / L4 A
tntog ὕδωρ ἐστιν πολὺ εὖ δυνάμενον σβέσαι τὴν.

$.— A ^? 8$ LU S5 3. $5 €! €
ἀγάπην" δυνατοὺς O06 ἐχϑρους ἐξ ὧν puecot ὃ
9 i] LN i: ' D 3 ! P 1 δὲ DEA A
εος , τοὺς Mcpatcug ῥητέον" ταχα ὃὲ χαὶ τοὺς
» ; LE LI M] ^ , τ
ἐν ὑπεροχαὶς ἀνθρώσους , χαὶ τοὺς ἀπατᾷν
Uh 1 ! J b
προτεϑειμένους δια ψευδωνυμου γνώσεως, ὅτ᾽ ἂν
i] i , E x , , '
ὃεινοῖ περὶ σοφιστειαν GGty* οὐχ ἅμαρτοι dé τις
A ᾿ ,VN/ ' yu» ὃ “Ὕ»
χαὶ τοὺς ἰδιους λογισμοὺς) ὅτ ἂν δυσαρεςῶνται
» 7 » ' 3 oy 5 EE , '
τῇ προνοία Ἢ «zt περὶ ἄλλην ἀσεβειαν ἐπανεχω-
E i] 3 , i] Pe.
σιν. EySpzug δυνατοὺς λέγων, xat ῥυσθῆναι

LAE
oc

, ^ ! EJ [C 3

ἐκ τῶν μισούντων, ἂν ὑπὲρ αὐτὸν χραταιω-
“Ὕ , ^ Li M /, $48 E a ι

θωσιν ἀξιόὶ . μισούντων Js μάτην" οὐδὲ εἰς yop
A A e 5 , »€ 7

δια τὸ φαῦλος εἰναι μισουμενος , παῤῥησιάσεται
Hi ' , M Lo » ^M 3 » “νὴ

πρὸς Stoy ταὐυτὴν τὴν εὐχὴν timtu" ἀλλ᾿ Ov ἂν
ι M ι N , Y , "Ἢ A

δια Χριστὸν x«t τὸν ὀρθὸν [uev μισῆται παρὰ
el c ^ ^ L1 ' -

τῶν ἁμαρτωλῶν τῶν τὴν ϑεοσεβειαν βδελυττο-
g^ » Y ^ € ^ ' Py

μένων" ἔλεγχον γὰρ τῆς ἑαυτῶν πολίτειας ἡγεῦν-

U ^ Li , ͵ e ἃ €
ται τὴν τοῦ δικαιου ἀναστροφὴν" οὗτοι O6 et. μι-
^ V M r, » , f«4

σητιχῶς πρὸς τὸν δικαιον ἔχοντες, Tot6 μαλιςα

, , ve» » / x , ^ '

ἐπιτιϑενται ὅτ ἂν χαχώσεως καιρὸς ἐνστῇ" τὸ

/ ^ BJ ^ , J
γὰρ χρίμα τῆς προνοίας ἀγνοοῦντες, cU Oi. dÀ-

y Y.
B. f. 63. . b.

v. I9.

v. 90.
A. 1. 30.

v. 20.

v. 20.
B. f. 63.

184

DIDYMI

» , € , - M. τ ' .' 4 1 A ?
λό τι, ἢ δ ἁμαρτιας ϑλιβεσθαὶ τὸν διιαιον Ὅτι ἐφύλαξα τὰς ὁδοὺς χυρίου, χαὶ οὐκ ἐσέ» 8.1. sh

! € e
ὑπολαμβανουσιν" ὡς οἱ διαλεγόμενοι τῷ Ἰὼβ’
Na M "e ΄ A! !
τοῦ γὰρ Seco ϑλίψεσιν αὑτὸν ὑποβαλοόντος ὅπως
5 ^ ! »! » «x , , ^
ἀναδειχϑ διχαιος, ἔφασχον ελεῖνοι ἀσεβείας xat
: ἢ ! , / 5»,
ἁμαρτίας χάριν τούτοις περιπεπτωχέναι τὸν ἄν-
3 Y M ' ^ A , M !
Opa* ἀλλὰ wet χατὰ τοῦ πταῖοντος ἰσχυροι πᾶν-
' , A ! «
τες οἱ ἀλιτύριοι δαιμονες xat o διαβολος., ὡς
- τέ d Vo x !
νοεισῶῖαι νῦν ἀάκωσιν τὴν ἁμαρτίαν.
Avg d 3 ' " 9
« Καὶ ἐγένετο κύριος ἀντιςριγμᾶ μου.» Ἐν
ΟΝ ἷ M ΄ e? » λ M 1
ἡμέρᾳ yap καχωσεως ὅτ ἂν tig πρὸς τὸν Sov
A ! ^
χαταφύγῃ , ἕξει αὐτὸν ἀντιστήριγμα αὐτοῦ γι-
^ 5 ' 1
γόμενον., τοῦτ ἔστιν ἀντίστηριζοντα «otov, ἵνα
Y Y / A VERS QUT:
μὴ χλονηϑεὶς χατατεεσῃ" xxi περὶ τῆς τελειᾶς
^ ^ 3 ' M M ' 3 '
γοῦν ψυχῆς,, ἀντιστηριγμα τὸν θεὸν λογον ἐχου-
" 3 Ju ' ,
cnc, ϑαυμαστιχῶς οἱ ἀποδεχόμενοι τὴν ἀνάβα--
1 ἢ EN / "
σιν xat λάμπρινσιν αὐτῆς. φαάσχουσιν" « τις αὖ-
, LH E
tn ἡ ἀναβαίνουσα λελευκανϑισμένη, ἐπιστηριζο-
, $4 M , , .» ^
μένη ἐπι τὸν ἀδελφὸν αὐτῆς;
M ' '
« Καὶ ἐξήγαγέν με εἰς πλατυσμόν.» ᾽Αντι-
/ A c 7 , LA ^»-1
στήριγμα γὰρ o χυριος γινόμενος τινι. ἐξαγει
.. 3 ^ / ^ ^,
αὐτὸν ἐκ τῆς στενότητος τῶν Θλιβερῶν, πλα-
ἡ 2 ὼ , αἱ M M , PE
τυσμὸν αὐτῷ δωρούμενος" wat& tO , ἐν ϑλιψει
, ' E ' M / !
ἐπλάτυνας pov ἐν ϑλιψει δὲ πλατύνεται τις ;
E] »! S ^ ' Lj . ^, "1 i]
οὐχ ἔξω τῆς θλιψεως παντῶς γινόμενος ,: ἀλλὰ
A , ^ A $574 ͵
γενναίως καὶ εὐλαβῶς τρὸς αὐτὴν “τεταμένος"
! e , ' *
« Ῥύσεται pt, ὅτι ἠϑελησεν με. » Κᾷν ὅτι
! ! 3) ' 3^! '
μᾶλιςα πλειστὴν ἔχωσι δυναμιν, wÜtÀnotv yop
, A / CLA ^
με, movta τὰ θελήματα αὐτοῦ ποιοῦντα. « Καὶ
3 / ! bU M ,
» ἀνταποδώσει μοὶ XUptog χατὰ τὴν δικαιοσυνὴν
,
1 Mi P ΄ ^ ^
» μου, xai χατὰ τὴν χαθαρειότητα τῶν χειρῶν
» ' ΄ ^ i]
» μου ἀνταποδώσει pot. » Πάνυ ye χαθαροῦ και
Lj € ES * » 1 ΄
τελείου ἣ παῤῥησία γ μηὸεν xxv to βραχύτατον
, € ^ d e H v
κατοιγινώσχοντος ἑαυτοῦ" ὅθεν οἱ τον ψαλμὸν του-
3 ^ | ^ ^ » vw 7
τὸν ἐκ προσώπου τοῦ σωτῆρος εἰρῆσθαι Θελον--
MI / Y ! , .Φ ἥν
τες. χαὶ ταύτην τὴν λέξιν προσάπτουσιν αὐτῳ
Li M ' € ^i LA
πεπειραμένῳ χατὰ πᾶντα xx ὁμοιότητα χωρὶς
€ L ! N M '
ἁμαρτιας" δικαιοσυνὴν δὲ, τὴν χαϑόλου mpaxti-
δα τὰ E / ! ᾿ M Y
χὴν ἀρετὴν λέγει χαϑαρειοτητα δὲ χειρῶν, τᾶς
M , E à Ἀν 7
mpaxtixag ἐνεργείας χαθαρας xat ἀμολυντοὺς γι-
Π] ^ M / LOUP AD ^" o^
νομένας τῷ ἀπὸ βελτίστης λέξεως ἐπιτελέϊσϑαι"
^ lU] V D S c ^ ^
πολλαχοῦ γὰρ τὰς χέϊρας Emi τῶν πρακτικῶν
7; 3 A e^
δυνάμεων λεγομένας ἐστὶν εὑρεῖν.

A Ml € 3 25 AN 4^
Θέλει θεὸς τὸν ποιοῦνται αὐτοῦ τὰ θελήματα:

»

37 7À ^ ^ b M] E I
» βησα ἀπὸ τοῦ θεοῦ μου.» Ταῦτα δὲ cux ἀλα-
^ 3 " 3 : '
ζονικῶς φησιν, ὥς τινες οἴονται, ἀλλ᾽ ἀνατιθεὶς
t e i] » f ^ 7 '
τῷ Θεῷ τὴν αἰτίαν τῶν κατορθωμάτων" φυλάσ-

δὲ M € ^ 7 € ^ 3 ^ o^
c& δὲ τὰς ὁδοὺς χυρίου, ὁ ταῖς ἐντολάϊις αὐτοῦ

΄ M € 1 Ἣν ^ :
πορευόμενος. xot οὐκ ἀσεβέι ἀπὸ τοῦ SecU ἕαυ-

D € ^ A e ^ ,
τοῦ" ὃ ὀρθῶς περὶ τῶν τῆς ἀληϑείας δογμάτων
ὃ λ M 9) A “ , -“ M

ἰειλήφως , ἀμέμστως ép. Θεοῦ ἐννοῶν , χαί

Li i] ^ ^
ἅγιως περι Χριστοῦ διαλαμβάνων,, χαὶ εὐσεβῶς

Hl ^ Li 3
περὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος ἐνθυμούμενος. χαὶ περὶ

^ 5) / à ^ ζ

τῶν ἄλλων δογμάνων ὃν δεέϊ τρόπον δοξαζων.

e ' M / δι cR ! hi
«Ὅτι πᾶντα τὰ χρίματα αὑτοῦ ἐνώπιον uou.»

, M ΚΕΝ , M ' B rm Ὁ
Εἰ yap καὶ ἀνεξερευνητα τὰ χριματα αὐτοῦ wat
δὴ , Δ Ὁ ἃ Jp uk ᾿ 3
ἀβύσσῳ ἐοιχότα διὰ τὸ ἀχατάληπτον, ἀλλ᾽ οὖν

M ΠΡΑΝΗ͂ ὁ nef ΜΕ ἢ ^
γε δυνατὸν ἐνωπιον αὐτὰ ἔχοντα, μὴ δυσαρε-

m ^ l4 A. 77» d^. N

ςεῖσθαι τῇ mpoveia , pande ἀσεβειν εἰς τὸν mpo-
! M M M ! ,
νοούμενον" εἰ yap x«t μὴ χαταλαμβάνωμεν, ἀλ-

' ! ^» ͵ m E
. λα ye διατεθεντες ὅτι θεοῦ χρισει ταῦτα ἐπιτε--

Aétat, εὐαρεστούμεϑα αὐτόϊς" χαὶ αὐτὸ δὲ τὸ
ὄνομα τὸ χρίματα. τὴν ὀρϑότητα τῆς διοική-
σεως σημαίνει" ἐμπεριέχεται yap χαὶ συνεξακού-
état τῷ χατὰ δικαιοσύνην γεγονέναι, τῶν παρὰ

A , αλ , 7 / ὑπ ^
το ορον ἐσιτελουμένων᾽ χριμᾶτων αὐτο TOUTO

8 LY /, e M ,
ἀδιχων χαὶ διεςραμμένων. « Ἕνεχεν yap ccu-

M , ! M ,
*» τοῦ φησίν, ἐξελεύσεται τὸ χριμα διεστραμ-

7 A V L4 , ^ , aL
» μενον χαι τὰ δικαιώματα αὐτου οὐὐ ἀπεςῆσα

CM ν 3 E es e ^ V Li
» ἀπ ἐμοῦ.» Tov τοῦ Θεοῦ, φησὶ, διχαιωμα-
/ , ^ Y , ^ L
τῶν ἀντεχομαι" ἀναχωροῦσι yop ἐκείνων τῶν μὴ
t e / 1 , ι
περιεχομένων αὐτῶν: δικαιώματα ὃε ῥητέον τα
" ͵7 i] , 7ὔ -€
xat ἰσότητα xat δικαιοσύνην vevop.cÜecnptvan ὡς
i3 $^ Ι͵ ^ [4 D A oC ἢ
τὸ «ἐᾶν χτησὴ παῖδα εβραϊον, καὶ τὰ εξῆς" »
ἢ Y E ! ^ ^ 4
τούτων γὰρ &mavcov προτεταχταῖ xau ταῦτα τὰ
7] Φ ͵ A λέ". !
δικαιώματα" οὶς τταραϑήσεις χαὶ τὰ εξῆς" δυναι--
A i] e E /, 4g. 7
ται δὲ τὰ ἅμα tüg διχαιώμασιν ὠνομασμενα
y i] ' il Li
cnpatyety τοὺς δεδοχιμασμένους χαὶ ἐξητασμεένους
^ ^ ! RES. V 1 ᾿ Yos,
τοῦ SecU Aoycug' οὗτοι γὰρ διὰ vo μὴ ἐλέγχε-
. 4-3 / / 5 : P4
σϑαι ἢ ἀνατρέπεσϑαι χεχρίμένοι ὄντες, χριματα
» " ως 1l ; A t € 1 ^ ,
εἰρηξαι" ταὐτῃ γὰρ wat ct λογισμοι τῶν δικαίων
! “-» y r ᾿ ΝΟ -“
χρίματας τοῦτ᾽ ἔςτν ὑχριβωμένοι" xat αὐτὸ τοῦ-
: : |
το γχανοσιν ἐοιλοτες.
,ὔ ; ᾿ αὐ τ, IDA iar Ἂ vy
Τάχα οἱ μὴ διὰ θεὸν ἀλλὰ δια δοξαν Ἢ ἕτε-
7 M] » ^ , ,
ρόν τι τὸ ἄμωμον ἔχοντες καὶ ἀναμαρτητῶν ,

5 δον αν 7 , M 1 D c
ἄμωμοι μὲν εἰναι δύνανται. οὐ μὴν μετὰ θεοῦ" οἱ

v. 23.

v.

26.
. 36. b

IN PSALMUM XVII.

Ax 12 1 A δὴ ,
δὲ διὰ θεὸν τὸ ἀγαθὸν καὶ pn ἄλλου του χάριν
5» Ἁ ^ M L4
ἀσπασάμενοι, μετὰ ϑεοῦ εἰσιν ἀμωμει" αὕτη

^ ε Ἁ M e , ͵ ον δ .2 A
jap à πρὸς ϑεὸν ἕνωσις , ἀμώμους xat ἀγαθοὺς
' € LÍ. LU UI ,
φυλάττει" οἱ δὲ ἀποζευγνυμενοι xat χωριζόμενοι
9S4 E 5l. E ; n
Sec), μωμητοῖ εὐϑὺς γίνονται. τέχνα μωμητά
ι 3€ ἂν ' A ' 2d
διὰ τὸ ἅμαρτειν γινομενα" «Καὶ φυλάξομαι ἀπὸ
^ » Li 1 H Δ
» τῆς ἀνομιας μου"» Ὁ τα προειρημένα πάντα

! ^ »/ , ^ , , 4,
χατορθωσας , πῶς ἰδίαν αὐτοῦ ἀνομιαν λέγει s
DX ' ΄ $952.54 U ! 3 4 X
ἐσιστήσεις μὴ mot οὖν ὃ βουλεται λέγειν ἐστιν
^ € ͵ ^ , Hi B. 4 " M
τοῦτο᾽ ἡ διανεια τοῦ ἀνθρώπου ἔτι τὰ πονηρὰ
x , ^ 3 , : m
ἔγχειται ἐπιμελῶς ἐκ νεότητος , ὡς ἐσιῤῥεσσῶς
»* M Ἁ ς , c f 1 €
ἔχειν πρὸς τὸ ἁμαρτάνειν ἡδονῇ Θελγομενὸς" ὁ

id ^ , € —" € M 3 Y

cuy τῷ νομῷ τοῦ Θεοῦ ἑαυτὸν ἐπιδεδωχως. Qu-

, , κι ^ , ' ^ ,
λάττεται ἀπὸ τῆς ἐνσχιρτωσασης τῶν ἀνθρώπων
, ! ' M M ! m ^
ἀνομίας" τάχα ὃδὲ χαὶ TO λεγόμενον ἐν ἡμῖν τῆς
1 , » »* Α V W -:
caros φρονῆημα ἔχϑρα ὃν πρὸς toV , xat τῷ

' ^ Mu s ' ' b
VépQ αὐτοῦ μὴ ὑποταττομενον, ἀνομία τοῦ ἀν-

θ Uu »* Ν »» «Φὦ "n Li ! τ τ :
ρώπου £g», «9 Ὡς 9u αττεται τίς. πνευματ,

A , ^ , —- A , M
τὰς πράξεις τοῦ σώματος θανατων, χαὶ-ἄἀπεχο..
^ ^ 1 μὴ
μενος τῶν τῆς σαρχὸς ἔργων.
δι τ ! ᾿ ' H H
« Καὶ ἀνταποδώσει pot wupteg xata τὴν ὃὲ-
Li / , M ^7
» χαιοσυνὴν μοῦ. » Διχαιοσύνην ἐνταυπα χαλεὶ
A , 5» “ f
τὴν &x πίστεως ἴησου Χριστοῦ συνισταμένην"
' N ^ Li 3 4 ,
διχαιοσυνη γὰρ Θεοῦ πεφανερωται tci πᾶντας
-- ^ Y , ^ ’ ἥ P
τοὺς πιστεύοντας" τῷ yop opSüg πιστευοντί, f
,! , / L , Hi
πίστις εἰς διχαιοσύνην λογιζεται" συζύγως 06 xa-
δὲ -οὰ ^ € 1 ^ 3 EDS '
θαρειοτήτα χειρῶν ἐρεῖς τὰ λαμπρῶς vat ἀμολυν--
' ^ Ἵ ἥδ᾽ e M
τως ἐνεργούμενα τῆς πιστεῶς Efjo* ὧν χωρὶς.
€ , Ἔν s
Ἢ πίστις νεχρα ἐστιν,
3 ^ E ^ 1 '
Αϑρόδως μεταβολῆς τροσωσου γεγενημένης ,
^ ἣν Y M Y λ . 7 '
épei ttg πρὸς τὸν θεὸν τοὺς προκειμένους ςιχοὺς
, A à €. , LÀ "A. 3 «v M
λέγεσθαι δια τὰ ἐπομενα" cux ἄλλῳ yop tei τὸ,
e ' ' M , i U €
ὅτι σὺ Àacy ταπεινὸν σώσεις, xat ὀφθαλμοὺς vnt-
' , i ^ ^ ^ ,
(ngay) ταπεινώσεις, ἢ τῷ Θεῷ" ἄλλος O& λέ-

M M M N , M M » , -“
£a μὴ πρὸς τὸν θεὸν, ἄλλα πρὸς ἄνθρωπον ταῦ-

Et ^ i] € i ^2
τα λέγεσθαι, τῷ τὸν ὁσίοις συνδιατρίβοντα pu-

^ Rn du ' , / ᾿ A ^ ͵
μέϊισθαι ἐχεινων τὴν ἀῤετὴν" τὸν δὲ σὺν φαύλοις
»! ' LESS Ὁ e i € &
ὄντα, διαστροφὴν ὑφιστασϑθαιγ ἢ φησιν ἡ Sel
^ ^ , « , ^
τῶν παροιυιων γραφή" o συμπορευόμενος aogzte ,
^ 9: A , »
σοφὸς ἔςαι" ὁ δὲ συμπορευόμενος &opogiy , γνω-
' / eft |! «e € ἢ
σϑυσεται" ἑρμηνεύσεις οὕτως" μετὰ TCU ὁσίου,
7" ../ € 77 ! 50^ b ,
ὦ δέσποτα, ocu gh , παρέχων αὐτῷ τὴν EX

^ Ee ἃ e ! ?
σοῦ xepnycuuevriy ὁσιότητα, ἵνα τελειωθεντα az

185

φι , i € h. 3 , s...
αὐτὴν εἰς τὴν ἀρμοζουσαν ἐπαγγελίαν εἰσάξης ,

X » ^ D E d d
xat τὰ ἄλλα ἀκχολούϑως τῷ πρὸ αὐτοῦ. Εὖ δὲ

ι M M » «v , 7 M
qnat xat τὸ εἰπέϊν , διαςρέψεις" δυναμένου γὰρ
, ^ ' ^ , ^
eei» , μετὰ στρεβλοῦ Ouxotpégn , τοῦτο μὲν

Y. 27.

οὐκ εἴρηκεν , ἀλλὰ διαστρέψεις" τὴν γὰρ πρὸς

1 ^ : , / c 1 '

τὰ φαῦλα πορειαν χωλύων ὃ ϑέεὸς ) διαστρεφει
, !

τὸν ἔπειτα χατατρέχοντα, φράσσων τὴν ὁδὸν

i dics "EJ 3 V ͵ $$ Ὁ
αὐτοῦ ἐν σχωώλοψιν, xot τᾶς τριβευς αὐτοῦ ἄνοι-

ὃ Pica d H A , " / Ἁ χύε 9 »
Χο 200 ey 770 ευεργεσιᾶς 4 τὸ γωλνέσσαικ

e^ ^ M /, ^ y
τῶν χαχῶν" o δὲ δὴ ἐπ ἀνθρωπου ἐξειλῆφϑαι
β λό » ^ i ' “ ἄ ὃ E]

ουλόμενος , ἐρεῖ τὸν συνόντα ὅσιῳ ἀνὸρα. ἐκ

^ ' E f x ^ €5.9 X
τῶν πραττομένων ὁσίων ὁσιοῦσθαι" ὡς Ἐλισσαιε

' ἣν ' V ! X τῳ r

μετα τοῦ Ἥλια, xat Τιμοθεὸς μετὰ τοῦ llav-
' A M , ' L 5 M

Àcu* xat ὁ σὺν τῷ ἀδωῳ στευδων εἰναί , τὴν
! E 9 ' ^^ » € '

ἐκείνου ἀρετὴν σπασάμενος, ἀθῶος Ecau* ὁμοίως

ι νι ς , i] , ^ ! b €
Ó€ xat ὁ ἀνὸρι ἐχλεχτῷ συνδιατριβων., καὶ o

4 δ 1 4 ᾿ iU] ὦ». " ἂν 's
στρεβλῷ dé συνὼν xata τὸ ἐθέλειν αὐτῷ ἐξο--
- ͵7 es ! Y
μοιοῦσϑαι, διαστρέψει ἑαυτοῦ τὸν βιον" ὁ ὃς οὗ-

^ i]
ueraalé πρὸς

A ' L
τως τοὺς στιχοὺυς σαφηνίσας , |
A A M ͵ Ὁ. Ἃ ^ e M M
τὸν ὅεον τὸ πρόσωπον CmO τοῦ « Ott GU λαον
' ἢ ;
» ταπεινὸν σώσεις.
ι ^ ! * s. € '
«Ὅτι gv φωτιέὶς λυχνον zu , xubtt* ὃ ὅεος
vé Y diss V ^
» μεὺ Qottéig τὸ σχότος pov. » ΤῸ δεχτιχὸν
i] ^ ek Li » , ^ 23
φωτὸς τῆς Ψυχῆς μόριον, ἧτοι δυναμὶς , τοῦτ
» ^ a Y ; UL
ἔστιν ὁ νοὺς ὃ χαὶ λογιστιχοὸν τινες χαλοῦσιν ,
L4 ^ Ψ , , i 3- X E]
λύχνος αὐτῆς εἰναι λέγεται" cux ὧν αὑτὸς xaT
M ^ » "1 M ' A 3, ,
οὐσίαν φῶς ,) ἀλλα φωτὸς δεχτιχος" τὸ O& σχο-
3 v A A m. : ͵ E
tog αὐτῆς, τὸ ϑυμοειδὲς, xat ἐπιϑυμητικὸν ἐς ν"
«2» ὦ S « ^ p x δὰ ^ φᾷ
ὅτ ἂν οὖν ὁ vcug φωτισϑῃ UGO τοὺ χυριου, με-
] , ^ ^m 38! $9 M L
ταῦδοντος αὐτῷ τῶν ἰδιων αὐγῶν , τὸ τηνιχαδε
i] y "y cem ^. E ' L4
xat tà τῆς ψυχῆς ἄλογα κινήματα, φωτιζε-
» ^ 5» Li , , ,
ται ἐσιστημονιχῶς ECLTEACUUEYAC οὐχ ὅτε EG αὐ-
^ * » 7 M , 7 A
τῶν τὰ ἀλογα μετέχει φωτὸς) ἐσιστήημης γὰρ
3 1 , , v &c x ^ : '
ἀνεπιδεχτα, ἀλλ᾽ ὅτε ὑπὸ τοῦ πεφωτισμένου ,
Ὡς , ᾿Ὶ , 5 e ^ ͵ »
ὑπὸ ἐπιστημὴς XQ ἀρετῆς. ὃν ét τρόπον ἄγον-
qd» 5 €x “Ἢ ' ^ ς ^
ται ὅτ᾽ ἂν οὖν ὑπὸ tcu χυριου φωτισθῇ ὃ νοῦς,
ἃ 5» , , 7 , [ey ͵ L1
ὃς ἔρηται λυχνος , ἀναγχαίως GxcÀcucz hast xat
1 ^ 1 , , € m / , 1
τὸ φωτισθῆναι τὸ εἰρημένον ἡμῶν σχότος" εἰ δὲ
τ ᾧ € m i] ! o» » c
τὸ ἔν ἡμῖν πέφυχος φωτίζεσθσαι , τοῦτ ἔστιν O
^ » A , uU ' »
γνοὺς, Ot ἀνοιὰν χαὶ ἀνεπιςημοσυνὴν GXOTOG EU.
^ ' € » ^ ^ , ,
ολλῷ πλέον αἱ ἀλογοὶ τῆς ψυχῆς δυνάμεις , cux
»᾿ ! € Li , ,
ἐχούσαι τεφωτισμένον ἡγεμόνα, ἐπιτετάμενον
5 ' ' ym d p. a Y € A
εἰεν axotog. Kou vcvtO ἔςιν 0 Quoi) 0. σωτὴρ
24

v. 29.

γ. 30.
À. f. 95.

186
3 5 3:15 L] ^ Ju , A ,
εἰ οὖν τὸ EV σοὶ φῶς, σχότος ἐστιν. τὸ CXOTOG
! , ᾿ bua 1 dé ͵ TAA
mogcy 5 εἰ γὰρ ὃ ὀφϑαλμος τοῦ σώματος, TCUT
» ^ , cu » ,
ἔστιν ὁ νοῦς ὀφειλων εἰναι λυχνος ἐςερηται φω-
4 ^ ! ΓΑ, “ »
τὸς, τοολλῷ OGAeoV τὸ ἄλλο, lv οὕτως εἴσω ;
^- ἐνὶ e ^. 7 * , ^ M J
cux τῆς ψυχῆς σχῦτος ὑπάρχει σῶμα δὲ οὐχ
4 Li ᾽ OR , A Y Y 4 LA
8 περίκειται ἀνθρώπινον, ἀλλα τὸ xata τὴν ἀλο-
΄ » 0^5 ! vix uf λ M €
γον σύστασιν αὐτῆς τυγχάνον" τάχα O6 xot οἱ
M ^ D 3 ' p). ἃ 3
τὴν γνῶσιν τῆς ἀληϑειας τοεφωτισμένοι ἐξημ--
t d ι ͵ ^ ' N€. ᾿ῳ “
μένον ἔχουσι τὸν λύχνον, τοῦ χυρίου αὑτοῖς τοῦ--
! A M ' : ΜΕ, ^ »!
το δεδωκότος" τὰς δὲ πράξεις xat ὄρθον ἀγον-
» e ' M e V A ,
τες ἐκ τοῦ πεφωτίσθαι τὸν νοῦν, wai τὸ σχοτος
“ Ui , e νι u
“αὐτῶν ἔχουσι φωτιζόμενον. Οὐχ ἥκιστα dé xot
^ € / c [4 3 A A ^
τοῦτο ρηϑείη" οἱ θεωρίαν ἐπιστημονιχὴν πέρι τῶν
“᾿ Hl I / '
γοητῶν καὶ ἀοράτων πραγμάτων ἐσχηχότες, mé-
, Ε'.ἃ ! » , Sud M ? *
φωτισμένον ὑπὸ χυρίου ἔχουσι Àvyvov* ἀλλὰ wat
m ^ * ΄ ͵ M !
περὶ τῶν αἰσϑητῶν tu μάλα κατὰ τὴν γνώμην
, i » ^ , λ
διακείμενοι, τὴν αἴσϑησιν φωτεινῶς ἀντιλαρμβα-
' e Li » L] ,
γομενὴν τῶν πραγμάτων ἔχουσιν , Ἢ τις σχοτος
δ... e ᾿ / | € $4 !
ἐστιν τῷ μὴ πεφυχέναι xaO &éautYy φωτιζεσθαι,
“ιν αὶ ; ! ! bi NA M
τοῦτ᾽ ἔστιν ἐπιστήμην δέχεσθαι" T) yap ἂν wat
AE Ὡ, 3 ! 24! » »
τὰ &)cy& ἐπιςημην ἐδέχοντο, αἴσθησιν ἔχοντας
« Oct

Wi
» χαι EV

, ἮΝ τὰ / : NGC ,
ἐν σοὶ ῥυσθήσομαι ἀπὸ πειρατηριου,
m e « Ι! ^
τῷ Sep pcu ὑπερβήσομαι τείχος. »
» ^ A L1 DL
Ovx ἄλλως ῥυσθῆναι δυνατὸν ἄπο τῶν περιες-
͵7 ^ NT ^ /
χότων πραγμάτων OQUQGy ; Ἢ ἐν ϑεῷ γινόμενον"
5 Gu / Á ' / , Fe cue A
ἐν ϑεῷ δὲ τις γίνεται, μετέχων αὐτοῦ" ὡς γὰρ
3 ^ ͵ ! ! , E '
Bx τῶν &yvcnpatton fuevat ttg ἐν ἐπιςΉμῃ γε-
: , ^ ' i d
γενημένος,, οὕτως ἐν Θεῷ Tig σπεύδων εἶναι,
€ / 5 Ἃ : 7 te A LI
pucSTügecot ἀπὸ métpathpicu , εἰς πειρασμὸν μὴ
, "» M ^ ,
εἰσερχόμενος" οὐ τὼ ἐχτὸς πειρασμοῦ γενεσϑαι"
3 ^ Ht ^ e^ /, ^ A
ἀλλὰ tQ μὴ ἅλωναι ταῖς παγισιν αὐτοῦ" ὃδια
^ i] Áí.e€ ET E] e » & -
τοῦτο γὰρ χαὶ ὁμολογῶν laccov ἔμπροσθεν τῶν
-“ ^ , à i
ἀνθρώπων, ἐν αὐτῷ ἐστιν" « τᾶς γὰρ ὃς ἂν
ς PN i E] ΕῚ Mox -“ , 7 :
» ὁμολογησῃ ἐν &uct ἔμπροσθεν των ἀνθρώπων,
« SM |? Mic ^» Aog ^
» ὁμολογήσω ἀᾷγω ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ ma-
͵ , e , ^ € ^ ᾿Ὶ
» τρὸς pou ἐν τόϊς cupavóois' » ὁμολογέϊς τις γὰρ
m ! “, ἂν ς ^ € ^ E"
Ἰησοῦν μετέχων αὐτοῦ, καὶ ὁμολογεῖται vmo τοῦ
^05 ^ / : , NDS y o iT
θεοῦ ἐν αὐτῷ τυγχάνων" διατειχιζει δὲ ἡμᾶς ἀπὸ
^ ^ ^ E - ^ € ^ '
toU Θεοῦ, τὸ mÀnScg τῶν πρὸς ἡμῶν παραλο--
! y KL e A €
yes πραττομένων" xai διίςησιν m φησιν o mpc-
, d 3 ' € M ! ε!
φήτης" « μὴ οὐκ ἰσχύει ἡ χεὶρ χυρίου ρύσασθαι;
*o»*y A s » ^ “ὝἭ ΔΝ ^
» ἢ ἔβαρυνεν τὸ cug αὐτοῦ tov μὴ εἰσακοῦσαι:

γγ),»Ὰ X WE / € “ - ,
» ἄλλα τὰ ἀμαρτήματα ὑμῶν διιστῶσιν ἀνα-

DIDYMI

! € ^M 1 ^ ^ f Muy» n" 4
» péiccy ὑμῶν xat τοῦ ϑεοῦ. » Kat ὅτ᾽ ἂν οὖν

ἐν ϑεῷ τις γένηται χολλώμενος αὐτῷ πρὸς αὐτὸν
γινόμενος, ὑπερβαίνει τὸ τῶν ἁμαρτημάτων cü-
χος,) εἰς νῶτον χαὶ ὀτείσω αὐτὰ ῥίστων, ἵνα
᾿μὴ ὑπὸ μηδενὸς διίργόμενος τοῦ ϑεοῦ προσβάλῃ
αὐτῷ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον" τάχα δὲ xai ὃ

e ^ i] ^ »! ^
τῶν σωματικῶν x«t αἰσϑητων ὄγκος, χωρῶν με-

A ^ ͵ .ς» i] & δ᾽ , '
,ταξὺ τῆς νοήσεως ἡμῶν xai Θεοῦ, διαζεύγνυσιν

€ ^v y ^ eg» 56 ^ Mj t
ἡμᾶς αὐτοῦ" Ot ἂν οὖν ἐπιστημονιχῶς χατὰ TO
' ^ ^ ^ ᾿ ν΄’ D '
ὀυνατοὸν τῇ περὶ θεοῦ ἐννοίᾳ ἀνωτέρω πάντων σω-
7] V 3 ' » x t €
μάτων xat αἰσθήσεως αὐτὸν χαταλαβωμεν ἕνω--
^ » ^ , 3 ^ ^
θῆναι αὐτῷ γλιχόμενοι, ἀναχωροῦμεν τῶν αἰσθη-
^ Α ' € € DJ 1
τῶν χαὶ σωμάτων, ὡς ὑπερπηδῆσαι τὸν κόσμον
A ἣν. «4 A / 4“ ej - ^
x«t τὰ ὁρατὰ πάντα, ἵν οὕτω τῷ. ϑεῶ παρα--
στῆναι δυνηθῶμεν.
€ 190 MEM »! ι D ,
O Ὡμέτερος θεὸς ἀμωμον ἔχει τὴν πρὸς αὖ-
1 » C47 ei P!» c , A «4
τὸν ἀγουσαν cÓCV* αὕτη Ot ἐστιν dj Cpevh, ἣν

“ὃ ͵ M , M 3 / Li
ὁδεύοντες διὰ μελετὴς xat ἀσκήσεως. ἄμωμοι,

, , i] 4.04 , / LU
αποδειχθησομεθα πρὸς avtov ἐρχόμενοι" μαλιςὰ

δὲ » y € NV C. , ^ E) , ,
ξ ἀμωμος εἴη c0cg Θεοῦ ὁ tov, ἐγὼ εἰμε
.«ῳ" ΤΏ. & c ' A Li HJ
οὗος xai ἡ ἀληθεια καὶ ἡ ζωη" διὰ ταυτὴῆς γὰρ
^ € ^ A i] ' 3 e 3 ᾿Ὶ
τῆς ὁδοῦ πρὸς τὸν πατέρα tÀSély ἐστιν" « τὸ
, ΄“"
» λόγιον κυρίου πεπυρωμένον" τῷ ἄδολον xol χα-
l 5 » ^ ^ 5 ^ ;
» θαρὸν εἶναι, Ἢ τῷ πῦρ εἶναι θερμαῖϊνον τοὺς

' , Li M ^ ᾽
» μετέχοντας ἀναλίσχειν τὴν τῆς ὕλης ἀχυρ--

! ς ' , ' re
» μίαν, ὑπερασπιστὴς ἐστιν πάντων τῶν £ÀGL--

Li $9 , ' ΜΌΝ , ^
» ζοντων ἐπ avtov.» Οἱ ἐπιγνώμονες τῆς προσ-
͵7ὔ , E" , ! i ͵
εὑσὴς «uccig ἀσθενειας, ὅτ᾽ ἂν ἰσχυροτέρους φω-
, εἴ E ^ A M 47 1$
ρᾶσωσι τοὺς προσπελεμοῦντας, ἐπὶ θεὸν τὴν ἐλ-
Ti £r t€. » » UN , t
πιδα ρίψαντες, ὑπέρμαχον ἔχειν αὐτὸν ἀξιοῦσιν"
/ ͵ “ἊΝ ^ n
τολέμησον λέγοντες τοὺς OcÀepcovcag μὲ" wat
e Y ^ c ^" Lj c ^ 5 €
οὕτως θεὸς, τῇ ἑαυτοῦ ἀσπίδι ὑπερμαχεῖ αὐτῶν"
ι A dfi 4 t € » , , L3
χατὰ τὸ, ὅπλῳ χυχλωώσει Gt ἡ ἀλήϑεια αὐτοῦ.
" rn r ^ P» Es
«Ὅτι τίς θεὸς παρεξ τοῦ xvptzv;» Οὐδεὶς γὰρ
, E 7 ^ * ^ m ^ [i
ἀληθῶς χυριος Θεὸς, Ὁλὴν τοῦ Θεοῦ λογου, ὡς
V iT 1 Y 93. M i] Li 8S
xoi μενογενὴς S&og εἴρηται, δια tO μόνος εἰναι
ς € A , , € » / ^
ὡς ὁ πατὴρ θεος" πᾶντες οἱ ἄλλοι παρουσίᾳ θεοῦ

, M : , ! E ^
λόγου θεοὶ χατασκλευάζονται" ἐχείνους γὰρ θεοὺς,

5 M ^ € / ^ ^ vu €
εἶπεν) πρὸς cUg ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἐγένετο O —

δέ 1 , ! 0 ' 9 I2
ὃ γε σωτὴρ οὐ μετέχων θεότητος, ϑεὸς ἔστιν,
M] »* ^ i ) A M D ^»
ποιητικὸς ὧν Θεῶν" xat τὶς Sog πλὴν toU θεοῦ
€ « s: £o. A , 53 ' ^
ὑμῶν; εἰπὼν μηδένα Sov χυρίως εἰναι πλὴν τοῦ
ἢ AX ' E ΜῈ X ᾿ '
χυρίουγ λέγει μηδὲ θεὸν εἰναι τινὰ ὡς τὸν θεὸν

v. 31.
B. f. 64

v. 34.

ἡμῶν. εὐδεὶς γὰρ τῶν wat μετοχὴν θεῶν ὡς ὁ
χύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι δύναται" ἢ ὃ θεὸς
ἡμῶν, ὡς ó τοῦ μονογενοῦς πατήρ' ἡμῖν γὰρ εἷς
ϑεὸς ὁ πατύρ' χαὶ εἷς χύριος Ἰησοῦς ὃ Xpieog
εἰ δὲ χαὶ ix παραλλήλου οἱ δύο στίχοι εἰρῆσθαι
δύνανται. χαὶ αὐτὸς ἐπιστήσεις.

^ Lj !
Ἐνταῦϑα περιζωννύων με ὀύναμιν λέγεται"

3..} , :
παρὰ δὲ Παύλῳ τὴν ἀλήϑειαν περιζωννυνται ci

ΠΡ» ! ^ LE ! 3 Ὁ
τὴν πανοπλιαν τοῦ θεοῦ ἐνδυσαμενει" ἐξ οὗ συν-
1 ῃ 5 ὶ D bj
ἄγεται. τὴν ἀλήϑειαν εἶναι τὸν Χριστὸν τὴν
^ LÁ t M i] € Y , ' , €
ϑεοῦ δυναμιν" φησι γὰρ ὃ σωτὴρ, ἐγὼ εἰμι Ἢ
Li Hi ^ x e !
ἀλήθεια" ὁ 06 Παῦλος Χριστὸς Seco δύναμις.
À-.- »" 1 «»7 ^» 5
Καὶ ἔϑετο appo» τὴν 600v prs, τοῦτ ἐστιν
B ' * Ht My... ^v r- X , '
ἀπεδειξεν᾽ τὸ yap θέϊναι νῦν, τὸ ἀποδειξαι ση-
! “ & RON δ τὼ ' '
ptyet* ὥσπερ xat τὸ ὃν ἔϑηχε κληρονόμον παν-
^ » ewe 209 , ^ ͵
των" χαλῶς δ᾽ ἔχει xot ἀπὸ τούτου τοῦ στίχου
» Li ^ ^ 1 A , 1
ἐκ προσώπου Χριςοῦ τὸν ὅλον ψαλμὸν ἀπηγγελ-
€ ^ ^ , , 25 A , ,
Sau ὁ ταῦτα 06 Àeyuw , ἀναιρῆσας τὰς ὀφιω-
" ' 1 ͵ TEM
dug κακίας.) χαὶ τὰς ἐνεργησᾶσας αὐτὰς πονη-
A] ' € A] ^ A LAN Moe , 7ὔ
ps δυνάμεις ὑπὸ θεοῦ,, τοὺς τοῦ ἔσω ἀνθρώπου
, em 5) 4 LI ,
ποδας , τοῦτ᾽ ἔστιν τὰς πορευτιχᾶς δυνάμεις 5
' P4 e LOE ev »
χατηρτισμένους ἔχει, ἵνα δυνηθῇ etaet) « ἄνευ
, ! » M ' " Y '
ἀνομίας ἔδραμον. wat κατηυθυνα" » xat πληρω-
i] , ^ € e ' ᾿
σας τὴν πορείαν ἐν τοῖς ὑψηλοῖς. ἀχούσεται πρὲς
^M ᾿ A διὰ P .5 ET Hi rL!
τοῦ Θεοῦ" σὺ dé αὐτὸς στηϑι pet ἐμεῦ" χαὶ τὸ
΄ 35 ^ La ^
ἑστάναι δ᾽ ἐν τῆϊς vjnAcig, cux ἐξ ἑαυτοῦ τις
-ἔ - Lad »
ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ ϑεοῦ ἔχει.
, ^-— ὃ , 7. e
«Διδάσχων χέϊρας μοὺ εἰς πόλεμον.» Ὥσπερ
ΠΣ M e 1 Y ^ ^ bU
τὰ ἀλλα χαλα, οὕτω xxt τὸ πολεμεῖν πρὸς τας
E] ! , i ^ ^ ͵
ἀντικειμένας δυνόμεις πρὸς τοῦ θεοῦ διδασχόμε-
Qe V i ^ ^ Ῥω λέ: δ Y
Sa* τὰς γὰρ χέίρας τῆς ψυχῆς. λεγὼ δὴ τὰς

, 5 ^ ' ^ L1 ,
ὁραστηριους αὐτοῦ δυνάμεις Tunc ὥστ᾽ ἐπιστη-

^ 7 ᾿ D B ! ᾿ DH
βονίχως χατέχειν τὴν νοητὴν ἀσσιδα xct τὴν.

^ , Ἁ νι
μάχαιραν τεῦ πνεύματος. καὶ ἄλλα ὅσα πνευ-
ἃ L LI A ^ ^ ^ e
pata ἀμυντήριοι, καὶ τὸ πῶς χρῆσθαι O6 cci
͵ ͵ 54 ^ M. us b 3
τοιούτοις παιδευων᾽ ἀλλὰ γὰρ wat ὁ σωτὴρ ἂν-
Nee E i € mM ! M
θρωπος γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν πολεμήσας, £Otdat-
^ ' 1 ^ 4
ἔεν ἡμᾶς xatacaAaiuy καὶ χαταπολεμέϊν τὴν
» ͵ , M , 9 7 M 9 A
ἀντικειμένην Üvvapuy" xat εἰς εὐχὴν Ot. φησὶ,
E" Li ! ^ m
τὰς χέϊρας ἐντείνων περιγινομαι τῶν δυσμενῶν"
' ^ ^ ,' Π
€ Καὶ ἔϑετο τόξον χαλκοῦν τοὺς βραχιονᾶς μου,
: 1 λ pe 4 ,
» διδάξας τας χειράς μευ εἰς πόλεμον" » συμ-
e ' 7 ^ L4
βελιχῶς βραχίονας ὀνομαζομένας, χαλκοῦν ἔθε-

IN PSALMUM XVII.

181
!» P ὃ " A] ^ ^ i] » »
to τοξον" Oi μὲν τοῦ yalxov , τὸ ἄτρωτον ἢ
Ν , A M ^ , N^. ,
εὐτόνον παριστὰς" δια Ó& τοῦ τόξου, τὸ ἀπολυε-
: ! NM. ^ , ^ c ,
σϑαι [kn ἀπὸ τῶν βραχιόνων τῶν ἡμετέρων,
^ , A , ,
τρῶσαι δυνάμενα τοὺς ἀντιταγμένους,
y S^ ὦ , Li M '
« Καὶ ἐδωχάς μοι ὑπερασπισμὸν. σωτηρίας"»
E. o ' Y i» 1
πρὸς τούτοις ἅπασιν xat ὑπερασπισμὸν σωτηρίας

! M M M ' “ 38
pot δεδωχας τὸν σὸν υἱὸν χατασέμψας τῇ ἰδίᾳ

«

, ͵ εκ , ^ 4 3 1 i] :
ἀσπιδι ὑπὲρ ἐμοῦ paynocutvcy. « ᾿Αλλὰ vat ἥ.

, i] P» ; p , 7 ,
παιδεια σου. φησιν, ἀνωρθωῶσεν με εις τέλος" »

» € ^ A ! λ £v
ἤτοι ἡ παιδευτιχὴ διδασχαλια,, x«t ἢ ἐπίπονος
» ' , Li οὶ wm s , /
ἀγωγὴ" εἰς τελὸς δὲ. vcUt ἔστιν εἰς τελείαν
5 Lj 1 ! 93 « Á ,!
ἀγαςασιν xat στάσιν μὲ ἤγαγεν" ἢ yap παιδεια
! M ' » ^ » - ^s
σημᾶινει τὴν ποαιδευτιζήν" ὡς ἐν τῷ, ἐπιλαβοῦ
9? ΝΣ ͵ 1 » ra M Hi Y Abe
εμῆς παιδειας, μὴ ἀφῇς" ἀλλὰ xat τὴν ἐπιῶο-
i] ^. M ' ' ! ,
νον. διὰ τοῦ μὴ ὀλιγώρει παιδείας κυρίου. αὕτη

A] ' 4, fs
ὃε ἡ ἑκατέρως παιδεία σου, διδάσκαλος τῶν χα-

λῶν μοι γεγένηται. Συμμαχες δὲ ἐξέδωχεν, wot

τὸ ὑπαχούειν μὲ αὐξήσει pe ὁ δὲ ᾿Αχύλας, χαὶ
πρᾳότης σου ἐπλυθυνέν με.

« Ἐπλατυνας τὰ διαβήματά μου ὑποχάτω
» μου.» Τὰ διαβήματα γαϑὰ ix γαχίας εἰς

3 M A $4 » ^ » 0v A Y 9. .ἢ
ἀρετὴν , καὶ ἐξ αἰσθητῶν ἐπὶ νοητὰ. xoi ἀπὸ

Υ. 36,

v. 37.

^ , , ^ I $^ '
τοῦ παρόντος εἰς τὸν μέλλοντα αἰῶνα διαβαί- -

^» «ἡ, € ͵ Ἶ LEE ^ zt
γνω εὔλᾶάτυνας vUOG:ZaTO) pov 22xT ep «s 790

-" i ἢν. 7. 3 , ^ A! ἃ I
Ct χαὶ ἐπίπονα φαινόμενα, τῷ τὴν τεθλιμμε-

€ , «»ὶ « Li » δ LE
wny ὀδενειν cOov , ὑπεράνω αὐτῶν τῇ σροχο--

“΄ ͵ ^ ; 3. X. 9 "oM
T) γεγενήμενες, mÀatUVSEyta αὐτὰ ἐθεασάμην"
* E] , ^ ^ L ^
ὁ γὰρ ἀνωτέρω τῶν Gpoxomow γεγενημένος. τῷ
281 ' » L » 2 * »y c. ^ Y
ἐπι τελος ἐφθακέναι 2 οὐχέτι αἰσῶϑεται τῆς στε-
͵ ^ , N29. Ww ^ » 7X ^
νοτῆτος τῶν πονῶν χαὶ ἰὔρωτῶν TOV ἔπι ταῖς
^ , , ! , Y ,
προχοπαις) ἐν εὐρυχωριφ γεγενημένος" « Καὶ cux

2 emt Y ovy n , ^ , ^
» ἠσθένησε τὰ ἴχνη μου"» Ei διηνεκῶς ἐν τῷ

^ » ars Xs e! 3 ox ᾿ *
πᾶν εἰναι ἐτέλουν, γὰν ἡσθένησε τὰ Ἰχνὴ pov,

E H ^ y , d. D 7 »
TcUT ἐστιν TCU ἔσω ἀνϑρωπου τὰ σγέλη" Emtt-
i] ᾿ 4 i] € ' ᾽ ^ ] , , f'
δὴ ὃε μετὰ τοὺς ὑπὲρ ἀρετῆς γαμοατους ἀνα--

, , ^ ΕἾ Ν
παυλα διαδέχεται, cux ἀσθενεῖ. ἀλλ᾽ ἰσχυρο--

e M ^l el » » e

πειεῖται τὰ Ἰχνὴ μου" ὥστ᾽ ἂν εἰτέϊν ἔστησας
, , ' A ! , Mc (A Y ^
£y εὐρυχώρῳ τοὺς πόδας μου" ἄλλα wat ὃ ᾿Ιησοῦ

« ' E] QS. ^ ^ ν᾿ 3 ^ E]
ἐπσομένος. ἐσακολουξέι τεῖς ἰχνεσιν αὐτοῦ. ἐξ

, ^ e^ ^ i] 7 mc Wm
,€UuTCU τοῦ Ὅατειν τὴν τετριμμενὴν vOO Ἰησοῦ

(3 , V ^ 3 oy E € » ^

600v ἰσχυρὰ χτᾶται τὰ ἴδια ἴχνη" ὡς ἔργῳ φᾶ-
, , 1 XE

yat, οὐκ Ὡσϑενησε τὰ ἰχνὴ μευ.

Διὰ μυρίων συνεργηθεὶς ὑπὲ Seco, ϑάρσες
*

v. 38
B.
B.

v. 39,

* ita cod.

v. 42.
A. f. 99. b.

v. 43.

e» γὰς χαὶ πλήρεις Wie

188

ἀνέλαβεν καταδιῶξαι τοὺς ἐχϑρούς" τῆς δὲ χα-΄

ταδιώξεως τέλος. ἢ ἐχείνων εἰς τέλος ἔκλειψις"
« Ex-

» ϑλίψω αὐτοὺς, χαὶ οὐ μὴ δυνωνται στῆναι,»

cU γὰρ χόπος οὔτε φόβος pet ἐνεπόδισεν"

Φειδόμενος τῶν aco arg ἐχϑλιβει αὐτοὺς.
ὅπως μὴ βέβαιοι χαὶ ἀμετακίνητοι ἐν τῇ ἔχθρᾳ
γένωνται" οὐ γὰρ ἀπολέσαι αὐτοὺς dpi
θλίψει περιβαλέϊ , ἀλλ ἵνα αἰσθηθέντες οἷ

χῶν εἰσιν, παύσωνται τῆς φιλέχϑρου προαιρέ--

* va-

σεως" « Πεσοῦνται ὑπὸ tc vg πόδας μου.» Τὸ
πεσέϊν τοὺς ἐχθροὺς ὅπὸ τοὺς πόδας τοῦ ἁγίου;
οὐκ ἄλλο τι σημαίνει ἢ ὑποταγὴν τῶν διαφορῶν"

ς γὰρ qne τὸ ἐν τῇ χειρίστη. “ἕξεις ἀρχῇ
σωτηρίας τὸ πεσέϊν" πεσὼν γάρ τις &m αὐτῆς,
εὐχέτι ἀντιτείνει.

Πάντας τοὺς ἐπανις μένους ἐπ ἐμὲ συνεπό--
πέδισας, οὐκ ἐπιτρέπων αὐτόϊς ἐμπρσϑαι, τῆς
χακίας ἐλαύνειν" χωλυθέντες 70 τῆς ἐπὶ τὸ χα-

χὸν δρμῆς; ὑποχάτω [c2 ponit ei, εὐχέτι διά--

᾿ qup με λογιζόμενοι. ἀλλ ἄρχοντα χαὶ χε ιφάλὴν

αὐτῶν. Οὕτω » ἀντὶ piratas γένοιντο φί-
λοι" οὐ γὰρ χατὰ τὴν οὐσίαν, ἀλλὰ xaÜ ὃ μι-
σοῦσιν ἀπώλοντο" θεοῦ Ap ἀγαθοῦ τὸ χαχὸν pa
νίζειν, ἀλλ οὐ τὴν οὐσίαν ἣ συμβέβημεν tCU-
το. Φησὶ γὰρ πρὸς τινας: « χαὶ ἐᾶν πληθύνητε
» τὴν δέησιν, 6x oct Ld ὑμῶν, τῷ τὰς
» χέϊρας ὑμῶν , τοῦτ ἔστι τὰς πράξεις. φονι-
εἶναι.»

«Καὶ λεπτυνῶ αὐτοὺς ὡς χοῦν χατὰ πρόσωπον
» ἀνέμου , ὡς πηλὸν πλατειῶν λεανῶ αὐτούς. Ὁ:
Τούτους τοὺς περὶ ὧν o λόγος βαχννθέντοις τῷ
τὰ ἐπίγεια, φρόνεῖν χαὶ ὑλιχοὺς γεγενημένους; φο-
(^ οὔντας τὴν εἰκόνα τοῦ χοϊκοῦ, λεπτινῷ διὰ mpo-
epbeta νουϑεσιῶν, ἀπειλῶν. ἐπιπόνου ἀγωγῆς )
ἵν ὡς χοῦς γεγενεμένοι κατὰ πρόσωπον τοῦ
ϑείου πνεύματος ; ἀνέμου pisos ἐνομαζομέ-
vou , ἅπαν τὸ χοϊμὸν. διαῤῥιφεν ὑπ αὐτῶν ὑπὸ
τῆς πνοῆς τοῦ πνεύματος. καϑαρὸν παντὸς xo
τὸ ὑποκείμενον αὑτῶν ots ὡς. uM dm χοὶ-
χῷ εἶναι" εἶεν δὲ vat ἑχουσίως ἐπὶ τοῦτο καλουμε-
νει" δὶς qo» ὡς πρὸς ὅλην πόλιν ὃ viis ἐχ-
τινάξαι τὸν χοῦν σοὺ Ἱερουσαλήμ᾽ αὐτοὺς δὲ τού-

τοὺς γαὶ ὡς π πηλὸν πλατειῶν λεανεῖ" ἤτοι ὃ χύ-

DIDYMI

pos» ἢ ὃ νιμητὴς αὐτοῦ διχαιος" λεανώμενος 0i
οὕτως ὃ πηλὸς, δυνήσεται ἄγγος ἐφερμοθον Jt
νέσθαι χρησιμεύον ἐν τῇ μεγάλῃ οἰχίᾳ ἐν 5 xp
c& xai io e wu ξύλινα wot iiie G4£UA
ἐστίν" ἀλλ᾿ ἐπεὶ τὰ μὲν pes χαὶ ἀργυρᾶ εἰς
τιμὴν. τὰ δὲ ξύλινα xat ὀφέράκινα εἰς ἀτιμίαν
ἐστὶν, ὃ ἐχκαϑαίρων ᾿ἑαυτὸν ἀπὸ τούτων. γίνε-
ται σχεῦος τιμῆς ἡγιασμένον χαὶ εὔχρηστον τῷ
δοσσότη εἰς τᾶν ἔργον ἀγαϑὸν ἡκοιμασμένον"
τοὺς ὄντας τέως πηλὸν πλατειῶν τοῦτ ἔστι βόρ-
βερον ἡδονῶν χαὶ ἐπιϑυμιῶν. ἀπαλλάττων τά-
σὴς τραχύτητος τῆς ἀπὸ τῶν ααϑῶν: ὁ ταῦτα
λέγων Spade τητα διὰ τοῦ λεαίνειν ἐμποιῶν y αὖ-
τοὺς σχεύη ὀστρᾶνιναι ποιήσει, ἵν᾽ αὐθαιρέτιῃ δρ-
Uf ἑαυτοὺς about ὡς εἰς epa σχεύη γε-
γενῆσθαι χρύσεοι ἢ ἀργύρεα ὡς γὰρ ἑαυτοὺς τι
νγὲς ἐχ xpusit xat ἀργυρῶν PETI ἐστράωψα γε-
γόνασιν «υἱοὶ γὰρ Σιὼν οἱ τίμιοι ἐπηρμένοι, ap-
» γυρίῳ πῶς ἐλογιαϑυσαῦ εἰς bau ὀστράσινα
» ἔργα χειρῶν κεραμέως;» οὕτω yap οἰχεῖας ρὸν
αιρέσεως. .& ὀστραχίνων χρυσᾶ 3 ἢ ἀργυρᾶ γενή-
σονται.

e^ ^ E" ' $.. Ὁ
Διττοὺῦ δὲ του τς γνώσεως ονοματος σημαι-

m 1 £ wr
| νἐρένουν δηλοῖ ὅτε μὲν τὸ ἐπιστασϑαι, ὅτε di

τὸ ἡνῶσϑαι xol ἀνακεκρᾶσθαι τὸν γοωσωνξα τῷ
γνωσκομένῳ! γατὰ τὸ πρότερον ond"
πάντας γινώσκει ὁ du χαὶ οὐ τοὺς σπουδαίους
μόνους" πρὸς γὰρ τοὺς φαύλους ὁ σωτὴβ εἴπεν"
« ὑμέις ἐστὲ εἰ διχαιοῦντες ἑαυτοὺς tinpihhe
» τῶν ἀνθρώπων" ὃ δὲ θεὸς yea τὰς χαρ-
» δίας ὑμῶν. » Kat ἐν τῷ προφήτῃ! « διότι
» ἔγνων πάσας τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν.» Kara δὲν
46 δεύτερον snp 3 μόνους τοὺς δικαίους
εἰδέναι Met ἔγνω γὰρ χύριος τοὺς ὄντας αὖ-
τοῦ" τοὺς δὲ. φαύλους ἠγνόει' " φησὶν πρὸς αὖ-
τοὺς ὁ corfip ἀπόχυρεῖεε an avi pré ἀνο-
μίας». οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶῤ χαὶ ὃ ἀπὸ τῶν ἐθ-
γῶν οὖν λαὸς μὴ γινωσκόμενος ὑπὸ τοῦ δώεῆρος
ὅτε εἴδωλα καὶ δαιμόνια ἐθεράπευσεν , καὶ τὴν
ἄλλην ἅπασαν ἔπραττεν χαχίαν) μεταβαλὼν διὰ
μετανοίας , δουλεύειν τῷ Χριστῷ προσελήλυϑεν"
εὖ δὲ wo τὸ εἰπεῖν ὃν cux ἔγνων" οὐ γὰρ ἀφο

λαὺς ὃν οὐ γινώσκω ἐδούλευσέν μοι" é γὰρ ἔτι

CEDE n Pr

D

———À

v. 46.
A. f. 101. b.

v. 47.

IN PSALMUM XVII.

^ ! , ^ . 3 ͵ ἰώ . c δὲ

tX τῆς waxtxg ἐνεργῶν , cu γινωσχεται" ὁ Q6

Π “ € ' , , ' ι

παυσάμενος τῶν ἁμαρτημάτων, cux ἔγνωσθὴ μὲν

' M L1 ͵ ' 1

πρότερον. γινώσκεται δὲ νῦν" τούτοις συνᾷδει τὸ
͵ M , M , 53»7

ἀποστολικὸν φάσκον" ἀλλὰ τότε μὲν οὐκ εἰδότες

5 ^ ' ^ 5 ^ ^

ϑεὸν ἐδουλεύσατε télg φύσει μὴ οὖσιν ϑεδὶς" νῦν

! A ^ A / ιν

δὲ γνόντες S0» , μᾶλλον 0€ γνωσθέντες το

" LÀ 1 , ' 9 4 LI ^ € » ,

ϑεοῦ" ὅτε yap γνοουν tov, Ἡγνόουντο Um αὖ-

e ' 1 LIA! , , « » , "

τοῦ" γνόντες Ó& αὐτὸν. ἐγνωσθῆσαν Um αὐτοῦ

x M M»: ^| ". | NM /

ἴσως ὃὲ δόξειεν τισιν παρέλχον εἰνᾶι τὸ εἰρημὲ-
ἊΝ , A , € Lj t ^ Li M]

γον εἰς ἀχοὴν ὠτίου ὑπήχουσε μοι, τῷ πᾶντα τὸν
' ' € , , , M
ὑπαχουοντα Xin ὑπακχουειν" cu παρελχόντως δὲ
35λ em ' Y, 2^] e ! A
οὐδὲ περιττῶς προσχειται τὸ ὠτίον τῷ πᾶντα τὸν
€ ' ^ ^ A , Li Y ^
vaaxcucyta τῷ Θεῷ μὴ ἀνϑρωσινῃ xxi SynTü

^ ^ ^ ' , ΕΣ '

&xcf χρᾶσθαι. ἀλλ᾽ ὠτίῳ Su, ἐχ προσθήκης
LE 4 , , !

τῷ ἔχοντι ταραγινομένῳ" τροσεδηχεν γὰρ pct
s» P ,

ὠτίον ἀχούειν.

HL. Li 3 ' A] λε.»
« Y tet ἀλλοτριοι ἐπαλαιώθησαν, xot τὰ £06.»
^ , ^ , ᾿ ' M ' € M
Τῶν ἀγαθῶν ἀρχὴ καὶ πΉγΥ, vwyyavov ὃ θεος ,
Li / ET LU A e
πατὴρ γίνεται τῶν ἀγαποεργουντων" καὶ ὅσον
^ ^ ' , e »!

ἐν τῷ πειέῖν τὰ δέοντα τυγχάνουσιν οὗτοι. ἰδιοι
€ Y e ^ ! ^ ^ €

υἱοὶ τοῦ Θεοῦ μετέχοντες TCU μονογενοὺς υἱοῦ

^ , A ' D , ,

αὐτοῦ" εἰ δε ἀπροσεκτήσαντες, τῶν ἐναντίων μεθ-

] ^ , ' H & ὧν ^

££cugty* ταῦτα δ᾽ ἐστιν τὰ xav ἀλλοτριωϑεῖεν
^ «e ᾽ ͵ A ^

θεοῦ cig ἀχολουθῆσει xot τὸ malowwÜTvat χοει--

^ i] ^ , ^ ^ Ἁ ,
γωνοῦντες γὰρ τῇ ἀρετὴ. Aauopk xot ἀμα-
Li ; , A / MAC ' '
ράντῳῷ σοφίᾳ xat ἀγήρῳ ἄει νεάζοντες ἐτυγχα-
! i » A !

νον" μεταπέσοντες O& εἰς τὴν χαχίαν, παλαιω-
^ E c i-a ^ 3 ^ LE] ei »

Séty UG0 τῆς Q3cpas αὐτῶν" ἵν οὕτως tLGO

᾿ X ἀν το δ. ! 3 Y
τριβαχουμενοι" χαὶ ἔτι ἐπεὲ περι Ιουδαίων ἐστὶν

« ! 7 1 , ^ !

ὃ στίχος , οὗτοι δὲ παρεχάθηνται τῇ παλαιοτητι
D 7 »^! A ' ev ^
cU γράμματος, οὐδὲ χατὰ ποσὸν ἕπεσθαι τῇ

, ^ r ' j KY - is
χοινοτῆτι τοῦ πνευματος ἀνεχόμενοι, vict. ἀλλό-

i Π ͵ Ὁ 1 A
T put χαι πεπαλαιωμενοι γεγενηνται “οὐτοι δὲ zat

3 M Now , x. 3
ἐπαμφοτεριςαι xat διψυχοι γεγενημένοι, χωλευ-

E. mM e ^ , *. ᾿ '
εἰν ἀπὸ τῶν σφῶν τριβῶν λέγονται" τὸ γὰρ ἐπαμ-
n ' E] / ἂν 4 ΠῚ]
φοτερίζειν , χωλευειν Ἤλιας εἰπεν φασχων" «toc
/ ^ Ὁ ἃ 7, !
» τότε χωλανέϊτε ἐσ ἀμφοτέραις ἰγνυαις 5 εἰ
" / 8. c si , ^ LT
» ἔστιν xvptog , mopiusg-26 OUigO αὐτοῦ.» Ka
I ^ € ^ , ! /,
vXXX πᾶς ὁ τὴν tix γραφὴν τροσηχάμενος ,
^ € ^ ' LETS! Li , ^» ^M
μὴ ὡς ὁεῖ διανοουμενος αὐτὴν χωλευειν ἐν αὐτῇ
λέ i T. M ὃ E ' δι... ͵
ἔγεται" τοῦ μὴ τπαραδεξαμενου αὐτὴν, μὴ τε
, , , ^
βαδιζοντος μὴτε χωλευοντος ἐν αὐτῇ.

^ I] uj , M
« Ζῇ κύριος x«t εὐλογητὸς ὁ θεὸς.» Λέγεται

189
^ ᾿ , ^ / ' Uf ia
ζῇν ὁ θεὸς, οὐ ζωῆς μεταλαμβάνων, ἀλλὰ tav-
, ^ i] ^ 1 e
τὴν παρέχων" xal αὐτὸς γοῦν περὶ ἑαυτοῦ mOÀ-
, ^ ^ i] ' 7 ' , E
λάχις τὸ ζῶ ἐγω, λέγει κύριος, φησιν" ἀλλὰ xat

€ Y ! αι, 3 ὃ , € ^
0 σωτὴρ φάσχων , χαϑὼς ἀπεστειλὲν p. ὁ ζῶν

M $^ ^ U M f !
πατὴρ 7) χάγω ζῶ δια τὸν πατέρα, παρίστησιν

e" “᾿ » , ^ » ' , €
ὅτι Gr , cu xowovtx ζωῆς , αὑτὸς γὰρ ἔστιν Ἢ
n qe / ἃ c , E d ^ Mi
Cof ἐξ οὗ συνάγεται ομοτυσιον εἶναι τῷ gatpt
i [31 , A Es ει , ' ^
τὸν νιον" εἰ yop ζωὴ 0 υἱος cv μετουσια ζωῆς.
3 A ^ 2:4 ' /, , ^ ^
ἄλλα ζωοποιῶν αὑτὸς τοὺς μετέχοντας αὐτοῦ" ζῇ
A i] M ^ i] iU Ἁ λ΄»
ὃε χαὶ ὁ πατὴρ χορηγῶν ζωὴν χατὰ τὰ αὐτὰ τῷ
ς«»" ^ m , Li M
υἱῷ, τῆς αὐτῆς ἐνεργείας ἀποδιδομενης πρὸς πα-
i] i] ^m € i] » A] Hl €
τρὸς καὶ υἱοῦ" ἡ αὐτὴ εἴη πατρὸς xat υἱοῦ οὐ-
UAR A “ ài € ἢ ^ ! 1 ^
cia^ χαὶ αὕτη ὃὲ ἡ λεξις τοῦτο mapignot* ζῶν
V c λ , 4 b i] M , €
φησιν ὁ πατὴρ, χᾷγω ζῶ δια τὸν πατέρα. ὡς
5 ὦ A X ^ »! ! ὰ E]
εἰ ἔλεγεν δια τὸ τοιοῦτον ἔχειν πατερὰ ὃς wat
». ἢ "v A LI. ^ € ' $9, 0X € ^
cucixy Cnt xat αὐτὸς ζῶν vnopytt, αὐτὸς ὁ ζῶν
[ey M Ἁ E , , , /, 1 A
SO xat εὐλογητὸς ἐστιν, εὐλογήσας "cus ἁγίους
, B 1 ^-— 5 - '
ἐν πασῃ εὐλογιᾳᾷ πνευματιχῇ ἐν τοῖς ἐπουρανιεις"
€ c TA » 34 Ἃ D ^ 3 LI 1
pns ἂν εὐλογητὸς, τῷ πᾶτσαν tuÀcyuxy wtpt
S y. 56 ^ λ Ἁ Hi ^ ,
αὐτὸν εἰναι τᾶν γὰρ τὸ περι αὐτοῦ λεγόμενον
Li 4 Y 3... ! ; λ
xai φρονούμενον. , xat εὐλόγως λέγεται xat φρο--
^ A λ ^ /
γειται. « Kot ὑψωϑείτω ὁ ϑεὸς τῆς σωτηριας
^ / A ^ »
μου.» Ὁ τῆς σωτηρίας μοὺ θεὸς ὑψοῦται, αἴ-
! ^ M ^ ͵ » ^e a.
σϑήσιν μοὺ λαβόντος τοῦ μεγεϑοὺς αὑτοῦ" ὧν
M ͵ Mox V * x4 ! 3 Y
γὰρ μεγάλα τὰ ἔργα. wot awtot μεγαλοι" cet
ἂν» € “ἃ »! $ 7] ^ x ^ / :
οὖν ὑψηλὸν ἔργον ἡ σωτήρια τοῦ λογιχοῦ ζῴου,
» I TT V 3 X , ao € ^
«yayxn ὑψηλὸν εἰναι τὸν ταύτης cittov" ὑψοῦται
A X e Ts , ^
0€ Θεὸς οὐχ ἐκ ταπεινοῦ τόπου tig ὑψηλὸν με-
ταβάλλων, ἀλλ᾽ duo (λ 0 αὐτοῦ
a , ἀλλ ἡμῶν μεγαλα περι αὐτοῦ φρο
^ / .
yy διεγνωκότων,
"H i] EI ^ ex De '
τοι yop εὐχαριστῶν ὑπὲρ τῆς τουτῶν mpc-
LI i] L 4 ^ » A
xomng x«t σωτηρίας, ἐξομολογέίται" m τὰς ἅμαρ-
! ^ « Li » 1 Li ^
τιας αὐτῶν εἰς ἑαυτὸν ἀναδεξάμενος, τῆς pt-
) L ^ 3 ' » /
τανοιος αὐτῶν πρεσβευτὴς γινόμενος" ἀμφότεραι
i N LI , /, ͵ Lr , ^
γὰρ σημαινει ἐξομολογήσομαι σοι φωνη" ἀλλὰ
1 ! ' » Δ ^ i] € «λ Uu
xat ψάλλει ὀνόματι τοῦ matpog ὁ υἷος, παντα
, ! X ^ LES ^ 7]
epyatoutycg χατὰ τὸ θέλημα τοῦ πατρὸς" «Με-
t
, Y ͵ ^ , » ^
» γαλυνων τὰς coTnpiag τοῦ βασιλέως αὐτοῦ.»
A ͵ ^ ' » “ ,
Ta; σωτηρίας τοῦ βασιλεως Χριστοῦ μεγαλυνὼν
« ^ 5 à eM c V !

0 πατὴρ οὐχ ἃς αὐτὸς ὁ βασιλεὺς σωζεται ,
^ "^ ᾽ὔ ^ LI ^ ,
ἄλλ᾽ ἃς παρέχει τεῖς πρὸς αὐτοῦ σωζομένοις"

^ , € i] , A e
ϑεοῦ δὲ ἐστιν ὁ βασιλεὺς, οὐχ ὡς αὐτοῦ τοῦ

^ E] ^ ^ ^ 3 ,
θεοῦ βασιλεύων, ἀλλὰ τῶν τῷ θεῷ ἀναχειμένων"

v. 50.
A. f. 102.

v.. SH.

À. f. 108.

B. f. 67. Ὁ.

190
LT 1 A D à Lr] M b , ,
xai γὰρ τὸν ἄρχοντα, ὅτε piv τῶν ἀρχομένων
$6 d € [1 MERUN ἡ » ^ e Ἢ Lad
εἰναι λέγομεν ὡς ἡγευμένον αὐτῶν" ὅτε δὲ Tov
, 5 «1 M , , -

βασιλέως ἄρχοντα κατὰ τοὺς νόμους αὐτοῦ.
, A ^ » ^e ^ ^
« Kat ποιῶν ἔλεος τῷ χριστῷ αὐτοῦ. »
^ e^ ^ ^ A ^
Ἔλεος Got τῷ xputo , ἐλεῶν τοὺς vao ypt-
, e$ bod Wr δι ἣν Li c ΄
στόν" ὑπερ ὧν ἱερᾶται και ὧν βασιλεύει" ἱερέα
b N , ' € M ' “
γὰρ xat βασιλεα σημαινει Ἢ χριςὸς φωνὴ. « Τῷ
i ^ / ^ ^
» Δαυὶδ xat τῷ σπέρματι αὐτοῦ ἕως αἰῶνος.»
A Y ^» M 4 M €
Ei μὲν περὶ τοῦ Δαβιδ, vovttott παντὸς ixa-
D e^ V » c ! ^ 5 "Ὁ '
νοῦ τῇ χειρὶ εἴη ἢ λέξις, δηλόϊ ἐλεοῦντα toV

. A A M » ς Hi E ,
ϑεὸν τοὺς πρακτικοὺς ἄνδρας. ἰχανοὺυς οντας: ἐν

“ LU A] »! , » ^
ταὶς ἐνεργείαις" xai εἰ τινες σπέρμα αὐτῶν tuy-
" , 2 M ' eS D
χάνουσιν, ἐκ διδασχαλιας καὶ μιμήσεως τοῦ σφῶν
, T ^ A ^ , » *, / . ^
βιου" ὃν δὲ ποιέξ τουτοῖς ἔλεον, οὐ πρόσκαιρος
1 ^ , , A ^ A
xat πρὸς ὄλιγον ἐστιν , ἀλλ᾽ ἕως αἰῶνος" εἰ δὲ
M ^ lod ^ i /
περὶ JeoU τοῦ ἀληϑῶς Δαυιὸ ὃ λόγος. ἀνα-
, M L 4, M ^
στήσω γὰρ piv ποιμένα ἕνα τὸν δοῦλον μου
^ ,ὔ »! 5 «v ^ A ^ /,
Δαυιδ, αἰώνιον ἔλεος αὐτῷ ποιεῖ χαι τῷ σπέρ-
^ ^ i" ! Y A €
ματι αὐτοῦ. τῷ τὸ χρίσμα καὶ τὴν ἱερωσύνην
^ , Ts s ^ 1 ^ ε
αὐτοὺ ἀχατάλυτον εἰναι" τῆς γαρ παλαιᾶς ἱερω-
, 9 hi » (β € X ^ c
σύνης μετατιθεμένης,) ἀπαράβατος Ἢ Χριςου ἱε-
' - .
ρωσύνη.

4

PSALMUS XVIII.

Q; 3 M ἣν εἶ e ^ [
L cupavet οὖν τὴν ϑεοῦ διηγοῦνται δοξαν"
/ Hl e" y € M i x E" ,
dota ὃὲ θεοῦ ἤτοι ὁ μονογενὴς χατὰ τὸ τῆς δό-
3 , A i ᾿Ὶ » , €
Éng ἀπαύγασμα κατὰ τὸ, χαὶ ὀφθήσεται ἡ
Lj / » € S ' V € € Ἁ “
δοξα χυριου" Ἢ Ἢ διαταξις χαὶ ἡ ὑπεροχὴ τῆς
/ ^ , ?* e^ ^
βασιλειῖας αὐτοῦ" ταύτην cuv διηγοῦνται ὑμνοῦ-
i ^ € , ; ^^ e ᾿ D
σαι χαὶ ϑεολογοῦσαι αἱ οἰκέϊαι tlg οὐρανέϊς δυν-
, € , e 3 ^ » e 1
ep.tig* ὁμωνύμως εἰς οἰκοῦσιν cupawcig ὀνομαζό-
^ λ pue iu ! 7
μεναι, χατὰ τὸν τῆς" μετωνυμίας TpOUcy" τὴν

δὲ mot oy ὃ ἰων. ϑεοῦ δυνά
£ ποιῆσιν τῶν δραςηριων. SecU δυνάμεων, χει-

^ ^ ' :
ρῶν αὐτοῦ ovopatoptvow , ἀναᾳγγίλλει τὸ στε-

7 , ^ ! d , » Ψ , e
ρξωμα. cu τοσοῦτον λογεὶς ἀλλ ἔργοις «vtcig.
1 Y 4
᾿Αλλὰ xe ci τὸν ϑεωρητιχκὸν ἀσπαζόμενοι
, em ^
βίον ϑησαυρίζουσιν ἐν οὐρανῷ , wéxü τὴν καρ--
f » / t
διαν ἔχοντες, οὐρανοὶ εἰσιν διηγουμενοι τὴν προ-
! ! R L1 /, “"Ἥ ^
epnpeyn» ϑεοδοξαν δια ϑεωρίας τῆς περὶ τῶν
^ ' € M
νοητῶν πραγμάτων" οἱ πραχτικοὶ δε ςερέωμα &t-
A n £d ^ ^ &ycy Ἶ Α΄ ὦ 2 2. FAX
civ*, £Opatot τυγχάνοντες, χαὶ ἀπαγγελλουσι τὴν
, ^ ^ ^ b »
ποίησιν τῶν τοῦ Χριςοῦ χειρῶν, ἐργαζόμενοι τὰ

^ M LU / L4 γ xe
ϑεοῦ) καὶ τευτοῦ τυγχάνοντες ἔργα" xot ἡ Qu-

DIDYMI

H Y / € n *" PY M & ue 1
τειν ὃὲ νοησὶς Ἡμέρα οὐσα" ἐχάλεσε yap ὁ θεὸς
i
A ^v ' ͵ je. N f , ὶ
τὸ φῶς ἡμεραν" ἑτέρα φωτείνη νοήσει σύμφωνος
s ! ^ M A d
οὖσα ἐρεύγεται ῥῆμα ὡς ἡ παλαιὰ γραφὴ τῶν
^e 1 em L9 » Ὁ ^
πνευματικῶν πληρωθεῖσα τροφῶν ἀπὸ τοῦ UÀn-
' 1 , ' 7 7 - j
ρώματος ἐρευγομένη πρεφέρεται ῥήματα τῇ χαι-
^ 7 € i] ^ / ^
vn δια χη" ἢ 0€ νὺξ ἡ βαθυτάτη τῶν μυστη-
, : ! ! Ἢ qus € nm , d
puov πραγμάτων διαληψις πρὸς ἐτερᾶν ἡμᾶς ἀσα-
^ ! , A ^
φειαν oOmyéi , ἥντσερ διάληψιν δίδωσι τὸ τοῦ
^ ^ EU , A !
Sec) πνεῦμα tolg ἔχουσιν αὐτὸ, τὸ χαὶ τὰ βά-
S1 ἐρευνῶν τοῦ ϑεοῦ" ἡ λαλιὰ δὲ προποιοῦ * τοῖς
' A 7 A , , 1
λόγοις" οἱ d& λόγοι τὴν ἐπιστήμην ἐπάγουσιν ,
A E ' ! 3 ! 1 A ^
τὰς ἀποδειξεις παρέχοντες" ἀμφότερα δὲ διὰ τοῦ-
^ /^^ » , ^ j
to παρὰ ϑεοῦ λέλεκται ὅπως ἂν ἀκουσϑῶσιν"
^ , m , » Li ^
διὸ ccig ἀπειθοῦσιν οὐκ ἔστιν ἀπελογία" χωροῦσι
i] M , "ns uu '
δὲ τὸν φϑόγγον (got τυγχάνουσι γῇ &pog cuo
* t A] / 1 Y M 3^, 95, uU
pc» ἐπιτηδεια᾽ τὴν λέξιν τὴν χατὰ τὸ ἀἰσθητον
^ ^ € A ' € ΄ M L
τῆς γραφῆς" εἰ d& vevzcte/ ὑπερβεβήκοτες χαιπε-
' , 1 !
pata χρηματιζοντες, δέχονται τὰ ῥήματα σα-
^ ! φῳ. ΄ 1 € 7 i
φῶς παιδευόμενοι". οὗ φϑογγου yap ὁ Πεέτρες
, , » à € t! L2 , , DÀ x
dxcupy ἔλεγε. ῥήματα ζωῆς αἰωνίου ἔχεις" xat
€ $c ποδὸς MEN Δ} €^ * -
0 σωτὴρ ἔφη" τὰ pnuata ἃ ἐλάλησα ὑμῖν, πνεὺ-
bs , ' 4 » / /
Ua ἐστιν" ἀποστόλοις yap ἔλεγε πέρατα τυγχά-
: ᾿
ycucty οἰχουμένης. /
A] A L] ^ , ET ' 77
Κατα 0i τὸν τῆς ἀναγωγῆς νόμον; σχήνωμα
^ 3 $9 ^-— 2^
ϑεοῦ ἡ ἐχκλησία εἶναι δύναται, τεϑεέϊσα ἐν ἐῷ
€. f ^ » 5» ΓΣ A el e '
ἡλίῳ, τοῦτ᾽ ἔστιν ὅσον xot ὅτου ἥλιος φαινει".
, i] ^ ^ , ^
συντρέχει yap ταῖς ὑλιαχαῖϊς - . τὰ αὐτοῦ εἰς
͵ ^ , /, !
τὰ πέρατα τῆς οἰχευμένης φϑασαντα" δύναται

1 4 i ^ /, ^ ! 4
Oc xat ἕχαςος τῶν χωρούντων θεοῦ δοξαν, σχη-

» ^9 I 5 e Cs D
youa αὐτοῦ ὀνομαζόμενος. ἐν τῷ "ip τῆς Ot-

7] e » » ^ ^ f
καιοσυνηὴς , τοῦτ ἔστιν Χριστῷ τεϑεέισθαι" τῶν
L4 / i] V t
γὰρ τοιουτων σκηνωμάτων χρῆσις χαὶ Θεμελιος
A “ ^ ! bU ^ , 1 V
τὸ φῶς τοῦ κόσμου" καὶ φῶς &ÀnSivoy , χαὶ
e Lj € 1 / , Lnd 4 "
ἥλιος διχαιοσυνης ὃ σωτὴρ λέγεται" cUy οἷον τε
/ ^ λ r 3. ' , P-
τούτου τοῦ φωτὸς VOROIV εἰληφέναι, ἀγνοοῦντα
i] , 9. δὼ 2 Ἐς Ào “ € / 2 ῊΝ
τὸ αἰσθητὸν φῶς" 06 προσβαλὼν τῷ ἰπερεχοντὶ
^0 M e » V vr , E / i
τῶν αἰσθητῶν: ἔςιν ὃς ὁ ἥλιος, €x τῆς τούτου
' & I '^4 D ^ LI
νοήσεως φαντασίαν λαμβάνων τοῦ νοεροῦ φωτὸς;

e ' ^ A b ι ᾽ A , e ,
ὥσπερ οἰχοὺν τὸ φως τὸ ἀλυδινον ἐν τῷ «igÜn-
v ε΄ qu. 3 i] Z i] €
τῷ ἡλίῳ εὑρήσει" οὐ yap προσεκτειν 'τισιν Et6-

! 7 e i A ai i] »
ροδοξοις λέγουσιν ὅτι μετὰ τὴν ἀναστασιν τὴν. 6x

^ € . [i , ^ € € , »* s *
γεχρῶν ὁ σωτὴρ ἔν τῇ ἡλιακῇ capa ἀπέθετο ὃ
3 J -“ Li , ^ LÀ
ἐφόρεσεν σῶμα, φυλάττεσθαι μέχρι τῆς δευτερας

IN PSALMUM XVIII.

A ! E ' 2 "^" δὰ f P
καὶ ἐνὸοξου αὐτοῦ χαρουσίας. « Ey τῷ ἡλίῳ ἔθε-
͵ ^ A 1 ^ ' ^
» τὸ τὸ σχήνωμα αὐτοῦ"» xai τὰ ἑξῆς, πρὸς τῇ
t. ' M ^ . € D
λεξει νοήσεις κατὰ ἀναγωγὴν. ὅτι ὁ ἥλιος τῆς δὶ-
, ^ ^ 4 Ll ^
χαιοσύνης 6X παςοῦ τῶν χόλπων τῶν πατρικῶν ..
“-- ^ » -“ ,
Sen) ἤτοι πράγμασιν, ἤτοι πονηροῖς δυνάμεσιν"
' uj ^ € ^ Li € A eq» »
sosta ὃε τοῦ ἑαυτοῦ δούλου ὁ ϑεὸς, ὅτ᾽ ἂν
μὴ ginta, τοῦ ἰδίου υἱοῦ ὑπὲρ πάντων igo
δοὺς αὐτόν; τὸ γὰρ φείσασθαι τοῦ υἱοῦ; πάντων
ἀπώλεια" τὸ δὲ μὴ φείσασθαί; πρὸς τῷ cot enplay
πᾶσιν γενέσϑαι: xai αὐτὸς ὃ υἱὸς ἐχτὸς ἔσται
πάσης βλάβης, ταύτην δέχεσθαι οὐδ᾽ ὅλως πε-
"i
^ L4
᾿Αξιόπιστος ὃ ϑεὸς Mna yam: "d
«
χαὶ γνώσει τῆς ἀληθείας" χατὰ τὸ, πιστὸς ὃ
Lj
λόγος" cU γὰρ πιστεύων, ἀλλ᾽ ὡς πιστευόμενος"
Li ' € Hi N ᾿ , » » ͵
zai παλιν" 0 ϑεὸς πιστὸς, χαὶ οὐκ ἔστιν ἀδιχία
E] » v M ^ A ᾽ "o5 [
ἐν αὐτῷ" καὶ πιστὸς ὁ ϑεὸς, Ot οὗ ἐχλήϑητε,
L4 « , A i ^ /, ed
Ὥγουν Y) μαρτυρία πιστὴ διὰ τὸ mes αὕτη
M
δὲ oc ages moli τοὺς dee pivcat xat γενομένους
ὡς τὰ παιδια" σοφίζει δὲ x«i τὰ διὰ τοῦ "-
γελίου ἀρτιγενῆ βρέφη; ἴσως δὲ xai τοὺς ἀσεί-

peus ἀνϑρωπίνης σοφίας ἀγραμμάτους zat ἰδιώ--

M ! ' ' L4 M
t&s' τὰ δικαιώματα δὲ μηδὲν ἔχοντα quoi»,

εὐθέϊς δὲ τοὺς παραδεχομένους ποιέϊ" οἵ περ λύ-
πὴν οὐχ ἔχοντες, ἐν εὐφροσύνῃ γίνονται θείᾳ" ὡς
p παϑητιχὸς δὲ ὃ See φόβος ἁγνὸς" οὐ γάρ
£ct γατὰ τὸν ἐκβαλλόμενον d ἀπὸ τῆς θείας Me
zn, ὁ αὐτὸς ὧν, ἐν Nt xat ΜΗ" ὃς
χαὶ sia ἀπεργάζεται, xat πρόσκαιρος οὐχ ἔςιν"
ἃ δὲ χρίνει θεὸς χρίματα;, διὰ τὴν ἀλήθειαν λέ-
γεται χαθ᾽ ἣν χρίνει. Abi xxt Παῦλος" οεἴδα-
μὲν γὰρ ὅτι τὸ χρίμα τοῦ θεοῦ ἐστιν χατὰ d)d-
ϑειαν ἐπὶ τοὺς τὰ τοιαῦτα πράσσοντας" ἐςι δὲ
xxi Ψευδῇ xat ἄδιχα χρίματα; πρὸς & χαὶ διέ-
στειλεν" ταῦτα δὲ τὰ Θεῖα μετ᾽ ἀλλήλων ἤρτη-
μένα γνωρίζεται" τῇ δὲ τῶν εἰρημένων ἡδονῇ
φησὶν , οὐδὲν ἐν βίῳ τίμιον παραβάλλεται" τῇ
γὰρ τῶν νοητῶν γλυκύτητι, τῶν θεν οὐδὲν
ἀπειχάζεται: ὧν αἴσϑησιν ψυχικὴν ὁ μετας σας
ἀπὸ τούτων tig ἐχέϊνα τὴν ἐπιθυμίαν ὅλην λαμ-
βάνει: ταῦτα γὰρ πᾶς ὃ τοῦ θεοῦ δοῦλος Lco
til, πολλὴν ἕξων τὴν ἀνταπόδεσιν, d ὅπερ οὐκ ἔςιν
ἐπὶ τῶν αἰσϑητῶν.

L Sob f 1 L
'βώμου, ἔἐνωπιὸν σοὺ τυγχᾶνει διαπαντός"

191
ς 7 ν᾽ , ^
ὀμᾶρξιαν τὴν ἀροτελεσματικὴν
φησίν" εἰ γὰρ μὴ ἀπὸ τῶν κρυφίων pes χαϑα-
ρισϑεΐην , ἐπιμένοντα ταῦτα τὰ παραατώμαται

Μεγάλην δὲ

εἰς πράξιν φαύλην μεταφέρει, χαὶ γίνομαι ὑπεύ-

€ ΄ ! λν , ᾽
ϑυνος ἀμαρτιᾳ μεγάλῃ. « Kat ἔσονται εἰς εὐδο-
' i] / ^ , ! ᾿ e , »*
» uy τὰ λόγια τοῦ ςόματός μου.» "Ot ἂν
Lad € ^ ' ^ , » , ΄
ταυτὰ pot ὑπαρχθῃ παρὰ GcU, τότε εἰς εὐδοχίαιν,
5 M N , ld ' ΄ ^ LU
ἔστιν τὰ λογια τοῦ ςόματός pov, ἃ προήνεγχα
εὐχόμενος σοι ὑμνῶν σε, εὐχαριστῶν σοι" εἰς εὐ-
΄ 3 M M ' A , L3 »!
δοχίαν δ᾽ ἐστὶν τὰ λογία, τὰ ἀποδοχῆς ἀξια.

i le , ^ r $/ pv uw i
« Kat ἡ μελέτη τὴ χαρδιας βου ἐνώπιον σον »

^ V δ. Ὁ , A d XN

C λογισμοὶς xal νοήσεσιν., ἐχτὸς εὗσα παντὸς
λ '
τὸ μὲν
^ , » ὦ ' »! G *» 2

τοι τῆς μελέτὴῆς ἀμεμῶτον cux ἄλλοϑεν ἢ ἐκ

δῷ € m . r A: i] E '

σου ὑπήρχται καθαρισαντὸς ut ἀπὸ τῶν χρυφίων
I ' Y ͵ e

μου" « Κύριε βοηϑὲ μου χαὶ λυτρωτά μου.» Σοῦ
^ 96-7. ]. 5 Noe 7 ^S
βοηθοῦντος, ὦ δέσποτα. εὐδενὶ ὑπεσίστω τῶν
ΚΡΆΝΟΣ τροστολεμούντων" εἰ δὲ καὶ παρ᾽
iiv ἀπροσεξίαν ἁλῶναι τέϊς ἐναντίοις συμβῇ,

σὺ με ἐχ τῶν χρατησάντων λύτρωσαι, ἅμα βοη-

eG Y ͵ € /,
. 36g zat λυτρωτῆς μου εὑυρισχομενός.

PSALMUS XIX.

A V b! Y ^ ^ 35 !
(oot Stecg χατὰ τὴν — TCU ioo
i
Vu, ὅτ ἂν τοιαῦτα αἰτῆται ἃ xci Seo zpése
'
pub ni καὶ τῷ λαμβάνοντι ἌΡΝΑ D y^p
περὶ τούτων αἴτησις ὀρθῶς γινομένη, ἕξει τὸν
"IN
ϑεὸν παρέχοντα. « Καὶ πᾶσαν τὴν B:vÀt» σου
/ lo n Y , A 7.
» σληρώσαι" » có τουτέστιν τὴν βούλη-
σιν ὀρθῶς pe πληρώσαι" πληροῦται δὲ
βούλησις. d ὅτ᾽ ἂν μὴ ἈΝΕ ἐν ταὶς σχέψε-
Li
σιν, ἀλλ᾽ ἐχέϊνα ἀπαντήσῃ περὶ ὧν προεβουλευ-

! 5 “" 4
σατο" « ᾿Αγαλλιασόμεϑα ἐν τῷ σωτηρίῳ σου. »

"E δὲ ^ PVC, ἰδοὺ ἐτένϑ € o
[4 € tCUTO περι ου et pnt et , (oco eTey 7) ἡμῖν

σὐμέρὸν σωτὴρ ὅς ἐστιν Χριςὸς ς κύριος" λέγεται
σωτήριον Ag I" τὴν σωτηρίαν ἣν σώζεται ᾧ ἐπα-

«cust ϑεὸς ἐν ἡμέρᾳ ϑλίψεως d ü σωτηρίᾳ
ἀγαλλίασις ἔ ἔσται. « Καὶ ἐν ἐνόματι πυριοῦ θεοῦ
T μεγαλυνϑησέμεθα, » ᾿Αλλων ἐπὶ ottime
ἐραγηῖδε beyedovoufva, ἡ ἡμέϊς ἐν spen χυ-
Bs Seco — PE Mapa enpatvt δὲ
τὴν ἐν τῷ ὄντως ἀγαθῷ προκοπὴν τὸ μεγαλῦνο:
μεθα" οὐ yap εἶπεν μεγάλει ἐσμέν" ταύτῃ τοι

v. i3.
B. f. ἐφ’

Y. 15.

NS
Α. f. 1H.

v. 6.

Yu.
.. B. f. 69. b.

Υ. 8.

Y. 2.

192
M ' , 7
xat ὁ Ἰσαὰκ προβαίνων μειζων ἐγίνετο ἕως μέ-
9. |! ῦ ι 7 /, 3
γας ἐγένετο ogodpac μεγαλύνεται δέ τις ἐν ὀνό-
, 1 Li ^ ,
putt κυρίου, τὰ γνησίου xat τελείου δούλου ἐπι-
τελῶν. !
, ' , NND) U
« Πληρώσαι xvpteg πᾶντα τὰ αἰτήματα σου.»
3 Ι i e ι "oc ΄ '
Ἐγκωμιον μέγα τοῦ περὶ cu ὃ λόγος τὸ τλη-
' ΄ ' A '
ρωθήσεσϑαι ὑπὸ κυρίου πάντα τὰ αἰτήματα αὖ-
- »υ7 , a i] Li
τοῦ, οὐδὲν αἰτουμένου ὧν μὴ παρέχει ὃ ϑεὸς"
' M Md $5 5^ Y 3 «“
πλήρωσις δὲ αἰτήσεων τὸ ἐκβῆναι καὶ εἰς ὕπαρ-
, -“ ) ὧν 1 ἂν» 3.» ^
&y ἐλϑέιν ἐκέϊνα ὑπὲρ ὧν τις ἠξίωσεν. « Νὺν

" 3) , Y M ,
» ἔγνων Ott ἔσωσεν xuptóg τὸν χριστὸν av-

^ ^ ^ ^ € vw M 1 ^
" τοῦ. » Τῆς χριστοῦ φωνῆς ὅτε μὲν ἐπι τοῦ

εὐ $3 M 10954 m ! « M, ^ 275A
ἱερέως , ὁτε ὃὲ ἐπὶ τοῦ βασιλέως, ὅτε δὲ ἐσὶ
^ X ΄ L ^ , ' €
τῆς χατὰ Gopxa τοῦ εοῦ. λόγου οἰκονομίας" 7
΄ , λ ^ M c A λ
μὲν τις φήσει ἔτι τοῦ Δαυιδ, ὁ O6 ἐπὶ Ἔζε-
΄ ἌΡ A Y / » ^
χίουγ περὶ οὗ x&t τὴν ὑπόϑεσιν εἴληφεν τοῦ ψαλ-
e € X A , A , ( , » ! 3
poU ὃ δὲ χαὶ εἰς τὴν οἰχονομιαν ἀνθρωπίνως εἰ-
! $£.. M Y “ / 4. ΜῈ
£nuevcy.— Tay ὃε xat τῶν πιςευόντων ἀπάν--
! A ^ ^ A A
τῶν συμπληρουντῶν tO σῶμα Χριςοῦ, χατὰ τὸ,
^ ET ὰ ^ | A L
οὕτω xat ὁ Χριστὸς ἕν σῶμα, πολλά. δὲ μέλη"
! C. / € A] e» » € !
σωζεσϑαι λέγεται ὁ Xpugog, ὅτ᾽ ἂν οἱ yevope-
$. o^ ^ ' 7 ? »! EX
νοι αὐτοῦ σῶμα xat μέλη σωτηρίαν ἔχωσιν" εὖ
δὲ V A » ^ D » » ^ i -25 »
€ χαὶ τὸ εἰπεὶν νῦν ἔγνων" νῦν γὰρ, TOUT ἔςιν
, ^ 7 - / 1 Y
ἐν τῷ παρόντι αἰῶνι, ytyogwopsy τὸν Xpiotoy
, eM 5 m »5€ ^ ͵
σωζομενον , τῷ ἀπεντεῦθεν ἀῤῥαβῶνα σωτηριας
' ͵ , ^ 5 ^ !
δέχεσθαι. «᾿Ἑπακουσεται αὐτοῦ ἐξ οὐρανοῦ ἅγιου
3 es , , AN Li e ^
» αὐτου" ἐν Ouvacteiaig ἢ δωτηρια τῆς δεξιᾶς
2 ^M , / e ^ Y ^
» αὐτοῦ. » Επακχούει τοῦ Χριστοῦ xata πᾶσαν
E ͵ ᾿ Yo S ^
ἀποδοσιν προειρημένην" τὰ δεξια O6 τοῦ Sec,
^ »y c 4 - / ^
τοῦτ᾽ ἔστιν ὁ λόγος αὐτοῦ, σωτηρίαν ποιέι" οὐχ
ς »! , 3.79 Lj e
ὡς ἔτυχεν , ἀλλ᾽ ἐν δυναστείαις , cix. στρατη--
1 » 1 Mi
Jes ἢ βασιλεὺς ἀριστος.
ἂν N A ^ ^
Ἵππους μὲν νοῶν τὰ σχιρτητίχα τῶν παθῶν,
ΩΦ» ᾽ / € , ! «A e
és. ἐπιβαίνουσιν αἱ ἀντικείμεναι δυνάμεις" &p-

M M ! ^ ^ ^
ματα dé τὴν σύμπνοιαν τῶν ὁρμητιχῶν παθῶν.

, Ὁ ζω , ^ 3 3 1
,&) οὶς παρασκευάζονται xx ἡμῶν" ἀλλ᾽ εἰ xat

e , , , » ἐν , Π »

οὗτοι ἐν tCUtOlc, ἀλλ᾿ ἡμῶν ἀμυντήριον ἄχατα-
, € ^ ^ /

ponto» Ἢ tcu Z&00 προσηγορια.

PSALMUS XX.
(udis βασιλεὺς ἐπὶ Σιὼν ὄρος, χυ-

E M , ^ É ' , , /
pios xat ἀληθῶς βᾶσιλευς ἔστιν. ευφραινομενος

/ , ! “- * La Lj 0^ '
θείαν εὐφροσυνὴν ἀπὸ τῆς παρούσης αὐτῷ δυνα-

DIDYMI

μέως Su σᾶς δὲ o ψαλμὸς ἐρμηνευϑείη περὶ
Χριστοῦ βασιλέως wat τοῦ συμβασιλεύοντος αὐ-

^ e Ν τ * fj E ' "
tO, ἵνα μὴ ἐφ ἕχαστης λέξεως τοῦτο σημᾶινειν.
3 , N94 5, ch , 2 ;
ἀναγκαζωμεθα. « Kat ἐπὶ τῳ σωτηρίῳ ccu ἀγαλ-

΄ ͵ 1 3 ΄ ^ 5.
» λιάσεται σφόδρα" τὴν ἐπιθυμίαν τῆς χαρδιᾶς
3 e 9 , ^ iT Ἁ ' D
» αὐτοῦ ἔδωχας αὐτοῦ, χαὶ tüv ϑελησιν τῶν
, , ^ , ΡΟ, E ἢ ς ,
» χειλέων αὐτοῦ cux ἐςέρησας αὑτὸν. » 'O emt
/ ^ M ^ ^ ͵ὕ
υμίαν copxog μὴ τελῶν, τῷ πνεύματι περιπα-
" e 3 A ^ t , ,
τει" οὗτος ἀναχραϑεις τῷ πνευματι, εἐσιϑυμιαν
! ui 34$ ^ , M ^N E
χαρδιας λαυβάνει ἀπὸ θεοῦ" οὐ γὰρ τῶν τῆς σαρ-
A , ^ 3 , 4 ΄ '
χοὸς óptxtOw ἀπεσχήμενος, ἃ ὀρέγεται dj χαρδια

». ov M4» y c £v , M ^.
αὐτοῦ, τοῦτ ἔςιν ὁ νους, λαμβάνει παρα θεοῦ"

* m , , m A , t , , Ll
ἐμπιταλῶντος ἐν ἀγαῆόις τὴν ἐσιϑυμιαν αὐτοῦ"

, Y Ἁ ' Lad ^ , 3 Lj
ἀλλὰ xat τυχὼν τις ὧν δεῖται, οὐκ ἐστερήθη
A ' ^ / ^ tL ΕἸ ^
ὑπὸ χυρίου τῆς δεήσεως τῶν χειλέων αὐτοῦ.
M
Ὁ Χριςος

^ Uu 9
τῷ χξέχρισ αι

M ^ , *
ἔλαιον παρὰ τοῦ ὑψίςου Aafow,
3 AMA , / , 4
ἐλαίῳ ἀγαλλιάσεως, ἀππαραβατον
ΕΣ i] , ^ 7 ' M M
ἔχει τὴν ἐκ τῆς χρίσεως ἱερωσυνὴν χατὰ «τὴν

4. , » A ! v L'
ταξιν Μελχισεδεχ᾽ cu yop προσχαιρος ἔςαι, μὴ

'
σαλευομενος.

! ΕῚ ὰ er y! , $: Mox
Λεγοις δ᾽ ἂν ὅτι ἔχλιναν εἰς αὐτὸν χαχᾶ m

5, , A ^ ^ » A "s f “ὦ,
ἄθεα δογματα περι τοῦ Θεοῦ" Ἢ τὴν outta τῆς
͵ PENAT mi: d V. o» Y L
χαχίοις πρεσῆψαν αὐτῷ" ἐξεχλιναν δὲ εἰς τὸν σώ-
^ b el / i ΕἸ ᾿Ὶ 3 em
τῆρα xaxa οἵ τε προδόται χαὶ ἐχθροι αὐτοῦ" ση-
L4 Neg » "ἡ , LJ i. 1
μειωτξον ὃὲ ὅτι γατ ἔγχλισιν ἐπιτελέϊται τὰ xaxa,
4 3 , 3 ' LIS A Ly 3 ^
x«i οὐ κατ εὐϑθυτητα" ἀλλὰ Quvaccig ἐπιχειροῦσι
Li € ev e i € P A
διαςραφέντες ct φαῦλοι" τῷ yap οὐχ ὑπομένοντι
/ , ! LAT ev i]
βλάβην ἐπιβουλευουσιν" x«t ἄλλως τε πᾶς γαχος
353) i , »^5' ! A » ^
ἔχει τὴν χαχιαν ἀβεβαιον cc χαὶ ἄστατον" cuc
A A L / ^ /
δὲ Θεὸς ἀποστρέφεται τίϑησι νῶτον, δυναμένους
! 5: | ' ἢ ἀν τὰ ͵
πρόσωπον εἰναι" xat τοὺς μὴ χαθαρᾶν ὃς χαρδιαν
LA PETRI, ' £ »" e ὃ gc ΡΥ 2N
ἔχοντας, vai TO πρόσωπον αὐτοῦ Qux τοῦτο μὴ
1 ^ 4 A7 , ^s
δυναμένους ἰδεῖν, τιθεται τὰ ὀπισθια κατανοέὶν
A , ᾽ ᾿Ὶ ! ͵ i] ^
τὰ utt αὐτὸν δηλονοτε δημιουργήματα διὰ τῆς
ἢ "M 7 y. i !
χτίσεως εἰς αὐτὸν παρέχων ἀναγεσθαι" περιλοίπα
ἊΝ ^ ^ MET ! A 1 » :
y^p τοῦ Secu τὰ ἀνωτέρω τὸν αἰσθητῶν χτι-
: /, ^» !
σμάτων αὐτοῦ ἐστιν.
͵7 3 ^ 7 9 i] n
"Yde0nzt ἐν τῇ δυνάμει σου.» Επει cvyxza-
! ^ , ͵ E , , 74
ταβαίνων τῇ ἀσϑενειᾳ ἡμῶν ἄσϑενες τι ἀνειλη-
7 1 2- L » ,
φας , ὅπερ ἰσχυρότερον τῶν ἀνθρώπων ἐστιν"
V , , ' € ' E “ L4
ςαυρωθεις ἐξ ἀσθενείας, ὑψώθητι ἐν τῇ δυνάμει
v ᾿ “Ὁ ᾿ ye
cov. «Λσομεν xai ψαλοῦμεν τὰς δυναστειας" »
i] » i] , 7 LI A LI
To ἄδειν ἐσὶ ϑεωρίας Anottow , τὸ O6 ψαλλειν

v. 2. 3.

v,:$.
B. f. 70. b,

v. 14.

5 v. I.
-— A. f. 114.

y, 3.
BB. f. »2.

IN PSALMUM XX.

» XM lad LECT ι 3 is ^ à ῳ ἢ
ἐπὶ τῳ vara ἀρετὴν ἐνέργειν θεωρουντες οὖν τὸ
: ^ A , 3 3

νοητὸν τῶν δυναςειῶν xat πράττοντες wa αὖ-
3 ^ i W

τὰς, ἄσομεν χαὶ ψαλοῦμεν τας δυναςέιας ccv,

ὰ 3 , Ὁ ^ A ^ A

ἃς ἐδυνάςευσας οἷα τροπαιοῦχος βασιλεὺς χατὰ

ES , , 7
διαβόλου χαὶ τῶν ἀντιχειμένων δυνάμεων" δύναται
^ i] A ͵7 " ͵

δηλοῦν wat τὸ χαριστηρίους αἰνους ἀναχρουσομε-
! A ^ '

Θά ca δυνοστεύσαντι γατὰ τοῦ ϑανάτου.

PSALMUS XXI.

r ' ^ "m €, !
Ἀνελψς ἑωθινὴ χατορϑοῦται , τοῦ Ἥλιου
^» ' ͵] Hi , Hi 4... 8
τῆς διχαιοσυνὴς ἀνίσχοντος, χαὶ ἀρχὴν Ἡμέρας

' € Hi , AS m x S ^
χατασχευαζοντος" Ἢ yap ἀνατολὴ τοῦ ἀληθινοῦ
ι deri NOR PT PRA: Y / ͵
φωτός.) τῇ νυχτὶ τῆς ἄγνοιας xat πλάνης τέλος
5» ^ L] , e LU
ἐπιϑέϊσα, ἕω πνευματικὴν ἀνελαμψεν" αὕτη ὃὲε
, 4 32. /, m 7 Li
ἄρχεμενη, ἔπι τέλος φωτισμοῦ τελείου χαταντη-

» à n XA Moy
σει QU ὃν φωτισμὸν. πάντα τὰ ἄλλα πνευμα--
A Ἁ ^ , Li ^ 7 5 ^
τιχαὶ xat πνευματιχῶς ἐτελεσθὴ τῷ τέλός εἰναι
Ὁ Li M. s I φιεὲ A , M εἴ
cU xopw τὰ ἀλλα πᾶντα, αὐτὸ δὲ οὐδενος ἕνε-
ὰ Nos E] ι € ^ Y kj
xe ὃ χαὶ ἔσχατον OpeXtO) χαλοῦσιν τῷ μὴ εἰ-
, ' ' e , , , ^ Li
ναι ἀνωτέρω τούτου, CU τις ὀρεχθειη τῷ τουτου
- M , D c ᾿ A
εἰναι tO τελιχώτατον ἀγαϑον" ἢ προγραφὴ cuv
^ 7 ^ , ΄ » ^
τοῦ τροχειμένου ψαλμοὺ εἰς τέλος ἄδεται τῆς
c ^ 3 Li ^ M Li ^
ἑωϑινῆς ἀντιλήψεως τῷ Δαυιὸ., τουτέστιν τῷ

ὌΝ ' , € 1 M , ,
£A σπέρματος αὐτου tO γχατα coro yeyevvnpe-

Jj ^ m M Li ei ' ,
νῳ" wat τοῦτο ὃὲ τηρητέον ὅτι φυλάττει πρὸσ-

e^ I $52 E] ^ ! ͵ ς !
ὠπὸν ἕν λέγον ἀπ ἀρχῆς μέχρι τελοὺς 0 ψαλ--
λ 3 ET ^ € ' ι Α
póc, οὐδεμιᾶς μεταβολῆς εὑρισκομένης περί τὸ
λέ Li Y.» N € A] ὃ 7 ,
ἔγον προσωπον᾿ χαὶ ἔπει ἡ χαινὴ Oxon λε-
i] ^ -“- » € iT ^
ξεις ἀπὸ τοῦ ψαλμοὺ ἔλαβεν ὡς ὑπὸ τοῦ Xpi-
^ , 7 , l 1
στοῦ ῥηϑεισος, ἀνάγκη πάντα αὐτὸν EX τροσ-
ἢ eui! τῶ E" οἱ ἢ AER
ec) τοῦ Χριςοὺῦ εἐρμηνεῦσαι" δηλώσομεν ὃδὲ τὰς
"Ὁ e € i L4 E] Li DM. . V
λεξεις ats ἢ χαινὴ διαθήκη ἐχρήσατο. ἐπ᾿ αὐτὰς
, »
φϑάσαντες-
᾿ QAM. ^ 7 i]
Σημειώτεον δὲ ὅτι ὀρθῇ πτώσει ἀντι γλητι-
j^ , E x ὧν “ » m T /
χῆς κεχρηται" ἄντι yap τοῦ &lmely Se6 uou Θεέ
, A € 7 Ψ » Hi
μου ἵνα τι; ὁ ϑεὸς ὁ ϑεὸς μεοὺ εἰπεν" ἔϑος δὲ

^ m o5 m ^ ^ 4 ΓΝ 2 /
τῇ γραφῇ! ἐν πολλόις τοῦτο ποιεῖν" ὃ οὖν βούλε-

E Lnd fF 3 € ' 1 , M. do^
ται εἰπειν. τοῦτο Equi" ὁ χαθολου xat. ἀληθινὸς

, / ,
Θεὸς, ϑεὸς μου τυγχάνων, πρόσχες pct τολε-
“- - 7 '
μουμένῳ, καὶ πολλοὶς ἐπιπόνοις περιτυχοντι" ἵνα
L M ᾽ ! 1 : ! ' 1
τί yap ἐγχατελισές μὲ; πυνϑανομένου δὲ τὴν
» 1 ^ , / ς / 3 V 1
αἰτίαν τῆς ἐγχαταλειψεὼς Ἢ φωνὴ" ἐπεὶ yap συν-
( € ^ » 4 , » A
δει ἑαυτῷ ἀγραν vaSapocnta , οὐκ Ὥδει yop

193
€ t 3. ὦ X v9 Vs d ' 3
ἁμαρτίαν, ἡσιστατο μὴ ἐσὶ ἁμαρτίᾳ ἐγχατα-
» A , ^
λέίφθαι, ἀλλα δὲ ἕτερόν τι τῷ παντὶ συμφέρον"
Co Ἦν ΤῊ ἡ Uu Y H 3 δ᾽.
τοῦτ᾽ οὖν βούλεται φανερὸν γενέσθαι, οὐ δὲ ἑαυ-
* , , i] m ,
τὸν πάσχοντα, ἀλλὰ διὰ τοὺς ὁρῶντας αὐτόν:
, N e , , 1 3 ! €
γνόντες yap ὅτι δ αὐτοὺς ἐγκαταλείφϑη, ὑμ-
, Y ec
νήσουσιν αὐτὸν ὡς σωτῆρα. |
, "4 ! ' ,
Aextéc) TOlywy , λόγους παραπτωματων,, οὐ
N Y χρῷ εν
τὰς περὶ τῶν παραπτωμάτων προφορᾶς" ὡς γάρ
LU , ^ » à / "
φαμεν λόγον οὐρανοῦ καθ᾿ ὃν γέγονεν, καὶ λόγον
“1 439a mod " Δα
Ἡλίου δύ ὃν ὑπῆρχται, οὕτω xat λόγον παραπτω-
! » c A , LN M
μάτων ἐροῦμεν, χαὶ οὐχ αὐτὰ τὰ παραπτωμάτα
, ͵7 M] ^ M ^ ^
ἀνειληφέναι τὸν σωτῆρα εἰς τὸ ἑαυτοῦ σῶμα" τού-

1 i ^ 7 , b
τοὺς ὃς τοὺς τῶν παραπτωμάτων λόγους πρὸ τοῦ

/ » 3 € Α ^ 3 i] ἃ PM
τάϑους ἔφερεν αὐτοῦ tO σῶμα" ἀναστὰς δὲ £x

- LÀ M ^ ' A 3.5
γεχρῶν, ὅτι χαὶ σεσῶσθαι λέγεται, μαχρᾶν cm
^ ! E] ^ i] LO d ^
τῆς σωτηρίας αὐτοῦ τοὺς λόγους τῶν πρϑειρη-
/ 4 € Li » 5 LI Hi
μένων ἁμαρτημάτων ἔσχεν, ἀπεχδυσαμενος τὰς
ΕΣ 7 x ' 3 ἃ i] Li
ἐνεργουσας τὰ παραπτωματαὰ ἀρχᾶς χαὶ ἐξουσιας"
et ^n ' zx: 3 » € 3ς ,
ὅτε ἐπριαμβευσεν αὑτὰς ἐν αὐτῷ τπαρρησιασα--
, i] ^s ^
μενος &Ot τῷ σταυρῷ. ᾿
€ ὯΝ ! 4 € ' Eo.
«Ὁ ὅϑεος μου χεχράξομαι ἤμερας πρὸς σε
V , / V M A ,
» χαὶ οὐκ εἰσακουσῃ, χαὶ νυχτὸς χαὶ οὐχ εἰς
»! , , ! , ? , ΄ M
» ἄνοιαν &uct. » Ου μονον éguaoyoy zat σχυ-
^ ! ^ V , ^ ,
ϑρωπῶν περιεςηχότων ἃ vul ἀλληγοριχῶς ἐστιν,
^ M Ui ͵ ^J i] , , '
βοῶ πρὸς σὲ θεὲ pov, ὅπως μὴ πάθω cv ἀλλὰ
' V m A ^ »
γὰρ χαὶ φαιδρῶν xat λαμπρῶν ὄντων
5 3 ,
ἐξ ἐπάρ-

, ^ j| ΤΕΥ , * ,
ματος γενηται" ταῦτα δὲ περὶ ἡμῶν ἐξομολογοῦ-

Ἂ , H D
ἐμὲ πάλιν χράζω,, ὅπως μὴ βλαβερον τι

« M , - ! ^ ἊΝ
μενος ὃ σωτὴρ λέγει" οὕτω ὃὲ μου βοῶντος cid
! ,.€ b U ,
ὅτι εἰσαχουσηῃ" μεθ᾽ ὑποστιγμῆς γὰρ ἀναγνως ἔον",
^ ^ ! d Li
xat γυχτὸς διαχεχραξομαι cux ἀνοιας μοὺ Acyt-
' M , 3 A 1
ζομένης , ὅτε τὰ περιεστηχότα ἐστὶν σχυθρωπᾶ,
^ ^ ^ LI t /
τῶν τολλῶν ἐν ταῖς περιστάσεσιν σχοτιζομένων-"
€ i] 4 ' ^ ' M 4 '
ὡς χαὶ αὐτὸ τι O&i χραζοντα πρὸς θεὸν λέγειν,
, ^ ' M “τὰ ! LL
ἀγνοέϊν" ἐτπιστάμαι yop ἐγὼ τινος ἕνεχα περί
«ἃ ι ' , ,
ἐμε νυχτερινὴ χατάστασις ἐστιν.
€ ' 4-9 e 3119 i] i] ,
Καὶ οἱ πατέρες ὃὲ ἐξ ὧν εἰμι τὸ χατὰ σάρχα,
"UL. ud AE € , 3-1 Y»
δὗτοι εἰσιν οἱ πατριάρχαι, ἐπὶ σοὶ ἤλπισαν προσ-
e ^ aur ' 3 i ,'
δοχῶντες τὴν ἐμὴν ἐπιλαμψιν᾽ ἀλλὰ wat ἐλπι-
, »n e :»€«/ T ' DN
σαντες οὐκ ἀπέτυχον" ἐῤῥυσθησαν γὰρ ἀπὸ θα-
͵ Hi Li , n H IAE;
y&ccu xat διαβολου, ἐμοῦ λυτρωσαμένου xat pu-
Li , ' ' Y 4 1 1
σαμένου αὐτοὺς" πρὸς σε γὰρ xat αὐτοῖ βοησαν-
Mi δ᾽... ^ 1» E] ^ ' »!
τες) τὴν Ot ἐμοῦ χαὶ ἐξ ἐμοῦ σωτηρίαν ἔσχον"
᾿ 28

^ »
τῶν XT

v. 2.

Υ.

m2
*1
co

V. II.

194
, M ' $. LEA ' δι ÀJ
οὐ yap χατῃσχυνθήησαν ἐπὶ σὲ ἐλπισαντες" ἀπε-
A Δ. / V ,
σχον γὰρ τὰ ἐλπιδος xo προσδοκίας.
y M € -“ ' D
Ictocav ὃὲ οἱ ταῦτα λέγοντες vopop.aSétg
5 3 ΄ f ^ 95 V ^
εἶναι ἐπαγγελλόμενοι, ψευδοξοῦντες ἐπι τῆς προ-
OR M A "ἢ , » ς * x
νοιας" τὰ yop αὐτὰ λέξειεν ἂν τις Ησαΐου πρι-
/, M ed 95, € , '
ζομένου. xat ct τινες ἄλλοι ὑπερ εὐσεβειας mé
, € lod M δ 4 ^ 1 ^
movSactw* ἡμέξὶς γὰρ τὸ ρυσϑῆναι xat σωπηναι
3 ^ ; 3 / ᾿ » i]
£X τῶν περιεστηκότων ἐσιτπόνων,, οὐ τὸ EXTOG
5. ὦ » i , L| M , ! M
αὑτῶν γενεσϑαι φαμέν, ἀλλὰ τὸ ἀνδρειως xat
^ , ^ V -" LU
τλητικῶς αὐτὰ ἐνεγκεῖν. ὥστε μὴ βλαβῆναι τὴν
Ἷ 3 ' e e ' 5
διάνοιαν. ἐχχρουομένης τῆς ὀρθῃς προθέσεως ἐκ
^ e , ^ 3 ,
τῶν πόνων" τοὺς γοῦν μαρτυρας τὴς αληϑειας ,
, A ᾽ / e
μυρία ὅσα παϑόντας., xai ἐναποϑανοντας ταῖς
t 1 L2 » e^ ,
βασάνοις, ἐῤῥυσθαι xxt σεσῶσθαι ἐκ τῶν 2Àt-
! "A , M SON ^
Ψεων λέγομεν" οἱ yap ἐκτὸς τῶν ϑλιβερῶν δὲ
3 Li , ^^ 3 »35€]
ἀρνήσεως γεγενημένοι, οὐ μόνον οὐχ ἐρρυσθησαν
3 Ἁ ^ ^ 3 A LT
xai ἐσώϑησαν ἀπὸ τῶν πειρασμῶν 7) ἀλλὰ vat
΄ QR » m
χατεποσῆσαν ὑπ. αὐτων-
͵ iU] , E"
Τάχα yàp ó ἐκ σπέρματος συλληφθεις ἐν τῇ
m e ^ ΕἸ '
J^spi πληρωθέντος τοῦ καιροῦ τῆς ἀποτέξεως,
ess » v e^ 7ὔ 9, A íi ν L/ P
vm αὐτῆς τῆς μήτρας ἐπι τὰ ἔξω βαλλεται
m A Dd λ
μόνον δὲ τὸν σωτῆρα ὁ ττατὴρ ἐκ τῆς γαστρὸς
^ , ΕῚ “Ὁ ᾽ y '
τῆς ταρϑένου ἐξασπᾷ.. οὐκ ἔξωϑεν σπέρματος
» ^v ' E] 9.9 » cn ^ /
αὐτῇ χαταβληϑέντος , αλλ ἐξ αὐτῆς τοῦ ϑεῖου

/ 3 t , € 3 , » " e
"vóxcu ἐξεσπασμένου" « 'H ελπὶς μου ἀπὸ pago

e ! - OUR Y A " »€1 , ^
» τῆς μητρὸς μου; ἔτσι σὲ &EGtppugnv ἐκ τὴς
e 3 Vos !
» μήτρας. » Τόϊς ἄλλοις ἀνθρώποις τὸ ἐλπίζειν
m 1 ' M ,
χαὶ προσδοχᾷν τὰ μέλλοντα. μετά συμπλήρωσιν
^ 3 " , ͵
τοῦ λόγου ἐφ᾽ ἡλικίαις γενομένοις ἐπέρχεται, Mo-
λ AS ΊΉΝΝ Li ' 3.9 ^ ^
γον δὲ τὸ ἐκ Μαριας βρέφος «uo μαστῶν τῆς
M 3 ' , M M » M
μῆτρος ἐλσιζει τελειότητα eov yap ἔχει τὴν
, - A ͵ ! '
ἐλπίδα" οὐδέποτε γὰρ ἐν χακίᾳ γεγένηται" παν--
A
των ἄνϑρώσων μετὰ ἄγνοιαν xoà πονηρίαν τὸ
' ' i] ^ ^ 4L
ἀγαθὸν ἀσπαζομένων" καὶ τοῦτο ὑποδηλῶν "Hoai-
» 1 » ^ 9.15 3 UNE! A
ἂς ἔλεγεν" πρὶν Ἢ γνῶναι αὑτὸν ἄγαθον Ἢ xaxov ,
5 e /, e 0? L : it , E '
ἀπειθεῖ πονηρίφ τοὺ ἐχλεξασθαι τὸ ἀγαϑον.
V M L , m ΄
« Ámó γαςρὸς μητρὸς μου, θεὸς μοὺ εἰ συ.»
M eS 3 7 3 b r,
Πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως ὁ Ἰησοῦς μόνην τὴν πρὸς
! y , ' k ὁ 1 , E Ll
πᾶτερα &gQepev οἰλειοτητα Ἣν γὰρ αὐτου πατὴρ
c M ' 3» 7AN € ^ ἃ, ὦ. αν A 1
0 Stóg, χαὶ αὑτὸς υἱος Θεοῦ" ἀφ᾿ cu δὲ σαρξ
7 . ! t
γενόμενος ἐκ χοιλιας GponÀSt» , σχέσιν ἔσχεν
' M M , b M , 1 :
τὴν πρὸς τὸν πατέρα, τὴν πρὸς Sov διο φη-
΄, 3 V5 V ! T H Y 1
σιν" εἰ xat ἀεί πατὴρ μου τυγχᾶνεις ) ἀλλὰ xat

DIDYMI

go» lor " ! UE
Θεὸς pov εἰναι ἤρξω ἐκ κοιλίας μητρὸς" μὴ ἀπο-
E" $2 n Lad D] / εἰν A ei , »
στὶς ἀπ tucv, ὅτι ϑλιψις ἐγγυς 2 ὅτι CUZ ἔςιν
« ^ ' ͵ A ! aq
ὃ βοηθῶν" παρούσης θλίψεως συνὼν ὁ θεὸς, ctóg
LAC , em ' 4
τε &gty χαρτεριαν παρασχεῖν ὡς γενναιάζειν τὸν
/ , 4 Y E" i ^
ϑλιβόμενον. ἀπόντος ὃὲ Seco ἰσχυρὰ τὰ περιε-
/ " s € i] A 7 7
ςηχοτα" εὐχεται Cuy ὁ τὸν ψαλμὸν λέγων. τὺ-
€ v L2 , / 7 Er '
πος ἡμῖν τὸις GySpomnotg γινόμενος) χαὶ διδα-
ς ὦ , e^ j /
σχὼν ἡμᾶς ἐν πειρασμέϊς οὕτω προσεύχεται, μὴ
^ ,? te ^ «e. » “
τοιαῦτα αὐτῷ πραχθῆναι ἐφ᾽ οὶς ἂν χωρῇ θεὸς,
' E A ,
ἵνα τάροντος ϑεοῦ χαταπαλαίσῃ τοὺς ἐγείρον--
' / ᾿ Ὧ
tag τὴν SÀwjo* εἰ γὰρ ἀποςαίη τινὸς ὁ θεὸς,
3 ς ΄ 3 , '
οὐχ ὑπάρξει ἐχεινῳ DenScg. i:
Mc d *» 5 i] € Α 1 D Li
Ogxot d ἂν εἰεν xat αἵ περὶ τὰ. γήϊνα xa
ET v A Li
σωματιχὰ ἐνεργοῦσαι πονηραὶ δυνάμεις" γεωπόνον
Ul “ iT ' 4: " m 5
γὰρ τοῦτο τὸ ζῳον" «i δὲ ψευδοδοξίας mpoistá-
3 , ^ ' L] "
μεναι, δ ἀπατηλῶν λόγων wat σοφισμάτων χε-
! e , /
ρατιζουσαι, ταῦροι τυγχάνουσιν τοῖονες ὄντες ,
i] Y ^ Ἁ i] ' e
δια τὸ δῆθεν πολυμαθὲς xot χεχομψευμένον τῆς
, b] Y V ' , 7 Uu
φράσεως" δυνατὸν δὲ χαὶ τοὺς Ἰουδαίους χατὰ
͵ HE 39 ὦ ἢ '
γομον βουθυτοῦντας, ἐξ ὧν ἐπιτηδεύουσιν μόσχους
» / m ^ ,
ὠνομασμένους , περιχυχλοὺν ἐχθριχῶς τον χυριον"
I A D ^ » L]
Πόντιος δὲ Πιλᾶτος, καὶ εἴ τινες ἄλλοι ἐν vme-
^ ^ ὶ ΣῊ ἃ t /
ροχῇ ταῦροι χερατισταῖ ὑπάρχοντες, περιέχειν
! , ' ^» * ^
σπουδάζουσιν αὐτόν" λέγει δ᾽ ἂν ταῦτα ὁ σωτὴρ
A * ^ , , ^ es /,
xai περὶ τοῦ σώματος αὐτοῦ τῆς ἐχχλησίας,,
, M , ' ^ i] em , LN
ἰδὼν ἀνθρωποὺυς χαμαιπετέϊς χαὶ γὴν ἐργαζομε--
^ ^ 3 ^s A -
γους πολεμιχῶς, περικυχλοῦντας αὐτοῦ τὸ σῶμα"
M $5. / ' ' M ' DA
τὸ ἐκυχλωσᾶν με μόσχοι πολλοι" τοὺς δε ἄρχον-
J / ^ e L] , !
τας τούτου τοῦ αἰῶνος σοφιαν ἐπαγγελλομένους
« A LU ^ LI ^ 5 ec ^
ἑωραχῷς περιϑέοντας αὐτοῦ τὸ σῶμα ἐρεῖ" ταῦ-
I T r
fot πίονες mépiégXov με. ;
P i Li ? m A , , b
Παριστας ὃε αὐτῶν τὸ ἐξηγριωμένον τῆς πο-
͵ ir à ow 3 i] 7] 4
vnptag xat τὸ ἕτοιμον εἰς τὸ θλιψαι, φησιν"
» E555/9:948 M ! » € [1 / €
WwcLay ἐπ ἐμὲ τὸ ςομὰ αὐτῶν, ὡς λέων Op-
' AA o o) / uta ,
παζων χαὶ ὠρυόμενος" copa γὰρ ἡνεῳγμένον av
e^ , i] ' Ἁ , €
τῶν εἰς τὸ ἁρπάσαι τοὺς ἀππατωμένους, Ó σο--
b » - ' M € 4 eu I
φιστιχὸς εἴη λογος" taa δὲ ὡς λέων ὁ &pma-
* 1 LN 2 , ΄ δ. ἘΝ, iL '
ζων xat ὠρυόμενος ἀναφέρεται €t τὸν διαβο--
y Φ Lad / 351! € M €
λον" ἀφ cu λέοντος ἐξέσπασεν ὁ ποιμὴν ὃ xa-
΄ / X A , ΄
λὸς δύο σχέλη.. xot λοβὸν ὠτιου χαταπιόντος"
Lt LT LE [1 Ld e , [I ) e
διὰ μὲν παρακοῆς ) τὸ cug τοῦ ἀνϑρωσου τῆς
e M M “ ^M M , v ss
ψυχῆς" Qux δὲ τῶν σχελῶν, τὴν πορείαν αὐτῆς.

v. ὦ.

« Ὡσεὶ ὕδωρ ἐξεχύθη xot διεσχορπίσθη ττάντα v, xs.

v. I7.

IN PSALMUM XXI.

^[.$ P^ κ ^ - ^ €
τὰ ὀστὰ μου" ἐπεὶ σῶμα Χριστοῦ οἰ πεπιστευ-
, M D ' Li ,
χῦτες εἰσὶν, τὰ τῶν πεσιστευχότων τάϑη εἰς
€ N , A δέ λέ ^ 4
ἑαυτὸν ἀναλαβὼν πεπονθέναι λέγει ταῦτα. ἃ
^ ^ ΕἸ ^ A L2
συμβέβηκεν volg συμπληροῦσιν αὐτοῦ τὸ σῶμα"
᾽ i] 3 A e». 7 b] "4
ἐπεὶ οὖν σχορπισμὸν ὑπέμειναν τὰ πρόβατα πα-
I E" : ' A V. X C ,
ταχϑέντος τοῦ ποίμενος , φησὶν wott ὕδωρ ἐξε-
V A , LI l
χύθη" τὸ γὰρ ἐχχενωθὲν ὕδωρ, σχορπιζεται" ἀλ-
M M A ^ , 1! A Y ,
λα x«t περὶ τῶν ἀποστόλων φησί τὸ διεσκορπι-
, A i5 ^ , M A ? Ὁ ^
c9n πᾶντα τὰ 0ct& μου" «tot γὰρ cca αὐτοῦ
' Ui A » ^ ^ ^
τυγχάνουσιν δια το εὔτονον, χαὶ διαχρατεῖν πᾶν
X ^ , Li € , € 1 i]
τὸ σῶμα. « Ἔγενηθη ἢ χαρδια μου ὥσει χηρὸς
E] ' ^ ' , ^
» τηχόμενος ἐν μέσῳ τῆς χοιλίας μου" ἐξηράνθη
/ Uu L4
» ὡς ὄστρακον ἡ ἰσχὺς “μου. » Τάχα γίνεται
M 1 ! Es A ! ^
τινὸς ἣ xapOux τηκομένη cix xnpog ἐν μέσῳ τῆς
, » » 1 , / ΝΣ
χοιλιας, ὅτ᾽ ἂν ἴδῃ τοὺς ὠδινηθέντας xat γεννη-
. » ^ a ' i]
ϑέντας jo αὐτοῦ συμφορὰν ὑπομένοντας" ἐσεὶ
' 1 U , Ἁ A JU
τοίνυν x«t τὰ προειρημένα περι τοὺς μαϑητᾶς
3 ^ , € / , ^- 7 ' M
Ἰησοῦ γέγονεν, ἡ καρδιὰ αὐτοῦ διαχειμένη πρὸς
» ' , ^ ' ^. / ,
αὐτοὺς ἀγαπητικῶς πυρουμένη; χηροῦ πάθος ἄνε-
Lr , DJ ! : ' 2
δέξατο ἐν μέσῳ τῆς χϑιλίας συμπαϑουσὴς εἰς
E 5. V 1 M 1 D Lx e
ETEXEV" ἀλλα wai τὸ γλυχὺ τῆς καρδιας ὅτε χη-
ι € ^ 3:4 7 A , Y '
ρὸς ὑπῖρχεν ἐτάχη" ὅτε τροφὴ γέγονεν χαὶ εἰς
7 , , M M ! ^ ,
γαστέρα ἐχώρησεν" τὰς yap νοήσεις τῆς χαρδιας

€ A / ΕῚ ? , '
ὡς xnpow τραφέντας εἰς χειλίαν χατέβαλον cnxo-

Ao ε , V ^ ^ '
uevev xou. λεπτυνομενον δια τῆς συνεχοῦς μελε-

X e , A , e Π
τῆς γ) ἐπὶ τῷ εἰς τὴν σύστασιν τοῦ τραφεντος
, E , A CPI , i ' ^
ἀναδοθῆναι" ἀλλὰ xxt ἰσχὺς εἰς τὴν χάμινον τοῦ

L , - » ! , , /
βιου εἰσαχθεῖσα., ὀςράχῳ παραπλησίως ἐξηράνθη"
A: ^ » * 0) da $- , /, ἐξ
μετα πέιραν yao θλιβερῶν ὡς &x καμίνου τις ἐξαφ-

θ M E 1 , / P , δέξ ads , €
εις ἡ ἡρασιᾶν οςραγου αναοεξεται 2 2UZETL υγ-
' Ὁ ν i] LT ^ ' ^
βαϊνόμενος οἷα πηλὸς ὑπὸ τῆς ὑγρότητος τοῦ πη-
^ λ ^ ^ ^ o^
Ato χαι τοῦ ῥευςοῦ τῶν ἡδονῶν.
i € ^ ͵ ^ Li ,
« Kat ἢ γλῶσσα pco χεχολληται τῷ Àapuyyt
^ , ^ Lj
» pcu*» Τῶν ἀχροατῶν διεσχορπισμένων,, οὐχέτι
, » Li c ^ ET | /,
παρόντων εἰς cus Ἢ γλῶττα ἐνήργει ὁιδάσκου--
χαὶ διαὶ ἔνη. ἀνενέργητος εἴη τῷ λά
ca xxi διαλεγομένη., ἀνενεργητος εἴη τῷ λά-
7 € LU V * $ f
(uyyt xexchknpeva Ἢ yap πρὸ... To cov ὀρύξαι
i] ^ “ ͵ / 5" 5 ^
τὴν τῶν ἥλων σημαίνει διατρησιν" ἐξαριϑμειται
1 , LU , ! ^ A
δὲ σώματος ὀστᾶ ἡνίκα ἐγυμνωθὴ τῶν συμσε-
N , ^ , Ly * E d f^ ,
παρμένων ὀστῶν" ὀστᾶ μὲν οὖν αὐτοῦ cl Gmóco-
" ' i € , ' * A ,C
λοι" σάρκες ὃὲ εἰ ἐπιπολαιωτερον καὶ σωματιχὼ-
! s, M M '
τερον πιστευσαντες" ὅταν οὖν ἐπὶ τὸ QUtO ἐστί

᾿ -. M M M ^ lod M J
τὸ GOpX, TX μὲν οστὰ διαχρατέϊ τὰς σαρχας"

195
€ A , A πον, 0v ' . ;
αἱ δὲ σάρχες περὶ τὰ Oqa τυγχανουσιν χαλυπ-

, ! 5 ,
τουσαι αὐτα ὅταν cu» φόβος ἐχταράξῃ φευγόν-
e , ^
τῶν τῶν ἐσισολαίων τοιστῶν χαταλείσονται ci
€ Y 1 P uU 4 ,
στερῥοι χαὶ εὑτονοι ζωλωτάαι , xat γυμνωϑέντες
" ͵ ᾽ ^ c , [ A ^" €
m πλήθους ἐξαριθμοῦνται ῥᾳδιως. Πρὸς τῇ tec-
; € Ἁ ^ A ^
pur νοήσεις ἱματισμὸν Ἰησοῦ τὰς προχείρους τῶν
m 12 A 2 ^
γραφῶν λέξεις" ἕχαστος γὰρ αὐτῶν τὰς μὲν δέ-

^ ^ Y A » X ! »
χεται τῶν γράφων , τας Qe δου Xt τούτου CU

- ^ 7 ' ^ :
χιτῶνος Ἰησοῦ ἀσχίστου τυγχάνοντος, διὰ τὸ
3 1 ͵
εἰναι ὄῤῥαφον" οὐ γάρ βεβιασμένην ἕνωσιν, ἀλλὰ

e y L4 M M. uo M M ,
συμφυὴ ἔχει" Ecty ὃς xat ἄνωθεν διὰ τὸ Ücon-
5 c M » 4 bU ! b
γευστος εἰναι" ὕφαντος δι ὅλου, διὰ πασης γὰρ

/ c M us hu € 19M 5 /
δυνάμεως ἢ γραφὴ ἄνωθεν Ecgty* ἡ δὲ ἐχχλησία

ΕἸ Li NN Li 34^ ^ 1 $925
cu μερίζεται τὰ ipatux , οὐδὲ x)npcv βαλλει ἐπ᾿
3 ^ Wd 1 »! ΣΤ. ! ^
αὐτοῖς" ὅλα yap ἔχει wai ἐνδεδυται παραστᾶσα
- f e - Ll ^
ἐχ δεξιῶν Ἰησοῦ «ἷα βασιλὶς ἐν ἱματισμῷ δια-
/, 7 ! ^
χρύσῳ περιβεβλημένη πεποιχιλμενη" ὑπεραναβᾶ-
M ^ M / APA RJ ,
ca ὃὲ ταῦτα τὰ ἱμάτια, xat αὐτὸν lngcu) ἐν-
! LU A ' M
δύσεται ὄντα σοφίαν wo δύναμιν πατρὸς σοφὴ
M M !
xat δυνατὴ γινομένη.
Σὺ dé / 1 7ὔ x H 79, Z,
« Σὺ 06, xoptt , μὴ μαχρυνῃς τὴν βοηθειὰν
, ι , Δ ͵ LU b

» μους εἰς τὴν ἀντίληψιν uev πρόσχες.» Ταῦτα
1 ΄ E , / 1 / λ u

Oe ποιουντῶν ἐχείνων, μὴ μαγρύνης τὴν βοηθειαν

^ Hi ^ b , ι 3 [4

μου" σοῦ γὰρ βοηθοῦντος, καὶ εἰς τὴν ἀντί λη-
' , ^

div μου προσέχοντος , τριταῖος ἀναστὰς ἐκ νε-
^ 7 ι ^ 5 1

xp» , ματαίαν τὴν wat ἐμοῦ ἐπιβουλὴν ἀνα--
΄, ^ NIA. ! 1 ΄

δειξω, « ῬῬῦσαι ἀπὸ ῥομφαίας τὴν ψυχγν μου!»

E] Y c ^ / 3 ^ )5 ^ "

Ezet οἱ περικυχλοῦντες με &yÜpoi xav ἐμοῦ φο-
^ ' " ? ^ 5 A M]

νωντες μάχαιραν ἔχουσιν, οὐ σῶμα ἀλλὰ ψυχὴν
^ y H ^ NA! ^

τρῶσαι δυνατὴν, ῥῦσαι ἀπὸ τῆς τούτων ῥομφαίας
A ΄ 3 ^ 3.05 ΟΝ 25 Li ἃ

τὴν ψυχὴν μου, ἀβλαβὴ αὐτὴν ἀπὸ ταράχου καὶ

' , i] ^
δειλιας φυλάττων" εἰ γὰρ wat ἱγανῶς παρεσχεύα-

€ c ! 1 , b ^ Y

σται ἢ ἡμέτερα ψυχὴ, ἀλλὰ γε ϑεωροῦσα τὸν
͵ H d ^ ^ ! Φ.

διαβολον μετὰ πάσης τῆς τῶν δαιμόνων φαλαγ-

^ - r M / di

γος καὶ τοῦ στιφοὺς τῶν ἀντικειμένων ἐνεργειῶν
Hi ^ , L4 e es ,

χαὶ πονηρῶν ἀνθρώπων Vr &UtGy ἐνεργουμένων

^ ^ ! ͵ J
ταραχϑεισα ͵ τρεῶτης γὰρ ἐστι φυσεως , σὺμ-

3 » bd M , «7 "
μᾶχον ἔχειν παραχαλέϊ cov δυνάμενον ῥύσασθαι

5 ^ , Id , e

ἀπὸ τῆς ῥομφαιας τῶν πολεμίων" vaya δὲ χαὶ
, ͵ , m 7; 4

αὐτὸς ὁ διάβολος ἀλληγορικῶς ῥομφαία λέγοιτο,

2C € A Li ^ ^ 2.128
ἐπὶ τολμᾷ xata πᾶσης Ψυχῆς, τρῶσαι αὐτὴν

, A , Σ , Li ^ e€ :
τροαιρουμενος" x«t €x ταυτὴς τοινυν τῆς ροβ-

, € ^ ^
φαίας ρυσθίναι παραγαλεὶ.

M. IS.

B. f. 74.

v. 20.

v. 22.

v. 93.
B. f. 74.

196
Vos ASA A 1 ^ "

«Kat. ἐκ χειρὸς χυνὸς τὴν poyoyeyn {κευ"» Οὺς

^l t
πρότερον τπληϑυντιχῶς τοερικυχλώσαντας αὐτὸν
κύνας εἴτεν, νῦν ἐνιχῶς διὰ τὸ γένος χαλέι" μο--
e NY € ᾿ A. Á M M

yoytyr ὃε αὐτοῦ τὴν Ψυχὴν εἰτεεν, διὰ τὸ μεμο--

^ ^ / ^ » ^ ^
γῶσθαι xxt χεχωρισϑαι τῶν ἀλλων ψυχῶν" πᾶσαι

j M BJ » Y 3,
μὲν γὰρ ἐχεῖναι ἔγνωσαν ἁμαρτίαν, αὕτη δὲ οὐ",

3 ͵ A , , , La V '
xQxttyatg μὲν ἐκ διαλειμμάτων ἐπιφοιτᾷ γαὶ συνε-
ς ^ Li 7 M 3 LJ A. s
€ty ὁ θεὸς λόγος. vaut ὃὲ ἀχωριστως xat ἄἀδια-

' /, ' , /, e €»
στάτως μέχρι τέλους ἀδιάζευχτος διαμενεῖ" ταῦτ
5 , ,» 0^5 ͵ iN M! ks
οὖν τὰ ἐξαίρετα αὐτῇ συνονταὶ μονογενής εἰναι
e , A € D » ^
αὐτοῦ λέγεται" τάχα δὲ xol ἡ παραστᾶσα αὐτῷ
9 3 , , 95 Lb 9* € /
ἔνδοξος ἐχχλησία, οὐκ ἔχουσα cUlÀcw ἢ ῥυτιδα
! , ^ , ! !
συμπληρουμένὴ ἐκ τῶν ἅμωμως τελείων , μονο-
95 / c ^ t , !
γενὴς αὐτοῦ τυγχάνει" ὧν προχοπτοντων εἰς ταγ-
A I ^ δ. ἃ dd E
ματα πολλὰ διρρημένων διὰ τὴν ἐκ τῆς προχοπῆς
y, Li - ^» € , 1
διαφοράν" ἐξηχοντα γοῦν coco» βασιλιδων , xot
, / 5 RA ' e SAIS,
ὀγδοήκοντα παλλαχῶν., xat νεανιδων ὧν οὐκ ἐςιν

, 9 A ' e & t 7 SUN M
eot μος Ὁ μια Qut) ὑπὲρ πασᾶς εςιν mepto epo

7 1 5 ^ Α », ^ -»ν» :
τελεια.,) μονογενὴς cog τῇ μητρι αὐτῆς τῇ ἄνω

7

Ἱερουσαλὴμ", ι
ἀδι ὧν , 7 ! 3.25 1
« Σῶσον pt ἐκ στόματος λέοντος. χαὶ G0

, , M ' ,
» χεράτων μονοχερώτων τὴν τατεινωσὶν [hU »

M bl “ ' ΄ ,

᾿Απὸ τοῦ μιχρῷ πρόσϑεν εἰρημένου λέοντος δια-
! em ^ ^ 3 ι ' A
βόλου, νῦν cS vet παρακαλεῖ" ἀλλα xat τὴν
/, € L2 » à 3 ' € ^
ταπείνωσιν ἑαυτοῦ, χαϑ᾽ ἣν ἐταπεινωσεν ἑαυτὸν
e. 7 e» M ' 0 , 2 θ ἫΝ
ὑπήκοος γενόμενος τῷ πατρὶ μέχρι θανάτου, θα

M ^ ^ 1 Li λ 1
γνάτου δὲ σταυροῦ" “σωθῆναι δὲ βούλεται xat ἀπο

: / EA » » /
κεράτων μονοκερώτων, ἄλλου etdcug ἀντικειμένης.

f ! mm ΄
δυνάμεως βασιλείαν ἐπαγγελλομενης" βασιλεῖας
E , em »0* 3e '
γὰρ σύμβολον τὸ χέρας" εἰσὶν ὃὲ ot νομίζοντες
M A ! , A € '
τὸν σταυρὸν σημαίνεσθαι Guo τῆς προκειμένης
΄ ' e^ '
λέξεως κέρατος σχῆμα φέροντα.
A ' N ΄ ' ^
Καὶ ταὐτὴν τὴν λέξιν ἐκ προσώπου τοῦ Χρι-
LP Me ον c Mere , 3 M
στου εἰρῆσθαι, ἣ πρὸς Ἕ βραίους ἐπιστολὴ φη-
1 Li M M * Li 5 ,
city , ἀναφθεγγομένου πρὸς τὸν πατερα" ὦ ma-
M M 3, “3 δ M M 5 7)
ttp, τὸ σὸν ὄνομα. τοῦτ᾽ ἔστιν τὴν σὴν ἰδιὸ--
| No ' ' D ἢ
τηταὰ τὴν ἔννοιαν σου διηγήσομαι, φανερὰν αὐ-
A D e ! , ^ Ὁ
τὴν ποιῶν τόϊς γεναμένοις pou ἀδελφόὶς,, οἷς τὸ
5t ^ ͵ Ara / ;
ἐμὸν πνεῦμα χατέπεμψας" πρὸς cuc ῥηθείην ἄν,
^ ΕΣ 1 € X 3 ! ς A M e^
ὅτι ἔστε Viol , ἐξαπεστειλεν ὁ Seog τὸ πνεῦμα
ον € e 5 ^ ' € «e ?
τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ ἐν ταῖς χαρδιαις ὑμῶν" οὗτοι δὲ
9 € M ^ ^ € f , “
εἰσιν οἱ τὸ πνευμὰ τῆς υἱοϑεσιας ἐκ Θεοῦ λα-
! eJ e ^ Y N , YN ^
βοντες, ἵνα τοῦ ϑεοῦ μὲν υἱοὶ, ἀδελφοὶ δὲ τοῦ

DIDYMI

4’ L] ΕΣ Lu es » L1
μονογενοῦς ὦσιν" xat 6x νεχρῶν γοῦν ἀναστὰς ,.

3 1 —- à ^ CETT,
ἐπιφανεὶς ταῖς γυναιξιν, πορευϑέισαι ἔφή εἰπα-
^ 3 ^ D] $54 3 ' M
Tt τόϊς ἀδελφόὶς pov ὅτι ἠγερθην" ἐν μέσῳ δὲ
^ ' , / '
τὴς ἐκ τούτων συναγομένης ἐχχλησίας ὑμνησει
Α ͵ ^
τὸν πατέρα αἴνους xai παιᾶνας.
1 ' ' e X ,
Κατὰ τλείονας τρόπους τοῦ laxo ὀνομα-
P
' "1 , 1 c , er L4
ζομένου" σημᾶϊινει yap Ἢ προσηγορία. αὕτη ὅτε
1 A ^ » ΜΝ hs M ,
μὲν τὸν Séicy ἄνδρα, υἱὸν μὲν Ἴσαακ. πατέρα
i ^ ? ^ 5
δὲ τῶν δωδεχα πατριαρχῶν" ὅτε δὲ τὸν £x tcv-
7 ,
του προελθόντα δωδεχάφυλον λαόν" ὅτε δὲ τὰς
! 1 7 3 , ^ »
Oma φυλᾶς μόνας ἀποσχισθεῖσας τοῦ οἴχου Δα-
A 4. ss , ^ ' e M
vi xat ἀχολουθησάσας τῷ Ἱεροβοάμ" ὅτε δὲ τὸν
^ *7 MJ M , N ς “ 1
σωτῆρα αὐτὸν χατὰ t0 , lox o παῖς pev,
, ΄ , m€ 5 Ἁ € 5 r
ἀντιλῆψομαι αὐτοῦ" Ἴσραηλ ὁ ἐχλεχτὸς μου, mpo-
; διττὰ € , r' M M
σεδεξατο αὐτὸν d Ψυχὴ μου" ταύτην γάρ τὴν
/, Α ^ e e L
προφητειαν περι τοῦ σωτῆρος ὃ Ματϑαῖος eipn-
t »! , 4 X ' D
μένην ἔγραψεν" ζητήτεον χατὰ τι τῶν σημαινο-
΄ 5 A e M / 3 A
μένων εἴρηται τὸ, ἅπαν τὸ σπέρμα laxe) do-
' $i δ 4 A 1 » f ^
ξασατε αὐτόν" καὶ ὁ μὲν πολὺς ἐρέϊ τοῦ ta-
, E] ι λ ! A / ,
ριάρχου Ἰακωβ τὸ σπέρμα τὸ δωδεχάφυλον ἐν--
M “, 5 ' ^» , ii ^
τραφὲν τῇ ἀναγνώσει τοῦ νομοῦ wat τῶν προφη-
f ! / * A 1 M
τῶν, δοξασαι βούλεται τὸν Sióv, wat διὰ ven-
, N ! Y oy s ^ ' 1
μάτων xat λογων xat ἔργων ἀγαθῶν τάχα δὲ
LUE Y ^ D ^ “ A
ἐπὶ ψεῦδος εἴη τοῦτο, πολλῶν ἐκ τοῦ laxo
, ,ὔ A ' ? 00^ '
γεγενημένων ἀπιστῶν xat mpodotow Ἰησοῦ, λε-
“ el ^» V ^ e M
£e τις ὅτι τοῦ lomo. τοῦ πτερνιστοῦ xot χα-
' |" / ' M , m m
ca«malatgaytog τὸν ϑάνατον xat τὴν ἀντιχειμε-:
' f 3 ^ !5 T M '
γὴν δυναμιν" Ἰησοὺς δὲ ἔστιν οὗτος, τὸ σπέρμα
5 ^v M : , , ὃ ΄ ὃ f [i M
αὐτοῦ. tO γενομενον &x διδασχαλιας δοξάσαι τὸν
A ' 3 M M M '
θεὸν ἅπαν δυνήσεται" ἐπειδὴ δὲ χαὶ logon &cw
^ , € A ^ ^ , ' »
ὃν προσεδεξατο ἡ ψυχὴ τοῦ θεοῦ, ἐχλεχτον ὄντα
' , La e 5 [Li , ,
σπέρμα αὐτοῦ, ἢ lopeoA ἐστιν͵) φοβηϑύσεται
Y / A Hl L2 T e E] e
τὸν ϑεὸν" xat ἕχαστος δὲ τῶν μιμητῶν Ἰησοῦ.
3 M 5 3 ! M] , M LAC
εἰ μὲν ἔχει τὴν πάλην πρὸς ἀρχᾶς wat ἐξου--
͵ 1 [ ^ Ü /
σιας wat χοσμοχράτορας τοῦ σχότους τούτου, la-
' , / M » ΄ 3 M
xo) ἐςιν πτερνίζων τοὺς ἀντιπάλους" εἰ δὲ χαρ-
Y " x & nope EF
διαν ἔχει χαϑαρᾶν , χαὶ vcuv διαυγὴ . ὄψεται
Ἂ M! 3 M Ἁ m , Li
τὸν θεὸν, Ἰσραὴλ κατὰ τοῦτο τυγχανων" πᾶντος
5 e L A , M 7
οὖν τοῦ τοιούτου τὸ σπέρμα θεὸν φοβηθήσεται.
3 jN , 95 7 5 ^ e ^ M
Ἔπει cux ἐξουδένωσεν ἐμοῦ τοῦ πτωχοῦ τὴν
"4 A ! ! δ... ,
δέησιν, οὐδὲ προσωχϑισεν μυχϑιζων «vcf, τοὺ-

, , ' / ν᾿ “9 MT
TCU χᾶριν εὐχᾶριστοι γινόμενοι ἐσὲ τῷ ἐπηχου-

€ ! 1 , £34 € v ΄
σϑαι vno χυρίου τὴν δέησιν νπὲρ ἡμῶν γινομε-

Dord. p. 404.

À. f. I21. b.

IN PSALMUM XXI.

' ' i ! » !'

yny y αἰνέσατε xat δρξάσατε καὶ φοβηϑητε αὐτον’
, , *
εἰ γὰρ xai ὡς πτωχὸς « . . ὀφείλετε, ὅτι ἐγὼ

΄ » ἃ * [ad ,' P^
πλουσίος ὧν θησαυρὸς ὧν τοῦ πληρωματος τῶν
, - δὲ 4΄᾿ “ὦ $ Β e ^ ^ » t€
ἀγαθῶν. δ᾽ ὑμᾶς ἐπτωχευσα, ἵνα διὰ τῆς ἐμῆς

, ͵ -“ εἴ , M "t Ἂ
πτωχείας πλουσίους ὑμᾶς ποιήσω" οὐ yap οἷοι τε

ES 1 , , , , 1 m.
Xe σάρχα περικείμενοι, δεξασθαι μου τὸν mÀcu-

τον" τέως ἐχ μέρους γινώσκοντες χαὶ προφητευον--

' 5 $.€ wv c LI € ^ i]
τες ττωχευσας οὖν δι ὑμᾶς, ὑπὲρ ὑμῶν πρὸς
͵ E E ' ' 1 “
χύριον ἐχεχραξα,, χαὶ ὑπήκουσεν μου, Ocug ὑμῖν

» t^ hie. di ' , , e ,
ἐχεῖνα, ἐφ ctg mÀcuciot ἀπεφάνθητε" οὕτω γάρ
i ^ , , ,
μου περὶ ὑμῶν πρεσβευομενου, οὐκ ἀπέστρεψεν
M , » ^ , ^ 5 y ^
τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἀπ ἐμοῦ, ἀλλ᾽ ἔτι μᾶλλον
3 ow ' » τὰ i] X A '
ἐπέλαμψε μοι αὐτοὶ διὸ xat τὴν χραυγὴν mpco-
'
Yi to.
"A A $3 1 - P4 379
νϑρωποι μὲν ἐπι φανεροῖς ἔργοις xat ἐπι-
,ὔ , - λ M M M -“
τηδεύμασιν ἐπαινοῦσιν" θεὸς δὲ τὸ χρυπτὸν ὁρῶν,
δ Ἢ 7 3 m A ΄ € ' ,
ἐπὶ τελείᾳ ἀρετῇ xat γνώσει ὑπερβαλλουσῃ &mou-
^ ΄ 1 ἊΨ 3 b. € !
y^ μεγάλου τινὸς cw» ἔστιν μετὰ παῤῥησίας
» ^ Y M8 i-o uat , 3
εἰτσεῖν , παρὰ σοῦ ὦ ὅεε ὃ ἔσαινος μευ" οὐχ
4 ^ U 9 »*5 $3 Li /,
ἐπι τῶν τυχόντων, ἀλλ᾽ ἐπεὶ ἐχχλησιας μεγά--
΄ THE ' ^ ΕΣ
λης" μεγάλη ὃξ ἐχχλησια, d) ἐκ τῶν χαϑ' ἔχα-
: , , € d. DUM
στον μεγάλων συναγομενη" ὡς ἐχχλησια πολλὴ d
. ^ , ἄν δια ς !
£x τοολλῶν συναγομεένη.----Ἔὐχὴ ἐστιν ὁμολογία
' , ' ΕἸ ^ ^ ^v ,
γινομενὴ εὐχαριστίας, εἰ τῶν δὲ τινῶν ϑεόϑεν
'
τευξοιτο:
» Α M € , 2. 52 e" € ^
AAÀa xat οἱ Gtpagaytte &u0 τῆς γῆς τῷ
L4 , , ^ hi ' M LAC
ἔχειν ἐν οὐρανῷ τὸ πολιτευμα., πρὸς αὐτὸν Emt-
L U ^ ! M ^
στρεφουσιν" τὰ ὃὲ πάλαι μὴ δυνάμενα τροσχυ-
- 48 xy iy ' « ᾿ MAS
νεῖν ἔθνη χατὰ τὸν νομὸν Ἱερουσαλὴμ dux τὸ
Γ᾽ , 1 , ^
ποῤῥω τυγχάνειν τὴν Σοφονίου πληροῦσι τοροφη-
, 1 , » τῷ , ^
T&lay* χαὶ προσχυνήσουσιν ἐνώπιον αὐτοῦ ἕκαςος
ἐκ τοῦ τόπου αὐτοῦ, πᾶσαι αἱ νῆσοι τῶν ἐθνῶν.
I ^. 5 δύ ς ^ xz ,
ἰονες γῆς εἰναι δυνανται οἱ τοῖς γηϊνοις ἐν-
μ ΄ M ,
τεθραμμένοι" πνεύματι δὲ οἵ τινες εἰς μετάνοιαν
ae Li M ' D 7
χεχλήμενοι,) τνευμᾶτι τᾶς πράξεις τοῦ σώματος
^ , Y vy e
ϑανατοῦντες , ὡς μηχέτι τὰ ἐπιγεια gpovely , qa
' A Lj E ^ 5 7] X
γοντες τὴν τὸ Ἰησοῦ ὀρεγομένην τνευματικην
᾿ ! ^ ^ , 7
τροφὴν, τροσεχυνησαν τῷ Θεῷ πνεύματι. Λε-
» A , Ἁ ' '
γεις δ᾽ ἂν xat πίονας τοὺς σοφίᾳ διαφέροντας,
» * ' , »
ἤτοι χοσμιχὴν σοφίαν μετερχομένους , Ἢ τλου-

^ Mov , ^ Ν᾽ δ’ M
τοῦντας xai ἀρχοντας αἰσθητῶς" χαὶ οὗτοι yap

2 ^ Li 3
φαγόντες τὴν παρὰ Ἰησοῦ τροφὴν. ἀλεξητήριον
δ - : ^ , ^ E
cügxy τῶν προχαταλαβοντῶν χαχῶν, προσχυνῆ-

197
^ ^ "vA νι [4 * ^ ^

σουσι τῷ JUD , tUpcyttg αὐτὸν wotp πᾶσαν ἣν

D , Ἢ ^ " '

&tycy σοφίαν xXt mÀcvtcy xat ἀῤχήν" καταβαί--

M , ^ » L1 Α , » .
γοντας ὃὲ εἰς γῆν εἴποι ἄν τις τοὺς ἐξ οὐ-

^ ^ , , , ,
pav). εἰς γὴν κατιοντας ἀγγέλους πάντας. xat
^ ' 1 - ^ Υ
τῷ δεσποτῃ xat σωτῆρι προσχυνοῦντας κατὰ τὸ,
, ^ / ^
προσκυνησάτωσαν αὐτῷ τᾶντες ἄγγελοι Sec
M rp X LI ' , ^ ,
ἐπίστησον δὲ εἰ χαταβαῖνειν εἰς γῆν Ovyavcas
ME EY , ! ' "
οἱ τὸν χοινὸν ἀναδεχόμενοι Soyazo» , οἵ τινες
, A LI M ^ E] Ἁ
προσκυνήσουσιν τὸν χυριον , ὑπὲρ αὐτῶν εἰς. τὰ
! , ^ ^ '
χκατώτερα μέρη τῆς γῆς γενομεένον..
, ^ ' i '
« ᾿Αναγγελήσεται τῷ κυρίῳ yevex ἐρχομένη,
Lj - uj , 3 -“ ^
» xat ἀναγγελοῦσιν τὴν Otxatccuyn» αὐτοῦ λαῷ
^ / ἃ. 5 ' € ΄ M
» τῷ τεχϑησομένῳ ὃν ἔσοιησεν ὁ xwpuc. » To
M ͵ A Vos » ἃ ad '
γενεὰ πορενεται wai γενεὰ ἔρχεται. ἐπὶ τῶν Quo
e , , ἃ 4 ,
λαῶν ἐχλαμβαάνοντες τινὲς, γενεᾶν wepsucptyn?
U e , ^ '
τοὺς ἐκ περιτομῆς εἰρήκασιν.) τῷ ἀποπεφοιτηχε-
^ ' UJ M H A A U
yat τοῦ χυριου" διὰ τὸ, γενεὰ σχολιὰ xat πονηρὰ
! , A »X ^ , ^
γεγονεναι" ἐρχομένη δὲ γενεὰ, ἡ ἀπὸ τῶν ἐθνῶν
“Ὁ E ! 5 , LU
χλησις" . . . ἐπειγομένη" αὕτη οὖν ἀναγγελῆσε-
^ ' A] ^ ’ £. V
ται τῷ xupio πρὸς τῶν πρεσβευόντων ὑπὲρ αὖ-
^ ͵ i] i] 3! “Ὁ $.-» ὺν [i
τῆς γ λεγόντων πρὸς σὲ, ἔθνη ἥξουσιν ἀπ᾿ ἐσχα-
bed ^ ^ , » , '
του τῆς γῆς" xat gavta ἔϑνη ὅσα ἐποίησας
1 , 9^2 , ,
ἥξουσιν καὶ προσχυνήσουσιν ἐνώπιόν δου" ταύτην
M 9 M 3 ' Y M , ,
γὰρ πρὸς αὐτὸν tpycpsyn» τὴν γενεὰν cux 6x-
βάλλει ὃ λέγων σωτὴ ὃν ἔρχο 2
γω "p, τὸν ἔρχομενον Gpóg με
EUM S ' » 3 ' Y M » € M
cu μὴ ἔχβαλω ἔξω" εὖ Oi xat τὸ εἰπεῖν τὸν
, ! A , M , , M 1 » 3,
ἐρχόμενον , xat cU τὸν ἐλθόντα τὸν yap at
, ^ A A amt ^ '
ἐνεργοῦντα τὸ τρος αὐτὸν ἥχειν. τῷ πράττειν
M ^ B ^ »/ ! » M ἘΦ.
τὰ τῆς ἀρετῆς, οὐκ ἐχβαλλει ἔξω" καὶ γενεὰ οὖν
᾿ m € , - , b:
περὶ ἧς ὁ λόγος, οὐκ Ὥλθεν ἀλλ᾽ ἔρχεται πρὸς
A M ^ ' ' 1 M
αὐτὸν. τὰ τῆς πίστεως περιεσουσα" «utei ὃξ
- Κις ἃ , ^ / 1 , '
οὗτοι οἱ ἀναγγέλλοντες τῷ χυρίῳ vfi ἐρχομένην
ἢ SACRE ἃς με / ' 1
γενεᾶν, χαὶ τὴν τοῦ Θεοῦ διχαισσυνὴην τὴν δια
' , ^ , Ἁ Li y
πίςεως Τησοῦ εἰς πάντας τοὺς πιςεὐοντας ἔνερ-
“ , - ^ , ^v
γουμένην , ἀναγγελοῦσιν τῷ τεχϑησομένῳ ὅειον
΄ m" ΓΝ ͵ sd
toxc) λαῷ, « Q) ὁ χυριος ἐποίησεν» περιποιη--
' * 8 A t 38N/ ei ,
σάμενος αὐτὸν διὰ τοῦ ἰδιου αἵματος) χαλέσας

τὸν λαὸν ἑαυτοῦ,
PSALMUS XXII.
€ "
0 διὰ τὸ κατορθῶσαι τὸ πρᾷον xe εὐστα-

' ^ ͵ , A f.
ϑὲς Χριστοῦ πρόβατον χρηματισας , περὶ τοῦ
^ , » Ὁ ' Y
χαλοῦ ποιμένος Epit, κύριος ποιμαίνει με, wat

v.s 82.

A, f. 123.

v. ὁ,

198
γο € , $ a dg i , » * Α

οὐδὲν με ὑστερήσει" ἀπαγεὶ γὰρ με ἐπὶ τὴν σω-
, 1 m ͵ 5

τύριον νομὴν ἔνϑα ϑέϊαι βοτάναι" περὶ ἧς αὐὖ-

& A € M M e 3€f 1 , ,
τὸς ὃ ποιμὴν περὲ τοῦ ἰδίου προβάτου. φησιν εἰσ--

' 4.3 H M 1 c |! 7;
ἐλεύσεται x«i ἐξελεύσεται xat νομὴν εὑρήσει" t-
Y , ͵ ε ' Ἵ * Li
χα. δὲ τόπος Aene, Ἢ θειᾳ παίδευσις εἰναι δυν-
Pi M 7 € 3 3
αταιγ EVO πνευματιχὴ ROO. εὑρισχεται, Ὠδιχὴ
* , , ͵ S ^ ,
cuc διδασχαλια ἐν τούτῳ οὖν τῷ τόπῳ κατ--
' , 55. 57. .,9 " | ! ΄
εσχήνοισσεν μὲ ἀλλ᾽ οὐ χατῳχισεν" βούλεται γὰρ με
» "di ^ yq , b !
ἐς ὅσον προχόπτω., χρᾶσθαι pe τῇ τοιαυτῃ Vo-
“ . 7 ! M ^
μὴ τελείως" παυσάμενος γὰρ mpoxomig, οὐ τοι-
, , M ^ A ' , /
μένος ἀλλὰ παιδευτοῦ καὶ διδασχάλου ἐκ προβά-
n L4 3. '
του ἄνθρωπος γεγονὼς πειραϑησομαι" οὔχετι προ-
E " 33423.5€ / n ^S
βατον ὧν, ὅ τε xat δ᾽ ἅμαρτιαν πλανηϑεις τῆς
^ » 00 / / δ M "im
νομῆς , ἔπι ταὐτὴν πᾶλιν ἐπέστρεψεν ὑπὸ του
' ^ , 1 ' ^
ποιμένος, τοῦτο. ἀπολωλὸς ἐτειστρέφοντος , τῷ
Y 5 ^ T M M 3."
δεχτικος ἐσσιστροφῆς εἰναι τρὸς τὸ ὅϑεν ἐξεβη"
, ,ὕ ' ς / ^ , ^ ΄
ἐπισυνέβη yap "n ἁμαρτια τέῖϊς ἀποςραφέϊσι" θεὸν.
A 3 / 3$! LU
« Ezt ὕδατος ἀναπαύσεως ἐξεϑρεψεν με.» To
A H M ! ' 5 ᾿ AP Re
γὰρ ἤϑιχον μαϑημα οὐ μονον ἄχος ἐστὶν διψης,
»4*4 ^ bos! D , SH ARUY
ἀλλὰ xat λυσιν ἁμαρτημάτων παρέχει.
1 / φι , 5
€ Τὴν ψυχήν pow ἐπέστρεψεν με.» Εἰ γὰρ
^ / » / » N ^ e
xat πρόβατον ὃν. σεσλάνημαι ἔχτος τῆς νομῆς
b "Ad ΄ M U ,- !
διὰ τοῦ ἁμαρτάνειν γεγονὸς, ἀλλ᾽ ὁ ἐπιστρέφων
Y 7 ᾿ ᾿ , ,
τὸ πεπλανημένον ποιμὴν , τὴν ψυχήν μου ἐπέ-
/ e , ! M / “Ἢ
στρεψεν" σημειωτέον ὅτι οὐδεὶς χαχὸς φύσει, τῷ
N 5 3 ^ , ' '
δεχτιχος εἰναι ἐπιστροφῆς" ἐσιστρέφεται δὲ τις
» ^N » N , A ΩΣ pP
&xéL , ἔνθα τὴν ἀρχὴν διῆγεν" συμβεβηκυία ἄρα
7 ^ , ^ ' N 3»

ἡ ἁμαρτία vols ἀποστραφεῖσι θεόν" διὸ καὶ ἀναι-
/ , L4 A ! ,
ρεϑειη. « ὍὭδηγησεν με ἐπὶ τρίβους δικαιοσύνης

E e c $00. » M ^
» ἕνεχεν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ.» Περὶ τοῦ ποί-
, A Y , 4 M
μένος φησι τὸ ὠδήγησεν p προάγοντος xat ódo-
e wq ' Lad ES »! 1
ποιοῦντος., ἵν᾿ ἐπιβαίνωμεν αἷς αὐτὸς ἔτριψε τρι--
^e ^ ΕΣ , es
etg , ἐπακολουθοῦντες τόϊς ἴχνεσιν αὐτοῦ ὅτ᾽
» i Ny , 3 / »!
ἂν γὰρ τὰ ἰδια. πρόβατα ἐχβάλγι. &utpooStv
FEST / i] xy / , "^
αὐτῶν πορεύεται) x«t τὰ ἰδια πρόβατα αὐτῷ
3 b ! X Li V p 3
ἀχολου δ ει" δικαιοσυνὴν δὲ λέγει τὴν ἕξιν. χαϑ'
a A ^ ' 3 /, Li i ,
Ὧν πραχτιχοι τῶν δικαίων ἐσμέν" tpiBoug δὲ αὐ-
^ 1 3 A , ! » '
τῆς τὰ κατ᾿ αὐτὴν ἐπιτελουμενα" ἢ τάχα διχαι-
Ι $3 c 7 ᾿ Xj, 3 , '
€gUyn ἔστιν Ἢ xaSoÀcu wai γενικὴ ἀρετὴ" τρίβοι
à «v € $us , ! Ld ^
δὲ αὐτῆς αἱ x«t εἰδος ἀρεταί" ἕνεχεν οὖν τῆς

5» λ à NL EE NETS , «η
ἐπιχληθεισὴς αὐτοῦ 6m ἐμὲ προσηγορίας. ὧδη-

, : Mee" | M ^
γησὲν με ἐπὶ τὰς προειρημένας τρίβους τῆς dt-

'
χαιοσυνης.

DIDYMI

fv
βλάψαι

φήτης"

i ^ 1 νηὶ E ^
ἂν συνὴ ϑεὸς ) οὐδὲν τῶν ἐσιβλαβῶν
^ ^

ἢ ζημιῶσαι δύναται, ὡς φησὶν ὃ σρο--
34 * ' ' Lj L4
ἰδοῦ χυριος βοηϑήσει pot, τις χαχώσει

" 5 LI 4 , « E" b.
pe; εἰ ποτ᾽ οὖν xai πορευϑείην ἐν θλιβερδϊς vat

3 ' ὰ L4 i! ' , ,
ἐπιπόνοις ἃ λέγεται σχιὰ ϑανάτου., οὐ φοβηθή-
δ Δ LI 3) ^
σομᾶι τὰ χαχωτικὰᾶ, Stoy ἔχων pet ἐμαυτοῦ"
A M» ^ V ! , M Ἁ
xax ὃὲ ἐνταῦϑοι οὐ τὰ χυρίως λέγει, ἀλλὰ τὰ
SE ! ' ' | A M
ἐπίπονα, πενίαν. νόσον, δυσφορίαν, καὶ τὰ πα-
! à| o. € ort! M Mj » € ,
ραπλησια. περὶ ὧν ὁ Ἴωβ' τὰ κακὰ οὐχ ὑποι-
, M ΄ «Ἢ 393. € “ ,
σομεν; οὐ ydp ϑεὸν ttg ἔχων ueS ἑαυτοῦ, γι-
3) i M ! ^ “
vetat ἔνδα χαχὰ τὰ ἀντιχειμενα Tolg χυρίως
ἀγαϑοις.
" 1 Nye 7 “ MESE
AXÀe τὴν μὲν ράβδον" ἐπιτιμᾷν φασὶ xat

! U ^ ! ! 3 !
παιδεύειν" χατὰ τὸ, ci ϑέλετε; ἐν ραβὸῳ ἔλθω

Y € m : ^ r € Ι à V
Opog ὑμᾶς ; τὴν βαχτηριαν ὑσοστηρίξειν δια.

^ LU i / € "
συμβουλῆς, προτροπῆς τε xat παραινέσεως. « Ἢ-
! LA 7 I , f
» τοίμασας ἐνωσιον μου τραπεζαν ἐξεναντίας
^ ' r ! Lis
» τῶν ϑλιβοντων με.» Tt βρουλεται τὸ ἐξεναν-
' ^6 » 4 » !»
τιας τῶν θλιβόντων με; ἔχει τι μυστήριον ἀποῤ--
e ͵ » ͵ y ,
pncow* ἵνα τις εὔχηται ϑλιβεσϑαι ἐπινοεῖ μει
ed. δι Ὁ “ Κι ^ ͵ »
ὥσπερ EGL τῶν ἄγωνων τῶν μεγάλων ἀϑλους
E] ! δ᾽ € , »
ἐπιχειμένους xa ἔχαστον ἀγωνισμοι, οὕτως χαθ᾽
€ , y , ^ A $ ^ A
ἐχαστὴν θλιψιν, ἡνιχα ἂν τὸ θλιβον παρ, καὶ
ς ! / δ [i Lj
αἱ ϑλιβουσαι δυνάμεις αἱ ἀντιχείμεναι , νόει μοι
, ! ! M V M
ἀντιχειμένην τράπεζαν voveupacuen» χαὶ νοητὴν
^ , i , , LE 3»
διὰ ταὐτὴν. τὴν SÀwjw* ὁσαχις γοῦν ἐὰν 8)}λι-
n" ι L4 | ' ' ͵
βῆς 5) τοσαυτάχις χαὶ τράπεζα σοι παρατίθεται
f. γ΄ »! , |j 1 [
πνευματιχη" μόνον ἔχε ὀφθαλμοὺς τοὺς DAémev-
7 3 ^ ! ᾿
τας τραπέζας pow, ἵν εὐχαριστῶν λέγοις μετὰ
^- 0 7 3 ! M , s M ,
τοῦ ἀποστόλου" οὐ μόνον de , ἀλλα καὶ χαυχὼ-
5 m / , ^ ! "
μένοι ἐν. ταῖς ϑλιψεσιν. Ἔν ἀρχαὶς ἐφασχομεν ;
᾽ e ^ ν᾽ D E] 1
τὸν ἐν ταῖς προκοπαῖς ὄντα χατασκηνεῦν εἰς τὸ-
͵ , s. 3? , uj ?.4 i
πὸν xÀong ἔπει cov ὃ προχόπτῶν xot ἐπὶ τὸ'

[ ! » 7 7 , 1
τέλος GgÜacetey ,. cuxect μείνας πρόβατον. ἀλλὰ

λογικὸς ἀναδειχϑεὶς, τράπεζαν ἔχει λογικῶν cpo-

^ , Lj M ! D A ΄
φῶν ηὐτρεπισμένην ὑπὸ χυριου" τῷ γὰρ χυριῳ
is V / ' ᾿ Su
τυγχάνοντι χαὶ σοφίᾳ ἡτοιμασμένῃ τὴν ἑαυτῆς
4" $ 0 ἅν» Ny , K L4 ὶ »
τράπεζαν, &p Ἢ τὰ ἰδια θυματα παρεϑηχὲν εὖ-
“ V 7 » !' ! '
χαριστῶν qnoty* ἡτοιμασας ἐνωσιον μοὺ tpa-
δ. E Ἁ M 5, M :

πεζαν.. οὐκέτι ἐπαγωγιχὴν καὶ ἡδιυχὴν διδασκα-
΄ Y ' , M i λ l
λιαν xaSa wpovepoy , ἀλλὰ μυστικὴν καὶ τὴν

^ , Li ' ΓΙ, M: » t ew
τῆς a)nÜstag Üseptav* ἐπίςησον δὲ εἰ xou ὅσον

uU Y 3 , ^ I4 ΄ ΠΝ U ?
τίς ἐστιν ἐν τῷ βίῳ τούτῳ δ ἐσόπτρου vat. δὲ

ν. 4.
À. f. I24. b.
B. f. 76. b.

v.
À. L 125.

Were ir κα

E, mediae ip D o o o» a t

MALUS MEET PET Nr

2-4 Misa. ἃ

IN PSALMUM XXII.

* hi t. , ' ! *
αἰνίγματος τὴν ἀλήθειαν βλέπων. πρόβατον ἐς!»
€ ἃ , $a i δὲ & SA i '
vro ποιμένι ἀγόμενον" μεταβας δὲ ἐπι τὸν μελ-
^ , M1 , ,
λοντα αἰῶνα, πρόσωπον πρὸς πρόσωπον προσβάλ-
“᾿ ν᾽ Li e /
λων τῇ «AXnSug, πνευματιχῇ προσβάλλει τρα-
A Ἁ f i] ' € 9 []
πέζῃ" χατὰ τὸ , κάγω διαθήσομαι ὑμῖν διαϑὴ-
, V , 3: ^ ' ^
χὴν. ἐσθίειν xat πίνειν ἔσι τῆς τρασεέζὴς τοῦ
' , e" ' “ M λ ε ,
πνεύματος ἐν τῇ ἀληϑεια ὅϑεν xai τὸ ἡτοιμα-
P] , ^ Y € € A
σας εἴρηται" &mtvttUJe» yap ἡτοίμασεν Ó tog
4 » i] i d V φ' L4
« ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἰδὲν, kei οὺς οὐκ TxcuGEV,
bMS SCA / , / , , δ. ὦ
» xat ἐπὶ xapdixy ἀνθρώπου οὐ χατεβη, ἃ ἡτοι-
€ Va ^ , e » , A A
» μᾶσεν ὁ θεὸς toig ἀγαπῶσιν αὐτὸν.» Kat τὸ
ΕῚ , ' es e , d M
ἐνώτιον Oc μου ÓnÀot , τοεφανερῶσθαι et xat
, ^ ' A ' Ν * ' EL
ἐγνῶσθαι μοι τὴν. τράπεζαν ἐξεναντίας τῶν θλι-
, ^ 3 , ,
βοντων με, moÀÀow &ySpevew μοι βουλομένων.
1 1 ^ ' ' y !
xat δια τοῦτο ϑλιβοντων με. ᾿Ενιστασθαι pt
“ i] ͵ ! '
ἰσχυρῶς προς αὐτοὺς ὃ χύριος θέλων, ἡτοιμασεν
9-4 ' 7 , Ἢ 3 7 1
ἐνώπιον pcu τράπεζαν., ἐν ἢ ἐπιχειται στερεὰ
Ἁ /, , ^v i ,
τροφὴ, ἵνα ταύτης ἀϑλητιχῶς ἐμφορηϑεὶς , ἀν--
^ ! i] | ' ^
τιστῆναι γενναίως πρὸς τοὺς θλιβοντας δυνηθῶ"
᾿ H i 7] '
xat γὰρ ὅτε ἀγαϑῶν τελείων τυγχάνομεν , ἰσχυ-
' ' 3, Ἁ 3 ' ?
ρους χαὶ πλείονας ἔχομεν τοὺς ἀντιχειμένους" Ἢ
i E] ' 1 t B y
φησὶν ὁ ἀπόστολος" Spa yop μοι ἀνεωγμένη ,
A . yr ͵
xe οἱ ἀντιχειμενοι πολλοι.

^ , i D ^ ! ^
Τοῦτ᾽ égi, τὸν νοῦν δαψιλῶς ἐπιχέων αὐτῷ"

^ i] i] ' € 7 , ' Φ
- ζουτο δὲ το χρισμα ἱερᾶτιχον ἐστι υρον , ον

" " E n € , !

σύμβολον ἔφερεν "Aapaw: ὡς μυρον yap, φησιν,
“ » Y

ἐπὶ χεφαλὴν τὸ χαταβαῖνον ἐπὶ πώγωνα τὸν

2 , A A , ' ! € t
Ααρων" «Kai τὸ ποτηριὸν pco μεθυσχον ὡς xpa-

E] iU] A / ' € ! [
» tictcy* 5. Ἐπεὶ μὴ μόνον τραπεζαν ἡτοίμασεν

€ ΄ 5» A b 3 ^ 4 '
Ἢ Gcgix , ἀλλα χαὶ εἰς χρατῆρα ἔχερασεν τὸν
« ^ 5 3 ^ ͵ 3
ἑαυτῆς οἶνον ἐξ αὐτῆς γεγενημένον, εὔσης ἀμ--
Π , ^ s: M »" i ἣν
πέλου ἀληϑινῆς" ἐχέρασεν δὲ τοῦτον τὸν οἴνον
7 U ^ r] r
χαταμιξασα τὰ Sé ϑεωρήματα λέξεσιν ἀνθρω-
' 7 e ^ / ,
πιναις" ἔχ TOVTCU τοῦ χρατῆρος μερίζουσα &xa-
Lj - !
cto διδωσι motrpuy* ὅπερ ποτήριον χράτιστον ,
9... ! i , ! e LI Π
τούτεςι τίμιον xat ἐξαίρετον τοῦ λαβόντος λε-
ς A Ἂ, ^ 1 £
Je«t, ὡς χαὶ τὸ πνεῦμα vo ἅγιον χρηματιζει
^ / 9. ἦν M ΔΛ ἡ rv
τοῦ εἰληφότος αὐτὸ φησιν, xat τὸ ποτήριον μου"
, V , ' ' / / »! ,
εἰ d& φέροιτο tO ποτηριὸν σου τοιαύτην ἔχον διά-
γοιανγ σοῦ τοῦ χυριου τὸ τοοτγριόν ἐστιν, ὅπερ
«4 ! ! , M , 7 hi
ἵνα πίω δεδωχας" cu γὰρ ἀνθρώπινον tO πρεει--
, Ly Ἁ ἃ ^ ' ,
ρήμενον χρᾶμα τὸ πρὸς τῆς σοφιᾶς mpecttyouevey.
1) Animadverte laudata nominatim hexapla a Didymo.

199
(| Mo» ,
« Kat τὸ ἔλεος σου χαταδιώξεται pe πάσας
L1 4.) ὅδ᾽ ^ L7 ,
» τὰς Ἡμέρας τῆς ζωῆς μου.» Οὐ τοσοῦτον

L4 D
ἐξ ἔργων ttg καρποῦται σωτηρίαν, ὅσον ἐκ χά-

- » ,
ριτος Θεοῦ ἐλεήμονος ὄντος" ὁ γὰρ ϑεὸς cAcU-

r »* , 5. 1 Y M ^N ^
σιος ὧν ἐν ἐλέει, δια πολλὴν προσοῦσαν αὐτῷ

4 , , 9/. 4 ; ^v ,
πρὸς ἀνῆρωπους ccm , Χριστῷ συνεζωοποιη--:
^ A ,
σεν τοὺς νεχροὺς Ot ἁμαρτήματα χαὶ τὰ πα-
, , €
ραπτώματα γεγενημένους" ὅϑεν χαὶ ὁ ἅγιος en-

/ A ("uM ! , , 5
σιν" x«i τὸ ἔλεος σου γαταδιωξεται ἀεὶ ἐσερ--

H ἈΝ 45 A n
χόμενον xat ἐπιχεόμενον μοι" οὐ yàp ποτὲ piv,

Hi M 5) 3 1 , i B2 ^ »"-
ποτε δὲ οὐ" ἀλλα πάσας τὰς ἡμερας τῆς ζωῆς
' m * 7 e ^
μεὺ χαταδιώχει με" πᾶσαι δὲ αἱ ἡμέραι τῆς ζωῆς.
3953, « /, 1 e , 7] Mi
"tot οἱ διάφοροι φωτισμοι τῆς ἀληϑείας 5) xat
[Y ͵ ! Ἂ € Y ,
cug ζωοποιουμεϑα τυγχανουσιν" Ἢ ὃ δια βίου πα-
^ ^ , U Ἃ ^
pow ἡμῖν Χριστός" χαὶ τὸ xatomély pe ἐν etx
, 3 , , € em ΕἸ i]
χυριοὺ , εἰς μαχροτήται ἡμερῶν" εἰς τόσον μὲν

͵ ^ 3 3. A L -
χλοὴης xataG*nyci , ἐν οἴχῳ Ot χυρίου χατοιχεῖ..

, AR A b , L ' 1 £s
| €UX ἔπι τινα χαιρὸν , ἀλλα m«cag τὰς μέρας

^ m m 3 ΄ , ! δ,
τῆς ζωῆς τῆς ἀθανάτου, ἀδιαςατως xxt ἐπαλ-
, / M ^ ce 5l M
λήλως φωτιζόμενος" πεποιθὼς τῷ σῷ ἐλέει καὶ
MM a ' s e δὲ 0» ^ Dd D
τῇ σῃ xopttt, ci ὅτι cux ἐκπεσοῦμαι τῆς παρὰ
ὍΝ 7 ͵ , M ΄
σοῦ ἐλπιδος παιδαγωγουμενος πᾶσας τᾶς ἡμέρας
^ ^ € M ^ ' m D
τῆς ζωῆς μοὺ ὑπὸ TCU σοὺ ἐλεους" τοῦτο γοῦν
M 1 , i » 7 € ' la '
τὸν σὸν ἔλεος xot αὐτῇ σοὺ ἡ χαρις χατηξίωσεν
' , Y 3 5 M A
με οἰχητήριον xthoagSat τὸν σὸν οἶχον χαὶ τὴν
A 3 ' » UJ M !
ΟἽΝ &xxÀnciay , ἔνθα τᾶς διατριβὰς ποιουμενος
€ 3 3) ^ € ^ ^ Sut ^ ,
ὡς ἔν οἴχῳ -écU τερῷ καὶ ἀγιῳ vao , μαγροτη-
m XL A - ᾿ ^ ! ῳ
τὸς τῶν παρὰ cct ὑμερῶν χαὶ ζωῆς αἰωνίου τεὺ-
A M e ^ e »
ξομαι" τὸ yop χατοιχέϊν ps ἐν τῷ σῷ οἴχῳ xai
! ἃ: ἂν τσ Q9 L4 SPA.)
μηδέπετε αὐτοῦ ἐξίστασθαι μηδὲ ἀπονεύειν. cet
δὲ 3) ! € ^v Y M [od
€ εἰσω περιβολων ἱερῶν τὰς διατριβὰς ποιέϊ-
-ἬἌ Ψ (ἡ ! '
σϑαι, ταῦτα μοι αἴτια γενήσεσθαι πιστενω μα-
/ D ^ E] ^ ^ Y €
χρότητος ἡμερῶν τῶν tx τοῦ GCU φωτὸς ὑφιστα-
͵ E 1 M -“ 5 ( c m ,
μένων. Αντι δὲ τοῦ εἰς μαχρότητα ἡμερῶν, εἰς
^- 7 ! / ^ ^
μῆχος χρόνου ὁ Συμμᾶχος ἡρμένευσεν, τῆς χατᾶ

Say ζωῆς τὸ ἄπειρον χαὶ ἀθάνατον σημήνας.
PSALMUS XXIII.

»
! ' n ^ ^ ^
E, ἐνίοις ἀντιγράφοις εὗρον τῆς μιᾶς τῶν
! γον ^ m
σαββάτων, ἐν δέ γε τῷ ἐξαπλῷ 1) τοῦτο οὐ

" ^ CN ᾿ ! /
πρεσγξιται πλὴν ιναᾶ pne tovto na to p e

v. M.

AT. 1927. b.

A. f. 127. b.

D. f. 77. b. par-
tim Cord, p. 429.

B. £:/27.. b.

D. f. 78.

200

x / TY, | € r M
ἀνερμιήνευτον., εἰδέναι χρὴ ὡς τὴν δεσποτικὴν
2 “
ἀνάστασιν πρεσημαίνει.
, A ^ /, , € La
Μυστιχώτερεν ὃὲ τοῦ χυρίου γέγονεν ἡ yn,
A ! $us e
ὁπηνίχα χατελθὼν ἠλευθέρωσεν αὐτὴν τῶν τυ-
em , i M , /
ραννικῶς χρατουντων αὐτὴν δαιμόνων, χαταλυσας
^ ^ '
πάντα τὰ EG αὐτῆς ἀσπατελῶς ἐσιτελούμενα ,
' , 1 ' ^» 5-3
payée» , φαρμαχείαν , τὰ χρηστήρια τῶν ἔτσι
^ Y 7i dv NN / i]
γῆς δαιμόνων, σὺν τόϊς περὶ ἀγαλμάτων vat θυ-
^ Ἁ M M , » ^
σιῶν νόμοις" ἀλλὰ x«t to πλήρωμα αὐτῆς τοῦ
5 “ ^ e € , - ^
περὶ GyaSQy xat χαχῶν , ὡς ἀναχωρῆσαι τῶν
͵ 1 i] i] »« ! ' ' 5 € «M
φαύλων" χατὰ To , &Àtovg χυριου τληρης Ἢ 7m
M ε M A 2 ' M! “ e
xai ἡ χαϑολικὴ δὲ ἐχχλησια πρὸς τῶν UlGtOV
^ p" , ! (WW M)
οἰκουμένη) pet αὐτῶν των οἰκούντων αὐτοῦ ÉCUV,
LI Y ; , "T e
φρονούντων τὲ xat βιουντων ἐχχλησιαστικῶς" Ἢ
, 3) "n M e e e
τις ἀμετανίνητον ἔχεϊ τὴν ἕδραν, ὅταν τῆς τῶν
^ 3 ΄ M / ,
πειρασμῶν ἀλμυριὸος xat τρικυμίας προσβαλον--
5 $ i ΄ b / " et M
των. ἄσειστος ἐπιμείνῃ τῇ Gigter ταύτην O6

“ὦ, ͵ὕ ᾽ e ! M
xai επὶ ποταμῶν ἡτοίμασεν εὐτρεπῇ ποιήσας Ou

e ' , Ἁ € A ^ ETS
“τῆς θείας νομοθεσιας πρὸς ὑποδοχὴν ,vcU ἀγιοὺ

E] Ὁ ! e A ,
πνεύματος ) ἀφ᾿ οὐ χαϑᾶπερ ἐκ πηγὴς τὰ ποι-
' A “ὦ
χιλα χαρίσματα ῥέουσιν ποταμοι ὕδατος ζῶντος.
V 3 , y A UM ! b
Διδύμου zat Ἑυσεβίου" Ἢ wat ὄρος xvptzu τὸ
i » X i] M Y , - ' X
τελιχὸν ἀγαθὸν. καὶ τὸν θεὸν Àcyov* σπάνιος yap
, ' 3 b i ^ , ^
ὃ πρὸς τὴν ἀχρώρειαν αὐτοὺ δια προχοπῆς ἀναβὴ-
/ κι.» Li c uU
ναι δυνάμενος.----Διδύμου xat Ὥριγενους. Ὁ γὰρ
! 7 es «eg »
τελειωθεὶς μηχέτι περαιτέρω χωρέϊν ctóg τε ὧν,
el / V Li ἡ e ͵
ἴσταται βέβαιος, xot χρηματίζων ἅγιος τοῖος
“ ' Li , 7
Θεοῦ. ὀπίσω γὰρ xuptcu πορευόμενος ἀναβαίνει.
^ , ^ A c
τῶν μὲν ὄπισϑεν émtÀayS avopevos , toig δὲ ἔμ-
* ΄ 3, i e
OpocSey ἐχτειγόμενος , τέλος ἔχων τὸ στῆναι
ω΄ν / , ^» ἰὼν » » ἃ EE
μετὰ ϑεοῦ iv τόπῳ yw) αὐτοῦ, ἐφ᾽ ὃν δέϊ ἀνα--
ΚΝ ^ i 3 L4 Hl L
βῆναι χαὶ ςῆναι τὸν εὐαγγελιζομενον τὴν Σιων.
3 e * κ»» Ἁ « , X
πρὸς ὃν ἐφθαχότι τῷ Moon φησὶν ὁ Seg σὺ

e ^ ^ , U Y ,
δὲ αὑτοῦ στῆϑι μετ᾽ ἐμοῦ ἀλλὰ xat ἔστησεν

27x Li A / c »5»8y e.
ἐπὶ πέτραν τοὺς πόδας μου" ὡς EQ ἕτερον ἀγια-.

LY € e ΠῈΣ 1 7 s € ͵
opa φασὶν ὁ προφήτης" ἔπει πέτρα Ὧν ὁ Χριςος.-
DJ 3 e ὔ ^l
᾿Αλλὰ tig ὃ τῶν ἐπαγγελιῶν τούτων τευξόμε-
c , 3, »& , N l
γος; οὗτος cux ἔλαβεν ἔτι ματαίῳ τὴν Ψυχὴν
^ , A ' M Y
αὐτοῦ" τάχα δὲ xat λαβὼν τις ψυχὴν Acyomw,
3 e AA ἢ ^ A M '
δεχτικὴν ἀρετῶν xai ἐπιστημῶν, χαὶ μὴ δεξα-
^ A ἣν 3 e Ἁ ϑ9 3 I
μένος ταῦτα τὰ ὧν ἔστιν δεχτικὸς,) ἀλλ᾿ ἀπά-
^ ͵ A ' e 4
tn τοὺ βιου χαὶ μερίμνῃ βιωτικῇ καταξανϑεις
δ ^ 1/208 304 ' j ᾿
ἡδοναῖς xat πᾶϑεσιν, ἐπὶ ματαίῳ τὴν Ψυχὴν

DIDYMI

5 € ἡ» 9 ' ! ! . 5
&Àngev* ὁ δ᾽ ἐναντίως τούτῳ διακείμενος , Cx
3 7
ἐπὶ patat
͵ « ^ ^ r E] I4
ματαιοτήτων ὁ τῶν πολλῶν βιος ἐστὶν.
3 M ' ME wd , ΄ , 1
Ἐπει μὴ περὶ &vog τινος ἀναβαίνοντος εἰς τὸ
»y ^ ! 3c , V
ρος τοῦ χυρίου, wat ἱσταμένου εἰς τόπον ἅγιον

, fe a2. ' ͵ ,
αυτου ἐρωτησις γέγονεν , οὐδὲ ἀπόχρισις περὶ

Hr ye 3 ' M M ' M i|
ἕνος , ἀλλὰ περὶ παντὸς GSoxu χερσὶν χαὶ χα-

ϑαροῦ τῇ καρδίᾳ" διὸ χαὶ ἐπιφέρει τὸ, αὕτη ἣ

Y ' M i , , A ^ ' €
γένεα ζητουντῶν cov wuptcy, ἀντὶ τοῦ πᾶντες ci
^ i] M ^ ! ^
τοιοῦτοι , xai τὴν ἐκ τῶν προειρημένων ἀρετῶν
3 ’ M ^ ! M ,
ἐσχηκότες, γενεὰ ζητοῦντες εἰσι, τὸν κύριον ζη-
e X ΜΟΙ ^ € »-»ν M , ^v b
τουντες O6, ἐπὶ τῷ εὑρέϊν τὸ πρόσωπον τοῦ θεοῦ
E] λ ὰ ^ ΄ 14
laxo, ὃν θεωρῆσαι ϑέλουσιν, ἵνα βελτιωθέν-
, ^ /, ; X 1 “Ὁ
τὲς ἐκ τῆς χατανοήσεως xat ἐχλάμψεως αὐτοῦ
εἴπωσιν" ἐσημεώϑη ἐφ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ )
εἰπωσιν" ἐσημεωϑὴ ἐφ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώ-
/
ποὺ σοὺ XUptt.
' “ P , ^
Προτρέχοντες θεῖοι ἄγγελοι προσεφώνουν τοῖς
3 / ^ Lj ! 5», ΄
ἐφεστηχόσιν ταῖς οὑρανιαις τυλαις" ἄρατε τῦ-
»! MM Α ͵ 3: 2 ;
λας οἱ ἄρχοντες ὑμῶν τὰς ὑμετέρας χαὶ φύλαχες
ΓΆΡ ἢ ς M | ! , M Y E ? "2
ἐς’ ὡς yop χατιῶν xAweg copavoy x«t cux. ἀνοί-
eS i ,
ξας κατῆλθεν, οὕτως ἀναληφϑεὶς οὐκ ἀνειχϑει--
^ ^ » ^ 3 ΤῊΝ ΄ 5 LM
σὼν πυλῶν εἰσῆλθεν, ἀλλα αἰρομένων" εἴτα ἐπεὶ
Ψ ς 7 ᾿ ᾿ ! : 1
αὑται αἱ πύλαι χαὶ λογιχαὶ TuyycvcuGly , wot
Y 338 p o / Suiv M 4 ap
πρὸς αὑτὰς ct ἀγγελοι φασιν. ἐπάρθητε τῦλαι
i e ᾿ !
αἰωνιοι" αὑται δὲ αἱ τπυνευματιχαὶ ττύλαι. οὐ
' NGA ι Y ^ $$! A
πρόσχαιροι , ἔπι μὴ σωματιχαι ἀλλ᾽ αἰωνιοι διὰ
LU » ** MV sh 7 A f ᾽
τὸ ἄυλον xa ἀχήρατον" πλὴν φάσκοντες ἀρ--
€ ιν» ^ λ , *"» & ^
θῆναι x«t ἐπαρθῆναι τὰς πύλας) οὐχ ἔνα τῶν
,ὔ ! 3 εἶ 4 δ. ^
ἐπιδόξων εἰσελεύσεσθαι, αλλὰ τὸν βασιλέα τῆς
[P , UN λ ! N e d
δόξης φασιν" βασιλεὺς δὲ δόξης ὃ σωτὴρ) τῷ
»y f I ' ᾿Ὶ 1
ἄρχειν πάντων τῶν ἐσιδόξων" χατὰ ϑεὸν εἴρη-
: Y Y Y ! 1 '
ται xat ὡς τὴν παρὰ πάντων χομιζόμενος do-
A N 3 ^ M Li » Ln
bay χαὶ τὴν ἀληθῆ καὶ μόνιμεν ἔχων βασιλείαν"
! V ὡς ^ 3. ι '
ταυτὴν δὲ παρέχων τόϊς ἀξίοις" χαὶ χύριος αὖ--
^ y J A 1 5» )
τῆς εἴρηται. χατὰ τὸ" εἰ γὰρ ἔγνωσαν, οὐχ ἂν
* ! ^ ἔν 3 , Σ 3 5 5 N M
τὸν xvptc) τῆς δοξὴης ἐσταύρωσαν" ἀλλ᾽ ἐπεὶ μὴ
"Á" N , e ,
μῶνος ὃ θεὸς λόγος ἀνῆλθεν, ἀλλ᾽ ἐπιφερόμενος:
Wd WP. ^ , , ! ^ -
Ἣν &yetÀngey σᾶρχα ἐψυχωμένην Ψυχῇ vespa,
' 5) ΄ ' 4,
ξενιζομεναι αἱ ἄνω δυνάμεις ἐπυνθάνοντο τίς &cty
T c A ^ ! t H
οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δοξης" σαρχα yap περι-
, M ' Li ^: ' 39 ^
χείμενον τὸν λεχϑέντα. βασιλεα τῆς δόξης ἰδοῦ--

4
εσαᾶι) &Xaupabcy.

Πάλιν δὲ οἱ προτρέχοντες" «κύριος ἔλεγον χρα-

M V : ,
ῳ αὐτὴν ἔλαβεν" καὶ ὅλος ματαιότης,

v. $.
A. f. 128.

A. f. 129.

Υ. 8."

IN PSALMUM XXIII-XXIV.

M M ' P ^ ^ ὰ
καιὸς καὶ δυνατος.» Αντιχρυς τοῦτο βοῶντες, ὃν
A mM /,
ἔστε παμβασιλέα xat τῶν ὅλων δεσπότην χρα-
M M M νιν ἢ ^ /
ταιὸν xai δυνατὸν, cUtOG ἔστιν σῶμα περικείμε-

MJ ^ € v ,
Voc, ἀριστεύσας κατὰ τῶν ἀφ᾽ ἡμῶν πεσόντων,

, A [4 »
xat τυραννικὴν ἕξιν ἀναλαβοόντων᾽ χύριος ὧν ὃὺυν-
M 3 Uu , i m , ,
ατὸς ἐν πολέμῳ ὀφθεὶς tQ παντας χαταλελυχε-
᾿ ^ i] , , '
yat, ἀντιδοξῆσαι x«t ἀντίστασθαι ϑελησαντας"

^ ' » A iT L ,
ταῦτα ἀκούσαντες οἱ ἄρχοντες μετὰ xat τῶν αἱ-

ὠνίων πυλῶν αὐτῶν, οὐκ ἠρχέσθησαν τὸ mpco-
ταχϑὲν μόνον ποιῆσαι, ἀλλὰ wai ταῖς ὑπερτέρω
δυνάμεσιν ἐπιστατούσαις. καὶ αὐταῖς ταῖς πύ-
λαις τῶν ἀνωτέρων οὐρανῶν" ἅπερ ἤχουσαν, ἀνήγ-
yea, κηρύττουσαι τὸ ἄρατε πύλας οἵ ἄρχον--
τες ὑμῶν, χαὶ τὰ ἑξῆς" χαὶ πυθομέναις πάλιν
αὐταὶς ἀπεκρίναντο ἣν ἔσχον χαὶ αὗται ἀπόχρισιν.

Κύριος τῶν δυνάμεων εἰποῦσαι" αὐτὸς ἐστιν

-
» ὃ βασιλεὺς τῆς δοξης. » Δυνάμεων δὲ χύριον

M 23 9 ͵ 4
. &UtOy εἰπὸν, ὡς ἄρχοντα στρατοπέδων" Σήμει-

,' ji ' ,
ὠτέον δὲ ὅτι ct τὰ Ἑβραίων ἠχριβωκότες φασὶν,
M A l Ὁ DE: "x ' ,
τὴν σαβαωθ φωνὴν ἐν τῷ paix) χειμένην εἰς
' A 4,
ἑλλαδα φωνὴν ci ἐβδομήχοντα μεταλαμβάνοντες,
διὰ A Y ' - ,. QUA Y u
ὅτε μὲν τὸ xUptog τῶν δυναμεων, ὁτε δὲ χύριος
e 3 M N /, » L4
στρατιῶν᾽ ὅτε ὃὲ tO παντογράτωρ ἔταξαν Àé-

^ i ^ I , , ^
γευσι γουν χαι ἐν τῷ cono τουτῷ χειίμένου του

“σαβαὼθ, μετάληψις εἰς τὸ χύριος τῶν δυνάμεων

AM Yusa irn 3A 0238 Fe ^ »
γέγονεν" et ὃε τὸ σαβαὼθ ἐπι τοῦ σωτῆρος εἴ--
' ^ A i] '
pntet, ἕρμηνευεται Oe wat εἰς τὸ παντοκράτωρ,
' ' ^ ^ e»
εἰχότως dj παντοχράτωρ φωνὴ; τοῦ σωτῆρος xat-
LJ ν᾽ Ul ' ^ je
wycpnSeur εἰ γὰρ πᾶντα Ot αὐτοῦ γέγονεν, xot
' A i] J ,
αὐτὸς ἔστιν πρὸ πάντων, χαὶ τὰ πάντα ἐν αὐ-
^ ' ^ 1 ^
τῷ GUyéctnkty , χρατέι O6 προνοητιγῶς τῶν δὲ
αὐτοῦ τουάντων γεγενημένων , xat τρὸ πάντων
^ ^ ' ,
ἔστιν τῶν ἐν αὐτῷ συστάντων, ἀνχολούθως παν-
, Li ^ ^ ὃ
τοχράτωρ λέγεται" αὐτοῦ γοῦν ἐστι πρόσωπον λέ-
' , ,
γον ἐν Zayapur οὕτως λέγει κύριος τταντοχρά-
MON ' s x , 1 ,
» tGp* ὀπίσω ὃδοξης ἀπέςειλεν με καὶ γνωσῃ,
, I ' ,
» ὅτι xuptog παντουράτωρ ἀπεστειλὲν με πρός
ἡ 3^) 4 ex 1
» gt' » σαντοχράτωρ γὰρ wo τοαντοχράτορος
» 7 « « 3 d ^ b
ἀπεστελλόμενος , ὃ υἱὸς ἐστιν ὑπο τοῦ ταξϊρὸς

, , , 3» DAE ΄ »
πεμπόμενος" ἀριδηλοτατα δὲ ἐν τῇ Ιωάννου ἀπο-

901
χαλύψει, παντοχράτωρ ὃ. σωτὴρ λέγεται. « τάδε

Ἁ λέ ε 4, , 5 € ' A x)
» γαρ λέγει χυριος 0 μάρτυς ὁ πιστὸς καὶ ἀλη-

€

0
[Lj qr Y 6.4 | à » / '

» θινὸς) ὃ fv, xot 0 ὧν, uat o ἐρχόμενος.) χυ-
[4 M ! , , Ἁ

» pteg ὁ θεὸς παντοχράτωρ"» ἀναμφισβήτως 7*0

L2 V D € M »
ταῦτα περὶ τοῦ υἱοῦ εἴρηται 1).

PSALMUS XXIV.

€
0 υ ΛΝ 9 ^ 1 1 M ἃ M
ὃς ἐπ &)Ào τινι mapa τὸν ϑεὸν πεποι-
M Η͂» M / /
θὼς. ctc» ἔτει πλούτῳ, χαταγελασθήσεται ὅπερ
3 ͵ i $5 ͵ , LU bone
οὐ Utlcouat , πεποιθὼς ἔτσι σοι" EySpot Oe ὃ
, Ui ' M ^ /
διάβολος μετὰ δαιμόνων χαὶ τῶν ἀσεβούντων ἀν-
͵ » M 1 ^ T» ^ M
ϑρωπων" ἰσως δὲ xat mpoopZ tcu σωτῆρος τὴν
E ' » à € ^ 3 ^ 4
£vay2pemnoty , μεθ Ἣν Ó τῶν ἐχϑρῶν πέπαυται
'
γέλως.
͵ δ 3 ἐς S x51 D 7 y
Λεγοι δ᾽ ἂν ὁδοὺς wat τὰς ἐντολας, ὧν ἄξιοι
i M ͵7 ^ ^ c /
xat τᾶς τρίβους pae , ἃς ct προοδεύσαντες
5, τὰ f » , ^ 3 ,
ἔτριψαν" ἵνα τοῖς ἴχνεσιν ἀχολουθῶν &xetyoy ,
3 D L L] ' € D
ἀπλανῆ ποιήσηται τὴν πορειαν᾽ ὡς οὐκ ἀρχοῦντος
M M ! ^ e e"
ὃὲ πρὸς σωτηρίαν τοῦ πραχτιχοῦ προλαβέϊν ἵκε-
Li κι» *^ UU A I
τευει χαὶ τῆς GÀnSeuxg τὴν Seopuxy. !
^ € M n-. , €*8 V *» à
Πᾶσαι ai τρὸς xvpicw φέρουσαι ὁδοῖ 7 Ἢ ἃς
8.4.3, 7 A 3 ͵ , 3 ΕἸ ,
«vtoe βαδιζει τὸν εἰρημένον τρόπον. xac ἀλη-
' V A Li
ϑειαν χατορϑουμεναι , καὶ σὺν χρηστότητι γι-
! M 1 ! ^ A ,
youtyat, ἔλεος εἰσὶν xat ἀληθεια" δεῖ γὰρ ἐλεη-
mcr /, ei , ^ $ € E ^ []
θῆναι πρότερον, ἵνα τις ἐπιβῇ αὐταὶς, xxt οὕτω
E] , ^ " € ͵ $55 € ' 5s /

Ót αὐτοῦ τοῦ ὄδευειν. ἐπ΄ αὐτὴν τὴν ἀλησειαν
͵ ^ 1 ET. dod ^
φθάσῃ" οὐ πᾶσιν δὲ ἔλεος xat ἀλήθεια θεωροῦν-

δ΄ σιν m ' 3 Y ^ , ^
ται αἱ οδοι τοῦ xuptcu , ἄλλα tcig εχζητοῦσι
M 39 » ^ M M ' ,» ^ €
τὴν διαθήκην αὐτοῦ xat τὰ μαρτυρια αὑτοῦ ὁ

U , Ἁ » ^ ! X ^ /,
γὰρ ἐκτὸς ὧν τῆς διαθήχης vot τῶν μαρτυρίων,

»! L4 , ^ / 2n! ^ ,
ἄπειρος ἐστιν τὴς χρηστοτῆτος XO TOU χαλλοὺυς-

Ld ^ CN E] 7 S. d i ,
τῶν χυριαχῶν ὁδῶν" ἐχζητήτεον οὖν τὶν διαϑη-
a Li 1 ^ , ,
χὴν ὧν διέθετο ὁ ϑεὸς τοῖς πατράσιν. ἐξαγων
A ^ ^ , ! ͵
αὐτοὺς ἐκ τῆς πνευματιχῇῆς Αἰγυπτου., τουτέστι
L7 ! Li , / ᾿Ὶ iT
τῆς τολυϑέου UGÀayne* ἐχζητήσαντες yop xat

, N. OE Me NC ψ' “ A X ι
ἐρευνήσαντες αὐτὴν , εἰσόμεθα χαὶ τὴν χαινὴν
4 ΠῚ ͵ 3 ^ ^ “ ^
διαϑήχην ἣν ἐβεβαίωσεν Ἴησευς τῷ αἵματι τῷ
, b Ἁ ͵ὔ , Y ,
ἰδιῳ" πᾶσα γὰρ διαϑηκη &YLG Xvp?5 , μὴ Sava-

,

5 ; A / c c /
τὸν ἐσχήχοτος τοῦ διατιθεμένου, Ἢ φησιν ὁ ἀπό--

/ , ^ ͵ ᾽ i
στολος" διαϑηχη γὰρ ἐπὶ νεχρζὶς βεβαια. ἐπεὶ

1) Praeter citatum a nobis in praecedente pagina fragmentum corderianum Didymi, aliud erat , ad hunc psalmum

pertinens , apud eundem Corderium p. 430; quod quia a nostris codicibus aberat, omisimus. Hoc enim deinceps insti-

tutum tenebimus , ut Didymum ex codicibus tantum vaticanis sumamus, suis peculiaribus Corderio relictis. Interim quip-
pe nos brevitati studentes, Didymum undique colligendum augendumque futuris editoribus permittemus.

26

v. 10.
A. f. 181.

v. II.
A. f. 131. b.

v. 2T.
B. f. 133. b.
B. f. 80. b.

202
7 , ^ / Y
μύποτε ἰσχυει ὅσον ζῇ ὃ διατιθέμενες" dio πλη-
Ἁ LI ! c ^
βῶσαι τὴν ἑαυτοῦ διαθήκην ὁ "necs βουλόμε--
! ! 5 ^
μενος, ϑανατον ἀνεδεξατο ἐχζητέον δὲ "ἐν τῇ
' A 1 / € “ A
διαθηκῃ καὶ τὰ μαρτύρια τοῦ Θεοῦ. τοὺς με-
' 3 0» , € e '
μαρτυρηχότας xat ἐμπνευσϑέντας Vm αὐτοῦ Ào-
yove- |
*8 e (ew "7 , Φ: δέ 3 A
vex τῆς σῆς προσηγορίας. ὦ δεσποτα. ξγὼ
€ i] *o 3 ' 4 ! ,
ὃ σὸς οἰχέτης ἐχζητήσω τὴν διαθήκην σου. ἐλευ-
' ^ e » 4, ὰ
ϑερίαν ἐξ αὐτῆς. προσδοκῶν Ἢ χληρονομιᾶν , ἣν
« Co u e 3 U S S i ^
ὡς υἱῷ γενομένῳ ὡρισας" ἄλλα καὶ ἱλάσθητι τῇ
« ! , m M , ͵ , LY
ἁμαρτίᾳ. μου, οὐ τῇ ἔτι Evepycuuevn , ἄλλα mav-
! A id , , 1 /
σαμένῃ" πολλὴ yop ἔστιν, οὐ χατὰ TOOOTTTA ,
, A M , ^ e '
ἀλλα χατὰ σύγχρισιν τὴς τροσέϊναι ὀφειλουσὴς

χαϑαρότητος.

*H ψυχὴ τοῦ εὐλαβοῦς, τῶν ἀγαϑῶν περαι-

, A l E » , ,
τέρω μὴ γινομένη , ἐν αὐτὸις αὐλίζεται , ἐνερ-

^ δ) X ». b Y ! ! M
γοῦσα αὐτὰ ἀει" διό xot χαθολου τεύξεται τὸ

' » ^ M ^ , M £— ἃ
σπέρμα ἔχειν χληρονεμοὺυν τὸν γῆν, οὐ τὴν ὑπὸ

' , H Ἁ ^ !
m0dag , ἀλλὰ τὴν τῶν πρᾷξων-

^ € "κ U 4 Ἁ !

Μονογενὴ &xvtov φάσχει,) χατὰ τὸν λέγοντα,
2 A n ' i Y ^ 1 ΄
ἐγω ὑπελειφῆην μόνος , καὶ ζητοῦσι τὴν Ψυχὴν

Y Y ! , , » M , ^
pov διο χαι πτωχος Ett. CUX £y ov «Ἂν EZ τῶν

ς ͵ , [] 3 , I | i M
ὁμοζήλων ἀρωγΥν" ἰστέον δὲ ὅτι TO μονογενὴς.

^ M » ^ ^ , k A
épéig* οὐ t«utOV OV τῷ μονογενεῖ υἱὸς" ὅπου yap
B e ^ € » A b
πρόσχειται tQ μονογενέϊ υἱὸς, Ἢ Gapx πατρὸς

] A €^ M , ἐν
μονογενὴς λέγεται τὸ pove» ἐξ ἐχεινου τυγ-
’ὔ ' M ^v. ' “4 A
yevov Θλιψεις δὲ “τῆς καρδιας νοήσεις, xat
i D , ! -“
τοὺς διοχλοῦντας ἐναντίους λογισμοὺς" ἀναγχαῖαι
X I E" Ι! , T n
ὃε περιστάσεις , τῆς προθέσεως EXmEGELV βια-
,
ζομεναι.
? / ' » .] , , »
Ακάχους λέγει Ἢ τοὺς στερομένους xoxo, f
iue ΄ DX 1 H α,]
τοὺς ἀπλουστερους" εὐθεὶς δὲ. τοὺς χατορθώσαν-
Ἁ , » ͵ Ld “" ᾽ ET ]
τας τὴν τελείαν ἀρετὴν" οὗτοι οὺν ἐκολλῶντο μοι
» € ! 4 ς ! ͵ r' i
δι ὁμοφροσυνὴν , ὅτι ὑπέμεινα ge xuptt* ταχα δὲ
X δ, ox ' ^ , 5 rj /
xat ἀχάχους λέγει τοὺς ἐξ ἀνθρώπων σπουδαϊους"
^e X hy I '
εὐθεῖς δὲ τοὺς ϑείους ἀγγέλους χολλωμένους av-
^ ^ X L4 ͵ ΄ L! M
τῷ , τῷ καὶ ϑείας δυνάμεις yuscSoat περὶ. τὸν

σπουδαῖον.

PSALMUS XXV.

»$4 "n ^ ' Ὁ
(δε: ἁμαρτάνων χριϑῆναι βουλεται ἐφ΄ ctc

! Mo ΚΎ ᾿ ^ 1 Y
Uegouxty , xat μάλιστα Qpóc τοῦ τὰ xpugce

DIDYMI

δ eM * & ew 4 Y '
ὁρῶντος" o ὃε ἐν χακίᾳ UcpeuSetg , τουτέστιν.

t 5 ^ t e 3 Α
προχοψας., «Lui τούτου τυχέϊιν" οἰδὲν γὰρ μι-
e 9X /, ! » , ͵
σϑοὺῦ Ἢ χληρονομίας τευξομενος" Ἢ ἀχαχίαν χα-
e M A e ^ LI A -“
λέϊ c0 μὴ μετασχέϊν τῆς φαυλότητος χαὶ τῆς
͵ T »8/ 4 E , ' à ^
χαχίας τῶν ἰδίων χαὶ τῆς ἀπονοίας τῶν ἀλλο-
' δ δ & f 7 3. / » i] »
φυλῶν χαὶ ἐπὶ τῷ χυρίῳ ἔλπιζων, cu μὴ ἀσθε-
, ἘΝ L ^ ᾿ Qi , !
νησω" ὅσον περιέχομαι τῆς πρὸς ϑεὸν ἐλπίδος.

ς«» ,» ^v 3 ve D 3 7 " LU
vum αὐτῆς ἐνδυναμούμενος cux ἀσϑενήσω: Φερε-

1 , , 1 ^
ται γραφὴ λέγουσα, co μὴ σαλευθῶ" καὶ διὰ

/ 5 ^ M 3 M M N
ταύτης cb» δηλοῦται" ἐπεὶ vj ἐλπὶς ἡ πρὸς θεὸν
vut / LS , '
ἕδραν μοι βεβαίαν καὶ ἀμετακίνητον παρέχει.
3 t DA ^ ! , M ^ »
ἐλπιζων ἐπι τῷ χυρίῳ οὐ μὴ σαλευθῶ. Οὐχ. ἂν
»»Ἱ Pv ^ ͵ /
ἡξιωσα παϑεῖν τὰ προειρημένα ἐπίπονα , εἰ wn

΄ 3o» 7 , *
κατανενοῆχειν TOV ἔλεόν σου συμμαχούμενον μοι

, NUS ^ » ,
εις τὸ ἐνέγχειν «uta.

' ^ - ^ / ^ j
Τας πρακχτιχας τῆς ψυχῆς δυνάμεις, χείρας

^ , , ? / , !

τροτιχῶς χαλούμενας, ἐν GSoxig νίστεται Tig,
»5^V ^ E] ^. Ly
οὐδὲν φαῦλον ἀλλ᾽ εἴ τι σπουδαῖον ἐνεργῶν ἐν
35 φὰ " 4 ird 7 »Ν * ἃ»
αὐταῖς" ταχα δὲ xai ὃ μολύνας αὐτὰς, OS
e , É LU , ,
ὕδατος χρώμενος τῇ ἀγαβοεργιᾳ.

M , 3 ^ E ^
Ὃ τὸν χύριον ἐξ ὅλης Ψυχῆς ἀγαπῶν, xci

1 E m LJ e 5 λ ᾽ , m
τὰ τοῦ θεοῦ mata, ὧν ἦν καὶ ἡ εὐπρέπεια τοῦ
"» » ^ , D ! b ^
οἴχου αὐτοῦ τυγχάνει, ἀγαπᾷ" εὐπρέπεια Ot τοῦ

» e" MN. € L2 , $4 1
cixou τοῦ Stc , Ἢ τῶν δογμάτων aXnStut, xci
€ A -»“ ! “» 5 ! »

Ἢ διαταγὴ τῶν χανόνων τῆς ἐκκλησίας οἴκου vocu-
1 Y , n A08 pt: ^
μένης. τρὸς τούτοις δὲ, xol τὸ σχήνωμα τῆς
, ^ 5 ^ ^ ^ ! RU.
δόξης τοῦ cixcu τοῦ θεοῦ ἀγαπᾷν φησί" καὶ T&-
M N ^ ' ὰ "* m
χα μὲν ἡ σκηνὴ τοῦ μαρτυριου ἣν Movorig κατ-

7 » ev , Y / D ,
ἐσχευασεν ἐν τῇ ἐρήμῳ, τὸ σχήνωμα τῆς Oc-

, ^ 2o Ὁ ͵ A e ^
ξης τοῦ Θεοῦ ἐςιν᾽ συμβολον δὲ προχοπῆς τοῦτο"
ὰ V 3 /, τ e 3 ^ , ,
ὃν Qe ῳχοδόμησεν Σολομῶν μετὰ τὴν οἰδοιποριαν

M AX 9:4 e Y x» 4
εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ. οἶκος ἔστιν, οὗ τὴν εὐπρε-
, ^ , [ !

πειαν ἀγαπᾷ, τελειότητος τύπον φέρων" εὔχεται

A 4 € ͵ E" 3 , ^ ]
δὲ μὴ ὡσαύτως toig ἄσεβεσι διατεϑεῖναι. ἵνα

M Li D L3 M D ἢ t
p συναπολῆται αὐτὸϊς Ἢ Ψυχὴ αὐτοῦ" εὐσεβῇ

/ : / » * , ^
γὰρ τις γνωμὴν ἔχων , οὐ πεισεται τοῦτο" πα--

^ 1 M M μ E
paxaÀét dé μηδὲ φονιχος γενέσθαι, ὅπως ἡ ζωὴ

NL ER i / d L ^ /
αὐτοῦ ἀνὸράσιν αἱμάτων μὴ cvvamoAncat.

, V LI ! N »»7 ' , A
Eig τὸ λυτρωσαὶ pt καὶ ἐλέησον pt εἰ xat

UNT | ' » € 1 , 4

τὰ χάλλιστα συνειδὼς αὐτῷ τὰ προειρημένα εἰ--
, ' A LM Δ , 7

πεν" εὐλαβουμενος. μὴ οὐκ ἐν τούτῳ δεδικαιωται,
7 , ^ , » €

λανϑανοντων πολλᾶχις τῶν ἐν χρυστῷ ἃμαρτη-

^ ΄ ^ δε ^ 3 f

μάτων, λυτρωθῆναι xat ἐλεηθῆναι acci.

Lj

v. 06,
B. f. $t.

v. $.
A. f. 126. bx
P. f. 8t.

?

]

I

j
b

3

K

7

r j
4
D

IN PSALMUM XXV-XXVI.

. PSALMUS XXXVI.

,
Ouais xat Διδύμου. Ἔν τισιν ἐσιγέγραπ-
^ ^ V ^ ^ ,
ται ψαλμὸς τοῦ Δαυιὸ πρὸ τοῦ χρισθῆναι" ταὺυ-
, ^ ^ , »
τὴν ἐν τῷ ἑξαπλῷ 1) τὴν ἐπιγραφὴν οὐχ ἔστιν
^ , Y , 5 - i]
εὑρέϊν, ἀλλ᾽ ἐν ἑνίοις ἀντιγράφοις" ἐντεῦθεν δὲ
» e ^ x A *
ὅμως τινές ἔλαβον ἀφορμὴν τοῦ πάσας τὰς Emt-
^ « , 5 -“ 5 m e Li
ypaQXs ὡς οὐκ ἀληϑέιϊς ἐχβαλεῖν: πῶς yop qn-
LT $ ND 4 ᾿ M
ct) οἷον τε ἦν μηθέπω χρισθέντα τὸν Δαυιὸ,
^ ' ! U ' ,
μηδὲ τοῦ παναγίου πνεύματος τὴν χάριν δεξά-
M L4 ! y
μενον , πρεφητικοὺς γράψαι ψαλμοὺς; ἄλλως τε
ἊΨ ^ , ! ,
χαὶ νέος ἦν τηνικαῦτα, πρόβατα πειμαίνων, οὐ
, 595 " $593. € , ,
βασιλειαν ἰϑύυνων.. οὐδὲ vGo τινων διωχόμενος
^ ΕῚ V ^ V Tr
δυσμενῶν" ἔδει δὲ αὐτοὺς συνιδέϊν. ὡς δὺς λέγει
"m 1 ^ | , y,
χρισϑῆναι τὸν Δαυὶδ ἡ τῶν βασιλέων ἱστορία,
μᾶλλον δὲ τρὶς" πρῶτον μὲν ἐν τῇ Βηϑλεὲμ

' m Ui ! 3
ὑπὸ Σαμουὴλ τοῦ προφήτου" δεύτερον δὲ ἐν Χε-

^ AA ^ ^2 T - A M , !

βρῶν ὑπο τῆς τοῦ Ἰουδα φυλῆς μετὰ τὴν ἀναι-

D ͵ V M f £N ^ ^

ρέσιν τοῦ Σαοὺλ" τὸ δὲ τριτὸν ὑπὸ πασῶν φυλῶν

A Ἁ 1 ^ ͵

μετὰ. τὴν τελευτὴν τοῦ Μεμφιβοσθέ" τὸν τείνυν
A ^ »y 1 1 L4 I

ψαλμὸν τοῦτον εἴρηχεν πρὶν τὴν δευτέραν δεξα-
, ^ , ^

σϑαι χειροτονίαν, zo προφανῶς ἐγχειρισϑῆναι

M NL / 7 » ; ,
τὴν τῶν πραγμάτων οἰκονομίαν" ἔτι τοίνυν διω-

' 3 ἐπ ^ U Lj , , "
χόμενος ὑπὸ τοῦ Σαουλ, τούτοις ἐχρήσατο tcl;

Li J λ f » ^ 1
λόγεις, ἥνιχα πρὸς ᾿Αχιμέλεχ εἰσῆλθεν τὸν ic-
΄ 1 ^ ^ ^ ^ /,
pex, xat Ey τῇ τοῦ θεοῦ σχηνῇ προσευξάμενος,
M M LAM ^ 44 » , Li M
xat τὴν ἀπὸ τῶν Gywoy ἄρτων tvAcyixw λαβὼν,
' ^ e Y ^ ^
ὁιεφυγεν τοῦ πολεμοῦντος τὰς χεῖρας" τοῦτο δὲ

E 7s ^ ^ ^ ,
xci ἐν αὐτῷ τῷ ψαλμῷ λέγει, ὅτι ἔχρυψέν με

E] c ^ ^ E Li ^ ΄
ἐν τῇ σχηνῇ αὐτοῦ, ἐν ἥμερᾳ χαχῶν μου" τότε

M x M €» -“ Ἁ M ,
δε xat Δωγκ 0 ἰδουμαϊος τὰς βασιλικὰς ἡμιόνους

, δ ^ ^ M M N ^
νέμων ἔχει, τοῦ Δαυιὸ τὴν φυγὴν τῷ Σαοὺλ

, L ^ ^ ^ !
χατεμηνυσεν" διόπερ xat ἐν τῷ ψαλμῷ λέγει, ὅτι

» , , , »,
ἐπανεστησαν pot μάρτυρες ἄδιχει,
Σ M € ^ € 0 ͵ ᾽ Π € “Ὁ ,
ὠτὴρ ἡμῶν o θεὸς ἐστιν, ρυυμενος ἡμᾶς ἐξ
“ λ ἣν ͵ ^ ᾿ “}
ἁμαρτιῶν χαὶ τοῦ Θϑανατου" φωτισμὸς O6 , λύων
M ' ^ 7 i ^ ,
τὴν ἄχλυν τῆς χαχιας καὶ τῆς ἀγνοίας, vat
» ͵ ^ i D 3 ' [7 5
εναυγαζων. τῷ φωτί τῆς ἀγνωσεως" οὕτως οὖν
^ ᾿ , A € 1
ἑνωθεὶς χαὶ τεφωτισμένος GO τοῦ χυρίου, τίνα
, ^ x 9? -" ,
φοβηϑήσεται; οὐδεὶς γὰρ cios τοῦ ἐστιν βλάψαι
᾿ - / ' "e ἢ
τὸν ἀγαθῶν τοιούτων xat ἀσφαλείας τετυχηκότα.
« ! -" M ^ 3 -“ , ^.
Pa2&n tavta xat περι αἰσθητῶν ἐχϑρῶν,,

1) Rursus hexaplorum mentio apud Didymum.

-

203
M M ! *s 7 , ΠῚ L

xot περὶ φάλαγγος ἀοράτων πολεμίων" ἐᾶν γάρ

᾿ "^ o» ὦ , , r] ^

φησι ἐπαναστῇ ἐπ᾿ ἐμὲ πόλεμος, ἐν ταύτῃ T)
i] ' 3 ^ ' , ! « 4

μὴ qefcupévn αὐτοὺς γαρδιᾳ μου ἐλπίζω,, ὑπέρ--

. paye ϑεὸν ἔχειν ϑαῤῥήσας.

» ^ Y ' ' 5 ὦ L] r^
Aicéb τὴν ἐχχλησίαν οἰκεῖν διὰ τοῦ φρονέϊν τὰ
5» Α , A € , ^ ,
ἐκχλησιαστιχα πᾶσας τὰς Ὥμέρας τῆς πεφωτισμέ-
, ^ ^ 2 11 ^ i] i] Li »
νης αὐτοῦ ζωῆς" émt γῆς Ó& φησι τυγχάνων, εἰ
«S € ^ L , D ͵ Ν
xat πολλῶν Oc μοι τῶν ἀγαϑῶν, μίαν αἴτησιν
΄ v , , A 3 ^ , mí"
τέως αὐτῷ" aJpoog yap ἐν πᾶσιν οὐχ σιὸν τε
1 ^ 3 ^ ' A , X
γενεσθαι τόὸῖς ἀγαθοῖς) μὴ mote O6 λείπει τὸ
! » ͵
μεγαλὴν ἢ ἐξαίρετον.
! 5, 1 , » ι LH]
Καὶ ἄλλως δὲ πολλαχις εἴρηται, τὴν μὲν
^. ὃ λ ^ 1 M 5 Y '
cxnvfy OnÀcuw προχοπὴν. τὸν CixcV δὲ τελειστη-
3$ 5 E ,ὔ -“ A n r3
ταὶ οὐδεὶς οὖν ἐνεστηχυίας αὐτῷ tig τῶν χαχῶν
€ , 3 » - ^ ͵ ^ -“ 3 ΕἸ
ἡμερας, ἐν οἴχῳ εἰναι δυναται τοῦ Θεοῦ, ἀλλ
» ^ ^ / ^ i] A '
εν τῇ σχιᾷ χρύπτεται τῷ τὴν προχοπὴν σχεπά-
λ Li , ! Hi , »
ζειν τὸν χαχίας ἀπσταλλαττομενον" τὰ μὲν ἐςτ προ-
M / , : E , / 5
φανὴγ) τὰ δὲ μυςικὰ" οὐχ ἐν τοῖς ἐπιπολαίοις οὖν
LY PD , ἊΨ yos aq d
0 Stog τὸν τροχόπτοντα σχέπει αὐτοῦ δὲ εἴσε
i] »2.N Y ^ , 1 1 !z :
σχηνὴν. ἐπι μὴ πᾶσα εἰς θεὸν προχοπτ" διεδέξατο

A D M [ e» /
δὲ τὴν προχοπὴν d πέτρα τῆς τελειότητος": κατ’

U ^ - » ^
ἄλληλον δὲ τῇ μὲν mpexemi τὸ ἔχρυψε, τῇ δὲ

" D ' a 4 n
τελειότητι TO ὕψωσεν" λέγοις δ᾽ ἂν σκηνὴν xot
A A , 1 ^ M “ “
τὴν δια νομοῦ καὶ προφητῶν ἀγωγὴν, ἧς ἐν τῷ
7 LI Li € M €,5,^m So M 2
ἰχρυπτειν τὸν παιδευόμενον ὁ θεὸς ὑψῶν αὐτὸν ἐν
^ , ^
τῇ, πετρᾳᾷ Χριστῷ.
E] ! € eS , , ^ ,
Ἐπιστάμενος ὁ ταῦτα λέγων εὐχαῖς δικαίων
, , i] i] A ἢ, ^ 5 tcv ,
ἐπαχούοντα τὸν θεὸν, ἀπὸ τῆς αὐτῆς διαθεσεως

^ /, i] , , , ^
τόις δικαῖοις χεχραγὼς , εἰσαχουσθήσεσϑαι ἀξιοῖ.

" ᾽ M 5 L3 A! ^ 1
Οὐδεὶς γὰρ ἄξιος εἰσαχουνθῆναι παρά ϑεοῦ μὴ

ἐλ 7 iis ^ δὲ Y , ἐξ 3 λῇ
εοὑμενος" ταῦτα δὲ. φησιν.) cux ἐξ ἐπιπολῆς
E: , , dt. » ^ ^ 7 ,
εἰπὸν χειλέων ἀλλ᾽ ἐξ αὐτῆς τῆς χαρδιας" τοιαὺ-
V ΕΣ LI e ij '
τῆς γὰρ ξἰσαχουει φωνῆς o Soc.
, ! e ^ , M
ΙΝομοϑετησον pt, ἵνα τοιοῦτον νόμον παρᾶ
^ i] € ͵ M] , ' » οἱ , «
σοῦ λαβὼν. ὁδευσω τὸν εἰσοντα , ἐγὼ εἰμι ἡ
"7 ἣν" x , ^ E ' λ , -
ὁδὸς" xat οὐηγησὸν. μὲ τῇ εὐϑεια xat ἀχαμπεὶ
ξζυο» ^ 3 ! 5 ^ 1
ὁδῷ ccu, ἕνεχα τῶν ἐπιχειμένων ἐχϑρῶν σχαν-
io v / ^! E ι ^
daÀa ἐχομενα τρίβου τιϑέντων μοι" ἔτι μὴν τῆς
᾽ D ' rout ς ^ $us '
ἀρετῆς μεσότητος οὔσης , ὑπερβολῆς wat ἐλλει--
, ^ » ᾿ ͵ 3 νυ ἐγ!
Qeog τοῦ τηρεῖν τὸ συμμετβον" σὺ δέσποτα ὁδυ-
͵ , Ἁ r4 lod ΄

γῆσον., φέρων μὲ εἰς τὸ τέλος αὐτῆς ; ἕνεκα

^ , ^- ^ , 7 '
τῶν ἐχϑρῶν pou, τῶν ἐνεργούντων τὴν χακίαν

B. f. 83. b.,

Y.

H.

v. 18.

A. f. 143. b.

v. M.
C. f. $4.

204
χαθ᾽ ὑπερβολήν. ἐνεργοῦντες , παρὰ ϑύραν ἱστά-
pe τῆς ἀρετῆς, à ἀπάτης λαμβανῶσω τοὺς
μὴ ἐφιστάνοντας τῇ διαφορᾷ . μεσότητος xot
ὑπερβολῆς" εἰ δὲ xai εὐθείαν ὁδὸν τὴν τῶν ἀλη-
θῶν δογμάτων πορείαν λέγοις, ἴσθι ὅτι μὴ δδη-
γοῦντος θεοῦ, οἱ τὰ παρακείμενα exi equae
τῆς ἀληϑείας ἄγοντες, "oves τούτου τοῦ αἰ-

ὥνος 4 ἐχϑρο εἰσιν" ὧν ἕνεκα. ὅπως μὴ ἐχπέ-

σὼμεν εἰς τὴν ἀπάτην αὐτῶν, παρακαλοῦμεν δδη-

Qu ὑπὸ χυρίου τὴν εὐθείαν ὁδόν"

Ἐπεὶ εἷλό p ὁδεύειν τὴν εὐθείαν 002v, πάν-
τες οἱ πονηροὶ ϑλίβειν μὲ προτέϑεινται" σὺ δὲ
χύριε κηδόμενός pes p παραδως με εἰς ψυχὰς
αὐτῶν: ἤτοι εὐχόμενος μὴ παραδοθῆναι « αὐτοῖς s
ἢ μὴ συναριϑμηϑῆται: tais ψυχαῖς αἷς ἔχον
& ϑλίβοντες, αὐτὸ τοῦτο páprupte ἀδιχοι ἐϊναι
ἑλόμενοι" ἀλλ᾽ ἡ ἀδικία ἣ ἑαυτοὺς πρεσῳνείω-
σαν. ἀσύστατος χαὶ ἀβέβαιος οὖσα ; ἐψεύσατο
ἑαυτῇ" οὐχ cta. γὰρ εἶναι ἐπάγγέλλετᾶς τοιαύτη
εὑρέθη" ἢ γὰρ ἐψεύσατο φωνὴ; οὐκ ἀεὶ τὸ ἐναν-
τίον᾽ τῇ ἀληϑείᾳ σημαίνει" ὡς ἐν’ τῷ τροφήτη
ἅλων χαὶ οἶνος ἐψεύσατο αὐτούς" ἀντὶ τοῦ, eux
ὡς ἐπηγγέλλετο κατ᾿ ἔτος ἡ ἅλων καὶ οἶνος εὑς-
ρεϑέντα.

Τῇ ζώντων ἐχλήθη ἡ ἐν ἐπαγγελίαις ys χα-
τὰ τὴν αἰώνιον ζωήν' ἐπεὶ οὐδεὶς ἐν αὐτῇ μετέ-
xe τοῦ ἑπομένου τῇ ἁμαρτίᾳ Θανάτου" αὕτη δὲ
4 γῇ tv τόϊς μὴ βλεπομένοις χαὶ αἰωνίοις ps
ται, xxi ἐπ᾿ αὐτῆς ἐστιν τὰ ἀληϑῶς" xat χυ-
pee τοῦ θεοῦ.
αἰωνίου μεξασχέϊν , ἵνα xat αὐτὴν ζωὴν me
x99 εἰς τὴν τῶν ζώντων Tiv. ὥστε ἰδέῖν τὰ
ἐπ᾿ αὐτῆς τοῦ χυρίου ἀγαθὰ, τὰ κατὰ τῆς ἐπαγ-
γελίας ἀποκειμανα téig ὁσίως βεβιωκόσιν' εὖ δὲ
viis xai τὸ ἰδεῖν καὶ μὴ quytiv χαὶ ey acO at,
ἢ ἕτερόν τι τὸ yap ὅλον ἐν τῷ θεωρέισθαι τὰ
Séáa ἀγαθὰ παρέχει τ τὴν ὠφέλειαν.

Ἐν ἀνδρείᾳ, φησὶ, ψυχῆς xat ἀχρατείᾳ co-
natis ἀνὸρίζου" πρὸς ἐχϑροὺς γὰρ ἰσχυροὺς χαὶ

ἀσάριους μαχόμεθα! ἀλλὰ xoi διὰ τῆς Umopo-

yüg νίκην ὁμοῦ χαὶ τὰ παρὰ Sec ἐσηγγελμένα
ἀγαϑὰ χερδαίνομεν..

τς τοιοῦτόν ἐστιν" πιστεύω ζωῆς.

DIDYMI

PSALMUS XXVII.

ἌΣ udob δὲ τὸ ὄνομα! τοῦ λάκκου χαὶ τὸν tO-
πον τὸν Lp ti τοὺς etai ous

Ἐπεὶ οὖν πολλῶν ἐνδεὴς ὧν, t πρός σου
ταῦτα Ws pouce δύνασϑαι, πρὸς σὲ βοῶν
ἀξιῶ, εἰσαχούσαϊ σε τὴς φωνῆς τῆς δεήσεως μου
ἐν τῷ δέεσϑαι οὐ πρὸς ἄλλον τινὰ ἢ σέ" οὐδὲ
γὰρ ἄλλως gta δύναται τὰ ὧν ἐλλει-
πῆς dans - Ὁ ναὸς δὲ τοῦ ΡΩΝ δόξα ἐςὶν τοῦ
Θεοῦ" ναὸς δὲ ϑεοῦ εἴη ἂν xai ὃ ὑπερουράνιος

χῶρος» χαὶ αἱ ἐν αὐτῷ δυνάμεις css non
οὐσίαν ϑεοῦ. κατὰ τὸ ἐφικτόν" εἴη δὲ καὶ. ὃ
λόγος τοῦ Θεοῦ , ὁ φάσκων" ὁ πατὴρ μένων ἐν
ἐμοὶ, moi τὰ ἔργα.

Ἐὔχεται οὖν λέγων" ἐπεὶ πάντως τῷ ἀδικοῦν-
τι ἀπώλεια ἕπεται, δικαιοσύνην σαρέχων pots
ἐάσῃς a» ἐν. ἀδικίᾳ joteDats ὅπως μὴ ἀσόλω-.
μαι μετὰ τῶν ἐργαζομένων αὐτήν.

Ὅ διορατικιὸς ἐπιστημονικῶς, toe πράγμασιν
προσερχόμενος s ὡς βλαπτικὰ τὰ φαῦλα ἀποςρέ-
φεται 7 αἱρούμενος τὰ ἀγαθὰ ὠφέλιμα ὄντα" ὁ
δὲ yx ἡδονῇ ϑελγόμενος » ἐργάζεται χαχὰ.
οὐχ ὁρῶν αὐτῶν τὸ βλαβερόν" ἐ ἐπεὶ οὖν usi
cU. αἰσϑάνεται τῶν au a gea ὁ ἅγιος
ἀποτίσαι τῷ qe xata τὰ ἔργα ἐπίπονα, ὅπως
χὰν διὰ τοὺς πόνους; ἀποστραφῇ τὰ χαγὰ αἴτια
χολάσεως αὐτῷ γεγενημένα:

Ὡς πράττει ὁ ἀμθρώπος, τὰ μὲν αὐτοῦ gras
τὰ δὲ τῶν χειρῶν αὐτοῦ ἐστιν’ αὐτὸ γὰρ κατὰ
διάϑεσιν ἐργάζεται" αἱ δὲ ἐνεργητικαὶ δυνάμεις)
χεῖρες αὐτοῦ καλούμεναι. ἐπιτελοῦσι τῶν ἅμαρ-

τημάτων τὰ πρακτέα b οὖν καθ᾿ ἕτερα ἀντ

απόδοσιν γένσθαι; ὅτι οὐ συνῖχαν εἰς τὰ ἔρ-᾿

γα χνρίου χαὶ εἰς τὰ i iun 40V qum αὐτοῦ"
τῶν ἔργων τοῦ Üsco τὰ μὲν ὁρατὰ». τὰ δὲ. ἀό-
pens τυγχάνει" τοὺς γοῦν μὴ συνέντας τὰ ἔργα
τοῦ θεοῦ, καὶ τὰ ye τῶν χειρῶν. αὐτοῦ, ἀντ--

alf fien βούλεται τὸ ἀνταπόδομα αὐτῶν" αὐτοὶ.

γὰρ προαιρετικῶς. εἵλοντο τὸ μὴ συνιέναι τὰ ἔργα:
ᾧ ἠκολούϑησε τὸ τιμωρίαις αὐτοὺς ὑποπεσέϊν.
Ἐπὶ τῶ βοηϑῷ καὶ ὑπερασπιστῇ κυρίῳ £À- X

v. EF. à
A. f. 4.}».
B. f. 84. .

v. 2.
A. f. 145.

B. f. 84.

M ἕν;
lbid.

v. 5.
A. f. 146.

Mr PPS RET snnm P QR GE

Ἐπ
$i

v. 8.
B. f. 84. b.

f. 1s. K

IN PSALMUM
, M , , « X^. r9
πισασα à χαρδια pics, tcn? n3", ὡς μηδὲν ἐν
φ' 409 ͵ , 1 » [ ^ *
αὐτὴ εἰναι ἐνθύμημα αἰσχρὸν Ἢ δόγμα φαῦλον
' , ᾿ LU ! 7
βοηϑουμένης γὰρ χαρδιας ἐστιν tO συγχατα τι-
e E i] B , 1 $2 I
θεσθαι εἰς Oél, καὶ ἀνανεύειν πρὸς τὰ ἐναντία"
^ , ' 2) f$
εὕτω δὲ τῆς καρδίας μου βοηϑηϑεισης 5 ἀνεθα-
« , , ^ 7 E] Li ' ^
λεν. ἡ σὰρξ μου ἐν τῷ πράττειν xutoc τάχα ὃὲ
E ͵ ΄ Li
χαὶ ἡ ἐλπίζουσα χαρδια βοηϑηϑειη ἀπολαμβα--
ι "m ' ' , LJ
νουσα χατὰ τὸν τῆς ἀναστάσεως χαιρὸν ἀνατει-
X ' ὃ , 4 ! b
λασαν τὴν copko" παρασλήσιον τουτῷ τὸ; xal
M ^ ^ , , ^ ,
τὰ ὀστᾶ ἡμῶν ὡς βοτάνη ἀνατελέϊ" σπέρματος
* , i ^ ^ ^ » Y A 3
γὰρ λογον τὸ νῦν ἡμῶν σῶμα ἔχει πρὸς tO εξ
᾽ , ^ M , ^
ἀναστάσεως" αὐτὸ γὰρ τοῦτο pisos ἐν φθορᾷ.
ι
ἀναϑάλλει ἐν ἀφϑαρσίᾳ σαειρόμενον" ὅϑεν καὶ
xat τῷ Marien. τῷ σπειρομένῳ 7) εἰς T
περὶ ἀναστάσεως ἐχρήσατο Παῦλος. |
To ^ ^ 0 je ^m !od »! is
ᾧ yop τοῦ θεοῦ λαῷ τι ἕτερον ἔρυμα , πλὴν
-“ ^s iy τ lad ' WI
τοῦ χυρίου; πᾶς δὲ Χριστοῦ μετέχων, ὁμωνύμως
^ ' e b ' 4,
χαλέϊιται Χριστος" ὧν cuy σώζεται σωτηρίων.

