Full text of "Opera Omnia"

See other formats



Google 


This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world’s books discoverable online. 


It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that’s often difficult to discover. 


Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book’s long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 


Usage guidelines 


Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 


We also ask that you: 


+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 


+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google’s system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 


+ Maintain attribution The Google “watermark” you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 


+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can’t offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book’s appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 


About Google Book Search 


Google’s mission is to organize the world’s information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world’s books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 


at htip:/ / books: coodle.com/ 


7 om ome om = 3 . 


id 
Gum, 
bd 


VI 


sOPHI 


CVNDVS. 
VO 


OLA 


‘IONES 
RALES, 


Nhe 


4 \ We. 

SIA, 
VEIDMANNIANA 
CCT. 












ae | NATVRALES, " xe = 


EX OFFICINA WEIDMANNIANA. | 
M D CCXLi. 


Fine Hea Bo 
yoy: “ vex’ 





L. ANN ABTS SENECAE | 


LV CILIUM 
EPISTOLA, 


, - 


ErisrOLat PRIMA. 


meagre "hber, non 


Ta fac, mi Lucili: ‘vindica te tibi, 1) & 
tempus quod adhuc aut auferebatur, 2) 
aut furripiebatur, 3) aut excidcbar, 4). 
collige & ferua. Perfuadetibi fic eflc, vt 
{cribo.. quadam tempera eripiuntur no- 
bis, quedam fubducuntur, quedam ef- 
fuunt. Turpiflima tamen eft iattura, qua per neghi- 
gentiam.venit: & fi volueris attendere, magna vite 
pars elabitur male agentibus, maxima ‘nihil Te 
bus, cota alind §) agentibus. Quem mihi dabis 
gui’ aliquod pretium tempori ponat? qui diem #fti- 
met? qui intelligat fe quofidie mori? In hoc éim 








1. Vind.cate tebt ) nbi vine, non ahis, 
2. Pes. ilar ebay a feta otentioribus per officia & cultum. 2 
5 Sarees amicis, vel aliis rebus blande tempus 
nobis frpeaubuk 
 4-Excidebat) negligentia, & aus otio. 
§- Aliad ) aliud agunt qui occupati nen vbi oporteat. 
tom. 11. aa2z fallie 


4 f, ANNAEI SENECAE 





fallimur , quod mortem profpicimus, 6) magna 
¢ius iam preteriit. quidquid etatis retro eft, mo) 
net. Fac ergo, mi Lacili, quod facere te {cribi 
mines horas compleétere: fic fiet, vt minus ex cra’ 
pendeas, fihodierno manum inieceris, Dum di 
tus. vita, 7) tranfcurrit. Omnia, Lucili, aliena { 
tempus tantum noftrum eft, In huius rei vnius | 
cis ac lubrice poffeffionem natura nos mifit, ¢x 
expellit quicumquevult §). Sed tants ftultitia: 
talium eft, vt que minima & viliffima funt, cer 
parabilia, imputari fbi, cum impetrauere, pa 
tur: nemo fe indicet quidquam debere , qui tex 
accepit. cum interim hecvnum eft, quod ne g 
quidem poteft reddere. Interrogabis fortaffe, 
ego faciam, qui tibi ifta precipio ? Fatebor inge 
quod apud luxuriofum, fed diligentem, 9) eu 
yatio mihi conftat impenfz. Non poffum dicerc 
nihil perdere: fed quid perdam, & quare, & que 
' godum, dicam: cauffas paupertatis mee red 
Sic euenit mihi, quod plerifque non {uo vitio ac 
piam redactis: omnes ignofcunt, nemo {ucc 
Quid ergo eft? non puto pauperem, cui, qu 
Jumcumque fupereft, fat eft. Ty tamen malc 
- wes tua, & bono tempore vti incipias. Nam, 


fum ¢ft maioribns noftris: Sera parfimonia in f 


6. Profpicimas) profpicere dicimur fatura. 
7. Vita) qua {cilicet vere fit vite. Huc pertinet 


Oete: 
P Non eff crede mibi fapientis dicere vinam, 
_ Servs nimis vita eff craftina , vine bodie. 

Hinc idem L. II. Ep. 90. fe properare vinere ait. 

9. Qtticemaque valt) dum fcilicetomnibus tempus’ no 
. facile mndulgemus. j 

9. Diligente:) qui fibiipG tamen rebusque & impen! 
atrendet. 








. 








AMIS BOT Ud d faved —& a Vall te he 
inftsbile.  Certis ingeniis immorari & innutri 
ri oportet, fi velis aliquid trahere, quod in. ani- 
mo fideliter {edeat. Nusquam. eft , qui vbique 
eft. In peregrinatione vitam agentibus hoc ¢- 
wenit, vt multa hofpitia habeant, nullas amicitias, 
idem accidat neceffe eft iis qui nullius fe ingenio fa- 
mniliariter applicant, fed omnia curfim & properantes 
tran{mittant. Non prodeft cibus, nec corpori et- 
cedit, qui ftatim fumptusemittitur. Nihil aque fa. 
nitatemjampedit, quam remediorum crebra gautatio. 
Non venit vulnus ad cicatricem, in quo crebromedi- 
cameysta tentantur. Nonconnalefcit planta que fzpe. 
transfertor. nihil tam tile eft, quod in tranfitu 
profit,  Diftrabis: animum librerum multitudo. 
Ye as 3 im 


# 


é Le ANNAES SENECAY 





Ttequé eum Jegerenon poffis quantum habueris, 1) {at 
eft habere quantum legas. Sed modo, inquis, hune 
librum euoluere volo,4modo illum. Faftidientis f{to- 
machi eft, multa deguftare: que vbi varia funt & di- 
uerfa, coinquinant, non alunt. Probatos itaque 
femper lege: & fi quando ad alios diuertete libue- 
rit, ad priores redi. Aliquid quotidie aduerfus 
paupertdtem , aliquid aduerfus miortem auxilii 
compara, nec minus aduerfus cezteras peftes, Et 
cum multa percarreris, vnum excerpe, quod illo 
die contoquas. Hocipfe quoque facio: ex pluribus 
que lego, aliquidapprehendo, Hodiernum hoc eft, 
quod apud Epicurum naétus fum, foleo enim & ina- 
liena eaftra tranfire, non tanquam transfuga, 2) fed 
tariquam explorator. 3) Honefta, inquit, res eft, le- 
ta paupertas, Illa vero non eft paupertas, fi leta eft. 
Cui enim cumi paupertate bene conuenir, diues eft. 
Non qui parum habet, fed qui plus cupit, pauper eft. 
Quid enim refert, quantum illi in arca, quantum 
in horreis iaceat, quantam pafcat, aut foeneret, fi 
“alieno imminet, fi non acquifita, féd acquirenda 
computat ? Quis fic diuitiarum modus, quzris ? 
Primus, habere quod netefle eft, proximus, quod 


fat eft. : 


ee ay et ee ee ee oe ee + a a 


¥. Itaque cum legete non poffis quantum babuerts) fenfus eft : 

éum plures aliquis libros comparare atque habere poffit,quam 

legere valeat, fatis eft comparare & habere quantum legere 

osfis, nec opus eft ve plures pompa tantum inferuiruri ac 
¢taculo comparentur. 

2. Tanquaws trensfaga) quafi Sroicorum placita deferere 


cupiam, 
_3- Explorator) ve videam fi quid bonialiis queque in men: 





tem venir 


». EPIST 


*, 
i 


th j q : i's iy r 
is F : « : a fi p 
= se = y as = . 
i i a eS 
‘oouMmM 


eft, ante amicitiam iudicandum. {ti vero prepolte 
re officia permifcenr, qui contra precepta T heophra- 
f%, cum amsuerint, iudicant, & non amant, cum 1u- 
dicauerint. Diucogita, an tibiin amicitiam gliquis 
recipiendus fit: cam placneritfieri, toto illam pecto- 
teadmmitte: tam audacter cumillo loquere., quam te- 
cum. Tu quidam ita viue, vt nihil tibi committas, 
ig ; 

pea mone 0 nite 

2. Bones viros) mos.fuit vt qui in fenatu.candidstum pro- 
duceret, boxsm zirnm vel optimam appellaret. ee 

3 Fiec abierit.) leg. bic abierit., hoc fenfu: non egam de 
vy dave perfonam eius mili facio, nec quid in eum con- 
grant expends, nole ceodie qgere int hyporhe(i, fad in theli. 
ni 











3 L. ANNAEL SENECAE 








nifi quod cammittere etiam inimico poffis: fed qui 
interteniunt quedam, quz confuerudo fecit arca 
na, cum amico omnes curas, omnes cOgitatione: 
tuas mifce. Fidclem fi putaucris, facies 6.) Nay 
multi fallere docuerunt , dum timent falli: & 
aliis ius peccandi fufpicando fecerunt. ~ Quid 
eftergo, quare vila verba coram amico meo retraham: 
-quid eft quare me coram illo non putem folum? Qui 
‘dam que tantum amicis committenda funt, obuii: 
narrant, & in quasliber aures, quidquid illos vrit,exo 
‘nerant: quidam rurfus etiam cariffimorum con{cien. 
tiam reformidant, &, fi poflent, ne fibi quidem cre 
dituri, interias premuntomnefecretum. Neutram 
faciendum eft. vtrumque enim vitium eft, & «a. 
mnibus, credere, & nulli: fed alterum honeftius di 
xerim vitium, alterum tutius Sic .virosgue 
reprehendas, eos qui femper inquieti fant, & 
eos qui femper quiefcunt. Namilla rumultu gaudens 
non eft induftria, {ed exagitate mentis concurfatio: 
& hee non eft quies, gaz motum omnetn moleftiam 
judicat, feddiffolutio &languor. Itaque hec quod 
apud Pomponium legi, animotuamandabitur. Qui- 
dam adeo in latebras refugerunt, vt putent inturbida 
effe quidquidin luceeft, Inter fe iftamifcenda funt, 
& quiefcenti agendum, & agenti quiefcendum eft. 
Cum rerum natura delibera, illa dicet tibi, fe & diem 
feciffe & noftem.  ° - , 

. Erpism. IV. 

Horratur ad perfeuerandum in Philofopbia: @ gu¢.i-+ fos 
_ yinm TS grauem, ac vere viru transfcribatur, Cette 
ros, pueros effe: rimere non timenda. vt, Mortem ine 


primis. Aqui banc finem malorum effe, &5° impets 


6. Fidelem fi puteneris facies} nihil enim magis quam fu- 
fpiciones fidem atque amicitiam foluit. 
aut 








Iplauone menus a!:omni labe pure & iplendi- 
Tenes vtique memoria, quantuin fenferis gau= 
cum praetexta pofita, fumpfifti virilem togam, 
rum1) deduétus es: maius exffecta , cum pue- 
inimum depofueris, &te inviros philofophia 
ipferit. Adhuc enim non pueritia in nobis, 
10d eft grauius pucrilitas 2) remanet: & hoe 
n peius eft, quod auctoritatem habemus fenum, 
Jerorum; nec pucrorum tantum, fed infanti« 
llideuia, hi falfaturmidant; nos vtraque, Pro= 
ido, Kantelliges , quedain ideo minus timen- 
amultuin metus affirant. Nullam -magnunr 
1, quod extretriumeft, Morsadtc venit. ti- 
‘erat, fitecum effe pofivt: neceffe eft, aut nor 
iat, aut pertranfeat. D:fficile eft, incuis, a- 
t perducere ad conten:ptionem anima. Nort 
quain exfriuolis cauffis contemnatur? Abus 
nica fores laqued pependit, alius fe precipitas 
cto , ne dominum ftomachantem diutius audis 
' , ne reduceretur e fuga, firruin adegit int 
, Non putas virtutem he c eff:Quram , quod 


a . 
aia: SEtaa os 





© Ce + ae 


forum) tirocinii die, qno parcnter & amici folcnni- 
wdvechant anfistet: 7 ands eclniad ree annitartnms 














10 L. ANNASI SENECAB 


effecit nimia formido? Nalli poteft fecura vita a 
tingere , qui de producenda nimis cogitat; qui is 
magna bona muitos confales 3) numerat. Hoc gg 
tidie meditare, vt poflis equo animo vitem relingg 
Fe: quam multi fic comple@antur & tenent,quomes 
qui aqua torrente rapiuntur , fpinas & afpera, 
gue inter mortis metum , & Vitz tormenta, ; 
fluctuant: & viuere nolunt, & mori nefciunt. J 
itaque tibi iacundam vitam, omnem pro illa folie 
dinem deponendo., Nullam bonum iuuat habente 
nifi ad cuius amiffionem praparatus eft animus. Ni 
lias autem rei faciligr amiffio eft, quam quz defic 
rari amif_a non poteft, Ergo aduerfus omnia qi 
accidere poffunt etiam potentiffimis, adhortare te 
indura. De Pompeii capite pupillus & {pado 4) 1 
lere fententiam: de Craffo crudelis & infolens Parthi 
Caius Czfar inffit Lepidum Dextrotribuno prebe 
ceruicem: ipfe Cheree praftitit, Neminem i 
fortuna prouexit, vtnon tantum illi minaretur, qua 
tum permiferat. Noli huic tranquillitati confides 
momento mere ecuertitur : eodem die, vbi luferui 
meuigia, forbentur, Cogita poffe latronem & hi 
ftem admouereiugulo tuo gladium : vt poteftas maii 
abfit , nemo non ferns habet in te vita necisque art 
triam. Ita dico, quisquis vitam {uam contempf 
tue dominus eft. recognofce exemplum ecorum , q 
domefticis infidiis perierunt, aut aperta vi, aut di 
lo; &intelliges, non pauciores feruorum ira cecidi 
fe, quamregum. Quid ad te itaque, quam pote: 
fit quem times, cum id propter quod times, nemo nx 
3. Multos confules’) i.e. multos annos, gui confulom a 
eee 
tela eret, & Pothinu Raauchus reat era potens. 


poflit 





13 L. ANNAE! SENECARE 


Uod pertinaciter ftudes, & omnibus omiflis, 

vnum apis, vt te quotidie meliorem facias, & 5 

bo & gaudeo; nec tantum hortor, vt perfeueres; 
etiam rogo. Iilad autem te admoneo, ne ecorums 
xe quinon proficere, fed confpici cupiunt, facies. 
qua, quz in habitu tuo, aut genere vite notabilia fi 

' Afperam cultum , &intonfum caput, & negligent 
rem barbam, & indi@um argento odium, & cut 
humi pofitam, & quidquid aliud ambitionem p 
verfavia1) fequitur, evita. Satis ipfaum nomen p 
- lofophiz, etiem fi modefte tractetur , inuidiofum e 
Quid fi noshominum con{uetudini ceperimus ext 
pere? Intus omnia diffimilia fint : frons noftra pop 
lo conueniat. Non {plendeat toga: ne fordeat qi 
dem, non habeamus argentum, in quod folidi a 
czlatura 2) defcenderit: fed hon putemus frugalita 
indicium auro argentoque caraiffe, Id agamus, ! 
meliorem vitam fequamur quam vulgus, non yt ca 
trariam: alioqui quos emendari volumus, fuga 
& anobisauertimus, Illud quoqueefficimus, vt it 
hil imitari velint noftri, dum timent ne imitanda fir 
omnia, Hoc primum philofophia promittit, fenfug 
communem, humanitatem & congregationem : a qu 
profeffione diffimilitudo feparabit. Videamus n 
ifta, per que admirationem parare volumus , ridicul 
&odiofafint. Nempe propofitum noftrum eft, f 
cundum naturam viuere. Hoc contra naturam ef 
torquere corpus fuum, & faciles odiffe munditias, ? 
{quallorem appetere, & cibis non tantum vilibus ¥ 
ti, fed retris & horridis. Quemadmodum delicata 
res defiderare , luxuria eft ; ita vfitatas & non magn 
parabiles fugere, dementizeft, Frugalitatemexigi 








1. Fernerfa via) i.e, contraria ef qua alii ad glorian 
tendunt . 


"ge nti calatnra) emblemaS. latinis inferta. Lipf. 
phile 


¢ 


~~ 





4 823 Awnaxy Senseas. 


Cae cc ean anne anneamnenenememeener arenes 
metus fequitur. Nec miror iftaficire. vtramque | 
dentis animi eft , verumque futuri expefatione fo 
ti. Maxima autem vtriusque caufla eft, quod no 
prafentia aptamur, fed cogitationes in longir 
premittimus. Itaque prouidentia , maximum 
num conditionis humana, in malum verfaeft. | 

- pericula que vident, fugiunt; cum effugere , fec 
funt: nos & venturo torquemur & praterito, M 
‘bona noftra nobis nocent. timoris enim tormen 
menioria reducit , pronidentia anticipat. Nemo 
tum prafentibus mifer eft, | 


| Eexrst. VI. 

Proficere fe in Philofophia; & argumentum eff, . 
Gitia fue agnofiat. Velle fe cum co , Gt Gero 
60, omnia communicare, qua fint Siilia $ 
que proprinm fapirntis. ' Confuetudinem | 
yum Galde cficacem, & fupra ipfa pra 
Gideri : quod exemple Philefepboram aliquot 
cee, 


Ntelligo, Lucili, non emendari me tantum , 

,* transfigurari 31) nec hoc promitto iam aut fj 
nihil in me fupereffe , quod mutandaum fit. Qe 
muta habearn que debeant corrigi, que exten 

quzattolli? Er hocipfum argumentum eft in m 

translatianimi , quod vitia fa, quz adhuc igt 

bat, videt. Quibusdam egris gratylatio fit, 

feip{e egros effcfenferunt, Cuperemi itaque te 
communicare tam {ubitam mei mautationem: tu 

micitiz noftre certiorem fiduciam habere ccepif 

— illius vere, quam non fpes, non timor, non vtil 
fae cura ditellit: illius , cum qua homines mo! 





ATT CL 


t. Trausfigureri) in liam habitum hominemque ire 


Errstoran 4 


tpro quamoriuntur, Multos tibi dabo, qui 
nico, 2) fed amicitia3) caruerunt, Hot non 
accidere, cum animos in focietatem honefta 
idi par voluntas trahit. Quid ni non poffit? Sci- 
im ipfos omnia habere communia, & quidem 
aduerfa, Concipere animonon potes, quan- 
lomeuti afferre mihi fingulos dies videam. Mit- 
quis, & nobis ifta, que tam-efficacia expertus 
go vero cupio ifta Omnia in te transfundere, & 
4) gaudeo aliquid difcere, vedoceam! nec me 
5 deleStabit licet eximia fir & falutaris , quam 
nifciturusfim, Si cum hac exceptione detur 
tia, vt illam inelufam teneam , nec enunciem, 
m. Nulliusboni, fine focio, iucunda poffeffio 
Mittam itaque ipfos tibi libros: & ne muluum 
timpendas , dum paffim profutura {etaris, im- 
n notes, vtad ea ipfa protinus, que probo& mi- 
wccedas. Plus tamen tibi & viua vox & conuiéus, 
oratio, proderit. in rem prafentem venias o- 
t. Primum quia homines amplius oculis quam 
1s credunt: deinde quia longum iter eft per pra- 
breue & efficax perexempla, Zenonem Clean- 
on expreffiflet, fieum tantummodo audiffet. vi- 
sinterfuit, fecreta per{pexit,obferuauit illum, an 
mula fua viueret. Plato & Ariftoteles,& omnis in 
‘um itura fapientium turba, plus ex moribus, 
ex verbis Socratis traxit. Metrodorum, & Her- 
am,<& Polyznum, magnos viros non {chola Epi- 
fed contubernium fecit, Necin hoc teaccerfo 
n, vtproficias, fed ve profis. plurimum enim 


lmsico) vulgari, de quo Epift. 3, Lip/. 

lmicttia) Penta inf aul ex amico capitur, dum cafti- 
10net, communicat. Lipf. . 

t boc) gaudeoaliquid d:fcerein hoc, i, e, in hunc vfam 
m vt.doceam. 


b4 aker 





I 


oe, 


16 L. Annayi Senveay 


alter alteri conferemus, Jnterim quoniam diurn 
_ gibi mercedulam debco, quid me hodi¢ apud He 
tonem delectaucrit, dicam. Queris, inquit, q! 

rofecerim? Amicuseffe mihi ccepi. Multum p 
Feit, nanquam crit folus. Qui fibiamicus oft, f 
hunc amicumm omnibus effe. - : 


Erprst. VIL 
Proficient turbam Gitandam, & Gitia ab ea trabi; 
tanda item fpeftacula, © maxime cruenta, “Nes 
publice recitandum; aut differendum , apud diff 
les. Pluris fit, inquit , Gaus alterque auditor bon 
aut etiam unlly, , ; 


\Uid tibi vitindam pracipue exiftimes, quer 

| turbam. Nondum enim tuto illi committer 
Ego certe confiteor imbecillitatem meam, Nui 
quam mores quos extuli, refero. Aliquidexee qui 
compofui, turbatur: aliquid ex his qua fugauis, 1 
dit. Quod ggriseuenit , quos longa imbecillitas 1 
que eo affecit , vt nunquam fine offenfa proferanty 
hoc accidit nobis, quorum animi ex longo morl 
reficiuntur. Inimica eft multorum conuerfatio. N 
sho non aliquod nobig vitium aut commendat, aut it 
primit, dut nefcientibusallinit, Vtique quo maioré 
‘ populus cuicommifcemur , lioc periculi pins eft. N 
bi vero eft tam damnofum bonis moribus, quam ix 
Jiquo {pettaculo defidere. Tanc enim per vojuptate 
facilius vitiafurrepunt. Quid me exiftimas dicert 
- guarior redeo,ambitiofior, luxuriofior ? imo vero er 
dclior & inhumanior, quia inter homines fui. Cafu i 
meridianum 1} {pe&taculum incidi, lufus ex(pce&tans, 


TENTED SERRE 
4, Meridianum ) In arena duplex {pectaculum, metatinn 
& mer dianum. Ibi ewm beftiis, nunc qui reliqui inter {qd 
prgaabant, Lipf. fal 
ale 


svlane 1cCOMipUs X VIus Nomines, M erigise 
ibus fuis obiiciantur. InterfeCtores inter- 
ibentur obiici, & vi€toriam in aliam detinent 
exitus pugnantium mors eft: ferro & igne - 
ar, Hac fiunt, dum vacat arena. Sed la- 
n fecit aliquis: quid ergo merait? vt fufpen- 
decidit hominem, qui occidit, ille meruit vt 
retur: tu quid meruiftimifer, vthocf{pe@es? | 
vre, verbera, 4) Quare tem timide incurrit 
1? quare parum audater occidit ? quare pa- 
nter moritur? Plagis aguntur in vulnera, & 
Sus nudis & obuiis peCtoribus excipiant. In- 
n eft {pe&aculum ? interim iugulantur homi- 
hilagatur. Age ne hoc quidem intelligitis,ma- 
lag) in eos redundare qui faciunt ? Agite diia 
libus gratias , quod eum docetis effe crude- 


weriis ). qni legitimo tempore, loco & apparatn indu- 
ui proprie & prays o atores fant. At ifti veluti 
dam & fubito fuffecti minus artis ant pompe ha- 


ipl 
‘atictis ) plas etiam quam ordinarlis, Nam ifti fe. 








am | _ 
, 
. 
. 


18 L. Aunwagr Senzcar . 


een Eee 
Jem, quinon poteft difcere. 6) Subducendus popu! 
) eft tener animus, & parum tenax rei ; facile tran 
itur ad plures. Socrati, Catoni , & Lelio excuter 
mentem fuam diffimilis multitudo potuiffet ; ade 
nemo noftram., qui cum maxime concinnamus ings 
nium, ferre impetum vitioram tam. magno comitat 
venientium poteft. Vnum exemplum aut luxuris 
aut auaritie, multum mali facit: conuictor delicate 
paullatim eneruat & emollit: vicinus diues cupidi¢ 
tem irritat; malignus comes quamuiscandido & fia 
plici, rubiginem fuam affricuit: quid tuaccidere h 
-moribus credis, in quos publice §) factus eft impetus 
- Neceffe eft autimiteris, aut oderis, Vtrumque @ 
tem deuitandum eft: ne vel fimilis malis fias, qu 
multi fant: neue inimicus multis, quia diffimiles fur 
Recedein teipfum quantum potes, cum his verfar 

" qui te meliorem faduri fant: illos admitte, quos- 
potes facere meliores. Mutuo ifta fiant, & homin 
_ dum docent, discunt. Non eft ergo quod te glos 
* ‘publicandiingenii producat in medium , vt recite 
Iris velis, aut difputare: quod facere te vellem, 
haberes ifti populoidoneam mentem. Nemo éft,g 
intelligere te poffit: Aliquis fortaffe vnus aut alt 
incidet: & hic ipfe formandus tibierit , inftirmendt 
guead intelle@tum tui. Cui ergo, inquis, ifte di 
ci? non eft quod timeas ne operam perdideris, fit 
didicifti, Sed ne mihi foli hodie didicerim , co; 


6. Qui non poteft difcere) blande in Neronem dium, : 
tam fit mitis Sc benignas, vt difcere nequeat crydelitatem, 

7. Subducendus popslo)) non multum inter valgas, vi 
{cilicet temeratum , verfandum. 

§. Publice ) ab amnibus, h. e. in quos recepta & val 
vitia mali exempli vim exercuerine: Hi mores autem idem. 
. qhod bomines horammerazm, SicLiuius L. 10. in verbis I 

ecium collegam pofcentis: Cums moridus notis fasilizs fac 
mauicaturam compli. Gronov. 
; x 





htis eft nullus, vie hoc tertium, Epicuruscom 
yi ex confortibus ftudiorum forum (criberet: Higc, 
inguit, egonon multis, fed tibi : fatis enim magnum 
alter alteri theatrum fumus. Ifts, mi Lucili, conden- 
di in animum fant, vt contemnes voluptatem, ex 
ee affenfione venientem. Malti te laudant. 

meric en tered mere » fi is es quem malti ins 


us bona tua (peGent, 
Eeist. VIL 
Pendet a priore epiftola, & eff Gelut obiectio. Quid 2 
fitare me Gisturbam, & populum? atqui Stoici tui 
docent rebus accedere, im rebus mori, Refpondet, 
non otivm fe fuadere, fed feceffum, a fuo exemple: 
qui relidtis, als, Sapientia Sacat, & pracepta cius 
feriptis propagat. Hoc operum maximum, & pal- 
 cherrimum effe. Denique inferta ab Epicure, Li- 
: bertatem Seram a Philofophia dari, 
U me, inquis, vitere turbam iubes , fecedere 
& confcientia effecontentum: vbi illa precepta 
veftra , que imperant in a@u mori: Quid? egotibi 
videor interim 1) federe? in hoc me recondidi, & 
fores clanfi , vt prodeffe pluribus poffim, Nallus mi- 


(- y. Ie antecefune') Si forte aliam epiftolam prater confae- 
: meam fine iftiusmodi dio mifero, jipft imputanda. 
1. Interim) dam fcilicet me fubdaco turbe, frum 
Genplam Lucilio ob oculos ponit. 


telligunt? 


hi 





20 Er. Annazr Senwecar. 
_ hi per otiuordies exit : partes noctium ftudiis vindi 
. gsronvaco fomno, fed fuecumbo, & oculos vigilia 
‘tigatos, cadentesque, inoperedetineo, Seceffin 
tantum ab hominibus, fed etiama rebus, & prim 
ameis. Pofterorum negotium ago; illis aliquag 
poflint prodeffe, confcribo ; falutares admonitior 
velut medicamentorum vtillum compofitiones , lit 
ris mando, effeillas efficaces in meis viceribus exp 
tus: que etiamfi perfanata non funt, ferpere dei 
runt. Rectum iter , quod fero cognoui, & laffus 
rando, aliis monftro. Clamo, Vitate quecum¢ 
vulgo placent, qua cafus attribuit: ad omne fort 
tum bonum, fufpiciofi pauidique fubfiftite, Ex fe 
& pifcis, 2) {pealiqua obleGante decipitur. Mur 
va ifta fortune putatis? infidiz fant. Quisquis 1 
ftrum tutam agere vitam volet , quantum plurim 
potelt, ifta vifcata 3) beneficia deuitet: in quibus t 
quoque miferrimi fallimur , habere nos putam 
habemur. 4) In precipitia curfas ifte deducit ; hu 
eminentis vite exitus, cadereeft, Deinde ne refi 
re quidem licet, cum ccepit transuerfos agere feli 
tas. Aut faltem reise, auttemet frueris. 5) * € 


SNE es emeenenieeme nee een : 

3, Et fera & pifcis) Homine igitur id indigaum. 

gj. Vifceta) que qui tangit auis inftar obheret. 

4, Habemar )} cum ipfi domini & poffeffores horam riesé 
damus, ferui enadimns & ab eis poflidemur. 

5, Aut faltem rectis aut temet frueris) Coniicio leg 
dum effe: ant ffatumrectus ant temet tene. non vertet fortn 
fe cernuet @ allidet. h.e. aut mane in loco & ordine m 
fequens fortune blandimenta, aut fi quid earum appetic 
haGenus capeffe, vt fis in poteftate tus non illi de totum « 
das. Ita fiet fi quando illa mutabitur ve te non fubruat, fed 
tibi impingat teatum & recellat, & tanguam fludtus fcop: 
iltifa frangetur. Ceterum quod libri Seneca cernulat | 
bent: quemadmodum & gloffz veteres pro ceraxo, cernal: 
contra analogiam eft & veterum {cribendi rationem, cera 
encent eff ceragum me abiicio, precipito. Groner. 

| : a 


ontemneomnia, que fuperuacnuslabor ve- 
nentum acdeeusponit. Cogita inte, preter 
nihil effe mirabile: cai magno nihil magnum 
oc mecum, fi hoccum pofteris loguor , non 
bi plus prodeffe, quam cum ad vadimonium 
is defcenderem, aut tabulis teftamenti annu- 
mprimerem , autinfenatu candidato vocem 
m 7) commodarem f Mihi crede: qui nihil 
identur , majora agunt, humana diuinaque 
Gant. Sed iam finis faciendus eft, & aliquid, 
i, pro hacepiftola dependendum. id te mea 

, adhue Epicuram replicamus, 8) cuius 
‘em hodiernodielegi, Philofophizs feruias 
vttibicontingatveralibertas, Non differ- 
em, 9) qui fe illi fubiecit & tradidit. fatim 
gitur. 10) hoc enim ipfum philofophiz ferui- 
‘tageft. Poteft fieri, vt meinterroges, quare 
iro tam malta bene dicta referam potius quam 


ulam) ve teftis. ' 
ims @ manum) voce enim & manu producebantur & 








| 


23 ‘LL. Aunati Sanzcac 
noftrorum, quid eft tamen, quare th iftes Epicuri v 

. @es putes efie, non blicas f Quem multa poéta 
cunt, qu@ # philofophis auc dicta {unt aut dicend: 
Non ecingem tragichs, auttogates ¥1)noftras:t 
bent enim hz quoque aliquid feueritatis, & funtint 
comoedias & tragcedias media; quantum difertiffim 
yum verf{uum inter mimos iscet? iam multe Pub! 
12) non excalceatis 13) : fed cothurnatis dicenda fun 
Vnum eius verfum , qui ad philofophiam pertinet, 
ad hanc psrtem que modo fuitin manibus, referai 
quo negat fortuitain noftris habenda. : 

Alienum eff emne, quidquid optande Senit. 
Hunc verfum ate dicinon paullo melius, & adftrié 
us, memini: 

Neon ef tuum, fortuna quod fecit tunm. 
illud etiamnum melius di@um 2 te non prate 
abo; 

Dari bonum quod potuit , auferri poreft. 
Hoc nonimputo in folutum, de tuo tibi. 


Epist. IX, 


Item pars aut explicatio priorum. Sapientem m 
quarere bomines , feipje contentum. Quid erge 
non etiam amicum®? Imo, fed poteft & fine co eff 
potest amitterc, & amiffem reparare, Ineo ip 
frutius & Goluptac eff , dum parat, Am ergo f 
caufjs, Gt Epicurei cenfent? Non, fed potine alta 
ws cui profit, pro quo periclitetur , pro quo meri 

Togetas ) Comondi font feripte fant 
i. as om ia togats » 98 

cundum ritus Romanorom ee valliare ‘dicebanrer Grae 

rum, Gribus veltitus ufitatns fuic pallinm fepra tunicam. © 
12. Pabiti) Publius Syrus celebris mimographus, ca 

‘Bodienum extant fragmenta in Pithoeialiorumque colle 


3. Bxcalceatis) quod in mimis & comicis qui focco non: 
-Shprno veebantur. Lipf, 
#4 


-Eptstrorags 23 
p rohan ipfa oft: Fufine deinde € 
Ss us fe contentus, quatenns non fit = 
srito reprehendat in quadam ee Epicu- 
os, qui dicunt fapientem {eipfo effe hoi 
wopter hoc amico non indigere , defide- 
oc obiicitur Stilponi ab Epicuro, & his 
mmum bonum vifum eft animus impatiens, 
biguitstem incidendum eft, fiexprimere 
no verbo {cite voluerimus, & impatienti- 
, Poteritenim contrarjum ei, quod figni- 
amus, intelligi, Nosenim cum volumus 
mi refpuat omnis mali fenfum: accipietur is, 
mpoffitferremalum, Videergo, num fa- 
watinuulnerabilem amicum dicere, aut ani- 
tra omn:m patientiam pofitum. Hoc -in- 
& illos intereft. Nofter fapiens vincit quis 
ommodum omne, fed fentit ; illorum, ne 
dem. Illud nobis cum illis commune eft, fa- 
feipfo effe contentum : fed tamen & amicum 
‘ult, & contubernalem, quamuis fibi ipfe 
Vide quam fitfe contentus. aliquando {ui 
ntentus eft, fi illi manum aut morbus, aut 
siderit, Si quis oculum cafus excufferit, re- 
i fuse fatisfacient: & erit imminuto corpore 
tato tam latus, quam integro fuit. Que 
met, non defiderat: fed non deeffe mauule, 
38 fe contentus eft, non vt veliteffe fine ami- 
vt poffit; & hoc quod dico poffit, tele eft, a 
quo animo fert: fine amico quidem nun- 
it, in {ua poteftate habet, quam cito reparet. 
do fi perdiderit Phidias {tatuam , protinus al- 
ciet: fic & hic faciendarum amicitiarum arti- 


atiens) h, @ owradys fine pesfionibus. . hae 
fex, 


nn 


94 L. Annan: Senrcasr 


Fex , Cabftituetaliamin locum amiffi. Queris gu 
modo amicum ito faturus fit? dicam: fi illad m 
tecum conuenerit, vt ftatim tibi foluam quod debi 
_ & quantemad hanc epiftolam, paria faciamus. 2) H 

caton ait: Ego tibi monftrabd amatorium 3), f 
medicamento , fine herba , fine vilius vene 
cz carmine, Si vis ammari, ama. Habet auté 
non tantum amiciti@vius, veteris & cette, magni 
voluptatem, fed etiam initium & comparatio now 
Quod intereft inter metentem agricolam,& ferenter 
 hocinter eum qui parauit amicuin, & qui parat, -4 

talus philofophus dicere folebat, Iucundius effe af 
cum facere, quam habere: quomodd attifici iuct 
dius eft pingere, quam pinxiffe. Illa in opere f 
occupata folicitudo, ingens oblectamentum habet 
ipfa occupatione. Non aque dele@atur, qui ab of 
re perfecto remouit manum. iam fructu artis fue frt 
tur: ipfafracbatur arte,cum pingeret, Fra@uofi 
eft adolescentia liberorum, fed infantia dulcior. Nun 
ad propofitum reuertamur, Sapiens etiam fi co 
tentus eft fe, tamen habereamicum vult: fi ob nil 
aliud,vt exerceat amicitiam,ne tam magna virtus 4) 
ceat: non ad hoc quod Epicurus dicebat in hac ipfa 
piftola, vehabeat qui fibi egroaffideat , fuccurrat! 
vincula coniecto vel inopi: fed vt habeat aliquer 
 cuiipfe egro affideat, quem ipfum circumuentum kh 
ftili cuftodialiberet, Quife {pectat, & propter h 
ad ainicitiam venit , male cogitat: quemadmoda 


cepit, ficdefinet. Parauitamicum aduerfas vinct 
Ewen © o | 

2. Paria faciamus) venenter fitindlterius ere, Sibi en 
in Epittolis inaicem qua ad vitam emendandam pertine 
folebant perfcribere. 

3- Amatorinm ) philtrum. oo, 

4 Tam magna virtns) ita amicitiath vocat , que nein 
ercita maneat h, ¢. iaceat fapicntem amicos patere ait, 

le 











aliorum metu prodentium. Neceffe eft 
‘fe &exitus congruant. Qui amicus effe 
nexpedit; placebit ci aliquod pretium con- 
im, fi vilum in illa placet pretium preter 
1guid amicum paro? vt habeam pro quo 
n, vt habeam quem in exilium fequar, cu- 
rti opponam &impendam, Ifta quam ta 
negotiatio eft, non amicitia, que ad come 
cedit, qua quid confecutura fit, {pectar,. 
shabet aliquid fimile amicitia, affedtus a< . - 
poffis dicere, illum effe infanam amiciti-~ 
1id ergo quisquam amatlucricaufla? none 
ionis aut gloriz? Ipfe per fe amor, omni 
orerum negligens, animos in cupiditatem: 
n fine {pe mutuz caritatis, accendit, Quid 
sonedtiori cauffa coit turpis affectus? 6) 
r, inquis, nunc hoc, anamicitia propter 
ster aliud fitexpetenda. nam fi propter fe< 
tenda eft, poteft ad illam accedere, qui {e- 
itus eft, Quomodoergo ad illam accedit? 
ad rem pulcherrimam : non lucro captus, 
te fortune perterritus. Detrahit amicitia 
1 fam. auiillam narat ad bonoscafus. Sa 








36 LL. Annas: Stnecar 


vent, & intra cutem fuam 7) cogunt. Diftingue: 
dum eft autem, quid & quatenus vox ifta promitts 
Se contentus eft fapiens, ad beate viuendum, non: 
viuendum. Ad hocenim multisilli rebus opus eft ; 
illud tantum animo fano, & ere@o, & defpicien 
fortunam. Volo tibi Chryfippi quoque diftin&i: 
nem indicare. Ait fapientem nulla re indigere,& tamé 
multis illirebus opus effe: contra, ftulto nulla re opt 
eft, nullaenim re {cit vti, fed omnibus eget. Sap 
enti& manibus, & oculis, & multis ad quotidianu 
vfam neceffariis opus eft , fed eget nulla re: egere 
nim , neceffitatis eft: nihilautem neceffe fapienti ef 
Ergo , quamuis feipfo contentus fit, amicis illi opt 
eft. hos cupit habere quam plurimos, non vt beate v 
vat: viuet enim etiam fine amicis beate. Summut 
bonum extrinfecus inftruménta non quzrit, domi ec 
litur ; ex fe totam eft. incipit forrunz effe fubic@un 
fi quam partem fui foris querit. Qualis tamen fatur 
eft vita fapientis , fi fine amicis relinquatur in cuftod 
am conic¢tus, velin aliqua gente aliena deftitutus, 1 
in nauigatione longa retentus, aut in deferram [itty 
eieatus? qualis eft louis, cum refoluto mando, & dii 
in vnum confulis, paullifper ceffante natura , acquid 
fcit fibi, cogitationibus this traditus, Tale quiddat 
fapiens facit, in fe reconditur, fecum eft: quamdi 
quidem illi licet {uo arbitrio res fuas ordinare, { 
contentus eft: & ducit vxorem , fe contentus eft : &¥ 
berostollit, fe contentus eft : & tamen non viuet: fi fe 
erit fine homine vidturus. Ad amicitiam fert illum nw 
la vtilitas fua, fed naturalis irritatio, nam vtaliarué 








. a | 
. 7. Intra cutem fuam) Prouerbialis locutio: intra fe, Senta 
eft: verum Sapientem (abmouent , nec genuinam eius defcs! 
ptionem admittunt, cum fibi, qui fapere fibi videntur. acqu 
elec fao modalo {apieutiam metiunrar, cam non compeer 
deprehendant. . 7 





38 L. ANNAg: Senreat 


detur: id enim agendum, vt non verbis feruiam 
fed fenfibus: Miter eft , qui fe non beatiffimum iu 
cat, licetimperetmundo, Vt{cias autem hos fen 
communes effe, natura fcilicet dittante, apud pott 
comicam inuenies: 
Non eft beatus , effe fe qui non putat. 

Quid enim refert qualis ftatus taus fit, fi tibi vide 
malus? Quid ergo? inquis, fi beatum fe dixerit i 
tarpiter diues, & illemultorum dominus, fed plu 
um feruus: beatus fua fententia fier? Non quid dic 
fed quid fentiat, refert: nec quid vno die fentiat, } 
quid affidue, Non eft autem quod veredris, ne 
indignamrestanta perueniat. Nifi fapienti fua p 
placent. omnis ftultitia laborat faftidio fui, 


Epist. X. . 

‘Solitudinem bonam , fed bonis aut progrejfis, effe: a 
_aliam, Nam mali aut flulti maxime ines pecca 

_ vemoto arbitro, & fibi relitti, Obiter praceptiunc 

_ de Votis: & wibil comcipere, nifi quod palam pa 

| Mancupare. 





S&: eft, non mutofententiam, fuge multitudin 
fuge paucitatem , fuge etiam ¥num. Non hat 
cum quo tecommunicatum velim, & vide quo ia 
cium _meum abeat; audeo te tibi eredere. Crat 
vt aiunt, huius ipfius Stilponis auditor, caius meni 
nem priori epiftola feci , cum vidiffet adolefeeh 
Jam fecreto ambulantem, interrogauit, Quid illlé. 
lus faceret? Mecum, inquit, loquor. cui Crates’; '¢ 
ve, inguit, rogo, & diligenter attende, tie cum 1 
mine maloloquaris, Lugentem timentemque cuf 
dire folemus , ne folitudine male vtatur ; nema eft 
imprudentibus, qui relinquifibidebeat. Tancm 
goniilia agitant; tung aus aliis, aut ipfis fatura pe 

- . . . Cc 


| Errsrouar — 25 


int, Tunc cupiditates improbas ordinant > 
iquid aut metu, aut pudore celabat, animus 
/: tunc andaciem acuit, libidinem irritat, 
m inftigat, Denique, quod vnum folimdo 
amodum, nihil villi committere, non timere 
perit ftulto : ipfe fe prodit. Vide itaque 
+ {perem; imo quid fpondeam mihi. {pes 
erti boni nomen eft. noninuenio cum quo 
effe, quamtecum. Repeto memoria ;quam 
imo quedam verba proicceris, quanti robo- 
gratulatus {um protinus mihi, &dixi: Nen 
labris ifta venerant: habent hx voces fun- 
n. iftehomo non eftvnus e populo; ad fa 
Stat. Sic loquere, fic vine: vide ne te vila 
mat. Votorum tuorum veterum licet diis 


‘acias:1) alia de integro fulcipet rogs bo- 


tem, bonam valetudinem animi , deinde 

Quid ni twifta vota fepe facias ? audatter 
ga, niliJlumdealieno royaturus. Sed vt 
> cum aliquo munufculo epiftolam mittam, 
t, quod apud Athenodorum inueni: Tunc 
Te omnibus cupiditatibus folutam , cam eo 
is, vt nihil Deum roges, nifi quod rogare 
mm. Nunc enim quanta dementia eft homt- 
‘piffima vota diis infufurrant: fi quis admo- 
in, conticefeent, & quod {cire hominem 
Jeo narrant. Vide ergo ne hoc precipi fa- 
offit ; Sic vine cum hominibus, tanquam De- 
3 fic loquere cum Deo, tanquam homines 





1m facias) remittas, non exigas, Sic Seneca Ep, 
te omnia alia vota Deo remifurns. 


c 3  « Brisy, 


| 








,; 7: = 


; _ en 
go  ~L. AnndAgi Senzear 





Eris yt, XL 


Bene fperave fe de amico Lucilit, in quo plurima 
dor & rubor. Hunc aliquanda a natura effe 
Gillis praceptis excuti: ac fequi etiam fapis 
Camparere item in mali interdum, & mali m 
Monitum deinde fadutare Epicuri: femper Girm 
num veprafentare nobis , qui coérceat $t peda, 

| Velut illa prefente facere omnia , & loqui, 


Ocutus eft mecum amicus tuus bone indolj 
quo quantum effet animi, quantum ingen, ¢ 
tum iam etiam profectus, fermo primus oftendit 
dit enim nobis guftum, ad quem refpondebit: n 
nim ex preparato locutua eft, fed fubito deprehe 
Vbi fe collegit , verecundiam, bonum in adolef 
fignum, vix potuitexcutere : gdeoilli ex alto ful 
eff rubor, Hic 1) illum, quantum fufpicor, 1 
cum fe confirmauerit, & omnibus vitiis exueri 
-pientem quoque fequetur. Nulls enim fapienti 
zuralia corporis aut anim vitia ponuntur : qui¢ 
Anfixum & ingenitam eft, lenitur arte, non vin 
Quibusdam etiam conftantiflimis in con{pectup 
fador erumpit, non aliter quam fatigatis & eft 
bus folet; quibusdem tremunt genua dicturis; 
axumdam dentes colliduntur, lingua titubat, labra 
currant. Hee nec difciplina, nec vfus vnquam ex¢ 
fed natura vim fuam exercet, & illos vitii {wi ctiar 
-buftiffimos admonet. Inter hac & ruborem effe 
qui grauiffimis quoque viris {ubitus offunditur, 
gis quidem in iuuenibus apparet,, quibus & plus 
ris eft, & tenera frons: nihilominus veteranos &| 
tengit, Quidam nunguam magis , quam cum era 
rint, timendi funt: quafiomnem verecundiam | 


a Hee) rabor pimiram. 


32 EL. Annas: Ssnzeas- | 
gitate etiam fecretum fuum fanchus facit, O ‘f 
cem illum, qui non adfpectus tantum , fed ct.am ca 
tatus emendat! O felicem qui fic aliquem vercri pote 
wt ad memoriam quoque eius fe componat,atque or 
— met! Qui fic aliquem vereri poteft, cito erit verend 
Eligeitaque Catonem: fi hic videtur titi nimis ri 
‘dus, elige remiffioris animi virum Lal-um ; elige eu 
cuius tibi placuit & vita, K ratio; & ipfius anime 
ante te ferens & vultus, illum femper tibi oftende, ' 
cuftodem, vel exemplum. Opus eft, inguam, : 
quo, ad quem mores noftri fe ipfiexigant, Nifi 

regulam, praua nop corriges. , 


Erpist. XII. 


FAcete de fenetiute fua narrat, & in Gills fe eins ads 
nitum, Admonitum autem fine trifitia; nec trif 
eam , imo iucundam effe , & Gitits minus opportuns 
Omnem Gitam brenem; fed qualemcumque , fn fia 
endam noftram, & manum illi initciendam, Ce 
die dicamus, & cenfeamus, Vixi, 


Oey me verto, argumenta feneftutis m 
video. Veneram in fuburbanum meum, & q! 
gebar de impenfis edificii dilabentis: ait villicus, n 
effe negligentie fuz vitium: omnis fe facere, fed 
Jam yeterem effe. Hac villa inter manus meas cret 
guid mihi furarum eft, fi iam putrida {unt etatis m 
xa? -Iratusilli, proximam occafionem ftomachar 
wrripio. Apparet, inquam , has platanos negli 
mullas habent frondes, quam nodofi funt, & ret 
xidirami? quam triftes & (qualliditrunci? Hocn 
accideret, fi quis has circumfoderet, fiirrigarct. ] 
vat per Genium meum, fe omnia facere, in nu 
xe ceflare curam fuam ; fed ills vetulas ef 
. Qu 


ErirtStro1a. «83 


Quodinter nos fit, 2) ego illas pofueram, ego illaram 
primum videram folium.Conuerfus ad ianuam; Quis 
elt, inquam, ifte decrepitns, &merito sd oftium ad- 
motus 2)? foras enim {pettat.. Vnde iffunc nadtus 
es? quid te delectauit , alienum mortuum rollere? At 
ille: Non cognoscis me? inquit; ego fam Felicio, cui 
folebas figillaria 3) afferre : eg o fum Philofin villici fili- 
ms, deliciolumtuam, P:ofetto, inquam, ifte deli- 
rat, Papolus etiam deliciolam meum faGus eft, Pror- — 
fus poreft fieri, dentesillicum maximecadont, De- 

hbeo hoc faburbano meo, quod mihi fene@us mea, 
quocumque aduerteram, apparuit. Com Stas il- 
Jam , &amemus; plena eft volupratis »-fi illa{cias vti. 
Gratiffima fant poma,cum fugiunt:pueritie maximus 
in exitu decor eft: deditos vino potario extrema dele- 
Gat, illa que mergit, qu ebrietati (ammam manum 
imponit. Quod in fe iucundiffiimum omnis voluptas 
habet, in finem fui differt, locundiffima eft-etas deue- 
xa iam,non tamen preceps.& illam quoque in extrema 
regula 4) ftantem iudicio habere fuas voluptates :aut 
hoc ipfum factedit in locum voluptatum , nullis ege- 
re. Quam dulce eft,cupiditates fatigaffe ac reliquiffe? 
Moleltum eft, inquis , mortem anteoeulos habere. 
Primum ifta tam iuueni ante oculos debet effe, quam 


1. Qued inter nos fit’) quod tibi in aurem dico. Gronouius 
tamen legendam putat : Quidniveteres fut? — - 

2. Ad oftinm admetns)) Altufio ad ritum collocandi cadaue- 
ris. quod folet ad oftium deponi pedibus & facie foras verfis. 
Staque ludit & ait: Meriro ifte ianitor eft & oftium feruat, 
nam mox ita locandus & cfferendus eft. Lip/f, 

z. Sigillaria) manuscula Saturnaliorem tempore a maiori- 
bus donata minoribas, fic di&a quod figillis olim conftarent. 

4g. Extrema regula) interpretor linea extremam , qua in 
Gadiis folica duci, curfuifinis. Lipf ‘ 


tad 
pa | aad 


| fe- 


a 


34. LL. Anwatt Smncie 





feni: non enim citamur ex cenfu 5): deinde ne 
tam fenex eft, vt improbe 6) vnum diem {peret. 

nus autem dies, gradus eft vite, tota ztas partibus¢ 
ftar. & orbes habet circumductos maiores minorit 
Eft aliquis, qui omnes complectatur & cingat: 
pertinet a nataliad diemextremum: eftalter, qui 
nos adolescentiz excludit. eft qui totam pueriti 
ambitu fuo adftringit eft deinde ipfe annus, in fec 
mia continens tempora, quorum muttiplicatione\ 
componitur. Menfis arGiore pracingitur circu 
anguftiffimum hahet dies gyrum: fed & hic ab in 
ad exitum venit, ab ortuad oceafum, Ideo Hera: 
‘tus, cui cognomen Scotinon fecit orationis, obf 
ritas : Vnus, inguit, dies par omni eft. F 
aliusaliter'accepit: dixitenim parem effe horis. | 
mentitur. Nam fi dics tempus eft vigintiquatuor 
rarum, neceffe eft omnes inter fe dies pares effe: q 
nox habet, quod dies perdidit. Alius ait, par 
effe vnum diem omnibus fimilitudine: nihil enim 
bet longiffimi temporis (patium, quod non in vno 
jnuenias, lucem & noctem : & alteenas 7) mundi 
“ces. Plura facit ifta, non alia, alias contraGior ; 
lias productior. ‘Itaque fic ordinandus eft ¢ 
omnis , tanquam cogat agmen, & confamr 
atque expleat vitam, Pacuuius qui- Syri 





g. Ex cenfu) qualis citatio in militia & dele&u obtine 
vbi e tabulis cenfualibus in quibus iuniores fenioresque 20 
citabantur. Lip/f. 

6. Improbe ) ftulre, temere. 

7. Et alternas @c.) Scribe: Of in alternas mundi vices pl 
facit fia, non alia, contractior alias, alias producior, Ni 
se dies ille XXIV. horarum plura facit iffa plus lucis me 

acit, modo plus noctis, son alia non aliud quam lucem 
noétem , contractior alia , alias producior , {cilicet alten 
harum luce vel nee idque in vices mundi alternas, vt ita 
terne fint mundilucem & nogtem mortalibus prebentis vii 

Grouov. 
\ 


| Epysmoras.: _ 35 
wufuam fecit, 8) cum vino &illisfuncreis epulis fibi 
pirentauerat, G) ficincubicalam ferebatur a cena, vr 
inter plaufus exoletorum hoc ad fymphoniam canere- 
WI! fefiere:, Aebiseras. nullo non fe dieextulit,, Hoc 
ma ille ex mala confcientia faciebat, nosex bona 
camus, & in fomnum ituri, leti, hilaresque di- 
Camus, . a 
Vixi, €, quem dedevat curfum fortuna , peregi. 


Cuftinom fi adiecerit Deus, leti recipiamus, Ille be- 

atifimus eft & fecurus (ui poffeffor , qui craftinum fi- 

nefolicitudineex(pectat, Quisquis dixit, Vixi, quoti- 
diead lucrum furgit. Sed iam debeo cpiftolam inclu- 
dere. 10), Sic, inquis, fine vllo ad me peculio veni- 
et? Nolitimere: aliquid fecum ferct, quare aliquid 

disi? multum. Quid enim bac voce praclarius, 
quam illi trado ad te perferendam? Malum eft in ne- 

ceflitare viuere. fed in neceffitate viuere, neceffitas 
nullaeft, Quid ninolla fit? patent vndiquead liber- 
tatem vis multz , breues, faciles, Agamus Deo gra- 

tias, quod nemo in vita teneri poreft. calcare ipfas 

neceffitates licet, Epicurus, inquis, dixit: quid tibi 

cumalieno? Quod verum eft, meum eft. perfeuera- 

boEpicurum tibiingerere: vtiftiquiin verba iurant, 

nec quid dicatur zftimant, fedaquo, {ciant, quz o- 

ptimafunt, effe communia. 





8. Via fuam fecit ) ob geltum ibi diutius magiftratam 
fab Tiberio, cui hoc proprium continuare imperia. Lipf, 

9. Parentanerat) allufum ad fanebres epulas. fic & Ep. 122, 
& de vita beatac, 2, 

10, Includere ) claudere, fic enim compofito pro fimplici 
pefim vtuntur. Sic ipfe Seneca deiralll, 19. Qut imperane- 
iat in quos animadnertiinbebat , os inferta fpongia includt. 

080d. 


ov 


EristT. 


SORT 


“36 EL. Anwaey Senecar | 





Epis tT, XI, 


Format pulchre aduerfus fortnita € robur donat. Ma 
xime autem, ne futurorum metu angamur: incerta 

' ence, © pole non enenire, Sve igitur omnem me 
tum temperandum, Deinde illud robuStius : Fac & 
pracipe Gentura; 4 Deo funt, & in bonum. ° 


Uitum tibi ele animi (Cio. nam etiam antequam 
inftrueres te preceptis falutaribus,&dura vincen 
tibus, fatis aduerfus fortunam placebas tibi: & multe 
magis, poftquam cum illa conferuiftimanum , vires 


* que expertuses tuss , que nunquam certam dare fidu 


ciam fai poffunt, nificum multe difficultates hinc & 
illinc apparauerint, aliquando vero & propius accefle: 
rint. Sic verusille animus ,. & in alienum non venta: 
rusarbitrium, 1) probatur: hac cius obrufla 2) eff 
Non poteftathleta magnos {piritus ad certamen ad- 
ferre,qui nunquam fugillatus eft. 3) Ile qui vidit Gn: 
guinem fuum, cuius dentes crepuerunt {ub pugno,ille 
qui fupplantatus aduerfarium toto tulit corpore, nec 
proiecit animum proiectus, qui quoties cecidit; con 
tumacior refurrexit , cum magna {pe defcendit ad pn- 
gnam. Ergo, vt fimilitadinem iftam profequar, fa 


: pe iam fortuna fupra te fuit: nec tamen tradidifti te, 


ed fubfiliifti, & acrior-conftitifti. multum enim ad: 
licit fibi virtus laceffita, Tamen fitibi videtur, acct 








ea > 

2. Iu aliennm von venturus arbitrinm] non pendens a for 
tuna, hoceftarebus extra fe pofitis & alienis , a quorum pro- 
inde arbitrio pax & felicitas einsnon pendet. 

2. Obruffa) monete verbum, auriper ignem exemen & de 
purgationem notans, . 

3. Suillates eff > Glofle veteres vxariaDiis fugillatas, 
Tter2mque: fugillar wANTTES , Umar weet percutit , vie 
bices fit. Nam vxwnie proprie fab oculis & in genis 
ixxvnepare, que pugilibuscrebra ab iu. Lips, 

pe 


“NX 





| 7 
f . ‘ 
. 
] 


38 L. ANNAEI SENECAE 


mur, autfuturis, aut vtrisque. De prefentibu 
- gile eftiudicium. ficorpus tuum liberum eft, {2 
eft, nec vilusex iniuria dolor eft : videbimus qui 
turum fit. hodie nihil negotii habet. At enim 
rum eft, Primum difpice, an certa argument: 
venturimali. plerumque enim fulpicionibus lal 
mus, & illudit nobis illa, quz conficere bellur 
let ,.7) fama: multo autem magis fingulos cor 
ka eft: miLucili, cito accedimus opinioni , non: 
guimus illa, qua nos in metum adducunt: nece 
timus, fed trepidamus; & fic vertimusterga, q! 
admodum illi, quos puluis motus fuga pecorum, 
it caftris, aut quos aliqua fabula fine auctore fj 
conterruit. Nefcio quomodo magis vana perturl 
vera enim modum {uum habent: quidquid ex inc 
venit, coniecture & licenti# pauentis animi trad 
ulli itcaque tan perniciofi, tam irreuocabiles, q 
lymphatici metus funt, ceteri enim fine ration 
fine mente funt. 8) Inquiramus itaque in rem 
ligenter. Verifimile eft , aliquid futurum 
li ? non ftatim verum eft, Quam multa 
exfpectata venerunt, quam multa exfpectata 1 
quam comparauerunt ? Etiam fi faturum eft, gv 
vat dolori {uo occurrere? fatis cito dolebis,cum v 
rit: interim tbi meliora promitte, Quid facies 
cri? tempus. Maltainteruenient, quibus vicir 
periculum vel propeadmotum, aut fubfiftat, aut 
finat, autinalienum caput tranfeat. Incendiun 
fugam patuit : quosdam molliter ruina depofuit: 


7. Conficere bellum folet ) Ad Liuii hec verba dicas afpet 
Fama bellum ‘conjicit, @ parua momenta in fpem met 
impellant animos. 
~ §. Ceteri enim fine ratione , bi fine mente funt) ceterin 

Ham fui cauffam habent. fantque;adeo fine ratigne, | 
fymphaticis illis ptarie etiam mens excntitnr, 


q' 


ErrsTrocssg,. 39 
adius ab ipfa ceruice revocatus eft: aliquis 
10 fuperftes fuit. Habet etiam mala fortys 
m. fortaffe erit, fortaffe non rit; interim 
‘ft, meliora propone. Nonnunquam nullig 
ous fignis, que mali aliquid pronuncien 
i falfas imagines fingit, aurverbum aliquod 
iificationis detorquetin peius, aut majoremi 
‘am proponit alicuius quam eft, & cogitat 
tom iratus ille fir, fed quantum liceat iras 
la autem caufla vite 9) eft, nullus mis - 
modus, fi titnetur quantum poreft. Hie 
i profit, hic robore ‘animi euidentem 
ietum refpue, fi minus, vitio Vitium repelle, 
ntempera. Nihiltam certum eftex his quas 
, vthon certius fit, & formidata tabfiders, 
decipere. Ergo & {pem ac metim examina: 
jineerta crunt omnia, tibi fave; erede quod 
plures habebis fententias io) metus ; nihilo- 
.hanc partem potius inclina, & perturbas 
ne. Acfabinde hocinanimo volue, maio- 
em mortalium, cum illi nec fir quidquam 
‘epro certo futurum fit, eftuareae discurre- 
io enim refiftit fibi, cum ceeperitimpelli, nec 
ifuum redigit ad verum. Nemo dicit, Vanus 
t, vanus : aut finxit, autcredidit. Damus nos 
ntibus,expauefcimus dubia pro certis non fer. 
iodum rerum, ftatim in timorem venit (crupu- 
etme fic tecum loqui, & tam leuibus remediis 
re.Alius dicat,Fortaffe hoc non yeniet: tu dic, 
rro fi veniet ? videbimus vtrum veniet: fortaf- 





acauffa vite ) i.e. nulla vita. Veteris enim elegantiz 
nrei prore ipfaponere. Sicap. Tibull, L, 3. Bleg. 2. 
ctuffa Neera pro ipfa Nezra ponitur. i 
tentias) plora argumenta. oa - 


inns nor) prebemus nosillis credulos.. ps 
; o TSE om 3: seid fy 


40 L. ANNAEI SENECAE 


fe pro me veniet, & mors ifta vitam honeftabit. 

cuta magnum Socratem fecit; Catoni gladium 1 
torem libertatis extorque , magnam pactem det) 
ris glorie. Nimium diute cohortor, cam tib 
monitione magis, quam exhortatione opus 
Non in diverfum te a natura tua ducimus : 
tus es ad ifta que dicimus, Eomagisbonumt 
auge, & cxorna, Sed iam finem epiftole fac 
fiilli fignam fuum impreflero; id eft, aliquam ms 
ficain vocem peruerendam ad te mandauero. | 
cetera mala, hoc quoque habet ftultitia propr’ 
femper incipit viuere. Confidera quid vox ifta fi 
ficet , Lucili vicorum optime: & intelliges quam f 
fitjhominum leuitas , quotidie noua vite fundam 
ponentium, nouas (pes etiam in exitu 12)inchoanti 
Circumfpice tecum fingulos. occurrent tibifenes 
fe cummaxime ad ambitionem, ad peregrinatig 
ad negotiandum parent. Quid eft autem turg 
quam fenex viuere incipiens { Nonadiicerem ay 
rem buicvoci, nifi effet fecretior, necinter vulj 
Epicuri ditta, que mihi & laudare, & adoptare | 
mifi. , 


Errst. XIV, 


Prudentifima epiftole, Monet ‘corporis Sitague . 
vam habendam, fed non nimiam, Timeri al 
corpori tria, Pauperiem, Morbos, VielentiamsN 
xime banc Gltimam, qua a potentibus eff, aut 
vannis, Vt non timeas, triaVitentur: Odium , 
Sidia , Contemptus. Quonode antem, Sapie 
dicet: & breuiter ipfe. 


Pater infitam effe nobis corporis noftri caritem 

fateor nos huius gerere tutelam : non nego 3 
(eenereegtareeee CEE, 
. ae In exit) vite Kilices, ' 


43 L. ANNAEI SENECAE 


domant, plus proficiant qu habent quod oftendasi 
lilz peftcs non minus graues {unt , famem dico & { 
tim, & prascordiorum fuppurstiones , & febrem vilg 
ra ipfatorrrentem : fed latent. nihil habent quod 4 
tentent, quod preferant: hzc, vt magna bella, edfgy 
&u paratuque vicerunt, Demus itaque operam, q] 
ftineamus offenfis. Interdum populus eft, quq@ 
timere debeamus ; interdum, fi ea ciuitatis difciplig 
‘eft, vt plurima per fenatum tranfigantor, gratiofi 4 
eoviri; interdam finguli, quibus potettes papal 
in populum data eft. Hos omnes amicos habere ,.4 
perofum eft: fatis eft inimicos non habere. - 
fapiens nunquem potentium iras prouocabit ; imo 
clinabit, non aliter quam in neuigando pr 

Cum peteres Siciliam, traiccifti fretum temerarius 
bernator contemfit auftri minas: (ille eft enim , @ 
Siculum pelagus exafperet, &in vertices cogat) nq 
finiftrum petit littus , fedid, quo propior Charybdj 
maria conuoluit. At ille cautior, -peritos | | 
rogat, qui zftus fit, que figna dent nubes, & longed 
iila regione verticibus infami curfam tenet. Ideq 
- facit fapiens: nocitaram potentiam vitat , hoc prignay 
‘cauens, ne vitare videatur, Pars enim fecuritatis:{ 
in hoc eft, non ex profeffo eam petere: quia quagnl 
fagit, damnat. Circumfpiciendum nobis eft 
quomodo a vulgo tutieffe pofimus, -Primum nik 
idem concupifcamus. rixa eft inter competitores: de 
inde nihil habeamus quod cum magne emolumens 
infidiantiseripi poffit, quam minimum fit in corpos 
tuo fpoliorcum. Nemo ad humanum fanguinem pra 
pter ipfam venit, autadmodum pauci: plures cost 
putent, 2) quam oderant. Nudam latro traneml 
tit: etiam in obfeffa via pauperi pexeft. Tria dell 


Quen eee eee . ee. _ 
a, Compatant) lacrum ex ee faciaore eneturum propoagal 
d 


44 L. AnnAg:Sanucas 
ener regretted tener ao 
cerit. Vitimas partes attigi Catonis: fed ne priores q 
dem anni fuerunt, qui fapientem in illam rapinam r 
publice admitterent. Quid aliud quam vociferat 
oft Cato, & mifitirritas voces , cum modo per pop 
leuatus manus, & obrutus {pytis, & portandus ex! 
forum traheretar, modo e fenatu in carcerem duce 
tur? Sed poftea videbimus, an fapienti opera perde 
da fit: interim ad hos te voco ; qui arepublica exclu 
fecefferunt ad colendam vitam , & humano generi j 
ra condenda , fine vila poteritioris offenfa, None 
turbabit fapiens publicos mores, nec populum in 
vitz nouitate conuertet. Quid ergo? vtiqueerit 1 
tus,qui hoc propofitum fequetur? Promittere tibi h 
non magis poffum, quam in homine temperante b 
nam valetudinem: & tamen facit temperantia bona 
valetudinem, Perit aliqua nauisin portu : fed ta qu 
accidere in medio maris credis? Quanto huic peric 
lum paratius foret, multa agenti, molientique, ¢ 
ne otium quidem tutum eft 3 Pereunt aliquando inn 
centes! quis negat? nocentes tamenfzpius. Are 
conftat, qui per ornamenta 6) percuffus eft.. Dey 
ue confiliam omnium rerum fepiens, non exitu 
feftat Initia in poteftate noftra fant: de euen 
fortuna iudicat, cui de me fententiam non do, , 
aliquid vexationis affert, aliquid aduerfi, non da 
natur 7) latro, cum occidit, Nunc ad quotidians 
ftipem manum porrigis. aurea te ftipeimplebo, | 
quia facta eft auri mentio, accipe quemadmodum 


(gp ee ED 

, 6. Ornamenta) a giadiatoribus, quorum arma fic di 
ant. 

vB Danmatur ) lege damuaf, Fortuna inquit aliquid | 
sxationis, sliquid aduerfi poteft afferre, fed non poteft prop 
rea facere pelorem quem vexauerit. Perinde vt latro por 
occidere non poteft damnare , fen efficere vs ince caus vid 
aur qui latrocinio periit. Grenev. ' 
f 


 . Eprsrora® 4g 
6 fuefrofusque eiustibieffe gratior poffit. Is maxime 
diuitiie fruitur , qui minime diuitiis indiget, Ede, 
inguis,an@torem. Vr (cias quam benigni fimus, pro- 
' politam eft aliena laudare: Epicuri eft, aut Metrodori, 
sutalicuius exilla officina. Et quid intereft, quis di- 
writ? omnibus dixit. Qui eget diuitiis, timer pro 
ills: nemo autem folicito bono fruitur, Adiicere 
illisaliquid ftudet , dum de incremento cogitat : obli- 
tureftvfas, rationes accipit, foram conterit , kalen- 
dirium 8) verfat, fit ex domino procurator, 


Erprst. XV. 
‘Ad curam etiam corporis Exercitatio fpettat + fed bec 
_ . Leboriofa , ant occupata non eflo, Facilis & brevis 
_, fifficit: Gt curjus, faltus, geffatio, Gocis intentio, 
, ab Epicuro , Ne Site in futurtome forasur: 
prefentibus acquis(ce, 


Os antiquis fuit , vique ad meam feruatus #ta- 
“tem, primis epiftole verbis adiicere: Si vales, 
bene eft. Reéte & nos dicimus: Si philofopharis, 
bene eft. Valere enim hoc demum eft : fine hoc, eger 
eft animus. Corpus quoque etiam ft magnas habet 
vires ,non aliter quam fariofi sut phrenetici, validum 
eft. Ergohanc valetudinem precipue cura, deinde 
&illam fecundam ; quz non magno tibi conftabit, ft 
volueris benevalere, Stulta eftenim, mi Lucili, & 
minime conueniens litterato viro, occupatio exei- 
cendi lacertos , & dilatandi ceruicem, ac latera fire 
teandi. Cum tibi feliciter fagina 3) cefferit, & tori 
creucrint : nec vires vnquam opimi bouis,nec pondus 





' §. Kalendariam ) \ibrum pecunia foenebris, que per kee 
grr ieee hie vida | b ri vi- 
1. ; nam eta certo vwtebantus, Corpo - 

Gheue angendis. Lipf oa 
ae d 3 equa- 





46 L, Anwazt Senecar 


a ete ee aS : . 
g@quabis. Adiice nunc, quod maiore corporis q 
cina animus elidicur, & minus agilis eft: Itaque qua 
tum potes, circumfcribe corpus tuum, & animo, 
cum laxa, multa fequuntur incommods huic de 
tos curz. Primum exercitationes, quarum 
{piritum exhaurit, & inhabilem intentioni ac 
acrioribus ceddit: deinde, copia ciborum , fu 
tas animi impeditur, Accedant peffime note: 
cipia 2) in magifterium recepta homines. inter. 
um & vinam occupati: quibus ad votum dies « 

us, fi bene defudauerunt, fi in locum eius q 
effluxit , multum potionis altius iciono gutture reg 
{erunt. Bibere & fudare, vita cardiaci.3) eft, Sa 
exercitationes & faciles & breues, que corpus & 
mora laxent , & tempori parcant: cuius pracipus ret 
habenda eft. Curfus, & cum aliquo pondere mang 
mote , & faleus , vel ille qui corpus in altum ler 
vel ille qui inlongum mittit, vel ille (vt ita dicam) 
liaris, 4) aut (vt contumeliofius dicam) fulloni 
Quodlibet ex his clige, vfu fit facile. Quidquid faci 
cito rediacorpore adanimum , illum diebus ac 
bus exerce. labore modico alitur ille. Hanc exer 
tationem non frigus, non eftus impedit , ne feney 
quidem. Idbonum cura, quod vetuftate fic meli 
WNeque ego teiubeo femperimminere libro, aut py 

ilaribus dandum & aliquod interuallam ani 
ta tamen vt non refoluatur, fed remittatur. Geftatiog 















3. Mancipia) intelligit Greculas magiftros, vngendo @ 
bibendo tempus terentes. 3 


more acri vell:cance & rodente. huic medicing eft fhdor { 

vinum, r 

. ¢. Saliaris) Sablatic pedibus & alternantibue idemtids 

gepetitus quem Salii Sacerdotes in ompe & gefeacione 

wm vfurpabeat, euademque fere ipf. : 
§ Gefasio) in cfkdo. | 


3. Cardiaci ) naeSisryles eft in ore ftomachi vitium fer 


& 








43. OL. AwnAny Srreveat 


ftulram? Babz & Ixionis? 10) Non ita eft. noftra 
tur; quos czca cupiditas in nocitara, certe nunc 
fatiatura, pracipitat: quibus ff quid fatis effe p 
fuiffer: qui non cogitemus quam iacundum fit 
pofcere, quam magnificum fit plenum effe, n 
fortuna pendere. Subinde itaque , Lucili , ¢ 
- multa fis confecutus, resordare ; cum ad{pexeris 
te antecedant, cogita quot fequantur. Sivisg 
effe aduerfus deos , & aduerfus vitam tuam, ¢ 
quam multos antecefferis. Quid tibi cum ceteri 
ipfe anteceffifti. 11) finem conftitue, quem tra 
ne poffis quidem, fivelis: difeedent aliquand 
infidiofa bona , &fperantibus meliora , quam af 
tis. Si quid in illis effet folidi, aliquando & is 
rent: nunc haurientiam fitim concitant, imit: 
{peciofos apparatus, Quod futuri temporis in 
fors voluit , quare potius a fortuna impetrem , ¥ 
qn amame,nepetam? Quare autem petam ,-ot 

agilitatis humane? Congerem 3? in quid ? labo: 
ecce hic vitimus dies, vt non fit, prope ab ultime 


Epist. Paul 


Philsfipbians Gite neceffariom » fed illam Sersam, 
gua in fatdis fit,& profectu: Difponi ab co ab 
 & conhliz, Non obffare, fi Fatum fit, antl 
_ 2a fit: vam & ille docebjt Deo parere, & J 
naw 40 fortuita adfpernari, Clanfule item ai 
euro: Secundwn naturam qui Ginit, dines: J 
opinionem. 





10, Babe & Ixienis) note illa etate ftoliditatis homis 
ue To ipfe anteceffijti ex humilienim farrexifti, e 
eques fadtas && ange Procurator. Lip/, 


Eris ToOtvaeg, 49 
eretibi hoc fcio, Lucili, neminem poffe bea- 
were, ne tolerabiliter quidem, fine fapientiz 
| & beatam vitam perfecta {apientia effici, ce- 
‘olerabilem ctiam inchoata.- Sed hoc, quod 
firmandum , &altius -quotidiana meditatione 
meft, Plus operis eft in co, vt propofita. 
is, quam vt honeftaproponas, Perfcueran- 
t, & affiduo ftudio robur addendam, donec 
ens fit, 2) quod bona voluntas.eft. Itaque. 
d me pluribus verbis opus non eft, aut affir- 
uttam longis: intelligotemultum profeciffe, 
ibis, vnde veniant (cio; non funt fia; mee 
1. Dicam tamen quid fentiam, iam de tefpem 
nondum fiduciam, Tu quoqueidem facias 
m eft quod tibi cito & facile credas: excute te, 
(crutare, & obferua, Illud ante omnia vide, 
n philofophia , an in ipfa vita profeceris. Non 
ofophia populare artificium, nec oftentationi 
a:nonin verbis, fedinrebuseft, Necin hoc 
or, vt aliqua obleétatione confumatur dies, 
atur otio naufea: animum format & fabricat;, 
difponit, actiones regit, agenda & omittenda 
ftrat, fedet ad gubernaculum , & per ancipitia 
ntium dirigit curfum.fine hac nemo fecurus eft, 
erabilia accidunt fingulis horis, quz confilium 
t, quod ab hacpetendam eft. Dicet aliquis : 
iihi psodeft philofophia, fi farum eft? 2) quid 
t, fi Deus reGtor eft? quid prodeft, fi cafug 
it? 3) Nam & mutaricertanon poffunt, & ni- 





SAGA! ee, 
1a mens fit) que firma eft & fiduciam fui haket: vo- 
ona quidem Stoicis, fedmutabilis. Itaque bona mens 
, fcire, tenere bona. 
fatum eff) vt Stoici cenfebant. y 

cafus imperat) que Epicureorum erat doGrina, 


ds hil 


50 I. Anwae Senucar 


hil praeparari poteft aduerfus incerta: fi aut confili 
meum Deus occupauit, decreuitque quid face 
aut confiljo meo nil fortuna permittit. Quidquid 
ex his, Lucili, vel fi omnia hzc funt, philofopham 
dum eft ; fine nos inexorabili lege fate conftringu 
fluc arbiter Deus vniuerfi cun@a difponat, five 
res humanas fine ordine impellit & ia@at, philofod 
ghia nostueridebet. Hee adhortabitur, ve Deo lis 
Senter parcamus,vt fortune contumaciter refiftamus 
hhc docebit, vt Deum fequaris, ferascafum. Sed 
non eft nunc in hanc difputationem trenteundumt 
quid fitiuris noftri, fi prouidentiain imperio eft, : 
fi fatorum feries illigatostrahit, sut {i repentine , eu? 
fubita 3) dominantur: illo nuncreuertor , vtte moe 
neam & exhorter , ne patiaris animum tuum delabi® 
refrige(cere, Conftitueillam, & contine, vt habited 
fiat quodeftimpetus. Jam abinitio, fi benetée now} 
circum({pexifti ecquid hac epiftola munusculi etrald! 
rit? excute illam, &inuenies. Noneftqaod mirt 
ris animam meam: adhuc de aliero liberalis {am# 
Quare autem slienum dixi? quidquid bene di@ual 
eftab vilo, meumeft. Sic quoque quod ab Epieurd 
di@um eft: Siad-‘naturam vines, nanquam eris-paid? 
per; fi ad opinionem, nunquam dives. Exi . 
natura defiderat , opinio immenfam. Congeratui 
in te, quidquid multi lecupletes poffederant: vieré 
privatum pecunie modam fortuna te prévehet, auré 
tegat, purptira veftiat, & co deliciarum opumque pert 
ducat, vtterram marmoribus abfcondas, & non tam 
tum habere tibiliceat, fed calcare diuitiast accedant 
fiatuxz & pitura, & quidquid ars ullaluxurie leboraé 
Vit: maioracupereab his disces. Naturalia defiderie 
finita funt: ex falfaopinione nafcentia, vbi definant, 


. 







@ Si repemtina ant (xbite) h. e. cafus fen fortuna. 
| a nog. 


vo) L: AwnAgr Senecar 


pe amiemam dened ements smn ramen ream enna 
Si appetenda eft? multis ad philofophandum obftited 
rediuitie: paupertas expedite eft, fecuraeft: Cun. 
clafficum cecinit, {cit non fe peti: 2) cum alique cond 
clamatio 3) e& , quomodo exeat, non quid efferag,: 
quzrit. Sinauigandum eft, non perftrepunt por 

mec vnius comitata inquieta funtlittora ; non circu 
ftatillam ‘turba feruorum, ad quos pascendos tran 
snarinarum regionum eft optanda fertilitas, Fecile; 
eft pa(cere paucos ventres, bene inftitutos, & nihil. 
aliud defiderantes, qaamimpleri, Paruo fames con: 
ftat, magno faftidiam. Paupertascontenta eft det: 
fideriis inftantibus fatisfacere. Quid. ef ergo, quax 
re tu hanc recafes contubernalem , cuius mores fanug 
dives imitatar ? Si vis vacare animo , aut pauper fiso- 
portet, aut pauperi fimilis. Non poteft ftadium fa 
lutare fieri fine fragalitatis cura: frugalitas autem, 
paupertas voluntaria eft. Tolle itaque iftas excufay 
tiones: Quantum fat eft, nondum habeo: fi ad i 
tam fummam peruenero , tanc me totum philofophis: 
dabo. Atqui nihil prius quam hoc parandum eft $ 
quod tu differs, & poft cetera paras, ab hoc incipies 
dameft. Parare, inquis, vndeviuam, volo. Simu¥ 
& pararedifce 4). Siquidte vetat bene viuere, be“ 
memorinonvetat, §). Noneft quod paupertes nog 
a philofophia reuocet, ne egeftas quidem : rolerandé 
eft enim ad hoc properantibus vel fames, quam oles 
rauere quidem in obfidionibus. Et quod aliud ers? 
. ————__ 








a. Non fe peti) paupertatem enim nemo bello , oo 
z- Conclamatio) que exire inbeat , vt in igne, ruina, ho 

Ge imminente, a 
4- Difce}) docet autem Philofophia. 

§- Bene mori now vetat) pone paupertatem vitam commo- 
bar tibi negere non cna bene mori; quod in po- 
re tua effe Philofophi t. Stoicis enim vi i 
. az p enim wham abiicere 

. ie 





Eprsrotarg, 53 


illus patientia premium, quam in arbitrium. 
ae vidori quanto hoc maius eft, quo Bcc 
- ‘jrperpetua libertas, nullius, nec hominis. nec Dei 
ie quidem vel efurienti ad ifta veniendum oft, 
funt exercitus jnopiam omnium rerum, vixe- 
herbarum radicibus, & di&u fedam tulerunge 
aniee hee omnia paffi fant proregno (quo magis 
- tireris ) alieno : dubitabit aliquis ferre paup 
Nenimum faroribasliberet? Non elt er 1S ac 
quirendum. licet ad philofophiam etiam fine viatico 
peruenire. Ita eft, cum omnia habueris, tunc & fim 
pientiam habere voles. Hacerit vitimum vita initru- 
‘mentum, &( vt itadicam ) additamentum. Tu ve- 
7, fiue aliquid habes, iam philofophare: ynde enim 
fis, an iam nimis habeas, five nihil , hoc prius que 
re,6) quam quidquam. At neceffaria deerunt, Pri 
mum deeffe non poterunt, quia natura minimum 
tit? mature autem fe fapiens accomodat, Sed fi 
neceffitates vitime inciderint , iamdudum exibit e 
vita, & moleftusfibi effe defi net. Si vero exiguum 
fuerit & anguftum , quo poffitvita produci: id boni 
confulet, nec vitra neceflaria folicitus aut anxius, ven- 
trick fcapulis faum reddet, & occupationes diuitum, 
coneurfationesque ad diuitias euntium, fecurus lntus- 
que ridebit, ac dicet: Quid in longum ipfe te differs ? 
exfpetabisne foenoris quzftum,aut ex merce compen- 
dium, aut tabulas 7) beati fenis, cum fieri poffis {tation 
diues?Repraefentat opes fapientia : quas cuicumque fe- 
citfuperuacuas, dedit 8). Hezc ad alios pertinent - 
6, Hoc prins quere) vt philofopheris. 
7. Tabulas ) teftamentum. 
§. Quas cnicumque fecit fupernacuas , dediz) opesdedit & 
duitem reddidit ey uemcunque yt opibus non indi 
gut yiisque carere facile pofiit , inftisuit, 





54 L. ANNA: SgNrcazr _ 
tu locupletibus propiores. S#calum muta, 9) nimié 
habes. Ineft omni fecnlo, quod fat eft. Poterath 
hoc loco epiftolam claudere , nifi te male inftiui fem 
Reges Parthos non poteft quisquam falatare fine mu 
nere, tibi valedicere non licet gratis. quid iftuc ? of! 
Epicuro mutuum fumam. Multis paraffe diuitiss;) 
non finis miferiarum fuit, fed mutatio, Non hoc mi 
ror, nonefteniminrebusvitium , {ed in ipfo anime! 
Illud quod paupertatem grauem fecerat, & diuitias 
graues fecit. Quemadmodum nihil differt, verami 
e2grum in ligneo le€o, an in aureo colloces: quocums| 
que illum transtuleris, morbum fuum fecum transfergi 
fic nihil refert , vrrum animus eger in diuitiis, an in! 
paupertete ponatur, malum fuum, illum fequitur.“" 
_Erist.. XVIUL 4 
Sapientem , in publica lascinia, temperanter fegerwed 
& aut nibil ant parum ex moribus libare, Quemodr 
eumaue ; Gtile effe, certis diehus abfinere , par 
pauperes adfimilare, Pracxercitatio off ad Serami 
inopiam , fi eaSenit, Claufula ab Epicure: Irt infos! 
nia afsdet, i 
r 


Ecember eft menfis, 1) cum maximeciuites & 
fudat. lustuxuria publice datum eft ; ingentt: 
apparatu fonant omnia: tanquam quidquam inter Sa: 
turnalieinserfit, & dies rerum agendarum, Adeo nis’ 
hil intereft, vtnon videatur mihi errafle, qui dixit, 
olim menfem Decembrem fuiffe, nunc annum, 2) 3: 


9. Seculnm mata) priora tempore refpice, quibus ditifff 
mite opibus vix equabant. , 
iit ecember eff menfis ) Saturaalta tunc, Sigillaria Gzindl, 

3D]. ° 
t n Nanc annum) per totum enim annum fic vinere homines, 
a¢ fi menfis December & Saturnalia effent, 

te 





miles: neii forte his maxime diebus animo 
lam eft , vttanc voluptatibus folus abftineat, 
asomnisturbaprocubuit. Certiffimum ar- 
n infirmitatis {ue capit, fi ad blanda& in 
trahentia necit, necabducitur. Hoc mul- 
eft, ebrio ac vomitante populo , ficcum a¢ 
(fe. illud temperatius, non excerpere fe, nec 
nec mifceri omnibus: & eadem, fed non eo- 
o, facere. Licet enim fine laxuria agere fe- 
2,. Ccterumadeo mihi placet tentare animi 
item , Vi ex pr&cepto magnorum Virorum 
le przcipiam: interponagaliquot dies,quibus 
iminimo ac viliflimo cibo , dara atque har- 
» dicas tibi: Hoc eft quod timebatur? In 
itate animus ad difficilia fe preparet, & con- 
s fortune inter beneficia tirmetur. Miles 
pace decurrit 5) fine vilo hofte, vallum ia- 
yeruacuo labore leffatur , vt (ufficere necef.- 
t. Quem imipfare teepidare nolueris, an- 
erce. Hocfecuti fant, qui omnibus men. 
pertaem imitati, prope ad inopiam acceffe. 


) graniorem habitum, &lodicris minus opportu- 





56 L. ANNAEI Senfcagz =~ ~~ 
eee Pte eat enpeng renneennen coenereeeettatahe O 
runt, nevnquam expauefcerent, quodfepe diB 
fent. Noneftnuncquod exiftimes me ducere © 
modicas coenas & pauperum cellas, 6) & quidg 
aliud ‘eft, per quod luxuria diuitiarum tedio lw 
Grabatus ille verus fit, & fagum, & panis durussc # 
didus. Hoctriduo & quatriduo fer interdum plur# 
diebus: vt non lufas fit,fed experimentum.Tunc af 
crede, Lucili, exfaltabis, dupondip 7) fatur, & ing 
liges ad faturitatemnon opus effe fortuna: hoc et 
quod neceffitati fat eft, debet etiam irate.. Non 
tamen quare tu multuih tibi facere videaris: fi 
‘enim quod multa millieferuorum , multa'millia 
perum feciunt. _ Ilo nomine tefufpice, quod - 
noncoaéus, Tam facileerit tibi illud pati fem 
4quam aliquando experiri, Exerceamurad palum: 
& neimparatos fortuna deprehendat, fiat nobis is 
pertas familiaris. Securius diuites erimua, fi f@ 
rimus quam non fit graue pauperes effe. Certog 
bebat dies ille magifter voluptatis Epicurus , q 
maligne Q) famem exftingueret ; vifurus an ali 
deeffet ex plena & confummata voluptate, vel a 
tum deeffet, &an dignum, quod quis magno | 
penfaret. hoc certein his epiftolis ait, quas feri 
Charino magiftratu, 10)adPolyenum, Et qui 
gloriatur, non toto affe fe pafci; Metrodorum , 
nondum tantum profecerit, toto. In hoc tu: 
fararitatem putas effe? Et voluptas eft. Voluptns; 


6. Cellas ) nimirnm ifto fefte in fernili & angufte cella 
naffe dominos apparet. " 
7 Dxpondio) duobus affibus. Fi 
$. Ad palum ) vide de hac exercitatione Vegetins L, 1 @ 
& ad eum Stevvechius. ; r 
9. Maligne ) h.e, non plane ad fatietatem cibo vteretar, 
10. Magiffrate ) cum ille effer “Apzwy , per Archiontas a 
Graci vt Romani per confnles annos notabant, ‘ 































ErprgTroerar. 9 


tem, nonilla Jeuis & fugax, & fabinde reficienda, fed 
Abilis cert, Nonenim iucunda res eft aqua & po-~ 
nla, ait frutum hordeacei panis: fed fumma vo- 
piss elt, pole capere etiam ex his voluptatem, & 
didleredoxiffe, quod eripere nulla fortune iniqui- 
tuspoflit, Liberaliora funt alimenta carceris: fepo- 
wad capitale fupplicium, non tam angufte, qué 
Occioruseft, pafcit, Quanta eft animi magiids; 
dfuafponte. defcendere, quod nec ad extrema 
idemdecretis 14) timendum fit? hoc eft przoccu- 
iretelafortune. Incipe ergo, miLucili, fequi ho-~ 
‘Famconfuetudinem , & aliquos dies deftina, quibug 
cedag a tuisrebus, minimogue te facias familiar 
iipé cum paupertate habere commercium, 


je » bofpes , contemnere opes, & te quoque dignun. 
FingeDeo,+-- — | 
lp 4 i , 


{emo clins eft Deodignus, quam qui opes contemp= 
& qnarum poffeffione tibi non interdico : {ed effice~ 
volo, vt illas intrepide poffideas. quod vno con- 
queris modo, fi te etiam fine illis beate victurums 
erfuaferis tibi; fiillas tanquam exituras femper ad- 
lexeris, Sed iamincipiamus epiftolam complicare, 
tius, inquis , redde quod debes, Delegabo tibi E- 
urum: ab illofietnumeratio, Immodica ira gig 
tinfaniam, Hocquamverum fit, necefle eft {cias, 
am habueris & feruum, & inimicum, Inomnes 
trfonas hic exarde(cit affectus; tam ex amore nafci- 
ur, quam exodio: 12) non minus inter feria, quam 
nter lufus & iocos. Nec intereft, ex quam magna 










n, Decretis) deftinatis, demnatie, . 
32, Tams ex amore nafcitur quam ex odio) h, e, tam in eos quos, 
tamas, quam inillos quos odio habemus ira excandefcit. 


em, I & caufla 


58 L.:ANNAtL SENECAE 
cautia nafcatur, fed in qualem perueniat ar 
Si ignis non refert quam magnus, fed quo i 
nam efiam maximum folida non receperunt:! 
arida, & corripi facilia, {cintillam quoque 
vsque in incendium. Ita eft, mi Lucili, ij 
ire exitus, furor eft: & ideo ira vitanda eft,n 
derationis cauffa , fed fanitatis, 


“Errst. XIX. 
Omitiondas ant abiiciendas occupationes, & 
captandum , fed otinm, non latebras, — M 
aula & fplendore abire: qua tumultus & 
fros babent. Claufule ab codem magiftro: ¥ 
buscum menfa communices, —_ 


Bixee quotiens epiftolas tuas accipio. i 
enim mebonsfpe: iam non promittunt de 
fpendent. Ita fac, oro atque obfecro; qui 
habeo melius, qaodamicum rogem , quam qy 
ipfo rogaturus fam? fipotes, fubdudte iftis ¢ 
tionibus: fi minus, eripe.1) Satis multum.,| 
ris {parfimus , incipiamus in feneCtute vafa col 
Nunquid inuidiofum eff ? in freto 2) viximus, 
mur in portu. Neque ego fuaferim tibi nome: 
tio petere, quod nec iaétaredebes, nec abfco 
Numquam.enim vique eo te abigam, generis 
ni farore damnato :3) vt latebram tibi aliquan 
ri & obliuionem velim, idage, vt otium tuu 
emineat, fed appareat, Deinde videbunt ¢ 
quibus integra funt & prima confilia: an 





—ee 


_ 1. Eripe ) fi fabducere fenfim te nequis, vi atque 1 


ripe. 
i i fret) vbi ob anguitias maximt maris motus 
3. Generis human furore, damuate) vt Timen alik 
fanthropi fecerant. ? 


=_ 


EprsrTOLtar, 59 
nerobfurum transmittere, tibi liberam non 
aedium te protulit ingenii vigor, (criptoram 
itit, clare & nobiles amicitiz, Tanta notitia 
ait, 14) in extrema merearis , ac penitus con- 
itimen priora temonftrabunt. tencbrashabere 
ues; (equetur prifting lucis multum , qaocum- 
pee Quietem potes vindicare, fine viling 
defiderio,, aut morfuanimi tui. Qnid e- 
linques, quod inuitus §) relidtura ate poflia 
¢] clientes? quorum nemo te ipfam fequitur, 
jtidex te, Amicos? olim amicitia petebarur, 
Ee 7 Pastore cores 
iudjimen falutator? non poteft paruo. 
im conftare. 6) ZE(tima icalncbatitoiaerte 
idextuis nalis. Vetinamtibi quidem fene~ 
mbcanamitec! Tuli te lenges conlper 
mlortana mififfet! Tulie te. | : 
filubris rapida felicitas, prouincia & procu-. 
(quidquid.ab iftis promittitue: maiora de-, 
Citeexcipient, &exaliis alia, Quis exitus, 
idexfpeStas , donee definas’? habere, quod 
Nunquam erit tempus, Qualem dicimus: 
m cauflarum , ex quibus neChturfatum, ta- 
piditatum : altera ex fine alterius nefeitur. In 
ifs es vitam, que nunquam tibi milerjarum) 
naceruitutis ipfe: faGura Gt, Sabduc cexe- 
1 Sane peer ranegesSina tlyatifiensinriniaetite hac om ne oR 
licet, - 
‘inwitus) quod cum animi Epa egritudine ate 
corderis, quod te reliquifle merito. doleas, 
inte F + one tam ma 
ack fone (eacs” ate foliredlagpa Sante deat 
intam propterea mutauerit , vel clientes, qui mane, 
enire folebant , alios Patronos, quorum limina_fes 
ast, fibi delegerint ; magnom tamen etiameft fe- 
mdine frui, magna vero magnis. redimere non @ 
Ml, 


ee? 


ea 7 . YR 


60 L. Anwaks: Srnreat 


en | 
vicem iugo tritam. femel illam incidi,7) quam fed 
per premi, fatiuseft, Si tead priuata retuleris, om 
nora erunt omnia, fed affatim implebant; at naf 
plucima & vndiqne ingefta non fatient. Vtrum a 
tem mauis, eX inopia faturitatem, an in copie 
mem? Et auita felicitas eft, aliene auiditati exp 
fita. Quamdiu tibi fatis nihil fuerit, ipfe aliis nd 
eris, 8) Quaomodo, inquis, exibo? vtcumqa 
Cogita quam multatemere pro pecunia, quam ma 
taleboriofe pro honore tentaueris; aliquid & pro 
audendam eft, aut in ifta folicitudine procaratio 
& deinde vrbanorum officiorum fenefcendum in: 
muitu, ac femper nouis fluctibus , quos effugeren 
modeftia, nulla vitz quistecontingit. Quid enim 4 
rem pertinet, antu quicfcere velis? fortuna ‘tus 
vult, Quid fi illi etiam nunc permiferis cre(cere? qual 
tum ad fucceffum accefferit , accedet ad metum. Val 
tibi hocloco referre didum Macenatis, vera in igl 
ecnleog) docuit, Ipfa enim altitudo attonet 10) fag 
ma, Si quaris, in quo libro dixerit, in eo quiPa 
metheus infcribitur. hoc voluit dicére , attos 
habet fumma. Eft ergo tanti vila potentia, vt fit 
tam ebriusfermo§ 11) Ingeniofus vir ille fuic , mi 
gnum exemplum Romanz cloquentiz daturus, 1 
illum encruaffet felicitas, imo caftraffet. Hic te 
tus manet, nifi iam contrahas vela, nifi (quod ille fa 
voluit) terram leges, Poteram tecum & hac Maa 
nee 


“m@. Incidi) atque ite mimam éffundere, , 
8 Ipfe altis non evis) fabintellige fasis. Non fufficies all 
i femper fortunis tnis inhiabunt. s 
9. Ecufeo) ita vocat dignitacem Kanlam & affidua in i 
rormenta, " 
" 30. Attonat) percutit. 4 
“"1t. Ebrins fermo) affeGatus, calamiftratus, quod vitid 
we in aliis Mocenatis ita in ifo quoque com ; 


ng 


EprsTrorar Ce - 


Witisfententia perem facere rationem : 12) fed moue- 
‘Bs mibi controverfiam ,fi te oui, nes voles quod 
‘deheo, nifiin afpero 13) & proboaccipere, Vr fe res 
haber, ab Epicuro verfura facienda cft, Ante, inquit, 
tircumfpiciendum eft, cum quibus edas & bibass 
quid edas & bibas. Nam fine amico vifceratio, 
}) leonis ac lupi vita eft. Hoc non continget t- 
ynifi fecefferis: alioquin habebis conuinas, quos 
exturba falutantium nomenclator digefferit. - Errat 
fitem quiamicum in atrio quzrit, in conuiuio pro- 
bat. Nullum habct maius maluin occuparus homo, 
thonis (uis obfeffus, quam quod amicos fibi putat, 
Ee non eft; quod beneficia {ua efficacia iudi- 
tad cenciliandos amicos, cui quidam, quo plus 
lebent, magisoderint, Leue zsalienum debitorem 
icit, graue inimicum. Quid ergo? beneficia non 
erant amicitias? parant, fi accepturos licuit elige- 
e} fi collata, non fparfa funt. Itaque dum incipis 
fle mentis tuz , interim hoc confilio fapientam vtere, 
t magis ad rem exiftimes pertinere, quis, quam 
wid acceperit. 


Eptrs r. XX. 


bibefopbiam in fattis, non Gerbis effe: itague ad ille 
eundum. Et conffanter eundum. nam Sapientia , ef 


conuenientia , & tenor Gnus Goluntatum, ac Vité, 








RANE PAN ROE EERE AEE LT TT, 

2. Parem facere rationem) exfoluere debitum, fc. fenter 

iam in omaibas Epiftolis quafi ex debito cum Lucilio com- 
penicat 


3, Afpero} Gloffe Asuxcy Syraeus h.e. pusi cand'dique 
rgenti gummum afperum interpretantur. Ita apud Nicetam 
Bex cio eft ro Asvxativecdus, Et hodieque apud Turcas a[pré 
mamoli ex argento. Lipf: 

4. Vifceratio) epulum cum carne. 


€ 9 | Pan 


6, L, AtNnagt SENECAE 


Paupertat etiam non timenda: & diuitia, fi aff 
non amanda, Iternm monitio, pauperem certic @ 
buc agere, & imitari, - 


af, 
~ 


S! vales, & tedignum putas qui aliquando fiag tq 
. gaudeo. mea cnim gloria erit, fiteiftinc, whi 
ne {pe cxeundi fluQuaris, extraxero. Illud sued 
mi Lucili, te rogo atque hortor , vt philofophiam} 
| pracordia ima dimittas, & experimentum tui pr 
. étus capias, non oratione, nec (cripto : fed animi fiey 
tate, & cupiditatum deminutione. Verba rebus 
ba. Aliud propofitum eft declamantibus , & aff 
~onem corone captantibus, aliud his qui iunenumd 
tioforum aures difputatione varia aut volubili 
fnent. Facere docet phitofophia , 1) non dicere 
hoc exigit, vtadlegem fuam quisque viuat, ne 
tioni vita diffentiat, vt ipfa inter fe vita vnius, 
‘aCtionum diffenfione , coloris fit. Maximum 
.& officiam fapientie , & indicium, vt verbis 
-concordent, vt & ipfe vbique par fibi idemaing 
Quis hoc praftabit? pauci, aliqui tamen. . 
cile hoc: nec dico fapientem femper vno ituram 
du, 2) fedvnavia, Obferua itaque, nunquid vel 
tua domusque diffentiant: nunquid in te liherslis 
intuosfordidus: nunquid cenes frugaliter , edifi 
Juxuriofe. Vnam femel, ad quam viuas, réeguld 
prende, &ad hanc omnem vitam tuam exaqua- 
dam fe domi contrahunt, dilatantforis & extendug 
Vitium eft hac diuerfitas, & fignum vacillantis ania 
acnondum habentis tenorem fuum. Etiamnum ¢ 
cam vnde fit ifta inconftantia , & diffimilirudo resy 












t. Facere docet Philofopbia) h,e. ad praxin tota fpetat, m 
werborum guerit delinimenta, 

2. Vino ituram gradx) yna enim via alius tardius ; alius¢ 
Jerive ingredi poteit, : 


cot 


Hines quid velint, nits 110 MOMeNto , quo vo- 
otum,nulli velle aut nolle decretum eft. Vari- 
tidie iudiciam , & in contrarium vertitar ; ae 
° agitur vita perlufum. Prome ergo quod 
& tortaffe perduceris aut ad fummum, aut €0 
nmum nondum effe folus intelliges. 3) Quid 
is, huic turbz familiari? Turba ifte cum a 
efierit, ipfa fe pafcet: aut quod tu beneficio 
tes (cire, paupertatis {cies. Illa veros certos-_ 
:o8 retinebit: difcedet quisquis non te, fed 
aebatur. -Non eft autem vel ob hoc vnum 
maupertas, quod, a quibus ameris, ofteridit ? 
o ille veniet dies , quo nemo in honorem tu- 
tiatur? Huc ergo cogitstiones tuz tendant, 
. hoc opta, omnia alia vota Deo remiffurus, 
tus fis temet ipfo & ex te nafcentibus bonis. 
ft effe felicitas Deo propior? Redige te ed 
cquibus cadere non poffis: idque vt liben- 
s, ad hoc pertinebit triburum epiftole huius, 
im conferam. Inuideas licet : etiam nune 
pro medependetEpicurus, Magnificentidr 
:de) fermo tuus in grabato videbitur & in 
non enim dicentur tantum illa, fed proba- 





4 


64 L. Annan: Senneas 


! 
—_ 
ere 














buntur, Ergocerte aliter audio que dicit Demetri 
4) nofter, cum illum vidi nudum,, quanto min 
vem ftramentis incubantem? non preceptor 
id teftis eft. Quid ergo? non licet diuitias in 
pofitas contemnere3 Quid ni liceat? & ille ingenty 
snimi eft , qui illas circumfufas fibi multum diugg 
- wpiratus, quod ad fe venerint, ridet, fuasque an 
magiseffe quam featit, Multumeft, noncorru 
~ diuitiarum vontubernio, Magnuseftille quiin di 
tiis pauper eft: fed fecurior, quicarct diuitiis. Né 
{cio , inquis , quomodo ifte paupertatem latarus ff 
fi in illam inciderit. NecegoEpicuri angelus {cio,s) a 
pauper ifte contemrurus fit diuitias, fi in illas inciders 
Ytaque in veroque mens zftimanda eft , infpiciendus® 
que,an ille paupertati indulgeat, an hic diuitiis non ig@ 
dulgeat.Alioquin leue argumentum eft bonz voluntiy 
tis grabatus,sut pannus, nifi apparuit aliquem illa nog 
neceffitate pati,fed malle, Ceterum magnz indolis eff 
ad ifta non properare tanquam ed meliora , fed prepa 
rari tanquam ad facilia, Etfunt, Lucili, facilia, cam 
vero multo ante meditatus accefferis , iucunda q 
que. Ineft enim illis, fine qua nihil eft iucundumig 
ecuritas. Neceffarium ergo iudico id, quod, tib 
{cripfi magnos viros fzpe feciffe, sliquos dies intess 
ponere, quibus nos imaginaria paupertate exercey 
gus ad veram: quod co magis faciendum eft , 
deliciis permaduimus , & omnia dura ac difficilia iq 
dicamus. Potius excitandus e fomno, & vellican 
eft animus,admonendusque naturam nobis minimuf 











Que 

4. Demetrixs) Cynicus Senece state celebris, de 
paupertate nofter de vit, Beat,c.1§. eum aliter fe andire alg 
soem alios fcilicet Philofophos granes fententia , vita mo} 


5. Nec ego Epicuri augelus fcio) Leg. Nefcio inquit Epicys 
wus a0 pauper &c. Lip ° ; 


com 


] 
™ 


66 L.- Annan: Santcar 


tractantem: Si gloria, inquit, tangeris, notio 
te epiftolz mess facient, quam omnia ifta que c 
& propter que coleris. Nunquid ergo mentitus 
quis Idomeneanoffet, nifiEpicurus illum fuis lite 
incidiffet ? Omnes illos megiftanas 3) & fatrapas, 
regem ipfum, ex qua Idomeneititulus petebatur, 
liuio alta fuppreffir. Nomen Attici perire Cicerdt 
epiftolz non finunt. nihil illi profuiffet generAgri; 
& Tiberius progener, & Drufus Cefar pronepos: & 
ter tam magna nomina tacerctur, nifi Cicere il 
applicuiffet. 4) Profundafupra nos altitudo temp 
veniet » pauca ingenia caput ex(ferent, & in i 
quandoque filentium abitura obliuioni refiftent, 9) 
f{ediuvindicabunt. Qued Epicurus amicofuo po 
promittere, hoc tibi promitto, Luciti. Habebe 
pud pofteros gratiam, poffum mecum duratura pod 
naeducere. 6) Virgilius nofter duobus memotié 
zternam promific , & proeftat : 












Fortunati ambo, ft quid mea carminapoffunt, , 
Nulla dies Gnquam memori bos eximet auo: _ f 
Dum domus Ainee Capitoli immobile faxum 
Accolet , imperiumque pater Romanis habebit. 4 
Quoscumque in medium fortuna protulit , qai 
que membra ac partes aliens potentiz fuerant , 
rum gratia viguit, domusfrequentata eft, dum jj 
fteterant: poft ipfos cito memoria defecit. Ing 


3. Megiftanas ) confpicnos apud Regem interpr 
Saidas. 

4- Applicuiffet’) fibi & fame fue iunxiffet. Lipf. 

s- Et in idem quandoqne filentinm abitura obliuioni refift 
& ipfa quoque licet profunda filentii & obliuionis no@e 
quando fubmergenda, refiftent tamen & perdarabunt 

uando contra oblinionem. 

6. Educere) ex profunda filentii atque obliuion is noe, 

Y 





ae Lm a 


68 “L. Awnagr Senséar 
quocumque ierint, honefte effe viuendum 


adierint hos hortulos , & in(criptuin horrali 
hic bene manebis, hic f{ummam bonem vol 
paratuserit iftius domicilii cuftos , hofpieal 
nus, & te polenta excipiet, & aquam quoque 
niftsabit. & dicet: Ecquid bene acceptus es 
ritant, inquam , hi hortuli femem , fed ext 
nec maiorem ipfis potionibus fitim faciunt, 
rali & gratuito remedio fedant. In hac 
confenai. de bis tecum defideriis loquor, 
folationem non recipiunt, quibus dandum 
wt definant. Nam de illis extraordinariis 
differre, licet caftigave & opprimere , 
commonefaciam ; Ifte voluptas naturalis eft 
eeffaria: haic nihil debes. fi quid impend 
tarium eft, Venter preceptanon audit, 

lat, non-eft tamen moleftus creditor, pa 
titur: f& modo das illi quod debes, non 
tes. 


Erers rt. XXH, 


Fortiter exeundum effe ab occupationibus , 
dos laqueos aut rumpendos, Sed tamen of 
 iuncagles exfpeBetur > nec elabatur, § 
inde & abiicit fplendores ifos Falfos. Ti 
euro fententia: Omnes exire pucros e Vil 
Sera cius ignaros. 


i Ges intelligas educendum effe te ex iftis « 
nibus , {peciofis &' malis ; fed quomodo i 
offis, quzris. Quadam nen nifi a prof 
Arancur. Non poteft medicus per epiftole 
. Quocumane ierint bene j 
philoephorun felam ampleni Point in "ea is 
cepta que honefte vinere inbeant. 









er stemadmod 
nou nemo faadebit’ c, cumre 


FEbas ip delays 
eto ines Rh Oe ilantis eto ~ 
Tar Ta 


i ; 

On potui alirer Quid ff Nollem ? n ecefly 
alli neceffe aft, felicitatem oy rfu 1 fequi, eft 
» Ctlam finon Tepupnare abi ftere, nec infte, 
Inz& ferent 2) Nu unquid, cftenderis fi incon, 

©N Venio tantum: » fed adnoco ?& quidem pra. 
'% fa vitg Libi, aut e Vita CNeunden, m) vel Vitam j 

m effe defe; eren adam, vel 


lane y pyc  liciendam & 
len tandam effe fle, quod f ICere fj Certig® seed 
ebane, 


#1) Venti aq infter eae, 


den. 


a 


79 L. Awnaci SENBCAE 


dentiores quam ipfefum, ad quos foleo referre,; 
delibero. Epicuri epiftolam ad hanc rem per 
tem legi, Idomenco qua{cribitur, quem rog 
quantum poteft fugiat & properet, antequam 
vis maior interuenjat, & auferat libertaten 
cedendi. Idem tamen fubiicit , nihil effe 
tandum, nifi cum apte poterit tempeftiueque te 
fed cum illud tempus diu captatum venerit, ex 
dum ait. Dormitare de fuga cogitantem vet 
{perat etiam ex difficillimis falutarem exitum.; 
properemusante tempus, nec ceffemus in tem 
Pato nunc & Stoicam fententiam guzris, non cht 
quisquam illos apud te temeritatis infamet: cay 
quam fortiores funt, Exfpeftas forfitan , 
bi hac dicantur ? Turpe eft cedere oneri: lugar; 
officio, quod femel recepifti. Non eft vir for 
ftrenuus, quilaborem fugit: verum ibi crefcit | 
nimus, ipfarerum difficultate, Dicentug tibi ifta 
pera pretium habebit perfeuerantia,fi nihil indig 
bono viro faciendum patiendumue erit ; alioquis 
dido fe & contumeliofo labore non conteret, ne 
negotiis crit negotii caufla. Ne illud quidem,quoc 
ftimas eum facturum, faciet, vt ambitiofis rebu 
plicitus , eacumfemper eftusferat. Sedcum vi 
breuiain quibusvolutatur, incerta, ancipitia: 1 
tet pedem , nec vertet terga: fed fenfim recede 
tutnm. Facile eft autem, miLucili, occupati 
euadere , fi gccapationum pretia contempferis, 
funt, que nos morantur & detinent. Quid er 
tam longas {pes relinquem? ac ipfa meflc difted, 
nudum erit latus? incomitata lectica? atrium y 
um? Ab his ergoinniti homines recedunt, &me 
dem miferiarum amant, ipfas execrantur. Sj 
ambitione, quomodo de amica querunrar: ide 
verum affectam coram infpicias, non oderunt, 


UmnesZenoncs &Unrytppi moaerata,w hone- 
era fuadebunt. Sed fi propter hoc tergiuerfaris, 
imfpicias,quantum feras tecuin,& quam magna 
a inftruas otium: nunquam exitam inuenics, 
cum farciniscnatat. Emerge ad meliorem vis 
‘opitiis diis fed non fic , quomodo iftis propitii 
uibus bono ac benigno vultu mala magnifica 
‘ant:hoc vino excufati,quod ifts que vrunt,que 
iant,optantibus data fant.Jam imprimebam epis 
gnum : refoluenda cit, vt cum folenni adte mur 
)veniat,& aliquam magnificam vocem (cecum fe 
cece occurrit mihi nefcio vtrum verior, en elos 
of.cuius? inquis. Epicuri. edhuc enim alienas ) 
s adorno. nemo non ita exit ¢ vita,tanquam imo- 
averit.Queincamque vis,occupa.adolefcentem 

» Medium ; inuenies zque timidum mortis, x. 


-_—~ = Fr gn tar ey, CONE ES Ree een: singedigemn: as Canal 





‘agent ) ioftar amantiom , qui cum thaxime querantur 
wt, non oderunt tamea , fed maxime amant, fe 


cage iffos) penitius examina. 
thus carere non poffunt >) dum {cilicec animum eis ad- 





72 ~«<« L. Anwagt Sengear 

que infcium vite. nemo quidquem hab 
&i, in futurum enim noftra diftulimus, 
me magis in ifta voce dele&at , quam que 
probratur fenibus infantia, Nemo, inguit, 
quam quomodo natus eft, exitevita. Falfum: 
jores morimur , quam nafcimur. Noftrum, 
non nature vitium eft. illa de nobis conqueri 
& dicere: Quid hoc eft? fine cupiditatibus vos 
fine titnoribas , fine fuperftitione, fine perfidi 
risque peftibus: qualisintraftis, exite. Perce 
pientiam, fi quis tam fecurus moritur, quam na 
Nunc vero trepidamus, cum periculum acceffis 
“animus nobis, non color conftat: lacrima nihi 
fature cadunt. Quid eft turpius, quamini 
gnine fecuritatis effe folicitam? Caufla autem h 
quod inanes omnium bonorum fumus, quorua 
ne vite defiderio laboramus, Non enim apu 
pars cius vila fubfedit. transmiffa eft, & 
xit. Nemo quam bene viuat, fed quam diu 
rat: cum omnibus poflit contingere , vt bene vi 
vidiu, nulli, = 


-Eperst. XXIII, 


Monet Gerum gaudinm quarere, quod illud? fas 

" & ex Gero Bono natum, Reliqua fallacia & 
cia fant, boc felidam, & firmum: quia in fel 
tum, & anim, optima nofiri parte, Vane 
pofitum eft in Confcientia. Epicuri deinde di 
Turpe & molehlum , Vitam femper inchoare, 
conStantes damnantur, | 


po= me tibi fcripturum, quam humane nob: 
hiems egerit, que & remiffa fuit, & breais: 
malignum ver fit, quam prepofterum frigus, ¢ 











=o — — 
- 


|) 


pheateorar- : ; 7) 





. 


[oe = 


its * ton tap, Ciba. od ane 
Say TEAR eA Poe 
cotuin eae anoupeasiss ne gaudeas Vantin, 
: hoc effe dixi; culmen eft. Adfumma 
al tat quo gaudest, qui felicitatem (usm 
enon pofuit, Solicitus eft, &incer 
fee alqu provi licot ad manu fy 










deeffe letitiam. volo iliam : 
tes fi modo intra teip(um fits 
a hi non implent pectus, fed frontena 
it owns pifi forte m indicapillam 
Wwirider, Animus deber effe alacer & fi 
x omnia erestus. Mihi crede, res (evera eft 
( Gaution. An tuexiftimas quemquam foluta 
ita, &, ve ifti delicat) loquuntur , hilaricalo mor 
te contimnere ? paupertat domum aperire? yo 
isstenere {ub freno ? meditari dolorum patiens 
| i Hee qui apud feverfary in mayho paudin eft, 
pitumblando. In huius gaudii pofieffione efle 
Eiolo, nonquam deficiet, cum (mel ynde petatur 
) iMikieris, Leivm metallorum fruétus in fammo 
tf; illaopulent:flima {unt, quorum inalto later ve- 
“em pleninsrefponfurs fodienti. Hac quibug 
rvulgus, ternuem habent ac perfoforiam i) 


—s 





—_> = 


LPefaforiam’) non penetrantem , fed exterius afpere 
ben Fadl erfuforie diceres Jeniter & fine attentione aut 
. . 


F 


wm U t vos 


+ 


"4 L. Annact Sewzean 2 


voluptatem : & quodcumque inuetticium 2) rng 


eft, tundamentocaret. Hoc dequo loquor, ad 
te conor perducere, folidum eft , quod plus patear 
trorfus. _ Kac, orote, Lucili cariffime, quod vi 
potelt te praftarc felicem. disiice & conculce | 
quz extrinfecus {plendent , quz tibi prorhittunta¥ 
aliv: ad verum bonum {petta, & de tuo gaude, 
eft autem hoc? de te ipfo, & tui optima parte. 
pufculum quoque, etiam fi nihil fieri fine illo 
mayis neceflariain remcrede, quam magnam, 
nas fuggerit voluptst:s, breues, poenitendas, aé 
magna moderatione temperentur , in con 

abituras. Ita dico, in pracipiti eft voluptas, ad 
lorem vergit, nifimodum teneat , modum auti 
nere in eo difficile eft, quod bonum efle credides 
Veri boni auiditas, tutaeft, Quid fitiftud , int 
gas, aur ynde fubeat? dicam. Ex bona-confciew 
ex honottis confiliis , exreCtis ationibus, ex conti 
ptu fortuitorum , ex placido vite & continuo t 
vnain prementis viam. Nam illi qui ex aliis pr 
tis in alia tranfiliunt, aut ne tranfiliunt quidem, & 
cafu quodam transmittuntur, 3) quomodo haba 
quidquam certum manfacumue poffunt, fufpenfi 
vagi? Pauci funt,qui confilio fe fuaque difponant :4 
teri corum more quz fluminibusinnatant, non edi 
fed feruntur, Ex quibus alia lenior on 























nuit, ac mollius vexit 3 alia vehementior ra 
alia proxime ripam, curfu languefcente depoft 
alia torrens impetus eiecit in mare. Ideo conf 


tuendum eft, quid velimus, &ineo —, 


2. Inuecticium) aliunde quefitum , extra nos pofitis reli 
aduc&:. m. | 

3- Cafu quodams transmithnnsur) prolabuntur & impeta ql 
i runs. 4 


a 


"6 L. Annax: Sawrear 


Ollicitum te effe {cribis de iudicii euentu, 

tibi furor inimici denuntiat, & exiftimasn 
farum vt melioratibi ipfi proponas, & acquiek 
blande. Quid enim neceffle eft mala arceflere 
tis cito patienda cum venerint, prefumere, acp 
tempus fatori meta perdeve ? Eftfine dubio tt 
quia quandoque fis futurus mifer, efle iam mif 
fedegoalia te ad fecuritetem viaducam. Si ¥ 
nem folicitudinem exuere, quidquid vereris 1 
niet, euenturum vtique propone; & quodcs 
illud eft malum, tecum ipfe metire, actimores 
taxa, intelliges profecto, aut nonmagnum ,e 
longum effe, quod metuis. nec diu exempla,« 
confirmeris, colligenda funt: omnis illa etas tu 
quamcumque partem rerum, vel ciuilium,r) vel 
narum, memoriam miferis;occurrent tibi ingen 
profefus, aut impetus magni, Nungquid accide 
fi damneris , poteft durius , quam vt mittarisin 
um ? vt ducarisin carcerem? nunquid vitra qui 
timendum eft villi, quam ve vratur? quam vtp 
Singula ifta conftitue, & contemptores ecorug 
qui non quarendi, fed eligendi fant. Dam 
nem fuam Rutilius fic talit, tanquaim nihil illi 
ftum effet aliud, quam quod male iudicaretur 
filium Metellus foctiter rulit, Rutilius etiam Lit 
alter, vtrediret, Reipubl. preftitir: 2) alter re 
fuum Sullz negaait, cui nihil tunc negabaty 
carcere Socrates difputauit, & exire (cum effe 
promitterent fugem) noluit: remanfitque, v 
rum rerum grauiffimarum hominibus metum | 
ret, mortis&carceris. Muciusignibus manu 
pofuit, Acerbum eft vri: quanto acerbius fi i 


1. Cinilinms) Romanarum, 


a, Reipabl, prafiirit) h.e. in gratiam Reipnblica rt 


. Beitrored * 
utaris? Vides hominem non eruditum , nec 
weptis. contra mortem aut dolorem fuborna- 
iliteri tantum robore inftra@um , peenas a fe 
mtusexigentem, {pectator diftillantis in ho- 
wodextras ftetit, nec anteremouit nudis offi- 
itn manum , quam ignisilli ab hofte fubdu- 
| Facere aliquid inillis caftris felicius potuit, 
tis. Vide quanto acrior fit ad occupanda - 
iittus, quam crudelitas ad irrogands, Fa- 
na Mucio ignouit, quod volueratoccidere ; 
biMacius, quod non occiderit. Decantatz, 
inomnibu {cholis fabulz ifte funt. iam mi- 
nad conterinendam mortem ventum fuerit, 
mnarrabis. Quid niego narrem, vitima il- 
Pltsnis librum legentem , pofito ad caput 
'duohec in rebus extremis inftrumenta pro- 
t,-alterum vet vellet mori, alterum v@poilet, 
itis ero rebus, vecumque componi fractz at- 
mz poterant, id agendum exiftimauit, ne-cui 
N aut occidere liceret , aut feruare continge- 
friéto gladio , quem vsque in illum diem ab 
tdepurum feruauerat: Nihil, inquit, egifti, 
Omnibus conatibus meis obftando. non pro 
luc, fed pro patria libertate pugnaui: nec a- 
inta pertinacia, vt liber, fed vet inter liberos 
'; nunc quoniem deplorate funtres generis 
» Cato deducatur in tutam. Impreffit dein- 
ferum corpori vulnus. quo obligato amedi- 
minus fanguinis haberet , minus virium, ani- 
)Jam non tantum Ceefari, fed fibi iratus, nu- 
nus manus egit, & generofum illum con- 
mque omnis potentiz fpiritum non emifit, 
_ Non inhoc exempla hac nune congero, 
im exerceam, fed vt te aduerfus id quod ma- 
‘ibile videtur , exhorter, Facilius autem 
eye. {3 ¢x- 





78 L. Anwagi Sewrear 


















exhortabor, fi oftendero, non tantum fortes virosh 
momentum effandz anime contempfiffe ; fed que 
damn ad alia ignauos, in hac re exaquaffe animum 
tifimoram. ficut illum Cn, Pompeii focerum Sci 
n<n,qui contrario in Africam vento relatus,cum te 
yi nauem fuam videret ab hoftibus, ferro fe tranfuerkg 
yauit,& quarentibus vbiimperator effet:Imperatar, 
quit, bene fe habet. Vox hac illum parem maioriba 
cit,& fatalem Scipionibus in Africa gloriam non eft 
terrumpi paffa. Multum fuit Carthaginem ving 
amplius mortem. Imperator, inquit, bene fe 
bet. An aliter debebat Imperator, & quidem C 
nis,3) mori? Non reuaco te ad hiftorias , nec. 
omnibus feculis contemptores mortis, qui fant p 
_ simi, colligo: re{pice ad hac noftra tempore, de q 
yun languore ac deliciis querimur, omnis ardi 
homin@&® fuccurrent, omnis fortune, omnia at 
qui mala fua morte preciderunt, Mihi crede, Lu 
adeo mors timenda nan eft, vt beneficio eius ni 
anteferendam fit. Securus itaque inimici ming 
di: & quamuis confcientia tya tibi fiduciam faci 
tainen quia multa extra cauffam valent, 4) & que 
equiffimum eft {pera, & ad id te quod eft iniquif 
mum, compara. Illud ante omnia memento, d@ 
mere. rebus tumultum, ac-videre quid in quaque se 
fit: {cies nihil effe in iftis terribile, nifi ipfam ting, 
rem. Quod videsaccidere pueris, hoc nobis quo§ 
que main(culia pueris euenit, illi quos amant, q 
bus affueuerunt, cui quibus luduat, fi perfonat 
vident ,expauefcunt: non hominibus tantrum, fed: 




















3. Cafonis) qni erat in exercitu : cui preerat Scipia itd 
atus. v 
4. Multa extra cauffam valent) gratia fcilicet , opes, odinill 
& alia que extra cavffam fant, & tamen efficiunt fepe, vt cau 
bone fuccumbar, vincat deterior. | s' 


1% 


‘Erpistr.owa &. 79) 
iperfona demenda eft, & reddenda facies fue, 
mihi gladios & ignes oftendis, & turbam carni« 
circa tefrementem? Tolle iftam pompam fub 
tes, & ftultos territas, mors es, quam nuper 
‘meus, quam ancilla contempfit. Quid ta 
mihi flagella & eculeos magno apparatu expli- 
uid fingulis ‘articulis fingula machinamenta, 
pextorqueantur, aptata, & mille alia inftru- 
excarnificandi particulatim hominis ? Pone 
pz nos obftupefaciunt: iube conticefcere ge- 
kexclamationes, &yocum inter lacerationem 
macerbitatem. Nempedoloreft, quem po- 
as ile contemnit , quem ftomachicus ille in ip- 
tis perfert, quemin puerperio puella perpeti- 
euis eft, fiferre poflum: grauis eft, fiferre 
fum. Hezcinanimo voluta, que fepe audilti; 
xifti: {ed an vereaudieris, anvere dixeris, ef, 
roba. hoc-enim tarpiffimum eft, quod nobis 
alet, verba nosphilofophiz, non operatracta- 
gid ta? nunc primum tibi mortem imminere 
mine exfilium, nunc dolorem? in hac natus 
Quidguid fieri poreft, quafi fururum cogite- 
Quod facere te moneo, (cio certe fecifle, Nune 
co, vtanimum tuum non mergas in iftam foli- 
em, hebetabitur enim, & minus habebit vr 
eam exfurgendumerit. Abducillum a priua- 
aad publicam ; 5) dic mortale tibi & fragile 
‘uhwin effe, cui non ex iniuria tantum aut ex 
oris viribus denuntiabitur dolor; ipf~ volu- 
in tormenta vertuntur. Epule cruditatem 
t, ebrietates neruorum torporem tremorem- 
bidines pedum, manuum ,articulorum omm- 
prauationes, Pauper fiam? inter plures ero. 





| pablicam )‘ad ea que omnibue imminent, tibique 
nmunes fant cam omnibus calamitates. 


fq. Exful 


3 


go EL. ‘AwnAgr Sxwreas 


Exful fiam? ibi me natum putabo, quo mittar. : . 
ligabor ? quid onim? nunc folutus fum? ad hoe: 
slatura graue corporis mei pondus adftrinxit. Moria 
hoc dicis, definam agrotare poffe, definam allig 
poffe, definam mori poffe, Nonfum tam in 
vt Epicaream cantilenam hoc loco perfequar, ¢. 
cam , vanos effe inferorum metus, nec Ixionem £0 
wolui, nec faxum humero Sifyphi tradi in aduerfus 
nec vilbuy vifcera & renafci poffe quotidie, & 
6) Nemo tam puer eft, vt Cerberum timeat & 
nebras , & larualem 7) habitum nudis offibus co 
rentiam. Mors nosaut confumit, autexuit,; Em 
fis meliora reftant, onere detra&o; confumptis ni 
geftat. bona pariter malaque fabmotafurit. Per 
te mihi referre hoc loco tuum verfum , fi prius 
nuero, vt teiudices non aliis feripfiffe ifta , fed =f 












tibi. Turpe eft aliud loqui, aliud fentire': quante’ 
turpius , aliud fcribere, aliud fentire? Memini 

Jum locum aliquando traQaffe, non repente nosig, 
smortem incidere, fed minutatim procedére. --Quot® 
die morimur, quotidie enim demitur alique pars vitey 
& tune quoque cum crefcimus vita decrefcit,-. Infexp 
tiam amifimus , deinde pueritiam , deinde edolefcem. 
¢iam : vsque edhefternum, quidquid tranfiit tempo 
vis, periit. hunc ipfym quem agimus diem, cam 
morte diuidimus. Quemadmodam clepfydram nom 
extremum ftillicidium exhaurit, fed quidquid ante 
defluxit: fic vitima hora, qua effe definimus, non fola 
mortem facit, fed fola confummat. Tunc ad illem 
peruenimus, fed diuvenimus. Hac cum defcripfil 
Tes, quo foles, ore, femper quidem magnus, num 


. ee eee es Oe 


A RnR E ERE S ES CENTERED 
4 EG. Renafti paffe quotidje & carpi) quod de Tytia Powe fe 
bulantur, eternum a voleure ita lacerando. 