“ M LESS. ς ἢ ᾿ » '
ουτὼ Χριστος αὐτος ὑπερασπίιστης ἐστιν" Ἢ X«L

-κν ^ M ^ /,
τοῦ ὄντως Χριστοῦ ὑπερασπιστὴς τῶν σωτηρίων

t E Li
ἔστι *xaS ἃ σώζει.
^ i] ' b Lad 7]
Σωῶσον τὸν λαὸν Gov τοῦτον. CU χραταιωμα
Π , ^ t /
τυγχάνεις , εὐλογῶν τὴν χληρονομίαν σου, οὐχ
» ^ ^ 52 »-/ M am
ἄλλην τοὺ λαοῦ ccu εὑσαν" εὐλόγησον Os αὐτὴν

δ ͵ 3 , ^ b , ,
πάσῃ εὐλογιᾷ πνευματικῇ ἐν τόϊς Emcvpavicig ,

3 / V , » 5 ^ , / , A

ἐπάρας vat μετεωρισας OL ἀρετῆς αὐτοὺς" ἀλλα
M , , ^ ! A ^ -

xat ποιμαϊινων αὑτοὺς εἰς πάντα τὸν αἰῶνα TCU-
τ Ὁ M ^ ' c ' '

τον" ἐν γὰρ τῷ μέλλοντι vitet τὴν θρεμ-

βάτων χατάστασιν, παιδευτῇ καὶ διδασκάλῳ σοι

χρήσονται.

PSALMUS XXVIII.

Ὁ σροκείμενος Ψαλμὸς, μέγιστα mpi. μὺυ-
στήρια , εἰκότως χατὰ τὸν εἰχοςὃν ὄγδοον ἀριϑ-
μὸν τέταχται, ὄντα δυνάμει ἑβδομάδα" ἐὰν γεῦν
^ s 3 εν» , M »13 , LÀ €
cu/STig τοὺς εξῆς ἀριϑμους ἀπὸ μονάδος ἕως εβ-
- u 3᾽ M » , , L4 M
δομαδος,, εἰχοστος ὄγδοος ἀπαρτιζεται ὅϑεν xat
, Ll ^
τρίγωνὸς ἔστιν , ἑκάστης αὐτοῦ πλευρᾶς Gvyuti-
5 ' Pi ᾿ ! M
μένης ἐξ ἑβδομάδος" ἔστιν δὲ χαὶ τέλειος ἀριθ--
Ἃ , uj A ed ' λ ,
poe, δεύτερος μετὰ τὸν ἕχτον" τέλειον δὲ ἀριθ-

M A Ν , ^ ^ c ^ ,
. pov φᾶσιν $4 τὸν EX τῶν μέρων εαυτου συντιϑε-

μένον.) ὥστε μὴ ὑπερβάλλειν μηδὲ ἐλλείσειν:

ΧΧΥΠΙ-ΧΧΥΠΠ,

205
b is λ 5 » v .ὕἙ ͵ » ε΄ ,
χαὶ 0 παρὼν cu» GpiSuos μέρη ἔχει ἥμισυ τέ-
ταρτον., ἕβδομον τεσσαρεσκαιδέχατον,, εἰχεστὸν
3, e ' ΄ , ' € ͵
ὄγδοον" ἅπερ συντεθέντα ἀπαρτίζει ἑαυτόν" ιδ΄,

E25 δ. (δ |

' » ^ b ^e A
Προσταττει ἧτοι toig ἀγγέλοις, ἤτοι τόϊς τὸ
^ ^ Li E , ' E]
πνεῦμα τῆς υἱοθεσιας ἔχουσιν ἀνθρώποις ἐνεγ-
m 3 ι i] i b] i] / €
χέϊν ἔτσι τὴν σχηνὴν τὰ πρὸς ϑεραπείαν.---Οἱ
Y ^ ^ € f , DES ,'
τὸ πνεῦμα τῆς υἱοϑεσιας λαβόντες, ἄλλα τε
Li i] 7:8 ^ LE »
προστάττονται χαὶ υἱοὺς χριῶν ἐνεγκχέϊν" χριοὺς δὲ
͵ i » ἢ i] 7 , ,
yontécy τοὺς εὐτόνους χατὰ θεοσέβειαν βίον ἐπα-
, , 5 ΡΞ “ E A ͵
νελομένους , δίχα τοῦ λογιχῶς θεωρέϊν τὴν ἀλη-
M M 3 1 ev
ϑειαν" διὸ wat ἀρχειν εἰσὶν ἱκανοί" υἱοὶ δὲ χρίων
« , L3 ^ ' ! qi y ,
οἱ μιμήσει τῆς πολιτείας γεννηθέντες vm av-
^ I M v ! i] ^
τῶν, Δόξαν μὲν οὖν φέρουσιν ct τὸ προσῆχον Tte
i ' ' i 1 7
pt τριαδος δοξοζοντες᾽ τιμὴν δὲ τυάντες οἱ τη-
-“ i ΕἸ , » Li € ,
pcuvtég τὰς ἐντολὰς" εἴτεερ xat ὃ παραβαινων
V ἢ b ^ ͵ 1 M Φ
τὸν νόμον διὰ τοῦ παραβαίνειν. τὸν Sé» ἀτι-
L E] c A ^ 7 : X
petu. Ἔν αὐλῇ Ó€ προσχυνέϊ ἁγίᾳ, 0 χατὰ τὰ

θ ^ do i] λ δ , * ^ , λ ! ^
£0 ογματα χαι τοὺς χανονᾶς τῆς εἐχχλησιᾶς τῷ

^ [
! Aat EU,

ὔ LU e M
Προχειροτερόν τις ἐπιβάλλων, &p&t τὸν "lo-
, , ^ ^
ἄννὴν βαπτιζοντα ἐν τῷ Ἰορδάνῃ metauQ , qu-
i 5 ΄ - IUE e ε΄’ «9, * γ
γὴν εἰναι xuptzu ἐπὶ τῶν ὕδατων.---Ξ Ett μὴν ev-
M A I , LA Ι
cycy xat αὐστηρὸν βίον ἀναλαβὼν ὁ ᾿Ιωάννῆς,
Li M Ἁ ^ D -
διοδευσιμον. τὸν φλογμὸν τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου
, / 0» ' '
ποιησᾶς , φωνὴ ἔστιν χυρίου διαχοπτοντος φλογα
,
πυρος.
ἃ ^ »* 3) , M
Ψύυχας δηλοῦσιν ἂν ἔλαφοι. πνευμᾶτι. τὰς
͵ ^s ' Li ᾿
πράξεις τοῦ σώματος ϑανατούσας" χαὶ πνεύματι
1 , M ^ ^
Qux χειλέων κατὰ μίμησιν θεοῦ ἀναιροῦντας τὸν
? e 0M e M , NS: ,
ἀσεβῆ ὃφιν.---Ο πως φανερὰ γένωνται τὰ ἐν «o-
^ , , ei , ! »!
τοῖς φωλευοντα Supux, ἅπερ ἀνειμωνται ἔλα--
͵ ' D , 5 '
qor σύμφυτος γὰρ τόπος ξύλων ἀκάρττων ἐστὶν
ς A / E. uA ^ $9! ^ xÁÀ
ὃ Opupóc, κοπτομένων ὑπὸ τῆς ἀξίνης τοῦ Àó-
1 ^i 1 d V 5$ ΄
Jo» χαὶ εἰς πὺρ βαλλομενων.----Ὅτε τὰ ἐπισχιά-
ζοντα τῇ τῶν ἀνθρώπων προχοπτῇ, περιαιρεθῇ,
, ^ ' V c ' »! '
tOtt πᾶς tig tf) mcÀuStoy πλαγὴν ἐάσας, Qo-.
Lay ἐρέί ἐν τῷ ναῷ τοῦ SicU.
Ἡ δὲ καθιὸρυσις τὸ ἄτρεπτον παρίστησι τοῦ
Θεοῦ" διαστέλλει γοῦν αὐτὴν τεῖς Ot ἀλλοίωσιν
, ! ! ἃ .^ "
ἀπολλυμένοις, φασχῶν συγχαθήμενος τὸν αἰῶνα,
1 ^ LI ^ ^ i] '
xat ἡμέϊις ἀπολλύμενοι τῶν αἰῶνα" τὸ τοίνυν μό-

» ^ ^ ' '
γιμον αὐτοῦ τῆς βασιλείας παρέστησεν.

v. I.
À. f. 149. b.

B. f. $5. b

v. 9.
B. f. $8. b.

v. 10.
B. f. $9.

1.
B. f. 89. b..

v. II.
P. f. 92.

206
. PSALMUS XXIX.

i
em 1 €. , A A
0 ἀληθῶς Δαυιδ, 0 ἐκ σπέρματος Δαυιὸ τὸ
n PF ͵ ' RAE Y ,
xata σαρχα γενόμενος , οἰχοδομησᾶς τὴν ExxÀn-
, e i! Li ore eo or$w !
σίαν, ἧς τὸν θεμέλιον αἵμάτι τῷ (Quo χατεβα-
Li 1 ἐν Ἁ /, '
λεν, λέγων τὸν cixcV τὸν ἅγιον μου Θεμελιωσω,
, "i
! ͵ » » i] ^ ΕΣ » v
ταὐυτὴν ἐγχαινισαι προύθετο, ἀρχὴν τῆς ἐν αὐτῷ
» 7 M ^ ,! z $$ «- i]
οἰκήσεως διδοὺς tlg πιστεύουσιν" ἐφ ᾧ ψαλμὸς
N^ , E" , [4 M , M
φδῆς εὐχαριστιχῶς ἀναχρούεται" τὸν αἰσθητὸν
δ, κα ^ Α c A ».
δὲ ctxoy εἰκοδομῆσαι προθυμθηθεὶς ὃ Δαυιὸ ἀχη-
, iL] , 7 s A $ xod
XcEV , CU σὺ οἰκοδομήσεις μοι οἴχον Quz τὸ ἀνὴρ
M $9 3 , / »445 € 5
πολεμιστὴς εἶναι ἐκ νεοτητὸς σου, ἀλλ ὁ ἐξερ-
/ ^v » , e , ͵
χόμενος ἐκ τῆς ὀσφύος σου, οὗτος οἰχοδομύσει
5 Y 5 κα t ^ ij
μοι Ctxkcy* τὰς οὖν ὕλας προετοιμάρας τῷ παιδὶ.

3. NN ! A € ei ^N , L4 !
xxt τον ψαλμον ως EV τι τῶν «y onyx ou oy χατξο

λεισεν, ὡς ἂν συμτπληρωϑθέντος. εὐχαριστιχῶς

» '
ἀνακχρουηται-
' i ^ » 4 ^v '
Σωζει δὲ θεὸς ἢ μὴ συγχωρῶν εἰς ϑανατον
^ »* ! , ^ 1 A]
χατελθέϊν, Ἢ χαταβαινοντας ἀνας ὥν᾽ venÜeun δὲ
^ ᾿ ͵ ^ ^ 7
ταῦτα wai ἐκ προσώπου Χριστοῦ τοῦ TH ψυχήν
E" ' b € v Hi LI ,
αὐτοῦ Ocytog ὑπὲρ ἡμῶν, χαὶ ἀνασταντος EX γε-
b , 4, ^ ^ i] L4
κρῶν εὐδοκίᾳ τοῦ Θεοῦ xo πατρὸς.
Hi i e 53) A? e ὌΝΟΝ M ,
᾿Αλλὰ καὶ οἷς ἔδυ τὸ φῶς t2 ἀληθινὸν vat-
, E ^ Ἢ ' e A L
cust), ἐν ἀρχῇ νυχτὸς γεγονοτες" εἰς δε ἀνατελ-
" ] € q ' X8 E
λει τῆς δικαιοσυνὴς ὁ ἥλιος. χαιρουσιν" ἔδυ xat
^ ! ^ M » ᾿ / 4
τῷ προτέρῳ λαῷ, xat ἐχλαυσαν" ἀνέτειλε δὲ
^ » A , /
τοῖς ἔϑνεσιν , xat. dyadD4Rcavte.
P»: ^ , 4 ^s
Διδύμου xat Βασιλείου. 'Apuottet xot τῷ
E A M La ' i] m /,
Αδαμ πρὸ τῆς παραβάσεως, χαὶ τῷ Ἐζεχίᾳ ve-
/, A ^ ! pa
νικηχότι" ἐν yap ταὶς παραλειπομέναις ὑψωθῆναι
" 1 D /
λέγει τὴν τούτου χαρδιαν.
! A ^ ^ ! ,
Καλλος δὲ (vy ἡ τῶν ταύτης δυνάμεων
ul i 1 / ^e y D
συμφωνία" ἐπεὶ χαὶ σώματος ἡ τῶν μελῶν συμ-
͵ὕ ^ Hi 1 ' H
μετρια" τοῦτο pit τεῖνυν τὸ xalÀog παράσχου
“ 3 ^ Li X ! A ^
ὅπερ ἀνέλαβον ποιήσας σου τὸ ϑέλημα xat τοῦ
᾽ ^ 7 » X ^ € ,
ἐν cupavcis πατρὸς" ἐπεὶ τᾶς ὁ σύμμερφος yt-
1 ^ P cA ^ ^ ^» ^ ,
γονως τῆς εἰχονος τοῦ υἱοῦ τοῦ ϑεοῦ. χαλλος
/ » A ^ ^ !
StoSty ἔσχεν ἕνωϑεῖς τῷ χυριαχῷ ϑελήματι.
A i] ^ , ᾽ 7] Li
Aux ὃε τοῦ. χυριος ἐγενηϑῺ βοηϑὸς μους
, iL] , 7 A ͵ ,
δεικνυται τὸ ἐγενήθην, μὴ πάντως οὐσίωσιν ἀλ-
X i] ! , : ^ “ '
λα καὶ σχέσιν πρὸς τι δηλοῦν" τοῦτο τοίνυν νοη--
, bi M ^ ^ » , « M]
τον xoi περὶ τοῦ σωτῆρος εἴ ποτε λεγοιτο" o δὲ

, $e e , A e €
χυριως χόσετος) ὅταν XxOGTQgl τὸ στῆσος αἱ

DIDYMI

χέρες" do οὗ λέγεται τὸ ἐν συναισϑήσει τῶν
ἰδίων ἁμαρτημάτων γενόμενοι διὰ χειρῶν wvtu-
ματιχῶν μεταβαλεέϊν τὸν ϑρῆνον εἰς εὐφροσύνην,
χαρὰν τὸν καρτσὸν ἀναλαβόντα τοῦ τνεύματες"
τὸ δὲ οὐ μὴ μεταγνῷ' deba δὲ τοῦ ψάλλοντος

ὀρϑὴ πολιτεία. xat γνῶσίς ἐστιν εἰλιχρινής.
PSALMUS XXX.

»,
r M 3€ - / ,
Ax zai 0 τοῦ poXapico τέλους ἐλπίζων tv-
em L1 M M /, ΕἸ E A
x5 . ὃς δὲ μὴ καταισχυνόμενος" alui δὲ. πο-
, ^ ^ D [o -^
λεμούμενος ῥυσθῆναι τῷ pcvoyevéi τοῦ S'écU. δι-
/ , ον Y /
καιοσύνῃ τυγχάνοντι" wat ἐπεὶ μὴ φϑάνει, qne

Α £.::« / M N 1 Au 4
ety, ἢ ἡμετέρα χραυγὴ πρὸς to σὸν ὕψος, xAi-

1 3 7 A /
Voy τὸ cug σου UGpóc με. δια συγχγαταβάσεως..
D] i 1 / 9 / , / A
ὅπως ἂν χαὶ τάχος ἐσιϑείης aitcuutyog—Kat
^ λ i] ev , ^» ^ € :
νῦν 06 τὸ ytV2u pot , σχέσιν δηλοὶ τοῦ Untpa-

/ A A ς / 3 ^ Ἁ
σαίζιντος πρὸς τὸν ὑπεραστιζόμενον" ἀξιδὶ ὃὲ

^ ' / ,» ^v / V , A 3 :
καὶ φρούριον αὐτῷ γενέσθαι, τοὺς ἐχθροὺς mc

/ M τ. , / » ^
φυγόντι, χαὶ τὸν οὐράνιον ἄρτον τραφῆναι...
"A λλί ἷ UI / Y^ 1 1
γαλλίωμαι καὶ εὐφραίνομαι, λύπην xat τὰ
i] 7 ' Ἁ , :
λοιπὰ πάθη χγαταπατῆσας. Ἢ δὲ ταπείνωσις mo--
DN E NT. / ^ Yos D [S PATE
τε μὲν τὴν ἀτυφίαν ÜnÀct, ποτε O6 τὴν vm ἐχ-
^ , , ' X 1 ^ A
ϑρέϊς wcxeci «yaSo» δὲ τὸ ἐπιδέϊν τὸν ϑεὸν
WO ΜΕ Ὁ 7 1 D ἐξ ANE Y ὦ Ad od
τὴν ἑχατέρως tamttwGty* ÜnÀct δὲ νυν τὴν x&-
M $9 ἐδ 3 / / A
χωσιν) τὰς ἀνάγκας ἐπαγαγών" ἀνάγχας γὰρ tas
' oru M FTU Y λ
περιστάσεις ἐχάλεσεν" εἰ τὸ εὐρύχωρον Oe ταυτὸν
^" NS ^ Li 1 , ! ^ “3!
τῇ ὁδῷ τῇ πλατείᾳ χαὶ εὐρυχώρῳ δηλοὶ, ἥτις
» c / 3 Ξε ᾽ὔ , ^ Pr :
écuy ἡ φιληδονία. εὐχαριστέι διότι ἐν tO Gp
/ L 1 , ον A H 3 "a
γείῳ τοπῷ τυγχάνων, ἐν Q δια τὰς ἐμφωλευεὺ-
Ht eS , A LI 953) ^
σας τὸ ζῇν ἐστιν ἐπισφαλὲς, στάσιν ἔσχε τοῦ
Ἁ ^ ' e 4 Ll “ ͵
p τῇδε χαχεῖσε πρὸς τῶν παϑῶν περιφέρεσθαι
7] 5 ! i] ! ^
ἡδέως, ἐπαινετὸν. φησι τὸ εὐρύχωρεν. ὁμελεγέϊ
΄ P RE "t po"
χαριν ὅτι οὐ στενοχωρέϊται. πλατυνομενὸς τε καὶ
e "P d , -
τόϊς πόνοις ἐγχαρτερῶν.
M M M , A (3 ' »
Κατὰ μὲν τὸ αἰσθητὸν, cu πάντως cUté πτω-
! 3 5, ^ y M] , 1 o^ '
χευων tig ἀσθενεῖ, οὔτε μὴν ἀσθενῶν πτωχεύει"
1 ^ ^ ' 4 ᾽ , ᾿
ἐν δὲ τές πνευματιχόϊς. ἐπει ταυτὸν ἰσχύς τε
^ lad ^ , »y 5 ^ V
xot πλουτος, ὁ πλουτῶν ἐν ἔργοις &yaDcic , ἰσχὺν
» ' / € $us. αὶ N !
ἔχει" λέγει τοίνυν ὡς ἡσθενησα τὸν βλέτοντα
ὅν , , , 1 ^ Y Ab ἢ E
mÀcwtcy ἀποστραφεῖς" ἰσχὺν δὲ φησίν ἀντι τοῦ
"MAUI » M e. ΕΣ VP c E ᾿
ταῦὺτην ἔχοντος τὴν ἕξιν. EGO ὡς yop οὐχ
μὴ 3 ^ 3 1 4“ 31» A ,
ἔστιν ἀγνοεῖν ἐπις ἡμὴν, οὕτως οὐδὲ ἰσχὺν acOc-

φϑ

v. 2.
B. f. 92. b.

v. 8.

Bp. f. 92. b.

v. 8.
B. f. 93.

1

v IL
B. Y 93.

v. 10.

IN
^9 ^ ' ͵ Ἁ D] /
vév* τοιοῦτον παρα Παυλῳ τὸ; ἵνα ὀιχαιοσύνη

! ^ » ^ , A ^ L
γενώμεϑα ϑεοῦ ἐν αὐτῷ. ἄντι τοῦ ὀιχαίῳ.
^ . 1 / ^ » Li ,
Οἱ ἐχθροὶ φιλήδονοι μᾶλλον Ἢ φιλόθεοι τυγχά-
L 3 ' »wv »
γοντες , CU μόνον οὐκ αἰσχύνονται οὐδ᾽ ὄνειδος
» LS ,»9» $4 ' ^ , ,
ἔχειν δοκοῦσιν ἐφ᾿ οἰς πράττουσιν x«xog, ἀλλ
^ 7 f « ^ A
ἐκ τοῦ ἐναντίου σεμνυνονται" ὡς λεχϑῆναι περὶ
^ Ld , , ^ ' εν
αὐτῶν, ὧν ἡ δοξα. ἐν τὴ αἰσχυνῃ αὐτῶν" χαὺυ-
^ M ww» Ὁ , , ' , ,
χῶνται δὲ ἐφ᾽ οἷς ὀνειδιστεοι γινονται" αἰσχὺν-
^ " ͵ € mM ! 1
Sute γοῦν ἀπὸ χαυχήσεως ὑμῶν ἐναντίον χυριου"
“ C Y. e , , ' j^
O3tV xa ἀναςήσονται οὕτοι εἰς ὀνειδισμὸν xat
δ 7 Ψ € i] ' , -
αἰσχύνην αἰώνιον" o δὲ αἰσθόμενος ἐν τῇ πρόει-
͵ ͵ ' ' ^
βημένῃ πτωχείᾳ ἕαυτον γεγονέναι, ὁμολογεῖ ὄνει-
, 3 ): A Y ' ἙΝ
διστεος εἰναι" διὸ φησὶ, πᾶρα πᾶντας τοὺς ἐχ-
, 3 ! » 3 1 A A e
Üpcug μοὺ &yevrün» ὀνειδος" ἀλλα χαὶ παρὰ πᾶ-
^ ΄ , M A »
σιν tótg τλησιαζουσιν μοι χατὰ τὴν οἰχῆσιν 9
! ^ ^ / 2
t£ucécty TOig ὁμοδοξοῦσιν, οἵπερ κατανοήσαντες
43 [7 , »j el ͵; -f
εξ οἵου πλούτου πρὸς CLAY πτωχείαν EGEREGA ,
, M. EL d Y , ΓΟ,
εὐλαβούμενοι παϑεῖν 10x, τὴν χατάστασιν ἀπε-
1 Hi -“ ἡ 4 / i
Quycy tf ἐμὴν, ὅτι σχεῦος ὧν πάλαι τίμιον xat
» ST ὃ , E ^ , tS, yes
εὐχρηςοὸν τῷ δεσπότῃ, τοσοῦτον ἠχρειωθὴν ὡς
» ͵7 ^ ' Hl » ! 1
ἀπολωλέναι δοκεῖν" ψόγου δὲ ἀχούει διδάσχαλος
i ^ , 49 Α ν»"᾽ »
παρα τῶν δοκούντων εἰναι περὶ αὐτὸν μαθητῶν,
^ i] i] e. ! / Y
τῷ δὲ μὴ téig μαϑήμασιν ἐμμένειν, μὴ xatct-

΄ 7 X » M Y oc 39 '
χουντων ἐν αὐτοῖς" ἴσως δὲ xat Ψψεγομενων ἔχει:

^ ^ ^ , i] , 1
“γῶν τῷ τοαροικεὶν) σχεῦος ἐγενόμην ἀπολωλος"

ι LL , E ^ Hi 39 ^ « ^ !
χατὰ TO, tig ἀσϑενέι, καὶ οὐχ ἀσθενῶ: τὶς
! L] 9» Ἃ[Ὃ ^ 3
σχανδαλιζεται,, xai οὐκ ἐγὼ πυροῦμαι ;— Eys-
΄ ' ^ ^ A i]
νη ὴν φοίβος ccig ywectoig μου. διὰ τὸ δεδιέ--
LI ^ / , Y e
Y4t , φῆσιν) αὑτοὺς συγενέσθαι pct, μὴ tctg
^—- 3 ^ ^ ,
τοῖς ἐμδὶς ἐχϑρέϊς περιπέσωσιν.
Χἧἕ δὲ M ' ὸ , ἣ, ,
&tpes Oe φησι τὰς φρουρουσας δυνάμεις, ἐν
e E , H / '
&ig φησιν εἰναι παντα τὰ συγχληρωθέντα xata-

3, c , » C^ JA. f iL]
χρισιν αυτῷ ELXy Ὥτοι παϑέιν Ἢ βυσϑίναι" μὴ

᾿ M M ' ^
δὲ yap εἴεσθαι ταῦτα συυνβαίνειν συντυχικῶς.----

E ^ ΄ Y 1 7
Εν ταῖς σχεπαζουσαις χαὶ φρουρουσαις δυνά--
, 4, € Ll
μέσι χερσὶν oco χρηματιζοῦσαις., οἱ χλῆροι pco
, , M
τυγχάνουσιν" τουτέστιν, πάντα τὰ συγχληρω-
͵ V ! ' pA ^
Séyt& pot χατὰ χρίσιν σὴν ἤτοι βυσϑῆναι ἀπ᾽
»"- » ^ 54! , ^ E
αὐτῶν, Ἢ παϑέϊν" εὐδὲ γὰρ τι συντυχικῶς οἵο-
, [^] ͵ ἢ Na M ! '
ἐμαι συμβαίνειν" ἕτεροι O8 τὴν λεξιν σαφηνιζοὺ-

d á € ' 25 LI A » €
σιν οὕτως" αἱ δεδομέναι ἐξουσιαι φησὶν. ἤτοι ὡς

* / ^ A 3
ἄρχουσιν, Ἢ διδασχάλεις, ἢ ἀλλὴν τινὰ ὑπερ-

M v D » ^ , ͵ T
ἐχὴν ἔχουσιν, χλῆροι αὐτῶν ὀνομοζονται" οὗτοι

PSALMUM XXIX-XXX.

᾿ἡσονται ,

. » ^ A ^ -^ ὁδοῦ ' 1 »

cu» ἔν ταις χερσίν τοῦ θεοῦ εἰσιν᾽ ὡς yop «u-
i] G D ΓΙ Hl ὯΝ ^ t b]

tog xaSigtQ , οὕτως ναὶ μεϑιστᾷ βασιλέϊς" xav
' U A ^ € A ,

τοινυν δια τὴν παροῦσαν μοι ὑπεροχὴν ἐπέρχων-
LI ^ : λ

ται τινες μετακινῆσαι αὐτὴν βουλόμενοι, οὐ δυν-

, ^ ' M $&" wc ον ^
τῷ παντα τὰ γατ ἐμέ ἐν ταις χρ-

,ὔ 37
σιν σεὺ El.

e ' ' , “
Οὐχ ἅπλως χρυπτεε τὴν χρηςότητα τόὶς gc-
, » P U 1 » ^ X ^
βουμένοις αὐτόν" πολὺ yap αὐτῆς ἤδη χαϑορῶ-
^ ι A ^ 4 ^ ἐν M
σιν" ἄλλα τὸ πλῆθος ἵνα μὴ βλαβῶσιν" εὖ ὃδὲ χαὶ
i] ^ ^ ' Ly M M
τὸ εἰπεῖν toig φοβουμένοις σε αὐτόϊς yop αὐτὴν
, 7 A ^ n
ταμιευεται" φανέρωσον αὐτὴν αὐτέις, ὅτ᾽ ἂν t&-
, ν᾽ , , »! *, ' ᾿ ͵
λείᾳ ἀγαπὴ γενόμενοι ,) ἔξω βαλωσι τὸν φοβον"
$28 A ^ ὰ y 1 ^- ,
«uta ὃς ταῦτα ἃ ἔκρυψας τέϊς φοβουμένοις σε,
» E , ' - ͵ E"
ἤδη χατ᾽ ἐνέργειαν ἐφανερωσας τοῖς πλέον τοῦ
͵ i] , ' » , L ^M [fq]
φοβου τὴν ἐλπιδα ἔχουσιν ἐναντίον τῶν υἱῶν ἀν-
, » ^ V V Lj
θρωπων᾽ ἀνθρώπους δ᾽ ἐρέϊς τοὺς τὸ λογιχὸν xoi
3 »s ἢ 3 LI ΄ € V M
xat εἰχονα ἀδιαστροφον φυλαξαντας" υἱοὺς dt
^ A à ^ Y Hi L1 ,
αὐτῶν τοὺς λογικῶς μαϑητας καὶ μιμητὰς αὖ-
^ , ' L| ^ ͵ ^
τῶν γενομένους" ἀποιχρυφον δὲ τοῦ προσώπου τοῦ
δ 3 ^ LN A λ ^ Y ^"
ϑεοὺ épetg , τὸ μὴ ἐφικτὸν γῦν. πρὸς γνωσιν.,
C. 7 M , e »,.^ [en » v
φανερωθησομενον Oe τότε ὅτε ὀψόμεθα αὐτὸν
3719 ͵ E ͵ , ῃ
καθὼς ἔστιν τούτῳ τὸ ἀποχρυφῳ αἀντιδιαςἐλλε-
P A A ! ᾿ς V I /) Ἢ iU] . ^
ται τὸ λεγόμενον apa Παύλῳ, γνωστὸν αὐτοῦ
οαλ ^ ΕῚ 5 , ' []
φανερωθὲν τοῖς ἀνϑρωσοις 5, τουτέστιν τὸ δημι-
i] i i] , ^ p i Hi
cupyoy xou τρονδητιχὸν αὐτοῦ" ἑξῆς γὰρ τὸ, ὁ
M 5 ͵ 3) ^ i] 2/ ,
“τεὸς ἐφανέρωσεν , εἰρηταιῖ" τὰ γὰρ ἀόρατα av-
PAL ἢ , ἦν iEn '
τοῦ ἀπὸ κχτισεως χόσμου TClo. ποιησᾶσιν νοουμενα
^ , Y λ I » ^
χαθορᾶται" vaya χαὶ ὁ σωτὴρ πρόσωπον ὧν θεοῦ,
͵ ^ i A ἃ 7 ,
&movpugc) ἔχει πᾶν τὸ χατὰ τὺν θεότητα.) ἐμ-
M ᾿ N 4 A , , e» ΠΝ MNA:
φανὲς Ós τὸ χατὰ τὴν οἰχονεμιαν" ὅτ᾽ ἂν οὖν ὁ
! ! δι L , e t
λογος γενόμενος σὰρξ σχηνωσῃ ἐν Tuv , κατα-
/, ^ 3 ! ^ , 2
χρυπτομεῦαι ἐν τῷ ἀποχρύφω τοῦ προσωπου αὖ-
^ , , x M » L i] !
τοῦ, ὀψόμενοι αὐτὸ, ὅτ᾽ ἂν ὀψωμεϑα τὴν δοξαν
, m ! € ^ i i] " ,
&wtcU, δοξαν ὡς μεν:γενους mapa πατρὸς, πλη-
,' NL À [ον ᾽ὔ Vw 1 δὲ Ὁ 3
pns χάριτος wat ἀληθείας" ἐπιστῆσον O6 EL χαὶ
A moy b 3 ' , , eS
τὰ προφανῇ ἔργα τῆς προνοίας, πρόσωπον αὐτον
ἐν 4 E » ^M ᾿ lU , "
εἰναι δύναται" δι αὐτῶν. γὰρ θεὸν φανταζομεθα
ὑπέχρυφεν δὲ αὐτοῦ εἰ ἀπέῤῥητει λόγει xaÜ οὺὑς
enc "i vo: LI UTC 4 ee - ey- i: ν
, i I ^ $2. L4 LS
γίνεταί τὰ γινόμενα" cug ἐπὶ τέλει τῶν πραγ-
' δι᾽ ἃ , V ^ ^6 /, . €
μάτων εἰσόμεθα, «Uo ταραχῆς ἀνπρώσων" ct
3 / ' » ͵ Li 9 εἰς
ἀνθρώπινα δόγματα ἐπαγγελλόμενοι, ἀνθρωῦει
, i] ^ Li Ld '
εἰσιν tapa? προβαλλομενοι, δ ἧς ταραττουσιν

iU] ' 7 ^ ^- , ^
τοὺς ἀνερματιςτυς" ταύτης τῆς ταραχῆς ἐκτὸς

ν

v. 924.
A. EF. 157. b.
B. f. 95.

j v. T.
À. f. 157. b.

v. 2.
A. f. I$58.

908 : i

mM c ^ 3 , $ 19 SN € i]
ποιῶν τοὺς ἐλπιζοντὸς ἐπ αὑτὸν ὁ θεὸς, wata-
/ 3 A » ! ^ !
χρύπτει αὐτοὺς ἐν ἀποχρυφῳ τοῦ προσώπου αὐ-
^ i] ! AU Ar , €
τοῦ. xata πᾶντας τοὺς εἰρημένους. τροτους" ὁ
Y ΄, » VES e D '
δὲ προχόπτων ἔτι, χαὶ ἐν σχηνῇ χρηζει oxemov-
. ^ ^ M M M Y) !
tog ἐν αὐτῇ τοῦ StcU διὰ τὸ τὰς Ψευδοδοξιας
3 ve e T A Li ' M * f
ἀποφυγεῖν ἃς ἐχάλεσε γλώσσας" πρὸς δὲ τὸν τε-
Ι ΄ em A
λειον πάσης ἀπαλλαγεντα mpoxomüe, xat χατα-
e A δ 6a ᾿ 354. 7 ΄ τ
νοοῦντα λοιπὸν αὐτὴν τὴν ἀληθείοαν λεγεται, wat
e^ * a ͵ A ^d ΄
πᾶσα φωνὴ Ἢ ἀναστήσεται ἐπὶ σὲ εἰς χρίσιν ,
! /
παντας ἥττησεις.
e , 3) ^ L4
Οὐ τοσοῦτον ϑαύματος ἄξιον ὅτ᾽ ἂν ἐμφαι-
5 e ^ “" 3 e ῖ
νηται ὃ ἔλεος τοῦ Θεοῦ ἐν ταῖς ἀνετιχαὶς xat
! 7 ͵ /
ἡπλωμέναις πόλεσιν. ὅσον ϑαυμαστούμενος το-
^ ! ^ , x
τε) ὅτ᾽ ἂν ἐν πόλει περιοχῆς year ὡς xat
διὰ τοῦτο εὐλογητὸν εἶναι τὸν ϑεόν" πᾶνυ εὐλο-
γούντων τῶν. EX πλείανος πεν τάνεῆς βέρυσιμες
γων" τὸ δὲ τῆς ἐχστάσεως ὄνομα σημαίνει" τὴν
ἢ e AX MAD ' 3
παραφροσύνην, δηλόι Oe wat τὸν θαυμασμὸν μετ
5 d^ ! ' € ^ : E
ἐχπληξεως γινομενον" σημαῖνει ἢ παρουσα λεξις

Y d ^ ὰ '
τὸ δεύτερον τῶν σημαινομένων" ὃ yap

, 5,
λεγει ἐς:
^ , , ' , 3 , DD
τοιοῦτον" ἐν ἐχξάσει, τουτέστιν ἐν ἐχπληξει ye-
I pd. $51 » au ,
γενημενος eta ἀπέῤῥιμμαι ἄρα ἀπὸ προσώπου
EU , ^ , A »! 5
τῶν ὀφθαλμῶν σου, τουτεστι μανρᾶν εἐδοξα εἰ-
ναι τῶν ἐποπτιχῶν γαὶ ἐπισχοπευτιχῶν σοὺ δυν-
' el ;
ἄρμεων" vol ἐπεὶ οὕτως διατεθεὶς παρεκάλεσα μὴ
5 ,»«€ d “Ὁ , ,
ἀπεῤῥιμμένος μεῖναι, ἀλλ

, La 3 ^ i ^ , '
πρόσωπον τῶν ὀφπϑαλμῶν σοὺ 9 δια τοῦτο εἰση-

^ i]
ἐπιφανῆναι. μοὶ τὸ

^ e ^m , ! tr
χουσας τῆς φωνῆς τῆς δεήσεως μου ἐν τῷ χε-
7 A /
χραγέναι μὲ πρὸς σε.
^ , ' »! ^ , LI θυ ἐν
Μιᾶς αληϑειας cocng τῆς εἰπουσὴς ) &yo εἰ-
€ , ͵ M ΄ 3 ^
μι ἡ ἀληϑεια, πολλαὶ συνιςανται ἐν τοῖς μετ-
/ E “ « |! j e $4 7 3 n
ἔχουσιν τῆς μιᾶς ἑχᾶςὴς ψυχῆς ἀληθειαν ἐχου-
E! 58/5 Π ^ 3 v
σης" ὃν ἐδεξατο tvGoV ἐκ τῆς μονογενοῦς GÀm-
Li 3 M 5 ! M 3 ' 1 vH)
θειας" ἐπεὶ οὖν πάσας τὰς ἀληθειας vavtaG Ex-
ΔΎ ΘΝ ; e δ νὰ »0€* ! 1
ζητέϊ χυριος , τιμῆσαι ἐπ αὐτὰς βουλεται τοὺς
D 3 ͵ LJ , c 3 “ἷΠὥὅ »
ἔχοντας αὐτὰς" τούτου χᾶριν οἱ ὅσιοι αὐτοῦ ἐχ-
͵ ν , » L| ΄ ον
ζητήσατε αὐτον" οὐχ ἀμισθὶ γχαταλυοντες ἐφ᾽ Ἢ
3 $C ! :
ἔχετε ἀληϑείᾳ.
LI
PSALMUS XXXI.
K Δ ΨΕΝ : M D € ^ y
αἱ ἐπι πολλὰ χεχρυμμένα ὁ ψαλμος ἔχει.
! ! ^ ,
συνέσεως χρεία τῷ ἐντυγχάνοντι., ἵνα συνιέναι

e c Lad 3 - , ,
δυνηϑῇ ἕχαστα τῶν ἀσαφῶς εἰρημένων" Ὁ &ya-

bIDYMI

r ^ 9 3 M
μάρτητος ς) οὐχ ἁπλῶς ἄνθρωπος, ἀλλ ἀνῃρ διὰ
τὴν τελειότητα joie Οὕτω γοῦν ὁ ϑεὸς οὐ
λογίζεται ἁμαρτίαν , ἤτοι τῷ ἀφίεσθαι αὐτὶν ,
» e uU ' 1 M ^
ἢ tQ μηδ ὅλως γεγονέναι" ἅρμοσει γὰρ τοῦτο

Li ^ ^ ' M , ! M
μάλιστα tQ Χριστῷ κατὰ τὴν ctkovopuay* xot
M , E ^ ' ^ ! e£ μδ
τὸ οὐκ ἔςιν ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ OcÀog, ὁμοίως

ἐχὸ , R9 ENT ^| λ ΄ » A 2» 3
ἐχδεχτεον" Ἢ τὸ ἀποβεβληχεναι,) Ἢ τὸ μὴ ἐσχης-
' D , OSA PATRES ! ^
χέναι QoÀcw οὐκ ἔστιν δὲ δόλος EV. στόματι τοῦ
, , ^ 3 /
λογον ἀλη χαὶ ἀχατάγνωστον ἔχοντος.
3 ᾿ “ 5 ^ M ! 3
Απὸ τοὺ ἀληϑινοῦ φωτὸς χαταυγαζομενος ἐν
£»-A ^ Mu ed f " JA
ἡμέρᾳ διῆγον, xat ἐν ὅλῃ ταῦὺτῃ ἔκραζον uu-
eS , Saco. Me ) τ / M
γῶν εὐχόμενος" ἐπεὶ οὖν ἀπὸ ταύτης τῆς χραυ--
“ν᾿ » 3 ! ps7 T , Ml
γῆς ἐξ ἀπροσεξιας ἐσίγησα. ἐπαλαιωθὴ τὰ ἰσχυ-
M N ^ u ^
ρὰ καὶ τὰ εὔτονα τῶν δογμάτων, cà pov ὄνο-
? M M /, ) ^
μαζομενα" σημαίνει δὲ τὴν μετάπτωσιν τοῦ τοι-
eta λέγοντος, τῷ sente d χαὶ μὴ φύ-
σει παλαιὰ εἶναι τὰ ὀστὰ αὐτοῦ.
M M
Ταὶς ἀνομίαις ταὶς χωρὶς γόμου , τὰς διὰ
, , ' , ' 3
νόμου παραβάσεως ἁμαρτίας ἀντιδιέςειλεν" ἀλλ᾽
X 3 / 3 M V 4 q /
αἱ μὲν ἀνομίαι ἀφιενται" χωρὶς γαρ οὖσαι νὸ-

' MESE ;
pov , συγγνώμης τυγχάνουσιν" αἱ δὲ ἀμαρτιαι

V A , 7, , - ,
παντὶ μὲν οὐκ ἀφίενται, ἐξ ἀγάπὴς δὲ μόνον
sScOME ' ^
eyaan yep σλῆσϑος

em /, ^ H y
ἁμαρτιῶν, ὅταν παροακούσαντες τοῦ νόμου, ὕστε-

» 7 Li
ἐσισχιάζονται" xat
L 3 A 7 VM ^ M
ρον μετανοήσωσιν" ἔπει τοῖνυν Ci λουτροῦ μὲν
« ἡ M M /, 3 à , J
ἢ ἄφεσις , διὰ δὲ μετανοίας ἐπιχάλυψις. ἀμφο-
Li V A T i 3] δὼ Ν
τερα περιέλαβεν" τινες δὲ τὴν μὲν ἄφεσιν , ἔπι
^ , e i] ' ' 3 , οἰ χὰ
τῶν ἐθνικῶν φασιν , τὴν " μὲν ἐπιχαλυψιν ἐπι
τῶν ἐκ περιτομῆς πιστευσάντων.
Καὶ ἐν τοῖς προάγουσιν εἴρηται; ὡς ἐν ads
λόὶς τόποις τῆς γραφῆς ἡ γολαστιχὴ τοῦ ϑεοὺ
E" —- Σ Li 4 T
δύναμις χέϊρ αὐτοῦ ὀνομάζεται" ταύτην οὖν βα-
"n ; »mb $c γον δὲ D M
peo ἐπιχέϊσθαι αὐτῶ μέρας καὶ νυκτὸς) TcUt-
Li : ^ ΄ X ^ E D Y M
ἐστιν συνεχῶς , λέγει.) διὰ τὴν ἐπι τὸ χεῖρον
1 Y JEN ' ' c
μεταβολήν" τὰς βιωτικὰς μὲν vet μεριμνας ἢδο-
' : ,ὔ m ^ ! /,
yg τε τούτου TCU αἰῶνος, OxoyS ac ἡρμήνευσεν
«ἢ ,ὔ Ww ἡ 5 ' 5») , La
0 σωτηρ᾽ 0t ἂν cw» τοιαύτη Axuyda epuayT
zi 3 , , ! , :
tt, εὐθέως. εἰς -ταλαιπωριαν στρεφεται" ἰστέον
e MN N M ^N D 7,
ὅτι χατὰ μεταβολὴν xat τροπὴν ταλαιπωρὸς τις
; ^ ! »^ ^ ' 1
γίνεται, μὴ φύσει ὧν τοιοῦτος" σημαίνει δὲ ἢ

' M 9 M e , 4 EM ^
λεξις τὸν ciwtpov xat ἐλεεινὸν" xat τὸ ἐμπαγη-

yat δὲ ἄκανθαν, τὸ μὴ φύσει δηλόι, ἀλλ᾽ ἐξω-

3 ^ ! "d ESSA '
Scy ἐπεισιοῦσαν" νυττόμενος οὖν vgo ταυτῆς .

v. 38. í
A LU 158. : b
B. .

B. f. 95.

IN PSALMUM

, H ' A Y ^
ἐστράφην εἰς ταλαιπωρίαν , τὴν διὰ τῆς μετα-
^ M ^ Li ^
γείας. xui τῆς ὑπὸ τοῦ χυριου παιδευτιχῆς νου-
, ^ ' !
ϑεσίας: ὃν yap ἀγαπᾷ χυριος) παιδευει" pagtt-
^ ' ἀν 1 ἃ ! Y bam.
JU πᾶντα vicy ὃν παραδέχεται" ἔγνωμεν δὲ ἐν

^ , e s. ἃ M Li OE
ταὶς βασιλείαις, ὅσα ὑπέμεινεν δια ταὐυτὴν τὴν

€ ' € ^ , 1 £:.N ! ᾿
ἁμαρτιαν ὑπὸ χυρίου παιδευόμενος ὑπὸ χυρίου δια
, N ^ ' $). uv L ^
τὴν προτέραν αὐτοῦ διχαιοσυνὴν, ἵν ἐχεινης τῆς
€ ' A ^ , » τ , ,
ἁμαρτίας vat τῆς Ot αὐτὴν τιμωρίας ἀπαλλα-
A M , € ! , 7
γεὶς 5) τὴν προτέραν ὕγειαν ἀναληψηται.
€ » € LI » i] ei , L3 ;
O εἰς ἁμαρτίαν ἐμπεσῶν. ὅσον ἐνεργεῖν av-
S^ A Li ' i] , , Li € Y
τὴν βούλεται, σκέπει xxt χρυστει αὐτὴν" ὃ O6
' M i| ^ ^ [4 ,
μισήσας αὐτὴν. φανερᾶν mot τῷ δυναμένῳ ἰα-
» ! , Li 7 ,
σασθαι, Qc ἐξομολογήσεως ἐξαγερεύων αὐτὴν" ἀλ-
“ A A , 4 , ^ ,

Aa wat τὴν ταὐτῃ χατάλληλον ἀνομίαν ἀποχα-
t 5 A € ' ΕἸ ͵7 ^ A
λυπτει" εἰδος yap ἁμαρτιας di ἀνομια" πᾶς γὰρ
^ c ͵ λ € !

6 ἀνομῶν, ἁμαρτάνει" οὐ παντὸς ἁμοαρτάνοντος

, ^ Li , 1 ,»
ἀνεμοῦντος , δυναται €x σαραλληλου εἰρῆσθαι"
͵ ^ Ἃ € ^ A € ' A
μάλιστα δια τὸ, ὁ ποιῶν τὴν ἁμαρτιαν , vat
ΤῊ ' ^ M E vof CP '
τὴν ἀνομίαν ποιεῖ" xat ἁἅμαρτια ἔστιν ἢ ἀνομία"

τ "s D δὲ 3 JV δ» / 35 Ns io
προγματιχῶς € εἰπὼν ἐξαγορξευειῖν χατ ἐμᾶυτου

ὰ 7 5 / ! "5 D y
Ὧν πεποίηκα ἀνομιῶν) πλεον ον Ὡτησαμην ἐσχον

, , M , 3 V Y uU -“ ,
οὐ μόνον yap ταυτὴν. ἄλλα xxt τὴν τῆς χαρῦιας :

3 ' »4 e ' , 4 * 1 2
ἀσέβειαν ἀφῆχεν ὃ θεος" ἀσέβεια ὃὲε χαρδιας εἰ-
, € Li
ναι δύναται. ἢ συμβαινουσα

' ^ δ D ' ^
ἀρεστῆσις τῆς UpowoxG , EX τῆς δοχευσης τῶν
qq , μ᾽
πραγμάτων ἀνωμαλιας.
᾽ A ^ , / G , «
Et χαὶ τραχτιχῆς ἀνομίας γαϑαρεύουσιν ct
e , ͵ , » i
ὅσιοι, ἀλλα γε χραινομένους ἔχουσι τοὺς λογι-
' ' » ^ Li 1 ΕἸ
σμεὺς πολλαχις &* τῆς εἰρημένης χαρδιας ἀσε-
͵ ͵ E ἣν» os ͵ "m , 3
βειας᾽ καὶ. τοῖ οὖ περὶ ἀνομιας ἧς cUX ἔχουσιν
c Li e ^ ^ , ͵ ,
δι προσευχόμενοι, vnép: τῆς ατεβειας τρεσεὺῦ--
M » ^m , ΕἸ , ͵
ξονται, ἄφεσιν αὐτῆς αἰτουμέενοι ἐν εὐθετῳ χαι-
^ » A i] ^ b ^ T
[9*- εὐὔϑετος δε χαιρὸς προσευχῆς περι τῆς εἰ-
J ! e 814 Li
ρημένης ἀφέσεως. ὅτε. tig ἀπὸ πράξεως ῥυπα-
- pra. NC ' !
μᾶς καθαρεύει, wot ὥσπερ τις τραυματίας ὅλος
EJ i * ^ , ' , ^
Gy, Ott Guvyno CUL ἀπαιτίσει. ἰατροῦ Spa
! 9/4435 ὦ i] ^ ξ ! « » ,
πειαν αλλ ὅλον τὸ σῶμα ολοκληρον ἔχων ἐν
, ^ ᾽ ^ ' e » ἃ ,
μόνῃ τῇ ἀμυχῇ τυγχάνων" οὕτως οὐδεις πράξεων
, ^ ^ ͵ A 7
ἐναγῶν πεπληρωμένος , περὶ χαϑαροτητος λογι-
lo Uu 3^ ' , ^ d “ ,
σμῶν προσευξεται, ἀλλα μόνος πᾶς ὅσιος.---“Οἵτ

» M ; ^ ^ CS!
ἂν χαταγλυσμὸς τολλῶν τυνευματιχῶν voto

W , " , V E] € e M e
γένηται, ἐσχηχότος τινὸς ἐν ἑαυτῷ πηγὴν ὅ)α-

, ) , A] .;* ἢ ' ^
τος ἀλλομενου εἰς ζωὴν αἰωνίον, τόυτεστιν τῶν

XXXI-XXXII.

Tg πολλεὶς Óvo--

209
e^SN t 5 [Lj rt ι € ,
ὑδάτων ἐξαφανιζοντων movta τὰ ἀμαρτήματα,
i] A ,» 5 , ^ , ' m^ , »
x«t τὴν ἐπ αὐτοῖς ἀσεβέιαν τῆς χἄρδιας 5 CUX
3 ^ f 2 WILLE. / ^—- oe V ,
ἐγγιοῦσιν ἢ ἀσέβεια wat ἡ ἀνομία τῷ ὑπερ αὖ-
^ *, ,
τῶν προσευξαμενῳ.
- , “1 - i]
Τῆς περιεστηχυίας θλιψεως ἀπαλλαγν , εὖχ
* € |! € ^o^ Li ͵ »
ἄλλως εὑρίσχειν ὁ ταῦτα λέγων vcpaCat , ἢ χατα-
uj E Ζ
φυγὼν πρὸς Χριστον.
, ᾿ M ^ , ^ 3 Li
Τουτέστιν μὴ τὸ λογιχῶς ἐνεργεῖν ἀποβαλον-
» / '
τες. εἰς ἄλογον τπὲέσωνται γατάστασιν᾽ ὥστε
e V A e. i] € ^ » [1 ,
ἵππῳ διὰ τὸ ϑηλυμανες ὁμοιωθῆναι... Ἢ Ὡμιόνῳ
U V3 "m M A ! [1 A »
δια τὸ ἐστερεῶσσαι πρὸς τὰ καχα.---Οἱ μὲν ev-
M ' ! ^ té ^
emot χαὶ εὐήνιοι,) ἑχουσιᾳ ὁρμὴ ἐγγίζουσι τῷ
^ i] 7 V e p
Θεῷ" ct ὃὲ πρεειρήμενοε. ὡς ἴσος val ἡμίονος
i M , ͵ , ^ ' 5 '
διὰ τὸ ἀσύνετον yeyovotes, τῇ προειρημένη ἄναγ-

^ - ^ , A ,
xn τῶν πωλοδαμνῶν ἀχϑήσονται πρὸς σέ.

PSALMUS XXXII.

᾿ Ἃ ! ᾿ ,
O τὸν TSuxcy χαταρθώσαντες [Dv , δικαιοι
M 3 ^ ! 5 ^ ! , ET 1 e
εἰσὶν ἀγαλλιώμενει ἐν τῷ χυριῳ" εὐϑεὶς δε ctc
’ » e^ ,
πρέπει αἴνεσις) οἱ Gaga σχολιότητα ψευδοδο--
, 7 I ^ € ͵ ^
ξιας διαφυγόντες" τουτοις γὰρ ἀρμοζει θεῖον ai-
^ 1 , € ^ 5 , / €
Véy' tQ οὐχ ὡραάϊος αἰνὸς ἐν 'στόματι ἀμαρ-
τωλοῦ.
* ' c A ͵
Ἢ ἐξομολόγησις ἢ ἐνταῦθα τὴν εὐχαριστίαν
^ ' 3 , ' ͵ ἃ i , i]
δηλόι ταύτην οὖν ἐν κιθαρᾳ ποιητέον" χαὶ EL μὲν
, » ^ ^ , M ,ὕ í »
κιθάρα εἴη τῶ σῶμα; νευραι τεταμέναι οὐχ ἀλ-
^ » ! 3 e Lad Li
λαι τῶν αἰσθησεων εἴεν , αἷς ἐπαινετῶς χρῶμε-
$5 i] » I Ι!
v2t , εὐρυῶμως aai ἐναρμόνίως ἐξομολογουμεθα
^ iH A A € « LU ,
τῷ zupio* εἰ δὲ τὴν ψυχὴν ὑπόλαβοι τις xiSa-
4 4 X e
, ^ Ὁ A V
(qv, αἱ δυνάμεις αὐτῆς ctcv μνημονιζὴ καὶ συγ-
i i A i » Y ͵
χαταϑετιχὴ γαὶ ἀνανευτιχὴ γαὶ ἄλλαι γατα λο--
7 nel , A] ^ “
γον ὑρουομέναι vevpoy Ot» UGO νοῦ μυστιχῶς
, ^» ^ /, , i] ^
ἐξεμολογησονται τῷ xvpup ψαλτηρίου O6 πρὸς
e" LH] 3 ΄ A !
eed C. [^ e ^ [4 y
χιϑαραν διαφοραν εἰναι λέγουσι μουσιχοὶ τοιαὺ
᾿ A , ^ / ^ »
τὴν τὴν μὲν χιϑάραν. EX τῶν χάτω μερῶν ἀσπο-
- Es ᾽ ͵ ^ SV t ͵ , ^
τελεῖν Ὥχον φασιν" τὸ ὃε ψαλτεριον. €x. τῶν
» ^ M ^ A 3^. 9 3
ἄνω μερῶν, μετὰ τοῦ vat εὐθύτατεν. εἰναι δὲ
e «τῷ d ^ / d !
ὅλων" τῆς cu» ψυχῆς ἀποδοϑείσης εἰναι χιϑα-
2 M ^ ^ Li V , m.
ἂν, τὸ UOGVWtUUX tcv ἀνθρώσου τὸ ἐν αὐτῷ
Li ^ ^ r] pus
εὐχ ἕτερον ταχα τοῦ νοῦ τυγχάνον. ψαλτήριον

LI ΝΥ "^ ^ A
ἐστι, ψαάλλον cux ἄλλῳ τινὶ ἢ tQ θεῷ" ὅτε yap

, , ' m ^ E 1 ^
χρώμεθα νοήσεσιν CpS9aig , χαὶ τῷ πνευματὶ τῷ

? , 9^» 34 , ^ JT
ἡμετέρῳ to ἅγιον πρεσλαμβάνομεν mytvpa , τὸ
AN...

B. f. 96.

v. 7.
B. f. 160. b.

v. 9.
A. f. 161.
P. f. 96.

A. f. 161. b.

B. f. 98. b.

v. 6.
B. f. 99. b.

NS.
Ibid.

τ

910
! ' r L4
τυνιχαδε ψαάλλομεν ἐν ψαλτηρίῳ δεχαχόρδῳ" ἢ
! , ^ Li ! 3) 1 ! 2
τάχα ἐκ τοῦ δέγα χερδας ἔχειν, τὸ τέλειον αὐ-

e ! N M "Y 3
τοῦ παρισταται" τὸν yap τοιευτον GAS piy cuv-
εἐχῶς ὑμνούμενον ἐν ταὶς γραφαῖς ἐστὶν εὑρεῖν"
Y - € ' e "m , ! '
xat τῷ ἱεροφάντῃ γοῦν Mowcd οὐ πλείων δεχα
e “1 Li M ,
γενικῶν λόγων ἐχρημάτισεν ὁ θεός" wai δεχάτας
/ N . /
προσφέρειν ὁ λαὸς πρεστάττεται.
ς A: 7 N € ^ ' A M Y
^O διὰ πάντων γὰρ ὑμνῶν τὸν θεὸν. wet διὰ

^ 3 , !
φωνῆς ἀλαλάζει" ὃ γὰρ ἀλαλαγμὸς φωνή τίς

»
Cty
^. 7 A EFE M ! , λέ
ἀθρόως wai ἀσήμως κατα νενιχημένων ἐν πολέμῳ
7 V e * md M 3!
γινομένη, ὅτι καὶ καλῶς ἀλαλαζεται" tO δὲ χαι-
M 5 1 ^ RJ L A ^
vov ἄσμα συγγενὴς τῇ καινῇ Oves fon xat τῇ xata
Ι e^ “Ὕ ,
yotntt τῇ τοῦ πνευματος.
D ! -*. ὰ ὔ D 1 ^.
Ὁ τοῦ wupiu λόγος ὃν διδωσι volg tX τῆς
/, ! »*V /, | XA Y »
γνώσεως μεταδιώχουσιν., οὐδὲν ἀπάτης ἐςτν ἔχων
» 4. ͵ md A $5 ͵
Ἢ σχολιον" τούτῳ τῷ λογῳ zat τὰ ἔργα καταὶλ-
λα, ἃ δὴ , v εἷ ἐργάται τούτου ἐν
ληλα, ἃ δὴ πράττουσιν οἱ ἐργὰτ cutc
! » A ' , i i] Ny ^-
πίστει ὄντα καὶ βεβαια, émet xat τὰ ἔργα τοῦ
7 , Y ' A ' *
λόγου Guetaxiyntoc wat ὃ λογος ὃὲ εὐθὴς ἐστιν
» à ^ , V X *YAC A ' L
χαθ᾽ ὃν προνοξὶ" εἰ δὲ xat εὐθὴ τὸν θεὸν Acycy
' e 3 » cm ^ at !
νοήσωμεν, ἅπερ ἐν αὐτῷ UL ἔργα ἐν πιστεὶ
5 D^ , Dd 2 - , ' [
ἧσαν τῶν ἐν δὶς ὁ Ἰησοὺς ἅσαν ἔποιει Qapa-
λ A A ! /
δοξον, χατὰ yap τὴν πίστιν σοὺ γενηθήτω σοὶ,
M , ^ ^ ' , ^
Kot τούτῳ τῷ ῥητῷ συναγορευουσιν εὐσεβέϊς
» ^ M] 5 ^ ᾧΨ ^
ἄνδρες, τῷ δημιουργικὸν εἶναι τὸ ἅγιον πνεῦμα 1).
3 Y Lu b ^ Li
Ezct προσχαλούμενος τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης,
Li » V M ^ M ^ M eue ^
ἐχχέει αὐτὸ ἐπὶ πᾶσαν τὴν γὴν δια τῶν ὑετῶν

^ 7 fv ^ ' 3 /
τῷ προστάγματι αὐτοῦ ἀσχοῦ Qu), ἀνεμὼμε-

A € 4 ^ e
y: τὸ ὕδωρ ὑπεραέριον ποιέϊ , ὡς συςασῶν νε- ᾿

e » & A ^ , ^ » ^ 4
φελῶν ὄμβρον ἐπὶ γῆς ἐνεχθῆναι: ἀλληγορικῶς δὲ
͵ ^ , Li ^ Jw. »

ὃ βιος τῶν ἀνθρωπων πολλαχοῦ SoXatta εἰρη-
Y Voy Y ω λ 5 ^ 4:1
ται διὰ τὸ ἄστατον χαὶ αλμυρὸν δος τῶν ἐπι
E ^ 3 3 ^ 7 « X ,
τῆς γῆς ὅπερ ὡς ἐν ἀσχῷ συνήγαγεν ὁ σωτὴρ ἐν
. / ; , i L4
ᾧ ἀνείληφε σώματι γαληνὸν τε ποιήσας καὶ tU-
' N bU A kJ ^ , e
Qtov* δείχνυσι δὲ xat μηδὲν ἀτάκτως τῶν ἐν τῇ
/ ^ e '
χτίσει φερόμενον. ὡς ἐν θησαυρῷ ὃὲ movta cuv-
Li e^ idu "e , δ ὲ A s &. ^
ἔχει τῷ ἰδιῳ βουλήματι, ἄμελει zat τοὺς ἀνε-
M » sw [ 1 ,
μοὺς μὴ xat ἰδιαν κινουμένους φορᾶν, ἐκ 9η-
^ , e. 93. f 7 , 355η7
σαυρῶν αὐτοῦ ἐξάγειν λέγεται. οὐ κατ᾽ ἰδιαν

A ! ' ! M Y
φέραν τουτῶν φερομένων" οὕτω τοινυν γαὶ το

DIDYMI

*,

' ^ es M^ » "7 ' ,
πολὺ τῶν ὑδατων πλῆϑος RAT ἰθίαν wpAGU) οἰχο-
D 4 i] ^ 3 » 7 A »»
γομξι πρὸς τὸ δοχοῦν ἐπέχων Ὦ πέμπων τοὺς ὄμ-
^ e N ΓΔ. «7 “ D !
βρους" 9 xat Ov 'HÀtev τοῦ πρεφήτου πεποιήκεν.

3 “,Ψ,λ' M A i] A , A
Αλλὰ xat τὸν θησαυρὸν τὸν ἀγαϑον cupa-
A , ' , € A ^ ' ^»
yov ἀνοιγων διδωσιν υἱετὸν τῷ σπέρματι τῆς
^ e 9 Ao 9 Y « M '
γῆς" ὡὠσῶερ αὖ xal ἔσεχει TOV UittoV , χλειωῶν
M , ^ V iJ ! 5 € e 3 ,
τὸν ουρανον" x«i τὰς ἀβυσσοὺς οὖν ἱχανῶς ἐχοὺ-
διὰ M ^c M ν᾽ ͵ ^ .«.'
σας διὰ τὸ πλῆξος τὸ ἀπεριοριστεν τῶν ὑδάτων
“1 , ^ , ' , A
βλάψαι, ἐν ϑησαυρῷ τιϑεται περικλείων αὐτὰς
eq? «d ! / , ^ € Li
ἵν ὅτε βουληται χρήσηται αὐταῖς ὡς συμφέρει
1 ' ! ' 4 ME. ! ^
χατα χαῖρον" δυναται O6 xat τὰ ἀχατάληπτα τῶν
7 ^ , ' e ! t
νοημάτων wo ἀνεξερευνητα τῶν χριμάτων αὐτοῦ
' 5,5! Y 1 , E γ΄
τυγχάνοντα, ἀβυσσοὺυς τεϑεικεναι ἐν τόϊς ἀπο--
7 ; , ev D ' i ^ ,
χρύφεις Üncavpctg τῆς γνωσεως χαὶ τῆς σοφιας"
€ ' , 5 ^ ' / 5 ,
ὡς μηδενα ἐξ αὐτοῦ τούτου τυγχάνειν, εἰ μηπὼ
ς- ᾿ ͵
0 ὅεὸς παρασχοί.
) X ΕἸ ^ Φ. 5 ΄ 1 , ^
Emet αὐτοῦ εἰπόντος ἐγενηθησᾶν. vot αὐτοῦ
, 7 , ͵ [o ! £. κ9 »
ἐντειλαμένου ἐχτισθησαν., σαλευθήτωσαν vm av-
- Ἀδὰ ! s US PESE
τοῦ" τοῦ γὰρ τετοιήχοτος xat τὸ ἀλλοιοῦν ἔτι

M ! , / N Lr ! M
το χαλον £O tuy" σημαινει δὲ το ἐγενήθησαν τὺν

» τῇ ^ P M , 7 s M Ἂν '
οὐσίωσιν τῶν εἰς τὸ εἰναι ἡγμένων" τὸ ἐχτισθη-

Y A 7 1 ὕ 3 V S a»
σαν 2) 0e, τὴν διακόσμησιν τὴν μετὰ τὴν οὑσιω-
! à δ x AT 7
σιν γεγενημένην" εἰ δὲ εἰποντος xat ἐντειλαμένου
0.» ! EJ Ὁ H /, , λ 2
Jecu ἐγενήθη wat ἐχτισθηὴ τὰ πᾶντα, ἔστιν ᾧ
3 4.5 ! , ν᾽ ^ ^
εἶπεν καὶ ἐνετείλατο οὐκ ἄλλος τοῦ δημιουργιχοῦ
! , Y 4 La € e e c7
λογευ" ἔστιν ὃε οὗτος ὃ τοῦ Sow υιὸς.
! ΄ ^ AL ^ , ^
Διδυμου zat Βασιλείου ᾿Αλλὰ wat τῶν ἐθνιχῶν
Hi ' 7 ' N ^ !
591 xxt δογματα δεσχέδασται" μόνη ὃὲ τῷ χο-
€ » , ^ 3 ' , PA
σμῳ ἢ &nStx tcu εὐαγγελίου εμπολιτευεται"
M Y iN mor V
πολλὴ γὰρ βουλὴ ἕν ἀνθρώποις, ἀλλ᾽ ἡ βουλὴ
^ , A ^ “ M
τοῦ χυρίου ἐχράτησεν" καὶ ἐν vog ψυχαῖς δὲ
e^ r1 / »! ' : € ! 1
ταὶς ἡμετέραις &cn ean, ἡνικα προδιασχεδα-
᾿ , ^N N ! “οὖ
cout) τὰς ἀνθρωπίνας BeuAas , χαθάπερ ἐν δελ-
^ , ,
τῳ τῶν προγραφέντων τύπων λεαινομένων" τότε
' ^ A Mj ^ , ,
γὰρ χαϑαρῶς ἡ ψυχὴ τὰ ϑεῖα δέχεται λόγια"
, / Y D '-
διὸ ἐπήγαγεν, ὃ διασχεδάσας τὰς βουλὰς τῶν
v ^ /, ^ 17 ^
ἀθέων ἐθνῶν, ἀνατρέψας τὰ λαότλανα αὐτῶν
Ως 1 ' s 1 M e n;
σὴ xat πάτρια. xat τοὺς χατὰ τῆς ἀληθείας
! LI ͵
λογισμοὺς , τουτέστιν συλλογισμοὺς , ἀϑετήσει

᾽ ^ i ! L7 ^ , Hi L] ^ »
ἀθετῶν τὴν σοφιαν τῶν σοφῶν" ἀλλὰ καὶ τῶν £x

1) Apte Didymus hoc animadvertit , qui et librum de Spiritu sancto scripsit , abs Hieronymo latine nobis conservatum.
2) Observent sacri critici differentiam verborum ἐγεγήνησαν et ἐκτίσθησαν ; prout latine in theologicis distinguimus

genuit a fecit, et a creavit.

v. 9.
b. f. IO0f,

ν. IO.
Ibid.

Le ccs s αὐ

IN PSALMUM XXXII-XXXIIT.

^ ^ ^ 33 ^ u
περιτομῆς λαῶν, πολλὰ xata Ιησοῦ loywapi-
M λ ^X 4 € ͵ Ἐ ,
vow, τοὺς λογισμοὺς απὐέτησει ὁ xuptog" σϑε-
M ' M ' 3 ! € '
τήσει δὲ xat τὰς βουλᾶς τῶν ἀρχοντων Ἡ ρωδευ
L] ' Li A m , ! »
xat Ποντίου Πιλάτου xat τῶν ἐνεργουντων αὐὖ-
M / ' , ^ e^
τοὺς ἀοράτων ἀρχόντων τούτου τοῦ αἰῶνες.
δ, M » $9 9 » ,
Ὥσπερ τὰ ἄλλα ἀφ ὧν οἴδαμεν ἀνθρωπίνων,
^ ^ , € b i , i] ^
περὶ Θεοῦ λέγει, ὡς χεῖρας χαὶ ὀφθαλμοὺς xai
4 ΕΣ X { /, , ^ A wq
τὰ ἀλλα ἔχοντος , οὕτω χαρδιαν αὐτοῦ τὴν iv
eu »! i] A A , € o» Ὁ
οὕτως εἴπω βουλευτιχὴν xat νοητικὴν αὐτοῦ ἐνέρ-
' 5 [i Au , 1 !
γείαν". ταυτὴς εν ct ÀAcytopet ἀραροτες xot. βε-
͵ , A D
auct. τυγχάνοντες παρατεινουσιν ἀπὸ γενεᾶς εἰς
M / A ^ " * ET
γένεαν, τουτέστιν χατα πᾶσαν τὴν ἐν γενεᾷ δια-
^ € , λ ^ x ' » NM ;
cxx» ci αὐτοὶ Slot λογισμοὶ μένουσιν" ἢ τάχα
Ων »t ἃ A WR. ^ -
cug ἐνέβαλεν λογισμοὺς τῇ Ex περιτομῆς γενεξί,
͵ E] / ^ , A ^ τ ͵ ^
τουτοὺυς ἐμβάλῃ τῇ ἀπὸ τῶν πιστευόντων ἐθνῶν
-“ , N UAM » , X fM
γενεᾷ" οὐ yap ἐπ ἄλλοις xexÀntat τὰ &Syn,
, , ' ce E , ^ Lad
ἀλλ ἐχεινεις εἰς ἔσχον ck Ex περιτομῆς σχιᾷ
7
χρυπτομένοις.
^ M A ^ E] LÀ “ἡ ὺ
Κατοικοῦσι dé τὴν γῆν οὐκ ἄνθρωποι μόνον,
54 « Y , íg A Na. Ψ Ὧν *
ἀλλα τνευματα Gopxzm , xat τὰ ἄλλα ϑνητα
^ L Εὺ 1 LI ^ ,
(9a εἰς στάντας οὖν τοὺς ἐσὶ γῆς παρατείνει
€ “ ^ ! » ^ , L] “
ἢ τοῦ Θεοῦ χηδεμονια ἐφορῶντες αὐτοὺς Ex. τοῦ
4 ! ^
mpostpnu&ycu κατοικητηρίου αὐτοῦ.
^ » 1 . ῃ M '
Ὅτε δὲ οὐ σωζεται βασιλεὺς διὰ πολλὴν δυ-
C. , e € ^ V
ναμιν , μαπϑησῃ ἐκ τῆς ἱστοριας" Φαραω... -
^ 4 A e b ι 7] J , t yc
ἄλλα τὰ ἅρματα χαὶ τὴν δύναμιν αὐτοῦ ἔρῥι-
€ A, ΕἸ A Li Li 1 ^
Qty ὁ Stog εἰς τὴν SaÀ«ocav: πλήρης ὃὲ τῶν
' ^ / 1 ' A
τοιοῦύτων πᾶσα. ἢ ἱστορία χαὶ γιγαντα δὲ τὸν
« n.5 ! , i , αι! a 39: ,
υπερβαλλοντως ἰσχυρὸν οὐ" σωπήσεαϑαι ἔφη ἐν
^ ' 95 f". 5 79. LE Hi “ὦ ἠ Li
τῇ παρουσῃ αὐτῷ igyw* ὄψει δὲ τοῦτο, ἐπιστή-
^ 1 ^ u& ἢ , M Y M
σας τῷ xztX τὸν Γολιαθ εἰ ὃς. xai τὸν ϑεο--
, € £54 NN 3$ e [o3 4
UXX2» ἡ προσηγορια. δῆλός, οὐδε. οὕτως σωϑή-
, ' , f 7 » ^ L E !
σεται ἐν πλήθει ἰσχυος ὧν ἔχει διγμάτων aÜsc-
r ᾿ ' 9'—» 1 Mí » s
τητος". τὸν μὲν οὖν ἰσχυρὸν οὕτω γχαλευμένέν EquV
€ ^M , [i E , ; ! I 54 1
εὑρεῖν ἐν Ἣσαϊᾳ λέγοντι, γίγαντα χαὶ ἰσχυ-
* .}λ ! / i D ^» ^
cyza* τὸν 06 Θεομάχεν Gow UGepk τῷ αὐτῷ;
y" » ^ Y 7ὔ
χαιριντες ἔρχονται σληρῶσαι τὸν ϑυμὸν μου"
͵ τ Ke ' Vr i]
χαίροντες Rat vot ἐν yevegtt , xat Ὧν Νεβρωὸ
r 1 E ' ᾿
γιγας κυνήγος ἔναντι κυρίου:
, ἃ 3: € b" ^ , €
Τάχα ói χαὶ οἱ πρὸ τῆς εἐσιδημιας &xu-
^ ^m ^ ! € , ^
τόϊς βοηθεῖν μὴ δυνάμενοι, ὑπομένουσι τῇ npza-
͵ M » 137 V M i|
δοχίᾳ τὸν ἐσόμενον βοηθὸν χαὶ ὑσερασισιστὴν

. ^ Rho* e M LU M ΄ ς M
σωτῆρα" ἐφ᾽ ᾧ καὶ μόνῳ τὴν χαρδιαν Cl πιστοὶ

211
, , ' 1 ^ , εν
πᾶντες εὐφραινονται) μηδενὶ τῶν προσχαιρων τἶδο--

μένοι.
, ' A A ^ ^o ^m o»
Παῤῥησιας δὲ τὸ φῆσαι. τῇ ἐμὴ ἐλπίδὲ τὸν
Ψ ! ^ , ,
ἔλεον μέτρησον" τοῦτο μέντοι χαὶ ὃ σωτὴρ ἐδί-
/ yr , ^ ,
δαξε quoe ᾧ μέτρῳ μετρεῖτε, ἀντιμετρηϑή-

ς»
σεται μιν.

PSALMUS XXXIII.

d
€ , m Li r
LIC οι ἐν τῇ χαμίνῳ βληϑέντες ἐν Βαβυ-
^ A V M , δι X ^ iU Hi
λῶνι ἐπὶ τὸ μὴ βιβλαφϑαι vxo. τοῦ πυρὸς, θεὸν
^ u$ A /, , ,
ὑμνοῦντες, τᾶσαν τὴν χτίσιν παρέλαβον εἰς
^ / i] , E 3 i
τοῦτον , εἰδότες μὴ αὐταρχεέϊς εἰναι πρὸς τηλι-
^ , i i] i c ^ eq Li
χοῦτον) μέγα γὰρ tO ϑεὸν ὑμνέϊν, οὕτω xat
c , / bp. , 1 DUE »
δ λέγων μεγαλύνατε τὸν χύριον σὺν &ucl, Ἢ
E ;' 7 »* ^ E LE
τᾶσαν τὴν χτίσιν., Ἢ τοὺς τρᾳεὶς. συνδραμεῖν
οἷς ^ m H i Ἁ Υ i] M
αὐτῷ τεῦτο βουλεται" τὸ δὲ μεγαλυναι τον θεὸν,
, DT ! α΄ , , ^ , ^c
cux αὐξῆσαι μέγεθος ἔστιν αὐτοῦ ( ἀμεγεϑης
᾿ ΄ S »! ^ € M ^ /,
γαρ, σωμάτων γὰρ ἴδιον τοῦτο, ὁ ὃὲ θεὸς ἀσω-
Á , ΡΝ ! , c 1 Δ B
ματος) ἀλλὰ τὸ μεγαλα οὐχ ὡς πρὸς αὐτὸν αλ-
Na A] € δὲ ^ A ᾽ E" iU] 5 ^
λα πρὸς ἡμᾶς φρονῆσαι xal εἰπεῖν πέρι αὐτοῦ"
€ "e A $2 WM , ^P u$ 2k A 3, A c
ὑψουσι dé τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐπι τὸ avtct οἱ xat-
' ^ ^ y 1 ^ » ^ /
ἡρτισμένει τῷ αὐτῷ vcl xat τῇ αὐτῇ γνώμη"
€ ^ i] V ^ ^ € m ^
ὑψεῦται dé πρὸς τῶν γενητῶν Ἢ τοῦ θεοῦ προσ-
/ ^ ' $4425
"ycptx , cux ἐκ ταπεινοῦ μετεωριζομένη., ἀλλ

“ ς ML ' M NS V
ὅταν οἱ φρενοῦντες αὐτὴν μηδὲν χαμαιπετὲς ἀλλὰ

i A X ^ M ^
ὑψηλὰ xe οὐράνια διανοοῦνται" ὡς yap βεβηλοῦ-

X, ova ^ ^ 5, , e '
σιν τὸς ὄνομοι TCU Θεοῦ, οὐκ αὐτου χραινομένου
ὌΝ ἀν; 442 ἢ $08 X !
δυ οὐνόματος.) ἀλλ ὅσον. ἐπι τοὺς περιχειμενους
7 ͵ὕ A e ei M
βεβηλα πράττοντας χαὶ qpovcuvtae , οὕτω χαὶ
€ , 3 ^ [1 , 3 ͵ e [4
ἁγιαζεται £x τῶν ἡμετέρων ἐνεργημάτων" ὅθεν ὁ
A i £n - b i] e , , ^ ? 0
σωτὴρ πρὸς ετέροις xut τοῦτο λέγει ἐν τῇ εὐχῇ
* / V € ! 4 y ! , »
διδασχων to ἁγιασθήτω τὸ ὄνομα σου, οὐκ αὐ-
^ p! $7 » € II Y δ eo
τοῦ τοῦ ὀνόματος wxÜ ἑαυτὸ £x μὴ ἄγιου, ClcU
' , Li A € ^ ΕῚ 325 €
γινέμεντυ" εὐχτέον γὰρ ἁγιασθῆναι. αὑτὸ ἐν ἡμῖν,
e vr ! λ ! € mM ι wg
&yig- Vccuvz ay xat πραττοντῶν μων, χαὶ οὕτως
€ i C. ^ ! ἃ 39 » ^ LE]
ἡ περι Θεοῦ διάληψις ἣν κατ᾽ ἔννοιαν ϑ'εοῦ nypt-

U » 4 ^ ^ ' , ,
βωμενὴν ἔχομεν. Ἢ τοῦ Θεοῦ προσηγορία ἔστιν"

Li c ! LP “ go. !
᾿ ταὐυτὴν ἀγιαζομένην Ἔξομεν., ὁτᾶν χαθ. αγιοτητα

.. , ^ e Y , / Nn. 3$ /,
πάντα ἐπιτελῶμεν᾽ ὅσον γὰρ ἐν πλάνῃ xat ἀγνοίᾳ
3 ^ 5.6 Li $0» € ^ cw o
ἔνιοι τῶν ἀνῶρωπῶν εἰσιν. ἢ τοῦ “εοὺ προση-

! ' A , ^ , 3 ^ 1
7*p« τρόπον tuy χραινεται, ἑλχομένη ἐφ᾽ α μη

^ ^ M i ^ !
Qé ϑεοὺς γοῦν ἀγάλματα xai τὴν σφῶν χειλίαν

, ͵ . ἢ
ἐχαλεσάν τινες.

D
1
^"

EE -

nd.
rs

is

NT.
B. f. 107.

v. 8.
B. f. 107. b.

v. 9.
Ibid.

v. 12

B. f. 109.

8. f. 109. b.

v. I6,
A. f. 100.

B. f. 110. b.

112
1 , ^ ^ 1 V ' E
Πτωχὸν ἐνταῦθα καλές τὸν μὴ δυνάμενεν ἐχ
“ ^ ͵ € V 2^ ͵ 1
to) παρουσῶν θλιψεων ἑαυτὸν σῶσαι" πᾶντες δὲ
Li i ' » A V
ταυτὴν τὴν πτωχειαν ἔχομεν" ὥστε TépL παντὸς
^g ! , e^ ' M M
λέγει χρηζοντος ἐχ Θεοῦ Otnptag τὸ, οὗτος Ó
i] / b / ἰαλὶς d , e^
πτωχὸς ἐχέχραξεν, καὶ ὁ χύριος εἰσήκουσεν αὐτοῦ.
, 1 , V M
Εἰ τελείους ἐκλαμβανοιμεν τοὺς ϑεὸν φεβου-
' ^ ΄ ! » ^v » dp I
μένους, παρεμβαλλοντα xoxo αὐτῶν ἀγγελον ἐπι
ἈΠ X , A , » , ^ » A ^
τὸ ῥυεσθαι αὐτόυς, οὐκ ἄλλον ἐροῦμεν Ἢ τὸν τῆς
͵ € C V ^ / *» [«
μεγάλης βουλῆς θεὸν σωτῆρα" τούτου ἀχόλουθον
4 Aw vA 9 A E a € » E, Rt
x«t τὸ ὑπο laxo λεγόμενον, ὁ ἄγγελος ὃ puó-
7, ! ^ ^ , qi €!
μενος με ἐχ πάντων τῶν xoxOy' οὐχ οἷος τε Due-
3, , ». € ' L4
σθαι ἄγγελος, ἀλλ᾽ ὁ σημαινόμενος covhp.
: 'E 8, 9 ^ A 3 Ἁ 4 e , 96
Eme Θεοῦ τὸ χρηστὸν, ταὺυτὸν τῷ ἀγαθῷ
η IY M ' ' » »
σημαίνει" émet οὖν καὶ τρόφιμος ἐστιν ἄρτος ὧν
^ ' ἢ ^ e i ^
Ces, προστάττει τὸ πνεῦμα Tig μὴ ὀρεκτικῶς
39, ^ e » £
ἔχουσιν, ὥστε αὐτοῦ &pgepn23uyot , χᾷν μόνον
΄ à , ^ Y “Ὁ ὲ ,
γεύσασθαι αὐτοῦ" ἡ γὰρ γεῦσις txayn Eqtv. ὀρεχ-
Y ἃ e € V ^
τιχοὺς αὐτοὺς ποιῆσαι, ὡς καὶ χατατρυφῆσαι
» ι - X L e » »
αὐτοὺς θελῆσαι τὸ γευσασθαι OnAct, xay ἄλλως
! m , , M] ^ /
γὲ πως ἐχςῆσαι xat ἐξετάσαι περι θεοῦ" μαχὰ-
᾿ E ͵ , QS / » 014»
pug ὃδὲ ὁ διὰ τελειώσεως ἀνελλειπως ἐλπίζων ἐπι
Y , ͵ ͵
τὸν χυριον ὑπάρχων yhp.
5.1 i / ^ , i . A
Οὐδὲ yap φόβον νῦν λέγει τὸν εἰσαγωγιχὸν ,
^ Y A] , A] E i L] LU M
ὃς x«t τᾶς ἐντολὰς xatcpSot xata tO, τον θεὸν
D A i] , A 2 em / ^ A
φοβοῦ καὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ φύλασσε' νῦν γὰρ
€ ^ ^ i] ^ , ^ , , φι X
ἅγιους χαλεὶ δια τῆς εἰσαγωγῆς ὠδευχότας ἔπι
^ L4 " id Α Li ' M
τὴν τελειότητα, οἷς we qos ὑποβαλλέι τὸν
EZ H ce ^ - " e c
πληροῦντα παντὸς ἀγαθοῦ.---- Σημειωτέον, ὅτι ὡς
Ne ow , tM. V ^ !
τὰ ἄλλα &yaSa, οὕτω χαὶ 0. ϑέϊος φόβος δι-
ὃ 7 , E] “Ὁ /, ;' i]
oxtog ἐστιν" ἐξ οὐ μανθάνομεν μὴ τὸν παθη-
A ^ 2 e V , ^
τὸν δηλοῦσθαι qo[jov: οὗτος yap ἀδιδαχτος τῇ
͵ 3 , , , , A i ^ »
φυσει; ov μόνον GyÜpoxzot; ἀλλα wat τοῖς ἄλλοις
Ἵ 1
ζῴοις ἐνυπάρχει.
Ἁ 3 / i ^ ^ e
Ἔπει αἱ ἐπιβλέπουσαι τὸ πᾶν τοῦ θεοῦ δυν-
$ . tm EE 7 ,
ἄμεις . τροπιχῶς ὀφϑαλμοι λεγόμεναι. ἐπιβλέ-
$1-4 iH [ , ' ^ Vm 3
πουσι ἐπὶ τοὺς δικαίους. ἀλλα xat τὰ ὦτα αὐ-
e" c , X /t X ' » ^
toU ἕτοιμα εἰς τὸ δεξασϑαι τὴν δεησιν αὐτῶν,
Li / * t ! , m
τούτου χάριν. φησιν, εἰ θέλετε tovtov ἀπολαῦ-

, , $ ἢ ^ ^ , i] /,
σαι, ἔχχλιναντες ἀπὸ χαχοὺ, τὸ ἀγαθὸν ποιησα-

^ / D ,
τε.--Προνοέϊται γὰρ φησιν τῶν δικαίων ὁ Stog*
5» L] i , ^ 3 € ^ ^ er!
ὀφθαλμοὺς γὰρ ἐνταῦθα οὐχ ἁπλῶς χαλέϊ τὸ ἐπο-

^ A A , ' V /
πτιχῶς ἀλλὰ τὸ Em εὐεργεσίᾳ xat προνοίᾳ παρὰ

^ ^ / 2 “Ἢ V ! ^
τοῦ θεοῦ γιγνόμενον .----- Ἐφορῶντος δὲ τουτοὺς τοῦ

DIDYMI

^ » ) » 5$ ῳ ^ A , ^ * e!
εοῦ, ἔχχλινον ἀπο χᾶχου XA ποίησον GAS oy.

b “ ^ ' » ΄ ,

. T& ὀστὰ τῶν Oxatoy ,. ἤτοι. δόγματα ἀλη--
, Δ ET ͵ ' € /
Suas, Ἢ ψυχῆς ἄυναμεις , φυλάξει ὁ χύριος ;

, ^ »"»λ A Y M E
cux ἐῶν οὐδὲ τὸ τυχὸν avtov συντριβῆναι" τὸ
᾽ δὲ iH 6^ “ὦ ὃ , ( δ᾽ ABS ὃ ,
μηδὲ τὰ δόγματα τῶν δικαίων μηδ᾽ αὐτας Qwv-
, . ^ . "
epis αὐτῶν ἀνατρέπεσθαι.
Ὅ € : L ^ ET ^ ^ 9
ἀμαρτανων στερειται τῆς ζωῆς τῇ ἐσι-
, ^ 3 e ! erg
τηρήσει τῶν ἐντολῶν παραγινομένης, ϑανατῳ

€

^ Lj i] V 1
movnpo περιπιπτῶν" πονῆρος O6 θάνατος, ἥτοι ὁ
» ! ^ , ^ ^ *» € ' ^ TNT.
ἐναντιος τῇ ἀγαθῇ ζωῇ, Ἢ ὁ πόνον ἐμπ:ιιῶν τῷ
€ , i 4 ^ r
ὑποχειμενῳ" οὕτως γὰρ χαὶ ἕλχει πονηρῷ ἐπαισθη
3 V ^ , ' e
ὁ le, τῷ δηλονότι πόνον ἐμποιοῦντι.
Σ ! € 7 λύ A] σφ σιν
Ὠμειώτεον , ἢ χυρίως λυτρωσις ψυχὰς ἀπὸ
Π E] ^ , ! i]
αἰχμαλωσίας eAeuSepov εἰ γαρ ποτε wat σώματα
λυτροῦται ἃς οηγουμένὼς ἀλλὰ ὰ βε-
ρ ᾿ προηγουμενὼς ἀλλὰ χατὰ συμβε
΄ i] Α A ' ? » " ^
βηχός" χαὶ Ψυχὴν ὃὲ ῥύεται cux ἄλλη ἀλλ᾽ ἢ τῶν
1 ^ j
δουλων αὐτοῦ.

PSALMUS XXXIV.

3
M i] ' A ^ |
E πολλοὶ οἱ διὰ ψευδοδεξιας καὶ τῆς ἀλ-
! e^ [i , ^
Àng χαχίας πολεμεῖν τε τροὔϑεντο, τούτου χα-
Y “ὦ, / , ^ «΄
p σὺ ἀντ᾽ ἐμοῦ πολέμησον αὐτέϊς" ἀναντιῤῥη-
' , A ' L4
τως γὰρ χαταλυθήσονται, ἐπεὶ χύριος συντρύβων
7 ΦΕΡΕ d Li Muro y ^
πολέμους ὑπάρχεις.---- Σημαίνει δὲ τὸ ἀδικεῖν.
/ , ^ A , €x ^ , /
βλάβην, ἐν tQ « (δου δεδωχα ὑμὶν πατεῖν ἐπάνω
N , NS CC UN em ΌΝ !
» ὄφεων wal σχορπίων χαὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν
^95 ^ ι 39» €n ^v , ADR r
» τοῦ ἐχθροῦ" xat οὐδὲν ὑμᾶς cu μὴ aQucfm. ».
Y / A- L2 »u v ^ ^
T« ὅπλα xatalhnha χρὴ voty ἐπι τοῦ θεοῦ.
1 ^ / ! X ὦ
—O9es ἀσεβῶν ὃ ig à μοχϑηρος" μὴ ἔστω
L3 MI ! 3 » «v ἀξ ane, A /
Ó& xat φέγγος ἐν αὐτῇ, φησιν; εἰ xat πλατεῖαν
, ' »! ' ΙΔ , 3' “-
ταύτην ἐνομισαν" εὔχεται Oe μηδε ςάσιν αὐτόις
ς e 0.9» ?:. ^ i € 4 i ^c , ΄
εὑρεῖν ἐν αὐτῇ" xat αἱ δυνάμεις δὲ τῶν ἀγγελων
e ' ^ ^ ^ 353€ UI
ὅπλα τυγχάνουσι τοῦ θεοῦ.----Δηλόϊ 0& ὡς vata
M e Le , ; vU ^v
τὴν πρᾶξιν ἕχαστος τιμωρεῖται" ἀντι δὲ τῶν εὐχτι-
χῶν χρῆται προς αχτιχόϊς.
Π ^ ^ Li M A ^
Ot πάντα ψιλῆς τῆς λέξεως xat οὖδεν ἀλλη-
E , , [nd *^ ,
γορϊχῶς ἐκλαμβάνειν τποϑουντες , ἐλεγχεσθωσαν
^ Hi ' i] t
χαὶ “ἐκ τοῦ προκειμένου στιχου" οὐδὲν yap οὕτως
^v , |. € ΄ M , 9. CONS ^
ὀλιϑιον ἐστιν, ὡς νομισαι τὰ αἰσθητὰ ὀστᾶ
y » ^ ed c -» »0* Aa
ἔννοιαν ἔχειν Θεοῦ, ὥστε ὑμνεῖν αὐτὸν χαὶ εἰ-
/ et ? A e *» ^v Av e Row
δέναι ὅτι οὐδεὶς ὅμοιος αὐτῷ" περὶ yap τῶν ccv
^ ! i] ^ A ΄
τοῦ ἔσω ἀνθρώπου, δυνάμεις. δὲ αὐτοῦ καὶ δογ-

3 Dd D M , , ^
pata ἀληϑὴ ταῦτα εἴρηται t0, πάντα τὰ ὀστᾶ

v. 21.
C. f. III. b.

Φ
B. f. 112.

v. 93.
B. f. 112. b.

v. L.
B. f. 113.

A. f. 168. b.

v. 2.

B, f. 113...
v

B

2
. £. IM. 6.

CO TIRE LE REESE MER

A

ὅσῳ des

T c

v. 14.
B. f. 417. b.

τ OMBRE uen τὰ cte

Y v. I5.
B f. 171. b.

IN PSALMUM

A ' V , 1 V , E]
μου" διὰ πάσης γὰρ ἐννοίας xat δογματος ἀλη-
ΩΥ ΨΦΨ ' δὲ »» » ^ e
Suc ἐβεβαιοϑην, μηδὲν αὐτῶνγενητῶν ὅμοιον
E »» , , ' € €^ ΟΝ m
εἰναι τοῦ χυριου" μόνος γὰρ ὃ νιὸς εἰχῶὼν τοῦ

^ ^ ' i] ᾿Ὶ ^ ^ € ,
ϑεοῦ τοῦ αὐρατοῦ xot yapaxtnp θειχῆς ὑποστα-

E ' 3 / b M du^ 5
σεως ἐστιν.---Ενδεχεται δὲ τὸν αὐτὸν εἰναι

' il , 4 A € ,
πτωχον τε χαὶ πένητα τὸ μὲν, ὡς ἀποπεπτω-
, ' V M € M , LU M
χότα QÀcvtcw τὸ 06 , ὡς μετά πόνου τὰ πρὸς
i] ' ,
toy βιον περιποιουμενος.
^ ^ * ' € i E]
οὔ χαλῶς προσευξαμένου “ἡ προσευχὴ) εἰς
δι. ἃ » , Li L ΕἸ αὶ c 4 e
αὐτὸν ἀναγάμπτει, φέρουσα τὰ CyazX ὑπὲρ ὧν
, V 3 ^ ' r
γέγονεν xa ἀποστραφεῖσα tig xoÀuc» συστρε-

^ » /, , , Li Δ. 4

φεται τοῦ ἀναπέμψαντος αὐτὴν" σημαίνει δὲ ὁ
͵ NER - A ^ e 1
χολπος τὸ ἡγεμονιχον αὐτῶν" οὕτω γὰρ ὁ φαὺυ-
i ^ » ^ , ^ , ͵ , Li - “Ὁ
λισμὸς αὐτῶν ἐν yü Αἰγύπτῳ, εἰς χολπον αὐτων"
M , ! δι: x. / ^ »VJ
χαὶ 7) εἰς χόλον ἐπέρχεται πάντα τόϊς ἀδίκοις"
A ' MN, ΄ € MW ᾽ 7 € ᾿
χαὶ ταὐυτῃ καὶ πᾶντες οἵ δικαιοι εἰς χόλπον ᾿Αβχαμ
^ ! LI $g65N ,» 0^ '
χωροῦσιν, τουτέστιν εἰς τὴν αὐτὴν αὐτῷ γνώμην
So d !
xat ἐπαγγελίαν!

^p t A ' 9 ! A5
Ἐξηγητιχον τὸ παρὸν εἰναι δυναται τοῦ ἀντ-

! ' M $a em , e NN
. ατεδιδοσαν μοι πονηρὰ ἀντὶ χαλων" ἐμοῦ γὰρ

e$ , ^ Gov Y ' ,5

ὑπὲρ αὐτοῦ πενϑουντος χαὶ σχυθρωπαζοντὸς ἐφ

e ox ! »**X 3.» -“ ,

Ἢ ἐχουσιν γεχροτὴτι, αὑτοι xoc ἐμου συνᾶαγομε-
᾽, 7 5 ς c bos! Li

Vct εὐφροσύνην ELX OV ὡς vncystpioy με ληψόμενοι.

y, 43 ^ "4 1 , !
Κατ ἐμοῦ συναχϑέντες χαὶ cügpavSievtes ,

Nw AT. , 3 /
x21 ὅμως καὶ οὕτως σχεδασθεντες. cu κατενυγη-

͵ ᾿᾽ ' Ὁ ^ :
σαν, τουτέςιν οὐ μετέγνωσαν ἐφ᾽ εἰς χαχῶς ἐβου-
À f£ , 3 5 ^ Sb ΝΟ L4
εὐὑσαντο, ἀλλ αὐθις τοῖς αὑτοῖς ἐπεχειρησαν.
Ὅ e ü A / / δ ἢ Ὕ ,
ἅγιος Qnoiy , χύρις mote ἐπόψει; ἐποψο-
! d E ' M ,
μένου γὰρ οἰχήσεται τὰ προειρημένα ἅπαντα
L ^ ^ LA o" M ΄
συναπιοντα τοῖς ὁρῶσιν αὐτα' μονογενὴ ὃὲ λέ-
i] A € τ m ' b"

Je τὴν ψυχὴν εαυτοῦ tQ μονὴν αὐτὴν ἐσχηχέ-
4 , 1 , ^ Y: . ;
ναι" οὐ γὰρ πρεσέχτέον τῇ περὶ μετεμψυχώσεως

"2 δ τ ἊΝ AU oM Y DH
pubencüa 1 y ἢ vaya μονογενὴς ἄλλη παρὰ τὴν
Li , ML LE » ^ ͵ ^
Ψυχὴν αὐτοῦ Ἢ οὐσία τοῦ συνεζευγμενου τῇ ψυ-
^ ͵ » , Li P ^
χῇ τεύματος ἐστιν μονογενὴς yop αὕτη τῷ
, ' $» *& ' ^ M € ^w M
ἀποχεχωρισθαι ἀπὸ πάντων τῶν ἐν μιν χατὰ

,
ϑειοτητα.

, / ^ ,

Πολλὴ ἐχχλησίαι ἡ ἐκ πολλῶν ἁγίων συναγο-
' λ ΄ A V ,
μένη" λαὸς πολὺς, ὃ βέβαιος χαὶ στιβαρὸς,, ἐπι-

' 3 4 , (i. $ 4, , 1
GoÀato wat εὐχερει ἀντιδιαστελλομενος.---- Ἔσει

^ 7 EM A M δι 8 ^v»
σοὺ παρόντος uet, ct ἐχθρει μαχρᾶν, μὴ ces

Ζ » 4 2 ^ ^d Vos v 7 , ' '
ἀπ ἐμοῦ, ὅπως μὴ ἐπελθωσιν μοι μονωθεντι σου.

1) Videsis metempsychoseos reprehensionem.

XXXIV-XXXV.

213
λ Li ^ ^ /
"Ent πολλαχοῦ ἢ τοῦ θεοῦ μαχρεθυμία. ὕπ-
is OM. META , ^ 5 ^
νος αὐτοῦ λέγεται. ἐπιτριβομένων τῶν ἐχϑρῶν,
! , , M
διανίστησιν. εἰς ἀγανάχτησιν τὸν κύριον λέγων"

3 ! ' M ! τι:
ἐξεγέρθητι χύριε xai πρόσχες τῇ γρίσξβι uev,

E ' . 4 A » 1l /
τουτέστιν EULGTAGOV τὴν &Qcp:y δυναμιν σου;

e w: ὃν 92 ᾿ ΝΌΟΝ 4 A A , ᾿
ὅπως ἐξετασδῃ τὰ xaT ἐμὲ πρὸς τοὺς ἐχθροὺς
A * ^ L1 ^ A ,
μου" πατρὸς ἀγαθοῦ γὰρ τοῦτο, ἐπεὶ aJuwo;
2 / / Ἁ 1 » ἢ A ug ^
ἐχϑραινουσι μοι. Λοιπὸν δὲ αὐτὸς περὶ ἑαυτοῦ
᾿Ὶ LI ^ " ' , /, ͵
τὸ τέλος τοῦ παντὸς “λόγου ἐπισφραγιζεται φά-
i ^ 7 M
σχων" xat 4j γλῶσσα μου μελετήσει τὴν Otzatz-
7 , "T ^ 1 ,
σύνην. σου.----Διδυμος ἐξεβαλεν τὸν ψαλμον. ac-
' ᾽ I
ρίστως εἰς διχαιον.
» ͵ »“2ψ,»Ἥ ^ ^ '
"Eu ὠφελείᾳ τῶν ἐχϑρῶν ταῦτα Atyetat,
EU M A i ^ i] 5
τῷ αἰσχυνθῆναι αὐτοὺς χαὶ ἐντραπῆναι χαὶ ai-
ων ^ e^ , ͵ € 7 3
σϑησιν λαβειν τῶν οἰχείων ἁμαρτημάτων, wat

εἰς τεὐπίσω χωρῆσαι τῆς ὁδοῦ ἧς ὥδευσαν.
PSALMUS XXXV.

e δ
χα ἕξιν παράνομες ἐν ἑαυτῷ Acyi;cutvog
“7 , 13 Li » 3 € , 5 θέ
A&y& , οὐχ ἄλλο τι ἢ τὸ ἁμαρτάνειν" συγγάῦε-
! 4 M ! Li y 1
μένος γάρ τις κατὰ διανοιαν τροτερὸνγ ἐπὶ τὸ
^ € ' 7 LAU M M
πραχτιχῶς ἁμαρζανειν διαβαίνει" δυναται O6 watt
ΕΣ b ^ «7 ς Li e
ἐν τῷ ἐν ἑαυτῷ λέγειν ἁμαρτάνειν" οἷον ἔστιν
A A M p. 3 ^ ! , A
το, σὺ ὃὲ εἴπας ἐν tm διανοίᾳ σου. εἰς τὸν
» Ἁ » , LT V ἐν" ,
συρανὸν ἀναβήσομαι, καὶ τὰ ἑξῆς.---- ουτέστιν
Ew. ! ! » ^ M 7,
ἡγέϊιται μηδέενο, βλέπειν αὐτοῦ τὰ βουλευματα.
€ ' 3 i] A ' V εἰ
Ετερα ἐστιν γραφὴ φασχουσα τὰ ῥρημᾶτα
^ ͵7 m » ͵ i] d
τοῦ στόματος αὐτοῦ. ἀνομία xal γχοπος" τοῦτε-
e Li * [nud ^ /,
στιν ἐπαχθη. ὡς vomc» ἐμποιεὶν τόϊς πρεσέχου-
, ͵ ^ m , e ^s
cw. Ovx ἐβουλήϑη συνέϊναι τοῦ ἀγαθῦναι" Ón-
^ ! € 7 3 ,
λον ἐκ τῶν εἰρημένων , ὡς ὁ παράνομος cox ἐκ
^ 3 ^ i] A A )) f
χατασχευὴς ἐστι τοιοῦτος" τὸ yop μὴ βουλεσθαι
, » » V ^ ^ , - '
συνεσιν ἔχειν ἐπι τῷ ἀγαθοπειέῖν., αὐτεξουσιου.
M y: ^ / !
Καὶ ἐν Ἡσαῖᾳ Gua ταῖς νεφέλαις μνημονευ-
e , , € , M » LI
etat οὕτως" εὐφρανθήτω ὁ οὐρανὸς ἄνωθεν, vat
€ ΄ c , " A 323. αὶ A A
at νεφέλαι ῥανάτωσαν διχαιςσύνην" αἰσθηται ὃε
͵7 , ! y γ 7 , 2. o8 A
νεφέλαι οὐ δικαιοσυνὴν ἢ ἀληδειαν., ἀλλ ὑετὸν
«ἡ e 9 , ει! , ^
ὑξουσιν" at cuv διγαιεσύνην ρέουσαι νεφέλαι, θείει
" 9.54 Y M c A 7
ἄνδρες εἰσὶν τὸν πνευματιχὸν ὕετον, τουτέστιν
i] 3 1 ' , t Γ οι
τὸν xaT ἀρετὴν λόγον.) προχέουσαι" ὑπεράνω δὲ

/ , A , "à »! Li ,
τουτῶν ευρᾶνος ευφραινομέενος Ὧτϑοι αι poet

Mr ó € ^ 1 , A ; Á Ἂς
φυσέις αι εἰχεῦσαι τον ουρᾶνον τυγχᾶνουσιν" "no

v. 26.

γ.. 8.
B. f. 124.

v. 9.
B. f. Y24. b.

v. τὸ.
À. f. 176.

914
M , ^ *:. 3 y»! 5
σωτὴρ ἀλληγοριχῶς οὕτως ὀνομαζόμενος" ἄνωθεν

A c J M Lg l. ' !
γὰρ 9 οὐρανὸς οὗτος, “τουτέστιν ὑπερᾶνω φύσεως
v ^ ' 1 K^ ^ ,
πάσης γενητῆς τυγχάνει) χαὶ ὑπερ τῆς πάντων
, 7 , / i] ^ ΩΣ A ^"
ὠφελείας εὐφραίνεται" xat ἐνταῦθα cuv ἐν μὲν τῷ
, E" A ^ ^ »! Mo» e
οὐρανῷ φημι τῷ σωτῆρι ἔστιν τὸ ἔλεος TCU χυ-
L ' , ^ € Y , ! 3 δῷ ἃ
ρίου πᾶντας ἐλεοῦντος" ἡ 0€ ἀληθεια αὑτοῦ ἥτις
A] es , 3 L m
xat téig τύποις ἀντιδιαςελλομένη.2 ἐν ταῖς προει-
, / / 3 ' M 1 1
ρημέναις νεφέλαις ἐστιν" εἰ yap xat xaxa σχιᾶν
35! € e , , , ' ! A 34 /
ἐβιουν ct προφῆται, ἀλλ᾽ cux ἠγνόουν τὴν ἀλη-
qe e d
Stay , ἧς. αὕτη συμβολον.
, L ι Jor yv A Á DH
AvSpemcug "cog χὰτ᾽ εἰχονα χαὶ τὸ λογιχον
/, ^ / ' , ^
χίνημα τηροῦντας σωτηρίας τυγχάνειν, Cu Üxu-
el X x 3 ! "δ Mw
pa ὅταν 06 xci ἀποχκτηνωσεντας vÓA χαὶ ἱπ-
C. E" ' X e »!
πους ϑηλυμανέϊς γεγενημένους. wat τῶν ἄλλων
3.7 / d , ͵ὔ » V /,
ἀλόγων ζώων ἤϑος ἀναλαβοντες ἐπὶ σωτηρίαν
, ' » , , A Bu e ^ e"
ἐρχομένους ἰδοι tig, ἐκπλαγεῖς ἐπὶ τῇ τοῦ θεοῦ
3 y » c 3 A 4 DEA 3 "
ἀγαθότητι ἐρέϊ" ἔπει τὸν ἔλεον σου ἐπλήδπυνας,
XN S » » ! , ^ A ! 1
ὦ θεὲ, cux ἄνθρωποι μόνον ἀλλὰ xat χτηνὴ ca-
X bU , € , 7
ζονται. τὰ γὰρ μεγάλα ἀμαρτημᾶτα. μειζονος
λ ^ j , / LI
χαὶ πολλοῦ ἐλέου δέιται.
ν᾽ e D , , [i !
Οἰχου θεοῦ τῆς ἐκχλησιας τυγχανουσης ) πιο-
e T 1 , “ἢ '
τῆς αὐτοῦ ἡ ἐχχλησιαςικὴ διδαόχαλια τυγχανει"
y X L , G , !'& €
ἀπὸ ταύτης νηφάλαιον μεϑυσϑησονται μεΐῆην οἱ
Li » ω , Y Hd ^ » €
περιεχόμενοι αὐτῆς" εἰ δὲ οἰχος Θεοῦ εἴη 6 σω-
M , ^ D ! , b 5» ,
τὴρ᾽ ἀπὸ τῆς παιδεύσεως αὐτοῦ οὑσης πιοτῆτος
' , I! 9 e ;
μεϑυσθύσονται ἀπολαύοντες αὑτῆς.
3 i I N ^s ed £^ €
Ἐπεὶ παρὰ σοι πηγὴ ζωῆς) «utn ὃὲ ἐστιν ὁ
, A 3 M 3 ς 5 ^ “ ἢ i] A
εἰπὼν, ἐγὼ εἰμι ὁ εἰπων, ELZ0TO S χαὶ τὸν χει-

ες "4 e) ^ 5 ͵ LEA Y ^
σρρβουν τὴς τρυφῆς σοὺ ἐρχόμενον αιο τῆς πὴ-

^ ^ ^ - A ! * ἷ 4]
γῆς τῆς ζωῆς ποτιεὶς τοὺς μεθυσθεντας ἀπὸ πιο-

e^ »
τητὸς τοῦ οἴκου σου.
M ^ V ^ i ME .Y
Πηγὴ ζωῆς ὁ σωτὴρ) τῷ μὴ ἔξωϑεν ἔχειν ,
, A / cA | E M ^ ^
ἀλλα παρέχειν αὐτὴν ausu πᾶσι τοῖς ζωσιν.,
» 3 ΄ ! 54S N od €
cux ἀνϑρωποις μόνον ἀλλὰ χαὶ τόϊς ὑπεραναβε-
, Y M N i] /, ,
βηχόσι κατὰ τὰ αὐτα, πηγὴ σοφίας λέγεται"
“4 5 A es e ^ ^ ^
χείμαῤῥος δὲ τρυφῆς τὸ ἅγιον mveupa, τῷ τρυφᾷν
A ' , , b Ι A /,
τοὺς πεπωχότας Gm αὐτοῦ, δεχομένους τὰ διά--
3 e^ ' 3 ^ 7 ,.!]7
Qepa αὐτοῦ χαρισματα. « Ev τῷ φωτί ocu οψο-
^ ^ ^ ^ A /, ^
» μεϑὰ φῶς. » Φῶς τοῦ Θεοῦ τὸ ἀληϑινον" φῶς
MO ; e N "Pv , ΄
τὸ ἀπαύγασμα TCU φωτὸς τοῦ ἀϊδιου" ἐν τούτῳ
5 ^ MEC AL m5 S EUMD 1 Pi P i
οὖν τῷ Qut, ὀψομεθα φῶς; σε τὸ αἴδιον φῶς,
ἐστιν συμβα-

M Ὁ » :: NP I ^
σέρι eo e pna O «ξος φως

DIDYMI

€ 5

^ ’ Sr 4 A sow ^
À&g τούτῳ, ὁ ἐμὲ ἑωραχως , ἐωραχξ τὸν πατέρα.

ot € ^ , ^
Oidty ὁ ϑεῖος λόγος ταῖς λεγομέναις μετα-
φοραϊς χρᾶσθαι: ὥσπερ ἐνταῦθα τῆς ὑπερηφα-
7 , , j ^ 5 , »
νιας cu ζωου ποδωτοῦ, ἀλλ᾽ ἕξεως οὔσης, πόδα
» T TULATHHRS AC ! D 3 '
ὠνόμασεν" χαὶ ἐν παροιμίαις « τῆς γὰρ ἀφροσύ-
ς , / ^ L2 5
» νῆς οἵ πόδες χατάγουσιν. » Ὃ γοῦν εὔχεται,
€ 5 » A] 7 ΄ , ^ ^
τοῦτο ἔστι" μὴ λάβοι χώραν ἐν τῇ ψυχῇ pov

12.
t: À. f. 177.

3 G^ € ' D DJ E
ἐπελθεῖν ἡ ὑπερηφανία" ἀλλὰ μηδὲ xp τουτέ- .

ctt πρᾶξις ἁμαρτωλοῦ σαλεύσαι με" εἰ γὰρ ἀράς
ξοιμοι τὰ τῶν ἁμαρτωλῶν, χλονηδήσομαι ἀπὸ
τῆς ἀρετῆς.

PSALMUS XXX VI.

[4 € , Li Α
Ass Ἢ χρηστοτὴς τροξενήσει cct τὸ γατα-
^ 8 e [33.7 ^ € , :
σχηνῶσαι ἐπὶ τῆς Cyl&g γῆς 2) ὡς πειμαινεσϑαὶ
$3 *X ^ 7] » ^ el ^ , M
ἐπὶ τῷ πλούτῳ αὐτῆς" ἕξεις yop Ucuutvx. τὸν
E [e Y A » / $9 7 /, ι e ^
ἀληΐδινον ἀγοντὰ σε ἐπι Üciav νομὴν. ἥτις mÀcU-

“ ^ 3 ! ΝΙΝ
τος τῆς γῆς ἐγεινὴς ὠνόμασται.

1 ' / ^ N , j
Aux πάντων ὠφελίμων ἡμῖν ἑαυτὸν παρέχων

/ N A A Α es
ὃ wuptog, καὶ τροφὴ xat motog εὑρισχεται" ὅταν

Ψ ^ Y / 5 D
οὖν τροφῶμεν αὐτὸν τυγχάνοντα ἄρτον ζωῆς, καὶ

ν E" € ^ E] ^ V ^
6p opns G.6v τῶν σαρίων αὐτου χαὶ TOU αἵματος

» 1 i] n $^ m
ὄντων βρώσεως xat πόσεως ἀληθινῆς 1) χατα-
, ^ A »f A
τρυφήσαντες αὐτοῦ, ἕξομεν αὐτὸν ὀρέγονται τὰ
, Li ^ Li ! ^ ^
αἰτήματα τῆς χαρδιας 4 τευτέστιν τοῦ νοῦ, οὐ
ET. ' ἐς ἀν Y M 4 : !
τα αἰσϑητα ἀλλὰ πνευματιχὰ vou venca.
, ! n , M A
Ὀλεϑριον mzSog τυγχάνει ἡ ὀργὴ ὡς xat
V ' ^ » E ' Y
τοὺς φρονιμοὺς ἀγαιρέϊν" ὀργὴ yep ἀπολλυσι vat
,
φρονιμους"

» 5 ' , MS i 3 ^ L
ἐστιν ἐμποῦδιστικὴ" Opyn yop ἀνὸρος δικαιοσυνὴν

, i] V ^ , / es , ^
ἄλλα xat τῆς ἐνεργειας τῆς. ἀρετῆς

ὯΝ ^ , , ' Y fs , δ. 9 m ,
Θεοῦ cox ἐργαζεται" Oi παυσαι ἀπὸ ὀργῆς χαὶ

ἐγκαταλεῖπε. θυμὸν, ζηλωτὴς πρᾳὕτητος καὶ ἡμε- :

ρότητος γινόμενος Om. . .
λ L

᾿Αλλ᾽ οὐδὲ ὑπάρξει ὁ ἁμαρτωλὸς χαταργουμέ-

^ m el? ^ τ τς 7

νης τῆς χακχῆς ἕξεως καϑ' ἣν τοιοῦτος ἐςιν" TO-

A i € [i € , ' / ΄
Gog δὲ Μὴ εὐρισχομεένος ὡς EV vale νοξισϑω"

Lr »! ' ^ A US 1
οἱὸν ἄλλη τάξις μαθητοῦ καὶ διδασχαλου" μέχρι

τὴν ὁμοίαν ἐπιςήμην ἀναλαβὼν, εἰς τὴν αὐτὴν
αὐτῷ καταστήσεται τάξιν, τοῦ μαϑητοῦ τὸν τό-
πον ἀπολιπών" οὕτω τῆς χαχίας ἀναιρσυμξνάς i
ci, ταύτην ἑλόμενοι, tÓUcy οὐχ, pui ἔσται

δὲ αλῆϑος εἰρήνης ἐπὶ τῆς τῶν τῤᾳέων γῆς,

1) Vides Didymi manifestum de Christi praesente in eucharistia corpore testimonium.

3.
À. f. 179.

V. 4.
B. f. 126.

v. 8.
Α. f. 179.

Vs Τα:
D. £. 125

πὰς, CO cA

v. 17.
2B. f. 125.

IN PSALMUM XXXVI.

“ἀν 8 ς M M ^ » HE /
ὅτε πάντες ct ἐχϑροι πρὸς cue ἔχομεν τὸν mO-
λεμεν χαταλυθῶμεν.
i ^ ^M ls M
Λεχϑείη δ᾽ ἂν καὶ περι τοῦ διαβολου" μετὰ
E: e t ' i26. e
γὰρ ἄρθρου τοῦτον εἰπεν ἀμαρτωλον" xat ct ἅμαρ-
A $4 , A , -“ ^ ^ /
τωλοὶ οὐδὲ αὐτοὺς ἐν waxoig πλουτοῦντας τιτρὼ-
»4V Y ! V ' V A ^
cxcugiy* οὐδὲ σφάττουσι O6 τοὺς σγολιους τῇ
, LI E » ^
χαρδιᾳ φίλους ὄντας αὐτοῖς.
, ἈΦ νῷ À , ^ € “ὠς , ,
Ἐπεὶ ὁ ἁμαρτανων τῇ ἑαυτοῦ ἀμαρτιᾳ ἀποθ--
΄ Π / € L ! ^ ? »
yüc*ét, χαὶ τούτων ὁ ῥομφαια Ὧν γχατ ἄλλων
᾿ s; À , "* ' , Y
ἠχόνησαν βλάψει αὐτοὺς εἰσερχομένη εἰς τὴν γαρ-
΄ » ^ E A ι A ' » ^ ,
δίαν αὐτῶν: ἀλλὰ xat τὰ τοξα αὐτῶν συντριβειη.
! ^ ^ £ M ,
ὅπως μηδένα τοξεῦσαι δυνηθῶσιν" τόξα ὃὲε αὖ-
^ , ! € , , /, €
τῶν ἐντεταμένα.. οἱ πονηροὶ εἰσι λογισμοι" pou
7 b ! i ^ ^ € »
qaia Ot ἠχονημένη κατὰ TOW διαφορῶν, o ἀναι-
' , / ^
ρέτικος ἐστιν λόγος αὐτῶν.
΄ A ' V A ^ E
Noa δὲ βραχιονας τὰς πραχτιχας τῆς ψυχῆς
' A , A ^ ^ / 3. 7
υνάμεις, Πρὸς διάνοιαν γρέϊιττον τῷ διχαιῳ cÀt-
υναμεις, Πρὸς ὃ ν Ὁ διχαίῳ ἐλ
! » , , ! e^ ^
γον γνωσεως ἔχειν μετ᾽ εὐσεβείας, ὑπερ mÀcu-
V , EU € ^ ^
τὸν μετὰ δυσσεβειας τῶν ἁμαρτωλῶν" ὃν mÀcu-
^ » /, i e ' ͵
τειν εἴονται τινες, τὰ τῆς Ψευδωνυμου γνωσεως
'
μετερχομενοι-.
i] ' ,
Καιρὸς πονηρὸς ἐστιν ὅτε. ἐπιπονὰ τις ἀπο-
/ € ! , , *
λαμβάνει ἁμαρτημάτων ἕνεχα" ἐν τοιούτῳ CUV
^. ' » »
χαιρῷ οὐ χαταισχυνθήσονται ct ἄμωμει, οὐκ ἔχεν-
͵ , Ld » "m ^
πὲς πράξεις ἐφ᾽ αἷς ἐστι τοῦτο παϑεῖν.
1 "As 3 ^ VEA ! »
Προς διάνοιαν. ἐκ νεαροῦ wat ἀβεβαίου ἤθους,
* à Li κ᾿ ΝΜ 1
ΧΑ ὃν γεωτεριζω" νεωτερος ἧμην,) μεταβολὼν
, ^ 5 ἃ , / M ^
εἰς γῆρας ἤλθον., βιον ἀκηλιδωτον xot πολιὰν
' ' 2
φρόνησιν χεχτημένος" ὅμως οὖν οὕτω τροχόψας
, Ὧν ͵ , ' í - i . |
cux εἰδὸν διχαιον ἐγχαταλελειμμενεν, τῷ τὸν θεὲν
», ͵ V 3 , ,
ἔχειν τρέφοντα xat ἄρτους ϑείους παρέχοντα ὡς
Ly “ A os M ^ f 1
μὴ ζητῆσαι ποτε ἄρτους τὸ τοῦ διχαιου σπέρμα,
, b U “1 Ἵ
τουτέστιν τοὺς vata διδασχαλιαν γεγενημένους"
^ A V € D ' 5
ὅλην γοῦν τὴν ζωὴν ἑαυτοῦ χαταστασιν εὗσαν
ΝᾺ 8 ^ A » ᾿ r P
ἡμεραν ἐλεεῖ χοινωνιχὸς ὧν, xat. δανείζει ect μα-
7 ^ , , » ^ L] λ γὼ»
ϑήματα cOig αἀγροωμενοῖς Ἢ Θεῷ" χαὶ τὸ ἐλεῶν
i] GS. ' $. ἃ A e '
πτωχόν, Se δανειζει, ἐπὶ τὸ γερδῆσαι τόχευς
/ ΟΝ Ἁ M Li » ὦ ,
σωτηριώδεις" ὥςτε xai τὸ σπέρμα αὐτῶν εὐλο-
' 3 4, , E"
γημένον εἰναι πάσῃ εὐλογίᾳ πνευματιχῇ.
ju ev U ΄“" '
'O διχαιος τᾶσαν τὴν ἠϑιζὴν. χατορθωσος
5 Hi 5 - Α ! A V
ἀρετὴν, "À9tV ἔτσι Θεωριαν" διὸ xat ὃ λόγες

E] ^ m ' , ,
αὐτοῦ τροπιχῶς στόμα χαλούμενες, οὐκ ἄλλό τι

^ Y 5 ^ ^ t ^ , »
Ἢ τὴν ἐν τῷ Θεωρέϊν σεφιόν μελετᾷ" εἰς τοῦτο
λ c ^ ὃ , ^ S; “ἢ ἢ
παραληψῃ τὸ « διηγησις εὐσεβοῦς, διὰ παντὸς
' € M 3 € , ' ^
» σοφισα" ὁ ὃε ἀφρων ὡς σελήνη ἀλλοιοῦται. »
ἣ 18 ^ ^Y ^ 7 , , p ,
χαὶ ἢ γλῶσσα ὃὲ τοῦ δικαϊου cux ἀνεξετάστως;
^ »wv € »! ' ' ^ A 35
cu) ὡς ἔτυχεν φϑεγγεται" χρινας γὰρ χαὶ ἐξε-
, M , A »« μ Ἁ 1
τάσας διαφοραᾶν. λεχτεων vai cu exte, τὰ μὲν
^e V A € r ^ Y, 3 M Li
ἐρει, τὰ ὃὲ ἡσυχάσει" τοιοῦτον ἐςιὶν τὸ « χείλη
ne ! , Li ^ 3 t. , LT
» σοφῶν δέδεται αἰσθήσει» τῷ ἡσθημένως xat
t 3 ^ , ! “2, e
λέγειν xat σιωπᾷν" αἰσθήσει, δεσμῷ τῶν χει-
᾿ n
λεὼν χεχρήται,
4 vog »! τ " , ^
Ov xaX φύσιν ἔχομεν voucv ἐν χαρδιᾳ, χαθ
a E X 7 M , / ,
ὃν διαχρινομεν τὸ πειητέον χαὶ CU πειητέον, οὐκ
» , ^ » ^ ! € M Ht LI
ἄλλου ἐστιν, Ἢ TOU πεποιήχοτος ἡμᾶς γατὰ τίν
« e L es ' ^ L
ἑαυτοῦ εἰχονα θεοῦ 1)" ἀμέλει ὅτ᾽ ἂν σώζομεν
' LU ' ^ '
ἀδιαςροφους τὰς ἐννοίας, τῶν χειρόνων ἀπεχό-
“οἍ ͵ὔ EJ ' ' ^
μενοι) τῶν χρειττονων αἀντιπεοιουμεθα" τουτῷ τῷ
, € ͵ ^ € ^ , »! €
γόμῳ ἤγεμονι τῆς 60:0 χοωώρμενει, ἄνευ ὑπεσχε-
D / , ὰ 3 ! !
λισμοῦ διαβαίνομεν ἐφ᾽ ἐν ἐπειγόμεθα τέρμα"
^ Y ᾿ : ij ' fe n
Quvazov ὃὲ τὸν tuayyeluxoy νομὸν δηλοῦσϑαι διὰ
^ ͵ ν-.
τῆς παρούσης λεξέως.
ΗΝ ͵ e Leu i τὰ
Τῷ δικαίῳ ᾧ χατανοέὶ ὁ ἁμαρτωλὸς ζητῶν
' e" Se HF IC ει 1 "
αὐτὸν SavyatOgoct, λεγεται: ὑπόμεινον τὸν xv-
EO N 3! ^ ^ M
ριον, εἰ xat πολλοὺς ἔχεις τοὺς φονῶντας xata
-" , ^ Uu M ' Li M
σοῦ. ἐκ θεοῦ δεχεὺυ τὴν σωτηρίαν" οὕτω yap δια-
1 E] ^ ^ ^
&ytt σοὶ &xcÀevS cat τῷ ὑψωθῆναι, ὥστε
^ ^ ' »! , ,
χαταχκληρονομῆσαι τὴν πολλᾶχις ἤδη εἰρημένην
Pair ! SS d i 4 ^ ^ '
γῆν" σημειωτέον Oe ὅτι ἐν ὕψει ποὺ χγεισθαι τὴν
, f P J ^ € “ὦ, ' , Li
ἐπαγγελιας λέγει γῆν" ὑψουται τις, αλλα
i] » e € ͵7 Νῦν χὰ P ^ ,
τὴν ἄνω ποῦ ἱδρυμένην" xat ἐν "Hoax γεῦν, eya-
,' ,
βιβασει σε κύριος

D x: et δὲ jg / ESAME EL f
ται" XC εὖ CU) 0€ Ue τυγχάνει avc Ἢ yn cvo-

$c
ent

Ἁ ' C ^ ^ ΕΣ
τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς. εἰρητ
« ^ , LEE, δῶν λ ^
ntt, ὡς θεου ἀναβιβαζοντος ἐπ᾿ αὐτὴν καὶ ὑψοῦν-
M ^ ^ A Φὺ
tog , ὥστε αὐτὴν κληρονομῆσαι, τῷ μὴ οἷον τε
ὯΝ / € e v) $0. D
εἰναι τινα ἑαυτῷ ἐπ αὐτὴν γεένεσθαι.
ὯΝ ͵ " ^ x 3." A '
IlapeTow , qnot, τῇ διανοίᾳ ἐπὶ τὸν μελ-
' $9 9 4 V , ^ € b
λοντα ucv, cuxtS" εὑρον τὸν ἀσεβῆ, ὡς ζητῆ-
κ ͵ a: U [ M ,
σαι τὸν TORY, vai μὴ εὑρισχεσθαι τοὺς φαυλοὺς
^ , - »' . Δ ; t» ,
μετὰ ταῦτα, CU τῆς οὐσίας αὐτῶν ἀφανιζεμε-
3 Ἁ ^ L4 e " , ^
νης; ἄλλα τῆς πειοτήτος, γὰϑ᾽ Ὧν εἰσιν τοιοῦ
V λ ^ i e» A , ^
τοῦ χαὶ περι TCU μὴ εὑρισχεσθαι τὸν EV τάξει
' » mM ͵ E] i λ ^
τόπον αὐτῶν, πριαποδεθεικται" Et δὲ περὶ τοῦ

^ ^ ' »" ἢ , ^ ,
gatovyx ταυντα )6jcito, επει ἄς χων του χοσμοὺ
LI

1) Optima Didymi sententia, quod lex naturae, lex Dei sit.

v. 31,
A. f. ISI,
B. f. 131.

y. 96.
Α. ἢ 181. b.

216
^ Li
, y ' ^ M e € r[ Σ
τούτου εἴρηται; παρερχεταὶ δὲ οὗτος ὃ γόσμος,
, , ^ ! v ^ Ι ,
ζητήσας ttg ἐν τῷ μέλλοντι αἰῶνι τὸν τόπον τού-
^ ν 3 ἧς I 3 4 A. 0€ '
του TOU ἄρχοντος οὐχ tupnaer εἰ δὲ xal ἁμαρτία

΄ λ ^ , M M M
τόπος ἔστιν τοῦ διαβολου κατὰ tO , μὴ δίδοτε

ἌΡ, ^: ὃ βὸλ E" [ , /
τόπον τῷ OwxóoÀo , τῆς καχίας ἀφανιζομιένης ,

, € ΜῸΝ ς / ^ 9 ET
οὐχ tUpez" ὁ τόπος τοῦ ἀσεβοῦς.
4 E ! ι , [] y 3)
Διαφορᾶν ἀχαχίας χαὶ εὐυτῆτος ELTOL ἂν τις
/ Y 7 Φ Ὁ em ^
τοιαύτην" εἰ μὲν ἀχακία Ὦ ἢ τῶν χαχῶν ἀπρα-
., [] / € ὰ ^ /,
£i«, euÜutng εἴη ἢ ἕξις xaÜ ἣν ἀπαθῶς πὰν-
3 e , Δ 7 Li 1 ^-
ca ἐνεργοῦμεν" εἰ δὲ ἀχαχιαν λέγει τὴν τοῦ Ὥθους
! , ! »! € , M ^
χατόρϑωσιν , εὐθύτης εἴη ἡ ἀχαμπὴς τῶν δογ-
, e , ἃ ! ! € 7 '
μάτων τῆς ἀληδειας Tiopur ἑκατέρως προστασ-
/ » , M»t8^ 3 ! m
σει φυλάσσειν ἀκαχιαν καὶ ἰδεῖν εὐθύτητα. τῷ
5 , / , 1 ᾽ὔ /, L2
εἰναι ἐγχαταλειμμα εἰς τὸν μέλλοντα uev τῷ
3 ^ 3 / 7 V , ͵
εἰρηνικῷ ἀνθρωσῳ πέφυλαχότι διττὴν ἀγχαχίαν.,
M C / M ' ᾿ LP"
wat τεϑεωραχότι τὴν προειρημένην διττὴν εὐθύ-
-“ 3 ' ^ 3 2^ ^r
cta τῶν ἐγχαταλειμματων των ἀσεβῶν ἐξολο--
/ 5. 4A ^ 3.Δ SET MC 1 V e
θρευομένων ἐπι τὸ αὐτὸ, xat ἁμὰ χατὰ τὸν τῆς
' Ι ' 1 ^ , '
χρίσεως watpoy' σωτήρια δὲ τῶν διχαϊων γίνεται
A ' € [ ^ , ET *
mapa χυριου ὑπερασπίζοντος. αὐτῶν ἐν χαιρῷ θλι-
€ ! N ' ^ i] A '
ψεως" ὑπάρξει δὲ αὐτοῖς wat τὸ βοηϑείας παρὰ
Ἂν ͵ x τ A d e
τοῦ χυριου τυχέϊν. χαὶ τὸ ῥυσθῆναι ἐκ πολεμίων"
, V λ A] L4 i] ^
ἀλλὰ καὶ τὸ ἐξαιρεθῆναι ἐκ χειρὸς ἁμαρτωλῶν,
! UD ^ ΄ b RA "
τουτεςιν πράξεως Ἢ δυνάμεων πονηρῶν, διότι ἤλ-
»22 2p A X s M e , ,
πισὰν ἐπ αὐτὸν" διὸ xat ὃ ψαλμος οὗτος ἐν οἱ-
Ι e Ll , [27]
χείῳ ἀριϑμῷ τῶν λεγομένων ἐν αὐτῷ τέτακται"
» N A Y Φ δ ᾽ A
ἔστιν γὰρ τριακοστος txtog* οὗτος δὲ ὁ ἀριθμὸς
ὡς ἡ 7 Ll Li J ^ ^
ὁμοῦ τριγωνος χαὶ τέἐτραγωνὸς ἔστιν πλευρᾷ τῇ
5 ! 5» A Ὁ] M 3 ' ^ m
ὀγδοαδι" ἔςιν δὲ ἡ ὀγδοᾶς ἀναςαάσιμος τοῦ σωτῇ-
fec, 4 c A ! N L4 A ^
pos ἡμέρα" ἡ δὲ τετράγωνος πλευρὰν ἔχει τὸν ξξ
» 5, A r' €t. ^ 1 a r'
ὄντα ἀριϑμον τελειον" ἑξαχις yop εξ, τριάκοντα
& ΄,ὕ l ^ “ , L] Aa:
&b* τριγωνος δὲ κατὰ τοῦτο" εἰ γὰρ ἀπὸ μονά:--
Cun , Li , ΕΝ
δος εξῆς ἕως ὀγδοαδος ἀριϑμησεις.) οὐκ ἄλλον

τούτου εὑρήσεις ὀριϑιμόν.
PSALMUS XXXVII.

2

E; , L4 9... , L3
ξομολογουμενον τπροσωσον εἰσάγεται ἐν τῷ

"e / . L i] ^
ψαλμῷ. τουτῳ" εἰ πεπραχται pot, φησίν, τοιοῦτο

2 «e 9] X “2 LI f , ,
£9 : ctc ἀξιον ὑπὸ ϑυμοῦ ἐλεγχϑῆναι, ἀλλα γε
/ ^ € ' ' εν, M
μετανοῆσας παραχαλῶ., vno λόγου wat μὴ ὑπὸ
^ m A! Ἃ , i] A
ϑυμοῦ ἐλεγχϑῆναι, xat. ὑπὸ διδασκαλίας καὶ μὴ
€ N ὦ ^ Dd M Y 5] D ,
ὑπὸ ὀργῆς παιδευθῆναι" x«t τὸ εὔλογον τῆς Gi-

7 3 Lj , et M ' 3 '
τήσεως ἐπιφέρει λεγων" ὅτι τὰ βελὴ σου ἐνεπα-

DIDYMI

/, i] 9 r , A ^
γησὰν μοι" xxt ἐπεστήρισας ἐπ᾿ ἐμὲ τὴν χεῖρα

σου" οἱ λόγοι τοῦ χυρίου βέλη εἰσίν" αὐτὸς τοῖ-
νυν ὁ σωτὴρ φυσὶν' ἔϑηχέν μὲ ὡς βέλος ἐχλεν-
τὸν, xai τῇ φαρέτρᾳ αὐτοῦ ἔκρυψέν με’ ὁ λέ-
jo» οὖν τὸν λόγον τοῦ xupicu , βέλος ἀφίησιν"
xai ἐπτὰν λέγῃ ἐπιστρεστικὰ,, τῷ βέλει τούτῳ
τιτρώσχει τὸν συνετὸν ἀχροατήν" ὃ οὖν δυνάμενος
ἐχ τοῦ τετρῶσθαι νενοηχέναι xod ἠλπιχέναι, θαῤ-
[él ὅτι οὖν ἔπεσεν τὰ βέλη τοῦ θεοῦ τὰ λογικὰ,
οὐδ᾽ ἔξω γέγονεν αὐτοῦ, ἀλλὰ. χαϑίχετο αὐτοῦ"
ὡς λέγεσϑαι ἑώρακας, ὡς χατενύγη ὁ δέινα: wot
ἐπεστήρισας ἐπ᾿ ἐμὲ τὴν χέϊρά σου" λέγοι ἂν τῷ

Π / » "- € ,
τύπτοντι διδασχαάλῳ ἢ παιδαγωγῷ à τυπτόμενος,

3 ͵ , ͵ Vos
ὅτε οὐ παρέργως τυπτεται, ἐπεςήρισας Em ἐμὲ

A e 4 b M A LI
τὴν χέϊρα σευ" τῆς γὰρ χειρὸς χυρίου ἐπιχειμέ-
^ MU A ^ V Is '
νης τῷ ἀφιέντι τὰ λογιχὰ βέλη, τιτρώσκεται wat
E , A ' A M ^ !
ἐμπήγνυται τὰ βελὴ εἰς τὴν Ψυχὴν τοῦ axovev-

f , ^ ^ '
τος, Δηλόι δὲ ποτε ἡ τῶν βελῶν mpocnyopta xat
M ' "m U »
τὰς χολάσεις) ὡς ἐν τόϊς τροάγουσιν εἰρηται
M Li , A. 56 ! I e
φησι τοινυν" ἐπεὶ ἀμαρτιας πεποίηκα , Cg οἶχο-
e J€8- A ' 53, J
λουθεϊ γόλασις, τὰ βελὴ ecu ἤδη ἐνεπαγησάν uet.
T NP A , ! € ! m δὰ
ἃς μὲν ἀνομίας ὑπερηρχέναι τὴν χεφαλην
“ X ^ LE /, M
ἑαυτοῦ φησὶν, Gate πιῆσαι καὶ βαρύναι τὸ dyes

: Ἢ * ^ ^ iL] r 7
μονιχὸν αὐτοῦ τροπιχῶς χεφαλὴν ὀνομαζόμενον"

1 y ͵ , E
ταύτας δὲ xai τρόττον φερτιου βεβαρύνθαι ἐπ᾽

αὐτόν" τῆς γὰρ κακίας φύσει κατωφεροῦς καὶ βα-
5 / Li L
ρυτάτης οὔσης, ὡς ταλάντῳ “μολιβδου παραβαλ-

^ Li € ^ »! ^ /
AegSat , μόνος ὃ μετανοῶν αἰσθησιν τοῦ βά-

ev ! ^ ' Li * A
ρους αὐτῆς λαμβανει,. οἰομένου χουφοτάτὴν auti) -

ἐ ^ ' c "3 ^ "Lo Yd )
ὑπάρχειν τοῦ συν ἡδονῇ ἐνεργεῦντος αὐτὴν" ὅθεν
3 e X ^ LU 7 i
ΤΙησοὺς τοὺς χοπιῶντας xat τοεφερτισμένους Qua

Li ei A $)7N e" » ΄
μετανοιος ἥχειν πρὸς αὐτὸν xaÀet, αἰσθηθέντας

^ 3 £v € ' N ' »5
tcu ἄχθους τὴς ἅμαρτιας, χαὶ χοπιασαντας ἀπ᾿.

, ^ A N ! ὰ 3) LEN ^
αὐτοῦ" τοὺς OE μωλωπας cug ἔσχεν ἀπὸ τῶν πε-

, ^ “ ^ ^v , D X
πυρωμένῶν τοῦ πονηροῦ βελῶν, eig σῆψιν wot

λ S, UN ͵ e
δυσωδίαν τετράφϑαι φησιν GO τροσωσοὺ ἧς

3 , M , , 3 E €
ἔσχεν ἀφροσυνὴς" guy αφροσυνῃ 7^0 coy Y CURE.

- ͵ / c 5 M L
χεῦσα συνίσταται xoxia" ὡς αὖ μετὰ φρονήσεως
M 9.524 ^ , ^ i D €» ,
τὰ xat ἀρετὴν εὐεργετέιται. Τὰ δ᾽ ἑξῆς τάχα

e , 7, 3 Now 4 N ,
οὕτως ἀναγνωστεον" ἐπει ἕως τέλους. τουτέστιν
N ! , Y , ' ^ NU A
διὰ βιου κατεκάμφθην, τὰ χάτω φρονῶν χαὶ ἔπι
^ ' ! M Y M. i
γὴν βλέπων, ἠκολούθησεν τὸ οἰκτρὸν vou &Àett-

77 ; 5 ^ E 7 δι €-2? λ "d L4
vov με euet ὁ παριςαται EX του ECX αἰπωρησᾶ.

Y. 9.
. 187.
. 137.

e»
——-

. : IN

! ^ ^ δ - m
Ἤτοι τῶν λογισμῶν μου, à τῶν πονηρῶν πνευ-
' L εἰ ὸ A ! 0 / ,
μᾶτων" τούτου ἕνεχα διὰ βιου σκυθρωπάζων ἐπο-
, ͵ 6€ ' , nit. , M
ρευόμὴν , qAcnc ἱλαριας ἀφαιρεϑεισὴς" ἐπειδὴ
Ἄν ol ETE NGC RUR P Y à 231
& φέρονται γραφαὶ, ὧν "i μὲν Quat pov, αἱ O6
€ L ? 7 , ^ e!
αἱ Aayowg pov ἐσλησῆησαν ἐμπαιγμῶν , βη-
' LÀ Mp 1 ^ ΄ Y M ,
τέον ὅτι ἔπει περι τὰς Quxg xot τὰς λαγόνας
rj ' LI , ἃ /
συνίςαται τὰ σπέρματα εἰς παιδοποιίαν συντεῖ-
e^ , ^ i]
γοντα , ἐμπαιγμῶν ἐμπίμπλανται cata , ὅταν μὴ
» Lh 3 M ^ , ^
εἰς παιδοποίίαν , ἀλλα πορνιχῶς ἐπιτελεῖται,
» M ! , x 35V L4
Amo βαθοὺυς μετανοιὰας τοὺς ἐπὶ pezavoux. ςε-
A , , , D 3» '
ναγμοὺς προφέρων, ovx ἐξ ἐπιπολῆς xat ἐπιπλοι-
A « 7 € / d M λ 3
σεως ὡς οἱ μετανοιας υποχριται" διὸ xat ϑαρ-
€ ' ͵ ς LÀ LE ' ^
ῥῶν λέγει σοι κύριε, ὡς ἄρα ἢ ἐσιϑυμια τῆς
' » Il , / ^ A] A
χαρδιας μοὺ ἐναντίον σου ἐστιν πᾶσα μὲν γὰρ

» ! L
φαύλων ὄρεξις μαγρᾶν σου xat χέχρυπταί σε" ἡ

e 5. m / m ^ , 1 ,
δὲ τῆς ἐμῆς καρδίας τῷ μετελθέϊν ἐκ καχίας εἰς

, i] 7 , eS 1 ,

ἀρετὴν . . σίαν μετάνοιαν ποθοῦσα; ἀγαθὴν ἐπι-

' »! εἰ , » 3 1 ! x I
Suptay ἔχει, ἥτις ἐν ὄψεσιν εὖ τυγχάνει" δυ--

λ M ^ 1 3 7 !

vatat χαὶ Gépi τῆς φαύλης ἐσιϑυμιας λεγειν"
, Nét τ" / Wer" E »! ΄
£get ἡ ἐγκχειμένη μοι πονηρὰ ὄρεξις οὐκ ἔλαϑὲν

᾿ / jr "SC ' ς
σε, περὶ ταὐυτὴς ἐξομολογουμενος στενάξω. ὡς

M iL] M a ΓΝ ἃ , !
τὸν στεναγμὸν TOV περι αὐτὸν εὐπαῤῥησιαστον
» A ' 3 A ibd
ὄντα μὴ χεχρύφθαι ἀπὸ σου.
^ Li ' ^ ^.
Τῆς χαρδιας pov, τουτέστι τῆς διανοητίχῃς
͵ὔ ! ' 7 L

μου δυνάμεως ταράχον ὑπομενουσὴς, ἡ ἰσχὺς ucu
« 3 A bU 3 /t 3 ! ΄ ; , M
ἢ γατα τᾶς χοινᾶς ἐννοίας ἐγχατέλιπεν μὲ" ἀλλα

ἡ τῶν ἀληθῶν γνῶσις, φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μου,

! ^ ^ n ΟΞ ,
cowtégti» τοῦ νοῦ, tuyyaycuca , οὐκ ἔστιν μετ᾽

᾽ ^ ^ M M λ N. ow 34V ,
ἐμοῦ" διατεϑεις yap xata τὰ ὄλογα. οὐδὲ ἐν-
L2 ^ » » M ^
νοξίσδαι φωτεινῶς, Ἢ ἰσχυρῶς διανοεῖσθαι δυνή-
! D Ni ' 5 ET ^ I
νησολαι" δυναται χαὶ ἰσχὺς εἰναι τοῦ ταῦτα λε-
A ^ E » , ^ €: ^ -/
yowzos , xat φῶς ὀφθαλμῶν αὐτοῦ, ὁ ὀρθὸς λο-
᾿- ἥδ 5» 77 7 4 , /
γος χαϑ ὃν ἔστιν Àcyutóg^ οὗτος οὖν ἐγκατέλι-
3». 1 ' 3? , ^ “Ἢ
πεν αὐτὸν, καὶ CUXETL εἰναι μετ᾽ αὐτοῦ Ocxet, τα-
! 5» ^ ^ [4 , , ,
ραχϑεισὴς αὐτοῦ τῆς γαρδιας ἰσχυος ὀνομαζο-
/ i] Ul ^ ^ 7 e
μένης , χατὰ τὴν τῶν πρακτικῶν ὑφήγησιν" φῶς
Ἁ » ^ A * /, ^
ὃε ὀφθαλμῶν. xata τὸ φωτίζειν τῇ σαφηνείοι
^ ἄς. Κ᾿ ὰ ' 3 dé 5 ᾿ /
τῶν ὁρωντων" x&i cog ὃξ εἶχον, φησιν, φίλους
4 ᾽ὔ , ^ ὦν 3
χαὶ πλησίον. φιληδόνως ζῶν. τούτους ἀντικει-
7 . t τί [ »! .ε! Δ ΔΩ»
μένους γαι πολεμίους ἔσχον, ρεψας ἐπι τὸ ἐχ-

En ^ ^ 1 XN us ' ^ T
χλιναι TCU XXXOU, χαὶ TO aya ov ποιησαι" cutcl

M M: ^4 ! 4 ! » / A
δε χαι ἔγγιστα τυ προτερον οντὲς σχέσει χαι

΄ $34 U ! y !
διαθέσει, «0 μαχρὰν πολεμίων ἔστησαν cpo-

PSALMUM XXXVII.

211

€ , A A e" e 5*5 s ,
mov. Ῥητεον δὲ vat οὕτως" ὅτ᾽ ἀν τις περιστά-

: ! ᾿ ' ^
σεσι περιπέσῃ, ἐγχαταλείπεται ὑπὸ πάντων τῶν
΄ 3 , V , λ ! LÀ
πρότερον ἐγγιζόντων xot φίλων καὶ πλησίον àv-

A ! GS. ! & LÀ
τῶν... τὸν moo moScupevcv* τούτων εἰχόνας EU-

^ "2 A « - ^
es ἐν τῷ "lef καὶ οἱ βλαπτικῶς δὲ χαὶ φιλο-

rj 5 ^ ^ LI / ^
νειχως ἐχζητέιν τὴν ψυχὴν pco προελόμενοι. xai
, m ΕἸ ' ; , ^ '
Bia περιβαλέϊν με ἡδέλησαν. ἀναγναςικόὶς Ao-
€ RJ , D ^e
γοις ,) ὡς δῆθεν ἀποδειχτιχόὶς ὑπαγαγέϊν με νο-
, , Hi Ἁ V ΄ ! C yt
μιζοντες" ἀλλα τὰ πρὸ τουτων Aeyopeva ἐπὶ &x-
7 ^ ^ aq € / 3) 1
ζητήσει τῶν xaxov οἷς ὑποβάλλειν με ἔσπευδον,
» *, 7 »! A ,
ὠφθησαν pct ματαιότης" ἤκουον yap οὐχ ὡς ἀπο-
). ᾽ 7 ΠΌΣΙΣ: ^
δειξεως, ἀλλ᾽ ὡς ματαίας xot ἀπατηλῆς σοφι-
' ^ ' A » ^? /
στειας" paratovüta O6 δὶ ὧν σοφιζονται φϑ)εγ-
' Ü L] ! A ,
yousvet δι ὅλης ἡμέρας , τουτεστι διὰ ieu. ὃδο--

! ^ » E ! , ^t
λιότητα p.sÀetOgiw' οὔτε ἀποῦδειξεις τοτὲ τοῖς

' , , , ^
πραγμαᾶσιν ἐπιφέροντες s ἀλλὰ σοφιςιχῶς συναρ- |

! ͵7ὔ

παζειν χριναντες.
€ Li ͵7 Ὶ 5 Li , x^
O χρινας φυλάττει τὸ οὐ παραδεξῃ ἀχοὴν
,ὔ λ A] L A 3 Y -/
ματαιαν" πρὸς τοὺς QoÀicug xat ἀπατηλοὺς λό-
, , ^ ^v ^ ,
yos χεχωφωται., οὐδ᾽ αἴσϑησιν αὐτῶν τὴν ἐξ

^ NY

» ^ » 7 4 *, ,
ἀχοῆς ἔχειν βουλόμενος" πολλῷ δὲ mA&cv ἀλαλου

/ 5 ' ' i] 1 /
dun» οὐδ᾽ ἀποχρινεσϑαι πρὸς τοὺς τοιούτους Àc-

Ἂ γ»7 » LI f E ^
joven ἐλέγχειν αὐτοὺς βουληϑειη: εἴρηται yap

35, Á -" A] L A ^
ἐν ἄλλοις. ἡλιϑίου εἰναι τὸ ἐξελέγχειν τεὺς λίαν

s.d , , ' S. A A d.
εὐήθεις Acyoug ἐγενομὴν cvv φησιν τρὸς τοὺς

/ 3 ' € , 3 7 399. "5"
τοιούτους ἀνϑρώπους ὡς οὐχ ἀκούων , οὐδ᾽ ἔχων
5 / / ὅν τ δὲν ΘᾺ ͵ Voy
ἐν copati μοὺ ἐλεγμοὺς" κινδυνον yap ἔχει mcÀ-

' M , ' , ' A 1
Àcxig τὸ δυσφήμων Àcyow &xovetw , xat τὸ δια-
' [e Y ' € ' 1
λεγεσϑαι περι πρεβλημάτων ὑποκειμένων κολάσει"
M. Li ^ ' Y ^ bU
Ot μακάριον χεχωφῶσπαι πρὸς τὰ τοιαῦτα, Ot

L v wt Ὁ LS NES T
vouibeoSot μὴ οἷον τε εἰναι. αὐτὰ ἐλέγχειν.

3 Α ͵ ^ 3, ' »

Eze πάντων τῶν ἄλλων χαταφρονήσας,, 04-

0v Hi 3 1
πισα ἐπὶ μόνῳ σοι, ὦ γχύριε τυγχάνων μιοὺ καὶ
5 M A 3 Lj ^ A74 cu 3, '
S&og σὺ εἰσαχουσὴ , ὃν εὐξάμενος εἰπον, apia-
»ΕΥ ^ Lj A RJ ^ *
μενος ἀπὸ τοῦ xupico , μὴ τῷ SupG ocu ἐλεγ-
! M c / b4 “ἢ
in; us* πολλαχις γὰρ οἱ συνόντες μοι ὅτε ἡμαρ-
, , 4 3 [4 Ἁ
τανον ἀλιτήριοι δαίμονες οὀνειδίζουσιν, τὰ προπε-
, / 7 ) '
Opaypéva εἰς μέσον φέροντες. ὡς διὰ τούτου
7 M , / , M
ἐμποδισαι τὴν μετανοιάν μου πειρώμενοι. vat

͵ / ^ i] ^ 2

ἀπόγνωσιν σωτηρίας ἐμποιῆσαι" ἐγὼ γοῦν πρὸς
ὰ € [4 , | A Ui Y
οὺς ὑποβάλλουσιν τοιούτους λογισμοὺς χωφὸς xat
, , L4 7 5.9) 5 2 3 A
cux ἀχφύων γεγένημαι, οὐδ᾽ ἐλέγξαι αὐτοὺς βου-
, 1 * ^ , :
AÀóp&vog , ὅττως μὴ περὶ τοῦτο καταγινάμενος. ,
ς 48

y. 14.
À. f. 189.
B. f. 137. b.

v. I5.
B. f. 137.

v. I9.

v. 20.
B. f. 139.

v. 21.
B. f. 149. b.

y. 1.
A. f. I9I. b.

218

, [4 N L4 A M /
ἐχλύσω τὴν σύντονον πὲρι τὴν μετάνοιαν προθυ-
/ kd Y Ψ »! 2 ? 3 €^ ,
μίαν" ἐπεὶ οὖν ἤλπιζον. ὦ χύριε, ϑαῤρῶ εἰσα-
/
χουσθησεσϑαι.

4“ M. uis 1 l 1 , 3 4
Ετοιμος xat εὐτρεπὴς πρὸς τας εξ αἰσθήσεως

, y 4 3. ud 3* V c ΗΝ !
. μάστιγας εἰμι" ἀμέλει οὖν καὶ ἡ ἀλγηδὼν pov,

» à , ^ 3 ^ L4 s: !
χαθ᾽ ἣν ἀλγῶ ἐπὶ τοῖς προπεπραγμένοις ἐνώπιον
! LY ' !
μου ἐστὶν, τιτρωσχουσοα xat μαστιζουσα με.
^ ^ “ ν, ͵ “Ὁ “ῳ
Ἢ προς ἡμᾶς δηλονότι συμπαθεια., ἧς ἕνεκα
e^ , / Ἁ A M LK.
τοῦ οἰχείου πάϑους ἔχει διὰ παντὸς τὴν ἀναμ--
$$». A ) c ^-^
γησιν) ἀφ ὧν yap menovÜcv, o Παῦλος. 'φησιν
, ! Y !
αὐτὸς πειρασϑεὶς; δυναται τοὺς πειραζομένους
βοηϑῆσαι.
» ^ €. 4 m € 7 3 E
Εστι μεριμνᾷν ὑπὲρ τῆς ἁμαρτιας αὐτοῦ τι-
ἢ e ; / »!
νὰ σπεύδοντα κατορθοῦν μετανοιας ἔργα" ἅμαρ-
^ λ “Ἢ ' ^ / -
τίαν ἑαυτοῦ, τὴν τοῦ γένους τοῦ ἡμετέρου χαλεὶ,
3 i] λ «€ Li / €
ὡς ἀπαρχὴ γεγονὼς τοῦ ἡμετέρου φυράματος" ὡς
' 3 Hl 3 ς “ i] A , δι...
νεος Αδαμ ἐν εαυτῷ τὸν παλαιὸν ἀνασλασαι
, i e m ἢ / e
βουλόμενος, ὕπερ cu τῆς ἁμαρτίας μεριμνῶν τι-
/ ^ M 5 3
να γαϑάρῃ τρόπον" μεριμνῶντος γὰρ ἣν ἅπερ ἐν
, / , / €^ ^ - i
εὐαγγελίοις ἐφθέγξατο ρήματα" πῦρ wAScy βα-
^ 8.23 A] ^ Y δι » " Ww 3n
Àét» ἐπὶ τὴν yn, καὶ ct ἤθελον εἰ ἤδη ifa
φησίν: ἐκεῖνο γὰρ ἔλεγεν, ὃ τὰς ἡμετέρας αἰχᾶν-
Sac ἐδαπάνησεν.
' 1 M]
Θευδωρήτου καὶ Διδυμου. Ὅσον ἐπὶ τὸ μετα--
^ , / 3 M « 9
νοεῖν ἐπὶ ἁμαρτήμασιν, ἀγαπητὸς ὠφειλον εἰναι"
, M M M No ^ $7. y ,
αὐτοὶ OE πρὸς tO μὴ ἀγασᾷν., COtppustoy με
' ^ ^ M 33$ 7
dun νεκροῦ βδελυχτοῦ δια τὸ ὠδωϑδέναι.
, » "m , » ͵ ἷ N »
Ei χἀκεῖνοι ἀπέῤῥιψαν με ὡς νεχρὸν éjdelvy-
' , 1 M , ELM M /
μένον, ἀλλὰ cv σχεπε μὲ ὑπὸ τὴν χραταιὰν σου
^ tv V 0087 ». A e
Xia" σον yap mapovtce , ἀνισχυροι xat ἄσϑε-
^ - 3 /
νέϊς οἱ ἐχϑροί.
PSALMUS ΧΧΧΎΠΙ.

λ 1 lU] A t ^
0 βασιλευς Δαυιὸ τὴν χιβωτὸν τοῦ ϑεοῦ

ἀγαγὼν εἰς T n, δούς χγὸρας ἱ
γαγων εἰς "lepovcaÀnp, ῳᾧδοὺς τινας ἄνδρας te-

X » $. ἢ» » ^v ^ !
ρους ἔταξεν ἀπ᾿ αὐτῆς τῆς λειτουργίας τὲ χαὶ

[^ 4 N ^ ^ y^ c
τάξεως, dote τοὺς ὕμνους τοῦ ϑεοῦ ἄδειν" εἷς
LA Ed / Ese A € , ^
ew» Ὧν τούτων xat ὁ lóigoeug ὡς ἐν τῷ xata-
M. / ^ 7 N50 3
λόγῳ xat ἐξαριϑμήσει τῶν προειρημένων δῶν" ἐν
^ ' [] , “ i]
ταῖς παραλειπομέναις φέρεται τί τοιοῦτον" τὸν
LJ » ^X ιν à A “ i
προκείμενον αὐτῷ ψαλμὸν αὐτὸς ὑπὲρ τοῦ Aavió
' 5 ]SE 4... m. M] , 3.
ποιήσας gt» , à ὑπὸ τοῦ Δαβιὸ γενόμενον. αὐ-

JN i 3 ,ὔ 3) i δι i
τὸν παραλαβὼν ἀπήγγειλεν" ἔστιν Oi xot ἐν τῷ

D

ἄγομενον 1

DIDYMI

^ 5 / M M
προειρημένῳ ψαλμῷ ἐκ μετανοιας εἰς ἀρετὴν εἰσ-

7 | MI. :

πρὸ ἐσωώπον τὸ ἀπαγγελλον.
᾽ a L / , V U ,
Ἐπεὶ σχεδὸν ἁπάσης ἁμαρτίας ἀρχὴ διὰ λόγου
' € ͵7 / ' iU] Ld ,
γίνεται, 0 φυλάξαι προθέμενος τας! διὰ των mp&-
ς u € ^ A i /, ,
ξεων ὁδους αὐτοῦ, πρὸς σεαυτὸν συνϑηχας τι-
T Y e» ^ ^d 3 M
Setot ὅπως μὴ ἁμαρτῇ τῇ γλώττῃ" εἰ γὰρ τὸ
, ! Hd Hi ' ^» M 7 ,
ἀναμάρτητον πέρι τὸν λόγον αὐτῷ vnpnÜsun, ἀκο-

͵ M ^ 9 A ^ $9 {{ : 7
λουϑῆσει το χαθαρεῦσαι πὸ τῶν κατ ἐνέργειαν

ἁμαρτημάτων" ἐκ γὰρ τῶν λόγων σου, φησὶ, ὃὲ-
siint καὶ ἐκ τῶν λόγων σου χαταδιχασθή-
σῃ" xat, ἀμὴν λέγω à qim περὶ παντὸς Pinos
λόγον δώσετε ἐν ἡμέρᾳ χρίσεως.

Ὁ ἁμαρτωλὸς ἐνταῦϑα καὶ ὁ διάβολος. ἢ

IC ' ^5 ' Nox '
xc ὁ ma po» τῷ ἀνθρωπῷ πονηρος ἄγγελος. λεγε-

ed 2 Y c ' » M B 9»
ται" ὅταν οὖν τις πρὸς ἑαυτὸν εἴπῃ τὰς O0cug

φυλάξαι ἑ ἑαυτὸν. καὶ Ücivau φυλακὴν τῷ ςόματι,

τὸ τηνιχαῦτα συνιστανόμενος ó ἁμαρτωλὸς ἄντι-᾿

παρατεταγμένος ἐναντίον τοῦ μετανοοῦντος Vnc-
μιμνήσχει τὰ πρότερα ἐπ᾽ ὀνειδισμὸν, εἰς μέσον
αὐτὰ ᾿φέρων" ἢ
θέλων. ὅπως χατασπάσῃ εἰς τὴν προτέραν ἅμαρ-

, N , l4 ^. e e^ M
τιαν τὸν ἀποστάντα αὐτῆς" οὕτω γοῦν. φησιν,

' "o € ^ ' !
συσταᾶντοξ TCU ἀμαρτωλοῦ χατενωπιον po , 40-

* ' M ! DS MDMS C LUE, IP οἱ
QoS tta $960 tex Àcyovs eto: dtp ἀφ᾽ ὧν
ἠρξάμην ) λέγειν ἀγαθῶν" ἀρξάμενος γὰρ ἡμῖν περὶ
ἀναμαρτησίαις λέγειν, ἢ ἐξ ἀγαϑῶν δογμάτων.

Ἔχ τῶν λόγων τοῦ συστάντος χατενωσιόν

€

^ , ^
μου ἁμαρτωλοῦ, éSeppaySn διατυρωϑέϊσα ἢ

χαρδία μου" ἐπεὶ δὲ μηδὲν ἐφθεγξαμην ἐκ τῶν
τοιούτων λογισμῶν , ἐντὸς peu fi θέρμανσις ἐφυ-
λάχθη,, καὶ ἐν τῇ μελέτῃ μου ἐκκαυθήσεται πῦρ"
Ὁ μὴ ἐχλύτως ἀλλὰ σπουδαίως xat διασύρως
μελετῶν τὰ ϑέϊα., ἐρέϊ τὸν προχείμενον, ἐξαπ-
τομένου πυρὸς ἐχ τῆς τοιαύτης μελέτης διεσθίον-
tog τὴν προὐπάρχουσαν πονηρὰν ἕξιν.----Πρὸς μὲν
τὸν ἁμαρτωλὸν, φησὶν. ἐχωφώθην καὶ ἐταπεινώ-
S"-w καὶ ἐσίγησα" πρὸς δὲ τὸν θεὸν ἐλάλησα ἐν
γλωσσῃ μου" ὁ ἀπὸ γνησίου πόθου χαὶ φρονήμα-
τος προφέρων λόγους, ἐν γλώσσῃ τῇ ἑαυτοῦ λα-
Aci, τοῦ δολερῶς φθεγγομένου γλώσσῃ ἀλλοτρίᾳ
λαλοῦντος" καὶ ἔτι ἐπεὶ ἔχομεν xoi ἐν τῷ ἔσω
ἀνθρώπῳ γλῶσσαν, κυρίως ἡμῶν αὕτη γλῶσσα
ἐστὶν, χαθ᾿ ἣν ἀπὸ διαϑέσεως ἔςιν λαλεῖν.

γαργαλίσαι διὰ τῆς ὑπομνήσεως

2.
B. f. 140

B. 140. b.

1 v. 3,
B. f. ΜΙ.

v. 6.
B. f. 141.

v. 5.
A. f. 194. b.

—* ita cod.
i v. 8.
— B. f. 142.

Wu. 7.
2A. f. 195.
B. f. 141. b.

IN PSALMUM XXXVII.

, M ^ ^ E ΕὟΡ. p ON
Ἐπεὶ πᾶς συνετὸς πράσσει καὶ &vepyét ἔτι
Y A ^ ^ M '
τέλει τινὶ, ὃ xat σχοπὸς χαλέϊται. δέϊ δὲ του-
^ y b , ᾿ !
cou γνῶσιν ἔχειν, εὔχεται γνῶναι τι τὸ τέλος
» à “ ' Ἁ , ΓΝ, δ᾿ ^
καθ᾿ o ζὴν προτεϑειται, xat τις ὃ ἀριθμος τῶν
1 A , m , , € ^ el
xata τὰ θεωρήματα τῆς ἀληθείας ἡμερῶν" οὕτω
Hi 2.19. 5» ^6 ^ * , I
γὰρ εἴσεται τι αὐτῷ Ugttpet πρὸς ἀναπλήρωσιν
τοῦ σχοποὺ- |
V A » A (IM ^
Ἰδοὺ παλαιστὰς ἔϑου τὰς ἡμέρας μου.
ἊΝ 3 Y ! Dd , i] ,
Ἐξ co εἰς τὸν βιον παρῆλθον εἰς τὸ ἀγωνι-
, , LU A M , Ἁ δ
σασϑαι ἀνεγράφη" ὡς κατὰ μὲν τὴν ἀρχὴν ἔχειν
A , M Vs V ͵ € U M M
τὴν πάλην πρὸς «ipa wat gopxa* ὕπερβας δὲ τὸν
^ 32. ἢ / b 3 M i
παϊδα xat ἀνὴρ γενόμενος. πρὸς ἀρχᾶς., πρὸς
᾽ ! U ^ ΄ ' 5
ἐξουσίας κοσμοχράτορας TCU GXOTOUG τούτου εἰ-
' 1 9. ὦ 7 5 1 D
yat pot τὸν ἀγῶνα" Ghpiatyet οὖν τὸ παλαιστᾶς
E Π d ux ? M » U 12-4
εἰναι ταυτον τῷ ἐν ἀγῶνι &Ücu τὰς "npa μου"
' »ν ἄς / » 4X 34 T LA
δυναται νῦν “ὑπόστασις ἀντι οὐσίας λέγεσθαι. ἵν
Ψ 1 , ^ :
Ἢ τὸ λεγόμενον τοιοῦτον.
' ' ͵ M 3 Ὰ UJ 3)
Ἕτερα δὲ περιέχει γραφή. ἰδοὺ παλαιὰς ἔθου
Uu s ' 3, A M
τὰς ἡμέρας μοὺ οἰχειότητα ἔχουσα πρὸς τὸν πα-
M » a ' A LU
λαιὸν ἄνθρωπον ὃν ἐνεδυσαμῆν" διὸ χαὶ ἡ vmo-
! 3^4 c / 1 AUS /
στασις μου χαθ Ἣν ὑφιστάμὴην τὰ πρὸ τῆς πι-
! e 357 , φι ἢ ,
στεως πράγματα, ὡς οὐδὲν ἔστιν ἐνώπιον σου.
M 1 Li Li ! !
Πλὴν τὰ cvpnavt« pacotoTne' πάντα ματαιὸ--
, Xv. 2. V D v ^ 3.2
τητὰ λέγει τὰ ἐπὶ τῆς γῆς ζῶα. quta, xal
Ἁ ’ P4 rS ^ ,
τὰ παραπλησια᾿ μόνος ὃ àySpemog ζῶν ἔστιν,
1 ^ ' , / ^
mapa ταῦτα μετεχων ἀθανάτου ζωῆς.
eu M € 7 » , »
Ὑπομονὴ Ἢ προσδοκία. Κἂν ἡ θησια ἀντὶ
^ c / Ἵ PO A $6 ^
τῆς ὑποστάσεως λέγηται, καὶ αὐτὴ ap ϑεοῦ
, c , 5 » » α ^
ἐστιν ὡς ἐκ δημιουργοῦ" κἀν waS o ὑφιστάμε-
M ei ' ^ , "^
Sa, καὶ αὕτη ἡ ὕποστασις ἡμῶν Gap αὐτοῦ
᾽ » ^5 , € v ^ &.. f * A
ἔστιν ἐνδιδόντος ἡμῖν τὸ ὑφιστασϑαι τὰ συμ-
, » '
βαΐνοντα , xA» ἐπιπονα ἡ.
*O 3 ^ ! ὃ r
ἐν τῷ mpoxomtety διαπορευόμενος, εἰκόνος
' ! ^ e^ E] / ,
σειας μετέχων τοῦτο TOLEL, GV σύυμμορφος εἰ--
,ὕ ev ^ ^ -“ i] ' em
κόνος TCU υἱοῦ τοῦ θεοῦ" καὶ ἔτι μέντοι γε πᾶς
» ^ 3 uu Li » ^
&y2pemos ζῶν ἐν εἰχόνι διαπορεύεται, ἤτοι tT
^ ^ ^ ^ » .» *» y M
τοῦ Θεοῦ, τηρῶν τὸ xaT εἰχόνα, f ἄλλου τινὸς
FK e M] *» » L4 » '
ζώου" ἵππος θηλυμανῆς. Ὁ ἀλλο τι ἄλογον χατὰ
3s ͵ M wr € 3 M M
to Ὥθος γινόμενος" xot ἔτι ὁ αἰσθητὸς xat φαι-
' uw. ars ' ^^ ^ LU] E]
νόμενος χόσμος , εἰχὼν ἐστι TOU νοητοῦ και ἄο-
7 , 1 5 , € y
ράτευ" αὐτεξουσιως οὖν διαπορευεται ὁ ἄνθρωπος

, / - ! " , $1, , ᾿ Α
εν τουτῷ τῷ χοσμῷ , ος ἔστιν εἰχων" ξειπὼν ge

L4

219
A ^ ^ ! 2 , ^
περὶ τοῦ χοινοῦ ἀνθρώπου. τὰ εἰρημένα περὶ τῶν
χαϑ.

ταῖς

“ A , Ν
ἕχαστα φησὶν, ὡς μάτην. ταρασσομένων ἐν
A M A -ν V
περὶ τὰ ϑνητα σπουδαῖς" περὶ ἑχάστου.
m Li Ἁ ͵
γοῦν ἐπιφέρει τὸ θησαυριζει χαὶ οὐ γινώσχει τίνι
, , , M ! , ^ ,
συνάγει αὑτὰ" ὃ yap ϑησαυρίζων ἐπὶ γῆς cux
Es ,ὔ H M ^ QA Ὁ ».N
cidey τίς διαδέχεται τὸν πλοῦτον ὑπὲρ οὐ αὐτὸς
» , € LT ' ^
ἐσπουδασεν' ὁ δὲ ϑησαυριζων ἐν οὐρανῷ, íav-
^ A » , 5
τῷ xat οὐκ ἄλλῳ ϑησαυρίσας , οἰδεν τίνι" ἐπι-
, A ET E 5 ' (e
στάμενος τὸν πλοῦτον ὄντα αἀναφαιρετον αὐτοῦ.
Aa ^ 7 ' ' 1
Kat éx τῆς παρούσης λεξεως μανθάνομεν τὰς
, ' "n ^ i] * E
λεγομένας μάστιγας TOU Θεοῦ μὴ ἄλλας cucag
5». / A Ἁ A ^ ,
ἐλέγχων" μετὰ yap τὸ tiGéty , ἀπόστησον Gm
^ A ' ' , / LIE ,
ἐμοὺ τας μαςιγᾶς σου, ἐπενήνεχται τὸ ἐν ἐλεγ-
€ £X / k 3 li ^ i] € '
pote ὕπερ ἀνομίας εἰναι αὐτάς" τοῖς yap vmtp
! /, , E ' »
ἀνομίας προσφερομένοις ἐλεγμοῖς παιδενεται ἀν-
, ' L7 ^ ^ Lad ΕἸ
θρωπος. ἐχτηχομένης τῆς Ψυχῆς αὐτοῦ τῳ ἀπο-
em -Ὁ ! L I 1
βαλέϊιν πᾶσαν capuodn παχυτηταὶ τότε γὰρ xa-
A 8E ἤν 1 Ἢ "NAM U VIO i al
ta τὴν ἀράχνην ὕφαινειν ὀυναται cUx ἔξωϑεν
€ /, , 3 , T.
ὑποχειμένην ὕλην, ἀλλ᾽ οἴκοθεν ταύτην xat ἐξ
^ ,
ἑαυτοῦ προφέρων,
» λ € ^ CAT - ^ , ^
Ἐπει ῥυσθῆναι ἀπὸ πασῶν τῶν ἀνομιῶν μοὺ
" , ! ! , ' , M €
ἀξιώσας , τέως τούτου οὐ τετυχηκα, ὀνειδιζει ὁ
» ῖ i] ! / » , M
ἄφρων, ὡς τὸ σὸν ποίημα ὑποχείριον ἔχων" ἀπὸ
A ^ ! ^ ' 35$!
γὰρ τῆς ἰσχύος τῆς χειρος σου ἐγω ἐξελιτον"
E] » H € ' iL] E ^
ὅτ ἂν yap Ἢ χολαζουσα χειρὶ ἰσχυρῶς μα-
ὃ 1 , e € / » «à m" 7
στιζῃ. ἐχλείπει 0 xoAabopsvog , χαθ ὁ τοιοῦτος
ἐστιν.
LL: » ᾿ ^ "n
"Emet οιδὲν ἔτι ἑαυτον πολλῶν δεόμενον, πα-
^ ^ 4m. ὦ ,ὔ *, ^)
ραχαλέι ἐνδοϑῆναι αὐτῷ ἔτι ἐνδιατριψαι ἐν τῷ
' ͵ ' 7 ,
βιῳ τούτῳ. ὅπως ἀναψυξῃ κατατρυφήῆσας ἐν τε-
^ 1 M » !
λείοις ἀγαϑόις" εἰ γὰρ μὴ οὕτως, ἀλλ᾽ ἔτι λει-
» ; 7 LO ' “
πὼν ἀπέλθοι, cuxett μὴ ὑπαρξῃ, οὕτω χατα-
, , A Vox 5 / Hi & cwn
gtpeQety εἰς τὸ μὴ Oy , ἀθαναᾶτος yop xa ἄνω-
€ H , i ^ ! , ^ ^
Àe9peg ἡ vy, ἀλλα τῷ μηχετι ἐν μετοχὴ τοῦ
» TD. x M Voc - 5
ὄντος ὑπάρχειν" τοῦτο γὰρ τὸ ἀληϑως εἰναι τυγ-
LI A Li EU ' ' [4
χάνει, τὸ μετέχειν τοῦ εἰρηχότος , ἐγὼ εἰμι ὁ
^ Li 305.9 L3 Li A i
ὧν" λεγομένων μὴ εἰναι τῶν ταὐυτὴν τὴν μετοχὴν
, , Li Y i] 7 » ν»»" i]
οὐχ ἐχόντων χατα TO λελεγμένον ἔν εὐχῇ πρὸς
A LI ^ ^ A t D 1
τὸν Sow μὴ παραδῷς τὸ σχήπτρον σοὺ τόϊς μὴ
4 ' ^v € LJ D 5
οὐσιν" t&vtng τῆς ὑπάρξεως μετασχέϊν ToS Ov ,
» i !» ^m ^ ^ Π] e
εὐχεται χαῖρον αὐτῷ δοθῆναι τοῦ ἀναψυξαι tn

, ^ s d? 5 n2 € 0.»
μετουσιᾳ τοῦ ὄντος. ἵν ἀληϑως υὑπαρξῃ.

v. Io.

B. f. 142. b-

7*4;
5. T. 144.

* ita cod.

v. 5.
B. f. 145.

v. 7.
9. f. 140.

, b. ! »
gux καὶ οἱ διαλογισμοὶ σοὺ

PSALMUS XXXIX.

:
M] T ,. e , ^
Y τῆς λέξεως μηδὲν δηλοῦσθαι ἐν τῇ ypa-

EM [ ' »* M ^
φῇ νομίζοντες λέγετε, ὡς ἂν πηλιξ * ἀγαθοῦ τυ-
x 5.» m , ^ LU 1 ! ^
χὸν ὃ ἐπι τῆς αἰσθητῆς πέτρας τοὺς πόδας τοῦ
"Yr ^c τ D
σώματος στὰς" οὕτως εὐχαριστεῖ τῷ τοῦτο δωρη-
/ m A M ^ !
σαμένῳ" ἡμέϊς δὲ φαμὲν ὅτι ὁ τῶν προειρημένων
͵ 1 ^ , A AS 3 »»€ ^
λαχχου xat πηλοῦ GmaAAeyeie , ἔπι τὴν ἀρραγῆ
E ἃ EI 1 - ! A
xat &mÀowntoy κατ᾽ ἀρετὴν τελειότητα ἰδρυνθεὶς
Ξ ͵ ^ 1 ͵
ἀπαγγέλλει τὰ προκείμενα" τῷ γὰρ οὕτω atavti
94 «À ! , ^ V M ! ^
ἐπὶ πέτραν, OwoÀcuÓci καὶ τὸ γχατευθυνεσθαι τὰ
! , ^ € i] / 7 LE Y
διαβήματα αὐτοῦ ὑπὸ χυρίου, διαβαίνοντος͵ ἀπὸ
, ^ i3 " ^ » * ,
χαχίας εἰς ἀρετὴν, καὶ ἀπὸ θνητῶν eig ἀθάνατα,
» A ἢ LE /
ἀλλὰ x«i χατὰ πᾶσαν τροχοπὴν.
2» 0^ ^ ΄ ^ ! '
Οἰκέῖον τῇ xouvotntt, toU. πνευματος" χαὶ τα-
S 1 €i» / , "A e A
χα ᾷἄσμα καινὸν ὁ "3ux06 ἐστι λογος" ὕμνος δὲ,
ϑεολογία.
7 ͵ 7, 8: i]
Ματαιότητας ἥγητεον λέγειν αὐτὸν τὰς βιω-
N ^ Ἁ L4 i ^ ^ ^
τικὰς σπουδὰς, uavixg δὲ ψευδεῖς τὰς ψευδεϊς
, 1
διδασκαλίας χαὶ ψευδοπροφητεῖας" σημειωτέον δὲ
΄ , M
ὅτι ὡς οὐσῶν ἀληϑινῶν μανιῶν τρροσεϑδηχεν τὸ
^m e 7 ! HI e
ψευδέϊς ταῖς μανιαις" vaya yap οἱ τροφητικῶς
L , ^ y , € A
χατεχόμενοι, ἀληθὴ ἔχουσιν μανίαν" ct O& ψευ-
, / -
δομάντεις., μανίαν ψευδή.
1 ^ 7 A e »
Διαλογισμοὺς θεου λέγει τοὺς, Ὧν οὕτως εἴπω,
, A ^ A / ^ 7, ἡ
ἐκλογισμοὺς τῶν. χατὰ πρόνοιαν Scu γινομένων"
r a A "" ^ ,
τούτοις οὖν φησιν τοῖς διαλογισμοὶς σου οὐχ EU-

ho. ^ ^ M / "s '
ρεϑειὴ τίς τῶν γενητῶν ομοιούμενος τὸ μήδενα

εἶναι τὸν γινώσχεντα γοὺν χυρίου. —Ta ϑαυμά-
ὅταν γάρ τις περὶ
βαθέος τινὸς διεξελθέϊν ἐθέλοι, τότε μᾶλλον ἀσα-
φέστερον εὑρήσει αὐτὸ Ὦ πρότερον" εἶπα γὰρ, σο-
φισϑήσομαι χαὶ αὐτοὺς ἐμαχρυνθη ἀπ᾿ ἐμοὺ μα-
χρὰν ὑπὲρ οὖν βαϑὺ βάϑος tig εὑρήσει
αὐτήν;
Τούτους δὲ τοὺς ςίχους &x προσώπου τοὺ σω-
τῆρος εἰρῆσθαι. ἢ πρὸς “Εβραίους ἐπιστολὴ φησὶ
λέγουσα" διὸ εἰσερχόμενος εἰς τὸν κόσμον λέγει"
ϑυσιαν χαὶ προσφορὰν οὐκ ἠϑελησὰς, Ἐν δὲ
BRUN por δίδωσιν ἀφορμὴν ὅλον τὸν ψαλ--

μὸν ὡς ἐχ προσώπου τοῦ σωτῆρος εἰρημένον νοξιν"

θέλημα δὲ λέγει πατρὸς, zaS ὃ ἦρε τὴν papa

/ € f M EA ^ !
τιαν τοῦ χόσμου τυθεὶς ὑπὲρ τῆς ἁπάντων ἅμαρ-

-ow , ^
£y ἀναχεφαλαιοῦσ at,

ὁμοούσιον εἶναι τὴν βουλευτικὴν ὑπὸς σιν τῇ

DIDYMI

tag ὡς ἂν ἀφέσεως γενομένης; σηγέτι χρεία τίς
ἦ τῆς περὶ ἁμαρτίας ϑυσίας. '
Κεφαλίδα βιβλίου πᾶσαν τὴν θεόπνευςον γρα-
φὴν νομικήν τε wot προφητικὴν λέγει" ἐν ταὔτῃ
γὰρ γέγραπται περι τῆς δεῦρο φοιτήσεως τοῦ σω-

^ ^I A Á e ᾽
τῇρος" χεφαλιδα δὲ εἶπεν διὰ τὸ τὴν πᾶσαν εἰς

5» ! el “Ἢ i LU
ἄνϑρωτσον γενέσθαι; ὅπως ποιῆσαι τὸ ϑέλημα

τοῦ χυριου βουληθῇ. ᾿Αχύλας δὲ xoi Συμμοαχος
δ ἴω , » D ι ͵ t
τὸ εἰλημμὰ φασιν" οὕτω ὃὲ τὰς ϑείας γραφας

' ι Ni 'I ὃ ^ ͵ Ἵ »t!
μέχρι καὶ σήμερον Ἰουόδαιοι χατασχευσΐζειν εἰω--

ϑασιν.

^

Σημειωτέον δὲ ὅτι τὸ συντρέχον βούλημα, ἐξ᾽

ἄλλου é ἑτέρῳ ϑελήματι, παραστάτιμον ἐστι τοῦ
04A yd T vd PEU »* , ^
sAcytog οὐσιᾷ. Kot τὸν νομὸν ccu ἐν μέσῳ τῆς

μου
1 ^ i
x«t πᾶς ὃὲε

/ » Kick e c - :
χοιλιας ἔγραψας αὐτὸν τῷ ἡγεμονιχῳ μου"
€ Ν A / M A
0 χατᾷ τὸν νόμον τὸν τνευματιχον

' E » λ ' » ^ 7 :
ποιωθεῖς, ἔχοι. ἂν τὸν Vop.cy ἐν τῇ χαρδιᾳ, τουτ-
΄ , ^ Pl ^ € ^ 5 SE SN. 31
ἔστιν ἐν τῇ ἕξει τῇ ἑαυτοῦ" ἐκ μεταφορᾶς δὲ

^ " ^ 3$ 7 AN M
τουτο εἰβῆχεν τῶν εὖ πέρι τινα διαχειμένων, AL

, 5 ᾽ / f ' ó :
ἐνὸον ἐφιεμένων ἐμβάλλειν τὸν ποϑούμενον: λέ-

D e ^ »! 1 B Y ἢ
γει tctyuy ὅτι πᾶσαν ἔχον σπουδὴν τὰς σὰς πλη-
£i LN MM 1 Y N ! ,
ρθουν ἐντολᾶς, xat χατο σὸν πσολιτευεσθαι θελημα"
“Ἢ N » ^ i * » -
ταῦτα ὃὲ ovte τῷ Δαυιὸ. cUte ἄλλῳ τινὶ τῶν
^ ς 7 L4 -Ὁ ! : D
προφητῶν: ἀρμόσει Aeyery* τοῦ νόμου χρατοῦντος,
€ ͵ ι ! Li (s ο
σλογαυτωματα χαὶ ϑυσιαι προσεφέροντο τῷ θεῷ’
€ V λ ! .3 M ! A ^
ὁ ὃὲ mpogntixog λόγος ἔχβαλων πᾶντα τὰ τοιαῦ-
3 i] Li ς
τα. τὴν λογικὴν ϑυσιαν ὑπέδειξεν,
Li € ΄ € /
Μεγαλη ἡ ἐκχλησια Ὁ €x. μεγάλων χαὶ τελείων

, , d , L 4
συμπληρουμένη , ἐν ἢ εὐαγγελίζεται δικαιοσύνην

λ 4. Ἃ ΄ 3 e y l 41} ἐν e), !
τὴν OX πιστεῶς Τησου" ἐγνῶ dé αὐτου ταυτὴν.

€ , -/ 1 Y 3 ͵ € ,

ὡς ἀποδεξάμενος τε χαὶ οἰχειούμενος" ὡς ἀδια--
! M ᾽ ! 93) Y / ,

στάτως δὲ ἀπαγγέλλων ἔφη. τὰ χείλη μοὺ co

μὴ χωλύσω.

Anci δὲ διὰ τούτων τὴν wat deni γενομένην

ἄφεσιν ἁμαρτιῶν" ἀλήθειαν δὲ τὴν ἀντιδιας ελ--

, ^ ^
λομενὴν τῇ ewig.
! Y ! Y RAS! LEE
Ὁ τὰ χαλὰ γινώσχων θεὸς, χαὶ τὴν TOU λε-

M 3! D ! , y; ! ͵
γοντος ἔγνω uiii Meer αὐτὴν.

Πολλὴν συναγωγὴν τὴν ἀπὸ πάντων. ἐθνῶν Y ἯΙ,

οὐνηγρένην λέγει, ἐν fj τὸν ἔλεον τοῦ θεοῦ xat,
τὴν ἀλήϑειαν μετὰ παῤῥησίας ἐπαγγέλλων qn-

3, A] A A ET
Εστι δὲ τὸ τον σωτῆρα

€

v.
B.

. 8.
B.. f. 46.

10.
f. 146. |

f. 146. |

Ve “κα΄ τς, "τ

EV v.s
B. f. 149. b.

IN
A Y , CA uU " LES A]
ci μὴ χξαρυφέναι ἀντ χαὶ TO ἔλεον μὲν
5» ^ M t » ,
ἐσαγγέλλει.. δηλῶν τὴν χατ᾽ ἔλεον γινομένην
^ LU K H
ἄφεσιν ἁμαρτιῶν" ἀχηθειαν ὃὲ, τὴν ἀντιδιας ελ-
- Li ^ ^
λομενὴν tf) σχίᾷ.
ΕΣ Y Li € i] » , 4
Ἐπεὶ μονοπρόσωπος ὁ ψαλμος “ὧν ἀπο Χρι-
e LI € ' i] A 3 ' ^
στοῦ λεγεταὶ. ρητεον xat πρὸς τοὺς μόνον σῶμα
' A ' , 3 Li ^
πεφορεχεναι τὸν χυριον λέγοντας, χρωμένους tQ,
^ M , V H €
τὸ σῶμα δὲ χατηρτίσω pot, ὅτι xat ψυχὴν ὁμο-
^ oy ^ ^ As ὃ * "7
Aey& ἔχειν ἣν ζητοῦσιν ἀνωλεθριον οὑσαν ἐξάραι
' , ' ὰ A
ci τούτῳ ἐσφαλμενως νομιζοντες" οὺς xat αἰσχυν-
^ A] , Bax i
ϑῆναι ἔχεται" ὥσπερ δὲ ci σπεύδοντες ἐπὶ τὴν
ε Σ M P A m » 4
ἀρετὴν, ἐντολὴν ἔχουσιν μὴ στραφῆναι εἴς τὰ
"SÉ 59. i ^ ef € * i
ὀπίσω. ὀλέθριον yap τοῦτο. οὕτως οὗ προς τὰ
, ' , I!
χαχὰ ἐπειγόμενοι , σπευδέτωσαν ἀποστρέφεσθαι
» δὲν ὟΝ ᾽ M b LES t Ἔ
εἰς τὰ ὀπισω, ἀϑετοῦντες τὴν φαυλὴν πρόθεσιν
Li ' b ' v » , » ^
τότε yap xat τὸ ἐξ αἰσθήσεως αἰσχυνθῆναι

͵

4
€ GCcUGUV.

PSALMUS XL.

H à; Fg ta" eua
utpat mcynpa ἢ τῆς χρίσεως δυναται, ἐν ἣ τὸν
3 ͵ 3 - ς i erg , '
ἐλεήσαντα. ἐλεῶν ὁ Θεὸς , puecot πάσης χολα-
4 ^Y ^ ^ e. ἃ ᾿ ! φυτά
σεως" τάχα ὃὲ xat πᾶς ὁ ἐνεστήχως Dog, ἡμε-
E A M 3 cd Α 35:9 . Δ.) '
px ἐστιν πονηρὰ, ἐν Ἢ καὶ αὐτῇ ῥνεται wuptog
3 ^ LI
ἀπὸ τῶν TtptEO tiv tO.
! » V ι , A A ᾿ ^ Lad
Ζωσει αὑτὸν τὴν ἀληϑινὴν ζωὴν ἐν τῇ y"
^ ' / iy 3 V
τῶν cpactey.— Ov παραδιδοται 06€ εἰς ψυχᾶς
ἐχϑρῶν αὐτοῦ ὁ χωλυῆμενος εἰναι τοιοῦτος.
3 7 τ ! e ͵ V ^
Ex τούτων pavzavouty Ott νόσος xat τρῶσις
^ [1 7
ψυχῆς ἁμαρτία. mu
Τὰ ^U Ep ᾿ ^3 2 € Li : 2 ^ Y Lad
« Q .E$nG “υριῶὼς ἀρμοόττεῖν τοις τέρι τοῦ
, ^ ^. y , L A Y
πάϑους toU σωτῆρος λογοις παντὲες φασιν" τὸ O6
, Ly ' D.
ἥμαρτον Got, ὅτι εἰς τοὺς σοὺς ὦ δεσποται πεπα-
͵ L4 ^ Uu ς. ὃν € € ΄
ρῴνηχα νόμους" πᾶσα γὰρ ἡμῶν ἡ ἁμαρτια κα-
^ !
ταφωρᾶται τοιαυτ-
3 t ^ €» A ^ ^ , '
Εξω τοῦ. σωτῆρος xat τῆς τῶν ἀποστόλων
7] « d ' £5 , . 5 e
χαταστάσεως "9n γενόμενος ὁ Ιουδας, ἀφ cv
4, e i ͵ , H
προέθετο προδοῦναι τὸν διδασγαλον , εἰσιὼν προσ-
^ € » y AMT. , , ,
ποιητῶς ὡς ἂν ἔτι ἀπόστολος, μάτην ἐλάλει,

Li / M ^
ῥαβθὶν xai διδασχαλον προσαγορεύων τὸν Ἰησοῦν,

^. € 05 Li !
, τῆς χαρδιας αὐτοῦ ἀνομίαν συναγουσης" βαλόντος

γὰρ τοῦ διαβόλου εἰς τὴν χαρδίαν αὐτοῦ φιλο-

' b A ^ M
χρηματίαν , ἐπισυνήγαγε xat τὸ προδοῦναι τὸν

C ^ Ὁ ^ eS / '
[ησοῦν" οὗτος ὃὲ xat ἐκπορευόμενος) τουτεστιν

f

PSALMUM:

XXXIX-XL. 22Íf

E" ' ^ 3 ^ r ' Eu
ἔξω γενόμενος τῆς Ἰησοῦ μαθητείας, ἐλάλει ἐπὶ
4 ἵ ^ , L] ^ ^ :

τὸ αὐτο TOig Φαρισαιεις χατὰ τοῦ σωτῆρος" xat
» "m Ξ 4 i] ἃ ^ ! ^
ἐπεὶ λάθρα συνετιϑεντο τὸ περι τῆς δόσεως τῶν

͵ , ͵ 3 » 1 3 '
τριάχοντοῖ ἀργυριων , xaT αὑτὸν ἐψιϑυριζον ..

- τὸ γὰρ ψιϑυρίζειν, ἀποῤρησίαστον φϑέγμα" ἐλὸ-

! M ^ “ uU ^ '
γισαντο 06 xoxz , περιβαλέϊν τὸν σωτῆρα θανάτῳ
Li / ' ^ E
θιανοουμενοι, λόγον παράνομον χατέθεντο χατ᾽ αὐ-
^ M M U LH ! xd ^
του" τὸ γὰρ ἀγοράζειν καὶ πιπράσχειν atu ἀθῶον,
" ͵ 5 :
παρανόμου guys h*ng ἔργον.
ἐχ-
á b
727p

*
Zt

' EET * € € M
Θαυμαστον οὐδὲν, ép&b ὁ σωτύρ,, εἰ οἱ
᾽ , ^ -“ Li
ὥροι μου χατέϑεντο xaT ἐμεῦ τοιαῦτα" xat

ς » ^ 8 »ἡδ' € , ͵
0 ἄνθρωπος τῆς εἰρήνης ὃ εἰρηνευων ct,
M «ιν ᾽ ^ » δὲ mu YI 3» 9 ^
τὴν ὑπὲρ ἐμοῦ εἰρήνην σπουδάζων, ἐφ᾽ ᾧ xat
ΕΣ

^ , , » v LI
ϑαρσῆσαι ἐλπισαντα ἐπ αὐτὸν συνέβαινον .. .
« Li I V , LI ^ ^
ομοδιαιτὸς pot γὰρ τυγχάνων, χαὶ τῶν αὐτῶν
€. m ͵ ^ A λ 3
αἀλῶν μεταλαυβανων, μᾶλλον δὲ τοὺς ἐμοὺς ἀῤ-
? δ΄ Ec 5» X U , 7
τοὺς £8 00V , £O ἐμὲ τὴν πτέρναν πολεμίως
, ' ; , "m -“ € 7, 4 »
Émfpty , φάσχων δολερῶς. χαῖρε ῥαββί" χαὶ εἴ
3, ΄ * ^
τι ἀλλο τυανουργευοόμενος tiGtv* σαφῶς τεῖνυν
* ^ i] ^ Li i] 3 ^
ἐνταῦσϑα περι τοῦ ᾿[εὐδα φησιν ἔν τοῖς πρὸ του-
3 ' A δ ^ L
τοῦ ἐπιχεχαλυμμένως περὶ αὐτοῦ διηγούμενος.
i - 5 7. 7 , A € ΠΡ» - '
Διὰ τοῦ ἀντεισαξαι μοι ἀντι τοῦ ἀποβλῆθεν-
«“ A i] A f !
τος ἕτερον λαὸν. vat &vzt Ιουδα Ματθίαν" ἐλλὰ
Ma SE 1 , / » “Ψ
xat ἀνάςησον Ut ὅπως ἀνταποδώσω αὐτεὶς τῆς
, , C Y ^ , ^ Ψ
ἀνταποδώσεως πρὸς γαλεῦ αὐτεῖς γενησομένης.
, / ! 2 et b . ,
Ευλογούυμενος μὲν ἔστιν ὅταν ὡσιν οἱ, toÀc-
ἧς, ᾽ V i , "Ὁ Ἢ ^ 5».
γοῦντες" εὐλογητὸς ὃε τουτέστιν ἄξιος τοῦ εὐλο-
^ 3 , 3. ^ ^d m 8 Y 53
γεῖσθαι αἰωνίως εὐλογητοῦ τοῦ Θεοῦ Ἰσραηλ ὃν-
7 X 1 / E]
tog ἐτεευχεταὶ T2 γένοιτο. γένοιτο" cux ὅτι ἡ
, i] , i] i: M m e 38 Y
εὐχῇ, εὐλογητὸν. τὸν θεὸν ποιεῖ" ὥσπερ οὐδὲ τὸ
ΝΜ ^ [3 ^ [4 Lj € ? A ^ Li
ὄνομα τοῦ ϑεοῦ ἀγιαζει Ἢ εὐχὴ τῶν. λεγόντων
€ D Mx dd » Y ᾿ L
ἁγιασθήτω τὸ ὀνέμα σου" εἴρηται O6 περι τεὺ-

τῶν ἐν dva pate.
PSALMUS XLI.

-^ bow € E i] 7 A
la de cav ct vit Κορε τεταγμένοι μετὰ
» i-e . A EZ ᾿ ὰ
ἄλλων εἰς τὸ ἀδειν τοὺς ϑείευς ψαλμοὺς,, cuc
xut Ocpc- 3? hmi TO ως
xat QOcUs Ἢ γραφὴ xaÀet, ὧν xot τὰ ὀνόματα
, /, e “" ^
φέρεται ἐν παραλειπομέναις" εὗτοι οὖν Ol τρεῖς
LI » ^M δὲ A ^ . ^e ' '
τῷ αὐτῷ vot xat τῇ ἀντὴ γνώμῃ χατηρτισμένοι.
€ ͵7 ^ A Li ! »t e
ενωϑέντες τῳ πέρι moyca συμφώνως ἔχειν.) ἐνῖ-
E Li , ^ 7 ^ "m /, á
χῶς τῶ tV τῷ προχειμένῳ Ψαλμῷ πτοροφεέρενται

,
1€».

v. 10.
lbid.

V. 14.

B. f. 151. h.

ψ, 9.
A. f. 210. b.
B. f. 156.

v. 2.
P. f. 152. b.

v. 4.
B. f. 183. b.

222
, LN M $07 δ...» "4
Oc« πηγὴ ὃ πατὺρ εἰπῶν, ἐμὲ ἐγχατέλιπον
4 E ^ AE ' AU M ὦ
πηγὴν ὕδατος ζῶντος" vat ὃ σωτὴρ περι οὗ εἴ-
4 ! 1 ' ^
ρῆται πρὸς τινα) ἐγκατέλιπες τὴν πηγὴν τῆς
; A Y - 1 "o» !
σοφίας" xat τὸ ἅγιον πνεῦμα ὑπερ cu ἀπηγγελ--
' A ὰ p o?" , , ^" og WM o0» VN 7
τῶι t0, ὃς δ᾽ ἂν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος cU ἐγὼ δω-
» Ὁ ͵ , 5 m 3 uw 3
c0 αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγὴ ὕδατος ἀλ-
͵ , A 33 /, i] Ἃ t
λομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον: τάχα δὲ xai πᾶσα
! M Y ' P
ϑεοόπνευστος γραφὴ, πηγαὶ σωτριοι τυγχανου-
^ 37 ' ^s ,
σιν" ὁμοιοῦται οὖν d πρόϑεσις τοῦ σπούδαιου
^ Wi ᾿ ^ ' Y 1 ^ AM
πρὸς τὸν S0» , tQ πρὸς τὰς πηγᾶς τῶν voa-
4 ^ 5 ' A 3 L] χὰ , ^
των Go3Q τῆς 6Àagcw xot EGEL οἰδεν ἕν τῷ
iu 4 $74
παρόντι βίῳ δύ ἐσοττρου τροσβαλλοντα αὐτὸν
m e e ' iU ' ,
τῷ Se, τοῦ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον cmoxet-
» 1 1 “ 3, P ^
μένου εἰς τὰ μετά ταῦτα. εὐχετάι ἐνστῆναι
t » à 3 A 3 ἢ e Π] ^
χαιρὸν , xaU ὃν ἐλθὼν ὀφθείη τῷ mpocomo τοῦ
^ V y 3! 0 D / / c
Θεοῦ" καὶ ἔτι ἐσεί σχιᾶὰν καθόλου περιέχων ὁ
! " » a , G^, 2 A ἀμ:
γόμος τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ἔστιν xat αἱ &op-
ὰ x M U ^ '
ταὶ xaÜ ἃς ὠπτάνετο τὰ ἀρσενικὰ τῷ προσώπῳ
^ ^m 1 M ͵] ? D
τοῦ Sov , σχιὰ wat συμβολὰ εἰσιν μελλουσῶν
- 9) , e i] , i]
ἑορτῶν , εὔχεται ἐλθεῖν εἰς τὰς τυνευματιχᾶς
αὐ ͵ , m ^ ! E"
ἑορτὰς, ὅπως; τελείως ὀφθῇ τῷ προσώπῳ τοῦ
^ €. 9 , e $$ ^
Θεοῦ" οὐχ ἑτέρου τυγχάνοντος τῆς εἰχονος τοῦ
m^ ^ E !
Seou τοῦ ἀορατου-
s! M ^ ' » i]
'H ἔλαφος τὸ ζῷον πολεμίως ἔχουσα τρὸς
Ui Δ.» / , A » ^
τοὺς ὄφεις xat ἐσθίειν αὐτοὺς, εἴ ποτε φαγοῦσα
5 4 ^ ᾽ ! m , "ns , LT
ἀπὸ τοῦ Oujeug φλέγοιτο τοῦ ἐγγινομένου ἀπὸ
^ eS f 34] € ^ ^ Y ^
τοῦ ἰοὺ ὧν ἔφαγεν ἑρπετῶν, ζητές δια σπουδῆς
1 «νυ» δι ἪΝ δ τ Α A Τὴ M 3
πηγὰς ὑδάτων. ἐπὶ τὸ ἀχέσασθαι τὸ διψος" εἰ--
^ M , ' / ,ὕ
ci δὲ λέγοντες ὅτι xou ἐσοπτρισασϑθαι ϑέλουσα
5» “ν᾿ p] 3 ! A A «y »
ἐν tOig ὕδασιν, ἰχνεῦει τὰς πηγᾶς , ὅπως ἰδῃ
i] 1 M ? i] , ^
τὸν περὶ αὐτὴν γενόμενον μολυσμὸν Ex τοῦ αἵ-
ὅν (δι , 1 ' Xs
ματος τῶν ὄφεων, ty ἀπονιίψηται αὐτον" ἐν yop
^ ! A 5» , ,
tQ σπαραάττεσϑαι τοὺς ὄφεις, ἀποσειομενοι ῥαν-
΄ 3 & ν Y y hri MES (Qu) L
τίζουσιν εἰς αὐτὴν τὸ ἰδιὸν αἷμα" x«t ὁ ἅγιος
p ^ V 5, A ! A
οὖν ἀναιρῶν τοὺς ὄφεις χαὶ Gxopgicue , χαϑὼς
9] « LAS M t? / E 1 i] , ^
ἔσχεν vago Ἰησοῦ ἐξουσιαν ἄλλα xat ἐχδικῶν
em M M » 3) !
πᾶσαν παραχοὴν ) πνευματιχὸς ὧν ἔλαφος, σπεὺ-
3 ͵ “ A €$4 !
δει ἀνιχνεύειν Stag πηγὰς ὑδάτων.
M d Lj , ἄν UN : ;
Ὁ μὴ μάτην δαχρυων ἀλλ᾽ ἀπὸ διαθέσεως,
E 1 “ - » δὰ V !
τῷ ὑπερ ἀρετῆς πονεῖν. ἐχέϊνος τὰ δαχρυα αὐ-
e€ κ΄ [4 ; ' ^
τοῦ ἄρτου δικὴν τραφήσεται., οὐκ “ἐν tlg ἀνετι-

NERA

“ὦ, ! ὰ e^ , M 3 5 D
χόϊς μόνοις, ἃ Ἡμέραν χαλέι, ἀλλὰ καὶ ἐν τόϊς

5

περιστατικόῖς, ἃ νυχτα ὀνομάζει.

DIDYMI

' , X [4 ^e j
Τελείου δ᾽ ἐστὶν τὸ δύνασθαι τοῦτο λέγειν".

, Ko M ^ , , c
ἐπείπερ ὁ ἀτελὴς, ταραχῆς ἐμπιμπλάμενος ὑπὸ

^ 5 ! 5», M ^N
"τῶν ἔξωθεν vapattovtoy , ἔξω τὴν ἑαυτοῦ ψυ-

LR " “39 D NS f ^
χὴν ἐκχέϊ ἀσχημονῶν χαὶ ἐλεγχόμενος παρὰ τόϊς

es , ^ “ὦ, ^ A Φ
G&cty , διὰ τε τῆς φωνῆς αὐτῆς, χαὶ Ot ὧν

, , LY ^ 3
Ὡροφερέεται λογων τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν «uo2yv-.

νων, '
€ A Ui , /, / N
Ot περὶ Gayta. ἡἠσατημένοι σφάλλονται χαὶ
i] LU ͵ V LU , ͵ 5 E]
περὶ TO vopibe τὸν Zeoy ἐν τόπῳ εἰναι" ὀνει--
δί ^ ! ^ 5 c /
ἰζοντες γοῦν λέγουσιν, ποῦ &gty ὁ θεός Gcuj—
i ^ ^ E] ͵ ' - ͵ ͵
Meza γὰρ τῆς ἐπιθυμιας ταυτης. ἐσέτεινέ pa
U , ! 1 1 , /, M LN
τὴν ἀθυμιαν xat τὸ ὀνειδίζεσθαι παρὰ τῶν χατ-
' ' » ^ hw Nos
ἐχόντων ὡς οὐχ ὄντος τοῦ βοηθοῦντος" xau πρὸς
' € ͵ ^ / freno
τούτοις Ἢ μνήμη τῶν ἐπιτελουμένων ἐν τόϊς τό-
3 Li I ? MET. M A ^
ποις ἐχείνοις εἰς θεραπείαν σήν" τὸ δὲ, ταῦτα
, / 3.795 &» 2 M '
ἐμνήσθην x«i ἐξέχεα ἔτ ἐμὲ τὴν ψυχὴν μευ,
ON 9.» δὶ ^ » ͵ !
ἄντι τοῦ ἀπὸ τῆς ἀϑυμίας. διελυόμην.

H , 5» ^ ^ e '
Et γενοιμὴν ἐν τῇ yn τοῦ Ιορδάνου, τουτέ--

, , Li vo c ! ' 4
στιν εἰ ἀξιωϑείην τοῦ ἄγιου βαπτίσματος ὁ. τὸ;

H ' ! Y 1
τηνιχαδε σου uyncÜncouar διερμηνεύουσι OE xat ᾿

LI M «Ὁ» ! c mre ὸ
τὸ Ἕρμωνιειμ.. 6006 Avywcv, ὡς τοῦ ἅγιου βαπ-
€ «SV e ^ 2 “»
τισματος 606» αὐτόϊς ἀνοιγνῦντος φωτισμοῦ χαὶ
^ ^ ^ M ,
αὐγῆς τῆς εἰς νοῦν xat χαρδιαν.

! e^ ^ ^
Καταῤῥακται τοῦ Θεοῦ οἱ περὶ αὐτοῦ βαϑύ-

- ΄ * € ^ ^ c -» '
τατοι Àoyot , Ἢ οἱ Sttot, GpoQT.ta* ἢ τοῦ τοι-

^ ' 3 ,
γυν Ἰησοῦ διδασκαλία. ἄβυσσος οὖσα, ἐπιχα-
λεῖται τὴν ἄβυσσον ἐκ τῆς παλαιᾶς γραφῆς" τᾶ-
lU A M i Li !
χα ὃὲ καὶ ἐπεὶ τὰ χριματα ἕτερων εἴρηται χρι-
^ 5 ! , ^
μάτων, χἀχέϊνα ἄλλων πάντων ἀπὸ τοῦ λόγου
e ^ L3 ἜΝ !
του ϑεου, ὃ εἴρηται μιάρον" ὄρος γὰρ μέγα.
' € N / ess lj M 9. ἃ Er
φησιν. ὁ θεὸς Àcycos* ὄρος δὲ μικρὸν Ot ἣν ὑπε-

͵ "ELI , € x L
μεινεν ἐϑελουσιον χένωσιν δ᾽ ἡμᾶς. Πάντες εἰ

΄ V A ' / » 0x LETS
. μετεωρισμοῖ σου χαὶ τὰ χυματὰ σοὺ Em. ἐμὲ διῆλ-

Scy ϑαλάττης τροτσιχῶς ὄντος τοῦ ἀνθρωσίνου
βίου, ὁ μὴ ναυαγῶν ἐν αὐτῇ, ἀλλὰ κατ᾽ ὁρ-
Scy πλίων, πεῖραν τρικυμιῶν χαὶ τῶν ἀπὸ χει-
μῶνος τῆς θαλάττης ἔχων, ἐπὶ τὸν λιμένα τῆς
σωτηρίας ἐλθὼν ἐρέϊ τὸν στίχον" οὐ γὰρ εἴτεν
ἐπ ἐμὲ διέρχονται, ἀλλὰ διῆλθεν.
Παῤῥησιαζομένου E φωνή" à γὰρ λέγων ; διὰ
τί μου ἐπελάθου, ϑαῤῥέϊ μηδὲν πεποιηχὼς,, Oi
ἃ ἐπιλανθάνεται θεός" xai ἐπεὶ ἐχθλίβοντος ἐχ-

^» ͵ . , ὃ ' [
Spo), σχυϑρωσάζων mcpeuopot , τουνϑάνομαι τι

B. f. 155.

b

B. f. 155. b.

"Ws. H.
A. f. 218.
B. f. 156.

Y.2.
P. f. 157. b.

τὰ

2 acastin. die

IN
1 » ' wo , 2» , ^ » , !
τὸ αἴτιον τούτου" ly εἰ ἐξ ἐμοῦ ctn , ἀναιρήσω
! 7 ! U 4, 4
διὰ μετανείας αὐτὸ πᾶντες yap διειλήφαμεν περι
^ ^ / * i] i] /
θεοῦ φανερῶς , ὡς ἐλεήμονος" εἰ xat μὴ πᾶντες
€ ^ ^ , ^e λά HJ M] T 3: 2) ?
ὁρῶμεν πῶς ἐλεέϊ πελλάχις γὰρ τὰ κατὰ ελεη-
^ ' ui ss 2 ,
μεσύνην αὐτοῦ γινόμενα τῷ ἐπίπονα εἰναι, οὐχ
' Ac oW 5 ! 3:
ἡδέως ἔχοντες, οὐδ᾽ ἔλεον “εἰναι νομιζομεν" xat
m /, , » , i]
διὰ τοῦτο λέγομεν. ἵνα tt μου ἐπελάθου; ὁ δὲ
δὲν 9 τε! ?

d λ A el ^ 4» ' [i 9 A
ἱείληφως ὅτε mày ὃ ἐπαγαγῃ o Θεὸς , συμφε
, ZB ͵ γ8572ὰὰ ^ ^v 3 i]
ρόντως ἐπάγει. οὐδὲν ἐρέϊ τοιουτὸν , εἰ μὴ τὴν

μετάνοιαν ξαυτοῦ πραγματευόμενος.

» m SN ^ ^ ^ 7 i] i]
Οστᾶ 06 ψυχῆς δια τῶν προαγόντων vat τὰ
Y 90^ 1 A /
εὔτονα αὐτῆς δόγματα καὶ αἱ δυνάμεις" εἴρηνται"
» M 5 / ͵ ELLA ^ L3
ἐπεὶ οὖν λαμβάνει πολλάχις vno δεινῶν σοφιςῶν
A m πὰ ^ , L [1 E D
χκαταϑλασϑαι τὰ ὀστῷ, ὀνειδιζουσιν οἱ ἀπατεῶ-
, » / » ^A 93 Δα ΄

v&c , cux ἀλλα λέγοντες Ἢ ποὺ ἐστιν ὃ θεὸς σου;

2 ἂν ^v 1 ^ , ^ E
ἐφ᾽ ᾧ ηὐχέϊς λέγων τῇ σοφίᾳ αὐτοῦ πεπαιδεῦσθαι"
ΕῚ i] ἃ ^ I ^ , i] i] € ^
ἀλλὰ xat περὶ τούτου τεῦ παθεὺυς πρὸς τὴν εαυτοῦ
A ' LA ej , ͵ X
ψυχὴν διαλέγεται φασχων᾽ ἵνα tt περιλυπος εἰ:

, ' Ἁ » A , Li
ἐλαίσας γὰρ ἐπὶ χύριον ἐξομολόγησαι" πάντως
M , , M ' 3 ^ 3 »
γὰρ ἐπιλάμψει σοι τὸ πρόσωπον αὐτοῦ, οὐκ ἀλλο
ν᾿ ^ » I € » £ 1 , e 5 '
ον τῆς ἀληθειας, ὡς ἐχοντὰ σὲ τὴν Ex θεοῦ ἀλη-
͵ ! L] / -

θξιαν λύειν δύνασθαι τὰς ἀπάτας τῶν χαταθλα-

σόντων τὰ προχείμενά σου ἐστᾶ.
PSALMUS XLII.

A ' m D '
ἡ Μ' πρόσωπον τοῦ σωτῆρος παρεισήγαγεν λέ-
E M ' Lupus ^ Nos
γεν πρὸς τὸν πατέρα τὰ ἐν τῷ ψαλμῷ" καὶ ἐθ-
uj , λ ,
νος μὲν οὐχ ὅσιον. τοὺς Ἰουδαίους ὀνεμάξον"
M A ᾿ Ln , , ,
ἄδιχον δὲ wai δόλιον. τὸν Ἰούδαν" ἀλλ᾽ οὐχ ἐδυ-
' , € €» o M , ^
νὴ συναρμόσαι τοῖς ἑξῆς τὰ λεγόμενα" πῶς
' et 5 ὌΝ / HA 4 n
γὰρ coy τε ἣν αὐτὸν λέγειν, ἐξαπόστειλον τὸ

^ V M , , / i 3 Co^

φῶς ccv, χαὶ τὴν ἀληθειᾶν σου, xat τὰ ἐξῆς;
M

"Eos

$€/ 56 Y € A ^ , ! »
ἀλήθεια εἰναι φησιν, οἱ πρὸ τῆς ἐπιδημιας &y-

» (^ e. H ' D » v ^
φῶς ἀληθινὸν ὁ σωτὴρ xxt αὐτὸς ἡ

, ^ /, ' ,
θρωποι ἐκ τῶν προφητευομένων μαθόντες ὡς ἐπι-
! Y ^ ' 5! ^ eo
λάμψει τὸ φῶς xat 4 ἀληθεια τοῦ θεοῦ, παρε-
͵ , ^ Hi ^ Li 4
χάλουν ἀποσταλῆναι διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως TO

^- A M , ' ^
φῶς καὶ τὴν ἀληθειαν , ὅπως ὁδηγηθῶσιν ὑπ᾽ αὐὖ-

^ 9, M. s ^ gy M V ^ '
τῶν ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ ἅγιον. τὸν περὶ τῆς τριάδος
€ ! ' rL! 4 , , /
ὑψηλοτερὸν λόγον) xat τὰς Φιωνιους Gxnyae*

, “ M M ^ b , Kam. B 355. τὸ
οὐχ ἕτερον ὃὲ to φῶς τῆς ἀληθείας xa- εὑσίαν"

y? ͵ L , € ^ ^ «" , 9; 18
&ugotepa.yXp ἐστιν ὁ τοῦ Θεοῦ νιὸς ἀλλ ἐπι-

PSALMUM XLI.

XLI. XLIII. 223

Fr 7 € ^ ^ A / LES
cut μόνη" ἢ yap, σκιᾶς καὶ ψεύδους ἐλευϑε-
^ € b] ' 2; n ͵ ^ »
pé ὃξ, πλάνης xat ἀγνοίας φῶς ἐστιν.
U , , ? 7 Ν ς A
To εἰσελεύσομαι co παρέργως &pntav ὃ yao
f » ^ ^
ἀπὸ τοῦ αἰσθητοῦ ϑυσιαστηρίου φαντασίαν τοῦ

i “ ι " ' SNC ' Y
νοητοῦ Ae[jew , εἴσεισιν πρὸς αὐτὸν τὸν ϑεὸν

ἀρράτως ἐπ᾿ αὐτῷ ἀναφέρων ϑυσίας.
PSALMUS ΧΠΠΠ.

0. δὲ διαβάλλοντες ὡς οὐκ ἀχριβὴ

^ , ' 1l A 3 3 rj » Ὁ .» 4
Ὧν φασι" τίνι εἰχον ἀχούειν Ἢ τοῖς ὦσιν:
qn» 9 3

τὴν γρα-

ΕἸ ^ € 3 ^ *4. 5 , ui e ν Á
οἰγνοοῦντες, ὡς οὐ κοινόϊς ὠσὶν ἀλλα TOig ἀνθρώ-
Ἁ ^ 3 ^ i] ἃ
πὼν φησιν ὅσοι λογικῶς ἀχροωνται" ὥσει καὶ
δ. i ͵ 1 λ ^ ^
μουσικοὶ ἀνὸρες μαθήματα μουσικὰ τόϊς τῶν ucu-
n px 1 AC , Y «
σιχῶν Got) ταρεδιδοσαν" οτσδιον ἐστιν T0, ὁ
» 3 , / , ! 4, ^ '
ἔχων ὦτα ἀχούειν ἀκουέτω" λέγοις δ᾽ ἂν πᾶτε-
M i A /
ρᾶς xai τοὺς χατὰ παίδευσιν,

' i] * ^ Y
Καχωώσας τοὺς 6x περιτομῆς λαοὺς ὃ S'tog,

* dod E] ^ € LS e ' L , ,
ἐξεβαλεν ἐκ τῆς ἱερᾶς τοῦ νομοῦ παιδεύσεως" οὐ

H Y ͵ 4 € "ho ^ , ^
yop. δὲ πολέμου νικήσαντες οἱ ἀπὸ τῶν ἐθνῶν
! ! * » ΕΣ
πιστεύσαντες ἐχληρονομησαν τὴν ἔναγχος εἰρη-
Li ^ »"νὶ € , » te E »
μένην γῆν" οὐδὲ ὁ βραχίων αὐτῶν ἔσωσὲν «u-
M
χάριτι γὰρ
σῆς δεξιᾶς

τοὺς. τουτέστιν ἡ ἐργασία αὐτῶν"
τὴν σωτηρίαν ἐσχήχασιν ὑπὸ τῆς
χαὶ τοῦ βραχίονος, τευτέςι τοῦ μονογενοῦς υἱοῦ"
φωτισμὸς δὲ ὁ φωτίζων πρόσωπόν σου τυγχά--
ycw* ὅτι ηὐδόγησας ἐν αὐτδὶς τοῦ σῶσαι αὐτοὺς
τῇ χάριτι, οὐκ ἐξ ἔργων αὐτῶν. ἵνα μὴ καυ-
χήσονται. |

Τὰς τοῦ Ἰακὼβ σωτηρίας τοῦ πτερνίζοντος
τὰ φαῦλα χαϑ᾽ ἃ σώζεται. ἐντέλλεται ὃ ϑεὸς
τόϊς ἁγίοις πνευμασιν , τόϊς εἰς διαχονίαν ἀπο-
ςελλομένοις διὰ τοὺς μέλλοντας χληρονομέϊν σω-
τηρίαν.

Κέρατα δε τξϊς ἁγίοις xot αἱ τοῦ Χριστοῦ

. ' $2: ἃ ΕἸ ^ V , λ » ^
δυνάμεις εἰσὶν. x43 ἃς τοὺς ἐχϑρους αὐτῶν

, M A ͵ M ^ ᾿ ,
χερατιζουσιν" διο xai πᾶαντα τὰ ζῶα τὰ χερᾶσι
͵7 ^ » ΝΜ ΣΑΙ, i] ^ V
χρώμενα χαϑαρα ὄντα, Ἢ ἔπι τὸν θέϊον βωμὸν

, , * Hi ^ / "T ^ ,
&nayecot, Ἢ τροφὴ τῇ μέριθι τοῦ θεοῦ τυγχάνει.
A , 5 "m ^ Α͂» ^
Ὅλην τὴν ἡμεραν ἐν τῷ Seo εἰσεν ζωὴν.
' V CUL N ' 6b: 4 ^
ἥτις συνεςηκεν ἀπὸ ἀπαθείας xat γνώσεως θεοῦ.
, ^ € i] » 3 “ E] ͵ »
Απωθειται o θεὸς «9 ἑαυτοῦ οὐ πάντως Ot
€ r * Hi ἃ » ὰ 2" d.
ἁμαρτίας. ἀλλὰ xat δὶ ἄλλας ἃς εἰδὲν αὐτος
π΄ Ψ Ψ MA S: , M aw 3, ,
αἰτιας" οὐ πᾶς δὲ ὁ εἰς τὰ ὀπισω αποστρεφο-

-

E

«4

v

y.
1b

. “-
Dr

ὦ

T

Eun d

6.
id.

159.

z9
ek

v. .
B. f. 102.

Υ. 17.
B. f. 162.

v. I8.
B. f. 162.

. I2.

994

^ ^ £ «t []
μενος Ψεχτῶς τοῦτο ὑφισταται" εἰ γὰρ tig τὰ
^ LU M ! , ^ ὃ x
φαῦλα xava)wmow , μαχρᾶν φύγοι ἀποχωρῶν ἀπ
2, m. e , N δ T i] $9.4
αὐτῶν. οὗτος εἰς τὰ ὀπίσω ςραφείς ἐφ ἃ xa-
$t ' Li ! 1
ταλέλοιπεν , ὀλεϑρῳ περιπίστει" εἰ δὲ τις τὴν
e , M 3 V ' "
Σιὼν τουτέςι τὴν ἀρετὴν χαταλειψας,, ἐπείγοιτο
3. A 4 / ^ / »
ἐπὶ τὴν χαχίαν, Βαβυλῶνα χαλουμένην. ἀποςρε-
Wa 2d ' , I D
φόμενος εἰς τὰ ὀπίσω, μαχαριον ἀναδέχεται πρα-
A i L4 ! V UJ
γμα πλὴν ot τὰ προχείμενα λέγοντες ἐπεὶ παρὰ
^ 3 Lad I xs. AP ᾽
τόϊς ἐχϑροις γεγόνασιν, εἰς τὰ omigm ἀποςρα-
' M /
φέντες Ψελτοι περιέπεσον.
3 Lj € m r e M »!
᾿ Ἔσικασιν oct ταῦτα λέγοντες ἀγιοι τινες Ov-
Ι »Ἥ € 7 AE
τες, παρασλησίως τῷ ὡς πρόβατον tmt σφα-
A 3 / ! € Li Ι!
γὴν ἀγομένῳ δεδόσθαι, ὡς προβατα βρώσεως τρο-
e 3 ! LU , V
φὴ γινόμενοι τόϊς "ἐπ᾿ ὠφελείᾳ τοὺς λόγους xat
' LT d d. , M ΔΝ ^ »
βιον αὐτόις προσιεμένοις" ἀλλὰ καὶ ἐν totg E3-
d £X m , / !
νεσιν οὗτοι ὑπὸ θεοῦ Otecmopncav, διχὴν omtp-
^ ,
ματος , γεωργιχῶς καταβαλλομενοι, ἵνα μετα-
» : δ“ ὦ 3 M uU LE ,
ποιήσαντες τὰ ἔϑνη εἰς τὴν αὐτὴν αὐτόϊς πειο-
, 7 A ΄ - '
tüta ἀγαγωσιν" cu yep προσεκτέον Tolg A&ycu-
! -“ 5. ei ^ ^
σιν διεσπαρϑαι ἐν tóig ἔϑνεσιν τὴν τοῦ Θεοῦ
" * ' ! ,
μερίδα αἰχμαλωσιᾶς τρόπῳ.
A e ' ! ͵
Ἔπεϊ toig προειρημένοις ἀπευχτέοις ὑπεπεσα-
᾿ ͵ 3 ! ei M AA. d
pev διὰ βίου ἐντρετομενοι ὅλην τὴν Ὡμέραν
, ' ^ i € ^ »! b ,
ἐναντίον τὴν ἐντροσὴν ἑαυτῶν ἔχομεν, τῆς «t-
f e / Lad ^ 1 b to
σχύνης τοῦ προσώπου ἥμων χαλυπτουσὴς Ἡμᾶς,
! ! »! 3 /
ὡς μηχέτι ταῤῥησιαν ἔχειν ἀναχκεχαλυμμένῳ ὦ
, ^ ^ ! A LE
προσώπῳ τῆς ψυχὴξ χατοπτριζεσθαι τὴν δοξαν

κυρίου.

^ e 5 ! A /, Mu
"Ex τῆς toU ὀνειδίζοντος χαὶ δίκην παραπαι-

, M e^ εἰ EJ i] εὖ
οντος xat tyapaxaÀcovtog , ὅλην ἐντροσην. τὴν
LAE $ / € ^ $25 1
ἡἥμεραν εἰναι κατενώπιον ἑαυτοῦ θεωρεῖ" ἀπὸ δὲ
L3 1 ^ i] ^
τοῦ ἐπιδεικνυντος ἑαυτοῦ φοβερὸν τὸ πρόσωτον
3 [Lj , e € , ' V. V ͵
ἐχδιωχοντος ἐχθροῦ Ἢ αἰσχυνὴ ἐχάλυψεν τὸ πρὸσ-
GOV αὐτῶν. à
, 4, , / ͵
Τελειαν ἀνὸρειαν ἀναλαβόντων ἡ φωνη" πολ-
[oJ M A : L4 ΓΜ , A
λῶν γὰρ και διαφέρων θλίψεων ἐπ᾿ αὐτοὺς ἡχου-
[od A. » ' 3 , e D
σῶν καὶ ἐχβιαζομένων ἐπιλαθέσθαι τοῦ Θεοῦ,
LI Li LE" 3 LI ΠΥ I € e
ἐξεναντιας αὐτῶν ἀνεπωλουν ϑεὸν" ὡς ἕχαστον
» ^ 3 ! ^ t , ' x
εἰπεῖν) ἐν JÀujet τοῦ κυρίου &uvncSmv.
3 / M / 1 λ ^
Ἐχχλίνει τὰς τρίβους τινὸς ὃ ϑεὸς &x τῆς
€ t € ^ M $7 ^ , ͵
ἑαυτοῦ ὁδοῦ, παραδιδοὺς αὐτὸν ταὶς ἐπιϑυμίαις

^ /, « D L| ! e
τῆς χαρδίας ἑαυτοῦ χαὶ εἰς ἀδόκιμον νοῦν.

DIDYMI

" ΚΣ οι ἢ V. rae ^
Τόπος γαχώσεως ó περὶ γῆν καὶ ὁ καταχθό-
Lad » ^ € D
νιος χῶρος, ἔνϑα ταπεινοῦνται οἱ πειραν ἔχον--
^v ! ^ ' A ,
τες toU σώματος τοῦ θανάτου 1). -- Ta ἐν wap-
/ , ὰ M m 7
δια τυπωσεις. ἃς χαὶ ἑξῆς τροσαγορευτέον.
» A ^ ^ / ' 1
Εἰ μὲν τροπιχῶς ταῦτα λέγοιτο. τὸ δηλου-
3 A] e i ^ ͵ ^
μενον ἔστιν τοιοῦτο" Eel χοῦν περιχειμεθα τῶν
3 € e ἃ ^ Y ES ,
ἐξ ηδονῶν καὶ τῶν ἄλλων παϑῶν συγκείμενον.

διὰ τοῦτο ἐταπεινώθη εἰ Uy ἡ ἡ fuo
τ on εἰς χοῦν ἡ ψυχὴ ἡμῶν

χαμαιριφῶν γενομένων" ἀλλὰ wei εἰς yn» ἐχολ-
, € A € ^ DELE! . cp ΄
ληθὴ Ἢ γαστγρ Ἡμῶν, οὐδὲν οὐράνιον τρεφομέ-
3 1 1 A ^ 3
νῶν, ἀλλα κατὰ τὸν ὄφιν γὴν ἐσθιόντων πάσας
M TR e ^ ^ , E
w«s μέρας τῆς ζωῆς ἑαυτῶν: εἰ δὲ πρὸς ἀλ-
/ » / Y E
ληγοριαν ἐξηγηθείη τὸ προκείμενον εἰς τὸ σῶμα
3 L € δῆ ἂν , ΄ , D
ἐμβατευτυσα ἡ ψυχὴ &pél, ἐταπεινώθη εἰς χοῦν
€ A € x Hl D 4 ^ ^
Ἢ Ψυχὴ ἡμῶν" αὕτη xat τῆς μακαρίας ζωῆς τῆς

, 7] , ^ ^ A Li ^
εσουρανιοὺ εἐχγεσουσα ἐν τῷ τα xoato φρονεῖν 3

᾿ νῷ A , ' $ D € A C ,
ἐρέὶ tO, ExoÀknSa εἰς γὴν Ἢ γαστὴρ ἡμῶν" cux
3, M e ^ !
ἄλλα γὰρ τῶν γηϊνων τρέφεται.
' , ^ A ' A m » ^
ΔΛεγει ἐνταῦϑα xa! πρὸς τὸν σωτῆρα, ἐν τῇ
! e e / o t
χαρδιᾳ τῆς γῆς διατρίβοντα κατὰ τὸν TOU πά-
L4 , , ,
Seve καιρόν" ἵνα ἀναστὰς. ἀρωγὴν παράσχοι
να’ Y Y dun EM UEM 3:
καὶ λυτρα, διδους τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λυτρον ἀντὶ

πολλῶν.
Ι

PSALMUS XLIV.

, ' A , 3,
ων χαὶ Εὐσεβίου. Τινὲς φήϑησαν ἐχ
! μᾺ ! ͵ V Y Y
προσώπου τοῦ πατρὸς λέγεσθαι τὴν ᾿ᾧδὴν σερι
^ ^ — 3j M M ^"
τοῦ ἐν ἀρχὴ ὄντος πρὸς αὐτὸν λόγου, ὃν ἐκ τῆς
» ; 0^ e Í
οἱονεὶ χαρὸιας ἢ αὐτῶν τῶν σπλάγχνων, φησὶν,
[4 " V , M , Lad / , i]
τροηγαγὲν , xa C0 eros "ne γαρδιας aya oc
pe ^ D ᾽ i] 4
λόγος προῆλθεν" ἐμοὶ δὲ δοκέϊ ταῦτα ἐπὶ τὸ προ-
, r L4 H iy ^
φητιχὸν ἀναφερεσθῆαι προσωπον᾽ τὸ γὰρ ἐφεξῆς
^ € m Y € ! » P4 € A
τοῦ ῥητοῦ, οὐχέτι Opowog ἐξομαλιζει ἡμῖν τὴν

LI ^ M 35/7 » A δ, M e
περι tcv πατρὸς ἐξήγησιν" οὐτε ap ἂν περι τῆς

^ 1 5 NN, ^ 1
ἑαυτοῦ γλώσσης E Te TTD ELTTEV ὅτι Ὡ γλῶσσα μεὺ

! / p / €, ἴῷ, !
χαάλαμος γραμματέως ὀξυγράφου" ὡραίος χαλλει
N M e , dud Li
παρὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ανϑρωσων" οὐ γὰρ ἐχ
^ n 1 ! / WESRU
τῆς πρὸς τοὺς ἀνθρώπους συγυρίσεως τὴν wmépe-
M ^ / 3) A ex A Ea ὃ V
χὴν τοῦ χάλλους ἔχει" xau petty de φησιν" dux
^ ! ' E 2
τοῦτο ἔχρισέν σε ὃ ϑεὸς σοὺ ἔλαιον ἀγαλλιοι--
, 1 rj 5, KO MR M: TUS
σεως cU yop εἰπεὲν &ypuco σε ἐγὼ o 0:08, ἃ

»! , e 3 ! H Li 9 qd
ἐχρισεν σε ὠστε εκ TOUTCU παριστᾶσ ot. £T6-
-ς ͵

1) Animadverte Didymi testimonium de inferiorum poeuis.

v. 26.
B. f. 163. b.

T:
-

a

—— B. f. 165.

4 Υ. 3.
— P. f. 166.

IN PSALMUM XLIV.

* , ΕΙΠΕ:
pov εἶναι τὸ διαλεγόμενον τορόσωπον" τοῖον οὖν
, ^ » , € ' M ^
ἐστιν τοῦτο, ἢ ὁ προφήτης ὁ χωρήσας τὴν τοῦ

, 1 ! [NOS
ἁγίου πνεύματος εἰς ἑαυτὸν γενομένην ἐνεργειαν:
, 1 ' € , " , !
ἐξηρεύξατο, φησιν, ἢ χαρδια μου λόγον ἀγαθὸν.
' i] » ^ ' A / , ,
Γραφεα μὲν épét τον tov λόγον. ἐγγράφοντα
^ A , ^ Π ͵
ταὶς διανοίαις τοὺς ϑείους αὐτοῦ γομους" χαλα-
1 mM "2 ͵ ! d $t ,ὔ
μὸν δὲ τοῦ ὀξυγράφου γραφέως ὃν ἀνελαβεν γρά-
M ^ / E
ψαντα ἄνθρωτσον τὸν λόγον τοῦ εὐαγγελίου ἐν
a: ^ L "w^. ! Á
ἁπάσῃ yT tcutéotty ψυχῇ ovSpomcv,
! 3 ^ D ͵
Τραφόντων xat αὐτῶν παιδευσεις τινας" ὡς
ἢ ^ , : '
γὰρ à λόγος τοῦ εὐαγγελίου xoxwo συνάπεως ma-
, » 7 I! , ,
ραβαλλοόμενος., εἰ γεωργίας τύχοι. μείζων γινε-
€ ᾽ , ͵ L NJ ^
tat τῶν ἀνθρωπίνων λόγων. λαχανων διὰ τὸ
3 / 4 LY ^
πρόσκαιρον ὀνομαζομένων. οὕτως ἃ γράφει ὃ τοῦ
- ' ' » $3! / E /
Sec). λογος καλάμῳ ἰδιῳ χαιρίως ἐπιδειχνυται
» M Ἁ ^ , L4 / ;
αὐτὰς παρὰ τὰς τῶν ἀνϑρώπων συγγραφὰς,
M M M 3 ^ !
Ἐπεὶ περὶ τὸν μηρὸν ἐνεργέϊται τὰ γενέσεως
1 , M ^ ,
mpayuaca, φύονται δὲ περὶ ταῦτα αἰσχραὶ ἐπι-
, e m ,
Supiat , χρεῖα τοῦ τιμητιχοῦ λόγου ῥομφαίας
» L e A A M M 3
ὀνομαζομένου , ἵνα περὶ τὸν μὴρον ζωσϑεις ἐχ-
1 ΤΩ Á/ M] 5
τέμνοι τὰς ἀχολάστους ἥδονάς" ὃ σωτὴρ οὖν xa-
, Εν, !
τὰ τὸν ἄνθρωπον τύπον ἀριστῆς πολιτείας xa-
M 3 ^ !
ταβαλλόμενος ὑπὲρ αὐτοτελοὺῦς ἀγνείας περιζών-

€ , » YN b. A , ^ € L
νυται ρομφαιᾶν ἐπι τον μηρὸν αὐτου" ωὡραιοτῆτα

-»! 1 ^ UJ M ^ 3 3
ἔχων xat χαλλος Óux τὴν προσοῦσαν ἐν ἀναμαρ-

! , LE e i ! € M ^
τησίᾳ ἀρετὴν" ὅτι δὲ συμβολον 0 μηρὸς τῶν mpo-
'
εἰρημένων , ἤδη προείρηται" δύναται ὃ γενόμενος
M ! ΔῈ LU c , 3 "Ὁ 1
capt Àcyec, Ἢ μὲν λόγος , ρομφαια εἰναι" ἢ δὲ
σὰρξ, μηρὸς τῷ ἐχέῖϑεν τὴν ἀρχὴν ἔχειν τὴν

͵ ὰ M] ' LJ € , ^ , , 3
capxa* οὗτος δὲ, πρὸς ὃν ὁ λόγος, πᾶσαν ἀσθε--

i] ! 3 x^ L “-
γειαν διαφυγὼν δυνατὸς ἐςι τὴν φαιδροτητα τῆς
' ; ' M c ! "
ϑεοότητος) γάλλος καὶ ὡραιότητο. ἔχειν.

' Ἁ Ὁ »} »! 7 .
Ἔντεινας δὲ cta τοξοτης ἄριστος τόξον, χα-

^ / » ^ uU :
τευοδοῦ τιτρώσχων tig ἔρωτα θέϊον τοὺς βαλλο-
' , , A M , E ^
μένους" ἀναγνωστέον δὲ καὶ χατευόδου, ἴσον τῷ
, ! , ' V ' /, ^
εὐοδιαν πάρεχε" x«t πρὸς τοῦτοις βασίλευε τῶν

͵ , ' ! ^ -“ ’ὔ
βεβλημένων πόθῳ" ἡ δὲ αἰτία τοῦ βασιλεῦσαί σε,
' 3 ^ 3 3 3 7 4 , A
τελειότης ἀρετῆς £giy , οὐχ EV πράξει μονῃ ἀλλὰ
^ ! A M eq 3 ͵ D! 4
xai γνωσει" τὸ γὰρ ἕνεχεν ἀληϑειας xot πραῦ-
: , ^ , /
τητος xat δικαιοσύνης , τοῦτο σημαινει" βασί--
' ^ ^ M '
Àtue yap, φησιν ἕνεκα τοῦ γνωσθῆναι τὴν ἀλῆ-

. M , M Li

θειαν; καὶ πρᾳότητα, wat δικαιοσύνην xatcpÜn-

e em [4 i] i] i] , Li L1 € ,
ϑῆναι τόϊς ὑπὸ τὴν σὴν ἀρχὴν. Kot ὀδηγίσει

225

ἣν € Li € A M '
σε ϑαυμαστως ἡ δεξιὰ σου" ὁ χατὰ ϑεὸν mayta
I 1 ^s ^ ^ ^ !
πράττων, ὑπο τῆς τῶν χαλῶν mzpaxtus δυνά-
^ » Ll € ^
peo , δεξιᾶς οὔσης. θαυμαστῶς ὀδηγέϊται. ἡγε-
' ^ 7 ^ $...$ A ^ ^
μονιᾳ αὐτῆς χρώμενος τῆς ἐπὶ τὸν σωτῆρα ὁδοῦ"
r LI € i] * , “, ^ /,
xat ὃ σωτὴρ cu» ἐπιτελῶν δεξιῶς παραδόξους
1 $7 X ^ , ^ ^»
δυνάμεις. ὑπὸ δεξιᾶς αὐτοῦ ϑαυμαστῶς ὁδη--
γεϊται.
E / D »! - 3 οἴ ἄν
Και φαύλην ςασιν ἔχονται τῷ ἐν κακόϊς ἱὸρυ-
! I ^ ' € 7
σθαι τληγεντα τούτοις τόῖς βέλεσιν. ὑποχάτω
^ ^ , € ^ ^ *
αὐτοῦ πεσέϊν. τουτέστιν ὑποταγῆναι αὐτῷ καὶ
1 ' € ἃ e^ '
ὑπ᾽ αὐτὸν γεγονέναι, Οἱ ἐχϑροι τοῦ βασιλεως
- Li € ς ! 3 3
Χριστοῦ ταντὲς εἰ ἀμαρτανοντες" ὅταν οὖν ἐν
^ δι ! UJ Li ἐλ /
τῇ χαρδιᾳ τούτων τὰ προειρημένα Din γένηται,
Ι : 9, X -— o» 1 ͵
πίπτουσιν ἀπὸ τῆς ἔχθρας) τὸν βασιλεα γονυ-
E i i ' c ͵ , ^ ,
πετοῦντες Ἢ ταχα οἱ ἑστηχότες ἐν τῇ xopOux
Lad "» ^ ^ /, 4 A ! ^
τῶν ἐχθρῶν τοῦ βασιλέως κατὰ τὸ βουλημα τῆς
»! » 0c , : , ἃ ^
ἔχθρας αὐτῶν βεβαιουμενοι, βληθέντες ὑπὸ τῶν
^ ' S£: A ^ I ^
βελῶν γενησονται ὑπὸ Χριστον, τῇ χαρδιᾳ τῶν
^ ^ , e
ἐχϑρῶν αὐτοῦ καταπεσόντες.
, M3 ^ ^ A ^ € ^ ^
Εἰ δὲ εἴη πρὸς τὸν μονογενῆ viov τοῦ Θεοῦ
^ € Ἁ ^ e ͵ 1 1 ^
ταῦτα. 0 vig τοῦ Θεοῦ μισήσας τὴν πρὸ τῆς
E 7 * ^ ' E]
ἐπιδημίας αὐτοῦ τοολιτευομένὴν ἀνομίαν, ἀγαπή-

M M 3 ^ 7 , ^ ;
σας δὲ τὴν 6x τῆς παρουσίας αὐτοῦ φυομένην

, ' , 3 ! € λ 3 f
&x πιςεως δικαιοσύνην. ἐπιδεδωχεν ἑαυτὸν εὐδοκίᾳ

πατρικῷ ἄνθρωπος γενέσθαι, xot χρισθῆναι ἐλαίῳ

ἀγαλλιάσεως. τουτέστιν τῷ ἁγίῳ πνεύματι.
Βασιλεῖς ἐνταῦθα ῥητέον τοὺς Χριστῷ σύμ-

βασιλεύοντας. ὧν αὐτὸς βασιλεὺς βασιλευάν--

, ! ,' A
των" τούτων θυγατέρες γεγόνασιν vaca διδααχα-

λίαν, ἃς παιδεύουσιν ψυχάς" μᾶλλον δὲ ἐκχλη-

, * ͵ , ^ ^" € ,
σιας , αἵπερ ϑυγατερες ἐν τιμῇ τοῦ ὑμνουμένου

v. 6.
À. f. 237. b.

. 8.
. f. 239.
. f. 168. b.

ὩΡΞ

s 1
οὖσαι ηὔφραναν τὸν βασιλέα. Χριστὸν ἀπὸ βα-

ρέων ἐλεφαντίνων" βαρεῖς δὲ ἐλεφαντίνας &p£ic

τὰς ὑψηλὰς θεολογίας" τὸ γὰρ ἐλεφάντινον ὁδοὺς

/ ' ' ps MN
τυγχάνων,, λογου συμβολὸν ἐστιν" φωνητιχὰ yap
μὲ κοι ΨΩ ! $x « '
ὄργανα xat ct ὄδοντες" βάρεις εἰσιν αἱ μεγαλαι
$ 4 3 ^ 5 m Li
οἰκιαι" ἐπέι εὖν τὸν ἑαυτῶν Aoycy οὕτως ἐμε-
, 52 "» m bU
γάλυναν ὡς οἶκον μέγιατον Seopibw* τῶν περὶ
^ t A ^
Su) yuwécSot αἱ πολλαὶ τῶν βασιλέων ϑυγα--
1 Ἁ ^ / , ,
τέρες, ἀπὸ τῶν προειρημένων βασιλέων ἐλεφαν-
' »! /
τινων vv9gpavxy Χριστον.
M ! * ^ ,
Μεταβολὴ προσώπου εὐφραίνεται γενομένη"
θεὲ νά i δ $ ^ ^ 528 i9 ^ ,
ὃς γὰρ ἔςιν ὁ προσφωνῶν τῇ ἀπὸ ἐϑνῶν ἔχ-
29

Υ. It.
B. f. 171.

v. 124
— c f. 949. b.
B. f. 171. et 172.

Y. 14.

226 |
[i [3 M Ἵ , ^ 5 ! " λ
χλησιᾳ, Ὧν γαι θυγατερα αὐτου ὀνομαζει" φησιν
^ ? A , A ͵ ld /
γοῦν" δεξαμένη τοὺς ἐμοὺς λόγους, ὦ θύγατερ,
» i ἢ LEE ^N , ,- Li
ἄχουσον xot ἴδε αὐτῶν τὴν διάνοιαν. EGLGT-
an ff » iH ev, “ H
σασα αὐτοῖς ἔτι yp μᾶλλον πλέϊον ϑελήσεις
E 5 , 3 "yx ^ ' $78 M
τὸ οὺς σοὺ xat ἐτσὶ τὸ τλειονὼς αὐτὰ xat
5» , » ^v M D ,
ἐξεργαστιχωτερον ἀχοῦσαι x«t moSTgat ἀχολου-
/ , ^ Li
ϑήσει δὲ σε λήϑη τῶν ὁμοφύλων. μηκέτι SeÀn-
᾿ NM» ^v 1 »" L]
c&gng σοὺ τὰ αὐτὰ ἐκεῖνα περιστέλλειν ἔθη vat
! , ' ᾿ V ^ » ^ !
πατρια" ἐπιλῆσει Ó& χαὶ τοῦ οἰχου τοῦ πατρὸς
! M 4 e "
σου γεννήσαντος σε χατὰ κακίαν τοῦ διαβόλου.
1 ^ ^4. ^ / λ M ,
Aux τοῦτό σε χαλῶ, Üvyatep, qnot πρὸς «v-
j b- 54 ^s e 4 7
τὴν ὁ ϑεὸς, ἐπὶ τῷ ποιῆσαι τὰ προστεταγμὲε-
, ' q^ 397 «v A ^ 3
να σοι" ἐπειτσερ ὁ ἐμὸς υἱὸς βασιλεὺς ὧν ἐπε-
͵ e e / , , 3 ,
ϑύμησεν τοῦ ἐνυπάρχοντος σοι χάλλους xaT εἰ-
A 3 ΄ $5 !
xoya καὶ xa9' ὁμοίωσιν ἐμὴν γενενημένης" «u-
Id i ^ e /
τὸς δὲ οὗτος 0 βασιλεὺς ἐπιϑυμῶν τοῦ κάλλους
, Ὁ “ ! ταῖν B
σου. οὐχ εἰς τῶν ὁμοτιμὼν σου τυγχᾶνει" av-
! 9 7 / , A 2, »
τὸς yàp ἐστιν ὃ χύριός σου" οὐ γὰρ ἄγγελος ἢ
5, » 3) y 1] »* € ! Ἢ
ἀρχαγγελος ἢ τις ἄλλος γενητὸς ὧν ὑσάρχει
^ bU A 5 , ' 5 S v ^
αὐτῷ yo xat προσχυνοῦσι παντες" ἐπει οὖν θεου
N [od » ^ » M]
τὸ τροσχυνέῖσϑαι., ἴσϑι Θεὸν ὄντα τὸν βασι-
' NET uy ^ A à M
λεα τὸν ἐπιϑυμοῦντα τοῦ χάλλους σου" ὃς xat
χυριος σοὺ ἔστιν.
M , M 1 i]
Ilpég τοὔτοις ἴσϑι ὅτι πολλὴν μεζάβονας
ἔσχες" ϑυγάτηρ γὰρ Τύρου οὖσα Ot ἣν Fes
δεισιδαιμονίαν, ls vii igi ἐχρημάτισας , Ος
λιτὰς tQ, προσώπῳ σου προσάγειν πάντας τοὺς
' ^ ^ ^ Y d
πλουσίους toU λαοῦ, ὅσοι ττλουτοῦσιν χατὰ mi-
ΣΝ M - , ’ s. f i]
στιν καὶ τὴν τοῦ εὐαγγελίου ἀληθειαν, got προσ-
X Li M ' ^
ἔρχονται, τὸ πρόσωπόν gov λιτανεύοντες,, διὰ τὸ
, Lr ^» / € M A
σύζυγον τῷ βασιλέϊ γεγονέναι" ὡς yop παλαιοὶ
, ᾿ “ ᾽ ^ ^ M 1 "4
ατσὸ τῶν ἐϑνῶν τῇ xata θεὸν θεραπειᾳ προσερ--
/ ὩΣ») A [4 M e
χόμενοι τῷ Ἰσραὴλ προσηλύτευον, τὸ πρόσωπον
» € ^ : - Poux e
αὐτοῦ παραχαλοῦντες , οὕτως νῦν οἱ ἀτὸ τῶν

E) ͵ δ S ͵ es “
Ἰουδαίων μετανοουντες τροσφεύγουσιν τῇ τῶν

3 D 5 , 3 ^ ^v
-εϑνῶν &xxància , ἀξιοῦντες ὑσοδεχϑῆναι παρ᾽

αὐτῆς.

Πᾶσα ἡ δόξα τῆς θυγατρὸς βασιλέων Ἔσε--
Boy 1). ᾿Εσεβὼν ἑρμηνεύεται λογισμοί" ὁ βασι--
λεὺς δὲ τῶν λογισμῶν τῶν δικαίων ὄντων, ἔςιν

DIDYMI

/ ^ Icd € f A / f
χυριος" τῆς οὖν ὑμνουμένης ϑυγατρὸς Τύρου Ἢ
, " , ^ d €
ὁόξα cux ἄλλοθέν ἐςιν, ἢ ἀπὸ τοῦ βασιλέως τῶν
e , * Ἁ “ [ad ^
λογισμῶν" ἰστέον δὲ ὅτι πολλαχοῦ τῶν γραφῶν
, X ^ e , / e /
εἰντὶ τῆς νοητῆς οὐσίας λαμβάνεται ὃ -Xxpuaóc'
M 5 ^ £ » ^w ι 7
ἐσεὶ οὖν ἐν vile ἐνδύμασιν αὐτῆς τυγχανόύσαις
3 ^ FK Ὗ i Lu D
ἀρεταῖς συγκατύφαντᾶι χαὶ ὁ περὶ τῶν νοητῶν
( / e LI
λόγος μάλιςα ὃ σερὶ τῆς τριάδος , Ἀροσσωτᾶ
D / » / 3 4
χρυσᾶ περιβέβληται, ὄντα πεποικιλμένα διὰ τὸ
r4 1 M ET E"
πολύτροπον xat πολυειδὲς τῆς Χριςοῦ διδασχα-
,
λιας.
E ' A s ' v | à 1
Εἰ χαὶ πολλαὶ ἀδιαφθοροι εἰεν ψυχαι ἃς παρ-
/ ΓΝ , ^ , τῇ
ϑένους ἔϑος χαλέϊν, ἀλλ᾽ οὐ πᾶσαι ἤδη ἀσο--
͵ ^ L1 E] ͵ Hi
φέρονται τῷ βασιλεῖ, ἀλλ᾽ αἱ πλησίον xat ἐγ-
Y t - ' 2 εἶν ͵ i
γὺυς γενόμεναι τῇ διαθέσει τῆς τελείας νύμφης

RF ONN 4 ἄντα / c D D
oU de xX«t TO &ntyey 3 σονται" αι γὰρ σειραν.

V em ,ὔ QU ur ,
μὴ ἔχουσαι τοῦ νυμφίου λόγου... οὐχ cta τε
» V $ € ^ M » A 37 5} 3 ᾽
εἰσι δι ἑαυτῶν πρὸς αὐτὸν tévat* ἄγουσι δ᾽ αὐὖ-
^ i 1 A / 3 e
τὰς Upog «vtov οἱ τὰ προπαιδεύματα αὐταῖς
, » 4 A o]w / 1 ^
παραδιδόντες" εἰσιν δὲ οὗτοι νόμος καὶ προφῆται"
"m /, , ὔ 3 ’ 3 LU
Τῆς λέξεως ἀσάφειαν ἐχούσης. ἐξ ἄλλης τὴν
, » , o SN , (es ΕΣ E"
διάνοιαν αὐτῆς AnjeusSat* ev τῷ ἀσματι τῶν
, /, A 4 ^ Dd '
ἀσμάτων τᾶς διαφορᾶς τῶν Χριςῷ προσερχομε-
“ LÁ € ' [4 RI
voy ψυχῶν ἑρμηνεύων o λογος φησίν" εἰσιν βα-
/ λ “Δ A ΄ “ DE.
σίλισσαι, καὶ παλλαχάϊ, xat γεανίδες ὧν cux ἔςτν
3 / / 2 ᾿Ὶ Lj '
ἀριῆμος" μια ἔστιν περιστερὰ μου, τελεια μου"
€ λ ΄ DN » 3 4
ὡς περὶ ταύτης εἰρῆσθαι" εἰδοσαν αὐτὴν ϑυγα-
1 ^ , !
τέρες καὶ μαχαριοῦσιν αὐτὴν, βασίλισσαι καὶ
1 M] ᾿ s δὲ AJ 1 ον [4
παλλαχαὶ. xat αἰνέσουσιν αὐτὴν" ἐξ ὧν δείκνυ--
5 5 M ^ ' à » r
ται ἄλλη coca mapa τὰς θυγατερας αἱ etpnytat
' Ἃ i , ^
γεανίδες καὶ παλλαχαὶ xat βασιλίδες" δηλοῦται

, ^ L 9 ^.
δὲ ἐκ τῶν λέξεων τούτων. ὡς ἄρα αἱ Χριστῷ

͵ 4 et » & 3 ^
mpocepy op.evat ψυχαι,. «t μεν ουπὼ χαιρβρον ἐχου-

͵ 77 Ὧν" ς M ^
cat yapou , νεανιδὲς tigty^ αἱ Oe συνελϑοῦσαι
» oy , / LUE. € M 3 !
αὐτῷ ἤδη ἀναχραθέναι αὐταῖς" ci μὲν εὐγενιδες
ἀκ ^ Yo UI EUM
xai ὑπεραναβεβηχυῖαι cov ἐν ἐξ Ἡμέραις γεν-

͵ / €» 7, , / € A
op.eycy χόσμον., ἑξήχο τὰ εἰσι βασιλισσαι" αἱ δὲ

1 3 , M ^ » 1 N
τὴν ὀχτοήμερον περιτομὴν λαβοῦσαι ἀχμὴν , τὸ

E Li »! e , , ,

τῆς δουλείας ἔχουσαι πνεῦμα, ὀγδοήκοντα παλ-
! » ! « | , € , 1 A

λάκιδες εἰσιν. ἡ δὲ πᾶσας ὑπερεχουσα χατᾶ τὸ

^ ' ἂν M
πνεῦμα mEmCOUOUtyn, ὥστ᾽ εἰναι περιστερᾶν, τε-

1) En Didymus alexandrinus legebat ᾽᾿Εσεβων., ut est in codice antiquissimo omnium vaticano sepfuaginfa interpre-
tum. (Recole quae nos diximus T. HI. ad S. Cyrill. in ps. part. lat. p. 205. r Ceterum recte heic ums beg Didymus ;

reapse enim ]avn est cogitatio.

v. I5.
B. f. 172.

IN PSALMUM XLiV. et xLv.

^ ! € y , ' 9v 2€ 1
λεια toU λόγου ἡ ἔνδοξος ἐχκλησια ἔστιν, Vi μὴ
^ ν᾿ , Ν ^ ' '
ἔχουσα στῖλον ἢ ῥυτίδα ἢ τι τῶν τοιουτων᾽ ταὺ-
A , ' € ^ e V LI ^
τὴν τὴν ἐχχλησίαν ὑμνῶν ὁ ψαλμῳδος ἐν τοῖς
ι ͵ , M € En ^
πρὸ τούτου στίχοις, τὰ νῦν μετ᾽ ἐχείνην φησιν
, , ^ 7 » ^ fv A
ἐνεχϑήσεσϑαι τῷ νυμφίῳ αὐτῆς βασιλεῖ, τὰς
u ᾿ LÀ ' , , , ^
πάλαι μὲν ὥραν συμβιώσεως cux ἐχούσας , νῦν
n MER T M ' , 1
δὲ dux τὸ τετελειῶσϑαι., mpogayopeyxg εἰς τὸν
! ' ^ ^
ϑάλαμον., ὅπως συγχαϑευδήσασαι τῷ βασιλεῖ
᾽ ^ » M Li , “Ἢ ^
ἀναληφϑῶσιν εἰς τὸ μέλη γενέσθαι τῆς μιᾶς
' , gp » 1 !
τελείας νύμφης, οὐκέτε ἄλλαι παρᾶ ταὐυτὴς τυγ-
U 5 he. UP.
yowcucat , ὡς ὅτε ἀτελέὶς Ὥσαν,
A Mi M H ι 1 ,
Ἐπεὶ πρὸς Χριςον λέγεται σχεδον τὰ πάντα
D m i e € L /, 3 147€
τοῦ ψαλμοῦ, καὶ οὗτος ὁ ςίχος λέγοι" «vtt ὧν
T 1 ΄ , , ^
εἰχες χατὰ σάρκα πατέρων , τουτέστι τῶν ἐκ
ΠῚ , ! , ^ » ^ ,
περιτομῆς , ἐγενηϑησαν Got ἐκ τοῦ αὐτοῦ γένους
€. tX , A 3 i] , ,
Utgt , προσηχάμενοι τὸν εὐαγγελιχὸν λόγον" ccu-
M M ; 35 ἊΝ
τοὺς δὲ xat χατέστησας ἄρχοντας ἐπὶ πᾶσαν
M ^ ' b ! '
τὴν γὴν, φάσχων αὐτόϊς" πορευθέντες μαθητευ-
, i » h ΄
gate παντὰ τὰ εϑνη.
b ^ A , ^ 3 Li
Διὰ τοῦτο Àact εὐχαριςικῶς ἐξομολογήσονται,
, 3.3 €. * 7 3c 3 ^ 1 ΕἸ
οὐκ ἐφ ἕνα Ἢ δεύτερον αἰῶνα, ἀλλὰ xat εἰς
A ce ^ »^ M Ἁ "AM. 1
τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος" τὴν γὰρ ἐφ ἁμαρτιαις
, , , i] »^ L2 ^
ἐξομολόγησιν οὐ τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος αὕτη yi-
d ^ , ! c ^ (tv
νεται" μόνον yap ἐν τούτῳ τῷ αἰῶνι μετανοξὶν
, ^ “1 3 i] ,
ἐξομολογεῖσθαι civ τε" εἰ δὲ μνησθήσονται ἔχει
, 1, M , X ^ ,
χαϑ ἑτέραν γραφὴν. ἀντί τοῦ οἱ πρὸς σου ἄρ-
, e»! '
χειν χεχειροτονημένοι, vov ὀνόματος ccu μνησθή-
» ' ^ ^ ^ - ᾽ '
σονται ἐν ττάσῃ γενεᾷ χαὶ yevER , τῷ εἰς παᾶν-
A ^ ! i]
τας τοὺς αἰῶνας παρατείνειν σου τὴν βασιλείαν.

PSALMUS ΧΙ.

3.
Es i 5 ^ A , ^? , ͵ LT
I. "c6 τὰ ἀσάφως λεγομενα Q0. οἰχενομιαν τινὰ
, e M ^ i] X^ ue ^ ^
xpugta Xx&À&y* κατὰ τοῦτο γὰρ vat ἢ τοῦ CEcU
͵ Li , , , , ^ ei
σοφιὰ ἐν μυστηριῷ ἀποσεχρυμμένη ἐστιν" cucO
* i] D , i] ͵ δι-Ὁ
xat οἱ θησαυροὶ τῆς σοφιας χαὶ γνώσεως ἄπο-
» Ψ ^ ' L2
xpuget εἴρηνται" ἐστιν οὖν χαὶ TCUTOV τῶν χρυ-
κυ. ' c i ^ » V ^ X
φίων τέλος cicVel OxOT.06, Ὥτοι tO λαϑέϊν τοὺς
! 1 ^ ' ^ » € X /
ἀναξίους τὴν τῶν θείων γνῶσιν" Ἢ οἱ λαοι * πό-
L ^ , , ͵
θον ἔχοντες καταλήψεως τῆς θειας γνωσεως, τοο-
M / , , "X ' v»
γοις χαὶ ἀσχήσεσιν ἐπίδοντες ἑαυτοὺς τυχωσι TCU
σχοποῦ.
, , 5» « Y ' L4
Οὐ πάντων ἐστιν ὁ ϑεὸς χαταφυγη 5), μονον

iJ M 3 ' ^ » , 3
dt τῶν ἀποταξαμενων ταῖς ἀνϑρωπιναις ἐπικου-

297
͵ ' 1 » , ' A ,
ρίαις" τουτων yap ἀσφάλεια γινεται χαι δυναμις ,
Li , , ^ i A » uw * ,
τὸ μετέχειν αὐτοῦ χατὰ τὸν ἀπόστολον εἰρηκό-
' , , 3 e ^ Ny
τα, πᾶντα ἰσχνω ἐν τῷ ἐνδυναμεοῦντι με Χρι-
e Hi A ^ € ' ^ ' n »
στῳ" τὸ OE, toic εὐρουσαις ἡμᾶς σφοδρὰ. ἢ
^ 4 ' B ' » N 1
πρὸς τὸ βοιθος ἀποδοτέον, Ἢ πρὸς τὸ θλίψεσιν.
(wy , , ' ^
"Ogn μετατιϑέμενθα ἐν χαρδιαις ϑαλασσῶν,
1 ᾽ Ἁ ͵ ! δ e ͵
οὐ τὰ αἰσϑητὰ τυγχάνοντα μέρη γῆς ἡγητέον,
, ' Α ΄ ' , i
ἄλλα πτοονηρᾶς Ouvapetg μετατιϑεμενας εἰς τὰς
' LI 2 τ ^ ^ 4 »
τεταραγμένας ὑπὸ τριχυμιῶν παθῶν ψυχας,, ἔνθα
e , M H N^ 377 v;
ἅλμυρον tt xat τικροτὴς "n2Gy»* ἀμέλει vot ὃ
M ' Ἁ M LA μι »
σωτὴρ πρὸς τοὺς μαϑητας, ἐαν ἔχητε, ἔφη,
' , ' , ' X ^
πίστιν ὡσεὶ XOXXOV σινάπεως, οὐ μόνον τὸ τῆς
^ , ' M B ^ 7 *
συχὴς ποιήσεται. ἀλλὰ xav tQ ὄρει τούτῳ εἴ-
M ! » M LN x
πῆτε, ἄρϑητι xat βληϑῆτι εἰς τὴν SaÀaocav,
RM 5 " € v ! MT €.
οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν" δεικνύμενον δὲ ὄρος ὑπὸ
^ m , »! ^ , / ,
τοῦ σωτρος , οὐχ ἀλλο τῆς ἀντιχειμένης δυνᾶ-
ι A ' em Ll M
μεως" xat γὰρ περι τοῦ χινοῦντος τὸν σεληνια-
M 7 , 5 Ὺ 5 ͵
cuo) δαίμονος πάλιν εἰπεν᾽ ἐὰν ἔχητε Gigtty
! , » ^ c o. /
ὡς χοχχον σινάπεως , ἐρέϊτε τῷ ὄρει τούτῳ με-
e E ^ » mw Ὁ ΓΔ M 4 , ,
ταβηναι ἐντεῦθεν ἐχεῖ" ἔοικε δὲ τὴν τελειοτατην
, , , 1 A Ἁ €
πίστιν xOwxQ σινάπεως παραβάλλειν" xot yop o
, , M 3! Lad λ '
ἀπόστολος ἐᾶν ἔχω, φησὶν, τᾶσαν τὴν σιστιν
59 '
ὥστε ὄρη μεϑιστάνειν.
^ ^ ' 3 , A
Τῇ Χριστοῦ χραταιότητι ἐταράχϑὴ τὰ πονη-
A 7 uL UI ͵ ^
px πνεύματα ψυχῶν x«t σωμάτων τῶν προχατ-
t ! ' Ἁ , ^
εσχημένων &Àavvoutya* μέγα yap ἐφ ἑἕαυτόϊς
^ ^ , ! »8/ A
τὰ ὄρη ταῦτα φρονοῦντες, ἐξαπιναίως ἰδόντα τὸν
) " , , 5- ὃ 3 Li
μετ᾽ ἐξουσιας ἐλαύνοντα ἐνέπεσον εἰς ταραχὴν.
-“" i] , / » M
Πόλιν ϑεοῦ ἥτοι τὴν ἐχχλησίαν. Ἢ τὴν !le-
A M 3 ! 7 1
p?wcanp. τὴν ἐπουράνιον νομιστέον λέγεσθαί
' A ' , ! 2
ταὐυτὴν τὴν ἑχατέρως χρηματιζουσαν πολιν θεοῦ
Li , a» --« Li ^ ^
εὐφραίνουσιν τὰ ὁρμήματα τοῦ ποταμοῦ" ποτα-
M A. ^ ^ 1 Evo M ^
poe δὲ ἐστιν ὃ τοῦ Θεοῦ λόγος ὁ ἐξ Ἔδεμ τῆς
͵ - 5 ' A ' i
Suas τρυφῆς ἐκαορευομενος , xai πάντα τὸν
X LI , J i] ͵
πνευματιχον παράδεισον ἐπαρδόμενος , χαὶ παᾶν-
»Ἥ.- ᾿ « M » m- μ
τας καλῶν πρὸς ἑαυτὸν , εἰ τις διψᾷ ἐρχέσθω
͵ ^ , , ^ [1 Ἁ
πρὸς μὲ καὶ πινέτω ὁρμήματα δ᾽ αὐτοῦ αἱ χατὰ
, LI ^*» »ν Li] ' ^
μέρος διδασκαλιαι.,. Ἢ ἔννειαι ἃς ὑποβαλλει τῇ
ψυχῇ. |
, , , i A - €,
Διδύμου xat Βασιλείευ, Σχήνωμα δὲ τοῦ ὑψίςου
' ἃ ' Ἁ i ΕἸ , ^ -
νοήσεις xat τὴν διὰ capxog ἐπιφάνειαν τοῦ θεοῦ"
A , A ,' ,
συνῳδὸν τούτῳ TO, γεννωμένον ἅγιον xÀndT*gtrot
A Ll , M ^ , A 1 ,
υἱὸς Θεοῦ" δίδωσι de τῇ πόλει τὴν βοήθειαν ἐν

»

v. 3.
B. f. 174. b.

v. 4.
B. f. 175.

3

5.
B. f. 175.

v. 7.
A. f. 248. b.
B. f. 176.

228 | |
La ' δῦ e e A ^ — €f D
ταῖς πρωταις ἀνὰτολαις τοῦ φωτὸς τοῦ Ἥλιου τῆς
^, r 9 ^ ᾽ν ΄ X
δικαιοσυνὴς ἥμεραν ξωποιοῦντος τῷ δεξαμένῳ, xat
^ M ^ 3 ! i] 3 Li
τῆς νυχτὸς τῆς ἀγνωσίας αὐτὸν ἀπαλλάττοντος"
« A M , 1 € δι, NET | »!
ἢ νὺξ yap mpotxoje, φησὶν, ἡ δὲ ἡμέρα myyc-
» / 3 M iw. ' € , '
xev ἢ τάχα ἐπειδὴ ὄρθρου βαθέος ἡ avacta-
E. d y o D M / € ef
σις ἣν, αὐτὴν χαλεὶ τὴν βοηδειαν,--- O ὑψι-
3 , / M
ctog xat οὐσίαν ἅγιος ὑπάρχων, μεταδοτικὸς
ς /, t , e € ! L4 i1 ,
&yiotntog ἔστιν" OSty ayude πᾶντας τοὺς ἐν
Ὁ ^ ! 3 ^ /,
οἰς χατασγχηνοι. σχηνῶμα αὐτου καλουμένους"

ὰ

f Y ». ^ , ^ "
δύναται δὲ xat ὃ ἀνέλαβεν σῶμα ἐκ τῆς παρθε-

LT ! € Li 3 $ ^
νου , σχήνωμα αὐτοῦ τυγχάνον ἁγιάζειν ἐν αὐτῷ
/
- γεγενημένου.
' Ί (y ᾿
Διδύμου καὶ Κυρίλλου. Ἕτερα δ᾽ £c γραφὴ
ς λέ 04 *» ^ € 0 A e , E
ἡ λέγουσα, βοηθησει αὐτῇ ὁ θεὸς τῷ προσωπῷ
΄ M UN M u 3, , A»
σώζει γὰρ αὑτῆς τὸ καλλος ἄτρωτον τε καὶ ἀπα-
' M iU ' eq» » ᾿
ράφϑορον., τὸ νοητὸν δηλονοτι ὅτ ἂν ταραχὴν
/ $33 ^ 3 ' V A , '
δέξηται ἀπὸ τῶν ἀντικειμένων" ἕως μὲν γὰρ ἀδια-
39 i] ' , € € b M
βλητον ἔχει τὴν τιιστιν ἐν ἑαυτῇ ψυχῆ. xat
» ' 3 ^ € * A e
τοὺς ἐξ ἁπάσης ἀρετῆς cpaicpoug ἑαυτῇ περι-
[] [i y i] M “- L] δ
τίϑησιν , χάλλος ἔχει τὸ VontOV , ᾧ xat αὐτὸς
' D M ^
ἐπιγάννυται Χριστός" παρενεχϑέισα ye μὴν τοῦ
3 M $' f “ δ. T'À »
εἰδεχϑες tuxotog παραχρῆμα xat ἄτερπες ἔχει"
, , , Lj E LU , "d D
ἀλλ᾽ οὐ πείσεται τοῦτο φησίν ἡ ἐχχλησια" σώζει
M » 0 i , E
γὰρ αὐτῆς τὸ χάλλος.
ς Y , , 5 v i] , Li
Ὁ θεὸς ἐν μέσῳ αὐτῆς μὴ σαλευόμονος διὰ
t ^ » ^v , ' !
τὴν προσοῦσαν αὐτῇ ἀναμαρτησιαν" σαλενεται
X LEA ^ € , e * M e 5 M
γὰρ ἀπὸ τῶν ἁμαρτανοντων" ὅθεν καὶ τῷ Adag.
^ ^ /, NL
μετὰ τὸ dpaptti» inp y opera χαὶ ἐν
τῷ Ζαχαρίᾳ φησίν" πορεύσεται ἐν qd ἀπει-
λῆς ὁ κύριος.
' ^ D '
Ἔθνη τὰ στίφη τῶν xat αὐτῆς ςρατευομε-
͵ 3 ' qo o» ἫΝ ^ !
wey δαιμόνων ὀνομαζει" ὅτ ἂν οὖν ταῦτα Sta-

^ e ^ » , !
σώνταᾶι του σωτῆρος τὴν ἐνσᾶρχον εσιφαγειᾶν ,

͵ Ἁ ^ , ^ ! »* A
. ταράττονται χατὰ τῆς αὐτοῦ ἐκκλησιᾶς , Ἢ xat

^ ^ Vos ΄ ,

δέους πληροῦνται" τηνιχαῦτα δὲ ἀκολουθήσει καὶ
^ LU ! » à 3

τὸ χληθῆναι τὰς ψεχτὰς βασιλείας καθ᾽ ἃς ἐβα-

, c , Ace x , H M M
σιλευσεν ὁ ϑάνατος xai ἢ ἀμαρτια" εἰ δὲ xat

βασιλείαν λέγοις τοὺς βασιλευομένους, ἐχλήθησαν.

LU id , ph , »- ἃ 3 r
καὶ οὗτοι ἐκ πλάνης εἰς ἐπίγνωσιν ἀλησειας.
ὌΝ ! 3 E] i] €r E 1 ^
καὶ ἐκ χαχίας εἰς ἀρετὴν ρέψαντες" του yap θεοῦ
^ ! L] ! (e
σιωπῶντος , βεβαιοτητα xat στάσιν ἔχειν δοχέϊ
AC M N Bee 6 n / 2
τὰ γηῖνα xat VÀ πράγματα χλονούμενα θεοὺ
ii LI * ww» »? M € V 3 '
φωνὴν δεδωχοτος" ὃτ ἂν γὰρ ὃ ϑεὸς ἐμβοησῃ

DIDYMÍ

^ D RÀ “ ! “ "
τῇ διανοίᾳ, εὐϑὺς μεταχινέϊται ταυτὴς πᾶν εἰ
^ ? HUNE AS AUS ͵ d
τι γεῶδες" θεοῦ τὴν xata to εὐαγγέλιου φωνὴν δε-
! € ^ LI
δωχοτος, ἢ γῆ σεσαλευται, μετατιθεμένων ἁπάν-
^ 25 » ^N 34A , !
τῶν τῶν ἐπ αὑτῆς ἐθων νομίμων. πατρίων. χρη-
! QW ^ ^ , ͵
φςηρίων. x«i εἰ τι ἕτερον τῆς δυσσεβοῦς ἀπάτης
/, ΡΞ SAC A ^ ^
ταραττόμενον τῶν EJVQy καὶ χλινουσῶν τῶν βα-
^ ^ E" , ^ - e
σιλειῶν τῆς γὺς σαλευομένης" ἡμεέϊς ϑαῤῥοῦμεν
ΕῚ « ^ » V e 4, '
pe? ἑαυτῶν ἔχοντες τὸν τῶν δυνάμεων χύριον
3 , ^ A 2
ἀντιλαμβανόμενον ἡμῶν τὸν θεὸν "laxo ὥσπερ
y ae D X ow , "€ M Li 3 e
ὃε ὁ ποιῶν τὰ ἔργα τοῦ "Apa, τέκνον αὐτοῦ

HE [7] € 1 3! ^ A '
ἔςιν, οὕτως ὁ τὴν ἄσχησιν τοῦ laxe Nile

pevos , τυγχάνει υἱὸς αὐτοῦ, ἀντίληψιν ἔχων
παρὰ τοῦ ϑεοῦ Ἰαχώβ.
^ $9 ^X '
Kaàéi δὲ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐπὶ τὴν τού-
! Uu , f M ^
των xatuVoncty tovg ὀξὺ καϑορωντας διὰ τοῦ
5" / j £5 X A] ^
Ocute , συνεγγύζειν αὐτοὺς" διὰ δὲ τοῦ ἴδετε,
» I t5 5 L] /,
ἀτενίζειν τῇ ἀληϑειᾳ παρασχευάζων.----- Ἐπλή-
ET , x , / ,
ρωσαν δὲ καὶ τεράτων τὴν οἰχουμένην ot &mó-
^ ' ' e
GtoÀot πανταχῇ διατρέχοντες, ta τε δύ αὐτοῦ
͵ AE ' A / , ^
γεγονοτα διηγούμενοι. καὶ ἐν ὀνόματι αὐτοῦ θαυ-
4 ^ / 1 ^
ματουργοῦντες" δύναται xxt χαλεῖν ὁ λόγος τὰ
» , e , . A M MER i
ἔϑνη ἐκ τῶν ὁρωμένων περὶ τὴν χτίσιν θαυμά-
A A ^ Li
τῶν τὸν ταυτὴς ἐπιγνῶναι δημιουργόν.
Ἁ i] , '
Ἔλθων xci καταλύσας διάβολον τὸν τὸ χρά-
ΠῚ] ΄ [bd Ui ^ 1 3)
tog ἔχοντα του θανάτου, xat t&g ἄλλας πονη-
X / 3 “ Li t
ρᾶς δυνάμεις, ἀντανέϊλεν πολέμους ἕως τῶν me-
, ^ ^ 4 “23 ! i]
pate τῆς γῆς, τουτέςιν τῶν περασάντων ἀπὸ
^ N d E ' X , $i». M o4
τῶν yutvov: συντρίβων τὸ τόξον, ἀφ᾽ cu tto
A Li D" D ͵ 3 A i *
τὰ πεπυρωμένα τοῦ πονηροῦ βελη" ἀλλὰ xat mv-
X , M ! m t , ͵7
pt καταχαύσει τὸν Üvpécy τῆς ἀπιστίας ἐναντίως
» e^ e E" "
ἔχοντα τῷ Zupeo τῆς πίστεως.

j PSALMUS XLVI.
E αἱ χέϊρες ἀντὶ τῶν πράξεων πολλάχις

M M '
εἴρηνται ἔπραττε δὲ τὰ ἔϑνη διάφορα κατὰ τὰ
, M ^ à
ποικίλα πάτρια σρὸ, τῆς ἐπιδημίας γ) ὃ σωτὴρ

εἰς ἀνθρώπους φοιτήσας προστάττει χρότον γεν-

écÜot , τουτές!τν συμφωνίαν τῶν πραχτικῶν δυν-
ἄμεων τῶν ἐθνῶν τροπιχῶς χειρὼν ὀνομαζομένων"
3 , , m 1 , Ui
- Οὐ μόνον ἀπαρχέϊ πρὸς σωτηρίαν πράξεως
, 3 NIS S / A ' τ
cupQoyux , εἰ μὴ καὶ φρόνημα opJo» σὺν τοὺ-
à » ' , M 9 /
τοῖς εἴη" διὸ xat ἀλαλάζειν ἐν φωνῇ ἀγαλλιά--
^ R ' ^ E
σεως μετὰ τοῦ χρότου προστάττει toig ἔθγεσιν.

v. 9.
A. f. 149. b.

v. 6.
B. f. 177.

Aen C ers SC SA a

v. 10,
B. f. 177.

v. 2.
B. f. 178.

y. 4.
^ À. f. 251. b.

B. f. 179.

IN PSALMUM XLVI. et xLvil.

, & ^» t , /
---Οὐκ ἀμφιβολοὺ εἰ τῶν ὑπερχειμένων βασιλεύει"
^ ^ ^ A LI LI ^ , n
περὶ τῆς γῆς δὲ ἀμφιβαλλοντων τινῶν, εἰ xoi
,» ^M ^ / , , *
αὐτῆς xparti, λέγεται τροχείμενος στίχος , xat
^ ' V ,
μάλιστα διὰ τοὺς τεριγράφοντας τὴν πρόνοιαν
, ^ P , , ,
μέχρι τῆς σεληνιαχῆς σφαίρας 1), co βουλομέ-
το Χο Cl od 5
νους τὰ ἐπὶ γῆν ὑπὸ πρόνοιαν εἶναι.
i] M t Ἁ ^ ' 5
Ἔστὶν δὲ φοβερὸς xat τῷ σεβασμιος εἰναῖ ,
ς 34 1 ΕἸ , i] 3, X E ^ *
ὡς εὐλαβειαν εἰς αὐτοὺς ἔχειν τοὺς ἐννοοῦντας
αὐτόν. ͵
ς t i i , ^ ,
Νοήσεις δὲ xat οὕτως" ὑπέταξεν τεϊς ἁγιοις
, , * , ^ A i νιν
ἀποςόλοις τοὺς ἐκ περιτομὴς λαοὺς, xat τὰ ἔθνη
"du n ' ks 1 E ͵ »!
ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτῶν, πάντων ἀνϑρωώπων ἀρ-
M , LU ᾽ , E
χοντὰς xat διδασχάλους χειροτονήσας αὐτοὺς. Ex
- 3 ^ ΕἸ '
λεξαμενος τὴν χληρονομίαν αὐτοῦ, οὐχ ἑτέραν
"d ^) 1 A ^3 A A , ι
οὐσαν τοῦ Ἰσραὴλ xat τοῦ Ἰαχὼβ τὴν &xlcytw,
^ p Νὰ , /v/, , ! 3 A M M
ἣν αὐτὸς ἐχλεξάμενος ἠγατσησεν᾽ lexe dé τὸν
, X ^ « L , 3 !
παᾶντα λαὸν τῶν Ἑβραίων φησιν" €x tevtcv γνω-
͵ ' , ͵ ^ m A
ρίζεται TO ἀπροσωπόληπτον TOU θεοῦ, τὴν χαλ-
' , -5 , ' : rai
Aevi» οὐκ ἄλλο τι τοῦ Ἰαχὼβ ἀγαπήσαντος" ἐν
M M ΓΙ tice ' $53 ἌΡ
mayti γὰρ ἔϑνει ὁ φοβουμενος αὐτὸν xau ἐργα-
͵ ' ' $e 069. 9
ζομενος δικαιοσυνὴν , δεκτὸς αὐτῷ ἔστιν.
& A / 7]
Φωνὴ ὃὲ ἄσημος χατατεσόντων πολεμίων ὁ
᾽ A , Ld » !
ἀλαλαγμὸς , ἐν ᾧ ἄνεισιν αὐτός" ἀναβαίνει δὲ

7 ^ » € !
ὑπεράνω τῆς νοήσεως ἡμῶν εὑρισχόμενος" ἔοιχεν

M ! b 3 ' ^ ,
τὴν μεγαλοφωνίαν xat τὸ διάτορον τῶν δογμάτων

i] ΄ , ' , A M €N
φωνὴ σάλπιγγος ονομαζεσθαι" ἔπει γὰρ τοῦ φα-
ε ^ X. ἴῷ t] A 1A E Ba .
νεροῦ καὶ ἐν τῷ εὐαγγελίῳ σαλπιγξ λαμβάνεται,
t 3 ^ Li ^ E
ὡς ἐν tQ λέγειν" σὺ δὲ ποιῶν ἐλεημοσύνην. μὴ
, ,
σαλπισῃς ἔμπροσθέν σου, ὅ ἔςιν μὴ φανερώσης.
^ / ^ ' ^
Τὸν ψάλλοντα Oi xot νόησιν τῶν τροφερο--
! ^ »5^
μένων ἐν tf ὠδῇ ἔχειν" οὐ yop περὶ τὴν χλά-
A Ἁ * e ^
σιν χαὶ τὸ μέλος τῆς φωνῆς χαταγίνεσθαι προη-
, ^ , i] ^
γουμένως δεῖ) ἀλλὰ συνεῖναι τὰ ψαλλόμενα" τοὺς
A] A] / 3 Y / 5 ΕἸ
γάρ μὴ οὕτω ψάλλοντας, ἀλλὰ μόνον Ὥχον &mo-
^ ^ ^ ' ,
ἱτελοῦντας παραιτεῖται Sog λεγων" μετάςησον
δὲ 9:9 δ Φ ΧΩ ^ Y , L4
ἀπ ἐμοῦ yc» ᾧδων cov, xat ψαλμὸν ὀργάνων
᾽ , / / A ^ ς Li
σου οὐχ, ἀκούσομαι" ψάλλει δὲ συνετῶς ὁ mpat-
^ ^ , i ^
τῶν κατὰ τὰ θέϊα παιδεύματα. χαὶ νοῶν αὐτά,
e ^ ^ » ^ € , / »
Ot τῶν λαῶν ἄρχοντες, Ἢ οἱ ἀπόστολοι. Ἢ
7 M" ^ , !
οἱ ἡγούμενοι τῶν ἐχχλησιῶν εἰσὶ συναγόμενοι με-
A ^ € ᾿ “ , i] ^
τὰ τοῦ Ἄβρααμ. ἵνα wposcymo:w τοὺς τρὸς
"nm ' , 4 m *
αὐτῶν ὠφελουμένους λαους" χαὶ γὰρ αὐτῶν θεὸς

229

E] ' ' ^" € ,' $3
ἔστιν τεχνῶν γενομένων tcu "Afpaau* ἐπίςησον
δὲ εἰ

A. o7 » »! e^
λοι περὶ ὧν εἴρηται ἔστησεν ὅρια ἐθνῶν χατὰ

» ^ -" 5 L3 »
ἄρχοντες τῶν λαῶν εἰναι δύνανται ἄγγε--

, ι , , ^ L7 M ,
ἀριῶῦμον ἄγγελων Θεοῦ , οἵ τινες xoi συναγον--

Ἁ ^ ^ M 3 A A
“ται μετὰ τοῦ ϑεοῦ "Afoaau , ἐπεὶ διὰ πίςεως

υἱοποιήθησαν τῷ “Αβρααμ. αἱ μερίδες ὧν τυγχα-
ycugty , ἄρχοντες.

Kpactouet τῆς γῆς οἱ ἐξ αὐτῶν ὀρθῶς πολι-
τευσάμενοι, ἐπαιρόμενοι τῷ ἄνω φρονέϊν., τῷ
τὰ ἄνω ζητέϊν" «οὗτοι γὰρ σφόδρα ἐσαρϑέντες
γνώσει θείᾳ, wai ἀρετὴ μετεωριζόμενοι, τοῦ θεοῦ
γεγένηνται" οἱ γὰρ χραταιοὶ τῆς γῆς) τοῦ ϑεοῦ
χτῆμα γεγενημένοι ἐπύρϑησαν.

PSALMUS XLVII

"Td , 5 Y , ' ! E
0 μέγας εἰναι χαὶ αἰνετὸς σφόδρα, οὐ παν-
€ 9 Li , CES ^ ^ ^ ,
ταχοῦ ἐπιδείχνυται., ἀλλὰ ἐν τῇ τοῦ Θεοῦ mO-
E) -"- € 4 , / m" E :
λει ἧτοι τῇ ἁγίᾳ ἐχχλησίᾳ τῇ ἐπουρανίῳ lepcu-
' M ΄ 2 ! »4*
σαλημ' αὕτη δὲ ἡ cols οὐ χαμαιζηλος. οὐδὲ
E] ! ^ Et , , MARC » ,
ἐν τόπῳ ταπεινῷ xat xctÀo, ἀλλ ἐν ὄρει μαλι-
€, 4 εἰ ^ M A cy » »
ca ἅγιῳ ἵδρυται" τοῦτο ὃὲ τὸ ἅγιον Ὄρος, ἤτοι
» M λ ^ t ^ '
ἡ τελειοτάτη ἀρετὴ χαὶ γνῶσις τοῦ θεοῦ. .λογος
5 , V uU] , 1 Li L m '
ἐστιν" xat yop αὐτὸς ϑεμέλιος tavtüg τῆς πο-
Y ,
λεως , ὥσπερ xat οἰχοδομος.
; | ͵ m ^ , , 9. 7 *
To πασὴς τῆς γῆς ἀγαλλιαμα εὑριζον xat
et , t , δ e »
ayaSag ῥίζας ἔχον, ἐστὶν τάχα οὐχ ἕτερον ὃν
^ 3-4 , ! 3 ἃ «ὦ ς , M
τοῦ εἰπόντος. ἐγὼ εἰμι ἡ Gp reÀog Ἃ ἀληϑινη
tC, , , iT ; , ^ e
αὐτὸς γὰρ ἐςιν τὸ ἀγαλλιάμα. πάσης τῆς γῆς γ

ς E λ V / 3 ’
αἴτιος x«t wopnyos τυγχανῶν. ἀγαλλιάσεως.----

, ^ 7 "τὰ ἣν Ἁ
Πολεις τοῦ μεγάλου βασιίχεως εἰχος εἰναι ψυχᾶς
» ͵ , ΕἸ e » V ,
ἐγχυμονας ἀπ᾿ αὐτοῦ ὄντος χαὶ νυμφίου γεγενη-

, A ΄ ᾿ EU OR.
μένας, αἱ xat μερφώσασαι τὰς mop αὐτοῦ xata

' Y i] 5 » '
βεβλημένας γονὰς, καιρὸν ἔχουσιν ἀποτέξεως-
, 5 ' Ἁ »7

Οὐκ οἵδ᾽ ᾿ὁπόϑεν χινηϑέντες τινὲς φήϑησαν
» , c ᾿ E ᾽ »
ἔνθα τεωονῆεν ὁ σωτὴρ σημαίνεσθαι ἐκ τῆς

' Li i] i] * ^ »
προχειμένης λεξεως" φασι yap τὸν σωτῆρα tgav-

e ^ ' ^ ^ 3
ρὥσϑιαι ἐν τέϊς βορείοις τλευρόϊῖς τῆς Xww,

v. 10,
B. f. 180. b.

v. 2.
B. f. 180, b.

v. 8.
B. f. ISI. b.

B. f. 182. b.

)
A. f. 257. b.

^ , ^ 1 , € ^ i d
ἐκεῖσε τυγχάνοντος τοῦ χρανίου τοπου" ἡμέϊς OE,

φαμὲν ἑπόμενοι πολλαῖς γραφαῖς, τὸν βοῤῥᾶν
οὐχ ἄλλον εἶναι, ἢ τὸν διάβολον: vata τὸ, ἔξε-
είρου βοῤῥᾶ, καὶ ἔρχου νότε" τούτου οὖν πλευ-.
ρὰ ei πονηροὶ ἄνϑρωτσοι, ὥστερ καὶ ἄρχοντος,

1) Nempe Aristoteles, ut iam diximus cum S. Cyrillo T. ΜΙ. part. laf. p. 160.

,

4

230
A Y ἢ ᾿ ἘΠῚ E
πλευρὰ φασὶν τοὺς δορυφόρους αὐτοῦ" οἱ τπονη-

Γ e ᾿ ͵
pot οὖν ἄνθρωποι, οἱ δορυφοροῦντες τὸν διάβολον,
πλευρὰ αὐτοῦ πρότερον ὄντες, εἰ τοσοῦτὸν με-
H A Y 1 A
ταβάλλοντες xara ἀρετὴν δίεπρε.. . Σιὼν χρη-
ματίσαι , ἀλλ᾿ ὄρη αὐτῆς ἀποδειχϑῆναι. Παῦ-
λος οὖν ὅτε διώκτης ἦν, τυλευρὰ τυγχάνων τοῦ
ϑεω ! »! ^ 3 ,
βοῤῥᾶ, μεταβαλλομενος ὄρος τῆς ἐχχλησιᾶς τυγ-
Y » , bo ^ 1
χανούσης Σιων ἐχρηματισεν" xat ἔσει E γυνὴ
M ! A € £4 A /
πλευρὰ λέγεται) χαὶ αἱ γενόμεναι πλευραι σύζυ-

e^ A ^ , ^
J^ τῷ διαβόλῳ. τυλευραὶ αὐτοῦ τυγχάνουσαι τῇ

A LES ΄ 3) D^ M! M
πρὸς ἐχέϊνον χοινωνίφι, ὄρη τῆς Σιων. διὰ μετα-
fs É 1 ͵ , ^ e^
βολῆς γεγένηνται" ὡς xoi πόλιν αὐτοῦ τοῦ με-
f / e ,
γαλου βασιλέως Χριστοῦ χρηματισαι.
LI / ^v , : A
Ἔν τῇ cole ci βασιλέϊς &ÀnAvSoteg , καὶ
, A , V 1 - ICA | !
εἰς αὐτὴν συναχθέντες ἐπι τὸ αὐτὸ γεγενημένοι,
, e $5 S y i ^v ^ ,
χκαταρτισῆεντες tQ αὐτῷ vot xa τῇ αὐτῇ γνώ-
i M e ἣν € M Y
pnt εἰσιν δὲ οἱ faciet οὗτοι οἱ κατὰ ϑεὸν
' qe $'... € DU RAS. 4»
βασιλέυσαντες. οἷος ἣν ᾿Αβραᾶμ πρὸς ὃν εἶπον
1 f. , , ^ ,
τινες καὶ tot οὐχ αἰσθητῶς βασιλεύοντα, βα-
1 M ^ Y rs € ^ Ὁ 3$8/
σιλεὺς παρὰ ecu σὺ εἰ EV ἡμῖν" οὗτοι ἰδόντες
U ' i: 5 oy ^ €» e
τοὺς πάλαι πλευρὰ ὄντας τοῦ βοῤῥὰ εἰς τοσοῦ -
« N Aa c 5 D M cw
τον ὕψος &vo[javcag , ὡς εἰναι τῆς Σιων opn 5
39 ' , M A M '
ἐϑθαυμασαν ἐκαλαγέντες τὴν πέρι τὴν λογικὴν
' ' /, » Y A v9 ,
φυσιν γινομένην τροπήν" ὅτ᾽ ἂν δὲ xai ἐκ φαύ-
λ ὃ ! ^ ^ ! τὸ ,
ὧν σπουδαιους χαὶ σεφοὺς γινομένους ἰδοι tte,
͵ M à] ' S p
ϑαυμᾶάσας τὴν μεταβολὴν, etaxornott ὅτι ἀνά-
3 H ^ i , 1
παλιν ἐνδέχεται γενέσϑαι τοὺς σπουδαίους xat

U ^ ' 1 /,
σόφους μεταπεσέϊν δυναμένους" τουτέστιν νοηθέν-.

4 Dh , / A '
τες xai tot πᾶνυ προχόψασιν κατ᾽ ἀρετὴν, τά-
, Li ^ * 4 , ,
ραχον ἐμποιήσει χαὶ xÀovcv , ὡς τὸν ἐκ δέους
D , ΜΝ / ἢ '
τρόμον ἐπιλαβεσϑθαι αὐτῶν" τούτῳ συνῳδὸν τὸς
͵ 3 ^ ΦΥῊΝ
ἐν τόποις ἀσεβῶν ςένουσιν δίκαιοι" ἐχείνων πιπ-
! !
τοόντῶν , χατάφοβοι γινωνται.
A! 1 E em em ^ LI ,
Προς διανοιαν,, πλοῖα τῶν ψυχῶν τὰ σῶμα-
^ ^ ^ ! Y
τα πολλαχοῦ τῆς γραφῆς λέγεται" ὥστερ xat
& τ ' , λ ! , !
ot χαταβαίνοντες εἰς τὴν ϑαλασσαν ἐν τλείοις"
lad 5 A ! * ^ Lj
T&UtX οὖν τὰ σώματα αὐτοὶς συντριβεται τουτ--
L| / A ^ ,
ἐςιν διαλύεται, ἵνα xat τὸν τῆς ἀναστάσεως
A 9) 9 4.3 3 A»
xaipóy ἄφθαρτα ἰσχυρὰ ἐπιδοξα πνευματιχὰ ἐκ
^ , ^ κυ ν ἢ M ^ ,
φϑαρτων ἀσϑενῶν xat ἀτίμων xot ψυχικῶν γε-
3 € ^ A 3 1 om , M
νηται" οὐχ ἁπλῶς 06 , ἀλλα Θαρσέϊς ἐστιν τα
^ Ὶ ^ ᾿ς: / ' ^
cÀóa ταῦτα μεταλαμβανομένας ἕλλαδι φωνῇ
^ ? ^ 3 ^ LI
. 0. χαρᾶς" τότε yap ἐπαινετῶς συντρίβε-

DIDYMI :

i s o ! A |
tat τὰ σώματα ὑποσιεζόμενα xat vEWpCUDEVA
e $:A '
ὅταν χατασχοῶσιν ct περικείμενοι αὐτὰ τὴν
, !
Jtay xyepay.
» 4 , 7 ! ^
Ονομα τὴν θείαν δοξαν λέγειν ἔθος τῇ θείᾳ
^ € ^ 3 UJ m /

Jpegn' υμνέϊται € παρὰ τῶν βοώντων ὃ θεὸς,
ApC UE dsl ͵ , ᾿ ν ΄
τις ὁμοιωθήσεται σοι" πέρατα δὲ γὴς οὐ μόνον

λ , LIAE γε ! 9 ,
τας ἐσχατιὰς αὐτῆς ἡγητέον Eat, ἀλλὰ χαὶ
A , .5-A ^ ^ , 1 ,
τοὺς περάσαντας ἄπο τῆς γὴς εἰς οὐρανὸν, ἐφ᾽
4 3 ΟὟ, A t 3, ^ e" y
οὺς τὸ ὄνομα χαὶ Ἢ αἰνεσις τοῦ Θεοῦ ἔφϑασεν.
^v » e [ἡ -“ uv
Τῆς ἐχχλησιαστικῆς γνώμης σχοπευτιχῆς τῆς
, , * 'N M ^ A
ἄληθειας τυγχανούσης, καὶ διὰ τοῦτο Σιὼν χα-

" / D , ^ 3
Acup£vne, τῇ φρονήσει περιλαβέϊν αὐτὴν προσή-
κει: ἵνα περινοήσαντες τὰ τῆς ἀληϑείας δόγμα-.

€ 3 , à 1 $t c DA
τὰ 7) ὡς EV χύχλῳ περιγράψωμεν αὐτὰ τῇ &xXv-

e^ ' Ἢ | 3c IN OLI 7 7
τῶν νοήσει" xat ἐπεὶ Ἢ τοῦ Θεοῦ πόλις πᾶντο-
7

| 1 V M » ' '
Sev ὠχύρωται διὰ τοὺς ἐπερχομένους πολεμίους

4 , , 2 , :
καὶ πύργους ἐγχατασχευασμένους ἔχει, ἀφ᾽ ὧν.

e 4 Ι! Ἂ
ἐστιν χατασχοπῆσαι τοὺς ἐπερχομένους ἐχϑροὺς,

3 M , e ͵ ^» ^
ἀνάγχη τοὺς ἐν τοϊς τυργοις ὄντας αὐτῆς Om-

“ d DU Y A IA ^ £
γείσθαι" συνᾷάδει wat τὸ «ἐπὶ τῶν τειχέων σοὺ

͵ Π δ ^ A ^
» χατεστΥύσαν φυλαχας Ὡμερᾶς χαι νυχτος ἡ οι,

» διὰ τέλους οὐ σιωπήσονται, μιμνησχόμενοι χυ-
» ρίου. » Ταύτῃ καὶ ἡ σοφία ἐπ᾽ ἄχρων τυχέων
χηρύττεται: θέσθε τοίνυν τὴν καρδίαν ὑμῶν του-
τέστι τὸν νοῦν ἐπιστημόνικῶς ἐφιστάνεντες εἰς
τὴν δύναμιν τῆς Σιὼν. αὕτη δ᾽ ἐςὶν ἡ ἐχκλη-
σιαστιχὴ διδασκαλία, χαὶ χαταδιέλεσϑε διαιρε-

^ L4 ' j
τιχῶς ἑκάστοις ἐφιστάνοντες" ὡς yap ἐςιν Àeyi- -

^ LJ UT. , [Anf d λ | S
χῶς διελεῖν τὰ ὄντα εἰς οὐσίαν xot συμβεβηκὸς;

I! D ͵ , »! “ ι 1 ' ς
χαὶ τὰ γεένὴ εἰς εἰδὴ, οὕτω καὶ τὴν δυναμιν

τῆς Σιὼν γαταδιελεῖν εἰς τὰς βάρεις αὐτῆς δυνα-

! , ^ P
τὸν" βάρεις δὲ αὐτῆς αἱ xaS ἕκαστον ϑεωρίαι

᾽ “ NT 4 ^ , ! ΄, : ^
εν «t6 οἰχει τὰ τὺς εὐσεβειας δογματα" τουτο

δὲ πράξητε ὅπως διηγήσεσθε εἰς γενεὰν ἑτέραν,

e | dg , € Y εν , ^ € ΄
ὅτι αὐτὸς ἔστιν ὁ θεὸς fipov* ἔσει Ἢ Opec epa
Hi € ^ 1 i] ι / ? m
γενεὰ Ἢ τὴν πολιν xat τὴν δύναμιν αὐτῆς πα-

^ A A A Xu ^A
ραλαβοῦσα. πονηρὰ wot μοιχαλὶς xot σχολιὰ
PAM! ! 35 38 € ^ 34 / SEE
xat διεςραμμενη ἐξ ἰδίας αἱρέσεως ἠλέγχθη" ἐπι-
! ^ D ^ / s d
στήσαντες τῇ δυνάμει τῆς πόλεως xat καταῦιε--

t ' A ! ,» ^v /, 4 A
λοντες τὰς (βάρεις αὐτῆς, γνώσεσθε τὰ περῖ

- ' ^ € / e ΡΟ P. REESE
τῆς χλήσεως τῶν ἁγίων, ἥτις ἐςὶν ἕτερα γενεὰ
x j ' M ! ' ef
Gapa τὴν mpotépaw* ἤπερ καὶ διηγήσεσθε, ὅτι
- ΄, , M 1 * '
οὗτος ὃ ϑεός ἐστιν, ὃ τὰ mpotonutya mapodo-

-—

v. T4.
B. f. 184.

B. f. 184.

v. I5.

ἫΝ

»
Ed

o: v. ὃ.
: Β, f. 185. b
ἣ

E -

A

i
"n

ἡ

^)

n

*

j v. 4.
— B f. 185. b.

1 v. 6.
- A. f. 168.

X7.
B. f. 187.

IN PSALMUM XLVII..et xLvill.

ξα ποιήσας, ἀποβαλὼν τὴν προτέραν γενεὰν, χαὶ
ἄλλην wot ἄλλους χαλέσας. Οὗτος δὲ ὁ θεὸς περὶ
οὗ ἡ προχειμένη θεολογία, εἰ xatd τὰ αὐτὰ καὶ
ὡσαύτως ἔχει εἰς τὸν αἰῶνα χαὶ εἰς τὸν αἰῶνα
οὖ αἰῶνος" καὶ αὐτὸς ποιμανεῖ ἡμᾶς εἰς τοὺς
αἰῶνας, κατὰ τὸ εἰρημένον xat στήσεται, καὶ
ὄψεται, καὶ ποιμανξι τὸ ποίμνιον αὐτοῦ ἐν ἰσχύϊ
κύριος. |
PSALMUS XLVIII.

E Y , ^ y » 1743
πει ἐν tolg καλουμένοις ἔθνεσιν εἰς Cxpoa-

LU m V ^
σιν, ct μὲν εἰσιν γεωδεις ὅλοι τῆς ὕλης xat τοῦ

A H Ἂ y ' δὲ € V S '
. γηινοὺ φρονήματος γεγενημένοι &£ υιος ἂν po-

» 5 L A , »
σῶν xat ἐπιστήμην xat παίϊδευσιν εἰσιν ὅσοι
! Nr , dor , "
μαθήμασιν zat Aoyotg ἐξητάσμενοις ἐπανεχουσιν"
^ 4 , » i] , ' i
xaÀé Ot οὐ μονον τοὺς ἀγελαιους xat βοσκημα-
με , M Y iS 4 * ^x , ,
τωδεις., ἀλλα χαὶ τοὺς συνετοὺς" ἐρεῖ, ἀχουσατε
“ , ^ 3! m A 3 '
ταῦτα ci ἐν TOig ἔϑνεσιν γηγενεῖς xat ἀνϑρὼ-
M UJ ' 5 '
n9) υἱοί" ὀφειλεταὶ γὰρ οἱ διδασχαλοι οὐ μόνον
^ » DB X , &.J
σοφῶν ἀλλὰ wat ἀνοήτων εἰσιν.
, 3 LU A LI Li λ
Προφέρω ἐκ στόματος τὴν σοφιαν. σρομελε-
7 5 , ͵ ^ 2 |g
τήσας ἐν χαρδιᾳ σύνεσιν" τότε γὰρ ἀληστως
͵ LI A] * Li /,
δυνήσεται τις σοφὸν προσενέγκασθαι λόγον , ὅταν
᾿ ' A ! L4 A ΄
συγγεγυμνασμένην χατα σύνεσιν ἔχει τὴν διάνοιαν.
, » , L2 ! €, 5
Ec opa χυχλώσει pe τῆς πτέρνης μοὺ Ἢ ἄνο-
H , y s D / / CARE
pix cux ἄλλη coca τῆς πατροπαραδότου, ἧς ὃ
» » c DJ ' ^5 ,
ὄφις ἐνῆχεν τῇ mttgvn τοῦ Αδαμ.
' r ͵ »- ]
Διδύμου, Βασίλεου , ᾿Ωριγένους. ᾿Αποτεινεται
^ ' ^ 4 7 e * M
πρὸς τοὺς γεγενέϊς xou πλουσίους" τῶν μὲν, to
» δ ^s »! ^ M 3-3 X m ΄ Li
ἐπὶ τῇ δυνάμει τῶν δὲ, τὸ ἐπι τῷ πλούτῳ Qpo-
3 ' JU '
νημα γαθαίρων" ἀχούσατε γᾶρ. φησιν, ct Qux σὼ-
, ^ » L B 1 I$
ματος ἰσχὺν Ἢ τλουτοῦ ἀδηλοτητα νομίζοντες
, ^ e , € v» ^ i] Yu € “Ἢ
aet ἑαυτόϊς Autptoy ἡμὶν OL πρὸς τὸ ῥυσθη-
^ -“ , , e Det. Li
yat τῆς τοῦ διαβολου δουλείας" δέϊ ὃε ἀξιοχρεων--
E 1 ' SIND A ΕΝ
εἴναι τὸ λυτρον, καὶ οὐχ ὅμογενες τοὶς χατεχο-
7 νη} 3 » ΄ /
μένεις" οὐδεὶς οὖν ἄνϑρωσσος πεῖσαι δυνήσεται
»*$* A ^ A !
τὸν διάβολον, οὐδὲ ὑπὲρ ἀδελφῶν. τις διδομενος"
“ 5 99$ €. E" »$! € ,
ἄνθρωπος οὖν οὐδὲ ὑπὲρ τῶν ἰδιων ἁμαρτημά-
e | TE, ! e ^ ^ '
των cog τὲ ἐστιν ἐξίλασμα δουναι τῷ Θεῷ" τι
M uv ,» ^ € 3 ^ Ll I
δὲ τοιοῦτον αὐτῷ ὡς ἀντιδοθῆναι τῆς τιμίας ψυ-

^ i] 3 δ᾽ cg ^ ' ,
χῆς : διότι καὶ xat εἰκόνα τοῦ χτίσαντος αὖ-

* ao » ! ^ y » 7
τὴν ἔγενετο" ἢ ποσὰ χοπιων ἄνθρωπος ahy τι

4 ET ' ^ i] / € ^
ποιήσει τῆς μελλουσὴς ζωῆς: δια τουτων ἱκανῶς

231
ὁ λόγος καθαίρει τῶν ἀνθρώπων τὴν οἴησιν" ῥη--
Sus δ᾽ ἂν ὑψηλότερον περὶ τῶν ψυχιχῶν δυνά-
μέων, εἴ τε ἰσχὺς χαὶ ὁ πλοῦτος" οὐδεμία γὰρ

ἑ ^ A Y x ! , o A. Y M » 1
αὐτῇ Ψυχὴ προς σωτηριαν ἄρχει γαι γὰρ εαν

I ! 967 € , ' ^ $.. V ^-
"τέλειος tig Ἢ ἔν υἱοῖς ἀνϑρωπων, τῆς ἀπὸ θεοῦ

7 ᾽ ͵ , »κ"5ὶ ' μὰ
σοφίας αἀπουσὴς , εἰς οὐδὲν AoytaS hottou* χᾷν
λ ^ , 9 " »! 9 , S
πλοῦτον ἀνϑρωπινων ἔχῃ Seopnuacow , μανϑα-
, A 35] ! , ! , ,! LA
γέτω τὴν ἰδιαν" δουλείαν αἰχμάλωτος ἠγμένος ὑπὸ
^ c "i. ^3 dg M 85-1 3 ͵
τῆς ἀμαρτιας" καὶ ὅτι μηδεὶς ὑτὲρ ἀνθρώσων
, » 3 ps 7α, Ὁ» , 4
διδομενος ἄνθρωπος. εἰς ἀνάληψιν Ὡς ἀπώλεσεν /
᾽ , * λ I! , i]
ἐλευθερίας ἐστιν ἵχανος" τάντες yop ἥμαρτον,
3.-€ L ^ Hs, ^ ^ ,
Xat ὑστεροῦνται τῆς δοξης τοῦ θεοῦ, δικαιουμε-
V ^ 3 ^ /, Y ^ , ,
vct ὀωρεαν τῇ αὐτοῦ χάριτι, δια τῆς ἀπολυτρω-
- ^ E ^ 5 ^ ^ ' L i]
géag τῆς ἐν Χριςῷ Τησοῦ “τοῦ κυριου ἡμῶν" pn
! ! , , / , M » 3
ζήτει τοῖινυν εἰς ἀπολύτρωσιν ἀδελφὸν Ἢ ψιλὸν
»! , M ^
ἄνθρωπον, ἀλλ᾿ ἄνθρωπον ϑεὸν Ἰησοῦν Χρι-
λ Lj 34! ^ ͵ ς M
στὸν , μόνον ἐξιλασμα δοῦναι δυνάμενον vato
€ ^ ^ wood $13 ! € 1 €^
ἡμῶν τῷ Θεῷ" ὅτι αὐτὸν προεϑετο ὃ θεὸς ἱλα-
͵ mc ' ^ ^ 3 ^
στήριον Oum τῆς πίστεος" Ov τῷ αὐτοῦ αἵματι
» λ 3 ^- 2 1 c ^ ^ , ,
ἀδελφος ἦν τοῦ Ισρατὰ o Μωυσῆς, χαὶ οὐχ
, ! ^ , ^ 5 1
ἠδυνηϑὴ τοῦτον λυτρωσασϑαι" πῶς οὖν ὃ τυχων
7 » A LM 7 3.
λυτρώσεται ἄνθρωπος ; διο τὸ λυτρώσεται ἄνθρω--
, A λ 7 D A b
πος ἐρωτηματιχὸν μετὰ βαρυτητος" δὺ γὰρ τῆς
! , Li € LIP i] A , '
ἁμαρτιας ἠλευθέρωσεν o Μωῦσῆς τὸν λαον, ἀλλα
^ ^ i S ^ 1 " rj
τοῦ θεοῦ τὴν ἐπὶ τῇ ἁμαρτίᾳ κινησιν παρῃτήσατο᾽
3 h. i] Li ^ ' , ,
ἄλλα xai γενόμενος ἐν παράπτωματι, cux vOv-
' ^ »-! € Ἁ € ^ ^ ^
yn22 παρασχεῖν ἐξιλασμα ὑπὲρ ἑαυτοῦ τῷ θεῷ"
Y ^ A ^ ^ H
ὅτε μετὰ τοσοῦτα xai τηλιχαῦτα σημέϊα διστά-
» i] 3 ^ ' ! Ε] '
ζων ἔφη" -μὴ ἐκ τῆς πετρᾶς tavtng ἐξαάξομεν
e € x ! A € /, i] ^ , ,
ὕδωρ ὑμῖν: dt? φησιν ὁ θεὸς" δια τοῦτο οὐκ εἰσ-
, ^ i] i] ! » iw ^
ἀξετε Upéig τὴν συναγωγὴν ταυτὴν εἰς τὴν γῆν
^ » e. ^v »$7/ 5 , M ,
ἣν ἔδωχα αὐτοῖς" EQoS οὖν εἰς τιμὴν λυτρωσεως

^ ^ € m Y ow A , ον
τῆς Ψυχῆς ἡμῶν to ἅγιον xat πολυτίμητον αἱ-

. ^«^ / LT NI. 4 E] ^ ^ A! *
px τοῦ χυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ" Owmep xau

^ , , n , ἃ » ἃ , y ^
τιμῆς ἡγοράσϑημεν" εἰ δε ἀνῶρωπος οὐ λυτροῦ-
, r^ , '
tat, ὃ λυτρωσάμενος ἡμᾶς cux ἄνθρωπος [40906
, ' » ^ ^ m v9, € “᾿
οὐ χρείαν ἔσχε δοῦναι τῷ θεῷ ἐξιλασμα ἑαυτοῦ"
' ' , , , 54V 7 ΄
διότι ἁμαρτίαν οὐκ ἐπρίησεν, οὐδὲ εὐρέϑη ὃολος
E] ^ / 39 ^ Li] , , ^ »
ἐν tQ στόματι αὐτοῦ" ὃς ἐλυτρώσατο ἥμας οὐ
4 , EY ᾿ ' Eo re wy .L
μετα λυτρων οὐδὲ μετὰ δωρων xaza τὸν Ἡσαΐαν,
, » ^ ^ ef , 1 , ᾽
ἀλλ᾽ ἐν τῷ ἑαυτοῦ αἵματι, οὐκ ἀδελφοὺς ἀλλ᾽ ἐχ-
i ^ y ^ /, i]
ϑροὺς ἡμᾶς γενομένους toig παραπτώμασιν" καὶ
Van s ' E / €. ιν να.
μετὰ τὴν ἐλευθερίαν ἣν χαρίζεται ἡμῖν; xat ἀδελ-

v. 7.
B, f. 186. b.

B. f. 188.

v.
B. f. 188.

232
Acsi ἂν c ^ ERE e '
φοὺς ἡμᾶς ἑαυτοῦ τροσαγορευει" ἀπαγγελῶ γάρ
A sw ' ^ m ;
qnat τὸ ὄνομα σου τὸὶς ἀδελφόϊς μου. οὐ χατὰ
' ' €» w" 3 δια" , Hi Ly
φυσιν θεότητος ὑφ ἧς ἐλυτρωθημεν, ἀλλα κατὰ
1 / , ! 3 ο“
συγκαταβασιν χάριτος , οὐ δεόμενος ἐξιλασμοῦ
E A 4 e^ Ἁ D 3
ὧν αὐτὸς ἱλαστήριον" τοιοῦτος γὰρ ἡμὶν ἔπρεπεν
3 M ! V M j ͵
ἀρχιερεὺς ὅσιος ἄχακος ἀμιαντος καὶ τὰ ἐπὶ του--
e ^ € Bi. Ἁ ς | M ἡ ,
τῳ" ὅστις ὧν ἢ αὐτὴ Gen, ἡ ἄχαματος Qu-
' ^ ^ ᾽ τ κα M
σις. ἐχοπίασεν ἐν τῷ αἰῶνι τούτῳ" Ὧν. yap χε-
A , LJ € ' , ' var. t “
χοσιαχὼς ἐκ τῆς ὁδοιποριας, ἐχαθέσθη ἐπὶ τῆς
πηγῆς.
Ln ^ X , , E
Πάντες oi yevntot ὁμογενέϊς xat ἀδελφοι" cu-
4$ à] « ' ,
δεὶς δὲ τὸν ἑαυτοῦ ἀδελφὸν ἁμαρτάνοντα Àvtpo-
] Y, ! 1 € » » -Ὁ :
σασθαι δυναται" μόνος yop o ἄνθρωπος ἔχέινος λυ-
ὦ "m » »
τρώσεται, περὶ οὗ εἴρηται" ἀποστελέϊ αὐτόϊς ἄν-

ὰ ! , , 4 M Row E
ϑρωτσον, ὃς σώσει αὐτοὺς" ὃς χαὶ πέρι εαυτοῦ

e / ^ ^ 3
. φησίν" νῦν δέ με ζητεῖτε ἀποχτέϊναι, ἄνθρωπον

ἢ p / ^ 4 5
ὃς τὴν ἀλήθειαν ὑμῖν λελαληχα" οὗτος 0€ ὁ ἂν-

. 3 » δὴ 9 !
Spemos ἐπεὶ οὐκ ἔγνω ἁμαρτίαν εὐδὲ ἐποίησεν

II.
b.

ι ^ ^ 1 ^

dpapttay , οὐ 'δώσει τῷ Θεῷ ἐξιλασμα ἑαυτοὺ
e c , 4!

τὸ ὑπὲρ τῶν ἁμαρτανόντων διδόμενον" ἀλλ᾽ οὐδὲ

/ ! 3 LI ^ ^ ,

τιμὴν ὀρέξει λυτρώσεως αὐτοῦ τῆς ψυχῆς" κοπιά-

V 537.9 A ' 3 ' , ,
σας δὲ wat ἀρετὴν ζήσεται εἰς τέλος. οὐδεπω-

D ' , M i U ^
ποτε &Tl τεθνηξομενος" δυναται δὲ χαὶ πέρι TOU -

/, i] , /, ^ E !
λυτρουμένου λέγεσθαι t0 , οὐ δώσει τῷ ϑεῷ ἐξι-
^ 5 i 2. e ng.
λασμα ἑαυτοῦ" οὐ γὰρ ἕχαςες περὶ ἑαυτοῦ οἷος
. ^ [a / €
τὲ ἐστὶν ἐξίλασμα δοῦναι, Χριςοῦ πάντας iAa-
e" M ^ 7
σχομένου ἐν τῷ ἰδίῳ. αἵματι" ἀλλ᾽ οὐδὲ δοῦναί
Y A ^ ͵ὔ ^ rs
τις τιμὴν ἱκανὸς τῆς λυτρώσεως τῆς ψυχῆς «v-
Ld , PME AES. 1 ͵ V
τοῦ, ὃοντος Χριςοὺ ὑπὲρ πάντων Autpoy τὴν ψυ-
i] » ὦ E] 1 , ! IL $8
χὴν αὐτοῦ" εἰ xat οὐ δωσει δὲ ἐξιλασμα οὐδὲ
A e^ ͵ ^ e^ 3 e , ,
τιμὴν τῆς λυτρωσεως τῆς Ψυχῆς αὐτοῦ. ἄλλα
3 ^ 3 ^ '
γε μετὰ τὸ αἀτσολυτρωϑῆναι., ἐντολὰς δέχεται,
eJ , $» / ^ , / :
(yx xat αὐτὰς κοπιᾶσας ζῆσαι εἰς τέλος δυνη-
^ Y X »7 Lj
95 ἐσχηχὼς τὴν αἰώνιον Conv.
A ^ '
- Ὁ λυτρωθεὶς có Χριστοῦ, οὕτω βεβαίως
ef Ἁ / € A] 3) V ὌΝ
ἕξει τὴν σωτηρίαν) ὡς μὴ εὕσειστος χαὶ εὐκι--
5 ν᾿ m , ͵
νητος εἰναι xy γοῦν τοὺς οἰομένους . . . σο-
Y 9 ^ € , , Li E n
φοὺς Ot ὧν ἁμαρτάνοντας ἀποθνήσκοντας" ἐπειδὴ
! JA. ^ 1
οὐ σχανδαλιζεται ὥς διαφθορᾶν ἰδέϊν" μικρὸν γὰρ
i , » V 3c , b
τὸ βλάπτεσθαι ἐπὶ τὸ δρᾷν πταίοντας τοὺς vo-
, '
μιζομένους σοφοὺς.
« y i y 3 ! € i] LJ
O ἄφρων. xoi ἄνους ἀγνοήσαντες ἑαυτοὺς τι-

DIDYMI |

V »! * X 1 5», ^ E]
veg εἰσιν, ἔδοξαν ὅτι xata τὰ ἄλογα ζῷα cux
, ᾿ ! » 0^ e ^ yy
ἐσιδιαμεινοῦσης αὐτῶν τῆς ψυχῆς εἰσιν", φασιν

M /, j* ! »! Ἁ ,
γὰρ, φάγωμεν xot πίωμὲν , αὐριον γὰρ agos-

, j Ὁ V t 3 Ὁ M
νησχομεν" οὗτοι τοὺς ταφοὺς ἐν οἷς εἰσιν ἐντε-

! [Lj e T , i
τυμβούμενοι οἴονται οἰκίας αὐτῶν εἰναι εἰς τὸν

»te6 E ' E" e
αἰῶνα.) ἀναστασιν νεχρῶν οὐ προσδοκῶντες" ἀλ-
Y M / » ὦ / ^ *
λα wo σκηνώματα αὐτῶν. ἐν πάσῃ γενεᾷ χαὶ γε-
e€ oy 3 Hi ͵ , Π ͵
νεᾷ οἴονται εἰναι τὰ μνήματα, ἐν μόνῃ tavtn
mM mM 5 m 3 ͵ ΄ i i 1
τῇ ζωῇ ἐλεεινῶς ἡλπιχότες" ταχα δὲ wat μηδὲν
M , “ M Li Ὁ
ζωτικὸν ἐνεργοῦντες ἀλλὰ νενεχρωμένοι δ ὧν
€ , 3 ' 4 ; 5»
ἁμαρτάνουσιν" ἐν τάφῳ χαταβαλλομενει, οἴονται
Mi Lj 397
τὸν τάφον οἰκίαν αἰώνιον.
» 35K ' $ Ur I ba S A
Ανοὺν οὐ τὸν maytn ἐχτετμήμενον, ἀλλὰ τὸν

' , ΄ i] M
XoxOVoU) xai χακοφρονα φησιν" καὶ yop τὸν xa-

! , ΔΝ /
X20 poGOU0y » ἀτπροσωτον" XXL τὸν χαχοτξἔχνον )

/ »d ἢ kf 1
ἄτεχνον λέγειν εἰώθαμεν" οὕτως οὖν ὃ κακόνους
' ͵ €: as
καὶ waxógpov , ἅμα τιμωρίαν ὑφέξουσιν; αὕτη
M ΜΑΙ, AME: / » à ^ ^ *
γὰρ αὐτῶν. ἡ ἀπώλεια, δι ἣν τὸν πλοῦτον «v-
“ 4 ^ ͵ ,
τῶν ὃν χαχὼς ἐϑαυρισαν , καταλείψουσιν ἀλλο--

t , LI M »! e e , u
τρίοις" οὐδεις γὰρ ἰδιος τοῦ ταῦτα λέγοντος xÀn-

! Y
ρθνόμος πλουσιου ἄφρονος xai ἄνου-

' ' Ac ^
'O προχειμενος πλούσιος cux εἰδὼς ἄλλην ζωὴν
» ^m ^ , ^ ' » ^ Ἁ i]
ἐν τῇ ζωῇ αὐτοῦ, ταὐυτῃ εὐλογέϊισθ ou τὴν ψυχὴν
3 m , Ἁ ' E"
αὐτοῦ νομίζει" καὶ τότε μόνον ἐξομολογεῖται ὅταν
3 7 9) “Ὁ Y , Lnd , ^ D
&yaSuvng αὐτῶ dux δόσεως τῶν ἐπιθυμιῶν τῶν
€ *: , i Ἁ ^ , Lnd P ! :
ὑλικῶν"---- Εἰ xat. τὰ προέιρημενα τοις πλείστοις
^ ! ΄ 3 ! M M
τῶν ἀνθρώπων συμβεβηκεν. ἄλλα γε τὴν ἐμὴν
i] / € L » e 3!
ψυχὴν λήψεται 0 ϑεὸς ex toU ἄδου ἤδη χροῖ--
^ y ex à! em ! A ^
τοῦντος αὐτὴν XXL γαταπιέὶν SEÀcVtOG* καὶ ἔπει
3 δώ ἢ ἸλτὴΝ ! c € / » V
ἐν ἅδῃ κατὰ τὴν χαταςάᾶσιν ὁ ἁμαρτάανών ἐς!ν;
« ΚἊΝ e Lj ^ € ,

ὃ ἄφεσιν τῶν κρατουντων αὐτὸν ἁμαρτημάτων
»! , b ^ ^ 7 1 j
τῶν ἔχων, εὐχαριστέι τῷ θεῷ λαβοντι τὴν ψυ-

i! , e » 0 m ᾿ ^
χὴν αὐτοῦ ἀπ᾿ αὐτῆς τῆς χειρὸς τοῦ cv.
Π / 3) . 5, )λ T '
ατέρας ἔσχεν ἔργοις φαύλοις xat χειριστῳ
7 LÁ , Lu
φρονήματι γεννήσαντας αὐτον' ὡσαύτως αὐτόϊς
ο 3 ' A / e ^
ὁρῶν ἐμιμήσατο τοὺς γεννήτορας, ἕως τῆς γενεᾶς
e , 3 , , mc É ,
τῶν πατέρων ἐξομοιούμενος αὐτόὶς εἰσελεύσεται"

qe X M ^ ! 1 , '
cutog δὲ τὴν παροῦσαν μόνην ζωὴν ἀποδεξαμε-

ΕΣ » i] ^ L7 M ii
γος , οὐκ ἔσπευσεν tO φῶς ϑεωρῆσαι" Oto xot

el 3^ 3 M / 9 ΟΣ ͵
ἕως αἰῶνος εἴρηται μὴ τροσπελάζειν αὐτῷ" τα-

M “ ' M ,
χα γὰρ t» ἐξωτέρῳ σχότῳ χαταδιχασϑεῖς cux

» ! xc f e y Ne" ᾿
ἐπιτραπήσεται τὸ αἰώνιον φως ἔτι ϑεάσασϑαι.

ν. 20. 4
B. L 191. "

ἱ n. to. Eit xal Διδύμου. Χοροῦ ψαλτῳδῶν χο--
. Το 191. b.

umm LP MER n l2 un id -——

i

PSALMUS XLIX.

- LA '
ροδιδάσκαλος οὗτος , ὡς ἡ “τῶν παραλειπομένων
! M ^ , /
ἐδίδαξεν ἱστορία. Θεὸς Θεῶν χυριος ἐλάλησεν.

^ e Ll 7
χαὶ ἐχάλεσεν τὴν γῆν" τοῦτο οἱ τρέϊς ἑτέρως

i] Y , φὴ
ἡρμύνευσαν, ἰσχυρὸς tog λαλήσας ἐχάλεσεν

ἌΚΟΣ ^ M ! M , !
τὴν yn» οἱ Oe ἑβδομήκοντα, ϑεοὺς ὀνομα-

V L4 , i ,
ζουσιν τοὺς ἄρχειν λαχόντας vat vpuyetv σε-
/ Y 7 e^ ^ APT
πιςευμένους, ὅπερ ἴδιον νόμου θεοῦ" τοῦτο ὑμᾶς
LU] ^ ͵ A i ΕΣ
6 ὀγδοηκοςος πρῶτος διδασγει ψαλμὸς. χαὶ av-
V ^ 1 , ! 1 i] e]
τὸς τῷ ᾿Ασᾶὰφ ἐπιγεγραμμένες" εἰρηχως yap ὅτι
V , m ^ , ͵ i]
» ὃ θεὸς ἔστη ἐν συναγωγῇ θεῶν, ἐν μέσῳ Oc
! ^ 5 ! εἴ ͵ '
'» ϑέους διαχρινέϊ , ἐπηγαγεν᾽ ἕως GOT6 χρινετε
3 , A Li € ^M 7
» ἀϑιχίαν, χαὶ πρόσωπα ἁμαρτωλὼν λαμβάνε-
,ὔ ^ V ^ i] M
» τε; χρίνατε ὀρφανῷ xai πτωχῷ" ταπεινὸν vat
Ν " ͵ σοὺ X5 er. ἢ E
» πένητα δικαιώσατε. » Τοῦτὸ δὲ ἱερέων tOtcv
ι e M 7 !
xxi τῶν ἄλλων ὅσοι τὸ διχάζειν ἐνεχειρισϑησαν"
et ἡ τὸς , ! | 3
οὕτω καὶ ὃ νόμος διαγορευει: Θεοὺς οὐ χαχολο-
v V ^ ^ ^ ^
γήσεις. καὶ ἄρχοντας τοῦ λαοῦ cux épéig χκαχῶς"
X ἡ ^ € ͵
εὐλόγως δ᾽ ἂν Sect χληϑεῖεν οἱ τὸ xat εἰκόνα
Ἂ 4, €. s , & λ ^ ' Li
φυλάξαντες" ὁ τούτων Stóg Ugo» συνάγει τὴν
, 3 V !
εἰχουμένην εἰς τὸ χριτγριον:
1 , ^ Malis ^ [29] i M
Και πάλιν τοῖς ἀπὸ ἀνατολῶν Ἡλίου qnot vot
Υ ^ Bou 3 V ^ »y MT
“μέχρι δυσμῶν ἐπέλαμψεν" &x yop τῆς ἄνω Σιὼν
A] , / ' 7 5
xxi θευτεραν παρουσιαν ποιήσεται. Καλέσας οὖν
V ^ , V V ^ '
τὴν γὴν. τουτέστιν τοὺς ἐπὶ γῆς , ἐπέλαμψεν
E] ^ € ^. es ^ »
αὐτές ὡς προσβάλλοντας αὐτῷ γνῶναι ὅτι 6x
^ A € ! b , 3» oso
τῆς Σιὼν ἢ εὐπρέπεια τῆς ὡραιότητος αὐτοῦ γε-
, » ! M 3 4, A X
γενηται" ἐδειχθὴ γὰρ ἐκ σπέρματος Aavtid κατὰ
UP i MA! ς ^ ^ 3 c D A
σᾶργα.----Αὐυτος ὃ τῶν θεῶν θεὸς. ὁ πᾶσαν τὴν
^ i] i] n e , , '
γὴν ἐπὶ τὸ μετασχεῖν αὐτοῦ χαλεσας,, cv χρυβ-
5$ 1 B ei V
δὴν οὐδὲ λεληθότως ἀλλ᾽ ἐμφανῶς ἥξει xatz τὴν
7 , ' $. s ! , ^ LI
δευτέραν ἐν δοξῃ μετ᾽ ἀγγέλων αὐτοῦ παρουσίαν"
» [4 / M N
εὖ παρασιωσήσεται, ἑχάστῳ xaX τὰ ἔργα xat
^ ͵ me. M ΄ ^
τὴν πρᾶξιν χρισιν ποιῶν; xat σημειωτέον ὅτι χαὶ
, ^ Li ^ ΄ M ^
ἐν τῷ παρόντι ψαλμῷ ἀμφοτέρας τὰς Χριστοῦ
D ^ ι Ἁ / A Ae có»
παρουσίας OnÀci* τὴν μὲν πρώτην, διὰ τοῦ £x
ACE TN ΝΙΝ ^ 1 [ ' die. AE
Σιὼν ἡ εὐπρέπεια" τὴν δὲ δευτέραν, δια τοῦ ὁ
4 Nt. -
Scc ἐμφανῶς ἥξει.
i] i! A] Li /, ^
Οὐρανὸν 0€ φησιν τὰς Stixe δυνάμεις" γῆν
A A ^ 2. 15A i] λυ
dé τοὺς ἐνοικοῦντας ἐπ᾿ αὐτὴν, ἐπὶ τὸ διελεγχ-

Lad , i » 9 » ^ ' € ,
Sven αὐτοὺς ἐπ αὐτῶν τουτων υἱοποιηϑεντας.

IN PSALMUM XLIX.

233

E ^ c 7 ^ , » 0v f y ,
Eme ἡ δόσις τοῦ νόμου ἐπὶ μάρτυσιν οὐρα--

ΨΦΟΓῈ i] LARA! / , iU] ΄
ται. ἀνάγχη τὸν λαὸν διαχρινόμενον ἐπὶ μαρτυ-
Φ» "^ X ! » »5 ^
σιν ἐφ ὧν τὸν νομὸν ἔλαβεν ἐξετασθῆναι, πα-
"d ! A , , ^
ῥαβεβηκοτα τοὺς ϑεῖους νόμους" προσχαλεῖται
2 Mi » A] LÀ ! i £06 LU
οὖν τὸν οὕρανον ἄνω, τουτέςιν τὰς θειας δυνά-
V A ^ L M X , ^
p&g* xat τὴν γῶν, λέγω ὃὲε τοὺς ἐνοιχοῦντας
, 25 0^ $2 x i] ^ i] € ^ €
ἐπ᾿ αὐτῇ, ἐπὶ τὸ διελεγχθῆναι τοὺς ἑαυτῶν vio-
, » M , X ἣν ν ͵ ^
ποιηδεντας" ἄχουε γὰρ cupawe xoi ἐνωτιζου γῇ,
͵ “ὦ, Li ^ L3 ^
ἐχχηρυττομένων τῶν τέχνων τοῦ Θεοῦ" ἐφ ὑμῖν
i V ! / , 3 ' ^
γὰρ τὸν νόμον. λαβόντες , cux ἐφυλαξαν" δηλεϊ
᾿ V ' 1 ^ ἣν A δὰ ^
δὲ δια τούτων τοὺς EV οὐρανῷ T€ καὶ ἐπὶ γῆς.
, , ' 4, "M γὼ ' € ^
Αγγελοις ταχα προςάττει Ἢ ἀνὸρασιν (epoic,
e M £f 3 ^ Y 3.3 M
ὅπως τοὺς ὁσιους αὐτοῦ συναγαγὼν ἐπὶ τὸ δια-
/ iH ! ' ͵ ^ ^
εσθαι xou συνβεσϑαι τὴν διαϑηχην αὐτοῦ τοῦ
οι, 5.) ! ^ , A
Θεοῦ Emt θυσίαις πνευματιχαῖϊς" θυσιας ὃε mvev-
M A e ; 4 V » »! /
patus τὴν τῆς αἰνέσεως xat εἰ τις ἄλλη παρά-
' ι 9 ' |. E € X
πλησια" τᾶς cuv Sucie; ἐφ ἃς ἡ πνευματιχὴ
!
διαθήκη

δὶ. Ἐ 9 ^ ΄ A '
ὁσίιοὺς αὐτου τροστάττει ͵ ἵνα τα OG pcetpnueva

, ^ , ^ » ^ X
αἀσοοέχομενος CU S vaut αὐτῷ τοὺς

5 /
ἐπιτελέσωσιν.
, /, ^
Δικαιοσυνὴν τροσονομαζόμενοι ἀναγγελοῦσιν
€ 3 A 5, "» c M ^ M
CL CUpaVot , ἀνὸρες ὄντες ἱεροὶ φοροῦντες τὴν
$m e LI
ELXCVX TCU ἐπουρανίους
Σ , δὶ. 8 ^ ' ac !
᾿Αλλ᾽ οὐδ᾽ ἐπι τῇ διαθέσει xaS ἣν Gpcoge-
/, € ' M i sx ἢ ^ yf ^
pes ταῦτας, ὡς x«t τὸν Καιν ἐπὶ τῶ μὴ ὀρθῶς
͵ 7 , i
διῃρηχέναι διηλεγξα.----Ἔλεγχει θεὸς cux ἐπ᾿ αὐ-
^ ^ ! 5443 $ X m ,
τὰ Tig προσαγόμένοις, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῇ ϑιαϑέσει
,» à VA e i] . 79. ^
χα Ἣν τροσάγεται ταῦτα᾽ xat τὸν Kouv γοῦν
$4 i] ᾿Ὶ E] ^ L à y Li
ἐπι τὸ μὴ ὀρθῶς διῃρηχέναι ἃ ἔδει προσάγειν,
» » i] 5 / ,
ἤλεγξεν" xà» πνευματικὴν οὖν θυσίαν προσφέρῃ
2 € , X ^ , ͵ M
τις εἰς ὁλοχαυτωματα διὰ παντελῶς ἀγαμιας τὸ
^ € ^ , ^ ͵ ^ , 3 LU
cox ἑαυτοῦ, OpÜc yvewn τοῦτο ποειτῶ" cU ydo
3. 7 ^ Ὶ 7 , e 5 , y i
ἐπὶ τοῖς πραττομένοις ἐπαινετοις Cugty , ἀλλ emt
^ /, , ^ 3 ^ 5». r Li
τῇ γνώμῃ οὐκ ὀρθῶς ἐπιτελοῦσιν ἐλεγχεταί τις.
᾽ 4 € , e" Cs ^ LI
ἔπει ct ἐν τῷ οἴχῳ ccv τροτικῶς λεγόμενοι
! ' ^ ^ » ,
μόσχοι πολέμιοι τῷ σωτῆρι ὠφθησαν, λέγοντες.
Srt , ' Y ^ ,
εκυχλωσὰν μὲ μόσχοι molÀot , ταῦροι πίονες πε-
/, ' i / , , 1
ριέσχεν p£ τουτοὺ χάριν εὖ Otbcuot αὐτοὺς,
»»λ ^ 7 , ^ ,
οὐδὲ. τοὺς συγγαταλεγομένους -αὐτίϊς χιμάρους"
A « ᾿Ὶ gx ͵ ὔ
xai οὗτοι γὰρ ὑπερ ἁμαρτίας προσάγοντες ἑαυ--
i] $4 a € , /, *
τοὺς. οὐδεν Ὥττον ἁμαρτάνουσιν γινωσγξε yag
Lr] € M G^ ^ ^ v 4- 4 ^ , -
ὅτι οἱ ποτὲ Θῆρες τοῦ Opuucu εἰ ἀτιὸ τῶν ἐθνῶν
30

wy. 4,

ι B. f. 193. b.
L3 Li ^ δέὸ ς 3 ὃ ys I LI ὰ
νῷ x«t yn €gotat, ὡς EV ευτερονομίῷ yeypgeu- ,

À. f. 277.

s

B. f. 193. b.

"xd

v. TI.
B. f. 194.

V. 12,
B. f. 194.

A. f. 181. b.

e ?
^ eU 79€U0LUEVCL

23^

[ /
ἐξηγριωμένοι Sea ὃ

Lu
Sua διδασχαλιᾳ τι-

» 5 ^
QV LGYTC2L Th

, 1 ͵ ' ' ,
€pzt γεέγενηνται, τὸ πρότερον exop-

ΤΣ NUNG. ' D / * € CMM
mix συνόντες ταὐυτὴς yop σύμβολον ὁ ὄρυμος"

A ι A ' ^ t em
ἀλλὰ wot τοὶ χτήνη οἷονει πρόβατα Χριςοῦ, καὶ
xil € c ͵ ἕν DN /
οἱ βόες ot ὑπεραναΐβαντες σοὺ τὸν εἴκον, tutte

LI ^ ! N ^ Lj Lu
ctt τὴν τοῦ νομοῦ σχιᾶν, ἐν toig δόγμασιν τοῦ
! x 1 Ἵ Ψ /
εὐαγγελίου, δια τὸ ὕψος ὄρεσιν οὑσιν διατριβεν-
^ [2253 , » | ^ $9 ij »
τες, χτῆμα ἡμετερόν εἰσιν. Ποῦλος cuv βοὺς ὧν
lad Ruch TN A 1 1 ᾽ , '
τῶν ἐπὶ τὰ Om, τὸν περι βεὸς ἐκθέμενος vo-
᾽ 7] Hl V ἊΝ ^ / ^ ^
μὸν ἐπήγαγεν t2, μὴ τῶν βοῶν μέλει τῷ θεῷ;
E ͵ ^ ͵ 35. AT λ
ἢ πάντως περὶ ἡμῶν λέγει" ἄλλα χαὶ ὑψισετεὶς

7 V ' ' Nus '

γενόμεναι ψυχαι ἐπτερωμέναι vongeaty wat ἐνερ-
, , ^ i] , al ,
γειαις ὀρθαῖς ,. πετεινά οὐρανοῦ χρηματιζουσιν,

y
eyes

^ 0» aL ἐλ ? ' Y
ἃ ἔγνωκα" ἐγὼ γινώσχων yap εἰμι τοὺς
2 !
ἐμοι.
* ' , M ^ ' '

'H δεξαμένη ἀγαθὴ y^, τουτεστιν χαρδιᾶ
, N M ' ^ pus ' 1
ὀρθὴ τὸν ὑπο Ἰησοῦ βαλλόμενον σπόρον xat γαρ-
, ! UJ €f L A
ποφορήσασα ἕχατον͵, ἔξηχοντα.. τρισκοντοι , τὸν

! i lU L4 € / 9» 04
πλήρη xat, ὥριμον χαρπὸν ἔχουσαν, ὡραιότης ECU
, ^ . Y 5 ^ / aa A '
ἀγροῦ, οὐ pnxxpow cuga τοῦ σπορξως" αὐτὸς γὰρ

77 ^ , ^ /
φῆσιν , ὡραιότης ἀγροῦ μετ᾽ ἐμοῦ ἐστίν.
C AD ' H E 7

Πεινᾷ ὁ σωτὴρ τὴν τινῶν σωτηρίαν, ὥσπερ
s 4. λ ^ ! ^ e ' M
ἄμελει περὶ τῆς σωτηρίας τῆς Σαμαριτιδος πρὸς

x , X ^ » ^ à
τοὺς μαθητὰς φησιν" ἐγὼ βρῶσιν ἔχω φαγέϊν ἣν
ς ^ , »! NUS. X ^ / ei 4
uu&lg οὐκ εἰδατε" xot ἐμὸν βρῶμά ecu ἵνα ποιή-

N "4 -“ ! , CV 5 «

co to ϑελημᾶ τοῦ πεμψαντος με ἐπεὶ cv ci
, ^ , ! e |. D ^ ,
ἐχ περιτομῆς ἐχόμενοι τῆς σγιᾶς, ὡς πεινῶντι αὐ-

^ / i , i] ιν iU
τῷ προσαάγουσιν τᾶς αἰσϑητας λατρειας, φησιν"

ELI 7 , Li " E A ^ .
ἐᾶν πεινάσω, οὐ μὴ σοι εἴσω" ἔχω γὰρ κτῆμα

͵ L] x , ͵ , ,
pow γεγενημένην τὴν ἔνδοξον &xxÀnoixy οἰχουμε-

! iL] M , A4.
νην χρηματιζουσαν" καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς, πλή-

, » v i] 3 ! EN S ' »

peux δ᾽ αὐτῆς τὸ εὐαγγέλιον. μὴ ὃ τύπος m
' ! 3 Ὰ , ^ ^

σχια' τρεφόμενος cuv τὸ πλήρωμα τῶν ἐθνῶν,

3 , ? N ' / , A ,
οὐκ ἀπαιτήσω σε xacc σχιαν cpcqny εἰ Oe θελης

“Ὁ rss ous " 7, t
μὲ τῷ οντι Θερασευειν ὥεὸν σου TUyXGvoVta ,-

£F ^ ! ^ b ^
ϑύσον μοι ϑυσίαν αἰνέσεως, αἰτῶν καὶ StcÀo-
^ , A , A 1 »
γῶν: ταῦτας γὰρ δέχομαι τὰς προσφορᾶς" ἔλεον
N 23! ^" & / Ny Ν UN »
γὰρ X6, Ἢ ϑυσιαν" xot ἐπίγνωσιν Θεοῦ, m
:
ὁλοχαυτώματα,
; ^ o6, ^ D !
᾿Αλλὰ x«t τῷ ὑψίστῳ τῷ πατρί &modog δι᾿
5 ^0 ^ b i^ vA Y Qu E]
ἐμοῦ ἃ νοητῶς ηὐξω" ἐπίγνωσις yop Gov: εἴη
, i] N / M T N
GÀn?"he καὶ ἀκραιφνεςἀτὴ dux τῆς εἰς Xpuozov

,
πίστεως,

DIDYMI

Ἐπεὶ οὐχ ὡραῖος (ἔπαινος) ἐν στόματι ἅμαρ-
ntt οὐχ ὡράϊος (ἔπαινος 7 μαρ
^ UG me. ' 3 f € A f
tOÀcu, τῷ ἁμαρτάνοντι ἐπιπλήττει ὁ ϑεὸς ga-
e ! ^ A / L ἃ ὦ
σχων" ἵνα τι διηγῇ τὰ διχαιώματα μου, ἃ ἐπι-
^ , , uL i] N ! ,
τελεῖν cu θελεις; ἀλλα xat ἵνα τι ἀναλαμβάνεις
b! ' A ! 3) U ,
τὴν διαθηχγν μου διὰ στόματος ; ἔθει γαρ ἐν
' Δ. Ὁ ! i] LU δ ὦ
χαρδιᾳ σε αὐτὴν δεξαμενον, xai τυπωσαντὰ σου
, $353 M ! ! H !
κατ αὐτὴν τὰς νοήσεις. οὕτω προφέρειν τοὺς À0-
^ , D ji ͵ '
yeve τῆς διαθήκης μου" τούτῳ συνᾷδει ὃ xnpvt-
à 7 X L. ^
τῶν" μὴ χλέπτων xAejetg , xat τὰ ἑξῆς.
, M
Προς ὃς

τε ἐσεώρεις ἑτεροδόξῳ γνώμῃ χλέπτοντα τὸ βευ-

! (4 V ed »
διανοιὰν νοησεις γαι οὕτως. Et πο-

» , f E" , P
λημα τῆς αληθειὰς , συναινῶν συνέτρεχες αὐτῷ"
, U λ U / ' 2c
ἄλλα wt τοὺς [AOUy SUE πειρωμένους τὴν Χρίςου
Li ^ m , A Ἁ 3 ^
γυμφὴν τῷ περισπᾷν εἰς αὐτοὺς τὰς ἐχχλησια-"
A € e ^ ^ M ,
στιχᾶς ψυχὰς, “ὁμογνωμονῶν αὐτόϊς, ἢ μὴ ἐν-
' * i] b! e " V
τρεπόμενος αὐτοὺς, μετὰ τῶν μειχῶν ὄντων τὴν
Là ᾽ν ἢ € / 3. € M ^ ͵
μεριὸα σοὺ ἐτιθεις" σρμόζειν ἐρέϊς τὴν λέξιν tav-
dto X og ! εἶ m a
τὴν τοῖς ἐπαγγελλομένοις μὲν €vvtotacixoig et-
, Li K^. 9 ΄ 4 ,
ναι, εἰς χεινωνίᾶν O6 ἐρχομένοις μὴ ἐχχλησιαςξι-"
^ /
xoig evdpacu.
€ », ^s M o3 M " ΓΝ λ λ
Ὁ ἀγνοῶν τὸ ἀγαθὸν, πράττων δὲ τὸ χαχον,

D c DAP OU S Τ n DR c 1
ἧττον ἁμαρτάνει" ὃ O6 μετὰ τὸ ἐπσιστας αὶ τὸ

' ς , , Li , '
&yaSo» Gpaptayet , ἐπιτεινομένὴην ἔχει καχίαν"

' ^ N ͵ “Ἢ ^

διὸ xoi ὁ ἐγνωκὼς τὸ Θέλημα τοῦ wvpicu δοῦ-
! “Ἁκκ.Ν ^ ^ 427 7 Lj

Àeg , δαρήσεται πολλὰ μὴ ποιῶν αὐτὸ" δυναται

1 A | TN , LU T
δὲ χαὶ οὕτως" ἐπεὶ διὰ στόματος ἀναλαβὼν τὴν

Θεοῦ διαθήκην, τὴν καρδίαν πλήρη εἶχεν &uup-

tiae, πρὸς ὃν ὁ λόγος" ἁμαρτωλὸς yep ἐστιν
ἐκ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας φαύλου, ὄν-
τως ἐν τῷ στόματι πλεοναζομένην εἶχεν καιχίαν. |
ὡς τὴν γλῶσσαν αὐτοῦ OU ὧν cog ze catt τσερι-
πλέχειν δολιότητας" περιπλέχει γὰρ xui συντίθει
τοὺς αἱρετικεὺς λόγευς ὄντας σοφίσματα.

Σιγὴ Ses λέγεται ἣ πρὸς τοὺς ἁμαρτωλοὺς
μακροϑυμία" ἕταν γὰρ τοαρ αὐτὰ τιμωρεῖται,
οὐ σιωπᾷ ἀποφαινόμενος wat αὐτῶν & Of au-
τοὺς παθέϊν" τοῦτον τὸν νοῦν ἔχει o τὸ, ἐσιώ-
τπῆησα ἀπ᾿ αἰῶνος, μὴ χαὶ ἀεὶ σιωσσήσομιοιι γαῖ
ἀνέξομαι. λέγει κύριος; πρὸς τὸ ἐλεγχόμενον οὖν
ταῦτα ἐποίησας ἃ προλέλεκται ἁμαρτήματα χαὶ
ἐσίγησα. διὰ μακρεθυμάαν τόπον διδοὺς μετα-
γοίας" σὺ δὲ ὠφεληθῆναι ἐκ τῆς τοιαύτης σιωπῆς
ix τοῦ ἐναντίου ὑπέλαβες. πρὸς εἰς εἶχες κα-

v. 16.
B. f. 195...

v. J8.
A. f. 982.

v. 19, —
B. f. 195.

v. 41.
B. f. 195.

| N.H
B. f. 197.

—COerrmRRNYMT UE.

"Dc EVERSETSN

"wc pP TW
» Rte T

E

IN PSALMUM L.

» , f » ἃ Li " ri
xdg ἀνομίαν. xx ἣν νομίζεις pe δμειὸν Got
Li " ' i ' [rd '
τυγχάνειν" ἔδοξος με γὰρ χαιροντα οἷς πράττεις

$23 , ^ “
μὴ ἐπεξέρχεσϑαι κατὰ σοῦ.
, ^ , ^ e , *
Οὐκ ἐνταῦϑα ἐν τῇ αἰσϑυτῇ λατρείᾳ. ἀλλ᾽
» ^ ^ /, $2 δυφὰ ,
ἐχέ τῇ θείᾳ τυγχανουσῃ αἰνέσεως; ἢ ὅδος ἐςιν
ἃ , ͵ « M ^ ' €
ἣν δείκνυσι φωτίζων ὁ Stóg τὸ σωτήριον ἑαυ-
^ A ^ ZA ^ » » 32573
τοῦ TOV μονογενὴ viov σωτῆρα. ὄντα. Ἢ αὐτὴν
͵ ERE. e Y
τὴν σωτηρίαν, ὅτε δὲ τὸν σωτῆρα Χριστὸν ση-

'
past,

PSALMUS L.

,

ἃ" 2 ^ , A
Ax μηδεὶς ἐπεμβαινέτω τῷ μεγάλῳ Δαβιὸ,
M ^ m i]
διχαιώσαντος yap τοῦ θεοῦ, οὐδεὶς ἔςαι ὁ χατα-
' SO Y M ^ : ΄ , '
χρινων" ἀλλὰ xat τοσοῦτον χρόνον ἐν βασιλείᾳ

m , , t ,
γεγονότος , τοῦτο μονον αὐτοῦ φερεται ἁμαρτη-
ΩΝ A ! ᾿, M M A Li
pa, xat τὸ μεμετρήχεναι τὸν λαὸν mapa τὸ βου-
^ » A ι !
λημα τοῦ Θεοῦ: ἀλλ᾽ οὐδὲ τὴν ἁμαρτίαν ἐπίμο-
3 b. ᾿ D ΄
γον ἔσχεν βασιλεὺς δὲ τοσοῦτος vm ἰδιώτου δὲε-
M ΄ M
λεγχθεὶς. μηδὲν ἀγαναχτήσας. ἐκάκισεν ἑαυτὸν.
L M , -“΄ λ / ,
ὡς τὸν Gpogntny εἰτσέῖν" xai. κύριος παρήγαγεν
7 xe A m9 N !
τὴν ἁμαρτίαν σου" τῷ γαρ εἰπέϊν, χαὶ χυριος,
λ M Ἁ 3! $ v M /
zat τὸν Δαυιὸ ἔδειξεν αὐτὴν διὰ μετανοῖας παρ-
1 “ὃ X € M M 2). L4 S
ἐνενεγχόντα σφοῦρα᾽ οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι ἀνϑρω-
' s - ^ ) Y
ποι χκαταπιστουσιν ἐν. ταῖς ἁμαρτίαις, οἱ δὲ
' ͵ ' ,
ἅγιοι τρέχοντες τῆς σωτηριας τὸν Üpopcw, εἴ τι

iU] /, ^ "^ 1
xat πάϑοιεν ἀπροσεχτοῦντες, OU γκαταπίστουσιν
3 Li vs A 1 ἡ ^ b
ἀδιαςάτῳ ὄρομῳ. μὴ δὲ προσχεκοφῆναι Ocwcov-

, ' i] ^ , ᾿
τες" ἀνεγράφη δὲ τῶν &yw τὰ πλημμελήματα

M i] AA LS ^ 0 M ^ ͵ὕ »

πρὸς τὸ μὴ oxvéty μας πρὸς ζῆλεν τούτων ἐλ-

^. ' ᾿ ! Ej ! h

θεῖν, τροφασιζεσθαι τὸ Θειαν εἰναι μοιραν xat
» ΄ € ' M EN et ,

ἀνεπίδεχτον ἅμαρτιας τοὺς ἁγιους" ὅϑεν δέδωχεν
' Pio ἢ / A

ἡ πρόνοια πρόφασιν ἅμαρτιας γενέσθαι περὶ αὐ-

' ^ Jd " 5
τοὺς" ἵν onto pets οὕτω «χαὶ μετανοίας ὦσι
διδασχαλοι τἄχά δὲ xol μὴ Mine ione ες ἐπέ-
γραφον ἂν ἰδίᾳ δυνάμει τὴν ἀρετὴν. ἀλλ᾽ εὐ θεοῦ

,ὔ ^ , ͵ ΄
συνεργειᾳ' παριρῶσα toys» ἡ ϑεία χάρις τὸ
! € ] ! /
biet. is οἰήσεως ἀποχωλύει τούτοις ἁμάρτημα
πρὸς ἐπίγνωσιν τῆς φυσικῆς ἀσϑενείας xai τῆς
ἐπὶ Θεὸν τροσφυγῆς.
M Y MI '

Πεντήχοστος δὲ pus ἀνργρομεας, ἐπεί-
τὰ ἁρμενίαν ὃ ψαλρρεὺξ ἔχει πρὸς ἄφεσιν" ἄλ--
ὡς γὰρ οὐκ ἂν τὸ iepagiun dinum Opzu-
"
Ξ

ταῖεν αὐτὸν τοῦ VA , χαὶ νγ΄ , χαὶ τῶν. ἐφε-

235

δῆς. εἰ γαϑ᾽ ἱστορίαν ὑπῆρξεν ἡ τάξις" ὃ γὰρ
vat περὶ τῆς Δωὴκ τοῦ σύὕρου χαὶ τῆς πρὸς τὸν
4 *, ^ ^ . 4 4 ᾿
Σαοὺλ αὐτοῦ διαβολῆς. ἐπιγέγραπται τὸ δὲ πρὸ
^ ' φ' ^ ͵ Δ...“ ͵7 iT ^
τῆς βασιλειᾶς vv τοῦ Δαυιδ’ wat ὁ νγ΄ περὶ τῆς
A A ^ ^ I : ^
πρὸς τὸν Σαοὺλ τῶν ᾿Ξιφάχων ἢ διαβολῆς" ὅτε
LT E] / € , A »! Y 5) €
δὲ ἀναλογίαν ὁ ἀριϑμος ἔχει πρὸς ἔλεον, Ó. σω-
A M ' 7 , ᾿
vp περι ἀφέσεως διδάσχων. χρεώστας παρελα-
, /, V [4 , , [
Bev ὑπευθύνους ν καὶ q δηναριοις ἀφέσεως ἔχοι--
, LI V ι ͵ i] i] ^
τέρεις γεγενημένης) διὰ τὸν V χαὶ τὸν συγγενῆ
^ , , ?, ^ ' , 4 ^
χρεωστεϊν ἀριθμόν" ἀἐμελει τοῦ σφαγέντος ἀμνοῦ
^ ^ A L ' ^
τοῦ ϑεοῦ wat ἀναστάντος καὶ πεπεοιήχοτος ἡμῖν
e ' A Ν » i , ς ,
τῶν ἁμαρτημάτων τὴν ἄφεσιν" ἐσι ν Ἡμέρας
' , M m ,
διάγομεν εὐφραινόμενοι, τῇ πεντηκοστῇ ἡμέρᾳ
La , ) ^ ' , / ^
τῆς ἐχχυσεως τοῦ τνευμᾶτος Giicupsyott χαὶ ὃ
, » 4 n ^ / ἢ "
ἰωβηλαῖος δὲ δια τῶν v map Ἕβραιοις ἄφεσιν
c ^ E] 7 3 e i] ^ (€ '
ὡς χρεῶν ἀποχοπτομένων" ἐν ᾧ xat τῶν “Ἑβραίων
7 λ ' 3 , c
ἐλευθερία, xot χτήσεων ἀποχαταστάσεις , ὡς
3 e Y ͵ m 5
εἰναι τὸν ἐνιαυτὸν ἕορτην" εἰχότως οὖν πεντηκο--
UI € ^ ͵ ! », i] Oe T
cto; 0 τῆς μετανοιας Ψαλμὸς" ἔστι δὲ wot ἐξ
A , T
ἑβδομάδων ζ΄ καὶ μονάδος. ὡς εἰναι ἑβδομάδα
3 A 3 ἂν ΄ A
ἑβδομάδων nplpos ἐν ᾧ ἄδει lists τὸν
ἀποβάλλοντα τὸ ἄχθος χαι τὸ ἔργον τῆς ᾿ϑμαρ-
τίας.
- e^ V V !
ὋὉ σφοδρῶς μετανοῶν xat τοὺς προσήκοντας
“ὦ, ͵ A , ^ » ^N A A
τῇ μετανοίᾳ χαρποὺς ἀγαπῶν, αἰτέϊ χαὶ τὸν πα-

^ ^ L » , Y 7
px Seco μέγαν ἔλεον εἰς αὐτὸν γενεσθαι, οὐχ

"d e ! » 54 7 ^
ἐπαρχούσης τῆς μετανοιας, ἄνευ ἐλέου .Secv*

»»ὶ ^ , ^ » ^ ^ 5 ^

οὐδὲ τοῦ ἐλέου Θεοῦ, ἀνευ τῆς ἐκ τοῦ ἐφ ἡμῖν
͵7 i] ,
μεταγνώσεως πρὸς σωτυρίαν.
ς ; Y ^ ͵ὔ
Ὥσπερ & δυσεχπλυτοι βαφαὶ οὐ μιᾷ πλύσει
^ - Lu 4 ! A
ἀλλα πολλαὶς ἐξιτηλοι γίνονται, οὕτω καὶ τὰ
. Li € , ͵ ^ » » ^
μεγαλα τῶν ἀνομημάτων πολλόις οἰχτιρμοὶς θεοῦ
» CRAS A ὯΝ A y » '
Sra Mete on ne “νητὴν didi ἀνομιᾶν
χαὶ Susp nai; τῷ κατὰ τὴν ἐπίνοιαν δια-
φέρειν" τῷ ἄνευ μὲν νόμου συνίςασθαι ἀνομίαν"
DE! U ! ͵ ͵ «
τῷ ὃὲ χατα παράβασιν νόμου συνίστασθαι ὧμαρ-
r OE ' SA ἡ ὧν ^ H
τίαν" πλὴν ἔχατέρως αὐτὴν ἐχπλυθῆναι xai xa-
^ L3 V Ἁ ^ 5
ϑαρισϑῆναι ἀξιέϊ πο, τὸν ἐχπλῦναι αὐτὴν xot
Miopiwe sean ἀπὸ τῆς προειρημένης ἕξεως.
Ὁ δὲ τὴν ἅπαξ πραχϑεῖσαν ἁμαρτίαν ἐνώ-

πίον αὐτοῦ ἔχων, οὐχ ἀνάσχειτο ἑτέραν ποιῆσαι"
^ ^ ! 7] , ,
τῶν yàp προτέρων ἐπιλανθανόμενει, ἑτέρας ἐνερ-

^ € lad
j«wutv "pite.

* ita cod.

y. 4.
B. f. 197. b.

v4.
Ibid.

y. 4, et 5.
À. f. 298.

Α. f. 589.
B. f. 198. b.

$.«
E»

Β.ΓῚ

v. 10.
B. f. 200.

v. 11.
B. f. 200. b.

v. I3.
:B. f. 901;

236

e ἢ VN - y ᾿ 3 MM ,
Occ) ἐπὶ τῷ εἰναι βασιλεὺς οὐχ ὑπέχειτο ἀν-

' ! M M ^ ^
Spent νόμῳ ὅϑεν οὐδὲ τινὶ τῶν νομοθετῶν.

e ^w » ' [2 5 0v A λ
ἥμαρτεν, οὐδ᾽ ἐνωτιον τινος αὐτῶν τὸ τοονηρὸν
E ' , ^ l A ^N MN UN M
emotnotv* ἐπειδὴ Oc πρὸς τὸ βασιλευϑ. καὶ θεο-
' 9 Li ς ' ^ ^ QS ,
σεβης εἰναι βούλεται, ὑπέκειτο τῷ τοῦ θεοῦ vo-
: A δὺν , ^ i λ
po^ Oo καὶ ἅμαρτεν μόνῳ Θεῷ, καὶ τὸ πονη-
Y E / , “ιν I A 7. , b
pov ἐνώπιον αὑτοῦ ἐποίησεν.---οἶζαι πάλιν. Enct
᾿ 2 , »€ [ 5 M !
Seo; ἐἰπεν ἐτιῤῥεσέστεραν εἰναι τὴν διανοιαν
e 7 , A VN 4 M i] ,
τῶν ἀνθρωσων ἐσὶ τὰ τοονηρά" καὶ TO , οὐκ
apap

! X ^ ^ ! ^ ς
τανοντῶν xai αὐτῶν τῶν τελείων, δικαιοῦται ὁ

E »! e , - ME: L
ἔστιν ἀνθρωσος ὡς οὐχ ἀμαρτύσεται;

1 3 m ΄ € ^ E e x ,
θεος EV τοις λογὸις εαυτου,. EV οἰς ELOEV OXv-

τας ἐχχεχλιχότας ; ἅμα ἡἠχρειῶσϑαι" ταὐτῃ δὲ
xai νικᾷ χρινόμενος πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, dmo-
δειχνὺς αὐτοὺς ἁμαρτωλοὺς" συνῳδὸν τούτοις τὸς
ἐαν εἴπωμεν. οὐχ ἡμαρτήχαμεν, ψευστὴν ποι-
οὔμεν αὐτόν: ὁ γὰρ ἀναμαρτήησιαν αὐχῶν, ὅσον
εἰς αὑτὸν. ψεύστην ἀποφαίνει τὸν ϑεόν.

'O τῇ goto turn ἕξει ἐγγεγυμνασμένος ἐπὶ
᾿ ϑύρᾳ τῆς ἀληϑεῖας ; τὸ μέγεϑος αὐτῆς γνοὺς,
ἀγάπην πρὸς αὐτὴν ἔσχεν τελείαν" οἱ γὰρ τοῖς
ψεύδεσιν ἐγγυμνασάμενοι διορατιχώτερει γεγενη--
exe τὸ ἀξιάγαστον

! ᾿ ^ τ᾿ ' c.
μένοι, ᾿καϑορῶσι τὴς ἀληϑ

- L4 3 ^*^ € i] / L
κάλλος" εἷος ἐστιν Μωυσῆς καὶ Δανιηλ᾽ μετα
Y e ^ Li 5 s^

γὸρ to πειραθῆναι σοφιστιχῶν λόγων, ἐπ᾿ αὐτὴν

bU , ^ ! , 7 € M ^ ^
τὴν &Àn97 σοφιαν ἀναβάντες, UO τοῦ SecU

en / , €- y ' $e d
μαρτυρίαν ἔσχον, ὡς ὄντες τέλειοι, σοφῶς δη-
I ND." ^ “ Ny V uu ΄
λωσᾶντος αὐτέϊις τοῦ θεοῦ τὰ ἀδηλα xat τὰ χρυ-

ET ! ΕΣ ^ € i ^ »
Qux τῆς σοφιας αὐτοῦ, ὡς μηδὲν αὐτοῖς ἔτι ἀσα-
^ ͵ 52 ! ᾿ m
φῇ ἐπεσχιασμένον εἶναι ταύτὴς τῆς ἕξεως, καὶ
c λ ! 2 δον M "e
0 Δαυιὸ τυγχάνων ἀνεφϑέγξατο τὸν προχειμενον
στίχον. arm
᾽ »y ΄ X e '
Πολλαχκις ἤδη Qoyuata, xat ψυχῆς δυνάμεις
μὰ 5) A , e ^ ^
εἰναι εἰρηται" τὰ ὀστᾶ ταπεινοῦται ταῦτα ὑπὸ
, Α ^ 4 ^4 '
ἅμαρτιας xat σοφιστικῆς γοητείας" Θεοῦ Gxcutt-
, “1 A , 4, 3 ^
σαντος, ἀγαλλιᾶσιν vat εὐφροσυνὴν ἀγαλλιᾶται
1 UT] »
τὰ τεταπεινωμένα ὀστᾶ.
E] f ' € ! , M ^ ,
Ἐξαλειφονται ἁμαρτίαι o0 τῆς μετουσιας
m E] ^ c N 2 LJ V ΕΣ
τῶν ἀρετῶν" ὡς γὰρ ἡ ἐπιστήμη εἰς Ψυχὴν ἐλ-
e^ , / EP , A »᾿
θουσα ἀφανίζει καὶ ἐξαλείφει τὴν ἄγνοιαν, οὕτω
' ^ / ! 4
Gapougiz ἀρετῆς τεέλειας ἐξαλείφεται ἁμαρτία
πᾶσα.

t^ 1 , 5 ^ ^ ^
Τῶν σπουδαίων ἀδιαςαάτως τῷ τοῦ θεοῦ mpc-

DIDYMI

! , I! € , . ,

007.0 παρις ἀμένων, o ἁμαρτάνων ἀποῤῥιπτεται"
A ' ^ ^ V »" ; ^
μὴ παάϑοιμι δὲ τοῦτο, φησι. Opteyopevog τῆς
' ! / Y - / !
θειας χατανοησεως" μὴ δὲ τοῦ δοθεντος μοι θείου

'
πνευμάτος γυμνωϑ env.
Ἂν i ^ d ^ ^
Προσδοχῶν τὴν δεῦρο χάϑοδον τοῦ σωτῆρος ,
ΠΣ 3 ' 1 3r , , "
ἐφ ἢ ἀγαλλιασιν τελείαν. ἔχειν συμβαίνει, ma-
«ie T PA / 1 £5 '
paxaÀtt τὸν πατέρα φασχων᾽ ἀϊσοῦος pct τὴν
, 7 € , M '
ἀγαλλιασιν τοῦ σωτηρίου σου. ὅπως χαὶ πνεὺ-
ς ^ iN ! ' c L
pat ἡγεμονιχῷ xot τελείῳ στηρισῃς με" ἐχατε-
Y M 2S; t ^ ' ν᾽ 3€
pos dé χαὶ ἐν τούτοις πνεῦμα λέγει ἤτοι τὸ ἅγιον
ν᾽ M ' »* i] ^ 5 , Yos
ἄρχεν wa ἡγεμονιχον" Ἢ τὸ τοῦ ἀνϑδρωπου τὸ ἐν
LAG PR. » ^ e 5 ' e
αὐτῷ ἕτερον Ov τῆς τοῦ ἀνϑρωπου ψυχῆς.
V3 - ^ ^ ^- 9 ' z
Kat ἐν τῇ προγροαφῇ τοῦ ψαλμοῦ ἐφάσχομεν
e l i λ Y . / e
ταρορᾷν τοτὲ τὸν Θεὸν τοὺς σπουδαιους ὥστε
/ ^ ^ »! N '
ἁμαρτιαν ποιέϊν, ἵνα μετανοοῦντες ἔργῳ xat τὴν,
N ' [4 ! A
περὶ μετανοιας διδασχαλίαν ἐπιδειξωνται" ἰδοὺ
“ A ^c ^ ^ ^w. €r ,
γοῦν καὶ ἐνταῦθα βεβαιδὶ τῷ Se ῥῆμα" δια
DIY" ^ LS - 7 ^ A ' [
γὰρ τῆς ἐξομολογήσεως τῆς πρὸς θεὸν, διδάσκειν
ς ^ “ἢ ; ^ e bL M € $
ὑπισχνεῖται ἀνόμους αὐτοῦ toU StcU ta ὀϑους"
eg [4 3 ! , Y ' $14
ἵνα τούτων ἐπιβαντες. εἰ καὶ τότε ἡἠσεβησαν
5 , 7 , / M ». d
ἐξ ὀλιγωρίας. ἐπιστρέψωσιν πρὸς avtov.
V. i » Ὁ , I M gd Cu: -“
Επει δ ὧν ἐπείησα πρὸς θανατον ἁμαρτιῶν
L4 ^ ͵ ; €
ἐχ τούτων ῥῦσαι pt ὁ.

' * A »* λ [EE - ὃ ς ἃ €
χαϑαπαξ Θεὸς ὧν xat "petepce.—— O Àoyog ὁ

, [AE c ,
mÀüpng tul αἱμάτων,

^ - 7 e 5» V V
ἡμέτερος γλῶσσα μοῦ καλούμενος, ἐν τῷ et περι
΄ M
δικαιοσύνης σου φϑέγγεσθαι, ἀγαλλιάσεται τὴν
δικαιοσύνην σου. '
LES M c A eos
Ἔχεινου ἀνείλου τὰ χείλη ὁ ϑεὸς τοῦ λα-
' ͵ NAUES E 2s , 1 j
βοντος λόγον ἐν ἀνοιξει τοῦ στόματος" διό χαι
i L » ^ du , PR 53, ^ ^
τὸ copa αὐτοῦ ἐξαγγελλει τὴν αἰνεσιν τοῦ θεοῦ,
“ὍΝ ἢ ^ V m^ ^
ἀεὶ αἰνοῦν χαὶ εὐχαριστοῦν αὐτῷ.
Ὅ X4 d ' T $075 A ΝΑ L4
περὶ ἁμαρτίας ἰδιας ἐξομολογούμενος , tt
L4 iL ^ » U i] M $^
βουλεται περὶ τῆς Σιὼν καὶ Ἱερουσαλὴμ. διαλε-
d E ^» M » M U » 5
γεσθαι; ἀλλ᾽ ἐπεὶ εἴπομεν μὴ πάντως αὐτὸν βε-
΄ , mo ' , . e / Li
Biagio: ἐκ τοῦ ἐπταικέεναι EV τῷ συντόνῳ dps
pes τούτου χάριν προφητικὴν ἔτι ἕξιν ἔ iym, xat
τὴν τοῦ ἁγίου πνεύματος χοινωνίαν., εὔχεται χαὶ

προφητεύει) ἀγάθυνον λέγων τὴν Σιὼν ἐν τῇ εὖ-

: ! LI Co , X ^ ͵
δοχιᾳ τῳ vto σου yeyevnp.evnv , XC to Ὄνευ-

μάτι συνεγγίζουσαν" ἀλλὰ χαὶ οἰκοδομεῖται τὰ
τείχη τῆς Ἱερουσαλήμ᾽ ἀγγέλων δὲ φρουραὶ ταῦ-
ταῦ ἢ δογμάτων ἀκαταλύτων ἵδρυσις. ᾿ :
Δικαιοσύνην qnot τὴν διὰ πίςεως Ἰησοῦ Χρι- ri

» v. I.
B. f. 204.

v. 9.
Ibid.

IN PSALMUM LI.

^ , ! ^ , í ,
στοῦ εἰς τᾶντὰς τοὺς τυιστευοντας συνισταμε-
e Peor. ; , , ι | AAA
νην" αὕτη δὲ ἡ διχαιοσυνη ἀναφορὰ xat δλοχαυ-

, 1 ! M Y ,
τώματα τνευματιχὰα τυγχάνει" χαὶ τὸ SUGatE
7 ; , J A ὃ ἃ M

θυσίαν δικαιοσύνης" ἀλλα ze ἐπὶ τὸ πνευματι-
i] ' ' /, '
χὸν ϑυσιαστύριον ἀνοισουσι μόσχους γεοσόνους
τ » ! A , P4 ͵
ἕλκοντας ἀρωτρὰ ψυχάς, οὐκ ἄλλας τυγχανουσας
- - ^ ΄ ͵ M M
τῶν ψυχῶν τῶν μαρτύρων, ὀφϑεισας wapa τὸ
3 ' ' ^ , » €
ἐπουράνιον θυσιαστήριον, ἀναφερομένας ἐπ᾿ αὐτῷ
, , , A ἂν 5 ! 3 !
μόσχων δίκην" ἐν yap τῇ ἀποχαλυψει loawvco

« ^ ͵ M U AL. 3
ei τῶν πεπελεχισμένων ψυχαὶ Qux τὸ ὄνομα Ta-

^ Y A 1 ^ A 1 ,
σοῦ χαὶ τὴν μαρτυρίαν αὐτοῦ, ὑπο τὸ θυσιαςη-.

LEO ' Lj
ριον τὸ ἐπουράνιον τεϑεώρηνται 1).
PSALMUS LI.
X
Q V , ^v ^ » e €
ντῶς yap συνέσεως δεῖται τῆς ἐκ. ϑεοῦ ἢ
^ » , /, ,' λ 1 E *
τῶν ἐμφερομένων λόγων διανοια: τινα Oe Oct τὴν
E 1 4 /, " BJ i
εἰς τοσαυτὴς τραγῳδιας πρόφασιν παρασχεῖν ἢ
A ' - 2^ |, 7 3 ͵ A EC
τὸν νομέα τῶν ἀλογὼν Gov; ἀγελαρχὴς γὰρ Ἣν
΄ ^ ι x λ “- Hi
(Δωὴκ) ἡμιόνων" ὁ γοῦν Δαβιὸ συνιεὶς τὴν πολλὴν
, ^ H E 7 3 t b L
αὐτοῦ γαχίαν T) τὸν χινήσαντα ἐν αὐτῷ τὸν φθο--
͵ ς A 1 4 D 3
νον διαβολον.) ὡς πρὸς παροντὰ τὰς λέξεις ἐφ-
' - ^ ^
ϑέεγξατο τοῦ ψαλμοῦ.
M * n L4 ^ »
Το ἡμέρα ἐνταυξα φανερωσιν δηλόι,) Ἢ ὅλον
' ἁ , ^
“τὸν χρόνον xaS' ov. avou&i.
L i] 1 ͵ , Lb
Διδύμου καὶ Εὐσεβιτυ. Ot πανυ εὐλαβέϊς ὅταν
, * EI ^» A Li »
χαταπιπτοντας ἐξ ἀρετῆς τὴν χαχίαν ἴδωσι τι-
Ἁ ͵7 / Ἢ ^ 5 A L4 e
νᾶς. φόβον λαμβάνουσι μὴ τὰ αὐτὰ παθοιεν cu-
λ E ^ e i ^ ^
τοι ὃὲ χαὶ ἐπιχερτομέϊς εἰεν χατὰ τοῦ λαλοῦν--
ὃς, ὡς ἐπ αὐτῷ γελᾷν., ἐροῦντες ἰδοὺ ἄνθρω-
i] A ^ *
πος. χαὶ τὰ ἕξῆς. i
' ^ em ͵
Τάχα πᾶς πλουτῶν ἐν χαχίᾳ ψευδωνύμῳ γνώ
» ^ ^ i] , EI ,
σει ἐν τῷ μεγαλοφρονεῖν ἐπι τούτοις ἐπελπίζει
* VM ^ Li ^ e^ Li
ἐπι τῷ πλήθει τοῦ τυφλοῦ τλούτου' ἀλλὰ xat
, ^ , EA , ͵ Y ,
ἐνδυναμοῦσθαι νομίζει" ἄρχων ἀν:μίας, καὶ ςεῖ-
i] ^ ,
ρῶσιν πρὸς πᾶν ἀγαϑον ἔχων ἔργον.
^- 9 - ^ Y , A
Ἔν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ δια πίςεως φυτευθεις
, b L ^f Ll ^ Y
ἀρετὴν φερει ἄλεξουσαν τὰς ἐκ παθῶν χαι ἅμαρ-
, ' i] , 1 ^ ^
τημάτων νόσους, xot τρέφέυσαν τὸ φῶς τῆς
! : ^ ͵ D
,νώσεως" ὁ τοιοῦτος &Àenucvac χαρποφορῆσας ἐλ-

! ^ Yos ^ ^ »ὦἑλ εἴ €» ;
πιζει ἐπὶ τὸ ἔλεος τοῦ θεοῦ. εἰδὼς ὅτι ct &)er-

LII. 231

, E ͵ d » i] 1 *^ Iv , i 9
μονες ἐλεηθησονται" ἔχει δὲ τὴν ἐλπιδα οὐχ ἐφ
e LL , » 3 A ^ ^ ^
ἕνα αἰῶνα, ἀλλ᾽ εἰς τὸν αἰῶνα TOU αἰῶνος.

PSALMUS LII.

X

φρονα Ὥγητεον λέγεσθαι τὸν φρονήσεως θειας
, ! H ^ λ Ὁ δε
στερουμενον" φαίνεται γὰρ αὑτὸς περὶ cu ὃ λό:
n r 4 , *NM n "
Jes, μὴ σωζων χοινὴν φρενα" εἰδὼς γὰρ πάσῃ
m D es , 3 !
Ψυχὴ ἐννοιῶν Scu χαταβεβλημένην ἀϑεότητα,
3 ζό 23 V 2 , Ἁ - € “
ἀσπαζομενος οὐδενὶ ἄλλῳ εἰ μὴ τῇ ἑαυτοῦ xap-
' i] 5 LJ
Qux μὴ εἰναι θεὸν.
/ A E Li ͵
Διδύμου xat Εὐσεβιου. Ὃ παρὼν στίχος mpo-
Ἁ , ' i] V ^ *
νοητὴν εἰσάγει τὸν Θεὸν. cU τῶν xat οὐρανον
, , U A ^ μ᾿ (ἢ ^ , , ^ Y
μόνον ἀλλα xai τῶν ἐπὶ γῆς" ἐξ οὐρανοῦ yap
3 ^ ^ V i] -“" 5 ,
ἐφορᾷν προνοητίχως τοὺς υἱοὺς τῶυ ἀνθρώπων εἰ-
, » Y A 0 7 , 1
ρηται" οὐκ ἔξωθεν χατὰ τὸ σῶμα μόνον ἐπιβλέ-
3 A , H M Y Ἁ Ui ^
τὼν αὐτοὺς, ἀλλὰ χαὶ wat τὸ χρυστον τῆς
/, , / ^ $e X €: ^ »
χαρδιας" ἐπιβλέπει γοῦν ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῶν ἂν--
!.- e »* reso. € M ^ ^
θρωπων. ὅπως tn εἰ ἔστιν ὁ δια τοῦτο καλὸν
^ Y ι ^ ^ 5 1 A í^É$ f!
ποιεῖν συνιὼν, χαὶ δια τοῦ ἐξετάζειν τὴν ἀλή-
, ^ A ΄ , / A Y ,
Sexy ἐχζητῶν τὸν Secv' ἀνθρωπίνως ὃὲ xot ἀφ
$9.03 ἘΠΕῚ 1 , 3 3 ^ i]
ὧν ἰσμὲεν εἴρηται τὸ διαχκυπτειν εξ οὐρανοῦ xat
E. tdéti » » TU) e ya A LAE n4
τοῦ ἰδεῖν εἰ ἔστιν συνιὼν" μεγαλῃ yop, tv cU
» ^ ! ^ ,
τῶς εἴπω; προσβολῇ βλεψεως, τοῦ πάντως χρυπ-
τοῦ γνῶσιν ἔχει.
Dj ' , ' n
Ἔκ 0€ προχειμένης λεξεως pavSaveptw χατὰ
4 , M € ! , e
παράβασιν νομου τὴν ἁμαρτιαν συνιστασϑαι" ᾧ
δ ^ A 5 N L4 ! Ἵ
ἀχολουθέϊ 7 μὴ εἰναι τινὰ φύσει mownpov* πᾶντες
M γω! c νιν € ͵ * τὴ ^W
γὰρ ἐξεκλιναν" ἡ 06 ἔχχλισις ἁμαρτία egy, ἀπο-
L 9 ^ ML CS ^ v A- i.»
τυχια οὖσα τῆς εὐϑειας ὁδοῦ" ἅμα O6 xat Typtt-
/ ; c 3 ΄ , ^ x » "
ὠθήσον οἱ ἐχχλινοντες , ἀχρέιον λέγων Ἢ xata
, ^ ^ » Y » .» δὰ
τὴν ἐπικράτησιν τῶν παϑῶν. Ἢ τὴν ἄνοιαν τοὺ
^ , ΓΞ L 3 Li
μὴ νοοῦντος συγχεομένου tQ μετιέναι ἐξ ἕτερων
ἕτερα πράγματα.
V , Mj 1 ᾿ ^
Διδύμου χαὶ Εὐσεβιου. Τὰ αὐτὰ xat ἐν τῷ

ΕῚ
εἰς

Ns ^ , A |. ! ^ $5 «6
Uy ἐδηλοῦτο, εἰ xat τὰ μαλιστα τῆς παρ ἡμῖν
79 i] , ' Li
ἑρμηνείας λέξεις τινὰς ἐνηλλαγμένας περιέχειν
'"- Ld , V !
δοχεῖ ixl yàp OugSepncaw καὶ ἐβδελύχϑησαν
, , , » , ^ SN ' s
ἐν ἐπιτηδευμάσιν ἔχει. ἐνταῦθα Ot διεφϑαρη-
5 B ! EET
σαν χαὶ ἐβδελύχϑησαν ἐν ἀνομίαις" παρὰ δὲ
͵ b / 7
τοὺς ἑρμηνευσαντος ἡ ἐναλλαγὴ φέρεται" σημαι-
€
ó

€
M E ' 7, i] »! ^
νει δὲ δια τουτων ὃ λογος τὴν ἔχπτωσιν τῶν

1) Hactenus ex codice vat. 1789. (A). At vero ex cod. vat. 1682. (B) ab initio et hactenus , et deinceps usque ad
paginam suo loco indicandam. Exin usque ad finem psalterii ex cod. vat. reg. 40. (C), et ex vat. 754. (D), et ex vat. 1685. (E).

v

. 2.

B. f. 207.

v. 3.
A. f.

207.

v. 4.
lbid.

Ό9-

HOA
ἘΝ b.

v.
B. f. 145. b.

ν 6.
Ibid.

v. 3.
B. f. 210.

238

^ ^ |! ^s L] 39,
χοινῶν περιεννοιῶν τὸν δυσσεβῆ xou ἀθεον λογι-.

i] ^ Li € , A m ^
σμὸν τῆς ανθρωσοτητος ἀπασὴς τρὸ τῆς τοῦ
^ , , , M !
σωτῆρος ἐπιφανείας ἐπιχρατήσαντα" καὶ ὡς διεφ-

i] 1 E] -“ em Ut ^»
Sepa) τὰ σπαρέντα ἐν αὐτέϊς ὑγιῆ περὶ Seco
"e A ^ ^ ^ , ^ s
σπέρματα xxi τῇ τῶν βδελυρῶν εἰδώλων λα-
' € v ] LI κι τ !
τρείᾳ ἑαυτοὺς παραδεδωχαν, τὴν ἀσέβειαν διελο-
^ 3L ÁL Y
μενοι. εἴτε παντελῶς ἀθεῖαν xot πολυθείαν, καὶ
ἥν ^ M ^ , / EL
ταὶ QxoÀcuSa δρῶντες, χαι τὸις ἀθέοις XXL Ey-
^ ͵
διαστρόφοις αὐτῶν ἐπιτηδεύμασιν.
« 1 ^ A ^ ΄ Y ,
O yap xax περί. Θεοῦ φρονήσας , χαὶ εἰς
^ 5} 3! ' N 1 scu
τὴν ἄλλην ἔρχεται xoxtay* τὴν yap εὐσέβειαν
e ^ e i 7
τῆς ἑαυτοῦ ψυχῆς ἐχβάλλων,, συνεχβεβληχεν aco
ν ^ , i] * ^ € ! ^
τῇ πᾶσαν ἀρετὴν ἀχολουϑοῦσαν ὡς βασιλιδι τῇ
3 7 c ^ 3:19 , ΄ ι π᾿
εὐσεβειᾳ" οἱ γοῦν δ΄ ἀφροσυνὴν λέγοντες μὴ εἰ-
M , M € ^ ! ,
ναι Jt0y , διεφϑειραν τὴν εαὐυτῶυ γνωμὴν ἐν
΄ JA. cw Ὁ ͵
ἄνομιαις αἷς ἔπραξαν" ἐξ ὧν ἐβδελυχθησαν., του-
' r M y » c
τεστι βδελυχτοῖ &yeveyte.— H πάντων epap-
» y A ^ ^ ^
τανόντων. ἢ xai αὐτῶν τῶν δοκούντων ἀγαϑῶς

Ui 5 ' Y. ^ '
ποιεῖν, CU χυρίως xat ἀληθῶς ποιουντων.

, l , , N , , ΄
ἔπει εἰς κακότεχνον ψυχὴν cox εἰσελεύσεται.

y , ἢ ἃ ^ ΠΥ) 1 !
GoQux , οὐ γνωσονται & δέϊ εἰδέναι xat ϑειαν
^ , UA ^ Y 34 A , 4.9
γνῶσιν" οὐ xat& πεῦσιν δὲ, ἀλλὰ xat ἀποφα-

3 /
σιν ἀναγνωστεον 1 ).

Τὸ ἐφοβήθησαν ἀντὶ τοῦ φοβηϑήσονται, εἴς

M 3 3 / , “ ,
ρηται" τὸ οὖν ἐχεὶ φοβηθήσονται φόβον, cu ovx

T ! ? » ' 3 M 7.
ἣν Qofooc , δυναται ἀναφέρεσθαι εἰς τὸν μελ-

λοντα αἰῶνα" φοβηϑήσονται γὰρ οἱ ἐπιφερόμενοι

^ ΓΝ / , Ὁ
τὰ ἐφ᾽ οὶς γχολασϑήσονται.: ἐν ᾧ ἔδει ϑάρσος

4

a ^". A ^ M ! . e i € ὃ ͵ 7 , ! c !» ERN A 3 Y 3
ἔχειν" διὰ τοῦτο δὲ φοβηθήσονται, ὅτι τοὺς ὑπο- πρόσχες δὲ μοι ἐπαίροντι ὅσιους χειρας χωρις ὁρ-

᾿ 7 ^ H * 5.
χριτας γενομένους ἐνταῦϑα χαι σχοῦσον ἐεχοντας

3 t Nr 2 3 ' δ, dor V
'ἀνθρώποις ἀρέσαι, ἐφανέρωσεν ἔχει ὁ θεὸς σχορ-

! vw D LO ! M ^ ! .
πισας αὐτῶν τὰ ὁςᾶ, δογματα xo. τῆς Qvxns

ἐνθυμήσεις ὄντα.
PSALMUS LIII.

A: ^ 1 r ' e i Y
Waptig τοῦ πατρὸς ὃ Xputog οὗτος δὲ
»- M] M e 5» / ^ 1
χρινεῖ τὰ χρυπτὰ τῶν ἀνθρώπων ταραχαλεὶ Qe
^ 3! ^ 9 A ^ 1 ^ ,
ΜῊ ἄλλοις χριταῖὶς. ἀλλα τῇ δυνάμει τοῦ ἀγα-
^ ^ , 5-9 ^ ^
Scu Θεοῦ εἰς ἐξετασιν τραραδοϑῆναι" cie γὰρ
' L 3 Ὁ" ^ 5, A
συγγνώμης τευξόμενος ἐφ᾿ οἷς παρέϊδεν" ἐκδιχίαν
M Li V e ι -
δὲ γενησομένην κατὰ τῶν αὐτῶν πορθούντων μα-
L4
ταιως-

DIDYMI

, , A V , L4 SENI
Αλλοτριους φησιν τοὺς ἐναντίαν τρδαιρεσιν
“ὦ, [4 » i A i 1
ti σπουδαίοις ἔχοντας" χραταιοὺς O6, τοὺς πο-
[ ! ' r 4 !
νηρους δαιμονας" xat φησιν ἐπεὶ οὐ OpoeSevto
M M LI b Ἵ »7 8
τὸν Θεὸν ἐνωπιον αὐτῶν ἀποστραφέντες αὐτὸν.
A D [ ͵ 3 ͵7 E / V
x«t νῶτα δεδωχοτες ἐπανέςησαν τῷ Otxao, xat
3 ' A A , ^
ἐζητῆσαν τὴν Ψυχὴν αὑτοῦ.
A M xy € E" ! λ :
Θεὸν βοηϑον ἔχειν ὁμολογεῖ" τάχα τὸν πα-
r A ! , / ^ ^
τέρα xat χυριον ἀντιλαμβανόμενον τῆς Ψυχῆς
3 Moy E i € ἃ , 7 A
αὐτου" ἵνα ELOT τὸν VOV , Og ἀτπόστρέψει τὰ
A ^ em ^ ι 3 , ^
κακὰ τόϊς ἐχθρόϊς μον ἃ γὰρ ἐπαγαγέϊν μοι βε-
͵ d V N *
βουληνται xaxov ct, xaT αὐτὰ πρὸς αὐτοὺς ἀνα-
, Ld ^ , /
στρέψει, τοῦτο τοῦ χυρίου χρίναντος οὕτω" συν-
f 1 A 7 “Ἢ. à Li , -
Qüet τούτῳ tO, ποιήσατε αὐτῳ ὃν τρόπον ἐπονη-
Li ^ ^ Lj
ρευσατο ποιῆσαι τῷ πλησίῳ.
' S ' ! /
Διδυμου xat. Θεοδωρήτου. Τούτων συμβεβηκο-

1 ' ,
τῶν , φησὶν, αὐθαιρέτῳ γνώμῃ ἐπ εὐχαριστίαν

3 ! € / / , TTA ἃ
ἐρχόμενος ἐχουσίὼῶς ϑυσω σοι 4 CUX αναγχης Ἢ.

L , RU ! 3 , 3 '
βιας εἰς τοῦτο χαλουσης. ἀλλ αὐτοχελευστου

4 * ^m Lj
προθυμίας εἰς τοῦτο χαλουσης.

PSALMUS LIV.

V , Li ^ . ^ y - Yo *
T oecds ἀναφέρων St», παραχαλεὶ αὑτὸν
ὁ τ 0^ εἰ , EX 3 ἡ
ἐγγισαι αὐτῷ, ὅπως εἰς τὰ iQux ὦτα δεξηται
e 7 rr 5, ' ' 5
Ὧν προσήγαγεν qpegsuyYw* ἐνωτιζεται yap ὁ ἐγ-
n » m ͵ ᾿ ἌΣ. ,
Jes ὧν «τοῦ λέγοντος, εἰς τὰ ὦτα δεχομενες
A Li 3 3 ' h 9 3“. αὶ ,
τὸν Àoycw*: x24 ἔπει Quot) δεόμενον, cux. ἀλλεθεν

C^ ! , ^ Koss
Sappo τὰ λείποντα μοι ἀναπληρωθῆναι. ἢ ἐξ

^ AP OE ! MU OL AN SUNT : ͵ .
cU μὴ ὑπεριδὴς τὴν ὑπερ o δέομαι παραγλησιν,

b Ἁ ^ ^ j : P
γῆς χαι διαλογισμοῦ, κοτμίχως zo ἱερεσρεπῶς

" νος ^ ἢ -
παρισταμένῳ σει, XXL ELGOXCUOCY τῶν λόγων ὧν

» ^ ! 3 ͵
εχ χκαϑαρᾶς συνειδήσεως: ἀναπέμπω.-

AUy Eo ἢ 21 € , MA * nm
υναται 0 ἐχθρος ὁ αὑτὸς εἰναι τῷ ἀμαρτω-
^m ' 7 ^ ^ »! /
λῷ, σχέσει μόνῃ τῆς ὀιαφορᾶς cogne" θλίβοντος

ry Ὧν ἢ ἐς ^ e / ^ D
cy τοῦ ἀμαοτωλου δ ὧν πράττει χάχως XXL

Uu ^ 3 ^e e
ἀϑεα φϑεγγομένου τοῦ ἐχϑροὺῦ τῆς nS eas.

, l- ᾽ ^ , ͵ , /
ἐλυπηθὴν ἐν τῇ ἀδολεσχιᾳ μου" ἐχτέταχα ἕως
^ A uU ^ ^ » ^ ἣν
νυν᾽ περι γὰρ τῆς προσευχῆς αὐτῆς τοῦτο λε-
T i A , Y € 7
γει" ὁ ἅγιος cu» φησιν, τὸν ἐχϑρον ὑπερήφανοι
4 N ! N c ^ € v
φθεγγόμενον vot θλιβοντα τὸν Guaprecy δρῶν.
M N N EI ^ ^ ^ ,
πρὸς τὸν ϑεὸν δ᾽ εὐχῆς ἀδολεσχῶν ἐλυπήθην.

N € L Ν τα ^ € ov , ͵
τοὺς ομοουσίους xat OucEÜveig μοι ρων εἰς βα-

1);Iuxta Didymum igitur dicendum esset »on , pro nonne, in hoc versiculo. ' ἮΝ d

v. 5.
Ibid.

Υν, 2. |
' B. f. 212. D.

v. 4.
| B.f. $13.

v. b.
B. f. 214.

IN PSALMUM LII.

' « A NN A
πεσοντας , ὡς χαὶ ταραχϑῆναι ἔτσι
^ I 7 Li p^ Li
τῆς φύσεως, μὴ πὴ ἄρα χᾷγω ταυ-
^ 1 2 4 L M ᾿
τὴν ὑπσοςῶ τὴν τροσσην᾽ τάχα δὲ χαὶ χηδεμονι-
! ^ ^ Ξ 1 , € x Li
χωτατα AvG&ttat *Xt ταραττεταί 7) ορὼν TOUS
, , € Xy ^ ^ τῳ
φαύλους παραπαίοντας" ὡς εἰ τις πατὴρ λυπεῖ τῷ
» ͵ ^ V uU M A ^ ,
ἐπιμανέντι υἱῷ" xat yop τὸν ψαλμὸν τοῦτον Ex
b ^ A N. Ι! ,
προσώπου τοῦ Χριςοῦ xata τὸ ἀνθρώπινον ἐπαγ-
LS r, ἦ Hi £u A ^
γελλουσῖν τινες. ᾧ xat ἀρίοζει περι τῶν βλα-
EN "^7 €
πτομένων AvmstoÜat.
, LU ^ ^ E] τὰ i cs
Ἐπιςαται πᾶς σπουδαῖος ἕτερον εἰναι τὸ ἐν
E" € , ^ * , ! , L|
λογισμόϊς ἁμαρτάνειν, ὃ καὶ ἀνεχτὸν ἔστιν" xat
“ , Ie i] ' Lj Y , ,
ἔτέρον ἐν πράξει vat λόγοις, ὃ wat ἐπιχινδυνον
' ' i V E , ^ ,
χαὶ βαρὺ" διο καὶ εἰ ποτε ἐν λογισμεὶς συμβαι-
; ! ᾿ 1 ! Aum. ^
νει χλόνον wot [Ao ny γενεσθαι., ἐν ἑαυτῷ φυ-
- ^ ψ.- ἃ 58V ! t M 1
λαττων αὐτὰ, οὐδὲ προφέρει Àoyc» χατὰ τὸ ἐν
^ € ͵ 24V 7 ,
χρυπτῷ Guapcnue , οὐδε πράττει ἀποτελεσματι-
^ » οὶ MIU Es E u 5 ow
X0. εἰδὼς tXgiucy εἰναι τὸ ἐνθυμήμα" τὸ ὃ
3 t» i ͵7 , E » M
£y πρσξει xat Àoysg δυσιατον ἔστω τε ἢ vat

9 8 M M « , 3 , 3
ἀνιατον" διὸ φησίν, "i χαρδια μου ἐταράχθη εν

ΕΣ ᾿ , M , M e *» o»
ἐμοι" οὐ γὰρ ἡρμίνευσα τὴν ταραχὴν , Ἢ ἔπρα-

, dp , ^ A ' ,
ἔα τι xat αὐτὴν. ἀλλα καὶ δειλιὰς ἐπιπεσού-
1 m9 9 ^ L2 ^ € , H
σῆς θανάτου τοῦ ἀχολουῶουντος τῇ ἀμαάρτιᾳ, EV
: ^ ». » 7 A ^
ἐμαυτῷ αὐτὴν κατέσχον" συμβαίνει yap ἐκ τοῦ
ΩΣ 1 ' D TOO ,
ἔξω τὴν δειλιαν φανῆναι, vat ἑτέρων πρόσχομμα
7, Y 7
γενέσθαι τὸν δηλωθέντα.
^ i] € ^ '
Tow χατὰ τοῦ σωτῆρος τολμηθησομένων τοι-
» $268 M 1 Y 35 E
cUtGV ὄντων, ἔγω πρὸς τὸν θεὸν ἐχέχραξα, wol
59, , V λ Li
ἔσχον εἰσαχουομένην ὑπὸ χυρίου τὴν φωνὴν μου"
' A . ! M ' [1 Ἁ
μόνος γὰρ εἰσανόνεται wo χυρίου ὃ πρὸς τὸν
A 7 " Ψ A ^ ΄ M] i]
Scy χεχραγως" cu γὰρ πᾶς wpabev , πρὸς θεὸν
βειᾷ: περὶ Σοδομιτῶν γέ; . ἡ Σοδό
ca^ περι ομιτῶν γεγρατσται" φωνὴ Σοδομων
M γε ! » i V
xat Γομέῤῥας πεπληθυνται, οὐ πρὸς θεὸν wevpa-
γότων.
b ! , ^ A '
Ἔπει διήγησις. εὐσεβοῦς διαπαντὸς σοφίαι, εὑ-
A ^ i] 1 ' LJ €
σεβης ὧν xat διαπαντος διηγούμενος σοφιαν ὃ
^. A c 7 ' M ^M
ψαλλων φησιν tcGtpzc, ὅταν δυνῃ uot τὰ τῆς
, i] 4 / ^ Lad » ^
χαχιας « γαὶ τὸ σβεννύμενον φῶς τῶν ἀσεβῶν"
᾽ ͵ 1 « ^ ᾿ e" Li ,
ἀνατελῃ δὲ μοι ὃ τῆς διχαιοσυνὴς ἥλιος ὡς ἐν
« »"ΣῪ gt , 3 ^
πρωΐᾳ μὲ ποιῆσαι" cu ἀχμάσαντος, ἐν τῷ μεσημ--
^ , e uhi M ^ ,
βρινῷ ytvousvog διηγήσομαι τὰ τῆς προειρημε--
€ / ^ ^ ! y 1
yrs ἑσπέρας καὶ τοῦ προαπηγγελμένου TQ xat
b , , , , '
τῆς προειρημένης μεσημβριας" ἀπαγγέλλοντες €
Y ^ ᾽ / € M ^ ^
μὸν ταῦτα εἰσαχούσεται ὁ θεὸς τὴς φωνῆς μοὺ;

LII. LIV, 259

, ὃ δὸς λνν ^ ᾽ , LN
ἀποθεχομένος χαὶ iy οὕτως εἴπω τερπόμενος ἐπὶ
^ ^ ^ ', !
τῇ φωνὴ μοὺ τῇ mayta διηγησαμένη.
* ' 9. 2 3d 4 UNUS ᾿
Ὑπαρχοντα πρὸ τῶν αἰώνων φησὶν τὸν θεὸν,

, vy f ἢ , M L4 e Ἢ ^
οὐχ ὑπαρξαντα" εἰ γὰρ εἴρηχεν ὑπόρξαντα,, uat

ΡΥ κα δὲ, , M »y ' ,
αὐτὸς ἀρχὴν ἔχων μεμετρημένῳ τινὶ διαστήματι

A » | « e r i] ^ b a 56 €
πρὸ αἰωνων ὑπῆρχεν δια τοῦτο οὖν εἴσεν, ὁ
€ ' » * ui » ^
ὑπάρχων, ἄναρχον καὶ ciducy αὐτοῦ ὕπαρξιν τι-
Sé : ὃ i] δὲ ἐπ ^ V »! , ^ [3 Li

ἐμενος" δια ὃὲ τοῦ πρὸ αἰώνων. ἀρχὴν vnap-
^ UN a ! ^ -
ξεως τῶν αἰώνων χαταλαμβανόμενος" θέϊ Oz τῶν

, , "m ! ^5 ^ ^
αἰώνων ἀχοέϊν ἢ, ὡς παρεχτάσεων οὐσῶν τῶν κτι-

, ΝΠ A & Tp 4 S!
σματων" xat ὁ σωτὴρ ὃὲ ἀϊόιος ἐξ αἴδιου τυγ-

L4 4 ^ ͵ ' ^ Ui A
χάνων τρὸ τῶν αἴωνων ἐστὶν, τῷ καὶ αὐτοὺς

A ^ ^ 7 ^ Ἁ
τοὺς αἰῶνας δ αὐτοῦ γεγονέναι" καὶ Παῦλος δὲ,

iU » , ^ i] M ud » A ᾿
x«i αὐτὸς ἐστιν φησιν πρὸ παντων" ἰσοὸν O6 τὸ
c , ^ ͵ i] , hi
ὑπάρχων τῷ, αὐτὸς ἐστιν τρὸ πάντων" οὐ γὰρ
5 LU pot / ' ,
εἰπὲν χαὶ αὐτὸς γέγονε πρὸ πάντων.

» , 3 » ^— , ' “ €
Ov γὰρ ἐστιν αὐτῆς ἀντάλλαγμα τῶν ἅμαρ-
͵ Hi M ΄ » : PAX r9 d 4 A
tüpatoy, τὰ μὲν δυσιατα Ἢ χαὶ ἀνιατα, τὰ δὲ
9^" i] Y M ^ , ! 3. V , /
ιασιμαὶ γαὶ περὶ μὲν τῶν ἰασιμὼν Ecl). ἀντάλ-
€ av ι 8:88 c ^ '
λαγμαι εὑρεῖν τὴν ὑπὲρ ἁμαρτιῶν τπροσαγεμένην
1 : D ts ! ᾿ Um
Jugixy, ἀλλα xat ἐλεημοσυνὴν χαὶ νηςείαν με-
i] ^ ^ i € 1 , ,
τὰ προσευχῆς" ταῦτα yap ῥύεται €x ϑανάτον"
“ x $$. ' , ν᾽ , ,
τῶν Ó& ἀνίατα ἡμαρτηκότων οὐχ ἔςιν ἀντάλλα-
' hi ΄ 32 V « ^
μα" λυτρον wai... χαταθεσθαι &xv γὰρ ἀμαρτῶν
? 0d. . Xy ἢ A ' DH
ἀμαρτῃ ἀνὴρ εἰς XyOpX , χαὶ προσεύξονται περὶ
» ^v » ͵ , U ^ ,
αὐτοῦ, ἔστι τούτων ἀντάλλαγμα ἐὰν πρὸς xv-
i i , A . ^ 1
ριον τὸν θεὸν προσευξηται περι αὐτοῦ, οὐχ ἐς ιν
A ἴω ' , ,
γὰρ τῶν τοιούτων ἀνταλλαγμα.
3 , ii "E , “«ἷΛ 9 ^ , ^ 7
Ἐξετεινε τὴν wüpa αὐτοῦ ἐν τῷ ἀποδιδόναι
1 , !» . 7 ν᾽ 7 , A 1 !
τὰ ἀνταξιαὰ ὧν ἠργάσαντο" tct γὰρ τροδοται

i] ^ ^ Li

xat Qovétg Xpigou γεγένηνται . . . λλαχτα ἠἦνο-
, € ^ , » 3
μῆχοτες, ἀξιοι ὑποπεσεῖν τεμωριᾳᾷ ὠφθησαν" ἐβε-
! 1 M οι! ^ ^ ,
βηλωσαν yap τὴν διαϑύχην τοῦ Θεοῦ, cv Gpos-

/, $«4« A , i €. 9 ^
ἡχάμενοι, ἀλλὰ xat ἀναιρήσαντες τὸν vm αὐτῆς

, , i] i A /, e
mpegnteuoutuov" τάχα δὲ χαὶ ἐπεί μέχρι καιροῦ
“ “" Y A , A c Li
ὥριστο τηρεῖσθαι χατὰ τὸ αἰσθητὸν ἡ διαθηκη,

, ^ L » ἃ » , ^ "
πληρωθέντος τοῦ χρόνου χαθ᾽ ὃν ἔδει ἐκ τοῦ χα-
^ ͵ LG ᾿ A ^ 1
τὰ σάρκα ἐπι τὸ χατὰ πνεῦμα αὐτὴν μεταβα-
^ , m ev , L
Àéw, ἐμμείναντες τῇ τυπιχῃ λατρείᾳ, ἐβεβήλω-
M , Lr" ^ Mly L4 LI
σαν τὴν διαϑήχην αὐτοῦ" Ou xou ἐχτείνας τὴν

-“ M d LU , ! , A «
χέρα τὴν xcÀagtuet) , ἀτεδωχεν. αὐτοὺς ,) ὡς

c! ^ , Ἁ , ^ , , €» Ὁ 1
φθάσαι τὴν ὀργήν αὐτοῦ εἰς τέλος vg ἧς wat

! » M '
διεμερίσθησαν ἐν παντὶ ἔϑνει διεσχορπισμένοι,

v. 20.

B. f. 218. b.

* jta cod.

v. 20.
B. f. 218. b.

v. 2I.
A. f. 219.

v. 94.
B. f. 220. b.

v. 2.
B. f. 222.

240
X Lu d , ,
Ἤνγγισεν ὃ θεὸς τοῖς ἀνθρώποις) qnoty, συγ-
! ͵ 4 ' ὕω ἡ ,
xata[atwov' λόγους δὲ τροφέρων ἐλαίου διχὴν
» N i , / ET
ἰωμένους χαὶ λύοντας τὰς ἀλγηδόνας τῶν χαμ-
͵ Ὁ ' € - X 9 3 ι !
γόντων" οὗτος 0t οἱ ὑπὲρ ἔλαιον ἀσαλοι Àoyct
€ ^ dt d ! L
tolg καταφρονοῦσιν. εὑρισκονται βολιδες κολαζον--
^ ^ A 3 A ^
τες τοὺς χαταφρονοῦντας" πολλαχοῦ δὲ ἐπι τῶν

^ ! ' ! 1
χολάσεων χέϊται ἢ βέλους τροσηγερια" βελος δὲ

᾿ ᾿ Noe ͵ , V cá δ ἢ
χαι βολις ταῦυτον ὑποχειμέενον" εἰ χαι ἀπαλοι ei- :

A b Li ^ M v €
ναι χαὶ λεῖοι νομιζόμενοι ᾿Ιουδαῖϊοι. Qux τὸ μεθ
€ , , 1 7 λίὰ ?
ὑποχρίσεως αὐτοὺς προσφέρεσθαι, βολιδες Ὥσαν
, M A ^ !
ἀναιρετιχαὶ χαὶ ἰοῦ πλύρεις,
ἃ » ^ V ox La ^ ἕω
Οὗς εὐχεται ταπεινωθῆναι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τοῦ
ς ΠΑ » M D » 3 ͵7
ὑπάρχοντος τρὸ τῶν aiwweov, οὐ φοβηθέντας
iJ X , i /,
Sev , ἀλλὰ wet βεβελώσαντας τὴν διαθήκην
, ^ » € ! / , ͵ Y e
αὐτοῦ" ἄνδρας αἱμάτων λέγει εἰπόντας. τὸ epa
"n D ἈΦ M u E: M »
αὐτοῦ EQ ἡμᾶς καὶ ἐπι τὰ τέχγα ἡμῶν. ὄντᾶς
A 7 A , / ^
xai ἐνόχους τπᾶντὸς αἵματος ἐχχεχυμένου τῶν
7 € » 3 ij A Mo d/g υΐ Li
δικαίων" ot δ᾽ αὐτοὶ καὶ δολιότητες εἰσὶν ἀνδρες,
by A ^ m A e E13
δολερῶς «et tQ σωτῆρι xai totg ἀγιοις προσερ-
! ! y »! 3^ 0A Α
χόμενοι" τούτους οὖν εὔχεται μηδ᾽ ἐπὶ τὸ ἥμισυ
ps P ^ ! ' B !
τῶν ἡμερῶν αὐτῶν φθάσαι" ἐπει γὰρ ἀποςραφέν-
M qM M , ^ 4 ^-— 9
τες τὴν ἡμεραν τὴν €x τῆς λάμψεως τοῦ ἀλη-
^ 1 ! € A ez ^
ϑινοὺ φωτὸς συνιςαμένην, ἑαυτοὺς ἡμέραν δῆ-
^ ^ ^ / , !
Sty φωτισμοῦ διὰ μυϑικῶν παραδόσεων ἐπενοη-
A M M ? - ^
cay, τοονηρὸν δὲ τὸ ἐν vcUtoig ἀνατσληρωθῆναι
^ M / ^ ! N Y
αὐτῶν τὰς ἡμέρας, τοαραχαλέϊ μὴ mote ἔτι τὸ
» ^N ^ ^ γ΄ 3 ^
ἥμισυ αὐτῶν τῶν ἡσερὼν φϑάσασιν, ἀνατεῖλαι
$7 LU ed d ^ ! e 3 ev
αὐτόϊς τὸν ἥλιον τῆς δικαιοσυνης. ἵνα ἔν ἡμέ-
, , A i] FUSE A M ,
pe xupicu γένωνται. Kat πρὸς τὸ ῥητὸν δὲ βια-
' ^ 3 i] , ^ / Ui
coto τις τοιαῦτα" ἔσει ἐν τῷ βίῳ διαμένοντες
3 ͵ ! M ^ '
ἀμετανοήτῳ προαιρέσει xoxo δρῶσιν, Qetdop.evoc
D ^ / ^ , ,
αὐτῶν, ἀξιδι ὅττως μεσούσης τῆς ἀνϑρωπινης
^ € ess ^ ! e € A 34/ €
ζωῆς ἁρπαγῶδιν τοῦ tcv, ἵνα ὑπὲρ ὀλίγων ἅμαρ-
/ Α Y m G^ /,
τημάτων xat μὴ πολλῶν τιμωρηϑῶσιν.---- Του-
A ' 1 i]
τῶν, φησὶν, οὕτω διακειμένων. ἔγω τὴν προσ-

΄ ΠΣ Il 3 788 ΑΝ ͵
δοχιαν xat ἐλπιδα ἐπὶ σὲ ἔχω χυριε.
PSALMUS LV.
Y ^ Ao / Li
l χαταπατεισθαι επὶ καταφρονήσεως τάττει

ἡ γραφὴ, ὥσπερ ἐπὶ τοῦ μεμωραμμένου ἁλὸς

7 " / ? 44 ^
λέγεται ἔξω βάλλουσιν αὐτὸ χαταπατεῖσθαι ὑπὸ

LI , ! » RC! ^ ! v ^ x
τῶν ἀνϑρώπων XXL ὁ ἀποστολος ποσὸν δοχεῖται

! 3 ! ! AY «λ ^
χείρονος ἀξιωϑήσεται τιμωρίας ὃ τὸν υἱὸν τοῦ

DIDYMI

/ à Ht ΚῚ P
ϑεοῦ χαταπατήσας;:; Kat ὁ ἅγιος οὖν ἐξευτελι-
, € id "P jd ͵ 3 L »
ζομενος ὑπὸ tcu διὰ φαυλότητα ἀνθρώπου ὄν--
1 NA | Vos 3 ^ , €, A
τος" χατὰ TO, ὅπου γὰρ ἐρις wot ζῆλος ἔν vpiv*
S. hus » A ov ^ A ^ 5
οὐχι ἄνθρωποι ἔστε ἐλεηθῆναι ὑπο Θεοῦ aitov

«e U , 7 ͵ i 1 ^"
οὗτος ὃε ἀδιάστατος τολέμιος xat φονιχος QV ,

A ^ ri : em «
ὅλην τὴν τοῦ βίου ἡμέραν ἐχθλίβει πολεμῶν τὸν

! M » ^ , i] Α͂» f
δικαιον" οὐδὲ x&v τοόσως εἰρηνικὸς εἰναι βουλο-
M A X Lad ^s e
μένος" ἐπειδη dé xat ἐν τῇ παραβολῇ τῶν Cn-
' c / 1 M » €
ζανίων ὁ TcUTOV στορευς πονηρὸς y pc e
' c ' ERUNT » ut eS
διαβολος Ὡρμηνευέται., ἐτσίστησον εἰ χαὶ περὶ
^ / D Xn
αὐτοῦ pn9etm τὰ προκείμενα.
3 ! ν᾽ Ἃ ^ E" ^ ' »
Αρξαμενοι ἀπὸ πολλοὺ τοῦτο ποιεῖν φησιν" ἢ
΄ νον ΄ S ' D F
ταχα ἀπὸ ὑψηλοτερὰς ἡμέρας καὶ ζωῆς χαταπε-
ἍΝ $43 AME , εχ 3 /
σόντες ἐπι τὸ ἔχϑροι μου εἰναι ἐληλυϑασιν.
LU “δὴ H PAN ! 45-25-74
Xopxa δὲ Ἢ τὸν ἄνθρωπον λέγει, m) ἔχείνην
Φ Y 7 »! , A ^ ' ^
Ὡς τὸ φρόνημα ἔχϑρα εἰς 3tov, τῷ νόμῳ TCU
^ , € , € H 3 3 ὦ ^
Θεοῦ οὐχ ὑποτασσομένη" ὃ yap ἐν αὑτῇ τῇ σὰρ-
M / ^» o δι, ͵ , ͵
xt γινόμενος, θεῷ ἀρέσαι οὐ δυναται" οὐ φοβειτω
js s /, ' ^ δι, ἃ € '
οὖν μὴ tt ποιήσει αὐτῷ OGpé , 0 ἐν πνεύματι
LU ᾿ M3 y Fn Y 7
γινόμενος, ὡς ἄν τὰ ἔργα τῆς σάρχος νεχρωσας"
' ἘΝ LUKE. ᾿ δι
οὕτω γαρ ἀληϑως ἐπὶ ϑὲὸον ἠλπισεν.
τὸ £x ^ ^ , - ! €
Xv vntoyco νομοθετῶν, τῶν ἀδικουμένων vna-
/ NB / V /, A
xoUety créVovtOy* στενάζει γὰρ πρὸς pt. wat
' A € / VAN ΡΥ, ^
πεσλύρωχα τὴν ὑπόσχεσιν" vot ἔτι λαλοῦντος
y 2$ * / V CoE au d Y
μευ ἔφης. ἰδοὺ πάρειμι, xara τὰς ἀναψευδεὶς
:
σου ἐπαγγελιας.

e 64 t ^" nem l A N N '
To ἐπὶ τῷ θεῷ xot διὰ τὸν θεὸν πρεφερομε-

Co E] io 3 € ͵ ^ € ,
γον [p.X., αἰνετὸν ἐστιν" GgavtOg XX ὁ λογος".

»! X. τΑ ͵ M ^ 3 M x Cm
ἤτοι δὲ ἐκ παραλλήλου xat τοῦ αὐτοῦ τὸ ρῆμα
i i t € | WS EY » λ 9)
xat τὸν λογον κατηγορεῖ" xat ἐπ ἄλλου γαι &À-

͵ ' / ͵ A

Àcu τιθεται τὰς τοιαῦτας προσηγορίας" ἐπεὶ J*p
A Cos [cii » -dg c , UT ἃ K
to ρῆμα μέρος ἐστὶ λογϑυ ,0 εἰς τὴν “ξε0σε-

᾽ ' ἢ 1 n /
βειαν εἰσαγομενος πληρεστάτῳ λόγῳ μήπω δυνά-

^ ΣΝ v3 » M
pevoc XCLVQVELY , emo pnpaces "ἄρχεται, τουτε-

. e^ ! νι Li ^
Cty μερικοῦ λόγου" ἀμέλει πρότερον τὸ ῥῆμα. xv-

Li , $- X ' 4 ! ,
ρίου γινεται ἐπι "Lepepiav , wat. τότε 'Acyos κυ-

΄ ΟὟ, ς 4L , ! Cm / c
pico* xat ἐν Hoota, ἀχουσατε ρῆμα wupicu οἱ,

“2 «.7 Φ ^ E Li M ^
τρέμοντες τὸν λόγον αὐτοῦ" ἀἄχευετε O6 fua
' e" σ͵ν s ^ , LI v. 1
xupicu τῷ ἐν εἰσαγωγῇ γινομένῳ Or αὐτου" εἰ dé
3 ! Ceo ' LI ὯΝ ^ *
τις ἐνςγσεται ῥῆμα λέγων διδοσϑαι tig εὐαγ-
! ͵ “ὦν , i Y 3i ͵
γελιζομένοις δυναμει πολλῇ εἰς τὸ πρὸς τὴν μελ-

- ^ » “ Li
λουσὰν γνῶσιν καὶ διδασχαλίαν ῥῆμα λαμβάνειν"

^ , ΄ 7 4 ! :
νυν ἐχ μέρους γινωσγχοντᾶς χαι τροφητευοντας"

Lum im M v. au iem c — PDT UT

j

“ὦ

IN PSALMUM

T ' 5 M 1 Li M ^ 4
ἀποδεχόμενος οὖν wai τῊν εἰσαγωγὴν xat TV
, ν , , , T ^ —-
πληρεστάτην tcu Àcycs ἐπιφοιτησιν, ἐπὶ τῷ θεὼ
ν» , ^ ,
αἰνέϊ ῥήματι xat Àoyo.
, 7 ! ^ €
Ὁ εὐχόμενος ὅτε καταλλήλως διάχειται εἷς
, , A ^ » ^ d » € ^ » M
ἐπαγγέλλεται διὰ τῆς εὐχῆς" ἐν ἑαυτῷ ἔχει τᾶς
, ^ RA ^ ' ^ ^ , X
εὐχὰς τῆς αἰνέσεως ἃς ἀποδώσει τῷ θεῷ" εὐχαὶ
, i 9] ^ »
δὲ αἰνέσεως αἱ περὶ αἰνέσεως" ὡς γὰρ εὔχεται
^ *»» ^ ^ ^ 795] D]
τις ποιῆσαι Y, ἀποδοῦναι τῷ Θεῷ τοὺς ti, οὕτως
L4 ! $34 M , , , ».
εὔχεται τις αἰνέσαι τὸν Seov,— Εσσειπερ ἄχος
Gg. , ' τῷ M ,
λουϑὲι tQ ϑανατουμένῳ τὸ ϑρηνέϊσσαι καὶ δα-
, 3 M , » » M “
xpux ἐπ αὐτῷ γενέσθαι, cux ἄλλος δὲ Spnvéi
t M i ͵ » $3 € A ,
τὸν χατὰ ψυχὴν τεθνήχοτα Ἢ αὐτὸς EXUTOY, Et-
! M 3 iE ur» Mi ^ E] '
χότως μετὰ τὸ ῥερῦσθαι τὴν ψυχὴν εκ θανάτου,
V €... x $&*.le 2 ' 2 1
xai ct ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ἀπὸ Oavpuoy ἡλευθέρων-
»5c€1! 3239. V, 3 ' EM
ται" ἐῤῥυσατο δὲ ἀπὸ ὀλισθήματος τοὺς πόδας.
* £UXNUE we XT e Re ' S oy
ὑποδῆσας αὐτοὺς ὑπόδημα. μετεωριζον xat ἄνω
“ ^ ^ , 5 e
τῆς γῆς ποιοῦν" μετεωριζομένου οὖν τοῦ ὑποδεδε-
' , “"Ἤ ' ^ »i. 3.5 ,
μένου, ἀχολουϑει TO ῥερῦσθαι ἀπὸ ὀλισθήματος
A ' 2 ek c7 LU y. ^
τοὺς πόδας αὐτοῦ" ῥύεται δὲ ttg ἀπο τῶν προει-
1 , ^ » V e , DÀ Ld b
ρημένων ἐπιβλαβῶν ἐπι τῷ εὐαρεστῆσαι τῷ θεῷ
^ , M , ^ ^
ζῶντα xai πεφωτισμενον" ὃ γὰρ εὐαρεστῶν τῷ
^ 3 ul , ^ ^ LU A
SeQ, ἐν gott ζώντων τοῦτο ποιέϊ. ζῇ O6 wol
' ^ ,' € iN 415 X
πεφωτισται πᾶς μετέχων Θεοῦ" αὐτὸς yop ζωὴ
^ M E] ^ E , ὦ € M M »
ὧν, φῶς ἔστιν τῶν ἀνϑρωπων" οἱ μὲν γὰρ ἐχ-
ἃ M CMM 3 ^ Pi ΕΣ
Spot, τὸ ὅσον ἐπ αὐτόὶς ἤλαυνον, wol ἐξεβιά--
, , , ^ ! !
ζοντο εἰς θάνατον ἐχπεσέῖν" ἐλαύνοντες γὰρ pe,
Li , , /^ : QM ^ D ^
xat μέσον ἀλλοφύλων χαὶ ἀλλογενῶν ἐθνῶν οἰχέϊν
Xi A , à » c
χαταναγκάζοντες, τὴν ψυχήν μου τὸ ἐπ᾽. αὐτέϊς

, , 3 ͵7 * /, n ^ 3
εθανάτουν, ἀναγχαζοντες συνάπτειν τῇ τῶν ἀλ-

«φύλων εἰδωλολατρείᾳ" ἀλλ᾽ ἡ σὴ χάρις καὶ τὸ

ἔλεος οὐ συνεχώρησεν τοῦτο γενέσϑαι ἀλλὰ xol

napa τεϊς ἀλλοφύλοις με ὄντα περιέγραττες, ὡς

μηδὲν χαταβλάπτεσθαι ἐκ τῆς τούτων συνου--

σίας" διὸ εὐχαριστῶ ὅτι ἐῤῥύσω τοὺς πόδας μου

τῆς ψυχῆς ἀπὸ ὀλισθήματος. :
PSALMUS LVI.

, ^s ^" Lad

Lus ὥς τινες τοῦτον αὐτῷ εἰρῆσϑαι φασὶ
hi J / uU M , -
τὸν ψαλμὸν ἡνίχα τὸν Σαοὺλ ἀπεχρύβη ἐν τῷ

X I» [4 MJ [4 ,
σπηλαίῳ. Ἢγγαδὸδί" καὶ εἰσελθόντα αὐτὸν ἀπο-

3 bd » ^

σχευάσασϑαι, δυνηϑεὶς ἀνελεῖν, οὐκ ἀνεῖλε.
3 Á l ^ * ^
Ὁ ἐπιδιπλασιασμὸς OnÀó , ὅτι wai ἐν τῷ
Bi ͵ M» ^ 02 nb θὲ ,
«p τούτῳ xat ἐν τῷ μέλλοντι ἐλέους θεοῦ χρῃ-

LV. οἵ Lvi.

241

M ' 1 t ' : ,
ζομεν" σχιὰν δὲ πτερύγων Ch9 ϑείαν χηδεμονίαν

᾿χαλέϊ" εἰ δὲ προδιαςέλλοιτο ἡ σχιὰ τῇ ἀληθείᾳ,

^ , -᾿΄ d| 5, , “" , Es
δ βούλεται τοιοῦτον &gwv* ἐν τῷ βίῳ τούτῳ τὺγ-
͵ * ^ e e^ , Vos AS une ,
y2wow, ἐν τῇ σχιζ τῶν TzcéguyOv εἰμι" ἐλπιζων
Ι Ἐν. ν “ἃ J ' Ω ^ , ,
χαὶ ἐπ᾿ αὐτὰς τὰς Uttpuyag ἐλϑεϊν ἐστερωμε--
᾽ ^ Y , ^ , L1
vog ἀρετῇ x«i ϑοῆσει mzYycupaturf ττέρυγες de
lad € $ , m , "' δ ἃ
Secu αἱ σχεπαστιχαι αὐτοῦ δυνάμεις. ἢ αἱ ὑψι-
^ ^ ^ 4, 1 '
σετέϊς περὶ αὐτοῦ νοήσεις.---- 0 παρέρχεσϑαι
᾿ , ^ , » ἮΝ $9 .
τὴν ἀνομίαν), δηλόι τρόσχαιρον αὐτὴν tuat
Lá 7 νι uh
ὥσπερ οὖν παρερχομένη , οὕτως xat "X30 τινὸς
^ / á , " 1 ,
χρόνου ἀρξαμένη ἔστιν ἡ ἀνομια" περὶ yap τινος
^ y D d 3 - ν᾽
εἴδους αὐτῆς εἴρηται οὔτε ὧν Gm ἀρχῆς. οὔτε
» i] »^m
εἰς τὸν αἰῶνα ἔσται.
E] i] ui € , Li « L1 1
Ἐπεὶ yop ὁ ἀνομια ἐρπιστιχὴ xat χαμαιπε-
»— .5 ς ' » A , bt e
τῆς ἔςιν. ὁ ταύτης ἀπαλλαχτίων, πρὸς toV ὑψι--
; m e , εἴ » ^4 L ^
στον Dom, ἵν εἰς ὕψος αἰρόμενος τῇ en, pa-
᾿ 9 c- ^ M ' H d»
χρᾶν ἄπο τοὺ βλαβεροῦ θηρὸς γένηται" διὰ του-
΄ : M M 1 e
τὸ Qnot, τὸν St0y τὸν ὕψιστον.
« E λ , , 6 ou Li ^ €
Ὁ ἀποσταάλεις ἐξ οὐρανοῦ ἐπὶ τὸ σῶσαι γ ὁ
, I4 3. e Li
χύριος ἔστιν qagzoy , χαταβέβηκα ἀπὸ τοῦ οὐρα-
--— ^ A »! , I 9 '
νοῦ" τοῦτον γὰρ ὄντα λόγον αὐτοῦ ἐξαπέστειλεν ὁ
Y LAM SL. A 1 E] ET
θεὸς, xat ἰάσατο τοὺς τετρυμμένους ἐκ τῶν διαφ-
^ 3. ^ Li aU δ “Ὁ , ^
ϑορῶν αὐτῶν" ζητήσει δ᾽ ἂν τις τὸ ἐξ οὐρανοῦ
3 L M ν᾽ ^ ^
ἀπεστάλθαι , εἰ τοπικὴν EX τοῦ σωματικοῦ CU-
b i] ^M Li Y » T7
pavcü ἐχπομπὴν Ono; δόξει γὰρ ἄλογον εἰναι
A , ^ ^ ΄ /,
τοπικὴν κατάβασιν τῷ ϑεῷ προσάπτειν" μή ποτ᾽
E U i] Ἁ i , Li t
οὖν σημαίνει ἡἣ οὐρανὸς φωνὴ τὴν ἀσώματον wat
ἘΠῚ) Ui i] , ,
νοητὴν οὐσίαν" χατὰ τὸ, ϑησαυριζετε ἐν cupa-
^ os ei» ^ Lj ^ S ^
νῷ ἄνω" ὁ ἐν μορφῇ τοῖνυν Θεοῦ xat ioa Θεῷ
͵7 i] 5 E ,
ὑπάρχων : μορφὴν δούλου λαβων εἰς ἀνπ:ρώσους
c wo»! » i] , da c2 e^
YMty* χαὶ τοῦτο ἐστι τὸ ἐξ οὐρανοῦ ἀποστεῖλαι.
“ « P ἢ 1 f re TO
ἵνα ὁ Stog λόγος σὰρξ γένηται, xat tut γῆς
3 ^ E Li Y , A NEA! X
cS&g, ἀνθρώποις συνανεστραφῃ. T« «vt xat
, e , L4 i] € '
ἐπὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος μυσταγωγὼν o Πετρος
' a e , , Ὁ E
γράφει: ἃ νῦν ἀνεγγέλη Opi» διὰ τῶν εὐαγγελι-
, ^ ' Li , ' ,
σαμένων ὑμᾶς, πνεύματι ἁγίῳ ἀποσταλεντι Gm
F^. * L i ΕῚ ^ ii Li
οὐρανοῦ" ἀποσταλὲν yap ἐκ τοῦ νοητὴν οὐσίαν
U M "n » 7 , 1 ^
τυγχάνειν τὸ mYcupa ἀνϑρωποις ἐνῳχισθὴ τοῖς
, , e
εὐαγγελισαμένεις ὑμᾶς.
Ἐ € , Ν , , ἃ ἐξ ΄ λ
y τῷ προᾶάγοντι στίχῳ εἰπὼν ἐξαπέστειλεν
, ^ Li , ^
ἐξ οὐρανοῦ, οὐκ εἰρηχὼς τί τὸ ἀποσταλὲν , νῦν
' à oy 1 , :
ἑρμηνεύει ὅτι τὸ ἔλεος xat ἡ ἀλήθεια" ἅπερ οὐχ
“- 3 2» 3 , wA « i] 3 ,
ἕτερα κατ. €ugiay , ἀλλ᾿ αὐτὸς o σωτὴρ ἀμφο-
31

, "ma
ce

v. 5,
9. T. 228. b.

v. IO.
P. f. 230.

v. 3.
B. f. 231,

. 4.
B. f. 222.

942
[7 ῥνόμενος τὴν Ψυχὴν αὐτοῦ γενομένιν apre

EJ ἐχθρῶν τῶν χαταπατησάντων" ct διὰ τὸ ἄγριον

. xat ὠμόϑυμον. εἰσὶ σχύμνοι.

Ἡ κοίμησις τὴν ἀνάπαυλαν δηλόϊ πολλάκις"
ὡξ ἐν t9, ἐν εἰρήνῃ ἐπὶ τὸ αὐτὸ κοιμηθήσομαι
χαὶ ὑπνώσω" ὃ οὖν βούλεται λέγειν, τοῦτό ἐςιν"
εἰ xai ἐταράχθυν καταπατούμενος ὑπὸ pon,
x«i ϑαμβούμενος τῶν σκύμνων τῶν μέάον με
λαβόντων. ἀλλ᾽ cu παρέμεινεν ἡ ταραχή" ἐκοι-
μήϑην γὰ τεταραγμένος , οὐχὶ τεταραγμένος
γρηγοβῶν. ἔμεινα. ἀλλ ἐκοιμήθην ἀποβαλὼν τὴν
φυχήν pov τούτου. baee ἦν ἡ συνεχομένη
πνεύματι ἀσϑενείας ym συγχύπτουσα xci μὴ
δυναμένη dunes εἰς τὸ παντελὲς. ἣν ἔλυσεν
Ἰησοῦς, ἀπὸ τῶν βρόχων. τῶν σατανοιῶν sicud
τέρα οὖσαν ἱΛβραάμ' τάχα δὲ καὶ πᾶς ὁ κάτω
φρονῶν κατακεκαμμένην ἔχει τὴν ψυχὴν» οὐ δυν-
αμένην τὰ ἄνω σκοπεῖν ὅσον ἐστὶ τοιαύτη.

Λαοὺς δὲ νοήσεις χαὶ τοὺς ἐκ περιτομῆς" ἔθνη
δὲ τοὺς ἀπὸ τῶν εἰδώλων μετανοήσαντας" ὡς

μίᾳ γενέσϑαι ἐκκλησία.

PSALMUS LVII.

Oz γὰρ χαρὸς δικαιοσύνης χαὶ ἐν θην
μίαις" νοῆσαι τε διναιοσύνην ἀληϑῆ. καὶ χρίμα
χατευθύνειν" συμπλέκει δὲ ἀδικίαν. ἁμαρτίας συν-
ant) , ἐν τῷ ἀδιαστάτως ἐνεργέϊν τὸ xaxov"
τούτῳ ἰσοδυναμεῖ τὸ, σειραῖς, τῶν ἑαυτοῦ ἅμαρ-
τιῶν ἕχαςος σφίγγεται" οὐ μάτην πρόσκειξαι τῷ
ἀνομίοις ἐργάζεσϑαι, τὸ ἐν τῇ yr κἂν γὰρ ἐν
καρδίᾳ τις ἀνεμιαν ποιήσῃ ἐν τῇ γῆ. τουτέστι
περὶ τὰ ὑλικὰς ἐνεβγέϊ αὐτήν.

Τὸν μέγαν pity φήσὶν , οὐδὲν λανϑάνει
τῶν κατὰ διάνοιαν ἑχάστῳ λογιζομένων" χᾷν γὰρ
δοκῇ τίς ἀνϑρώπων ὀφθαλμοὺς κρύπτειν . ἀλλ
οὐχ ἂν λάϑοι ϑεὸν 9 δότε χαὶ up εἰς φῶς
προελϑεῖν , πάντα εἰδότι op? γενέσεως ἐγνωρί-
ζοντο" διὸ πρὶν Lain αὐτοὺς, ὡς ἤδη we
στῶτας καὶ τοιούτους ὄντας δῖοι νῦν εἰσι προεὺς
ρα" ἤδη τε ἐξ ἐκείνου ἀπόβλητοι ἦσαν πὰρ αὐ-

τῷ" ἀπηλλοτριώθησαν γοῦν e ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ

μήτρας" xa εἰ χαὶ τὰ μάλιστα σήμερεν δυιαιο-

1) Vides quae sit divina praedestinátio apud Didymum.

DYDIMI

σύνην λαλεῖν προσποιοῦνται» ταῖς ἔργοις τὰ ἐναν-
τία μετερχόμενοι" ἀλλ᾿ οὐχὶ καὶ παρᾶ θεῷ συν-
ἐφάνησαν τοιοῦτοι , ἀλλὰ πρὶν ἀπὸ γαστρὸς
προελϑ ἐῖν αὐτοὺς, μᾶλλον δὲ χαὶ πρὸ τοῦ συλ-
ληφϑᾶναις ἐν πεσλανημένοις ἐλογίσϑησαν cap
αὐτῶ, καὶ μέλλοντες ἔσεσϑαι τοιοῦτοι οὐκ ἦγ-
γοοῦντο 1).

Ot διαβάλλειν δὲ τὰς γραφὰς ἀποταλμῶντες.
καὶ ταύτην τὴν λέξιν δίδυμον λέγοντες" μὴ εἰ-
ναι ἐἶϊόν τε ἀπὸ γαςρὸς πλανηθῆναι xat ψεῦδος
λαλῆσαι" συμπεπληρωχότων 2e τὸν An^ φασὶ
τὸ ἁμαρτάνειν" ἀλλὰ φαμὲν. τὸ ἀρτέτειου βρέ-
q^ δεκτικὸν ἀρετῆς, xxi χαχίας ἐστὶν δυνάμει n
τότε δεχόμενον κατ᾽ ἐνέργειαν ἁποτέραν τούτων
τῶν Ue, ὅταν γνῶσιν $5285 χαὶ κακοῦ σχῇ"

τότε γὰρ xat συμπληροῦται ὁ λόγος, ὅταν kat

dgetiv ἄρξηται ἐνεργέϊν., ἐκ χοιλίας μητρὸς A

pe xat ἀγαϑὸν πεποιηκέναι τοιοῦτον xai τὸ
παρ᾽ Ἰώβ' εἰ δὲ καὶ τὸν ψώμον μου quio

βόνος, xot ὀρφανῷ οὐ μετέθωκδι 4 ἐχ χοιλίας ye

μητρὸς ὠδήγουν. αὐτοὺς χαὶ ὀξέπραο ὡς πατέρ᾽

xal οὗτει οὖν ὁμοίως s περὶ ὧν ὁ λόγος, φϑά-
σαντες ἐπὶ συμπλήρωσιν τοῦ λόγου ἀπὸ πλάνης
ἤρξαντο ἐνεργέϊν" xo σημαίνει τὸ xat αὐτὴν τὴν
λέξιν TORUM τὸ λελαληκέναι ψευδῆ" τάχα
δὲ χαὶ οἱ τεχϑέντες ἀπὸ φαύλης διδασκαλίας,

ἀπ᾽ αὐτῆς τῆς γαστρὸς τῆς αὐτοὺς τεκούσης εἰ-

yov καὶ τὸ πεπλανῆσθαι xat t ψευδη λελαλυκέναι. |

Καὶ πρότερον εἴπομεν τὰ βέλη, σημαίνειν ποτὲ
τὰς κολάσεις" τόξον δ᾽ ἐ ἐστὶν,
βέλη. inge ἡ proci τοῦ θεοῦ δύναμις" τοῦ-
το οὖν τὸ τόξον ἐντείνει οὐχ ἂν εἰς αὐτὸ ἕως οὗ
ἀσϑενήσωσιν εἴ βαλλόμενοι , πρὸς iji δὲ
αὐτόϊς τὸ ἀσϑενῆσαι 5 καϑαιρουμένης ἧς εἶχον
ἰσχύος περὶ τὴν κακίαν. ὥσπερ δὲ ὁ τηχόμενος
μηρὸς ἀναιρεῖται

ἔχων , τοῦ πρώτου ὑποχειμένου εἰς πῦρ βμεταβα-

᾿λόντος, οὕτως χαὶ οἱ φαῦλοι χολάσεως πεπειρα-

pivot, τὴν Ex μοχϑηρᾶς ἕξεως παχύτητα amo-
βάλλουσι" πρὸ χολάσεως δέ ἐστι τὸ φῶς τὸ ἀλη-
ϑινὸν τυγχάνων δικαιοσύνης ἥλιος» οὐχ otov τε

προσβάλλειν. τῇ λαμπηδόνι τοῦ νοητὸν Ὁ ἡλίου" ἔθεν

Reliqua item doctrina praeclara.

ἀφ᾽ οὗ ἀφίεται τὰ '

xa à tnxtóg καὶ παχύτητα

v. ὅ.
lbid.

IN PSALMUM LVH. LVIII. LIX, LX.

ἐνταῦϑα εἴρηται. ὡς ἄρα ἐπιπεσόντος τοῦ wo-
λαστιχοῦ φωτὸς, οὐκ εἶδον τὸν ἥλιον οἱ τῇ χολά-
σεὶ περιπεσόντες" οἷ δὲ συνέντες τὰ ἴδια τά-
Su ἀλληγορικώτερον ἀχάνϑας ὀνομαζόμενα. οὐ
πειρασθήσονται χολαξούσης ὀργῆς, πρὸ τοῦδε συν-
ιέναι τὰς πνευματιχῶς λεγομένας ἀχάνϑας καὶ
ῥάμνον, ὡσεὶ, ζῶντες ὑπὸ ὀργῆς χαταποθήσονται"
οὐ γὰρ ζῶντες ἀλλὰ ζῶσιν ὅμοιοι τυγχάνοντες
ὑπὸ ὀργῆς συλληφϑύσονται" τὸ γὰρ χατασιέϊν
γχατὰ τὴν γραφὴν có χρατῆσαι χαὶ νικῆσαι ση-
μαίνει τοῦ γαταποϑέντος ἤδη χεχρατημένου καὶ
γενικημένου: καταπίνεται γοῦν τὸ ϑνητὸν ὑπὸ
τῆς ζωῆς, κρατούσης vat γιχώσης τῆς ζωῆς τὸν
ϑάνατον. |

PSALMUS LVIII.
E: A y UM RU CER ,
ὑ δὲ xat tO ἔδραμον" τελέσαντος γὰρ τὸν ὃρο-

« , E] Li , (v * i] ^ ,
μὸν Yi φωνή" εἰ δὲ τις ἀντερεῖ πρὸς τὴν toU Οὐ-
, M /, * , ,
ρίου ἁμαρτίαν ὕστερον γενομένην, μὴ ἀληϑεῦειν

Ἁ € » ' 4 ' , b
vuyt ὡς ἤδη τελέσαντος τὸν ὄρομον αὐτοῦ) QU-

X el i] Y i] A € I » 3
μὲν ὅτι τὴν πρὸς τον. Σαουλ ὑπηρεσίαν ἄνεὺ ἄνο-
᾿ i] »
μίας χατευθυνϑηχέναι φησὶ; χαὶ μάτην ἐλεῖνον
] , » T ' Mo ὦ ,
ἐπιβουλεύειν. ἢ xat ὅτι τοτε ὄραμων ἄνευ ayo-
/ ' ͵ 4 n Y ;
μίας xat wuctuSUVag ἦν πάντα τὰ διανυϑεντᾳ
Ἄν 7 L9 B YA. A , b
αὐτῷ" ἀλλ᾽ ἐπεὶ τρεπτὸς χαϑόλου πᾶς ἄνθρω-
A b M
πος, μετὰ ταῦτα πταίσας, ὡς μὴ, ἔχων συνή-
ι i L4 ^ '
ϑειαν πρὸς τὸ ἁμαρτάνειν, ῥᾷστα petevenóty.
* , V 3, , , i]
Ὡς πρὸς ἱστορίαν τοὺς ἐπικειμένους ἐχϑροὺς
» ^ ui D ς 3 ΕΣ ^
ἐπιτιμηϑῆναι πρὸς ϑεοῦ, ἀλλ᾽ οὐκ &GoSavElv
, E “ A ed , ' E" , Li
ἀξιδὶ" ds) yap ὅτι εἰ μενοντὲς φαῦλοι ἀπεθᾶ-
/ φο ** ^ m
otv, λήθην ἕξουσι τοῦ ϑεικοῦ νόμου" διασκορ-
c1 í δὲ ^ ^ S ^. ὃ “ῃ , , 4
πισθέντες δὲ τῇ τοῦ Θεοῦ δυνάμει εἰς αἰχμα-
?t , ' M , "m
λωσίαν πάραδοθεντες στεναάξουσι πρὸς θεὸν πεὶ-
' ! ͵ » L]
pay χαχώσεως ἐσχηχότες" βούλεται αὐτοὺς xat
^ , ^ ow 7. » - x "us ,
χαταχθῆναι «mo ὕψους ἧς ἐχουδιν νπερηφανιας,
^ A ^ ͵ 7 ^
ποιεῦντος αὐτὸ τοῦ ὑπερασπιζοντος χυριὸυ tCU τὴν
Ὰ , X ἢ.
δεήσιν ἀναφέροντος" “ἡ γὰρ παντελὴς τιμωρία εἰς
E A ,
ἀπόγνωσιν παρασνευάζει καὶ προτρέπεται" ὅτι δὲ
» ^ ^ 7
φειδόμενος «αὐτῶν τοῦτο ὁ Δαυὶδ ἐπῤεσβεύετο,

ἵνα τῇ μετριωτέρᾳ τιμωρίᾳ σωφρενισθέντες νή-

! 22 E] ' 3 ἐν». » »* A] LÀ
duct, ἐπάγει τὰ ἑξῆς" ἐὰν γὰρ διασχερπισϑω-

e ^ ^ !
ςιν ὁμοῦ χαὶ τιμωρουνται. χαὶ συναχθῆναι πᾶ-

L / € ! bi 1
λιν δυνήσονται μετανοήσαντες" ὁμοίως δὲ καὶ

243

^ , - ! »
χαταχϑῆναι τουτέστιν ταπεινωθῆναι βούλεται

, » »“- , , » ^
ἁμαρτίαν στόματος αὐτῶν.) λόγον χειλέων αὐτῶν
LH » "m e , PW
συμφέρον αὐτόϊς τε tie ταπεινουμένοις xai τόϊς
L4 e i] ^ P! ^ ^
πλείοσιν" dice μὴ παροξυνθῆναι πρὸς ζῆλον τῶν
^ ͵ , »
ἐν ὑπερηφανίᾳ λαλούντων xai φϑεγγομένων ἄδι-
€ M » € , LU c
xa* οἱ “γὰρ pé ὑπερηφανιας λελαλήχοτες , oct
^ ' ͵ : , ' ^
χατὰ τοῦ δικαίου ψευσάμενοι. ὅταν ἐναντίαν tcic
ἔργοις τὴν ἔχβασιν ἐν τῇ ὑπερηφανίᾳ τῶν οἰχείων
' , ,
λόγων. συλλαμβᾶνονται., ὡς παράνομοι χαταληφ-
΄ ΕῚ , E
θέντες ἐξελέγχονται.

PSALMUS LIX.

"T^ € ' e *
t6 ἡ σημείωσις ἣν διδωσιν o θεος, Ἢ o φω-

M » ἃ ^ , » MS
τισμὸς xaS ὃν δυνατον διάχρισιν ἔχειν πνευμᾶ-

, - 1 ^ M ^ ,
τῶν dyaSt) wai καχοῦ; ταὐύτὴς γὰρ τῆς γνώσεως
, , , E , '
ὑπαρξάσης, φεύγομεν ἀπὸ τῶν χειρόνων μαχρᾶν,
c- ^m
χαχοῦ ἔργου καὶ πνεύματος Govnpou γινόμενοι"
! X^ lod e i Y
δίδοται δὲ οὐ τόϊς τυχοῦσιν, ἀλλὰ tolg xat&
M , ,
ϑεὸν εὐσεβέσιν αὕτη ἡ σημείωσις.
M Ὧν 5 ' / € ,
Θεὸς λαλεῖ £v σᾶντι μετέχοντι ἀγὶοτητος"
^ , 1 , .
οὕτω γοῦν xai ἐν Παύλῳ ἁγίᾳ ὄντι ἐλάλει θεὸς
A A , E] M A ^
xxi ἐν Gaytt Opoyntn" εἰ δὲ περὶ τοῦ πατρὸς
, ͵ € M LÀ 3 e - ς
ἐχλαμβάνεται ἢ φωνὴ, ἅγιος ἐν ᾧ λαλεῖ, ὃ σω-
C ' ^ * ' ,
tip ἂν εἴη" συμφώνως τῷ, ὃ πατὴρ ὁ μένων ἐν
, A - A 3 ,
ἐμοὶ QOL τὰ ἔργα" γαὶ ἐντολὴν δεδωχέν μοι
e E ?0xy "2, ' E ir ud
ὃ πατὴρ, τι εἴπω xat τὶ ÀmÀnow καὶ applet
Ll , ^ , '
ταῦτα μᾶλιστα τῇ cuovopig.

PSALMUS LX. -

«
, ^ EL , c
0 ἐνταῦθα εὐχόμενος, ποῤῥω τυγχάνοντα ἑαυ-
» - ΨΡ ἣ τῇ , , ^
τὸν εἰδὼς τοῦ ᾧ τὴν εὐχὴν ἀνασέμσει ἐκ τῶν
3 ^ ^
σὲρἄτων εἶναι τῆς yüg, καὶ wexpaytydt Gpoc

| By τάτε,, ὅτε ἀχηδιζ' χαϑὰ ydp φησιν ἐν τῷ

, ^ € A] » ^ , -Φ o» L1

ἐχχλησιαστῇ , ὁ Θεὸς ty τῷ οὐρανῷ ἄνω, xat
LM LJ SZ ! ' i A ΩΣ

σὺ ἐν τῇ γὴ χάτω" σημαίνεται δὲ διὰ τῆς λέ-

ξεως οὐ διάστασις τὸπικὴ ἀλλ᾽ οὐσίας, ἀχτίστου

xai χτισμάτων διαφορᾶς τῆς τοῦ Θεοῦ ὑπάρ-

ξεως, δὲ ὑπεροχὴν tpe, ἄνω ἐν οὐρανῷ λεγο-

"μένης" τῆς τοῦ ἀνθρώπου χάτω εἰς γῆν τυγχα-

, -—5 e 3x , 35 2
γουσὴς , τῷ £X τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἰνᾶι ἔλη-
, ' ͵
λυθέναι εἰς ταύτην τὴν διαφοράν. Καὶ ὁ βαπτι-
» A -“ ᾽ »
στὴς σχοπήσας τὸν σωτῆρα, ἄνωθεν ἐξ οὐρανοῦ
ν *

mz

v.
et

4
c

Iz]

TP

244.

8.
245. b.

[. 248. b.

T^

«-
co

Α, f. 25

e

245.
3 LI "Mas. A f. 'or.
εἶναι λέγει" τὸν δὲ ἄνθρωπον ἐκ τῆς γῆς τυγ-
E ^ e / S LACAN OM à
χάνειν καὶ λαλεῖν" προφέρει γὰρ ἅ xttajatt Quv-
ατὸν εἰπέν.
E ' €
Πέτραν σημαίνεσθαι ἐχδεξόμεθα ῥέουσαν πνευ-
͵ « , ^c
ματικὸν πόμα τὸν Χριστὸν. ὁ ἐν ταύτῃ τῷ
^ 1 » on € ,
πέτρᾳ γινόμενος τῷ μετέχειν αὐτῆς , ὑσάρχει
, Mc A
γὰρ σοφία xat δικαιοσύνη xai ἁγιασμὸς, μετ-
-“ ς r4 » V ^
εωρίζεται χατὰ τὸν νοῦν ὑψούμενος ἀπὸ Θεοῦ"
Y e e H ^
xxt ot ἕπεσθαι δὲ τῷ σωτῆρι προϑέμενοι xata
» ^ ' ^ 9.
τὰς αὐτοῦ προτροπὰς λέγοντος δεῦτε ὀπίσω μου,
€ ^ » ^ , » Li , ,
ὁδηγῷ αὐτῷ χρώμενοι, οὐκ ἄλλου ἐλπίσαντες
' e 3 ’ὔ M] “ ,
ἡγεμόνα εὑρήσειν τῆς ἀγούσης πρὸς τῶν πάντων
ΜΙ €9 ^ D “ ^ 4 i!
αἴτιον ὁδοῦ; ταὐτὴς τῆς δωρεᾶς τυχὼν καὶ Δα-
, t LE" ' , ,
Vid , μεθ᾽ ὕμνου λέγει τῷ xvptp* ὠδηγησάς με

ὅτι ἐγενήθης ἐλπὶς μου" οὐ μόνον δὲ ὁδηγὸς ἀλ-.

LI ι Π ' 7 Puis , x
λὰ wat πύργος γεγονὰς pot ἀπὸ προσώπου ἔχ--
"m A! , M x Ἦ 16 '
Spo): σὲ γὰρ ἰσχὺν ἔχων xat ἰσχύος Gupyo ,

D M , MESA LL Ln '
ἀβλαβὴς διέμεινα" χαϊῖτοι τοῦ ἐχθροῦ τυγχανον-
3 ' M f Li
tog ἀντιπροσωπου,, xai QoÀeué με ϑελοντος"
, i] x E] 1 » i] ,
δύναται ἀναφοραν ἔχειν εἰς τὸ: ἀπὸ τροσώτου
5 ^ X Li , 4. ^ f
ἐχϑροῦ xat tO, ὧδηγησας μὲ εἰρμῷ τοιούτῳ,
« ,) BUR , 2 ^ , ,
ὠδηγησὰς μὲ ἀπὸ προσώπου EXSpou, ἔλπις μοὺ
i , 1 L] /, γ ' ^ *
γεγενημένος" ἀλλὰ xat πύργος ἰσχύος πρὸς τῷ
c f HI ' 3 ^ ? ,
ὡδηγηκέναι με ἀπὸ προσώπου ἐχϑροῦ, γεγονάς
35 Y e ς, 3 Y * 3 , €
μοι ἐλπὶς τῶν ἁγίων ἀληθινὴ xat ἀδιάπτωτος o
tf Ὁ t ec 1.» “ “ fv
ctnp* ἢ φησὶν Παῦλος, xat lnco0 Χρις οὔ τῆς
, ' € ^ ^A ἃ €, , ,25 » e c£
ἐλπιδος ἡμῶν" χαὶ Ἢ mpognteta, ἐπ αὐτῷ ἔθνη
3 ^ $.A l ' 34,
ἐλπιοῦσιν. αὐτὸς γὰρ ὁ τροαναφωνηθεις ἔσεσθαι
E Ll ’ ^ i]
ἐθνῶν mpocOcxix , mapoméi δέ τις τελειωθεὶς ἐν
/ , 1 »^ » , / ^ Π]
ἁγιότητι εἰς τοὺς αἰῶνας ἐν ἐκείνῳ τῷ σχηνώμα-
ὰ ^ M ' ͵ » x € 7
τι 0 δηλόι t0, tig χατασχηνώσει ἐν ὄρει ἁγίῳ
ἀυῇ A e» A ^4 “ἃ, ^ ἃ
σοὺ; αἰώνιον γὰρ τοῦτο, ταυτὸν ὃν τῇ σχηνῇ ἣν
5] ς / ' , " i] 3 LI
ἔτσηξεν ὁ χύριος xat cux ἀνθρώπος" πλὴν εἰ xau
ej Lu 5 , X p 1
οὕτω τελειότητος ἔχει ἡ τοιαυτὴ σχηνὴ. ὡς καὶ
ἅγια ἁγίων εἶναι. ἀλλ᾽ οὖν ἐστιν μετ αὐτὴν
' ' b ^v
χατάστασις ὑπερέχουσα τῶν AoytxGy , xaS ἣν
E 5 iT A € e^ M] ^ E
ἔσονται ἐν Gacpt xat υἱῷ, μᾶλλον δὲ τῇ τρια-
, 8
dc ὃ M es 3 A HS 5 A ,
v διο παροικεῖν εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀλλ οὐ xat-
ὶ ^ E D ' ΠῚ ,
οἰκεῖν ἐν τῷ σχηνώματι εἴρηται" .ὁ ἐν τούτῳ τῷ
» A , E t ^ ,
οἴκῳ γεγονὼς, σχεπασθήσεται ἐν τῇ τῶν πτερύ-
fr ^ !]
γῶν τοὺ Θεου σκέπῃ.

- DIDYMI

, VoM $m y D
Πλούσιος yop ov, φησὶ, xat μεγάλας δωρεὰς
t " T M ' LE ,
παρέχεις, μᾶλλον δὲ χαριζόμενος tóig τελείοις
» !' A ' € V ,
ἀνϑρώσοις τὸ γενέσθαι ccu vicus, χληρονομιὰν
᾽ ^ Li , i] * e
αὑτοις δεδωχας. εἰ γὰρ xat προσδοχᾶται δοϑη-
LÁ 25 4 AM | , e^ [j ,
σομένη μετὰ τὴν ἀνάστασιν ἐν τῷ μέλλοντι αἱ-
b , , LI 3 e LÀ ^
àw 1), ἀλλά γε τῷ ἤδη εὐτρεπεῖσθαι δέδοται τόϊς
, 33 Ἁ i] E
εἰς αὐτὴν κατὰ καιρὸν τὸν δέοντα ἀχθησομένοις"
λν “ » “ “»
τὸ ὄνομα αὐτοῦ πιστευόντων αὐτῷ καὶ tQ ὀνό-
» UM » Li rv » £" X Nou ut
ματι αὐτοῦ" ἔπει πολλάκις εἴρηται, ὑπὸ δὲ ἐτε-
e d A , , e ^ ^ ;
βους εἰναι τοὺς οἰχειωθεντας τῇ toU θεοῦ προσ-
͵ f. Lj ' D e ἵν"
ἡγορίᾳ τῶν ἐνωθεντων αὐτῷ τῷ θεῷ" ὅρα ὡς wat

c ,
τόϊς φοβουμένοις τὸν θεὸν δέδοται ἡ κληρονομία"

εἰ γὰρ τόϊς ὑποδεεστέροις ὑπῆρχται ἡ χάρις a-

tn πολλῷ πλέον tóig ὑπεραναβεβωκόσιν.
Ὃ τυχὼν τῶν. ἑρμηνευομένων δωρεῶν βασι-

' t , , . d
λεὺς ttg ἐστι" xaS' ὃ σημαινόμενον εἴρηται πε’

A ^ D

pt τῶν ϑεοσεβῶν ὡς εἴησαν βασίλειον ἱεράτευ--
LÀ t e '

μα, ἔϑνος ἅγιον" τούτῳ τῷ σημαινομένῳ βασι-
“ Α f ^" ' s
λευσαι καὶ ct ἀπόστολοι τροσδοχῶντες,, λέγουσι
^ ' j bj
Κορινθίοις" ἡμῶν ἐβασιλεύσατε, ἵνα καὶ ἡμεὶς

€ m , ^»
wu» συμβασιλεύσωμεν. TQ οὕτω γενομένῳ βα--

““,ν € M ^c , ' LEY d
σιλέι ἔτη UG0 τοῦ κυρίου τροστιϑέεται, ἡμέρας
»»5 /, à ' “ M ,
ἐφ ἡμέρας ἀγομένης" δέϊ γὰρ ἐκ προλαβούσης

^ ' »
φωτεινῆς χαταςάσεως εἰς ἑτέραν ὡσαύτως ἔχου-
' , , ^M “
σαν μεταβασιν yweoSat , ὡς ἐκ τοῦ τῶν ἡμε-
tr » , Σ es i ,
ρῶν ὀνομαζομένων copcinpcocSat τὰ ἔτη τὰ
, f 7 » ,
αἰώνια" περὶ ὧν εἴρηται, xai ἔτη αἰώνια ἐμνή-
͵ ^ t i “ € ^ LES quo wav Ro
σϑην" mapatttyet δὲ vj ζωὴ τῶν ἡμερῶν ἐφ᾿ ἡμέ-

pe τροσλαμβανόντων ἕως ἡμέρας γενεᾶς γενεῶν

^ ^ δ’ 3 Κ᾿ ^
ἐνώπιον τοῦ θεοῦ. "Ἔλεος καὶ ἀλήθειαν αὐτοῦ. τίς
, t ^» ^ ,' .
ἐχζητήσει 5 πολλαχοῦ τῶν ϑείων παιδευμάτων,

^- , ^s ^ A ΕῚ ^

ἅμα τῇ ἀληθείᾳ τοῦ ϑεοῦ τὸ ἔλεος αὐτοῦ συν-
΄ , 5 » V L] ^ Ll
ἔζευχται" μήποτ οὖν ἐπὶ τὸ γνῶναι ἀχραιφνῶς

M 3.0. ἢ ^ ^ , "nr ͵
τὴν ἀληθειαν τοῦ θεοῦ , cvy otov τε περικεῖμε-

M , 4, , , , e 2 ἢ
νον τὴν ἀνθρωπινὴν ἀσθενειαν᾽ tovtov ἕνεκα ἐλέου,

θεοῦ χρεία πρὸς τὸ συνιέναι τὴν ἀλήθειαν" συν-
τείνῃ πρὸς τὸ προχείμενον τὸ θέλειν πάντας ἀν-
θρώπους σωθῆναι χαὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλ-
Séiv πρῶτον μὲν γὰρ σωθῆναι ἐλέῳ Θεοῦ, OU

ὁ $a €.» 9 ^ 2 , € t
Ἣν ἐπόμενος Ἢ ἐπίγνωσις τῆς ἀληθείας Unapyn

ἔργον γὰρ τῆς τοῦ ϑεοῦ ἐλεημοσύνης ἡ ἀνθρώ-

1) De animarum corporibus solutarum praemiis, recolantur quae nos diximus in hac bibl. nov. T. VI. part. Εἴ.

"p. 533. séqq.

v, 6,
Β. 1. 250.

νὰ ἈΞ.

v. 9
B. f. 251. b

v. 4.
B. 1. 253.

IN PSALMUM LXI.

t , L ι € A Y x ,
πὼν σωτηρία" ἐξαπέστειλεν yap ο θεὸς tO ἐλεὸς
E ^ ,»- ἢ » - A i] CR
αὐτοῦ xat τὴν ἀλήϑειαν αὐτοῦ, xat τὰ εξῆς.

3 M7 ' A ^ 7 , t
Ἐπεὶ ὧν ἠξίωσα, παρὰ σοῦ τέτευχα, εὐχά-

A ^ c-— v 7 ' «
'ριστος οὕτω γεγονὼς. ψαλῶ τῷ ὀνόματι σευ, υμ-

- » X , 4 ' » ^ A
νῶν Qr ἔργων νοημάτων xat λόγων ἀγαθῶν τὴν
9. Φ(Υ b , M A]
ἐπ ἐμοὶ χληϑεισαν προσηγορίαν σου" xat ρος
1 &K-J 2 € p * »ν» , '
τούτῳ ἡμέραν ἐξ ἡμέρας ἃ ηὐξάμην ἀποδώσω ,
Y - Li »"» ^ ^ x
ὥσπερ ὁ laxo φησίν: ἐὰν δῷ pa ὁ Θεὸς àp-
^ 4 A ^ ' .*
τὸν φαγεῖν, xat τὰ ἑξῆς" mavta μοι ὅσα ἐὰν
^ , , , €. 1 :
OO, δεκάτην ἀττοδεχατώσω σοι αὐτὰ πρὸ "yop
! “ ! , ^ Ei UE 2t Y
τούτων τῶν λόγων φέρεται có, ηὔξατο ὃ laxo
' M »4 aj ! ,» 2 ^ -
λέγων t0, ἐᾶν ἡ ὁ xuptog [iet ἐμοῦ, ἕως τοῦ,
; ' , , »*22 9. Α 4 LI , ^
δεκάτην ἀποδεχατώσω auta" εὖ ὃὲ xat tO εἰπεῖν
« ' » € I i] , 4 » ^ 1
ἡμέραν ἐξ ἡμέρας τὰς εὐχας ἀποδοῦναι. ψαλ-
δῷ A D ^ M » c -
λειν τε τῷ ὀνόματι τοῦ ϑεοῦ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ
Y^ Y ^ i ^ i I NECS E ^ €
αἰῶνος" τῷ tO μὲν ψάλλειν τῷ ὀνόματι tcv vp-
, ' “ , 30
γουμένου, παρεκτεινειν ἕως τοῦ μέλλοντος αἰῶνος"
^ ᾿Ὶ LU] » L1 E ^» -“ E
tQ δὲ τὰς εὐχὰς ἀποδουναι, πληροῦσθαι ἕως ἔτι
» LT , ΄ ᾽ Ed
ὁ ἐξ ἡμῶν συμπληρούμενος χρόνος ἐστίν. οὗτος
ΝᾺ , bog ue ^.
dE ἐςιν ὁ παραμετρουμενος τῇ ἐχάςου Loi ἕως
Ao c , » ᾿ ΓΝ B ,
cuv ἐν βίῳ ἐσμὲν τὰς εὐχᾶς ἀποδώσωμεν, ἵνα
1 , 3 i] »^6 LL NN Pb vus 1
xai ψαλαι εἰς τὸν αἰῶνα tcu ἀἰῶνος τῷ ονοματι
τοῦ ϑεοῦ δυνηθῶμεν.

PSALMUS LXI.

X ndn πᾶς ὁ ἐξ ἀρετῆς εἰς xaxtav μετα-
πίπτων: ἀλλ᾽ οὐκ ἀϑρόως συμβαίνει τοῦτο, προ-
τέρας γινομένης ταραχῆς ἐν λογισμόϊς διὰ τσα-
ϑῶν: μεθ᾽ ἣν εἰ προσληφϑείη κατάλληλος πρᾶ-
ξις tá τεταραγμένοις λογισμόες κλόνος xai πτῶ-
pa γίνεται ἀρχομένης τοιγαρεῦν αἰσχρᾶς ἐπι-
θυμίας., ἢ ἑτέρου τινὲς ἀλόγου χινήματος,, ἐπι-
σχεῖν dá τῷ εὐσεβέϊ λογισμῷ, συλλαμβανομέ-
οὐ θεοῦ τὴν ἐπὶ τὴν πρᾶξιν ὁρμὴν. ἵνα μὴ ἐπὶ
πλέϊον γλόνος γένηται 1)" ταῦτα ὃ σωτὴρ σα-
φῶς ἐν τῷ εὐαγγελίῳ διδάσκει. τὰς ἀρχὰς τῶν
ἁμαρτημάτων ἀναιρῶν, ἵνα μὴ μενόντων αὐτῶν,
τὸ ἐπὶ πλέϊον σαλευϑῆναι πραντιχῶς γένηται.
Ὁ ἐν ἀγάπῃ τεθεμελιωμένος xat ἐῤῥιζομένος,
ἄσειστός ἐστε tÓlyog, wai φραγμὸν ἔχει ἦσφα-
λισμένον, ὅπως μὴ τρυγῶσιν αὐτὸν οἱ παραπο-
ρευόμενοι τὴν ὁδὸν φαῦλοι ἄνθρωσοι xat, Goyn-

215
pat δυνάμεις" τὸν οὕτως ἀσφαλῶς ἔχοντα φραγ-
μὸν ὁ ϑεὸς περιβάλλει φάσχων, καὶ ἐχαράχωσα
xai φραγμὸν περιέθηκα" σύγχειται γὰρ οὗτος ὁ
φραγμὸς, ἐξαγγέλλων φρουρούντων xai δογμάτων

, ' i] H , ι ,
᾿ἀληθειας καὶ πράξεων xat ἀρετὴν ἐλπιζομένων"

͵ /, u i] ' X ͵
τουτοῦ μένοντος, οὐδεις βλάψαι τοὺς θείους χαρ-
A ^ ^ ^ ' , HL
τοὺς τοῦ τνευματικοῦ φυτοῦ OUvngetaw εἰ O6
͵ ii , ^ - PN , »
cupfam ποτε ἀντι σταφυλῶν ἀχάνϑας ἐξενεγ-
^ iT ͵ ^ , i
xét) τὸν φρουρούμενον ἀμπελῶνα , Eyxatadugaw
ΠΑ, ς M , , ^ Li A »
αὐτὸν ὁ ϑεὸς Atytr ἀφελῶ τὸν φραγμὸν αὐ-
^- Voy , , M ^ ^
τοῦ, καὶ ἔσται εἰς διαρπαγὴν" xai καϑελῶ τὸν
^ , ^ ES Y r, LI
τόϊχον αὐτοῦ, και ἔσται εἰς χαταπαάτημα᾿ εἰ δὲ
^ , Y M ^ 1 f
τοῦτο συμβαίνει διὰ το φαῦλον καρπὸν γενέσθαι
» € M , € ^ j| t
ἐξ ἡμῶν,, χέχλιμένος ὁ τόϊχος, γαὶ GOpéVoc ;
' € ΄ ᾿
γίνεται ὁ φραγμός.
, M A LI ἀν ^ ^ 4
Αρετὴ xat εὐσεβεια., τιμὴ τοῦ σοφοῦ" κατὰ
M /j M M Mn xy M - 9
τὸ, δόξα καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργα-
’ ^ , [4 [4 , LI 1
ζομένῳ τὸ ἀγαθὸν ἀτιμία τοίνυν ἐστὶν ἢ xa-
, 3 E $2» [4 ^ [4 L
X14, εἰς Ἣν οἱ EXTEGOVTEG , ὁ πεπονϑασιν αἱισ-
[4 , 3 , Ἢ -“ »
θανόμενοι λέγουσιν, ἐπεκάλυψεν ἡμᾶς ἡ ἀτιμία
“Ἢ , U Y , M
ἡμῶν εἰς ϑλίψιν" καὶ τὸ, ἄνθρωτσος ἐν τιμῇ
* , ^ SEM UN ΠΤ M /
ὧν οὐ συνῆχεν" οὐχ ἔφη δὲ ἀπώσαντο τὴν τιμήν
, , A ,
μου, ἀλλ᾽ ἐβουλεύσαντο". βίαν yap οὐκ ἐπαγου-.
, , $-u € , - “ €
σιν αλλ ἀπατὴν οἱ δαίμονες" ὧν συγγενεῖς ci
τ; ^ , , M
περι ὧν ἔγραψε Παῦλος" δι εὐλογίας και Xpn-
, E] ^- A ^ ,
στολογίας ἐξαπατῶντες τὰς τῶν ἀχάχων xape
., ^ M b »' 7 , πο» ,
θιας" τοιοῦτον xat to, ἐὰν δέηται σου ὃ ἐχθρὸς
: , ^ ^ A ^ A ,
σου μεγάλῃ τῇ φωνῇ, μὴ πεισϑθῇς" ἑστα yap
E] , , f ^ , ^ o5 L4 u
εἰσι πονηρίαι ἐν τῇ uy αὐτοῦ ἐγγινόμεναι. τᾶ--
EST ^ / , i ,
χα ἀπὸ τῶν ζ πνευμάτων. ὧν παραλαμβάνει
M , -" , 2 BJ
τὸ ἀχάθαρτον πνεῦμα πονηροτέρων αὐτοῦ ὑπαρ-
͵7 ui m Ψ e j ,
χόντων" μὴ πεισθῇς cU» αὐτῷ xcAaxtucytt.
t »* i] ' -
Λεγοι δ᾽ ἂν zat ὅτι ἀντιλαμβανομένου θεοῦ,
Π D , » s '
μετανάστης οὐ γέγονα᾽ αὐτὸς οὖν μοὶ σωτὴρ,
, 3 2 AU, , ^ » 0v Y bU ,
ἀλλ᾽ οὐκ ἔγω φησιν ἐμαυτῷ" αὑτὸς γὰρ xai dc-
, ^ ^ Li i]
Lay δίδωσι τόϊς ἐκζητοῦσιν αὐτὸν. χαὶ σωτη-
f ᾽ -“ , LU ^ ^ L1 X
ρίαν co copxo» ἀλλα ψυχῆς λογιχῆς . ἣν ἔχει
M Ἂ ͵ |. ^
τις εἰς τὴν πατριδα πιστευσας χατὰ τὸ , χομι-
Pu A , ^ L ' ^
ζόμενοι τὸ τέλος τῆς πιστεως σωτηριαν ψυχῶν"
L1 E 4 " » , A , * 5
διο xZy τι πάλιν εἰς σάλον μὴ βιάζηται) ἐπ
.» ^ NI ΄ ^ ' ,
αὐτῷ τὴν ἐλπιδα ποιοῦμαι πολλάκις. με σώσαντι,

' [4 “ ^ ^ Li 1
Πᾶσαι αἱ τῶν λαῶν τῶν πιστευσάντων Quo

1) Videmus egregiam ef apprime christianam Didymi doctrinam de vitando interiore peccato.

v. 5.
B. f. 253. b.

v. 7.
B. f. 254. b.

v. 9. :
B. f. 254: b.

V. IO.

B. f. 255. b.

B.

v. 12,
f. 256,

246
E ^ LU] « , y Eo ,
ἐθνῶν συναγωγαι. ὅπως μηκέτι ἄθεοι χαὶ ἐλπι-
δι ἑν » A d Ι $19 ACC »
δα μὴ ἔχοντες" Ἢ wat ἐλπίσατε ἐπ᾿ αὐτὸν ἄνευ
, , , , LE , "
πάσης πανουργιᾶξ. ἐνωπίον ἀὐυτοῦ φανερωσᾶντες
τὰς καρδίας ὑμῶν" γενήσεται γὰρ ὑμῖν ὁ ϑεὸς
βοηϑός" ταυτὸν tà, ἐχχέϊν ἐνώπιον τὴν χαρδίαν,
τὸ ἐξ ὅλης ναρδίας xui ἐξ ὅλης ψυχῆς ἀγὰπᾷν
, Li 1
αὐτόν.---Ξ Ὅμοιον ὡσεὶ λέγοι, μὴ προσέλθετε
αὐτῷ ἐν χαρδίᾳ δισσῇ" ἀλλ᾽ ὡς γέγραπται, ἀγα-
' 4 A ; , ef ^ i
πήσεις χυριον τὸν θεὸν σου ἐξ ὅλης τῆς χαρδιας
3» ef ^ ͵ » L] uU
σου XXt ἐξ ὅλης τῆς διανοιας cow — H x«t τοὺς
, ^ EJ ! e a
ιξ ἐθνῶν προτρέπεται ὡς ἂν μηκέτι ὦσιν ἄθεοι
DN 1
αἱ ἐλπίδα μὴ ἔχοντες, χωρὶς πανουργίας Qa-
^ ^ ^v ^ ' 3
“εροῦντες τῷ θεῷ τὰς xapouas , χαὶ ἐξ ὅλης ψυ-
^ 3 : ^ $; P , / i] '
dig ἀγαπῶντες αὐτόν" ἐπιδαψιλείας γὰρ πολλα-

€ » € 3 “ € , , ^ ^.
xig ἢ ἔχχυσις᾽ ὡς ἔν τῷ, ἡ Cyctn τοῦ Stcv

᾿ ὀκκέχυται ἐν ταῖς καρδιαις ὑ ὑμῶν διὰ πνεύματος

&ywv.
D A “ ( E ^
Ov yap θυνατοὸν Θεῷ δουλεύειν wat μαμωνᾷ"
38 A $ 23$ / LES , A i] , A
οὐδὲ μὴν ἐπ ἀδικίαν ἠλπίσαι χαὶ τὸν θεὸν; γαὶ

“ἢ € €f ι e δ᾽ ^ , e
γὰρ δοχέϊ ῥέειν χαὶ μειουσθαι του μὴ ἀδιχουν-

^ , ^ ͵ "
τος 0 πλουτος" οὐ Okt πρόστίθεξένᾳι od) τῇ

Bien iud ἀδικίαν δὲ ἢ τὴν περὶ χοι-
νωνίαν ἀνισότητα λέγει" xci τὸ, ἀλλ ὑμεῖς ἀδι-
κεῖτε xal ἀποστερειτε χαὶ ταῦτα ἀδελφοὺς χαὶ
/ | i] ᾿ i c / 4
μάλιστα διὰ τὸ συνεζευχθαι ἁρπάγματα xai
ἂν 7 » X M »
πλουτὸν ῥέοντα! ἢ τὴν πραχτικὴν χαχίαν χαϑ'
DN [4 3 / if Na 7 ὧ
0' λέγεται, ἀδιγίαν 3utonca χαὶ ἐβδελυξάμην
i] Ἁ € M , ^ M 5 [4 / 4
X40 t0, 0 δὲ ἀγαπῶν τὴν ἀδικίαν" χαθόλου yap
» / 2
οὔσης wxxía; εἰδος ἡ ἁρπαγή.
M A ! But f e )- 9 ^
Πρὸς τοὺς τοιούτους ἐῤῥεθη" ἵνα ti ἀγαπᾶτε
" S ὡ; E ^ 4
ματαῖοτητα, xau ζητεῖτε ψεῦδος; xat vet παραγ-
, A ΄ » ^ 1 L
γέλλονται μὴ στάϑμιον ἔχειν μιχρὸν χαὶ μέγα,
3 MJ Y , ' L] Li L Ἶ
ἀλλὰ ζυγὸν ἀληϑινον" ἐπείσερ βδελυγμα χυριῳ
3 4 / Lad
ἐστὶ δυσσὸν στάϑμιον" μετανοοῦνται δὲ χαὶ ci
i] Lj j , , € A
περὶ ματαιαν συμφωνιάν σπουδάζοντες" υἱοὺς δὲ
3 ' νὴ ^ , /
ἀνθρωσσῶν Ἢ περιφραστιχως τοὺς αἀνϑρωώσους φη-
1 » M 3 ? 3 ' da
σιν. Ἢ τοὺς ὡς ἄνθρωπους ἀποθνήσκοντας, τῷ
Li M » £X €, ! , ; e
μηκέτι Θεοὺς Ἢ υἱοὺς Wjigou τυγχᾶνειν" ὅτου
b 3 j λ ^ Y , € ^M δι
γὰρ ἔρις xot ζῆλος, φησιν, ἐν ὑμῖν. cuyt σαρ-
y^ ^ 3» ; “
χιχοὶ ἔστε, XOU κατὰ ἄνθρωπον περιπατεῖτε ;
» ΄ » € Y A M ,
Αγενητὸς ὧν ὁ θεὸς χαὶ νοητὴν ἔχων οὐσίαν,

«

μονοειδῶς xat ἀσυνθέτως λαλεέϊ" ὃ δὲ προφήτης

€ , ! Δ ΩΝ δ ^.
ὡς γενᾳτὸς, δύο κατὰ τὴν δείξιν ἤχουσε captar

" DIDYMI

Ἂ T ^ ,
τὸ yàp ταῦτα φωνὴ δειχτικη" χαθαρᾷ τοίνυν veri

Ἷ TM , “ , CE: , JU
cet xat ἀσυνθέτῳ poi ndi αὐτο cu yap

ἐπέστη μου τῇ ponere τὸ παρά τισι eget
νὸν λεχτὸν dippnetv ϑδάρχων; χαὶ pere in
Bata ῥήματα" xot ὁ Παῦλος ταῦτα φησιν" οὐ
γὰρ διὰ συλλαβῶν ἐξεφωνήϑης διὸ ἄῤῥητα ῥή-
pata δὲ διὰ τὸ ἔχειν νόησιν ἀληθῆ" ἔνϑα γὰρ
τὸ ἀληθὲς, ἐχεῖ πρότασις 7 τις ἐκ ῥήματός &ct
pner ἀλλὰ xai ϑεοῦ τυχὸν αἰσϑητῶς EvttÀÀo-.
μένου περὶ θυσίας ἡμεῖς αἰσθητῶς ἀκούομεν xui
πνευματικῶς' οὕτω χαὶ τὴν περιτομήν" λέγοις
δ᾽ ἂν θεὸν μὲν εἶναι τὸν πατέρα. κύριον δὲ τὸν
υἱὸν, ἢ XX τὸν αὐτὸν Sdn ἀλλὰ πῶς ἀπο-
δίδωσιν ἑχάςῳ χαὶ τὰ ἔργα αὐτοῦ: εἰ μήτε ἄξια
τὰ παθήματα τοῦ νῦν χαιροῦ πρὸς τὴν μέλλου-
σαν δόξαν ἀποχαλύπτεσθαι:" μήτε πρὸς ἀξίαν τι--
ἐὰν γὰρ ἀνομίας
παρατηρήσῃ; Xopte χύριε τίς ὑπος σεται; μήποτε

μωρεῖται τοὺς ἁμαρτάνοντας"

τοίνυν οὐ χατὰ τὴν ποσότητα, ἀλλὰ γατὰ τὴν
ποιότητα γίνεται" χᾷν δηλοῦται δὲ ποσότης, Ez
τῆς λέξεως, ἐπὶ μὲν τῶν ἀγαθῶν μείζων ἡ δόσις
ἐσὶ δὲ τῶν χαχῶν ἐλάττων ἡ τιμωρία" οὐ γὰῤ.
χατὰ τὴν ἐπανορθωτικὴν δικαιοσύνην ἡ ἰσότης,

, i] A V ' Hi Noo διὰ τὰ
ἄλλα κατὰ τὴν διανεμητικὴν τὸ ἴσον χαὶ ἄνισον.
PSALMUS LXII.

Tas Mya, τίς ἂν ἀγνοίας χαὶ καχίας ἀπὴηλ-

λαγμένος , 9$ este δυνασϑαι" ἡ νὺξ pibe

ev, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγικεν᾽ συνῳδὸν δὲ τούτῳ τὸ,
ἐχ νυχτὸς ὀρθρίξζει τὸ πνεῦμά μου πρός σε ὁ θεός"
^ ͵ ^ V i ^ '

tQ δὲ πράττοντι τὰ τῆς νυχτὸς χαὶ τοῦ OxOtCUG,
NL x ται UN l ' E J

οὐκ ἐπέλαμψεν opSpog" τὸ OE πρὸς σὲ οὐ το-

2 , M , ,
muy, οὐ yop ἐν τόπῳ θεὸς, ἀλλ᾽ ἐν. διαθέσει
k ' ^ ,

xxi σχέσει πρὸς θεὸν γινομένου τοῦ td. αἰσθητὰ
c A N , €

ὑπερπηδήσαντος" ἔφη δὲ, ὁ ϑεὸς ὁ θεὸς μου" ὁ

γὰρ τῶν ἁγίων ϑεὸς λατρευόντων αὐτῷ, καὶ

χαϑάπαξ ϑεός ἐστιν, οὐ παντὼν τῶν ἐχόντων
(5 ANIM TR ! y Y

τὸ εἰναι τινῶν xat ἀπολελυμένως ovcov.—1Ipoc
^ Li A ^ L $..V 4 ,

σε δὲ μου τὸν πόϑον ἀπὸ τσάντων HETEOTUOM ,

ὀρέξοντα μοι πηγὴν ὕδατος ἀλλομένου εἰς ζωὴν
, , lod ^ '

αἰώνιον" καὶ ἐπὶ τῆς ψυχῆς φωτιζομένης , καὶ
« V € wg Ἢ" M LÀ

ἡ σαρξ ὡς οἷον τε μεταλαμβάνει" καὶ αὕτη δι-

v, ὃ.
B. f. 257. b.

IN PSALMUM LLII. ᾿

E πρὸς ϑεόν". καὶ εἰ μὲν à λόγος πρὸς τὲν
πατέρα δύναμις. xai δόξα αὐτοῦ ὁ μονογενής"
Χριςὸς yap θεοῦ δύναμις" xai ὀφθήσεται ἡ ὁό-
ξα κυρίου" εἰ δὲ πρὸς τὸν υἱὸν, ἡ περὶ αὐτοῦ
ϑεολογία., δύναμις αὐτοῦ xat δόξα wai ἡ ἐσι-
τελεστιχὴ τεράτων ἐνέργεια" κατὰ τὸ ἐγ τῷ tu-

' ͵ , , ^ ῳ 1 M. die
ayyeàtp , duvapag εξ αὐτοῦ ἐξήρχετο xat ιᾶτο

, 1 * ͵ Ψ ^ , 3 o^
πάντας: xat παλιν. δύναμις ἣν θεοῦ εἰς τὸ ἰᾶ-
Ἄν: ἢ eS 1 m , i ? LJ i]

σθαι αὐτόν" περι δὲ τῆς δόξης, ἐθεασαμεθα τὴν
ὃ “ξ ᾽ - δόξ € Ἢ Ui 7! à

óbav αὐτοῦ. dobav ὡς μονογενοῦς" xat aw,
, ' , La , Ὁ a "» i
δοξασον pe πᾶτερ τῇ δοξῃ ἢ εἰχον πρὸ τοὺ τον

' "ἡ » ' € , ' , '
χοσμον εἰναι" ἀχολουθως ἑχατέρᾳ νούσεις ἐχλη-
i] ^ » ^ as Ἔ x» 4 e i] i]

det xat τὸς ἐν τῷ ἅγιω ὠφθὴν σοι" ὅρα δὲ μὴ

i] Li FAN ' YS UN
διὰ τῆς ἐρήμου xat ἀβάτου xat ἀνυὸρου, ὁ περὶ
^ , , » * , i
γῆν τόπος δηλονότι, ἔρημος ow τελειότητος" xat
X ^ ἢ. ὦ ^ Hj '
ἄνυδρος, τῷ μὴ ἔχειν δαψιλῶς τὰ χαρισματα
^ ΄ i] 3 ^ v
τοῦ πνεύματος" ποταμοὶ γὰρ ὕδατος ζῶντος ti-
M » 7 » , i] 3s ,
pntat διο καὶ ἄβατος ἔστιν. οὐδενὸς ἐπ «u-
^ ' E" , X Ἁ Ἁ
cU διατῥιβοντος τῶν Gavtn χατὰ τὸ δυνατὸν
c ^ ^ δὼ ἃ »" » 1!
ὁμοιωμένων ϑεῷ" xat εἰχότως ἔρημος" ἔχ μέρους
Ἁ ^ 19 » “ὦ i] 5€ LI , ^
γὰρ ἡ γνῶσις ἐν αὐτῷ, xat ἀῤῥαβὼν μόνον τοῦ
' Lj ' , , ^ ,
πνευματος" τὸ σπάνιον yop αλλ οὐ παντελὴ ςε-
' e
pnoiv αἱ λέξεις δηλοῦσιν.
' , $39 2r c 4 ' Yat
Γέγραφεν o &mógcÀeg, ὡς πρὸς mavta ὠφε-
5 v, » D e
λιμος οὖσα ἡ εὐσέβεια, ἐπαγγελίαν ζωῆς ἔχει
^ ^ 4 ^ ' ^ ^
τῆς τε νῦν xat τῆς μελλουσὴης" τῆς δὲ νῦν εἰ-
LI , ^ ^ ' e / , ἃ -
πων. οὐ τῆς xotyüg λέγει τῶν ζωων, ἀλλα τῆς
᾽ , ^ € ^ $1 ow- '
ἐν βίῳ δυνατῆς ὑπαρχθῆναι" περὶ ἧς φησὶν o
4, t ν᾽ n M » 1
σωτήρ' ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, ἔχει ζωὴν αἰώνιον"
x » i] , ,
xai αὕτη ἐστὶν ἡ αἰώνιος ζωὴ. ἵνα γινώσγωσιν
A ᾿ ' (ee | A A E
ci τὸν μόνον xat ἀληδινὸν Θεὸν. χαὶ ὃν ἀπέ-
» E ' 4 ^ f ^
στειλας Ἰησοῦν Xpwtov* tavtng τῆς VU» ζωῆς
V ^ , ι ' '
χαὶ τῆς μελλούσης , ἥτις κατὰ τὴν τελειετητα
' ^ ^ ^ E ' '
γίνεται τόϊς προσβαλοῦσι τῇ anu πρόσωσον
, ^ /, , 3» ^ ^
πρὸς προσωπον" χρεῖσσον &ct τὸ ἔλεος τοῦ θεοῦ
-“ ; si. M ᾽ ον LU , ^
τῷ Ot αὐτὸ xai xa2 αὑτὸ γενεσθαι εν ταῖς
^ i] , 3 A , A
ζωαῖς τὸν εἰς αὐτὰς ἀναγόμενον" cu γὰρ xac
»"ν7 ΄ A ͵ , . 4,
ἀξίαν wpalees xat ϑεωριας, ἀλλ᾽ ἀγαϑοτητι
A- wd ^ , $7: i ^ 3 ,
xai ἔλεῳ θεοῦ ἔρχεται τις ἐπὶ τὸ ζὴν γατ ἀυ-
' U ͵ ^ 5 € Y 3
φοτερᾶς τᾶς ζωας" χρεισσον cuv ὡς αἰτιον αἱ-
^ i ᾿ ' ^ V Ὁ
τιατοῦ, ὥσερ τὸν ϑεὸν λογον δηλόι, περὶ cv
, , € A NEU » ^ *
φησιν, ἐξαπέστειλεν ὃ θεὸς τὸ ἔλεος αὐτοῦ, xal

|] » 4 ^
τὴν ἀληϑειαν αὐτοῦ.

211

, 1 À

Ὅρα εἰ στέαρ ἐστὶ

» ' , -

ἔσφαξε ϑύματα ἡ σοφία, xat ἡ ἀληθινὴ βρῶ-
M ^ , , , ͵

σις σὰρξ τοῦ λόγου xal πιότης εὐφραίνουσα 16V

» » , 9 ^ ,
ἔσω AyZpomcv* ὁ τρυγώμενος οἶνος ἐκ τῆς ἀμ-

,ὔ ^ ᾽ es NY, ^
- πέλου τῆς ἀληϑινῆς" x«t ἀληϑινὴ πόσις τῆς σο-

, A 5a »" A HU € ^ ' ,
φίας τὸ αἱμα' xÀnÜtig yop ὁ ταῦτα λέγων εἰς
M ^ ^ 7
τὸ μετασχεῖν τὴς ἑτοιμασϑείσης τραπέζης ὑπὸ
-— ' ' uU lod ,
τῆς σοφιας σφαξασης τὰ ἑαυτῆς SUpata , καὶ
€ ' Ὁ » ^-
τὸν ἑαυτῆς χερασάσης οἴνον" ἐμφορηθεὶς ἤδη τῆς
͵ ε /, ^ L4 b s
Seas ἐστιάσεως xat mpocÓcxOw , οὕτως εἶπεν,
€ i ' A ' , Li [4 ,
ὥσει στέατος xat πιότῆτος ἐμπλησδείη ἢ Ψυχὴ
A V ^ ' /
μου" καὶ ἐπεὶ ὁ ταύτης τῆς εὐωχείας μεταλαμ-
p» ΄ ^ MF cu. ἢ
βάνων πίναι διὰ τὸ τῆς ὀρέξεως τοῦ νοῦ ἀχο-
, , ' A , 3 ͵
ρεστον ἐμπλησϑειη φησιν, xat οὐκ ἐνέτσλησϑη
͵ ^
ἡ ψυχή μου, καίπερ ἤδη δαψιλῶς μετειληφὼς
^ ^ LT ^ ! ' i]
τῆς τροφῆς xai τοῦ πόματος, μάτην ἄρα τινὲς
» 9 M , , '
ἐλπίζουσιν μετὰ τὴν- ἀνάστασιν βρώματα τε καὶ

͵ ὃ £u». ^ I Le AER
πόματα aigÜnta* co σῶμα γὰρ ἀλλὰ ψυχὴν c

» LI ΄ ^ /,
πεν ἐμπλησθήσεσθαι στεατες nat πιότητος, πλη-

^ ^ e" 5 , ^ ' ^ -
ροῦντος τοῦ Θεοῦ ἐν ἀγαϑξις τὴν Ψυχῆς ἐπιθυ-
/ » x 3 [Lj ^ ^ Ἁ
μίαν. ὡς εἰπεν ἐν ἑτέρῳ ψαλμῷ" πληρωϑεις δὲ
» ᾽ ! / qr τ ᾽ν 1 »:
τῆς evgpccuvme, χάριν ὁμολογεῖ τῷ ταύτην Opt-
: ͵ 1 4 ν᾽ ' y Ἁ
ξαντι λέγων, καὶ χείλη ἀγαλλιάσεως αἰνέσει τὸ
, δ c » 1 t 3
ὄνεμα ccu περὶ ὧν ἔλεγε" τὰ χείλη μου ἐπαι-
' i] i] , ' Li '
γέσουσιν σε" δυνατὸν δὲ ἀγαλλιάσεως χειλὴ λε-
. ΄ , 4, ^ » ^
7t ὡς ἀγαλλιάσεως ὠνομασμένης τῆς ἀρετὴς"
,' , ͵ ' A , ,
ὡς λέγεται ἀφροσύνης, μελέτης γὰρ ἀφροσυνὴς
! 4, M ' ^
οἱ πόδες κατάγουσι τοὺς χρωμένους αὐτῇ,
1 - , » ͵ὔ ,
Δύναται δὲ ταῦτα λέγειν 0 ἀνομίᾳ σχολάζων,
^ uU ^ , , s e A
ἵνα μεριμνῶν τὰ τοῦ κυρίου ἀρέσῃ «vto* xat ὁ
/ Et Y - NODI REN RN
χοίτην ἀμίαντον ἔχων. τῷ χατὰ τοὺς ἁγίους
͵ ^ ^ ^
ἄνδρας 'ttpiog συνεῖναι τῇ γαμετῇ.--Ξ Ὥστερ
E» Ul , $7.18 A , M N A
δε ἐστιν τὸν τρέχοντα ἐπὶ τὴν ἀρετὴν χαὶ τὴν
, ! , ^ M Ly A 1
εὐσέβειαν τέλος ἐπιϑέϊναι χατὰ τὸ λεχθὲν, τὸν
ὃ ΄ :) τ x ^ » δον / »
ρόμον ttttÀexa" x«t τὸ , ἄγευ ἀνομίας ἔδρα-
1 ΄ b ' A wx Ny
pov χαὶ χατευθυνα" τελέσαντος γάρ tct τὸ ἐδρα-
“ e ἼΩΝ 1 ^ M Er (ἡ !
μὲν" οὕτως ὁ ἑπόμενος θεῷ χατὰ τὸν ἹἹερέμιαν,
, A ᾽ ὃ ^ »
ἐγὼ dé cux ἐχοπίασα χαταχολουβῶν ὀπίσω σου"
A * Ἁ * » |! ͵ ,
xat xat τὸν Ὥσεε,, ὀπίσω χυρίου πορεύσομαι"
i 1 i] T9 ^ $us , ^ ^
xat χαθα φησιν Μωυσῆς, ὁπισω χυρίου τοῦ θεοῦ
4 ΄ » ' ͵ » ᾧ
σοὺ πορευσῃ" τελέσοι ἂν ποτε τὴν ὀπίσω τεῦ θεοῦ
, ^ ͵ 1 ^ U
πορείαν ἐπ᾿ αὐτὸ φϑασας τὸ τῆς μακαριότητος
^ ' , ^ ἃ M '
τέλος, ὅτε ἀχονσεται πρὸς Θεοῦ, σὺ δὲ στῆϑι

^ i] ' ων
πληροῦν τὴν ψυχὴν ἃ

v. 6.

B. f. 25$.
v. 9.

B. f. 258. b

y. 32;
B. f. 259. b.

v. 3.
B. f. 260.

v. b.
P. f. 260. b.

v. 7.
B. f. 201.

00 αϑτοῦ"

948
3: o i ε e 4 € Li ,
μετ ἐμου" xat ὁ woÀÀn3eug τοῖνυν Ὡνώμενος οὐ-
1 , 5 5 :
xétt πορεύεται" ὥσπερ οὖν ἥνωνται xat ci ἀπο--
t. M M , LE] ^
στυγοῦντες τὸ πονηρὸν, χολλωμενοι τῷ a yaSo*
Ἔν ΚΣ TEE: l^ i ; 4 »
ὅποιον xat τὸς ὃ χολλώμενος tQ xUpio , ἕν πνεῦ-
ANM T pg. e^ E" 3».
μα ἐστιν, ὅπερ τελειοτέρον τοῦ κολληϑῆναι ómt-
odi ^ M! /^- ὶ ' LY
εἰ yap καὶ τέλος πόρειας τὸ xcÀÀn-
e. v » d 3 ^ , i] ^ M] m
SOvek ὀπίσω αὐτοῦ, ἀλλὰ χρέϊττον τὸ χολληθῇ-
M A “1. A EJ ^ M ,
ναι πρὸς τὸν χυριον, ἐπὶ tO ἐν πνεῦμα πρὸς αὖ-
4 7 A » e ^ x
τὸν γενεσϑαι τλὴν ὡς ἂν ἔχῃ ὁμολογέϊ καὶ
ET ͵ ^ [nd λ E] Lb
«cÀÀacSat ὁπισω t£v Stcu τὴν ψυχὴν αὐτοῦ,
, / “ ^ ^ l , V
ἀντιλαμβανομένης τῆς ϑεοῦ δεξιᾶς, ἥτις ἐστιν
il D /, “Ὁ ! :
6 μονογενὴς, ϑεοῦ δύναμις" ἧς χρατουσῆς , ci
5 1 , € 1 A »! A
ἐχϑροι μεματαιωνται ορᾶτοι xot Opatot, μὴ
€ ΄ 1 φυγὴ A M ^ ^
ἔχοντες ἁρπάσαι τὸν ὑπὸ τὴν vpatatoy χέϊρα τοῦ
^ !
Θεοῦ φρουρουμενον.
/ - ΄ Ἁ M “
Τουτεστι πονηρῶν δυνάμεων, διὰ τὸ πανοῦρ-
A] hi , ' M ^
γον xat xaxen3te ἀλώσεχες. --- Ὅμοιον δὲ τῷ
" AP NE M M , 7 | To, -
τροχειμενῷ xat τὸ. ἀποστραφήτωσαν ct Gpap-
Y , A C ^ M 7 €
tGÀct εἰς τὸν ἄδην" τὴν ἐχέϊ δὲ τιμωρίαν Ἢ ῥομ-
pn ^ M A ^ » LU ς» . ^w
φαία ÓnÀót vavtng dt χεῖρας Ἢ τοὺς vm αὐτῆς
΄ * i] - » ^M '
πόνους, Ἢ τοὺς ὑπηρετοῦντας αὐτῇ. σχευὴ λεγο-
' , ^ A A M ' M
μένους ὀργῆς" δια δὲ τὴν πανουργίαν αἱ πονηραὶ
' D ͵ ΄
δυνάμεις. ἀλώπεχες λεγονται.
1 ^c / A “ 3. 5$ !
Μετὰ παρῥήσιας λοιπὸν ἅπαντες" xat ὀνομα-
ἢ M M ^ ' '
σουσι βασιλέα , xat χατὰ τῆς τούτου σωτηριας
e bor ' 4 ' .»
ὅμουνται, οὐνέτι δεδειοτες τοὺς συκοφάντας, ὧν
3 μ “ , M , 4 “
ἐνεφραγὴ τῷ Θανάτῳ- τὰ ctouata" ὃ δὴ ποιῆ--
D 3 ^ A , » .
σαι ζῶντος ἐφοβοῦντο XacuÀ, τοσούτων amocQa-

! M M
γέντων διὰ τὸν Δαυὶδ ἱερέων.