7. Larnalem) qualis jacuarum e& & lemiarum, - 


quam 


ErrsTrovak® 





a acrior 5 quam vbi veritati commodas ver- 


 Gleimea Genit } quevapit, Gltima mort off. §) 
gas , quam epiftolam meam. ‘apparebir 
hanc quam timemus mortem extremam 
lam. Video quo {pettes. quaeris quid huic 
ulferim, quod dictum alicuius animofum, 
tptum vtile? Ex hac ipfa materia que in 
it, mitteturaliquid, Qbiurgat Epieurus 
eos qui mortem concupifcunt, quam eos 
» & ait: Ridiculum eft, currere ad mor- 
‘itz, cum genere vit#, vt currendum effet 
, effeceris: Item alio loco dicit Quid tam 
quam appetere mortem,cum vitam tibi in- 
‘cris metumortis ? His adiicies & illud e 
tz licet, tantam hominum imprudentiam 
dementiam, vt quidamtimore mortisco- | 
mertem. Quidquid horum tra¢taueris, 
sanimum, vel ad mortis, velad vite patien- 
‘umque monendiac firmandifumus! & ne 
mus vitam, & ne nimis oderimus, etiam 
fuadet finire, non temere, nee cum pros 
sndus eft impetus, Vir fortis ac fapiens 
s debet evita, fedexire, Etante omnia ille 
etur affectus, qui multos occupauit, hibi- 
di. Eft enim, mi Lucil,- vt ad alia, fie 
moriendum inconfulta animi inclinatio $ 
renerofos atque acerrime indolis viros cor- 
cignauos iacentesque. ili contemnunt vis 
rauantur, Quosdam fubit eadem faciendi 
tom vitime venit wc.) falfam ef inquit mortem 
rum venire vel veniffe : multis mortibus cenfici- 
tnos venit antequam rapiat: fed iHa mors qua 
ipfarum mortium eft vitima. Sic Ep. 120, 


fs widens 


-~ 


¢ 


’ 1 ‘ ‘ 
82 L. Annarr Sswecat 


videndique fatietas, & vite non odiuin, fed f@ 
nm: in qued prolabimur, ipfa impellente ph 
phia, dumdicimus. Quousque eadem? Nemp 
' pergiscar, dormiam, fatiabor, efuriam, algébi 
ftuagbo : nullius rei finis eft ; fed in orbem 
fant omnia: fugiunt ac fequuntur. Diemnox 
mit, dies noctem: zftas in autamnum definit 
tumno hiems inftat, que vere compefcitur. o 
tranfeunt, vtreuertantur. nihil noui video, nih 
vi facio. Fit aliquando & huius rei naufea. 
{unt quinon acerbum iudicent yiuere, fed fupe 
um. 


| Epis t. XXV. 

Prafcribit de duobus amicis , inuene & fene, alite 
que aliter cum Strogus agendum ; cum illo for 
cum hoc- vemifius , ne defperets. Ipfum Luc 
bortatur ad mediocritatem ant panperiem: d 
(Epicuri Goce) St fumat fibi Padagogum, Fac 
nia. tanquam aliquis (peBet, 


Uod ad duos amicos noftros pertinet, dit 
via eundum eft. alterius enim vitia emends 
alteriusfrangenda funt, Vtar libertate tota: non 
illum, nifi offendere. Quidergo?inquis. quad 
narium pupillum cogitas fub tutela tua continere 
{pice xtetém eins iam duram & intractabilem. 
poteft reformari, tenera finguntur. An prof 
rus fim nefcio: malo fucceffum mihi, quam fider 
effe. Necdefperaueris, etiam diutinos egros 
fanari, fi contra intemperantiam fteteris, fi n 
inuitos & facere coégeris & pati. Necde altero 
dem fatis fiducia habeo: excepto eo , quod, a 
peccare erube(cit, nutriendus eft hic pudor:qui qu 
diu inanimo efus durauerit, aliquis erit bona {pe 


gi, annon poffit, experiar. Tu nobis te, vt 
fortem prafta, & farcinas contrahe, 3) Nihil 
quze habemus, neceffarium eft. Ad legem ne- 
cuertamur: diuitiz parate funt. Aut gratuitum 
degemus, autvile, Panem & aquam natura de- 
t. nemoad hac pauper eft. intra que quisquis 
rium fuum clufit, cum ipfo Ioue de felicitate 
idat, vt ait Epicurus: cuius aliquam vocem 
piftole inuoluam, — Sic fac, inquit, omnis; 
iam fpe&tet Epicurua. Prodeft fine dubia, cu 
n fibi impofuiffe,& habere quem refpicias,quem 
Te cogitationibys tuis indices. Hoc jquidem 
maynificentius eft, fic.viuere tanquam fub alj- 
boniviri, acfemper prafentis , oculis : fedego 
ho¢ contentus fum, vt fic facias quecumque 
,tanquam fpectet aliquis. Omnia nobis ma- 
ado perfuadet. Cum iam profeceris tantum, 
ibi etiam tui reuerentia, licebit dimittas padar 
n 3 interim te aliquorum qu@oritate cuftodi, 
ato ille fir, aut Scipio, aut Lelius, gut cuius in, 
itu perdidi quoque¢ homines vitia fupprimerent; 
e cfficis eum, coram quo peccare non audeas, 
hee effeceris, & aliauacceverit anud te tui effe 





84 EL. Anwar: Senecar 

eogeris inturba. Diffimifemte fieri multis oportel 
dum tibi tutum non eft ate recedere: 4) circumf{pig 
fingulos, Nemoeft, cui non fatius fit cum quoliby 
effe, quam fecum. Tunc pracipue in te ipl 
cumeffe cogeris in turba, fibonus vir, fi quietus, ! 
. ‘temperanses: alioquin in turbam tibi a te receded 


dumieft. Htic enim malo viro propius cg. " 


Eprsy. XXVL . 

‘Genem fe effe, & tamen Gigere. Fortiter de morte fi 

 quitur: qua fola, inguit , iudicat an aliquid ft 
Gi, Reliqua, Gerba fant: robur & Girtus appar 

 - eum. animam Ages, Ab Epicura claufula, Difce mal 


- gem meditari., 7 
4 


Odo dicebam tibi, in confpefta effe me fend 
€utis: iamvercor, ne feneGutem poft me rel 
querim. Aliudiam hisannis, certe huic corpori vé 
cabulum conuenit: quoniam quidem Seneétus , laff 
etatis, nonfracte nomen eft.’ Inter decrepitos:as 
numera, & extrema tingentes, Gratiss tamen mut 
apud te ago: non: fentio in animo-2tatis iniuriedl 
cum fentiem in corpore. tantum vitia, & vitiortd 
sninifteriafenuerunt, Viget animus, & gaudet nd 
multum bi effé cum cozpore: magnam oneris pa 
tem fui pofuir, exfulrat, & mihi facit controue 
de fenectute. huncaiteffe forem fuum. Credamu 
ili, bonofuo vtatur. Irein cog:tationem iuuat, é 
difpicere, quid ex hac tranquillitate & modeftia me 
yum fapientiz debeam, quid etati: & diligenter ex 
cutere, quz non poffim facere, que nolim: pofttl 
nealiquid, quodnolim, Nam fi quid non poffam 
non poflemegaudeo. Qua enim querelaeft, quot 


aaa ee TY 
¢. A se recedere ) Senfus indubitate pofcic: in se fecederg 
doGos 


quod mirum ef aon vidifle viros ‘ ; 
incom: 


Eprs Tota, 85 


idum, fiquod debetdelinere, defecit? In« 
um fummum eft, inquis, minui & deperire, 
»prie dicam, liquefcere. Nonenim fubjta 
c proftratifumus: curpimur. finguli dies ali- 
itrahunt viribus. Et quis exitus eft meliog 
finem faom, natura foluente, dilabi? Non 
iid mali eft iétus, & e vita repentinus excef 
quia lenis hac via eft, {abduci, . Ego certe, 
ropinquet experimentum, é&ille laturns fens 
deomnibusannis meis dies venerit, ita me 
& alloquor; Nihil eft, inquam, adhue, 
rebus, aut verbisexhibuimus. leuia funtifta 
| pignoraanimi, multisque inuoluta lenoci- 
d profecerim, morticrediturusfum. Non 
ague componor ad illum diem, quo remotis 
ac fucis, de me indicaturus fum, vtrunrlo« 
tia, an fentiam: nunguid fimulatio faerit & 
quidquid contra fortunamiadaui verborum 
ium. Remone exiftimationem hominums 
nper eft,& in partem vtramque diuiditur, Res 
idia totam vitam tractata: mors de te pronun- 
ft, Itadico, difputationes & litterata collo- 
ek preceptis fapientium verba colletta, & ert 
mo, nonoftenduntverum robur animi. eft 
atio etiam timidiffimis audax. quid egeris, 
parebit, cum animatn ages. Accipio condi- 
, nonreformidoiudicium. Hzcmecum lo» 
edtecum quogue melocutam puta. lunior 
1 refert? non dinumeérantur anni, Incertum 
ite loco mors ex{pectet: iraque tu illam omni 
peata. Finire iam volebam, & manus {petta- 
claufulam : fed conficienda funt facrai 1) & 











ficienda funt fee) folennia omnia peragenda velut 
1, ad ques fpeciat /engenpio ex more, he 


‘86 LL, Anitduy Sinecax. 
Ne | 
‘haic epiftolz viaticum dandam eft. Putamet 
are, vnde fumpturus fim mutuam : {eis cuius 
‘tar, Exf(pe@e pufillam , &de domo fiet nom: 
interim commodabit Epicurus, qui ait: Med 
trum commodius fit, vel mortem tranfire ad n 
nos ad eam, Hic patet fenfus. Eyrogia res eft,n 
condifcere. Superuacaum forfitan putas id ¢ 
‘quo femel vtendum eft? hoceft ipfum, quarer 
‘ri debeamus, femper difcendum eft, quod an fe 
experiri non poffumus, Meditare mortem. 
‘hoc dicit, meditarilibertatem iubet. qui mori 
feruire dedidicit: fupra omnem potentiam eft 
extra omnem. Quid ad illum carcer , & ca 
& clauftra? liberum oftium habet. Vna eft 
‘quz nos alligatos tenet, amor vite; qui vtnon 
‘diciendus , ita minuendus eft : vt, fi quando ree 
nihil nos detineat, nec impediat, quo minus 
‘fimus, quod quandogiue fagiendum eft , {tal 
cere, 


Epist. XXVIL 


Monet, & excufat. Quid enim? ipfe iam 
jam fanus? Non fum, inquit : fedinter agros, 
muni malo, & remedio , tecum differo. Vob 
nocent, aut falfoiuuant: Virtus fola folidum 
umpurit. Sedbanciu adfume & babe: per alii 
potes. Hiftoriola de Calnifio faceta, Epic 
Gum , Diuitie fant , naturals paupertas, 


U me, inquis, monesiam enim teipfe 1) n 

fti, iam correxifti? Ideo aliorum emendath 
‘as? Non fum tamimprobus, vt curationes ege 
am: fed tanquam in eodem valetudinario iacea 


1. Jam enim teipfe }-Luctlium ironice fale periliel 
Seneca metuit, qui eger aliis mederi velit, . 


Ee ISTOKA 5, | 
Seeeonakinrta nmap ne 
au uam 

um meu edit; &teaahibio mesum xg. 
» mihi ipfe, Numera annos tuos ; & pudebit ea. 
mle, que vole per adem paar oc den 
nmortis “morianturante te vis — 
Eeeeceteaeeeese ae 
tantum, terite nocent, Quem- 
infact no font cum 
















. beneait ladies 
deheneh neeadeeaye 


Sola virtus: 


uenit, qua infra 3) feruntur, nec vnquem di 
. Ge Quando 2 hoc gaudium per ruenire con 
at? 1 non quidem ceflatur adhuc , Ped non fefti- 
Tatar, 4) Mulram reftat operis, in quod ipfe necef- 
(eftvigiliam , ipfe laborem tuum impendas, fi effici 
tupis. Delegationem §) res ifta non recipit, 
Aliud litterarum, genus adiutorium admittit, Cal- 
Vifus Sabinus memoria noftra fuit diues: & pa- 
trimoniuim habebat libertini , 6) & ingenium. 7) 








2. Exigo) expoftulo. 

3. Infra) Solem {cilicet, 

4. Sed non feftinatur) fed feffinetur legit Gronov. Ipfe 
icilicet fecum exigit Seneca, deinde votum interponit, quande 
adhoc gaudiam perueniam ? Sane non ceffo. Sed non fatis eft, 

» feltinere debe, nontantym non ceffare. 
[ j- Delegationem ) are nymmaria, Aes hocalienum alreri 
S nondelegabis foluendum, atefacienda numeratio, Lip/, 
eee ) qui fab Principibus honoribus opibusque af- 


1} Ingenine ) i.e. humile & ex feruili aliquid trahens. 
Nai- 


\ 
88 L. AnNAgt Senxear 

Nunquam vidi hominem beatum indecentius. § 
memoriatam mals erat, vt illi modo nomen ‘\ 
excideret, modo Achillis , modo Priemi: qui 
bene nowerat,9) quem pedagogos noftros nor 
Nemo vetulus nomencistor, qui nomina non 1 
fed imponit, tam perperam tribus, quam ille’ 
~ nos & Achiaos perfelatabat. Nihilominus er 
volebat videri. Hancitaquecothpendiariam ¢ 
tauit magna fumma emit feruos, ynum qui I 
rum teneret, alterum qui Hefiodam: nouer 
terea Lyricis fingulos affignauit. Magno em: 
lum non eft quod mireris , non inu¢herfat ; faci 
locauit. Poftquam hac familia illi comperata eft, 
conuiuss fuos inquictare. Habebat ad pedes hos; 
quibus fabinds cum peteret verfus, quod re! 
{pe in medio verfu excidebat. Suefit illi Sa 
Quadratus , ftultorum diuitum arrofor, & quod 
tur, arrifor & quod duobus his adiun@um eft, de 
vt Grammaticos haberet analeétas. 11) Cum dixif 
binus, cenrenis millibus fibi conftare fingulos f 
Minoris, inquit, totidem {crinia emiffes. . Ile ¢ 
in ea opinione erat, vt putaret (¢ {cire, quod quip 
indomofuafciret, Idem Satellius illum hortas 
pit, vtelu@aretur, hominem egrum, pallidam 
cilem, Cum Sabinusrefpondiffet , Ee quomod 





$, Beatum indecentins)) quem minus deceret fort 
cunda. 

9. Quos tam bene honevat) omittit illud cum comméts 
vat Gronov. optimo fenfu, nomina f{cilicet ille non p 
retinere eorum , ques tam bene quam Pedagogos noftre 
Ceteri Houimur. 

10. Ad pedes bos) inter accuinbendui enim , ¥t me 
veteribus; terni ad pedes ftabant, 

u. Analecas) qui reliqua eius ques velut ab ore excid 
Colligerean, 


Erpistorar. &9 


vixviuo,’ Noli, obfecrote, inquit, iftud dis 
ion vides quam multos feruos valentiffimes ha- 
Jona mens nec commodatur, nec emitur : & pus 
malis effet, non haberet emptorem, at mala 
leemitur, Sed accipeiam quod debeo, & va- 
uitie fant , ad legem mature compofita pauper= 
[de fepe dicit Epicurus , aliter atque aliter, 
dam nimis dicitur, quod nunquam fatisdi+s ~ 
Quibusdam remedia monftranda, quibua- 
sulcanda funt, 


Eerst. XXVIIL 
tate, animumnon mutant, ipfetedebes, Tolle 
am agrimoniam , omnis locus bonus incundusque 
Eligam tamen, fi poffum , quietifimum & mia 
his aut Pitiis opportunum, Claufula: Pectaa 
s mofce, iam es faluns, : 


tibi (oli putas accidiffe, & admiraris qua 
1 nouam: quod peregrinatione tam longa, & 
rum varietatibus , non dilcuffifti triftitiam 
emque mentis.. Animum debes mutare, non 
Licet vaftum traieceris mare, licet (vtait Vir= 
ter) terreque vrbesque recedant: fequentug 
amque perueneris, vitia, Hocidem cuidam 
iSocrates ait; Quid miraris, nihil tibi pere- 
mes prodeffe, cum te circumferas? Premit te 
canfla qua expulit. Quid terrarum iuuare 
poteft? quid cognitio vrbium , aut locorum'? 
am cedit ifta ja€tatio. Queris quare te fuge 
1 adiuuet? tecum fugis. Onusanimi depos 
neft: non ante tibi yilusplacebit locus. Ta» 
ac effe habitum tuum cogita, qualem Virgilius 


Ih, gg pofter 


go L. ANNAEL SSNECAE Lobe 


nofter vatisinducit, iam concitate & inftigatee, 
tumque habentisin fe fpiritus non fai: 1) 

' Bacchatur Gates, magnum fi peftore poffit 
Excufiiffe Deum. - - - - 
Vadis huc & illuc, vt excutias infidens pondus: | 
ipfa iaftatione incommodius fit, ficut in nani « 
immota minus vrgent: inzqualiter conuoluta, ' 
Gam partem in quam incabuere demergunt. ¢ 
quid facis , contra te facis , & motu ipfo noces tit 
grumenimconcutis. Atcum iftud exemeris ma 
omnis mutatio loci jucunda fiet. In vitimas ex} 
ris tercas licebit, in quolibet barbariz angulo ¢ 
eeris: hofpitalis tibi illa qualiscumque (edes erit., 
gis quis veneris , quam quo, intereft ; & ideo nal 
coaddicere debemusanimum. Cum hac perfug 
viuendum eft; Non fum vni angulo natus: patrig 
totus hiceftmundus, Quod fi liqueret tibi, no 
mirareris, niladiuuari te regionum varietatibus 
quas {ubinde priorum tedio migres. Prima 
quzque placniffet, fi omnem tuam crederes. | 
peregrinaris , fed erras & ageris, ac locum ex 
mutes $ cum illud quod queris, Bene vit 
omni loco pofitum fit. Num quid tam tarbidum 
potelt, quam forum? ibi quoque licet 
viuere, fineceffe fit, “Sed filiceat difponerefe,» 
{peftum quoque & viciniam fori procul fagiam. - 
vt loca grauie, 2) etiam fismiffimam valetudi 
tentant ; ita bonz quoque menti, necdum adhue 
fefte, & conualefcenti, fant aliqua parum fais 
Diffensio ab his qui in fluétus medios eunt, & tw 
tuofam probantes vitam , quotidie cum diffical 
bus rerum, magnoanimo collu@antur. Sapien 
aan er 

' 4. Non fui’) fed eius quam concepit i 
s, Granie Ds quibus pa *, oncep pf mente nofint 


ec 


~ 


- ExisTrorag | 


s on 
ita, noneleger: & malet in pace efle, quam 
be Non as multum prodeft vitia fua rene 
, i cum alienis rixandum eft, Triginta, inquis, 
tanni Socratem circumfteterunt, nec potucrunt ani- - 
tius infringere. Quid irtereft, quot domini — 
feruitus vna eft, Hanc quicontempfit, in quan- 
betturba dominantium liber eft, Tempus eft de- 
it, {ed {fi prius portorium foluero, Initium eft 
il ,notitiapeccati, Egregie mihi hoc dixiffe vi- 
turEpicurus,. Nam qui peccare fe nefcit , corrigi 
es deprehendas te oportet, antequam emen- 
%. Quidam vitiis gloriantur. Tu exiftimas ali- 
lid deremedio cogitare, qui mala fua virturum lo. 
inuméant? Ideo quantum potes, te ipfe coargue, 
Quireinte: accufatocis primum partibus fungere, 
inde iudicit, nouiffime deprecatoris: aliquando 












| Erist.. XXIX. 

Arcellinum diffcilem eorrigi. Adfpernatur enim, 6 
illudis tamen won deferam , EF fortaffe bel fic per= 
Fincam. Sententia Epicuri, Ne flude populo placere: 
id ef, multis, - 


JE Marcelino noftro quaris , & vis (cire quid agat, 
( Rato ad nos yenit, nulla alia ex caufla, quam 
la audire yerum timet: a quo periculo iam abeit, 
Ulienim nifi audituro dicendum eft, Ideo de Dio- 
né, Nec minus dealiis Cynicis , qui libertate pro- 
ilena vi fant, &obuios quosque monuerunt, die 
lati folet, an hoc facere debuerint. Quid enim 
gu fardos obiurget, aut natura morboue 
itos? Quare, inquis, verbis parcam 24) gratotta 
Verbit parcam) que {cilicet non magni mihi conBemt. - 
. | g 2 funt, 


i 





92 L. AnwAst Stneear 


Haan e eee ee eee amaEnAaREEEENDIEbmmenmtnnaeemnmenmmeraneeneen nanan 
funt, Non poffum {cire 2) an ei profury 
quem admoneo ; illud {cio alicui me profi 
fi multos admonuero. Spargenda eft manus ; 
teft fieri, ve non aliquando fuccedat, multa: 
Hoc, miLucili, non exiftimo faciendum m: 
so. diluitar eius auCtoritas, nec habet apud 
ponderis, quos poffet minus obfolefacta co 
Sagittarius non aliquando ferire debet, fed al 
deerrare. Non eft ars, quas ad effe&tum cafu ¥ 
pientia ars eft. certum petat; eligat profectu 
his quos defperauit , recedat; non tamen ci 
quat , fed in ipfa defperatione extrema rem: 
tet. Marcellinum noftrum ego nondum 
etiamnam feruari poteft ; fed fi citoilli man 
gitur, Eit quidem periculum, ne porrigen 
hat. magna in illo ingenii vis eft; fed iam t 
in prauum. Nihilominus adibo hoc perict 
audebo illi mala fua oftendere.' Faciet qu 
aduocabit illas facetias, qua rifum euocare 
bus poffunt; & in fe primum, deinde in no: 
tur: omnia que dicturus fum, occupabit. § 
tur {cholas noftras, & obiiciet philofophis e 
amicas, gulam : oftendet mihi alium in adult 
wn in popina, aliuminaula: oftendet mihi 
philofophum Ariftonem, qui in geftatione 
sebat. hoc enim ad edendas operas tempus a 
De cuius fectacum quzreretur , Scaurus ait? 
Peripateticus non eft 4) De eodcm cum cc 
tur Iulius Grecinus, vir egregius , quid 
Non poffum, inquit, tibi dicere, nefe 





2. Non poffum fcire) noua obieGio. ) 
' ge Geffatione ) in effedo, quod delicatorum eft. 
etal ues cf) quoniam neu ambn 


mga. obferua, videbis eosdem intra exiguum 
acerrime ridere, K acerrime rabere,6) Pro- 
eft aggredi illum , & oftendere quanto pluris 
um multis 7) minoris videretur, Vitia cius, 
non excidero, inhibebo. non definent, fed in- 
ot, fortaffe autem & definent, fi intermit- 
nfuetudinem fecerint. Non eft hoc ipfum 
dum. quoniam quidem greuiter affects, fa- 
co eft bona remifho. Dum me illi paro, 
n quipotes, qui intelligis vnde quo eusferis, 
ufpicaris, quousque fis euafurus ,.compone 
10s , attolle animum , aduerfus formidata 

numerare eos noli, qui tibi metum faciunt. 
ideatuy ftultas , fi quis multitudinem timeat 
ver quem tranfitus fingulis eft ? eque ad tuanr 
multis aditus non eft , licet iltam -multé 
r. Sic iftud natura difpofuit. {piritam t- 
aus cripiet, quam ynus dedit. Si pudorem 


de gradu faciat) Effedarli pedites pugnebant, de 



























94 L. ‘Anwast Sewneat 


haberes , vitimam mihi penfionem 8) remifif] 
Sed ne ego quidem me fordide geram in fineg) # 
alieni, & ubi quod debeoimpingam. Nunquam vq 
_. populoplacere. nam qua ego fcio, non probat: 
pulus; quz probat populus, ego nefcio, Quis he 
inquis. Tanquam nefcias cui imperem:10) Ep 
sus. Sedidem hoc omnes tibi ex omni domo cong 
mabunt, Peripatetici, Academici, Stoici, Cyn 
Quis enim placere poteft populo, cui placet virg 
malis artibus popularis favor queritur: Gmilem gy 
_ is facias oportet, non probabunt, nifi agnoner 
Multo autem ad rem magis pertinet, qualis tibia yi 
ris , quem qualisaliis, Conciliari nifi tarpi ratio 
mor turpium non poteft, Quid ergo ills leudata, 
omnibus preferenda artibus rebusque philofog 
prattabit? {cilicet vt malis tibi placere,qnam popy 
wt eftimes iudicia, non numeres: vt fine meta @ 
rum hominumque viuas; vt aut vincas mala, aut 
nias, Ceternm fite videro celebrem fecundiswocm 
wulgi, fi intrantete clamar, plaufus , & pantomigg 
ornamenta obftrepuerint, fi tota ciuitete femingy 
puerique laudauerint: quid ni ego tai miferear;¢ 

fciam quz via ad iftum fauorem ferat? 


..  , Eptst. XXX, 
Morti pavari nos debere, & robur in eam fimere 
exemple Anfidii Baffi: qui fenex libenter audit de 


ene .e 7 
&. Vitimam penfionem’) nim. per libros Bpiftolas 
& hec cum vitima forte foerit libri; vitinem penfionem 
fententiam vitimam penfionis inftar foluendam. ' Vet quo 
tius:duco, hac Epifola fenteutiiis aliorum ex inftitaro 
finem facit. 


9. In fine)‘ ebi iam pane exfolutum & omne qued debef 
te. Impereh) qui mihi ad manus ad vitm vfus prafto ft, * 


‘ 


a) 
a 





ot he 


















v = . @ rationibus adfiruis, won timendam, 
Obs ipe aliqua. = : Ws 


JAdam Aufidium, virum optimum , vidi quaffum, 
*1)atati oblu€tantem. Sed iam plus illum degra- 
it, qaam quod poffirattolli. Magno fenectus & 
iniwerfo pondere incubuit, Scis illum femper infir- 
corporis & exhau(ti fuiffe: diu illud continuit, & 
'verius dicam, concinnauit. fubito defecit. Quemad- 
Odum in neue que fentinam trahit,vni rim2 aut alte- | 
obfiftitur: vbi plurimis locis laxari coepit & cedere, 
Ti non poteft nauigio dehifcenti:ita in fenilicor- 
aliquatenus imbecillitas {uftiner & fulciri poteft, 
i ténquam in putri edificio omnis iun@ura diduci- 
(dam alia excipitur,alia difcinditur; circum(pici- 
dum eft,quomodo exeas.Baflus tamennofter alacer 
imo eft. hoc ee eye praftat; in quocumque — 
‘poris habiru fortem , in con{peétu mortis hilarem 
um@ue, nec deficientem , quamuis deficiatur. Ma- 
us gubernator & (ciffo nauigat velo, & fi exarmauit, 
amenreliquias nauigii aptat ad curfam. Hoc facit 
fus nofter:& eo animo vultuque finem fuum fpectat, 
Dalienum {pectare, nimis fecuri putares. Magna res 
hee, Lucili, & diu difcenda, cum aduentat horailla 
uitabilis,equo animo abire,Alia genera mortis,{pei 
xta funt. Definit morbus, incendium exftingui- 
t, raina quos videbatur oppreffura depofuit: 3) ma- 
quos hauferat, cadem vi qua forbebat, eciecit in- 
lames; gladium miles ab ipfa perituriceruice reuo- 
iit: nibil habet quod fperet , quem fenectus ducit 
mortem, huic vni intercedi non poteft, - Null 
eRe ereere EE ESE eS ET 
1.’ Quaffum) deficientem. allnfum ad Baflinomen, . . 
2. Exermanuit)) paflive accipiendum. Sie eo 
3- Depofai#) manu quafi fine noxa cellocauit. Lipf- st Oe 


gh |” géne- 


96 L. Awnanr Senicas 


pean eermeeeepespee pep aoa ahaa inane enttaee ne made een ee | 
genere homines mollius moriuntur , fed nec dix 
Ballas nofter videtur mihi profequi fe, 4) & co 
meré, & viuere tanquam fuperttes fibi, & fap¥ 
ferre defiderium fui. Nem de morte multa logt 
& id agit fedulo, vt nobis perfuadeat , fi quidi 
snodi aut metus in hoc negotio eft , morientis #” 
effe, non mortis: nec magis in ipfa quidquaw 
moleftie , quam poftip{am, Tam demens ame 
qui timet quod non eft paflurus, quam qui timet 
noneftfenfurus, An quisquam hoc futurum.c 
vt per quam nihil fentitur, ea fentiatur ? Ergo, ia 
gnors adeo-extra omne malum eft, vt fit extra ors 
-gnalorum metum. Hac ego fcie & fape di® 
fepe dicenda. fed ncque cum legerem, equ 
hi profucrunt ; neque cum audirem, his dis 
bus , qui negabant timenda a quorum metu abs 
Hic vero plurimum apud me anétoritatis he 
cuin loqueretur de morte-vicina. Dicam enim 
fentiam, Puto-etiam fortiorem eum effe, gq 
ipfa morte eft, quam qui circa mortem. Mors- 
‘admota,.etiam imperitis animum dedit non yj 
jneuitabilia. Sic gladiator tote pagna timidifl 
-Jugulum-aduerfario preftat , & errantem gla 
“Gibi attemperat, At illa que.in propinguo eft 
que ventura , defiderat lentem animi firmita 
‘que eft rarior, nec poteft nifi- a fapiente preftari 
bentiffime itaque illum audiebam, quafi ferente 
morte fententiam, & qualis effet eius natura, . 
propia infpecta, indicantem. Plus, vt puto, 
aberet apud te, plus ponderis, fi quis reuixifl 
in morte nihil mali effe narraretexpertus. Ace 
mortis quam perturbetionem affcrat, optime hi 
dicent, guifecundum illam fteterunt, qui venier 





a in 


¢- Profeqni fe) tanquam in funere. 


ur, Mors neceffitatem haber, aquam & in- 

Quis queri poteft, in ea conditione fe effe, 
mo non eft? prima enim pars zequitatis, eft 
« Sednunc fuperuacuum eft, nature caul- 
‘¢§ quz nonaliam voluit'legem noftram effe, 
am. quidquid compofuit, refoluit: & quid- 
foluit, componit jterum. Iam vero fi cui 
, Vtillum fene€tus leniter emitteret, non re- 
ulfum vite, fed minutatim fubductum, na ille- 
gere diisomnibus debet, quod fatiatus ad ré- 
omini neceflariam , laffo gratam, perductus 
ides qaosdam optantes mortem, &-quidem 
umrogari folet vite. Nefcio vtros exiftimem 
nobis animum dare: qui depofcunt mor- 
quihilares eam quietique opperiuntar. quo- 
dex rabie interdum,ac repentina indignatio- 
tex iudicio certo tranquillitas eft. Venit ali- 
aortem iratus morti; venientem 5) nemo hi- 
pit, nifi quife adillam diucompofuerat, Fa- 
1,ad hominem mihicaram, ex pluribus me 


Bris amescem ae men) fT a wee feo ee ee Chie tatiana 





98 L. ANNary Sanacas: 





cum feptimo fpatio 6) palmzappropingquant, : 
bat quidem ille Epicuri praceptis obfequens, pri 
{perare fe, nullum dolorem effe in illo extremo 
lita fitamen effet, haberealiquantulum in ipf 
vitate folatii. Nullum enim dolorem longun 
quimagnuseft. Ceterum fuccurfurum fibieti 
ipfa diftra&ione anime corporisque, fi cum en 
id fieret, poft illum dolorem fe dolere non poffe, 
dubitare autem fe, quin fenilisanimain primis 
effet, necmagna vi diftraheretur a corpore. 
qui valentem materiam occupauit, aqua, & inte 
ruina exftinguendus eft: ille qui alimentis deficit 
{ponte fubfidit, Libenter hec,miLucili,audio,no 
quam noua,fed tanquamin rem prafentem pérd 
Quid ergo? non multos fpeCtaui abrampentes v 
o vero vidi: fed plus momenti apud me haber 
ad mortem veniunt fine odie vite ; & admittunt 
non attrahunt. Illud quidem aiebat torme 
noftra nos fentire opera, quod tunc trepid 
cum prope a nobis effe credimus mortem 
quo enim non eft, 7) parata omnibus locis, | 
busque momentis?Sed confideremus, inquit,tun 
aliqua cauffa moriendi videtur accedere, quant 
propiores fint quz'non timentur.Hoftisalicui m 
minabatur: hanc cruditas occupauit.Si diftingue 
Juerimus cauffas metus noftri, inueniemus aliag ¢ 
lies videri. Non mortem timemus, {ed cogitati 
mortis:ab ipfa enim femper tantumdem abfamu 
timenda mors eft,femper timenda eft quod enim 
pus imorti¢xemptum eft ? Sed vereri debeo , ni 
ongas epiftolas, peius quam mortem,oderis : itac 





Qpeee eee Cee an osname mene ene) 
6. Septimo {patio )) notum in cireo roties cucarriffe | 
tam ambiuiffe , adeoque feptimo {patio iam palmam wi 
premiam exfpectabant. 
7. 4 quo enim nen eff) fabintellige prope. 


» 





Eris tT, XXXI. j 
& indicia Fulgi, [pernendum : ad Gerum bo- 
undum eff. id autem, Scientia rerum , per 
Gera & falfa noftas; peritura 6 manfura. 
ic itueda? ofcas 5 p : fi 


{co Lucilivm meum , incipit quem promi- 
it exhibere, - fequere illum impetam animi, 
optima queque, calcatis popalaribus bonis 
on defidero maiorem melioremque te fieri, 
iliebaris. Fundamenta tua multum loci 
‘runt. §) tantum effice, quantum conatus es: 
2tecum in animo tulifti, trata, Ad fum- 
hens eris, fi clauferis aures. quibus ceram pa- 
ybdere, firmiori {piffamento opus eft, quam 
fociis Viyflem ferunt, Ila vox que ti- 
» 3) erat blanda, non tamen publica: at hac 
enda eft, non exvno {copulo, fed ex omni 
1 parte circumfonat. Prateruehere itaque 
m locum infidiofa voluptate fufpe€tum , fed 
rbes:furdum teamantiffimis tui prafta. Bo- 
omaleprecantur. & fivis effe felix, deos o- 
uid tibi ex his que optantur eueniat, ‘Non 
bona, que in te ifti volunt congeri: vnum 
ft, quod beate vite cauffa & firmamentum 
fidere. 3) Hoc autem contingere non poteft, 





tum loci accupanerunt) ampliffima funt, egtegiam- 
molem fuperftruendam pollicentur. 

timekatur) ab Viyile. : 
ra ) « fe pendere , externa omnla contenui he- 


nifi 


yed ‘EL. Anwar: Senrcag 
TI, 
nifi contemptus eft labor , & in eorum num 
tus, quz neque bona funt, neque mala, F 
non poteft, vt vnares modo mala fit, mo 
modo leuis & perferenda, modo expauefce 
bor bonum non eft. quid ergo eft bonam 
contemptio. Itaquein vanum operofos cu 
surfus ad honefta nitentes,quanto magis inc 
minusque fibi vinci ‘ac firigare 4) permiferi 
rabor & clamabo, Tanto melior: {urge &r 
cliuum iftum vno, fi potes, {piritu exfupi 
nerofos animos labor nutrit, Non eft e 
ex illo veteri voto parentum tuorun 
‘quid contingere tibi velis, quid optes: & i 
jam per maxima ao viro turpe eft, etiam 
fatigare. Quid votis opus eft? fac te ipfe fel 
cies autem , fi intellexeris bona effe, quibu: 
eft virtug: turpia,quibus malitia coniuncta ef 
.admodum fine mixtura lucis nihil fplendidu 
hil atrum , nifi quod tenebras habet, aut ali 
traxit obfcuri: quemadmodum fine adiute 
nihil calidum eft, nihil fine aére frigidum :i' 
& tarpia, virtutis & malitize focietas efficit. 
eft bonum?rerum {cientia.Quid malum eft?s 
peritia Ile prudens atque artifex,pro tempor 
repeliet aut eliget.Sed nec quz repellit timet, 
tur que cligit : {i modo magnus illi & inui@ 
eft.Submitti te ac deprimi veto.laborem fi nc 
parum elt: pofce.Quis ergo,inquis,labor friu 
pervacuus eft?in quem humiles cauflz vocan 
eft malus, non magis quam ille qui pulchris: 
penditur : quoniam animi eft ipfa tolerantia, 
dura &afperahortatur, & dicit ; Quid ceflas 


4. Strigare ) militare verbum , deequis, qui in fi 
gum confiftunt, & quiescant. Lip/, 


ErprsrTrouae. I0f 


fudorem, Huc &illud accedat, vt per- 
it, @qualitas ac tenor vite per omnia con- 
; quod non poteft effe, nili rerum {Cientia 
kars, per quam divina & humana nofvan- 
ft fammum bonum : quod fi occupas, in- 
n effe focius, non fupplex- Quomodo, 
peracnitur ? non per Peninum Graiumue 
vec per. deferta Candauiz : nec Syrtes tibi, 
ot Charybdis ,adeundz fant: que tamen 
iti procuratiunculz pretio, x) Tutumi- 
undum eit , ad quod natura te inftruxir, 
lla, quz fi non deforueris , par Deo furges. 
m Deo pecunianon faciet: Deus nihil ha- 
exta non faciet: Deus nudus'eft. Fama 
nec oftentatio tui, & in populos nominis 
itia. nemo nouitDeum. mulu de ilo ma- 
nt, kimpune, Nonturba feruorum, le« 
nper itinera vebana ac peregrina portanti- 
ile maximus potentiflimusque ipfe: vehit o- 
forma quidem & vires beatum te facere 
uhil horum non patitur vetuftatem, Quz- 
tergo quod non fiatin dies deterius,cui non 
iti, Quid hoc eft 2animus ? fed hic rectus, 
ignus, Quidaliud voceshunc, quam De- 
lano corpore hofpitantem ? Hic animus tam 
1\Ronianum g quam in libertinum, quam in 
oteft cadere, Quid eft eques Romanus, 
inus, aut ferous 2 Nomina ex ambitio- 
iniuria nata. Subfilirein celum ex angu- 
urge modo,& te quoque dignumFingeDeo, 
em non auro , non argento ; non peteit ex 
aimago Deoexprimi fimilis. Gogita illos, 
tiieffent, 2) fictiles fuiffe. 
atiuncule pretio)) procurator Prouincle faétas. 
ropiMi eent ) verese lmpgio & paupestate. Lipf. 
| Eetisty 


104 L. Awwast SENECAE 


Epicurus eft & fortis, licet manuleatus 1) fit. ° 
tudo, &induftria, & ad bellum prompta mens 
in Perfas quam in alte cinctos cadit. 2) Non ed 
quod exigas excerpta , & repetita: continuum ef 
noftros, quidquid apud alios excerpitur, Ni 
bemus itaque ifta odorifera, nec emtorem deciy 
nihilinuenturam cum intrauerit, preter illa ¢ 
fronte fufpenfafunt. Ipfis permittimus , ynde 
famereexemplaria, Puta nos vellefingularesf 
tias ex turba feparare: cui illas adfignabimus ? Z 
an Cleanthi, an Chryfippo , an Panatio, an P 
nio? Non fumusfub rege $ fibi quisque fe vindic 
pud iftos quidquid dicit Hermachus, quidqui 
trodorus, advnum refertur. Omnia qua quis 
in illo contubernio locatas eft, vnius du@u & 

. cis di@afunt, Non poffumus, inquam, licet 
mus , educere aliquid ex tantarerum 2qualiumi 
tudine, | 

Pauperis eff numerare pecus, 

Quocumque miferis oculum , id tibi oceurrit qt 
minere poffet , nifiinter paria legeretur. Qus: 
pone iftam (pem, poffe te fummatim deguftare 
. Niamaximorum virorum:tota tibi infpicienda fa 
ta tractanda, Res geritur, & per lineamenta fuse ir 
opus neétitur , ex quo nihil fabduci fine ruine p 
Nee recufo, quo minus fingula membra, dunn 
inipfo homine, confideres, Non eft formofa, 

crus laudatur aut brachinm , fed illa cuius vniue 
cies 3) admirationem fingulis partibus abftuli 
tamen exegeris; non tam mendice tecum agam 








1, Manuleatus) tunicw manicate muliersm & my 
fuerunt , viri nudis incedebent braehiis. 
. 2. Tamin Perfas quam in alte cinos ) illi enim veble 
gtebantur , alte cinétierant milices Romani, : 
3. Facies) corporis Forma 


wNFIAS VUCANL. Guia QUIIPIECE) Cas PUCTHIE 
ft: quia plus adhuc non capit certi profe- 
captare flofculos turpe eft, & fulcire { 
pauciffimjs vocibus, & memoria ftare. 
itatur, dicat ifta, non teneat. -Turpe eft 
wut profpicienti fenectutem , ex commen- 
Hoc Zeno dixit, tu quid? Hoc Cleans 
id? quousque fub alio moueris ? & impe- 
od memoria tradatur: aliquid &de tuo 
nnes itaque iftos nunquam auctores, fem- 
tes, {ub alienavmbra latentes, nihil ha-- 
\0 generofi, nunquam aufos aliquando fa 
i diu didicerant, Memoriam in alienis 
t. Aliud autem eft, meminiffe; aliud, 
iniffe, eftrem commiflam mémoriz cu- 
contra {cire , eft & {ua facere queque, nec 
i pendere, &toties ad magiftrum refpi- 
licit Zeno, hoc Cleanthes. Aliquid inter- 
librum, 4) quousque difces? iam,& pra- 
eft, quare audiam, quod legere poffum ? 
quit, viua vox facit. non quidem hec, 





~ 


106 ° L. AWNAs: Sinnean 


contenti fuerimus inuentis. Praterea qui : 
quitur, nihil inuenit, imonec quzrit, Qu 
non ibo per priorum veftigia? ego vero vtar 
ri: fed fi propiorem planioremque inuener 
muniam. Qui ante nos ifla mouerunt, no 
noftri, fed duces funt. Patet omnibus veri 
dum eft occupata: multum ex illa etiam fut 
Gum eft. 





E pisTt. XXIV. . 


Gaudere fe in profettu Lucilii, quia ab ipfo ef 
eum formauit. Horfatur porro pergere, € 
mn. 


Refco & exfulto, & difcuffa fene&tute 1 

quoties ex his qua agis & {cribis , intelli, 
tum te ipfé (nam turbam olim reliqueras) fup 
ris. Siagricolam arbor ad fructum perdu&e 
fi paftor ex feetu gregis {uicapit voluptatem, 
num fuum nemo aliter intuetur quam vt a 
tiam illius fuam iudicet : quid euenire c 
quid ingenia educauerunt,& quz tenera for: 
adulta fubito vident? Afferote mihi, meu 
Ego cum vidiffem indolem tuam , inieci mar 
hortatus fum, addidi ftimulos, nec lente i 


‘ fam, fed fubinde incitaui: & nunc idem fa 


iam currentem hortor , & inuicem hortanten 
aliud,inquis,adhuc volo?1z) in hoc plurimun 
fic quomodo principia totius operis dimidi 





t. Quid, alind, imquis ,adbuc volo2) Lipf. diftiny 
aliad, inqnis, adbuc? volo. Senfus: quid eft que 
porro o Seneca } Refpondet Seneca volo monere, b 
m@moncam, 


ctO0 y CulUs acta Gucordant, 


Epirst XXXV. 

p fibi optat, id eff Sirum bonum, aliter 
us nemo eft , etiamfi amat, Hoc ergo ‘a 
sprimis difcat conuenienter Vimere, id ef, 
, deft, fapienter, : 


bnixe rogo vt ftudeas, meum negotium 
ere amicum volo: quod contingere mix 
as excolere te, vt cepifti) non poteft.. 
mas me, amicus nones, Quid ergo? hze 
fafant? imo difimilia. Qui amicus eft, 
at, non vtique amicus eft. Itaqueamicitia 
eft: amor etiam aliquando nocet, Si ni- 
» hoc profice, vtamare difcas. Feftina 
mihi proficis , ne iftuc alteri didiceris. 
percipio iam fra&um , cum mibi fingo, 
10 futuros , & quidquid 2tati mee vigoris 
ad meextua, quamquam non moltum 
ram: fedtamen re quoque ipfa letus ef- 





108 L. ANNAE! SENECAE 


ED 
& ante omnia hoc cura, vt conttes tibi. Quotie 
periri voles, analiquid aGtum fit, obferua an ea 
velishodie que herj. Mutatio voluntatis indicat 
mum natare, aliubi atque aliubi apparere, prow 
litventus. Non vagatur, quod eft fixum & fa 
tum, I{tud fapienti perfe@o contingit, aliquar 
& proficienti proucctoque. Quidergo interefti 
commouetur quidem , non tamen tranfit, fed fw 
co nutat; ille nec commouctur quidem, 


Erepist, XXXVI. 
Laudat quemdam qui otio (e admonit, a republic 
mouit: & Gt contemnat Gulgi Goces. Pergat b 
effe, aut magis feri; pergat & mortem ad/pen 
idque ratione, 


AMicom tuum hortare , vt iftos magno an 
contemnat, qui illum obiurgant, quod vmb 
& otium petierit, quod dignitatem fuam deftit 
& cam plus confequi poffet, prztulerit quictem: 
nibus, Quam viiliter negotium fuum gefferict, | 
tidie illis oftendet, Hiquibus inuidetur, non 
nent tranfire. 1) alii elidentur, alii cadent. Re 
inquieta, felicitas : ipfa fe exagitat, mouet cerébi 
nonvno genere, Alios in aliud irritat: hos in 
tentiam , illos in luxuriam : hos inflat, illos moll 
totos refoluit. Atbene aliquis illam fert: fic, 
modovinum. Itaque non eft quod tibi ifti perfa 
ant, eum effe felicem , qui a multis obfidetur. f 
illum , quemadmodum ad lacum, concurritur! q 
gui exhauriunt, &kturbant. Nugatorium & ine 
vocant. Scis quosdam peruerfe loqui, & fignif 
contraria. Felicem vocabant. quid ergo? erat’ 


Ie Troafire) ab yno propofico inalind, vitam mutant 


ErirsTrora., rog 


ro, quod quibusdam nimis horridi- 
tetrici, Aridton aiebat, malle fe ado- 
n, quam hilarem & amabilem turba, 
ci bonum,quod recens durum & afpe- 
non pati ztatem, quod in dolio 2) 
ntriltemappellent, & inimicum pro- 
ne fe dabit in vetuftate ip triftitias 
> colere virtutem, perbiberelibera- — 
la quibus perfundi fatis eft, fed hee — 
ss c{t animus. hoc eft difcendi tem- 
0? aliquod eft, quo non fit difcen- 
fed quemadmodum omnibas annis 
neft; itanon omnibus inftitui, ‘Tur- 
seft, elementarius fenex. Juueni pa- 
endumett, Facies ergo rem vtliffi- 
im quam optimum feceris, Hee. a- 
¢ expetenda tribuendaque, non du- . 
, quz tam prodeft dare quam accipe- 
hil illi iam liberiefi: fpopondit. mi- 
eft creditori, quam {pei bone deco- 
1 zs alienum foluendum, opus eft ne- 
onc profpera , agrum colenti vberta- 
tterre, & cali fauore: ille quod de- 
voluntate perfoluere. In mores for- 
vet. Hos difponat: vt quam tranquil- 
1us ad perfectum veniat, qui neg abla- 
am fentit, nec adiectum, fed in e0- . 
juomodocumgue res cedunt. Cui fine 
aria bona, (uprares fuas eminet: fiue 
elomnia cafus excuffit, minor non 
ia natus effet, arcum infans ftatim 
fermania, protinus puer tenerum ha- 


RE 
m enim nouum vereres doliis continebant, 
is &cadis. 


hs file 










110 L. ANNAn! SEnrear 


ftile vibraret : fi auoram noftrorum temporihus, 
fet, equicare, & hoftem cominus percutere d 
fet. Hac fingulis difciplina gentis fu fuadet , 
perat. Quid ergo huic meditandam eft ? qu 
verfus omnia tela , quod aduerfus omne ho 
genus bene facit , mortem gontemnere: que quil 
beat in fe aliquid terribile, vt & animos noftros ( 
in amorem {ui natura formauit) offendat, n¢ 
bitat: nec enim opus effet in id comparar: & x 
quod inftinéu quodam volantario iremus,ficut 
tur omnes ad conferuationem fui, Nemo ails 
fi neceffe fuerit, equo animo in rofa iacest: 
hoc duratur , vt tormentis non fubn:ittat fidem:* 
neceffe fuerit , ftans etiam aliquando faucius 2 
wallo peruigilet, & ne pile quidem incumbet. § 
folet obrepere interim fomnus in aliquod ads 
Jum reclinaris,, Mors nullum habet incomax 
Effe enim debet aliquid ,1) cuius fit inco 
Quod fi tanta cupiditas lonyioris zui te tenet, 
nihil eorum quz ab oculisabeunt, & in rerum 
ram, ex qua prodierant , ac mox proceffura 
conduntur, confumi. Definunt ifta, non pet 
Et iors , quam pertimefcimus ac recufamus, : 
mittit vitem, non eripit. veniet itetum , quinoa 
cem reponat dies , quem multi recufarent, nifidl 
reduceret. Sed poftea diligentius docebo, © 
quz videntur perire, mutari. AEquo animo | 
rediturus exire. Obferua orbem rerum in fe ret 
tium : videbis in hocmundo nihil exftingui. & 
cibusdefcendere, acfurgere. Alftasabit, fed 
annus illam adducit: hiems cecidit, referent” 
{ui menfes: folem nox obruit, fed ipfam ftatia 
abiget. Stellarum ifte decurfus , quidquid pra 
Quaieme eee. 







1, Efe debet aliquid) po mortem vero non fumui 





ws in Gia & militia Sapientia cffe. Ab bat 
elicitatemn , libertatem pendere. Perueniri, 
atione duce, 


ximum vinculam eft adbonam mentem, 
iftivirum bonum. Sacramento rogatus 
bit, fi quis tibi dixerit, mollem effe mili- 
m. nolo tedecipi, Eadem honeftiffimi 
sturpiffimi ayctoramenti, 1) verba funt, 
srroghe necari. Ab illis qui manus ere- 
‘edunt ac bibunt, quz per fanguinem | 
letur vt ifta vel inuiti patiantur: ate, vt 
ique patiaris, Illis licet arma fabmitte- 
‘diam populi tentare: tu neque fabmittes, 
zabis, reo tibi inuitoque moriendum 
sorro prodeft, paucos dies aut annos 
fine miffione2) nefcimur. Quomodo 
»me expediam ? effugere non potes ne> 
teswincere. Fit-via: &hanc tibi viam 
iphia. ad hancteconfer, fi vis falaus ef: 


LP Liansscen. Banl area a wim ala auna aft 





119 L. “ANNAN! Suneeas 


graues dominos, interdum alternis imperante: 


terdum pariter, dimittit a te fapicntia, que f 
bertas eft. Vna adhanc fert via, & quidem 
non aberrabis: vade certo gradu. Si vis tibi ¢ 
fubiicere, tefubiice rationi. multosreges, fi ra 
rexerit. Ab illa difces, quid & quemadinodm 
gredi debeas:.non incides rebus. Nemingm 
dabis, qui {ciat quomodo quod vult cceperit 
non confilio addu&tus vila, fed impetu impact 
Non minus fepe fortuna in nos incurrit , qua 
in iflam, Turpe eft non ire, fed ferri: & fi 
in medio turbine rerum ftupentem, quercre; 
ego quemadmodum veni ? te 


Epirst. XXXVIII. 


Pracepta Gtilia.ad Sapientiam , magis quam Diff 
. nes fape effe. Ile ivrepere in animum, © .f 
mode fruttificare & diffundi.. re 


ME exigis , vt hoc inter nos epi ftolarum 
Y& mercium frequentemus, Plurimum p 
fermo, quiminutatim irrepitanimo. Difputs 
preparate,& effufe audiente populo, plus haber 
pitus,minus familiaritatis, Philofophia bonum ¢ 
um eft: confilium nemo clare dat. Aliquando vtg 
eft & illis, vt ita dicam, concionitus; vbi qui dt 
impellendus eft: vbi vero non hoc agendum ¢ 
welit difcere, fed vt difcat, ad hec fubmiffiora 
veniendumeft. Facilius intrant , fed & heren 
enim multis opus eft, fed efficacibus, Seminis 
fpargendafunt. quod quamuis fit exiguum, ct 
cupauit idoneum locum, vires fuas explicat , &: 
nimo in maximos autus diffunditur, Ider 
oratio, non late patet, fiafpicias; in operec 


Erpist. XXXIX, 


& Garies, in philofephia feripfife : excitart 
bere, €§ ardorem capere ab exemple, Natus 
> ducere, quae ad excelfaGecat: in quibue non 
“ia Fehicitas: non item Goluptas, quia ant fragi- 
¢, aut nocent, 


mentarios 1) quos defideras, diligenteror. 
os, kin anguftum coactos , ego vero compo 
dvidene plus profeétura fit oratio ordinaria, 
tc quz nunc vulgo Breuiarium dicitur, olim 
ine loqueremur, Summarium vocabatur, Ille 
‘nti magis neceflaria eft: hac fcienti. illa e 
et,» hacadmonet. Sed vtriusque rei tibi co- 
‘am, _ Tua me, non eft quod illum aut illum 
8. qui notorem 3) dat, ignotus 4) cft. Scri- 
oquodvis: fed meo more, Interim multos 
quorum {cripta nefcio an fatis ordinent. §) 
1 manus indicem philofophorum: hzc ipfa 


jentint 2A ~ ae G eet alam 20% a ow ewnectos ech l.ha 





4 L, Awnagt Senecar 


enim hoc optimum in fe generofus animus, « 


concitatar ad honefta. Neminem excelii ingen 
vam humilia delectant & fordida: magnaram re 
fpeciesad fe vocat & extollit, Quemadmodum : 
ma furgit in rcCtum,iacere ac deprimi non poteft, 
magis quam quiefcere:ita nofter animus in motu « 
mobilior & aGtuofior, quo vehementior fuerit. S 
lix quiad meliora hunc impetum dedit! ponet { 
tra ius ditionemque fortune. fecundsa temperab 
verfacomminuet, & aliis admiranda defpiciet. 
gnianimieft, magnacontemnere, ac mediocris 
le, quam nimia, illa enim vtilia vitaliaque: fur 
hec , ¢o quod fuperfluunt, necent. - Sic fegere: 
mia fternit vbertas: fic ramionere franguntur ; | 
maturitatem non peruenit nimia fecunditas, 
animis quoque euenit, quos immoderata fel 
yumpit:qua non tantum in aliorum iniuriam,fed: 
in fuam vtuntur. Quis hoftisin quemquam tam ¢ 
meliofus fait , quam in quosdam voluptates foe: 
quorum impotentiz atque infanz libidini ob 
num poffisignofcere, quod quz fecere, patiunt 
Nec immerito hic illos furor vexat. neceffle eft ij 
menfum exeat cupiditas,quz naturalem modum 
filiit. Ila enim habet faum finem : inania, & exlib 
orta,fine termino funt. Neceffaria metitur vtilit 
pervacua quo redigis? Voluptatibus itaque fe mes 
quibus in confuetudinem adduGtis carere.non pa 
& ob hoc miferrimifunt, quod eo perueniunt, v 
que (uperuacuafuerant, faa fint neceflaria. { 
unt itaque voluptatibus , non fruuntur; & 
fua , quod malorum vitimum eft , an 
Tune autem confummata eft infelicitas, vbi 


. _ 4, Patinntur) i.e. ex paflione &affeGtas imperio profi 
ef quod fecere. | 


ErPrsToarae, ‘ r15 


folom deleétant, fed etiam placent : & definit 
remedio locus, vbi, qu fuerant vitia, mores 





E pis rT. XL, ’ 


tur feribere, quia ibi imago mentis, tum de Sera 
se, prompties profufi fermonss: quod negat Phi- 

decere, Grawis & tarda oratio magi intrat 
lefeendst,. 


od frequenter mihi fcribis, gratias ago, nam 
juovne modo potes, temihi oftendis, Nun- 
:piftolam tuam accipio, yt non protinus yna fi- 
Si imagines nobisamicorum abfentium iucan- 
nt, quz memoriam renovant, & defideriam 
res fu 


‘ras Notas afferunt? Nam quod in confpetta 
imum eft, id amici manus epiftol imprefia 
t, agnofcere. 1) Audiffe te {cribis, Serapio- 
hilofophum, cum iftuc applicuiffet , folere 
)curfu verba conuoluere, quz non effunditvna, 
mit& veget. plura enim veniunt, quam qui- 
xvnafufficiat. Hocnon proboin philofopho, 
ronuntiatio quoqde, ficut vita, debet eflecom- 
; nihilautem ordinatum eft, quod pracipitatur 
erat. IJtaque oratio illa apud Homerum con- 
_& fine intermiffione in morem niuis fuperue- 
, oratori dataeft: at lenis & melle dulcior feni 
it. Siciteque habe, iftam vim dicendi rapidam 
abundantem, aptiorem effe circulanti, 9) quam 
Ela i Nt cg RL iA 
gnascere) Epiftola quoque id praftat quod confpectus, 
t agnoscator amicos animus. . | 
irculenti) circulosfacienti. circulator. 




















agen- 


116 £. Annart Seneca 





sgenti rem magnam ac feriam, docentique. 
ftidlare illam nolo, quam currere, nee extendat : 
necobruat, Nam illa quoque inopia & exilitas, 1 
intentum auditorem habet, tadio interrupte ta 
tis: facilius tamen infidit quod exf{pettatur , 
quod prateruolat. Denique tradere homines 
pulis precepta dicuntur: non traditur, quod 
Adiice nunc, quod qu veritati operam dat ¢ 
incompofita debet effe & fimplex. - Hac popula: 
hil habet. veri. mouere vult turban, & incon 
auresimpetu rapere: traStandam 3) fe'non pi 
aufertur. Quomodo autem regere potelt, qn 
non poteft? Quid quod hee oratio, qua fan 
mentibus adhibctur , defcendere in nos debet?: 
dianon vrofunt, nifi immorentur, Multumy 
rea habetinanitatis, & vani; plus fonat, quam 
Lenienda fant qu me exterrent , compefcend: 
irritant, difcutienda que fallunt: inhibepda lu 
corripienda auaritia, Quid horum raptiin poy 
eri ? quis medicus zgros in tranfitu curat ? Quid, 
ne voluptatem quidem vilam habet talis verbort 
ne delectu ruentium ftrepitus? fed vt pleraque qu 
ri poffe non crederes , cognouiffe fatis eft: fic 
qui verba exercuerunt, abunde eft femel audiffe. 
enim quis difcere , quid i imitarivelit? quid dee 
animo iudicet, quorum oratio perturbata & im 
4) eft, nec poteft reprimi ? Quemadmodum pe 
clive currentium, non vbi vifum eft, gradus ff 
fed incitato corporis pondere {¢ rapit, ac lo 
quarn voluit effertur:fic ifta dicendi celeritas nec 
poteftate eft, nec fatis decora philofophie. qu 
nere debet verba » non proiicere, & pedetentim 





3» Tra&andam ) confiderandam. 
¢, Lminiffa) ve equi immitti folent. 
; ce 


AVUUsD BOs brews tes ry ews se p Mae rgmrsswew wee esaas seas pwn 


‘rudis , tum quoque, cumillum aut oftentatio 
rit, aut aff:ctus impetus fui tantum feftinet 
ngerat, quantum aures pati peffunt. ¢) Reé&te 
cies , finon videris iftos, qui quantum dicant, 
remadmodam, quarunt: & ipfe malueris ali- 
9 fi neceffe eft, veliuxta P. Vinicium 6) dicere, 
im quereretur, quomodo diceret, Afellius:a- 
aétim. Nam Geminus Varius ait: Quomodo 
liferrufn dicatis , nefcio: tria verba non poteft 


e. Quid nimalistuficdicere, quomodo Vi- — 


’ Aliquistam infulfus interuenerit, quam qui 
mula verba vellenti, tanquam dictaret, non di- 
ait: Dic, vel nunquam dicas. Nam Q. Hates 
fum fuis temporibus oratoris celeberrimi.longe 
ab homine fano volo, Nunquam dubitayis, 
simintermifit: 7) {emel incipicbat, femel de- 


t. Quadaimn tamen & nationibus puto magis’ 


nusconucnire. In Gracis hanc licentiam tu- 
nos etiam cum {cribimus, interpungere con{te- 
. Cicero quoquenofter , a quo Romana elo- 
. Mee a . --% Me ~ ad 


~ 





m8 
dum. ' Fabianus vir egregius & vita & {ciefit 
quod poft ifta eft, eloquentia quoque, difp 
expedite magis, quam concitate: vt poffes dice: 
cilitatem effe illam, non celeritatem. Hanc 
viro fapiente recipio, non exigo, vt oratio eit 
jmpedimento exeat : proferatur tamen malo, 
profluat. Eo autem magiste deterreoab ifto r 
quad non poteft tibi ifta res contingere aliter, 
fi te pudere defierit, perfrices frontem oport 
_ ipfe te non audias, Multa enim inobferuat 
curfus feret quz reprehenderevelis. Non potef 
quam tibi contingere res ifta,falua verecundia.P: 
ea exercitatione opus eft quotidiana, & a rebus 
um transferendum eftad verba. Hzcautem et 
aderunt, & poterunt fine vilo tuo labore decurre 
men temperanda funt. nam quemadmodum fa; 
viro inceflus modeftior conuenit; ita oratio ¢ 
nonandax. Summa ergo fummarum heacerit: 
loguam te eff¢ iubeo, 


Eperst. XLL 


O pulchram , altamque epifolam| Deum in nobis 
tare, & bonum Girum fine co nullum effe, Cai 
ipfum, & animum , qui abillodefcendit. Ine 

. pria noftra bona funt: alia omnia aliens, B 
autem, reia Ratio, ° 


| LiANNacr Sgngcae 


prac rem optimam, & tibi falutarem, fi, vt 
bie, perfeueras ire ad bonam mentem : quam 
sum eft optare, cum poffis ate impetrare. Nor 
ad calum cleuandz manus, nec exorandus editu 
nos ad aures fimulacri, quafi magis exaudiri poffi 
admittat ; prope eft ate Deus, tecum eft, intus eff 
dico,Lucili, facer intra nos {piritus fedet, malorus 
norumque noftrorum obferuator & cuftos:hic pr 

ry 


bo0va 04002 LIU pe VewE weasawens BEES YUULID » ALL 
sfiluz, & fecretum loci, & admiratio vm- 
perto tam denfz atque continug, fidem ti- 
is facit. Et fiquis {pecus {axis penitus exefis 
‘ufpenderit, non manu factas, fed naturali- 
is in tantam lexitatem excauatus ; animam 
idam religionis fufpicione percntiet. Ma- 
luminum capita veneramur : fubita & ex ab- 
amnis eruptio aras habet. coluntur aque- 
stium fontes : & ftagna quedam, vel opadi- 
nmenfa altitudo facrauit. Si hominem vi- | 
erritum periculis, intactum cupiditatibus, 
srfafelicem, in mediis tempeftatibus placi- 
fuperiore loco homines videntem , ex equo 
n {abibit te veneratio eius? non dices: jfta 
¢ eft altiorque, quam ve credi fimilis huic, 
ft , corpusculo poflit ? Vis iftuc diuiaa 
L animum excellentem, moderatum, omnia 

minora tranfeuntem , quidquid timemus 
jueridentem, czleftis potentiaagitat. non 
‘tanta fine adminiculo numinis ftare. _Ita- 





720 | L. Annagt Senecag | 
bono nififuo niticur, Quidenim eft ftultius, 
in hominealiena landare? quidco dementius, ¢ 
miratur, qux in salium protinus transferri po 
Non faciunt meliorem equum aurei freni. 4 
Jeo aurata iuba demittitur: 1) dum contraGtata 
ad patientiam recipiendi ornamenta cogitur fatis 
aliterincultus, integrifpiritus. Hic {cilicet in 
acer, qualem illum effe natura voluit, {peciof 
horrido, 2) cuius hic decor eft, non fine timor 
{pici, prefertar illi languido, & bra@eato, N 
gloriari nififuo debet. Vitem laudamus, fi feuch 
shites onerat, fiipfaadterram, pondere eorum 
tulit, adminicula 3) deducit. Num quis huie! 
preferet vitem, cui auree vax, aurea folia depenc 
Propria virtus eft in vite, fertilitas: in homine 
que id laudandum eft , quod ipfius eft. Fami 
formofam habet, & domum pulchram: multum: 
multum feenergt. nihilhorum in ipfo eft, fedi 
ipfum, Lauda in ipfo, quod nec eripi poteft} 
dari: quod proprium eft hominis. Quazris quid 
animus, & ratioinanimo perfecta, Rationale e 
animal eft homo, confummatur itaque eius bor 
fiid adimpleuit cur nafcitur. Quid eft autem q 
abillo ratio hee exigit? rem facillimam. fecuni 
naturam fuam viuere: fed hanc difficilem facit ¢ 
munis infania, Invitiaalter alterum trudimus, t 
~ modo autem ad falutem reuocari poffunt, quos = 
retinet, populus impellit? 

1. Demittitur ) quia fabiicit fe & animos deprimit, oh 
dus. Ita Lipfius, Ego puto illud demittitnr effe referes 
ad arenam. & de leonibus qui ad fpeftaculum in itlam 
mittuntur fecmonem effe. 

2. Speciofus ex borvide ) cui hoc ipfum quod horrida 

iem & tormam conciliat. 


3-, Adminicnla) palos & fulcra quibus adharet. 
Eri 


z= - > - = 
, . 





EprsToras. 23 


Ererst. XLIL 
ito eredendum de Siro bono : rem magnam effe. 
praferre, ant fimulare; malos futuros, ft 
Fnsh Exemplo cuinsdam docet, Tum non labou 
mo in externis gua incommode , aut faife com 
in iti tte perf, fi virum bonum eff At 


@i vir bonus tam cito nec fieri poteft, nec intel- 
ee nunc viram bonum dicen? huius 









lent fortuna precianhs aie 


h sbeo, nil rete & fi {ciret quid 
‘es mus, nondum feeffe crederet: fortafle etis 
oe defperaret, At male exiftimat de ma- 
etiam mali faciunt. nec vila maior pena 
neque eft, quam quod fibi ac fuis difplicet. At 
05 qui fabita & magna potentia impotenter v- 
tintur, idem faciet , cum idem potverit, multerum, 
Git inbecilla fant, latent vitia; non mines aufura, 
) nillisvires fuze placuerint, quamilla que iam feli- 
| Gituspernit, inftrumenta illis explicande nequitiz 
Selin, Sic tuto ferpens etiam peftifera traCtatur, 
‘mrigerfrigore, non defwnt tunc ill venena, fed 
forpent, Mulrorum crudelitas , & ambitio, & luxus 
ta, mparia peflimis audeat, fortune fanore defici- 
fr, cadem vellé cor , cognotees : da poffe , quantum 
OE ee 







A Seconda nota’) proficientem & nondum in fummo con- 
| » non illam perfectum , & ad amuffim fadum, 
| 2 At male Gc.) obiettio eft quam fh fibi facir ve ’ ase 
- Maumen malos improbat, id quod bonorum effe videtur 


tom. I, i volunt, 






122 L, ANNAEI SENECAB 


volunt. Meminifti, cum quemdam «ffirmar 
in tua poteftate, dixiffe me, volaticum effe ac] 
&te non pedem eiustenere, fed pennam. Mengill 
fum: pluma tenebatur, 3) quam remifit & fugit. 
quos poftea exhibuerit tibi ludos, quem multaig 
put fuum cafura tentauorit. Nonvidebat, fe p 
liorum periculain faum ruere; non cogitabat, g 
onerofa effent que petebat, etiam fi fuperuacua m 
effent. Hoc itaque in his que affeCtamus,ad que ale 
magno contendimus, infpicere debemus , aut nihil 
illis commodi effe,aut plus incommodi. Quedamy 
peruacus funt, queedam tantinon funt. Sed hae 
prouidemus : & gratuita nobis videntur,qua carifé 
conftant, Exeolicet ftupor nofter appsreat , quot 
fola putamus emi , pro quibus pecuniam foluima® 
gratuita vocamus, pro quibus nos ipfos impending 
Quz emere uollemus, fi domus nobis noftrs pret 
effet danda, fiamceenum aliquod fruCtuofumue pre 
um: ad ea paratiffimi funus peruenire cum folicitu 
ne, cum periculo, cum iactura pudoris, & libertatiag 
 temporis. Adeonihileft cuique fe vilius. Idem 
que in omnibus confiliis rebusque faciamus, quodé 
lemus facere, quoties ad inftitorem alicuius 
acceffimus: videamus, hoc quod concupifcisi 
quantideferatur, Szpe maximum pretium eft, pa 
quo nullum datur, Multa poffum tibi oftendes 
que acquifita acceptaque, libertatem nobis extor 
rant; noftrieffemus, fi iftanoftra non effent, . Hi: 
ergo tecum ipfe verfa, norifolum vbi deincremet 
agetur, fed etiam vbi deia¢tura. Hoc periturum ef 
nempe aduenticium fuit, tam facilefine ifto ving 
quam vixifti. Si diu illud habuifti, perdis poftquami 
tietus es: fi non diu, perdis antequam affucfcas, Peg 
pe eons . _ 

. Pluma tenebatar) argute nam pl iam minos 
penui eft Lipf. ? gue pies Glam .. 

















Epis tT. XLII 


tere, que faciat: rumorem omnia perferre. Ergo 
, inquit, Gt in publico, Quid fi etiam lateas? 
pus Buus frit & Sider. 


pmodo hoc ad me peruenerit, queris: quis mi- 
i id te cogitare narrauerit, quod tu nulli nare 
1. Isquifcitplurimum, rumor. Quid ergo, 
tantus (um, vt poffim excitare rumorem ? non 
id te ad hunc locum refpiciens metiaris: ad 
efpice, inquomoraris. Quidquid inter vici- 
net, magnumeftillic, vbi eminet. Nam ma- 
onon habet certam modam: comparatio illum 
lit, autdeprimit. Nauis que in flumine ma- 
+, in mari paruula eft: gabernaculum quod na- 
i magnum, altesi exigaumeft. Tu nunc in 
eta, licet contemnas ipfe te, magnuses: quid 
yuemadmodum ceenes, quemadmodum dor- 
aueritur.fcitur, Eo tibi dilizentius viaendum 


134 OL, Anwant Suneat 


adfpici, Quid autem poteft recondere fe, &« 
hominum saresque vitare? Bona conf{cientia tt 
advocat, mala etiam in folitudine anxia atque f 
eft. Sihonefta fant, que facis ,omnes {ciant:: 
pia, quid refert neminem {cire, cym tu {cias 3 O 
feram , fi contemnis hunc teftem: 


Erprst. XLIV. 


Pulchra epiftola. Nemo fe « firpe contemna 
ad Sapientiam, id ef Virtutem , Genit, Ha 
nobilitat. . r 

[te tu mihi te pufillum facis, &dicis, ma 
ustecum egiffe naturam prius , deinde forte: 

cum poffis te eximere valgo, & ad felicitatem 

um maximamemergere. Si quid aliud eft iay 
fophia boni , hoc eft , quod ftemma non infpicit. 
nes fi ad primam originem reuocentur, a dig 

Eques Romanuses, & ad hunc ordinem tua tep 

xit induftria: ad mehercules multis quatuordee 

funt claufi, Nonomnes euria admittit: caftre 
que, quos ad laborem & periculum recipiunt, 
diofe legunt, Bone mens omnibus patet; ont 
hoc famus nobiles. nec reiicit quemquam ph 
phia, nec eligit; omnibus lucet. Patricius So 
non fait: Cléeanthes aquam traxit, &rigando-b 
jo locauit manus: Platonem non accepit nobiles 
lofophia, fed fecit. Quid eft quare def{ 

poffe fieri parem ? omnes hi maiores tui funt, f 

lis gerisdignum., Geres autem, fihoc protine 

perfuaferis , anullo te nobilitate fuperari- Om 
nobis totidem ante nos fant. nullius non orige 

memoriam iacet. Plato ait: Neminem regem n 


1, Quassorderiae) gradasin theatris propril equitibn 
7 { 












= 


_Errsrogas.’ 125 


baile oriandom, “‘neminem non feraum ex regi- 
| Omnia ifta longa ‘varietas mi(cuit,é& (urfam deor- 
fortuna verfauit, Quis ergo generoius? ad virta- 
bene a naturacompofitus, Hocvnum eft intuen- 
 alioqui fi ad _— reuocas, nemo non inde 
nie quod nihil A primo mundi orta, vaque 
xin se perduxit nosex (plendidis fordidisque | 
a(eries. Non facit nobilem atrium plenum, — 
aitimaginibus. nemo in noftram gloriam vixit; 
d ante nos fuir, noftrum eft. Animus facit 
; bien : ei eX quacumque conditione fupra fortu- 
as ere. Puta itague te non cfle scene 
libertinam: potes hoc confequi, vt 
fistibs erinter ingenuos.. Quomodo? inguis. fi 
tbonaque non populo augtore diftinxeris. Intu- 
Esenindai veniant, fed quo cant. Si. 
a vitam poteft facere, id bonam eft 
ite; deprauari enith in malum non poreft. Quid 
g0, iN quo erratur ? cum omnes beatam Vitam 
iejqtodinftromente cius pro ipfa habent, &il- 
tem dom petunt, fugiunt, Nam cum fumma beate 
- Fitelitlolide Cecucitas , & eius inconcufla fiducia, foli- 
| ditudinis colliguos cauffas , & per infidiofym iter vi- 
 hootantum ferunt farcinas, fedtrahunt, Ita lon- 
| PiMtadeFeDu cius quod petunt, femper abfcedunt, 
~ quo plus operz impendant, hoc fe magis impedi- 
| ‘int, & feruntur retro, Quod euenit in labyrintho 
 properantibus ; ipfa illos velocites implicat, 


Eprpis Tt. XLV, 
Now mucitis libris, fed bonis, ad Sapientiam opus. Ve- 
‘tts faperfiua adam, ast argata,, fraftra ferip fife 
Tum contra canillos, €£ Gocurn captiones, Res, res, 
. farm Ffrimina quarenda. met Beats, &F quod. 
See leven ? 









13 - Libro- 


126 L. Annan: Sangean 








Llrerum iftic inopiam effe quereris. Non: 
quam multos, fed quam bonos habeas. | 
certa prodeft, varia delectat, Qui quo defti 
peruenire vult ,-vnam fequatyr viam , non per tt 
vagetur. non ire iftud, federrareeft. Vellem 
quis, magis libros mihi quam confilium dares. 

vero quoscumque habeo, mittere paratus fun 
totum horreum excutere; me quoque ifto fi.po 
transferrem , & nifi mature te fincm officii {per 
impetraturum, hanc fenilem expeditionem in 
fem mihi; nec meCharybdis, & Scylla, & fabul 
iftud fretum deterrere potuiffent. Transnatafien 
non folum traieciffem , dummodo te comple@ 
fem, & prafens zftimare quantam animo cret 
Ceterum quod libros meos tibi mitti defideras; 
magis ideo mse difertum puto, quam formofum: 
rem, fiimaginem meam peteres.Indulgentiz {cio 
effe,non iudicii: & fi modo iudiciieft, indulgent 
impofuit. Sed qualescumque fant, tu illos fic lege 
quam verum quaram adhuc, non {ciam,& conta 
ter quzram. Non enim me cuiquam emancipaui, 
us nomen fera; maltum magnorum virorum iw 
credo, aliquid & meovindico.. Nam illi quoque 
inuenta, 1) fed querenda nobis reliquerunt ; & 
niffent forfitan neceflaria, nifi & fuperflue quefi 
Multum illis temporis-verborum cauillatio eripu 
captiofe difputationes, quz acumen irritum ' 
cent. Nectimus nodos, & ambiguam fign 
tionem verbis illigamus, deinde diffoluimus. . 
tum nobis vacat? iam viuere, iam morifcimus 2 
allo mente pergendum eft, vbi provideri debet 
resnos, non verbs, decipiant, Quid mihi vocu 








t. Illi quoqxe non inxenta) vt inuenta quedam nobii 
queruat , fed & nondum inuenta adeoque inuenieada. 


. » 


ropitus auribus recipitur , & in precordia 
idit, eo ipfo gratiofa, quo ladit. Doce 
odum hanc fimilitadinem dignofcere pof- 
tad me pro amico blandus inimicus: vitia 
irtutam nomine obrepunt: temeritas fab 
tudinis latet; moderatio vocatur ignauia: 
tymidus accipitur. In his magno periculo 
i8 certas notas imprime. Ceterum qui 
ir, an cornaa habeat, non eft tam ftultus, 
faam tentet ; nec rurfus tam ineptus aut he- 
thabere f¥ nefciat, quod tu illi fubtiliffima 
3) perfuaferis. Sic ifta fine noxa decipi- 
10do preftigiatorum acetabula & calculi, 
allacia ipfadele@at. Effice, vt quomodo 
am ; perdidi vfam. 4) Idem de iftis captio- 

quo enim nomine potius fophifmata ap- 
*cignorantinocent, nec fcientem iuuant, 
e verborum ambiguitates diducere; hoc 
‘eatum non eum effe, quem valgus appel- 
1pecunia magna confluxit; fed illum , cut 
ne in animo eft. ere&um. & excelfum, 





f : . ] nate | 


128 iL, Anwar Sunseax | 


quo fe commutatum velit; qui hominem ee fole 
eftimat, qua homo eft; qui natura magiftra vq 
ad illius leges componitur, fic viuit, quomod@ 
prafcripfit: cui bona fua nulla vis excutit’ quig 
in bonum vertit,certus iudicii,inconcuftus,intrepy 
quem aliqua vis mouet, nulla perturbat; quem} 
tuna, cum ineum quod habuit telum nocentiffing 
vi maxima intorfit, pungit , non vulnerat, & hocg 
Nam cetera ciustela, quibus genus hamanum ¢ 
latur, grandinis more diffultant ; quzincuffa tel 
fine vilo habitatoris incommodo crepitat, ac 
tur. Quid me detines ineo, quem tu ipfe Pies 
menon§) appellas , de quo tantum librorum com 
fitum eft? Ecce tera mihivitamentitur: hanc og 
rum , fiacutuses, redige. Neceflaria indicat, ¢ 
rum magna pars fuperuacuactt: etiam que nay 
fuperuacua, nihil in fe momentihabet inhoc, vt 
fit fortunatum beatumque praftare. Nonenis§ 
tim bonum eft, fi quid neceffarium eft. Acpré 
mus bonum, fihoc nomen pani aut polentz dam 
ceteris fine quibus vita non ducitur, Quod bonus 
vtique neceffarium eft: quod autem neceffariun® 
non ftatim bonum eft: quoniam quedam 
funt,eadem viliffima. Nemo veque co dignitatem 8 
ignorat, vt illud ad hac in diem vtilia demittae.Quie 
0? non eo potius curam transferes,vt oftendas os 
us, Magno temporis impendio queri fuperuscag 
multos tranfiffe vitam, dam vita inftrumenta cond 
runt?Recognofce fingulos,confidera vniuerfos:nall 





















§- Pfexdomenon) mentientem : Sophismatis genus, ita 
dens: Epimenides ait omnes Cretenfes efle mendaces, 
~ Cretenfis eft, Ergo &ipfe mendex , igitur non ei credesd 
Sunt ergo Cretenfes veraces, & illis credendom , Epimesl 
vero etiam Gretenfis, Ergo & eicredendam. Credendam: 
tur Bpimenidi & non credendum. 


Erisrouarx, 129 
ectatin craftioum. id in hoc fit mali 
finitum. non enim ae fed vidturi re 
erunt. Etiam fiattenderemus, tamen nog 
rreret; nunc vero cunftantes quafi alicnay) 
t, & vitimo die finitur, omni perit, Sed 
z modum excedam, que non debet fini- 
um cy 2) implere:in alium diem hane 
dialefticis differam , nimium fubtilibus, & 
curantibus, non & hoc. 3) : 


Epeust. XLVE 
De Libro Lucilii indicat, 69 laudat. 


itaum quem mihi promiferat, accepi, & 
iam lecturus ex commodo 1) adaperui, ac 
tguftare volui. Deinde blanditus eft ipfe, 
trem longius, qui quam difertus fuerit, ex 
igaslicet. breuis mihi vifus.cft, cum effet 
nectui corporis, 2) fed qui primo ad/pectu 
ii, aut Epicuri poffet videri. tanta autem dul: 
Ptenuit & traxit, vt illum fine vila dilatione 





aliena )) tanquam ad nos haud pertineat. 
ram manum legentis | fienim in nimis oy ie Voo 
rescit epiftola , vua mana teneri non poteft. 
Slum curantibus, non i boe ) curantibus Dialeicas 
tangquam geyer effent, id eft boc non tanquam ace 
idelt @ boc. Lipf. - 
mmedo) vbi commodum effet, ; | 
mei nec ta$ corporis ) Vereres in enoluendis charta- 
linibus partem , quam necdum legebant , fed erant 
ato {ubliciebant ; quod le&um effet, ac cum mexi- 
ur, vtraque mann in oris comprehendebact ita, vt 
scomplicata, qua vero legerentur explicita & pla- 
at, Itaque volumen tem grande ac fpiffum, vt com- 
evel Lucilio teneri non poffet, vocat nec fui nes 
3. G | 


ee i 5 perle- 


132 L. Annan: Sencar 


tateluctatur. Non poteft effugere pueritiam, f 
trahitur. iamque militari habita glaber, deftri@ 
lis , aut penitas euulfis, tota node peruigilat ;. 
inter ebrictatem domini ac libidinem diuidit, 
cabiculovir, 2) & in conuiuio puer eft, Allie 
conviuarum cenfura permiffa eft, perftat infeli 
ex(peftat, quosadulatio , & intemperantia aut 
autlinguz, reuocet in craftinum 3). Adiice ot 
tores , quibus dominici palati notitia fubtilis efi 
{ciunt, cuius rei illum fapor excitet, cuius delect 
{pectus,cuius nouitete naufeabundus erigi pofiit 
iam ipfa fatietate faftidiet, quid illodie efuriat. 

his cenare non faftinet , & maieftatis fue dimis 
nein putat, ad eamdem menfam cum feruo {ue 
dere. Dii melius, quod ex iftis dominos hs 
Stare ante limen Calliftidominum faum vidi, & 
quiilliimpegeratticulum , 4) qui inter reiiculs 
cipia produxerat , §) aliis intrantibus excludi. 
tulit illi gratiam feruus, illein primam decuriam 
ie@us, 6) in qua vocem przco experitur, & ipfe 
inuicen apologauit , 7) & ipfe non iudicauite 
fuadignum. Dominus Calliftam vendidit: fo 
mino quam malts Calliftus ? Vis ta cogitare | 


9 a ane 
"3, In cubicnle vir) in veramque enim venerem talibs 
ris vtebantur. . 

3. Rexocet in craftinum) grati enim erant hofpiti gulof 
vine , qui & ipfi tales effent, & dicacitate valerent, id 
ed proximum quoduis conuiuium rqarfom inuirabantur. 

4. Impegerat titulays)) qui titulo vt mosis erat ad 
affixo, venalem eum produxerat. 

s. Inter reiicule mancipia produxerat) qui titulo ne 
tam landarom venum cexpofucrat. 

6. In primam decariam @'c.) fic enim per decurias diff 
wendebant feruos, in quarum prima vilifimi proftabant , 
vt venderet multum voce vtendom erat prerconi. 

7, Apologanit } a Greco epvedtyus rciecit. Lipf. 














unz hominem, in quam transire , dum con- 
yotes, Nolo in ingentem me locum immittere, 
ifruoram difputare,in quos fuperbiffimi,cra- 
a, & contumeliofiffimi (umus.Hac tamen pra- 
ifamma eft : Sic cum inferiore viuas, quemad- 
itecum fuperiorem vellesviaere. Quoties in 
ivenerit, quantum tibi in feruam liceat: ve- 
bentem , tantumdem in te domino tuo licere, 
yingais, nullaum habeo dominum. Bona e- 
$)forfiran habebis. nefcis qua 2tate Hecube 
ceperit, qua Croefus, qua Darii mater, que 
a Diogenes? Vine cum feruoclementer. co- . 
toque & in fermonem admitte, & in confili- 
inconuiftum. Hocloco acclamabit mihi to- 
$delicatoram ; Nihil hac re humilius, nihil 

Hos ego eosdem deprehendam , alienorum 
mofculantesmanum, Ne illud quidem vide- 
© omnem inuidiam maiores noftri dominis, 
contumeliam feruis detraxerint? Dominum, 
imilias appellauerant: feruos (quod etiam in 


IhnedAnret\ fernilierae Inftienernnt diem fa. 





136 L. ANNAE! SEnRCAR. 


tilicates fuas conuertit : alteri viuas oporter, fi | 
viuere, Hac focietas diligenter & fan&e obfa 
eft, qu2 nos omnes omnibus mifcet, & iuds 
quod effe commune ius gencris humani. plarim 
illam quoque (de qua loquebar) interiorem f 
tem amicitiz colendam proficit. Omnis enit 
 gmico communia habebit, qui mrulta cum he 
Hoc, Lucilivirorum optime, mihi ab iftis fub 
precipi malo, quid amico preftare debeam , gt 
mini, quam quot modis Amicus dicatur, &| 
quam multe fignificet, In diuerfum ecce fay 
& ftultitia difcedunt. cui accedo ? in vtrama ives 
iubes? Illi 2) homo pro amico eft, huic 3) 8 
non eft pro homine: ille amicam fibi parat,. 
amico, Tumihiverbadiftorques, & P ilabas 
ris Scilicet nifi interrogationes vaferrimas ftrux 
conclafione falfa a vero nafcens mendaciiim a 
Xero,non potero a fugiendis petenda fecernere, 
me in re.tam feria fenes ladimus.Musfyllaba eff 
autem cafeum rodit: fyllaba ergo cafeum rodin, 
nunc me iftud non poffe foluere:quod mihi exif 
tentia periculam imminet? quod incommodum 
dubio verendum eft, ne quando in mulcipule fj 
capiam , aut ne quando fi negligentior fuero, e 
liber comedat Nifi forte acutior eft ills colleCHo 
fyllaba eft: fylleba eutem cafeum non rodit : mi 
gocafeumnonrodit, O pueriles ineptias link 
percilia fubduximus? in hoc barbam demnifimu 
eft quod triftes docemus & pallidi? Vis tire, 
philofophia promittat generi humano ? conf 
Alium more vocat , alium paupertas vfit , 
diuitiz velalienas torquent, vel faz: ille mala 











9. Ii) Stoice. 
3- Hic ) Epicuro, 


. 
a 


E Pist OLAX. 137 


orret, hic fe felicitati {uz fubducere cupit: 


mines male habent, illum dii. Quid mihi 


ta proponis? non eft iocandi locus, ad mife~ 
catus es. Opem te laturum naufragis, captis, 
entibus, intente fecuri fubie&tum preftanti« 
t, pollicitus eg: quo diuerteris? quid agis? hic 
ludis , timet, Succurre, quisquis eloquen«. 
pereuntium penis. Onnesvndique ad te 


i 


dunt , perdite vite, peritureque auxilium 


implorant, in te {pes opesque (unt. Rogant 
ita illos'volutatione extrahas, vt disiectis & 
us clarum veritatis lumen oftendas. Dic 
tura neceflarium fecerit, quid fuperuacuum, 
ciles leges pofuerit; | quam iucunda fit vita, 
pedica, illasfequentibus ; quam acerba & im- 
pena, gui Opinion? plus quam natur2 credi- 
Quid iftorum cupiditates demit? quid tem= 
Feiner tgntum non prodeffent! nocent. Hoc. 
im voles, manifeftiffimum faciam, & com~ 
¢debilitari gencrofam indolem, iniftas argue 
iectam. «Pudetdicere, contra fortunam mi- 
que porriganttela ;quemadmodum illos fub- 

Hac sd funmum bonum itur ? per iftud 
hiz func nigre, &rurpes, infamesque, eti- 
bum fedentibus,.4) excepuones. Quid enim 
tis, cum eum quem interrogatis, (cientesim 
\indueitis, quam vt formula cecidifle videas 
| quemadmodam illum praetor , fic hos phi- 
in integrum reftituit. Quid difceditis ab in- 
rpromiffis, & yrandia locuti, effecturos vos, 
nagis alfri tulgor, quam gladii, perftringat 


album fedentibus) Leguleiis, qui ad album , in quo 
:diGa fcripta-erant » fedebant.: : 
a 18H) es, Re 


wo A 


JH Be he Pg Se 2 - 
ah & oc\l« 
t 


138 L. ANNARI SSNECAE 


oculos meos, vt ingenti conftantia, & quod 
optant, & quod omnes timent, calcem,§) ad 
maticorum elementa defcenditis? Quid dié 
itur ad aftra? hoc enim eft quod philefophi 
promittit, vt parem Deo faciat ; ad hoc inwitat 
ad hoc veni. fidem prefta. Quantum pote 
miLucili, reduc te ab iftis exceptionibus &) 
ptionibus philofophorum. Aperta decent & 
cia bonitatem. Etiam fi multum fupereffet etat 
ce difpenfandum erat, vt fufficeret neceffariia 
que dementia eft, fuperuacua difcere in ten 
poris egeftate? 


Errst, XLIX. 7 
Pompeiorwm ad/[pectu , memoriam: fibi Lucilii resa 
De breuitate & curfie Temporis.: nibil long 
Getus in co effe. Obiter contra Dialectices: . 
id ,enus profpiciendos tantum; 


E‘ quidem, miLucili, fupinus & negliges 
in amici memoriam ab aliqua regione @ 
tus reducitur: tamen repofitum in anime 
defiderium loca interdum familiaria ¢uocant , 
ftindam memoriam reddunt, fed quiefcente 
tant, ficutdolorem lugentium, etiam fi mitig 
tempore, aut (cruuli familiaris admiffio, aut 
aut domus renoust. Ecce Campania, & o 
Neapolis, ad Pompeiorum tacrumr) cong 
incredibile eft, quam recens defiderium tui 
Totus mihi in oculis es,, cum maxime ate dike 
deo lacrimas combibentem, & affeCtibus tu 





_ . - +«« 


5. Vt quod omnes opsant , 6° quod omnes timeut ca 
bona q'e aiii optant , mala qe timent alii contems 
1, Pempeiornm tuornm) villam ia Pompeiano habe 


e 


LGSLILUS ABDALIL. BUCY peripis imps CL@Liyi- 
Cauffam huius rei quzris? guidquid 
nfiit, codem loco eft: pariter afpicitur, 
mnta inde in profundum cadant. & alio- 
ffunt longa intecuallaeffe inea re, qua 
ft. Pun@um eft quod vinimus, & adhuc 
us} fed hoc minimum {pecie quadam lon- 
natura diuifit, Aliud ex hoc infantiam fee 
eritiam, aliud adolefcentiam, aliud incli- 
namdam ab adolefcentia ad feneétutem, 
fene@utem. In quam angufto, quot 
it? Modo te profecutus fum : & tamen hoc 
tatis noftraz bona portio eft: cuius breui- 
ando faturam cogitemus. Non folebat 
Jox tempus videri. nuncincredibilis cur- 
: fiue quia admoueri lineas 4) fentio, fiue 
re coepi & computere damnum meum, Eo 
ae indignor, eliquos ex hoc tempore 
cere necad neceflaria quidem poteft , eti- 
Jitum diligentiffime fuerit) in {uperuacua 
item erogare, NegatCicero, fi duplice- 





140 +L. Anwast Senrcar 


tucfibi etas, habicurum fe tempus quo legsth¢ 
eodem modo Diale&icos. Triftius inepti {tsi 
ex profeffo lafciuiunt ; hiagere fe ipfos aliquid 4 
mant. Nec egonego profpicienda ifta: fed pri 
enda tantum, & a limine falutanda, in hoe ¢ 
ne verba nobis dentur, & aliquid effec in illis mua 
fecreti boni iudicemus, Quid te torques & nm 
in ea quzftione.quam fabtilius eft contempfiffe,{ 
folucre? Securieft, & ex commodo 5) mign 
minuta conquirere. Cum hoftis inftat a terg 
mouere iufius eft miles, excutit neceffitas q 
pax otiofa collegerat. Non vacat mihi verbe 
cadentia confe&ari, & vafritiam in illis meant 
riri. - 

Adfpice qui coant populi, qua menia 

Ferrum acuant ports, . 
Magno mihi animo ftrepitus ifte belli cir 
exaudiendus eft. Demens omnibus merito % 
fi, cum faxain munimentum marorum fenes fa 
que congererent; cum iuuentas intra portes 
fignum eruptionis ex{pectaret, aut pofceret ; 
{tiliain portis tela vibrarent, & ipfam folumfi 
nibus & cuniculis tremeret; federem otiofus, 
modi quafiunculas ponens : Quod non perdi 
_ habes: cornua autem non perdidifti: cornua ergs 
bes: aliaque ad exemplum huius acate delired 
concinnata. Atqui eque licet demens tibi #4 
fi iftis impendero operem. & nuncobfideor. ‘J 
tamen pericalum mihi abfeffo externam immig 
murus me ab hofte fecerneret: nunc mortifera ni 
fant. Non vaco ad iftss ineptias. ingens neg@ 
in manibuseft. Q:idagam? mors me fequit 
git vita; aduerfus hz. medoce aliquid. effice 








” 5, Ex commede ) vt commodum ipfi vifum fuerit. - 
1 


les NON reueru; aic reaeunu, rotes non exire. 
lin nauigationetantum, exiftimas minimum 
yamorte vita diducitur$ in omm loco zque 
teruallum eft. Non vbique fe mors tam pro- 
dit; vbique tam propeeft, Has tenebras di- 
kfacilius ea trades, ad que preparatus {um. 
natura nos edidit, & rationem dedit im- 
m, fed que perfici poffet. De iuftitia mi- 
vietate difputa, de frugalitate, de pudicitia 
» &illecui alieni corporis abftinentia eft, & 
sicura. Simenolueris per deuia ducere, fa- 
id quotendo, perueniam. Nam (vt ille ait 
96) Veritatis fimplex oratio eft. Ideoque il- 
jlicare non oportet. nec enim quidquam mi- 
menit, quem fabdola ifta calliditas, animis 
bus magna. 


Erprst. L. 


i sae OS 052. off awed Cad san nord « sss Ort 4. 





142 . LL.’ AmNMWABI SENE GAB 


afferebat, quidageres, querere, Valde 
memoriz eft, fimeminit: & tamen {per 
viuere,'vt vbicumque eris, fciam quid 4 
enim aliud agas, quam vt meliorem te if 
facias , vt aliquid ex erroribus ponags, vt is 
vitiacfle, que putasrerum? Quedam ¢ 
temporibus ad(cribimus: at illa, quocum 
rimus, fecutura funt. Harpaften, vxor 
am, fcis hereditarium onus1) in domo | 
tiffe. Ipfe enim auerfiffimus ab iftis prod 
quando fatuo deleétari volo, non eft mihi 
rendus: me rideco, Hac fatua fubjto c 
‘Incredibilem tibinarro rem , fed veram 
fe cecam: fubinde pedazogumn fuum roy: 
2) aitdomum tenebrofam effe. Hoc qu 
demus, omnibns nobisaccidere , liquea 
ino fe auarum effe intelligit, nemo cupi 
tamen ducem querunt: nes fine duce err 
mus ; Non ego ambitiofus fum, fed nemo 
poteftvinere. Non ego fumptuofus fu 
ipfa maguas impenfas exigit,. Non eft a 
quodiracundus fum , quod nondum con: 
genus vite: adolefcentia hac facit, Qu 
pimus? non eft extrinfecus malum nof 
nos eft, in vifceribus ipfis fedet. Et ide 
ad fanitatem peruenimus, quia nos 2g) 
mus. - Si curari.cceperimus , quando 
. tantafue egritudines difcutiemus? Nunc 
Fimus quidem medicum: qui minus neg 
fi adhiberetur ad recens vitium. fequer 
& rudes animi, recta monftrantem, nen 





"1. Hereditariam onus’) hereditate inter alia: 
. ptam adéogne alendam. 
s. Migret ) rclinquat hanc domum. 


MVCCww T2PweQ WY TS cow w £24446 4464 HOM Myveypry* We & UST 


j non expugnet pertinax opera, & intenta 
cura. Roborain reftum, quamuis flexa, 
curuatastrabes calor explicat; & aliter na- 
iguntur , quod vfus nofter exigit: quanto 
mus accipit formam, flexibilis, & omni 
fequentior ? quid enim aliud eft animus, 
Jammodo fe habens fpiritus? vides sutem 
tam effe faciliorem omni alia materia, 
wior eft, Illud, mi Lucili, non eft quod 
t, quo minus de nobis bene {peres, quod 
inos tenet, guod diju in poffeffione noftri 
eminem ante bona mens venit, quam ma 
prezoccupati fumus , virtutes difcere, vitia 
fed €0 maiore animo ad emendationem 
emps accedere, quod feme] traditi nobis 
etua pofieffio eft, Non dedifcitur virtus. 
enim malain alieno hgrent: ideo expelli & 
poffunt: fideliter fedent, quz in locum fu- 
it. Virtus fecundum naturam eft ; vitia 
infefta fant. Sed quemadmodum virtutes 





“ ~“~. 


146 L, AMNNAE! Sgnecae 







ceffcro,cedendum eft dolori,cedendum labori,ce 
dun eft paupertati; idem fibi in me iutis effe yoley 
ambitio,& ira; inter tor affectus diftrahar, imo dil 
par. Libertas propofita eft: sd hoc premium | 
yatur, Que fitlibertas, quaris? nulli rei {eruire, 9 
li neceffitati, nullis cafibus : fortunam in gquum 
cere 4) quo dic intellexero illam plus poffe,nil pore 
§) Egoillam feram, cum in manu mors fit? His ¢ 
tionibus intentum , loca feria fanfaque eligere ope 
get, Effeminat animos ameenitas nimie: non dubie 
qvid ad corcumpendum yigorem puteft regio.Qual 
bet viam iumenta patiuntur, quorum duratein aff 
yngula eft : in molli paluftrique pafcuo faginata,. 
Subteruntur,et fortior miles ex confragofo venit:fej 
eft vrbanus & verna.Nullum laborem recnfant mag 
qua ad arma ab aratro transferuntur ; in primo 
puluercille vn¢tus & nitidus. Seuerior Joci a 
firmat ingenium, aptumque magnis conatibusr 
Literni honeftius Scipio,quamBaiis ex(alabat.ruing 
jus non eft tam molliter collocanda. Illi quoque,.; 
quos primos fortuna Romani populi publicas 9¥ 
Sranftulit,C.Marius,& C Pompeius,& Celie exftrn 
rant guidem villas in regione Baiana, fed illas im 
erunt{immisiugismontium, Videbatur hoe msg 
militare, ex edito {peculari late longeque fabig 
Ad{pice quam pofitionem elegerunt, quibus adif 
_excitauerunt locis, & qualia: {cias non villes effe, f 
caftra, Habitaturum tu putas vnquam fuifleinVtics, 
Catonem, vt preternauigantes adulteras dinume 











+ Jn ane deducere) ne fupra me ftet, mihique imy 
set. Lip/. : 
s- Nil poterit ) vbienim fuperior fwerit, ei me fubdacg 
ex hac vita exeundo. . , 

- §. In Vice) locum corruptum effe certum eft. In ade 
git Gronov. vero littore amosna yocabant. 
' n 


LUCIN, periequere ne mogo, nnenne, nam 
oque nec finis eft, nec modus, Proiice que- 
ie cor tuum janiant ; que {i aliter extrahi nequi- 
‘or ipfamcum illis reuellendum erat. Volu- 
pracipue exturba, & jnuififfimas habe, latro- 
tore, quos Philetas Hgyptii yocant. in hoc nog 
Jantar, 7) vt ftrangulent, 


Erist. LI, 


ve nosinz reclis opus effe adiutorio, 6 diretione, 
s autem slits faciline duci formariqnue, St na- 
ef. Sed $t formeris, elige e prifcis, & ¢ pra- 
ibus, fuge samen Serbofos, ambitiofos , planfim 
antes. 


id efthoc , Lucili, quod nosalio tendentes, a- 
io trahit, & co vnde recedere cupimus, im- 
' quid colla&aturcum animo noftro, nec per- 
nobis quidquam femel velle? Fluctuamus inter 
confilie , nihil libere yolumus, nihil abfolute, 


anvinar Qmilritia innate eff: eni nthil enn. 



































148 L, Anna'er Sencar ~ 


us adiutorio, ex his fe, 1) feciffe fibi ipfos viam hos ni 
Xime laudat, quibus ex fe impetus fuit, qui {& ipfi_pa 
tulerant. quosdam indigere ope aliena, non itv 
fi nemo pracefferit, fed bene fecuturos, ex hia 
trodorumaiteffe. Egregium hoc quoque,fed fecug 
dz fortis ingenium. Nos ex ila prima note non fut 
bene nobiscum agitur,fiin hanc fecundam recipim 
Nec hunc quidem contempferishominem, qui alied 
beneficio eff faluus poteft ; & hoc multam eft, vel 
feruari, Prater hecadhuc inuenies aliud genus hi 
minum, neipfum quidem faftidiendum , eorum q 
cogiad rectum compellique poffant: quibus non 
cetantum opus fit, fed adiutore, &, vt ita dicam, o§ 
actore. Hictertiuscoloreft, Siquaris huiusera™ 
plar, Hermachum ait Epicurus talem fuiffe, ltaqa 
alteri magis gratulatur, sleeram magis fufpicit. 4 
Quamuis enim.ad eundem finem vterque peruene® 
tamen maior eft laus , idem effeciffe in difficiliore a 
teria, Puta enim duo zdificia excitata effe , ami 
paria, eque excelfa, eque magnifica; alterum dus 
areaaccepit, illic protinus opus creuit: alterius fe 
damenta laffarunt, in mollem ac fluidam demiffa hg 
sum : multumque laboris exhauftum eft, dum 
venitur adfolidum. Apparetinalsero ,‘quidqnid § 
&um eft: alterius, magna pars & difficilior letet, Qual 
‘dam ingenia.facilis & expedita : quedam .menw 99 
(quod aunt) faciends .fent, & in fundamentis {ay 
occupanda. Itaque egoillum feliciorem dixerim, qu 


"y, Bx his fe ) ad veritatem fine vilius adintorio fibi-vieut 
quosdam feciffe Bpicurus , atque ex horam numero feipf 
quoqueeffe air, | a 
_ 3. Alteri magis.gratalatur , alterum magis (ufpicit ) magidi 
gratalatur M-trodoro benignam natoram fortito, fufpicit Here 
machuin, daram quam acceperat naturam vineentem. Lipf, 
. 3 Mann ) opere & labore. mo, , 
, nihil ° 


Errsrocras, 149, - 


:gotii fecum habuit 5 hune quidem de fe meli- 
aifle, quimalignitatem nature {ux vicit »&ad 
iam fe non perdexit, fed extraxit 4). Hoc 
& laboriofam ingenium nobis datum, {cias ]i- 
us per obftantia. Itaque pugnemus, aliquo. 
uocemus auxilium, Quem, inguis, invoca- 
inc, aut illum? Tu vero etiarh ad priores re- 
'y qui Vacant. adinuare nos poffunt, non tan- ' 
i fant, fed & qui fuerunt. Ex iis autem qui 
ligamus non ¢os, qui verba magna celeritate 
itant, & communes locos voluant, & in priua- 
ilantur: fedeos qui vita docent, gui cum di- 
yuid faciendum fit, probantfaciendo: qui do- 
tid vitandum fit, nec ynquam in eo quod fugi- 
dixerint, deprehenduntur. Eum eligeadius 
» quem meagis admireriscum videris, quam 
dieris. ‘Necideo te probibucrim hos quoque 
, quibus confuetudo eft admittere popnlum, ac 
re: fi modo hoe propofito.iu turbam prode- 
t meliores fiant, faciantque ‘meliores: fi non 
onis hoc caufla exercent. Quid enim turpius 
yphia captante clamores: Numgnid zger Jau- 
idicum fecantem? Tacete, faucte, & prebere 
rationi. etiam fi exclamaueritis, non aliter au- 
quam fi ad tactum vitiorum veftrorumingemi- 
_ Teftari vultis attendere vos, mouerique re- 
nagnitudine? fane liceat, ve quidem iudicetis, 
tis de meliore faffragium , quid ni non permit- 
Apud Pythagoram difcipulis quinqueannis ta- 
im erat. numquid ergo exiftimas, ftatim illis & . 
& laudare licuiffe? Quanta autem dementia e- 
t, quem clsmores imperitorum hilarem ex audi- 
dimittunt ? Quidztaris, quod hominibus iis 
at cet eel 


i 


Extraxit ) vi quadam adhibita, 
‘ | Jaus 


150 _L.- Annan: Senecag 


NS, Ne a EEE 
laudaris , quos non potes ipfe laudare ? ] 
populo Fabianus: fed aadiebatur modefte. 
pebat interdum magnus clamor laudanti 
quem magnitudo rerum euocauerat, non {c 
ferifee ac molliter lap{z orationis, Interfit a 
ter clamorem theatri, & {cholz. eft aliqua « 
dilicentia. Omnia rerum omnium, fi obf 
indicia funt: & argumentum morum ex min 
quelicetcapere. Impudicum & inceffus of 
manus mota, & vnum interdum refponfurr 
tus ad caput digitus , 5) & flexus oculorum. 
bum rifus, infanum vuttus habitusque de 
Ila enim inapertum per notas exeunt. Qu 
que fit, {cies , fiquemadmodum lauderur , 
ris. Hinc atqueillinc philofopho manus ai 
tentat, &fuper ipfum caput mirantium tut 
ftit. non laudaturille nunc, fiintelligae, f 
matur, Relinquantur ifta voces illis artil 
propofitum habent placere populo + philofo 
retur, Permittendum eritaliquando iuueni 
impetum animi, tunc autem hoc ex impet 
cum filentium fibi imperare non poterunt. 

datio aliquid exhortationis affert ipfis audie 
animos adolefcentium ex{timular. Ad rem 
veantur, nonad verbacompofita, alioqui 1 
eloquentia , fi non rerumcupiditatem facit 
Differam hoc in prefenti. defiderat enim pr 
Jongam exfecutionem , quemadmodum pop 
rendum , quid fibi apud populum perm 
fit, quid populo apud fe. Damnum 
-feciffe philofophiam, non erit dubium , 





| ¢. Relatys ad caput digitns) Hoc,argumento Pom 
Hiti'ei accufabat Caluus. vid. & luuenalis Sat.9. Lipf, 


1m fuam defcribst, & tactationem in mari. 
fonem', in Gita nos talari, fed Sitia fua 
ire, aut fateri. Philofopbia docebit » CXbbe 
“mus nos, pares Deo faciet, 


on poteft mihi perfuaderi, cui perfuafum 
‘Nauigarem ? Solui mari languido. erat fine 
un graue fordidis nubibus, que fere autin 
atin ventum refolauntur: fed puraui terh 
iaa Parthenope tua 1 )vsque Puteolos furri- 
quimuis dubio & impendente calo. Ita 
tlerius euaderem, protinus per altam ad 
direxi, precifurus omnes finus. 3) Cum 
oceffiffem , vt mea nihil intereffet, 4) v- 
1, an redirem: primum zqualitas ¢) illa, 
itruperat, 6) periit. nondum erat tempeftag, 
clinatio maris , ac fabinde ecrebrior fludtus, 
ernatorem rogare, vt me in aliquo littore 

Aiebat ille, afpers effe & imporraoh, 
xta’) in publicum placendi canfla produ&a. 


tem \ ani vanalem eam haber. 





152 L, Annan: Sencar’ 


erg ems 
nec quidquam fe aque in rempeftate timere, q 
terram, Peiusauteim,vexabar, quam vt pericé 
mihi faccurreret. Naufea enim me, fegnis 

fine exitu, torquebat: qua bilem mouer, nec 
dit. Inftiti itaque gubernatori, & illum vellet 
coégipeterelittus, Cuius vt viciniam attigimas, 
exf{pecto vt quidquam ex praceptis Virgilii fiat, . 
Obuertant pelago proras, «-~- } 
aut anchora de prora iaciatur : fed memor art 
mei veteris , mitto me in mare, quomodo pfy¢ 
lutam 7) decet, gaufapatus. 8) Que putas me 
{um , dum per afpera erepo, dum viam quzro, 4 
facio ? Intellexi, non immerito nautia terram tis 
Incredibilia funt,quze tulerim : cum me ferre nog 
_ fem, Illud{cito, Viyffem non fuiffe tam iratog 
natum, vt vbique naufragia faceret. naufeator 
at ego quocumque nauigare debuero , vicefimo: 
perueniam. 9) Ve primum ftomacham (fois: 
cum mari naufeam effugere) collegi, vt 6 
vnétione recreaui, occepi mecum cogitare ; @ 
nos vitiorum noftrorum fequeretur objiuio etias 
poralium, quz fubinde admonent fui, ne 
rum qu co magis latent, quo maiora {unt. 
liquem motiuncula decipit; 10) fed cum creuesg 
vera febris exarferit , etiam duro & perpeffit 
confeffionem accepit. Pedes dolent, articuli ¥ 
Giunculas fenttunt: adhuc diffimulamus , & a 
Jum extorfiffe nos dicimus, aut in exercitati 

emperor . 

‘o, Pfychrolutam) laustorem in frigido, 

- §. Ganfapatns) gaufape nautis quoque vfas, ad 
go erat, qua in mare fe proiecturus abuclarerag. ae 
9. Vitefimo anno perneniam ) infelicior erge Vira 
cem annis errores abfoluic. ood 
« 30, Deciptt) vt non fentiat morbum, Ae 
u. Perpeffitio( etiam ei qui maximefereado dolori pe 
confeflioucar exprimit, tal . 








aye: 









od 


“GC LG UVULILIIGLS GUp tae e Bt suis supuL GUAITE 
tinguit, animumque altius mergit, quam 
intelleGtu finat. Quare vitia fua nemo con« 
via etiam nunc inillis eft. Somnium nar- 
antis eft: & vitia {ua confiteri, fanitatis indi« 
Sxpergifcamus ergo,vt errores noftros coare 
fimus, fola autem nos philofophia excitabit, 
am excutiet grauem, Illi te totum dedica: di« 
z illate digna eft. ite in complexum alter al. 
nibus aliis rebus te nega, fortiter,aperte. Non 
secario philofopheris, Si eger effes, curam 
es rei familiaris, & forenfia tibinegotia exci- 
ec quemquam tanti putares, cui aduocatus in 
14) defcenderes : toto animo id ageres, ve 
mum morboliberareris. Quid ergo? non & 
nfacies ? Omnia impedimenta dimitte, & va- 
nenti. nemo ad illam peruenit occupatus.Exe 
ofophia requutn {uum : dat tempus, non-ac- 
on eftres fubcifiua: ordinaria eft, domina 
:»Kiubet. Alexander cuidam ciuitati, pars 
‘am ,& dimidiam rerum omnium , promit. 


















156 TL: Anwat: Sunecan - 
eft. In hoc enim, mi Lucili, nifi fallor, er 
quod mortem iudicamusfequi: cum -illa & pre 
rit, & fecatura fit. Quidquid ante nos fuit, 
eft. Quidenimrefert, vrram non incipias, ati 
finas ?” verinsque rei hic eft effeftus , non effe, 
huiusmodi exhortationibus tacitis {cilicet (nam 
bis locus non erat) alloqui me non defi: deindep 
latim fufpirium illud , quod effe iam anhelitus ¢ 
‘yat, interualla maiorafecit, & retardatum eft, 
manfit, Nec adhuc, quamuis defierit , ex 
Auit {piritus. 6) fentio hzfitationem quandam ej 
moram. Quomodo volet, dum modo non ex4 
- fafpirem. 7) hoc tibi de me recipe: non trepida 
extrema: iam przparatus fam; nihil cogite de 
illum lauda & imitare , quem non piget mori, 
juuat viuere. Qnz enim virtus eft, cum eiiciaris,txi 
tamen eft & hic virtus, Eiicior quidem ; fed 
exeam. Etideonunquam ciicitur fapiens: quiat 
eft inde expelli, vnde inuitus recedas, Nilfify 
tusfacit fapiens. neceffitatem effugit : quia vult 
ipfa coactura eft. 


Erepist. LV. » 5 


De Vatiailla , & deipfo Vatia: tum de bono male 
otio, Isemamicos animo adeffe poffe , & debere, 


Geftatione cum maxime venio, non minus ff 
gatas, quam fi tantum ambulaflem, quante 
fedi, labor eft enim, & diu ferri: ac nefcio an eo & 
ior, quiacontra naturam eft; que pedes dedit, vtj 
nos ambularemus ; oculos, vt per nos videremus, I 
6. Ex natura finit {piritus) non e& refpiratio qualis hor 
nis fani & ia naturali ftatu conftituri effe foler. 


7. Nonex anino {ufpirent) modo mens valeat , & indol 
tia fua, nihil fafpirans, fruatur. 
b 


cmari, illinc laca, velut anguftam iter 
Erat enim a recenti tempeftate {piffius. 1) 
n illud (vt {cis) frequen’ & concitatus ex- 
‘ior tranquillitas foluit, cum arenis , que 
zantur, fuccus abfceffit. Ex confuett- 
nea circumfpicere cepi, an aliquid illic 
uod mihi bono poflet effe: & direxi ocu- 
» que aliquando Vatiz fuit. In hac ille 
ies, nulla alia re quam otio notus, confe- 
ioc unum felix habebatur. Nam quoti- 
ricitia Afinii Galli, 2) quoties Seiani 3) 
de amor merferat, (eque enim offendiffe 
amaffe, periculofum fuit) exclamabant 
Vatia, fotus {cis vinere. At ille latere 
viuere, multum autem intereft, vtram 
ifit, an ignaua, Nunquam aliter hanc 
viuo przteribam , quam vt dicerem; Va- 
ft. 4) Sed adeo, mi Lucili , philofophia 
lam eft , & venerabile, vt etiam fi quid 
» mendacio placeat, Otiofum enim ho- 








1 “as, 
-. a 


858 L. AnnAgr Seneeas ° 


minem, fedudtum 5) exiftimat vulgus, & fecurum 
contentam, fibique viuentem ; quorum nihil vili 
tingere,nifi fapienti, poteft, Ile quidem nulls 
licitus {cit fibi viuere.Slle enim (quod eft primu 
viuere, Nam quires & homines fugit, quem 
tatum fuarum infelicitas relegauit, qui alios 
ves videre non potuit, qui velut timidum atque.# 
animal, meta oblituit, ille fibi non viuit, fed (q 
eft turpiffimum) ventri, fomno, libidini. Non, 
tinuo fibi viuit, quinemini. Adeotamen magm 
eft conftantia, & in propofito fuo perfeucranty 
habeat auctoritatem inertia quoque pertinax. . 
ipfa villa nihil poffum tibi certi (cribere; fronta 
nim eius tantumnoui, Kexpofita: quz ofterdi 
am tranfeuntibus, Spelunce {unt duz magni of 
Jaxo atrio pares, manufacte ; 6) quarunt alter 
lem non recipit, altera vsque in occidentem ¢ 
Platanona 7) medius riuus, & amari& ab Ache 
lacu receptus, Euripi modo diuidit, alendis pif 
(etiam fi affiduo exhauritur) fufficiens, Sex 
cuin inare patet, parcitur; cum tempeftas piles 
bus dedit ferias, manus ad parata porrigitur. 
tamen eft commodiffinam in villa, quod Baias ( 
parietem 8) habet ; incommodisillarum caret, \ 
ptatibusfruitur. Has laudes cius ipfe noui: efft 
lam totius anni credo, QOccurrit.enim Fauonit 
illam adeo excipit, vt Bagis neget, Non ftulte' 
tur elegiffe hunc locum Vatia, in quem otium { 
pigrum iam & fenileconferret. Sed non multy 
tranquillitatem locas confert; animus eft, qui ¢ 





g. Sedudum) a torba feiunQum. 

6. Maunfake) magni operis, non natione. 
_ 3. Platanona) fyluam ex platenis. 
_ & Trans partetem) qui villam cingit 


). 
Eris rovat, 159 





‘omnia, Vidi B0 in villa hilati & amena 
, vidi in media folitudine occupatis fimiles. 
‘on eft quod exiftimes, ideo parum bene com- 
|efle te, quod in Campania non es. quare 
ones ? hucusque cogitationes tuas mitte. Con- 
um amicis abfentibus licet : & quidem quoti- 
quamdinu velis magis hac voluptate, qu2 ma- 
, fruimur,dumabfumus. Prefentia enim 
satos facit: & quia aliquando vyne loquimur, 
wus; cum confidemus, cum diduéti fumus, 
his quos modo vidimus, cogitamas. &ideo 
limo ferre debemus abfentiam, quia nemo 
tum etiam prafentibus abeft, Ponehic pri- 
Stes (eparatas : deinde occupationes vtrinque 
deinde ftudia feereta , faburbanas profetti- 
debis non multum effe , quod nobis peregri- 
piat. Amicus animo poffidendns eft, hic 
inquam abeft: quemcumque vult, quotidie | 
taque mecum ftude, mecum cena, mecum 
In angulto viueremus, fi quidquam effet 
nibus clanfum. Videote, miLucili, cum 
audio: adeo tecum fum, vt dubitem, an 
non epiftolas, fed codicillos 9) tibi {cri- 


Erist. LVI. 
ompofitam , Gacare fibi &F fiudiis , etiam in 
S40 exemplo docet,, Magis optandum inter- 
lentium, & pacem. Inertia porro, mala, & 
idinum mater, 


tllos) maitti folitos ad prefentes.. 