PSALMUS LXIII.

ΓΚ MI ς» ^ M M 35V
RAN τὴν Op.0VOXV xXÀ6L , χαὶ τὴν ECL
^ ΄ ,/* 3 M / 5 ,
xaxQ συμφωνίαν, "hc ἀντιβολὴ χρειτήων ἀπο-
Ξ ^. e t , “ ' '
qayS"hyat , οἷον τινὶ τοιχείῳ τῇ Setg κηϑεμόνιᾳ

Li 3 t
περιφραττόμενος" συχοφαντίας γὰρ xat ἐμοῦ ῥάπ-

V 35:9 Ly ' /
'τουσι, TOV χατ ἐμοῦ ἈΚΟῊΝ NAR

Ἔξ ἐνέδρας € ἐπιάσι. τὸν ἐφορῶντα μὴ σχο--

ποῦντες Seoy'——Kat οἱ ἑτερόδοξοι qe μηδένα ^

εἶναι τὸν καταλαβεϊν δυνάμενον τὴν χεκομψευ-
iron. a ? vw V 1
μένην αὐτῶν χαὶ σεσοφισμένην διδασχαλίαν..
E , 3! , !.-
Ἐκλεισόντων ἔρευναν ἐξερευνήσεις., διὰ τὸ

DIDYMI

, 3 7 M , ' Eo τ᾽ «7
σφοῦρα ἐξερευνηχεναι τὴν ἄνομιαν, ὡς καὶ Àó-
ET m λ *

Jo» ἑαυτόϊς κραταιῶσαι Govnpov , καὶ παγίδας
' D - ^ “
χρύψαι ἐν tóig διηγήμασιν εαυτῶν , τῷ δοκχέϊν
Li I ^ 7 ,
μηδένα φοράσαντα λῦσαι" “προσελεύσεται ἀνθρώ-
, «ἃ ι δ τυ / A!
πος ἀληθινὸς to xav εἰχονα διασώζων xat διαρ--
, Ἁ ' 5 ᾿ 04.
θρῶσας τὸ λόγιος εἴναι xoi νόησιν ἔχων βαθειαν
εἰς ἔλεγχον" ὡς ὑψωθῆναι τὸν ϑεὸν ὁραττόμε-
-“ m » b Ι͵ » ^
νον τῶν σοφῶν tv τῇ Gayovpyix αὐτῶν" οὕτως
: t LI n , ^
ἐφανέρωσε Ἔλυμα τοῦ μάγου τὸν δόλον. ὑψοῦ-
^ M 9 i59 ^ € t( ^ , Li E
ται yap θεὸς δι ἀνδρῶν aru τῆς ἀπάτης ἐλεγ-
7 ς »! * ^ 0, ^v ^ Li
χομένης , ὡς -ἤλεγξε Μωυσῆς τοῦ Φαραῶ τοὺς
, '
ἐπαοιδοὺς xat φαρμαχους" χαὶ πᾶντες τὸν θεὸν,
^ PAD, d ' M Ais eg νῷ Po
τῆς βαθειας διδομενὴς χαρδιας παρὰ τοῦ πᾶντα
ἐρευνῶντος πνεύματος.

€ /, 23 ^ e - d ,
Οἱ θεασάμενοι αὐτοὺς τῶν ἐγχειρημάτων δια-

, , M E ᾿ ^
gnititop. θορύβου xat δέους ἐπλήσθησαν, xai.
τὴν ϑείαν ἐθαύμασαν. πρόνοιαν" τοῦτο γὰρ τὰ

τρια ταῦτα δηλοὶ.----ἰῶς ἀβλαβῆ τῶν νηπίων

τὰ βέλη, οὕτω xat τῶν σοφιςῶν ἀδεὴ καὶ πρᾶγ-

M 3 m U ! » V

pa gupoy , ὡς ἀσϑενῆσαι τοὺς λογους αὑτῶν
M ^ » , M e !

παρὰ τοῖς ἀναλαμβάνουσι τὸν τῆς πίστεως Su-
4 7 3 d € , 1 ΄

ρεῶν" διόπερ ἐφοβηϑησαν οἱ πᾶλαι τουτοὺς θαυ-

, ^ E] ͵ὔ , »
μοαζοντες. τῆς ἀπάτης τοαυσάμενοι. χα ἣν

, ' / ' $9 LU 3 o»y
ἐπεισθῆῆσαν μῆτε πρόνοιαν &tyat , xat τὰ ὄντα

€ , δι Y , / 5 ͵ s
ὑπαρχειν αὐυτοματα. και αἀνϑρωπους ειναι φυσει

ἀγαϑοὺς καὶ καχοὺς wat ὑφ᾽ εἱμαρμένην τελεῖν"
ὧν δὲ SEMPNUÉ ἐδόξασαν τἀναντια ἐκ τοῦ
μεγέθους xat κάλλους τῶν χτισμάτων τὸν ἄψνηι
γὸν timidi

PSALMUS LXIV.

ass δὲ πρότερον, ὡς πρᾶξιν piv ὁ ψαλ-

“μὸς, θεώρίαν δὲ ἡ δὴ δηλόι 4)" ὁ θεωρητικὸς

4 “ » Ὁ , ΄ 5»
γὰρ ἅμα τῷ πραχτιχῳ ϑεωρούμενος βίῳ, ἀνὸρα
» 7
τέλειον ἀποδείκνυσιν. :
Ὅ 4 λ M dc £4 »' , Li M
&xheytig δι ἁγιότητα, ἐᾶν ἐπιμεινῃ τῇ
J -“ ] u € v ^ ^ € :
ἐκλογῇ, προσλαμβάνεται ὑπὸ τοῦ θεοῦ, ὡς μετ-
͵ ^ A ^ [4 Lor
οιχισϑεντα τοῦ περὶ γὴν τόπου , χατασχήνωσαι
᾽ c , ^ € 5 , M UEM v
ἐν ταῖς αὐλαϊς τοῦ ἐχλεξαμενου" περὶ ὧν &tpn-
Au , 1 9» ὃ ἀν ἀν τ» “
ται" εἰσελθατε εἰς τὰς αὐλᾶς αὐτοῦ ἐν ὕμνοις"
od 23:713 ev 1 , uid 3 x
ὧν ἀπ᾽ ἐντευϑὲεν ποϑὸν τις ἔχὼν ELTEV ἐπιπο-

Pd

1) Dixerat hoc Didymus in titulo psalmi quarti, quem locum nos, speciminis instar, in tomo tertio p. 456. gr. edi-
deramus ex alio codice ; quemque idonee repetere in huius commentarii serie obliti sumus.

—-——

v. 8.
B. f. 261.

v. 10.
B. f. 264. b.

ΠΝ PSALMUM LXI. et Lxiv.

^ /, ' U ΓΙ. “
Sé xat ἐχλείπει ἡ ψυχὴ pou εἰς τὰς αὐλὰς τοῦ
' ^ , ^ ^ V ^
χυρίου" wat ἐπεὶ οὐκ ἐν ταὶς αὐλαϊς τὸ τῆς μα-
χαριότητος τέλος , χατασχηνόὶ ἐν αὐταῖς ὁ xit
1 B L $ nx δ A 5
παραληφθεις y ἵνα προχόψας ἐπ αὑτὸν τὸν cuwcy
^ [i ' i ε
χατοιχεῖ μαχαριζομενος" μαχάριοι γὰρ οἱ χκατοι-
^ E] ^ - i] »^ ^
γοῦντες ἐν τῷ οἴζῳ σου, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν
, E ! P
αἰώνων αἰνέσουσίν σε" Ctt τελειότερον τοῦ ἐχλε-
^ ^ ΕἸ ^ , '
γῆναι τὸ τπροσληφϑῆναι ἐκ τοῦ ἐκλεξαμεένου s
EU ' ^ L7 L3 ' '
δῆλον ἐκ τοῦ, ἐν τῇ βουλῇ σου ὠδηγησᾶς ps,
Y ' , A [ME
xai μετὰ δόξης προσελάβευ με" ὅταν yap o &x-
A ' X , ^ LI '
λεγεὶς παντα vaca βουλησιν Sec πραττῃ, τότε
A LP , ^ , , '
μετὰ δοξης εἰς τὰς ἐπαγγελιας πρὸοσλαμβανεται"
M A ' ' , € i 3
τὰς δὲ λέξεις ταυτας πρεφέρουσιν ci τοὺς ἀπαλ-
! ^ / -
λαγέντας τοῦ βιου δοξολογοῦντε. ———
^ , ^ ͵7ὔ i] , ,
Ilà; δὲ cu» ἐφοβοῦντο πάντες καὶ ἐταράσ-

, 4 [2
σοντο χρηστήριον χαταλυϑέντων , χαὶ τῶν ἰα-

7, ' '
gea) γχαταγγελλομένων δαιμόνων μαγείας τε

ἃ , A ^ ^ ^ ^ A
xat φαρμᾶχειας xat αὐτοῦ τοῦ GAXTXyà , TCU τὸ
, » ^ , » Hi ^
χρᾶτος ἔχοντος τοῦ ϑανάτου" ἀμελει δια τῶν
' , , ^ x ,' LI 2
σημειὼν γνοντες αὐτοῦ τὴν StotQta λοιπὸν. &y-
i ^ - MO ^
vOgav, ὡς χαὶ τῶν XXT οὐρανῶν αὐτὸς πρενοεῖ"
͵ , ^ LESS i] » i] /
γόμοις αὐτοῦ ἀνατέλλει τὰ ἄστρα xoa Ovctat
xp UI εἱ A ΓΙ NE 7 A
ἔξοδοι yap πρωΐας μὲν αἱ ayatcÀow ἕσπερας δὲ
΄ rj ^ € , ͵ ! ^
αἵ δυσεις. ἐφ᾽ αἷς οἱ πίςευοντες τέρπονται ταῦτα
^ ' "^ d » i]
ποιεῖν, ἐγνωχοτες TOV γενόμενον ἄνθρωσον xat
^ » , 5 /,
τῆς ἀπάτης ἐλευπερωσαντα.
' A ^ d M A
Ὑετὸν πνευματικὸν διδοὺς. πρώϊμον μὲν δια
^ ^ » i i ^ - ,
τῆς παλαιᾶς, ὄψιμον δὲ δια τῆς καινῆς διαθη-
a4 ^ 2 Li La
χης" δι’ ὃν μεθυσθέϊσα ἡἣ ἀλληγορουμενὴ γῆ" ψυ-
ἣν. λον 1 , ' n ͵
χὴ 9€ ἀνθρώπου αὕτη ἐπλουτισθὴ,) παντὲ λόγῳ
ι , , 3M ^ La ᾿
zai πασῃ γνώσει χαὶ ἔργοις ἀγαϑέις πληϑυνον-
» ^ "M em ^ A Li ^
τος αὐτοῦ τοῦ SEtU.— vU ποταμὸς wat ζωῆς
3.6 ' ΕῚ ^s Mox 2. A ^
cwn 0 λόγος αὐτου" χαι. ὅτι ταχα Upaie Secy
€ ! URN) ^ Y X ^ Hi
δ λογος πηγὴ" Ott παρᾶ oct Thy ζωῆς πόταμος
' ιν ^ Ι! Y
εὑρισχόμενος᾽, ὅτε τὴν χτῆσιν ποτίζει τὴν Àcyi-
Π Id X M € , i] € A /,
χήν" cu δὴ τὰ ὁρμήματα. xat αἱ xata μέρος
, , LI M I ^ ^ A
διδασχαλίαι εὐφρᾶινουσι τὴν πόλιν τοῦ θεοῦ τὴν
" ' v PS ᾿ ' *. &$.
ἐχχλησιαν" vat ἔπει τὸ GÀfpoum τῆς ϑεοτητος
H » ^ ^ Li € ' , 4
ἐν αὐτῷ χατοιχέξι, πεπληρωμένος ὑδάτων ἐστιν.
» ἁ , τ A Li ^ , ,ὕ r1
γα ὃ λέγεται περὶ αὐτοῦ". ἐθεασάμεθα τὴν

δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρὸς,

, , iH , ' » ͵ fe
πλήρης χάριτος xai ἀλεδειας" EX τούτων τῶν

«ν'! ge. τ € , " '
jÓarow , ὧν πλήρης ὁ ποταμὸς ἔστιν, τοτιζε-

! M X »!
"βέβληται τὸ πνευματικὸν ἀροτρον,

^ € κ ' , L| τ Y
ται στᾶσα ἡ λογικὴ γτισις᾽ ἄλλα χαὶ τροφὴν
y ! € ' , ,
ἔχει eode. ἑτοιμαζομένην, σαειροντος σίτου

HUM d : Pon r
σπορὰν ἐχκατονταπλασίονά χαρποφοροῦσαν" ἐκ τοῦτ
^ ^ € " "m ^ * ^4
του τοῦ ποταμοῦ οἱ αὐλαχες τῆς γῆς, ἐφ᾿ ἣν
'
μεϑυσχονται
͵ Sip , ,' € Ἁ 4 ,
πίνοντες £O εὐφροσυνῃ, ὡς χαὶ τὰ γεννήματα
^ ! , , , E ? ^ ^!
τῆς δικαιοσύνης αὐξανόμενα ἐν αὐτῇ OÀnSwe-
UTE ud » ͵ € ^—- ,
σθαι σέρι ὧν εἴρηται), στειρατε εαυτεῖς εἰς

, , E] i] ^ NU
δικαιοσύνην, τρυγήσατε εἰς χαρπὸν ζωῆς" xat ἔτι,
3 ' EH / ? »! €. e μι
ἐχζητήσατε τὸν κυρίον ἕως ἔλθῃ Upiy γεννήματα

, A , Ἁ A , ^ Lb Li
δικαιοσύνης" χαὶ ἐπει μὴ ἐκ τοῦ ποταμοὺ μόνον

μ € ^ ^ » . 1 My, s
μεϑυουσιν ci τῆς γῆς «ulaxeg , αλλα χαὶ 6x
^ fr € e € CE C 7
τοῦ πνευματιχοῦ ὑετοῦ ὃν ῥαινουσιν αἷ νεφέλαι"

A Ἁ A € ' ' '
χατὰ τὸ. χαὶ αἱ νεφέλαι Dauverogay διχαιοσυ-
, : 1 ^ ^
νὴν , εὐφραίνεται ἀνατέλλουσα ἡ y ἐν τόϊς ca-
[4 ^ , A , ! ^ ^
J60 ταὶς ἐπ᾿ αὐτὴν ἐρχομέναις ταῖς τῶν Üccm-
, ^ ' A '
νευστων γραφῶν λέξεσιν xat νοημασιν.
M A /, Y /, 59
Τινὲς dé χοιλάδας τὰς τεταπεινωμένας εἰπον
^ ^ ᾿ » » ,
ψυχᾶς. τῷ μηδὲν ἔχειν ἔσαρμα,, al τινες σι-
, , d 3 ^ ͵ Ἁ
τὸν ἐπληθυναν ὃν ἀρτοποιῆσαι τις δυναται" vat
A / f ' » G.* ! TAS /
to, διάνοιξον τοὺς ὀφθαλμοὺς σου, χαὶ ἐμπλη-

^ b 3 7 3
σϑητι ἄρτων" ψυχῆς γὰρ ἀνειχϑέντες ὀφθαλμοὶ

' Φ '
-.Qutoe μεταλαμβάνουσι γνώσεως" εὖ δὴ γεγονό--
φ μ μ 797

€ ' € A ,
τος οἱ ἄρτοι GÀnSuvcvtat , «t πραχτίχαι ἀρε-
B ' in πὰ " B
t&t , τρέφοντες τὸν ἔσω ἀνϑρωπον.----Ὁ γυμ-

͵ , mw 5 , ^ 3 ͵ ^ »
Que ἐν τῷ ᾳφσμᾶτι τῶν φσμάτων φησιν. ὅς ἐς

^ * 4 KB. WR. ^ , 7 5a
ὃ σωτὴρ, ἐγω ἄνθος τοῦ πεδιου, χρινον τῶν. χοι-

͵ “ἢ ^ Y ^ ΄ Es e
λαδων" πεῦδιον τῶν περὶ γὴν τόπων ELTQY , οὗ

' » y , NS , »
γέγονεν ἄνθος" ὡς ἂν epyiw χαρποφοριας οἱ ἂν-

θρωποι λάβωσιν" χοιλάδας δὲ τὰς ἐν ἄδου ψυχὰς,

^ r ' / , , A ,
αἷς γέγονε χρινον. νέχρωσιν ἀναλαβων" χαὶ xox-
n / ' : "eus 3
χος δὲ γέγονεν GiTCU^, ὡς αὐτὸς "tUmey' ἀμὴν
^ * ΠῚ M ' ^
λέγω ὑμὶν, ἐὰν μὴ δ΄ χόχκος τοῦ σίτου πεσὼν
, [ 8. ΄ 1 »* ) 1 »
ἀπεθάνῃ. αὐτὸς μόνας μένει" ἐαν ὃὲ πεσὼν ἀπο-
, 7 D ' NN »

Savn, πλείνα χαρπὸν φέρει" διὰ τοῦ ϑανάτου
' 4, , M V ἐν “ ΄
τοινυν πλεῖονα ποιῆσας χαρπὸν, χαὶ ἐν ἄδου γέ-
4,

» ^ «Mw D
Jove» αἴτιος ταῖς χειλᾶσι πληθῦναι σίτον.----
᾽ ' $ ce € ἡ Li M *
Icécv ὃε ὥς τινες τῶν συγγραφέων μετὰ τὴν
, I P , ͵ 5»
ἐχ Βαβυλωνος ἐπάνεδιν εὐετηρίαν ἔφασαν γεγο-
Li A € » s A A ^
yEyut , xxt GÀnsce ὄμβρων wat πολὺν ῥεῦσαι
A , δά ^ xy »^- ^ ^
τὸν Lzpókwn» , ὃν ἔφασαν εἰρῆσθαι τοῦ ϑεοῦ
' , L4 ' '
ποταμὸν" χαϊτοι yEycvotEG ἐν πλείστῃ πενίᾳ, χα-
, »» EX YI LT ^ ^" ^
Santp Ἐσὸρας ἐδιδαξεν, xoi τῆς τῶν 63vOw
32

y. ἢ
B. f. 206,

v. 6.
B. f. 276.

250
: , , LARA UJ iov. air :
χλήσεως ἀπαιτούσης ἀκόλουθα τὰ λοιπὰ τοῦ ψὰλ-

io. I8 1 ^ Y ΝΜ E 4
μοῦ" ot δε μυϑικῶς φασιν ἔσεσθαι ταῦτα μετὰ
A , , , , U Sud »
τὴν lewd«ww ἐν écyacotg ἀνάχλησιν οἰχοδομὴη--

!
Succptvog τὴν "Iegeuco wu.
:

PSALMUS LXV.

᾽ A ^ ' c d
LL δὲ xata τῶν ἑαλωχότων ct νενι-
3» f; AU : ^ jd Ἵ
κηκότες ἀσήμῳ καὶ μεγίστῃ φωνῇ" ἐπεὶ τοίνυν
à D e os D i] V, /
χάριτι θεοῦ τοῦ σωτῆρος ὑπὲρ παντὸς γευσαμένου
, d , ^
θανάτου ct νεχροὶ ἐγείρονται. χαταλυϑέντος τοῦ
T L ow “
διαβόλου τοῦτο χράτος ἔχοντος τοῦ ϑανάτου,
" , t em es ^» € e^ 7
προστάττει ἀλαλαξαι τῷ θεῷ πᾶσα ἢ yn, πὰν-
» , M »φ’ , LY
toy ἐγειρομένων δικαίων τε χαὶ ἀδίκων .---- Αλλὰ
^ y , , Li ^
xoi τῆς χατὰ μετάνοιαν ἀναστάσεως πᾶσι προ-
΄ Ι M e Α
χειμένης πάντες ἀλαλαζέτωσαν" πρὸς ἕχαςον γὰρ
᾿Ὶ , ' L1
λέγεται, μή τι ὃ πεσὼν cux ἀνίσταται ; καὶ
i , A e , e^ » ,
πρὸς ἅπασαν τὴν ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ἐχχλησίαν ὁ
/ ' DEL ᾽ ᾿ς ἐφ PEE t
χύριος λέγει" ἀνάστα, ἐλθὲ Ἢ GÀnctev μου" o
» i M ^ ' * d 483€
γὰρ ἀναστὰς διὰ τῆς μετανοιας , cUxett πόῤῥω
»* ^. , δὲ ^ 34 1 jk e i]
ριστοῦ" γενομένης δὲ τῆς ἐν ἀλαλαγμῷ xata
^ / ^ , Li ὁ
τῶν ἡττημένων φωνὴς) οἵ ἐλευθερωθέντες προσ-
I ^ ^ [4 dA ' ^ ,
τάττονται τῷ τῆς νίχης αἰτίῳ ψαλαι Θεῷ" δό-
. ^ , , 1 3 ^"^ € » b . ἡ
ξαν ὃὲ διδωσιν αἰνέσει αὐτοῦ ὁ ἔχων τῇ αἰνέ-
LM [ e iT ^^l 7
σει πρᾶξιν χαταλληλον" tot; γὰρ εὐθέσει πρέπει
5 A ' . ^ m 2^
αἴνεσις" διὸ χωλυεται ὁ φαῦλος τοῦτο ποιεῖν,
5 » : Li » » , € ^
οὐχ ὄντος ὡραίου αἴνου ἐν στόματι ἁμαρτωλοῦ.
Li i ^ λ »! M "d
Διελέγχει δὲ tavta τοὺς ἄλλον μὲν λέγοντας
γχ
3? * 9 Sane ! » Mou ,
εἰναι τὸν ἐχέινα ποιήσαντα, ἄλλον ὃδὲ τὸν ἐν
» ! Ν ! E D X 5
εὐαγγελιοις ϑαυματουργησανται Ἰησοῦς yap ἐν
» “ x 1 »! e ΕΣ 3 -
Αἰγυπτῳ τὸν λαὸν ἔσωσεν, ὡς ἔν ἐπιξολῃ Qn-
, ^ ^ A ΕἸ GG. »
σιν &moctclua, voe 06 cU Stag ὄντως βου--

^ ς y M] , Ld M M
λῆς. ἀγνεῖαν xot cxtnucauyny vaUo δὴ χατορ-

^ ΄ ΄ A M '
ϑούσθδαι τρόῦτσσον ; κυματούμενα γὰρ τὰ πάϑῃ -

! A 9. 03 VN ^ Li '
μετεβαλεν βαλὼν mUp ἐπι γῆς λόγον ξηραινοντα
^ e Li i ' , ^ M €!
πᾶσαν ὑγρότητα; ὡς βαδιζειν εὐχερῶς τὴν ὅδον"

irt , ! ν»!}
οὕτω συμβολινῶς ὁ Πέτρος ἐπὶ θαλάσσης ἐβά-
^ ^ ' A
δισεν. τῷ σωτῆρι τιστεύσας᾽ ὃ δὲ ποταμὸς,
3 M] , , € m€-- , i] ,
Àoyog ἐστιν ὠχυρωμένος ἑλληνικὴ Gogix xat τέχ-
[ M € M 2:4 M e ct » vp
ví, χωλύὼῶν τὴν CÓOV τὴν ἐπὶ τὴν ἁγίαν ἀπά-
^ 3 M ^ - 1 ᾿
γουσαν γῆν" ἀλλα xat τοῦτον μετέστρεψεν δρασ-
! A A 3 LEN *» ^N
σομενὸς τοὺς σοφοὺς £y τῇ πανουργίᾳ αὐτῶν" xai
t 5» , e ' ,
ἔασιμον ἀπειργάσατο τόϊς πορευομένοις εἰς ἁγιό-

UnT«.

DYDIMI

» 0 , ' ^ ᾿ »
Καὶ 4j δυναμις 06 πᾶσα ἡ ἐναντία παραπι-

, , e 4 » LU , ^
wpaiytt* τοῖς yap ἔθνεσι τόϊς ἐξ αὐτῶν ἀφιστα:

ub 3 ! ^ ^
μένοις ἠπείλουν, ἃς δὲ φοβῶν᾽, παραϑαῤῥύνων
M H 3 ) ru ex A
€ τοὺς ἀφις αμένους αὐτῶν" ci ὀφθαλμοὶ χυρίου
$a ν sni 1 , —-
ἐπι τὰ EÜvn, φησὶν, ἐπιβλέπουσιν, τὴν ἐκ θεοῦ
σημαίνων φρουράν.
. , ' f^ ^
Ov διδονται εἰς σάλον οἱ πόδες τοῦ ἔσω ἀν-
! 4 A4 0» 81 E ^ Ml
Spenco , ὅταν τις ἰδρυνϑῇ ἐπὶ τὸν ἀῤῥαγῇ καὶ
, ^ ^ ,
ἱσχυρώτατον τοῦ θεοῦ λόγον" ὡς χαριςηρίως εἰ-
^ L4 ἄν." ΄ ^ , : ,
πεῖν, ἔςησᾶς ἔπι πέτραν τοὺς πόδας pcv.—T {-
M : ν᾿ L] ^- i
θεται δὲ εἰς ζωὴν ἡ ψυχὴ τοῦ τέλος χομιζομέ-
. ^ ' Z ^ ^ Y
νου τῆς πίςξεως σωτηρίαν" ὡς εἰπεῖν πις mpo-
΄ - 3 ot 1 .» “Ὁ ^ ^ ii ^ i]
Stc, xat ἡ ψυχὴ μου αὐτῷ ζῇ" ζῇ δὲ ψυχὴ
᾽ M A ! ν᾽
ἀρετὴν ἔχουσα xoi σοφιαᾶν" ὡς. ψυχὴ 1 ἁμαρ-
/ ^ *, ^ e ^ ^
τἄνουσα ἀποϑανέϊται" ὡς εἰπεῖν τῷ Sep, ἐν τῇ
! ΑΝ » , M U
OtxatocUyQ σου — με" οὐ σαλευεται δὲ τοὺς
πόδας ὃ τῷ ὀχυρωτάτῳ τοῦ ϑεοῦ Myo rot
Stc.
Aux γὰρ πολλῶν ϑλίψεων εἰσελϑ éty M εἰς
τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν" ἀλλ᾽ εἰ καὶ ἐπεβί-
i 5 ' 3 4 M UJ € ὦ , ,
βασας &vSpemcvg ἐπὶ τὰς χεφαλᾶὰς ἡμῶν. ἀλλ
ἽΨἍ ^ 1 ^ Σ
οὺν ἀκοὴ διὰ ὑπρμονῆς petii αὐτὰς,
κατασπωμένων ἀπ᾿ αὐτῶν τῶν ἐπικειμένων σο-
λεμίων ἀνθρώπων.
, LI EN ,
"Aveo προφορᾶς ἐν διανοίᾳ κατὰ τὸ σιωπώμε-
LAE
νον ὕψωσα .---ΚΚαθαρεύοντα γάρ με τοιούτων Àc-
^ ͵ ' lod ,
ισμῶν θεασάμενος, φιλοτίμως τῶν οἰχείων ἠξίω-
7:0, δσο. »
lad hi ^ I -“
σε δωρεῶν.----Καὶ τὸ μὴ ϑεωρεῖν δὲ ἀδικίαν ἐν
€T / , P M D "TM
τῇ χαρδία, σύμφωνον τῷ, οὐδὲν ἐμαυτῷ συνδίδα,
: * ' M ^
ἀλλ᾽ οὐκ ἐν τούτῳ δεδικαίωμαι" χαϑὰ Παῦλος
& ' » ἣ, ^ ' ; 1 1 € "
ὦ μεγας Qnoi, τῷ δυνασθαι τὸν θεὸν ὁρᾷν, ἅπερ
Tuis οὐχ por vj ἫΝ χαὶ τὸς παραπτώματι
συνήσει, ἀπὸ τῶν κρυφίων μου χαϑάρισόν με.

PSALMUS LXVI.

)

E , s X A , . ^ 1
Gigatyetot δὲ τὸ cpoowto» τοῦ πάντων δη-

Mi ^ ^ “2, ^ LTD , yi, ^
μιουργοῦ τῷ πληροῦν ἡμᾶς εὐλογίας καὶ οἰχτιρ-
E 3 , bed o^ ^ -

mulia enin ἮΝ ἐρῦ xapaxtiüpos τῆς ὑπο-
δτάσεωξ αὐτοῦ͵, καὶ ἐμφανίσαντος ite ἀξίοις"
ἢ φησὶν αὐτὸς περὶ τοῦ τηροῦντος τὰς ἐντολὰς
αὐτοῦ" ἐπεὶ γὰρ εἰχὼν ἐστι τοῦ θεοῦ τοῦ ἀορά-

« ^ e 4 3. »" ς ὦ M
του) ὃ νῷ xazapo προσβαλλων αὐτῷ, ὁρᾷ τὸν

v. 7.
B. f. 207. !

v. 2
A. f. 200.

v. 3.
B. f. 270.

v. 6
-B. f. 270. b.

IN PSALMUM LXV.

. ' ᾿ ' € H m
πατέρα! ὁ ἐμὲ pisani, ἰδωροφιως. , tupma
τὸν πατέρα" τότε τοὺς εὐεργετουμένους οἰκτίρει
χαὶ sila σπάσῃ εὐλογίᾳ πνευματοΐῇ ἐν τὸῶις
ἐπουρανίοις ἐν “Χριστῷ Ιησοῦ. |
L x6 n €8 ^ ^ Li ^
Γνωσθείσης δὲ τῆς ὁδοῦ ἐν vn,yü, wat τοῦ
7 e LE ^ ^
σωτηρίου TCU, θεοῦ ἐν πᾶσι toig ἔϑνεσιν. ἐλευ-
͵ U "UR ' ἢ »0!
θερωϑέντα mane xoxtac xat πολυθέου ἀπατὴς
^ , ' “ "9 Y ,
τὰ ἔϑνη εὐφραίνεται. χατορϑουντα ἠϑικὴν Gpé-
^ A LI e ^ ^
τὴν, χαὶ ἀγαλλιᾶται λαβόντα Seco γνῶσιν.----
L1 , , » '
Aact δὲ xci ἔϑνη ἐκ παραλλήλου oi αὐτοι" οἱ
A Y € 5 ὦ ^ » i] K-Vg σα
λαοὶ μεν., ct ἐχ περιτομῆς, ἔθνη δὲ, ct ἀπὸ εθ-
^. 1 Mo. 9 ΄, ἐδ CES
νῶν, τοὺς αὐτοὺς λέγει" δίκαιον αὐτοὺς φησὶν
, , , , V , ν᾽ 1
εὐφραίνεσθαι, ἐπείπερ μετὰ magno ὀρθότητος ὃι-
r' 3 m , ' ' M ,
γᾶσας αὐτόῖς ἀδιχουμενοις, ἐπαναγεις τε αὐ-
A E A uw , i] , / ^ e []
τοὺς χαὶ ἄγεις εἰς τὴν οἰχείαν γὴν ὥσπερ ὁδη--
5 ^ ' M uU Li ^ ,
γὸς αὐτοῖς γιγνόμενος. διὰ τὸ ἐπανάγειν τῇ οἱ
χείᾳ δυνάμει.
Πῶς γὰρ. οὐκ ἤμελλε πᾶσα ἡ J^» τουτέςιν"
c ἐπ αὐτῆς ἄνθρωποι αἰνέσεως πληροῦσϑαις
, r
xai xapucy εὐσεβείας φέρειν , ἐν παντὲ τόπῳ
, A c2
πῤοσαγομένου ϑυμιάματος χαὶ ϑυσίας xaSapas

ἐν τῆϊς ἔϑνεσιν ;
PSALMUS LXVII.

1 u.s Fr ^ , '
H δε προσευχὴ ῥήμασι πρεςαχτιχέις, ἀναπεμ-
. H ͵ S e Ἔν ὰ M E x : ^g λέ- ὶ : à
RétGw συνηδες τοῦτο χαὶ τῇ jpayt' λέγεις
»^ 3 i] ^ ͵ , i A i]
ἄν ἐχθρου: ϑεεῦ Gxopttcuuév;us τοὺς περὶ τὴν
^ E M ^ , ' M Li
γνῶσιν ἀσεβοῦντας τῆς ἀληθείας" μισοῦντας δὲ
LES , L4 ^ Hi ' [1
φυγαθας ἐσομένους τους τέρι πραχτιχὰ Ouap-
' i , ΄“ i LI ^
τανοντας" οἱ γὰρ ἀγάπωντες τὸν SECW, τηροῦσι
ι E b E] e» »! 3 93 i] , ^
τας ἐντολὰς αὐτου" εὐχοιτο δ᾽ ἂν xot ὀναστῇ-
γαι τὸν χατελϑόντα σχυλεῦσαι. τὸν ὅδην ἐπὶ τῷ
σχορπίσαι τοὺς μετὰ δαιμόνων Ἰουδαίους συνε--
στηχότας" ἀναστάντι γὰρ ἀντιβλέπειν con
7» ^ ^ Y δ᾿
τες φεύξονται.----Μισοῦντας δὲ Sev. φεύγοντας
᾽ LT , , ^ A LL: '
ἀπὸ ροσωσου αὐτοῦ τοὺς περὶ τπραχτιχὴν χα-
H M € , d » V ^
χιίὰν ἔχοντας" εἰ. γὰρ ὁ cya» αὐτὸν τηρει
»* "19! ᾽ ^ € i] ^ , * * ,
τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ, ἃ μὴ τηρῶν αὐτας οὐχ ἀγα-
^ ^ , , ^ ' 7 '
πᾷ τὸν. θεον.----Εχρησμωδοῦντο vata πάντα τὸ-
' M 7 » ' €
mc» μαντείας xau θεραπειας ἐπαγγελλόμενοι, ὡς
* ' , » ^ , Li
τοὺς δεισιδαιμονας Sway αὐτόῖς δι ὑπερβολὴν
" ! A A ^» 0^ ! ^ ^ 7
μανίας χαὶ τὰ αὐτῶν φιλταταὶ νῦν δὲ ἐχείνων

»
ἐχον-

LXVI. LXVII. 951

, , L] Ἁ h , , ,
πάντων ἀφανισμὸς wat ἐρημίᾳ, ἀπωλείας γεγο--

€ A , * ^ , ͵
γεν.) ὡς μηδε μνημὴν αὐτῶν ἐπιλειπεσϑαι.
^ Ἁ » i] i] A Led ΕἸ
Ὁ πόϊον δὲ ἐστιν τὸ μὴ amos εὐφραίνεσϑαι
i ^ , , Lj ^ ^
xat ἀγαλλιᾷν, ἀλλ᾿ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, χαὶ παρὰ

^ ^ ' , -“ ^
«τῷ Su τούτων ἀπολαβεῖν, ἡδονῇ te ϑείᾳ xot

» m E ΠῚ] , , λέ ͵7
ἐντρυφᾷν , cux ἔςιν ἐπαξίως λόγῳ διηγήσασθαι.
4 , 5 !
Ἡ δικαιοσύνη γὰρ οὐκ ἀπόλλυται, xa amp

T

οὖν ἣ χαγία" γέγραπται γὰρ, ἡ δικαιοσύνη αὐ-
τοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα" συνῳδὸν δὲ τούτοις χαὶ
τὸς ὥσπερ ὄμφαξ ὀδοῦσι βλαβερὸν, καὶ καπνὸς
ὄμμασιν, οὕτω παρανομία téig χρωμένοις auti
rpeqenis γὰρ ὀδόντες Ψυχῆς, αἱ δυνάμεις αἷς
τέμνει χαὶ λεαίνει τὰς τροφὰς τας πνεμμαξινᾶς,
udi ὄμματα αἱ νοήσεις" du: -τέραις ἡ xxxix λυ-
μαίνεται, τῆς οὐσίας τῆς ψυχικῆς ἀδιαφϑόρου
μενούσης" οὐδὲ γὰρ ó τηκόμενος χηρὸς, εἰς τὸ μὴ
ὃν καταστρέφει ,) εἰς δὲ τὴν τοῦ πυρὸς ἀναδι--
docet οὐσίαν. ἀπολλυμένης αὐτοῦ τῆς ποιότητος,
ὥσπερ τῆς xaS ἣν τίς ἐστὶν ἁμαρτωλός" οὐ γὰρ
ἁπλῶς εἶπεν ἀπόλλυσθαι τοὺς ἁμαρτωλοὺς, ἀλλὰ
πρὸ προσώπου τοῦ ϑεοῦ: ἀγαλλίασις. χαρά τις
ἀγάπη. χα-
ρᾶ, εἰρήνη" εὐφροσύνη δὲ ἡ διαχέτυσα τῆς ψυχῆς

3 LU 2 ^ !
os xapaps ἔστι τεῦ M:

τὸ φρνεὖν εὐπάϑειαι.

Οὐκ ἂν δὲ τις πράξει τὸ ἀγαϑὸν., μὴ. ἀπο-
στὰς τοῦ χαχοῦ" ἀσυνύπαρχτα γάρ" οὐδ᾽ ἂν ὑπὸ
τοῦ ἡλίου τῆς δικαιοσύνης φωτίζοιτο, μετέχων ἔτι
τοῦ μετασχηματιζομένου εἰς ἄγγελον φωτὸς, χαὶ
τὸν ἥλιον ὑποχρινεμένευ τῆς ὈΟιχαιοσύνης, χαλεου-
φῶς γὰρ ἀσεβῶν σβε-

͵ M , » ^v ,
τουτου γὰρ χαταδυομένου , ἐχεῖνος ἐν

͵ A à , '
μένου δὲ φωτος ἀσεβειας"
7
σϑ σεται"
^ € ^ » !- LI , ' E
ταὶς ἡμῶν ἀνισχει χαρδιαις, ἐπιβαίνων ταῖς
' ' m c M L M , A 2 «x ^
ἐχεινου Ougpaug" δὸος 77p tutpsoTig αὐτῷ τῆς
, ' ' » , ' ^
φαυλὴς ἡμερας ἡ δυσις" ἔνθα ἐχβεβληται τοῦ
X 2. χ᾽ ' y/ 23A Y
xata ἀνατελᾶς πεφυτευμένου παραθεισου Αδαμ.
$ Ἑ ^ L DEA Ἁ A. , -“
ἔπι τῷ πᾶλιν εἰς ἀνατολὰς αὑτὸν εἰσαχϑῆναι"
ὅπερ χαὶ πεπείηχεν ὁ geris τῷ Leva Uytt
φήσας Aot, σήμερόν ἔσῃ μετ ἐμοῦ ἐν τῷ
/,
παραδεισῳ.
Ev ' ι Y , € A]
dosim γὰρ τοὺς Neo ρδυομένους vo
τοῦ φαταιᾶ, δεικνὺς αὐτοῖς τὸ ἐπίκουρον" Gmcu-
δαστέον τοίνυν καταλιπεῖν τὸν πρότερον πατέρα

y
γεννήσαντα χατὰ χαχίαν 1 χαὶ το ὃν ἀνόμως αν-

*

v. 4.
B. f. 272. b

v. 6.
B. f. 273. b.

Ibid.

d WE
B, f. 275. b.

᾽ν. 8.
B. f. 275.

v. l4.
P. f. 276. b.

952

, U M

ὃρα συνῳχηχότα, ὅπως ἕξομεν πατέρα τε ϑεὸν
A A Π € rv , ' ] ! s E. M
xxt τὰς ϑείας ἡμῖν ἐνιεντὰ yoyxe.— Toros dé
e » € € H M “᾿ς 3 , € '
ἅγιος αὐτοῦ ἡ ὑπὸ Χριστοῦ 6xxÀnota ἡγιασμε-

D ' » L1 Xs
vn, τῶν πετιστευκότων ἕχαστος" ἢ χαὶ τὸ ἅγιον

αὐτοῦ σῶμα ἔμψυχον τε wai λογιχόν.--- ᾿Αλλὰ
χαὶ ἐχ τάφων ἐξάγει τοὺς "νεκροὺς" χατὰ τὸ,
ἀναστήσονται ct νεχροὶ wai ἐγερϑήσονται ci ἐν
τὸϊς. μνημεὶοις" γὰρ δρόσος ἡ παρὰ σοῦ 5 ἴα-
μα αὐτόϊς ἐστιν" ὁτπσόϊον χαὶ τὸ ἐν εὐαγγελίῳ.
ἐλεύσεται ὥρα' ὅτε πάντες οἱ ἐν tolg μνημείοις
ἀκούσονται τῆς φωνῆς αὐτοῦ, δηλονότι τοῦ υἱοῦ,
καὶ ἐχπορεύονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες 2, εἰς
ἀνάστασιν ζωῆς" οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράξαντες, εἰς
ἀνάστασιν χρίσεως..

, ^s ' LU 1 ONEER d
"Hyovy ἐν τῷ ἐχπορευεσθαι τὸν Soy ἐνώπιον

^ m , o v 25 / » ^v vq 5 :
τοῦ λαοῦ αὐτοῦ Ἢ tX μέσου αὐτοῦ ὅτε εἰπεν ;

E ced od €. tv € $ SERES A A E]
ἰδοὺ ἀφίεται vpiy ὁ cixcg ὑμῶν" xara τὸ map
M / 3 " m BL o RN T Ἢ
ἐρεμίᾳ, ἐγνατελειπον τὸν οἰχον μου ἀφῆκα τὴν
^ , 3 ^ ͵ B ἢ , ^e
χληρονομιαν μου. Ey τῷ διαβαινειν αὐτὸν ἐν τῇ
» f 5 A fe. ty E 3 / , L1 Ἁ
ἐρήμῳ τῇ ἀπὸ τῶν ἐϑνῶν ἐχχλησιᾳ" τότε γῇ μὲν
2 Lj M , Ἀν e ! M D
&cetgÜn , τὸ γράμμα καὶ ἢ τοῦ νόμου Gxtt, τῶν

es u A ^ [o A M
οὐρανῶν σταξαντων TOV θεῖον νοῦν, κατὰ τὸ ζωο-

e 5 / e , V A ^
t ποιὸν πνευμα τῶν θειων γράφων" ουρᾶνοι δε νυν

3 LL j 1 c ^ A M A
"tc Μωυσῆς xet ct προφῆται wot τὰ μυστικὰ
9 fh 5 , ^ λεξ Bx ev s
ἐωρήματα ἐγχεχρυμμένα ταῖς λέξεσιν αὐτῶν

' , ]
τοιαύτας γὰρ στοζουσι στᾶγονας νεφέλαι ῥηθεν-

, m ͵ € /, δ... δ.
- τες" ἐν τῷ, νεφελαι ῥανάτωσαν δικαιοσύνην" ἐφ

T 5 ' . / M! , b. oos. M M
ὧν ἐνυποχειμενον νεφέλαι χαὶ cupavog" ἀλλὰ veu
“ δ νὰν 3 , PM ^
τῶν τῆς εἰδωλολατρειας μετατεθέντων ἐθνῶν

3 ΄ € ^ , D , e
ἐσείσθη ἡ yn, χρατουσῆς τῆς εὐαγγελικῆς δια-

! , ! A 3 ^ Y ^ :
τάξεως. ἀποστόλων καὶ εὐαγγελιστῶν wat τῶν

^ , A ' ] A ,
λοιπῶν διδασχάλων τὰς πνεύματιχας σταζέντων
΄ : UC
γονὰς, ᾿
- ,/ " ^ ' ^ Y
Ετερος σημαινεῖν ἔφὴ touc χληροὺυς xat τοὺς
“ ' / » U !
τῶν ὑδάτων ἀγωγεῦς" εἴρηται yap ἐν γενέσει πε-
« Ὁ» Li «- A αὐ i] 3. 0
gi. τοῦ Ἰσσάχαρ ὡς χληϑεὶς ἀνὴρ γεωργὸς ἄνα
^ ' / e^ X " Li Ὁ
μέσων τῶν χλήρων ἀνεπαύετο" ὃ δὴ τρεπτέον νῦν

, A i Y M ^ , e
εις τὴν παλαιᾶν χαι χαινὴν διαϑηχην" αὐυται

» λ M ^ ^ ' AS]
γὰρ ἄγουσι τὸν νοητὸν ταὶς ψυχαὶς ποταμὸν ἐπὶ

TS. ἂν JR ub LAM" ! ΄
«apnogcpux πνευματιχῃ" ὧν ἐν pego τις χαθεὺ-
^ 3 7 £1. 5 ^ c
δει, δοχῶν ἀμφοτέρας ἑνὸς εἶναι θεοῦ, ὡς δια-

4 X D 3 VN ^ 1
στελλειν τὸ πνεῦμα ἅπο τοῦ γράμματος" οὕτω

Ly V e TEN TY] ^ ^
7p γαι πτεέρουται γαῖα τὸ eye πνευμῶ. νοῶν"

DIDYMI

δέϊ δὲ τὰς πτέρυγας ταύτας οὔσας νοήσεις ἐπαι-
ρούσας τὴν πτερωμένην ψυχὴν,, καὶ ἐκ τῶν θείων
μαρτυρέϊσϑγαι λογίων, ἃ εἴρηται ἀργύριον πεπυ-
ρωμένον' διὸ περιηργυρωμέναι τυγχάνουσιν". τὸ
δὲ χρυσίον πολλαχοῦ τῆς γραφῆς ἐπὶ ἀχραιφνέ-
στατον λαμβάνεται νοῦν" Cup ὡς ἔχων ζωὴν
τὴν τῶν ζώντων φυτῶν ἔχει χλωρότητα. Λέγοις
δ᾽ ἂν εἰς τὸ ἀναμέσον τῶν κλήρων" xat οὕτως
ἐν τῷ λευιτιχῷ τῇ τοῦ ἱλασμοῦ ἡμέρᾳ δύο προσ-
ἡγάγοντο τράγω εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου.

k $7 ' e ,. ἃ ,
et χλήρου βληθέντος. ὃ &e ἐπὶ τὸ ϑυσιας ἡ-

M ' v , -“ ͵ te
βίον ἤγετο τυθηνοόμενος τῷ xupup* τοῦ ἑτέρου τῷ
, , , iy »! $t , ὩΣ δ
&momo|moto εἰς τὴν ἔρημον ἐχκπεμπομένου" δυμ-

A ^ e L1 ΩΝ Ὁ» r'
[cia 06 ταῦτα ἀγαθοῦ wal καχοῦ ὧν ἐν μέσῳ
! M ! M ' ᾽ ' Ἐν
γένομενον χρὴ διακριναντα" τὸ μὲν ἀγαϑον,, τε-

“ es t A Ly i » /, -
ρουργεῖν τῷ xupup* τὸ δὲ χκαχὸν, ἐχσέμπειν τῷ
᾽ ᾿ ͵ , ι M» H ET A , M ν΄
ἀρεσχομένῳ" ἐπει wat ἀπ αὐτοῦ τὴν ἀρχὴν ἔλα-

ef A 4 ! A 1
βεν" εὕτω yàp tic σχήσει τὰς περιηργυρωμένας
͵ V n / P. / a
τπτερυγὰς xxt τὴν χλωρότητα τοῦ χρυσίου ἐν
^ ͵
τοῖς μετάφρενοις,
“ τῶν f , Li
Διαςαλέϊσι toig βασιλεῦσιν ἀκολουθήσει χιο--
/ . , Ἢ t | '
σθησονται ἐν Σελμων, τουτεςὶ πληρωθήσονται
Ι Ὁ ͵ὔ] ᾽ Δ
χιόνων" αὗται Ó& εἰσιν αἱ ἀρεταὶ, πτοτίζουσαι
! A ^ A : ! "AU ^
νᾶμα τὸν Viv) xot καταψυχοῦσαι τῶν aco
i / *8V HI » - ^ Li
τον φλογμὸν" οὐδε γὰρ ἐν τῷ πλυνιείς με, και
€. À 1 1 P , ut ,
ὑπὲρ χιονα λευκανθήσομαι, περι αἰσθητῆς χιο--

ς ͵ EAM t P ἢ /
νος 0 Aoyeg* ἀσύυμβατος γὰρ αὕτη πρὸς λαμπρέ-

" / ^ ^ 1
tnt χεχαθαρμένης ψυχῇς" τοιοῦτον χαὶ τὸ, ἐὰν
$9 /, ^ '
ὦσιν αἱ ἁμαρτιαι ὑμῶν ὡς χόχχινον., ὡς χιόνα

^ 4 A 1 “
λευχανῶ" χαὶ v0, ἐχαϑαριωϑησαν ci Valjopatot
» ^ Eg x ' iU ^ V , E"
αὐτῆς ὑπὲρ χιόνα. Σαλμὼν δὲ exta μερίδος &p-

! ' 7 3 t € UN. Ὁ
μηνευεται μήποτε τοινυν ἔπει οἱ βασιλεῖς οὗτει

ER x , [eo M ^ M : X
ἀπόστολει ἰουδαῖσαν τοτὲ τηροῦντες τὸν xata

᾿ ' 7 / i] e
σχιὰν νόμον , μεριδὸς εἰσὶν GxiRg; , ἔχοντες μὲν

" A 7 ' λ δ᾿ δ ^
πνευματικὴν pepuda* πεσειράμενοι O6 vat τῆς
^ E Y € ͵7 € e , € ,' '
cvi&e* ὁπόϊος ὁ λέγων, efpotoc ἐξ ἕβραιων., xata
E ^ ΔΝ V A M Ψ ^
νόμον φαρισαῖϊος" Ἢ ἐπειδὴ ἡ μερὶς. μὲν ἣν τῶν
ἡ ^ ^ e^ m , 4
Χριστοῦ μαϑητῶν ἐν tolg cupavolg* χατὰ τὸ;
€ ! ^ M ^4 ^ '
ἱχανώσαντι ἡμᾶς εἰς τὴν μερίδα τῶν ἁγίων ἐν
7 9) Y oy 2: ) , 1 " Su 2$
φωτί’ οὕπω δὲ ἔφϑασαν ἐπ αὐτὴν, χᾷν ἐν οὐ-
^ E A 1 M b 3)
ρανόὶς ἔχωσι τὸ πολίτευμα, ἐπὶ γῆς ἔτι περι-
^ * , L4 ͵ Wm i ,
πατοῦντες, Ex μέρους γινώσχοντες , χαὶ Ex με-
, 1 ()€/ ^ 7
ρους προφήτενοντες, xat ἀῤράβωνα τοῦ πνευμα-

.-

v. 19,
B. f. 279.

B. f. 282.

IN PSALMUM LXVII.

, ^ ^ : ^ ' ͵
tog ἔχοντες, ἐν σχιᾷ τῆς ἑαυτῶν μερίδος εἰσιν"
διὸ χαὶ μέγα τυγχάνει τὸ ἐν ταύτῃ τυγχάνοντα
χιονωϑῆναι,, βίον ἀκηλίδωτον ἔχοντα.

“ ^ t; iT ε M " “ 1
Ταῦτα τῶν ἁγίων φησὶν ὁ χορὸς τῷ εἰς ὕψος

2 e e ν - , '
ἀναβάντι τοῦ σταυροῦ. χαάκέϊϑεν αἰχμαλωτι-
i ^ , ^ ^- /,
σαντι τοὺς ὑπὸ τῆς τυραννίδος τοῦ σατανᾶ, Àv-
, A] i] € ^ , , ^
tpe» δεδωχοτι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἀντι πολλῶν"
" 1 , , , x ys '
οὕτω yap κηρύξας αἰχμαλώτοις ἄφεσιν, ἐλυτρὼ-
' » L3 , » ^ , ^
cato πᾶντας ἐκ τῆς ματαιας αὐτῶν ἀναστροφης"
5 ^ , Ἁ ,
ἕλχει δὲ xat τοὺς ἀπειθοῦντας ἔσϑ᾽ ὅτε διὰ vo-

E A , ,
σου xai περιστάσεων" πολλοὶ δὲ καὶ δ ὀραμά--

5. » M ^ a. δὰ ^
τῶν ἤλθον εἰς τὸ χατασχηνῶσαι παρα τῷ [ησοῦ.
M “ e ! , M

Ὁ Seg ἡμῶν, ϑεὸς τοῦ σώζειν ἐστὶν; σω-

Li , c^ ͵ »

τηρίαν διδοὺς αἰώνιον" λέγει γοῦν , σώζων cux

"T , 5T D

ἔστιν παρεξ ἐμοῦ" διὸ παρέχει διεξόδους Ot ὧν

"D ^. ^ € f

τις ἐξέρχεται διὰ μετανοίας, τοῦ τῇ ἁμαρτίᾳ
͵7 ͵ εν M LA

παρεπομένον θανατου" χαὶ ὁ διάβολος yap οὕτως

' , ^ , ' » ,
ὠνόμασται ἐν τῷ, χατέπιεν ὁ Üavatog ἰσχυσας"

παρέχει δὲ τὰς διεξόδους τοῦ θανάτου τῷ wo.

, , ES E" ^ , i] M
Styti ἐκ τῶν πυλῶν τοῦ ϑανάτου" χϑφαλαι δε
2 QT ΠῚ € X , τὰ Hi € LI € 3
ἐχϑιρῶν. Ἢ οἱ ἄρχοντες, ἢ τὰ Ὠγεμονικᾶ" ὡς ἔν
p. » ἃ i » , d CA i δὲ €
τῷ, ἀπὸ χεφαλῆς ἀρχόντων ἐθνῶν" TO δὲ ἡγε-

M 2 ^ M € A bk δὰ x 2
μονιχον , ἐν τῷ, τὰς ὅδοὺς αὐτῶν ἔδωχα εἰς

4 » 0^ A ^ e rg 35.4
κεφαλᾶς αντων" 7act τῷ) at χειρες σου eot.

^ LE * ' V. ν᾽ m V
τῆς χεφαλῆς σου ἀμφότερα O6 ἴσως δηλόὶ τὸ,
» M M 4 ἃ /, ,
ἔβαλας εἰς χεφαλᾶς ἀνόμων Θάνατον" εὐεργε-
τοῦντος ϑεοῦ ὅπως μείζωσιν ἔτι πονηρῶς περι-

' ^ » Ὁ , ^ , A A
γραφείσης τῆς xaT ἁμαρτιαν ζωῆς" ἐχϑροί δὲ

T L4 , ^^ ^ ' »
οὗτοι ὄντες 6x τοῦ πλημμελεῖν διαπορενόνται ἐν

! ^ Ἢ *
πλημμελείαις αὐτῶν.
"E »! Tw Ἢ , "s L , 2 x) τ
τερος ἔφη" “εωρίας τὰς νούσεις ἐχαλεσεν
- LT , $3 ἢ , ,
Stc γὴρ περειαι δι ὄψεως eu χαταλαμβάνονται.
r ' I γε
Ψάαλλοντας., τοὺς τὸν πρακτικὸν κατορϑουν-
7 , ! Ἁ ΄ ᾿ A
τας βίον λεκτέον" νεανιδας δὲ τυμπανιστριας, τὰς
͵ iH ͵ ἀν 7x ^ ^ A Ἁ
νεχρῶσασοας τὰ μέλη τὰ ἐπι τῆς γῆς, xat τὴν

4, PET LE ^ Li ^M
γεχρωσιν τοῦ Ιησοῦ ἐν tQ σώματι αὐτῶν περι-
- [ ! : ' M ! ! “

φερουσας ψυχας" τουτοὺυς τοὺς ψάλλοντας προῖφ-

ς € 4 ͵ » ^ 4

Sacay ci κατα διδασχαλιαν ἄρχοντες , τῷ xai

, ^ 3 4 ^ , ^ " ΕἸ
αὐτοὺς ἀπὸ πραχτικῆς ἀρετῆς ἦρχθαι: ἀλλὰ χαὶ

3 ' ! » iu p so ^ M A
ἐν μέσῳ νεανιδων εἰσὶν οἱ ἀπόστολοι τῶν διὰ τὸ

, M " lod 4 / Ll
ἀρχὴν £y, ety του τυμπανιζειν 4 τουτέστι VEXDCUV:

X ! ^s ἃ ox ' , ,
τὰ μέλη τὰ ἐπι τῆς γῆς νεανίδὼων εἰρημένων"

3 ^ Li » ,
Ἔντειλαι τῇ δυνάμει σου; ὡς ἂν ἐπιδημήσα-

259
, H m ots , 3 / » ^
ca λυσῃ τὴν τῶν ἀνθρώπων ἀσϑένειαν ἄπο τοῦ

ναοῦ σου παραγενομένη, Ot Ὡς ἐνδυναμοῦται τὸ

S n e lod 1 3 ! '
ἡμῶν ἕνεχα τεχϑῆναι τὸν Eupavevn tavta.

' & T c ' ν᾽ 7 “ ^

γᾶρ x«i &uty ὁ Stog οὐσῃ λόγῳ ὅϑεου γενηθῆ-

^ , is / el ^ ,

yat τὰ πάντα" xat ἐνετείλατο ἵνα χτισθῶσι δια-

, i] ^ ͵ὔ ^

gepa λυθείσης δὲ τῆς ἀσθενείας οἱ βασιλεῖς ct-
δῶ » V A M Ἵ a '

ccuct δῶρα ἐπὶ τὴν mveupaturn) “Ἱερουσαλήμ. ,
» ' ν t i] L2 » à ,

ἤτοι τὴν ἐχχλησίαν" καὶ βασιλέις. Ἢ cuc διες ει-

d» , , ^ ! » «M $^ ^

λεν δ᾽ ἐπουράνιος ἐν τῇ χληρονομίᾳ αὐτοῦ" οἱ τοὺς

, » ^ , 3 , € « (

ἐξ αὐτῶν προσαάγουσιν ὠφεληθέντας" ὡς o Πε-

M b e» ' ». M ,

tpog τὸν ἀδελφον αὐτου τὸν '"AvOpéav, xci Φι-

V M | qu^ , 1 € ^

λιππος τὸν Ναθαναὴλ. xat πᾶντες τοὺς ἑαυτῶν
, ΕΣ € ' Ἁ A] ιν

μαϑητας" ἤγουν οἱ. πιστοι", χατὰ τὸ, x«t ὁφε-

' Ἁ , 1 V “Ὁ ^

Àov γε xat ἐβασιλεύσατε. ἵνα xat ἡμεὶς ὑμῖν

f, Lad iU] b ! '

cuufacieugmpty* ὧν τὰ δῶρα, νοήματα" wot

' L1 ,
Àoyct, xat ἔργα ἐπαινετά.

͵ M
. Ὁ δὲ Σύμμαχος ἔφη" διὰ τὸν ναόν ccv τὸν

$5... "- € , € » €. κα ,

ἐπάνω τῆς ᾿ἱερουσαλημ᾽ ὡς ἄλλην ὑπάρχειν ap-
᾿ ᾿ Moy ^ E. xn D ΄

χὴν, τὸς σοι οἴσουσι δῶρα" διὰ τὸν vacy δὲ φη-

4 € »"ν , ! i st € Ι
σιν, ἐξ ἡμῶν ἄνειληφας , καὶ ἐχάθισας ὑπεράνω

͵ ᾽ ^ i] E] , i] , €
πάσης ἀρχῆς x«t ἐξουσιας wat δυνάμεως" le-
Y D 1 » 7 " dq. Y
ρουσαλὴμ yap τὴν ἄνω πόλιν xad, ἥτις κατὰ
^ , r E 5 4 i]
Παῦλον ἐλευθέρα ἐστιν" αἰτοῦσιν οὖν δια τὴν

7 |» πρὸς τὸν ναὸν, τὴν δεδομένην
συγγένειαν τὴν ὥρος τον νᾶον, τὴν Οεοομενὴ

βεβαιωθῆναι χάριν" χαὶ διὰ τὴν ἀπαρχὴν τῆς.

͵ ^ , ^ ^
, δοθείσης δωρεᾶς ἀπολαῦσαι τε φύραμα.

' M] , , , 1 A '
ΝΝοήσεις wai θηρία χαλάμου τοὺς τὴν ψευδω-
! | ^ NEU , »* i]
νυμον πρεσβεύοντας γνῶσιν" περὶ ὧν λέγοις ἂν τὴν
' Y ἀ τὰ ^ Ec !
προφητειαν τῆν, οὐαὶ τοῖς γράφουσι πονηρίαν.
, » 1 i] e^ L ^
Δηλωθείη δ᾽ ἂν διὰ μὲν τῆς Atyuntcu, ἡ πᾶ-
“2ὐ᾿Φ 5^ € Hi , M ἃ ^
σα γῆ Ὡς ἐξῆρχεν ὁ νοητὸς Φαραω" διὰ 06 τῆς
Li i] i] ^ L ^
Αἰθιοπίας, τὸ σκοτεινὸν τῶν ἐν ἁμαρτιαις ψυχῶν"
, ͵ 5 5 1 » , V
xat ετέρωϑι yap φησι" xat ἰδοῦ ἀλλοφυλοι xat
, Y ΜΆ ' e ,
Τύρος χαὶ λαὸς τῶν Αἰθιόπων, οὗτοι ἐγενηθησαν
4
» ^ ^ ^- e^ , Y
ἐχέῖ. δῆλον ὡς ἐν τῇ πνευματιχῇ Σιων" xo Xc-
i] L , ' LE Y e
φονίας δὲ λέγει" τότε μετατρέψει ἐπὶ λαοὺς γλῶσ-
^ ^ 1 3 o» !
σαν, τοῦ ἐπιχαλεέισθαι παντας τὸ ὄνομα χυρισὺ,
^ ! h Φ'΄ M el 3 LU
τοῦ διυλευειν αὐτῷ ὑπὸ ζυγον ἕνα. Ex περάτων
^ LJ ,
ποταμῶν Αἰθιοπίας εἴσουσι ϑυσίας μει ὅτι γε
A / ' à oy “ '
μὴν Αἰθιοπία πάντα τὰ ἔϑνη δηλοὶ , παριστη-
€ ὃ Α , λέ 7 2 1) : 9078
σιν ἢ δια μετανοιας λέγουσα νυμφη" μέλαινα εἰμι
A ! , M A A M i]
xat xai μέλαινα μὲν «χαὶ δυσειδὴς δια τὴν

3 * ' A ^ 7 A ,
εἰδωλολατρείαν xat τὴν χακίαν τὴν πραχτιχὴν"

30
. f.

982.

v. 96.
B. f. 294. b.

v. 1.
B. f. 284. b.

v. 2.
B. f. 285.

254
, D 3 ΄ ^
χαλή δὲ διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν ἀναχώρησιν" ὑπῆρξε
V » ^ -- t ' ᾽ὔ Ld
ὃὲ αὐτῷ φωτεινῇ γενέσθαι τροφϑασασῃ χειρα
Led 1 M ^ a M e
Θεῷ" ὡς τοὺς ὁρῶντας αὐτὴν, σὺν τῷ εὐεργε-
L ' ' LÀ € ,
τήσαντι λεγειν᾽ ttg αὕτη ἡ ἀναβαίνουσα λελευ-
,
κανϑισμενη; |
» i ^ , Ml 7 ,
Εὐχαρίστους γινομένους ἔργῳ xat λόγῳ, δοξά-
^ Ἁ ' i]
ζειν δέϊ τὸν θεὸν ὕμνοις χαὶ θεολογίαις, ἵνα τὴν
' ' ^ ^ D € m
μεγαλοπρέπειαν αὐτοῦ δυνηθῆτε. χωρῆσαι ὁρῶντες
t ^ t1 € * dM
θεὸν, τῷ καρδίαν ἔχειν καθαράν" τοῦτο γὰρ lo-

paf: ἡ γὰρ ὑπερφυὴς ϑεοῦ γνῶσις ἐν μεγάλοις

M [ » i [4 , i € ,
το ρεῦσον £y oua συνέεστι μονῳ τῷ oc oy

ἔχοντι καὶ εἰρήνην..
PSALMUS LXVIII.

€
0 3 € M , ; ' , '
ϑῶς ἐξ ἕνος Oc προσώπου λεγομένων μέχρι τε-
^ n ^ ᾿ ' EP ,
Acus εἱρμῷ χρὴ λαβεϊν τὴν διάνοιαν τοῦ ἐξ ἅμαρ-
^ Ἁ » t! € m , , , 1
tOÀGV xxt ἀπιστῶν ἡμᾶς αἀλλοιωσαντος" ἀλλὰ

i € ' , N ^ * ,
XXL οἱ πιστευσαντες ἐκ πὲριτομιῆςγ) ἡλλοιωῦησαν

v M ^ M RR ^ , , ,
χατὰ τὸ πνεῦμα ζωντες τοῦ νομου΄. ἡλλοίωνται

ΓΝ iow Y V M 3 i $15. $59». À
δὲ x«t ὅσοι πρὸς tO Xéipov ἐτρατσησαν᾽ ἀλλὰ
i] M 1 5» DJ 3! i 1 M
xat διὰ τὴν ἐκ νεχρῶν &ÀÀcwoctw* χατὰ τὸς χαὶ
1 ^ , , , LJ MI
ἡμέϊς ἀλλαγησόμεϑα., δηλουμένου τούτου διὰ τοῦ
i, I , e ^ ἄν '
παήῆους οὗ μεμνηται ᾧ τοῦ Θανάτου ἀχαλουθή-
, ! A M ' » !
σαντος ἐπηχολουῆησε xc τὸ παντας ἐγειρεσθαι.
, € M ^ U «Ὁ e ^
"Oc ἐξ ἡμῶν δὲ. τὰ πλεῖστα τοῦ ψαλμοῦ gn-
A il , ^ M 3 X
σὶν ὁ σωτὴρ φέρων ἡμῶν τὰς ἀσθενείας, καὶ
b M" 5 / ὦ Ὁ Y A € ' /
ὑπὲρ. ἡμῶν ὀδυνώμενος" οὐδὲ γὰρ ἀμαρτιας ἐποί-
ΜΕ "2 ^ r7 ) α !
"9&9 ὑπὲρ ὧν ἐξομολογέϊται., ὥσπερ οἱ βασιλέως
« i] ' , L5 Y
ὑπερ ἡμαρτηκότων δεόμενοι" συνηγοροῦντες yap
, ! 35 € U , U M ,
ἐχεινοις, ) εἰς ἑαυτοὺς ἀναλαμβάνουσι τὰ Aeyc-
i] € el A 1 E ᾿
μενα" xat ct ἅγιοι δὲ περὶ ἑτέρων λέγοντες φα-
i] € ' ' ' !
ct) Ἡμάρτωμεν, ἠνομήσαμεν, ἠδικήσαμεν" ποθῷ
τ € N € -— ' λ
μᾶλλον o σωτὴρ υπερβαλλουσῃ χηδεμονιᾳ τρὸς
V 7 λ j ! ^ D
τὸν παράκλητον ὑπερ ὅλευ γέγονε τοῦ χόσμου τῶν
, M A /, e
αἰτουμένων ὡς θεὸς χορηγὸς ὑπάρχων" αἴρει γοῦν
i] , ^ ' » m
τὴν ἅμαρτιαν τοῦ χόσμου, χαὶ ἄφεσιν ἁμαρτιῶν
φ ἢ ^ U RE Lu ᾽
ὀρέγει τοῖς προσερχομένοις" ἐπεὶ cuv οὐ δι’ ἑαυ-
M. o. 3. ΜΝ €, e 5 /
τὸν ἀλλ ὑπὲρ ἡμῶν ἦλθεν εἰς θάνατον. χαται-
! NU VAS ἣν ͵
γις μὲ φησιν εἰς va βάθη τῆς θαλάσσης χατε-
1 M M ^
πόντισεν , τὸν πειρασμὸν καταιγίδα χαλῶν" ὡς
» ^ M , 7 A
ἐν TQ , χαταιγις δι ἐρήμον διέλθοι" χαὶ τὸς
! λ e A ;
προσεδεχομὴν τὸν σωζοντα ἀπὸ ὀλιγοψυχίας xat
00 , ^ y € 3 ' ,
ἀπὸ γαταιγιδος" πῶς οὖν ὡς αὐθαιρέτως ἀναδε-

DIDYMI

' ᾿ , LN ᾿
ξαμενος τὸν θάνατον etmey , οὐδεὶς αἴρει τὴν ψυ-
t4 gor x Tao Ph ΣΎΝ Eu 9. »5
ψὴν μου ἀπ ἐμοὺ, ἀλλ᾽ ἐγὼ τιθημι αὐτὴν ἀπ
᾽ m , 1 ᾿ ΄ SM
ἐμαυτοῦ : ἐπειδὴ μὴ νόσῳ μηδὲ τινι τοιούτῳ.

^ j M , * wv A ^ i
᾿ σταυρῷ δὲ τὸν ϑάνατον ὑπέμεινεν. χαὶ τοῦτον.

ς , ς 7 4 ' p »od
ἐχουσιως ὑπέστη, καὶ xatatytda τοῦτον ἐχάλεσεν.
' ἀν αν UL ναὶ ͵ nit
Παραστατιχκον ὃδὲ τῆς τῶν Ιουδαίων χωφώσεως,
ἣν $ ^ : ^ [] 3 » V
τὸ ἐν κραυγῇ κοπιᾷν αὐτόν" ἐμφαίνοι δ᾽ ἂν χαὶ
P! V e à , A] V 7 ἌΡ,
τὸ μὴ δειν ἀπαγορεύειν νυχτὸς xat ἡμέρας εὐχό-
' ^ ᾿ LY DSMUMS &* ^s 3|
μένον" συμφώνως τῷ, μετὰ χραυγῆς ἰσχυρᾶς" vat
€ - ᾿ 4 , ͵ , ἥν να
ὃ πᾶσαν δὲ τὴν προσδοκίαν τείνας εἰς ϑεὸν εἴ-
ΠῚ ^ / , à , ^
ποι ἂν t0, ἐξελιπον. οἱ ὀφθᾶλμοι μου, δῆλον ὡς
ς e " ' rola A ^
ct. τῆς χαρδίας" μάτην δὲ διώκεται χαὶ μισέϊται
" .

^ em , 7 € .
ὁ τῶν ταῦτα ποιούντων συνεργετιχὸς" ὡς ὁ σω-

y E" 5 , ͵ , , ' 31
τὴρ πᾶν εἰδος ἀσϑενείας ἐν ᾿Ιουδαίοις ἰώμενος,

V i] , ' δὲ ὰ t € Π
xxi νεχροὺς ἐγείρων, δι & περιβλεπτος ἡ του-
"E; ; ^ iG M /
τῶν ἐγίνετο πόλις. "To ye μὴν ὑπερβολικῷ τρόπῳ
^ , ' A ^ M b.
χρῆται συνήθως xat ἡ γραφὴ ὡς νῦν ὑπὲρ τὰς
͵ m e : em Y A "ow ox
τρίχας εἰποῦσα τῆς xeQaÀme μου" εἰ O& at ἀπέ-
A : M 5 ^ I
δώχεν ἃ μὴ ἥρπασεν; ἀλλ᾽ οὖν ἡμᾶς ἐλυτρώσα-
: ἐξ "T 1 9 € n" 7 el
to, ἐξαλείφων. τὸ χαϑ ἡμῶν χειρόγραφον, ὅπερ
* , '
ἀποτιννύειν ἠναγκαζομεῖϑα.
i « ^ 5 4 at
Οὕτως zat ὁ Παῦλος. ἀνεγχλήτως τοῦ Χρι-
^ n ' A 9 ' A !
στοῦ τὸ παθος, xat ἀσθένειαν τὸν σταυρὸν" ἕτι
i] ^ td ' ^ Li
τὸ μωρὸν τοῦ Secu, σοφωτερον τῶν ἀνθρώσων
M] LY $4 ἃ oM δὸς τὰς οὖν , [
ἐστιν" xal τὸ ἄσϑενες τοῦ Θεοῦ, ἰσχυρώτερον
^ , ' ᾽ M A 2 / io
τῶν ἀνθρωπων" εἰ Ó&€ xxt ἔγνω χύριος Τεὺς
ἣν ^ ' $ /, l A Ψ ΝΣ
ὄντας αὐτοῦ , ἐπειπερ ἐξαίρετοι τινὲς εἰσὶν οἱ
^ ^ ' ) ? 1 . Li
τῆς ϑεοῦ γνωσέως ἠξιωμένοι" x«t ἡ ἀφροσυνὴ
^ LJ ' ^ , ͵ »
αὐτοῦ λεγομένη. ἀξια. τῆς γνώσεως τυγχάνουσα
e ^ , A A A 5 !
τοῦ Θεοῦ. peyay τινὰ χαὶ βαϑυν εἰχε λογον"
᾿ L ^ A , 4 » «4 h
τὴν διχοῦσαν γὰρ ἀφροσύνην, we ἣν ἐχένωσεν
€ i] M ,! Y X. 7
ἑαυτὸν , μορφὴν δουλου λαβων , xat μέχρι Su-
͵ A , , ͵ « ἤν m ^
νάτου παρελθὼν, οὐκ ἠγνόησεν ὁ Seóg αὐτοῦ

€

γὰρ χρίσει γεγένηται" ó λόγος γὰρ ὁ

τοῦ σταὺυ-
ροῦ κατὰ τὸν ἀπόστολον τόϊς μὲν ἀπολλυμένεις
μωρία ἐστὶν, τόϊς δὲ σωζομένοις ἡμῖν δύναμις
ϑεοῦ ἐστιν" εὐδόχησε γὸρ ὁ ϑεὸς διὰ τῆς μω-
ρίας τοῦ χηρύγματος σῶσαι τοὺς πιςεύεντας" εἰ
γὰρ xai ἕλλησιν ᾿ἐδόχει μωρία, χατὰ λόγους
γοῦν ἐτελέϊτο βαϑέϊς. Ὁ δὲ Xuupayec τὴν ἄπει-
ρίαν μου. ἐξέδωχεν: τῆς γὰρ ἐν ἀνθρώποις χα-
χίας ἄπειρις ὧν, τὴν χαλὴν ταύτην ἀπειρίαν
ἀνατίϑησι τῇ γνώσει τῇ τοῦ πατρός" εἰ δὲ vai

Ὡς

* COMME ΠΡ δὲ ER

v5. ἋΣ
B. f. 286. —

B. f. 296.

B. f.

9. Ik.
288.

IN PSALMUM LXVIII.

5 ἃ ' » »
Yicxy πλεμμέλειαι δ ἃς £atavpoS ny , οὐκ ἂν σε

^ ΕἸ ᾿ V e '
τὸν ταῦτα εἰδότα διέλαθον" ἀλλ᾽ οὐκ ἦσαν" δω-

^ » ^ *4l ΤΑ 6
ῥεᾶς ἄρα με μισοῦντες ἐδιωχον. xat ψεύδομαρ-
- 3- a 5 yf »
τυρίας συστάντες x«t ἐμοῦ ἐξέπραττον ἃ οὐκ
eH 3 y δὲ c M , - Ὁ
— xat ἄλλως 0€ ὡς κατὰ yv τοῦ πα-
τρὸς τὰς ἡμετέρας apes ἁμαρτίας ταῦτά
bacis χατὰ τὸ, οὗτος τὰς de — φέρει,
χαὶ περὶ ἡμῶν sep mi) xai τὰ ἐπὶ τούτοις"
γέγραπται δὲ vat ὅτι κατάρα γέγονεν ὑπὲρ ἡμῶν.
Οὐδείς γε

» v € 25 1 » Li $ 17$
vn) «mo Θεοῦ ἀφροσυνὴν Ἢ πλημμέλειαν, EGL

μὴν ἁμαρτωλὸς ἔχει γινωσχομέ-

' , ^ ' /, ^
πρόσϑεν αὐτοῦ μενουσας οὐ διαμένων τῶν Ga
' 4 ^ ^ » ^ ,
ρανόμων ἀπέναντι τῶν ὀφϑαλμῶν αὐτοῦ" οὐ μα-
A δὰ ἃ ido ow , i'n $», 4 9
χρᾶν δὲ ἀφροσυνὴ τῆς ἀγνόιας, καὶ Ὧν λέγει
M s L4 € H » à
πρὸς τινας , οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς" xat καθ᾿ ἣν
, 397 ' i] H8. oz » 1 ΄ 4
cux εἰδέναι λέγει τὴν Ὥμέραν T, τὴν ὥραν τῆς

. , ^ " ' t M 1
χρίσεως" εὐσεβῶς οὖν τούτων νοουμένων. χαὶ τὴν

ἀφροσύνην οὕτω νοήσωμεν" χαὶ γὰρ διδασχαλος

' » L , . Y , LI
τελείαν ἔχων ἐπιςήμην διὰ συγχαταβάσεων tig

, ' ^ /, aq 5
εἰσαγομένοις ταῦτα φαΐνεται γινώσνων,, ὧν εἰσιν
^» ^ 1 ^ 1 ! '
ἐχεῖνοι yopntenet, τρόττον .τινα συνομοιούμενος
αὐτόις τὴν τοιαύτην upisgapaso ἀπεδέξατο
πῶς ἄγνοιαν, πῶς καὶ ἀφροσύνην, ὑπάρχουσαν"
3 A 4 XN, ^ , » , 7
ἐπεὶ τοινυν xat Inccog πλούσιος ὧν ἐν σοφίᾳ, ,
3 , 35€. € A ' ^ »
ἐπτωχευσεν Ot ἡμᾶς" ὡς μὴ σοφια δοχεῖν ἔσχεν
» ΄ » 7 » - e H U «
ἀφροσινὴν Ot Wig ἐπλουτιίσϑημεν ἐν παντὶ Àoyo
ει θὰ " : , ^ yh CN
xai πάσῃ γνώσει" καταλλήλως d xat τὰς πλημ-
΄ ^ ' M" n
μελειας vctily* εἰ δὲ τις προσχόστει, σχοσείτω
HU Li Ll , 3 ' M "om
τὰ χείρω δοχοῦντα τούτων εἰρημένα περὶ StcU,
͵ ὅπ Y^ A A M A
intu», μεταμέλειαν. Suuov , ὀργὴν. vot τὰ
^ ^ E M co E | ^
τοιαῦτα 1).— Tata» 0€ τὴν ῥῆσιν xot ὃ τοῦ
^ κν , LÀ ^ 5- z
Χριστοῦ ἔχων ἐν αὐτῷ Παῦλος ἐξέϑετο λέγων"
€ e , , , , | pa; 2dtyy
ἕχαστος ἡμῶν τῷ πλησίον ἀρεσχέτω εἰς τὸ ἀγα-
0c 1 Y UJ € X A , € ^ y 0
ὃν" xat yap ὁ Χριστὸς οὐχ ἑαυτῷ ἤρεσεν, χαθ-
; ΄ὔ , iode τὶ /
ἄτερ γεγραῦται" οἵ ὀνειδισμοῖ τῶν ὀνειδιζόντων
5 ^ ἴ , !
ἐπέπεσαν ἐπ᾽ ἐμέ.
» » i] Li «v , r * ,
Εἴποι δ᾽ ἀν τις μὴν φάγου zat. οἰνοπότου δό-
φορῶν V fA ' ν ὰ "
ξαν ἠνέγχατο παρὰ τοῖς χαχοήθεσιν; πρὸς ὃ pn-
΄ c j » V -" » " $93 »
τέον ὡς οὐχ ἄει τοῦτο ἔπραττεν CUTE αὐτὸς OU-

ur, M 3.432 c ἢ ' € ' ,
τε εἰ μαϑηταῖ, αλλ ἡνιχα ρος ἕστιασιν ἐχα-

255
^ "“" ^ Lj 4 d , ^
λοῦντο τοῦ ὠφελῆσαι χάριν xai ποιῆσαι σημεῖα"

A ^ € ἮΝ , "
xxi δηλοῦσιν οἱ εὐαγγελισταὶ τὰ ἐν τοῖς τοιού-
,ὔ 1 ! M
τοῖς γενομενα θαυματα" σπανίως δὲ χαλούμενος

πὰ M Uu , ' € ^M! [i
€mt&t πρὸς τὰ συμπόσια" τοινυν ὁρῶντες οἱ δια--

βάλλεντες τούτοις ἐχρῶντο τέϊς λόγοις, τὸν λοι-
πὸν τῆς αὐτοῦ διαίτης ἀγνοοῦντες χαιρόν" πλὴν
ἀρκείτω πρὸς ἀπόδειξιν ἡ ἐν τεσσαράχοντα αὖ-
τοῦ ἡμέραις συνεχὴς χαὶ ἀδιάχοπος γενομένη νη-
στεία 2). Καὶ ἐπειδὴ τῆς ἐξ ἀλόγων παϑῶν

᾿ , .» 4, Ἶ ! *
ἐπάρσεως χωλυτιχὴ ἐστιν d) νηστεια, συνέχαμψας

^ * x 6 , ͵ ^M
φησίν ἐν νηστείᾳ τὴν Ψυχήν μου" σύνηϑες δὲ
^ Π , / ^ , Lad » à ΠῚ
τοῖς φαύλοις ὀνειδιζειν τοῖς ἀγαθοις δι᾿ ἃς ἔχου-
, , í. t L j
σι χαλοχαγαθιας" βδέλυγμα γὰρ ἁμαρτωλῷ θεο-
, € M /, "v M Y x
σεβεια" ὁ 06 σάχχος αἰνίττεται τὴν σχληρᾶν wat
LU] ' ^4 3! λ εν» ὃ»
χαγωτιχὴν διαιταν Ἣν ἐχε περι ἡμῶν ἔῴομολο-
γούμενος" τινὲς δὲ διὰ τούτου δηλαῦσϑαι φασὶν
ὃ ἀνείληφε σῶμα.
M Y * !
Ὑπαάχουσόν, φησιν εἰς χαιρὸν διὰ τὸ πολὺ
» A 2 εἴ /, / ^
σου ἔλεος τὴν ἀληϑειρς σωτηριαν παρέχων Tolg
qq , e ^ ^ ͵ a * fs
ὑπὲρ ὧν ἀξιῶ" τοῦτο δὲ ποιήσεις ὕπερ. αὐτῶν
, /, /, ^ ^ » 7 ς 1
ἀποϑανοντα σώσας διὰ τῆς ἀναστάσεως" ὑπὲρ
» Ὁ A , ͵ * LJ i] "n
αὐτῶν γὰρ ἀναδέχομαι ζωὴν τε xat σωτηριαν"
€ n ^ V , , , ' ^
Ἢ δὲ xara St0V σωτηρια ἐν ἀληϑειᾳ τυσιχῆς
Lad ^ 1 ^ '
οὔσης τῆς ὑφ᾽ ἰατρῶν xat στρατηγῶν σωτηρίας"
, 3o» Li » er EJ , i 3957
εἰ xat ἄλλοτε τεινυν ἔφης ὅτι ἐν ἐμοὶ εὐδόκησας,
δ.» ^ ^» ^ , - V , 7
ἐν τῷ χαιρῷ τοῦ πάθους δείξον τὴν εὐδοχιαν σου,
; » δ , i 3 i ij
ὑπὲρ αὐτῶν pe ἀναστήσας" σὺν ἔμοι 2o. ζωο-
, ' 4, ^
ποιηϑήσονται ct δὲ ἁμαρτίας νεχροι" ταῦτα μυ--
^ € φι Lu) 59 « LT '
σταγωγῶν ὁ ἀποστολος εἰτσεν" « o ϑὲὸς τλου-
καθ Ὁ 4 A A Ui We λυ ον
» σιος ὧν ἐν ἐλέει, διά τὴν πολλὴν αὐτου ἀγά-
ὰ » , € m7 A » LU
» πὴν Ὧν ἌΡΡΗΝ ἡμᾶς , νεχροὺυς ὄντας Qiu
» παραπτώματα χαὶ ἁμαρτίας τῷ Χριςῷ « συνε-
» ζωςποίησεν. »

I LT 1 , e ) - € Δ
᾿Αλλὰ xai τὸ μὴ ἐμπαγῆναι σηλῷ ὑπὲρ
€ ^ »! ed A 1 ^ » ^
ἡμῶν εὐχεται. ἵνα μὴ δια παϑῶν ἐμπαγῶμεν
E , ' pv 1 4 c '
τῷ couatv τῆλὸν δὲ ἴσως xat τᾶς ἁμαρτιας
. f »ν i € ^ LI LÀ t
ἀνέλαβεν ἐπὶ τὸ εαυτοῦ cux , ὅττως ταῦτας

ΓΆ * ^ A e ^» ^
ἀνξλῃ" ῥυσθῆναι O6 xal τῶν τειρασμῶν ὑπὲρ

ς “Ἅ, "Ὁ n? A » -. A] e ^ € !
ἡμῶν ἀξιξι" σὺν αὐτῷ yap νιχῶμεν τῶν ὑδά-.

U^ ' 3 ' ! . '
toy τὰ βαϑη" ἐν o γὰρ τπεέσονϑεν αὐτὸς, πει-

1) Macte pulchram et curiosam explanationem dicti evangelii Matth. XXIV. 36! quam quidem expilare naviter vide-
tur S. Cyrillus apud nos in bibl. nov. T. II. p. gr. 482. Sed et alibi interdum agnovimus Didymom ἃ suo populari Cy-

rillo in sacris exegesibus expressum. .

2) Habet haec ad litteram Cyrillus comm. ad hunc eundem Ps. apud nos T. ir. p. gr. 391,

v. I6.

v. 20,
B. f. 289.

v. 9I.
B. f. 289. b.

256

i] , A Ll ' LI 5 ,
ραθεὶς,, δυναται cote πειραζομενοις βοηϑῆσαι" εἰς
Ἁ 1 m ' δ '
δὲ τὰ βάϑη ταῦτα πίπτουσιν cl μὴ γενναίως
V . U € , 1 ^ ; 7
τοὺς πειρασμοὺς ὑπομένοντες, ϑεοῦ μόνου ῥυομέ-

1 à ' ' MCA / » f '
νου" πρὸς ὃν wot φησιν, €x βαϑέων ἐχεχραξα
͵ 1 Dj ᾿ , A UU UE ὧν ,
σοι xupte" xat τὰ ἐπὶ τούτοις δὲ ὑπὲρ ἡμῶν αἱ-
^ »* A » v re ^ »
τεῖ" οὐδὲν yap αὐτὸν φοβέι τῶν ἄλλους βλαπ-
Ι » , ur t ' ' ἢ Y
τόντων᾽ x&y ἐχθλιβηται votvuv πρὸ θανατοὺ xat
, PASSO E Me A P^ , $» ὅλ
ἀδημονῇ , ἡμῶν μὲν ἕνεκα προηγουμένως" μᾶλι-
X Y x E L ,
στα δὲ ἵνα καὶ ἄνθρωπος δειχθῇ γενόμενος ἀλη-
^ , f e i] /
Sàüg, ἀναδεχεται ταῦτα τὰ mA.
4 ^ ^ MI LE UN E. 1 x « ἃ
Τὴν τοῦ Θεοῦ δὲ χρηστότητα ἐπὶ τοὺς ὑπερ
c $9 Ὁ / ^ /, i acu me
ὧν ἀξιοὶ γενεσϑαι παρακαλεῖ" λύσει yop αὐτῶν
Y € ' M N j ^ Ys “ €
τὰς ἁμαρτιας" Oto xai πλῆθος οἰχτειρμῶν ὡς
' » ^ , 1 "4 ^ ^ 1
ὑπὲρ πάντων αἰτεῖ" οὐ γὰρ ἐπὶ τὸ χρῖναι τὸν
' 3 M ^ » ! U ' M
χόσμον ἀλλὰ σῶσαι ἐπέμφθη" τὸ δὲ χρηστὸν
“ΖΡ 1 ' i , i] un T
τῷ ἐλέῳ προσέεθηχεν πρὸς ἀντιδιαςολὴν τοῦ χο-
^ ^ e / ^ c ' ya
λαστιχου" τῷ γοὺυν χολάζοντι φησιν ὃ -tóg* CU
' €^ ὦ , ., 9 » “ὦ , , U
φείσεται ὁ ὀφθαλμὸς μου ἐπ αὐτῷ, οὐδ cu μὴ
34^ ἢ "y cy " Y Voi zr. ,
ἐλεήσεις αὐτον᾿ παῖδα ὃε διὰ τὴν ἐνανθρωπησιν
» , ι A M M ' . e
ἐχἄλεσεν ἑαυτόν" εἰ wai τὸν υἱὸν ἡ λέξις δηλόδι"
€ Sg LU € “ὦ A c ' Ae «Mi
Op.otoSetg yap ἡμῖν χωρὶς ἀμαρτιας,,) xat pop-
1 ! ^ M i A M A C m A
qn» δουλου λαβὼν, wot τὰ φυσιχὰ ἡμῶν xcu
3 ' , ' ΄ ^ 7
ἀδιαβλητα οἰκειωσάμενος aS, ταῦτα φησιν"
3 ^ M 9 07*. 9o. ^ νιν e
ἐλυτροῦτο δὲ αὐτοῦ ἡ ψυχὴ μὴ ἐν ἄδου χατεχο-
7 , 1 A ; ᾿ » nm ' " ,
μένη, ἀλλα wat τοὺς ἐχέϊ λυτρουμένη" ὅπερ cux
, 5 A 3. ἢ ^ » ,
ἂν εἴποι τις περὶ ἀλόγου ψυχῆς οὔσης ἀνυτο-
, ' , A V E"
στάτου xaS ἑἕαυτὴν ἀλλα xat λυτροῦσϑαι λογι-
P e ' ' ᾿ ' "ig
χῆς ἔστι ψυχῆς Ouvatov: Atyotg 0€ ψυχὴν «v-
Vom ' e A , A » ^ »
Σοῦ wai πᾶσαν τὴν οἰχειωθ έίσαν αὐτῷ" ὡς Gy-
^ ' Ἢ ' 1
ϑρωπος ϑεοῦ ὃ ἅγιος λέγεται. οὕτω yop wat ἡ
e^ Y E: ^ . 3 , e
χολλησεισα Ψυχὴ wat tv πνεῦμα pec αὐτοὺ γε-
' a A b i] €. X » ^ Δ
γομένη ἢν" καὶ λυτροῦται διδους ὑπὲρ αὐτῆς ἣν
, ' € i] A ^ € Ll 4, e»
ἀνειληφεν" ox xat τὸ σῶμα ὑπὲρ σώματος, ἵν,
3, M 3 L ^ ἃ 3
ὅλως ἄνθρωπος ὑπὲρ ἀνθρώπου δοϑ ἢ" cus δὲ ἕαυ-
^ m e A LJ , ΄ ei
τοῦ ῥυσθῆναι ζητεῖ διὰ τῆς ἀναστάσεως, ὅπως

mr» i] ] m &- ge iy , 5)
οἱ ἐχϑῦροι χαταλυῆῶσι, χαὶ 0 τὸ χρᾶτος ἔχων

^ Ἢ , ὰ » ^
τοὺ Θανάτου διαβολος" cug οὐχ ἀγνοέϊς φησιν

-. ' / , jS ἢ , i]
ἐνώπιον σοὺ τυγχάνοντας" εἰ μὴ 0€ ϑλιψεις τὸ

^ Y € 4 e , , '
᾿ χαταπονέϊσθαι τοὺς ὑπὲρ ὧν ἀπεςάλην" διδάσχει

N ΄ 1 ' ^ ^ ^ ^
δὲ διὰ τούτων τὴν ὑπὲρ ἡμῶν φειδῶ τοῦ θεοῦ, δι᾿
ὰ 3 , ' ^ 8 €^ b M ^
ἣν οὐκ ἐφεισατο τοῦ ἰδιου υἱοῦ" διὰ δὲ τοῦ Ovti-
^ ERIS; , κα} M '
δισμοῦ καὶ τῆς ταλαιπωριας ἐδήλωσε τὸν coupov.

“Πρὸς 3€ ἀλληγορίαν, τοῦ Ἰησοῦ προσδοχῶν--

DIDYMI

*, XA. ὧ ᾿ , e € €

τες ὀνειδισμὸν wat ταλαιπωρίαν , ἵνα ὑπὲρ τοῦ
, i PY 3 A € 7 , ^

χόσμου παϑῶν, ἄρῃ τὴν ἁμαρτίαν αὐτοῦ" οὐδεὶς

lod . X , ^ ^ 3A!

τῶν κατὰ σάρχα ᾿Ισραηλιτῶν συναποθανεῖν 19ε-

, » wow ^ ^ / P] 1
Ànctv αὐτῷ" ἵνα. συνλυπηθῇ περιλυπον ἔχων τὴν

. M e L PE Y LJ » v
Ψυχὴν ἕως Θανάτου" οὐδὲ τπυαρεχάλεσεν αὐτὸν,

, t DA ^ ' , ^
συγκαταΐέμενος ταῖς πέρι τοῦ Θανάτου αὐτοῦ

’ὔ T i] M ᾽ [à A 4 cst €
προφητείαις" τὸ δὲ ἐναντίον, χολὴ χαὶ ὄξος ὁ
: D ^ 1 on !, 1
χαρπος αὐτῶν ἐγεγόνει . Μὴ τηρησαντῶν τὴν ἐξ

ἰουδαι--
ἀληϑι-

"
αμσε-

ἀρχῆς φυτείαν ἣν ὁ θεὸς ἐφύτευσεν, τὴν
χὴν πληϑὺν ἄμπελον καρποφόρον πτᾶσαν
γήν" στῥαφέισα δὲ εἰς πικρίαν, ἐγένετο
λος ἀλλοτρία. Etpntat γοῦν περὶ αὐτῶν ἐχϑρῶν
xai ἀνοήτων γεγενημένων" &x γὰρ ἀμπέλου Σο-
δόμων ἡ ἄμπελος αὐτῶν" xai χληματὶς αὐτῶν

» »ς A LL A Lud
£x Γομορβας" σταφυλὴ αὐτῶν σταφυλὴ χολὴς .

3

͵ ͵ » AA. «i c
βοτρυς πιχριας αὐτῆς" Supog δραχοντων ὃ οἶνος
e A ^ ' AM ' ^
αὐτῶν. καὶ ϑυμὸς ἀσπιδων ἀνιατος" ταὐυτὴν τὴν
D" mo t Ἁ D , ' ,
τῆς σταφυλῆς χολὴν, x«t τῆς πιχρίας τὸν βο-
͵ ^ , , f ^.
τρὺν τροσηγαγον αὐτῷ τοῦτον, χαὶ τοι διψῶντι
A » ^ ΄ » } 1 / »!
τὴν αὐτῶν σωτηρίαν" ctvob γὰρ παῤάβασις, ἐξος"
A , ^ / e^ » ^ e I
πλὴν ἐν τῇ χλήσει τῶν ἐθνῶν εὑρίσχεται Guy-
΄ V F ^ A ^
λυπεύμενος καὶ παραχαλῶν" φασι γοῦν" εἰ συνα-
t ι D 1 p m o.
mtSuyopey , xou συζησομεν᾽ xot σύμφυτοι τοῦ
$ Nn 3 Ll ' , Ej A ^ ,
«yatcu αὐτοῦ γεγοναμεν. ἀλλα xat τῆς ἀνα-
, , e L :
στάσεως αὐτοῦ ἐσομεϑα-
D D V , TED * ; Y
T« δια τὰς ἁμαρτιας ἡμῶν ἀναλαβων εἰς τὸ
^ ' M M ' »! ὰ
σῶμα τραυματα, δια τὸ ταῦτας ἰασασϑαι" ἃ
Li ἣν ἢ Lr Ω] '
δὴ πεπόνθαμεν ὑπὸ λῃστῶν tv tQ χαταβᾶαινειν
9p: 1€ M $2 7s N / ΝΥ d.
ἀπὸ Ἱερουσαλήμ εἰς Ἴεριχω, χέχληχεν ἰδια τραυ-
, LI i ^ »25 e € ^ €
ματα" ἀλγηδονα ὃὲ ταῦτα, ἐφ᾽ ὅσον ἡμέϊς ἀμαρ-
» 1 1 M] ^
τάνομεν. ἔχει" εἰ δὲ xot διωγμὸν xat αὐτοῦ
/ ' ' b e^
προσθήσωμεν,, mpoaÜUnxn) ἀλγηδονων ποιοῦμεν τῷ
' €. ἐλ € L2 € “ , X. ^
μήχετι ὑπὲρ ἁμαρτωλῶν ἁπλῶς. ἀλλα wat διω-
, $79 , e 7 "
χόντων αὐτὸν GÀy&iv. :
L] M € » i] ' ^ » ^
Oct yap οἱ ἀρετὴν xat γνῶσιν ἔχεντες Θεοῦ,
"m ^ 3 et c ' 8. '
ζωσιν, δηλόϊ t0, αὕτη ἡ ζωὴ σου, xat ἡ μαχρο-

LE -“ fe bk “Ψ ^ Li
τῆς τῶν ἡμερῶν σου, ἀγαπᾷν ct χύριον τὸν θεὸν

σου ἐξ ὅλης χαρδίας γαὶ ἐξ ὅλης ψυχῆς σου"

χαὶ τὸ. Ó πιστεύων εἰς ἐμὲ, ἔχει ζωὴν αἰώ--:
νιον" βίβλος δὲ ἐν E ct οὕτω ζῶντες “ἐγγράφον--
tat, ἡ ϑεοῦ γνῶσις ᾿ἐστὶν γινώσχοντος τοὺς ὃν-
τας αὐτοῦ", ᾧ ἕπεται τοὺς ἀναξίους ἐξαλειφε-

^ 3 “ὦ 24d
cSat τῆς αὐτοῦ μνήμης.

IN PSALMUM LXIX. et rxx.

,
LU , * LI
Οὗτος yp ἐστιν ὁ λύων τοὺς πεπεδημένους,
V3» ἢ » Y LE TP » 7
xat ἐξάγων £x δεσμὼν δεδεμένους. xat ἐξ εἴχου

φυλακῆς.----ΟἵἨὨ τε πάλαι λεγόμενοι προφῆται xat.

- E Ἁ € ui ^ € '
ϑεοφιλεῖς ἄνδρες , xat ct μετὰ ταῦτα ὑπηρέται
^ ͵ὔ
xat διάκονοι τοῦ εὐαγγελίου.

PSALMUS LXIX.

' A A ^ - ,
Pow δὲ παντὸς μετανοοῦντος ἡ ὧν ἐπε-

λάϑετο μνήμη" μνησθήσονται γὰρ xo ἐπιστρα-
φήσονται πρὸς χύριον πάντα τὰ πέρατα τῆς γῆς"
ἀγαϑοῦ yàp μνύμη τέλος ἐπιστροφῆς" πᾶντες γὰρ
xaT εἰχόνα γαὶ ὁμοίωσιν τοῦ Sonus γεγονότες
ἐννοίας ἔχουσιν ἐσπαρμένας περὶ SecU* χᾷν ἐς
ἀμελείας τίς αὐάρτῃς pisce ἀναψιμνήσκεται
τοῦ ἀγαϑοῦ, οὗ κατὰ φύσιν ἔχει τὴν ἔννοιαν.
Ἡχγεῖται δὲ τῆς ἁμαρτίας ἀναισϑησία καλῶν"

N » ,
διὸ σὺν ἡδονὴ xat παῤῥησίᾳ. πολλάχις πράττεται

i , V 1 Ld € Sf; , ^ 3 ΄
τὸ γαχέν" χατὰ τὸς ὧν Ἢ δοξα ἐν τῇ αἰσχυνῃ͵

e t ^ € LI ^ ΕῚ '
αὐτῶν: πρὸς coo Ἢ προφητεια φησιν, αἰσχυνθητε
* A /, €x ὃ A , A
ἀπὸ γαυχήσεως ὑμῶν" φέρει yap Ψογον τε xat
EI Li , “} A , ^
ἀπωλειαν" αἰσχυνθέντες γὰρ τπεσαύσονται TCU

^ ι $i xA M D / L4
X4*0U, χαὶ τὸ ἄγαϑον ἀχολούδως ταοοιησουσιν"

M ^ ' » , ^ I
CUc xai νῦν ἐχῆρους ὄντας tvpfiitituay npo
xetet s μνησϑέντες ἃ διεπράξαντο; ἐξήτησ av. γάρ
μου τὴν quis, ἢ πλημμελέϊν € pains ἢ ἀποχτει-
ναι μὴ συντρέχουραν αὐτέϊς εἰς ἀπόστασιν. xaO
^ 5 i a. ca ^ ^ ^ 1 4 / /
Ὧν ἐχτος εἰσὶ τοῦ θεοῦ" τοῦ O6 χατὰ χακίαν Opc-

, ^ UJ M , ^v , :
μου ἀποστραφῆναι, δια τὸ συμφέρον αὑτοῖς ἐξαι-
^ A ^ ^ Ὁ ,

cé, xat μὴν αἰσχυνϑῆναι ἐφ᾽ οἷς ἐβουληθησαν

A , , M ' 5 ,
χαὶ αὐτὸν γινέσθαι χαγὸν, λέγοντες" EU γε, τοὺτ-

251
A LER , 9» 9» s *- € v ,
« xat μὴ ἐλπίζετε ἐπ Gpyovtas, ἐπὶ υἱοὺς ἀν-
, 4» » , Mos
» ϑ3ρώπων , cte cux ἔστι σωτηρία" xat ἐπιχα-
4 ' 4 , , » "AIT . ᾽
» τάρατος ὃς ἐλπιδα ἔχει ἐπ ἀνϑρωπον" εὐλο-
D boa 4 / AN Wa
» γημένος δὲ ἀνθρωπος ὃς πέποιθεν ἐπὶ τῷ xu-
MATT M oy ' 34 ^. Y TAA 4
» pup, xat £gat χυριος ἐλπὶς ἀντοῦ" » περι ἧς
, , 7 , ' ^
γεγραπται, αναγεγεννημένει εἰς ἐλπιδα ζῶσαν.
4 A ͵ , LT
ἣν 6 ἔχων. φησὶν, cu χαταισχυνϑείη εἰς τὸν
^ ^ L4 M] €* ' Lj
αἰῶνα" ἐν τῇ δικαιοσυνῃ δὲ ῥύεται τίς, μηδὲν

» »Bb- v x , ' € , ^
| ἀδικῶν" ἔν τε σοφίᾳ πάλιν ὃ ταῦτην GcSy ,

5 ^M » * i * ἢ ^ , , € ^.
αἰτόϊτο Ó ἂν xat ἀπὸ τῶν ἀδιχουντῶν ῥυσϑῆ-
' lU ^ M A , A ^v
ναι" πρέπον yap τοῦτο χατὰ τὴν ἐπιγραφὴν τόϊς
, Π , ' p
ἑτερων χάριν αἰχμαλώτοις γεγενημένοις" δικαίως
A E] ^ E" * H 1 Y
γὰρ αἰτοῦσι ῥυσθῆναι" ἀλλὰ χαὶ ἡ πρακχτιχὴ
, i ' e c 3 "oc »"
ἀρετὴ διχαιοσυνὴ ὠνόμασται. ὡς ἄδικα πᾶσα
δι s» 4 Lj / 3 ^v 4 , ^ 3
Ἢ €» πράξει ἀμαρτια" ἄξιθι τοινυν ἐκ τῆς ἀδι-
, » ν , € LI ἃ € , ^
χίας ἐν Tf διχαιοσυνῃ ῥυσθῆναι" ἣν ὃ ἀγατσῶν
“Ὁ A € ^ L4 e LN S , E
μισεὶ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν" ὅτι δὲ ἡ χαθόλου ἀρε-
i 1 ^ A € ,' ,
τὴ δικαιοσύνη, Qnlci tO , ὃ πορευόμενος ἐν δὲ-
΄ » A A ^ 7
χαιοσυνῃ , ἄμωμος" χαὶ t0 , πᾶσαν χαχιαν ἀδι-
, 56 1 i] , ' ΑΜ, δι ὦ
xidy εἰνάι, τὸ ἀδικίαν ἐμίσησα xot ἐβδελυξάμην.
M M - 3 m . ^ λ ͵ € x
xxt τὸ) αἷμα Inecu Χριστοῦ χαϑαρισει ἡμᾶς
πὰ ἃ , , / δὼ» ^ i] ^ ι
ἀπὸ πάσης ἀδιχιας" ἐρέϊ τὴν φωνὴν χαὶ ὁ τὴν
τοῦ νὸ xy ὑπερβῆναι βουλὸ iva cy
μοὺ σκιαν ὑπερβῆναι βουλόμενος, ἵνα σχῇ
δ" ὃ ͵ / , 3 "m ,'
vicu δικαιοσυνὴν , πιστευσας εἰς Ἰησοῦν Xpicov,
M i] ' 55 ΓὮ ^ /,
χαὶ μὴ δικαιοσύνην ἰδιαν τὴν ἐκ TOU νόμου.
^v ΕἸ » € ν᾽ m . i ^
Πῶς δ᾽ ἂν οἱ &vSpwrnot τοσεῦτον xat τῶν περὶ
4 ' a5 E 1 ? ^ ^
σὲ χτισμάτων λειπόμενοι βοὴν ἀφέϊναι τῶν σῶν
» , € , A
ἀλλ΄ ὡς ἀγαϑὺς

7 4 ! ^ A
τρόπῳ Guyzata[aesos xXivc) τὸ cug σου πρὸς

3 ^ 5 / [o3
ἀχοῶν ἐφιχνουμένην δυνάμεϑα s

A
με περὶ σωτηρίας δεόμενον.

Li ! ^ [4 , ^

ἐστι χρατήσομεν σοῦ Qeuycytog ἀφ᾽ ἡμῶν" ὅρα
V

δὲ ὅτι μέχρι
» , ' , ^ A M ,
ἔχουσιν, τὴν βλαβην co ὁρῶντες εἰ μὴ (θεὸς αὐ-

7 ""Ἃ Π € , * E X i] ^ wv.6
Δύναται ἐπὶ πάντων ἁρμοζειν" εἰ μὴ yap θεοῦ Y T aos ν.
^ ^v ^ 7 , , ' X x Li 4 V ι
εὖ βουληθῆναι γαχῶσαι δύναμιν ὄὃυναμις ἐφρούρει xat ἐφυλαττεν τὸ χατὰ γαςρος

“ ͵ , » L4 , »
XULGACU.EVCY , Cur ἂν συνέστη. οὐχ ἂν μετέσχε

" fv ^ ^ » , ES »
τεϊς παραδῳ. ζωῆς.----Σωματιχὼς €U νοητεον τὸ EX γαςρός" cu

v. 5. Πῶσ. ἃὲ, ἀὸ ἀδιέν. € dh Ay ls di pet . h- hs

Ibid. £UTO O€ TO σωτηρβιον ἐστιν ο . ριςος. o αι- 7*p eux τῳ como το eyov ἐνέῤγει 7*y [eno

[^]

^ E ' L e ^ M
τιος αὐτόϊς αἰωνιου σωτηρίας ὧν τοῦτο τὸ σω-

τήριον ἕψεται πᾶσα σάρξ.

PSALMUS ΤΧΧ.

«
O » 2 M $xi ὦ , ^ ^
ἔχων εἰς Sev ἐλαίδα μέχρι τοῦ παντὸς

^ » , , LI ,
disini; οὐν δαταισχωνετάι » ιχαϑασερ ὁ EO τι
᾿ πεποιθὼς ipo ἡνίχα τῆς ἐλπίδος ἐχπέσῃ" ὃ πε-

εἰδὼς γὰρ ἐπὶ πλούτῳ, φησὶν, οὗτος πεσέϊται"

γὰρ γαὶ τὸν Σαμουὴλ πρὶν γνῶναι τὸν θεὸν, καίτοι
ϑεοσεβῶς ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων ἄνηκτο" λέγει δὲ
καὶ Μωῦσῆς ἐν τῇ ἐρήμῳ, wat πάντα τὰ παι-
δία ὅσα uS. ἡμῶν σήμερον, ἃ οὐχ οἰδεν ἀγα-
ϑὲν ἢ χακὸν, εἰσελεύσεται εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγ-
γελίας" πῶς οὖν τηνιχαδε Θεὸν εἰδὼς ὁ λέγων,
ἐπεστηρίζετο προαιρετικῶς ἐπ᾿ αὐτῷ ; λέγει τοί--
YW , ὡς ἀνέθηχά σοι τὴν ἀρχὴν τοῦ νεέϊν τε
33

v. 7.
B. f. 296.

v. 16.
B. f. 298.

258
££. ^ » 2 «e ^ ι 4 »97 ^

, χαὶ ἐνεργέϊν" ἀφ᾽ cu “νοῶ Gt μόνον εἰδως" τοῦτο
3 b D , ' ^ ,

δὲ οὐχ ἂν εἴποι τις ἀπὸ χαχίας μετανοεῖν, ἀλλ᾽
, , ^ ^ ' ', '

ὁ μείνας ἐξ ἀρχῆς ἐν θεῷ,, λέγων χαϑαᾶπερ Ἴωβ’
. , , , Au s

εἰ δὲ χαὶ τὸν ψώμον μευ ἔφαγον μόνος, καὶ ὁρ-

e ! ᾽ LI ἡ , ͵

φανόϊς οὐ μεταδεδωχα, εἰ μὴ ἐκ χοιλίας μητρος

, , A M o».»! « M
μου ὠδήγουν αὐτοὺς χαὶ ἐξέτρεφον., ὡς πατὴρ

δῆλον, ἐξ εὗπερ ἤρξατο λογικῶς ἐνεργέϊν" ὥσπερ

Li , / ͵ '
ci λέγοντες. €t ἐπελαθόμεθα τοῦ ὀνόματος σου"
E ' em € X A 9 A χλλό
εἰ διεπετάσαμεν χέϊρας ἡμῶν πρὸς Seo» ἀλλο--
,»2)5 e -“ ΕΣ 5 € 7]
τριον, ἀφ᾽ cu φρονέϊν ἤρξαντο δηλαδη ἀρμόττει
$ f» /, Lj b
δ᾽ ἂν χαὶ tQ ἐκ θείας διδασκαλίας καὶ ἐξ ὕδα--
M ' £ / e
tog καὶ πνεύματος γεννωμένῳγ χαταλλήλως τῇ
΄ Α A ' ,
γεννήσει ταὐτῇ γαστρὸς vat κοιλίας νοουμένων
, [d uU ^ [I
ἀφ ὧν γεννηθείς νοητῶς προελήλυϑεν.
L i] € ^- 7 A] ,
Βδελυγμα yap ἁμαρτωλῷ θεοσέβεια χαὶ φά-
^ , 4 U '
σχουσιν ot τοιοῦτοι" δησωμεν τὸν διχαιον ὅτι Qu-
^ » M e ^ »!
σχρῆςος ἡμῖν &gtw* διὸ tolg πολλόὶς ἔφη, τουτ-
Lj A ΄ Lad , ^
ἐστι φαύλοις τε xot χυδαῖοις , ἐξ ὧν ἀβλαβῆ
A "e Hi ͵ ur 2 cf Ed
μὴ διατηρέις" διό συμφώνως ὁ ἀπόστολος εἰπεν"
- ' ^ / ^ ͵
ὥσπερ περχαϑάρματα τοῦ χόσμου wat πάντων
LI ' ^ ᾿ A € D
γεγενῆσθαι περίψημα τοιοῦτον xot TO , Ἡμεῖς
1 1 b... A T ὃ ^ ' € ^v L]
μωροὶ διὰ Χριστόν" xot t0, δοχῶ γὰρ ἡμᾶς τοὺς
E] Li , Li , Li € a£ 7 .
ἀποστόλους ἐσχάτους ἀπέδειξεν ὡς ἐπιθανατίους"
^ 4 Li ^ / , ' " É es
γαὶ 10, θέατρον τῷ χόσμῳ ἐγενηϑημεν" τοιοῦτον
v b" - oes * , i] b ^
χαὶ τὸ tolg ἁμαρτωλέϊς εἰρημένον ὑπὸ θεοῦ" wa
»! € v , 1 , ' € ' 4
ἔσται ὑμῖν ᾿Ιεζεχιηλ εἰς τέρας" ὡσαύτως φησὶν
« ' i] εἶ ^ [I '

6 προφήτης δια τὰ συμβολιχῶς μαλιςα γινόμενα
3 , ^ Ὁ 1 NS , ^
παρ αὐτοῦ" σῖον tO , ἐπὶ τοσᾶςδε χαταχαϑῆναι
» δ“ ΕΝ A ^ t ;
τοῦτον. ἡμέρας ἐπὶ πλευροῦ δεξιοῦ, xat τόσας

5 , / A ^ e ^ Li
πᾶλιν ἐπὶ εὐωνύμου" καὶ τῶν τριχῶν τοῦ σωμα--
- , ι ι [2 ^ »"'
τὸς ξυρησιν" εἰ δὲ χαὶ τόϊς πολλξις ἐδόχουν τοι-
^ , V D ᾿ b t e / 5
cUttv,. ἀλλὰ θεῷ wat τῷ θείῳ λαῷ σοφοὶ τε m-
A ' e be i € Y
cay x«t δικαιοὶ" τοολλόῖϊς δὲ wot o σωτὴρ διὰ
A v ν᾽ ΄
τὸν σταυρον ἔδοξε τερας.
, ^ A c ' m s
Ei γὰρ Χριστὸς ὃ λέγων. ἕπεται τῶν , εἰ
, L4 t ΄. » e A
ὠνείδισε ps , ὑπήνεγκα ἄν" τοῦτο γὰρ
$ ὃ ' M “ΟΣ 4 MA.
ἐπὶ τούτων περὶ τοῦ Ἰούδα qnot.
X ᾿ Li e e »!
BznS6» χτωώμενος., οἰδα ὅτι ὄψομαι χατο
, , x , /,
αἰσχνομένους πάντας τοὺς ἐχθροὺς Mov.
E" m e / 3 “ὦ, D
Tow ἐμῶν αἰσχυνομένων ἐχϑρῶν., τῷ xat
, ^ , ΕἸ ! ! ἃ D
ἐμοῦ μάτην ἐσπουδαχεναι., OpcgtiS nut χαὶ νῦν
, Li [2 DJ , 8, . f
ἐπινιχίως αἰνῶν. σε τῇ προλαβούσῃ αἰνέσει, πε-

πε. » 5 À- €i ὦ Ψ 1 ,
pL ἧς ἔφην" ἐν Get. Ἢ. ὕμνησις μου διασαντᾶς"

DIDYMI

, ' ^

ἐνδιέβαλλον δὲ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ οἱ λέγοντες, o
M 2 " » ; t M ^

Θεὸς ἐγχατέλειπεν αὐτόν" μεγιστὴ yop δηλοῦται

E M LET LA le ' ^ M

κατὰ τοῦ ἐγχαταλειπεμένου διαβολη" πρὸς ὃ τος

δι δ A 4 , e /, ἣ ε »
.&ya δὲ διαπαντὸς ἐλπιῶ, φησιν" δεικνὺς ὡς οὐ-

' , ' [] [L] i] ae
δεμιαν ἐγκαταλείψει παρέσχετο χώραν" xot τῶν
, , ^ "t ^ , LI
xat αὐτοῦ φόνων τῶν μηδεμιαν βλαβην προστρι-
, , ' , ,
ψαμένων ἐξαγγέλλει" map ὅλον ὁὲ κατὰ τὸ γραμ-
1 ! , ' , ^ ' '
MX τὸν νομὸν οὐκ ἐξωσμένων ἐπὶ τῆς λέξεως καὶ
es ^ ! ^ LI
τῆς Gv; εἰσελεύσομαι χατὰ τὸ ζωοποιοῦν πνεῦ-
j / ^ m Cu 4
pa, δυναστεύων βασιλιχῶς" τοῦτό μοι δεδωχότος
^s M i] LI e i A ^
ϑεοῦ τὸ μὴ φροντίζειν τῆς xata σχιὰν τοῦ vo-

μου δικαιοσύνης" περὶ ἧς γράφει Παῦλος. κατὰ

; M , / , E
τὴν ἐν νόμῳ διχαιοσύνην γενόμενος ἀμεματος,

πάντα τὰ σγιώδη" O ἣν αὐτοῦ πρότερον χέρδη
ἐζημιῶσϑαι., σχύβαλά τε νερμίζειν διὰ τὸ ὑπε-
ρέχον τῆς γνώσεως τοῦ θεοῦ" ἔν τίσι" δὲ γράφε-
ται πραγματείας. δηλοῦν τὸ πάσης πέῤῥω γενέ-
σϑαι βιωτιχῆς πραγματείας διὰ τὴν ἀδικίαν τὴν
ὡς τὰ πολλὰ παρεπομένην αὐτῇ τὸν μνησϑέντα
ϑείας δικαιοσύνης.

Ταῦτα dé τὰ ὑψηλὰ χαὶ μεγάλα γέγονεν ἐπι-
δημήσαντος τοῦ Χριστοῦ" τεχθέντος γὰρ ἐκ τῆς

7 ^ , , ET
παρθένου, πλῆθος οὐρανίου στρατιᾶς δόξα ἔλε--

, «,Ι ^ y δοιὰ ^ 4.1. ἃ X)
γον tv ὑψιστοις Θεῷ, καὶ ἔπι γῆς εἰρήνη, xot

ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία" τῆς γὰρ εὐδοχίας ταύτης
γεγενημένης. τὰ ἐπὶ γῆς πᾶντα χατελύϑη go-
λέμια, καὶ ὀόξα γέγονεν ἐν ὑψίστοις, εἰς τὰ ὕψι-
στα τῶν σωζομένων ἀναβαινόντων" διὰ γὰρ τὸ
γεγονέναι τελείους ὡς ὃ πατὴρ ὁ οὐράνιος τέλειος
ἐστὶν, xai σχέϊν ἀνυπέρβλητον ἁγιότητα, τὸν
Sev ἔσχον ἐν ἑαυτόϊς πάντα ἐν πᾶσι γινόμενον"
ἔφη γοῦν ὁ σωτὴρ ἐν εὐαγγελίοις" θέλω,, πάτερ,
ἵγα ὅτου εἰμὶ ἐγὼ, χαὶ οὗτοι ὦσι μετ᾽ ἐμοῦ,
ἵνα ϑεωρῶσι τὴν δόξαν τὴν ἐμήν.

Προσχειμένου τοῦ ἐκ τῶν ἀβύσσων ἀνήγαγές
pi τοῦ πάλιν. εἰ μὲν ἡ ἄβυσσος σημαίνοι τὸν
ἐν τόϊς περιστατικόῖς βυϑοϊς μόνος ἑρμηνεύεται
ἀχόλουϑεν ἐχλαβεῖν" ὡς πολλάχις ἐστὶν ἐχεῖϑεν
ὑπὸ Θεοῦ ἀναχθῆναι, ἀεὶ εὐεργετοῦντος μαρτύ-

E" 7 U M
ριον τοῦτο τὸ φερόμενον" coto, πολλαὶ ai θλί--

[oJ / i E" Ll ͵ :
etg τῶν. δικαίων, καὶ ἐκ πασῶν αὐτῶν ῥύσεται

αὐτοὺς χύριος.---᾽ Αγαϑότητι γὰρ ὃ ϑεὸς ἐπάγων
μεταδιδωσιν ἀνειμησάμενος ἐκ βάθους χακῶν τὸν

v. 90.
B. f. 299,

——M Ὁ ONTUNRUCSPONISGD S DNI ΨΨΨ

IN PSALMUM LXX. el Lxxt.

, b. A M 33 !
χατενεχθέντα" ἐπεὲ γὰρ τὰ χαχωτιχᾶ" Ecco Ev cot
«is LA NACE .
χατάγειν εἰς ἅδου doxéi, ἀκολούθως xai τὸ του:
4 ^ A , ' ^
τῶν τέλος ζωοσοιεὶν. τὴν χοινὴν ταὐυτὴν ζωὴν
᾽ ' 1 ^ ' B , ,
&x προσωποὺυ δὲ ταῦτα λέγει τῆς ἀνθρωπότητος;
^ ' i Lj A e^
χαχῶν ὅσων πειρα ἐντων xat Θ'λιψεωῶν πρὸ τῆς
^ ἂν 1! » ͵ » 4 € ^ ,
τοῦ σωτῆρος ἐπιδημίας, μεθ᾽ ἣν ἡμᾶς ἐζωο-
΄ AC ὅν 3 δ ς« ὦ A οἷν δὸς
ποίησε; δοὺς λύτρον ἀνθ᾽ ἡμῶν τὴν ἰδίαν ψυχὴν
IN b] ^ ^ ! *
ὥςε τοὺς πιστοὺς ζωὴν ἔχειν αἰώνιον" χαὶ χατα-
, i] » ^ , » € [4
βὰς εἰς ἄδου,, τοὺς ἐκξι γενομένους δ ἁμαρτίας
8! $ ἡ , ^ € » ͵
Quac , ἀνηγαγεν.----Εἰ μὲν ἡ ἀβυσσος σημαι-
As M ^ U ^ "X
νει τὰ Gepotatuux , τὸ πᾶλιν δηλοι τὸ UcÀ-
3 ,' 4 ν᾽ ' , e^
λάχις εὐεργετήϑεντα τὸν 6X τούτων. ἀττοφυγεῖν
A e^ ,
βυϑισμόν" πολλαὶ γὰρ oi ϑλίψεις τῶν Omaweov,
E] ^ » ^ , ^ € '
xai 6x πασῶν αὐτῶν ῥυσεται αὐτοὺς ὁ χυριος"
3 Δ 1 em em , “ὦ, '
εἰ δὲ τὸν ἄδην δηλόϊ. πῶς πάλιν ἐκέϊϑεν ἐσὼ-
" ͵ b 5 1 J M ' Y cw
$65 μία yap εἰς tov. βιον εἴσοδος τε καὶ &&o-
; 3 35 " ss
δος" ἔοιχεν οὖν πρὸς τὸ ἐζωοποιῆσθαι τὸ ἐξ δου
, ^ »0N 1 € M F ΕΝ
᾿ἀνελϑειν, εἰρῆσθαι πάλιν, ὡς ἂν δευτέρας cu-
cnc εὐεργεσίας. |
' , i]
Καὶ ἄλλως δέ φησι μετὰ ψαλτηρίου χαὶ χι-
M V 1 “Ὁ *
θάρας ὑμνήσω τὸν μετὰ τὰ χαχὰ ζωοπειευνα θεὸν
x E sod * s "E -— X AMA S
τὸν ἁγιάζοντα τὸν Ἰσραηλ᾽ δηλόδὲ yop τὸν ἁγια-
3 e Ero m , ^ ͵
ζόμενον €x τοῦ ἁγιου Θεοῦ" ὡς ἐν τῳ λέγειν τι-
jJ ς ὅν ; ^ , M M ^ ^
γὰς ἁγιου Seow λέγεται yop καὶ περι Χριστοῦ
, ^ , * A E '
ὡς ἐγενήθη ἡμῶν σοφία Guo Θεοῦ, δικαιοσύνη
A , D A '
xoi ἁγιασμὸς wat ἀπολύτρωσις" ταῦτα γὰρ yi-
^ E] kk ἐκ ^ V 3 ἕν
νεται τόϊς xaT αὐτὰ πειωθεισιν" xxi ἀλλαχου
i d LAS
δὲ λέγει, παρωξύνατε τὸν ἅγι:ν τοῦ Ἰσραήλ Wu-
eyet map
ET Y , €v. 8$ e
χὴν δὲ λυτροῦται Àcyoer», τοιαύτην ὑπὲρ αὐτῆς

A € A er f c , ^
παρασχὼν , ὡς χαὶ ὑπερ σωμοίτων ὁμοουσιον σωμα.

PSALMUS LXXI.

, € "e U^ , A
0. γὰρ ἁρμόττει τῷ αἰσθητῳ Σαλομῶνι ἀλλὰ
-ν » b , ^
τῷ πνευματικῷ xai οὕτως εἰρηνιχῷ" τοὔνομα γὰρ
“ ^ € A LU Kr 3 ᾿ SOWAS [L]
τοῦτο δηλέϊ. ὡς xat φησιν εἰρήνην τὴν ἐμὴν δι-
€ ^ i] b 4 , E ' E]
δωμι" ὑμῖν" περὶ cu “γέγραφεν ὃ Sechoyog* αὖ-
, , € » d^ ^ ^ ^ ,
τὸς γάρ ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν" χαὶ τὸ , εὐηγγε-
' , ^ p M δι. ἃ ^
λιζετο εἰρήνην ὑμῖν τοῖς μαχρᾶν., εἰρήνην τεῖς
E] ͵ i] uU ^
ἐγγὺς , λυσας τὴν ἔχϑραν τὴν διαιροῦσαν "EA-
E S ^ Cpy/ ! v ͵ ,
ληνας aco τῶν "Efpeww ὥστε pix» πειμνὴν
-“ »"ὝἭ 2 ἐν ὧν ΄ M /.
συστῆναι τῷ 6x Δαυϊδ χαὶ παρθένου κατὰ σάρ-
^ M Y , ! ^
κα" τοῦτο yop t0, βιβλος γενέσεως noc) Xpe-
€ ^ !
στοῦ υἱοῦ Δαυιὸ.

259

K x ^ ^ / , 4 ,
αἱ τῆςὸς τοῦ θανάτου χαταυρίσεως ὑπὲρ αὐ-
^ ' , ' , Ἁ M
τῶν χάριτι S'ayatcu γευσάμενος" λεγει δὲ λαὸν,
A M 3 ^ 1 M uU M ΕΣ
μὲν τὸν ἐκ περιτομῆς. πτωχοὺς O6 τοὺς ἐξ ἐϑ-
κά d PERI , 1 1 / '
νῶν διὰ τὴν ἐξ ἀπιςίας χαὶ χαχιας πενίαν" λέ-

» i] V e i] ,
go à ἂν xe περι ὧν τὸ, μαχάριοι οἱ τστωχοὶ
^c ,
τῷ πνεύματι.
* Hi A * « A , M .^ L]
Tavtov τὸ, σὺ εἰ iepeug εἰς tov αἰωνα vata
X 4, I e Ἁ X ^ ΄ '
τὴν τάξιν Μελχισεδεκ᾽ τῷ δὲ πρὸ τῆς σελήνης,
! M M M f 3 , 7 [
ταυτὸν tO, πρὸ του αἰῶνος ἐθεμελίωσε με" συμ-
^ A LJ €« 7 "ωἣ '
παραμενέϊ ὃε τῷ Ἡλίῳ τῆς δικαιοσυνης. χαὶ ἣν
e m ' ' LJ
ἥνωσεν ἑαυτῷ σᾶάρχα ἐμψυχωμένην ψυχῇ Acyt-
^ M ^ h 3 , »
χῇ τε χαὶ votpd, τὴν ἕνωσιν ἀδιαίρετον ἔχουσα"
3l A V i] ^ , / ' ,
ἔστι δὲ xat πρὸ τῆς ἀναλόγως λεγομένης σελή-
^ A , ! , ^ A ^
Vng τῷ τὴν ἐχχλησιαν ἐν αὐτῷ χαὶ Ot αὐτοῦ
« Li Li 7 m
iOpusSat, συγκειμένην ἐκ πάντων. τῶν γενεὰν
3:1] L ἦἬ Ἁ s 3 ^
ἐχόντων ἀνθρώπων" οὗτοι. γὰρ ἔχουσιν Ex γενεᾶς
V às D ' » ι n !
χαὶ γενεᾶς τὴν. διαδοχὴν" εἴρηται δὲ καὶ περὶ
e € L4 E * f ! € 5 T
τῆς ὡς vupQgns ἐχχλησίας" tig αὕτη ἡ ἐχκύπτου-
M3 y x € ' , ,
σα ὧσει ὄρθρος, καλὴ ὡς σελήνη ἐχλεχτή ;
᾽ A L] [74 € M ΕἾ » “ο΄
Αλλὰ x«t ὥσπερ υξτος αἴτιος ευχαρπιας τῇ
^ D ^ i '
Jü» οὕτω τοῖς τιστόϊς ὁ σωτὴρ γεννημάτων:
’ὔ » *» € ij Π δ ν ἢ M ς n
σημαινοι δ᾽ ἂν ὃ μὲν mOXog τὸν Ἰσραὴλ. ἡ δὲ
^ κι κ᾽ UN A , »? 6X , ^
yn τὰ ἔϑνη" ἔπει. πρότερον ἐπι moxcy γατῆλθεν,

3 » ^m δι A ^ Lj e
εἰτ᾽ ἐχέῖθεν ἐπὶ τὴν γῆν, ἐξ ἀπειθείας τοῦ " Io-

λ , 3 ^ ! , ^
ραὴλ. πασὴς &X τῶν ςαγόνων ποτισϑεισὴς τῆς"

^ » 0€ ^ A , Lj
"γῆς ἐπι τῷ καρποὺς ἐνέγκαι πνευματικοὺς.

3 , ἃ , ' , Li ^
EAeyoutw τὴν σελήνην τὴν ἐχχλησίαν δηλοῦν"
ἃ ! ! ἦν ἀπ) ͵ ^ n
ἡ γαρ σελήνη νόθον ἐξ. ἥλιου δεχεται φῶς) xat
iy »! δ. 9 Σ € 2 δ ͵ e , X
( μὴ} οἴκοθεν. ἔχει" ὡς ἡ ἐχχλησία ὅσον ἐστὶν
*».N ^ , , 4 Y , ,
ἐπι γῆς -6X μέρους γινώσχει , wat οὐ γνησίως
, / A ΕῚ ͵ A A
ὅλη πεφωτισται λήγουσα ποτὲ ἐσομένη χατὰ τὸν
ef e ' ! i ' A '
ἥλιον, ὅτε τὸ τέλειον χαὶ πρόσωπον πρὸς προ-
» [] V € V ΄
como) ἔλθῃ. ὅτι χαὶ ἣ σεληνιαχκὴ 'κατάστασις
^ 3 / ᾽ ^c / Y V e ^
τῆς ἐχχλησιας ἀναρρεϑήσεται κατὰ τὸν ἥλιον τῆς
, , ' , ' € € ex
διχαιοσυνης ἐσομένης" ἐχλαμψάντων ὡς ὁ ἥλιος
E , LI ' ͵ , ^
τῶν συμπληρουντων τὴν ἐχχλησίαν δικαίων ἐν τῇ
͵] m A * 5^ V ' i]
βασιλειᾳ τοῦ ττατρὸς αὐτῶν" Ow λέγεται πρὸς
^ , t ! i E
τὴν νύμφην , ttg αὕτη ἡ ἐχκύστουσα ὡσεὶ Op-
, M o» 2 !
Spos , ἀρχὴν φωτισμοῦ ἔχουσα; eit ὡς σελήνη
i] 5 ,ὔ » à '
πλησιφαὴς écopévn, μεθ᾽ ὃ ὡς ὁ ἥλιος ϑάμβος
»
ἔσται.
« , 4 , ^ , ᾽ E] ^"
Ὑμνήσουσι τὸν αὐτοῦ πατέρα; Gap αὐτοῦ

^ , V ^ δι ,
τοῦτο Maz 6ytte , χατὰ Παῦλον εἰπόντα" tvya-
»

v. 2.
D. f. 301.

«5.
. f. 302.

I E

«4

6.
B. f. 302

v. 7.
B. f. 302. b.

Y. I5.
B. f. 304. b.

v. I6.
B. f. 304. b.

'

B. f. 306. b.

v. T.
B. f. 307. b.

v. 9.
B. f. 308. b.

V. l4.
B. f. 309. b.

S

260
“ τ “ M Ἢ “ Fo M 4
poto τῷ Se» pou δια Ἰησοῦ Χριςοῦ" χαὶ πά-
» ^? ^ 3 , M
λιν δι οὗ τὴν προσαγωγὴν ἐσχήχαμεν πρὸς τὸν

πατέρα" καὶ ὁ σωτὴρ δέ φησιν" οὐδεὶς ἔρχεται
πρὸς τὸν πατέρα εἰ μὴ δ ἐμοῦ" τοῦτον τοίνυν
ὑμνήσουσιν ἐφ᾽ ἐϊς ἔτυχον ἐξ υἱοῦ συνυμνοῦντες
xai τὸν Ot οὗ τούτων ἡἠξίωνται.

LÀ M ' ^ LEA € e
Axa δὲ τούτων τῶν ὀρέων, «t τῶν Ὡροῦ-

Λ , / »! 9.» ἁ , B:
ναφωνήσεων ἐμβάσεις εἰσιν" ἐφ᾽ ἃ φθάσας ὁ προ-

, i , E" ^
φητευόμενος, στήριγμοι γέγονεν ἐν τῇ yf.
PSALMUS LXXIH.
Ν
e^ 347 ,
0: δὲ μελοποιὸν καὶ τῶν ἀϑδόντων χοροδιδάσχα-
M -“ Ἢ '
Acy.-— Ἰσραὴλ δὲ, ὁρῶν θέον ἑρμηνεύεται" διὸ xai
m ^ » ] ᾽ /, 5
νοοῦντες ὃν ὁρῶσιν , ἴσασιν ὅτι ἀγαθός ἐστιν,
» ΄ e ? , U ᾿
ἐπὶ συμφέροντι vélo ἀνθρώποις ἐπάγων τὰ Ov-
CX ph |
3 [ δ af. "s i] , ' 1
Ἐνεχόμενοι πραχτιχῃ χαχίᾳ χαὶ aae Deux, τὴν
᾽ ' H 5 !
ἀδικίαν χαϑόλου πρακτικὴν οὖσαν χαχίαν περι-
f N Y $m ^ 2 DH
βέβληνται., xat σὺν αὐτῇ τὴν «odeue) περι
^ , ' 35^
Seco προνοιοις ἁμαρτάνοντες μαλιςα" ἐξέρχεται
, , , e^ ^
δὲ ἀδικία ἐκ τῶν γεννώντων διατρυφὴν. στέαρ
! ^ e , LI
εἰρημένων λογισμῶν πραχτικῶς γενομένη" οὐ γὰρ

L U ^ Mox
μέχρι διαϑέσεως ἐστήσαντο χαχὸν, xot ἄλλους

3 A M M ! ᾽ '
βλάπτειν ἐθέλοντες" διὸ μετὰ triv διαθεσιν ἀπα-

^ , , M D 3 '
τηλῶς ἐλάλησαν, ἀγαθὰ δῆθεν εἐπαγγελλομενοι"
e^ 1 M ^ ΄ ! Ll
βλασφημοῦντες δὲ χατὰ τῆς θείας προνοίας πᾶ-
, B - ^ i] / ,
σιν ἐγνώσθησαν τοῖς EV τῇ γῇ, μὴ δικαίως αὐὖ-
M / € 0 ' , € ET
τὴν διαβάλλοντες" ὁπόϊοει τινες εἰσιν οἱ τῇ φο-
^ ^ , ' , ' i] 7 d
ρᾷ τῶν ἀστέρων ἀνατιθέντες τὰ προαιρέσει γινο-
4 A e M y 1 ^
μένα" ct xat Θεοσοιοῦντες τὰ ἄστρα. χαὶ τὴν
A 1 ' 3 "“
χτίσιν παρὰ τὸν χτίσαντα., εἰς οὐρανὸν ἔϑεντο
i] ' » € U , wy € V e ^
τὸ copa αὐτῶν" ἀλλ᾽ ὅμως vno τῶν σοφῶν διε-
! 1 ER: ' t
λέγχονται ὡς ϑνητὰ καὶ ἀνϑρωπινα λέγοντες.
-“ ^ / Lj D
Τῶν ἀσεβῶν ὑπερήφανα λελαληκότων,, Ó τοῦ
e^ M , V νΝ ᾽ “ ^
Sec λαὸς Cgcpuny» ἔσχεν ἐπιστροφῆς, φωτεινῶν
ΕἸ ͵ » , ^v P € ^ € !
ἐθέλων ἀποόλαυσαι Θεωριῶν, ἃς ἡμέρας 0 λόγος
^ ἄν, , , ^
χαλέι" τὸ δὲ ἐνθάδε, ἔνθα ὁ λέγων τοῦτο θεός"
^ Y M "ov Y 1 ^ !
ὁτσόιον τὸ λεχϑὲν Μωυσῇ" σὺ δὲ αὑτοῦ στήϑι

amm ^ K ' "n ἢ E" , €
ptt ἐμου.---αι OX), τὸ Ut γνωσεται. ὡς

ΓΝ ^ i] 1 Vw , M P] »
τοῦ θεοῦ δια τὸ μὴ ἔχειν αἰσθητικὴν ἤγουν Cpu
A t ^v B. ^s E "M "
γανικὴν δυναμιν τῶν ἐπὶ γῆς προνοέϊν πραγμά-.

, “ N A Y ! , €- 4
τῶν ἀδυνατοῦντος, διὰ τὸ τὴν νόησιν αὐτοῦ τὺυ-

Ll / ^ / MI ' Ν
ποὺς τῶν λεγομένων Ἢ γινομένων μὴ δέχεσθαι"

DIDYMI

΄ j' i ! € A ' L4 P9.)
καῖτοι tO πῶς γνώσεται, OpcÀcytay ἔχει τοῦ yt
΄ i] LU ' 0j Ll , ^
νώσχειν τὸν Θεὸν, ἀγνοουμενόν τοῦ τρόπον: τῆς
' Ht ^ 4 e^ » ,
γνώσεως" μετὰ ταῦτα δὲ xai ἀγνοέϊν αὐτὸν λέ-
γουσιν. εἰπόντες" εἰ ἔστι γνῶσις ἐν τῷ ὑψίςῳ;
t N ΄ » 8v y /
πεπλάνηνται δὲ νομίζοντες αὐτὸν ἔχειν διάθεσιν.
i] M t ' 1 ! M]
τὴν κατὰ ποιοτητα πατὴρ γὰρ σοφιας xat ἀλη--
΄ 1 M * , , ,ὔ “᾿
ϑείας wc? Suae ἐπιστήμης ἐστίν" εἴρηται γοῦν
M / 4 1 ,

CéOg γνώσεων χύριος" xat à διδάσχων ἄνϑρωπεν
ld A ! ͵ A b
γνῶσιν" xal χύριος γινώσχει τοὺς διαλογισμοὺς

τῶν ἀνθρώπων.
ΞΕ “Ὁ H Li ͵ , »
Καὶ σῶς ὧν διδάσκει καὶ διδωσι λείπεται 5
^ i] ! La , 4 ^s
νεμεσητιχοῦ ὃε maScug τὸ ϑέλειν ἕχαστον τῶν
* , , [od τι ^ b. m NO
πρὸς ἀξιαν τυγχάνειν" τοῦ ἀληϑῶς σοφοῦ τὴν
᾽ , » ! , , € ^" o.
εὐπραγίαν Ἢ δυσπραγιαν cux ἐν ἡδονῃ Ἢ λυπη-
^- Ἂν , n ᾽ Ἁ 1 1 Hu , V^ ,
p&s τιϑεμενου αλλὰ τὴν μὲν ἐν ἀρετῆς xtnü-
n , 1 Ae aei ' t
c& xat εὐσεβείας, τὴν δὲ τῇ τούτων στερήσει"
, A ! ͵ ' . ^ Ln
ἐπεὶ τοινυν ἑκατέροις συμβαίνει ἀηδῆ τε xat Àv-
1 AY c 1 ΄ "» € ^ d ^0
πηρὰς οὐχέτι ὡς εὐσεβέσιν ἢ ἁμαρτωλοῖς, tole
A ^ ^ M» ^ ' Uu
μὲν ταῦτα; τόϊς δὲ ἐχέϊνα συμβαινει, ὅπερ δια
^ t. ν᾿ M
τοῦ προχειμένου χατασχευάζεται" ὡς ἂν μὲν TO
E" A , Lj , My
λεχϑῆναι τὰ Tap&ttovta, λύσις εὐσεβῆς ἔσεν-
ρ ,
^ ^ ^v 7 j 1 . ,
eX9T τοιοῦτο ἐν τῷ Μαλαχίᾳ φησὶν ὁ ϑεός"
, L Bu» &. ν᾿ 4, € v 3 oy
« ἐβαρύνατε ἐπ᾿ ἐμὲ τοὺς λόγους ὑμῶν" χαὶ εἴ-
, ' ,
» πατε, ἐν τίνι χατελαλήσαμέν σου; καὶ εἴπα--
' ’ ^ TES A
» TE, μάταιος δουλεύων Θεῷ: xat ἰδοὺ μακα-
, , ͵ Yu » ͵
» ριζομεὲν ἀλλοτρίους" xat ἀνοιχοδομοῦνται πᾶν-
- P , , D
» τὲς τοοιοῦντες ἄνομα" ἀντέστησαν Su, xai
΄ , - ' , ^
» ἐσώθησαν" οὐδὲν ἡμῶν πλέον ἐχόντων τῶν δου-
! » “ὦ ͵
» λευόντων αὐτῷ" καίτοι ἱκήται προπερευόμενοι
^s ' ^ ι H ^s
» τοῦ προσώπου αὐτοῦ. » Πρὸς δὲ τοὺς ταῦτα
, , ͵ , , € f
λέγοντας ἐπάγει μεθ᾿ ἕτερα" εἴπατε πᾶς ποιῶν
U ' Ll 3 €
πονηρὰ, χαλὸν ἐνώπιον αὐτοῦ, xai ἐν αὐτοὶς αὐὖ-
M ͵
τὸς εὐδοκήσεν.
1 E] 4 AL e ^ i] , ,
Οὐδεὶς düctatat τοπικῶς τοῦ μὴ ἐν τόσῳ
S a , δὲ A xà A à A "ἢ Jj
&cU* σχέσει OE τὸ ἄδιχον χαὶ πονηρὸν, μαχρὰν
D ^ / & e €» δι. Ἃ /
νοεῖται τοῦ δικαίου xat ἀγαθοῦ, ὅπερ ἀπολλυσιν"
M ! j t d , ' ^
ὡς xot σώζει τὸ ἐγγίζειν ἀρετῆς ἀναλήψει Segr
A Hj ' ^ ^ '
ταυτὸν yap τὸ μαχρύνεσϑαι Stc), τὸ ἁμαρτα-

᾽ 5 E s / , '
νειν" cux εἰπεν Ot οἱ μαχρύυναντες" δυνατὸν yop

e ^. «sd t '
μετανοοῦντας Gu fat ψ μηκέτι μαχρυνοντας ταυ-
Ll ᾿ €

τῇ xot ὁ ποιῶν. ἀλλ᾽ οὐχ ὁ ποιήσας τὴν ἅμαρ--
' : mf * e € ' ^ Exc

tay , δοῦλός ἐστι τῆς ἁμαρτίας; πολλῶν dé mcÀ-

Y ; ^ É a / c

À& περὶ ἀγαθοῦ φιλοσοφησάντων , συντόμως ὁ

v, 23.
B. f. 312.

IN PSALMUM LXXII. LXXIIH. LXXIV,

^ Ll ^ ^ A
σεφὸς τὸ τπροσχολλᾶδϑαι τῷ ϑεῷ τοῦτο φησὶν
3345 » , Y , , « LI . LI
ἐπ αὐτῷ τίϑεσθαι τὴν ἐλσιδα". αἱ εἰσαγωγοι

, , ^ T7
δὲ ἀρεταὶ πρὸς τελειότητα , πύλαι Σιὼν, ἧς θυ-
γάτηρ, ἡ xat! αὐτὴν γινομένη ἡ καὶ συνηϑεϊσα
'
yvy.
Οὐχ ἁπλῶς δὲ χτηνώδης εἶπεν ἐγενήθην. ἀλ-
' e
λὰ παρὰ got ὡς γὰρ πρὸς τὸν πατέρα tlie. Gc-
“" e ; ^ ,
giag xai θεὸν. τῆς γνώσεως πᾶν ἀγνοέϊ γενητὸν"
1 ^" om V »*3'* i] * x» δὼ δι
zat Μωυσῆς γὰρ ἰδὼν τὸν θεὸν ἔφη. ἐγὼ ἄλο-
' , e LI 4 i] Ll , »» ὦ y
γος εἰμι txxyog πρὸ χϑες wat τρίτὴς ἀφ cu Tip-
r - ^ ΕῚ LU jM
ξας λαλεῖν τῷ ϑεράποντί σου ἰσχνόφωνος xat
' E pé ΟΝ » A c ^ e €
βραδυγλωσσος ἐγὼ εἰμι" co 2p ἁπλῶς εἰπεν ὁ
λογιώτατος , ἀλλ᾽ ἀφ οὗ ἤρξατο λαλέϊν τῷ Se-
ράποντί σου" πρὶν γὰρ ἀχούσαι θείας φωνῆς ὃο-
^ , ϑῳω ἢ 4 7 d
χεὶ tig λόγιος ὀξὺς τε xat μεγαλόφωνος εἰναι"
, & 4
xxi ᾿Αβραὰμ ἔλεγε πρὸς τὸν κτίστην" ἐπεὶ ἠρ-
^ » ! , ^
ξάμην λαλεῖν πρὸς τὸν κύριον. ἐγὼ δὲ εἰμι yn
' M P] , , A ^ ^.
xai σποδὸς, ὅπερ ἤγνόει πριν λαλῆσαι θεῷ" tct-

^ ν x , NER. L- D ΄ |
£utog XXL ὁ χτηνώδης πὰρ «uto, Un γιγνώσχων

EN - , A ^ ^ M M 2 ΕΣ
ὁμοίως τὸ προνοοῦντι θεῷ" διαπαντὸς δὲ pet αὐ-

v. T.
B. f. 314.

v. 19.
P. f. 318. b.

v. 18.
B. & 919,

^ i] ^ , M Ἁ D ,
τοῦ, ὁ διαπαντὸς χατορθῶν ἀρετὴν wai πᾶσαν tu-
i , ν , *
σέβειαν ἄνευ τινὸς Opt ταύτης ἀνωμαλίας ἐν
;
Qa et uico.

PSALMUS LXXII.

΄ 1 e ^ 1 , ἢ" E
δἰ δὲ των χαχῶν τὴν αἰτίαν, ἵνα
τ ius: t ᾿ς MET ! à? ^ 4
σὺν ἐχείνῃ xat ταῦτα χωλύσωσιν" ᾿ἀπωθεῖται δὲ
' ^ , ! i] *
θεὸς τὸν ἐξ αὐτοῦ pavpuvevta ἑαυτόν" τὸν γὰρ
, ' , ,. xoá , x qu. €
ἐρχόμενον πρός με οὐ μὴ ἔχβαλω ἔξω; ttmev ὁ
^ ᾿ M ^ * A ᾿
Ἰησοῦς----Οργὴν τοῦ Θεοῦ xo ϑυμὸν, μὴ xaT
^ ͵ E ^ ' ' “ '
ἡμᾶς νόμιζε" ἄπαγε τῆς ἀτοπίας" περὶ γὰρ τὸν
, L , ͵ , ' U
ϑεὸν οὐδὲν πάϑος ἀνβρωπινον, ἀλλὰ τὴν ὑπερ-
B i] X —- , LI
βάλλουσαν ἀποστροφὴν διὰ τῶν εἰρημένων αἰνίτ-
^ c , ' I
τεται λέξεων, Y. ὑπομένειν φησι πρόβατα vo-
^ ^ ^ Ἁ e ^ 1 , e '
μῆς αὐτοῦ" νομὴ ὃὲ τοῦ θεοῦ τὰ λόγια τοῦ πνεὺ-
T" 1 ^ T^
ματος, νόμος Cicy καὶ προφῆται, ἐν cte χαϑά-
: U , ,
πὲρ πρόβατα τοὺς δικαίους νέμει.
^-^, 4 ^
Ὁ vaUt& , φησιν, ἅπαντα πεποιηχὼς ὁ τῶν
"N ᾿ , ^ '

τοσούτων χαὶ τηλιχούτων δημιουργὸς, μνήσθητι

᾿Ἐχϑρὸς ὀνειδίζων τὸν κύριον, ὁ διαβολος"
ἄφρων δὲ λαὸς, ὃ τῶν δαιμόνων χορός" ----τ᾿ Αλλὰ

261
eg A , 1
Καϊάφας ὧν ἀρχιερεὺς ὠνείδισε τὸν Χριστόν" ὃ
M ^v E] ^-
δὲ τῶν ᾿Ιουδαίων ἄφρων λαὸς τταρώξυνεν αὐτοῦ
E ^ 35 ^ ,
τὸ ὄνομα xewpayte, αἷρε apt, σταύρωσον αὐτόν"
M ' ' Ψ
ϑηρίοις δὲ λέγει, πρὸς ὧν εἴρηται. πρόβατον
͵ HC ! ΄ » ὼ ὦ “Ὁ
τλανωώμενον Ισραηλ" λέοντε; ἔξωσαν αὐτὸν" ὧν
Π ÜU Lj T
δὴ τὰς μύλας συνέτριψε χυριος" ὧν ἐστιν ὁ σα-
^ 1 , »k £ , ^
τανᾶς wat Πέτρον εἰπόντα" ὁ ἀντίδικος ἡμῶν
* € ΄ ' ^ ,
διάβολος περιπατεῖ ὡς λέων ὀρνόμενος ζητῶν τι-
^ » Α γολ , € ,
ya καταπιΐ ἄλλως γὰρ οὐδὲ παντες ci μάρτυρες
4 ' , , ἃ , ^ 4
ὑπὸ ϑηρίων ἐβρώϑησαν. Πένητες δὲ αὐτοῦ ci λέ-
L1 ^ , ' Li t
γοντες, ἰδοὺ ἡμέϊς ἀφήχαμεν πάντα, xal ἦκο-
' ! , I ^
λουϑήσαμεέν σοι" χαὶ πάλιν οἱ ἀποβαλόντες πλεῦ-
RR ' ' ' E NL a4
τον τὸν ἐν ψευδοδοξιᾳ τε xat xaxix , ct αὐτοι
' ^ ^ ^ ' 5
τάχα tolg πτωχέϊς τῷ πνεύματι ὄντες" εἴτα πα-
m ^ 4 '
paxaÀé μνησϑέντα τῆς πρὸς ᾿Αβραὰμ. διαθήχης,
M Y ^ , ^ i] '
τοὺς ἀπὸ τοῦ σπέρματος αὐτοῦ μὴ τελέως xa-
ο € ^ e ^ /, ?
valustty* ct δὲ τὴ yü τροσπελάζοντες, Otomtp
- 1 ' ^
ἔχουσι σῶμα, τὸν πολυφροντίδα νοῦν σχοτισθέν-
e ^ '
τες δι ἄγνοιαν πλῆρεις οἴχων ἀνομιῶν γεγονασιν.

PSALMUS LXXIV.

^ A ^ M , , ^
Ts. δὲ φϑορᾶς ἤτοι διαφϑερᾶς πολλάχις ἐν tn
em LI M € ͵ ' , t
γραφῇ δηλουσὴς τὴν &gaptux) , τὴν ἀρετὴν ἢ
, , , , , ' A ^
dgSapeix onpatyat ἡ χαρις γὰρ φησι μετὰ τῶν
, L ' ^ ^ ,
ἀγαπώντων τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριςὸν ἐν
, ! A s M M] , ͵ ^
ἀφθαρσίᾳ" καὶ ἐπεὶ τὸν ἀρξαμενον ἔργου ἀγαθοῦ,
δέϊ τοῦ ὃς τέλος ἐνέ ἡ διαφϑεῖ
εἰ τοῦτο πρὸς τέλος ἐνέγχαι., μὴ διαφϑείρης
, ͵ MI
μέχρι τούτου, φησὶ, μέχρι φυγὼν τὴν φϑορὰν
, ' Li ^
ἐν ἀφθαρσίᾳ γενήσει" μετὰ ὁὲ τοῦτο᾽ διὸ συμ-
"i , ^ i] ν᾿» ,
πληρωθέντος αὐτοῦ ψαλμὸς ὠδῆς ἀναπέμπεται"
S... yes Ὁ -—— ^
φθάσαντες cuv ἐπ᾿ αὐτῷ ἐξομολογοῦνται τῷ τῶν
1 » 3 B a. ' 5 » '
χατορπωμάτων αἰτίῳ Θεῷ" οἱ μὲν οὖν οὔπω τέ-
^ LU T
λεῖοι.) ἐξομολογοῦνται μὲν περὶ ὧν ἔσχον. Emt-
“ ' ^ , ^ € ' ,
χαλοῦνται ὃε τῶν λειπομένων τυχέϊν- ci δὲ τέ-
V , '
λεῖοι περὶ πάντων ἐξομολογούμενοι, περὶ φυλα-
xüg αὐτῶν ἐπιχαλοῦνται βεβαίας.
, , ^ '
"Egnue» 0€ φησιν ἀρετῆς wat εὐσεβείας" ση-
^ b ^ Li ^ 1 ^
pc» δὲ τῆς πονηρίας αὐτων, τὸ διὰ θυσιῶν αὐ-
U , MI
τοὺς ἀποτροπιάζεσϑαι: ὡς δὴ βλάπτοντας εἰ μὴ
' i] ' '
Acht», χαὶ χαπνὸν, καὶ χνίσσαν λάβειεν" ἀλλ᾽
, , ^ ' γῆ ^ ^ € ΄
εἰ εὐσεβέϊς Θεὸν εἰδᾶτες τοῦ φρονέϊν εἱκαρμένην
LI , » ^
xat γοητείαν ἐλευθεβέι"

v. FL!
B. f. 319. b.

v. 7.
B. f. 321. b.

v.
B. f. 323. b.

262 :
PSALMUS LXXVY.

, » Li ' t »
diasin ἀρα πάσης χάχιας πολέμου εοὑσας"
, , es lj '
τὴν ὑπερέχουσαν πάντα νοῦν εἰρήνην ἔχοντες, τό-
͵ ^ ^ P 4
mog γενωμεθα τοῦ Seco xat κατοικητήριον, OXc-
» , /, ^ t 3 ,
πεύοντες πᾶσαν ἀληϑειᾶν τε χαὶ ἀρετὴν" cxo-
Hu i € -“ ἢ , M! ^ V^ zt. ἃ
πητήριον yop Ἢ Σιων" τόπος ὃὲ Θεοῦ καὶ ἡ ἀγια
, ' , 3 Ψ LI 3 ?' * 4 ,
ἐχχλησία ἐν εἰρήνῃ καϑιδρυμενη" ἀλλ᾽ emet χά-
^ X , € ^ /, e EQ
ριτι ϑεοῦ., wat οὐχ ἡμῶν δυνάμει ταῦτα κατωρ-
».. 9 “Ὁ ᾽ . , , € '
θωται , αἰτιαν τῆς &tpnvne ἀναφέρων ὁ λογος
, κὰν [D UR P ; Y rp.
qnaty.—-Aia δὲ τοῦ ἐνυσταξαν,, τὴν τοῦ θανάτου
LE A , , , Α € , c7
ἐδήλωσε εὐκολιαν" χαθάπερ γὰρ ὃ νυστάζων pa-
E] , ' , ^ ,
Quy. ἐθελήσας χαθευδει͵, οὕτως ἐχέῖνει GuVtOMCV
, p
»8^; ET δ ας M E
ἐδεξαντο toU Div τὸ mtpac.

PSALMUS LXXVI.

LÀ
v. 2. 0 δ idE A4 €! ^ VE
hu te δὲ ποῤῥω διέστηκεν ὁ λέγων τοῦ πρὸς ov

» ' , em 3 1 ,
ὁ λόγος. ἐπιτεταμένης χρεία φωνῆς" ἐπεί τοίνυν
ἊΝ P. c (s ἃ /
τοῦ ποιήσαντος ἢ γενητὴ cugta χεχώριςαι., χραυ-
e^. ^ lU , ^ 1 A ^ ^
γῆς τῆς xata διάνοιαν Oct Θεὸν δὲ χαλεῖ, τῷ
' ' M “ὦ. ' e^
mayca mtmonmkevaw χυριον 06, τῷ δεσποζειν τῶν
, δ. 1 ' p» ἡ ' ^ 1
ἐξ αὐτοῦ γεγονότων" λέγοι Ó Gy. καὶ Θεὸν μὲν
Y ! D ig Kc. rd w »"
τὸν πατέρα , χυριον δὲ τὸν vicy' ἡμέρα dé τῷ
te , , ^ »! ἃ
λέγοντι ϑλίψεως τᾶς ὁ βίος αὐτοῦ, ἤγουν. αἰὼν
) 3 ki M M DJ D !
ὃ ἐνεςυχὼς,) ἐν ᾧ πρὸς τὸ ῥυσθίναι ζητέϊ τὸν
£ c » 3 A X. , /,
θεόν: ὡς ἂν tig ἰατρὸν ἐπὶ νόσῳ διοχλουσῃ χα-
^ Ὁ ' A , A ͵
λῶν" ζητέι δὲ πράξει καὶ διαθέσει. μὴ ἀπατωμε-
Ln e ^ ΕΣ ^ Y
yog xat& τοὺς τῶν περιστατιχῶν ἀγνοοῦντας τὸ
N MI 1l ,
τέλος, ὡς ὁ Σαοὺλ πρὸς ἐγγαστρίμυϑον ἀπελ-
€ A *, ^
ϑὼν ἡπατηϑη" ὁ δὲ ἅγιος ὅσον ἐνοχλεῖται. Ün-
“ ^ Li ^ '
τεῖ τὸν ϑεὸν ἐν τῇ τῶν περιστατιχῶν ἀγνοίᾳ,
' M A M » € εἰ ,
χαλουμένῃ vuwtt , xata TO Gap loot « εν
^ 7, 3 ΄ 3 ^ L]
». θλίψει, τοῦ χυρίου ἐμνήσθην ». ἀδολεσχῶν προς
, e Y es . ,
αὐτὸν ἐπαινετῶς" οὕτω γὰρ χέϊται πολλάκις ἐν
^ ^ i , ' “ e .
τῇ γραφῇ προσευχὴ συνεχγς" ὑπο γοῦν τοῦ παι-
M ^ » ^
δὸς τοῦ ἱερέως ἡ "Avve προσχαρτερῆσαι χωλυο--
P |
, ^ - / , 1 3
μένη τῇ προσευχῇ 5), φησίν Ex πλήθους ἀδολε-
3 ! ^v -“ , Y
σχιᾶς μου ἐχτέταχα ἕως τοῦ VUV' ἀλλὰ xai
3 X 36^ 3 ο , ' ,
Ἰσαὰκ ἐξῆλθεν ἀδολεσχῆσαι εἰς. τὸ πεδίον" ἐπὶ
e ^ A ! ͵ 2
Ψψεχτοῦ. δὲ t0, διηγήσαντο μοι παράνομοι ἀδολε:--
͵ ὅδ. 5 /; c ^ t '
σχιας" τήνδ᾽ οὖν λέξιν ἡ τοῦ προσώπου. διαστελ-

DIDYMÍ

λει ποιότης" 1) νῦν τοίνυν καὶ τὸ πρόσωπον xat ἡ
λέξις ἐπαινετὰ, οὗ τὸ πνεῦμα ὠλιγοψύχησεν. δὲὴ-
λοῦν τὴν ψυχήν" οὕτω γὰρ xai Στέφανος ἔλεγε"
χύριε Ἰησοῦ δέξαι τὸ πνεῦμα μου" ὀλιγωρήσας
δὲ δεὰ τοὺς ἐπικειμένους ἐχϑροὺς, ἐπεδώχεν ἕαυ-
τὸν τῷ θεῷ.----Προπαθείᾳ τινὶ γεγένημαι. ὡς τά-
paye» ὑπομέϊναι" ἄλλ᾽ οὐκ ἐφθεγξάμην ταραχῶ-
deg οὐδὲν, διαθέσει τινὶ τεθορυβημένῃ γεγένημαι.

Περιτρέχοντα γὰρ πανταχοῦ τὰ τοῦ θεοῦ βέ-

’ ' ;
Àn , διεπορεύοντο χηρύττοντα.---Διὰ τὸ ἀχατά-.

5 A ^ , * ^ '
λυπτον. εἰναι τὸν τῆς τπορειας αὐτου λογον.

PSALMUS LXXVII. dada

PA ^ » i] i] ^ .
Is. γὺν ἔφη τὴν ταλαιὰν πᾶσαν γραφὴν "
" ' UI M , M A ^
ἤγουν διδάσχει τά μὲν φεύγειν, τὰ δὲ κατορθοῦν,

» ' 1 A , ,

ὅπερ ἔργον νόμου, τὰ μὲν ἀπαγορεύοντος. τὰ δὲ
i 7
καὶ προστάττοντος.

Οἱ Χριςοῦ νοῦν ἔχοντες ταῦτα συνῆσαν πνευ-

Led ' 1 e ^ ^

ματικῶς" διηγήσαντο yap αὐτόϊς οἱ κατὰ πνεῦμα

͵ PAR NA M ἘΝ

πατερες" xai αὐτοῖι δὲ ἐπις-ἡμης ἑτέρους ἐγεννη-
» ^ LN , LI ι

Gay , ὅπως γακχέϊνοι τόϊς μετ αὐτοὺς διηγήσωνται.

4 ͵ $09 Ὁ) ὦ » “ὦν
Τὸ δυνάμενον χαταφλέξαι ἐπ᾿ εὐεργεσίᾳ: αὐτῶν

M /
τὴν ὑλικὴν προαίρεσιν. '

, M i] ' ἬΝ , ,
Taya δὲ xat τεϑνηχυιας αὐτὰς ἐν τοσούτῳ
-ψφ,» ' DS y

xax) ἐμαχάρισαν μᾶλλον ἢ ἔχλαυσαν.

' A A »

Παλιν δὲ τὰς ἄλλας χαταλειπὼν φυλὰς, μό-

: ' ^ A] 3 '
vns μέμνηται τῆς Ἔφραιμ , τὴν ἐσομένην mpoo-
^ ͵ 3 E. Na. 1 c /
ρῶν τυραννιδα" £x ταυτῆς yop o Ἱεροβοάμ. ὁρμὼ-
A / A 3 ^ ET AE δ
μενος τὰς δέκα φυλᾶς & τῆς δαυιτικῆς ἀπήῤῥη-
£c βασιλειας.-

εἶ M ' L4 7, Li

Aux yap τούτου δοκιμὴν δεδωχότα αὐτὸν ὁ
b! ' M 3 , e D
ϑεὸς πίστεως xat εὐσεβειας, τῆς τε τῶν Um
»»"ν Ἵ ! , ^y 4 ἢ Ά ^ :
αὐτῶν προνοιας ἐξελέξατο ἐπι τὴν τῶν λογιχω-
, , '
τέρων ϑρεμμάτων apynv.-
PSALMUS LXXVIII.

Q; i] M €. x ὑφ pM VoME , "

ἐ δὲ τὴν 0Go Ῥωμαίων αἰχμαλωσιαν με-

a , M / » M

τὰ τὴν εἰς τὸν Χριστὸν παροινίαν" ἄλλοι. δὲ
3 DEI e ! , U

τὴν ἐπὶ τοῦ ἐπιφανοῦς ᾿Αντιόχου. Οὐ μαχρᾶν

ΣΝ [] ^ M E U ! »

οὐδὲ τοόῤῤῥω τῆς Ἰερουσαλὴν, ἀλλὰ κύκλῳ αὐὖ-

^s L4 , Hd 5 € ^ , 4 e

τῆς (αὕτη δὲ ἐστιν ἡ τῆς εἰρήνης ὅρασις")

1) Non heic solum sed et alibi apud nostrum hunc Didymurs invenient hellenistae vel nova vocabula vel novos il-

lorum sensus.

᾿
Β. f. 327. |

v
B. f. 251,

v. f.
B. (dd.

Y« 9.
B. f. 341.

' IN PSALMUM

ds * ' e ' - €
ἐπεὶ cu» ὁ σχαδαλιζόμενος ἔξω γίνεται τῆς le-
j i ^ ^ 1 ͵ , '
ρουσαλὴμ., τῆς τῶν δογμάτων ὀρθότητος πε-
, ' RJ , ^ Hi
pt αὐτὴν x«i χύκλῳ αὐτῆς ἐκχέϊται τὸ τρο-
' e ^ i LM ' 3$*
εἰρημένον αἷμα καὶ οὐχ ἣν ϑάπτων, οὐδὲ τα-
^ , MJ κε L] e Ἁ
φῆς ἀξιώσων. διὰ τὸ ὑπεραίρειν αὐτὸῦ τὰ ὁμαρ--
^ M x M M ' ^
τήματα" τοιαῦτα δὲ τὰ μετὰ τὴν ἐπίγνωσιν τῆς
3 ' ΄ “ὧὐ ἦν /
ἀληϑειας πταιομενα" ἔπει οὖν συνθάπτεται Χρι-
^ € ' Li i] , » "
cto ὃ βαπτιζόμενος, δεύτερον δὲ ova εἴη λου-
M , , 5 , Α ^ b
tpóv , εἰκότως CUR TV ὁ ϑάπτων τοὺς μετὰ τὸ
Ui '
λουτρὸν ἡἠσεβηχότας.
^ * — Y
Ταῦτα ὁιχαιολογίας" ἤρτηται δ᾽ ἐκ τῆς παρὰ
^ 1 ^ ' 4
ϑεῷ" εἰ γὰρ xai ἡμέϊς ait, φησιν. ὧν πε-
, , M à 0» M Y €^
πονῆαμεν. ἀλλα τὸ ὄνομα τὸ GOV "iiv συνο--
JU Els M ' €N
γειδιζεται" ὥσπερ xat αὐτὸς ὁ θεὸς διὰ τοῦ H-
P: «7 »€ ὦ up My t
cdicu “λεγει" δ ὑμᾶς πᾶντας to ὄνομά μου βλασ-

^ , ^ » ' i] ^ i]
φημέϊται ἐν vcl ξθνεσιν" γειτονας ὃε χαλέϊ τοὺς

t *wW ^ ' $ 5
Ἰδουμαίους, ᾿Αμμανίτας, χαὶ Μωαβίτας, χαὶ τὰ

LÀ LI , ^s '
ἄλλα ἔϑνη τὰ ὅμορα, ἅπερ αὐτέϊς ἀντίπαλα
LU , , m ' Acc e $ ΑΔ
xat moÀeutà xaÀci.— Kuxe δὲ ἡμῶν εἰσὶν ἐλ-
' « 1 ' 4 ͵
Àxy09 εἰ σοφοῖ μυκχτηρίζοντες χαὶ χλευάζοντες
ΘΝ , /, X ^e ,
ἡμᾶς ὡς ἀνεξετάστως χαὶ μωρῶς πιςεύοντας.----
Πεσαίδευχας, φησὶ . τοὺς Ἰδουμαίους ἱχανῶς"
» i] , ^ » ' 2 ἃ »
ἤδη ποτε μετάγαγε τὴν ὀργὴν σοὺ ἐπι τὰ ἔϑνη
í ^ Eus ἢ b^ , ' ^ ^
τὰ δυσσεβὴ χαὶ ἐπὶ βασιλείας ἀλλοτρίας τοῦ σοῦ
LI
σεβασματος.
Ι! ^ » «v 3 ^ , X. 7$
Μυςτχώτερον δὲ ἐρεῖς" ἐν τῷ παρόντι wai ἐν
^ /, Li »* ᾽ ͵ ^ ^.
τῷ μέλλοντι βιῳ" ἢ ἐν ἀμφοτέραις ταῖς γενεαὶς,
T . ^ i - "m ^ 3 ^
τῇ τε Ex περιτομῆς. xat τῇ χλήσεως τῶν ἐθνῶν"
er i] , i] , i] * ^
ὅπως καὶ «utat μάθωσιν SV αἰνέϊν.
PSALMUS LXXIX.
^ |
^ i Α , Ἁ ^ 5, D
Q5 χαὶ τοὺς ἄπο τῶν ἐθνῶν προστιϑε-
i ' ͵ €
μένους ὡσεὶ πρόβατα. τουτέστιν ὡς
, LU] 3 ͵ 3 A A € ,
πρόβατα τοὺς Ἰσραηλίτας" Ἰωσὴφ yop épunvtvo-
͵ ΄ , A ὮΝ ^
μενος χυριου πρόσθεσις, σημαινει τοὺς ἀπὸ τῶν
, ^ ^ , ^ δ; d
ἐθνῶν télg 6x περιτομῆς προστιδέμενοις.----ἶζα-
, VUE AMAT ^ ^ € $5.A ,
Θϑήμενος δὲ ἐπὶ τῶν χερουβὶμ O χυριὸς ἐστιν,
, ^ i] t Ns i] ^
ὡς ἐν τῷ Ιεζεχιηλ mopicatac ἐφέψεται δὲ τόϊς
, ^ ΄ 3*3 , , ^
εν τοῖς ζωοις cUGty, τετευχοσι ταντὴς τῆς προσ-
, 2 S. ἃ ^ !] » ^N ' m
ἡγοριας ἀπὸ τῆς προσούσης αὐτοῖς σοφιας" mÀT»
᾿ € , M r
Seg γὰρ γνώσεως ἑρμηνεύεται τὰ χερουβίμ.
, ' Ul , LEN i » "€
ἤρφιει τὰς παραφυάδας αὐτῆς ἕως χαὶ αὐτῶν
u^ ^ ^ ' EI ᾿ς y PE
τῶν ποταμῶν τῶν ποτιζοντων αὐτὴν, ἐπὶ TO τὸν

LXXV-LXXXI.

| ΟΝ] ^
τὰ EXUT2U

263

' τ , ^ , e
χαταλληλον χαρον ἀποδοῦναι.----ἘΠσὶ δὲ οὗτοι v. 13.

! A A ^
Qeudedidzawalot , wat τὰ τῆς πλάνης πνεύματα:
LI M x » f
τρυγῶσι δὲ αὐτὴν ἔχουσαν σταφυλὴν χολῆς wo
2 5 ͵ $ ^ LJ 4
βότρον murpiag αὐτόϊς" yeycve γὰρ τοιούτων εἰσ-
, LI A ᾽ 1 vM ^ » ^
στιχη χαὶ ὅτε μὲν ἀντὶ τῶν ἠθικῶν ἀρετῶν πά-
Ε ^v » ἡ » b ^ »
Sn xepmogepét , ἀχανῆας ἄντι ςαφυλῶν ἠγαγεν"
A i J ^ ,
ὅτε δὲ περι τὰ τῆς γνώσεως ἁμαρτάνει, σταφυ-
^ i] , ' /,
λὴν χολῆς καὶ βότρυν πικρίας φέρει.
M «v ^" » , I t , ,
Tov υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, Qnotv, ἐχραταίωσας
€ ^ * : / NEC / o4.
εαυτῷ, μὴ συγχωρήσας αὐτὸν ἐκ σπέρματος ἀν-
᾿ ' » ^ ' 3s
δρὸς τὴν σύςασιν ἔχειν τοῦ σώματες" ἐπελθόν--

^ , A ^
τῇ παρθένῳ, xat τῆς

M ! ἃ
τος γὰρ πνευματος ἄγιου
^ €. ' € «y Lad , ς »ν
τοῦ ὑψιςοὺυ δυνάμεως, ὃ ἅγιος οὗτος τόχος ὑπέ-

« ' Ἁ »
στη. ὅστις ἡτοιμάσατο τὴν ἄμπελον πρὸς χαρ-
,
ποφοριαᾶν.

PSALMUS LXXX.

»
, i] M 1 i
Αμαν δε Θεὸν πρόσφατον, τὸν πεπλανη-
' M D » ' * ὃ
μένως παρὰ volg ἔθνεσιν νενομισμένον ὠνόμάσε
' ͵ , ' e
τὴν πολυθεον εἰδωλολατρειαν οὕτω παραπεμπομε-
- i i , ,
νος.----αὐτα τὴν ᾿Αρείου xat Εὐνομίου παρα-
/ *« ἢ 3 ἫΝ , L4 E ͵
πληξιαν ἐλέγχει" εἰ γὰρ οὐχ ὁμοούσιος. ἀλλο--
^ * , ἃ xt Ὁ
τριος ἄρα χαλέϊτ᾽ ἂν εἰχλότως" χαὶ εἰ ἦν ὅτε

» $e EN , A
οὐκ Ἣν) Upocgatcy τρισεκύνουν τὸν Θεόν" μὲ

, M , ' € E 4 1 E '
συνιέντες τὸ tiprpiye), ὁ Oe Sog ἐν pico βα-

A € n^ A (dg
σιλευς ἡμῶν πρὸ αἰώνων.

PSALMUS. LXXXI.

9
E L 3 oy » ^ , 1
πιχρύπτοντες τὰ ἴδια αὐτῶν πρόσωπα, wxÜd
. 4 e ^ 1 " ,
xaT εἰχόνα τοῦ S&cU ἐστέ.---Κατασενουμένους
€ 3 , ^ D € e 25d U
ῥνομενοι ἐκ τῶν πλεονεχτουντων ἁμαρτωλων" ἀλλὰ
M ^. ad A ^ , e
καὶ télg xat ἀρετὴν θεςποιηθέισι λέγεται ὅπως
M , ! $e ^ , ᾿ A
τὸν ἀναβάλλοντα τὸν φαῦλον πατέρα. wow τὸν
“ ' ^ ^ , ^ M
τῆς πονηρίας πλεῦτον χρινῶσιν ἀξιως τῆς τρὸς
M U , ' '
αὐτὸν διὰ παιδεύσεως προστασίας" διχαιουτωσαν
M b ^ : , , ͵ M A ,
ὃς wat τὸν δὶ ἀτύφιαν ταῦεινὸν , χαὶ πένητὰ
^oc. 4 ^ «ἐν 3 β ' , Ἐ
διὰ τὸ πονέϊν voto εὐσεβείας γεγενημένον.
i] 4 € » ᾿
᾿Αποθνήσκουσι δὲ εὐχὶ ct ἄνθρωποι τὸν κοι-
M , , M 1 «e *? I E € /
γον Suyazcy , ἀλλα τὸν ἑπομενὸν τῇ ἁμαρτίᾳ
, ' ; ! ΩΣ ' € Y
Ücvatc?, πίπτοντες παραπλησίως τῷ πεσόντι ἔν!
^ ' E» /, € / ^
τῶν ἀρχόντων" "οὗτος O6 ἐστιν ὁ διάβολος" τοῦτο

δὲ γέγονε διὰ τὴν πρὸς τὸν ὄφιν συγκατάβασιν-

v. 19.
À. f. 350. b.

v. I2.
A. f. 352, b.

v. 2.
B. f. 352. b.

* ita cod.

LE S
-Ibid.

261
PSALMUS LXXXII.

E , A] i] ^v
rm φυσις cpemtn x«t οὐκ ἐστῶσα ἐν tav-

“ “ A M [4 es 3€ £4 ' ^
tQ* τοιοῦτος δὲ πᾶς ὁ τῶν ἀϑέων (og, καιρῷ

μὲν εἰς ὕψος ἐπαιρόμενος, ὦτα στροφὴν τοι-
ούμενος τὴν ἐτὶ τουναντίον. τροχῷ παρασλη-
σίως. ᾿ ᾿

Εἰ xat. ἄλλοι ὕψηλοὶ wot ὑψίςου ἐκ θεοῦ γε-
γένηνται., ἀρετῇ μετεωριζόμενοι χαὶ ὑψούμενοι,
ἀλλ᾽ οὐδεὶς ἐξ ἐχείνων ἐξ ἑαυτοῦ wot wat εὐ--
σίαν ἐςὶν τοιοῦτος" μόνος γὰρ θεὸς ὕψιςος,, ποιῶν
dÀX οὐ γινόμενος, ὡς μόνος σοφὸς ἐστιν xai
μόνος ἀληϑινὸς παρέχων σοφίαν καὶ ἀλήϑειαν.

PSALMUS LXXXIII.

Noc» ὁ ϑεὸς χάριν τόϊς σωζομένοις χάρι-

N M , M '
τι χατὰ τὸς χάριτι ἔστε σεσωσμενοι.

PSALMUS LXXXIV.

E; ^ LI in M Hi ' !
vdcx& τὴν ἀγαθὴν χαὶ Gucudawxy χαρδιαν
^ ' ; e ' ^ E"
J^» ὑπάρχουσαν αὐτοῦ,, χυριος" τὸν παρ᾽ αὐτοῦ
ἢ , ' at 4 € i] , διὸ e
γὰρ δεχομένη σπόρον. ἀνὰ ἕκατον ἀποδιδωσιν
3 , ' 4 i] ev ^ ,
εἰς ἣν ἀποςρέφει καὶ τὸ πλῆθος τῶν αἰχμαλω-
͵ Hi E , e^ ᾽
τισθέντων ὑπὸ πονηρῶν δυνάμεων λογισμῶν ἰα--
! 1 iH ^ ΄ , ^
χωβόντας * δια τὸ τέϊς πάθεσι μάχεσθαι" τοῦτο

^ E »*
δὲ δράσας. ἄφεσιν παρέχει πᾶσιν ἁμαρτιῶν" χἂν

-ἐφαμαρτῶσιν, ἐπικαλύπτει δι ἀρετῆς οὐκ ἐγχρυπ-

“ A! M ͵
τουσὴς αὐτὰς, ἀλλα δὲ ὅλον ἀφανιζουσης" ὡς,
4 » ! ' D € ^ € A
xat ἀγάπη walumtet πλῆσος ἁμαρτιῶν" ὡς yap
3 /, , M »! t
ἐπιστήμη χαλυπτει τὴν ἄγνοιαν, οὕτως ἀγάπη
^ c acc Ld m 5 ind ,ὔ ^ €
Sé ἢ αὐτὴ οὖσα τῇ ἀρετῃ χαλυπτει τὰς ἅμαρ-
lj d 1 , ' ec , !
τίας, ὧν ἂν εὐδοκήσει χρινας εὐεργετέϊν" εὐδοχη-
Hi MT € , L4 A € ^ » ^
ct. δὲ τὸν υἱὸν ἀποςείλας τὸν éxutcU, ὀφθῆναι
' δι ἃ en A “-ἷ , s !
τε ποιήσας ἐπὶ γῆς xat τοὶς ἀνθρωποις συνανα-
^ Ὁ» X i] ! ' '
στραφῆναι" co δὴ x«t τεχϑέντος ἐλέγετο’ δοξα
, εε! e Y 4: ^ e. x E) , 7
ἐν ὑψίστοις Θεῷ xat ἐπὶ γῆς εἰρήνη. ἐν ἀνθρώ-
EI Ὑ , ^ i e , t
ποις εὐδοχιοα". EvceUSey de δῆλον. ὡς οὐ πάϑος
€ S52 ^ ὯΝ b" € D A » e ΕῚ
ἡ opyn τοῦ Θεοῦ, νυποστῆναι δὲ οἰκονομεῖται δὲ
΄ od 3 Li i] ,
ἁμαρτιας" ὧν ἀναιρουμένων, xat αὕτη συναπὲρ-
, ^ A 1 [d i [4 , i] €
Xttew ὀργὴ δὲ xat ϑυμὸς δμωνύμως,, xat ct
ut 74 c ' , ^ l ͵
τουτοις ὑπηρετουμενοι, ὀργῆς λεγόμενοι cxevn.
« A A Lond ? ^ Li
Ὡς δὲ θεὸν σωτηρίων αἰτξϊ, μετανοίας προ-

, ^ , 3 i ^ y
φασιν αὐτόϊς εἰς ἐπιστροφὴν mapacyfi» , ὡς ὅν

DIDYMI

, à PL s; νὰ

λύσωσι xat ὃν ἐξήψαν αὐτοὶ δ ἁμαρτίας ϑυ-
ἅ Ui - 5 D ^

μὸν" οὐὸε yap πῦρ ἐστιν ἔτι τῆς καυστικῆς ὕλης
, LJ LJ ,

ἀνηλωμένης" ὅτε xat θεὸς Quoi τοὺς πρὸς αὐτὸν

ἐπιστρέφοντας ἐχ τῆς προτέρας ἐπιςροφῆς , ἤγουν -

ui 93-2A , » ,
xat αὐτὸς ἐπιστρέφει πρὸς cuc ἀπεστράφη δι
ἁμαρτίας.

X A ^ , r , ^
"Ex wat τῶν σωτηρίων Savpatew , νεχρῶν

A] , ' ^
μὲν ἀνισταμένων , τυφλῶν δὲ βλεπόντων. wat

e , Ll ^ , ,
λεπρῶν χαϑαριζομένων , xai τῶν ὁμοίων γινομε-
u Y i] » t
Wow ϑαυματων" ὡς δὲ μαχρὰν “ἀπὸ ἁμαρτωλῶν
, ΕΣ “ x ^ » ΄
σωτηρία , ἐνεργουντων τά τῆς ἀπωλείας, οὕτως
3 i] ^ A ' ^ A ^ 7
ἐγγὺς τῶν διὰ φόβον θεοῦ τὰ τῆς σωτηρίας npaz-
/ ' M ^ ? ^-
τόντων ὁ xvptog* xat τοῦτον ἔχουσιν αὐτόὶς ἄχω-
͵ , € ' e ^
ρίστως , οὐκ ἐστιν ὑστερῆμα" ὧν μὴ χατασχη-
e £ , ^ / ' M » ,
vét δόξαν ἐν τῇ καρδίᾳ" ταύτην γὰρ αὐτῶν ἐχά-
“᾿ ^ La $a 4
λεσε γὴν χοιρποφοροῦσαν αὐτόϊς ἀνὰ ἑχατὸν" γχα-
' M € M € YE » ' ^ ,
τὰ τος ὃ Stog ὃ εἰπὼν ἐκ OxOtcug φῶς λάμψαι,
» , ^ , € A M
ἔλαμψεν ἐν ταῖς χαρδιαις ἡμῶν πρὸς φωτισμὸν
^ ' LU , p ^
τῆς γνώσεως τῆς δοξης τοῦ Χριστοῦ" οὕτω χαὶ
» ^ ' ui V , Α ^ 3
ἐν τῷ σώματι χατὰ tO , δοξασατε τὸν ϑεὸν ἐν
^ , [1 ^ - E
τῷ σώματι ἑαυτῶν, τῶν τελείαν σωφροσύνην
, ' J
ἐχόντων.
, i] » ^ € ^ , -“ ,
Avvatat xat ἐντεῦθεν Y) τῶν ἀρετῶν ἀνταγο-
, ! Di , , I E"
λουθησις δεικνυσϑαι ἀντιςρεφοντων ἀλλήλοις τοῦ
, ^ M ^ 3 ^ ^ Π
τε ἐλεητιχοῦ χαὶ τοῦ ἀληϑοὺς , τοῦ τε δικαίου
Y , ἣν τ M , Ὅν. ^ Moy '
xat εἰρηνιχοῦ" Ἢ δὲ συζυγια x«t ἐν τῷ, τὸ ἔλεός
A ^s r M , , ͵
cU χαὶ ἣ ἀλήδεια διαπαντὸς ἀντελάβετο μου"
E a ΩΝ , ͵ My |y i] ν᾽ ΄
xai ἐν tQ, ἐξαπόστειλον τὸ ἔλεος xat τὴν ἀλή-
Li ^ i € ^ '
Sua) σου.----ῶς χαρτσοφορεὶ yap ὑετεῦ δοϑέν-
« -“ ' ^ X €
tos ἢ γῆ, σὕτω χρηστότητι Θεοῦ χαρσὲν ἡ
L1 1 ^ 3 5 ^
νοητὴ διδωσι yf, xat εἰδος σᾶσαν μετερχο-
L 4 ΕῚ ͵
μένη τὴν ἀρετὴν.
PSALMUS LXXXV.
0. e , 3 ^ € ΟΝ ,ὕ ᾿
ι ἅγιοι πᾶντες αὐχοῦσιν ὡς ἐπ᾿ ἀξίωματι με-

γάλῳ τῷ δοῦλοι εἴναι θεου" τοιγαροῦν Ἰωνᾶς ὅθεν

» , ͵ ^ ἊΝ 4... ^ LT
ἔστιν ἐρωτώμενος, δοῦλος &tmev εἰμὶ Θεοῦ, vat

M MI - E ^ ͵ A ^ £g.
τον S'scy του ουρᾶνου σέβομαι" χαι pn? οι amo-

e A ^ ^ ^u »

στολοι μαρτυροῦνται πρὸς τοῦ σωτῆρος καλὼς αὐ-
' ͵ » υἱ ώῳ € SCC LY 7

τον χυριον Ot ἔργων ὁμολογοῦντες xat λόγων"

ὑμεῖς γὰρ φωνέϊτέ pt ὃ χύριος xai ὁ διδασχα-

1 ^ ! ] » 1 , ^ ^

Àeg, xat χαλῶς λέγετε , εἰμὶ yap* τοῦτο yovv

γωϊ ' ex » 47 , .

xxt ὡς ἀξίωμα μέγα τῶν ἰδίων συγγραμμάτων

v. 11.
Ibid.

l: v. 5.
-.. B. f. 355.
" "δ
n
AT
z
d
LA v. 8.
Y lbid.

à APIS

zi

ed
i.

EI

"n3
Ἶ

^ 3*2 IL
B. f. 355. b.

IN PSALMUM LXXXII-LXXXVII.

' » : » ^ ᾿ " ,
προτάττουσιν" "Ἰαχωβος yop, θεοῦ xat xvptcu.Ta-
^ ^v EL A Li ^ » ^
σοῦ Χριστοῦ δοῦλος» καὶ Παῦλος, δοῦλος Ἰησοῦ
E ͵ s 5 ^ i] , LT ,
Χριστοῦ, χαθάπερ ct ἐκ τῶν περὶ αὐτοὺς ἀξιω-
΄ e^ D - ,
μάτων ἐν ταῖς βιωτιχαῖς συγγραφαῖς χρηματι-
» Li , /, i 3, , /
ζειν ἐϑέλοντες.----Οὐ χυρίως δὲ τὴν émtetxetay ,
ἣν Ἀν ^ 3 ͵ὔ '
étmey ἐπὶ θεοῦ, ἀνθρωσίνην τυγχανουσαν ἀρε-
A , , € A! ' M , ' Hi
τὴν) ἀλλ᾽ ὡς tO χαίρειν xat εὐφραινεσθαι vat
͵
μνημονευειν. ὶ
Y Li ! i] £g "ἢ , 1 ,
Θεοὺς πάλιν λέγει τοὺς ἄγιους. οὐ τοὺς δαι-
νἱ X 9 ' /, M € [4 '
μονὰς ἢ τὰ ἀγαλματα" μόνος γὰρ ὁ vuptog ὡσαυ-
E Mi ^ L D A ^
τῶς ἐστὶ Θεὸς tQ πατρι πᾶς δὲ ἅγιος μετου--
, ^ ͵ i 3 A , , ,
cix τῇ τούτου, θεὸς τὸν Scy λόγον δεξαμενος"
M SM » ! b i λ a € '
κατὰ τὸς ἐχεινοὺς εἰπε θεοὺς πρὸς cug ὁ λόγος
^ e" 5 ' A 3
τοῦ θεοῦ ἐγένετο" γεγένηνται μὲν γὰρ xac εἰκό-
D Α € ' , ἃ A E] 2544
να Ssc0 xat ὁμοιωσιν, οὐδεὶς δὲ xaT οὐσίαν
^ ! ΕἸ , [i
Seóg , ὁμοιωθησομένων ἀλλ᾽ οὐκ ὄντων ὁμοίων
^ , » ^ NU c A e ! 1$.
τῷ χυριῳ αὐτῶν" ἐσεσῆῖε yap yt, διοτι ἔγω
E E ! , ^ i ͵ ΠΩΣ
ἅγιος εἰμι αὐτοῦ μὲν ὄντος Cyicu , αὐτῶν δὲ
H , Vue 3 M ETT L] 4. «ὃ
ἐσομένων" περι ὧν ἀληθὲς εἰπεῖν" tig ἅγιος ἐς ιν
ς H , λ M δ᾽ Li € /
ὡς GU χύριε ; Got γὰρ, &gn, tig ὁμοιωθήσεται
» b2 L4 3 Y , el , e '
ἐν θεοὶς χυριε; ἀλλὰ ttg ὅμοιος σοι; ὅμοιοι γὰρ
ν᾽ “Ὁ s N NN y ^M»
αὐτῷ ἔσονται χατὰ tO ῥηθὲν, ὅμοιοι αὐτῷ ἐσό-
, ! » x ι 3 ! ,
μεθα, ὅτι ὀψόμεθα αὐτὸν καθὼς ἐστίν" οὐδεὶς

3$ εἴ D ͵ ^ Lj ^ 3 E]
οὺν ὅμοιος τῷ γυρίῳ τῶν προχειμένων θεῶν" ἀλλ

Ὧν, A SN , e A M 3 3
οὐδὲ xata τὰ ἔργα αὐτοῦ" διο φησιν ἐν ευαγγε-

M δ 3 i Y oy 3 , , » cv ἃ 2.
ἰσις" εἰ μὴ τὰ ἔργα εἐποιησὰ ἐν αὐτόϊς, ἃ οὐΣ
A » , / c L 2 »
δεῖς ἄλλος ἐποίησεν, ἀμαρτιαν cv εἴχον" ἂν
Y 35. -X M A yx o. e ^ V δι 1
τὰ αὐτὰ μὲν yxp ἐσθ᾽ ὅτε ὁρῶσι xata to ὑπο-
΄ ς M Ω 1 ΓΕ M M ,
χείμενον, D δὲ τρόπος διάφορος" ct μὲν γάρ tu-
^ 1 ' € M 3 EI 7 3 7 €
Xn xat mtgtt, ὃ δὲ pet ἐξουσίας ἐποίει" ἱκα-
M A Y LÀ » Na , ^ ^ /
va Oe περὶ τόυτων εἴρηται χαὶ ἐν ἀρχῇ τοῦ mp
ψαλμοῦ 1).
ς p.i ἐν Ht 3 , X ^ a!
Ὁ τὰ ἀγαϑα αἱρούμενος, Ot αὐτὰ τῇ τοὺ-
3 Li , E" i x ^
τῶν ἐνευφραίνεται χτήσει" ὁπόϊον καὶ τὸ, φοβέϊ--
Y » ^ m A E] 3 !
σϑαι τὸ ὄνομα τοῦ ϑεοῦ,, διὸ ptt εὐφροσύνης
αὐτοῦ τυχεῖν.

PSALMUS LXXXVI.

, ͵

3 ΕἸ A
ἐγγράφονται cv μόνον ἄρχοντες ἀλλὰ xou

E

À A e m , Y 3 À ͵ ' ,
ἰᾶοι, Ἢ τις ἐστιν EYZATIGIA πρωτοτοχῶν απογε-

2$

, 5 , ^ e ΕΣ ,
γραμμένων ἐν οὐρανῷ" ὧν ἀναγραφὴ οὐ συλλα-

. [Gv τε καὶ ὀνομάτων, ἀλλὰ τῶν ψυχῆς δηλούν-΄

265

, ^ , € , ,

τῶν dotóvnta* ἣν ὃ μόνος ὁρῶν, μόνος δύναται
᾿ EV i] LE ' , M ^
xat τὴν γραφὴν αὐτῶν διηγήσασθαι 6x δὲ τοῦ
͵ ᾿ς: , ' » V ^
ἐναντίου, φησιν Ἱερεμίας. ἀφεστήχότες ἐπὶ τῆς
ET ^ A ^ “ ^
γῆς γραφήσονται" δῆλον ὥς τινι τινὰ τοῦ χοιχοὺ
! ^ ,»,.»ϑ 4 m Y
περικείμενοι φρονοῦντες ἐπίγεια, ὥσπερ ἐχέϊνοι τὴν

.-J! ya 9.2 , ^ ^s » 3 3
εἰχονῶα τοὺ ἐπ ουρᾶνου φρονουντὲς εχουσιν ἐν ου-

ec ΕΣ Li LE
βανῷ τὸ πολίτευμα ἐνταγέντες βίβλῳ Seco.

PSALMUS LXXXVII.

|
Hi ul ! € M ^ ᾿ς
Y mep μαελεϑ' , 'τουτεστιν ὕπερ χοροῦ χερειας
^ €^ ἃ Y Lnd 3 '
τῶν υἱῶν. Xcpe , ὑτερ συνετῶς ἀσοχρινασϑαι
“ὦ A A f X i ^ /
τῷ τὸν Seov φοβουμένῳ, καὶ δια τοῦτο τυγχά-
, ^ » ' 3 A A € '
νοντι ἀληθῶς ἰσραηλιτῃ. Αιμαν yep ἑρμηνευεται
͵7] » 0m € ͵ A » V ^
φόβος αὐτῶν, ὡς πάντα τὸν ἔχοντα τὸν ϑέιϊον
΄ὔ , i Y qe , Lj 3 Li
φόβον, Aip.av εἰναι" ᾧ προσήκει συνεσιν ἀποχρι-
! 47 N13 53 ᾿
νασθαι, σύνεσιν ἔχοντι πρὸς ἀκροασιν μετὰ χο-
' / ^ ^ i i] Ε ͵
peas ϑειας, τοῦ ψαλμοῦ τὴν ῴδην ἀποαγγελ-
λοντες. ᾿
'E S 7, M Εν i / , !
y ἡμερᾳ μὲν οὖν vat πραγμάτων εὐφορίᾳ
^ Ἁ ^ ^ !
παραμέϊναι μοι τὴν τῶν ἀγαθῶν μετουσίαν αἱ-
^ » λ A V Li 7
τῶ" ἐν Vuxtt Ot xat δυσχολίφ., ὅπως τέλος λα-
Li ^ V x ev A à
βουσὴς τῆς νυχτὸς, τὸ Gvtopa μου πρὸς σὲ

͵ V ,
ὀρϑρίσαι δυνησεται: ot ἀπλούστερον δὲ λέγοιτο

; bU la. ' £n “ v c 1
χατὰ το ρηθεν uno TCU σωτῺρος" [ πατὴρ μου

4 M 3 ! ^ Li , ^ D3 £
ποιήσει τὴν ἐχδιχησιν τῶν τέχνων αὐτοῦ τῶν βοων-
᾿ y v / Y Εν
τῶν πρὸς αὐτὸν ἡμέρας xat νυχτὸς" ὁ γὰρ τὸν
L / ^ ͵ A ^» ^v
νόμον γυρίου μελετῶν ἡμέρας xat νυκτὸς, αὐτῷ
7] ͵ V A M ^ / ,
τούτῳ x&xpaye πρὸς toV θεὸν τῆς σωτηριας Gu-
^ Y ' » ^ LE ἢ]
τοῦ ἡμέρας καὶ νυχτὸς" Ὦ σωτηριαν αἰτῶν. Ἢ
^ ^ ^ od DH »€ !
φυλαχθῆναι Gopousew* τοολλὴς δὲ παῤῥησίας ,
l , ΄ E /, LU
τὸ εἰσελϑήτω ἐνώπιόν σου ἧ προσευχὴ μου,, ὡς
νι X 3) E] cM d / ὰ Hi » ^
ἂν τὰ ὄντως ἀγαθαὶ βουλομένου, ἃ xat αὐτῷ
Li Ἁ em ͵ V ,
συμφέρει. xat SQ φίλον διδόναι. xot χλίνειν
^ M 3 v ' AR !
πρὸς tov αἰτοῦντα συγχαταβασει τὸ οὖς" χέχρα-
N MI M »
γα 96€ πρὸς σὲ , ἔφη.
*Q Y € P ͵ ἐλ , » 4:
ς γὰρ οἱ vexpct, φησὶ, ἐλπιζουσιν οὐκέτι
! 4 3 ' 3 / “ $7 ^
βοηϑειαν ἀνϑρωπινὴν οὐδεμίαν, οὕτως x4yo τοῦ
^ A 3 Li L
τροσδοχᾷν ct Xpnotov ἡλευθέρωμαι" τουτέστιν
δι. 9 ' /v 5 / , uU 3
ἀνελπιστὰ μοι πανταχόϑεν ἐστῖν.---Οὐ yap ix
^ 2 LP , V l / uU
τῆς σῆς ἀπωσϑην χειρος" τὸν ὑπο ταύτης 7*p
' , A ' / ,
φρουρουμενον οὐδεὶς ἅρπασαι δυνήσεται" χαθα φη-
H1 1 t 4 ^
σιν αὐτὸς ὃ σωτὴρ" ὅσον γὰρ τις περιέχεται τοῦ

1) Utique ad ps. 82. v. 19. Ceteroqui initium commentarii ad dictum psalmum non esf inventum in catena nostra.

34

V. I.
B. f. 358. b.

v. 2.
Ibid.

266

te f ΩΣ τ f ^n^ “Ὁ ,
θεοῦ ἀήττητος τοῖς ἀρπᾶζειν εἐθελουσιν, ἧς ἀξω-

ET , € ͵ ew ' »9v9 ^
Ste τις αὐαρτανων 2). οὐχετι ταὺυτὴῆς GEO.

» » ^ , A ^ "gy
Β.1 9. δ Og a» ἐκᾶῖϑεν αὐτοὺς εἰς τὸν παράδεισον

v. I5.
B. f. 360. b.

v. 17.

p. f. 36

V.
B. f. 56

I.

5

.
2.

, ! “ ^ , ti ^ , , ^ 3
ἀνιμήσωμαι τοῦ Stcw εἰ δὲ xat Ot αὐτοὺς ἐν
! / ELE , , » 0^ ^
Sayato γεγένημαι, ἀλλ᾿ οὐχ Ev αὐτῷ τῷ xv-

1 LJ » , , ^ ͵ ^ oe »
ρίως SayatQ , ἀλλ᾽ ἐν τῇ τουτοῦ σχιᾷ" ἔφθασα
1 ' , ' , i] Mo? e
y*p τριήμερος ἄναστας" ἀλλα χαὶ ἐν Guctttycig
, » ^ ' ͵ ^ €
ὑπ αὐτῶν τεϑειίμενος χατηυγασα αὐτοὺς ὡς μὴ"
' / 3 L ! $442» » 1 ^
ett τούτους EV σχότει διάγειν ἀλλ᾽ ἐν &pot τῷ
΄
qot.
c , e 5 ^ »€ , Mo. ᾽ν
Αρμόττει τῇ Ἰησοῦ παρρησίᾳ τὸ, ἵνα tt ἀπω-
^ , , ' »y M A 3/8 » ^c
ig οὐ yap ἐστιν αἴτιον" διὸ τὴν ἐμὴν ἀπωθέϊς
! γν»} T! E
προσευχὴν ἡμαρτηκότος οὐδεν" δεξάμενος cuv αὐὖ-
V E. Ὁ ' e A '
τὴν, τοὺς ὑπὲρ ὧν πρεσβευομαι σῶσον, τὸ mpo0-
, e , ' B Π
ὠπὸν αὑτοῖς ἐπιλάᾶμπὼν TO GOV.
"A t 1 M € € v ς 1
γέλαβε yap τὰς ὑπὲρ ἡμῶν ἡμαρτηκότων
͵ D] ^ N ^ ΄ » 1
ἐργας" οἱ δὲ τοῦ πατρὸς φοβερισμοι μόνον αὐτὸν

3 ͵ »4* 3 lod 2 , ^
ἐξεταραξαν., οὐδὲν ἐνεργῆσαι wat αὐτοῦ δυνη-

f A ' « / , A LI A

ϑέεντες pn ποιήσαντος ἀμαρτιαν" οργαι δὲ χαι
ι i ^. , € , e

φοβερίσμοι θεοῦ, δυνάμεις ὑπηρετουμεναι ταῖς τι-

μωρίαις, ὀργῆς λεγομέναις σχεύη" δι᾿ ἃς ἔλεγεν

A D , ' . [
ὃ σωτύρ, νῦν ἡ Ψυχὴ μευ τεταραχται" τελειοτα-

A ^ » ͵ γ.ὼ»
τὴν μὲν γὰρ ἔσχεν ψυχὴν" αλλ ἐν πλήϑει το--
' , D Lj » ͵
σουτων ἐχθρῶν προσπαθειαν ἔσχεν, μάλιςα πε-
͵ $ δ ΄ € ΠῚ 3 1
ριτπνιγοντων αὐτὴν τπανταχοῦεν ὡς ὕδωρ, ἀλλα
D 2 n ͵ “ἐν λυ ἀνὰ "
τον μὴ ἐπιστάμενον νήχεσθαι" αὐτὸς δὲ τούτοις
ET ! V i /, ,
ἄριστα διενήχετο" ὕϑωρ γὰρ πολὺ οὐ σβέσει ἀγά-
€ i] ' Y V * ^ ᾽
πην" Ἢ γὰρ τελεία wat πρὸς ὅεὸν τεϑέϊσα δι
, , ^ x ΄ , » ͵
ἀγάπης , ἑξῆς ἄσβεστος ἐστιν, ἥ τις ἐνυπάρχει

DEI ^ A X o G '
τῷ Ἰησοῦ χατὰ τὸ ἀνϑρωπινον.

PSALMUS LXXXVIII.

1 N , ^
᾿Αλλὰ xai πολλάκις εἰρήκαμεν ὡς ἔνθα διττῶς
M ' M E] ^ M
ἢ γενεὰ φέρεται, σημαίνει τὸν ἐκ περιτομῆς λαὸν,
1 ' , ' εν / A δι." 3» 4
χαὶ τὸν ἐϑνιχον" εἰτα λέγει τὴν αἰτίαν Ot ἣν
5 A ς᾽] L et U 4... ς
ἄδει τὰ ἐλέη χυριου" ὅσον yap ἐνέστηχεν ὁ ma-
N »' / 3 ^ “ ,
pow eto, προδήλως εὐεργετέῖ πολλῶν εὐεργετου-
9} “᾿ . Ll ,
μένων ἐλέῳ ϑεοῦ" ὡς εἴ τις ἐκ πολλῶν λίθων
, M ; u Nox , e
οἰχοδομη γινομένη. τάχα δὲ ἔλεος οἰκοδομεῖται.
^ , 4 e" 3 € A ,
τῆς σοφίας οἰχοδομούσης ἑαυτῇ οἶκον" ἢ γὰρ ἐναν-
, ;9 m9 Li M , ^
θρώπησις αὐτῆς, “θεμέλιος wat πέρας τῆς οἰκοδο-
, PEE » ' τ ͵ὔ ^
μίας τοῦ ἐλέου ἐςῖν, πάντων ἀφαιρέσει τῆς προσ-
͵ ' 4 / ΄
λαμβανούσης ἅμαρτιας ἐλεουμένων" ἑτοιμάξεται

; A L| ^
py πρὸς τον υἷον

DIDYMI

δὲ ἐν “οὐρανδὶς 4j ἀληϑεία TOlg ἀπεντεῦϑεν προ-
παρασχευασαμένοις ὡς οἴονται προσβαλέϊν αὐτῇ
(€ ἐσόπτρου καὶ δὲ αἰνίγματος, δὲ ὧν οἱ ἐπὶ
γῆς αὐτὴν φανταζόμεθα" τὸ γὰρ πρόσωπον αὐ-
τῆς χάλλος ἐχέϊ, χαὶ τῆς ἀληθείας τὸ τέλος γατ-
γργημένης τῆς μερικῆς διαλήψεως" ἑτοιμάζεται
δὲ τόϊς ἔχουσιν ἐν οὐρανδὶς τὸ πολίτευμα τῷ φέ-
βειν τὴν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου, δ ἣν καὶ χρη-
ματίζουσιν οὐρανοί.

Διὸ μηδὲ πέρας ἕξειν αὐτοῦ τὴν βασιλείαν

' , U ͵ D
φησίν" ἀλλ᾽ οὐ χατὰ προσωποληψίαν ὥμοσε τῷ

' UI ' ^ ^
Δαυιὸ, ἀλλα δούλῳ ὄντι Θεοῦ" xoi σημέϊον αὐὖ--

^ ^» E] , , E ^v
TOv τῷ cixQ ταρέσχετο, UQapStvcy τε τεχέϊν

' $. € ^ ^ , ! , ^
τὸν μεϑ᾽ ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων ϑεόν" τοῦτο γὰρ
LS A P] » V A. € , /
τὸ Ἐμμανονὴλ, ὅπερ &ct τὸ ἐτοιμαζόμενον σπερ-
e. ! , “Ὁ M ,
μα tov Δαυιδ' ἐφ᾽ οἷς ὃὲ βεβαίως χαρίζεται
^ , ^ ͵ 1 ^ n , ,
θεὸς, ὀμνῦναι λέγεται, δια τὸ map. ἀνθρώποις ὅρ-
^ A ! , [i
χῳ πιςοῦσθαι τὸν Aoycw* ἀτρέπτου τοίνυν ὄντος
^ ^ i] LU f» ^
θεοῦ. ὅρχος αὐτοῦ τὸ ἀμετάτρεπτον τῆς βουλῆς.
^ ^ , » 4 Hi U
---Τοῦτο δῆλον. ὅτι cux εἰς αὐτὸν τὸν Aavid. vo-
^ ^ 1 f , / , , ,
εἰται" Uwe γὰρ τὸν ye ἀποϑανοντα ; ἀλλ᾽ εἰς
^ V i , , ^ '
τὸν Χριστὸν τὸν ἐξ αὐτοῦ καταγόμενον, τὸν διη-
t ^ '
γνεχῶς ζῶντα x«t βασιλεύοντα.
3 EM ^ A c ' '
᾿Αλλ᾽ οὐδὲ τῶν τὴν υἱοθεσίαν δεξαμένων, vat
A ^ , , L2 ^ ΤᾺ ^.
xatX tovto “γεγεννημένων ἐκ θεοῦ, τῷ ἀληϑεινῷ
, € / ΓΝ Y [4 ͵
τις γεννήματι ὁμοιωθήσεται Ug γὰρ ὁ μετε-
e". ' ^ v ,
ye» τῷ ἀμεθέχτῳ; τοιγαροῦν o Παῦλος εἰπὼν,
! ^ M 9. , 4 RJ ' e^
χάρις ὑμῖν x«t εἰρήνη Guo Sto) πατρὸς ἡμῶν,
, M A ͵ A T7 € LI
euAu[laS:tg μὴ δοξῃ τισιν ἰσοτιμίαν ἑαυτῷ vé-
4 ^s t
τὸν μονογενὴ , τροσέϑηχε,
^ ' E] ^ ^ » A U ͵
xci χυριου Ἰησοῦ Χριστοῦ" εἰ γὰρ wot χαρίτι
' € v ^ ΜΝ € 1 7
γέγονεν ἡμῶν πατὴρ. ἀλλ᾽ ἔστιν ὁ κατά φύσιν
Dd b ^ U , Ui
υἱὸς, CU καὶ δοῦλοι πᾶντες γυρίου τυγχάνοντος"
D ' ' ^ ΄ t
διὸ xat νῦν tig óp.owoS hottot τῷ wvpup, φησίς
3 δι» M E »-t € ' , 1
οὐδεμία γὰρ x«t ουσιαν ὁμοίωσις , ἀλλᾶ κατα

͵ *.3 ^ € , » * € ^
ποιοτηται αὐτος 7e ομοουσίος εςιν υιος τῷ T«-

, ^ δὰ [ ,
tpi xata ποιοτὴτα 7*p χαι σιλτειρμονες 7!vops- -

€ € M € δι 2 ' , '

θα. ὡς ὃ πατὴρ 0 οὐράνιος οἰχτειίρμὼων ἐς τ" xat
t € Li e ^ ΠῚ 4“ Su
τέλειος ὁ UGatfp ἅγιοι yap ἔσεσθε.) ὅτι ἐγὼ

ἅγιος εἰμι.
T ΄ 1 ,
Οὗτος δὴ ὁ χύριος ἔρχεται μετὰ δυνάμεως
BT ' " ΤΙ ΠΡ" ε nre x
xai δόξης πολλῆς. xat ct ἅγιοι ἀρσαγήσονται
, $5, Ly , , LEA
ἐν γεφέλαις εἰς ἀπάντησιν τοῦ κυρίου εἰς ἀέρα

B. f. 362.

mz

m

DENN RE. D

IN
s 2A ^ , 1 , » ^ , "m
ἐπὶ τῷ πάντοτε σὺν χυρίῳ εἰναι" τοῦ τοίνυν νῦν
^ , /, »
χυρίου xod τῶν ἁγίων ἐν νεφέλαις, ὄντων, Cue
^ ' Li Uu , ,
δεὶς τῶν ἁρπαγεντων ἐν. νεφελαὶς ἐσωθησεται
“ν , .. ^ ^ ^ , ^ ^
τῷ ἐρχομένῳ ἐπε τῶν νεφελῶν τοῦ ουρανοῦ μετὰ
rr A ' ^^ , M 3 nw
δυνάμεως xat δόξης moAng" εἰ γὰρ xat ἕχαστος
^ ' ! € ' , ,
μετὰ δυνάμεως xai δόξης ἡρπογη. ἀλλ cu mch-
^ ! M A ' ^ ' , s
λῆς" ἐχείνην yap τὴν δυναμιν vat Tf» δόξαν εἰ--
e » € i i] M E -
χεν ἣν ἔλαβεν" ὁ δὲ σωτὴρ μετὰ πολλῆς Ὡς παρ-
, à Ul € A , 1 PIU. δὲ $1 ^
ἔχει" χαὶ οἱ μὲν ἐν νεφελῃ" ὁ δὲ ἐπὶ τῶν ve-
^ ali A ^ ' » A
φελῶν , ὅπερ αὐϑεντιχον xot βασιλικον" ἔτε μὴν
, ^ , , ^.
ἑχάστου τῶν ἁγίων νεφέλης ὄντος τνευματιχῆς
» A A , ' !
οὐσὴς τὸν νοητὸν WEtOV" ai νεφέλαι γὰρ, φησι:
ς ͵ , ^ V , ͵ ^
ῥανάτωσαν διχαιεσυνην᾽ οὐδεὶς ἰσωθήσεται τῷ
: L] ^ li L4 Li *
xupiQ, χαὶ αὐτῷ νεφέλῃ τυγχάνοντι" ἔχοις yap
E , » ἢ , 1 ᾽ , ,
ἐχεινων ὀλίγους ποτίζει, αὕτη δὲ οὐ πάντας ἀν-
7 D Y ^ ! M ΄
ϑρώπους μόνον ἀλλὰ wat πάντα τὰ λογιχά.----
ἃ LE , ' X , *, , »
Καὶ τοῖς ἐναντίεις δὲ χολάσεις ἐπιφέρων ἐς:
, e , . ^ Y ^ i] '
φηβερος" πελάζων yop τις αὐτῷ διὰ τοῦ τὴν θείαν
, , ^ ' , i] '
δεδεχται διδασχαλιαν, τῷ ἁμαρτάνειν ἐγγὺς yu-
^ ' x i] ͵ , /
νεται τοῦ πυρὸς" διὸ φησὶν ὁ σωτὴρ ὁ ἐγγὺς
, V ^ ͵ « A A PvP ἃ ^
μευ, ἔγγυς τοῦ πυρὸς" O δὲ μαχρὰν ἀπ ἐμοῦ,
LU » ι ^ x i] ^ s ἷ i]
μαχρᾶν ἀπὸ τῆς βασιλειας 1): xat νῦν οὖν φησι
^ , ^ * e E] ^ '
τοῖς περικυύχλω τῶν ἐντολῶν αὐτοῦ παρακευουσι ,
A , » ^ » 5 A , E
φοβερὸς μέγας ὄντως veis δι ἀρετὴν ἀντεχομένξις
αὐτοῦ.
^ 7 i] E ^ , Ἁ ^
Τοῦ δεσποζειν σὺν τῇ λοιπῇ xta xat τῆς
, ' i , , , Ld 35/
Sa&ttne, πίστις τὸ λέγεσθαι ἐν Ἴωνα" ἐξη-
, 4 E "^ ' A !
Jépe χυριος χλυδωνα ἐν τῇ θαλασσῃ" xat παλιν"
, » c" os , , ^ Li
ϑελήσει αὐτοῦ ἔστη ἡ ϑάλασσα ἐκ τοῦ σάλου
f" 1 OV i] ^ , ,
αὐτῆς" ταὐτῇ Oc wat Ἰησοῦς ἐπετίμησεν, δειχ-
' ι ^ 7 ^ , ,
νὺς ὡς ἔστιν υἱὸς τοῦ δεσπότου τοῦ γράτους αὐ-
e , A A ^ , , ' ͵
τοῦ" εἰ δὲ τὸν τῶν ἀνθρωπὼν βίον ἡ ϑαάλασσα
9nÀci ,

εἰ ^ ͵ € i] Αν
ὅλος χέιται, τουτέστιν ἢ θνητὴ χαὶ ἐπιχαιοος mo-

[ EC » "m € i] ^ € t
xparog αὐτῆς ὃ πονηρὸς E» ᾧ ὃ χόσμος

, e , ͵ ς , , ^
λιτεια᾽ ὃν ἐχνευρισας ὁ χύριος, δεδωχε ccig μα-
^ ^ m , , »» A '
θηταῖς αὐτοῦ πατέϊν ἐπάνω ὄφεων xA σχορπίων
i] i] ^ * ᾽ὔ “, Ζ
xat ἐπι πᾶσαν τὴν δύναμιν αὐτοῦ. χαταπραὺ-
M , V LJ
νων τὰς ἀςάτους ὅρμᾶς, γύματα καλουμένας αὐ-
ν € » s LI ^ , ' ,
τῆς" ὡς ἂν xol βάσιμος τέϊς εἐπιβαινουσι γενη-

ον € ͵ $ ^ 3$ * ^ 1 E
ται" ὧν ὃ Πετρος εἰχών" οὐδεὶς γὰρ χωρὶς In-

^ ^ Lj L ! ι 1 A
σοῦ πατεῖν δυναται τοῦ βιου τὴν θάλατταν, τὰς

PSALMUM LXXXVIII.

267
', ^ € , ι , 3 Li
τούτου νιχῶν ἡδυπαϑειας τε wat μερίμνας, ἀλλ
ὕ , » V , , € ^
cv) συμβαδιζοντος" αὐτὸς γάρ ἐςιν ὁ περιπατῶν
€ 3» ϑυ MA ' ' ^ »
ὡς ἐπ᾿ ἐδάφους ἐπὶ θαλασσης" προς ὃν εἰρηται,
, 0 ΄ € tS/ Ἁ ς
ἐν τῇ ϑαλάσσῃ Ἢ ὁδὸς σου χαὶ αἱ τρίβει σοὼ
, ^ L , ^
ἐν ὕδασι mcÀÀéig: τριψαντος ἐν τῷ βίῳ τὰ τε
, A M , id , '
man χαὶ τὰς μεριμνας,, ὧν ἐπιβαίνειν ἔνεστι

^ x » Lad , ^
τοῖς. ἴχνεσιν ἐπαχολευθοῦντας αὐτοῦ.

᾽ , p "ἡ e gu ! ,
Αναγεις δ᾽ ἀν οὕτως" οἱ ἑρμηνευόμενει cvpa- .

Y 44 , ' , ^ E
γοι ἐξομολογούμενοι τὰ Θαυμάᾶσιοι αὐτοῦ. χαὶ ἢ
M 3 ^ H U i] ^ ,
τὸν Ἰησοῦ δεχομένη σπόρον wat χαρπεφοροῦσα᾽ εἰς
“ἢ ow DT T ^ E ͵ ^^
p xxt ξ xc À γὴ αὐτοῦ τυγχάνουσα" χτῇμα
^Y , ^ δ τὰ E] ' ei ^ : '
ὃς αὐτοῦ wat ἣν ἐθεμελιωσεν ἅμα τῷ πληρώματι
^ » r ^ ἃ , 7 ,
αὐτῆς οἰχουμενὴ δηλοῦσα τὴν ἐχχλησίαν" ἐν ταὺ-
U δι α Y ι 3 ^ !
τῇ yap cucuct ψυχαι. τὸν ἀληθὴ προσηχαάμεναι
! A 4 ^ Li b. ^ '
Àeyow xai δυναμεὶς ἱεραὶ παρεμβαλοῦσαι χύχλῳ
^ ͵ ῳφ 7? 4γ. € LU M ^
τῶν φοβουμένων αὐτον" ἐν ἢ θεμέλιον, φησὶ Παῦ-
2 i » X! ^ Y V
Aog, cudeig ἄλλον ὄδυναται Ücivat mao τὸν γει-

[}}» vant ἃ - "IL nds X. das
μένον, ὃς ἐστιν luec; Χριςος;

ιν "Ὁ 1 '
ἐφ ᾧ τὸ πλη-
M , E" A L , ν Y

(oua τῶν ἀρετῶν xat δογμάτων tuctQow , xau
^ ^ ͵7ὔ ! ^ » M M

τῶν τοῦ Θείου πνευματος δωρεῶν" ἔχτισε δὲ τὸν
pn-

)
τοὺς

ε ΄ A ι 7 $7328 €
0 xuptog xat τὰς θαλάσσας ἐπι τῷ
7 3 ἃ ,ὔ 53 € € '
χέτι εἰναι ὃ πρότερον ἧσαν" ὡς ὁ χτισας
"d , e A » ^L» ^T '
D εἰς ἕνα καινὸν ἀνθρωτσον" £x Qvo , tcvtcug
Y ' ^ / Ὶ M ᾿
ἕνα πεπριηχεν" xoti χτιζομένη ὃὲ χαρδια χαθαρα,
5. , ^ Li , , Ἁ LU
ἐξ cu χαϑαρᾶς γεγένηται καϑαρα" χτιζει Oz vaut
^ , i] ^ ͵ uw iu Xx ^ A
τοὺς εὐτὸς τῆς πίστεως , ἵν. ἐν “Χριστῷ χαινὴ
͵ '
γένωνται χτίσις.
» 4 Y
Εστι δὲ τὸ

Ἑρμωνιεὶμ φωτὸς

μὲν Θαβὼρ, ἐχλεχτός: τὸ δὲ

3 m ͵ X € 1 ^ : ,
γων ἐχλογῆῇς Sexe , χαὶ ὑπὸ φωτὸς μετεωριζο--
' ^ ^ ,
μενος) ὅπερ ἐφωτισεν ἑαυτῷ φῶς γνώσεως) ἀγαλ-
^ ^ , ^ ^ , Y V
λιᾶται τῷ ὀνόματι τεῦ ϑεοῦ" ἑρμηνευεται ὃς t6
Y , : i A ,
Θαβωρ αὶ λάχχος" διδωσι γὰρ ϑεὸς τισὶν ελοὺ-
͵ ͵ , ͵ ΓῚ * ,
γιας τρόπῳ λάκκου λελατομημένους οὺς οὐκ ἐξε-
, ' »* i] , D: ,
λατομῆσαν ct λαβόντες" x&v ἐπι. ψογου O6 ti-

V c “ E] ' €
θεται μεταβαλὼν ὁ οὕτως ὠνομασμενος,, ὡς χρη-

͵ ΄ LI V , , A ^.
ματισαι φρέαρ Ἢ Gay, ἀγαλλιάσεται ἐπὶ τῷ

Δ ͵
ὀνόματι χυρίου.
X , € ΣῈ LI , , ^
ρηματιζει o0 μονογενὴς xat βραχίων ἐν τῷ,
ΟΝ ͵ ' , ' ,
xat ὁ βραχίων χυρίου τίνι ἀπεχαλύφθη ; καὶ ἐν

"UT: ' € ͵ ᾽ V
τῷ, ὑψηλὸς σου ὁ βραχίων καὶ cox ἠδειμεν" γαὶ

1) Haec recitari videntur a Didymo ex aliquo, praefer quatuor, evangelio, puto secundum Aegyptios. Id etiam ali-

bi suspicatus sum.

*

μετεωρισμός" δ γὰρ cuyyd--

V. 13.

v. 14.
et 365. b.

v. [Ἃ6..
B. f. 365. b.

268
ἋΣ τ τᾷ » ς ͵ & cR AO ὅν ME "M
χεὶρ ἐν τῷ, Ἢ χεῖρ 'σου ἢ ὑψηλὴ ἐποίησε ταῦτα

“ V "P, ,
vcra wot δεξιὰ ἐν τῷ, δεξιὰ χυριου ὕψωσε
M ΄ « t
pe λέγει δὲ ὑψωθήτω ὃ χείρ ccu παραδοξοποι-
^ X e « ' ΠῚ M , Y
cüca* φησι γοῦν o Πέτρος τρὸς τὸν Stov' dog
^ 1 $9. M , ' e
τόϊς δούλοις Gov ἄφοβως μετὰ παῤῥησίας λαλεῖν
» “ ' Ἁ LE
τὸν λόγον σου" ἐν τῷ ἐκτείνειν τὴν χεῖρα σου
, D A ' € ^ ἃ
εἰς ἴασιν καὶ σημέϊα xat τέρατα" ὑψοῦται δὲ
, ^ , ͵ A
χαὶ ἢ δεξιὰ αὐτοῦ μετεωριζουσα πάντα τὸν μι-
! t ^ , »
μητύν" προπορενεται δὲ σου τῆς παρουσιας" ἔλεος
3 / M ^ ^s
xat ἀληϑεια" τίς γὰρ προσβαλέι σου τῷ τροσ-
[i ἢ ἐγ i] ^4 5
come μὴ προηλεημένος , xat ἐνωμιληκῶς τῇ «Àn-
δ. s , 1 ΄,
Seta ; λέγοις δ᾽ ἂν c«Àw ἔλεος καὶ ἀλήϑειαν
A ^ € 3 e 3 , λ « 9 ι
τὸν μονογενῆ" ὡς ἐν τῷ , ἐξαπέστειλεν ὁ Sog
5 .» ^v M A »^ !' , m
τὸ ἔλεος αὐτοῦ xat τὴν ἀληθειαν αὐτοῦ" ὡς προ-
E" e ' , /, 4
επιδημῶν Toig διανοιαις ἐμφανίζει τὸν συνηρμο-
5. ὦ /, € M $7 1 , !
σμένον αὐτῷ πατέρα’ ὁ γὰρ ἐμε δεχομενος, δε-
, V ων / 5 ἣ M LI
χεται τὸν πατέρα καὶ ἐλευσόμεθα ἐγὼ τέ xat
V ' ^s “ ^ ,
ὁ πατήρ εἰχὼν γὰρ ὑπάρχων τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀο-
, e 4 ^ ^ Lj € i] E 7s
ράτου, τῷ καθαρῷ νῷ δειχνυσιν ἑαυτον,, δι᾿ ἑαυ-
^ V LI 1l X i i] ,
τοῦ δεικνὺς τὸν πατέρα᾽ ἔστι δὲ καὶ τπρόσωῦσον
-“, ^ A » ^ , ,
τοῦ πατρὸς, χαραχτὴρ ὧν τῆς ὑποστάσεως αὐ-
^ i ^ ^ ^ , ^ 3*3
τοῦ wat δέϊ προέϊναι τῇ χαρδιᾳ τῶν αὐτὸν ἐν
! e A $3
χαϑαρότητι δυναμένων ὁρᾷν" ἔλεον μὲν δὲ ἠξι-
^ 3 “ , I! ^Y A ' » ^s
κῶν ἀρετῶν. ἀληθειαν ὃὲ δια γνώσεως εὐσεβοῦς"
M i] A V 6 A 3 y , ͵
χατὰ μὲν γὰρ τὴν ἡπικὴν ἐνέργειαν ἐλεουμεθα.

M M b e^ e 5€ , LS
χατὰ de τὴν γνῶσιν τῇ ἀληϑειᾳ προσβάλλομεν"

διὸ πολλαχοῦ τῆς γραφῆς ἀλλήλοις ταῦτα συνο-.

,
voy aberat.
e M c ' 5 "^ ^s
Opa δὲ ὡς ὁ γινώσχων εἰπεν, ἀλλ᾽ cux ἐγ-
Li ^ Ly 3» X Y es , eS L] Δ A
γογκως" det jap «st τὸ νικᾷν ἐνεργεῖν tov ἄει πρὸς
5 Li »! A * 0^ m X 1
ἀντιπάλους ἔχοντα τὸν ἀγῶνα" τοῦτο γὰρ αὐτὸν
iL Hl D , G / , ' ^
πρὸς τὴν τῆς CÀnSttag Θεωριᾶν τροσαγεται
A ^ / P ^ Li »y
χαὶ τῷ προσώπῳ τοὺ θεοῦ φωτιζομενος ἔςαι Àct-
1 , L € Li e ι »" /
πὸν ἐν αἰωνίῳ ἡμέρᾳ, ἐν Tj μετὰ τῶν ὁμοίων
3 ! A A ^ E"
ἀγαλλιάσεται), τὴν σωστικῖν τοῦ ϑεοῦ Upoon-

4 Lj .“ M ^ , ,
γοριαν περιχειμιενος" αὐτὴ yXp τὴς ἀγαλλιάσεως

/ » € f ον 1 A Hi ^ D , :
πρόφασις" ὑψωθήσεται δὲ xat τῇ σῇ δικαιοσυνῃ

^ / " A ? 1 1 "
τῷ γινομένῳ σοφία wat ἁγιωσύνη. καὶ ἁγιασμός"
DÀ $4 € ' A ' Li LÀ Y
ἥτις ἐςὶν ὑψηλὴ, xat δια μετουσίας ἕλχει προς
« 4 S ?w ! 4. τ δὺ M , E
ἑαυτὴν" ὕψουται δὲ τις καὶ τῇ διὰ πίστεως Ἰη-

ET ^ ! ' V ,
σοῦ Χριστοῦ διχαιοσυνῃ εἰς πᾶντας τοὺς πιςεύ-

, M X wf ' » à

οντας" εἰ γὰρ xat ἔχουσι δυναμιν, xa0 Ὧν δυν-

^ ! BEI. ᾿ ^ »4« V i
ατῶς πράττουσιν τε xat ϑεωροῦσιν, ἀλλα παρα

DIDYMI

σοῦ λαβόντες καυχῶνται" xata τὸ ὁ χαυχώμε-
γος, ἔν χυρίῳ χαυχάσϑω" xat λέγοντες. αὐτὸς
γὸὼρ δίδωσιν ἰσχὺν τοῦ ποιῆσαι δύναμιν" διὸ χαὺ
σὺν παῤῥησίᾳ φασὶν, ἐν τῷ θεῷ ποιήσωμεν δύν-
opuy* xai ἐν τῇ εὐδοχίᾳ σου ὑψωθήσεται τὸ κχέ-
ρας ἡμῶν: ὑψώϑη γὰρ ἐν ἡμῖν ὁ Χριστὸς εὐδο-
xix πατρὸς εἰπόντος" οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου o
ἀγαπητὸς, ἐν ᾧ ηὐδόχησα- ἐν αὐτῷ γὰρ ἡμᾶς

» ' ^ Li » ri ^
εὐδόχησε σῶσαι" χαὶ ἀντίληψις αὐτοῦ ἐστιν ὑπερ-

^ € τον, E γ ^
μαχοῦντος Ἡμῶν" ὅστις ἅγιος βασιλεὺς ὧν τοῦ

᾽ e A i i] e

ἀληθινοῦ Ἰσραὴλ, τὸν Sto» ὁρῶντος, ὑπάρχων
wA € 7 LI , L4 i] €

αὐτὸς 0 Χριστὸς tt xat χυριος" δύναται δὲ ἡ
, , i] ^ ! 5 , "

ἀντίληψις xat coU κυρίου εἰναι ὡς ἐνεργουμένη
ς » , ^ 4 ^ A ΕΣ Hl € ἐπ !

vm αὑτοῦ xat τοῦ ἅγιου Ἴσραηλ ὡς ὑσομένεν--

E. « ὦ 5 e ᾿ € '
τος αὐτὴν. ὡς ἅγιον εἰναι νυν tcv ἀγιαζομενον

, ^ ^ -, e » £N eu ae ΧΥ . A d
ἐν τῷ νῷ χαϑορᾷν «vtov, ἵνα Ἢ ὑπερβατον" ὅτι.

^e ' / € ^ € 5 ^ l A ^v
τοῦ xwptcu βασιλέως ἡμῶν ἡ ἀντίληψις καὶ τοῦ
€ wv » [i
«yw Ἰσραὴλ.
' , ^ ^ A ^
'Áxcutt μόνον τοῦ λαλοῦντος ὁ μὴ νοῶν᾽ ὁ δὲ
A ^ , ^ , ^ ^
xat συνιεὶς, ἀντιλαμβάνεται τῇ ὁράσει τοῦ νοῦ
^ ^ 1 ^ € H M ^
τῆς τοῦ λέγοντος προφιρᾶς᾽ ὃ δὲ Θεὸς toig τε-
Li " € mx Ι E /
λείοις λεγομένοις υἱόϊς δείκνυσι μᾶλλον 3) λέγει"
M AW LÀ £7 d 1 M Nos € M ct i]
διο τὸ ἐν ὁράσει χατὰ t0, xxi ὁ λαὸς ξώρα τὴν
M Ui ' ^ ^
ὠνὴν χυρίου, TOUTECLV EVOEL*- τοιαῦται τῶν προ-
9 ᾽ ρ
LJ φ 8 , 5, 1 , 343
φητῶν αἱ ὁράσεις. cux αἰσθητὰ βλεπόντων, ἀλλ
€x A £159 Y j M , '
ὁρώντων τὰ νοηταὶ emi δυνατὸν O& τὸν ἔχ ριζης
4 , / Li D -“
Ἴεσσαὶ βοηθειαν ἔϑετο πασῃ βοηθοῦσαν τῇ κτί-
iH € ' ^ ^ ᾿ 7] :
cct , τὸν ὑψωθεντα τοῦ λαοῦ xata σάρχα, καθ᾽
ὰ , A^? LI , A e , n ,
Ὧν χαὶ &xÀextog ἔστι xat προσεδεχϑη". καὶ yop
7 ! ΄ ^
ἐστιν ἐχλελογισμένος ἀπὸ μυριάδων, ὡς ἐν τῷ
“ ^ , L4 ^» à NC i δὲ δὴ
ἄσματι τῶν qopatoy χαθ o xat ὕψωσεν avtov
, ^ y M 1 “
πατὴρ χαρισάμενος αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑσὲρ τᾶν
" p , ὃ AS VN A M e 5
ὄνομα λεγομένῳ δουλῳ τε xot Δαυιδ, οὗπερ ἣν

3 ^ ! A AE ι » 1]
ἐκ τοῦ σπέρματος" δυνατὸς καὶ ἱχανὸς ὧν χειρι

πρὸς τὸ διδάξαι τὴν λογικὴν χτίσιν δουλεῦσαι

Bei X ἃ X uon d ' € ΔΨ. "
&0, εἰς ὃ καὶ &yptoÜn πνευματι ἀγιῳ ἀρχιερεὺς

. A A Y / , ' LY
tt xat βασιλεὺς κατα πάντων ἀποδειχϑεις" περὶ.

e , MI » , « M € ΄
cu χρισμᾶτος t6, ἔχρισε σε ο΄ ὥξος ὁ Sog σοὺ
, U | M
ἔλεον ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς μετόχους σου" χεὶρ
Y ᾿ ͵ δἰ ἐδ νον ὁ τὰ" ὦ P ἢ
€ xat βραχίων δὲ ὧν ἀντελάβετο καὶ χατισχυ--
» 0 ^ ^ , /, »
σεν αὐτὸν τοῦ μονογενοῦς ἡ ϑεότης, μεγάλα Oi
5» “Ἢ Li 1 i] ^
αὐτοῦ γχατεργασαμένη" xat χρείττων δὲ τοῦ δια-
͵ ^ / € , ". ,
βόλου γεγένηται, μὴ ποιήσας ἁμαρτίαν ponte dà-

v. 86.
B. f. 368.

TN PSALMUM LXXXVIII.

3 Ἁ * ^ ' * ^ δ € ,
λον ἐσχηχῶς ἐν tQ ςόματι αὐτοῦ, δι ὧν ὠφε-
^ 3 50cm D A »4* NT , ’
λεὶν ἐχεῖνος δοχέῖ" οὐ μὴν οὐδὲ κατ᾽ ἀνομιαν τις
^ 4 uice ͵ 4. A M
γεννηθεὶς χαχώσει δ ἀυαρτιας αὐτὸν" τὸ ὃὲ
» ^ 3 ^ A ' ^ ,
ὠφελεῖν ἐπ᾿ EXSpoU , τὸ ἀνυσαι ÓnÀot , ὡς ἐν
» ^ b. ^ A " ,
εὐαγγελίοις ἱερεῖς χαὶ φαρισαῖοι φασι πρὸς ἀλ-
e , , m »$3! ν
λήλους" ϑεωρεῖτε ὅτι οὐκ ὠφελέῖτε οὐδὲν" ἴδε, ὁ

. , M" s.v » ^v » fv.
χοσμος ὅλος ὁπισὼ αὐτοῦ ἀπῆλθεν.

᾿ » nS , ' ͵ H
Mm doxec ὃς μέχρι τούτου παρατείνειν τὸν
^ , , , , ^ € »
Χριστοῦ ϑρονον μέχρι πληρώσεως cupavcw"- o ocv
, "x ^ ,
ρανὸς γὰρ qnot, x«t υἡ γῆ παρελεύσεται, ci
, , 1 ^ A '
θὲ λόγοι μοὺ οὐ μὴ παρέλϑθωσιν" τῶν ὃς λο-
; , ^ i] A ͵
γῶν μὴ παρερχομένων. βασιλεῦσει και μετὰ παρ-
b" 4 ^ , i] e
οδον οὐρανοῦ τε xai γῆς" cu γὰρ ἕως τοῦ παρ-
^ 64 x E] ^ , 3 € A € LI
eÀSéty étmty τὸν οὐρανὸν, ἀλλ ὡς τὰς Ἡμέρας
^ ^ M i] U 7] iT , '
τοῦ οὐρανοῦ" xai μετά τὴν πάροδον γὰρ copavog
, ν᾽ A E ^ ^ A ^
&ctty" οὐ γὰρ iac» τῷ φϑαρῆναι, τὸ παρελϑειν
Ὁ ' » »* LI ^ i] ec A
αὐτὸν" λέγοις δ᾽ ἂν xat γῆς pt» ἡμερας τὰ λαμ-
L1 D E] LI e 7 ,
mpX τοῖς ἀνθρωποις δοχοῦντα περιμάχητα, cupz-
^ M M ^ νὰ ' «e
cu δὲ τὰ φωτεινὰ τῆς ἀληϑείας μυστηρια" οἷς
Wi ^ ^ E] LN
ὅμοιος e ϑρόνος τοῦ σωτῆρος ἀσαλευτος.

, i] ^ Li A ' » €
Ezt tóig διηνέχέσι zat μένουσιν ομνυσιν ὁ

΄ ^ ͵ M M /, M
^Seeg τῷ towuy χατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ

ἀπαράβατον ἱερωσύνην διδὼς., οὐ μεταμέλεται:

A - A , , ! , ^
χαὶ τῷ A[jpaap. μεθ᾿ ὅρκων ἐπαγγέλλεται ἐν τῷ

ἢ " ͵ ͵ "
σπέρματι αὐτοῦ ἐνευλογηϑησθαι mavta τὰ ἔθνη

^ ^ ' ' MA ΕΣ »
τῆς γῆς" προσγαιρον δὲ τι διδους. cux ὄμνυσιν

3 ^ ^ , , !
ἐπ αὐτῶ" xot μεταμέλεσθαι λέγεται, χαϑάπερ

» i ^. ;
χρίσας εἰς βασιλέα Σαούλ" διὸ χαὶ τῷ Δαυιὸ

LÀ M ^ ^ I ^ 3
ὄμνυσι περὶ τοῦ ἐχ του σπέρματος αὐτοῦ τὸν
e ' ^ , ^
gu v?px γενεσθαι Xptatev, συνδιαιωνιζοντος τοῦ
/ ^ , o" D “ E" r í
Spóvcu τῆς ἀρχῆς αὐτοῦ αὐτῷ τῆς διχαιοσύνης
€. 7 Y. € LU L D £5 ^
ἡλίῳ" χαὶ ἡ σελήνη δὲ φησὶ τῶν ὑπὸ Χριστοῦ
᾿ , S “(0 M »^ Li
φωτιζομένων τὸ ἀθρεισμα τὸν αἰῶνα μένει πλη-
! ! e cs ἢ , ,
σιφαῆς ,. GÀnpzuptyco τοῦ ἡλιου" ἐκλαμψοόντων
- ' € € «y , ^ ' €
τῶν διχαίων ὡς o ἥλιος ἐν τῇ βασιλεία τοῦ πα-
' » t€ M A lod ^ “ D] «
τρὸς αὐτῶγ᾽ περὶ δὲ τοῦ ταῦτα εὕτως ἕξειν ὁ

μάρτυς ἐν οὐρανῷ, περὶ cu φησι Ἰώβ’ ἰδοὺ yap

, - € , Ec '
εν οὐρανοῖς o μάρτυς pov, *«t ὁ συνιστῶρ μου.

εν € ! Li
ἐν ὑψιστεις.
» 0. 9 ! ^ ^ M '
Εἰπὼν, ὦ δέσποτα, τοῦ Χριστοῦ τὸ σπέρμα
, * " Ἂ ᾽ ' M ' $^. e
εἰς τὸν αἰωνα μένει" ἀσώσω τὸ σπέρμα αὐτοῦ"
i i] ^ * i i] 1 : 23,8 f
χαὶ μὴ βεβηλῶσιν εἰπὼν τὴν πρὸς αὐτὸν ὁδιαθή-

- 5 ͵ M € , , ^ , M
χὴν ἐβεβηλωσας" τὸ ἁγιαστήριον αὐτοῦ εἰς τὴν

900
e EU , 6 ^ 1 ^ 1
jn» ἤτοι εἰς Sayatc) wat μνῆμα τὸ σῶμα πα-
M , ^ » A] » / 5 * ᾿
ραδοὺς αὐτοῦ" Ὦ τὴν ἐχχλησίαν εὗσαν εἶχον wat
€ , b ' i] V V
ἀἁγιαστύριον αὐτοῦ συγχωρήσας vata χαιροὺς vat
^ ^ e , ' y. ^
παραδοθῆναι Tolg ἐκ τῶν ἀθέων ἐσενεχϑέϊσιν
^) e ^ i] e^ M
αὐτῇ διωγμεις" Θεοῦ δὲ δοῦλος ὁ Χριστὸς, ὡς
i] Hi “ Lj V !
ἀναλοβὼν τὴν τοῦ δούλου μορφὴν, γενόμενος &
^ , 1 m “Ὁ I , ^ € L '
τῆς εἰπουσὴς τῷ ἀγγέλῳ, ἰδοὺ ἡ Ocuka χυρίου,
, A i] "m Hi A ^.
γενοιτὸ pov xata τὸ ῥῆμα gov ἀλλὰ xat πᾶσαν
“ὦ, ζφυ , ^ ^ , ΄ ͵
τῶν υἱῶν αὐτοῦ χαϑέιλες ὀχυρωτάτην βοηθειαν.
“ ^ e * | i]
ὡς προχεῖσϑαι Gpog πᾶσαν ἐπιβουλὴν" φραγμοὶ
1 M 1 M c , , ΄
yep χατὰ τὴν γραφὴν αἱ Θέοϑεν φρουραῖ" λε-
i 4 » ^ "o ^ L1
goo δὲ φράγμοι ἀμπελῶνος τοῦ Χριστοῦ, xot
^ 1 “Ὁ ^ M
οἱ Sáct ἀπόστολοι, cts xaSatpeigSot ὑπὸ Stcv
A «€ ^ i] , i]
φασιν ct ὁρῶντες αὐτοὺς ἐσχορπισμένους xat σχαν-
t ^ i ^ , 2 ^
δαλισθεντας ἐν τῇ vuxti τῆς παραδόσεως Ἰησοῦ"
Vo L ,ὕ Ἁ ᾿ M
“ΐπερ wat ὀχυρώματα λέγονται, xaT τὸν αὐτὸν
Y "P. ! T X
χοιρὸν περιπεσόντες δειλεια ᾧ vxcÀcvSot τὸ
' : Hi “Ὁ ἃ ^
διηρπασϑαι Χριστὸν, ὅ ἐστιν αὐτοῦ τὸ σῶμα"
€ “ὦ Mew - ^ ' 1 ΕΣ !
ὑμεις yap ἔστε σώμα Χριστοῦ wo μελὴ ἔχ με-
' i] ^ i] ^
λους" ὀχυρώματα ὃὲ αὐτοῦ val πανταχοῦ ἐχκλη-
/ » f ' Sx M ^ LU M Y
σίαι" ἐγένοντο OE χαὶ ὄνειδος. tolg δια τὸ περι
A * , , 5
αὐτὸν εἶναι γείτοσιν χαλουμένεις" οἵ τινες εἰσὶν

€ ^ ^ b , ^ ! ^
οἱ δοκοῦντες τῆς γραφῆς αὑτοῦ περιέχεσθαι, vat

^ 3 7 € LI , A 2 [y , ,
τῆς ἐχχλησιας ὑπάρχειν ἐγγὺς, Ot cuc ὀνειδιζε-

e ^ y 4 3
tat γαχῶς φρονοῦντας Ἢ πράττοντας" ὥσπερ οὖν
, $3. V ^ à ^ y 2,
διξαζουσιν αὐτὸν ci ὀρξῶς φρονοῦντες ἢ πρᾶτ-

δι δ᾽ τὰν οὐδ 3 5 , c »N
toytéQ, οἱ ἐχϑροι αὐτοῦ χκατεπαιρονται ὡς ἰδιᾳ
£f , a i ^ ,
δυνάμει πράττοντες ἃ δὲ παϑέϊν συνεχώρησας"
85.9 e A € ^ 3 Li '
ἐφ εἰς xat οἱ μισοῦντες Eugpatycytat , μηδεμιαν
ς»ν , 3 “ , » '
ὁρῶντες ἀντίληψιν ἐν τῷ συμβάλλειν εἰς GoAc-
» ^ A Ὁ / “ ' δι. ἃ
μὸν αὐτῷ τοὺς ἐχϑροὺς" ὥστε δήσαντας αὑτὸν
, e ON ;* 1 3 on ' el
ἀποιγαγεῖν Ext τὸν σταυρόν, xol ὅσα πρὸς ὕβριν
ἐπενεγχέϊν,
^ A M] A ^ M
Ταῦτα φασιν οἷ Χριστὸν μὲν ποϑοῦντες xai
“ ς ' Y ON AUS. Y. M
mpovouxy ἡγουμενοι , τὸν σχέτσον δὲ μὴ waScp-
^ » “ἃ , b c l ^ 28!
ὠντες) Xa7 ὃν CU φεισάμενος ὁ πατὴρ τοῦ ἰδίου
€ ^ E $.N ^ ^ 3 -“"
υἱοῦ, ἔχδοτον αὐτὸν ἀφῆχε τέϊς ἐσαναστᾶσιν
X cd ' M ^ € ΄ 3 7 N
«utcv' παυσωντάι O6 τῶν ρημάτων μαθόντες τὴν
! ' U kd ΩΝ ! ,
χατορθωμένην σωτηρίαν διά tcu ϑανάτου av-
LI , , ^ A € i] ^ '
τοῦ" cU μόνον τοῦ πατρὸς ὑπὲρ ἡμῶν παραδον--
ἀν ἃ 3 U M “ε ' ! '
τος αὐτὸν, ἄλλα xat αὐτοῦ ἑαυτόν" δεδωχε γὰρ
1 A] » ^ Li , ii d /,
τὴν Ψυχὴν αὐτοῦ λυτρον «vtt πολλῶν" τέως γε

M LÀ NN ^ e ^ -
μὲν QzyTo xal ἀπὸ τοῦ χαϑαρισμου χαταλελὺ-

v. 48.
B. f. 369. b.

v. 49.
lbid.

|

210
V T 3 ' H m "

σϑαι Χριστὸν, cu εἰργασατο διὰ τοῦ αἵματος

, ^ «^4 : A , ^ i & ,

αὐτοῦ" κατοῤῥδχθαι δὲ εἰς, γῆν τὸν μῶν αὐ--

i
m

ov xaitct τοῦ ϑεοῦ τεθεικότος αὐτὸν IW τὰς

ἡμέρας τοῦ οὐρανοῦ" ὁρῶντες γὰρ αὐτοῦ τὸ πά-

( ^ » ! , ΄
Sog xot τὸν σταυρόν 9 ἔδοξαν τέλος εἰληφέναι

΄

/, , -“ ^v i] ,
τὴν [acikctay αὐδος σμιχρυνθέῖσαν xot ἀνατρα-
^ V - i] L] di '
πέισαν ἐπὶ τῇ κατὰ TOV σταυρὸν αἰσχυνὴ γε-
7 Vou € ὁ d 5 ri , M
γενημένῃ" περι "ig ὁ ἀπόστολος εἰπεν" ὃς ἄἂντι
^ / » 5^ ^ Γ᾿ λ
τῆς προχειμένης αὐτῷ χαρᾶς. ὑπέμεινε σταυρον.
3 1 ' e» » - , ^
αἰσχύνης καταφρονήσας 7) ἵν 6x νεχρῶν vacas,
7 5 ' , ^ m , »
μηχέτε ἢ χαταλελευμέενος a0 γαϑαρισμοῦ" ἀλλ
] ^ , 4 c 4 ^ ͵
ἐνεργῶν αὐτὸν αἴρει τὴν ἁμαρτίαν τοῦ χοσμευ"
i] E /,
xata τὸ, γαϑαρισμον ἁμαρτιῶν ποιησάμενος,
᾽ν ,7 E] ^ D ' » € ^
ἐχάθισεν ἐκ δεξιῶν τῆς μεγαλεσυνης ἐν ὑψηλοῖς,
, ͵ 9 A , € ' 4
ἀνωρθωμένον ἔχων χαὶ βεβαίως ἰὸρυμενον τὸν
' i] ! M ' '
ϑρονον τὸν μαχροήμερον και αἰώνιον διαμενοντα.
, 1 € ^ ! et
Μνήσθητι. φασιν ct ταῦτα λέγοντες, ὅτι
i ^ I € / » 5 ,
τρεῶτοι τὴν φύσιν ὑπάρχομεν, ὄντες αὑὐτεξου-

*
Ó
,
L

! , 845... 5 ͵ ,
cit, μήπως εἰς ἀσεβειαν ἐξοχειλωμεν" λέγεις
» € ' i] A , ^4 € ^
ἂν ὑποστασιν xai τὴν xa Ὧν ὑποστῆναι τὶς

' , L em , Li
δυναταί τι τῶν ἐπιπόνων.