14 ; Pere- 


360 «| ££, Anrazt Senzeas ~ 
Eream, fi efttam neceflarium , quam vic 
lentium in ftudia fepofito.1) Ecce varius cl: 

dique me circumfonat; fapra ipfum balneum 

Propone nunc tibi omnia genera vocum,qu2: 

poffunt aures adducere: cum fortiores exerc 

manus plumbo graues 3) iactant,cum aut labe 
Jaborantemimitantur, gemitus audio: quot 
tum fpiritum remiferunt, fibilos,& acerbiffi 
rationes: cum in alipten inertem,& hac plebe 
ne contentum incidi, audiocrepitum illian 
meris : qu prout plana peruenit , aut concau 
num mutat. Si vero pilicrepus 4) fuperue 
numerare ceperit pilas,§) actum eft, Adi 
{cordalum, 6) & furem deprehenfum, & | 
vox {ua in balneco placet.7) Adiice nuncec 
_ pifcinam cum ingenti impulfz aque fono {ali 
ter iftos, quorum fi nihil aliud, reéte voces ft 
lum 8) cogita,tenuem & ftridulam vocem,qu 
bilior , fubinde exprimentem , nec vnquam|t 
nifi dum vellicalas, & alium pro fe clamarec 
libarii 9) varias exclamationes , & botulariu 
{fularium,:0) & omnes popinarum inftitores 








zr. In findia fepopte) ei qui fe ftudiis dicat & qui 
2, Supra balnenm babito) Baiis in diverforio. 
3. ‘Manus plumbo granes) Halteres vocabant qui 
faabant , ad robur exercendum, fudorem item 
dum, item quandogue ad librandum fefe inter fal 
4. Pilicrepus) pile nimirum quibus Jadebatur , 
5. Numevare ceperit pilas) i.e. pilarum fine c 
6. Scordalum) h, e. hominem in vino lingua lib 
'y. Is balnea placet) iki enim cantillabant & re 
¢. Alipilum) qui pilos ex alis euellit. 
9. Libarii) qui liba vendit. 
10. Rotularium © cruftularinm) ille eft qui botnl 
& nucleis, vel etiam ex cepa & porro confectos, } 
Buls penis hene cocti & leviter melliti vendit. 


’ 


SUSIE LE BidLTL SLU 3 yula ai Reus Gili INSU Caucus 
enon potuit. Magis mihi vox 11) auocare 
*, quam crepitus. Illa enim animum abducit, 
ram auresimplet, acverberat. Iniis qua me 
pcatione circumftrepunt, effedastranscurren- ~ 
0, & fabrum inquilinum, & ferrarium vici- 
aut hunc qui ad metam fudantem12) tabulas - 
ur & tibias, 13) nec cantat, fed exclamat. E- 
oleftior eft mihi fonus, qui intermittitur fub- 
quam qui continuatur, Sed iam me fic ad o- 
te duraui, vt audire vel paufarium 14) pofim, 
erbiflima remigibus modos dantem. Ani- 
nim cogo fibi intentum effe , nec auocari ad ex- 
omnia licet foris refonent; dum intus nihil 
os fit, dam. inter fe non rixentur cupiditas & 
dum auaritia luxuriaque non diflidcant , nec 
ltesam vexet. Nam quid prodeft totius regio- 
atium, fi affectus fremunt? 


ia nottis erant, placida compofta quicte. 


ef nulla nlenida anins af nif anam ratin 





162 "LL. Annatr Senecar 


a ae ee ieee 
compofuit, nox éxhibet moleftiam , non tollit 
folicitudines mutat. Nam dormientium quoqut 
fomnia tam turbulenta funt, quam dies. Illa t 
quillitas vera eft, in quam bona mens explicatur, 
{pice illuin, cui fomnus laxz domus filentio queri 
cuius aures ne quis.agitet fonus, omnis fcruorum 
ba conticuit , & fufpenfum, aceedentium pro 
veftigium ponitur. Hucnempe verfatur atque 
fomnum inter egritudines leuem captens ; que 
audit, audiffefe queritur. Quid in cauffa putas € 
animus illi obftrepit: hic placandus eft, huius © 
pefcenda eft feditio : quem non eft quod exifti 
' placidum, fiiacetcorpus, Interdum quies ingn 
eft. Ecideoad rerum a€tusexcitandi, ac tractati 
bonarum artium occupandifumus, quotigs nos £ 
habet inertia {ui impatiens. Magni imperatores ¢ 
snale parere militem vident, aliquo labore com 
{cunt, & expeditionibus detinent. nunquam v 
lafciuire diftri&is : nihilque tam certum ‘eft quant 
vitia negotio difcuti. Sape videmur tedio rer 
eiuilium , & infelicis atque ingrate ftationis pe 
tentia, feceffiffe: tamen in illa latebra, in quam 
timor & laffitudo coniecit, interdum recrudefcit ; 
bitio. ,Nonenim excifa defiit, fed fatégata, aut 
am obirata, rebus parum fibi cedentibus. Idem 
luxuria dico , que videtur aliquando ceffiffe: de 
de frugalitatem profcflos follicirat, atque in me 
patfimonia voluptates non damnatas, fed reliCtas 
tit: & quidem co vchementius, quo occultius, 
minia enim vitia in aperto leuiora {unt: morbi q 
que tuncad (anitatem inclinant, cam ex abdito erv 
punt, ac vim fuam proferunt, Et auaritiam itaq 
& ambitionem , & cetera malamentis humana, ti 
perniciofiffima (cias effe, cum fimulata fanitate fal 
dunt. Otiofividemur, & nonfumus. Nam fi 


ee i ~ 


Eragvtrorar — | 763 
Ofidcfamus , fireceptui cecinimus , fi {peciofacontem- 
mus, vt panlloante dicebam, nullares nos auoca- 
t, oullas hominum aviumque concentus interrum- 
cogitariones bonas , folidasque & iam certas. 
ie illud ingenium, nec fe adhuc reduxit intror- 
, quod ad vocem & accidentia erigitur. Ha- 
t intus aliquid folicitudinis , & concepti pa- 
ris, quod illam curiofum facit , vt ait Virgilius 


tla, mec aduerfo glomerati ex agmine Graii, —\ 
Nunc omnes terrent aura, forius excitat omnis 
Sufpenfum , & pariter comitique onerique timentem, 















Pri fite fapienseft, quem non tela vibrantia, non 
fictata inter fe arma agminis denfi, non vrbis im- 
ae itat* hi i j 
ullzfragor territat: hic alter imperitus eft, rebus 
fuistimet , adomnemcrepitum expanefcens, quem 
Yorguazliber vox pro fremitu accepta deiecit, quem 
‘Motus leuiflimiexanimant, Timidum illum farcine 
faciunt, Quemcumque ex iftis felicibus elegeris, 
‘Multatrabentibus , multa portantibus, videbis illum 
Omitique onerique timentem. Tunc ergo te {cito 
eiecompofitum , cum ad te nullus clamor pertinebit: 
cunte nulla vox tibiexcutiet: non fi blandietur, non 
fiminabitur, non fi inani fono varia circumftrepet. 
Qaid ergo? non sliquando commodius eft , carere 
tonuicio ? * fateor. ltaque egoex hoc loco migra- 
bo: ** experiri & exercere me volui, Quid necef-- 
feet diutius torqueri: cum tam facile remedium V- 





* Conuicio ) propriisfimo fignificatu connicivm tumultus 
et & clamor inordinatus. 

** Ex boc Jocomigrabo) Baias & diuerforinm , vbiilta rarba 
meexercuit, relinquam, 


ly {les 


. (yy 
164 L. Anwagt Senrcour _ o 
lyffes focijs etiam aduerfus Sirenas dederit, & 
nerit? | - 


Feist. LVI. 

De Crypta Neapolitana, & ibi horrore, tum primos wh 
tus in poteflate non effe. Aliquid de animi tenwitd 
& celeritate. | ) 






















Cus Baiis deberem Neapolim repetere, faeile ¢ 

didi tempeftatem effe, ne iterum nauem expeg 
rer.I) {ed tantum luti tote via fuit, vt poflem vidertn 
hilominus nauigafte. Totum athletarum fatam 2) mil 
illo die perpetiendum fuit. a ceromate nos haphe e@ 
cepit, inCrypta Neapolitana, Nihil ilo carcere fey 
gius, nihil illis faucibus obfcurius; qua nobis p 

ftant, non vtper tenebras videamus , fed vt ipfas. 
terum etiam fi locus haberetlucem, putuis auf 
in aperto quoque res grauis & molefta: quid illic, ¥ 
in fe volutatur , & cum fine vilo fpiramento fit inc’ Z 
fus, in ipfos a quibus excitatus eft recidit ? Duo incong 
moda inter fe contraria fimul pertulimus, eaded 
via, eodem die, &luto &puluere laborauimus. & 
liquid tamen mihi illa ob{curitas, quod cogitarer 
dedit, fenfi qaemdam icdtum animi, & fine mecu me 
' tationem, quain infolitz rei nouitas fimul ac feedits 
fecerat. Non de me nune tecum loquor, qui mak 


fd 


tum ab homine tolerabili, ne-dum a perfecto abfumyj 





i. Facile credidi tempeftatem effe, te iteruin nanem experi 
cum nauigatio inuifa mihi ¢ffet reddita itinere Ep. LI. de 
pta, facile mihi ipfi perfuafi tempeftatem imminere, ve 
animo brenior via & atia commoda naue ire perfuaderet. 

2. Totum athletarum fasum)} quoram eft ceromate perfume! 
di, &Kbaphe deinde infpergi. Mihi fimile: qui in via pg 
loto & liquore volut craffo ceromate delibutus fum: 
in crypta arenis & puluere, vt baphe perfperfas. Lipf. 


f 


Mabilis rauoni, Itaque fortes qudam , & 
ni fundere fuum fanguinem, alienum vi- 
1 poflunt: quidam ad vulneris noui, qui~ 
veteris & purulenti traftationem infpeéctio- 
concidunt, & linquuntur animo: - alii-gla- 
silins recipiunt, quam vident. Senfi ergo 
am) quamdam non quidem perturbatio- 
i mutationem: rurfas, ad primum confpe- 
dite lucis, alacritas incogitata rediit & iniuf- 
1 deinde mecum loqui capi, quam inepte 
magis ac minus‘timeremus, cum omnium 
sefiet. Quidenimintereft, vtrunpfupra a- 
rigiliarium 3) ruat, an mons? nil inuenies, 
men qui hancruinam magis timeant, quam- 
ue mortifera que fit. Adeo non cffeétus, 
entia timer {pectat, Nunc me putas de Stoi- 
e, qui exiftimant animam hominis magno 
extriti permeare non poffe, & ftatim {pargi, 
1 fuerit illi exitus liber: ego yero non facio. 
licunt, videntar mihi errare. Quemadmo- 
nma non poteft opprimi: nam circaid difa- 





166 LL. ANwder Senzqar. 
deprehetidi non poteft , nec intra corpus aff 
beneficio fubtilitatis faz, per ipfa quibus pre 
erumpit, Quomodo falmini , etiam cum ls 
percuffitac fulfit , per exiguum foramen eft ri 
fic animo , qui adhuc tenuior eftigne, perom 
pusfugacft, Jtaquedeillo querendum eft, 1 
fit immortalis effe? hoc quidem certum habe 
perftes eft corpori, propter hoc 4) illum nv 
nere poflé perire, propter quod non perit: qt 
nulla immortalitas cum exceptione eft, nec qui 
noxium zeterno eft, 


Ererst. LVIII. 


Verba quadam nupera, defita nunc effe. tranfit. 
fica & quotuplex sé sv, ex Flatone. Apta 
rbica , & nibilbicidem , aut frmum effe, Ts 

_ pilitates, quem Gfarm habere pofint ? & bunce 
vecaptandum, <Adneftit de fenetiute , & mori 
tram aptandam, & recufandam, | 


Vanta verborum nobis paupertas, imo ege 
nunquam magis quam hodierno die in 
Mille res inciderunt, cum forte de Platone le 
mur, que nomina defiderarent, nec haberent 
dam vero cum habuiflent, faftidio noftro perdi 
Quis autem ferat in egeftate faftidium? Hune 
Greci ceftrum vocant, pecora peragentem, : 
faltibus diffipantem, afilum noftri vocabant, h 
gilio licetcredas : 


Rr 
4. Si fuperftes eff corpori, propter boc &’c.) Gronowi 
tuit : Si fuperftes eff corpori, perire illum unllo gem 
-propter quod non perit. Senfus hic eft: Inanis eft | 
vtrum animus megno pondere opprefli hominis intere 
prius mortalem animum effe fnerit probatum. Si 
enim eft , propter eandem cauffam aullo genere page 
propter quam immortelis eit. 


CH UACEAS ARLES PVAAU ES B12 VEER GABLIL, MICUL UGLOCIS 


‘fedicebantur, Idem Virgilius hoc preba- 


Stupet ipfe Latins, 
ty genitos diuerfis partibus orbie, 
' coiiffe Giros , & cernere ferro, 


icdecernere dicimus: fimplicis illius verbi 
useft. Dicebant et , fiiuffo, ideft, fi 
ioc nolo mihi credas: fed fide Virgilio: 


» qu inffo, mecum manus inferat arma, 


so nunc hac diligentia , vt oftendam quan- 
1s apud grammaticum perdiderim: fed vt ex 
igas, quantum apud Ennium & Atdum, ver- 
us Occupanerit: cum apud hane quogue, qui 
excutitur, aliqua nobis fubduéta fint. Quid, 
bi ifta vale preparatio? quo {pectat 2 Non 

cupio , fifieri poteft propitiis auribus tuit, 
idicere : fin minus, dicam & iratis. Cice- 





168° L. AWNAE! SENECARB 
ap eS Aaa 
me exerceam: fortaffe contentus ero mihi li 
proderit facilitas tua, cum ecce id nullo me 
' exprimere poffim, propter quod linguz nof 
eium feci? Magis damnabis anguftiesRome 
vis vnam fyllabam efle, quam mutare n¢ 
Quz hac fit, queris? sé or. Duri tibi vi 
enii: inmedio pofitum, poffe fic transfex 
cam, Quod eft. Sed multum intereffe vidi 
verbum pro vocabulo ponere: fed id fi nece 
mam. Quod eft, fex modis hoc a Platone: 
cus nofter homo eruditiffimus hodierno di 
~ Omnestibi exponam, fi ante indicauero , ef 
genus, effe kfpeciem. Nunc enim prim 
genus quzrimus, ex quo ceterz {pecies fafp 
4 quo nafcitur omnis diuifio,quo vniuerfa co 
fa fant. Inuenietur autem, fi cceperimus | 
trolegere, ficenim perducemur ad primur 
{pecies eft, vt Ariftoteles ait: equus {pecies 
{pecies. ergo commune aliquod quzrendu 
omnibus vinculam , quod illa complectatur 
habeat. Hoc quid eft? animal. Ergo genus: 
emnium horum quz modo retuli, hominis, 
nis, animal, Sed funt quedam, quz anima 
nec funtanimalia, placet enim fatis & ark 
sam ineffe. itaque & viuere illa, & mori dici 
goanimantia fuperiorem tencbunt locum, 
salia in hac forma funt, & fata. Queda 
carent, vtfaxa. itaquealiquid erit animér 
tiquius, {cilicet corpus. hoc fic diuidam, 
corpora omnia aut animata effe , aut ina 
Etiamnum eft aliquid fuperius , quam corp 
mus enim quzdam corporalia effe, quedam 
ralia, Quidergo erit ex quo hac diducant 
cui nomen modo para proprium impofain 
eft, Sic enim in {pecies fecabitur , vt dicamt 


ib alio eft, infpeciem. Illud genus, Quod 
le, fupra fe nihil habet. Initium rerum 
afubillofunt, Stoici volunt fuperponere 
aliud genus magis principale: de quo ftae 
, fipriusillud genus , de quo locutus fum, 
num poni docuero, cum fit rerum omni 

Quod eft, in has {pecies diuido, vr fine 
,autineorporalia, Nihiltertium eft. Cor. 
odo diuido ? vedicam, aut animantia funt, 
wntia, Rurfys apimantia quemadmodam | 
tdicam, quaedam animum habent, quedam 
imam aut fic: guedam impetum habent, 
trenfeunt: .quedamfolo affixa, radicibus 
erefcunt. Rurfus animalia in quas (pecica 
mortelia fant, aut immortelia, Primum 
kis quibusdam videtur, Quid: fed quare 
fubiiciam, In rerum (inquiunt) natura 
wnt, quedam non funt, Ethac autem qué 
,terum natura complectitur, qu animo 
t, tanquam Centauri, Gigantes , & quid- 
J falfa covitatione formatum . hahere ali- 





, Lo 
170 L. Annas: Srxreax 


nimal non videtar , fed cogitatur: videtar autem 
cies cius, equus, & canis. Secundum ex his 
fant, ponit Plato, quod eminet & exfuperat om 
Hoc ait per excellentiam effe. vt poéta commur 
dicitur. omnibus enim verfus facientibus hoc nos 
eft. fed iam apud Gracos in vnius notam ceffit. | 
merum intelligas, cum audieris pottam, Quid 
hoceft? Deus, (cilicet maior ac potentior cun@is, Ti 
tium genus eft corum, que proprie fant; innem 
bilia hec funt, fed extra noftrum pofita confpe@ 
Quz funt, interrogas? propria Platonis fupellex 
Ideas vocat , ex quibus omnia, quecemque vider 
fiunt: & ad quas cuncta formantur.H2 immortales,f 
miatabiles, inuiolabiles funt, Quid fitides, id eft, af 
“ Platonieffe videatur, audi. Idea eft eorum, que ne 
fiunt, exemplar zternum, Adiiciam definitioni ing 
pretationem,quo tibi res apertior fiat. Volo imagiay 
tuam facere. exemplar picture tehabeo, ex quo e 
aliquem habitum mens, quem operi fuo imponat. 

illa que me docet & inftruit facies, a qua petitur inj 
tio, idea eft. Talia ergo exemplarie infinite habet a 
rarerum,hominum,pifcium,arborums ; ad que, qu 
cumque fieri ab illa debet, exprimitur. Quert 
lécum habet #®@. Quid fithoc 48@-, attendas ope 
tet: &Platoni imputes, non mihi, hane rerum 
ficultatem. nulla eft autem fine difficultate fube 
Paullo ante pictoris imagine vtebar, ille cum redd 
Virgilium coloribus vellet, ipfum intaebatur : 
erat Virgilii facies , fatari operis exemplar: ex & 
quod artifex trahit, & operi fuoimpofait, a&- 

~ Quid interfit, qazris? alterum exemplar eft, altertg 
forma ab exemplari fumpta,& operiimpofita. alte 

artifex imitatur, alteram facit, Habet aliquam f 

etn ftatua: hac eft idos habet aliquam feciem exemp 
ipfum , quodintuens opifex, ftatuam figurauit; 












f 







to in illis non numerat, quz effe proprie 
auntenim, & in aflidua diminutione at- 
tione fant. Nemo noftrum idem eft in 
» qui fuit iauenis. nemo eft mane, qu: fuit 
sorpora noftra rapiuntar fluminum more. 
vides , currit cum tempore, nihil ex his que 
manet. Ego ipfe dum loquor mutari ifte, 
am, Hoc eft quod ait Heraclitus: In idem 
is non defcendimus, Manet idem fluminis 
ua transmiffa eft, Hoc in amne manife- 
“quam in homine. fed nos quoque non 
lox curfus preteruchit: & ideo admiror de- 
noftram , quod tantopere amamus rem fu- 
Mm, corpus, timemusque ne quando moria- 
m omne momentum, mors prioris habitus 
tanontimere, nefemel fiat quod quotidie 
homine dixi, fluida materia & caduca, & 
obnoxia cafibus ; mundus quoque, 2terna- 
Aa, mutatuc, nec idem manet, Quamuis 
pie in fe habeat que habuit, aliter habet 
mit. ardinem mnrat Onid. inanis. ifte 





; ; " -" | 
172 L. AnnAgr Senzeas °° % 


foleo facere: exomni natione,¥) etiam fi a phite 
phia longiffime auer{a eft, eruere aliquid conor , 
vtile efficere. Quid de iftiscapism , que modow 
fauimus, remotis a reformationemorum 3? quomg 
meliorem me facere Idex Platonice poffunt? quid 
iftistraham , quod cupiditates meas comprimat? YJ 
hoc ipfum, quod omnia ifta que fenfibus fernis 
que nos accendunt & irritant, negat Plato exiise 
que verefint, Igitur iftaimaginariafunr, Kadteg 
pus aliquam faciem ferunt: nihil horum ftabile, nj 
folidum eft. & nos tamen cupimus tanquam aut fem 
per furura, aut femper habituri. Imbecilli fluidic ‘ 
per interualla confiftimus : mittamus enimum adil 
que zterna funt. miremur in {ublimi volitantes rerq 
omnium formas: Deumque inter illa verfantenty 
hoc prouidentem , quemadmodum quz immortd 
facere non potuit, quia materia prohibebat, defeg 
dat a morte, acratione vitiug corporis vincat, Mg 
nent enim cunéa, non quia eterna funt, fed g 
defenduntur cura regentis. Immortalia cutore n@ 
egent, hec conferuat artifex, fragilitatem matexl 
vi fua vincens, Contemnamus omnia, que adeo p 
tiofa non funt, vtan fintomnino, dubium fit. Ike 
fimul cogitemus , fi mundum ipfum non minus ma 
talem, quam nos fumus, prouidentia periculis ex 
mit, poffe tamen aliquatenus noftra quoque proni 
dentia longiorem prorogari huic corpufculo mo 

fi voluptates, quibus pars maior perit, otueriines 
regeredcoércere, Plato ipfe ad feneftutem fe dilg 
gentia pertulit. Erat quidem corpus validam ac fon 
te fortitus, & illi nomen latitado pectoris fecerat} 
fed nauigationes ac pericula mulrum detraxerunt vis§ 


S eeemeeenmenen ema 
2. Nasione) ex omni Philofophorum fea, if f. leger4 
dum cretion | “ 


















d 


busi 


EpirsvTrorar. ; 173 - 
riimonia tamen,& earum que aviditatem ena- 
dus, &diligens fai tatela, perduxit illam ad 
tem , multis prohibentibus cauffis. Nam hoc 
to, Platoni diligentie {uz beneficio contigif- 
d natali fuo decefit,2) & annum vnum af-. 
ogefimum impleuir, fine vila dedudtione. 3) 
igi, qui forte Athenis erant, immolauerunt 
0, amplioris foiffe fortis quam humane rati, 
ifammafiet perfe&tifimum numerum , quem 
10uies multiplicata componunt, Non dubf- 
| pararus, effet paucos dies ex iftafumma, & 
um, remittere,' Poteft frugalitas producere 
em: quam vt non puto concupifcendam, ite 
andam quidem, lucundum eft, effe {ecum 
otiffime , cum quis fe dignum quo frueretur, 

Itaque de ifto feremus {ententiam, an opor- 
dire fenettutis extrema, & finem non oppe- 
‘manu facere. Prope eft atimente, qui fa- 
nis ex{pectat: ficut ille vitra modum deditus 
qui amphoram exficcat, & facem quoque 

De hectamen queremus, pars {umma vi- 
m feex vite hec fit, an liquidifimum ac purif- 
uiddam : fimodo mens fine iniuria eft , & in- 
(us animum iuuant, nec defe&um & pramor- 
rpuseft, Plurimum enim refert, vitam ali- 
ndat,an mortem. 4) At fi inutile mimifte- 
rpus, quid nioporteat educere animum la- 
n? & fortaffe paullo ante quam debet 2 faci- 





ali fuo deceffit) ipfo natali fuo obiit qui erat fepti- 
menfis Thargelionis , quousque iam antea languidus 
ricinus, diligentiatamen fua mortem extraxit. ; 
ulla deduGiane ) ivfto calculo , vt aulla dies de- 


mortems) defe@um {cilicet ac premortuum corpus 
rocat, 


m 3 endum 


174 L.. ANNAR! Sengeas | 


no ee 
endum eft, ne cum fieri debeat, facere non pr 
& cum maius periculum, fit male viuendi, quam 
mioriendi, ftaltus cit qui non exigui temporis m 
de, magn reialeamredimit. Paucos longiflim 
nz€tus ad mortem fine iniuria pertulit. maltis j 
vita fine vfu iacuit fui. Quanto deinde crudelia 
dicas, aliquid ex vita perdidiffe, quamuis finiends 
Noli meinuitus audipe , tanquam ad ¢e iam pert 
ifta fententia ; fed quid dicam eftima. Non reling 
{enectutem , fi metoram mihi refernabit: rorag 
tem ab illa parte meliore. At fi cceperit cone 
‘mentem , fi partes eius conuellere, fi mihi nom 
reliquerit, fed enimam ; profiliam ex edificio pa 
ac ruenti.. Morbum morte non fugiam , dum 
{anabilem, nec officientem animo: non afferam 
manus propter dolorem, fic mori, vinci eft. 4 
tamenfifciero perpetuo mihi effe patiendum: 4 
non propter ipfum, fed quia impedimento mi 
turus eft ad omne, proptet quod viuitur. Ind 
lus eft & ignauus, qui propter dolorem moriturs 
tus, qui doloris cauffaviuit. Sed in longum ext 
preterea materia qua ducere diem poflit. Ev 
modo finem vite imponere poterit , qui epiftok 
poteft? Vale ergo: quod libentius quam 8 
moras 6) leCturus es. 








s. Pancos longifima tc.) ifta funt que aduerfarta 
ceret, panci funt qui non defeétum ac premortuum | 
diu antequam morerentur habverint , illis igieur os 
ex vita exeundum. Multis omnis vita nil pre eft, & 
transigitur., eosne igitor omnes emigrare fubebimus f 
qred crudele fit aliquid ex vita perdere, His deinde? 

et Seneca, 

6. Mortis moras) hoc eft rationes que mortem nob 
inferendam diffuadent , quales hactenus Seneca attules 


Ei 


wlatio nos perdit, bi ; 
am ex epiftola tua percepi voluptatem. per- 
e enim mihi vti verbis publicis; 1) nec ills 
cationem Stoicam reuoca, Vitium effe vo- 
credimus, Sitfane: poneretamen illam 3) 
ad demonftrandam animi hilarem sffectio- 
i0, inquam, & voluptatem (fi ad noftrum 
verba dirigimus) rem infamem effe , & gau- 
fapienti non contingere. Eft enim animi 
is bonis viribusque fidentis. vulgo tamen 
ur,vt dicamus, magnum gaudium nos x il- 
laru, aut ex nuptiis, aut ex partu rxoris per- 
uzadeo non {unt gaudia, vt fepe initia fu- 
iz fint. Gaudioautem iun@uam eft, non 
nec incontraria verti. Itaque cum dicit Vir- 
er: Etmala mentis Gaudia; diferte quidem 
parum preprie: nullum enim malum gau- 
Voluptatibus hoc nomen impofuit, & quod 
preffit: fignificauit enim homines, malo 
tamen ego non immerito dixeram, cepif- 





176 L. Anwizr Senveas 


ELS TD nD 
€tum cius impotentem, & in diuerfa ftatim : 
grum , voluptatem voco, opinione falfi honi ' 
. jmmoderatam & immodicam. Sed ve ad pro, 
reuertsr, audi quid me in epiftola tua delectau 
bes verba in poteftate: hon effert te oratio,nec 
quam deftinafti, trahit, Multi fant, qui adi 
non propofuerant fcribere , alicuius verbi 
placentis vocentur. quod tibi non euenit. pri 
omnia, &reisptata, Loqueris quantum vis 
fignificas quam loqueris, Hoc maioris rei ii 
eft. apparet , animum quogue nihil habere { 
cui, nihiltumidi. Inuenio tamen translatio. 
borum, vt non temerarias, ita qua periculu 
‘cerint.1) Inuenio imagines: quibus fi quis ne 
tat, & poétis illas folis iudicat effe conceffas 
nem mihi videtar ex entiquis legiffe, apud qu 
dum captabatur plaufibilis oratio, Illi qui { 
ter, & demonftrandz rei cauffa eloquebantu 
bolis referti funt: quas exiftimo neceflarias, 
eadem caufla qua poétis, fed vt imbecillitati 
adminicula fint, & vt difcentem & audienten 
prefentemadducant Szxtium ecce oumma 
go, virumacrem, Gracis verbis, Romanis: 
‘philofophantem. movit me imago ab illo pe 
quediato ag mine exercitam , vbihoftis ab on 

ufpe&useft, pagnz paratum, Idem, inqu 
ens facere debet ; omnes virtutes fuas vndiqt 
dat, vt vbicumque infefti aliquid oritur, ill 
prefidia fint, & ad nutam regentis fine tun 
{pondeant. Quod in exercitibus his quos it 
res magni ordinant, fieri videmus , vt imper 
cis fimul omnes copise fentiant, fic difpofi 





t. Quq periculum fui fecerint) h.e, nouss, Et 
tamen audacia prolatas. 


| oe. ae OL we, ; 774 
a ab vno daram, ‘peditem fimul equitemque 
: hoc aliq pan rcioisey magis rere effe 
ty Sextet, enim fz em timuere 
, tatiffimamque illis i ier, quod fulpedif- 
fait: nil ftultitia pacatum habet, tam fuperne 
useft, quaminfra. vtrumque trepidat latus.’ 
unt + pericula & occurront, ad omnia pauets 
ta eft, é&ipfisterretur auxiliis, Sapiens aurem, 
nacm incurfum munitus & intentus, non fi pau- 
rs non flu, non fiignominia, non fi dolor 
! ag pedem referet. Interritus & con- 
a ibit, &interilla. Nos multa alligant, multa 
. eedin iniftis vitiis iacuimus, elui “aifficile eft. 
aye ceingawes funis; fedthiedi.. Nobile 
dad aharh ttanfeamus, hee queram, quod 
mecurr im (pe difici, quid ita nos ftultitia ram perti- 
ee tenest. 














Ws, nee toto ad falutem i impetunitimur: deinde, © 
ia illa que a fapientibus viris reperta funt, non 
tiseredimus , nec apertis pectoribus haurimas, leui- 
terque | tam magne rei infiftimus, Quemadmodum 
wren poteft aliquis , quantum fatis fir, aduerfus vitia 
dicere, qui quantum a vitiis vacat, difeit 2 2) Ne- 
mo noftrum in altum defendit, {amma tantum de- 
ogee & exiguuin temporis impendiffe philofo- 
, fatis abundeque occupatis fuit. Ilud precipue 
impedit, quod cito nobis placemus: fi inucnimus 
| Qainos bonos viros dicat, qui prudentes, qui fanctos, 
tgnofcimus,3) Nec famus medica laudatione con- 
fenti: quidquid in nos adulatio fine pudore congeffit, 








2. Owi quantum a vitus vacat, difcit) qui eas tantum horas, 
grt vitiorum exercitium vaCcuas ipfi relinquit, adeoque fub- 
difcende tantam impendit. 


ry Aguefcimus )- afieatom prebemus, nosque. tales effe pu- 


m5 cai 


Primo quianon fortiterillam repelli- 







178 L. AnwwAn: Senscar 


tanquam debitum prendimus; optimos nos effe, 
pientiffimos affirmantibus affentimur , cum {cies 
illos fepe mentiri, Adeoque indolgemus nobis ,! 
Jeudari velimus in id, cuicontraria cummaxime ff 
mus. Mitiffimum illefe in ipfis fuppliciis audit, 
rapinis liberaliflimum, in ebrietatibus ae libidinid 
temperatiffimum, Sequitur itaque, vt ideo me 
nolimus, quia nos optimos effe credimus. Alexs 
der cum iam in India vagaretur, & gentes, ne finitig 
quidem fetis notas, belio vaftaret, in obfidione ¢ 
jusdam vrbis , dum circuit muros , & dum imbeakl 
fima meenium quarit, fagittai@us, diu perfede 
incepta agere perfeuerauit. Deinde cum, reprel 
fanguine, ficcivulnerisdolorcrefceret, & crus e 
fufpenfum paulatim obtorpuiffet, coactus abfifte 
Omnes, inquit , iurant me louis effe filiun, fed 
nus hoc hominem effe me clamat. Idem nos fas 
mus: cum pro fua quemque portione adulatio inf 
at, dicamus: Vog quidem me dicitis pradentem eff 
ego autem video quam multa inutilia concupifceg 
nocitura optem. ne hoc quidem intelligo, quod 
mielibus fatietas monftrat, quis cibo debeat effe, a 
potioni modus: quantum capism, adhuc nefcio. Ia 
docebo, quemadmodum intelligas te non effe fapieg 
tem ? Sapiensille eft plenus gaudio, hilaris & plag 
dus , inconcuffus, cum diis ex pariviuit. Nunc ipfé @ 
confule: fi nunquam meeftus es, nulla (pes enimug 
tuum furari ex(peCtatione follicitat, fi per dies nods 
que par & equalis animi tenor erc&ti & placentis fi 
eft: perueniftiad humanibonifommam. Sed fia 
petis voluptates , & vndique, k omnes: feito tantasl 
tibi exfapientia, quantum ex gaudio, deeffe. 

hoc cupis peruenire, fed erras, qui inter diuitig 
illdc verturum effe te fperas. Inter honores gaudium, 
id eft,inter folicitudines queris 3 ifta qua fic petis, tam 
_ quam 









= i = eth | 


Evistoxas. , 9 


Qu m datura latitiam ac voluptatem , cauifz doloram 
mt, Omnes, ies see ‘illi tendunt ad gaudium : 
ed vnde {tabile m que confequantur, ignorant, 
eexconuiuiis & luxuria: ille ex ambitione, & cir- 
amfafa clientium turba: ille ex smica: alius ex ftudio- 
oT iliberalium vana oftentstione, & nihil fanantibus 
itteris. Omnes iftos oblectamenta fallacia & breuia 
ecipiunt ; ficut ebrietas, que vnius horz hilarem in- 
fiam , longi temporis tzdio penfar, ficut plaufus & 
tclamationis fecund@ favor, quimagna folicitudine 
‘pa rtus eft, &expiandus, Hocergocogita, hure 
le fapientiz effectum, gaudii equalitatem. Talis 
ft fapientis animus, qualis mundi ftatus faper Lu- 
1am. femper illic ferenum eft, Habesergo, quare 
feli efle: quia nunquam fine gaudio eft, Gan. 
ium hoe non nafcitar, nili ex virratam con{cientia, 
Non poteft , nififortis, nifiinftus, nifi tem- 
erans, Quid ergo, inquis? ftultiac mali non gau- 
dent? Non magis, qdam predam naétileones. Cum 
fatigauerant fe vino & Jibidinibus, cum illos nox inter 
vina defecit, cum voluptates angufto corpori vitra 
quam capiebatingelte {upputare cceeperunt, tunc ex- 
damant miferi Virgilianum illum verfum ; 

Namque St fupremam falfa inter gaudia notiem 

Egerimaus , noi. 
Omnem loxuriofi noétem inter falfa gaudia, & qui- 
dem tanquam fupremam, agunt. Illud gaudium, 
guod deos deorumque zmulos fequitur , non inter- 
Tunpitur, non definit, defineret, fifumptum effet ali- 
unde: quia non eft alieni muneris, nec arbitrii quidem 
dlieni. Quod non dedit fortuna, non eripit, 


Erist. LX. 
Vota bulgi [pernenda, Naturam andicndam effe, 


Que- 











380. L. Annarr Senecae : 
Ueror, litigo, irafcor. Etiamnum optas qu 
tibi optauit nutrix tua, aut pedavogus, aut # 
ter? Nondum intelligis,quantum mali optauerintl 
quam inimica nobis funt vote noftrorum ! eo qui 
inimiciora, quo ceffere felicius. Iam non admit 
fi omnia nos 4 prima pueritia mala fequuntur: iff 
exfecrationes parentum ereuimus. Exaudiant @ 
que diu noftram pro votis vocem gratuitam.1) Q 
usque pofcemus aliquid deos, quafi nondum ipfiak 
nos poffimus? Quam diu fationibus implebimus ¢ 
gusrum vrbium campos ? 2) quam diu nobis pops 
metet? quam diu ynius menfz frumentum multe 
vigia, & quidem nonexvno mari, fubtuehent? Er 
rus pauciffimorum iugerum pafcuis impletur : vane 
vaclephantis pluribus fufficit : homo &terra pafcil 
‘&mari. Quid ergo? tam infatiabilem nobis més 
aluum dedit, cum tam modica corpora dediffet, 
vattiffimorum edacisfimorumque animatium aud 
tem vinceremus? minime. Quantulum eft edi 
quod nature datur ? parvo illadimittitur. Non 
nobis ventris noftri magno conftat, fed ambitio 
Hos itaque (vt ait Salluftius) ventriobedientes anid 
lium loco numeremus,non hominum: quosdam v4 
ne animalium quidem,fed mortuorum. Viuitis,qui 
vtitur:qui vero latitant & torpent,fic in domo funt,u 
quam in conditivo. Horuin licet in limine ipfo nom 
ynarmori infcribas,4) mortem fuam anteceffera 
° 
1. Exaudiant gnoque din noffram pro-vetis vocem gr 
Ynterrogatiue accipiendum puto, an exaudient etiam din 
nes noftras voces, que pro votis ipfis reddimus Dii? 
fe iow urbinm campos) quimagnis vebibus po 
3» Ambitio) cupiditas delicatis tantum cibis inhiens. , 
+ Horxts licvt ix limine ©’c.) nil prohibet quo minug J 
vom.nomen limini, vt mortuorum fepulcre infcribarnr. - 


Epis: 














, Erisrotan, ft 
— -- ; ; — - —_ + 
Errst. LXL: 


wt €5 immutari fadeamus. mortem cogitemus , St 
er imminentem , & Gtique Genturam, 


inamus quod veluimusvelle. Egocerteid ago. 
enex, Mon eadem velle, que puer volui. In 
um eunt dies, inhoe nottcs; hoc opus meum 
@ccogitatio, imponere veteribus malis fincm ¢ 
0, vimmihi inftar totius vite, firdies, Mec me- 
ilestanquam vitimum rapio, 1) fed fic illum 
ido, tanquam effe vel vitimus poffit, Hoc ani- 
ibi hane epiftolam feribo , tanquam cam maxi- 
ctibentem mors euocatura fir, Paratus exire fy 

to fruor vita; quia quam diu faturum hoc fit, non 
wpendeo, Antefenectatem curaui , vt bene viue- 


tinfene&tute, vt bene moriar. Beneautem mo-_ 
flibentermori. Da operam, ne quid ynquam 


us facias quidguid neceffe eft, farurum eft, Re- 
nti, non volenti neceffitas eft: in volente ne- 
isnoneft, Ita dico, qui imperia libens excipit, 
acerbiffimam feruitutis effugit , facere quod 

Non qui iuffus aliquid facit, mifer eft; fed qui 
e facit. Itaque fic animum componamus,vt quid- 
esexiget, idvelimus: & in primis finem noftri 
tia cogitemus, ante ad mortem, quam ad vi- 


weparandifumus. Satis inftruéta vita eft: fed 


frumentorum eiusauidifumus. Deeffe nobis 


lvidetur, &femper videbitur. Vet fatis vixeri-. 


nec-anni nec dies facient, fed animus. Vixi, 
cariffime, quantum fatis erat; mortem ple- 
ex{pecto. 


vtor. 
puns) exfatiatus, 


a Se a 
@ tanquam vitimum yapio) non itaeg ayideac fi viti- 


Epist, 


182 L. Anwar: Senecar | | 


Eris t. LX, 


Hlomines Ant negotia non obftars Bone menti. Lass E 
wpetrii, . 

















MEntiuntar » qui fibi obftare ad ftudia lib 
: tarbam negotiorum videri volunt; fimulant ge 
cupationes, & akgent, & ipfifeoccupant. Vaco, & 
Eucili, vaco: & vbicumquefum, meusfam, Rebs 
enim hon me trado, fed commodo : nec con 
perdenditemporis cauffas ; quocumque conftitilog 

ibi cogitationes meas tracta, dé aliquid in animo (gy 
tareverfo. Cum me amicis dedi, non tamen m 
abduco : nec cum illis moror, quibus metempus am 
quod congregauit, sut cauffa ex officio nate cian 
fed cum optimo quogue fum: ad illos , in quocus 
que loco, in quocumque {xculo fuerint , animum mi 
um mitto. Demetrium, virorum optimum, mecag 
circumfero, & reli&tis conchy liatis, 1) cum illo femim 
do loquor, illum admiror. Quid hi admires’ 
vidi nihil ei deeffe. Contemnere omnia aligh| 
poteft: omnia habere nemo poteft. Breuiff 
ma ad diuitias , per contemptum diuitiarum , Wi 
eft, Demetrius autem nofter fic viuit, non tanqus 
eontempferit omnia, {ed tanquam aliis habenda 5 

rit. 







Ervist. LXE 


Gonfolatoria fuper morte amici, fapiens & p pals 
cra. 


G Ruiter fers deceffiffe Flaccum , amicum tuo! 
plus tamen equo doleretenolo. Illud, vt nom 


1, Conchyliatig ) qui in lacernis purpureis incedunt. 








dole 


Eristrorar, 183 
caudeboexigere : & effemelius{cio. Sed 
ritasanimi continget, nifi iam multum fa- 
im elato? Illum gquoque ifta res vellicabit, 
i vellicabit. Nobis autem ignofci poreft, 
dlacrimas: fi nonnimiz decurrerent, fi ip- 
eflimus. Nec ficcifintoculiamiffo amico, 
‘lacrimandum eft, non plorandam. Du- 
gem videor ponere? cum poétarum Greco- 
nus, ius flendi dederit in ynum dumtaxat 
maim dixerit , etiam Nioben de cibo cogital- 
sris vnde fint lamentationes, vnde immo- 
? per lacrimas argumenta defiderii queri- 
ylorem non fequimur, fed oftendimus, Ne- 
fibi eft. 3) O infelicem f{tultitiam ! eft ali- 
orisambitio, Quid ergo? inquis.. obliui- 
? Breuem illiapud tememoriam promittis, 
oremanfuraeft. Iam iftam frontem ad ri- 
bet fortuitarestransferet. WNondifferoin - 
mpus, quo defiderium omne mulcetur, quo 
rimi luétus refidunt : cam primum te ob/er- 
ris, imago iftatriftitia difcedet. Nunc ip- 
s dolorem tuum , fed cuftodienti quoque e- 
oquecitius, quo eft acrior, definit. Id a- 
t iucunda fiat nobis amifforum recordatio. 
nterad id redit, quod non fine torinento | 
as eft. Sitamen iftud fieri neceffe eft, vt 
io nobis morfu, amifforum quos emauimus 
‘currat: hic quoque morfus habet fuam vo- 


wn duntaxat diem) Habes ap. Homerum Ul. +. vbi 
Achillem lacrymis diffluentem : 

en sev poly xeeraQamrity 0s xs Feeryes 

yecev Exgovlas , sex’ ypeats Saxcuocy'las, 

s Nioben de cibo cogitaffe ) Id. Hom. Ul. vie. 

friftis fibi eff ) Sed aliis quibus oftendece triftitians 


, luptae 


a&4 LL, Anwwanr Sxnecas . ; 


luptatem. Nam, vt dicere folebat Attalus ne 
Sic amicorum defun@orum memoria iucunds 
quomodo poma quadam fant faauiter afpera,: 
smodo in vino nimis veteri ipfa nos amaritudo« 
Gat: cum vero intervenit fpatium, omne quod 
gebat exftinguitur, & pura ad nos voluptas venil 
alli credimus, amicos incolumes cogitare, melle a 
centa fruicft: corum qui fuerunt retretatio, no 
ne acerbitate quadam iuuat Quis autem negat 
hec acria quoque, & habentia aufteritatis alix 
ftomachum excitare? Ego non idem fentio, mihi 
corum defun&orum cogitatio, dulcis ac bland: 
habui enim illos, tanquam amiffarus: amifi, tane 
habeam, Fae ergo, miLucili, quod tuam ec 
tem decet. Define beneficium Fortune male # 
pretari, abftulit, {eddedit. Ideo amicisauide 
spur, quia quamdiu contingere-hoc pof_it, inces 
eft. Cogitemus quam fzpe illos reliquerimus 
aliquam peregrinationem longinquam exituri; G 
fzpe codem morantes loco, non viderimus: inte] 
mus,plus nos temporis perdidiffe inviuis. Feras au 
hos, quicum negligentiffimeamicos habeant, mz 
simelugent: nec amant quemquam , nifi cum pé 
derunt? Ideoque tunc effufius merent,quia veres 
ne dubium fit anamauerint: fera iudicia affeCtus 
quzrunt Si alios habem®s amicos,male de his & m 
mur , & exiftimamus: quia parum valent in vnius 
tifolatium. fi non habemus, maiorem ipfi nobis 
juriam fecimus, quam a fortuna accepimus, I 
mam abftulit ; nos quemcumque non fecimus” D 
de ne vynum quidem amauit , qui plus quam vnuan 
mare non potuit. Si quis defpoliatus, amiffa vi 
tunica, complorare fe malit , quam circumafpic 
quomodo frigus effugiat, & aliquid inueniat quo 
gat {capulas , nonne tibi videatur ftultiffimus? Qu 
a 


 EpresTroraAr _t 
ctulitit quére, quem ames,  Satius ef 
parare, Quam flere. Scio quidem pertre 
pede, Webd sdieQoras fum: non tamen 
‘mittam, quia ab omnibus dictum eft. Pi- 
lietiam quiconfilionon fecerat, tempore | 
irpiffimum autem eft in homine prudente- 
meroris, laffitudo merendi, Malo res 
orem, quam ab illo relinquaris. ‘quam- | 
facere defifte, quod etiamfi voled, ‘dia 
poteris, Annum feininis ad lugendum 
maiores , non vttam diulugerent, fed ne 
itis nullum legitimum tempus eft, quia 
neftum, Quant tamen mihi ex illis muli« 
lis, vik retra€tis a rogo, vix @ cadauere © 
vilacrime in totum menfem durauerint? 
iting in odiam yenit, quai dolor: qui re» 
dlatorem inuenit, & aliquos ad fe sdducite 








ivero deridetur, nec immerito: aut enim 
aut ftultuseft, Hectibifcribo, isqui An- 
chum, ceriffimum mihi, tam immodice 
juod minime velim) inter exenipla fim eo» 
lolor vicit, hodie tamen factum meum dae 
telligo maximam tmihi cauffam fic lugendi 
dnunquam cogitaveram, imoricum ante 
Hoc vnum mihi occurrebat, minorem ef- 
Dminorem: tanguam ofdineni fata feruae 
ac affidue cogitemus, tam de noftra, quam 
uos diligimus, thortalitate, Tunc ego di- 
: Minor eft Scrénus meus: anid ad rem 
oft me mori debet, fed ante me poteft. q ua 
nparatum fubito fortina percuflit, Nune 
inia &mortalia cffe, & incerta lege more 
lie fieri poreft, quidquid vnquam poteft, 
‘ergo, Lucili-carifflime, cito nos &d pera 
quo illam perucniffe mosremus, -Et fore 
PO Nes Sra et . 


sce it 
No lat we 


- 7. @ 


186 ~~" L. Anwaer Sencar > 


tafle (fi modo fapientum vera fama eft, recig 
nos locusaliquis ) quem putamus periffe, pran 


Errst. LXIV. 


Q. Sextii laudatio, & ipfius deinde Sapientia, 7 
eius antlores Generaudos, & nos tamen poffe adi 


‘Pui herinobifcum. Potes queri, fiheri tas 
ideo adieci, nobifcum ;1) mecum enim femp 
Interuenerant quidam amici, propter quos mai€ 
mus feret : non hic quierumpere ex lautorum cx 
& terrere vigiles 3) folet: fed hic modicus, q& 
{pites venifle fignificaret. Varius nobis ferme 
vt in conuiuio, nullam rem vsque ad exitum : 
cens, fed aliundealiotranfiliens. Le&us eft d 
liber Q. Sextii patris, magni, fi quid mihi c 
viri, & licet negent, Stoici. Quantum in ills 
boni,vigoris eft,quantum animi! hoc non in om 
philofophis inuenies. Quorumdam {cripta cf 
-habent tantum nomen: 3) cetera exfanguia funt 
fituunt, difputant, cauillantur : non faciunt anis 
quia non habent. Cum legeris Sextium , dices 
vit, viget, liber eft, Cupra hominem eft, dimitt 
plenum ingentis fiduci#.' In quacumque poft 
mentis fim, cum lego hanc, (fatebor tibi) libet o: 
cafus prouocare, libet exclamare: Quid ceffas 
‘tuna? congredere. paratum vides. Illius animu 
duo, qui quarit vbi fe experiatur, vbi virtutem: 
oftendat, 





t. Nobiscum) non mecum, cum reliquis enim oon 
ipfi intercedcbat amicitia, vt.femper cum eis ficur cam § 
effe credi poffet. 

2, Vigiles) qui incendia curabant. 

ge Nomen titulam, ' 


EBrasro LA > 187 





mniaoaheian 


Optat aprum aut anton ee 





. Mis 
afer ioe 
‘lain intueor obftupe acta, - 
minterim Stadia » quem fepe tartquam 
Hag 2a me. Jerre 
: adite tanquam multorum heredie 
a rene ei laborata funt, Sed 
n mili: faciamus ampliora 
cepienuas, eraior ita hereditas athe ad pofteros 
ailctt, Multum adhuc reftat operis , multumque 
Abit! nee vili nato poft mille ane precludetue 
in adhuc wiiiciendi. Sed etiam fi omnia 
Wtinventa funt: hocfemper nouum erit, v= 
i & inuentorum ab aliis {cientia & di {politi tio, Pi. 
itt nobis medicamenta ) quibus fanarentur ocus 
i, Hon opus eft mihi alia quzrere: hactantum mors 
lemporibus aptanda funt, Hoc afperitas ocu- 
orm conlenatur, hoc palpebrarum craflitudo te= 
ag hoc vis fubita & humor auertitur, hoc acuitur 
Teras ifta oportet, & eligas tem pus, adhibeag 
i modum, <Animi remedia inuenta funt 
ab antiquis ; quomodo autem admoteantur, aut 
guindo, noftri operiseftquarere. Multum egérunt 
alante nos fuerunt, fed non peregerunt: fa piciens 
itamen fant, & rita deorum colendi. Quid hi ego 
buorun vigorum & imagines habeam , incigamen- 
ne i 













390 ' L. Anwar Saxzeas 


quod deftinabat, efficit. Nihil autem ad rem 
met, vtrum foris habeat exemplar, ad quod r 
‘ocuios; an intus, quod fibi ipfe concepit a1 
Hac exemplaria rerum.omninm Deus intra fe 
numerosque vniuerforum que agenda funt, &t 
snente complexus eft, plenus his figuria eft , qu 
to ideas appeliat, immortales, immutabiles, i 
gabiles. Itaque homines quidem percunt: ip 
tem humanitas ad quam home effingitur, pera 
& hominibus laborantibus ,intereuntibus, illa: 
titar.. Quinque ergo ceuffz funt, vt Plata dic 
@X quo,z} id a quo,3) id quo,3) id ad que 
ad propter quod.s) nouiffime id quod ex his 
, Fanquam in {tatua (quie de hac loqui cepim 
ex quo, zseft: Idaquo, artifexeft: Id quo,. 
eft, qua aptatur ili; Id ad quod , exemplar eff, 
imitatar is qui fecit : Id propter quod , facient 
pofitum eft. Id quod ex iftis eft, ipfa ftatue. 
Omnia mundus quoque (vt ait Plato) habet.. 
ens, hic Deus cft: Ex quo fit, hac materia eft; I 
hic eft habitus , & ordo mundi quem videmus: 
plar, fcilicet ad quod Deus hanc magnitudine 
gis pulcherrimi fecit: Propofitum, propter quac 
Queris , quid fit propofitum Deo? Bonitas, it 
Plato-ait, Quz Deo faciendi mundum cauff 
bonnas eft , bono nulla cuiusquam boni inuidiae 
cit itaque quam optimum potuit. Fer ergo 
‘Yententiam, & pronuncis, quis tibi verifimill 
videatur dicere, non quis verum dicat, id eni 


Ie eo materia. 





a. A que) caufa efficiens, 
g. Quo) forma, qua vel perquam reset, =, 
. Ad idea fine exemplar. 
g. Propter quod) cauffa finalis. 
,. € 1d quod ex bit eff) effeQus. 





limium pauca comprehendit. Nam fi qaocum- 
joto quid effici non poteft, id cauffam iudicant 
iendi, paves dixerunt. Ponant inter cauflas 
. nihil fine tempore poteft fieri. Ponant locum, 
uerit vbi fiataliquid, nefiet quidem. Ponant 
1, nil fine hoc nec fit nec perit: nulla fine motu. 
lamutatio eft, Sed nos nunc primam & genera- 
lam querimus. hc fimplex effe debet. nam & 
afinplex eft., Quzerimus , quid fit cauffa : Ratio 
tid elt, Dens. Ita enim que nunc retuli,non funt 
‘Klingulz caufiz , fed ex yna pendent ex eaque 
Formam dicis cauffam effe; hanc imponit ar- 
iperi. pars eft,non caufla, Exemplar quoque non 
Fee jinftrumentum caufle Lag jum. Sic 


¥ ® 


ium eft exemplar artifici,quomodo Galpram, 
odolima. fine his procedere ars non poteft. non 
\timen hee artis,aut cauffa funt, Propofitum,in- 
atificis, propter quod ad faciendum aliquid 
t, caula eft. vt fit cauffa, non eft efficiens cauf- 
Muperueniens. Hx autem innumerabiles funt ; 
rtanila quzrimus generali, Ilud vero non pro 
ipfis fubtilitare dixerunt , totum mundum & 
nmatum opus, cauflameffe, multumenim in- 
inter opus , & cauffam operis. Aut fer fenten- 
ut (quod facilius in eusmodi rebus eft) nega 
vere, & nos reuertiiube, Quid te,inquis, dele- 
pus inter-rfta conterere, qua tibi nullum affe- 
‘ipiunt, nallam cupiditatem abigunt? Ego qui- 
iora illaago actracto , quibus pacatur animus, 
‘lus {crator:deindehunc mundum.Ne hoc qui- | 
ipus vt exiftimas, perdo. Ifta enim omnia fi 
icidantur,nec in hanc fubtilitatem inutilem di- 
ur, attollunt &leaant animunr, qui gravi far- 
Nn cina 


194 L. Awnas: Saengcar 


tranfitus. nec definere timeo; idem eft enit 
non cepiffe ; nec tranfire ; quia nusquam tam: 
ero, | 


Erpist. LXVI. 


Claranum fenem , fed alacrem effe: eumdem cor 
formem , animo boneflum, Non refert de 
qua is babitet. Difcrimen Bonorum Stoicis 
mnia paria effe. Quid ergo? idem Gaudinm, 
tientia? idem, quod ad Virtutem: non ad 
am. Externa gtiam , non dare Boni augn 
Hac diffufe, difinGe, pulere, O legamue, 
ptemus ! 


(CoLsranum condifcipulum meum vidi, poft 
annos, non puto ex{pectas vtadiiciam, { 
fed mehercules viridem animo ac vigente 
eum corpufculo fuo colluétantem, Inique e 
natura geffit, &talem animum male collocaa 
fortaffe voluit hoc ipfum nobis oftendere, poft 
nium fortiffimam ac beatiffimum fub qualib 
latere, Vicit tamen omnia impedimenta: & 
tera contemnenda a contemptu fui venit, Erra 
hi vifus eft quidixit: 
Gratior eff pulcre Geniens e cerpore Sirtus, 
nullo enim honeftamento eget: ipfa & magnu 
decus eft , & corpts fuum confecrat,1) Certe 
num noftrum cepi intueri, formofus mihi vi 
& tam re€tus corpore, quameft animo. Pai 
cafa vir magnusexire: poteft & ex deformi hum 
corpufculo formofusanimus acmagnus. Qut 
itaque videtur mihi in hoc natura tales genera 
approbet virtutem omni locenafci. Si -poffet. 








» Cenfecrat) velut intus habitentis Dei templum. 
. | 


quus tubAniUe Ceca 9 47 Kat CC WIA. 
iodie quefitum eft , quomodo poffint paria 
, fi triplex corum conditio eft, Quadam 
is videtur) prima bona {unt : tanquam gau- 
x, falus patriz., Quadam fecunda, in ma- 
licl expreffa: tanquam tormentorum pati- © 
inmorbo grauitemperantia. Illa bona di- 
amus nobis: hac, fineceffe erit. Sunt ad- 
1: tanquam modeftus inceffus, & compofi- 
epbus vultus, & conueniens prudenti viro 
duomodo ifta inter fe paria effe poffunt : cum 
ida fint, aliaauerfanda? Si volumus ifte di- 
+, ad primum reuertamar, & confideremus 
fit, Animus intuens vera, peritus fugien- 
:petendorum,non ex opinione, fed ex natura 
bus imponenis, toti fe inferens mundo , & in 
us aus contemplationem fuam mittens , co- 
bus actionibusque intentus, ex 2quo magnus 
ens, afperis blandisque pariter inuiGtus, neu- 
tane fabmittens , fupra omnia que contin- 
duntque eminens, pulcherrimus , ordinatif- 





196} id) Aans Sencéag. 
am mm nent en ay 
adfoestum, & femel totafeoftendat, Cete 
tz eius (pecies fant, quae pro vite varietate & 
onibus explicantur: nec minor fit aut maior 
crefcere enim fummum bonum‘ non poteft 
tuti ire retro licet: fed in alias atque alias 
eonuertitur, ad rerum quas aGura eft habi 
yata, Quidquid attigit, in fimilitudinem fai. 
tingit: actiones,amicitias, interdum domost 
jntrauit difpofuitque, condecorat : quidquid 
id amabile, confpicuum, mirabile facit. Iraq 
& maynitudo vitra non poteft furgere, quan 
ymentum maximo non eft. Nihil inuenies red 
non magis quam verius vero, quam tempera 
_ Fatius.omnis in modo eft virtus: modus certa 
eft, Conftantia non habet quo procedat, n 
quam fiducia,aut veritas, aut fides, Quid acce 
feéto poteft? mhil. aut perfectum non erat,cu 
ergo ne virtuti quidem, cui fi quid adiici pote 
Honeftum quoque nullam acceffionem rec 
neftum eft enim propter illa que retuli, Qt 
decorum , &iuftum, & legitimum ? non ei: 
form putas, certis terminis comprehenfum' 
re poffe , imperfect rei frgnum eft; bonum 
easdem cadit teges: iuncta eft priuata & pub 
tas, tam mehercules, quam infcparabite eft 
dum petendumgue. Ergo virtutes inter fe pi 
& opera virtutam , & omnes homines quibu 
tigere, Satorum vero animeliumque virtut 
mortales fint, fragites, caduceque, & inee 
filiuntrefiduntque: & ideo non eodem pretio- 
tur. Vnainducicur humanis virtutibus reg 
enim eft ratio recta, fimplexque. Nihil e 
diuinius, czlefti celeftius. Mortalia emin 
dunt , deteruntur , crefcant, exhauriunturs, 
tar ; itaqueillis in tam incerta forte inaqual 


{MUM Magnituao: in altero remilla, o& ia- 
ropupnex, &Kintenta. Quid? tunon pu- 
effe virtatem cius qui fortiter hoftium nic- 
nat, & eivs qui obfidionem patientiffime 
«magnas Scipio, qui Numantiem claudit & 
 cogitque inuiétas manus in exitium ipfas — 
k magnus ille obfefforum animus, qui (cit ni- 
ufum, cui mors aperta eft, & in complexu li- 
{pirat, AEque reliqua quogueinter fe paria * 
juillitas fimplicitas,liberalitas, conftantia, z- 
s, tolerantia: omnibus enim iftis na virtus 
Banimum rectum & indeclinabilem preftat, 
#nihil intereft inter gaudium,& dolorum in- 
ipatientiam?nihil,qvantam ad ipfas virtacess 
1, quantum ad illa , in quibus virtas vtraque 
, Inaltero namque naturalis animi remif- 
tas: in altero, contranataram dolor.  Ita- 
sfant hec, que plurimum interualli recipi« 
tus in vtraque par eft: virtutem materia 
@% nee peiorem facit dura & diffici- 
tehorem hileris & lata. Neccfleeft ergo a- 





198 | _L. Annany Senzcar 


eft, quod ab inuito, quod a coaéto fit. omne 
ftam volantarium eft. Admi(ce. illi_pigritiam 
relam , tergiuerfationem, metum: quod habe 
optimum , perdidit, fibi placere. Non potett 
ftam effe, quod non eft liberum, nam quod tim 
vit. Honeftam omnefecarum eft, tranquilln 
fi recufat aliquid, fi complorat , fi malum iudical 
turbationem recipit , &in magna difcordia vols 
Hinc enim {pecies rei voeat, illine fulpicio mu 
trahit, Itaque quihonefte aliquid facturus eff, 
quid opponitur’, id etiam fi incommodum puta 
lum non putat: velut libens faciet. Omne hon 
iniuffam , incoa@umaue eft, finceram, & null 
Jo mixtum. Scio quid mihi hoc loco refponde: 
fit, Hoc nobis perfuadere conaris, nihil intere! 
trum aliquis in gaudio fit, an in equuleo iaceat, | 
torem fuum lafiet. Poteram refpondere quod 
rusait, Sapientem, fi in Phalaridis tauro perw 
exclamaturum ; Dulce eft, & ad me nil pes 
Quid miraris, fiego paria bona dico, ynius ine 
vio iacentis, alterius inter tormenta fortifime 
tis; cum (quod incredibilius eft) dicat Epic 
dulce effe torqueri? Et hic refpondeo, plugimu 
tereffé inter gaudium &dolorem. Si queratn 
tio, alterum petam, alterum vitabo. illud fecar 
"naturam eft, hoc contra. Quamdiu fic eftima 
magno inter fe diffident {patio: cam ad virtutem 
‘tum eft, vtraque par eft, & que per leta proced 
‘que pertriftia. Nullum habent momentam ve 
-& dolor, & quidquid aliud incommodi eft: vi 
enim obruitar. Quemsdmodum . minute la 
claritas folit obfcurat : fic dolorés, moleftias , i1 
a8, virtus magnitudinefua elidit , atque opprimi 
quocumque affulfit, ibi quidquid fine illa appare 
‘Ginguitur: nec magis vilam portionem habe 


mt apud illum Nonelta res, ea triltis atque 
gem vir bonus, pauper, aut exful, ac pal- 
gedum pone ex alia parte virum bonum, 
undantem, ex altera nihil habentem, fed 
lias vterque aque bonus virerit, etiam fi 
ifpari vtetur. Idem (vt dixi) in rebus iu- 
t, quod in hominibus. zque laudabilis eft 
‘orpose valido ae libero pofita, quam in mor- 
ino. Ergo tua quoque virtus non magis lau- 
corpus illafum tibi & integrum fortuna pr2- 
usm fi ex aliqua parte mutilatam, aliogui hoe : 
ruorum habitu dominum 2ftimare, Omnia 
,in ques dominium cafus exercet, ferue funt, 

& corpus, & honores: imbecilla, fluida, 
, pofleffionis incertz, Illa rurfus libera & 
pera virtutis, quz non ideo magis appeten- 
ibenignius a fortuna traCtantur; nec minus, 
ferum iniquitate premuntur, Quod amici- 
minibus eft, hoc in rebus appetitio eft. 
to, magis amares virum bonum locupletem, 
Iperem : necrobuftum & lacertofum , quam 





p? ste | dee SANNAEL VENEGAE 


illo vaque procedet, vr ex duobus eqye it 
dentibus,comatam & crifpulam malis, qi 
{trum.Vbi par eft in vtroque virtus,non co 
rum rerum inzqualitas: omnia enim ali: 
fed acceffiones funt, Nam quis tam inic 
ram inter{uos agit , vt filiam fanum quam 
_ gis diligat? procerumue & excelfum, qua: 
modicum? Feetus fuos non diftinguunt fe 
alimentum pariter omniam fternunt. 1) a 
‘partiuntur cibos. Vlyffesad Ithace fue | 
perat, quemadmodum Agamemnon ad! 
nobiles muros. Nemo enim patriam, : 
eft, amat, fedquiafaa, Quorfum hac p 
{cias virrutem omnia opera fua, velut feet 
‘dom oculisintueri, equeindulgere omni 
“dem impenfius, laborantibus, Quonii 
etiam parentum amor, magis in ea quor 
tury inclinatur, Virtus quoque opera fu: 
affici & premi, non magis amat, fed pa 
norum more,magis compleditur ac fouet 
eft vilum bonum altero maius? quia non ef 
apto aptius,quia plano nihil eft planius, N 
“‘cere,Hoc magis par eft alicui 2) quam illu 
honefto honeftius quidquam eft.Quod fir 
virtutum natura eft, tria genera bonort 
fant. Ita dico, in equo eft moderate gaude 
rate dolere: Letitia illa non vincit hanc an 
tem, fab tortore gemitus deuorantem. Ik 
bilia fant, hac mirabilia, veraque nihilon 
quia quidquid incommodi eft, velame 
boni tegitur. Quisquis hzc imparia iud 
fis virtutibus auertit oculos , & exteriorac 





—————— > 
1. Sternant ) vbera prabiture. 
s. Hoc magis par eff alicni) hoc bonuin mag 

Went. 


—— - 
 Eprsroerar.. 208 


idem pendant, idem patent: 3) falfa mule 
nt vani.. Iraque{peciola & magna contra 
» cum ad pondus reuocata font, fallunt, 
i Lucili, quidguid vera ratio commendat, 
reternum eft, firmatanimum, attollitque, 
tarum inexcelfo; illa quae temere laudan- 
fenténtia honeafunt, inflant inanibusle« 
rlusea qué timentur tanquam mala, iniici- | 
idinem mentibas, &illas nonaliter, quam 
{pecies periculi, agitant. Vtraque res er= 
aufaanimum & diffundit, & mordet: nec 
io, nec hec metudignaeft: fola ratio immu- 
indicii tenaxeft, nonenim feruit, fed im« 
nibus. Ratio rationi par eft, ficut rectum 
go &virtus, que nonaliud eft quam retta ~ 
Omnes virtutes rationes-rectz funt; fi rede 
(pares funt, Qualis ratio eft, tales & actios 
thergo omnes paresfunt, Namcom fimiles — 
fint, fimiles &inter fe funt ; pares autem acti« 
ter fe efle dico, qua recte funt, & honeftz.' 
mmagna habebunt difcrimina, variante ma- 
qu modo Jatior eft, modo anguftior; modo 
},modo ignobilis; modoad multos pertinens, 
id paucos. In omnibus tamen iftis, id quod 
ime(t,par eft, tanquam viri boni, omnes pa- 
tquabomfunt. fed habent differentias zta- 
urfenior , aliusiunior. habent corporis: alivs 
Us, aliusdeformis eft. habent fortune: ille 
hic pauper eft: ille gratiofus, potens, vrbibus 
Xpapulis; ignotus hic plerisque, & obfcurus, 
tillud quod boni funt, paresfant, De bonis 
sfenfus non iudicat; quid vtile, {cit; quid ins 








™ patent’) nom imponunt fpecie, fed idem penduns 
quod efje videntur. oP 


ao 


Ml, ° utiles 


z03-~—'—i‘<‘ié<é«éU#dW ANNakri Sewrear: | 

emqremsenenvenrennmanentennnhyne seen EAL SELL tatn onan 
ule, ignorat.. Non poteftferre fententia 
rem prefentem perductus eft: nec faturi pri 
nec prateriti memor: quid fit confequensr 
hoe autem rerum ordo feriesque comtexitr 
tas vite in perfectum itura. Ratio ergo arbi 
norum acmalorum; aliena & externa prov 
bet: &ca qua neque bona funt, neque m: 
fiones minimas ac lcaiffimas iudicat, omnei 
in animo eft, Ceterum quedam prima exii 
que ex propofito venit, tanquain v:ftoria 
liberos, patria falatem ; quadam fecunda, 
apparent nifi in rebus aduerfia: tanquam 2q 
pati morbum magnum, exfilium: quads 
quz nihilo magisfecundum naturam funt, q 
tra naturam ; tanquam prudenter ambulare 
fite federe. Nonenim minys fecandum na 
federe, quam aut ftare, autambulare, Di 
periora diuerfafant. prima enim fecundua 
funt , gaudere liberorum pietate, patriz ince 
fecanda contra naturam funt, fortiter obftar 
tis , & fitim perpeti, morbovrente przcord 
ergo? aliquid contra naturam bonum eft? m 
illud aliquando contra naturam eft, in qu 
illud exfiftit. vulnerari enim, & fabie&o i 
fcere , & aduerfa valetudine affligi, contra 
eft: (ed inter ifta feruare animum infatlgat 
cundum naturam eft. Etvt, quodvolo,e 
breuiter , materia boni sliquando contra 

at bonum, nunquam. quoniam bonum fit 
nullum eft: fequitur autem ratio naturam. 

ergo ratio? natura imitatio. Quid eft fum 
minis bonam ? ex nature voluntate fe gere 
eft, inquit, dubium, guin felicior pax fit: 
laceffira, quam multo reparata fanguine. 

dubium, inquit, quin felicior fit inconcuffa 


ire natur@, noc in ommobus par eit, Cum 
fenatu fententiam fequimur, non poteft di- 
is affentitar , quam ille ; ab omnibus in e- 
itentiam itar. idem de virtutibus dico: o- 
rg affentiuntur. idem de bonis dica: omnia 
ntiuntar. Alter adolefcens deceflit, alter fe- 
s preter hos infans, cui nihil amplius conti- 
rofpicere vitam : omnes hi eque fuere mot 
m fi mors aliorum longius vitam pafla eft 
,eliorum in medio flore precidit, aliorum 
ptincipis.Alius inter cenandum folutus eft, 
ntinuata mors fomno eft ,. aliquem concubi- 
dt. his oppone ferro transfoffos , aut exani- 
sentum morfa, aut fractos ruins,aut per lon- 
rum contractionem extortos minutatim : 
omelior dici,aliquorum peior poteft exitus s 
lem omnium par eft. per que venit diuverfa 
1 quod definunt, ynum eft. mors nulla maior 
‘eft: habet enim eumdem in omnibus mo- 
levitam. Idem tibi de bonis dico,hoc bonum 
as voluptates eft , hoc inter triftia & acerbas 





204 . L, AmwAacs Senszeamr ~- 





tumque componitur : vt corpus fine dolore fit,a 
fine perturbatione, Hzc bona non crefcont, fi 
funt. quo enim crefcet,quod plenum eft ? Dolor 
pus caret: quid ad hanc eccedere indolentiam p 
Animus conftat fibi, & placidus eft: quid accedi 
hanc tranquillitatem poteft? Quemadmodum fer 
celinon recipit maiorem adhuc claritatem,in fir 
fimum nitorem repurgata: fic hominis, corps 
mumque curantis, & bonum {uum ex vtrogue m 
tis, perfectus eft ftatus, & fummam vori fui in 
fi nec eftusanimo eft, necdolor corpori. Sig 
tra blandimenta contingunt, non augent fum 
bonum , fed, vt ita dicam , condiunt & obleé 
abfolutum enim illud humanz nature bonum,¢ 
ris & animi pace contentam eft. Dabo apudE 
rum tibi etiamnum fimillimam huie noftra di 
nembonorum. Alia enim funt apud illum, qu 
' lit contingere fibi; vt corporis quietem, ab om 
commodo liberam, & animi remiffionem , bon 
{aoram contemplatione gaudentis. Alia fant. 
_ guamuis nolit acciderc, nihilominus & laut 
comprobat: tanquam illam , quam paulo ante 
bam, mala valetudinis, & dolorum grauiffim 
perpeffionem, in qua Epicurus fuitillo fummog 
tunatiffimo die fuo: ait enim fe vefice & exul 
ventris tormenta tolerare, viceriorem doloris a 
onem non recipientia: effe nihilominus. fibi illus 
tum diem; beatum autem-agere, nifi qui eft in fu 
bono.non poteft, Ergo & apud Epicurum fanths 
na,que malles non experiri: fed quia ita res tulity 
plexanda & laudanda & exequandafummis funt, 
poteft dici, hoc noneffe par maximis bonum, 

beatz vite claufulem impofuit , cui Epicurus ( 
ma voce gratias egit. Permitte mihi, mi Lucili 
rum optime, aliquidaudacius dicere, fi yllabon 


wJ 
‘J! . 


imilit. Miacte virtute efto, languimolen- 
e redeuntibus dicitur. Itaque hac magis 
? bona exercitata & fortia, & cum fortu- 
Ego dubitem, quin magis laudem trun- 
« retorridam marum Mucii, quam cuiusli- 
imi falaam ? Stetit hoftium flammaram- 
nptor , & manum fuam in hoftili foculo di- 
per{pe€tanit, donec Porfenna, cuius pe- 
, gloriz inuidit: & ignem inuito eripi iuf- 
bonum quidni inter prima numerem : tan: 
lsputem, quam illa fecura & intentate for- 
quanto rarius eft hoftem amiffa mana 
m armata % Quid ergo ? inquis,hoc bonum 
s? Quid ni? hoc enim, nifi qui poteft & 
npoteft facére. An potius optem, vt mala- 
)articulos exoletis meis porrigam ? vt mu- 
at aliquis in mulierculam ex viro verfus, 
neos ducat? Quid ni, ego feliciorem putem 
quific traGtauit ignem, quafiillem manum 
») praftitiffet? Imintegrum reftituit , quid- 








a. AM 2 x - & . = oe! nf aloe Bet 



















206 L. ANNABX Suwncdas 





quiderrauerat. confecit bellum incrmis ac 
& illa manu trunca reges duos vicit. 7) 


Eepist. LXVIL, : - 

Poft Prafatiunculam Quaftio , An omne benum 
bile? Ait, effe : etiam cuius materia in mals 
fortiter Gri, egrotare, flagellari, Non ipfa 
bus, flagella; fed illud , forttter & pati 
quit , cf optabile, Deinde, Virrutes nexas eff 
Gti Gna, omnes. Sunt & bac pulcra, fortis, g 

ni Stoici. : 


AJ T a cammunibusinitiam faciam, ver a 
** ceepit: fed iem inclinatum in eftatem , qué 
pore calere debebat, intepuit: nec adhuc illi fi 
fepe enim in hiemem reuoluitur. Vis {tire qua 
bium adhuc fit? nondam me committo frigi 
adhuc rigorem cius infringo, Hoc eft,inquis, 
dum, nec frigidum pati, Ita eft, mi Lucili. iam 
contenta eft {uo frigore: vix media regelatur ® 
eq ue maior pars in veftimentisdegitur. A 
as ferie@uti, quod me lectulo affixit. Quidt 
tiasilli hocnomineagam? quidquid debebam 
non poffum.2) Cum libellis mihi plurimus fe 
fi quando interueniunt epiftolz tuz , tecum eff 
videor: & fic afficior animo , tanquam tibinon 
bam, fedrefpondeam. Itaque & de hoc quod ( 
ris, quaficolloquar tecum : quale fit, vna fers 
mur. Quaris an omne bonum optabile fit. Si bad 
eft, inquis, fortitertorqueri, & magno anind 
nn 








7, Reges dues vicit) Tarquinium exfnilem, & Pork 
guos ab obfidione remouit. viol ‘ 
1, Frigide) aque, 

z, Non poffam) h.e. peccatum me defernit, nec adeo 
ws labor in lu&u com eo. 
d 


1eite , anmmole geram, optabo. Wuia- 
2 non incidere bellum? fed fi inciderit, 
rt famem , & omnia qua bellorum necef- 
nerofe feram , optabo, Non fam tam 
‘grotare cupiam ; fed fi zgrotandum fue- 
intemperanter, nih.l effeminate faciam, 
non incommoda optabilia funt , fed vir- 
eruntur incommods, Quidam ex no- 
int, omnino afperorum fortem toleran- 
soptabilem, fed nec abominandam qui- 
‘oto purum bonum peti debet, & trane 
xtra moleftiam pofitum. Ego diffentio. 
7am. quia fieri non poteft, ve aliqua res 
1 fit, fed optabilis non fit : deinde ff victus 
nullum autem fine virtute bonum , & o- 
optabile. Deinde etiam, fi tormento- 
tientia optabilis non eft: etiamnum inter- 
ie fortitudo optabilis eft? atqui pericule 
prouocat, Pulcherrima pars cius, mae 
‘abilis illaeft, non cedere ignibua, ob- 
eribus: interdum tela ne vitare quidem, 





208 L. Awwasr Senecas .- 
en net ee en tea ee el 
ticulatim fiunt: quedam latent, cum yno vote 
comprehenfa fant. Tanquam opto mihi vite 
neftam ; vita autem honefta actionibus variis e 
In hac eft Reguli arcsa,3) Catonis (ciffum ma 
vulnus, Rutilii exfilium, ealix yvenenatus qui So 
tranftulit e carcerein celum, Ita cum optaui n 


tam honeftam, & hec optaui, fine quibus int 
honefta non poteft effe. 


---- O terque quaterqne beati, 
Quecis ante ora patrum, Troia fub menibua 
Contigit oppetere | 


Quid intereft, optes ftocalicui, an optabile f 
teatis? Decius fe pro Rep. deuouit, &in mec 
ftes incitato equo mortem petens irruit, Al 
hunc paternz virtutis emulas , conceptis fole 
4) ac iam familiaribus 5) verbis, in aciem 
tiffiinam incurrit, de hac folicitus tantum vt 
6) optabilem ren: putans bonam mortem. 
ergo, an optimum fit memorabilem mori, ( 
quo opere virtutis ? Cum aliquis tormenta for 
titur , omnibus virtutibus 7) vtitur fortaffe , ¢ 
in promptu fit, & maxime apparcat , patient 
rum illic eft fortitudo: cuius patientia & pers 
tolerantia, rami funt. illic eft prudentia, { 
riullum initur confilium : quz fuadet , quod: 
non poffis, quam fortiflime ferre. illic eft con 
quz deiici loco non poteft , & propofitum mu 








3. Reguli arca) in qua clanis confixus fortiter fi 

4 Selennibus) formula enim folenni fe deyoueb 
ante pontifice. . 

s. lam familiaribus) vtpote a patre etiam concept 
adeo huic tamilie quafi propriis. 

6. Litaret) Deos feipfum facrificans propitiaret. 

7- Omnibus virtatibns) omnes enim inter fe conisi 


, 
‘Epis Tropa. | 209 


rente dimittit, illic eft indiuiduas ille conmrarus 
tum. Quidquid honefte fit, vna vittus facit, fedde 
lifententia?%) quod auterab omnibus virtati+ 
ompcobatur, etiam fiabvna fieri videtur, optas . 
ft. Quid? tu exiftimas eatantum optabilia effe, 
er voluptatem otium veniunt?que extipiuntur 
as ornatis 9)'Sunt quedam triftes voluptates,{um 
am vota,qu2 non gratulsntium cetu,fed adoran- 
venerantiumquecelcbrantur. Ita tu non putas 

‘um optafle, vead Penos perueniret? Induema- — 
rianimum, & ab opinionibus vulgi (ecede pau- 
: Cape quantam dehes virtutis pulcherritne cc , 
iftcentiffiine (peciem , que nobis nonfertis, fed 
e & fanguine colenda eft. Ad{pice M, Cato- 
facro illi peGtori puriffimas manus admouen- 
& vulneraparum demiffalaxantem, Vrrumil- 
lem di@urus es. Vellem quz velles:10).&, Mo- 
ro? an, Feliciter, quod agis? 1) Hoe loco.mi- 
netrius nofter occurrit, qui vitam fecuram , & 
lis fortune incurfionibus mare mortuum vocat. 
habere ad quod exciteris, ad quod te concites, 
denuntiatione, &incurfu firmitatem animi tul 
: fed in otio inconcuffo iacere ; non eft tranquil- 
malacia eft. 12) Attalus Stoicus dicere folebat: 
me fortuna in caftris fuis, quam in deliciis ha- 
torqueor, fed fortiter: bene eft. occidor, fed 
ir: beneeft. Apud Epicurum dicet, Et dulce 








de confilit fententia) Ex forenfi formula, nam pretor 
efter pronunciat de corfilii fententia. Lip/. | 
‘orthus ornatis) Hoc dicit, quod in omni publica prina- 
ztitia receptom ianuam ornyri lauru & lucernis. 
Vellem que velles)h.e. vellem vt letiora & quz velles 
sairent, quod in fudtu dicere folemus. 
eliciter quod agis) formula gratulandi in re leta. 
Aalacia ef ) que in mati dicitur , cum fine motu torpet. 
Og eft, 


aie L. ANNAE?: Sanncaz 


eft, Ego tam honette rei ac feuere nunquam mol 
nomen imponam, Wror, fed inuictus, Quid y 
optabile fic, non quod vrit me ignis, fed quod ng 
vincit? Nihil eft virtute praftantias, nihil pulcrig 
&bonum elt, & optabile, quidquid cx huius gerit 
imperio. 










Errst, LXVIIL 


Suadet otium, fed cum Philofopbia iun&um, dip 
non iattandum effe. Et in co de fe, apud (2, agen 
dum: id eff, Gt in Sitia inquiramus , emendemdl 
Denique hoc otinm, fuper aliorunm negotia effe; qua 
magna reip. feruit. 


Onfilio tuo accedo: abfcondeteinotio, {cd &@ 
tium tuum abfconde. Hoc te fa€&turam , Stoicd 
rum et’am finon precepto, at exemplo licet fcias fa 
ex przcepto quoque facies: id ubi, cum voles, appre 
babo. Necadomnem Remp. mittimus, nec fempem 
I) nec fine vilo fise, 2) Preterea, cum fapienti Remg 
ipfo diynam dedimus, id eft, mundum: non eft eb- 
tra Remp. etiamfi {ccc flerit, imo fortaffe reliGo 
angulo, in maiora atque amplioratranfit, & celo ine 
pofitus, intelliyit, cum fellam aut tribunal afce 
rat, 3) quam humililoco federit. Depono hocap 
te: nunquam plusagere fepientem, quamcumin 
{pectum cius diuina atque humana venerunt, Nase! 
adillud reuertor, quod fuaderetibi ceperam, oa 






um tuum ignotum fit. Non eft quod infcribes 4) « 
bi philofophiam. atque etiam aliud, propofito tus 
LS Sy © enn 








1. Nec femper ) ita vt nihil aliad agat. 

2. Nec fine vilo fine) Panfa & quies in fenedtuteefto. Lif! 

3. Cum fellams aut tribunal afcenderat) in magiftratibus. . 

4- Quod infcribas ) vt titulum pre te feras-, & pro 
nem philofophiae ofteates, ° 

no- 


us praterit. Hosmoreshabet populas, hos 
fimus quisque: in fecreta irrumpere cupit. 
a itaque eft, non iaGare otium fuam. ia- 
rem genus eft, nimis latere, & a con{pectu 
n fecedere. Ille Terentum fe abdidit, ille . 
inclufus eft: illemultis annis non tranfit do- 
imen, Conuocatturbam, quisquis otio fae 
fabulam impofuit. §) Cum fecefferis, non eft 
rhoc, vtde te homines loquantur, fed vt ipfe 
quaris, Quid autem tecum loquaris? quod 
de aliis libentiffime faciunt.de te apud te ma- 
1a, Affuefce & dicere verum, & audire. Id au- 
imetra&a, quod in te effe infirmiffimum fen- 
ota habet quisque fui corporis vitis. itaque 
mito leuat ftomschum, alius frequenti cibo 
ius interpofito iciunio corpus exhaurit & pur- 
quoram pedes dolor repetit, aut vino aut 
bftinent: in cetera negligentes, huic, aquo 
‘eftantur, occurrunt, Sic in animo noftro 
fi cauflariz partes 6), quibus adhibenda cu- 
. Quid in otio facio? vicus meum curo. Si 





4 


a2 ~L. ANNaA®? Senncar 


malum eft, hoc, quod non poffum tibi oftendes 
pectore collectio & vomica eft. Nolo laudes, 

dicas: O magnum virum ! contempfit omnia, & 

natis humanz vitz fucoribus fugit, Nihil dam 
nifi me: non eft, quod proficiendi cauffa veni 
mevelis. Egrras, qui hinc aliquid auxilii fperas. 
medicus, fed zger hic habitat, Malo illa, cu 
{ceffcris, dicas ; ego iftum beatum hominem put: 
ek eruditum: erexcram aures. defticutus fum, 

vidi nihil audiui,quod concupifcerem, ad quedt 
terer. Si hoc fents, fi hoc loqucris, aliquid profe 
eft. Maloignofcas otio meo, quaminuideas. O 
inquis, Senca, mihi commendas? ad Epicures 
ces dilaberis. Ottumtibicommendo, in quot 
yaagas & pulcriora, quam que reliquifti. Pa 
fuperbas potentiorum fores, digerere in littera 
fences orbos, plurimum in foro poffe, inuidiof 
tentia ac breuis eft, &, fi verum eitimes , fordid: 
le me gratia forenfi longe antecedit. ille'ftipe 
militaribus & quefita per hoc dignitate. ) ille c 
tumturba. huius turbe par effe non poffum, | 
gratia, Tanti eft 9) ab hominibus vinci, d 
me fortuna vincatur, Vtinany quidem hoc pro 
rum fequi olim fuiffet animustibi! vtinam de vit 
atanon in confpedu mortis ageremus! fed nune 
que non moremur Multa enim, que fuperuacuae! 
mimica, ceedituri fuimusrationi, nancexperie 
credimus, Quod facere folent qui ferius exeun 
volunt tempus celeritate reparare, calcar adda 


7. Digererve in litteraws) catalogum conficere falutandl 
fa, vt officiis hereditatem caprares. 2 

8. Quafita per boc dignitate ) nam qui primum pilumd 
rant cquites fiebanc, & qui tribunatu militum fund Se 
ves, Supra ep, 47. Lipft 

9. Tanti éft ) cum geftu proferendum, nihili eft, 


ti rerum patientia domuit: que ad falutaria, 
s affeftibus, venit, Hoc eft huins boni tem- 
isquis fenex ad fapientiam peruenit, annis pers 


0) 


EFprst. LXIX. 


zw mutanda, fed magis quiefcendum. corpore GE 
remus polit. Hunc in falutari fiudio defigen- 
&F qua anuocent, Vitanda, 


tare te loca, & inalium dealio tranfilire, no« 
», Primum , quia tam freqnens migratio, 
is animicft. coalefcere oo non potes, nifi de« 
reum{picere Kk errare, Vetanimum poflis con- 
prius cerporis tui fugam fifte, Deinde, pla- 
remedia continuata proficiunt. interrumpen- 
eft quies, & vite prioris obliuio, Sine dediz 
nlos tuos: fineaures efluefcere fanioribus ver- 
ioties procefferis, in ipfo tranfitu aliqua qua 
nt cupiditates tuas, tibi occurrent. Quemad- 





al4 _L. Awnaer SeneGan _— 
to rebellat affectas quocumgue fe verterit , pr 
aliquod prafens occupationis {ue ad{piciet. Ni 
fine auGtoramento 1) malum eft. Auaritié pect 
promittit: laxuria multas ac varias voluptates: : 
tio purpuram & plaufam , & ex hoc potentian 
quidquid potentia poteft. Mercede te vitia 
tant; hictibi gratis viuendumeft. Vix efficito 
culo poteft, ve vitia tam longs licentis tumida 
gantur, & iugum accipiant; nedum, f1 tam | 
tempus interuallo difcindimus, Vaam quan 
rem vix ad perfectum adducit affidua vigilia & i 
tio. Sime quidem velis audire, hoc meditare. 
ce te, vi mortem & excipias, & fi ita res fuadebi 
ceffas. intereft nihil, an illaad nos veniat, an ad 
nos, Iilud imperitiffimi cuiusque verbum, fi 
effe ipfe tibi perfuade ; Bella res eft, mori fua o 
2) Illud prateres tecum licet cogites: Nemo ni 
die 3) moritur, Nihil perdis ex tuo tempore. 
quod relinquis, alienum eft. 


Erxrst. LXX. | 
Pompeiic fe fuiffe, & prateriti temporis admonih 


iffe eins fugam, Mortem inflare, portum 1 
satlationum, neque timendam, neque appeten 
aut fumendam ; nifi interdum. & quando? 
vatio, non impetus fuadebit, Pluria & perp 
in bunc fenfum, 


pot longum interuallum Pompeios tuos 1) vi 
confpectum adolefcentia mez reductus fum.« 


Y 











1. Sine andforamento) fine mercede & pretio, 

2. Sua morte) hoc eft quam nature neceffitas im 
queque adeo veniat non arceflita. oy 

3. Suo die ) inenitabili neceffitate fibi deftiaate, 

2. Pompeios tuos ) villam cui nomen Pompeis. 


ErprsTrorag. 215 


tiuuenis feceram , videbar mihi facere adhuc 
& paulo ante feciffe, Prenauigamus, mi 
vitam ; & quemadmodum in mari, vt ait 
| nofter, > ~*~ 


Terraque Srbesque recedunt ; 


ecurfu rapidiffimi temporis , primum pueri- 
[condimus, deinde adolefcentiam , diinde 
1 eft illud interiuuenem & fenem medium, 
que confinio pofitum , deinde-ipfius fene@tu- 
108 annos, nouiffimeincipit oftendi publi- 
2) generis humani. Scopulum effe illum 
» dementiflimi? portus eft, aliquando pe- 
nunquam recufandus, In quem fi quisintra 
nnosdelatus eft,non magis queridebet,quam 
tauigauit. Alium enim, vtfcis, venti fegnes 
edetinent, &tranquillitatis lentiffimo tedio 
lium pertinax flatus celerrime peértert. Idem * 
1obis puta, alios vita velociflime adduxit, quo 
im erat etiam cunétantibus ; alios macerauit 
que, vt (cis, non femper retinendaeft. Non 
ere bonum eft, {ed bene viuere. Itaque fa- 
lit, quantum debet , non quantum poteft, 
rbi victurus fit, cum quibus, quomodo, quid 

cogitat feinper , qualis vita, non quanta 
multa occurrunt molefta , & tranquillita- 
yantia, emittic fe: mec hoc tantrum in ne- 
vitima facit , fed cum primum illi cepe- 
‘Gta effe fortuna, diligenter circumfpicit, 
| illo die definendam fit, Nihil exiftimat 
re , faciat finem , an accipiat : tardius fiat, 
mon tanquam de magno detrimento ti- 





icns fints) b,e. communis, mors Kilicet. 
met, 


316. ' L. Awwanr Sewecan 7 


a 
met. Nemo multum ex ftillicidio 3) poteft p 
tius mori,vel tardius, ad rem non pertinet: t 

-autmale, adrem pertinet bene autem mori 
gere male viuendi periculum. Itaque effi 
mam vocem illius Rhodii 4) exiftimo, qi 
caucam coniedtus effet a tyranno, & tanqu: 
aliquod animal aleretur, fuadenti cuidam \ 

ret cibo: Omnia, inquit, homini, dam ¥ 
randafant. Wtfit hocverum, non omni ¢ 
emendacft. Quedam, licet magna, licet ( 
tamen ad illa turpi infirmitatis confeffione 1 
am, Ego cogitem, ineo quiviuit, omnia 
tunam , potius quam cogitem in eo qui {cit 1 
hil poffe fortunam ? Aliquando tamen , etia 
mors inftabit, & deftinatam fibi fupplicium { 
commodabit pene fue manum. -Stultitia ( 
remortis mori. venit qui occidat. Ex(peé 
occupas? quare fufcipis aliene crudelitatis 

tionem ? vtrum inuides 5) carnifici tuo, a! 
6) Socrates potuit abftinentia finire vitam, 

potius quam veneno mori. trigintatamen di 

cere, & in ex{peCtatione mortis exegit: non 

mmo, tanquam omnia fieri poffent, tanquar 

{pes tam longum tempus reciperct, fed v 

retfelegibus, vt fruendum amicis extremu 

tem daret. Quid erat ftultius , quam mort 
temnere, venenum timere? Scribonia graui 
amita Drufi Libonis fuit, adolefcentis tan 

3. Ex ftillicidie’) vepote ex quo aqua guttatim def 
que non multum perit licet breuiori tempore fi 
cum vita comparatum, non multum perdimus, vtce 
vis vita cito fluere definat, 

4. Rhodii}) Telesphori, gui a Lyfimacho in car 

fetus eft. vid. deIraL. 3.0. 17. 

s. Inuides ) ne ce interfeciffe gloria fibi ducat, 
6. Paris) nz interficiegdi moleftiam fubeat. 


t,nec fine caufla. Non poft diem tertium 
am inimici moricturus arbitrio , fi viuit, aliee 
otium agit.10) Non poflis itaque de re in 
DN pronuntiare, cum mortem vis externa des 
occupanda fit, an ex(peftanda. Malta e 
) quz in vtramque partem trahere poffune, 
mors cum tormento, altera fimplex & facie 
1id ni huic iniicienda fit manus? Quemad- 
anim cligam nauigaturus, & domam habi= 
ita mortem vtique qua fam exiturus e vita, 
, quemadmodum non vtique melior eft lone 
» fic peior vtiquemorslongior. In nullate 
usm in morte, mortem animo gerere debe- 
at qua impetum cepit; fiuc fercum eppetit, 
mum, ffue aliquam potionem venas occu- 
pergat, &vincula (eruitatisabrumpat. Vis 





TERT RRS: Gale 
ipfe ole) vam erat ftolidas , vt quecunque etiain ine 
empora, nihil magni ipfi promitti poflet, res now 
a tnoliebacur, propteren socnfatns , v, Tacit, 


anlic\ ive wacat eine dednAinnams doderaca ante 





a18  #£L. Aswati Sextear 


tam & aliis approbare quisque debet. mo 
optima eft, quz placet. Srulte hac cogita 
qu'sdicet me parum fortiter feciffe, aliquis 
mere, aliquis fuiffe aliquod genus mortis a 
Vis ta cogitaren) id in mantbus effe confi 
quod fama non pertinet 12)? hocvnum inte 
fortunze quam celerrime-cripias. Aclioqu: 
qui de facto tuo male exiftiment. Inuen 
proteffos fapientiam , qui vim afferendam 
negent, & nefas iudicent ipfum imterempto: 
eri, ex{pectandum effe exitum, quem natr 
vit. Hoc qui dicit, non videt fe libertatis | 
dere. Nil melius eterna lex fecit, quan 
num introitum nobis ad vitam dedit, exitu 
Ego ex{pe&em vel morbi crudelitatem , vel 
>a poflim per media cxire tormenta, & at 
cutere? Hoc eft vnum, cur de vita non poff 
rit neminem tenet, Bono loco res ham 
quod nemo nifi vitio fuo mifer eft. Placet? 
placet? licet eoreuerti vndevenifti. Ve do. 
pitis leuares , fanguinem fzpe emififti: ad: 
dum corpus vena percutitur: non opus eft 
nere dinidere precordia. {calpello aperitw 
magnami libertatem via: & puncto 13) fecu 
ftat, Quid ergo eft, quod nos facit pigros 
gue? Nemo noftrum cogitat, quandoque | 
domicilio exeundum, Sic veteres inquiliy 
gentia loci & con{uetudo , etiam inter iniu 
net ‘Vis adaerfus hoc rorpus liber effe? 
migraturus habita: propone tibi , quanc 





/ 1, .Vis.ew cogitare) h,e.an aon fubit animam % 
itas ? 


12, Fama won pertinet) quid enim ad mutuom 
13. Puncte) propriiffime : fi ynica enim vice 
anime abit, 


Com 


Se ee fae me ree ne eran Fee fee Ce A 
oris, vtfortiter amifforum delideria pa 
‘ecepimus nobis? omnes quos amaba- 
bites fortuna feruauit. Huius ynius rel 
ai exipat dies, veniet, Noneft quod ex- 
gnis tantum Viris hoc robur fuiffe, quae 
imanz clauftra perrumperent. non eft 
s, hoc fieri nifi aCatone non poffe, qui 
10n emiferat animam,manu exXtraxit. cum 


‘tis homines ingenti impetu intatum eva: 


yue commodo mori non licuiffet, nec ad 
tum inftrumenta mortis eligere } obuia 
uerunt, & quz natura non erant noxia, 
‘erunt. Nuper in ludo beftiariorum , v- 
anis, cum ad matutina fpeCtacula 15) pa= 
elit ad exonerandum corpus. nhullom e- 
tur fine cuftode {ecretum, ibilignum id, 
undanda obfctena adhzrente fpongia pos 
tum in gulam farfit, &vi preclufis faua 
um ¢lifi. Hoe fuit morti contumeliam 
prorfus. Parum munde, & parum decens 
wen ae DON . 


iy, Ur p See PO Neen oom » Lae Ler ak 





220 L. Annas: Senscas 
ed 


fundain fealatudinem maris, autabferiz ray 
mififfer! Vndique deftitutus inuenit, quemadi 
& mortem fibi deberet, &telum: vt fcias ads 
dum nihilaliud in mora effe, quam velle, Es 
tur de fatto hominis acerrimi, vt cuique vil 
dum hoc conftet, praferendam effe {purei 
mortem feruituti mundiffime. Quoniamce 
didis exemplis vti,perfeuerabo. plus enim afeq 
exiget, fi viderit hanc rem etiam a contemp! 
poife contemni. Catones, Scipionesque, & alio 
audire cum admiratione confveuimus , fuprain 
nem pofitos putamtus : iam ego iftam virtutem | 
tam multa exempla in ludo beftiario,quam ind 
belli civilis cftendam. Cum adueheretar nupe 
cuftodias quidsm ad matutinam {pe@aculam 
tanquam fomno premente nuteret, caput vsqut 
mifit, donee radiis 16) infereret, & tamdiu fe i 
fao tenuit, donec ceruicem circumadtu rote | 
ret. eodem vehiculo quo ad prenam ferebatur, | 
effugit. Nihil obftat, erumpere & exire ct 
In aperto nos natura cuftodit. 17) Cui permi 
ceffitas {ua , circumfpiciat exitum mollem, cui 
num plura fant, per que fefe afferat, is deleétu 
& qua potuffimum liberetur confideret; cuid 
occafio eft, is proximam quamque pro optim 
pist , fitlicet inaudita, fitnoua. Non deerits 
tem ingenium, cui non defuerit animus. 
quemadmodum extrema qaoque mancipia, ° 
ftimulos adegit dolor, excitentar, & inten 
cuftodias fallant? Ille vir magnus eft, quir 





16. Radiis) rove nimirum. 
17. In aperto nos natura cxffodit) quafi dicat liber 
& aatura in aperto non in claufo nos haber. Lipf, 


peCtaculum fuit, quanto honeftius mori 
mines, quam occidere. 23) Quid ergo? 
i perditi noxiofique 24) habebunt, non 
li, quos aduerfus hos cefus inftruxit lon- 
o, & magiftra reram omnium ratio? Ills 
fati varios effe acceflus , finem eumdem. 
a intereffe , vnde incipiat quod venit. 
ratio maonet, vt, filicet, moriaris fine do- 
item non potes,, fac gaemadmodum potes, 
| obuenerit ad vim adferendem tibi, in- 
iuciofum eft rapto viuere: ad contre pul- 
» MOLXi rapto, : aa 


.Eprst. LXXE : 

wun in oculic babendum, co fingule confi- 

Hones referendas, Quod igitur illud? nuns 
Adulterant, qui Exteroa miftent> quia 





enit) fi ferlo enim &bi mortem imperauerit » f- 


fi non innenit, non imperauit fesio, adeaque . ~ 


\ "fhaRernlic ‘ana munnece finan 





923 L, Annaet Sewseag ' 4 
in folo animo baret, Deinde, Bona'paria eff; 
Contemptum « claritate non differre , fi Gira 
ex Honefto, Catonem dat exemplum , & (6 pulert 
dilatat. Mortem honeflam a Sita tali,.nen 
differre: contra Academicos , qui gradus faciant 
titatis, Non effe, nec illam, nec Honefium i 
Itaque in eculee, Beatiffimo effe licexe. lane? 
pallebit , tremet , dolebit? Imag (4 natura enimifa 
fed bac omnia animi robore Gincet. Nec tames 
fim omnes. difcrimina funt inter Sapientes , ast 
diofos. Lege fedes, attende, mirare, 


Gvdinde me de rebus fingulig confulis , obli 
{to hos mari diuidi. cum magna pars confilii 
tempore, neceffe eft euenire, vt de quibusdem 
tunc ad te perferatur fententia mea, cum iam 
yia potior eft. Confilia enim rebus aptantur: ree net 
feruntur, imo voluuntur. Ergo confiliym {ubd 
fci debet ; & hoc quoque tardum eft nimis ; fab 
quodaiunt, fub manu nafcatur. Quemed 
tem inueniatur, oftendam. Quoties quid fogiencel 
fit, aut quid petendum, voles Cire : ad fummam 
num, & propoficum totius vite refpice. [li enim | 
fentire debet quidquid agimus non difponetfings 
1) nifi cui iam vite {ue fumma propofita eft. 
quamuis paratos habeat colores, fimilitudinem 
“det, nifiiam conftct quid velit pingere, Ideo 
mus, quia de partibus vitz omnes deliberamus, deg 
nemo deliberat. Scire debet quid petat ille, qui 
‘g'ttam vault mittere: & tunc dirigere, & m 
mana telum, errant confilia noftra, quia non haba 
Guo dirigantur, Ignoranti quem portum petat,% 


3, Non difponet fingula) non reQe vtetur fing 
rebus. : 

























eit, nec in multa {pargendum. Quid‘e- 
nN pertinet, in particulas illad diducere? 
dicere, Summum bonum eft, quod hone- 
: quod magisadmireris, Vaum bonum eft, 
ftum eft: cetera falfa & adulterina bora 
> fi perfuaferis tibi, & virtutem adamaue- 
renim parum eft) quidquid illa contigerit, 
alecumque aliis videbitur , fauftum felix- 
ttorqueri, fi modoiacueris ipfo torquen- 
: & wgrotere, fi non maledixcris fortune, 
rismorbo. Omnia denique que ceteris 
ala, & manfuefcent , &in bonum abibunt, 
eminuens, Hoc liqueat, nihil effe bo- 
toneftum: & omnia incommoda {uo iure 
wuntur, que modo virtus honeftauerit. 
mur 3) maiora promittere , quam re- 
 conditio. non immerito. ad corpus e- 
unt, reuertantur ad animum: iam homi- 
ietientur. Erige te, Lucili virorum opti- | 
que iftam ladum litterarium philofopho- 
i rem magnificent. ffimam ad fyllabas vo- 





es té‘éL:«YC Awunanr Sisseas. 


Sa espn et no ee 
terunt: fies fimilis illis , quiinuenerunt ifta, 1 
docent, & id aguat vt pHilofophia potius di 
qugm magna §) videatur. Sequereillos, fi' 
d tehabeoauoritatis, Socrates, qui-tots 
ofophiam rouocauit ad mores, & hanc fumn 
xit effe fapientiam, bona malaque diftinguer 
Sis beatus, inquit, & te alicui ftulram vide 
Quisquis volet, tibi contumeliam faciat, & ini 
tu tamen nihil patieris , fi modo tecum erit vir 
vis, inguit, beatus effe, fi fide bona vir bonv 
contemnet ¢e aliguis, Hoc nemo praftabit, 
omnia bona exzquauerit: quia nec bonum fin 
Ko eft, & honeftum in omnibus par eft. ¢ 
_ go? nihil intereft inter preturam Catonis , 6 
fim? nihil intereft verum Pharfalica acie Cat 
aur, anvincat? hoc cius bonum, quo victis| 
sion poteft vinci, par eratillibono, quo w& 
set in patriam, & componeret pscem? Qni 
fit? eadem enim virtute & mala fortuna vin 
ordinatur bona. virtus autem non poteft m 
gninor fieri. Vnius ftaturs eft. Sed Cn Pr 
. gmittitexercitum: fed illud pulcherrimum re 
gextum, 6) optimates, & prima acies Pon 
yum partium , fenatus ferens arma, vno preli 
gabuntor: & tam magni ruina imperii, in tot! 
Ziet orbem. sliqua pars cius in Zgypto , aliq 
Frica, aliqua in Hifpania cadet, ne hoc quide 





q. Pesins difficilis quam magna) difficilem vt ered 
eur videri malunt, quam magnam, h. e. ques magna 
Bus animos addat. 


6. Pratextum) h,e. ernamentum, qui fignificas 
e&, quad pratexts megiftratus ornabantur, vi docet a 
wo HA. Bh. 


ayuU RIMIZIV IGELGL 5 BuYyulU AULA VALUES 
ad praturam obftitiffe, Quodierepulfus - 
qua noéte periturus fuit, legit. codem lo- 
pretura & vita excidere. omnia que ac- 
erenda effe perfuaferatfibi. Quid ni ille 
n Reip, forti & zquo patcretur animo ? 
mutationis periculo exceptum ? noh terra 
, hon totus kic rerum omnium contextus, 
eo agente ducatur. non femper tencbit 
em: fed illum ex hoc curfa aliquia dies de- 
tis euntcun&a temporibus; nafci dcbent, 
ftingui, Quaecumque vides fupra nos cur- 
cquibus innixi atque impofitifumusvelutl 
, carpentar ac definent. nullinon fenc@us 
squalibus ifta {patiis 8) eodem natura di- 
dquid eft, non erit; nec peribit, fed re- 
Nobis folui, perireeft. 9) Proxima enim 
ad viteriora non profpicit mens hebes, & 
pori addixerit ; alioqui fortius finem fui 
‘pateretur, fi (peraret omnis illa ficin vi- 
nque per vices ire, & compofita diffolui, 





:¢ 


226 L. AWNAg! SENECAR 


- nena 





diffoluta compuni : in hoc opere zternam 
cundta temperantis Dei verti. Itaque Cate 
zeuum animo percurrerit , dicet: Omne hun 
genus, quodqueeft, quodque erit ,morte dam 
eft, omnes quz vsqusm rerum potiuntur 
queque alienorum imperiorum magna 
decora , vbi fucrint , ‘aliquendo quaretu 
vario exitii genero tollentur. aliag deftruent 
alias defidia , paxque ad inertiam verfa: con 
& magnis opibus exitiofa res luxus. Omnes hi 
tiles campos repentina maris inundatio abfcond 
in fubitam cauernam confidentis fol lapfe 
ducet. Quideftergo, quareindignet, aut di 
{i exiguo momento publica fata precedo 
gnus animus Deo pareat: & quidquid lex vniuc 
bet, fine cunctatione patiatur. Aut in melio 
mittitur vitam , lucidiustranquilliusque inter 
manfurus: aut certe fine vilo futurus incommor 
ture (ue remifcebitur , & reuertetar in totum. 
eftergo M. Catonis maius bonum honefta vita, 
mors honefta: quoniam non intenditur virtus 
Idem effe dicebat Socrates veritatem & virtute 
quomodoilla non crefcit, fic nec virtus quider 
bet numeros fuos, plena eft. Non ctt itaque 
mireris paris effe bana, & que cx propofito fur 
funt, & que fubita res 12} tulit, nam fi han 
qualitatem receperis , vt fortiter torqueri in m 
bus bonis numeres , numerabis ctiam in malis: 
felicem Socratem dicesincarcare, infelicem Cat 
vulnera fua animofius quam feccrat: retrae 








——<—<$—$—_T___—= 
10. Non intenditur virtus) non maior eft virtus i 
wendum honeftz , quam eft fi fortiter moriaris. 
- uw. Veritatem & virtutem) Eo (enfa quod virtus fie f 
omniautem fcientia veritas. Lif. . 
a2. Subitares ) cafus, 


Ertstroran © - 229 


itofiffimum omnium Regulum, fidei peenaseti- ~ 
tibus feruate pendentem, Arqui nemo hoc 
1, neex molliffimis quidem , aufus eft. negant — 
llum effe bearum , fed tamen negant miferum, 
mici veteres beatum quidem effe etiam inter 
aciatus fatentur, fed nonad perfectum, nec ad 
ni quod nullo modopoteftrecipi. Nifibea- 
,infummo bono noneft, Quod fummum bo- 
ft, Gace fe gradum non haber: fi modo illi vir- 
dt, fiillam aduerfa non minuunt ; fi maneteti- 
jmminnuto corpore incolumis. manet autem. 
em enim intelligoanimofam & excelfam ;.quam 
(, quidquid infeftat, Huncanimum quem fe- 
uunt generof@ indolis iuuenes,quos alicuius ho- 
rei pulcritudo percuffit , vt omnia fortuita con- 
int, profecto fapientia infandet , & tradet: per- 
bit ynum bonum efle quodhoneftum, Hocnec 
inecintendi poffe, non. magis quam regulam, 
eum probari folet, quam fiflectes, quidquid 
mutaueris, iniuria eftre&i 1) Idem ergo de 
e dicemus: & hac re¢ta eft. flexuram non re- 

rigidari 2) quidem, amplius intendi non po- 
Hac de omnibus rebusiudicet, de hacnulla, Si 
ripfa non poteft fieri, nec qauz ab illa quidem fi- 
aliaaliig rectiorafunt. huicenim neceffe eft re- 
leant. itapariefunt. Quid ergo? inquis, Ia- 
iconuiuio, & tarqueri, paria fant? Hoc mirum 
ur tibi? illud licet magis admireris. Iacere in 
nio, malum eft; torqueri in equuleo, bonum 


REE ESR EES STEED LT pst tnt rE EE ETD) 
suvia eff recti) non minus rccta euadic regula mutata,, 
ine son’ yecka, adeoque non intendi vel remicti reditu- 


eft. , 
iggdavi) obfirmari, indurari.. Ve regula ex metallocon- 
rebro mallei i&u rigidior non rectior fieri poreft, 


Be 
of : 


| ~ A 
228 .—sséL“YS Atay Sewxean 


eft: fi illud tarpiter, huc honefte fit. bons. if 
mala. non efficit materia, fedvirtus. hee vbicum 
apparuit, omnia ciusdem nienfurg ac pretii fant, 4 
oculos nunc mihi manus intentat ille, qui omni 
animum zftunatex (uo, quod di¢am paria bona 
aduerfa fortiter portantis, & profpera honefte ig 
cantis; quod dicam paria bona effe eius qui tri 
phat, & eius qui ante currum vehitur, inuidtus § 
mo. Non putant enim fieri, quidguid facere 9 
poffunt: ex infirmitete {ua de virtute ferunt fente 
am, Quid miraris, fi vri, vulnerari, oceidi, 
gariiuuat, aliquando etiam libet? Luxuriofo frag 
litas peenaeft, pigro fupplicii loco lsbor eff , dell 
tus miferetdr induftrii , defidiofo ftuderetrorqueri. 
Eodem modo hac, ad qu omnes imbecilli feng 
dura atque intolerandacredimus, obliti quam aig 
tormentum fit vino carere, aut prima luce excel 
Non ifta difficilia funt natura,fed nos fluidi & enextll 
Magnoanimo de rebus magnis! iudicandumeft: a 
qui videbicur illarum vitium effe quod noftrumq 
Sic quedam rectiffima, cum in aquam demiffs f@ 
{peciem curui prefraCtique vifentibus reddunt. Ng 
tantam quid videas , fed quemadmodum, refert. @ 
mus nofter ad vera perfpiciends caligat. Da milta 
dolefcentem incorruptum, & ingenio vegerum, di 
fortunatiorem fibi videri, qui omnia rerum aduef 
rum onera rigida ceruice fuftollic, qui fupra for 
nam exftat, Non mirum eft, in tranquillitates 
concuti: illud mirare, ibiexroltialiquem, vbi oma 
deprimuntur ; ibi fare, vbi omnes iacent. . 
in tormentis, quid eft in aliis que aduerf{a sppellan 
mali? hoc, vt opinor, fuccidere mentem, & ined 
vari, & faccumbere; quorum nihil fapienti viro 
teftcuenire Sratrcctusfub quolibet pondere. n 
laillum res minorem facit, nihil illi corum que & 









ialis. h&c inconcullas opiniones habet, in— 
&indomita, Inhac pofitum eft fummum 
1is bonum, quod antequam impleatur,in- 
s volutatio eft: cum vero perfectum eft, 
ftabilitas eft. Itaqueinchoatus, 3) ad fum- 
ns, coltorque virtutis, etiemfi appropin- 
to bono, fed ei nondum fummam manum 
biinterim ceflabit, & remittet aliquid ex — 
mentis, nondum enim incerta transgrefius 
rane verfatur in lubrico. beatus vero, & 
Gz , tunc fe maxime amat, cum fortifime 
i: & metuenda ceteris, fialicuius honefti of- 
unt,non tantum fert, fed amplexatur. mule 
re mauult, Tanto melior, quam felicior. 
rillo , quo mevocat ex{peftatio tua. Ne 
n naturam vagari virtus noftra videatur, 
apiens , & dolebit, & expallefcet: hi enim 
soris fenfusfunt, Vbi ergo elt origo cala- 
% iltud malum vernm eft: illic {cilicet, fi 
n detrahunt, fi ad confeffionem feruitutis 
fr illi prenitentiam fui a) faciunt. Sap 





230 L. AwNagr SENECAE . 















citur de fapiente , exigimus & a proficiénte. 
adhuc mihi ifta quz laudo,nondum perfgades: eti 
perfuafiffem , nondum tam parata haberem , sat ¢ 
exercitata, vtad omnes cafusprocurrerent, Qu 
admodum lana quosdam colores femel ducit, qu 
dam nifi fepius macerata & recoéta non pi 
bit; fic alias difciplinas ingenia cum accepere, 
tinus praftant: hec nifialte de{cendit, & diu fedit 
nimum non colorauit, fed infecit, nihil ex his 
promiferat, praftat. Cito hoc poteft tradi, & 
ciffimis verbis, ynum bonum effe virtutem: n 
certe fine virtute: & ipfam virtutem in parte noftri 
liore, id eft, rationali pofitam, Quid erit bac 
tus ?iudicium verum, & immotum : ab hoc enim 
petus veniet mentis, ab hoc omnis {pecies , que! 
petum mouet, redigetur ad liquidum. §) Huict 
cio confentaneum erit, omnia quz virtute co 
funt, & bonaiudicare, & inter fe paria, Co 
autem bona corporibus quidem bona funt, fed in. 
tum non funtbona, His pretium quidem eritali 
ceterum dignitas non erit ; magnis inter fe im 
diftabunt, alia maiora, aliaminoraerunt, Et nd 
fis fapientiam fe@antibus magna difcrimina eff, 
amur neceffe eft, alius iam in tantum profecit 5‘ 
contra fortunam audeatattollere oculos, fed none 
tinaciter : cedunt enim nimio fplendore prefiri&i. 4 
us in tantuin, vt poffit cum illa conferre val 
jam peraenit ad fummum, & fiducie plenus eft. 
perfecta necefle eft labent, & modo prodant 6), 
do fublabantur, autfuccidant. Sublabentur 






en le) 
$. Redigetur ad liquidum) vt ita impellere fortiter, 
dura & folida faciunt, nequeat. | 
6. Prodant) f. legendum procedent. Sicin feqnente eg 
Ja eum qui imperfectus adhuc eft procedensis Sapientie 
tppellat, eumque opponit ei cuius confummats ft 


e impetu video. Properemus. ita demum 
ficium erit; alioqui mora eft, & quidem tur- 
wedaverfantibus. Id agamus, vt noftram 
ipus fit. non erit autem, nifi prius nos no- 
ceperimus. Quando continget contemnere 
sfortanem? quando continget omnibus op- 
fetibus, & {ub arbitrium adduftis , hance vo- 
tere? Vici. Quem vicerim, queris? Non 
nec extrema Medorum, nec fi quid vitra 
ellicofum iacet; fed auatitiam , fed ambi- . 
, fed metum mortis, qui victores gentium 


E P 1 svt. LXXIL 


etitionem Lutilit, ex occafione differri a no- 
wi Rudium: male, buic Oni, omifis aliis, Ga- 
ws eft, Nibil incidere , quod impediat , Sa- 
quidem: aliqua Proficienti. Difcrimen inter 
me, Externa nec addere, nec demere: Sapien- 
mper fe contento. 





. . 7 : 77 
- 


333 L. AnwAs: Ssnscas. 
oan cennneinenanaatnseanet tapas nese SES 
explicandus ») eftanimus, & quascumque épad 
dum depofita (unt, fubinde excuti debent, vt pet 
fint quoties vfus exegerit, Ergo hocin prefentiag 
feramus: multum enim operz, mulmum diliges 
pofcit, Cum primum longiorem eodem loco {py 
vero moram, tunciftudin manusf{umam. Quad 
enim fant, que poffis & in cifio {cribere : quedany 
é&um, &otium, & fecretuim defiderant, nibilomig 
his quoque occupatis diebus agatur aliquid, & quit 
totis. nunquam enim non fuccedent ¢ 9 
nouz, ferimus illas: itaque ex vna exeunt plures $j 
inde ipfi nobis dilationem damus. Cum hoc pera 
£0, toto animo incumbam: & fi hane rem molef 
compofuero, ftudio me dabo. Noncum vacet 
philofophandum eft: omnia alia negligenda, wtf 
affideamus,cuinullum tempus fatis magnum eft,etj 
fia pucritia vsque ad longiffimos humani zvi te 
nos vita protenditur. Non multum refert, vera 
mittas philofophiam, an intermittas. non enim ¥ 
interrupta eft manet, fedeorum more, qua inte 
diffiliunt, vsquead initia fua recurrit y quod 4 
nuatione difceffit, Refiftendum’ eft occupationib 
nec explicanda, fed fubmouendzfunt, tempusi 
dem nullum eft param idoneum ftidig falutari. 
qui multi inter illanon ftadent. propter que 
dum. Incidet aliquid quod impediet ? non. 
dem eum, cuius animus in omni negotio letus 
que alacer eft, Imperfectis adhuc intetfeindirat 
titia: fapienti vero contexitur gaudium, nulla ral 
pitur cauffa, nulla fortana: fempet & vbique 
quilumeft. Nonenim exalieno perder nee 


rem fortune, aut hominis ex{pectat: domelticai 
te ll 
nee 
2. Explicandus ) adhuc alludit ad volumineifia, quad 
veluta proprie explicari dicuntur. a 


















4 
3 retest 





feula: nuilum in alto malum eft. Hoc, in- 
‘eftinter confummate fapientiz virum , & 
‘dentis, 4) quod inter fanum, & ex morbo 
tino emergentem, cui fanitatis loco eft, lee 
. §) Hic, nifi attendit, {ubinde grauatur,é& 
uoluitar. Sapiens recidere non poteft, ne 
idem amplius.Corpori enim ad tempus bo 
veft: quam medicus etiam fireddidit , non 
pe ad cumdem quem aduocauerat, 6) ex- 
nimus femel in totam fanatar. Dicam quo- 
ligas fanum. fi fe ipfe contentus eft,fi confi- 
it, omnia vota mortalium, omnia beneficia 
‘petunturque, nullum in beata vita habere 
1. Nam cui quid accedere poteft, id imper- 
cui quid abf{cedere poteft,id imperperuum 
verpetua futura latitia eft, is fuo gaudeat, 
em quibus vulgus inhiat, vitro citroque 





xanimo, fi intraret) fi intraret, hoc eft externa 
ex anime fapicutis, ab ipfo exalere iuffa, com 
pientis animom cxternis bonis occepare, fed fu- 


2 6 
ha rmirararn anrnrare 





234 L. Annact Senscar 


fluunt. Nihil dat fortana mancipio: fed heed 
que fortuita tunc delectant, cum ills ratio tem 
vit ac mifcuit. hac eft ctiam quz externa comme 
quorum auidus vfus ingratus eft. Solebar 
hacimagine vti: Vidifti aliqaandocanem mifla 
mino frufta panis aut carnis aperto ore captan 
quidquid excepit, protinus integrum deuorat, af 
per adfpem futuri hiat. Idem cuenit nobis. ¢ 
quid ex(pedtantibus forrana proiecit, id fine vig 
luptate demittimas, ftatim ad rapinam alteriasé 
& attenti. Hoc fapienti non euenit; plenus eft; 
am fi quid obuenit, fecure excipit, ac reponit. ; 
tia fruitur maxima , continua, fua. Habet 
bonam voluptatem, habet profe€tum , {ed 
multum defit a fammo? huic deprimitur ake 
&‘extollitur , ae modo in calum alleustur, = 
defertur ad terram. Imperitis ac rudibus, mf 
pracipitationis finis eft: in Epicareum illud qj 
decidunt inane, fine termino. Adhuc eft genuz 
tium eorum qui fapientiz siludunt: quam non4 
dem contigerunt, in confpe&u tamen, & vt m® 
cam, fub i&u habent:8) hi non concutiuntory 
defluunt quidem : nondum in ficco,iam in porte 
Ergo cum tam magna fint inter fummos imosqual 
fcrimina , cam medios quoquo (equator frudus§ 
fequatur ingens periculum ad deteriora redeut 
non debemus occupationibus indulgere. exclug 
dz funt: fi femel intrauerint, in locum faum 
as fubftituent. Principiis illarum obftemus, meq 
non incipient , quam definent. 




















8. Sub iu babent) a fagittariis du@um, Fn 
" fum ad fcopum, nondum emifere tamen, adeoque fab 
eum quafi babent. Lif 


Err 


mt etiam boc beneficium , ett pluribms 
Hortatur deinde affurgere ad Virtutem, 
m, Nam Sapientem (Stoica fuperbia) 


i videntar, qui exiftimant, philofo. 
iter deditos , contumaces effe ac refra- 
emptores magiftratuum acrepum , ea- 
os publica adminiftrantar. E contra. 
liaduerfus illes gratiores funt; nec im- 
enim plus preftant, quam quibus frui 
ylicet. Itaquehi, quibus ad propofi- 
ndi aditum confert 1) fecuritas publics, 
torem huius boni, vt parentem colant: 
1magis, quam illiinquieti, & in medio 
nulta principibus debent, fed multa & 
quibus nunquam tem plene occurrere 
poteft, vt cupiditates illorum que cref- 
iplentur, exfatiet. Quisquisautem de 
gitat, oblitus accepti eft. nec vilum 
uniditas maius. quam quod inerata eft. 





236 . | DL. Annan Sunredr 


Adiice nunc, quod nemo eorum qui in republica 
fantur, quos vincat, {eda quibus vincatur, adg 
cit; &illis non tam iucundum eft, multos poftle | 
dere, quam graue ,aliquem antefe, Habet hoe ¥y 
um omnis ambitio: non refpicit. 4) Nec amt 
tantam inftabilis eft, verum cupiditas omnis: ¢ 
incipit femper a fine. §) Arille vir fincerus ac pul 
qui reliquit & curiam,& forums, & omnem adminif 
tionzm reip. vt ad ampliora fecederet , diligiteos§ 
quos hoc ci tacerctuto licet, folusqueillis gratuiiy 
6) teftimonium reddit,& magnam rem nefcientibig 
debet. Quacmsdinodum praceptores fuos venerst 
ac fufpicit, quorum beneficio illis fe vitiis exuit:4 
& his, fab quorum tutcla pofitus exercet artes bon 
Verum alios quoque rex viribus fuis protegit. quis 
gat? Sed quemadmodum Neptuno plus debere {4 
dicat , ex his qui eadem tranquillitate vG (ant, quipl 
ra & pretiofiora illo mari vexit; & animofius « mer 
tore, quam aveftore foluitur votum: & ex ipfis mm 
catoribus effufius gratus eft,qui odores ac purpurt® 
auro penfanda portabat, quam qui viliffima queq 
& fabucrz loco futura congefferat: fic huius pacis 
nefivium ad omnes pertinentis, altius ad eos petq 
nit, quiillabenevtuntnr. multienim funt ex his § 
gatis, quibus pax operofior 8) bello eft. An ide 
exiftimas pro pace debere eos, qui illam ebrietati 


eh? 3¢%* @& @ 











a 


q. Refpicit) ad eos qni fequuntur & inferiores fant, 
profpicit ed ees qui precedunt. : 
‘5. Incipit femper a fine) finis vnius eft initium 
Hoc cupitum habeo, aliud cupio , & fit feries in 
Lipf 5 
6. Gratuitum) mercede & beneficiis non emtum. Lif; 
7. Nefci-ntibas) qnia nec fciunt Principes ant intends 
Uli fs ho reftare. Lipf : 
$. Operofier, ob ambitiones nimiswm , lites forenfes &e. 
rug 


m credit cffe, quod publicum eft: at ille 
idicat faum magis , quam cuiusillicam 
re confortiumeft. Necenim cffent ifta 
ift pars illorum pertineret ad fingulos. 

etiam quod ex minima portione com- 
diice nunc, quod magna & vera bona 
ntur, vt exiguum in fingulos cadat: ad 
¢ tota perueniunt. Ex congiario tan- 
mines, quantum in capita promiffum 
k vifceratio, & fi quid al'ud capitur ma- 
1 partes; athzc indiuidua bona, pax, 
}omnium tota, quam fingulorum funt. 
fapiens, per quem fibi horum vas fru- 
igat, per quem non ad a¥ma illum ,nec . 
‘igilias , nec ad tuenda meenia, & mul- 
burum publica neceffitas vocet: agitque 
ogratias. Hoc docet philofophia prz- 
lebere beneficie, bene foluere. inter- 
lutio eft ipfa confefio, Confitebitur 
fe debere ei, cuius adminiftratione ac 
ontingit illi pinoue otium . & arbi- 





=. w 
ow 


938 L. ANMARI SEKXECAS - : 


Sills quoque otia multuin auori {uo debent, ¢ 
rum munus hoc maximum eft: 


Ile mea errare boues (Gt cernis) oi ip fame & 
Ludere qua Gellem, calamo permifit agrefti: 


quanti 2ftimamus hoc otium , quod inter dees agy 
quod deos facit? Ita dico , Lucili, & tein czluma 
pendiariovoco, Solebat Sextius dicere ; louemgy! 
non poffe quam bonum virum. Piura lapiter [ 
quz praftet hominibus ; fed inter duos bonos neq 
_ melior, quilocupletior. non magis , quam intes 
os, quibus par {cientia regendi gubernaculum eifg 
liorem dixeris , cui maius fpeciofiusque nauigiusg 
Tupiter quo anteceditviram bonum ? diutius bg 
eft, Sapiens nihilo {ce minoris eftimat, quod vf 
tes cius {petio breuiora clanduntar. Queme 
dum ex duobus fapientibus, qui fenior deceftt,; 
eft beatior co, cuius intra pauciores annos tere 
Virtus eft: fic Deus non vincit fapientem feli 
etiam {i vincit atate, non eft virtus maior,que le 
Jupiter omnia habet : fed nempe aliis tradidit hog 
da, ad ipfum hic vnus vfus pertinet, quod vrendi 
omnibus caafla eft: fapiens tam equo animo @ 
apud alios videt,contemnitque quam Iupiter, & 
magis fifpicit,quod lupiter vti illis non potett, ! 
non vult. Credamus itaque Sextio,monftranti pe 
rimum iter,& clamanti, Hac itur ad aftra ¢ hae, ce 
dum frugalitatem ; hac,fecundum temperantiam; 
fecundum fortitudinem. Non funt dii faftidiof , 
inuidi: admitrunt,& afcendentibus manum porrig 
Miraris hominem ad deos ire? Deus ad homine 
nit, imo (quod propius eft) in homines venit, 
fine Deo mens bona eft. Semina in corporibus ha 
nis diuina difperfafunt. que fi bonus cultor excipit 
a 

















fd 


re Bonum effe : cetera, opinione. Qu 
fecuro Golet Ginere, fic fentiat. Rud eti- 
min omnia fortuita promptum habtat , De- 

Obiectiuncuiss quibusdam deinde refpon- 
emo, Gitam beatam, St circulum effe; in 
magno, perfeiam: nibil addi, nihil de- 
xternis. Iterandum eff , 6 pulcfa, 6 bo- 
mentem talem babes, fruere, 


a delectauit me, & marecentem excitauit : 
m quoque meam, 1) que iam mihi fe- 
ft, euocauit. Quid ni tu, mi Lucili, maxi- 
iftrumentum beate vite hanc perfuafio- 
num effe,quod honeftam eft? Qui omne 
tocircum({cripfit , intra fe felix eft. nam 

iudicat, in fortune venit poteftatem, 

fit. Hic amiffis liberis meeftus , hic fo- 
hic tarpibas & aliquam paffis infamiam 
videbis altenz vxoris amore cruciari, il- 
‘on deerit, quem repulfa diftorqueat’ ¢- 
mor ipfe vexet. Illa vero maxima eft ex 





340 L. Awnagr Sangean . 
{pectatio mortis exagitat, vndique impendens. 
enimeft, yndenon{ubeat. Itaque vt.in hoftili 
one verfantibus, huc & illuc ciecum{piciendus 
& ad omnem ftrepitum circumagenda ceruix: nil 
timor e peGore eicctus eft, palpitantibus praco 
Viuitur. Occurrent aéti in exfilinm, & euolat 
nis: occarrent (quod genus egeftatis grauiffis 
eft) in d:uitiis inopes:2) occurrent naufragi, : 
liaue nau‘ragis paffi, quos aut pepularis ira, aut: 
dia, pernitiofum optimis telum , inopimantes! 
rosyued stecit, procelle more, que in ipfa ferd 
ducia {-letemergere; aut fulminis fubiti, ad’ 
ictum etiam vicina tremuerunt. Nem vt illic ¢ 
quis ab igne propior ftetit, percuffo fimilis obftey 
fic in his per sliquam vim eccidentibus, vntm ed 
tas opprimit, ceteros metus: paremque paflis3) 
ftitiamn facit, pati poffe. Omnium animos mala 
Na ac repentina follicitant. Quemadmodum' 
etiam inanis funda funus territat; ita nos nd 
i@um tantum exagitamur, {ed ad crepitum. No 
teit ergo quisquam beatus effe , qui huic fe opi 
credidit. non enim beatum eft, nifi quod intrept 
inter fufpecta male viuitur. Quisquis {¢ mt 
fortuitis dedit, ingentem fibi materiam perturl 
nis, & inexplicabilem fecit: vnahac via eft ad ta 
denti, & externa difpicere , & honefto conte: 
effe. Nam quialiquid virtute melius putat, aatt 
prater illam bonum;ad hae qua s fortuna fpargt 
finum expandit , & folicitus miffilia cius ex{ped 





a. In dinitiis inopes) auari. 
3. Paremque pafis) varem ei quam paffi fentiant. 
. Miffilia eins exfpeit) a \ud's fumetum, in quibast 
be {pargi doaorum indices, a. t'pfa etiam dona folebant. 
ex alco mittcbantur in forte capientes mifike dia. Li 


9 Wb BUALWM SAGE => ~ w2aa vuwaw j wWeseqsan ews & 


ter ceffit, gaudium rapti durauit in pofte- 
que prudentiffimus quisque, cum primum 
et munufcula, a theatro fugit, & {cit magno 
iftare, Nemo manum conferit cum rece- 
mo exeuntem ferit: circa premium rixaeft. — 
is euenit, que fortuna defuper i2at. eftuae 
ri, diftringimar, multas habere cupimus 
nodo in hanc, modo in illum refpicimus : ni 
nobis mitti videntur , que cupiditstes no- - 
lant, ad paucos peruentura, cx(pecteta o- 
Ire obuiam cadentibus cupimus: gande- 
idinuafimus: inuidentque alii, quos {pes va- 
. vilem predam magno sliquo incommodo 
lut inde §) fallimur. Secedamus itaque ab 
, & demus raptoribus locum, Illi fpeétent 
\pendentia, & ipfi magis pendeant.. Qui- 
beatus efie conftituit, vnum ¢ffe bonum pu- 
Jhoneftumeft. Namfi vilum aliud exifti- 
must male de prouidentia iudicat: quia mul- 
moda iuftis viris accidunt : & quia quidquid 


We Bie SS ee EO ee Lee RE ee Se ee ee es eS 





$42 L. ANNAE! SENECAE 


mori volumus vite nos odium tenet, timo 
Nutat omne confilium, nec implere nos v 
taspoteft. Cautla autemeft, qnod non per 
aditlud bonuin immenfum & infaperabile. 
ceffe eft refiftat voluntas noftra, quia vitya | 
non eft locus. Queris, quare virtus nulk 
prefentibus gaudet, non concupifcit abfen 
non illimagnum eft, quiafatis. Ab hoc di 
dicio: non pietas conftabit , non fides: malt 
que preftare cupienti patienda (ant, ex,hisc 
appellantur ; multa impendenda funt ex his 
indulgemus tanquam bonis, Perit fortitu 
periculum facere debet (ui: perit magnanimi 
non- poteft eminere, nifi omnia velut mir 
temp(erit,que pro max'mis vulgus optat ; pes 
& relatio gratiz eftimatur labor, fi quidquar 
fius fide nouimus , fi non optima {fpe@amus 
ille preteream , autifte bona non funt quze \ 
aut homo felicior Deo eft. quoniam quidem 
rata nobis funt, non habet in vfu Deus: r 
libido adillum, nec epularum lautitia, nec o 
quidquam ex his hominem inefcantibus, & ' 
tate ducentibus, pertinet. Ergo aut, gut 
dibile eft, bona Deo defunt ; aut hoc ipfum a 
tum eft, bona non effe que Deo defunt. 
quod multa que bone videri volunt,animalib 
homini pleniora contingent. Ills cibo auidi 
tur: Venere non aque fatigantur : viriam ill 
eft & equabilior firmitas, fequitur vt muhke 
fint homine. Nam fine nequitia, fine fraud 
gunt; fruuntur voluptatibus , quas & magis 
& ex facili, fine vilo pudoris aut peenitenti 
Confideratu itaque, an id bonum vocandum 
Deus ab hominevincitur. Summum bonum i 
conftituamus, obfolefcir, fi ab optima noftri: 


ALME y WA (UG ULE Ayu UY) LUYUSL Y 
‘) : ceterum {ciamus mancipia noftra 
vartes: & fint apud nos , fed ita vt me- 
extra nos effe. Etiam fi apud nos fint, 
ta & humilia numerentur, propter que 
ittollere -debeat. quid enim’ ftultius, 
em co fibi placere, quod ipfe non fecit ? 
r10bis accedant, non hereant: vt fi abdu- 
e vila noftri laceratione difcedant. Vta- 
on gloriemur: & vtamur parce, tanquam 
ud nos, X abituris. Quisquis ille fine 
(edit, non div tenuit. ipfa enim felicitas. 
erat, premit: fi fugaciffimis bonis credi- 
(eritur; & venon deferatar, affligitur g) 
onere felicitatem molliter licuit: ceteri, 
1 quzeminuere, labuntur, & illos degra- 
z extulerant. Idco adhibebitur pruden- 
dum illisac parfimoniam imponat, quo. 








sgua) h.e. Stoicorum. | 
1) weewypcivs que Cic, etiam L. 3. de ff- 
: itemque promefa vocat. divific autem Zeno ea 





244 L. ANNarr Sanreaz : - 











niam quidem licentia 9) opes fuas pracipitar, ate 
vrget: nec vnquam immodica dararunt,_nifi ills t 
deratrix ratio compefcuit. Hoc maltarum tibi 
bium oftendet eucntus, quaruin in ipfo florelu 
{fa imperia ceciderunt, & quidquid virrate erat 
tum , intemperantia corruit, Aduerfus hoa 
muniendi fumus, nuilus autem contra fortunam 
expugnabilis murwus eft: intgs inftruamur. Si 
pars tuta eft, pulfari homo poteft, capi non p 
Quod fit hoc inftrumentum, fcire defiderss? 
indignetur fibi accidere, {ciatque, illa ipfa quibus 
dividetur , ad conferuationem vniuerfi pertinere, 
exhiseffe, quecurfam mundi officiamqueco 
- ymant. Placeat homini, quidquid Deo placuit ¢' 
hoc feipfum fusque miretur, quod non poteft vi 
quod mala ipfa fub fe tenet, quod ratione, qua 
Jentius nihil eft, cafum doloremque & iniuriam {al 
git. Ama rationem ; huiuste amor contra duri 
armabit, Catulorum amor in verabula impingit & 
ras, quasferitas & inconfultus impetus preftat ing 
Mitas: iuuenilia nonnunquam ingenia cupido gloss 
in contemptum tam ferri, quam ignium, mifit: fy 
cies quosdam , atque ymbra virtutis, in mortem W 
Juntariam tradit. quanto his omnibus fortior raf 
eft, quanto conftantior, tanto vehementior per 
tus ipfos & pericula exibit, Nihil agittis, ingtl 
quod negatis vilum effealiud ab honefto bonum nb 
faciet vos hac munitio tutos a fortuna, &immund 
Dicitis enim, inter bona effe liberos pios, & beg 
moratam patriam , & parentes bonos. horum peritt 
Ja non poteftis {pectare fecuri; perturbabit vos obj 
dio patriz , liberorum mors, parentum feruitd 
Quid aduerfus hos pro nobis refponderi foleat , pt 
ae 


9. Licentie ) fine modo crefcendi. 


Wabe 4£2VN Pees eeesss Baw ps WAS cae 84am 9 yea 


etulimus. quere? fi amicum bonum ami- 
ihi proillo perfidia patienda: nec fi bo- 
xtuli, in illorum locum impietas fuccedit, 
amicorum ille, aut liberorum interitus, 


m eft, Bonum autem vno modo perit,’ 


tranfit, quod natura non patitur: quia 
& opus omne virtutis incorruptum ma- 
e, etiam fi amici perierunt, etiam fi pro- 
lentesque voto patris liberi: eft quod il- 
‘at locum. Quid fit, queris? quod illos 
at, virtus, Hee nihil vacare patitur lo- 
imum tenet, defiderium omnium tollit¢ 
’ Omniam enim bonorum vis & origo in 
aid refert, an aqua decurrens intercipia- 
eat, fi fons ex quo fluxerat, faluus eft? 


itam iuftiorem faluis liberis, quam amis~ ° 


dinatiorem , nee prudentiorem, nec ho- 
ergo nec meliorem quidem. _ Non facit 
ticorum fapientiorem, non facie ftultio- 
io? ergo nec beatiorem, aut miferiorem. 


-~ 





246 L. ANNAEr Sewecas 





culum {cribas , ad {patium eius pertinet, 1 
mam, licet alterdiu manferit, alterum ft 
xeris, & in eum in quo (criptus eft pulver 
veris, in eadem vterque forma fuit. Qu 
eft, nec magnitudine eftimatur, nec no 
tempore: non magis prodaci, quam cont 
Honeftam vitam ex centum annorum | 
quantum volescorripe, & invnum dieme 
honeftaeft. modo latius virtus funditur, 
bes, prouincias temperat, fert leges, coli! 
inter propinquosliberosque difpenfat offi 
arcto fine circumdatur psupertatis, exiil 
tis: nontamen minor eft, fiexaltiore fafti 
vatum, exregio in humilem fubducitur, | 
& {patiofo iure in anguftias domus, vel a 
FEque magna eft, etiam fi in fe receffit, vr 
clufa. nihilominus enim magni fpiritus ef 
exa&tz prudentiz , indeclinabilis inftitize, 
que beata eft: bestum enim illud in yno lox 
eft, in ipfa mente, ftabile, grande, tranquille 
fine fcientia diuinorum humanoramque r 
effici, Sequitur illud , quod me refponf 
dicebam: Non affligitur fapiens liberorum: 
nonamicorum. eodem enim animo fert illo; 
tem, quo fuam exfpefat. non magis ha 
quam illam dolet. Virtus enim conuenie 
ftat: omnia opera eius cum ipfa concordan 
gruunt: hac concordia perit, fi animus, : 
eclfum oportet effe, lucta aut defiderio fut 
Inhonefta eft omnis trepidatio & folicitudo, 
lo adtu pigritia. Honeftum enim fecurumé 
tum cit, interritum eft, in procin€w flat. ° 





10. Pxlnerem') Mathematici veteres radio in pu 
bebant , vnde Ciceroni |. 2. denat. Deerum pals 
mathematicas difciplinas notat, 


int; avdaéter facit & prompte. ~ Hoc 
: propnum quis non dixerit, ignaue & 
rfacere que facit, & alio corpus impel- 
amum , diftrahique inter diuerfiffimos 
propter illaipfa, quibus extollit fe mira- 
empta eft, & ne illa quidem quibus gloria- 
cfacit. Sivero aliquod timetur malum, 
dum ex{peétatur , quafi veniffet vrgetur : 
| ne pstiatar timet, iam metw patitur. 
dum in curporibusfuturi languoris figne 
: quedam enim fegnitia neruis ineft, & 
vilo laffirudo n) & ofcitatio & hofror 
currens: ficinfirmus animus , multoante 
natur malig, quatitur. prefumit illa, & 
s cadit, Quid dementius autem, quam 
, nec fe tormento referuare, fed accerfere 
‘+, &admonere; ques optimum eft differ- 
tere non poflis? Vis {cire , faruro nemi- 
‘torqueri? quicumque addierit poft quin- 
oannum fibi patienda fupplicia, non per: 
iff medium fnatiumtrranfilierit & fe in 





248 L. Anwar: Sznecag - 


er aries, 
triftent. & qua preterierunt, & quz futora fant, 
fant: neutrafehtimus, gon eft autem, nifiex co ¥ 
fentias, dolor, 


E PIST. LXXV: 


Philofophiam Gerba. non captare, nec tamen inp 
aut eloquio renunciare. Pracipuum eff, fit Gil 
Jfermo,' Deinde , tentemus progredi : queniam 
gradus sfeendivur » & Sunt tres Proficientiam ¢ 
Ses. , 

Mi tibi accuratas a me epiitolas mitti que 

quis enim accurate loquitur , nifi qui vult p: 
loqui? Qualis (ermo meus effet, fi vna fede a 
aut ambularemus ; illaboratus & facilig : tales 

Epiftolas meas volo, que nihil habeant accerfit 

necfictum, Si fieri poffet, quid fentiem oftend 

quam loquimallem. Etiam fi difputarenf, nec £ 
ploderem pedem: nec manum iactarem, nec att 

rem vocem : fed ifta oratoribus reliquiffem » 60 

tus fenfus meos ad te pertuliffe, quos nec exornal 

nec abiccifflem. 1) hoc vnum plane tibi appro} 

vellem , omnia me.illa fentire que dicerem ; 4 

tantain ‘fentire, fed amare. liter homines a 

cam , aliter liberos ofculantur: tamen in hoc g 

que amplexu tam fan&to & moderato , fatis appall 

affeftus, Nonmeherculesieiuna effe & arida v0 
que de rebus tam magnis dicentur ; neque enim pa 

lofophia ingenio renuntiat ; multam tamen o 

impendi verbis nonoportet. Hosc fic propofiti nog 

fuinma: quod, fentimus, loquamur ; quod 
quimur, fentiamus, Concordet fermo cum 
ille prow.iffum (uum impleuit, qui &. cum videati 
lum, & & cum n audias, idem eft, Videbi mus tks 


| 

















, VE 100M Ie qui Lanare poteit, compte 
wcienda {unt differat , boni confulet: non 
quare gratuletar fibi, quod inciderit in 
iam difertum. hocenimtaleeft, quale fi 
ernator etiam formofus eft. Quid aures 
:? quid obleétas? aliud agitur. vrendus, 
bftinendus fum. 3) Ad hac edhibituses: 
3 morbum veterem, grauem, publicum, , 
rotii habes, quantum in peftilentia medi 
‘ba occupatus es ? iamduduin gaude, fi (uf 
Quando multa difces ? quando que didice- 
bi, ita vtexcidere non poffint ? quando illa 
Non enim vt cetera memoria tradidiffe fas 
peretentanda funt, Non eft beatus qui 
quifacit. Quidergo? infraillum nullt 
? ftatim ab fapientia praeceps eft? Non exe 
am qui proficit, in numero quidem ftulto~ 
agno tamen interuallo eb illis diducicur : 
uoque proficientes funt magna difcrimi« 
tcleffes (vt quibusdam placet) dividun- 
fant qui fapientiam nendum habent, fed 





/ 


350 L. ANNAS1 Sengeas 


&enda, didicerant: fed illis adhuc inexper 
eft, bonam fuum nondum in vfuhabent. 
in illa que fugerunt, recidere nom poffunt 
fant, vnde non eft retro lapfas : fed hoc illis ¢ 
dum liquet , & quod in quadam epiftole-fcri 
memini, {cire fe nefciunt. Iam contigit i 
fuo frui, nondum confidere. Quidam ho 
entium genus, de quo locutus fum , itacon 
tar, , vcillos dicant iam effugiffe morbos an 
éusnondum, & adhuc in lubrico ftare: qu 
fit extra periculum malitia, nifi qui totam es 
fit. heme autem illam excuiffit, nifi qui pro 
entiamaffumpfit. Quid inter morbos anim 
& affectus , fepe iam dixi: nunc quoque te: 
bo. Morbi funt inucterata vitia, & dura: 

tia, vt ambitio nimia; poftquam hec anima 
cucrunt, & perpetua effe mala eius ceeper 
breuiter finiam , morbus eft iudicium in pra 
nax , tanquam valde expetenda fint, que leui 
tenda funt. vel, fi mauis, itafiniamus: nim 
nere leuiter petendis, vel ex toto non peter 
in magno pfetio habere in aliquo habenda vi 
lo. Affectus, funt motus animi improbal 
fubiti & concitati: qui frequentes neglettign 
re morbum. ficut diftillatio vna, nec adhuc it 
addacta taffia facit; affidua & vetus, phthi 
que qui plurimum profecere , extra morbos: 
fetus adhuc fentiunt , perfecto proximi, 

dum genus efteorum, qui & maxima animi 
affeStus depofuerant , fed ita vt non fit illis 
fue certa poffeffio : poflunt enim in eaden 
Tertium illud genus extra multa & magna 
fed non extra omnia, effugit auaritiam ; {ed 





4- Improbabiles) qui probandi non fint. 


LUGS UCCUpPalus ylauUs, s6U LIGe Ane Yule, 
inendus eft color tertias. Cogita, quan- 
rideas malorum ; adfpice, quam nullum 
e exemplo, quantum quotidie nequitia 
antum publice priuatimque peccetur : in- 
nos confequi, fi inter peffimos non fi- 
vero, inquis, {pero me poffe & amplioris. 
. Optarim hoc nobis magis , quam pro- 
zoccupatifumus : ad virtutem contendi- 
ritia diftri@i: pudet dicere, honefta co- 
tumvacat. At quam grande premium 
it, fi occupationes noftras, & mala tena- 
rampimus? Non cupiditas nos, non ti- 

inagitati terroribus, incorrupti volupte- 
nortem horrebimus, nec deos: {ciemus 
lum non effe, deos malos non‘effe, Tam 
eft, quod nocet, quam cui nocetur: o- 
dacarent, Ex({pectant nos, fiex hac ali- 
‘ein ilud euadimus fublime & excelfum, 
s animi, & expulfis erroribus abfoluta li- 
uzris , qua fit ifta? non homines timere, 





252 L. ANNAgt Sewntas-. _ 
li propera, & Bonum difce. quod Bonum®? § 
 illud , Honeftum. Et sterum argumentis i 
' tale effe; alia non effe, Laudabilis & fapienf 
frola. | 4 


[Nimicitias mihi denuntias ; 6 quidquam ex hig 






















qu:.tidie facio, ignoraueris Vide quam fimpl 
tecum viuam ; hoc quoqnetibicommittam. Pi 
phum audio , & quidem quintum iam diem habe 
quo in {cholam eco, & ab oftaua difputantem 
Bona inquis, ztate, 1) Quid ni bona ? quid auteil 
tivs , quam quia diu non didiceris, non diftere? 
erzo? idem faciam, quod trofful: 3) & iudene 
neimecum agitury fi hoc vnam feneCtuteth meas 
decet. O.nsis atatis homines hac (Chola dds 
in hac fenefcamus, hanc vt iuuenes fequamués 
theatrum fenex ibo, &in circum deferar, & nay 
par fine me depugn bit, Ad philofophumiree 
{cam? Tam diu difcendum eft, quam dia nefcial 
fi prouerbio credimus , quam diu viuas.. Nec Vil 
Fei mazis conuenit, quam huic: tam dit difes 
eft qu:madmodum viuas , quam diu viuis, EB 
men hic aliqu:d & doceo, Quetis quid docesi™ 
tiam [feni effe d-{cendum. Pauadet autem me ge 
humani, quoties (chelam intraui.. Pretec i$ 
theatrum Neanolitanorum (vt {cis) tranfeunc _ 
Mstronact's petentibusdomum. Illud quidest 
&um 3) eft: & hoc ingenti ftudio, quis fic pithaat 
1, Bont, inguis, etate) Ironice, Yam Senex eaim 
ca hac agebat. , a 
2. Troffali) equites : qui cum maximam partem @ 
iuienss, ore inuenibus etiam vox fumitor. ‘. 
3 Fardum) -lenum, ftipatum. a 
— g ~Pithanlss ) quid liolo f. cado canit, nam &id § 
ainBacar modnlat ficut veris, quem inflactes os canlie Gt 
Latinis vtricularii tunt. Lips. -J 











aptus. Perge, Lucili, & propera, ne tis | 
rd mihi vetfenexdifcas imo ideo ma- 
uoniam id nunc aggreflus es, quod per- 
x poffis.. Quantum, inquis, proficigm ? 
aucris. Quid exfpecas? nulli fapere ca- 
unia veniet vitro,honor offeretur, gratia 
taffe ingcrentur tibi: virrus in te non ine 
quidem opera aut paruo labore cogno- 
‘anti laborare, omnia bona femel occu- 
um enim eft bonum,quod honeftum: in 
nies veri, nihil certi, quecumque f-mz 
e hoc yvnum fit bonum,guod hencftum ? 
m me perum exfecuium priore cpiftols 
sque hanc rem tibi leudatam quai pro- 
Et vt inar@am, qu2 did (unt, con- 
ia fuo bono conftant. vitem fertilitas 
fapor vinum, velocitas feruum. Qua- 
iumenta fint, queris? quia corum hic 
farcinam ferre. Ln cane fagacitas pri- 
ieftivare debet feras; curfus, fi con- 
ia, ft mordere & inuadere. Id in 





956 L. ANNAE 1 Semecaz 


bonum eft: validiorem autem animam , excelfic 
& ampliorem , facit virtus. nam cetera que cag 
tes noftcas irritant, deprimant quoqueanimem 
befaciunt: & cum videntur attollere , inflant, act 
vanitate deludunt. Ergo vnum id bonum eft,que 
or animus efficitur. Omnes a€tiones totius vit2, | 
ftiac turpis re(pectu, temperantur ; ad hac,facie 
non taciendi, catio diriyitur Quid fit hoc, dicam 
bonus quod honefte fe faturum putauerit , facie 
ain filaboriofum erit: faciet, etiam fi damnofam 
faciet, etiam fi periculofum erit. rurfus quod tur 
rit, non faciet, etiam fi pecuniam affert, etiem &: 
ptatem, etiam {i potentiam. Ab honefto nulla red 
reditur, ad turpia nulla {pe inuitabitur. Ergo fil 
ftum veique fecuturus eft, turpe itaque vitatarus! 
omni actu vite {peftaturus hac duo ; nullum alia 
" num quam honeftum, nec aliud malam quamt 
Sivna indeprauata virtus eft, & fola permanerl 
fui,vnum eft boaum,virtus: cui iam accidere ne! 
num, non poteft. Matation’s periculum effugith 
tia, Sapientia non eripitur, fapientiain ftultitian 
reuoluitur. Dixi,fi forte meminifti,concupita va 
formidata , inconfulro impetu 12) plerosyue ca 
inuentus eft qui flainmis imponeret manum : 4): 
sifum 14) non interramperet tortor: qui in faa 
berorumlacrymam non mitteret: qui morti is 
dus occurreret. amor, ira, cupiditas, perict 
popofcerunt, Quod fi hoe poreft breuis obfl 
animi, aliquo ftunulo excitata: quanto magis 
guz non ex impetu, nec fabito, fed equaliter 
12, Inconfulto impetu) nog deliberato anima, &w 
qutis ftimu!'s ex ‘ato, 
33. Flammis imponeret mauam) Mutius Sceuols, 
14. Cuins rifum) eraus qui in vindiem Domini A 
lem interfecerat, Lepf, 





9 i y“uluquais SALLA iG BULYPCAGLIL. Kuve 
ni repugnat, ex qua virtutes funt; & verita- 
‘ratione non eft, quecumque autem opi- 
repugnat, falfaeft, Vicum bonum, con- . 
[ce eft , fumme pietatis ergadeos offe: ita- 
uid illi acciderit, zequo animo fuftinebit, 
daccid:ffe legediuina, qua vniuerfa pro- 
od fi eft, vnum illi bonum erit, quod hone- 
enim poficum eft & parere diis,nec excan- 
fubita , nec deplorare furtem fuam, fed 
ccipere fatum ,. & facereimperata. Sie. 
aliud efMbonumn quam honeftum, fequetur | 
§ vite, auiditas rérum vitam inftruenti- 
eft intolerabile, infinitum, vagum. Solum 
m eft honeftum, cui moduseft, Diximus, 
fururam feliciorem vitam quam deerum, 
ant, quorum nullus diis vfus eft , tanquam 
honores. Adiicenunc, quod fi modo fo- 
ribus animez manent, felicior illis {ftatus re- 
eft dum merfantur incorpore. Atqui fi 
unt, quibus per corpora vtimur, emiffis 





258 ' L. Annan) SENECAK 


ty 
lia beatam vitam actura; quod fieri nullo modo; 
teft. Omnia pro honefto patienda funt: quod 4 
erat faciendam, fieffetvilum aliud bonum quam] 
neftum. Hec quamuis latius exfecutus effem priosl 
, piftola, conftrinxi, & breuiter percurri. Nang 
autem vera tibi opinio talis videbitur, nifi ni 
alicucs & teipfum interroges : fi res exegerit, vtg 
patria moriaris, & falutem omnium ciuiam tus 
mas, an porrecturus fis ceruicem, nén tantum 
‘enter, {ed etiam libenter? fihoc faQuruses, n 
aliud bonum eft. Omnia relinguis , vt hoc hab 
Vide, quanta vis honefti fic? Pro rep. morieris, 
amifi ftatim fa‘turus hoc eris 17), cam {cieris tibi 
faciendum. interdum ex re pulcherrima magnum 
diam etiam tempore breui ac exiguo cepitur: 
guamuis fructus operis peracti nullus ad def 
exemptumque rebus humanis pertineat, ipfa 
contemplatio futuri operis inuat: & vir fortis &i 
cun mortis fuz pretia ante fe pofuit, libertatem { 
trie, falutem omnium pro quibus dependit ani 
in fumma voluptate eft, & periculo fuo fruitar. - 
ille quoque, cui etiam hoc gaudium eripitur , 
tractatio operis 18) maximum & vitimum preftet, ¥ 
hil cunatus defiliet in mortem, facere reGe peg 
contentus. Opponeetiam nunc illi multa, qua 
hortentur. Dic, Fa&um tuum matura fequetar 
liuio , & parum grata exiftimatio ciuium: refpo 
bit tibi, Ifta omnia extra opus meum fant. ego ipla 
contemplor: hoc effe honeftum fcio, Itaque qv 
cumqueducitac vocat, venio. Hoc ergo vnum BW 


num eft, quod non tantum perfeétus animus , fed g 
EERE eo * eee 
17. Etiamfi fiatim fadarus hoc eris) h. e. etiam fine al 
froétu diutine cogitationis, tantum vt officio fatisfacias. Lipf 
1g. Tractatio operis ) contemplatio. operis fatari, quam i 

vare antea dixerat. 
ner 



















Evis Tt OL AE, 259 


quoque & indolis bone fentit; catera leuia 
utabilia. Itaque folicite poffidentur, ctiam 
'¢ fortuna in vnum congefta funt: dominis 
imbunt grauia, & illos (emper premunt, ali- 
&elidunt. Nemo exiftis , quos purpuratos 
lix eft, non magis, quam ‘ex illis.quibus {ce- 
tchlamydem in {cena fabulz sffignant. cum 
¢ populo elati inceflerunt, & cothurnati, fimul 
t, excalceantur , & ad ftaturam fuam redeunt, 
no iftorum, quos diuitiz honoresgue in altios 
ioponunt, magnuseft. Quareergo magnus: 
? Cam bafi illum fua metiris. Non eft magnus 
|, licet in monteconi{literit: Coloffus magni- 
nfuam feruabit, etiam fi fteterit in pnteo. Hoc 
ius errore: fic nobisimponitur: quod nemi- 
timamus co quod eft, fed adiicimusilli & ea, 
adornatus eft, Atqui cum voles veram homi- 
mationem inire, & {cire qualis fir, nudum in- 
ponat patrimonium, ponat honores, & alia 
! mendacia: corpus ipf{umexuat: animum in- 
qualis quantusque fit, alieno an fuo magnus. 
is oculis gladios micantes videt, & fi (cit fua 
nereffe vtrum anima per:os, an per iugulum 
beatum voce. fi, cum illi denuntiata funt 
is tormenta, & qua cafu veniunt, & que 
oris iniuria , fi vincula & exfilia, & vanas 
waum formidines mentium , fecurus audit, 


) 

_ © 20 Now Bila laborum, 

40, nous mi facies inopinane furgit : 

la pracepi, atque animo mecum ipfe peregi. 





itnvams fuam redennt >) cothurnis nimirum exutis, 
fam auxerant. — | | 
Tu 


we oa 4 
' ‘ ‘ 


360 L. Anwact Senrcas 


Tu hodie ifta denuntias , ego femper denuntiaui 
hi, & hominem parauiad hamans. pracogitatig 

mollis ius venit, At ftultis & fortune. credentit 

omnis videtur noua rerum & inopinate facies. mag 
autem pars eft apad imperitos mali, nouicas, 

vt fcias, ea que putauerunt afpera, cum-aflueuet 
patiuntur. Ideo fapiens affuefcit fataris malis: 

qua ali: diu patiendo leuia faciunt, hic leuis fa 
diu cogitando. Audimus al'quando voces impert 

ram, dicentium : Nefciebam hoc mihi reftare. fapi 

{cit fibi omnia reftare: quidquid faf&tam eft, dig 
Sciebam., 4 


Ererst. LXXVIE - +f 


Et hac inter bonas, Gtilesque. Narrat obiter de & 
xandrinis nauibus: aliis accurrentibus , fe neglexs 
Quanti enim ifla, aut quamdiu? Senex fum, ab 
Et aliquando fponte abeundum, Gt fecit M 
mus. Ium contra metum mort: vrationesque Dam 
semnenag, | 


GVbito hodie nobisAlexandrinz naues apparuertgl 
que premitti folent & nuntiare fecuturze: claffis§ 
aduentum. tabellarias 2) vocant. Gratus illarv 
Campaniz ad{pectus eft. omnis in pilis3) Puteolg 
rum turba confiftit, & ex ipfo genere velorum 

xandrinas , quamuis in magna turba naviom, int 
ligit. Solis enim licet fupparum 4) intendere, que 


=—_—— 
1. Claffis) frumentaria fcilicet ab Augufto inftitutz. 

2. Tabellarias) queniam quaft nuncii erent advent 
elaffis. Lip 

3. Pilis) faxeis molibus ques Auguftus portni formast 
$bi iecie. Lipf- 

q Supparum) velum fammo malo appenfum , quod im 
wenti fauentia aaute expandebant, | 

ju 


9 fpeculatur Gertice Pallas, 5) 


ntur effe content: fupparum Alexan= 
1¢ eft. Inhocomnium difcurfu pro- 
tus , magnam ex pigritia mea fenfi vo» 
d epiftolas meorum accepturus, non 
quis illic effet rerum mearum ftatus, 
Olim iam nec perit quidquem mihi, 
Hoc, etiam fifenex non effem, fue- 
nunc vero multo magis, quia quan 
ryaberem, tamnen plus iam mihi fuper- 
am vie: praefertim cum eam viam fi« 
nam peragere non eftnecefie.6) Iteg 
it, fiin media parte, aut citra peti- 
eris; vita non eftimperfects, fi hone- 
mque defines , fi bene definis, tota eft, 
ortiter definendum eft, & non ex ma- 
am nec he maxime funt, que nos te- 
Marcellinus , quem optime noveras, 
tus & cito fenex, morbo & non ins 





262 'L. Awwag! Suxzeas 


id illi fuadebat, quod fibi fuafiffet: aut quia adulag 
& blandus , id confilium dabat, quod deliberag 
gratius fore fufpicabatur. Amicus nofter Stoicus,h 
mo egregius, &, vt verbis illum quibus laudari di 

eft, laudem, vir fortis ac ftrenuus, videtur mihi og 
me illum cohortatus. Sic enim copit: Noli, 

Marcelline, tarqueri, tanquam de re magna deli 

Noneft res magna, viuere, omnes ferui tui vim 
omnia animalia. magnum eft, honefte mori, prada 
ter, fortiter. Cogita quamdiu iam idem facias, & 
bus, fomnus, libido: per hanc circulam cusrity 
Mori velle non tantum pradens & fortis, aut mug 
fed etiam faftidiofus7) poteft. Non opus erat & 
foreilli, fedadiutore, ferui parere nolebant. | 
mum detraxit illis metum , & indicauit, tunc famg 
am pericalam adire, 8) cum incertum effet, an 
domini voluntaria fuiffet; alioquin tam mali ex 
plieffe occidere hominem , quam prohibere, Deit 
ipfum Marcellinam admonuit , non effe inhumat 
quemadmodum cena peracta reliquie circum{tsaq 
bus diuidantur , fic peracta vita aliquid porrigi 
qui totius vite miniftri fuiffent. Erat Marcellincs 
cilis animi, & liberalis, etiamcum de fuo fieret. 3 
nutas itaque fummulas diftribuit flentibus feruit, 
illos vitro confoletus eft, Non fuit illi opas ferro, a4 
fanguine: triduo abftinuit, & in ipfo cubiculo pa 
tabernaculumg) iuffit. Solium 10) deinde 
eft, in quo diuiacuit, & calida (ubinde fuffafa, pf 
letim defecit: vt aiebat, non fine quadem volu 


7. Faffidiofas) & delicatus, . 
8. Familiam periculum adire ) familia ferni fant , qt. 
“SC. Silaniano tenebantur domino interfe&o. Lipf, 
9. Tabernaculum ) tentorium aliquod inftar balneoli que 
lium & ipfe tegerentur. Lipf- ; 
10. Solinms ) balnearium vas fiue cupa ad lanandum, Ligh 


qui 
































SEeverorwar + 263 


cre folet lenis diffolutio, non inexperta no- 
aliquando liquitanimus, In fabellam ex- 
ingratam tibi: exitmtm enim amici taico- 
ion difficilem , necmiferum, Quamuis e- 
em Sibi coniciuerit ,tamen mollifiime excef- 
elapfus eft. Sed neinutilis quidem hac fa- 
t, Saepeecnim taliaexempla neceflitay exi- 
e debemps mori, 11) nec volumus; mori- 
nec volamus, Nemo tsm imperitus eff, 
| fibi qaandoque moriendum; taimen cum 
‘fferit, tergiuerfacur, tremit, plorat, Non- 
lebitur ftultiffimus omnium, qui fleuerit 
annos mille non vixerat? aque ftulms eft, 
quod poftannos mille non viuet. Hzec pa- 
non eris, nec faifti. Vtramque tempus 
ft. In hoe punctum conieftus es; quod 
as, quousque extendes? Quid fles? quid 
rdis operam, 


fata Deum fietli (perare precando: 


afant, atque magna & 2terna neceffitate 
, Eoibis, quo omniaeunt, Quid tibi no- 
ad hanc legem natus es: hoc patri tuo acci- - 
matri, hoc maioribus, hoc omnibus ante 
minibus poftte, Series inuicte, & nulla 
ope, illigat ac trahit cunéa, Quantus te 
10riturorum fequetur,quantus comitabitur ? 
vtopinor , effes, fi multa mpllia tibi commo- 
, atgui multamillia hominum & animalium 
momento, quo tu mori dubitas, animam 
léribus emittunt, Tu autem non putabas te 
0 perucnturum ad id , ad quod fersper ibas ? 

= TED 


EESTI 





emus mori) officium exigit ve moriamur. 
imer ) ex neceflitate nature. 


nul- 


“ 


= 


964 L. Annat: Senreas 


nullum fine exitu iter eft. Exempla nune m: 
virorum me tibi iudicas relaturum? pueror 
ram. Lacon illememoriz traditur impube 
qui captus clamabat, Non feruiam, fue ill 
lingaa; & verbis fidem impofuit. Ve primu 
eft fungi feruili & contameliofo minifterio 
enim vas obfccenum iubebatar: illifum pari 
rupit. Tam prope libertas eft; & feruit aliq 
non fic perire filium tuum malles , quam per: 
fenem fer? Quid ergo eft, cur pertarbetis, 
fortiter etiam puerile eft? Puta te nollefequ 
ris. Fac tuiiuris, qued alieni eft. Non fam 
fpiritum, vt dicas, Non feruio? Infelix, f 
minibus, feruisrebus, feruis vite. Nam vit 
riendi virtus abeft, feruitus eft. Eequid hal 
pter quod ex{pectes? Voluptetes que te mor 
retinent, confumpfifti: nulla tibi noua eft 
non iam odiofa ipfa fatietate. quis fit vin 
mulfi fapor, fries nihil intereft , centum 5 
cam tuam, an mille amphore tranfeant, 
es.13) quid fapiat oftreym, quid mullus, opt 
fti. nihil tibi luxuria tua in faturos annos i: 
referuauit. Atquihacfunt, a quibus inuita 
Jeris. Quid eft aliud quod tibi eripi doleas? . 
& patriam ? tanti enim illam putas, vt tardius 
14) folem quoque, 15: fi poffes, exftingueres 
enim vnquam fecifti luce dignum ? conhitere, 
rizte, nonfori, nonipfius nature rerum de 
tardiorem ad moriendum fieri, Inuitas re 


13. Saccus es) refpicit ad vini caitrationem que fecc 
Lipf. 
14. Vt tardivs cones) ob quos vik coenam differnt 
vy. Solem quogue Wc.) vt fcilicee ad cosnam | 
poflis, ) 


eit, quibus Luccurlura 20) mors elt: 
uiic enim viuis? Sed ego, inquit, vi- 
multa honefte facio, inuitusrelinquo 
uibus fideliter & cum induftria fungor, 
svnum effe ex vite officiis, & mori 2 
im-relinquis. non enim cestus nume« 
tbas explere, finitar, Nulla vita eft non 
ad naturam rerum refpexeris , etiam 
ili breuis eft; qua infcribi monu- 
t, annis fe nonaginta nouem vixiffe, 
igloriari fene@utelongs. quis illam 
, fi contigiffet centefimum implere? 
ila, fic vita: non quem diu, fed quam 
efert. Nihil ad rem pertinet, quo 
quocumque voles, define: tantum 
im impone, 


3 a" 1 mise Gummo or ae | a - 


i veliquifti) {a quo omnia comifti, omni 
ingurgicafti, - : 
Futzane’ vel in wenpre velin sule: aaorni 





266 iL. Anwast Senzcan. a 


Erpist. LXXVI.  °j 

De morbis fuis, etiam in inuentnte: & quid fit 

Gands? Honefta, inquit, fiudia , itemque mf 

Sed remediorum remedium ,.contemptns wortit: 

Gocat Lucilhum ; & contra Delorem plura diffe is 
ta, amsmofa, Sera. , 



















Exari te deflillationibus crebris ac febrict 
longas deftillationes & in confuetadinel 
ductas fequuntur , co moleftius mihi eft, quia 
tus fum hoc genus valetudinis : quod inter initie 
tempfi. Poterat adhuc adolefcentia iniurias fe 
fe aduerfus morbos contumaciter gerere: deir 
cubui, & eo perdudtus fam, ve ipfe deftillerd 
Ad tainmam inaciem deduétas , fepe impetur 
ahrumpende vite: patris me indulyentifimi fe 
retinu.t. Cugitaui eniin , non quam fortiter eg 
ri poffem , fed quam ille fortiter defiderare ne 
fet. 2} Itaque imperaui mihi vt viaerem, aliq 
emm & viuere, fortiier facere eft, Qua mibt 
fuerint folatio, dicam: fi prius hoc dixero , het 
quibus scquiefcebam, medicine vim habuifle: 
remed.um cedunt honefta folatia: & quidquid 
mum erexit, etiam corpori prodeft. Studis; 
noftra faluti fuerunt. Philofuphiz acceptust 
quod furrexi, quod conualui: illi vitam debeo; ds 
illi minusdebeo, Multan mihi contulerunt 
nam valetudinem amici, quorum adhortatios 
vigiliis, fermonibus alleuabar, Nihil aque, 
Virorum optine, @grum reficit atque adiuuat, ¢ 
amicoruin sff-@us: nihil eque ex{pe@ationem 





t. Deftillarem) liquefcerem & confumeres. * 
2 Neon poffer) quippe yui Philofophusnonefiet. | 


diateconfer. Medicus tibi quantum 
turn eXerfceatis , monftrabit: ne indul- 
1od vergit ines valetudo: vt legas cla- 
n, cuius iter & receptaculum laborat, 
uiges, & vifcera molli iaétatione con» 
bis vtari¢.vinum quando virium cauffa 
Jo intermittas, ne irritet & exafperet 
illud pr2cipio,quod non tantum huius 
18 vit2 remedium eft: contemne mor- 
seft,cum huius metum effugimus. Tria 
orbo prauiafunt, metus mortis, dolor 
miffiovoluptatum, De morte, fatis di- 
nam dicam, non morbi hunc effe, fed 
-multorum mortem diftulit morbus: & 
‘iderl perire. Morieris, non quia zgro- 
uis. Iftatetes & fanatum manet, cum 
on mortem, {ed valetudinem effugies, 
propritim incommoduin revertamur, 
tus habet morbus: fed hos tolgrabiles 
int.. Namfummi doloris intentio in. 
Nemn norelt valde dolere. & din fia 





. \- . a 
268 2=—tiéidL«aYSY SGA At Seneca - 
tus in pejus, vim fuam qua viget, admonet 
perdit: fiue quia corraptys humor , cum de: 
re quo confluat, ipfe fe elidit, & his que nim 
wit, excatit fenfum, Sic podagra & chirag 
mnis vertebrarum dolor neruorumaue, inter 
cum ille quz torquebat hebetauit: omnium 
ptima verminatio 3) vexet, impetus mora ¢: 
tur , & finis dolendi eft, obtorpuiife, Deny 
Jorum, aurium dolor ob hoc ipfum acunffi 
quod inter angufta corporis nafcitur: non m 
hercule, quam capitisipfius. Sed quo incit 
€0 citius in alienationem ftuporemque con 
Hoc itaque folatium vafti doloris eft, quod 
eft definas illum fentire, finimis fenferis. 
tem eft, quod imperitos in vexatione corpc 
habet: non affucuerunt animo effe content 
tum illis cam corporefuit, Ideo vir magnu 
dens animum diducit a corpore, & multum ( 
liore & diuina parte verfatur : cum hac queru 
gili, quantum neceffc eft. Sed mcleftum eff 
 garere affuetis Voluptatibus, abft:ncre cibo 
efurire. Hee prima abftinentia grauia funt 
cupiditas rélangue(cit, ipfis per que cupimu 
tis, ac deficientibus. Inde morc({us eft ftor 
inde quorum fuit auiditas, odium eft, defid 
moriunrur. Non eft autem acerbum carere¢ 
cupere defieris, Adiice, quod nullus noni 
titur dolor, aut certe remittirur. Adiice, 
cet & cauere venturom, & obfiftere imminen 
diis. Nullus enim non figns pramistit, vriqu 
folito reuertitur. Tolerabilis eft morbi pat 
contemp(cris id quod extremum minatur. } 








on 





3+ Verminatio) morficatio prima & velut prari 
rie Ligh ‘ prima, P 


Barret u EAE, . sog: 
aE SgEEERERCn ccacetiennaatememnandeiamemm een 


Se pete ae ’ 
ipl grauiora, & te querelisonerare: 


6 nobel illi Opinio adiecerit, Contra, 


eperis, acdicere, Nihileft, aut certe, 


renius, iane definet : leuem illum,dug 
innia ex opinione fufpenfa funt. non 
ad illam refpicit, & luxuria, & ausae 


rem dolemus, Tam mifer eft quis-_ 


lit, Detrahendas preteritoram do- 
ones pato, <illa verba:...Nulli vine 

Quos cruciatus., quanta mala per- 
arreCtucum putauit. Quoties deplo- , 
» quotes a medicis reli&us? Inequue 
oficdiftrahuntur. Etiamfi fant ve- 
int. = Quid inuat prateritos délores 
crum efic,quiafueris? Quid, quad 


m malis fuis adiicit , & fibi ipfe men- 
od acerbum fuit, retuiiffe iucundum - 


» Mali fai fine gaudere. Circus 
10- (unt , & futuri timor, & veteris 
\oria: hoc ad me iam non pertinet, 


In ipfis pofitus difficultaubus di- 


bec olim meminiffe inuabit. 


ni pugnetanimo. vincetur, fi cefle- 
= contra dolorem fuum intenderit, 


e 
2 ia ie ts | om amee « om 2 oe 


\ 





a: 


a70 'L, AWnanr Senscar . 
nant, ifta patiuneur, fed vt pugnent. 4) 
F fa tormentutn eft. Nos quoque euincamus omq 
quorum premium non corona, nec palma eft, § 
tubicen §) pradicationi nominis noftri filentinay 
. ciens. fed virtus, & firmitas animi , & pax in ceter 
parta, fi femel in aliquo certamine debellata fou 
na eft. Dolorem grauem fentio. Quid? ergo nond 
tis, fiillum muliebriter tuleris? Quemadmodumy 
‘niciofior eft hoftis fagientibus, fic omne forrai 
incommodum magie inftat cedenti & auerfo. i 
graue eft. quid ? nos ad hoc fortes fumus, vt leuiag 
temus? Verum vis longum effe morbum, an cpm 
tum & breuem? Si longus eft , hebet intercag 
nem, dat refectioni locum : multum temporis da 
neceffe eft vtexfurgat, kdefinat, Brenig morba 
pracepsalterutrum faciet; autexftinguctur, sul 
ftinguet. Quid autem intereft, non fit, an nonf 
_ in viroque finis dolendi eft. Tilud quoque prod 
ad alias cogitationes auertere animum, & a 
difcedere.  Cogita, quid honefte, quid fortites 
’ ceris; bonas partes tecum ipfe tracta: memorien 
a quz maxime miratus es, {parge. tunc tibi fort 
mus quisque, & victor doloris, occurrat. Ile, 
dum varices exfecandes praberet, legere librum 
feucrauit. Ille, qui non defiit ridere, 6) cam 
ipfam 7) irati tortores omnig inftramenta crade 
tis experirentur, Non vincetur dolor ratione, : 
 wiGuseftrifu? Quidquid vis, nunc licet dicas, 
ftillationes & vim continug tuffis egerentem vifcer 






2. SA capa EE 
iP Sed vt pugnent) dum (cilicet fe exercent vt pngas | 
nei fint, 

§. Tubiceti) qui precinebat, antequam preca publica 
¢e victorem renuntiaret. 
6. Now defiit videre) Asdrubalisferuns. vid. Ep. 76. 

1: Hec ipfum) ob hocipfam, 


eo SEAR) WA YIU wERs UA BLELEEDY 9 VEE bee wes save 
deridere? Sed nihil, inguit , agere finit mor- 
me omnibus abduxit officiis. Corpus tu- 
udo tenet, non animum. ltaque curforis 
pedes, futorisac fabri manus impediet. Si 
bi effe in vu folet; fuadebis, docebis, sudi- 
1, queres, recordaberis, Quid porro? ni- 
te credis , fi temperans ger fis? oftendes 
poffe faperari, velcerte fuftineri. Eft, mi- 
| Virtuti etiam in le@ulo locus, Non tane 
a& acies dant arguments alacris anim', in- 
e terroribus : & in veftimentis vir fortis ap- 
tbes quod agas, bene ladtare cum morbo: 
: coégerit, fi nihil exorauerit, infigne pro- 
sum. O quam magna erat gloriz materia, 
mur egri! ipfe te {pedta. ipfe te lauda. Pra- 
r funt genera voluptatam, corporales mor- 
set, non tamen tollit, imo, fi verum efti- 
itat, magis iauat bibere fitientem: gratior 
mti cibus. Quidquid ex abftinentia con- 
uidiusexcipitur, Illas vero animi volupta- 





a7 —-L Annaih Senecat 


niis focos trausferentium. hoc enim iem luxuria. 
mente eft, Ne quis intepefcat cibus, ne quid g 
jam callofo parum ferueat, ccenam culina prof 
tur. Oinfelicem egrum! edet quantum conco 
non iacebit in con{petctu aper, vt viliscaro, au 
relegatus , nec in repofitorio eius pectora a 
(totas enim videre vaftidium eft) congefts pone 
Quid tibi mali fa&um eft? ceenabis tanquam 1 
imo aliquando tanguam fanus. Sed omnia ifts: 
perferemus , furbitionem , aquam calidam & quk 
aliud intolerabile videtur delicatis & luxu fluem 
magisque animo quam corpore morbidis; t 
mortem definamus horrere. Definemus autem, 
nes bonorum sc malorum cognouerimus; ita ds 
nec vitatedio erit,nec morstimori. Vitam enim 
pare (atictas (ui non poteft totres varias magne 
Vinas percenfentem ; in odium illam fui adduec 
let iners otium. Rerum naturam peragranti, nug 
in faftidiam veritas veniet ; falfafatiabunt. Ra 
mors accedit& vocat, licet immatura fit, licet 
am prascidat statem,perceptus longiffime frud 
cognita eft illi ex magna psrte natura, {cit te 
honefta non crefcere. His neceffe eft videri o 
vitam breuem , qui illam voluptatibus vanis, - 
infinitis, metiuntur. His te cogitationibus 
& interim epiftolis noftris vacando : veniet a 
tempus, quod nos iterum iungat ac mifceat, 
tum libet fitillud, longum faciet fcientia vrendi 
vt Pofidonius ait, vnus dies hominum eradi 
plus patet , quam imperitilongiffima atas.. 1 
hoc tene, hoc morde, 8) aduerfis non {neces 
Jetis non credere, omnem fortun2 licentiam i 








é. Morde) translarum ab animalibus gui mordent q 
. ‘alter tenent. 





‘oF J° rr ew wwe * (wr aia! AAS Sasa ee ViCb rs 
gloria non comitetur.  Slqui comitabiur, 
bitam. Bona. 


o epiftolas tuas, quibus mihi indices, cir- 
us Sicilie totius quid tibi noui oftenderit,& 
ipfa Charybdi certiora. Nam Scyllam fae _ 

& quidem non terribile navigantibus, o- 
: Charybdis an refpondeat fabulis, perfcri- 
fidero. Et fi forte obferuaueris (dignum 
_ vt obferues) fac nos certiores, vtrum yno 
mto 4) egatur in vortices, an Omnis tempe- 
nare illud contorqueat & an verum fit,quid- 
reti tarbinearreptum eft, per multa millix 
itam,& circa Tauroemenitanum littus emer- 
tee mihi perfcripferis, tunc tibi audebo 
ninhonorem meuin Zitnam quoque afcen- 
a confumi, & fenfim fuibfidere, ex hoc col- 
idaliquanto longius navigantibus (olebat a- 
oteft hoc accidere, non quiamentis altitu- 
', fed quia ignis easnuit , & minus vehe- 





274 L. ANNAEYI Sewecar 


alibi pafcitur: mspfo monte non alimentar 
fedviam. In Lycia regio notiffima eft , Eph 
incolg vocant, perforatum pluribus locis folu 
fine vilo nafcentium damno ignis innoxius cir 
taitaque revioeft, &herbida, nil lammis ac 
bus, fed rantum vi remiffa ac languida refulg 
Sed referuemus ifta, tunc quefituri, cum tum 
pferis, quantum ab ipfo ore montis niues.abfin 
ne eftas quidem foluit ; adeo tute funt ab igne 
Non eft autem, quod :ftam curam imputes mih 
bo3) enim tuo daturus eras, etiam fi nemo | 
ret tibi, donec Etnam defcribas 4) in tuo a 
& hune folennein omnibus. Poétis locum « 
“quem quo minus Quidius tractaret, nihil « 
quod iam Virgilius impleuerat : ne Seuerum¢ 
Cornelium vterque deterruit, Omnibus prat 
liciter hic locus fe dedit: & qui pracefferant, nc 
ripuiffe mihi videntur que dici poterant,(ed ap 
Sed multumintereft,vtrum ad confamptam ma 
an ad fuba&tam accedas: crefcit in dies, & in 
ris inuentanonobftant, Przeterea, conditio: 
eft vitimi. Parata verba inuenit, que aliter iri 
nouam faciem habent: nec illis manus iniica 
quam alienis; fant enim publica. Iurisconfi 
gant, quidquam publicum vfucapi. Aut.ego- 
noui, aut tna tibi faliuam mouet, Iam cupi 
de aliquid, & par prioribus fcribere. Plus eni 
rare modeftiatibi tua non permittit: quas tant 


(QQ CE cei 
2. Epbeftion ). nPaigtov, Valcanium latine diceres. 
3. Morbo ) fic Poeticam titillationem vocatr. 
¢. Etiam fi nemo mandaret tibi, donec Etnam de 

diftingue & lege etiamfinemomandaret Quid sbi do 

nam d: feribas foe. ve nempe Seneca indicet Luciliam fpoi 


tanta A:tnam defcribendi libidine teneri, ve nullo pret 
quocari poffit. Gronev. 


 Erisrovas, > a75 | 
pn 8 ae a EE 


‘acis mihi retre@urugingenii tui vires, fi 
ericwlum fit tenta tibi priorum reverentia 
cetera, hoc habet boni fapientia: nemo 
oteft Vinci, nifi dam afeenditur. dum 24 
erucneris, pariafunt: non eft incremen- 
tatur,. Nunquid fol magnitudini (uz adii- 
aid luna vitra quam folet procedit? maria 
nt: munduseumdem habitum acmodam 
xtollere fe, qua juftam magnitadinem im- 
ion pofiunt, , Quicumque fuerint fapien- 
runt & eequales: habebit vnusquisque ex his 

otes; aliuseritaftabilior, alius expeditior, 
ptior in eloquendo, alius facundior: illud 
iar, quod beatum are aquale erit in o- 
An\étna tua poflirfublabi, & in fe rvere, 
elfum cacamen & confpicnum per vafti ma- 
letrahat affidua vis ignium , nefcio; viria- 
amma, non ruina inferiusadducet, Hee 
as deprimi nefcit, nec proferri yltra, nec 
teft, Sic huius, veceleftium, ftata magni- 
Ad hance nos conemur educere. iam mul- 
seffectum eft, imo fi verum fateri volo, non 
Nec enim bonitas eft , peflimis effe melio- 

is oculis glorietur, qui fu(picentur diem, 
per caliginem {plendet ? licet contentus in- 
ffugiffe tenebras, adhuc nonfruitur hono 
anc animus nofter habebit quod gratuletur 
emiffus his tenebris, in quibus volutatur, 
ivifu clara profpexit, fed totam diem ad- 
kredditus czelo {uo fuerit , cum receperit lo. 
tm occupauit forte nafcendi, Surfum vo- 
n initia fua, Erit autem illic, etiam ante- 
> cuftodia exfoluatur, cum vitia disiecerit, 

‘ac leuis in cogitationes diuinas emicuerit, 
oportet agere, Lucilicariffime, inhoc ire 
im- 


076 «OC s«édL«y Ae Sewmean - 














impetu toto, licet pauci fant, licet neme 
Gloria, vmbra virtutis eft: etiam ineitos ce 
tur, Sed quemadinodum aliquando vmbraan 
aliquando fequitur ;:ta gloria aliquando ante 
vifendamque fe prebet, aliquando inauerfo | 
jorque quo ferior, vbi inuidia fecefit. Q 
videbatur furere Democritus? vix recepit Sc 
fama 3) Quamdiu Catonem civitas ignora 
{puit; nec intellexit, mfi cum perdidit. Re 
" nocentia ac virtus lateret, mift accepiftet ini 
dum violatur, effulfit, Nunquid non forti ft 
tias egit, & exfillum foom complexus eft? Di 
quor, quos itluftrauit fortuna, dum vexet } 
multoruin profectue in notitiam euafere , pef 
quam multos fama nonexcepit, fed eruit? V 
picurum.,, quantopere non tantam erudition 
hzc quoque :mperitoram turba miretar. Hic i 
ipfis Athenis tuit, circa quas delituerat. Mu 
que iam annis Metrodoro fue fuperftes, in q 
epiftola, cum amicitian faam & Metrodori 
commemoratione cecinifler, hoc nouiffime : 
Nihil fibi & Metrodoro inter bona tanta mt 
quod ipfos illa nobilis Grecia non ignotos fob 
buiffer, fed pene inauditos. Numquid ergo 
ftea, quain effe defierat, inaentus eft? numqu 
opinio eius emicuit? Hoe Metrodorus quoque 
dam epift-laconfitetur, fe & Epicurum non fa 
nuiffe; fed poft, fe & Epicuruin, magnum pe 
que nomen habicuros, apud cos qui veluiffent 
dem ire veftigia. Nulla virtus later: & latuif 
ipfius eftdaninum, Veniet qui conditem, & 
fui melignitate compreffam, dies publicet, 














a 


gs. Recepit Socratem fama) quem proiecerat ian 
Vitti. . 


Eprsrotar: a7 


ft, qui populam ataris fue cogitar. Mulra 


m aullia, malta populorum fup-ruenient: ad 
pice. etiam f omnibus tecum viuentibus filen- 
gor indixerit. venient gui fine offenfa, fine 
udicént. Si quod eft pretium virtutis ex fama, 
‘interit, Ad nos quidem nihil pertinebit po- 
m {ermo ;tsmen ctiam non fentientes coler, a¢ 
wabit, ‘Nulli-non virtus, & viao, & mortuo, 
gratiam } fimodo illam bona fecurus eft fide, 
m exornauit & pinxit, fed :dem fuit, five ex 
iato videbatur, 6) fiue imparatus ac fubito, 
fimulatio proficit. paucis imponit léuiter 
ecos induta facies: veritas in omnem par- 
i femper eadem eft Quz decipiunr, nihil 


‘folidi, Tenue eft mendacium: perlucet, fi 


ter infpexeris, 
_Eptrst, LXXX. 
ad (pettaculum €6 ad fiadium, foft-ad fiudim 


inimum iniffe Hunc colendum, non corpus: & 
le ia effe, jf Bona Gelis, dd libertatem enndurn 5 
ift fpretis calcatisque cupidinibus In eo beram 
itatem, non externo {plendore effe. 


dierno dienontantum meo beneficio mihi va- 
o, fed {pc&taculi , quod omnes moleftos ad 
ymachiam 1) auocauit. Nemo irruinpit, ne- 
gitationem ineam impedit: que hac ipfa tidus 
cedit audacius, Non crepuit fubinde oftium, 





denunciato videbatar) qui mos hodieque inter magnas 
mittere & nunciare aduentym.. — 

beromachiam) pilarem lufem intelligere vidctur, fed 
| iftius fpeAtaculi fit folennitas, viri dod {enon capere 


pon 


oo. oe 9 Poy 
278 L. ANNARI Senecas | 
non alleuabatar velum: licebit vn vadere.'2)- 
magis neceffarium eft per fe eunti, 3) & fuam fequ 
ti viam, Non ergo fequor priores? facio. fedg 
mitto mihi &inuenite aliquid. & matare, & rd 
quere. Non {cruio illis, fed affentior, magnam 
men verbum dixi, qui mihi filentium promittels 
& fine interpellatione fecretum: ecce ingens clas 
ex ftadio profertur , & me non excutit mihi, fedia 
ius ipfius rei contentionem 4) transfert. Coy 
mecum , quam multi corpora exerceant ) quam itt 
nia pauci: quantus ad {pectaculum non fidele & kg 
gium fiat concurfus, quanta fit circa artes bones f 
tudo: quam imbecilli animo fint, quorum leces 
humerosque miramur. Illud maxime reuoluo{ 
cum fi corpus perduci exercitatione ad hance pati 
tian poteft , qua & pugnos pariter & calces non vy 
hominis ferat, qua folem ardentiffimum in feree 
fimo puluere faftinens aliquis,& fanguine fuo mdi 
diem ducat: quanto facilius animus corrgborari 9 
fit, vt fortune ictus inuictus excipiet, ve prokeft 
veconculcatus exfurgat ? Corpus enim maltis ege 
bus, vtvaleat: animus ex fe crefcit, fe ipfe alit; & 
ercet- Illi multocibo, malta potione opus eft, x 
to oleo, longe denique opera; tibi continget virtas§ 
ne apparatu, fineimpenfa, Quidquid facere te pi 
teft bonum, tecum eft. Quid tibi opus eft wef 
bonus? velle. Quidautem melius potes velle, qu 
eripere te huic feruituti, quz omnes premit, qua 
mancipia quoque conditionis extreme, & in his & 



























2, Vni vadere ) foli incedere, ; 

3. Per fe ennti) h. e. alioram autoritates non feoug 
Quique adeo propria meditatione opus habeat, 

4. Contentions) vt contendam hoc certamen cam & 
meliore. Lips. 


i des oportet iftud bonum, « te petas. 
nam metu morts: illa nobis primum 
iit: deinde metu paupertatis. Si vis {ci- 
1 in illa mali fit, compara inter fe pau- 
itum vultas. Sepias pauper & fideli- 
nulla folicitudo in alto 8) eft? etiam fi 
ira, velut nubes leuis tranfit. Horam 
cantur, hilaritas fita eft, aut grauis & 
titia: & quidem grauior , quia interdum 
m effe miferos: fed inter erumnas cor 
ites, necefle eft agere felicem. Szpius 
mihi vtendum ft: nec enim vilo effica- 
ur hichumane vite mimus, qui nobis 
qauas male agamus, affignat. Ile qui 
# incedit, & hec refupinus dicit, 
Argis; regna mibi liquit Pelops, 

1 ab Helles atque ab loniomari 

bmos $ 


juinque modios accipit, 9) & quinque 





980 'L, Anwazt Senscas: : aan 


denarics. Ille quifaperbus, atque i one, ah 
Cia virium tumidus ait, . pe 


Quod wifi quicris Menelas, bac dextra eccides? B 





















diurnum 10) accipit, incentanculo dormit. | 
de iftis licet omnibas dicas, quos fapra capita beg 
num, fupraque turbam delicatos leética fulpes 
omnium iftorum perfonata felicitas-eft. Conteyy 
illos, fi defpoliaueris. Equum empturns, 
iubes ftratum, detrahis veftimenta venelibus ;: 
qua vitia corporis lateant: hominem ingols 
w(timas? Mangones, quidquid eft quod difplie 
aliquo lenocinio ebfcondunt. ltaque ementibu 
namenta ipfa fa(pea funt: fiue crus allizatam, | 
brachium adfpiceres, nudari iuberes,. & ipfam 
corpus oftendi. Vides illum Scythia Sarmaty 
regem, infigni capitis decorum? fi vis illamelt 
re, totumque fcire qualis fit, fafciam 11) & 
multum mseli {ub illa latet, Quid de aliis loquop 
perpendere te voles, fepone pecuniam, de 
dignitatem: intus te ipfe confidera, None 
fis, aliis credis, 


Eptist. LXXXL 


De homine ingrato exordiam: tum quafio, 4s 
ti effe debeamus aduerfus cum, qui ante innit, 
nocuit? S«btiliter & diffufe boc difpatat, O Wi 

| Miftinguir. - 4 


' 
\ . 
‘ 


Vereris incidiffe te in hominem ingrstam.:; 
hoc nunz primum, age aut forrana; sorg 
ee) 





6 ae 





10. Dinrnam) denarium & mercedulam, Ligf - 
nn. Fafctam) diadema,. 


nuenias, experirickingratos. Ne- 
‘am in beneficiis manum, vt nan {2- 
‘ent, vt aliquando hareant.1) Poft 
a tentantur; fceneratoremy non fu- 
or. Cito inerti otio vita torpebit, 
ft quidquid offendit. Te vero be- 
fa res faciat. nam cuius rei euentug 
rt aliquando procedat , fepe tentan- 
> ifto fatis multa in iis libris locuti. 
eneficiis infcribuntur: illud magia 
‘ar , quod non fatis (vt exi{timo) ex- 
'$ qui profuit nobis, fi poftea nocu- 
\) & nos debito foluerit? Adiice & 
ito plus poftea nocuit, quam ante 
tem illam rigidi iudicis fententi~ 
nab akeroabfoluet,& dicet: Quam< 
nderet, tamen beneficiis donetur, 
pereft, Plus nocuit? fed prius pro- 
tar &temporis ratio. Iam illa ma- 
uam ve admoneri debeas , qu- 
mam = Lhenter nrofnerit. anam 





efs iL. AwwartSenecaz | || 


a eosnEGEEAEnEEEEnenneunmeemmmmment renee ee] 
&us fam aut verecundie, aut inftantis pertinacia 
{pe. Eo animo quidque debetur, quo darur: nee¢ 
tum fit, fed a quali profe&tum voluntate , 

tur. Nunc coniectura tollatur, Ex illud 

fait, & hoc quod modum beneficii prioris exe 
iniuriaeft. Vir bonus vtrosque calculos fic pow 
fe ipfe circum(cribat: 3) beneficio adiicit , inj 
demit.  Ille alter remiffior iudex, quem effe mq 
lo , iniuriz obliuifci debebit, officii siemintiife.-; 
certe, inquit. iuftirie conuenit, faum cuique rd 
re. heneficio gratiam, iniuriz talionem, aut certd 
Jam gratiam Verum crit ifted, cum alius iniusi 
cerit , alius beneficium dederit. nam &§ idem 
Neficio vis iniurie ex{tinguitur. Nam cni, efi 
merita non antecefliffent , oportebat ignofci, 
neficia ledenti plus quam veniadebetur, Non 
virique par pretium: pluris eftimo beneficiam, 
iniuriam. Nonomnesdcbere fciunt grati bens 
um. Potelt etiam impradens, & radis, & ynuss 
ba, vtiquedum prope eft sb accepto, reddere 
ficium , & penfare: ignorat autem quantum 
Vni fapienti notam eft, quanti res quaeque 
fit. Nam ille, dequo loquebar modo, ftultus 
am fi bonz voluntatis eft , aut minus quam 
tempore, aut quo non debet loco, reddit: id q 
referendum eft, effundit atqueabiicit, Mira in 
busdam rebus verborum proprietas eft: &co 
do fermonis antiqui quadam efficaciflimis, & 
docentibus, notis fignat, Sic certe folemus 
Ille illi gratiam retulit. Referre, eft vitro quodd 
beas afferre. Nondicimus, Gratiam reddid, # 
dantenim, &quirepofcantur, & qui inuiti, & 

















3. Circumfcribat) decipiat fe, & vitro fallar, Lipf; 
| v 


Sip Mpeeiwgy hey qictiveumiewudis. 2s = 
» quemquam [Cire gratiam referre, ni 
on magis. quam beneficium dare quis- 
fi fapiens: hic feilrcet , qui magis dato | 
m elius accepto. Hoc aliquis inter illa 
: videmur inopinata omnibus dicere : w#-. 
vocant: keit, Nemo ergo icit preter {a- 
‘re gratiam? ergo nec quod debet credi- 
mnere quisquam (cit alins ? nec cum emit 
, pretiam-venditori perfoluere?: Sed ne 
tidia , {cito idem dicere Epicurum, Me- 
‘eait, Solum fapientem referre gratiam 
de idem admiretar, cum dicimus , Solus 
mare, {folus fapiens amicus eft, : Atqui 
micitia parseft,referre pratiam: isno hoe 
e eft, Kin plures cadii, quam veraamici- 
dem admiratur , quod dicimus fidem nifi 
neffe: tanquam non ipfe idem dicat, An 
idem habere, quireferre gratiam nefcit? 
jue infamare nos, tanquam-incredibilia 
{ciant apud fapientem effe ipfa honefta, 





284 .* L. Annas: Sinucas 
denarii, Multum enim intereft, donsgeria, 
curreris! eruauerit illam tua liberalims ; anin 
rit. Szpe quod datur, exiguumeft: quod f 
exco,magnum, Quantum déutem exiftima 
effe, vtrumaliquis dearca,4) quod preeftere 
pferit, an beneficium acceperit,; vedaret? Ser 
eadem , quz fatis {cratati famas , reuolusmur ; 
comparatione beneficii &iniurie, vir bonus 
bit quidem quod erit equiffimum :.fed benefic 
bit, in hane erit partem prochuior. Plurign 
tem momenti perfons folet afferre in rebus ciu 
Dedifti mihi beneficium in ferdo, iniuriem fa 
patre: {cruafti mihi filium, fed patrem abftuli 
lia. deinceps, per qu procedit omnis collatio, 
quetur: & fi pofiliam crit quod interfit, diffim 
Etiam fi maltam fuerit, fiid donari falua pietst 
de poterit , remittet: id eft, fi ed ipfam tota px 
bit iniuria. Summa rei hac eft. facilis erit it 
mutando patietur-plus imputari fibi.5) innit 
neficiam per compenfationem iniarie foluet: i 
parteminclinabit, huc verget, vt eupiat deber 
tiam , cupiat referre, Errat enim, fi quis be 
um libentius accipit, quam reddit. Quanta! 
or eft qui foluit, quam qui mutuatar; tanto del 
tior effe, qui fe maximo are alieno accepti be 
exonerat, quam qui accipiens cum maxime obli 
Nam in hoc quoque falluntar ingrati, quod cx 
ri quidem, peter fortem , extra ordinem 6) : 
rant;beneficioram autem vium effe gratuitum ; 











4. De avca) fenfus eft: Quid cenfes intereffe, vir 
quis domo & ab arca paratam pecuniam f{amferic, an 
fet benefacere beneficium acceperit ? id ef ipfe a 
{amtum alteri dederit? Lipf- 

g- Plus imputari fibi ? plus fibi deberi, 

& Extra evdinem) vinras Gilicen 


emo non cum alteri prodeft, fibi profuit. 
1ine dico, quod volet adiuuare adiutus, 
fenfas, quod bonum exemplam circuita 
reuertitur ; ficut mala exemple recidunt 
nec vila miferatio contingit his, qui pa- 
ias , quas poffe fieri, faciendo docuecrant : 
mtam omniaum pretium inipfis eft. Non 
atur ad premium: rece fecti, fecifle mer- 
itus fam, non vtalius-mihbi libentius prz- 
rritatus exemplo;: fed vt rem iacundiffi- 
cherrimam faciam. Gretus fam. non 
+, fed quia iuuat.7) Hoc vefcias ite effe, 
snenlicebit, nifi vt videer ingratus, fi 
ficium non aliter quam per {peciem iniu- 
equiffimo animo ad honeftum confilium, 

infamiasm, tendem. Nemo mihi vide 
imare virtutem , nemo illi magis effe de- 
1 qui boni visi famam perdidit, ne con- 
rderet, Itaque, vt dixi, msiore tud, 
s bono, gratoses. Illienim vulgaris & 
< enntioit. reeinere annd dederat: tibi 





ab6 IL. ANWAg? ‘Saancan 


grati: que nifiin animum diuiwam , fortunata 
$) non peruenit. In céntrarium eutem bux 
&um , fumma infelicitas vrget.. Nemo, fi ir 
eft, non mifer erit: non differo illam, ftatim 
eft.9) Itaque ingrati effe vitemus , non aliona< 
fed noftra. Minimum ex nequitia lenifimame 
alios redundat: quod pefimam exillact, & 
dicam) fpiffiffimum, 10} ‘domi remanet, &4 
habentem, quemadmodam Attalus nofter die 
lebat, Malitia ipfa maximam partem veneni fl 
Hlud venenam , quod ferperites {fn alienem pers 
‘proferunt, fine fua continent ,' nen eft buied 
hec ; habentibus peflimam eft," -Torquet ings 
& macerat: ‘odit qua accepit; ‘quia reddituraa 
extenuat iniurias vefa diftrat atque euget-! 
autem ¢o miferius , cat beneficia excidustt, 9 
iniurie? Atcontra fapientia exornetomne.tt 
um, acfib: ipfe commendat,..& fe affidua oe 
memorationedelectat. Matis-vria volupter4 
hac brenis , dum/aceipiant beneficia: ex quill 
enti longum-gaudiom manet; ac perenne, 9 
nim‘ illum accipere, fed accepiffe delectst: qu 
mortale ft, & affiduum, ‘ Jila contemnit, ™ 
fus eft: nec obluifcitur per negligentiam, fedi 
‘Non vertit omnia in peius? fed nec querit cm 
tet cafum, & peccata hominum ad fortanem 
refert. Non calumniatur verba, nec valtus: 
quid accidit, benigne interpretando leust; net 
fz potius, quam beneficii meminit, Quant 
teft, in priore ac maliors fe memoria detm 








” §. Fortunatsmane) beatam. — 
9. Statim mifer eff) hocipfo quod ingratus eff. 
16. Spiffifimum) ad liguida refpicitar, in quibu 
he. faces infpigata fubfidune, 


bium eft, hamanitas inclinat in melius: 
pientis , wbi paria maleficiis mexita funt, 
mdebere, fednon definet velle debere: 
quod qui poft.tabulas nouas 13) foluunt. 
gratus effe poteft , nifi contempferit ifta, 
vulgusinfanit. Si referre vis gratiam ; 
eundtw eft , & effundendus fanguis , & 
yeftas, Xipfa innocentia fepe maculan- 
sque obiicienda rumoribus. Non 
onftat homo gratus, Nihil carius 
quam beneficium , quamdia petimus : 
um accepimus. Quaris quid fit, quod 
cceptorum nobis taciat? cupiditas acci- 
cogitamus non quid impetratum , fed 
idam fit. Abftrabunt a recto diuitiz, 
entia, & cetera, guz opinione noftra 
tio fuo vilia, Nefcimus eftimare res: 
scum fama , fed cum rerum natura deli- 

Nihil habent ifta magnificum , quo 
oftras trahant , preter hoc, quod mira- 
limus. Nonenim quia concupifcenda 





288 YT. Auwazt Savzdas 
- funt: &cum fingulorum error pablicum ceri 
fingulorum errorem facit publicns. 15) Sed qq 
admodam illa credimus , fie & in hoc fidei popall 
damus, nihil effe grato animo honeftius. O 
hoc vrbes, omnes etiam ex barbaris regionibut 
tes conclamabunt?: in hoc bonis malisque con 
Erunt qui voluptates laudent, erunt qui labore 
lint: erunt qui dolorem maximum malum die 
runt qui ne malum quidem appellent: diuitisss 
ad {ummum bonum admmittet, elins illes dicee iq 
nz malo vite repertes: nihil effe eo locupleting 
guod donet fortuna non inuenit. In tents indie 
diuerfitate, referendam bene merentibus gt 
omnes vno tibi, quod siunt, ore affirmabunt,i 
tam difcors turbs confentiet , cum interim it 
‘pro beneficiis reddimus. Et prima canfls efty 
quis ingratus fit, fi fatis gratns effe non powmith 
perduduseft furor, vtpericulofiffima res f, 9 
ficiain aliquem magna conferre, nam quis po 
: Po non reddere; non vult effe, cuir . Te 
¢, quod accepifti: non repeto, non exigo,:’ 

- fuiffe ratum fit. Nullam eft odiam pernic 
quam ex beneficii violati pudore, 


‘“Eeirst. LXXXE ° 

Contra delicias , & mollem Gitam : itemque oll 

gnaunm, findiis id dedicandum effe: & pref 

Philofopbia, qua muniat contra metus, & 
na omnia mala , contra ipfam mortem, 

in banc nos argatits aut Sopbismatic armari$ | 













J 








(4. Cum finguloram errer pablicum fecerit#) dum fing 
nim lendarant 5 omn‘bus laudate ha Suara ; 
is. Singnlorans errorem facit publics) h. ec. publica 
Ho facit ‘t fingull sppeaut me) : 


nelior eft. poteft fortuna tibi iniuriem 
drem magis pertinet, non timeone ta 
qua cepifti: & in ifto te vite habitu 
cide, non molliter. Male tibi effe 
olliter, Hoc fic excipe, qaemadmo- 
' folet dici, 1) dure, afpere, Isborio- 
lemys fic quorumdam vitem laudari, 
tar: Molliter viuie. hoc dicunt,mol- 
tim enim effeminatur animus, atque 
m otii {ui & pigritiz, in quaiacet, fol- | 
go ? vironon vel obrigefcere fatius eft? 
i timent mortem, cui vitam fuam fece- 
ultam intereft inter otium, & condi- 
id ergo, inquis, non fatius eft vel fic 
ftis officiorum vorticibus volutari? V- 
alig eft, & contraétio, & torpor. Pu- 
n edoribus iacet, mortuus eft, quam 
co. 3) Otium. fine. litteris mors eft, & 
epultura. Quid denique prodeft feces- 

non trans marie nos folicitudinem 











290 L. Awwazt Sengckhe . 


caufiz perfeyaantur? Qua latebsd cht, i an qu 
intret metus mortis? quz tam mumita, & it alts 
ducta vice quies,quam non dolor territet?Quoey 
te abdideris, mala humana circumftrepent. 
tra fant, que circumeunt nos, quo eut fallants 
vrgeant; malta intus, que etiam in medie fo 
neexziftuant. Philofophia circamdenda oft, -f 
pugnabils muras, quem fortana mukis mech 
Petra non traxit.4)In infuperabililoto ft 
quiexterna deferuit, & arce fo-fne vindicat: i 
jum omne telum cadit. Nom-habet, ¥tpus 
tona longss manus; neminem occupat,. ‘aif 
tem fibi. Iraque quantum poffamus; ab ile 
_ mus: quod fola preftabit {ui natareque cogni 
quo iturus fit; vadeortus: quod.-illé bonsay 
maluin fit: aiid. deuitet: quse fit ille- ‘atid, Ot 
tenda ac fugiende d:fcernat, qua cupiditatem a 
{cit infavia,timorum (evitiscompéfcitur. Heeg 
putant ipfos étiem fine philofophis repreffitie’ 4 
cum fecurosaliquis cafus expertus eft,expris 
' eonfeffio.Magna verba excidunt;6}cnm tertors 
cit manam, cum mors prepiusaccefiit, Poffiailh 
ve : Facite prouocabas mals abfentia: ecce dolor 
tolcrabilem effe dicebas: ecce mars,quam contra 
‘taanimofe tocatuses : fonant Aeyetia, gladias “ah 


"Nene sobs opus Aimee, mane pebire fms, a 


“Baciet autém itlad rnitim affidde meditatio : ei 

werba exercucris , fed animuim: fi contra 

| p eparaueris: aduerfus quam non exhortabiter, 4 

a:tollet, qui catillationibus tibi perfusdere tent 
— 



































fresh Fre feiecit Lipft . 
5. ANepre. re ms re @ 
6 Exide def beer, ‘a 


rifum mouere? Non mehercule facile 
vtram ineptior fuerit, qui fe hac inter- 
icauit mortis.metum. exftinguere; an 
amad rem pertineret, conatus eft foluc- 
einterrogationem contrariam oppofa- 
, quod mortem inter Indifferentia po- 
hapega Greck vocant. Nihil, inquit, 
wwiofam eft: mors autem gloriofim eft: 
n indifferens. Hzcinterrogatio vides 
g) mors non eft gloriofe, fed fortiter 
m eft; & cam dicit, Indifferens nibil 
¢ concedo tibi ite, vtdicam, nihil glo- 
i circa Indifferentia: tanquam 10) indif- 
ico, id eft nec bana, nec mala, morbum, 
ertatem,exiiliam,morgem: nibil horum 
im eft, nihil tamenfing his. Laudatur e- 
ertas, fed is quem non fubmittit, nec in- 
ur non exfilium,f{ed qui hoc non doluit: 
dolor, fedille quemaihil coégit dolor. 
m laudat, fed enmcuimors ante abftalir 
) quam conturbauit, Omniaifta per fe 





98 L. AnnAxr Senzcax 


non funt honefta, nec gloriofa; fed quidquid 
ex illis adiit, tra&tauitque, honeftum & gles 
facit. Illa in medio pofita funt 3. intereft, vtew 
litia illis an virtus manum admouerit. More e1 
la, que in Catone gloriofa eft, in Brato ftati 
pis oft & erubefcenda. Hic eft enim Bruns, qi 
peritarus mortis moras quereret, ad exorna 
ventrem feceffit, & euocatus ad mortem, inf 
prebere ceruicem: Prebebo, inquit, ita viaem 
dementia eft fugere, cum retro ire non pefiss' 
bebo, inquit, ita viaam pene ediecit, vel f& 
tonio. 12)O hominem dignum; qui vitz ded 
33) Sed, vt cceperam dicere,vides ipfam morte 
malum effe, nec bonum: Catoilla honeftifim 
eft, turpiffime Brutus. Omnis res, quod non 
it decus, virtute addita fumit. Cubiculam lm 
dicimus: hoc idem ob{curiffimam eft node: di 
lacem infundit, nox eripit. Siciftis que snob 
‘differentia ac media dicuntur, diuitiis, viribu 
ms, honoribus, regno: & contra, mort, & 
malz valetudini, doloribus, queque alia aut 1 
aut magis pertimuimus: aut malitia, aut virt 
boni vel mali nomen. Maffa per fe nec calick 
frigida eft. in fornacem conieéa concaluit: ina 
" yemiffa refrixit; Mors honefta eft, per illnd 
honeftum eft: id eft virtus, & animus extern 
temnens. Eft:&-horum, Lucili, quz appellant 











12, Vel fab Antente) Nimirum illud ite vinam pn 
yum vite amorem indicabat, quem magis indecenter 
fillud additum vel fub Antonio, Eius enim tanta erer< 
tas & animi impotentia, vt nemo fanusvitam fab ipfoh 
morti enteponere debnerit. . 

13. Vite dedevetnr) vt feraus mifere & gqualis fab 
offer vite addicereur. - - Ms 


- quoque res morti nos alienat, quod 
nus: illa ad quetranfituri fumus, ne- 
fint, & horremus ignote. Naturalis 
brarum metus eft, in quas addu&ura 
. Itaque etiamfiindifferens mors, non 
s eft qua facile negligi poffint: magna 
durandas eft animus, vt con{pectum e~ 
xe patiatur, Mors contemni debet mas 
t. mults enim de ille credimus: mul- 
is certatum eft, ad augendam eius infa- 
riptus eft carcer internus, & per- 
/pprefla regio, in qua ingens ianitog 


w recubans aniro femefa cruento, 
s latrans exfangues territas umbras, . 


n perfuafcris iftes fabules effe, necquid: 
tis fupercfle quod timeant, (ubit alias 
ie enim timent, ne apud inferos fint, 


anam Hie adnerfantihne ane nohie 





204 L. Annazt Sanz€an 


quod ab inuito & tergiverfante fit. nihil facit viz 
quia neceffe eft. Adiice nunc, quod nibil hon 
ft, nifi cui totus enimus incubuit etque affuit; 
nulla partefuirepugnauit. Vbi autem ad malas 
ceditur, aut peiorum metu, aut {pe bonorum: 
qua peruenire tanti fit, devorate viiius mali pal 
tia; diffident inter fe iudicia faciemis, Hine 
quod iubeat propofita perficere :- illinc,- quod ri 
hat, & ab re fufpeGs ac periculofa faget. 

in diuerfa diftrshitar. Si hoc eft, peri 

Virtus enim concordi animo decreta peragit nal 
met quod facit. . od 


j 
Tw ne cede mais, fad contra audintion to -; 
Qua tis te Fortuna finet, Do, 4 


Non ibis audentior, fi mala ille effe credideris. 3 
mendum hoc ¢ pedtore eft: alioquin hefitabit in 
tum moratura fufpicio: 14) trudetar, in id, 15) 
inuadendum eft. Noftri quidem videri volunt! 
nonis interrogationem 16)veram effe, fallacem 
tem alteram & falfam, qua illi opponitur. 
non-redigo ifta ad legem Disle&ticam, & od il 
artificii veternofifimi nodos ; totum genus iff 
exturbandam itidieio, quo eircum(cribi fe quiinl 
rogatur, exiftimiat, & ad confeffionem perdeé 
aliud refpondet, aliud patat. Pro veritate fimple 
agendum eft; contra metum fortius, .Hec iplsg 














Stee . 
14. Haftakit impetam movature fufpicio) bh. 0. fornl 
tofas impetam, & alacritarem fafpicione, moratures h 
te . 

, is. Tradetur) vi quadam adigetur ad faciendem id q 
{ponte fua facere debebat. 

16. Zenonis interrogationem) de qua fapra, qumrebet ¥ 
Zeno, an malum eli gioriofum % & hoc negato inde infere 
anortem erge malum non effe, gus gloriofa fir. 
\ 


wv ewewwowrre= = ——- wesw ocwe oy weracease 


= : — 
icruin futurus eft. Quemadmodum ex: 
mius gentis ruinam, obiectis corpori- 

& vita potius quam loco eedant? Di- 
aluin eft, gloriofum non eft : mors glo- 
‘sergo non mslam ? ‘O efficacem conci- 
oft hancdubicet {c infeftia ingerere mu- 
tens mori? Atille-Leonides quam for- 
veutus eft ? Sic inquit, commilitunes 
quam apvd inferos censturi. Nonin 
us, non hafit in faucibus, non elapfus 
alacres illi &'ad prandiam promiferunt, 

Quod duxille Romanus, qui ad occu- 
fr ahikites miffys, cum per ingentem hos 
mp itwri effent, fic qllocurus eft? Ire com- 
necefle eft, wnde rcdire non eft neceffe. 
imphex & imperiofa virtus fit. Quem 
cum(Criptiones veftrz tortiorem facere, 
‘efr poffant? Frengunt animum. qui 
useonttahendus eft, & in minuta ac {pi- 
s, quam cum aliqaid grande componi- 


= *#oe bee f..A diannicas Wetec ey bs ees = ah 





N 


3996 'L. Annan: Spnecia) | 


nies? Quid diees imbecillitati humane? qui 
quo inflsmmati in media pericule irruant?.qgi 
one hunctimendi corifenfum, quibusingenif\ 
obnixam contra te perfusfionem humani ger 
uertes? verba mihi captiofa componis, & inter 
unculas ne@is. Magnis tclis magna portenta! 
tur. Serpentem illam in Africa feuem , & Re 
legionibus bello ipfo terribiliorem, fruftra | 
fundifque petierunt, Ne pilo quidem vulne 
erat, cum ingens magnitado pro vaftitate ca 
folida, ferrum, &-quidquid humans torferantn 
reiiceret. - molaribus demum freta faxis eff, | 
verfus mortem tu tam minuta iscularis? fubul 
nem excipis? .Acuta funt ifta que dicis, Nil 
acutius arifte. 1) quedam inutilia & in efficac 
fubtilitas reddit. ‘ | 


Epist. LXXXUL: 


Vinendum , $t coram Deo infpettore & arbitre, 
iungit de fea tunc Gita, temperantia, Sigil 

 Eterum (Gt priore epiffele) contra pmol 
gui minntis fermonibus ant canillis Sapientiam 
Gant. Docet ab ipfo Zenone, contra Ebrie 
diferente. Atqui fortine clarilsfque_ agen 

- 6 exemplun prabet, & Vitium sind da 
Bona. 


SIngalos dies tibi meos, & quidem totos, in 
iubes, Bene de me iudicas, finihil effe inill 
tas, quod abfcondam. Sic certe viuendum eff 
quam in confpe&u viuemus : fic cogitandum, 
quam aliquis in peCtus inumum infpicere pofl 








| ig. Ar¢fe) qua tamea fruftra vulnerere aliquem ¢: 
P 








iod nemo Vitam tuam reipicit, Quid 
cogitamus, & idraro: quid fecerimus 
», & id raro: quid fecerimus, non coa 
li confilium futuri ex pretérito venit, 
+s folidus eft. nemo ex illo quidquam 
totus inter [tratum leCtionemque diti=. 
mum exercitationi corporis datum: & 
go gratias feneCtuti, non magno mihi 
me moui, laffusfim. Hic autem exs 
‘iam fortiffimis , finis eft. Progymna- 
ieris? vnus mihi fafficit Earinus, puet 
ilis; fed mutabitur, Iam aliquem te- 
ro. Hicquidem ait, nos eamdem cris 
ala vtrique dentes cadant;3) fed iam 
quor currentem, & intra pauciflimos 
0. vide quid exercitatio quotidiana prd- 
nagnum interuallum fic, inter duos iti 
intes, eodem tempore ille afcendit, ega 
sigrioras, quanto ex his velocius alte 
sntitasfum. iam enim 2tasnoftranon 
| cadit, Quomodotamen hodiernum 





298 | t. AngAti Stnseas . ro 
certainen nobis cefferit, queris? quod raro cnr 
bus cuenit, hieran fecimus. 4) Ab hac fati 
ne magid, quam exercitatione , in frigiders 
{cendi. hoc apud me vocatur param celdaj 
Ilte tantus Pfychrolutes, 6) qui Kalendis let 
riis in Euripam 7) faltabam , qui anno nouo, 
quemadmoduin legere , feribere , dicere alig 
fic aufpicabar in Virginem 9) defilire, prim 
Tiberim tranftuli caftra. deinde ad hoe foliam, 
nod cum fortiffimus (um , & omnia bona fides } 
bi tempcrat, non multum mihi ad balneam fapel 
a1) Pan:sdeinde ficcus, 12) & fine mienfa prand 
33) poft quad non funt lauanda manus, Dormio} 
mmum. confuetadinem meam nofti : breuiffime 
mno vtor, & quafi interiungo. Satis eft mihi, ' 
lare defiiffe, aliquando dormiffe me {cio, aligs 
fufpicor. Ecce C.rcenfium obftrepit clamor: fal 

4. Hieran fecimus) hiers ef igs shDaves faces 
vincentes nimirum coronam reportabant, amb gua 
diis illa confecrabatur, ad:oque Hiera ille eua 
proinde faciebant non reportabant. Rem iiloftri Po 
ex L.f firmat, Lipf- 

s Parum calda) plane frigidam enim ferre nos po 
Bism ocnece 

6. . fychrolutes) qui frigida lauatur. 

7. Euripum) norat foflas & incilia cum aquis, quanta hee 
& Precorit ex moreereat. Lipf 

. Anno now j moris erav vt Kl. lanvar. quisque antes 
op: ‘Gc iva aufpicii cauffa delibaret. 

9. Virginem) aquam que Roma influebat omnium f 
fimam virginem appellatam, 

10. Soléum) aqua fi non ab igne, a fole tempéraas, 
mitior erat aquis Tiberinis, quemadmodam hex equis 
ats frigore cedebant. 

u. Ad balnenm fuperef?) quo gloriatur in cannem vices! 
abftinui:le Ep. 108. Ligf. 

a2. Siccus ) fi1e obfonio. Id. 


tg. Sine menfa brendinm) quod de manu famebat tai 













inf 








ei 


Tis 


t prudentiffimi viri, quirerum maxime- 
ones lewiffisnas & perplexas fecerunt:que 
mendacio tamen fimiles funt, Vult nos ab 
‘errere Zeno,vir maximas, huius fez fore 
nctiffime conditor, Audi ergo quemad= 
igat, viram bonum non futurum ebrium, 
um fermonem nemocommnittit: viro au= 
mmmittit: ergo vir bonus ebrius non erit. 
dum oppofite interrogatione fimili deri- © 
mde, Satis enim eft, vnam ponere ex 
mienti nemo fecretum fermonem com- 
bono autem committit: ergo vir bonus 
- Quovno modo potelt, Pofidonius Ze- 
i cauffam agit: fed ne fic quidem, ve exi- 
poteft. Aitenim, ebrium duobus modis 
0, cum aliquis vino grauis eft, & impos 
, fi folet ebrias fizri, & huic obnoxius vi- 
unc a Zenone dici, qui foleat fieri ebrius, 
. Huicautem neminem commiffurum ar- 
per vinum cloqui poffit. quod eft talfam, 
1 illa interrogatio. comple€tirur eam aui 
























a - | 
300 L. Anwazt Stwrcas., | 
nunc, quod fi huc intellexit Zeno, & nos inrell¥ 
voluit, ambiguitate verbi quefiuit locum f 
quod faciendum non eft, vbi verites queritur, | 
fane hoc fenferit: quod fequitur , falfum eff, ¢ 
foleat ebrius fieri, non committi fermonem fecre 
Cogitaenim quam mukis miliubus, non fempe 
bri, &imperator , & tribunos, & centurio, t 
da mandauerit. De illa C. Cefaris cede, illins 
qui fuperato Pompeio. rempublicam tenuit , 
-creditum eft Tullio Cimbro , quam C. Caffio, Gy 
us tora vita aquam bibit: TulliasCimber & sig 
eratin vino , & {cordalus. 14) In hanc rem socat 
ipfe: Ego, inquit, quemquam feram , 15) 
num ferre non poffum? Sibi quisque nunc posal 
eos, quibus {cit , & vinam male credi , & ferne@l, 
bene, Vnumtamen exemplam , quod ocew 
hi, referam, neintercidat. Inftruenda eft cals 
tacxemplis illuftribus. non femper confugiasd 
vetera, L Pifo, urbis cuftos,ebrius, ex quo f 
factus eft , fuit,16) maiorem partem noGis in coy 
vio exigebat: vsque in horam fextam fere dormi 
hoc erat eius matutinum, Officium tamen ig 
quo cutela yrbis continebatur, diligentiffinie ell 
niftrauit. Huic & diuns Auguftus dedit fecretam 
data, cum illum preponeret Thraciz,quam perdé 
it: & Tiberius proficfcens in ‘Campaniam, ¢ 
malta in vrbe & fulpecta relinqueret & inuifs. B 

quia illi bene cefferat Pifonis ebrictas , poftes Cof 

fecit vebis prefe&um, virum grauem, moderat 

fedmerfum vino, & madentem: adeo, vt ex fer 

aliquando, in quem e conuiuio venerat , opprefiasy 


Geant e awe 


4% 


1¢. Scordalus) vid. Ep. 56 

15. uemquam feram) fupra me Dominum. 

16. Ebrins, ex que femel facts eff, fuit) cum femel, ia é 
ebrius, femper erat, non defifebat, Lips, 


, in fummam partem vis caloris cieCtat< 
ftaante , quidquid in imo iacet abditam, 
srodit in medium. Oherati mero; quem- 
non continent cibum, vino redundante, 
im quidem: quod fuum alienumque eft, 
idunt. Sed quamuis hoc foleat accidere, 
let, vtcum his quos{cimus libentius bi- 
bus neceffariis deliberemus. Falfum eft 
quod patrocinii toco ponitur, ei qui foleat 
non dari tacitum. 18) Quanto fatius efts 
‘are ebrictatem, & vitia eius exponere? 
lerabilis homo vitaverit,nedum perfeCtus 
ui fatis eft fitim exftinguere: qui etiam fi 
ta eft hilaritas , aliena caufla producta 
1en citra ebrictatem refiftit. Nam de il- 
s, an fapientis: animus. nimio vino turbe- 
itebriis folita, Interim fi hoc colligere 
bonum non debere ebrium fieri, cur fyl- 
3? dic quam turpe fit plus fibi ingerere 
t, & ftomachi fui non noffe menfuram : 


ahes: faniane nnihne faheit aenhalfp-ant e 





308 il. ANNAEI SENECAS 


ee er apenee een ammme econ a eel 
exemplam, qui Clitum cariffimum fibi ac 
mum inter epulas transfodit: & intelle&to fa 
mori volujt, certemeruit, Omnevitium eb: 
incendit, & detegit; obftantem malis conati 
yecundiam remouet. Plures enim pudore] 
di, quam bona voluntate, prohibitis abftine 
bi poffedit animum nimia vis vini, quidquid 
tebat, emergit. Non facit ebrictas vitia, f 
trahit. tanc libidinofusnecubiculum quiden 
&at , fed cupiditatibus fuis quantum petierint , 
Jatione permittit: tance impudicus morbum » 
tur ac publicat: tunc petulans non linguam, 1 
num continet. ‘Crefcit infolenti fuperbia, | 
tas feuo, malignitas liuido : omne vitium le 
prodit. Adiice illam ignorationem fui, ¢ 
perum explanata verba, incertos oculos, | 
errantem , vertiginein capitis , te&a ipfa: 
velut aliquo turbine circumagente totam d 
ftomachi tormenta, cum cfteruefcit mer 
vifcera ipfa diftendit. Tunc tamen vtcume 
rabile cft, dum illi vis {ua eft: quid cum-{¢ 
tiatur, & qua ebrietas fuit , cruditas faa eft i 
quas clades ediderit publica ebrictas.19) Hz 
mas gentes bellicofasque , hoftibus tradidit: I 
torum annorum pertinaci bello defenfa me: 
fecit: hae contumaciffimos, &iugum recufi 
alicnom epit arhitrium : hc inuiGosacie m 
muit. Alexandrum, cuius modo feci men 
tot itinera, tut praia, tot hicmes , per quas, v; 
porum locorumque difficultate, tranfierat , t 
na ex ignoto cadentia, tot maria tucum dim 
a 


19, Publica ebrietas) que ed plores fimul, vel ad iz 
fire, vrbiumque prefidia peruenit, 


qua alia res perdidit, & in externos mo- 
non Romana traiccit, quam ebrictas, nee 
Cleopstre amor? Hac illumres hoftem 
hac hoftibus fuis imparem reddidit,hzee 
sit, cum capita principum ciuitatis cce- 
entur, cum inter apparatiffimas éepulas 
zales ora ac manus profcriptoram reco- 
um vino grauis, fitiret tamen fangui- 
abile erat, quod ebrius faciebat etiam 
eret : quanto intolerabilius , quod hac 
tate faciebat ? Fere vinolentiam crudeli- 

violatur enim exafperatarque fanitas 
emadmodum difficiles faciunt oculos 
i, etiam ad minimam radii folis offenfi- 
hetates continue efferant animos. Nam 
id fenon fint, canfuetudo infaniz durat, 
concepta, etiam fine illo valent. Dic 
fapiene non debeat ebrius fieri. Defor- 
& importunitatem oftende rebus, non 
facillinrum eft. Proba iftas, qua volu- 
ur. vbi tranfcenderint modum, penas 





L. . wAkY Senwséas oe 4 
miuicutus fir: licet colligas, nec yeneno poto ie 


gum ,; nec fopore fumpte dormjtarum, nec ell 

accepto quidquid in vifceribus harebit, eieQuramy 
deic&turumque. 21.) Sed fitentantur pedes , linge 
non conftat: quid eft, quare illum exiftimes in pa 
te fobrium effe, in parte ebrium ? 3 


Eprst. LXXXIV.  § 


Stilum ledtionemque alternanda effe, Celta 
in fuccum Gnum Gertenda, & noftra faci 
Denique adbortatio ad Sapientiam. Bona & 
monté, : Os ; 

[iiners ifta que fegnitiem mihiexcutiune, & vail 

tudini mez prodeffe iudico , & ftudiis. Quare# 

Jetudinem adiuuent, vides: cum pigram me, & As 

gligentem corporis, litteraruin smor faciat, eli 

Operas) exerceor, Studiis quare profint, indicals 

A le&ionibus non receffi. Sunt autem, vt exiftial 

neceflarie. primum,ne fim me yno contentus: deind 

vtcum ab aliis quefita cognouero, tam & deinuenl 
judicvem, & cogitem de inueniendis. Alit le@io # 
genium: & ftudio fatigatum, non fine ftudio tama 
teficit, Nec fcribere tantum , nec tentam legered 
bemus: alters res contriftabit , & vires exhauriet: ¢ 

ftilo dico: altera foluet acdiluet, Inuicem hec il 

commutandum eft, & alterum altero temperandat 

‘¥t quidquid leGione colle&tam cft, ftilus redigat i 

corpus, Apes (vtaiunt) debemus imitari, qua ¥ 
ganiur, & flores ad mel faciendum idoneos carpus 





21. BieGarum deieCturumaque) eiecturums fapra, deieZara 


1, Aliena opera) equorum qui in effedo vehunt, aut & 
worum in fella, Lipf . ~ 
deit 


Erisvotar 305 


fa 
juidguid attulere, difponunt, ac per fauos 
b; &, vt Virgilius nofter ait, 


- + + Eguentia mella x 


pant, & dulci diftendynt neGare cellas, 


non fatis conftat, vtram faccum ex floribus 
qui protinus mel fit ; an qua collegerunt, 
(aporem mixtora quadam, & proprietate {pi- 
,;mutent, Quibusdam enim placet, non facien- 
bfcientiam effeillis, fed colligendi, Aiuntin- 
jad Indos melinarundinum foliis, quod aut 
| cali, aut ipfius arundinis humor dulcis & 
‘ gignat, In noftris quoquc herbis vim eam- 
‘minus manileftam & notabilem poni: quam 
tur & contrahat animal huic rei genitum, 
exiftimant, conditura & difpofirione in 
alitatem verti, qu ¢x tenerrimis virentium 
imque decerpféerint ; non fine quodam, vti- 
, fermento; quo in vnum. diuerfa coalefcunt. 
liud, quam de quo agitur, abducar, nos quo- 
ipes debemusimitari, & quacumque ex di- 
tione congeffimus, feparare, melius enim 
feruantur. Deinde adhibita ingenii noftri 
acultate, in vnum faporem varia ills libamen- 
idere; vtetiam fi apparuerit vnde fumptum 
tamen effe, quam vnde fumptum eft, appe- 
odineorpore noftro videmus, fine vila ope- 
,facere naturam. Alimenta qua accepimus, 
| in faa qualitate perdurant, & folida inna- 
iacho, onerafunt: at cum exo quod erant,. 
ant , tunc demum in vires & in fanguinem 
t. Idem in his, quibusaluntur ingenia,pre.- — 
vt quzcumue haufimus, non patiamur in- 
, ne.aliena fint, Concoquamus illa; alio- 
ug quin, 


g0 OL. Anwagr Senscis 











quin in memoriam ibunt, non in ingenfum, 
tiamar illis fideliter , & noftra faciamus , vi 
guiddam fist ex multis: ficut ynus numerusfi 
gulis,cum minores fummas & diffidentes com 
vna comprehendit. Hoc faciat animus nof 
monia quibus eft adiutus, abfcondat: ipfum - 
oftendat, quod effecit. Etiamfi alicuius in: 
parebit fimilitudo,quem admiratio tibi altius . 
fimilem effe te volo quomodo filium, non qu 
imaginem. Imago, res mortua eft, Quid 
non intelligetur cuius imiteris orationem? ¢ 
gumentationem ? cuius (ententias? Puto aliqu 
ne intelligi quidem pcffe, fi megniviri. nec: 
mnibus, qu ex quoque velut exemplaria 
formam fuam impreffit, vt in ynitatem illam 
tant. Non vides quatn multorum vocibus coho 
ftet? vnus tamef ex omnibus fonus redditur. al 
lic acuta eft, aliqua grauis, aliqua media. acces 
ris feming, interponuntar tibiz; fingulorum 
tent voces, omnium apparent. De chorc dico 
weteres philofophi3) nouerant, Incommiffion 











2. Puta aliquande) totum locum ita reftitnit Gra 
Puto aliquando ne intelligi quidem poffe imaginem vir 
Mim emnibus, que ex fuo velnt exemplaria firuxit , 
Sui impreft, vt in ueritatem illam competant. Refpc 
propofitam queftionem repetendo fimilitudinem’, qu: 
vfas : imitatorem auétori effe debere fimilem vt Patr 
non vt faciei imaginem, Miraris velle me, ne nim 
reat cuius orationem exprimas: cum ne imagines qu: 
moes exprimant tam perfecte, vt ftatim cuius fint, @ 
tur: & tamen nondom eo vsque progredi te velim, 
imego expr:mas. Struxiffe ex fuo exempleria dicit ¢ 
fe ploribus imaginibus «xr rimendum prabuit. Verita 
imagini folet opponi. Gronov. 

3. Philofophi) f. cum Lipfo legendum, Philodi. 

4. Commiffienibus) commiffioaes ludorum dici & 
tum. Lipf. noa diceremus concerts : nam de muficia hic 


ErprsTtor ae. ; 307 


§ cantorum eft; quam in theatris olim {pe- 
ait, cum omnes vias 5) ordo canentium 
X catlea Encatoribus 6) cinéa eft, & ex 
metibiarum genus erganorumque confo- 
neehtusexdiffonis. Talem animum effe 
olo, vt multsin illo artes, multa pracepta 
rum wtatum exempla, fed in vnum con(pi- 
wmodo, inquis, hoc-effici poterit?affidua . 
: fi nihil egerimus, nifi ratione fuadente, 
lire volueris, dicet tibit Relinqueifta iam- 
i qua difcurritur. relinque diuitias; sut 
poffidentium, aut onus.. relinque corporis 
li voluptates: molliunt & eneruant, relin- 
bm; tumida res cit, vana, ventofa. nul- 
terminum. tam folicita eft ne quem antefe 
mne poft falium, laborat inuidia, & qui- 
ti, Vides autem quam mifer fit, fi is, cui 
& inuidet? Intueris illas potentium do- 
multuofa, rixa falutantium,limina? muleum 
itumeliarum, yt intres : plus, cum intra- 
eteriiftos gradus diuitum, & magno agge» 
fa 7) veftibula. non in prerupto tantum 
fed in lubrico, Huc potius te ad fapien- 
», tranquilliffimasque res, & fimul amplis- _ 
» Quzcumque videntur eminere in rebus. 
quamuis pufilla fint, & comparationehu- | 
m exftent, per difficiles tamen & arduos 
jeantur, Confragofa in faftigium digni- — 
t. At ficonfcendere hunc verticem libet, 








Theatrorum.. nam via inter caneos & precia- 


Pe | 

wibus) fant qui tuba figaum commifionis in o-. 
s dabant. | : : . 
aggefix fufpenfa) nimicum & firnGuse arte & ti- 
fpenduntur adificia. Gronow, | 


: | ; cui 


. 4,7 Of 
308: _ L. Anwaur Sznxear 


a retrernnnenmempenin— —neenenspteanstirenene era 
Gui fe fortuna fabmifit: omnia quidem fab te,q 
excelfiffimis habentur, edfpicies, fed tamien 
ed fumma per plenum. 


Episr. LXXXV. 


Sophifmata improbat , & «a feriis findiis ea 
Exempla quedam dat, fed ad Gtilia traducit : 
tra Pevipateticos , fapientem Gacare affectibm 
x8, Deinde, Beatam, Gitam fibi fuffcere ; Gras 

_qualem eft, feu longam, feu brenem, Non etis 
minut ab externis, ett mala, ant damna inc 
& Sapientem omnibus bene Gti. Bona, fap 
piftola. 


PErereerameibi, & quidquid nodofi adhiacf 
rat, preterieram: contentus quefi guftumt 
re corum, quee anoftris dicuntur, vt probetur 
ad explendam beatam vitam folafatis efficax. 

me, quidquid eft interrogationum aut noftrart 
ad traductionem 1) noftram excogitataram , 
prehendere: quod 4 fucere voluero,nen erit eg 
fedliber. Hlud totiesteftor, hoc me argument 
genere non delectari. padet in aciem defcende 
diis hominibusque fufceptam, fubula armatar 
Qui prudens eft, & temperans eft : qui tem 
eft, & conftans: qui conftans eft, & imperm 
eft: qui imperturbatus eft, fine triftitia eft: ¢ 
triftitia eft, beatue eft: ergo prudens, beat 
& prudentia ad beatam vitany fatiseft. - Huic 











1. Traduétionem) hoc nomine intelligit alioram F 
horum fententias, quibus coxnellebant & traducebant' 
rym placita. ° 
2, Subala armatum) tenui ifto argutiarum floicarm 


ic fopra ep, gz. fubula leonems excipis. Lips. 


um immpnem effetriftitia: fapientem non 
-rore, ceterum tangi; & cetera imhunc mo: 
2 {uz refpondentia. Non hi tollunt affe- 
_temperant; quantulum autem fapienti da- 
nbecillimis fortior eft, & meftiffimis letior, 
atiflimis moderatior, & hamillimis maior? 
niretar velocitatem fuam Ladas, 3) ad clau- 
lesque refpiciens? 


| intatte fegetis per femma Polaret 
na, nec curfsteneras lafiffet ariftas, 

ere per medium, flutiu fufpen{a tumenti, 
ster , celeres mec tingneret aquore plantée, 


perhicitas per fe aftimata , non que tardifli- 
collatione laudatur, Quid fi fanum voces, 
*bricitantem f non eft bona valetudo, medi- 
norbi, Sic, inquit, fapiens imperturbatus 
quomodo apyrina 4) dicuntur, non qui- 
a ineft duritia granorum, fed quibus minor, 
oft.. Non enim diminutionem malorum in 





310 L.. Annan: Snzeas 


fecta fuffufio excacat, fic modica turbat, Si 
sliquos affettus fapienti, impar illis crit ratio, 4 
lut torrente quodam auferetur; prefertim cum illi 
vnum,fed vniuerfum aff .ctuum cetum relinguis, 
guo colluctetur. P:us poteft quamuis medioce 
turba, quam poffzt vnius magni violentia, H 
pecunia cupiditatem , fed modicam: habet amb 
nem, fed non concitatam: habet iracundiam, fed 
cabilem: habet inconftantiam, fed minus vages 
mobilem : habet libidinem, noninfaniam. Mc 
cum illo egeretur, qui vnum vitiam integramh 
ret, quam cum co qui leuiora quidem, ro om 
Deinde nihil intereft, quam magnus fit affeé 
quantafcomque eft, parere nefcit, confiliam wor 
cipit. Quemadmodum rationi nullam animal: 
temperat, non ferum , non domefticum & a 
natura enim illorum eft furda fuadenti: fic nox 
quuntur, non audiunt effeétus, quantulieum 
fint, Tigres, leonesque nunquam feritatem | 
unt, aliquando fubmittunt : & cam minime.@ 
Gtaueris, exafperatur toruitas mitigate. Nung 
bona fide vitia manfuefcunt. Deinde fi ratio p 
cit, ne incipient quidem affeQus. fi inuita ret 
_c@perint, inuita perfeuerabunt, Facilius eft 
initia illorum prohibere, quam impetum regere. 
fa eft itaque ifta mediocritas & inutilis, eoderr 
loco habenda, quo, fi quis diceret, modice in! 
endam, modice egrotandum. Sols virtus ly 
non recipiunt animi mala, temperamentum: fi 
us fuftuleris illa, quam rexeris. Nangaid dub 
eft, quin vita mentis humana inueterata, & dura, 
morbos vocamus, immoderata fint: vt auaritia 
crudelitas, vt impotentia, vt impietas? ergo ix 
derati funt & aff-Qus: ab his enim adilla tran! 
Deinde fi das aliquid inris wiftitiz, timori, cup 


ry} 


GQ quidemeit, quanu nne: 11 pus pere 
+, cum cauffis fuis crefcent, tantique 
ent, Adiice nun¢, quod ifta, quan- 
fint , in maivs excedunt, nunquam 
ant modum. Quenuis leuiainitis mor- 
::& egra corpora, minima interdum 
, Illud vero cuius dementie eft credere, 
extra noftram arbitrium pofita princi- 
n noftri effe arbitrii terminos ? Quo- 
endum fatis valeo, ad quod prohiben- 
lui? cum facilius fic excludere, quam | 
imere. Quidam ita dift:nxerunt, vt 
mperans ac prudens pofitione quidem 
tu tranquillos eft, euentu non eft nam 
tbicam mentis fue, non perturbatur, 
ir, nec timet : fed multe extrinfecus 
:, que illi: perturbationem affcrant, 
volunt dicere:Iracundum quidem il- 
irafci tamen aliquando: & tmidum 
ffe, timere tamen aliquando; id cft, 
‘arere, affectu non carere. Quod fi 





- ° . ' q 
312 EL. Awwant Seuzcae |. .° 
Ilind przterea iudico.obferuandum, neduo gy 
paratim probenda funt , mifceamus. Per fe ¢ 
colligicur, vnum bonum effe, quod honeftum:, 
fe rurfus , ad vitam beatam fatis eile virtarem,- 
num bonum eft, quod honeftum, omnes conces 
ad beate viuendum fufficere virtutem: econt 
non remittetur, fi beatum fols virtua facit,ynog 
num e(fe quod honeftam eft. Xengcrates & Spe 
pus pusant beatum velfole virtute fieri poffe: nos 
men vnum bonum effe quod honeftum eff. Epic 
quoque iudicat , cum virtutem habeat, beatum, 
fed ipfam virtutem non fatis effe ad beatem vity 
quia beatum efficiat voluptes, qua ex ‘virtut 
non ipfa virtus, Inepta diftin@io, Idem enim 
gat, vnquam virtutem effe fine voluptate,. its # 
iunéta femper eft, atque infeparabilis, & fols 
eft: habet enim fecum voluptatem, fine qua nom 
etiam cum fola eft, Illud autem abfurgum eff, 
dicitur beatum quidem futurum vel fola virtatt, 
non futurum autem perfecte beatum : quod quem 
modam fieri poffit, nonreperio, Beata enimvit 
num in fe perfectum habet, inexfaperabiles ¢ 
eft, perfecte beata eft. Si deorum vite nihil f 
maius aut melius ; beata autem vite divina efts 
habet, in quod amplius poffit attolli, Préevere 
beata vita nullius eft indigens, omnis beate vite 
fecta eft, cademque eft & beata,& beatiffima. Nung 
dubitas, quin beata vita fammum bonum fir ey 
fummum bonum habet, fumme beata eft, Q 
admodum fummum, adieftionem non recipit; (¢ 
enim Cupra fummum erit?) itane beatae quidema 
que fine fummo bono noneft. Quod fialiquem: 


s. vel fola virtute) quod fupra Xenecratem & Spi 
pum itatuere dixit, os 


























uod eft malit; aut id illum non malle, 
slius eft. Vtique enim quo prudentior 
is fe ad id quod eft optimum, extendet, & 
do confequi cupiet. Quomodo autem 
nicupere etiamnum poteft, imo qui de- 
jaid fit, ex quo veniat hicerror, Nefciunt 
nvnam effe, in optimo illam ftatu ponit 
10n Magnitudo. Itaque in squo eft longa 
ofa & anguftior;in multa loca,multasqua 
outa, Kinvnum coacte. Qui illam nu- 
, &menfura, & partibus , iam illi 
eximium , eripit. Quid autem eft in 
imium? quod plenaeft. Finis, vt puta, . 
idique fatietas eft: hic plus edit, ille mi- 
sfert? vterque iam fatur eft. hic plus bie 
a: quidrafert? vterque non fitit, Hie 
is vixit, hie paucioribus: nihil intercfk 
nulti: anni beatam fecerunt, quam hunc 
guem tu minus beatum vocas, non eft 
poteft nomenimminai. Qui fortis eft, 
ft: qui fine timore eft , fine triftitia 





314. {. Aunagt Szuteas 


bit? iftud dementis alienatique, non fortis ¢ 
Je vero, inquit’, moderatiffime timet, fed in 
extra metum non eft. Qui hac dicunt, rurft 
dem xeuoluuntur, vtillis virtutum loco fint 1 
vitia, Nam gui timet quidem, fed rarius &: 
non caret malitia, fed leuiorevexatur. At en 
smentem puto, qui mala imminentia non extu 
Veram eft quod dicit, fimala fant; fed fi (cien 
Janon effe, & vnam tantum turpitudinem male 
dicat; debebit fecure poricula adfpicere, & a 
menda contemnere. aut fi ftulti & amentis eff, 
mon timere; quo quis pradentior eft, hoc timeh 
gis. Vt vobis, inquit, videtur, prabebit fe 
culis fortis. Minime. non timebit ills, fed vi 
cautio illum decet, timor nom decet. Quid 
inquis. mortem, vincula, ignes, alia tela fa 
nontimebit? Non; {cit enim illa non effe mek 
videri: omnia ifta humane vite formidines | 
Defcribe captiuitstem , verbera, catenas, eget 
& membrorum lacerationes, vel per morbum 
periniuriam: & quidquid aliud attaleris , inter 
phaticos metus numerat, Ifta timidis timends 
An id exiftimas malum, ad quod eliquando! 
{ponte veniendum eft? Queris,quid fit malum? | 
re his qazw mala vocantur, & illis libertatem fret 
dere, pro quacun&apatienda funt. Perit lib 
nifi illa contemnimus, qauz nobis iagum impo 
Non dubitarent quid conueniret forti viro, fil 
quid effet fortitudo. . Non eft enim inconfults 
rites, nee periculoram amor, nec formidat 
appetitio: {cientis eft diftinguendi quid fit mak 
guid non fit, Diligentiffima in tutela fui for 
eft, & cadem patientiffimaeorum, quibus fal 
cies malorum eft. Quid ergo, fi ferrum inte 
cecuicibus viri fortis, fi pars fubinde alia ata 


alum eft, n nocet: : quod: nocet, deteriorem 
ind aupertas deteriorem non faciunt t 
unt, Falfwm eft, inquit, quod pro 
apes fi quid nocet, etiam deteriorem 
peftas & procella nocet gubernatori, non 
deteriorem facit. Quidam Stoici ita ad- 
efpondent ; Deteriorem fieri gubernato- 
te acprocella, quia non poflit id quod 
cere , nec tenere curfum fuum: deterio- 
Ga fua nonfieri inopere ficri. Quibus 
: Ergo, inquit, & fapientem deterios 
pertas & dolor, & quidquid aliud ta- 
utem enim illi non eripiet, fed operaeing 
Yoc recte diceretur, nifi diffimilis effer 
tconditio, & fapientis. Huicenim pro- 
n vita agenda, non Vtique quod tentat, 
omnia reCte facere: gubernatori propo- 
ique navem in portam perducere, Ar- 
unt: preftare dcbent , quod promittunt 
lina rectrixque eft. Artes feruiuntvite, 


\aush | by rere pal 6am wale Ans ete et ew cee sls am 





316 . iL. Annasr Sanzcaz 


& nauis regende (cientiam. hzceo magis appara 
illi magis aliqua fortuita vis obftiut. Qui hoc p 
dicere, Neptune, nunquam hanc nauem, ni 
Gam. arti fatisfocit, tempeftes non opus 
toris impedit , fed fuccefflum. Quid ergo? in 
non nocet yubernatori ca res que illum tenere 
tum vetat? que conatus ejus irritos efficit’? qus 
refert illum, aut detinet, &exarmat? Non tance 
gubernatori , fed ranquam nauiganti nocet, . 
quin gubernatoris artem adeo non impedit, vte 
dat. tranquillo enim, vtaiunt, quilibet guber 
eft. Nauigio ifta obfunt, non refori eius, qu 
Gor eft. Duss perfonas habet gubernator: alt 
communem cum omnibus qui eandem confcend: 
nauem, qua ipfe quoque vector eft : alteram propi 
qua gubernator eft. tempeftas tanquam ve@ori n 
non tanquam gubernatori, Deinde gubernator 
alicnum bonum eft , ad evs quos véhit, pertinet: 
modo medici ars ad eos, quos curat; fapientis. 
mune bonum eft, & eorum cum quibus viui 
proprium ipfius. Itaque gubernatori fortaife 1 
tur, cuius minifteriam aliis promiffum tempi 
impedituc : fapienti non nocetur a paupertate , x 
dolore, non ab al.is tempeftatibus vite, Non. 
prohibentur opera cius omnia, fed tantum ad 
pertinentia: ipfc (emper in atu eft, non in eff 
4) tuncmaximags, cum illi fortuna fe oppofuit: 
ipfius fapientiz negotium agit, quem diximus 4 
num bonum effe, & fuum. Praterea, nealiis qu 
tunc prodeffe prohibetur, cum illum alique nect 
tes premunt. Propter paupertatem prohiberw 
cere, quemadmodum traftanda refpublica fit; 


4. In alin eff, nonin effedtnu’) agit femper, licet ation 
fetus exteraus non femper fey, a 





LS BUUGL FS SCAUIVUCAL , IGGL LUIBLOL Giz 
intueatur.. Itaque nec paupertas il- 
slor, nee quidquam aliud qued imperi- 
k precipites agit , prohibet, Ta illum 
‘malis? vtitur. Non ex ebore tentum 
bat facere fimulacra, faciebat ex ere: fi 
, ff adhuc viliorem materiam obaliffes, 
e ex ills fieri optimum poffet. Sic fapi- 
a, filicebit, in diuitiis explicabit; fi mi- 
ipertate ; fp poterit, in patria; fiminug, 
poterit , imperator; fi minus, miles; fi 
pger; fiminus, debilis, quamcumque 
sceperit, aliquid ex illa memorabile efh- 
funt domitores ferarum, qui feuiffims, . 
ad occurfum exterrentia hominem , do- 
um ; necafperitatem excuffifle contenti, 
ntubernium mitigant, Leonibus magi- 
-infertat, ofculatar tigrim fuus cuftos, 
miuimus Aithiops iubet fubfidere in Be 
ulare perfunem. Sic fapiens eft artifex 
He, Dolor, egeftas , ignominie , carcer, 





318 L. Axnany Sanscar 


Eris t. LXXXVE 

De Cilla Africanis adificie & balneo, nec polite,’ 

Leute, Contra luxnm fui aui. In extreme, de 

frrendis , occafione Gilla, - oy 
IN ipfa Scipionis Africani villa iacens hac tibi fer 

adoratis manibus cius & arca, x) quam {epule 
effetantivici fafpicor.a) enimam quidem enmi 
lam , ex quo erat, redi f A 
magnos exercitus daxit,(hos enim & } 
fus, ac furore feliciser vfus hsbuit) fed ob, eg 
moderationem pictatemque., magis in ille ad 
Jem , cum reliquit patriam 5 quam cam defeadi, 
Scipio Roma deefle debebet, ant Rome liberta J 
hil, inquit , volo derogarelégibua, nihil inftieatl 
(guum inter omnes ciues ius fit: vtere fine me 
cia meo, 4) patria. caufla tibi libertatis fui, ere. 
gumentum. 5) Exeo, fiplus quem tibi expedit,et 
Quid ni ego admirer banc magnitudinem animal y 
. in exfiliam volunterium fecefit, & ciuitatem ext 
sauit? Eo perduGares orat, vtaut libertas Scigt! 
