A A M i] ,

'H δὲ ΤΙΣ φωνὴ ποτὲ μὲν λέγεται πευστι-
^v € , a ͵ , ͵7 , VM»! ^
X), ὡς ἐν τῷ" tig ἀναβήσεται εἰς το ὄρος τοῦ
, iL] ι , ^ / [4 , ^
χυρίου; ποτὲ δὲ σημαίνει τὸ σπάνιον, ὡς ἐν τῷ"
͵ 5 , A c e i 1 '
tig ἀρὰ ἐστιν ὁ δοῖλος τιστὸος x«t φρονιμὸς 5
x ' A i ! ^ A i] , !
χαὶ τίς σοφὸς, καὶ συνήσεται ταῦτας Y τὸ ἀδυ-
€ , ^ , » ^ 7 ΄ 3» ^
νατον; ὡς ἐν τῷ" τις-ἔγνω νοῦν Xupicus xxt £y τῳ"
' Li $324 , ^ ^ N V 1
tig συνήγαγεν ἀνέμους ἐν γολπῷς OnÀct δὲ χαὶ τὸν

3 - ^ € »
εὐτελὴ. ὡς EV TOY

,» € θεὸ “ὦ C v LAS AE θ᾽
5» &t 0 Üscg ὑπὲρ ἡμῶν, τίς va
€ v M “ἃ M , c. ' ͵
ἡμῶν; χαὶ ἰδοὺ "pub βουϑύσει pu τις χαχω-
͵
σει μὲ; xütat χαὶ ἐπὶ τοῦ χαλουμένου mapa τι-
D *
σιν ἰδίως πείου" παρὰ dé ἄλλοις, &TOU.CU y χαὶ
LT , ^ € , ^ » . ^ V
ἑνὸς OpiS p" ὡς ἐν Ἐφ: Wopétue δηλωτιχον
τοῦ οὐδεις" τίς γὰρ τὸν χγοινὸν ὑπευφεύξεται θά-
νᾶτον 1): ὁ e γὰρ θάνατος, φησίν, εἰς πάντας ἀν--
͵ ^ i 2t οὖν c ' Wie iin
porcus διῆλθεν" zat xaS oe «uwptux τῷ Co
' e ! » ΩΦ ' € ^ 4 € »
πεπτωχέναι Θεοτητος" σιον tO, ὑμέιὶς O6 ὡς ἀν-
» L4 ^ iT 1 x '
ϑρωποι ἀποῶνυσκετε" χαὶ τὸ, ὅπου γὰρ ἔρις xat
E] 3 ^ δι, 0M. Lies $5 d M *
ζῆλος ἐν ὑμῖν, οὐχὶ ἀνϑρωσει ἐστε, χαὶ κατὰ
ΕῚ ! - € V ^ ͵
ἀνϑρωπεν περιπατεῖτε 5 ὁ δὲ. τοιοῦτον ὁμωνυμεν;

ΟὟ

Uu ͵ M ^
eo διαφεύξεται θανατεν" τοῦτο γάρ τῶν γενεμέ-

Ll 4 ^ A δ:
γῶν θεῶν" μετουσιᾳ θεοτητος" ζωσι γὰρ ἄξει μὲ-

1) Animadvertent grammatici varium vocabuli τίς usum.

DIDYMI

, ^ , , ^ 4 € A “
ταπεισυμενοὶ τὴς αἰωνίου ζωῆς ; ὅτις ὑπὲρ ὅδην

ἔστι ῥυομένου. ϑεοῦ.
PSALMUS LXXXIX.

; | )
P ' , “ ᾿ ^ r '
ναγὼν εἰς ὕψος ἐγ τῶν χαμαιζήλων πραγμα-
ES. » EY A ^ 3
τῶν τὸν ἄνθρωπον, μὴ πρὸς ταῦτα πάλιν ἀπο-
/, !
στρέψῃς «vtov.
^ 5 € ͵ € AM ^ '
Πᾶς cw» ὃ χρόνος ó παρεχτεινων τῇ ἡμετερᾳ
i] t e M
μετὰ Min Com , Kup xot wepirieniast
σοι τυγχάνει, ὡς ἐρᾷν πᾶν ἁμάρτημα πραντιχὸν
καὶ ἐν λογισμοῖς.
»
ἔχει
ἐδη-

7

Ἡ δέησις ἐ ἐπισταμένων ἔστιν, ὅτι δεξιὰν.

i] Y , ' ! ^ 4
θεὸς, χαὶ ποθούντων ταύτην ἰδεῖν, δὲ ἧς

, A LU ^ ^ , 4
picupynot τὲ xat προνοξί τοῦ χόσμου: ὅήως μὴ
279 » M , US τῶι γὰρ
δ ὧν ἐνεργεῖ χαταλάβωσιν, ἀλλὰ τῷ πρεσβάλ-:
πὸ ἢ » » 9» A » k A m
Àety αὐτὴν" οἴοιτο δ᾽ ἂν xai αἴτησις εἰναὶ τῆς
, , ^ ' LU
ἐπιδημίας Χριστοῦ" τότε γὰρ γνωρισμὸς ἡ τοῦ
θε ^ ὃ A ' e € Ac M ΄ '
ecU δεξια γέγονεν, ὅτε ὃ Acyog σὰρξ γενόμενος

, /, , € nm ^W€ d A A ^

ἐσχήνωσεν ἐν ἡμῖν" ἐθεασάμεθα γὰρ τὴν δοξαν

, "o τ e^ Ly ' ' ^ Ru v
αὐτοῦ OS p.ov2ytvcus πᾶρᾶ πατρος" τοτὲ σὺν αὖυ-

τῇ φανερωθέντας ἔγνωμεν vat τοὺς πεπαιδευμέ-
νους τῇ χαρδίᾳ ἐν σοφίαν ci τινες εἰσὶν ci φά-
σχόντες" db δὲ "TA ἐν toig τελείοις"
ἅνα δὲ xai ci i giat. c τότε λέγοντες ἀλιθῇ
περὶ αὐτοῦ πεφανέρωνται ἴσως ἂν ὑποπτευθέντες
πρὸ τῆς vite , ὡς p" τῇ τοῦ Θεοῦ σοφίᾳ

4 € M
πεπαιδευμένοι τὴν. καρδίαν: éocts oru o edy

L.
γοῦν σεσοφισμένος, xy διαμαρτάνη λόγῳ προ-
μ ? ^ ἴω à 7 i

e ^v ^ 7 , P / à ^
φοριχῷ" ἐρέϊ γὰρ ἀληϑεύων, εἰ xai ἰδιώτης τῷ
, 34 4? ΕἸ ^ !
λόγῳ. ἀλλ cu τῇ γνώσει,
€ i] ^
ct yop τῆς

M Y '
Γράφεται δὲ καὶ πεπεδημένους"

σοφίας CU. συγχωροῦσι πέδας. χωρὶς εὐσεβείας

c ,. 3 1l Y , - om ^
ὀδευξιν᾽ ἐν ταύταις yop ἐμβαλέϊν τοὺς
τῆς ψυχῆς προστεταγμεθα" ἀπεολιγοροῦσι δὲ λέ:
s ψυχὴς op JU «(yepevot
/ ΄ M L '
yovtte* ἕως τότε; τούτεστι τὸ UpoowOcy σοὺ
Y 3 L , , € ^ L
χαὶ τὴν δεξιὰν σου ἀποστρέφεις ἀφ᾽ ἡμῶν; wat
^ 1 , / ᾿ bU ^ D ER.
βραχεῖα: yop ἀναβολὴ πρὸς τοῦτο, χοονος ἔστι
' , , LJ A ᾿Ὶ *,
μαχροτατος" ἀλλ᾽ ἐσπιστρεψον αρὸς τοὺς «G0-
/ * 1 ' 3 /
στραφέντας τὰ σὰ τροσταγματα εἰτὰ φησιν"
ς ΨΥ, y Yom (€ ' f l el 5
ὡς ἐπιλαμψάσα uiv ἡ σὴ δεξιὰ, ἥλιος οὖσα
͵ ) ! ^ !
δικαιοσύνης ἀρχὴν ἡμέρας νρητῆς κατεσκχευᾶσεν,
5 Ld ! i ^s Lj ^ ^ ^s
δὲ ἧς ἐπληρωθημεν τοῦ ἐλεοὺς τοῦ σοῦ, ας

πέδας

v. 8.
B. f. 371.

v. 9.
B. i. 373.

v. I2. seq.

A.

f. 372.

v. 7.
B. f. 375.

IN PSALMUM LXXXIX-XCIf.

, , ' 1 δ.» 4 € m A
τπᾶσας εὐφραινεσθαι τας Ὑμερᾶς , ἃς ἡμῖν τὸ
^ 9» f L ^ ^
φῶς ocu ἐφώτισε τὸ ἀληϑινὸν ἐμποιοῦν ἐν αἷς
, , 1 M , ' d
εἰσέρχεται καρδίαις ποικίλως" καὶ μὴν ἀνατελλεν

E] ^ , A t 1 , £g 9
ἐν ταῖς πράξεσι χαὶ VW^ngtOt, πολλᾶς ἐν ἡμῶν

ΓΝ ᾿ ^ € » , , ' €
ἡμερας TA ὡς ἀγαλλιωμένους λυσαι tO τῶν

^ € R * , Id ,
χακωτικῶν Ἡμερῶν σχυϑρωπον , ἐν αἷς ἔτασει-.

, ’ b ^
νώθημεν, αἰχμαλωσίᾳ παραδοθέντες διὰ vaxiav
, ^ , » e
xat &ywctay , ἐν xaxcig γεγονότες Ἢ toig ἐναν--
^ , ^ ) ὦ s v
τίοις τῶν κυρίως GyaÜGw, περὶ ὧν εἴρηται" ἄφρων
EJ / , » ^ » ,
ἐν γέλωτι πράττει χαχά" Ἢ τοῖς ἐτιτόνοις, πε-
LS... ^4 γεν , 3 Ὁ 3» 1
p. ὧν εἰπεν "Lo, εἰ τα ἀγαϑα ἐκ χειρὸς xv-
, » , A Jd , € ' $9
icu ἐδεξαμεθα. τὰ wuxX οὐχ ὑποισομεν; ἐπι--
' $5: 4 ^! 1 1
βλεψον τοῖνυν ἐπὶ τοὺς δουλους σου, xat τοὺς
Α 1 Li , , ^ '
χατὰ διδασχαλιαν xat μιμησιν ἀρετῆς γεννηθεν-
^ .» 4 Moy? X 4
τας ἡμῖν εὐτόνους καὶ ἄῤῥενας ὁδήγησον ἐπὶ τὴν
^- , 1 M ' '
τῆς σωτηρίας ὅδον" οὕτω γὰρ καὶ ἡ λαμπρότης
» .,5 € ^M , , € € w ,
σου ἔσται ἐφ ὑμᾶς ἐχλαμψαντας ὡς ὁ Ἥλιος ἐν
Fe Hi , ^ 959 Ld
τῇ βασιλείᾳ σου" ϑαῤῥοῦντες δὲ ἐφ᾽ οἷς δεὸρα-
κασιν, ἀξιοῦσι χατευθυνθῆναι. vat τὰ ἔργα τῶν
^ e^ , , 4 ^ ,
χειρῶν αὐτῶν ἐπ αὐτοὺς, ὅσερ o φαῦλος οὐ

βούλεται, λήξῃ δὲ μᾶλλον παραδοθῆναι.

PSALMUS XC.

r7
i] ^ ! es
Aus γὰρ τῷ ϑέλειν πλησιάσαι τῷ σπουδαίῳ,

' « LU ^ » ͵ , ^ 5 Li
πίπτει Y φαλαγξ τῶν ἐναντίων" ἐν τῳ ἐγγίζειν

i] , Ω A ^ e ^ ^ D
γὰρ ἐπ᾽ ἐμὲ χαγοῦντας, τοῦ φαγέϊν τὰς σάρκας
.-α.γ,! ! Νὰ ἋΣ Li $i x
pou, οἱ ϑλιβοντες μὲ καὶ ct ἐχϑρει pov, αὐτοὶ

, , xo 4
ἡσϑενησαν xxi ἔπεσαν.

PSALMUS ΧΕΙ.

Θ ^ 1 4 G , € ἣν f
εολογιας xat ϑεεπτειας υποθεσις τυγχάνων,
, »" M *« ἔκ ὰ , ΄ j
τέλος ἔχει τὴν ἀληϑειαν,, nw ἀναγγελλειν προσ-

, * c? , ^ ^ ^ b
ἥκει, οὐχ ἐξ ἐπιπολῆς χαὶ ἐκ τῶν φανερῶν πραγ-
DES , , iU] ,
μάτων, ἀλλ᾽ ἐκ βαϑέων καὶ ἀποχρύφων, διαγ-
7 € ' ^ ^ , i] , ^
γνώσεως ὑπερβολὴν τὴν δὲ σοφιαν τὴν ἐν τεῖς
τοιούτοις ὠνόμασεν νύκτα: φύσει γὰρ τὰ περὶ
^ ^ ᾽ ^ i3 ^ ^ ^
ϑεοῦ εὐσεβῶς καὶ ἐρθῶς λεγόμενα, τῆς τῶν mcÀ-
^ , - / ' , ^
λῶν γνώσεως, διὰ μέγεθος δυνάμεως, ἀποδημεῖ"
ΠῚ U
γὺξ Ot ἐστι διὰ τὸ δυσχατάληπτον" αὕτη δὲ νὺξ
5, ^ » U V , & y € M
&yaQcpauy ἔχει πρὸς τὸ σγῶτος, ὁ EZETO ὃ θεὸς
» ^ , ^
ἀπεχρυφὴν αὑτοῦ.
B «^ NL 7 ᾿ '
Ὅτε οἱ ἁμαρτωλοὶ εἴα χόρτος ἀνατελλουσιν,
τὰς UM ^ , , A ᾿ M
xat ἐνεργεῖται ἡ ἀνομία, xat ἡ πρὸς θεὸν ἔχθρα

21t
ἜΝ PR. ͵ , ^ A ^ ^ qd
«vta ἐπιτεινεται" ἀγνοέῖται δὲ τοῦ Θεοῦ ὕψος
i] ' , ^ , Ἁ P]
καὶ μέγεθος ) τυφλούσης τῆς χαγίας tO ὄμμα
- ^ hi , ^ '
τοῦ νοῦ to δυνάμενον προσβάλλειν τῷ κυρίῳ' ὅταν
M ! ^ , !
δὲ κατάλυσις τῆς ἁμαρτίας γένηται, ὡς ἀπολέ--
A $5.€ ͵ , M '
σϑαι dux τὸ ἁμαρτάνειν ἐχϑροὺς γεγενημένους
^ sy. A ' € ^ $54 '
θεῷ, ἀπολλυσθαι δέον, ot τοιοῦτοι εἰσὶ, τὸ τη-
, « M € , A 9" ͵
νιχᾶδε ὁ θεὸς ὃ ὕψυστος εἰς τὸν αἰωνα εὐρεϑη-
^ ' ^
σεται τῷ γαϑαρθεντι νῷ,
Τῇ 5. VE e ' 83:45 , S ,'
ἢ ἡμερᾳ τῆς χρίσεως, ἁπάντων ἀνθρώπων
, , Ὁ Ed ' 3 ^
ταπεινουμένων ἀφ᾽ ἧς εἰχον ὑψαυχενίας ἐπὶ tic
L4 € «y Hi 7 ' x A Ἁ € '
προσχαίροις, ὑψοῦται χύριος, μόνος βασιλεὺς Gmav-
, ' , M ,
τῶν ἀποδειχνύμενος, ἀμέμπτως τὲ πάντων προ-

7 A 7 N. 24
νοησάμεγος. καὶ διαταξάμενος τὰ ὅλα.

PSALMUS XCII.

ς c ' NEUE 1
0: μιμουμενοι ποταμοῖ τὸν τιταμὸν τὸν εὖ-

7 Lj ' ^ ^ , , n
φραίνοντα τὴν πόλιν τοῦ Θεοῦ, ἐπαίρουσι τρό-
U ^ Li 5 M M i.
τερον τὴν σφῶν νρησιν" εἴτα τὰς φωνᾶς τᾶς ἐρ-
Li A 7 ^ 1 E
μηνευουσας τὰ venSévt« αὐτόϊς" ὡς ἀπὸ τῆς
"i € ' ^ ,
τῶν πολλῶν τούτῶν ποταμῶν ὑδατων φωνῆς.
A 1 , ^ ! , LI
ϑαυμαστοὺς wet ἀττοδοχῆὴς ἀξιους γενέσθαι διὰ
, i ᾽ , 3 ^ LT ,
μετανοιας x«t ἀναλήψεως ἀρετῆς, τοὺς σᾶλαι
H ! 1 / ' ,
δ᾽ ἀλαζονιας xat πλούτου xat αὐϑαδειας xat
, ι » ^ ^ / ^
θοξαρίων μετεωρισμοὺυς ὄντας τῆς τοῦ βίου τῶν
, / , Y i] ^ M]
&ySpero) Salattne* δυνατὸν ὃξ xat τοὺς λό-
᾿ ^ Li ^ ^
γους αὐτοὺς τῶν Θεοπνευστων γραφῶν χαινῆς τε
, D LI Y i] , iL]
χαι παλαιᾶς ποταμοὺς, δια τὸ τίμιον xat ζωτι-
i] X , »
Xov χαὶ γαρποφίριας αἴτίον.
IL ͵ ᾿Ὶ 1 ^e
Μετεωρισμὸν Sakattng, xata fy παροῦσαν
' E c , ^
διόνοιαν ὄντων τῶν χαλουμένων πειρασμῶν. ct
Α A , * r »! ,
xat Üavpacct γενήσονται, σωτηρίας αἴτιοι ἀνα-
' AY ^ -“ ^ , b
φαινόμενοι &mo τῶν φωνῶν τῶν ποτίμων πολλῶν
.ε} » ^ ^ * 0M ^ 80^ Hi
ὑδάτων" ἔστι γοῦν ἰϑεὶν ἐπὶ τόϊς πειρασμόϊς xat
-. 4 M uU ,
ἀγῶσι τούτοις νικητᾶς τινὰς ἀποδεικνυμένους" μα-
A i ^ € ͵ ! A i
xaptce “γὰρ ἀνὴρ, ὃς ὑπομένει πειρασμόν" xat τὰ
ἔν. LI Ll , » ^ i ^
&Eng.—— Ex yap τῶν πραγμάτων αὐτῆς, wat τῶν
€ LE e L3 , A
ἐν ἑαυτόϊς των αὐτῶν ἐμβαινόντων, ϑαυμαστοι
͵ € ^ ^ ^ A
γίνονται ct μετεωρισμοι αὐτῆς λογιχως xat φρο-
, » ' 'E “» « δι M 3
νιμὼως εταάζομενοι.---- Εν τοῖς νψηλοις xat €xn£-
, , LI € E » f
μένοις λογοις θαυμαστὸς ὁ xvpióg ἐστιν" ὡς πί-
^ B. , ^ , U -
στοῦσϑθαι εἰ τούτῳ τὰ μαρτυρια τὰ συγγενῆ
es , Li i ,
τοις λεγομένοις δικαιωμασι καὶ voptpets.
ἂν ^M / « ΄ ἃ, Ἃ, ,
Oixeg θεοῦ πᾶντες οἱ mpcarxaptyct αὐτὸν εἰς

v. 9.
B. f. 378. b.

v. 3.
B. f. 381.

v. 4,
B. f. 381. b.

v. ὅδ.
lbid.

v. T.
B. f. 382,

v. 8.
b. f. 382. b.

9212
* EL , , ^ ' Ey
ἑαυτούς" οἐς καὶ πρέπει ἀληϑῶς τὸ ἅγιος εἶναι,
, $2 , i] , ΕΣ 3 3 '
δὺχ ἐπὶ μίαν xat δευτέραν, ἀλλ᾽ εἰς μαχρό-
€ “ LÀ - * '
tnt ἡμερῶν , ὅϑεν o μυσταγωγος βουλόμενος
Ld ^ ^ € Lol !
τὸν οἶκον τοῦ Sec εἰς μακρότητα ἡμερῶν ἀγι-
»! , , » i ^s
agua ἔχειν, φησιν" cux οἴδατε ὅτι ναὸς ϑεοῦ
, V U ^ ^ n 3 ^5 9 e c
ἐστε) Xa tO νεῦμα τοῦ SEOU οἰχέὲι £V UpiV5
»! 1 X ^ ^ ! / -“
εἰ τις τὸν ναὸν τοῦ “εοῦ φθείρει, φϑειρει τοὺ-
c ! € M ' e^ ^ € Li ,
tcv ὁ JtOg ὃ yap ναὸς toU Jecu ἅγιος ἐστιν,
vy , A EON P 7 Α 3 ^ € € '
οἵτινες ἐστε ὑμέϊς" πρέπει yop aÀn2og Ἢ ἁγιο-
M! M , X ^ 7ὔ ^.
τῆς wet τὸ ἁγίασμα Gaytt τῷ γινομένῳ Seco
E v? d ^N e BUR. λυ ν e
οἰχῳ ἵν ὥσπερ Üccu, ἅγιος" Ἢ xot ὥσπερ ἅγιος,
e 4 e 5 $5 os ^ $:7
οὕτω xat Seow.—— xc) αὐτοῦ εἰ τε τὴν αὐτοῦ
, ' " ι , ' y A
σάρχα λέγοις; εἴ τε τὴν ἐχχλησιαν, εἰ τε τοὺς
» ' 9 τὺν F4 ᾿ OA .
ἀφιερωθεντας αὐτῷ" τουτῶν τὸ ἅγιασμα εἰς μα-

͵ “ὦ, , , »^ » (€.
χρότητα ἡμερῶν , τουτέστιν εἰς αἰῶνα αἰώνων"

ὃ ' € » € ' ΄ ! , Ἄ
ἰόπερ οἱ ἄλλοι ἐρμηνευταὶ puro χρόνων ἐχδεδώ-

» , ' X ^ e ^ E] ! €
χασιν" cu tolyUV περὶ τοῦ ναου τῶν ᾿Ιυοδαίων ἡ
; » ' c ͵ ' ^

cpegnteux ἐκλαμβανεσθαι δύναται τούτου yop
' M ' ' 4 .ὃ

πάλαι xot τροσαλαι χαϑαιρεϑέντος , ἀγιασμα
^ » /, ^ € D

πῶς ἔσται εἰς μαχρότητα ἡμερῶν" ἀλλ᾽ ἡμεῖς,
» € ^ ΄ SY ^ '

εἰπὲρ "ity τοῦος ναὸς Scu τροσαγορευεσίαι ,

, ^ ^ bL r
(ya ἐνοικοῦν τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἔχωμεν, φυλά-

M M , ^ !
ξωμεν τὸν ἁγιασμὸν εἰς ἡμερῶν μαχρότητα.

PSALMUS XCIII.

a ETE EET ET 1 1 ^
Ts γὰρ ἀκριβῶς ἐπιστασϑαι τῶν χρινομένων τὰ
Li i ENT Y 4 / ^ ,
πράγματα, xat «vtü) τὴν πρόϑεσιν τῶν EVEp-
' 8 UN t 3ς Lj , 7 , ,
γουντων αὐτὰ, μετὰ παῤῥησίας ἐπάγει" ἐχδιχη-
: ^ E e » Bi xw ,
σεις) τῶν ἄλλων χριτῶν ἐσ ὅτε σφαλομενων"

ς V M 7 e / ^ c
ὡς μὴ κατὰ ἀναλογιαν τῆς ποσότητος, τῶν ἄμαρ-
7 , L A , , id A
τανομένων ἐπάγειν τὴν τιμωριαν" ἐφ᾽ ᾧ χαὶ αἰσ-
, ! M ! € i ͵
χυνεσθαι συμβαίνει τὸν χρίνοντα, ὡς μὴ δεόντως
, , ^ [4 7 ^. , '
ἐπιτιμήσαντα τόϊς ἑαλωχόσι τῇ καχιρι, [ovo παῤ-
, 3 D 3 ^ “Ὁ“ ' T^
ὑηπσιαζομενῳ , ἐν τῷ ἐχδικέϊν tcv λέγοντος , ᾧ
, ^v 3 [4 D E]
μέτρῳ μετρέϊιτε. ἀντιμετρηϑήσεται ὑμῖν". ἀποδι--
doy 1 , 1 cow 1 3o» pur ess
cUg γὰρ ἐστιν 6xGtQ χατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ.
m el ^ ^6 , Y
Δεῖξον ἅσασι τῆς σῆς δεσποτείας τὸ ὑψη-
à 4 i] ! ^ EV E , , ^
(V, χαὶ χατάλυσον τὴν τῶν ἀλαζονων ὀφρῦν" δὲ-
/ ' ^ ͵ à ἂν ^ 3 :
δάσχων δια vig πειρας, ὅτι σὺ εἰ τῆς cixcu-
P i € ^ € , , '
μενὴς χριτὴς. 0 τὸῖς ὑπερηφάνοις ἀντιτασσομε-
Hi A c ' , em L4 ,
νος , καὶ τὴν ἀρμοζουσαν «utolg κόλασιν ἀπο-
διδούς: ἀναδειχϑει υ ; | εἰς t
ἰόφυς «ya £y eun ͵“ταυτα παᾶαντὰ XO εις τὴν

we" 3 Li Η / Y 3 »€ ! 3
Χριςοῦ ἐπιδημίαν" τότε γὰρ ἐπαῤῥησιάσατο ἀνα-

DIDYMI

, γ΄ ’ ' A ,
μᾶρτητος ἄνθρωπος γεγονὼς" vat tot θεὸς ἐχδι-
' [2 , A ἢ A] ^
χήσεως χύριος ὧν" ἀλλὰ xxi τὴν γῆν ἔχρινεν.
ς ' Ι 4 Ἄ , ' 9$ €
ἀμαρτιας πλήρη αὐτὴν ἀποδειξας. αὐτὸς ἅμαρ-
! , , ,
τίαν οὐ ποιήσας. οὐδὲ γνοὺς ἁμαρτίαν" διὸ vat
, ,ὔ ^ ,
ἀνταπέδωχε TOig ὑπερηφανήσασιν αὐτὸν φαρι-
4, ' ^ , ' ^ , Pur
σαιοις , και totg ἀοράτοις ἐχϑρόϊς ἐσαρϑεισιν
ἐν τῷ σταυρῶσαι αὐτόν.
t M € τ :
Σὺ δημιουργος ἡμῶν ὑπάρχων" καὶ δὴ καὶ
΄, [4 ^ kd , e L4 '
φροντίζεις Ἡμῶν, ὦ δέσποτα" ὅθεν εἴ τι πάρεσ-

ὰ € mx , A »! 53,4 Φ N M
τιν "ty yao», ἰσμὲν αὐτὸ ὅσον wat παρὰ

- 7 , t 9» λον ! Hi A
ccu εἰναι" ἀλλ᾽ ἔπει ὁρῶμεν φαύλους τινᾶς χατὰ
“ ^ Ἁ ' ,
τῶν δικαίων φονῶντας, χαὶ ἀθώους καταϑιχάζον-
᾽ ! ^ 1 4 NT
τας , &yaQStyyopeza πρὸς σὲ, μὴ ἕτερος Üpo-
ἃ Á, Po) » f. 4
νος βασιλειας σύνεστι σοι, ἢ προσεσεσϑιαί σοι,
e ^ i ^ Li ^
ὅτι ταῦτα χατὰ TOv ϑερασόντων ἐπιτελεῖται;
, , D ' 7 ! ! , A
αλλ οὐ πρόσεστι σοὶ ἀνομιᾶας Üpovog νόμον yap
^ ' ; , $4 p » à ᾿ ^
τῶν πάντων βασιλέα ἀνεδειξας, χαθ᾿ ὃν τὸ πᾶν
^ Li » 35. ἡ Li E] , c
διοικεῖται, Καὶ μετ᾽ ὀλιγα, Θρόνος ἀνομίας ἡ
A 7, , L *» A ' N V
μετὰ τυραννιδος ἀρχη" O9 xat ὠμώτατος χαὶ
3 A » ' À o0 δὲ 4
ἐσαχϑς ὧν, βαρεα καὶ ἐπιμοχϑα προστάττει,
LJ “ὦ, 7 - ^ /, »^
συμπράττων vl προςάγμασιν αὐτοῦ κόπον" ἀλλ
€*9 ' ^ ^ , Ue i] LM A
αι ἔντολαι ccu θεοῦ βαρᾷίαι cux εἰσι, κατὰ τὸν
Ε] ' e X » m E] , e
Ἰωαννην" ὅθεν xai ἀνωφέρεις εἰσιν, ἀνυψοῦσαι
᾿ ͵ SN ! 1 ͵
xz μετεωριζουσαι τὸν μεταποιουμενον. Καὶ πα-
A ! ' - 5, ,
λιν. Διὸ χωλυσον αὐτοὺς τῆς ὠμωτατὴς xa
RUE M. , NT i A CA
ἡμῶυ ορμῆς.--- Ἐπιμορφαζομενει δὲ vot τὸ v[i-
Y i] A , E AG
ται χαὶ διχαςαι τυγχᾶνειν , γαταδιχαζουσιν ἀθῶον

αἷμα.
PSALMUS XCIV.

9Θ i ! ^ 3 , € M ^
ecug λέγει cug ἀγγέλους ἢ γραφὴ vea βα-
1 A 3 ' ΄ ^ V à €
σιλευξι ὧδε χᾷχεινων γενομένων θεῶν. πρὸς cue c
λόγος τοῦ θεοῦ γεγενηται.
΄ e e , L4 € 24
Ilacnc τῆς γῆς ἐπιδραττόμενος ὁ λόγος; χα-
2m , “1 ^ A ^
τὰ τὸν τῆς προνοίας λόγον, ἐν τῇ χειρὶ ἑαυτοῦ
r 4 “ὦ ^ 1 c ΄
ἔχει τὰ λεγόμενα τῆς γῆς πέρατα᾽ ἡ χατασχε-

A » -“ i ' ^ ^t L4
σις yop αὐτου τὰ περᾶτὰα τῆς γῆς εστιν.----

n) m »! m ͵ / à U
Ορῶν ὄντων τῶν διηρημένων,, βίῳ γὰρ x«t opo

m ^ * , N ,
νήματι ϑεοσεβῶν ἀνὸρῶν" xac! ἐξαίρετον ὃὲ αὐ-
m ᾽ν: ς ΄ ὰ € M e sop
τοῦ εἰσιν ὑπερέχοντες, cuc ὑψηλά τῶν ὀρέων

͵ ' ^
προσηγόρευσεν.
"ἡ 4 p"
Ταύτας τὰς λέξεις ἕως τοῦ τέλους τοῦ Ψαλ-

“Ἢ M -“ / 7 » ^ ,
μοῦ, ὑπο τοῦ ἁγιου πνεύματος tipüg- ot φησᾶς

v. 3
.B. f. 386.

v. Δ,
Ibid.

Υ. 8.
A. f. 387.

UR

^ " ^ A « '
cuc ἐπιστολῇ" ὅμως γε moe, χαὶ ἑρμηνείαν αὖ-
m ; ' M M , A
ταῖς ἐπαγαγών" ἡρμήνευσε δὲ τὸ σήμερον εἰς τὸν
πάντα τὸν ἐνεστηχότα αἰῶνα. ἀναφέρων αὐτῷ"
^ ^ ' M
ἑχάστῃ γὰρ ἡμέρᾳ τοῦ αἰῶνος σημαίνεται διὰ
ΩΣ ' t
τοῦ σήμερον.
! 2 * A , 1 .
Προσωχθισα" προσχορὴς. φῆσιν, ἐγενόμην , οὐ
, b 5 9.93427 4. , /
πάσῃ γενεᾷ. ἀλλ᾽ ἐχείνῃ Get πλάνῃ συμβιουσῃ,
i A Y - ^ ^ A
διὰ τὸ μὴ ἐθέλειν γνῶσιν ἔχειν Θεοῦ" ἔφη τὸν
V 3 7 » ^ e » Hi
ϑεὸν ὀργισϑέντα ὀμῶσαι μὴ εἰσελϑέϊν εἰς τὴν
MS A 3 € ^ No € ^ €
χατάπαυσιν αὐτοῦ. ταῦτα δὲ ἐν ἑβδομηχεςῷ εβ-
' ; Li ,
δόμῳ εἰπὼν, ἐξηγησαμένου δὲ xat Παύλου ταύ-
M ! "a!
τὴν τὴν λέξιν, οὐδὲ πλέον τῶν τότε ῥηθέντων
5». ^ ^ M 2M € t L 3 -
ἐροῦμεν" ταῦτα δὲ xai ὑμᾶς διαδεξονται., εἰ τῆς
^ ^ -“ URN ^ U H /
τοῦ ϑεοῦ φωνῆς εἰσέτι καὶ νῦν xata τὴν σημέ-
£o d , , € e , , ^
pov ἡμέραν ἀναχαλουμένης ἡμᾶς ἀχϑύοντες,, σχλη-
! Ἁ € ^ ' Yf | M
ρύνομεν τὰς ἑαυτῶν χαρδιας" διαλύψεται yop
€ M 5, i ^ X » , ^ ΕῚ
ἡμᾶς Opyn Secu, xat ἀποσεσουμεῆα τῆς παρ

MC A M ^ '
αὐτοῦ χαὶ σὺν αὐτῷ ἀναπαύσεως.

PSALMUS XCV.

Lu
, $9 M ^ ' , A9 ^
Ausg: οὖν περὶ τῆς τοιαύτης εἰς τὸ ἀρχαῖον
, , e
ἀποχαταστάσεως τοῦ οἴχου τοροφητιχωτέραν τὸν
Usu £t ' ᾿ ; m» : - ^
Δαυιὸ τεθεωρηχοτα τὴν ὕπερ τοῦ ἐγχαινισμοῦ τοῦ
E A 33V Ζ M ,
οἴχου τὴν ᾧδην memoweyaui* ἄδουσι δὲ τὴν ὠδὴν
€ U M » , , LU 1
οἱ τὸν πάλαιον ἀνϑρωπον ἐχδυσάμενοι χαὶ τὸν
Ὶ VPE M » T4
νεον ἐνδυσαμενοι τὸν ἀνανεούμενον εἰς τὸ γενέ-
1 , πο - ἂ«Ψ p » ^
σϑαι κατ εἰχόνα τοῦ χτίσαντος αὐτὸν, tQ μα-
' e ^ ! ^
θητευεσθαι τῇ χαινὴ διαθήκῃ, τὴν χαινότητα τῆς
^ ' M 4 7
Χριςοῦ Qua tene vat. διδασκαλίας προσηκάμενοι,
. Id lcd , ^ ο“
Οὗτοι οὖν πάντες οἱ ἄδοντες τῷ Sep, πρὸς
X ^ λ 3 [od M LEE
τὸ ἄδειν αὐτῷ καὶ εὐλογεῖν τὸ ὄνομα αὐτοῦ προσ-
, ΠῚ ΡΝ EDEN ΟΡ PNIS Y 1
τάττονται" διὰ yap ἔργων cyaSG» χαὶ γνώσεως
^ , L4 , m M , M
τῆς ἀληϑειας εὐλογέϊ τις xat δοξάζει τὸ ὄνομα
τοῦ SecU. s
SUME v3 r' ^ M JU Ν
Περι ὧν ἐν A7 ψαλμῷ τρὸς ϑεὸν εἴρηται"
Ν᾽ ει M , € , M !
πολλὰ ἐποίησας σὺ κυριε ὃ Ücog μου τὰ θαυμα-
, ' LU ^ 4
σιὰ σου" τὸν τούτων τῶν ϑαυμάτων αἴτιον ὑμ--
^ € Y 4 € ! É , € A
νῶν Ησαῖας ὁ opogntne φησιν" χύριος ὃ Sog
, 2 » € ! NE ' 3 ,)
δοξάσω ct, ὑμνησω τὸ ὄνομα σου" ὅτι' ἐποίησας
A ' M 3 , 3 ,'
θαυμαςαὰ πράγματα, βουλὴν ἀρχαιαν ἀληθεινην"
T S M M € A E M "M. ἐλ
^ See γὰρ ὃ σωτὴρ Savpaota πεποίηχεν. ἐλευ-
i ! μ᾿ ^ * e Δ, ^ ,
ϑερωσᾶς πᾶσαν ψυχὴν ὑπὸ τοῦ διαβολου xata-

ἜΡΟΝ IN PSALMUM XéiII-XCVI.

ραστίους δυνάμεις ἔϊναι βούλεται, τὰ ἐπαγγελ-
λόμενα τόϊς λαδὶς ϑαυμάσια, xaS à Ἰησοὺς

M » : 1 A , »! » Σ'
yexpoug Ὥγειρε, xat τυφλοὺς εἰς ὄψιν ἀπόχοιϑι--

^ o& δ, ἡ ἄλλ ^ 3 r 3
: στᾳᾷ, XXL εἰ τι Ο τοίορυτο αναγεγβρᾶπται, ον

ἁμαρτάνεις.
—. PSALMUS XCVI. |

^- € ^ ' e Ms
Ts ἱχανοῦ χειρὶ" οὗτος δὲ ἐστιν ὁ πνευματι-
M V 4. ἃ , , ^ 1 ' Li
xóg Δαβιδ, ὁ ἐκ σπέρματος αὐτοῦ τὸ κατὰ σαρ-
, ^ ' e '
χα γεγονὼς" ἣ yn τοίνυν αὐτοῦ xaSicato, παν-
M ͵ t ' -" CU» , ^
τὸς ϑορύβου xat ταραχοὺυ πολεμικοῦ vm αὐτοῦ
Li XY , ^ ,
xataÀuStvtog" Ἢ xaSigtatat γῆ, χαταστᾶσιν
' » à "€ à !
ἀναλαμβανουσα. w«S ὃ wapmogepel ov ἐδεξατο
͵ , € X Ἁ / X ' ' €
σπόρον εἰς ἔχατὸν χαὶ ξ΄ xat À σπειραντων éau-
e , X “ὦ, Li Li
tig διχαιοσύνην, ἐπὶ τῷ γεννήματα διχαιοσυνὴς
^ ^ € 33 em ' X X
πλησθῆναι τῶν vao laecó cuopevtww* διὸ wot
, ς ͵ 5 3 A eon A ,
βασιλεύει ὃ Kwpiog, cUx «uo τοῦ μὴ βασιλευειν
, 1 A A ! , 1 ,
χαθάπαξ ἐπὶ τὸ [acikeusty ἐληλυθὼς, ἀλλ᾽ ἀπὸ
- A y -“ € Li ,
toU μὴ ἄρχειν τῶν ἁμαρτανόντων μετανοήσαν--
et 3 73 Mi ' , ^ 5
toy ἥχειν ἐπὶ τὴν βασιλείαν ἀγαλλιᾶται. οὖν

D ^ ^ m ͵ qx ^
πασα Ó yn TOUTO TCLELV προσταττομβενη , ent τῷ

hi , , 9. αὖ ,
. τὸν κύριον πάσης αὐτὴς βαβασιλευχέναι.

E) ^ , M M ^

Ov σωματικῶς" εἰ γὰρ τὰ χυχλοῦντα εἴη σώ-
; d ; 5 e » '

ματα, χαὶ ὁ χυλλούμενος εἴη σῶμα, ἢ σωματιί
' , Lr] E13 ^ 1 € t
γε χρώμενος" ἀλλ᾽ ἀσώματος, μᾶλλον dé ὑπὲρ
3. ^ ! i] A ' » e
ἐκέϊνα σωμάτων, ὁ θεὸς χαὶ ὃ μονογενὴς αὐτοῦ

A $3 4 λ ' 7 , X ^
υἱὸς, γα ὃ Θεὸς λογος ἔστι" λέγεται δὲ νῦν

à] ' ^ , / » v 1
» πρὸς παράστασιν τῆς ἀκαταληψιας αὐτοῦ, περὶ

δ us / ᾿ ! 3᾽ A D M c
αὐτὸν νεφέλη xai γνοφος εἰναι" xat ταχα μὲν ἢ
Ε» ^ r ,
νεφέλη τοὺς ἐξ αὐτοῦ ῥέοντας ποτιμους onpat-

ὧν , ' ^v *
yet λόγους" ó δὲ γνόφος τὴν ἀσαφειαν τῆς ἀχα-
, ^ οΤ A ,
ταλήψεως αὐτοῦ" εἴρηται γοῦν χαὶ πρότερον, χαὶ
Ε , . Wn A , * , € X
ἔχλινεν οὐρανοὺς xat χατέβη , wat γνόφος wuo
V σ ^ i] , ^
τοὺς πόδας αὐτοῦ" τὸ γὰρ OvcStopnto) μᾶλλον
δὲ ἀκατάληπτον τῷ νῷ τῶν αὐτοῦ γενητῶν τῆς
Li 5 ^ » ὰ , ^
πορείας αὐτοῦ, xa ἦν πορεύεται δημιουργιχῶς
i] “ὦ, 7 i] ^
x«t προνοητιχῶς παριςαται διὰ τοῦ, γνόφος ὑπὸ
ὦν re
τοὺς πόδας αὐτοῦ.
L1 ' ^
Ἐχθροὶ τοῦ λόγου τῆς δικαιοσύνης οἱ ἀλόγως
LI Li 5 LI ^
xai ἀδίκως πράττοντες, ὥσπερ αὖ διάφοροι τῆς
, ^ ' 1
ἀληθείας οἱ ψευδοξοῦντες xot ψευδόμενοι" καὶ ἢ
, Y “ , , ^ 5» ^
φιλία δὲ τοῦ χόσμου ἐχθροποιξὶν εἴρηται θεῳ.----
35

213.

2 » 3 δ Es. , '
6 ἀπόστολος, ESvxt) αὐτὰς ἐν τῇ πρὸς Efpai- πονουμένην. Kot μετ᾽ ὀλίγα. Et δὲ καὶ τὰς τε-

v. 5.
B. f. 8901.

v. 3.
B. f. 391. b.

v. 4.
P. f. 392.

v.,6.
Tbid.

v. I0,
A. f. 393.

91^
» * , A i] [4 , t" X τ À
Οὐκ ἀναλισχων xat φθείρων αὐτῶν τὴν οὐσίαν,
, , 4 € -" e ,» ^v Eu
ἀθάνατος γὰρ ἢ τῆς ψυχῆς αὐτῶν ὑπόστασις .
, » , i 3 , e
ἀλλ᾿ ἀφανίζων τὰ περὶ αὐτοὺς ἀναφυέντα τῆς
M y A sf ^ ΄ í- €
σαρχὸς ἔργα xoi wuxx φρονήματα OJty ὁ σω-
3 e 1 LT L1 kg
τὴρ εὔχεται ἀναφϑῆναι: τὸ Gp βαλέϊν ἦλθεν
3 Ll ^ b . ͵ὔ
ἐπὶ τῆς γῆς. ὅπως ἀναφθῇ τὰ γήϊνα πάντα.
Οἱ φωτινοὶ λόγοι τῆς θείας διδασχαλίας αὐτοῦ

3 "^. ' » ' ^S , !
; «gt px ov Tporo ἐφανᾶν uon en οἰχουμενὴ

, 1 ΄ $..X p... ^
χαταυγαζοντες x«t φωτίζοντες αὐτὴν , 6G τῷ
3, ^ ! , 3 ^ ' M 3
ἔχειν φῶς γνώσεως" ἀλλ᾽ ἡ yr ταυτας τὰς ἀςρα-

^ ^ , ^
πὰς ἰδοῦσα, χλονηϑεῖσα μετέβαλεν, ἀποβαλοῦσα

᾿ "rg ' 8. e 0» ^ M ,
τὴν γεοδὴ ποιοτηταγ ἐπι τοῦ ἀναλαβεῖν. τὴν ei-
,ὔ ^ , ^
χόνα τοῦ ἐπουρανίου.
E] ^ 1 , INIM. , V U
Ἰδοῦσα τοὺς ἀνϑιρωσινους νομοὺς, xai τὰ
t ' » , € » Ἁ
κατάλληλα τούτοις ἔθη, πᾶντες οἱ ἄνθρωποι τὰ
95 ὡς , , ^ , , ^
σφέτερα πάτρια χαταλισοντες, τῇ εὐαγγελιχῇ
4 [ 3 |I /
παιδεύσει προσεληλυϑασιν" ἀλλὰ οἰκουμένη ἰδοῦ-
J A] ^ , ͵
cx τὰς ἀστραπὰς τοῦ κυρίου, ἐλλαμπεται" ἡ de
dd Li Α ^ , , A ,
yn σαλενεται διὰ τοῦ χλονου, ἀρχὴν λαμβάνου-
A £N M S5 ! '
σα πρὸς τὸ vat αὐτὴν οἰκουμένην χρηματισαι ,
ἵνα quina αὐτῇ τοιαύτῃ γεγενημένῃ αἱ ϑεῖαι
τοῦ κυρίου ἀστραπαί. x
l , ^G , ,
Οἱ προαναφωνήσαντες τὴν ἐνταῦϑα ἐπιδημίαν
^ ^ ' “ , ,
τοῦ σωτῆρος ὄντος διχαιοσυνης Sou, οἱ οὐρανοί

^ / Y ΝΣ, e 5 , M
εἰσιν, τῷ φέρειν τὴν εἰχονα τοῦ ἐπουρανίου, καὶ
»! , , 3 , “ 3 ,
ἔχειν τὸ πολίτευμα ἐν οὐρανῷ. ἀναγγείλαντες

em e , , , , '
τὴν τοῦ θεοῦ δικαιοσυνὴν οὐρανοθεν ἐλευσομένην.

» y ^ ' , e ,
cux ἄλλην. τῆς δικαιοσυνης αὐτοῦ τυγχανουσαν,

, á&y A 1 3.9 M ^
ἀλλ᾽ ἐπεὶ xai ἡ πραχτικὴ ἀρετὴ πολλαχεῦ δικαι--,

vov ^ ' , L
ὀσυνὴ waÀéttai , ταυτὴν ἀναγγέλλειν πραγματι-
bd , 3 λιν» 3 ,
χῷς μόνοι Ἰσασιν οἱ οὐρανοὶ ὄντες ἄνδρες δίκαιοι"
3 / i , , Li ΠῚ
ἐπειδεικνυμένην γὰρ πίστιν ἀναγγέλλει δικαὶος ,
^ 7, »» , ͵ ,
τῆς πίςξεως αὐτῶν. εἰς δικαιοσυνὴν λογιζομένης.
3 ! Ἀ ΠΩ͂Σ A ^ D , , ,
Ἐναντίον xat ἐχϑρὸν τῷ Sto, οὐχ EV ἄντι-
΄ ΄ y 3 ^ ^
ςάσει φύσεως ov, cu γὰρ ἀντιδιαιρεῖται τῇ ἀγα-
^ ' A 1 Α Li $4 ,
θῇ quaet movnpov τὸ παρὰ φυσιν" οὐδε quay τι-
A ' € ^ 9S; [] ^
νᾶ δειχνυμένην ὑπολαβεέϊν ἐςῖν, ἣν χαλεῖ πονη-
,. 9} ' y 3 3 ,
ρον" οὐδὲ yap ἔχομεν τινὰ τοιαύτην ἐν γνώσει,
eg» »ο! ; ! » i] i] e a!
(y εἰδοτες μισήσαιμεν, ἀλλὰ Repo ἅπαν τὸ
καιίας ἔργον ἐπιστάμεθα" καὶ τὸ τοῦ μίσους,
ἐάν περ εὖ φρονῶμεν.
[od v. , €
Εἴ ποτε ἐπιβούλευσέ τις τῶν ὁσίων μέχρι τῆς
, , »^ , A “ 2 ΄
σώματος χακώσεως ἢ Θανάτου τὰ τῆς ἐσιϑδ-

DIDYMI

σεως ἴσχυσε, τῆς ψυχῆς ἀξημιώτου. χαὶ ἀμειώ-
του διαμεινάσης" τίς γὰρ οὖν οὐχ ὁμολογήσεις
τοὺς τῆς ἀληθείας μάρτυρας πεφρουρῇαϑαι xa-
M Y M € X c^ € ' € *» ^
τὰ τὰς ψυχὰς ὑπο τοῦ ὁμολογουμένου Um αὐτῶν
χυρίου;
“» A 1 ,
Τῷ τὴν πραχτιχὴν ἀρετὴν χατορθώσαντιγ δὲ-
L4 . , e^ ^
χαιοσυνὴν χαλουμένην , ἀνέτειλε φῶς τῆς γνὼώ-
σεως, οὐκ ἄλλό τυγχάνον τοῦ φωτὸς τοῦ ἀλη-
em A A i] 5 ^ l ΄
Θινοῦ" περὶ οὗ ὁ πατὴρ εἰπεν" τόϊς δὲ φοβουμε-
πὴ ' , , e '
νοις τὸ ὄνομα μοὺ ἀνατέλλει ἥλιος δικαιοσύνης.

PSALMUS XCVII.

asia τοῦ "laxo o Ἰσραὴλ ἐπινοίᾳ ἀλλ᾽
E € ' € 4 » ᾿ 3 ᾿ :
οὐχ ὑποατασει" ὁ γὰρ αὐτὸς ὅτε μὲν laxo,
“ 4: i] , ' “ MJ , ' f
ὅτε δὲ Ἰσραὴλ éativ' ὅτε yap ἀσχητὴς τυγχα-
νων, τῆς πραβτικῆς ἀρετῆς χαταπαλαιῶν τὰ ἄλο-
A a» ,
γα πάϑη xai χαχίας xat τὰς ἐνεργούσας αὐτὰς
V t » Lr M s / $$
πονηρᾶς δυνάμεις, Ἰαχὼβ ἐστι πτερνίζων τὸ εἰ-
, " » , '
ρημένον στῖφος" ὅτ᾽ ἂν δὲ ἀνωτέρω πάσης μοχ-

j ϑυρίας γεγονὼς διὰ χαϑαρότητα νοῦ προσβάλλει

tQ ϑεῷ, Ἰσραὴλ προσαγορεύεται.

Κυηρυχθέντος γὰρ τοῦ εὐαγγελίου ἐν πάσῃ τῇ
οἰκουμένῃ εἰς μαρτύριον πᾶσι volg ἔθνεσι. κατὰ
τὴν τοῦ Χριστοῦ χρησμῳδίαν, εἶδεν πάντα τὰ
πέρατα τῆς γῆς Χριστὸν τὸ σωτύριον τοῦ ϑεοῦ.

Καὶ μετ᾽ ὀλίγα οἱ περάσαντες τὴν γῆν χαὶ
ἀνωτέρω αὐτῆς γεγενημένοι, τῷ μὴ ὑλικὰ καὶ
ἐπίγεια ἔτι φρονεῖν, ἀλλὰ ζητέϊν καὶ φρονέϊν τὰ
ἄνω, πέρατα γῆς ὄντες, εἶδον σωτηρίαν καὶ τὸν
αὐτῆς αἴτιον θεοῦ λόγον, ὄντα σωτήριον τοῦ θεοῦ.
— Πᾶσαν τὴν γῆν, τουτέςι τοὺς ἐπὶ γῆς ἅπαν-

, , t , ' s , /
τας ἀνϑρωώσπους, τροςάττει ετινίχιον αἰνον xy

͵ "ὦ ΄, , i] 7 V
πέμπειν τῷ χυρίῳ κατελθοντι τοὺς πολεμίους τοὺς
᾽ , ^ 3 Mi
ἀοράτους ἐχϑροὺς τῶν y pen. ὧν, διαβολον xai

Ἁ , E

τοὺς ὑτασπιστὰς αὐτοῦ.
1 M
Τίς δὲ ἡ χιϑάραγ. πολλάκις εἴπομεν, τί τὸ
᾽ ,γ-Ὡ- Ἁ E" , ' ͵
ψάλλειν ἔν αὐτῇ, τὶ τὸ πρακχτιχῶς Ect δια σὼ-
h , ΓΟ ev L3 » , ^v ^e
ματος ἐνεργέϊν τὰ τῆς ἀρετῆς n δια πασῶν τῶν

t m " , , i lad A Α
τῆς ψυχῆς δυναμεων.----ἰΑντι τοῦ πρὸς τὸν ψαλ-

(c , U, A
μὸν, τὸν διὰ τοῦ ὀργάνου πληττόμενον" xat φω--

, Á 4 ^e '
v4 tig ἀδέσϑω οὖσα ἡ περὶ τῶν apacint θεω-.

ρία.----Σαλπίζουσιν ἐν ἐλαταῖς οἱ τὸν λόγον τῆς
ἀληϑείας λαμπρῶς, χαὶ δικαίως προφέροντες" οὗ-

v. 11,
B. £ 395.

B. f. 395.

v. 5.
Ibid.

v. 6.

Eun peo ecc ae - m2

v. 8.
Ibid.

v. 9.
B. f. 396.

c

IN PSALMUM XCVII-C.

tat γὰρ ἀληϑῶς εἰς πνευματικὴν ἑορτὴν διεγεί--
ρειν ἱκανοὶ, λέγοντες" inavótne ἡμῶν ἐκ τοῦ θεοῦ,
ὃς καὶ ἱχανοὺς διακόνους χαινῆς διαϑήχης τῶν
πλουτούντων παντὶ λόγῳ χαὶ πᾶσῃ γνώσει, μό-
νον τοῦτο δυναμένων προφέρειν.

Διαφερέντως ἐν ταῖς πολυανϑρώποις πόλεσιν

ἔστιν ἰδεῖν τῆς προφήτειας τὸ τέλος" ϑάλατταν.

γὰρ κυμαίνουσαν τῶν εὐσεβῶν ἀνδρῶν ἐν ταῖς
ἐχχλησίαις μιμέϊται τὸ πλῆϑος" τοιαύτη δὲ wat
ἡ τῶν ψαλλόντων yn.

᾿Πάλιν ποταμοὺς τοὺς τῆς διδασκαλικῆς μετα-
λαγχάνοντας ὠνόμασε, χάριτος χαὶ ποταμῶν δι-
χὴν τὰ ϑέϊα τροχέοντας νάματα, cog wpotéiy
ἔφη ϑεὸν ἀνυμνεῖν" νενικηκότων γὰρ πάλιν ὁ λό-
γος. Καὶ πάλιν. Ἴσως δὲ τὰ πλήϑη τῶν σω-
ζομένων ποταμηδὸν συνερχομένων) καὶ φωναῖς
ϑεολογικαῖς ἀνυμνούντων τὴν τοῦ κυρίου βασι-
λείαν. Quà τῶν ἐν χερσὶ δηλοῦται.

Κατ᾽ ἐξοχὴν τοὺς οἰχειωθέντας αὐτοῦ ypnua-
τίσαι ἐν εὐθύτητι χρίνει ἐπεὶ εὐϑείαν χαρδίαν

M ? "3 - NN « Y , '
' xat εὐϑειας πράξεις ἔχουσιν οἱ λαοὶ. ἀποῦδωσει

«Ὁ M 1 ^ E] €
ἐχάστῳ XXtX τὴν πρᾶξιν αὐτοῦ.

PSALMUS XCVIII.

4, ! | I , b H 1 M de ^ ,
E βοτερον εν (ων 9 χατὰ τὴν Οοοσιν τοῦυ νομοὺυ

1 ^ ^ , 3 i] € , ^m-5
xat τῶν προφητῶν μέγας ἐστιν ὁ χυριος" εἰ
e € 1 ' 3» , i] EN ^
οὕτως ὑψηλὸς τυγχᾶνει ἐπὶ πάντας τοὺς ἀπὸ TOV
ΕἸ ^ ! (€ , , '
ἐθνῶν προσερχομένους τῇ Gori λαους δοξα

᾿ A ' e 5 , T
yap, καὶ τιμὴ xa εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ
E i] , ' LU i X
&yaS0w, ἰουδαιῳ τε πρῶτον wot ἕλληνι" ὑψωϑεις

i] 3 ^ ^ , 3 A ,
γὰρ ἐκ τῆς γῆς, πάντας εἴχλυσεν πρὸς ἑαυτόν.

^ , TIE , 1

ὙΨηλὸν matte, οὐκ ἐκ τοῦ χάτω εἰς τὸ ἄνω
E] 4. , i ͵ ^
ἐσαίροντες αὐτὸν. ἴδιον yep σωματών τοῦτος
23 ΕῚ « 4 i] € e i 3 -" xy
ἀλλ᾽ ὑψηλας wet ὑσεφυέϊς Gépt αὐτοῦ ἔχοντες

Li , OWN C ͵ , ^ a cM A
yenaete.— Λέγεται δὲ ὑποπόδιον αὐτοῦ ἐπὶ TO

΄ € 3 , ' ^ '
πάλαι νεὼ, ὡς ἐν Ἱερεμίᾳ γέγραπται" πῶς 6yyo-

Π , ^ 3 ^ A ,
φωσε χύριος ἐν ὀργῇ αὐτοῦ τὴν ϑυγατέρα, xa-
E » ^ i] ͵ p. VERTU *
τεῤῥυψεν εἰς γῆν τὸ ἁγίασμα αὐτῆς 9 οὐχ ἐμ-
/ , E" i] $47
νήσθη vacacduvy αὐτοῦ; Καὶ μετ᾽ ὀλιγα, Τὸ
! 1 ^ iH ͵
ὑποπόδιον φησιν προσχυνέϊν τὴν παγχόσμιον ἐξου--

, i] L , ^ 1 , ^ €

giay τὴν τοτε φανησομιένην, Ἢ p) μονὴ τῶν Ἡγιᾶ-

3 M A , ^ ^
᾿ς σμέγων, ἀλλὰ καὶ πάντων χρατεϊ.---- Ἐπειδὴ ἅγιοι

χαὶ Ct. ἱερέϊς xat οἱ προφῆται ἐλέγοντο" ἅγιον δὲ

215

^ ld ^ ^ ' b
τοῦτον οὗ δέι tQ ὑποποδίῳ προσκυνέϊν προσηγό-
^ ' ῳ s
psoaev:. δέϊξαι βούλεται. αὐδὴν εἰχεν διαφορὰν
ι A 3 A 5 -"
πρὸς τοὺς λοιποὺς ἁγίδυς" αὐτὸς γὰρ ἣν ὃ τῶν
MJ ^ -
ἁγίων ἅγιος" διὰ τοῦτο Μωύσέως μὲν ὡς νομο--
͵ A A ,
ϑέτου, ᾿Ααρὼν. δὲ ὡς ἀρχιερέως, Σαμουὴλ ὡς
' ^ ^ , »
ἐξαρχου τῶν προφητῶν, ἐμνημόνευσεν.----Οὐ περὶ
' ^ , ^ , ^ ,
μόνων τῶν ἀνδρῶν τούτων ταῦτα λέγεται, ἀλλὰ
Hi ' E" , LU] » — n »
περὶ πᾶντων τῶν ἐχόντων τὴν αὐτὴν αὐτόϊς ἀρε-
, 1 » 58! , s » M '
τὴν. Kat pet oAue. Ti cuv ἔχομεν περὶ τοὺ-
^ Ἂ V MJ N , M a
τῶν εἰπεῖν; Ἢ ὅτι τοὺς τὰς αὐτὰς ἀρετὰς ἔχον»
^ s. J, ^
τας, ὁμωνύμως Gutélg ὠνόμασεν" εἰ. OE τοῦτό
οὕτως ἔχει, δῆλον ὅτι χαὶ οἱ πιστοὶ ϑεράποντες
P , L] Nr ,
γινέμενοι, πᾶντες xata Μωυσεὰα τυγχάνουσιν"
A 475 ^ » [i '
xat ἔπι τῶν ἄλλων ὃμοίως.
iU] tes ^ ! 3
Ἐπεὶ ὁ τοῦ ϑεοῦ λόγος βέβαιες καὶ ἀκλινὴς
, LI rj ὁ δ - i
ἐστὶ, στύλος εἰχότως xalütou, ὡς τὴν χατάϑε-
Li DNE , 7 ES WE d Li
ξαμενὴν αὐτὸν ἐχχλησιαν, στυλὸν wat ἑδραίωμα
Lad 3 / 5 E , iL '
τῆς ἀληϑείας εἰναι" ἀλλ᾽ ἐπεὶ xai πότιμος wot
^ Ι 39 ^ ,
χαρπῶν αἴτιός ἔστιν, ὑετοῦ δίκην εἰς τὰς δια-
͵ ^ , Α , LE
νοιας τῶν ἀνθρώπων ἐρχόμενος, στύλος νεφέλης
, ' , A X ' i , €
ἐστι" τάχα ὃὲ wat προεϑεσπιζετο διὰ τούτου ἡ
^ ^ ^ , c ὰ , M ,
toU σωτῆρος δεῦρο χαθοῦδος, x&S ἣν ἐπιβᾶς κου-
, H » s ' M ^
qne νεφέλης , εἰς Alyunto» Ye τὸν πέρι γὴν
' ͵ δι... 1 vt s '
τόπον.---- Τελείου 0& ἀνὸρος xat ἔχοντος πασας
' , HJ M ? Á J ' Y »
τας ἀρετᾶς, τὸ παντὰ τὰ μαρτυρια xat Ὡροσ--
, ^ ^
τάγματα τοῦ ϑεοῦ φυλάττειν.
γὶ “7 1
Σὺ ὁ ἡμέτερος xat κύριος χαὶ θεὸς, λέγω δὴ
ς ^ , ^ M FT Ν € M Y
ὃ τῶν ἐθνῶν βασιλεὺς) αὐτὸς ἧσϑα ὁ xat τὸν
eor] Hi E "7
ἀμφὶ Μωῦσεα xot ᾿Ααρὼν ἐχαχεύων.----- Ἐν cte
, ES Y4 eJ AT 3 $3.24 ^
παιδειας ἔδεοντο, ὥσπερ tow ᾿Ααρὼν ἐπὶ τῇ μοσ-
KL Li ^ LE * ^ E ͵ -
χοποιΐοι, καὶ τὸν Μωυσῆν ἐσὶ τῇ ἀσιςείφ τοῦ

e D , A a
ὕδατος τῆς ἀντιλογίας.

PSALMUS XCIX.

" ^ / € UR f ' 4 '
Il. τοῦ xupicu αἱ xat εἰδὸος Optat, περι
4 LOADS » » Ζ , " ' I
QV xat ἐν ἀλλοις εἴρηται" ἀνοιξατε μοι τυλας
αὐτοῦ, ἐν ταῖς αὐλαῖς τοῦ SEU, ἐν tOig χατὰ

, --Ο ἡ , ,
θεολογιαν ὕμνοις, elaeÀnAvSoceg εὐχαριςὼς ἐξο-
μολογήσονται τῷ Θεῷ.

PSALMUS C.

«

0 γῦν ἄδων πραὔνει χαὶ καταστέλλει τὰ ἤθη
^ , ^c ^ ^ 28^ 1 t A
τῶν ἀχροατῶν διὰ τῆς ὠδῆς, χριτὴν τὸν eov

*

v. 8.
Ibid.

V. 4.
B. f. 398. b.

v. IF.
lbid.

v. ΡῈ
B. f. 399.

v. 3.
- P. f. 399. b.

v. 3.
Ibid.

ΕΥ̓ v, 8.
B. f. 400, ἢ,

yd
B. f. 401,

216
^ seco£ 3 ἐς ad € ^ M o» » M
των πραττομένων ἀνθρώποις ὑμνῶν" εἰς ἐσει
, 3 ^ Ι͵ » A U
ἀκριβὴς αὐτοῦ ἐστιν i γρισις, οὐ τὰ φανερὰ
! , A A M HI ^ / , /,
μόνον ἀλλὰ καὶ τὰ vpumta τῆς χαρδίας ἐξετά-

1 “Ὁ 7 ᾽ »

ζουσα. σὺν χρηστὴ προϑέσει ἐπάγει αὐτήν" εἰ

- DD ET ^ / A

γὰρ τῷ πρὸς ἀξιαν. τῶν ἔργων xat λόγων xat
» LI € δῷ [4 » 3 ,

ἐνθυμημάτων ἡμῶν σχοπησῃ, ἄρδην ἀπολλύμεθα"

ἃ $9; 565" i ^» 1 ^ 7 j " ^
iy οὖν μὴ τοῦτο γένηται, πρὸ τῆς χρίσεως ἐλεέϊ"

ἐὰν γὰρ ἀνομίας παρατηρήσῃ, κύριε, τίς ὑτσο-
στήσεται ; καὶ ἐπεὶ παρὰ σου ὁ ἱλασμὸς ἐστὶν,
πηγὴ γὰρ τυγχάνεις ἀγαθότητος χαὶ ἐλεημοσύ--
νης) ϑαῤῥοῦμεν ὅτι ἐλέῳ χαὶ χρίσει ἐξετάζοντός
σου τὰ xaÜ ἡμᾶς, σωτηρίας τευξόμεϑα.

Τῶν διαπορευομένων xat τὰς τοῦ νόμου ἐνερ-
γείας ὅσοι σὺν κακίᾳ κινοῦνται, ἐχτὸς ἑαυτῶν
γίνονται ) ἐμπαθῶς τόϊς αἰσϑητέὶς προσχεχῃνό--
τες" ἔθος γοῦν λέγειν τοὺς τοιούτους ἐχτὸς ἕαυ-
τῶν καὶ ἐξεςηχόσας εἶναι" ὃ δὲ. σὺν ἀχανχίᾳ, του-

' A ᾧ - ' NA Ἵ Y
τεςι σὺν epecm ) χινουμένος περι τα πραχτεα χαι

; ' M € j nd !
Qoovnt ec, "pos £XUTtoOV χυχλιχῶς τρέφετᾶι ὅλως

e e L1 e 3 ͵ e Xy LÀ ,
τοῦ νοῦ καὶ τῆς ἐπιμελειας τοῦ ἔσω ἀνθρώπου
, ᾿ ^ / » d , 5
γινόμενος. διαπορεύεται μεθ᾿ ἕξεως βελτιςὴς ἐν
I sh » UNE T 5 X ͵ ^v
μέσῳ τοῦ οἴχου αὐτοῦ" ciXOg δὲ ἕχαστου τῶν

΄ Pd Qu^ M , ,
σπουδαιων Ὧν χατορσουσιν τὴν epe hy.

3 M » ᾿ ! '
Ou σγοπὸν ἔχω xat mpoxttjseyoy τέλος mapa.

D LT , ^ A ,
νομῆσαι" χαὶ ἐροῦσι ye τὸ ἐγχείμενον Ἰωσήφ;
, € 3 ^s ! ^ ^
Σουσάννα. οἱ ἐν τᾷ κααίνῳ τρέϊς παῖδες, xat
εἴ , L] / ' 7
ὅσοι εἰς τὰ τάγματα τούτων συλλέγονται.
' , e" 5 ^ ze. M , '
Γέγραπται ἐν τῷ ἐχχλησιαστῃ" ὁ Sog Emct-
M »! οι ὦ E ^ev !
706 TOV ἄνθρωπον tud" εἰ οὖν εὐθὴς γεγενη-
iy , A , ^ ^ E
ται) τὸ xat ἀρετὴν ἀρχῆσεν πεποιῶσϑαι πᾶ-
7 1 / 3 M ᾿ς τὰ ον
σα χακιὰ xat σχολιοτὴς ἡθῶν μαχρᾶν αὐτοῦ ἐξ ιν"
δ 3 / $e UA 598. ἢ Y
ὅστις οὖν διέμεινε τηρῶν τὴν εὐθύτητα χαὶ τὴν
ι τς, t / ' ' "
προς θεὸν ὁμοιότητα, ταὐτὴν προφέρει τὴν φωνήν.
͵ i ^ ^ c “ὦ p “
ἸΝεχρουμένων yop τῶν μελῶν τῶν ἐπὶ τῆς γῆς;
' A /, ^ Li
ὑποσιεζομένου καὶ deo MOM οι τοῦ σωμα-
τος , αἱ ἐκ τῆς sapis τῶν ἁμαρτημάτων ἄφορ-
Mn Cui τε εἰσὶν ἐγέϊραι λογισμοὺς τῇ ψυχῇ
τοὺς σπεύδοντας Ot ἡδονῆς ἀπέλαυσιν τὴν Gyo-

! e
. μίαν ποιέϊν.

PSALMUS CI.

^ , ' , » ^

IL. ὁ αἰτούμενος Ti, οὐκ ἔχων 2 αἰτέϊται,
9ιἋἃ 1 ^ ΄ 2 ! M ^ /,
ἐπὶ τοιτυχέϊν τοῦτου ἐρχόμενος διὰ τῆς αἰτή-

DIDYMI

, , , ^e 2. Li ^"
σέως, πτῶχος ἔστι" πᾶς οὖν προσευχομεῖος θεῷ,
, Ll , e , δ᾽ , ^e
ἀγαθῶν αἰτέιται pkETCUCiRV , ταὺυτὴν ἐξ. ἑαυτοῦ
P 3 , e 1 ΄ M M
ἔχειν οὐ δυνάμενος" ὅϑεν xat πάντες πρὸς θεὸν

DASS ^N 4 n put ΟΝ
πτωχοι" εἰ καὶ peyag cuv xat βασιλεὺς ὁ. Aa-

i ^ , D , 4 L2
vid, ἐν τόϊς ἐκ Θεοῦ διδομένοις πτωχὸς ἢν" ὅθεν

i] M L7 ΠῚ f E , ^
γνοὺς ἑαυτὸν πολλῶν ἢ πάντων τῶν Ex θεοῦ χο-
7 , , ' , ΄
ρηγουμένων λειχόμενον, ἀχηδιας ἀναπιμπλαται.
L e d e
ὡς σφόδρα ἀθυμῆσαι εἴτα μετὰ τὸ οὕτω διατε-.
^ , , s. , ^ ' E] ^
Sot, ἔκχξει ἐνώπιον xupicu τὴν δεησιν αὐτοῦ.,

, ' Α “ ' & M - ,
αἰτούμενος παρὰ τοῦ διδόντος τὰ ἀγαϑὰ τοὶς αἰ--

e , V A ^ , Ἁ , ^
τοῦσιν αὐτὸν" ὁ yop μὴ ταῦτα, ἀλλὰ τι τῶν

! ^ LÀ , [] /
τπροσχαίρων αἰτῶν, cux ἔχει παῤῥησίαν ἐνώσιον

' LI , ^ ! , E" , ^
xupicu ἐχχέειν τὴν δέησιν αὐτοῦ. Ot ἐμπαθῆ προ-

, !
αιρεσιν.

€ 1 V δια E: s ὃ ^ i] A
Ἢ μεν προσευχὴ τὴν ἐχετηρίαν ÓnAct τὴν προς.

M Ἁ i] Ἁ , € A ' i
τὸν θεὸν καὶ τὴν παρδαληθινς ἡ 0€ δεησὶς. τὴν
αἴτησιν, τὴν περὶ ὧν βούλεται αὐτῷ τῷ δεομέ-"
yo παρασχεθῆναι' ταῦτα δὲ ἐ éct τὰ κυρίως ἀγα-
ϑὰ, χαὶ τῷ ϑεῷ πρέπον διδόναι, wat τόϊς αἱ-

E" ' e E Nx Hi
τοῦσι συμφέρει λαβέϊν" εἴρηται de ἤδη περὶ »pau-
e L7 ͵ , ^ i » f
γῆς τῶν ἅγιων ὑμνούντων ϑεον xai εὐχομένων.
αὐτὸν μεγαλοφώνως. ὃ ὅτι ἐςὶν οὐχὶ ἐν προφορᾷ,
ἀλλ. ἢ τῆς νοήσεως ἐπίστασις.

^ , Li

Εἴρηται πολλάχις ὀστᾶ ἐἰναι τοῦ ἔσω ἀνθρω-

᾿ ^ Li Y »c1I

που τὰ εὔτονα τῶν δογμάτων, xat ai στεῤῥο-
5 E" , ἃ i! ,

ταται τῆς ψυχῆς δυναμεις, ἃ wat συνφρύγεται

“ L7 D ^ L

ὑπὸ τῆς τῶν Ψυχιχῶν παϑῶν πυρωσεως" ξηραν--

E 1 , ^ LY ' V »4V €
ϑῆναι δὲ αὐτοῦ τὴν wapOiav φησιν, οὐδὲν ἱλα-
V $a A 3 ' ' ,
po» ἐφ᾽ ᾧ ἐστὶν ἔχειν ϑυμηδίιαν κεκτημένην" yé-

^ ' ^
ye» γὰρ ἐν τοις προχειμενοῖς περιστατιχοις Tow.

^ : 7 1 5 M '
σοῦτον, ὡς μηκέτ᾽ οἷον. τε εἶναι τὸν καταλληλον

, ^ ' » !' m xy Y
χαὶ ἁρμόδιον τῇ τιμιωτέρᾳ οὐσίᾳ αὐτοῦ ἄρτον

' ! 1 “αἱ ῳ
τρέφεσθαι" τούτου yop τοῦ ἄρτου μεταλαμβάνειν
» v M ! Y / - 5 [f
&ct, μὴ περιελχόμενον μηδὲ θολουμενον τῶν ἐκτὸς"

? ! ^ ^

Προφητεύειν αὐτὸν οἰμαι ἐν τούτοις τοῦ θεοῦ

᾽ ^ ^ , LI ^ ^

λόγου, αὐτοῦ δὴ τοῦ χυρίου καὶ σωτῆρος ἡμῶν
3 ^ ^ M 3 » , ; ,

Ἰησοῦ Χριστοῦ τὴν εἰς ἀνθρώπους “Πεοφανειᾶν ,

9... 5 , Dd , lod b ' »
αἰτίαν ἐσομένην τῆς ἀνοικοδομῆς τῆς Σιων" ἔνθα

1 / D NOLUERIT ^ ! eus n
δὴ γενόμενος, μὴ pot τὴν ἐπὶ γὴς πόλιν ὑπο"
λάμβανε, μηδὲ τὴν ἐπίγειον Ἱερουσαλὴμ. νόμιζε

δηλοῦσθαι,
τος tW ἀνανέωσιν,
Ἐπειδὴ γὰρ. οἵ τὰς θείας should ἀγνοοῦν-.

3 ^ ^ ' '
ἀλλὰ τοῦ τῆς εὐσεβείας πολιτεύμα-

v. 17.

Β. f. 403,

v. 17.
B. f. 4

|
os
κὰν

?

"v 17.
B. f. 405,
|
-
v. 94.
B. f. 405.

le
^ v. 25.
B. f. 405. b.
LI
A

v. 26.

Ibid.
3
*
AS
mi
ἧς
LS
E
b
ἢ

IN PSALMUM

E] , € eis ^ ^ ^ »
τες, ἀσθένειαν. ὑπελάμβανον τοῦ θεοῦ, τὴν "Icv-
, | WES M] A H '
δαίων δουλείαν xot τῆς Ἱερουσαλὴμ Tf» ἐρημίαν,
, , ^ e i] ^ ,
εἰκότως δόξαν ἐχάλεσε τοῦ θεοῦ τὴν τῆς πόλεως
νεουργίαν.
« U M ἣ Σ D! ͵
H yop σκοπευτιχὴ ψυχὴ Σιὼν τυγχάνουσα,
e i] , Li » ^ / LT
ἕξει τοὺς ἐτπαγγέλλοντας αὐτῇ, διδασχάλους τὸ
" t , LA Y A b] x
ὄνομα xvptcu, ἀπαγγέλλοντας δὲ xat τὴν αἴνεσιν
, ^ » ^ X i] » i '
αὐτοῦ, ἐν τῇ διὰ τὸ ὁρᾷν τὴν εἰρήνην χρημα-
' € A LT "
τιζούσης Ἱερουσαλὴμ διανοίᾳ" ἡ δὲ Σιὼν xo "Te-
A , 2^ ^ » , i t
ρουσαλὴμ κατήγοροι τῷ τῆς ἐχχλησιας , δια τὸ
e M] * M "m i] ' m
dGxométy τὰ χρείττονα, xai δρᾷν τὴν εἰρήνην τῷ
^ ^v / e DA
εἱρμῷ xat τῇ συμφωνίᾳ τῶν δογμάτων" εἰκότως
. ' i] , ͵ t
xai ἐν οὕτω χαλουμένῃ Σιὼν ἀναγγελθειη τὸ
ὄνομα xupicu, xat Yi αἴνεσις αὐτοῦ ἐν τῇ οὕτω
͵ ς /, , ' A]
προσαγορευϑεισῃ Ἱερουσαλήμ" ἐν ταὐυτῃ γὰρ xn-
rA ' “ΟΥ̓ Lev ἢ ͵
ρύσσεται τὰ τῆς ϑεότητος αὐτοῦ μυστύριαγ τὰ
^ ^ X LI ^ ' /
τε τῆς πρὸ τῶν αἰώνων, xat τὰ τῆς δευτέρας
ΕἸ ^ X 3 ͵
αὐτοῦ καὶ ἐνδόξου παρουσίας.
, , » ^M) E ' -— ec ,
Τίς ἀπεχρίθη αὐτῷ ἐν ὁδῷ ἰσχνος αὐτοῦ, CU
' ! , 5 ' Li
Gup.gatyet ἡ λέξις, μήποτ᾽ οὖν τὸν κτιζόμενον
ι ΓΑ, ^ . 4 ' / ΡῚ ^
λαον ἐπὶ tQ αἰνέσαι χυριον λέγειν" ὅπερ μᾶλλον
» ^ ^ , ^ 19 ͵
τὸν ἐν τῇ προγραφῇ πτωχὸν ἀχηδιῶντα χαὶ ἐνώπιον
, a Li $( ῥα. € ! ri
χυρίου ἐχχέοντα τὴν δέησιν αὐτοῦ ἡγητέον εἰναι
, , , ^ M ^ 4^3
τὸν ἀποχρινόμενον οὐ φωνῇ xat προφορᾷ, ἀλλ᾽ ἐν

“,, 9 LE ^ A A 3 ,
ὁδῷ ἰσχύος αὐτοῦ ἰσχυρῶς γὰρ x«t utt tuto-

P , € ' A δον X €*3V [ '
γιας ὁδεύοντα τὴν κατ᾿ ἀρετὴν ὁδὸν τῶν πράξεων.

E e 1 € ^ LM A € H ,
Ev ἥμισει 0€ ἡμερῶν ἀνάγεται ὁ μὴ τελείως
i] € ^ 0» ^ : ' Hi A
μηδὲ ὡς dé ἐνταῦθα wapuogepnome xat τὴν
5» ΄ , , e M ΄ -“
ἀρετὴν" οὐκ ἐν χρονιχῷ Os διαςηματι τοῦτο με-
, Α / , ^c M i]
μέτρηται. ἐπεὶ τότε πλήρης ἡμερῶν κατὰ τὸν
A , ^ ^
"ABgaau. παραλαμβάνομαι, ὅταν τελειωθῶ μετὰ
τῆς γνώσεως τῆς ἀληϑείας χαὶ τῶν ἀρετῶν.
Π ^ , ^ 8&7 ἣν Li
Τουτέστιν ἅμα τῷ οὐσιωθῆναι αὐτὴν πεποιη-
΄ M A E ^ nr by
χας᾽ συμφωνως ὃὲ τὸ, ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ θεὸς
* A i i] ^ Li hi ,
τὸν οὐρανὸν χαὶ τὴν γῆν. ὃυναται τὸ xat ἀρ--
A ͵ ^ ^s, L2 ,
χᾶς χειμενον ἀναιρεῖν δοξαν τῶν λεγόντων πάν-
i ^ ^ 59 '
τῶν τὴν γῆν στοιχξιον εἰναι, ὡς παντα ἐξ αὐ-
“ , Ἁ ^
τῆς γεγονέναι) οὐδενὸς τροτέρου αὐτῆς ὄντος"
' t , , M 5 M '
φαίνεται yap οὐχ ἀρχὴν ἄλλα χατὰ τινας προε-
' ,? ^ A ' » ^ ͵
πινοουμένας αὐτῆς ἀρχὰς θεμελίους αὐτῆς vmap-
xy A ^ RV €» AMA. ^ Li
χειν" εἴρηται καὶ τῷ lef) vm αὐτου τοῦ χυρίου

' ^ ^ M55 , ^ ^
θεμελιωσαντος τὴν γῆν" πὸ ἧς ἐν τῷ ϑεμελιοῦν

€ hy ^ 3 Sc À ^ δὲ ^ , δὲ Ὁ"
- p& Τὴν 795 «ἐμελίουντος του κυριου) ἐ ον

Cr, et cir.
τὰ πάντα γεγένηται, τὴν y5V* καὶ περὶ τοῦ πα--
τρὸς λέγεται" ὁ ϑεὸς ἐν τῇ σοφίᾳ ἐθεμελίωσε
τὴν γῆν" καὶ τὸ εἰρημένον δὲ περὶ ϑεοῦ, χρε-
μάζων γῆν ἐπ᾽ οὐδενὸς, ἐμφαίνει τὴν ἐν τῷ μέ-
cQ τὰ τοῦ παντὸς χώραν αὐτὴν ἐσχηχέναι.-τ--
Τῶν ἐνεργητικῶν σου δυνάμεων, χειρῶν ὀνομοζο--
μένων" ἐπεὶ ydp τῶν ἐν ἡμῖν τεχνιτῶν χερσὶν
ἐργαζομένων τὰ ἔργα, παρίστησιν γνησίως αὖὐ-
τοὺς ταῦτα τεσοιηχέναι" τὸ χυρίως ἔργα τοῦ
Su, τὰ χτίσματα εἶναι παρίςαται διὰ τὸ χει-
βῶν αὐτοῦ ἔργα λέγεσϑαι.

Οὐ πεφυχὼς ἀλλοιοῦσϑαι ἢ μεταβάλλεσϑαι"

͵ i] Li D i P «ὦ 2 5»
κτισματων 7*p ἴδιον τουτο XXL τὴν ουσιωῶσιν αὖυ-

^ , ἃ ^ 54 ' '
tóg ἀπὸ τροπῆς fpySat.—llalawweyov πᾶν-

“ M , M Y M ,
toy τῶν Vo χρόνων" τὰ γὰρ χρονικὴν ἀρχὴν
᾽ “Ψ t] Li e^ t
ἐν τῷ γίνεσθαι λαχόντα, πολλοῦ χρόνου mapa-

᾿τρέχοντος παλαιοῦται. Kai μετ᾽ ὀλίγα. Τὸ δὲ

, X wed ΕῚ 4 ,
παλαιούμενον xat ἐλισσεσθαι αὐτοὺς σημαίνει.
, A r] ^ ΄
παρεληλυθέναι τὴν χρείαν, χαθ᾿ ἣν συνεβάλλοντο
LU ' ὃ Li ᾿ ΣΝ i i 2À
τῇ παρουσὴ διακοσμησει" ὡς yop to περιβόλαιον
΄ Y M ^ ᾿ /
ἐλισσεται μετὰ τὸ πληρῶσαι τὴν χρείαν, οὕτως
, Y 1 i 4 ^ ^ []
ἐπεὶ xat τὸν οὐρανὸν ἅμα τῇ yn παλιν ἀναςοι--
Ι E 4 A e » / it
χείωσις ἔσται, μετὰ τὸ παρελθεῖν αὐτὰ xat
LT , ^ € , Li i ^
τὸν λέγοντα σωτηραγ ὁ cupavoe wat ἡ jh παρ-
, Es » ς i] L 3."
ελεύσεται" εἰχότῶς εἴρηται ὡσει περιβολαιον ελισ--
wv
e 5».] ^ e 5 LJ i] Lg
σεσϑαι" τῇ ἐλιγῃ γοῦν αὐτῷ ἐπιφέρεται, τὸ wat
, / ^ 59 L $ Y x
ἀλλαγήσονται.----Σοῦ, ὦ δέσποτα, ἀει χατὰ τὰ
AC A « , 3 *, »! y
wutaà xat ὡσαυτως ἔχοντος, CUTE ἤρξατο, οὔτε
j “ 3 ^ V at , » t
χρονικῶς ἐχλαβέϊν τὰ ἔτη θελήσεις" ἀχρονος γὰρ
io ἂν -» , ι / εἴας. !
περι οὗ ταῦτα λεγεται. Kou πάλιν. Mm ἐχλει-
i , e $9 ^ »y - A
πειν OE αὐτοῦ εἰπεν τὰ ἔτη τῷ ἐπάπειρον τὴν
ΠῚ 2 , * / »! »! Y ΄
ὕπαρξιν αὐτου. μένειν ἄφθαρτον ὄντως x«t uc-
, Lj »
yeu αϑανασιαν ἔχοντος.
i] i1 ' ^ ^ ' 1
Yicug δὲ δουλων τοῦ ϑεοῦ, co πάντως xata
! . ^ ' Y 1 ! iL] ,
σαρχα διαλαβεῖν, ἀλλα κατὰ παιδευσιν καὶ μι-
' Π ^ A c € ^
pxoty πολιτείας" ταὐυτῃ γὰρ καὶ ct vict τῶν mpo-
^ A] ^ ^ i i]
φητῶν τινὲς ἐχαλοῦντο, τῷ κατὰ προφητικὴν ἕξιν
" ^ E] . 0^ N ' * ,
ἰσως γεγενῆσθαι mop αὐτῶν.---Σπερμα δὲ αὐ-

^ A » ^ $ ' Lala
τῶν οἱ πρὸς αὐτῶν ὀφελούμενοι ἐτύγχανον.

PSALMUS CII.

, M Nov M
E; χαὶ μὴ ἄλλος ὃ συνθετὸς ἄνθρωπος copa
M Y M M ^ H 3 ^ M ,
τὴν ψυχὴν x«t τὸ σῶμα; ἐξ αὐτῶν yop τούτων

21

v. 28.
B. f. 405. b.

v. 29.
Ibid.

v. T.
B. f. 406. b.

v. 3.
B. f. 407.

v. ἃ,
Ibid.

v. 5.
Ibid.

e

B. f. 407. b.

v. 6.
P. f. 407. b.

918

συντέϑειται, ἀλλα γε τοῦ ὅλου ἡ ψυχὴ λέγεται,

€ » » ^ « t 5 » Ἁ L4 *
ὡς ἄλλη αὐτοῦ" ὁ συνῆετος οὖν ἐστιν ὁ παρορ-

e i] € ^v M » Y Ἁ 3 e 1 '
μῶν. τὴν &xutoU Ψυχὴν ἐπὶ τὸ εὐλογέϊν τὸν xv-
Y εἶ ς M M ᾿ Ζ 5 ^
ριον" xat ot τὴν Ψυχὴν δὲ λέγοντες εἰναι τοῦ
, , e: , Tí ^ i] 3 ,
πνευματος, οὐχ ὡς ψυχουσὰν αὐτῷ φασιν, ἀλλ
9» PN ^ A , ^ ! !
ὡς Um αὐτῳ καὶ τὴν αὐτοῦ χηδεμονίαν τυγχά-
, A M , e^ “ ^ i]
vcugXy' ἔντος O& αὐτοῦ χαλέι πᾶσαν τὴν λὸ-
x LE] r ' ΓῚ A , Li
γικὴν τοῦ ἀνθρωπου δυναμιν" οὕτω yap ἀχους ον
X ^ D , 4 € ^ em.
xai τοῦ σωτῆρος A&ycytog τισιν. Ἢ βασιλεία τῶν
5 ^ i] ^ » ΄
οὐρανῶν ἐντὸς ὑμῶν ἔστιν.
31 Y EY ἢ " " n
Ixcot φησιν τὴν ψυχήν pov, ὅτι ἥμαρτον
^ 1 1 , M e ,
λυτροῦται δὲ ζωὴν ἐκ φθορᾶς, ἵνα pnxett
* A
xata φϑορὰν καὶ
5 ͵ ᾽ e i1 ' E] ^ NS
ἀφθαρσίᾳ ἀγαπῶν τὸν χυριον Ἰησοῦν" xat ἀφθαρ-
Hi Li L2 E e M4;
τον δὲ mapeyov σοι σῶμα ἐν τῇ ἀναςάσει, λυ-
»» 3 e4 A ,
τροῦται ἐκ φϑορᾶς τὴν ζωὴν ocv.
^ e € ' , , ͵
T7 ὕλης τοῦ στεφάνου τούτου ἐλεημοσυνὴς
1 » “Ὁ ' LT Y ^
xat οἰχτειρμοῦ Tuyycvovone* ὡς yop ἀλλοι τὸν
»“- ͵ , Α A » Li
τῆς δικαιοσύνης στέφανον xat τὸν ἀμαρᾶντινον
^ , , ' , /
τῆς δοξης στέφανον δέχονται ἐκ δικαιοσύνης xat
, 3. Af» , kil δ. 4
δόξης ὀρθῆς πεπλεγμένον. οὕτω xat σὺ ἐξ ἐλέους
i ΕἸ ^ “Ὁ » , Lad i]
xxi. οἰχτειρμοῦ ὧν εἰργάσω στεφανουσαι" χατὰ
A ΄ ΓΟ ΤΥ, WA ' '
t0, μαχσριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι autot ἐλεηθησον--
, ^ 3 à 3 ^" 5
ται" οὐ τοσοῦτον δ ἃ ἠνδραγαθήσω ἐν τῷ ἀγω-
, y M Nd D V ,
vibegSat, ὅσον διὰ τὸ ἐλεῆσθαι xat οἰκτείρεσθαι
QA , ^ e λ 1
ὑπὸ χυρίου.----Στεφανόὶ ἡμᾶς οὐ πρὸς τὴν Tiit-
' Y ^ » , ^
tépay cxómoy ἀθλησιν , ἀλλὰ πρὸς τὸν ξαυτοῦ
5 Y , L *
ἔλεον xat οικτειρμον..
1 V , A ^ , ^ , ^
Διδοὺς yap ἀγαϑὰ tóig αἰτοῦσιν αὐτόν" ἐπεὶ
5 i] $ ye “Ἢ ^ , ^ D
οὺν XXL αὐτὸ tO ἐπιθυμεῖν τῶν ἀγαθῶν, αἰτέισθαι
ΓΛ ἢ /, /, L Aj MM 2
αὐτὰ τυγχᾶνειν, διδοὺς σοι πάντα τὰ ὧν ὀρέγῃ,
» "o » » e i] ΕΣ , ^
ἐμπιμπλᾷ ἐν ἀγαϑις τὴν ἐπιϑυμίαν σου" τοῦ
^ ὃ 1 em , /, , P o8 €
γὰρ Occo πᾶσα επιθυμια ἀγαθὴ ἐστιν .--Ὡς,
M 3 »y ^ ^ » ^
γὰρ τὸ qus τοῦτο δῆσαι 3 dii λα ἵνα
αὖθις νέα ἕτερα φύσει, οὕτω καὶ ὁ συγγηράφας
τὴ χακίᾳ ἀνανεωθ ἢ τῆς ἀρχαιότητος χαὶ τῆς
' , e
νεότητος σου ἐν ἀπολήσει γινομένη" ἐν οἷς ποτὲ
E] ^" 5 e e. M! e^
ἐχρῶ ἰσχυρδὶς οὐσὶν" xai νῦν χρωμένη μετέω-
᾽ ᾽ M , A Ng !
ρος εἰς οὐρανὸν ἀρῆεις πρὸς maytac ἅμα cct
U i € Li 4
"τὸν 2'e0V ὑπομεμενηχοτας" ct γὰρ ὑπομένοντες τὸν
L4 ΕἸ ! 3 i] ^v $524 [4
iet ἀλλαξουσιν ur , OttpoQuetg εἰσιν, ὡς
ἀετοὶ ὁραμεοῦνται xat οὐ χοπιάζουσιν.

Πατὴρ τῶν οἰκτειρμῶν xot μόνος ἀγαϑὸς ὧν

DYDIMI

&praS7 Cue ζωὴν. ἀλλ᾽ ἐν΄

ὁ χύριος, ἐλεημοσύνας met, πάντας ἐλεῶν εὐερ-
γετῶν" ὅϑεν wot τόϊς ἀδικουμένοις ὑπὸ διαβόλου
xat τῆς χαχίας ποιῶν χρῖμα., τὸν ἴδιον υἱὸν ἔπεμ-
ψεν ἐπὶ τὸ ἰάσασθαι καὶ ἐλευθερῶσαι τοὺς χατα-
δυναστευομένους ὑπὸ τοῦ σατανᾶ.---Οὕσως διὰ
τοῦ αἵματος τοῦ κυρίου αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριςοῦ χα-
ϑαρισϑώμεν ἀπὸ πάσης ἀδικίας" οὐ μόνον γὰρ
καϑ᾽ ἣν ἠδικούμεϑα, ἀλλὰ xol ἧς ἐπράττομεν"
ἐντεῦθεν μανθάνομεν κατὰ τὴν Παύλου προτρο-
πὴν μᾶλλον ἀδικέϊσϑαι ἢ ἀδιχέϊν- τέϊς μὲν γὰρ
ἀδικουμένοις ὁ Θεὸς meii χρίμα, εὐεργετῶν αὐ-

΄ t^ LY Ll / '
τοὺς" tOig ὃὲ ἀδικοῦσιν χόλασιν ἐτσιφερων" ὡς

Hi ^ , A M i? 3 ' y
μὴ xÀnpcyepiéty αὐτοὺς ϑέϊαν ἐπαγγελίαν" ἄδιχοι,

γὰρ βασιλείαν ϑεοῦ οὐ χληρονομήσουσιν.

Ἔχ παραλλήλου ἀρεταὶ χαλοῦνται" ὃ γὰρ λέ-
jon, τὰς ὁδούς σου κύριε γνώρισόν μοι, τὰς ἀρε-
τὰς abii φανερὰς. αὐτῷ ἐμ ρον

Τούτων δὲ, φησὶν, αἴτια τῶν ἀγαθῶν, τῆς
θείας ἀγαθότητος ἄβυσσος, ὁ ἀμέτρητος ἔλεος,
τῆς φιλανθρωπίας τὸ πέλαγος.

Ἔστι πᾶντα τὰ εἰρημένα ὁ χύριος, ἐσείσερ
ἀληϑινὸς ἐστὶν θεὸς" ὧν δὲ ϑεὸς ἀληθωὺς, οὐκ
ἐνέξει τῶν εἰρημένων icio ἀλλὰ πηγὴ οὐχ cu-
σία αὐτῶν ὑπάρχει δύ 8 xat ar ord ὅτι
χᾷν ποτε ἁμαρτήσασιν ἡμῖν ὀργισϑείη, οὐκ ἐπὶ

A , re^. / ^ ἊΝ ^
το συντελεσαι χαι ἀποτελέσαι τουτὸ ποιῖξι" τοῦτο

b 5 1 ΕΣ , E S4 Li 4
γὰρ Tw τὸ εἰς τέλος ὀργισθήσεται, τουτέστι

παραμένειν τὸ, ὀργίζεσθαι ἕως τέλους xai φθο-
ρᾶς τῶν πρὸς cóc ἡ ὀῤγα μὴ εἰς τέλος οὖν óp-
γιζόμενος. οὐδ᾽ εἰς τὸν αἰῶνα pui

Εἰ γὰρ χαὶ μὴ πᾶσα ἡ γχατασχευὴ ἡμῶν ix
χοῦ ἐςὶν, ἔχομεν yap wai venpay φύσιν éxvtcig

ΤΙ AI ὁ i € , ^ ^ 3 ,
xat εἰχόνα xat ὁμοιωσιν ϑεοῦ τυχοῦσαν, ἀλλα

, ^ Y A € L] / L]
γε ἐν ταῖς πρὸς Soy ικεσιαις συλλήπτορα xat

, , »! »0*4 ᾽ E. ι ε !
εὐεργετὴν ἔχειν αὐτὸν ἀξιοῦντες τὸ ὑποδεεςερον

καὶ ἀσϑενέστερον τῶν ἐν ἡμῖν προφέροντες φα- -

i! Li ' L4 e v» ͵ D /
piv, μνήσθητι κυριε ὅτι χοῦς ἐσμεν" Ou (jcn-
»"" 3.5 ! 3 o^ 3 ΄ €
ϑησον τῇ GoStvelg, καὶ τῇ εὐτελεῖς ἡμῶν.
^ L 1 “" 5 Y
᾿Αχολούθως τῷ, μνήσθητι χύριε ὅτι χοῦς ἐσμεν,
ΕΣ M “κν ᾽ ' , Y )j "oy
οὐ περὶ τοῦ ἔσω ἀνῶρωπου, ἀλλὰ πέρι τοῦ ἔξω
΄ ' Y M M » ^
τὰ προχείμενα δισιγορευει" χατὰ yop τὴν ἔνυλον
A M ! : MS. | 1
xai μετὰ σαρκὸς ζωήν. ἥμερας τινᾶς ἔχομεν τας
΄ T N Hu wur ^
συμπληροῦσας ἡμῖν τὸν παρεχτείνοντα χρονον τῊς

"MM Mc

Ng.

V. I5.
Ibid.

v. 17.
Ibid.

19.
"ibid.

IN PSALMUM Cil. et cir.

MA l4 ,
μετὰ σαρχὸς ζωῆς παραβαλλομένας χόρτῳ ξη-
» 7 ι !
ραινομένῳ. Kat. μετ᾽ ὀλίγα. Παρίςησι δὲ ταῦτας
, ^ ^ M i ^
ἐν τῷ βίῳ ὑπαρχούσας τόϊς μετὰ σαρχὸς ζῶ-
, , , ' , f
σι δοκούσας εὐημέριας. πλούτους. Oobag, ἀξιω-
ata, χαὶ τὰς ἄλλας εὐτραγίας" cep δίκην
" ᾿ x i Lj » ῷ ὃ δο V , €
ἄνθους wat χόρτου amopp&t xat μαραίνεται, ὡς
μηδὲ γεγονέναι δοκεῖν.
^ HI i] ! qe ' V
Πνεῦμα τὴν ψυχὴν λέγει, ἧς παρούσης xat
"6 tà σῶμα xai ἐνεργεῖ" ἀποπτάσης Ót, κατα-
' Ἁ , € A Ἁ ’
σβέννυται καὶ φϑειρεται, ὡς μηδὲ τοὺς προτε-
, , e L] ^
poug ἐπειγινωσχεσϑαι χαραχτηρας.----Δηλαδὴ τῶν
ἐν τῷ παρόντι ϑνητῷ βίῳ.
€ 1 t i / εἴ T A € «SV ,
Ἢ μεν οὖν φύσις οὕτως ἐπιχαιρος" ἡ O6 θεια
' t , ' ΄ ' A
φιλανθρωπία τὸν μαχραίωνα χαρίζεται βιον, at
μέχρις ἐγγόνων διατηρεῖ τὴν τόϊς προγόνοις ὀφει-

^ , , , ^ »
λομένην toig Otxaictg ἀντιδοσιν᾽ τοιαῦτα δ᾽ ἂν

' “ , ^ € ] A M 1 “
μυρια ευροις εν ταις ιςοριαις" διὰ γὰρ τὰν τοὺ

: A ' 1 ^ ,
"Afjpaag. δικαιοσύνην. καὶ dux τὴν τοῦ Ἰσαάκ τε

i ^ A Ἁ , » ^ ^ Ἁ ^
xot τοῦ laxe, τὸν ἐξ αὐτῶν φῦντα μετὰ ταῦτα
^ L ' i ^ 4 , ^v
λαὸν τῆς χλήσεως xat τῆς οἰκείας ἐπισχοπῆς χατ-

' £3 ^ ' , ^ Ἁ ^
nEMecty.——Yicug τῶν δικαίων ἀνδρῶν τοὺς τῶν
» .*^ , L] 3. uod EP Un
ἔργων αὐτῶν ζηλωτας" οὕτω τὸ ἔλεος tO ἔτι

, MA , , i E] A
τοὺς φοβουμένους αὐτὸν ἀπεριγραφον ἔστιν, ἀπὸ

^ e^ A ^ ^ ' ,
τοῦ αἰῶνος xal ἕως τοῦ αἰῶνος TApatttQV* οὐ

V X M 3 ^- M M x t A ᾽
γὰρ ποτὲ μὲν ἐλεέξ,, ποτε ὃς οὐ" φυσει yap ἀγα-

à »^ uh A. ^ Α , » M i
Sóg o», ἀεὶ ἐλεεῖ. Kat μετ᾽ oAtya. ᾿Αλλὰ vat

LU "e Li , ' LENT EI
ἡ συζυγος τῷ &Àeet τουτῳ Qtxatocvyn, οὐδὲ αὐ-
i] L /, ' , ,
τὴ ποεριοριζομενὴ χρόνῳ 5 εἰς τᾶσας ἐκτείνεται
i A ἥν, 1X € X ^ ^ e^
τᾶς γενεᾶς, ἐπὶ υἱοὺς υἱῶν, καὶ εἰς πᾶσαν δια-
A , v Hi ,
δοχὴν παραμένουσαν , ὡς ἀει τὴν δικαιοσύνην
͵ 4 LI ΕἸ ^. ^.
ταύτην ἔχει. μετὰ τοῦ ἐξ αἰῶνος εἰς αἰῶνα
»« / ΠῚ A , ' Ἁ ^ /
ἐλεου.----Οἱ xat ἐναπεγραφησαν διὰ τοῦ mpat-
ii , Y ' ^ P , f
τειν τὰ aya a χληρονομοι τῶν. μελλουσῶν ἐπαγ-
γελιῶν.
Δέδι A Φ E δι. “Ἢ * 3
ἔδονται yop αὗται cux ἐπὶ t€ μνημὴν au-
^ 4 A ' ΕἸ LI ^ 4
τῶν ψιλὴν. ἀλλὰ μνημὴν εἰς τὸ ποιῆσαι" ὅτι δὲ
, Hi ^ , ^ Α ,
εἰς τὸ ποιέϊιν δέδονται, καὶ ὁ σωτὴρ. παριστῆσιν
» , P ᾿ , ; f “᾿ * Li
εἰπών" à ἔχων τὰς ἐντολά; uci gas παῶν αὐτῷς,
ἐχέῖνος ἐστὶν Ó ἀγαπῶν pe τῆς γὰρ ποιήσεως,
ἀλλ᾽ οὐ τῆς μνήμης αὐτῶν μόνης, μισϑὸς xat

᾿ χληῤονομία αἱ ἐπαγγελίαι.

» ! ^ i]
Καὶ ἐν ἄλλοις εἴρηται οὐκ ἐν τόπῳ εἶναι τὸν
1 1 ' ,
“ϑεὸν, ἀκολουθίᾳ δὲ τινι χαὶ οἰκονομίᾳ λέγεσθαι

219
αὐτὸν εἰχέϊν ἐν εὐρανῷ" ἀκολούϑως οὖν ἐκείνοις
καὶ ἐνταῦθα ἐν οὐρανὼ ἡτοιμακέναι, τουτέστιν
ἱδρυκέναι, τὸν ϑρόνον τῆς βασιλείας εἴρηται,

^ , “"ἭἩ » ^ ^ r 5 ' ^ ,
τῆς ἀρχὴς αὐτοῦ καὶ βασιλειας οὐ μόνον τῶν EV

spes; ἀλλὰ xci πάντων ἁπαξαπλῶς spacer

xat δεσποζεύσης.

Οὐ τὸν προφήτην ἄνθρωπον ὄντα, ἀλλὰ τὸ
ἐν αὐτῷ πνεῦμα ἅγιον ἡγητέον προστάττειν t6is
ἀγγέλοις τὰ ἐγχείμενα" πάντες γάρ φησιν οἱ ἄγ-
γελοι αὐτοῦ, δηλονότι τοῦ χυρίου, εὐλογεῖτε αὐ-
τὸν" προς ἄττων δὲ πᾶσι téig ἀγγέλοις. τὸ πνεῦ-
μα ἕτερον αὐτῶν wav οὐσίαν ἐςΐν" εἰ δὲ τοῦτο,
πῶς ϑρασέως ἐτόλμησαν τινὲς τῆς τάξεως τῶν
ἀγγέλων αὐτὸ φᾶναι χαὶ τὸ ἁπάντων ἕτερον ὄν;

PSALMUS CI.

1 , ' ^ , M! '
Ts ἀνωτέρω ἡμῶν ἀέρα,, xai νεύοντα πρὸς
ἃ ^ ^n, E D ^ M * m
Seov αἰθέρα ὕδασι τοῖς χατὰ τας συςροφᾶς τῶν
Á ͵ * M , ᾿ n
νεφελῶν στεγάζει" πρὸς δὲ διανοιαν,, τὴν νοητὴν
2 M 3 A 3.» ' ͵
οὐσίαν τὸν εὑρανον ὀνομαζει., ἐκτεινομένην καὶ
« , JN , ^ ^ € , E"
ἁπλουμένην ἐπὶ σχέπειαν τοῦ νοῦ" ὃ ςεγάζων τόϊς
^ A ' A ^" ^ ^
yontots xai θειοις ὕδασι τὰ ὑπέρῶα τῆς ψυχῆς,
΄ M Li » ^M Y ' ^
τουτέστι τὰς δυνάμεις αὐτῆς τὰς ὑπεράνω τῶν
, R2 Lj
αἰσθήτων τυγχανουσας.
i ͵ ^ ^ e i
Twv» ἀμέτρητον τοῦ Sec0 γνωσιν λέγει ἄβυσ-
' A M] , ! M ,
ccv ταύτην διὰ τὴν ἀκαταλήπτον MA MES ἐν--
δέδυται xat. περιβέβληται" dap ἐστὶν ἄγνω-
Gtog ἐν τῷ μεγέθει τῆς γνώσεως.
« Li
Αἰσχύνεται οἷον τὴν. ψάμμον *») ϑάλασσα"
, ^ A L2 ! ,
χαθαπερ χαλινῷ τὸ ὅρῳ τῷ θείῳ κωλυομέυη ἀνα--
͵ LEN M 3 , ^
χαιτιζεται πάλιν, καὶ εἰς τοὐπίσω χωρεῖ,
ι , ^ 4! ' » M M
Τὸ γένος τῶν ἐλάφων πολεμίως ἔχει πρὸς τὸ
^ » ! ͵ ^7 ^ , '
τῶν ὄφεων γένος" σπεύδουσι γοῦν ἀνελέϊν αὐτοὺς"
^ 4 , E" A
τοιοῦτοι δὲ πάντως ct Χριστοῦ μαϑηται, étot-

» » ^ e ' »
“μῶς ἐχοντες ἐχϑιχῆσαι σασᾶν ταραχοὴν" ἔσχον

δὲ x«i τὴν xat τῶν νοητῶν ὄφεων δύναμιν ἐκ
TOU ὀρέξοντος ἐξουσίαν αὐτέϊς πατέϊν ἐπάνω ὄφεων
xai σχορπίων, xal ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ
€ ἰχϑροῦ.

Eig εὔχαιρον δὲ σρεσδοκῶσιν ταύτης TUXED
ὅταν πάσης καχεξίας χαὶ νόσου ὦσιν. ἀπ τηλλαγ-
μένοι" τότε γὰρ διδομένης ταύτης συλλέξουσιν.
τοσοῦτον σπεύδοντες αὐτὴν λαβεῖν ὅσιν εἰς χό-

v. 29.
B. f. 409.

v. 3.
B. f. 411. b.

v. 6.
B. f. 412. b,

v. 9.
B. f. 413.

Y. IS.
A. f. 315. b.

v. 27.
B. f. 418,

S

B. f. 918. b.

v. 81.
B, f. 419. b

v. 32.
B. f. 419. b.

v. 33.
B.f. 419. b.

v. 34.
B. f. 420.

P. f. 420. b.

v. 4.
B. f. 421. b.

280
^ ' ^ ^ , »
pc» τραφῦῆναι.----Περι τῶν λογικῶν μονὼν tipn-
AS ad e ^ ' WT aM '
ται: τὸ yap προσδοχᾷν καὶ πρὸς θεὸν ἔχειν τὴν
' ^ ὃ SPD
προσδοκίαν, τοῦτο αἰνίττεται.
/ ἢ ,
Οὐχ ὡς δεόμενος τερτεται τοροσχυνουμεένος ,
ly , ^ » ἃ ,
ἀλλ᾽ ὡς σώζειν βουλόμενος τὴν ἀληθειαν δεικνυ-
^ L ' ᾽ 3 / A 4
σι" χαὶ χολαάζειν δυνάμενος, οὐκ ἐπιφέρει τὴν wo-
, A V , ^ 39)
λασιν.----ΕμῪ δὲ cot βούλεται πνευματικῶς ἔχειν
^ b , M N x 3, 4
ταῦτα, ὡς ἂν ἐπιβλέπῃ θεὸς, χατὰ τὸ, ἐπιβλε--
» 5». δ , 1: ^ , & $4 ,
ψον ἐπὶ ep&" xat ὀφϑαλμοι χυριου emt δικαιους"
D 3 Ld , ^
τοῦτο tux ἔστι κατὰ ynyx, ἀλλὰ σχοτοδινι--
^ , ^ λ í ^ M
ὥντα τρέμει, ὡς ἀποβληϑῆναι καὶ παρελθέϊν τὴν
:
Dxr) ἕξιν.
Hi M Ml “ m
᾿Εφαπτόμενος δὲ ὁ θεὸς καὶ τῶν πονηρῶν δυν-
1 Li E . /
ἄμεων διὰ τὴν ὑπερηφανίαν ὀρῶν χαλουμένων,,
3:318 , , » , D ^
χαπνίζει αὐτὰς, ἐναυσματα ἤδη αὐταῖς ἐνιεὶς
" Eo Y !
τῆς δια πυρὸς χολάσεως.
L2 ^ “, M , z δ. ἢ e^ M ^
Τοῦτο τῆς ζωῆς τὸ χερδὸος, ἐπὶ τοῦτο xat ζῇν
3! M e X € ! €
ἄξιον" δια τοῦτο δεινος ὃ θανατος, ὁ κατασιγα-
A Eie pol ' € D '
ζων τὸν vpyntny* ἀπωλεια τε ὁ ϑιανατος" διότι
, 5 ΕΣ ^ , ! i]
οὐκ ἔστιν ἐν τῷ Θανάτῳ ὁ μνημονεύων σου, χαὶ
, € ὦ ^ δ ei € ^ M
μόνον ἡ ὕπαρξις Ὦ ζωη" ὅτι ct ζῶντες. σὲ gn-
M ' 3 A ^ U M L4
σιν αἰνέσουσιν" ἔν γὰρ τῇ πρὸς τὸν ὄντα συν-
' AU ^ ^" sy »
αφείᾳ τὸ “εἰναι ἔχομεν.----Τοῦ ἄσματος οὐκ ἐν
^ » ' A y í ^
φωνῇ ἀλλ᾽ ἐν νοήσει τὴν. ὕπαρξιν ἔχοντος" ψαλῶ
1 NES ͵ ' b D e e s
de wet ἐν πράξεσι τελειαις τῷ Θεῷ, ἕως Unap-
* ΠῚ 7 ^ € , 1
ξιν ἔχων. xaÜ ἣν μετέχω͵ τοῦ ὑπάρχοντος πρὸ
“ 31 ͵ , ' , »
τῶν αἰώνων, χαὶ εἰπόντος, ἐγὼ εἰμι ὁ ὦν.
UJ t δ᾽... i] 1 ,
Οὕτω γὰρ xat αὐτὸς ὃ IUS τὴν &xxÀn-
σίαν ἀπολεξάμενος. φησὶν ἐν τῷ ἄσματι τῶν ἀσ-
pátoy, ἡ φωνή σου ἡδέια.---Ἐπᾶν ὁ δηλούμε-
vog ἐνςἢ καιρὸς , ὃ τῆς τοῦ ϑεοῦ δικαιοχρισίας,
9-44 M » 54 Act -. LEER D ^
ἔγω μὲν εὐφρανθήσομαι ἐπὶ τῷ xpo" εἴ γε νῦν
Mj M , “ M 2 ' » ^
χατὰ τὸν ἐνεςῶτα χαιρὸν ἡδυνθείη αὐτῷ ἡ δια-
,
Àeyn μου.

PSALMUS CIV.

1 A ) D Y
" 099 xat τὴν ἱστορίαν διηνεχῶς Σαμουὴλ
3 Mond ^ ^ lend '
ἐν τῇ σχηνῇ τοῦ μαρτυρίου λειτουργων ἑώρα τὸ
EL" ^s , ^ i "
τοῦ ϑεοὺ πρόσωπον, οὕτως οἱ συνεχῶς xat adu
/ 3 LI ! eS E] Lj A
στάτως ἐξετάσει δογματων τῆς ἀληϑείας xat
! ^4 | e^ » , sj e
πράξει τῶν ἀρετῶν ἐπιδεδωχοτας σφᾶς, διὰ παν-
Α “ M /, ^ ^ 24^ » 9
τὸς ζητοῦσι τὸ πρόσωπον τοὺ Θεοῦ, igéiv αὐτὸ

EI ^ ! m os
νῷ καϑαρῷ βουλόμενοι" πρόσωπον δὲ θεοῦ ὁ χα-

*

DIDYMI

Y LT " , 3 i] ς a ν᾿ NT e IE
pct τὴς ὑποστάσεως ἐστι, TUyyCVOV ELXO
P ,

O^ L2 2e ΕἸ /, 95 ἁ δ UI » *
τοῦ Stc TCU ἀοράτου" Ot ὃ χαὶ ὃ ὁρῶν αὐτὸν,

, € M A. ΤΣ
. εὐϑὺς ὁρᾷ τὸν zin

Ἐσειδὴ γὰρ τῶν ἐν Αἰγύστῳ γεγενημένων
ποειέϊται διήγησιν 5 προδιδάσχει τῆς Αἰγυστίων
τιμωρίας τὸ δίκαιον" στόμα δὲ αὐτοῦ, τὸν λόγον
αὐτοῦ νοήσεις ) ὃς καὶ νομοϑέτου χαὶ We
παιδευτοῦ δίκην χεχριμένα παιδεύματα χαὶ πα-
παραγγέλματα ὑμῖν δέδωχεν.

'O τῶν χιλίων γενεῶν ἀριϑμὸς οὐ κατὰ πλῆ-
Sog εἴρηται, ἀλλὰ διὰ τὴν πρὸς μονάδα οἰχεί-
ὠσιν" ὦσπερ χαὶ ἐν τῷ, χιλιάδες εὐθηνούντων:
καὶ ἔτι" ἀγαϑόν μοι ὃ νόμος 'τοῦ στόματός σου
ὑπὲρ᾽ χιλιάδας Ape xat ἀργυρίου.

Τὸ βραχέϊς ἀντὶ ὀλίγων εἴπεν" τὸ γὰρ βρα-
χὺ ἐπὶ μεγέθους χέίται" τὸ δὲ ὀλίγους. € ἐπὶ ἀριθ-
μητῶν τάττεται.

^ ! '
Τοὺς πόδας αὐτοῦ μόνους ἐταπείνωσεν ἐν mé-

Ócte, τῆς ψυχῆς αὐτοῦ οὐ συνδεθείσης, χαὶ ἔξω

e ͵ , A e
τοῦ σιδήρου γεγενημένης" ὅσοι yap δεσμέϊς περι-
, - 3 ^ M , L4
βαλλομενοι, ἀγεννῶς τὴν περίστασιν φέρουσιν.
^ 3 - ' d
χαμφθεῖσαν ὑπὸ τοῦ σιδήρου τὴν ψυχὴν ἔχουσι"
"m ME ' Pul
τοῦτο δὲ ὑσεμεινεν οὐχ εἰς ἅπαντα" wepuepitet
Y “ὦ. ' ͵ ι , , 3
γὰρ τῆς περιστάσεως τὸ τέλος, εἰπὼν αὐτὴν
t ͵ Ὁ ^ € e. e ,
νῆα atii μέχρις οὗ διῆλθεν ὁ τοῦ θεοῦ λό-
γος. xaS ὃν ix τοῦ δεσμωτηρίου proci, ;
χηδεμὼν χαὶ τροφεὺς, πάντων χεχειβοτόνητο.
3 λ
Ec: τῷ ζέειν τῷ πνεύματι xol ἐξημμένον
“τὴν ^ Li ^
αὐτῷ ἔχειν τῷ EU φωτί" xaS' ὃ vai kn
δυνατὸν παραΐνεσιν λέγουσαν , τὸ - τονεῦμα μὴ
σβέννυται.
M M M Y ^ A ,
Καὶ αὐτὸς δὲ Ἰωσὴφ οἶδεν τοῦτο τὸ δόγμα;
διὸ Y 1 3 y. | EE , € m 3 ,
to πρὸς τοὺς αἰτίους ks Ἂχ uns ἀπεσταλ--
χατέ μὲ ὧδε" ὑμέϊς μὲν γὰρ εἰς χαχὸν ἐβουλεύ-
σασϑε, ὁ δὲ ϑεὸς εἰς ἀγαϑὸν.
Y e
"Eos μὴ πάντες οἷοί τε εἰσὶν ἐξ ἑαυτῶν
2 e ^ ; “ c e » ^
ἀναχωρέϊν τῶν βλαβερῶν, volg οὕτως ἀσϑενοῦ-

1 , ^ LI i] ᾽ὔ € A M
-giy ἀποςελει θεὸς τοὺς δυναμένους ὁδηγοὺς xat

c ΄ ^ CN 0m 5 NN 3 Ὁ, M 12123
ἡγεμόνας τῆς CÓcU τῆς ἐπὶ τὰ ayaSa φερουσῆς"
πο M] e € ^c d - 0s ^ δὴ ὁ WM od
εἰσι δὲ οὗτοι ὃ Θεοῦ νόμος, Movene, καὶ à ap-
χιερατικὸς λόγος , οὗ σύμβολον ᾿Δαρῶν.
Τούτων ὁ παρὼν λόγος ὡς ἐν “ὑμνολογία μνη-
μονέύει, διδάξαι βουλομένος ὡς τὸϊ λαοῦ χηδό-

Ns

IN PSALMUM CIV. el cvi.

μενος ὃ ϑεὸς, τοὺς ἀδικήσαντας αὐτὸν Αἰγυπ-
τίους pectet καὶ ἐχόλαζεν,, οὐ διά τι τῶν μεγάλων
ἐπιφέρων, οὐ γὰρ ἠπόρει ἡ τυαντοδύναμος χεῖρ
ἀθρόον αὐτόϊς ὀργὴν ἐπιπέμψαι., ἢ θρασεῖς λέον-
τας ἢ ἄρχους ἢ λιμὸν ἢ Θάνατον" διὰ δὲ τῶν
εἰρημένων αὐτοὺς ἐτιμωρεῖτο, ἠρέμα καὶ αὐτοὺς
εἰς μετάνοιαν προκαλούμενος 1).

PSALMUS CVI.

K A. € ' 4 , [2l FH]
et ὃ προχειμενος ψαλμὸς περιέχων θεου cu-
' i.» , Hi i] , '
εργεσιας wat ἐλεημοσυνας πρὸς τοὺς ἀνρωσους

, KA LE / '
γεγενημένας, ἐνὸς αὐτοῦ τυγχάνων προτεταγμε-
iT * ὧν
νον ἔχει τὸ ἀλληλούϊα.
E ͵ Y LI » , LU € SV
Ἔτι βαδιζόντων τὴν τῆς ἀνομιὰς αὐτῶν 0007,
Uu ^ A 3. 7 , 7 A -“
ἀντελάβετο αὐτῶν ὁ θεὸς ἐλέῳ" ἐπείπερ διὰ πλῆ-
ΓΝ; D ^ ' ,
Sog ὧν εἶχον ἀσεβειῶν ταπεινωϑέντες ἡνίσχοντο
^ » Ὁ , -, 1 , !
τόϊς ἀφ᾽ ὧν αὐτοὺς ἐξήγαγεν" καὶ ὅρα.εἰ δύναται
E] , , hy i E ^ e
ἐφαρμόσαι τοῦτοις τὸ περι τοῦ ἐν τῷ σταυρῷ
͵7 m » 1 , €symw 5 7
μετανοήσαντος λῃστοῦ" ἔτι yop ἐν ὁδῷ ἀνομιας
» ^» , M , t
ὄντος αὐτοῦ, διὰ λῃστείαν yop κέχριτο, xat τα-
' / UI A , ! 4 x s
m&tWStytog xoÀaget δια τὰς ἀνομίας ἃς ELyEV,
ΕἸ ! , ^ » V A a ' :
ἀντελάβετο αὐτοῦ, εἰπὼν πρὸς avtcv' σήμερον
es 9 ^ Li
μετ᾽ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ.
, br 3. Ἃ M
Τινας αὐτοὺς ἰάσατο, ") τοὺς προχατειλεγ--
͵ 7 M M ^ 7
μένους; τούτους γὰρ τοὺς τοσαῦτα πεπονθότας.
E L] » ' LI ,
x«i ἐν τοσούτοις χαχόὶς ἐξητασμένους, ἀποστα-
bo » X L2 i] A
λεὶς ἄνωθεν παρὰ τοῦ πατρὸς ὁ μονογενὴς υἱὸς
$2 ἣν νὰ 7 ^ ^ » v
ἰάσατο, χαὶ ἐῤῥύσατο ἐκ τῶν διαφορῶν αὐτῶν"
ς ' M A A ^ M
ὡς pxxétt xat τὸ παλαιὸν σλανᾶσϑαι, μηδὲ
A 6 do ^ / A A U D ^
τὴν 6009 τῆς σωτηρίας, καὶ τὴν πολιν τοῦ θεοῦ,
»5» ἃ L € L4 , , ^ M
ἐφ ἣν σπευδειν ὃ Àoyog παραχελευεται ayvcéiy δὲ
A RJ T ^ M
μηδὲ πεινεὶν xat διψέιν * xat τὰς ψυχὰς λιμώτ-
. , / X / ^ "
τειν Or ἐνδειαν xat au) λογικῶν τροφων᾽ μὴη-
€ , b! ^ Li
dé ἐν σχότει xai σχιᾷ ϑανότου χαθέζεσθαι, μη-
N ^» / V 7 ^
δε. ἐν στωχείᾳ wat σιδήρῳ πεπεδῆσθαι,, μηδὲ
3.» i] 4 ^ , 3
εἰλέῖσθαι περὶ τὰς τοῦ Θανάτου mvÀag, ἀλλὰ
7 A € 1 , , 4, A
τούτων μὲν ἁπάντων ἀπηλλάχθαι" γνωρίζειν δὲ
Tu T 3 i] M ' i] A i]
ΜῊ μένον ἀλλα καὶ ὁδεύειν τὴν ὅδον τὴν φερου-

3 9 ' »- 7 , Li 4
σάν ἔπι τὴν οὐράνιον Uolw, xat σπεύδειν τυ-.

χέιν τῆς τῶν οὐρανῶν βασιλείας.
Οὐ τὰς διὰ Μωυσέως παρηγγελμένας, ἀλλὰ

δὺς m ^
θυσιας τὰς διὰ τῆς καινῆς διαθήκης παραδεδο-

281
Li € m ΕἸ , 3 ' t ,
μένας" ὃ yow ᾿Αχυλας ἀχριβεςατα Ὡρμήνευσεν,
A ' , » '
εἰπών" xai ϑυσάτωσαν Sugixy εὐχαριστίας" σα-
^ i] e , , A ^
φῶς διὰ τῆς τοιαυτης ἑρμηνειας, τὰς τῆς χαι-
^ ' ^ A , , , '
νῆς διαϑύχης,), ἃς καὶ εὐχαριστίας ὀνομάζειν
^ ͵ Mj ^ M5
ἡμῖν ἔθος, παραςήσας τὰς λογικὰς xo ἀναιμάχ-
' ᾿ Ἵ , !
τοὺς 2)" θύοντας 06 ταῦτας, ἐξαγγέλλειν παρα-
, ! A , ,
χελεύεται εἰς πάντας ἀνθρώπους τὰ tig αὐτοὺς
΄-“ ο“ὦὖ , ,
γεγενημένα τοῦ ϑεοῦ λόγου κατορθώματα , wat
b 3 3 '
τοῦτο πράττειν ἐν ἀγαλλιασει.
, 3 , M3 y 3. ὦ
᾿Εξαγγέλλει δὲ ἐν ἀγαλλιάσει τὰ ἔργα αὐτοῦ
» ς i.a « M , 3 ! i
πᾶς ὃ τὰ tig ἑαυτὸν γινόμενα ἐξαγγεέλλων.,, wai
e » A ^ , b "d ,
τέϊραν ἐσχηκὼς τῆς αὐτοῦ εὐεργεσίας , οὐχ δ
^ , r , '
ἁπλῶς εἰς ἑτέρους γενόμενα διηγουμεένος.
A s! A ' - ,
Καϑ᾽ ὑπερβολὴν εἰρηται" xat yop τοῦ τοιου-
Lj y ΄ ͵ E] ^
tov τρόπου εὕροις ἂν μυρία mapad&yuaca ἐν τῇ
eS 4 A ^ 1 ^ LES A
jpeyn" πέρι yap τῶν woleov τῶν τοῦ Ισραΐλ
ἐχϑρῶν ὅτι τετειχισμέναι σαν ἕως τοῦ οὐρα-
^ Y X ow € ^ , !
νοῦ, διὰ τὸ ἀγαν ὑψηλόὶς τετειχισϑαι τείχεσιν"
i M MC , A] /
x«i τὸ, ὑπερ χιόνα Qe λευκανθήσομαι.
A A 3 T ^
Μετὰ τὰ εἰρημένα περὶ τῶν ἀποστόλων, xat
ον ' e ! 1 e
τῆς ExxÀnctag , σαφῶς μνημονεύει χαὶ TOU τε-
0 LARA 3 » m B PC. ἔδ M &c i. 3
εἰμένου ἐν αὐτῇ πρεσβειου" ἔδει γὰρ ὡς ἐν ἀγα-
^ 3 / M / M '
Sw εὐαγγελίοις, xat τούτων τὴν μνήμην map-
^ ^ 7 ^
εἰληφθῆναι: mpogattovrat δὲ ot δηλωθέντες ὑψοῦν
^ 2 ͵ ^ X^
τὸν ἑαυτῶν κύριον ἐν ἐχκλησίᾳ λαοῦ, καὶ ἐν χα-
! ! » ^v 9-- ἡ
Sédpa πρεσβυτέρων αἰνέϊν αὐτον.
Ὁ 5» " p 7 ^ ^^
Τίνες οὗτοι; οἱ ἐκ τοῦ προτέρου λαοῦ τοῦ ἐκ

περιτομῆς" μεγάλων γὰρ οὗτοι προτέρων ἀγαθῶν

» , , , ͵ * 1 ΕἸ
ἠξιωμένοι, εἰς τούναντιον περιετράπησαν. Και pez

' A] 1 ^ P yon
ὀλίγα. "Am χαχιας τῶν κατοιχουντων ἐν αὐτῇ

, , ' i] -“ M NC su
xai οὐχ ἐξ ἄλλου τινος" x«i τᾶν δὲ tO ἔϑνος

» 0^ U 35 ! € , ,
αὐτῶν, πάντων ἐστέρηται τῶν πάλαι ὑπαρχον-

toy αὐτόϊς ἀγαθῶν" ὡς μηχέτι προφητῶν ἀξι--
οὔσϑαι, μήτε ἀγγέλων ἐπιφανείας" xal πάντα
δὲ αὐτῶν τὰ σεμνὰ χαϑίύρεται, d) μητρόπολις,
τὸ ἱερὸν, τὰ ἅγια τῶν ἁγίων, τὸ βασίλειον, ἡ
ἱερωσυνη" ἀλλὰ wei δοῦλοι ἀντ ἐλευϑέρων γε--
γόνασι, καὶ νόμοις ἐϑνῶν ὑπήκοοι, οἵ πρὶν αὖ-
τόνομοι κατέστησαν" καὶ ταῦτα πάντα ὑπομεμε-
γήχασι διὰ τὰς αὐτῶν χαχίας χαὶ πονηρίας.

Ἡ ἐξ ἐϑνῶν ἐχχλησία τὸ σρὶν οὖσα ϑεοῦ

» * A , 3 ^ M & i
epnues XC παντῶν ἀγαθῶν ἄγονος te χαι «xac-

1) Nihil Didymi est ad ps. 05. sive in cod, vat. B, sive apud Corderium. — 2) Testimonium pro sacrificio ss. missae,

96

v. 2I.
B. f. 438.

v. 26.
B. f. 438. b.

v. 32.
B. f. 439.

v. 33.
B. f. 439. b:

νυ. 35.
101}.

v. 36.
B. f. 439. b.

v. 37.
B. f. 440.

B. f. 44I.

vy.
B. f. 441.

2.
b.

982
, , ' € , L1
πος, μεταβεβλῆται εἰς λιμνὰς ὑδάτων" χαὶ ἡ
͵7 , » , , '
πάλαι πρότερον ἀνυὸρος, γέγονεν εἰς διεξοδους
;
ὑδάτων.
^ L4 , ly. ae e 4 ^
Kot χατῴχησαν ἐν αὐτῇ ct πάλαι πεινῶντες
A € 1 1, ζ΄ A , !
xai οἱ Opt» cuolÀuptvot, xat Gegn τολυϑέῳ
* ͵ , A ^ ^ ,
σλανῃ χαλινδουμενοι, ἀπὸ τῆς μακρᾶς πλάνης
e^ LI 1 L] 1
πύργον χαταφυγῆς εὕρισχοντες , xat ἀγαϑον λι-
» HA [ [er
μένα τὴν εὐαγγελιχὴν διδασκαλιαν.----Ἴ ὴν ἔνθεον
͵ ͵ : [ad e ' Ἁ ’
πολιτείαν τούτων δηλουντος τοῦ λογου τὸν τρὸ-
3 , LU ^ i »
πον" ἔνθα χατῳχισθησαν οἱ πριν πεινῶντες" au-
ν᾽ Ὁ ἂν D ' , ὁ: ᾿
τοὶ δὲ οὗτοι, μετὰ τὴν εἰς αὐτοὺς ἀποστολὴν ,
^ f ^ e , A ^ , 3
τοῦ Ἰησοῦ τοῦ θεοῦ, tvyovteg x«t τῆς παρ αὖ-
es 4 X L] , f / ,
τοῦ βοηϑειας τὲ χαὶ ὠφελείας, συνέστησαν mo-

7 Υ ' ^ € !
λιν κατοικητηρίου. χαὶ χατῴχεσαν ἐχεὶ οἱ πάλαι

eS ! X ^ ,ὔ /,
πεινῶντες, παυσαμενοι μὲν τοῦ moÀot πιξζοντος.

» ὦ ͵ V ^ ^ ^ e εἶ
αὐτόις θείων x«i λογικῶν τροφῶν λιμοῦ, τῆς δὲ
3 ! e , ,
cupaytou τροφῆς ἀπολαύειν κατηξιωμένοι.
ς λ ^ / $3 .W M ͵
Οἱ ἀπὸ τῶν χειρόνων ἐπὶ τὰ χρείττω μετα-
[] ᾽ » t^ i] r
βαλοντες. Guo εἰς ἔτι δεῦρο τὸν ἐτουρανιον
f c ^ D * ! Y
σπόρον, ὡς TOig παρὰ πατρὸς διαδεξάμενοι δια
B" , ' ! , mé ^
τῆς τῶν ἀποστόλων παραδόσεως, ἐν ταῖς τῶν
, / / ^ /, 7
&yJpox30y χατασσείρουσι ψυχαῖς, φυτευουσι τε
E ^ A ^ e , / M
ἀμπελῶνας, τὰς ἁπανταχοῦ γῆς ixxÀnctag, xat
“ , ! A T e^ Y
ὅμως εὐλογίας καὶ πληθυσμου γαταξιοῦνται" xat
A 3 ^ , ! A '
τοὺς ἐν αὐταῖς ἰδιωτεστέρους xat ἀλογωτέρους ,
, [i Li p
χτήνη τροσαγορευομένους, πληϑυειν ἔξεστιν óg-
V ! * ^ ,
θαλμοὺς παραλαμβανειν, τὴν χαθ᾿ ὅλης τῆς ci-
Lj ^ /, ^ ^ ^
χουμένης ἐχχυϑέισαν χάριν τοῦ σωτῆρος ἡμῶν
συνορῶντας.
"AQ 5 X » 5) ^ Te -: ! ^
gÀgcy ἂν εἴη τοῦτο τῆς σωτηριου φωνῆς ,
^ A , ' A , ^ "^5
Ἢ φησιν ἀρθήσεσθαι τὴν βασιλειαν τοῦ θεοῦ. ἐκ
^ ! e i ' »
τοῦ προτέρου λαοῦ, καὶ δοϑησεσθαι ἔϑνει ποοι-
^ Ἁ ^s $* ^.
CUVtL τὸν χαρπὸν αὐτῆς-
» d y i e i!
Ove τὸ συνιέναι xat διαγνῶναι τὰς φιλαν--
/ ^ E" / "» M ,!
αρώπους τοῦ σωτῆρος εἰκονομιας, οὗτε τὸ φυλά-
M ! L /, ^ M ^s
ξαι τὰς θείας οἰκονομιας πάντως, ἀλλὰ τοῦ σο-
, ' A ! , LY eS
qt θεῖα vou συνέσει χρωμένου, χαὶ βοῶντος πρὸς
Y ' , 4 A 3 '
τὸν δεσποτην" ἀποχαλυψον τοὺς ὀφθαλμους μου,

᾿ ἢ Y ἢ P
xat κατανοήσω τὰ Θαυμάσια τοῦ νομοῦ σου.

PSALMUS CVII.

A $9 To" x. M N N yv 3
oba αὐτοῦ Ἢ πραχτιχὴ wat θεωρητιχὴ ἕξις χαθ
«^ /, M 3 A A 1 , ΔΛ

ἣν διάχειται πρὸς figu xat διανοητίκὴν ἀρετὴν-ς

DIDYMI

Οἷς ἀνέτειλε τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν" πρὸς χύ-
ριον ἐρθρίσαντες ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περι-
πατοῦντες, πλήττοντες τὸ ψαλτήριον χαὶ χρού-
οντες τὴν χιϑάραν μελῳδοῦσι τῷ πανσέφῳ θεῷ,
εὐρύϑμως χαὶ ἐναρμονίως τοὺς ὕμνους ἀναπέμ.--
ποντες.

LI P /, e » 4 e
"Ano τῆς πρώτης λέξεως, ἕως τοῦ ἐπὶ πᾶσαν

A e^ € , € » v 5. 4 ^ , $ "X
τὴν γὴν ἢ δοξα σου, 0 αὐτὸς ECL) 10 vc* ἀπο.

δὲ τοῦ ἑξῆς στίχου μέχρι τελευτῆς. τῷ νθ΄
Scy ἕχαςα τῶν προχειμένων ἐκέϊ εἰρηκότες, νῦν
ἐσιτεμνώμεϑα.----Ὑψουμένου. τοῦ ϑεοῦ ἐν τέϊς
τὴν εἰχόνα τοῦ ἐπουρανίου φοροῦσι, καὶ διὰ τοῦ-
to οὐρανόϊς χαλουμένοις. ἡ δόξα αὐτοῦ ἐπὶ πᾶ-
σαν ἐχτείνεται τὴν γὴν τὴν δυναμένην χαρποφο-
p&v εἰς ρ΄ χαὶ ξ΄ xat X* ἢ ὑψουμένου τεῦ θεοῦ
ἐπὶ τὰς ϑεωρητιχὰς τοῦ χέσμου φύσεις τροσα-
γορευομένας οὐρανούς" ἡ δόξα αὐτοῦ ἐπὶ τὰς
πραχτικὰς, γῆν ὀνομαζομένας , τυγχάνει.

Οὐχ ἄλλως
ῥυσθεῖεν" ἀπὸ

€ y wow €T 5 ^
οἱ ἄξιοι τοῦ ὑπὸ σοὺ ἀγαπῶσθαι
^ ' ͵ i x
τῶν χατεχόντων πολεμίων, Ἢ xat
^ , A Di t ' es
τῶν περιστάντων αὐτοὺς, Ἢ σοῦ σώσαντος τῇ
-e9 A» ' ^» D M ,
δεξιᾷ σου, xat ἐπαχούσαντος ἐμοῦ τοῦ ὑπὲρ αὖ-
t "ow ec x LE Α , A
τῶν πρεσβευομενου.----Δεξιαν χαλέι τὴν ἀγαθὴν
ὌΝ
ἐνεργειαν.
'O ! € , τ' t » , B:
μίασις ἑρμηνεύεται Σικιμα, ἔργου συμβο-
ξὴ [i ' xp. ! px 7 0x
βολον οὐσα' ὑψωθεῖς cov ὃ xwptog ἐπὶ τὸν ςαυ-
M , A ,' ^ , / A
ρὸν, ἀναβεβηκὼς διεμέρισε τῶν ἀνθρώσων τὰ
x» € A ^ ^ A N ,. Π
ἔργα, ὡς τὰ μὲν δικαιῶσαι, τὰ δὲ ἀποδοχιμα-
A Y , Li ,
σαι" κριτῆς γὰρ δικαιὸς ἐστιν.
U A ^" M A
Ταλαὰὸ μετοικισμὸς, Μανασσῆς δὲ Ἔφραιμ
! , (AE 362. EU: ' » 7€
χαρποφορία ἑρμηνεύονται" ἐρέϊ cuv ὃ atv" ἐμὸς
N M $- τι 1] ^-^ $5
ἐστι T'aÀaad , «oi ἐμὸς ἐστι Μανασσῆς. aoo
e ΄ AERA. A , ^c. M , M
τῆς χαχιας ἐπὶ τὴν ἀληϑειαν, x«t. coo χα-
, 3 3 L] ^ -“ 9.» Ly 7
χίας εἰς ἀρετὴν , n γῆς εἰς οὐρανὸν μετοικιζόμε-
S7 p» » ic , ^ -“ ^
γος" ἐμὸς δ᾽ ἔστι xat 0 ληϑὴν τῶν xaxov πᾶ-
Y uU » A t '
cay ὑπερβας, wat ἀπο ταὐτὴς γεγενημένος" ὃ
M 1 , 3 ' 3 ! "
γὰρ μετὰ λήθην εἰς μνημὴν ἐρχόμενος, Mavac-

^ , A ! $1 ! ᾽ iH L]
σῆς ἐστι, τουτέστιν ἀπὸ λήθης ἀφεὶς xat xa-

ταλιπὼν τὴν λήϑην, χαϑ᾽ ἣν ἐπιλέληστο ϑεοῦ
^ , “ » ,
τῶν ἀγαϑῶν.---- Ἀλλὰ χαὶ ἡ πολλὴ καρποφορία
^ , ^ 3 ,
τῶν πεπιστευχότων ἐθνῶν, σχέπη καὶ ἀντίληψις
ὄν L7 , € 4 f ^ ^ X
του σωτῆρος γέγονεν. Ὡς γὰρ Παῦλος tóig πρὸς
3 ^v , ^ , € A o ^v i] LT
αὐτοῦ ὠφεληθείσιν γράφει). ὡσεῖ αὐτὸν χαρὰ καὶ

ν . 4 :
ibid. 3

Y. 9. 703
B. f.4

B. f.

v. I0.
. B. f. 443.

B. t. 443. b.

v. 192.
Ibid.

IN PSALMUM CVI.

, " E 4 EPOR CSS y '
ξέφανος, εὕτω xat ὃ σωτὴρ ἀντίληψιν ἔχει ςε-
» ^ , H , i]
φανον αὐτοῦ τλεχομένους τοὺς διχαιοσύνην xat
, ^. ι ' A
ἀλήϑειαν xapaegopcuv tac. —K at Ἴουδας δὲ
^ Y » ^ Li ^
βασιλεὺς αὐτοῦ ἐστὶν, οὐ τῷ βασιλευειν αὐτοῦ,
, E r RO 2390
ἀλλὰ τῷ βασιλέα ὄντα προσοικειώσασϑαι αὐτῷ;
^ M [4 V , ^ 4 τὰ
τοιοῦτος ὃὲ ὃ Δαυϊδ' Ἢ τάχα πᾶς ὁ ἐξομολο--
, S »- T , , ' 9.ϑ ^ ,
γεύμενος) & cte κατώρθωσεν. ἼἸουδας éciv ἐξο-
, ,
μολοόγησις ἑρμηνευόμενος-
M M M M 5 ^
Ὁ μὲν Μωὰβ διὰ τὸ χολαστιχὸς εἶναι τῶν
» ὦ ' M. Ld ' ^ , ,
αὐτῷ τυαραδεδομένων ὑπὸ χυριου. τῆς ἐλαίδος
^ ^ , ' M ,' ^
τοῦ λέγοντος λέβης ἐστίν" ὁ δὲ λέβης πολλαχοῦ
^ ^ ! Li M s
τῶν προφητῶν σημαίνει χόλασιν" ἐπεὶ οὖν χρη-
-“ Li € ' , , , /,
στὴ τροϑέσει ok κολάσεις ἐπάγονται , ἐλαιδα
» ! ! 3 / ^
&yaSiw διαδεχομένην ἔχουσαι" λέβης ἐλπίς χαὶ
͵ » ^ , , , ' y ^
προσδοχια ἀγαθῶν ἐστιν----Εἰ πρόσωπον εἴη τοῦ
^ A ^ , i Li K
σωτῆρος τὸ ταῦτα λέγον. emet μεταλαμβανεται
3 ' , M KL » 5» V M ^ M jj
Ἰδουμαια εἰς τὸ yüivn, ép&t emt τὴν γῆν xat τὰ
te EROR : ! τ , Te
γῆϊνα πορείαν movngaoSou* συμβολον yop χεχα-
͵ ' ! U A .
λυμμένης mopetatc τὸ ὑποδημα" caet μὲν οὖν
^ ^ 4 -" 1 '
γυμνῇ τῇ ν ἐχρῆτο -— Mosa
νῦν δὲ ud σαρχὸς o saphuucan , xai ὑπόδημα
αὐτοῦ ise
' 253 ^ * “
᾿Αχούσας ὃ προφήτης τὰ τοσαῦτα περὶ τῆς
fs ^ , M ᾿Ὶ ^ X
τῶν ἐθνῶν κλήσεως. ἀλλὰ xat μαϑὼν τὰ διὰ

^ em A ^ ^ !
τοῦ νθ΄ ψαλμοῦ περὶ τοῦ τῶν ᾿Ιουδαϊων ἔθνους

εἰρημέναι, γνούς τὲ ὅτι οἱ ἀλλόφυλοι wat ἀλλο-
^ s : M i ^" m 9

Jyswéig ὑποταγήσονται wai φιλιάσουσι tQ ϑεῷ,
βὰαναβίζει μὲν τοὺς τῆς τούτων πείρας χαταξιω-
c. ' Mou xl A. o9" 1 ὅδ Ἂ, ,
ϑησομένους , εὔχεται δὲ εἰναι wat αὑτὸς αὖ-
^ » ^ 9. f e ,
τῶν.----Αὐτῆς Excyng τῆς παμμαχάριας γενησο-
V , » ΄ € 3:5 € ,
μένης, ἐπειδ᾽ ἂν χαταξιωσῃ ὃ ϑεὸς ἐπιβῆναι av-
^ € ^ » »"“ /, ἃ
τοῦ τῷ ὑποδήματι τῆς αὐτῶν χώρας. Καὶ μετ᾽
γι. 7 1 /. € / 2 iX 1 7
ὀλιγα. Tig τοῖνυν ὁδηγήσει μὲ ἔτι τὴν χάριν
p^" ! ^ » " AR 1 i-a Lj
τὴν — τόϊς ἔθνεσιν ; εἰ μὴ σὺ ὃ θεὸς:
ὀὕτω γὰρ b amet ὁ Σύμμαχος εἰπὼν, εἰ μὴ
σὺ ὁ ϑεὸς 6 ἀποβαλόμενος ἡμᾶς: ὃ

Οὐ γὰρ ὑπερασπίζεις καὶ ὑπερμαχέϊς ἡμῶν,
E / ^-
ἀλλὰ δούλους xat ὑποχειρίους παραδέδωχας ἡμᾶς
^ , D —3 ]! L2» ' , M €
δίς &ySpóig Gru cuxétt ἐλευϑέρους" cu yap ἧτ-
τήϑημεν ποτὲ, σοῦ Pm xci τῆς φά-
Bac: y ἡγούμενοι

"Οὐ yap διὰ παρατάξεως ὁπλιτικῆς, οὐδὲ OU
A ; ! ^ 5 ^ € ^w ^
ἀνϑρωπινῆς" Συμμαχος Ot, 6Àuig ἡμῶν στῆναι

283

πρὸς τὰς μελλούσας ἐπανίστασϑαι ἡμῖν SM-

ψεις.

Ἡμεέϊς ἐΐς ἐπηγγείλω ἐπιβῆ Ἂ Ü
μὲϊς εἰς ἐσηγγει σιβῆναι τῷ σαυτοῦ

ΟΥ̓. ΟΥ̓ΠΙ.

€ ' M , ^ ^ ^
ὑποδήματι, wat χαταξιώσειν τῆς ἑαυτοῦ ὑποταγῆς
A M ! € bi uU ! E. if ͵
τε xat φιλίας" οἱ μὲν γὰρ τούτων ἀποβλητοι γενό-
€ , , M ' A ! , ,
μένοι ὡμολόγησαν ἀπεῶσϑαι, δια τὸ μηχέτι ἐξιέ-
Li ἥν πὰ ^ ! 5» ^M A
ναι τὸν StOV EV ταῖς δυνάμεσιν αὐτῶν.----Κ αἱ
BN. T 9 ' i] Lj δι κα , Li
αὐτὸς ἀοράτῳ xat wpuQata χειρὶ ἐξουδενώσει τοὺς
! -“
ϑλιβοντας ἡμᾶς.

PSALMUS CVIII.

, ^ Y 2:1 A 3 Ἁ ^ 1
0. πᾶσι τὰ αὐτὰ δεξια, ἀλλὰ τῷ μὲν σπου-
, A A A A ^ , m ^ H ,
δαιῳ τὰ νοητὰ χαὶ τὰ τῆς ἀρετῆς" τῷ δὲ φαὺ-
M NM A Y. vm ΄ 3 M ^
Ào, τὰ αἰσθητὰ xai τὰ τῆς xoxiag ἐν μὲν toic
δεξιδὶς τοῦ ἁγίου ϑεὸς ἵσταται., ἐν δὲ τόϊς τοῦ
ἁμαρτωλοῦ διμβολὺς;
ev , 1 A , L7
Οταν μὴ ἃ δεῖ, ἀλλὰ μὴ συμφέρει αὐτῷ
3 ^ ^ A m ^ M U ^ L
abt λαβεῖν παρὰ τοῦ ϑεοῦ" καὶ διὰ τοῦτο wpi-
δ δ , M "ἃ ΄ MI ,
ναντος αὐτον" ἐπεὶ μηδὲ ἃ πρέπει Soy διδόναι,
Α » 0 ^ 5... d l A
μηδὲ αὐτῷ λυσιτελέϊ, ἡτήσατο.----Παντὸς γὰρ
^ ! ^ 3 ' “
τοῦ τροδοτου τῆς ἀληϑειας γίνονται αἱ ἡμέραι
94! 4 37 / Y ^ 1
ὄλιγαι, ἃς εἰχε φωτιζόμενος πρὶν προδῷ τὴν

3. 7 5 ^
ἀληϑειαν͵, ὑπὸ τοῦ ἀληϑινοῦ φωτὸς φωτιζόμε-

M M ' 3 , 4
XXt COUTCU τὴν ETLGZOTYV,

s A , ^ Li 7 [4 Veg
eutoój αὐυτοὺυ διδασχαλος γινομεέενος » ὋΟ χαι ἐμ-

7 A , 3 "o5 '
petas xat προχοψας ἐν τῇ Qs eux.
εις ETT ἢ ε '
Πατέρες δὲ Ιουδα ct παρὰ προδοσιαν γεννή-
$3 5 - r 4“ A ^ 1
σαντες αὐτὸν εἰναι δυνανται" εἴτε διὰ τῆς Oc-
" , zh ^ Bn. x ,
σεως τῶν ἀργυρίων εἰς τοῦτο αὐτὸν παρορμήσαν-
AN. / € ' xf 'C: / , ev
veg xat ἔτι ὁ βαλὼν εἰς τὴν χαρδιαν αὐτου
- ^ e i] ͵ i] 5» í
σατανᾶς τροδουναι τὸν xvpicy* xat ci ἔχόντες
΄ [i ET ^ ν᾽ Ὁ
σοφίαν τούτου τοῦ αἰῶνος ἄρχοντες" περὶ ὧν ὃ
H DÀ m d "1 Y »! à E] » ^ ! ^
&UÀog" εἰ yap ἔγνωσαν. οὐκ ἂν TOV χύριον τῆς
L ,
δόξης ἐσταύρωσαν.
3 i] » ΠΝ i , /, ,
Evepyetuxov ov^ xai pecov ἀγαθοτῆτος----Δε-
Ἂ ! $5» ͵ , ^ Ἁ
Jes δ᾽ ἂν γχαρδιαν xat ἰσοψύυχους αὐτοῦ τοὺς
᾽ὔ ᾿ -—- x I 1
ἀποστόλους) τῶν ὑποδεεστέρων πεσιστευχότων
/ Te ὅν .. Ὁ nba
τυγχανόντων αὐτοῦ σωμα" émet οὖν ἐσχορπισθη-
« A Li , ^ 1
σαν οἱ μαϑηται σχανδαλισθεντες ἐν τῇ vuxtt
, ' , ' , A ^ E b. α
&xetyn, ὅτε ἐπέστησαν ἐσσὶ τῷ χρατῆσαι αὐτὸν
LT ^ ' »! L , Hi
χαὶ ὁ τῶν φαρισαίων ὄχλος. τεταράχθαι αὐτοὺς
' MEN ' , i] 5 M
χαρδιαν αὐτοῦ τυγχάνοντας συνέβη" πλὴν εἰ vot
, ' € ' 5 — E , 2 , $& ἢ :
écapaySn ἡ χαρδια αὐτοῦ, ἀλλ᾽ οὖν cux &mécm

*

vs T4.
lbid,

6.
B. f. 445.

v. 7.
Ibid.

v. 14.
B. f. 445. b.

v. 2I. v. 22.

B. f. 447.

v. 23.
Β. f. 447.

v. 93.
B. f. 447. b.

. v. 3I.
B. f. 448. b.

v. I.
B. f. 449.

984
» «M , » à y » -—
αὐτοῦ περιεχομένη αὐτοῦ καὶ ἔνδον OUO τῶν
μαϑητῶν αὐτοῦ.
^ » ^^ * ts 2.5 ^ € Á,
Τοῦτο ἐρεῖ περι τῆς ey2pemivng ζωῆς ὁ xv-
pues. οὐ μονίμου οὐδ᾽ ἐστηκυίας οὔσης.
* * , / ^c
Αἱ dwpideg δὲ ἀσθένειαν φύσεως θᾶττον ἐχ-

' . ΄ e δ. 5 e A
τεινάσσονται σοβουμεναι" οὕτω aya ἀσθενὴ ζωὴν

3 ΕῚ M ^
E ἀνθρώπους ἀναλαβὼν, ἐπὶ τὸ σταυρωθῆναι

» 3 , LEID ' 4 ' ,
ἐξ ἀσϑενειας ἐξεδιωχϑὴν., μετανάστασιν ἄνα-
! ΄ i x f ^
ληφϑείς" δύναται xat περὶ πάντων τῶν pa-
m L1 i , ^ , A » V
ϑητῶν τὸ περὶ αὐτοῦ λέγειν τὸ ἐξετειναχϑεν
3 Li δι δ ,
ὡσεὶ ἀχρίδες" ἐπείπερ διωκόμενοι χαὶ ἐχτεινασσό-
^ ^ » ' e
μένοι πρὸς τῶν καχοὺν ἐθελόντων, οὐ ταπεινοῦν--
, , ' ' 7 i] /
"tat, ἀλλ᾽ ἱπτάμενοι μεταρσιοι φερονται" xot πᾶν--
E , ! Bi. UR
τὸς οὖν οἵ μάρτυρες ἐχτειναχϑέντες Gott ἄχρι-
3537 Ἁ , ! A D
dec , ἐάσαντες τὰ wt , διωχουσι τὰ βραβέϊα
^ y ,
τῆς ἄνω χλήσεως.
3 ^ , ^ € V , /,
Ἐμοῦ δηλονότι τοῦ ὑπὲρ πάντων πτωχεύσαν-
^" 0» ^ , , 4
τος, ὅπως τῇ ἐμὴ πτωχεῖᾳ πλουτήσωσιν" παρι-
δ ^ “ [i t '
σταται O6 ἐκ δεξιῶν τοῦ mavta δεξιῶς πραάττον--
' 1 ^ f A ^ 5 ^
τὸς τε χαὶ φρονοῦντος" πάλιν δὲ τοῦ ἐκ δεξιῶν
E] ^ ^ A 1 P! ,
αὐτοῦ παρεστᾶναι τὸν -J60y, τὴν τροφασιν τι-
A ! es m i] '
Seg λέγει τοῦ σῶσαι τὴν Ψυχγν μου.

PSALMUS CIX.

! X , LU 3» ^ ,
Lii: τὴν οἰχονομίαν, XL ἐχ νεχρῶν ἀνα-
͵ , 1 E ' ^» ^ '
ςἄντι, xat εἰς οὐρανὸν ἀναληφθέντι τῷ υἱῷ χυρίῳ

» M ΚΝ, οἱ c ' ' 3 “ '
οντι. ειπὲν o χυριὸς , χαθου EX δεξιῶν μου. χαι

i] ^ 9p. 4 ' L7 ^ 4
τὰ ἑξῆς, τούτεςιν ὁ πατὴρ. Παῦλος γοῦν cidtv
iJ Α 3 Ui ' ,» ^v i] M
μετὰ τὴν ἀνάληψιν ταὐυτὴν εἰρῆσθαι τὴν φωνὴν
΄“ X ^ ^
διὰ τοῦ φάναι, καθαρισμὸν τῶν ἁμαρτωλῶν ποιη-
f s. ἢ , ^4 em ͵ »
σάμενος, ἐχάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλωσυνης ἐν
^ ν. ἐγ ERE: , Y
ὑψηλόις, xat τὰ ἕξης. Kat. πάλιν. Τίνι γὰρ ἀγ-
M ΄ , D f
γέλων εἴρηκεν ποτὲ, χάϑσυ ix δεξιῶν μοὺς xv-
, γ M € i] , e
ρίος τοινυν ὧν ὁ πατὴρ τῶν πρὸς αὐτοῦ γεγε-
: ! c ! - '
νημένων ἁπάντων, λέγει τῷ χυρίῳ τῆς κτίσεως"
͵ὔ 3 ^ D e^ M]
χάϑου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν 9Q τοὺς ἐχθρούς
€ / ^ ^ , δ’ M
ccu ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου" λέγει δὲ o πατὴρ
^ ^ € » » L! €^ Y i
τῷ υἱῷ, ὡς ἂν εἴποι πατὴρ υἱῷ, xat υἱὸς πα-
, , 4 E , , 9» E
τρι" οὐ γὰρ τροφορᾷ χρώμενος διαλέγεται τῳ υἱῷ"
29 Ἃ 1 ING ORE Y asy 1
ἄυτος γὰρ αὐτου vongtg, ἀλήθειά τε χαὶ σοφία
λ , ΄ Y ὦ ^e “ € '
xai Àoyog* χάϑηται dé ἐν τόϊς δεξιοὶς ὁ χυρίος
^ Li M ^ 5 ^ 3
τοῦ χυριου" εἰ γὰρ σῶμα Ty, οὐ τοπιχῶς, ἢ ti-

Xt) οὐ ταῦτα λέγων" καὶ ἐν τόπῳ τὸ δεξιὸν ἐζη-

DIDYMI

^ " ὃ 4 m ^ ^ € LJ
τοῦμεν" δεξιοι τοιγαροῦν τοῦ Θεοῦ οἱ μετέχοντες
φ' es » ἃ 1 ow $. ^ y.
αὐτου, χαθ o θεὸς xat ἅγιος καὶ ἀγαθὸς &cty,
^4 , y £ 4 y ^
ὃν οὐκ ἄλλως ἡγήσεται ἢ ὁ ἅμα τῷ πατρὶ βα-
, Α A 7 , - '
σιλευων" τὸ γὰρ χάϑου ix δεξιῶν, συμβασίλευ-
^ € -“ i L] ,
σιν τοῦ υἱοῦ δηλόι πρὸς τὸν πατέρα.
A ^ , ^ » ͵ » e
To τῆς ἀρχῆς ὄνομα βασιλείαν ἐνταῦϑα cn-
' ἊΨ M e E" , i [] ^
p.oiwet cugxy μετα tcu σωτῆρος EV tf ἡμέρᾳ τῆς
, , eS ΟῚ 4 MR a ὰ »
δυνάμεως αὐτοῦ, ἢ μετὰ ἀνάστασιν, Ὧν ἄνε-
3 -“ Kd ^ , ; » , '
στὴ Ex νεχρῶν" εἰ γὰρ ἐς αυρώθη ἐξ ἀσϑενείας.,

2 A m» , (9 y c
ἄλλα ζῇ ἐκ δυνάμεως θεοῦ" ἢ σημαίνων τὴν προσ- «

D » ^ , ᾿ ^
“οὖσαν αὐτῷ σύμφυτον ἀρχὴν, καθ᾽ ἣν χρατεϊ xat
, ! P. X LE
δυναστεύει.----ζαϑ᾽ ἃς ἕξουσιν ὑπὸ toU ἀληϑι-
΄“᾿ A Ι 1 ' y
νοῦ φωτὸς φωτιζομενοι καὶ Ampmpuvoptvor" ὥστε
ΕΝ E] f Μ᾽ ς / [i ^ ΄“
ἂν εἰτειν᾽ ἔστω Y) λαμαρότης χυριου τοῦ Θεοῦ

€ mv KB. o SN / ς 9 M »
Viv ἐφ ἡμᾶς"---Πᾶντες οἱ ἐχχλησιαστιχοῖ oU.

^ /, , LT ^ * A A Led
VU) Upotepoy , ἀλλὰ xat «et, Upog τοῦ τα-
t E / , 1 LS
τρος τὴν τροχειμένην λέγουσι φωνὴν εἰρήσπαι
, D" “᾿ Ll [nd 5
συναπτομένην τῇ ἀρχῇ τοῦ ψαλμοῦ οὕτως" εἰ-
΄ Dd ! , , ^
πεν χύριος τῷ κυρίῳ μου, xaÜou ἐκ δεξιῶν pou,
» ^ ^ , t € ΄ ^
ἕως ἂν ϑῶ τοὺς ἐχϑροὺς σου ὑποπόδιον τῶν mc-
- i] M , » ,
δῶν σου" ἐκ γαστρὸς πρὸ ἑωσφόρου ἐγεννησά Gt
“ » $* , p t
τῶν ἄλλων οἴμαι στιχίων διὰ μέσου εἰρημένων"
A. , $..€ £x ΄ es ,
χαὶ &cxé γε χαὶ ὁ ἀπόστολος cauta τῇ διανοίᾳ
, G A , ' ! jT ^ » H 5»
ἡχολουδηκως εἰρηκέναι" τίνι γὰρ τῶν ἀγγέλων εἰ-
ν D , ^ : A
pnxe ποτὲ, καθου ἐκ δεξιῶν pev ; μονονουχε λε--
, i e LI A p L3
γων, οὐδενὶ τῶν γεννητῶν, ἀλλὰ TQ μονογενέϊ
εν £4 ^ ' 2 ' 3 ^
υἱῷ ἑαυτοῦ μόνῳ εἴτεν. xaScu 6x δεξιῶν μου"

3 A

1 , δ... A ». X "ἃ , ,
émet xat μόνος αὐτὸς μονογενὴς ἐςὶν, ὧν ἐν χολ-

D ' /, ^ eq ,
ποις τοῦ πατρος.---Γνησίας yovng ὅταν λόγον

: Lj , ᾽ /, 3 ι M » V
ποιώμεθα) γαστερα ὀνομάζομεν" Eget γὰρ εἰσι

χυρίως τινῶν υἱοί" ἄλλοι δὲ εἰσποιητοὶ xat ϑετοὶ,

L7 A A [L| , 1 V 1!

ὅταν μὴ τοὺς Setcug , ἀλλὰ τοὺς κυρίους ση-
! ' !

μαίνομεν , λέγομεν γεννήματα γαστρὸς αὐτοὺς
e 5 , ,

τῶν τεχόντων" xal θεὸς οὖν γνήσιον υἱὸν xat ἐξ

ε ^ M Dd ^ ,

ἑαυτοῦ τὸν μονογενὴ παρας ἦσαι ϑέλων, γαστρὸς

M »s f 3 ^
μνημονεύει. Kou μετ᾽ ὀλίγα. " AJ. οὐκ ἀγνοοῦν-
“ὦ, Ceo Am 9. € Ἁ r ΕΣ ,w » ς ^

τι τῷ υἱῷ τοῦτ ὁ πατὴρ λέγει, ἀλλ᾽ iv ἡμέϊς
“ΡΝ t ' ^ M M 1

γνῶμεν τὴν οἰκειότητα τοῦ πατρὸς πρὸς τὸν υἱὸν,

^ b M εἰ , » ' -
xai τοῦ υἱοῦ πρὸς τὸν πατέρα, ἀνεγράφη ταῦτα-
' b ,

Καὶ μετ᾽ ὀλίγα. Ἑωσφόρου δὲ φωτὸς οὐκ αἰσθη-
“ L4 3 J ' [od , il M ^

τοῦ μόνου, ἀλλὰ καὶ νοητοῦ" εἰ δὲ xot τῶν von-
^ ' A , T M LU

τῶν, πρόδηλον ὅτι καὶ πάσης κτίσεως" κατὰ τὰ

' M 5 M M '
εἰρημένον , xat αὐτὸς ἐστί πρὸ πάντων.

v. 3. ἢ
B. f. 450.

:
Γ

|
1
|

v. 4.
B. f. 401.

P4 ]

4 5

v.
3 451.

"
1

'"-

b.

* /

IN PSALMUM
^ 1 e ει ^ ^
Ὥσπερ ἡμῖν ὁ σωτὴρ ὄρχον ὁρίζει εἶναι τὸ
Ν e Lad M -
ναὶ ναὶ. χαὶ τὸ CU οὖ, οὕτω μᾶλλον δὲ πολλῷ
͵ " ͵ , »
πλέον ϑεὸς ἀληϑεύων ὀμνῦναι λέγεται. οὐκ ἀπο-
"ὁ Ὁ ^ ! - » ,
μωτιχῷ ἢ καταταμωτιχῷ χρησάμενος" ὦμοσε τοῖ-
i , , , ,
νὺν xüptg, καὶ οὐ μεταμεληθήσεται" ἐπεῖτερ
, t ^ ' bg e M
ἀμεταμέλητα τὰ χαρίσματα xat ἢ xÀnot δὲ με-
, € Lj € lad ^ 4 ,
γίστη εἰς ἐερωσυνὴν. Ἢ τοὺ σωτηρος" χᾶι ἄμε-
Li , € , M Ἁ
ταμέλητον χαρισμα , Yi ἱερωσύνη οὐ κατὰ τὴν
3 Y “ A i] L2
τάξιν ᾿Ααρὼν ἀλλὰ τοῦ Μελχισεδὲχ εἰς τὸν αἰῶνα.
^ 4 a. 2 , LI
Τοῦ πατρὸς εἰπόντος, waScv 6x δεξιῶν μου,
^ ^e ^ , , , LJ €
τῷ υἱῷ νῦν λέγεται, κύριος €x δεξιῶν gov, ὡς
e^ i1 ^ , ^ - à]
φανεροῦσϑαι μὴ τοπιχῶς Ex δεξιῶν τοῦ πατρὸς
3 A LE; , ^ Ἁ E] A s XN ,
&yai τὸν υἱόν" ἰδοὺ yop ἅμα καὶ αὐτὸς &x δὲ-
- aX LAE 4 i ᾽ν ^ ὁ ὃ "wa €
ξιῶν ἐςὶν, wai ὃ πατὴρ αὐτοῦ Ex δεξιῶν" ὅπερ
! Lad δὺ 2 ^ ^
ἀδύνατον, εἰ tcUuxGg τὸ 6x δεξιῶν vcoltot ὡς
Ψ ς V , C^ ad €t , ^ LU
οὖν ó πατὴρ ἐν υἱῷ, xat ὃ υἱὸς ἐν τῷ πατρι,
« € € s ^. ᾿ |! € Y
εὕτως ὁ υἱὸς τοῦ πατρος δεξιὸς, x«i 0 ττατὴρ
^ ^ e^ ^ t M
τοῦ υἱοῦ ἐχ δεξιῶν. «vtcU.—-T ovg νοητοὺς βασι-
^ x , , e ONU
λέϊς οὐκ ἄλλους τυγχάνοντας, ἀρχων xat ἐξου-
^ LI , D ' ΕἸ Li
σιῶν xa χοσμοχρατόρων τοῦ GxotcUg" οἱ αὑτοῖ
i] Ὁ ᾿ " ^v ^ '
Oi εἰσὶν οὗτοι, οἱ ὑπὸ πόδας τοῦ σωτῆρος τιθε-
P4 i i] , A , 4
μένοι ὄντες Ox; τὴν κακίαν xat UOVOpuxy , ἣν
A] e ^ , ,
εἵλαντο ἐχθροὶ αὐτοῦ" πλὴν συνθλάσθεντες,, παυ--
^ 7 ! , $ X
σονται τοῦ εἰναι πολέμιοι, χαταργουμένης vwo
, , H ^ 4 ' , ͵ ,
χυρίου πᾶσὴς ἀρχῆς xat πάσης ἐξουσίας τειαὺ-
' N^. e € A ^ M.
τῆς" ἥμερα Oi ὀργῆς ὁ χαιρὸς τῆς ἅμα πάντων
' ^ ^ /,
χρίσεως, ἐν ταῖς γραφάϊς λέγεται.
»$9! ^ LE i , ' : ^ 2 A 9
Οὐδενα χενὸν ἐῶν xat ἀμέτοχον τῆς ἀπ αὐ-
“ὦ cu. , ^ £d ͵ ,
τοῦ ληρώτητος,) τῶν ἐπὶ σωτηριᾷ τοεσόντων,
(4c P» ^ ΕἸ , , ͵ f
(y ἀναστῶσιν εἰς αἰωνίαν ζων.--- ov χεχυδε-
^ i] M ' 7 ^
ὥσϑαι ἢ δια τὴν καχίαν χγαλουμένων πολλῶν.
€ / € ^ £n δι... ^N
O χειμαῤῥος πανταχοῦ ὥσπερ x«t ἐνταῦθα
1 I - ᾿ $5-e 9 A Y:
πειρασμὸν σημαίνει" πιεῖν O6 ἐξ αὐτοῦ ἐστιν τὸ
3 LU WW ! A ^ i]
ἀναδεξασθαι αὐτον" πεπείραται δὲ ᾿Ιησοῦς ὑπὲρ
͵ , , p ^ , Li e
σωτηρίας, γενόμενος ἐν tf, τῶν ἀνϑρωπων ὁδῷ,
« L] € v. δ Ui e , «* Lj
ὡς φησὶν ὁ ἀπόστολος γράφων we ἐν ᾧ γὰρ
2.9 ' L] ' ^
αὐτὸς πέπονθεν πειρασϑεις, δυναται vig πει-
Li ^ Φ 4 ^
ραζομένοις βοηϑῆσαι" ὧν xat βασιλεὺς ἀναδειχ-
i , ^ ' , ^
Sug, δοθείσης αὐτῷ ἐξουσιας ἐν οὐρανῷ xat
ΠῚ ^ ^ el A Y , ,
ἐπὶ τῆς γῆς ὕψωσεν χεφαλὴν ἄρχων co μόνον
^ i] LE , Ἁ L] ^ ^e
τῶν ἐπὶ γῆς ἀλλὰ xat τῶν ἐν cupawoig χειροτο--
᾿ € ἢ ^ , » $& LU] ^s , !
yn9ttg ὑπὸ τοῦ πατρὸς" Emi τὸ πᾶν γόνυ Wu
T € ' Ἁ ! ^ . ,
aut υπουρανίων χαὶ ἐπιγείων καὶ καταχϑονίων ν

CX. et cx.

285
M ' , , , e ,
xxt πάσης γλωσσὴς ἐξομολογουμένης. ὅτι xuptog
᾽ E , / ET t 7 ^ € !
Inccvs etg δοξαν θεοὺ πατρος" tavtüg τῆς ὑψω-
σεως σύμβολον ὁ σταυρὸς φέρει.

PSALMUS CX.

1 3 , m ,
dodi ἐξαιρέτως δίδωσι τόϊς φοβουμένοις αὐ- Ἐν aso, b.

iL] ' L ^
tov, μετὰ τινος mapadoLloncüas* ὡς τῷ Δανιὴλ
i] 3 , 3 ! E
τὸ ἄριστον τυγχάνοντι ἐν λάχχῳ τῶν λεόντων
ἐν τῇ Βαβυλῶνι, ἐκ τῆς Ἱερουσαλὴμ τὸν ᾿Αμ-
' / » »! , "OPE
βακοὺμ. μετάρσιον ἄρας ἤγαγεν εἰς Βαβυλῶνα,
͵ Hl h ?» ^m ^ 4 , A
xopiGoyta τὴν τροφὴν αὐτῷ τῷ Δανιηλ αλλὰ
A / 3 ' ^ Ἢ
xat χοραξιν ἐντειλάμενος , ἄρτους τῷ πρωὶ χαὶ
' ^ / ' ^ ! “Ἢ
χρεας τῇ δείλῃ φέρειν τῷ Ἤλιᾳ, λιμου με-
LEN L] » (MT! '
γαλης τυγχανούσης , ἔθρεψεν αὐτὸν φοβουμενον
i] / E L ^ , , ^
τὸν χύριον᾽ τῆς δὲ παλαιᾶς διαθήκης αὐτοῦ,
“ὦ . , '
ἕως χαιροῦ διορθώσεως δοθείσης τέλος ἀπολαβού-
͵ 2} 3 ^ A L]
σὴς, μνησπήσεται εἰς τὸν αἰῶνα τῆς χατὰ τὸ
, ! ^ ^ ^ 5*4 ,
εὐαγγέλιον τῆς χαινῆς διαθήκης ἀδιαδοχου δια--
μενούσης.
I A ! ^ »! ^ 3 ^ , 4
γέγονε τὸ πλήρωμα τῶν ἐθνὼν εἰσελϑέιν εἰς τὴν

εἴ

Οτε πώρωσις ἀπὸ μέρους τῷ Ἰσραὴλ

Ὁ 1 , ' , ,
αχήρατον wat δεδοξασμενην xÀnpovopitay , μιμνη-

^ ^ ^ M iU ^
σχεταὶ εἰς τὸν αἰῶνα τῆς πρὸς τοὺς vicug τοῦ

Ἰσραὴλ διὰ τοὺς πατέρας αὐτῶν διαϑήχης-

à -» » ^v e d , 23 2 " e νυ,
euepenr: αὐτοις οιας υναμεως εςιν εἐχᾶςον 5 Β

D ' Y H ἃ M ' M Y
ὧν προσέταξεν ἐργάζεσθαι τὸν λαὸν, vat τεὺς
λό ^ - ΓΑ t 5 y! ^ e :
oycug τῶν γεγονοτων.---- Τῷ ισραηλιτιχῷ ,. ἵνα
» , ibd
τῆς οἰχονομίας τὴν δύναμιν θεωρήσαντες σωθῶσι
᾿ &5 5 U M , ^ l ; pe
χαὶ αὐτοὶ μετὰ τὸ εἰσελθεῖν τὸ πληρωμα τῶν
3 ^ b ^
ἐθνῶν. λαμβάνοντες θεόθεν τὴν προσεικειωθέϊσαν
Ll » sd '
τοῖς ἔϑνεσι χληρονομιαν.
A T? ^ - '
Και ταυταὰ τῆς χαινῆῇς διαϑηκης
L z ^ ; ^ Y ^
χάνει, ἁρμοζοντὰα τῇ εἰσαγωγῇ xat τῇ στοιχει-
' ^ , D ^ , I i] ^
ὥσει τῆς εὐαγγελιχῆς διδασκαλιας" τίνα δὲ ταῦ-
$445 — ἡ ^. ^ [2 X Gv 4 uU
ta; ἀλλ Ἢ τὸ γνῶναι ἡμᾶς xat μαϑέιν ὅτι τὰ
^ /, »! , 5 3 ' 1
χαινῆς διαϑήχης ἔργα οὐκ ἤσαν ἐν τύποις xat,
e 4 1l - A A ^ ^
σχιαϊς χαὶ συμβόλοις, οἵα τὰ παρὰ Movoé ,
, » ϑῳ ὃ 5^ NL 2 ^ )» ἃ Ἁ '
ἀλλ αἀληϑεια ἣν τὰ ἔργα «vtov δ ὃ xat λε-
€ , | D , U ^
λεχται" ἢ χάρις xat Ἢ ἀλήθεια διὰ Inoco Χρι-
WR. ὅ A i] ^" ' ' 1
στοῦ ἐγένετο᾽ πρὸς ὃὲ τῇ ἀληϑείᾳ., xat χρίσις
LUNES T i ^ ^ - ᾿
Ὧν τὰ ἔργα τοῦ σωτῆρος ἡμῶν" διὸ εἴρηται ἐν
« M ^ iH Li 3
Ἡσαΐᾳ περὶ αὐτοῦ" xat ἔσται δικαιοσύνῃ ἐζω-
p , M 3 A | ' , , A
σμένος τὴν ὄσφυν, xat ἀληθείᾳ εἰλειίμμένος τὰς
yt 3 1 , , " “ ς ^
πλευράς.---- Ἐπειδὴ οὐκ ἐξ ἔργων νόμεν ct τοῦ

.

6.
f. 454.

οἰχέια TUy- lud

v. 9.
Ibid.

v. I0.
bid.

B. f. 455.

v. T.
B. f. 455.

9286
E ᾽ M 3 T ^ , ^
εὐαγγελίου μαθηται, ἀλλ᾽ ἐξ ἀκοῆς πίστεως τῆς
, ^ M] A] A f
σωτηρίας χαταξιοῦνται, χατὰ τὸν ἱερὸν ἀπόστο-
M EE A 3 i '

Àoy.—At yap Μωύσέως ἐντολαὶ, προσχαιροι ye-
, [Y fx , /, ^ ΕΣ »
γόνασιν" αἱ δὲ τοῦ εὐαγγελίου, διαρχέϊς οὐχ εἰς
M ' LU ce 34 M i] 3 A 2)
τὸν TmOpoyta μονον αἰῶνα, ἀλλὰ xat εἰς τὸν péÀ-

7 WS 3x ^
λοντο: διαμένουσαι.----Ὡς γαῤ τὰ ἔργα τῶν χει-
RJ , L2 5. 7 x M ! [A ' €
ρὼν αὐτοῦ, ἀλήθεια ἣν καὶ χρίσις οὕτω καὶ αἱ
» Li , "€ € A ^ ^ es ,
ἐντολαὶ αὐτοῦ ὑπὸ τῶν αὐτοῦ μαθητῶν ἐν ἀλη-
[ ι » , ^
Seta. καὶ εὐθύτητι ἐπιτελοῦνται.
δ' ou , 4 E , cx ij
Ovx ἕτερα ἐστίν τοῦ εἰπόντος" "ÀSty ὃ υἷος
^ » 7 e A V ΕἸ ^ !
τοῦ ἀνϑρώσου δουναι. τὴν ψυχὴν αὑτοῦ λυτρον
, A ^ ^ ^ ^ Li
ἀντὶ πολλῶν" tQ αὐτῷ γοῦν τιμίῳ αἵματι, χά-
^ à! ͵ 1 '
put θεοῦ ὑπὲρ παντὸς γευσαμένου θανατου,, &àu-
! , ^ ' 3 bh
τρωϑήμεν ἐκ τῆς πατροσαραδότου ἀναστροφῆς
€. T ε U Lj [| P E
YpQy,—— Ont συντόνως xot τελείᾳ προϑυμίᾳ
3 ' » ^v , ! , ,
ἐχόμενοι αὐτῆς, ἀθάνατον κληρονομίαν ἀπολαβω-
ι M , ͵ Ἁ , , ,
σιν χατὰ τὰς αἰωνίους xxt ἀφθάρτους ἔπαγγε-
,
λιας.
ivi "ἂν 3 δ ly m 1 ΓΝ
Τὸ ὄνομα αὐτοῦ. φησιν, toig μὲν ἁγίοις
ei ^ ι δ. ἃ δ : 7
ἅγιον" τόϊς O6 μὴ ἅγιοις φεβερον.
"d ^ «ς e ^ » DL ex Ι »
Ὥσπερ τῆς ὁδοῦ τῆς ἀγαθῆς" αὕτη δὲ ἐστιν
€ / DJ , /, J i M e JU ,
ἢ Θεωρία τῆς ἀληϑειας ἀρχὴ to moi τὰ Oi-

(d - , M M ,
Xxaix ὑπάρχει, οὕτως ἀρχὴ εἰσαγωγὴ εἰς τὴν

^ Z , * t / M
SecU σοφίαν, οὐκ ἄλλην οὖσαν τῆς. θεωριας τῆς

ΕΣ , € * , A L4 [i A ^
ἀληθείας, ὁ θεῖος ἐστι φόβος ὁ αὐτὸς ὧν tig
^ ! ! Xx
πραχτιχοὶς δικαίοις ὀνομαζόμενος" ὅνπερ cuv ἔχε;
λό X E" x dt i ^ , $4,
Cycy τὸ ποιέξὶν τὰ “διχαια πρὸς τὴν ἀγαθὴν

p ^s € τ e ! y M
δον , τεῦτον ὁ τοῦ Sov φόβος πρὸς τὴν cc-
, , D » ^ ^ ͵ »^
φιαν.----Οὐ τοῖς ἄνευ τοῦ ποιεῖν νενοηκοσιν, ἀλ--
λὰ τόϊς ποιοῦσιν αὐτὴν τυγχάνει" τέϊς γὰρ ποι-
cUgt τὴν vui οὐχ ἑτέραν εὗσαν τῆς ἀρε--
τῆς 9 ὠφελείας ἔσται" ἐξ ἣς ὠφελείας paySa-

Ἁ , X » e ^ 1 Lj
veugt τὸ. ἀγαῦον αὐτῆς.---- [Τοῦτο yop χαταλλη-
/ En E A ΄
λον περας τόις θεολογοῦσι το λέγειν, ἡ αἴνεσις
» e^ ^ / Li /
αὐτοῦ, τοῦ ϑεολογηθέντος δηλονότι, μένει ἐπ᾿
ὩΣ , A Ly € , , , ndi
ἄπειρον" ἔπει γὰρ ὑμνούμενος ἀθάνατες. ἀνάγχη
^ A » , ^ “ Ld
χαὶ τὴν αἰνεσιν αὐτοῦ a6ÀevTRtOV εἶναι, ὡς

^ ᾽ ! ἢ ^
διαρχέϊν εἰς παντας τοὺς αἰῶνας.

PSALMUS CXI.

«
0 Δ, ΝΑ ! Di 3 wo £. 3
“μὴ ἄλλου τοῦ χάριν, Ἢ αὐτῶν ἕνεχα: ἐνερ-
^ ' vr M 1 D
γῶν «utag' οἷον διὰ δόξαν ἀνθρωπίνην . ἢ διὰ

i Ἁ ^ - ^ € ' »
το μὴ περιπεσέιν τῇ τοῖς ἁμαρτάνουσιν ἐπαγό--

DIDYMI

μένῃ χολάσει, ἢ διὰ μισθόν" ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ &ya-
θὸν αἰρούμενος xai ἐνεργῶν" οὕτω γὰρ ἔςαι ἀλη:
Sag Ó τοιοῦτος μακάριος.

Et μὲν προχείρως τίς xai ἰουδαϊχῶς ἐϑέλοι
τὸ σπέρμα ἐκλαβέϊν τοῦ μαναριζεμένου, ἀσύςατος
γένοιτ᾽ ἂν αὐτῷ ὁ λόγος" μυρίων γὰρ ἁγίων χαὶ
ϑεοφιλῶν ἀνὸρῶν καὶ προφητῶν οὐκ ἐφάνη δυνα-
τὸν ἐν τῇ γῇ τὸ σπέρμα" οὐ γάρ τις δύναται
δεῖξαι, φέρε τοῦ Μελχισεδὲκ. 3 τοῦ Ἰησοῦ τοῦ"
Nav, ἢ τοῦ Ἠλίᾳ, ἢ τοὺ Ἱερεμία, ἢ τῶν λοι-
πῶν ΘΝ σπέρμα, τουτέςιν υἱοὺς, xai δια-,
δοχὰς υἱῶν, χαὶ σπέρμα δυνατὸν ἐν τῇ γῇ γε-
yompévor χατὰ δὲ διάνοιαν νοήσεις τοῦ λόγου
τὸ ἀποτέλεσμα, ἐπιστήσας ἑχάστῳ τῶν ἀπος ό-
λων, ὧν τὸ λογικὸν σπέρμα ὅσης μετέσχε δυν-
! M e , ! arces
auto, χαταβληϑὲν ὥσπερ εἰς χωρας εὐγείους
xai καρπεφόρους τὰς τῶν ἀνθρώπων ψυχὰς, οὐχ
ἔστιν εἰπεῖν, οἷον Παῦλος ὁ ἀπόςολος ἀπὸ Ἴε-
ρουσαλὴμ. μέχρι τοῦ Ἰλλυρικοῦ συστησάμενος τῷ
Sto μυριάνδρους ἐχχλησίας. δυνατὸν ἐν τῇ yn
ἐχτήσατο σπέρμα" ὁμοίως καὶ τῶν λοιπῶν μαθη-
τῶν ἕχαστος.---Καὶ pet ὀλιγα. Τοῦτο. δὲ τὸ
σπέρμα τῶν ἁγίων, σὺν αὐτδὶς tig τὰ τοιαῦτα
κατασπειρουσιν., εὐλογεῖται, οὐκ ἐν τῇ τυχούσῃ
γενεᾷ, ἀλλ᾽ ἐν τῇ τῶν εὐϑέων.

Τοῦτο νοήσεις ἀχούσας Παύλου λέγοντος" ὡς
πτωχεὶ, πολλοὺς δὲ πλουτίζοντες" wat ὡς μηδὲν
ἔχοντες, καὶ πάντα κατέχοντες" τίς δ᾽ ἂν γένοιτο
πλουσιώτερος τοῦ χληρονέμου ϑεοῦ, συγχληρονό--
μου δὲ πε τόθ i-i abt τοὺς Ἰησοῦ
λόγουρ: οὺὃς ἤκουσεν, p μετάβαλῶν, εἰχοδο-:
pét ἐπὶ τὴν πέτραν τὴν ἑαυτοῦ cixlay , ἐπὶ τὸν
ἀῤῥαγὴ τοῦ θεοῦ λόγον, τὰς χρηπίδας τοῦ θεω-
ρητιχοῦ xat πραχτικοῦ βίου ἑαυτοῦ μεταβαλλό-

. Ι e ^ ᾽ , φιῳ ed ?
μένος" ταυτὴν οὖν ἦν χοδομησεν cüuay ἕχαςος

^ μ M ! LA! ' ^ 3
τῶν φοβουμένων τὸν χυριον, ἐπὶ τὸ ἐν ταὶς ἐν-

es ^ / ͵7 ͵ ^ 5
τολαῖς τοῦ χυριου tcÜelnxévou, τουτεςι τόϊς [ἡ-
ww ͵ ! Li v !
ccU λόγοις σφοῦρα τεθεληχέναι, πληροὶ δόξης von-
^ , 7 MT IM 7
μάτων τῆς ἀληϑείας, “καὶ πλευτοῦ συγχειμένου,
3 A A ! ! Ny 4
ἐκ παντὸς λόγου xai πάσης γνώσεως xai ἔργων
᾽ ^ ΄ Y A ^ ᾽ ! eJ
ayaSGw.—Nenottg δὲ xat τοῦτο ἐπιζήσας ὅτι
x »! / » ^. 7 ^ M )t on
ἐξ ἔργων νόμου οὐ δικαιωθήσεται πᾶσα cops ἔνω-

^ ^ M bU / γὼ 4?
Gy: τοῦ. ϑεου, xata Toy' ἀπόστολον, ἀλλ

T v. 9.
B. ἢ 457.

*
^
*
ἅ
v. I6.
x f. 457. b.

v." I.
B. f. 458.

; v. 3
f. 458. b.

— B. f. 459.
E" ^"

IN
, i b X , 3 P d s , M » ^
ποιῆσας αὐτὰ ζήσεται ἐν autcig! &x δὲ ἀχοῆς
, ^ M] £ e "€ M
πίςεως, πρῶτος μὲν ἐπιςευσε τῷ θεῷ "Apaau,
OR CS , » ^ , ' X L]
xxi ἐλογισθὴ αὐτῷ εἰς δικαιςσυνην" ἔπειτα δὲ
i € € , $9.7 A e ^ , ͵
xai c ὁμοίως αὐτῷ τὸ τοῦ Χριστοῦ εὐαγγέλιον
' e^
διὰ, πίστεως χατορϑοῦντες.
, i] i] ' , A e r
Κέρας τὸν θεὸν φησιν" πᾶντες γὰρ ct δικαιοι
, »€ ^ ' , i] A , 4
τούτῳ ϑαῤῥοῦντες Qagiy* ἐν σοὶ τοὺς EyJpcus
^ ^v Y ' '
ἡμῶν χερατιοῦμεν: x«t ὁ μαχαριζόμενος τοίνυν
A , A ^- 95 ' 7 1 A
τοὺς ἐχϑροὺς ἑαυτοῦ EV χυριῳ χερατίσας , tO
' Ld , ^ oa , / , P
χέρας ᾧ αὐτοὺς καθειλεν ἐν δόξῃ ὑψούμενον ἔχει.

» ^ à À - ' , ^
Ἐν τῷ μετα ταῦτα Dto τυγχανόντων τῶν

, ^ ^ 5 ' D € ^ 6
ἐπαγγελιῶν τῶν εὖ βεβιωχοτων, τῶν ἁμαρτωλῶν

-" A ' x Li 2x.

ἔχαστος περιτυχὼν χολάσει ὄψεται ὃν ἐπόρθησε
' V I e 5

διχαιον xat ὀργισθήσεται, xaJ ἑαυτοῦ ἐν με-
E ,' , ' “ M '

ταμελειᾳ. σφοδροτάτῃ γινόμενος" ὅτε χαι βρυξει
Ἁ »$3! , ^ 1 / * 1

τοὺς ὀδόντας αὐτοῦ, xat χατακήσεται ἀποβαλὼν
Ἁ δ Ἁ A » ^ € ^ ι

τον ὄγκον χαὶ τὸ οἴδημα τῆς υλικῆς καὶ σαρχι-
^ i] X / ^ -

χῆς ἕξεως τὲ χαὶ πρταιρέσεως, τῆς τῶν ἁμαρτω-
^ , , » [ ,

λῶν ἐπιϑυμιας ἀπολλυμένης.

PSALMUS CXII. :

» Η
, , 7, 1 ^ , E 7
ὁ C La Nap τὸ παῖδες, οὐκ ἐπιτρέπει
, , Ἁ Li » ^w 4 Tt € ^
σμισαι ἄντι δουλων εἰρῆσθαι τοὺς παιδας" ἁπλῶς
^ i] i ' [4 , ^ Ll
9*0 χαὶ χωρὶς προσθήκης οἱ νέοι παϊιδες χαλοῦν-
A ^ e ^ c Y ^
ται" οἱ δὲ δοῦλοι, παῖδες τινῶν" ὡς γαρ δοῦλος.
M A ^ i] ' P τῇ,
οὕτω xat τὸ παὶς πρὸς δεσπότην ἔχει τὴν ἀνα-
,
φοράν.
x ^v ' ^ , [I4 εν
Καὶ τοῦ ταχα τῆς διχαιοσυνης ἡλίου εἴεν
, | M 3 ^ Les. Lad A
ἀνατολαι τινες, χαῷ ἂς &wEttÀÀew' αὗται δὲ
͵ » » ΕΣ Y E] ^
συγγένειαν ἔχουσι) Ἢ αὐτὰι αὐτάϊς τυγχάνευ-
L] ' , Ἁ ᾿ lad . '
σιν πρὸς τὰς ἀνατολας ἐν αἷς ὃ παράδεισος πε-
L 5 e. /, ^ H ^
φυτευται" city ὃ ἂν tavtoug ταῖς CyatcÀaig
LU » M , $* .9
χαταλλήλως ἔχουσαι xat δυσεις xa9 ἃς ἀνα-
M A A » € 3 xy ,
toÀag we δυσμᾶς,, αἰνέϊν τὸ ὄνομα xvpicu προσ-
' y i] ^» A s: 1 ^
Ὥκει ἔδυνε yop τῷ logon, ἀνέτειλε δὲ τόϊς πι-
4 , »
στευσασιν &Syeoty.
4 U ev t , ^
Καὶ δια τῶν προχειμένων λέξεων προνοοῦντα
᾿ ' ' / 1 CB. NC "
τὸν πᾶντων θεον μανθάνομεν" περι cu ἀσυγχρι-
i] ^ J ιν
τῶς ὥρὸς ταῦτα τὰ γενητὰ ἔχοντος ὁ ἅγιος
, , « , € V € ^w »8 V ͵
φησι" tig ὡς χύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν; costo γάρ

, b , ' LAM. LU]
. ἔστε xaT αὐτὸν, ἐπεῖπερ μόνος αὐτὸς XXL ποιη-

PSALMUM

CXI-CXIII, 281
᾿ ^ ' nid »-à 1f ^ V
τῆς χαὶ προνοητὴς ἀπάντων ἐστιν ταῦτα δὲ
^ , , ^ * i] »
φησιν cux ἀπομεριζων τοῦ πατρὸς τὸν υἱὸν, “ἢ
m ^ M , ' ΄
τοῦ υἱοῦ τὸν πατέρα" μια γὰρ ἡ ϑεότης" xot
, » U εν" i] » Y »
οὐκ ἄλλος θεὸς vióg, καὶ ἄλλος ὃ πατὴρ &cgtv,
» * cf "i 3 € M € mw A , ,
Ἢ «xL Ug" xal 0 πατὴρ υἱοῦ πατὴρ ἐστιν 1).
i ' i] , , ^ LJ
Τὴν πρότερον διὰ στειρότητα ἀτεχνοῦσαν., ἐν
v ' , , 9. ἃ
οἰχῷ χατοιχήσει, μητέρα γεγενημένην ἐπὶ πολυ-
͵ 1 , ἢ n m t
παιδία.) wat. εὐφραινομένην.---ἸΚαὶ μετ᾽ ὀλίγα.
^ A ᾿ 9 4 ^ 3 ^ , ͵ y
Στέϊραν δὲ τὴν ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ἐχκλησίαν, ἄτεχ-
9 i! ^ , ^ Ü
νον cugay τὸ πρῶτον εἰς εὐφροσύνην χαλεῖ Àe-
E] , ^ € , ! €^
γων᾿ εὐφράνθητι στέιρα Ἢ οὐ TUXTCUGA , ῥῆξον
A 7 c , A e M M '
x«t βοῆσον Ἢ cux ὠδινουσα., ὅτι πολλὰ χαὶ τέ-
^ io v8 E" » ^ , , i] »
κνα τῆς ἐρήμου μᾶλλον Ἢ τῆς ἐχουσὴς τὸν ἀν-
^ M ' i] ' ,
Opa" ἀληθῶς γαρ᾽ πολυπαις καὶ χαλλιπαις ἡ ἀπὸ
^ , ^ , ΄ 1 M »
τῶν ἐθνῶν ἐχκλησία γεγένηται, ὑπὲρ τὴν ἔχου-
353, , 2 ! ,' E.
σαν ἀνδρα νόμον ᾿Ιουδαιων συναγὼγην" ἑκάστη
δὲ A ὸ Y ' E » zi S : '
€ ψυχὴ OX στειροτητα ἀπαις οὖσα, χατοικιζε-
A ^ m ν» ^ “" ^ ^.
ται ὑπὸ τοῦ θεοῦ ἐν οἴχῳ, τῇ τοῦ ζῶντος Θεοῦ
, ' ' »! ' ,
ἐχχλησιᾳ" μήτηρ ἔργων, μαϑηματων, νοημάτων
᾿ A ! $9 0 ἡ ^ , } "Ὁ"
τε χαὶ λόγων. ἐσι τῷ. εὐφραίνεσθαι ἅμα δὶς
» LJ i ^ ^ » ^
ἔσχεν γεννήμασιν , ὑπὸ τοῦ συνοικοῦντος αὐτῇ
^ ἡ’ ' M e M Y M]
Θεοῦ λόγου" συνέβη ὃὲ ταῦτα χαὶ κατὰ τὴν
c ^ € ! » b € ,
τῆς γραφῆς ἱστορίαν. ᾿Αννα γοῦν Ἢ μήτηρ Σα-
M ] ! , y 7 / '
μενὴλ χατῳχισθὴ ἐν εἴχῳ, μήτηρ λέγεται τεχ-
, : ^ ' 1 ,
νων εὐφραινομένη, ὅλων tb τέχνων γενομένη “μή-
)gG E] ^
"Pefexzag , Ἔλι-
X !
μῆτρος γενομένης
^ LI ' 54 ] '
τοῦ Σαμψων" λέγοι tig εὐλόγως περὶ ἑκάστης

i] H1 ^ f5c b
Tüp καὶ περὶ τῆς Σαρρας, xat

i] Y A à] ͵ ^
capit t€, καὶ πρὸ tavcne τῆς

» ^ et , 3 τ , !
αὐτῶν ὅτι κατῴκισεν αὐτὴν μητέρα τέχνων εὖς

,
φραινομένην,

PSALMUS CXIII.

^ , € m , ^ , ed ,
2 δεσποτα ἡμᾶς “εὐεργετοῦντος CUX ἕξει χὼ-
A yc ! ^ 5 A € c t $5 ^M
ραν τὰ ἔϑνη λέγειν, ποῦ ἔστιν ὃ ϑεὸς αὐτῶν:
» i] 1 , M ^ ' 5 » s
ἐπεὶ γὰρ αὐτοι τοπιχοὺς Ütcug ἔχουσιν xat ἰὃρυ-
7 ^ i n ^ ^ t 7
μένους του, xat Géft σοὺ τοῦτο τοσαζουσι λε-
m 5 c A ᾽ν ^ ΠῚ 7
χόντες. ποῦ ἐςιν ὁ Θεὸς αὐτῶν; Ἢ t&ya χλευ-
^ L A , i / ^
ἀστιχῶς τοῦτο φασιν. οἰόμενοι μὴ ἔχειν ἡμᾶς
, , , * sw ' ^ /,
σεν" ἀλλ᾽ εἰ χαχέϊνοι πλανώμενοι τοῦτο λέγου-
, , . € ^ 5 7 € ,
σινγ ἀλλ οὖν γε ἡμέϊς ἡχριβωμένῃ ὑπολήψει
» LI M & , ^ , ^ » 3 ,
igpey ὅτι Θεὸς ἥμων ἐν τῷ οὐρανῷ. ἀνω ἐστιν.

᾿ ^ Li ^
—T2 πᾶν διρρατικὸν yivog , διὰ τὸν νοῦν ἔχειν

1) En praeclarum testimonium de filii divinitate a Didymo Arii cive. Et quidem passim ab eo id factitatum videmus,

v. 9.
lbid.

v. I.
B. f. 461.

D. f. 462.

v. Io.
Ibid.

B. f. 462. b.

v. 23.
Ibid.

288

ὁρῶντα Seco, οἶκος Ἰσραὴλ χρηματίζει διὰ τοῦ

: At , ͵ e t
τυγχάνειν ἐκκλησία SecU ζῶντος, "
K. Ano ot M ^ ' A ^
αἱ ὃ cixog δὲ τῶν Θεραπουοντων tO Θεῖον,
fe tod ^ Li &. 15 L4 Lj
τῷ τυγχάνειν ἱερέϊς 7. ἤλπισεν ἐπὶ χύριον, μει-
i ΄ Mj 1 V /
ζονι καὶ τεϑεωρημένῃ παρὰ τὸν Ἰσραὴλ ἐλπίδι"
e^ [| ε ΄ ! A '
τῶν γὰρ ὑπεραναβεβηχότων ϑεωρίᾳ καὶ πράξει
t € 54 V ! ΠΌΡΕ A QR
μείζων ἢ ἐλπὶς, μειζονως αἰτουντων BenSov και
€ M » ww » ; Vai dé 3 €
ὑσερασσιςην αὐτοῦ ἔχειν.-:--Οὕτοι QE εἰσιν οἱ
, € j D ' ΓΕ" ^s
προσήλυτοι , οἱ προστιϑέντες τῷ νόμῳ ἀπὸ τῶν
3 ^ , ! ' E^ ON $5 '
&SyQy , ἐλπίσαντες xat αὐτοῖ ἔπι χυριον Qon-
M! MI 5) 5 ^
Sóv ὑπερασπιστὴν αὐτὸν ἔχειν ἐπιχαλοῦνται"
^ , ͵ € M X e
χαὶ ταῦτα λέγειν παιδεύονται οἱ κατὰ θεὸν moi-
ὸ € » ἴδ e Mi , Ἁ . x
£g, ὡς ἂν εἰδειεν ὅτι καὶ αὐτοὶ συμπολίται
“ἢ e y. LY » v ^ -φ 9
γεγόνασι τῶν ἁγίων , καὶ οἰχεῖοι τοῦ Θεοῦ ἔπι-
! bs ut L ! D » Uu
χοδομήθέντες ἐπὶ τῷ ϑεμελιῳ τῶν ἀποστόλων
1 ^ Anc » » e ^w. «
xai προφητῶν" xat ὡς ἂν ἤδειεν ὅτι ὥσπερ ci
^ E 3. LU M ME “.Ὁ
παλαιοὶ ἤλπισαν ἐπὶ χυριον, χαὶ εἶχον αὑτὸν
LI el e » e Li e €
βοηϑον ὅτε χαλῶς ἔπραττον, οὕτω xot vuv ct
, Lh “ ς 3 3 ^
γέοι ἡμέϊς ct παῖδες οἱ ἐξ ἐθνῶν προσεληλυ-
; A Ἁ , ΄ - ΕῚ f
PIT xxt τὸν φόβον ἀνειληφοτες τοῦ αὐτου
χυρίου.
Ἐν μὲν τῇ πρὸς πολεμίους en τὸν χύριον
5)
ἔχομεν ἡμέϊς οἱ φοβούμενοι τὸν χύριον ὑπερασπι-
M A , 3 M m , Lj '
στὴν xat βοηϑὸν" ἐν δὲ tci οἰκείοις πραγμασιν
m M Y Ἁ M ^ / ,
tOlg τε χατὰ ψυχὴν xat κατὰ iini πᾶλιν αὐ-
τὸν ἔχομεν Mexico ἡμᾶς, ὡς βάγια ἡμῖν
ἀντὶ τοῦ παντὸς καλοῦ xai ἐγαϑοοὶ χαὶ ἀντὶ
παντὸς ϑησαυροῦ xat μεγάλου χτήματος, μόνον
$1 λ V. A M A 3 M M] M
αὐτὸν τὸν χύριον xat πρὸς τοὺς EXtOG wal πρὸς
δ e i € ὦ» , (t eS € Π
τὰ ἔνδον" οὕτω δὴ ἡμᾶς εὐλογεῖ νῦν, ὡς πάλαι
LJ 5 7 A ' 7 ͵
πρότερον Ὠὐλόγει τὸν πρότερον λαὸν" μεταβεβη--
4 3 3 , 3 € ^ / iod A i
χε γὰρ ἐξ ἐχείνων εἰς ἡμᾶς ἡ χάρις" εὶς γὰρ ὧν
i] € 330Y , LT ^v e ΄
χαὶ ὁ αὐτὸς χύριος, xat τῶν παλαιων ὅμοιως
R4 9" 1 ^ , A ,
προΐστατο, ὥσπερ οὖν καὶ τῶν νεων᾿ χαὶ πάλιν
A ' c ! 3 ^ κε & M
τοὺς νέους ὁμοίως εὐλογέϊ , ὥσπερ OU) καὶ τοὺς
Υ ! ej s ES Lj c^ V
παλαιοὺς" ὥστε εἶναι μίαν xAnow , χαὶ μίαν
/ Ng M N 29 / ,
χάριν , xat ἕνα λαὸν τὸν ἐξ ἀμφοτέρων ταγμᾶ-
^ ^ '
τῶν τῷ Θεῷ OUVGTOUEVCV.
& 54 A 9: 5N 4 ' , ΄
Αὐτὸς γὰρ ἐςῖν οὗ τοὺς νόμους φυλάττομεν"
1 ᾿ ! ras Y Y à
"ya yop μὴ νομισῃ τις ἄλλου τινὸς τοὺς χρησ-
X » d ^ ** re , » ,
μοὺς εἰναι, cu; Μωυσῆς διηκονησατο,, ἀχολου-
€ ἐᾷ ! νι ^ ^ ! ,
Suc ὁ ἱεροφαντὴς πρὸ τῆς τῶν νόμων δόσεως .
M A ^ "A / » ὦ
τὰ περι τῆς κοσμοποίίας παραδέδωχε, δ ἧς δι-

INC

DIDYMI

^

δάσια ya Bey ἄναι , πᾶντα δὲ τὰ τοῦ wog- '
μου μέρη- n
. PSALMUS CXIV.

ΕΝ
M Ψ A * ^ M]
Eo δὲ, εἴπεν. τὸ cUg αὐτοῦ ἐμοὶ. οὐχ V Y
Yd f ΄ 7 »! ͵ A "4^
ἵνα τινα σωμάτων λάβοις ἔννοίαν περι θεοῦ ὦτα
» M $1: M! M Li e^
ἔχοντος , χαὶ αὑτὰ πρὸς τὸ εἰρήμενον τῆς φω-
e , € ^ M UI
Vig ὑποχλίναντος, ὅπερ ἡμέϊς ποιοῦμεν πρὸς τοὺς
^ 1 ͵ - ͵ '
μικρὸν φϑεγγομένους , Ty 6x toU σύνεγγυς τὴν
/ ! AMET , ,
νόησιν παραδεξώμεθα τῶν λαλουμένων,, ἀλλ᾽ ἔχλι-
$3 ej YN. &- 4 N , /
γεν εἶπεν, ἵνα τὸ ἑαυτοῦ ἀσϑενὲς ἐσιδεξηται" .
e M ' / ᾿
ὅτι χαμαὶ κειμένῳ μοι συγχατέβη διὰ φιλανθρω-
' « A] , , Α D D Ἁ
cixy ἢ γὰρ Sex axen οὐ φωνῆς δέϊται τρὸς
y 3 V A “Ὁ , ^
αἴϑησιν" οἰδὲεν yap καὶ ἐν τῳ χινήματι τῆς καρ-
! ' i ' * 5/7
δίας γνωρίσαι τὰ ἐσπιχειμενα. Kat μετ᾽ ὀλιγα, |
X , M ^ ' , Γ
Τὴν ἀκουστικὴν αὐτοῦ δυναμιν.----- [ουτέστι παν- B. f. 464. |
A € Li e ^ : , :
τὶ τῷ χρόνῳ τῆς ζωῆς pou ἐπεκαλεσάμην, ἐν
ET , L2 A D 7 ^
ταῖς ἡμέραις μου ταῖς ὑπὸ τοῦ ἡλιου τῆς δικαι-
͵ / ow ' A E
οσύνης γενομέναις. ἀξι ᾿΄σεφωτίσμενος ὧν ἐπεχα--
'
λεσάμην..
^ Ἁ δ᾽. ἢ "^. e^ L4
Τοσοῦτον φησὶν ἀπέσχον toig πειρασμόϊς του-
» ͵΄ éd n Ὁ
τοις ὑποσεσεῖν ὡς ἀκουσίοις. Ott XXL «σολλῷ
' /, A i] , ὰ em
τούτων τλείοσι κατά τὸ ἔχουσιον ειρασμόϊς
» ᾿ ! " 325 à m ,
ἐμαυτον προσεϑεμὴν.----Τὰ ἐν λογισμόϊς mcou0-
t M Y . M ^
μενα.----Ἰκίνδυνοι d ἄδου τὰ πρακτικὰ τῶν ἅμαρ-

/ 5 , $ , ; , M i]
τημάτων εἶναι δύνανται" οὐκ ἀπογνωστέον δὲ vat
Q^ ' e 95 5 t e^ M
περὶ“πονηρῶν δυνάμεων ταῦτ᾽ εἰρῆσθαι, τῆς μὲν
, / 3.2 ^ ^e ὯΝ; xu X
ὠδινώσης ἐπὶ τῷ νεχῥῶσαι Ot ἁμαρτίας τὴν ψυ-
i] Dd 3.8 / 3 1 m δύ
χὴν. τῆς O6 Mitte iR εἰς τὴν TOig χινδυ-

νοις ἤδη ὁμόσε χωρήσασαν.

v. ὅ.
Ibid.

Ok ὅτι δυναμούμενος à ὑπὸ τοῦ αὐτοῦ ὀνό-
ματος, ὑποστήσομαι πάντα τὰ προειρημένα.-----
Θλίψιν xai ὀδύνην ἅστσερ ἑχὼν ἐμαυτῷ τροσε-

pen
PET E D] ' Ὁ '
ξεῦρον" ἐν μὲν γαρ τοις κατόπιν χίνδυνοι ἄδου
᾽, E" Y ͵ A ! Ὁ
εὕροσαν με" ἐνταῦϑα ὃὲ ϑλιψιν καὶ ὀδυνὴν εὺς-
, M 1 3 € ! », ἐν
ρον" ἐπειδὴ yop ἐχέϊ ἀνενδότως ἔχων εὑρέϑην
ς M A ^ ' 3 7
πρὸς τὰ παρὰ τοῦ πειράζοντος ἐπαχϑέντα, ἵνα
7 A 1 , ^ i] A E '
δείξω τὴν περιουσιαν τῆς πρὸς Θεὸν ἀγαπὴς ,
Li f. uu ^ , λ νη]
προσέθηκα ϑλιψεις ἐπὶ τῇ Supe, καὶ ὀδύνην
δ Ὁ » “΄“κ 9 b ΄ ^
ἐπὶ τῇ ὀδύνῃ, οὐ τῇ ἐμαυτοῦ δυνάμει τῶν ἀλ-

^ , 3 A , M
γεινῶν κατεπανιστάμενος, ἀλλὰ διότι τὸ ὄνομα

Π , !
κυριου ἐπικαλεσάμην.

^ EC € LU] e » - v.e 1

Πανταχοῦ συνάπτει Ἢ γραφὴ τοις οἰχτειρμοῖς p. f. a0.

B. f. 464. b.

Υ, 6.

: v. 7.
— B. f. 465.

v. 8.
Ibib.

IN PSALMUM CXIV. et cxv.

A m I ' ' . €. e
τοὺ θεοῦ τὴν διχαιοσυνὴν. διδασχουσα ἡμᾶς ὅτι
» ἂν Δ. ^ -— o» Y € !
οὔτε ὁ ἔλεος τοῦ Θεοῦ ἄγριτες, οὔτε ἢ χρῖσις
, , i] u δ L]
ayeAenpty.— EÀecg ἐστι παϑος ἐπὶ τοὺς map
3 ' 4 ^ m
ἀξίαν τεταπεινωμένους, παρὰ τῶν συμπαθῶς
. ' ' 3 ^ Π * '
διατεϑειμένων γινόμενον" ἐλεοῦμεν τὸν ἐχ μεγά-

' P" M , ,'
λου πλούτου πρὸς τὴν ἐσχάτην πενίαν μεταπε-'

A , ^ » ᾽ ' ^ /
σόντα, τὸν ἐκ τῆς ἄχρας εὐεξιας τοῦ σώματος
, A , ' , , / , '
εἰς τὴν ἐσχάτην ἀσθένειαν γαταβληϑέντα ἐπει
ἂν ^ € ^ Ed Ν 4 , , 1
οὖν wat ἡμέϊς "pev. ποτε ἔνδοξοι, ἐγενόμεθα δὲ
» * i] , , ^ E] ^
ἄδοξοι χαὶ ταπεινοῖ. ἐχπέσοντες τῆς ἐν τῷ παρᾶ-

, ^ ^ 4 » € i , ^
δείσῳ διαγωγῆς" διὰ τὴν ἔχπτωσιν , 0 θεὸς ἐλεξι
t€ A ^ e , ,
ὁρῶν ἡμᾶς ctct ἀνθ᾽ εἴων γεγοναμεν.

» M i V Bs ΕἸ »*
Εἴ τε xat& τὸν φυσιχὸν Àoyóv, cux ἂν συν-
, € » , ͵ M ^ M
ἔστη ἡ ἀνθρωσίνη φύσις, μὴ τῶν χομιδὴ vn-

' A οὖ ^ A ^ LI
πίων xat ἔτι βρεφῶν ὑπὸ τοῦ χυριου φυλασσο-

' ^ M is ^ / Li
μένων" πῶς yxp τὰ ἐν τῇ μήτρᾳ χυοφορουμενα
»",ι} e "ἡ ^ ,
ἠδύναντο τρέφεσθαι Ἢ χινέισθαι, ἐν οὕτω στε-

^ , i , D 4 ΕΣ i]
vig χωρίοις, xat μηδεμίαν ἔχουσιν ἀνας ροφῪν ,
3 3 ^ , 5355. 2 4d i] i
ἀλλ΄. ἐν σχοτεινδὶς τόποις xat tyvypcis τὴν ζωὴν

E A y , ^ , E] ^
ἔχοντα; χαὶ CUTE ἀνατνεὶν δυνάμενα, εἰ pr

παρὰ SecU φυλαχὴ διεχρατεῖτο. Πῶς δ᾽ ἂν εἰς ᾿

» ^ ^ : 3 I ^ , uU
τὸν ἀηϑῇ τοῦτον ἐχαεσέντα τόπον. χαὶ ἀπὸ
^ , ^ 4 [i - ' hdi
τῆς ἐν τῇ μήτρᾳ ϑερμότητος τῷ ἀερι περιψυχο--
»* M 1 / ,
μενα. χἂν πρὸς τὸ βραχύτατον διήρχεσεν. εἰ
M A ^ , , A 7
px παρὰ ϑεοῦ διεσώζετο:; φιλάσσων τὰ νήπια
, , $5 9 , V Li € ^
κύριος, — Ἐπειδὴ ἐταπεινώθην xat γέγονα ὡς τὸ
, a Nos Uu i ͵ ^ ,
νήπιον, xat ἐδεξάμην τὴν βασιλείαν τῶν εἰρα-
^ ' Y ,
γῶν ὡς παιδίον, φυλάσσων τὰ νήπια ὁ χύριος
ΕΣ ͵ὔ , Ll 34] ^ ' L1 3
ἔσωσεν με £x τῶν ὠδινων τοῦ ϑανάτευ χαὶ EX
ν ' ^" "f
τῶν χινδυνων TCU ἄδου.
*E ^ , ^ λ TM UM Àc €
αὐτῷ προσάγει τοὺς παρανλητιχοὺς λογοὺς ὃ
M , M i: ^ ͵ L
χαλὸς ἀγωνιστὴς , παραχλησιως τῷ Παύλῳ λέ-
M M » ^N , ͵ A ,
γων" τὸν χαλὸν ἀγῶνα Ὡγώνισμαι., τὸν Opoucy
͵7ὔ M I ' » ͵
τετέλεχα. τὴν πίστιν τετηρηχα" λοιπὸν ἀποχει-
1 ^ ͵ : ' A U
ταί μοι ὁ τῆς δικαισσυνὴς στέφανος. x«i τὰ
^ A 2. 2274 L U 9. ἢ
ἑξῆς.---Ἰζαι pet ὀλιγα. Πρόχειται γὰρ ἀναπαυ-
, ' t , bI 2 b /
σις αἰωνιοι τόϊς νομίμως τὸν ἐνταῦθα Oux2Àh-
! , COMES , » »
cact βιον, οὐ χατὰ ὀφιλημάτων ἔργων ἀποδιδο-
LI 3 L] 4 ' m ὃ ' “«
pev , ἄλλα γατὰ χαρὶν τοῦ μεγαλεθωρου Θεοῦ
^ D 959) , ! ,
τόϊς εἰς αὐτὸν ἡλπιχόσι παρεχομένην 1).
, ^ Ld ἃ LU ΡΥ. Ἢ
Συγχρίσει τῶν ὧδε τὴν μέλλουσαν ἀναπαυσιν

διαγράφει: ἐνταῦϑα γὰρ, φησὶν περιέσχον με

289
͵ ' » ^ Sis Li LI ,
ὠδινες Savaccu , &x&i δὲ ἐξείλατὸ τὴν ψυχύν
' La]
pcs ἐν Θανάτου" εἐνταῦϑα ci eg Sa uet τὸ ἐχ
' ! , ^- 4
ϑλιψεὼς ἐπιχέουσι δάγρυον, ἐχέϊ δὲ cux ἔςι δά-
E ^ ' ^ , '
vpucy ἐπισνοτεῦν ταῖς vcpatg τῶν εὐφραινομένων
(e , lad , e M Ll i]
τῇ ϑεωριᾳ τοῦ χάλλους τοῦ ϑεοῦ" ἀφέϊλε yop ὃ
ι ^ , ' M , ^
θεὸς πᾶν δαχρυὸν ἀπὸ παντὸς προσωπον" ἐνταῦ-
^ V , -“ ,
Sa πολὺς ὁ κίνδυνος τοῦ ὀλισθήματος. δύ ὃν
M -“ », ^ -
xat Παῦλος ἐλεγεν" 6 δοχῶν ἐστᾶναι, βλεπέτω
i] ' » ^m M /, 4 ’ 3 Uu
μὴ mtot ἐχέὶ ὃὲ πάγιοι αἵ βάσεις, ἀπεριτρεπ-
€ , ; t
τὸς Ἢ Gon.
PSALMUS CXV.

ΕΣ
' ' - D biis D
I etos. Ταύτης τῆς λέξεως τὴν διάνοιαν ὃ
»: uf ἡ» τ ἘΝ » ' 2034 E"
ἀπόςολος ἹΚερινθιοις, ἔχοντες ἔφη τὸ αὐτὸ πνεῦμα
^ A Wes ΄
τῆς πιςεως χατὰ τὸ γεγραμμένον" ἐπιςευσα., δι
&- 9 , M -“ , ^
0 &ÀaÀnca* xot ἡμέϊς πιςεύομεν, δ ο λαλοῦμεν"
^ 4 —- d » * M , 5" ^
πνεῦμα πίστεως λέγων. ἤτοι τὴν ἀπ᾿ αὐτῆς ἐγ-
, ^ Mi ! , ^ ^
γινομένην" Ὦ τὸ ἐπιχωρηγούμενον ἐκ θεοῦ τῷ πι-
vy ^ ἣν ἢ ἂν à sQ ἃ
στιν ἔχοντι πνεῦμα, τὸ ἐπιστευσα, δι ὃ ἐλά-
, , V P4 5
λησα, συνᾷδων" χαρδιᾳ yop πιστεύεται. εἰς δὲ-
, , i € -" ᾽
χαιοσυνὴν. ςόματι O6 ὁμολογεῖται εἰς σωτηρίαν,
, : Uu » ! ^ '
- Οὐ xa:X ἀφαίρεσιν ὕψους τοῦτο πέσονϑεν ,
^ 4, i LI i] ^
ἀλλ᾽ £x τοῦ μειζονα καὶ ὑπὲρ ἑαυτὸν τεθεᾶσθαι.
E c ^ Li M A L4 €
Οὐχ εαυτῷ περιπίπτει χατα τὸν λογον o mpo-
, “ ' ^w n ^
Qütng, ὥσπερ τινες των σοφιστῶν ἐπιχειρουσιν
ἘΠῚ ὃ λέ ^ x 3 i ἐλέ ,
αὐτὸν διελέγχειν τῷ x&T ἐπιτροπὴν ἐλέγχῳ, ἐχ-
, -»r ' Δ ͵ A ^
πεπτωχέναι λέγοντες τὸν προφήτην" εἰ yop πᾶς
ὰ 1 " ᾿ E 1
ἄνθρωπος ψεύστης, &vSpemnec δὲ xat ὁ Δαυυὸ,
' ; 5 V /, ^ Vou
deuctag Ὧν , καὶ cu τυιστευτέον αὐτῷ περὶ ὧν
, n »! hi ^ ^ ,
ἀποφαίνεται" μὴ ὄντος ὃε ἀληθοῦς τοῦ λόγου
' 3 59 ' hom !
τούτου, μηδὲ ὄντος παντὸς ἀνϑρωπου Ψευστου .
M ) ^ ^ ^ ͵,
ἀφήσομεν xxt τὸν Δαυιὸ τῆς τοῦ ψεύδους αἰ-
, 3 M , 1 Aet » 0^ 4
τίας" εἰ δὲ οὐ ψεύδεται, πιστεύσομεν αὐτῷ περὶ
3 ΄ ! A ΄ ἃ
ὧν ἀποφαίνεται" πιστεύοντες 6, πάλιν εἰς τὴν
^ ^ / ͵ὔ Ἂ
τοῦ ἀπιστέϊν ἀνάγχην ποεριεχτισωμεθα" ὥστε εἰ
A Lj M 4, M ΄ , ^ LT
μὲν ἀληϑευει Δαβιὸ, λυει τὸν λέγον αὐτοῦ, xat
» λ M ͵ ; '
ἄνθρωπος ὧν wat μὴ ψευδόμενος" εἰ δὲ Ψευδεται,
» 7 3 M M ' ! '
&wtoSty ἔχει τὸ μὴ πιστευεσθαι τις γὰρ mpoo-
/ ^ , hi ^
ἔξει ψευδολογοῦντι; ὥστε ἐπειδὴ ἅπαξ ἀπεφῇνα-
. νἱ » e ἃ ,
t2 Gayta ἄνθρωπον εἰναι ψεύστην, ψευδέσϑω
A M /, ' » /
Aa, ἵνα τὸν λόγον πιστωσεται" Ἢ ἀληϑ εύων

WT. ' A , ͵ E] Ἁ ^ ^
αὐτὸς παρέλυσε τὴν &mogaaty. Αλλα ταῦτα μεν

1) Vides Didymi testimonium de gratia Dei remunerante:

37

v.
B.

f.
» 465, δ:

B. f. 466.

466.

v. 3.
D. f. 466. b.

v. 4,
B. f. 467.

290
παιζέντων ἐστὶν, vai ταῖς τῶν λόγων τροφαῖς
ἐπαγγελλομένων πρὸς τοὺς
θὲς οὕτως ἔχει. ΓΑνθρωποι γὰρ λέγονται οἱ téig
ἀνθρωπίνοις ἔτι χατεχόμενοι παϑύήμασιν" ὁ δὲ
ὑψηλότερος ἤδη τῶν σαρχιχῶν παϑημάτων γινό-
μένος, xai διὰ τὴν τοῦ νοῦ τελείωσιν. πρὸς τὴν

^s » / Li ^ e e
τῶν Gyythew χατάστασιν μετελθων., «οὗτος ὅταν

^ , L4 ' Y ΄
περὶ τῶν ἀνθρωπίνων ὀιαλέγεται, ἑαυτὸν ὑψεξ-

ET ^ ^s / , A *

αἰρέϊται τῶν λοιπῶν δηλονότι" ἀψευδὴς γὰρ ὁ εἰ-
5 Ὁ t M

xw, ἐγὼ tma Sect ἐστέ πάντως χαὶ εἴ τινί

Di M e ^ € , / '

ἄλλῳ χα τῷ Δανιὸ ἡ τοιαύτη προσηγορία mpe-

M M 3€ € t,.7 € M ^
mCUga* καὶ γὰρ xxt o υἱὸς ὑψίστου, o διὰ τῆς

3 ^ 3 ' ^v λ , , ͵ , ME
ἀρετῆς οἰχειωμένος Θεῷ, καὶ οὐχ ἀποθνήσχων ὡς.

» , ^ " , ^ : Y '
ἄνθρωπος, ἀλλὰ ζῶντα ἔχων ἐν ἑαυτῷ τὸν θεόν.
, , M ^ Y ^.
Eig αἴσϑησιν ἐλϑὼν τῶν μυρίων παρὰ ϑεοῦ
^ -“ M δ, κοι
δωρεῶν, ὅτι £x τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι παρ-
' Ὅν. ^ 4 ͵ Li
vyS3n' ὅτι ἀπὸ γὴς διαπλασϑεῖς λόγῳ τετιμὴ-
, aq i] V , n A ^
ταῖς ἐν ᾧ χαὶ τὴν εἰκόνα Qopéw δύναται τοῦ
E , M M M M
ἐπουρανίου" ἔπειτα vai πρὸς τὴν ὑπὲρ τοῦ γέ-
em , , , , Y
νους τῶν ἀνθρώπων εἰχενομίαν ἀπειδὼν,, ὅτι ἑαυ-
A € ' 3, 7 , M ^ € ^
τὸν ὁ xuptcg ἔθωκεν λύτρον ἀντὶ πολλῶν ἡμῶν,
, e A ^ 5 m ͵ ^r»
ἐπαπορέι χαὶ ζητεῖ Ey πᾶσι τούτοις Télg ὑπαρ-
» ^v "P. , ! ^ ^ ,
χουσιν αὐτῷ, tt ἄξιον ἐξευροι δῶρον τῷ δεσπό-
1 5», / HI
τῇ, οὐ ϑυσίας οὐδὲ ὁλοκαυτώσεις, ἀλλ᾽ αὐτὴν
e M ^ [i
πᾶσαν τὴν ἐμαυτοῦ ζωήν.
iT B ^ » m Ll A ,
Τὸ ἐν τόϊς ἀγῶσι τόϊς ὑπὲρ εὐσεβείας, τὸ
2 / MI M , 3 ^
μέχρι ϑανάτου πρὸς τὴν ἁμαρτίαν ἀντιχατας ἢ-
M 7 -““ A . LU Y
yat, τὸ ποτήριον λέγων ὅτεερ αὐτὸς ὁ σωτὴρ
ΠΥ) 3 Dod ΕΣ : ' , » M
ἐδιδαξεν ἐν τόϊς cumyyelotg* πάτερ, εἰ δυνατὸν,
t A L e M ' e
mepelSato τὸ τοοτηριον τοῦτο xat GO τέϊς

^ , ^ 1 , W 7»... ,
μαθηταῖς" δυνασθε πιέῖν τὸ ποτήριον, ὃ ἐγω Tuc

: UJ ͵ ^ ,
wo; ἐδήλου δὲ τὸν ϑανατον ὃν κατεδέχετο ὑπὲρ
^ ^ L 2 *, M Φ /
τῆς τοῦ, χόσμου σωτηρίιας.----Μὴ ὀχνήσητέ, qn-
A ' 3 c A M 9. M
σιν, πρὸς τὸν ἀγῶνα τὸν xxÀoy , ὦ €yS poU,
E ͵ M ,
μὴ ἀποδειλιάσητε πρὸς τὸν ϑάνατον" οὐ yop
LT ^ 3, U “ , ' , »
φϑορα ἐστιν, ἄλλα ζωῆς agopunt cox ἄφανι-

3 Y M , ΄ (
σμὸς ἐστὶ παντελὴς, ἀλλὰ μετάβασις πρὸς τι-

' »V Y M , € t( ^ '
μὴν" ἐὰν δὲ wat ϑάνατον ὁσίων ϑεοῦ σημαίνε-
» 4 " ^ FOSC

tat, XX2 ὃν συναποθνήσχουσι Χριςῷ, xot τὴν
΄ , ^ ^ 4 62 *
νέχρωσιν αὐτοῦ ἐν τῇ σαρχὶ περιφέρουσιν , καὶ
e " es E 3 ἴω) ͵ '
οὕτω χαλῶς ἂν εὐχαριστεῖν διέγνω, ληψόμενος
^ I , Lj , ^ d
τοῦ τοιούτου Θανάτου σωτηριου ποτήριον.) ὃ καὶ
δι; ἘΝ , € , » V » »
ἀμεμπτως πίεται 0 ληψόμενος «vto, tt ἐσιχα-

ἀπείρους" τὸ δὲ ἀλη--

DIDYMI

^ V » ' Y" E" ᾽
λοῖτο τὸ ὄνομα vwuptco ἐπὶ τῷ γενναίως αὐτο

πιξιν.
PSALMUS CXVIÍ.

E]
A 9 1 » 1 M
E. ἀγαδὸς ὧν ὁ Stog βούλεται τὴν μετά-

P € ^ » U , , e.
Votay Tcv ἁμαρτωλοῦ, "n τὸν ϑόνατον αὐτοῦ,

e € ͵ ς. , , A ^ ,
ὅσοι VGtuSuVct ἀμαρτιας ἐστε, τὴν ἐχ usta

/ iE Li » 2 5 v ' ei
νοιας ἐξομολογῆσιν ἐπ᾿ αὐτῷ ποιούμενοι, ἕξετε

M
9ep

N^ 3 ^ , , m ΄ 4 Ὶ
ελεος αὐτου ἀχώριστον αυτου τυγχάνων, εἰς τον

3. 7 J ! AM. NEC Ὁ 2 ^N c
αὐτὸν ἀφιέντα τὰ ὑπὲρ ὧν ἐξομολογέϊ 3 ε᾽ o
ἦν M oae d / M 278. 75» PN rer » 6 »
αἰῶνοι εἰη" ἐπείπερ xat Ait ἐλεῶντος αὐτοῦ. οὐ
^ , 1 A u ,
YUv πρότερον, ἀλλὰ xat πάλαι ἄνωθεν ἐξομολο-
/ Ll ! ^ t , re
γουμένων αὐτῷ πάντων τῶν πεῖραν ἐχόντων τῆς
, / , ^ i
ἀγαθότητος αὐτοῦ. ὶ
YU A ΄
Συναγαγὼν τὰ Ὡροδηλωϑεντα τάγματα , χαὶ
^ ν , ! V N
ἐν σῶμα ἀπεργασόμενος we λαὸν ἕνα. ϑιδά-
^ ' 5 ! ἢ
cxtt τοῦτον παρασχεναζεσθαι εἰς θλιψεις, μετὰ
^ Ld ' '
τοῦ ἀχριβῶς εἰδέναι ὅτε ἡ θλίψις ὑπομονὴν χατ-
Uu €
εργαζεται 9n
, , € δι LU] '
«ἐλπίδας, ἢ δὲ ἐλπὶς οὐ χαταισχυνεῖ" διόπερ λέ-
m ul »
je διδάσχεται ὁ Χριςοῦ λαὸς, €x θλίψεως ἐπε-
, , e 5... [d
χαλεσάμην τὸν wupicv" εὐχάϊς αὐτὸν εὗρε τὸν
͵ M » ^ Li B
κύριον, πλατυσμὸν αὐτῷ γενόμενον" ὡς ἐξ, ἕτέ-
e NS , nod
pev μὲν μέρους, τοῦ κατὰ τὸ. ἀνθρώπινον αὐτου
/ ᾿ ' 9. €9 b ΄,
βιου τὴν στενὴν αὐτὸν odevew xat τεθλιμμένην"
b ͵ , LEA ΄
xat διὰ τοῦτο λέγειν, ἐκ ϑλίψεως ἐσεχαλεσά-
M / , ' L 1
pm» τὸν xüptow ἔκ ὃε ϑατέρου μέρους σλατυ-
, ' ;| A ! LI
σμὸν ἔχειν xot εὐρυχωρίαν αὐτὸν τὸν χυριον" διὸ
΄ i] , 3 er
φησίν ὁ Xüppayoc, xat ἐπηκουσέ pev εἰς tUpu-
, ΄ ͵ ' ,
χωρίαν.----Ὁ ἐν θλίψει γενόμενος δίχαιος οὐ το-
^ ^ i] eo i wee » UE
σοῦτον παραχαλεὶ περι τεῦ ἔχτος αὐτῆς γενεσθαι;
D ? ww ' ᾿ς ^ Eo 2.5)
ἀλλ ὅπως γενναίως καὶ tÀapog αὐτὴν ἐνξγχῃ"
UJ JU €« » , A , 74 , 41d
xat yap ὃ tv σταδιῳ πρὸς ἀντιπάλους ἀποῦυο--
LN » ^ ^ b
μένος) αὐτὸν ἀγῶνα εὔχεται αὐτῷ παρελϑέϊν,,
« M5 ΄ ' 3 i ^ i
ἵνα μὴ ἐξαγωνιος γένηται" ἀλλα παραχαλέι τὸν

παιδοτριβὴ συνεργέϊν αὐτῷ, ὅπως ἐγκαρτερῶν τόϊς,

ἐπιφερομένοις πρὸς τοῦ ἀντιπάλου. ἐλπίδι νίκης
καὺ ςεφάνου προσηνὴ δόξῃ εἶναι τὰ δὶ ὧν ἀπο-
δίδοται ὁ ςέφανος" περὶ δὲ ἀοράτων πολεμίων οἷ
τινες ἐχθροὶ, xat τοὺς ἀνθρώπους ἐπεγείρουσι καθ᾽
ἡμῶν ἐχπολεμοῦντες αὐτοὺς πρὸς ἡμᾶς, χαὶ φο-
γιχῶς διατιθέντες καθ᾽ ἡμῶν, εἰρήσεται καὶ τοῦτο.

Ἔτι διδάσχεται ὁ Χριστοῦ λαὸς προσδοκᾶν.

i "
δὲ ὑπομονὴ δοκιμὴν, ἡ δὲ δοχιμὴ"

v. 6G.
Ibid,

v. 8.
B. f. 469.

v. 10.
1B. f. 469. b.

d v. I2.
Β. f. 409. b.

IN PSALMUM CXVII.

M , ' LI , A] ,
μὲν ἐπιβουλὰς ἀνθρώπων , un πτύσσειν δὲ au-
A ΕἸ , ^ 3 M ' ' , A
τὰς, μηδ᾽ ἀγωνιᾷν., ἄλλα λεγειν᾽ χυριος ἐμοὶ
LU] M Cp ^ ' , 3^5 D
βουϑὸς, wat τὰ εξῆς.----Τοὺς δι οὐδὲν ἕτερον
ν᾽ LT ' ^ ^ ^ ^ » i] 2:
ἐχθροὺς γενομένους tQ λαῷ τοῦ θεοῦ, Ἢ δια τὴν
» ^ ^ i] ᾿ * 1 /
εὐσεβὴ γνῶσιν. xat τὴν xat Seo πολιτείαν"
, uU ^ ' , , ᾽ , Ἂ
ἐχθροὺς δὲ λεκτέον ἀνθρωπους αἰσϑητους τε χαὶ
A! , ^ U M ' '
νοητοὺς , &ocDéig τε x«t δαίμονας πονηρους.
Ε 1 M ' M J λ
Οὐ γαϑάπαξ τὸ πεποιθέναι χαὶ ἐλπίζειν ἐπι
΄ ^ , * £i1g
χυριον συγχρινομέγου τῷ πεποιθέναι ἐπ ἀνθρω-
. LEM. ' , »! ' ,
Gov wat ἐλπίζειν ἐπ΄ ἄρχοντας, MymScy ἐςτν"
^ Li ' /, E] i] - A 359.5
ἁπλῶς yap, x«t κυρίως ἀγαθὸν τοῦτο" τὸ δ᾽ ἐπ
» 3 x9 , ELS ,
ἄνθρωπον xat ἄρχοντα πεποιθεναι χαὶ ἐλπίζειν.
, , , , Mj i A 3 , ,
cux ἀγαθόν" ἀλλὰ πρὸς τοὺς 6m ἀνθρώπῳ πε-
A " 3 , !
ποιϑέναι., xat ἐν ἄρχοντι ἐλπιζειν σπουδάζοντας
ς Li ' , '
ἢ τοιαύτη προσάγεται matdeugtg , ὅπως μάθωσιν
» Hi s ' ιν i] » V
ἐπὶ τὸν ἀεὶ μένοντα χαὶ ἰσχυρὸν ὄντα xal παντο-
[i 5 M L λ πὰ $5. ὦ
δυναμον ϑεὸν πεποιθέναι, vat μὴ ἐπ ἄνθρωπον
A M ^ /
ϑνητὸν wat ρᾷστα φϑειρόμενον.
, ' ^ »y DE EI X
Ei μὴ ὑπερβολικῶς εἴρηται, ἀδύνατον τὸ
, -.» 7 “ δ δι, fd » 3 ὋΣ
ἐπαγγελλόμενον" πῶς yap ἕνα ἀνᾶρα ἐν τῇ lev-
' , , ^i» , /, ,
δαιᾳ διατριβοντα, πάντα τὰ ἔθνη ἐχυχλωσᾶν με:

A ^ ΟΜ. $5 3 ^ ^
xai γυχλοῦντες ἐχυχλωσαν «vtov τοόλεμουντες 9

Ἁ Ἦν. 53 f , $. ced E] 7 LT
zat co ονομαᾶτι *Uptco ivy «to αὐτοὺς" αὐτὸ

δος ἢ A H , M ^
γὰρ ὅπλον xat ἀστὶς xat φρουριον, τοῦ φερεῦν-
3 κοὐ Κ ESI Y ἥν τὰ
τὸς αὐτὸ γινεται" ἐπιστησον O6 , εἰ μὴ mapa-
, lU 3 M 4 » 1! D
πλησιως τὸς εἰς tdg πρωΐας ἀπέκταινον πάντας
i d "ν i] ^ i]
τοὺς ἁμαρτωλοὺς τῆς γῆς. δυνατὸν νοῦσαι τὰ
y Ud - ^ ᾿ ^ &
mpoxelutyx , τῷ χυχλουσϑθαι τὸν σπουδαῖον ὑπὸ
» ^ ^ ' i A
πνεῦμα τῶν πονηρὼν ὑποβαλλοντων τοὺς σαρχος
: i] Mos , N ,
γαργαλισμους, xat τὰ ἀλλα πάθη μετὰ πάντων
^ ^ b] »! e » M ͵ , uU
τῶν τῆς σαρχὸς ἔργων" ἔτι μὴν λόγους ἀϑέους,
, [ ^ ' i ^ 3
ἀνασχευαζεντας σοφιστιχῇ δυναμει τὰ τῆς ἀλη-
c.l f , » 4. «ὃ ἂν 2 ^ M]
Sea; δογματα. ἀλλ εὐτόνως xe ἰσχυρῶς; xat
^ ^ ^ . , ' ,
τῇ τοῦ Secv χαϑοσλισμενος προσηγορίᾳ ἀνα--
͵ M» ' ? M d " » ,
'τρέψει τὰ ἔθνη πάντα , εἰς φυγὴν τρεπῶν. ἐσθ
M A , - , '
ἕτε δὲ wat ἀναιρῶν auta.
we 1 M ' ;
Προσδεχαν δὲ δὴ μὴ ἅπαξ πολεμηθέντας παύ-
Ἁ ^ »* c , A]
cacÜmt, xot λοιπὸν ἀνάπαυσιν χτησασῆαι XATÓ
' ' , M 1 , !
τὸν παρόντα βίον" ἀλλα wat δεύτερον διωχϑη-
3 ^ ^ EN | ^ 3 ,
σεσθαι" μὴ ἀποναρχᾷν Ot, μηὸε ἐξατονεῖν, ἀλλ
E ' ^ j ' ^ ' LI
ἐπιμένειν τῇ πεποιθήσει τοῦ ὀνόματος σοὺ ἕνεχεν
2, M M € , € , ,
-οὖ τοὺς διωγμοὺυς υὑπομενουσι.----Ομειοτητά φε-
M bU ' ' M ,
ps πρὸς τὰς μελισσας χηφήνων TO γένος" αὖ-

83,94

"» ^ ^ y
τῶν μελισσῶν τῷ O77
γε

! € 5 ^.
pneus ως ευσαι μελισσαι"

4 M] , iU] '
ται γὰρ εἰ χαι μειζους
͵ $445 5 , ^ ,
τυγχάνουσιν. ἀλλ cuy ἀσατῶσιν ἀνιστο-
**8V - ^
οὐὸς μελισουργοῦ-

" ' / woo » A
σιν), Ἢ πλαττουσι χηρίον, οὐδ ἂν ἔχουσι τὸ
E ^ i] , » ^ i] '
ἀλεξοὺν τὰ βλαστειν ἐπιχειροῦντα τὸν χηρον"
Ε n , i] , LI ,
ἐκ τοῦ ἐναντίου ὃὲ ἐσθιόντες τὸ μέλι,, ἐχπο--

^ ΕἸ » A i] '
λεμοῦσι χατ᾿ αὐτὸν τὰς μελίσσας, ὡς χρη-
, * ^ ^ 57 Li
σαμένας xaT αὐτῶν τῷ ἰδιῳ χέντρῳ , σωρηδὸν
, m Ἁ ^ , B
&watpéty τοὺς χηφήνας , ὡς, λυμαινομένους τῷ
^ 5 ^ » * M , !
χαρπῷ αὐτῶν" ἔστι δ᾽ οὖν πρὸς ἀλληγεριαν με-
^ ^ ^ 7
λισουργοῦσα xat χηροπλαστοῦαα μέλιττα. ἡ τι-
/, Y ^ /, , ' e , '
μόσασα τὴν Seo σοφίαν ἐχχλησια᾽ Ὡς ἐργατι-
* ^ , i , '
Tides cugng, ποϑεινῆς τυγχανούσης vai ἐπιδό--
LH , ^ 5525 A
ξου, τοὺς πόγους βασιλεῖς xat ἰδιῶται πρὸς ὕ-
, L » ^ Li ,
γειαν προσφέρονται, χαίπερ εὔσης ti ῥώμη da-
G L7 ^ A , » ^ 1 ^
M8VcUg, τῷ TO χήρυγμα αὐτῆς μὴ ἐν πειϑοὶς
: r 7 .g 5 ei 3
«w3pwmtvns σόφιας λόγοις εἰναι ὅμως. δὲ ἔχει
M , , , ΄ / ,
τὸ χέντρον , ἐν ἀποῦειξει πγεύματος vai δυνά-
^ ^ ' M / »! €
pig SécU τῆς πίστεως T2W λόγον ἔχουσα. ὡς
x , ^ y ' i] '

XXL ἀναιρεῖν χηφήνων διχὴν τὰς αἱρέσεις, Otyoto-
^ , Y 52. 7 ^ , ἊΝ , ᾿ L
μουσα αὑτας. ἐλέγχῳ τῆς ἀληθείας" xat μιαν
, ͵ V Li ^ ^ ,
piw& τιμησασᾳᾷ τὴν σοφίαν τοῦ θεοῦ ἐχχλησία,

ς » , ^ ^
ὡς εἴρηται, δυνάμει θεοῦ τῶν πολεμούντων περι-
Ὃς ἃ Le r E ' po RUR
γενομένη" αἱ ὃε ἀντιχείμεγαι, οὐ μέλισσαι, ἀλλ
€ ͵ /, ^ 3 ^
ὡς μέλισσαι τυγχάνουσαι" ἃς εἰναι χηφήνας λὲ»
, ! ! ' ,
joy, οὐχ᾽ ἁμαρτήσεις, χυχλουσὰς ὡς χηρίον ἐπὶ
S. 1 i] ^ ! ᾿ , ^ ^
tO περι αὐτῷ phi vat £xxavS gat ὡσεὶ Up
» P- ἀκ γν ! M € PME ^ '
£y ἀχάνθαις" ἐξαπτουσι γὰρ αἱ QUO τῶν αἱρε-
^ A ^ , ^ i] , e» ^
σέων γαὶ τὸ τῶν αἰσχρῶν XGl ETUZUUAOY πῦρ,
od ^ c ^- ' ' ^ , ,
Ἢ φησὶν ὁ Παῦλος" τὰ γὰρ χρυφῇ γινομενα vm
γ» ᾽ , , i] , , r Α
αὐτῶν. αἰσχρὸν ἔστι xat λέγειν axaySag δὲ
1 c M c ! r! ᾽ ͵ & , 1
τὰς ἡδονας ἡρμένευσε τὸ εὐαγγέελιον.----Οὐ yap
/, , E , ' i] ^ ,
ἀζήμιος μόνον ἔμεινεν, ἀλλα x«i χαϑέϊλεν av-
" ' Y N ^ ^
τῶν πάντα σοφιστιχον λογισμὸν , καὶ πᾶν ὕψω-
, i] ^ "m ' ^ ^
pa ἐπαιρόμενον xata τῆς γῆς γνώσεως τοῦ θεοῦ"
, ' 3 £y , ^ , Ἁ » A
ἐπειπερ τὰ ὅπλα αὐτεῦ οὐ σαρχίχα, ἀλλα δυνα-

1 ^ ^ , » ^ /€ ^
tà τῷ Si, οὐχ ἕτερᾳ ὄντα τῆς cU θεοῦ mpea-

' ΓΦ: , ,
Wycptxe , Ὑμυνατο αυτους.