’ g Arca) mos gentie Cornelis , cineres & wrasse @ 
quierant illius gentis loculis lepideis conditos aMaruere, 
mius L.7. In gente Cornelia seme ante Syliam diflenpen 
disar crematus. Lipf 

2. Sxfpicor ) nam dubium erat an ibi conditus effet 
vines L.38. Africanam alti Rome alii Linserui @ martes 
firaisan peas. Vevebique menumenta oftendxater @ 
pace. Lipf. 

g. Rome Libertas) prefens esim grauis libertati Roma 
ob. opes & gratiam. Id. 

.4-. Beneficiomeo) nam libertatem Romanam haiheans 
Doltes-eius. defenderat. al aif & 

§. Argumentum) docebo quam aquale &( 
poGis fesre, Lig/, “ ‘ 


Seale Stee AS ws 3° 9 See 
extati faeeret iniuriem, neutrum fas @ 
lodir Igenin legibus, & (¢ Litertiem re- 
um enfiliem reip, imputaturus, quam 
Vidi.vilism firu&am lepide gq 
mdetan filuz, turres quoque in | 


ville vtrimque fabrectes. Cifternams-. — 


nifi parigtey mnagnis & pretiofis. orbibes 
ts nifi Alegandvine ‘marmorn Nuthidi- 
diftin@s funt’:. nifi illis- vndique:qpe- 
ura modum g) veriate circumlitic pre- 
vitro abfeondicur 10) camera ; nifi The- 
ems femel capte eff) «Gallis, facunde vice ab 
ida, nifi Scipio fuiffet. 
nam cruftas aut fegmenta marmofrom varie & 
im, in quadram , in quadratum. Lipf. 
craftis) vid.Plin. L.35, c.1. Neronieno fel- 





320 L. AwwWanr Sewecas 
fius lepis, qaondam rarum in aliquo {peCtacal 
lo, pifcinas noftras circamdedit; in quas t 
tione corpora exinanite 11) demittimus: 
quam srgentea cpiftomiafuderant. Et adbu 
jas fiftulas loquor: quid cum ad baines liber 
peruenero? quantum ftatuarum , quantum ¢ 
sum eft nihil fuftinentium , fed in ornaments 
tarum , impenfa caufla? 12) quentom-aqual 
gradus cum fragore labentium? Eo deliciar 
venimus,.vt nifi gemmas calcare nolimos. . 
dalnco Scipionie minima @nt , rime magia: 
nefira muro lapideo exits, vt fine iniari 
mentiiumen admitterent. . At nunc blattari 
eant baines, fi que nonita eptate fant, vt to 
folem feneftris amp!:fimis recipisnt ; nift & | 
fimal & colorantur ; 14) nifi.ex folio agros: 
profpiciant. Itaque qua concarfum, & ed 
nem habueraat cum dedicarentur, 1¢) bec 
quorum numerum reiiciuntur, cum aliquid 
xuria Commenta cit, quo ipfa fe obrueret. 
& pauca ‘erant balnes, nec viloculta exorna 
enim ornaretur res quadrantaria , 16) & in vi 
oble&smentum ,reperta? Non fuffundebst 








mt. Malta fudatione corpora exinanite) nam poft! 
geum fine Lacopicom, quidam in pifcinas fiue fri 
{cendebant. Lipf; Sic & Ep 103. fudoribus exinaut 
- 1a Impenfa caxffe) non vilius vius, fed opnm c 
yum gratia. . re 
yy. Blattavia) ablattis, quelocd obfuriora fel 
. ef Cobrantur) infolantur, quod pot rnadions 
co fiesi folebat, in admittentibus aucem vbique di 
gon minus ac in aprico fleri potcrat. Lipf- 
‘* ay. “Dedicavehtur) de pablicis balneis loquitur , 


dadicars.(oltis, Id... 
16. Quadrenteris) nferces balneatorum quadrans 


mig 


~~ 


-Errsrouna®. ~ 32% 


mper velut ex calidofonte currebat- nec 
rant, in quam perlucida fordes depone- 
potas Doaeravuaeer in- 
greg, rid: #7 que 
am tibi 2dilem, 1%) aut Fabium Maxi-» 
orneliis aliquem manu fua temperaffe 2 
Siseigen yore: Seongsentas oF offi. 
ea loca que m receptabant, exi- 
ndities, & vtilem ac {alubrem bee eg 
hanc, que nuper inuents eft, fimilis in- 
ideo quidem veconuiétam in aliquo {ce- 
viuum lauari oporteat, Nihil mihi vi- 
wefle, ardeat balneum, an caleat. Quan- 
i rufticitatis damnant Scipionem, quod 
ium {uum latis (pecularibus diem admi- 
nonin muita luce decoquebatur, & ex- 
in balneo concoqueret? O hominem 
nefciit vivere!- Non faccata aqua 20) 
d fepe turbida , & cum plueret vehe- 
larulenta, Nec multam eius intererat, 
ur:veniebat enim, vt fudorem illic ab- 
tvnguentum. Quas nunc quorundam 
credis? Non inuideo Scipioni: vere in 
qui fic lauabatur. Imofi fcias, non 
batur, Nam, vt aiunt qui prifcos mo- 
liderunt brachia & crura quotidie ablue. 











e@orio) h. e, vulgari. ex calee, non marmore 


‘ad ediles enim pertinebat balneorum cure, 
icendio) Seneces enim temporibus maltus in bal- 
idorem exprimendom, olim nonita. vid, & 

. Conniv, g. c. 9. 
wqua) a delicatis enim, ne turbida interueni« 
acco qutcentunculo in canalibys aqua fuir. 


gS bant, 





322 L, Axwazt Senceas 7 
aaa insuetameaamemmn mene neem eet ee | 
bant, que {cilicet fordes opere collegerant: cet 
toti nundinis 21) lauabantur, Hee loco ‘ice 
quis, liquet mihi‘immundiffimos fuiffe. Quid g 
tas illos olwiffe ? militiam, laborem, viram. Pe 
quam munda balnea inuenta (unt, fpurciores fa 
Defcripturas infamem & nimiis notabilem delic 
Horatius Flaccus, quid ait? 
: 3 
 Paftillos 42) Rufillus olet, «++ OY 
| | . 
Dares nunc Rafillum, perinde effet, ac fi hi 
ret, & Gorgonii loco effet, quem idem Ho 
fillo oppofuit. Param eft famere yngeentam, nil 
die terque renouetur, ne euanefeat in corpore. QY 
quod iidem odore tamquam fao gloriantur ? Hdl 
tibi nimium triftia videbuntur, ville impambist 
qua didici ab Agialo diligentiffimo patrefamilig 
enim nunc huius agri poffeffor eft) quemuis 
baftum poffe transterri. Hocnobis fenibus dif 
neceflarium eft, quorum nemo non oliuetam ah 
ponit. Quod vidi illum arbertim trimum 93): 
quadrimum faftidienti frudus eatumno deponert 
quogue protegetilla, que = ° © - 3 


Tarda Genit, feris fa@ura nepatibns snl rane; 
vt sit Virgilius nofter: qui-non quid veriffime, | 


quid decent:ffime. diceretur ,.ad{pexit; nec agri 
Jas ducere voluit, fed legentes deleétare. Nain 














21. Nundinis), cum in vrbem venirent. ‘ 

22, taftillos) medicamenta qmbus fudores tolluntur,ve 
gur hircofi Lipf. 

23. Quod vidi illum qvborxm trimam) Sic intellige: gun 
Buctum arborum trimarum ant quadrimarem, vids | 
lum iverum pangere, transferre & deponere, Gronov. 


», Hinc Zitimes Licet. lunius Meni Cit 
bo, iam procliuus in Iulium. Eodem 
m metentes, milium ferentes. Ad oli- 
or, quod vidi daobus modis depofitum : 
rborum truncos circumeifis ramis, & 
ais pedem, cum {capo fuo tranftulit, 
licibus, reli&o tentum capite ipfo , ex 
enderant, Hoc fimo tinétum 34) in 
ifit; deinde terram non aggeffit tantunl, 
cpreffit. Negat quidquam effehac (vt 
ie efficacius. videlicet frigus excludit & 
1s preterea mouetur: & ab hocnafcen- * 
rodire patitur, ac folum apprehendere, 
eft tenerasadhuc, & pracario herentes, 
‘ reuellat agitatio, parum autem arboris, 
ruat, radit. exomni enim materia que 
t ait, exeunt radices nouz. Non plu- 
er terram eminere debet truncus,quam 
or pedes: ftatim enim ab imo veftietur: 
¥s,quemadmodum in oliuetis veteribus, 
ridacrit. Alter ponendi modushic fu- 















924 L. Anwar Suwzcazr | 
horridum, eut trifte, "Wiad etiam nunc vidi, 
ex arbuifto (uo annofam transferri? huius capillame ‘ 
ta quoque (fi fieri poteft) colligenda fans, deinde 

beralius (ernenda vitis, vt etiam éx corpere radiel 
{cat, Et vidi non tantum menfé Februario pofit 
fed etiam Martio exacto renent & complex Sat 
fass. vimos, omnes autem iftas arboreg, que wil 
dicam) grandifcapiz as) fant , ait aqua adiut 
cifternina : qu fi prodeft, habemus pluaiem ing 
fira poteftate. Plurate docere nen cogito : ne ques 
admodum ZEgialus nofter me fibi vintichon $ 

paruit, fic ego parem te mihi, ww 


Eris t LXXXVIE 


Frugalitas Seneca, ” f externerim. cont 
nitio ad alios, t (ic Selint, aiseget ‘ 
uncule deinde, quibus approbat Fortuita im rot i 
| effe: dumtaxat Commods dicipaf.. .. 5s] 


Par | 












“3 


> 


=| 
\7 Anfragium, antequam nauem ad{cenderem, fi - o 
=N quomodo acciderit, non adijcio, ne & hoc puses"® 
inter Stoica peradoxa ponendum : quorum nltogy' 
effe falfum, nec tam mirabile quam prima facie vide 
tur, cum volueris approbabo, imo etiam ff noluecis, 
Interim hoc meter docuit, quam multa ba : 
fuperuacua, & quam facile iudicio poffemus 
xe, que & quando neceffitas abftulit, non ios 
ablate, Cum pauciffimis feruis, quos vnum 
vehiculum potuit, finevilis rebus, nifi que corpore 
noftro continebantur, ego & Maximus mens bidunw 
jam beatiffimum agimnus, Culcite i in terra iacet, ego , 











.25) Grandifrapia) Groecis pusxpexaudy, dicuatur 
Lig Adserjarinm) emulum induftria & toperare coment : 


Jo DONS COgitanoNivus,x animi magnitu~ 
imquam maior eft, quam vbi aliena fepo- 
it fibi_pacem, nihil timendo ; fecit fibi di- 
| concupifcendo. Vehiculum in quod 
am, rufticumn eft, Mulz viuere feambua- 
itur, mulio excalceatus non propter zite- 
x a me obtineo, vt hoc vehiculum velim 
m. Durat adhuc peruerfa rei verecun- 
3 in aliquem comitatom lautierem incidi- 
us erubelco; quod atgumentumedt, ifte, 
, quz laudo, nondum habere certam fi- 
mobilem, Qui fordido vehiculo erube- 
o gloriatur. Perum adhuc profeci, non- 
frugaliratem palam ferre, etiam nunc cu- 
es viatorum. Contra totius generis hu- 
ones mittenda vox erat; Infanitis , erratis, 
faperuacta, neminem aitimatis fac. Cum 
nium ventum eft, diligentiffimi compu- 
: fationem ponitisfingulorum, quibus aut 
credituri eftis , aut beneficia: (nam hee 
nexpenfafertis.) late poffidet, fed multum 





326  ~=—s- sL, Anwaat Szxxcas 


cece I ACA CE NOTA RISE 
{ed nominibus non refpondet. Si creditor. 
verit, nihil illi fupererit. Idem in reliquis 
facere debebatis, excutere quantum proprii 
habeat. Diuitem illum putas, quia aurea | 
etiam in via eam fequitur,quiain omnibus pri 
arat, quia magnus kalendarii liber 5) voluit 
tantum fuburbani agri poffidet, quantum ir 
in defertis Apulie poffideret: cam omnia dixe 
per eft. quare? quia debet. quantum ? inguis. 
nifi forte iudices intereffe, verum aliquis abt 
ana fortuna mutuum fumpferit. Quid ad ra 
nent mulz faginate, ynius omnes coloris? Q 
vehicula czlata 3 


- -  inftrati offro alipedes , piticque tapeti 
Ares peltoribus demiffa monilia pendent, 
Tei auro, falunm mandunt {ub dentibus a 


Ifta nec dominum meliorem poffunt facere,1 
lam, M, Cato Cenforius (quem tam reip. | 
profuit nafci quam Scipionem: alter enim cas 
bus noftris bellum,alter cam moribus geffit)¢ 
6) vehebatur, & hippoperis quidem impofiti 
cum vtilie portaret. O quam cuperemillin 
eurrere aliquem ex his troffulis 7) in via diuiti 
carfores & Namidas, & mulcuin ante fe p 
agentem ! Hie fine dubio cultior comits 
quam M. Cato videretar : hic, inter illos 


s- Kalendertt liber) i.e. fenebris pecunis liber. 
lendis viurew cedebant & petebantur. Itaqee nomin 
cunia per kaleadas in tali codice fcribebantar. Ligf 

6. Canterio) equo fede. 

7. Trofalis\ fapra Epift. 76. 

, &. In via dinitthss) in isinere quoque opes of 
he ; 








Wir, 


~? 42 venato 


; HO" apparatn, Fite 
© Opéram fuam locare 
(quorum. ‘Bla m 


920rum cy} ter et 
POLO gniden 


“irae 


mM) n Pattem eing farcing fibi | depos 
“Aequentibns pater, 
r) 


is equi, 


mnficum) ouod lnfrumentun ein, ge 


328 L. Amnagr Sznzeas 


sel 
ad {upelieStilem artis, non ad artem venia, S 
autem in ipfa erte mufica bonam eft, id vtiqus 
cum faciet. Etiemnum facere id planius vok 
num in arte mufica duobus modis dicitur ; alten 
effeCtus mufici adiuuatur ; altero, quo are. 
fetum pertinent inftrumenta, tibie, & 

chordz ; ad artem ipfam non pertinent. 

artifex etiam fine iftis: vti forfitan non potefi 
Hoe non eft eque duplex inhomine. idem eni 
num & hominis, & vite, Quod contempt 
cuique contingere ac turpiffimo poteft, bonur 
eft: opes autem & lenoni, & laniftz contingun 
go nonfant bona. Falfum eft, inquiunt, quo 
ponitur, Nem & ingrammatica, & in arteme 
aut gubernandi,videmus bona humillimis quib 
contingere, Sed iftz artes non fant magnita 
enimi profeffz, non confurguntin altum, nec! 
tafaftidiunt. Virtus extollit hominem, & fay 
ra mortalibuscollocat: nec ea que bone, nec | 
mela vocantur, aut cupit nimis, aut expauefci 
lidon, vnus ex Cleopatre mollibus, patrim 
grande pofledit. Nuper Natalis,tam improbel 
quam impur2,in cuiusore feming purgabant 
& multorum heres fuit, & multos habuit he 
Quid ergo? vtrum illum pecunia puram effe 
ipfe pecuniam impurauit? que fic in quosdam 
nes, quomodo denarius in cloacam cadit, * 
fuper ifta confiftit, (ao gre 14) cenfetur : ni 
iftis quolibet incurrentibus bonum iudicat. 
dicina, & gubernatio , non interdicit fibi « 








13, Fomine purgabentar) fait quod ille Sca 
nef. L. 4. ¢. 31. Lif. ) 3 “eee 


14. Sno are) proprio nom aduentitio pretio. Zi, 


it, nifi quod pecunie in eo condite nua 
t? Idem euenit magnorum dominis pa- 
1: acceffiones illorum & appendices 
ergo fapiens magnus eft? quia maghum 
et. Verumeftergo, quod contemptif- 
contingit, bonum non effe, Itaque ina 
inquam bonam dicam, habet illarn ci« 
lex, Ne quietem quidem, & moieftia va- 
dicam, quid eft otiofius verme? Quaris, 
sntem faciat? qua Deum. 17) Des opor- 
id diuinum , aliquid celefte , magnifi- 
in omnes bonum cadit, nec quemlibet 
patitux. Vide, 


aque ferat regio, & quid quaque récufit, 
1, illic Geniunt felicins Gna: 

tus alibi, atque ininf[a Sirefcunt 
nonne Vides, croceos $i Tmolus odores, 
it ebur, molles fa tera Sabai? 

es nudi ferriim, -*- = 


et 











530 . LL. Anwant Senecas ° 
Ifta an regiones defceipta funt, vt necefiari 
talibus cffetinter ipfos commercium, fi inui 
ab alio aliquid peteret. Summum illud bona 
fum faam habetfedem: non nafcitar vbi ebr 
bi ferrum, Quis fit fummi boni locus, qus 
mus. hic nifi purasacfanétuseft, Deum n 
Bonum ex malo non fit: fiunt autem exauei 
tiz: ergononfuntbonami, Noneft, inqui 
bonuimex malu non nafci. Ex facrilegio en: 
to pecunie nafcrtur. itaque malam quidem 
legium & turram ; fed ideo, quia plura m 
quam bona Datenimlucrum, fed cum 
licitudine , tormentis & corporis & animi. - 
hoc divit, neceffe eft recipiat, facrilegiam 
lum fit, quia multe mala facit, ita bonum q 
aliqua parte effe, quia aliquid boni facit: ¢ 
fieri portencofius poteft? Quamquam facrileg 
tuth & adulterium inter bona haberi, prorfa 
finrus, Quam multi farto non erubefcunt, qu 
adulterio gloriantur?nam facritegia minute p 
meygna in triumphus feruntur. Adiicenune, 

crilegium, fiomnino ex aliqua parte bonum: 
~ honeftum erit,& reéte factum vocabitur : nol 
actio eft, quod nallius mortalium cogitatio re 
go bona nefci ex melo non poffant, Nam fi, 
ob hoc vnum , facrilegium malum eft, quia 
mali adfert: fi_remiferis illi fupplicia , fi fec 
{poponderis,ex toro. bonum erit. Atqui maxi 
Jerum fapplicium , inipfis eft. Erras, inqui 
ad carnificem aut ad carcerem differs. ftatin. 
tur cum faa funt,imo dam fiant. Non nafcit 
ex malo bonum , non magis quam ficus ex 
femen nata refpondent; bona degenerare 
fant, Quemadmodum ex turpi honeftum 
fcitur, itane ex malo quidem bonum: nam 


1 habeat. Eodem modo ex facrilegio lu 
qua turpe & fceleratum eft (acrilepium, 
n habet. quemadmodam in illa vena . 
eft, non aurtm quod cum Vipera ia 
rilegio malum eft {celus, non lucrum, 
imar: Diffimillima vtriusque r¢i conditio 
1m poffam fine vipera tollere: hid lu- 
legio facere non poffam. luctum iftud 
itum fceleri, fed immixtum. Quod 
volumus, in tmulta mala inciditnus, id 
t: dum diuitias confequivolamus, in 
idimus? ergo diuitiz bonum non funt. 
fignificationes habet propofitio veftra, 
uitias confequi Volumus, it multa nop 
: in multa ante male incidimus, & 
} confequi volumus. Aliquis, duim 
cauile, naufregium fecit: aliquis ca- 
eta fignificatio talis eft. Per quod in 
i$, idbonum non eft. Huic propolis 
confequens, per divitias nods, aut pet 
valaincidere: aut fi ver diuitias in mul- : 





332 L: AwwAer Senecas 

incommoda diuitiis imputatis. Ile neminem! 
aut fua cuique nocet ftultitia, aut aliena nequiti 
quemadmodum gladius, quineminem occidit 
dentistelum eft. Non ideo diuitiz tibi nocent, 
pter diuitiastibi nocerur. Pofidonins (vt ego 
mo) melius: qui ait diuitias effe cauffam mal 
non quia ipf faciant aliquid, fed quia facture 
tant. Alia eft enim cauffa efficiens, qua pr 
neceffe eft noceat? alia precedens. hanc preced 
cauffam diuities habent. Inflant animos , fupe 
pariunt, invidiam contrahunt, & veque eo my 
alienant, vt faina pecunia nos etiam nocitart 
étet Bonaautem omni carere culpa decet. pus 
non corrumpant animos non folicitant:extollal 
dem & dilatant, fed finetumore. Que bona fant 
ciam faciunt: diuitiz audaciam, Que bona fan 
gnitudinem animi dant: diuitiz infolentiam. Ni 
tem aliud eft infolentia, quam {pecies magnit 
falfa.Ifto modo, inquis, etiam melum funt diuiti 
fantum bonum non funt, Effent malam , fi per 
cerent, fi (vt dixi) haberent efficientem cauflam 
precedentem habent, & quidem non irritantes 
tum animos, fed attrahentem, Speciem enis 
oftendunt verifimilem, ac plerisque credibilem 
bet virtus quoque pracedentem cauflam , ad i 
am; maltis enim propter fapientiam , multis pi 
iuftitiam inuidetur : {ed nec ex fe hanc cauflam 
nec verifimilem. Contraenim verifimilior il 
cies hominum animis obiicitur « virtute, qui 
in amorem & admirationem vocet. Pofidon 
interrogandum ait: Que neque magnitudine 
mo dant, nec fiduciam, nec fecuritatem , n& 
bona: diutiz autem, & bona valetudo, &: 
his, nihil horum faciunt: ergo non fant bona, 
intetrogetionem magis ctiamnum hec modo 


mas Vius Naver, quam moleinz. ponum, uns 
debet, & ab omni parte innoxium. Non eft 
quod plus prodeft: fed quod tantum pro- 
ereacommodum & ad animalia pertinet, & 
tos homines, & ad ftultos. Itaque poteft et 
nodum mixtum : fed commodam dicitur, 
iaparte eftimatam, Bonum ad vnum fa- 
ttinet, inuiolatum effe oportet. Bonum 
abe, vnus tibi nodus, fed Herculaneus, 
malis bonum non fit: ex multis pauperta- 
iz fiunt : ergo diuitie bonum non funt. 
rogationem noftri non agnofcunt. Peri- 
ingunt illem, &folaunt, Ait autem Po- 
hoc fophifma per omnes dialecticorum 
atum, fic ab Antipatro refelli. Paupertas — 
vitionem , fed per detractionem dicitur, 
qui dixerunt) per orbationem ; Graci di- 
ram, non quod habeat, dicitur , fed 
habdeat, Itaque ex multis inanibas nihil 
teft: dinitias multe res faciunt , non mult2 
liter quam debes , paupertatem intelligis. 





994 L. Annan: Seusean 


a er a ite 
tatis fubftantia: fed tunc quoque confiderabi 
nunquid {atius fit paupertatem permalcere, di 
demere fupercilium, quam litigare de verbis,. 
jam de rebug iudicatum fit. Pytemus nos ad ce 
nem vocates. [cx de abolendis diuitiis fertu 
interrogationibus faafuri aut diffuafuri fumus? 
fecturi , vt populus Romanus paupertatem , { 
mentum & cauf{am imperii fai, requirat ac le 
_ Giuitias autem fuas timreat? vt cogitet has fe ap 

&os reperiffe? Hinc ambitum , & largitiones, 
multus, in vrbem fan@ifimam temperenf{ 
que igrupiffe? nimis luxuriofe oftentari gent 
lia? quod vnug populus eripuerit omnibus, { 
vni ab.omnibus cripi poffe? Hec fatius eft 
& expugnare affedtus, non circumfcribere. 1! 
poflumus, fortius loquamur: fi minus, apert 


Epepist. -EXXXVII, 
Esberalia frudia in bonis non effe , nee ad, Virtut 
Se ducere. Singillatim hee docet, in Gramm 
Mujfica , Geometria, Aftromomia, Et fi 
mon, ducunt, conducunt ; id eft, iunant & , 
yant. Tum diuifio, alia Artinm, in Vulgeres 
dicras, Pueriles, Liberales: & im iftic, fala 
lofophiam effe, qua Gere iberum facit.  Spla 
de Renss Malisque indagat, fola nofcit. Spla 
.¢olenda, aut pracipue eft ; & oftendit, quam 
lis ant fuperfiua Philologi fettentur , quidam 
Philofophi, Q bona bic, 6 aurca | Legite i 
* fenefque. : 


D* liberalibus ftudiis quid fentiam, {Cire def 
“ Nallum fufpicio, nullum in bonis numero 





rN Civcamfcribere) falgcii impugaare, 


torte, magnenimum : cetera pufille & pueri- 
An tu quidquem in iftis effe credis boni, quo- 
feffores turpiffimos omnium ac flagitiofiffi- 
nis?) Non difcere debemus ifta, fed didiciffe. 
am illud de liberalibus ftudiis quzrendum iu- 
nt, an vicumbonum fecerent. Ne promit- 
tem., ne huius rei {cientiam affeGant. Gram- 
circacuram fermomever(atur , & fi latus e- 
lt, circa hiftories, Iam velongiffime fines 
ferat, circa carmina.. Quid horum ad vir- 
iam fternit ®- Syilebarum: enarratio, & 
m diligentia , & fabularam: memoria, & 

lex ac modificatio 3° Quid. ex his me- 
lit, Cupiditatem. eximit, libidinem frenat? 
netriam: tranfeamus, & ad muficem: nihil 
is inueniés, quod vetet timere; vetet cupe- 
quisquis ignorat, alia fruftra {cit. Viden- 
unt doceant ifti virtutemr, an non. fi non 
nectradort quidem: fidocent, philofophi 
is {cire, quam non ad docendam virtutem 
int? adfpice quam diffimilia inter fe omni- 


























336 ~=5—Ss iL. AwwAer Sines " 


perfuadent, cum, his ipfis quibus ec ant, 16 
Wam modo Stoicum illam Sacer. virrutem: {9 
probantem,'& voluptates refugientem, & sho 
ito neimmortalitatis quidem pretiorecedentems 
do Epicureum, laudantem ftatum quiete ci 
inter conuinia cantusque vitam axigesitie: 
pateticum, bonorumtria genera inducebtem + 
Academicum ,-incerta omnia dicentem;: 
nihil horum effeinillo, cui omnia infant: i 
inter fe difident, Demauzs illis Homerum j 
phum fuiffe: nempe fapiens factus eft, 
carmina vila cognofceret : ergo illa difca ans, 
~‘Homerum fecere fapientem. Hoc quidem megn 
re, vtrum maior tate fuerit Homerus an ie 4 
non magisadrem pertinet; quam fcirean m 
cuba fuerit, quam Helena; & quaretam 
gtatem, Quid, inquam, annosPatrocli & / 
- quirere, ad rem exiftimas pertinere? Quacis, ¥ 
vbi errauerit,potius,quam efficias,ne nos femy 
sus? Non vacat sudire, virum inter Italia & 
am isétatus fiz, an extra notum nobis orbemian 
enim poeuit-in tam angufto error efle tamnion 
| Tempeftares animi nos .quowdie- ja@ant, Kn 
in omnia Viyffis malaimpellit, non deefhfor 
folicitet oculos, nonhoftis: hine monies 
humane ceuore gaudentia: hincinfidiofat 
ta auriam ; hinc naufragia, & tot varictates mglom 
Hoc me doce, quomodo patriam amem, q 20m¢ 
v<orem, quomodo patrem, quomodo ads le ne 
honefta vel neufragus nauigem. Quid inquiit 
P -nelopaimpudica fuerit,an verba feculo Ged ded 
an Vlyffem illum effe quem videbar, sin 


hi 





~~ 3. Cit, bis ipfis quibus « colliguemt, negent) his ipfiy angi 
gentis ex quibus concludunt Philofophum fuifle, 
mon fuiffe, 


| ad or 7) on 






: ‘ etsy: O14 pie? 337 

1? De ce me; irpudicii, & quantum in 

in co ~shnieeacd fir, Ad mufi- 
seo, Doces me, quomo  snsel oteri ae , 


oces confonent, ‘quomodo neruorum difpa- 
entium fonum fiat concordia.Fac potius,quo- 
mus fecam meus confonet, nec confilia mea 
it. Monftras mihi, qui fint modi flebiles.mon- 
's, quomodo inter aduerfa non emittam ficbi- 
m. Metiri me geometres latifundia, 
ceat,quomodo metiar quantum hominifit fa- 
sraredocet me arithmetica, & aueritie com- 
ligitos. 4) potius doceat,nihitad rem pertine- 
ympata - noneffe feliciorem, cuius pa- 
m tabularios 5) laffat: imo quam fuperuacua 
? qui infeliciffimus faturus eft,fi quantum ha- 
fe computare cogatur. Quid mihi prodett,{ci- 
imin partes dividere, fi nefcio cum fratre di- 
ere fabtiliter pedes iugeri, 
etiam fi quid decempedam effu- 

Se neo ict vicinus potens,& aliquid ex meo 
?Doces me,quomodo nihil perdam ex finibus 
ego difcere volo, quomodo totos hilaris amit- 
mno agro, inquit, & auito expellor.Quid? ante 
Hn quis iftem agrum tenuit } Cuiusjnon dico 
fed populi fuerit, expedire potes? Non domi- 
-d colonus intrafti.cuius colonus es? fi bene te- 
IY, heredis ‘7) Negant iurisconfulti quidgquam 





ta) nam digitis numerabant, & numeros ipfos ex- 


Lipf- 
Jarios) tabule erant accepti & epee vectigalium 
qui preerant fabulavii dif. id. 
sugeri}) Regionum in partes divifionem decempedis 
pedibusque iugeri colleCtis conficiebant 
dis) G bene res fuccedar peal tue, vel alterius 
edis. at & tyranni potes effe colonus, vel hoftis qui 
» agro ig eius poffeiionem venjat. 


¥5 vid: 


~ 


338 Le ANNasi Sunucas 


vfucapi, quod publicum eft: publicurg eft hoeg 
tenes, quod tuum dicis; publicum eft, & quidew 
nerishumani. O eygrepiem artem! fcis rorunds 
tiri:in quadratum redigis quamcumgque acca 
formam, interualla fiderum dicis : ‘nihil eft que 
menfuram tuam non cadat, Si ertifex es, metir 
minis animum, dic quam magnus fit, dic quam 
fillus fir, Scis que reGa fit linea ;’quid tibi pro 
fi. quid in vita re&um fis, ignoras¢ Venio nar 
lum qui czicftium notitia glusiatur, 


Frigida Saturni quo fefe fella. receptet, 
Quos ignis cali Cyllenins erret in orbes. 


Hoc {cire quid proderit? ve folicituafim,camS 
nus & Mars excontrario ftabuut, aut cum Mere 
vefpertinum faciet oceafam vidente Seturno? Pi 
hoc difcam, vbicumque funt ifta, propitia eff 
poffe mutari, Agit illa continuus.ordo farorg 
ineuitabilis curfus : per ftatas vices remesnt. | 
Gus rerum omnium aut monent, aut notant. Se 
ye quidquid euenit faciunt. quid immutabilis rej 
-titia proficiet ? fiue fignificant, quid refert pr 
dere, quod effugere. non poffis? Scies ifta, nef 
Gent. | 


Si Gero folem rapidum fiellacque fequentes 
Ordine refpicias, numquam te craftina fale 
Hora, nec infidiis noGis. capiere ferena. 


Satis abundeque prouifom eft, vt ab infidiis rate 
fem. Numaquid me craftina non fallit hora? fall 
nim, quod nefcienti euenit. Ego, quid faturun 
nefcio: quid fieri pofit, cio, Ex hoc nihildefp 
bo: totum exfpe&o, Si quid remittitur, boni § 


immaaly Hpemat ccaimendienly, ous anaueanca: 
‘rog luxuriz miniftros, JEque latato- 

| oleo ac luto conftantem {cientiam ex- 
tudiis liberalibus: aut & vnguentarios re- 
cos, & ceteros veluptatibus noftris in- 
modantes fua, Quid enim, oro te, li- 
t ifti iejuni vomitores, 9) quorum cor- 
a, animj in macie & veterno fant? An li- 
im iftud effe iuyentuti noftrez credimus, 
ba noftrire<tam 1.9) exercuerunt, haftilia 
1 tortquere,equum agitare,arma tractare? 
t {aoa docebant quod difcendum effet ia- 
| nec he nec ill docent,aluntue virtutem. 

rodeft equum regere & curfum cius fre- 
s,affectibus effranatiffimis abftrahi?Quid 
tos vincere laétatione vel caftu, ab ira- 
2? Quid ergo? nihil liberalia nobis confe- 
Adelia multum, ed virtutem nibil. Nam 
‘profeffo artes, qu2 manu conftent, ad 
vitz plurimam conferunt,tamen ad vir- 
rtinent. Quare ergo ! liberelibus ftudiis 





eos 9 RT noe me Pa mea | hoe Om ae ee ee anh Ten ot CA . 


340 L. Awwanr Srnecax 





quia animum ad accipiendam virtatem prapers 
Quemadmodum prime ille, vt antiqai vocab 
litterarura , per quam pueris elemente tradunt 
non docet liberales artes, fed mox preacipieni 
locum parat ; fic liberales artes non perdncum 
nimum aed virtutem, fed expediunt, Quatuor 
effe Pofidonius artiam genera.. Sunt valgares 
fordidz, funt tudicre , funt pueriles, funt libe 
les. Vulgares opificum , que manu conftant, 
ad inftruendam vitam occupate fant:in quibus mi 
decoris, nulla honefti fimuletio eft. Ludicre fs 
quss ad voluptatem oculoram atque eurium tendu 
His annumeres licet machinatores, qui pegmste 
fe fargentiarr) excogitant, & tabulata tacite inf 
lime crefcentia, & alias ex inopinato varietstes ; ‘ 
dehifcentibus que coharebant,aut his qua diftebs 
fua {ponte coéuntibus, aut his que eminebsnt, pat 
tim in fe refidentibus.His imperitorum feriuntar o 
li, omnia fubita (quia cauffas non nonere) mirantia 
Pueriles fant, & aliquid habentes tiberalibus fimi 
he artes quas iyxuxaigs Greci, noftriliberales voca 
Solze autem liberales fant, imo (vt dicam verius) 
bere, quibus cure virtuseft. Quemadmodum, | 
quit, eft animi aliqua pars philofophiss naturalis, 
aliqua moralis, eft aliqua retionalis, fic &h 
quoque liberatium artinm turba locum fibi in phi 
fophia vindicat. Cum ventam eft ad naturales qu 
ftiones, geometrie teftimonio ftatur. Ergo éi 
quam adiuuat, pars eft? multa adiunant nos ne 
deo partes noftrz funt: imo fi partes effent, nons 
juuarent. Cibus adiuterium corporis, nec tam 
pars eft. Aliquidnobis preftat geometrie minifi 
Fc 
u. Pegmata per fe furgentia) machin®w in theatris nemi: 

qnod apparcat, manum admonente fubito prodeuntes. 
FiGg 











IMLUTR, ABPISLIS LIL, VULAUE OA LECULLUS OL 
°s, per quas defcendunt & alleuantur, ac 
dam ftantium prebent, cum celeftibus 
seat, ‘colligit mathematicus, Quzcaufia 
nagines exprimat, {cit fapiens: illud tibi 
steft dicere, quantuar abeffe debeat cor- 
ine: & qualis forma {pecali, quales ima- 
t. Magnam effefolem philofophus pro- 
tus fit, mathematicas, qui via quodam 
me procedit: fed vt procedat, impetran- 
lam principia fant. Non eft autem ars {ui 
recarium fandamentum eft. Philofophia 
xetit, totum opusafolo 19) excitat. Ma- 
yt ita dicam) fuperficieria eft, in alieno 
iena atcipit principia, quorum beneficio 
peruenist: fi per feiret ad verum, fi toti- 
1aturam pofiet comprehendere, dicerem 
laturam mentibus noftris, que traCtaru c2- 
cont, trahantque aliquid ex illo. Vnare 
or animus, fcientia bonorum ec malorum 
, gaz foli philofophie competit. Nulla 





342 L, Annagi Sewnean 


ceflitate ad fallendum cogicur, nallo corrum 
mio. Vre, inquit, cede, o¢cide, non pro 
{ed quo magis fecreta queret dolor, 13) hocill 
us condem, numguid liberalia ftudia hos anim 
cere poflant? Temperantia voluptatibus imper 
lias odit atque abigit, alias difpenfat, & ad. 
modum redigit, nec vnquam ad illeg propter ip! 
nit. Scit optimum efle modum cupitorum , 
| quantum velis , fed quantum debeas, famere. 
manitas vetat fuperbum effe aduerfus focios, ve 
varum:verbis, rebus, affeGibus comem fe, fa 
que omnibys. praftat; nullum alienam malom 
bonum autem fuumid maxime, quod alicui bo: 
turum eft, amat. numquid liberalia ftudia hos 1 
precipiunt? non magis quam fimplicitatem , 
modeftiam ac moderationem, non magis quan 
galitatem, ac parfimonism : non magié quam ck 
tiam, qué alieno fanguini tanquam {uo parcit, 
homini non effe homine prodige vtendam. Ca 
catis, inquit, fine liberalibus ftuftiis ad virtuten 
perueniri, quemadmodum negatis illa nil cor 
virtuti? quia nec fine cibo ad virtutem perue! 
cibus tamen ad virtutem non pertinet, Liyna 
naui conferunt, quamuis non fiat nauis fine | 
Non eft, inquam, cur aliquid putes cius adiuto 
eri, fine quo non poteft fieri. Poteft quidem: 
illud dici, fine liberalibus ftudiis veniri ad fapie: 
poffe: quamuis enim virtys difcenda fit, tame 
per hac difcitur. Quid eft antem, quare exiftis 
non faturum fapientem eum qui litteras nefcit 
fapientia non fit in litteris ? Res tradit, non ver 











13. Quo magis fecreta quaevet delor) quo magis dolor! 
clays od extorquenda fecreta invented 


‘TSTOLAE. oo 343 








emoria 44) fit, quz nollum extra 
Magna &{patiofa res eft, fapi- 
co opus eft: de diuinis huimanis- 
| de preteritis, defuturis, deca-' 
rtempore : de quo vno vide quam 
’rimum, an per fe fitaliquid : de- 
tempus fit: fi tempus com mundo 
adum, quia frerit aliquid fuerit& 
lea goa{tiones funt deanimo tan-’ 
# fit, quando effe incipiat,quam- 
alio tranfear, & domicilium mu- 
im formas aliesque coniettus: an 
nel feruiat; & emiffus vageror in 
fir, an non fit: quid fit fatturus, 
facere defierit: quomodo liber- 
ex hac effagerit cauea : ah obli- 
t illi¢ noffe (¢ incipiat, poftquam’ 
sin (ublimefeceffit. Quamcum-' 
luManarum divinarumque com- 
copia querendorum ac difcendo-’ 
dec tam mulia, tam magna, vt ha- 
hofpitium, fupervacua ¢x animo’ 
labir {>in has anguftias virtus, le- 
gna defiderar, expellentur omnia? 
er, Atemm d:leCtat artium no-« 
antum itaque ex illis retineamus, 


cupatus eft in (uperuacua litterae, 


~ Quid. quod ifta liberalium ar- 
) nam qui difcant litteris confifi minus _ 
e apud Placonem quoque in Cratylo lite 


rengiture | 
tiuim 


344 L, ANNagr Senncaz 


tium confefatio moleftos , verbofos, inté 
fibi placentes facit, & ideo non difcentes 

quia fuperuacua didicerunt? Quatuor mi 
rum Didymus grammaticus {cripfit : mif 
snulta fuperuacua legiffet. In hislibris de 
meri quaritur, in his de Anes matre vera 
bidinofior Anacreon, an ebriofior vixerit! 
Sappho publica fuerit: & alia, qua eranit 
de, fi (cires. I nune, & longam effe vitatn 
ad noftros quoque cum perueneri#, often 
fecuribus récidenda. Magno impeniiote 
magna slienaruin autium moleftia,laudatit 
ftat: O hominem litteratum! Simus hoc tiral 
recontenti: O virum bonum! Itane eft? 
volaam omnium gentium, & quis ptimu: 
{cripferit, qaztam : quantum temports int 
interfit & Homeram, cum faftos non habe 
putabo: & Arifterchi notes, quibus alien 
compunxit, recognofcam: & ztatem in fy] 
teram. Itane in gcometriz puluére heret 
mihi preceptum illud falutare excidit: Ten 
ce ? Hac fciam, & quidignorem? 15) Appi 
maticus qui fub C,Czfare tota circumlatuse 
&in nomen Homeri16) ab omnibus ciuitat 
piatus, aicbat: Homeram vVtraque materi: 
mata, & Odyffea, & Iliade, principium a 
peti fuo, quo bellum Troianum complexui 
jus tei atgumentum afferebat, quod dussli 


- 15; Hac fciams & quid ignorem?) Sentus eft: | 
ve teneor? quid itaque eft quod ignorare faluo & 
fama poffim. | 

16. In nomen Hlo-neri adoptatus) alter Homeru 
natus. Lipf. 

17) Duas listeras) ye (cilicet & », que coniun 
44 Qui ef numerus librerum Homeri, 


at fupernacui? quantum ab vfu rece- 
vogue ad fyllabarum dift:ntiones, & 
2 ac prepofitionum proprietates de- 
‘inuidere grammaticis , inuidere geoe 
quid in illorum artibus fuperuacuum 
rein fuam. Sic effeétum eft, vt dili« 
‘loqui, quam viuere. Audi, quantum 
ia fubtilites , & quatn infefta veritati fit, 
deomnire in vtramque partem difpu- 
equo. & de hac ipfa, an omnis res in 
em difputabilis fir, Naufiphanes ait, 
lentur effe , nihil magis effe, quam 
irmenides ait , ex his que videntur, 
niuerfum, 18) Zenon Eleates omnia 
rotio deiecit: ait nihil effe. Circa eas 
rhonii verfanwur, & Megarici , & Eretri= 
ici, qui nouam induxerunt (cientiam, 
fee omnia in illam fuperuacuum ftue 
lium gregem contice. Illi mihi non pro« 
tiam tradunt, hi fpem omnis fcientiz 
os eft (uperuacua (cire, quem nihil. Ie 





| 
346 L. Annasr Senzeat 


credo , nihil in reram natura eft, nifi dnhiam : 
fiphani , hoc vnum certum eft, nihil effe certi: 
menidi, nihil eft preter vsum : fi Zenoni, ne 
quidem. Quid ergo nos fumus? quid ifte q 
circumftant, alant, faftinent? Tota rerum 
vmbra eft, aut inanis, aut fallax, Non facil 
rim, vtrum magis irafcar illis, qui nos nih 
voluerunt: a‘: ilis, qui ne hoc quidem nob 
querunt, nihil {cire. 


Ereisrt, LXXXIX. 


Philofophia & Sapientie difcrimen: & illius din 
ria; partiumque iterum diuifio, & defcriptio 
nitum deinde, hac & tatia ad mores atque a 
referenda: € obiter in reale diuites inuchitur, 
que fimul & auaritiam caftigat, 


Em vtilem defideras, & ad fapientiam proj 

vtique neceffariain , diuidi philofophiam, 
genscorpus cus inmemtradifponi, Faciliv 
per partes in cognitionem tonus adducimur. 
nam quemadmodum vniuerfi mundi facies ine 
£tum venit, ita philofophia tota nobis poflet ox 
re, fimillimam mundo fpectacuium! Profe&e 
omnes mortales inadmirationem {ui raperet, 
his qu@ nunc magns, magnorum ignorantia, 
mus, Sed quia contingere hoc non poteft 
erit a nobia adfpiciends , quemadmodam 1 
fecreta cernuntur. Sapientis quidem animus 
molem e.us ample€titar, nee minus illam vel 
obit , quam calum acies noftra: nobis autem 
bus perumpenda caligo eft, & quorum vifus i 


uit, faciius agnofcitur , fi difceffir in 
s (vt dixi) innumerabiles effe, & par. 
yortet. Idem enim vitit habet nimia, 
1u.fios fimils centulo eft, quidquiu vs- 
‘rem fectum eft. Primum itaque, ticut 
dicam , inter (apientiam & philofophiam 
Sapientia pertectam bonum eft 
ina: philofophia fapientie amor 
tio. Hee oftendit, quo illa peruenit. 
vnde di@a fit, apparet : ipfo enim no- 
Quidam fapientiam ita finierant, ve 

1 diu:norum & humanorum {cientiam. 
: Sapientia eft, noffe diuina & huma- 
m cauffas, Superuacua mihi videtur 
'y quia cauffa divinorum hamanorum- 
nt, Philofophiam quoque fuerunt qui 
liter definirent. alii, ftudium illam vir- 
erunt; alii, ftudium corrigendz mentis. 
n dié&a eft, appetitio rectz rationis. Il- 
nftet, aliquid inter philofophiam & fapi- 


effe WNenue enim ficri noreft. vr idem 





348 _L. Annan: Senteas ~ 


a LSI | veer 
Quod & togatz 1) tibi antique probabunt, & 
ptus Doffenniz) monumento titulus; 


Hofpes refifie, & fophiam Doffenni lege, 


Quidam ex noftris , quamuis philofophia ft 
virtutis effec, & hac peteretur, illa peteret, 
non putanerunt illas diftrahi pofle. Nam nec 
fophia fine virtute eft, nec fine philofophia virt 
Philofophis ftadium virtutis eft , fed per ipfam 
tem : nec virtus autem effe fine ftudio fui potef 
virtutis ftudiuin fixe ipfa, Nonenim quemadm 
in his qui aliquid ex diftanti loco ferire conant 
libi eft qui petit, alibiquod peticur: nec quem 
dum itinera qua ad vebes perducunt, extra ipfa 
ad virtutem venitar peripfam. Coherent erg 
fe philofophia, virtusque, Philofophie tres 
effe dixerunt & maximi & plurimi an@ores 
lem, Naturalem, & Rationalem. Prima con 
animum , fecanda rerum naturam (crutatur, 
proprietates verborum exigit, & ftru@uram ,& 
mentationes, ne pro vero talfa furrepant. Ce 
inuent: funt, & qui in pauciora philofophiam ’ 
in plura diducerent. Quidam ex Peripateticis 
tam partem adiecerunt , Ciuilem : quia quai 
propriam exercitationem defideret , & circa 
materiam occupata fit, Quidam adiecerunth 
tem, quam Graci éimovepexay vocant, adminift: 
rei familisris (cientiam, Quidam & de generb 
te locum feparauerunt, Nihil autem horum | 
parte morali non reperitur. Epicurei duas 





1, Togate) comeedie veteres que fcripte fant inxts 
Romanorum, quemadmodum palliate aude funt Gra 
comeediz , quoniam hi 1n pallio, illi in toga incedeba 

2. Doffenni) Fabius Doffennus Atellanaram {criptor 
tio elus apud Plin, XIV, 13. ° 


 Eptsrocrasg, 349 


~~ a 3 
phiz putauerunt effe , Naturalem, atque Mo- 
Rationalem remouerunt.' Deinde cum iplis . 
ogerentur ambigua fecernere, falfafub{pccie | 
entia coarguere, ipfi quoque locum, quem 
cio whte eel 1 put alio nomine rationa- 
induxerunt: fed eum acciffionem efle natura- 
sexiftimant, Cyrenaici naturalia cum ratio- 
fuftuleront, & contenti fuerunt moralibus: 
gauoque gui remouent, aliter inducunt. In, 
senim partes moralia dinidunt: vt vne fit de 
is & expetendis, alrera de affectibus, tertia 
itbas,; quacta decauffis, quinta de argumen- 
(fz rerum ex naturali parte fant,argumenta ex 
i,attiones ex morali. - Arifto Chios non tan- 
reruacuas efle dixit paturalem &rationalem, | 
n coptraries ; moralem quoque, quam fo- 
liquerat., cireumcidit, Nam eum locum 
nitiones continet, 4) fuftulit, & pada- 
e'dixit, non philofophi; tanquam quidquam 
tfapiens, quam humani generis pxdago- 
"eo cum _tripertita fit philofophia, moralem 
tem primum incipiamus difponere. Quam 
urfus diuidi placuit ¢ vt prinda effet in{pe- 
m cuique diftribuens , & e{tumans quanta 
+ dignum fit, maxime vtilis, quid enim — 
neceffarium., quam pretis rebus imponere ? 
i de impetu : tertia de aGionibus. Primum 
', ¥t quanti. quidque fit, indices: fecundum, 
s | . ay 


nomine vationalem) xevevixy enim Bpicori non 
1e ab e2 quam Seneca rationalem h.e. acysny, alli 
'-vocant, differr. af a 

moustiones contines) say magaseringy. de qua Bps. 


™ 


S Z, 3 | | _wt 


352 L. ANWAS! SENECAS.. - 


Seatac 
Joquor , quorum zque {patiofe laxuria, quam il! 
avaritia diffanditur. Vobis dico; Quousque null: 
lacus, cui non villarum veftrarum taftigia immic 
nullum flumen, cuius non ripas edificia veftra 
xant? Vbicumque fcatebunt aquarum calentium 
abi noua diuerforia luxuria excitabuntur. Vbict 
in aliquem finum littus curuabitur , vos protin 
damenta iacietis, nec contenti folo, nifi quod m: 
eeritis, maria agetis introrfus.9) Omnibus licet] 
&a veltra (plendeant, alicubi impofita montibu: 
ftum terrarum marisque profpeCtum, alicubi e 
in altitadinem montium eduéta: cum multa: 
veritis, cumingentis; tamen & fingula corpos 
& paruula. Quid profunt multa cubicala } 
jacetis. Non eft veftrum,1o) vbicumque nt 
Ad vos deindetranfeo, quorum profupda & 
bilis guis,hinc mariafcratatur,hine terras. Alis 
alia laqueis , alia retitum variis generibus eam 
labore perfequitur: nullis animalibus, nifi ex f 
psx eft. Quantulum enim ex iftis epulis, q 
tot comparatis manus , feffo voluptatibus ore: 
quantulum ex ifta fera, periculofe capta, d 
crudus ac naufcans guftat ? qaantulum ex tot¢ 
liis , tam longe aduedtis, per iftam ftomachar 
plebilem labitur? infelices etiam, quod non 
gitis, vos maiorem famem habere, quam wi 
Hee asliis dic: vt dum dicis, audiasipfe. Scs 
dum fc¥ibis , legas ; omnia ad mores , & ad fec 
rabicm sfféttuum referens, Stude, non‘vty 
quid fcias , fed vt melius. 





9. Mavia agetis introrfus) terre aggeftione in a1 
fpatia illud ccgetis. ; 
1¢. Now eff vefirnm) quid enim ad nos ¢2 quihus 
pokumus, 
E 


FATI AW , AUAIYGHE y ANOS aL Ip fe, CORnITA I°Q- 
& inferiora hac maicfate illins effe; & 
‘um fuperuacua, Non corporis, fed animi 
lla gerit, & geffit. Rudi etiam feculo, an 
‘entes? Non, fed fapientibus fimiles, bencfi- 
‘octrina, fed Nature. Multa in his bexa 
us Gite frultuofa. 


bitare, mi Lucili, poteft, quin Deorum 
rtelium munus fit, quod vivimus: philo- 
1 bene viuimus 9 Itaque tanto plus nos do- 
quam diis, quanto maius beneficium eft 
quam vita? Pro certo deberetur, nift ipfamn 
yhiam tribuiffent; cuius {cientiam nulli 
acultatem omnibus. Nam fi hane quo- 
vulgare feciffent, & prudentes nafcere- 
itia quod in fe optimam habet perdidiffet ; 
ta effet. Nancenim hocin illa pretiofum 
lificum eft, quod non obuenit, qued il- 
ique debet,quod non ab alio petitur. Quid 
od in philofophia fufpiceres, fi benctici- 








354 L. ANNAE#I Sewecas 








aliquamdiu inuiolatam manfit, antequam foci 
auaritia diftraxit, & paupertatis cauffa etia 
quos fecit locupletiffimos, fuit. Defierunt er 
mnia poffidere, dum volunt propria. 2) Sed 
mertalium, quique ex his geniti, naturam inco 
fequebantur, eamdem habebant & dacem, &) 
commiffi melioris arbitrio. Nature eft enim, 
ribus deteriora fubmittere. Mutis quidem 
bus aut maxima corpora pr2funt, aut veheme 
ma. Non pracedit armenta degener taurus, f 
magnitadine ac toris ceteros mares vicit: elep] 
rum gregem excelfiffimus ducit 3inter homine 
fummo eft cptimus. Animo itaque rector clige 
ideoque f{umma felicitas erat gentium : in quibu 
poterat potentior effe, nifi melior, Tantum 
guantam vult poteft, qui fe, nifi quod deber, nc 
tat pofle, MHloergo feculo, quod aureum perh 
penes fapientes fuifle regnum Pofidoniys iudic 
continebant manus, & infirmiores a validiorib 
ebantur ; fuadehant, diffuadebantque, & vtilia 
inutlia monftrabant. Horum prudentia, ne 
decfft fuis , prouidebat; fortitado arcebat per 
‘bencticentia augebat oraabatque fubiedtus. ( 
win eratimperare, non regnum. 3) Nemo qua 
potiet eduerfus cos experiebatur, per quos ce 
p:ffe. Nec erat cuiquam aut snimus in iniu 
aut cauffa: cam bene imperanti bene parereru: 
hilque rex maiusminari male parentibus poffet,: 


/ sae ae me 





2. Defierunt omnia pofidere, dum volunt propria) {cil 
sonia omnium fuct :n {tata nacurali, & Griens gui vei 
mnibus quantum opus omnium Domirns eft, dam 
autem fibi eff volunt gasdam moriales. hoc ipfo re 
qua fibi non virdicant, fua non eff: farenter, 

3. Officium erat imperare , non vegnnm ) bh. e@. ont 
wuperare, non pres ogatina. 


trio,fed in Pythagoras tacito illo fan@oque 
licerunt iura, que florenti tunc Siciliz, & 
1 Gracie ponerent. H:étenus Pofidonio 
artes quidem a philofophia inuentas, qui- 
tidiano vfu vita vtitur,non conceflerim,nec 
ce effertam gloriam. Illa, inquit, {par- 
auis teos, aut aliqua rupe fuffoffa, aut exe- 
trunco,docuit teéta moliri. Ego vero philo- 
idico, non magis excogitaffe has machina- 
orum fupratecta furgentium, & vetes pre- 
quam viuaria pifciam in hoc claufa, vt 
m pericula non adiret guls, & quamuis a- 
lago fzuiente, haberet luxuria portus {uos, 
diftin@os pifcium preges (sginaret. Quid 
ophia docuit homines habere clauem & fe- 
vid aliud erat, auaritiz fignum dare? Phi- 
zc, cum tanto habicantium periculo, im- 
e&a fufpendit? Parum enim erat fortuitis 
earte & dfficultate naturale fibi invenire 
sceptaculum, Mihi crede, felix illud f2- 
e architeStonas fuit. Ifta nata funt, iam 





356 | L, Anwagt Senncar 





Non enim teéta coenationi epulum rece 
rabantor ;-nec in hunc vfum pinus aut 
batur longo vehiculorum ordine, vicis 
_ bus, vt ex illa lacunaria auro grauia pen: 
cz virimque fufpenfes fulciebant cafam | 
malibus, ac fronde congefta, & in proc: 
‘decurfus imbribus quamuis magnis er 
tectis habitauere fecuri. Culmus liber 
marmore atque auro feruitus habitat. 
que diffentic a Pofidonio, quod ferram 
excogitata a fapientibus virisiudieat, If 
do dicat, licet, fapientes, per quos 


Tune laqueis captare feras, & fallere | 
Inuentum, & magnos canibus circumdare 


Omnia enim ifta fagacitas hominam, n 
inuenit. In hoc quoque diffentio, fap. 
qui ferri metalla & zris inuenerunt: cu 
filuarum adufta tellus,in fammo venasisa: 
faGta fudiffet. Ha tales inueniant, qu 
Ne illa quidem tam fubtilis queftio m 
quam Pofidonio: Vtram malleus in vfa 
forcipes ceeperint. Vtraque inuenit al 
tati ingenii, acuti, non magni, nec ela 
quidaliad corpore incuruato, & animo— 
ante, quzrendum eft. sapiens facili 
quid ni? cum hoc quoque faculo effe qua 
fimus cupiat ? Quomodo, ore te, eon 
Diogenem mireris, & Dzedalum? Vter e 
tibividetur? qui ferram commentus eft 





5. Cenationi epulum receptura) cCenatio conc 
epulam inftruirur, 

6. Quomode connenit?) quomodo hec fimul’ 
vt tam dinerfe profeffionis viros eeque magni’ 


Eririrovae, 357 


let puerum’ caua manu Jibenrem aquam, 
inusexemptum eperula calicem, hac ob. . 
fui: Quamdiu home ftulrus fapervacnas 
iabui? quifecomplicuit in dolio,& in eo du- 
lodie vtrum tandem {fapientiorem putas, 
tquemadmodumin immenfamaltitudinem 
tentibus fiftulis exprimat 7) ; qui Euripos 
larum impeta implet, g) aut ficcat; verfa- 
nationum laquearia ita coagmentat, vt fab- 
acies atque alia fuccedat, & coties tefts, ~ 
teula mutentur? an’eum,quialiis&fibi 
rat, quam nihil nobis natura durum acdif- 
rauerit? Poffe nus habitare fine marmora- 
poffenos veftitos effe fine commercio Se- 

le nos habere viibus noftris neceffaria, fi 
yerimus his,que terra polwir in fummo? 10) 
udire hamanum genus voluerit, tem fuper- 
‘iet fibi coquum effe, quam militem. 11) 
tes fuerunt, aut certe fapientibus fimi- 

as expecta ‘erat tutela corporis,’ Simpli« 
inftant neceflaria: in delicias laboratur, 
erabis artifices, fi fequere naturam. illa no- 
eftrictos : ad quacumque nos cogebat, in- 
Frigus intolerabile eft corpori nudo. Quid 
mquid non pelles ferarum, & aliorum ani- 
frigore fatis abundeque defendere queunt? 
tibus arborum plereque gentes tegunt cor-* * 
n avium plum2in vium veftis cunteruntur? 


dred fiftulis exprimat) quod in theatris fiebat ad 
-Ji ee 


Pj. 
sripos ('c.y hoc quogue in fpeCtaculis fatum. Nam 
fosfis per occultos canales ex aque dvibus, toe 
t inundabant, ad naumachiam aut talia. Lif. 
tilia) de quibus Suetonius Neron. ¢.31, 
mmo) non in imo vemeralla. Lipf. 
em) bella enim ex auaritia, 


“pon 





luto , deinde i{tipula aliisque filueftribus 
re faftigium, & plouiis per deuexa laben: 
mem tratifiere fecuri? Quidergo? non in ¢ 
tentSyrtice gentes? quibus propter nimios/ 
res, nullum teguinentum fatis repellendis 

folidum eft, nifi ipfa arens humus. Nor 
inimica natara, vt cuin omnibus sliis anim 
cilem a€tum vitz daret , homo folus non p 
tot artibus viuere. Nihil horam ab illa nu! 
ratum eft, nihilagre querendum, vt poffit 
duci. Ad parata nati {umus$ nos omnia no 
cilia fac‘lium faitid:o fecimus. Tea tes 
que, & fomenta corporum, & cibi, & q 
ingens negotium fafa fant, obuia erant, & 
& opera leui parabilia: modus enim omniu: 
poftulabat neceffitas, erat: nosifta pretiofa, 
ra, nos magnia multisque conquirenda art 
mus, Sofficit ad id natura, quod pofcie, , 
luxuria defciuit, quz quotidie feipfam inci 
feculis crefcit, & ingenio adiuuat vitia. P, 
peruacua ceepit coucupifcere , inde contra 


aa : 4 


Eris Tora e. 350. 





‘corporis motus docentium, mol- 
cantus & infractos, Receffir enim ille natura- 
jus, defideria ope neceflaria finiens: iam rufti- 
& miftrie eft, velle quantum fet eft. Incre- 
ft, mi Lucili, quam facile etiam magnos vi- 
cedo vrationis abducat # vero. Ecce Pofi do- 
'ramea fert Opinio, vnusexiis qui plurimum 
phiz contulerunt, dum yult defcribere pri- 
quemadmodum alia torquesntur fila, alia ex 
olutoque ducanrar : deinde quemadmodum 
peniis ponderibus rectum {tamen extendat, 
imodum fobtemen infertum , quod duritiam 
ne.comprimentis trame remolliat , fpatha coi- 
tur &iungi textrini quoque artem a fapien- 
lixit inuentam, oblitus poftea tepyetult hoe 
# genus, in quo 


iugo iuntta eft, flamen fecernit arundo, 
ater wi dtu radiis fubtemen acutis, 
d lato feriunt infeiti peGine dentes, 


contig iffer illi videre has noftri temponis telas, 
veftis nihil celetura conficitur , in qua non di- 
lam corpori auxilium, fed nullam pudori cit? 
tdeinde ad agricolas,nec: minus facunde defcri- 
(ciffum atatro folum, & iteratom 12) quo (ola- 
‘ra facilius pateat radicibus; tum {parfa femi-. 
colleétas manu herbas, ne quid fortuitum & 
: facerefcat, qaod necetfegetem. Hue quo- 
pus ait effe (apientium.: tanquam non nunc 
e plurima cultores agrorum noua inueniant, 
@ fertilites augetur. Deindé non eft conten- 
artibus, fed in p' ‘ftrmam fapientem lubmit- 


omy — eee wrengee ‘ eels woes ere - —/: 
eratum) ggricultures vox. Columella; _Arationem ite- 
[Niter, vs vernaitee resigaser am pulnerem. Lipf. | 


tit, 


360 L, Awnagt Sengear 





ui. Narrat enim, quemadmodum, rerum. nat 
ram imitatus, panem coepit facere. Receptas ,'i 
quit, in os fruges, concurrens inter, fe duritia den 
umm frangit, & quidquid excidit, ad eosdem deat 
lingua retectur; tuncvero faliue mifcetur, vt faci 
_ us per fauces lubricas tranfcat. Cum peruenit in ve 
trein, aquaiiculi feruore concoquitur, tance demu 
corpori accedit. Hoc aliquis fecutus exemplar, 
pidem afperam afpero impoluic, ad fimilitudine 
deatium, quorum pars inunobilis motum alterius ¢ 
{psétct: deinde viriusque attritu grana franguno 
& fepius regeruntur,donec ad minutiam frequen 
trita redigantur, ‘Cuncfarinam aqua {parfit, &al 
duatra@atione perdomuit, finxitque panem: que 
primo cinis calidus, & feruens tefta percoxit: dein 
furni paullatim reperti, & alia genera, quorum fe 
vor feruiret arbitrio. Non multam abfuit, quin! 
trinuni quoque inuentum a fapicntibus diceret. | 
mnia ifta ratio quidem, fed non re&a ratio comme 
taeft. Hominis enim, non fapientis inuenta fan 
tam mehercul:s quam nauigia, quibus amnes, q 
busque maria tranfimus, aptatis ad excipiendam ve 
torum impetum velis, & additis a tergo gubernsc 
lis, que hucatque illac curfum nauigiitorqueant: 
exemplam a pifcibus tractum eft, qui cauda rege 
tur, & leui eius in vtrumque momento velocitate 
fuam fletunt, Omnia hec quidem, inquit, fapie 
inuenit: fed minora, quam vt ipfe traGaret ri 
dioribus miniftris dedit. Imo non abaliis excogit 
‘va ifta fant, quam a quibus hodiéque curantur. - 
dam noftra demum prodiffe memoria fcimus: vt 


Sa a 


e -: 


mus 15)£ quid verborum notas, quibus 
ita excipitar oratio, & celeritatem lingue 
litur ? Viliffimorum mancipiorum ifte 
unt: fapientia altius {edet, nec manus e- 
lorum magiftraeft. Vis {cire, quid ille 
idue effecerit? Non indecoros corporis © 
varios per tubam ac tibiam cantus, qui- 
s{piritus , aut in exitu,16) aut in tranfi- 
matur in vocem ; non arma, nec muros, 
tilia molitur , pacifauet , & genus huma- 
cordiam vocat. Non eft, inquam, in- 
am ‘ad vfus neceffarios opifex. quid illi 
» affignas? artificem vides vite. Alias 
sfub dominiohabet. nam cui vits; illi vi- 
yenamenta feruiunt: ceteram ad beatum 
it, illo ducit, illo vias aperit. Quz fint 
ideantur, oftendit: vanitatem exuit men- 
agnitudinem folidam; inflatam vero, & 
siofam reprimit: nec ignorarifinit , inter 
| interfit & tumida:.totinus naturz notiti- 
radit. Quid fint di, qualesque, decla- 





dit , & eternam rationem toti inditam , &vir 
um feminum fingula proprie figurantem, “ 
animo ccepit inquirere , ynde effet, vbi, quar 
quot membra 19) diuifus, Deinde a corp 
fo ad incorporalia tranftulit, veritatemque 

menta eius excuffit: poft hec, qaemadmo 
{cernerentur vitz ac necis ambigua $20) in vt 
nim falfa verig immixtafunt. Non abduxit, 

{e, vt Pofidonio videtur, ab iftis artibus {api 
ad illas omninoponvenit. Nibilenim dig 
ventu iudicaffet, quod non erat dignum pery 
judicaturus, ponendanonfumeret. Anacha 
quit, inuenit rotam figuli, cuius circnitu vafa: 
tur. Dein quia apud Homerum inuenitur fig 
mauult videri verfus falfos effe, quam fabulas 
nec Anacharfin huius rei fuiffe au@orem cont 
fi fuit , fapiens quidem hoc inuenit, fed non t 
fapiens: ficut multa fapientes faciunt, qua t 
fant,non qua fapientes. Puta velociffimum ef 
tern: curfu ommes ante ibit,qua velox eft,non ¢ 





Err sTOUA® | 365 








nPofidonio aliquem vitrarium oftens 
im vitrum in habitus plurimos formar, — 
itia manuum effingerentur, Hee ins 
ftquam fapientem inuenire defiuimus. 
nquit, inueniffe dicitur fornicem, ve 
tura paullatim inclinatorum medio {a- 
Hocdicam falfum effe. Neceffe eft 
noerjtum, & pontes, & portas fuiffe, 
mma curuentur. Excidit porro vobis, 
locritum inueniffe , quemadmodum 
r, quemadmodum decouscalculusin- 
nuerteretur , qua hodieque cocturain- 
octiles colorantur, — Ifta fapiens licet 
a qua fapiens erat, inuenit, multa e 
-ab imprudentiffimis aut zque fieri vi~ 
fitius, autexercitatius, Quid fapieng 
, quid in lucem protraxerit, queris?. 
|naturam, quam non vt cetera animalia 
eft, tardis addiuina, Deinde vita les’ 
i vniuerfa direxit: nec noffe tantum, 
it deos, &accidentia non aliter exci~ 
nperata, Veruit parere opinionibus 
iquidque effet, vera e{timatione per- 
(uit mixtas peenitentiz yoluptatcs, Ft 
jlacitura laudauit, & palam fecir, feli- 
cui felicitate opus non e{t: potentiffi- 
fe habet in poteftate, Non de ea phi- 
cr, qua citien) extra patriam pofuit, 24) 
|deos, que virtutem donauit volupta- 
zxnullum bonum purat, nifi quod ho- 
uz nec hominis, necfortune muneri- 
ite{t: cuius hoc pretium eft, non pofle 





a patriam pofuit) refpicitad Epicurum, qui 
in, & fibi viuere fapientem yoluit, 


aa 2 Pie» 





364 L. AnnAgr Sangean 


pretio capi. Hanc philofophiam fuiffe illo rudi fecuk 
quo adhuc artificia deerant , & ipfo vfu difcebant vi 
lia, noncredo: ficut ante fortanata tempora , cumi 
medio iacerent beneficia natur2 promifcue vtenda,s 
tequam auaritia atque luxuria diffociauere mortal 
& ad rapinam ex confortio difcurrere, non erant i 
fapientes viri , etiam fi faciebant facienda fapientibs 
Statum quidem generis humani, non alium qui 
quam fufpexerit magis ; nec fi cui permittat Deuste 
rena formare, & dare gentibus mores, aliud prob 
verit, quam quod apud illos fuiffe memoratur , am 
quos 


a - + nulli fubigebant arua coloni, 

Nes fignare quidem , aut partiri limite ¢ 

Fas erat: in medium quarebant , ipfaquetellas - 
Omnia liberius, nullo pofcente , ferebat. . 


Quid hominum illo genere felicius? In commanes 
rum natura fruebantur : fufficiebat ills, vt pare 
in tutelam omnium ; hac erat publicarum opum fec 
ra poffeflio. Quid ni ego illud locupletiffimu 
mortalium genus dixerim, in quo pauperem inueni 
non poffes? Irrupit in res optime pofitas auaritia! 
dum feducere aliquid cupit, atque in faum verter 
omnia fecit aliena, & inanguftum ex immenfo red 
a , paupertatem intulit , & multa concupifcend 
omnia amifit. 22) Licet itaque velitnunc concurre 
23) & reparare quod perdidit; licet agros agris ed 
ciat , vicinum vel pretio pellat zris , 24) veliniurt 
licetin prouinciarum {patium rura dilatet, & poffef 





22. Omnia amifit ) ficfupra p. 300, 

23. Concurrere.) reius ocexrrere vel conqusrere. 

aq. Presio pellat cris) emtione vicini fandum acquisst 
one 


Erisrorar 365 








— = 3 F 
et per f{uam longam peregrinationem: nulla 
| propagatio eo reducet, vnde difceffimus. 
ia fecerimus , multum habebimus: vniuer- 
yamus, Terra ipfa fertiliorerat illaborata, 
lopulorum non diripientiam larga. Quid- 
a protalerat, id non minus inuenifle, quam 
nonftrare alteri, voluptas erat; nec aut vili 
oterat ; aut deeffe. inter concordes diuide- 
ndum valentior impofuerat infirmiori ma- 
idum avarus ab{condendo quod {bi iace- 
im neceffariis quoque excluferat; parecrat 
ai, cura, Arma ceffabant incruenteque hu- 
nine manus, Oodium omne in feras verte- 
j40s aliquod nemus denfum a fole protexe- 
ierfus {zuitiam hiemis, autimbris, vili re- 
ati {ub fronde viuebant, placidas tranfige- 
{pirio noées.Sollicitudo nos in noftra pur- 
& acerrimis excitat ftimulis : at qaam mol- 
m illis dura tellus dabat. Non impende- 
laquearia : fed in aperto iacentes fidera fu- 
tur,& infigne {pectaculum noétum ; mun- 
eps agebatur, filentio tantum opus ducens. 
villis, quam nou, patebat profpectus hu- 
‘ime domus:libebat intueri figna,ex media 
ergentia, rurfus ex occulto alia furgentia. 
laret vagari inter tam late fparfa miracula ? 
ymnem tectorum pauetis fonum, & inter 
tras fi quid increpuit, fugitis attoniti, Non 
ymos inftar vebium. Spiritus ac liber inter 
+, & leuis vmbra rupis aut arboris , & per- 
s,riuique non opere,nec fiftula,nec vllo co- 
obfolefaéti, fed {ponte currentes, & prata 
mofa,inter hac agrefte domicilium,ruftica 








bi iaceret) fine vit'& fru&u abfconditum, Lipf- 
aa 3 polis 


| | egg oe 
356 TL. ANNAg1 Saexecas 
eed 
polium manu, Hac erat fecundam nataran 
mus, in qua kbebat habitare, nec ipfam, ne 
" ipfa tumentem : nunc magne pars noftri metgs; 
funt. Sed quamuisegregiaillis vita fuerit, & « 
fraude, non fuere fapientes, quando hoc iar 
pere maximo nomen eft. Non tamea negauer 
iffe alti fpiritus viros, & vt ita dicam, a diis: 
tes. neque enim dubiumeft, quin meliora m 
nondum effetus ediderit. Quemadmodum 
omnibus indoles fortior fuit, & ad labores pa 
ita non erantingenia omnibus gpnfummata. 2} 
nim dat natura virtutem: ats ‘eft, bonam fier 
quidem nonaurum, nec argentum, nec perl 
lapides ima terrarum fece querebant., parceb 
adhuc etiam mutis animalibus: tantum abe: 
homo hominem non iratus , non timens , tanty 
- Gtaturus occideret, Nondum veftis illts erat 
nondum texebatur aurum : adhuc non erut 
Quid ergo? ignorantia rerum innacentes 
multum autem intereft, vtrum peccare, aliqui: 
an nefciat. Deerat illis iuftitia, deerat pre 
_deerat temperantia ac fortitudo, Omnibus] 
tutibus habebat fimilia quedam radis vita: virt 
_contingit animo , nifi inftiruto & edoGo, 
fummum affidua exercitatione perduQo, / 
quidem , fed fine hoc nafcimur: & in optimi 
que antequam erudias , virtutis materia, m 
tus eft, | 


| Errsrt. XCI. 

Lugdunenfis colonia incendium trifle, & fubin 
iniefione , cogitanduwm de inepinatis, & qua 
poffant accidere, Ponit ante oculos incerta 


hac rerum; maxina & frmifiima minni , 1 


rai ~ 

Bart ne LAE, 967 
———— 

duci-, terramotie , nqeis, flasonir Omnia mor= 

enterte damnata sffc. Ergo nec iftam sant 

wien timenda, 


Sats nofter nunc triftis eft, nuntiato incendio, 
o Lugdunenfis colonia exuftaeft. Mouere hic 
juemlibet poffet, nedgm hominem patriz faz 
ffimum, Qua resefficis, vt firmitatem animi 
‘rat, quam videlicetad ca que timeri poffe pu- 
exercuit: hoc vero tam inopinatum malum, 
| inauditum, non miror fi fine metu fuit, cum 
ic exemplo. multas.eniin ciuitates incendium 
(, nullam abftulit. Nam etiam vbi hoftili ma- 
réta ignis immiffus eft, multislocis deficit: & 
is fubinde excitetur , raro tamen fic cunéta de- 
r, vt nihil ferro relinguat, Terrarum quoque 
quam tam grauis & perniciofus fuit motus, ye | 
euerteret, Nunquam denique tami 
li exarfit incendium, vt nihil alteri Gipeveliet 
Lo, Tot pulcherrima, opera, qua fingala illu- 
rbes fingulas poffent, vna nox ftrauit; & in 
we, quantam ne bello quidem timeri poteft, 
Quis hoe credat, vbique armis guicfcentibus, 
ito orbe terrarum diffofa fecuritas fit, Lugdu- 
uod oftendebatur in Gallia, queri? Omnibus 
1, quos publice afflixir, quod paffuri erant, ti- 
srmifit: nulla res magna non aliquod habuit 
uz {patiam: inhac, vna nox fuit inter vrbem 
am; & nullam. Denique diutius illam tibi 
quam periit, narro, Hzc omnia Liberalis 
ffetum inclinant, aduerfus fua 1) firmum 
um. nec fine caufla concuffus eft. Inex{pe- 
as agerauant? nouitas adiicit calamitatibys | 








) puts legit LipGius & ex fequeatibus firmari putat., 
aa4 pon: 


“ 


. - VY 

368 L.Anwavs Suneead 
pondus: nec quisquam mortaliam non magis, q 
etiam miratus eft, doluit. Ideo nihil nobis' iaspre 
vifum effe debet. in omnia premittendas eft anigyeal 
cogitandumque, non quidquid folet, fed qeltiqu 
poteft fieri. Quid enim eft, quod non fortunacuine 
luit, & florentiffimo detrahat? quod non co magisg 
grediatur & quatiat , quo fpeciofius fulget? Quid 
arduum , quidue difficile eft? non vne via femper,™ 
tota quidemincurrit, Modo noftras in nos mana 
‘aduocat, modo {uis contenta viribus, inuenit per 
culafineauctore, Nullam tempus exceptum eff: if 
ipfis voluptatibus cauffz doloris oriantut. Belin & 
in media pace confurgit, & auxilia ecuritatis in me 
tam tranfeunt: ex amico inimicus , hoftis «; 
focio. In fubitas tempeftates, hibernisque om @ 
ores, agitur zftiua tranquillitas, Sine hofte pe’ 
timur hoftilia: & cladis cauffas, fi alia deficiapty 
nimia fibi felicitas inuenit. Inuadit temperstfi-% 
mos morbus , validiffimos phthifis, innocentifie 
mos pcena , fecretiffimos tumultus. _Elligit oli 
quid noui cafus, per quod velut oblitis vires 
asingerat. Quidquid longa feries, multis laboribas, ; 
multa Deum indulgentia ftruxit , id vnus dies {pargt 
ac diffpat. Longam moram dedit malis proper 
tibus, qui diem dixit; hora, momentumque tempo 
ris, cuertendis imperiis fuffecere, Effet aliquod im 

becillitatis noftra folatium, rerumque noftcaram, 
tam tarde perirent cunGa, quam fiunt: nunc incre 
menta lente exeunt, feftinatur in damnum, Nihil 
priuatim , nihil publice ftabile eft; tam hominus, 
quam vrbium, fata voluuntur. Inter placidiffime 
terror exfiftit , nihilque extra tumultuantibus cauffig, 
mala , vnde minime ex(peGtabantur, erumpunt, Que 
domefticis bellis fteterant regna, quae externis,. 
Ampellente nullo ruunt, Quéta quxque felicite 
tem 























ASULLIBLIC® VULEUULLEY PULIMEUL . LICL yur 
ter enenit, fed quantum plurimum poteft 
famainus animo,fi nolumus opprimi, nee 
svelut nonis obftapefieri. In plerium co- 
ona eft ; Quoties Afiz, quoties' Achaiz 
emore ceciderunt ? quot oppida in Sy- 
n Macedonia deuorata funt ? Cyprum 
tauit hac clades 2 quoties in fe Pa- 
it 2 Frequenter nobis nuntiati funt 
jum interitus ; & nos, inter quog 
fta nuntisntur, quota pars omnium fu- 
urgamus itaque aduer{us fortuita : & quid- 
it, {ciamus non effec tam magnum, quam 
etur. Ciuitas erfit opulenta, ornamen- 
iuinciaram, quibus & inferta erat, & ex- 
amon impofite,& huic non altiffimo mone 
miftaram ciuitatum, ques nunc mégnifi- 
les audis, veftigia quoque tempus -era- | 
rides, quemadmodai in Achaia clariffi- 
ium‘iam furidaments confumpte fit, nee 
mftet, ex quo sppereat illas faltem fuiffe? 


oe ee ee 





370 L. AnwArt Szwrear 











fiuGibus,. quz proculaeconf{peGu maris ftabant: ¥ 
ftauit ignis colles, per quoselucebat: erofit& 
dam altiffimos vertices, folatia nauigantiam.ac ff 
eulas; ad humilem arenam deduxit. Ipfius nate 
operavexantur; &ideozquoanimo forre debenm 
vrbium excidia, Cafura omnia exftant: omuiit 
exitus manet? five interna vi flatuque preclufe vie 
lenti 3) pondus, fub quotenentor, excafferint; f 
torrentium in abdito vis obftantia effregerit ; 
flammarum violentia compaginem foli ruperit; # 
vetuftas , a qua nihil tatum eft , expugnauerit min 
tatim ; fiue grauitas celi egefferit populos , & frrus de 
ferta corruperit. Enumerare omnes fatorum vi 
longum eft. hoc vnum fcio: omnia mortalium ope 
va, mortalitate damnata funt; inter peritura viuim 
Hac ego atque ciusmodi folatia admoueo Liberalino’ 
ftro, incredibili quodam patrizs fuz amore fegranaé 
que fortaffe confumpta eft, vt in melius excitarets 
Szpe maiori fortune locum fecit iniuria: multe cee 
derunt, vtaltius furgerent, & in nraius. Timsy 
nes 4) felicitati vrbis inimicus aiebat , Rome fibi » 
cendia ob hoc vnum dolori effe, quod {ciret melon 
refurreCtura, quam arfiffent. In hac quoque vrs 
verifimile eft certaturos omnes effe, vt maiora certio 
saque, quam amifere , reftituantur. Sint vtir 
@iuturna, & melioribus aufpiciis in 2aum longis. 
condita! Nam huic coloniz ab origine fuacentefimss 
ennus eft , etas ne homini quidem extrema. A Plat- 
co deducta in hanc frequentiam, loci opportunite 
conualuit : qua tamen prauiffimos cafus intra {patio 


















> Vi flatuque praciufs violenti) nullain fenfa difficakss 
fi legas cum Lipfio: flatusque pracclufi viotente é'c. ° 
¢. Timegencs) fers, Augufti obtrectator, & 
Gatul infenfus. vid, Senecam patrem L.X, controv, 5. Lipf: , 


home: 


Epis tO LA 371 


%& 








etulit feneétugis, Itaque formetur ani- 
lleftum., patientiamque fortis fue, &{ciat 
im effe fortune. Aduerfusimperiaillam 
e iuris, quod aduerlus isyperantes : aduer- 
-m pofie, quodaduerfushomines. Nihil 
ignandum eft. in eum intravimus mun- 
yuo, his legibus viuirur, Placer? pare, 
'qndcumguevis,exi. Indignare, fiquid 
sroprie §) conftitutum eff : fed fi hac imos 
:neceffitas alligat, in gratiam cum fato re- 
yuo omnia sanlaoieed Non eft quod 
tmetiaris, & his monumentis, que viam 
pretexunt: 2equat Omges cinis, impares 
paresmorimor. Idemdevrbibns, quod 
incolis dicot tam Ardea capta, quam Ro- 
onditor ille iuris humani, non natalibus 
ominum e¢laritate diftinxit, nifi dum fu- 
eroad finem mortalium ventum eft: Dis- 
it, ambitio; ommium que terram pre- 
mps.7) lex efto. Adomnia patienda pa- 
nemo altero fragilior eft, nero in crafti- 
tior. Alexander Macedonum rex difcere | 
minfelix ceperat, fciturus quam pufilla’ 
ex qua ininimum occupauerat. _ Ita dico, 
hoc, quod intelligere debebat falfum fe 
lomen. quis enimeffe magnus in pufillo ~ 





) peculiarizer , pracipue. ; 

mtis qua viam)) Nam verinque ed viarum publie | 

‘s monumenta ftatuta, gue tranfeuntes morte 
Sed ea magna, parua, modica, ornatu & ti- 

una cuiusque) diuerfa: at mors vna omnibus, 

nus illw difpares, quidquid natales, opes, vita 


pf. 
i) dicitur Quafi fimilis resipfa, Vid. Feftum & 
ta a viris do@is, ) } 


pe- 


372 | L. Aywagr Sanncar 


pote? Erane illa qua tradebantur, fabtilia, . 
gentiintentione difcenda: non quz percipere 
vefanus homo, & trane Oceanum cogitation 
mittens, Facilia, inquit, me doce. Cui | 
ptor. Ifte, inquit, omnibus eadem funt, equ: 
cilia. Hoe putarerum naturam dicere : Iftad 
bus quereris, omnibus eadem funt; nulli dari 
ora poftunt ; fed quifquis volet, fibi ipfi ills 1 
faciliora, Quomodo ? Aéquanimitate, Et. 
oportet, & fitias, & efurias, & fenefcas, & 
Jongior contigerit inter homines mora, & zg 
& perdas aliquid, & pereas.' Non eft tamen 
iftis, que te circumftrepunt,credas ; nihil hora 
lum eft; nihil intoterabile, aut durum. Ex ct 
fu iftis metus eft, fic mortem times, quomo 
mam: quid autem ftultius homine, verba mete 
Eleganter Demetrius nofter folet dicere, eoden 
fibi effe voces imperitorum, quo ventre redditc 
pitus. Quid enim, inquit, mea refert, furfu 
an deorfum fonent? Quanta dementia eft vere 
infameris ab infamibus? Quemadmodum fama 
timuiftis fine cauffa: fic & lla, quae nunquam tw 
tis, nififama tuffiffet. Numquid detriment fi 
vir bonus,iniquis rumoribus afperfus? nec mort 
dem hocapudnos noceat: & hee malam moliti 
8) habet. Nemo corum qui illam accufant, e 
tus eft interim temeritas eft, damnare quod ne 
At illud fcis, quam multis veilis fit, quam multe 
ret cormentis, egeftate, querelis, fuppliciis, t 
Non fumus in vilius poteftate, eum mors in n 
_ poteftate fit, , 





&. Molitionem) leg. opinionems, Gronov, -Senfus : 
quoque fama tantum && opinjone mala eft, 


Er 


B, STTALIONANRM VONNM. Li poe Tamen 
rat, qua fecundum Nateram funt; fed ina 
' boc sunc-in tis Bonum effe, bere eligi, Nix 

&f fine iis, fola Girtute beatum, imo Bea~ 
Higuem effe. : Accedere bec pole ; wow ta- 
re wddita, nec minuere detratia Beatitatem, 
vec Tempus aliquid pote, Deo afimilemur, 


tr me teque conuenit, externa corpori s¢s 
pus in honorem animi coli, in animo ef- 
riftras, per quas moueinur alimurque, pro- 
rincipalex) nobis datas. In hoc princi- 
uid irrationale, eft & rationale. “Nlud 
; hoc vnum eft, quod alio non refertuy, 
ifeperfert. Namilla quoque diuinara-. 
s prepofita eft, ipfa fub nullo eft; &hac 
‘a eadem eft, quia ex illa eft. Si de hoc 
muenit, fequitur vt de illo quoque conue- 
‘feGa fit. Hasc enim folanon fabmittit a- 


siaicle! Lee Ns. eects: 





‘314 TL, Anwarr Senscam - 





xilio fuftinetur , poteft cadere. Sialiter eft, 
ent in nobis multum valere¢ non noftra. Quis 
" yult conftare fortuna, aut quis fe prudens o 
miratur ? Quid eft beata vita., feeuritas & p 
tranquillitas. Hanc dabit animi magnitudo 
conftantia bene iudicati tenax, Ad hoc qu 
peruenitur? fi veritas tota per{peda eft, fi feru 
in rebus agendis ordo, modus, decor, & inne 
lantas, aut benigna, intenta-rationi , nec \ 
at illa recedens, amabilis fimul, mirabilisqu 
nique, vt breuiter tibi formulam {cribam, tu 
mus fapientis effe viri debet, qualis Deum: 
- Quid poteft defiderare is , cui omnia honefta 
gunt? Nam fi poffunt aliquid non honefts cont 
optimum ftatum, in iis erit beata vita, fine 
non eft. Et quid ftultius, turpiusue, quam 
rationalis animi ex irrationalibus neCtere? ( 
tamen augeri fummum bonum indicant, quia 
plenum fit, fortuitis repugnantibus. Antipat 
que, inter magnos fe&z huius auctores , ali 
tribuere dicit externis , fed exiguum admodun 
des autem quale fit, die non effe contentum, 1 
quisigniculusalluxerit, Quod poteft in hac 
te folis habere {cintilla momentum? Si non 
honeftate contentus, necefle eft aut quietem ac 
lis, quam hefychiam vocantGreci, aut voluy 
Horum alterum vtcumque recipi poteft: vaca 
animus moleftia, liber ad infpe€tum vniverfi 
que illum avocat acontemplatione nature : alte 
Jad, voluptas, bonum pecoris eft, Adiicimu: 
nali irrationale , honefto inhoneftam. Magn 
tam facie titillatio corporis? quid ergo dubit 
cere, bene effe homini, fi palato bene eft ? Eth 
non dico inter viros numeras, fed inter homia 
iusfammum bonwem fapogibus , ac coloribus, a 


Bly CCELG LUKMULCH BC WIP INULCIN .VITO,. 
: banc neceffariam beatz vite putauerant; 
abiestam. Huic rationem feruire iuffew 
eruntanimalis generofiffimi bonum, de- 
gnobile. Preeterea mixtum, portento- 
tex diuverfis animalium congruentibus 
) nam, vt ait Virgilius nofter, in Scyl« 


ominse facies &. pulcre pettore Sirge os 
us, pofirema immani corpere piftrix, — ... 
mm cannes Siero commiffe luporum.- 


Scylla fera animalie iun&tefunt, horrensi 
: at ifti (apientiam ex. quibusnam compo-. 
itis? Prima hominis pars, eft ipfa virtus> 
rtitur furilis caro, & fnida, & receptane 
cibis habilis, vt ait Pofidonius. Virtus 
nipbricum definit, &fuperioribus civ 
rerandis atque celeftibus, animal iners ac 

trexitur, Illa vtcumque alta quies, ni 





376 L, ANNAE: Senzcar | 








rans v{que ad incefta.Quid ergo? inquit:fi virt 
hilimpeditura fit bona valetudo, & quies, & d 
" vacatio; non petes illa? Quid ni petam ? non qi 
funt, fed quia fecundum naturam'funt, & qui 
me iudiciofumuntur. Quod erit in illis runct 
hoc vnum, bene eligi. Nam cum veftem quale 
{umo, cum ambulo vt oportet , cum cceno quei 
dum debeo: non ceenaaut ambulatio, aut vef 
fant, fed meum in his propofitum,feruantis in 
re rationi conuenientem modum. Etiam m 
ciam : Mundz veftis eleCtio appetenda eft hor 
turaenim homo mundum & elegans animal e/ 
non eft bonum per fe munda veftis, fed mun 
ele&tio: quia non in re bonum eft,fed in eleGio 
actiones noftrz honeftes funt, non ipfa quza 
Quod develte dixi, idem decorpore me exif 
cere, nam hoc quoque natura, vt quamdam 
animo circumdedit: velamentum eius eft. 

tem vnquam veftimenta aftimauit arcula?, 
bonum, nec malum vagina gladium facit, | 
corpore quoque idem tibi refpondeo : fam 
quidem me, fi detur electio, & fanitatem &¥i 
num autem futurum, iudicium de illis met 
ipfa, Eft quidem, inquit, fapiens beatus 
mum tamen illud bonum non affequitur, nj 
matoralia inftrumenta refpondeant, Ita mifer 
effe, quivirtutem habet, non poteft; beatiffi 
tem non eft, qui naturalibus bonis deftituitus 
letudine, & membrorum integritate. Quo 
dibilius videtur, idconcedis, aliquem in ms 
continuis doloribus non effe miferum, effe et! 
tum: quod leuius eft, negas, beatiffimum ef 
gui fi poteft virtus efficere, ne mifer aliquis fit 


LD CT TATE 
é-) Arcaie) ia qua sfferuaatnr, 


ErigTtorar, | 377, 


' 








itiffimus fit, minus enim interualli a bea 
umum reftat, quam amifero ad beatum, 
intum valet, vt ereptum calamitatibus in’ 
‘et: non poteft adiicere quod fupereft, ve 
faciat? in fammo deficit cliuo? Commoda 
incommoda } viraque extranos, Si nom 
bonus, quamuis omnibus prematur in- 
quomodo non beatiflimus, & fi aliquibug 
‘ficitur? Nam quemadmodamincommos' 
e vsquead miferum non deprimitur, fic 
m inopia non deducitur a beatiflimo: fed 
wmodis beatiflimus eft, quam non eft fab 
mifer,Aut poteft illi eripi bonum {aum, ff 
Paulo ante dicebam,igniculum nihil con- 
Colis: claritate enim eius,quidquid fine 
iditur, Sed quedam, ing ait, foi quoque 
lis vis & lux integra eft,etiam inter oppo- 
uis aliquid interiaceat,quod nos prohibe- 
tu, inopereeft, curfu fuo fertur, Quo- 
vilaluxit , non eft fereno minor, nec tar- 
> quoniam multum intereft, vtrum ali- 
tantum, animpediat, Eodem modo 
fita nihil detrahunt. noneft minor, {ed 
t: nobis forfitan non eque apparet ac ni- 
lem eft, & more folis obfcuri, in occul- 
exercet. Hocitaque aduerfus virtutent 
mitates, & damna, & iniuriz , quod ad- 
| poteft nebula.. Inuenitur qui dicat, fa- 
pore parum profpero vfum, nec miferum 
catum. Hic quoque fallitur. exequat e- 
a virtutibus, & tantumdem tribuit hone- 
m honeftate carentibus. Quid autem fce- 
indignius, quam comparare veneranda 
? Veneranda enim funt, fides; iuftitia, 
icado, prudentia: ¢ contrario viliafunt, 
bb a 


‘ 





CAG SUYUAUL VILA Ce BPP CLElIUALs y LICL 
Deinde, fi damna corporis miferum | 
beatum effe patiuntur. Nam quibus pot 
in peiorem transferendi ftatum, nec. 
quidem optimum Frigidum , inquit, alic 
dum nouimus: inter vtcumquetepidum ¢ 
beatus eft, aliquis mifer, nec beatus, Vol 
nos pofitam imaginem excutere. Si te; 
frigidi ingeffero,fiet frigidum : fi plus cal 
fiet nouiffimecalidum. At huie, nec mif 
to, quantum cumque ad miferias adiecei 
érit, quemadmodum dicitis ; ergo imag 
~ Tis eft. Deinde trado tibi hominem, n 
nec beatum, huic adiicio cecitatem , 
fer: adiicio debilitatem, non fit mifer: 
ores continuos & graves, non fit mi 
tam multa mala in miféram vitam non 
‘nec ex beata quidem educunt. Si no 
dicitis , fapiens ex beato in miferum de 
poteft in non beatum, quare enim qu 
alicubi fubfiftat? qua res non patit 
Os. 


Sewsecw Aarwaliu:s wabireae son fiaememan 


Epis Toras. 379 
it, Redtius viuat, oportet, vt beatiug 
snon poteit, ne beatius quidem. Nom 
us} ergo ne beata quidem vita, quzex 
rtus enim tantom bonumedt, vt iftas 
nutas non fentiat, breuitatem eui, & 
rporum varias offenfiones. Nam vo- 
ligna, ad quam refpiciat. Quid eft im 
ium ? faturo non indigere, nec dies [ue 
_in quantolibet tempore #terna con« 
‘redibilia nobis hae videntur , & fiipra 
ram excurrentia, maieftatem enim e- 
mbecillitate metimur, & vitiis noftrig 
imponimus. Quid porro,non aque 
etur, aliquem in fummis eruciatibus 
; Beatus (um ? atqui hzc vox in ipfa 
itis eft audita, Beatiflimuim, inquit, 
ndiem ago, Epicurus: cum illum hing 
storqueret , hinc infanabilis exalceras 

Quare ergo incredibilia funt ifta as 
irtutem colunt; cum apud eos quoque 
pud quos voluptas imperat Hi quoe 
& humillime mentisaiunt, in fummis 
ummis calamitatibus , apientem nec 
am, nec beatum. Atqui hoc quoque 
imoineredibilius. Non video enimj 
_in infimum agatur, e faftigiofuo det 
ut beatuin praftare debet: aut, fi ab 
,nonprohibebitfieri miferum, Stans 
ici. aut vincatur Oportet, aut vinca® 
immortalibus folis& virtus & beata vis 
obis vmbra quadam illorum bonorum 

accedimus ad illa, non peruenimus. 

is hominibusqne communis: hecinib- 
taeft, in nobis confummiabilis, Sed 
lem nos vitia noftra perducunt, Nah 

| bb 2 ee 








‘380 fC) AnnAgr Sangear 
ille alter fecandus, vt sliquis parum confta 
ftudienda optima, cuits iudicium labat etia 
incertum eft, defiderat,oculorum atqhe au 
fam , bonam valetudinem, & non feedum a 
corporis, & habitu manentem f{uo, etatis 
longius {patiam, Per hancs5) poteft non p 
agitare, vtin imperfecto viro, Huic malitiz 
dam ineft, quaanimum habet mobilem ad: 
Te agit carens malitia, & ea agitatio abef 
Non eft adhuc bonus, fed in bonum 
cuicumque autem deeft aliquid ad bony 
eft, 


Sed fi cui Virtus animasque in corpore praj 








hic deos equat, illo tendit , originis fuze me 
mo improbe ecoconatur adfcendere, vnde 
rat. Quid eftsutem, cur non exiftimes in 
aliquid exiftere, qui Dei pars eft ? totum ho 
tinemur, & vnum eft , & Deus 6): & focii ei 
&membra. Capax eft nofter animus: pe: 
lo, fi vitia non deprimant, Quemadmo 
porum noftrorum habitus erigitar, & {pei 
lum; ita animus, cui, inquantum vule, li 
gi, inhoc a natura rerum formatus eft, vt 
velit, & fic vtatur fuis viribus, ac fe in {pat 
extendat, Nam fi aliena viad famma niter. 
gnuserat labor, ire in czlum; redit. cus 
nactus eft, vadit audacter, & contemptor 





—_———— 
ys. Per banc) leg. i bunc Gronov. fenfus: | 
puta, quaravis non ad fummum gradum fapientia 
fed in fecundo fubfiftat. fequentia vero ita legit é 
Poteft non penitenda agitare. At imperfedto o 
vis quedam inefi: qua animam habet mobilem; 4 
dum agit berens malitia, & ea agitatio abeft a bom 

6. Es Dens) nam & mundus Stoicis Deus, Lip 


ErisTrorar. 780 











cuniam refpicit: aurum argentumgue, illis 
iacuere tenebris digniffima, non ad hunc 
plendorem, quo imperitorum verberant 
seit erui € ceno, ex quoilla fecrevit cupi- 
ra & effodit, Seit, inquam, alibi pofitas 
as, quam quo congeruntur 7); animum 
ebere, non arcam, Hunc imponere do- 
itium rerum licet , huncin pofleffionem re- 
‘winducere,vt{uoram, Oriens Occidens- 
nus fiat, deorumque ritu cunéta poflideat; 
us {uis diuites fuperne defpiciat: quorunt , 
| lecus eft fuo, quam triftisalieno, Cum 
fublimitatem tulit, corporis quoque, vel- 
ieceflarii, nonamator, fed procurator eft: 
rai impofitus eft, fubiicit, Nemo liber eft, 
riferuit, namvt aliosdominos, quos nimia 
licitudo inuenit, tranfeas , ipfius morofum 
delicatumque eft. Ab hoc, modo equo a- 
modo magno profilit : nec, quis deinde re- 
ifuturus fit exitus, quzrit. Sed vtex barba 
tonfos negligimus: itaille divinus animus 
‘hominem , quo receptaculum fuum confe- 
is illud exurat, an ferz diftrahant, an ter- 
t, non magisad fe iudicat pertinere , quam 
d editum infantem. Vtrum proie&um 
‘ant, an confumatur. 
sanibus data preda marinis, 
um? Qui tunc quoque, cum inter homines 
minas timet; vilasne timebit poft mortem 
1m, quibus vsque ad mortem timeri parum 
mn conterret , inquit, me, necvncus, nec 





sgeruntur) non pofiras effe veras diuitias in arca, 
neur ifte que vulgo diuitie audiunt. 

ad mortem timert parnm eft) intelligit tyrannos, 
era quoque mortuorum feuiuat. | : 


bz Os, 


. . a, t 
ggoi(i#tCiCdLS AA: SannecAn’ 
erence 








proiecti ad contumeliam cadaueris laceratio. 
foris. Neminem de fupremo officio rogo 
hiquias meas commendo, ne quis infepaltus 
rum natura profpexit. Quem fauitia proie 
,condet, Diferte Macenas ait; 


Nec tumulum curo fe pelit natura relios. 


“Alte cinétum 9) putes dixiffe. habuit eni 
um & grande & virile , nifi illud fecum 10) 


ket, 


Epis t. XCIIl, 


De morte Philofopbi Metronaitis , qui in 

Pare id refert: & Gita non fpatia, fed s 

da eft. Omnis bona es, longa: denig 
longum. 


i epiftola, qua de morte Metronactis 
querebaris , tanquam & potuiffet diutiu 
debuiffer, equitatem tuam defideraui: ¢ 
omni perfona , in omni negotio fuperett ; 
deeft, inqua omnibus. Multos inueni a 
verfus homines: aduerfus deos neminem. 
mus guotidie fatum: Quare ille in medi 
ptus eft? quare ille non rapitur 2? qua 
tem & fibi & aliis greauem extendit? Vtrun 
te, equius iudicas, te nature, antibi parere 
quid autem intereft quam cito exeas , vnde 
eundum eft? Non ut diu viuamus, curandt 
vt fatis. nam vt diu viuas, fato opus eft : vt f 
Longe eft vita, fiplena eft, impletur auter 





«9. Alte cinétum ) induftrium , fortem, tales 
precio i folent, 


10. Secum ) i, e una cum velte & corpore ci i 


we -tTave — 
Errsrot dt,’ 883. 


aus fibi bonum (uum reddidit, & ad fe poteftatem 
tranitulis, Quid illum o&oginta anni iuuant, per 
Mertiam exadi? nonvixit ifte, fed in vita moratus 
t; nec ero mortuus eff, fed diu, 1) OStoginta annis 
rixit, Intereft, mortem eius ex quo dienumeres, At 
lie obiit viridis ; {ed officia boni ciuvis, boni amici, bo- 
ifilii exfecurus eft; in nulla parte eeflanit. licet eins 
ttas imperfecta fit, vita perfecta eft, O&ogintaannis 
isit, Imo oftoginta annis fuir: nifi forte fic vixiffe — 
um dicis, quomodo dicuntur arbores viuere. Obf{e- 
ro te, mi Lucili, hoc agamus; vt quemadmodum 
retiofa rerum, 2) fic vita noftra non patest multum, 
edmultam pendat; Actuillam metiamur,nontem- — 
ore, Vis fcire, quid inter hunc interfit vegetum 
ntemptoremque fortunz, fanétum omnibus vite 
e ftipendiis , atque in f{ammum bonum eius 
medtam , & illum cui multi anni transmif_i funt? al- 
ler polt mortem quoque eft, alter ante mortem periit. 
ieiees gitaque, Xinnumero felicium reponamus 
tum, cui quantulurh cumque temporis contigit, be- 
necollocarumeft. Vidit enim veram lucem , non fuit 
mus¢ multis, &viuit, &vixit, & viguit, Aliquan- 
to fereno vfus eft: aliquando, vt folet, validi fide- 
‘is fulzorpernubila emicuit. Quid queris, quam- 
lia vixerit? vixit ad pofteros vsque: tranfiliit, & 
¢ in memoriam dedit. Nec ideo mihi plures an- 
ios accedere recufaucrim : nihil tamen ad beatam 
‘itam defuiffe dicam, fi (patium cius inciditur. Non 
nim ad.eum diem mie aptavi, quem vitimum mihi 
pes aida promiferat: fed nullum nontamquam vid- 
tum adf{pexi. Quid meinterrogas, quando natus 














4. Sed din) fcilicet mortuus eft, vtpote cuins tota vita mor- 
is po habuerit. .. ie 
z. iofa rerum’) gemm2, & aurom que ia brenita 
tetium & pondus habeat,-Lipf  - ”, : mi | 
bby fim ? 





. &GCLUULIAL, NKMG@L ID yuvue SSG BLAS EPARESALSSUAEES VY 
um? vf{que ad fapientiam viuere. Qui 

peruenit, attigit non longiffimum finem, { 
mum. ille vero glorietur audaéter, & diisa 
as; interque eos, fibi rerum nature impa 
fuit. Merito enim imputabit; meliorem 

geddidit, quamacceperat, Exemplar bon 
fait: qualis quantusque effet oftendit: fi qu 
fet, fuiffet fimile preterito. Et tamen qu 
vimus 7? omnium rerum cognitione frui 
Scimus a quibus principalis natura 3) feattol 
agdmodum ordinet mundum, per quas vic 
geuocet, qvemadmodum omnia quss v{qu 
cluferit , & feipfam fui finem fecerit. Scim 
dmpetu {uo vadere: praster terram nihil fta 
continua velocitate decurrere. Scimus qu 
dum folem luna pratereat: quare tardior v: 
oft fe relinquat; quomodo lumen acci 
perdat : qu cauffa inducat noftem, q 
cat diem. Illuc eundum eft, vbi ift: 
ad{fpicias. nec hac {pe , inquit fapiens il 


aie exen. cuad natere mihi ad dense mens ii 


~EpisTOUar 385 


eftare : eque magnum animum hab-o, etiam 
m tranfiturus excedo,, Non tam mu'tisvi- 
» quam potuit, Et paucorum verluum 
& quidem laudandus, atque vtilis: annales 
{cis quam non decori fint, & quid vocen- 
eque eft vita quorumdam longa, ] & quod 
fequiturannales. Numquid feliciorem iu- 
n, quifummo die muneris, quam eum qui 
cciditur? num@uid aliquem effe tam ftulte 
\vitz putas, ve iugulari in fpoliario,¢) quam 
malit ? Non maiore {patio alter alterum 
nus. mors peromnesit: qui occidir, con- 
occifum, Minimum eft, de quo folicitis- 





—_—_—s Se 


tur. Quidautem adrem pertinet, quamdiu , 


uod evitare non poffis? 


Eipist., XCIV.  — 
io, Stram Dogmatica, an Parenetica pars 
sphia Stilior? €f an altera fine altera fufficiat? 
_priorem prafert , & folam admittit ; erusque 
gumenta: alii & alteram adiungunt, ac ma- 
ius Cfus oftendant: & Seneca diducit eleganter, 
e, fruinofe. Lege, & obledare, 


partem philofophiz,:) que dat propria cuique 
ong przcepta,nec in vniuerfum componit ho- 
fed marito fuadet, qaomodo fe gerat aduerfus 
: patri quomodo educet liberos: domino,quo- 
ruos regat: quidam folam receperunt, ceteras 





quid vocentus) nempe quod illi Catubliant . Annales 
"cacata charta. Lipf. | 
liavio) pars Amphitheatr?, in quo indui equi folent, 
_deinceps inutiles occidi. Lip/. 

» partem philofephia ) wagaiversngy f. preceptivam. 





bbs quafi 


386 L. Anunwanrt Senucar 







ND 
quafi extra noftram vtilitatem vagantes reliqueranef 
tamquam quis poffit de parte fuadere, nifi qui fam 
mam prius totius vite complexus eft. Sed Arifto Stox 
cus econtrario hanc partem leuem exiftimat, & qua. 
non defcendat in petus vsque: at illam non haben 
tem precepta, plurimum ait proficere, ipfaque det 
ereta philofophiz, conftitutionem effe f{ammi bonij F 
quam qui bene intellexit &didicit, quid in quaque 
re faciendum fit, fibiipfe precepit. Quemadmodumi F 
qui iaculari difcit, deftinatum locum captat, & 
manum format ad dirigenda que mittit: cum hane 
vim ex difciplina & exercitatione percepit , quocam } 
que vult, illa vtitur: didicit enim non hoc aut il }) 
lud ferire, fed quodcumque voluerit. fic qui f re 
totam vitam inftruxit, non defiderat perticulatim a 3 
moneri, doctusintotum; non quomodoe cum x0 + 
re aut cum filio vineret, fed quomedo bene vive }: 
ret. in hoc eft, & quomodo cum yxore ac liber 
viuat. Cleanthes vtilem quidem iudicat & hane pate 
tem, fed imbecillem nifi_ab vniuerfo fluft, nifi de < 
ereta ipfa philofophiz & capita cognonit. In dust % 
ergo quaftiones locus ifte diuititur. Verum vulis, z 
an inutilis fit; & an folus virum bonum poffit eff ‘c 
cere, ideft, vtrum fuperuacuus fic, an omnes facitt £ 
fupervacuos.2) Qui hanc partem videri voluntfape> & 
vacuam , hoc aiunt: Si quid oculis oppofitam more & 
turaciem , remauendum eft: illo quidem nonebieds ‘= 
operam perdidit, qui preecepit: Sie ambulabis, ille t 
manum porriges. Eodem modo, vbi aliqua res ob 

cecat animum, &ad officiorum difpiciendam ord? 

nem impedit, nihil agit, qui pracipit : Sie vies 

cum patre, fic cum vxore, Nihil enim proficient 








2. An omnes faciat fupernacnes,) b.e. an folue fufficist 8 
vt carere reliquis poffimus. . 


, pe 


EprsTrorasg. 387 


wmdiu mentierror obfufus eft : fille di- 
‘ebit quid cuique debeatur officio, Alio- 
um, quid fano faciendum fit, non num 
ri, vt agat diuitem , monitras ; hoc quo- 
ite paupertate fieri poteft ? Oftendis 
id tamquam fatur faciat: fixam potius 
1¢m detrahe, Idem tibi de omnibus 
aremouendafunt; non precipiendum, 
s manentibus non poteft. Nifi opinio- 
uibus laboramus, expuleris! nec aua- 
io vtendum pecunia fit, exaudiet; nec 
modo pericula contemnat. Efficias o- 
iat pecuniam nec bonum, nec malum 
silli miferrimos diuites. Efficias, yt quic- 
expauimns, {ciat non effe tam timen- 
‘ama circumfert, nec dolere qnoque, nee 
| iMmorte, quam pati lexeft, magnum 
» quod ad neminem redit: in dolore 
futuram obftinationem animi, qui leuius 
idquid contumaciter paflus eft, Opti- 
efle naturam, quod non poteft nec qui 
lagnuseffe; nec qui eft magnus, exten- 
fortiter accipienda, quz nobis mundi 
perat. His decretis cum illum in con- 
conditionis adduxeris, & cognouerit 

1 effe, non qaz fecundum voluptatem 
ndum naturam: cum virtutem vnicum 
inig adamauerit , turpitudinem folum 
‘it, reliqua omnia, diuitias, honores, 
udinem , vires, imperia , {cierit effe 
tem, nec bonis annumerandam, nee 
torem non defiderabit ad fingula, qui 
eede, fic cena: hoc viro, hoc femina, 
hoc calibi conuenit. Ifta enim qui di- 
nonent ,ipfi facere non poffunt. fess 
pada- 











388 L. AnnArt Senxcar 


pedagogus puero,hac auia nepoti precipit 
dum non effe , magifter iracundiffimus di 
Judum litterarium intraueris , {cies ifta qi 
{upercilio philofophi ia@ant, in puerili ef 
pto. 3) Vtrum manifefta demum, an dubia 
non defiderant manifefta monitores; prec 
bia, non creditur: fuperuacuumreft ergo 
Id adeo fic difce. Siid mones quod obfer 
ambiguum, probationibus adiuaandum e 
batneus es, illa per que probas, plus valer 
per fefunt. Sicamico vtere, ficciue, ficf 
re? quia iuftum eft. Omnia ifta mihiloc 
' tia tradit. Hlic inuenio equitatem per { 
dam , nee metu nos adillam cogi, necme 
duci: non effe iuftum , cui quidquam in| 
placet, preter ipfam. Hec cum perfuaf 
perbibi, quid ifta precepta proficiunt, qu: 
docent? Precepta dare fcienti, fuperuacut 
{cienti parum. Audire enim deber, n 
quid fibi pracipiatur, fedetiam quare. ‘ 
quam, veras Opiniones habenti de bonis 
funt neceffaria, an non habenti? quinon 
hil a te adiuuabitur ; aures eius contraria 
bus tuis fama poffedit. qui habet exa€tum it 
fugiendis petendisque, fcit quid fibi facien 
jam te tacente. tota ergo parsifta plrilofop! 
eri poteft. Duo funt, propter que delingt 
ineft animo prauis opinionibus malitia con 
etiam fi non eft falfis occupatus , ad falf 
eft, & cito fpecie, quo non portet trahe 
rumpitur. Itaque debemus aut percurar 














3. In puerili effe prefcripte) in gaomis & fe 
defcribende & edifcende proponuntur, Prefcvip 
emplar. Ita infra: Pueri ad praferiptum difcaut 


12 Erisrordg’ 389 











vitiis liberare ; aut vacantem quidem, fed ad 

nam, przoccupare, Virumque decrets phi- 

aciunt , ergo tale precipiendi genus nihil a- 

‘ea, {i precepta fingulis damus,incomprehen- 

peft, Alia enim dare debemus feneranti, alia 

rum, alianegotianti, alia regum amicitias fe- 

ia pares, alia inferiores amataro, In matri- 

ecipias , quomodo viuat cum vxore aliquis 

rinem duxit, quomodo cumrea que alicuius 

imonium experta eft, quaemadmodum cum 

quemadmodum cum indotata, Annon pu- 

Leffe difcriminis inter fterilem,& fecundam 

uectiorem, & puellam; inter matrem, & no-, 
Omnes {pecies complecti non poffamus : at- 

2 propria exigunt, Leges autem philofophiz 

nt, &omnia alligant. Adiicenune, quod 

pracepta finita elle debent, & certa: fi qua 

: poffunt, extra fapientiam funt: {apientia 

tminos nowt. Ergo ifta pars preceptiua 

nda eft: quia quod paucis promittit, pra- 

nibus non poteft: fapientia autem omnes te- 

ter infaniam publicam3), & hanc que me- 

licur, nihil intereft: nifi qued hee morbo 

illa opinionibus falfis. Altera caufla furo- 

ex valetudine, altera animi mala valetudo 

quis furiofo precepta det, quomodo loqut 
quomodo procedere, quomodo in publico 
>, quomodo in priuato; erit ipfo , quem 

,infanior. bilis nigra curanda eft, & ipfa 
auffa remouenda. Idem in hoc alio animé 
iciendum eft, ipfe difcuti debet: alioquin 

in vanum monentium verba. Hec ab Ari- 
iam publica) h. e. eam qua omnes laborant qut 
non conualuerunt. — > 


4 
» 














ftone 


393 | L.. AnnAn: Senecar 





ambitum, {citis: & hoc vos {cire, omne 
Scis amicitias fan&e colendas effe: fed n 
‘Scis improbum effe, quiab vxore pudicitiar 
ipfe alienarum corruptor vxorum. Scis veilli 
edultero, fic nihil tibieffe debere cam pellice 
facis. Itaque fubinde reducendus es ad met 
non enim repofita ille effe oportet, fedin pi 
Quacumque falutaria fant, fepe agitari debe 
peverfari: vtnon tantum nota fint nobis, fe 
parata. Adiice nunc, quod aperta quoque, 
ora fieri folent. Si dubia funt, inquit, quz p 
probationes adiicere debebis: ergo illz, n 
cepta, proficient. Quid quod etiam fine p 
nibus, ipfa monentis auctoritas prodeft? fic. 
do iurisconfultorum valent refponfa , etian 
non redditur. Preaeterea, ipfa que precipiun 
fe multam habent ponderis: vtique fi aut carr 
textafunt, aut profa oratione in fententiam ¢ 
Sicutilla Catoniana; Emas, non quod opus: 
quod neceffe eft. Quod non opus eft, affe ear 
Qualia funt illa, aut reddita oraculo, aut fimilis 
pori parce; Te nofce. Numquid rationem 
cum tibi aliquis hos dixerit verfus ? 


Iniuviarum remedium eff , oblinie, 
Audentes fortana inuat. 
Piger fibi ipfe obftat. | ~ 


Aduocatam ifta non querunt? affectus ipfos 
& natura vim fuam exercente proficiunt, 0: 
honeftarum rerum femina animi gerunt, qua 
nitione excitantur: non aliter quam {cintills | 
vi adiuta , ignem fuum explicat, Erigitur 
cum tata eft & impulfa, Preterea, quedamft 
dem in animo, fed param prompta: qua in 


ErisrTrorar, | 903 
, cum ditta funt, Quadam diuerfig 
fa, que contrahere inexercitata mens 
ique in ynum conferenda funty& iun- 
valeant, animumque magis alleuent, 
pta nihil adiuuant , omnis inftiturio 
fanaturacontentieliedebemus, Hoe 
2 vident alium ingenii efle mobjlis & 
irdi & hebetis: vtique alivs alio in- 
Ingenii vis preceptis alitur & crefcit, 
aliones adiicit innatis, & deprauata 
uis, inguit, non habet recta decre- 
idmonitiones iuuabunt yitiis obliga- 
et; vrillis liberetur. non enim exftin- 
snaturaliseft: fed ob(curata, & op- 
que tentat refurgere, & contra pra- 
ta vero prefidium, & adiuta prece= 
+ fitamen illam diutina peftis nonin- 
uit, Hane enim ne difciplina qui- 
e, totoimpetufuoconnixa, refttu- 
| intereft' inter ‘decreta philofophiz, 
nifi quod itla -generalia pracepta 
slia? Veraque res precipit: fed alte- 
irticulatim altera, Si quis, inquit, 
honefta decreta , hic ex fuperuacuo 


ime. nam hic quoque dodus qui< 


que debct: fed adhuc non fatis pro- 
‘nim tancum affectibus impedimur, 


vanda faciamus, fed imperitia inues | 


- 


= 


eque resexigat. Habemus interdum .. 


imum : fed refidem, & imexcercita- 
idam ofhciorum viam, quam admo- 
ity Expelle, inquit , falfas opinio- 
malis: in locum autem earum veras 
lhabebit admonitio quod agat, Or 
sdubio ratione animus, fed non-ifta 

GG tans 


pracedere, vt non hec fequantur ; & ha 
fequuntur fuum, Vnde apparetilla pree 
finita, inquit, pracepta funt, Falfume: 
maximis ac neceffariis rebus, non funt infi 
es autem differentias habent, quas exigut 
loca, perfonz. Sed his quoque dantur p1 
Neralia, Nemo, inquit, preceptis curat 
ergo nec malitiam quidem. Diffimile e 
infaniam fuftuleris, fanitas reddita eft; fi 
hiones exclufimus, non ftatim fequitur d 
rum agendarum: & vt fequatur, tamen 
corroborabit rectam de bonis malifque { 
Iilud quoque falfum eft, nihilapud infano 
precepta. Nam quemadmodum fola no 
fic curationem adiuuant: & denuntiatio, | 
gatio infanoscoércuit. Deillisinfanis nu 
quibus mens mota eft, non erepta. Lege 
vt faciamus quod oportet, non efficiunt: | 
ud funt, quam minis mixta precepta? P 
mnium, ob hocille non perfuadent, qu 
tur: at hae noncoount. fed exorant. De 


‘EPISTOLAE, 305° 











breuem efle oportet, quo facilius ab im- 
tur, velutemifla diuinitus vox fit. —Iu- 
difputet. ‘Nihil videtur mihi ‘frigidius, 
as, quamlex cum proloyo, Mone, dic 
lis fecifle: non difto, fed pareo. Profici- 
nalig moribus, vti videbis ciditates, vias 
is.6) Atnonapud omnes proficiunt. Ne 
quidem : nec ideo inutilis, & forman- 
refficaxeft, quid autem philofophia, ni- 
tt Sed putemus non proficereleges: non 
i, Vt ne monitiones quidem proficianr, 
nfolationes nega proficere, dilfuafionef- - 
ortationes , obiurgationes, & laudationes, 
nonitionum generafunt; per ifta ad pers 
ni ftatum peruenitur, Nulla res magis 
‘ta induit, dubiofque & in prauum ineli« 
reat ad rectum , quam bonorum virorum 
. Paullatim enim defcendit in pectora: 
eptorum obtinet, frequenter audirj; ad- 
inter, Occurfis mehercule ipfe fapien- — 
| &eftaliquid, quod ex magno viro vel 
ficias. Nec tibi facile dixeriin, quemad- 
fit fic veillud intelligam, profuiffe, Mi- 
m, vt aitPhedon, animalia, cum mor- 
fentiuntur. adco tenuis illis & fallens in 
fiseft, tumor indicat morfum, & inipfo 
lum vulnug apparet. Idem tibi in con- 
rirorum fapientium eueniet. non depres 
madmodum, aut quando, tibi profit ; pro- 
thendes, Quorfum, inquit, hoc perti« 
precepta bona, fi fzpe tecuin fint, pro-. 


QELS CIPS T LEN ACT ID, 








ebis cinitates, vfas malis legibus ) fenfus eft : leges 
oribus malisque medentur, vbi videmus corrus 
resin Ciwitatibus malis legibus vifis, 


cod flatts 


396 iT. ANnAny Seneca 
futura, quam bona exempla, Pythagoras 
um animum fieri intrantibus templum, de 
fimulacra ex vicino ogrnentibus, x alicuiy 
opperientibus vocem. Quis autem negauer 
guibusdam preceptis efficaciter etiam im 
mos? velut his breuiffimis vocibus, fed mu 
bentibus ponderis ; 

a 

-+-- Nibil nimie, 
Auarus animus nullo fatiatur lucro, 
Ab alio exfpectes, alteri quod feceris. 


Hec cum iétu quodam 7) audimus, nec villi 
bitare, autinterrogare, Quare? adeo etiam 
tione ipfa veritas ducit. Si reverentia frenat 
aut vitiacompefcit: cur not admonitio iden 
Si imponit pudorem caftigatio: cur admon 
faciat , etiamfi nudis.preceptisvtitur? Illa y 
cacior eft, & altius penetrat, qua adiuuat 
quod przcipit; que adiicit, quare quidque 
dum fit, & quis facientem obedientemque p 
fructus expetet. Siimperio proficitur, & ade 
ne proficitur. atqui proficitur imperio ; ergo ¢ 
nitione, In duas partes virtus diuiditur, in con 
tionem veri, &aftionem: contemplationem 
tio tradit, a&tionem admonitio, Virtutem | 
cet, & oftendit recta aftio: atturo-autem fi ; 
qui fuader; & qui monet, proderit. Ergo 
actio virtuti neceffariaeft, reétas autem a€tio 
monitio demonftrat , & admonitio neceffa 
Duz res plurimum roboris animo dant, fides 
fiducia: vtramque admonitio facit. Nam é 
turilli, &cam creditum eft, magnos animus. 








q- Cum itth quodam ) feriupt anigmum. 


! icipit, ae fiducia impletur : ergo admonitio hon 
tfapernacua. M. Agrippa, vir ingentis animi, qui 
ns ex his quos ciuilia bella claros potentesque fece- 
unt, felix in publicum fuit, dicere folebat, mul- 
im fe hitic debere fententix ; Nam concordia parue 
s crefcunt, difcordia maximz dilabuntur, Hac 










tniebat, &fratrem, &amicum optimum factum, Si 
jusmedi fententize, familiariterinanimum recepte, 
rmant eum? cur non hee pars philofophie, quae 
libus fententiis conftatidem poffic? Pars virtutis di- 
tiplina conftat, pars exercitatione: & difcas oporter, 
Equod didicifti,azendoconfirmes. Quod fi ita eft, 
in tantum {cita fapientie profunt, fed etiam pr2- 
Mat quar affeétus noftros velut edicto coércent, 
‘allizant.§) Philofophia , inquit., diuiditur in 
ec, fcientiam , &habicum animi.g); Nam qui di- 
it, & facienda ac vitanda percepit, nondam fa- 
fens eft, nifi in ea que didicit, animus eius trans- 
igurataseft, Tertia pars, ifta precipiendi, ex vtro- 
queeit; & ex decretis, & ex habitu: itaque fuper- 
media eft ad implendam virtutem , cum duo illa fufh- 
fant. Lito ergo modo & confolatio fuperuacua eft; 
nam hae quoque ex vtroque eft: & exhortatio, & 
wafio, & ipfa argumentatio. nam & hee ab habitu 
imi compofiti validique proficifcitur, Sed quame 
fis ifta ex habitu animi veniant; optimus animi ha- 
yitus dex his eft, &ex illiss Deinde iftud quod di- 
8, iam perfecti viri eft, ac fummam confecuti fe- 
icitatis humanz, Ad hoc autem tarde peruenitur; 
















§. Alligant) placet hoc verbnm Senecz pro /igare @collt- 
are. Sic de Benef. lV 521. 5.8.18. &c, Gronov. 

g. Stientiam G habitnm animi) {cientiam, que decretis 
ve Habitum qui ab actione & exercitio illorum paratur. 
apf. 


Coz \  intes 


37"-"-" wy were weno aavewewwse 26m © @aneTaseen wTawwe 


impedietur , quo minus ad illud perue 
fit feeffecontentus: regi ergo debét 
poffe fe regere. - Pueri ad prefcripta 
giti itorum tenentur, & aliena manu 
fimulacra ducuntur: deinde imitari iv 
fita, & ad illa reformare chirographu 
nofter dum eruditur ad prefcriptum , 
-{ant per quz probatur , hanc philofop! 
peruacuam noneffe. Queritur deine 
endum fapientem fola fufficiat. Huic 
um diem dabimus 10) interim omiffi 
nonne apparet nobis effec opus aliquo : 
contra populi precepta precipiat? nul! 
ftras vox impune perfertur ; nocent qui 
qui exfecrantur, nam & horum imprecs 
metus inferit, & illoram amor male doc 
do, Mittit enim nos ad longinqua bona, 
rantia, cum poffimus felicitatem domo: 
— ficet, inquam, ire recta via. trahuotiny 
tes, trahunt ferui: nemo errat vni fibi, f 
{narcit. in nrowimoe. accinitane innit 


a DD — ' 


Fi 
















lancquitia, congefto in vnum, quod cuique peffi- 
Mi tur Sit ergoaliquis cuftos, & aurem fubinde 
Ppauellat, abigatque rumores, & reclamet populis 
wndantibus, Erras enim, fi exiftimas nobiscum 
iP¥iienalci; faperuenerunt,ingefta unt, Itaque mo- 
#titionibuscrebris , opiniones que nos circumfonant, 
impelcamas, Nulli nos vitio natura conciliat : nos il- 
uintegros acliberos genuit, Nihil quidem quod a- 


fpurum & argentum fubiecit, calcandumque ac pre- 
tndum dedit, quidquid eft, propter quod calcas 
uracpremimur. Illa vultus noftros erexit in cz- 
in, & quidquid magnificum mirumque fecerat, 
Fideri a {ufpicientibus voluit: ortus occafusque, & 
‘operantia mundi volubilem curfum 5 interdiu ter- 
eM aperientem » noctu caleftia: tardos fiderum 
ncelluy fi compares toti; 11) citatiflimos, fi cog 


ireumeant; defeétus folis & lune , inuicem obftan- 
tum. Alia deinceps digna miratu, fiue per ordi- 
“Ren fubeunt, fine fabitis cauffis mota profiliunt,, vt 
noterni ignium traétus, & fine vilo ictu fonituque 
fulgores celi patifcentis,12) colamnzque ac trabes, 
varia fimulacra flammarum. H2ze fupranositura 
pont: aurum quidem & argentum, & propter i- 
iumquam pacem agens ferrum , quafi male nobis 
committerentur , abfcoudit. Nos in lucem, pro- 
Plerquz pugnaremus , extulimus: nos & cauflas pe- 
riculorum noftrorum , & inftramenta, disieéo ter- 


ge —————— 





ae Toti) i.e. fammo orbi 3 quod primum mobile Yo 


1 Fulgores cali patifcentis) chafmata intelligit. r 


CC 4  yarugr 


= 7 
_ * Eerrsrorarg, 399 | 


ict, quanta {patia numquam. intermifla velocitate: 


f 


=p uariiom noftram irritaret, pofuitin aperto: pedibus- 





fiunt, & a fece fua feparantur , informiu 
que ipfos opifices intuere, per quornm mat 
teriz genus & informe perpurgatur ; videb 
-fuligine oblinantur. Atqui ifta magis ing 
nimos, quam corpora: &in poffeffore corw 
inartifice, pluseftfordium, Neceffarium i 
admoneri, & habere aliqnem aduocatum bi 
tis, eque tanto fremitu tumultuque falforu 
denique audire vocem, Quzerit illa vox 
cet, qua tibitantis clamoribus ambitiofis ¢ 
falubria infufurretverba: que dicat; Non 
inuideasiftis, quos magnos telicesque popu: 
non eft quod tibi compofite mentis habitu 
tatem plaufus excutiat: non eft quod t:bi tra 
tis tua faftidiuin faciat ille , fub illis fafcibus 
cultus; non eft quod felictorem cum iudices 
mouetur, quam quem lictor femita deiici 
exercere tibi vtile, nulli autem grauc imperi 
moue vitia, Multi inueniantur, qui ignen 
vebibus, qui inexpugnabilia feculis, & pi 
getatis tata profternant, qui equum arcibus 


ErprstoraAr. 408 











:, ¥tvincerent hoftem , cupiditate vitti 
mo illis yenientibus reftitic, fed nec ipfi | 

, crudelitatique reftiterant: furte cum ages 
‘alos, agebantur. Agebat infclicem Ale- 
furor aliena deuaftandi, & ad ignota mit 
n tu putas fanum, qui a Gracie primum 
inqua ernditus eft, incipit: qui quod cui- 
umeft, eripuit ? Lacedentofe feruire iu- 
nas tacere, Non contentus tot cjuitatum 
aag aut vicerat Philippus, aut emerat, & 
oco proiicit, & toto orbe arma circum- 
obftitic ysquam laffa crudelitas, immanium 
odo, que plus quam exigit fames, mors 
n invnum regnum multa regna coniecits 
Perfzeque enmdem timent;iam etiam a Das ~ 
nationes 14) iugum accipiunt: hic tamen 
Jeeanum folemque, indignetur ab Hercu- 
ue veitigiis vitoriam fiectere , ipfi naturze 

Non ille ire vult, fed non poteft ftare. 
; quam in praceps deieta pondera, qui- 
finis eff, iacuiffe. Ne Cn. quidem Pom- 
na bella aut domeftica virtus aut ratio fua- 
infanus amor magnitudinis falfa, modo in 
1 &Sertoriana arma, modo ad colligendos 
maria pacanda vadébat. He pratexebantur 
1 continuandam potentiam, Quid illum 
ny quid in Septentrionem, quid in Mithri- 
Armeniam , & omnes Afiz angulos traxit 2 
licet cupido crefcendi:-cum fibi vni parum. 
‘ideretur. Quid C. Cafarem in fua fata, 
publica, immifit? gloria & ambitio, & nul- 





ivto liber nationes) h.e. Perfico dominatni non 
ieque adeo barbare feruituti affueta, 
amen) forte leg. Id tamen, Lipf. 


cc § ‘Ios 





vunt, fed ipfi ante voluuntur, & ob hac n 
peta incurrunt, quia nullum illis fairegim 
deoque cum multis fuerant mali, peftife: 
vim , qua plerisque nocuerunt, ipfi quoque 
Non eft quod credas , quemquam fieri alier 
tate felicem. Omnia iftaexempla, que oc 
auribus noftris ingerantur, retexenda fur 
num malis fermonibus pectus exhauriend 
ducenda eft in occupatum locum virtus: qu 
cia contra verum placentia exftirpet , que 

pulo, cuinimiscredimus, feparet, ac fince 
onibus reddat. Hee eft enim fapientia, ir 
conuerti, & eo reftitui , vnde publicaserror | 
Magna pars fanitatis eft, hortatores infaniz 
& ex ifto coctu inuicem noxio procul abiiffe, 
effe verum f{cias , adfpice, quanto aliter vnu 
populo viuat, aliter fibi. Noneft per fe ma 
jitudo innocentiz , nec frugalitatem doce 
fed vbi teftis ac fpeétator abfceffit, vitia fi 
quorum monftrari & confpici fructus eft. x! 
eam . quam nulli oftenderet . induit purpor: 


wweeree wwe —~ ew wwoeow -- wvew wwe ew batedniediedietrd? ) 


mus effeceris, Ambitio, &luxuria, & 


fcenam defiderant: fanabis ifta, fi ab- 


Itaque fi in medio vrbium fremitu col- 
, {tet ad latus monitor , & contra lauda- 
ium patrimoniorum laudet paruo diui- 
ipes metientem, Contra illos, qui gra- 
itiam attollant, otium ipfe fufpiciat tra- 
, & animum ab externis ad {ua reuerfum, 
¢ conftitutione valgi bestos , in ifto in- 
rio {uo trementes & atronitos , longeque 
sinionem habenteg, quam ab aliis habe- 
uz aliig videntur excelfa, ipfis prezrapta 
e exanimaantur, & trepidant, quoties 
inillud magnitudinis fue praceps. Co- 
‘arios cafus, &infublimi maxime lubri-_ 
ppetita farmident, & que S&illosgraues 
grauior ipfis felicitas incumbit. Tunc 
nlene &fuiiuris: odio eftfulgor, & fu- 
is adhuc f{tantibus quzritur :tunc demum 
fophantes metus, & agree fortune fata 


am awW.0 G tha imean fa Anmnruania fnae hane 





404 L. Annanr Senecag 
eee Se 
tos cius & tam claros Gfus. Negat, & arge 
qué adferuntur ponit, ac refellit, Dogmaticam 
tur laudat, & ab iho fonte manare Pracepta, € 
tam ea contineri oftendit. Florida miftet , € 

Luxum , Libidinem , Ambitum ‘obiter excurrit. 


ta pulcra & fruduofa eft. 





pes ame, vt id quod in diem fuum dixeram d 
re differri,1) reprafentem, & fribam tibi, 
hec pars philofophiz, quam Graci segasnsrseqi 
cant, nos preceptiuam dicimus, fatis fit ad conf 
mandam fapientiam. Sciotein bonam partem 
pturum, fi negaucro, Eo magis promitto, & 
bum publicum perirenon patior: 2) Poftea noli 
gare, quodimpetrarenolueris. Interdum enim 
nixe petimus,; id quod recufaremus, fi quis offer 
Hac fiue leuitas eft, fiuevernilitas, punienda eft 
mittendi facilitate. Multavideri volumus velle, 
nolumus. Recitator 3) hiftoriam ingentem att 
minutiffime fcriptam , ar@iffime plicatam, & ma 
parte perlecta; Definam, inquit,fi valtis. Acclama 
Recita, recita, ab his qui illam obmutefcere il 
cupiunt. Spe aliud volumus, aliud optamus: 
verum ne diis quidem dicimus; 4) fed dii autnen 





1. Quod in diem funm dixeram debere differri } Ep. pra 

2. Verbum publicum perire non patior ) ipfe quoque é 
aliter ac velles refpondeo, & facio quod nolles, petts tar 
interea, prouerbium conftrmo, non effe petenda que im 
trare nolueris, quod faciunt nonnulli honoris caufa aons 
quam rogantes, 

3. Recitator ) veteres fua {cripra in amicoram corona ke 
bant, ve approbationem eorum haberent. 

4. Verum ne diis quidem dicimes) vbi nempe publice © 
cipienda funt vota, qnz pro eorum fepe incolumitate cot 
pimus, quos perdizos cum maxime vellemus, 


qu 


$424 24U41 QL ite any Ue vps r~ GALS USAR E VIRIGIAL gg 
malorum fuorum compotes, Sed vt, o- 

ipio, rem ipfam agerediar; Beata, inqui- 
mnftat ex a€tionibus rectis: ad aétiones re- 

taperducunt: ergo ad beatam vitam pre- 
iunt, Non tamen femper ad actioncs re- 

taperducunt, fed cu obfequens ingeni- 

iquando fruftra admouentur, fi animum_ 
ybfident prauz. Deinde, etiam fi re&e 

{ciunt faccre fe'recte, Non poteft enim. 
iff ab initia formatus, & totaratione com. 
mes exfequinumeros, vt{ciat quando o- 
in quantam, &cum quo, & ‘quemadmo. 
are non. poreft toto animo ad honefta co- - 
nftanter quidem, aut libenter: fed refpi 
firabit,. Si honefta, inquit, actioex pra- 
, ad beatam yitam prascepta abunde Hints ' 
id; ergo &hoc. His refpondemus, A- 
eftas ex decretis fieri, non tantum prece- 
i@, inquit, artes contenta fant presceptis, - 
it & fapi¢ntia: nam & hge ars vite eft, 


mde 2 & 48 NET GaAs - Pe be me alae wr vt. Gene ‘+ Cc: me sen rt an 





‘ 


406 L, ANNAn: Senncds. 








timor, At hec quz artem vitz profeffa eft, : 

quo minus fe exerceat, vetari poteft.. difcu 

impedimenta, & tra&tat obftantia. Vis {cir 
diffimilis fit harum artium conditio, & huius 
lis excufatius eft, voluntate peccare, quam ¢ 
hac, maxima culpa eft, {ponte delinquere. 

dico, tale eft. Grammaticus non ernbefcit 
mum, fi {ciens facit: erubefcit, fi nefciens. 

cus fi deficere zgrum non intelligit , quanta 
tem magis peccat, quam fi fe intelligere dif 
At in hac arte viuendi, turpior volentiam a 
Adiice nunc, quod artes quoque plerzeque, 
omnibus liberaliffime, habent decreta fua, 1 
tum pracepta: ficut medicina. Itaque alia « 
pocratis feéta, alia A{clepiadis, alia Themifoni 
terea nulla ars contemplatiua fine decretis fuis 
Grecivocant Seymara: nobis decreta licet ap 
vel {cita, vel placita: quein geometria & ins 
inia inuenies. Philofophia autem & conten 
eft, Kactiua: fpe&at, fimulque agit. Erra 
fi illam putas tantum terreftres operas promiti 
tiusfpirat. Totum, inguit, mundam fcrutc 
me intra contubernium mortale contineo, | 
vobis, ac diffuadere contenta ; magna me 
fapraque vos pofita. 


Nam tibi de furnma cali ratione , deumque, 
Differere incipiam, & rerum primordia pan 
Vnde omnis natura creet res, au@et, alatqu 


Quogue eademrurfus natura perempta refoles 


vt aitLueretius. fequitur ergo, vt cum cont 
tiua fit, habeat decreta faa. Quid, quod fa 
quoque nemo rite obibit, nifiis cui ratio eritt 
quain quaque re omnes officiorum numeros ¢ 


wee —e- 


, 
Ly 
ErprisTOLrag. 407 
snonferuabit , qui in rem pracepta acce- 
nomne.§) Imbecilla fant per fe, &, ve 
ine radice, quz parubus dantur, Decre- 
muniant, que fecuritatem noftram, tran- 
jue tueantur, quz totam vitam , totamque 
ram fimulcontineant. Hoc intereftinter 
lofophiw, & precepta; quod inter ele 
mbra. hec ex illis dependent: illa & ho- 
funtkomnium, Antiqua, inquit; fapi- 
liud, quam facienda & vitanda, prace- 
longe meliores erant viri: poftquam do- 
int, boni defunt. Simplex enim illa & 
s inobfcuram & folertem {cientiam verfa 
urque difputare, non viuere, Fuit fine 
licitis, verus illa fapientia, cum maxime 
dis: non minus quam ceter2 artes, qua- 
cefiu fubtilitas creuit, Sed ne opus qui- 
erat remediis diligentibus. Nondum in 
aitia furrexerat, nec tam late fe {parferat: 
iis fimplicibus obftare remedia fimpli- 
neceffle eft tanto operofiora effe muni- 
anto valentiora funt , quibus petimur, 
uvondam paucarum fuit {cientia herba- 
fifteretur fluens fanguis , vulnera coirentt 
leinde in hanc peruenit tam multiplicem 
Nec eft mirum, tunc illam minus negotié 
smis adhuc, folidisquecorporibus, & fas | 
nec per artem voluptatemque corrupto. 
m ceepit, non ad tollendam, fed ad irri- 
em quari, & inuentz {unt mille conditu- 


- 














rem precepta acceperit , non in omne) qui precee 

id rem h.e, ad fingulasia quedam pertinentia ac- 

rero in omaibus Officiis fuis eam dirigentia, 
re, 


408 Ly AnwAur Senzear 
: a 
ve, quibus auiditas excitaretur: quze defider: 
alimentacrant, onera funt plenis. Inde pa! 
neruorum vino madentium tremor, & mifer 
ex cruditatibus , quam ex fame macies;: inde 
labantium pedes, & feimper qualis in ipfa ebri 
tubatio; inde in totam cutcm humor admifl 
ftentusque venter, dum male affuefcit plus 
quain poterat:- -inde faffufio lurid bilis , &« 
vultus , tabesquein fe putrefcentium , & retort 
articulis obrigefcentibus , neruorum f ine fentt 
tium torpor , aut palpitatio fine intermiffione 
tium. Quid capitis vertigines dicam ? quid oct 
auriumque tormenta, & cerebri eftuantis ve 
. tiones , & omnia per que exoneramur , interr 
ribus affecta? Innumerabilia praterea febriun 
ra, aliarum impctu feuientium , aliarum rent 
repentium, aliarum cum horrore & multa m 
rum quaffatione venientium? Quid alios r 
innumerabiles morbos, fuppl cia laxurias # Im 
erant ab iftis malis , quinondam fe deliciis fol 
qui fibi imperabant, fibi miniftrabant. Cor 
pere ac vero labore durabant, aut curfu def 
aut venatu, aut tellure verfata ; excipiebat illo: 
qui nifi cfurientibus placere non poterat, Ita 
hil opus erat tam magna medicorum fupelle& 
tot ferramentis, atque pyxidibus. Simplex : 
fimplici caufla valetudo ; multos morbos mu 
cula fecerunt. Vide quantum rerum per ynam 
tranfiturarum permifceat luxuria, terrarum 
que vattatrix ! neceffe eft itaque inter fe tam 
diffideant, & haufta male digerantur , aliis s 
tentibus, Necmirum, quod inconftans var. 
ex difcordi cibo morbus eft: & illaex contrar 
ture partibus in eundefn compulfa redundat, 








ErisToraAr. 409 
grotamus genere, quam viuimus. 6) 
+ medicorum ,7) & huius (cientia# con- 
inis nee capillos defiuere dixit, nec 
ire. <Atqui hwiam & capillis deftitus 
rdibus z2yre funt. Non mutata femi- 
‘a, fed vita eft, mam cum virorum li- 
wuerint, corpotum quoque virilium vi- 
int. Non minus pernigilant, 8) non 
 & oleo & mero viros prouocant ; eque 
‘a vifceribus per os reddunt, & vinum 
a remetiuntur; @que niuem rodunt, fos 
chi eftuantis. Libidine vero, nec ma- 
n cedunt, pati nate, Dii illas deeque 
t! adeo perucrfum commente genus 
> -viros ineunt. 9) Quid ergo mirane 
iximum medicorum, ac nature peritil* 
mendacio prehendi, cum tot feming 
aluaque fint? Beneficium fexus fui vi- 
‘unt; & quiafeminam exuerunt, dame- 
iorbis virilibus, Antiqui medici neftie= 
2um (zpius, 10) & vino fulcire yenas 11) 
ie(ciebant faniem emittere, 12) & dius 








Hoegrotamus genere , quam vinimuns) tam peruttt 
Cfimplici, quam neque victus eft ecertis & vnis. 


s ille Medicorum ) Hippocrates in Aphorifmis 
men non-diferte hoc dicit, quamuis ex verbis 
posit, vt obferuat ad illum locum Galenuse 


‘ant ) in conviuiis illis intemrpeftinis, Lepf- 
seunt ) non male Lipf. Viri funt, inewnt. — 
fepius) conf.L. 3. de benef. c.g. 
ulctve venas ) videl.c. Quidius: vt folet infufe 
nevo. Lipf. 
semittere) de fudoribus loquitur per balnea emis- 


dd” ‘ tinam 


1 


aro. . L. Anwanr Sunrear 


? 











tinan ezgretationem balneo fudoribusque 
nefciebant crurum vinculo, brachiorumque, | 
vim, & in medio fedentem, ad extrema r 
Won erat neceffe circumf{picere multa auxilic 
nera, cum effent periculorum pauciffima. 1 
ro quam longe procefferunt mala valetudir 
vfuras voluptatum pendimus , vitra motur 
concupitarum, Innumerabiles effe morbos 
maberis: coquosnumera. Ceffat omne ftuc 
liberalia profefli , fine vila frequentia, de: 
gulis prefident. In rhetorum ac philof 
{cholis, folitudo eft: at quam celebres culi 
quanta circa nepotum focos iuuentus premit 
feo puerorum infelicium greges; quos poft 
conuiuia , aliz cubiculi contumeliz 13) ex 
Tranfeo ag mina exoletorum, per nationes ec 
14) defcripta, vt eadem omnibus leuitas fit 
prime menfura lanuginis, eadem {pecies 
rum, ne quis , cui rectior eft coma , crif 
fceatur. Tranfeo piftorum turbam, tranf 
ftratorum , per quos figno dato ad inferen 
nam difcurritur. Diiboni, quantum homin 
venter exercet ! Quid? tu illos boletos, v 
um venenam, nihil otculti operis iudicas fz 
tiamfi prefentanci non furant 15)? Quid? 
zftiuam niuem non putas callum iecinoribus 
re? Quid ? illa oftrea, inertifimam carnea 
faginatam , nihil exiftimas limofe grauitatis 





13. Contumelie) vt aut patiantur sut faciant obfca 
14. Per nationes coloresque ) ita folent imo & fp 
wid. de breuit, vit. c.12. Lipf- 

is. Etiamfi prefentanei nom furans) erfi ftatis 
non inferant. 


Memini fuiffe quondam in fermone nobilem 
, in quam quidquid apud lautos folet diem 
17) properans in damnum {uum popina 
rat: veneriz 1%) {pondylique, & oftrea ea-. 
cumcifa, quaeduntr , interuenientibus dis 
antur echinis; torti diftradtique fine vllis of- 
li conftcauerant. Piget iam effe fingulas 
cin vnum fapores. In ccena fit, quod fieri 
uroinventre, Ex{peéto iam vt manducata 
r, Quantulo autem hoc minus eft , teftas 
¢ atque offa, & dentium opera coquum 
Graue eft luxuriari per fingula: omnia {ee 
neamdem faporem verfa, ponantut, Qua- 
dvnam rem manum porrigam? plura veni- 
1: multorum fercaloruin ornameota coéant 
eant. Sciant protinus hi, qui iattationem 


a, 








orm garum) garam fanies erat cruenta éx intes 
iam pracipue fcombrorom eliqnata. id arte 
lecet Autor Geopon, L. zo. cap. vir. pag. vic. Landa» 


autem maximiane pretii erat. quod garum foczornns 





| 4qia rr AxxAnr Senscas | 

ex iftis peti & gloriam aiebant , non oftendi 
con{cientiz dari, 19) Pariter fint, que difpo 
jure vno perfufa: nihil interfit, oftrea echin 
dyli pertucbati mullis concoctique 30) p 
Non effet confufior vomentium cibus, Q 
ifta perplexa funt, fic ex iftis non fingular 
nafcuntur , fed inexplicabiles, diuerfi, mult 
‘ aduerfus quos &,medicina armare fe cep 
generibus, multis obferuationibus. Idem 
lofophia dico, Fuit aliquando fimplicior : 
nora peccantes, & leui qaoque cura reme 
aduerfum tantam morum euerfionem, o: 
nanda. Et vtinam fic denique lues ifta vir 
Non priuatim folum , fed publice farim 
micidia compefcimus, & fingulas cedes: « 
la, &occifarum gentium gloriofum fcelus? 
varitia, non crudelitas modum nouit: & iff 
diu furtim, & a fingulis fiant, minus noxia, n 
monftrofafunt: ex fenatus confultis plebis 
fzua exercentur, & publice iubentur, veti 
tim. Que clam commiffa capite luerent, enc 
paludati fecere, laudamus. Non pudethomi 
tiffimum genus, gaudere fanguine alterno , 
rere, gerendaque liberis tradere: cum inter 
mutis ac feris pax fit? Aduerfus tam potente 
citumque late furorem operofior philofop 
eft, &tantum fibi virium fumfit, quantum 
verfus qua parabatur, accefferat. Expedin 
obiurgare indulgentes mero, & petentes d 
rem cibum, non erat animus ad fragalitaten 
vi reducendus, a qua paululum difcefferat: 


ee 
19. Nou oftendi iffa, fed confeientice dari) non iad 
tis ferculis illete, fed in vnum confafa gattai & co 


dari. 
20. Concoigqne) waa cot, 


‘ Erisrox an. 413 
_ Nunc manibss rapidis opus eft, nunc arte magifira, 






olaptas ab omni parte queritar : nullam intra fe ma- 

vitium. In auaritiam praceps luxuria eft: hone- 
its obliuio inuafit; nihil rurpe eft, cuius placet pre- - 
m. Homo, facrares, homini iam per lufum & 
m oceiditur; & quem erudiri ad inferenda accipi- 
eed gan erat, is iam nudus inermisque 
oducitur: 21) fatisque {peétaculi ex homine, mors 
f, In hac ergo morum peruerfitate, defideratur 
ilito vehementins aliquid , quod mala inucterata di- 
tiat, decretis agendum eft, vt reuellatur penitus 
Korum recepta perfuafio, His fi adiunxerimus pra- 
ipta , confolationes , adhortationes , poterunt va- 
re; per fe inefficaces funt. Sivolumushabere ob- 
patos, & malis, quibusiamtenentur, auellere; di- 
int quid malum, quid bonum fit: {ciant , omnia, 
eter virtutem, mutare nomen, modo mala fieri, 
odo bona, Quemadmodum primum militiz vin- 
lum eft religio, & fignorum amor, & deferendi | 
fas; tune deinde facile cetera exiguntur mandan- 
rqueiusiurandum adaétis: ita in his, quos velis ad 
atam vitam perducere, prima fundamenta iacien- 
fant, & infinuandavirtus, Huius quadam fuper- 
tone teneantur: hanc ament: cum hac viuere ve- 
it, finchacnolint. Quidergo? non quidam fine 
ftitutione fubtili euaferunt probi, magnosque pro* 
tus affecutifant, dum nudis tantum preceptis/ob- 
yauntur? Fateor; fed felix ingenium illis fuit, & 
ntafia in teranfitu rapuit, Nam vt dii immortales | 
lam didicere virtutem, cum omni editi ; 22) & pars . 





a. Producitur ) ad {pectaculum, in arenam , vt gladiae 
res. . 
22, Cums omni editi’) omnibus virtutibus ab ipf natinitate 


daz ants 


qi4” L. ANwagr Senecay 

a rece eereeryyeeneipees 
natur2 corum eft,e{fc bonos:ita quidam ex hor 
egregiam fortitiindolem, in ea qua tradi (ole 
veniunt fine longo magiftcrio; & honefta cc 
funt, cum primum audierunt. Vnde ifta tam 
virtutis ingenia, vel ex fe fertilia. Atillis aut he 
& obtufis , aut mala confuerndine obfeffis , dit 
animorum effricanda eft. Ceterum vtillos in 
pronos citius educit ad fumma, & hos imbe 
adiuuabit, malisque opinionibus extrahet, 

philofophiz placitatradjderit: que quam fir 
faria, {cilicet, videas, Quzedam infident no 
nos ad alia pigros, ad alia temerarios faciun 
hec audacia reprimi potcft, nee ills inertia : 
nifi cauffe eorum eximantur, falfa ad 
falfa formido. Hac nos quamdiu poffide 
cas Jicet: Hoc patri praftare debes, hoc 
hocamicis, hoc hofpititus: tentantem auar 
nebit. Sciet pro patria pugnandum effe: ¢ 
bit timor. Scict pro ami:is defudandum eff 
tremum vfquefudorcm: fed deliciz vetabu 
in vxorem grauiffimum cffe genus iniuriz , p 
fed illam libido in contraria impinget. Ni 
proderit dare przcepta, nifi prius amoueris' 
preceptis; non magis ,.quam proderit arma 
{peéta pofuiffe, propiuf{queadmouific , nifi vf 
nus expediuntur. 23) Vetad precepta que dar 
ficanimus ire, foluendus eft. Putemus aliqu 
‘ ye, quod oportet. non faciet affidue, non faci 
liter: nefcit enim quare faciat. Aliqua vel ¢ 
exercitatione, exibunt recta: fed non erit i 
regula, ad quam exigantur, cuicredat rea: 
fecit. Non promittet fe talem in perpctuu 








23. Nifi tfure mauns expedinutar) nifi manus qu 
armis adhibeantur, 


. &§ a. 


E¥Fqrsrorawn , 42% 
seft, Deinde, preftabunt tibi fortaffe 
vt quod oportet facias: non preftabunt, 
lmodum oportet: & fi hoc non preftant, 
nnon perducunt. Faciet. quod oportet 
concedo, fedidparumeft. quoniam qui- 
n facto laus eft, fed in eo quemadmodam 
eft cena fumptuofa flagitiofius, & eque-. 
am confumente? quid tam dignum cenfo- 
i quis, vt ifti ganeones loquuntur, fibi hee: 
o preftet ? & toties tamen feftertio 24) adi- 
ceenz frugaliffimis viris conftiterunt. Ea- 
ule datur, turpis eft: fi honori, repre 
effugit. Nonenimluxuria, fed impenfa 
. Mullum ingentis formz (quare autem 
sadiicia, kaliquorum gulamirrito? qua- 
o & ad felibram fuiffe aiebant ) Tiberius 
um fibi, cum in macellum deferri & veni- 
. Amici, inquit, omnia me fallunt, nifi 
um aut Apicius emerit, aut P, Ofauius, _ 
illi conie€tura proceffit. licitati funt+ vi- 
s, & ingentem confecutus eft inter fuos 
m quinque milhibus HS. 26) emiffet pifcem, 
rvendiderat, ne Apicius quidem emerat. 
tantum Oétauio fuit turpe, nam ille qui 
Tiberio mitteret, (quamquam illum quo- 
enderim) adiniratus eft rem, qua putauit 
ignum, Amico egroaliquis affidet: pros 


.e 
we 














pe taimad Ci BaanetaN wal anemnacum awriAifla direan.s 








hoceft, quod decretum voco. (Qualishac p 
fuerit , talia erunt qu agentur, quz cogital 
qualia autem hec fuerint, talls vita erit, | 
culas fuafiffe, totum ordinanti parum eft. 

tus in eolibro, quem xtg) xarxere@ infcriy 
multa precepta & parentibus & liberis & fi 
hzc nemo faciet quemadmodum debet, nif 
rit quo referat. Proponamus oportet finem fu: 
ni, ad quem nitamur, ad qaem omnefa@um 
dicumaque refpiciat: veluti nauigantibus ad 
fidus dirigendus eft curfas. Vita fine prope 
ef eft. Quod fi vtique proponendum eft. 
wnt neceflario effe decreta. Illud, puto, c 
mihileffeturpius dubio, & incerto actimido 
snodo referente, modo producente. Hoc i 
bus rebus accidet nobis: nifieximantur, qu 
fhendunt 27) animos ac detinent, & conari- 
tant, Quomodofint dii colendi, folet prec 
cendere aliquem lucernam f{abbatis 28) prohi 
qguoniam neclamine dii egent, & ne homines 





as BRaacshoutane\ idam ar vatenhaut 


fod 
i 


Ertsronras | 4!7 











: fuligine.  Veternus falutationibus ma- 
gi, &foribusaffidere templorum; huma- 
| iftis officiis capitur. Deum colit, qui 
etemus lintea & {trigiles 29) loui ferre, & 
enere 30) lunoni. Non quarit miniftros 
i ni? ipfe hamano generi miniftrat: vbi- 
1ibus preito eft. Audiat licet, quemad- 
gerere in facrificiis debeat, quam procul 
noleftiis ac {uperftitionibus : numquam 
tum erit, nifi qualem debetDeum, men- 
rit, omnia habentem, omnia tribuentem, 
ratisdantem, Que cauffa eft diis benefa- 
tura, Errat, fi quis putat illos nocere vel- 
ffunt.. nec accipere iniuriam queunt, nec 
zdere etenim ledique, coniunéum eft. 
a ac pulcherrima omnium natura, quos | 
cemit, nec periculofes quidem fecit, Pri- 
orum cultus, deos credere: deinde, red- 
naieftatem (uam , reddere bonitatem, fine 
naieftas eft. Scire, illos effe qui prafident 
jui vniuerfa vi fuatemperant, gui humani 
elam gerunt,interdum curiofi fingulorum. 
it maluin, nec habent: ceterum caftigant 
& coércent, & irrogant peenas, & aliquan- 
oni puniunt.31) Vis deos propitiare? be- 
Satis illos coluit, quisquis imitatus eft. Ec- 
juettio, quomodo hominibus fit vtendum, 





1 ffrigttes) quafilotione Diiegerent, funt enim 
a inftrumenta. Lipf- | 
lunes tenexe ) Seneca apud Anguftin. L. 6. de ci- 
nt que Innoui ac Minerue capillos difponaut , longe 
n tantum fimulacro , ftantes , digitas monent. aman- 
funt, que fpeculum teneant. 

bont puniunt ) dant bona externa, qua in malum 


dd 5 — Qaid- 





Mane TOLMAN LUIWalll OllICuE Traqeres WU! 
quod vides, quo diuina atque humana conc 
vnum eft: membra fumus corporis magni. 
nos cognatos edidit, cum exiifdem &in ea 
gigneret. Hxc nobis amorem indidit mu: 
fociabiles fecit: illa equum iuftumque comp 
illius conftitutione miferius eft nocere , quar 
illiusimperio parate {unt ad iauandum ma 
verfus, Kin pectore, & in ore fit: 


Homo fem , bumani nibil ame alienum pu 


Habeamus incommune, 33) quod nati fun 
cietas noftra lapidum fornicationi fimillima | 
cafura, nifi inuicem obftarent, hoc ipfo h 
Poft deos hominesque difpiciamus, quomo: 
fit vtendum, In fuperuacuum pracepta iaé 
nifiillud precefferit, qualem de quaque re h 
beamus opinionem, de paupertate, de diu 
gloria, deignominia, de patria, de exilio, 

mus fingula, fama remota: & queramus ¢ 


. . 
- mee ee | we me o8 eon ST 8 A a echoes bmw moe ow on § 2 2 owe Om st 


jaam pantomimo, de arte faltandi.. Omnes 
sfef{ciunt; nihideeft. Nonenim ad totam! 
itvitam: virtus & atioram {cientiaeft, & {ui- 
am de ipfa eft, vt ipfa voluntas difcatur : aétio 
nerit , nifj recta fucrit voluntas, ab hac enim’ 
». Rurfus, voluntas non erit reéta, nifi ha- 
imi rectus fuerit; ab hac enim eft voluntas,’ 
porro animi non erit in optimo, nifi toting 
=s perceperit , & quid de quoque iudicandum: 
gerit, nifi resad verumredegerit, Non con-’ 
anquillitas , nifiimmutabile certumque iudi- 
leptis; ceteri decidunt fubinde, & reponun- 
inter omiffa appetitaque alternis flutuanyur.’ 
wius iaGtetionis eft, quod nihil liquet incer- 
regimine vtentibus, fama. Sivis eadem fem- 
¢, vera oportet velis: Ad verum fine decretis 
ruenitar ; continent vitam, Bona & mala,’ 
&turpia, iufta&iniufta, pie & impia, vir-: 
isque Virtatum, rerum commodarum 35) pof- 
zftimatio ac dignitas, valetudo, vires, for-: 


e ‘3 
scamsean fanfewen hon amnia wllirmatnsam Aa ' 





=" “ar 
. ° 


_ 420 L. Anwar: Sanetas 










diuitiz , gratia, patentia, feftertionammo 36) eft 
-mandafunt. Hoenefcies, nifi conftitutionem ipfs,; 
qua ifta inter fe eftimantur, infpexeris. Quemab: 
smodum folia virere per fe flon pofunt; ramam def 
derant, cui inhereant, ex quo trahant fuecum: fie 
ifta precepte fi fola funt, marcent; infigi volun} 
fetiz, Praterea , non intelligunt hi qui deere 
ta tollunt, eo ipfo confirmari illa, quo tole’ 
tur, Quid enim dicunt? preceptis fatis vitam ex-- 
plicari, fuperflua effe decreta fapientia , id ef, > 
dogmata. Atqui hoc ipfum qued dicunt, deere" 
tum eft; tam hercule, quam fi nunc ego dicerem, 
recedendum effe a preceptis fupervacuis, & in hec& | 
la ftudium conferendum: hoc ipfo quo negarem ae 
ganda cfle precepta, praciperem. Quadaem sdmo 
nitionem philofophia deftderant , quaedam peobatie- 
nem: & quidem multa; quia inuoluta fant, vixqus 
fumma diligentia ac fomma {ubtilitate aperiantar, S. 
 probationes neceflariz funt; & decreta, que verite 
tem argumentis colligunt, Quadam aperta fant, 
quzdam obftura. Aperta, que fenfu compreher .; 
duntur, que memoria: obf{cura, qu2extra hze fant. 
Ratio sutem nonimpletar manifeftis: maior eius pare; 
pulcriosque in occuttis eft. Occukta probationem | 
exigunt, probatio non fine decretis eft, neceflariaer ; 
go decreta fant. Qua res communem fenfum faci, 
eadem perfeum, 37) certarum rerum per{pafio: fi- |, 
end 


Oca, 1 
36. Seffertio nxmmo) valet, minimio. Communis ita ferme T 
& velut formula ia imaginario pretio , aut nullo. Cyse, L. 3 
Obf, c. 31. 
37: Que res communem foufam facit , eadem per feltam) £ 
ree facit , vt onmes de alique re idem fentiant, vt omnium i 
fit de re conceptus, ea etiam perfeQum & euidentem conce 
ptum facit, de euidentibus enim eadem omniam perfuafio: hos 
vero preftat perfuafio de rebus ques certas funt. ' 





Bersrovar  «4aE 








a, Omnia in anijmo natant: neflaria ergo fant 
‘a, que dantanimis inflexibile indicium. De- 
cum monemus aliquem , Vtamicum eodem ha. - 
co quo fe, ytex inimicocogitet pofle fieri ami- 
in illo amorem incitet, in hoc moderetur odj- 
adiicimus , iuftum eft & honeftum. Iuftum 
honeftumque decretoram noftrorum continet 
ergo hac néceflariaeft, fine qua nec illa funt. 
taqueiungamus, namque & fine redice inutiles 
unt; &ipfe radices his, que génuere, adiu- 
Quantum vtilitatis manus habeant, nefcire 
icet; aperte iuwant: cor, illud quo manus vi- 
ex quo impetum fumont, quo mouentur, latet, 
licerede preeceptis poflum; aperta unt: decre- 
‘fapientiz inabdito. Sicut fan@iora facrorum 
1 initiati (Ciunt? ita in philofophia, arcana illa 
is receptisque in facra oftenduntur: ad prace- 
‘ alia huiusmodi , profanis quoque nota font. 
inius nontantum preceptioném, (nihil enim 
¢ verbo vti prohibet) fed etiam fnafionem, & 
ationem, & exhortationem neceflariam iudi- 
iis ediicit canflarum ingdifitionem , quam cur 
ziam dicere non audeamus, com Grammatici, 
es Latinifermonis, fuoiure ita appelient, non 
Ait vtilem futuram effe defcriptionem cue 
:virtutis, hanc Pofidonius xtiologiam 3§) vo- 
quidam xyapaxrneicpeer appellant , figna cuins- 
rtutis & vitit ac notas reddentem, quibus inter 
iia difcriminentur. Hec res earmdem vim hee 
juam precipere. Nam qui precipir ;dicit: Ile. 
ss , fi voles temperans effe, “Quid defcribit, 
‘emperans eft, qui facitilla, qui illis abftinet, 





Esiolegéans) Lipfius legit e¢hologiam , a moribus. 


Qum 





Jents anima notas eli¢, quas ¢x alo in Le 
permittitur ? 


Continuo pecoris generofs pullus in aruis 
Altius ingreditur , & mollia crura reponit, 
Primus inire Siam, © fluuios tentare min 
Audet, & ignoto fefe committere ‘ponto. 
Nec$anos horret ftrepitus : ili ardua ceruj 
Argutumque caput, breuit aluus , obefaqnu 
Luxuriatque toris animofum pettus: 

~ - = tum, fi qua fonum procul arma a 
Stare loco nefcit , micat auribus, & trem 
Colletiumque premens Goluit fub zaribue j 


Dum aliud agit Virgilius nofter , defcripfie 
tem, Egocertenonaliain i imaginem magr 
derim, fi mihi Cato exprimendus i inter fra 
Jorum ciuilium impauidus , & primus incefl 
tos iam exercitus Alpibus, ciuilique fe b 
obuium: non alium illi affignauerim vul 
alium habitum. altius certe nemo ingre 


4 


Errsrocan.\ | 433 


aliis Cxfarianas opes, aliis Pompeianas fo- 
viruinque prouocauit, oftenditque aliquas 
partes.40)° Nam parum eft in Catone, di- 
cvanos horret {trepitus. Quid ni, cum ve- 
ofque non horreat? cum,contra decem Ie- 
% Gallica auxilia, & mixta barbarica arma 
» vocem liberam mittat ; & Reimp, hortetur, 
bertate decidat, 41) fed omnia experiatur, 
bin feruiturem cafura, quam itura? Quan- 
o vigoris ac (piritus , quantum in publica tres 
: fiducize eft? Scit fe vnum elle, de cuius fta- 
yatur; nonenim qureri , an liber Cato, fed 
liberos fit. 42) Inde periculorum gladio- 
contemptus, Libet admirantem inuiéam 
am viri, inter publicas rninas non Jabantis, 
uxuriatque toris'animofum pettus. Proderit 
am quales efie foleantboniviri, dicere, for- 
eorum & lineamenta deducere: fed quales 
arrare, & exponere Catonis illad vitimum 
imum vulnus, per quod libertas amifit ans. 
eliifapientiam , & cum {uo Scipione concor- 
terius Catonis domi fori(que egregia taéta: 
is ligneos lectulos, 43) cum in publicum 
tur, hadinafque pro {tragulis pelles, & an- 
louis cellam 44) propofita conuiuis vafa fi- 














quas effe Reip. partes) habere Remp. adhuc non- 
i nec Cefariani fint nec Pompeiaui , {ed eas liberta- 
ur. 

idat) cedat, animum abiiciac. 

an inter Jiberos fit) an alios quoque habeat liber- 
cum ipfo detendentes. eS 
eronis ligneos lecEulo:) vide Valerium L. Vile. ¢, 

e apfins Lonis cellau) epulo publico in Capitolio, 


cilia, 





auram argentumque fractum eft, & milli 
tam: atomnibus feculis Tubcronis fidti 
bunt. — 


Eprpirst, XCVI.. 


Contra Querulos: & omnia 4 Fate ac Deo Gem 
ipitur indignamur? Parcawus ifft , ant poi 
tiamur, Bora, 


aon tuindignaris aliquid, aut quereri 
intelligis, nihil effe in iftis mali, nifi h 
quod indignaris & quereris? Sime interro; 
puto viro miferum , nifi aliquid effe in r 
 tura putet miferum. ~Non feram me, 4) 
aliquid ferre non potero, Malevaleo? par 
Familia decubuit ? fcenus offendit ? do: 
puit? damna vulnera, labores, metus inca 
Solet fieri. hoc parum eft: debuic fieri, d 
tur ifta, non accidunt. Si quid credis m: 
mos affectus meos tibi cummexime deteg 
mnibus que aduerfa videntur & dura, fic 


= . : 

4 : Isto Z A ne T*} 
‘uit, mi Lucili, nec{peraueris immunitatem, nee 
ieris.. Vefice tedolor inquietauit: epulz fuerunt 
cum dulces: detrimenta continua, propius acce- 
mj; de capitetimuifti, Quid tu, nefciebashze te 
are, cum optares fenectutem? Omnia ifta inlon= 
it nt, quomodo in longa via & puluis & latum 
pluuia. Sed volebam, inquis, viuere, carere 
enincommodis omnibus. Tam effemittata vox 
mum dedecet, Videris, quemadmodum hoc vo- 
ameum excipias: ego illud magno animo, non 
aumbono facio. Neque dii, neque dea faciant, 
¢ fortuna in deliciis habeat. Ipfe te interroga, fi 









= = 4 


a 














spoteftatem tibi Dens faciat, vtrum velis viuere im 
cllo, an in caftris, Atqui viuere, mi Lucili militare 
, Itaque hi qui iattantur, & per operofa atque 
dus furfum atque deorfum eunt, & expeditiones 
giclofiffimas obeunt, fortes viri funt, primores 
ag ygite iF erates 
ealtrorum ; ifti quos publica quies, aliis aboran- 
s, mollitér habet, Turturille fant, 2) tuti con 
Eerst XCVIL | 

Beunc, € olim, fuilfe malos, Exemplum a iudicie 

Clodiano , quod ille nummis & adulreriis corrnpit, 
| De $i deinde Confiientia; damnari ab ca mala, at~ 
que etiam puniri interno flagello aut morfit, | 


~~ 


DRras , miLucili, fi exiftimas noftri feculi effe viti- 
#4ym,laxuriam &negligentiam boni moris. &alia 








2. Turturille fant) i.e. in loco illo cui evrterille nomen 

ite(cint, Turtorille aacem dicebatur locus, vbi corrupte- 
le fiebant, quod ibi turturi opera daretur & ganee, vt eit apud 
Kidoramt in Gloff. Talia autem loca & homines wei, non per 
bonorem, fedcontumeliam, & quia fpernuatyr. Lip/s 


tom, H, es que 


\ = 


426 LL. Awwanr Sencar - 
uz obiicit fuis quifque temporibus. Hominumf 
ita, non temporum: nulla ztas vacauit a calps. | 
fi eftimare licentiam cuiufque feculi incipias; 
dicere, hunquam apertius, quam coram 
peccatum eft. Credat aliquis pecuniamt effe veclara 
in eo iudicio, in quo reus erat, Clodins, ab id el 
ferium , quod cum Cafaris vxore in operto commtdl 
rat , violatis religionibus eius facrificii, quod pro 
pulor) fieri dicitur, fic fabmotis extra con{pet™ 
omnibus viris , vt pitutz quoque 2) mafculorust' 
nimalium contegantur, Atqui daci iudicibss: 
mi funt: & quod hac etiamnum paétione tarpiel 
ftupra infuper matronarum & adolefcentulorun & 
biliam, falarii loco exatta funt. Minus ct 
quan abfolutione, peccatum eft, Adulterii re 
adulteria diuifit; 3) nec ante fuit de falute fecut 
quam fimiles fai iudices fuos reddidie, Hac ineo! 
@icio fa&afunt, in quo, fi nihilaliad, Cato tefitl 
fiiuin dixerat. Ipfa bonam verba Ciceronis 4) , ¢t 
res fidem excedit: Accerfiuit ad fe, promifit, 
ceffit, dedit, lam vero, 6 dii boni, rem perdi 
etiam noétescertaram mulierum , atque adoles 
talorum nobilium introdu@iones , nennullis ied 
bus pro mercedis cumulo‘fuerunt. Non vee! 
pretio queri, plus in acceflionibus fuit. Vis fea 
illius vxorem? daboillam. Vis diuitis ? huiys q 
que tibi preftabo concubitam, Adulterium nif! 


ee 
1. Pro popule ) pro quo facra Bone Dee « Veftalibat: 
Bant, quorum occafione corrupta Cafaris vxor fait. 
2, Vt picture quoque) Yauenal. Sat. 6. 
vbi velari pidure isha 
Quecunque alterins fexus ivsitata figuram ef. 
3. Adulteria dinifit ) affignanit indicibus, featentian 
ventem eis fibi pactus, 
4- Ciceronis) ad Atticum, vbi omnia exfequiter. 


_~Eprerocar. 427 


ris, damna. Illa formofa quam defideras, veniett 
linus tibi noétem promitto, nec differo : intra com- 
wendinationem, ¢) fides promiffi mei ftabit. Plus 
tdiftribuere adulteria, quam facere: illud eft ma- 
ius familia denuntiare;6) hoc, illudere. Hi iu- 
ices Clodiani a fenatu peticrant prefidium, quod 
on erat nifi damnaturis neceflarium ; & impetraue-— 
int, Itaque eleganter illis Catulus, abfoluto reo: 
idVos, inquit, praefidium a nobis petebatis? an, 
cnummi vobis eriperentur ? Inter hos tamen iocos, 
ipunetulit ante iudicium adulter, in iudicio leno: 
lidamnationem peius effugit, quam meruit, Quid- 
n faife corruptius illis moribus credis, quibus li- 
idonon facris inhiberi, non iudiciis poterat ? quibus 
ieripfa queeftione, qaz extra ordinem {enatus - con- 
exercebatur, plus quam querebatur admiflam 
| Querebarur, an poft adulterium sliquis poffet 
itselfe; apparnit, fine adulterio tutum efle non pol 
| Hocinter Pompeium & Cefarem , inter Cicero- 
in Catonemque commiffum eft : Catonem,inquam, 
im, quo fedente negatur populus permififfe fibi po- 
ilare, Florales iocos nudandarum meretricum, Cre- 
{pectafle tunc {euerius homines, quam indicaffe ? 
fient,& faéta funtifta: & licentia vrbium, aliquando 
tiplina metuque, numquam (ponte confider. Non 
itaque quod credas, nunc plurimumlibidini per- 
lum eife,legibus minimum, Longe enim frugalior 
¢ iuuentus, quam illa, eft, cum reus adulterium 
d iudices negaret , indices apud reum confitee 
tur; cum ftupram committeretur rci iudicandas 


Vio 











Intra comperend. ) i.e, antequam illa definat, 
. Benungiare). velut imperium in eas exercere , & per 
1s ad aliam mittere: quod plus ‘ef quam per blanditias 
ipere & illudere, Lip/. cate: 
ecg caufla ; 





o 


‘pronum eit tantrum ad viua, tea : 
*plerofque iriemendabilés facit, omnium 
tium peccate artificibus pudori funt,- o 
deerrantem ; vits peccata deleGtant. | 
‘macigio gubernator euer[o, non gaudet 
“Gus elato, non gaudet orator, fi patron 
“cecidit: at contra, omnibus crimen fur 
eft. Lastatug ille adulterio , in quod irrit 
‘difficultate : letatur ille circumfcript 
qae: necante illi ia » quem culpz fo 
‘cuit, Id praua confuetudine enenit. 
{cias, fubeffe animis , etiam in a ab 
‘{enfam , nec ignorari turpo, fed negligi; 
cata difGmulant  & pal 8 feliciter ceff 
illorum vtuntur, ipfa fabdacunt, Ai 
{cientia prodire vult , & confpici: ipfas n 
brastimet, Eleganter itaque eb Epicur 
to, Poteft nocenti contingere vt lateat, 


- non poteft.8) Aut fi hoc modo meliush 


ri poffe iudicas fenfum : Ideo non prode 


“gantibus, quia latendi etiam fi felictraten 


wa Gh aay re aCe reves 206444 OW ausgcewes SWB eg &&- 


: & expauefcere, & fecuritati diffidere. 
hoe fupplicio nequitiam liberem? qua- 
er illam in fufpenfo relinquam? illic 
cum Epicuro, vbi dicit, nihil iuftum 
& crimina vitaenda effe , quia Vitari me- 
fit, Hic confentiamus , mala facinora- 
lagellari , & plurimum ifli tormento- 
» quod perpetua illam folicitudo vrget 

quod {ponforibus fecuritatis fue non 
re. Hocenim ipfum argumentum Epi- 
aranos a {celereabhorrere, quod nulli 
iter tuta timor eft. Multos fortune li- 

metu neminem. quare ? quia infixe 
i suerfatio eft , quam natura damnauit. 
am fides latendi fit etiam latentibus: 
it illos con{cientia, & ipfos fibi often- 
tum autem eft nocentium , trepidare, 
is actum erat ,quod multa {celera legem 
ugiunt, & (cripta {upplicia 12): nifi il- 


oc ed animi affe&um pertinet. suta ad ipfam 





~~ 


430: L. Avtar Sewwead:! 


"Ras 





Ja nataralia & grauis de-prafentibus fre 
Jocum patent timor t cedeset, 


Epis 7. XCVIIL- 


Solis intermis Bonis fidenduss als Genive , abiz 


meditandum, § omnia Vt figacia adfp 
sigue habends, Preparandia itaque Ath 
amiffonem tatiuem ; Of ad tolerandum ‘od 
- Quidei'? abi tulerunt,  Sequeree 
immo ne ipfe efto” aemplom. ‘Plans inter bonas 1 

| Epiftola, , ° 


Nes qoith'eredideris fico 4 dquemquam: 
citate : fafpentam 1) fragilibus innitkur, 
ventitio letus éft t exibit geudiam, quod 
At illud exfe ortam, fidete’, firmsumene eft} 


as 1 
tae 


- fcit, & ad extremum u (que profeyoivar : - ects 


rum admiratio eft vulgo, in diem bona fon 
ergo’ non vfui sc voluptati effe poffant? Qui 
{ed ita, fKillaex nobis pendent, nen ex illis m 
smnia quz fortunam intuentur 2), ita frod 
sjucunda fiunt, § quis habens ile , fe quoqu 
nec in rerum fasrum poteftate eft.3) Erran 
mi Lucili; qui aut boni aliquid -nobig, aut m 
cant tribuere fortunam: materism dat bone 

malorum, & initia rerum apad nos in mal 


. numue exiturarum, Valentior enim omni 


animus sft: in vtramque partem ipfe res {w: 
beatzeque ecmifera vite fibi canfla eft. Malu 





1. Ex fobcisese fespenfew) fic paullo po: fi i& 

Pendent , ton ex silts 

2. Fortasem jatuenter ) a fortune nota pendent. 

>. Nec in rerum fuaram potefiate ef) necarebs 
det, vt ente aiebat. 


‘ortung pofitum, nifi certus aduerfus incer- 
ae alios obferuare volueris (liberius enim 
a iudicium eft ) fiue teipfum fauore fepo- 
nties hoc, & confiteberis , nilex his opta- 
‘aris vtile effe , nifi de contra levitatem ca- 
ngque cafom fequentium, inftruxeris: niff 
enter & fine querela, inter fingula damna 
diis aliter : ‘fam eft. Imo mehercule, vt 
tins ac initins petam, quo animum tuum 
sias » hoc dicito , quoties aliquid aliter 
itabas enenerit: Dii melius 4)! Sic come 
laccidet, fic autem componetur , fi, quid 
m rerum varictas poffit, cogitauerit , an- 
ferit, Si &liberos , & coniugem , atque 
am fic habugrit, tamquam non vtique fem- 
rus: &tamqnam non futurus ab hoc mile 
vere defierit. -Calamirofus eft animus fu- 
8, & ante milprias mifer , qui folicitns eft, 
isdele@atur, ad extremum ufque perma: 
lulto enim tempore conquiefcet; & expe- 
tturi, prefentia, quibus frui poterat, a- 








rng hg oad Pp in ipfis miferiis fant q 
las,” Phu tet quamnecette ef, qui ante 
necefit fir, ‘adem enim infirmitate dole 
ftimat’, qua non exfpe&at, Eadem in 
fingit fibi perpetuam felicitatem , fingit { 
_ debere quecamquecontigerunt, non tan 

& oblirus huius petauri 6); qdo hamar 
fibi vni forruitorum conftantiam fponde 
dtaque viderur mihi Metrodorus dixiffe ir 
qua fororem , amiffb optima indolis filio. 
Mortale eft omne mortalium bonum. de 
bonis , ad qu2 concurritur.| Nam illud 
num non mioritur: certum eft fempiternt 
entia & virtus ; hoc vnum contingit imm 
talibus, Ceterum tatn improbi fant, t 
‘quocant, quoillos finguli dies trahant, 
aliquid {eamittere , amiffari vno die om 
quid eft, cui dominus inftriberis, apudt 
‘mon eff: nihil firmum infirmo,nihil fregili 
inui&um eft. Tam neceffé eft perire quan 
: | | 





"Eprs ror A¥. 433 
|, fintelligimus ; folatium eft , equo a- 
4; quod periturum eft. | Quidergo ad= 
1iffiones auxiliiinueniemus ? Hoc,veme- 
nusamifla, nec eumipfis fruttum exci» 
ir, quem exillispercepiimus. Habere, 
buiffe, numquam. Peringratus eft, qui 
t, pro accepto nihil debet, Rem nobis: 

vfum fructumque Spud nos relinquit: 
riguitate defiderii perdimus. Dic tibiy 
‘terribilia videntur, nihil eft inuiétum, 
re iam multi: ignem Mucius, crucemy 
nenum Socrates, exfilium Rutilius mor- 
Jaétam Cato: & nos vincamus aliquid. 
juss ve fpeciofa & felicia trahunt valgym, 
(ape contemta funt.. Fabricius diuitias 
eiecit, cenfor notauit: Tubero 8) pau- 
feedignam & Capitolio'iudicauit, cum 
yublica cena vius , oftendit, debere his 
lecontentum , quibus dii etiamnum vte- 
mores répulit pater Sextius, 9) qui ita 
ap. deberet capeffere, latum clauum 10) 
ante, non recepit, Intelligebat enim, 
fet, Keripi poffe. Nos quoque aliquid 
‘animofe: fimus interexempla, Quare 
juare defperainns ? quidquid fieri potuit, 
modo purgemus animum, fequamurque 
qua aberranticupiendum timendumque 
tis feruiendum. Licet reuerti in viam, 
rumreftitui. Reftituamur , ve poffimus 
ocumque modo corpus inuaferint, per- 
‘tune dicere ; Cum vire ubi negotium 





vid, Ep. $9, 
launms) infigne fenatorium , peCtore demiffam 


ge5 ey 














434°. L. Annas: Szyxcaz 


ah ere _ows a 
eft, quere quemyinces. His fermofibns, & his %. 
milibus 11), -lenitur itla vig viceris: quam opto me 
hercules mitigari, &-aut fapari, aytitere, & comgi 
ip fenefcere, Sed fecurus deipfo fam,; de notre # 
demno agitur, quibusfenex egregius ¢ripitur, Nem. 
ipfe vitee plenus eft , cui adiici nihil defidepat fea cach, 
{a , fed eorgm quthys vtilis eft, Liberelites faci, quok-®: 
viuit. Alius iam hog craciatus finiffet ;. hic tam yorpe & 
_ putat mortem fugere, quam ad mortem , 
Quid ergo? non, & fuadebit res, exibit 7 Quid ni exes | 
fi nemo iam co vti poterit 2-fi nibil alind, quam. doer ; 
operam dabit? Hoc eft, niLucili, philofophiamjt 
opere difcere, & ad verum exerceri;s3) videre quikN 
homo pradens animi habeat contra mertem, contd; hk 
dolorem ; cum illa accedat, hic premat.- Qnid ficign: 
dum fit, a faciente difcendum eft. Adbue argumesy | 
tis attam eft, an poflit aliquis dolosi‘refiftere, a 
mors magnos quoque animos admota fubsitere & 
Quid opuseftverbis? in rem prafentem ramps. ned hy 
mors illum contra dolorem facit fartiorem , nee de 
lor contra mortem.- contra verumquc fibi fidit: nee jy 
{pe mortis patienter dolet ; necteedio doleris libemea 4, 
moritur. hune fert, iam exfpeGat, i 


Feist, - XCIX, 


_ Confolatoria in morte filii, Sapiens , ita me Dem, g fe 
diferta, | _ 





nn. His fermonibus &'c.) omnino hiatum hic effe mealle % 
ftom. fuiffe aliquid de fene lngente & folatii indigo pus 
Lipfins, qui de eodem de quo in feq, Ep. Merallo hic femme 
nem Senece fuiffe fufpicatur. - Verum feqyentia fortem pt 
tius virom & fapientem, quam mollem ac. toils 
nobie fiftunt. 
13, Ad vernm exerceri) non per lufum, 
Ept 






am, quam Tip Marllo, cuiti Sitait p par 
vu mili {fet ‘Kdiceretar molliter Ferre, mil, 
ip In qua non {um morem folitum fecutus, nec 
leniter illum debere.trafari, cum obiurgatio- 

« quam confolatione dignior, Affitto enim 
magnus valnus maleferenti, paullifper cedendum 
: i rte primum impetum effundat. 


1G, autce 

r Gb lugere fam ipferunt, protinus caftigentur, 
a _ lactimarum peti effe.. 
pees As accipe.. tam_molliter tu 

bs filii % quid nay a i amicum perdidif- 
? Decefl spoceperit. € ines {pei, paruulas ; } pufillum, 
ffas doloris SODA UR & de. 

erator ivolumus; quafi non fit in- 


on oat At mehercule fatis, 
mnae 





cau 
pea habere, etiam aduerfus fo- 
ned ei at malorum, quibus, 


Quod damno- 
oy oka maximum fi Abs bs perdidiffes, 


da operaerat, vtmagi agit gauderes quod habueras,. 
m moeereres quod eras. Sed plerique non 
putant, quanta perceperint, quantumue gauifi, 
Hoc habetinterreliqua mala dolor, quod non. 
‘uacuus tantum, fed ingratus eft, Ergo quod 
ifti talemamicom, periitopera? totannis, tan- 
ayunétione vite, tam familiari ftudiorum focie- 
thil a€tam eft? Cam amico effers amicitiam: & 
loles amififle, fi habuiffe non prodeft? Mihi 
magna pars ex illis quos amauimus, licetipfos 
oftulerit,apudnosmanet. Noftram eft quod 

it tempus: nec quidquam eit loco tutiore, . 
uod fuit. Ingrati aduerfus percepta, {pe futuri, 
quafinon quod futurum eft, fi mado fuccef-. 
1S, Cito in preeterita tranfiturum fit, Angu-— 


te 





wenes fine lacrymis extalerint: quiin fen 
aliquod publicum officium a rogo redie 
tim aliud egerint: nec immerito. Nat 
{uperuacuum eft dolere, fi nihil dolenc 
deindeiniquum eft queri de eo, quod vr 
omnibus reftat. Deinde, defiderii ftalt: 
eft, vbi minimum intereft inter amiffum « 
tem, Eo itaque zquiore animoeffe debe 
quosamifimus, fequimur, Refpice celer 
diffimi temporis : cogita breuitatem | 
per quod citatiffimi currimus ; obferua h 
tum generis humani, eodem tendentis, 1 
teruallis diftin@um, etiam vbi maxim: 
quem putas periiffe , premiffuseft. Qui 
mentius, quam curn idem tibi iter emet 
flere eum qui anteceffit? Fletaliquis faé 
non ignorauit futurum? aut fi mortem inh 
cogitauit, fibi impofuit. Flet aliquis faa 
aiebat non poffe non fieri ? quisquis alique 
mortuum effe, queritur hommem fuiff 
eadem conditio deuinxit: cui nafci conti 


Eprsrorar 43? 
eee thie 
tantor cunéta, & in ¢ontrarium 
te fortuna: & in tanta volutatione reruit, 
a, nil cuiquam, nifimors,certum, ‘Ta-— 
jheruntur omnes, in quo yno nemo deci- 

puer deceffic. Nondum dico meliug 
qui vita defungitur: ad cum tranfeamus 
rit : quantalo vincit infantem? Propone 
mporis vaititatem, & vniuerfum comples 
ide hoc quod atatem vocamus humanam,' 
mento : videbis quam exiguam fir, quod 
quod extendimus. Ex hoc quantum la- 
mtum folicitudines occupant, quantuma 
quam veniat, optata: quantum valetudo, 
nor, quantam teneri aut rudés aut inutilés 
idium ex hoc edormitur. Adiice Jabores, 
icula: & intelliges, etiam in longiffima: 
tm effe quod vinitur. Sed quis tibi con , 
-melius fe habere eum cui cito reverti t+ 
té laflitudinem peta&um eft iter ? Vita, 
| nec malum eft: boni ac mali locus eft, 
rdidit ille, nifi aleam in damnum certio- 
lit evadere modeftus ac prudens, potuit 
ain meliora formari: fed (quod iuftins ti- 
uit fieri pluribus fimilis, Ad{piceillos iu~ 
sex nobiliflimis domibus in srenam luoxd< 
tt1) adfpice illos, qui {uam alienamque 
xercent, Mutuo impudici; quorum nul- 
rietate, nullus fine aliquo infigni flac itio 
plus timeri quam {perari potuific , manifes 
Non debes itaque cauflas doloris accerfé< 
euia incommoda indignando cumulare, 
©, vt nitaris & vrgeas: non tam male de 


am [nxuria proiecit ) qui bonis dilapidatis gladiag 
pt. vid. ep, $7. 
SS 








, rs ae 


ne acexhitgte yenture. - Nemo enim: 
_cquoesfatnr , nedam triftitien, Si que 
3ius , fii ques Guatnuisperunli i locos cun 
_diexas, fzpius repete: potulffe ‘illum 
_ ser |paterna mente conceperas , 
: mas, : Goheile: quidem fuoram , acm 
? “ edeporibus efferre, & effufiffime flere, f 
'  eiflime, inhumanisnimicit. Sic anes 
tas fuos diliguot: quaram concitatus ¢ 
me cabidas ,fed cum emiffis toms exitin 
sprudentem viram hon decet: - memini! 
dae definat.. Illud nullo modo pre 
Metroderus, effe aliquam cognatam 
- ptatem, henc ipfam captandsin.in ein! 
ze. Ipla Metrodori verba fablesipfi : d 
abeteles 4% yeig el, wes pcr Cerarde moe 
gle quibus non dubite ,’ quid: fi fie 
enim turpius , quem captate in ip 
imo per u@he; sinter Asda 
yet, querere? Hifant gui’ obie shiz 
. eicorem . & infamant pr@centa noftra d 





id tu dicis?: mifcendam ipfi dolori volue 
confolamur cruftulo pueros, fic infanti- 
ufo late compefcimus. Nelo quidem 
filius ardet , aut amicus ex{pirat , ceflare: 
tatem , fed ipfum vis titillare merorem, 
tius dolor ab animo fubmouetur, an voe 
rem quoqueadmittitur? admittitur, di- 
& quidem ex ipfo, Eft aliqua, inquit, 
nata triftitiz. Illud nobis licet dicere: 
non licet, .Vnum bonum noftis, volue - 
mmalum,dolorem. Quz poteft inter 
lum, effe cognatio ? Sed puta effe. nunc 
ruitur ; &ipfum dolorem fcrutamur an 
at iucundum circa fe, & voluptarium ? 
iedia aliis partibuscorporis falutaria, ve- 
decora, adhiberialiis nequeunt: & quod 
*t fine damno verecundia, id fitinhone- 
neris. Non te pudet lodtum voluptate 
rius ifta plaga curandaeit, illud potius 
lun mali fenfum, ad euin qui perit, per- 
fi peruenit non perit. Nulla,inquam, 





q4a°~—sL, ANNaAdt Sanat 
ER OR TE EE: eee 
qnantum ad breuitatem ui, fi vniverfo c 
itiuencs & fenes in 2quofumus. Minus e 
ex-omn xtate venit, quam quod minimu 
dixerit: quoniam quidem minimum ali 
hoc quod viuimus, proximum nihilo ef 
(6 dementiam noftram!) late difponitu 
cripfi, non tanquam exfpetaturus effes 
ametam ferum: liquet enim mihi te locul 
quidquid leéturus es: fed vt caftigarem il 
am tnorain, qua atereceflifti: & in reliqn 
tarer, contra forrcunam tolleres animos ;: 
jus tela non tamquam poffent venire, fe 
vtique effent ventura, profpiceres, 


| Erpist. GC 
De Papirio Fabiano philofopbo indicinm , | 
pts. ° . 


Frain Papirii 1) libros, qui infcribr 
lium, lepiffe te cupidiffime feribis: 

{pondiffe expectationi tux deinde, obli 
lofop'10 azi, compofitionem eius accufas. 
quod dicis : & effundi verba, non fing 
_mum , hebet ifta res {uam gratiam: & eff 
prius orationisleniterlapfe. Multum en 
fe exiftimo, vtrum exciderit, an fluxerit. 
hoc quoque, quod difturus (um, ingens 
eft Fabianus mihi non effundere vide 
nem, fed tundere; 3) adeo larga eft, . 





1. Fabiant Papirit) fufe de eo Seneca Pater lib 
pre 
a. ‘ffundi, non fingi ) fine dele&a, ordine & 


rri. 
3- Non effundere, fed fundere) illud eft 
Jeniter & cum ordi fundere. , = 


ER OUSTFOLAR.: . 44%, 


| non fine curfa tamen, veniens, Tilud 
te & prefert, non effé (ce tractatam, 4} 
tem, Sed ita, vt vis, efle credamus: mo~. 
verbacompo(uit; &animis {cripfit ifte, 
} Praterea, ipfo dieente 5) non vacafe.. 
8 intugri; adeo te famma rapuiffet: de. 
peta placenc , minus preftant ad manuay: 
ed illud quoque multum eft, primo ad-,. 
s occupaffe: etiamfi contemplatio dili-, 
traeft, quod arguat. Simeinterrogas,, _ 
‘quiiudicijum abftulit, 7) quam qni me- 
cio hunctutiorem effe : {cio audécius fi- 
promittere, 9) Oratio folicita philofo-. 
ecet. Vbitandemerit fortis & conftans, 
n fui facier, qui timetverba? Fabianus 
rligeng in oratione, fed.fecurus; itaque 
sfordidum, EleGaverba {unt, pon ce 
uius feculi more contra paturatn fuam. 
ta; {plendidatamen, quamuis funane_. 
; Calis honeftos & magnificos habent, 
in fententiam, 10) fed latius ductos. 11) 
quid parum recifure 12) fit, quid parum 











m) que fingi enim & comtaeffe oportet , mula 
‘ra&tari oportet. 

te) fi recitantem and {fes. 

mrelatd ) inmanum fumta & rele&a minus plae 
ita. Lipf: 


ab Ralia nr in Ainamda anamwta Re nlc snesi @neve 









444 L. Annan Senteag, 
Rees oR ES CT ee | eS 
ftru&um, 13) quid non huius recentis politura: ent 
circum({pexeris omnia , nullas videbis anguftias ine 
gies, Defic {ane varietas marmorum, & concifare: 
aquarum 14) cubiculis interfluentium, & pauperis, 
cella, 16) & quidquid aliud luxuria , non contenta 
decore fimplici, mafcet: quod dici folet , domus re 
Ga eft. 16) Adice nanc, quod-de compofitione . 
non conftat Q.tidamn iliam volunt effe ex horride 
comptam ; quidam vsque eo afpera gaudent, ve etiam’ 
que molhus c-fas explicuit, ex induftria diffipent, 
& claufulas abrumpant, ne ad exfpedatam refpon' 
deant. Lege Ciceronem compofitio eius vnach?:! 
pedem fcruat, curata, lenta, & fine infamia mollis 

Atcontra. Pollionis Afinii falebrofa & exfiliens, & 
vbi minime ex(peétes , relittura. Denique spud’ 
Cic:ronem omnia definunt: apad Pollionem cadunt:’ 
exceptis pauciffimis, qua adcerrum modum, &ad ; 
vnum exemplar, adftri€ta funt. Hamilis preeses’ 
tibi yideri dicis omnia, & parum ereéta; quo ritie | 
carere eumiudico. Non funt humilia illa, fed pleci 
da, & ad animi tenorem quietum compelitumqus 
formata, necdepreffa, fed plana. Deeft illis orate 
rius vigor, ftimulique quus queris, & fubiti iftus 
fententiarum : fed totum corpus videris; quamuis ft 
incomptum, honeftum eft, Non habet oratio eis, | 
fed debet 17° dignitatem. Affer quem Fabiano poh} 





13. Strackum’) compofitom, 
14. Concifuva aquarum) refert ad aguas & minutos Earipes; 
Gn coeuationibus pratertim eftiuis, de quibus Senec. de Tranq, 
cL, & qv. Nat. II, 17. Lipf, , 
ts. Panperis-cela ) habebant diuites diftin@am ccmatie~ 
mem quam pa: pris Cv lam vocarent, vbi certis diebus velst, 
tenvem %& pau; erem victum imitarentur, vid, Ep, 1g. Lipf, 
16. Recta eff ) fine vitio & menda. Gronov. 
17. Debet ) dabit legit Lipf, nimirum tote virtutis pleas & 
mimo eam iaferet, | 





i" eA Evirstor Ag, 445 







preponere, Dic Ciceronem, cuius libri ad phi- 
hiam pertinentes , pene totidem funt, quod Fa- | 
ni, Cedam. fed non ftatim pufillum eft, fi quid 
: minuseft. Dic Afinium Pollionem. Cede! 
kre(pondeamus: In re tantaeminere eft , &pott du- 
ba effe. _ Nomina adhue Linium. Scripfit enim & 
, quos non magis philofophie annumerare 

flis ; quam hiftoriz: & ex profeffo philofophiam 
‘ontinentes libros. Huic quoque dabo locum: vide ta- 
hen, quam multos antecedat, qui atribus vincitur, & 
bus cloquentiffimis.Sed non preftat omnia. non eft 
ortis Oratio cius , quamuis clata fit: non eft violenta, 
€ctorrens, quamuis ¢ffufa fit ; non eft per{picua, fed 
Defideres , inquies , contra vitia aliquid afpe- 

e dici, contra pericula animofe , contra fortunam 
iperbe, contra ambitionem conrumeliofe, Volo 
wxuriam obiurgati , libidinem traduct, unporentam 
‘angi fit aliquid oratorie acre, tragice grande , CO- 
lice exile. Vis illum affidere pufillz rei, verbis ? Hl 
‘rerum femagnitudini sddixit: eloquentiam, velut 
mbram, non hoc agens, trahit, Non erunt fine 
ubio fingula circum{petta, nec in fe colleéta nec 
mme yerbum excitabit ac punget: fateor; exibunt 
iulta, nec ferient, & interdum otiola preterlabetur 
ratio: fed moltumerit in omnibus locis &i ingens fi- 
> tedio fpatium; Denique illud praftebit, vt li- 
reat tibi, illum fenfifle que fcriplit, Intelliyes a- 
um hoc, vt tu (cires‘quid illi placeret; non ve ille 
aceret tibi, Ad profectum omnia tendunt, & ad 
iam mentem ; non queriior planfus. ‘Talra effe 
pipta cius, non dubito, etiam fi mayis reminifcor 
lam tenco: hzeretque mihi color eorum, non ex re- 
nti conuerfatione tamiliariter , fed fummatim, vt 
let ex vetcre notitia: Cum audirem certe illum, 
ia mihi videbantur; non folida, {ed plea, quad 
, fF 3 aden, 












Errst. Cl, 


De fubita morte cninfdam noti: & ex ece 
fdendum ant fpondendum nobis. On 
ideoque Gita bona mon differenda, | 
non optanda: & exagitat Macenatis 
Sotum. 


Mnis dies, omnis hora, quam nihil 

dit, & aliquo argumente recenti adi 
litat's oblitos , cum zterna meditantes ret 
admortem. Quid fibi iftud principium \ 
Senecionem Cornelium , equitem Romer 
dum & officiofum, noueras: ex tenui 
‘ipfe promouerat, & iam illi-decliuis er 
cetera. Facilius enim crefcit dignites , c 
Pecunia queque 1) circa paupertaten 
moram habet, damexillaereptat. Hi: 
cio diuitiis imminebat , ad quasillum dt 
-bant efficeciflima , & querendi , & cufto 
tia: quardm vel altera locupletem face 


SFR ISTOLRATL- 47 











ine.fpe iacenti, vfque in no@e > aflediffet, 


‘is coenaffet , genere valetudinis p:ecipitiab- — 


Igina, vix compreffum a) claus raucibus {pi- 


~= 


citialucem, Intra pauciffimas ergo horas, - 


1 omnibus erat fani ac valentis officiis fan- 
effit.. Ille qui & mari & terra pecuniam a- 
qui ad publica qnoque, nullum relinquens 
im genus queftus, acceflerat; inipfo a@u 


‘ntium rerum , in ipfo procurrentis pecunise ,_ 


raptus eft, - 
auc, Melihae ;-pyzas , pane-ordine Vises. _ 


leeam eft etatem difponere ? ne craftino qui- 
jinamar, O quanta dementia eft, fpes 
choantium+-Emam, sdificabo , credam, 
snorek geram tam demum laflent & plenam 
n in otium referim. Omnia, mihi crede, 
tibus dabiafant. Nihil fibi quifquam de 
vet promittere : id quoque quod renetur;pce 
it, & ipfam quam premimus boram , cafas 
Volnitur tempus , rata quid. m lege, fed per 
: quid autem ad me, an nature certum fit, 
i incertum eft? Navigationcs longas, & 
littoribus alienis, feros in patriam reditus 
us; militiam, & caftrenfium laborum tar- 
wetias 2) procurationes , officiorumque 


nronceMiie® cnm inrorim aA larne mare oft 








BUOG. SUCUIASEAAUGAS SRGHREULIIS APLLPPULELL SAVULE-3R50R8 
ve. .Ey-hac auten: indigentia. timor naf 
piditas fururi, exedensanimium,. Nihil « 
dubitatione venientium , quorfam euadai 
tum fitillnd quod reftat, eut quale, colle 
inexplicabili formidine agitatur. Quor 
-giemus hane-volatationcm? wna, fi vite 
prominebit, fiinfecolligetur, Ile enix 
fuafpenditur , cui irritameft prefens. Vb 
nquid mihi debui,.redditam eff, . vbi fta 
{cit, nihil intereffe inter diem & feculum 
deinceps dieram rerumquévehtugum eft, 
Spicie; &cum multo rifa feriem. tempor 
Quid omim varietas mohilitasque cafium j 
ficertus fit. aduerfusincerta?. Ideo, mi] 
pera viuere :. & fingulos dies, fingulas 
Qui hoc modo { apisbit, cui vite fae quot 
a, fecuruseft. In {pe viuentibus, proxi 
que tempus clabitur : fubitque auiditas, 
snum atque miferrima omnia efficiens , m 
Inde itlud Macenatis torpifimam votum : 


FAilieatracnwn mad wananlie SS Reem secataew. J 


Ber sv or at. 445° 





tbilem facita manu, 
Debilem pede, coxas 
tber adfirue gibherum, 
Lubricos quate dentes, 

ta dum fupercf , bene eft, . 
Hanc mibvi, Gel acuta 
[edeam cruce , fuftine, 


ferrimum erat, fi incidiffet, optatur: & 
vita petitur, fuppliciimora, Contemptif- 
tarem, fi viuere vellet viqueadcrucem, Tu 
‘it, me debilites licet , dum fpiritus in cor- 
o & inutili maneat: depraues licet, dum 
\& diftorto temporis aliquid accedat : fuf- 
.& acutam feffuro crucem fubdas: eft tanti, 
m premere,& patibulo pendere deftrictum, 
ratid quod eft in malis optimum , fupplicti 
fttanti, habere animam , vt agam.5) Quid 
3, nifi deos faciles? 6) quid fibi vult ifta 
ffeminati turpitudo? quid timoris demen- 
tio? quid tam feeda vite mendicatio? Huic 
uam recitaffe Virgilium, 


¢ adcone mori miferum eft 


namalorum: & que pati grauiffimum eft, 
fuftineri cupit. qua mercede? {cilicet vitz 

Quid autem huias viuerc eft? diu mori, 
aliquis, qui malit inter fupplicia tabefcere, 
nembratim , & toties per {tillicidia 7) amit- 














{unt: etiam amicum prodere, vt diutins 1 
liberos ad ftuprum manu {ua tradere , vt cor 
cem videre, tot confciam fcelerum Exou 
te cupido eft: difcendumque, nihil interef 
patiaris quod quandoque paticndum eft: q 
viuasreferre, non quamdiu: fepe autemi 
bene, nediu. 


Eeprst. CI, 


Aliquid de immortalitate anima. tum qu 
fin claritas poft mortem ad nos faciat : 
tenuiter primo & fcholaftice: tum inextre 
git, & ad Deum ac calefia animam ducit. 

- hoc, farcinam ant Gelamentum effe : {pe 
&F exui, cum Deus & dies ile Gocant, 


vomodo moleftus eft incundum fomnic 
Ov qui excitat: aufert enim voluptaterr 
falfam, effectum tamen vere habentem: { 
la tua mihi fecitiniuriam. reuocauit enim 


aoalan..t anem teaditue©n Rr temas LW neiltG 


PIS TO LAL. 





em omnis 2ui traniiturus: cum {ubito 
am, epiftola tua accepta, & ram bel- 
perdidi. quod repetam, fice dimifero, 
Negas meepiftola prima totam quaiti- 
fle, in qua probare conahar id qdod 
claritatem que poit mortem contin- 
fe. Id.enim me non foluiffe, quod 
is: Nullam, inguiunt, bonum ex di- 
‘autem ex diftantibus conftet, Quod 
Lucili, eciufdem gueftionis eft, loci 
onon hoc tantum, fed alia quaque eo- 
ia, diftuleram. Quadam enim, vt 
§ rationalia 1) immixta funt, © taque 
ecta ad mores pertinentem traftaui, 
tum fit, ac fuperuacuum, vitra extre- 
as tranfinittere. . An cadant bonano- 
, nihilque fit-cius qui nulluseft. An 
im erit, fenfurinon fimus, antequam 
tus percipi aut peti poflit, Hee au- 
nores{pectant; itaque {uo loco pofita 
| a dialecticis contra hanc opinionem 
oganda fuerunt: d& ideo fepofita fant. 
nia exigis, omnia que dicunt perfe- 
fingulis occurram., At nifi aliquid 
‘elligi non poterunt qu refellentur. 
pradicerevelim? Quedam continua 
tthominem; quedam compofita, vt 
m, omnia cenique quorum diuerfe 
in ynumfuntcoatte: quedam ex di-. 
‘um adhuc membra {eparata Lunt, tan- 
, populous, fenatus. Illienim, per 
‘a eficiuntur, iure aut officio cohz- 








Logica. 
ubintellige ji vel enemaz, 
rent, 








453 L. Anwar: Sewfeat 
rent, natura diducti &finguli funt. Quidefl 
etiam nunc predicere velim? Nullum 
putamus effe , quod ex diftantibus | 
wno enim {piritra vnem bonum contineri | 
debet , vnum effe vnius boni princip 
Hoc fi quando defideraueris, per fe probatu 
rim ponendum fuit, quia inde noftra tela mit 
Dicitis, inquit, nullum bonum ex diftantib: 
Chritas autem ifta, bonorum virorum fecun 
nio 4) eft. Namquomodo fama non eft vr 
smo, nec infamia vnius mala exiftimatio: fic 1 
gitas, wni bono placuiffe. Confentire in ho 
infignes & preftantes viri debent, vt clar 
Hec autem ex iudiciis plurium efficitur , id ¢ 
ftsntium, ergo non eft bonum. Caritas, 
aus eft a bonis bono reddita: laus oratio: 
vox eff, aliquid fignificans: vox autem, lice 
rum fit bonorum, bonum non eft. Neque enin 
quid vir bonus facit, bonumeft. nam & plau 
fibilat: fed nec plaufum quisquam, nec fibilu 
eet omnia cius admiretur & laudet , bonun 
non magis quam fternutamentam aut tuffim. 
elaritas bonum non eft. Ad fummam, dicite 
vtram laudantis, an laudati bonum fit? Si lat 
bonum effe dicitis , tam ridiculam rem facitis , 
fi arirmetis meum effe, quod alius bene valeat 
laud:re dignos, honefta actio eft: ita laudan 
num eft, cuius actio eft , non noftrum qui laud 
atqu: hoc querebatur. Refpondebo nunc fi 
carfim, Primum, an fit aliquid ex diftantib 


ene 


3. Principate ) vaum effe debet vnius boni sysssen 
fe 





¢- Secunda epinie) amica & fauens. Li 








Epistocat. 453 
ine queritur, & pars vtraque fententi- 
jeinde, claritas defiderat multa (uffra- 
ynius boni viri iudicio effe contenta,’ 
mos bonus vnusiudicat, Quidergo? 
2erit vnius hominis exiftimatio , &in« 
lignus fermo? Gloriam quoque, in- 
fam intelligo : confenfum enim mul- 
Diuerfa horum conditio eft, & illius, 
i de me bene vir bonus fentit, eodem 
1, fi omnes boni idem fentirent, o- 
 cognouerint, idem fentient. Par 
idicium eft : eque vero infiftitur ab his, 
m poffunt. Ita pro eo eft, ac fi omnes 
quia aliud fentire non poffunt, Ad 
am, non eft fatis ynius opinio, Illic 
tius féntentia, quod omnium : quia 
‘rogetur, wna exit: hic diuerfa diffi 
ifunt , diffimiles affeftus. Dubia o- 
, leuia, fafpetta, Putas tu poffe fen- 
omnium effe? non eft vnius wna, Il. 
n: veritatis vna vis, vna facies eft: a 
int, quibusaffentiuntur Numquam 
iftantia eft: variantur & difidenr. Sed 
hil aliud quam vox eft: vox autem 
+ Cum dicunt claritatent laudem effe 
onis redditam: iam non ad vocem re- 
fententiam. Licet enim vir bonus ta- 
1em iudicet dignum laude, laudatus 
, aliud eft laus, alindlaudatio. Hee 
it, Itaque nemo dicit laudem fane- 
udationem , cuius officium oratione 
1 dicimus aliquem laude dignum, non 
gna hominum, fed indicia promitti- 





fuffragia. 


mus, 


w 





econ TOCTS Bee Te BSSte we eww F Gewese ow FO VHOEWSE* a 


corrumpit artes nihil enim aque & eloq 
omne aliud ftudium auribus deditum vitis 
popularis aflenfio. Fama vtique vocen 
claritas non. poteft enim citra vocem 
contenta iudicio: plenaeft, non tantum : 
tes, fed etiam inter reclamantes. Quid 
ter claritatem & ploriam,dicam, Gloria 
iudiciis conftat, claritas bonorum. Cui 
bonum eft claritas , id eft, laus bono a bon 
vtrum laudati, an laudantis? Vrriufque: 
Jaudor, quia natura me amantem omnit 
& bene fecifle gaudco, & gratos me inue! 
tum interpretes lator. Hoc plurium t 
quod grat: funt, fed&meum, Itaenimai 
pofitus fum vt alioram bonum , meum it 
tiqueeorum, quibus ipfe fam boni cauffa 
Jaudantium bonum ; virtute enim geritur : 
tem virtutis actio bonum eft. Hoc conti 
non potuiffet , nifi ego talis effem, Ita 
que bonum eft, merito laudari; tam 1 
anam hene indicaffe. indicantie banum e 


fibi poni nifi communes & cum Deoter- 
ww. Primum, humilem non accipit pa+ 
efam aut Alexandriam, aut fi quod eft 
‘equentius incolis, latius te€isfolum. M- 
, quodcumgue fuprema & vniuerfa cir- 
ngit: hoc omne conuexum, intra quod 
cum terris, intra quod aér humanis di- 
ns 6) etiam coniungit, 7) intra quod 
numina inactusfuos excubant Deinde, 
em fibi dari non finit. Omnes, inquit, | 
it. nullum feculum magnis ingeniis clu- 
illum non cogitationi peruium tempus, 
t diesille qui mixtum hoc diuini humani- | 
> corpus, hoc, vbi inueni, relinquam ; 
reddam. nec nunc fine illis fam, fed griae 
1edetineor. Per has mortalis 2ui moras, 
rite longiorique proluditur. Quemad- 
1em menfibus nos tenet maternus vterus, 
10n fibi, fed illi loco in quem videmur es 
donei fpiritum trahere , & in aperto due 


iy areas Levon ice estate! ak. Ly ay er mavae een 








& fuffufus fanguis, difcarrensque per t: 
hentur offa neruique, firmamenta fluic 
bentium, Dies ifte, quem tamquam e} 
formidas, 2terni natalis eft. Depone 
cunGaris; tamquam non prius quoque 
quo latebas, corpore, exieris? Heres « 
tum quoque magno nifu matris expulfus 
ploras: & hoc ipfum flere, nafcentis ef 
debebat ignofci. rudis &imperitus omni 
ex maternorum vifcerum calido mollic 
emiffum , afflauit aura liberior, Dein 
durz manus.taétus; tenerque adhuc, ¢ 
gnarus obftupuifti inter ignota. Nunc 
nouum feparari abeo, cuius ante pars fi 
quo animo membra iam fuperuacus dim 
corpus inhabitatum diu, pone, Scinde 
tar, abolebitur. Quid contriftaris? it 
Pereunt femper velainenta nafcentium. 
fic diligis , quafi tua? iftisoperruses, \ 
reuelet, dies & ex contubernio foedi atqu 








Episto.as.. ' 4597 
he nunc quoque tu quantum potes, 
etiatn FO) neceflarlis, que cohzres 
lam hine, altius aliquid fublimias © 
Aliquando nature tibi arcana rete 
tor ifta caligé , & lux vndique clara 
ginaretecum, quantusille ficfulgor, 
ter fe lumen mifcentibus, Nulla fé 
urbabit: «qualiter {plendebit omne 
s & nox, aéris infimi vices fant, 
is vixifle dices , cum totam lucem 
|; quam nunc, per anguftiffimas ocu« 
{eure intueris, & tamen admiraris 
uid tibi videbirut divina lux, cum 
ideris? heec eogitatio nihil fordidum 
e finit, nihil humile, nihil crudele, 
‘erum effe teftes-ait, illis nos appro« 
iturum parari iubet, & zternitatem 
am qui mente concepit, nullos horret 
terretur tuba, nullisad timorem mi- 
tid ni non timeat, qui mori (pera? 
1) qui tamdin animum iudicat mas 
| retinetur corporis vinculo; exfolu- 
argi; id agit, vt etiam poft mortem 
» Quamuis enim ipfe ereptus fit oct- 


$ 


rtus altima, multusgue recerfat 


in nobis éxettipla bona frofint: {cis 
orum ; non ininus prafentia, effe Vtie 
ns eee 
1m) Gronouius legit: caris gikogue neréffise 
alienays. “4 

se) Epicuram incelligic. 


. gg «Epson 








aico, rummam, alaque, quz noors inc 
infidiantur ; illa potius vide, illa deuita,q 
feruant, quecaptant, Rari fant cafus, | 
ves, naufragium facere, vehiculo euert 
ne homini quotidianum pericalam, A 
te expedi, hoe intentis oculisintuere, N: 
malum frequentius, nullum pertinacic 
blandius. Tempeftas minatur, anrequ 
crepant 2dificia, antequam corruant : 

fumus incendium ; fabita eft ex homines 
eo diligentius tegitur, quo propius acce 
fi iftorum tibi qui occurrunt vultibus cre 
num effigies habent, animosferaram: 1 
Jaram 1) perniciofior eft primus incurfus , 
fire non queunt, Numguam enim illa 
dum nifi neceffitas inigit: aut fame, eu’ 
guntur ad pugnam: homini perdere hon 
2) Tutamen ita cogita , quod ex homint 
fit: vt cogites, quod fit hominis officram 
intuere, ne ledaris; alterum, ne ledas 





wee = 8 e Fe! ave oo - = 





"U4, asl pri- 

» tos (Oftt ations Rt mers 
' Mtitars Hoe bij, tole | Or tutes In feriz s 
Pre Lacilign, Gocer. 


vu SXire per CUeraui. | 
Mini mej I) Gallionis « qi cumin Acha. 
ten) On; 





Dain etiam leg. Grom, 
met) patres tque etiam fratres 
‘abane. Lip: 


honorig Canlla 


ia 


&8 2 





BERBERS as Ssawasnwsie® 9 ese SEU @evae2nm wo weedy nm 


| @aiparcitur. Itaque quoniem egoeb 


tro , vt me fortiusemet’, a) i il 
diligentius amem. Indyl eff. 


affe@tibus; & interdum etiam fi premw 
ritus in horiorem fuorum vel cum torm 
dus, &in ipfo ore retinendas eft: cum 
vendum fit, non quamdiwiunat, fed qus 
‘Mle quinon vxorem, non amicum tanti: 
us in vita commoretur, qui erat 
.eft, Hoc quoque imperet fibi animas , 1 
rum exigit : nec tantum fi vilt mori,fed 
mittat, & fuis fe commadet. Ingenti 
ligna ceufla ad vitam reuerti: quod m: 
federunt. Sed hoc quoquefomm2s hu 
| fine » feneétutem fuem, cuius maxin 

ecurior fuitutele , & vitw vlus animof 
_ conferusre, fi fcias alicui tuorum effed 

ptabile. Habct preteree in f& nen om 
geudiam, & mercedem. ' quid enim iuc 
vxori tem carum effe, vt propter hec ti 


‘Dacald ienana Danline maa man fantrere | 


 Errsrorar. 46r 


mihi confilium profeftionis cefferit? Vr 
rauitatem vrbis exceffi, & illum odorem 
fumantium, quz motz quidquid peftiferi 
ruerant, cum puluere effundunt, protinus 
valetudinem fenfi, Quantum deinde ad- 
as viribus ; poftquam vineas attigi? in paf- 
fus, cibum meum inuafi, Repitiui ergo 
) non permanfit marcor ille corporis du- 
e cogitantia; incipio toto animo itudere, 
umad hoclocusconfert, nifi fe fibi prafter 
ui fecretum &in occupationibus mediis, 
ibebit,, Arille qui regiones eligit, & otis 
, vbique quo diftringaturinueniet. Nam 
juzrenti cuidam, quod nihil fibi peregri- 
rofuifient, refpondiffe ferunt: Nonim- 
tibi euenit; tecum enim peregrinabaris,O 
} cum quibusdam ageretur , fi a fe aberra- 
primi feipfos follicitant,corrumpunt,terri- 
\prodeft mare tralicere, & vrbes mutare ? fi 
bus vrgeris effugere, non alibi fis oportet, 
uta venifle te Athenas, putaRhodon ; elige 
o.cinitatem ¢ quid ad rem pertinet,quos illa 
rat? tuos adferes, Diuitias iudicabis bonum? 
© paupertas, & (quod eft milerrimum) 
imuis enim multum poffideas , tamen qui- 
us habet, tamto.tibi videberis defici, quan- 
. Honores iudicas bonum? male te ha _ 
onful fa@us ille etiam refeGus: ringeris, 
juem in faftis fepiuslegeris. Tantus erit 
furor, vt nemo tibi poft te videatur, fi 
ete fuerit, Maximum malum iudicabis 








% sams me) recuperaui antes amiffum. Sam_,qui 


“gE 3 ° mor: 





oft, quia rene npn Eo 
obleQamenta vite putes Secnem 

‘ tur), etiem G non renelcintue. Sed 

We tu quidem idem erie,’ cequac; a 

ieititae > {ed in aliis 

Gedeénon ex apervo fit. Alli dufctiaeet ty 


i — angen 


tre i 


ps pipe we 


-Eeistorag.. 463 


mur, Horum nihil cogitabis , nec reme- 
1s appones, fed ipfe nbi feres folicitu- 
ws, alia {perando, alia defperando? 
‘rom alteri mifceas: nec {perauéris fi- 
ne , nec defperaueris fine {pe. Quid per 
cregrimatio cuiquam potuit? Non vo- 
emperauit, non cupiditates refrenauit, 
{fic , non indomitos amorisimpetus fre- 
‘nique animo mala eduxit, non iu- 
, non excufhiterrorem; fed yt puerum 
em, ad breue tempus rerum aliqua no- 
it,  Ceterum inconftantiam mentis, 
ime agra eft, laceflity mobiliorem le- 
'ddit ipfa iattario, Itaque que petie- 
me loca, cupidins deferunt, & auium 
lant, citiusque quam venerant, abe- 
inatio notitiam dabit gentium, nouas 
formas oftendet, icistieta {patia cam- 
iguas perennibus aquis valles, & alicu- 
ib obferuatione naturam: fiue, vt Nilus, 
lento tumet; fiue, vt Tigris, eripitur 
€to per occulta curfu, integre magni- 
aw; fiue, vt Meander , poétarum o- 
itatio & ludus, implicatur crebris an- 
epe in vicinumalueo {uo admotus, an- 
fluat, flectitur; ceterum neque melio- 
1eque faniorem, Inter ftudia verfan- 
nter anctores fapientiz, vt quasfita di- 
um inuepta queremus. Sic eximendug 
ferrima feruitute, in libertatem afferi- 
iu quidem nefcieris , quid fugiendum, 
m, quid neceflarium, quid fuperus- 
aftum , quid honeftum fit: non erit hoc 
(ederrare, Nullam tibi opem aan” 


8.4. 





 &extorram; tredis locorum mutatione pa 
mais eft iffid malum, quam yt geftatior 
ty), Percgrinatio non facic medicum, non 
nulla ars loco diftitur. Quid ergo? Sapie 
_ OMnium maxima initinere colligetar? Nu 
erede, jtereft , quod te extra cupiditates , 
extra metus fiftat: aut fi quad offer, agmine 
illuc humana pergeret. Tandin ifta vrgel 
macerabuntque per terras ac maria vagum 
malorum ge(taris cauffas, Fugamtibi no 
miraris? tecum (unt quz fugis. Te igitu 
onera tibiidetrahe & defideria: faltem int 
contine, Omnem ex. animo erade neg 
vis peregtinationes habere inegndas, turn 
fana. Heerebit tibi auaritia, ‘quamdia at 
doque conulxeris: harebiv tit 
Perbo conuerfiberis: naniqna 
¢ontybernio pones? incendetir hl 
gorum fodalitia, Si velis viti3 oiui, longe 
exemplis recedendum eff, * Atiarus, cort 
wos, fradduténtus , -multtioy rocitari fi 

fuiffent, intra te fans, “Ad meliorestra 


a | 
we lan wands b nan anes heehee musedttiana fall 






Sc a 








nib wits cum Lalio, cum Tuberone: “quod i 
‘conuiuere etiam Grecis iuuat, cum Socrate, cum 
Zenone verfare, - > Alter ‘te docebit mori, fi neceffe 
erit; 12) alter antequam necefle erit. 13) Vive com 
paths , cum Pofidonio, Hi tibi tradent diuino- 
humanortumque notitiam. hiiubebuntin opere 
fle: nec tantum {cite loqui , & in obleétationem au- 
dientium verba iactare , {ed animum indurare, & ad- 
verfus minas erigere, Vnuseitenim huius vite flue 
fuantis & turbidz portus, ene: contemnere, 
fare fidenter, aperte 14) tela fortune aduerfo pecto- 
re excipere » non latitantem , nec tergiuerfantem, 
‘nos natura produxit: & vt quibusdam 
animalibus ferum dedit, quibusdam fabdolum, qui- 
porene! eae ita nobis gloriofum & excelfum 
| vbi honeftiffime , non vbi rutif- 
fin e viuat firsilfimein mundo: 1§) quem quantum 
mortalibus paffibus ficet , fequitur zmulaturque: 
Profert fe, laudari & adipici credit. 16) Dominus o- 
mnium eft, fupra omnia eft. itaquenulli ferei fub- 
mittit: nihil illi videtur graue, nihilafperum, quod 
Virum incuruet. 





Terribiles Gifu forma, letumaue labosque ; 


minime quidem » fi quis rectis oculis, intueri illa pof 





72. Alter te docebit mori, ji neceffe evi?) Socretih, qui mor- 
tem fi adwenerit equo animo ferre docet, 

13, Alter antequam neceffe evit’) Zeno. Stoici enim vitro 
pie aang mortem , & prauenire naturam vel neceffitarem do- 


ceban 
1g. State fidenter , aperte ) fiare fidentey ac rectum, 
Oronev. 
is. Mande’) coslo. 
16. Laudari & adjpict cvedit}-iva agit ac fi omnium oculi 
fe fint intenti, 


ge 5 fit 


Berbr onary. ~~ 


' 456 | L. ANN AB! SENrcAR 


fit, &tenebras perrumpere, Multa per noftem he 
bita errori, dics vertit qd rifum, 


_ Jervibiles Sifu forma, letumgue labosque, 


egregic Virgilius nofter. Nore dixit terribiles ef 
fe, fed vifu; id eft, videri, non efle. Quid, iw 
quam, in iftis eft tam formidabile, quam fama val- 

guit? Quid eft, obfecro re, Lucili, car timeat le 
Prem vir, mortem homo? Totiens mihi accurrant 
ifti, qui non putans fieri pofle quidquid facere non 
peflunt, & aiunt nos loqui meiora, quam qua natu: 
va humane fuftineat. At quanto ego de illig meliug 
exiftimo? ipfi quoque hxc poffunt facere , fed no- 
lant. Denique quem vmquam iffa deftituere tentans 
tem? cuinon faciliora apparnere in a&u? Non quia 
dificilia fant, non sudemus: fed quia non gudemus, 
Gifficiliafunt. Si tamem exemplum defiderstis , eg- 
cipite Socratem perpeffitium 17) fenem , per omnis 
afpera iaGtarum , inuidum tamen & paupertate, 
quam grauiorem illi domeftica qnera faciebant; & 
Jaboribus , quos militares quoque pertulit, & quibus 
ille domi exercitus. fiue vxorem cius {pe&es mori- 
bus feram, lingua petulantem}; five liberas indpci: 
les, & matri quam patri fimiliores, Sic fere aut in 
bello fuit, aut intyrannide, aut in libertate, bellis 
actyrannis feuiore, Viginti & feptem annis 18) pe 
gnatum eft; poft finita arma, triginta tyrannis noxa 
dedita eft ciuites, ex quibus plerique inimici erapt. 
Nouiflima damnatio eft {ub grauiffimis neminibut 
impleta. obie&ta eft & religionum violatio , & iauer 
tutis corruptela , quamimmittere in deos, in patres, 








17, Perpesfitium ) eadem vox eff ig ep, _ 
1g. Viginti & feptems annis ) quibne Ferushet hejlgm Pele: 


ganefiacum, 
as in 


BS tee 


a 


Barsroras. : 467 


i a as 

in r di@us eft : poft hee carcer, &venenum, 

Hc que €0 animum Socratis non mouerunt, vt ne 
vultum qtidem mouerint. Illam mirabilem lau- 
dem, &fingularem, v(que ad extremum feruanit : 
non hilariorem quisquam , non triftiorem Socratem 
vidit: sequalis fuitin tanta inzqualitate forranz, Vig 
alterum exemplum? accipe hunc M, Catonem re- 

centiorem, cum quo & infeftius fortune egit, & per- 





oe Cui cum omnibus locis obftirifiet , nouil- 
& 


in morte : oftendit tamen virom | ‘forte 
inuita fortuna viuere, inuita mori, Totg 
ji etas aut in armis eftexacta ciuilibus, autinztate 
concipiente iam ciuile bellum, Er bune licet dicas 
non minus, quam Socratem , in feruitute vixifle: nj- 
G forte Co. Pompeium « Cefarem, & Craffum pu- 
tas libertatis focios.19) fuiffe. Nemo mutatum Ca- 
tonem, teties mutata rep. vidit ; eumdem fe in o- 
i ftatu praftitit. In pretura, in repulfa, inaccufa- 
tione, in prouincia, in concione, in exercitu, in mor- 
te, denique in illareip, wepidatione, cum illinc Cx- 
far effet decem legionibus pugnaciffimis fabnixus, tot 
ernarum gentium prefidiis hinc Cn, Pompeius, 
th vnusaduerfusomnia. Cumaliiad Cxfarem in- 
clinarent.. alii ad Pompeium , folus Cato fecit aliquas 
& reip, partes. Si animo compleéti yolueris illius 
imaginem temporis, videbis illinc 20) ee & o- 
mnem ereGum ad res nonas vulgum: N¢ai) Opti- 
mates & equeftremordinem, quidquid erat in cini- 
tate fandti & letti: duos in medio reliftos, Remp. 
& Catonem. Miraberis, inquam, cum snimaduer- 
teris 





19, Libertatis focios) eos libertatis tuendze eanffa focieta- 
rs) inivifle, & triumuiratum conftituiffe, 
0, Mine) 2 partibus Cafaris, 
+ Fine ) a partibus Pompeii, 
Atri- 





AtALUwL Gt, yun WwWEEALILCELE WASW GHEY SAVRLAWUSD AL AE 


oterant? Periititaque exdecretofuo. Vide 
homines labores pati? per medias Africe folir 
pedes duxit exercitum. Vides poffe tolerare 
& incollibus arentibus, fine vilis impediment 
exercitus reliquias trahens , inopiam humoris 
tustulit: & quoties aque fuerat occafio , noui 
bibit, Vides honorem & notam poffe contem 
dem quorepulfus eft die, in comitio pila lufi 
des poffe nen timeri potentiem fuperiorun 
Pompeium & Czfarem , quorum nemo al 
offendere audebst , nifi vt alterum demere 
fimul prouocauit. Vides tam mortem 
contemni quam exfiliam? & exfilium fibi ind 
mortem, &interimbellam. Poffamas itaque: 
fus ifta tantum habere animi: libeatmedo fut 
reiugo collum. In primis autem defpuendz fu 
Juptates: eneruant, & effeminant, & multu 
tunt, multum autem a fortuna petendum eft. 
inde {pernendz opes : au€toramenta 22) fant fe 
tum. Aurum & argentum, & quidquid aku: 
ces domos onerat, relinquatar, non poteft 
conftare libertas. Hanc fi magno 2ftimas, omni 
vo zftimanda funt. 


Ce ULE Le ee ee Py i DO, 
Tu tamenfi¢audias cenfeo ifta pracepta, quo- 
{i tibi preciperem, quaratione honam valetu- 
1 in Ardeatino tucreris, Confidera, qu fint 
iominem in perniciem hominis inftigent; in- 
sfpem , inuidiam, odium, metaum, contem 
Ex omnibus iftis, adeo leuiffimum eft eontemp- 
yt multi in illo remedii cauffa delituerint, » 
i quis conternnit , catcar fine dubio , fedtran 
» homini contempro pertinaciter, nemo dili- 
rnocet. Etiam inacie igcens prateritur: cum 
pugnatur, Spemimproborum vitabis, fi ni- 
bueris quod eupiditatemalienam &improbam 
', finihilinfigne poffederis. Concupifcantur 
infignia, etiam fi parum nota funt. Sie vero 
iam effugies, fi te noringefleris oculis, fi bona 
on iataueris , fi fcieris in finugaudere, Odium 
1 ex offenfa fic vitabis, neminem laceflendogra- 
a quote fenfas communistucbitur, fuit enim 
wultis periculofum, Quidam odium habuerunt, 
limicunr, Tlud, netimearis.,, preftabir tibi & 
ae medioefitas, &ingenii lenitas: cum te effe 
nes (cient, quem offendere fine periculo poffint, 
sciliatio tua & facilis fit, &certa. Timeri au- 
am domi moleftum eft, quam foris: tam a fer. 
quamaliberis, Nulli non ad nocendum fatig 








temedii canfa delituevine ) vt Brutus qui Reges eiicit, 
Liaius habet im contemtn futus eras, 
Vitir 





470 L. Anwat: Senxcan 








virium eft. Adiicenunc, quod, qui timetur , timet. 
nemo potuit terribilis effe fecure, ‘Centemptus fu 
' pereft: cuiasmodum in {us poteftete habet, qui i- 
lum fibi adianxit: qui contemnitur, quia volait, non 
quiadebuit. Huiusincommodum & artes bona di- 
fusdunt, & amicitim eorunt, qui apud aliquem pe- 
tentem potentes funt. quibus applicari expediet , non 
implicari : ne pluris remedium, quam periculam 
conftet, Nihil tamen aque proderit , qaam quiefce- 
sc, &minimum cum aliislequi, plurimum fecum, 
Eft quedam dulcedo fermonis, qua icrepit, & bien- 
ditur, & non alicer quam ebrietes aut amor fecret 
producit. Nemo quod eudierit, tacebit: nemo 
quantum audierit, loquetur, Qui rem non tacuerit, 
non tacebit auctorem. Habet vnusqaisque aliquem 
cui tantum credit , quantum ipfi creditum eft : vt gar- 
rulitatem fuam cuftodiat, & contentue fit ynius aurk 
bus, poputum faciet. 3) Sic quod modo fecrerum 
erat, rumor eft. Securitatis magna portio eft, ni- 
bil iniqui facere. Confulam vitem & perturbataat 
impotentes agunt: tantum metuunt, quantum n0- 
cent : nec vile tempore vacant. ‘Trepidant enim 
cum fecerunt, herent, con{cientia aliud agere non 
patitur , ac fubinde refpondere ed fe cogit. 3} Dat 
pens: , quisquis exfpectat: quisquis autem me 
ruit, exfpectat. Tutum aliqua res‘4) in male 
confcientia praftat , nulla fecurum. putat enim 
fe , etiem fi non deprehenditur , poffe deprehes- 
di: &inter fomnos monuetur , & quoties alicuius {ce- 
lus loquitur, de fuo cogitat. Non fatisillioblitere: 


a re, 
2. Populum faciet) dum {cilicet vni dicit, qui rurfus di 
gat alteri, & hic tertio , donec omnes (ciant. 
3. Refpondrre ad fo cegit.) dum fcipfem tnterrogat: quid 
feci? quid fiet? quid petiar? Grenew. 
g. Tutnm aliqua res) vid. ep. 97, 


wae sates bedded CUE eal Sabha 


‘dius refcribo ad epiftolas tuas. non quis di- 
i€us occupationibus fum : hanc excufationetn 
udias : vaco, & omnes qui volunt , vacant. 
aem res fequuntur ; ipfi illasamplexantar, & 
entum effe felicitatis occupationem putanit. 
rgo.fuit, quare non protinus refcriberem ci, 
) querebas? Veniebat in contextum operis mei; 
im me moralem philofophiam velle comple&i, 
1¢es ad eam pértinentes queftiones explicare, 
dubitaui vtrum differrem te, an, donec fous 
veniret locus, ius tibiéxtraordinem dicerem 2 
tius vifum eft, tam longe venientem 1) non | 
re. Itaque & hoc ex lla férie rerum coheren- 

xcerpam , & fi qua erunt hyiu{modi, non qua- 
bivltro mittam. Ques fint hec, interrogas? 
sire magis iuuat, quam prodeft: ficut hoc de 
azris,an bonumcorpus fit. Bonum prodeft: 
1im: quod facit, corpus eft: bonum, agitat 
m, & quodammodo format & continet; quz 
ropriafant corporis,ea corporis bona funt: cor- 
rgo funt, & que animi funt. nam & hic corpus 


annm hasninie naerale aff carnue fie enm infla 





472 L. ANNAE! SENECAR 








quoque de quo non queris, infalciam ; tanquant 
amor, triftitia, fi dubitas, vide an vultum nobis 
tent, an frontem adftringant, an faciem diffunc 
anruborem ewocent, an fugent fanguinem. ( 
ergo? tam manitfeftascorpori notes credis impr 
nifi acorpore? Siaffedus corpora {unt , & mor! 
nimorum, & auaritia, crudelitas, indurata viti 
in ftatum inemendabilem adducta: ergo & mal 
& {pecies cius omnes, malignitas, inuidia, fupe 
Ergo &bona. primum quiacontraria iftis funt: 
inde ) quia eadem tibi indicia praftabunt. An 
vides, quantum oculis det vigorem fortitado? qi 
_tam intentionem prudentia? quantam modeftiat 
quictem reverentia ? quantam ferenitatem !eti 
quantum rigorem feueritas, quantam remiffio1 
veritas? Corpora ergo funt, qua aeloretn habit 
que corporum mutant, qu@ in illis regnum ft 
exercent. Omnes autem quas rétuli virtutes, b 
funt, & quidquid ex illis eft. Numquid eft dubi 
an id quo quid tangi poteft, corpus fit? 


Langere enim & tangi, nifi corpus, nulla poteh 


vt ait Lucretitts. 
Omnia autem ifte que dixi, non mutatent cor, 
nifi tangerent: ergo corpora fant. Etiamnum, 
tanta vis eft, vt impellat & cogat & retineat & inb 
corpus eft. Quid ergo? Non timor retinet? | 
audacia impellit? non fortirudo immittit , & in 
tum dat? non modératio refrenat ac renocat? : 
gaudium extollit? rion triftitia adducit? Deni 
quidquid facimus , aut malitia , aut virratis geri 
Imperio: quod imperat corpori, corpuseft: q 
vim corporiaffert, corpus. Bonum corporis co 
rale eft: bonum heminis, & corporis bonum eft: 


Epasroran 





corporale eft. Quoniam, vt voluifti, morem 
tibi, nunc ipfe dicam mihi, quod ditturum ef 
video. Latruncalis ludimus : in fuperuacuis fab« 
steritur. non faciuntbonosifta, feddottos) A- 
orreseft, fapere: imo fimplicior, paucis opus 
i mentem bonam litteris, Sednosvt cetera in 
wacuum diffundimus, ita philofophiam ipfam. 
nadmodum omnium rerum, fic litterarum quo 
ntemperantia laboramus; non vite, fed {chole 
nus, y 


Eris’ CVII. | 
ur Lucilium & erigit, in fuga feruorum, Ifa & 
4 in bitam inciderg: ideoque non inopinata effe 
vere, Patere igitur , quod non emendas. Bona & 
viens Epiftola, 


i illa prndentia tua? vbi in difpiciendis rebus 
ubtilitas? vbimagnitudo? Tar pufilla te an- 
? ferni occupationes tuas, occafionem fuge pus 
une. Si amici deciperent, (habeant enim fae 
men, 1) quod illis Epicurus nofter 2) impo 
& ita vocentur) quo turpius non fiat omnibus 
$tuis, 3) defint illi, qui & operam tuam cone 
ant, &. te aliis moleftum effe crede- 

Nihil horum infolitum , nihil inexfpectacum 
Offendi rebus iftis tam ridwulum eft , quam 
i; quod (pargaris in pablico, aut inquineris im 


Habeant enim fane nomen) Stoici (olos fapientes inter fe 
8, Eeliquos fociordicunt. Lipf 7 
Epicurns offer) nofftr quia Epicureus fuerat Lucilius. * 
Quo turpis non fint omnibus rebus ruisyEipflegic: vid? 
ntisne fint omnibus. vebus tuts? fenfo perfricuo: fi & A- | 
quod maius eft, deferant, ideone angare & res tugs. 
tas putabis= ne 


eee | eee. 


474 L, Annas: Sanecaé 











luto, Eadem vitz conditio eft, que belnei 
itineris: quedam intermittentur, 4) qued 
dent, Noneft delicata res, viuere. Long: 
ingreffuses: & labaris oportet ,. & arietes, 
& latferis, & exclames, O mors; id eft : m 
45) Alio loco comitem relinques , alio efferes 
mebis. Per ciusmodi offenfas emetiendum 
fragofum hociter. Mori mevult? prepare 
mus contraomnia Sciat fe venifle, vbi pati: 
men; {ciat fe venifle, vbi 


Luttus & Glerices pofuere cubilia cura, 
Pakentesque habitant morbi, triftisque fene 


In hoc contubernio vita degenda eft. Effu; 
non potes, contemnere potes: contemne: 
fi fepecogitaueris, & futura praefampferis, 

non fortius.ad id cui fe diu compofuerat, ace 
duris quoque, fi praemieditata erant, obfti 
contra imparatu. , etiam leviffima expauit, | 
dum eft, ne quid nobis inopinatum fit ; & qui 
mouitate grauiora (unt, hec cogitatio affidua 
bit, ve nulli fis malo tiro, Seruitereliquerunt 
compilauerunt, alium accufauerunt, alium 
runt, alium prodiderunt,aliam calcauerunt, al 
neno, alium criminatione peticrunt, Quidqai 
ris,multis accidit, Deinceps que multa & varis 
nos diri-,untur. Quadam in nos fixa funt,q 
vibrant, & cum maxime veniunt, quedam : 
peraentura nos ftringunt. Nihil miremur ec 
quz nati fumus: quz ideo nulli querenda, qu 
{untomnibus. Ita dico paria funt, nam etia 








4- Intermittentur’) f. immittentar. hec fenfu: alii 
fedent, aliicafn. Lipf 

s. Id eff, mentiaris ) optant enim mortem quibgg: 
fedore, mens abhorret & fugit veniencem, Lip/: 


Epistror Ag, | 475 
he  - F—B8 


it aliquis, pati potuit. AEquum autem ius eft, 


(ao omnes vii fant, fed quod omnibus latum eft, 
retur equitasanimo, & fine querela mortalita- 
buta pendamus, Hiems frigora adducit : als 
am eft. zitas calores refert: zftuandum eft,-in- 


eries czli valetudinem tentat: egrotandum eft, 


a nobis loco occurret, & homo perniciofior fe- 
mibas. Aliud aqua, aliud ignis eripict. Hane 
1 conditionem mutare non pofiumus : id poffu 
magnum fumere animum,& viro bono dignum, 
fortiter fortuita patiamur, & nature confenti- 

Natura autem hoc, quod vides , regnum 
tionibus temperat, Nubilo ferenafuccedunt: 
ntur msria, cum quicuerunt: fant inuicem 
; noGem dies fequitur : pars cali confurgit, 
nergitur: contrariis rerum zternitas conftat, 
inc legem animus noftér aptandus eft , hanc fe- 
r, huic pareat; & quecumque fiunr, debuiffe 
iret: nec yelitobiuryarenaturam. Optimum 
ti, quod emendare non poffis; & Deum, ‘quo 
re cuncta proueniunt, fine murmuratione co- 
i. Malus miles eft, qui imperatorem gemens 
ur, Quare impigri atque alacres excipiamus 
‘ia, nec deferamus hune operis pulcherrimi 
m, cui quidquid patimur, intextum eft: & fical- 
mur Ivuem, cuius gubernaculo moles ifta diri- 


, quemadmoduin Cleanthes nofter verfibus di- 
imis alloquitur. quos mihi in noftrum fermo- — 


nutare permittitur , Ciceronis viri difertiffimi 
glo. Si placuerinr, bom: confules: fidifplicne- 
cies me in hoc fecutum Ciceronis exemplum. 

i] : : 


c me parens, 6) celfique dominator poll, 
ee ee ee = aa : ca geen) 
Inc me parens) Gracos verfus babes fab finem Enchiri- 
Ret. hae ae 


hha Quo. 