Ταύτα xat ἰουδαίοις ἁρμόττει , χαὶ Tig ἐξ
ἐθνῶν πιστέϊς" γάχεϊνοι γὰρ δλεῶρον ὑπέμειναν
παντελῆ, εἰ μὴ τῆς Sáas ἀπήλανυσαν χάριτος.
xoi εὗτει ἂν ἐξεπέτασαν εἰς ἀσέβειαν. μὴ τῆς

, , A ! D
ϑείας αὐτοὺς ὑπερεισάσης ῥοπῆς.

B. f. 470.

v. I3.
lbid.

v. 14.
Db. f. 470.

v. I5.
B. f. 470. b.

v. I6.

392
3 » A ' A
Αὐτὸν τοίνυν ἔχομεν xat δυναμιν χαὶ νίχην
A € / ^s M “ ,
χαὶ πηγὴν ὑμνῳδίας" παρ αὐτοῦ yap τῶν ἀγα-
^ 3 ^ / E , , , e
Soy ἀπολαύσαντες μετ εὐθυμίας τὸν ὕμνον
/ ' , ' !
προσφέρομεν.----Γινομενος εἰς σωτηριαν ὁ κύριος.
, , ^ , ' , EN 4 λ i]
cux ἀρχὴν εὐσιώσεως δέχεται. αἰἴδιος γὰρ xat
E] , A ' 4 ^
αἰώνιος ἐστί" yen δὲ εἰς Moin xata TO
aya. αμβάνειν σχίσιν, τὴν πρὸς τοὺς σωζομένους.
ὅθεν πάντα τὰ γεγονέναι εἰς Χριςὸν λεγόμενα;
ταῦτα ὑποβάλλεται τῇ διανοίᾳ" οὐ γὰρ γέγονε
N ! , LN, 4 » , , εν
Θεὸς Àoyog, cux ἀληϑεια., οὐ GOQuX , οὐχ υἱὸς
γὼ ἃ ^ iL] ' ài o 1
ἀλλὰ γέγονεν ἡμῖν wat δικαιοσυνὴ χαὶ ἁγιασμὸς
NTC ' ul V « λ “ ' xtà
xai ἀπολυτρωσις" ow γὰρ ἀσλοὺς x«i αἴθιος ,
^ Ll YN / , i] A] A
ταῦτα ἡμῖν yeycvevmt χατ᾿ ἀναφορᾶν τὴν τρὸς
€ mw ' e ' U M L4
ἡμᾶς λέγεται" οὕτω wet Χριστον wat χύριον πε-
1 » * € ͵ T M uU '
ποίηκεν αὐτὸν ὁ St0g* XptotoV μὲν, τουτέστιν
! Me "m λ / M ^
βασιλέα xot ἱερέα vts βασιλευομένεις καὶ τόϊς
€ ἃ Ὁ 4 I" C. LU 3 λὰ ' t
ὑπὲρ ὧν προσάγει τᾶς ϑυσιας , ἀλλα x«t τὸὶϊς
, 0 ͵ V m^ A
δουλεύειν ἐθέλουσιν αὐτῷ xuptev' xat χαϑόλου τὰ
^ , D / e /
σχετιχῶς περὶ αὐτοῦ λεγόμενα οὕτω διανοούμενος,
cux ἀσεβήσεις.
! LÀ LU Y ^
Σκηνὰς δὲ Ota νοήσεις τὰς. παρὰ τῷ πα-
A iy 4 A , ^
τρὶ μονὰς, κατὰ τὴν «ἀπόδοσιν τὸν ἐπαγγελιῶν"
Vw Hd ' AES | ᾽ λ P. ὃ A
περὶ ὧν ὁ σωτὴρ qnow* ὅταν ἐχλειπῃ δηλόνοτι
a ' € em ; r] 3 ͵
ó μαμωνᾶς. δεξωνταε ὑμᾶς εἰς τὰς αἰωνίους
, ' ἢ e , € '
cxnyxc* ἐν ταύταις σχηναὶς πᾶντες οἱ Otzouct εἰ--
à ΓΝ D ^ ^
σὶν ἀγαλλιώμενοι" τετύχασι yap τῶν πρραδρνος
μένων RysiQve ὅϑεν. χαλὼς εἴρηται" φωνὴ ἀγαλ-
λιάσεως χαὶ ἐξομολογήσεως ἐν σγηναὶς διχαίων,
, [] [4 λ eS 3
ἀποὸρασασης λύτης xat στεναγμοῦ.---- Απολον-
“ἰῷ φτερὰ: ^ ΓΗ͂Ν 4 ' 1
λότων τῶν EXSpGw , εἰρήνης τε λοίτον διαλα-

Π A e ^ em ^ ' ^
βουσης. καὶ τῶν. σχηνῶν τοῦ θεοῦ, τουτεςι τῶν

3 ^ EA E: 39 qd e^ , / 3
ἐχχλησιῶν αὐτοῦ xa ὅλης τῆς οἰχουμένης ἐγη-.

1 Nay", x» uy , T.
γερμένων , φωνὴ φησιν ἔνδον ἀχούεται ἐν ταῖς
* “ , , ME,
ἐχχλησίαις τῶν σεσωσμένων ἀγαλλιωμένων.

» 328^ t A € s! M
Καὶ pet ὀλιγα" Αὕτη γὰρ ἢ ϑεξια, xeu ἐν--

$ , N € ^ N UJ A ^
εδυνάμωσε τὸν ἑαυτῆς λαὸν, xat τὸν τῶν διωγ-

^ [ ^ NIC un m , L
pov χαιβον" αὕτη *«t TOUS ἐχϑρους του κυρίου

͵ δι, 2g A /, ej L1]
ταπεινωσασα., αὐτὸν ὕψωσε τὸν Àaov' αὕτη xat
' : ! ^ , s
δυναμιν περιεποιήσατο τόϊς τρότερον τολεμου-
! ε δὲς ^ € M 4
μένοις.) ὥστε μὴ ὑποπεσεῖν τῷ xat ψυχὴν Sa-
' , A ^ ^ ^ ) ^
vato, ἀλλὰ ζῆσαι τῷ Seo.— Qc ἕχαστον. φᾶ-
, ᾽ , » ^ 5 ^ "m
yat, πᾶντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντι με Xpico*
5 ᾿ ! eoo ᾿ , «
αὕτη τὸν μετέχοντα vio «καὶ μετεωριζει,, ὡς

DIDYMI

, j ^e ^
φαιὸρότερον wai μειζόνως ὑπὸ τῆς δεξιᾶς χυρίου
͵ὔ
χυρβρίου

δεξιὰ

bod 2 A. ^ P ^ x
αὐτοῦ ἐν παντὶ τῷ δεξιὰ φρονοῦντι χαὶ πράττον-

δυναμωθέντα" χαὶ δεύτερόν εἰπέϊν, ὁεξιὰ

3 ͵ , ^ Y '
emomocy ὃὺναμιν.----Ποιει 06 ὀυναμιν ἡ

^ , ^ AN ie. D 8:7 € i] '
te ἀλλα xat ὑψόϊ αὐτὸν, ὡς χαὶ δεύτερον γε-
Li "m ^ ! /
végÜot ἐν αὐτῷ τῆς προτέρας δυνάμεως δύναμιν"
ἐφ᾽ ἢ ἀϑανασίαν νεχτημένος epe τὸ : οὐχ &mo-
Savcuu.at ἀλλὰ ζήσομαι.
€ , ^
Οὐκέτι τεθνήξομαι τὸν ἑπόμενον. τῇ zai θά-
, A LJ A e , '
yatc) , ἀλλα ζήσομαι μετασχὼν τῆς ἐναντίας
e e , D , i] ^ 4.4
τοῦ πονηροῦ θανάτου ζωῆς, eut τῶ διηγήσασθαι
A v6 » ν ἃ ΄ 3 y
τὰ Θεοῦ tig ἐμὲ γενομενα Savpacta ἔργα.
^ L] / e 1 "
Tcv δὲ ὀνόματος τῆς δικαιοσύνης κατηγορου-
, i ( ^ , ^ D" L] /
μένου, καὶ πάσης τῆς ἠθικῆς ἀρετῆς, τὰς πύλας
» ^ A Uu ^ , *, ^ ,
αὐτῆς τὰς ἰδικας ἀρετῆς λεχτέον, εἰς ἃς εἰσέρ-
, ! 3:2 4, ^
χονται cb δὲ ἀσκήσεως καὶ ἐπιμελείας τῆς περὶ
,? n ' , , ju ^v
αὐτῶν χροῦοντες αὐτάς" εἰσέρχονται δὲ ἐπὶ τῷ
3 ͵7 ς ^ “Ὁ » ^
ἐξομολογήσασθαι ὑπὲρ ὧν ἔπραξαν , ἔξω τῶν
e e ' » » v A , ,
πυλῶν τῆς διχαιοσυνὴς ὄντες" εἰσέρχεσθε δὲ οὐ à
ν Ὁ , , » a x ' “ 54^ i] €
αὐτῶν αλλ εἰς αὐτὰς φησιν" οὐδὲ γὰρ vntpBa-
, M] , / ^ * ^» , 1
tézy τὰς ἐνεργείας τῶν ἀρετῶν, ἀλλα προσδια-
' E ὡς / 7 ε / A
τριπτέον αὑταῖς.----ἼΤυλαι. πάλαι 0 νομὸς wat ci
^ . «€ » / i] A € » ͵
προφῆται. δι ὧν εἰσείη πρὸς Stcv ὃ ᾿Ισραήλ"
, A ^ € 7 . 9 , ' ^
πύλαι dé vuv Ἢ πίστις, δι᾿ Ὡς οἰχειοτερον νῦν
, , 8, ͵
προσαγομεθα. μαρτυρούμενοι ὑπὸ νόμου καὶ προ-
e ' ^ , ͵ Π] ^
φητῶν.----Ὑμνώσω τοιγαροῦν ἀνοιξαντά μει τῆς
/ A ' ^ , ^ 1
δικαιοσύνης τὰς πυλας, x«t εὐχαριστῶ ὅτι εἰση-

͵ 1 n ' ' * '
intet ae at spia cibinio δέησιν, xat παρ-

ἐσχες τὴν σωτηρίαν;

Ὁ ὁ ἡμᾶς pasce λίϑος ἀποδεδοιιομένος ᾿
ἀλλ᾿ ὃν ἀπεδοχίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες, μετὰ τὴν
, ! , M ! Li M
ἐκείνων ἀποβολὴν, ἑτέρας γωνιας χεφαλὴ γέγο-

᾿ IINE, v5 E eT Nu "Wi
γεν. Kat pet ὀλιγα. ᾿Αχρογωνιαϊον αὐτὸν ὠνό-
€ * 3^ 5 ' 3o» ,
pact» Ησαῖΐας , καὶ ἔκλεχτὸν xat ἔντιμον λι-
ΝᾺ Kol Y Li /, ,
Ücy, διὰ τὸ συνάπτειν ὑπὸ μιὰν γωνίαν Quo ct-
' ^ Ἂ » € » b MEA ,
οδομας" ζῶν δ᾽ ἂν εἴη ὡς ἀληϑῶὼς x«t ἐχλεχ-
5*1 ! € “Ἢ - €1 e » M Y
τὸς λιϑος ὁ τοῦ ϑεοὺ υἱὸς" ὅπως ἂν τὴν xatX
M , i δὲ M A dv / a ἂῷ
θεον οἰχοδομὴν συνδεων, xat τὰς δυο γωνίας τῆς
^ ^ ^ , ^ M
τε παλαιᾶς οἰκοδομῆς τῶν ἐχ περιτομῆς. xat
^ / i ^ 3 ^ A , x '
τῆς νέας τῆς ἐξ ἐθνῶν, ὑπὸ μίαν συναπτῶν γω-
! gu A 3 ͵ 3 ^
νίαν" τοῦτον μὲν οὖν τὸν λιϑον οἱ ἐκ περιτομιῆς
! ' ^ J '
παᾶλαι πρότερον οἰκοδομοῦντες xat νομοδιδασχαλοι
Ἀν ^ 3 3 ^ $5» 3 '
χαὶ ἀρχιερέϊς ἐξ αὐτῶν. ἀπέβαλαν καὶ ἀπεὸδοχε-

Ut LC. NES

v. 17.

v. 19.
P. f. 7I. Í

B. f. 471.

v. 9I.
lbid. ,

v. 22.
Ibid.

v. 93.
B. f. 472.

-—— ^ τ ΠΣ MR

v. 24.
B. f. 472. b.

v. 26.
B. f. 473.
v. 97.
Ibid.

IN PSALMUM CXVIH. et cxvilt.

[3 LH ' , i] M A ,
uxg«y* ὁ δὲ γέγονεν ἀρχὴ xat χεφαλὴ γωνίας
' ^ , ^ , δ." U !
ἑτέρας τῆς ἐξ ἐθνῶν ἐχχλησιας" wat γέγονε πα-
^ ^ , 4,
£X Χριστοῦ δῶρον αὕτη μέγιστον χεχαρισμένον.
€ 3 ot A ͵ ' .í;

O 06 Συμμαχος παρὰ χυρίου, φησὶν, ἐγένετο
^ i] $ XA , € v , : ^
τοῦτο, χαὶ αὐτὸ παράδοξον Tiv" παράδοξον ap
, ^ à 457 ^ , 5 ,
ἀλησῶς xc ἐπέχεινα παντὸς ὥαυματος Ὧν" cu-

' ^ ^ A lod
δεὶς μηδέπω ποτὲ τὸν τοῦ θεοῦ viov ἀποβληϑῆ-
^ ' e L ^
ναι μὲν ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ προτέρου λαοῦ,
' A ^ b , ,
xat ὑπὸ τῶν παρ vrtcg οἰχοδόμων ἀποῦεχιμα-
-— 3 LU Ἁ ͵ ς i] A ^
σϑῆναι, ἄρχηγον δὲ γενέσθαι wot χεφαλὴν τῶν
, Lb , / , m ^ ' ,
ἀλλογενῶν xat ἀλλοφύλων ἐθνῶν, τῶν πάλαι πλα-
N 1 L4 , ,
yate δαιμονιχαὶς οἰχειωμένων. Καὶ μετ᾽ ὀλιγα.
? i 33 . ^ € M
Kat αὕτη ἐστὶ ϑαυμαστὴ ἐν ὀφϑαλμέῖς ἡμῶν,
^ , 1 '
δηλαδὴ τρολεχϑεῖσα γωνία. Kat μετ᾽ ὄλιγα,
^ 5 * , , A
Τοῦτον εἰδεν τὸν λίϑον χαὶ ὁ μακάριος Δανιὴλ
' ^ , / ^
τρηθέντοι ἄνευ χειρῶν, τὸν ἀχοινώνητον τῆς παρ-
' Li ͵
ϑένου διδασχοόμενος τοχον.
i] ' i] ^ € LI ia *
Καὶ ταὐυτὴν τὴν φωνὴν ct εὐαγγελισταῖ περι
^ / 35 3 ! » V '
Χριςοῦ προφητείαν εἰναι ἐξειληφασιν" αὐτὸς γὰρ
, EU , 1 c , ^ A A A
ἀληθῶς ἔστιν ὁ αὐϑεντιχῶς χαὶ ἐν ὀνόματι χυ-
, ΄ ^ L] » ^ ^
ρίου ἐρχομενος᾽ πάντων τῶν τρὸ αὐτοῦ ἀνδρῶν
« D V , Li ; , ' € ͵ ,
ὁμοῦ wat ἀγγέλων ἐληλυθότων , ὡς xuptzu Ocu-
, / ' 7 ͵ 3!
λων" ἀμέλει, vade λέγει χύριος , ἕχαστος ἔφη"
Now ^ oy * Ὕ RE,
ei ἔγαστος τῶν ἀγγέλων φησίν. πρὸς ον ἔρχε-
€ ' 3᾽ , ' , 3 ΦΑ « ,
ται. ὁ xuptoc ἀπέστειλε με" ἀλλ αὑτὸς ὁ EV

» / ' E] ' 2A 1 82.4 K LT
cycu ctt χυριοὺυ ἐρχομέενος , εν ογημενος εςι- αι

" * i] M V 2» ^5 , ' , .
πάλιν. Eu δὲ καὶ τὸ εἰπέϊν ὁ ἔρχομενος , ἀλλ

, € » ες! 3.9 i] »! Mir ^ PT
οὐχ ὃ ἔλθων" eet yap ἔρχεται χαὶ ἐπιδημέϊ τῷ
^ U , ' M M A ͵
τῶν ἀνθρώπων γένει εἰ xat μὴ δια Gapxog cU
, ' A »! A
χινουμενος., οὐ μεταβαίνων αὐτὸς, ἄτρεπτος γὰρ
E , ^ ^ M , M λ M
xai ἀναλλοιωτος xou πληρῶν τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν

E d». do , 4. Ὁ ῃ ' 4 '
Jf» Seü mapeveiat ἡμῶν ὃδὲ σχέσει at διαθε-

΄ » 0m » ' , ^
^g& ἐγγιζοντων αὐτῷ. ἢ μαγρυνομένων αὐτοῦ.

E] » . ^ , ^ WE
EE εἴχου χυριου. τῶν χολπων τῶν πατριχῶν
E i] E. , ^ i] , ^ AM, .
ἐστιν ὁ ἐρχόμενος.----Ἴ yap ἐλϑέϊν αὐτὸν, οὐ
τόπον ἐστὶν ἀμείψαι,, ἀλλ᾽ ἐπιφανῆναι, πρότερον

^ , € L4 4 , A G.
εὐχ ὁρώμενον" ὑπάρχων γὰρ ἀόρατος τὸ εἶναι, εἰ-

^ 5 , i] ,
χὼν θεοῦ ἀοράτου, μορφὴν δούλευ λαβὼν χαὶ γεν-
΄ , U » d? w M
μενος λόγος σὰρξ oon, ἵν οὕτω qayelg χειρα-
3 ' ^ , ,
γωγήσῃ διὰ ταύτης τῆς χατανοήσεως εἰς τὸ χαὶ
LU 3 -“
τὴν δόξαν αὐτοῦ χαταθεάσασϑαι, δόξαν ὡς μο--
^ Hi Y, , ͵ i] .
νογενοὺς παρὰ πατρὸς πληρῆς χάριτος καὶ ἀλη-
r '
Stag.

293

^ ^ , ^ 5
Δοξολογῶν, ϑεολεγῶν σε λέγω. ἃ εἰς ἐμὲ
! , b '
πεποίηκας θαυμάσια ὕψωσας γάρ με" xat πεποιη-
! € A , - *- ^ ' ,
xag δυναμιν. ὡς μὴ ἀποθανεῖν, ἀλλὰ ζησαντά
, 3 0»
με διηγήσασϑαι τὰ ἔργα σου.
' ^ ͵ ' AP
Περα τοιγαροῦν μαϑὼν σου τὸ πολὺ ἔλεος
i M] , / ' » 7
xai τὴν ἀγαϑότητα᾽ xat ἄλλους προτρεπόμενος
, “Ὁ ^ ! » M ,
λέγω. ἐξομολογεισθε τῷ xpi, ὅτι εἰς τὸν at-

ὥνα τὸ ἔλεος αὐτοῦ.
PSALMUS CXVIII.

' s , ' i] € a
IL... στσουδὴς ἀποστάντες, χαὶ δ ἔργων

, ^ V P , "- / ^v
ἀγαθῶν xat φρονήματος ὀρϑοῦ ἐγγίζοντες αὐτῷ.
e LI i] , , ᾿ ͵ , i]
εὖ δὲ τὸ μαχαριζειν cu τοὺς πορευθεντας. ἀλλα
i ,
τοὺς πορευομένους.
, / ' , A , i] ^
Εμφαινει τὸ μηδέπω ποτὲ αὐτοὺς πεπειρᾶσθαι
^s ͵ ' € i] $ f aq
τοῦ θειου νόμου. ὡς περι αὐτῶν εἶναι τὸ, ὅσοι
δ ed » 4 V , ^ 4
ἄνομως ἥμαρτον, ἄνομως xxt ἀπολοῦνται" cute
, , LJ / ,
δὲ εἰσιν οἱ μηδέποτε Stag διδασκαλίας ἀχη-
! "PAS CIMA ! ^ : ,
χοοτες οἱ γὰρ μετὰ τὸ taVThS μνησθῆναι, πται-
3 ! , i ,'
σαντες ἐν νόμῳ ἡμαρτηκέναι y x«t παραβαται
, ^ /
αὐτοῦ λέγονται.
€ A , , ! A ! ,
O μετὰ πασὴς εὐτονίας xat σφοδρότητος ἐρ-

, ^ , Ἁ ^ '
γαζόμενος τὰ προστεταγμένα ὑτσο τοῦ χυρίου ,

aq ὡς. αν A / ' , Y
οὕτος νενοῆχεν τὸν προχείμενον στιχον.---Ου γὰρ
" n r , à]
ἄλλως τὰ δικαιώματα σου φυλάξω, ἐὰν μὴ χατ-

' € i] ^ € "€ ' ͵ὕ ΕΝ
εὐυϑυνϑειησαν vao ccu αἱ οὔτι μευ" τινα οὖν
, ^ ^ Lj 4 ,
τὰ διχαιώματα ταῦτα, ἃ παραϑήσεις ἐνωσιον
^ eov 9 λ »' , ^ [1 ^
τῶν υἱων Ἰσραὴλ; ἐὰν χτησηται moda &Dpatcv;
' ^ νιν ,
ἐξ ἔτη δουλεύσει oct, τῷ ὃξ ἐβδομῳ ἐξαποστε-
m » ' Y 3 εν. ^ ,
λέϊς αὐτὸν &ÀtvStpov' vat τα ἑξῆς. Καὶ μετ
E * Hj 7
ὀλίγα. [Ὥφελον οὖν, φησὶν, χατευθυνθείησαν αἱ
€ , ed d : d ͵ ^ 2. ,
ὅδοι μου, ἵνα ἕσα ἐδιχαιωσας , ταῦτα ἑχαστῳ
i] , 5 ^
χατὰ τὸ τρέτον ἀποδῷ.
* ^ ' / ^ ^
Ὁ μὴ ἐξ ἐπιπολῆς τὰ λόγια τοῦ ϑεοῦ ὃδε-
' / 124 ^ , , ^
y9utwec, puntet αὐτὰ ἐν τῇ χαρὸιᾳ αὐτοῦ, ἵνα
Y Ν ' ^ U ^
τὴν γνώμην καὶ τὴν πρέθεσιν αὐτοῦ κατὰ ταῦτα
i , , » & 2f ^ ' A
ποιωϑεὶς, ἀναμάρτητος εἴη Θεῷ TO TO χρυπτὸν
e. 0 ^ , ' ! Σ , A M ,
ὅρωντι μὴ μόνον μὴ μοιχεύων, ἀλλὰ μηδὲ αἰἱσ-
i] E » €. LN ' ^ € ^
χρᾶν ὄρεξιν ἔχων.---Ὁ αἰσθόμενος τῆς αὐτοῦ
L » ^ ^-^ 95 -" ,' , ' M
προχοπῆς ἀπὸ τοῦ ἐν ἔλῃ γαρδιᾳ ἐχζητήσω τὸν
t ^ ἢ ^ » $ 31:399
Sióv , εὐλογέε αὐτὸν εὐχαριστῶν ἤδη.) ἐφ᾿ εἰς
i , " » A Li “πε x ,
ἠξιώθη" Ἐχὼν γὰρ λόγια ἀπεῤῥητα xat χρύψεως
» E] ^ A L] 9
ἄξια, tUÀcyíi ἐπὶ τούτοις τὸν χύβιον.

v. 28.
B. f.

v. 3.

v. 8.
B. f. 476.

473.

v. I3.
B. f. 4706.

v. 14.
Ibid.

B. f. 476. b.

V. I8.
Ibid.

v. 20.
B. f. 477.

9291

Ὅσα yap ἔμελλε ποιέὶν τοὺς ἀχρφατὰς p.xy-

v»

N ^ , ^ t r]
ϑάνοντας περι τῶν γριμάτων TCU ÜtcU, ταῦυταις
3 M ΝΜ ^ 1 A , x EH
εἰς φανερὸν ἔφερον.---Ὡς γὰρ τὸν αἰσθητὸν ἀπο-
΄ a No , ^ ,
δεχόμενος ᾿'πλοῦτον. τέρπεται ἐπ᾿ αὐτῷ, οὐχ ὅτ᾽
» A , » vq» ἡ ' 3 VN »
ἂν ptpxov , ἀλλ᾽ ὅτ᾽ ἂν mavta αὑτὸν ἔχει συμ-
, , &| ^ « '
πληρούμενον, ἐξ ἀκινήτων xat κινητῶν ὑπαρχόν-
s. M ' ,
των, οὕτω χαὶ ὁ TOV πνευματικὸν πόϑον mÀCU-
U^ ! f H ) ww ,
τῶν ἀπαρτιζόμενον, χαίρει ἐπ᾿ αὐτῷ χτησάμενος
, ^ ! ^ ^ ^
αὐτὸν ἐν tQ προκόπτειν ἐν TOig τοῦ Θεοῦ μαρ-
/ 328 ^ 1 , Ἁ ' 9 E *
τυρίοις , wa ἐνεργεῖν τὰς ἀρετὰς λεγων᾽ avt
A U T4 / , ' X
πάντων n tX μαρτύριά σου.) εὐφροσυνὴ xat
πλοῦτος εἴη.
Ὅπως μὴ ἀμισθὴ δόξω. πεπραμέναι τὰ δικαι-
ὠματά ccu , ἀνταπόδος μοι τὴν ϑείαν xot μα-
͵ n Y " ᾽ $:N ' ^
χαριαν ζωὴν, tva ζώσας xat αὐτὴν φυλάξω τοὺς
! A A j| ^ » ω
Àoycus σου" μετὰ yop τὸ μνημονευσαι αὐτῶν ,
» /
axo ÀcuSoy φυλάξαι,
x € ͵ 1 , , I E! ,
Ερχεται ὃ λογος γαὶ ἀποχαλυπτει τοὺς d
Gadpoiés περιαίρων, τὸ χάλυμμα" ἡνίχα γὰρ ἐπι-
cedo τίς πρὸς viuis περιαίροςαι, τὸ χάλυμμα"

dide ὁ προφήτης ὅτι σχιὰν ἔχει ὁ νόμος τῶν μελ-

/ , ^ bus ὃ / ^ ᾿ ᾽ i] lad
λόντων ἀγαθῶν ἐζήτει νοῆσαι τὰ ἀγαθὰ) ὧν

“ NU € ΄ A APR. " ^ , U
Ὀεριειχε σχιαν O vopog" xat μὴ Lcudaxox ,. ἄλλα

μεγαλοφρόνως χαὶ προφητικῶς εὐχόμενος, παρε-.

͵ ͵ , A ,

χάλει λέγων ἀποκάλυψον τοὺς ὀφθαλμοὺς pov,
A , A , iac. ^ Li

χαὶ κατανοήσω τὰ ϑαυμασιὰ ἐκ τοῦ νόμου σου;

ed H ! ! A LI !
ἵνα. ἀναχεχαλυμμένῳ. προσωπῷ τὴν δοξαν xupicu

A $4 L4 » i
aTomtptontat, τὴν εἰκονα μεταμορφουμενος , vat

^ i ' e t€ 5 m , ^
θεωρῶν τὰ θαυμάσια τοῦ θεοῦ ἐκ τοῦ νόμου αὐτοῦ.
3 A , , A] x ' , Ἁ
Ov τὰ χριματα ἀλλὰ τὰ δικαιώματα cito
: , M ^ ! x 1
οὕτως ἐξηγήσατο τὰ ϑεοῦ χριματα εἰναι, ἀεὶ
» ! ᾽ λ / » ᾽ / 5t
ὠφέλημα , ἀγαθὰ χυρίως ὄντα᾽ εἐπιϑυμιαν εὖν
? ^ Ἁ ^ , ,
αὐτῶν ἔχων ἐν παντὶ καιρῷ ἐπεπόθησεν, οὐ θέ-
δὲν X ι "»» .» ἃ ^ €
λων αὐτὰ ἐκ λυσης ἢ ἐξ ἀνάγχης Ue) , ὡς
- ^ M , ^
ποιοῦσιν ct ἐνεργοῦντες αὐτὰ φόβῳ τοῦ περιπε-
^ ͵ , ' V »!. M , L
c&y χολασει. ἀλλα σὺν opeket και ἐπιϑυμιᾳ"

/ ! M
συμβήσεται γὰρ ἐκ τούτου σωφρόνως wat γεν--

' ' / 3 ͵ Hl Cw! 3 Y ss
γαίως mcyta φέρειν οὐ μόνον τὰ ἧἥδεα, ἀλλὰ

A M ! V5 v^ M M ^ ^
xai τὰ ἐπίπονα vat ἀηδῆ" xat πρὸς πᾶσαν πρᾶ-
, ι ! 51 U ͵ 3
ξιν σπουδαιαν σὺν ποϑῳ tevxt, — Tt δήποτε οὐκ
3 3 H € ! A , /
evney-, ἐπεπόθησεν Ἢ Ψυχὴ μου τὰ χριματὰ σου,
34435. 72 , Am. 9 -“ Y , ,
αλλ ἐπεσοϑησε τοῦ ἐσιϑυμῆσαι τὰ χρίματά

rs 4.4 LU , , b /,
Θεοῦ; ὡς ἐπὶ τοῦ, ἀνταπόδος τῷ δούλῳ σου

DYDIMI

, ὧν , A 5 i
διηγησαμεθα,, ὅτι co πάντων ἐστὶν εὐξασθαι τὸ
, , ^ ! * U "m ^ ^
ἀντατοδὸς tQ δουλῳ σου, ἀλλὰ τῶν χαθαρᾷ τῇ

' ' ^ ^ ,
συνειδήσει λατρευόντων τῷ θεῷ" οὕτως cu may-

, LI ' L2 A. ,
των ἐστι τὸ ἐπιϑυμῆσαι τὰ χρίματα ἐν παντὶ
“ 3 1 ' ^ M , J
xaip , ἀλλα μόνων τῶν μὴ ἁμαρτανόντων" ἐν
» ' LT . ^ D" ᾽ [^d € ͵ , ,
ἐκείνῳ γὰρ τῷ χαιρῷ ἐν ᾧ ἅμαρτανω, ἐὰν ἐπι-
' LJ e φᾷς 95 ^ , i]
Ξυμῆσον χριίματα, ἵνα xcÀagSo ἐπιθυμῶ" ἐπεὶ
͵ ! 4 M ^ M
τοίνυν τελειου ἐστὶν τὸ ἐπιϑυμῆσαι τὰ χρίματα
τοῦ ϑεοῦ ἐν παντὶ χαιρῷγ διὰ τοῦτο ταῦτα φη-
σὶν ὃ προφήτης.
3 , » 7; 3
Ποτὲ γὰρ ἡμῖν ἡ ἀντικειμένη ἐνέργεια εὐ πα-
, , * , , M
Àat&t, οὐ μόνον ὅτ᾽ ἂν ὁμολογουμένως ἀνταγωνι-
^ , U δι / m ^X
ζεται ἡμῖν, ἀλλὰ x&v γενώμεθα ἐν tél; χαλόὶς
A HJ / -“ € m ^
χαὶ διαφέρουσιν ἀγωνίζεται, πῶς ἡμᾶς φυσιῶσαι
Δ ἋΣ , ^ € ' Y: '
xat ὑψηλοφρονας ποιήσαι ὃ Sog δὲ ὑπερηφάνοις
, , ^ i] ! '
ἀντιτάσσεται , ταπεινόῖς O& διδωσι χαριν διὰ
τ ͵ 5 ' M Ee!
τοῦτο ὅσῳ :plyes εἰ, ταῦσείνου σεαυτὸν, χαὶ
ἔναντι κυρίου εὑρήσεις χάριν' εἰρήκαμεν δὲ ἤδη
ὡς δυνατόν ἐστιν PO οὐ μόνον ἀπὸ τῆς
ἑνικῶς λεγομένης. ἀλλὰ vai ἀπὸ τῶν ἐντελῶν'
“ , , M £7 P A , :
ὅπου γὰρ ἐντολὴ. δύναται EyzAnoig γενέσθαι" ἡ
, LY ^» , Π , Lj
ἐντολὴ Seco εὐβεία ἐστιν.
͵ Ψ ᾽ ' ! ^ , ^
Οὐκέτι οὖν ἀποτπέστωχε μόνον τῆς ἐντολῆς
, , E ΕἸ ii ^ & » A γω 7
ἐπιχατάρατος , ἀλλὰ xat ὃς x&v βραχὺ εξελλι-

i ^ * ^v e ^ A , ,
νεν ἀπο τῆς ἐντολῆς tcu S'écU—— Ἐπεὶ ὀνειδί--

3S - , M 9) ^- 5
ζουσιν wat ἐξουδενώσουσιν με τινὲς ἐπὶ τῷ ἐχ-
^ M ! ! 3 We M
ζητεῖν τὰ μαρτυριὰ gov, περιελε τὸ ὄνειδος xat
LI '. ^ » ἡ [4 ^
τὴν ἐξουδένωσιν μου πῶς δ᾽ ἂν περιαιρεθείη ταῦ-

y ow , ΕΝ ! ^ ͵
τα εἰς ἐπιγνωσιν ἐρχομένων ἀληθείας τῶν τέως
» [] 6 τ ͵ Lj
ὀνειδιζοντων καὶ ἐξευτελιζοντων με’ ὑπάρξαντος

' e » A , /, Hi , A M
δὲ toutou «pe ἐμοι ς ἐχζητησουσι χαι αὐτοι τὰ

᾿ μαρτύριά σου.

Λέγει ταῦτα ὁ ἅγως spnininin τὸν μετα-
τοῦντα. Ἑτέρα γραφὴ τὰς ὅδους pz» φησὶν ἐξήγ-
γειλα, ἵνα εἴπῃ τὰς φερούσας περὶ σὲ, οὐχ ἐτέ-
e^ ", i] 5
ρας οὔσας τῶν ἀρετῶν ὁδοὺς, ὦ δέσποτα mpay-
t 5 A

ματιχῶς ἐξήγγειλα σπουδοαίᾳ προθέσει. καὶ χατ-
! 3» ὃν. ᾧ YE. ! ' A
ἀλλήλοις αὐτῇ ἔργοις, x«t ἐσσήχουσας μευ" duo
A € LJ , Lj 7 | A ,
πρὸς ὑπαχουσαντα φησιν" διδαξον με τὰ διχαιω-

à ' , A Hj i ἐλ ^ , ^
ματα σου.----Εαν γὰρ τὴν ὁδὸν τῶν ἐν τεῖς δὲ-

! I £3 “Ὁ , λ 1

χαιωμαᾶσι μυςηρίων ὑπὸ σοὺ συσεσιν λαβὼν voh-
€ $3 oy ν᾿. 7 1

€, ὡς xat ὁδεῦσαι αὐτὴν δυνήσομαι, τὰ On-

' LA ^ , , /
λουμενα ἐν τόϊς δικαιωμασι. ocu θαυμάσια συνι-

v. 21.
Ibid.

v.. 22.
Ibid.

v. 29.
l. f. 478. b

D.

v. 32.
ibid.

v. 40.
B. f. 479. b.

- B. f. 181.

IN PSALMMU CXVIII.

3 ^ “Ὁ ' A c ΄ ,
εἰς ἀδολεσχεῖν ἐν αὐτοῖς , λαὶ τὴν ὁμιλιαν ἐν
τῷ περὶ τούτου προιέῖσϑᾶι λόγῳ.

€ ' , i] ea. € ^ ^ , '
Ὁ προαιρέσει ἀπεςὰς τῆς δδου τῆς ἀδικίας)
xat τῷ νόμῳ τοῦ Θεοῦ τπροσελϑέϊν , τελειωϑῆ-
^ Li 1 ^ ^ M !
νοι ταῦτα βεύλεται πρὸς Seb , τοῦ τὰ τέλη
^ , - 5 U , ^ 5
τῶν ἀγαθῶν ἐπιφέροντος" ὡς γὰρ μισήσας ἣν εἰ-

^ le T
χεν ἄγνοιαν, τῷ πόξον ἐσχηχέναι τῆς ἀντικει-"

» » 2061 » ^ , ,
μένης ἐπιστήμης ς οὐχ otóg τε ὧν τῆς ἀγνοίοις

» - Y ^ ΜΚ 4 dS n Y
ἀπος ἦσαι, καὶ τῇ πίσέει πρὸς aifnomt τὸν ὃὲι-᾿

^ ^ Φ , , .»

ὀάσχαλον παραχαλεῖ, τὴν ἄγνοιαν ἀπόςησον ἀπ

^ ^ CA "4 7 ͵
fuc, xai τῇ ἐπιστήμῃ σου ἐλξηδὸν με.

'
'Odós μὲν ςενὴ χαὶ τεθλιμμέψη ἡ ἀπαγευσα
' ^ , Y 3 !

εἰς τὴν ζωήν" καρδία δὲ πλατεῖα χαὶ εὐρϑχω-

& x A ^ ' c ! "Neo GN C ^ M
pzs ὑπὸ τοῦ Àoycu cupuvcutyn, ἢ ἀγία xou θεὸν
, M / lod
ὀψομένη, καὶ τὸν καλὸν Opouo» τρέχευσα τῆς
ἑδοῦ τῶν ἐντολῶν τοῦ Sie οὕτω μὲν xdi ἡ

' M ἡ «Ὁ . ' V M o4

πλατεῖα xat εὐρυχωρος ódcg ἀπάγει ἐπὶ τὴν ἄπω-
λειαν᾽ 3») δὲ στενὴ χαρδία xat μὴ χωροῦσαι ἐν

Si oh 1 ' ᾿ C ͵ 2x ó ^M
εαυτὴ μονὴν πατρος χαὶ υἱοῦ 2 χωριζει απο ὕεου

^ A / A] , e € ^
δια τὴν ςενοχωρίαν τὸν τοιαυτὴν τῇ ἑαυτοῦ χα-
' 7
χιφ περιπεποιηχοτα.

Ἐπεὶ ἐπεθύμησα, φησὶν, τὰς Mares eU.
διὰ: τοῦξο ζωοτποίησόν με, γατὰ τὴν σὴν διται-
οσύνην., xxt ἀμειψαί μὲ μὴ μένον ποιήσαντά σου

1 , ' , A λ € Lnd ' Nos
τὰς &VTCÀ&G , ἀλλά wat oupetuko s πρὸς αὐτοῖς
, M » Li ^^ » c6
QuateSévar ὁιὸ οὐχ ἄλλου χάριν, ἀλλ᾿ αὐτῶν
$* 2f ^ 3 054 ^ "- ,
ἕνεκα ἐπιτελῶν αὐτὸς φημί. ἐν τῇ δικαιεσύνῃ
ee A ^ H ) ,
σου ζῆσον μὲ, doe ἐστε ζῆσαι χατὰ ἀρετήν"
χαὶ ἐπεὶ deno ocUv( τοῦ siepe ὃ υἱὸς, à ἐν υἱῷ
ζῆσαι βουλόμενος, fcUto φησίν.
, V 2 1 i] , ͵ , ' '

Εἰ καὶ ποτὲ πρὸς ἐμπιπτουσας ἀποριας περι

' « , 4 à» LJ
προνειας , ομοιοτρόπῶν ζητημάτων μὴ ἔχοιμι Ao
» ^ , ^ , 1.0 ^ ,
Jo» ἀποδοῦναι, λύοντα τὰς ἀντιῤῥήσεις τῶν Ema

΄ , * i] ^ Li e 95 /, » ,
mopcuytow , ἀλλο σὺ τῇ αὐτοῦ ἀγαθότητι, &yct-
, ^ ' ad ^ ' M
ξαντι pet τὸ στόμα, τῷ σῷ λέγῳ δὸς ἕρμηνευΞ

M ^ , ' ' ^ Li

τικὸν τῆς ἀληϑειας , ἵνα wn παντελῶς. περίαΐ-

^ 7 € 3 ͵ CH. P ' L

ρέσις τοῦ λόγου τῆς ἀληϑειας ἐκ Tcv στόματος

' A ^ 1 ^ T

pov γενῆται, ἀλλὰ δυνηϑῶ περὶ τῶν δυσαποδό-
᾽ ^ ^ ' » Hi U

των ἀμῶςγε πῶς λέγειν ὅτι ἤλπισα ἐπὶ τὰ wp

wi 4 ^ , LI ͵ ,

MatX σοὺ. TÓlg χεχριμένοις wat ἐξετασμένοις Ao-
* e^ ' b. d - '
yes χαὶ τόϊς χριμᾶσε xa ἃ Oeo xot προς
^ ^ 4 /
νοεῖς τῶν «yz ρώπων.

295

Τῶν ἐτεροθόξων ἀλαζονευ:μένων κατὰ τον veo
μου τῷ διαβάλλειν αὐτὸν, ἐγὼ σφόδρα τῆς φυ-
Àewüg αὐτοῦ περιηχόμην" vol χατὰ τόσον vÀi-
γῆσαι τὴν πρὸς αὐτὸν συνγατάϑεσιν μὴ ἀνεχό-
μένος.

Ἔτι τὴν διάθεσιν γατανεήσομεν τοῦ διχαίευ"
μιμνησχόμενος, φησὶ, τῶν χριμάτων τοῦ θεοῦ τῶν
dm αἰῶνος xat ἕως αἰῶνος ἀποϑησομένων ἐχά-.
στῷῳς παραχάλειται xat ἄλυπος μένει xat ἀτά-
βράχος" χαὶ λέγει cux ἄξιαι τὰ παθήματα τοῦ νῦν
χαιροῦ πρὸς τὴν μέλλουσαν δόξαν ἀποχαλυφθῆναι
εἰς ἡμᾶς.

Μέτοχον νεήσομεν τὸν φίλον καὶ χοινωνὸν, ὃ
φησὶν ὁ εχχλησιας ὃς. ἐὰν πέσῃ ὁ εϊς ἐγερέϊ τὸν
μέτοχον αὐτοῦ" μήποτ᾽ εὖν τοῦτο βεύλεται Xo
Je». ὅτι φίλος ut κοινωνὸς, εἰ κὴ πάντων τῶν

: f: ' λι ' 3 U A ἃ δὰ δι, 3.
9o συμένων τον ξυρβίον 9 χαι φυ xggeoyto» ToO:

ἐντελὰς αὐτοῦ;

Οὔσης περὶ τὸν Suy χρηστότητος vai ἀπο-
τομίας χατὰ τὸν ἀσέστολεν,, ἡ μὲν y phatotns
γίνεται ἐπὶ τοὺς ἑστηκότας τῇ πίστει" ἡ δὲ ἀπὸ:
βία ἔστιν ἐπὶ τοὺς epteoditin &vtnc ntt
οὖν ὁ ἅγιος ἐβεβαίωτο ἐν τῇ Tücté, χρηστό-
τηταὰ εἶπεν ἐποίησας μετὰ τοῦ δούλευ σου" σεῦ
δὲ ἔ ἔφη , παραστῆσαι βευλέμενος μὰ χατὸ ἀπὸ-
χλήρωσιν γινομένην μετά τίνος τὴν χρηστότητα
τοῦ θεοῦ, ἀλλὰ μετὰ τοῦ ὀουλέψοντος αὐτῷ, Peto
mof ἂν ἢ οὗτος" τὸ δὲ wadà τὸ λόγιόν σοὺ προσ-

χείμενεν, δηλόὶ σὺν λόγῳ wai αἰτία λογικῇ yyt-

GSat μεῖά τινὲς τὴν τοῦ γυρίου χρηστότητα 1).
Παιδείαν μὲν; τὴν ἠϑθυκήν" γνῶσιν δὲ, ἑὴν
διανοητυκὴν ἀρετὴν χἀλῶν.--» Ἐπεὶ ὀρθῶς t
, ^ e —(— £6 3 ur on Y 3 4.
φρονέμὼς ταῖς m&GX σοῦ ἐντελοξς προσέλθων ἐπτ-
στευσὰ αὐτάϊςς ὡς ξηρῆσαι αὐτὰς, ἔρεξόν ua
1 Κ - ς - ἅ s : "
σοφίαν , διδάξας μὲ yénotótnt& wot σαϊιδείαν
χαὶ γνῶσιν" συνάδει τούτοις τὸ, ἐπεθύμησα ec
͵ ᾿ δα, M Y Et. i] ^
Quxy, διδαξας μὲ χρηςότητα vat παιδειὰν zat γνῶ-
t" συνάϑεε τούτοις τὸ, ἐπεθύμησα σοφίαν" δια-
τύρηδον ἐντολὰς, xat κύριος y epa na 62t αὐτήν.
Διττοῦ ὄντος τοῦ νόμου, τοῦ μὲν πνευυατι-
κοῦ χαὶ πρὸς διανδιαν, τοῦ δὲ κατὰ τὸ γράωμα

i] A ^ ' , , , , i]
χαὶ τὴν σχιᾶν διαταγεντος δ ἀγγέλων ἐν χειρι

1) Rursus animadvertamus Didymi sententíam circa divinam gratiam, vcluti eliam in subsequente pagina.

B. f. 481.

v. 52,

Ibid.

. 482,

v. 65.
B. f. 482. b.

*

v. 72.
B. f. 453.

Voy.
B. f. 483. b.

v. 79.
B. f. 484.

v. 88.
B. f. 481. b.

296

r' e ' , Y » m i£ i] ,
μεσίτου, ὁ προφήτης ἀγαθὸν αὐτῷ λέγει τὸν vo-

/

: -"» "m , : M ' ^ ,'
μὸν τοῦ θεϊκοῦ ςόματος ὑπερ mayta τοῦ χόσμου
.«»7 «^ M , / A , / »4/
ἡδέα, ἃ δια χιλιάδων χρυσίου xat ἀργυρίου ἐδη-
^ / ᾿ , 1 LO u$
Àmgs* πρὸς θεωριαν δὲ λεχτέον τὸ ἀργυριον ἀντι
Li ' , X em
λόγου. τὸ δὲ χρυσιον ἀντὶ νοῦ.
7?" 3
, ^ Y A €
Οἱ Sev φοβούμενοι τῷ μηδὲν αὐτοὺς vott-
^ f* LENA » M ^ , M
ρξϊν , τελειοῖ εἰσὶν" ὄντες δὲ τοιοῦτοι ἀγαθοὶ τυγ-
' Mi i eif δ κω '
χάνουσιν. χατὰ τὸν οὐ ἔχουσι φόβον" Oto και
, ͵ φι Δ ^ ^ ^
εὐφραίνονται ἐπὶ TOig εὐαρεστοῦσι Θεῷ.
^ “ , X Me
Πάντα χρίματα τοῦ Θεοῦ γινεται" χαὶ ὅτι
! , V A , ^ ^ € A
διχαιοσύνη ἐστὶ τὰ χρίματα τοῦ Θεοῦ) ὁ πιςὸς
* ?. «425 ᾿ » A ͵ ,ὕ
πιστεύει. ἀλλ᾿ οὐκ ἂν ἔγνω εἰ μὴ λαβοι λογον
! c A 5 34 , : , ,
γνώσεως" o δὲ ἄπιστος οὐδὲ πεπιστευχεν , ἀλλ
ΕΣ ^ ^ 4 / A 1 6 M ,
ἐγχολέι vf, npcvcton περὶ τούτων οὖν τῶν χριμᾶ-
A / ' M , ^
τῶν , ὃ μὲν τις πεπίστευχεν. ὃ δὲ ἀπιστεῖ" ὁ
/ , , , Y ul '
δὲ βελτίων οὐ πεπίστευχε μόνον. ἀλλὰ x«t τίς
ki T
5 / / e ^ Hi * rn
ἡ ἐν τούτοις χρισις τοῦ θεοῦ" xat χατὰ τὰ συμ-
UM , M ^ $ 4 2
βαίνοντα ἀνθρώποις ταύτην τὴν γνῶσιν aystÀn-
, 1 3.4.7 ! i]
φεν ὁ προφήτης. Καὶ μετ᾽ ὀλιγα. TloAAeosug δὲ
5» , A » ' ', ,
ἐτήρησα ὅτι τὸ ἐταπεινωσᾶς με. λέγεται moÀ-
“Ἢ M ! , ^ ^ 3 3 ^
λαχοῦ, καὶ μαλιστα ἐν tOig Ψψαλμόϊς, ἀντι τοῦ
^ ΄ ͵ M M ^
πειρασμόὶς περιέβαλες pe χωρις yop τῆς ἐν mcÀ-
m , ^ ' i] b 3 4
λέϊς ὀδυνηρόϊς γυμνασίας x«t τῆς map ἐλαιδα
͵ - ͵ » 3) ,
γινομένης θεοῦ βοηθείας, οὐκ ἔστι βεβαίως ἄν-
Spezc) ἐν ἀρετῇ παγῆναι-
€ ' c ^ ^c A ^
O προφήτης ὡς γενναῖος ἀϑλητῆς , wot με--
M / Y ! 5
μαϑηχὼς φέρειν τας συμβαίνοντα. εὔχεται οὐχ
, ^ M ^ i$ 3 ^N ^v
ἀποστῆναι τὰ λυποῦντα αὐτὸν. ἀλλα δοϑηναι
399413 ^ ^ ^ ^ L4 Ἢ
αὐτῷ £y τῷ χαιρῷ τῶν λυπηρῶν λόγον ἰσχυρὸν
! M / ,? .ῳ AS
παραχλήσεων, τὸν δυνάμενον αὐτῷ χαρίσασϑαί
4 ' 5. , i] , L Li
μετὰ πάσης εὐθυμίας χαὶ ἀταραξίας φέρειν τὸ
A^ l ͵ 1 "4
συμβεβηχὸς" ἐν τούτῳ yap ut, φησὶν ἐλέησον.
/ r] ' i] i !
ἵνα yeyntat μοι παράκλησις x«t παραμυϑῖία.
! ! A ͵
Βούλεται ὡς προφήτης τοὺς φοβουμένους τὸν
Ἃ ' A U V - ,
θεὸν ἐττιστρεψαι pog αὐτὸν καὶ οἰχεὶν , ἵν αὐ-

^ ^ ^ ! m ^
tg μεταδῷ τοῦ χαρίσματος τοῦ ἐν αὐτῷ.

*O ME M Ao 1 i » '
τοῦ .JECU ογος Ὡνευματιχὴ ων ταχνὴ"

3 N M ? Y c 7 ^ , 1
ἐπεὶ wat ὄροσος καὶ vietóg πολλαχοῦ λέγεται,
! No UB SN ^ ἄν
χαταψύχει μου τὸν ἀπὸ παθῶν ἀχόλαςον φλεγ-
1 V3 ^ y ' ^
pov, xut ἀσθενή μοὺ τὴν GOpxa Toll, ὡς τὴν

νέχρωσιν Ἰησοὺ φέρειν ἐν αὐτῇ.

DIDYMI

^ € " ' Κα d , 5.7
Πᾶσαι ot ἀνϑρωπιναι ἡἥμεραι ὀλίγαι εἰσίν"
, ^ Icd 3. ^ ! fy 454 ^ !
ἐπεὶ οὖν ὀλιγὸν χρόνον ζὼ ἐπι yne , βουλομαι
|. L2 i] ' /, '
δὲ ἐδέϊν τοὺς χαταδιωχοντάς με χρινομένους, πα-
D" : il ' - Y
ραχαλῶ σε μὴ ὑσερϑέσϑαι" τινὲς δὲ εἰσὶν οἱ

4 ow »! 1 & H ,
περι ὧν εὐχεται ἵνα γένηται ἐπ αὐτοὺς χρισις;

« ͵ € m [1 D » i A 4
ct χαταδιώχοντες ἡμᾶς, ὁ σατανᾶς ἐστὶ xai τὰ

A ^ , e. AS 4 Us» Mox
πνευματιχὰ τῆς πονηρίας ὅταν O6 ἡμᾶς xat ἀν--

^ , ex ,
Spemeg δοκῇ καταδιωχειν., τῷ πρώτως χαταδιω- |
, » $679 , , € '
XO , οὐχ ἄνθρωπος ἔστιν, ἀλλ ὡς παρέχειν.

€ A t LE »! , i
ἑαυτὸν τόσσον ἐχέϊνος ἄνϑρωσος.----Ποιήσεις δὲ
d ! Ἁ La i] ͵
τοῦτο συντρίβων τὸν σατανᾶν ὑπὸ τοὺς πόδας

, ͵ ' D , : ,
μου ἐν τάχει. wat τὰς ἀντιχειμένας Got δυνά-
, " ^ 3 -- : i] e PTS
peg ὑποτάσσων τῇ Ψυχὴ μου, xat ποιῶν αὐτὰς
»“ὦ i! ^ D 7 P. i
χαταπατέισθαι ὑπὸ τοῦ σοῦ λόγου γινομένου ἐν
^ ' . »
τῇ προαιρέσει μου.
i] i ' ἵ ^, e i '
Πολλοὶ γὰρ ἑρμηνευειν᾽ ἐπιχειροῦσι τὰς ϑείας
i LI m e , /, A ^
γραφὰς, xat τῶν τῆς 6xxÀnotag , xat τῶν ἔξω
' D A i] ͵ » ^
ταυτῆς αἱρετικῶν τὲ γαι ἰουδαίων ἢ σαμαρειτῶν"
, E] 3 ͵ , ^ M i €
ἀλλ᾽ ov πᾶντες λέγουσι καλῶς" σαάνιος γὰρ ὁ
» , i b "Hu. , ^ ' . ^
ἔχων a0 τοῦ Θεοῦ εἰς τοῦτο XGpU* πολλῶν
, r[ Ἁ , ' ! /
αἀδολεσχια xot φλυάρια" cv yap δυναται λόγος
ἐλ ον ἃ / ᾿ Lorum » 4
εὔτονος χαὶ ἐῤῥωμένος x«t σωτήριος εἰναι ἐν ψὺυ-
^ e ,
Xü τοῦ παρανομοὺ 1).

΄ M M ,
Οὐ τύπος οὐδὲ σύμβολον αἱ ἐντολαί σου" a3t-

xo χατεδιωξαν με, βοήϑησόν pe ἔστι δικαίως

^ A 535] en i ,
χαταδιωχϑῆναι, wat ἀδιχως" δικαίως χαταδιώχε--
€ [ ea MERCY, ee AE "P
ται ὃ παρανόμως βιοῦς" ἀδιχως δὲ o διχαίος, ὃ
! i] , ' ' V A
φιλαληϑης ἐχϑρὸς ανϑρωποις γινόμενος διὰ τὴν
3. ἢ ς , 7
ἀλήϑειαν.----Οἱ καταδιωχοντὲς μὲ προσπεπολε-
' ^ Lj Li
μήχασιν, ἕως τε μιχροῦ δέϊν συντετελεχεναι μὲ
, i] ^ - 5 ^ e *» ,
αὐτοὺς, puxpou δεῖν 6x τοῦ διωγμοῦ αὐτῶν ἐτε-
ὔ Li , € u L2 ^.
Àeutnca* συντετελεσθαι μοὺ ὁ χρόνος τῆς ζωῆς
, ' ^ ^ i] . E] '
ἐπικειμένου μοι τοῦ δειλοῦ" xat ὅμως cux ἐξεςὴν
- , e , 3 "Lp , / 334
σου τῶν ἐντολῶν. cUX ἐξεχάχησα ) CU παράνομον
, ', ΕῚ δ ἢ ^ E , e ,
τι ἐποίησα. ἀλλ᾽ ἐπέμενον τῇ ἀγάπῃ τῶν ἐντο-

“ » 58! DJ 3
λῶν σου. Kat μετ᾽ ὀλίγα. Συντελεσθῆναι δέ écty

3 ^ ^ 2 V ^ i Lad 3«4* V M 3
ἐν τῇ yn οὐ τὸ κοινῶς τεϑναναι, ἀλλὰ τὸ εἰς

᾿ M ; ὍΝ nA ^A. LEN

τὴν ὑλικὴν ἕξιν, ἦν ἐχάλεσε γῆν, ὡς εἰς t6ÀCG
, e E. em " * A ^ ἃ »
ἐλϑέϊν ἐπὶ τῷ xac. αὐτὴν ποιωϑῆναι.---- To xa-
ι / ^ E e A i" , ,

τὰ τὸ λόγιον τοῦ Θεοῦ ζῆν, τὸ συν εὐσεβεῖᾷᾳ

“ὥμ , À : b 4 ι DC
ζὴν ἐστιν, οὐχ ἁπλῶς τὴν αἰσθητὴν ταυτὴν

1) Notabile Didymi dictum de heterodoxis sacrae scripturae interpretibus. Consomat fere S. Athanasius in fragmentis

apud nos T. H. p. 571. 577.

v. 84.
B. f. 484. b.

Mt u cO MEC Ve REPRE

v. 85.
Ibid.

y. 86..
Ibid.

v, 87.
lbid. |.

IN PSALMUM CXVIII.

Á 4
ζωήν" τούτου γὰρ τυχὼν. ἐν εὐζωΐᾳ ἔσται. ὃς
» ΄-ὋὉ ὔ Lo ^
ἐφύλασσεν τὰ μαρτύρια τοῦ στόματος τοῦ θεοῦ

, i] ? ὃ Sé € V λό Led
μαρτυρηϑέντα καὶ ἀποδειχϑέντα ὑπὸ Acycu τοῦ

^ " i
Sec, οὗ εἶπεν αὐτοῦ στόματος εἶναι.

, ' »

Ὁ μετὰ πάσης εὐτονίας xat σφοδρότητος ἐρ-
γαζόμενος τὰ προστεταγμένα ὑπὸ τοῦ κυρίου,
οὗτος νενόηκε τὸν προειρημένον στίχον.

€ NM ͵ Ν᾿ τὰ “ E

Ὡς τεταγμένως xat ὁμαλῶς περικυχλεῖν χατὰ
τοὺς ἐτησίους χύχλους,, οὐκ ἐξιςαμένης τῆς ἡμέ-

»νλ , Ὁ ν᾿ A , ,
ρας. οὐδὲ πώποτε ἧς ἔχει πρὸς νύκτα διατά-
ξεως κατά τε ἰσότητα wol ἀνισότητα.

Οἱ ἐσιχείμενοι ἐχϑροὶ ἀόρατοι πειρῶνται διὰ
πᾶσης σπουδῆς εἰς τὸ προτιμᾷν ἡδονὴν ἀγαγεῖν
μὲ. δὶ ἧς ἡδονῆς συμβαίνει πρὸς πάντα τρό-
τὸν δυσχερῶς ἔχειν, ὡς xat τὴν ϑείαν ἐντο--
λὴν σὺν ἱδρῶτι κατορϑουμένην παραιτέίσϑαι"
χρείττων δὲ γίνεται τῆς ἡδονῆς, χαὶ τῶν πρεσ-

, RA 5 - € M Ἂς, ἃ '
βευοντων αὐτὴν éySpev, o τὴν Sec) ἐντολὴν
σοφιζόμενος ὑπ᾽ αὐτοῦ. ὥστε εἰς αἰῶνα αὐτὴν
ἔχειν ὁμολογήσας τῆς πρὸς ὀλίγον οὔσης καὶ
προσχαίρου ἡδονῆς" διὸ τῷ θεῷ εὐχαριςιχῶς ὑμνῶν
ἐρέϊ" ἐσόφισάς μοι τὴν ἐντολήν σου, ἐξ οὗ καὶ
ὑπὲρ τοὺς ἐχϑροὺς μοὺ γεγένημαι.

Λύχνος ὃ νόμος ἐστὶ τόϊς - πρὸ τῆς ἀνατολῆς
τοῦ Ἡλίου τῆς δικαιοσύνης ἐν νυχτὶ βαδίζουσι.
τοῦ ἀληϑινοῦ φωτὸς οὐ λύχνου ὄντος, ἀλλ᾽ ἡ-

1 , 3 e
λίου φωτίζοντος ἐκείνους, οἷς προέχοψεν ἡ νὺξ,
7 ͵ ^ ' , , ^
ἐγγισάσης τῆς ἡμερας εὐσχομόνως περιτπατέϊν

. ἐστιν.

Ti ποιέὶ ἐνθάδε τὸ ὦμωδα,, ζητητέον" διέ-

* ANM i] , » ^ *
ϑετο διαϑήχην τρος τοὺς ἐχλεχτοὺς αὐτοῦ" χαὶ

ταύτην τὴν διαθήκην διαθεμένου τοῦ ϑεοῦ ὁ πι-
στεύων παρεδέξατο. χαὶ οἱονεὶ ὅρκος ἐστὶν με-
ταξὺ τοῦ ϑεοῦ xai τοῦ πιστεύοντος τῇ τῆς δια-
ϑύχης τοῦ ϑεοῦ παραδοχῇ: συνθήκας γὰρ πρὸς
τὸν θεὸν ἐποιησάμεθα, παραδεξάμενοι αὐτοῦ τὴν
διαθήκην , ὡς τηρῆσαι xol φυλαάξασϑαι τὰ χρί-
ματα τῆς δικαιοσύνης αὐτοῦ" ἴστημι δὲ αὐτὰ ἐν
τῇ ἐμὲ ψυχῇ: ὅταν αὐτὰ στήσω, γίνεταί μοι
ἐκέϊνο τὸ εἰρημένον παρὰ τῷ Σολομῶντι ἐν ma
ρριμίαις, λογισμοὶ δικαίων, χρίματα' ἐχέϊῖνα τὰ
χρίματα ἐςὶ τῆς δικαιοσύνης τοῦ θεοῦ πότε γεν-
όμενα, ὅτε ὥμωσα xat ἕςησα αὐτὰ ἐν ἐμαυτῷ"

^

297
M L2 ^ " ͵
τὸ δὲ στῆσαι ἐνταῦϑα., τὸ βεβαίως ὁρισαὶ δη-
t M “ LU -
Àór καὶ τὸ ὁμῶσαι οὐ τὸ ϑεὸν ὁμῶσαι, ἀλλὰ
!͵ m ,
τὸ ἀμεταϑέτως τοῦτο προϑέσϑαι xai ἀπαράβα-

d ' 3 y ; “κῃ ! “
toy φυλάττειν" τὸ ἔργον τοῦ Opxcu δυναμαι ποιξῖν.

Οὐδεὶς δοῦλος τῆς ἁμαρτίας, δοῦλος ἐςὶ τοῦ
θεοῦ" ὁ γὰρ δουλεύων, ἐν πάσῃ πράξει wo δια-

, ^ ? ^ M ! » ^ “Ὁ
νοήσει ποιῶν πᾶντα xata τὸν λόγον «toU, cu-

, m, E sa E em ΠῚ
tog λεγέτω., δοῦλος σου εἰμι ἐγω" τοιοῦτος ὧν
t " ^ t e" f"

ὁ προφήτης ἄξιοι μισθὸν λαβέϊν τῆς δουλείας
A ' , M Li e i ,
τὸ, συνέτισόν με ἔςι γὰρ σύνεσις διδομένη ἀπὸ

^ à δι A im ^ € 3
Θεοῦ, ἢ ἀποχειται παρὰ TQ Θεῷ) ὡς EV 9η-
: , ^ M * ' M
gavpoQUÀaxiq* πνεῦμα yop φησι σοφίας καὶ Guy-

͵ A 1 ^ »; ^ A '
ἐσεως xxi τὰ ἑξῆς, τῶν ἀγαθῶν τὰ χαρίσματα.
^ M e ^ ^ ,
. ᾿Αντὶ τοῦ καιρὸς τοῦ ποιῆσαι τῷ κυρίῳ τοὺς
, 1 La , ^ , L] ji , €
ἀπὸ τῶν ἐθνῶν" διεσχέδασε yop τὸν νόμον ὃ
, ' Y ^ » A 5 A 9s n -“
Ἰσραὴλ ἐχεῖνος" οὕπω γὰρ Ὧν καιρὸς αὑτοῦ τῆς
, , ^ jd '
értOnptag, ὅσον ἐχεῖνοι cux Ὥσαν διασχεδάσαντες
M ' ^ ^ ' *
τὸν νόμον τοῦ θεοῦ" ὡς προφήτης οὖν πνεύματι
»! M M ! € ^ e LL
ἄδων φησίν περὶ τούτου τοῦ χαιροῦ" καὶ Ἡσαΐας
τ , Ebr» 4 ^ € 3L
mpognteuet, xat ὃ ἀποστοῖος διηγεῖται" "Haotac
M ! ^ ^ , ,
μὲν οὕτω λέγει" χαιρῷ δεχτῷ ἐπηχουσα σου, καὶ
, , 5 ' * v 8 ,
ἐν ἡμέρᾳ σωτηρίας ἐβοηϑησὰ σοι" χαὶ ὁ ἀπόςο-
δε ἐν SOSA n , TE
Àeg δὲ τὸ ῥητὸν ἐχϑέμενος, ἐτιφερει" ἰδοὺ νῦν
. M , A ^ €. 9 ,
χαιρὸς εὐπρόσδεχτος , ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτυρίας"
ὟΝ , ^ ^ ^. '
ὅτε xeupog γεγονε τοῦ ποιήσαι τῷ xupup, διασχε-
, ^ , € A ^ ,
δασϑέντος τοῦ νόμου ὕτο τῶν παραλαβόντων
'
αὐτὸν, ᾿
J Mask Y ^ 1 m 9
Τελειωτέρου ἔστιν τὸ ποιέῖν μετὰ τοῦ ἀγα-
^ ' ' ^ A ^
nw ἀτελεστέρου δὲ ποιεῖν μὲν, οὐ μετὰ τοῦ
^ , ^ ' ^ Li ' :
ἀγαπᾷν δέ" τῶν δὲ ἐν τῷ κόσμῳ τιμιώτατον Oc-

, moy ͵ ^" '
xi εἴναι χρυσός" παραχειμένευ γοῦν πλούτου may-

τὸς, καὶ ἐντολῆς σου. οὐχ οὕτως ἐνορῶ τῷ
, « —- 3 ^ ^ 1
πλούτῳ, ὡς τῇ ἐντολῇ Gcu.—Tavt& συνᾷδει
^ E ' ,' ^
τῷ, ἀγαθὸν pot ὃ νόμος τοῦ CóMatóg ccv ὑπὲρ
χιλιάδας χρυσίου χαὶ ἀργυρίου" καὶ tQ, λάβετε
' M. ͵ ^
σαιδείαν., xai μὴ ἀργύριον" χαὶ γνῶσιν, ὑπὲρ
, , ^
χρυσίου δεδοχιμασμένου" χρέϊσσον yop σοφία λί-
Sev πολυτελῶν πᾶν δὲ τίμιον οὐκ ἄξιον ἐστίν.
UJ ^ 5. ἡ , € ' 2 ᾿
Au& τοῦτο εὐϑῆς ἔστιν Ἢ χρίσις σου" ἔσει
! » A ^
δίκαιος ὧν κατὰ τοὺς τῆς δικαιοσύνης χανόνας,
εὐθυτάτους Ovtag, χρινέϊς πάντας τοὺς δεξαμέ-

νους τὰ wpiuat& σου.---ΑἸ γὰρ ϑέϊαι σου ypa.

A ^ 5 ' (9 LI , E A ,
qat, &g ἀνθρώποις ἐνετείλω, οὐχ αἱ χαιναι μο-
98

v. 126.
Ibid.

v. 127. ς
B. f. 491. b.

Υ, 194.
B. f. 492. b.

v. I44.
B. f. 493. b.

v. [6].
B. f. 495. b.

v. 163.
Ibid.

v. 170.
B f. 496. b.

298
ναι ἀλλὰ καὶ παλαιαὶ, δικαιοσύναι κατὰ τὰ ἦθι-
χὰ τυγχάνουσαι. τουτέστιν ἠχριβωμέναι., ἣν - ἂν
ἐνετείλω ἡμῖν. τοριέϊν χρίματα , ὅπως χρινῶμεν

| 5... ' S Ἢ D / "
χατὰ τὸν νομὸν. XA τὸν μικρὸν χριμα διίχαιον

D € ^ L] 3 Dl 3^/ 5 "
xptyety ὑποτιθέισαι x«t εἰς πασᾶν ευθυτηταὰ εμ-

' 3/ E: , ,
βιβάζουσαι. ἄληθεια χαὶ δικαιοσύνη εἰσίν.
τ δέδ / ' , .| oA x
ἐδωχᾶς μοι μαρτύρια. οὐ πρὸς ὀλίγον ὄντα
» n ΄ , M ^ d /
ὠφέλιμα, δικαιοσύνη εἰς τὸν αἰῶνα τυγχάνουσιν.
m M] £^ / ^M
δικαιοῦντα τὸν διαθέσει συνεγγιζοντα aves.
1 A E ci 4 ^ ^
᾿Εϑεμελιωθϑὴ τὰ μαρτυρία ἀπὸ τοῦ Θεοῦ ὡς
^ , E ' »
μηδένα δύνασϑαι ζῆσαι. εἰ ἀνατρεψεται αὐτά"
/ A 7 e ἢ
ὁ γὰρ σὸς λόγος σοφία" xat υἱός σου τυγχάνων.
D » ^N ΄ M A V
ϑεμέλιος αὐτῶν ὑπάρχων" διὸ wat παριστὰς τὸ
, Y , Li ^
ἀκαταμάχητον. καὶ ἀχαϑαίρετον αὐτῶν ἔφη"
, M '
λόγοι μου οὐ μὴ παρελεύσονται.
xai. γῆ παρέρχονται.
^0 , € MI » V
Διττή ἐστιν ἡ δειλία" ἡ μὲν ἄλογος περὶ τὸ
S Y 3:3 ^ ^ ' € δὲ
υμικὸν μέρος. τῆς ψυχῆς καταγινόμενη., ἢ δὲ
᾿ A M , Li εἶ
λογικὴ περὶ τὴν χαρδίαν συνισταμένη xat τὴν
3 P ' M , ^
νόησιν.) cux ἄνευ λόγου" xat τάχα ἡ αὐτὴ τῷ
9 ' / , » δύ
eto. φόβῳ τυγχάνει Ἢ δύναται.
A 4 , ^ , Lj 5 ὦ Li
Σχεδὸν ὃ λέγει τοιοῦτον ἔστιν" ἐχέϊνοι μὲν

[4 ^ M e^ 3 '
βδελύσσονται νῦν vexpóv , χαὶ σῶμα ἀνθρώπου.

νεχρὸν ὡς καλαβωτὴν xat γαλήν" ἐγὼ δὲ τὸ ἄξιον
τοῦ βὸδελυγμοῦ" τίς ὄφελος ἐχ τοῦ ἐχεῖνα βδε--
λύξασθαι, ἀδικίαν βδελυξάμην" μεγάλην ὠφέλειαν
παρέχει τῷ βδέλυξαμένῳ" ἐγὼ τὸν νόμον σοὺ
ἠγάπησα , οὐχ ὡς ἐχέϊνοι ἕλκοντες αὐτὸν ἐπὶ τὰ
jüiva , καὶ κατασπῶντες αὐτὸν ἐπὶ τὰ «χάτω
πράγματα" npe γὰρ ὡς συναγερθέντες Χριςῷ,
τὰ ἄνω ζητοῦμεν, οὐ τὰ ἐπὶ γῆς" καὶ πνευμα-
τικῶς τὸν νόμον νοοῦμεν.

^T - ἣν
Παρακχαλέϊ τοιαύτην εἶναι τὴν ἀξίωσιν, δόχι-

Ml ͵ ὃ, δ 1 ,
μον καὶ βέβαιον καὶ ἀκαταγωνιςον, ὥςε εἰσελ--,

DJ ΠΣ ἡ ΄ ' δ $9 Ἃ 3
θεῖν ἐνώπιον χυριου" γνώσομαι δὲ εἰ εἰσέλθοι ἐνω-

' A] ?5/ , » Li , K€ D
πίον σοὺ τὸ -ἀξιωμὰ μου ρυσϑειὴν vno σοὺ γα-

Y N ! λ M ϑω ΄ 1 M
τὰ τὸν Aes xat τὸ ma μου xai τὴν σο-

isa, ὃ γὰρ ἀνώτερος πάντων παϑῶν γεγονὼς ,
χαὶ μαχρὰν ὅτι μάλιστα λόγων xxi τῶν ἀπ᾽

ἀλογίας ἐνεργουμένων χακιῶν χωρίσας. ἐῤῥύσθη

ἣ € 3 M
XXV ὁ οὐρανὸς"

DIDYMI

4 ^ A 4 / » v ^
ὑπο θεοῦ, κατὰ τὸ λόγιον αὐτοῦ. ᾿Αντὶ δὲ τοῦ,
Vo». , € A ὦ ! Nut. c£ c
vo ἀξίωμα pov, ὁ μὲν AxvAac, δέησις μου" ὃ
$ ow! € y » 0] 8 EN
δε Συμμαχος. ἱκεσια pov , εἰρήχασιν' ὃυο δὲ
5 ^ A ' ^ “ ' i
cU) αἰτέϊ , τὴν σύνεσιν τῶν ἱερῶν λογίων , καὶ
H : à CN ! ^ E
τὴν ἀπαλλαγὴν χαὶ ἐλευθερίαν τῶν ἐν τῷ βίῳ
^ à M ' ^ " ^
xcotQy , ὃ δὴ wat ἡμῖν ἀναγχοῖϊον.
, i $us ! E '
'H é&puyü ὡς ἐπιπὰν γίνεται τόϊς χεχορεσμέ-
' ἢ " , / A
νοις᾽ πληρωϑέντες yap, οὕτως ἐρευγόμεϑα τὴν
΄ ^ ^ 4 »! 5 "ou.
ποιότητα τῆς τροφῆς ἣν εἰλήφαμεν" οἶδεν οὖν o

O^

^ / 1 , “-
ϑέϊος λόγος τυνευματικὴν τροφήν" αὐτὸς γοῦν
t Mee 5 . A v [
λόγος φησὶν. ἄρτος etvou* ἐγὼ γὰρ εἰμὶ ὁ ἄρ-
€ ^ € ΕἸ » ^ Li € i] ^
τος ὁ ζῶν ὁ ἐξ ovpaveü χαταβας" ὁ φαγὼν τοῦ-
τον τὸν ἄρτον, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα" χαὶ φη-
᾿ 7 ' “ ,
σὶν ὁ λόγος ἔχειν σάρκας, ἐν TQ, ὁ τρώγων μου
A [i
ἡ γὰρ capi
^ , 1 ^ 1 5 ^
μου ἀληθὴς ἔστι βρῶσις" ἐᾶν cuv χορεσϑῶμεν

M ' » M 3 € ^
τὴν Gapxa , ἔχει ζωὴν ἐν εαυτῷ"

' » o e L4 3 ! e
τουτου τοῦ ἄρτου τοῦ Aoyou, tpevyousQe ὕμνον"
E , ͵ M] Δι
ποτὲ δὲ ἐξηρεύξοντο εὐχαί" τὸ γάρ αὐτὸ γενέ-
» M ^ » v
σϑαι ἐπήγαγεν xat διὰ τῶν εὐχῶν" ὅταν διδά--
4 ? ! /, 3 V ^ A
ξῃς μὲ τὰ δικαιωματὰ σου" ἐὰν μὴ διδαχθῶ τὰ
΄, / , 3 3 T4 »
δικαιώματά σου, τοιαύτην ἐρυγὴν ἐξερευξασθαι οὐ
δύναμαι.----Ἐχ τοῦ ἐνεργεῖσθαι καὶ τρανῶς ἐγγυ-

^ ΕῚ , , ' L]
ὥσϑαι pot αὐτὰ, euxapicow προσγινόμενον ὕμνον

/ 3 “ ᾽
σοὶ προσενέγχωμαι ἐχ χειλέων μου τοῦ ἔσω ἀν-
A ; ^
θρώπου" ἡ δὲ ἐρυγὴ ὑμνῳδίοι θεοῦ δηλονότι ἡ γινο-
“ὦ, A *

μένη ψυχῆς τροφὴ, πληρεςάτη θεολογία ——
€ ' , , , -“Ὕ

Αἱ διάφοροι ἐντολαι σου προςάξεις οὐσαι τῶν

Φ᾽ » E ^ emos / ' LI
x«t εἰδος ἀρετῶν, ἕν πᾶσαι τυγχάνουσιν" ἢ καὶ

3 1 e" 5 LJ
χαϑόλου γενικὴ ἡ ἀρετὴ τῷ ἀντακολουϑέεῖν τὰς
3 A , A « M , ΄ ΝΜ ,
ἰδικὰς ἀρετᾶς, ὡς τὸν μιὰν τελείως ἔχοντα, πᾶ-

3 ! e ^ M E ΄
cag ἔχειν φϑεγγομαι" τοις τοῦ ἔσω ἀνϑρώσου
t " SIE Ἰὼ ' ^ Si.
χειλεσὶ μου τὸ λόγιον σου" φθέγγεται δὲ χυρίως
A ^ ! ' 3 ^ '
τὸν περὶ τῆς δικαιοσύνης λογον, εὐχ ὁ φωνῇ μό-
$». V , , M 3» A ΄
νῃ αὐτὸ προφέρων, ἀλλὰ xot ἔργοις xat προθέσει
^ ^ 1 , Uu ,
πραντιχῇ τῇ κατὰ τὸν ὀρθὸν λόγον .tuSwvou&vt.
᾿Επείπερ τῶν κριμάτων μνημονεύων καὶ ἐξεχο-
Σ ^ A é ͵ L ἢ ͵ , ,
μένος χλινῶ τὸν ἑπόμενον τῇ ἁμαρτίᾳ θάνατον" οὐδὲ
: ΄ 953 9 ον MAOE o9
ἄλλως ἁμαρτάνων, ἀλλ᾽ ἐνεργῶν ἐκεῖνα ote ἀχολου-
^ A A 3.4 - 3
06i τὸ ζήσεσθαι τὴν ψυχὴν, καὶ αἰνεσᾶι σε EUXG-
^ 4, , v , ^M
ριςοῦσαν, ἔφη παράσχες αὐτῇ ἀθανάτῳ Cori 1).

1) Huc usque ( post A. vat. 1789, qui. desinebat in ps. 50. v. 6, apud nos p. 236.) codex B. vat. 1682, cuius pars
posterior est cod. 1683. Exin sumimus ex codice C, id est vat. reg. 40; et ex cod. D. seu vat. 754; denique ex cod. E.
vat. 1685, ut praediximus p. 237. Ex aliis quoque codicibus sperari poterant Didymi reliquiae ; sed nos hactenus.

visits ἐς ἀγα τ.

7

v. I.
C. f. 281. b.

IN PSALMUM

PSALMUS CXIX.

! m δὲ ὡς ὁ ἐν τῇ “Ἱερουσαλὴμ νεὼς ἀναβαθ--
μοὺς εἶχεν δεχαπέντε, χαὶ &Q ἕκαστον αὐτῶν
ἐν τῷ ἀναβαίνειν εἰς αὐτὸν ἑστηχότες οἱ εἰς τὸ
ὑμνέϊν τεταγμένοι δὴν ἔλεγον" διὸ καὶ συνέβη
εἰσαρίϑμους φδὰς τόϊς ἀναβαϑμοὶς εἶναι" χεῖται

^ 4^ ^ , * AÀ
δὲ ἡ περὶ τῶν δῶν xat τῶν λεγόντων αὐτὰς.

ἐφ᾽ ἑχάςου τῶν ἀναβαθμῶν τοῦ νὰοῦ διάταξις ἐν
ταὶς παραλειπομένοις" νοήσεις δὲ ναὸν εἶναι θεοῦ
ἅγιον νοητὸν ἅμα καὶ πνευματικὸν. τὴν Deco
οὐσίαν.

PSALMUS CXXI.

E ͵ Li A δὲ » 0^ - $. ͵ Ed
ppenveuet δὲ τὸ δὶ αὐτῶν τῶν οἰκητόρων εἰ-
δῶ, a» Ὁ M
yat τὴν ἕνωσιν λέγων" ἐκεὶ ἀνέβησαν αἱ Quat,
4 ' E] “ , ἐλ ὃ 1
φυλαὶ xuptcw οὐχ ὅτι τείχη περιεβάλλοντο, δια
^ ". E] E] i] , ^
τοῦτο ἡνώϑησαν, ἀλλ᾽ ὅτι αὐτοὶ δὲ ἑαυτῶν pap-
^ * A U ' A]
τύριον μὲν τῷ Ἰσραὴλ, τὴν ἀλήϑειαν δηλαδῃ
, ! E) , '
τὴν Savpaciay ἐπαγγελίαν ἐξομολόγησις χαρι-
, ^ , ,
τῶν ὀφείλεται παρὰ τῶν ἐνεργουμένων’ Spovcug
^ ^ .» , ^v ἃ
τὲ τοῦ οἴκου Δαυὶὸ ἱδρυνθῆναι Em αὐτῆς φησὶν,
E] ι * " ΄ ΄“ L € i
ἔπει xat βασιλείαν τῶν πάντων ὁ Δανιὴλ mpo-
' ι , ^ ͵
φητεύει" xat ἡ βασιλεὶα Δαυὶὸ ἀνορϑοῦται χά-

qu τοῦ Χριστοῦ, ὃς toig δώδεκα ἔδωκεν ἀπο-

ςόλοις τὸ ἐπὶ δώδεχα θρόνοις καθεζομένους wpt-
γειν τὸν Ἰσραήλ. |

Τὸ δὲ ἐν τῇ δυναστείᾳ Gov, διὰ τὸ δυνατῶς
αὐτὴν βασιλεύειν καϑελοῦσαν ἅπαντα δυσμενῆ"
οἱ μεγάλοι δὲ πύργοι λέγονται συργεβάρεις ἐν
τόϊς τείχεσι κατασχοπῆς χάριν τῶν ἐπιόντων γιν-
ἐμενοι" βάρεις ἐπιχωρίως λέγονται παρὰ Σύροις
αἱ μεγάλαι εἰχίαι. δηλοῦνται δὲ διὰ τούτων, οἱ
διὰ πολιτείας ὕψος xat θεωρίας μὴ μόνον σχοποῦν--
τες τοὺς ἐπὶ πόλεμον ἐρχομένους ἐχθροὺς, ἀλλὰ
χαὶ βάλλειν ἐξ ὕψους τόϊς ἐλέγχοὶς δυνάμενοι.

PSALMUS CXXIV.
Axa al τῶν τοῦ ϑεοῦ λόγων ἄσειστόν τε
£s. - MM, » x A Y € ͵
χαὶ ἀμεταχίνητον ὄρος" ἄσειστοι δὲ χαὶ οἱ τού--
τοῦ καθ᾿ ὁμοιότητα pupntat χατὰ τὸν αἰσθητὸν

e 0» o. ὃ $.'g* ..,ὦὁ ^ € ,
τᾶν opos ἀχινήτον" περὶ ἐχείνου νὺν C λόγος ,

περὶ οὗ τὸ πνεῦμα τῷ προφήτῃ φησίν" ém ὄρος

CXIX-CXXI1V. 299

; A , ,

UwjnÀew ἀνάβηθι ὁ εὐαγγελιζόμενος Σιών" ἡ piv
γὰρ σκοπευτικὴ τῶν ἀγαϑῶν ἐκκλησία Σιών" ἡρ-
' ^ ,
μηνεύεται γὰρ σχοπευτήριον ὑψηλὸν τῆς οὐρανίου

' "m ,
Σιων" περὶ οὗ τὸ προσεληλύϑατε Σιὼν ὄρει xat
KE", LL « M , , r
πόλει Θεοῦ ζῶντος [Ἱερουσαλὴμ &rnevpavto" μακά-
δι 3 M

ριον τοίνυν ἐπὶ ϑεὸν memot9tyot, xatd v0, πε-
» 4 , A , D » A
ἔτσι xvptoy , xat ἀναβιβῆναι ἐπὶ τὰ
" i ^ ^

7^6 9 δηλαδὴ τῆς τῶν ζώντων xot
πραέων" ἀρχὴ γὰρ ἡ εἰς ϑεὸν πεποίϑησις τῆς
» 5 ΝᾺ 3 ͵ ͵ ' 1 ᾽ 7
ἐπ αὐτὴν ἀναβάσεως" λέγει ὃὲ τὴν ἐχχλησίαν

ποιϑὼς ἔσῃ
ἀγαϑὰ τῆς

Ἱερουσαλὴμ ἡ γραφή" ὡς τὸ) φωτίζου à νέα

« A , ' ^ , E"
Ἱερουσαλὴμ. οἰχοδομφυμενη Ὧν λέγεται χατοιχεὶν
A ^ * , - Hi 3^

ὁ τὰ τῆς ἐχχλησίας φρονῶν, εἰς τὸν αἰῶνα μὴ
, ^ ͵ ' ^

σαλευόμενος &x τῆς τοιαυτὴς οἰχήσεως, ἃ δέϊ φρο-

^ Y ͵ , Li

νῶν τε τε xxi πράττων" ἀλλ᾽ οὐδὲ τεθνήξῃ τὸν

ΕῚ ^ ν΄ *» 0m t 1 , uU , A

εἰς Seóy ἔρωτα αὐτῶν, καὶ τὴν εἰς τὸ ἀγαθὸν

! 3 P ςΝ 1 ,
πρόέϑυμον -Eyuv , οὐ σαλευθήσεται. λαβὼν ἐν.

, V .» 5€ ^ ^ , , ^ € x
ταύτης τὸν ἀῤραβῶνα cns αἰωνίου ζωῆς" ὁ δὲ
i] A 3 A] 3 i] Li 1 bd ^
πρὸς τὸ ἀγαθὸν ἐνδεής. ποϑου xai τῆς προσοχῆς

- , ' .

διὰ ῥᾳθυμίαν μεταχινηϑήσεται τῆς ἀσχήσεως"

» 4, E : ^

διό φησιν ἐν παροιμίαις, δίκαιος εἰς cov. αἰῶνα
cux ἐνδώσει. ;
A ^ , ! ,

"Opn τὰ ὑψηλὰ τῆς ἀληθείας δόγματα, θεσ-

'
μός τε καὶ χάνονες ἐχχλησιαστιχοὶ, ἅγιοι τε

^ , L4 D! i
πάντες οἱ πρὸ τῆς ἐπιδημίας xot μετὰ ταύτην"

͵ M € « 1 1
τούτοις yap πᾶσιν ἡ ἐκκλησία περιστοιχίζεται᾿

& τε παρεμβάλλοντες ἅγιοι χύκλῳ τῶν φοβου--
' 1 , ^ i /, [1 ^
μένων TOV xvptty' μεῖζον O6 ττάντων ὁ χυχλῶν
^ M 2 : ^ , ,
αὐτῆς τὸν εἶκον. . « ὁρᾷς κύριε οὐ τοτσιχὸς με-
' Jj ͵ὔ , L1
τὰ .. . ὀμενος συνών τε τούτοις YUV t€ καὶ ἐν
3." ΄
αἰῶνι μέλλοντι.
ς M ! » , M ^ E) '
Ὁ κατὰ φυσιν ὧν ἀγαθὸς τοὶς ἐπιμελείᾳ yu-
͵ , ^ , i] ^
μένοις dyaSoig συντήρησον τὴν πρὸς τὴν σὴν
, ͵ : 3 -.ὦ ! ? ,
ἀγαϑοτητὰ αὐτῶν συνδιάϑεσιν ἀδιαστωτον.-----
, ' H "€ 1" ' , ' 367
AyaSot μὲν οἱ χεχτήμενοι τὴν ἀρετὴν" εὐθεῖς
Hl ^ 1 € ^ ΕῚ f
dé τῇ χαρδιᾳ, οἱ φρονοῦντες εὐσεβῶς" ἡ δὲ δια-
* 3 1256 , M mE S
φορὰ, οὐ xa ὑπόστασιν, ἀλλὰ wat tGtyctay
3, Y » ; ^ , 2^
ἄμφω γὰρ ἔχουσιν οἱ xatcüxcUytEg εἰς τὸν αἰῶνα
i] € !͵ Ὁ» 3 , 1 /
τὴν "lepeucaAnps οἷς ἀγαθυνει Seoc , προσθήχην
i , ^ UU £
διδοὺς ἀρετῆς τε xai πίςεως, μετουσίαν τε χα-
' Lj » x Y 31s. 13 M] !
ρισματῶν" ὡς ἂν αὐτοὺς wat ἐπι τὴν βασιλειαν
,' ^ D ,
εἰσαγάγοι τῶν οὐρανῶν. ᾿Επειδὴ τοίνυν xai ἐν
Ld » ^ AMNIS * ^ ,
tÓlg ἄλλοις πᾶσυ τοῦτο παρὰ τῆς ϑείας φιλο-

»

v. 3,
D. f. 316. b.

v. 4.
D. f. 317.
E. f. 196.

v. 5.
B. f. 198. b.

v. 2.
D. f. 320.

300
σοφίας δόγματα μανθάνομεν, ὅτι τοιοῦτον ἀεὶ
γίνεται τὸ ϑέϊον ἡμῖν, οἵους ἂν ἑαντοὺς τῷ
ϑεῷ διὰ τῆς προαιρέσεως δείξωμεν" ἀγαϑὸν μὲν
γὰρ αὐτὸν εἶναι Tig ἀγαθοῖς, ὁ Δαυὶδ μαρτύ-
ρέται" cóig δὲ ϑυριωθέϊσι. διὰ τοῦ βίου ἕτερός
τις τῶν προφητῶν ἄρχον αὐτὸν λέγει καὶ πάρ-
δαλιν" δύ αἰνιγμάτων τὰ εὐαγγελικὰ προεκτιθέ-
μένος δόγματα, ἐν οἷς ἄλλος volg Othiig , καὶ
ἕτερος τόϊς ἐξευνωνύμοις, ὁ τῶν λόγων τοῦ βασι-
λέως χαρακτὴρ καϑορᾷται Toig μὲν ἀγαϑὸς τε
χαὶ μείλιχος, τόις δὲ φοβερός τε χαὶ ἀμειλικτος"

t ^ 3 ' M ^ ͵
μεγάλη τοῦ ϑεοῦ ἡ ἀγαθότης τε χαὶ τοῦ δού-

^ , / L] A Lj
λου τοῦ εἰς. δεσμωτήριον χαϑειρξαντος τὸν σὺν-
ς 92: 4 ' διὰ. 4 ^ ͵
δουλον ἡ ὠμότης" πονηριαν ὃε ἐχάλεσε τῇ θειᾳ
Ι! i t , / /,
χρηστότητι τὴν τῶν ἀνθρώσων ἀγαθότητα τὰν
t € , A] M ' , e
ραβαλλων ὁ εὐαγγελιχος χρησμὸς λέγων" εἰ cuy
€ em NET À y z / 3 uU
ὑμέϊς πονηροῖ ὄντες, οἴδατε δόματα ἀγαθὰ di-
' (e ' b 7 4 '
δοναι τόϊς τέκνοις ὑμῶν: γέγραπται δὲ, aya-
Π ^ 3 ^ A s: κά , A »
ϑυνον χυριε τοῖς &yaScig xat εἰ ὁ ἀγαθὸς &v-
, ' ^ m ^ M» S
θρωπος ἐχφέρει ἐκ τοῦ. θησαυροῦ αὐτοῦ τὰ ἀγα-
θὰ / Ἁ Χλλ ν € * € ὦ δώ ,
&, πόσῳ yap μᾶλλον o πατὴρ ὑμῶν δώσει ἀγα-
A tof , ^ $.4 "
5α τοις αἰτοῦσιν &UTOV 5

PSALMUS CXXVI.

, Ὁ “ ^ ' /
Loon τῶν ἄλλων γραφῶν καὶ ct προχεῖ-
' A^ ! M '
μένοι στίχοι προνοητὴν ἁπαντων τὸν χύριον τέ-

^ 3 ΄ ^ ,
θεινται., τῶν ἀνθρωπίνων σπουδῶν ματαίων γιν-
΄ , V / " M í t 3
ομένων , εἰ μὴ τύχοιεν τὸ κατάλληλον τέλος ἐκ
^ ^ 9 e [] ^
τοῦ ϑεοὺ amoAÀaBoUcar ὅϑεν τί ποιοῦντες, μὴ
N ^ ^ M ^ ^ ^
τὸ ὅλον ἑαυτοὶς δῶμεν. ἀλλὰ τῷ τελειοῦντι θεῷ"
“᾿ Ht D ' E
μηδ᾽ αὐτῷ τὸ πᾶν ἐάσαντες, ἄπραχτοι διατε-
τὴ» ΄ Y € / b
λωμεν" ἕκατεραι γὰρ αἱ προκείμεναι διατελοῦσι
λεξ ' ἐξ € ^v ' ^ 9 ^ /
t$etg τὸ τὲ ἐξ μων χαὶ TOU MEOU , ματαίως
M ^ ΠῚ ^ ^
λέγουσαι τὸν οἰκοδομοῦντα ἄνευ θεοῦ, τοῦτον μηδ᾽
ὅλως ἐνεργοῦντα.
3 ,» nm ᾿ ^
EE αὐτῶν μακαρίζει τοὺς ἐκ τῆς διδασχα--
, , ' € A , ^
Aug ὠφεληθησομένους" σαφῶς τὴν παρουσίαν τοῦ
, -
χηρυγμάτος δηλοῖ.

PSALMUS CXXVII.

K MI M ox € δ... ! UI ^
αἀρποὺς δὲ φησι νῦν ὡς ἀπὸ μέρους τὰς χεῖ-
pae, τουτέστι τῶν πρακτιχῶν σου δυνάμεων φἄ-

I em f ^
γεσαι τοὺς πόνους", τῷ φοβουμένῳ τὸν κύριον δῶ-.

DIDYMI .

pov δίδοται οὐχ ἡ τυχοῦσα γυνὴ, ἀλλ᾽ ἡ vap-
mélg ἀγαθόις κεκοσμημένη" ὅπως ἂν ῥηθείη
αὐτῆς γινὴ ἀγαθὴ, μερὶς ἀγαϑύ.

PSALMUS CXXVIII.

περὶ

€ e ^ , ' 3 ,
Q: μιᾷ προσβολῇ πολεμίων ἁλισκόμενοι οὐ λέ-
e^ 3 ^ ,
γοιεν tcUto, ἀλλὰ μόνος ὃ ix vécu μέχρι γήρους
iT Ly ' , 5
εἰς φυγὴν τοὺς πολεμίους τρέπων. ἀεὶ νικητὴς
καὶ προπαιοῦχος αὐτῶν γινόμενος.
^ LT ^ r] D
Τοιοῦτοι xat οἱ τοῦ χόσμου σοφοὶ δοχουντες
“Ὁ il M , ^ 3
δι ὧν φρονοῦσι καὶ πράττουσι, τὴν τῆς ἄνθρω-
' y € . , “ Jj A ^
πίνης οἰχησιν ὑπερβεβηχεναι ζωῆς" διὰ xot θᾶτ-
, Li , »
toV ξηραίνονται, μήτε εἰς χέρσον τὰς αἰσθητὰς
/ » A , x ,
βάλλοντες ῥίζας" μήτε μὲν ἀντὶ χόρτου νοητὴ
! 3 ᾿ M ᾽
φυτεία σπεύσαντες εἶναι ὅϑεν καὶ πρὶν ἐκσπα-
b Lj ^». 4 , , , '
σϑῆναι , ξηραίνονται δ ἀπιστιαν" οὐκ ἀναστη-
, H^ , ' E
σονται γὰρ οἱ ἀσεβέϊς ἐν χρίσει" xat, ὃ μὴ πι-
' »* , » Ml e Ν ' 1
στευων. nOn xexpitou* cute δὲ χέϊρα οὐτε xoÀnov
; eS A] Mi , e
πληροῦσι, τὸ μὴ παραλαυβάνεσθαι, πρῶτον μὲν
, Ms. ἃ ! - ,
εἰς κόλπον «᾿Αβραὰμ, εἶτ᾽ εἰς κόλπους τοῦ S'pi-
E ACT ἀν δου ΟΝ Y Nem c
ζοντος ἀγγέλου" τοὺς yap θεριστᾶς. ἄγγελους ἡρ-
, 1 ^ ' 4 M
μήνευσεν ὁ σωτύήρ᾽ ἐν δὲ τῷ προφήτῃ φησίν" διὰ
^ 3 M 7 € M M
τοῦτο ἀπεθέρισα τοὺς προφήτας ὑμῶν" αὐτὸς yap
e ^ Lg i] 3 Li
διακαϑαριεῖ τὴν ἅλωνα αὐτοῦ... τῇ μὲν ἀποθήκῃ
1 ͵ Ὶ ^ M Ἁ ^- 3 / M
τὸν GitcV διδοὺς. τῷ δὲ πυρι τῷ ἀσβέστῳ τὸ
» € A ^ A] LI »H t
ἄχυρον" ct δὲ μισοῦντες Σιὼν καὶ οὐδὲ χορτος
Ω boost ! 3) » V XS. ἃ eS
ἀλλ᾽ dott χόρτος ὄντες εἰσι. τὰ ὑπὸ τοῦ πονη-
e 5 ! m ^ '
ροῦ ἐπισσαρέντα ζιζάνια τῷ καλῷ σπέρματι,
, ^ ^ L] Li
ἅσπερ ἐν καιρῷ ϑερισμοῦ. τυρὶ παραδίδοται χατὰ
3e t b
τὸν αἰῶνα toy μέλλοντα, σημαίνοντα τοὺς αἷ-
UJ M ^ , λ 3 ' €
ρέτικους γ πρὸς cus ὃ λογος, τὴν ἀνθρωπίνην ὑπερ-
L4 , Lj ^3&wy £C ἍΕῚ.
atpety, πολιτείαν OexoUvcae , to ἵνα τὶ ἀνέβητε
[| , ! t : « , M ^
πᾶντες εἰς δόματα μάταια: οἱ πολιται O6 τῆς
^ LPS ' » MA. " , TAS.
Σιὼν ἐπὶ δοματος ὄντες. μὴ καταβήτωσαν ἄραι
3 ^ 3 , ' ,
τὰ ἐκ τῆς οἰκίας" ἀλλὰ xci ὅπερ ἤκουσαν εἰς

v * , 5. A e M. e
τὸ cUg, κηρυξάτωσαν ἐπὶ τῶν δοματων, ἵνα

σπέρμα χαλὸν διαμείναντες, χαρποφορησᾶντες

συναχϑῶσιν εἰς τὴν ἅλωνα τῆς σωτηρίας" ci δὲ
αἱρετιχοὶ ἐπεὶ μέχρι τῶν προσχαίρων᾽ τὴν ἐπαγ-᾿
γελίαν τοῦ τε βίου xal τοῦ φρονήματος ἔσχον ,
παράγοντες εἴρηνται , μόνους ἑαυτοὺς νομίζοντες
εἶναι μεγάλους, καὶ μηδενὶ προσφωνοῦντες εὐ-
Acytay* àÀX ἡμέϊς οἱ τὸ ὄνομα κυρίου εὖλο-

v. 6.
f. 295. b.

IN PSALMUM CXXVI-CXXXI.

"n 234 ,
γοῦντες, πρὸς πάντας ἔχοντες ἀγάπην , εὐλο-

^ ^ ^ ὰ , € M
γίαν προσφωνοῦμεν TOig πρὸς οὺς ὁ λόγος ἡμῖν"
^ ^ ' , 4 5 E €
ἢ xal περὶ τῶν αὐτῶν ὁ λόγος" cu γὰρ εἶπαν ot
' , FP.» €i€ X δὲ kd
παραγοντες εὐλογια ἐφ ὑμᾶς, ἃ οὐδὲ εἰ-
: ^ 3 , /,
παν εὐλογήκαμεν ὑμας ἐν ὀνόματι χυρίου.

PSALMUS CXXIX.

E« παρὰ σοὶ ὁ ἱλασμός ἐστιν. ὁ ἱλασχό-
μενος xai ἀφεὶς τὰς ἁμαρτίας σωτὴρ, μὴ παρα-
τηροῦ ἐξετάζων ἀνομίας" εἰ γὰρ τοῦτο ποιήσειας ,
οὐδεὶς ὑποςήσεται᾽ πάντες γὰρ ἐξέκλιναν, παν-
τες ἥμαρτον" διὸ μηδενὸς ὑφισταμένου τὴν παρὰ
σου. vplgty, χρεία τοῦ παρᾶ σου ἱλασμοῦ ἱλασ-
σομένου τῆς πάντων ἕνεχα σωτηρίας" ὅτι δὲ ἱλα-
σμὸς ὃ σωτὴρ, Ἰωάννης γράφει: χαὶ ἐάν τις

ἁμάρτῃ, GapaxÀntcw ἔχομεν πρὸς. τὸν πατέρα

,' 2 ^ M , U 8.) 8. - "ὦ
χυριον Ἰησοῦν Χριστὸν διχαιον" xou αὐτὸς τλασ-
2 1 ^ ^ ^ E] U
μός ἐστιν περὶ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν, cU περὶ
Lad € , A ,ὔ , Ἁ V M “45. ^
τῶν ἡμετέρων δὲ μόνων ἀλλὰ xat περὶ ὅλου τοῦ
, * LI ^ * E 1 € ,
χόσμου" καθὼς xat Παῦλος βοᾷ" πᾶντες ἡμαρτο-
A £e , e , Lo D
μεν, xat ὑςερουμεθα τῆς δόξης τοῦ ÜscU, Ouxau-
: » ^ , ^ ,
οὐμενοι δωρεὰν τῇ αὐτοῦ χάριτι διὰ τῆς ἀπο-
4, ^ , “ » ^ ,
λυτρώσεως τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ὃν προέϑετο
c 3 14 , ME, 3 pe. ὃὕὔϑδὲ 1
9 Stóg ἱλαςριον διὰ πιςεως ἐν τῷ αἵματι" xot
^ ς»-Ὁ
τὰ εξῆς.
, M ! , ,
Ἔν νόμῳ ὃὲ ὑπομένει) ὁ xaS thy αὐτὸν

L , ^ X rs , '
νομιμὴν ἐπιτελῶν" ὡς xat ἐν émiGTYUm xai apt-

^ / , 5. 4 ! A] E

τῇ yiwetat xat αὐτὰς διαχειμενος,, πρὸς τὸ
, 34 .ἃ * ^ 1 O8

πρᾶττειν ἔχων χὰϊ τὸ Voti" διὸ xat διαλαβὼν

Li ^ ^ “᾿ em ^ (e
περι τῶν ἀγαθῶν τοῦ θεοῦ, προσδοκᾷ ταῦτα λέ-
, ,
jo» ἠλπικέναι ἐπὶ τὸν χυριον.
E i] A Y , M » ͵ ᾧ. 4 4
As xat χατὰ παντὰ καιρὸν ἐλπίζειν ἐπὶ τὸν
, ^ 3 ' v4 ^ 3 Ἁ 1
xUptoy δέϊ, cu μόνον ὅταν προσηνῆ, ἀλλὰ xai
i] , Ἢ ^ ^ E
ὅτε σχυθρωπα ποεριεστηχοτα" ἀπὸ φυλακῆς γοῦν
"^ ^ s! i] ,
πρωϊνῆς ὅτε Aepopx τὰ παρόντα. wai μέχρι
, ^4 L] LI
γυχτὸς ὅτε ἀειδῆ καὶ ζοφώτερα τὰ περιεστηκότα,
ΜΠ ἘΦ, δι ^ » , , ^
xat ἔτι ἀπὸ quÀaxng πρωΐας ἀνατέλλοντος τοῦ
᾽ ^ Ἁ Li] , i] '
ἀληδινοῦ φωτὸς, καὶ ἀρχὴν ἡμέρας νοητῆς ποι-
^ -“ A
cuvtog , ὃ διορατικὸς νοῦς, Ἰσραὴλ καλούμενος
Ἑβ Nr ^ ἐλ QW. 3.5 ^ ͵ i
ραίων φωνῇ, ἐλπισάτω ἐπὶ τὸν xvptow' προσ-
' ^ ^- A i] ^
Sen» τῶν φαιδρῶν xat ἀπαλλαγὴν τῶν σκυθρω-
πῶν προσδοχῶν παρ᾽ αὐτοῦ, ὅτι παρ᾽ αὐτῷ ὡς ἐν
- Li » e A "
πηγὴ xot παρ αὐτοῦ τὸ ἔλεος, οὗ χρήζουσιν

301
EH l ἥ , A M 3
οἱ ἐλπίζοντες ἐπ᾿ αὐτόν" ἀλλὰ καὶ πολλὴ map
^ m ^ ^ ,
αὐτοῦ λύτρωσις, τοῦ παρὰ τοῦ ἱλασμοῦ οὐχ été-
px cusa" ὅθεν αὐτὸς ἐκ πασὼν τῶν ἀνομιῶν λυ-

, A 4 ! , LT i] L] € e
τρωσεται αὐτὸν χυριος" et γὰρ xat moÀÀat αἱ τοῦ

EL M 5 ͵ , ?.» ^ $:2V ,
. IoganA ἀνομίαι, ἀλλ᾽ ἐκ πασῶν αὐτὸν λυτρώσεται,

PSALMUS CXXXI.

donis αὐτῶν, φησὶ, μνήσθητι. χύριε, xata
τὸν τῆς εἰς ἀνθρώπους σου παρουσίας χαιρὸν,
ἐν ᾧ λύτρον σαυτὸν ὑπὲρ πάντων τῶν ἁμαρτω-
λῶν παρέξεις., ἄφεσιν ἁμαρτιῶν προξενῶν ἅπα-
σιν ἀνϑρώποιφ᾽ μεθ᾿ ὧν ἁπάντων μνήσθητι, ὦ
χύριε, xai τοῦ Δαυϊδι xoi τῆς κακώσεως αὐτοῦ,
ἣν αὐτὸς ἑαυτὸν τιμωρούμενος, ἐφ᾽ cie ἥμαρτεν
ἐχάχωσε xat ἐχείνου χαιροῦ, ὅποτε κατὰ πρόσω-
πὸν τοῦ σοῦ ἁγιάσματος χαμαὶ ῥίψας ἑαυτὸν,
μεθ᾿ ὄρκου ἐβεβαιώσατο οὐ πρότερον ἀναστύσε-
σϑαι ἐκ τοῦ ἐδάφους , μηδὲ ἀναχωρήσειν “τοῦ
τόπου xaS' ὃν πεσὼν προσεκύνει, E γνῶναι xat

€

- ; / y »! ' - ^i
μαϑέϊν τις πότε Apa ἔςαι ὃ τόπος τῆς τοῦ γυ-
! , ᾽ φ, ΄ rj
ρίου εἰς ἀνθρώτους παρουσίας) τροεγνωσμένος
- ἢ ἢ ^ les »! V
xai τπροητοιμασμενος αὐτῷ, ὅτοϑεν ἔσται τὸ
! ^ ^ 2 Lj i] A » ^:
cxnwopa τοῦ Θεοῦ laxe: μαθὼν yop ἐξ ἁγιου

t V m o ,
πνευματος καὶ τῆς προφητικῆς διθασχαλίας , ὡς
A , “ ^ 1 » LJ
ἄρα ἔσται ποτὲ αὐτοῦ τοῦ χυριου εἰς ἀνθρώπους
Mo » A LÀ ^ 3 ' ^
ἀφιξις. δύ Ὡς ἄφεσις πᾶσιν ἀνϑρωποις τῶν προ-
'. t ' A L4
τέρων ἁμαρτημάτων προξενηθήσεται, διὰ ταύτης
' ὃ... ͵ . ᾿ 3 , / ^
χαι αὗτὸς σωδήσεσσαι ἐλπίσας, σπεύδει γνῶναι
A e^ LJ E ΠῚ ^ ' IM
xxi paSé πότε ἔςαι, n ποῦ γενήσεται, καὶ
͵ Li € m , 3 ,
τίνα τρόπον ἡ τοῦ χυριου εἰς ἀνϑιρώπους παρου-
, ^ 1 E / ^ 3 Li E
σια" ταῦτα δὲ γνῶναι ποθῶν, εἰς τοσαυτὴν ἕαυ-
U 1 , - ^ ^ ,
τὸν ὑπέβαλε xaxogt), ὡς πᾶσαν μὲν παραιτη-
M ! A * € ^
σασϑαι στρωμνὴν. ἀποταξασϑαι δὲ τῷ ἑαυτοῦ
3) ^ λ 1 ^ -— 0» V “41
οἴκῳ κείσϑαι δὲ πρὸ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοῦ ἐδάφους
»€ , Lu L] ^ Mi ,
ἐῤῥιμμένον , καὶ τποοτνιώμενον γνῶναι τὸν τότεν
^ ' uU M ' ^ ^ 2 ͵
τοῦ χυριου x«t τὸ σχήνωμα τοῦ ϑεοῦ laxe
. ! M 3 970 -“ M M '
ἐπιμένοντι δὲ αὐτῷ τῷ προσευχῇ xat μὴ mpoct-
1 , V A] ὃ ^ P.
ρὸν ἀνιστάμενῳ , εὐτόνως δὲ καὶ διαρχῶς ἐπι
^ $e y LI » καὶ : "
τοῦτο τὸ αἴτημα, xat μεθ᾽ ὄρχου διαβεβαιώσεως
AMOR ! ΠΥ 4 : d 1
αὐτὸν χαταδήσαντι,, ἐπινεύσει θεὸς cixccv λαβὼν
ἃ. “ῳ « » Y , εἴ 4... EL
αὐτοῦ, ὡς ἂν μὴ Qtugatto, Gab ὁμῶσας μὴ
3 ’ὔ 9$. ἡ -“- d 3 / à M
ἀναστήσεσθαι T] τυχεῖν ὧν. ἐσπεσόϑει" διό τὴν
t Ll ^ ^N ^ “Σ ,
γνῶσιν αὐτῷ δωρεῖται διὰ τοῦ προφητιχκοῦ πνευ-

V. EK.
C. f. 296. b.

ev
E. f. 203.

v. 14.
D. f. 325.

v. Τό.
E. 1, 204.

v. 16.
C. f. 2597. b.

ENS ris
C. f. 298. b.

809.

^ 3 , » Ui € ^ €
ματος τῶν αἰτηϑεντων.---ἪἩ χαὶ ὡς πρᾷος
ν } ᾿ , LE M DJ 4 ^
Aevwid , χληρονομιαν αἰτέϊ τὴν τῶν πρᾷξων γῆν.
A uM “ 2 ^ DN E ^
To ὄρος τῶν ἐλαιῶν φησιν. ἔνθα πᾶς mpoo-
[] ec ^ i , D
ἐρχόμενος mpooxuyst* προσχύνουμεν τὴν σᾶρχα τοὺ
m , M U ! 3 A 0€
σωτῆρος, οὐ δια τὴν Quot), ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ὁ Xpi-
» i] , » ^ "o € | ES M
στὸς ἐστὶν ty αὐτῇ" καὶ ἡ μὲν σὰρξ προσχυνη-
D M WE 1 NUS δ
τὴ διὰ Χριστὸν, ὁ ὃὲ Χριστὸς διὰ τὸν Doy
I A , * ^ " i] Ma - M!
λόγον τὸν ἐν αὐτῷ 1) Xpigov δὲ ἐνταῦθα φημι
M M LI £ M] M i ^s ^
τὴν λογικὴν χαὶ ἅγιαν ψυχὴν τὴν μετὰ ToU θεοῦ
-“ 7 Ἂν 7 ex
λόγου ἐπιδημήσασαν. τῷ βίῳ των ἀνθρώπων" po-
, Li N
vn σὰρξ οὐ πέφυκεν δέχεσθαι θεόν" διότι ὃ θεὸς
€ » /, , P , i ΕΣ ΩΣ i! X
ἡμῶν σοφια ἐστι ἐν xapóux ayaUn, φησι Xo-
3 7, 54V A ^ ,
λομὼν ἀναπαύσεται σοφία" οὐδὲν δὲ τῶν συνεςώ-
' 4 , M ,
τῶν τεσσάρων στοιχείων γνώσεως ἐστὶ δεκτιχόν"
' 3. € 8. c [4 :
γνωστος dé ἡμῶν ὁ θεός.
a AS cd acu Ἐν ORE NT
Η καὶ τὰ μαλιστα οὐχ ἄρμοττει ἐπὶ γῆς τῆς
»^ m; » ! , εἶ
εἰς αἰῶνα αἰῶνος., ὅτ᾽ ἂν παρερχηται ὃ οὐρανὸς καὶ
€ d 4 Na A2 3 ! « ,ὔ 3|?
Ἢ γῆ, ὥστε περι τῆς Exxnotag o λόγος) mept Ὡς
͵ ^ / ^ ^ 3 ͵
ἐἴρηται" ψαλατε τῷ κυρίῳ τῷ κατοικοῦντι ἐν Σιῶν.
e , , 7 3 i ^ r
Ope πανταχοθεν sUnpepuxy , ἄτσο τοῦ μηδὲν
e ^ 8 ^ i! ^
τῶν ἀναγκαίων ἐνδέϊν, ἀπὸ τοῦ τοὺς ἱερέϊς ἐν
E 5 A ^ Y ^ , 4
ἀσφαλείᾳ εἶναι, ἀπὸ τοῦ τὸν λαὸν ἐν εὐφροσύνῃ,
29 ^ A ; /, 23.2 Inm Ὁ», M ͵
ἀπὸ τοῦ τὸν βασιλεα ἐν ἰσχύι τοῦτον yap λυχ-
d 4 » ἃ... .ἃ ! M Li M Y
xov φησίν, Ἢ τὴν ἀντίληψιν’ τὸ μέγιςον. τὸ τοὺς
3 V » L
ἐχθρους ἐγχαλύπτεσθαι.

LJ i] » "e 5 ' A « ""“ ᾿
Tig δὲ αἴτιος τοῦ ἐνδυσασϑαι. τοὺς ἱερεῖς ὃιὲ-

! M / ! ^
χαιοσυνὴν , καὶ ἀγαλλιάσει ἀγαλλιάσεσϑαι τοὺς

€ 4 *c6 ^ & x ' i “ €^,
ὁσιους, ἢ ὁ τῇ χειρὶ ἵχανος Δαυιὸ ἅγιος ὑπάρ-

»

/ 3 i] ^ '
χων; ὅθεν ἐπενήνεχται co Éyexev Δαυιὸ τοῦ δου-
M , Li
λου μορφὴν ὅτε ἐχένωσεν ἑαυτόν.
eM 25 ^ A , / ! ^ !
Ἐκέξι ἐν τῇ Σιων ἀνατέλλω κέρας τῷ Δαυιδ"
e LY [] ^ ΄ € i —-— 2 '
τοῦτο τὸ χέρας τῆς βασιλείας ὑπὸ SecU ἀνατελ-
, ! M M 1 i A ^
λεταε ἐν. οἴχῳ Δαυιδ' κατὰ τὸ λεχθὲν ὑπὸ τοῦ Ot-
Ι MAN d Ι ' M ἌΝ 7
χαϊου" ἤγείρεν κέρας σωτηρίας ἡμῖν ἐν οἴκῳ A«vto*
1 ^ à !
Χριςῷ cvyxavcy-
4 € Y ΄ ^ , "
tt, λύχνον ὁ πατὴρ προτρέχοντα τῆς ἐπιδημίας

] 1 ' ^ 1
ἡτοίμασε δὲ τούτῳ τῷ χέρατι,

αὐτοῦ θέϊον vip περὶ οὗ γέγραπται: λύχνος
τόϊς ποσίν eni ὃ νόμος σου; καὶ Lane ταῖς τρίβοις
μου ἢ χαὶ ó ᾿Ιωάννης μέχρις οὗ ὁ νόμος καὶ et
προφῆται,, λύχνός. ἐςιν. ἑτοιμαζόμενος τῷ Χριςῷ
αὐτοῦ" περὶ οὗ ὃ σωτὴρ, ἐχεέῖνος ἣν ὃ λύχνος ὁ
καιόμενος καὶ φαίνων, οὗ ἠθελήσατε πρὸς ὥραν

1) Observanda est theologica Didymi doctrina de unica Christi adoratione, ἡ

DIDYMI

, γω ^ LI , ^ !
ἀγαλλιασθῆναι τῷ φωτι αὐτοῦ" τούτων θεολογου-
, Α ^ , , '
μένων περὶ τοῦ γενομένου ἐκ σπέρματος Δαυὶδ τὸ
A [ € » 1 & uv » [] ᾽ ͵
xatX σᾶρχα, οἱ ἐχθροι αὐτου αἰσχύνην ἐνδύσον-
͵ὔ » καῇ !
ται. θέλοντες εἰ ἐγένοντο πυρικαυςοι. ὅτι παιδίον
, D Ln à »8^/ m -
ἐγεννηθη., υἷος xat &do9" ἡμῖν; οὗ ἡ ἀρχὴ ἐπὶ
^ ΕΣ D ΕῚ Lj E]
τοῦ ὦμου αὐτοῦ, αἰσχύνην πλείονα ὀφλισκάνον-
ei V $ D » » , ,
τες. ὅτι τὰ αὑτὰ toig ἄλλοις ἄνθρωποις ἀσπᾶ-
ΜΙ “ E
ζόμενος) οὐκ ἔχει τὸν ὑπεραναβεβηκότα βίον" διὸ
δι ὦ $^ E Li Ao 4 14 ᾽ ^ ΄
καὶ ἐπ αὐτὸν ἐξανϑησει τὸ ἁγίασμα αὐτοῦ" πε-
i] [^d t: NA 1 » Lo ' à
p. οὗ φησὶν ἐν Ἡ σαΐᾳ' καὶ ἄνθος ἐχ τῆς ῥίζης
, 7 Ὁ 5 L4 V e em
ἀναβήσεται" ᾧ ἀχολούθως τὰ ἄνθη τῆς γῆς ὧφ-
^» e" € «M u^ 5 » ^
Su ἐν τῇ yn ἡμῶν" τὸ εἶναι ἄνθη τοιαῦτα εἰ-
͵ A - 5 , Y "
ληφότα πρὸς τοῦ ἐξανϑουμένου ὑπὸ κυρίου dyid-
^ i] A] ^v
σματος" τοῦτο γὰρ τὸ ἐξανϑοῦν ἁγιάζει τοὺς
J ,? m A ow e ^
προσπελαζοντας. αὐτῷ" αὐτὸ ὃν ἅγιον τοῦ θεοῦ.
e 3 oy CAPUT ͵ ^ ! RET, T
ἅμα xat ἄνθος χαὶ tO χρινον τοῦ πεδιου χὰϊ τῶν
Li »zuv /, A , ^
χοιλαδων" εἰκότως ὠφϑήσεται τὰ ἄνθη ἐν τῇ ἱ
^ ^c , ] LU D ^ Ἁ j
yü ἡμῶν. ἐξανατείλαντος τοῦ ϑεοῦ τὸ ἁγίασμὰ
ΕῚ e » V L7 i ͵ ' ' | AM
αὐτοῦ ἐπὶ τῷ πεφωτισμέενους χαὶ νεαζοντας eiat
xs 2 D! ' 4 , "^ UM
ἐπὶ τὴν μαγαριαν χαὶ πνευματικὴν ἑορτήν.
PSALMUS CXXXIII.
e ] : * 1 3
E; LT , ^ V , , M , e
L xat εὐλογοῦσι TOV. κύριον οὐ μαγρὰν αὐτοῦ
;: , » , hoy rj
βεβηκότες , ἀλλ᾽ ἐν οἴχῳ αὐτου. συνεγγίζοντες,

͵ 1 b A MOS ^
χυβιῷ κατα TO φρονημα το EV γρᾶφαις ϑείαις Y
6 3 1 ' , 13g ? 3 buie,
€ yat γαι δογμασιν ἀληϑειας" αὑται 7«p αὐτου

c 5 ΄ LÀ ' A a. A , ^
αἱ αὐλαι" ἵστασι O6 χαὶ εἰχότως εὐλογοῦντες

! . , ΄ ' Ms ^
Seov* ὕπνος yop cv καταχρατήσει tote τῆς τῶν
, 7 ! ^ "4 Wen Nen
ἅγιων συνόδου, δυναμει τῶν ἀφθάρτων σωμάτων.

PSALMUS CXXXIV.

Ma: τὸ πληρωθῆναι τὰς τῶν ἀναβαϑμῶν :
QU&g , ἀκόλουϑον ἦν τοὺς εἰς αὐτὸν τὸν ναὸν
ἀναβάντας αἰνέσαι χαριςηρίως τὸν θεὸν οὗ ναός
ἐςι" διὸ χαὶ ἀλληλούια ὃ ψαλμὸς ἐπιγέγραπται,
σημαινούσης τῆς τρογραφῆς τὸ δέϊν ὑμνῆνϑαι
τὸν ὄντα ϑεόν. «ud
Καὶ ὁ παρὼν ψαλμὸς εἰς εὐχαριστίαν mpówa- c. t.
λούμενος προστάττει ἐξομολογεέῖσϑαι τῷ χυρίῳ 5
χρηστότητι καὶ ἀγαθότητι πολλῇ πάντα ποιοῦν-
τι διὸ χαὶ ἐφ᾽ ἑχάστου στίχου τρόπῳ ἐφυμνίου
ἐπιλέγεται,, ὅτι εἰς τὸν αἰῶνα τὸ ἔλεος αὐτοῦ"

v. 18.
E. f. 206, b.

IN PSALMUM CXXXI-CXXXV.

ἐπεὶ yàp οὐ ποτὲ μὲν ἐλεεῖ, ποτὲ δὲ cU , ἀλλ᾽
ἀεὶ ἐλεέϊ. εἰχότως ci ἐφυμνοῦντες λέγουσιν, ὅτι
εἰς τὸν αἰῶνα “τὸ ἔλεος αὐτοῦ.

Τοῦτο τὸ μνημόσυνον ἀπὸ τῆς προτέρας γε-
νεᾶς τῶν Ἑβραίων, ἕως γενεᾶς τῆς κλήσεως
τῶν ἐθνῶν" περὶ ἧς τὸ ἀναγγελήσεται τῷ χυρίῳ
γενεὰ ἡ ἐρχομένη" διαμένει δὲ ταῦτα εἴξαντος
τοῦ Sec τῇ τῶν δούλων αὐτοῦ περὶ τοῦ λαοῦ
παρανχλήσει , δ ἣν ᾧχτειρε τοῦτον" τὸ συνεχὲς
τοῦ λόγου τῇ δοξολογίᾳ διέκοψεν" ὡς καὶ γρά-
φων τόϊς Γαλάταις ὁ Παῦλος ἔλεγεν" χάριν ὑμῖν
καὶ εἰρήνη ἀπὸ ϑεοῦ πατρὸς ἡμῶν, τοῦ δόντος
à ἡ δό-

» cm A ᾽ e e
Ea εἰς τοὺς αἰῶνας" καὶ ἀλλαχοῦ" ὧν ἡ

« Y V 3 εν» 3 » 1!
ἑαυτὸν , xai τὰ ἑξῆς" εἶτα ἐπηγαγεν,

- 5 /
σία χαὶ ἡ δόξα χαὶ ἡ λατρεία χαὶ ἡ ἐπαγγελία"
E] a i] M A Li € ἡ .» 0X Li
ἐξ ὧν Χριστος τὸ χατὰ capxx, ὃ ὧν ἐπὶ may-
των ϑεὸς εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀμήν" καὶ
^ , 4
γῦν ὁ προφήτης ἐννοήσας τήν τε χαθόλου πρό-
^ ul , e 5 M 4
γοιαν χαὶ τὰ συμβαντα τῷ Ἰσραὴλ, πυρωϑεὶς
ἀπὸ τῆς φιλανθρωπίας,, δοξολογέϊ τὸν ϑεὸν ὡς
LÀ » , i] nd e A 3
ἄλαστον ἔχουσα δοξαν" περι τοῦ λαοῦ δὲ φησὶ,
» 2 L] ,
Ἢ ὅτι δίκην αὐτὸς ἀπαιτήσει, καὶ παύσεται με-
Ἢ ^ , , Ui 375
τὰ ταῦτα ἢ ὅτι ἐχδικήσει μὲν τὸν λαὸν. im
» ^ ' , E] 3
αὐτῷ Ot παραχληϑήσεται, οὐ διὰ τὴν ἐχείνων
»»" 1, ! , /
ἀξίαν" ὅπου yap παράκλησις. συγγνώμης χρεία,
A ^ '
zat guia S por utc χαιρός.
PSALMUS CXXXV.

Y - , » ' m
Ma yop ποιξῖν ϑαυμάσια ἀνεγράφη μένων
γὰρ ó πατὴρ ἐκ τῷ υἱῷ, mo τὰ ἔργα" ἀλλὰ
-" ᾿ , Ἁ , ,
χαὶ ποιοῦντι τοὺς οὐρανοὺς ἐν συνέσει,, vi ςε-
^ i] - $3 Ai ! 3
ρεοῦντι τὴν γὴν ἐπι τὸ ὕδωρ, πάλιν ἀνθομολο--
^ ' M m
γητέον αὐτῷ" συνάδει δὲ τόϊς προχειμένοις τὸ,
M 3 ^ , 5 ' ὅν
ὁ ϑεὸς ἐν τῇ σοφιᾳ ἐθεμελίωσε τὴν γῆν" ἡτοί-
i] 3 ' H ! ,
μασε δὲ οὐρανοὺς ἐν φρονήσει" σύνεσις δὲ wai
δά. 4. , ᾿"
φρόνησις δι᾿ ἧς ἑτοιμάζονται xai στεροῦνται à
, * δῶν » i5. d ΄ “ μυ V
cUpayct, tig ἀλλὴ εἴη Ὦ ἡ σοφια τοῦ Ot ἧς τὰ
' , Δ D. « ͵ ,
πᾶντα γεγένηται: περὶ Ὡς ὁ Θεολόγος φησι" Χρι-
Ἢ ^ , ' ^ ͵ ᾽ i] LI
στὸν Θεοῦ δυναμιν. xot θεοῦ σοφίαν" ἀλλὰ γὰρ
ΒῚ ^ 3 ^ 3
xai οἱ φοροῦντες τὴν εἰχόνα τοῦ ἐπουρανίου, von-
Ld , L ^
τῶς οὐρανοὶ ὄντες γίνονται" ἑτοιμάζονται τοιοῦτοι
2m -— Ἴ '
ἐν τῇ. mpodrÓnAepéyn. συνέσει τὲ wai. φρονήσει
S - & € a" ^ LEY Nw , € A
eov xai Ἢ yn στερεοῦται ἐπι τὸ ὕδωρ" ἡ τὸν

/

υἱοθε-

-

303
&.:M.8 ^ ' ' L] i]

vro Ἰησοῦ βαλομενον σπόρον πρὸς τὸ χαρποφο-
ρῆσαι δεξαμένη" ἐν τοὶς ῥευστόϊς γὰρ χαὶ προσ-

᾿ χαίροις τοῦ βίου πράγμασιν, ὕδασιν ἀλληγορικῶς,

" / ' 1 , / Tow
ἔτι διατριβουσα στερέωσιν "καὶ εὐτονίαν ἔσχεν

» 4 “᾿ ͵ ^ » f A.
ἐπὶ tQ πληρέστατα xapucogopncat εἰχότως OE

"n € m e Ἁ »! »! € ,
τόϊς pntótg ἅπασιν TOV αἰώνιον ἔλεον ὃ μεγαλο-
͵ , LT 2 A ' , ͵
γραφος συνέζευξεν, ἐπειδὴ οὐ διὰ χρείαν οἰκείαν.
j "
ἀλλὰ διὰ μόνην φιλανθρωσίαν ἐδημιούργησεν ὁ
' L2 i ^ ^
φιλάνθρωπος &mavta* χαλῶς δὲ τῷ ποιοῦντι φη-
i] / , e^ i] E]
ct θαυμάσια, xat οὐ tQ ποιήσαντι. δεικνὺς αὐ-
^ e i] ^
τὸν διηνεχῶς ἐνεργοῦντα xai ϑαυματοποιοῦντα"

^ » A LI ^ ^
ταῦτα δὲ οὐ πρὸς ἀϑέτησιν τοῦ Χριστοῦ εἴρη-

. ται, ἀλλὰ πρὸς ἀντιδιαστολὴν τῶν δαιμόνων.
, P p

A ^ * —-
Τὸ μεγάλα μόνος ποιήσας, διὰ, τοῦ εἰπεῖν,
22 -Ὁ , ^ ͵ ^s
γενηθήτωσαν φωστῆρες ἐν τῷ στερεώματι τοῦ
? ET 5 1 ^ ! 1 i
οὐρανοῦ εἰς ἐξουσιαν τῆς ἡμέρας τὸν ἥλιον, χαὶ
3 E ' ^ i] 1 LI ^ A
εἰς ἐξουσιαν τῆς νυχτὸς τὴν σελήνην x«i τοὺς
, € δι ^ L Ν
ἀστέρας ἔταξεν, ὡς καὶ ἐν τῇ χοσμοποίίᾳ eipn-
A , Α ^ '
vau, γεγονέναι τὸν ἥλιον εἰς ἀρχὰς τῆς ἡμέρας,
Y 1 ' , , A ^ M LT '
xat τὴν σελήνην εἰς ἀρχᾶς τῆς νυκτὸς; καὶ τοὺς
[ L2 Ἢ 1 δὼ , ! ^
ἀστέρας" cv μιαρὸν ὃε ἡμὶν εἰς εὐταξιαν ζωῆς
M A A ^ ^ A ^
χαι εἰς αὐτὴν ζωὴν ταῦτα συντελεῖ τὰ Corea,
͵ ον ^
τρέφοντα Xapmcug , πεπαίνοντα, ὧν ἄνευ ζῆσαι
οὐχ ἔνι" χαιροὺς ἡμὶν δειχνῦντα, ὥρας χαρανχτη-
! , dioc Y A RI.
ρίζοντα, Opoucus ἥμερας καὶ νυκτὸς εἰχάζοντα,
€ Li ^| o^ λ ! ε ^
ὁδοιπόρους γῆς xat ϑαλάττης δδηγοῦντα., pu-
, D ͵ ΄ ^ , A
βίαν ἑτέραν χρείαν παρεχόμενα" ἴδε πῶς εἰς τὸν
c0 A 3 -" -
αἰῶνα τὸ ἔλεος αὐτοῦ.
A ^ €« ! 4 Ι
᾿Αλλὰ πῶς ἐλέῳ τεχταίνεται ϑάνατος ; διότι
M] A 3 ΄ » ΄“ E ^ '
περι τοὺς ἀδιχουμένους ἔλεος, τοῖς ἀδιχοῦσιν yt-
νεται χόλασις" xol τὸ δίχαιον ἀμφοτέροις ἁρμότ-
ς᾽ xc βφοτέροις appo
^ M] ͵ M] V » 7
τεται" χαλέϊ ὃὲ χρείαν μὲν τὴν ἐνέργειαν... βρα-
! A by 3 Y » M A A -
χίονα δὲ τὴν ἰσχὺν. ἔλεος δὲ χαὶ τὸ δοῦναι
! € A ΄ ,
δικὴν ἁμαρτωλοῖς, καὶ τὴν χαχίαν ἐχχόπτουσαν,
λ ^ Y '
xai μειοῦσαν τὴν μέλλουσαν κόλασιν.---Ὡς ἀγ-
, A à] , 3 ΄ ^ 1
νώμοσι δὲ τὰ ἐν Αἰγύπτῳ συνεχῶς περιστρεέφε-
Α , ͵ '
tat, τὴν. τούτων ληϑὴν ἐχχόστοντα' Αἴγυστος
Mox A “ Li '
de ἄλλως ὁ περὶ γῆν ὀνομάζεται τόπος" οὔ τινος
M , M L] ͵ ,
πρὸς. εὐεργεσίαν Ἰσραὴλ. τὰ πρωτότοχα πατάσ-
, ed LI € LT [ € M e gt
σει ϑεος" οὕτω yep o τὸν Sy ὁρῶν νοῦς. ἔξω
53,9 7 ς i] e /, ΕΣ
τούτου γίνεται ὑτσο Θεοῦ ποδηγούμενος" ἐξάγει
iL] E ͵ , 5 ^ Hi
d£ τοῦτον £x μέσου Αἰγυπτίων λόγος ἑαυτοῦ wai
' m 1 ^ Li A i
Gcgian τοῦτο γὰρ αὐτοῦ βραχίων xat χεὶρ xpa-

LR

ΩΞ
Ta

v. Io.
Ibid.

. 330.

v. I3.
E. 1.-207. b.

v. 94.
D. f. 331.

2.

v.
bo 17212. D.

v. 7.
C. f. 313.

301

/, 35/7 M Y € Ὁ ^ V X ,
ταιά ἐξήγαγεν ὃε καὶ ὁ Ἰησοῦς χατὰ τὴν émi-

, e T "um «
στολὴν Ἰούδα" cu χραταιὰ χεῖρ καὶ βραχίων ὑψη-

M ^ Li
Àóv, fi παραδοξοποιὸς αὐτοῦ ἐνεργεια χαὶ δύναμις.
, , ! ,
Οὐχ εἰς μίαν διαίρεσιν ἀλλ᾽ εἰς πλείονας xa-
^ A , A LI , ^
ταδιξίλεν ὁ ϑεὸς τὴν ἐρυθρὰν ϑάλασσαν ἐπὶ τῷ
b- M E] ^
τὸν Ἰσραὴλ ὡς ἐπὶ ξηρὰν βαδίζοντα ἐξαχϑῆναι
» s » ^ € A ^ - ' 3 ow
ἐὰ μέσου αὐτῆς ὕπο Θεοῦ" παραδέδοται δὲ ὅτι
3 ! ^ , 3
ἐἰς δώδεκα διαιρέσεις ἐπὶ τῷ δώδεκα διόδους ct-
^ i] ' ,
vat, ὅπως ἑκάστη τοῦ Ἰσραὴλ φυλὴ ἰδιαν διά-
βασιν ἔχουσα διέλθοι 1)...
» Lj ii e. , € [
Kv τατεινώσομεν δὲ δι ἀτυφιας ἑαυτοὺς ,
ς A € ^v ^ ΄ Ἢ , n
ὁ “ϑεὸς ἡμῶν καὶ μνημονεύει xat λυτρωσιν di-

δωσιν.

PSALMUS CXXX VIII.

K ΄ 3 Vd 2. ᾿ pt '
αϑεδρα ἔστι ἕξις ἀριστὴ λογικὴς φύσεως,
4 ! ] i] ͵ »
χαθ᾽ Ὧν δυσχινητος γίνεται πρὸς wonuay* ἔγερσις

᾽ -“ 3 D Li i] 4 A
δὲ ἀπὸ τῶν αἰσθητῶν πραγμάτων ἐπὶ τὰ νοητὰ
J .
διαβασις.
Li HU , ^s / 5
Θεολογήσας τὰ περι Tcv τρογνωστὴν εἰναι
Y i / * , »y A ,
τὸν ϑεὸν, χαὶ πάντων ἐπις ἡμὴν ἔχειν wot σύ-
. " ^ ' e ὧν M
VEG , μέτεισιν ἐπι τὸ πανταχοῦ εἶναι αὐτὸν
! ^ , A
τὸν θεολογούμενον" et πνεῦμα cov πεπλήρωκε τὴν
2 / e -“ , E /
οἰκουμένην , ποῦ πορευϑῆναι ἀπ᾿ αὐτοῦ δυνήσο--
, $2 M λ M , , , ^
μαι; ἀλλ᾽ ἐπεὶ xat τὸ πρόσωπόν σοὺ ἐπισχοσεῖ
NAM ^ Y e ^ e ,ὔ
xat ἐφορᾷ τὰ ὅλα, ποῦ Quy&ly Cm αὐτοῦ δυνή-
λ M , 1 /
copat; ἀνελθὼν yao εἰς cUpavov, παρόντος σου
y A] !
λαμβάνω φαντασίαν" ἂν εἰς τὸν ἄδην γένωμαι,
͵ ' , WW ᾽ ^ A » el
συνόντα σε βλεπω" εἰ δὲ ἐν οὐρανῷ καὶ ἐν ἄδη
/ ! 1 ^ H
Ἢ παρουσία cov γνωρίζεται, καὶ ἐν toig μεταξὺ
͵ E / L ! A
χωριοις δηλονότι τυγχάνεις" παρίστησιν δὲ παν-
^ , ^ , "- A e
ταχοῦ,, οὐ τοπιχῶς διατριβων, ἀλλὰ δημιουργιχῶς
M ^ ^v ^! t
xxi προνοητικῶς Tólg πᾶσιν ἐπιχωριάζων.
2 , ^ SAM ^ 7 ^
Ecxemnca, qnot, μὴ ἄρα ταῖς πτέρυξι τῆς

, /, A M ΄
'νοησεῶὼς χρησάμενος , ὑπερβὰς τὴν ϑάλασσαν

X A , i] i , e LI
χαὶ τὸν ὠχέανον αὐτὸν, ἐν τόϊς ἐσχάτοις γεγε-
/ ! E $5.73 ^ t
νημένος. δυνήσομαι πορευϑῆναι ἀπὸ τοῦ πνεῦμα-

, r ^ ^ L e
τος σοὺ. XQ φυγεῖν σου το τροσωπὸν , χαχεὶϊ

Ml , ! 1 NL
τὴν δραστήριον xat προνοητικήν σοὺ χεῖρα, καὶ
$3.8 M € , , , ^ Ψ
αὐτὴν τὴν ὑπερβάλλουσαν δεξιάν σου ἐνεργοῦσαν
, h] ^ ^
τεθέαμαι" ὡς αὐτὸ τοῦτο τὸ κατασκηνωχέναι τῇ

, » , D e^

προειρημένῃ ἀχολουθίᾳ ἐν τοῖς ἐσχάτοις τῆς θα-

DIDYMI

λάσσης χατωρϑῶσθϑαι με τῆς χειρός ocu óUnyn-
σάσης Ut, καὶ κατεχούσης τῆς δεξιᾶς σου" εἰ
γὰρ χαὶ ὠχεανὸς ἀπέραντος , ἀλλ᾽ οὖν χαὶ οἱ
μετ᾽ αὐτὸν χόσμοι ταῖς τοῦ δεσπότου διαταγαὶς
διθύνονται" ττάντα γὰρ τὰ πρὸς αὑτοῦ γεγενη-
μένα ὅποι ποτ᾿ ἐστὶν ταγαὶς τῆς ἑξαυτοῦ προ-
νοίας διοιχούμενα ἰϑύνεται.

Ἐπεὶ φωτισϑεὶς ὑπὸ τῆς γνώσεως τοῦ χυρίου
ἐν ὄρθρῳ, ἐν ἀρχὴ τῆς ἡμέρας γεγονέναι δόξας,
διενοήϑην ταῖς στέρυξι ταῖς vontaig , xaS ἃς
ἐστέρωται πᾶσα οὐσικὴ φύσις͵, μετεωρισϑῆναι
ὡς μαχρὰν γενέσθαι καὶ περαιτερω τοῦ ὠκεανοῦ"
ἔγνων δὲ καὶ αὐτὸ τοῦτο μὴ εἶναι πορευϑῆναι
ἀπὸ τοῦ πνεύματος τοῦ θεοῦ, xai τὰ ἑξῆς" με-
τῆλθον ἄλλην ὁδὸν ζητῆσαι, γαϑ᾽ ἣν πορευθῆ-
Vat ἀπὸ τοῦ πνεύματος xol φυγεῖν ἀπὸ τοῦ προσ-
ὠποὺ τοῦ Θεοῦ" οἷόν τέ ἐστιν μὴ fü ἄρα ὑπὸ
σχότος γεγονὼς διαλαϑέϊν τοῦτο δυνήσωμαι" διό

3 i NA e [
Qnui, «px σχοτος χατασατησεὶ pes. τουτεστιν

, , € iM 3 »y A ΄
ἐπιχρυψει μὲ; ὡς yap τὸ ἔδαφος τὸ. πατούμενον

74 ! '
χρύπτεται., οὕτω χρυβείην xao εἰ χατασατήσῃ
A , V 4,28 «Νὰ $7 34. 2
με tO σχότος πολὺ περὶ ἐμὲ xat Em ἐμὲ γεγο-
Π d » D" E] “ὦ, !
νος" εἰτα ὅτε ἔδοξα τρυφᾷν ἐπὶ τῷ τετευχέναι
^ ! ' 39
τοῦ σπουδαζομένου., εὐϑέως (0o, ὅτι χαὶ αὖ-
€ i à. i! X 7 / E
τὴ ἢ νυξ καὶ τὸ καταχόρες σχότος φωτισμός ἐςιν,
54λ , ^ ^ ͵ , X EL"
οὐδὲν αὐτοῦ τοῦ σχότους σχοτιζομένου ὑτὺ᾽ τοῦ
^ ' 9. X Α *
ϑεοῦ χαταλαμτοντος αὐτὸ ὥσπερ xai τὰ ἀλλα
! € v 1 e y L
πάντα, παρ ἡμῖν μὲν tolg ὄψει χρωμένοις, δια-
A 4 i] , ς ὦ i € ,
φορὰν νυχτὸς wa ἡμερας ὁρῶσι xat ὁρωμένεις ἐν
T quA ET. δὲ “ U δὲ βλ LU dé
τῇ ἡμέρᾳ’ ἐν δὲ τῇ vuxtt μηδὲ βλεπομένοις μηδὲ
' Ἁ Li ^ ^" € s € 422
BAencucw: mapa μὲν τοι τῷ θεῷ ἡ νὺξ ὡς ἡμε-
! oe ^ ,
pa φωτίζεται, χαταληπτῶν αὐτῷ τυγχανοντῶν

e 3 ' A i ^ , Mi ^
τῶν ἐν σχοτῷ XXL VUXT, ὡς των ἐν φῶτε και

€v. 3 ! « ^ € €." € » 3 ^ ^
ἡμέρᾳ" ἐπείτσερ ἡ vob ὡς ἡμέρα UU αὐτοῦ TCU

ο 4 ^ Y , fN € E
Sec) qotibetat ταῦτα δὲ gGayta τῳ ἑαυτοῦ
' « / [] , ,
προσώπῳ ὃ δικαιος προσάπτει , διδάξαι προελο--
, Ἁ e , 4
μενος τοὺς μὴ ὀρϑὴν περι ϑεοῦ διάληψιν ἔχον-
Ἐ ^ E] δ δ ^
τάς, ὅτι διαδρᾶναι Θεὸν οὐκ ἔστιν" εἰ γὰρ τῶν
D A , t
χρυπτῶν μουν γνώστης , ἅτε τοὺς “νεφροὺς μου
͵ὔ , ^ , 3X ,
χεχτημένος., ELEV ὁποίῳ μέρει τοῦ κόσμου ἐὰν γέν-.
^ j» ΑΙ "
Quot , ὡς παρόντος pov γνῶσιν ἔχεις" εἰ yap xat
» , j » Ll - »
ἀντελαβου μου ἔκ γαστρὸς μητρὸς μοὺ ἐν' χοι--

1) Iudaica haec popularis vel rabbinica traditio erat, quam non Didymus tantum, sed etiam Theodoretus refert.

* ita cod.

v. 11.
C. f. 313.

V e

L]
ἣν
2 v. I3.
P €. f. 314.
B.
n
^d
?
i
a
"yi
4
ΠῚ
3 v. 18.
P c. t. 315.
v. 2I.
Ibid.

IN PSALMUM CXXXVIII.

' A ^ 5
λίᾳ ut, xot ἐπιϑείς pot τὴν χεῖρα σου" εἴτα
» ἴω , M 2
émet διὰ πάντων τῶν προειρημένων φοβερὸς ἐθαυ-

7 V U A , /, I
μαστώϑης" μετὰ φόβου γὰρ ἐθαυμασα πάντα
^ 3 » Li , Φ
ἃ περὶ σοῦ διείληφα εἰς εὐχαριστίαν τρεπόμενος
/ E Qe C 2» ὅ ^ 29
φημί" ἐξομολογήσομαι σοι ὅτι φιβερῶς ἐθαυμα-
ἫΝ he
στωϑης. " ,
, e ' 1 A ^ ,
Κεχτητάι 0 ϑεὸς τοὺς νεφροὺς τοῦ χατορθω-
, Li
σαντος τὴν ἐν σωφροσύνῃ καθαρότητα" ὁ τοίνυν
EJ ^ ^ A ^ A
ἀγαμίᾳ σχολάζων, tQ Θεῷ τοὺς ἑαυτοῦ νεφροὺς
, Y? ^ , ,
χκαταγράψας ἐρεῖ" σὺ ἐχτήσω τοὺς νεφρούς μοὺ,
, , ^ '
xuptt* μεθ᾿ δ χατέρθωμα, γνῶσιν ἔχων πάντων
τῶν θαυμαστῶν ἔργων αὐτοῦ τῶν τῆς Onpuovp-
! 4^
γιας xai “προνοίας χαὶ παραδοξουσποιίας , ϑ'αυ-
, y E i. € ,
pecix ἔφη τὰ ἔργα σου. Kou ἡ ψυχὴ pov γι-
: »*»5 ^ ^
νώσχει σφόδρα" τὸ σφόδρα ἢ ἐπὶ τὴν γνῶσιν τῆς
Dd P0. , M
ψυχῆς, ἢ ἐσὶ τὰ ϑαυμάσια ἀναφέρεται. Και
δ. ἃ fpe M , ^ '
τὸ ὀστοῦν μου, φησὶν, δ᾽ ἐν γρυφῇ ποποίηχας.,

« »57 ' A 7 ! 013 δἱ f SAN. ^
ὡς οὐδένα τούτου τὴν σύμπηξιν εἰδέναι. ἀπὸ σοῦ

΄ ^ Ἁ X et ' mox
χεχρυπται" πως γὰρ γαὶι οἱον τὲ σοὺ ποίητου ον-
ed Rl ! Y -
τος ὥσπερ ὅλου τοῦ σώματος; οὕτω wA αὐτοῦ;

᾿ M A ^ i] ' ^ ,ὕ
εἴρηται δὲ xai τόϊς περὶ φύσεως τῶν ζῴων πραγ-
"1 6 t ,
ματευσάμενοις, ἀόρατον εἰναι χαὶ ἀκατάληπτον
A » E * ^- 1 ,
τὴν εἰς ὀστέον του αἵματος μεταβολὴν" wat τοι
^ » ^ 1 / / ΠῚ M
τῶν ἀλλων σαρχῶν xat νεύρων λέγω ὅπως ποῖε
ς » 1 Li , , / 4
ὡς ἔχουσι γενέσεως ϑεωρουντων, οὐχ ἐχρύβη δὲ
m i ^ EE NI 4 I ! 3 E ͵ὕ
ἀπὸ σοὺ οὐδὲ ἡ ὑποςασὶς μήτε EV tolg χατωτά-
L3 LE ' X MT A 1
τοις τῆς γῆς φθασασα" οὐδὲ yap ἡ ψυχὴ ἐν ἄδη
! , E] E ^ /
γεγενημένη, οὐδ᾽ αὐτὸ τὸ σῶμα χατωρυγμένον,
A , ^s TN Li A] Li
xai εἰς γὴν διαλυθεν διαφεύγει τὴν θεωρίαν σου.
E] MAS ^ ' M] pa L , /
Ag ἑαυτοῦ λέγει. τὴν τοῖς δικαίοις ἀποχειμέ-
. 9 ͵ e 3 i 3 3 ' , 4
νὴν ἐλπιδα, ἥτις ἔστιν ἐξ ἀναςαάσεως αἰωνία
Li , H ι lU ^ c Y! , iU] € ΄
ζωὴ" ἀλλὰ χαὶ σὺν Tig ἅγιοις ἔστιν ὁ χυριος
» ^ , ! LU] , ^ , WM 9.3 ΕἸ
ἀπεντεῦθεν" ἄἀχηχοασι yop αὐτοῦ" ἰδοὺ ἐγὼ μεθ
ς ^v Bu , 1 sx f 1 ^ E
ὑμῶν εἰμι πᾶσας τὰς ἡμερας" τότε ὃς δῆλον ὅτι
E . , , ^ r ͵ i]
ἔσται μετ αὐτοῦ, ὅταν ἀποχτεινῃς φησὶν ἅμαρ-
A ' Y , Li
τωλοὺς. ὁ Seog tov διάβολον δηλονοτι xai τὰς
V ^ | uj '
σὺν αὐτῷ πονηρὰς δυνάμεις ἁμαρτωλοὺς ὄντας.
^ ι α΄ Ὁ » A M 3 , x
Τοῦ αὐτοῦ ἂν εἴη χαὶ tO ἀποδεχεσϑαι xat
^ Li ^ ^ ' ^ 4
τιμᾷν τοὺς φίλους τοῦ ÜEcU, xat μισεῖν τοὺς pu-
^ . » V Mos 1 /, ^ 5
σοῦντας «uto , xat ἔχθρους λογίζεσθαι, τῷ ἀσε-
Ld yv A ^ ^ ^v 2h
βῆ xxt ἄϑεα περὶ τοῦ ϑεοῦ. φρονεῖν" πῶς yap
» 3 Ἢ e € , 4.0 ^ ,
οὐκ ἐχϑροὶ Θεοῦ οἱ διαςρέφοντες ἀπὸ τῆς ἀλη-
9 /, UN , ͵ d AIRE ϑέλ
εἰᾶς τοὺς ἀπατωμένους ,' τοῦ Θεοῦ ϑέλοντος

- ^

305

I , , . VT 1 , 325
πᾶντας αἀνϑρωποὺυς σωθῆναι. χαὶ εἰς ἐπιγνωσιν

ἀλεϑείας ἐλθεῖν; τέλειον δὲ μῖσος ἐστὶν χατὰ
τῶν τοιούτων, ὅτ᾽ ἂν μὴ ἀλλουχαριν, ἀλλ᾽ ἢ
τῷ ἐχθροὺς αὐτοὺς εἶναι τοῦ θεοῦ, μισεϊ τίς αὐ-
τούς; xai ὥσπερ τελείαν ἀγάπην τίς ἔχει πρὸς
τὸ ἀγαθὸν. μὴ ἀλλ᾽ ὅτρυ χόριν, ἀλλ᾽ αὐτοῦ
ἕνεκα ποθῶν αὐτοῦ" οὕτως ὁ μισῶν τοὺς ἐχ-
ϑροὺς, ὡς ἐχϑροὺς ϑεοῦ μένον, ἀλλ᾽ οὐ διά τι
πάϑος μισῶν , ἀλλ᾿ ἢ ὅτι ἐχϑροὶ τοῦ ϑεοῦ εἰ-
σὶν. ἐχτηχόμενος ἐπ᾿ αὐτόϊς χατὰ τὸν λέγοντα
προφήτην ζηλῶν ἐζήλωσα τῷ κυρίῳ παντοχρά-
τορι, ἀνθ᾽ ὧν χατέλειπόν σε vict epa εἰ ó
τέλειος μισήσας τὸ πονηρὸν ἀπέχεται πάσης xa-
χίας, ὁ μεταλαμβάνων εἴς τινος οὖν καχίας αὐὖ-
τοῦ, τελείως οὐ μεμίσηκεν τὸν πονηρόν.

PSALMUS CXXXIX.

»
ÁÀ ^ Ἁ € A X , «ἃ
νϑρωσος πονηρὸς 5) 6 ὁολερὸς xat ἀσαταιῶν
» 4 ι ἃ DA, c ! c A
ἐςίν" ἀνὴρ δὲ ἄδικος ὁ τούτων ὑπεραναβεβηχως
, ' ς T P / Mc
ἐν Xaxi& , ὡς δια. τοῦ πανουργενεσῆαι xat Qa
^ , ^ Li M A f
Qwupyciw, ἀδικεῖν gmeudewy , τὴν λογικὴν φυσιν
LE 3 f» ΕΣ , A '
ἐξ ἀρετῆς εἰς κακίαν. πανουργίᾳ τινι πειρώμενος
' με ἢ "S !
μεταβιβαζειν: ἀπ᾿ ἀμφοτέρων σωθῆναι βουλομε-
' I! ul ^
γος ὁ τὰ προχειμενα φάασχων 7. Seo» παραχαλει"
, 3 m ^ , 4 '
ἐπείπερ ἀντ᾽. αὐτοῦ ἀδικίαν ἐλογίσαντο) χρυπτον-
».4 , γέ € ^ e - ὃ i - λ
τες αὐτὴν. ἐν χαρδιᾳ ἑαυτῶν, ὅπως διὰ τοῦ λαν-
, ^ ^ 3.3
θάνειν ὅτι εἰσὶν τοιοῦτοι. παγιδεῦσαι αὐτὸν δυν-
^ Hi 5 ͵ A "ἡ
19g , πολεμίως καὶ ἀντικειμένως πρὸς αὐτὸν
ἱστάμενοι δ᾽ ὅλου τοῦ χρόνου τὴς ζωῆς αὐτοῦ"
^ , ,
διὸ εἴρηται" ὅλην τὴν ἡμέραν παρετάσσοντο πο-
, j * uu λ , ,
λέμους. οὐδένα χαιρὸν εἰρήνης χαὶ ἀνασαυσεως
3 5» f ὺ ! t: €
ἔχοντες" ἀντὶ δὲ ξίφους ἀχονήσαντες τὴν γλῶσ-
Ω δι 3 M ' ^ ' ,
cay ἐπὶ τὸ ἀπατηλὸν καὶ τρῶσαι δυνάμενον) λο-
^ M A M1 ,
γον προφέρειν, μιμήσει τῇ πρὸς τὸν ὄφιν τὸν φθει-
A » 3 ^ , € ^ "
ραντα τὴν Εὐαν ἐν τῇ πανεουργιᾳᾷ ἑαυτοῦ" δϑεν
A M L ^ , i]
χαὶ ὑπὸ τὰ χείλη ἑαυτῶν τουτέστι τὴν GpcQo-
1 ! ΓΒ. » ͵ €
pow Onkntnpus εἰκότα, ἔχουσιν νοήματα ὑποβλιγ-
͵ » ^ €i 7 ^ M A
θέντα αὐτόϊς ὑπὸ δυνάμεων πονηρῶν διὰ τὸ βλα-
λυνον U L M
Guy χαὶ ἰῶδες ἀσπίδων χαλουμένων" δυνατὸν
M No V , M ^ , '
0 xai “περὶ διαβόλου xat τῶν ἄλλων ἀοράτων
3 ^ 3 ^ ^ » ᾿ A
ἐχϑρῶν ἐκλαβέϊν ταῦτα" ἄνθρωπος. yop πονηρὸς
ἌΓΟΝ ' ͵ L / LED
xat ἐχϑρὸς ὁ διάβολος πολλάκις εἴρηται" αλλὰ
99

—

v. 9.
C. f. 317.

v. 19.
Ibid.
D. fh 338. b.

306
Y € rm ' ' Lo € ' ,
xat o tQ Rib αὐτοῦ ὑπηρετουμενος , ἀν-

τίχριστος ἂν pube
Χεὶρ ἁμαρτωλοῦ Ó punica πρᾶξις, ἀφ, ἧς.
φυλαχθῆναι θεοῦ φρουροῦντος εὐχεται" χαὶ πρὸς
P ^ M , M ^ , ^ ,
τούτοις abii, ἵνα wat ἀπὸ τῶν ἀδικέϊν αὐτὸν
5 ιρέσει βουλομένων ἀνθρώπων ῥυσθῇ" ἐπεί-
ἘΣ "puppe p P pus?" ΕἸ
' τὴ 4, ^ 3 /
περ διελογίσαντο δία λόγων xat ἐνθυμημάτων
» p c I A ͵ - 9 -
ἀπατήλων ὑποῦγελισαι τὰ διαβήματα τῶν ἐν τῷ
Ὰ ᾿ hi , A
προκόπτειν διαβαινόντων ἐσὶ χρείττω᾽ δυνατὸν
, t , , M M '
ἐν τούτοις ἐχλαμβάνειν ἁμαρτωλὸν τὸν διαβολον"
Υ M , !
ἐνηροὺς ἀγγε-
, , , , ^ , ,
λους αὐτοῦ" ἢ εἰς οὃς ἐνεργεῖ ἀνθρώπευς.ς εἰς τὸ

3 πεν Y »w ΓΙ i]
ἀνϑῥώπους dé ἀδίχους Ὥτοι τοὺς

A , ^ Ὁ» » ὦ 5 hu '
ψυχὰς ἀδικεῖν" εὑτοι δ᾽ ἂν εἰεν καὶ ὑπερηφᾶνοι

I4 N ^ ^ "
σοφίαν ἔχοντες ἀπατηλὴν, Ὧν οὐ προφανῶς mpo-.

,ὕ , 4 ͵ TA € 7
φέρουσιν , ἀλλὰ vpuutcugty αὐτὴν ὡς σαγιδα,
£ "X Ln . ^ » ^ /, 3 1 Lg
ὑπο τοὺς σοφιστίχους αὐτῶν Aoycug ἀλλα xa

Li » A ' ^ 7
σχεινιώ tct τὰς πολυπλόχους αὐτῶν πονηριας.

» N /, A , [3 »
Ἢ τοὺς συντιθεμένους wat περιτλεκομένους va

^ M Li N ' i] ^
αὐτῶν σιφισςιχοὺς λόγους διατεινουσιν ἐπὶ τῷ
^ 1A ,ὔ "» ᾽ ^ j ,
συλλαβέϊν τοὺς πέδας τῶν ὀρθῶς βαδιζόντων,
LJ V / b" ' € '
λογιζόμενοι διὰ τούτων τῶν σχοινίων ὑποσχελισαι

I

it / ^ * ' ' a
τὰ διαβήματα τῶν ἀπροοράτως ἐχόντων, ἃ τι-

' VOCE Ὁ y j »»
ϑεασιν xot ἐχόμενα "hg τις ἔτριψεν ὁδοῦ mpco-

Pos 4 ' ΠῚ s b E. A
χομματα ἃ xat σχανδαλα evmev λογισμοι δὲ εἰ-

«e € , La ^ A s»
σιν οὗτοι ὑποβαλλόμενοι totg χαλῶς xat xa 'ἄρε-

A € [] . ΕῚ b. - T i3 € 1
τὴν ἐδξευειν προαιρουμενοις" ἀλλ᾽ ὃ γνοὺς ἑαυτὸν
& , Kon. δὲ 0 t E x n IMS
ὅτε οὐκ «wtoQxng e3tty πρὸς τὸ ἀβλαβὴς ἀπὸ
ET Ι͵ e^ ι i] '
τῶν τοσούτων ὀιαμέϊναι, πρὸς θεὸν χαταφευγωῶν,
LRL 3 ^ ' A , Li ^
Quvapiv Gmotcé* Ou χαὶ ἀπαγγέλλει τὰ περιε-

/ $5 £f
στηχοτα αὐτὸν.
A , ^ «ἡ * LJ 1

Ἵνα μὴ xat ἐμοῦ πολλὰ διαλογισάμενοι δυνὴ-
^ Y , r L5 '
θῶσιν. μὴ ἐγχαταλειπὴς μεγ φυλάττον με ἐν σχε-
. P r NM, SENEC 1 ^ M
X) τῶν πτερύγων GcU καὶ ὑπὸ τὴν χέϊρα τὴν

7 4 9 ^ , b L € ^
2 aps coU, ἂφ Ὡς οὐδεις δύναται &pT xo xt ,

ἢ iui δόμα ἀλαζινικῶς χατ ἐμὸν ὡς ἀλῶντος

ὑπ᾿ αὐτοῦ.
M , Y 5
Γλωσσώδη τὴν μάχιμον χαὶ λοίδορον ἔοικε
*f 38 * A ^ ' . ὦ ^
λέγειν" οὐδεὶς yap τῶν τοιουτων ὅσον ἐςὶν ἐν τῇ
, ! ΄ ' 9X
γεώδει προαιρέσει, χατευθυναὶ δύναται ἀεὶ ςρε-
' , ^ ! 5 4 /
βουμενος €x τοῦ μάχιμος εἰναι" φιλαμαρτημένων
Y S. ὧδὲ , WR 1
γὰρ τὸ χαιρειν μάχαις vat ὕβρεσιν xat λοιδο-

' V A M , E
ρίαις" διὸ χαὶ τὸ χατευϑύνεσϑαι ὑπὸ ἀρετῆς οὐ

inis o -
δυνατὸν ἔχειν τὸν τοιοῦτον,

DIDYMI

PSALMUS CXL.

&

lo τυγχάνει αὐτῶν ἡ saxi εἰ μων
αὐτῶν χοινωνὸς Baivipria: μου τὴν προσευχὴν,

xat εἴσω τῶν χαχιῶν αὐτὴν ὑποβαλέϊν. -
*O δὲ Σύ »! M N, soe ,
€ Συμμαχος,, ttt yap wat ἡ προσευχή
TRUE
pov ἐντὸς

DL LU ^ * , ,
τῶν χαχῶν αὐτῶν ἐντιλήσονται ἐν

ὶ , M 2 ,
χερσὶ πέτρας ci χριταὶ αὐτῶν" ἀχούσονται ῥή-
: «οἱ i 3

σεις μου ἡδίστας, ὥσπερ γεωργὸς ὅτ᾽ ἂν ῥήσσῃ
^ - , ' € x , ^

τὴν γῆν ὡς ἐσχορτισθὴ ἡμῶν τὰ ὀστᾶ παρὰ
M LÀ -

toy ἄδην.

I M A ον ' 5 xdi. , θ λ "m
ρος σξη 0 χυριξ, "ipe τους οφ αλμοὺς μου.

, /, 351 Li i] M , / M ,
ἐλπισας ἐπι G&* Oto μὴ ἀντανέλῃς τὴν quy
,' $us ME m , M HL
μου. ὡς τέλεον αὐτὴν ἐχαεσέϊν' εἰ yap καὶ
' E NE ROO SS, € m UND
διεσπορπισθη τὰ ὀστᾶ ἔχάστου ἡμῶν παρὰ τὸν
, 5 ͵ 1 ,
ἄδην, ἀλλ οὖν ἐλπίζω ott cvvalag ἀποχαάτα-
3. 08 LJ , ' / YN. ’
στήσεις «vta τῇ οἰκείᾳ συμφωνίᾳ xat ἁρμονίᾳ"
, , ,
οὐ μόνον οὐκ
Φ. ὦ Φ»
ag ἧς
, ' ! , , , M E.
συνεστήσαντο μοι παγιδας" cux ἐκ μονῆς δὲ τὰυ-

7T ͵ ^ “ * '
οὗ γενομένου τῇ σῇ ἀγαθότητι.
5 ' ^ ' r]
ἀναιρεθήσεται , σοῦ φυλάττοντος μὲ)

τῆς, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ σχανδάλων τῶν ἐργαζομένων
᾽ / '
τὴν ἀνομίαν φυλάξῃς pi.

PSALMUS CXLI.

E; ' kx i] * ' E. » δ τὰ t
: vzatpos cux δὴ ἀποχεχλεισμενὸς εις TX EGO

^ ' ͵ Ἵ x
tata τοῦ σπηλαιου., προσεύχεται λέγων χατὰ

M] ' ν᾿ 7 3 1 v . ΩΦ L]
τὸν Συμμαχον" ἔξω ποίησον ἀπὸ συγχλεισμοῦ τὴν
! m €M B M / AN
ψυχήν μου" σαφὴ ὃς xat τὰ Acme κατὰ &yx-

Y "ue r (€ 1 ὡ “
γωγὴν δὲ ἡ καχία vat ἢ δυσσεβεια πᾶσα. ὥσπερ

' »! A 1 -“ ^
φρουρά τις ἔνδον τὰς ψυχᾶς περιλαβεῦσα κατεῖ-
, μὰ ^ ΄ , ' δ.
ys», ἀφ᾿ ἧς φυλαχῆς ἑχαστὴ ἀναπέμπει τὴν mpc-

M , 9 M / ,
χειμένην εὐχὴν, ὡς ἐπινεύσοντα τὸν κύριον ἐλη-
e » Aus ^ , ^

λυϑῆναι ἐπὶ τὸ ἐξαγαγεῖν ἐκ δεσμῶν δεδεμένους"

E ν Xy ^ 1 , ES »

xat ἐξ οἴκου φυλαχῆς χαθημενους ἐν σχοτει" cU
, £. . ἴω , » ,

πάντων δὲ ἐστὶν τοῦτο λέγειν" ἔχβαλε ἐκ φυλα-

NNI OS f m$ A50 o S ' ^

xác τὴν Ψυχὴν μου, ἀλλ᾽ Ἢ tov δυναμένων Qux

p. a , ^ λ ες / ,

χαθαρότητα καρδιας, καὶ χωρὶς τοῦ σώματος τοῦ-

- ^ ^ LI

του ἐσιβαλεὶν τῇ θεωρίᾳ τῶν γεγονότων. Ὁ. δὲ

! E APRES ᾽ ^ [a

᾿Ακύλας. ἐξάγαγε ἐξ ἀποκλεισμοῦ τὴν ψυχὴν
^ ΄ Li '

μου" ὡς ἐν εἰρκτῇ yap τινε vat δεσμοτηριῳ χατ-

b , Ll ' D Li

&tyeto, τῶν πολεμίων τῇ Supx τοῦ σηλαιου

"S A LI t ^ ,
τροσχαϑημεένων" ὑπισχνεῖται O6 τῆς σωτηριᾶς
δ 1 , [i

τυχὼν ὕμνοις τὰς εὐεργεσίας ἀμειβεσθαι.

v. 5.

v. 6.
D. f. 340. b

v. 8.
C. f. 319,

v. 8.
C. f. 320..

; y. 1:
E t. 331. b.

€. f. 323.

IN PSALMUM CXXXIX.—CXLII.

PSALMUS CXLIT.

^

, Ἁ , A ^

0 μὲν τρίτος ψαλμὸς ἐπιγέγραπται ψαλμὸς τῷ

. ’ i] /

Δαβὶὸ ὅποτε ἀπεδιὸρασκεν ἀπὸ προσώπου ᾿Αβε-

- ^ ' ^ i] DUE C € €

σαλὼμ. τοῦ υἱοῦ" ἐνταῦϑα Oi ὅτε αὐτὸν ὃ υἱὸς

' , el A A |" - $. δ

χατεδίωχεν" οὐχ οὕτω δὲ δέεινον τὸ φυγεῖν «mo

« , M ' 3 » ' , ι Ἁ ᾽

τινος ὡς ἐκεῖνον διωχείν" ἐνδέχεται yop xut ἐξ
' ἃ ' ^ '

ὑπονοίας μόνης Qeuystv' τὸ μὲν vot τὸν διωχόμε-

B ' , δ DET dfe me" V3 /

νον ἐλαυνεσθαι ἐμφαίνει τὴν ὠμότητα χαὶ ἀγριὼω-

, e» : M » Δ ^ j

τητα τοῦ ὀιωχοντος" φησὶν cuv, πολλῶν ἐπιδεὴς

" ' 1 Δ ' 3 ^
ὧν , xattQuyc? τρὸς Gt, ἐπιστάμενος ἀγχριβῶς

e , / Lad , ! , ,
ότι πληρωσὴς με πάντων (y ξλλειπὴς εἰμι. ἐνω-.

δ' M , ' E] ^ LES ' -
τισάμενος τὴν δεησιν μου, ἐν τῇ ἀληθειᾳ τῷ
"ὦ 2 ͵ 3 « 2809 dS. E 3. ἃ LEA 1
εἰπόντι ἐγὼ εἰμι ἡ αληϑεια" Ἢ ἐπὶ ἐν εἰχονι xat

^ ' 1 A M Ld
σκιᾷ τέως λατρεύω, εὔχομαι xat τὸ λοιπόν pct

^ M X »"» ᾿ i
δοθῆναι" ἔστι δὲ τὸ ὑπερβῆναι τὴν τυπικὴν θε-

, » 0X - ^m ^— 9 ΩΝ , i
[amem ἐπι τῷ γυμνῇ τῇ &ÀnStx σου προσβα-

^ E ou ! ,
λέϊν, tva πνεύματι x«t ἀληθείᾳ σοι προσχυνήσω"

, , , ^ ' ,
ἐπαχουσόν pcu ἐν τῇ δικαιοσύνῃ Gc, διιαιώσας

3 » ^ € ^ » VN , € »*4V
μὲ ἐν αὐτῇ" Ἢ γὰρ ἐμὴ διχαιοσυνὴ , ὡς οὐδὲν
, , : D ᾿ pecore
ἐναντίον σου λογισθήσεται" Ot xat ἀξιῶ ὅπως
x] »:. 3 , ' , ^ » V ,
μὴ ttgEA "ns εἰς χρισιν μετ᾽ ἐμοῦ" εἰμι yop σου

^ LI e u iw δ ^ ^
ὀοῦλος, χαὶ χριϑῆναι πρὸς σὲ Ἢ ἐπὶ σοῦ φοβοῦ-
, L 4 [4 , »* H E
μαι" ἐξεταζεις γὰρ οὕτως λόγους. Ἢ τὰ ἔργα
! AX. V ' D! ΄ 3.) 7 Hs
μόνον ἀλλὰ καὶ τὴν πρόθεσιν, ἀφ᾽ ἧς ταῦτα"
e ^ ! 33 V » , / : , 1
ὅϑεν τῶν ζωντων οὐδεις, wy ἀχροτάτην ἀρετὴν
» ^ δι WAR ! ,
ἔχῃ, OuaioT yat ἐνωπιὸν σου δυνήσεται" πᾶν-
e». “ , $ ! i ^
τες γοῦν οἱ Ouxouct συγάρινοντες τὴν σφῶν διχαι-
ἐσύνην τῷ σῇ, ἀπὸ διαϑέσεως ἀληθευούσης φη-
civ, ὡς ῥάνος ἀποχαϑημένης πᾶσα ἡ διχαιοσύ-
vn ἡμῶν ἐναντίον σου" δικαιούμεϑα δὲ δωρεὰν
INE WS ΄ ᾿ Ex ; ^ ^
τῇ αὐτοῦ χάριτι δια πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ 9
» ᾿ , M M
ἔχοντες τὴν διχαιοσυνὴν τὴν χωρις - - - φανερω-
^ ' ς M c V4 e
Séiga» μαρτυρουμένην ὑπὸ τοῦ νόμου xai τῶν
προφητῶν. :

Ἔστι μὲν χατὰ ἀναγωγὴν xai TOY. ν διάβολον
εἰπεῖν" οὐ παύεται γὰρ ἐχεέῖνος διώχων" πῶς οὖν
, ! ^ ͵ 3 ! [4
ἀπαλλαγείημεν τοῦ διωκεσϑαι: εἰ τόπον εὕροιμεν
» , Gu , , » i] ^ Ὁ A ἃ
ἔνθα εἰσελϑεῖν οὐ. δυναται zat πόιος οὗτος ἐς ὶν
γ.ωλ 34 .€ , 7 A ^ LU , P ,
ἀλλ Ἢ 0.cUpayogs χαὶ πῶς δυνατὸν εἰς τὸν CU-

iL] ^ ^ » ͵ ͵
ρανὸν ἀναβῆναι; νῦν ἄχουσον Παύλου λέγοντος"
ΟΝ! ^ € ! , » a
τὰ ἄνω φρονέιτε, οὐ ὃ Χριστὸς ἐστιν ἐν δεξιᾷ

^ - Li A ^ ι ^l ,
τοῦ θεοῦ χαθημένος" καὶ ἡμῶν, τὸ πολίτευμα ἐν

^

307

» e» ᾽ , , “ ' '
,ewpoavote, Ἐταπεινῶσεν εἰς y^ τὴν ζωὴν pev

πολλὰ φημαῖνει τῆς ταπεινώσεως τὸ ὄνομα" ἔςι
γὰρ καὶ ἀρετῆς ταπείνωσις" ὡς ὅταν «λέγει, χαρ-
͵ ! k . '
Qiav συντετριμμένην χαὶ τεταπεινωμένην δ᾽ θεὸς
3 ' / L4 3 7629 ^ ,
tux ἐξουδενώσει" ἔςιν vet ἀπὸ «συμφορῶν ταπεῖί-
LU M € , ^
νωσις xat ἀπὸ ἁμαρτημάτων. ἐνταῦϑα μέν Tct
M h' ^ ^ , Y bi
τὴν ἀπὸ τῶν συμφορῶν λέγει" Oto καὶ ἐπήγαγεν"
3 ,' , M ^ M , LEN.
ἐταπεινῶσεν εἰς τὴν γὴν τὴν ζωὴν μου" ἐχαϑι-
, , ^ A A ^
σὲν με ἐν σχοτεινόις" xat ὅτι ὡς νεχροὺς αἰῶνος"
^ , 1 * KK ὁ
ὀιπλὴν λέγει τὴν συμφορᾶν, ὅτι xa ἐν σχοτει-
^ A € i] ^
Vóle, x«t ὅτι ὡς νεχροὺς αἰῶνος, τὴν. αἰχμαλω-
' D 4 i] ͵ V Li
σιαν xat τὴν φυγὴν αἰνιττόμενος" ἐπειδὴ. yap
, Y» ^ 5 H ' '
ἐστιν xat ἐν σχοτεινόϊς , οἱδα τί πράττειν Àvy-
5, E o ! L Li
γον &javra" μετὰ ἐπιτασεως δέιξαι βουλόμενος
i] i ^ ^ ἃ ^ ' v L2
τὴν inp Bei τῶν χαχῶν, χαὶ τῷ ἐνεμαῦι τῶν
ὀφρῦν ἄγκωφε τὴν τραγῳδίαν’ νεχροὶ ᾿ δὲ αἰῶ--
νες εἶεν ἂν wai οἱ τῆς ἐν ϑεῷ ζωῆς ἐστερημέ-
νοι" περὶ ὧν Qnatv' ἄφες τοὺς νεχροὺς θάστειν
U ^ '
τοὺς ἑαυτῶν νεχρους.
' M " ^ Y A
Tavrav τὴν: ἀνυδρον γὴν x«t τὰς παραπλη-
, ' V ! » ,
σιους ψυχᾶς avuQpcus τόσους εὕὔσας διέρχεται
U " 3 9:4 , ,
to πνεῦμα τὸ ἀχάϑαρτον οὐχ εὑρίσχον παρ αὐ-
^ ^ d s “Ὁ U v uwWOLS ,
TOig μονὴν ἢ ἀναπαυσιν᾽ πλὴν εἰ χαὶ ἐν ἀνύδρῳ

f ΕῚ , ^ ^. ' '
τυγχάνουσιν ἐςξερημέναι τῶν oaov ὕδατων,, Ouo-

i. , »- 4 Y [i » et €
ιχουσι TOV XUptzy. ἐπὶ τὸ ὡς ὀρῶρον ἕτοιμον εὑ-

^ 2 5$ “τ 3 ὧν» , E € € M hh.
pev ἄνυτον. οτε XXL Ὥζςει ανυταῖις ὡς ULETCC Tpot-

" δι ὦ M ὃ li ucx*ox δος '
μος χαι ὄψιμος ι αι ἐνυύρος γενήσονται, πὴ-

i , , ^ E ^ 3^ ,
γᾶς ἐν αὐταῖς fiit ὕδατος ζῶντος ἀλλομέ-
ycu εἰς Qo αἰώνιον.

᾿Απὸ ἑνὸς Ape ναταδιωχθείας τῆς di:
αὐτοῦ, ὡς ἀρτίως εἶπεν, ἀπὸ πλήθους ἐχθρῶν ἐξαι-
^ Lad ^ 2 3 , , € ce
pe vat νῦν παραχαλεέι" ἀλλ᾽ cu μάχονται αἱ cu-
' ' : M H i$ 3 ΄ ^

to διάφοροι λεξεις" τὴν μὲν yop ἀρχηγέτην τῆς
͵ 3 ^ LÀ i d | b. ' ᾿ 3
χαχιας ἐχϑρον ἕνα εἰπεν" τὴν O6 στρατιὰν oM

-“ ^ s P , / , ^
τοῦ, τληϑυντιχῶς ἐχάλεσεν ἐχϑρούς" ἀπαιτξὶ

, ^ M ^ ^ '
δὲ τὸ ἐξαιρεθῆναι ὑπὸ τῶν ἐχϑρῶν δικαιότατα"
» 4, M »8/ ν M »& x L: ,
ἐπείπερ πρὸς οὐδένα Ἢ πρὸς αὐτὸν μονον χατε-
Ι'ν. »! M ' ΄ 3 1
Διδαξον pt, qnat, μὴ εἰδέναι μόνον, ἄλλα

εἶ ^ M , u , N Ys, f
xat ποιέὶν τὸ θέλημα σευ" οὐ γὰρ τὸ επίςασθαι

» € M m» ^ M 1
αὐτῷ, ἄνευ τοὺ ἐνεργέϊν. ἁγιαστιχον xat μαχοι-

, , ᾽ "dam , Y !
ριοποίον ἔστιν , ἀλλ᾿ ἐνεργουμενον xat πραττο-

M b Κ , ^ c '
μενον" διὸ xal ὁ σωτήρ qnatv' οὐ πᾶς ὁ λεγο-

»*

. 6.
. 342. b.

v. IO
Ibid. "

v. 4.

C. f. 328. b.

D. f. 346.

308

j / , / , 4 E [ ^
μένος χύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν
, ^ » διὰ ^ A Q4 ^ ,
οὐρανῶν, ἀλλ᾿ o ποιῶν τὸ Θέλημα toU Gatpoc
^ ^ La M € E X
μου toU ἐν cupavoig" φανερῶν Oe ὅτι ὁ ποιῶν τὸ
cl e ^ ἃ. $2.7 » 4 , ΄
ϑέλημα τοῦ θεοῦ, καὶ ἐπίσταται «Uto, οὐ πὰν-
e 0 d D yv 4 / '
τως τοῦ εἰδότος καὶ ποιρῦντος" τουτῳ συνάδει vat
M , M ^ ! 1 1
τὸ, μάθετε καλὸν mctéiv* ttg δὲ αὕτη ἡ μαθη-
^ ' "d --“ ͵ ͵
σις τοῦ ϑειου Selüpatog , ἡ ἑξῆς σημαίνει λέ-
i ͵ L2 xx , A
Gc, ὅτι δδήγησις τοῦ ἅγιου τυνευματος ἔστιν
$us M 0, ἢ, ^ € M M b £$ 3
εἰς τὴν εὐϑειὰν γῆν" ὃ γὰρ μαϑῶν τὸ ἔν Ὧϑι-
^ ^ ^ ^v A Lu € ,
xaig ἀρετάϊς τεῦ SecU τὸ JtÀnpa , OÓmyn2i-
e ^ E /£ € ὦ ὔΚἋ $
σεται δωρεᾷ θεοῦ ὑπο πνεύματος ἀγιου TCU ἐνερ-
E" . * , LJ ^ “ MT 3 '
γοῦντος ἐπὶ τὴν ἀληϑειαν πᾶσιν" γῇ de εὐϑεια
472€. ^ 4 N ' 3 ' 3 Sog
^ ἡ ἀγαθὴ καὶ καϑαρὰ χαρδια ἐστιν. ἐν T ὁ
2 “ rj ' D] : ς ET L .
Ἰησοῦ καρποφορήσει σπόρος, Ἢ ἣ τῶν Opattow.
. "o5 L ^ ' ;
Ἕνεκα τοῦ ἐπιχεχλημένου ὀνόματος σου, σὸς

χρηματίζω" ζήσεις με ἐν τῇ δικαιοσύνῃ eo,

M ! ^ J '
χατὰ ταύτην δικαιῶν pe" οὕτω yop συμβήσεται
M , [4 3 » ὦ » i 1 3 U
τὸ ζήσεσϑαι με ἐν αὐτῇ" εἰκότως δὲ εἰς μελ-

, . X A ? ' 7 "
λοντα xpotov &yéxlewéy vo ζήσεις μὲ. εἐπειπεῤ
, ^ e Y os 2 M m e
ἐνταῦθα ὥσπερ τὰ ἀλλα ἀγαϑα μερικῶς , οὕτω

y M ^ » , / MI
xat τὸ Urn» ἔχομεν, ζησομενοι τελέιως τὸ. τηνι-
wap e ^ € Ai € A 2
καῦτα ὅταν φανερωθῃ ὃ Χριστος Ὁ ζωὴ Ἡμῶν"
ϑ τ ͵ 3 € NT ^ ^ 3 e
αὐτὸς yap ἐστιν Ἢ διχαιοσύνη τοῦ Θεοῦ, ἔν T)

ζήσεται ὁ προσβαλὼν avri.

PSALMUS CXLIII.

;
Aa τῶν πραγμότων τὰς προσηγορίας ᾿ἐποιη-:
σατο" σὺ γάρ, φησιν. ἔλεος μου" παρὰ σοὺ γὰρ
ἐδεξάμην τὰς τοῦ ἐλέους πηγάς" σὺ χαταφυγή
μου" πρὸς σοῦ γὰρ πᾶσαν ἀνθρωπίνην βοήϑειαν
ὑπερβὰς καταφυγὼν διεσώϑην σὺ ἀντιλήπτωρ
μδυ" τῆς γὰρ σὴς ἀπολαύσας ῥοπῆς χρείττων ἐγε-
νόμην τῶν πολεμίων" σὺ pugne μὸν xai ὑπερα-
σπιστής μου" σὺ γάρ με χαὶ περιέφραξας πολε-
μούμενον,, xai ἐῤῥύσω πελιορκούμενον" τὴν εἰς

M ! , ' / /
σε τοινυν ἐλπιδα σχήσω βεβαίαν.

PSALMUS CXLIV.

N
3,

E ^ ' ὰ 9 ' € - ^ ͵ , ^
πει πᾶντα ἃ ἐποίησεν ὁ θεὸς, μένει εἰς τὸν

»^ M A 3 M , ,
αἰῶνα γχατὰ τὸν feda ἑχάστη yovi

βλέπευσα αὐτοῦ τὰ ἔργα , ἐπαινέϊ αὐτὰ ὑπὲρ
πάντα ἔπαινον ϑηγκέννντα αὐτὰ ὁρῶσο" χαὶ

ἀπαγγέλλουσιν τὴν δύναμίν cov , χαϑ᾽ ἣν εἰς

DIDYMI.

“ y »3 .Δ d 714» c u

ὕπαρξιν ἤγαγες αὐταὶ αὕτη Oe ἐστιν Ἢ GcQux
» à b , ΄ 4

xaÜ' ἣν πάντα πεποίηχας" δύναμις δὲ καὶ σοφία

A , A , d 2d ^

σου τὸ γέννημα τὸ μονογενες cov Xputog yap
^ , ^ ^ '

Θεοῦ δυναμις wat Θεοῦ σοφία.

A LASS ^ J e “ "
Ὅσαι μὲν εἰλήφασι τῆς ἁγιότητος toU Θεοῦ.
,

5 M i] m ͵ 3 ^ ^

ἀλλὰ καὶ τῆς δόξης αὐτοῦ μεταποιοῦνται, xot
μεγαλοπρεπῶς ὑμνοῦσι τὸν οὗ ἡ ἁγιότης xat ἡ

i! » ^ αὐ

μεγαλοπρεπὴς δόξα αὐτῆς: οὐ ψιλὴ δὲ προφορὰ
, 1 A , » N23 4^ ( E.
ἀλλὰ πρὸ ταύτης ἔργοις xat ὀρθῇ διαθέσει ἀγιως
xat ἐπιδόξως, ἀλλὰ χαὶ μεγαλοπρεπῶς νοοῦντες

ἐνεργοῦντες γαὶ “λέγοντες,

Κρατέϊ ϑεὸς πάντων ἃ διὰ τῆς σοφίας αὖ-

^ E ^ , I j^ 4 '
τοῦ καὶ τοῦ λογοὺ TETOUQXEV , χαὶ τοαντοχρᾶτωρ
3 I4 , M A R7 7 5 X !
ἐστιν" εἰ δὲ, χαὶ τῶν αἰώνων ἐστὶ ποιητὴς"
' NC “ ἜΣ ᾿
gnat yap* δύ οὗ x«t τοὺς αἰῶνας ἐποιῆσεν" χαὶ
^ E L4 / A A ^
αὐτῶν apa nera λέγει δὲ xat, Παῦλος" τῷ
δὲ βασιλεῖ τῶν αἰώνων Kril: ἀοράτῳ μόνῳ

σοφῷ ϑεῷ, 9 ^

b A] ^ » £f L]
Ei οὖν ὁ πατὴρ βασιλεὺς τῶν αἰώνων , καὶ

^ € 48, € ins , 1 ͵ $54 4 ^
τοῦ vicU ἡ βασιλεία. βασιλεια ἐςιὶ πάντων τῶν͵

fd*. y e ^ Moy ὦ [xe e E
αἰωνων" εἴη οὕτως δὲ xat ἀναρχος; χαὶ φτελεὺ-

, € ! ^ λ Y ^
τήτος ὑπάρχει ἣ βασιλεια αὐτοῦ. χαὶ πρὸ τῶν
» [f ' » , ^ ' DEN. DA ἃ
αἰώνων xat μετ᾿ αὐτοὺς βασιλεύοντος αὐτου" Ὡς
«. f ARE ΧΩ N ^ M
γὰρ βασιλεύων τὸν αἰῶνα καὶ ἐπ᾽ αἰῶνα" χαὶ
m X3 AL. αὐ EE ERU E
ἔτι, xat ὁ θεὸς ἡμῶν βασιλεὺς πρὸ αἰῶνος. τουτ-
! M M »c^ SUI ^G NL D ;
ἐστι πρὸ παντὸς αἰῶνος" ἀκολούθως δὲ τῇ βα-
! Nude p , Ll / 3 ,
σιλείᾳ καὶ ἡ δεσποτεία αὐτοῦ παρατείνει εἰς πᾶ-
' A ' / M ^ A. ^,
σας τὰς γενεᾶς, χαὶ δεσπόζει μὲν τῶν ὑπο Xpo-
1 ι ! 1 e [i
νον vat ane i βασιλεύει δὲ τῶν eno
βεβηχότων τὰ aposstpa διὰ τὸ ογεπεὶν τὰ μὴ
βλεπόμενα καὶ αἰώνια. j
' 7 €
Τάχα χαταπίπτειν ὁδὶ τέ εἰσιν οἱ ἐν ἐπιθυ-
' H ! ; e » ! x v
μίαις καὶ φαύλεις Acytopcie ἄνευ πράξεως ὄντες
c ' .8λ , ^ b.
wattppaypeyor O6, ci ἐνεργητιχῶς ἁμαρτανόντες"
icr sen a LH ^ ᾿ ἜΡΙΣ / :
πλὴν ἑἕχατεροιν βοηθῶν , τοὺς μὲν vzcotnpibet ,
, λλό á € » , 3 ὯΝ ii " M
ἐντελλόμενος ἐχάςῳ, cox ἐπιθυμήσεις τὴν γυν-
^ ^ , A 3 ἐν-" A ls ,
cix τεῦ πλήσιον. σου, χαὶ τὰ ἑξῆς" x«t TO, μὴ
, ' / , , ^ Y.
σε νιχήσει χάλλους ἐπιϑυμία, παραινῶν δια σο-
nda Ὧν r] ,ὔ à 9. 3 c
φοῦ ἀνὸρος" χαταπιπτοντες δὲ εἰεν ἂν ct ἅμαρ-
/ M E , ^ , M ^
τάνοντες μὲν ἐν ἠϑθικόϊς., περιεχόμενοι δὲ τοῦ
^ »€ , M £s f
χριστιανισμοῦ" καταῤραχϑέεντες δὲ, οἱ ἀποςἂν-
τες αὐτοῦ. ; |
3 ! / “Ἢ «νε΄ Ld 3 Li
Ἐν πᾶσαις ταὶς οὖδις αἷς ἐπιπορευεται mpo-

Ι

(a.
eim *

v. 5.
C. f. 395. |

C. f, 329.

v. 9.
f. 332. b.

E v. 10.
. C. f. 233.

' IN PSALMUM CXLII-CXLVIT.

^ ^e ͵ M Li
νοῶν, Otctzowy , κρίνων, εὐεργετῶν, χαριζόμενος,
, ! ε'.4 M A A
χολαζων , δικαιος εὑρισχεται" Θεὸς γὰρ πιστὸς,
L] , ' M ^ d V * ^ ,
xat cux ἔςιν ἀδικία" εἰ δὲ xat δὸρὺς αὐτοῦ λέ-

U , U ' LC ^ ΨΥ ^
γοι τις τὰς ἀρετᾶς, φέρουσι yop πρὸς αὐτὸν τὸν
“ X le € 4 δὼ '
πραχτιχῶς καὶ διανοητιχως ὀδεύοντα" xat ἐν ταῦ-
, ᾽ν , b ^ ^
tatg δίκαιος ἀναφαίνεται" οὐδεὶς γοῦν σπουδαῖος
ι , L' ^ , L3 à Li
xat xav ἀρετὴν βιῶν αἰτιᾶται τὴν πρόνοιαν.
» X ^ ν ^ e , ^
ἀλλ᾽ εἴ τις φαῦλος xat ἔξω τῶν ὁδων αὐτοῦ βε-
,
βηχώς. |
' A] ι ^- M1 xy
Εἰσαγωγικώτερον δὲ τὸ ἐπιχαλέϊσϑαι τὸ Óvc-
3 ^ , A » M ,
μα αὐτοῦ ὅϑεν ἐγγὺς αὐτῶν εἴρηται , τελείων
E ^ Li ^» 1^! LEES A
ὄντων τῶν ἐπιχαλούμενων avtov: ὡς Μωῦσης xat
A Y V i] V lad
᾿Ααρὼν xat Σαμουὴλ wat Σαμψὼν ἐπεχαλοῦντο
V , € A 4 3 , E ' '
τὸν κύριον" ὁ Ó& τὸν ἀνθρωπινον. ἀρνησάμενος θε-
^ ^ , ' Li ^ E A
λημα, τῳ Θεῷ λέγει. διδαξον ps τοῦ ποιέῖν τὸ
͵ ' T ,
ϑέλημα σου" ὅτι ὃ ϑεὸς μου εἴ σύ" ὅπερ εἰς
' ' ' J i] e E
ἔργον καταβάλλει ϑεός" ϑελήματα μὲν οὖν αὐ-
^ € * 9 ; (8 Ex 7 A X ^
τῶν αἱ xaT εἰδος ἀρέται" SiÀnua δὲ ἢ χοινῇ τε
᾿ ^ , ΑΘ s i: “58
χαὶ γενικῇ" φυλασσομένου δὲ τοῦ ἀγαπωμένου ὑπὸ
- * 1 , 34V 3 Μὰ
ϑεοῦ" ὃ ὃὲ πονῆρος κατ᾽ οὐδὲν ἅψεται αὐτοῦ"
wt 3 M & ὁ ^ A !
ἄποχειται δὲ τὸ ἐξ ὅλης ψυχῆς wat καρδιας χαὶ
E , 3 ^ ΚΝ A , ἂν» A
ἰσχυος ἀγαπῶντι, ἃ ὃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἰδεν., καὶ
$ , Nery Ἢ ! B , ,
cuc οὐκ ἤκουσεν, vaL ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐχ
& £f c , € A ^ , ^
ἄνεβη. ὅσα ἡτοιμασεν ὃ Θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν
24 7 i
αὐτὸν.
PSALMUS CXLV.
2
E ^5 wg ^" ’ , ^
me ἅμα τῶν δικαίων, μνημονεύει τῶν πρεσ-
/ € ' / A M B '
Ὡλύτων ἢ προχειμένὴ λέξις, τοὺς μὲν ἀγαπωμε-
w^ e: : ! (p. ᾿
νους ὑπὸ χυρίου, δικαίους λεχτέον τοὺς χατὰ πα-
A A , , . » 9 ,
λαιὰν γραφὴν εὐαρεστήσαντας αὐτῳ᾽ προσηλυ-
LI A $3 ^ E ^ ν᾿ E
τους δὲ, τοὺς ἀπὸ τῶν ἐθνῶν χληϑέντας ἐαὶ
ι ^ , 7 / i] , ,
τὴν τοῦ tuxyyshuu διδασχαλίαν" τρὸς τούτοις
» Li 1 ^ [i
ἐπίστησον, μὴ ποτε οἵ ἄρτι τῇ ϑεοσεβεια προσ-
΄ !« € M - /, i
ἐρχόμενοι πρόστλυτει" οἱ 0e διαβεβηκότες καὶ ce.
' 5 $c ! d 4
λειωϑέντες ἐν αὐτῇ, Otxonct εἴρηνται" ὅθεν τοὺς
A , , Rr , M M /
μὲν Queucus ἀγαπᾷ, φυλάττει O6 τοὺς προσηλύ-
* i] 3 ! m P
τους οἱ yap εὐϑεως προσεληλυθότες τῷ λόγῳ
^ , c.l € , ᾽ A A '
τῆς XÀn$&as. ὡς μήπω ἰσχυροι xat βεβαιει
! ᾽ ^ H , Lj fe ^
δέονται τοῦ φυλάττοντος χυρίου ἐπὶ τῳ ἀβλαβέϊς
^ ^ 7 ἃ ᾽ ,
διαμέϊναι" τῶν δικαίων διὰ τελειοτῆτος εἰχειου--
, ^ , ͵ ^
μένων αὐτῷ xai ἀγαπωμένων UT αὐτοῦ.

€ » A € r M n5, ?r ^a. ^
Η Σιων Ὦ σχοπευτιχὴ χαι εἐξεταστιλὴ τῆς

309
E , 1 E » , » ^
&XnSeuxg* ἤτοι ψυχὴ τελεία, ἢ ἐχχλησία ᾿ϑεοῦ
^ , c A , M »
ζῶντος. Βασιλεῦσει σου ὃ Seoóg εἰς τὸν αἰῶνα"
^ ^ , , » , ,
οὗ τῆς βασιλεῖας οὐκ ἔσται τέλος, παρατεινού-
^ , ^ P e , A Y »
σὴς τῆς ἀρχῆς αὐτοῦ εἰς γενεὰν χαὶ γενεάν" &t-
» ^ 4 , L3 4 ^ ,
pntat ἐν τῷ πρὸ τούτου ψαλμῷ περι τῆς ατε-
/, ! » ^ ! '
λευτήτου βασιλείας αὐτοῦ διατεινούσης εἰς ττᾶν-
L] »^n ^ , ^
τας τοὺς αἰῶνας" καὶ ὡς δεσπόζει εἰς γενεὰν
A ! U Y , , A »^
xat γενεαν" βασιλεύσει γὰρ χυριος εἰς τὸν αἰῶνα"
, A , ^
ὁ θεὸς σου Σιὼν εἰς γενεὰν wai γενεάν.

PSALMUS CXLVI.

Jp δι, ! , i] ' 3 i » ἢ
«ate, φησιν" ἀγαθὸν yop ἔστι xat ὠφελι-
€ V ^ M » Li ,
μον" ὡς κατὰ τοῦτο, ψαλμὸν αἴνου διαφέρειν cU-
' Li LE Li , ! κ᾿
δὲν. xat μᾶλλον ὅταν ψαλλει τὶς πνεύματι vat
ᾧ νῷ" εἰ δὲ ψάλλειν Ett τὸ πραχτικῶς ἐνερ-
τῷ νῷ" εἰ y t à πραχτιχῶς Eytp
^ ^ L] E Y ^ 1 '
J&, toig τὸν ἄγαϑον τοῦτον ψαλμον χατορθώ-
^ H i / » t L1 M
cact παραινέϊ xat δια θεολογίας αἰγέϊν τὸν θεον,
» ' Y ! ! ,
ὡς ἂν πράξει xat νοήσει τελειωϑεντες εὐφραίνωσι
B ͵ ͵ ' / Vo , :
tov θεὸν" θυσια γάρ, φησιν, αἰνέσεως ὁὀοξασει με"
i ^ ͵ / $1 ΄ 1
xat tQ δυναμένῳ προσάγειν αὐτὴν προςάττει τὸ
^ p p" ^ , ἣν ^7
πνεῦμα, Sucoy τῷ Zt ϑυσιαν αἰνεέσεῶως-
' Li ^ ^ 3) Ν
Τοιούτοις ὃε λογιχόὶς δεσμόὶς ἰάσατο τὸν τραυ-
L Α j LI » e /
μᾶτισϑεντα xat συντριβεντα ἐν τῷ χαταβαίνειν

ἀπὸ “Ἱερουσαλὴμ. εἰς Ἱεριχώ.
PSALMUS CXLVIT..

[4 3
« ^ LU * »! $8 C.
il ἢ ἐκ Θεοῦ σοφια εὑχ ἔστιν EUGLyto6 ,
^ , L4 3 » p
οὐ ψυχικὴ, οὐ δαιμονιώδης. ἀλλ᾿ ἀνωθεν ἐξ αὐὖ-
E" ' - A Y 7 ^ .
τοῦ κατερχομένηγ οὕτω χαὶ τὸ λόγιον αὐτοῦ οὐχ
' ^ ' , K , ^ ^ Li
ix γῆς ὕπαρχον ἀποστέλλεται ἐν τῇ γῇ γινόμε-
i ^ ^ 3 m ,
Vc» πρὸς ἕχαστον τῶν διακονεῖν αὐτῷ δυναμε-
/ 2.4 ^ Y
νων, τυγχάνον τὸ αὐτὸ τῷ διδομένῳ vao xu-
L4 e ^ » ' '
βίου ρήματι τόϊς εὐαγγελιζομένοις δυνάμει πολ-
^ Ἂν i] ^ D ! A
λῇ" εἴτα δοθὲν τοῦτο veucutvev. πλείονας ψυχᾶς.
e ! ^ n» , » ^
ἕως τάχους ὄραμειται λογος ὧν Θεοῦ, D Ànpcu-
' ^ ΕἸ ^ ^ ^ 55^ € d 14
μένου τοῦ εἰς πᾶσαν τὴν γὴν ἐξῆλθεν ὃ φθογ-
^ ' i] ' ^ , '
γος αὐτῶν, xat εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰχουμένης
Voc! » ^ e ἣν , 2 23 3
τὰ ῥήματα αὐτῶν" ἅμα cuy γέγονεν ἡ ἀνάληψις
^ 4 " ͵ ' 3: L
αὐτοῦ. καὶ εὐθέως διέβη o εὐαγγελικὸς λογος
, 4, ^ ^ , A A LU '
ἐν GagQ τῇ yü, ἥτις ἐστὶν ὑπὸ τὸν οὐρανόν.
. ᾿ ' ' ! ^ 1
Πρὸς τὰ εἰρημένα φαίνεται ἡμῖν cicvet ἐν πα-
^ Li ^ , ! “ ^
ραβολὴς τρόπῳ ταῦτα ἐπηχθαι" τῶν τῆς χοσμι-
^ , » Lj € ΄
χῆς δημιουργίας ἔργων παρατιϑεμένων za ὁμοι-

/

v. I.
D. f. 349. b,

. 3.
D. f. 350.

V. 4.
C. f. 336.

quam ego ,

310

^ A A] ' f
ecu) τῇ περὶ τὴν ἐχχλησίαν. οἰκονομίᾳ" ὥσωερ

A t »€ » '
γὰρ χιὼν εἴς τινὰ καταῤῥυέϊσϑαι τότον, xci

' A m ! ^3 ow e^
πάχνη μετὰ ταῦτα λνεται, καὶ ὕδατα mpOXEL,
-* c 9 s , , 3 t Li
οὕτως ὁ ϑέϊος λογος εἰς ᾿Ιουδαιους χατασκήψας

Y ^ 1 ^ 9 ' ' "à
τὰ πρῶτα. μετὰ τοῦτο ἐπὶ πᾶντας διαχεχυται"

1 A. € "4! ]J M !| € ^ I
διο χαὶ Ἢ toU Àoycu &mogokn, wat ἡ τοῦ πνεὺ-

M ^ A “ὦ “Ὁ, »
pxtog τνεῦσις καλῶς Qux τῶν χοσμίκων ἔργων

^ ' ! ,
ὑποδηλοῦται" ὅτι δὴ λόγου παραγενομένου εἰς vo-

A D ! , ΕΣ ΩΣ .
σμον. xci τοῦ νεύματος πνεύσαντος, ἐξῆλθεν
32 « M » ^ A ᾽ , € '
ἐξ Ἱερουσαλὴμ ἔπι πᾶσαν τὴν οἰκουμένην ὁ Ào-

“ ^ 1 [4 , »
γος τῆς ἱερᾶς wat σωτηρίου διδασχαλιας , xat
: [ ' , «^ 25y d
ἀλληγορίαν νοῆσῃς τὴν χιόνα x«t τὸν χρυςαλλον

M CEA Y , , ἊΣ
καὶ τὴν ὀμίχλην πειρασμοὺς ἐπαγομένους τεὶς

͵ ? e M 9. ^ ,
ἁγίοις πρὸς δοκιμὴν" οὗτοι γὰρ ἀπὸ τῶν ἀντιχει-

; ! i / , ^ '
μένων δυνάμεων ἐπαγόμενοι ψύχειν πειρῶνται τὴν
, ? ^ , , » H € , /
ἐν avtéig ἀγασην" tu&mep ὡς ψύχει λάχχος.
d ! ' 3 ^ M , ^
οὕτως ψυχει χαχια αὐτῆς. Κᾶτα πρόσωπον τοῦ

LJ L4 ͵ , , B wr ^
ψύχους τούτου τις ὑποστήσεται: εἰ μὴ ὃ κατὰ
' » λ € A A M A ^ ι
Πέτρον xa: Παῦλον xat τὸν Ἰὼβ wat τὸν Ἰαχωβ
b. »"2cy ! ? "S .
τὸν &EtmOVtA , ἐγενόμην συγχαίομενος τῷ χαυστι-
^e b Li 4 e e b , Ὶ
χῷ τῆς ἡμερας wat τῷ παγετῷ τῆς νυχτὸς" πρὸς
ld ! M 3 sw X " . 3 !
ταῦτα ληψῃ xe tX ὑτὸ Μωυσέως εἰρημένα"

- ' ς ἘΠ A δ 4 , 1
προσδοχοσθω ὡς vittog τὸ ἀποφθεγμα μου, xat

5! € 7 M € 7 € Ny
χαταβήτω ὡς ὁρόσος τὰ Pupate ims edit de
βρος ἐπ᾿ ἄχρρβξην, καὶ ὡσεὶ νιφετὸς ἐπὶ χόρ-
τον" ᾧ γὰρ λέγω τὰ ῥήματα Μωύσέως., τούτοις
ὁμοιοῦται, τούτῳ τῷ λόγῳ τὸ ἀποσταλὲν τῇ γῇ

^ ^ ’ ^ : A A ,
τοῦ Θεοῦ Àoyiy , διαιρξιταὶ εἰς παντα τὰ tipn-
LI -
μενα.
€ A ^ ^ ! , !
O προνοητιχὸς τοῦ ϑεοῦ λόγος ἀποστελλόμε-

! N NC. N Y ! 3 ^
νος τήξει τὴν χιόνα χαὶ τὰ συναριῶμενα αὐτῇ"
, M N T » ὦ ᾿ ^ 7
ἄλλα wai πνεύσαντος αὐτοῦ TO πνεῦμα, ὕδατα

' LZ M | ' M 3 ^e
ῥὑνησεται πνεῦμα Ü& τὸν νότον φασιν εἰς tavta

^5 ^ , -“ /
μεταβαλλόντων τῶν προωνομασμεένων τῆς χιόνος.

MI ^ ' ͵ M M D
xat τῶν παραπλησίων" εἰ δὲ xat τυνευματιχῶς
M ! 9 ἂν ^ € “Ὁ ^ ^
xai τούτων ἀχοῦσαι ét, ὁ gagnwgüs τοῦ Θεοῦ

λόγος τῶν λελαλημένων μετ᾽ ἐπιχρύψεως ἀποςα-

DYDIMI

iH ! Α ,- U
Àeie , τήξει τὴν ὀμίχλην τὸν γρύσταλλον τὴν
L LI ^ , s ^ te
χιόνα , ἐπὶ τῷ πότιμα αὐτὰ ποιῆσαι ἅμα τοῦ
ἀλλὰ

V8 ͵ ^ ^v ' 1
χαὶ ὃ λόγος τοῦ Θεοῦ ἀποστελλόμενος tig τὴν

͵ ^ La ^ /
πνεύματος αὐτοῦ τοῦ ϑεοῦ πνεύσαντος"

, ^ "ἊΝ ABE 1 INIM.
χαρδιαν τῶν αὐτὸν παραδεχομένων, τοὺς αὐτοὺς
' 3,3 ^ ' ^
πειρασμους xat aQavéig χαταστήσει" ci τε τῷ
' p" , ^ '
πνευματι ζέοντες, γενναίως τοὺς τοιούτους ὑπο--

! Hj ᾽
μένοντες , πειράσμους διαλύσουσιν αὐτούς.

PSALMUS CXLVIII.
r
ÁÀ * NE 3 € 3 Ω ^ '
yyehct μὲν ἂν εἰεν οἱ ἐν cupavéie , δυνάμεις
᾿ H ) "| DEF ^
ὃε xoi τούτων ὑπεράνω totg ὑψίστοις προσήχου-
£4 M t , " - ,
cat, ὑπὲρ τὸ διαγγέλλειν ἀνθρώποις εὗσαι" ἐν
jd ^ ^ 1 ^ , . ^
δὲ Md τῇ παρὰ Sio βιβκιότανε διηνεχεὶ τὸ
μακάρων ἔχουσαι, ὁπέϊαι wat αἱ καλούμεναι πα-
μὰ τῷ ἀπεστόλῳ ϑρόνοι, ἐνδεικνυμένου τοῦ ὀνό-
μᾶτος τὸ ἐφιὸρύσϑαι αὐταὶς τὸν ϑεέν: τὰς δὲ
^ ^ , M
ὑποκέίσθαι τῇ θείᾳ καὶ ὑπὲρ χτίσιν μεγαλειότητι"

3 / Νὰ "ἡ uj i] ^ j
ἐν τουτῳ δὲ καϑεστηλνίας αἰεὶ, χαὶ τὸ στα-

σιμὸν χαὶ πεπηγὸς ἐχούσας ἐν τῇ τῆς θείας δό-

ξης ὑποδοχῇ.

PSALMUS CLXIX.

0 τὸν νέον ἄνθρωπον ἐνδυσάμενοι, ἄδειν δύν-
νανται μόνοι τὸ χαινὸν ἄσμα, τὸ φρο CyELV χαὶ
!
πράττειν τὰ τῆς χαινῆς διαθύχης, δουλευοντες
/ ' Mato 9 '
χαινότητι πνευματος , χαὶ οὐ παλαιότητι γράμμα-
4 4 À ^ 2 Ἵ L "
teg" οἱ xat συμπληροῦσιν ἐχχλησίαν ὁσίων, χα-
^ 5 omg "M A ! A κα
τορϑοῦντες τὰ ὅσια Δαυιὸ τὰ πιστα" χαὶ ὁσιω-
“ὁ Ὗ L4 M i] 7, 9 'Ψ
τάτην ἔχοντες δικαιοσύνην πρὸς τὸν θεόν" δ ὧν
͵ , ^ 1 tf à
κατορθουμένων αἰνοῦσι τὸν χυριον 1).

PSALMUS CL. s
0 μὴ ἐπαισχυνόμενος Ἰησοῦν χαὶ τΚὺς λόγους

ms μετὰ παῤῥησίας sae χαὶ peyalc εφώνως
τὰ τῆς ϑεολογίας προφέρων, αἰνέϊ αὐτὸν ved

1) lta adamussim S. Augustinus in sermone vaticano XXIV. 2. Iam vero ibi nos animadvertimus, Augustinum se-
qui presse Origenem , cuius verba nomenque ipsum nos ibi protulimus. Nunc autem videmus Didymum quoque ab Ori-
genis verbis vix discedere. Obiiciet aliquis: quomodo Augustinus, graece prope ignarus, Origenem legebat? Nempe ,, in-

in latina Rufini interpretatione quae iam extabat ; sicut apud eumdem Rufinum legebatur ab eodem Grego-

rius, nazianzenus, qui latine inter Rufini scripta adhuc superest ( V. nostr. praef. ad T. I. cap. 20. ) Adhuc unum addam.
Didymum scripsisse etiam in Ecclesiasten commentarios, constabat ex Damasceni parallelis ubi laudantur p. 685. Nunc
in codice vaticano pervetusto 750. f. 23. b. in catena ad Iobum perspicue legitur AIAYMOY ΕἸΣ TO (dic τὸν) EKK.

Didymi autem verba ad Iob. II.

7. sünt: πονήρῳ παροξυτόνως ἀνάγνωθι, iva σημαίνη τὸ ἀπεχϑὲς καὶ ἐπίπονον;

quae quidem extant in Iunii catena p. 77, sed perverse adiuncta Polychronio, erepta Didymo.

IN PSALMUM CXLVIII-CL.

4 , , ^ , » , é ΩΣ '
τὸν πατέρα αὐτοῦ ἐν ἤχῳ σάλπιγγος" ὅϑεν wat
^ , ' i3 ^ »€ '
οἱ τῆς ἀληϑείας χήρυχες ἐπὶ τῷ παῤῥησιέςερον

^ ^ 5 fs * ', ,
xxt σαφῶς ἀπαγγέλλειν τὴν διδασχαλιαν. ἐντο-
* L « ^ ἔν, e i]
λὴν ἔχοῦσιν ὡς σάλπιγγι ἑαυτῶν ὑψοῦν τὴν qo
i ^ ^ / ' 1
víw* εἴρηται γοῦν πρὸς αὐτοὺς" σαλπισατε σὰλ-
H i] ' , » ε΄’ , Α
πιγγι ἐν Σιῶν., χηρύξατε ἐν ὄρει ἁγίῳ μου" ἄλλα
^c - TS d . ^ E"
xxi ἡ τῶν γεχρῶν ἀνάστασις , ὅπως πᾶσι τὸὶς
᾿ ,' M P" HU '
ἀνιςαμένοις φανερά xacagtü, δια σάλπιγγος ση-
E! A A , f rA
μαίνεται" σαλπίσει yàp, χαὶ ot vexpot ἀναστή-
1 ' -“᾿ἷζ o»
σονται &gSaprtor xai ἐν ἑτέρᾳ ἐχιςολῃ" ἐν φω-
^ , 2) Ni -ἃ ἄλ à S “ β E.
νῇ ἀρχαγγέλου wat ἐν σάλπιγγι. ϑεοῦ χαταβὴ
δ C ^ A LEY 7
σεται ἀπο οὐρανοῦ ἐττὶ τῷ τοὺς χεχοιμημένους
, ^ - 5 ^ , ^
ἐν Χριςῷ ἀναςῆναι" ὡς οὖν τὸ πρόσταγμα τῆς
, , , m s. N ^ '
ἀναστάσεως φανερούμενον πᾶσιν ἐπι τῷ δικαίους
54/7 ^ -— i , ^ ,
xai ἀδίχους ἀναστῆναι τῷ μεγαλοφωνῳ τῶν ἐρ-
, ᾿ς, $- fs abad eo Ww
γάνων. γνωριζεται cxoÀcuScy καὶ τοῦ Θεοῦ ai-
D^ ^ , , y "uw
νους ταυτῷ τῷ ὀργάνῳ mpogepscÓat, Αἰνεῖτε αὖ-
i] LI 4 i '
τὸν ἐν ψαλτηρίῳ καὶ χιθάρᾳ, "Oz τὸ ψαλτύριον
am x ! ^ ' » Eoque ,
χαὶ ἡ ἢ χιθαρα, χαὶ ποιὰν ἔχουσί πρὸς ἀλληλα
^ A E] ^ ' » ΕἼ E ,
διαφορᾶν. ἐν toig προάγουσιν εἴρηται ". Αἰνετέον
ba c ἃ LI , Lj V €. “2ἌἍ
cu) Stov ψάλλοντες ἔν τυνευματι vat νῷ τοῦτο
^ , Ἁ Ul - 3c ^ E
τὸ ψαλτηριον᾽ τὸ γὰρ πνεῦμα zai ὃ νους ἄνωθεν
ΕΣ ^ L ' P
ἐκ ϑεοῦ δ᾽ ὑψὴήλότητα Miet συνηχέϊ.
Δηλοῦσθαι νομίζω διὰ τὲ αἰνέϊσθαι αὐτὸν ἐν
᾿ χυμβάλοις &Uüyctg , τὸ δέϊν χαὶ φωνῇ τῇ xata
(S τ. καὶ D Ee og ZA ' ,
προφορᾶν ὑμνέϊν διὰ Θεολογιας τὸν χύριον" παρι-
$ ' - ^ , ^ ^ $ ,
Gtatat Ó& pct τοῦτο VOELV 6x τῆς τοῦ ἀποςόλου
ἢ e, " ' 45 p us E
λεξεως γράφοντος οὕτω" ci di xelxós ἠχῶν xat
χύμβαλον &AaAabcw εἰ γὰρ. Lord μὴ νῷ...
γλώσσῃ λαλήσω. μὴ δὲ ἑρμηνεύων ἕχαστα τῶν
ὑπὸ τῆς γλώττης εἰρημένων, ἀντιλήψεις τοῦ ἀκρο-
e ' L7 » / E
ατοῦ μόνης φωνῆς ἄνευ διανοίας ἔχεντος, ὡς δο-
-“ ,»-" , an LU ^ “-
χέϊν αὐτῷ βαρβαρον εἰναι τὸν λαλοῦντα" φωνῆς
, , , c- ^
Tyco μόνον αἴσθησιν ἔχοντος, γίνεται αὐτῷ χαλ-
᾿ » 0^9 Li / , ' -“ LT
xóg ἠχῶν, Ἢ xwu[aAc) «lakebcs , χροῦον wat

7"-*

βομβοῦν pvc) τὴν ἀχοὴν αὐτοῦ" δε:ξελ
περιίϊομίόουν μόνον τὴν ἀχοὴν αὐτου ᾿ογῶμεν

311
M A ^ , ^
τοινυν θεὸν, xav στὴ . . πρός pipe ws
τελείους δικαίους TNAM. εἴρηται γὰρ περὶ ἑχά-
στου τούτων τὸ, διήγησις εὐσεβοῦς διὰ πἀντὸς
σοφία" ὁμοίως x«i, στόμα δικαίου μελετήσει σο--
u : 1 € ^ , ^ , ,). €
qux) , χαὶ ἢ γλῶσσα αὐτοῦ λαλήσει χρίσιν" ὁ

, ^ ^ ^ *, ^
νόμος τοῦ ϑεοῦ αὐτοῦ ἐν καρδίᾳ aUtcU, τουτέ-

. D ^ ' A ' € ^ ͵
στιν νῷ xai γλωσσῃ xat στόματι ὑμνέϊ ϑεὸν"

Ν M , 5 M ᾽ ^v A
εὔηχον 0€ χύμβαλον εἰπεν τὴν ἐμμελὴ wat με-
μουσωμένην φωνὴν, ἀριδήλως σημαίνουσαν τὰ

, 1 M 8.3 ,' 3 ^

BA aus τὴν δὲ. αὐτὴν ved Vase icd
φησὶ πρφηρόέρεγον ἐπινίχια χατὰ ἁλώντων. χαὶ
ὑπὸ (x&pa) γενομένων τῶν ἐχϑρῶν.

Ὅτε πάντα ἐν πᾶσιν ὁ θεὸς γενήσεται, πλη-
ρωϑήσεται ἡ προχειμένη λέξις" βοηθῶν γὰρ τῇ
ἀσϑενείᾳ ἡμῶν , νόησιν πνοῆς ϑείας ἡμῖν ἐνὸί-

- « M A ^ , , ,
δώωσιν, ὡς καὶ περὶ τοῦ πρώτου ἀνθρώπου aya-

7 A] L4 A ' ,
γέγραπται τὸ. ἐνεφυσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐ-
^ Li ^ Ἁ a 7
τοῦ πνοὴν ζωῆς, καὶ ἐγένετο ὁ ἄνϑρωσος εἰς
^ v $a μκ X ni y $$ φορὰ
ψυχὴν ζῶσαν" ζωὴ γὰρ x«t ΠῊῊ bong ὁ εἰπὼν.
, δὰ; [1 , EL ^ i
ἐγὼ εἰμε Ἢ ζωη" περι ns ζωῆς

εἴρηται τῶ πατρὶ,
3 X ^
παρὰ σοι πηγὴ ζωὴ τ"

! e
ταύτὴς τῆς μακχαριοοιοῦ
* e^ BJ 4 , A] »! ,
xat ἀγιαςιχῆς ζωῆς πνοὴ εἰς τὸν ἀνθρωπον ἐρ-
L ^ Ἁ i] ΕΣ ^ ,
χεμένη. ζῶσαν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ παρασχευάσει,
LI 3 59 EL , ^ 1 ' '
ὥστ ἂν εἰπεῖν εἰσχαιριγῶς τὸν τούτου τυχόντα,
ἡ LI , ^ Cn » , , -- ὃ ^ '
Ψυχὴ μου αὐτῷ ζῇ" ταύτης τῆς δωρεᾶς μο-
, ΄ ε ^ , ^ ' f , ἃ
yog ἀπολαύει ὃ τὸν Ἰησοῦ λογον δεξαμενος, xai
͵ ^ 5 ' r UN Y »
πιστεύσας tO ἀποστειλαντὶ μὲ. ἔχει ζωὴν at-
! 1 * V '
ὠνιον" ταὐτὴν τὴν πνοὴν Ko. . RTO V . opey& » -
-“ € , H1 , ι AY L3
τόϊς ὑπεραναβεβηχόσιν τὰ αἰσθητὰ xai πατοῦ-
Y , ^ ^ ? €
σιν... TX χα.«μένεις λαῷ αὐτοῦ, ὡς εἴπεν ὁ προ-
͵ A , ^ e ͵ ' € Ul €
φητὴς περὶ αὐτοῦ" οὕτω λέγει χυριος ὃ Θεὸς ὁ
' 4 i] Hi ' i] ^ «
ποιῦσας τὸν οὐρανὸν xai στερεωσας τὴν γῆν, ὃ
A ^ ^ ^ mo» ^ Bin, ^»
διδοὺς πνοὴν τῷ λαῷ τῷ ἐπ αὐτῆς, χαὶ πνεῦμα
΄“- ΄“"ἢ ' D ι κι ^
télg πατοῦσιν αὐτὴν᾽ φανερῶν δε; ὅτι τὴν γῆν"
» i iu] ' , , X. i] δὲ
εἴρηται δὲ xat πρὸς τινος ἀρχαϊου "- πνοὴ δὲ
' ! . € , '
παντοχράτορος ἐστιν Ἢ διδασγουσα ut.

'

FINIS DIDYMI.

v. 6.
C. f. 343. b

* Iob. XXXII. 9

319 | :
APPENDIX .

. Vaeuam paginam. occupabo,, wt soleo, παρέργῳ non importuno. Noía sunt S. Augustini de
docir. ch. lib. IV. cap. XII. verba: « qui Scriptüras ez hebraea lingua in. graecam. verterunt ,
» mumerari possunt, latini aulem interpretes nullo modo. » Ergo ez innumerabilibus latinis unus
incognitus est interpres (saltem psulterii ) in prisco codice, quem vidi serenissimi Ludovici Bor-
6onii Lucae Principis; ez quo, benigne ipso anmuente Principe, habui psalmum XLIV., quem
heic exhibere, et cum hebraico comparare placet , ut lectores quymoteand quantum vel ec wnico

interdum codice sacra crisis proficere queat.

PSALMUS XLIV.

EX VETERE INCOGNITO INTERPRETE.

EF requentat 1) cor meum verbum bonum, dico ego opera mea regi. Pulcrior es filiis Adam 2),
effusa est gratia in labiis tuis: propterea benedixit te Deus in saeculum 3). Accingere gladio
tuo super femur, potentissime , dignitate et decoritate tua 4). Et decoritate tua prospere ca-
ballica 5) per verbum veritosum 6), et mansuetudine iustitiae 7), et docebit te terribiliter 8)
dextera tua. Sagittae tuae acutae, populi sub te cadent, in corde inimicorum regis. Thro-
nus tuus, Deus; in saeculum et in aeternum 9): sceptrum aequitatis , sceptrum regni tui.
Dilexisti iustitiam , et odisti impietatem : propterea unxit te Deus, Deus tuus, oleo gaudii
prae sociis 10) tuis. Smyrna et aloé 11) et casia in cunctis vestimentis tuis, de templis 12) ebur-
neis, menni 13). Laetificaverunt te filiae regum in honore tuo: stetit coniunx in dextera
tua, in petalo 14) ophyr. Audi, filia, et vide, et inclina aurem tuam , et obliviscere po-
pulum tuum, et domum patris tui. Et desideret rex puleritudinem tuam : quoniam ipse est
dominus 15) tuus, et adora 16) eum. Et filia 17) Tyri in muneribus: faciem tuam depreca-
buntur divites populi. Omnis honorata 18) filia regis intrinsecus : de fimbriis aureis indumen-
tum eius. In deomatis 19) adducentur ad regem virgines post eam , proximae eius adductae 20)
sunt tibi. Ducentur iu laetitia et exultatione , venient in templum 21) regis. Pro patribus tuis
erant 22) filii tibi: pones eos-principes in tota terra. Recordabor 23) nominis tui-in omni
generatione et generatione. Propterea populi consitebuntur te in saeculum et in aeternum.

menta ad lex. hebr. n. 1422. Ceterum recte 70. ἐξ 4v,
et vulg. ez quibus.

14) Egregie noster ex hebr. ΣΦ. Petalum vero expli-
cat auream laminam Isidorus , intelligitque illam quae erat
in fronte pontificis Hebraeorum.

15) Deest reapse Deus in hebr., nec non apud Hiero-

1) Hebr. X)TT". Rabbi Parchon in lexico explicat agi-
(at. Potest etiam dici movet se; ex quo frequentat.

2) Ex hebr. ΣΝ. — 3) Ex hebr. ὩδῚν δ.

4) Quatuor haec verba desunt in 70. et vulg. sed ha-
bet hebr.

5) Accurate ex hebr. Δ. Latini verbi caballico sunt

exempla apud Cangium.

6) Presse ad hebr. PN 7237. Latinum autem voca-
bulum verifosus addatur Cangio. Et quidem apud Mart.
Capellam verosus.

7) Sic est constructio hebraica. ἡ

8) Presse ad hebr. Sic etiam Symmachus et Hieronymus,
et chaldaeus.

9) Ex hebr. "y". — 10) Ex hebr. “ΔΙ.

11) Ex hebr. 397 8*.

12) Sic etiam Hieronymus in variis lectionibus.

13) Conservat noster ipsum vocabulum bebr. in quo Chal-
daeus intelligit Armeniam, id est ebur armenium. Confer
Hieremiam LI. 27. Fortasse ponitur pro integro Δ ΓΙ.
Videsis Bochartium Phaleg. lib. I. 3, et Michaélis Supple-

nymum.

16) Sic in hebr.

17) Sic numero sing. hebr. ef syr.

18) Ex Hebr. 11122. ἃ

19) Quid est hoc? Certe ex hebr. rap". quod in
polyglottis explicatur consonanter recamatis. ' Noster autem
cum corruptis litteris deomatis , confusa certe ^| cum "T.

20) Hoc quoque ex hebraico participio passivo.

21) Heic pariter vulg. £emplum. Noster vero etiam supe-
rius sic explicabat constanter idem vocabulum hebraicum
22". |

22) Num pro eruni? Hoc minime necessarium , quia et
70. et vulg. tempore praeterito.

23) Ex hebr. futuri temporis.

/

"EE

NOVAE PATRUM BIBLIOTHECAE

VOLUMINIS SEPTIMI

φῶ ἀῷὸὸ ᾧ ὦ ὃ ἃς

1:
"
)
, -
1 ' r j
᾿ KV Mile s Δίων.
᾿ ὴ 11x [: E iie VARY e UTR
΄ r4 " E
ἢ {[ t
- E
.
s a 3 τ 28
. " 2
hf
H
à 3
)
n ,
4 *
.
:
Xa eie
8 D
] D 3 2
UR
E D
4 τὰ You
: , i PY
» NT τὸν RERPAET
. " N
i. . psy yz pL
' t τ
. - ἢ
j
D " b
" r "
Ἶ s Ep CES n ceo LIMES
3 ; ΡΠ ΤΟΝ τω S PR MB C e
ἣν 5 d a X LI
4 i
r . à
^
d .
PA δ Ἰῷ |
- ] * -
EIE ,
t i^
/ " VULP cour b : -
E Ἵ
ζ a » * $
ἣν PE l 2
^ "i s ς
᾿ ix i
. ι
" :
E A
s
i r à ᾿
M -
: *
4 T
, ^ n
'
E 1
1

AD BONIZONEM PRAEFATIO.

I. D. Bonizonis, sutrini primum deinde placentini episcopi , vita variisque scri-
plis , et de eius martyrica paulo ante saeculi undecimi finem nece, satis ea sunt
quae dixit cum Pagio Baronius ad an. 1044. 1085. 1089., nee non Ughellius in sutri-
nis et in placentinis episcopis, tum Mansius in additamentis ad Fabricii bibliothecam
latinam, Muratorius in antiq. medii aevi T. III. col. 599, Campius hist. eccl. pla-
cent. lib. XI, et plurimis verbis Oudinus , postremo prae ceteris accurate Ballerinii
fratres opp. S. Leonis T. III. p. 307. seq. Quod si quid adhuc Bonizonis notitiae deest, .
hoc quod nos modo vulgamus opus tam graphice doctrinam virtutesque auctoris de-
monstrat, ut quamlibet de ipso historiam facile superet. Hactenus vero tres huius
tractatus codices innotuerant. Primus priscus vindobonensis, de quo Lambecius Bib.
Caes. T. II. ed. nov. col. 619. seq. cui tres priores libri desunt, ex quo contigit, ut
epitome historiae rom. Pontificum quae est initium libri IV, dicatur mendose a Lam-
becio prooemium operis. Secundus est codex item priscus brixiensis, unde librorum
decem (tot enim opus constat) initia Dallerinii sibi communicata habuerunt. Tertius
romanus apud bibliothecam S. Petri in vinculis, qui nihil aliud est quam brixiensis
apographum recens, quod brevi dictione illustravit rev. episcopus laodicensis Vinc. Ga-
rofalus. Etenim vaticanus codex 7143. vix in hoc ordine poni potest, quandoquidem
solam habet rom. Pontificum epitomen, ex vindobonenst vel alio exscriptam, quam
nos partim Spicilegii rom. sexto tomo inseruimus. Sed quartus denique nunc acce-
dit romanus codex, quem pro sua benignitate communicavit mecum vir nobilis et
eximie eruditus Franciscus de Rubeis, qui his annis insignem codicum et rariorum
editionum copiam in suis quirinalibus aedibus cumulavit. Codex hic romanus bri-
xiensi in multis similis est, namque et praefatio deest, amisso ut videtur primo folio,
etscriptura utriusque (aeque ac vindobonensis) videtur paulo post ipsum auctorem
exarata, cuius nos specimen in tabulis palaeographicis exposuimus; et nihilominus
ab eodem brixiensi nonnullis dictionibus differt, ita ut exemplar eius dici non queat.
Codex romanus incipit sic. /n epistola de pareulis. Cur peccatis parentum fili non
tenentur obligati , quemadmodum per fidem illorum in baptismo sunt saleati. Au-
gustinus ad. Bonifacium episcopum. Quaeris a me utrum parentes baptizatis par-
vulis suis noceant etc. Quis non videt acephalum esse codicem , qui et titulo gene-
rali et qualibet introductione vel exordio caret? Deinceps tamen ad finem usque est
integerrimus , librosque decem habet, videlicet I. De baptismo. II. De episcopis.
Ill. De ordinationibus. IV. De excellentia romanae eccleaiae. V. De secundi ordinis
sacerdotibus. VI. De monachis. VII. De regibus et iudicibus et de his qui in laicali
ordine in sublimitatibus 1) sunt constituti. VIII. Quomodo subditi vitam debeant in-
stituere. IX. Medicinalis sive paenitentialis. X. De iudiciis criminum. Generalis, ut
diximus, titulus operis deest; nam codex vindobonensis tres priores libros deside-
rat; brixiensis autem et hic romanus primum saltem folium. Ad operis titulum quod
attinet, Anonymus quidem mellicensis cap. 112. dicit excerpta de canonibus. Lam-
becius coniecturaliter. decrezale siee syntagma decretorum ecclesiasticorum. In bri-

1) Verba in sublimitatibus desunt in specimine brixiensi apud Ballerinios loc. cit. Sed nonnisi men-
dose desunt, ut apparet ex initio libri octavi, ubi ait Bonizo se in superiore libro egisse de praelatis in
laicali ordine positis.

-

Iv | AD BONIZONEM

xiensi codice aliena manus adnotavit in margine de authenticis canonibus ad Grego-
rium presbyterum. Verumtamen id nomen a calce operis ad titulum annotator brixien-
sis et alii transtulerunt. Nos simpliciter , Gratiani exemplo , decretum inscripsimus.

II. Post traditam codicum Bonizonis. notitiam, sequitur ut editionis nostrae ra-
tionem breviter explicemus. Statim ac enim non oculis tantum inspeximus, sed et
mente codicem qui erat in manibus complexi sumus; visum est , magis tum publi-
cae utilitati tum ipsius auctoris famae consultum iri, si copiosa potius excerpta rerum
omnium utilium et tutiorum aut novarum fierent, quam si opus universum indi-
stincte typis committeretur ; primum quia plurima patrum, conciliorum etc. testi-
monia erant notissima et publica, ita ut chartae et labori parcendum videretur :
iterum quia et spuria non deerant, bono quidem Bonizoni, ut et aliis eius saeculi
hominibus, in pretio habita, nunc tamen criticorum iudiciis expuncta, His igitur quasi
impedimentis sepositis, dignissimus erat Bonizo , qui ad huius temporis usum, ad
ecclesiae ornatum , ad clericorum eruditionem, ad omnium denique ordinum aedi-
ficationem proponeretur. Legant episcopi quae de ipsorum dignitate et officiis gra-
vissime dicit. Videant sacri politici doctum de romana ecclesia tractatum : liturgici
divinarum caerimoniarum regulas: sacerdotes , monachi, reges, magistratus , mili-
tes, negotiatores, artifices, ceterique, sua quisque officia ex divino humanoque iure
praescripta : denique ét animae vulneribus medicinam salubriter. adhibendam con-
discant. Me certe legentem pauci libri aeque ac Bonizo delectarunt. Sunt etiam in-
speratae quandoque notitiae, veluti de quibusdam sedibus olim metropoliticis , de
magna hibernensi synodo, de libris aliquot deperditis, vel Pontificum romanorum,
vel ipsius Bonizonis vel lucensis Anselmi , amici sui optimi , quem uti sanctum pro-
digiisque fulgentem celebrat. Vitae Pontificum nonne ipsa brevitate delectant, et re-.
conditas aliquando notitias tradunt? Nolo diutius Bonizonis hoc scriptum commen-
dare, quod ceteroqui plerisque gratum fore confido.

PARERGON

DE NOVO PROLOGO ET PARTITIONE OPERIS CANONICI S. ANSELMI LUCENSIS EPISCOPI.

Inter varios anselmianae collectionis.codices vaticanos, de quibus multi eruditi
tum veteres tum recentiores verba fecerunt , unus hactenus latuisse videtur, cui prae-
fatio operis inest, in ceteris cunctis desiderata, ut nos olim Spic. rom. T. VI. p. 313.
questi sumus ; quae quidem praefatio ad definiendam de huius collectionis auctore
controversiam, diu multumque agitatam, mirifice iam. valebit. Non est sane operis
negandus honor Anselmo parenti, cuius nomen etsi in multis exemplaribus deest,
in nonnullis tamen perscribitur. Nunc autem collectionis auctorem Clerus ipse lu-
censis ecclesiae se facit, qui pastorem suum Anselmum in hoc prologo alloquitur.
Quare vix iam dubito, quin hoc opus vel ab ipso Anselmo vel ab aliis postea va-
riatum fuerit aut auctum , quandoquidem non sine multa diversitate in codicibus
comperitur; et illae etiam editae a nobis, supradicto in libro, ex alio codice Ansel-. τὸ
mi rubricae, in multis differunt. Sed meam admirationem hoc nunc cumulavit , quod
priores quatuor libros (seu partes) qui sunt in praedicto codice, descriptos vidi ad
litteram in antiquissimo alio (aeque eruditis ut reor incognito) de quo infra p. 75.
dicendum erit. Interim si quis vel hanc de auctore controversiam, vel quamlibet
Anselmi notitiam cognoscere avet, is legat Andream Rotam 8. I. hist. comment. de
Anselmo, Ballerinios opp. S. Leonis T. III, Theinerum disquisit. can., denique rev.

PRAEFATIO. .. v

episcopum Vinc. Garofalum , qui post editam a se Anselmi quandam epistolam, ca-

talogum scriptorum de Anselmo eiusque operibus loquentium contexuit, quin tamen

ullam huius prologi notitiam tradiderit, quem nos modo cum operis distributione
vulgamus. Sic ergo prologus.

« Domino magnifico vigilantissimo pastori ac praecellentissimo archiepiscopali An-
selmo, nos minimae gregis ipsius oviculae, et peculiares quodammodo vernulae ,
pontificale decus inenarrabile votis sedulis imprecamur. Laudibus providentiae vestrae
praeferendum, inclyte Pastor, acumen ecclesiasticis utilitatibus provide ac sollerter
prospiciens, et ad communem gregis sibi commissi profectum , interius semper exte-
riusque decertans , nostram quoque parvitatem inter reliquos suorum famulorum com-
monere frequentius, et ad potiora studia incitare non abnuit , praecipiens omnimo-
dis et iniungens , ut sacrorum instituta canonum , quaecumque ab ipsis christianae
fidei primordiis, sanctae atque catholicae ecclesiae magistri, apostoli videlicet atque
apostolici viri , ad posteritatis instructionem scriptis indidere suis , condunandi et id
coaptandi in unam formulam, pro modulo ingenioli nostri, qualemcumque diligen-
tiam haberemus. Nos vero imperitiae, exiguitatis atque imbecillitatis nostrae admo-
dum conscii, opus tam arduum nulla prorsus temeritate aggrediendum , nulla au-
dacia praesumendum duceremus, nisi vestri compelleret censura mandati. Praeser-
tim cum in hoc ipso robustiores perspicacioresque viros tam graecos quam et latinos
certum sit desudasse. Nam in altero Ferrandus carthaginiensis ecclesiae diaconus ;
in altero autem Cresconius quidam eiusdem operis imitator, ecclesiasticarum san-
ctionum quandam videtur fecisse concordiam. Nobisque magnopere cavendum , ne
forte id idem resarciendo , aut compilatorum aut derogatorum denotemur infamia.
Ut ergo vestrae praeceptioni, quae nos supra modum cogit, vestroque ardentissimo
amori aliquatenus satisfacere valeamus, post divinum praesidium, vestrae nobis ante
omnia paternae benedictionis adesse precamur suffragium , quatenus inter alios ve-
strae dominationis alumnos , etsi non de proprio, saltem de alieno labore, vestro
prudentissiimo iudicio non penitus appareamus immunes. Ad exsequendum igitur
nostrae exiguitatis opusculum, prout bonorum opifex Dominus conferre dignatus fue-
rit incrementnm , universas paternorum canonum conciliorum atque decretalium pa-
ginas in duodecim partes, instar apostolici stemmatis, censuimus distinguendas, ita
duntaxat ut sua singulis partibus congruentia capitula praenotentur, quae propositae
causae velut quidam veracissimi testes, evidens testimonium praeferant, atque avido
lectori patulum inveniendi quod desiderat aditum ostendant : quem petimus moleste
non ferat, si de unaquaque re quid singuli magistrorum senserint, non improvide
subiciamus , quandoquidem rata magis atque inconvulsa videtur sententia plurimo-
rum iudicum auctoritate subnixa.

Prima itaque pars huius, quod Deo iuvante aggredimur, operis continet de primatu
et dignitate romanae sedis, aliorumque primatum , patriarcharum , archiepisco-
porum , atque metropolitanorum.

Secunda pars continet de honore competenti ac dignitate, et. diverso negotio epi-
scoporum et chorepiscoporum.

Tertia pars continet de synodo celebranda et vocatione ad synodum, de accusato-
ribus et accusationibus , de testibus et testimoniis, de expoliatis iniuste, de iu-

. dicibus et de iudiciis ecclesiasticis et saecularibus.

Quarta pars continet de congruenti dignitate , et diverso negotio presbyterorum ,
et diaconorum , seu reliquorum ordinum ecclesiasticorum.

VI AD BONIZONEM

Quinta pars continet de clericorum instructione ac nutrimento vel qualitate vitae.

Sexta pars continet de praeposito monachorum, et professione sanctimonialium ac
viduarum.

Septima pars continet de laicis, iibperatoribus scilicet, principibus, ac reliquis sae-
culi ordinibus.

Octava pars continet de norma fidei christianae , et gratia Christi , ac divinorum
mandatorum exsecutione. ἢ

Nona pars continet de sacramento baptismatis , et baptizandis. ac baptizatis.

Decima pars continet de templorum divinorum institutione: et cultu ac praediis, de
sacrificiis , oblationibus ac decimis.

Undecima pars continet de sollemnitate paschali , et reliquis festivitatibus ac feriis.

Duodecima pars continet de haereticis , schismaticis ,' iudaeis , atque paganis.
Nunc ex parte quinta , quae est de clericorum institutione etc. titulos quosdam

praecipuos heic describemus, quos conferre iueabit cum titulis libri septimi
in Spicilegto nostro editis. T fae

1. De his quos ab infantia parentes clericatus officio manciparunt.

2. Quid cavendum de his qui ab infantia in ecclesia educantur.

3. Quod non oporteat ad clerum statim post baptismum promoveri.

4. De clericorum conversatione.

5. De grandaevis.

6, De officiis clericorum. |

1. Quales magistri in episcopatu debeant constitui.

8. Ut clerici ecclesiae fideliter servientes debita stipendia. consequantur.

9. De saecularibus negotiis inhibendis secundum canones.

10. Cavenda clericis. consortia mulierum.

12. Ut si laicus viduam duxerit, clericus non fiat.

13. De clericis et monachis, quibus cura pro parentelae proximitate committitur.

14. Ut clerici vel continentes ad viduas vel virgines non accedant.

15. Quod non oporteat peregrinos clericos sine. commendaticiis litteris ministrare.

16. Quod minime clericos transmigrare conveniat.

11. De non ordinandis clericis alienis sine consensu episcopi.

18. De peregrinorum susceptione.

19. De suscipiendis his qui persecutionem patiuntur.

20. Ut alienus clericus minime suscipiatur ab alio.

21. Quales clerici ad ministerium eligantur.

22. Ut nullus sacerdos vel clericus inobediens existat suo episcopo.

23. Ut nemo clericorum, quae de sacramentis delegata sunt neglegere audeat, et sa-
cramenta divina nequaquam neglegenter contrectet.

24. Quod parum sit homini religioso non exerccre inimicitias ince male loquen-
do, nisi eas curet extinguere bene loquendo.

25. Ut unusquisque parcat a laceratione vel detractione linguae suae.

26. Ut clerici abstineant ab usuris.

21. De clericis usuras accipientibus.

28. Ut hi qui in sacrario serviunt usuras non exigant.

29. Quod usuras non solum clerici exigere non debeant, sed nec laici christiani.

30. Ut clericus nec suo nec alieno nomine foenus exerceat.

PRAEFATIO. vii

31. Ut clerici nulla negotia inhonesta nec turpia sectentur.

32. Si clericus in nundinis vel in foro absque necessitate deambulat.

33. De clericis vel vendendi vel emendi consuetudinem habentibus.

34. De clerico praestitum faciente.

35. De avaritia.

36. De clerico pulsato super criminibus.

37. Quod clerici non saecularia iudicia, sed episcopos aut apostolicam sedem expetant.

38. Ut nullus clericus examinetur in publico, neque intret in curiam quae a cruore
dicitur. | | |

39. Quod nullus ecclesiasticorum in tabernis comedere debeat.

40. Clerici in tabernas , nisi in peregrinis , non ingrediantur.

41. Quod clerici, aut laici, si permanserint in alea, communione priventur.

42. Non licere clericis ludicris spectaculis interesse;

43. De clerico scurrili et ioculari.

44. De clerico per creaturas iurante.

A5. De clerico inter epulas cantante.

46. De clerico absque necessitate ieiunium. rumpente.

A1. De clericis mutuo se caedentibus.

48. De clericis qui in quacumque seditione arma sumpserunt.

48. De clericis qui in obsidione positi humanum sanguinem fuderint.

50. Absque certa necessitate per plateas clericum discurrere non debere.

51. Si clericus vigiliis deest.

52. De clerico adulatore et proditore.

93. De clerico maledico.

94. De clerico furtum ecclesiae faciente.

59. De discordantibus clericis et inobedientibus.

96. Ut clericus haereticorum et schismaticorum consortia vivet.

97. De clerico qui sine permissu episcopi saecularem iudicem pulsat.

98. Ut negotia clericorum ecclesiasticis iudiciis terminentur.

99. Ut clerici de iudicii sui cognitione non cogantur in publico dicere testimonium.

60. De clerico invalido.

61. De clerico verbo Dei erudito.

62. Quod non oporteat episcopos, clericos, et monachos praedia aliena conducere.

63. De clericis qui oblationes parentum, vel testamenta, vel quod ipsi ecclesiis do-
naverunt , retinere conantur.

64. De clericis qui agellos vel vineolas in terra ecclesiae. fecerint.

65. De clericis comam relaxantibus. |

66. Quod non liceat clericis post mortem episcopi res ad eum pertinentes diripere.

67. De eo qui clericum alibi consistentem ordinandum putat.

68. De iis qui in duplicata matrimonia inciderunt , si alligari clericatui voluerint.

69. De religiosis viris. |

10. De pauperibus clericis.

"1. De vitanda ebretate.

Ἴ2. De tonsura clericorum.

3. De conspirationibus.

"4. De clericis insidiantibus episcopis suis.

ΨΗΩΙ

AD DEUSDEDIT PRAEFATIO-

C oiotedgoti episcopo Bonizoni fuit Cardinalis Deusdedit, cuius in ture prae-
sertim canonico magnum nomen est. Huius tria saltem opera nota sunt , etsi typis
nondum impressa. Primum opus inscriptum fuit: de privilegiis romanae ecclesiae,
ad Victorem "11" pontificem , narrante Baronio ad annum 1080. n. XX, qui et parti-
culam exordii recitat, concluditque: «est apud nos exscriptum volumen, fine tamen
carens. » Secundum : collectio canonum in quatuor libros distributa , cuius nobilissi-
mus codex auctori coaevus in vaticana bibliotheca conservatur, de quo nos quoque
breviter locuti olim sumus in Spicilegii romani tomo sexto p. 314. Id quoque opus
ad praedictum Victorem "1 a Cardinale missum fuit. Tertium denique opusculum
quod nunc vulgamus contra invasores simoniacos et schismaticos, ad clericos ro-
manae ecclesiae scriptum, vivente Urbano II. Victoris successore, ut ipse ait auctor
in libro nostro p. 94. De secundo et tertio Baronius ad annum 1087. n. XXII.
sic perhonorifice loquitur. «Extat Cardinalis Deusdedit lucubratio tanto viro digna
» in vaticana bibliotheca, collectio canonum nominata. Extat apud nos alia eius-
» dem Deusdedit nobilis lucubratio adversus invasores , simoniacos, et reliquos schi-
» smaticos, egregium opus, elaboratum ab eo tempore Urbani papae successoris
» Victoris.» Rari admodum sunt hi codices, et fortasse singulorum operum unici;
nisi forte aliquod exemplar ex his derivatum fuit. Namque illud de priei/egiis nus-
quam ego vidi, et ipse Baronius nonnisi fine mutilum habuit, prout ad an. cit.
1080. narravit. Secundum, ceteris multo abundantius et pretiosius , nonnisi codice
unico, ut diximus, vaticano contineri videtur. Tertium contra zneasores$ etc. nunc
agnovimus feliciter inter codices vatic. ottobonianos; etsi titulus initio codicis scri-
ptus canonum collectionem falso denotabat. Porro tria haec Cardinalis opera con-
fuderunt bibliographi Oudinus, Fabricius, aliique, qui modo duo, modo unum fe-
cerunt. Atque haec de purpurati viri codicibus praefanda a nobis fuerunt. Interim
vero dum primum opus de privilegiis latet; secundum autem cum sua mole lucta-
tur, nec adhuc proximum nativitati videtur (exceptis praefatione et rubricis iamdiu
vulgatis) tertium hoe contra ineasores etc. typorum luce impertiri, et Bonizoni non
incongruum comitem dàre decrevimus. Neque tamen, ut in Bonizone, lautis excer-
ptis contenti fuimus, sed integrum dare placuit, quia non tanta huius latitudo erat,
quae brevitatem suaderet. lllud potius molestum fuit, quod hunc auctorem critica
et elaborata editione indigere cognovimus; quam operose curare, totque ab eo te-
stimoniorum citatorum fontes recognoscere ac repurgare, dubia aut spuria documenta
a probatis discernere, praesentis otii mei non erat; et tamen egregium opus, ut
Baronius appellat, in unico apud nos codice periclitari diutius non sum passus.
Quod si posthinc fortasse volent tot consurgere auctori nostro emendatores, quot
Gratiano τῷ πάνυ, ab Ant. Augustino usque ad Richterum contigerunt, en liber adest ,
non iam codicum pluteis reconditus , sed in litterariae reip. lumine collocatus. .

— «45 - ——

nU mm Earth ὙΝΝ

*€&X LIBRIS DECRETI

BONIZONIS EPISCOPI
BizchBPqA

—1£891008:82:3——
EX LIBRO I, QUI EST DE BAPTISMO.

BONIZO EPISCOPUS 1).

i. VJ'uibusdam non ambigo videri mirabile, cum Spiritus sanctus sit cox m. 1. 9. ».
pacis et non dissensionis, quid est quod sancti viri Spiritu sancto pleni,
multum de sacramentis inter se diversa dixisse videantur? Nam sanctus
Ambrosius , lilium ecclesiae, cuius mellifluo ore catholica redolet ecclesia ,
et inelytus martyr Cyprianus et doctor, carthaginiensis episcopus, et Pe-
lagius papa, et totius veteris ac novi testamenti dilucidator Hieronymus,
et alii quamplures eruditi viri religiosi adfirmant , sacramenta haereticorum
et schismaticorum suscipientibus non prodesse , immo vero obesse; et quod
peius est, nec dici quidem debere sacramenta. Beatus vero Augustinus dif-
ficilium quaestionum enodator, sacramenta per bonos et malos, et ab his
qui intus sunt, et foris, dari posse et haberi testatur in primo libro de ba-
ptismo, contra Donatistas disputans. Sed absit hoc a fidelium mentibus
credere, tantos viros diversa sensisse. Nam cum admirabilis doctor Augu-
'stinus Sacramenta a bonis et malis, et ab his qui intus , et foris, sunt posse
dari et haberi testatur, hoc de sacramento tantum, non de effectu , pu-
tandum est sensisse sacramenti. Gratia enim Spiritus sancti nonnisi per
columbam , vel per filios columbae, dari potest. Nulli tamen sacramento,
ut iteretur, iniuria facienda est. Sed sicut ii qui intus baptizantur ab hy-
poeritis vel ab avaris et foeneratoribus, ab homicidis et a libidinosis, a
baptizatoribus, si catholicae ecclesiae concordant, non contrahunt offen-
sam; sie qui foris baptizantur, postquam catholicae se conglutinaverunt
ecclesiae, per manus quidem impositionem gratiam suscipiunt Spiritus san-
ctii, sacramento baptismi non iterato, nec aliqua labe haereticorum con-
taminato.

2.. Sed longe aliter de ordinationibus sentiendnm. Nam qui scienter ab
haeretico ordinationem suscepit (haereticos autem eos esse credimus qui in
defendendis suis sceleribus perdurantes excommunicati sunt, et omnes qui
in superba mente adversus catholicam et apostolicam ecclesiam eriguntur)
talem haereticum esse et excommunicatum, nulli dubium est. Si vero talis ad
unitatem ecclesiae, cognoscens delictum suum, aliquando redierit, secun-

1) Ponitur hie titulus in eodice quotiescumque fere inter aliorum doctrinas interponit se Bonizo. Alibi
vero, cum ipsum solum seriatim loqui apparet, nomen Bonizonis repetere supervacaneum fuisset.
; A

* cod. ordinato,

cod. f. 10. a.

9 : EX LIBRO I. BONIZONIS.

dum decreta papae Innocentii, pro magno illi sit, ut ea carens dignitate ,
quam superbe acquisierat, in eo maneat gradu, quem in catholica susce-

perat: promovendi vero ulterius sibi omnem caonica auctoritate sublatam

esse potestatem. Si quis autem nesciens ordinatorem suum excommunica-
tum vel haereticum, et a tali ordinatore * secundum scita canonum ordines
receperit; et postquam cognoverit se ab excommunicato vel ab haeretico
ordinatum (haereticos autem et schismaticos pro uno hic accipio) statim
officio se indignum iudicaverit, et ab eodem cessaverit, hic talis si bonae
vitae fuerit et meriti , utilitatis causa vel necessitatis , potest quidem mini-
sterio frui, quod canonice ab. eo quem credebat datliclienm assecutus est.
Hoc habebit pro naevo omni tempore, ut ulterius a quoquam non pro-
moveatur. Quia vero boni et mali ministrando, sibi tantum noceant, et
non alis, satis aperte declarat Anastasius papa scribens ad Anastasium
imperatorem de Acacio in hune modum 1). « Nam secundum catholicae ec-
» clesiae consuetudinem , sacratissimum serenitatis tuae pectus agnoscat,
» quod nullum de his vel quos baptizavit Acacius, vel quos sacerdos sive
» levitas secundum canones ordinavit, ulla eos ex nomine Acacii portio
» laesionis attingat], quo forsitan per iniquum tradita sacramenti eratia mi-
» nus firma videatur. Nam et baptismum, quod procul fit ab ecclesia , sive

.» ab adultero vel a fure fuerit datum, ad percipientem munus pervenit il-

» libatum. Quia vox illa quae sonuit per columbam , omnem maculam hu-
» manae pollutionis excludit; qua et declaratur et dieitur: hic est qui bap-
» tizat in spiritu et igne. Nam si visibilis solis istius radii cum: per loca
» foedissima transeunt, nulla contaetüs inquinatione maculantur ; multo
» magis ilius qui istum visibilem fecit virtus, nulla ministerii inilinitate
» constringitur? Ideo ergo et hic, cuius nomen dicimus esse reticendum,
» male bona ministrando; sibi tantum nocuit. Nam inviolabile sacramen-
» tum, quod per illum datum est, aliis perfectionem suae virtutis obtinuit.»

3. Scio autem , nostris temporibus quosdam promotos qui voluntarie
coinquinati sunt temporibus coinquinationis ; et quod peius est , reordinatos
et reordinasse ; quod licet non approbem, canonibus interdicentibus , om-
nino tamen viti pilo non audeo, quia audio et hoc romanae ecclesiae
factum esse auctoritate. Ut enim beatus Nicolaus |scribens ad Michaelem
imperatorem ait, licuit semperque licebit romanis Pontificibus novos cano-
nes cudere, et veteres pro consideratione temporum immutare. Sed non
omne quod libet expedit. Verum donetur necessitati quod factum est.. Ergo
quod necessitas reperit, secundum decreta Innocentii papae, cessante ne-
cessitate , debet pariter cessare quod urgebat. Quia aliud est ordo legitimus ;
aliud usurpatio, quae ad praesens tempus facere impellit. Videant alii quid
sentiant de talibus; mea autem sententia de recens actis haec est: difficile
bono'consummantur exitu, quae malo sunt inchoata initio.

1) Extat haec Anastasii II. PP. epistola.

- EX LIBRO II, QUI EST DE EPISCOPIS.

4. me autem ante sit docendus omnis quam baptizandus, quid sit
baptismum, et quot modis fiat, et a quo sumpserit (initium), quando et
quomodo fieri debeat , superiori libro breviter prout potuimus enarravimus.
Dein catechumenum per exorcismi insufflationem , et per olei exorcizati
unctionem purgatum certis temporibus ad fontem usque perduximus, in
quo tertio inmissus vel inmersus, propria oris confessione, vel suscipien-
tium fide, se credere in Deum patrem omnipotentem, et in lesum Christum
flum Dei et hominis crucifixum, et in Spiritum sanctum, praesentibus
angelis testatus est. De quo ascendens vel sublatus, oleo principali delibu-
tus , caelestis mensae convivio participatus est. Quia vero, teste lacobo apo-
stolo, fides sine operibus mortua est, superest nunc opera digna fide enu-
merare, ut velut sapiens architectus possit domum super fundamentum,
quod Christus est, aedificare; quam nec venti nec flumina. nec. imbres
valeant eradicare. Nunc vero Dei confisi misericordia adoriamur sermonem.
Prima ac principalis christianorum virtus est obedientia, humilitatis filia ,
quae traxit Dei filium de sinu patris ad. publicum nostrum, qui factus obe-
diens patri usque ad mortem, quam protoplasti nobis propinaverant, eva-
cuans mortem sua morte delevit. Huic contraria est inobedientia , superbiae
filia vel contra praelatos rebellio, quae teste propheta Samuhele, peior
est idololatria, et omni peccato .ariolandi vel magica. Quisquis hanc adipi-
sci, vel adeptam custodire voluerit, in primis humilitatem sectetur , super-
biamque procul de corde suo repellat; ut maioribus deferens, modum
mensuramque suam cognoscat; ut in eo quo vocatus est gradu, ordinate
assuescat, prout decet vivere christianum. Et ut hoc possit fieri, christia-
norum faciens divisionem, quid singulis ordinibus speciale conveniat, dicere
curabo. |

5. Christianorum alii sunt clerici, alii sunt laici: et in his conditioni-
bus, alii subditi alii praelati. Praelatorum in clericali ordine positorum
alii sunt episcopi, alii secundi ordinis sacerdotes, alii abbates, alii prae-
positi. In laicali vero ordine alii reges, alii iudices. Semper ergo cavendum
est, ut non ostiarius adversus exorcistam, non exorcista adversus lecto-
rem, non lector adversus acolythum , non acolythus adversus subdiaconem ,
non subdiacon adversus diaconem , non diacones adversus presbyterum,
non presbyter adversus episcopum , audeant se superha mente extollere ;
sed unusquisque modum suum cognoscens , maioribus sua iura conservans ,
praelatis in omnibus debitam offerat obedientiam. Sic et de laicis sentien-
dum est, ut non plebs adversus milites, non milites adversus principes ,
non. iudices adversus reges, in aliquo rebelles existant; nisi forte, quod
absit, utriusque ordinis praelati illud praecipiant, quod christianae reli-
-gioni ommino videatur esse contrarium. Et a capite repetentes, ab episco-
"pis ordiamur.

*

cod. f. I0. ἃ,

eod. f. I0, b.

t

A EX LIBRO Il.

6. Episcopatus licet unus sit toto orbe diffusus, licet secundum epi-
scopalem benedictionem talis sit nepesinus ut romanus, talisque laudensis
ut mediolanensis, tamen esse in eo aliquos gradus, nostri maiores nobis
tradidere: nam alios esse volunt primates, quos patriarchas vocant; alios
archiepiscopos, alios vero simpliciter episcopos. Patriarchas vero tres esse
tantum antiqua nobis commendat traditio , romanum scilicet et alexandri-
num et antiochenum. Sunt vero multi, qui ob dominicae crucis ac sepul-
turae reverentiam, quartum asserunt Aeliae civitatis episcopum. Sunt qui

ob regiae civitatis excellens fastigium , quintum addunt constantinopolita-
num episcopum. Nonnulli vero Aquileiensis civitatis totius. Venetiae me-
tropolis episcopum , sextum volunt esse patriarcham. Qui in hoc differunt
a romano episcopo, quia quiequid dignitatis habent vel privilegii, a ro-
mana habent ecclesia : romana vero ecclesia nullis synodicis constituta
sed ipsius est Domini voce fundata dicentis ad beatum Petrum: tu es
Petrus, et super hanc petram. aedificabo ecclesiam meam. Qui addita est
societas beati Pauli apostoli magistri gentium ; ; ut quae erat electa caput
gentium , sedes esset apostolorum principis et magistri gentium. Sunt qui

hos diet esse patriarchas , quos supra memoravimus: alios vero prima-

* eod. Laudus
a ensem.

* eod. Motinens
sem.

tes, ut Lugdunensem * in Gallia, et 'Trevirensem in comata Gallia, et Ma-
guntinum in Germania: alios vero archiepiscopos, ut Remensem in Gallia,
et Mediolanensem in Liguria: alios vero metropolitanos, ut Augustidunen-
sem in Gallia, et Morinensem * in comata Gallia, et et. Bambergensem in
Germania, et Papiensem in Italia, et Veronbuleis in Venetia. Alios vero
simpliciter dicunt esse episcopos. Quia vero omnes licet primates. vel ar-
chiepiscopi , episcopali tamen censentur nomine, ab episcopis incipiendum
est, et quid ipsum nomen episcopi significet , ἀἰκρυκί νον, :

9 Episcopus dicitur superintendens, eo quod super suam et populi
intendat actionem. Curet ergo episcopus sollicite ut eius vita aedificet et non
scandalizet subditos. Talis enim debet esse vitae singularis omniumque bono-
rum morum praerogativa decoratus, ut ad eius comparationem subdita plebs,
grex debeat appellari. Hi sunt qui vicem apostolorum tenent in eeclesia, qui-
bus ligandi solvendique in ecclesia Christus tribuit potestatem. Hi sunt oculi
qui in Christi corpore,. quod est ecclesia, nitidi; quorum decore universa
membrorum compago circumspecta, ad decorem capitis ornatur ac custodi-
tur. Hi sunt quos Dominus in evangelio participatione sui nominis decoravit
dicens: vos estis lux mundi. Et in alio loco: vos estis sal terrae. Et cum
omne quod offertur in sacrificio , praecepto Moysi, salis semper sit asper-
sum condimento , hoc pro certo significat , nihil Dei placere voluntati, quod
sacerdotali non est benedictione roboratum. Sed valde terribile est quod
subsequitur: quod. si sal evanuerit, in quo salietur ? ad nihilum est , nisi
ut mittatur foras et conculcetur ab hominibus ; quia quanto gradus altior,
tanto casus gravior, et potentes potenter tormenta patientur. Quod Sal-
vator satis aperte declarat! quando scandalizanti unum de pupillis, expe-

BONIZONIS. 5

dire ei dicat, ut suspendatur ei mola asinaria, et demergatur in profun-

dum maris: quia multo satius esset ei in huius laboriosae vitae volvi cur-.

riculo, quam in regimine posito, verbo et exemplo scandalizare subiectos.

8. Sed videamus qualis eligi debeat episcopus, et singillatim ipsa verba
apostoli discutiamus. δὶ ὁ quis. episcopatum desiderat , bonum opus desiderat.
Opus itaque, non dignitatem 1). Et hie ambitum reprimit , venalitatem ex-
cludit. Oportet ergo episcopum inreprehensibilem esse. Omnes virtutes uno
sermone complectitur, et paene rem impossibilem dicit. Nisi forte inre-

prehensibilem intelligamus esse sine querela, id est sine crimine. /74ono-

gamum. Et quia in primitiva ecclesia positis, quae magnam partem ex
Iudaeis constabat, praecepta dabat apostolus, eos recepit episcopos qui
incontinentiae non tenerentur naevo obnoxii, continentes scilicet et in con-
iugali ordine monogamos. Et licet non eligat virgines , non tamen putandum
'est ut aspernetur angelicae vitae sectatores. Non enim poterat ut virgines
essent praecipere, qui sciebat de virginibus non sibi aliquid imperatum.
Nostris autem temporibus, ut ait beatus Hieronymus in apologetico ad
Pammachium, episcopi, presbyteri, diacones aut continentes eligantur aut
casti, aut post ordinationem in perpetuum pudici. $obrium. Sacerdotes
qui ministrant in templo Dei; prohibentur siceram et vinum bibere, ne in
crapula et ebrietate aggraventur corda eorum. Nos vero qui non in umbra
ambulamus sed in veritate, sic vini utentes potione sobrios nos esse con-
venit, ut sensus noster officium exhibens Deo , vigeat semper et tenuis sit.
Prudentem. Quod autem infert prudentem, exclusit eos qui sub nomine
simplicitatis excusant stultitiam sacerdotum. Nisi enim cerebrum sanum
fuerit, omnia membra in vitio erunt. Ornatum. Qui virtutibus pollet, or-
natus est. Sunt enim. quidem ignorantes mensuram suam, et tantae stoli-
ditatis ac vecordiae, ut et in motu et incessu et in habitu et in sermone
communi risum expectantibus 9) tribuant; et quasi non intelligentes quid
sit ornatus, comunt se vestibus et munditiis corporis, et lautioris mensae
epulas parant; cum omnis istiusmodi ornatus et cultus sordibus foedior sit.

9- Doctorem. Quod autem doctrina a sacerdotibus expectetur , et veteris
praecepta sunt legis, et ad Titum plenius scribitur. Innocens enim et sine
doctrina conversatio quantum exemplo prodest , tantum silentio nocet. Nam
latratu canum baculoque et sibilo pastorum, rabies luporum deterrenda
est. Et ideirco errant qui dicunt innocentiam, et ciborum continentiam
posse sufficere sacerdotibus. Et cum in Malachia scriptum sit: labia sa-
cerdotis custodiunt scientiam , quomodo custodit scientiam qui peccatis suis
exigentibus adhue dogmatizandi non meruit scientiam ? Et in lege scriptum
est: interroga sacerdotes legem , sacerdotum est enim interrogantibus re-
spondere de lege. Quod si legem ignorat, ipse se arguit Domini non esse
sacerdotem. Et ideo si contigerit de simplicibus Dei iudicio et cleri et po-
puli eonsensu aliquando electionem fieri , oportet ut discant quae ante non

1) Ita fere et S. Augustinus in sermone vat 104. — 2) Pro spectantibus, ut alibi saepe in codicibus.

cod. f. 11. a.

eod. f. I1. b.

* cod, rustico-
rum.

* cod. ez.

Ό EX LIBRO Il.

didicerant; et non erubescant non solum a clericis sed etiam a laicis discere
ea quae ad ministerium pertinent sacerdotum. Ad ministerium enim sacer-
dotum pertinet sacros libros utriusque testamenti legere , et canones san-
ctorum patrum non ignorare; non poétarum fabulis insudare, nec diale-
cticae dare operam. Quantum vero iusta rusticitas ab erudita differat iu-
stitia, Danihel.in fine sacratissimae visionis ostendit dicens iustos fulgere
ut firmamentum ; et qui ad iustitiam erudiunt multos, quasi stellas in per-
petuas aeternitates. "

10. JVon vinolentum , non: percussorem. Virtutibus vitia opposuit. Di-
dicimus quales. esse debeamus, discamus quales esse debeant. sacerdotes.
Non einolentum. Vinolentia scurrarum est et comessatorum ;. venter enim
mero aestuans, cito despumat in venerem. In vino luxuria, in luxuria
voluptas, in voluptate impudieitia est. Qui luxuriatur, vivens mortuus
est. Ergo qui inebriatur, mortuus et sepultus est. /Vonm percussorem. Per-
cussorem vero episcopum ille condempnat , qui dorsum posuit ad flagella,
et maledictus: non remaledixit. $ed. modestum. Duobus malis unum oppo-
suit bonum, ut temulentia et ira refrenetur modestià. J/Vom litigiosum.
Nihil est impudentius arrogantia episcoporum *, qui garrulitatem auctori-
tatem putant, et parati semper ad lites in subiectum sibi gregem tumidis
sermonibus tonant. /Von avarum. Avaritiam in sacerdotibus esse vitandam,
et Samuhel docet, nihil. coram populo: eripuisse cuiquam probans; et apo-

stolorum paupertas, qui refrigeria sumptuum a fratribus accipiebant, et

praeter victum et vestitum nihil se aliud nec habere nec velle gloriabantur.
Domum. suam bene regentem. Non ut opes augeat, non ut regias paret
epulas, non ut caelatas pateras.struat; non ut gemma bibat, sed ut quod
populis praecepturus est, primus.a domesticis exigat. δος habentem sub-
ditos cum. omni: castitate. Ne imitetur filios Heli, qui dormiebant cum mu-
lieribus in vestibulo templi excubantibus. /Von neophytum, ne in superbiam
elatus , in iudicium incidat diaboli. Iudicium vero et * ruina diaboli nulli
dubium est quin arrogantia sit. Incidunt in eam qui in puncto nec dum
discipuli, incipiunt esse magistri. Oportet autem eum. et testimonium ha-
bere bonum. ab. his qui foris sunt. Quale principium, talis et clausula. Qui
inreprehensibis est, non solum a domesticis verum etiam ab alienis consono
ore laudatur. Alieni et extra ecclesiam, sunt ludaei.
11. Talis ergo sit pontifex Christi , ut qui religioni detrahunt , vitae eius
detrahere non audeant. Et idcirco omni diligentia oportet ut se custodiat
pontifex Christi, ut verbo et exemplo aedificet , et non. scandalizet subdi-
tos. Nam ob idi pectusculum. accipit lege mosaica, et armum separatum
in prandio. In pectore mundas cogitationes , et notitiam accipere seriptu-
rarum : in. brachio bona opera, pontificalia scilicet et singularia, et exer-
tam. manum contra pugnam diaboli:. ut hoc, quod in te conceperis , opere

probes et praedicatione clarifices. Unde rationale iudicii quod pectori in-

seritur, sacerdotis veritas et doctrina et manifestatio inscribitur, ut quae

BONIZONIS.. 7

docere debet, vera esse cognoscat; et quae vera esse cognoverit , omni
sublato terrore ad aedificationem subditis. ministrare non. differat. Et sol-
lerter intuendum est. quomodo lex vetus novae: conveniat. Id ipsum Moy-
ses quod apostolus: ille sacerdotem ornat in. vestibus, hic discipulum in-
struit disciplinis. Et cum. Moyses lotum aqua Aaron vestibus induat sacer-
dotalibus , sola. feminalia sibi vestit sacerdos ; quia de omnibus virtutibus ,
utpote de sapientia et humilitate et temperantia et de ceteris harum simi-
libus possunt humani sensus diiudicare; de sola vero temperantia humani

oeuli certi arbitri esse non possunt, excepto de his qui brutorum passim.

animalium in coeno libidinis volutantur. Unde et apostolus dicit: de vir-

ginibus praeceptum Domini non habeo. Quasi Moyses dicat, feminalibus

ego non vestio, nec impono alicui necessitatem. Qui vult sacerdos, ipse

se vestiat. |
Qualiter consecrari debeat episcopus.

12. Nonnisi in dominicis diebus consecrationes episcoporum posse fieri ,
nec minus quam a tribus, ceteris autem assensum praebentibus, beato Ana-
cleto ( qui Clementi successit in pontificatum , quique etiam a beato Petro
per mensem decembrim presbyter romanus ordinatus est) referente cogno-
vimus. Et hoc vero ordine ut veniens electus intra quintum mensem ab ele-
ctione. sua , nisi forte gravis necessitas differre ulterius coégerit, ante prae-
sentiam metropolitani scrutinio diligenter habito, ceteris episcopis cunj eo-
dem metropolitano manus sibi imponentibus, et evangelia super humeros
eius aperta tenentibus, rite consecretur. Quod si provincia metropolitano ca-
ruerit, tres episcopi congregati, ceteris assensum praebentibus , consecrent
episcopum. Si vero tres in eadem provincia non potuerint inveniri, ad al-
terius provinciae confugiendum est episcopos, usque dum trinus episcopo-
rum numerus possit computari. Quod si, peccatis exigentibus, evenerit
ut in provincia nonnisi unus superstes inveniatur episcopus, et ille per
malitiam manus electo imponere noluerit , liceat electo secundum decreta
Hosii episcopi in sardicensi concilio, ad alterius provinciae transire metro-
politanum , vel quod multo melius est, ad sanctae romanae ecclesiae, a
qua omnis episcopatus sumpsit exordium, patrocinium convolare. Igitur
postquam electus digne et regulariter fuerit consecratus , sedula meditatione
secum quid spoponderit, et cui, et ubi, diu noctuque recogitet, et quod
catholicum esse et orthodoxum praesentibus se professus est, omnemque
haeresim extollentem se adversus sanctam eeclesiam anathematizaverit ; et
quod. omnibus modis romano Pontifici et consecratori suo , secundum pri-
vilegium archiepiscopis a romano Pontifice concessum , obedientiam prae-
biturum testatus est.

13. Memineritque qualiter episcopus evangelia super humeros eius te-
nente , caput ehrismatis unctione sit delibutum, ut principale suum , quod
est mens , oleo laetitiae habens exhilaratum, in regale assurgat sacerdotium :

cod. f. 12. a.

et nazaraeus evangelista effectus, virgam pastoralis iudicii, et anulum fidel cot 13. ».

€od. f. 13. à.

E EX LIBRO II.

in brachio susceperit dextro; ut totus dexter pro minimo habeat tempo-
ralia, et pro magno aeterna: in Christo spem suam ponat, et non in ma-
mona. Novus christus effectus audit per consecratoris, immo per ipsius om-
nipotentissimae Trinitatis, vocem : qui maledixerit tibi, sit ille maledictus ;

et qui benedixerit tibi, benedictionibus repleatur. Et cum manus sacrosan- |

cto chrismate perungerentur , audivit: quaecumque benedixerint, benedicta
sint: et quaecumque consecraverint , sint consecrata. Hae sunt. manus quae
sanctum chrisma conficiunt, cuius inulho salutaris , septiformis spiritus tri-
buit gratiam. Hae sunt manus quae cum Deus omnium rerum sit creator ,
res in aliam transformant , naturam dum panis et vini substantiam in cor-
pus transfundunt et sanguinem lesu Christi. Hae sunt manus quae sacer-
dotes ordinant et levitas, quibus datum est praedicare et baptizare et infir-
mos oleo tangere, et animarum et corporum languoribus medicari. Quid
plura? ipsos lapides insensibiles in aliam transformant naturam, dum do-
mum manufactam, per consecrationem habitaculum faciunt "Trinitatis et an-
gelorum. Tales ergo ac tantae oportet ut mundae sint manus ; et non solum
opera, quae per manus significantur, munda debent esse et singularia, ve-
rum etiam ab omni inquinamento et ab illecebroso tactu oportet esse alie-
nas. Videant igitur ne graventur corda eorum in crapula et in ebrietate,
et in curis huius saeculi. Crapula et ebrietate quod non oporteat episco-
pum gravari, superius dum verba apostoli tractaremus , satis aperte disse-
ruimus. Quod vero non oporteat episcopum saecularibus curis involvi , sa-
tis aperte apostolus demonstrat , cum resuscitatos quae sursum sunt sapere
admonet , non quae super terram. Quod si omnibus praecipitur christianis ,
quid de episcopis sentiendum est? qui debent dicere cum apostolo: nostra

autem conversatio in caelis est. Et quomodo poterurit alios verbo et exem-

plo ad caelesüa sublevare, si ipsi, quod absit, saecularibus tenentur faeci-
bus inretiti ?
De mensa episcopi.
14. Mensa episcopi cum clericis et hospitibus sit semper, in qua lectio
divinarum scripturarum assidue recitetur; ut quos reficit corpore, recreet

et spiritu: in qua cibi secundum qualitatem loci et possibilitatem ita nitidi.

et ordinate apponantur, ut esuriem repellant, et non generent nausiam;
neque sicparci, ut convivantibus materiam tribuant murmurationis. lllud
enim laudabile est ieiunium , quando quis ieiunans alios non cogit ieiunare.
Ut enim ait beatus Augustinus, nemo invitus bene facit, etsi bonum sit
quod facit. Nec ideo dico quod non sint cogendi fideles verbo et exemplo
ad ieiunandum ; sed. quia scio nonnullos, qui cum episcopali polleant fa-
stidio, eremitice quidem et non episcopaliter vivere; tum quia illis hoc est
naturale, tum ut opes augeant , et habeant unde aliis detrahant. Et illi qui-
dem cum Simone crucem portent post lesum, et non ascendant; et cum
pharisaeis et discipulis Tohannis ieiunent; nos vero sobrie cum discipulis
Christi manducabimus ; scientes quia omne quod intrat in os non coinqui-

!

4

CENE

wm Wwe ν RN

BONIZONIS.. 9

nat hominem ; sed quae procedunt ex corde, haee sunt quae coinquinant
hominem. Et illud sollerter cavendum est, ut si quando ieiunat, Domino
ieiunet et non sibi ; si quando eleemosynam tribuit, Domino tribuat et non
sibi. Et ut breviter cuncta comprehendam , omnia quae ad profectum ani-
mae videntur operari, Domino operetur, et non sibi. Et sollicite caveat
ne vana gloria eius actibus se aliquando interserat, neve regina sibi oscu-
lum porrigat. qui
Quales vestes debeant esse episcopi.

15. De appetitu pretiosarum vestium quid dicam, nisi quod inter utrum-
que incedat Domini pontifex? ut nec speciosas appetat, nec sordidas affe-
ctet. Si enim appetitus pretiosarum vestium culpa non esset, nequaquam

Dominus in evangelio purpuratum divitem notasset, nec Iohannem bapti-

stam pro asperitate vestimentorum laudasset; nec apostolorum princeps mu-
lieres ab huiusmodi appetitu compesceret dicens: noz auro vel argento vel
in. veste pretiosa , nec intortis crinibus auro et margaritis radiantibus. Ve-
stes itaque communes, ut toga, vel bombycinus, sint comptae et unius co-
loris, non artatae ad -mensuram membrorum, ut pugilum, sed laxae ut
cito exuantur, ut cum exsurgendum fuerit a somno, non habeant cubi-
cularii unde conquerantur. Nec magnopere curandum est si pes in laxa
pelle follescat. Similiter cavendum est episcopis, ne pulchras vel sordidas
vestes affectent; pretiosae enim, luxuriam; sordidae vero, vanam gloriam
expetunt : nec cilicia circa collum defluentia et usque ad nodos manuum de-
pendentia ostentent ; quia valde inhonestum est, ut qui vita et doctrina Deo
et hominibus placere student, sola inhonestate vestium cupiant honorari.
Sunt autem nonnulli, quos valde decet vestimentorum abiectio , ii qui ex
monachis fiunt. episcopi. Hi siquando excellentis vitae merito, utilitatis causa
vel necessitatis, ad episcopale fastigium pervenerint; talibus multo satius est,
ad instar beati Martini, morum probitate et praedicationis instantia, incom-
ptis capillis et incomposita veste Deo placere et hominibus, quam crucem
Domini sub albo camisio contegentes , abscondant quod sunt, et velint ap-
parere quod non sunt. Scio nostris temporibus sanctum Anselmum lucensem
episcopum 1), quem Deus post mortem multis et variis et magnis glorifica-
vit miraculis , humilitatem quam gestabat in corde, usque dum vixit vestium
propalasse in habitu.
Quod sacrae vestes sint speciosae.

16. De vestibus vero sacratis nil aliud sentiendum est, nisi quod Moyses
mandavit fieri in exodo , et David fecisse legimus in paralipomenon , ut se-
cundum possibilitatem ecclesiae sic induantur qui ministrant nitidis et pre-
tiosis, ut qui non reverentur eos propter iustitiam , saltem admoniti reve-
reantur inaequalitate vestium.

De ornatu ecclesiae.
17. Cura sit episcopo ut ecclesiae parietes niteant, et pavimenta sint

1) Hic est magni de iüre canonico operis auctor, euius nos summaria edidimus in spicil. rom. T. VI.
B

cod. f. I3, b.

Cod. f. 14. a.

cod. f. I4. b.

10 EX LIBRO H. .

erasa, ut ecclesia variis picturis sit decorata, ut lychni laquearibus de-
pendeant, ut trabes quae imagines:sustinent sint depictae, et ut altare
resplendeat, et ut evangelia auro et gemmis sint radiantia, et ut pallae
et altaris linteamina sint candida, et ut dominica vasa sint pretiosa.
! De choro clericorum.
18. De choro clericorum ita episcopo curandum est, ut in choro non as-

sistat qui aut bene legendo aut bene psallendo non aedificet audientes :

quos victu et vestitu non patiatur egere, sed per oeconomum larga eis

stipendia subministret. Turpe est enim episcopum divitiis affluere, et cle-

rum miserum egere.
Quod episcopus saeculum de turpibus lucris non impleat.

19. Caveant ergo episcopi ne turpibus lucris sacculum sibi velint farcire ;
illud audientes primi Leonis capitulum: non licet episcopo a monasteriis et
a piis locis nec a subiectis clericis exactiones exquirere quasi sub nomine
pensionum, nec in angaris sollicitare; sed velut pius pastor pro. omnibus
esse sollicitum, ut oves sibi commissae ab illo pascantur et non depraeden-
tur; illud assidue recogitantes apostolorum principis ad episcopos praece-
ptum: pascite qui in vobis est gregem Domini , non quasi dominatores in |
clero, sed forma facti gregis. Et Paulus divinus apostolus inter cetera sic
scribit: non debent thesaurizare filii parentibus , sed. parentes. filiis. Scio
nonnullos nostri ordinis , qui sub praetextu religionis ita affligunt subditos,
ut paene nudatos facultatibus, ad stipem publicam petendam oporteat, li-
cet erubescant, transire. Hi veluti lupi Arabiae non aspicientes ad ortum
solis, possessiunculas ecclesiae et Christi dona, fidelium vota animarum, cle-
ricis auferunt, per quasdam novitatum vanitates, quas palliata iustitia com-
mentantur , laicorum freti adiutorio, cum quibus velut triumphantes. spolia

dividunt. Et videas eos tumidis vocibus rabidisque conviciis in subiectos

sibi clericos velut lupum inter oviculas fremere, ut dicas eos, si non cog-
nosceres, thracii regis esse germanos.
Quod episcopo assidue sit. orandum et legendum.

20. De assidua vero oratione quid aliud episcopis sentiendum est ,. nisi
quod Dominus in evangelio discipulos admonet dicens: eigilate et orate, ut -
non intretis in temptationem..Qui enim vult temptationes evadere inimici,
vigilet, et velut in castris positus orationis fultus adiutorio, municipatus
sui lura defendat. Quis enim umquam suis viribus, nisi gratia Dei adiutus,
calidi hostis sustinere poterit insidias? Unde iuxta illud apostoli sine inter-
missione orandum est. Et quid diebus ae noctibus orandum est, nisi ut,
fuga nostra non fiat hieme vel sabbato? Et licet omnibus horis orandum sit,
sunt tamen horae ad orandum. determinatae ,, quae non solum ab episcopis
sed. etiam ab omnibus christianis sunt suscipiendae,, ut est vespertinalis. sy-

naxis, iuxta illud psalmistae: elevatio manuum mearum , sacrificium eesper-

tinum. Et nocturnae vigiliae, iuxta illud : media nocte surgebam ad confí-

tendum tibi. Et matutinalis synaxis, in qua dominns Iesus Christus resur-

-BONIZONIS. 1t

sens.a mortuis mulieribus apparuit dicens: ite nuntiate fratribus meis ,
praecedam vos in. Galilaeam. Et hora diei prima, ut omnis nostra operatio
a Christo incipiatur. Et secunda diei hora , in qua solvitur capitulum. Et
hora diei tertia, in qua Christus linguis Iudaeorum crucifixus est, et in qua
die pentecostes Spiritus sanctus in linguis igneis super centum viginti disci-
pulos apparuit. Et hora diei sexta, in qua Christus pro salute nostra cruci-
fixus est. Et hora diei nona, in qua emisit spiritum. Et completorium , ut
omnis nostra operatio a Christo coepta , in Christum finiatur, quae ab om-
nibus sunt venerandae et explendae. Episcopus autem orationi et lectioni
semper debet esse intentus, iuxta illud psalmographi: beatus vir qui in lege
Domini meditatur die ac nocte. Et quid beatius quam audire Dominum
colloquentem ἢ Cum enim oramus, cum Deo confabulamur; cum vero le-
gimus, Deus nobiscum loquitur, ad cuius vocem nox et tenebrae et nu-
bila, confusa mundi et turbida, Christo veniente, vanescunt.

De hospitalitate episcopi.

21. Curent episcopi ut hospitales sint; ex hoe enim quidam placuerunt
Deo, angelis hospitio receptis. Et cum omnibus laudabile sit hospitalitatem

prout vires expetunt sectari, de episcopo ita scriptum est: qui hospites

non suscipit, inhumanus est. Et idcirco canonibus sancientibus definitum

est, ut de omnibus redditibus ecclesiarum et decimis duae partes conce-.

dantur episcopo, una ad sustentandam familiolam suam ; altera peregrinis
et hospitibus profutura; tertia fabricis eeclesiae deputetur; ultima clericis
pro singulorum meritis dividatur.

: De susceptione confratris episcopi.

22. De susceptione autem confratris episcopi, a sede sua pro catholica
fide expulsi, nil aliud sentiendum videtur, nisi quod in sardicensi concilio
Hosium episcopum cordubensem dixisse legitur. Hosius episcopus dixit:
« Suggerente fratre nostro Olympio etiam hoc placuit, ut si aliquis vim
» perpessus est et expulsus propter disciplinam et catholicam confessionem ,
» vel propter defensionem veritatis effugiens pericula, innocens et devotus
» ad aliam venerit civitatem, non prohibeatur immorari quamdiu aut re-
» dire poterit, aut iniuria eius remedium acceperit; quia durum est, eum
» qui persecutionem patitur, non recipi. Etiam larga benivolentia et hu-
» manitas est ei exhibenda. Omnis synodus dixit: universa quae constituta

» sunt, catholica ecclesia in universo orbe diffusa custodiet. » Scio quos--

dam ex fratribus, qui siquando confratrem infirmum deprehenderint* , ante
quam amieus dieere valeat, se pauperes esse et sub magno foenore iacere
conqueruntur; ut audiens amicus, ab eis aliquid petere desistat. Et cum
Croesi divitias exaequent, si forte audierint aliquos vel clericos vel mona-
chos vel laicos liberalitati studere, nacti occasionem quasi hoc non possit
inveniri venale in suis civitatibus, pro cinnamomo et pipere et aliis pig-
mentis. mendicant. Quid. plura ? Jam poscunt aera. Hi solent dicere infirmis

*

* cod, decreve-
rint,

cad. f. 15. 8,

. * ita eod,

12 TRUM : EX-LIDRO 1I.

confratribus: argentum et aurum non est mecum ; quod autem habeo, hoe.
- tibi non do.

De eleemosyna.
23. Qhoeiitim vero ad promerendam Dei omnipotentis gratiam, et ad ex-

tinguenda mortalia peccata eleemosyna valeat , Salvator in evangelio aperte

declarat dicens: date eleemosynam , et ecce omnia munda sunt vobis. Nee
vilipendendum est opus compassionis, per quod ab omnibus mundamur
offensis. Et licet Christus finis sit ad salutem omni credenti , et postquam
beamur * re , superfluum sit laborare de figura , tamen quia non venit Chri
stus solvere logi sed implere; et qui priscis loquebatur temporibus in
prophetis, in evangelio dixit: ecce adsum; operae pretium est quantum
veteris testamenti et incitemur documentis, et provocemur exemplis ad mi-
sericordiae opus faciendum , non profuse Mn compendiose disserere.

“ἡ. Cum mosaica lege prüpbeptsia sit, Deum mente et corde totis viribus
diligere, proximum quoque sicut nos diligere eodem mandato constringi-
mur. Pauperibus vero et advenis et peregrinis septimo anno terrae sabba-

tismus indicitur: et iubilaeo anno omnes possessiones redeunt ad domi-

num: et cum pro gratiarum actione et pro voto offertur Domino, pauper
et advena et peregrinus simul et levita invitantur ad prandium. Etiam ille,

euius non est cor exaltatum, secundum cor Domini electus, cum laudes

iusti viri psalleret, inter cetera sic ait: tota die die miseretur et commodat.
Et semen. eius: in. benedictione erit. Et post pauca: zocundus homo: qui
miseretur et commodat , disponet sermones suos in iudicio , quia in ae-
ternum non commovebitur. Dispersit , dedit pauperibus , iustitia eius ma-
net in saeculum saeculi. Yn evangelio vero dominum lesum Christum, qui
coepit facere et docere , misertum legimus bis pavisse turbas. Et in ultima

caena post Petri ceterorumque apostolorum pedum lavaerum, et post tra-

dita discipulis sacramenta corporis et sanguinis sui, post panem intinctun
et datum Iudae, legimus ei dixisse: quod facis, fac citius. Hoc autem,
ut fert evangelista, nemo scivit discumbentium, eredentes eum dixisse eme-
re ea quae sunt necessaria ad diem festum, vel egenis aliquid dare. Hoc
aperte demonstrans Dominum et victum et vestitum discipulis, et egenis
eleemosynam per oeconomum procurasse. Quod apostoli boni magistri imi-
tantes exemplum, post sancti Spiritus donum die pentecostes caelitus illis
collatum , in primitiva ecclesia facere studuerunt, quando de pecunia quae
ante pedes ponebatur, dividebatur singulis prout cuique opus erat. Pau-
lus vero divinus apostolus ecclesiis ex gentibus, quas parturivit Domino,
epistolis mandat ut per unam sabbati collectas faciant, ut refrigeria sum-
ptuum mitterentur sanctis qui erant in Hierusalem.

25. Et licet magnus sit fructus eleemosynae , et omnibus profieuus chri-
stianis, praecipue tamen episcopis est ita proprius, ut qui episcopus est,
et prout vires ecclesiae suppetunt, huic operationi non studet, non solum
esse sed nec dici quidem poterit episcopus. Curet ergo episcopus, ut si-

AU NS CUP SIE TORRE

quando eleemosynam tribuit, propter caritatem. faciat non propter mundi
gloriam ; et si ex caritate fit, ut ordinate fiat, ut prius a domesticis fidei
incipiatur, et sic postea aliis erogetur. In vulgi enim pauperibus sustentan-
dis sola manu opus est; in sanctis vero pauperibus manu et intellectu. Unde
David dicit: beatus qui intelligit super egenum et pauperem. In sanctis
vero intelligitur, opus est ut illi tribuat qui erubescit accipere, et dolens
accipit, metens temporalia et seminans spiritualia. Quod Salvator in evan-
gelio satis aperte demonstrat dicens : facite vobis amicos de mammona. ini-

quitatis ; ut. cum. defeceritis , recipiant vos in aeterna tabernacula. An ili,

inter quorum sordes et inluvies * corporum et sordidos pannos ebrietas et
flagrans libido dominatur, recipient nos in aeterna tabernacula, qui nec
praesentia habent bona nec futura? Sed et pro redemptione animarum
illis donanda est eleemosyna , qui omnia sua pro Christi nomine relique-
runt, ut sancti sunt monachi, vel qui pro defendenda iustitia dampna re-
rum temporalium sustinent vel exilia: et qui erubescentes petere, viri mo-
rum honestate praeclari, camino coquuntur paupertatis. Nec a propinquis
longe fieri debet eleemosyna ; qui enim dicit dz/zges provimum , non con-
tradicit diligere proximiorem. Quod si proximis non esset larga impedenda
munificentia, nequaquam Dominus pharisaeos notasset, quod calliditate et
palliata iustitia, patris et matris non miserentes dicebant: munus quod-
cumque est ex me, tibi proderit. Sed parentibus et propinquis primitus
donanda est eleemosyna, deinde extraneis, ita dumtaxat ut ex bonis ec-
clesiae sustententur sed non ditentur.
De assidua praedicatione.

26. Curent igitur episcopi ut semper sint vocales , ut audiatur sonitus ex
eis, et non moriantur. Sacerdos enim in veteri testamento üntinnabulis
ambiebatur, ut ingressus eius in templum posset audiri , et regressus ne
moreretur. Sacerdos vero ingrediens templum et egrediens moritur, si de
eo sonus praedicationis non auditur. Quanta vero comminatione eis prae-
eipitur, ut a clamando non desistant, in Ezechiele aperte describitur ita.
Fili hominis speculatorem posui te. domui Israhel. Quod si speculator vi-
derit gladium venientem , et non. insonuerit bucina, et veniens gladius
occiderit hominem vel. iumentum , ipsi quidem. in. iniquitatibus suis mor-
tui sunt , sanguinem autem de manu tua requiram. Quod si insonuerit
bucina, et ipsi quidem audire contempserint , et veniens gladius interfe-
cerit quemquam. ex. eis, ipsi quidem in. iniquitatibus suis mortui | sunt,
ti, vero animam tuam. liberasti. Quapropter oportet episcopum pro se et
pro. ovibus sibi commissis sollieitum semper esse in specula. Et ideo per
prophetam ei dieitur: super montem. excelsum ascende tu. quidem evange-
lizans Sion ; ut eius vita ab imis sequestrata, quae sursum sunt sapiat,
non quae super terram; quia cuius vita despicitur , restat ut et praedicatio
contempnatur.

27. Oportet autem episcopum et assidua lectione instructum, et longo

P d

J BONIZONIS. 13

* eod. ingluvies,

cod. f. I5. b.

3

* lob. XXXVIII.
36.

cod. f. 16. a.
* vae interiectio.

1X ο΄ EX LIBRO II.

exercitio in ditch scripturis esse exercitatum, ut possit iuxta illud evangelii
de thesauro suo proferre nova et vetera. Et hoc a Deo sibi donari, assi-
duis orationibus flagitare non desinat. Quis enim dedit gallo intelligentiam ?
aut quis posuit spiritum. in visceribus hominis? ille scilicet a quo omnis
sapientia procedit, et omne datum optimum, et omne donum perfeetum.
Qui enim galli nomine, nisi sancti doctores significantur. 1)? Gallo enim
a Domino datur intelligentia, ut nocturnas temporis horas diseernat, et
a se torporem excutiens, surgentis aurorae et diei venturae lucem propin-
quam annuntiet, clamans: hora est iam nos de somno surgere. Et sicut
periti medici est alios levioribus fomentis, alios vero gravioribus medici-
nalibus, quosdam vero cauterio adurere, sic episcopo scire convenit quae
quibus vulneribus opponere medicamenta conveniat. Aliter enim admonen-

di sunt senes, aliter iuvenes, aliter adulescentes , aliter pueri , aliter. con-

tinentes, aliter coniugati, aliter viri, alter feminae, aliter docti, aliter
indocti, aliter hebetes, aliter veloces, aliter qui peccata praeterita deflent,
aliter qui peccata perpetrata defendunt, aliter qui iustos se ésse simulant,
aliter qui se peccatores esse cognoscunt. Et ut breviter cuncta comprehen-
dam , diversis hominibus, diversis culpis, diversa praedicationum adhibenda
medicamina. Quod si quis huiusce rei gnarus esse voluerit legat assidue-
que meditetur pastoralem curam admirabilis doctoris Gregorii romani pon-
tificis, et de eadem re brevem ac compendiosum libellum eruditissimi viri
Gregórii nazianzeni episcopi , et illic inveniet modos praedicationum contra
vitia quaeque ordinate digestos (2). Neque enim. mei propositi est modos
praedicationis intexere, vi quantum potero, Dei iuvante gratia, vitam
episcopalem depingere. :
De vitando. malo hypocriseos.

28. De vitanda vero hypocrisi Dominus aperte in evangelio discipulos
admonet dicens : attendite a fermento pharisaeorum, quae est hypocrisis. Et
cum oratis , nolite orare in propatulo sicut. hypocritae. Et cum. Verbum
caro factum visibiliter apparuit in terris, peccatores; et publicanos, et
meretrices a suo consortio non fecit alienós; hypocritas vero aeternae vae "
dampnatos caelesti regno iudicavit extorres, dicens : vae vobis scribae et pha-
risaei hypocritae, qui clauditis regnum caelorum , nec ipsi intratis , nec
alios intrare permittitis. Et in die iudicii, quando redditurus est unicuique
iuxta opera sua, hypocritis dicentibus: Domine, nonne in nomine tuo pro-
phetaeimus , et daemonia. eiecimus , et virtutes multas fecimus ? Responde-
bit: discedite a. me operarii iniquitatis , nescio vos. Qualiter vero caven-
dum sit a talibus, et qualiter a veris Christi discipulis pseudo possent di-
seerni discipuli, evidentius Christus declarat dicens: zm oc cognoscent

1) Hinc galli figura poni solita in turribus ecclesiarum campanariis. Vide Sycardum cremonensem, in
nostris ex eo excerptis, Spicil. rom. tom. VI.

2) Intelligit praestantem illum de sacerdotum , et praesertim episcoporum , officiis sermonem qui est
secundus in editione maurina. 1 ; 1

DONIZONIS. i 15

omnes quia mei estis discipuli, si dilectionem habueritis ad invicem. Ne-
mo enim hypocrita Deum et proximum poterit umquam pura mente di-
ligere.

29. Beatus vero Paulus magister gentium prophetat novissimis tempori-
bus surrecturos homines periculosos , amantes semet ipsos, avaros, invidos ,
superbos , sua quaerentes non quae Iesu Christi, novitatum inventores et
amatores, cauteriatam habentes conscientiam. Nostris autem temporibus ,
in quos fines saeculorum devenerunt , hae pestes validissime emersere. Nam
quia tempora Antichristi imminent ,. secundum dominicam et apostolicam
prophetiam , insurrexerunt nostris temporibus pseudo Christi et pseudo
prophetae, qui per quasdam novitatum vanitates, simulata iustitia, corpus
Christi, quae: est ecclesia scindere non timuerunt, modo margaritas ante
porcos ponentes, modo se ipsos iustificantes et alios condempnantes , modo
passiones sanctorum patrum suscipientes, modo inter apocryphas iudican-
tes, modo responsoria et hymnos suscipientes, modo velut frivola con-
tempnentes. Hi sunt qui spoliant muZerculas oneratas peccatis, semper
discentes et numquam ad. notitiam veritatis pervenientes. Et quamvis mu-
lierculas simplices animas nullo virili robore firmatas quidam accipere ve-
lint, ego autem vim litterae inferre non audens, mulierculas illas credo
oneratas peccatis, quas apostolus viventes mortuas notat dicens : vidua in
deliciis vivens , mortua. est. Quas hypocritae prius spoliant castitate, de-
hine omnibus mundanis divitiis et probitate. Videas eas maritorum immo
moechorum sequentes vestigia, alpes devias superare, et flumina trans-
meare, et urbes ignotas quaerere studio orationis, et sub praetextu reli-
gionis ut eorum releventur alloquio, et nocturnis vigiliis diabolo instigante,
aliquando intra sacella inpudico foveantur amplexu. Sed ut verbis utar
apostoli, δὲ quis aliter mihi praedicaeerit quam. praedicatum est, anathe-
ma sit. Et 81 quis aliter senserit de tenellis viduis quam apostolus docuit ,
anathema mihi est. Ego autem non sum incredulus vicarium ibi deesse dia-
boli , ubi solus cum sola nocturnis horis confabulatur.

De eastistate ab episcopis observanda.

3o. Timendum est episcopo et valde retractandum illud dominicum prae-
ceptum : sznt lumbi vestri praecincti, et lucernae ardentes in manibus ve-
stris. Qui enim vult cum prudentibus virginibus lucernas ardentes portare
in manibus , lumbos praecingat. Sine castimonia: enim nemo videbit Deum,
quanto minus episcopus? Episcopus enim qui mente et corpore castus non
est, etsi vivere videatur, mortuus tamen et sepultus est; et ideo mulierum
colloquia. devitet et praecipue agapetarum. Quid enim episcopus cum mu-
lieribus confabuletur? Nemo sibi de propinquitate blandiatur. Sororem
Thamar concupivit Amon. Non quaerit diabolus quae sua sunt, nec illos
quos -babylonius rex succendit in olla. Iob subvertere cupit; et devorato
luda, cribrandi in apostolos expetit potestatem. De ecclesia semper rapere
festinat. Esca eius, secundum Abacuc, electa. Monasteria virginum raro

cod, f, 16. b.

16 EX LIBRO Il.

adeat, et non sine testibus, quarum vultus inspiciat. cum omni castitate.
Est etenim visus castus , est et incestus; si enim omnis visus castus esset ,
nequaquam in evaigelib' Dominus diceret: qui viderit mulierem ad concu-
piscendum ,' iam moechatus est eam in corde suo.

Quod episcopus non habeat familiarem infamem.

31. Curet ergo episcopus ut familiares tales habeat, de quorum vita et
conversatione non infametur. Non enim sufficit ut manus ipse custodiat
suas, nisi custodiat et familiarium. Non enim sanctior esse poterit Elisaeo,
cuius Giezi dum avaritiae studet, mercatus est maculam sempiternam.

Ut bellorum tumultibus se non inmisceat episcopus.
3». Ut bellicosis rebus animum non intendat suum , omnis fere sanctarum

scripturarum series contradicit. Dominus enim lesus Petro volenti, ne cape-

retur, gladio prohibere sic ait: mitte gladium tuum in vaginam. 7n putas
quia non possum rogare patrem meum , et exhibebit mihi plus quam duo-
decim, mille legiones angelorum ? Sed et sancti qui efficacia miraculorum
et sanguine suo fundarunt ecclesiam , possent quidem armis resistere, si
vellent tumultum populorum ad seditionem invitare; sed potius frementes .
animos populorum sedare curaverunt dicentes: nolite , fratres, quietem
domini nostri lesu Christi in tumultum convertere. Et beatus Ambrosius
de episcopis sic loquitur: « vis Domini cognoscere censores? iubentur ince-
» dere sine virga, et condere gladium , non quaerere aurum. » Et beatus
Augustinus inter cetera sic scribit. « Quod in veteri testamento de Eliae et
» Phinees zelo laudatur, quorum alter zelo confixit adulteros, alter vero
» gladio peremit idololatras, hoc in novo testamento de degradationibus et
» excommunicationibus sentiendum est, cum in ecclesia visibilis gladius
» fuisset cessaturus.» Nec ideo dico ut non sint admonendi fideles, et prae-
cipue reges ef iudices et milites, ut schismaticos et excommunicatos armis
persequantur; si enim hoc non esset, superfluus videretur ordo pugnato-
rum in christiana legione, quos Dominus primitias sibi elegit ex omnibus
hominibus sub romano imperio degentibus. Scilicet admoneantur, ut iu-
stum est, milites dominis suis fidem servare, et pro salute eorum et pro
re publica usque ad mortem decertare, schismaticos et haereticos debel-

lare. Tantum ne aliorum mortibus pii foedentur obtutus, a bellorum ap-

paratu suam debent (episcopi) arcere praesentiam.
De adulatione et detractione vitanda.

33. Adulatoribus vero et detractoribus facilem non praebeat aurem ; na-
turali enim ducimur malo, et adulatoribus libenter favemus: et licet cal-
lidus rubor suffundat ora, ad laudem interius mens laetatur, et quodam-
modo extra se vana gloria rapitur; ita ut etiamsi falsa sint, quae de eo
adulantis voce promuntur, credit tamen, quia vult vera esse quae falsa
sunt. De detractoribus autem quid dicam? nisi quia cum illorum capite,
quod est diabolus, cuius invidiá mors intravit in mundum, c ME sunt
omnino réllidvéndi familiaritate.

BONIZONIS. 17

De bene morigerato. eius sermone et incessu.

34. Sit eius sermo omni suavitate dulcoratus et sale sapientiae conditus.
Non nutibus loquatur oculorum, non innuat digitis; sed sermo eius sit
semper placidus et tranquillus, facies eius nulla sit varietate notabilis; sed
siquando laetus, non dissoluto risu, non cachinnis ora distorqueat. Si vero
severus, 81 ieiunus, tristitia faciem non exterminet. Sit eius incessus pla-
cidus, nec multum citus nec multum tardus , non elumbis vel fluxus incedat.
Hue usque secundum apostolum qualis debeat eligi episcopus, et quan-
do, et a quibus, et qualiter post consecrationem debeat vivere, Dei iu-
vante gratia, compendiose narravimus. Superest nunc ut qualiter 1n missa-
rum sollempniis, in privatis, in festivis, in confectione chrismatis, in re-
eonciliatione paenitentium, et qualiter ordines secundum canones debeat
celebrare, breviter. dilucidemus.

De missa sollempni.

35. In missarum quidem sollempniis aliqua debet esse diversitas. Nam in
maioribus sollempnitatibus, ut in nativitate Domini et eius epiphania, et
in sancto pascha et ascensione, et die pentecostes, et in sollempnitate om-
nium sanctorum, et in festis sanctae Mariae, et in nativitate lohannis ba-
ptistae, et in natale apostolorum principum, et in' dedicatione ecclesiae,
et in propria ipsius episcopi festivitate, si possibilitas eeclesiae requirit ,
postquam cantor antiphonam imposuerit , procedat pontifex duodecium sa-
cerdotum vallatus adiutorio, et septem diaconorum , iuxta decreta. sancto-

rum patrum fultus testimonio, tribus hypodiaconis ad obsequium paratis. -

Et veniens ad altare, his dextra laevaque compositis, acolythis septem
cereostata tenentibus, et si non minus quam duobus, exhomologesim in-
cipiat : qua finita, dans. pacem omnibus tam sacerdotibus quam levitis,
ascendat in sedem in qua spectante clero et populo resedeat, donec ky-
rie eleison a clero sollempniter decantetur , et quamdiu laudes romano pon-
tifiei, et omnibus episcopis, imperatori quoque et imperatrici , iudicibus,
et Bull exercitui christiano sollempni cum reverentia fuerint decantatae.
Sie stans in eadem sede hymnum intonat angelicum. Quo finito, collectam
inibi offerat super populum. ;

36. Post lectum vero apostolum, et grüdiate cum alleluia et eius sequen-
tia decantatumi, post recitatum evangelium , descendat ad pulpitum , et ser-
mone ibi decenter habito ad populum, eundem benedictione confirmet
episcopali: et tunc demum accedens ad altare, alta voce symbolum inci-

piat, a clero et a populo deeantandum. Postquam vero et populum salu-

taverit, et eos ad orandum invitaverit, dum offertorium a clero decanta-
tur, oblationes suscipiat populorum. Dein rediens ad altare, lotis manibus
nitidus et purgatus, oblata de manu suscipiat diaconi, et ea super. corpo-
rale nitidum, non ex serico nec tincto panno, sed ex mundo lino con-
textum, decenter in modum. crucis imponat. Postquam vero aquam in ca-

' lice subdiacono vel acolytho subministrante immiscuerit , tunc diaconus cum
: à

cod. f. 17.a«

* jta eod.

* eod, nobilis,

18 EX LIDRO 1I.

eodem calice crucem faciens, iuxta oblata ad dexteram partem illum im-
ponat, et desuper mundo linteamine cooperiat ; et hoc propter munditiam :
ceterum secundum meram veritatem , et secundum romanam. consuetudi-
nem , nullo opertorio debet velari. Post odoramentum thuris in memoriam
passionis Christi, vel quod multo significantius est, orationes significans
sanctorum', super oblata et calicem sollempniter impositum. Et postquam
lenta voce clerum et populum ad adorandum invitaverit , obsecrationgs
quae super oblata dicuntur secrete incipiat recitare.

37. Quibus finitis , praefationes incipiat non histrionico ritu harmonizan-
do decantatis, non cava nare verba subsannans, non ita tenuiter ut vix a
circumstantibus possit audiri, nec tam clamose, ut a voce transire oporteat
ad gractilem *, sed considerata magnitudine ecclesiae et multitudine popu-
lorum, sic sonora decantet, ut ab omnibus decenter possit audiri; et ad
aram simplicitatis accedens , nulla sit duplicitate notabilis *. Et hoc sibi sol-
lerter cavendum est, ne dum lacrymas vult elicere, immo vero extorquere
invitas, in conspectu omnium singultus emittat , ora distorqueat : lacrymae
enim compunctionis non debent extorqueri sed promereri; et quibus pro-
veniunt, non tristes reddunt, sed videas eos ex fietu hilarescere. Dum .
vero orationes canens tacite inceperit recitare, quibus caelestia terrenis iun-
guntur, et ad quarum preces verbo Dei cooperante creantis omnia, ma-
teries panis et vini secundum Christi veridicam vocem in corpus et san-
guinem transformatur eiusdem domini nostri lesu Christi, totus ibi assi-
stat in consideratione divinae misericordiae, et in commemoratione passionis
et resurrectionis et ascensionis eiusdem domini nostri lesu Christi ; sperans
et pro certo sciens, quia sicut Deus per passionem unigeniti Ἢ sul gra-
tuito mundo subvenit perdito , sic cotidie per eiusdem filii sui commemo-
rationem passionis, virorum fidelium ac defunctorum relaxet delicta.

38. Finito vero canone, postquam ad eum locum ventum est, ubi episco- -
pus corpus Domini super patenam. in tres dividit portiones, ante quam

particulam ponat in calicem , benedictiones super clerum et populum faciat
pontificales. Dehinc alta voce dicat: et pax ius sit semper vobiscum. Sic

ponat particulam in calicem, et communicet tam ipse quam ceteri ministri ;
et tali quidem ordine, ut presbyteri et diaconi post acceptum sacramentum,
ab episcopo pacis confirmentur osculo; subdiaconi vero non, sed sicut ce-
teri clerici vel laici similiter accipiant communionem. Post Meri. commu-

nionem , gratiarum actione sollempniter Deo patri reddita , dicat diaconus

ad banum: ite, missa est; et sic missa suo ordine ἀμ κεἰ, S1 vero possi-
bilitas ecclesiae tot sacerdotum et levitarum non requirit adiutoria, sufficiat
trium levitarum testimonium , totidemque sacerdotum adiutorium. 1n priva-
tis vero. diebus unius sacerdotis adiutorio, et unius levitae testimonio , tri-

bus subdiaconibus (1) ad obsequium praeparatis, poterit missam celebrare.

1) Ita codex modo subdiacon modo subdiaconus, et ita diacon diaconus. Et sic in » patrum variis scri-
ptis liturgiisque legitur latinis et graecis.

BONIZONIS. 39

39. In caena Domini antiqua traditione a sanctis patribus accepimus re» cot t. i7. v.

' conciliari specialiter debere paenitentes, ideo quia in ea sacramentorum
baptismi 1) seilicet et sanguinis Domini apostolis a domino Christo donata
fuit traditio. Et quia hoc officium, scilicet reconciliatio et consecratio chri-
smatis, solis debetur episcopis, operae pretium visum est apostolis et aposto-
licis viris, quia nemo potest ecclesiae Dei sociari, nisi divinae mensae fuerit
convivio sociatus, eo die debere celebrari mysterium , quo sacramentorum
traditio sumpsit exordium. In primis vero dicendum quot modi sint excom-
municationis: postea quomodo quisque excommunicatus debeat reconciliari.
Nam excommunicatorum alii sunt in anima , alii in corpore , alii tn anima et
corpore. excommunicati vero in anima ii sunt, quos apostolos in epistola
sua a regno Dei iudicat alienos dicens: nolite errare; neque fornicarü, |
neque avari, neque maledici , neque fures , neque raptores, neque molles ,
neque masculorum concubitores , neque adulteri , neque similibus passioni-
bus inretiti, regnum Dei possidebunt. Quos tamen ecclesia tolerat velut
zizania cum tritico usque ad ventilabrum. Alii vero in anima et corpore
excommunicati , evangelica falce ab ecclesiae societate suecisi ; cum quibus
nec orare nec vesci licet, quos etiam nec salutare oportet. Qui siquando
sancti Spiritus iuvante gratia ad ecclesiae voluerint redire unitatem , quali-
ter ab episcopo recipi debeant, qualiterve redintegrari, in novo libro 2),
si vita comes fuerit, plenius enárrabo.

40. Nunc vero de his qui iuxta apostolum traditi sunt satanae in interi- cod tr. i. a.
tum carnis, ut spiritus salvus sit in die Domini, qualiter in caena Domini
secundum ecclesiasticum morem ab episcopo debeant reconciliari, breviter
enarramus. Mediante hora diei prima episcopus concilium , sollempnibus ve-
stimentis indutus, cum presbyteris ceterisque ad hoc dispositis, celebret se- -
eundum canonum instituta. Peracto autem concilio, sedénte episcopo pro
foribus ecclesiae , paenitentibus eminentibus eum archidiacono iussum illius
praestolantibus dicat pontifex antiphonam: venite filii. Et diaconus ex parte
paenitentium : flectumus genua. "Tunc omnes stantes genua flectunt paeni-
tentes. Quo facto, dicat diaconus ex parte pontificis: Jevate. Similiter aga-
tur secundo , repetente episcopo antiphonam : venite filii. Et diaconus ex
parte paenitentium : flectamus genua, ut antea. Et sic ad medium pavi-
mentum solo tenus veniant. Quando autem tertio domnus episcopus annun-
tiaverit antiphonam venite, prosequatur diaconus flectamus genua. Mox
.cum diacono paenitentes corruant ad pedes episcopi, sieque prostrati ia-
ceant, usque dum domnus episcopus innuat alteri diacono : Jevate. Prosequa-
tur clerus : venite filii, et psalmum benedicam Dominum in omni tempore.
Item antiphonam venite Postea ab archidiacono dicatur haec praefatiun-
cula: adesto venerabilis pontifex, et cetera. Moxque surgat episcopus, fa-
ciatque omnes paenitentes ante se prosternere, simulque cum astantibus

—. 1) Quomodo baptismi? Nempe, ut videtur, quasi in exemplo ἃς typo lotionis pedum.
2) Animadvertamus promissum novum a Bonizone librum, qui eerte non apparet.

* ita cod.

cod. f. I8. b.

90 | EX LIBRO Il.

canat hos psalmos : muserere mei Deus. Deus in nomine tuo. Miserere mei
Deus , miserere met. Deus in. adiutorium meum. His finitis, sequitur do-
minica oratio , cum capitulis orationibusque sequentibus. "Tunc. diaconus
ex parte paenitentium dicat ad episcopum: redintegra in eis, apostolice
pontifex, quiequid diabolo suadente corruptum est, et orationum tuarum
patrocinantibus meritis per divinae reconciliationis gratiam, fac homines
proximos Deo, ut qui antea in suis perversitatibus displicebant, nunc au-
tem se placere in regione vivorum, devicto mortis suae auctore, gratulen-
tur. Tunc episcopus sermonem ad paenitentes dicat. Quo finito, imponat
antiphonam. cum psalmo venite; et manuatim paenitentes ab archidiacono
dentur in manus episcopi: et episeopus singulis manus imponens, eos dia-
conibus tradat; et illi manuaüm singuli singulos introducant in ecclesiam.
Et hoc secundum Romanos, quos omnes Orientales et Germanorum imi-
tantur ecclesiae. Ceterum occidentales in hoc aliquantulum videntur disere--
pare; nam prius quam ab archidiacono manuatim susceperit paenitentes ,
alteri commendat diacono, ut ipse omnes iuxta ianuam ordinet ecclesiae.
Quo facto, episcopus porrigens gambuttam * suam paenitentibus, imponens
antiphonam cor mundum crea, clero cantante psalmum, matri reddit ec-
clesiae. Sciendum tamen est, quia non omnes qui redduntur per manus
episcopi ecclesiae, eo die sacrae communionis merentur gratiam , sed ii
tantum qui peracta paenitentia caelestis mensae redintegrantur convivio.

41. Superius dixisse me memini, ab apostolis et apostolicis viris ecclesiae
traditum esse , specialiter in caena Domini chrismatis fieri debere consecra-
tionem , et paenitentium reconciliationem , quia ultimo pascha eum disci-
pulis celebrato, post Petri ceterorumque discipulorum pedum lavationem,
ut nobis evangelica narrat historia, iterum Christum seimus recubuisse, et
sacramenta sui corporis et sanguinis, et ordinem celebrandi apostolis tra-
didisse dicendo: Aoc est corpus meum; accipite et manducate. Similiter
et calicem postquam caenavit dicens: bibite ex eo omnes. llic est enim
calix novi et aeterni testamenti , mysterium fidei, qui pro vobis et pro
multis effundetnr in remissionem peccatorum. Et ideo iustum sanctis pa-
tribus visum est, eo die quo veteri abolito testamento, sacramentorum in
novo testamento coepit exordium, chrismatis olei, cuius infusione fons san-
ctificatur baptismatis, cuiusve unctione ecclesiae filii , Christi ( uneti) voca-
bulo, iure debere fieri consecrationem. Quae hoc modo secundum ecclesia-
sticum morem sie incipit. :

42. Hora diei tertia procedit pontifex decenter indutus, ut mos est in

sollempnioribus festivitatibus, eum duodecim sacerdotibus, et septem diaco-
nibus, et totidem subdiaconibus. Postquam vero cantor antiphonam im-

posuerit, hymnum angelicum incipiat, et sic incipiat missam celebrare.
Dum vero in canone ad eum locum pervenerit in quo sic legitur: per quem
háec omnia semper bona CTeQ$ ; sacerdotibus dextra laevaque compositis ,
incipiat cum eis oleum consacrare infirmorum. Postquam vero episcopus

BONIZONIS. 21

dixerit: et. pax eius sit semper vobiscum , resideat in sede, exspectans do-
nec chrisma cum plenaria processione ducatur ad benedicendum. In hoc
loco. quaedam in. consecrando chrismate inter episcopos videntur varieta-
tes: nam Romani et Germani, celebrata processione, postquam ab archi-

diacono chrismatis ampulla ad benedicendum pontifici fuerit oblata , sacer--

dotibus dextra laevaque compositis, et ad consecrandum chrisma cum epi-
scopo paratis, non in altari sed subdiacono tenente ampullam, ante quam
benedictiones incipiant, balsamum miscent in ampulla. Occidentales vero

. super altare benedicunt chrisma, et balsamum miscent in eo loco ubi sic -

dicitur: et Spiritus sancti admiscere virtutem. Quod vero in eo loco bene-
nedicitur chrisma , ubi pax denuntiatur ecclesiae, ante quam communicent ,
hoc pro certo significat, omne sacramentum in pace valere ecclesiae; quod
si in pace non fuerit datum ecclesiae, licet non iterandum propter vim sa-
cramenti , suscipientibus tamen nil prodesse, nisi ad unitatem redierint ec-
clesiae. ( | |

43. Cur vero per olivae liquorem hoc sacramentum significantius san-
ctis patribus placuerit designari, haec fuit causa. Legimus in veteri testa-
mento aqua vindice mundi deleta crimina, et octo tantum salvatos, quos
mundo pereunte arca custodivit inclusos. Dehinc volentem Noé scire utrum
cessassent aquae , emisisse corvum qui egrediebatur et non revertebatur. Qui-
que postea emisit columbam , quae cum non inveniret ubi requiesceret pes
eius, reversa est ad eum in arcam ; quam. etiam expectatis aliquot diebus,
misit iterum. At illa portans ramum olivae virentibus foliis more suo redit
ad eum ad vesperam. Intellexit protinus vir Spiritu sancto .plenus a vespe-
rascente mundo, per avem quae caret felle, genus humanum sanguine
Christi patri reconciliandum. In baptismo autem domini nostri lesu Christi
per similem avem Spiritum sanctum super eum descendisse cognovimus,
Iohanne baptista dicente: et ego nesciebam eum ; sed qui misit baptizare ,
ille mihi dixit: super quem videris Spiritum sanctum descendentem sicut
columbam , et manentem super eum, hic est qui baptizat in Spiritu san-
cto. Et quis est qui baptizat in Spiritu sancto, misi ille qui unctus est
de Spiritu sancto ? secundum quod ipse de semet ipso prophetatum in evan-
gelio testatur dicens: Spiritus Domini super me, eo quod uncxerit me.
Cuius unctio docet nos de omnibus: cui non est datus Spiritus ad men-
suram, sed ad plenitudinem, de cuius plenitudine omnes accepimus gra-
tiam pro gratia. Et ideo christiani qui a Christo baptizantur, gratiam Spi-
ritus sancti participant pro gratia, oleo sacramenti delibuti. Hoc est olei
sacramentum quod non deficit in domo fidelis viduae iuxta Eliae prophe-
tiam; nec pugillus farinae de hydria, quamdiu Dominus donabit pluviam
super faciem terrae. Nam chrismalis olei sacramentum, et corporis et san-
guinis domini nostri lesu. Christi memoria, non deficit a Christi corpore,
quod est ecclesia, quamdiu Christus subiecerit omnia patri per fidem;
tune ipsi subicietur patri, ut sit Deus omnia in omnibus.

cod. f. I9. a.

cod. f. 19. b.

cod. f. 20. a.

22 | EX LÍBRO II.

De ordinationibus faciendis.

44. Videant episcopi ne ordinationes faciant nisi certis temporibus , id
est ieiunio primi, quarti, septimi et decimi (mensis), et non passim nec
omnibus diebus, et in dominicis tantum sabbato advesperascente, qua hora
initium est noctis sequentis diei. Beatus vero Gelasius papa dicit ordina-
tiones fieri posse in initio quadragesimae , et in mediana hebdomada. Ge-
lasius autem et Pelagius in sabbato sancto. Symmmachus vero papa et Si-

ricius in mense februario facere ordinationes. In his diversitatibus quid

episcopis solide tenendum sit, in quinto libro, quem de secundi ordinis
sacerdotibus ceterisque ordinibus disseremus, àperte demonstrabimus. Vi-
deant ergo episcopi ne bigamos vel curiales vel neophytos vel filios con-
cubinarum, vel paenitentes, vel hos quos sacri removerint canones, ad
sacros ordines promoveant. Et hoc illis cavendum est quasi venenum morti-
ferum , ne avaritia subripiat eorum corda, ut per quodlibet munus manus
impositionem tribuant, et per simoniacam haeresim in praeceps ruant.
Inexpiabilis enim est, ut ait beatus Ambrosius, venditi culpa mysterii, et
culpa auctoris transit ad pastores. Erga hane enim foedissimam haeresim,
quae prima surrexit adversus Domini ecclesiam, et a beato Petro apostolo-
rum principe cum auctore suo aeterna maledictione damnata , nullam mise-
ricordiam quovis ingenio vel aliqua dispensatione faciendam sancti patres
decrevere (1). Ex bigamis vero vel curialibus et neophytis et paenitentibus
et ex inlicito matrimonio procreatis , episcopali iudicio quosdam magnae vi-
tae et meriti non solum sacerdotes, sed episcopos cognovimus ordinatos.
Quod qui possit fieri, ut et ia iétoPu statuta non violentur, et talium
ordinatio rata S post quaedam huie opusculo inserta capitula, ad
enodandam tamen hanc difficillimam quaestionem , aa futura Dei consueta.
misericordia ,: dilucidare curabo.

δ fieapse pose inserta quinque capitula , quaestionem propositam pertra-

ctat in sequentibus Bonizo. )

45. Paulus apostolus in epistolis suis, quibus Titum et Timotheum
adornat disciplinis, bigamos et neophytos arcet a sacerdotio; bigamos pro-
pter incontinentiam , neophytos vero ne in superbiam elati incidant diaboli .
iudicium: ruina autem diaboli, nulli dubium est quin arrogantia sit. Quia
vero de bigamis se occasio praebuit, operae pretium est quod nostri ma-
iores super hoc capitulo sensere, breviter enarrare. Nam alii monogamum
voluisse esse sacerdotem, apostolum asseverant, id est qui unam tantum
habet ecclesiam , et in duabus simul non sit ordinatus ecclesiis; cui sen- .
sui et sanctorum patrum regulae videntur concordare..Alii vero, quia in
primitiva ecclesia praecepta dabat apostolus, quae magnam partem ex Iu-
daeis constabat, quibus non prohibebantur numerosa coniugia, illos di-
cunt hoc capitulo prohibitos a sacerdotio , qui propter incontinentiam de-

1) Intellige perpetuam a sacris ordinibus: exclusionem. Alioquin paenitentiam ad salutem ΓΕ
petentibus negat eeclesia. Confer infra n. 49.

BONIZONIS. 23

relicta naturali uxoria lege, qua primo dictum est homini: propter hoc re-
linquet homo patrem et. matrem, et adhaerebit uxori suae, et erunt duo
in carne una, cum Lamech Caini adnepotis filio duplicia sit sortitus con-
iugia. Quamplures vero, de quorum numero ego sum, castum dicunt apo-
stolum voluisse sacerdotem , id est viduum, vel in matrimonio continen- .
tem. Non enim poterat praecipere ut virgo eligeretur, qui sciebat a Domi-
no de virginibus nil sibi imperatum. Quod si contigerit aliquando episco-
pali iudicio, utilitatis causa vel necessitatis , aliquem licet venientem ex bi-
gamia, diuturna tamen continentia probatum , morum probitate, et excel-
lentis vitae merito promoveri , non ideo franguntur apostolicae regulae, ut -
quod aliquando conceditur utilitati vel necessitati, universaliter transeat
omnibus ad exemplum.

46. Quod autem ait beatus Innocentius papa: alius est ordo legitimus,
alia dispensatio, quam ad tempus fieri necessitas impellit; ergo. quod ne-
cessitas reperit, cessante necessitate, debet pariter cessare quod urgebat.
Sic non peccaverunt hispani episcopi ordinantes Carterium , virum magnae
vitae et meriti, venientem licet ex bigamia, in cuius laudem, immo in cu-
ius ordinationis defensionem , beatus Hieronymus divinae legis interpres,
luculentam composuit epistolam quae intitulatur pro unius uxoris viro , in
qua inter cetera sic ait. « Dum promovemur, non est quaerendum quales
» nati sumus, sed quales post baptismum viximus.» Beatus vero Pelagius
papa quendam Latinum nomine ad diaconatus iussit provehi ordinem, qui
admissa gamia de concubina filios generavit; canonibus interdicentibus , ut
qui concubinam dignoscitur habuisse, non promoveatur ; quem et ipse po-
stea ordinavit episcopum. Quid spen: fracti sunt canones? minime, quia
sieut ipse ait suis temporibus, quibus non solum merita sed et ipsa cor-
pora defecerant, condescendendum putavit necessitati temporis, ut eum or-
dinandum iudicaret, cuius aetás futurae incontinentiae suspicionem vide-
batur auferre. Sic et beatum Gregorium romanum pontificem Neapolitanis
de quodam Iohanne, quem sibi elegerant in episcopum , inter cetera sic di-
xisse legimus. « Qua enim ratione ad episcopatum audet accedere, qui ad-

huc longam sui corporis continentiam, filiola teste, convincitur non ha-

» bere? » Hoc pro certo demonstrans, quia si longam sui corporis habuisset
continentiam , condescendendo tempori, eius electionem non infirmasset.
Quid dicam de Marino salonitano episcopo, quem invasorem in multis suis
scriptis idem beatus nominat Gregorius, qui etiam electus et ordinatus est in
schismate ? quem etiam condescendens tempori, utilitati vel necessitati con-
sulens, non canonum iura dissolvens, recepit in communionem. Sanctum
vero Ambrosium, lilium ecclesiae; catechumenum electum, et octo diebus
post baptismum transactis in episcopum ordinatum, sacrae nobis narrant hi-
.storiae , quem neophytum fuisse, nulli dubium est. Quid ergo ? fracti sunt
canones apostolici ? minime ; quia ubi superbia locum non habuit , nec arro-

gantia menti eius quovis ingenio ob susceptum honorem inrepsit. Pro ca-

cod. f. 20, b.

9A EX LIBRO IK BONIZONIS.

none qui ad resecandam vanam gloriam est datus, superfluum est laborare ;
veluti si quis novaculam ad radendos pilos duceret, ubi pili nusquam pos-
sunt inveniri. Sed non ideo omnes neophyti passim ordinandi sunt: raro
enim tales inveniuntur Ambrosii. Et quod aliquando conceditur tempori,
utilitati vel necessitati, universalem 707 possidet firmitatem.

47. De paenitentibus vero cur interdictum sit ut non promoveantur ad
ordines, in superiori capitulo, beato Augustino referente cognovimus, duas
ob causas, ut et humilitatis adhiberetur diligentia, et desperatione adipi-

scendi honoris animus intumescens a peccatis quiesceret. Sed si qui ex pae- -

nitentibus iudicio episcopali promoti , vel ex lapsis redintegrati fuerint, quis-
quis horum peccata, quae in oblivione sunt apud Deum teste propheta ,
ad memoriam voluerit revocare, hic contra beati Petri regni caelorum a
Domino traditas claves incipiet disputare, et omnipotentiam Dei quodam-
modo conabitur minuere. De filiis autem concubinarum, et de curialibus,
ideo interdictum est ne promoveantur , ne honor tantae dignità vileséeret:
48. Praeterea sciendum est, canonum alios in voluntate positos , alios
sub praecepto. Voluntarii canones sunt , ut est illud dominieum: σὲ vis per-
fectus esse, vade et vende omnia quae habes. Et , qui eult venire post me,

abneget semet ipsum. Et virginitas, et omnia quae supra nos sunt, in voto
Ὁ ? ; ?.

sunt. Canonum quae sub praecepto sunt, alii sunt necessarii, alii dispen-
satorii: necessarii vero sunt, quia nulla ratione. possunt inritari, ut fides
symboli, et regula baptismatis, et confectio sacramentorum, et diliges do-
minum Deum tuum in toto corde tuo, et non fornicaberis, et non falsum
dices testimonium, et cetera his similia. Alii vero fere omnes tam in veteri
quam in novo testamento dispensatorii sunt, et possunt inflecti et levari ,
et propter melius quid faciendum inmutari. Qui enim dixit, non furtum
facies , non concupisces rem alienam, Hebraeos admonuit ut peterent ab
Aegyptiis vasa argentea et aurea mutuo non pauca, ut hac calliditate spo-

liarent Aegyptum. Et qui dixit: non occides, colligentem ligna in sabbato

iussit interfici lapidibus. Et qui dixit: honora patrem et matrem, ut sis lon-
gaevus super terram ; ipse. mandavit dicens: s; pater tuus et. mater tua et
uxor quae cubat in sinu tuo, voluerint te avertere a veritate, sit manus tua.
super eos, et interfice 605. Et qui dixit, non periurabis i in nomine meo,
ego Dominus ; David iurantem occidere Nabat Carmeli usque ad mingen-

tem ad parietem , quia. non interfecit, reum non iudicavit periurii. Et li-—

cet praefati canones ab apostolo et a sanctis patribus episcopis ob distri-
buendos ordines traditi dispensatorii sint, et eorum iudicio aliquando in-

flectendi vel levandi, videant tamen ne sine examinatione inordinate hos :

promoveant ad ordines quibus sacri canones contradicunt, et iuxta apo-
stolicum praeceptum , quod non dispensatorie sed inviolabili necessitate il-
lis mandatum est, videant ne aliquibus: cito manus Hipobltuta nec com-
municent peccatis alienis.

25
EX LIBRO III, QUI EST DE ORDINATIONIBUS.

lodi hoe facinus, videlicet simoniacae et neophytorunr hae-
reseos emendandum pro officii sui consideratione vehementer non asserit ,
cum ipso se habere non dubitet portionem, a quo hoc peculiare flagitium
sumpsit exordium. Omnis ergo episcopus vel presbyter aut diaconus con-
vietus , quod per pecunias manus impositionem dederit vel acceperit , a sa-
cerdotio et a gradu decidat. Fortassis autem dicunt aliqui , quia paeniten-
tiam agimus pro peccato, et Deus ignoscit illud. Ita est, quia omnes agen-
tes paenitentiam Deus suscipit, et indulget per paenitentiam peccata quae
iam patrata sunt. Sed secundum apostolum , sacerdos irreprehensibilis debet
esse. Qui per pecunias. quemquam consecravit vel consecratus est , alienus
est a sacerdotio. Sic ut omnes ecclesiae simus alumpni ex canonicis disci-
plinis eruditi. | |

Ut ad humandum episcopum omnes sacerdotes conveniant.
5o. Ea quae competunt honestati, contingit saepe quorumdam desidia

non impleri. Proin quia notum est, quae dignitas in exequiis morientis epi-

scopi ex canonibus conservetur, traditioni moris antiqui hoc tantum adici-
mus, ut si quis sacerdotum secundum statuta valentini concilii ad humanda

defuncti episcopi membra venire commonitus pigra voluntate distulerit ,

appellantibus clericis obeuntis episcopi apud synodum sive apud metropo-
litanum episcopum tempore anni unius, nec faciat missam nec communi-
candi habeat omnino licentiam. Presbyteri vero sive ceteri clerici, quibus
maior honoris locus apud eandem ecclesiam fuerit, cuius sacerdos obierit,

si omni sollicitudine pro exequiis iam mortui, aut continuo antistitis mor- -
tui, ad cohumandum vicinum episcopum tardi veniant, aut per quamcum-

que molestiam animi id negligere comprobentur, totius anni spatio ad pae-
nitentiam in monasteriis deputentur.
Unde sacerdotium sumpserit exordium.

51. In veteri testamento ab Aaron fratre Moysi sacerdotii coepit exor-
dium. Nam lieet antea quosdam legamus obtulisse sacrificia: ut Abel et
Noé et Abraham, sponte tamen et non ex praecepto Domini: nec chrisma-
te unctos, nec vestibus ad sacrificandum dedicatis initiatos ; praeter unum

Melchisedech, qui rex Salem legitur et sacerdos; quique Abraham rever-.

tenti a caede Chodorlahomor et sociorum eius panem obtulit et vinum in sa-
crifieium Deo, in figuram nostri aeterni et semper novi sacramenti. Alii vero
Sem autumant fuisse filium Noé, quem supputantes annos quos vixit post
diluvium, dicunt supervixisse Abraham et Isaac, et usque ad Ioseph durasse
venditionem. Quomodo vero sanctus vir in terra Cham et in prosapia Cha-
naan, quem scierat maledictione patris damnatum, derelictis filiis suis ac ne-
potibus , spretaque terra, quae sibi suisque cesserat in hereditatem , advena
vellet labitare in terra aliena, non satis adverto , nisi quia forte vir Spiritu

-sancto plenus praescierat ab Hierusalem evangelium regni in toto mundo

D

cod. f. 22. a.

cod. f. 28. ἃ.

cod. f. 28. b.

26 EX LIBRO Tl.

disseminandum. Alii vero Melchisedech dicunt non hominem fuisse nec an-
gelum, sed aliquem iustum virum veluti Iob; et licet in terra habitasset
Chanaan, non tamen ex Cham duxisse prosapiam ; ignotus quibus maiori-
bus ortus ab his quorum terras licet rex potens incolebat; natus vero ex
viro et ex muliere, et peccato primi parentis mortalis; qui sacerdos dici-
tur non quia sacerdos esset, sed quod in figura nostrum praecesserat sa-
cerdotium , offerens primus panis et vini oblationem.

52. De Aaron autem sacerdotio , a Domino Moysi mandatum reperimus,
scilicet ut applicaret Aaron et eius filios lotos aqua ad Dominum, et vesti-
bus eius indueret sacerdotalibus ; quarum quattuor sacerdotibus erant, tres
vero tantum pontificibus debebantur. Quarum vestium significationes beatus
Hieronymus in epistola quam scripsit ad F'abiolam aptissime dilucidavit.
Nostri vero propositi non est de lamina aurea quae solis pontificibus pone-
batur; nec de rationali vel superhumerali seu podere nunc disputare: nec
de femistiliia sacerdotum quibus ipsimet vestiebantur, nee de linea tunica
et cingulo vel mitra disserere. Veniendum est nune ad novi testamenti re-
gale sacerdotium , et a quo sumpserit exordium, et qualiter, et quibus de-
beant, cum ad sacrificandum accedunt, non figura sed veritate, indui ve-
stibus, Dei iuvante gratia, incipiam narrare. ;

53. In ecclesiae vero sacramentis revelata iam gloria, pontifex Christi
evangelicum praecipitur sumere calciamentum , quo ut dicit beatus Ambro-
sius in libro de fuga saeculi, venenum serpentis excluditur, morsus eius
hebetatur, ut sit caleiatus pes in evangelium. Et fortasse, inquit, ideo Moy-
ses iubetur solvere caleiamentum pedum suorum, ut sumeret calciamentum

evangelii; vel quia non Moysi, id est non prophetis , sed apostolis praedi-
catio evangelii debebatur. Induitur quoque mystico inter saera amictu sive
superhumerali , studio scilicet et labore bonorum operum, quae semper co-
ram Deo ferenda sunt, in cuius conspectu non debet apparere vacuus; quia
nullus ad regimen animarum promoveri debet, nisi cuius bona opera prae-
cesserunt. In pectore autem secundum facturam humeralis recte praecin-
gitur, quia non solum opus libidinis, sed etiam ipsa in corde sacerdotis
restringitur cogitatio vigore mentis. Desuper tunica vestitur talari, quasi
perseverantia in vpere iustitiae et sanctitatis usque ad finem, quia non suf-
ficit inchoare, nisi compleatur et in fine. Circa lumbos vero accingitur, cum
fortitudo animi contra corporalia vitia viriliter assumitur. In veteri testa-
mento legimus Daniheli angelum Domini praecinetum apparuisse in reni-
bus: in apocalypsi autem Iohanni non iam in renibus, sed ad mamillas
praecinctus ostenditur. Praecinctio renum cohibitionem significat luxuriae.
Angelus itaque Daniheli apparens, iure in renibus cinctus fuisse dicitur,
quia vetus testamentum ipsum opus luxuriae dampnat. Iohanni vero in pe-
ctore, quia novum testamentum etiam cogitationes nefarias refrenat. Utro-
que cingulo sacerdos Dei semper utatur, ut sit sanctus corde et corpore
ex.f.2».2. et spiritu. Stolam deinde accipit, figuram. videlicet immortalitatis et. inno-

dcus

BONIZONIS, 21

centiae; quia primus homo in paradiso expoliatus fuerat, sed iterum per

occisum vitulum saginàtum , id est per passionem filii Dei, in baptismo ean-
dem recepit. Beatus igitur qui custodit stolam suam, id est fidem quam in

baptismo percepit, et innoceutiam vitae ne nudus ambulet, ne iterum ex- -

poliatus turpiter eum diabolo damnetur. Beati, inquit Iohannes , qui la-
vant stolas suas, et vitam suam lacrymis paenitentiae atque custodia man-
datorum Dei, ut sit potestas eorum in ligno vitae, id est in domino lesu
Christo ; quem habentes utique in capite suo, omnia possidebunt.

54. Post haec pontifieali decoratur tunica. Duas habebit tunicas, unam
mysterii carnalis, et aliam intelligentie spiritualis. Et ut breviter iuxta or-
dinem * explicem , pontifex est qui legem et secundum spiritum et secun-
dum litteram novit, et uniuscuiusque mysterii novit rationes. Quod vero
interius est tunica linea, exterius hyacinthina, monstratur quia per castitàtis
candorem pervenitur ad caelestium rerum amorem. Sciendum vero est quia
pro dalmaticis apostoli et omnes romanae ecclesiae episcopi usque ad san-
cti Silvestri tempora colobiis utebantur: quia autem nuditas brachiorum
culpabatur, placuit hoe fieri quod potius aspectibus placeret populorum.
Casula ceteris indumentis superponitur, per quam caritas intelligitur, quae
donis omnibus est supereminentior. Sicut autem casula totum tegit homi-
nem, quasi minor casa, sic caritas unire debet totum virtutum ordinem ;
custos enim est sanctitatis, sine qua nihil est virtus omnis. Manipulum an-
te, id est sudarium, quo solet laborantium sudor detergi , in brachio sumit ,
ut hoc nomine discat quanto eum orationis studio contra peccata insudare

oporteat. Rationale in pectore portat , cum bona malaque discernit , et quod

unieuique congruat cogitat, et curationis censura disponit. Hoe indumento
omnes in animo utuntur sacerdotes Domini , dum rationis arbitrio et quae

sunt expetenda requirunt, et quae sunt spernenda contempnunt. Sed non

omnes materialitér hoc induuntur in corpore. Pallii enim dignitas non aliis
conceditur episcopis, nisi his quibus magisterii iura dispensatorie a roma-
nis tradita sunt pontificibus, ita dumtaxat ut in partem vocati sint sollici-
tudinis, non in plenitudinem potestatis. Anulum in digito gerit, pontificalis
dignitatis indicium et fidei signaculum , quatinus sponsam Dei sanctam ec-
clesiam intemerata fide custodiat. Haec indumenta illi nobis praeparaverunt,
quorum vitam et doctrinam ideo sequi debemus , ut non nudi et deformes,

sed variis ornati virtutibus in conspectu Dei appareamus. Illius namque sa-

cerdotii anterioris habitus, nostrae mentis est ornatus ; et sacerdotalem glo-

riam non iam nobis honor eommendat vestium, sed splendor animarum.
55. His ac talibus, ut supra retulimus, vestibus Christi pontifices deco-

rati, immo vero virtutum varietatibus adornati, videant ut se murum op-

ponant pro filis Israhel, et ut stent in acie in die Domini , nec imitentur .

filios Ephraem, qui intendentes arcum et mittentes sagittas conversi sunt

in die belli. Quis enim armatis fugientibus, inermis non timebit? Et quis

ministris turpiter terga praebentibus et latibula quaerentibus, securus erit

*

* eod. orientem

cod, f. 29. b.

* Ep. CCXX VIII.
gd

98 EX LIBRO II. .

ad bellum? Quos si non movet illud evangelicum praeceptum , bonus pe
stor animam suam ponit pro ovibus suis, saltim erubescant si non Isra-

helitarum excellant sacerdotes tanto quanto interest inter umbram et veri-

tatem , inter substantiam et figuram. Ilii enim inermes tubis ante aciem

concrepabant, nos vero proh pudor! induti lorica iustitiae et galea salu- ᾿

tis, habentes scutum fidei, pro ovibus nobis commissis non pugnabimus
usque ad vincula et carceres , usque ad inrisiones et opprobria , et si opor-
tuerit usque ad membrorum truncationes et mortem ? 1) Et si nos. non terret
illud boni malive pastoris specimen , lupus scilicet veniens. ut oves mactet
et perdat, admoneant nos innumerabilium confratrum nostrorum , et práe-
cipue romanorum pontificum exempla, qui a beato Petro usque ad pii
Constantini tempora *XXXIILI: numero, vicibus sibi invicem. succedentes
mori non timuerunt, quamdiu ipsum romani nominis principem christia-
nae submisere religioni. Et quis non Cornelio ab imperatore Decio cru-

ciatibus variis interemto ; Lucio vero eius successore ab eodem extincto;

Stephano autem post hune ab eodem inter missarum sollempnia cum duo-
decim sacerdotibus et septem diaconibus et sexdecim clericis in. sede de-
collato , non timeret aecedere ad papatum! Sed Sixtus intrepidus accessit
ad pontificatum , non ut auro fulgeret et ostro, non ut gemma biberet,
non ut candentis equi tergo portaretur supinus, sed ut pro sponsa Chri-
sti, quae est ecclesia, vinctus traheretur ad mortem. Nonne operae pretium
et gloriosum erat illis temporibus videre Marcellum. compedibus ligatum
vaccas mulgentem Diocletiani, et per epistolas parochias primatibus divi-
dentem ? |

56. Nostris vero temporibus quidam ex fratribus nostris episcopi, ita
avide hoc dominicum 5; eos persecuti fuerint in una cieitate, fugite in
aliam , in arca cordis ligaverunt, ut brevieula nube prospecta, ante quam

procellae incipiant desaevire vel grandines, de fugà incipiant cogitare , non

vacui viatores, sed auro honusti, et ideo timidi. Hi si forte viderint su-
dam faciem caeli nubescere, videas eos maria transmeare, alpes devias su-
perare, et inpudenti fronte sese emeritis anteponere, male intelligentes
evangelicum; non enim omnibus nec omni tempore est fugiendum. Quo
ne quis credat hoc meum esse , quod dico, beati Augustini * capitulum in-
troducam ad medium, et quid de talibus senserit , quidve faciendum iudi-
caverit, eius audita admonitione cognoscamus. « Recolimus verba dicentis :
» cum autem persequentur vos in civitate ista , fugite in aliam. Quis autem
» credat hoc ita Dominum fieri voluisse , ut necessario ministerio, sine quo
» vivere nequeunt, deserantur greges quos suo sanguine comparavit? Num-
» quid fecit hoc ipse quando portantibus parentibus in Aegyptum parvulus
» fugit? qui nec dum ecclesias congregaverat, quas àb eo desertas fuisse di-
» camus? Numquid quando apostolus Paulus, ne illum. comprehenderet
» inimicus, per fenestram in sporta missus est, et effugit manus eius,

1) Hoc adamussim necis genus Bonizoni nostro obtigit pro iusta legitimi romani Pontifieis causa pugnanti.

C-—«€

BONIZONIS. ; 29

» deserta est quae erat ibi ecclesia necessario ministerio, et non ab aliis
» fratribus ibidem constitutis quod oportebat impletum est? Eis quippe
» volentibus hoc apostolus fecerat, ut se ipsum servaret ecclesiae, quem
» proprie persecutor ille quaerebat. Faciamus ergo servi Christi, ministri
» verbi et sacramenti eius, quod praecipit sive permisit. Fugiant omnino
» de civitate in civitatem, quando eorum quisquam specialiter a persecu-
» toribus quaeritur, ut ab aliis qui non ita requiruntur, non deseratur
» ecclesia, sed praebeant cibaria conservis suis quos aliter vivere non
» posse noverunt. Cum autem omnium id est episcoporum et clericorum.et
» laicorum est commune periculum, ii qui aliis indigent , non deserantur
» ab his quibus indigent. Aut igitur ad loca munita omnes transeant ; aut
» qui habent necessitatem remanendi , non relinquantur ab eis, per quos
» illorum est ecclesiastica supplenda necessitas, ut aut pariter vivant, aut
pariter sufferant, quod eos paterfamilias volet perpeti. »

Y

EX LIBRO IV, QUI EST DE EXCELLENTIA ROMANAE ECCLESIAE.

La. woe de excellentia romanae ecclesiae, et de privilegiis ad eius-
dem ecclesiae episcopum pertinentibus, et de constitutionibus eiusdem,
sollerter rogo lectorem , ne citissime in meam prorumpat sugillationem ,
dum viderit me in tam profuso opere succinctum pauca dixisse de magnis.
Quod si Moyses omnem scientiam doctus aegyptiacam, qui erat vir mitis-
simus super omnes homines qui habitabant in terra, quem Dominus no-
verat ex nomine, incircumcisum se labiis dicit, ne mitteretur ad Aegyptum;
et Hieremias se puerum nominat, ne ad regna evellenda et plantanda,
aedificanda et destruenda mitteretur excusans; quid ego miserrimus, nul-
lius bonitatis vel scientiae mihi conscius, aliud quam me indignum. tanto
opere iudicabo? Sed quia Dominus in sentibus 1) locutus est, et cum voluit
linguam rudentis resolvit in verba loquentis , accepta fiducia ab illo,'a quo
omne datum optimum et omne donum perfectum est, supplicabo ei orans,
ut meas utinam non dedignetur invisere sentes. Mihi vero multa volenti
ac cogitanti nil melius occurrit, quam quod haec sacrosancta ecclesia
nullis synodicis constituta, sed ipsius est Domini voce fundata dicentis ad
beatum. Petrum: tu es Petrus, et super hanc Petram aedificabo ecclesiam
meam. Cui addita est societas beati Pauli magistri gentium, ut quae erat
electa caput gentium , sedes esset apostolorum principis et magistri gentium.
Ipsa est vertex et firmamentum omnium ecclesiarum, dicente Domino ad
beatum Petrum: ego pro te rogavi, Petre, ut non deficiat fides tua; et tu
aliquando conversus , confirma. fratres tuos.

58. Quid dicam, quod omnis christiana religio, omniaque ecclesiae sa-
cramenta , praeter unum, quod in ultima caena discipulis a Domino tra-
ditum est, ab ipso sumpsere exordium 2)? Nam Iudaeis in die pentecostes

1) Nempe in rubo ad Moysem, —- 2) Ordinatione quidem et praxi Petri, sed institutione divina.

cod. f. 29. b.

eod. f. 30. a.

* cod, bonages,

30 EX LIBRO IV.

mentientibus , linguis loquentes variis ebrios esse et meribibulos, Petrus
magna auctoritate Iohelis prophetia, falsa profari perfidos declaravit. Et
dàvitica prophetia evangelizans illis Iesum, usque ad tria milia eo die ba-
ptizavit in remissionem peccatorum, in nomine Patris et Filii et Spiritas
sancti. Unde non, dubium baptisma nostrum ab illo sumpsisse exordium.
Sed et ordinatio episcoporum et sacerdotum et levitarum ceterorumque or--

. dinum, ab illo cepit exordium. Nam post Domini ascensionem , Matthiam -

elegit in apostolatum , ut compleret duodenum numerum. Post adventum
vero sancti Spiritus paracliti, ut nobis sacrae narrant historiae, lacobum
qui dicebatur Tustus, cum filiis Boanerges *, Hierosolymis ordinavit episco-
pum, dans formam omnibus eeclesis, ut minus quam a tribus non ordi-
netur episcopus. De levitarum vero ordinatione quid dicam , nisi ut in acti-
bus apostolorum dum legerentur audivimus? Factum est Graecorum mur-
mur adversum Hebraeos, eo quod despicerentur in ministerio viduae eó-
rum ; ad quem sedandum elegerunt septem viros de plebe; quibus apostoló-
rum princeps imponens manus, adiuvantibus ceteris apostolis, tradidit illis.
Spiritum sanctum, simul et diaconi ministerium, ut servirent mensis. Phi-
lippus vero cum praedicasset Samariae, et recepissent Samaritae verbum
Dei, et baptizati ab eo non suscepissent perfecte Spiritum sanctum , mise-
runt apostoli ab Hierosolymis Petrum et Iohannem ut imponerent illis ma-
nus ; qui venientes et cum oratione imponentes illis manus, tradiderunt Spi- -
ritum sanctum ; hoc pro certo demonstrantes, quod licet aliquis baptizatus
sit in nomine Trinitatis, ut perfecte tutorem habeat Paraclitum , oportet
eum per manus impositionem ab episcopo confirmari, quae fit per chrisma-
tis consignationem. Unde patet et hoc sacramentum a Petro sumpsisse exor-
dium.

/. 59. Hie idem evangelium Matthaei hebraice. dictatum , apostolis tradidit
praedicandum ecclesiisque Dei legendum. Hic idem alexandrinam ecclesiam
fundavit, et Marcum evangelistam discipulum suum inibi episcopum ordi-
navit; cuius evangelium graece dictatum , ecclesiis Dei tradidit usquequaque -
legendum. Sciendum praeterea est, omnia evangelia et omnes epistolas tam
Pauli quam canonicas graece dictatas, praeter Matthaei evangelium, et
unam Pauli ad Hebraeos. Quid referam de eius praecipua humilitate , quam
servandam praelatis ecclesiae suo exemplo mandavit? Nam cum audiret
princeps apostolorum quosdam ex fratribus murmurantes, quod domum
Cornelii incircumcisi intrasset, et cum suis baptizasset, non dedignatus est
princeps apostolorum coram fratribus rationem de se reddere, exponens
eis et visionem suam in loppe, et quod ante suscepissent Spiritum sanctum,
quam baptismi unda tingerentur, adiecit: fuerunt autem et hi sex fratres
mecum; ac si aperte diceret, si mihi non creditis , quod ante suscepissent
Spiritum sanctum, quam a me baptizati essent, vel his testibus credite.

60. Paulus autem qui non ab homine neque per hominem, sed per re-
velationem lesu Christi dicit se esse apostolum, et qui gloriatur dicens:

BONIZONIS. 3t

qui operatus est Petro in apostolatu, operatus est ex mihi inter gentes,
lustrata Arabia et Damasco, post annos tres a conversione sua dicit se
ascendisse Hierosolymam ut videret Petrum ; et cum eo mansit diebus quin-
decim, ut eius auctoritate fultus libere posset verbum Dei ecclesiis praedi-

care. Demum post annos quattuordecim , assumpto Barnaba et Tito, ite-.-

rum dicit se ascendisse Hierosolymam , secum deferens * evangelium quod
intitulatur secundum Lucam , ut conferret cum apostolis, et praecipue cum
apostolorum principe, ne in vacuum curreret, àut cucurisset; ut illorum
auctoritate roboratus, qui videbantur esse columnae , et praecipue aposto-
lorum principis, cui Dominus non solum ecclesiam , sed etiam regendos
tradidit ipsos apostolos, libere posset praedicare evangelium suum ecclesiis
Dei usque in Illyricum, et usque in Hispanias disseminare. Hic idem ante
quam apostoli in totum orbem mitterentur, symbolum cum eis instituit ,
ut concordi praedicatione praedicaretur orbi ; et observationem diei domi-
nicae, et ut in sexta feria ab esu carnium omni sit abstinendum christiano.
Hic antiochenam fundavit ecclesiam , et inibi episcopus ordinatus sedit an-
nos septem. In qua residens duas composuit epistolas, quae canonicae no-
minantur, breves in verbis, longas in sententiis, ita ut rarus sit qui ea-
rum sensu non caecutiet. Dein successore sibi in antiochena sede ordinato,
romanam ecclesiam glorioso suo decoravit episcopatu; in qua residens per
"XXV- annos et menses 111: et dies -IlI-, per omnem Italiam et Gallias et
Hispanias, et insulas interiacentes ordinavit episcopos:

61. Quamobrem errant Mediolanenses , qui fastu superbiae inflati , suam
. dicunt ecclesiam non a Petro nec a suis successoribus, sed a Barnaba sum-
psisse exordium ; nulla enim littera, nullave historia commemorat eum um-
quam maria transisse; sed post separationem a Paulo factam, propter Io-
hannem qui dicebatur Marcus, cum eodem Cyprum delatum ab Elis ma-
go multa perpessum, quem Paulus antea percusserat caecitate ad tempus.
Is postquam venenum intrepidus hausit, inclyto vitam finivit martyrio.
Quamquam post Domini ascensionem , et post sancti Spiritus adventum,
cum multitudinis credentium Hierosolymis esset cor unum et anima una,
eyprius Barnabas habens agrum, ut in actibus apostolorum legitur, ven-
didit eum, et attulit pecuniam ante pedes apostolorum, et factus est eo-
rum discipulus. Sed ut falsitas Mediolanensium omnibus fiat notissima ,
quid beatus Innocentius ( qui temporibus Arcadii et Honorii romanum gu-
bernabat episcopatum , quibus imperantibus sanctus Martinus obiisse cog-
noscitur, in cuius obsequio funeris beatum interfuisse legimus Ambro-
sium) super hae re dixerit, audiamus. Innocentius Decentio eugubino *,
inter cetera. « Quis enim nescit aut non autumat, id quod a principe apo-
» stolorum Petro romanae ecclesiae traditum est, ac nunc usque custo-
. » ditur, ab omnibus debere servari; nec superduci vel introduci aliquid
» quod auctoritatem non habeat, aut aliunde accipere videatur exem-
» plum? Praesertim cum sit manifestum, in omnem Italiam, Gallias, et

cod. f. 30. b.

* ita cod,

* Epist. XXV. 2.

cod, f. 81. à.

E. EX LIDRO IV.

» Hispanias, Africam, atque Siciliam , insulasque interiacentes , nullum in-
» stituisse ecclesias, nisi eos quos venerabilis apostolus Petrus aut eius suc-
» cessores constituerunt sacerdotes. Aut legant, si in his provinciis alius.
» apostolorum invenitur aut legitur docuisse. Qui si non legunt, quia nus-

» quam inveniunt, oportet eos hoc sequi, quod ecclesia romana custodit.»

62. Hie ter beatissimus instituit -IIl- hebdomadas et -IIII- imperfectam
ab omni christiano populo venerari in commemorationem primi adventus
et secundi domini nostri lesu Christi. Et ordinationes celebravit per men-
sem decembrem. Hic idem Clementem ordinavit romanum pontificem , et
adhuc vivens eum collocavit in cathedra ; Linum vero et Cletum adiutores
habuit. Isque uno die 1) cum beato Paulo magistro gentium sub caesare
Nerone agonizans, crucis affixus patibulo , romanam urbem inclyto glori-
ficavit martyrio, et sepultus est in Vaticano. |

63. Huic successit Clemens natione romanus. Quomodo autem primus sit

| post Petrum , et tertius legatur in ordine, haec fuit causa, ut nobis sacrae

narrant historiae. Metuens enim vir Spiritu sancto plenus, ne haec apostolica
ordinatio posteris temporibus transiret in vitium, dum quidam hereditarium
munus putantes, minus de Dei cogitarent electione , Linum et Cletum prio-
res sibi in episcopatu ante coégit pontifieari: et sic primus est per Petri
electionem , tertius vero per gradum. Hic instituit canonem super eucha-
ristiam ante quam frangatur decantari; et ut episcopus electione cleri et
laude plebis constitueretur, et ut episcopalis cathedra in eminentiori loco
poneretur; et ut baptizatus ab episcopo chrismate in fronte perungeretur ;

et ut ministri altaris presbyteri et diaconi caste viverent; et si non casti

inventi, ab altaris arcendos ministerio. Hic exilio deportatus trans Helle.
spontum marinis fluctibus pro Christi nomine inmersus est.

64. Anacletus graecus genere, quem ipse apostolorum princeps presby-
terum ordinaverat, huic successit in episcopatu. Hic instituit, ut minus
quam a tribus non ordinaretur episcopus, et ut ordinationes presbytero-
rum et levitarum ceterorumque ordinum palam fierent praesente plebe ; et
ut inimici et suspecti non possint accusare episcopum. Et hic martyrio co-
ronatus est, et sepultus in Vaticano. !

65. Evaristus natione israhelita ex oppido Bethleem post hunc suscepit
ecclesiam. Hic constituit ut septem diacones essent in urbe Roma qui cu-
stodirent Papam ne infestaretur a malivolis, et semper essent parati ad
praebendum obsequium et in missarum sollempniis et in pebciti Et
hie martyrio vitam finivit, et iacet in Vaticano.

66. Alexander natione romanus post hunc, cathedram suscepit episcopa-
lem, iuvenis quidem sed senior moribus. Hic in canone memoriam Christi
addidit ab eo loco in quo sic incipit: qui pridie quam. pateretur , usque
quotienscumque feceritis , in. mei memoriam facietis. Hic. idem praecepit
ut aqua vino misceretur in sacrificio, propter Christi et ecclesiae unita-

1) Dicendum potius eodem die sed non eodem ahno, ut vera tradit historia.

ΠΟΥ RE

pC—-——pD TC. c IN ΝΥ ον...

s—— my

BONIZONIS. 33

.*em 1); et ut oblatio ex azymo fieret, non ex fermentato , propter Christi

corporis veritatem ; et ut modica esset dicens : Aaec oblatio quanto potior,
tanto parcior. Hic idém praecepit omnibus dominicis diebus aquam. cum
sale exorcizari et mixtam benedici, et ex ea populum aspargi ad effugan-
das diabolicas insidias et contrarias valitudines. Et hic martyrio coronatus
est, et sepultus est foras muros civitatis, sed: non cum fratribus suis.

67. Sixtus natione graecus 2) post hunc levatur episcopus. Hie instituit
ut ministeria sacrata non contingerentur nisi ab altaris ministris, et ut cor-
porale non fieret ex serico nec de tincto panno sed de purissimo lino con-
texto: et ut nulla mulier vasa sacrata vel pallam altaris auderet contingere.
Et hic martyrio coronatus est, et iacet in sepulehro in quo requiescunt
Linus et Cletus, Anacletus et Evaristus, et sanctorum martyrum altare so-
lum sibi nomen vindicat Sixti.

68. 'Telesphorus natione graecus et anachorita post hune romanam susce-
pit ecclesiam. Hie hymnum in missarum sollempniis addidit angelicum , et

ante natale Domini ὙΠ’ hebdomadibus omnem clerum ab esu carnium

praecepit abstinere; et in natale Domini tres missas instituit celebrandas:
primam in pullorum cantu , media iam proximante nocte, quando Christus
in Bethleem nasci dignatus est: secundam illucescente aurora, quando Chri-
stus in cunabulis a pastoribus adoratus est, et hymnus angelicus in choro
angelorum decantatus: tertiam in ipso die, quando illuxit nobis dies re-
demptionis nostrae. Hic idem instituit, ut missae collectae hora diei tertia
decantarentur. Sunt qui dicunt eum quadragesimale instituisse ieiunium ;

-beatus vero Ambrosius, vir magnae scientiae et sanctitatis , dicit quadra-

gesimale ieiunium a beato Petro traditum esse ecclesiis 3), Telesphorum tan-
tum clericis praecepisse septem hebdomadibus ante pascha ab esu carnium
abstinendum. Et hie martyrio coronatus est, et appositus est ad fratres suos.

69. Hyginus natione graecus post hunc ecclesiae suscepit gubernacula.
Hic instituit ut unus patrinus vel patrina suscipiat levatum a fonte. Simi-
liter et in confirmationibus fiat, et in catechumeno faciendo. Et hic mar-
tyrio coronatus est, et sepultus cum fratribus suis.

70. Pius natione italus huie successit in episcopatu. Huic ab angelo
nuntiatum est quod. in dominicis diebus pascha deberet celebrari: nam
antea quartum decimum lunae vernalis cum Iudaeis observantes, quocum-
que evenisset, pascha celebrabant. Hic collectam celebravit in titulo Pa-

1) Ante quam ulterius in his recitandis Bonizonis biographiis pergamus , facere non possumus quin
lectorem ad Francisci Pagii breviarium allegemus , quod gesta romanorum Pontificum magna luce perfundit.
Is enim vir χριτικώτατος tum in praefatione, tum in singulis Pontificum vitis , perquam accurate docteque
eerta a dubiis, falsa , praesertim isidoriana, a veris secernit. Et quamquam nemo errore omni immunis
est, nee Bonizonem nostrum (qui peculiaria non pauca habet) nec cunetos historiae pontificiae tractato-
res Pagius vidit ( permulti enim in codicibus praesertim vatieanis adhue latent) nihilo tamen minus in

hae sacrorum fastorum pàrte, suo quodam iure regnare videtur. Bonizo quidem aetatis suae traditionem

sequitur, et novus sive. indágandae veritatis sive arguendae falsitatis fons habebitur. Nos itaque, novum
auctorem in lucem proferimus, de singulis eius dictis non iudicamus , neque disquirimus.
2).Liber pontifiealis eum Pagio romanus. — 3) Confer Ambrosii epistolam LXIII. 16.

cod. f. 31. b.

34 EX LIBRO 1V.

storis 1), ubi et fontem benedixit. Huius etiam temporibus fuere Romae
duae sacratissimae virgines Praxedes et Potentiana. Et hic martyrio vitam
finivit, et sepultus est cum fratribus suis. -

71. Agnitius 2) natione syrus post hunc romanam gubernavit ecelesiam.
Hic praecepit ut nullus clericus comam nutriret secundum praeceptum apo-

stoli. Huius temporibus Polycarpus ephesinus episcopus , discipulus et suc-

cessor lohannis evangelistae, Romam venit orationis voto, et benigne, li- -

cet quartadecimaret, a Papa in communionem susceptus est. Eodem quo-
que tempore Irenaeus admirabilis doctor, graecus genere, lugdunensem
gubernabat ecclesiam. Sed et hie venerabilis pontifex martyrio coronatus.
est, et requiescit cum sodalibus suis in Vatieano.

72. Soter natione campanus post hunc romanum suscepit pontificatum.
Hie instituit ut legitima non habeatur uxor nisi quae fuerit a sacerdote
benedicta , et a parentibus tradita, et secundum legem dotata, et a para-
nymphis custodita: et ut nulla monacha pallam sacratam contingeret , nec
incensum in ecclesia poneret. Sed et hic iacet in sepulchro cum fratrifus suis.

73. Eleutherius natione graecus post hunc pontificalem suscepit cathe-
dram. Hic epistolam suscepit a Lucio britannico rege ut christianus effi-
ceretur per eius mandatum. Hic iterum firmavit ut nulla esca a christianis
repudiaretur quae rationalis et humana esset. Et hic martyrio coronatus
est, et appositus est ad collegas suos. dy ag

74. Victor natione afer post hune suscepit episcopatum. Hie praecepit
omnibus sub interminatione anathematis ut non quartadecimarent , sed pa-
scha in dominicis diebus cum romana ecclesia observarent. Quod orienta-
les graviter tulere episcopi, et praecipue asiani. Huius vero rebellionis au-
ctor erat Polycrates ephesinus episcopus successor Polycarpi, qui et ipse
discipulus fuerat Iohannis evangelistae. Scripsit in hunc Victor interminans
ni ab incepto desisteret, eum a consortio ecclesiae sequestraturum. Seri-
psit et Polycrates epistolam mira suavitate dulcoratam, obtestans et obse-
crans romanum pontificem ut pacem ecclesiae non-turbaret , affirmans non
aliter de pascha sentire quam per *CC- fere annos ecclesia ab apostolis tra-
ditum custodivit. Quid plura? Vicit auctoritas romani pontificis, et omnes
pascha sicut romanus episcopus praeceperat suscepere. Et hie martyrio co-
ronatus est, et sepultus cum fratribus suis. |

75. Zephyrinus natione graecus 3) huic successit in episcopatu. Hic con-
stituit ut omnia vasa altaris essent vitrea; nam antea omnia erant lignea.
Et hic martyrio coronatus componitur ad collegas suos. ——

76. Callixtus natione romanus de civitate Ravennatium 4) post hune pa--

palem suscepit cathedram. Hic iuxta quattuor anni tempora , quattuor in-
dixit omni ecclesiae ieiunia, primum vernale, secundum aestivale , tertium

1) In Pii epist. II. isidor. Pastor presbyter titulum condidit. Certe Pii frater fuit nomine Pastor.

2) Bernardus Guidonis a nobis editus: ^nicetus in-decretis dicitur Anicius.

3) Apud librum pontifiealem cum Pagio romanus. ' d

4) Loeus hic erat in regione transtiberina , qui a statione militum classis ravennatis nomen contraxit.

D

pec ———————— MÀ

-BONIZONIS. 35

autumnale, quartum hiemale, in quibus etiam praecepit et ordinationes
fieri, quamquam: nec ipse nec alius quislibet romanorum pontificum , ἃ

beato Petro usque ad sancti Silvestri tempora, legitur celebrasse ordina--

tiones nisi in mense decembris. Hic: idem accusationem episcoporum vo-
luit difficillimam esse, et ut infames et suspecti et inimici in eorum ne
suscipiantur accusationem , omnino prohibuit. Eos vero haereticos nomi-
nat, qui dicunt sacerdotes post lapsum, si dignam egerint paenitentiam,
non posse redire ad pristinos ordines 1). Huius quoque temporibus divino
incendio concremata est pars Capitolii a meridiano, et sinistra manus lovis
aurea fulmine percussa liquefacta est. Sed et hic martyrio coronatus est ,
et sepultus est in coemeterio, quod suo nomine dieitur Callixti.

77. Urbanus natione romanus post hunc ecclesiae suscepit gubernacula.
Hic constituit ut omnia vasa ecclesiastica aurea fierent vel argentea; vel
si pauper esset ecclesia, stannea, ne sacerdotes culparentur avaritia. Hic
primus instituit, ut ecclesia susciperet praedia, ex quorum reditibus cle-
rici communiter viverent. Huius tempore extitit Caecilia virgo prudentissi-
ma quae duos fratres convertit, Pammachium exsuperavit. Quae postquam
domum suam beato Urbano tradidit in ecclesiam dedicandam, in eadem

inclyto vitam finivit martyrio , quam etiam in catacumbis sanctorum pon-

tificum. sepelivit. Et hie martyrio vitam finivit, et sepultus est cum fratri-
bus suis. Postea vero christiana crescente religione, domus beatae Caeciliae
in eeclesiam est dedicata, in qua sub .uno altari quiescunt humati Urba-
nus, et Caecilia, Tiburtius, et Valerianus, et Maximus cubicularius.

78. Powiipdini natione romanus huic successit in pontificatu, qui jussu
Maerini et Alexandri exilio dampnatus | est in insula Sardinia, et ibi pro
Christi nomine martyr effectus requiescit in pace.

79- Antherus natione graecus post hunc rexit ecclesiam. Hic constituit
ut episcopi utilitatis causa vel necessitatis possint tranferri de sede in se-
dem. Hic gesta martyrum diligenter a notariis exquisivit et in ecclesia re-
condidit. Nam priseis temporibus ex praecepto Clementis primi post Pe-
trum romani pontifieis, notarii erant in urbe Roma divisi per regiones , ut
gesta et passiones seriberent martyrum ; quas beatissimus hic diligenter ex-

quisivit, et exquisitas in ecclesiis recondidit. Quapropter erubescant hypo-

critae magistri prurientes auribus, qui dicunt passiones sanctorum in ec-
clesia non legendas, et inter apocrypha deputandas ; scientes procul dubio
non esse apocryphum, quod sanctae romanae ecclesiae est auctoritate ro-
boratum. Beatus vero Ambrosius doctor admirabilis passiones sanctorum
martyrum intra missarum sollempnia interserit in praefationibus recitandas ;

ut evidens sit et. manifestam, nou esse apocryphum quod sanctus vir in-

ter missarum sollempnia interserit populis recitandum. Et hic martyrio

coronatus est, et sepultus est cum collegis suis.

1) Hine ab anonymo auetore philosophumenorum , qui erat de secta novatiana , reprehenditur ( ed.
Oxon. p. 290.) nominatim Callixtus, qui paenitentiam lapsis huiusmodi concedebat.

*

cod. f. 32. a.

eod. f. 82.

b.

36 EX LIBRO IV.

80. Fabianus natione romanus post hunc romanus episcopus factus est.
Hic constituit ut omni anno in caena Domini chrisma ab episcopo conse-
eraretur, et vetus in ecclesiis cremaretur. Hic regiones divisit diaconibus ,
et fecit "VII: subdiacones , qui *VIl* notariis imminerent , ut gesta matis

rum in integro cclligoteni: Et hic martyrio coronatus est, et iacet ad ca-

tacumbas.

81. Cornelius natione romanus post hunc suscepit episcopatum. Hic sa-
cerdotibus concessit pro recta fide iurare. Huius tempore corpora sancto-
rum apostolorum Petri et Pauli ab orientalibus viris religiosis noctu furata
sunt; quo facto, tantus terrae motus romanam civitatem. ( concussit ) ut
paene omnes mori cogitarent. Sieque factum est, ut omnes tam pagani
quam christiani, tam viri quam mulieres, tam parvuli quam senes, ita
unanimes prompta voluntate eos persequerentur indidem tota "urbe demi-
grare. Sed Dei nutu ita actum est, et sanctorum corpora Romam eum
honore reportata sunt: et orientales viri religiosi, qui id amore fecerant
pietatis, penitus non inventi, a cruciatu et morte, Dei misericordia, sunt
liberati. Sanctorum vero corpora por annum unum apud catacumbas ia-
cuere inhumata. Interea ex praecepto Decii et totius senatus consulto con-

sulto concessum est romano pontifici ceterisque christianae rehgionis cul--

toribus libere ad sepulturas apostolorum faciendas insudare, et ad id fa-

ciendum data sunt eis de fisco rei publicae adiutoria. Primum quidem beati.

Pauli corpus. levatum de catacumba suscepit beatus Cornelius , et sepelivit
eum una cum beata Lucina in praedio eiusdem via ostiensi ad litus ubi
decollatus est. Beati vero Petri corpus aceepit praefatus episcopus, et posuit
iuxta locum ubi. crucifixus est, inter corpora sanetorum episcoporum in
templo Apollinis in monte aureo vaticani palatii neroniani. Hie idem iussu
Decii exiljo Centumcellis dampnatus est, et martyrio vitam finivit ; cuius
corpus in. X . miliario ab urbe tn in praedio suo decenter régis
humatum. | | |

85. Lucius natione romanus post hunc cathedram suscepit episcopalem.
Hic: damnatus exilio: fuit, et postea nutu Dei incolumis ad ecclesiam re-
versus est. Hie praecepit ut duo presbyteri et tres diaconi in 1) omni loco
non desererent Papam propter ecclesiasticum testimonium ; qui etiam a Va-
leriano capite truncatus est, et requiescit cum collegis suis episcopis.

83. Stephanus natione romanus post hunc curam suscepit episcopalem.
Hic constituit sacerdotes et levitas vestibus sacratis in usu cotidiano non
uti, nisi in ecclesia tantum. Et hie decollatus est ex praecepto Decii inter
missarum sollempnia, quando communicabat cum duodecim presbyteris et
septem diaconibus , sexdecim clericis. Et sepultus est in eodem loco ad ca-
tacumbas cum sede in qua residens decollatus est. :

84. Sixtus post hunc intrepidus aecessit ad pontificatum. Hic non me-
tuens principum minas , nec veritus impia praecepta , dixit ad clerum suum:

1) Inferius diaconibus. Recole p. 18. adn; 1.

peuuc——.-———RRÀ

μι ψνυαγνυ

S PPREERDPPRIUREPICSPOPPRICPTETRIOPNPPBPSPE UTRIUS

BONIZONIS. 31

fratres et commilitones , audistis diabolica praecepta saeva vulgari: videte,
nemo metuat terrores. Tune commendans thesauros ecclesiae beato Lauren-
tio, tentus et catenatus ducitur ad templum Martis. Sed athleta Dei for-
tissimus totam passionis 1) suae hereditatem archidiacono suo commiittens
Laurentio, templum Martis oratione comminuit, et in eodem loco decol-
latus est cum duobus diaconibus Felicissimo et Agapito, et sepultus est in
coemeterio Callixti. Et hie atheniensis fuit genere et philosophus.

85. Dionysius ex monacho natione romanus huic successit in praesula-
tu. Hic presbyteros constituit in urbe Roma in titulis, singulos in singulis ,
propter poenitentes suscipiendos, et propter baptisma, et parochias divisit.
Et hic martyrio coronatus est, et sepultus est cun fratribus suis.

86. Felix post hune natione romanus episcopus factus est. Hic consti-
tuit super reliquias martyrum missas celebrari. Et martyrio coronatus est,
et sepultus in coemeterio Praetextati.

87. Marcus natione romanus 2) post hunc suscepit episcopatum. Hie
constituit ut nullus episcopus vel sacerdos, etiamsi maioris sit scientiae et
probitatis , anteponat se prius quam ipsi ordinato. Et hic solus de tanto
numero pontificum martyrium evasit. Et requiescit in ecclesia in qua prius
presbyter ordinatus fuerat, quae usque hodie ecclesia sancti Marci vocatur,
in media Roma , in regione quae dicitur Pinus 3).

88. Eutychianus natione tuscus post hunc romanus dictus est archie-

piscopus. Hic constituit fruges super altare benedici uvae et fabae. Hie suis -

temporibus per diversa loca trecentos quadraginta duos martyres manibus
suis sepelivit. Et martyrio coronatus est, et sepultus est cum coépisco*
pis suis.

89. Gaius natione dalmata ex genere Diocletiani post hunc papalem
suscepit cathedram. Hic constituit ut septem diacones qui Romae sunt or-
dinati, nulli alii episcopo praeter quam Papae ministrent. Et hie martyrio
coronatus est, et jacet in Vaticano. Nunc vero altare eius in ecclesia sancti
Petri iuxta columnam contra altare sanctorum Leonum, in via quae ducit
ad sanctam Petronillam; sub quo. requiescit ipse et frater eius Gavinius ,
et filia eius Susanna... i

90. Marcellinus post hunc in romanum eligitur episcopum. Huius tempo-
ribus persecutio ingens christianorum, iussu Diocletiani efferbuit, in tantum
ut intra triginta dies *X* et -VII* milia hominum promiscui sexus martyrio
vitam finierint. Quo terrore territus Marcellinus, simulque quorumdam suasu
deceptus , thurificavit idolis. Quam ob rem convenere episcopi Romae ex di-
versis provinciis, non poenis , non exilis, non ipso mortis discrimine pave-
facti, numero CXV ; qui cum lacrymis et gemitu celebrantes concilium sisci-

tabantur eum reverentia apuenpasa; si ita res se haberet, ut fama retulerat.

1) Ita eod., non possessionis.

2) Mareum hune, tamquam huius nominis primum, scribit hoe loco etiam Bernardus Guidonis cum
ehronographo arehiepiétopo eusentino, ut legitur apud nos in Spieilegio romano T. VI. p. 37, de qua re
breviter in adnotationibus diximus ibi p. 38. — 3) Nunc rione della Pigna.

cod. f. 353. a.

38 EX LIBRO l1V.

Marcellinus vero rem omnem seriatim confessus est, et se peccasse, et reum.
esse professus est; adiiciens etiam se paratum obedire quicquid illi sibi vo-
luissent imponere. Ad haec illi : absit ut summus pontifex ab aliquo iudicetur:
negasti tu ? negavit et beatus Petrus magister tuus ; et quis apostolorum ausus
fuit eum exinde iudicare? sed egressus foras flevit amare. 'l'u in sinu tuo
tolle causam tuam , tu proprio ore te iudica. Audiens haee Marcellinus
dictavit in se sententiam dicens: ego Marcellinus ob scelus idololatriae, quod.
infelix commmisi , iudico. me deponendum: anathematizo etiam quicumque
corpus meum aliquando tradiderit sepulturae. Sieque pergens ad Diocle-
tianum, ultro se professus christianum, capitalem suscepit sententiam. Cuius
corpus per 'XXX-. dies iacuit inhumatum. Noctu vero apparuit aposto-
lorum princeps in visione Marcello sacerdoti, qui post eum episcopus factus
est, dicens: Marcelle dormis? At ille: quis es, domine? Ft ille: ego sum
princeps apostolorum magister tuus. Et adiecit : Marcelle, corpus meum
quod inhumatum est, quare non sepelis? At ille: domine, inquit, corpus
tuum digno cum honore sepultum est. Et Petrus: corpus confratris mei
Marcellini, qui pro Christo sanguinem suum fudit, quare non sepelis ?
Nonne legisti in evangelio Domini sententiam dicentis: qui se exaltat,
humiliabitur; et qui se humiliat, exaltabitur? Àn non se humiliavit, qui
indignum sepultura se iudicavit ? Vade ergo et sepeli eum iuxta me, ut
quos non separavit martyrium , quosque Dei iustificavit gratia , non dividat
sepultura. Sieque factum est , et sepultus est secus pedes beati Petri apostoli.

91. Marcellus natione romanus post hunc levatur episcopus. Hie fecit
coemeteria via salaria, et "XXV- titulos in urbe Roma constituit , et dioe-
ceses propter baptismum et poenitentiam multorum qui convertebantur: ex
paganis, et«*propter sepulturas martyrum. Huius temporibus venerabilis
matrona Lucina ecclesiam Christi rerum suarum fecit heredem. Quod au-
diens Diocletianus dampnavit eam proscriptione, et iussit ut Marcellus epi-
scopus dampnaretur in domo eiusdem matronae ad custodiendum animalia
publica, et per *VII- annos compedibus ligatus in eodem martyrio perdu-
rans, per epistolas parochias primatibus dividebat. Et hie in bona con-
fessione vitam finivit, et sepultus est in eadem domo in qua dampnatus
animalia eustodiebat. Postea vero .christiana crescente religione, domus
catabuli in pulcherrimam ecclesiam. translata est, quae usque hodie sancti
Marcellini nomine titulatur.

.92. Eusebius natione graecus post hunc rexit ecclesiam. Huius tempori-
bus inventa est crux domini nostri lesu Christi -V* kal. martii, et baptizatus
est. ludas, qui et Cyriacus , qui etiam martyrio coronatus est, et sepultus
est cum (vatibus suis.

93.. Melehiades natione romanus 1) huic succesit in episcopatu. Hic con-
stituit nulla ratione die dominico, aut quinta feria ieiunium quemquam fide-
lium agere. Huie inter missarum sollempnia revelata sunt nomina quatuor

1) Liber pontificalis et alii afer.

LY

CNOTT Mu

,

BONIZONIS. 39

Coronatorum , quae multo tempore latebant incognita. Et hie martyrio co-
ronatus est. : ij

94. Silvester natione romanus post hunc romanam gubernavit ecclesiam.
Huius temporibus Constantinus , qui monarchiam tenebat imperii, baptismi
legitur suscepisse sacramenta ; sed quia de eius baptismo varie scriptura
pronunciat 1), dicendum mihi videtur quid diversae scripturae sentiant , et
eui magis fides sit adhibenda. In decretali epistola Eusebii, sicut ipso nar-
rante cognovimus , legimus eumdem principem post victoriam Scytharum,
qui transmeato Danubio Thracias vastaverant, venisse Romam , et ab Eu-
sebio romano episcopo catechizatum, non tamen baptizatum ; quamvis in
multis codicibus vitio scriptorum reperiatur, eundem a praefato pontifice
baptizatum ; quod falsum esse, satis evidenter apparet. Quis enim tanto
principe baptizato, auderet christianis necem inferre, et ipsum romanum
pontificem, Melchiadem nomine, iugulare? Et euius erat Tarquinius nisi
romani imperatoris praefectus , qui Timotheum christianissimum variis tor-
mentis interemit, et Silvestrum eiusdem "Timothei hospitem carcerali man:
cipavit custodiae? Et cuius persecutiones fugiens Silvester episcopus in mon-
te Soracte * latebram fovebat ?.Quia vero regius animus variis implicitus
curis per multa ostenditur, a beato Eusebio catechizatus distulit baptis-
mum ; quod postea divina favente gratia , revelatione apostolorum admo-
nitus, occasione recuperandae salutis a beato Silvestro (suscepit.) Et hoc
ita esse indubitanter catholica credit ecclesia. lllud vero quod in historia
tripartita legitur, eum usque ad mortem distulisse baptisma, et in Nicaea
civitate Bithyniae in arriana fide baptizatum , mirabiliter abhorret ἃ vero.
Quis enim nisi mente captus crediderit tantam. virum, sub. quo nicaena

.synodus trecentorum *X- et -VII[- sanctorum patrum, in qua fides nostra

-

recitata est, et Arrius cum suis complicibus dampnatus est , errori se vel-
le maneipare dampnato, maxime cum Arrium sciret sanctorum patrum et
sua auctoritate. dampnatum , et Constantinopoli Dei iudicio turpissima morte
mulctatum ? Sed iam nunc ad proposita revertamur. Hic privilegium a ve-
nerabili meruit Constantino evangelicae veritati concordans, ut omnes epi-
scopi romano sint subiecti Pontifici, ut omnes iudices imperatori. Hic con-
stituit ut romanus praesul a nullo iudicetur: et ut presbyter non condem-
pnetur nisi sub quadraginta testium certa comprobatione: et ut minoris
ordinis aliquis maiorem se non possit accusare: et ut clericus apud laicos
non iudicetur: et ut presbyter chrismate liniat baptizatum in vertice , sed
quod ab episcopo consecratum est. Hic dalmaticis praecepit uti in ecclesia :
et in eoneilio apud Nicaeam habito Hosio cordubensi ab Hispania, et Victori
ab Italia, vices concessit apostolicas. Et dormivit in pace, et sepultus est
Romae iuxta palatium. Octaviani ad locum qui dicitur Caput.

1) De Constantini baptismo vetus et notissima quaestio est: nos eius defensoribus, nempe quod Ro-
mae a S. Silvestro eius saeramenti gratiam susceperit, duos runc jadiungimus nempe latinum Bonizonem ,
et graecum, quem postea vulgabimus , anonymum magni Constantini biographum.

eod. f. 33, b.

* cod. Sirapti.

eod. f. 34. ἃ.

X0 EX LIBRO IV. ΄

95. Marcus natione romanus huic successit in episcopatu. Hic constituit
in ecclesia omnibus diebus dominicis et natalieüis apostolorum post evan-
gelium symbolum ab omni Clero et populo alta voce decantari. Et hic re-
quievit in pace, et sepultus est in ecclesia beati Petri apostoli, cuius fun-
damenta Constantinus imperator octavo die post baptisma suum, terram
ipsemet fodiens, primus imposuit, et ad finem , ut est cernere, usque per-
duxit.

96. Iulius natione romanus post hune papalem suscepit apicem. Huius
ex praecepto orientales episcopi thronos suos recepere. Et hic instituit ut
omnia monumenta chartarum ecclesiasticarum rerum per romanae eeclesiae
fierent primiscrinium. Et hic sepultus est in basilica beati Petri apostoli.

97. Liberius natione romanus post hunc suscepit pontificatum. Hic exi-
lio deputatur a Constantio eo quod noluisset haeresi arrianae consentire ,
et fecit in exilio annos tres. Postea vero multorum religiosorum rogatu , et
maxime ad sedandam imperatoris quam habebat erga ehristianos crudeli-
tatem, concessit Arrianis ut unam haberent Romae ecclesiam. Quod faetum,
licet si ab aliquo alio fieret, non esset vituperabile, ne auctoritas tamen

romani pontificis omnes possit ad hoc tam crudele inflectere episcopos , cum

communi consilio ab omnibus catholicis hoc. concessum cassatum est; et
ne nomen eius inter catholicos recitaretur, prohibitum ; quamquam sanctus
sit et bonus, et beato Ambrosio teste laudabilis 1). Et hie sepultus est in
basilica apostolorum principis.

98. Dies autem Felicis sub Liberii papatu computantur 2). Et sepultus est
non longe ab Urbe in praediolo suo.

99. Dniasds natione hispanus post hunc romanum suscepit episcopa-

'tum. Hie synodali iudicio, voce publica, dampnavit Liberium , et adnul-

lavit omne quod fecerat. Hic constituit ut psalmi Davidis cum gloria patri
distincte cantarentur per diei horas et noctis vigilias. Hie praecepit ut in
missarum celebratione presbyter confessionem suam faciat, ante quam ad
altare accedat. Hic invidiose accusatus de adulterio, facta synodo se expur-
gavit. Et sepultus requiescit apud sanctum Petrum apostolum.

100. Siricius natione romanus post hunc papa effectus est. Hic primus
constituit ut ex monachis fierent (episcopi) utilitatis eausa vel necessitatis. Et
dormivit cum patribus suis, et sepultus est ad sanetum Petrum.

101. Dicerem 3) quidem de Anastasio et de Innocentio, qui sabbato prae-
cepit ieiunandum , et pacem inter missarum sollempnia dari. Et de Zosimo
natione graeco, qui cereum in sabbato sancto praecepit in omnibus titulis

1) Liberii lapsus qualis fuerit, non ineuriose nos ventilavimus Spice. rom. T. VI. p. 59. 60, prolato
etiam Bonizonis nostri testimonio ex codice vaticano. lllue igitur lectores nostros ablegamus. Insuper ad-
monemus, inter P. Zachariae latinas dissertationes T. I. septimam esse de commentitio Liberii lapsu.

. 2) Nempe quia Felix loco Liberii viventis et exulis tenuit pontificatum , quem postea recuperavit Li-
berius. Videsis Bernardum Guidonis p. 6t.

3) Sequentia quae per saturam de reliquis romanis Pontifieibus narrat Bonizo, iam nos recitavimus
in Spicil. rom. T. VI. p. 273-281, non sine tamen notabili varietate multisque defectibus, ex Bonizonis
eompendio quodam, seu potius excerpto vaticano.

B

BONIZONIS. AM

benedici. Et de Bonifacio qui monachabus et diaconissis interdixit ne sacra--

ta vasa vel pallas tangerent altaris. Et de Caelestino qui constituit, ut
psalmi Davidis CL: numero antiphonatim cantarentur ante canonem ; nam
antea, evangelium tantum et epistolae legebantur. Et de Sixto, qui ecclesiam,
quae dicitur ad praesepe, et hodie vocatur maior ecclesia, in monte Livio
aedificavit. Et de magno Leone qui ecclesiam a' nestoriana et eutychiana
haeresi , sua praedicatione liberavit, et Dioscori superbiam calcavit. Et de
Hilaro natione sardo, qui interdixit ut pontifex sibi successorem eligeret
Et de Simplicio tiburtino, qui -XXVII- presbyteros Romae constituit. Et
de Felice episcopo, et de Gelasio scholastico doctore mirifico, qui gelasianum
codicem composuit, et innumeros tractatus fecit 1), ut beatus Ambrosius ; et
declaravit qui libri recipi debeant in ecclesia quive contempni: et quo tem-
pore ordinationes sacerdotum ceterorumque ordinum fieri debeant. Et de
Anastasio eius successore, qui constantinopolitanum imperatorem excom-
municavit. Et de Symmacho sardo, qui constituit omnibus dominicis diebus
et nataliciis apostolorum et martyrum hymnum angelicum decantari. Et de
Hormisda magnae vitae et meriti. Et de Iohanne eius successore, qui in
custodia Theoderici regis mortuus est. Et de Felice, qui patriarcham con-
stantinopolitanum per epistolam excommunicavit. Et de Bonifacio qui con-
stitutum fecit, ut non fieret electio romani pontificis nisi post tertium diem
depositionis eius. Et de Iohanne eius successore. Et de Agapito qui Mennam
constantinopolitanum ordinavit episcopum. Et de Silverio, qui primus post
beati Silvestri tempora sine imperiali assensu, Gothorum manu est ordina-
tus; quique postea fraude Vigilii 2) sui archidiaconi, ex praecepto uxoris
Belisarii patricii monachus factus, exilio deportatus est. Et de praefato Vi-
gilio, qui licet fraudulenter accepisset episcopatum , quia tamen facti pae-
nituit, firmus et perseverans imperialibus noluit obedire praeceptis, ideo
exilio ductus apud Constantinopolim vitam finivit; cuius corpus in locello
aureo positum magno cum honore Romam translatum est. Et de Pelagio
episcopo, qui praecepit ut schismatici episcopi per saeculares potestates
comprimerentur. Et de Iohanne eius snecessore. Et de Benedicto cuius tem-
poribus Longobardorum aspera gens intravit Italiam. Et de Pelagio prae-
decessore Gregorii, qui novem praefationes tradidit ecclesiae ante canonem
decantandas; si mei esset propositi seriatim romanos Pontifices numerare.

102. De beato vero Gregorio silendum non arbitror, a quo liber sacra-
mentorum editus; et antiphonarius tam diurnus quam nocturnus; et tra-
ctatus in Ezechielem ; et (homiliae) quadraginta in evangelia ; et in Tob
moraliter et allegorice et ad historiam compendiose digestans *; et dialogorum
liber; et pastoralis cura lohanni ravennati directa; et register ad regendam

ecclesiam satis utilis 3). Hic instituit ut antiphona cantaretur, quae vocatur

1) S. Gelasii scriptis aecessit nova grandis epistola graeca ad Syriae episcopos in hac bibliotheca nostra

T. M. p. 653-662.

2).Gestorum Vizilii PP. copiosissimam defensionem , in mss. observatam , nos: postea evulgabimus.
3) Praeter libros S. Gregorii editos , aliosque eiusdem a bibliographis memoratos , Onuphrius Panvinius
F

* Al, cod. digés«
tus.

eod. f. 34. b,

*Al. cod, Sabinio.

A2, EX LIBRO IV.

introitus , ad muleendm audientium animos: deinde kyrie eleison a clero no-
vies decantari , et post apostolum graduale, et alleluia, excepto in septua-
ginta diebus , in quibus tractus instituit decantandos : post evangelium vero;
dum oblationes offeruntur, offertorium decantari, et post fixetionedt eu-

charistiae postquam coiisitivaivértit: Hic idem addidit in canone : diesque:

nostros in tua pace disponas: et ut oratio dominica a sacerdote super eu-

charistiam alta voce decantaretur. Hic idem instituit stationes fieri apud. -
sanctum Petrum in natale Domini, in epiphania, in dominica de passione,

in maiori sabbato scrutiniorum, in secunda paschae feria, in ascensione
Domini , in die sancto pentecostes, in natali apostolorum , in tertia domi-
nica de adventu, et in dedicatione eiusdem ecclesiae, quae est in octavo
die sancti Martini, et in natali sancti Andreae, et in cathedra sancti Petri,
et in litania maiore, et omni sabbato quattuor temporum. Similiter insti-
tuit in omnibus diebus quadragesimae stationes fieri per diversas ecclesias ,
et in albis paschalibus, et ut a septuagesima usque im pascha non cante-

.tur alleluia; et ut in matutinali synaxi festiva octo tantum cantarentur re-

sponsoria, et sequeretur ambrosianum ; et in eottüidiana duo tantum, et a
presbytero diceretur: Deus in adiutorium meum 1). Hic litaniam instituit
maiorem ; et Anglicam gentem Christi eeclesiae sociavit; et angelorum in-
sertus choris caelo spiritum reddidit, et sepultus est in basilica beati Petri
ante secretarium.

' 103. Quid referam de Sabiniano* eius successore, qui luminaria addidit
in ecclesia beati Petri? Et de Bonifacio, qui a Phoca caesare meruit pri-
vilegium , ut romanae ecclesiae constantinopolitana subiceretur? Et quid de
alio Bonifacio , qui obtinuit a Phoca caesare dari ecclesiae Dei catholicae
templum Romae , quod ab antiquis Pantheon dicebatur? Et de Deusdedit,
episcopo , qui legem posuit in ecclesia sub interminatione separationis , ut
nulla mulier filium suum de fonte susciperet, similiter et in confirmationibus?
Et de tertio post beatum Gregorium Bonifacio, qui sub anathemate inter-
dixit, ut nullus audeat aliquid. rapere de doles? Et de Honorio eius suc-
cessore , qui instituit omni sabbato a sancto Apollinari litanias usque ad
sanctum Petrum procedere? Et de Severino, cuius temporibus fuit Hera-
clius christianissimus imperator, qui extincto Chosroé crucem Hierosolymam

reportavit : ? Ft de lohanne eius successore, qui distractis thesauris ecclesiae

multa milia hominum per lIstriam et Dalmatiam a barbarorum dominatu
liberavit? Et de Theodoro pontifice, qui paenitentialis librum composuit 2)?

in sua inedita historia ecclesiastica cod. vat. 6104. f. 909. b. narrat periisse saneti huius pontificis opera 1.
Commentarios in omnes libros regum. 2. Commentarios in proverbia. 3. Commentarios in XII. prophetas.
4. De heptatico. Iam Aeptaticus intelligendus est heptateuchus, pro quo, quasi ex vulgari aut eorrupta
pronuneiatione ,'sceribitue reapse heptaticus a Gregorio in registro lib. II. 32. et VII. 19.

1) Heie brevis adiectio vel interpolatio erat in codice vat., quam vide sis in Spicilegio rom. cit. p. 275.
Ibique corrige sis apostolum , (idest lect. aet. apost. vel epist. apost.) pto amplum ; fractionem pro factio-
nem; et denique p. 281. /egat pro gripho typographico a/egt.

2) De huius paenitentialis libri ambiguitate, recole quae nos diximus in Spicilegio rom. T. VI. pp. 133.
et 276. Sed certe Theodori I. papae novam epistolam ex codice syriaco vat. edidimus nos in hae nostra

:

BONIZONIS. A3

Et de ter beatissimo papa Martino ac martyre , qui dum missarum sol
lempnia ad altare Dei genitricis et virginis Mariae, quod dicitur ad prae-
sepe, celebraret, divina bonitate, spatharius Diympil ducis missus ut eunr
interficeret, percussus caecitate eum omnino videre non potuit: qui non
post longum tempus a lateranensi altari tractus iussu imperatoris Constan-
tinopolim delatus est, et ibi longo martyrio maceratus caelo spiritum red-
didit. Nisi 1) quia isti sunt dominici gregis arietes, romanae ecclesiae Pontifi-
ces, qui sanguine proprio et constitutionibus ecclesiam Dei consecravere.

104. Quod si chartae mihi non deessent, scriberem quidem de Eugenio
Martini successore, viro benigno et canonum scientia erudito. Et de Vita-
liano, qui cantum composuit, quo hodie utuntur Romani. Et de Adeodato
eius successore. Et de Domno, cuius temporibus stella splendidissima nec
antea visa apparuit in caelo. Et de Agathone, qui dum Constantinopolim
causa componendae pacis inter Longobardos et imperatorem viseret, ob-
vium habuit in porta civitatis leprosum , cui cum osculum dedisset , MU
a lepra mundatus est. Et de secundo Leone viro omnium virtutum meritis
decorato. Et de Benedicto episcopo, qui instituit ut ad tamulandum roma-
num pontificem omnes eiusdem ecclesiae occurrerent clerici: similiter et
ipse in eorum faceret exequiis. Et de eius successore Iohanne, qui librum
de dignitate pallii composuit 2). Et de Conone omnium morum honestate
praeclaro. Et de Sergio episcopo , qui basilicam lateranensem reparavit, et
ut agnus Dei inter missarum sollempnia decantareur instituit. Et de quinto
Iohanne,et sexto. Et de Sisinnio, qui instituit ut in *V- feria missae de-
cantarentur. Et de Constantino episcopo, cuius pedibus Iustinus imperator
in media platea constantinopolitanae civitatis advolutus veniam petiit et
impetravit. Huius temporibus duo Saxonum reges venere Romam causa
orationis, et ibi mortui sunt. Et de secundo Gregorio, qui per Boni-
facium monachum et episcopum gentem Germanorum sedentem in tene-
bris et umbra mortis, doctrina lucis convertit ad Christum. Et de tertio
Gregorio, qui ad feretrum antecessoris sui electus est, qui et Leonem

imperatorem, qui sacras imagines destruere nitebatur , excommunicavit et

regno privavit. Hic. idem .cum Roma obsideretur a Liutprando * Longobar-
dorum rege, misit navali itinere claves confessionis sancti Petri Karolo
regi Francorum 3) rogans ut civitatem liberaret a perfida gente Longobardo-
Bibl. T, VI. p. 510. Praeterea aliorum veterum Pontificum rom. scripta aliquot vel fragmenta nova in

nostris collectionibus sunt , nimirum Felicis I, Eutychiani ( sed falso nomine) Julii I, Silvestri 1, Gregorii II,
-Aohannis. VII, Innocentii I. ac IH. Sed haec quid sunt prae illis copiis uberrimis, quas in continuatione

- Coutantianae editionis epistolarum pontifiealium , si vita et vires suffecerint, datüri sumus ἢ

f) Nempe repetendum : quid dicam ; inquam , nisi etc.

2) Et quidem Iohannes PP. III. Edaldo archiepiscopo viennensi in Gallia usum pallii concessit , per
epistolam quae extat in collectione novissima Conciliorum, Florentiae coepta, Venetiis continuata, T. IX.
«ol. 760. Recentiores autem de pallio scriptores recenset Robertus Sala in adn. ad Card. Bonam de reb.
liturg. lib. I. eap. 24.) Ad Iohannem PP. quod attinet, ego in codice vat. reg. 1491. f. 16. in catalogo

- veteris cuiusdam bibliotheeae. ms. legebam hune titulum: Johannis papae romani ezplicatio in evangelia

4lominicalia totius anni. Quis hos Iohannis papae sermones nobis demonstrabit ?
3) Immo dicendum erat Karolo Martello , qui insuper titulo regali carebat.

cod. f. 35. &.

*cod. 4liprando.

AX ; EX LIBRO IV.

rum. Et de Zacharia viro magni meriti et sanctitatis, qui pacem fecit Lon-
gobardis, et praecepit ut filii compatrum et commatrum non se iungerent
in matrimonio. Et de Stephano eius successore, qui pergens in Franciam
Karolum deposuit, et Pipinum fratrem eius regem constituit 1).

105. Et quia finem iam spectat paginula, silere non debeo de Hadriano
Zachariae successore 2), cuius rogatu Karolus rex intravit Italiam in poten-

tatu magno et manu robusta , et Desiderium regem Longobardorum victor .

e campo fugavit, et in Papia obsessum tenuit. Dehinc Romam veniens , a
monte qui dieitur Gaudii usque ad Petri ecelesiam pedes properavit. Quem
beatissimus papa in gradibus sancti Petri praestolatus est, et venientem
usque ad confessionem sancti Petri cum hymnis et lampadibus et. psalmis

clericorum et laudibus iudicum romanorum, ut mos est, decenter perdu-

xit. At ille potentissimus rex offerens beato Petre siu)th. donaria, promit-
tensque eius vicario fidem et debitam reverentiam , patriciatus a Romanis
sublimatus honore , Papiam reversus civitatem quidem cepit , et Desiderium
regem cum coniuge secum ultra montes duxit; et ex illo dici meruit rex
Francorum et Longobardorum, et patrieius Romanorum. Et de tertio Leo-
ne, qui sermocinàrius appellatus est 3). Et de Stephano eius successore. Et
de Paschali, qui Romae ecclesiam aedificavit in honorem beatae Mariae quae
Domnica nominatur, quam etiam marmoreis crustis vestivit. Et de Eugenio,
qui paenitentialem librum composuit 4), et in Franciam transmisit. Et de
Valentino, qui Lodoicum filium Karoli imperatorem consecravit. Et de eius
successore Gregorio. E de gat cuius temporibus Sarraceni vastarunt
Italiam.

106. Et de quarto Leone, qui πων filium Lodoici coronavit impera-

torem, quique etiam aedificavit civitatem quae hodie Porticus nominatur ,
quam.Leoninam suo nomine appellavit. Hie fecit ciborium super altare
sancti Petri argenteum, et ante ipsum altare tabulam auream mira gem-
marum varietate distinctam, et iuxta altare crucem auream, et tegulas con-
fessionis argenteas, et portas ecclesiae argenteas." Hic idem aedificavit eccle-
siam Romae, quae hodie dicitur sancta Maria nova, et eeelesiam quattuor
Coronatorum. Hic idem invidiose super quibusdam criminibus pulsatus ,
synodum congregavit, et se iuramento innoxium demonstravit. Sed quia
invidia vinci potest, quiescere tamen non potest, paucis post evolutis die-

1) Grave huic quoque loco mendum obrepsit; etenim seribendum erat: Childericum deposuit, et Pi-
pinum maiorem domus eius regem constituit. Et quidem id gestum a Zacharia potius Stephani II. prae-

cessore , vulgo historia narrat. Ceterum pro Stephano H. facit eum Bonizone etiam auetor Draconis norman-
nicilib. Hi, quod ingens opus versibus 4336, (non supputatis laeunis aliquot ) anglicanae gallieanaeque

historiae insigniter utile, diuque frustra quaesitum, nos in vatieano codice inventum prelo iam supposui- -

mus, et propediem luci publicae exponemus.

2) Immo vero Hadrianus I. successit Stepbano IV, non Zachariae, eui potius suecesserat , ut dixi- ὁ

mus Stephanus II. Iam Bonizo hae in re aeque mendosus est apud Albinum scholarem , euius excerptum
nos dedimus in Spicil. tom. eit. p. 277. :

3) Appellationem hane. video; nullum tamen Leonis tertii sermonem me videre memini.

4) Paenitentialis hie liber desiderari videtur; neque enim loeum eius tenere crediderim canones con-
cilii rom. anno 826. sub Eugenio celebrati. :

BONIZONIS. i ᾿ 45

bus, malivoli qui invidiose eum accusaverant, seditionem concitantes in
populo , iniuriantes eum, a palatio in forum romanum traxerunt, et ibi
diabolico instinctu et populari audacia caecaverunt. Qnod audiens Ka-
rolus rex , Romam veniens multos de populo romano trucidavit, ipsos vero
auctores seditionis ligno suspendit. Ipse vero , licet orbatus , quamdiu vixit
romanam gubernavit ecclesiam 1).

107. Et de Benedicto eius successore. | Ft de Nicolao, qui Seufridum 2)
placentinum episcopum , depositum ab alia synodo , reconciliavit; et qui in
uno eodemque tempore duos imperatores excommunicavit ; orientalem qui-
dem nomine Michaélem propter Ignatii patriarchae iniustam depositionem ;
occidentalem vero nomine Lotharium propter Waldradae pellicis suae socie-
tatem. Et de secundo Hadriano qui Lodoicum filium Karoli constituit impe-
ratorem. et de octavo Iohanne, qui altercatus est cum Arigelberga regina de
civitate Ravenna ; qui etiam Karolum filium eiusdem Arigelbergae ordinavit
imperatorem. Et de Marino eius successore, cuius temporibus duo gloriosi
episcopi fuere in Longobardia , unus placentinus nomine Paulus; nepos im-

.peratricis, qui placentinam ecclesiam per Seufridi ignaviam funditus destru-

ctam a fundamentis reaedificavit. Alter vero parmensis nomine Gumbodius 3),
qui canonicam parmensem constituit. Et de Hadriano qui ei successit in pon-
tificatu. Et de Stephano. Et de Formoso , cuius temporibus Longobardis re-
bellantibus, Franci perdiderunt imperium. Et de quodam Stephano, cuius
temporibus Sarraceni occupaverunt Siciliam. Et de Iohanne tusculano, cuius
temporibus romani capitanei patriciatus sibi tyrannidem vindicavere. Et de
quodam Silvestro , viro omnium artium liberalium peritissimo , qui primitus
abbas bobiensis, postea episcopus ravennas, post vero romanus papa effe-
ctus est. Et de *X- Iohanne tusculano, fratre maioris Alberici, qui pug-
navit cum Sarracenis, et ab Italia pulsos in Siciliam fugavit. Hic aedifi-
cavit basilicam in palatio lateranensi. Et de Silvestro tusculano genere. Et
de quodam Benedicto papa romano, qui uno eodemque die et laicus fuit
et pontifex. Et de Iohanne tusculano genere, qui Othonem regem Saxo-
num coronavit imperatorem.

108. Et de quodam Silvestro * tiburtino , qui mortuo Alberico tusculano,
qui patrieiatus sibi nomen vindicaverat, a Crescentio nomentano qui pa-
tricius dicebatur, papa ordinatus est, quique etiam secundum Othonem

ordinavit imperatorem ; postea vero cum magno dedecore ab eodem Cre-

scentio a papatu expulsus est; et quidam lohannes placentinus episcopus
graecus genere 4), legatione functus Othonis iunioris, a Constantinopoli re-

1) Sobrie noster Bonizo de Leone IV. At vero Anastasius et Bernardus Guidonis, haec referunt de
Leone III, addito ingenti prodigio de lingua et oculis ei restitutis.

2) Cod. Sophronium heic et infra. Sed verius apud Ughellium. dicitur Leufridus vel Gofredus.

3) Hie apud Ughellium dieitur 7'cibodus , sed in epitaphio ibi adseripto 7/vidiboldus , quod Canonicae

: ab eo constitutae memores eidem posuerunt parmenses Canonici, nempe ut aiunt: dignitatis eorum au-

ctori. Res nune a Bonizone clarius panditur.

4) Est hie episcopus 33. placentinus apud Ughellium , qui graecus a Bonizone dieitur, quia calaber

cod. f. 35. b;

* AL. eod. 5ilve-

^ TiO,

€od. f. 36, a.

46 . EX LIBRO IV.

diens, dum Romam causa orationis veniret, a praefato Crescentio et a

Romanis capitur, tenetur, et licet invitus, papa tamen infelix ordinatur

romanus. Quod audiens rex, mente effrenus Romam veniens ipsum Cre-

scentium diu obsessum cepit et capite truncavit; ipsum vero pontificem
oculis orbatum ceterisque membris debilitatum , ad dedecus et ignominiam
sacerdotalis ordinis per plateas leoninae civitatis cireumduci iussit. Sed an-

tequam -XXX- dies implerentur, anima et corpore impius rex defunctus.

est. Et de Benedicto tusculano, qui Henricum maioris Othonis nepotem
regem Theutonicorum ordinavit imperatorem. Et de. eius fratre Iohanne,
qui uno eodemque die et laicus fuit et pontifex. :

109. De his mihi silendum esse non credidi. Ceterum si quis de Theo-
phylacto tusculano , qualiter Iohanni sacerdoti vendiderit papatum , et quo-
modo uno eodemque tempore "Theophylactus et Gregorius et Silvester ro-
manum non regebant sed vastabant pontificatum , et qualiter Henricus rex
Conradi filius romanam ecclesiam a talibus pestibus liberavit, gnarus esse
voluerit, legat librum quem dictavi, qui inscribitur Ap AwiCUM, et ibi in-
veniet haec ordinabiliter esse digesta 1). Inveniet autem et ibi qualiter papa
Clemens electus , qualiterve Henricus rex imperator ab eodem ordinatus sit.

Et de Damaso eius successore quot in papatu duxerit dies. Et de praecla-

ro Leone 2), quid in papatu egerit, qualiterve vitam finierit. Et de. Victore
eius successore, quid egerit, aut quid eius temporibus novum evenerit. Et
de Stephano Gothefredi ducis germano, et qualiter eius temporibus pata-
rea 3) apud Mediolanum exorta est.. Et de Nicolao papa, et de lite quam ha-
buit cum Benedicto invasore, et quid egerit in papatu. Et de Alexandro
papa, et de lite quam habuit cum Cadolo parmensi, et de eius victoria,
et quid egerit in papatu, et de eius fine. Et de septimo Gregorio, et de
eius' electione, et de vita eius et moribus, et qualiter in natale Domini ad
altare sanctae Mariae a Centio viro crudeli captus sit, et eo die gratia Dei
liberatus. Et de guerra quam sustinuit ab Henrico imperatore, et de con-
troversia quam habuit cum: Wiberto 4), et de aerumpnis quas sustinuit, et
de obsidione civitatis et sua, et qualiter a Roberto Normannorum duce
sit liberatus, et qualiter beato fine quievit, apertissime declaratur. Urbani
vero pontificis acta, et de eius victoria siquis scire voluerit, legat librum
quem scripsi in HUGONEM SCHISMAfICUM , et ibi inveniet ad plenum lucidata
quae voluerit.

erat, id est ex magna Graecia. De eo etiam: Ciacconius in vita Gregorii V. In catalogo autem Pontificum
dieitur Iohannes XVIT. antipapa.

1) De romanis Pontificibus patet ter saltem scripsisse Bonizonem , nempe in hoe decreto , in libro
ad amicum, et in libro contra Hugonem scehismatieum. Immo et quater scripsisse videtur, quia Albinus
scholaris (Spie. rom. tom. eit. p. 277.) partem. horum quae heic exposuimus, dicit se recitare ex libro Bo-
nizonis de vita christiana : nisi forte hic liber idem erat qui ad amicum.

2) Seilieet Leone IX. qui in albo sanctorum est. get etiam.a Bernardo Guidonis dieitur: vir sa-
pientia et sanctitate praeclarus. ra

3) Id est haeresis Patarenorum , ut übiuos in Spicilegio tom. cit. p. 281.

4) Extat S. Anselmi lueensis liber contra Wibertum apud Canisium A. L. ed. nov. T. HI. Nos item.

paris fere argumenti opüs edituri sumus Cardinalis Deusdedit.
*

EC e

Vu Ta rd EE AEN eae Ν

BONIZONIS. A

110. Huc usque ineipiens a beato Petro apostolorum principe usque ad
nostra tempora, romanorum Pontifieum acta compendiose digessimus. Su-
perest nunc ut de privilegiis ad romanum Pontificem pertinentibus , et de
praerogativa ipsius sedis non profuse, sed succincte, Dei iuvante gratia ,
disseramus. Sed ante quam ad ea disserenda veniamus, quid beatus Inno-
centius Exsuperio tolosano 1) scripserit de consuetudinibus ecclesiasticis
observandis, ad medium introducamus. « De his quibus certum nil scri-
» ptura demonstrat, et nil certum nostri maiores. nobis scriptis suis reli-
» quere, recurrendum est ad sanctae romanae ecclesiae 2) consuetudines,
» quae ab omnibus ecclesiis sunt custodiendae, et velut sacrosancti cano-
» nes venerandae. »

i11. Exin Bonizo multas recitat auctoritates pro argumento suo, quae ta-
men pleraeque omnes cognitae sunt, et supposititiae etiam nonnullae
ex isidorianis , quibus ceteroqui. non. indigemus. His itaque omissis ,
titulos tantum ipsius Bonizonis ponemus.

I. Quod ubi aliquid incerti oritur, recurrendum est ad sanctae roma-
nae ecclesiae auctoritatem.

it. — Quod difficiles quaestiones ad Petri sedem referantur.

nr — Quod sacerdotalis ordo a Petro sumpsit exordium.

1v. . Quod romana ecclesia a Domino sit fundata.

v. . Quod nullus episcopus apud iudicem saecularem diiudicetur.

vi. Qüod pulsatus romanam sedem appellet.

vii. Quod romana ecclesia caput sit omnium ecclesiarum.

viii. Quod episcoporum causa non possit sine romano pontifice determinari.

iX. Quod episcoporum iudicia ad romanam sedem deferantur.

X. Quod ad romanam ecclesiam ab omnibus oppressis sit confugiendum.

iX. - Quod romana ecclesia a tramite veritatis non erraverit.

xu. Quod ad romanam ecclesiam semper sit fugiendum.

xmi. Quod romana ecclesia possit corrigere quod novum est.

xiv. Quod maiora negotia ad romanam ecclesiam deferantur.

xv. Quod difficiles quaestiones ad sedem apostolicam referantur.

xvi. Quod romana ecclesia semper sine macula fuerit.

xvii. Quod episcopus non sit condemnandus inconsulto Papa.

xviii. Quod summus praesul a nemine iudicetur.

xix. Quod omnes synodi romana sint auctoritate convocandae.

xx. Quod romana ecclesia aperire possit regnum caelorum vel claudere.

xxi. Quod synodus non possit sine auctoritate romanae sedis celebrari.

xxi. Quod beati Petri apostoli sedes magistra sit sacri ordinis.

xxi. Quod nulli fas sit apostolica decreta temerare.

. xxiv. Quod romana ecclesia possit solvere quod iniqua synodus dampnavit.

1) Extat uniea Innocentii I. ad Exsuperium tolosanum epistola, ordine sexta, in qua tamen locus in-
fra recitatus, ad litteram certe, non legitur. — 2) Cod. mendose ad sanctae Mariae.

cod. f. 39. b.

eod, f. 40. a.

* ita cod,

A48 i EX LIBRO 1V.

xxv. . Quod im Papa si desint bona per meritum, sufficiunt quae apud
: decessorem testantur.
xxvi... Quod inter apostolos fuit quaedam ΑΜ potestatis.
xxvi. — Quod sententia romani pontificis a nullo possit retractari.
xxvm. Quod Papa possit episcopum contra voluntatem archiepiscopi con-
sesecrare.

xxix. — Quod sie Papa vices suas contulit archiepiscopo , ut in. partem sit

vocatus sollicitüdinis.
xxx. . Quod qui romanae ecclesiae conatur minuere dignitatem, haereti-
cus sit. ἢ
xxxi. | Quod nulli fas sit apostolica praecepta cassare.
xxxi. Quod Petri non tenens unitatem , fidem non tenet.
xxximr. Quod qui potestatem romanae ecelesiae minuere cupit, in haeresim
labitur.
xxxiv. Quod nullus incolumi Papa ambiat papatum.
xxxv. Quod qui navem Petri non ascendit, diluvio inundante peribit.
xxxvi. Quod omnis Bulgaria et Pannonia romanae sint subditae ditioni.
xxxvi. Quod omnis Sclavonia pannoniensi sit data dioecesi.
xxxvi. Quod omne Illyricum romanae sit subiectum ditioni.
xxxix. Quod tentantes Papam e sede pellere excommunicentur.
XE. Quod vivente Papa nullus in eius locum possit ordinari.
Bonizo episcopus de consecratione ecclesiarum et altarium.

112. Consecrationes altarium et ecclesiarum secundum ritum , quem
nunc romana ecclesia tenet, Silvester papa primus fieri instituit; fuisse .ta-
men a primis apostolorum temporibus loca Deo dicata, quae a quibusdam
oratoria, a quibusdam vero ecclesiae appellabantur, ubi collectae fierent
per unam sabbati, et in quibus populus christianus ad audiendum verbum
Dei, et ad percipiendum dominici corporis et sanguinis saeramentum con-
veniret , et apostolorum edocemur epistolis, et sanctorum patrum instrui-
mur exemplis 1): quae licet salibus exorcizabantur , non tamen chrismate un-
gebantur, nec altare stabat lapideum adhuc erectum in titulum , in figuram
domini nostri lesu Christi chrismate delibutum, qui est altare nostrum et
sacerdos et hostia. Postquam vero Constantinus, qui monarchiam tenebat im-
perii, a beato Silvestro baptismi meruit purificari sacramento , tunc primum

. lege ab ipso promulgata concessum est omnibus sub romano imperio degen- .

tibus licite ecclesias fabricare: et ad faciendum suo alios ut hortaretur exem-
plo, in proprio lateranensi palatio ecclesiam in honorem Salvatoris mundi
fabricavit, et basilicam appendiciam iuxta in honorem Iohannis baptistae
in balneo caloris * sui, in loco in quo baptizatus, a lepra meruit mundari;
quam etiam praefatus Papa publice consecravit *V- idus novembris; et est
illa usque hodie celeberrima festivitas Romae, in qua prima ecclesia pu-
blice consecrata est; et imago Salvatoris PME parietibus primum visibi-

1) De ecclesiis Christianorum librum eruditum nos edidimus O. Panvinii in Spieil. rom. T. IX. p. 141-180.

^ — BONIZONIS. 49

bilis omni populo romano apparuit. Consecravit autem et idem venerabilis
Papa ecclesiam principis apostolorum -XIIII- kal. decembris, quam etiam
piissimus imperator a fundamentis aedificavit, et ex cuius apertura funda-
menti ipsemet propris humeris duodecim DR ex tellure fundamenti

consertos in honorem *XII: apostolorum exportavit: in qua (Silvester) et'

super corpus apostoli altare erexit lapideum , et chrismate perunctum secun-
dum morem quem posteris tradidit observandum benedixit ac consecravit.

113. In lateranensi vero prima ecclesia altare non erexit lapideum, sed
stabilium ligneum. Et hoc quare? quia credo aliquibus profuturum, breviter
si potero enodabo. Ab episcopatu apostolorum principis, usque ad sancti
Silvestri felicissima tempora, saeviente persecutorum rabie, certa non erat
episcopalis statio, sed ubicumque necessitas impulerat, sive in cryptis, sive
in coemeteriis, sive in domibus religiosorum virorum- vel mulierum, sive
in fabricis secundum quod superius diximus Deo dicatis missam celebra-
bant super altare ligneum, in modum arcae concavum , habens in quattuor

angulis circulos in quibus vectes immittebantur, quibus a sacerdotibus.

fortabatur, ubicumque romanus episcopus latitabat, vel ubi collectam dispo-
suerat celebrare. Quod ob reverentiam apostolorum principis qui super
altare hoc dominicum dicitur celebrasse sacramentum, et sanctorum suo-
rum praedecessorum martyrum ; licet decreto firmasset , ut nullum deinceps
altare esset, nisi lapideum, hoc tamen in dominicum et patriarchae stabi-

lium altare, ut nullus super illud nisi romanus Papa missam audeat cele- .

brare. Quod in coena Domini post dominici corporis et sanguinis celebra-
.tam commemorationem a sacerdotibus violatur 1); mensaque sublata, in ipso
altaris concavo usque hodie oleum exorcizatum, et chrismale ab ipso Papa
benedicitur. Et sabbato vesperascente, finito baptismo, post litanias, post
novies decantatum kyrie, post hymnum angelieum, post collectam, post
lectum apostolum, postquam Papa stans in sede, alta voce novum canta-

verit alleluia, ilico a sacerdotibus reposita mensa reconciliatur, et lintea-

minibus et pallis decenter ornata, ad usum sacerdotalis ministerii pera-
gendum, romano pontifici preeparatur. Sed de hac varietate hoc dixisse
sufficiat. Et quid sancti patres de consecrationibus altarium et ecclesiae no-
bis tradidere , breviter si poterimus disseramus. (;4uctoritates. heic in co-
dice subsequentes utpote satis, ut remur, notas praetermüttimus).

Quid agendum sit de incertis.

114. Innocentius. De causis, de quibus nulla solvendi ligandique aucto-
ritas in libris veteris testamenti, vel “1Π1᾿ evangeliorum , cum scriptis totis
apostolorüm,:non appareat, ád divina recurrito scripta graece. Si nec in
illis, ad catholicae ecclesiae historias catholicas a doctoribus catholicis scri-
ptas manum mitte. Si nec in illis, canones apostolicae sedis intuere. Si nec

^71) Nune adhue in vatieana basiliea arae maximae mensa, feria supradicta, serotino tempore, omni

amictu nudatur, et ab universo clero mue , psalmosque lugubriter recitante, vino et abstersio-

nibus abluitur.
G

cod.í 42. a,

* Matth, XVII.
19.

cod. f. 42, a,

cod. f. 42. b.

«od. f. 44. b.

eod. f. 45. a.

Is. XXYIIT. 27,

30 EX LIBRO V.

in his, sanctorum exempla perspicaciter recordare. Quod si in his omnibus
inspectis huius quaestionis qualitas non lucide investigatur, scniores pro-
vinciae congrega, et eos interroga ; facilius namque invenitur quod a plu-.
ribus sentientibus quaeritur. Véruk enim repromissor Dominus ait ἢ: sz duo
ex vobis vel tres conveniant super terram in nomine meo, de omni re,
quamcumque petierint, fiet illis a patre meo.

EX LIBRO V, QUI EST DE SECUNDI ORDINIS SACERDOTIBUS.

115. NS dodblis tribus libellis qualis debeat eligi episcopus, et a quibus,
et ubi, et quando debeat consecrari, et qualiter post consecrationem de-
center debeat vivere, prout potuimus breviter enarravimus. Deinde de me-
tropolitani dignitate, et usu pallii, et eius genio, et de excellentia episco-
pali, et de indusiis, et de respuenda inimicorum accusatione et infamium ,

.et de eorum iudicio, compendiose tractavimus. Post vero de excellentia to-

manae ecclesiae, non profuse sed succinte, et de praerogativa romani Pon-
tifieis, et de constitutionibus et consuetudinibus praefatae ecclesiae, vix
paucissima de multis carpendo digessimus. Superest nunc de secundi ordinis
sacerdotibus et diaconibus ceterisque ,ordinibus, prout Deus concesserit ,
enarrare.

Post textum Gelasii, papae quando ordinationes f leri debeant. |

116. Bonizo. De hoc capitulo multi nacta occasione vim facientes scri-
pturae, et ad suum libitum inflectentes, a veritatis tramite aberravere, dum
quartam quadragesimae septimanam medianam putantes, in sabbato scruti-
niorum celebrare praesumunt ordinationem; qui si ipsum verbum, quod est
mediare intelligerent, numquam ita dedipirent: Ab initio enim quidilph
simae usque ad quartam tertiae quadragesimae feriam, tot dies ieiuniorum
sunt, quot ab eadem feria usque in caenam Domini computantur.

De paenitentia lapsi sacerdotis.

117. Inter cetera quae de ordine sanctarum ecclesiarum sancita sunt,
sancta hibernensis synodus . D), cui praefuit Leo sanctae romanae ecclesiae
episcopus tempore Karoli regis Francorum, cum Theodorico Anglorum et
Hibernensium episcopo, multisque alus Bion: regionum episcopis, de lapsu
sacerdotum sic ait. « Hoc in omni paenitentia non solum laicali sed etiam
sacerdotali sollerter est intuendum quanto quis tempore in delictis rema-
neat, qua eruditione imbutus , quali impugnatus passione vel aetate, quali
etiam compulsus est peccare gravitate aut necessitate. Omnipotens etenim
Deus qui corda omnium novit, diversisque gentibus quas creavit, diversas
naturas indidit , non aequali modo lance paenitudinis peccaminum pondera
pensabit; ut est illud propheticum* : non enim in serris triturabitur gith,

1) Supererit disquirendum de hae insigni, ut heic narratur, hibernensi carolinae aetatis synodo. In-
terim conferri poterunt hibernensis cuiusdam saec. octavi synodi canones apud Dacherium Spic. ed. nov.
T. I. p. 492. (et quidem ibi p. 506. loquitur Theodorus, non Theodorieus, episcopus.) Item apud Mar-
ten, Anecd. T. IV. p. 2. De collectione canonica hibernensi agunt Ballerinii opp. S. Leonis T. III. p. 273.

BONIZONIS. ; δὲ

neque rota. plaustri Sycaminum circuumiet; sed im virga excutietur. gith ,
cyminum in baculo panis comminuetur. Àc pro inconsiderata humanae fragi-
litatis infirmitate, sacerdossi suggerente diabolo in fornicationem ceciderit ,

et Deo miserante ad paenitentiam confugerit, tribus annis hoc modo expia-
bitur: primo * XL - diebus et noctibus se purificet tuto remotus in loco in
solo pane et aqua: quibus exactis, primo anno qui sequitur similiter in
pane et aqua luat, exceptis dominicis et festis praecipuis et paschalibus ,
in quibus vino et omnibus pulmentis uti poterit, excepta sola carne: cete-
ris vero diebus solo pane et aqua sit contentus. Tamen considerata perso-
nae qualitate, in his etiam feriis indulgeatur eidem *modico vino, lacte, le-
gumine, pomis, pisciculis, holeribus, sieut confessori suo visum fuerit.
Decurso igitur primo anno, statim sacrosancti corporis et sanguinis Domi-
ni particeps fiat, psalmos cum fratribus ultimus canat, et ad pacem veniat,
minora gerat officia. Secundo anno tres legitimas ferias in unaquaque heb-
domada expleat in pane et aqua. Expletis duobus annis, si iuxta praefixos
gradus paenituerit , episcopus eum in suum gradum revocare poterit.

. Bonizo episcopus.

118. De hac controversia , de reparatione scilicet lapsorum , multi non
intelligentes .putant sanctos patres sibi invicem in hac re esse diversos , cum
beatus Clemens primus post sanctum Petrum romanus episcopus, et admi-
rabilis doctor Gregorius, et fere omnes romanae ecclesiae pontifices tam
confessores quam martyres, et sancta nicaena synodus, lapsis redeundi ad
pristinos gradus interdicant aditum ; solus vero Callixtus inclytus martyr et

- episcopus ex tanto numero romanorum pontificum eos redire posse testa-

tur ad ordines, et contradicentes affirmat haereticos Quod ne videatur
contrarium , unum e multis, sancti scilicet Clementis capitulum ad medium.
deductum discutiamus, et quid potest inclytus martyr Callixtus tertius de-
cimus post praefatum romanus episcopus super hac re dixerit, diligenter
consideremus ; et inveniemus sanctos viros non diversa sensisse sed unum.
Ministri altaris presbyteri sive diaconi ad dominica tales eligantur officia
» qui ante ordinationem proprias coniuges reliquerint. Quod si contigerit
» propriae invadere cubile uxoris, sacrarii non intret limina nec ad altare
» accedat, et cetera. » Beati vero Callixti hoc est. « Errant qui putant sa-
» cerdotes Domini post lapsum non posse redire ad ordines, si dignam
» egerint paenitentiam: et non solum errant, sed etiam clavigero regni cae-
» lorum nituntur inferre iniuriam, dum quaedam esse dicunt peccata in
» terris quae solvi a beato Petro non possint in caelis. 1) » Beatus vero Cle-
mens in primitiva ecclesia dans praeceptum interminatus est ministris alta-
ris , legem ponens ne peecarent, contra claves vero caelorum beato Petro
traditas non disputavit. Suis enim temporibus ita raro peccabant sacerdo-

1) Sunt haec in S. Callixti'seeunda collectionis isidorianae epistola (ed. Carafae), quam Coustantius

A

Pon admisit. Atqui coaevus Callixto auctor philosophumenorum nuper graece editorum p. 290. hanc ip-

sam Callixto imputat doctrinam (ut iam innuimus p. 35. adn. 1.) Certe non omnia isidoriana spuriis sunt
eonnumeranda, sed multa potius interpolata eredenda ; quod aliunde satis compertum est.

*

cod. f. 45. b.

cod. f. 46. a.

* Regist. V. 4,

/

* Matth. VIT. 5.

cod. f. 48, a.

eod. f. 48 b.

* Luc. XXI. 5.

52 ' EX LIBRO V.

tes, ut non opus esset de restauratione cogitare. Temporibus ve vero Callixti
papae, pullulante iam christiana religione, ruentibus sacerdotibus antiqui

hostis insidiis, dum quidam invidiose redeundi intercluderent aditum , ro-

gatus praefatus pontifex ab episcopis Galliae in quorum provincia haec
gerebantur, eos nominavit haereticos, qui omnipotentiam verbi conabantur
minuere; non tamen deliberative praecepit tales debere redire ad. ordines :
et qui dixit posse redire, non affirmavit debere. Et sic non diversa sentiunt
sancti patres, sed unum. Quod ut enucleatius appareat, quid beatus Gre-
gorius* super hac re dixerit, audiamus. « Si lapsis redeundi ad pristinos gra-
» dus:conceditur licentia, vigor procul dubio canonicae frangitur disciplinae. »
Ac si aperte diceret: non nego posse redire lapsos ad ordines, sed dico
non esse opportunum. Quare? quia vigor procul dubio canonicae frangitur

disciplinae, dum peccantibus promittitur venia, qua mente percepta inci- -
piant iam peccata non formidare. Quod si quis a me quaesierit de lapsis.

utrumnam reparari debeant necne, cum reparari posse nulli dubium sit;
utrum vero expediat ignoretur, hoc a me habebit responsi : ad episcopum

recurrendum est, in cuius dioecesi morantur, in cuius potestate erit et ar- -

bitrio, utrum reparari debeant necne. Ceterum qui aliter turbas faciunt,
pharisaico more se ipsos iustificantes et alios condempnantes, audiant non
me sed Dominum *: hypocrita eiice primum trabem de oculo tuos et tunc
perspicies ut educas festucam. de oculo fratris tui.
De regula canonica unde sumpserit exordium.
119. DBonizo episcopus. Antiquitus usque ad sancti Leonis papae tem-

pora subdiaconis, quia manus non suscipiunt impositionem, non negaban- .

tur connubia. Postea vero crescente christiana religione, non solum mini-
stris altaris presbyteris sive diaconibus, verum etiam ministris vasorum vi-
delicet subdiaconibus interdictum legibus ne carnali se misceant copulationi.
Ceteris vero clericis in aliis ordinibus constitutis ne coniugali serviant co-
pulae interdictum. non legimus, exceptis his qui sponte canonicae se iugo
regulae submiserunt. Quia vero se occasio praebuit, unde haec canonica
habitatio primum sumpserit exordium, breviter si potero enarrabo. Omnibus

qui scripturas sacras legunt, credo notissimum, quod post Domini ascensio-
nem , et post adventum Spiritus sancti paracliti, apostolis necdum in orbem :

terrarum dispersis, multitudinis credentium in Iudaea erat cor unum et
anima una, nec quisquam suum aliquid esse dicebat; sed quotquot pos-
sessores agrorum rant, vendebant et ponebant pecuniam ad pedes aposto-
lorum, et dividebatur PRECÓN prout cuique opus erat. Futuram enim eccle-
siam B. gentibus apostoli prasvidében£, et se expellendos esse a Iudaea scie-
bant, et ideo in Iudaea praedia non sunt adepti, sed tantum pecuniam ad fo-

vendos egentes ; maxime cum Dominus eis praecepisset dicens *: ite in mun- .—

dum. universim , praedicate evangelium omni creaturae. Romae vero tem-
poribus Urbani pontificis, tunc primum coepit ecclesia praedia possidere ;
nam instar primitivae ecclesiae, romana ecclesia praedia non suscipiebat A

BONIZONIS. 53

sed tantum pecuniam ad sustentandos egentes. Beatus vero Urbanus ex re-
ditibus praediorum sumptus deputavit clericis et notariis qui scriberent gesta
martyrum. Postquam vero romani imperatores christianae se submisere re-

gioni, tune coepit ecclesia non solum praedia et villas, sed et civitates et.

provincias et paene totum orbem possidere 1i). Sieque factum est ut non
solum clerici, verum etiam monachi; et fideles laici, et devotae mulieres
coeperint ab ecclesia quaerere victualia. Quamohrem decreto luli papae
successoris Silvestri constitutum est, et a Siricio successore Damasi postea
confirmatum est, ut ex omnibus reditibus ad ius ecclesiae pertinentibus ,
et ex decimis, quattuor fierent portiones, una episcopo ad sustentandam
familiam suam; altera eidem concessa propter hospites; tertia fabricis ec-
clesiae servitura; ultima clericis pro meritorum qualitate dividenda, qui
sub episcoporum obedientia absque foedere coniugali in: suis domibus reli-
giosc degentes, in quibusdam ecclesiis canonici, in quibusdam vero ordi-
narii , in quibusdam vero ut Romae qui Cardinales nominantur 2). His proóhi-
bitum non est cum matre et sorore et amita vivere, et ad hereditatem pa-
rentum per successionem legaliter venire *, ita dumtaxat, ut quiedquid post
ordinationem adquisiverint iuri cedat ecclesiae 3). Temporibus vero Ludoici

imperatoris apud Francos et Germanos canonica primum inventa est coha-

bitatio. Nostris vero temporibus in Italia apud Mediolanum ex praecepto
Alexandri papae 4) coeperunt clerici secundum praecepta beati Hieronymi ad

Nepotianum de vita clericorum, et secundum regulam sancti Augustini epi-
scopi, nihil possidentes in commune vivere ; quae postea a sancto Anselmo

lucensi episcopo brevi libello 5) digesta tradita est ecclesiis observanda ; quae
quanto perfectiores fecit, tanto amplius diligenda et ab omnibus expe-
tenda. j

Admonitio sacerdotis.

120. Curent igitur sacerdotes Domini, quorum curae christianus grex
commissus est, ut irreprehensibiles vivant, ne de illis dicatur: sacerdotes
mali , ruina populi. Et illud propheticum sedula mente pertractent: 57 sacer-
dos peccaverit, quis orabit pro eo "ἢ Nec hoc ideo dico, ut peccantibus sacer-
dotibus denegetur venia, sed cum magno labore vix eis conceditur indul-
gentia: et qui dixit, malo paenitentiam peccatorum quam mortem , paeni-

tentiam morti antetulit, non tamen adaequavit iustitiae ; et multo ilis est-
sanum et vegetum esse corpore, quam per medicorum fomenta et amara an- .

tidota et per cauteriata vulnera amissam quaerere sanitatem. Quapropter

omni sollertia custodiant corda sua, et matronarum non frequentent do-

mos, et praecipue agapetarum devitent colloquia. Quid enim ministro al-

1) Vide de hae mirabili ampliatione Thomasinum vet. et nov. Eccl. discipl. Part. III. lib. I. cap. 32.
2) De Cardinalium origine opusculum Onuphrii Panvinii est in nostro Spicil. rom. T. IX.
3) Sie praecipitur etiam in Photii canonum syntagmate apud nos Spicil. rom. T. VII. p. 342. 343.
: 4) Apud Ciaeconium et Oldoinum constat Alexandrum II. sedulum fuisse per Italiam Canonieorum
regularium institutorem et ordinatorem. Nune nominatim apparet Mediolani quoque in patria sua idem
institutum esse voluisse. — 5) Desideratur hie S. Anselmi lucensis libellus.

-

* €od, vivere,

cod, f, 48. b,

ἘΠ Reg; II. 25.

cod. f. 49. à.

* Ezech. XIII. 19.

* Cap. I. 14,

5A EX LIBRO V.

taris cum mulieribus eonfabulari ? Quod si contigerit aliquando pro. sacer-
dotali ministerio visitari et visitare, non solus cum sola, excepta peccato-
rum confessione , loquatur, nec sine testibus adeat. Nec hoc ideo dico quod
non sint pudicae mulieres, quae etiam de impudicis facerent pudicos , sed
ob id ne forte per pudicarum colloquia aliquando ventum sit ad impudi-
ca. Et hoc sollerter sanctis cavendum est presbyteris, ut sic regia incedant

via, ne ad dexteram declinantes velint plus iusto videri sancti: nec sic δά.

sinistram deviantes, ut ex toto incipiant apparere mundani. Scio nonnullos
ita calamistratos et tam pompatice per civitatem incedentes, summisque
digitulis pulverem vix tangentes, ut dicas eos non sacerdotes esse sed spori-
sos. Hi vocantur benigni et (lapsiles et faciles ad dandam peccatorum ve-

niam. De talibus vulgus loquitur: hi non sunt hypocritae, hi non horre-

scunt peccatores. Qui si secum pertractarent illud propheticum * mortificabant
animas quae vivebant, et, eivificabant quae non vivebant, numquam impunita-
tem peccandi promitterent peccantibus. Et sunt nonnulli pullis vestibus cir-
cumamicti, vulto demisso incedentes, capitia magna ferentes, vix pedes pro
enormitate subtellarum trahentes, cilicia grossa ferentes. Hi sunt qui penetrant
domos viduarum, et non solum viduarum sed et matronarum, novitatum
inventores et amatores, semper quaerentes ab omnibus vocari rabbi : in ver-
bis iusti, ceterum in operibus malefici: foris nitidi, intus vero foetidi et
coinquinati. Vestibus igitur nec multum sordidis nec multum speciosis utan-
tur Domini sacerdotes, divinos libros assidue legant, plebibusque sibi com-
missis divina tradant eloquia, novitatum vanitates fugiant, contentiones et
aemulationes et rixas detestentur, castimoniam diligant sine qua nemo vi-
debit Deum, iustitiam humilitatem atque caritatem amplectantur , avaritiam
horrescant, liberalitati pro viribus studeant sed non ob mundi gloriam,
comessationes et ebrietates devitent, ieiunia autem sancta ac pudica se-
ctentur. Si enim omne ieiunium sanctum esset ac pudicum, nequaquam
Dominus per Iohelem diceret santificate: ieiunium.* Fortissimum enim ieiu-

nium est validis, panis et aqua ; minus validis, panis et virentes herbae et -

poma cum modica vini potione: debilibus vero panis et vini, et cocta pul-
mentaria : infirmis vero; de quorum numero ego sum, non est lex posita.
Adulatoribus, detractoribus non facilem praebeant aurem, paenitentes de-
mulceant, lapsis manum consolationis porrigant, infirmos visitent et oleo

sanctificato tangant: pro vivorum salute et mortuorum requie assidue mis- .

sas decantent: clericos sibi commissos diligant ut filios: episcopum timeant:

ut. dominum, venerentur ut Christum, diligant ut patrem. Similiter et levitae.

modum suum caveant ne excedant, ne se sacerdotibus anteponant ; licet enim
dispensatio dominici sanguinis sit eis concessa , non tamen consecratio : nec
oleo possunt tangere infirmos nec baptizare vel praedicare praesente pre-
sbytero absque eius iussione, nec sedere in presbyterio. Videant igitur ut
et hospitales sint; ad hoc enim illorum ministerium primum inventum est
ut servirent mensis, et ut imitantes beati Stephani protomartyris primice-

Pu AOL MERECE LN

BONIZONIS. 55

rii eorum. exempla, caste vivant, ut possint dicere ad Dominum: pars mea
Deus, et ego sors Dei; et audiant cum Levi cuius participantur vocabulo:
date Levi cleros eius, date Levi hereditatem eius. Similiter et subdiaconi,
qui ministri vasorum sunt, ita se in timore Dei exerceant, ut ad diacona-
tus valeant apicem pervenire. Similiter de ceteris ordinibus sentiendum est.
Stultam est enim aliquem clericum velle fieri, si ad maiores ordines arden-
ter non desiderat pervenire.

EX LIBRO VI, QUI EST DE MONACHIS.

121. TUL ῥα ραν quattuor genera, beato Benedicto referente 1) cogno-
vimus: primum anachoritarum , qui ex coenobitis probati, velut iam eme-
riti, visus hominum fugientes, angelorum vallantur praesidio , et revelan-
tur eloquio. Secundum est coenobitarum , sub regula abbatis degentium,
qui imitantes dominum nostrum lesum Christum , non suam voluntatem sed
alterius faciunt. Tertium est teterrimum genus sarrabaitarum , qui secun-
dum proprium libitum viventes , sine abbate , terni vel bini in cellulis com-
morantur, artificio manus victum quaerentes. Quartum gyrovagorum, eo
quod gyrovagando certas non habeant mansiones , quorum claustrum mun-
dus est. Fuerunt autem in veteri testamento viri religiosi, vinum et sice-

ram non bibentes, nec in civitatibus commorantes, in tentoriis et in ca- -

sulis habitantes iuxta fluenta Iordanis; quorum principes extitere Elias et
Elisaeus; ex quorum numero extitere filii Rechab , qui siceram non bibe-
bant. Sed non longo post tempore, Iohannes Baptista Zachariae filius eremi
deserta penetravit, et licet agnum tollentem peccata mundi, iordanicis
meruisset tingere lymphis, non tamen factus est suecedentium sibi in hec
proposito magister.

122. In novo autem testamento Antonius persecutiones fugiens, Aegypti
deserta primus penetravit ; in hoc primus , quia sibi subsequentium factus est
magister ; in hoc secundus quia multorum iam annorum transacto curriculo,
cum Aegypti circuiret anfractus, invenit ibi Paulum primum eremitam in spe-
cu latitantem, a quo etiam vestem suscepit palmarum foliis contextam, quem
et mortuum ipse sepelivit. Sed non longo post intervallo temporis Ephraem
abbas, et Basilius cappadox, legem dedere monachis ut vinum et siceram
non biberent. Ad sacerdotii vero gradum adhue monachi non proveheban-
tur, donec ex praecepto Siricii papae hoc decretum est , ut necessitatis cau-
sa vel utilitatis ex monachis promoverentur ad clerum. [n occidentalis vero
orbis climate Martinus gemma sacerdotum, postquam turonius episcopus
creatus est, regulam vivendi monachis instituit, ex cuius discipulatu multi epi-
scopi et abbates per omnes Gallias et Hispanias claruere. Sed non longo post
tempore Benedictus monachorum apostolus velut lucifer matutinus emicuit,

^

1) Haec nonnisi partim , nec sine varietate, sunt in regula S. Benedicti apud Holstenium Cod. regul.
T. I. p. 115. A

cod. f. 49. ἃ,

cod, f. 49, b.

* I8 L5.

cod. f. 50. a.

. REN EX LIBRO VI.

qui compendiosam ac luculentam vivendi regulam monachis instituit; quam in
fine ita conclusit: facientibus haec, regna patebunt aeterna. Cuius aemu-
lantes vitam atque doctrinam multi religiosi coepere iam non solum in vil-
lis et in. montibus, in silvis et in suburbiis, sed et in ipsis civitatibus ha-
bitacula constituere monachorum , et sub regula beati patris iugo se domi-
nicae. mancipare servitutis. Ex quibus multi mirabiles floruere episcopi ,
qui non solum romanam ecclesiam ,. cui praefuerunt, a fundamentis reae-
dificare, verum etiam saeviente simoniacorum tempestate, ac bacchante
fornicantium rabie clericorum, pro defendenda fide catholica ita validissime
dimicarunt , ut possimus dicere cum propheta *: nisi Dominus sabaoth re-

iquisset nobis semen, quasi Sodoma fuissemus , et quasi Gomorrhae fuis-

semus similes. Quia vero nostris temporibus haec facta sunt 1), quae vidi-
mus et audivimus et completa cognovimus , superfluum visum est nobis in
talibus laborare. Veniamus vero ad ea que sancti patres de dignitate eo-
rum, de libertate, de securitate et quiete eorum scripta reliquere, et t pre
mum ab ipsa ordinatione ordiamur.
De ordinatione abbatis.
123. Benedictus 2). In ordinatione abbatis illa semper consideretur ra-

tio, ut hic constituatur quem omnis concors congregatio secundum timo--
rem Dei, sive etiam pars quamvis parva congregationis, senioris consilio, .

elegerint. Vitae autem merito et sapientiae doctrina eligatur , qui ordinandis
est, etiamsi ultimus fuerit in ordine congregationis. Quod si etiam omnis
congregatio vitiis suis, quod quidem absit, consentientem personam pravo
consilio elegerit, et vitia ipsa aliquatenus in notitiam episcopi, ad cuius

dioecesim pertinet locus ipse, vel abbatibus aut christianis vicinis clarue-

rint, prohibeant pravorum praevalere consensum; sed domui Dei dignum

constituant dispensatorem , scientes pro hoc se recepturos mercedem bonam,

si illud caste et zelo Dei faciant ; sicut e diverso peccatum, si negligant.
124. Ordinatus autem abbas cogitet semper quale onus suscepit , et cui

. redditurus est rationem villicationis suae; sciat se oportere, prodesse ma-

gis quam praeesse. Oportet ergo eum esse doctum lege divina, ut sciat,

et sit unde proferat nova et vetera : castum , sobrium, misétiégidbdil ut:
semper superexaltet misericordia iudicium, ut deni ipse consequatur : odit h
vitia, diligat fratres: in ipsa autem correptione prudenter agat, ne dum .

nimis cupit.eradere aeruginem ,-frangatur vas; et ne quid nimis; suamque

fragilitatem semper suspicetur ; memineritque datio qiiis nds non con-

terendum. In quibus non dieimus ut permittat nutriri vitia, sed prudenter
et cum caritate ea amputet , ut viderit cuique expedire , sicut iam diximus ;
et studeat plus amari quam timeri. Non sit turbulentus et anxius, non
sit nimius et obstinatus, non sit zelotypus et nimis suspiciosus qui num-
quam requiescit: in ipsis imperiis sit providus et' consideratus: et sive se-

1) Nempe sub S. Gregorio VII. PP. qui tantopere pro sacro caelibatu et clericorum honestate laboravit.
2) Quamvis heie nominatur Benedictus , aliter tamen sequentia leguntur apud praed. Holsten. p. 116.

4

PE C NNNM HG WU NDUUML lm ou ERMT MEVPETRS

MALLEM c om

'BONIZONIS. ΟΝ
cundum Deum, sive secundum saeculum sint opera quae iniungit , discer-
nat et temperet , cogitans disceptationem * sancti Iacob dicentis *: 5/ greges
meos plus in ambulando fecero laborare, morientur cuncti una. die. Hoc
ergo atque alia testimonia discretionis matris virtutum sumens, sic omnia
temperet , ut et fortes sit quod cupiant, et infirmi non refugiant: et praeci-
pue ut praesentem regulam in omnibus conservet ; ut dum bene ministrave-
rit, audiat a Domino quod servus bonus qui erogavit triticum conservis suis
in tempore suo : amen dico vobis, super omnia bona sua constituet eum*.

De sancta virginitate.
135. Bonizo episcopus. In veteri testamento Mariam sororem Moysi et
Aaron ducem fuisse populi Isrhael legimus et caelibem ; eamque Pharaone
submerso cum curribus et equitibus suis in mari, sumentem tympanum he-

braeas mulieres provocasse ad cantum: hoc praefigurando quod beata Maria

Dei et hominis genitrice praevia, transito mari rubro, vero Pharaone sub-
merso cum incolis, vespertinus populus sero felicior aevo, pulsans tympanum
id est mortificans carnem suam cum vitiis et concupiscentiis, cantat canticum
Domini in chordis et organo, et non in terra aliena. Et licet in caelibatu fuis-
se legatur Maria , lege tamen Moysi steriles sub maledicto esse et opprobrio
notabiles, qui veteris instrumenti legerit paginas, intelliget. In novo vero
testamento Christus caelibes angelorum vita vivere in evangelio testatur di-
cens *: qui non nubent neque nubentur, sunt quasi angeli Dei in cae-
lo. Et ut ostenderet in voto esse non in praecepto, adiecit dicens *: et
sunt spadones qui se ipsos castraverunt propter regnum. caelorum. Qui

. potest capere capiat. Quam vocem ferentem vitam aeternam, post eius glo-

riosam ascensionem multi religiosi tam viri quam mulieres aemulantes, non
suis viribus sed Dei virtute confisi, virginitatem vovere decreverunt: et
usque ad Constantini tempora non solum viri maioris conditionis et sexus,
sed etiam feminae in fragili sexu, duplex martyrium non horruere. Ex quibus
'Thecla, magistri gentium discipula, pro Christi nomine prima martyrium
suscepit, quamvis tormentis vitam non finivit. Quam imitantes non solum
virgines, sed et coniugatae et viduae, persecutionis tempore tormenta pro
Christi nomine contempnentes , validissime populum Dei consolidavere. Red-
dita vero pace ecclesiae, coeperunt tam viroruur quam mulierum habita-
cula fieri, :ut in commune viventes, saeculum et pompas eius respuentes ,
angelorum vitam actitarent in terris. Post transitum vero beati Benedicti,

multi sub eius regula vivere decreverunt; nam antea , sanctorum patrum, in -

privatis domibus, institutionibus regebantur.

Post Innocentii PP. verba, quod sanctimonialis, quae se coinquinaverit,

non potest iuste paenitere, nisi corruptor monachus efficiatur , Bonizo
sic adnotat.

126. Hic titulus videtur mihi retractandus. Possunt enim ad paenitentiam

admitti qui eiusmodi sunt etiam hoc modo. 'Tribus enim modis dantur pae-
H

*Gen.XX XII. 13.
* eod. disceptio-
nem.

* Matth, XXIV.
47.

cod. f. 51. b.

*Matth. XXIL30.
* Matth. XIX. 12.

eod. f. 53.a,

cod. f. 54. b.

cod. f. 55. a.

eod. f. 55. b.

ἘΠῚ. Thess. IT. 7.
* jta cod,

* cod. 'aginatis.

* Jud. XXI. 24,

* I. Petr. 11. 13.

58 EX LIBRO VII.

nitentiae; temporalis, quae praefixo datur tempore, quae omni anno om-
nibus datur christianis. Alia véro in ultimo positis, quae nulli umquam
vetatur christiano, quae corruptoribus monacharum nullo modo prohibe-
tur. Tertia vero quae sollempnis appellatur: illam non possunt fornicantes

cum monachabus adipisci, nisi alter eorum fuerit defunctus; id est domi-

nico sacramento non possunt reconciliari, sicut reconciliantur ii qui dan-
tur satanae ad tempus in interitum carnis. Temporalis vero, quae annua
dicitur, talibus non contradicitur. Sed in ultimo positis paenitentia et via-
ticum non negatur.

EX LIBRO VII, QUI EST DE REGIBUS ET IUDICIBUS rc.

127. ὡς ἌΝΆΡΕΣ ἢ de regibus, et de iudicibus, et de his qui in laicali ordi-
ne in sublimitatibus sunt constituti, operae pretium visum est nobis, unde re-
galis potestas vel a quo primum sumpserit exordium, breviter dilucidare ete.

( Heic plura satis ποία prosequitur Bonizo de antiquis regnis, desinitque

in mysticas Danielis beluas, unde nos excribere putavimus sequentia.) In
quarta bestia, quae erat dissimilis omnibus, Romanorum imperium usque
ad Antichristi tempora duraturum esse promisit. Quopropter pereant qui
qui romanum imperium conantur rescindere, et quadam palliata iustititia
iugum imperiale, sub quo non. timuerunt patres nostri vivere , ut filios
Belial faciant, a subditorum eervicihus conantur extrahere. Licet enim
Roma senior nostris sit patribus constituta, qui nos religiosos esse iacta-

mus, barbaris tamen servit et suis non utitur legibus. Solum novae, Romae

imperium constantinopolitapum , scilicet in meditullio positum ; de quo
apostolus ait*: qui tenet nunc teneat, donec de medio fiat , Medis ac Persis,
barbaris ac Scythis, Patzinacis * et Massagetis, Hunnis et Ungaris, Gothis |
et Normannis , Saracenis et Mauris, usque hodie contradicit. Et ut plus di-
cam; licet culpa imperatorum ac sacerdotum ex magna parte quassatum
sit romanum imperium, tamen quia subditi iugo premuntur adhuc impe-
riali, per abrupta vitiorum, quasi filii Belial, non volvuntur ad libitum ;

:sed adhte christianitatis, ne more brutorum insaniant animalium, freno

reprimuntur.

198. In occiduis vero partibus insolentia regum et superbia et avaritia
subditorum romanum periit imperium; ut in nobis completum videamus
illud iudicum proverbium *: 7» diebus illis non. erat rex in. Israhel, sed
unusquisque quod suum. erat libitum faciebat. Quamvis autem destructio
romani imperii prophetata sit, et necesse est id evenire; qui rebellant re-
gibus propter malivolentiam, non transibunt impuniti ; praesertim eum et
Dei resistant ordinationi , et apostolorum principis praedicationi. Sic enim
ait inter cetera *: subditi estote omni humanae creaturae propter Deum ;
sive regi, quasi praecellenti ; sive ducibus, tamquam ab eo missis ad veindi-
ctam. malefactorum , laudem vero bonorum. Haec est enim gratia. Qua-

"".-———— NP υὐὐ

Pu PD

BONIZONIS. 99

propter quisquis a gratia Dei non vult fieri alienus, regibus non moliatur
insidias, gaudeat sub bonis, aequanimiter toleret malos; et cuiusvis sit
religionis vel ordinis, non dédignetur tributa praestare; et praecipue ro-
manae rei publicae principibus, sub cuius imperio et Christus natus est;
cuius parentes tributa solventes, rei publicae quodammodo adiutores exti-
tere. Quippe et Christus iuvenis factus, non dedignatus est pro se et pro
Petro solvere tributum. Ut cum ille tributum solvit, qui supra mundum
erat, et in mundo nil possidebat, superfluum sit omnino his rebellare
regibus , qui in mundo habitant et mundana desiderant. Sed nec hoc prae-
tereundum arbitror. Quanta providentia Dei bona regantur imperatores
aestimandum/, cum de morte impiorum et elementa legamus maledicta ; ut
pro Saulis montes Gelboé ; et pro Caesarum, astra caeli obscurata, lunam
et solem retraxisse lumen. Sed et cometas vidimus in caelis reges regnaque
mutantes. Ne vero in longum protrahatur paginula, quid sancti patres de
regali dignitate senserint, ad medium introducam, ne quibusdam videar
ad libitum meum inflexisse scripturas. |

Sequuntur auctoritates eariae Gregorii PP., Nazianzent, Augustini, Isidori.
Deinde sic prosequitur. Bonizo.

129. Iudicum alii sunt pálatini quos ordinarios vocamus, alii con-
sules distributi per iudicatus, alii pedanei a consulibus creati. In romano
vero imperio, et in romana usque hodie ecclesia septem sunt iudices pa-
latini, qui ordinarii nominantur, qui ordinant Imperatorem, et cum ro-

manis clericis eligunt Papam, quorum nomina haec sunt. Primus primi-

cerius. Secundus qui dicitur secundicerius, qui ab ipsis officiis nomen ac-
cipiunt. Hi dextra laevaque vallantes Imperatorem, quodammodo cum illo
videntur regnare, sine quibus aliquid magni non potest constituere Impe-
rator. Sed et in romana ecclesia in omnibus processionibus manuatim du-
eunt. Papam, cedentibus episcopis et ceteris magnatibus; et in maioribus

festivitatibus octavam super omnes episcopos legunt lectionem. Tertius est.

arcarius, qui praeest tributis. Quartus sacellarius, qui stipendia erogat mi-
litibus, et Romae sabbato scerutiniorum dat eleemosynam, et romanis epi-
scopis, et clericis, et ordinatis viris largitur presbyteria. Quintus est pro-
tus, qui praeest seriniariüis, quos nos tabelliones vocamus. Sextus est pri-
mus defensor, qui praeest defensoribus , quos nos advocatos nominamus. Se-
ptimus adminieulator, intercedens pro pupillis et viduis, pro afflictis et
captivis. Hi pro criminalibus non iudicant, nec in quemquam mortiferam
dictant sententiam, et Romae clerici sunt ad nullos umquam alios ordines
promovendi. Alii vero qui dicuntur consules, iudicatus regunt, et reos
legibus puniunt, et pro qualitate eriminum in noxios dictant sententiam.
Ceterum postquam peccatis nostris exigentibus romanum imperium barba-
rorum patuit gladiis feriendum, romanas leges penitus ignorantes illitterati
ae barbari iudices legis peritos in legem cogentes iurare, iudices creavere,
| :

cod. f. 58. a.

* Lev. XIX. I5.

* Matth. VII. 2.

cod. f. 59. ἃ.

eod. f. 59. b.

* Ezech. XVII. I5.

60 EX LIBRO VII.

quorum iudicio lex ventilata terminaretur. Hi accepta hac abusiva pote-
state, dum stipendia a re publica non accipiunt, avaritiae face succensi
ius omne confundunt. Comes enim illitteratus ac barbarus nescit vera a
falsis discernere, et ideo fallitur. Qui si mente pertractarent illud prophe-
ticum *: zuste iE proximo tuo, et non accipies in iudicio personam
pauperis , nec honores vultum potentis, mallent ab omni munere manus
excutere, quam per caecam animi cupiditatem inleeü, Dei se facere reos
esse iudicio dicentis *: qua mensura mensi fueritis, remetietur vobis. Sed
et romanis legibus rei habentur ac notabiles, qui abusive ad libitum leges
inflectentes, non iudicant ex aequitate , sed propria voluntate. Hi dati sunt
ecclesiae in adiutorium, ut qui non reverentur episcopos pro ecclesiastica

disciplina, saltem per horum terrorem et gladios, ad pacis licet inviti re--

deant unitatem.
130. Pelagius papa Iohanni magistro militum 1). Paterno vos salutantes
affectu, petimus ut si prodesse catholicae paci contenditis, Paulinum foro-

semproniensem pseudo episcopum ad nos sub digna custodia dirigatis. Sa--

tis enim turpe est ut vestram. vivacitatem illic positam illudere glorietur ,
et nec comprimi a vobis, nec detineri posse ad suam superbiam iactet.
Nolite ergo inultam, et in vestras prorumpentem iniurias contumaciam va-
gari permittere; sed praefatum "pseudo episcopum vestrorum hominum sol-
licitudine detentum, ad nos sicut dictum est dirigere festinate.

131. Bonizo episcopus. De militibus vero quid aliud dicam, nisi quod
fidem servantes dominis, et praecipue regni tenentibus gubernacula, sic
militent terrenae potestati, ut christianae non obvient religioni; semper
illud dominicum beneficium cordis memoria ruminantes, quod in romano
orbe degentium primitiae fuere credentium; quos ita Deus sibi complacuisse
demonstravit, quod ante quam baptismi unda tingerentur, charisma susce-
pere Spiritus sancti; ex quibus fuit ille centurio, euius fidem in évange-
lio Christus antetulit filiis Isrhael. His proprium est dominis deferre, prae-
dae non inhiare, pro vita dominorum suorum tuenda suae vitae non par-
cere, et pro statu rei publicae usque ad mortem decertare, schismaticos
et haereticos debellare, pauperes quoque et viduas et orphanos defensare,
fidem promissam non violare, nec omnino dominis suis periurare; non
enim leve crimen est periurare: periuros: enim infames esse leges romanae
testantur; et secundum mandatum est in lege: ποῖ assumes nomen Dei

tui in vanum. Kt licet Nabuehodonosor idololatriae teneretur naevo dampna-.

tus, Sedechiam tamen Ezechiel improbat propheta, eo quod fidem idolola-
trae non servaverit Nabuchodonosor, dicens: quz periurus, numquid vivet *?
Caveant ergo milites ne diaboli instinctu contra dominos suos audeant con-

spirare; conspirantes enim, saeculi leges capitali dampmant sententia, et.

ecclesiasticae sanctorum patrum regulae a regno Dei iudicant alienos.

1) Ex tribus, quae hoc codicis loco sunt, Pelagii fragmentis hoe tantum videtur ineditum. Ignorat
hune Paulinum Ughellius in epp. forosempron.

BONIZONIS, 61

135. De mulieribus vero, romanis legibus sancitum est ut nec ducatus
teneant nec iudicatus regant. Quamvis enim romanum imperium a paganis
sumpserit exordium, leges tamen ab eis promulgatae, legibus Moysi et
ipsius Domini videntur quodammodo concordare 1). Lex enim ab ipso Do-
mino mulieri promulgata haec est: ut ad virum sit conversio sua, et sub «e.t. οὐ. a.

potestate viri sit. Et licet secundum allegoriam, carnem velit esse subie-
ctam spiritui, secundum historiam vero uxorem viro; tamen raro audivi-
mus, legimus vero nusquam, mulieres imperasse sine mirabili dampno
subditorum. In Assyriorum imperio , quod primum post romanum et prae-
cipuum fuit, Semiramis post mortem viri sui Nini dieitur regnasse. Haec
est illa quae aedificavit Babylonem ; qua regnante Abraham profugus exi-
vit de terra sua et venit in Charran; quae post multa et vaga stupra,
libidine regnandi filium suum accepit in coniugem, legemquc sancivit in
posteros, ut Assyriis non posset imperare sine mixto sanguine, aut ex ma-
tre vel filia vel sorore foret procreatus. Quid dicam de Cleopatra Ptolemaei
| filia, quae libidine regnandi in tantum exarsit, ut et romanam rem publi-
eam conaretur destruere? Nam Antonio fortissimo defensore rei publicae a
| se adscito, et si dici fas est, in coniugem electo, bellum indixit Octavia-
no, quo se pessum dedit et Aegyptum. Sed et qui historias scripsere, di-
cunt Darium regem Persarum ob id ab Alexandro macedone superatum,
eo quod uxorem secum duxit in proelium. Quod et magnanimus Romano-
rum dux Pompeius mente retractans , Corneliam Mytilenes abscondit late-
bris. Taceo de Fredegunda regina Francorum, de cuius malitia inelius
est silere, quam pauca dicere. Et de Rosalenda Longobardorum regina, -
quae. feminea audacia in mortem viri adulteros non timuit impellere, di-
sponens postea ipsos adulteros et homicidas veneno perdere, ut ad romani
imperatoris posset connubia pervenire.

133. Si quis vero mihi obiecerit sororem Moysi Mariam ducem fuisse
populi Israhel et iudicem ; non abnuo, sed audio eam feminea licentia in
superbiam elatam. Si enim dux non esset, nec superbiret, nec extra ca-
stra mansisset ad breve leprosa. Quod si quis dixerit mihi: Deborram, quae

apis interpretatur, relicta * Lapidot, quae iudicabat Israhel; forsan quia mu- *; e. vius.
liebri regebantur arbitrio, ideo serviebant Iabin. Et licet prophetasset quod.
in manu mulieris tradendus esset Sisara, in manu sua tamen non legitur fa-

eta victoria, sed in manu mulieris licet alienigenae, habentis tamen virum,

ne exemplum daret posteris viduis ambiendi ducatum. Sed dices mihi forsi-
tan, tu exprobras sexui? Absit. Non sunt exprobrandae nec expernendae
immo vero laudandae et venerandae, quas Dominus non spernatus est;
quae apostolis timentibus, mortem Dómini lieet dolentes videre non ti-
muerunt; quas Dominus post resurrectionem apostolis misit ut eis prae-.
dicarent resurrectionem. Devotissimus est enim muliebris sexus, facilis ad
Jaerymas , dapsilis in liberalitate, fortis in proposito. Sed hoc dico quod

1) Hine illud opuseulum in corpore iuris, eui titulus : »osaicarum et romanarum legum collatio.
|

ἘΠῚ. Cor.XIV, 34.

* L Tim. V.6.

cod. f. 60. b.

62 : EX LIBRO VIII.

apostolus dicit Paulus qui mulieribus sanctis praecepit silentinm dicens *:
mulieres in ecclesia. taceant. Turpe est enim mulieri docere. Quod si turpe
est docere, multo turpius est populos regere. Virgo est, aut' in virginali
proposito? Sumens tympanum, sequatur Mariam: aut si non placet , cu-
stodiatur a parentibus usque ad coniugii foedera. Sed si vidua est, si vi-
derit legem carnis suae repugnantem legi mentis suae; nubat, tantum in
Domino; melius est. enim nubere, quam post Satanam retrorsum abire.
Quod si viduitatem vovere decreverit, audiat non me sed apostolum *: vidua
in deliciis vivens, mortua est. Non ornet crines, non pingat faciem, non

culta vestibus incedat, non auro et gemmis et serico utatur, nec pere-

grini muris pellicula óleat: non calamistratos vel barbatulos pueros diligat :

non lascivas pedissequas secum habeat: impudicos sacerdotes et semispon-
sos a se procul abiciat, honestis vero sacerdotibus velut angelis Dei pa-
reat: ecclesiam Dei secundum Annae exemplum frequenter visitet, carnem

suam edomet, et per omnia subiectam faciat esse spiritui. Maritata est?

diligat virum , sub eius tremescat imperio, filios nutriat, suae domus curam
gerat, bella horrescat, armatos formidet, pacem diligat, pensa et colum et
stamina, linum lanamque et sericum gestet in manibus, de expeditioni-
bus vero ordinandis non magnopere curet. |

EX LIBRO Vill, QUOMODO SUBDITI VITAM DEBEANT INSTITUERE.

134. (Qi in superiori libro de praelatis in laicali ordine positis, prout
potuimus breviter enarravimus , superest nunc in ulteriori libro qualiter
subditi debeant vitam instituere, breviter indagare. Et primum plebis fa-
ciamus divisionem: nam ex plebe alii sunt artifices, alii negotiatores , alii
agricolae. Et licet negotiatio multum utilis sit mundanis, patres tamen nostri
paenitentibus, ne ad negotiationem redirent omnimodis prohibuerunt: non
enim potest negotiatio fieri, nisi alter eorum fallatur. lllis vero qui gravio-
tibus criminibus non sunt inretiti, etsi non concesssum , prohibitum tamen
non est negotiationem exercere, eleemosynas exinde facere, et xenodochia
aedificare, et ecclesias fabricare; et sarta tecta reficere (1). Caveant ergo hi
ut non sint eis ponderum genera diversorum, ut non alis emant, aliis
emere quaerentibus vendant; aequus modius, aequus sit et illis sextarius.
Non alnas in emendo amplient, non in vendendo minuant, non bamba-
sio baculas misceant ut gravioris ponderis sit: non piper aqua perfundant,
non pigmenta in locis humectis ponant ut gravioris ponderis sint, non

pisces siccos aqua perfundant ut nitidiores appareant, non recentes aqua

frigida non lavent, iurantes et mentientes recentes esset, cum foetidi sint

et squalidi, et alterius esse bestiae carnes quam non sint. Granariis caven-

1) Ita se gessit Eugenius PP. IV. eum illo celebri Cosma Mediceo , Leonis PP. X.atavo, primario in
Europa ac ditissimo negotiatore, quem ob animi quasdam commercii causa anxietates , decem millibus flo-
renis , pio aedificio impendendis , multavit : cui sententiae tam libenter ac liberaliter obsecutus est Cosmas ,
ut quadraginta mille erogaverit. Vespasianus in vita Cosmae Spicil. rom. T. I. 332.

Lm mL DM cM i EM m 1... E

ova trt n M. ui f RR t C ee E ΣΤΡ "T

BONIZONIS. 63

dum est, ut non ita tenaciter annonam servent quam emunt, ut famen po-
pulis adducant.

135. Artificibus vero, qui honesto artificio victum quaerunt, ita prospi-
ciendum est ut non periurando vel mentiendo opus suum vendant. Sutores
sunt? ita suant, ut non facile disrumpatur opus ; illud semper ante oculos
cordis habentes exemplum , quod in. dialogorum libro legitur de Stephano
sutore 1), ut per unam sabbati pauperibus erogent quod per eleemosynam

de artificio suo Christo largiri decreverint in Iesu minimis. Agricolae vero, -

quorum labor sine peccato est, discant dominis fidem servare, furto non
inhiare , decimas.et primitias ecclesiis Dei, et quibus concessae sunt, absque
fraude cum omni hilaritate donare. Quia vero de decimis se praebuit oc-
casio, dicendum est a quo hoc praeceptum sumpsit exordium, et quando
et quibus, et ubi, et quamobrem dandae sint, explanare. In veteri testa-
mento Abraham primus legitar a Melchisedech decimatus, ut ait apostolus
Paulus *, et in eo decimatus est Levi. Post quadringentos vero et "XXX-
annos lege mandatum est Moysi, ut tolleret decimas a filiis Israhel, et da-
ret eas |a Levi lege perpetua possidendas, quia possessiones et praedia
non habebant. Post Constantini vero tempora, et crescente christiana re-
ligione, a sanctis patribus et romanae ecclesiae auctoritare definitum est,
ex decimis quattuor fieri portiones , ex quibus tres in potestate e ponis
essent, quarta vero pro vitae merito clericis divideretur.

130. Bonizo episcopus. Mulierem datam. viro in adiutorium, dum ge-
nesis legeretur audivimus; de qua etiam scriptum est: propter quod relin-

quet homo patrem suum et matrem , et adhaerebit uxori. suae, et erunt

duo in carne und. Et Dominus interrogatus in evangelio si licet viro di-
mittere uxorem, respondit non licere, excepta causa fornicationis. Et ideo
dicit Dominus *: quod. Deus coniunxit , homo non. separet. Sed non omnia
quae vocantur coniugia, Deus coniunxit. Sicut enim omnes filii non sunt
heredes, sic omnes matres non:sunt uxores. Legitimum vero coniugium
non potest esse inter inaequales, hoc est inter servum et liberum, vel in-
ter liberum .et ancillam 2), nec inter furiosos, nec inter raptam et raptorem,
nec inter iudaeam et christianum, nec inter paganüm et christianam , nec
catholicum et haereticum, nec inter compatres et commatres, nec inter fi-
lios et filias compatrum et commatrum 3), qui fratres spiritales nominantur.
Nec ante annos pubertatis viri sortiri debent uxores, nec mulieres ante
annum -XII- legitime possunt nubere, nec inter consangineos possunt fieri
secundum canones matrimonia. Est et aliud quod sab coniugium, si non
potest provenire concubitus. In omni ergo coniugio legitimo, hoc in pri-
mis considerandum est, si ille asciscitur in virum qui a muliere eligitur;

1) Sine dubio intelliguntur S. Gregorii PP. dialogi, in quibus tamen Stephanus sutor memorari non

. videtur, nisi forte oculatiori alieui lectori occurrat.

2) Loquitur more potius antiquo iuris romani. Sed eum ancilla certe libertate donata concedebatur
in iure can. coniugium inire.
3) Seeus in lege tridelitina Sess. 24. cap. 2. ubi cognatio spiritalis coaretata fuit.
à 1

* Hebr. VII. 9.

cod. f. 61. b.

* Matth. XIX. 6.

cod. f. 64. b.

cod. f. Οὔ, ἃ, -

* cod. choros.

eod, f. 6$. b.

61 EX LIBRO ΙΧ.

et si illa eligitur a viro quae diligitur. Deinde si hae quas superius dixi-
mus leges non contradicunt, oportet ut sit tradita a parentibus, vel a
mondoaldis 1), et dotata tabulis, et a sacerdote benedicta, et a paranymphis
custodita. Et post nuptialia iura his diebus quibus oportet, quibus inter-
dictum non est, a pronubis viro coniuncta. Quod si haec omnia rite fue-
rint celebrata, et aliquando vel infirmitate naturae, vel aliquo humano
maleficio non poterit evenire concubitus , expectabitur usque in triennium.
Forsan hoc intervallo temporis, vel natura recipiet vigorem suum, vel hu-
mana maleficia Dei beneficio cassabuntur. Quod si separaverint se, maneant
utrique innupti; aut si voluerint, reconcilientur invicem.

137. Bonizo episcopus. AdmonstHi sunt ergo fideles, ut genuina sta-
tuta non violentur, et ut sollempnitates sanctorum, et praecipue domini-
cos dies observent, ut in eis servilia opera non exerceant, ut liberalitati
studeant, ut missas pro salute virorum et requie mortuorum celebrare fa-
ciant, et ut sacerdotibus pareant.

Ex concilio aurelianensi 2).

138. Cum exigentibus peccatis , Galliarum populi luporum rabie acriter
interimerentur, nec illius flagelli aliquod remedium inveniri posset, con-.
gregati traduntur Galliarum episcopi apud Viennam urbem, atque in com-
mune statuerunt, ut triduanum ieiunium facerent. Cumque Dominus pe-
stem misericorditer abstulisset, hi dies in. consuetudinem annuae celebri-
tatis venerunt, ut per Galliarum provincias, ante ascensionis Domini diem,
celebrarentur. Agamus et nos hos dies cum summa reverentia et devotione,
cum abstinentia carnis et humilitate cordis, non ut visibilium luporum ra-
biem evadamus, sed ut invisibilium id est spirituum immundorum temp-
tamenta vincere valeamus. Nullus autem his diebus vestimentis pretiosis
induatur, quia in sacco et cinere lugere debemus: prohibeantur ebrieta-
tes et comessationes quae fiunt in vulgari plebe. Nemo ibi equitare prae-

sumat, sed discaleeatis pedibus omnes incedant. Nequaquam mulierculae -

choreas* ducant, sed omnes in commune Áyrie eleison decantent, et cum
contritione cordis Dei misericordiam exorent pro peccatis, pro pace, pro
peste, pro conservatione frugum, et pro ceteris necessitatibus; dies enim
sunt abstinentiae non laetitiae.

EX LIBRO IX, QUI EST MEDICINALIS SIVE PAENITENTIALIS.

139. gres iste medicinalis inscribitur, eo quod aegrotantium contineat
varia medicamenta animarum. Et sicut peritorum medicorum est ad tactum .
et adspectum urinae morbos cognoscere singulorum, sic prudentum est

1) Sive mundualdis , nam utroque modo scribitur apud Cangium. Erant hi autem procuratores praecipue
ad nuptias contrahendas.

2) Haec res paucis verbis commemoratur in concilio aurelianensi I. novae Maurinorum coeptae edi- -
tionis tomo I, et haetenus unico, p. 842. .Itemque in eodem tomo p. 643. ubi de concilio viennensi.

Verumtamen heic apud nos loquitur potius ipse Bonizo.

. BONIZONIS. 65

sacerdotum , considerata paenitudine paenitentis , quid quibusque conveniat
iudiciali magisterio dispertire. Et ut ad hoc faciendum sint idonei, oportet
eos canones sanctornm patrum mon ignorare, ut et iudicium a sanctorum
canonum prodeat auctoritate, et misericordia semper sequens superexaltet
iudicium. Tudieium enim sine misericordia his qui non fecerint misericor-
diam ; nec iudicium dici potest, quod oleo misericordiae non est leviatum.
Unde et samaritanus ille plagas vulnerati oleo lavat et vino, ut et auste-
ritas legis carnes putridas cruciet, et misericordia. evangelica oleo bonae
voluntatis delinita cruciatas foveat, et fotas sanitati reddat ac nutriat. Nec
hoe praetereundum absque consideratione videtur, quod idem. stabulario
dixit samaritanus duorum numismatuur munere donato: quodcumque su-
perogaveris, ego cum rediero reddam tibi*. Ad hoc enim positi sunt sacer-
dotes in stabulo, quod est ecclesia, ut infirmorum curam habeant: et si
quid compassione misericordiae devicti peccantibus plus quam canones
exigunt donaverint, non solum rei non tenentur ob hoc velut legis prae-
varicatores , sed cum venerit iudex pastorum reddere unicuique iuxta opera
sua, audient. pro hoc: beati misericordes , quoniam ipsi misericordiam
consequentur *. |

140. Sciendum tamen praeterea est, quod remissio peccatorum, quae
fit per absolutionem sacerdotis, temporis non expectat prolixitatem 1), sed
quacumque hora peccator scelera sua sacerdoti confiteri non erubescens

vere paenituerit, iudicatus a sacerdote, ilico iam non est peccator sed iu- -

stus. Quod autem secundum canones ieiunium, et carnis maceratio, et
- eleemosynarum distributio, et assidua oratio paenitenti indicitur, fructus
sunt verae paenitentiae, quos a paenitente requirimus. Non enim aliter cog-
nosci posset verusne esset paenitens necne. Verba enim lohannis baptistae
qui primus in novo testamertto paeniteritiam praedieavit populis, haee sunt*:
facite fructus dignos paenitentiae. Fructus vero digni paenitentiae hi sunt, ut
si quis novit se illicita perpetrasse , tanto se a licitis abstineat, Ceterum quia
de paenitentia et remissione peccatorum scribere in hoc libello decrevimus,
dicendum est. quot modis fiat remissio peccatorum delictorumque in ecclesia.

141. Prima remissio fit per baptismum, quo originalia et actualia rela-
xantur delieta. Secunda est in martyrio, per quod sicut per baptismum ,
omnia delentur peccata. Tertia fit per caritatem , de qua scriptum est*: et
caritas operit multitudinem peccatorum. Qui enim Deum diligit, dilige-
tur ab eo. Qua remissione ditantur illi, qui adtentius Deum diligunt, mun-
dum eum pompis suis respuentes, nihilque possidentes, nudi Deum se-
quuntur, ut sunt sancti monachi. Quarta est in instantia praedicationis,
iuxta illud apostoli *: qui converti fecerit peccatorem. ab errore viae suae,
Jalvabit. animam eius a morte, et operit 9) multitudinem peccatorum suo-

1) Hoc eontra rigidos illos , qui paulo ante tempora nostra, contrarium sentiebant et agebant.
2) Sic graece occurrit varia leetio χαλύπτε :pro χαλύψε;. Nec immerito Bonizo addit suorum, ut videre est
apud Sabaterium in var. lect. bibl. 3

I

cod. f. 66. a.

* Luc. X. 35.

*Matth. V. 7.

* Matth. IIL. S.

* I. Petr. IV. ὃ.

* Jac. V. 29

* Luc. XI. 4f.
τ Eccli. III. 33,

* Luc. YL37.

eod. f, 66. b.

* Judie. VIII. 27.

* Ps, LXXII. 27.

66 ' EX LIBRO IX.

rim. Quinta est in. eleemosynarum distributione, iuxta illud dominicum *:
date elemosynam , et ecce omnia munda sunt vobis. Et in alio loco*: si-
cut aqua extinguit peccatum. Sexta secundum illud evangelicum * : d;-
mitttie, et dimittetur vobis. Septima de qua scriptum est: caro laete du-
vit ad. culpam , afflicta reducat ad. veniam; quae nulli petenti, et ma-
xime in ultimo positis est neganda, pro qualitate tamen criminum diver-
se diversis distribuenda. Quia vero in ecclesia omne crimen remittitur ,
et quia extra ecclesiam sunt, quibus non est remissio peccatorum , siquan-
do tamen matri voluerint redintegrari ecclesiae, oportet eos per manus
suscipi impositionem, per quam "emat sanctus datur in ecclesia in hunc
modum.
Qualiter excommunicati debeant reconciliari.

142. Cum aliquis excommunicatus vel anathematizatus , paenitentia du-
ctus veniam postulat , et emendàtionem promittit , episcopus qui eum excom-
municavit, ante ianuas ecclesiae venire debet, et “ΧΙ presbyteri cum eo,
qui eum hinc inde cireumstare debent; ubi etiam adesse debent illi, quibus
iniuria vel dampnum illatum est; et ibi secundum leges divinas oportet
dampnum commissum emendari ; aut si iam emendatum est, eorum testimo-
nio comprobari. Deinde interroget episcopus, an paenitentiam iuxta quod
canones praecipiunt pro perpetratis sceleribus suscipere velit ? Et si ille terrae
prostratus veniam postulat, culpam confitetur, paenitentiam implorat, de
futuris cautelam spondet, tunc episcopus apprehensa manu eius dextera ,
in ecclesiam eum introducat, et ei communionem et societatem christianam
reddat, et VII: psalmos paenitentiales decantet cum istis precibus kyrie ,
pater noster, salvum fac, mitte ei Domine auxilium, nihil proficiet, esto
ei Domine auxilium, turris fortitudinis, Domine exaudi, Dominus vobis-
cum, oremus. Praesta quaesumus , Domine, huic famulo tuo dignum paeni-
tentiae fructum, ut ecclesiae tuae sanctae, a cuius integritate deviaverat pec-
cando, admissorum veniam consequendo, reddatur innoxius. Per etc.

143. Bonizo episcopus. Septem esse criminalia peccata, quae non solum
criminalia sed etiam capitalia vocantur, eo quod talia perpetrantes , secun-
dum leges romanas de vita periclitantur, non solum ecclesiasticis seriptu-
ris, sed etiam mundanis edocemur legibus; quorum ultimum et crudelius
tripertitum est. Fornicatio enim alia est recedere a Deo, de qua in veteri
legimus testamento * :: fornicatus est Jsrhael post idola. Et de qua in psal-
mo* : perdes omnes qui fornicantur abs te. Alia incestuosa. Tertia vero quae
simpliciter dicitur fornicatio. In prima vero fornicatione quae perieulosior
est, prolapsis interdicitur usque ad mortem communio, non tamen inter-
dicitur venia. Secunda vero sicut multiplex est, sic multiplices in prome-
renda venia recipit differentias. Nam pro talibus acrius iudicantur episcopi

quam sacerdotes, acrius sacerdotes quam reliqui clerici, durius vero cle-

rici quam laici, unusquisque vero pro qualitate criminis, pro sublimitate
ordinis, pro prolixitate temporis, durius vel humanius iudicatur. Incestuo-

,
τ ον τυ μεν. ὦ

J—GEÉeo.Enm— τ

Ε MET BONIZONIS. « 61

se vero peccat episcopus si carnali commercio misceatur cum femina; du-
rius tamen peccat si cum monacha vel cum coniugata. Similiter de sacer-
dotibus et levitis sentiendum est. Et quamvis canonibus sancitum est tales
non debere redire ad ordines, nos tàmen arbitrio pontificum , quorum iu-
dicantur iudicio delinquentes, post alia quaedam huic opusculo inserenda
capitula, quod a nostris maioribus audivimus, quaeve in sanctarum scri-
pturarum paginis legimus, dicere curabimus. Nune vero de incesta copu-
latione, quae inter consanguineos fit, disseramus. !
"4d. duo. quaedam inpibuli de incestis nuptiis sub nominibus Innocentii
et Gregorii. sic animadvertit. Bonizo.

144. Haec duo capitula nominibus romanorum pontifieum Innocentii
scilicet et Gregorii titulata, apocrypha sunt, tum quia in decretalibus
eorum epistolis non inveniuntur inscripta, tum quia sanctorum patrum re-
gulis videntur sentire contraria. Ceterum ob hoc meo opusculo haec inse-
rere volui, ut scirem respondere his qui de talibus praesumunt, et con-
tradicentes possem superare 1).

Epilogus de incestis compendiose digestus.

145. Propter plerosque simplices minusque capaces haec strictim. bre-
viterque replicanda pernecessarium duximus, ut qui plura nequiverint
legere, hac defloratiuncula uteumque discant. quid agendum sit de bis qui
incestas vel diversas commixtiones appetunt. Incesti namque dicti sunt, si
genitor cum libera *, si natus cum genitrice, si germanus cuni germana, si
si patruus vel avunculus cum nepote, si nepos cum matertera vel amita , si

- consobrinus cum consobrina, si cum agnata vel cognata. (agnati sunt qui

de virili sexu exeunt; cognati sunt utriusque sexus), si vitricus cum privi-
gna, si privignus cum noverca, $i cognatus cum cognata quae est uxor ger-
mani sui, aut cum germana uxoris suae usque ad quartam progeniem. $i
pater et filius, aut duo fratres cum una muliere, aut cum matre et filia,
aut duabus commatribus coierint. Sollicitius providendum est, quia aliud
est gener cum socru, vitricus cum privigna, cognatus cum cognata. Aliud
est pater et filius, aut duo fratres cum una muliere, aut cum duabus, aut
cum matre et filia unus vir. Si cum sacrata virgine vel sanctimoniali. Si
cum uxore alterius. Si cum compatre, cum commatre, vel frater cum sorore
in Christo. Haec est incesta vel nefaria commixtio, etsi quispiam aliquod
de his malis, quae superius brevitate comprehensa sunt, incestus vel
nefarius, si genitor cum filia, si filius cum genitrice se miscuerit: septem
annos extra metas ipsius terrae exul fiat. Tum demum diebus vitae suae
in eremis cum fletu et luctu paeniteat, et eucharistiae non communicet ,
nisi urgente mortis periculo. Si germanus cum germana, si patruus vel

1) Duo illa capitula sunt, primum S. Gregorii magni rescriptum ad Felicem messanensem registr. lib.

. XIV. 17. de Anglorum coniugiis , quod reapse scriptum nonnullis suspectum fuit, sed a Maurinis de-

fenditur in adn., nune tamen a Bonizone quoque repudiatum videmus. Alterum est Innocentii , quod non
l]ieeat ducere uxorem, relietam patris uxoris suae, nec relictam fratris uxoris suae. Ceteroqui scimus
coniugia propinquorum diversis saeculis diversa ratione gradibusque concessa aut prohibita fuisse.

- :

*

cod. [. 67. a.

€od. f. 68. a.

cod. f. 68. b

* filia.

Cod. f. 69. a.

€od. f. 69. b.

* Lib. XY. 16.

68 EX LIBRO ΙΧ.

avunculus cum patruele, si nepos cum amita vel matertera ; si consobrinus
cum consobrina sobrinave, secundum antiquam definitionem :XII* annos
paeniteat excommunicatus ; alii humanius definierunt -X* Si. cum agnata
vel cognata, a tertia usque ad septimam propinquitatem. Secundum hu-
maniorem definitionem 1), si *XII- fuerint, -IIII- annos paeniteat ; si decem,
IHE; si octo, *V*; si septem, "Τ᾽; si septem, quinque Si socer cum nuru , si
gener eum socru, si vitrieus cum privigna, si privignus cum noverca , si
cognatus cum cognata quae est uxor germani sui, aut germana uxoris suae,

secundum antiquam et humanam definitionem *X- annos paeniteat. S1 cum .

germana uxoris suae, * VII: annos. Si septem, "Π|- Si sex, -IHII* annos. Si pater
et filius aut duo fratres cum una muliere, aut cum matre et. filia, aut cum
duabus sororibus, aut cum duabus commatribus , secundum antiquam de-
finitionem *X-* annos paeniteat, secundum humaniorem :V]I: annos paeni-
teat. Si cum devota quae est veste mutata, si cum electa vidua, vel cum
desponsata alterius, si cum presbytera vel diaconissa, sive cum iudaea vel

pagana, secundum antiquam definitionem *X* annos paeniteat, secundum.

humaniorem vero definitionem *VI: Si eum vidua aequali vel cum publiea
meretrice aut ancilla alterius, secundum. antiquam et humaniorem defini-
tionem *V* annos paeniteat. Si cum laica virgine quam nequaquam aece-
perit uxorem, secundum antiquam et humaniorem definitionem :1IlI- annos
paeniteat. Eae autem feminae, eum quibus omnes supradictae personae in-
cestas commixtiones commiserunt, similiter. ut. congruum -est paeniteant ;
sic tamen, si his in hoc malum consenserunt :: alioquin sicut fuerit modus
culpae, ita a providissimo sacerdote iudicentur. Praeterea si, quod ab-
sit, de ordine clericorum forte ex his omnibus personis, quae suprà com-
memoratae sunt, in aliquam irruerit quae incestae dieuntur. Notandum

quod unusquisque laicus *V* annos iudicatur; subdiaconus ΝΠ: diaconus -

et monachus *X*; presbyter -XIIII:; episcopus *XVII- Et rursus unusquisque
laicus -VII- annos debet ; subdiaconus *X-, diaconus et monachus “ΧΙ;
presbyter :XIIIL.; episcopus -XVIII-

146. Bonizo episcopus. Quidam ex nostris propter quoddam capitulum
apoeryphum (apoeryphum autem ideo dico, quia nullo auctore roboratum)
seducti, quod sic incipit. «Beatus Isidorus de consanguinitate sic loquitur».
ultra quam leges humanae vel divinae iubeant , ausi sunt arbori parentelae
quasdam superaddere necessitudines , trinepotis scilicet nepotem nepotis vel
neptem, cum omnis consanguinitas sive in ascensu sive in descensu, sive
ex latere, *VII* tantum terminetur nexibus. Quod licet omnibus credam
perspicuum, quid tamen beatus Augustinns super hoe dixerit in libro de
civitate Dei *ad medium, introducam. «Religio et auctoritas sanctae ecclesiae
« sanxit coniugia inter propinquos vitanda esse, quamdiu necessitudinum
« nomina perseverant. » Necessitudinum nomina. autem, quae ultra septi-
mam non porriguntur progeniem, haee sunt: filius et filia, pater et mater,

1) In sequentibus numeris quaedam erant perversitates , quas necessario emendare visum est.

BONIZONIS. 69

avus et avia, atavus et atavia, tritavus et tritavia. Sciendum tamen est,
quia qui in arbore parentelae filius patris legitur, trinepos est tritavi ; qui

si pater esse coeperit, eius filius, qui et nepos est avi, cui et tertius est.

in gradu, ad tritavum patris nil attinebit iure propinquitatis. Cuius filius
pronepos est eius qui avus est patris, et quartus est in gradu: qui si ge-
nuerit filium , eius filius adnepos erit ei, cui pronepos est pater, et quintus
est in gradu. Hic rursus si genuerit, eius filius adnepos est eius, cuius
adnepos est pater, et sextus est in gradu. Quod si et hic genuerit, eius fi-
lius trinepos est, cui adnepos est pater, et septimns est in gradu. Ultra
haec non sunt nomina consanquinitatis in parentela, praeter avunculum
et materteram et patruum et amitam et ex his prodeuntia. Errant igitur
qui propter apoeryphum capitulum, si diei fas est capitulum nulla au-
ctoritate subnixum, nepotem nepotis, et neptem, addunt in linea.

147. Bonizo episcopus. Haec de fornicatione dicta sufficiant. Nam de
tertia fornicatione, quae minima vocatur, licet sit mortifera propinquitate

criminis, et pro dignitate personarum plus minusve plectenda , sacerdotis

subiacebit arbitrio. Nunc vero transeamus ad cetera , et primum de homi-
cidio disseramus. Homicidium peccatum est inhumanum atque gravissimum,
quod invidia stimulante conceptum est. llle enim qui pater est mendacii,
homicida fuit ab initio, qui invidiae zelo succensus , hominem in paradiso

positum fallaci persuasione aggressus decepit, occidit, et ab incolatu pa-

radisi pellicea veste cireumdatum alienavit, et terrae maledictae inquilinum
aerumpnis ae miseriis fecit obnoxium. Qui postea eiusdem primi hominis
invidens propagini, mentem primogeniti hominis invasit, et invidiae face
armavit, et miserum hominem ad fratricidium incitavit. Qui nec divina
voce correptus quievit; et quaesitus a Domino: ub: est Abel frater tuus,

procaciter negavit dicens, nescio. Et postquam peccatum suum quod do-

lose et absconse perpetraverat, Domino propalante revelatum cognovit,
non paenitentiam quaesivit, sed desperavit dicens: maior est iniquitas mea
quam ut veniam merear. Cuius imitatores facti sunt homicidae tanto per-
versiores, quanto nec illius maledicti perterrefacti miraculo. Qui profugus
super terram et tremulus, mortem etiam quam optaverat, usque ad septi-
mam suae regenerationis progeniem vix emeruit. Et ille quidem lege te-
nebatur astrictus naturali: eius vero sequaces non solum naturali, quod
tibi non vis, aliis ne facies, sed etiam praeceptiva qua scriptum est:
diliges dominum Deum tuum , et proximum tuum sicut te ipsum. Et non
solum mosaica, sed quod plus est, ipsius Domini tenentur mandato con-
stricti dicentis *: nisó abundaverit iustitia. eesira plus quam scribarum et
pharisaeorum , non intrabitis in regnum caelorum. Et post pauca: ego
«utem dico vobis non. resistere malo, nec reddere vicissitudinem pro malo,
et eetera quae ad proximi dilectionem pertinere videntur. Enimvero quia

omnia peccata, mediatore sacramento, post paenitudinem , si digne pae-

nituerint, merentur veniam, dicendum est de his qui hoc peccatum pec-

eod. f. 69. b.

cod. f. 70. a.