NN 


475 L. ANNA®! SENECAE 








Quocumque placuit, nulla parendi mera eft. 
Affirm impiger. fac nolle comitabor gemens : 
Ducunt Golentem fata , nolentem trabunt. 
Malusque patiar , quod pati licuit bone. 


Sic vinamus, fic loquamur. paratos nos inueniat atque 
impigrosfatum. Hic eft magnus animus, qui fe Deo 
tradidit: at contra ille pufillusac degener, qui oblu- 
Gatur & deordine mundi male exiftimar, & emen 
dare mauult deos, quam fe, 


Errst. CVIII. 

Quomodo Philofophi legendi, Gel andiendi fint ? Cam 
dileu, & ea maxime excerpenda & imbibenda, gut 
faciunt Gite, Oblelfamenta qui quarunt , frupre 
fant: tu emendationem. Nec id difficile, Natura 
enim ipfa Gocat ad Honefinm, Semina cia & fu 
mites in animo neftro funt : furgunt & excitantwy, 
sum dottor & irritator accefst. A fuo exemple, 
cum apud Attalum difceret. Oftendit deinde, ba 
rio fine atque animo ad auflores legendos Seniri: nat 
autem debere illo Philofophi, Pareamns: &F legite at- 
que audite Gos o Philologi. | 


P de quo quzris, ex his eft, qua {cire , tantum eo, 
vt fcias, pertinet, Sed nihilominus quia pertinet, 
pertinaciter properas, 1) nec vis ex{pectare libros, 
quos cuin maximeordino continentes totam moralem 


aan, an” i Pe ee | 


et Fe 


a wit 


i ee 


a! OMT 


philofophiz partem, ftatimexpediam. Illadtsmes. - 


prius fcribam , quemadmodum tibi ifta cupiditas di- 
{cendi, qua flagrare tevideo, dirigenda fit, ne ipfa 
fe impediat. Nec paflim carpenda fant, nec auide 





1. Pertinaciter preperas) omiflo pertinaciter Gronouins 
legit: @ properas, 


inut 


ErigTrorast. © 477 











denda vniuer(fa: per partes peruenitur ad totum. 
iri onus viribus debet: nec plus occupari, quam 
ufficere poffamus. Non quantum vis, fed quan- 
capis, hauriendum eft, bonum tantum habe a- 
im: capies, quantum voles, Quo plus recipit 
lus, hoc fe magis laxat. Hee nobis precipere 
lum memini, cum {cholam eius obfideremus, 
imi veniremus, & nouiffiimi exiremus; ambu- 
m quoque illum ad aliquas difputationes euaca- 
is NON fantum paratum dilcentibus , fed obuium. 
|, inquit, & docenti,& dilcenti debet cffe propofi- 
vt ille prodeffe velit,hic proficere. Quid ad philo- 
orum ({cholas venit, quotidie fecum aliquid boni 
: aut fanior domum redeat, aut fanabilior. Redi- 
item, Ea enim philofophiz vis eft , vt non folum 
tes, fed etiam conuerfantes iuuet. Qui in folem 
, licet non in hoc venerit, colorabitur ; quiin wn- 
taria tabernarefederunt, & paulo diutius com- 
tifunt, odorem fecum lociferunt; & qui apud 
fophum fuerunt , traxerint aliquid necefle eft, 
prodeffet etiam negligentibus. Attende quid 
n: negligentibus , nen repugnantibus. Quid 
? non nouimns quofdam , qui multis apud phi- 
hum annis perfederint, & ne colorem quidem 
rint F Quid ni nouerim? pertinaciffimos quidem, 
iduos : quos ego non difcipulos philofophorum, 
nquilinos 2) voco, Quidam veniunt vt audi- 
on vtdifcant: ficut in theatrum voluptatis cauf- 
deleStandas aures, oratione, vel voce, vel fas 
ducimur. Magnain hanc aaditorum partem 
is, cui philofophi fchola diverforium otii fite 
id agunt vt aliqua illic vitia deponant, vt aliquam 
1 vite accipiant, ad quam mores fuos exigant, 


SS 
nquilinos) qui velut hebitenc ibi, fed in mee: & ideo 
icinntar nec proficiuns. Lipf 


A hh 3: | fed 


iin mondem, puren menrena mite » hon te 
ilicitis vqluptatibus , fed diam faperuscuis: 
circumfcriberé gulam Xventrem. Inde m 
Gaur pormanfere ; Lucili, «Magno enim i 
, impetu véneram ; deinde ad ciuitatis vitam 1 
ex bene ccéptis pauca ferusui. Inde oftrei: 
que in omtiiem vitam rettuntistuni ef, J} 
cibi, fod oblectamenta:-faint ., ec ettendan 
cogentia; quod gratiffimum eft edacibus , ¢ 
quam capiuat farcientibus , facile deftenfu 
reditura. Inde in omnem yiram vnguente 
mus; quoniam obtimus odor ii corpore e1 
Inde vino caret ftomachus : inde jn omne 
balncum fugimus. Decoquerecorpus, atq 
Tait ire {udoribus, inutile fimul delicatumque c 
Cetera proiccta redierunt; ita tamen, vt, 
abftinentiam interrupi; modum feruem. & 
ab{tinentiz proximiorem :. quoniain quedar 

_ duntar facilias animo, quam temperantu 
_ Hiam cepi tibi exponere, quantum maior 
ad plilofophiam iuuenis accefferim, quam fi 
gam, non pudehit fateri, qaem mihi amo 
thagore iniecerit Sotion, Docebat, quare 





Sn .r. mm . | 
al - Epis TOL AY®, 7 481 a 
lisyerique-cauffa erat, fed virique magnifica. Hic 
hominifaris alimentorum citra fanguinem effe crede- 
bat, & crudelitatis. confuetudinem fier, ybi in vo- 
lupratem effet.addu@a laceratio, Adiiciébat, con- 

ahendam materiam effe luxuriz: colligebat, hone — 
yaletudini contraria efle alimenta varia, & noftris a- 
liena corporibus.. At Pythagoras omnium inter e- © 
inniacoghationem effe dicebat, &aliorum commer. . 
cium in alies atque alias formas tranfeuntiam, Nul- 
} Ja (fi illi credas), anima interit, nec ceflat quidem, 
nifi tempore cxigiio, dum-inaliud corpus transfun- 
ditur, Viderimus 7) per quas temporum vices, & — 
CP iceilsgantatal sgiutinos domiciliis, inhominem | 
Feuertatur: interim (celerishominibus ac parricidii 
wnetum fecit, cum poffint in parentis animam inf{cii 
incurrere, é& ferro morfuue violare , in quo cognatus 
aliquis (piritus hofpitaretur, Hc cum expofuiflet 
Sotion, & implefict argumentis {uis. Non credis , in- 
quit, animasinalia corpora atque alia deferibi? & 
_ migrationem efle , quam dicimus effe mortem? Non 

crédis in his pecudibus ferisue, autaqua merfis, il- 
lumi quondam hominis animem morari? Noncredis 
nihil perire in hoc mundo, fed mutare regionem? 
nec tantum czleftia per certos circuitus verti, fed a- 
nimalia quoque per-vices ire, & animes per arbem 
agi? Magni ifta crediderunt viri, itaque indicium 
quidem tuum fuftine: ceterum omnia tibi integra 
ferua. Sivera funtifta , abftinuiffe animalibus inno- 
centiseft: fi falfa, frugalitas eft, Quod iftic credu- 
litatis tue damnum eft? Alimenta tibi leonum & 
 yulturum eripio, His inftin@us, abftinere animali- 
bus cepi: & anno perato non tantum facilis erat 











7, Viderimus) videbimus leg. Grononins , quod Senece effe 
ex Ep. ric. & 116, firmer. Ly 


bh 5 mihi 


i 


482 L. AwnAnr Senzcas - 
a | 


mihi confuetudo , fed dulcis. Agiliorem mihi ani- 
mum effe credebam: nec tibi hodie affirmauerim an 
fuerit. Queris, quomodo defierim ? In Tiberii Cx- 
{aris principatum iuuentz tempus inciderat: alieni- 
genacum facra mouebantur ; 8) fed inter argumenta 
fuperftitionis ponebatur quoromdam animalium 
abftinentia, Patre itaque meo rogante , qui non 
calumniam timebat, fed philofophiam oderat. ad 
priftinam confuetudinem redii: nec difficulter mihi, 
vt inciperem melius ceenare, perfuafit. Laudare fe- 
lebat Attalus culcitam, ques refifteret corpori: tali 
vtor etiam fenex, in qua veftigium apparere non pof- 
fit. Hee retuli, vt probarem tibi, quam vehemen- 
tes haberent tirunculi impetusprimos ad optima quz- 
que , fi quis exhortaretur illos, fi quis impelleret. Sed 
aliquid prascipientium vitio peccatur, qui nos docent 
difputare, non viaere: aliquid difcentiam , qui pro- 
pofirum adferunt ad preceptoresfuos , non animum 
excolendi, fedingenium. eaque quz philofophia 
fuit, faéta philologia eft. Multum autem ad rem per- 
tinet, quo propofito ad quam rem accedas. Qui 
grammaticus futurus, Virgilium {crutatur , non hoc 
animo legit illud egregium, 


~-- Fugit irreparabile tempus. 


Vigilandum eft: nifi properamus, relinquimur. 9) 

agit nos, agiturque velox dies: in{cii rapimur. Omnia 

in futurum difponimus & inter pracipitia lenti fu- 

mus. Sed vtobferuct , quoties Virgilius de celeritate 

temporum dicit, hoc vti verboillum, Fvourr. 

.. Alientgenarum fudzi nimi Agyptii 

Nebauter® Testes Aue tL nimiram m ube 
y- Relinguimur ) a tempore fugiente pranertimus. 


Opi 





ugeres quod currendi genus concitatifimum 
ytimos quosque primos rapi. Quid ergo cefla- 
‘ipfi concitare, vt velocitatem rapidifime rei - 
s equare? Meliera preteruolant, deteriora 
nt. Quemadmodum ex amphora primum 
t finceriffimum effluit, grauiffimum quod- 
sidunrque fubfidit: fic in ztate noftra, quod 
n, in’primoeft. Id exhauriri in aliis potius 
, vt nobis facem referuemus, Inhereat iftud 
& tanquam miffum oraculo placeat: 


1 quaque di¢s miferis mortalibus ani 
s fugit. --- -- - 


ptima? quiareftat quod incertum eft, Quare 
' quia iuuenes poffamus difcere, poflumus fa- 
imum, & adhuc tra€tabilem, ad meliora con- 
: quia hoc tempus ideneum eft laboribus, 
nagitandis per ftudia ingens , Kk exercendis 
ra corporibus. Quod fupereft, fegnius de 
us eft, & propius afine. Itaque toto hoc a- 
nimo, & omiffis ad que divertimus , in rem 
yoremus: ne hanc temporis perniciffimi ce- 


484 L. Anwant Senecar 





quemque primum effe diem,quia fabeunt morbi,quis - 


fenectus premit, & adhuc adolefcentiam cogitantibus 
' fapracapateft; fedait , Virgilium femper vna pone: 


re morbos & fenectatem. non meherculeimmerito: | 


fenectus enim infanabilis morbus eft, Preterea , ine 
quit , hee fenectuti cognomen impofuit, wiftem il- 
jam vocat;: 


eae fubeunt morbi , trifficqne fencius. 


Non eft quod mireris, exeadem materia fuis quem- 
que ftudiis apta colligere. In eodem prato bos her- 
‘bam quarit , canis leporem, ciconialacertum, Cum 
Ciceronis libros de Rep. prehendit hinc philologuss- 
Jiquis, hinc grammaticus, hinc philofophiz deditus: 
alius alio curam fuam mittit, Philofophus admiratur, 
contra iuftitiam dici tam multa potuiffe. Cam ad 


ew me. cf Mos 


hanc eamdem leétionem philologus acceffit, hoc fub- 


notat, duos Romanos reges effe, quorum alter patrem 
non habet, alter matrem. Nam de Seruii matre 
_ Gubitatar: Anci pater nullus ; 10) Name nepos di- 
citur, Pretereanotat, eam quem nos diGatorem di- 
cimus , & in hiftoriis ita nomineri legimus, apud an- 
tiquos magiftrum populi vocatum. Hodieque id ex- 
tat in Auguralibus libris: & teftimonium eft , quod 
qui ab illo nominatur , magifter equitum eft, Aique 
notat, Romulum periffe fli defectione. Prouoct- 
tionem ad populum etiam aregibus fuifle, Id ite in 
Pontificalibus libris aliqui putant, & Feneftella. Eos- 
dem libros cum grammaticus explicuit , primum 
REAPSE dici ab Cicerone, id eft, reipfa, in com- 
mentarium refert; nec minus sarse, id eft, fe ipfe. 
Deinde tranfit ad ea, que confuetudo feculi mutauit: 








- 10, Anci pater nullus) qui {cilicet fame traditus exfter. 
. tefi- 


? 
«| 
' 


Eprstoras, te 485 


quod ait Cicero, Quoniam fumus ab ipfa 
pinterpellatione reuocati ; hancquam nunc 
retam 1) vocamus, calcem antiqui dice, 
sinde Ennianos colligit verfus , & in primig 
fricano {criptos: | | 





Cui nemo cinis neque loftis 
pro facilis reddere oprapretiman. 


tintelligere, apnd antiquos non tantum au. 
rificaffc operam, fed opera. ait enim nemij- 
\ffe Scipioni neque ciuem , neque hoftem 
vere pretium, Felicem deinde {c putat,qued 
| vnde vifum fit Virgilio dicere: 


+ Quem fuper imgens 
onat cali, -- 


oc ait Homero22) furripuiffle; Ennio Vir- 
enim apud Ciceronem in his ipfis de Rep. 


amma . 


ndo 13) plagas caleftum afcendere cuiquam: 
64 eli maxima porta patet. 








co cretam) ab ipfa re, quia, vet Plinius ait, 
| preducere folent, ad victoria notam, id eft, me- | 
re, veconfpicna effet. Idipfum calce fadum : & 
1omen. Lucretius: | 
prefcripta ad candida calcis. 


Lipf. 
ro.) apud quem domus Olympi eft, & portas fas 
¢. : : 

wee owv os mvAyes wehux ure "Quausenee. 
) Antiquatum pro is, vade Enduperasor pro impe- 


~“ 


Sed 


4&6 L: Anwar Sanzcar 








Sed ne & ipfe, dum aliud ago, in philologum aut 
grammaticum dilabar , illud admoneo, auditionem 
philofophorum, lectionemque , ad propofitam bea- 
te vite trahendam: non vt verba prifca aut fida cap- 
temus , & translationes improbas figurasque dicendi, 
fed vt profutura pracepta, & magnificas voces, & 
animofis, que mox inrem transferantur, Sic ifta di- 
{camus , vt que fuerunt verba, fintopera, Nullos 


autem peius mereri de omnibus mortalibus iudico, - 


quam qui philofophiam velut aliquod artificium ve- 
nale didicerunt: quialiter viuunt, quam viuendam 
effe precipiunt. Exemplaenim feipfos inutilis difci- 
plinz circumferunt, nulli non vitio quod infequun- 
tur, obnoxii. Non magis mihi poteft quisquam te- 
lis prodeffe preceptor,quam gubernator in tempefter 


te naufeabundus. Tenendum eft, rapiente fluao, - 


gubernaculum, lu@andum cum ipfo mari, eripiends 
fant vento vcla: quid me poteft adiuuare reétor ne- 
vigii attonitus & vomitans? Quanto maiore putas 
vitam tempeftate ia@ari, quam vilam ratem? non 
eft loquendum , fed gubernandum, Omnia quedi- 
cunt, quzturba audiente iaftant, aliena funt, dixit 
illa Plato , dixit Zeno, dixit Chryfippus , & Pofidoni- 
us, K ingens agmen totactalium. Quomodo pro- 
bare poflint {ua effe, monftrabo; faciant que dixe- 
rint. Quoniam qua volueram ad te perferri, iam dis 
xi, nunc defiderio tuo fatisfaciam, & in alteram epi- 
ftolam integrum quod exegeras transferam : ne ad 
rem {pinofam , & auribus ere¢tis curiofisque audien 
dam, laffus accedas. ' 


Ereist. CIX, 
Quaftiuncula , An fapiens fapienti,~ & quomeds, 
profit ? Canfas dubitandi , quia omnia fummea is 


“tt = ere me ae 


/ ~ Errsrorar ‘487 





Jjapiente ; net adiefioni locus, ‘Refpondet , my 
prodeffe , & diflindte exfequitur, In fine detefatar 
argutiad inutiles, : 


AN fapiens fapienti profit, {ciredefideras, Dici- 
--& mus plenum omni bono effefapientem , & fum- 
naadeptum } quomodd prodefie aliquis poffit fum- 
num bonum habenti, quzritur. Profunt inter fe 
joni: exercerit enim virtutes, & fapientiam in fuo 
tatu continent, defiderat vterquealiquem, cum quo 
onferat, cum quoquérat. Peritos luétandi, vfas 
xercet: muficum , qui paria didicit , monet. Opus 
ft & fapienti, avitationevirtutum, Ita quemadmo- 
lum ipfe (¢ mouet , fic mouetur ab alio {apiente; 
duid fapiens fapienti proderit? impetum illi dabir, 
eesfiones aétionum honeftarum commontftrabit; 
rater hec, aliquas {uas cogitationes exprimet, do- 
ebit quzinuenerit. Semper enim fapienti reftabie 
nod inueniat, & quo animus eius excurrat, Malus 
nalo noeer; facit peiorem, iram , metum incfitando, 
riftitice ‘affentiendo, voluptates laudando: & tune 
saxime laborant-mali, vbi plurium vitia mifcuere, 
Cin vium collata nequitia eft: ergo ex contrario, 
onus bono proderit. Quomodo? inquis, Gau- 
lium illi afferet, fiduciam confirmabit, ex con{pedtw 
nutue tranquillitatis crefcet vtriusque letitia, Pra 
erea, quarumdam illi rerum notitiam tradet. non 
mim omnia fapiens (cit: etiamfi {ciret, brevioreg - 
‘fias rerum aliquis excogitare poffit, « has indicare, 
ver quas facilius totum opus circumfertur. Proderit 
apienti fapiens;' mom fcilicet tantum {uis viribus, fed 
pfius quemadiuuat. Poteft quidem ille etiam reli- 
Tus fibi, explicare partes fuas. Vtetur propria ye- 
ocitace: fed nihilominas adiuuat etiam , qui curren 
emhortatur, Non prodsft tantum fapicns Peas 
re: \ ¢ 





eri fuperuacuum eft: & in fummum produc 
fuperuacuum eft, quod profit. Numquid in 
omnibus rebus agricola,ab al:o inftrui quarit 
quid armatus miles quantum in a iem exitara 
amplius arma defiderat? Ergo nccfapiens. fa 
vite inftrudtus, fatis armatuseft. Qui in fur 
calore, ei non opus eft adie@o , ut fummur 
Ipfe fe, inquit, calor continet. Ad hac ref 
Primum multum intereft inter ifta, que co 
Calor enim vnus eft: prodeffe varium eft. 

calor non adiuuatur adieCtione caloris , ve cal 
piens non poteft in habitu fue mentis ftare, r 
cos aliquos fimiles fui admifit , cum quibus vis 
ascommunicet, Adiice nunc, quod omnit 
fe virtutibus amicitia eft. Itaque prodeft, 

tutes alicuius pares fuis amat, amandasque i 
preftat. Similia delectant: vtique vbi hone 
& probare ac proberifciunt. Etiamnum, § 
animum perite mouere nemo alius poteft , : 
ens: ficut hominem mouere rationaliter na 
nifihomo, Quomodo ergo ad rationem mo 
ratione opus eft: fic, vt moucatur ratio: 
opus eft ratione perfecta, Prodefle dicuntu 


i Evistvocar 489 


imitatem, alia in vfus vit cara aut neceflaria! in 
s dicerur etiam ftultus fapienti prodeffe. Prodeffe 
temeft, animum fecundum naturam mouere vir= 
tefua, auteius quimouebitur. Hocnonfineipfi-. 
guoque, qui proderit, bono fiet: necefle eft enim, 
enam virtutém exercendo, exerceat& fuam. Sed 
removeas ifta, qu@aut fumma bona funt, aut fume 
scum efficientia, nihilominus prodeffe inter fe fapi- 
tes poffant. Inuenire enim fapientem, fapienti per 
res petenda eft: quia natura bonum omne carum eft 
no: & fic quisque conciliarar bono, quemadmo- 
m fibi Necefle eft , ex hac quaftione, argumens 
caufla, in alteram tranfeam, . Quzrittrenim, an 
liberaturus fit fapiens : anin confilium aliquem ad- 
cattirus: quod facere illi neceflarium eft , cum ad - 
¢ ciuilia & domeftica venitur, & (vt ita dicam) ~ 
wrtalia. In his fic illi opus eft alieno confilio, quo- 
ido medico, 2) quomodo ,ubernatori, 3) quo- 
odo aduocato, & litis ordinatori, 4) Proderitergo 
iens aliquando fapienti; fuadebit enim: {cd in ils 
quoque magnis ac diuinis, vt diximus, commu. 
er honefta tractando, & animos cogitationesque 
{cendo, vtiliserit Prztereafecundum naturam eft 
amicos complecti, & amicorum adtu, vt fuo pro- 
ioque letari. Nam fi hoc non fecerimus, ¢) ne 
g. Quomodo medi¢o’) qui licet artis fue fir peritisfimns, 
us tamen habet, vralii morbi conditionem , ggro tempera- 
mtuma difcubant & confilia cum ipfo hac ex parte commu, 


went. 
3. Gubernatori) qui in faucibus ignotis monitore fe 
t, wb fcopali & fyrres delirefcant | 

4- Lit ordmatori) qui circumftantias cavfe ab » iis ~ctac 
cefic eit. 

s- Nam fi boc non fecerimas) ifta mihi cum precedentibus 
rum apte coharere videntur. Nefcio igitur an non lnxatg 


1 ‘ 
° 


jodammodo hic fit oratio. — 


490 L. AwwAdi SunteAd = 
virtus quidem nobis permayebit, que in exercend 
fe, vfu valet, Virtus autem fuadet prefentia ber 
collocare, in futuram confulere, deliberare, & it 
tendere animum : facilius intendet explicabirqr 
qui aliquem fibi effumpferit. Quzrit itaque aut pe 
fectum virum, aut proficientem, vicinumque pe 
fefto Proderit autem ille perfe&tus , fi confiliu 
communi prudentia tauerit. Aiunt homines pli 
in alieno negotio videre, quam in fuo: hoc illis eu 
nit, quos‘amor fui excecat, quibus difpe@tum veil 
tatis, timor in periculis exeutit, Incipiet fapere { 
curior, & extra metum pofitus. Sed nihilomim 
quedam funt, que etiam fapientes in alio, quami 
{e, diligentius vident. Pratereaillud quod dulcifl 
mum honeftiffimumque eft , idem velle atqueide: 
nolle, fapiens fapienti \ praftabit, Egregium opt 
pari iugo ducet. - Perfolui quod exegeras, ques 
quam in ordine rerum erat, quas moralis philofophi 
voluminibus comple&timur. Cogita, quod fol 
frequenter tibi dicere: In iftis nos nihilaliud qts 
acumenexercere. Totiesenim illo reuertor +-Qt 
ifta me res iuuat? fortiorem faciet, iuftiorem, te 
peratiorem ? Nondum exerceri vacat; 6) adi 
medico mihi opus eft. Quid me doces {cient 
inutilem ? magna promififti: exigua video, D 
bas intrepidum fore, etiamfi circa me gladii n 
rent, etiamfi mucro tangeret ingulum: dicebr 
curum fore, etiamfi circa me flagrerent ince 
etiamfi fubirus turbo toto nauem meam meri 
ret, Hacmihi preftatu, vt voluptatem , vt gli 
contemnam: poftea docebis implicita foluere 








6. Nondum exerceri vacat) nondum exercitiis vacar 


gobnitiorum corporum & fcmioris valetudiais ef , lic 











anh Be Eristrora®n - 4Q8 
ee = 
ae (aifizechere, obicure perfpicere ;. nunc doce,, 





Erist, CX, i 


os fingulis datos: gquos’ fauentes babet , qui Ba- 
1m mentem babet, Vota noftra & indicia immprax 
peje, res non ex Gero afimantium, Vana opta~” 
Sana timeri,  Remedium Gtriusque a Philofo-~ 
ia: quo nos Gocat [pretis fuperuacuis,  Luxwm 
es producit , 6 capigat +, Attali caresia o ora 


Radetetiens meo te faluto, & iubeo te. habere.} 
nentem bonam hoc eft, propitios deos omnes: 1)» 
(haber placatos & fauentes , quisquis fibi (e pros. 
wit. Sepone in przfentia, qua quibusdem pla- 
? Vaicuique noftram pedagogum dar Deum, | 
‘quidem, ordinariam, fed hunc inferioris notay » 
rum Numero quos Ouidius ait, de plebe deos,», 
umen hoc feponas volo, vt memineris maiores!, 
ros, qui erediderunt hoc, Stoicos tuifle: fingu« 
nm & Genium & Junonem 2) dederunt. Poftea, 
bimus, an tantum diis vacet, vt priustorum ne’, 
f procurent; interim illud fiito, fine affignati 
us, 3) fiuenegletti, & tortung dari, nulli te pofle 
‘ecari quidquam grauius, quam [i impreestus fue | 





Propitics deo omnes) felix chins dFeitnr Grecis bdat scary, 
qui Deutt propitiam haber, tvdalzay vero & felix: quit 
mente fruitur, 
Es Geninm és’ Ixnonem) vitts‘ geniom , foominis funds 
», & difpungiuam hoc loco vin haber. 
"Asfignati fumus) vo guisqie Damoni , qnoa forte 
am & ‘xAgp ‘fleri putabaat, Vine “wrens ‘oxas® &? 
1g Bosigayes. 


; a, sanmpbatnad AD © fese re cif “49 


ts _ prt 
o 


ae. aed 


492 L.“Ankdsi Siweéas- 


eris, vt fe habeat iratum, 4) Sed non eft, quare cai: 
quam, quem dignum pena putaveris, optes., vt ime: 
feftos deos habeat; habet, inquam, etiamfi viderur 

eorum cura & fauore produci. Adhibe diligentiam i 
tuam , K intuere, quid fintres noftrz , non quid vo- - 
centur: & {cies plura mala contingere nobis, ¢) quam — 
accidere.6) Quoties enim felicitatis cagfla & init- 
um tuit, quod calamitas vocabatur ? Quoties magna 
geatulatione excepta res .gradum fibi ftraxit in pra 
cegs , & aliquem iam ¢minentem alleuanit etiamnum, 
tanyjuam ibi adhuc ftaret, vnde tuto caderét?7) fed 
ipfum illud cadere non habet in fe mali quidquam, 
fi-exitum f{peétes, vitra quem netara Reminem dei- 
cit. Prope éft rerum omnium terminus , propect, - 
inquam, & illad wnde felix eiicitur, & illud wnde infe - 
lix emittitur. Nos vtraque extendimus, & longs, 
{pe ac metu facimus. Sed fi (apis, omnis hyman 
conditione metire: fimul & quod gaudes , & quod ti- 
mes contrahe. Efttanti, diu nihil gaudere, nequid- 
diutimeas, Sed quare iftuc malum adftringa? son 
ef quod quidquain timendum putes. Vane {uns ifte 
quz nos mouent, qu2 attonitos habent. Nemo ne- 
ftrum quid veri effet , exeuffit, fed metam alter alte- 
ri tradidit 8) Nemo aufus eft ad id quo:pertarbeter -. 
accedere, & naturam ac bonum timoris fui nofle 
, Traqueres falfa & inanis habet edhuc fidem , quia ncn. 


a 
mani: BR ...' ie i 


.@ et fe habeat iratum) alias imprecandi formula ere, 
wt dees quis habeat. iratos. quemadmodym & iarabant; is 
oe dii ament, 

fg. Contingere ) appetita & procurats. 

@> Accidere) caf nobis ebnenire, . 

+ 7. Tangquan ibi adbug fiavet, unde tuto caderet ) yndelapfas 
mon adeo gravis. Tollantuy inaltum vt lapf. gvamiore ruent, 

8. Tradidit) per tradi.i5nem met..mus . .{jis de mere- | 
endis credentes, non examinantes ip am metuenda revere: 


@¢ ae . whoa 


tk TCE Ne Be A ee a aa ee 


SErrsTrora®. | 493 





tur, Tanti putemus oculos intendere: iam’ 
it quam breuia , quam incerta , quam tuta ti- 
re. Talis eft animorum noftrorum confofio, 
dicretio vifa eft; | 


Geluti pueri trepidant , atque omnia cacis 
vebris metuunt: ita nos in luce timemus. 


30? Non omni puero ftultiores famus , qui 
tmemus? Sed falfumeft. Lucreti; non ti- 
inluce, omnia nobis fecimus tenebras: nihil 
'» Nec quid noceat, nec quid expediat, tota 
wfitamus , nec ob hoc refiftimus , aut circum- 
xedem ponimus, Vides autem quam fit fu- 
, in tenebris impetus, At mehercule id @ 
vt longius reuocandi fimus: & cum igno- 
a0 feramur, velocitertamen illo quo inten- 
re perfeneramus, Sed lucefcere, fivelimus 
Vno autem modo poteft, fi quis hance huma- 
liminorumque notitiam aceeperit : fi lla fe 
aderit, fed infecerit: fi eadem, quamuis [ci- 
tauerit, &ad fe fzpe retulerit: fi quefierit 
Gna, quzfintmala: guibus hoc {it falfo no+ 
riptum: fi quafierit de honeftis, de turpi- 
‘ouidentia, Nee intrahec humani ingenit 
fiftitur. profpicere & vitra mundum libety 
ir, wnde furrexerit, in quem exitum tanta 
locitas properet. Ab hac diuina contem- 
sbductum animum in fordida & humilia 
jus, vtauaritiz feruiret, vt relicto mundo 
ue eius, & dominis cunéta verfantibus, ter- 
retur , & quzreret quid ex illa mali | 
» nen contentus oblatis, Quidquid no- 

futurum erat, Deus & parens nolter a 
pofuit, Non ex{pectauit inquifltionem m 

il 3 firam 


-§Q4 iL. ANNATY OSNECAE 
ee 


ll rrr 
‘ftramn: vitro dedit: nocitura altiffime preffit,. 
nifi de nobis queri poffumus. ea quibus peri 
nolente rerum natura & abfcondente, protu 
Addiximus animum voluptati: cui indulgere,i 
omnium imalorum eft, Tradidimus ambition 
ms, ceteris equevanis &inanibus, Quid erge 
tehortor vt facias? nihil noui: nec enim novi 
remedia queruntur ¢ fed hoc primum , vt tecu 
‘dilpicias, quid fit neceffarium , quid fuperus 
Neceffaria tibi vbique occurrent: fuperuacua. 
per, &toto animo querendafunt 9) Non eft 
‘quod te nimis laudes, fi contcempferis aureos 
& pemmeam fupelle@item : que eft enim virt 
peruacuacontemnere? tuncteadmirare, car 
tempferis neceffaria. Non magnam rem facis 
viuérc finereto apparata potes: quod non de 
milliarios 10} apros, nec linguas phenicopte: 
‘at) & alia portenta luxuriz, iam tota animali 
dient’s , & certamembra ex fingolis eligentis. 
te admirabor, fi non contempferis etiam for 
‘panem : fi tibi perfuaferis, herbas, vbi neceffe e 
pecoritantum, fed homini nafci: fi {cieris cac 
erborum explementum effe ventris, in qaem | 
tiofa congerimus, tanquam recepta feraanten 
faftidioimplenduseft Quid enim ad rem pr 
quis accipiat , perditarus quidquid acceperit? 
Ctant te difpofita, que terra marique capiante 
co gratiora, firecentia perferuntur ad menfan 
fi dia pafta & coacta pinguefcere, fluunt, ac vi 
mam continent fuam, Deleatte nitor horun 














* 9. Querenda fant ) pute hec interrogatine proferes 


sa AMG nwene ! milla hh ee 


Evrsrora®e 495 


Sr 
us, At mehercule ifta folicite fcrurata, variegue 
‘a, cum fubierint ventrem, vna atque cadem 
$ occupabit. Vis ciborum voluptatem con- 
ce? exitum {pecta, Attalummemini cum ma- 
[miratione ommium hecdicere: Diu mihi, in- 
impofuere diuitiz, ftupebam, vbi aliquid ex, 
0 atquealiolocofulferat; exiftimabam fimilia 
ze laterent, his qux oftenderentur. Sed in quo- 
\paratu 12) vidi totas opes vrbis, celatas ex auro 
nto ,& his que pretium auri argentique vice- 
(quifitus colores, &veftes vitranon tantum no- 
fed vltra finem hoftium adveétas> Hinc pueto- 
sr{picuos culcu atque forma greges, hinc femi- 
& alia que res (uas recognofcensfummi impe- 
tma protulerat, Quid hoc eft, inquam, alind 
rritare cupiditates hominum per fe incitatas? 
bi vult ifta pecuniz pompa? ad difcendam aua- 
sonuenimus, At mehercules minus cupiditatis 
ffero, quam attuleram. Contempfi diuitias, 
tia fuperuacuas, fed quia pufille funt. Vidi- 
juam intra paucas horas ille ordo, quamuis 
lifpofirusque , tranfierit? hoc totam vitam no- 
iccupabit, quod totum diem occupare ‘non 
Acceffitillud quoque. tam fuperuscuz mma - 
it habentibus , quam-fuerant {peGantibus. 
que ipfi mihidico, quoties tale aliquid pra- 
"it oculos meos, quoties accurrit domus fplen- 
ohors culta feruorum, lettica formofis impo- 
nibus; Quid miraris? quid ftupes 2, Pompa 
tenduntur iftz res , non poffidentur ; & dum 
, tranfeunt. Ad veras potius te conuerte di- 
difce paruo effe contentus: & illam vocem 


paratn) Circenfi, vt ex qq. patet, nam ¢ ordi- 
a peminat. Lip/: | 


~ 


~ 














ii 4 mae 


ening 





496 L. Ayman: Suxtcas oo q 


r agnus atque animofus exclama: Habcamus aquam, 
habeamus polentam , oui ipfi de felicitate contro- 
verfiam faciamus. Faciamus, oro te, etiam fi ifte 
defuerint, Turpecft, beatam vitam in suro Xar- 
gentoreponere: aque turpe eft in equa & polenta. 
Quidergo faciam, fi iftanon fuerint? Queeris, quad 
fit remediam inopiz? famem fames finit. 13) . Alio- 
qui quid intereft, magna fint, an exigua, que fer- 
wire te cogunt? quid refert quantum fit, quod tibi 
' poffit negare fortuna? Hac ipfa aqua & polents in 
alienum arbitrium cadit: liber eft autem, non in 
guem parumi licet fortuna, fed in quem nihil. ke 
eft; nihil defideres oportet, fi vis louem prouoce- 
re, nihil defiderantem, Hac nobis Attalu:  dixit; 
natura omnibus edixit. Quz fi voles frequenter 
cogitare, id ages, fi fie felix, non vt videagies & 
wt tibi videaris, non aliis, 


E B I S Tt. CXL 


1 


eae” th at 


ervey 


on 30 or uF 


Casillas, Canam & hamilem pbilofopbiam effe: Fe * 


rior arn de moritea , Frmam s alcam. Hing tut 


Ove vocentur Latine fophifinats, queefifti a me. 
Multi tentauerunt illis nomen imponere,nullom 
hefit: videlicet quia res ipfa non recipiebatur a nobis, 
nec in vfuerat, nominiquoque repugnatum eft, A- 
ptifimum tamen videtur mihi, quo Cicero vfus eft: 
Cauillationcs vocat. quibus quisquis fe tradidit, que- 
ftiunculas quidem vafras neétit : ceterum ad vitam 
nihil proficit, neque fortior fit , neque temperantior, 
meque clatior. At ille qui phifofophiem in remedi- 





Oy Famens fames fixit) vbi mortem feilicer accerfivest. 
um 


| ae 7 ~y 
— _ Brpstotar, | 497 


um exercuit, ingens firanimo , plenus fiduciz, 
perabilis, & maior adeunti, 1). Quod in ma- 

uenit montibus , quorum proceritas minus ap- 

longeintuentibus; cum accefferis , tune mani- 
a fit, quam in arduo fumma fint: talis eft, mi 

, verus, &rebus, non artificiis, philofophus, 

ito {tat admirabilis , celfus, magnitudinis vere, 
-x{urgit in plantas , nec fummmis ambulat digitis, 
a more qui mendacio ftaturam adiquant, lon- 
sque quain funt, videri volunt: Conrentus eft 
itudine fua, Quid ni contentus fir eo vique 
Te, quo manum fortuna non porrigit? 2) ergo 

ra humana eft. Par fibi in Sinuli it rerum, 
‘cundo cur{u vita procedit, fiue futuater per ' 
{a ac‘difficilia. Hanc conftantiam cauillatio- 
@, de quibus paullo ante loquebar, preftare 
‘offunt, Ludi iftis animus, non proficit: & 
ophiam a faftigio deducit in planum. Nec te 
oucrim aliquando ifta agere, fed tunc. cum 
nihilagere. Hoc tamen habent in fe pefimum, 
dinem quandam {ui faciunt, & animum f{pecie 
itatis inductum fenent, ac remorantur! cuth 
rerum moles vacet, cum vix tota vita fufficiat, 
>ynum difcas, vitamcontemnere. Quid rege- 
aquis. fecundum opuseft. Nam nemoillam 
rexit, nifi qui contempferat. OE ae 


Erist. CX, 
‘at dé amico reformando , Getere annorum &f Giti- 
%. 


A 
(aior adexnti) quem difficilbus edorigtur , qui inuades 
g:cilli facere velit. cS. 

uo mauaws fortaua son porvigh) Sapiens enim fortune 
EB Ci. ~ 


-— ag. Cupie 


496. Li AwwattSemread 


Upio mehercule amicum taum formari, vt 4 

deras ,dinftitui: (ed valde durus capitar ; i 
potinus, quod eft moleftius, valde mollis capitur. 
-‘eonfuetudine mala ac diutina Fras Volo tibi 
noftro artificio 1) exemplum refefre, Non qualil 
jnfitionem viris patitur. ff verus & exefa eft , fi in! 
me gracilifque: autnon recipiet farculum, autn 
alet, nec applicabit Abi, nec in qualitatem eius ns 
ramquetranfibit. Itaque folemus fupra terram pra 
dere: vt, fi non refponderit, tentari poffit fecun 
fortuna, & iteram repetita infra terram inferat 
Hic de quo feribis & mandas, nén habet vires indi 
Kit vitiis: fimul &emarcuit, Kinduruit. Non pot 
recipere rationem, non poteft nutrire. At cu 
ipfe. Noli credere. non dico illam mentisi t 
putat fe cupere. Stomachum illi fecit tuxuria: ¢i 
tamen cum illa redibit in gratiam. Sed dicit fe ¢ 
fendi vitafue. Non negauerim, quis enim non 
fenditur? homines vitam fuam & amant fimul: 
ederunt. Tunc itaque de illo feremus fententis 
cum fidem nobis fecerit, inuifam iam fibi effe lu 
riam. nunc illis male conuenit. | 


Epis vt. CXIIr.. 


Qusfiio, An Virtutes fint Animalia? Stoxe afferit 
itemque Vitia, & Affettus,  Poft ridendam 
bodie difputatiunculam, atalibus auocat , ad 
Gite Gocat, 





Efideras tibi {cribi a me, quid fentiam 
quettione iafata apud noftros; An iutfti 
Ce 
I. Ex noftro artificio) nam cultor horti Senecs, § 
4. Lips, ~ 








— 


’ 
-Erirsrotvay | 499 








| i = - : 
rtitada, prudentia, ceteraque virtutes, anima- 
fint. | Hae {ubtilitate effecimus , Lucili cariffime, 
exercere ingeniuminter irrita videamur, & difpu- 
ionibus nihil profuturis otium terere, Faciam 
od defideras , &quidnoftris videatur , exponam. 
d mein alia fententia profiteor effe, Puto quedam 
€, qua decent phacafiatum1) palliatumque, Que 
t ergo, qu2antiquos moverint, dicam. Animum 
aftat animal effe: cum ipfe efficiat, vt fimus ani- 
ilia, & cumabiullo animalia momen hoc traxerint, 
rtus autem nihilalind eft; quamanimas quodam- 
ido fe habens:2) ergo animaleft. Deinde: Vit- 
agit aliquid ; agi autem nihil fine impetu po- 
ts fi impetum haber, qui nulli eft, nifi anima- 
animal eft. Si. animal. eft, inquit, virtus, 
yet ipfim virtutem., 3) Quid ni? -habet feipfam. 
omodo(fapiens omnia per virtutem gerit, fic vir- 
per f&, » Ergo, inquit,:& omnes artes animalia 
it, & omnia quz cogitamus, queque mente com- 
&imor, « Sequitur, vtmulta animalium millia 
vitent in his anguftiis pectoris, & finguli multa 
tus animalia, aut multa habeamus animalia, Qua- 
, quid aduerfus ifta refpondeatur? Vinaqueque 
ex iftis qnimal erit, multa animalia non erunt, 
iare? dicam, fi mihi accommodaueris fubtilite- 
1 &intentionem tuam. Singula animalia fingulas 
sent habere fubftantias : ifta omnia vnum animum | 





Phacafigtem ) id eft Grecum, cuius gentis eft phecafa 
palliumt, ve Romanorum calcei K toga. Quedam igitur 
icis , Gracis Philofophis relinquenda, & ignofcenda eff 


Ge ae OB Ase sg : ys 

'. Onedammedo fe bebens) habitu quodam indutus, & vw 
plz loquuatur, modificatys. — aoe 
. Habet ipfam virtutem) Obie@io eft: Si virtus animel,. 
vistatem eft animal , atque adee ipfa haber feipfam. Cal 
x refpondet. = ©: 
he: 


t 


g0e . L. ANNAZI Sexecar 


habent. Itaque fingula effe poffunt, multa effe.non 
poffunt. Ego & animal fam & homo, non tamen duos 
effe dices. Quare? quia feparati effe debent. Ita dice, 
elter ab altero debet effe didu@us, veduo fint. Quid- 
quid vnum multiplex eft, {ab vnam cadet nataram: 
itaque voum eft. Et animus meus animal eft, &ego 
‘snimal fum , duo tamen non fumus, quare? quia ani- 
mus mei pars eft, Tuncaliquid per fe numerabitur, 
cum per fe ftabit: vbi vero alterius membrum crit, 
non poterit videri aliud, Quare? dicsm , quia quod 
lind eft , {uum oportet effe, & proprium , & torus, 
-& intra fe abfolutum. Ego in alia effe me fententia 
profeffusfum. Non enim tentum virtutes enimalm 
erunt , fi hoc recipitur ¢ fed oppofita quoque itis 
vitie & affectus , tamquam ira, timor , in@us , falpi- 
cio. Vitra res ifta procedet: omnes fententis, o- 
mines cogitationes animalis erunt: quod nallo modo 
recipiendum eft. Non.enim quidquid ab homine 
fit, homo eft. Iuftitia quid eft? inquit. Animus 
gquodammodo fe habens. Itaque fi aninms animal 
eft, Xiuftitia. Minime. bec enim habitus animi 
eft, & quadam vis. Idem animus in varias figures 
eonuertitur , & non toties animal aliud eft, quoties s- 
- Jiud facit: nec illud quod fit ab animo, animal eft. 
Si iaftitia animal eft, fi fortirudo, fi ceteras virtutes: 
ytrum definunt animalia effe fubinde, ac rurfus ince 
piunt, an femper fant? Definere virtutes non poffant: 
ergo multa animalia, imo innumerabilie in hoc eni- 
mo verfantur, Nonfunt, inquit, multa: quia ex v- 
noreligata funt, & partes vnius ac ‘nembra fant. Te 
lem ergo faciem animi nobis proponimus, qualis eft 
Hydr2z, multa habentis capita, quoram vnumquod- 
qu. per fe pugnet, per fe noceat. Atqui nullum eg 
illis capitibus animal eft , fed animalis caput: aaa 
i 


~ cam Wwe Cl 60 an ow oa ok nw aw oe ne he ie a hs eet 


Eereroxan got: 








n “animal eft. Nemo in Chimera leonem’ 
lal dixit, autdraconem: hee partes erant e- 
tesnon funtanimalia, Quideft, quo colli. 
iam animal effe? agit, inquit, ‘aliquid, de 
quod autem agitaliquid , & prodeft, impe+ 
itz quod autem impetum habet, animal eft, 
(t, fifuum impetum haber; fwumautem non 
lanimi, Omne animal donec moriatur, id eft 
rit: homo donec moriatur, homo eft: equus ix 
nis: tranfire enim inaliud non poffunt, Iufti~ 
animus quodammodo fe habens, animal eft, 
is, Deinde animal eft fortitudo, id eft, animus 
nodofe habens. Quisanimus? ile quime-~ 
a erat? teneturin priore animali: in aliud 
(tranfire non licet, . In coilli, in quo pri- 
'eepit, perfeucrandum eft. Preterea vnug 
laorum animalium ‘effe non poteft ,. multa 
arium, Si iafticia, fortirudo, temperantia, 
evirtutes animalia fanv: quomode vnum a- 
iabebunt? Singalos habeant oporter, aut 
animalia, Non poteft vnum corpus pluri~ 
alium effe: hoc & ipfi fatentur, Iuftier'a: 
orpus? 2 animus. Fortitadinis quod eft cor~: 
Nanimus. Atqui vnum: corpus effe duorum: 
nm non poteft.. Sed idem.animus, inquit,: 
abitum induit, & fortitadinis , & tempe-! 
Ho¢fieri poffet, fi quo tempore iuftitia ef 
tudo noneffet: quo tempore fortitudo effet, 
itia noneffet. Nune vero omnes virtutes fi- 
. Ita quomodo erpnt fing ula animalia, curt 
aus fit, qui plus quam vnum animal non pow 
¢? Denique nullum animal pars eft altering 
' iuftitia aptem pars eft animi: non eftergo 
Videor mihiin re confefta pecdere apecam, 


goa L; AnwAzi Sunredy . 





Magis enim indignandum de ifte, quam di 
dum eft. Nullum animal alterius parseft. ¢ 
{pice omnium corpora; nulli.non &color p 
eft, & figura fua, & magnitudo. Intercetera, 
que mirabile diuini artificisingenium eft , h 
que exiftimo, quod intantacopia rerum nu 
in idem incidit: etiam qu2 fimilia videntu 
eontuleris, diuerfa funt. Tot fecit genera fo 
nullum non {ua proprietate fignatum, tot as 
nulli fimilitudo cum alteroconuenit, Vtique 
intereft, Exegit a fe, vt qualia erant, & 
lie effent, & imparia, Virtutes , vt dicitis, 
pares funt: ergo non{untanimalia. Nullum 
nimal per fe aliquidagit, Virtusautem per 
agit, fed cam homine. Omnia animalia au 
malia funt, vt homines, vt dii; aut irration: 
pecora, Virtutes vtique rationales funt: ati 
homines funt, nec dii; ergo non {unt animal 
mne rationale animal nihil agit, nifi primur 
alicuius rei irritatam eft, deinde impetum eey 
inde affenfio confirmauit huncimpetum, | 
affenfio, dicam. Oportet me ambulare: t 
mum ambulo , cum hoc mihi dixi, & approba 
opinionem meam. oportet me federe: tunc 
fedeo. hec affenfio in virtute non eft. Pu 
prudentiam animal 4) effe: quomodo affentie 
portetme ambulare. hoc natura non recipit: 
dentia enim ei cuius eft profpicit, non {ibi. 
nec ambulare poteft, nec federe: ergo affen 





4. Animal) hanc vocem quidam omittunt, int 
fic fenfu: puta prudéntiam effe , fubiatellige: no 
xm 


$. "Non recépit ;) non precipit 2 interrogatine le; 
us, fen:us: non enim hoc prudentia inbet ant cu 
ipfa natura ad id faa, 


° . . 
7 ") = 5 a ' e 
 SErartrora®..! 50 


ee 
-:. quod affenfionem non habet, rationales 
nett; Virtus fianimal eft, rationale eft: ratios) 
anon eft, ergo nec animal, Si virtus.anunal 
autem bonun eft: omne bonum animaleft, 
i fatentur, Patrem {eruare,bonum eft: & fens 
‘udenter in fenatu dicere,bonum eft: & iufte 
,bonum elt. Ergo & patrem feruare, animal 
denter dicere, animal eft, eo v(que res exce= 
m tenerenon poflis. prudenter tacere,& coe~.. 
,bonum eft: ica & tacere & coenare, animale 
ehercule'titillatenon definam,&lodosmihi 
stilibusinepriis facere luftitia &fortitudo fi: 
unt, certe terreftriafunt, Omneanimal ter=: 
t,efarit, fitit:ergo iuftitiaalyet, fortitud6 e~ 
lentia fitit. Quid porro non interrogabo il- 
figuram habeant ifta animalia , hominis, an 
re? Si rotundam illis, qualem Deo , dede- 
im: queram, an & auaritia, &luxuria, & 
eque rotunda fint? fant enitn & ipfe anj- 
as quoque corrotundaverint: ctiamnum in- 
‘, an prudengambulatio animal fit, nee ne? 
urneceffeeft Deinde dicant, ambulatio- 
nimal, & quidem rotundum. Ne putes au- 
rimum ¢x noftris, non ex prefcripro Joqui, 
ententiz effe; inter Cleanthem , & difcipu-' 
chryfippum, non conuentt quid fit ambu- 
eanthes air: fpiritum effe a principali 6) 
edes permiffum: Chryfippus, ipfum prin- 
Quid eft ergo , cur nonipfius Chryfippi exe 
i quifque fe vindicet, 7) & ifta tot anima-— 
mundus ipfe non poteft capere, deridear} 
» inquit, virtutes multa animalia, & tamer 
ipali ) wyspeovixer” | = a 
niga ogy) SAEBEEEE es, COpKUR, Fano fae 


\ 





quin & omnia verba erunt animalis , & om 
Nam fi fermo prudens bonum eft: bon 
omne animal eft: fermoergo animal eft. Pr 
fue, bonum eft: bonum autem omne anin 
fas ergoanimal eft. Itaque, 


Arma Sirumgne cane, 


animal eft: quod 9) non poffunt rotund: 
cum fex pedes habeat. Textorium, 9) i 
tum mehercule iftud eft, quod cum maxi 
diffilio rifu, cum mihi propono folecifim 
effe, &barbarifmum, & fyllogifmum, & 
facies , tamquam pictor , affegrio. Ha 
mus, attractis fuperciliis, fronte rugofa, 

{um hoc loco dicere illud Cecilianum : O 
ptias! ridicule funt. Quin itaque poti' 
vtile nobis ac falutare tra@amus, & quer 
modo ad virtutes venire poflimus_ qua noi 
adducat. Doce me, non an fortitudo 
fed nullum animal felix efle fine fortitudin 
tra fortuita conualuit , & omnes cafus ant 
ciperet, meditando predomuit. Quid « 





le: ne qui circumdedit fibi, feouroll bec view: 
Midione perdurat Vtitur enim fuis viribus, fuiscelis, 
oc loco ribiPofidonii noftri fententiam referreyolo? 
lan eft quod vmquam fortune putes effe tatu, 
im ; tuis:pugna contra ipfam. fortuita non armant, 
squecontra hoftes in@ruSi , contra ipfam i inermes’ 
RP ee Adexander quidem Perlas, & Hyrcanos, & 

& quidquid: gentium vfque.in Oceanam exe 
ae Oriena, vait vaftebet, fugabatque: fod ipfe modo 
‘cifo amicd, modo eniffo, iacebgtin tenebris , alias 
lus ; lias defiderium {uum merens; viSor tot 
ao atque ‘populoram, i ire triftitizque faccubnit. ~ 

erat, vtomnia potius haberetin poteftate, 
tee "aff us. O quam magnis homines ¢croribus. . 
wAturc, qui ius dominandi,trans maria cupit 
pmitrere: felicHmosque fe cane mai coping 


ites. prowiricias obtinent, & nouas veteribusadian-. 
Wty ignari quod fit illud ingens parque diis reg-: 


im. Imuperare: {ibi maximum imperium eft. Doceat 


quam facra res fitiuftitia slienum bonum{pestans, .’ 


hil ex fe petens; nifi vfum fai. Nihil fitillicum am- 
ione famaque:fibi placeat,Hoc ante omnia {ibi quis« 
e perfuadeat. Me inftum effe gratis oportet. Parum 
. adhuc illud perfuadeat fibi. Mein hanc pulcherri- 
im virtutem vitro etiam impendere iuuet: vrtota 
gitatio a priuatis commodis quam longiffime auer- 
fit, Non eft quod {pe&es, quod fit iufte rei premi- 
n maius, quam iuftuin effe. Illad adhuc tibi affi- 
, quod paullo ante dicebam: nihil ad rem perti.. 


10. Contra hoftes inftructi, contra ipfam inermes (unt) arma 
m & gladii, quibus contra hoftes veuntur, fortuita {unt, 
n eorum propria, adeoque iis fortuna, cuins funt, impugnas 
requit. 
tom. I, kk net, 








oe 


506 L. ANNAEr Seneca 


a ee 
net, quam multi z#quitatem tuam nouerint. Qal 
virtucem {uam publicari vault, non virtuti laborat, 

. gioriz. Non viseffeiuftus fine gloria? : t mehereu- 
Jes fepe iuftus effe debebis cum infamia, Egtanc, & 
fapis, mala opinio bene parta deleéat, 


Epis t. CXIV, 


Eloquentiam alias aliam effe, & placere : Gti wmored 
publici funt, feueri, foluti, fratti, Ab anime ce * 
lorem illam fumere: idque exemplo Meacenatis de 
cet. dilums igitur curandum & formandumeffe: 4 
quo fenfus & Gerba deinde retta. Obiter contra lm 


' xuriam. 





Ware quibusdam temporibus prouenerit corrt- 

pti generis oratio, queris: & quomodo in qua: | 
dam vitia inclinatio ingenioram fate fit, vt sliquen- 
do inflata explicatio vigeret. aliquando infra@a, & 
in morem cantici du&ta. Quare alias fenfus aude 
ces, & fidem egreffi 1) placuerint, alias abrupte 
fententiz & fulpiciofe, 2) in quibus plus intelligen- 
dum eft, quam audiendum : quarealiqua ztas fue- 
rit, qu translationis iure vteretur inuerecunde. 3) 
Hoc, quod audire vulgo foles, quod apud Gracos 
in prouerbium ceffit; talis hominibus fait oratio, 
qualis vita, Quemadmodum autem vniuscuiusque 
attio dicenti fimilis eft, fic genus dicendi aliquando 
imitatur publicos mores. Si difciplina cinitatis la 
borauit, & fe in delicias dedit, argumentum eft lu- 





z. Senfus andaces & fidem egrefi) hyperbole. 

2, Su{picéefa) in quibus aliquid quod fufpiceris & ipfeia 
aeniss laeat. Gaili appellant penfeés delicates, 

3- Inwerecuude) metaphoras adbiberet audacius, que is 
maTeXpyress degencrarent, 


xuria 








ry = ee | 
—  Errgsrocvar 5OF. 
publics, orationis lafcivia: fi modo nonin | 
tin-altero fuit , fed approbata eft, & rece 
Non, poteft alius effe ingenio , alius anima’ 
Si alle fanus eft, fi compofitus , grauis, 
ans ,ingenium quogue ficcum ac fobrivm eft: . 
ato, hoc quoque afflatur. Non vides, fiva- 
‘danguit, trahimembra, & pigre moueri pe. 
i ille effeminatus eft , in iplo inceflu appa- 
ollitiem ? fi ille acer eft & velox , concitari 
a2 fifurit, aut(quod farori fimile eft) irafci- 
cbatum effe corporis motum, nec ire, fed fer. 
jaito hoc magis aceidere ingenio putas, quod 
inimro permixtum eft? gb illo fingitar, ili-pa-_ 
le legem petit. QuemodoMecenas vixerity 
ft, quam vt nerrari nunc debeat: qnomodo, 
uerit, quam delicatus ‘fuerit., quam cupie= 
vi, quam vitia faa latere noluerit. Quid 
non oratio eius eque foluta eft, quam ipfe 
us? non tam infignita illus verba dunt, 
wltus , quam comitatus, quam dontus , quam 
Magni ingenii vir fuerat , fi illud egiffet vin 
+, finon vitaffet intelligi, fi non etiam inora- 
iffueret. Videbis itaque eloguentiam, ebrii 
sinvolatam, & errantem, & licentiz plenam. 
as in cultu fuo 4) Quid murpius amne, fil- 
ripa comantibus? Vide,vt slueum lintribus 
verfoque vado remittants) hortas. Quid fi 





_ 


ecenas in cults fuo) legerem& hientic plenam, Mee 
ycultn fuo. Quid tarpins: amne Oc. h.« v-debis 
m dignam Maecenate ita vt erat culro & diffluente. 
pius ifto orationis'genere? amme,i'c. & que ale ‘nb- 
-ationis diffuentis exemple. forte tamen cw/tusy poema 
natis. Sc ifta: Maecenas culen fro allegmiotent mare — 
liquo primum adfcripta. ! 
wistans ) remi-iciant, Lipf. 

_ kK quis 


g08 L. ANNAB: SengcAR - 

EE ee = eae 
quis feming cirro crifpats, 6) & tabris columbs 
7) ncipitque fufpirans , vt ceruice laxa ferat 
nemog) tyranni. irremédiahilis 10) fa@io ri: 
tur, epulis, lagenaque tentant domos, & fepe 
tem exigant. Genium fefto 11) vix fuo teftem 
nuis cerei fila & crepacemmolam , fecum mate 
vxor inuettiunt. 12) Non ftatim hec cum leg 





6. Cirro crifpate) cuius cirri pendalicrifpentur, & 
lati fant a calamittro Lipf, 

“7. Columbatur ) nota ofcula colambina. Id. aliico/ad 
fcilicer & iftas bettias are iongi ootun eft. 

8. Feratur) fsnatur, farit, infanit wnde fanetici, 1 

9 Nemo) -im -raccdd. iungit & legit: sec more. 7 
niivremediabilis &. ve fenfus fit: vicra morem bacehari, 

10. Irremediabilis) implacabilis. Sermo autem eft d 
niftris tyranaidis, qui in conuiuiis poculis infidiantur é 
ba ibi "beriora csprant. Lipf- 

u. Geninum fefto io’c.) percam hominem defcribit, qt 
genium genii fefto placat Lipf. 

12. Iuneffinnt) a veffe. Significaturin auari illius ax 
ipfo genii fefto exiguus focus, quem affiderent aut ( 
reat mater & vxor, & demiflz, ve folent , veltibus- deg 
Lipf, qui ifts Mzcenatis fragmenta ita difponits 

Commation primum de cymbis inter hortos: 

Ane , filuisque ripa comantibus 
Vides vt aluenm lintribus arent. 
Verfoque vado vemi icinns bortos. ' 

Commat:on alterum Venereum : 

Quid, fi quis famine cirro- crifpate 
Lab: is columbatur. 
Testium de Bacchabunda : 
incipitque far 
Spivans, & cernice lapfa fanatar, 
Nec more. 1 
uartum fuer tyran:ide ; 

Qu Tyvanni irremediabilis fatio 
Rimantur epulis, lagenaqne tentang 
Domos, & fepe mortem exigunt, 

Qaintom 
Geninmgue fefto tix fuo teffers 
Tennis ceret fila, © crepacem molam, 
Focnm mater ant vxer inne ftinnt. 


L ae . “h 7 ‘ 


y ‘ 


@ocorret , hunc effe qui folutis tunicis in vrbe 
inceflerit? Nam etiem cum abfentis partibus 
.fungeretur , fignam a difcin@o petebatur, 


fe qui in tribunali, inroftris, in ‘omni pue 
cetu fic apparuerit, vtpallio velaretiy caput, | 


art Ve a el - 
es Seeerer ee 8. Shp 


lufiz wtrimque auribus, non sliter quem ia. ©» 


liuites fugitini 14) folent? Hunc effe cui, cum- 
e ciuilibus bellis ftrepentibus, & folicite vebe 
te, comitatus hic fuerit-in publico: fpadones 


agis tamen viri quam ipfe? Hunc effe, qui v- | 


millies duxit :.15) cumvnam habuerit? Hac 
nn improbe ftruéta, tam negtigenter abieQa, 
ntra confuetudinemi-omnium pofite , ofter 
mores quoque nor minus novos & pravos, & 


resfuifie, Maxima leusillitribuiturmanGe 


$ pepercit'gladio , fanguine abftinuit; nee ve 
d., quid poffet ,~quam licentia oftendit. Hane 
iudem fuss corrupit iftis orationis: portento- 
deficiis, Apparet enim mollem foiffe, non. 


’ Hoc ifte ambages compofitionis, hocver — 


uerfa, ho: fenfus magni quidem fape , fed e- 
dam exeunt, cuiuis manifeftum facient, mo- 
feljcitate nimia caput: quod vitium hominis 
erdum, interdum temporis folet, Vbi luxu- 
te felicitas fudit, culcus primum corporum 
gentior incipit; deinde fupellectili laboraturs 
in ipfas domos impenditur cura, vt in laxite 








ito velaretur caput ) qnod imbecilli aut delicacuft 
1am reliqui capite intecta, Lipf. et 
san in mimo dinites fugitini) in mimo Jinite leg 
1s citulus fuerit Mimi, in mimis enim & ¢o is 
igitiui conie&o in humeros pallio & capise velato 
pahitur. . 7? 
ities duxit}) Terentiam fuam , cam qua affidas iar. 
ortia iteramque coniugia. vide de Pronid. c. 3, Lépf..' 


kk 3 tem ” 


~ 





Cum allucuit animus raitiaire qu ex more 
Alli pro fordidis folita funt; etiam inoratio: 
mouum eft, querit: & modo antiqua ver! 
exoleta reuocat & profert: modo fingit , ¢ 
@eflectit: modo id quod nuper increbuit, 
Jhabetur , audax translatio, ac frequens. ‘ 
fenfus precidant, & hinc gratiam {perent, f 
tia pependerit, & audienti fulpicionem {ui 
{unt qui illos detineant, & porrigant: funt 
w{que ad vitium accedant (necefle eft enim | 
sc, aliquid grande tentanti} fed qui ipfum 
ament, kaque vbicumque videris orationer 
ptam placere , ibi mores quoque a reéto di 
non erit dubium, Quomode cenwiuiorum 
quomodo veftium, zyreciuitatis indicia fun 
Fationig licentia (fi modo frequens eft) off 
mimos quoque, a quibus verba exeunt, pr: 
Mirari quidem non debes corrupta excipi, 1 
tum acorona fordidiore, 16) fed ab hac tur 
quecukiore. Togis enim inter fe ifti, non ia 
Stant. 17) Hoc magis mirari petes, quod n 
tum vitiofa, fed & vitialandantur, Nam ilk 
per factum eft:nollum fine venia placuit inger 








pees IeYOLAT, 
eine | . 
| quemcumque vis magni nomiris viram. di-: 
uid illi, etes fuaignowerit, quid in illo fciens 
faucrit. Multos dabo , quibus vitianon no-. 
: quosdem, quibus profuerint, Dabo, in- 
‘maxime famz & inter miranda propofitos: —_. 
quis torrigit, delet. 19) Sic enim vitia'virma- 
imixta fant, vtillas fecum tracturs fint. Ad- 
1¢, quod oratio certam regulam non habet. - 
tudo illam ciuitatis , que numiquam in eodem 
‘t, verfat. Multi exalisno feculo petgnt ver-. 
idécim tabulas loquuntar: Gracchus illis, & —— 
, & Curio, nimisculti & regentes fant:ad Ap- 
que, & ad Coruncanum redeunt: ‘Quidam ~ 
dum nihil nifi triqam & vfitarum volunt ; in 
acidunt. Vtrumyue diuerfo genere corru- 
t, tam mehorcules , quamfi vellent {plendi- 
ac fonantibus, & poéticis; neceflaria, & in 
ta vitare; tam huric dicam peccare, quam il- 
Alter fe iufto plus colit, alter {e'infto plus ne- 
ille & crura,@0) hic necalas a1) quidem vel- 
compofitionemtranfeamus. quot genera tie 
‘in hac, quibus péccetur? Quidam prefra- 
afperam probant; difturbant de induftria, 
slacidius efuxit; noluntfine falebra effe ian- 
; virilem putant’ & fortem, que aurem ina- 
epercutiat, Quorumdam non eft compofi- 
dulatio eft: adeo blanditur, & molliter labi- 
uid deilla loquar, in quaverba differuntur, 
x{pe@ata vix ad claufulas redduntur? Quid 








quis corrigit delet) quos fi quis accurate examinet 
at, nihil in eis effe qood approbationem mercetor 
adeo ques delet Kexeorum qui famam mercantar 
eximunt, 

? & crara) quod efaminati folent. Lip? 

¢ mec alas) atque ita hircum olet. Id, 


kk 4 dle 


512 . L. ANNAEI OENECASE: 








de illain exitu lepta, qualis Ciceronis eft, deuex 
molliter definens, necaliter quam folet , ad mc 
fuum pedemque refpondens? Non tantum in ge 
fententiarum vitium eft, fi aut pufillz funt &p 
Jes, aut improbe, & plus. aufe quam pudore| 
Jicet: fed fi floride funt, & nimis dulces, | 
vanum exeunt, & fine effectu, nihil amplius ¢ 
fonant. Hzc vitia vnus aliquis inducit, fub 
tunc eloquentia eft: ceteri imitantur, & alter: 
tradunt. Sic Salluftiovigente, amputate fente 
&yerba ante exfpetatum cadentia, & obfcura 
yitas, fuere pro cultu. Arruntius vir rarz fri 
tatis, qui hiftorias belli Punici {cripfit, fuit‘ 
ftianus , & inillud genus nitens. Eft apud Sal 
um ; Exereitum argento fecit : id eft, pecunia pa 
Hec Arruntius amare cepit: pofuic illud om: 
| paginis. Dicit quodam loco: Fugam noftris f 
Alio loco: Hiero Rex Syracufanorum , bellum 
Et alio loco: Quz audita Panormitanos dederek 
nis fecere Guftum tibi dare volui, Totus his co 
turliber. Que apud Salluftium rarafuerunt, 
hunccrebrafunt, & pene continua, nec fine ¢ 
ille enim in hac incidet-at : at hic illa querebat.' 
autem quid fequatur , vbialicui vitium pro exe 
eft. Dixit Salluftius: A quis hiemantibus. Arrt 
in primo libro belli Puniciait; Repente hiemaui 
peftas. Et alioloco, cum dicere vellet frigidu: 
num fuiffe, ait; Totus hiemauit annus. Et al 
co: Inde fexaginta onerarias, leues , preter mi 
& neceffarios nautarum , hiemante Aquilone 

Non definit omnibus locis hoc verbum inft 
Quodam loco Salluftius dicit: Inter arma ciuilis 
boni famas petit, Arruntius non temperauit, 
sinus primo ftatim libro poneret; Ingentes ¢: 


f 


- -. 


. Forsrorar 513 





egulo. Hec ergo & huinfmodi vitia , que 
preflit imitatio, non funt indicia luxurie, 
i corrupti,. Propria enim effe debent, & ex 
sex quibus tu aeftimes alicuius affedins, Ira- 
mminis iracunda cratio eft: commoti nimis - 
delicati tenera & fluxa. Quod vides iftos 
ai ant vellunt barbam , aut interuellunt; qui 
ffius tondent & abradant, feruata &fubmiffa 
ite ; 22) qui lacernas coloris improbi23) fu- 
ui perlucentem24) togam: qui nolunt fa- 
[quam ane hominumoculis tranfire liceat, 
llos, & in fe aduertunt: volant vel rcpre- 
um confpici, 25) Talis eft oratio Mzcenatis, 
quealiorum , quinon cafu errant, fed (cien- 
tefque, Hoc a magno.anismi malo oritur. 
oinvinononante lingua titubat, quam mens 
ri, &inclinata vel prodita elt: itaifta ora- 
| aliud quam ebrietas?) nulli molefta eft, 
ims labat. Ideo ille curetur; ab illo fenfus, 
rba exeunt, ab illo nobis eft habitus, val 
‘Tus. Tilo fano ac valente, oratio quoque 
fortis, virilis eft: fi ille procubuit, & ce- 
untur ruinam, 


- Regeincolumi, mens omnibus Gna eft. 
'y rupere fidem, 
er eftanimus. hoc incolumi, cetera manent 
, parent & obtemperant; cum ille paullum 








cs 

vata O fubmiffa cetera parte’) puto magis certa parte, 

rema & quam pvsaxes vocamus, Lips. 

robi) Purpuret aut ceccinei. Ideo autem impre- 

ee tritus,, & impudentie vel audaciea aliquid 
pf. 

re fericam aut bombycinam femisaram 


see) modo confpicieatars ha ~@ 
kk § i 








gtd . L. Axwanr Sewtcas 








vacillanit, fimul dubitant. 26) Cum vero ce 
luptati, artes quoque cius , actufque marcen 
mnis ex languido fluidoque conatus eft, Qr 
hac fimilitudine vfus fam, perfeuerabo. / 
softer modo rex eft, modotyrannus. rex, c1 
nefta intuetur , falutem fibi commiffi corporis 
& illinihit imperat turpe, nihil fordidum ; v 
impotens , cupidus, delicatus eft, tranfit in | 
deteftabile ac dirum, & fit tyrannus. Tun 
excipiunt affectus impotentes, inftantque: qu 
quidem gaudet, vt folet populus largitione ni 
fruftra plenus , & quz non poteft haurire, cont 
‘Cam vero magis ac magis vires morbus exedi 
snedullas neruofque defcendere deliciz : cor 
eorum , quibus fe nimie auiditate inutilem re 
lztus, pro fuis voluptatibus habet {pedaculum 
narum , fubminiftrator libidinum teftifque, q 
fibi vfum ingerendo abftulit; necilli tam grat 
abundare iucundis, quam acerbum, quod 1 
mnem illum apparatum per gulam ventremque 
mittit: non cum omni exoletorum feminart 
turba conuolutatur; meeretque, quod magn 
fuz felicitatis exclufa corporis anguftiis, ceflat. 
quid enim, mi Lucili, hic furor eft, quod 
noftrum mortalem f{¢ cogitat? quod nemo im 
lum? imo quod nemo noftrum vnum effe fe co 
Adfpice culinas noftras, & concurfantes inti 
ignes coquos noftros: ynum videri putas ven 
cui tante tumultu comparatur cibus ? Adfpicev 
na37) noftra, & plena multorum feculorum 





26. Dabitant ) nimirum daobitere non gnimi tanta 
fed ad quodcunque etiam incertum & dubium adhibetu 
37- Veterana ) vbi vina vetcra , aut vt veterafceren 
ponebant. firmat Schol. Horatii ad L. 3.0d.21. Foem, 
emphoran quam hatckat in veserane alloquisar, Lipf, 


ee ios a : , oy - 
Sawer ser de! eS 


tenet gn senate 
veas.voum putes videri ventrem, cuitot col 
-gionumque vina conduntur ? Adfpice quest 
‘tatus terra, quot millie-colonorum arent, 
ynum putas videtiventrem, cui & in Sicilis,'- 
‘ica: feritur? Sani erimus , & modica conow 
8; frvnusqui(que fe numeret: metiaturfimal 
{ciatque, nec mulram capere , nec diu poh 
hil amon eque tibj pe rofuerit ad temperanti 
in rerum; quain equehs cogitatie breuws 
buine incertis  Quidguid facies y reipion 


Et pis. CXV.. . 
wank feormonie aut fiili anxios: & minati bet 
E.. Com oe Srribendun loquendume- 
@ ornain, Quem in aniwo posist 
- quatis ile $bi Virrutes eum, excoluerunt? 
in amore rapiat y fi confpici poffit. At exe 
ifte fplendor falfuc, aut nibik eft : item an 
mmne & pecunia, que miramar, Non fack 
¢ felices , aut fecuros: imo & miftros, & mis 
los. 


anxium effe te circa verba & compofitioe 
t, mi Lucili, nolo: habeo maiora quz cures. 
uid {cribas, non quemadmodum : & hoe 
on vt {cribas , fed vtfentias: vt illa que fen- 
igis applices tibi, & veluti fignes. r) Cu- 
ie orationem videris folicitam & politam,; 
imum quoque non minus effe pufillis occue 
Magnus ille remiffius loquitur , & fecurius : 
jue dicit, plus habent fiduciz , quam cure. 


~ qo igus lems caf sie ie Liph Meta 
No- 


516 L; Ann Au: Senrcagr 


Nofti complures iavenes , barba & coma nitid 
capfula 2) totos: nihil ab illis fperaueris forte 
folidam. Oratio vulcus animi eft : fi circu 
eft, 3) &fucata, & manufacta, oftendit illur 
que non éeffe fineerum , & habere aliquid fra&ti 
eft ornamentum virile, concinnitas, Si nel 
mum boni viri liceret infpicere , 0 quam pulc 
ciem, quam fan@am, quam ex magnifico p 
que fulgentem videremus? hinc iuftitia, illin 
tudine, hinc temperantia prudentiaque liice 
Preter has frugalitas, & continentia, & tole 
& libertas , comitasque , & (quis credat? ) ir 
ne rarum humanitas bonum, fplendorem il 
affunderent. Tum prouidentia, tam elegai 
ex iftis magfianimitas eminentiflima , quantt 
boni! decorisilli, quantum ponderis , graui 
adderent ; quanta effet cum gratia anGtoritas¢ 
illum amabilem , quinon fimal venerabjlem: 
Si quis viderit hanc faciem altiorem fulgen 
que, quam cerni inter humana confueuit, 
yelut numinis occurfu obftupefactus refiftat, 

fit vidifle, 4) tacitus precetur? Tum aduo 
pfum vultus benignitate productus , adoret ac 
cet: &diucontemplatus multum exftantem 
que menfuram folitorum inter nos sdf{pici , 

oculis miti quidem , fed nihilominus viuido i 























a. De.capfula) eft id ipfam quod fermo nofter bh 
arcula prodire. Scilicet veftes , & que munda hab 
mus, Capfa aut arca clauduntur: toti ab ea funt, qu 
bitus fic politus , vt prodire ferecenter clamet. Lip/- 

3. Circumtonfa off vt coma. 

4. Vt fas fit vidiffe ) felennis in occarfa deot 
eatio. Apud Liuium L. I. Proculus confpe&o 1} 
Venerabundus adftitit precibus petens , vt contra intue 
Jet, Sic Ebrei mortem metuebant, fi vifio diuina effet « 


E- wi as : id “7 % 


‘he rer ot an- 








Pepnecee eatin © 
tune demum illem Virgilii nofted 7 vosent 
ag attonitus émittat;. . 


r nce Gox hominem font. 
» nofirumque pls quelle, 


wbbitque, fi colere eam voluerimus. ‘Cos ’ 
inon taurorum opimis corporibus contre, 
© auro.argentoque fufpenfo,-§) rec ix 
lipeinfofa,, fed pia & reéte voluntate, Ne 
m s-non amore eius arderet, fi nobis illem 


tingeret, Nune enim multa obftrigillens; - 


nnotrem sut(plendore nintio repercuti- 
euro retinent. Sed fi7) quemadmodum 
rum quibysdam medicamentis acui falety ° 


ri: fic & nos, fiaciem animi liberare ime ~ 


svoluerimus, poterimus perfpicere virta- 
n obrutam corpore, etiam paupertate ‘ep- 
humilitate & infamia obiacentibus. Cer- 
quam, pulcritudinem illam , quamuis for- 
tam, Rurfus eque malitiam , & zrumno- 
eternum perfpiciemus : quamuis multus 
iarum radiantium {plendor impediat, & 

» hine honorum, illinc magnarum pote- 
a luxverberet, Tune intelligere nobis li- 
im contemnenda miremur, fimillimi pue- _ 
omneludicrum in pretio eft. Parentibus 
\ec minus fratribus, preferunt paruo gre 


6) inter donaria, 
ilant ) obfunt, fefe opponunt. Vide Nonianz 


elent quidam. Sed elegans eft eius repetitio 
riea. Gronud. : 
empta 





rune. IVLITAMUL Pparictes (enul Marmore 
etim fciamus quale fit, quod abfconditur? « 
ftris imponimus, Et cum auro tecta§) 
mus , qnid aliud quam mendacio gaudemu: 
enim {ub illo auro feeda ligna latitare. Ne 
parictibus aut lacunaribus ornamentum te 
tenditur: omnium.iftorum quos incederea. 
bracteata g) felicitas eft. Infpice, & difcs 
tenui membrana dignitatis , quantum 1m 
Hac ipfa res tot magiftratus, tot iudices de 
quz magiftratus & iudices facit, 11) pecu 
ex quo in honore efle cepit, verus rerum | 
cidit; mercatoresque & venales invicem f: 
rimus, non quale fit.quidque, fed quanti. 
cedem pii fumus, ad mercedem impii. 
quamdiu aliqaa illis {pes ineft, fequimur: i 
trium tranfituri, fi plus fcelera promittant 
rationem nobis parentes auri argentique fec 
teneris infufa cupiditas altius fedit , creuitq 
cum. Deinde totus populus in alia difcor 
conuenit: hoc fufpiciunt , hoc fuis optant 
ac ipfas regulas inanrare foleant. Lipf. 


an ReaAonta \ i a avrarne rantnm fnaria fmaan 


Ace wae O, 
gg etT} oyna "Ry. 
Leh al mn 
en himeanaram maximum, cum gtativides 
it, confecrant Denique co morey redaGti 
t paupertas maledidto probroque fit , con 
dinitibus, inuifa pauperibus.. “Accedant itt 
ina pottarnm, que affe@ibus noftris fecena* 
3 quibus diuitiz velut ynicum, vite. decua 
ntumqne lecdanwr. Nihil ills melius’- 
e videntur dii immortales potls, atc he 


als det foblipib clea columns, 


carranr ad{pice. ' 
ws axis erat, tome anveus, autre fume 
SOF SER, vadiovews argentens orde, : 


, + quod optiengan videri votunt fecafam, ei 
pellant. Nec apud tragicos defiint, qui lus’ 
centiam , Gilutem, epinionem bonam ma . 


_’ 


2€ 13) Socart pelfimum , Gt dines Bpcer, 

wes, omnes quarimus: nemo, ak bonus, 
juare,& Gnde: quid habeas, tantum rogant. 
le tanti quisque, quantum habuit , [uit 
babere nobis turpe fit, quaris? nibil, 

lines opto Ginere , ant pauper sori. 

moritur , qui, dum moritur , lucrum facit, 
cumia ingens generis bumani bonum, 

on Goluptas matris , aut blanda potep 

ffe prolis, non facer meritis parens, 

dulce ft quid Veneris in Gultu micat, 

0 ila amores calitum atque bominum mowmel, 


sme) non fant vaius Poete hi verfus, fed plarium. 
Cum 


$30 L. AwnAni Seugcan: 
Cum hi nowffuni verfus in trageedia Epripidis pro-. 
nuntiati eflent , totus populus ad eiiciendum & ado- 
rem & carmen confurrexit vno impetu ; donec Euri- 
nides in medium ipfe profiluit, petens , veexfpetts 
sent, viderentque quem admirator auri exitum fe 
ceret, Dabar in illa fgbula peas. Bellerophontes, 
quas in fua quifque dat. Nulla enim auaritia fine f 
penaeft, quamuis fatis fit ipfa penarum, O quan 
tum lacrimarum, 6 quantum laborum exigit! quam 
mifera defideratis, quam mifera partis eft! Aditce 
quotidianas folicitudines , que pro mado habendi 
quemque difcruciant, Maiore tormento pecunis 
poffidetur, quam queritur, Quantum damnis in 
gemiftunt, qua & magna incidunt, & maiora vi- 
dentur! denique vt nihil illis fortuna detrahat, quid- 
quid non acquiritur, damnumeft. At felicem il- 
lum homines, & diuitem vocant, ,& confequi 
optant , quantum ille poffidet. Fateor Quid 
ergo? tu vilos effe conditionis peioris exifti- 
mas , quam qui habent & miferiam, & innidi- © 
am? Vtinam qui diuitias appetituri effent, cum | 
diuitibus deliberarent ! vtinam honores petite 
ri, cum ambitiofis, & fummum adeptis dignitatis 
ftatarn! profecto vota mutaffent: cum interim ili — 
noua fufcipiunt, qai priara 13) damnauerant, Ne- 
mo enim eft cui felicitas fua, etiamfi curfu venit, fati- - 
faciat, Queruntur & de confiliis ,&de preeefiibus 
fais; maluntque femper, quz reliquerunt. Ieeque 7 
hoc tibi philofophia preftabit , quo equidem nihil F 








13. Quit priora) Lipf. legit: qxos. Hoc enim vult Sese- t 
ca: adeo non poenitet ambitionis, vt qui votie ad hosorem 
talem venerit, alia fufciprat ve iternhm perveniat, altinsque 
adfcendat. Nimirum boxsiges vote damuans Cam Competes j. 
eorum unt. 


Mae 


Erisrorar sat 


s “exiftimo : numquam te penitebit tui. Ag: 
‘tam folidam felicitatem, quam tempeftas nulla’ 
utat, nan perdicent' te apte verba contexta,& 
o fltetis leniter, Kant vt volent, dum anima. . 
rofitio ha conftet, dam fit magnys, & opinio- 
feeurus, & ob ipfa quae aliis difplicent, fibiplas 

ui profectum {uum vita eftimer; étancum fei« 
“iudice ; Ghat non re ss wane no 
te . 


Thy “Eris. CXL 


eed at ak a ; 
econ gine mp indegi.. A mi 


iecée a . 





ie Bite S 
aft. . Neri illgs expellnns. 
latdticl-semiperent ‘Ego non video; anomodg 
wid offe aue-vtilis pot vila medioctites morhi, 
_ timerfe. nihil eorain, qua tibi non vis negari,er 
'{ facilem me , indulgentemque .prabebo res 
ad quas tendis, & quas aut vitz neceflarias, auf 
}, autiuctindas putes; detcraham yitium, Nan 
bi cupere interdixero, velle permittam : 1) vf 
n illa intrepidus facias , vt certiore confilio, vg 
ptates illas magis fentias Quid nifad te magis 
enturz fant, fiillisimpezabis,quam fiferuies.Sed 
ale eft,inquis.vt defiderio amici torquear : da ius 
mis tam iufte cadentibus. Naturale eft opinio- 
s hominum tangi, & aduerfis contriftari : quare 
permittas mihthunctam honeftum male opini- 
peeiny Nel ams iniate eft fing patrocinio: nul 








am) Voluntes enim Seoicis oe &: jnter 
i. a ATi Tipt ‘de i .L. 3, Bi 
m 





Wh SECA CWS £44484644 70888 acawewsswaewy Vv S05 BE45 


ptatem natura neceflariis rebus admifcu 
lam peteremas, fed vt ea, fine quibus ne 
viuere, gratiora nobis illius faceret acc 
veniat iure, 3) luxuria eft. Ergo intr: 
ftamus; quia facilius, vt dixi, non. recipi 
exeunt. Aliquatenus, inguis, dolere, 
timere permitte, fed illud aliquatenus Ic 
citur, nec vbi vis, accipitfinem. Sapien 
tecuftodire fe turum eft: & lacrimas f 
ptates, vbi volet, fiftet, Nobis quia ni 
di facile, optimum eft omnino non pr 
ganter mihi videtur Panztius refpondif. 
tulo cuidam quzrenti, An fepiens ama 
De fapiente, inquit , videbimus ; mihi 
adhuc a fapiente longe abfumus, non : 
tendum, vt incidamus in rem commo 
tentem, alteri emancipatam, vilem fi 
nim nos refpexit, humanitate eius irri 
contempfit, faperbia accendimur. ‘Ex 
amoris , quam difficultas nocet ; facilits 
cum difficultate certamus, Itaque confc 
becillitatis noftre , quiefcamus, Nec 








7% BP eroras 
asin 





‘committamts, nec forine, net © aden. 


nhac 

nes vilis _rebus blandé trahentibus. Quod: 

8 dé amore querenti refpondit, hoc egode 

sdico. Quantum polfymus nos, a labsico’ 

=N techn ficko qu > gu oqae param fartiter ftarhns,” 
publica contra Stoitoy 

ine magne promititis, nimis ddta precipi< 


i hobiunciohes fumus, omnia nobis negied 
luayps, ’ Dolebimuas, fed parum ¢ conenpt-' - 
fed rentiperate. irafcemar, fed placabirtiun, 


te non pofftimus ifta} quia nos potfe non 
s, imo mehercales, aliud eftin te. Vitia nos 
Prvian defendimus, & malamus exeud 


excutere. "Satis natura homiti de. 


i, flo veamur fi vires sroftras collig: 


6 nobis, cérte non corttra fos cons ) 


"x pi cont a non polle preter: 


Benen exvik. 


aula, Hh, rime Sepiesia bonam Bat - 
‘2 Stoic iffud Gulgo negant : alii afferunt, & 

tis pronior, Denique amoliter bec fapernacesy 
| formationem: moruts Srrie Fecat, 


tam mihi tibique negotii coiicinnabis , &, 
m nefcis,inmagnam me litem acmoleftiem 
8, qui mihi tales quaeftiunculas ponis, in qui> 
| nec diffentirea noftris falua gratia, nec cons 
alua confeientia poffum. Queris, an vert 
d Stoicis placet, Sapieritiam bonum effe, far 


yurh non effe? Primum éxponam,quid Stoic 


tum dicerefententiam andébo. Platet nd 
od bonam eft, effecorpus$ quia quod bonun. 
t quicquid facit, aan eft, Quod bonumed®, 

pro. 


a we a 


\ 








uu BAAS Is Wily au aptetes AG PAWL AL EEE I 
quid ab dliis refpondeatur,audi,antequ: 
fecedere, 1) &inalia parte confidere. | 

uiunt, nec beate viuere bonum eft. Ve 
frondendunh eft, beatam vitam bonun 
viuere bonum non effe, Etiamnum quo 
lud opponitur, Vultis fapere ? ergo exp 
fapere: {i expeterida res eft, bonuin eff. | 
ftri verbatorquere, &vnam fyllabam | 
terponere, quam fermo nofter inferin 
ilam,fi pateris,adiungam. Expetendun 
quod bonum eft; ad expedendum.3) qu 
tingit : quod, cum bonum confecuti fur 
tur tanquam bonum, {ed petito bono : 
nonidem fentio, & noftros iudico in I 
re; quia iam primo vinculo tenentur , 
lis formulam non licet. Multum dare ; 
fumptioni 3) omnium hominum. Ap 
tatis argumentum eft, aliquid omnibu 
quam deos effe, inter alia fic colligin 
_mnibus de iis opinio infita eft : nec vila 








2, Secedere) a Senatu fumtum, vbi dife 


nla nasmif—a in hanr ane Ham Mmhliiarne: 






cextre leges moresquie proiesta,vi non sliqgios . 
redat, -Camde animarum recnitite differ 


anienemomentym apudnoshabe¢confenfhe 
vm, aut timentium inferos, aut colentium, 
e¢. publica perlugfione ; neminem inneni 
p pater & fapientiam bonum, & fapere.. Nos 
qued yifti 4) folent, vt-prouegem ad popn- | 
hoftris incipiemus srmid confligere. Quod 
alicni; virnm extraid gui accidit eft, an in 
idit 7, Si in.co eft cui accidit, tam corpus 
eee accidit, : Nihil edie. spsidere ae 
$,-quod tangit, cospus eft. Siextras 
un-setiderat, receflit: quod receflit, motym 
qued meqtum habet, corpus elt. Speres me 
Of, non ‘effe.sliud curfum, aliad currere; nec 
plorem, glind calere: nec aliud Iucem, aliud 


. Koncedo jfta alia effe, fed non fortis alte. . . 


i valetndo indifferens eft: & valere indifte- 
+ Si forma indifferens eft; & formofumetie 
éoa.eth. Sk iuftitia bonumeft: Xiuftameffe 
eft. Si: turpitudo malum eft: &rurpem effe 
eft. tam. mehereyles quam fi lippitado ma- 
+ & lippire malum eft, .. Hoc vt fcias, nep- 
fe fine altero-poteft, Quod. fapit, fapiens oft $ 
piens eft, fapit. Adeo non poteft dubitari, . 
sillud fit, talehoc fit, vt quibusdam vtrum- 
myideatur atque idem. Sedilludlibenter 
im: Cum omnia aut bona fint, aut mala, 
fferentis , fapere in quo numero fit? Bonuin 
effe, malum vtiquenoneft : fequitur,vt m¢- 
» . Idautem medium atque indifferens-yoca- 
od tam malo contingere quam bono, patel: 
ti), in arena, gladiatorijs pagnis, vbi.qul fascdbue- 
li mifericordiam implorabat, 

11g tat 








o- 


526 iL, Anwaeny Suneear 










ae 
zanquam pecunia, forma, nobilitas. Hoc, wt & 
piat, contingere nifi bono non poteft: erge indife 
rens non eft, Atqui ne malum quidem eft, quel ?: 
contingere malo non potett ; erg6 bonum eft, Quel 
nifi bonus non habet, bonum eft: fapere non nif f'. 
bonus habet : ergo bonum eft. Accidens eft, inqut, 
fapientiz. Hoc ergo quod voces fapere, vtrum & f 
eit fapientiam, an patitur? five facit illud, fiue pe 
titur, vtroque modo corpus eft, Nam & qued ff 
& quod facit, corpus eft, ficorpus eft, bonumet: f 
wnum enim deerat illi, quo minus bonum effet,qued ¢ ' 
incorporale erat. Peripateticis placet, nihit, inter 
effe inter fapientiam & fapere, cum invtroljbet e- ' 
xum &alrerum fit. Numquid enim quemquam ex: f 
Iftimas fapere, nifi qui fapicntiam habet? Numqaid ¢' 
quemquam qui fapiat, non putas habere fapientian? 
Dialeétici veteres ifta diftinguunt:ab illis diuifiow- 
que ad Stoices venit. Qualis fithac dicam, Alindeft. | 
ager,aliud agrum habere. Quid ni?cum habere 
ad habentem,non ad agrum pertineat, Sic alindefta- . 
pientia, aliud fapere, Puto concedes duo effe hat, id 
quod habetur,& eum qui habet: habetur-fapientis:ha- 


bet, qui fapit, Sapientia eft mens perfe@a, veled 


fummum optimumque perduéte: ars enim vite eft, - 
Sapere quid eft? hon‘ peffum dicere, mens perfeds, 
fed id quod contingit petfefam mentem habenti. 
Jta alrerum eft, mens bona ;‘alterum quafi hebere 
mentem bonam, Sunt, inguit, nature corporum: 


 amquam, hie honfo eft, bic equus : has deindefe- 


quantur motus animorum enuntiatiui corporum. Hi 
hhabent proprium quiddam, & a corporibus fede 
<tum ; tanquem, video Catonem ambulantem : hee 
fenfus oftendit , animus credit. Corpus eft qued 
video; cui & oculos,:& snimum intendi anne 


aor ae . ry a Soto. 
4, Bastrore: - Bf 
ito ambulat : non gorpus quidem ef quod 
guor, {ed enuutiatiuum quiddam de‘corper 
od alii effatum vocant, alii enuntiatum, alii 
« Sic cum dicimus fapientiam, incerpdra- 


iddam iftelligimus : cum dicimug,Sapit:de’ 


quimar.. Plurimum autem intereft; v- 
nd dicss, an-de illo, Putemusin prefentia 
effe: nondum enim. quid mihi videatar,pro- 
quid prohibet, quo minus aliud quidem fit, 
nine at a ? Dicebas peuillo ut alind 
wm, alipd habere“agram. . Qaid ni Tin ali 
ura eft qui habet, in glis quod habetur. ills 
‘hic homo eft, Atin hoc de quo agitur , e 
mture fant vireque, & qui habet fapientiam, 
uss habetur, ‘ Prateres illic aliud eft quod 
alius qui babet ; hic in eodem eft, &.quod a 
& gui habet. Ager iure poffiderur fo 
tare. ille abalienari poteft, & alteri tradi: 
,Gifcedit a domino. Non eft iteque quod =, © 
s inter fediffimilis. Coeperam dicere,pofle _ 
effe, Ktamen vtraque bona. Sapientia, ' & 
uo funt: & vtrumque bonum effe concedis. 
o nihil obftet, quo minus & fapientia bo- - 
& habens fapientiam : fic nihil obftat , “quo 
fapientia bonum fit, & habere fapientiamy 
pere. Ego in hoc volo fapiens effe, vt fapi- 
id ergo Fron eft id bonum, fine quo necil- 
um eft? Voscerte dicitis, fapientiam, fifine 
, accipiendam non effe.” Quis eft vfus fa- 
Sapere : hoc eft inilla pretiofiffimum : quo 


fuperuacua fit, Sitormenta mala funt, — - 


malum eft; adeo quidem, vt illa non fige 





ovale) fenfus omnino & precedentis pottant ve 
pgetur, oe, 
r lig. : mals, 


38 | TL, Afiags Sinkean oe 


mala, fi quod fequitur, detraxeris. Sapientis 
bitus perfect mentis eft ; fapere, vfus perfedte n 
tis. Quomiodo poteft vfus ejus bonum non effe, 
fine vfu bonum none? Interrogo te, an fapic 
fit expetenda. fateris. Interrego, an vius fapier 
fit expeteridus. fateris. negas enim te illam rece 
yum, fivtiea prohibearis. quodexpetendum eft, 
num eft. Sapere, fapientie vfus eft: qaomodo 
. quentie, loqui; quomodooculorum, videre:e 
fapere, fapientie vfus eft, vfus aytem fapientiz 
petendis eft; fapere ergo cxpetendum eft: fie: 
tendum eft, benam eff. Otim ipfe me damno, 
illes imitor dam accufo,& verba apertz rei imper 
Cui enim dubium poteft effe,quin fi zftus malam 
& eftuare malum fit? fialgor malum eft, ma 
fitalgere? fi vita bonum eft, & viuere bonum eft 
Hrinia ifta circa fapientiam, rion in ipfa fant: at 
bis in ipfa commorandam eft, etiamfi quid end 
libet, amplos habet illa {patiofosque feceffus. 
deorum natura queramus. de fiderum alimiente 
his tam variis ftellarum difcurfibus ; ari adilla 
smotus noftra moueantur corpore, an corporibt 
muium, animisque jllinc impetus veniat. A 
hxc quz fortyita dicuntur, certalege conftridts 
_nihilquein hoc mundo repentinum, aut exper: 
dinis volutetur, Ifta iam a formatione moram 
cefferunt: fed leuant animum , & ad ipfarim | 
tractant rerum magnitudinem attollunt. Hac ver 
quibus paullo ante dicebam, mingunt,& deprim 
nec vt putas exacdunt, fed extenuant, Obf 
Vos, cur tam neceffariam curam thaioribys mel 
busque debjtam, in re nefcio an falfa, certe im 
terimiis ? Quid mihi profaruram eft {cire , an a 
fit fapientia, alind fapere ? quid mihi profarnrat 





Aart pt iee, © 


“ Errs ro a 55 3 





Altetum bi ‘nedoflé eft, alrerum ficet. Tare 

um his dichis-principium: diférti meherculeg _. 
igi: Ita, inqnit, quatnprimeum moriar, Ho- 
erhens, Optas rem tuain, §) Ita quamprimem 
r, Fortafleinter has voces fenex fa@tus es, A- 
quid in mora eft? nemo te tenet, enade qua 
eft. Elige qusmlibet rerum nature partem, 
bi preberiexitum jubeas, Hzc nempe funtele- 
1, quibus hic mundas adminiftratur, aqua, 
{piritas, 9) Omnia ifta tam caaffa viuendi 
quam viz miortis, Ite quemprimum morisg, 





rrupi) ad ques fponte mea proruf, 

ibé nafcenss) ab ipfa natiuitate, vt paratdam non fa 

juinis enim hoc habet vt poffit mori fi velit. 

\ptas vem tuam) quod eaim noftrum eft, sen dptamul, 

Obis ipfis id preftare pofimm. =... .. 

'psritns) act. ore | 
ils Quam 


roX, a Z 


$39 . Awiaty Bavedas 


wr vondenie cavituo? Nontah beniowam ke 

mole impendente capiti tuo? Non such benignom i i 
liberale tempus natura nobis dedit, vtaliqtid ef 

yacet perdere: & vide, quam mults etigm dit 

-fimis pereant. Aliud valerudo faa ctf seta . 
‘aliud fuorum :aliud neceffaria nepotis, ltd pub 
ca occupauerunt: vitam nobifcam diuidjt fomnes, 
Ex hoctempore tam angufto, &Krapido, & nos & 
férente, quid iuuat majorem partem mittere in t- 
‘pum? Adiice nunc, quod affueftit aitithus deletite 5 
fe potius, quam fanare: & phitofdphian obleds- 
mentum facere , cum remedium fit. Jnter fapierti- 
am, & fapere quid interfit, nefcio ¢ {cio rita non ih 
fereile, ciam’ ifta, an nefciam.: Djc inihi, cuit, 
quid inter fapientiain & fapere intetfir , dtdicero, fi 
piam? Cur ergo potias inter vocabuilé me fapientie 
detines , quam inter opera? Fac thé fortiorem, fie 
me fecurioreth, fac fortune pardth, fie fuperit- 
rem. poflim autem faperior die, & fi feted one 
.quod difco, ' -_ 
. . & 


Epis T. XVIII, 


2 

Inanes spiftele nole fe feribere: potine moritgnen t F 
tilium Sberes: G'iam facit. Suadet fas, wend 

’ - Kena trattare; a Fortuna nibil petere, nec ab 6 

"* pendere, Pétion bonun quercaiun = qidit ,- 

fad fit, defirttia: Itemyue quid ab ene af = 

vat, Omne bonum, fecundum Naturam eft; .- 

‘pamen qridquid fecandum Nateramy Benum, 


PX ame fequentiores epiftolas. Fationaeth ° = 
feramus; foluendo non eris, Conuénerst que * 

Hem, ve tua.priora eflent; tu (criberes, egerefcribe: ms 
rem; fed ‘Hon ere difficilis, bene eredi "Hbi ioc - 


SE Rr s TOL AR |! 53 


lifertiffimus facere Atticam iubet, yt etiam 
Jam habebit, qaod in buccam venerit, {eri- 
aqnam poteft deeffe quod (cribam, vt omnia 


JiverOnis implent epiftolas, tranfeam:-quis 
is laboret, quisalienis, quis {uis viribus pus, 
»}conf{ulatum fiducia Czefaris, quis Pompeiig - 
>petat: quam darus fitfcenerator Czcilius,a | 


wis centefimis propinqui nummum mouere 
mt. Suafatius eft mala quam alietia tradta- 
tutere, & videre aw multarum rerum 


7 


rarlie conterat as ¢ contmngdn, 
nore oft; omnes atonii ; vorem 
exfpectant ; flare osintem, & (peQare illgg 
» 6) nesementem quidquam, nec yenden- 


anto hic meiore gaudio fruitur, qui hon 
;aut confularia comitia fecurus intuetur fed 





teceffum) argentariorum verbum : foluere ci 
cele Lip ae 


| multaram rerum candidatns) quoniam, quas afper- 
io &. ratione,: ecfi aarp te oma Pe 
[uffragayi) valifc. petitioni rerum;inanium, — ; -: 
uplis ajc) totns campps martins templis & publf- 
s erat infeflus: ad propinqua itaque nr candide- 
vant, &ibi exitum comitiorum expe@sbant. Lips. 
equeftyum) non tantum promitrat, fed & deponat 
a fide| canffa, Id. : ; 
linas) verad eft vite cum nundinis comparatie,vbi 
ov, alii vendentes. 
magne 


“, 


ragarl. 3) Hoe eft, mag 





534 | L. ANNA: SunscaAt 





magna illa, in quibus alii hondres anniuerfa 
petunt, alii Perpermas 8) poteftates, alii bell 
euentus profperos triumphosque, alii diuitia: 
matrimonia ac liberos, alii falatem faam fuoru 
quanti animi res eft,folum nihil petere, nulli fay 
re, & dicere: Nihil mibi tecum fortuna: non 
mei tibi copiam. fcioapud de Catones repelli, 
nios fieri: nihil rogo. Hoc eft priuatam face: 
tanam. 9) Libet ergo hecinuicem {cribere, é 
integram femper egerere materiam , circun 
entibus tot milliahominum inquieta : quivta 
peftiferi confequantur, per mala nitantur in 
petuntque mox fugienda, aut etiam faftidiend 
enim affecuto fatis fuit, qaod optanti nimium 
batur? Non eft, ve exiftimant homines, auid 
citas , fed pufilla, itaque neminem fatiat. T 
credis excelfa, quia longe ab illis iaces: ei ver 
ad illa peruenit, humilia fant. Mentior, nifi 

quarit adfcendere. Iftad quod tu fammum 

gradus eft. Omnes autem male habet ignorar 
ri. tanquam ad bona feruntur, decepti rumo 
Deinde mala effe, autinania, aut minora quai 
raucrint, adepti ac multa paffi vident : maiorqr 
miratur ex interuallo fallentia, & vulgo mag) 
bonis funt, Hoc ne nobis quoque eueniat,qué 
quid fit bonutt. Varia eius interpretatio fa 
niuit hoc alius alio modo, alius illud aliter ex; 
Quidam ita finiunt ; Bonum eft, quod inuit 
mos, quod ad fe vocat. Huic ftatim opponitar 
fi inuitat quidem, fed in perhiciem ? {cis quar 








y. Anninerfarios) tribuhatus,; preturas, confolecs 

&. Perpetnas) regna, principatus. Id. | 

9. Prinatam facere forfuhem) xuere Cam porent 
, in oxdinem redigere, 


> e 
fn 


‘a: Quod bonum eff, vero iungitur: non 


um, nifiverum ef} At quodinuitarad 


acie, verilimile eft : fubrepir,! folici- 


Quidam ita finierunt; Bonum eft, quod 


fuimouect, vel quod impetum animi 
@ mouet, Et huic idem opponitur; 
mpetum animi mouent, quz petuntur 


lo, Melins illiquificfinierunt:Benom - 


fe impetum animi fecundam naturam 


lemum petendum eft,cuim ccepit efleex- | 


lam &honeftum eft ; hoc enim perfecte 
. Locus ipfe me admonet, vt, quid in- 
onum honeftumque, dicain, Aliquid 


it mixtum, & infeparabile! nee poreft - 


aifi cui aliquid honefti ineft: & hotie- 
ronum eft. Quid ergo inter duo inter- 


n eft perfetum bonum, quo beata vita’ . 


uius contaéu alia quoque bona fiunt, 
ale eft, Sunt quaedam nequebona, né- 
inquam_ militia, legatio, iurisdi€tio, 
neite adminiftrata funt, bona effe inci- 
dubio in bonum tranfeunt. Bonum fo- 
ti fit, honeftam per fe bonum eft. Bo- 
(to fluit, honeftum ex fe eft. Quod bo- 
am effe potuit; quod honeftum eft, ni- 
e non potuit ; ‘Hane quidam finitionem 


- Bonum eft, quod fecundum natura. 


squid dicam. Quod bontrh eft, & fe- 
ram eft: non protinus quod fecundum 
&bonum eft. Multa quidem natare 
fed tam pufilla funt, vfnon conueniat 
men. Levia enim funt, & contemnen- 
en ole 

ae 


‘Spistoraxn | 5g 
Brie si 


ida fine, Verum, & verifimile, inter 


Fin » 


538 L. ANNAE? Sentcat 








Efurio: edendum eft. vtrum hic panis fit plebeits, 
ari filigitiens,ad naturam nihil pertinet, illa ventrem 
non delectari vult, fed impleri, Sitio. vrrum hée 
aqua fit quam ex lacu proximo excepero, an ea quam 
multa niue clufero, 3) vtrigore tefrigeretur alieno, 
ad naturam nihil pertinet. Mla hoc vnum ijubet, fi- 


e ~ . ~ 


tim exftingui. Vtrum fit aureum poculumancry: . 
ftalliriur, ari murrheum, an Tiburtinus calix,an me - 


nus concaua, nihil refert. Finem omnium rerum 
{pecta, & fuperuacua dimittds.- Fames me appellat$ 
ad proxima queque tendatur mannps; ipfa mihi conte 
miendabit,quodcumquie comprehendero. Nihil cone 
teimnit efurietis. Quid fit ergo, quod me deleCtaberit, 
quzrist Videttir mihi egregie di&um : Sapichs, didi’ 
tiarum naturalium eft quzfitor acerrimus. Inanitaé: 
inquis, lance muheras. Quid eft illud in commune? 4)" 
jam ego paratieram filcos: circumfpiciebam in quad 
me mare negotiaturus immitterem, quod publicomt' 
§) agitarem, quas accetfererti merces.’ Decipere eff’ 
find, docere paupertatem, cum diuitias promifers.: 
Ita tu pauperem iudicas,cui nihil deeft? Suo, inguis, & 
patientiz {uz beneficio, non fortune. Ideo ergo illam 
non iudicas diuitem quia diuitie eius definere tion 
poffunt? Vtrum imalis habere mulram, an fatis 2 qhi 
multum habet, plus cupit} quod eft argumentum, 
nondum illum fatis habere:qui fatis habet,confecatus 
eft, quod nunquam diuiti contingit, finem, An bas" 
ideo non putaseffe diuitias, quia propter illas remo’ 
profcriptus eft? quia propter illas nulli venenum fil 








3. Ciufero) nam vasipfum circumdari hine poteft‘vr frigus : 


capiat, niuis ipfius & vitiiex parteliquore. Lip/, 
4. In commune) icilicet fapra 
Epiftole fe aliquid inveniffe IR comnene, 
5. Quod publicum) nam veCigalinm redemptosis promis 
fape a opes via, Lipf & 
Us, 


a Mm Pe ee er re 


dixerat Seneca, fab. iaitins : 
. . fu. 
j 
i 


a A ne en ne 


=~ 7 aaa . * - t - es 


Braet oOLan 339 


"=" . — at 
i vxor impegit? quiain bellotute fant? quia’ 


otrofa ? quia nec habere illas pericalofum, eft, | 


roluudilponere? Anparum habet, qui tan-- 


nalget, nonefurit, nen fitit? plus lapicernom 
Yongaam parum eft, quod (atis eft: nunquam 
Left, quod fatis non elt. Poft Dariumccindos | 
eft Alexander Macedo ; quzrit quod foam 
rutatur maria ignote,in Oceanum clatfes mits 
5X, vt ita dicam, mundiclauftra perrumpir, 
atura fatis eft, homini non eft. Inuentus eft 
cupifcerct aliquid poft omnia. Tanta eit cxci« 
itium, & tanta iniuerum fuorum vaicnique, ' 
oceffir, obliuio, ile modo ignobilis angulk 
FeO ' nate Saki tanto fine térrarum 
a turns orbem 6) triftis eft, Neminem: 
iuitem 


ditatem incuffit, Quetis, qu fit huius ref 
plesincipizbabere poeyqoi plas haber, Ad 
ancen.xalek anh x -hig, quorum .noming 
ifto Li nogue7) ar ratiouass in medium lia 
rahas: afferat cenfum, & quidquid habet, & 
a. tpérat, fimulcomputetrifte, fi mihi credis, 
(fs fi tibi, potel¥ effe. $} Athi qui @ ad id. 
tira éxigit, chmpolait, non tantim extza 
eft paupertatis , fed’ extra metum. Sed 
; quath diffiedle fit res {lias ad naturslent 
i"toaktare ; hie ipfe qdém cifca naturam: 
¢/ quem a viet pit éfeth, habet aliquid‘ 
‘acti, At extant popiiiam, Kin 1 cdr 
per; fitrartteral stittiott ‘ex wiryua dome 
' fuum réditarus orbem) nam alienis & nouis imperia ‘ 
viaNtiod; tell tyke of Pedeit 









(fo Eichnibgedy vintque valde Biued De Crag actin? 


io ex: Dione £. 54. Iauenale fat. bi de aliiiy conften, - 

tsb, § bef fi tibi credes,, dy ¢ quod ipht fates 

m po @ pauper. Ohi? 2c.5 wets 
| as affete 


N 
. 


fecit: imo spon tzall Hohimaiorem, 


s 


7 


&40 L, ANNAEI SENECAE 


effertur, fimultum auri te&o quoque eius illiniter, 
fi familia aut corporibus eleéta, aut {peCtabilis cules 
eft, Omnium iftorum felicitasin publicum {pefta: 


ille quem nos & populo & fortune fubduximus, ber - 
tus inttorfum eft. Nam quod adillos pertinet, spad 


quos falfo diuitiaram nomen inuafit occupata pauper- 
tas; fic diuitias habent, quomodo habere dicimur 
febrem, cum illa nos habeat. E contrario dicere de- 
bemus ; Febris illum tenet. eodem modo dicendam 
eft, Diuitiz illum tenent. Nihil ergo monuiffetem» 
lim, quam hoc, quod nemo monetur fatis ; vt omnis 
naturalibus defideriis metiaris, quibus aut gratis fatis 
fiat, aut paruo. Tantum mifcere vitia defideriis noli. 
Quaris, quali menfa, quali argento, quam paribus 
tminifteriis ,9) & leuibus, 10) afferatur cibus? mhil 
preter cibum natura defiderat, 


Num tibi, cum fauces urit fitis ; aurea quaris 
Pocula? num efuriens faftidis omnia prater 
Pauonem rhombumaue ? 


ee eee 


2s (| a 


Ambitiofa non eft fames ; contenta definerceft: qua - 
definat, non nimis curat. Infelicis luxuria iftator- | 


menta funt. querit qaemadmodum poft fatoritaten 
quoque efuriat; quemadmodum non implest ver 
trem, fed farciat ; quemadmodum fitim prima poti- 
ne fedatam reuocet, Egregie itaque Horatius ne 
gat ad fitim pertinere,quo poculo aqua,aut quam ele 
gantimanu miniftretur, Nam fi pertinere ad teis 
dicas, quam crinitus puer, 11) & quam perlucidum 








9. Oxaws paribus winifferits) atate fcilicer & colore. Se 
de breuit. vit. c. 12. & alibi inhis Epiftolis. Lipf- 
10. Lenibus) glabris vt alibi vocat, & fine pilis, 
peculls. muliebri pleramqnt 
Hinente. Lipf, .. 


1. Quam crinitus paer) quia 
habitu rant, capillitio longo 
. , t 


Ar fe re 4 “eB ew ita 


y ae 


nas 


. pws EASE VL AL ! 


Sinem. poesignt, non fitis. Inter Taligad hoe 
wgwe preftisit proscipusm,quod neteflitati fe- 
exonftic-. Recipignt fuperuacua deleCtum, 
pei decens,illud param landstum,oculos hoe 
dit, id a&um ot ab ille mundi conditore 
ie wimendi inure defcripfit, vt (alui effemus,nog 
natin omnia perate funt, & in promp 

icite comparanturt 

hoe namre benefice i inter magne Duy 

seg hoc nullo. nomine melius illamy 
rdexsobis, quam quia quidquid ex: necelli 
deratur fine faltidio 





e s 


Verret. Cxx. x. . 7 


sri So 
bole f emus aut timenda calcantem Zs 
Con, seortens. Deva Fane oer o 
Ee . cane 
la tud per plares queftiunceles vacate oft: 
1 yna conftitic, & hanc expediri defi derat: 
‘0 ad nos boni honeftique notitia peruene- 
1c we duo apud alios diuerfa {unt, apud nos tan- 
fa. 1) Quaid’ fit hoe, dicam. Bonum putant 
ai, quod vtile eft. itaque hoc & diuitiis, & 
rino, & calceo nomen imponunt: tanta fit 
is boni vilitas, & adeo vique ad fordida de- 
Honeftum putant, cui ratio reéti officii 
tanquam pie curatem patris fene&utem, ad- 
nici paupertatem, fertem expeditionem, 





wes tantum dixi/s) quomode & quatenus in ep, 
medium coplofe. 
mm 3 pru 


‘94 L, Anwad: Sewsbau 











prudentem moderatamque fenténtiant. Ita due 
quidem facimus, féedexvno. Nihil eft-borium, tif 
quod honeftum eft : quod:honeftum eft, vtiqut he- 
mum. Superuacuum iudico adiicere, quid inter 
difcriminis fit, cum fepe dixerim. Hoe ‘vpum db 
eam: Nihil nobis bonum videri, que quis & mele 
vti poteft. Vides autem, diuitiis, nobilitaed’-virh 
bus, quam multi male veantur. Nune ergo adid 6 
vertor, de quo defideras dici: Quomodo ad nos pri 
sma boni honeftique netitia peruenerit, Hoe nog do 
cere natura non potuit: femina nobis ftientie dedi, 
{cientiam non dedit. -Quidem aiunt pes sernetichall 
incidiffe : quod eft incredibile , virtutis alicui fpe 
ciem cafu occurriffe: Nobisvidetuc dbferuatio cok 
legiffe, & rerum fepe fafarum inter fe collatio, per 
analogiam noftro intelle@u & honeftum & bonum 
Judicante, Hoc verbum cum letini grammaticl cloie 
tate denauerint, ego damnandum non puto, nec ia 
ciuitatem fuam redigendum. “Vtar ergo. illo non 
tainquam recepto, fed tamquam vfitato. ‘Quz ft 
hec analogia, dicam.. Noueramus corporis: fini- 
tatem: ex hac cogitavimus effe eliquam & & 
mimi, noueramus corporis vires: his.-collegnies 
efle & animi robur, .Aliqua benigna fa@a , aii- 
qua humana, aliqua..fortia,.. nos obfiupefece- 
rant: hec ceepimus tamquam perfe&a. mirari. 
Suberant iilis mula vitia., qnee fpecies alicuius. 
confpicui facti fulgorque celabat ; daec difime 
lauimus: Natura iubet augere laudanda;:. nemo 


ee ee ee ee ee 


non gloriem vitra verum tulit. Ex his erge {pe~ 


ciem ingentis bani traximus. Fabricius Pyerhi regis 
aurum repuylit, maitusque regno iudicauit, regias 0 
pes poffe contemnere. Idem, medico Pyrrhi pro« 
vajttcnte venenum fe regi daturum,monuitPyrrhum, 

. ~caue 


a a = : 
r F in " 
oo. 


s Ey TOLAT. 543. 


taner -infidias, ‘Biusdem animi fuit, -anre non 
wine “veneno non vincere, Admirati Sanwa ingen- 
fem virum, quem non regis, non contra regem 
promiffa flexiffent, boniexemplitenacem: quod dif- 

illimum cft, inbello innocentem : quialiquod effe 














crederet etiam in hoftenefas ; qui in {umma pauper- 
tate, quem fibi decus fecerat, non aliter refngit di- 
‘Witias quam venenum, 'Viue, inguit, beneficio meo, - 
e, & gaude, quod adhuc dolebas, Fabricium 
m pofic corrumpi, » Horatius Cocles folus imple- 
pontis: anguftias,adimique a tergo fibiredicum, 
amodo iter hofti  auferretur, iuflit : & tam diu 
prementibusjidonec reuulfa ingenti ruina ti- 
gi or etek enti & extra ped 
patriam uo fenfit: Veniar, 
| Snpsgaherecanerh fequi'! dedirque fein 
+, & non: minus folicitus inillo: rapido-alveo | 
) Vtarmatus, quam vt faluus exiret, retento 
armorum viériciumdecore, tam, tutus rediit, quam 
& ponte veniffet: Hao.& huiufmodi fattaimaginem 
nobis) oftendere virtutis.. Adiiciam quod mirum 
fortafle videatur : mala‘interdum {peciemn honefti ob- 
tilerunt; & optimumyex contravio nituit. «Sunt e- 
um, ive ‘feiss virtutibus. vitia confinia, di perditis 
sRaque a¢.turpibes ‘rechi: fimilitudo eft.” Sie menti- 
liberalens; cum. plurimum interfit ; v- 
mas; his dare feist, am fesuare nefciat,:. Multi in- 
proms; font, Lacili, -qui::non donent, fed proixie 
wit, srbar-voRe eo: libarabem, pocuniz {un.irapa 
een o neekbeose fenitivatam , temeriten. forsitue 
qoegit attendere;& ai fkiny 
pes ipcaen vicina, re autem pludmum.ip- 
identig. . Dysy obferuamus eos, qgnnini- 
he rebee gin | Opus efat,coepimus anunctarg, gris ’ 
Awl orgs tore pe eshe singe Qos yeart ‘com 


(rece 





wisw wag we £68 S488 4S Bw owe 06 4 SUC WE HEFtg = 


in his que agenda, prudentiam. Vidin 
buendum effet, plena many dantem. v 
dum, pertinacem & obnoxium, 3) & |: 
corporis animo fubleuantem. - Preteres 
femper, & in omni acta par fibi, iam 1 
bonus, fed more eo perduéus, 3) vt r 
rece facere poffet, fed nifi reéte facere 
Intelleximus in illo perfettam effe virrut 
partes diuifimus, Oportebat cupiditate 
metus comprimi,facienda provideri,redd 
bui: comprehendimus temperentiam, fo: 
prudentiam, inftitiam, & faum euique. dc 
cium, Ex quo ergo virtutem intellexim 
dit illam nobis ordo eius, & decor, & co: 
omnivm inter fe a&tionam concordia, & 
(uper omnia efferens fefe. Hine intellea 
ata vita, fecundo defluens curfu, arbit 
Quomodo ergo hoc ipfum nobis appari 
Numquam vir ille perfe@tas adeptusqui 
fostunz maledixit : numquam accidenti 
cepit; ciuem effe fe vniueérfi & militem c 
bores velut imperatosfubiit, Quidquic 
non tamquam malum afpernatas eft, & it 


a “2 ~ ~*~ 


 ExiesTrovas) $45 
m, fed quafidelegatum fibi, Hoc qualecumque 
» inquit, meum eft: afperum eft, durum eft; in 
9 nauemus operam, Neceffario itaque magnus 
paruit, qui numquam malis ingemuit, numquam 

| Faro fin analogs eft, fecit multis.intelleéinm fui, 
&nonaliter quam in tenebris lumen. effulfit: ade 
ap 9 in fe omnium animos, cum effet placidus & 
nis, & humanis-diuinifque rebus pariter equus, 
abebat perfecdtum animum, adfammam fuiadduy 
as, fapra quam nihil eft nifi mens Dei, ex qua pars , 
&in hoc pe@us mortale defluxit: quod numquam 
agis pion ee quam vbi mortalitatem fuam, cos 
tat, &{Citin hoc natum hominem, vt vita defen, — 
mr: nec domum effe hoc corpus, fed hofpitium, 
idem brene hofpitium : quod relinquendum eft, 
egrauem effe hofpiti videas.. Maximum, jn- 
lam, mi Lucili, argumentum eft animi ab altiori 
mientis fede, fi hee in quibus verfatur, humiliain- | 
iat, & angufta, fi exire non metuit. Scit enim — 
10 exiturus fit, qui ynde venerit,meminit.. Non - 
demus, quam, multa nos incommoda exagitant, 
yam male nobis conueniat,hoc corpus? Nunc de 
latre, nunc de capite, nunc de peftore ac faucibug 
porimur ; alies nerui nos, alias pedes vaxent: nune 
séctio, 6) nunc déftillatio: 7)-aliquando faperefh 
nguis, aliquendo deeft : hinc atque illing tentamur, 
expellimur, Hoe euenire folet in alieno habitanti-. 
mw; At soe corpus tem putre fortiti, nihilominus 
terna proponimus, & in quantam poteft stas hu- 















Bevis palsis inckleftxm fui) multis virtute fae innotul 
re que pars) Staicorum sh evap hk noftros exille’ 
hisio delibatos ‘effe. Litt . 3 
oep ences deieftio alui, que & dejelio fimpliciter dicitus : 
So ‘in prat. &L. 4.6. 14. Se ead Te ; 

g. Deftillatio) quis watiom eff, ‘chtat:bapi Vilge vocant, 
to mm 5 mane 


¢46 L‘AnwWAcY SEnecar- ; 
a egy OR 
mana protendi, tantum fpe occupamiusg, nulla contett 
tipecunia, nulla potentia, Quid‘hat re fieri impw 
dentius, quid ftultius poteft ?- Nihil fatis eft mori: 
turis,imo morientibus, quotidie enim’ propius sb 
vitimo ftamus, & illo vnde nobis cadendum eft, hort 
‘Hos omnisimpellit. Videin quanta cacitate mens 
noftra fit! Hoc quod farurum dico, cam maxime fit, 
8) & par's ‘eius magna iam facta eft, nam quod vixi- 
"mus tempus; eo loco eft, quo erat aritequam viximus, 
Erramus ‘duterh, qui vitimum titndmds diem ; cur 
taritumdem im mortem fitgull 9)  conferané, 
Non ille gradus Isffiradinem :fatit in quo defe- 
cimus, féd ille profitetur. 10¥ Ad mortem: dics 
extremusperuenit , accedit ommis. Carpit ‘11) 
nos ills, non corripit. Ideo. magnus ‘anitnys, 
confcius fibi'-meliéris nature, dat ‘quidem’ ope 
vam, vt in hac ftatione, qua pofitus eft, honefte§ 
arque indulttie gerat:ceteram nihil horum que cites 
ipfum funt, fuum iddicat, fed vt Commedatis veittr, 
peregrinus & properans. Cunr aliquem huius vidé 
yimus conftantiz, quidni fubiret nos fpecies nonv- 
fitatee indolis? vtique fi ‘hanc, 12) vt dixi, magnine 
dinem veram effe oftendebat: ‘Quulitatis vera tenor 
rmanet, falfa non durant. Quidam alternis Vee 
tinii, alternis Catones funt: & nrodo parum illis 





, 8. Cum maxime ft} quotidie.enim morimug, bh, e. ed mom 
temtendimus. © . 
9. Singali) dies nimiram fingull vite aliquid detrahont, 

.10. Profitetur.).in illo apparet laffirado, 

1. copie @'c.) paullatim mors ad fe ducit, non impes 

rapit. Lip a, ele 
y. Veique fi banc @c;) ifta ita. reRtitnie Gronov. Vrigas. 
fi banc, vt dixi, maguitudineys veramelfe oftendebat aqualites. 
Veri tenor permanet, falfa non durant, ybi ab dum f. 
redandare ornatu canila, vt slibi fepe, _ _ 
_ woot, verus 





348 L. ANwAg: Sapeqdar 


TD, 
{i minus, vt agnofci. De aliquo, quem vidifi 


tatio eft, | | 
Eerst. CXXi, ~ 
iquid pro argutiis pratendit : tum prepenit, 
“Alenmnibus animalibus conflitutionis fua fenfus? id 
ef, fponte & natara cant, quo débent & fant fa 
| Ga, Dicit effe, & exemplis ratiénibusgue barit 
docet. 