* Matth. Y.20.39.

eod. f. 71. a.

cod. f. 72. a.

eod. f. 72. a.

eod. f. 72. ἢ.

* Mallh. V. 32.

"0 - EX.LIDRO IX.
caverunt gravissimum , si resipuerint, qualiter gratiae Dei debeant recon-
ciliari.

148. Bonizo episcopus. Secundum mandatum in lege Moysi est: nom

assumes nomen domini Dei tui in vanum , et non periurabis in nomine

meo, et ne polluas nomen domini Dei tui, ego Dominus. Quapropter prae-
ceptum est omni christiano non iurare, ne per assiduum iurare, velit no-

lit, transeat ad periurare. Sicut enim qui non loquitur, non mentitur; sic et -

qui-non iurat, non periurat. Est tamen iuramentum non cbsesicmdenis
quod. licet non observandum ne per errorem flectat in partem , tamen quia
temere iuratum. est , immune non erit a peccato; veluti si quisquam iuret
contra fidem, vel ut divortium faciat ab uxore, vel ut ad pacem non re-
deat, vel ut innPpiit hominem, vel cetera his similia quae Domini displi-
cent idusgici Sed tempus est quod sancti patres de. talibus decrevere ,
huic opusculo. inserere etc.

149. Sequitur de falso testimonio, quod quanto ideals est, tanto
crudelius. Et cum omne mendacium a diabolo est, et os quod mentitur
occidit animam, quam funesta morte mortuus est ; qui non solum absolute
mentitur , sed etiam invidiose ut laedat , adversus proximum falsum loquitur
testimonium ὃ Sciendum praeterea est, quia licet homicidium et periurium
gravia sint peccata et perieulosa, et cetera his similia, tolerentur tamen
aliquando, falsum vero testimonium semper mortale peccatum est, et num-
quam potest quovis ingenio leviari. Qui enim falsum. adversum proximum
loquitur testimonium, primo mentiendo veritatem negat, quae Deus est:
secundo invidet. fratri, quem laedere-desiderat: tertio laedit fratrem, et quod
plus est innocentem ; et ideo falsus testis non erit impunitus ,*qui tot pec-
catis tenetur obvolutus. Si quis tamen de talibus divina inspirante gratia
ad paenitentiam redire voluerit, is ad militiam non. redeat, saecularia ne-
gotia non exerceat, coniugio careat, et divino sacramento usque ad mor-
tem non participetur, sed secundum patrum regulas canonicum subeat iu-
dicium, etab ingressu ecclesiae per triennium se abstineat.

150. Furtum vero, et sacrilegium , atque rapinam eriminalia esse pec-
cata, nullus sanae mentis ignorat ; quia videlicet non ad amorem proximi,
sed ad odium pertinere videantur. Est tamen in eis magna diversitas: nam
aliud est per vim rapere, aliud occulte sublegere, aliud sacrilegium exer-
cere. Sed iam quid. sancti patres de talia. perpetrantibus iudicent, audia-
mus. etc. ,

151. Bonizo episcopus. Coniugalis copula ut non dissolvatur nec pol-
luatur, ipsius Domini auctoritate monemur, qui dixit uxorem a viro non
discedere nisi causa fornicationis *. Ergo fornicatio sola est quae solvit ma-
trimonium, propter quod praecipitur homini relinquere patrem et matrem,
ut iam non sint duo sed caro una. Itaque qui rescindit matrimonium vitio
fornicationis; adulter vocatur, et ipsius Domini lege tenetur obnoxius, et
lege mosaica perimitur reus, et lege christiana peccator iudicatur pessimus,

ΠΟ Mi ci ie Cube i eic re ΡΟ ΤῊ c nem a e

BONIZONIS. 11

et lege saeculari capitali dampnatur opprobrio. Dum enim alienum violat
torum ; Deum contempnit, qui primo parenti adiutorium tribuens legem
statuit coniugalem: et proximo facit iniuriam, et duobus mandatis Domini
uno eodemque peccato tenetur culpabilis, tum quia rem concupiscit illi-
citam, tum. quia uxorem legis divinae praevaricator violat alienam. Tali-
bus per omnia imponitur iudicium , seeundum sanctorum patrum regulas ,
ut homicidis; servata tamen potestate viri, ut si placuerit, uxorem adul-
teram non derelinquat; ita tamen ut dimissus ab uxore, vel dimissa, per-
petua careant copula coniugali.

152. Bonizo episcopus. Sunt et alia plura peccata, quae si non capi-
talia, tamen mortifera, ad quae cavenda Dei indigemus gratia, cuius mu-
nere et immunes custodimur a peccatis, et liberamur a commissis; quam
ut mereamur promereri ad salutem, supplicandus est Deus pater sine in-
termissione et orandus, ut quos donavit consortes fieri imaginis filii sui,
custodiat usque in finem a mortifero peccato inlibatos; ut quos per adop-
tionem vocavit filios, his paterna misereatur benignitate: et qui scit fig-
mentum nostrum caducum, et versutias antiqui hostis quia permaximae
sunt, non patiatur nos ludibrium fieri diaboli; sed per mediatoris adven-
tum effundat super nos gratiam Spiritus sancti; ut qui in creatione mundi
verbo et bona voluntate creans singula atque disponens, cuncta quae fecit
vidit; et quia vidit, complacita sibi fuere bona et bona valde. Quos Verbo
creante omnia, et bona voluntate "Spiritus, in novam formavit creaturam ,
intuitu. misericordiae suae respiciat, et se his quae fecit complacuisse teste-
tur, ut ab ipso qui solus bonus est, omnia bona procedant et bona valde.
Effundat ergo super nos supereminens charisma sancti Spiritus, scilicet ca-
ritatem ut diligamus eum puro corde et pura mente et omnibus viribus
animae nostrae. Diligendus est enim ; prior enim dilexit nos, et non qua-
libet caritate, sed praecipua qua filium suum pro nobis tradidit erucifi-
gendum, ut nos eriperet ex maledicto. Diligamus et proximum. Si enim
proximum non dilexerimus, teste apostolo*, nec Deum invisibilem poterimus
diligere. Quem diligere si voluerimus, oportet primo pro salute animae
eius esse sollicitum : post vero eius necessitatibus misericorditer subvenire.
Et sic ordinate habemus caritatem; quam habere absque eius munere, a
quo omne bonum est, omnino non possumus: sine qua nec remissio pee-
catorum datur in ecclesia: et quam qui possederit, non extollitur, non
inflatur, non agit perperam, non quaerit quae sua sunt. Et ut hanc possimus
impetrare, quae exsuperat omnem sensum, oremus nobis a patre dari per
lesum Christum filium eius.

EX LIBRO X, QUI EST DE IUDICIIS CRIMINUM.

153. epesern libro dixisse me memini prudentum subiacere arbitrio sa-
cerdotum , secundum modum culpae, considerata humilitate ac paenitudine

eod. f. 72. b.
cod, f. 73. a.
* I. Ioh. IY. 26.
cod, f. 73 b.

cod f. 77. b.

eod. f. 8I. ἃ.

* Jac. V. 20.

* Tac. II. 90.

cod. f. 8I. b.
*I. Cor. XII. 3.

132 EX LIBRO X.

͵

paenitentium , vigorem canonum. temperare. Quia vero auctoritas maiorurit
in sancta multum valet ecclesia, operae pretium visum est mihi , auctorita-
tes et exempla sanctorum patrum compendiose colligere, et iudicia de eri-
minibus qualiter iudicavere, huic libello inserere etc.

154. Bonizo episcopus. At hi qui lasciviente aetate minima furantur, velut
poma et legumina, vel cetera talia, si pueri sunt verberantur ; si vero ma-

ioris aetatis, secundum quantitatem culpae iudicentur. Sacrilegium vero licet -

furtum sit, maiori vindictae obnoxium est ; durius enim peccat qui sacrunr
vel de sacro, vel de non sacro, vel non sacrum de sacro furatur ; quam
qui in privata domo sublegendo proximo facit iniuriam Raptores. autem

tanto acrius peccant, quanto inhumanius est per vim. rapere, quam clam

proximi rem sublegere.

155. Anteriore libro dixisse me memini, septem modis remissionem pec-
catorum dari in ecclesia ; primo in baptismo; seeundo in martyrio; tertio
in karitate iuxta illud : et karitas operit multitudinem peccatorum ; quarto
in praedicatione iuxta illud apostoli*: qui converti fecerit peccatorem ab
errore viae suae, salvavit animam eius ἃ morte; quinto iuxta illud domi-
nicum: dimitte, et dimittetur vobis; sexto eleemosynarum distributione ,
iuxta illud evangelicum: date eleemosynam, et ecce omnia munda sunt
vobis; septima in afflictione cordis et corporis, ut quos caro laeta traxit ad
culpam, affücta ducat ad veniam. Sciendum tamen praeterea est, posse
quidem. et haec fieri ἃ quibusdam non àd remissionem peccatorum , eum
inordinate, aut prava intentione, aut ob mundi fiunt gloriam. Licet enim
in boom detur remissio peccatorum , baptismus tamen qui foris datur,
non iustificat quemquam, nisi sanctae in corpore ecclesiae. Nec baptismus,
qui intus est, iustificat quemquam sine operibus, dicente apostolo ': fides
sine operibus mortua est; exceptis parvulis ,- quos suscipientium vel paren-
tum, immo vero catholicae matris ecclesiae, iustificat fides. Sed nec baptis-
mus dici potest qui contra evangelicam ef' ecclesiasticam regulam datur ;
licet ἃ quibusdam non bene, salutis esse dicatur. n

156. Martyrium vero sine caritate, teste apostolo *, non solum suscipien-
tibus non. prodest, sed potius obest: martyres enim multos facit schisma
vel haeresis, sed non sanctificat. Quia vero novit Deus quae sunt , qui oc-
culta Spiritus sancti illustratione, per arrogantium praedicationem plerum-
que corda audientium illustrat, cum et hi qui praedestinati sunt verbo
Dei illuminantur ad vitam , et arrogantes lapides facti a miliario viatoribus
ostendunt viam, ipsi vero solidi et immobiles permanentes, nisi resipue-
rint, aeternis cum rege suo traduntur incendiis. Qui vero aliis relaxat
debita, caveat ut non ore tantum, sed corde relaxet; et hoc divini fra-
ternive amoris gratia. Sunt enim nonnulli qui ideo tantum relaxant debi-
ta, quia ad ulciscendum non satis habentur idonei; quibus in hac parte pro
by ficto non multum. datur remissio peccatorum.

157. Et sunt nonnulli qui caritatem quidem habere videntur; 'sed non

e a ed

MU ure ERES

Ax

DRE ap ge E

BONIZONIS. ; aeos) ot, AM

habent. Caritas vero si inordinata est, caritas non est. Et ideo in canticis
canticorum gloriatur ecclesia *, ordinata caritate ego sum. Caritas enim or-
dinata est, ut plus diligamus Deum quam nos, et proximum sicut nos.
Sunt enim quidam qui Deum quidem diligunt, sed plus se; ut illi qui
mundana quidem spernunt, et ad contemplativae vitae properant pulchri-
tudinem , et hoc sibi petunt in monasterio dari quod numquam in saeculo
habuerunt. Hi pro certo plus se diligunt quam Deum, dum curam carnis
facientes, lautis cibis delectantur, pretiosis vestibus licet pullis gloriantur.
Et sunt nonnulli qui proximum plus sc et quam Deum diligunt, ut sunt
ii qui flebili carorum amore sauciati illis indulgent, sed laboribus et ae-
rumpnis et vigiliis diebus vitae suae se macerant, et Deum offendere non
metuunt, dummodo eos divites faciant; quos senes et debiles, derisores
sustinent et subsannatores. Nec ii habent caritatem, qui proximis suis et
collegis, si in malo, velut fures furibus , raptores raptoribus, molles mol-
libus, agapas distribuunt; sed ea est perfecta caritas quae operit multitu-
dinem peccatorum, Deum diligere ultra nos, et proximum sicut nos.
158. De eleemosynarum vero distributione, quid aliud sentiendum est,
quam quod Dominus in evangelio declarat dicens': cum facis eleemosynam
nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua. Si enim eleemosynae vacuae

ob mundi non fierent gloriam, nequaquam Salvator adiecisset dicens": amen.

amen dico vobis, receperunt mercedem suam. Sed et eleemosyna licet pro
mundi non detur gloria, oportet tamen ut ordinate distribuatur, ut prius
a domesticis fidei incipiatur, et ab his pauperibus quibus intellectu opus
. est, de quibus seriptum est*: beatus qui intelligit super egenum et. paupe-
rem , in die mala liberabit eum Dominus. Oportet vero ut et propinquos
generis tui non horrescas: turpe est enim illis egentibus, aliis eleemosynam
tribuere; ita dumtaxat, ut eis sumptus necessarios non neges, et ex elee-
mosynis eos divites non facias.

159. Afflietio vero corporis et cordis ea est quae remissionem tribuit
peccatorum , quando quis sic luget praeterita, ut de talibus ne iteret caveat.
Qui enim paenitentiam sic' agit, ut praefixa sibi paenitentiae tempora an-
xius spectet, licet multo et magno labore corporisque et animae afflictio-
ne sit vexatus, in cassum laborabit , si ad repudiata cupit repedare. Non
enim temporis prolixitate acceptatur paenitentia, sed fructibus; fructus
autem digni paenitentiae, este beato Gregorio, hi sunt: ut quisquis novit
se illicita perpetrasse, a licitis abstineat. Quod si abstinendum a licitis ,
quanto magis ab illicitis? Paenitenti enim publico non licet negotiationem
exercere, arma gestare, uxorem ducere, forensibus negotiis implicari.
Quod si proximorum res mobiles vel immobiles clam palamve rapuerit , non
potest ad paenitentiam admitti, nisi prius omnia spoliatis vel multa rein-
tegrentur, si fuerit unde possit reddi. Simili modo pensandum * est de his
qui libidims face succensi, ut mulieres decipiant, periurare solent. Et de his

qui avaritiae quaestu, ut alios decipiant, periurare non metuunt. Et de his
K

* Cant. II. 4.

* Matth. Vf. 2.

* PS. "XE. 2.

cod. f. 82. a.

* ifa cod,

€od. f. 82. b.

"4. EX LIBRO X.

qui odiunt fratres, et qui in se peccantibus ne dimittant, obstinata mente per-
durant. Quos omnes, licet fleant, licet ieiunent, licet crebris ieiuniis et
suspiriis corpus adficiant, impossibile tamen est eos remissionem peccato-

rum accipere, nisi peccantibus in:se puro corde dimiserint; nisi quod

avara mente periurando àdquisivere, restituant; vel cum his omnia quae
possident in saeculo dimittant; vel eas quas corruperunt, nisi mundanis
vel divinis legibus prohibeantur, uxores accipiant: vel ea quae clam, vel
vi, seu fraude aliis abstulerunt, spoliatis, vel eorum heredibus, si fuerit
unde, reintegrentur: si minus autem, diuturno corporis et animi labore
fatigentur. poe

EPILOGUS OPERIS.

160. Cum a me exegisses, sacerdos venerande Gregori, ut brevem ac
compendiosam dictatiuneulam ex sanctorum patrum authenticis canonibus
tibi componerem, dum flagranti tuo desiderio deservire cupio, metas bre-
vitatis excessi. Quis enim umquam paucis potest vel compendiosis expli-
care sermonibus regulam baptismi? et quid sit baptismus ? et quot modis
fiat? et a quo sumpsit exordium? et quando, et ubi et quomodo celebrari
debeat, et de eiusdem divinitus concesso privilegio? Deinde quid sit epi-
scopatus, et qualiter et qualis episcopus eligi debeat, et quando, et ubi
et a quibus, et quomodo regulariter consacretur, et qualiter post episco-
paliter vivere debet. Et de excellentia metropolitani, et eius electione et
consecratione, es de usu pallii et eius genio. Et quod honorandi sint epi-
scopi ab hominibus et non lacerandi. Et quae personae in accusatione epi-
scoporum recipiantur, quaeve repudientur, et qui sint infames. Et de in-
dusiis episcoporum , et de eorum iudicio, et de conciliis celebrandis, et de

mutatione eorumdem utilitatis causa vel necessitatis. Et ne sint praecipites

in dandis sententiis. Et qualiter missas in festivis diebus, qualiter in pri-
vatis celebrare debeant. Et de confectione chrismatis, et reconciliatione
paenitentium, et de celebrandis ordinationibus, quando et ubi et quibus
ordines sint tribuendi, quibusve minime. Postea vero de excellentia roma-
nae ecclesiae, et de privilegiis ad praefatae ecclesiae episcopum pertinenti-
bus, et de consuetudinibus eiusdem. Et quod romani pontifices a beato
Petro usque ad nostra tempora singillatim unusquisque per se novum in
ecclesia tenendum posteris mandavere. Et de consecratione altarium vel ec-
clesiarum , et a quibus sumptum sit exordium. Et de secundi ordinis sa-
cerdotibus , et levitis, ne modum mensuramve suam excedant. Et de casti-
tate observanda ab eis, et qualiter incontinentes iudicentur. Et si lapsi pos-
sint recuperari, necne. Et de regulari conversatione, et unde, a quibus
sumpsit exordium. Deinde unde monastica religio manaverit, et quibus
auctoribus creverit, et qualiter et. qualis abbas debeat eligi vel ordinari.
Et de singulari privilegio monachorum. Quis haec tam multa et tam pro-
funda succincto poterit explicare sermone? De regali vero dignitate , Dei

TY
"Um

BONIZONIS. 15

ordinatione donata, qualiter ab omnibus debeat honorari vel venerari, et

a quibus sumpserit exordium, et quid sancti patres privilegii vel dignita-

tis regibus conferendum decreverint. Et de iudicibus, et de militibus, et
quod ad comprimendos rebelles, eorum nobis sit auxilium. expetendum.

Et quod periculosum sit mulieres ducatus vel iudicatus tenere populosve.

regere. Quis haec poterit breviter vel compendiose perstringere? De ple-

bis vero divisione, quod alii sunt artifices, alii negotiatores, alii vero

agricolae. Et de decimis dandis. Et qualiter legale coniugium celebra-

ri debeat, et quod sit legale coniugium. Et qualiter christiano sub Sa-

cerdotum obedientia sine querela vivere oporteat. Et de septem crimina-
lium peccatorum paenitentia, et qualiter a sanctis patribus de talibus iu-
dicatum sit. Et de multorum aliorum criminum paenitentia, et quid sit
paenitentia, et qualiter veraciter agi debeat. Et de iudicio ordinatorum si
peccaverint, quis umquam brevi potest explicare sermone? X

161. Ceterum pectus tuum sacrarum armarium scripturarum, ex his
quae scripta hic invenerit, sollerti poterit deprehendere ingenio, qualiter
de similibus debeat iudicare. Tu vero si quid incompositum , si quid mi-
nus conveniens inveneris , amici nominis favore defende: nec quid dictum,
sed ex quanta prodeat caritate, repensa; et aemulatorum latratibus clypeum
orationum oppone, canens cum propheta': Domine libera animam servet
tui a labiis iniquis et a. lingua dolosa.

EXPLICIT.

EPIMETRON I.

In codice vaticano antiquissimo, quem hactenus a nemine descriptum puto, legebam opus ano-
nymum , et fortasse incognitum, de iure canonico, in quatuor partes divisum, et a collectione canonica
Card. Deusdedit parem divisionem habente prorsus diversum; nam, et ipse praedictus codex aetatem
Cardinalis plane superat. Huius ergo operis, etsi alio tempore rationem sum habiturus , nunc sal-
tem notitiam (radam. Pars eius I. de primatu romanae ecclesiae. 11. de episcopis. III. De sy-
nodis. IV. de diversis gradibus sive ordinibus ministrorum ecclesiae. Utitur auctor ad tractatum
suum instruendum 1. Epistolis Pontificum , inter quas. tamen abundant isidorianae. 2. Registro
S. Gregorii PP. 3. Novellis émperatorum. In fine aulem. tertiae partis, quae est ut dixi de syno-
dis, synopsis historica adscribitur f. 113. ὃ, quam heic exponere placet.

DE SEX SYNODIS PRINCIPALIBUS.

Prima synodus in Nicaea *CCC-XVIIT- patrum eontra Arrium alexandrinum presbyterum,
qui tres gradus in Trinitate asserebat, Patrem scilicet maiorem, Filium minorem , Spiritum
sanctum creaturam; temporibus Constantini principis , Silvestri papae romani , Macarii hie-
rosolymitani, Alexandri alexandrini; qui condemnata eadem haeresi statuerunt canones *XX',
quorum auctor maxime praefatus sanctus Alexander episcopus fuit. Secunda in Constanti-
nopoli CL: patrum contra. Macedonium constantinopolitanum episcopum , qui negabat Spi-
ritum sanctum Deum esse; temporibus Gratiani et Theodosii principum , Damasi papae ro-

- mani, Cyrilli hierosolymitani , Timothei alexandrini, qui condemnata praefata haeresi statue-

runt canones tres, quorum auctor maxime beatus Nectarius constantinopolitanus episcopus

fuit. Tertia in Epheso *CC- patrum contra Nestorium constantinopolitanum episcopum, qui .
*

* Ps, CXIX. 2.

* notandum.

* jmmo plurium.

4

* pro incorrecta.

* 114 cod.

»

* eod. zristis.
*eod. ingrediens.

* eod. maritus.

* eod. potuisse.

* ita cod.

* Rom. XII. 13.

"6

dicebat beatam virginem Mariam non Dei sed hominis tantummodo genitricem , ut aliam
personam carnis, aliam faceret deitatis; temporibus Theodosii principis iunioris , Caelestini
papae romani, Iuvenalis constantinopolitani , Cyrilli alexandrini , qui *XII* capitula contra

. Nestorii blasphemiarum totidem capitula , auctore eodem sancto Cyrillo , anathematizando

consceripserunt. Quarta in Chaleedone -DCXXX- patrum contra Eutychen constantinopolitanum
abbatem , qui asserebat Christum post humanam assumptionem, non ex duabus naturis exi-
stere, sed solam in eo divinam naturam permanere; temporibus Marciani principis, Leonis
papae romani , Iuvenalis hierosolymitani , Anatolii constantinopolitani ; qui condemnata prae-
scripta haeresi statuerunt canones "XXVIL*, quorum auctor maxime idem sanctus Anatolius
constantinopolitanus episcopus fuit. Quinta in Constantinopoli contra Theodorum mopsueste-
num et omnes haereticos; qui Theodorus dicebat alium esse Deum Verbum et alium Chri-
stum ; et sacram virginem Mariam negabat Dei genitricem fuisse; temporibus Iustiniani prin-
cipis, Vigilii papae romani, Domni antiocheni, Eutychii constantinopolitani ; qui *XIHII- ca-
pitula anathematizando scripserunt contra Theodori et sociorum eius blasphemias. Sexta in
Constantinopoli *CL: * patrum contra Macarium antiochenum et socios eius, qui unam vo-

luntatem et operationem in Christo falsa suspicione astruebant ; temporibus Constantini prin-

cipis, Agathonis papae romani , Georgii constantinopolitani , qui condemnata haeresi praefata
anathematizando scripserunt novem capitula interius annexa.

EPIMETBRUM H.

In codice vat. pal. antiquissimo 554, in quo est Egberti eboracensis (saec. VIII.) paenitentiale ,
breve lamen , nec misi ab iis verbis institutio illa sancta, quae sunt in Concil. Zattae tomo XII.
col. 479., praecedit acephala praefatio ceu qudedam apologia Theodori cantuariensis qui pariter
ediderat. (saec. VIT.) paenitentiale. Hanc rudem praefationem in neutrius paenitentiali , tom. XII.
praedicto, ?nveniebam. Est autem huiusmodi.

- . . eruditis illa depravata incorreptaque * eius esse iudicia merito abnegantur.
E quibus non pauca cum passim a pluribus mixtimque tenentur , pariter posuimus , ut Chri-
sto domino iuvante sequentibus libris ex eis praecipua iuxta modulum nostrum corriga-
mus. Sed adhuc de illo dubitantes opere, aliqua in quibusdam his necessaria opusculis ad-
nectimus , et maxime libello paenitentiae, quae a prudenti posse facile reor adverti. Re-
stat igitur super his ad defensionem patris nostri Theodori dilectioni vestrae tantum quantum
possumus satis facere: quorum in aliorum catholicorum dietis plenam non invenientes ex-
positionem , eum ideo frequentastis. De quibus non immerito omnibus, vos qui horum
carissimi * causa ea iudicantes difficilia extitisse , ut me in illorum agone , Christo pro vobis
agonotheta , certantem meritis vestris contra imminentes ictus detrahentium dextra laeva-
que defendatis, obsecro; quibus facilius est laborantibus detrahere ,; quam studio laboris
desudare. Et quia de nostris quidam sapientissimos sugillare ecclesiae Dei linguae suae vo-
lubilitate didicerunt ; sanctum loquor: Hieronymum , quem maliloquum hominibus inquiunt ;

- Augustinum multiloquum , Isidorum glossarum compositorem : taceo de reliquis, cum san-

ctum aiunt Gregorium apostolum nostrum ea dixisse facile quae ceteri prius exposuerunt,
tritis " aliorum callibus ingredientem *. Inde noviter audivi, quod horreo dicere, quendam ven-
iricosum gentilium fabularum sectatorem, legis Dei latorem, et operis totius mundi sceripto-
rem sugillare; quid , inquiens, ipse Moyses emeritus * vel scire vel ei dicere potuisset "? Mea
igitur defensio aput tales quae esse potest, qui in comparatione eorum quos praeposui , nihil
sum? Gratia tamen Dei sum id quod sum: quae utinam in me vacua non fiat, per eum
qui ex nihilo cuncta creando potens, est et de minimis magna perficere! Pro quo habeat
auctor quicumque catholicus licentiam a nobis, si quid uspiam invenerit de his quod pos-
sit emendare, id ratione peragere; quasi nisi vincantur * quae sequenda non sunt, cum ae-
qualiter tenentur, contentionem illis movent inmodicam; quibus dictum est*: won im con-
tentione el. aemulatione , sed. induimini dominum lesum Christum.

um EN

Mp RADUUR

eda PRA BÍ

DEUSDBEDIT QABDZIALIS

INCIPIT LIBELLUS CONTRA INVASORES ET SIMONIACOS
| ET RELIQUOS SCHISMATICOS.

—£897099189:3-—

PROLOGUS.

Venerabilibus in Christo fratribus sanctae romanae ecclesiae clericis ,
Deusdedit ultimus prssbyter tit. Apostolorum in Eudoxia.

O pituane domini Dei nostri clementia, qui nos et sermones nostros suo mirabili nutu
vegit atque disponit, aecingimur respondere simoniacis eL schismaticis, qui dicunt regali
potestati Christi ecclesiam subiacere, ut ei pro suo libito, vel prece, vel pretio, vel gratis,
liceat pastores imponere, eiusque possessiones vel in sua, vel in cuius libuerit iura trans-
ferre. Quatuor itaque sunt, de quibus Deo auctorc scribere proponimus. Primum quod regi
non liceat sacrosanctis ecclesiis episcopos constituere. Secundum de simoniacis et schismati-
cis, et eorum sacerdotio et sacrificio. Simoniacos autem dicimus eos haereticos , qui Dei
ecclesiam et eius officia pretio mercantur vel vendunt; schismaticos vero, quantum ad hoc
attimeL opus, eos qui haec eadem non secundum sacros canones, sed licet gratis, a regali
lamen et laicali accipiunt potestate. Tertium , quod clerus a sacerdotibus pasci debet atque
honorari, non infamari vel iudicari aut persequi. Quartum , quod saeculari potestati non
liceat in ecclesiam clericos introducere, vel expellere , nec res ecclesiasticas regere, vel in
sua iura iransferre. Nemo autem putet, nos honori regio derogare in hoc quod scribimus,
quod eidem talia non liceat usurpare: aliud quippe sacerdotum , aliud est oificium regum:
regis enim officium est paci regni providere, et sacerdotes ad praedicta omnia adiuvare,
eisque resistentes opprimere, ut eum rex terreat vel puniat ferro, qui sacerdotis non cor-
rigitur verbo. Regnet sacerdos iuxta apostolum gladio verbi , in promptu habens iuxta eun-

€od. f. 108.

dem discere ulcisci omnem inobedientiam. Pugnet rex gladio materiali, quoniam Dei mini- -

ster est et vindex in iram his qui male agunt. Cum itaque uterque alterius officio indigeat,
valde uterque cavere debet ne alterius officium praesumat, ne quod ab altero aedificatur,
ab altero destruatur. Et quoniam praedictorum impudentium contumaciam nullatenus nudae
rationi acquiescere iamdudum probavimus, id quod scribimus tam sanctorum patrum quam
etiam christianorum principum constitutionibus, domino Deo nostro praemonstrante, firmare

- proponimus.

LIBER PRIMU S.

Ι. N. autem ulterius exordium protelemus, in primis dicendum videtur, quoniam cer-
lum est , quod beatissimus (Petrus) apostolus , primus ecclesiae pontifex , prius JitHarihálibus
sedibus orientis, postmodum. vero primos ordinavit pontifices in civitatibus occidentis. Ipsi
enim haec ordinatio maxime competebat, cui principaliter Christus Dei filius , caelestis regni
clavibus traditis, suas oves pascere iusserat, et pro cuius fide ne deficeret specialiter ora-
verat, cuique fratres suos in eadem fide confirmare praeceperat. Sed et reliquos apostolos ,
quos reliquis mundi partibus novimus praedicasse, singulis urbibus illarum partium, quibus
quisque regnum Dei praedicavit, itidem pastores non dubitamus misisse. Et quoniam sancto
Spiritu docente cognovere saeculi principes ad fidem venturos , et succedentibus temporibus

stimulante avaritia quosdam eorum Dei ecclesiam suae ditioni velle subiicere, suaque au-
: etoritate et libito pastores eisdem subrogare, inter reliquos canones, quos pro religionis cau-

cod, f, 109.

. nicant. Hanc autem institutionem , quae eorum scribitur, si quis authenticam non esse con-

'

"18 : 1L σλβῶν, DEUSDEDIT

tela et ecclesiastica disciplina statuére, hunc quoque eorum pravis cónatibus hac constitu-
tione obviam ituri condiderunt, qui ita se habet: si quis episcopus saecularibus potestati-
bus usus, ecclesiam per ipsas obtineat, deponatur; et segregentur omnes qui illi commu-

tendat , sanctae septimae universalis "ΠΟΘΙ," patrum , nee non antiochenae synodi, quibus au-
lhentiea esse docetur, eversor et per hoc haereticus iudicabitur. Nam et Callixtus et Gre-
gorius, et quidam alii romani Pontifices, ut curioso lectori notum est, eorum apostolico-
rum canonum auctoritate suas constitutiones firmavere. Stephanus vero quartus, et Iohannes
octavus, ut Anastasius in prologo septimae synodi, quinquaginta capitula eorumdem cano-
num in plenissimum auctoritatis robur recipi censuere. Porro, apostolis docentibus , ecclesiae
ubique terrarum consuetudinem ab iis traditam iuviolabilitér servaverunt; ut decadenté cu-
iuslibet ecclesiae pontifice, clerus et populus eiusdem, communi dliberetidne; de suo vel
alterius eeclesiae gremio ibi pastorem praeficerent.

2. Et haec tam sancta tamque Deo grata consuetudo tamdiu integra illibataque per-
mansit, quousque fidelium multitudo Dei ecclesias amplissimis possessionibus ditare coepit.

"Tunc enim ambitionis spiritu interveniente , alii suarum , alii etiam aliarum ecclesiarum

coeperunt episcopatus ambire, et nefandi Simonis commercio suis fautoribus etiam quam
non habebant pecuniam promittere. Quod videntes Deo dignissimi romani pontifices, qui
sacerdotii primatum in toto orbe tenebant, scilicet Bonifacius, Caelestinus, Leo, Gelasius,
Symmachus, Hormisda, Gregorius; alii simoniaeam haeresim prius a Petro damnatam , ex
tune et in aeternum damnavere; alii priscam constitutionem decretalibus constitutionibus
ita firmavere , ut statuerent nullum ex alia ecclesia alii eeclesiae praeponi, nisi forte, qui
suae digne praeficeretur ecclesiae, in eadem (quod vix posse contingere crediderunt) nul-
latenus posset inveniri. Hanc itaque quam praedixi consuetudinem ab apostolis traditam nul-

latenus violare praesumpsere christianissimi imperatores Constantinus , Constans , Valentinia-

€od. f. 110.

nus, Theodosius, Arcadius, Honorius, Carolus, Ludovicus, et his imperio et religione
consimiles, qui vel a se vel ab alio aedificatas ecclesias amplissimis donis ditavere, et in
rebus ecclesiarum nullum sibi iudicium vel dominium vindicare voluerunt: immo ne quis
sibi vindicaret, quidam eorum, ut in sequentibus docebimus, legibus vetuere. At contra
Zenon et Anastasius, imperatores eutychianistae, leguntur prius sanctam Dei ecclesiam sibi
subdidisse, ita ut catholicos episcopos in exilium relegarent , et apostolica traditione post-
posita, sibi consentaneos in eorum sedes undelibet subrogarent. Nam ante horum tempora
leguntur quidam haeretici imperatores catholicos episcopos multis modis vexasse; electioni
vero aut promotioni cuiuslibet pontifieis nusquam leguntur se miscuisse, siquidem sub eis-
dem eutychianistis et Constantinopoli et in reliquis urbibus legitur innumerabilis fidelium
multitudo, cleri scilicet et populi, extitisse, qui pseudo episcopos eorumdem nullatenus vo-

luere suscipere : ut. ex hoc aperte clareat , eundem clerum et populum idcireo eosdem pseudo -

episcopos respuisse, quia constabat eos absque sui electione, in Dei contemptum, et erro-
ris augmentum , a profanis principibus promotos fuisse.

3. Et ut exemplo quod dicimus astruamus, Anastasius sanctae romanae édeleiidd bi-
bliothecarius in chroniea, quam de graeco in latinum sermonem transtulit, quam ex vetu-
stissimis chronicis Graecorum compilavere quidam graeci Dei cultores , Theophanes scilicet
et Georgius, quos idem eiusdem libri praefatione: miris laudibus attollit, in eadem inquam
chronica de imperio Anastasii sic ait inter cetera loquens. « Vigesimo , inquit imperii Ana-
stasii anno , Iohanne nicaeote alexandrino antistite haeretico mortuo , Dioscorus iunior prae-
latus est episcopus Alexandriae. Cum autem venisset Constantinopolim pro Alexandrinis apud
imperatorem intercessurus propter occisionem filii Calliopii augustalis, ab orthodoxis pu-
blice conviciis appetebatur, eum procederet, existimantibus eum contra recta dogmata ad-
venisse. Ergo cum homicidium intercessisset, cum festinatione discessit. Causa vero caedis
ista fuit. Cum idem Dioscorus manus impositionem accepisset , recessere multitudines rusti-

a Aer ue ^ OMM MR Yo ER Ν

rre m

[^
;
Ι

CONTRA INVASORES ETC. LIB. I. : 19

eorum dicentes, quia nisi seeundum sanctorum apostolorum canones fiat episcopus, non
recipietur ; princeps enim inthronizaverat eum. Dioscorus autem venit ad sanctum Mar-
cum, et venientes clerici induére secundo et iterum consecravere. Et ita veniens ad sanctum
lohannem perfecit collectam. Cum autem esset illic Theodosius filius Calliopii augustalis ,
et Acacius magister militum, turbae turbatae eoeperunt iniuriis afficere filium * augustalis ,
eo quod laudaret imperatorem Anastasium. Cum vero iurgium motum fuisset, insilientes
quidam a sede deposuerunt * filium augustalis, et interemere eum. At vero Acacius magister

militum quotquot capere potuit interfecit; quod audiens imperator iratus est adversus eos..

Porro Dioscorus interveniens mitigavit eum, » Ecce qui primum apostolicam traditionem de
pontificali promotione ausi sunt violare! Ecce quibus primis auctoribus saeculi principes suos
pontifices nituntur Dei eeclesiae promovere !

4. Et ut coepta prosequamur, secuti sunt haereticorum exempla quidam Graecorum
imperatores, regni sui urbibus suos episcopos imponentes. Romanae vero urbi, Deo prae-
stante et. meritis: apostolorum , qui in ea vivunt et praesident, in hoc pepercere. Decretum
tamen electionis futuri Pontificis a clero et senatu susceptum , prius quam idem consecra-
retur, sibi mitti statuére; quod cum legatur eisdem imperantibus saepe directum fuisse,
nusquam tamen legitar eosdem Romanorum electionem mutasse. Hoc autem quia Domino
eontrarium erat, ut ecclesia Pontifice careat, usque dum decretum quod ferebatur, iret et
rediret, penitus respuére sequentes imperatores pietate religioneque praestantes; sic enim
legitur in romano pontificali. Benedictus seeundus natione romanus suscepit iussiones cle-
mentissimi principis Constantini ad venerabilem clerum et populum romanae civitatis, per
quas concessit ut qui electus fuerit Pontifex, e vestigio consecraretur absque tarditate. Ita-
que qui advertit alios Graecorum imperatores ante consecrationem , decretum sibi milli vo-
luisse , attendat etiam eosdem romanam electicnem numquam reprobasse ; attendat et pa-
stores eorumdem , quia hoc Deo contrarium erat, peuitus respuisse. |

5. Itaque pereurramus sanctorum patrum decreta, quae de Pontificum promotioue sta-
tuére, ut sciamus quid iuris imperatoribus suorum vel quorumlibet temporum in eisdem
inseruerint. Primus Leo doctor eximius, et romanus Pontifex , Anastasio Thessalonicensium
archiepiscopo ; qui viees romani Pontifieis super quadraginta episcopos Illyriei et Graeciae
habebat, sie inter cetera scribit. « De persona consecrandi episcopi, et de cleri et plebis con-
sensu, metropolitanus fraternitati tuae referat , ut ordinationem tua quoque firmet aucto-
ritas; et quod in provincia bene placuit, scire te faciat. Et paulo post. Metropolitano vero
defuncto , cum in loco eius alius erit subrogandus, provinciales episcopi ad civitatem me-
tropolim conveniant, ut omnium clericorum atque omnium civium voluntate discussa, ex
presbyteris eiusdem ecclesiae vel diaconibus optimus eligatur. Cum ergo de summi sacerdotis
electione tractabitur, ille omnibus praeponatur, quem cleri plebisque consensus concorditer
postulaverit ; ita ut si in aliam forte personam partium se vota diviserint , metropolitani
iudicio is alteri praeponatur, qui maioribus et studiis innitatur et merilis, tantum ut nullus
invitis et non petentibus ordinetur, ne civitas episeopum non optatum aut contemnat aut
oderit, cui non lieuerit habere quem voluit. Item idem: nulla ratio sinit ut inter episcopos
habeantur, qui nee a clericis sint adlecti, nec a plebibus expetiti , nec a provincialibus
eum metropolitani iudicio conseerati. »

6. Caelestinus. « Nec emeritis in suis ecclesiis peregrini et extranei, et qui ante ignorati
fuerint , ad exelusionem eorum qui bonum suorum civium merentur testimonium , praepo-
natur. Item idem. Nullus invitis detur episcopus: cleri, et plebis, et ordinis consensus et
desiderium requiratur. Tune alter de altera ecclesia eligatur, si de civitatis illius clericis ,
cui-est episcopus ordinandüs, nullus, quod evenire non credimus, poterit inveniri. Prius

- enim illi reprobandi sunt, ut aliqui de alienis eeclesiis merito praeferantur. Habeat unus-

quisque fructum militiae in eeclesia , in qua suam per omnia transegit aetatem : in dicta
süpendia minime alter obrepat, nec alii debitam alter sibi audeat vindicare mercedem. Sit

*ed. vitiose au-
gustaliuin.

* cod. percusse-
runt

Cod. f. 111.

ood. f. ΣΤ,

* cod. secundo
vel tertio.

* Labb. CXII.

cod. f. 113.

80 CARD. DEUSDEDIT

facultas clericis renitendi , si se viderint praegravari, et quos sibi inseri ex transverso cog- ——
noverint, non timeant refutare. Quod si non debitum praemium , liberum tamen de eo, qui

eos est recturus , debent habere iudicium. » Gregorius Gaudioso episcopo , inter cetera. « Et

ideo fraternitas tua ad praedietam ecclesiam ire properabit, ut clerum plebemque admonere

festinet, et remoto studio, uno eodemque consensu talem sibi praeficiendum expetant sacer-
dotem, qui a venerandis canonibus nullatenus respuatur: qui dum fuit postulatus cum sol-
lemnitate decreti, hominum subscriptionibus roborati, et dilectionis tuae testimonio littera-
rum, ad nos saerandus occurrat. Commonemus etiam ut nullum ex aliena eligi permittant
ecclesia, nisi forte inter clerieos ipsius civitatis nullus ad episcopatum dignus, quod evenire
non credimus, poterit inveniri: provisurus ante omnia, ne ad cuiuslibet consecrationis me-
ritum , laicae personae adspirare praesumant; et 510 periculum ordinis tui, quod absit, .
ineurras. » Ex concilio nicaeno patrum *CCCXVIIT- eap. VI. «Per omnia autem manifestum
est, quia si quis praeter voluntatem et scientiam metropolitani episcopi fuerit ordinatus ,
hune concilium magnum et sanctum. censuit non debere episcopum esse. Sane si communi
omnium consensui rationabiliter probato secundum ecclesiae regulam, duo vel tres * animo-
sitate dueti per contentionem contradieunt, obtineat plurimorum sententia sacerdotum. »

7. Ex *VII* synodo universali habita a quinque patriarchis cum *CCCL: patribus sub primo
Hadriano pontifice romano. « Omnis electio episcopi vel presbyteri aut diaconi a prineipibus
facta, maneat secundum regulam quae dicit: si quis episcopus saecularibus potestatibus usus
ecclesias per ipsas obtineat, deponatur; et segregentur omnes qui illi communicant. » Ex
'VIIE- synodo item universali habita item a quinque patriarchis eum patribus *CCXL: * sub-
primo Nicolao pontifice cap. XXII. « Promotiones et consecrationes episcoporum concordans
prioribus conciliis, electione et decreto clericorum et populorum fieri haec sancta et uni-
versalis synodus definivit et statuit atque iure promulgavit, neminem laicorum principum
vel potentum. semet inserere electioni et promotioni patriarchae , metropolitae , aut cuius-
libet episcopi; ne videlicet.inordinata hine et incongrua fiat confusio et contentio, praeser-
tim cum nullam in talibus potestatem quemque laicorum potestativorum habere: conveniat ;
sed potius silere et attendere sibi, usquequo regulariter a collegio eeclesiae suscipiat finem
electio summi pontifieis. Si quis vero laicorum ad concertandum et cooperandum invitatur
ab ecclesia, liceat, huiusmodi cum reverentia, si forte voluerit obtemperare se adseiscenti-
bus. Taliter enim dignum pastorem sibi regulariter ad suam salutem ecclesia promovet. Quis-
quis autem saecularium potestatum , principum, et potentum, vel alterius dignitatis laicus *
adversus communem et'consonantem atque canonicam electionem ecclesiastiei ordinis agere
tentaverit, anathema sit, donec obediat et consentiat quod eeclesia de electione et ordina-
lione proprii praesulis se velle monstraverit. » Item ex concilio antiocheno cap. ΧΙ" «Si
quis presbyter vel diaconus per saecularem dignitatem ecclesiam Domini obtinuerit , deiicia-
tur; et ipse et ordinator eius a communione modis omnibus abscindatur, et sub anathemate
sit sieut Simon magus a Petro.» Ex synodo Symmachi ἢ. P. cum *CCXVIIT- episcopis. « Nom
plaeuit laicum ad aliquid statuendum in ecelesia habere aliquam potestatem , cui subsequendi
maneat necessitas, non auctoritas imperandi. » Ex eodem. « Defuncto pontifice , si in unum -
inclinaverit totius ecclesiastiei ordinis electio, consecretur episcopus. Si vero, ut fieri solet ,
studia coeperint esse diversa , convinecat sententia plurimorum. »

8. Ex romano pontificali. Bonifacius “ΠῚ natione romanus fecit constitutum in ecele-
sia beati Petri apostoli, in quo sedere episcopi "LXXIT', presbyteri romani "XXXHL, prae-
sente omni clero, sub anathemate « ut nullus Pontifice romano vivente, aut episcopo civi-
tatis suae, praesumat loqui aut partes sibi facere, nisi tertio die depositionis eius adunato
clero, et filiis ecclesiae , et tunc electio fiat. » Item in eodem. «Stephanus iunior (III) natione
sieulus , congregatis episcopis totius Tusciae atque Campaniae , 'considentibus pariter *XII- epi-
scopis Francornm , et romanis presbyteris, in praesentia romani cleri et populi , concilium
fecit in basilica Constantiniana , in quo damnavit Constantinum neophytum invasorem. sedis

N

CONTRA INVASORES ETC. LIB. I. 8t

apostolicae; et allatis saeris canonibus, eisque liquido praeservatis, prolata et sententia ab
eodem concilio sub anathematis interdieto , ut nullus unquam laicorum neque ex alio ordine
praesumat, nisi per distinctos gradus ascendens diaconus aut presbyter factus fuerit cardi-
nalis, ad sanctum honorem promoveri pontificatus. » Item in concilio eiusdem Stephani 111"
« Oportebat ut haee sacrosancta domina nostra ecclesia, iuxta quod a beato. Petro et eius
successoribus institutum est, rite ordinaretur, et in apostolatus culmen unus de cardinalibus
presbyteris aut diaconibus consecraretur.» In actione quarta. «Si quis ex episcopis vel presby-
leris vel monachis vel laicis, contra canonum et sanctorum patrum statuta prorumpens, in
gradum filiorum S. R. ecclesiae , id est presbyterorum cardinalium et diaconorum , ire prae-
sumpserit, et hanc apostolicam sedem invadere quilibet ex supradictis tentaverit, et ad sum-
mum pontificalem honorem ascendere voluerit , ipsi et sibi faventibus fiat perpetuum anathe-
ma. » Item infra. «Si quis resistere praesumpserit sacerdotibus atque :primatibus. ecclesiae vel
cuncto clero ad eligendum sibi romanum Pontificem secundum hane canonicam traditionem ,
anathema sit. » Item quod electio pontificis non pertineat laicis tantum , ex concilio laodi-

. eeno eap. "IH: « Non est permittendum turbae electiones eorum facere, qui sunt ad sacer-

dotium promovendi. Item ex decreto papae Caelestini. « Ducendus 1) est populus , non se-
quendus; nosque, si nesciunt, eos quid liceat quidve non liceat , commonere , non his con-
sensum praebere, debemus. ΄ j

9. Decursis itaque tot sanctorum patrum auctoritatibus latinorum scilicet et graecorum,
patet nihil iuris imperatoriae potestati in pontifieum electione seu promotione ab eisdem
attributam esse. Immo neque laicalis potestas sibi quiequam in his vindicet, a quibusdam
eorum sub anathemate, id est a Deo separatione, inhibitum fuisse. Et certe sub praefatis

romanis Pontificibus leguntur extitisse potentissimi imperatores, non solum orientis verum

etiam occidentis , seilicet Valentinianus et Theodosius iuniores , Martianus, Mauritius, et Pho-
cas. Et eum praefatae universales synodi, id est prima et septima, a tot patribus age-
rentur Nicaeae, christianissimi imperatores Constantinus magnus, et item Constantinus et
Irene mater eius, leguntur adfuisse. Sed et Basilio magno imperatore petente et praesente

"legitur octava synodus item universalis Constantinopoli celebrata fuisse. Itaque. cum prima

earum censeat non habendum quemquam episcopum sine concilio metropolitani; septima
vero trium sacrorum ordinum electionem a principibus prohibuerit fieri; octava autem sub
anathemate interdixerit pontificum electionem laicali potestati, num qui praesentes aderant
imperatores questi sunt hoe ad sui eontemptum fieri, quod nihil de pontificum electione
eorumdem referretur potestati? Immo potius leguntur sanctorum patrum constitutiones am-
plexatos fuisse; easque quidam eorum post quinque patriarcharum subscriptiones suis quo-
que subseriptionibus roborasse. Item eum contigerit romanos pontifices de pontificum ele-
ctione: decernere, contigit ne suorum temporum imperatores hoc ad sui imperii iniuriam
fieri questos fuisse? Non equidem.

10. Sunt autem quidam eorum, contra quos scribimus, qui putant quiddam magni in
sui defensionem adinvenisse, eum introdueunt Gregorium et Ambrosium a saeculi princi-
pibus ad pontificatum promotos fuisse; quod quam frivolum quamque falsum sit, evidenter
iudicio apparebit , collatis eorum electionibus eum capitulo octavae synodi, quod supra scri-
psimus. Nam quamvis multorum annorum intersttio a se distent , tamen ita sibi concordare
videntur , ut et &ynodus et eorum electio et promotio uno eodemque Dei spiritu acta fuisse
probentur. Sie enim in gestis eorumdem scriptum habetur. « Gregorium, licet totis viribus
renitentem , clerus senatusque et populus romanus sibi concorditer pontificem delegére. At
ubi decretum generalitatis evadere nequiit, consensurum se aliquando simulavit, et impera-
tori Mauritio cuius filium ex lavacro sancto susceperat, latenter litteras destinavit adiurans

^ne unquam assensum populo praeberet, ut se huius honoris gloria sublimarent. Sed prae-

1) Cod. docendus. Porro de electionibus ecclesiasticis "- Anselmus in collectionis suae canonicae libro quarto.
Confer Spicil. rom. T. VI. p. 245
L

cod. f. 114.

* cod. diaconi,

€od., f. 116.

82. CARD. DEUSDEDIT

fectus urbis , Germanus nomine , eius nuntium anticipavit , comprehensumque ac disruptis epi-

stolis, consensum quem payddis fecerat, imperatori direxit. At ille gratias agens Deo pro.

amicitia Germani *, eo quod loeum deferendi ei honoris ut cupierat reperisset, ipsum or-
dinari praecipit. » Item in gestis Ambrosii. « Cum populus magis magisque clamaret Am-
brosium episcopum, cumque ille videret nihil sua intentione posse proficere, fugam para-
vit; egressusque medio noctis civitatem, eum Ticinum se pergere putaret, mane ad, portam
civitas Mediolanensis quae dieitur romana invenitur. Cumque inventus custodiretur a po-
pulo , missa relatio est ad imperatorem clementissimum Valentinianum , qui hoc summo gaudio
accepit, quod iudices a se directi, ad sacerdotium peterentur 1). Ecce ex his et praefato
capitulo octavae synodi patentissime colligitur , iuxta pristinam consuetudinem praefatos pon-
tifices electos fuisse. Sed quia nullatenus promoveri patiebantur , cum in alterius electione
praefectus vice Romanorum , Mauricii; in alterius vero populus, Valentiniani legatur auxi-
lium expetisse, patet profecto iuxta capitulum octavae synodi, ecclesias saeculares potesta-
tes in sui adiutorium invitasse ; easque non imperio sed obedientia tune usas fuisse; quo-
niam quidem non videtur nobis fieri non licere, si contingat dignum quemlibet , consensum
in sui promotione non praebere, regalem vero potestatem contingat in eadem dioecesi adesse ,
ut Valentinianus tunc in Mediolanensi legitur adfuisse. Ut autem quaeratur imperator extra
dioecesim , eum longo interstitio possit abesse , absurdissimum est; cum sanctorum patrum
legibus statutum sit, intra tres menses viduatam ecclesiam pontificem accipere debere. Quod
vero legitur in historia, tripartita Valentinianuin dixisse Ambrosio: Deus tibi commisit ani-
mas, ego corpora, quam pessime cohaereat praecedentibus, qui legit, intelligat. Valde
enim contrarium videtur, et hoc eum dixisse, et ut a se pontifex eligeretur , quod ibidem
praemissum est, nullatenus consensisse. Hoc vero nobis nihil adversatur, cum beatus Gre-
gorius eamdem historiam mendosam, et a romana ecclesia repudiatam affirmet.

11. Sunt item qui obiiciunt, Nicolaum iuniorem decreto synodico 2) statuisse, ut obeunte
apostolico Pontifice suecessor eligeretur, et electio eius regi notificaretur ; facta vero ele-
ctione, et; ut praedictum est, regi notificata, ita demum Pontifex eonsecraretur. Quod si
admittendum est, ut ratione factum dicatur, obiieimus ad hoe confutandum , praefatum re-
gem et optimates eius, se ea constitutione indignos fecisse : primum , quia cum postea praefatus
Nicolaus Coloniensem archiepiscopum pro suis excessibus corripuisset , graviter tulere, eum-
que huius rei gratia, quantum in se erat , a papatu deposuere, nomenque eiusdem in canone
consecrationis nominari vetuere; ideoque decretum eiusdem iure irritum esse debebit, qui
cum a toto orbe Papa haberetur , iuxta eorumdem sententiam eisdem Papa non fuit, quasi
non ex Dei , sed ex eorum tantum penderet voluntate , quempiam quodlibet esse vel non esse.
Romanus enim Pontifex , ut sapientes norunt, non modo deponi non potest, sed etiam chri-
sliano iure a quolibet non potest iudicari. Deinde quia, cum in eodem decreto cautum esset,
ut romani Pontificis electio a romano clero et populo ageretur, et postea regi 3) notificaretur ,
ipsi praefatum violantes decretum elegere, quod eis non licebat, prius Cadolum parmensem ,
postea GursERTUM ravennensem , induentes eos apostolicis insignibus; vocantes apostolicos ,
apostatas et Antichristi praecursores. Praeterea autem praefatus GurmpERTUS , aut sui , ut suae
parti favorem adscriberent, quaedam in eodem decreto addendo , quaedam mutando , ita illud
reddiderunt a se dissidens , ut aut pauca aut nulla exemplaria sibi concordantia valeant inve-
niri. Quale autem decretum est, quod a se ita discrepare videtur, ut quid in eo potissimum
credi debeat, ignoretur 4)? Sed ut tandem eos invincibili gladio feriamus , praefatus Nicolaus,

1) Ex vita S. Ambrosii per Paulinum cap. 8.

2) Decretum hoc scribit Baronius ad an. 1059. n. 25. Mox autem n. 3t. ipsa verba Deusdedit nostri ex ms. co-
dice recitat, ut heic habentur.

3) Deest mendose regi apud Baronium, et ipsi non recte ponitur ante interpunctionem , et quidem dativo sing. casu
pro plur. recto.

4) Sequentia ad litteram non recitat Baronius ; sensum íamen fideliter narrat sic. «Idem Deusdedit Card. pluribus.

» probare nititur, nom potuisse eundem Nicolaum eiusmodi sancire decretum, per quod relaberetur in manus principum

TM NUT M We 9 a I RIT Y PIE ILI e Ta E

Dec oe el ς Rot em

LC TENERE

CONTRA INVASORES ETC. LIB. I. 83

unus scilicet patriarcha, eum quolibet episcoporum concilio , non potuit abrumpere , immo
nec mutare non obviantia fidei praedicta decreta sanctorum quinque patriareharum 1), scilicet
romani, alexandrini, antiocheni, hierosolymitani , constantinopolitani , ut ex numero prae-
dictis synodis apposito colligi potest sanctorum *MCCL et eo amplius episcoporum : tot quip-
pe leguntur. praefatas constitutiones suis temporibus statuisse, in quibus non inveniuntur
quicquam regiae potestati in pontifieum electione seu promotione concessisse ; immo, ut
praedietum est, considentibus eum eis christianissimis imperatoribus ex non contradicenti-
bus, leguntur sub perpetuo anathemate vetuisse. Quod si hoc vindicandum est, et graeco-
rum imperatorum consuetudine , ut vel ex ambrosiana , vel ex gregoriana electione constat,
ut praemissum est, eosdem imperatores hoc velut Deo adversum respuisse , eorumdem ve-
ro pontificum electionem et promotionem octavae synodo quamvis praepostere concordasse.

12. Et quamvis decretum de quo agitur, a praefatis ecclesiae legibus penitus enervetur ,
videamus tamen adhuc quid de eo iterum ecclesiae et saeculi leges censeant, ut penitus eva-
cuetur. Ex synodo papae Hilari cap. 'IIIE- « Illud quod quisque episcopus commisit illicite ,
aut a decessoribus invenitur admissum, si proprium vult vitare perieulum , damnabit: nam
in se, quiequid in alio non resecaverit, inveniet. » Gelasius Cresconio , Iohanni , et. Messalae
episcopis, inter cetera. « Sicut. praedecessorum statuta , si sint legitima et iusta, successo-
res custodire convenit, ita debent etiam male facta corrigere. » Pelagius Armentario ma-
gistro militum, inter cetera. « Postquam eeclesiae iura documentorum quoque intercedentium
fuerunt auctoritate firmata, nullatenus ab his discedendi liberam pontifex, vel si velit, permit-
tatur habere potestatem. » Hadrianus Argiramo. « Constitutiones contra sancta decreta ro-
manorum praesulum nullius sint momenti. » Gregorius in registro. « Imperiali constitutione
aperte sancitum est, ut ea quae contra leges fiunt , non solum inutilia, sed etiam pro in-
fectis habenda sint. » Ex romanis legibus. « Id tantum de sacra responsione substantiae mu-
tuetur, quod legum auxilia prosequuntur. » Ex constitutionibus. « Item generale praeceptum
beneficio speciali anteferendum est. Et item, contra ius rescripta non valeant, quocumque
modo fuerint'impetrata. Quod etiam publica iura praeseribunt, magis sequi iudices debent.»
Kt infra. « Personalia rescripta quae cum iure concordant, valeant more veterum ; et ne-
gotii, de quo loquitur nostra reseriptio , finis , nostrae sententiae terminis censeatur. Speciale
autem , si quid legibus ac iuri importat iniuriam , abolitum extirpetur. Item : illa sacra unius-
cuiusque supplicantis desiderio concessa praevaleant et effectui mancipentur, quae cum iuris
et legum ratione concordant. Ea vero quae subreptitie vel falsis precibus forsitan impetrant,
nullum supplicanti ferant remedium.

13. His itaque decursis patet, praefatum decretum nullius momenti esse, nec unquam
aliquid virium * habuisse. Et haec dicens, nonu praeiudico beatae memoriae papae Nico-
lai, nec quicquam eiusdem honori derogo, patrum sententias Dei spiritu conditas sequen-
do. Homo quippe fuit, eique ut contra fas ageret, surripi potuit. Nee mirum hoc eidem
contigisse, cum quidam ipsius decessor inveniatur quiddam decrevisse,, et meliori usus con-
silio postea immutasse. Siquidem secundus Bonifacius legitur ex decreto constituisse Vigilium
diaconum sibi in pontificatu suecedere; quod quia romano clero visum est canonibus ad-
versari, praesente clero ab eodem suppositum est igni ante confessionem beati Petri apostoli.
Et certe praefatus Nicolaus divino metu concussus hoc idem non fecisset, si tune tot pa-
trum sententias in unum collectas scivisset, easque suo decreto tam concorditer adversari
perpendisset. Beatus quoque Augustinus librum retractationum composuit in correctionem
eorum quae prius incaute descripsit; et ut itidem quisque sapiens faciat, his verbis com-
» ius super electionem sive confirmationem romanorum Pontificum , eum tam in orientali quam occidenfali ecclesia sa-
» cris conciliorum decretis, id non esse concessum laicis principibus , nec in minoribus episcopatibus, iura quae ci-
^» fat admoneant: quod tantum occasione schismatis ingruentis visum sit aliquando usurpatum exemplum, toleratum
» vero, dum iidem potestate regia hanc subire servitutem sint coacti Pontifices, » Amaram hanc controversiam memini
aine legere diu tractatam , non sine naevis, apud ineditum quoque Onuphrii Panvinii opus de varia election erom. Pontificis.

D Dictum hoc glossam canonicam postulare videtur, quae paucis heic verbis comprehendi nequit.
*

cod. f. 117.

* cod. iurium,

8} CARD. DEUSDEDIT

monefacit. Ait enim in prooemio eiusdem libri: « neque enim quisquam nisi imprudens, ideo
quia mea errata reprehendo, reprehendere me audebit. Sed si dicit non ea debuisse a me
dici quae postea mihi etiam displicerent, verum dicit, et meeum facit; eorum quippe re-
prehensor est, quorum et ego sum. Sed ut volet quisque aecipiat hoe quod facio: me ta-
men apostolieam sententiam et in hac re oportet intueri, quae dicit: si nos ipsos iudicare-
mus, ἃ Domino non iudiearemur. » Exeommunicatio autem quae in praefato decreto terri-
biliter profertur, a. GurpERTO aut suis fautoribus indita creditur, quoniam in antiquioribus
eiusdem decreti exemplaribus longe aliter habetur. Et'haec quidem super eos veniet, qui
eam in sui favorem ibidem indidere, et super eos qui eam timendam esse dicere praesu-
munt. Super illos quidem , ut incidant in foveam quam fodére, et ut apprehendat eos captio
quam occultavere. Super eos autem , quoniam illie trepidavere timore, ubi non erat timor ,
quoniam Dominus in generatione iusta est. Nam si generatio iusta est, in praedictis patribus
fuit, et per eos locutus est, ideoque. illorum maledietio sicut Dei pavenda est. De male-

dictione vero illorum. qui eorumdem patrum decretis non obediunt , dicit idem Dominus :

per prophetam : benedicam maledictionibus vestris. Et item : maledicent illi , et. tw benedices. Et
Salomon : sicut. avis in. contrarium volans , et passer quolibet vadens, sic maledictum frustra pro-
latum , super eum veniet qui misit illud. Haec tantum eontra decretum , euius se GursERTUS
auctoritate defendit, ut doceat se esse quod non est, nec unquam esse poterit.

14. De numero vero annorum , quibüs haee damnabilis consuetudo permansisse dieitur,
ut saeculi potestas pro suo libito pontifices promoveat, iuré causari non potest. Nam de
diversis consuetudinibus illa potissimum sequenda est, quae eum originem sumeret, catho-
licos patres, suorum patrum priorum vestigia sectantes , auctores habuit , sicut patres * VII: et
*'VIII: synodi secuti sunt statuta patrum sanctorum Pontificum romanorum , et illi consue-
tudinem ab apostolorum temporibus per omnes ecclesias observatam. Ista vero perversitas,
quae a saeculi principibus superinducta est, non praeiudicat eidem sanctae consuetudini ,
quantalibet obtinuerit temporum curricula. Alioquin dominus Deus culpandus esset , qui fi-
lios Israhel longissima consuetudine sub servitute detentos, tam sub Pharaone quam sub
Cyro vel Dario liberavit, et humanum genus sub diaboli servitute longa: consuetudine de-
tentum , post quinque milium annorum curricula propria morte redemit. Praeterea cum ve-
teris et novi testamenti legibus adulterium sit inhibitum , siqui reges adulterium commise-
rint, numquid eorumdem auctoritate posteri reges adulterari sibi licitum putabunt? Absit.
Et quidem certum est, regum contra leges commissa, nullatenus sequenda esse ; leges vero
ab eisdem calcatas, in suo statu permanere debere. Hine est quod sancti Dei martyres, et
romani Pontifices in suis statutis inseruere dicentes: non licet imperatori vel cuiquam pie-
tatem custodienti , aliquid contra divinitatis mandata praesumere , nec quiequam , quod evan-

ἐς gelicis propheticisque ac apostolicis regulis obviat, agere. Iniustum enim iudieium et definitio

cod. f. 110,

iniusta, regis metu vel iussu a iudicibus ordinata, non valeant. Nec quiequam quod econtra
evangelicae vel propheticae aut apostolicae doctrinae constitutionem , sive sanctorum patrum
scripta actum fuerit, stabit; et quod ab infidelibus aut haereticis faetum fuerit, omnino
cassabitur. Item. Hadrianus ad Argiramum episeopum eap. *XLVIHI: «Item generali decreto
constituimus , ut execrandum anathema fiat, et velut praevaricator catholicae fidei semper
apud Deum reus existat, quieumque regum vel potentum deineeps canonum censuras in quo-
cumque crediderit vel permiserit violandas. » Item ad eundem. Constitutiones contra san-
cta decreta romanorum Pontificum et praesulum , nullius sint momenti. Si autem omnis plan-
tatio quam pater caelestis non plantavit eradicabitur ; et sicut praedictum est, quod ab in-
fidelibus et haereticis actum fuerit, omnino cassabitur, numquid haec impietas eutychiani-
starum imperatorum cassari et eradicari non debet? Certe quisquis ecclesiasticus pro. suo of-
ficio vehementer non accenditur, ut tanta pravitas a Dei domo radicitus evellatur, domus
Dei zelus non comedit eum, et apud Deum canis mutus latrare non valens reputatur.

15. Quis enim sanum sapiens non advertat, hanc pestem seminarium esse simoniacae

RN e RN TS RH Rn RR 1-.}

íü Rer ρων
e Lie WE.

^ hdi"

|
|
]
Ι
1

CONTRA. INVASORES ETC. LIB. I. 85

haereseos, et totius christianae religionis lamentabilem destructionem ? Nempe cum dignites

episcopalis a principe adipisci posse quis sperat, contemplis suis episcopis ac. clericis ecclesia

Dei deseritar; et ab aliis quidem ingens peeunia non solum regibus sed etiam aulicorum
marsupiis infunditur, et eorum suffragia ad tam nefariam promotionem mercantur. Ab aliis
infinitae pecuniae dispendio, plus decennio in saeculari curia deservitur, aestus, pluviae,

frigora, et cetera incommoda patientissime tolerantur. Ab aliis autem vel 881 pastoris, vel.

euius honorem ambiunt mors incessanter optatur: ab alio alii vehementer ividetur ,: dum
quae sibi sperat, ab eo surripi posse putatur. Immo proh dolor! in tantam Dei iniuriam
interdum prosilitur, ut et servis et fornicariis dignitas ista praestetur. Tales quippe cum ade-
pti fuerint quod taliter expetivere , peccantes saeculi potestates nullatenus redarguere prae-
sumunt, quoniam se ab illis promotos esse meminere. Et hi quidem lae et lanam ab ovibus
aecipiunt, sed perditissime viventes ovium salutem negligunt: sicque impletur quod seri-
ptum est: ruina populi sacerdotes mali. Et iterum: et erit sieut populus, ita et sacerdos.
Sacerdotes quippe a populo non videntur distare , cum certatim se popularibus actionibus
student implicare. Nam cum nemo militans Deo, implicet se negotiis saecularibus, quidam
eorum non canonum , sed canum et accipitrum studia et reliquos mundi luxus exercent. Qui-
dam autem, quasi Deus laudet in sacerdote quod reprehendit in divite, amiciuntur peregri-
norum murium pellibus, et relictis suis cathedralibus ecclesiis, assistunt imperatoribus; cum
eanones spiritu Dei conditi prohibeant pontificibus palatia regis adire; sed siqua suggerenda
sunt , per suos diaconos potius intimare. Quumque iidem sacri canones sub interminatione
prohibeant quemque pontificem a sua cathedrali ecclesia tribus dominieis diebus abesse, alios
quidem eorum vix ter aut quater in anno, alios vix anno integro contingit eandem revisere :
et ut soli non peecent, sed fiant, ut scriptum est, laqueus iuvenum , dant exemplum cle-
ricis, suas itidem ecclesias deserere; et sub spe episcopandi, regum curiae militare. Sed
obiicitur, clericos ut divina officia principibus exhibeant, eorumdem curiam inhabitare opor-
tere; quasi non sit.iustius apud Deum, et apud homines convenientius, ut nobis videtur ,
quemque episcopum in cuius dioecesi continget priucipem adesse ,. eidem idoneos et religio-
sos clerieos ad divina mysteria celebranda dirigere , et pro temporis diuturnitate , qua idem
ibidem moratur, alios aliis iubere suecedere. i

16. His tantis cladibus quae contingunt ex praedictis promotionibus, Gregorius ὙΠ’
obviare cupiens, in romana synodo *L: episcoporum , considente presbyterorum et abbatum
multitudine , per omnia sanctis praedictis patribus consonantia decreta statuit dicens: « si
quis deinceps episcopatum vel abbatiam de manu alicuius laieae personae susceperit, nul-
latenus inter episcopos vel abbates habeatur, nec ulla ei ut episcopo seu abbati audientia
concedatur. Insuper οἱ gratiam beati Petri et introitum ecclesiae interdicimus , quousque
loeum quem sub crimine tam ambitionis quam inobedientiae quod est scelus idololatriae ce-
pit, resipiscendo non deserit. Similiter etiam de inferioribus ecclesiasticis dignitatibns eousti-
tuimus, Item si quis imperatorum , regum , ducum ,. marchionum, comitam , vel quilibet
saecularium potestatum aut personarum , investituram episcopatuum vel alieuius ecclesiasticae
dignitatis dare praesumpserit , eiusdem sanctorum patrum sententiae vinculo se adstrictum esse
sciat. » Et quoniam sanctorum patrum auctoritate monstratum est, pontifieum electionem
saeculari potestati non subiacere, libet adhuc christianorum imperatorum , quas hac de causa
sanxere constitutiones in medium deducere, ut pateat nobis si quid sibi iuris in eadem causa
voluere vindieare. Haec enim Carolus et Ludovicus gloriosi imperatores in. primo libro ca-
pitulorum suorum statuére. « Sanetorum canonum nom ignari, ut in Dei nomine saneta ec-
clesia suo liberius potiatur honore, assensum ordini ecclesiastico praebemus, ut scilicet epi-
scopi per electionem cleri et populi , secundum statuta canonum de propria dioecesi, remota
personarum et munerum acceptione, ob vitae meritum et sapientiae donum eligantur , et
verbo et exemplo sibi subiectis prodesse valeant. » Certe constitutio haec ita consonantissima
sanctorum patrum constitutionibus esse perpenditur, quasi vel a nicaena vel a qualibet uni-

cod. f. 120.

cod. f. 191.

«od. f. 122.

86 CARD. DEUSDEDIT CONTRA INVASORES ETC, LIB. I.

versalium synodorum promulgaretur. Haec quippe docet, hunc esse honorem, hane esse
libertatem sanctae ecclesiae clerum scilicet eiusdem populumque sibimet pontificem debere
eligere. Haec in electione, canonum statuta servanda esse commemorat: haec simoniacam
haeresim prohibendo impugnat: haec vitae meritum et sapientiam in pastoris electione quae-
rendam demonstrat: et quod mirum est, brevissime videtur tangere, quod beatus Grego-
rius scribit de pontifice, scilicet ut quisque perpendere debeat, qualiter ad pontificatum ve-
niat; et rite veniens, qualiter doceat; et recte docens, qualiter vivat. Item ex constitu-
üonibus imperatorum Ludovici, Othonis, et Henrici. «In electione romanorum Pontificum ,
nemo illis Romanis quos ad hane electionem per constitutionem sanctorum patrum antiqua ad-
misit consuetudo aliquod faciat impedimentum. Quod si quis praesumpserit , exilio tradatur.»

17. Patet itaque sanctorum romanorum Pontificum auctoritate , et patrum sanctarum
universalium synodorum primae: septimae atque octavae, pontifieum electionem , cleri et
populi euiusque ecclesiae esse debere. Patet quoque christianissimos imperatores Constanti-
num, Constantem , Valentinianum , Theodosium , Arcadium, Honorium , Carolum , et Lu-
dovicum , ceterosque pietate et religione praestantes eamdem consuetudinem ab apostolorum
temporibus observatam minime violasse. Patet etiam christianissimos imperatores Constan-
tinum magnum, et item Constantinum et Irenem , et Basilium , Carolum quoque et Ludo-
vicum praefatam electionem saeculari potestati legibus abstulisse. Quamquam si etiam eorum-
dem sanctionibus hoc non prohiberetur , patriarchalium sedium sanctionibus non minus obau-
diretur. Pontificibus enim legitur Deum dixisse, non imperatoribus: qwi vos audit , me au-
dit: et qui vos spernit, me spernit. Et iterum: quaecumque ligaveritis super terram , erunt
ligata et in caelis. Item primo Pontifici: pasce oves meas. Item apostolis omnibus : eunfes do-
cete omnes gentes. Patriarcharum enim tanta est auctoritas , ut. omnimode haereticus com-
probetur quisquis eorumdem synodicis constitutionibus obviare nititur. Quaecumque enim
communiter statuére sequenda , ea omnis ecclesia sequetur: quaecumque vero statuére re-
spuenda, respuentur: nec umquam a quolibet, nisi si forte ab eisdem , eorumdem commu-
ne iudicium retractabitur. Firmamentum enim fidei christianae in eorum sedibus, per bea-
tum Petrum successorum eorumdem, ita Deus locavit, ut cum de causa fidei concilium agi-
tur, si unus ex tribus principalibus patriarchis ceciderit, duo stent; quod si duo ceeide-
rint, cum pro fide, Petri ne deficiat, a Christo oratum sit, unius scilicet romani patriarchae
fides, in qua fratrés suos confirmet , numquam deficiet. Quod utique Christus Deus no-
ster iam ostendere dignatus est in universalibus synodis, iam ab ipsius ascensione pro
iuenda fide octies universaliter celebratis. Nam uno vel duobus a fide corruentibus, ro-
manus in eiusdem fidei fundamento, licet pulsatus, licet concussus, tamen stetit immobilis.
Caelum enim et terra transibunt, verba autem eius non transibunt, qui dixit: ἕω es Pe-
trus, et super hanc petram, aedificabo ecclesiam meam, et portae inferi non. praevalebunt. adver-
sus eam. Caveant itaque saeculi potestates sequi quod eutychianistae imperatores adinvenere.
Dei ecclesiis non pretio, nec gratis, nec etiam. precibus episcopos constituant; né, quod
absit, cum eis pariter puniantur, quorum tam pravas actiones imitari voluerunt. Permit-
tant sanctae Dei ecclesiae uti suo iure et honore, scilicet seeundum sanctorum patrum san-
cliones , pontifices sibi deligere et promovere. Non mutent traditionem ecclesiae a Deo in-
stitutam ; quoniam , ut Gelasius scribit, non a legibus publicis, non a potestatibus saeeuli ,
sed a pontificibus et sacerdotibus omnipotens Deus christianae religionis clericos et sacerdotes
voluit ordinari et discuti. Imperatores christiani subdere debent executiones suas ecclesiarum
praesulibus, non praeferre: numquam de pontificibus, nisi ecclesiam iudicare: obsequi so-
lere principes christianos decretis ecclesiae , non suam praeponere potestatem.

Den REOR EE ΠΡ τ

81
LIBER SECUNDUS.

is E. quoniam supra diximus hanc pestem , simoniacae haereseos seminarium esse,
' operae pretium est adversus eiusdem haereseos. sacerdotes insurgere , et de schismaticorum et
eorumdem sacerdotio et sacrificio , patrum. sententias in medium deducere. In epistola se-
ptimae synodi universalis Hadriano papae direeta sic inter cetera legitur. « Eos qui per pe-
cunias manus imposuere vel imponunt, Petrus divinus apostolus, euius cathedram sortita
est sanctitas vestra, tamquam Simonem magum deponit. Tolerabilior enim est Macedonii et
eorum qui circa ipsum sunt saneti Spiritus impugnatorum impia haeresis: illi enim creatu-
ram et servum Dei patris et filii. Spiritum sanctum delirando fatentur ; isti suum eundem Spi-
ritum efficiunt servum: omnis enim dominus quod habet, si vult, vendit sive servum sive
aliquod eorum quae possidet. Similiter et qui emit, dominus volens esse eius quod emerit,
per pretium pecuniae illud aequirit. Tta et qui hane iniquam actionem operantur, detra-
hunt Spiritui sancto, aequaliter peccantes his qui blasphemavere dicentes, in Behelzebub
eiicere daemonia Christum; atque ut verius dicamus, Iudae comparantur proditori qui Iu-
daeis Deum occidentibus Christum vendidit. Cum ergo Spiritus sanctus consubstantialis sit
Christo, eiusdem ipsi portionis erunt ; et procul dubio non est in eis gratia Spiritus sancti ,
| id est sacerdotis sanctitas. Nam quod non aeceperunt, non habent. Ait enim Petrus Simoni :
| Aon est tibi pars meque sors in sermone ésto, quia exislimasti donum, Dei pecunia possideri. Nam
et -XXIX- canon sanctorum apostolorum , et actus eorumdem, et tertius et quartus liber
1 regnorum, alienum omnino a sacerdotio pronunciant eum qui aliquando dederit vel accepe-
: rit pecuniam aliquo tempore, sive ante manus impositionem , sive post: accipere enim est,
: quandocumque accipere. Item ex epistola ultima eiusdem synodi. Omnis ergo episcopus vel
presbyter aut diaconus convictus per pecunias manus impositionem dedisse vel accepisse , a
sacerdotio vel gradu decidit. Fortassis autem dicunt aliqui, quia paenitentiam agimus pro
| peccato , et Dominus ignoscit illud. Ita est, quia omnes agentes paenitentiam Deus suscipit,
“οὐ indulget per paenitentiam peccata quae iam patrata sunt. Et infra: sed quia secundum
apostolum sacerdos irreprehensibilis debet esse, qui per pecunias quemquam consecravit vel
consecratus est, alienus est a sacerdotio, sicut omnes ecclesiae sumus alumni ex canonicis
| disciplinis eruditi. j ,
2. Item ex epistola Paschalis papae Mediolanensibus scripla. Si quis autem obiecerit, cod. f. 125.
: non consecrationem, sed res ipsas quae ex consecratione proveniunt vendi , videntur quidem
aliquid dieere, nihil autem penitus sapere: nam cum spiritualis corporalis ecclesiae episcopus
vel abbas sine rebus eorporalibus exterioribus nullo modo proficiat, sicut nec anima sine-
corpore temporaliter vivit, quisquis eorum alterum vendit, sine quo alterum haberi non
potest, neutrum non venditum derelinquit. Quam tamen obiectionem sacer chalcedonensis
canon penitus exterminat , cum procuratorem vel defensorem ecclesiae, vel quemquam om-
1 nino regulae subiectum , per pecunias ordinari prohibet, ut interventores quoque tanti sce-
E. leris anathematis mucrone succidat. Quid plura? si anathematizati et excommunicati , et. ut
vere haeretici, simoniaci et neophyti ab ecclesia sunt separati, quis non videt quod huius-
modi sacerdotum missae et orationes Deum ad iracundiam super populum provocent, quem
talibus placari eredebamus ? Scriptum enim est, veri sacrificii locum extra ecclesiam catho-
licam non esse; omnes autem vendentes et ementes trecentum et decem et octo patres in
nicaeno concilio congregati ense execrandae maledictionis ingulavere dicentes: qui dat et re-
€ipit, anathema sit; quae excommunicaliones seu maledictiones sub specie eorum qui si-
mili crimine temporibus Hieroboam implebant manus suas, et fiebant sacerdotes idolorum ,
. Dominus anathematizans dixit: saledicam benedictionibus vestris. Et item: Aaereticum homi-
- em post prünam, et secundam, correptionem devia. Quando ergo tales episcopos vel abba-
tes vel reliquos clericos non devitamus, sed eorum missas audimus, vel cum eis oramus,
«um illis excommunicationem subimus: quos quidem sacerdotes esse saltem credere omnino

CDs -
Ψ

eod. f.124,

* Os. VIII. 4.

«od. f. 125.

S8 CARD. DEUSDEDIT

error est, eum Petrus Simon dicat : pecunia tua tecum sit im perdilione, quia existimasti do-
num JDei pecunia possideri. Ubi eum ezistimasti dicitur , non pro eo quod fecerit, sed quia
se facere eredidit, condemnatur, eum minus sit existimare quam credere. In hoc vero quod
subiungit: non est (ibi pars meque sors in sermone isto , patenter ostenditur , quia nihil sacrae
ordinationis in hac promotione percipitur. Item ex registro Gregorii ad Syagrium episco-

. pum , inter cetera. «Cur non perpenditur, eur non advertitur quia benedictio illi in male-

dictionem vertitur , qui ad hoc ut haeretieus fiat promovetur? » Item idem in eodem. « Gra-
ve omnino et ultra quam dici potest facinus est, Spiritum sanctum qui omnia redemit, ve-
nundari. » Item in eodem. «Qui sacros ordines vendunt vel emunt, sacerdotes esse non pos-
sunt, sed sunt pseudo Christi, et pseudo prophetae.» Item Ambrosius in pastorali. « Nempe
hoc est quod nimis doleo, quia archiepiscopus eum per pecuniam aliquem episcopum or-
dinaret , specialiter leprosum ordinavit. « Item ibidem. « Quod accepit, pecunia fuit; quod
dedit, lepra fuit. » Item ibidem. « Aurum dans perdidisti, sanctam gratiam non acquisivi-
sti. » Cyprianus in epistola ad Cornelium. Existimat aliquis summa et magna aut non sciente
aut non permittente Deo in ecclesia Dei fieri ? aut sacerdotes , id' est Dei dispensatores , non
de eius sententia ordinari? Hoe est fidem non habere, qua vivimus ; hoc est Deo honorem
non dare, si de eius sententia non ordinantur sacerdotes qui extra ecclesiam fiunt, sicut
ipse Dominus in duodecim prophetis * ponit, et dicit: sibimet ipsis regem constituére, et mon
per me. Pelagius Iohanni patricio. « Consecrare enim est simul sacrare ; sed ab ecclesiae vi-
sceribus diversus, et ab apostolica sede separatus, exsecrat potius, non consecrat. Iure ergo
exsecratus , Sti non consecratus poterit dici, quem sieut se consacrantem unitate coniun-
tum membris non agnoscit ecclesia.

3. Hactenus de simoniacorum et schismaticorum sacerdotio; nune de eorum sacrificio
patrum perscrutemur sententias. Cyprianus in epistola ad Magnum « Sacrificia haereticorum,
ut ait propheta , £amquam panis luctus; omnes qui manducant ea , contaminantur. Vae vobis , filii
desertores! Haec dicit Dominus : habuistis consilium, et non per moe; et fecistis conventionem , non
per Spiritum meum adiecére peccata. super peccata. Idem in epistola ad Stephanum. « Si qui
presbyteri vel diaconi vel in ecclesia catholiea prius ordinati fuerint, et postmodum perfidi ae
rebelles extiterint contra ecclesiam , vel apud haeretieos a pseudo episcopis et Antichristo
contra Christi dispositionem profana ordinatione promoti sunt, et contra altare unum atque
divinum, sacrificia foris falsa et sacrilega offerre conati sunt, eos quoque hae conditione su-
scipiam cum revertentur ut communicent laicis, et satis habeant quod admittantur ad pacem
qui hostes pacis extiterint; nec debere eos revertentes, ea apud nos ordinationis et honoris
arma retinere, quibus contra nos rebellaverint. » Et paulo post. « Quia etsi ipsi postmodum
ad ecclesiam redeunt , restituere tamen eos secum non possunt, qui ab eis .seducti, et finis
morte praeventi, extra ecclesiam sine communicatione et pace periere; quorum animae in die
iudicii de ipsorum manibus expetentur , qui perditionis auctores et duces extitere. Et idcirce
satis est talibus revertentibus veniam dari, quia non debet in domo fidei perfidia promo-
veri. Gelasius omnibus episcopis Dardaniae. « Nisi Acatii nomine refutato , ceteris consor-
libus unias erroris; cum nullo prorsus eorum participare debetis mensae dominicae purita-
lem, quam maiores nostri semper ab haeretica magnopere servaverunt pollutione diseretam. »
Pelagius Viatori et Pancratio. « A schismaticorum sacrificiis, potius autem sacrilegiis , abstinere
debetis. » Et post pauca. « Nolite ergo , quasi nulla schismaticorum et ecclesiae differentia

sit, velle indifferenter utrorumque sacrificiis. sociari. » Ttem idem. « Non est Christi eorpus |

quod schismatieus conficit; non enim divisum esse Christum poterit quisquam sine apostoli
reprobatione confingere. Unam , ut saepe dictum est, esse constat ecclesiam, quae in duo
vel in plura dividi non potest. Simul enim cum ab ea quisque discesserit , esse desistit in
eeclesia. Unum in Hierusalem templum est. Idolis necesse est immolet, qui semet ipsum
diviserit. Gregorius in dialogo. « Superveniente paschali festivitate, inlempestae noctis si-
lentio , ad Ermigildum regem perfidus pater arianum episcopum misit, ut ex eius manu

T7 NER

M"—-—-"--—-"."-—-LLL-"*Y1["--———O—K—— ——— T M— MM

»-
΄ -

CONTRA INVASORES ETC. LIB. Il. 89

saerilegae communionis execrationem perciperet; ut per hoc de carcerc ac vinculis ad patris

gratiam redire mereretur. Sed vir deditus Deo , ariano episcopo venienti exprobravit ut de-
buit. » Et paulo post « Ad se itaque reverso episcopo ariano, pater infremuit, et missis
apparitoribus seeuri in cerebrum infixa, filium Christi martyrem fecit. » Hieronymus super
duodecim prophetas 1). « Odit Deus sacrificia haereticorum et a se proiicit: et quotiescumque
sub nomine Domini fuerint congregati, detestatur foetorem eorum et claudit nares suas.
Odisse autem et proiicere, et non odorari, humana loquitur similitudiue, ut nos affectum
Dei in nostris sermonibus eognosca:nus. Et si holocausta obtulerint , aut videantur ieiunare ἡ.
dare eleemosynas, pudicitiam polliceri, quae holocausta vera sunt, non ea suscipit Domi-
nus. Non enim sacrificiorum magnitudinem, sed offerentium merita causasque diiudicat 2) ;

. €i non ea quae offeruntur, sed offerentium respuit voluntatem. »

4. Haec itaque tam patentia tamque manifesta sunt, ut dilucidari non egeant: paten-
tissime namque simoniacorum sacerdotium et sacrificium eorumdem , et schismaticorum , ir-
rita esse demonstrant: quamvis quidam 3) scripserit, quod sicuti in baptismate simoniaco-
rum, ita et in eorumdem sacrificio virtus Spiritus sabeti cooperetur, scilicet ut non eis-
dem sit verum et salutare sacrificium , sed his quibus exhibetur ; quod ex praemissis patrum
sententiis apertissime refellitur ; et maxime ex eo quod dicitur: sacrificia eorum tamquam pa-
nis luctus; omnes qui manducant ea, contaminabantur *. Non enim , ut ipse arbitratus est, ex-
hibitio baptismatis et sacrificii dominici corporis, omnino simili sibi collatione conferri va-
lent: nam necessitate urgente omni baptizato conceditur baptizare sub fidei interrogatione ,
et nomine Trinitatis, et trina mersione,. quod utique concessum est propter eum qui pe-
rieulo mortis urgetur ; ne si tunc ad sacerdotem , eum non adfuerit, curratur, subito non

valeat inveniri qui baptisma ministret. Solis autem sacerdotibus licitum est dominieum corpus

conficere: quod quidem non baptizato ilico morituro necessarium non est; cum sancti Spiri-
tus virtute saeramentum baptismatis efficiatur , quod 'et ordine et maiori necessitate quam do-
minieum corpus a moritaro expetitur. Magis namque dolendum ést, quempiam absque ba-
ptismo humanis rebus excedere, quam baptizatum absque eucharistiae communione, quam-

- vis nemo. sine utroque possit salvari, qui quidem utrumque valeat sumere. Nam qui dixit:

nisi quis renatus fuerit denuo ex aqua et Spirifu sancto, non éntrabit in regnum. caelorum ; idem
nisi manducaverilis carnem filii hominis et biberitis eius sanguinem , non habebitis vitam in vobis.

1660 autem dixi de potentia sumendi utrumque , quoniam parvulus modo natus, modo re-
natus, non valet carnem domiuicam manducare , licet sanguinem eiusdem ori infusum pos-

sit et debeat degluttire 4)J. Nam quod dicitur nisi manducaveritis , de his qui manducare pos-
sunt accipiendum puto. Nemo enim dicit de eo qui non potest manducare , nisi manducaverit ,
sed de eo qui potest manducare. De his autem qui apud simoniacos et schismaticos bapti-
zantur, id tenendum videtur quod Anastasius papa Mediolanensibus scribit. « Hi, inquit ,
qui apud Donatistas parvuli baptizati sunt, nondum scire valentes erroris eorum intentum ,
et postea quan: ad aetatem rationis capacem pervenerint , agnita veritate, falsitatem eorum
abhorrentes, ad ecclesiam catholicam veniunt, ordine antiquo per manus impositionem reci-
piantur. » Haee Anastasius. |
9. Seiendum est quod hi qui ab haereticis et schismaticis baptizantur , in eorum bapti-
smate nequaquam Spiritum sanctum accipiunt sicuti sancli patres asserunt , Innocentius , Leo,
Gregorius, Augustinus, et reliqui: sed cum ad catholicae ecclesiae redierint unitatem , per ma-
nus impositionem eiusdem sancti Spiritus accipiunt plenitudinem. Ex quo aperte intelligitur ,

1) Ad Amosum cap. V. 21. Nam suprascripto S. Cypriani latiore modo citat heic S. Hieronymum noster Deusdedit.
2) Hactenus Hieronymus in editionibus. Cetera verba vel eiusdem Hieronymi sunt, vel libere addita a Deusdedit ,

-. quod credibile vix videtur, - ;

3) In marg. Petrus Damianus , scilicet in apologia ad Florentinos ( opuscul. XXX.) et in libro qui Gratissimus |
inscribitur. Erat autem Petrus ipsi Deusdedit contemporaneus.
4) Spectamus adhuc apud Deusdedit ritus aliquot veteres, ut qui heic scribitur , et mersio in baptismo etc,

M

V OK EX. ὁ.

cod. f. 126.

90 CARD. DEUSDEDIT

quod in eorum sacrificio non accipitur Christi corpus 1), sicut nec in baptismate Spiritus san-
etus. Proinde, ut supra dictum est, eorumdem sacrificia Cyprianus contaminationem et sa-
erilegium et falsitatem ; Hieronymus, odium Dei, et foetorem ; Gelasius pollutionem ; Pe-
lagius et Gregorius sacrilegium et execrationem , nominant. Et ut ait Prosper, Augustinus di-
cit, quia locus veri. sacrificii non est, extra catholicam ecclesiam. Attamen idem Augustinus in
libro de baptismate, et ad Vincentium, et Emeritum, et reliquos Donatistas scribit: ut haere-
ticorum et schismaticorum baptismum et reliqua sacramenta , si ita ab eis fiunt ut in. catholica

. ecclesia , sancta quidem et veneranda esse, et eadem intus et foris haberi; sed illis extra

cod. f. 127.

ecclesiam nihil prodesse; immo multum obesse ; et si ad catholicam redierint unitatem , ea-
dem sacramenta iterari non debere. Videamus haee duo; primo quomodo accipiendum sit
hoc quod scribit, haereticorum sive sehismaticorum saeramenta sancta esse, cum praefati
patres eorumdem saerificia contaminationem et sacrilegium affirment , omne autem sacrifi-
cium sit sacramentum. Alterum vero hoe. quod dixit eadem sacramenta non debere iterari.
Nam propter huiusmodi verba, in quibus videtur praedictis patribus contraire 2), dicendo hae-
reticorum seu schismaticorum sacramenta sancta esse , potest videri alicui simplicium talium

sacrificia , veluti sacrosancta, ad salutem sumi posse, et ideo libet quaedam ipsius ad eos-

dem Donatistas hie verba subnectere; et post alia quaedam eiusdem super lohannem dicta
subiungere, per quae aperte liqueat quod sicut in haereticorum vel schismaticorum baptis-
mate non accipitur Spiritus sanctus, ita nec in sacrificio Christus.

6. Augustinus Donatistis inter cetera. « Vos ergo mutamini ex ea parte qua dissentie-
batis, quamvis sacramenta quae habetis, cum eadem sint in omnibus , sancta sunt. Non sa-
cramenta quae non mutatis, sicut habetis approbantur a nobis: ne forte eum vestram pau-
citatem corrigere volumus, illis mysteriis Christi, quae in: vestra paucitate. depravata non
sunt, sacrilegam iniuriam faciamus. » Idem eisdem. «ta ergo nec foris, sicut nec intus,
quisquam qui ex parte diaboli est, potest in se vel in quocumque maculare sacramentum
quod Christi est. » Item ad eosdem. « Sacramenta Dei ubique recta sunt; et mali homines ,
quibus nihil prosunt, ubique perversi sunt et intus et foris. » Ecce hic videtur Augustinus
memoratis patribus reluctari, dicendo haereticorum vel schismaticorum sacramenta, verbi
gratia baptismum et sacrificium , sacrosancta credere; cum superius eorumdem sacrificia , Cy-

. . . - . N D LH . . ' .
. prianus qui ante.,eum fuit contaminationem et sacrilegium et falsitatem ; Hieronymus eius.

eontemporaneus, odium Dei et foetorem Deo; Gelasius vero et Pelagius et Gregorius pon-
tifices, qui post eum extitere, sacrilegium nominaverint et execrationem. Attendamus itaque
quid idem dieat in sermone de blasphemia. « Potest esse visibilis forma palmitis eliam prae-

ter vitem , sed invisibilem vitam radicis habere non potest, nisi in vite. Proinde corporalia

sacramenta quae portant et: celebrant etiam segregati ab unitate corporis Christi, formam
possunt exhibere pietatis: virtus vero pietatis invisibilis et. spiritualis ita in eis non potest
esse , quemadmodum sensus non sequitur hominis membrum, quando amputatur a corpore. »
Idem super lohannem homilia vigesima sexta. « Nam et nos, inquit, hodie accipimus vi-
sibilem cibum, sed aliud est saeramentum, aliud virtus sacramenti. » Et paulo post. « Si
quis manducaverit ex hoc pane, vivet in aeternum. Sed hoc pertinet ad. virtutem sacramenti ,
non ad visibile sacramentum. » Et infra. « Qui non manet in Christo, et in quo non manet
Christus, non manducat carnem eius, nec sanguinem bibit, licet tantae rei sacramentum ad
iudicium sibi manducet et bibat. »

7. Isidorus quoque in officiorum libro ita scribit. « Aliud est sacramentum ,. quod
ore percipitur , et in alimentum corporis redigitur ; aliud virtus sacramenti , qua interior
homo satiatur, et vitam aeternam adipiscitur. » Et paulo post. «Sacrificium dicitur quasi

1) Quis non videt reformandam esse hanc Deusdedit nostri doctrinam , et contrariae potius firmiter adhaerendum ,
quam veraciter copioseque tradit S. Petrus Damianus, in egregio praesertim opusculo inscripto Grafissimus, cui frustra
noster nimio zelo abreptus contradicit? Ceterum de multiplici hae quaestione diu graviterque eontra simoniacos illius
temporis vel haereticos sacerdotes disceptatum fuisse ab episcopis, narrat ipse Petrus in sui scripti initio.

2) Legatur apud nos Bonizo, qui p. 1. hoc ipsum argumentum versat.

CONTRA INVASORES ETC. LIB. il. 9f

sacrum factum, quod prece mystiea consecratur, operante invisibiliter Spirita Dei. » Ecce
hie patenter accipitur aliud esse sacramentum, aliud virtutem sacramenti. Proinde ex hoc
quod Augustinus scribit in sacramentis quae sunt extra ecclesiam , virtutem spiritualem non
est», et malos homines sacramentum tantum non autem virtutem sacramenti edere posse;
et ex eo quod ait Prosper eundem dicere, quia loeus veri sacrificii extra catholicam ec-
clesiam non est; ex his inquam videor videre Augustinum in hae causa sacrificii nequaquam
praefatis patribus contraire. Nam eum in libro de baptismo et ad praefatos et reliquos Do-
nalistas scribat de sacramentis eorumdem , non memini eum agere de sacrificiis , sed tantum
indefinite de sacramentis , nisi in paucis quae scribit ad Glorium * , Emeritum , et Eleu-
sium , quae competenter intellecta , non de haeretico sed de catholico sacerdote graviter
peccante , huie nostro intellectui nequaquam obviabunt. Cum enim sacrificium sit sacramen-
tum, videtur tamen multum distare a reliquis sacramentis. Hoe enim solum quamvis divina
virtus, quae in eo sumitur, sit sempiterna, tamen ipsum sacramentum transitorium est , et
ideo quotidie iteratur. Reliqua vero sieut baptisma, chrisma, symbolum, evangelium , et
dominica crux 1), manentia sunt; et ideo nequaquam iterantur , sive intra sive extra ecclesiam
sint. Sancta itaque sunt ; sed his qui extra sunt , nullum salutis emolumentum , immo sicut ar-
ca Domini Philistaeis, perpetuae damnationis eonferunt detrimentum. Nihil enim refert utrum
adorem crucem a catholico vel haeretico depictam , vel legam symbolum aut evangelium ab
utrolibet seriptum. Quae cum ita sint, animadvertendum , quoniam hoe, quod praefati pa-
tres in haereticorum et schismatieorum sacrificio vocant contaminationem , foetorem , sive
sacrilegium , perpendentes sicut et Augustinus in eis non esse virtutem sacramenti ; illud
inquam dicit idem, et cum eo Isidorus sacramentum tantum, quod etiam propter formam
pietatis, quam habet, sanctum appellat: quia iuxta hoc quod scribit in libro de baptismo,
nulli sacramento iniuria facienda est. Quod si haee ita ut dicimus aecipiunt, ut nobis vi-
detur, patet magnum doctorem Augustinum praefatis sanctis patribus de sacrificio et prae-
fatis sacramentis nequaquam esse discordem , praeter quam de baptismi iteratione reprehen-
dit Cyprianum ; et cum eo Stephanus et Cordehós romani pontifices et martyres, et multi
alii patres, quorum potior sententia est.

8. Ex quibus omnibus apertissime claret , quod sicut in haereticorum et schismaticorum
baptismate non accipitur Spiritus sanctus , ita nee in sacrificio Christus. Proinde luce cla-
rius est, quod eorumdem sacrifieiis nemo catholicorum scienter communicare debet. Nam
et nieaenum concilium, et reliqua fere omnia, et idem Augustinus in concilio carthaginiensi
cap. 'IX* sub magna interminatione prohibent excommunicatis communicare , vel eosdem in
communionem suscipere. Nemo autem sanae mentis negare audebit, quempiam rectius ma-
gisque merito quam simoniaeum et schismatieum exeommunicatum credi. Sed et concilium
laodieense de his, qui haereticorum et schismaticorum sacrificiis communicant ita decernit
cap. "VIII: «quod non permittantur ecclesiastici ad haereticorum ministeria, vel ad ea , quae
ab eis appellantur martyria, orationis causa vel sanctitatis aecedere. Sed huiusmodi, si fi-
deles fuerint, certo tempore communione privari; paenitentes autem et confitentes se de-
liquisse, convenit suseipi. » Item eap. -XXXIF «quod non oporteat ab haereticis eulogias
. accipere, quae sunt maledictiones potius quam benedictiones. Item cap. "XXXIII: quod non
oporteat cum haereticis aut schismaticis pariter orare.» Huius concilii auctoritatem , et prae-
dictorum patrum Gelasii, Pelagii, Gregorii, Paschalis, Cypriani, Hieronymi et Augustini,
sequitur haec sententia, quam nomine Iohannis Chrysostomi titulatam reperi: paenitentia et
communio a nullo nisi a catholico suscipienda est. Si vero nullus catholicus sacerdos adfue-
rit, rectius est sine communione manere visibili, et invisibiliter Domino communicare, quam
. ab haeretico communicari et a Deo separari. Nulla enim est conventio Christi ad Belial, ut

ait apostolus, neque pars fidelis cum infideli. Omnis enim haereticus, infidelis est; simo-
niacus autem. haereticus ; igitur infidelis. Sanctam enim communionem Christi, quamvis vi-
1) Tría haec postrema dicuntur accuratius sacramentalia.

cod. f, 125,

* cod. vitiose
Guillelmum.

cod. f. 129.

Cod, f. 130.

923 CARD. DEUSDEDIT

sibiliter et corporaliter catholici propter imminentes haereticos habere non possunt, atiamen
invisibiliter habent. Haec hactenus de eo quod dicit Augustinus, haereticorum et schismati-
corum sancta esse sacramenta.

9. Nunc de altero videamus, scilicet de eo, quod ut superius dietum est, scribit eo-
rumdem sacramenta iterari non debere, dicendo in libro de baptismo: « manus impositio.
iteranda non est, sicut nec baptismus. Quid enim est aliud manus impositio , nisi oratio super

hominem? » De huiusmodi iteratione vario modo a patribus aetum invenitur: nam nicaena

synodus manus impositionem iterat novatianis episcopis et presbyteris et ceteris clericis , et
sie eos in clero manere iubet, episcopum loco et nomine presbyteri vel chorepiscopi hono-

rans. Damasus episcoporum ordinationes a catholicis chorepiscopis factas, iterari iubet ab.

episcopis catholicis: cum Hieronymus eius contemporaneus scribat ad Evagrium presbyte-
rum, apud Alexandriam post Marcum evangelistam *XIL: eiusdem urbis patriarchas a pres-
byteris tantum fuisse promotos. Primus Iohannes papa et martyr ecclesiis Arianorum apud.
Constantinopolim , Iustino imperatore orthodoxo rogante, consecrationem iterat ; et episcopis
Galliarum per epistolas suas itidem facere mandat. Item magnus Gregorius basilicam Ariano-
rum in Suburra, sicut et. praefatus Iohannes, iterum dedicat. Ex quo videtur consequi, ut.
si Arianorum ecclesiis consecratio iteratür , etiam . presbyteris eorumdem iteretur , sicut con-
cilium iubet, quod etiam eorumdem reliquias praecipit igne comburi. (Nam quod idem Gre-
gorius Iohanni ravennatensi episcopo , et concilium carthaginiense cap. *XV* reordinationes.
prohibent, de his qui recte ordinati sunt et postea depositi accipiendum videtur.) Item Ste-
phanus iunior idem statuit de ordinatis a Constantino invasore et ueophyto periuro. Et
lertius Sergius de ordinatis a Formoso similiter periuro et invasore. Et hi omnes post Au-
gustinum fuere, praeter Damasum. Et patres nicaeni concilii, qui male ordinatis manus im-
positionem iterari sanxere. Praeterea, ut Gregorius scribit episcopis in Hiberia constitutis ,
ab haeresi ad catholicam ecclesiam iodfinsitiligs; occidens iterat manus impositionem , oriens
vero chrismatis unctionem. Hi autem sunt, de. quibus incertum est, utrum male promotis
manus impositionem iteraverint, an non, scilicet primus Leo, Anastasius, et Gregorius , se-
ptima synodus, et synodus pro Ignatio. Nam primus Leo propter pacis bonum recepit Ana-
tolium episeopum , qui ordinatus fuerat a Dioscoro eutychianista: et Anastasius Photinum
thessalonicensem 5) ordinatum ab Acatio excommunieato: et Gregorius Maximum salonitanum
ab excommunicatis ordinatum. Septima quoque synodus ordinatos ab haereticos, eos qui
auctores non fuere impietatis, quique tracti et vim passi sunt, recipit in gradus suos: prae-
latos vero et genitores haereseon in sacerdotium non admittit. Synodus vero pro Ignatio,
quae a quibusdam octava dicitur 2), a Photio neophyto et invasore promotos deponit: et fau-
toribus eius episcopis excommunicatis , ordinatos singulorum graduum instrumentorum exhi-
bitione in suis ordinibus recipit. Praelatos autem Leo et Innocentius et. quidam alii patres ,.
rite prius ordinatos, et postea ad haeresim transeuntes, ad catholicam ecclesiam absque le-
gitima satisfactione nullatenus redire sinunt; et in pristinum eos gradum recipientes , om-
nem eis ulterius promotionem interdicunt. '

10. Ne autem simoniaci quasi ad se recipiendos , praefati Anatolii et ceterorum se tuean-
tur exemplo, sciendum est, quoniam legi communi et universali remissio quarumdam per-

1) In codice fit brevis lacuna, in qua nos Photini thessalonicensis nomen ponendum iudicavimus. Legantur quae
in vitis rom. Pontificum scribit Bernardus Guidonis a nobis editus in Spicil. rom. T. Vt. p. 97-95, ubi de Anastasio II. papa,.
et quae ibi adnotavimus.

2) Controversiam aliquando circa huius synodi universalitatem fuisse commotam , non ignoramus; quam tamen
dubitationem satis esse depulsam, cognoscet quisquis ea saltem legerit quae Iosephus Catalanus in praedictae synodi hi-
storia breviter scribit capp. 5*, et 55. Nobis quoque recitare sufficit verba Anastasii bibliothecarii , contemporalis hominis.
et doctissimi, qui et ipsa: hanc synodum, cui interfuit , fecit latinam , etin eiusdem praefatione sic loquitur : nuncupan-
da est ergo sine omni co»!radictione synodus universalis octava , ut et appellatio quam cum septem aliis (genera-
libus) conciliis sortita esi, non celetur; et nomen proprium (octavae) quod singulariter possidet , designetur. (Vitiose
apud Catalanum dignetur. C»*5eus anglus dicit negari huic synodo honorem a graecae ecclesiae filiis genuinis, quo ipse
epitheto pAotianos decorat "5: vero id minime miramur, quum ab ea synodo depositus fuerit Photius et damnatus.

3 d
NU 1

EM

une

CONTRA INVASORES ETC. LIB. il. - 93

sonarüm nón praeiudicat, quoniam ait Innocentius: quod necessitas pro remedio reperit ,
cessante necessitate debet utique cessare quod pariter urgebat. Similiter Gelasius: canonum ,
inquit, paternorum forma vetus servetur, nec contra eos ulla ratione praevaleat quod pro
aecidentis defectus remedio providetur ; non adversus scita màiorum nova lex proponatur.
Sed et Alexander primus, et Caelestinus, et Iohannes * VIII: simili sententia decernunt, ut
id quod invenitur pro summa necessitate toleratum , nullatenus assumatur in legem. Prae-
terea , ut omnis aditus sacri officii simoniacis obstruatur, ita argumentamur de eorum pseudo
sacerdote , scilicet simoniace ordinatore vel ordinato: omnis sacerdos simoniacus , aut sacerdos
est, aut sacerdos non est: nam septima synodus et Gregorius et Ambrosius et Pelagius,
ut supradictam est, aiunt sacerdotem non esse; ergo non .est sacerdos ; consequitur igitur
ut sacrificium illius nullum sit 1), atque sacerdos fieri non. possit. Nam iuxta Innocentium et
Leonem et alios patres ab haeresi redeuntes promoveri non possunt. Sed ii qui non simonia-
ce ab episcopis quondam catholicis, postea vero , simoniacis, ordinati sunt, cum tales eosdem
esse nossent, removendi sunt; quoniam iuxta praefatum Innocentium , auctores eorum cum
ἃ eatholiea fide deseiscerent, perfectionem Spiritus sancti, quam acceperant , amisere. Item
idem de huiusmodi ordinatore vel. ordinato: damnationem utique quam habuit, per pravam
manus impositionem dedit; et qui particeps factus est' damnato , quomodo debeat honorem
accipere , invenire non possumus. Eos vero, quibus post sui promotionem perfidia claruit,
si scientia pariter et religione commendantur , perfectionem Spiritus sancti manus impositione

cod. f. 120;

aecipere debere arbitramur, iuxta quod superius ait Anastasius de his qui a Donatistis ba- .

ptizati sunt ignorantes eorum errorem. Ordinati autem ab invasoribus , ut supra dictum est ,
alii leguntur ut penitus abiecti, àálii in pristinum gradum reducti, alii qui digni visi sunt
«denuo consecrati. Invasores autem, et eos qui ab eis ordinantur, haereticos et schismaticos
esse perpendimus, ex eo quod Cyprianus ait ad Pupianum scribens de Noyatio 2) invasore
episcopatus Cornelii. Inde, inquit, sehismata et haereses ortae sunt et oriuntur, dum epi-
scopus qui unus est, et ecclesiae praeest, superba quorumdam praesumptione contemnitur.
Et paulo post. «Uude scire debes episcopum in ecclesia esse, et ecclesiam in episcopo; et
si quis cum episcopo non sit, in ecclesia non esse.» Itaque ex huiusmodi verbis Cypriani
animadvertimus , quod ii qui alienas ecclesias invadunt , cum sint rectores earumdem super-
siites, tam ipsi quam ab eis ordinati, schismatici et haeretici sunt: et iuxta quod superius
ab eodem Cypriano , et Pelagio et ceteris dictum est, falsa et sacrilega sacrificia extra ec-
clesiam offerunt.

11. Quae omnia rectissime de cursEnTO ravennatensi quondam episcopo, et ab eo exe-
cratis accipiuntur; qui post praestita domino suo beatae memoriae septimo Gregorio papae
fidelitatis sacramenta , et obedientiam novem aunis exhibitam , eiusdem apostolicum thro-
num invasit , favente et cooperante sibi Henrico rege, quem seducendo in simoniacam hae-
resim, in quam idem Henrieus dudum inciderat, profundius impulit, et avertit ab obser-
vatione iuramenti, quod apud Canusium Tusciae oppidum praebuerat eidem domino Papae
ad integrandam pacem et iustitiam in regno , quod multa superbia et malitia pertarbaverat.
Propter quae omnia post multam deprecationem eiusdem domini Papae ut resipisceret , et
saepenumero vocalionem ut satisfaceret, tandem primum excommunicatione, deinde, nisi
aequiesceret, conminalione depositionis a regno, iterum ad iuramentum satisfaciendi com-
pulsus est. Sed postea, ut dietum est, a praefato cuisERTO novo Simone mago , veluti alter
Nero seductus est, scilicet quod non oporteret eumdem veluti tantum regem , apostolicae
sedis iudicio cuiquam satisfacere; ac si non esset de ovibus beati Petri, sed exceptus ab ea
obligatione , de qua eidem a Deo dicitur quodeumque ligaveris super lerram, et cetera. Eiusdem
itaque suasione praefata, duo iuramenta transgrediendo , iterum quousque resipisceret , syn-

1) Iam hoc refutavimus in superioribus. Prolixior antem rei expositio apud fractatores theologos passim extat, -
?) Verba Cypriani infra laudata pertinent ad eius epistolam LXVI. Verumtamen de Novato seu Novatio et de No-

valiano alibi scribit Cvprianus. j

E In
?CC.

cod. f. 132.

marg. iro-

cod. f. 133.

9A CARD. DEUSDEDIT

odali apostolicae sedis iudieio vineulis anathematis alligatus est. Cumque. nec sie satisface
ret, el magna pars procerum regni, qui adversum eum querebantur, cerneret eumdem

nequaquam apostolico Petro, sed suo Simoni mago solummodo obaudire , tandem unanimi-

ler sibi regem deligentes, cum eodem Henrico saepius congressi sunt. Facto itaque ut as-
solet vario bellandi eventu, licet is quem sibi praefati proceres praefecerant occubuisset ,
iamen postmodum diutissime plurimis depraedationibus et ineendiis ae caedibus utrimque
decertatum est. Tandem praefatus tyrannus induratus ut Pharao, relictis ad. resistendum in
Germania copiis, assumpto pàrtim suo partim conductieio sive gregario exercitu, Romam
et suburbana eius depraedationibus et incendiis ac caedibus quibus valuit, quadriennio de-
vastavit. Et tandem suo Simone magis pretio quam vi inthronizato , ab eodem imperialem
coronam accepit. Et paulo post cum eodem ( militari Normanoreim manu ducis Roberti ,
qui in auxilium domini papae Gregorii in Hadriano degentis concito adfuit) turpissime fa-
gatus abscessit; et tam non faventibus quam non communicantibus sibi ae suis complici-
bus, et Romae et in omni regno suo saevissimam et diuturnam intulit persecutionem. Hu-
ius rei causa, et ecclesiae paene totius regni desolatae, et christiana religio penitus diissi-
pata, et "ΧΟ" milia hominum et eo amplius in diversis regionibus , beato papa " GurBERTO
cooperante, caesa sunt. Qui etiam pulsis catholicis episcopis et abbatibus , scelerátos et idiotas
singulis civitatibus et xenodochiis vel ecclesiis singulos, interdum autem binos, vel annuos:
praelatos damnmabili prioris et magistri sui Simonis mercimonio substituens, in depraedatio-
nibus sanctorum locorum christianorum sibi non faventium , immo et faventium, dum non
esset qui armato resisteret, longe lateque, voluntate quidem non minus suo Notons sed
minus possibilitate , grassatus est. i

12. Sed gratias Deo qui, ut ait apostolus , semper triumphat nos in Christo Iesu ; quo-
niam. idem imperator eius Nero, ab uxore quam multis Deo teste prostituit, et a filiis. pro-
pter sui crudelitatem relictus, iam tandem non cuiuslibet regis, et ducis sive marchionis ,
sed unius feminae, scilicet gloriosae et Deo dilectae comitissae Mathildis, congressione adeo
debilitatus est, ut vix quinquagenarius magnus Romanorum imperator incidat in iustum distri-
ctumque Dei iudicium , et Dei frequentissimus venditor et abiurator femineo superetur irium-
pho; qui Dei suave iugum a se proiiciens, sicut pater eius Belial , et immemor illius sancti
regis Iob, qui ait : si contempsit. iudicium. subire cum servo meo , ad. satisfaciendum his quorum
infestissimus exstitit persecutor, beati apostoli Petri subiici adaetus est iudicio. Idem vero αὐτ-
BERTUS, qui multo rectius papa demens, quam papa CLEMENS dici debuit , in oppidulo suo
quod Argentum dicitur , quasi ad sui munitionem exeelsa turre fabricata, praestolatur si-
moniacos angelos, cum quibus volando in puditissimas stygias paludes corruat , fractis cru-
ribus; seilicet rebus suis, Deo nobis propitio, iam. propemodum confraetis et ad nihilum
redactis; cui nemo apostolicam reverentiam sive obedientiam exhibuit, praeter:suum Nero-
nem et sceleratos complices eius; vel qui se. illi propter avaritiam, quae idolorum est'servi-
ius, vel perpetuo vel ad tempus pacto iureiurando vendidere: quorum plurimi, quibus perfi-
dia claruerat , dum ille execranda sacrificia celebrat , ne interessent aufugiebant, scientes eun-
dem nulli romanorum successisse Pontificum , sed praescripto modo periurum et invasorem
ae simoniacum domino Gregorio papae fuisse superinieetum. Nam catholici qui fidem et reli-
gionem zelo Dei tuebantur, obeunte beatae memoriae papa Gregorio, reverendissimum Vi-
ctorem romanae ecclesiae Cardinalem archipresbyterum , et easinensem abbatem substituére;
eoque non multo post decedente , Urbanum qui praesens habetur 1), virum scientia: et re-
ligione praestantissimum. His de GursERTO et suo Henrico, simoniacorum et invasorum et
schismaticorum principibus, succinete praelibatis, ad priora redeamus. |

13. Pertractato itaque superius hoc quod Augustinus scribit de sanctitate saeramento-
rum haereticorum et schismaticorum , et de non reiteratione eorumdem; subiiciemus hoe
quod idem mirabilis doctor scribit, tam sibi quam reliquis doctoribus canonum. auctori-

1) Ergo Urbanus HI. vivebat dum haec a Deusdedit scribebantur. ; "m

CONTRA INVASORES ETC, LIB. 110 95

tatem praeponi debere, siquándo forte aliter sapuerint quam deberent. Scribit δαῖτ ita. Vin-
centio donatistae. « Noli, frater, contra divina tam multa, tam clara, tam indubitata
testimonia colligere velle calumnias ; et episcoporum seriptis sive nostrorum sive Hilarii ,
sive ante quam pars Donati separaretur a sacramento ipsius unitatis , sicut Cypriani et Agrip-
pini; primo quia hoc genus litterarum ab auctoritate canonis distinguendum est: non
enim sie leguntur , tamquam ita ex eis testimonium proferatur, ut contra sentire non li-
| ceat, sicubi. forte aliter sapuere quam veritas postulabat: in eo quippe numero sumus,
: ut non dedignemur etiam nobis dietum ab apostolo accipere si quid. aliter sapitis, id quoque
Deus vobis revelabit *. Sed et quartus Leo episcopis Britanniae, quiddam praefatae senten- * Phil. II. τὸν
liae Augustini simile seribit in registro suo. « De libellis, inquit, et commentariis aliorum
non convenit aliquem iudicare, et sanctorum conciliorum canones relinquere, vel decre-
talium regulas item quae habentur apud nos simul eum illis in canone. Quibus autem in*
omnibus ecclesiastieis utimur iudieiis sunt: canones 1) qui dicuntur apostolorum , nicaeni,
ancyrani, neocaesarienses , grangrenses , antiochenses, sardicenses, carthaginienses, et cum
iliis regulae praesulum romanorum Silvestri, Siricii, Innocentii, Zosimi, Caelestini, Leo-
nis, Gelasii, Hilarii, Symmachi , Simplicii , Hormisdae, et Gregorii maioris et iunioris.
Isti omnino sunt et per quos iudicant episcopi, et per quos episcopi iudicantur et clerici.
Nam si tale emerserit vel contigerit inusitatum negotium , quod minime possit per istos fi-
niri, tunc si dieta, illorum quorum meministis , Hieronymi, Augustini, Isidori, vel ce-
terorum pariter sanctorum doctorum similia reperta fuerint, magnanimiter sunt retinenda
. 4e promulganda ; wel ad apostolicam sedem referendum de talibus. Quam ob causan lueu-
lentius et magna voce pronunciare non páveo, quia quae diximus sanctorum patrum sta-
tuta, quae apud vos canones praelitulantur, sive sit ille episcopus sive clericus, «ui eadem cod. f. ε81,
indifferenter non recipit, ipsum se convincit minime catholicam et apostolicam fidem ad ef-
fectum suae retinere salutis. » Hactenus Augustinus et Leo quartus de auctoritate canonum.
14. Nunc dicendum videtur , haeresim Arianorum atque omnem generaliter haeresim a
' sanetae Dei ecclesiae oppugnatione cessasse, et Deo pro eadem puguante cessaturam siqua
deinceps existimatur oriri posse. Simoniacorum vero haeresis , de qua superius egimus , quáe
iu initio nascentis ecclesiae adversus eam statim arma corripuit, usque in finem saeculi,
prout sibi diabolus vexilliferos et sequaces inveniet , et ad eiusdem probationem eamdem
impugnare non cessabit. Oportet enim ', ut ait beatus apostolus, haereses esse, ut qui probati "Cor. XI. 19.
sunt, manifesti fiant. Sed animadvertendum est, quod Christus Deus, qui suam ecclesiam
super fidei petram aedificandam promisit , primo omnium haereticorum primum apostoloruim
opposuit; videlicet ut sieut ecclesia, id est eredentium multitudo, novit se fidem Petri sem-
per sequi debere, sic in perpetuum meminerit eiusdem nefariae haereseos virosa et morti«
fera consortia fugere, in euius caput constat omnium christianorum principem maledictionis
iaculum intorsisse. Haec cum ita sint, quicumque pro suo posse ab huius pestis impugtia«
lione cessaverit , cum Simone et eius sequacibus portionem habebit, dicente beato Gregorio
in registro: « quisquis eontra simoniacam haeresim et neophytorum pro officii suo loco ve-
hementer non asserit, eum eo se non dubitet habere portionem , qui prins hoc piaculare
flagitium commisit. » '
15. Seiendum est autem, quod aliud est haeretieum esse, aliud schismaticum: hae-
relieus siquidem est qui ealholicae ecelesiae fidem relinquit, et sui vel alterius erroris viam
sequi diligit: schismatieus vero est, qui rectam confiteri se simulat fidem, sed sanctorum
patrum traditiones superbe eontemnit, et se aliqua malevolentia ab unitate ecclesiae seín-
dit. Item iuxta Augustinum in sermone de blasphemia. « Haeretieus est qai nom sequitur
catholicam veritatem : sehismaticus est, qui nou amplectitur eatholieam pacem. » Idem in
libro de eivitate Dei. « Qui in ecelesia Christi morbidum aliquod pravumque sapiunt, si
€orrecti ut rectum sanumque sapiant, resistumt contumaciter, suaque mortifera dogmata
t) In margine adnotatur sic: sequitur descriptio eodicis canonici ecclesiae romanae.

-

cod. f, 135.

cod. f. 136.

/

966 CARD. DEUSDEDIT

emendare nolunt, sed defensare persistunt, haeretici sunt. » Idem in libro de utilitate cre-
dendi. « Haeretieus est, qui alieuius temporalis commodi et maxime gloriae principatus-
que sui gratia, falsas et novas opiniones vel gignit vel sequitur. Ille autem qui huiusmo-
di hominibus credit, est imaginatione quadam veritatis illusus. » Hieronymus in epistolam
ad Galatas. « Inter haeresim. et schisma hoc esse arbitramur , quod haeresis perversum dog-
ma habeat, schisma post episcopalem discessionem ab ecclesia separet. » Item iuxta Isido-
rum. « Qui sacram scripturani aliter interpretatur, quam flagitat sensus Spiritus sancti per
quem scripta est, licet ab ecclesia non recesserit, haereticus appellari potest. » Item pa-
pa Pelagius in suo registro introducit Augustinum ita definientem schisma in epistola ad
Valerianum patricium , inter cetera. « Videte utrum schismatici non sint, qui se ab eminen-
tissima et manifestissima auctoritate apostolicarum sedium separavere. Idem Pelagius in epi-
stola ad Viatorem et Pancratium introducit eundem Augustinum ita dicentem. « Qui adversum
auctoritatem illarum ecclesiarum , quae apostolicas sedes et epistolas accipere meruere , .te-
mere credit, immanissimum crimen schismatici a se propulsare non poterit. » |
16. Itaque patet ex his definitionibus, eos esse eeclesiam qui apostolicarum eeclesiarum
auctoritatem sequuntur: eos vero omnimodis esse vel simoniacos vel invasores, vel reliquos
schismaticos, «qui contra praescriptas auctoritates: doctorum , et apostolicarum sedium, et
sanctorum patrum , ut supra dictum est*, plus mille ducentorum pontifices in Dei ecclesia or-
dinant, vel qui ordinantur. Schismatieus vero iuxta antiochenum concilium , si permanserit
lurbas faciens et seditiones ecclesiae per extraneas potestates , tamquam seditiosus compri-
mendus est. Multa namque, ut ait Augustinus, etiam cum inscitis benigna quadam asperi- .
tate plectendis agenda sunt, quorum: potius utilitati consulendum est quam voluntati. Nam
corripiendo filio quamlibet aspere numquam tamen amor paternus amittitur; fit tamen quod
nollet ut doleat, qui etiam invitus videtur dolore sanandus. Item Augustinus Vincentio dona-
listae. « Putas neminem cogi deberé ad iustitiam, cum legas patremfamilias dixisse servis :
quoscumque $nvenerilis, cogite intrare? Cum legas etiam Paulum ad veritatem cognoscendam
et tenendam magna violentia Christi urgentis esse compulsum ? » Idem Donato presbytero.
«Displicet tibi. quod traheris ad salutem, cum tam multos vestros ad perniciem traxeri-
lis? » Et paulo post. «Tu qui neminem existimas eogendum ad bonum, attende quod dixit
apostolus : si quis episcopatum desiderat , bonum opus desiderat. Et tamen tam multi ut epi-
scopatam suscipiant tenentur , inviti producuntur, includuntur , custodiuntur , patiuntur
lanta quae nolunt, donec adsit eis voluntas suscipiendi boni operis; quanto magis vos ab
errore pernicioso , in quo vobis inimici estis , ad veritatem (cogendi)?» Idem super Iohan-
nem. « Mirantur schismatici, quia moventur potestates christianae contra detestandos dissipa- -

ores ecclesiae. Si non moverentur, quomodo redderent rationem Deo de imperio suo? Na-

buchodonosor rex alienigena saevit, ne blasphemaretur Deus Israhel; et nolunt quod sae-
viant reges christiani quia Christus exsufflatur? » Item Augustinus Vincentio quod haereti-
cis et schismaticis tam in suis quam in ecclesiarum rebus nihil dominii liceat habere: « Con-.
stantius , inquit, imperator constituit, ut res convictorum , et unitati pervicaciter resisten-
lium fisco vindicarentur. » Idem alibi. « Quicquid ergo nomine ecclesiarum pars. Donati pos-
sidebat, christiani imperatores legibus religiosis, cum ipsis ecclesiis ad catholicam transferri
iussere. » Pelagius quoque Narsi patricio non dissimilia scribit, « Multa, inquit, exempla et
constitutiones sunt, quibus evidenter agnoscitur, ut facientes scissuras in saneta ecclesia,
non solum exiliis scilicet et. proseriptione rerum et dura custodia, per publicas potestates
debeant coérceri.» Idem. « Nee quiequam maius est, unde Deo sacrificium possitis offerre,
quam si id ordinetis , ut hi qui in. suam et aliorum perniciem "debaechantur, competenti
debeant vigore compesci. » Idem Valeriano patricio. « Non persequitur, nisi qui ad malum
cogit: qui vero malum et factum iam punit, vel prohibet ne fiat, nec persequitur iste.
sed diligit. Nam si, ut quidam putant, nemo nec reprimendus a malo, nec trahendus ad
bonum est, humanas ac divinas leges necesse est avocari, quae et malis poenam , et bonis

CONTRA INVASORES ETC. LIB. Il. 97

praemia iustitia suàdente constituunt. Malum autem schisma est etiam per exiraneas pote-
states opprimendum. »

17. Itaque, si sicut ex his patet , schismatici, item invasores, et ceteri, per extraneas pote-
stales sunt comprimendi ; numquid (simoniaci) minus quam invasores delinquunt? immo magis.
Nam si Christus Dei filius et Spiritus eius et Patris, per omnia aequales sint, iudaeus et simo-
niacus, qui utrumque vendunt , pares non erunt? Item cum ex praemissis auctoritatibus con-
stet simoniaeum , Paracletum emere ; iudaeum vero, Christum vendidisse ; numquid non con-
stabit eosdem malitia et merito pares habendos esse? Et quidem ita videtur. Patet itaque
simoniacos veluti primos et praecipuos haereticos ab omnibus fidelibus respuendos: et si
commoniti non resipuerint, etiam ab exteris potestatibus opprimendos. Verendum quippe
est , ut ait. Gregorius in registro , quemque pro suo officio et loco contra eosdem vehemen-
ter non ardescere, eorumque detestando errori totis viribus non obviare. Error namque ,
ut ait Innocentius papa, cui non resistitur, approbatur; et veritas, cum a nemine defensa-
tur, opprimitur. Item idem. « Negligere quippe, cum possis deturbare perversos, nihil aliud
est quam fovere. » Augustinus in una de quinquaginta homiliis. « Quisquis metu cuiuslibet
potestatis veritatem oceultat, iram Dei super se provocat, quia magis timet hominem quam
Deum.» Ambrosius. « Consentire est, non solum mala scienter fieri permittere, sed et male
faeta non persequi.» Gregorius in registro. « Qui non corrigit resecando , committit. » Idem
in moralibus. « Plerumque quieti atque inconeussi relinquimur , si obviare pravis pro iu-
stitia non curamus. Sed si aeternae vitae desiderio animus exarsit, si verum iam intrinsecus
lumen respicit, et in se flammam sancti fervoris accendit , in quantum locus admittit, in
quantum causa exigit, debemus pro defensione iustitiae nosmet ipsos obiicere; et perversis ad
iniusta prorumpentibus , etiam cum ab eis non quaeritur, obviare. Nam cum iustitiam , quam
nos amamus, in aliis feriunt, nos nihilo minus sua percussione confodiunt , etsi venerari vi-
deantur. » Et quoniam a quibusdam eorum ignorantià, a quibusdam vero negligentià, ab
aliquibus autem superbiae contumacià delinquitur , optimum est ut primum levius mitiusque
cum eisdem schismaticis, et eisdem invasoribus, et ceteris agatur, et pro eis oretur; si
forte, ut ait apostolus, det illis Deus spiritum compunctionis , et resipiscant a laqueis diaboli ,
a quibus alligati tenentur. Quod si rationi non acquieverint, simoniaci pariter et schismatici
ut ineurabilia membra ab ecclesiae corpore abscindantur ; et, ut dictum est, ab exteris po-
testatibus opprimantur, salva tamen pace totius ecclesiae , ut hae de causa gravissima per-
turbatio non oriatur.

18. Nam Augustinus in libro de fide et operibus, de tolerandis et non tolerandis in
ecclesia malis hominibus, ita scribit. « Errant homines non servantes modum; et cum in
unam partem proclives ire coeperint, non respiciunt divinae auctoritatis alia testimonia, qui-
bus possint ab illa intentione revocari, et in ea quae ex utrisque temperata est virtute ac
moderatione consistere. Quidam enim intuentes exempla severitatis, quibus admonemur cor-
ripere inquietos , non dare sanctum canibus, ut ethnieum habere ecclesiae contemptorem ,
a compage corporis membrum quod scandalizat avellere , corrumpunt ecclesiae pacem, ut
conentur ante tempus separare zizania. Atque hoc errore caecati, ipsi potius a Christi uni-
tate separantur. Quidam vero e contrario periclitantes, cum bonorum malorumque comix-
tionem in ecclesia demonstratam vel praedictam esse perspexerint, et praecepta patientiae
didicerint , quae ita firmissimos nos reddit, ut etiamsi videntur in ecclesia esse zizania, non
tamen impediàátur fides nostra aut caritas, ut quoniam esse zizania in ecclesia cernimus ,

ipsi de ecelesia recedamus ; destituendam putant ecclesiasticam disciplinam , quamdam per- -

versissimam securitatem praepositis tribuentes, ut ad eos non pertineat nisi dicere, quid
cavendum quidve faciendum sit; quidlibet autem faciant, non curare. Nos vero ad sanam
"doctrinam pertinere arbitramur , ex utrisque testimoniis vitam sententiamque moderari ,
ut canes in ecclesia pro pace toleremus; et canibus sanctum, ubi pax ecclesiae tuta est,
non demus. Cum ergo sive per negligentiam praepositorum , sive per aliquam excusabi-

$,

cod, f. 137.

cod. f. 138.

cod, f 139...

98 CARD. DEUSDEDIT

lem necessitatem , sive per occultas obreptiones, invenimus in. ecclesia malos, quos ec-
clesiasticà disciplinà corrigere aut coércere non possumus, tunc ne ascendat in cor no-
strum impia et perniciosa praesumptio, qua aestimemus nos ab illis esse separandos , ut
peecatis eorum non inquinemur, atque post nos trahere conemur veluti mundos , sanctos,
atque discipulos, ab unitatis compage quasi a malorum consortio segregatos; veniant in
mentem illae de scripturis similitudines et divina oracula vel certissima exempla, quibus
demonstratum est malos in ecclesia permixtos usque in finem saeculi tempusque iudicii fu-
turos, et nihil bonis in unitate fidei ac participatione saeramentorum, qui eorum factis non
consenserint , obfuturos. Cum vero eis, per quos ecclesia regitur, adest pace salva pote-
stas disciplinae adversus improbos aut nefarios exserendae; item rursus, ne desidiae segni-
tiaeque indormiamus, aliis aculeis praeceptorum , quae ad severitatem coércitionis pertinent,
excitandi sumus , ut gressus nostros in via Domini ex utrisque testimoniis illo duce atque
adiutore dirigentes, nec patientiae nomine torpescamus , nec obtentu diligentiae saeviamus. »
Idem *XL: capite ex his quae seribit ad Petrum. « Firmissime tene, et nullatenus dubites ,
arcam Dei esse catholicam ecclesiam , et intra eam usque iu finem saeculi frumenta mixta
paleis contineri, id est bonos et malos sacramentorum communione: et in omni professione
clericorum sive monachorum esse simul bonos et malos: nec pro malis bonos deserendos,
sed pro bonis malos in quantum exigit fidei et caritatis ratio , tolerandos. » Idem. «$i vel
in ecclesia nullius perfidiae semina spargunt, et fratres ad aliquod malum opus. mortifera
imitatione non ducunt; nec posse aliquem intra ecclesiam catholicam recte credentem be-
neque viventem alieno umquam maculari peccato, si cuiquam peccanti non consensionem
praebeat nec favorem.» Haec Augustinus de tolerandis sive non tolerandis in ecclesia malis
hominibus.
19. Nune de simoniaeorum paenitentia, siqui forte resipuerint, breviter quiddam me-
morandum videtur. Grave enim omnino , ut ait Gregorius in registro, et ultra quam dici
potest facimus est, Spiritum sanctum, qui omnia redimit, venundari. Ambrosius super Lu-
cam. « Non est fas vendere ministerium , sed offerre: non enim pretio taxatur Dei gratia ;
nec in sacramentis lucrum quaeritur, sed obsequium sacerdotis. Non tamen sat est si lucrum
non quaeratur, sed obsequium sacerdotis. Familiae quoque tuae cohibendae sunt manus ; nec
hoe exposcitur, ut solum te immaculatum castumque custodias. Non enim dixit apostolus
te solum, sed te ipsum castum eustodi : inexpiabilis enim venditi culpa mysterii. Denique Moa-
bitae et ceteri non intrabunt in ecclesiam Domini usque ad tertiam et quartam generationem ,
donee culpam auctorum multiplicis successio generationis aboleret. Sed cum illi qui in Deum
idololatriae errore deliquerant, in tot generationes essent muletati, profecto. durior videtur
esse sententia, qua Giezi semen usque in aeternum , pro cupiditate habendi, prophetiea au-
ctoritate damnatur.» Alexander 'II: in registro suo. « Si quis beneficium ecclesiae , quod qui-
dam canonicas vel praebendas vel ordines vocant, iniqua cupiditate ductus vel emere vel
vendere praesumpserit, iuxta concilium chalcedonense , gradus sui periculo subiaceat; nec
ministret in ecclesia, quam pecunia comparavit. » Urbanus “1Π᾿ in registro suo. « Simonia-
cos omnino ab emptis officiis movendos canonica sanctione praecipimus; neque eis in ec-
clesiis, quas emére, potestatem ullam habere, aut ministrare, faeultas libera concedatur:
sed ut perfecte peccatum suum defleant, et divinam sibi gratiam reconcilient, ad alias ec-
clesias vel monasteria transeant, et se sub disciplinae regularis coéreitione servantes , spi-
ritualis disciplinae exercitiis maneipare procurent. » Gelasius in decreto cap. *VIL « Quos
constiterit indignos meritis sacramenta mercatos esse pretio, dignitate convietos oportet ar-
ceri; quia dantem pariter accipientemque damnatio Simonis , quam sacra lectio testatur , in-
volvit. » Hormisda in. decreto cap. 'H: « Nec ille se a culpa aestimet alienum , qui ipse qui-
dem a redemptione liber, initiaverit benedictione mystica sacerdotem , tamen ad alterius re-
dempti voluntatem , vel sponte in hoc vel necessitate. consenserit. Quid enim prodest illi
suo errore non pollui, qui consensum praestat erranti? Procul dubio contra mandata com-

CONTRA INVASORES ETC. LIB. Il. 99

mittit, et qui habet peccatum proprium, et qui sequitur alienum. In cassum animus resi-
stit cupiditati, si non resistit et timori. » Nicolaus minor, inter cetera. « Erga simoniacos
nulla misericordia in dignitate servetur. » Gregorius nazianzenus. « Qui donum Dei pretio
mercatur, in sacro ordine nulla ratione manere potest. »

20. In libro legum. novellarum primo , constitutione * VIL, titulo "XXV* «Si quis pecu-
niam dederit, eoque modo creatus episcopus fuerit, non solum ipse sed etiam qui conse-
ceravit eum , inter episcopos non erit; sed pecunia vel res datae consecrationis causa , sacro-
sanctis ecclesiis addicantur, sive episeopus sive clericus est qui dedit: is autem qui accepit,
non solum res amittat, sed etiam gradum atque honorem clericatus. Similiter autem et si
laicus sit, qui pecuniam vel res accepit, et ipsas amittat , et aliud tantum, quantum accepit ,
poenae nomine sanctae ecclesiae praestare compellatur. Sed eL si magistratum gerat, et ma-
gistratus esse desinet, et exilio irrevocabili condemnabitur. Si autem aliquis presbyter vel
diaconus constitutus, pecunia data, ad episcopatus apicem pervenerit, non solum episcopus
esse desinet, sed etiam priorem gradum presbyteri vel.diaconi amittat. » Item ex libro eo-
dem * VE, eap. CCCCXXIX: « Ante omnia illud observari saneimus , ut nemo sub praesta-
tione auri vel alterius rei, episcopus conseeretur. Et propter hoc, qui dat et qui accipit ,
et qui mediator factus est, sacerdotio et clericorum honore removeatur: quod autem pro
ea causa datum est illi , ecclesiae vindicetur cuius Sacerdotium voluit. Si autem laicus erit ,
qui pro hae causa aliquid accepit, vel mediator rei factus est, ea quae data sunt, in du-
plum ab eo exigantur ecclesiae vindicanda. Non solum autem ea quae data sunt vindicare
praecipimus, sed omnem cautionem super quocumque modo expositam , et pignorum obli-
gationem , et omnem aliam qualemcumque actionem cessare sancimus ; ut ille qui per pro-
missionem accepit, non solum cautionem reddere, sed et aliud tantum , quantum cautio
continet, cogatur ecclesiae dare. » Invasores autem , maxime hi qui propriis relietis , viven-
tium cathedras invadunt, quoniam aut vix aut numquam huiusmodi invasio absque simo-
niaca mercatione contingit, simoniacorum paenitentia multandi sunt; quoniam, ut supra
dictum est a Cypriano , haeretici et schismatiei sunt iuxta apostolum, et nisi digne satisfaciant,
Dei regnum non possidebunt, quoniam alienas sponsas rapiunt et stuprantur. De his vero,
quibus est cor impaenitens, scilicet ut ait Augustinus blasphemia in Spiritum sanctum , id
sentiendum est quod scribit idem ad. quemdam Petrum. « Firmissime tene, et nullatenus
dubites, omnem haereticum et scehismatieum , quamvis multas eleemosynas faciat, vel etiam
pro Christo sanguinem fundat, cum diabolo et angelis eius aeterno igni mancipandum , nisi
ante finem vitae huius, catholicae incorporetur et redintegretur ecclesiae.» |

21. Haetenus eontra eos qui dicunt pontificum ordinationes regiae potestati subiacere,
et contra simoniacorum, et invasorum , et aliorum schismatieorum sacerdotium et sacrifi-
cium , satis dietum. Nunc de tertio capitulo , id est qualiter a laicis habendi sunt clerici ,
videamus. Sexquipartita itaque hoc capitulum sectione dividamus, quatenus commodius illud
per tot partes, Deo- praestante, tractemus. Nam divina lex praecipit christianis saecularibus ,
sacerdotes et reliquos Dei ministros pascere atque honorare, eisque obedire; interminando
ne quis eorumdem praesumat eosdem vel infamare, vel persequi, vel iudicare. Itaque pri-
mum de prima parte videamus. |

μά δι LERIIU..

PRIMA SECTIO. k

rn Ks graece , latine sors, sive pars, vel hereditas dicitur. Inde dicti sunt clerici ,
quia Domini sortes sunt, vel quia Domini partem habent, dicente Deo in libro numerorum:
ego luli levitas a filiis Israhel pro omni primogenito qui aperit vulvam in filiis Israhel; erunt-
que iei levilae ; mea enim sunt omnia primogenita. ltem in eodem: ego pars et hereditas eco-
rui. Sicut autem quondam levitae in tabernaculo , ita modo clerici serviunt Deo in eccle-

»

cod. f. 140.

cod. f. I4I.

f. 4I.

cod. f, 142.

100 CARD. DEUSDEDIT

sia, et psallendo in eadem, et offerendo ei pro sua et populi transgressione ab eodem in-
stituta sacrificia, et docendo legitima eius. Et quoniam , ut praedietum est, ipse est hereditas,
omnis vero hereditas eultores suos pascere debet, instituit eisdem tam in vetere quam in
novo testamento unde pascerentur , in libro numerorum, Aaron et filiis eius ita inquiens : omnis
oblatio et sacrificium , quicquid pro peccato atque deliclo redditur in sancta sanctorum, tuum erit
et filiorum. Et infra: omnes primitias sanctuarii , quas offerunt filii Israhel. Domino, tibi dedi et
filiis twis iure perpetuo. Et paulo post de inferioribus: /fi/iis autem Levi dedi omnes decimas
Israhel in possessionem pro ministerio quo serviunt mihi in tabernaculo foederis. Et infra de eis-
dem: comedetis, inquit, decimas im omnibus locis vestris tam vos quam familiae. vestrae ,. quia
pretium est. pro ministerio quo servitis in. tabernaculo testimonii. Et paulo superius ita praecipit
levitis: eum acceperitis a filiis Israhel decimas , quas dedi vobis, primitias eorum offerte. Domino,
id est decimam parlem. decimae , et date Aaron sacerdoti. Omnia vero quae ofjertis ex decimis
in donaria Domini , optima et electa erunt. ltem in deuteronomio : non apparebit in. conspectu
meo vacuus , sed offerat unusquisque secundum quod habuerit. Item quotiescumque in eadem
lege sacrificium offerri iubet, salvo spirituali ministerio , tum armus , tum pectus, tum quae
optima, in partem sacerdotis tradi mandantur. Dominus quoque, ut se legis auctorem pro-
bet, in evangelio legalia mandata de decimis servari iubet, ubi reprehendit scribas et pha-
risaeos , quod maioribus legis mandatis omissis, tantum minora servabant, decimantes ru-
tam et mentam et omne olus. Haec, inquit, oportuit facere, et illa non omittere. ltem novi
testamenti sacerdotes ad praedicandum mittens: ποθ, inquit, transire de domo in domum ;
sed in quamcumque civitatem. intraverilis , si receperint vos, manducate quae apud. illos sunt , et
eurale omnes infirmos qui in illa sunt, et dicite eis: appropinquavit in vos regnum .Dei. Dico
autem vobis, quia Sodomis remissius erit in illa die, quam illi civitati quae mon receperit vos.
Item in eodem: ἐπ quamcumque domum intraveritis , primum dicite * pax. huic domui. Et post
pauca : in eadem, domo manete edentes et bibentes quae apud illos sunt. Dignus est enim opera-
rius mercede sua. Hinc est quod eos in via prohibet saeculum vel. peram tollere , aperte
monstrans, auditores sacerdotibus regnum caelorum praedicantibus necessaria suppeditare de-
bere. Apostolus quoque Paulus ait: qui bene praesunt presbyteri ,' duplici honore digni habean-
lur, mazime qui laborant in verbo Dei. Dicit enim scriptura: mom infrenabis os bovi trituranti.
Qui autem est duplex honor, quo apostolus dicit dignos haberi presbyteros, nisi ut eis pro-
pter sacerdotii dignitatem paterna reverentia exhibeatur; et propter doctrinam, huius vitae
subsidia ministrentur ? Communicet , inquit idem, és qui catechizatur verbo, ei qui se cate-
chizat, in omnibus bonis. Et alibi: quis unquam militat suis stipendiis? quis plantat vineam , et
non gustat de fructu eius? ltem quibusdam exprobrando: magnum est, inquit, si carnalia ve-
stra peii quibus spiritualia. seminamus ?

. Huc dtstditg, quod de decimis, iuxta quod supra dietum est, legalibus et evan-
Nite praeceptis Dei sacerdotibus et ceteris ministris eius γοῤδηρδιον Augustinus ait 1).
« Decimae ex debito requiruntur. Quid si diceret Deus: nempe meus est homo quem crea-
vi, mea est terra quam colis, mea sunt semina quae spargis, mea sunt animalia quae fa-
ligas, meus est solis calor; et cum omnia mea sint, tu qui minus eommodas, solam de-
cimam merebaris; sed reservo tibi novem, da mihi decimam. Si non dederis mihi deeci-
mam , auferam novem. Si dederis mihi decimam , multiplicabo novem. Si tardius dare,
peccatum est, quanto magis peccatum est non dedisse? De militia, de negotio, et de ar-
tificio redde decimas. Dabis impio militi quod. non vis dare sacerdoti. Qui eas dare no-
luerint, res alienas invadunt. Et quanti pauperes in locis ubi ipse habitat, illo decimas non
dante , fame mortui sunt! Tantorum homicidiorum reus erit, quia rem a Domino pauperi-
bus delegatam suis usibus reservavit. » Hieronymus in epistola de vita clericorum. « Κλῆρος

1) En noster Deusdedit cum Augustini nomine recitat ex sermone illo de decimis inferendis , quem Maurini consueta
sua severitate ad appendicem n. CCLXXVII, tamquam reiculum amandaverunt. Fatendum est tamen praedictum sermo-
nem non parum variare, ut constat etiam ex vaticano nostro LXXIII. :

CONTRA INVASORES ETC, LIB. lI. ; 101

graece, latine sors et pars, unde vocantur clerici, quia ipsi sunt pars Domini , et Domi-
num partem habent.» Et paulo post. «Si autem ego pars Domini sum, et funiculus here-
ditatis eius, nec aceeipio partem inter eeteras tribus , sed quasi levita et sacerdos vivo de
decimis, et altari serviens altaris oblatione sustentor, habens victum et vestitum, his con-
lentus ero, et nudam crucem nudus sequar.» Idem ad Heliodorum. «Clerici oves pascunt ,
ego pascor: illi de altari vivunt, mihi quasi infructuosae arbori securis ponitur ad radicem.
Si munus ad. altare non defero, nec possum obtendere paupertatem , cum in evangelio anum
viduam , duo quae sibi sola supererant aera in gazophylacium mittentem laudat Dominus.»
Alexander papa Sigifredo episcopo. « Quicumque suarum rerum Deo eiusque sacerdotibus
decimas, quae baptismatis et aliorum sanctorum sacramentorum exhibitione , iure compe-
iunt, annuatim reddere noluerint, christianus non est. » Gregorius * VII: in collecta episco-
porum cap. 'V- «Qui decimas ecclesiis non reddiderint , sciant se sacrilegii crimen com-
mittere, et aeternae damnationis periculum incurrere. » Leo quartus in concilio episcopo-
rum :LXII: « Qui primitias ut decimas dare contempserit, sancta communione privetur. »
Idem episcopis Britanniae. «De decimis non tantum nobis, scilicet prioribus patribus, placuit
tantum dari plebibus , in quibus.sacrosancta dantur baptismata. » Tdem praefatus Alexander
cosentino episcopo. « Indignum videtur, et authenticum sanctorum canonum sanctio non
probat, ut novae ecclesiae id iuris concedatur, quod antiquae iniuste subtractum est eccle-
siae. » Item in concilio moguntino , cui praefuit Bonifacius martyr et episcopus romanae
eeclesiae', legitur. « Eeclesiae antiquitus constitutae nec decimis nec aliis possessionibus pro
novis oratoriis priventur.» Item ex legibus imperatorum Caroli et Ludovici cap. : VI: «Quicum-
que decimam abstrahit de ecclesia, ad quam per iustitiam debet dari, et propter quamli-

bet occasionem àd alteram ecclesiam dederit, a comite vel a misso nostro distringatur , ut

eiusdem decimae quantitatem eum sua lege restituat. »

3. Patet igitur ex praefatis legalibus et evangelicis praeceptis, et romanorum impera-
lorum constitutionibus , christianos saeculares sacerdotibus et Dei ministris necessaria prae-
bere debere, ut cura et sollicitudine necessitatam corporalium , sine quibus haee vita tran-
sigi non potest, relevati liberiores fiant ad meditationem divinae legis, et doctrinae admi-
nistrationem , atque ad divini sacrificii , et aliorum Dei sacramentorum pro eisdem exhibi-
tionem. Non enim grave sive onerosum debet videri christiano populo, si Dominus omni-
potens legalibus veteris et novae legis mandatis iubet, ut sacrosanctis ecclesiis ad eius cul-

tum decenter exhibendum competentia ornamenta , et sacerdotibus et ceteris eius ministris , .

(quibus propter divina mysteria tam populo quam. ecclesiis indesinenter exhibenda, rei fa-
familiaris curam non vacat habere) huius vitae subsidia praebeat ; dum legamus paganos,
qui verum Deum nescientes , deos ligneos et lapideos colebant , talium deorum templa decen-
tissime ornasse, et sacerdotibus eorumdem honorem maximum et quaeque necessaria prae-
buisse. Legitur enim in genesi, famis tempore cunctis Aegyptiis propter inopiam suas pos-
sessiones Pharaoni regi vendentibus, eundem sacerdotibus idolorum suorum, ne similiter suas
possessiones vendere cogerentur , sufficientia praebuisse alimenta. Ab eo tempore, omnibus Ae-
gyptiis legali sanctione annuatim quintam. fructuum partem regibus terrae persolventibus ,
sacerdotibus terram ab huiusmodi exactionibus semper liberam perstitisse. » Item in libro
Machabaeorum legitur, quod reges et principes gentium non tantum suorum deorum iem-
plum, sed quod valde mirandum est, quamvis Deum vivum non colerent , tamen templum
eius Hierosolymis situm summo honore dignum ducerent, et maximis muneribus illustra-
rent, ita ut Seleucus Asiae rex de reditibus suis praestaret omnes sumptus ad ministerium
sacrificiorum pertinentes. Vkdeant itaque christiani quid ipsi Deo suo et ministris eius faciant,
si gentiles non solum diis et sacerdotibus suis, sed etiam Deo viventi, quem non colebant ,
talia exhibuere.

cod. f. 118.

eod. f. 143.

cod. f. I45.

102 CARD. DEUSDEDIT

SECUNDA SECTIO.

,

4. Quanta autem veneratione velit Deus sacerdotes et ministros suos honorari , ut Gre-

.gorius doctor seribit imperatori Mauricio, in divinis eloquiis declaratur, in quibus diquitto

angeli vocantur. Nam et per Moysen de eo qui ad iuramentum dues est, dieitur : ap-
plica, illum. ad. deos , videlicet. sacerdotes. Et iterum: diis non. detrahes, de iisdem sacerdotibus.
Et propheta ait : labia sacerdotis custodiunt scientiam , et legem requirent ez ore eius, quia an-
gelus Domini exercituum est. Quid ergo mirum si imperialis, vel quaelibet potestas honoret
sacerdotes , quibus in sacro eloquio honorem tribuens, eos aut angelos aut deos ipse etiam
appellat Deus? Scimus autem, quia quondam pagani in republica principes fuere, qui ve-
rum Deum nescientes , deos ligneos et lapideos colebant; et tamen eorum sacerdotibus ho-
norem maximum tribuebant. Quid igitur mirum si christiaui Dei sacerdotes honorent, dum
pagani, ut praediximus , principes honorem impendere eorum sacerdotibus novére, qui lignis
et lapidibus serviebant? Item. de honore ministrorum Dei Salomon in proverbiis: i» omm
virtute tua, inquit , dilige Dominum., et in. ministros eius non. delinques. Item: ἐπ tofa. anima
tua, time Deum , et sacerdotes eius. sanctifica. Ambrosius in registro suo 1). « Honor , fratres, et
sublimitas episeopalis nullis poterit comparationibus adaequari. Si regum fulgori compares,
et principum diademati , longe erit inferius, quam si plumbi metallum ad auri fulgorem com-
pares. Quippe cum videas regum colla et principum submitti genibus sacerdotum , et oscu-
lata eorum dextera 2), orationibus eorum credant se communiri. Haec cuncta, fratres, ideo
nos praemisisse debetis cognoscere , ut ostenderemus, nihil in hoc saeculo esse excellentius
sacerdotibus , nihil sublimius episcopis reperiri. » Hieronymus ad Heliodorum. « Mihi ante
presbyterum sedere non licet: ili, si peccavero, licet me tradere in interitum carnis, ut
spiritus salvus sit in die Domini.» Theodosius et Valentinianus. « Statuimus de sanctis ac
venerabilibus sacerdotibus vel etiam. levitis, eos cum omni timore venerari quibus terra ca-
put inclinat.

TERTIA SECTIO.

5. De obedientia vero propter Deum Dei ministris exhibenda, sic ait ipse in evangelio:
qui vos dudit, me audit; et qui vos spernit , me spernit. Et Samuhel propheta. Nwmquid vi-
ctimas sive - holocausta. vult Deus , οἱ non. potius ut obediatur voci suae? Melior est obedientia
quam, victimae; et auscultare magis, quam offerre adipem arietum : quoniam quasi peccatum
ariolandi est repugnare; et quasi scelus idololatriae, molle acquiescere. EX apostolus : obedite
praepositis vestris, et subiacele eis;. ipsi enim pervigilant. quasi rationem pro animabus | vestris
reddituri, wt non cum tristitia. id. faciant. Hoc enim expedit vobis. Ydem alibi: si qués non obe-
dit verbo nostro per epistolam ; hunc motate , et. non commisceamini cum. eo, ut. confundatur. Et
alibi: im promptu habentes ulcisci omnem inobedientiam. Idem inobedientibus : quid vultis? in
virga veniam ad vos? Hinc Hieronymus ad Heliodorum presbyterum. «In veteri lege quicum-
que sacerdotibus non obtemperasset , aut exra castra positus lapidabatur a populo , aut gladio
cervice subiecta contemptum expiabat cruore. Nune vero inobediens, spirituali animadversione
iruncatur, aut eiectus de ecclesia rabido daemonum ore discerpitur. » Idem super Aggaeum.
« In deuteronomio legimus, ut sicubi in urbibus Israhel quaestio fuerit exorta inter sangui-
nem et sanguinem, inter iudicium et iudicium , lepram et lepram, contradictionem et con-
tradictionem , eant. ad sacerdotes et levitas et pontificem qui fuerit in diebus illis, et quae-
rant ab eis legem Domini; quibus respondentibus , faciant Mid iubent: quod si non fece-
rint, exterminentur de populs suo. » —

1) Immo vero sequentia extant in epistola Gerberti seu Silvestri II. PP. de informalione episcoporum , edita a

Mabillonio in anecdotis ed. nov. p. 103. seqq. Patet autem , in codice a Deusdedit lecto hanc epistolam S. Ambrosii no-

mine fuisse insignitam; veluti est et alter titulus de dignitate sacerdotali, quem ipsemet observavi in codicibus.
2) Ridicule apud Mabillonium exosculatis eorum decretis , pro dexteris.

CONTRA INVASORES ETC. LIB. IIl. 103

6. Et quoniam secundum haec quae praemisimus , omnes fideles suis quisque praelatis
propler Deum obedientiam debent, maxime autem super omnes ecclesiae praelatos romano
Pontifici , propter principatum sibi a Deo in beato Petro collatum , nonnullas huius rei gratia
sedis apostolicae constitutiones subiieimus. Pius papa. «Qui iussa apostolicae sedis licenter
transgressus fuerit, infamis efficitur. » Stephanus. « Infames eas personas dicimus, quae sta-
tuta ecclesiastica contemnunt. » Gregorius Iohanni episcopo. «Qui sacris nescit obedire ca-
nonibus, nec sacris administráre vel communionem capere sit dignus altaribus. » Idem in
ultimo moralium libro. «Sola obedientia est, quae fidei meritum possidet, sine qua quisque
infidelis esse. videatur. Et paulo post. Sciendum vero est, quia numquam per obedientiam
malum fieri, aliquando autem debet per obedientiam bonum quod agitur intermitti. » Gre-
gorius iunior. « Sit alienus a divinis et pontificalibus officiis, qui nolit praeceptis obedire
apostolicis. » Agatho in *VI* synodo. «Sie omnes apostolicae sedis sanctiones accipiendae
sunt, tamquam ipsius divini Petri voce firmatae. « Nicolaus primus in registro suo ad Lotha-
rium regem. «Petrus in domini passione nihil in Malcho nisi auriculam abscidit, ut nobis eius
vieem gerentibus daretur intelligi , nullos nos magis debere insequi, quam quorumlibet ino-
bedientium surdos auditus. » Ambrosius super Lucam. « Tollit Petrus aurem. Quare Petrus?
quia ipse est qui claves regni caelorum accepit, et ligandi et solvendi adeptus est potesta-
tem. Tollit aurem male audientis , tollit gladio spirituali aurem interiorem male intelligentis.
Caveamus ne cui tollatur auricula. » Ex constitutione Valentiniani et Theodosii imperatorum.
« Si quis episcoporum ad iudicium romani antistitis evocatus adesse neglexerit, per mode-
ratorem .eiusdem provinciae adesse cogatur. »

QUARTA SECTIO.

6. Nune de diffamatoribus seu detractoribus ministrorum Dei. In synodo universali :CCX-*
patrum habita pro Ignatio patriarcha , quae a quibusdam *VIII: dicitur. « Quisquis tanta ia-
ctantia usus fuerit et audacia, et secundum Photium et Dioscorum in scriptis vel sine scri-
ptis iniurias quasdam contra viearium et sedem principis apostolorum Petri moveat, eamdem
quam illi condemnationem accipiat. » Anacletus. « Deteriores sunt qui doctorum vitam mo-
resque corrumpunt, his qui aliorum substantiam praediaque diripiunt; et ideo iuste infames
sunt, et merito ab ecclesia extorres fiunt. » Idem. « Oportet unumquemque fidelem, si vi-
derit aut cognoverit plebes suas adversus pastorem suum tumescere, aut detractionibus va-
care, hoe vitium pro viribus extirpare; nec eis ia quibuscumque negotiis misceri praesumat,
ante quam suo reconcilietur doctori. » Idem. «Sententià Cham filii Noé notantur, qui Dei
sacerdotes et ministros infamare praesumuut.» Nicolaus Ludovico imperatori. « Si de domi-
nis sacerdotibus, qui iure patres dicuntur, aliquid vos audire contigerit, quod confusio-
nem piis mentibus ingerat , non infrunite sed pudorate, Noé filios imitantes, patriam ve-
recundiam contegite, ut affluente, quemadmodum et illi, benedictione a Domino repleri me-
reamini.» Item , ut ait Eusebius in historia ecclesiastica, in nicaena synodo imperator Con-
stantinus accusatoribus sacerdotum dixit. « Vere si propriis oculis vidissem sacerdotem Dei,
aut aliquem eorum qui monadico habitu amicti sunt, peccantem , chlamydem meam explica-
rem , et cooperirem eum ne ab aliquo videretur. » Silvester papa , ut in gestis eius habetur,
a detractoribus aures suas quasi a serpentibus separabat dicens, quod hoc venenum per au-
res ingressum occideret animas audientis.» Hieronymus in expositione psalmi centesimi. « Pro-
ximo suo detrahenti, hunc pérsequebar. In tantum non oportet consentire nos detrahenti ,
ut eliam quantum in nobis est, persequamur talem ; providentes in utroque utilitatem , ut
nec libenter audiamus , nec illum permittamus peccare. Tanta enim distantia est inter forni-
cantem et detrahentem , ut ille qui fornicatur, se occidat; ille autem qui detrahit, et se
et illum qui audit, demergit in infernum. » Augustinus. » Non fratri suo dicit, fatue; qui-
cumque hoc dicit, non ipsi fratri, sed peccato eius infensus est. Alioquin reus erit gehennae
ignis. » Et post pauca. «$i quis praeoccupatus fuerit hoc delicto, ut fratri suo dicat, fatue;

* jta cod.

cod. f. 146...

cod. f, 147.

cod. f. 148,

104 CARD. DEUSDEDIT

id est, non eius peccatum volens auferre, convicietur iniuste; parum est illi ad hoc redimendurm
eleemosynam facere, nisi etiam quod ibi sequitur , remedium reconciliationis adiungat. Se-
quitur enim: sí offers munus tuum ad altare, et ibi recordatus fueris, quia frater tuus habet
aliquid adversus ie etc. usque func veniens. lta parum est quantaslibet eleemosynas facere pro
quocumque scelere, et in consuetudine scelerum permanere.» Idem. « Odium mec passione
adimitur, nec martyrio expiatur, nec fuso sanguine deletur. Detrahere autem per odiunt de
altero sui commodi causa, magis est contra naturam , quam mors, quam dolor, vel cetera
huiusmodi mala.» His ita praemissis de diffamatoribus sive detractoribus ministrorum Dei,
pensandum est valde et menti altius infigendum , si is qui detrahit quibuslibet, dicens illis ,

fatue, tam gravissime punitur; qua plectendus sit a Domino animadversione , qui diffamando

detrahit patribus, scilicet Dei sacerdotibus et reliquis eius ministris; et non tantum dicit
ili, fatue , sed aliquid multo incomparabiliter gravius.

QUINTA ET SEXTA SECTIO.

7. Nune de his qui districto Dei iudicio , sive timore postposito eosdem sacerdotes vel
persequi audent vel iudicare, Deo duce, prosequamur. Sicut superius dictum est, a «λῆρος
graeco sermone , qui latine partem vel toredttatom significat, clerici dicuntur, eo iid ipsi
sunt pars vel hereditas Domini. Quod cum ita sit, quis regum vel saecularium non pertime-
scat iudicare vel persequi partem vel hereditatem Domini, id est sacerdotes et ceteros Dei
ministros? cum terribiliter ipse pro eisdem in evangelio comminetur : qui vos tangit, inquiens ;
tangit pupillam oculi mei; et qui vos recipit, me recipit. Ttem alibi : tolerabilius erit Sodomis in
die iudicii , quam illi civitati quae mon receperit vos. Nec mirum si Dominus tanti habet partem
suam, scilicet sacerdotes et ceteros clericos; nam per eos ecclesiam suam plantat ,. irrigat ,
et incrementum dat; per eos, inquam, sicut quondam per prophetas et apostolos, evellit
et destruit, aedificat et plantat; per eos docet, baptizat, sacrificat, et tam sacerdotes quam
reges , et omnes fideles benedicit et ungit, et successores eis instituit, et omnia christia-
nae religionis mysteria sive ministeria per eosdem veluti per sua: membra fidelibus suis dis-
pensat. Et sieuti quaelibet aedificia non imputantur instrumentis, per quae fiunt, sed his
qui movent ad operandum; ita Dei beneficia, quae per sacerdotes et ceteros clericos fiunt,
non ipsis imputantur quasi ab illis sint ,. sed ipsi domino Iesu Christo, cui a patre dicitur :
iu es sacerdos in aeternum. Et certe frequentissime accidit , ut sicut naseituro interdum etiam
regis filio necessarior est sacerdos quam nutrix, ita omni christiano imminente mortis ar-
ticulo idem necessarior est quam vespillo vel sandapila, id est funeris curator. Sacerdos
itaque hane vitam ingredienti, propter baptismum; manenti hae in vita, propter paeniten-
tiam; egredienti hac vita, propter viaticum et reconciliationem et vitam aeternam, cuilibet
regi vel saeculari, non ut qualicumque modo utilis, sed omnimodis in tantum necessarius
est, ut absque ministerio a Deo sibi tradito nemo vitam percipiat sempiternam. Non enim
regibus nec quibuslibet; scilicet sacerdotibus dicit Dominus in Petro et in ceteris apostolis
omnium sacerdotum principibus: quorum remiseritis peccata, remittuntur eis; et. quorum reti-
nueritis, retenta sunt. tem alibi: quaecumque ligaveritis super terram , ligata. erunt in. caelo.
Quid plura in unum congeram ? Sacerdos christianum in ecclesiam pro fide introducit, pro-
pler peccatum expellit, per paenitentiam revocat et Domino reconeiliat, et mortuum Do-
mino sacrificiis et orationibus commendat. Haec cum ita sint, quis regum aut saecularium
eos non pertimescat vel iudicare vel persequi, quos ipse iudex vivorum et mortuorum,
ante sui iudicii diem , animarum curatores et iudices constituit, nisi Dei ecclesiam perse-
quens, ut quondam Diocleti&musy] Maximianus, ac Nero, et ceteri qui c christianam religionem
de terra viventium exterminare conati sunt?

8. Sed obiicitur, huius temporis sacerdotes et ceteros clericos non esse talis vitae vel
conversationis , ut haec, quae scribimus, illis videantur competere. Ad quod dicendum,
quia reges sive saeculares, etsi sancte vivant, tamen advertere debent quid Deus in evan-

CONTRA INVASORES ETC. LIB. IIl. 103

gelio de peccantibus sacerdotibus dieat: omnia, inquit, quaecumque dixerint vobis, servate
et. facite ; secundum vero opera eorum , nolite facere. Certe si propter honorem sacerdotalis ca:
thedrae Moysis, praecipit Dominus apostolis suis, sacerdotibus qui eum crucifixere, obedire,
scilicet ut ab eis bonum carperent, spinam caverent, non est dubium quin velit. sanctos
reges vel quoslibet saeculares catholicis sacerdotibus suis, licet peccantibus , propter sacer-
dotii dignitatem obedire; si tamen quidam eorum vel communione vel officio privati non
habeantur. Non enim quilibet reges sive laici apostolis sanetiores aliquando inveniri, nec
quipiam criminosi sacerdotes vel alii clerici praefatis sacerdotibus Dei crucifixoribus po-
terunt peiores haberi. Item idem Dominus in evangelio ipse leprosos mundat, et tamen
munera et obsequia ab eisdem legaliter debita tam iniquis sacerdotibus reddi praecipit ; ut
per hoc apertissime doceat, quid suis novis sacerdotibus , licet peccantibus , velit exhiberi ,
si veteres hircorum sanguine cruentatos ipse sacerdotum omnium princeps legalibus eorum
obsequiis non permisit defraudari.» Item, ut ait Cyprianus: « beatus Paulus in actibus apo-
stolorum cum ei dictum esset, sic insilis in sacerdotem Dei maledieendo? quamvis Domino
iam crucifixo, sacrilegi et impii et cruenti illi esse coepissent, nec iam quicquam ex sacer-
dotali honore et auctoritate retinerent, tamen ipsum quamvis inane nomen, et umbram
quamdam sacerdotii, cogitans Paulus , nesciebam , fratres, inquit, quia pontifex est; scriptum
est enim : principem. populi tui non maledices. » Et si sacerdotes sint peccatores, quia nemo ,
ut ait Salomon, mundus, nec infans unius diei super terram , quid ad te? Tu quis es, in-
quit apostolus , qui iudicas alienum. servum? Suo domino stat, aut cadit; stabit autem; potens
est enim Dominus statuere Slim. Ytem alibi: sentorem ne increpaveris , sed obsecra illum ut pa-
trem. Habent clerici peccantes suas leges, quibus a suis sacerdotibus iudicentur. Sicut enim
in sequentibus latius probabimus , non quorumlibet saecularium , sed tantum sacerdotum of-
ficium est, de peccantibus sacerdotibus vel clericis sententiam ferre. Nonne Chore, Dathan,
et Abiron, et Ozias, qui sacerdotum arripuere officium , divina ultione terribiliter multati
sunt? Nonne Ozas cum arcam Dei manu sustentare praesumeret, quia id non erat sui offi-
cii, a Domino percussus interiit? Pro arca quippe Dei, sacerdotes et ceteri clerici accipiun-
tur, in quibus tabula Moysis cum caelesti manna servantur, quia in eorum aureis mentibus *
utriusque legis Dei mandata clauduntur. Haec autem arca tunc specialiter ruit, cum cle-
rus a suo proposito delinquendo cadit: sed hanc non quilibet sed sacerdos erigit, cum ec-
clesiae praelatus peccantis cleri vitia ferit. Cuius sacerdotis officium dum quilibet saecularis
temerat, divinam in se protinus provocat ultionem. Nunc quid sanctorum patrum statuta
de micistéovelt Dei persecutoribus censuerint, videamus.

9. In octava synodo universali ' habita pro Ignatio. cap. XXI. «Definimus neminem prorsus
mundi potentium , quemquam eorum qui patriarchalibus sedibus praesunt , inhonorare aut mo-
vere a proprio throno tentare , sed omni reverentia et honore dignos iudicare ; praecipue san-
etissimum Papam senioris iétdo: s Clemens. «Omnes qui episcopis contradicunt, damnatos et
infames usque ad satisfactionem beatus Petrus monstrabat ; et nisi converterentur , a limitibus
ecclesiae alienos esse praecipiebat. » Alexander primus. « Crucifigunt Dominum , qui eum in
sacerdotibus suis persequuntur. » Pius. « Qui Dei sacerdotes insequitur , sacrilegii reus ex-
titit, et sieut sacrilegus iudicatur.» Eusebius. « Iniquum nimis est atque incongruum, eos
qui episcopos vel reliquos sacerdotes sua persecutione vexant, catholicorum nominibus sine
discretione miscere. » Hadrianus. « Odit Deus eos, qui adversus patres armantur , ut patrum
invasores, qui in omni mundo infamia notantur. » Subiiciamus sanctorum: patrum statuta de
iudicio ministrorum Dei , a quibus fieri debeant, pauca. Silvester papa in concilio *"CCLXXVIT-
episcoporum. « Praesul summus a quoquam non iudicabitur; quoniam, sicut scriptum est ,
non est discipulus super magistrum. « Ytem in eodem. « Nemo iudicabit primam sedem, quo-
niam omnes sedes a prima sede iustitià desiderant temperari: neque ab Augusto, neque ab
omni clero , neque a populo , iudex iudicabitur. Praesul vero non condemnabitur nisi in "LXXII:
testibus; presbyter cardinalis urbis Romae in *XLIIII- diaconis cardinalibus urbis Romae ; re-

0

* cod. mensibus.

cod. f. 149.

* Recole p. 92.

*cod. distinguen-

cod. f. 150.

dorum.

* cod. Tust. I. 3.

^42
o0.

cod. £, 151.

106 CARD. DEUSDEDIT

liqui ordines in duobus vel tribus testibus damnabuntur. » In eodem. « Nulli omnino clerico
licere causam in publico examinare, nec ullum clericum ante iudicem laicum stare placet.»
Gelasius in registro. « Constat eum qui caelestem militem pulsat, non in eius forum debere
sectari. » Hadrianus in registro. «In clericorum causa huiusmodi forma servetur, ut ne-
qnaquam eos sententia a non suo iudice dicta constringat. » Leo papa in synodo Romae ha-
bita, ad Sarmationem , Chariatonem 1) et Desiderium, et ad presbyteros omnium: ecclesiarum
circa. provinciam tertiam constitutos. « Tantam saeculi potestates reverentiam circa sacerdo-
talem. ordinem praevalere voluere , ut etiam ii quos imperiali nomine terris divina potentia
praeesse praecepit , ius distringendorum * negotiorum episcopis sanctis iuxta divalia consti-
tuta permiserint. Et infra. Censemus itaque ut quicumque praetermisso sacerdote ecclesiae
suae, ad disceptationem venerit saecularium , sacris limitibus expulsus , a caelesti arceatur al-'
tario. » Nunc perscrutemur quid senserint christianorum imperatorum statuta de ministro-
rum Dei persecutoribus , Sive iudicium eorumdem sibi usurpantibus.

10. In historia ecclesiastica. « Gonstantinus imperator sacerdotibus ait: Deus constituit
vos sacerdotes, et potestatem vobis dedit de nobis quoque iudieandi; et ideo nos a vobis
recte iudicamur ; vos autem nou potestis ab hominibus iudicari. Propter quod Dei solius
inter vos expectate iudicium , ut vestra iurgia quaecumque sint, ad illud divinum reserven-
iur examen. Vos etenim nobis a Deo dati estis dii, et conveniens non est, ut homo iudi-
cet deos, sed ille solus de quo. seriptum est: Dominus stetit in synagoga deorum.» ltem in
historia Anastasii. « Valentinianus de causis episcoporum. Supra nos, inquit; est vestrum
negotium , et ideo vos de vestris inter vos agite causis, quia supra nos estis. » Ex libro
novellarum secundo , constitutione "CCGCCLX- «Si de negotio ecclesiastico canonico causa
emerserit, non magistratus sed religiosus episcopus secundum sacros canones imponat ne-
gotio finem.» Valentinianus, Arcadius et Theodosius. « Continua lege sancimus , ut nullus
episcoporum , vel eorum qui eeclesiae necessitatibus serviunt, ad iudicia sive ordiri
sive extraordinariorum iudicum pertrahantur*. Habent illi suos iudices; nec quicquam his
publicis commune cum legibus. Ex codice Iustiniani, constitutione quinta. « Imperator Leo
augustus Eutychio praefecto praetorii. « Omnes qui ubique sunt, vel post haec fuerint or-
thodoxae fidei sacerdotes et elerici cuiuscumque gradus sint, monachi quoque, in causis
civilibus ex nullius penitus maioris minorisve sententia iudicis ad extranea iudicia pertra-
hàntur, aut provincia vel loco aut regione quam habitant exire cogantur.» Et infra. « Nul-
lus executor vexare contumeliis clericos ullos, nullis impulsionibus molestare , nullis expro -
brare conviciis aut corporalibus iniuriis fatigare conetur. Hi autem qui huiusmodi aggressi
fuerint, praeter amissionem cinguli et patrimonii, ultima protinus animadversione plectendi.
Ex libris novellarum legum cap. *CCCCLXVIE: «Si quis divinis mysteriis, vel aliis sanetis mini-
steriis in sanctam intervenit ecclesiam , et episcopo vel clericis vel aliis ministris ecclesiae in-
iuriam fecerit, iubemus eum tormentis subiectum in exilium "mitti: et sie ipse qui circa di-
vina ministeria turbaverit, vel celebrare prohibuerit, eapitali supplicio puniatur. Hoc idem
observandum est in litaniis in quibus episcopi vel clerici: inveniuntur, ut si quis contu-
meliam tantam fecerit, tormentis et exilio tradatur. Sin autem litanias conturbarit , capitale
periculum sustinebit. Eaque defendere volumus non solum civiles sed etiam militares indicia

11. Ex libro codicis, constitutione I. Imperatores Arcadius et Honorius augg. Theodoro
praefecto praedicto. Si quis in hoc genus sacrilegii proruperit, ut in ecclesias catholicas
irráens, sacerdotibus et ministris, vel ipsi cultui locoque aliquid importet iniuriae, quod
geritur, a provinciae rectoribus animadvertatur: atque ita provinciae moderator sacerdotum
et catholicae ecclesiae ministrorum , loci quoque ipsius et divini cultus iniuriam , capitali
convietos sive confessos reos sententia noverit iudicandum. Et non expectet ut episcopus in-

1) Haec nos nomina supplemus in codicis lacuna. Extat autem haec epistola in editione balleriniana S. Leonis PP.
T. I. coi. 1471; sed ea, Sirmondo iudice, tribuitur potius Leoni episeopo bituricensi, Leonis papae contemporagee. Vi-
desis in loco citato admonitionem. j

CONTRA INVASORES ETC. LIB. III. 101

iuriae propriae ultionem deposeat, cui sanctitas ignoscendi gloriam derelinquit. Sitque cun-
ctis laudabile, factam atrocem. sacerdotibus aut ministris iniuriam , veluti publicum crimen
persequi, ac de talibus ultionem reos mereri. Quod si multitudo violenta civilis apparitio-
nis executione et adminiculo ordinum possessorumve non potuerit praesentari, quod se ar-
mis aut locorum difficultate tmeatur, praesides provinciarum etiam militari auxilio per pu-
blicas litteras appetito , eonmpetentem vindictam tali exeessui imponere non morentur. Data
-VIEF kal. maii, Mediolani, Honorio :IIII: et Eutychiano consulibus. » Itern Theodosius et Va-
lentinianus augg. De obnoxiis inquiruntur ii qui ambulaverint cum episcopo vel cum presby
tero vel etiam cum diacono , sive in agro sive in quolibet loeo , nullo pacto eos retineri vel
obstringi iubemus, quoniam in sacerdotibus Dei ecclesia constat.

19. Et quoniam non ignoramus, quaedam esse tam in codice iustiniano quam in libro
novellarum, et in quibusdam aliis legum libris saecularium , quae a praefatis patrum et chri-
stianorum principum sanctionibus de ministrorum Dei iudiciis dissentire videantur , dicendum
est quoniam saeculi leges , in quantum ecclesiasticis non obviant, sequendae et amplectendae
sunt; quippe eum quaedam constitutiones earumdem a christianis imperatoribus, episcopis
deprecantibus in auxilium christianae religionis statutae legantur: in his autem in quibus aperte
dissentire videntur, penitus respuendae sunt: sicut in eo quod sanxerint imperiali iussu * epi-
scopum erimine impetitum prodüci licere ad iudicandum apud civiles et militares iudices.
In eo quoque nihilo minus, quod actore pulsante clericum in criminali negotio, tum saecula-
res iudices tum temporales samceiunt ad eamdem potestatem , ut ab eisdem reus comprobatus ,
sublata primum ab episcopo suo qua fungebatur dignitate , saecularium sententiam subeat le-
gum ; contra * sacros canones faciunt quatuor principalium coneiliorum, quae praefatae lc-
ges in plenissimum auctoritatis robur recipere consueverunt, a quibus statutum est episcopos
et reliquos Dei ministros vel a suis comprovincialibus , vel apud suum iudicari primatem vel
romanum appellare pontificem. Contraque haec, quae superius ait imperator Constantinus

in nicaena synodo, non esse conveniens ut homo iudicet deos, cum Deus omnipotens ta- -

libus diis dederit potestatem etiam imperatorem iudicandi. Et contra illud quod Valentinia-
nus et Theodosius et Arcadius superius asseruere; habent (inquiunt illi) suos iudices , nec
quiequam his publice commune cum legibus;» Nihil enim tam grave tamque intolerandum
potest a Dei ministris admitti, quod canonum non possit sufficienter puniri iudicio. De quo-
rum auctoritate Damasus et Leo magnus seribunt quod spiritu Dei sunt conditi , et totius
mundi reverentia consecrati; et quod genus quoddam blasphemiae in Spiritum sanctum sit ,
non necessitate sed protervia vel contemptu, contra eosdem vel aliquid loqui, vel facerc.
Quis autem sanum sapiens ferat, saeculi iudices de sacerdotibus vel levitis et ceteris Dei
ministris, scilicet animarum earumdem iudicibus, condemnationis ferre sententiam , et suos
iudices iudicare? Praesertim cum sacerdotalis auctoritas praecellat tam in exercendis iudiciis
etiam saecularibus praeter sanguinem, quam in legibus promulgandis. Siquidem apostolus
christianorum iudicia ad ecclesiam deferri , et a presbyteris iubet terminari. Et Clemens et
Marcellus romani pontifices et martyres ab eodem instructi , itidem in suis decretis censuc-
runt. Immo et Carolus et Ludovicus christianissimi imperatores ex legibus màgni Constantini
sumentes , statuünt etiam cum iam coeperit promi saecularis iudicii sententia, ad unius episcopi
iudieium vel testimonium appellari, lieet altera disceptantium pars refragetur. In promul-
eandis quoque legibus itidem certum est, sacerdotium tenere primatum, cum non primum
per reges sacerdotibus , sed per sacerdotes regibus et ceteris fidelibus Deus omnipotens leges
statuerit: primo quidem populo (iudaico) per eos sacerdotes, de quibus scriptum est: Moyses
el Aaron ?n. sacerdotibus eius; potremo vero per apostolos eorum et condiscipulos et sequaces.
Nec mirum, sacerdotalem auctoritatem, quam Deus ipse per se ipsum constituit, in huius-
modi causis regiam praecellere potestatem , quam sibi humana praefecit adinventio , eo qui-
dem permittente, non tamen volente. Nam de primo rege populi sui, quem sibi petiit
spreto prophetae principatu, ait ad eundem: om ἴθ, inquit, sprevere sed me, me regnem

*

* CI. cod. T. 3.
22.

cod. f. 152.

* cod. circa.

cod. f. 153.

* Ed. formari.

* Ed. vir devotus.

cod, f. I54.

108 CARD. DEUSDEDIT

super eos. Et iterum: paenitet e quod constituerim Saul regem. De sacerdotio vero quod
christiano populo constituit, iuravit, et non paenitebit eum , id est non mutabit quod insti-
tuit. Paenitere quippe eius est, ut ait Augustinus, corruptibilium conditionem. in alterum
commutare 1). |

13. His itaque praemissis, subiiciamus sanctorum .patrum et christianorum. principum
constitutiones , quod saeculi leges praeiudicare non possint canonum auctoritati, quae ha-
betur de iudicio clericorum. Nam hae de causa Callixtus et Marcellinus et Symmachus et
Hadrianus uno ore decernunt: non licet imperatori , vel euiquam pietatem custodienti , aliquid.
circa divinitatis mandata praesumere ; nec quiequam , quod evangelicis prophetieisque. regulis
obviat, agere. Iniustum enim iudicium et definitio iniusta euiuseumque episcopi vel regis
nutu vel iussu a iudicibus ordinata, non valeat. Nee quiequam contra evangelicae: vel pro-
phetieae aut apostolicae doctrinae constitulionem sive sanctorum patrum actum fuerit, .sta-
bit. Sed et quod ab infidelibus aut haereticis actum fuerit, omnino cessabitur. Item Ha-
drianus Angilramno episeopo 2). «Constitutiones contra sancta decreta romanorum Praesuluim ,,
nullius sint momenti.» Idem eidem. « Generali decreto constituimus , et execrandum ana-
thema fiat, ut velut praevaricator catholicae fidei semper ad Dominum reus existat , qui-
cumque regum vel potentium deineeps canonum censuram in quocumque crediderit vel
permiserit violandám. » Gregorius Theoctistae. « Si enim , inquit, religionis causa dissolvi
coniugia debere dicantur, sciendum est, quia etsi lex humana hoe concessit, lex tamen di-
vina prohibuit.» Idem Gregorius Ianuario episcopo. « Imperiali constitutione aperte sancitum.
est, ut ea quae contra leges fiunt, non solum inutilia, sed etiam pro infectis habenda sint.»
Ex libro eodem, constitutione I. « Imperatores Valentinianus et Martianus augusii Palladio
praefecto. Omnes sane pragmaticas sanctiones, quae contra canones ecclesiasticos interventu
gratiae et ambitionis elicitae sunt, robore suo et firmitate vacuatas cessare praecipimus. Data.
IV: idus novembris. « Martianus imperator in *VI* actione chalcedonensis coneilii, inter ce-
tera dixit: quaedam capitula sunt quae ad honorem vestrae reverentiae vobis servavimus 3) deco-
rum esse iudicantes, a vobis haec regulariter potius firmari * per synodum , quam. nostra lege
sanciri. Et iubente eodem, Berónicianus venerandus "secretarius divini consistorii , eapitula.
relegit.» Pertractato igitur tertio capitulo sexquipartita partitione , patet ex tot praefatis aucto-
ritatibus, christianum populum Dei sacer dotes atque ministros pasci atque honorare debere ,.
eisque obedire; non eosdem vel infamare vel persequi vel praeiudicare. Restat quartum ca-
pitulum tractandum , quod quinquepartita partitione secamus ; scilicet qued saecularibus non.
liceat in ecclesiam clericos introducere, nec expellere, nec eis circa praelatos suos palro-
cinari, neque res ecclesiasticas regere vel in sua iura transferre.

LIBER QUARTUS.

PRIMA SECTIO.

1. IF libro numerorum legitur Dominus dixisse Aaron: fratres tuos levitas sume tecum,
praestoque sint et ministrent tibi. Et paulo post eidem : ego, ait, £uli levitas de medio filiorum.
Israhel, οἱ dedi donum Domino , ut. serviant ei in ministerio tabernaculi eius. Yn. quibus verbis.
satis liquet, quod non quibuslibet saecularibus , sed solis sacerdotibus a Domino imperatum
est, clericos ad. famulandum ei in templum ipsius introducere. Itaque non videtur neces-
sarium hac in causa diutius immorari, ut id quod in promptu esse liquet, longo et minus.
utili tractatu , quasi occultum quid in lucem producere videamur. Nam ex praedictis Dei
verbis ad Aaron, et ex primo huius libelli capitulo , in quo multis modis enueleatum est ,.
laicali potestati episcopos ecclesiis praeficere non licere , apertissime colligitur , inferioris gra-

1) Confer in Ps. 109. 131. Serm. 23. De Civ. D. XVII. 7. ef alibi.
2) In codice quodam vaticano capitula illa scribuntur (sed absurde) vice versa ab Angilramno ad Hadrianum.
3) Haec nos verba supplevimus praetermissa in codice,

ts. [|
CONTRA INVASORES ETC. LIB. IV. {09

dus clericos nullatenus saeculari arbitrio, sed sacerdotali libera dispositione , eisdem sacro-
sanctis ecclesiis ad famulandum Deo introduci debere. Sed ne hanc causam ex toto praete-
rire videamur, ut nihil ulterius de eo memoremus , paucas sanctorum patrum et christianorum
principum constitutiones subiiciamus. In epistola septimae synodi episcoporum *CCCL: « Om-
nis electio episeopi aut presbyteri aut diaconi a principibus facta, irrita maneat secundum
regulam sanctorum apostolorum, quae dicit: si quis episcopus saecularibus potestatibus usus
ecclesiam per ipsas obtineat, deponatur; et segregentur omnes qui ilii communicant. » In
concilio antiocheno cap. "XII: «Si quis presbyter |vel diaconus per saecularem dignitatem
eeclesiam Domini obtineat, deiiciatur; et ipse et ordinator eius a communione modis om-
nibus segregentur, et sub anathemate sint sicut Simon magus a Petro. » Ex concilio lao-
dicensi. « Quod non sit permittendym turbae electiones eorum facere , qui sunt ad sacerdo-
tium provehendi. » In concilio Symmachi papae episcoporum *CCXVIII- « Non placuit, lai-
cum ad aliquid statuendum in ecclesia habere aliquam potestatem , cui subsequendi manet
necessitas, non auctoritas imperandi. » In concilio Nicolai iunioris episcoporum :CXIIT',
cap. "VI: « Constituimus ut per laicos quilibet clericus aut presbyter nullo modo ecclesiam
obtineat, nec gratis nec pretio. » In concilio septimo Gregorii papae episcoporum 'L: 1)
cap. "II: Si quis imperatorum , regum, vel quilibet saeeularium potestatum aut personalem
investituram episcopatuum vel alicuius ecclesiasticae dignitatis dare praesumpserit , ecclesiae
introitu privetur 2). - ;

2. Ex libris novellarum. « Imperator Iustinianus augustus Menae archiepiscopo. Decer-
nimus ut si quis aedificans ecclesiam , aut etiam aliter expendens in ea ministrantibus alimenta,
voluerit aliquos clericos statuere, non esse fiduciam ullam iis quos vult per potestatem in-
ducere , nisi prius tuae reverentiae iudicio tuaequae sanctitatis examinentur sententia.» Ttem in
codice iustiniano. « Imperatores Arcadius et Honorius augusti Eutychiano praefecto praetorii.
Pro magnitudine vel celebritate uniuscuiusque vici, ecclesiis ceteris iudicio episcopi cleri-
corum munera ordinentur. » Sciendum autem quod sicut clerus et populus episcopum sibi
constituendum communiter deligunt et expetunt, ita propter pacis et caritatis bonum debet
clero et populo uniuscuiusque ecclesiae et vicinis saeerdotibus concedi , ut presbyteros et
inferioris gradus potiores clericos sibi eligant : non tamen in ecclesiam ullo modo introducere
praesumant, nisi ab episcopo civitatis, vel eius vicariis, iuxta apostolum primo proben-
tur; et sic ab eodem vel suis vicariis vitae suae diebus in ecclesiis stabiliantur: ne si no-
lentibus et non petentibus inserantur, ab eisdem vel condemnentur vel odio habeantur.

SECUNDA SECTIO.,

3. Nune de elerieis a laicali potestate nequaquam ab ecclesiis expellendis prosequamur.
In synodo universali patrum *CCXL: habita pro Ignatio patriarcha, quae a suis conditoribus
octava dicitur. «Si quilibet potentum pellere tentaverit apostolicae cathedrae Papam , aut
aliorum patriarcharum quemquam , anathema sit. » Item ex epistola lulii papae. «Si quis
episcopos post huius sanetae sedis sententiam damnare aut propria sede pellere praesumpserit ,
sciat se irrecuperabiliter esse damnatum , et proprio carere perpetuo honore.» Leo quartus
in registro suo Carolo regi.» Contra sanctorum patrum regulas probatur existere saecularis
homo vel laicus, qui presbyteros ab ecclesiis, quibus tempore ordinationis eorum denomi-
nati vel introducti fuerint, conetur expellere. » Nicolaus iunior in concilio *CXIII* episco-
porum. « Constituimus ut cuiuslibet ordinis clericos laici non iudicent, nec de ecclesiis eii-
ciant. Item quod clericis delinquentibus saeculares contra suos praepositos patrocinium prae-
Stare non debent. In concilio africano cap. 'XXIX* « Et illud petendum est, ut statuere di-
gnentur, ut si quis cuiuslibet honoris clericus iudicio episcoporum quocumque crimine fue-
rit damnatus , non liceat eum ab ecclesiis, quibus praefuit, sive a quolibet homine sive a

1) In concil. collect. an. 1080. non dicitur huius concilii episcoporum nuierus, quem nunc ex Deusdedit cognoscimus.
2) Haec poena nominatim sumitur ex capitulo ibi praecedente.

|

cod, f. 158.

V

cod. f. 156,

* Regist. L. III.
δύ, nequiverint.

cod. f. I57.

110 CARD. DEUSDEDIT

defensore, interposita poena damni péeuniae atque honoris, quo nec aetatem nee sexumt

excusandum esse praecipiunt, pelli. » In concilio agathensi cap. *VHI* « Clericus si relicto
officio suo propter distinctionem ad saecularem fortasse confugerit. personam , et ei is ad
quem recurrit, solatium defensionis impenderit, cum eodem de eeclesiae communione pel-
latur. » Gregorius Iohanni episcopo ravennati. «Si presbyteri vel ad tuum iudicium , vel ad
nos, maiorum fülti patrocinio, quod non credimus , venire despexerint, et in obiectis sibi
capitulis contumaciter. respondere tentaverint*, volumus ut eis post secundam et tertiam ad-
monitionem tuam, ministerium sacri interdicas officii, atque nobis de eorum renuncies con-
tumacia. Idem Romano exarcho per Italiam. « Pervenit ad nos Speciosum quemdam presby-
lerum ecclesiasticae constitutionis vigore despecto, episcopo suo; vestra fretum tuitione ,
resistere. Et infra. Petimus ergo ut-"in tanto vos peecato miscere nullatenus debeatis. Nam
huiusmodi iniquitatem impunitam propter Dominum nullo modo patimur remanere. Unde
iterum quaesumus , ut excellentia vestra in talium se causarum defensione non misceat, ne
etiam Deus suam defendat iniuriam , ét inter nos aliorum pariat culpa discordiam. » ldem
in registro. « Omnibus notum est, piissimos Dominos disciplinam diligere , ordines servare,
canones venerari, et in causis se sacerdotalibus non miscere.» Idem Sereno episcopo. «Si
(quod absit) salubri monito clericos tuos videris in nullo proficere, et hos quoque curabis
a te procul abiicere., ne pravitates eorum ex eo quod recipiuntur , displicere minime videan-
tur; et non solum ipsi inemendati maneant, sed eorum etiam receptione alii corrumpantur.

QUARTA SECTIO.

4. Nune intimandum quod a saecularibus res ecclesiasticae regi non debeant. In con-

eilio chaleedonensi eap. -XXVI- « Placuit omnino ut omnis eeclesia habens episcopum , etiam
oeeonomum habeat de proprio clero, qui res ecclesiasticas dispenset cum consensu episcopi
sui; ne cum dispensatio sine testimonio fuerit, res ecclesiasticae dispersae sint ad contu-
meliam pontificis inrogandam. Si vero hoe non fecerint , sanctis subiacere debent canonibus.
«Symmachus in concilio episcoporum *CCXVIIT- Proinde sententia enervari debet, et.in ir-
ritum deduci, ne quibuslibet ]aicis quamvis religiosis vel potentibus quolibet modo liceat
aliquid decernere de ecclesiasticis facultatibus ,, quarum solis sacerdotibus disponendi a Do-
mino commissa cura docetur. Eulalius syraeusanus episcopus dixit: laicis quamvis religiosis ,
nulla de ecclesiasticis facultatibus , ut ait Stephanus martyr et pontifex, aliquid disponendi
legitur usquam attributa facultas.» Gregorius Ianuario 1) caralitano episcopo. « Cavendum a
vesira fraternitate est, ne saecularibus viris atque non sub regula vestra degentibus , quae-
libet res ecclesiasticae committantur, sed probatis de vestro officio clericis ; in quibus si
quid reperiri poterit pravitatis, ut in subditis emendare quod illicite gestum est valeatis.

QUINTA SECTIO.

5. Restat ostendere quod laicis non liceat in ecelesia dominium habere , nec res earum-
dem in sua iura transferre. Gelasius Senecioni episcopo. «Iulius vir honestus in re iuris
sui perhibett? fundare ecclesiam , quam in honorem sancti Viti confessoris cupit consecrari.

Hane igitur, frater carissime , si ad tuam dioecesim pertinere non ambigis, ex more eor-

venit dedicari, collata prius donatione sollemni , quam ministris ecclesiae se destinasse prae-
fati muneris testatur oblator; sciturus sine dubio , praeter processionis aditum , qui omni
christiaho debetur, nihil ibidem se proprii iuris habiturum.» Ex libro romanorum Pontifictti:

« Domino sancto , et beatissimo patri patrum: Papae N. famulus vester N. In praedio meo iuris

mei basilicam sumptu proprio me suggero construxisse, quam in honorem sanctorum müar-

tyrum N. desidero. eonsecrari:. cui basilieae ad luminaria vel eleemosynas ibidem Deo ser-
vientibus obtuli-N. N. Quapropter quaeso apostolatum vestrum , ut detis praeceptionem ve-
stram ad N. venerabilem civitatis episcopum , quatenus supra memoratam ecclesiam. debeat

1) Cod. Iohanni. Sed ita necessario emendavimus. Vide regist. IX. 65; :

CONTRA INVASORES ETC, LIB. IV. 111

sacrosanctis ministeriis consecrare ; ut hoc facto sancta religio vestris temporibus sumat au-
gumentum. Promitto etiam nihil mihi de eodem loco ulterius vindicandum , nisi processionis
gratiam, quae christianis omnibus in commune debetur. Pari quoque prece deposco ut detis
litteras vestras ad N. venerabilem civitatis episcopum , quatenus possit reliquias supra me-
. moratorum sanctorum sollemniter eontradere. Anacletus papa. « Qui pecuniam vel res eccle-

siae abstulerit, sacrilegium facit. « Callixtus. « Raptores ad paenitentiam accipimus 1); ipsam,

vero qua adspersi sunt infamiam publicam sanare eupimus , quia manifesta peccata non sunt
occulta purgatione purganda. » Urbanus. « Sacrilegii reatum incurrunt qui res ecclesiae inde
abstrahunt ubi traditae sunt; et quod peius est, anathema maranatha fiunt, etsi non corpo-
re, tamen anima, et ut Saphyra in anima moriuntur. » Pius. «Qui ecclesiam Dei vastat ,
eiusque praedia et donaria expoliat, sacrilegus est. » Lucius. « Rerum ecclesiasticarum ra-
ptores et facultatum , a liminibus sanctae ecclesiae anemathizatos auctoritate apostolica pel-
limus et damnamus, atque sacrilegos iudicamus. » Et non solum eos, sed et omnes consen-
tientes comprehendit; a qua poena liberi esse non possunt illi, quorum ministerium est , qui
talia possunt prohibere et emendare, et emendare, et ea non student corrigere.

6. In concilio gangrensi. «Si quis oblationes ecclesiae accipere vel daré voluerit praeter
episcopi conscientiam , vel eius eui huiusmodi sunt officia commissa , nee cum eius voluerit
agere concilio, anathema sit. » In eodem. «Si quis oblata Deo dederit vel acceperit , praeter
episcopum , vel eum qui constitutus est ab eo ad dispensandam misericordiam pauperibus ,
et qui dat et qui accipit, anathema sit.» Symmachi papae et episcoporum :CCXVIII: « Qui
res ecclesiae iussu vel largitione principum vel quorumdam potentum aut quadam invasione
retinuerint, et filiis vel heredibus suis quasi hereditarias reliquerint, nisi cito res Dei, ag-
nita veritate , reddiderint, in perpetuum anathema sint. In concilio vasensi cap. IV. « Qui
oblationes defunctorum retinent, et ecclesiis tradere morantur, ut sacrilegi ab ecclesia sunt
reiiciendi, quasi egentium neeatores; nee credentes Dei iudicio. » Augustinus in *L: * homi-
lia super Iohannem. « Ecce inter sanetos est ludas fur loculorum dominicorum et sacrorum.
Si discernuntur crimina in foro qualiseumque furti et peculatus; peculatus enim dicitur fur-
tum de re publica; et non sic iudicatur furtum rei privatae, quomodo publicae; quanto vehe-
mentius est iudicandus sacrilegus: fur, qui ausus fuerit non undecumque tollere, sed de ec-
clesia tollere?» Notandum quod Augustinus eum qui aliquid de ecclesia tollit, furem et sa-
crilegum appellet, et Iudae proditori aequiparet. Hieronymus super Matthaeum. « Omnes ,
inquit, qui stipe templi et his quae conferuntur in usus eeclesiae, abutuntur in aliis rebus ,
quibus suam impleant voluntatem , ad sunt scribarum et Pleriesoram redimentium men-
dacium sanguine Salvatoris. »

7. Ex libro secundo institutionum Iustiniani imperatoris cap. *'II: « Nullius autem sunt
res sacrae et religiosae. Quod enim divini iuris est, id nullius in bonis est; sacrae vero
sunt quae rite et per pontifices Deo consecratae sunt, veluti aedes sacrae et dona quae rite
ad ministerium Dei dedicata sunt. » Imperatores Nolutitiihoe et Theodosius augusti Dextero
comiti rerum privatarum. « Universas terras quae a colonis dominii rei publicae vel iuris
templorum in qualibet provincia venditae vel illo vel alio pacto alienatae sunt, ab iis qui

perperam atque contra leges eas detinent, nulla longi temporis praescriptione officiente , iu-
bemus restitui; ita ut nec pretium quidem iniquis comparatoribus reposcere liceat. Data
'V: nonas iulii. » Imperatores Gratianus, Valentinianus iunior, et Theodosius AAA. Melito
praefecto. « Placet rationabilis consilii tenore perpenso , descripta moderatione praescribere a
quibus specialiter necessitatibus ecclesiae urbium singularum habeantur immunes. Prima
quippe illius usurpationis contumelia debellanda est, ne praedia usibus caelestium decreto-
rum dedicata, sordidorum munerum faece vexentur: nihil extra ordinarium ab his super
inducti pretiumve flagitetur , nulla translationum sollicitudo gignatur: postremo nihil praeter
canonicam illationem , quam adventitiae necessitatis sarcina repentina poposcerit eius fun-

1) Recole quae de S. Callixto adnotavimus ad Bonizonem p. 51.

cod. f. 158,

cod. f. 159.

cod. f. 100,

1129 CARD. DEUSDEDIT

ctionis adscribatur. Si quis contravenerit, post debitae ultionis acrimoniam, quae erga sa-
erilegos iure promenda est, exilio perpetuo utatur. "Datum *VIII- kal. iunii.» Item ex legibus
Caroli imperatoris. « Praecipientes iubemus , ut nullus tam nostris quam futuris temporibus ,
a nobis vel successoribus nostris, ullo unquam tempore absque consensu et voluntate epi-
scoporum , in quorum parochiis esse noscuntur, res ecclesiarum petere, aut invadere, vel
vastare, aut quocumque ingenio alienare praesumat. Quod si quis fecerit, tam nostris

quam et successorum nostrorum iudicibus vel eomitibus, sicut sacrilegus et homicida le- .

galiter puniatur, et ab episcopis anathemalizetur, ita ut mortuus etiam sepultura ac eun-
ctis Dei ecclesiae precibus et oblationibus careat, nee eleemosynam suam quisquam reeipiat. »

8. His de praefatis quatuor Capitulis ita pertractatis , libet in calee huius opuseuli,, ut
obstruatur os loquentium iniqua, quaedam de sanctorum canonum auctoritate subiungere ,
quorum adstipulatione confirmabimus ea quae in hoc libello contra simoniacos et invasores
et reliquos schismaticos, Deo praestante , peroravimus. In epistola Damasi papae ad Aure-
lium carthaginiensem episcopum. « Violatores canonum graviter a sanetis patribus iudicantur,
et a sancto Spiritu, cuius instinetu ac dono conditi sunt, condemnantur; queniam blasphe-
mare Spiritum sanctum non incongrue videntur, qui contra eosdem sanctos canones non neces-
sitate compulsi, sed libenter ut. praefixum est, aliquid aut proterve agunt , aut loqui praesu-
munt, aut facere volentibus sponte consentiunt. Idem. Statuta sedis apostolicae, et canonum
venerabilia decreta nulli sacerdoti Domini ignorare sit liberum. ». Gelasius. « Quis enim aut le-
gem principum, aut patrum regulas , aut admonitiones modernas, ducat debere contemni,
nisi qui impunitum sibi tantum aestimet transire commissum? Et iterum. Semper. constitutio
generat temerata vindictam.» Primus papa Leo aquileiensi episcopo. «Si quis sacerdotum contra
statuta venire tentaverit, et prohibita ausus fuerit admittere, a suo se noverit officio submoven-
dum.» Hilarus papa. «Non minus in sanctarum traditionum delinquitur sanctiones , quam in
ipsius Domini iniuriam prosilitur. Item idem. Nec tantum putetis petitiones valere populorum,
cum his parere cupitis , ut voluntatem Dei nostri , quae nos peceare prohibet , deseratis: cuius

indignatio ex hoc gravius commovetur, quo benignitas eius dum fiunt illicita, per eos qui

sunt interpretes placationis offenditur. » Hadrianus papa Angilramno episcopo. « Generali de-
creto constituimus ut execrandum anathema fiat, et velut praevaricator catholicae fidei sem-
per apud Deum reus existat, quicumque regum vel potentum deinceps canonum censuram
in quocumque crediderit vel permiserit violandam. » Leo quartus in concilio episcoporum
'"LXXIEF- cap. V. «Si quis dogmata, mandata, interdicta , sanctiones, vel decreta, pro. ca-
tholica fide, pro ecclesiastica disciplina , pro correetione fidelium , pro emendatione scele-
ratorum , vel interdictione imminentium vel futurorum malorum, a sede apostolicae praesule
salubriter promulgata contempserit, anathema sit. » Gregorius. « Sub magno moderamine
pastores eeclesiae vel solvere studeant vel ligare: sed utrum iuste an iniuste obliget pastor,
pastoris tamen sententia gregi timenda est, ne is qui subest, et eum iniuste forsitan liga-
tur, ipsam obligationis suae sententiam ex alia culpa mereatur. Pastor ergo vel absolvere
indiscrete timeat vel ligare. Qui sub manu pastoris est ligari timeat iuste vel iniuste : nec
pastoris sui iudicium temere reprehendat , ne etsi iniuste ligatus est, ex ipsa tumidae re-
prehensionis superbia, culpa quae non erat, fiat. Fabianus urbis Romae episcopus omnibus
episcopis. «Statuimus ut si aliquis clericorum suo episcopo infestus aut insidiator fuerit,
mox examinatus iudicio submotus a clero euriae tradatur, cui diebus vitae suae deserviat,
et infamis absque spe restitutionis permaneat.» Stephanus episcopus omnibus episcopis.
« Clerieus qui episcopum suum accusaverit, aut ei insidiator extiterit , non est recipiendus,
quia infamis est, et a gradu debet recedere, et curiae tradi deserviturus. » Anacletus papa.
« Àccusatio sacerdotum nonnisi ab idoneis et probatissimis viris, qui et suspicionibus et
sceleribus careant, fieri debet.» Evaristus papa. « Accusatorum sacerdotum diseutiatur su-
spicio, fides, temeritas, vita, vana gloria, inimicitia , cupiditas, id est absque certa pro-
batione quisquam non credat. » Ex concilio carthaginiensi. « Qui aliquibus sceleribus irretitus

P——

CONTRA INVASORES ETC. 118. IV. 113

est, vocem adversus maiorem natu non ha5eat accusandi.» Felix papa. « Excommunicati
nullatenus ad accusationem vel testimonium sunt admittendi. Nulli infami liceat adversum
religiosum. ehristianum testimonium dicere , vel qualibet actione impetere. » Cornelius papa.
« Purgationes quas patres in conciliis statuerunt, nisi ima ratione rimandae sunt, et non
pro crimine ab aliquo illato facinoroso fieri consueverunt. »

9. In concilio nicaeno (II) cap. :XXVIT: «Nullum iudicium nisi ordinaliter habitum te-
neatur, neque in re dubia certa iudicetur sententia. » Damasus papa de ordine iudiciorum.
« Canonica vocatio loco et congruo tempore: per se sint testes, per se accusatores, per se
accusati, per se iudices; quoniam saeculi leges haec eadem retinent.» Pelagius in suo re-
gistro introducit Augustinum ita definientem schisma in epistola ad Valerianum patricium ,
inter cetera. « Vide utrum schismatici non sint, qui se ab eminentissima et manifestissima
auctoritate apostolicarum sedium separaverint. Quisquis ergo ab apostolicis divisus est sedi-
bus, secundum istam beati Augustini sententiam , in schismate esse non dubium est , et con-
tra universalem ecclesiam altare probatur erigere. Sed quid de talibus miseris chalcedonensis
synodus constituat, gloria vestra consideret , ubi post alia sic dicit: qui a communione ec-
clesiae semet ipsum suspendit, et collectas facit, et altare constituit, et noluit vocanti epi-
scopo consentire, et noluit eidem acquiescere neque consentire, et prius ac secundo vo-
canti; hune omnino damnari, nee unquam vel orationem mereri , nec recipere eum posse ho-
norem. Si enim permanserit turbas faciens et seditiones ecclesiae , per extraneam potestatem
tamquam seditiosum comprimi.» In concilio antiocheno. « Si quis presbyter aut diaconus epi-
scopum proprium contemnens, se ab ecclesia sequestraverit , et seorsum colligens, altare
constituerit, et commonenti episcopo non acquieverit, nec consentire vel obedire voluerit
semel et iterum vocanti, hic damnetur omnimode, nec ulterius remedium consequatur. »
]tem in eodem. «Si quis a proprio episcopo communione privatus est, non ante suscipia-
tur ab aliis, quam suo reconcilietur episcopo. Haec autem definitio maneat circa laicos et
presbyteros et diaconos omnesque qui sub regula esse monstrantur. » Cyprianus in epistola
ad Stephanum. «Si qui presbyteri vel diaconi, vel in ecclesia catholica prius ordinati fue-
rint, et potremo perfidi rebelles extiterint eontra ecclesiam , vel apud haereticos a pseudo
episcopis et antichristis , contra Christi dispositionem , profana ordinatione promoti sunt , et
contra altare suum atque divina sacrificia , falsa et sacrilega offerre conati sunt, eos quoque
hac conditione suscipi cum revertuntur , ut communicent laicis; et satis habeant quod admit-
tuntur ad pacem, qui pacis hostes fuerunt: nec debere eos revertentes, ea apud nos ordi-
nationis et honoris arma retinere, quibus contra nos rebellaverint.» Et paulo post. « Quia
etsi ipsi postmodum ad ecclesiam redeunt, restituere tamen eos secum non possunt, qui
ab eis seducti, et foris morte praeventi, extra ecclesiam sine communicatione et pace tran-
sierunt: quorum animae in die iudicii de ipsorum manibus expetentur, qui perditionis au-
ctores et duces extiterunt. Et idcirco satis est talibus veniam dari, quia non debet in domo
fidei perfidia promoveri. »

10. Augustinus contra Donatistas. « Ecclesia nidhalcs sola est eorpus Christi, cuius ille
caput est et salvator eorporis sui. Extra hoc corpus neminem vivificat Spiritus sanctus; quia
sicut ipse dicit apostolus: carítas Dei diffusa est im cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui
datus est nobis. Non est enim particeps divinae caritatis , qui hostis est unitatis. Non habent
itaque Spiritum sanctum qui sunt extra ecclesiam. De illis quippe scriptum est: qui se ipsos
segregant , animales, Spiritum non habentes. Sed nec ille eum percipit, qui fictus est in ec-
clesia; quoniam et inde scriptum est: sanctus enim Spiritus disciplinae effugiet fictum. Qui
ergo vult habere Spiritum sanctum, caveat foris ab ecclesia remanere , caveat in eam simu-
latus intrare; aut si iam talis intraverit, caveat in eadem simulatione persistere , ut vera-
citer coalescat arbori vitae. » In concilio antiocheno. «$i quis autem quilibet ex clero de-
prehensi fuerint cum excommunicatis communicare, etiam isti priventur excommunicatione,
tamquam qui regulam confundunt ecclesiae. « In canone apostolorum. «Si quis cum excom-

s

cod. f. 161.

cod. f. 162.

cod. f. 163.

111 CARD. DEUSDEDIT CONTRA INVASORES ETC. LIB. IV.

iunicato saltem in domo simul oraverit, is communione privetur. » Callixtus in deeretis.
« Nemo cum excommunicatis in oratione aui cibo vel potu aut osculo communicet, nec
ave eis dicat. » Iohannes apostolus de huiusmodi. « Nolite recipere eum in domo , nee ave

dixeritis ei. Qui autem dicit ei, ave, eommunieat eius operibus malignis. » In concilio lao-

dicensi titulo * VIII: « Non licet, catholicis ad haereticorum speluncas causa orationis aecedere.»
Hieronymus super Osee. « Non oportet benedictiones haereticorum accipere, quae male-
dictiones sunt. » Gregorius in ultimo moralium ita scribit. « Haereticorum sacrificia accepta
Deo esse non possunt, nisi pro eis universalis ecclesiae manibus offerantur.« Osee propheta.
« Sacrificia eorum tamquam panis luctus; omnes qui manducant ea contaminabuntur. » Hie-
ronymus super prophetas. « Odit Dominus sacrificia haereticorum et a se proiicit; et quo-
tiescumque sub nomine Domini fuerint congregati, detestatur foetorém eorum, et claudit
aures suas. » : ;

11. Pelagius papa Viatori et Pancratio. « A scehismaticorum sacrificiis, potius autem. sa-
crilegiis , abstinere debetis. » Idem in eadem. « Non est Christi corpus quod scihsmaticus -
confecit 1); neque enim divisum Christum poterit quisquam sine apostoli reprobatione con-
fingere. Unam, ut saepe dietum est, quae Christi corpus, constat esse eeclesiam , quae in.
duo vel in plura dividi non potest. Simul enim eum ab ea Christus discesserit, esse desi-
stit ecclesia. Unum templum et Hierusalem. Idolis necesse est ut immolet; qui semet ipsum
diviserit: alienus est, profanus est, hostis est. Habere non potest Deum patrem, qui uni-
versalis ecclesiae non tenuerit veritatem. » In concilio antiocheno. « Quieumque episeopus
damnatus a synodo, vel presbyter aut diaconus a suo episcopo , ausi fuerint aliquid de mi-
nisterio sacro contingere, sive episcopus iuxta praecedentem consuetudinem , sive presbyter
aut diaconus, nullo modo liceat ei nec in alia synodo restitutionis spem, aut locum. habere
satisfactioni. Sed et communicantes ei omnes abiici de ecclesia , et maxime si postqam didiee-
rint adversus memoratos fuisse- prolatam sententiam, eisdem communicare tentaverint. Au--
gustinus de obedientia. « Nihil Deo placet quomodo obedientia. Cham maledictus fuit, et post
multa saecula manet, quando dicitur semen Cham , et non Tuda, quia patri non est obse-
cutus. Céterum Sem, quia obseeutus est patri, benedictionem habuit in omnia saecula. Hoc
itaque dico: non est filiorum iudicare de patribus. Qui patri non obsequitur, Deo non ob-
sequitur: qui contemnit patrem, contemnit Christum qui in patribus est. Si ieiunaveris die-

bus et noctibus orationemque feceris, si in sacco fueris vel in cinere, si nihil aliud feceris

nisi quodcumque praeceptum est in lege, et tibi fueris, quasi sapiens , et obediens patri non
fueris, omnes virtutes perdidisti. » Una obedientia plus valet quam omnes virtutes. Ieiunium
vel continentia nisi te diligenter attenderis, superbia est. Quicumque non obedit, non fa-
cit de sanctitate sed de superbia. Ideo enim non obedit, quia meliorem se putat eo cui
non obedit. Odit Deus eos qui adversus patres animantur , et patrum invasores qui in omni
mundo infamia notantur. Iohannis chrysostomi, Gelasii, Gregorii , Pelagii , Paschalis , Cypria-
ni, Hieronymi et Augustini sequitur haec senteutia, quam nomine lohannis chrysostomi
titulatam reperi. Paenitentia et communio a nullo nisi a catholico suscipienda est. Si vero
nullus sacerdos catholicus adfuerit , rectius est sine communione visibili manere , et invisi-
biliter a Domino communicari, quam ab haeretico communicari et a Deo separari. Nulla
enim conventio Christi ad Belial, ait apostolus, neque pars fidelis cum infideli: omnis enim
haereticus infidelis; simoniacus autem haereticus ; ideo infidelis.
1) Immo recole p. 90. adn. 1. à | ij

FINIS.

AD THEODORUM MOPSUESTENUM
I N DE X.

A eternum (in) pro valde diu p. 187. .

Aethiopes alii proximi Aegypto, alii longinqui p. 228.
260.

Alexandria condita quadringentis circiter post pro-
phetam Nahumum annis p. 226.

Amen vocabuli usus p. 407.

Amessiàm regem non occiderunt Lachis cives p. 175.

Ammon non est Alexandria p. 226.

Amosi locutio lucide explicatur , quae videbatur ob-
scura S. Hieronymo p. 46. Et quidem conferatur
Amosus etiam eap. ll. p. 4. et 6.

Angeli custodes hominum p. 306.

Angeli cum apparent hominibus, ideo humanam for-
mam induunt, quia haec congrua est cernentibus
p. 294.

Angelus distinguendus in ss. scripturis a filio Dei

" p. 292.

Aquila interpres citatur p. 391. 393.

Arbores umbrosae flagitiis idololatrarum . idoneae
p. 22.

Architriclini quodnam offieium fuerit p. 398.

"Aguac: pro ἁμαρτήμασι lectio insignis p. 51.

Articuli graeci vis p. 408.

Auditio Dei, id est revelatio p. 244.

Basilii neopatrensis excerpta ex commentario in om-

nes prophetas praef. p. VII-XII.

Blasphemia dicitur pro imperitia linguae p. 37.

Bothrus, aliis Carae vel Charran, vel Cyrene, aliis
aliter p. 136.

Canon eritieus de prophetis intelligendis aut expla-
nandis p. 333.

Cognoscit Deus, pro diligit p. 55.

Cornua quatuor apud Zachariam prophetam quid
significent p. 286. 299.

Diaereseos figura p. 26.

David primus et inagnus propheta p. 1. 68.

Electus , etsi non unetus, dictus χριστός p. 114.

Enollage temporum in s. scriptura p. 41. 391. 392.
397. et alibi.

Ephraimi potens tribus pro universo Israhele sumitur
p. 24. 26. ( Iosephi similiter p. 122.)

Equorum species oblatae Zachariae erant angeli
p. 394. seq. |

Esaiae vaticinium agnoscit Mopsuestenus p. 398.

Filius Dei quomodo: dieatur non posse a se facere
quiequam p. 399. Eius personam dieit ignotam
priscis Hebraeis Mopsuestenus p. 291. Sed repre-
henditur in adn.

Graecis non est numerus pluralis nisi post dualem
p. 97. ,

Hermeneuticae regulae a Mopsuesteno traditae p. 335.
cum adn.

Iacobus apostolus interpretatur dietum Amosi p. 138.

Iarim est Aegyptus p. 28. 48.

Idola culta ab ethnicis propter metalli pretium p. 11.

( Hine S. Paulus avaritiam dicit esse idolorum ser-
vitutem. )

lesus cur sero miracula edere coeperit p. 398.

Imperativus modus pro futuro p. 32. 342.

Interpretum *LXX- orolixa laudatio p. 252. Eorum

editio communis ehristianis omnibus, ibidem.

Interpunctio quanti interdum momenti sit p. 365.

396. 407.
Iohannis evangelii clausula vindicatur p. 407. adn.
lohel contemporaneus Oseae. p. 69.
lonam (in) scribit prooemium insigne Mopsueste-
nus p. 150-157.
Ionas eur non dicatur fugisse a Deo , sed a facie Dei
p. 159.
Ionas vocabulum male intellectum a syro interprete
p. 263.-

Israhelitae pravi dicuntur Chananaei p. 362.

Iudae tribus Deo praedilecta propter oriturum ex ea
Christum p. 2. 92.

Iudaeorum pertinacia adversus Christum p. 153.

Iustitiae ac pietatis vera forma p. 321.

Lectiones biblicae variae aut insigniores p. 22. 27.
30. 31. 44. 51. 52. 74. 78. 99. 121. 136. 208. 265,
280. 313. 327.

Laetitia nemini imperari potest p. 342.

Maria ad Canae nuptias p. 398. (Sed Mariae sanctis-
simae quamlibet humanae gloriae cupiditatem ob-
licere nefas est. (Conc. Trident. sess. VI. can. 23.)

Matthaeus eum Luca conciliatur p. 399. Et cum Io-

hanne p. 404.

Melchomus voeabulum male intellectum a syro in-
terprete , id est rer pro idolum p. 252.

Merita hominum a Deo praevisa p. 401.

Metaphorae avium , ferarum, serpentium, pro hostium
vastationibus p. 12. 19.

Molochus idolum p. 120.

Mopsuesteni consuetudo intelligendi vatieinia xac
ἔκβασιν p. 84. Ibi locus insignis de hac re p. 85.
Item p. 139. 150. 192. 332. 581.

Mopsuestenus euriosam eruditionem sponte vitat
p. 136. 159. 247. Non est ἰουδαιόφρων p. 139. 150.
191. 332. Ceteroqui idem reprehenditur a graeco
scholiaste p. 289. 290. 292; itemque a nobis p. 381.
391. adn. Eiusdem reliquiae commentarii in psal-
mos p. 390. sq., et copiosiores in Iohannem p. 396.
sq. Item duo fragmenta in epist. II. ad Corinthios
et ad Galatas p. 407. 408. Idem suos in Matthaeum
( nune deperditos) commentarios memorat p. 404.
Eiusdem de clausula Iohannis ev. iudicium; quod
tamen in adn. refutatur p. 407. Reprehendit quas-
dam opiniones, eontra nonnullos patres, p. 95.
195.

Nazaret ab ethnicis habitata p. 398.

On idolum p. 23. 48. 56. |

Oseae vaticinium variis temporibus editum p. 3. 16.

116

Oseas cur iussus meretrieem coniugem ducere p. 5.

Panis luctus qui sit p. 42.

Paulus quid in caelo viderit p. 408. Verba ab eo au-
dita, res erant. Ibidem. (Locum hune sumptum

- apud nos ex catena videsis etiam T. IV. part. 3.
p. 148.

Pauperes apud templum stipem quaerebant p. 385.

Peccata populi comedere quid sit p. 21.

Poenarum divinarum utilitas p. 396.

Portae urbium delectae ad publicas consultationes et
iudicia p. 116.

Prophetarum mos miscendi iucunda vaticinia mole-
stis p. 7. 13. 188.

Prophetarum argumentum saepe commune p. 68. 170.

Prophetarum exacta veracitas p. 94.

Prophetarum silentium dicitur fuisse a Davide usque
ad Oseam p. 1.

Prophetis cur Deus insolita quaedam facere man-
daverit p. 4.

Pulvereum lutum Christus eur fecerit p. 401.

Reticentiae figura p. 143.

Rhabdomantia p. 22.

Sacerdotium dicitur communis utilitas p. 20.

Sacrificzum rationale p. 382. cum adn.

Sectio corporum apud veteres superstitiosa p. 36.

Sophonias quidam apoeryphus p. 268. adn.

Spiritus a Paulo pro gratia dicitur, caro autem pro
lege p. 408.

AD 1.

INDEX 1.

Spiritus sanctus Filio non inferior p. 398.

Spiritus saneti personam ignotam fuisse Hebraeis di-
cit Mopsuestenus p. 83. 276. 290. Sed ον.
tur in adn.

Spiritus prophetieus non desiverat Oziae regis tem-
poribus p. 94..

S. Scriptura hyperboliee interdum loquitur p. 251.
332.

Stephani M. dietum conciliatur eum Amoso p. 121.

Superbia dicitur interdum pro apostasia iyiecoqe
Dei p. 14. 23.

Sycamina, vel syeamini , dicuntur ficus p. 129.

Symmachus interpres citatur p. 391. 392.

Synagoga adumbrata in Oseae meretriee p. 8.

Syrus ex hebraico interpres valde reprehenditur at-
que irridetur p. 241. 252. 263. Eius ignotum no-
men, ibidem.

Tacere pro negligere p. 50.

Tharsis aliis Tarsus vel Rhodus p. 159.

Typi vera notio p. 185. 290.

Vinum ex miraculo exquisitius ceteris p. 399.

Visio idem significat quod sermo Domini , cum prae-
clara de hac re doctrina p. 142.

Zelus Dei, id est ira p. 210.

Zorobabel de stirpe davidica p. 18. 181.

Ὡς ἀγαϑὸς narrantis , non admirantis p. 76. Sed vi-
desis adnotationem.

PARTEM VOLUMINIS

I N D E X-

Ἀωω et ἀδολεσχία vocabula polysema p. 262.

Aeternum (in) quandoque signifieat tantum per to-
tam vitam p. 172. (Sie Paulus I. Cor. VIII. 13.
non manducabo carnem in aeternum.)

Aethiopes thebaici in Aegypto p. 113. 114. Alii ul-
tra Babylonem p. 122. Aethiopia pro cunctis eth-
nicis p. 253.

᾿Αγαπᾷν plus significat quam φιλεῖν p. 15. Sie amo et
diligo apud Latinos.

᾿λλέχτωρ (gallus) ab Alexandrinis pronunciabatur
ἀλέκτα. Dicebatur etiam γνωριστά p. 44.

Allegoricorum , quorum princeps Origenes, gravis
reprehensio p. 111.
Angelorum nomina diversarum operationum sunt in-
dicia p. 2. Angeli custodes hominum p. 28. 55.
Anima irrationalis ( id est brutorum) eorpore separa-
ta non subsistit p. 177.

Animarum piarum diversi gradus p. 226. Solutarum
corporibus praemia.p. 244.

Animalium Ezechielis significatio p. 82.

Antiochus Iudaeorum vastator p. 121. 262.

Apollinaris millenarius p. 91.

Aquilas interpres p. 81. 128. 187. 220. 281. 306.

Arbitrium liberum p. 89. Non perimitur a praede-
stinatione divina p. 118. Et nemo naturaliter bo-
nus vel malus p. 133.

Arbor vitae, sapientiam Dei significabat p. 5.

Ariani reprehensi p. 144.

Aristoteles reprehenditur p. 229.

Canere et psallere in quo differant p. 107.

Cemphi avis libido p. 14. 73.

Choenix Graecis xagoc. p. 124.

Christi omnia tamquam de unica persona praedi-
cantur p. 176. Christus crucifixus in parte urbis
boreali p. 229. Christi abstinentia p. 255.

Christus quomodo apud Matth. XXIV. 36. dicatur
ignorare diem iudicii, pulehre exponit Didymus
p. 255. Christus Deus et homo unica adejAHone
adoratur p. 302.

Cogitationes impurae vituperantur p. 5. 10. 13. 28.

7/82; M.

Confessio peccatorum apud sacerdotem facienda p. 21.
43. 45. 51. 54. 79.

Constantinus Christianorum liberator p. 126.

Constitutiones apostolicae notae Didymo p. 58.

Corporis humani vituperatores (v. gr. Manichaei) in
Deum iniuriosi p. 32.

Corpus animae navis p. 230. 255.

'Correctio prudens p. 16.

Creare verbi varius sensus p. 63. 210.
Creatio ex nihilo p. 15.
Creator distinctus a ereatura, contra pantheistas p. 62.

INDEX

Κρεῖσσον melius, interdum non comparativum , sed
loco boni dicitur p. 65.

Crux eleganter dicitur gubernaculum navis ecclesiae
p. 75.

Κύρβις quid sit p. 173.

Daemones in somnes p. 7. lidem immites p. 8.

Diabolus timore Dei coércetur p. 14. Diaboli doctri-

na p. 67.

David ter unetus p. 203.

Dei existentia hominum consensu eomprobata p. 168.

Diapsalmatis cantieum quale sit p. 154.

Didymi laudes p. 178.

Didymi testimonium de Christi corpore in euchari-
stia p. 214.

Didymi iudicium de heterodoxis s. scripturae inter-
pretibus v. 296.

Didymus nova vocabula lexicis suppeditat p. 262, et
alibi. (Id de aliis quoque a nobis editis graecis
scriptoribus dictum esto. )

Didymus seripsit etiam in Eeclesiasten , et in Iobum,
teste fragmento p. 310. cum adn.

Dissonantias aliquot ehronieas ss. scripturae recen-
set Polychronius et diiudicat p. 113. 126.

Doctores praecoces reprehenduntur p. 27.

Ecclesia mater nostra p. 25. 58.

Eleemosynae laus p. 5. 6. 35. 36. Eleemosyna spi-
ritalis p. 6.

Ἑλισσὰ est'EAAde p. [10.

᾿Ενεὸς vocabulum explicatur p. 67.

Ἐνωτίσαι insuetum litteris saecularibus vocabulum
p. 137. (Super hoec vocabulo diu Vorstius de he-
braismis cap. I. Sed nos Didymo potius eredimus.)

Ἐσεβὼν (non ἔσωθεν) in ps. LXIV. p. 226.

Eucharistia, Christi earo et sanguis. p. 8. 11. 64.

Evangelii alicuius apocryphi , ut videtur, locus p. 267.
(Evangelii apocryphi seeundum Bartholomaeum
fragmentum quoddam est apud nos in mss.)

Fenus exercere vetitum iustis p. 172.

Filii divinitas accurate adserta p. 287. et alibi.

Filius sine adiuncto, in sacris scripturis intelligitur
Christus p. 149.

Genitura pudica p. 175. Et secus p. 217.

Τεννήματα γαστρὸς, proprie filii legitimi p. 284.

Gentes variae circa Polychronii tempora ad Christum
conversae p. 125.

Gigantes, id est daemones p. 34.

Gratia Dei remunerans p. 289. Confer de gratia etiam
p. 295. 296.

Gratiae divinae auxilia p. 89.

Haereticus impiorum linguas audit ; secus orthodo-
xus p. 25. Haereticorum acidum vinum p. 45. Conf.
p. 78. Haeretieorum vitanda doctrina p. 60. 72. 79.

Hebraeorum mos habendi in voluminibus ss. biblia,
non in quadratis libris, p. 220.

Hermoniim explicatur p. 222.

Heterodoxorum scholae blaterantes p. 8. Heterodo-
xis non communicandos sacros libros p. 78.

Hexapla Origenis citat Didymus p. 199. 203.

Hirudinis descriptio p. 68. -

Humilitatis laus p. 6.

1. ' 411

lesus unus idemque educens Hebraeos ex Aegypto,
et miraeula in evangelio patrans p. 230.

Infantes dicebantur cuiuslibet aetatis baptizati p. f48.

Inferorum poenae p. 224.

Inimicitiae vituperatio p. 17.

Interpunetio in ss. bibliis observanda p. 58. 159.

Interpretes LXX. p. 201. 233.

Ioseph , significat additamentum a Domino p. 263.

Ara obtrectationis mater p. 43.

Ira Dei quid sit p. 140.

Iudaeorum seditiones sub Antiocho p. 83.

Iudaica quaedam traditio cirea transitum maris rubri

' p. 304.

Iustus naturalis melior cireumeiso scelesto p. 65.

Lectionum biblicarum varietates p. 217. 219. 274. et
alibi.

Lex naturae, lex Dei est. p. 215.

Δυύτρωσις proprie de animabus dicitur, de corporibus
autem per accidens p. 212.

Magda, vel Magdala, hebr. turüis p. 113.

Mens humana thronus Dei p. 45.

Metempsychosis exploditur p. 213.

Μηνιαστῆς Vocabulum p. 136.

Μέταξα voeabulum p. 32.

Μητρὸς et τεχούσης , matris et parentis, differentia
p. 26.

Miliarii lapides apud Romanos p. 57.

Missae sacrificium p. 281.

Numeris (de) doctrina p. 205. 216. 235.

Oeconomia divina theologice descripta p. 176. seq.

"OpooUciog Contra Arium et Eunomium p. 263.

Origenis error de conversione impiorum post vitam
insinuatur p. 8. Conf. praef. part. I. p. X.

Peecatum secretum animae vitandum p. 245.

Πεινεῖν et Bnbeiv, εἰ pro a, nisi est mendum p. 281.

Πέταυρον, alii interpretes scripsere βαάϑος p. 62.

Petrus apostolus doctor oecumenicus p. 53. Idem
πρόκριτος p. 178.

Poenarum aeternitas fatente Didymo p. 2. ( Confirmat
hoe de Didymo Mingarellius in praef. ad opus de
Trin. p. 51.)

Polyehronius magis ἰουδαιόφρων, quam Apollinaris
p. 90. 119. Curiose de templi fabrica ut est apud
Ezechielem scripserat , neque tamen eam eum pro-
phetae scripto conciliaverat p. 123. Suum ad Da-
nihelem eommentarium memorat p. 113. 126. He-

braicae linguae gnarus p. 125. 126. et alibi. In-
vehitur in allegoricos p. 111, qui est locus insignis.
( Praef. p. IV.)
Ponderum vel mensurarum varia nomina p. 124.
Portae Domini , virtutes p. 275. Portae mortis, mor-
talia peccata p. 153.
Praedestinatio in sententia Didymi quae sit, cum
praeclara deetrina p. 242. E
Πρὸς διάνοιαν, sensus intimus vel spiritalis p. 234.
et alibi.

Providentia Dei est universalis p. 229. Ea adseritur
p. 158.

Psalmi LII. versiculum 5. non esse interrogativum
sed narrativura dicit Didymus p. 238.

18 INDEX II.

Psalmorum eunetos titulos nonnulli veteres quasi
non veros expulerunt p. 203.

Psalmum XVII. nonnulli ex persona Domini dictum
existimarunt p. 184.

Psalmum XXXIV. Didymus de iusto homine inde-
finite dictum putavit p. 213.

Psalmus de octava cur? p. 141.

Psalmus cantici et cantieum psalmi in quo differant
p. 144.

Psalterii incognitus quidam ex hebraeo latinus in-
terpres (ex quo recitatur psalmus XLIV.) p. 302.

Pseudo-prophetarum muljitudo p. 92.

lirexóc et πένης quomodo differant p. 165. 213.

Religio virtutum regina p. 168.

Romani soliti imagines regias per vexilliferos gesta-

re, eum vietarum gentium picturis p. 82.

Sabaoth.vocabuli varia explicatio p. 201.

Sacerdotes digni eligendi p. 49.

Salomonis proverbia ethicam , eeclesiastes physicam ,
Canticum theologieam scientiam continet p. 37.
Salomon linguam pro mente ubique dicere solet
p. 47. !

Sapientia datur animae a solo Deo p. 30.

Sapientia Dei, substantia est p. 15.

Sapientiae honor est mandatorum observantia p. 60.

Sapientiae profanae inhaerent errores p. 10.

AD BONIZONEM
LN. D

A batis religiosi qualitates p. 56.

Alexandri II, PP. praecepto regula canoniea Medio-
lani coepta observari p. 53. Eiusdem Alexandri re-
gestum D. p. 98. (Littera D. denotat Deusdedit.)

Ambrosius (S.) lilium eeclesiae p. 1. Num electus
ab imperatore D. 81? Negatur.

Ambrosius ( S.) passiones MM. inter missarum sol-
lemnia legi mandavit p. 35.

Ambrosius in registro suo D. p. 102. ( Sed vide emen-
dationem in adn.)

Anselmus (S.) lucensis episcopus "utubins a Boni-
zone p. 9. Idem auctor libelli , nune desiderati , de |
regula eanoniea, seu canonicorum cohabitatione
q. 53. ( Bonizo exequiis etiam S. Anselmi inter-
fuit, eodem anno mortui quo S. Gregorius VII.
Pagius n. 3. apud Baronium an. 1086.) Anselmi
collectioni eanonicae praefatur Clerus lucensis, is-
que prologus nunc editur, cum partis quinte titu-
lis praef. p. IV.

Aquileiensis dieitur sextus inter patriarehas p. *

Archiepiscopi olim in Italia papiensis et veronensis
p. 4. (Nos de papiensi,, alio tempore dicturi sumus.)

Baptismo (de) Patrum dicta conciliantur p. t.

Barnabas apostolus numquam in Italiam venisse vi-
debatur Bonizoni p. 31.

Baronii mendosa lectio corrigitur D. p. 82. adn.

Scripturae sensus spiritalis prae historico commen-

. datur p. 38. Sed legesis adn.

Seytharum genera varia fuerunt usque ad bio flu-
men. p. 127.

Silentium Dei est eius longanümitas p. 234.

Spiritus sanctus ereator p. 210. Hinc ecclesia canit :
veni ereator Spiritus.

Spiritus sancti divinitas p. 38.

Symmaehus interpres p. 57. 81. 99. 106. 111. 129.
139. 180. 187. 220. 253. 254. 283. 290. 293. 306.

Superbia dieitur pro summa nequitia p. 6.

Θαρσεῖς est mare p. 110.

Theologia accurata ad sapientiam erudit p. 1.

Theodotion interpres p. 57. 81. 99.

Tí; varium usum habet p. 270.

Θρασύδουλος generalis titulus hominis Kk 32.

Trinitas divina p. 222.

Vinea pro vita humana in scriptura p. 147.

Vini vituperatio p. 31. j

Visio Dei, finis reservatus omni rationali creaturae
p. 20.

Votum subitaneum imprudens p. 88,

Voluptas, diaboli excogitatio p. 31.

Urbium multarum et populorum prisca nomina p.111.
121. 127.

"Yzspov a coquis dictum τρεβεύς p. 39.

ET DEUSDEDIT

E X.

Bonizonis liber ad amicum p. 46. Item alius contra
Hugonem schismaticum , ibidem.

Caelibatus sacer p. 22.

Callixtus PP. I. erga lapsos indulgens p. 35. et Ὁ.
Ρ. 111.

Canones alii voluntarii , alii sub praecepto p. 24.

Canoniea regula, sive clericorum cohabitatio , unde
sumpserit exordium p. 53.

Capitula duo apocrypha Innocentii et Gregorii PP.
p. 67. Aliud p. 68.

Chrismatis confectio p. 20. (Etiam in opere suo de

sacramentis a Muratorio antiq. med. aev. T. IH.

eol. 605. vulgato , nonnulla ex proprio decreto re-
citat Bonizo.)

Clerus ab episcopo nutriendus p. 10. ;

Codex eanonieus ecclesiae romanae describitur D.
p. 15.

Consecratio eeclesiarum et altarium p. 48. Item re:
conciliatio p. 49.

Constantini imperat. baptismus romanus defenditur

p. 39.
Decimarum exordium p. 63. Decimae et vietus de-
bentur clericis D. p. 101.

Decius imp. et Senatus rom. pecuniam de fisco tri-

buunt ad Christianorum sepulturas p. 36.
Deusdedit refutatur p. 90. et 93. adn.

unt

ἐν ——— ψο
Ere S EM UE UST

INDEX III.

Dioscorus iunior Alexandriae archiepiscopus D. p. 78.

Egberti eboracensis fragmentum praefationis ad suum
paenitentiale, eum Theodori cantuariensis defen-
sione p. 76.

Episcopi dotes enumerantur p. 5. seqq. Item debita .

officia p. 10. Episcopalis eleemosyna et praedicatio
p. 12. Episcopi mensa qualis p. 8. Vestes p. 9.
Qualis item si ex regularibus assumptus , ibi. Epi-
scopus intra quintum mensem ab electione sua con-
seeretur p. 7. Episcopi exequiae p. 25.

Episcoporum diversi gradus p. 4.

Excommunieatorum reconciliatio p. 66.

Excommunicationes et reconciliationes in caena Do-
mini p. 19.

Eugenii PP. I. liber paenitentialis p. 44. (Nos qui-
dem Eugenii PP., ut certe fert titulus , libel-
]um ms..de dignitate pallii prae manibus habe-
mus. ) :

Fredegunda Francorum regina scelesta p. 61.

Gelasius PP. doctor mirifieus innumeros tractatus
eomposuit , veluti et beatus Ambrosius p. 41.

Gregorius magnus num ses ab LOMA D.
p. 81. Negatur.

Gregorius sacerdos ad quem scribit opus. suum DBo-
nizo p. 74.

Guibertus schismatieus decretum Nicolai II. corru-
pisse creditur D. p. 82. 84. Guiberto sacrificia ce-
lebrante populus diffugiebat D. p. 94. Idem usur-
pato nomine Clemens, apud Argentum oppidum
in turri clausum se tenebat D. p. 94. In eum in-
vehitur Deusdedit D. p.93.

Gumbodius auctor canonicae parmensis p. 45. V. adn.

Henrieus imp. diu vituperatur D. p. 93. A Mathil-

de comitissa vietus D. p. 94. Mala innumera et eae- -

des sub eo , ibidem.

Hibernensis magna synodus aevi ἀν p. 50.

Iacobi apostoli epistolae varia lectio p. 65.

Ieiunium triduanum ante ascensionem Domini p. 64.

Ieiunium quadragesimale a quibus institutum p. 33.

Incestorum varia genera p. 67.

Innocentii PP. I. epistola ad Exsuperium diversa ab
edita p. 47.

Iohannes (V.) PP. auetor libri de dignitate pallii
p. 43. (Vid. in hoc indice voe. Eugenius.)

Iohannis ehrysostomi sententia, quod paenitentia
et communio a nullo nisi a catholico suscipien-
.da sit D. p. 91. i

Laiceis variarum professionum monita p. 62. '

Lapsorum reconciliatio variavit in ecclesia p. 5t.

Leges romanae cum legibus Moysis interdum con-
cordantes p. 61.

Leges saeculi, si ab ecclesiasticis aperte dissentire
videntur, penitus respuendae D. p. 107.

Leo (1Π|.} PP. cognomento sermocinarius p. 44.

Leo papa dici semel videtur pro Leone bituricensi
episcopo D. p. 106. Liberius PP. ecclesiam unam
Romae Arianis invitus concessisse dicitur p. 40.
V. adn.

Marcellini PP. historia p. 37.

Mareus I. PP. inter Felicem et Eutychianum p. 37.

119

Mediolanensis eeclesiae ambitio coarguitur p. 31.

. Militum laus et officia p. 60.

Missae sollemnis "Perieg accurate ritus p. 17.

Monachatus origines p.

Monachorum merita p. M |

Mulieres nec ducatum teneant mec principatum
p. 6t.

Nicolai IT. PP. decretum de romani pontificis electio-
ne diu ventilatur D. p. 82. seq.

Nuptiis contrahendis datae regulae p. 63.

Obedientia humilitatis filia et prima virtus Christia-
norum p. 3.

Ordinationes sacrae p. 22. De ordinationibus aliter
quam de baptismo dicendum p. 1. Ordinatio si-
moniaca p. 25.

Patareae morbus Mediolani p. 46.

Patres ecclesiae calumniose et contemptim ab ano-
nymo appellati, nempe Hieronymus maliloquus
hominibus , Augustinus multiloquus, Isidorus glos-
sarum compositor p. 76.

Patres conciliantur circa iterationem , vel secus , sa-
eramentorum D. p. 90. seq.

Patriareharum quanta sit auctoritas D. p. 86.

Paulinus forosempronienSis pseudo-episcopus p. 60.

Peeeatorum remissio et absolutio non expectat tem-
poris prolixitatem p. 65.

Pelagii PP. fragmentum quod videtur ineditum
p. 60.

Pelagii PP. registrum D. p. 96. 113.

Petrus apostolus patriarchales ecclesias in oriente,
et primos pontifices in oecidente, ordinavit D. 77.

Petrus Damiani tacite refutatus vel reprehensus a
Deusdedit p. 89. Sed vide adn. p. 90.

Pontifici romano supra omnes ecclesiae praelatos. de-
betur obedientia, propter principatum ipsi a Deo
in B. Petro collatum D. p. 103.

Pontifieum rom. catalogus et notitia p. 32-57. De his
ter saltem Bonizo scripsit p. 46. adn. (Immo et
quater; nam praeter documenta citata, etiam in
libro de sacramentis a Muratorio edito catalogum

|; eundem scribit Bonizo. )

Principibus obedientia debetur et tributum p. 59.

Romae novae, id est Constantinopoleos, imperium
laudatur praé occidentali infimi aevi p. 58.

Romana ecclesia coepit sub Urbàno I. PP. praedia
possidere p. 35. 52.

Romanae ecclesiae excellentia p. 29. seq. De hae ca-
pitulorum XL. tituli p. 47.

Romanae ecclesiae possessio immensa p. 53.

Romani occidentalis imperii medio vel infimo aevo
dignitates et euria p. 59. seq.

Romani imperii destructio prophetata p. 58.

Rosalenda Longobardorum regina scelesta D. p. 61.

Sacerdotii exordium p. 25. seq.

Sacerdotibus admonitiones Bonizonis p. 53. seq.

Seufridus placentinus episcopus p. 45.

. Silvester (11) PP. omnium artium liberalium pe-

ritissimus p. 45.
Symbolum, evangelium , crux , non iterabantur re-
conciliatis p. 91.

1 20 INDEX III.

Synodi principales in antiquo codice enumeratae Urbano II. PP. vivente scribebat Deusdedit hoc opus
Ρ. 78. D. p. 95. B

Synodus *VIII: vere est oeeumenica p. 92. eum adn. — Viduis monita Bonizonis p. 62.

Theodorus PP.auctor dieitur libri paenitentialis p. 42. — Virginitatis sanctae (id est votae Deo) laus p. 57.
Vide adn. Zenon et Anastasius impp. eutychianistae primi le-

Urbani I. PP. registrum D. p. 98. guntur Dei ecclesiam sibi subdidisse D. p. 78.

EMENDATIONES.

Part I. p. 17. v. 6. corr. varie. p. 227.

Part. II. pag. 20. corr. πέντε καὶ δέκα: quinque im- ^ p. 238.

mo et decem. Sic enim Luc. XIX. 17. 19. p. 255.
P. 96. Dele verba cap. VII. - p. 267.
p. 112. fin. ópoX. — p. 276.

. p. 172. adn. docet.

COIT. μετατιθέμενα.
Sqq. scribe B. pro A.
ἀφροσύνην.
λελατομημένου.

τῷ καμίνῳ.

5
va
T
Φ'

MASS

4 τ
"

TET ROS 8

d

MY

Aut

IxXMLIÓ

EX Eu.

Rr V Ie TREO

Ue 5

Σ SEE E Een ctr qais ux om EET CES ZupDIcbeee eT

pM

e ud z

ia:

dunt

ERE
ἘΣ ΜΈΡΕΣ
i

EY MAI
E ty e

; T lfexmtt is
aae Tris ἘΞ