Lis , ego video: cum tibi hodicenem quae | 


ftiunculam, in qua fatis diu hzefinins, expofuero. 
Iterum enim clamabis, Hoc quid. ad mores 3 Sed ex- 
¢lama, dam tibi primum alios ‘ppponam, cum qui 
bus litiges, Pofidoniam & Archidemum, 1) Hi is- 
dicium accipient, 3) deinde dicam. Non quidquid 
morale eft, bonas mores facit. 3) Aljud ad homi- 
nem alendum pertinet, alind ad exercendum, sliud 
ad veftiendum, aliud ad docendaum, alind ad dele: 


G&andum. Omnia tamenad hominem pertinent, ¢- : 
iamfi non emnia meliorem eum faciunt. Moresslia, 


aliter attingunt. Quadam illos corrigunt & ordi- | 


nant, quedem naturam coram & originem {crutan- 


tur, Cum queritur, quare hominem natura produ-. 
xerit, quare pratulerit animalibus ceteris,longeme ‘ 


iudicas mores reliquiffe? falfum eft. Quomodee- 


nim (cies, qui habendi fint, nifi quid hominifitopti; 





1. Pofidon, © Archid.) veerque inter Seoicosoelebris fa. - 


2. Indicinm accipient) litem tecom conteftabuntar. Lipf, 
3. Nom quicquid morale eff, bouos meres facit) inverrogeti 
we efferri vale Tip 
Moralia etiam effe, que fi non aperte & fatim flexu vel fab- 
fidio aliquo ducugt ed bonos mores. Mihi ramen fateor ali- 
ser vider : 


fius. Nam ex fequentibus hoc velle 


SBrreroia 549” 


um , inueneris ? nifi naturam ius infpexeris? Tunc 
smum intelliges, quid faciendim tibi, quid vitan- 
am fit, cum didiceris quid natura tue debeas, E-: 
0, inguis, volo diftere, quomodo minus cupiam, 
tinus timeam. Superftitionem mihi excute: doce 
ue effe vaniumque hoc, quod felicitas dicitar: vnam 
lifyllabam 4) facillime accedere. Defiderio mo 
tisfaciam ; & virtates exhortabor, 5) & vitia con- 
srberabo, licet aliquis nimium immoderatumquein 
ac parte me itidicet, non defiftam perfequi nequi. 
am, & -affedtus efferatiffimos inhibere, & volupta- 
$ iturasin dolorem compefcere, & votis obftrepere, 
widni? com maxitha malorum optauerimus, & ex 
fatalationenatum fit quidquid obloquimur, 6)In- 
rim permitté mihi ea que paullo remotiora viden- 
r, excutere. Quarebamus, an effet omnibus ani- 
alibus conftitutionis 7) faux fenfas? Senfum autem 
fe, ex eO maxime apparet, quod membra apte & 
(pédite mouent, non aliter quam in hoc erudita, 
‘alli non partiamfuarum agilites eft, Artifexin- 
rumenta fua tractat ex facili: re€tor nauis {cit gu- 
rnaculum fleGere : pi@or colores quos ad redden- 
am fimilitudinem multos variofqie ante fe pofuit, 
Jerrime denotat, & inter ceram §) opusque facila 








4g Vaan illi fyllebam) ve fiat infelicitas, Lipf' | 
. Virtntes exbortabor) non infrequens dicendi genus, Se. 
XIV. 1, bellum omnes bertari dicit. ead 
6. Ex grasulatione natum fit 4 id oblognimur) ex ep. 
reotibus bon que indepti ere accepimus , ta 


res, Gr. cvsaers, Diogencs in Chryfippo ; eixeiey 
esl leery dura evvariy x) TH T ue, 


val, 
PY . 
4 
: S 
e 


$52 L, ANNAE! Saenecan 











nem hahet tenera, & vix eminens falco : sliam cum 
conualuit, & molli quidem culmo, fed qui ferat onus 
fuum, conitit: aliam cum flauefcit, & ad aream {pe- 
Stat, 10) & {pica eius induruit: in quameunque confti- 
tutionem venit, eam tuetur,ineam componitur. Alia 
eft 2tas infantis, pueri,adolefcentis, fenis: ego tamen 
idem fam, qui & infans fui, & puer, &adolefcens. Sic 
quamuis alia atque alia cuique conftitatio fit, ceneili- 
atio conftitutionis fue eadem eft. Non enim puerum 
mihi aut iuuenem, aut fenem, fed me natura com- 
mendat. Ergo infans ei conftitutionifuz concilis 
tur, que tanc infanti eft, non quz farura iuneni eff, 
Neque enim, fi aliquid illi maius, in quo tranfeat, re 
ftat ; non hoc quoque in quo nafcitar, feeundamne 
turam eft, Primuim fibi ipfi conciliatur animal: de 
bet enim aliquid effe, ad quod alia referantur. Vo 
luptatem peto. cui? mihi. ergo mei curam ago. Do 
lorem refagio. pro quo? prome. ergo mei curam 
ago. Si omnia propter curam mei facio, ante omnis 
eft mei cura, Hec animalibus ineft cunstis ; nec 
inferitur, fed innafcitur. Producit foetus fuos natura, 


aaa 


non abiicit: & quia tutela certiffimaex proximoell, ~ 


fibi quifque commiffus eft, Itaque vt in prioribus 
dixi,tenera quoque animalia e materno vtero vel quo 


quo modo effufa, quid fitinfeftum ipfis,protinusnoe = 


runt,& mortifera deuitant: vmbram quoque transue 
lantium reformidant,obnoxia 1) auibus rapto vieer 


tibus, Nullum animal ad vitam predit fine meta mor: *: 
tis, Quemadmodum, inquit, editum animal intel « 
le€tum habere, aut falutaris aut mortiferz rei poteft? ° 


. 
— 


Primum queritur, an intelligat, non quemadmodaumt : 


intelligat, Effe autem illis intellectum, exeo ap - 


10, Ad aream fpecat) triture cauffa eo deferendum. 
u, Obnoxia) illa animalia que obnoxia fant ra acitaci alle 

orum, vmbram quogue illorum tranfuolantium fugiunt. 
paret, 


é 
i 
J 


I 


= SS 


a:  Beadrosan- $53 


od nihil amplius, fi Seca faciant, 
id ft quare, pauionem, quare anferemgallinanon 
x refa bias t,cam tantominorem, & ne notum quidem 


- fibi,ace itrem fugiat? quare pulli felem timent,ca- 
a6 sm nmtiment? Apparet illis ineffe {cientiam noci« 

: i; cavlent, Deinde, ne ho¢ cafu exifti- 
nec metuunt alia quatn debent;necvnquam 


eee: na collectam, nam antequam 
‘bli ifeur tu huis tutele & diligentice, aqualis eft 
















viuendo. 1. Ex quo ) quidem apparet, non yfuillaad — 
hoc petuenir Ted Pariestt amore falutis (aw, Ettar- 
at mel ba varie, quod vfus docet! quidquid natura 
eotvcpadecut & ftatim, Si tamen 

nqua' naae omfie animal perniciofa ine 
ar fentit fe carne conftare: itaque fen- 
Fs beat caro, quo vri, quo obteri poffit. 
t anjmalia armata ad nocendum, horum {pe- 
hi in ) & hoftilem, Inter fe ifta coniun= 
zal enim conciliatar falutifux quidque:& 
Henitilta pesivlefure formic. Naturales con- 
tii in afperdtuonce fant, fine vila cogitatione, fine 
nfilio ht, quidquid naturaprecipit. Non vides, 
ints {ubtilitas fit apibus ad fingenda domicilia? 
ita diuidui laboris obetindi concordia?Non vides 

quam riullimortalium imitabilis ficilla aranee textu- 
mt es operis fit, fila difponere? alia in rectum 

firmamenti loco, alia in orbem currentia ex 
denfo rara, que minora animalia,in quorum pernici- 
Oc te ssiveotet retibusimplicata teneant. Na- 
rarsiita, non difcitur, Itaque nullum eft ani- 
sivitero doétius. videbisaranearum pares telas,par 
ynis angulorum omnium foramen. Incertum eft 
Pires soaks quidadid aratradit ex 2quo venit,quod 


; tom, II, nn natu 
= _* = f' 








. Praterea, nonfiunttimidiora — x 


uA L, ANNAni Srnxcas 


cern eg Sr 
natura diftribuit, Hac nihil magis, quam tutelam 
{ui, & eius peritiam tradidit ; idcoque etiam fimul 
incipiunt, & difcere& viuere. Nee eft miram,cum 
eo na(ciilla, fine quo fruftra nafcerentar. Primum 
hoc inftrumentum illis natura contulitad permanen- 
dum in conciliatione & caritate fui. Non poterant 
falua effe, ni uellent. Nec hoc per fe profuturum erat: 
fed fine hocnulla res profuiffet, Sed in nullo depre- 
hendes vilitatem fui, 12)ne negligentiam quidem. 
Tacitis qaoque & brutis,quamuis in cetera torpeant, 
adviuendum folertia eft, Videbis que aliis inutilia 
fant, fibi ipfa non deeffe. 


Eris, CXXIl 
Ingenium luxeria, aduerfa moribus fatere,  Aliser 
canare, bibere, dormire, furgeres & tales aliquet 
Anripodas facete defcribit. a 


Etrimentum iam dies fenfits refiluie aliquante- 

lum: ita tamen, vt liberale adhuc {patiam, fit fi 
quis cum ipfo,vt ita dicam,die furgat, officiofior,me- 
liorque, quam fi quisillum ex{peétat, vt luce prima 
exeat. 1) Turpis,qui alto folefemifomnis iacet, cuius 
vigilia medio dieincipit: &adhuc multis hoc ente 
Jucanum eft, Sunt qui officia lucis noGtisque peruer- 
tunt: nec ante diducunt oculos hefterna graues cra- 
pula,quam appetere nox ccepit. Qualis illorum cor 
ditio dicitur, quos natura (vt ait Virgilius) fedibus 
noftris fubditos ¢ contrario pofuit, . 





12, Vilitatem fhi) vt vile fe habeat, 
1. Vt luce prima exeat) falutatores, qui officiofi dicebas: 


tur, prima luce exibant. Senfas horum verborum eft: Dies | 


quidem minuit & tardior lux eft; tamen vel fic fatis !ongus, & 
quiz cum luce furgat, fed melioris offidi causfa, quam vt folw 
tatum alics eat. Lip/, 


ae 4 Ole . 


me a3. 


Ol Gh aft watt 


am ( @* GW de a@ ae 


ET OF ee 


Bosque , 





















Brisrovat. 455 
primus. equis oriens affanit anbelis,— 
bens atcendit lumina Befper: 
rum contraria omnibus nonregio,{ed vita oft: 

uida min tadem vrbe antipe es, qui, vtM. 
Acsites orientem vymquam folem viderunt, nee 

» Hos tu exiftimas fire, quemadmodum 
ee nefeiunt quando? % hi mortem ti- 
n fe viuj condiderunt: tam infaufti 
uam nocturne aves fiint? Licet in vino yn- 
¢ tencbras fuas exigane, licet epulig; & % 
aquidem pater cutidifceetia toram petuerfe vigi 
yu ‘ i edcant non comuuantr fuftafibi fa 
iaat, Morsuis ¢erte interdiv pareutatur Atsnghietch 
agenti diestongws eft. Extendamusvitam; 
officium, d argumentum, attas eft. cir- 
umfcribatu a nox, & aliquid'ex illa in diem transfera- 
Soak aa i ritur, Wt 
— », in ébfcaro: tinea fa afine. 
vila exe  cebenib Oe tunor pigram: 

it aes t, & fupe: Se emicabts iners fagina fuceréfcit:. Ite 
‘itt ri scorbor’, ui (@ tenebris dicawerunt, fiedavi- 
fantur. ‘Quippe fufpedior illis, quam morbo' pal- 
dentibus, color eft :languidi, & euanidi albert; Goin 
vilis caro norticinaeft. Hoctamen minimuminil- 
lismaloram dixerim: qaanre plas renebraram in ‘a 
nimo eft? ile i in fe ftapet; illetaligat, inuider cacis, 

is vini quia octilos tenebratumi cau a habuit? [n- 
guomodo hac anime prauitas fiat,auerfandi 

diem, & totam vitam in nottein transferendi?*Om- 
oe contra natiram pugnant: omnia debieunt 

| ordinem Anan hoc eft luxricia Benpen Batt Bat 






 Fiuins ‘feilicet vite offictumn. 3 argamentum, So 
do enim & vivere nos conttat, & viuentiam officium fa 
ryan 


1 <j nna _ dere 


= 
' 





fudorem, quem mouerunt potionibt 
feruentibus, fubinde deftringant. 3) Px 
aut ccenam bibere, vulgare eft : hoc 
.ruftici faciunt,& vere voluptatis ignari : 
dele&tat, quod non innatat cibo, quod li 
ad neruos: illa ebrictas juuat, quze in v: 
Non videntur tibi contra naturam viu: 
mutant cuin feminis veftem ? 4) Non + 
naturam,qui ex{petant, 5) vt pueritia { 
pore-alieno ? Quid fieri vel crudelius. 
poteft? numquam vir erit, vt div viru: 
& cum illum contumeliz fexus eripuifl 
setas quidem eripiet? Non viuunt cor 
-quihiemeconcupifcunt rofam? fome: 
ram calentiam, &,calorum apta mutati: 
lium, florem vernum, exprimunt? No 
tra naturam, qui pomoria in fummis tu 
quorum filuz in te&is domorum ac fai 


3. Subinde deftringant) ad ftrigiles adfpe@ 
des & fudorem defricabant, & linteis deinde 
cis eft dmwokvstay. Lipf: 

;- @. Commutant cum faminis veftems) qui a 
luxum in ccenis veuntur vefte muliebri. Lipfiu: 
legi commenicant. vt fenfus fit, qui Sericis ¢ 



















tal = | 
Beagrie tas. 552 
- $$ —_—_—_<——- 


:orti Fralicibus, quoimprobe 6) cacumina aegis- 
Non viuunt contra naturam, qui fundamenta 
Se narum or berate 7) nec delicate natare 
ipfi fibi videntur,nific tia ftagna fluétu ac tempe- 

ate = omnia contra 
dinem velle, nouiflime in totum ab’ illa 
. Lucet: fomni tempus eft. quies eft: nunc. 
ir, nunc geftemur, nunc prandeamus, lant 
accedit; tempus eft cenz. Non oportet 
pegoed popalae res fordida eft, trita ac vul- 

ri Vi via vinere, Dies publicus relinquatur : propri- 
1m ne nobis peculiare mane fiat,” Ifti vero mihi de- 
fanctort 0 fant.’ quantulum enim a fanere ab- 
ie whee uidem macerbo, qui ad faces & cereos viuunt?’ 
ia m agere eodem tempore muitos memi- 

quos & Atilium Butam prztorium, cui 
nium ingens confumptum, Tiberius 
a confitenti: Sero, inquit, experrectus es. , 
at Montanas fuling carmen, tolerabilis potta, 
r ia Tiberii notus, & frigore. 9) Ortus & oc- 
, fa x0) libentiffime inferebat, itaque cum indigna- 
zetar quidam illam tota die recitafle, & negaret acce- 
—dendum ad recitationes cius, Natta Pinarius ait: Num- 
» quid liberalius ee agere? Paratus fum illum au- 








é. Fosihs) no fi cacumina egiffent monftrum haberent, 
&a nacura go 


» In mare iaciunt) quod Baiis autillo trata fiebat crebro, 








2. ae foe cereos vinant) ad quos funera folebant ef- 
ae frigove) quem faftidiuit poftea Tiberius, vt antes 


Fras Ortes @&’ occafus) in carminibus fais orientis& occi- | 
déntis diei fepe meminerat. 


nN 3 dire 





Varus eques Romanus L, Vinicii come: 
bonarum affectator, quas improbitate li 
batur, exclamauit : Incipit Buea dormir 
cum fubinde recitaffet: 


lam fua paftores flabulis armenta lecar: 

Jam dare fopitis nox nigra filestia tery 

‘Ancipit 5 
Adem Varus inquit: Quid dicit ? iam 1 
& Butam falutabo. Nihil erat notiusha 
‘contrarium circumacta : 13) quam ut: 
godem tempore egerunt. Caufla autem ef 
quibusdam, non quia aliquid exiftime 
ipfam habere iucundius, fed quia nihil im 
33) & grauis malz confcientize lux eft : & 
cupifcenti aut contemnenti, prout magr 
empta funt, faftidio ¢ft lumen gratuitan 
Juxuriofi vitam fuam effe in fermonibus,« 
volunt, nam fi tacetur, perdere fg put 








u. Ab ortx ed ocea{um) mguinoce diam, q 
re poteft Pinarium eum andire velle per diem tc 
re velle donec abfoluerit recitando verfas, quib 
occafom yvsque procedebat. 


7’ “ a , 4 ‘ * : 
: rae 8 is -EraistTrora zr. 559 


Be, gt male habent, quoties non faciunt, qued ex- 
‘citer famam, Multi bona comedunt, multi ami- 
. @@s habent: vt inter iftos nomen inuenias, opus eft 
non tantum loxuriofam rem, fed notabilem Eure, 
In tam occupata ciuitate , fabulas vulgaris nequitia 
, ‘hon inuenit. Pedonem Albinouanum narrantem 
* audieramus (erat autem fabulator eclegantiffimus) 
habitaffe fe fupra domum Sp, Papinii. is erat ex hac 
turba jucifagarum, Audio, inquit, circa horam 
tertiam nottis, flagelloram fonos 14); quero, quid 
faciat ;‘Dicitur’ rationes aceipere, Audio, circa 
; horam. fextam noéis, clamorem concitatum: quzro, 
| quid fit? Dicitur vocem exercere, Quzro circaotta- 
- vam horam noétis,quis fit ille fonus totarum?15)velle 
geltari dicitur. Circa lucem difcarritur, pneri vocan- 
‘twar,cellarii, coqui tamultuantur. Quzro quid fit? Di- 
stitur mulfum &alicam 16) popofciffe, a balneo exiffe. 
Excedebat, inquit, cena citis diem ? minime. valdee- 
Rim frugaliter viuebat, nihil confumebat nifi no&em. 
Itaque crebrodicentibus illum quibusdam auarum, 
& fordidum : Vos, inquit, illum & lychnobium 17) 
dicetis. Non debes admirari, fi tantas iuvenis viti- 
Orum proprietates: varia fant, & innumerabiles ha- 
bent facies :comprehendieorum genera non poflunt — 
Simplex reéti cura eft; multiplex praui,& quantum- 
uis nouas declinationes capit, Idem moribus euenit. 
 Maturam fequentium, faciles funt, foluti fant, exi- 











1g. Flagellorum fonos) nimirum diurna ante balneym vi- 
! accepiffe, & tum ferni fepe vapulabant, Lip/. 
15, Sonus rotarum) palam de effedo, in quo geftandus erat. 


16, Mulfum & alicam) hec promualfis erat, & fumebatur 
fab ipfam ccenam, alica autem optimi tritici pollen erat & 
) flos ipfe. Id. ) 
__ 47. Lychnobinm) qui ed lucernam viuit. fimul_allufam ad 
lichbmobinm quod cupediarium notat, ; 
, nn 4 guas 


g6a L. ANNAE! Sanucan 


Ege EE cme arn AOD 
guas differentias habent: ab his diftorti plarimum, 
&« omnibus & inter fe diffident, Caufa tamen preci- 
pua mihj videtur hyius morbi, vite communis faftic 
dium. Quomodo cultu fea ceteris diftinguunt, quo- 
modo elegantia ceenarum,munditiis vehiculoram, fic 
volunt feparare etiam temporum difpofitione. no- 
Juntfolita peccar¢, quibus peceandi premium infs- 
mia eft. 18) Hanc petunt omnes ifti, qui, vt ita dicam, 
retro yiuunt. Ideo,[ucili, tenenda nobjs via eft,quam 
natura prefcripfit, nec ab illa declingndam. illam fee 
quentibus,omnia facilia & expedita fant: contra illam 
‘pitentibus, non alja vita eft, quam contra aquem 
remigantibus, 


Eprst. CXXIII, 


Tenuem aut Gilem Giffum decreto animi, & fame, be: 
num optandumaue fieri, Hoc Sferpandum etiam di: | 
Gitibus: quis [cit an non opus babituris? Comfuctude *. 
& alien; mores, ne abducant. Sperne ES judicia aut 


foces alienas. 


Tinere confectus incommodo magis quam longo, 

in Albanum meum nocte multa pergeni, Nihil ha 
beo paratum, nifime, Itaque in le@o laffitudinem 
pono; hanc coqui, hanc piftgris moram boni confu- 
Jo. Mecum enim de hoc ipfo Joquor, quam nihil 
fit graue,quod leviter excipjas: quam indi 
nihil, nifi ipfe indignando adftruas, 1) Non habet 
panem meus piftor : fed habet villicus, fed habet a- 
trienfis, fed habet colonus. Malum panem, inquis, 





~- 


1g. Quibus peccandi premium infamia eft) qui hoc ipfum 
pro premio habent, quod fua peccatain ore hominem fiat, 
1: Adftruas) gugeas, & indignatione dignum reddas, 


Exipe: 


Eri $TO. AE 56t 








a, bonus fiet: etiam illam tenerum tibi & fi- 
nfamesreddet. Ideo non eft ante edendam, 
la imperet, Ex{peétabo ergo: nec ante edam 
ut bonum panem habere ccepero, aut malum 
2 defiero. Neceflarium eft, paruo afluefce- 
alte difficultates locorum, multa temporum, 
yeupletibus & inftrucis a diis optantem 3) 
entc& occurrunt. Quidquid vult, haberene- 
eft: illud poteft, nolle quod non, habet: re- 

atis hilaris vti. Magna pars libertatis eft, be- 
‘atuis venter & contumelig patiens, AZ{timari 
teft, quantam voluptatem capiam exeo,quod 
o mea {jbi ipfi acquiefcit. Non yn¢tiones, 
Ineum , non vilum aliud remedium quam 
is, quero. Nam quod labor contraxit, 
ollit ; hzec qualiscumque cena aditiali 3) iu- 
r erit. Aliquando enim experimentum anim} 
ubirum : hoc enim eft fimplicius & verius, 
i fe preparauit, & indixit fibi patientiam, 

ue apparet, quantum habeat yerz firmitatis.. 
t certiflima argumenta, qu ex tempore de- 

on tantum zquus moletta, fed placidus adfpe- 
non excanduit, non litigauit, fi quod dari de- 
pfefibi non defiderando fuppleuit, & cogita- 
uid confuetudini fue, fibj nihil deeffe. Mul- 

n fuperuacua effent, non intelleximus, nifi 
eeffe ceperynt, Vtebamur enim illis, non 
bebamus, fed quiahabebamus. Quam multa 
paramus, quia alii parauerunt? quia apud ple- | 

funt ? Inter cauffas malorum noftrorum eft, 





lis optantem) morbus apertus, medela non facilis. i. 

legit « dix optatis. oe 

tiali) de qua fup.ep.9§- E libris tamen magise& : 

diali & capias louis epulum iu Capisplio,, sa ated 
nn ¢ _ quod 


563 L. ANNAEI SgnreaR * 








quod viuimus ad exempla: nec ratione compenimur, 
fed confuetudine abducimur, Quod fi pauci face- 
rent, nollemus imitari: cum plures facere cceperunt, 
quafi honeftius fit, quia frequentius , fequimur: & 
recti apud nos locum tenet error, vbi publicus fa@us 
eft.Omnes iain fic peregrinantur,vt illos Numidarum 
preecurrat equitatus, vtagymen curforum antecedat. 
turpe eft,nullos effe, qui accurrentes via deiiciant, qui 
hhoneftum hominem venire magno puluere often- 
dant. Omnes iam mulos habent; qui cryftallina & 
murrhina, & celatamaynorum artificum manu pors 
tent. turpe eft, videri, eas te habere farcinas, que tato 
concuti pofint. Omnium padagogia oblita 4) facie 
vehuntur,ne fol, ne frigus teneram cutem ledat tur- 
pe eft, neminem effe in comitatu puerorum, cuius 
fana facies medicamentum defiderer, Horum 0- 
mnium fermo vitandus eft, hi funt, qui vitia tradunt, 
& alioaliundetransferunt. Peffimum genus homi- 
num videbatur, qui verba geftarent 5): funt quidam 
qui vitia geftant 6), Horum fermo multum nocet. 
nam etiamfi non ftatim officit: femina in anime re 
linquit, fequiturque nos etiam cum ab illis difcefferi- 
mus, refurrecturum poftea malum, Quemadmo- 
dum qui audierunt fymphoniam,ferunt fecum inau- 
ribus modulationem illam ac dulcedinem cantus,quz 
cogitationes impedit, nec ad feria patitur intendi: 
fic adulatorum, & praua laudantium fermo, diutius 
heret quam auditur: nec facile eft, animo dulcem, 
fonum excutere. profequitar & durat, & ex inter: 





q. Oblita) fucco aut offa, aut alio contra folem medica- 
mento, ne tenera cutis ledgtar. Lipf. 
5, Qui verba geftarent) decalumniatoribus, fufurronibus 
vel delatoribus accipit. Lipf, 
6. Geffant) circumferunt, in alios transferende. vall 
0 


Erisrotran | 563 
vallo recurrit., [deo clandendz funt aures\malis-vo- 
cibus, & quidem primis, Nam cum initium fecerunt, 
admiffeeque funt, plus audent. Inde ad hec perueni- , 

_ tar verba® Virtus & philofophia, & iuftitia,verborum 
inamium crepitus eft Wna felicitas eft, bona vita; 
facere omnia libere, fruj patrimonio, hoc ‘eft viue- 

| . wa, hot eft fe mortalem effe meminiffe. Fluunt dies, 
| irreparabilis-vita decurrit..Dubitamus quod iuuat 

. fapere, & atati non-femper voluptates decerpturz, 

interim dum poteft, dum pofcit, ingerere ? Quid 
| 

} 


Snuat frngalitate vitro mortem przourrere , & quid- 
quid ilis ablature cft, iam fibi interdicere? Non ami- 
cam habes, non pueram, qui amice moueat inuidi- 

; mM; quotidie fobrius prodis: fic ceenas tamquam 
- @phemeridem 7) patriapprobaturus. Noneftiftud 
7 ‘winere, fed alienz vite intereffe. Quanta dementia 
eft, heredis (ui res procurare, & fibinegere omnia, 
-yt tibi ex emico inimicum magnefaciat hereditas ? 
, Plas enim gaudebit tua morte, quo plus aceeperit, 
' * Mos triftes & fuperciliofos alienz vite cenfores, fuss 
hoftes, publicos pedagogos, affis nefeccris 8): nec 

| gubitaueris, bonam vitam, quam opinionem bonam, 
mail¢, Hz voces’ non aliter fugiendz funt, quam 
ila, quas Viyffes nifi slligatus 9), preeteruehi no- 
Init, Idem poffunt: abducunt a patria, a parenti- 
bus, ab ajnicis, a virtutibus, &in turpem vitam mi- 
feros turpjus illidunt. onus fatius eft, retum fe- 
gui limitem , & eo fe perducere, vt ea demum fint 


9: Epbemeridem) diariam rationes complexum. 

8. Asfis me feceris) videtur alludere ad illad Cetallis 
Vinamus mea Leshia atque amemns, 
Rumoresque fenym feneriorum, 

! wanna: onins affimemus gr 
y. Alligatns). pro ligatus, aures f{cilicet, ligando 
eran oe ae 4 














tibi 


.* 


554. L. ANNAE! SENECAE 





tibiiucunda, quz honefta? Quod affequi poterimus, 


fi feccrimus ro) duo effe genera rerum, que nos aut’ 


inuitent, aut fugent. Inuitent; vt diuitiz, volupra- 
tes,forma,ambitio,cetera blanda & arridentia.Fugent; 
labor, mors, dolor, ignominia, victus adftrigtior. 
Debemus itaque exerceri, ne hc timeamas, ne illa 
cupiamus, In contraripm pugnemus, & ab inuitan- 
tibus recedamus, aduerfus petentia 11) concitemar, 
Non vides, quam diuerfus fit afcendentium habitus, 
& defcendentium? qui per pronum eunt, refupinant 
corpora: qui in arduum, incumbunt, Nam fi de- 
{cendas, pondus {uum in priorem partem dare: fi 
afcendas, retro abducere, cum vitio 12), Lucili, 
confentire ¢ft. In voluptetes defcenditur: in res 
afperas & duras, fubeundum eft. hic impellamus 
corpora, illic refrenemus. Hoc nunc meexiftimas 
dicere eos tantum perniciofos effe’auribus noftris, 
qui voluptatem laudant, qui doloris metum, per fe 
formidabilis rei incutiunt ? Illos quoque nocere 
nobis exiftimo, qui nos fub fpecie Stoice fete 
hortantur ad vitia. Hoc enim ia@ant : folum fapien- 
tem & doctum 13), effe amatorem. folus apte 14) 
ad hanc artem, eque combibendi & conuiuandi, fa- 
piens eft peritiffimus. Quazramus, ad quam vfque 
ztatem iuucnes amandi fint, Hac Grace confuetu- 
dini data fint: nos ad illa potius aures dirigamus: Ne- 
mo eft cafu bonus: difcenda virtus eft. Voluptas 
humilis res & pufilla eft, &in medio habenda pretio, 





ze. Fecerimus) eft hic idem facere quod fingere docendi 


canffa, coaftituese, proponere, vt apud Cic. de Nat, Deor, 
Plato facit mundum edificari a Deo &c. Gromev, 

n. Petentia) que nos petunt, vt irretiant allicinat. 

12. Cum vitio) precipttio legit Gronov. 

13. Do&um) dodus Stoicorum lingua idem eft qui fapiens, 

24. Apte aque legit Lipfins & infequens eque tollit. 
COM 


hen 





. - . -_ 5 a a 
8 . . - 
pk es = a ' 


Epis? 





OL At, - $64 
Se 3 

communis cum mutis animalibus, ad quam minima 
& contemptiffima aduolant, Gloriavanum & volatile 
quiddam eft,auraque mobilius, Paupertas nulli ma- 
Jum eft, nifirepugnanti. Mors malum non eft ; quid 
quereris? (olaius zquum eft generis humani. Super- 
ftitio error infanuseft: amandostimet}; quos colit, 
violat. Quid eniin iiitereft, vrrum deos neges, an 
infames? Hee difcenda, imo edifcenda fant, non 
debet exeufationes vitio’ philofophia fuggerere. 

Nullam habet{pem {altitiseger, quem ad intempe- 

fantiam medicus hortatur, 





a sae re ‘ Ett ST. .CXXIV. , 
Conbra Bpcarees ; in Ratione, non Senfe, Bonsns ef, 
\ “Bangue infantes nondum cians capaces: neque plennte 
"gf, mi VO) plens Ratio, Qitewode ixteligum \in 
 -geecffed: fexita me nibil quarai 
matte Sibi Geterum pracepte raferri, 
ANG refugis, tomujequie piget cognefeerg euras, 
Non refugis autem, nec vila te fubtilites abigit. Now 
ftclegantiz tuz, tantam magna feari. Sicutillud 
robo, quod omnia ad aliquem profetum redigis, & 
netantum offenderis, vbi fumma fubtilitate nihil, 
itar: quod ne nunc quidem fieri laborabo. 
ar, vtrum fenfa an intelle&u compirchendatur bo- 
n, Huic adiunctum eft, in mutis animalibas & 
ntibusnon effe, Quicumque voluptatem in fum- 
ponunt; fenfibile iudicant bonym : nes contra 
\ligibile, quiillud animo damius. Side bono fen- 
idicarent, nullam voluptatem reiiceremus: nulle 
non inuitat, nulla non dele&tat. Et econtra- 
Ulam dolorem volentes fabiremus: nullus enim 
ffendit fenfum. Preterea, non effent digni re- 
nfione,quibus nimium voluptas placet, quibus- 
que 





566 L. ANNAt1 Sanrcar 
Capen eee emtinstobens debenieel 
que fummus eft doloris timer, Atqui improbamus 
ule ac libidini addiétos: & contemnimusillos qui 
nihil viriliter aufuri funt doloris metu. Quid autert 
peccant, fi fenfibus, id eft, iudicibus boni ac mali, pa- 
rent? his enim tradidiftis appetitionis & fuga arbi- 
trium.Sed videlicet ratio ifti rei prepofita eft,quemad- 
modum debeat de vita, quemadmodum de virtute, de 
honefto,fic & de bono maloque conftitui. Nam apad 
iftos viliffimz parti datur de meliore fententia, vt de 
bono pronuntict fenfus, obtafares & hebes, & in ho- 
mine quam in aliis animalibus tardior, Quid Ai quis 
velit non oculis, fed tactu minuta difcernere? {ubtili- 
or ad hoc nulla acies, quam. oculorum, & intentior 
daretur, bonum malumgne dignofcere. Vides in 
quanta ignorantia veritatis verfetur, & quam humi 
{ublimia ac diuina proiecerit, apud quem de fummo 
bono maloque iudicat ta&us. Quemadmodum, in- 
quit, omnis {cientia atque ars aliquid debet habere 
manifeftum, fenfu comprehenfam, ex quo oriatur & 
erefcat: fic beata vita fundarnentum & initium a ma- 
nifeftis ducit,& eo quod fub fenfum cadit. Nempe vos 
a manifcftis beatam vitam {ui initiam capete dicitig, 
Dicimus beata effle, quefecundum naturam funty 
guid autem fecundum naturam fit, palam & protic 
gus apparet, ficat quid fitintegrum. Quid eft can: 
dum naturam? quod contingit & protinas nato,nott 
dico bonum, fed initium boni. Tu famimum bonant 
voluptatem infantiz donas, vt inde incipiat nafcens, 
quo confummatus homo peruenit. Cacumen radicis 
loco ponis. Si quis diceret illum in materno vtero 
latentem fexus quoqueincerti, tencrum, & imperfe 
&um & informem,iam inalique bono effe, aperte vie 
deretur errare, Atqui quantulum intereft inter eum 
quicam maxime vitam accipit, Xillam qui materno- 
rua 





eErrsroras 567 


Yum wifcerum latens onus 1) eft? Veerque, quantum 
ad intellectuin boni ac mali, eque maturus eft: & 
non magis infans adhuc boni capax eft, quam arbor, 
autmutum aliquod animal, Quare autem bonum 
in arbore animalique mutonon eft? quia nec ratia, 
ob hoc in infante quoque non eft: nam & huic deeft, 
Tance ad bonum perueniet, cum ad rationem perue- 
nerit. Eft aliquod irrationale animal: eft aliquod 
nondum rationale: eft rationale, fed imperfectum. 
In nullo horum bonum : ratio illud {ccum affert, 
Quid ergo inter ifta, quz retuli, diftat? Numquamn 
erit bonum in eo quod irritationale eft; in eo quod 
nondum rationale eft, tunc effe bonum non poteft: 
in imperfe&o iam poteft effe bonum, fed non eft, Ita 
dico, Lucili, bonum non in quolibet corpore, non in 
‘qualibet ztateinuenitar: & tantum abeft ab infantig, 
quantum a primo vitimum ; quantum ab initio per. 
feStum. ergo nec intenero modo coalefcentecorpuf- 
‘eulo: eft. Quid ninon fit? non magis quam in femi- 
ne. Vt fidicas, aliquod ar boris, aut fati, bonum no- 
vimus : hoc non eft in prima fronde, que emiffa cum 
maximefolum rumpit. Eft aliquod bonuin tritici: 
hoc nondum eft in herba laftente; nec cum folliculo 
fe exferit {pica mollis, fed cum frumentum 2ftas & 
debita maturitas coxit. Quemadmodum omnis na- 
tara bonum fuum nifi confummata non profert: ita 
hominis bonum non eft in homine, nifi cum inillo 
ratio perfecta eft. Quod autem hoc fit bonum, di- 
cam. Liberanimus eft ac rectus, alia fubiiciens fibi, 
fe nulli. Hoc bonum adeo non recipit infantia, ve 
ueritia non {peret, adolefcentia improbe fperet. 
3ene agitur cum fenectute, fi illuc longo ftudio in- 
entoque peruenit: vbi hoc & bonum, & intelligibile 





z. Onns) humor legendam elle coniicit. Gronoy, 


eft, 


570 L. ANNAE!I SENECAYR 











velocitatem paraueris, par lepufculo non eris. Vis 
tu relictis in quibus vinci te neceffe eft, dum inali- 
ena niteris, ad bonum reuerti tuum? Quod hoc eft? 
animus {cilicetemendatus ac purus, zmulator Dei, 
fuper humana fe extollens, nihil extra fe fui ponens, 
Rationale animales. quod ergo inte bonum eft? per- 
feGtaratio. Hanc tu ad fummum finem euoca, in 
quantum poteft plurimum crefcere. Tune beatum 
effe te iudica, cum tibi ex te gaudium omne nafce 
tur. cum in hisque homines eripiunt , optant, cue 
ftodiunt, nihil inueneris, non dico quod malis, fed 
quod velis. Breuem tibi formulam dabo, quate me 

tiaris, qua perfeftum effe iam fentias: Bonum 

tunc habebis tuam, cum intelliges infeli- 
ciffimos effe felices, 





L. AN- 


FG owe 


OC srt) woe 
L. ANN «I SENDS 

.DLVCILIVM 

Naturalium Queftionum 


Liner Primvys, 





Argumentum, 


Refatur 5 altifimam © animofijimam philofophie 
vartem effe, que calefiia EF Deum contemplatur, ac 
Wia morali potiorem, Eam ameteoris ignitis ordi- 

deinde ad Coronam Gndigque in orbem aperivi, 
uadmodum circuli folent, cum lapis in lacum ant 
nam deiicitur, Iridem a fole colorari, & fieri 
formata in modum concaui fpeculi & rotundi, cui 
ia fit partis e pila fette, quod etiam cenfuerat Pofi- 
us olim, Hie multa de fpeculis cumulat, & iis quae 
ovum reflexione aut refrattione Sidentwr. Ab Ar- 
d Virgas & Pareliatran/it, deinde ad nodurnos ful- 
', chafmata, flellas difcurrentes, & leniter aliquid 
‘ometis delibatum, Specula ei memoriam, Hoftii 
mifpmi nebulonis excitauerunt, Inde legitimum 
: fpecularum docet & abufum. | 


-PREFATIO. 


Vantum inter philofophiam intereft, Lucie: 
li virorum optime, & ceteras artes: tantum | 
intereffe exiftimo in  ipfa philofophia, | 

r iam partem que ad homines 1) & banc 





Inter illam partem qua ad homines) i, e Evhicam. ~ > 


oo 2, "qua 


572 i. ANWAt1 Seneeat 
ee 
qua ad deos 2) fpectat. Altior eft hzec, & animofie 
or: multum permifitfibi: non fuit oculis contents. 
maius efle quiddam fufpicata eft, ac pulcrius, quod 
extraconfpeGtum natura pofuiffet. Denique tantum 
inter duas intereft,quantum inter Deum & hominem. 
Altera docet,quid interris agendum fit: altera,quid # 
gaturin celo, Altera errores noftros difcutit, & ln- 
men admouet, quo difcernantur ambigua vita: altera 
multo hancfupra caliginem in qua volatamur exce- 
dit; e tenebris ereptos, illo perducit, vnde lacet. 
Equidem tuncnature rerum gratiasago, cur illem 
non ab hac parte video, que publica eft, fed cum 
(ecretiora eiusintraui: cum difco, qu vniuerfi ma 
teria 3) fit, quis au@or, aut cuftos: quid fit Deus, 
rotus in fe intendat 4), an ad nos aliquando refpiciat: 
faciat quotidie aliquid 5), an femel fecerit: pars mun- 
di fie 6), an mundus 7): liceat illi hodieque decer- 
nere, & ex lege fatorum aliquid derogare ; an maie- 
{tatis deminutio fir, & confeffio crroris , mutends 
feciffe. Neceffe eft enim ei eadem placere, cui nif - 
;optima placere non poffunt; nec ob hoc minus liber 
& potens eft. ipfe enim eft neceffitas fue, Nified 
hec admitterer, non fuerat nafci, §) Quid enime- 











2, Que ad deos &c ) Phyficam, ad quam etiam Dens re- 
ferunt Stoici, vt videre eft ap, Lipf. Phyfiol. ftoic. L. IL, Diff V. 
imo Phyfici veteres deos appellabant rerum principie & ele 
menta, vnde PuctwAsyle ssSsereyusetrm phyfica eorum dick 
bator & ipfi Theologi. 

"3, Vainerfi materia) primum principium, 

4. Totus in fe intendat) vt Epicurei te 

5. Faciat quotidie aliquid) conferuando , & pronidentia 
faa tuendo, an femel feceris, nullam curam gerent, nihil eff- 
ciens in iis que femel fecir. 

6. Pars wundi fit) anitna elus, vt Stoici quidem volebent. 

7. An mundus) qua aliorum ex Stoicis erat atentia. 

$. Non fueras nafci) non fuerat cur nafcerer, Greg. == 

. rat, . 


LT 
. “6 aya | 
owed ed 


vw / 


| Narvear. Qvagsr. Lis. Tl. §73 


rat, Cur in numero viuentium me pofitum effe gaude- 

rem? An vtcibos & potiones percolarem? 9) vthoc — 
corpus cauflaritm 10) ac Auidum, periturumque ni- ‘ 
fifebinde impleatur, farcirem, & viuerem zgri mi- 
nifter? vt mortem timerem, cui omnes nafcimur? 
Detrahe hoc inzftimabile bonum, non eft vita tanti, 
vt fader, ve eftuem, O- quam contempta res eft 
homo, nifi fapra humana farrexerit! Quamdiu cum 
affeStibus colluctamur, quid magnifici facimus? eti- 
amfi (uperiores fumus, portenta vincimus. Quid 
eft, cur fafpiciamus nofmetipfos, quia diffimiles de- 
terrimris fumus ? non video quare fibi placeat, qui 
robuftior eft in valetudinario. n) Multum intereft 
Inter vires & bonam valetudinem, Effugifti vitiaa- 
nimi:non eft tibi frons fica, necin alienam volun- 
tatem fermo compofitus, nec cor inuolutum, neca- 
varitia, que quidquid omnibus abftulit, fibi ipfa ne- 
gat: necluxuria pecuniam turpiter amittens, quam 
turpius reparet: nec ambitio, qu tead dignitatem: 
nifi perindigna non ducet. Nihil adhuc confecutus 
es. multa effugifi: te nondum. Virtus enim quam 
affe@amus, magnifica eft, non quia per fc beatum eft, 
malo caruiffe, fed quia animum Jaxat, ac przparat 
ad cognitionem czleftium, dignumque efficit, qui 
in confortium Deo veniat, Tunc confwmmatum ha- 
ber plenumque bonum fortis humane, cum, calca- 
to omni malo, petit alrum, & ininteriorem nature 











9. Percolavem) eleganter, Nam cibi potusque per ventri- 
alum, mefenterii venas, hepa, & tot corporis janfradtus 
wanciuntur cen per colum, Fromond, 

. 10. Canfferium) egrum & affcdtum, a militibus canffariis 
» qui morbi caxffa militia abfoluebantur, Hinci 
pases meade cauffatio dicitur ap, Pallad. L, 1. Tit {V. 


day Ke alesudinaria) leco vbi curatur valetudo. vid. L, 1. de 
M@OXVE Epo 2 ci ER tea 
“90g St iawn 


! ) 


ea) ™ 


—_— 


574 L. Anni Senncar 








finum venit. Tunc juuat inter fideraipfa vagantem, - 
diuitum pauimenta ridere,& totam cum auro {uo ter- 
ram: non illo tantrum, dico, quod egeffit, in occulto 
feruat pofterorum auaritiz. Nec poteft ante conte- 
mnere porticus, & lacunaria ebore fulgentia, & tonfi- 
les filvas 12}, & deriuata in domos flumina, quam ~ 
totum circumeat mundym,& terrarum orbem fuper- 
ne defpiciens, anguftum,& magna ex parte opertum 
mari, etiam qua ex{tat, late {qualidum, & aut vfitum 
aut rigentem. fibi ipfe ait : Hoc eft illud pun&um, 
quod inter tot gentes ferro & igni diuiditar? O quam 
ridiculi {unt mortalium termini ! Vitra Iftram Dacus 
non exeat; Strymo Thracasincludat: Parthis obftet 
Euphrates: Danubius Sarmaticaac Romana difter- 
minet: Khenus Germanie medum faciat: Pirenzus 
medium inter Gallias & Hifpanias iugum extollat: in- 
ter Egy ptam &Ethiopias harenarum inculta vaftitas 
iaceat, Si quis formicis det intelle&tum hominis, 
nonne & ille vnam aream in multas prouincias diui- 
dent? Cum tein illa vere magna fuftuleris; quotiens 
videbis exercitus fubreétis ire vexillis , & quafi ma- 
gnum aliquid agatur, equitem modo viteriora ex- 
plorantem, modo a lateribus affufum 13), libebit 
dicere: Jt nigrum campis agmen. - = « 
Formicarum ifte difcurfus eft, in angufto laboranti- 
um. Quid illis& nobisintereft, nifi exigui men{y- 
ra corpufculi? Punctum eft iftud in quo nanigatis,in 
quo bellatis, in quo regna difponitis: minima, et- 
am cum illis vtrimque Oceanus incurrit. 14) Surfum 





m. Tonfiles filxas) recifas ornatus cauffa. 

13. A. lateribns affufum) Polybius ; equites at laterainmes- 
fis adequitant. Fromond, . 

14. Etiam cum illis vtrimque Oceanns insxrvit) ab ortn & 
occafi, Minima, inquit, regna fant, licet ab ortino ad oc 
ciduum folem inter vtrumque Oceasum porrigantar: que ° 
Orbis totus ef pundtum. Id, 


oe .a sn vn mre MT <A w Ze ad 5 Be 1 dle < WS 


ea ere atedenmnanenaetionmmanammnaimemmmeminenn eenenenne ns aenete men 
ingentia {patia funt,in quorum poffeffionem animus 
admittitur ; at ita fi minimum fecum ex corpore tulit, 
fi fordidum-gmne deterfit, & expeditus leuifque ac 
contentus moiMcoemicuit, Cum illatetigit, alitur; 
erefcit: agyvefer vinculis liberatus, in originem re- 
dit.. Ethoc habet argusmentum diuinitatis faz,quod 
illum diuina deleGant: rec vt alienis intereft, fed vt 
fuis, Secure fpeétat occafus fiderum atque ortus,& 
tam diuerfas concordantjum vias, Obferuat ybi que- 
_ que ftella primum terris lumen oftendat, vbi culmen 
esus f{ummum, qua curfus fit, quoufque defcendat. 
“Curiofus {peCtator excutit fingula, & querit. Quid 
ni querat ? Scit illa ad fe pertinere. _ Tunc con- 
temnit domicilii prioris anguftias. vantum 
enim eft, quod ab vitimis littoribus Hifpanisy{que 
ad Indos iacet? Pauciffimorum dierum fpatium,f na- 
vem fuus ventus impleuit. At illaregiogeleftis per 
triginta annos, velocifiimo fideri 1g) viam przeftat, 
nuf{quam refiftenti, fed equaliter cito, IHic.demum 
difcit, quod diu quefiuit; illic incipit Deum noffe. — 
Quid eft Deus? Mens yniuerfi. Quid eft Deus? Quod 
vides totum 16), & quod non vides totum. 17) Sic de- 
mum magnitudo {ua illi redditur,qua nihil maius ex- 
cogitari poteft, fi folus eft omnia, opus fuum & extra 
& intra tenet. Quid ergo intereftinter naturam Dei, 
& noftram? Noftrimelior pars animus, eft: in illo, 
nulla pars extra animum, totus ratio eft, Cum inte- 
rim tantus error mortalia teneat, vt hoc, quo neque 
formofius eft quidquam , nec difpofitius, nec in pro- 
pofito conftantius, exiftiment homines fortnitugn & 
ear iris 


15, elociffimo fideri) Saturno. a ws 
16. Quod vides totum) totus hic mundus culus anima eft, 
& qui totus proinde, vt animatus, Deus eft net @~< 








e746 0—i(is“L, ANWaArs Sanreas . 
cafa volubile, ideoque tumultaofaum inter fulmina, 
nubes, tempeftates, & cetera quibus terre ac terris 
vicina pulfantur. Nec hac intra vulgum dementia 
eft, fapientiam quoque profeffos 1) contigit. Sunt 
qui putent, fibi ipfis animum effe, & quidem prout- 
eum ac difpenfantem fingula, & fua, & aliena: hee 
autem vniuerfum, in quo nos quoque famus, experg 
effe confilii, & autferri temeritate quadam, aut ne 
tura nefciente quid faciat, Quam vtile exiftimas 
afta copnofcere, & rebus terminos ponere ? quan 
gum Deus poffit: materiam ipfe fibi formet, an 
qlata vtatur ¥ vtrum idea materiz prius fuperueniat, 
an materia idee? Deus quidquid vult efficiat, an in 
gultisrebus illum tra¢tanda deftituant: & a magna 
ertifice praue formentur multa, non quia ceffat ars, 
fed quia idin quo exercetur, fepe inobfequens arti 
‘eft? Haecinfpicere, hac difcere, his incubare, nos- 
ne trenfilire eft mortalitatem fuam , Kin metiorem 
¢ransfcribi fortem 2 Quid tibi, inquis, ifta prode- — 
runt? Sinihil aliud, hoccerte fciam, omnia angufta 
effe, menfus Deum. Sed hee deinde. 

Car, ¥. Nuncad propofitum veniam epus. Au- 
di quid de ignibus 1) philofophia velit, quos aér 
granfuerfos agit. Magna vi illos excuti argumen- 
gum eft, quod obliqui feruntr, & prarapida 
eeleritate. Apparet illos non ire, fed proiich 
Jgnium multz varieque facies fant. Ariftoteles 
quoddam genus illorum Capram vocat, -2) Si mein: 
eee <oerenenennes SEE -ameye 

1§. Sapiettigm quogne profeffos) Epicureos, qui negate 
Prouidentia amnia cafoi imputant. Fromond, 

, De ignibus) hanc materigm tratat Ariftoreles Meteo 

010g. I. . 
. ae Capram vocet) 9 vulgo nomine ifto sccepte, nen pris 
pin toate nda ats oe 
fii, Mares, Lipf. Frenend. Se “ 
te 








) 


Natvrat Qvarsr, Lin. L977 


terrogaueris, quare? prior mihi rationem reddas o- 
porter, quare Hedi vocentur. Si autem, quod com- 
modiflimum eft, conuenerit inter nos, ne alter alte- 
rum interroget. Quid dicit ille? fatius erit dere ipfa 
“quarerc, quam mirari, quid ita Ariftoteles globum 
ignis appellauerit Capram. Talis fuit forma eius, 
qui bellum aduerfus Perfeum Paulo gerente, lunavi 
magnitydine, apparuit 3). Nos quoque vidimus non 
{emel flammam ingentis pile{pecie, qua tamen in 
ipfo curfu (uo diffipata eft. Vidimus circadiui Au- 
gufti exceflum 4) fimile prodigium: vidimus cum de 
Sciano aétum eft ¢) : nec Germanici mors fine denun- 
tiatione tali fait. Dices mihi; Ergo tuin tantis erro- 
ribus es, vt exiftimes deos mortium figna premit- 
tere, & quidquam effe in ferris tam magnum,quod 
perire mundus {ciat? Eric aliud ifti rei tempus, Ve 
debimus, an certus omnium rerum ordo ducatur,& 
alia aliis ita complexa fint, vt quod antecedit, aut 
cafla fit fequentium, aut fignum, Videbimus., an 
diis humana {unt cure; an feries ipfa, quid faétura 
fit, certis rerum notisnuntiet, Interimillud exifti- 
mo, huiufmedi ignes exfiftere, are vehementius tri- 
to, cum inclinatio eius inalteram partem facta eft,& 
non ceflit, fed intra fe pugnauit. Ex hac vexations 
nafcuntur trabes , & globi, & faces, & ardores. At 
cum leuius collifus, & (vt ita dicam) ftriétus eft, mi- 
nora lumina excutiuntur, crinemque volantia fidera 








3. Lunari magyitudiue apparuit’) illo bello tale quid vifum 
nufpiam legitur, lunam eo defeciffe Liuins & Plutarchus tra. 


dunt: nifi forfan huc {pe€tare dicas, quod Julius Obfequens | 


hec bello Laxinzi facem ardentem in c@lo yifam ait. Lip: 


4. Circa D, Augn(ti exceffum) hunc tamen Cometam fuiff® ; 


L. VIE. c. XVII. dicit. Fromond. 

.— $- Cum de Seiqne actus ef) in Senaty more ei decrera, 

Lipf ge 
fw 00 § ‘ducuhe. 


78 - OL. Annanr Srnecae t 





— ducunt. Tunc ignestenuiffimi iter exile defignant, 
& czlo producant. Ideo nulla fine huiusmodi {pe 
Gaculis nox eft. non enim opus eft ad efficienda ifta 
magno aéris motu. Denique, vt breuiter dicam, 
eadem ratione fiunt ifta, qua fulmina, fed vi mino- 
re, Quemadmodum nubes mediocriter collifze,fut- 
gurationes efficiunt; maiore impetu pulfa, fulming, 
Ariftoteles ciufmodirationem reddit: Varia & multa 
terrarum orbis ex{pirat, quedam humida, queedam 
ficca, quedam algentia 6), quedam concipiendis 
ignibus idonea. Nec mirum eft, fi terre omnis ge- 
neris & varia euaperatio eft: cumin czlo quoquenon - 
vnus appareat color rerum, fed acrior fit canicule ‘ 
rubor, Martis remiffior , louis nuilus, in Jucem pu- 
ram nitore perducto. Neceffe eft ergo in magna ce- 
pia corpufculorum, que terre eiectant; & in {uperi- 
orem agunt partem, aliquain nubes peruenire ali- 
menta ignium 7), que non tantum collifa poffint ar- 
dere, fed etiam afflata radiis folis. Nam apud nos 
quoque, ftramenta 8) fulphure afperfa, ignem ex in- 
teruallo trahunt. Veri ergo fimile eft ,talem mate- 
riam intra nubes congregatam facile fuccendi, & me 
iores minorefue ignes exfiftere, proutillisfuit plus 
aut minus virium. Illud enim fultiffimum eft ex- 
iftimare, aut ftellas decidere, aut tranfilire, aut 
aliquid illis auferri &abradi:nam fi hoc fuiffet, iam 
defuiffent. Nulla enimnox eft, qua non plurimes 
ire, & indiuerfum videantur abduci. Atqui, quo 
felent, queque inueniuntur loco: magnitudo {ua fin- 
gulis conftat. Sequitur ergo, vt infra illas ifta na» 





6. Algentia) algent que funt aquee nature. 
7. Alimenta igninm) h. e. materiam ignibus alendis a- 
tam. 


P £. Stramenta) vamenta mauult Alb. Rubenins ex Martial. 
— ~&. X. Epigr. UL 
fean- 


_———$—$——— "_— ; 
: 7 


* 





{cantar : & cito intercidsnt, quia fine fandamento 
fant & fede certa, Quare ergo etiam non interdiu 
transferuntar?Quid fi dicam ftellas interdiu non effe, 
quianon apparent? Quemadmodum illa latent, & 
folis fulgore obumbrantur: fic faces quoque trans- 
ecurrunt etiam interdiu, fed ab{condit eas diurnilu- 
minis claritas. Si quando tamen tanta vis erhicuit, 


vt etiam aduerfus diem vindicare fibi fuum fulgorem | 


poflint, apparent. Noftra certe etas non femel vidit 
diurnas faces, alias ab oriente in Occidentem verlas, 
alias ab occafuinortam. Argumentam tempeftatis 
naure putant, cum multe tranfuolant ftelle. quod fi 
fignum ventorum eff, ibi eft, vbi venti fane, id eft, 
in aére, qui medius inter lonam & terram eft. In 
magna tempeftate apparent, quafi {tell velo infi- 
dentes. Adiuuari fe tunc periclitantes exiftimant 
Pollucis & caftoris numine,. Cauffa autem melioris 
{pei eft, quod iam apparet frangi tempeftatem, & 
definere ventos, Aliquando feruntur ignes, non 
fedent. 9) Gylippo 10) Syracufas petenti, vifa eft 
ftella {uper ipfam lanceam conftitiffe, In Romanor 
rum caftris, vifafunt ardere pila, ignibus {cilicet in 
illa delapfis: qui Gepe, fulminum more animalia 
ferire folent Xarbufta. Sed{i minore vi mittuntur, 
defluant tantum & infident, non feriunt nec vulne- 
rant. Alii inter nubes cliduntur, aliifereno, fi aér 
ad exprimendum ignem aprus fuit. Nam fereno 
quoqgue czloaliquando tonat, ex eademcaufla, qua 
nubilo, aére inter fe collifo, Quietiam fi eft ]uci- 
dior ac ficcior, coire tamen & facere corpora quz- 
ee Ce eee 

gy. Non ede’) fedent enim flamme ifte Pollucis & Ca- 
ftoris nomine celebrate. 

10. Gylippo) Lacedemoniorum duce, cum Syracufanis fup- 
petias aduerfus Niciam & Athenienfes ferry. Fromond. 


dam 


Narvrar. Qvagsr, Lin, L- 579 


680 | L. ANNAnr Sewrcan 


dam fimilia nubibus poteft, que percuffa reddantfo- 
num, Quandoque igitur fiunt trabes, quandoque 
clypei, 11) & vaftorum imagines ignium, vbiinte- 
Jem materiam incidit fimilis cauffa, fed maiar. 

Cap. JL Videamus nunc, quemadmodum fiat 
js fulgor, qui fidera circumnectit, Memegriz pro- 
‘ dirum eft, quo die diuus Auguftus 1) vrbem, ex A- 
pollonia reuerfus, intrauit, circa folem vifam colo- 
sis varii circulum,qualis effe in arcu folet: hunc Gra- 
ci'Halo vocant, nas dicere Coronam aptiffime poflu- 
mus, Quemadmodum fieri dicatur, exponam. 

Cum in pifcinam lapis miflus eft, videmus in multos 
erbes aquam difcedere, & fieri primum anguftiff- 
mum orbem, deinde latiorem, ac deinde alios maio- 
yes, donec euanefcat impetus, &in planiciem ime 
shotarum aquarum folnatur. Tale quiddam cogites 
anus fieri etiam in aére. cum fpiffior fa@us, plagam 
fentire poteft,lux folis aut lung vel cuiuslibet fideris 
incurrens, recedere illum in circulos cogit, Nam 
humor, & aér, &omne quod ex i@u formam acci- 
pit, in tale habitum impellitur , qualis eff eius 
quod impellit. Omne autem lumen rotundum eft; 
ergo & aér in hunc modum percuffus |umine, exibit, 
Ob hoc tales {plendores Grzeci Areas vocauere : quia 
fereterendis frugibus loca deftinata fant rotunda. 2) 
Non eft autem quod exiftimemus, iftas, fine 
arez, fiue corona fint, in vicinla fiderum fieri. 
Plurimum enim abfunt, quamuis cingere ea & cores 
mare videantur. Non longea terra fit talis effigies; 
quam vifus nofter folita imbecillitate deceptus, circa 





a. Clypei) adde Plin. H. N.IT, 34. : 
t. Quo die D, Anguftus) Plinius L, I. c, 2g. Jal, Oh 


quens Cc 


- 128, . 
3. Rotands) M& & Varro Rei Raft. L. Le. sr. 
ipfum 


Natvrat Qyarer, Lin, L §8t 


umfidus putat pofitam. Inviciniaautem folis & 
llarum nihil tale poteft fieri: quia illic ether tennis 
Nam forme craflis demum (piffi{que corpori« 
5 imprimi folent: in fubtilibus non habent vbi- 
ififtant, aut hareant. In balneis quoque circa 
ernam tale quiddam ad{pici folet, ob aéris denfi 
curitatem; frequenuffime autem auftro,cum ex 
1 Maxime graue & {piflum eft, Nonnumquam’ 
atim diluantur & definunt, nonnumquam ab as 
1a parte rumpuntur; & inde ventum nauitici ex{pe- 
it, vnde contextus coron perit, Sienimafepten- 
ne difceflerit, Aquilo erit : {iab occidente,Fauoni- 
Quod argumentum eft, intra eam partem cali 
fieri, coronas, intra quam venti quoque folent, 
eriora autem non habentcoronas ; qtiiane Ventos’ 
dem. His argumentis & illud adiice, numquani 
onam colligi, nifi ftabili aégre & pigto. Aliter 
 folet ad{pici. Nam qui ftat aér, impelli & deduci, 
1aliquam faciem fingi poteft. Is autem qui fluit, 
feritur quidem lumine, Non enim formatur, 
refiftit: quia prima quaque pars eids diffipatur. 
nquam ergo vilum fidus talem fibi effigiem cit- 
idabit, nifi cum aér erit denfus atque immotus, 
» hoc euftodiens incidentem in fe rotundilineam 
inis: nec fine caufla. Repete enim exemplum, 
d paulo antepropofui. Lapillusin pifcinam aut 
m &aliquam alligatam aquam 3) miffus, circus 
‘acit innumerabiles: & hoc idém non facit in flue 
2, Quare? quia omnem figurain fugiens aqua 
irbat, Idem ergo inaére euenit, vt ille qui maa 
poflit figurari: at ille qui rapitur & currit, nor — 
‘ui poteftatem, & omnein i@um venientemque 





Alligasams aqnam) couelufam, contradiftinguicue libere 
ie ip 8 . a ee ert 
for. 


584 L, ANwati Sinecad Z 
Videmus in eo aliquid flammei, aliquid lutei; alt 
quid cxrulei, & aliain picture modum fubtilibus lis . 
neis duéta , vt ait Poéta, vt an diffimiles colorés finty 
{cice non poffis, nifi cum primis extrema contuleris, 
Nam commiffura decipit: vfque adeo mita arte nas 
ture, quod a fimillimis ccepit,in diffimilta definit. 2) 
Quid ergo ‘iftic duo colores faciunt luminis atque 
vmbre,cum innumerabilium ratio reddenda fit? Quis 
dam ita exiftimant atcum fieri. dicunt inea parte itt 
qua pluit, fingula ftillicidia pluuie cadentis, fingula 
{peculaeffe: a fingulis ergo imaginem reddi folis. 
deinde multas imagines, imo inntumerabiles,& deuce 
xas, & in preceps tranfeuntes confuridi:itaque & ars 
cum effe multaram imaginum folis confufienem. 
Hoc ficcolligunt, Pelues, inquiunt,.mille die fereno 
one, & omnes habebunt imaginem folis. in fingts 
ls foliis difpone fingulas guttas : fingulz habebuntis 
maginem folis,at contra ingens {tagnum nori habebit 
nifi imaginem vnam, quare?quia omnis citeumf{cripta 
leuitas & circumdata {uis finibus,fpeculum eft, Itaqueé 
pifcinam ingentis magnitudinis, infers parietibus 
in plures diuide : totidem illa habee imagines folixs 
quot lacus habuerit. Relinque illam ficut eft diffafa: fes 
mel tibiimaginem reddet. Nihil refert,quam exigzuus 
fit humor aut lacus. Si circumfeptus eft,fpeculam eft, ° 
Ergo ftillicidia illa infinita, que imber cadens defert, 
totidem {pecula funt, totidem folis facies habent. H# 
contra intuenti pertutbate apparent, nec difpiciuns 
tur interualla, quibus fingula diftant, {patio prohis 
bente difcerni, Deinde pro fingulis apparet vita fas 
cies turbida ex omnibus, Ariftoteles idem iudicat, 





a. In dipmilia definit) nam punice ‘8 & vitidis in arce 
color Hava &-fimili commiffura coennt, a qua deinde in dis- 
fimilia abéunt, id eft hic in viridem defeendity ille (candit in 
uniceum. Fromeng, _ Ab 


% = > t *F, | f 


_Natveat, Qvanst, Lip 1 585 
“Ab omni, inquit, leuitate acies radios faos replicat, 
3) Nihilautem leuius aqua&aétre, Ergo etiam ab 
aére{piffo vifus nofter innosredit, Vbi vero hebes 
& infirma eft acies, qualislibet aéris i&u deficit. 4) 
Quidam hoc genere valetudinis laborant, vt ipfi fibt 
videantur occurrere, vt vbique imaginem fuam cer- 
nant, Quare? quiainfirma vis oculorum non poteft 
ne proximum quidem fibi aérem perrumpere,fed re- 
fiftit, Itaque quod_in aliis efficit denfus aér, in his 
facit omnis. Satis enim valet qualifeumque adim- 
becillem aciem repellendam : longe autem magis Vie 
fam noftrum nobis: temittit, qui craffior eft, &per-' 
Vinci non poteft,fed radios laminum noftrorum moe - 
ratur, éceo vnde exicrint, reflectir,. Ergo cum mul- 
ta- ftillicidia fine, totidem fpecula funt. Sed quia 
parua fant, folis colorem fine figuracexprimunt. De- 
Tide cum in ftillicidiis innumerabilibus, & fis 
né interuallo cadentibus, reddatur idem color, 
incipit facies efle non multarum itnaginum ins 
termiffarum, fed ynius longwatque continu. Quo- 
modo, inquis, twimihi multa millia iftic imaginum 
effe dicis, vbi nullam video ? Et quarecum folis color 
vnus fit,imaginum diuerfus eft? Vt & hee que propos 
fuiftijrefellam & aliaque non minus refellenda fant, 
illud dicam oportet: nibilacie noftrafallacius, non 
tantum in his a quibus {ubtiliter peruidendis illam 
colorum §) diuerfitas fummouet, fed &in his quo=: 
que, que ad manum cernit. _ Remusinteger intenus 
aqua fratti {peciem reddit. Poma per viteum cd{p 
cientibus multo maiora {unt. *Columnerum inter- 
" 4, Replicas) a fpecalo cut impingitnr in fe & oculum reftes 
(@t., Sumta autem Wc font ex Ariftot.L. Il. Meteor, 5 
4, Deficit) ne replicari & redire ad oculum pofli. 
- go Colorum) lege locornm, ‘Grumov, - 


tom. Il, pp Walla 


\ 








586 . LL. AnnAws Senrcat ie 





valla porticus longiores iung jungunt. 6) Ad ipfaum Tat, 
reuertere : hunc quem toto orbe terrarum maiorem : x 
probat ratio,acies noftra fic contraxit,vt fapientes vi- 
ri 7) pedalem efle contenderint. Quem velociffimum 
omnium effe {cimus, nemo noftrum videt moueri’ 
nec ire crederemus, nifi appareretiffe. Mundum ip- 
fum precipiti velocitate labentem, & ortus occafas- 
que intra momentum temporis reuvluentem, nemo 
noftram fentit procedere. Quid ergo miraris, fi o- 
culi noftri imbrium ftillicidia non feparant,& ingen- 
ti {patio intuentibus minutarum imaginum difcrimen 
interit? Ilad effe dubium nulli poteft, quin arcus 
imago folis fit, rof{cida & caua nube concepta. Quod 
ex hoc tibi apparet. Numquam non aduerfa {oli eft, 
fublimis aut humilis, prout ille fe fubmifit, aut fu- 
ftulit, contrario motu. Illo enim defcendente al- 
tior eft, alto depreflior, Szpe talis nubes a latere 
folis eft, nec arcum efficit, quia non ex reo imagi- 
nem trahit,Varietas autem non ob aljam cauffam fit 
quam quia pars coloris a fole eft, pars a nubeilla; hu- 
mor autem modo czruleas lineas, modo virides,mo- 
do purpurz fimiles, & luteas aut igneas ducit, duobus 
coloribus hanc varietatem effictentibus, remiffo & in- 
tento, Sicenim & purpura eodem conchylio non ine 
vnum modumexit, Intereft quamndiu macerata fit, 
craffius medicamentum, an aquatius traxerit; fepius 
merfa fit & excoéta, an femel tin@a, Non eft ergo 
mirum, cum duz res fint, fol &nubes, id eft, cor- 
pus &fpeculum, fitam multa genera colorum exprr- 
muntur,que in multis generibus poffant aut incitari, 
aut relanguefcere. Alius enim eft color ex igneo 





| 6. Inngant) vt iun&a appereant, diftantia & longitudo 
Cit. 
7: Sapientes viri) Epicure, 


lami, 


“al i | \ © : a 
P | Naryrar, QvAtsr, Lis. 1 | shy 


_lumine, alius ex obtufo & leniore. In liis rebus 
_Vaga inquifitio eft, vbi non habemus quod manute- 
nere poflimus, & late coniectura mittenda elt: hic 
‘apparet duas cauflas effe arcus, folem, nubemque, 
quia nec fereno vmquam fit, nec ita nubile, vt 
fo] lateat, Etgo vtique ex his eft, quorum fineal- 


tero non eff, | 


Cap. IV, fam illud accedit , quod zeque mani 
feftum eft, {peculi ratione imaginem reddi, quia 
fnumquam nifi e contrario redditur: id eft, ‘nifiex 
altera parte fteterit quod apparet, ex altera quod 
‘oftendit, Rationes que non perfuadent, fed cogunt, 

wa Geometris adferuntur. Nec dubium cuiqum re- 
Hinquitur, quin arcusimago folis fit male exprefii, 
ob vitium figuramque {peculi. Nos interim tentemus 
alias probationes, qua de planolegi poffint. Intet 
al epee ficnafcentis arcus pono, quod celerrime 
“nafcitur ingens enim variumque corpus czlo intra 
momentum fubtexitur, & eque celeriter aboletur. 
nihil autem tam eitoredditur, qham-a {peculo ima- 
go. Non enim facit quidquam, fed oftendit, Pa- 
Yianus Artemidorus adiicit; & quale cenus nubis 
‘effe debeat, quod talem folis imaginem reddit. Si 
fpeculum, inquit, concauum feceris, quod fit(eda 
pile pars, {i extra medium conftiteris, quicamque 
juxta te fteterint, vniverfi ate videbuntur, propio- 
fes tibiquam fpeculo, Idem, inquit, euenit, cum 
‘yotundam & cauam nubem intuemur a latere,vt folis 
imago a nube difcedat, propiorque nobis fit, & in 
“nos magis conuerfa, Color igitur igneus a foleeft, 
‘eerulets a nube: ceteri vtriufque mixture, - 
Cap. V. Contra hac illa dicuntur. De fpeculis 
dug opiniones fant: alii enim in his fimylacra cernt 


988 L. ANNAEI Senecat 


putant, id eft, corporum noftrorum figuras, ano 
ftris corporibus emiffas ac feparatas : alii imagines 
 aiaunt noneffe in {peculo , fed ipfa adfpici corpora, ‘ 
retorta oculorum acie, &in fe rurfusreflexa. Nunc 
nihil ad rem pertinet, quomodo videamis quod- 
cumque videmus: fed quomodo imago fimilis .de- 
bet e {fpeculo reddi, Quidnam eft tam diffimile, 
quam fol, & arcus, in quo neque color, neque figu- 
ra folis, neque magnitudo apparet? Arcus enim lom - 
gior ampliorque eft, longeque ea parte, qua fulget, 
rubicundior quam {oli ceteris vero coloribus di- 
verfus. Deinde cum velis{peculum aéri comparare, - 
des oportet mihieamdem lzuitatem corporis,eam- | 
dem zequalitatem,eumdem nitorem, Atqui nulle nu 
bes habent fimilitudinem {peculi, per medias {pe 
tranfimus, nec in illis nos cernimus. Qui monti- 
um: fumma confcendant, {pectant nubem : nec te- 
men imaginem ftiam in illa cernunt, Singula ftillic- 
dia fingula {peculafunt, Concedo: fed illud nego, 
ex ftillicidiis conftare nubem. Habet enim quzdam 
ex quibus fieri ftillicidia poffunt, non ipfa. Nec a 
quam quidem habet nubes, fed materiam faturs « 
que. Concedam etiam tibi & guttasirmumerabiles 
in nubibus effe, &illas faciem reddere: non tamen 
omnes vnam reddunt, fed fingulz fingulas. Deinde 
inter fe {pecula coniunge: in vnam imaginem non 
coibunt: fed queque particula in fe rei fimilitadinem 
claudet. Sunt quedam {pecula ex multis minutis 
que compofita: quibus fi vnam oftenderis hominem, 
populus apparet, vnaquaque parte faciem fuam ex- 
primente, Hzccum fintconiuntta & fimul colloca- 
ta, nihilominus feducunt imagines fuas, & ex wno 
turbam efficiant, Ceterum cateruam illam non con- 
fundune,fed diremptam in facies fingulas diftrahunt. 

arcus 


F ‘et 
NaAtyrat, Qvarsr, Lin, I. 889 
————— 
arcus vro circumfcriptus eft duétu; vna totins eft fa- 
cies. Quid ¢rgo? non & aqua, rupta fiftula, (parla, 
& remoexcuffa, habere quiddam fimile his quos vi- 
demusin arcu, coloribus folet? Verum eft: fednon 
ex hac caufla, ex qua tu videri vis: quia vnaquaque 
ftilla recipit imaginem folis, Citius enim cadunt 
ftille, quam vt concipere imaginem poffint. Sten- 
dum eft, vt id quod imitantur, excipient, Quid 
ergo fit? Colorem, non imaginem ducunt;} alioguin, 
vt ait Nero Cafar difertiffime. 
Colla, Cytheriaca (plendent agitata columbss 
& variis coloribus pauonum ceruix, quories aliquo 
deflectitur, niter. Numquid ergo dicemus {pecula 
_eiufmodi plumas, quarum omnis inclinatio incolo- 
res novos tranfit? Non minus nubes diuerfam {pecu- 
is naturam habent, quam aves quas retuli, & cha- 
mealeontes, & reliqua animalia, quorum color aut 
ex ipfis mutatur,cuim ira vel cupidine accenfa, cu- 
tem {uam variant humore fuffulo, aut pofitione lucis, 
quam, prout reétam vel obliquam receperint, ita 
colorantur. Quid enim fimile {peculis habent 
nubes ; cum illa non perluceant, he transmittant 
lucem ? illa denfa & coaéta, ha rare fint? illa 
ciuf{dem materiz tota, he e diuerfis temere 
compofitz, & ob hoc difcordes, necdiu cohefurz? 
Preterea videmus, ortu folis partem quandam eali 
subere: videmus nubes aliquando ignei coloris.Qaid 
ergo prohibet, quomode hunc colorem vnum acei- 
‘piant folis occarf{u , fic multos ab illis trahi, quam- 
vis non habeant {peculi potentiam ? Mode inquit, 
inter argumenta ponebas, {emper arcu contra fo- 
lem excjtari, quia nec afpeculo quidem imago red- 
deretur, -nifi aduerfo, Hoc, inquit, commune 
nobis eft. Nam quemadmodum opponendum eft 
- PP 3 {pe- 


590 L, ANNAEI SENECAE 


fpeculo id, cuius imaginem in fe transferat: fic vt 
nubes infici poffint; ita {olis ad hoc opus eft radioram 
idoneus i€tus. Hzc dicantur ab iis qui videri vo- 
lunt nubem colorari, Pofidonius, & hi qui fpece- 
lari ratione effici iudicant vifum , hoc refpondent: 
. Sivilus effet in arcu color, permaneret, & viferctur 
eo manifeftias, quo propius. Nuncimago arcusex 
longinquo clara eft: interit, cam in vicino eft, Huic 
comradictioni non confentio, cum ipfam {fententi- 
am probem. Quare? dicam, Quiacoloratur quidem 
nubes ; fed ita, vt color eius non vndique appareat. 
Nam ne ipfa quidem vndiqne apparet. Nabem enim 
nema qui in ipfa eft, videt. Quid ergo miram, fi 
color eius non videtur:ab eo, a quo ipfa non vifitur? 
Atqui, quamuis ipfanon videatur, eft : ergo & color, 
Jtanon eft argumentum falfi coloris: quia idem ap- 
parere accedentibus definit, Idem enim in ipfis eue- 
nit nubibus : nec ideo falfe funt, quia non videntar. 
Prasterea cum dicitur tibi, nubem fole effe {uffe- 
Gam 1), non dicitur tibi, colorem illum immix: 
tum effe velutduro corporiac ftabili & manenti, fed 
vt fluido & vago, & nihil ammplius quam perbreuem 
{peciem recipienti. Sunt etiam quidam colores, 
qui ex interuailo vim fwam oftendunt. Purpu- 
ram Tyriam, quo melior faturiorque eft, eg opor- 
tet altius teneas, vt fulgorem fuum oftendat, Non 
tamen ideo non habet illa colorem : quia quem 
optimum habet, non quomodocumaque explicetar, 
oftendit. In eadem fententia fum, qua Pofidonius, 
vtarcumiudicem fieri nube formate in medem con- 
caui fpeculi & rotandi, cui forma fit partis ¢ pila fe- 
étz, Hoc probari, nifi Geometr2 adiuueriat, non 
poteft : qui argumentis nihil dubii relinquestibus 
nn —~a 


2, Suffectam) idem quod tnfeFam, 





do- 


= = =. 






NATVRAL. QvAESr, ‘Lin. I. ‘591 
docent, folis illam effe efigiem,non fimilem. Neque 
enim omnia ad verum {pecula refpondent. Sunt,que 
videre extimefcas; tanta deformitate corruptam fa- 
ciem vifentium reddunt, feruata fimilitudine in pe- 
ius, Sunt, que cum videris,placere ubi vires tue pos- 
fiut; in tantum lacerti crefcunt, & totius corporis 
fapra humanam magnitudinem habitus augetur.Sunt 
qu@ dextras facies oftendant, funt que finiftras, fant 
que torqueant vel evertant. Gerd ergo mirum eft, 
eiufcemodi {peculum quo folis {pecies vitiofa redda- 
datur, in nube quoque fieri? 

Cap, VI, Inter cetera argumenta & hoc erit, 
quod nungquam maior arcus dimidio circulo appa- 
ret: & quod eo minor eft, quo altior eft fol, — 

4 -- + Et bibit ingens | 

| Arcus, - - - 

vt ait Virgilius nofter, eum aduentat imber : fed non 
eafdem, vndecumque apparuit, minas affert. Ame- 
ridic ortus magnam vim aquaram vehet. Vinci enior 
non potuerunt valentiflimo fle; tantum eftillis viri- 
um, Si circa occafum refulfit, rorabir, & leuiter im- 
pluct, Si abortu circaue furrexit, ferena promittit. 
Quare tamen, fi imago folis eft arcus, longe ipfo fo- 
Je maior apparet ? Quia eftalicuius {peeuli natura ta- 
lis, vt maiora multo quam videat,  oftendat , & in 
portentofam magnitudinem augeat formas: alicuius 
inuicem talis eft, yt minuat. Illud mihi die, quare 
in orbem eat facies, nifiorbiredditur? 1)Dices for- 
taffe, vndefitille color varius: ynde talis figura fit, 
rion dices, nifi aliquod exemplar, ad quod forme- 
tur, oftenderis, ‘Nullum autem aliud, quam folis' 
eft, aquo fatearis illi colorem dari: fequitur vt de 
tur & forma, Denique inter me & te conuenit, co- 
~ Quare im orbem eat facies &'c,) quare iris rotunda fit, nifi 
rotunda figura fol nubi reddatur. 

PP 4 . lores 


598 L. Annan: Ssngcae 


Sgres illos quibus regio cali depingitar , a fole effe, 
Wud vnum inter nos non conuenit: tu dicis illum co- 
lorem effe, ego videri, Qui fiue eft, fiue videtur, 
a fole, tunon expedies, quare fubito definat, cum 
omnes fulgores paullatim difcutiantur. Pro me eft 
& repentina eius facies, & repentinus interitus, Pro- 
~ prium enim eft {peculi hoc,quod non per partes ftrui- 
tur, quod apparet, fed ftatim totum fit. Aique ci 
to omnis imago in illo aholetur, quam componi- 
tur. Nihil enim aliud ad ifta efficienda vel remo- 
venda opus eft, quam oftendi & abduci. Non eft pro- 
pria in ifta nube fubftantia, nec corpus ; {ed menda- 
cium, & fine re fimilitudo. Vis {cire hoc ita effe? 
Definet arcus, fi obtexeris folem. Oppone, inquam, 
folialteram nubem ; huius varietas peribit, At mae 
ior eft-aliquanto arcus, quam fol. Dixi modo, fie 
vi fpeculs, quz multiplicent omne corpus quod imi- 
tantur. Illud adiiciam, omnia per aquam videnti- 
bus longe effe maiora. Litter quamuis minute & 
obfcurz, per vitream pilam aqua plenam maiores 
clariorefque cernuntur. Poma formofiora quam 
fint videntur, fi innatant vitro, Sidera ampliora 
per nubem ad(picienti videntur : quia acies noftrain 
humido labitur, nec apprehendere, quod vult, fi- 
deliter poteft, Quod manifeftum fiet, fi poculum 
impleneris aqua, & inid conieceris annulum, Nam 
cum in ipfo fundo iaceat annulus, facies eius in fum- 
mo aqux 2) redditur. Quidquid videtur per hu- 
morem, longe amplius vero eft. Quid mirum, maio- 
rem reddi imaginem folis, quz in nube humida vifi- 
tyr, cum de causfis duabusg hog accidat ? quia in na- 
be eft aliquid vitro fimile, quod poteft perlucere,eft 








3. Is famme aqua) refraQio enim attollit pocull fhndam, 
ge 


E=——— = . 4 
NarvrAn Qvarsr. Lin.  §93 


aliquid & aqua: quam finondum habet, tameniam 
appareteiusnatura, in quam ex fua vertatur,. 

Cap, VII. Quoniam, inguis, vitri fecifi men- 
tionem, ex hocipfo contra teargumentum fumam, 
Virgula folet fieri vitrea, ftrifta,1) vel pluribus an- , 

ulis in modum clauz torofa: hec fi ex tranfuerfo 
lem accipit, colorem talem qualis in arcu videri 
folet, reddit; vt {cias hic non imaginem folis effe, 
fed coloris imitationem exrepercuffu, In hoc argu- 
mento multa {unt prome. Primum, quod apparet 
quiddam leue effe debere , fimile {peculo, quod fo- 
Jem repercutiat; deinde, quod apparet non fieri vi- 
Jum colorem, fed {peciem falfi coloris, qualem (vt 
dixi) columbarum ceruix & fumit & ponit, vcumque 
defie&titur hoc autem &in fpeculo eft, cuius nullus 
videtur color, fed fimulatio quedam coloris alieni, 
Vnum famen hoc foluendum eft , quod non vifitar in 
illa virgula folis imago, cuius bene exprimendz ca- 
pax noneft. Ita conatur quidem reddere imaginem, 
quia Jeuis eft materia , & ad hoc habilis : fed non po- 
teft, quia enormiter factaeft. Si apte fabricata fo- 
ret, totidemredderet foles, quot habuiflét infeétu- 
ras, Que quia non difcernuntur inter fe, non fatis 
in vicem {peculi nitent: inchoant tantum imagines, 
necexprimunt: & ob ipfam viciniam turbant, &in 
{peciem coloris vnius adducunt, 

Cap. VIII. At quare arcus non implet orbem, 
fed dimidia pars eius videtur , cum plurimum porri- 
gitur , incurtaturque? Quidam ita opinantar, Sol 
cam fit multo altior nubibus, a fuperiore tantum il- 
las percutit parte; {equitur vt inferior pars earum non 
tangatur lumine, “Ergo cum ab vna parte [olem ac- 





» Strida) firiste it Gronev. faver quod fequitur de infe- 
@uris, que oihil tad tees frie funt. 7 inf 


PPS capi- 


594 L. Annan: Senscas 











cipiant, vnam partem eius tantum imitantur, qua ° 
numquam dimidia maior eft. Hocargumentum pe- 
rum potenseft. Quare? quia quamuis fol a fuperio- 
ri parte fit, totam tamen percutit nubem, Ergo& 
tingit. Quid ni? cum radios tranfmittere foleat , & 
omnem denfitatem perrumpere, Deinde contrariam 
rem propofitofuo dicunt. Nam fi fuperior eft (ol, & 
ideo tantum fuperiori parte nubium affunditur, num- 
quam terra tenus defcendit arcus, Atqui vsque in 
humum demittitur, Praterea numquam non contra 
folemeftarcus. Nihil adrem pertinet, fupra infra- 
ve fit: quia totum, quod contra eft, latus verbera- 
tur. Deinde aliquando arcum & occidens facit, cum 
certe ex inferiore parte nubes ferit, terris propin- 
quus, Atqui &tunc dimidia pars eft, quamuis {o-, 
Jem nubes ex humili & fordido accipiant. Noftri qui- 
fic in nube, qaomodo in f{peculo, lumen reddi volunt,. 
nubem cauam faciunt, & fecte pile partem: quee non 
poteft totym orbem reddere, quia ipfa eft pars orbis, 
Propofito accedo, argumento non confentio, Nam 
fi in concauo {peculo tota facies oppofiti orbis expri- 
mitur, & in femiorbe nihil prohibet adfpici totam 
pilam. Etiamnum diximus circulos apparere {oli 
lunzque in fimilitudinem arcus circumdatos: quare 
in illis circulus iungitur, in arcu numquam ? Deinde , 
quare femper concauz nubes folem accipiunt, nec a- 
liquando plane & tumentes? Ariftgteles ait, poft au- 
tumnale zquinoctium , qualibet hora dici arcum fie- 
ri, zftate non fieri, nifi aut incipiente aut inclinato 
iam die. Cuius rei cauflamanifefta eft, Primum, 
" quia medio die fol calidiffimas nubes euincit: nec 
poteft ab his imagincm fuam recipere, quas fcindit. 
At matutino tempore, & vergens ad occafum, mi- 
nus virium habet: & ideo a nubibus & fuftineri & re- 


percu: 


| = aK 


Narvrar, Qvagst, Lin. $95 





percuti poteft, Deinde cum arcum facete non fole- 
“at, nifiaduerfus his, in quibus facit, nubibus; cum 
 breuiores dies funt, femper obliquus eft, Itaque 
qualibet diei parte, etiam cum altiffimus eft, habet 
aliquas nubes, quas ex aduerfo ferire poteft. Ar 
temporibus aftiuis fapra noftram verticem fertur, 
Itaque medio die excelfiffimus terras retiore ad{pi- 
cit linea, quam vt vilis nubibus poffit occurri. Omnes 
enim tanec fub fe haber, : 

Cap. 1X, Nunc dicendam eft devirgis, quas 
non minus pittas variafque , & xque pluuiarum figna 
folemus accipere, In quibus non multum opera; 
confumendum eft: quia virgz nihil aliud quam im- 

erfeéti arcus funt. Nam facies quidem illis eft pi- 
éa, fednihil curuati habent, In reétum iacent. Fi-- 
unt autem iuxtafolem fere in nubehumida, & iam 
fe {pargente. Itaque idem eftinillis qui in areu co- 
Jor, tantum figura mutatur: quia nubium quoque, 
in quibus extenduntur, alia eft. .* 

Cap, X, Similis varietasincoronis eft: fed hic 
differunt, quod coronz vbique fiunt , vbieumque fi- 
dus eft: arcus non nifi contra folem: virge non nifi 
in vicinia folis, Poffum & hoc modo differentiam 
omniumreddere. Coronam fi diuiferis, arcus erit: 
fidirexeris, virga. In omnibus color multiplex eft, 
ex czruleo faluoque varius, Virg2 folitanrum adia- 
cent. Arcus folares lunaresque omnes funt, Co- 
ron® omnium fiderum,. 

Car, XI. Aliud quoque virgarum genus apparet, 
cum radii per angufta foramina nubium tenues, in- 
tenti diftantesque inter fe diriguntur: & ipfi figna 
imbriam funt. Quomodo nunc me hoc loco geram? 
Quid eas vocem*? imagines folis? Hiftorici foles vo- 
cant, & bines ternosque apparuiflememoriz tradunt., 

Greci 


. 596 L. Anwagr SaNEeAt . 


Greci parelia appellant: quia in propinquo fere a 
fole vitintur » aut quia accedunt ac aliquam fimilitu- 
¢dlinem folis. Non enim totum imitantur, fed imar 
ginem eins, figaramque. Ceterum nihil habent ar- 
doris, hebetes aclanguidi. His quod nomen impo- 
nimus? An facio quod Virgilius ; qui dubitauit de 
nomine, deinde id de quo dubitauerat, pofuit? 
- - - & quo te nomine dicam, 
Rhetica? nec cellis ideo contende Falernis, 
Nihil ergo prohibet illas parelia vocari. Sunt au- 
tem imagines folisin nube {piffa & vicing , in modum 
fpeculi. Quidam parelion itadefiniunt, Nubes ro- 
‘tanda, & {plendida, fimilisque foli. Sequitur enim 
illum , nec ynquam longius relinquit, quam fuit cum 
apparuerit. Numquis noftrum miratur, fi folis 
effigiem in aliquo fonte aut placido lacu vidit ? 
Non, vt puto. Atqui tam in fublimi facies cing 
poteft, quam inter nos, reddi: fi modo idonea eft 
materia, qu reddat, ; 
cap. XII. Quoties defeftionem folis volumus 
deprehendere, ponimus pelues, quas aut oleo aut 
pice implenius : quia pinguis humor minus facile tur- 
_batur, & ideo quas recipit imagines, feruat. Ap- 
parere autem imagines non poffunt, nifiin liquido & 
simmoto, Tunc folemus notare , quemadmodum 
fe luna foliopponat, vtillam tanto maiorem , fubie- 
é&o corporeabfcondat , modo ex parte, fiita contigit, 
vt latus incurrerit, modo totum. Hec dicitur per- 
fetta defectio, quae ftellas quoque oftendit, & inter- 
cipitlucem, tunc{cilicet, cum vterque orbis 1) fub 
eodem libramento ftetit, Quemadmodum ergo v- 
triusque imago in terris adfpici poteft: ita in aére, 
eas nae ee ee en eed 
t. Vterque orbis) lune &X verre. Vel yt qlii malunt Solis 
& lune, ; ° 








Narvrat, Qvagsr, Lin. L597 ~ 
cum fit'2) coaétus aér & limpidus, conftitit, vt fa- - 


ciem folisaceiperet, quam & aliz nubes accipiunr, 
fed tran{mittunt, fiaut mobiles fant, aut rare, aut 


fordidz. Mobilesenim {pargunt fllam, rareemit- 


tunt, fordidz turpesque non fentiunt, ficut apudnos _ 
imaginem maculofa non reddunt, 
Cap, XII. Solent & bina fieri parelia ,eadem 


fatione, Quid ehim impedit quo minus tot fint, , 


_ ‘quod nubes fuerunt aptee ad exhibendam effigiem fo- 
lis? Quidam in illa fententia funt, quotiens duo fi- 
malacratalia exfiftunt, vt iudicent, vnum effe folis, 

_ altertim imaginis. Nam apud.nos quoquecum plura | 
{pecula difpofita fantita, vealteri fit conf{peétus alte 
rius, omniaimplentur, & vnaimago averoeft, ce- 
rere imaginum effigies funt, Nihilenim refert quid 
fit, quod fpeculo oftendatur: Quidquid,enim vi- 
det, reddit. Ita illic quoque in-{ublimi, fi.nubes 
fors aliqua difpofuit, ve inter f¢ adfpiciant, altera 
nubes folisimaginem, altera imaginis reddit. De- 
bent autem ha nubes, que hoc praftant, denfzxefle, 
leues, (plendids, plane naturz folis. Ob hoc omnia 
que huiufmodi fant fimulacra, candida fant, & fi- 
milialunaribus circulis: quis ex percuflu obliqueac 
cepto fole refplendent, Nam fi infra folem nubes 
fuerit , & propior , ab co diffipatur; longe autem po- 
fita radios non remittit, necimaginemefiicit. Quia 
apud nos quoque (peculacum a nobis procul abdue 
@a funt, faciem nonreddunt, quia acies noftranon 
habet vfque adnosrecurfum, Plouviarum autem & 
hi foles (vtar enim hiftorica lingua) indicia funt: v« 
tique fi a parte Auftri conftiterunt: vnde maxime 
niubes ingrave(cunt: cum vtrimque folem cinxit falis 
‘effigies, (fi Arato credimus) tempeftas furgit. 


a. Sit’) fic legit Grotiev, 





Car. 


598 L. ANNAEI SENECAE 








Car.XIV, Tempus eft, alios quoque ignes per 
currere, quorum diuer(z figure funt. Aliquando’e- 
micat ftella, aliquando ardores funt, aliquando fixi 
& herentes , nonnumquam volubiles. Horum plus 
ra genera confpiciuntur. Sunt Bothynoet), cam 
. yelut corona cingente introrfus ingens casli receffus 
eft fimilis effoffz in orbem {peluncz, Sunt Pithia3) 
eum magnitddo vafti rotundique ignis dolio fimilis,. 
vel fertur, velin vnoloco flagrat, Sunt Chafmata 3) 
cam aliquod czli {patium difcedit, & lammam dehif: 

cens velutin abdito pftentat. Colores quoque horum 
~ omnium plarimi funt. Quidam ruboris acerrimi, 
quidam euanide ac leuis famme, quidam can- 
didz lucis, quidam micantes , quidam equali- 
ter & fine eruptionibus aut radiis fului. - Vide: 
mus ergo 

Stellarum longos a tergo albefcere tratine. 
He velat ftelleexfiliunt & tranfuolant, videnturque 
longum ignem portigere , propter immenfam celeri- 
tatem: cum acies noftra non difcernat tranfitum ea- 
rum, fed qaacumque cucurrerunt, id totum igneuin 
credat, Tanta enim eft velocitas. motus, vt partes 
eius non difpiciantur , fed tantum fumma prendatut. 
Tntelligimus magis,, qua appareat ftella, quam qué 
_ eat. Itaque velut igné continuo totum iter fignat: 
quia vifus noftri tarditas non fubfequitur mothenta 
turrentis , fed videt fiinul & vnde exfilierit, & quo 
peruenerit. Quod fitin fulmine: longus nobis vide- 
tut ipnis eius: quia cito {patium fuum tranfilit, & o 





1. Bothynoe’) BoSvre}, canes, | 

_ 2, Pithia) Pithe vel Pithide legit Gronov. quorum ille 

Apuleius, hoc Plinius vtitur. «/30ok autem Grecis dolinm 
3. Chafmate ) xacee bictam notat . 

valis 


i 


—— 
NATVRAL. Qvarsr. ta: ff $99 


ee a $e 
culis noftris occtrrit vniuerfum per quod deiectus 
“elt. Atille non eft extenti corporis, per omne qua ve- 
nit. Nequetam longa & extenuata in impetum valent. 
‘Quomodo ergo profiliunt? Attritu aérisighisincen- 
fus, vento praceps impellitur: mon’ femper tamen 
vento attritaue fit, Nonnumquam exaliqua oppor- 
tunitate aéris nafcitur. Multa enim funt in fublimi 
‘ficca, calida, terrena, inter que oritur, & pabalum 
faum fubfequens defluit, ‘ideoque velociter rapitur. 
At quare color diterfis eft? Quia refert’ 4) , quale 
dit id quod incenditur, & quam vehemens quo ‘in- 
‘cendituc, Ventum autem fi ignificat ciufmodi lapfus, 
& quidem ab ea parte qua erumpit. 

Cay. XV, Fulgores, inquit, quomodo fiunt, 
“ quos Graci Sela appellant? Multis, yt-aiant, mo- 
_ dis. Poteftillos veritorum vis edere, poreft faperio- 
‘risceliferuor, Nain cum late fulus fi itignis, infe- 
-riora aliquando , fi {int idonea accendi , corripit. 
‘Poteft ftellarum motus r) curfu {uo extitare ignem, 
‘ & in fubiecta tranfinittere, Quid porro’ non po- 
teftfieri vtaér vim igneam vfque in ethera elidar, ex 
qua falgor ardortic fit ftellz,vel fimilis excurfugs? Ex 
his falgoribus quedam in praceps eunt, fiiliapro- 
filientibus ftellis: qudam certo loco permanent, & 
tantum lucis emittunt, vt fugent tenebras, & 
diem reprefentent , donec confumpto alimento , pri- 
mum obfcuriora fint, deinde flamme modo, que in 
fe cadit, per affiduam diminutionem rediganturin 
nihilam. Ex his quzdam in nubibus apparent, 'que- 
dam fupra nubes , cum aér {piffus ignem , quem pro- 
pior terris diw pauetat, vique in fidera exprefhit. He- 
—_————— NT 


nia refert Wc.) quia a materie qua incenditur opa- 
ciate 2 vilben Radtres incendentis salae adfringitur aa 
hes bei Fromond. 
. Stellarnm motus) quas folutas orbibus per liquidam w- 
shat circumagi & eum atterere Seneca credit. Fromond, » 


rump 


600 L, ANNA: SEntcar 


rum aliqua non pstiuntur moram, fed tranfcurrutit 
aut exftinguuntur fubinde quareluxerant, Hi fulgo- 
res dicuntur: quia breuis facies illoram & caduca eft, 
nec fine iniuria decidens : {ape enim fulminum noxss 
ediderunt. Ab his te@a videmus ita fine fulmine,que 
Aftrapoplecta 2) Greci vocant, At quibus longior 
mora & fortior ignis eft, motamque cali fequens, 
aut propries curfusagunt , Cometas noftri putant: 
de quibus dicendum eft, Horum genera funt pogo- 
nize 3), lampades, & cypariflie 4), & alia omnia: 
quorum ignis in exitu {parfus eft, Dubiam, an inter 
hos ponantur trabes, & pithie, qua rare (unt vile. 
Multa enim conglobatione ignium fe coniungens il- 
lorum orbis aliquanto matutini amplitudinem folis 
exftperat. Inter hac ponas licet, & quod frequen- 
ter in hiftoriis legimus , celum arderevifum: cuius 
nonnumquam tam fublimis ardor eft, vt inter ipfa fi- 
dera videatur: nonnumquam tam humilis, vt {peci- 
em longinqui incendii prabeat, Sub Tiberio Cefare, 
cehortes in auxilium Oftienfis coloniz cucurrerunt, 
tamquam conflagrantis: cum cali ardor fuiffet pet 
imagnam partem noctis, parum lucidus, craffi fumi- 
dique ignis, De his nemo dubitat quin habeant 
flammam quam oftendunt: certa illis fubftantia eft. 
De prioribus quzritur , de arcu dico & coronis, att 
decipiant aciem , & mendacio conftent: an illis que-. 
que verumm fitquod apparet. Nobis non placet, in 
arcu aut coronis fubeffe aliquid corporis certi, nihil 
enim iudicamus in fpeculis, nififallaciam effe, nihil 
aliud quam alienum corpus mentientibus. Non e 
nim eft in {fpeculo, quod oftenditur, Alioquis 








2, Afrapoplecta) falgurita, feu fulgore afflate, Id, 
3 Pogonie ) Latinew barbatos diceres, ' 
4. Cyparifia ) a comis cyparish asberis iubas imitantibus, 





non | 


= 


Narwrar, Qvarsz, Lined. 608 








non exiret 5), necalia protinus imagine obducere* 
tur; nec innumerabiles modo interirent, modo ex- 
ciperentur forme. Quidergo ? Simulacra ifla (unt, 
&inanis verorum corporum imitatio ; funtque iftaa 
quibusdam ita compofita, vt poflint detorguere in 
prauum, Nam (vt dixi) font {pecula, qu. faciem pro- 
{picientium obliquent : fant, que in infinitum au- 
geant, & humanum babitum excedant, modumque 
noftrorum corporum. 

Car, XVI,, Hoc,loco volo tibinarrare fabellam, 
vt intelligas, quam nullum inftrumentum irritande 
voluptatis libido contemnat, & ingeniofa fitad inci- 
tandum, furoremfuum. Hodftius quidam fuit obfe- 
nitatis vique in {cenam produfte 1) Hune divitem 
auaram, feftertii millies feraum 2), diuus Auguftus 
indignum vindiéta iudicauit, cum-a feruis accifus 
effet: dctamen non 3) pronunciauit iare eefum vi- 
deri, Non erat ille tantummodo, ab vno fexu impu- 
rus, fed tam virorum.quam feminarum auidus fuit. 
Fecitquefpecula cius note, cuius. modo retuli, ima- 
gines longe maiores reddentja, in quibus digitts 
bracchiimenfaram & longitudine & craffitudine ex- 
cederet. Hc autem itadifponebat, vtcum virum 
ipfe pateretur, auerfus omnes admiflarii {ui motus 
in {peculo videret , ac deinde falfa magnitudine i- 
pfius membritamquam vera gauderet. In omnibus 








~ 5) Non exiret) non perirer, & deleretur, ey 
§ 2, Objcenitasisvsqne in feenam producta) h. e. oblcce Litatis _ 
wsque adeo note, vt impune ab hiftrionibus & mithis in fee 
ma traduceretur. Gronov, “est 
$ a. Seftertis_miilies ferunmn) {cilicer pecunia fue feruus e- 
rat, guia auaruss © esti " 
3 Et tamen aon) Grotonius & Muretus logunt : & fail- 
ee a ue Sieg 28 


3 ee OK eK ow 


stom. IL eq qui- 


602 L. AnnAnt Senucas 


ep Queene emcnratiihane qquaaentiath erence 

quidem balneis agebat ille dileStum 4), & apertas) 
menfura legebat viros; fed nihilominus mendaciis 
quoque infatiabile malum delectabat. I nunc & dic, 
{peculam munditiarum cauffa repertum. Feeda di- 
@u funt, qu# portetitum illud lacerandam ore {a0 
dixerit 6), feceritque, cum illi fpecula ab omni pare 
te opponerentur, vt ipfe flagitiorum fuorum {pectator 
effet : & quz fecreta quoque confcientia premunsmur, 
- & qua accufatus quisque feciffe fenegat, non in os 
tantum, fed in oculos fuos ingereret. At hercules 
feelera confpectum fuam reformidant. In perditis 
quoque, & ad omne dedecus expofitis, tenerrime 
eft oculorum verecundia, Ile autem, quafi param 
effet, inaudita Kincognita pati, oculos {uos ad ille 
aduocauit: nec quantum péccabat videre contentus, 
fpecula fibi per quz flagitia fua dinideret, difponeret- 
que, circumdedit; & quia non tam diligenter inta- 
eri poterat, cum compreflus erat, & caput merferat, 
inguinibusque alienis obhzferat, opus fibi faum pér 
imagines offerebat. Speculabatur illam libidinem 
oris fui, fpe@abat fibi admiffos pariter in omnia vir 
ros. Nonnumquam inter marem & feminam diftri- - 
bitus, &toto corpore patientia expolitus, {peftabat 
nefanda. Quidnam homo impurus reliquit , quod 
in tenebris faceret ? Non pertimuit diem, fed ipfos 
concubitus portentofos fibi ipfe oftendit, Sibi ipfe 
approbauit, Quid? non putas, co ipfe habitu vo 
luiffe pingi? Eft aliqua etiam proftituts modeftia: & 
illa corpora, publico obieéta ludibrio, aliquid, quo 





. Agebat ille dileGum) diligebat eos quid parte obfcunt 
commendabiles ob magnitudinem videbentnr. 
gy. Aperta) apta legunt nonnulli, vt . 
6. Lacerandum ore suo dixerit) felletor erat Hofkine ie 


atque hinc ifta explicanda, vt X qua poft feqwanter. ses ia 
ot pentnm, fed in oeulor {ues ingereret. 


$03. 
ee EEN KEES | 
Ynfelix patientia lateat, obtendunt : adeo quodam» 
modo lupanar quoque verecundum eft, At ilud 
monftrum ob{ceenitatem fuem, fpe&aculum fecerat, 
gx ca fibi oftentabat, quibus abfcondendis nulla fatis 
alta nox eft. Simul, inquit, & viram & feminam 
petior: nihilominus ille quoque fuperuacua mihi 
pette, alicujus contamelia marem exerceo. 7) Os 
renia tnembra ftupris occupata funt.. Oculi quoque 
in’ partem libidinis veniant, & teftes cius exaGorcy 
que fint. Etiam ca que ab afpeéta corporis noftri 
pofitic fabmeuit, arte vifantur, ne quis me puree. ' 
nefcire, quid feciam. Nihil egit natura, quod hw: | 
mans libidini minifteria tam maligna dedit, quod a3 
fioram enimaliam concebitus melius inftruxit.. In- 
Veniam , quemadmodum morbo meo imponam & 
Lgtisfaciam,..Qno nequitiam meam, fi ad natures 
madam. pecco §)?.Id genus {peculorum cireunpo- 
nem hihi, guodincredibilem imaginam magnitu: 
dinem reddat: Si licerct mihi, ad verum ifta perdw 
ceremt quia non licet, mendacio pafcar. Obfcee- 
nitas mee, plus quam capit, videat, & patientiam 
fue ipfa miretur. Facinus indignum. Hic fora 
taffecito, & antequam videret, occcifas eft. oj Ad 
{peculum futim ismmolandus fuit. Co 

- Cav, XVII, Derideantur ntne Philofophi, 
quod de {peculi netura differant, quod inquirant, 


Narveas | Qvarse, hia & 








9. Alicuins contunelia marem exerceo) leg: altequi conten 
jelicms maisrem exerceo. Putabat enim fnperuacancam, ni 
fid ila quogue vieretur hoino deteftabilis. Groked.  - 

8. Qoencgnitiam meain d'c.) fic pasfim Vetr. Quid. L.3. A= 
midt. Eleg. 4, Ons ribi formofam, fi nen-nifi cafta placebas 
Et nofter de Tranquil. anim. c. 9. Quo mihi tiunmeradiled 
Fibres & bibliotbecas, quarntn Domiths vik tota vite faa thdichs 

Grotoy, ert uw - 


9. Occifas of) 0 ferais, vt fub inlciuth tapttig ticebar. 
, qq quid 


604 L. ANNAE! SENECAE 


/ 





quid ita facies noftra nobis, & quidem in nos obuer- 
fa, reddatur. Quid fibi rerum natura voluit , quod. 
cum vera corpore dediffet , etiam fimulacra ecorum 
adfpici voluit, Quorfus pertinuerit, hanc compa- 
rare materiam, excipiendarum imaginum potentem. 
Non in hoc fcilicet, vt ad {peculum barbam facien- 
que velleremus, aut vt faciem viri poliremus, In 
nulla re iJlanegotium luxuriz coneeflit : fed primam 
omnium, quiaimbecilli oculiad fuftinendum comi- 
nus folem, ignoraturi erant formam eius , hebetato 
illum lumine 1) oftendit. Quamuisenim eum ori- 
entem occidentemque contemplari liceat: ramen ha 
bitum eius, ipfum qui verus eft, non rubentis, 2) 
fed candida luce fulgentis, nefciremas, nifi in aliquo, 
nobis humore levior 3) & adfpici facilior occurre- 
ret, Praterea duorum fiderum occurfum , quo ine 
terpolari 4) dies folet’, non videremus, nec {cire 
poffemus, quid effet, nifi liberius hutni folis lana 
gue imagines videremus. Inuenta funt fpecula, vt 
homo ipfe fenofceret. Multa ex hoc confecuta: pri- 
mo fui notitia, deinde & ad quasdam confiliam. Fer- 
mofus, vt vitaretinfamiam ; deformis, vt {ciret re- 
dimendum effe virtutibus, quidquid corpori deeffet: 
juuenis, vt flore ztatis admoneretur, illud tempus 
effe difcendi, & fortia audendi: fenex, vt indecora 
canis deponeret, & demorte aliquid cogitaret, Ad. 
hoc rerum natura facultatem nobis dedit, nofmeti- 





1. Hebetato illxm Inmine) in aque, oleo, pice & aliis qua 
fpecoli inftar habent. 

2. Nonrxbentis) oriens enim & occidens fol rubens & orbe 
ampliore apparet, ob vaporum copiam. 

3. Lexior) lenior leg. Rubentus. 

4. Interpolari) diuidi interie&a eclip@. Gronouius 
men mauult sferpelari. : 


pfos 


= - 
.»  Narvrat, QvdAgsr. Lis. L605 


pfos videndi. Fons cuique perlucidus‘aut leve faxums 
imaginem reddit. : 

) - + + Nuper mein littore Sidi, 

Cum placidum Gentis faret mare: --- 

-Qualem fuiffe culram putas ad hoc fpeculum fe co- 
mentium? /itas illa fimplicior, & fortvitis conten- 
ta, nondum in vitium beneficium detorquebat, nec 
inuentum nature in libidinem laxumque rapiebat. 
Primo faciem {aam cuique cafus uftendir: deinde 
cum infitusfui mortalibus amor, dulcem adfpectum 
‘forme fue faceret, fepius ea defpexere , in quibus 
prius effigies {uas videbant. Poftquam deterior po- 
pulusipfas {ubiit terras, effoflurus obruenda, ferrum 
primo invfa fuit, &id hominesimpune eruerant, fi 
folum eruiffénr. Tunc demum alia terre mala, quo- 
rom leuitas aliud agentibus {peciem fuam obtulit, 
quam hicin poculo, ille in zere ad alios vfus compa- 
rato vidit, & mox proprius huic minifterio prapara- 
tus eft orbis: s)nondum argentinitor, 6) fed fra- 
gilis yilifque materia, ‘unc quoque cum antiqui 
illi viri incondite viuerent, fatis nitidi, fi {qualorem 
opere colleGum aduer{o flumineeluerent, curaco- 
mere capillum fuit, ac prominentem barbam depe- 
&ere: & in hac re quisque fibi, alterique operam da- 
bat inuicem, Conijugum quidem manu erinis ille, 
quem effundere olim mos viris fuityattrectabatur : 
fed illum fibi fine vilo artifice formofi quaticbant, 
non aliter quam iubam generofa animalia. Poftea 
rerum iam potiente luxuria, {pecula totis pariacor- 
poribus auro argentoque czlata funt, denique gem- 





s. Orbis) rotundis nimirum véteres fpeculis veebantus. 
6, Argent: nitor) prelata argentea {pecula, fic, rimus 
fecit Praxiteles Magni Pompeii atave teftatur Plin. L, 33. 


cap. 9 ) 
14 3 mig 


606 Y. AxwAtt Seneca 








. a ei 
mis adornata: & pluris ynum ex his feminz confti. 
tit, quam antiquarum dos fuit illa, que publice da- 
batur imperstorem pauperum filiabus. Antu exis 
{timas, ex auro nitidum habuiffe Scipionis fitias {pe- 
culum, cum illis dos fuiffet 2s graye? 7) O pauper. 
gas felix, quz tanto titulo locum fecit! Non feciffet 
illis Senatus dotem, fi habuiffent, At quisquis ille 
fuit, cui foceri loco fenatus fuis, intellexit, fe acce: 
piffe dotem ,’ quam faa non effet reddere, -Iam li- 
bertinorum virgunculis in vnum {peculum non fufi. 
cit illados, quam dedit fenatus pro Scipione. Pre- 
ceffit enim immodeftius, paullatim opibus ipfisinwi- 
tata luxuria ; & incrementum ingens vitia accepe- 
runt. Adeoque omnia indifcreta fant peruerfiflimis 
attibus, vt quidquid mundus muliebris vocabatur, 
farcine. viriles fint: minus dico, etiam militares, 
Jam fpeculum ornatus tantum cauffa sdhibitum, nuk 
ji nan vitio neceflarium faum oft. : 





y. Aes grqne) conf. nofrum ad Heluiem c. 12, Aes gre. 
we appellatum, quia nummi aerei rudes & informes inisi 
in pretium rerum venalium eppeadebaatur, vid. Plin. k 43. c.}, 
geterom quanti eris grauis dos illa fuerit Valerius exprefitz 
, Betis ait, mpdys, quadroginta millig gris, feist, Eromend, 





| 


- 


Narvrat, Qvagsr, Lis, 1. 6o7 








LIBER SECUNDUS, 
Argumentum, 


)ozrinen rei gatoralis; in CAM que caleftia, me- 
teora, & terrena pertralat, partitur, De acre ali- 
id pramittit, quia meteororum & omnium fiublimium 
us communis cf, Eum ex diftantitus corpufculis, $2 
luerem, confiructum non effe. Diuifio eius in tres regio~ 
t. In aere, fulgura, fulmina, tonitrua concipi.. Anaxa- 
ras refutatus, qui fulmina credit fiderum ¢mun- 
ones &F diftillationes effe. Ariftotele etiam, Anaxi- 
née, Anaximandro, Diogene Apolloniate reicttisy 
linet mubium colifione fieri & elidi: maximam ta- 
m eorum Sim penes fidera effe, quorum ingens, ait, 
confef[a potentia eff, Vt fubterranci ignis, infulam 
iorum ayo in mari /Egeo, & alteram fua memoria 
tam effe, Tonitruorum & fulminum dinifiones, 
mex phyjfica ratione , quam bans difciplina Thufco- 
0, Fulminum &' augurioruns fignificationes non a- 
ti facrificiis , fed bac agra mentis folatia effe, fata 
m nulla prece aut mifericordia commoutri: qtta- 
nm tamen a Diis immortalibus ita fufpenfa relidae 
6t in bonum bertant, {i admote Diis preces fucrint, 
ota fufcepta. Quiabero molius fulmina non time- 
quam noffe, ad contemptum fulminum & mortis 
reditur. Hance qui non timet, mec fulmina, mec 
ifragia, mec bella, nec feras metuet, Mortem au= 
| cur tantopere metuamus? Omnes ad eam prodi- 
aa & melius eft Gitroneum irt, quam inuitum 
i, 


qq 4 GA- 





608 'L. ANNARL Senucag -* 


CAPVT I. 


| Mnis de vniuerfo quzftio in celeftia, fubli- 

mia, 1) & terrena diuiditur. Prima pars 

naturam fiderum {crutatur, & magnitadi- 
nem, & formamignium quibus mundus includitur; 
folidum ne 2) fit.ceelum, ac firme concreteque mar 
teriz, an ex fubtilitenuique nexum: agatur, an agat; 
& infra fe fidera habeat, an in contextu fui fixa: 
quemadmodum fol anni vices feruet: an retro flectat; 
cetera deinceps his fimilia, Secunda pars tractatin- 
ter czelum terramqué verfantia, Hec funt nubila, ime 
bres, niues,& humanas motura tonitrua mentes; que- 
cumque aér facit patitarue. Hac fublimia dicimus, 
quia editiora’ imis fynt. “Tertia illa pars de agris,ter- 
ris, arbuftis, fatis querit, & (ve Iuriscenfulsoram 
verbo vtar) de omnibus quz folo continentur. Quo- 
modo, inquis, deterrarum motu queftionem eo po- 
fuifti loco, quo de tonitruis falgoribusque dicturus? 
Qaia cum motus terrz fiat {piritu, {piritus autem fit 
aér agitatus, & fi fubeat terras, non ibi {pe@andus 
eft; cogitetur in ea fede, in qua illum natura difpo- 
fuit. Dicam quod magis videbitur mirum ; inter 
caleftia & te terra dicendum erit. Quare 2 ine 
quis. quia cum propria terre excutimus {uo loco,v- 
trum lata fit & inequalis , & enormiter proiedta, an 
tota in formam pile f{peétet, & in orbem partes fuas 
cogat, alliget aquas, an aquis alligesur ipfa; animal 
fit an iners corpus,& fine fenfu, plenum quidem fpi- 
ritus, fed alieni; & cetera huiufmodi quotiens in 
Ipanus venerint, terram fequentur, & in imis collo- 
cabuntur. At vbi quzeretur, quis terre fit fitus,qua 





t. Sublimia) h, e, meteora. 
2 gaanmne) vt Ariftoteli & Homero vifam, qui ahene- 
um illnd credebst, Fromond. 
par- 


; oo . ‘ , 
- Narvrat, Qvaxsr. Lis. I. Gog 
Ce ears ammeter 


parte mundi -fabfederit , quomodo adverfus fidera 
czlumque pofita fit, hee quaftio cadit fuperiori- 
bus, 3) & (vt ita dicam) meliorem conditionem 
' .Jequitur. =. i, ee 

Cap. [1 Quoniam dixi de partibus , in quas 
Omnis rerum nature materia diniditur; qugdam in 
commune fang dicenda; & hoc primam prafpgnen- 
dum, 1) inter ea corpora, a quikus vnitas eft, 3) 
stra effe,, Quid fit hoc & quare przcipiendam fue- 
rit , {cies ; fi paullo altius repetiero, & dixero aliquid, 
effe continuum, aliquidcommiffum, Continuatio, 
eft partium inter fe non intermiffa coniun@ip, Vni- — 
tas eft fine commiffura continuatio, 3) & duorum 


inter fe coniun@oram cerporumeacus, Namquid — 


dubigm eff , quin ex his corporibus que videmus tra- 
Gamusque, quz aut fentiuntur ant fentiunt, qgedam 
fint eompofite? Hla conftant apt nexu, aut scerya- . 
tione: vt puta funis, frumentum, navis,; Rurfus 
non compofita: 4) vtarbor, lapis, Ergo concedes 
oportet,ex his qaoque quz fenfum quidem effagiunr,, 
ceterum ratione prenduntar,effe in quibufdam vnita- 
‘ temecorporum. Vide, quomodo ayribus tuis parcam. 
Expedire me poteram, fi philofophornm lingua vti, 





a Cedit fuperioribus) inter fuperiora & caleftia traGands 


1. Pra@famendum) ante fumendum , habendam pro bypo- 
thefi & econfeffo. Sic & inf.L.6,¢. 3, Fromond. . 

9. A quibus vnitas eff) vt nihil in mundo dehifcat, pec. 
wacuo locus detur, aére vbique feinfinuante. Fromond. 

3. Voitas eft fine commiffura continuatio) h. e. continnatio 
dicitor, & ab ea continunm, quando aliquid ita vnum ef&, vt 
partes eius non fint per commiffuram coniun@e , vt duo 
res v.g. commiffeva iunguntur. 

$- Now compefita’) que continue funt, 


oy q9 5 vo- 


610 OL, ANNA: Senecar 








a emmameemenneand 

voluiffem , vt dicerem vnita corpora: 5) hoc cum 
tibi remittam, tu inuicem mihi refer gratiam. Qua 
reiftud? fi quando dixero vnum, memineris me 
non ad numerum referre, fed ad naturam corporis, 
nulla ope externa, fed vnitate fua cohzrentis, Ex 
hac nota corporum aér eft. So 

Cap. III. Omnia qua in notitiam noftram cs 
dere poffunt, mundus complectitur. Ex his que- 
dam funt partes, qaedam materiz loco relifta. Defi- 
derat omnis natura materiam, ficuters omnis que 
manuconftat. Quid, fi hec apertius faciam? Pars 
eft noftri, manus, offa, nerui, eculi: materia, fuc- 
cus retenti cibi iturus in partes, Rurfus, quafi pars 
noftri eft fanguis: qui tamen & materia eft. Przpe- 
gat enim &alia: 1) & nihilominus in numero eft eo- 
rum, quibus totum corpus efficitur.2) 

Cap. 1V. Sic mundi pars eft aér , & quidenrne- 
eeffaria. hic eft enim qui czlum terramque connestit, 
qui ima acfumma fic feparat, vt tamen iungat.. Sepa- 
rat, quia medius interuenit: iungit, quia vtrique 
per hoc inter fe confenfus eft. Supra fe dat, 1) quid- 
quid accipit aterris. Rurfus vim fiderum in terrena 
transfundit. Quam fic partem mundi voco, vt ani- 
malia & arbufta. Nam genus animalium arbufto- — 
rumque, pars eft vniuerfi: quia in confammationem 
totius affumptum: & quia non eft fine hoc vniuerfum. 
Vnum autem animal, &vna arbor , quafi pars eft: 
quia quamuis perierit, tamen id ex quo perit, totunt 
eft. Aér autem, vt dicebam, & celo & terris co- 








¢. Vinita corpora) ween, infolentis fignificationis vo 
ee, ba teneres aures lederet. ; 

1, Prepavat enim & alia) & hocipfo pars ef 

2. Quibus totum corpus efficitur ) tamquam materia, 

1, Supra fe dat} furfam emittt vapores & exhelationes 
OCITR. 


he- 


_  NArradr. Qvarrwin md 6M 
hheret,. Vtrique innatas eft. Habet autem vnitatem, 
9) quidquid alicuius rei natiua pars eft. ‘Nihil enim 
nafcitur fine ynitate.  ~ as, me 
. Cap V. Terra & pars eft mundi; '& matetic. 
Pars quare fit, non puto teinterrogaturum , sutzeque 
interroges , quare calun:-pars fit: quia {cilicet non 
‘magi¢fine hoe, quam fincills vniuerfam effe poteft, 
quod cum his vniverfum eft ; ex quibuy, id eft, tam 
6xillo, quam ex jfte, aliments omnibus animalibus, 
omnibus fatis, omnibus ftellis 1) diuiduytur. Hinc 

* quidquid eft virium fingulis, hinc ipfi mundo tem 

‘muita pofcenti fabminiftratur: hinc proferstir quo . 
‘faftineantar tot fideraS tam exercitata, 9) tan: aui- 
da’, per diem no&emque, vt in opere, ita & in péftu. 
“Et omnium quidem rerum natura, quantum in #utri- 
‘mentum fai fatis fit, appechehdit. Mondussatem, 

, in eternum defidegabat, inuafit. Pafilfum 
“gibi exemplam magne rei ponath. Oua tantum ¢om- 

_ ple@untur homoris, quantum ad effe&um smimalis 

exituri fatis eft. TQ 
Cap. VI, Aé€r continuus terrzeft, & fic PRO. 
t.1) 





ficag; vt ftatim ibi futarus fir, vnde illa difces 

Pars eft totius mundi: fed idem tamen, quidquid terra 
‘Jn alimentum 2) mifit, recipit: ve {Cilicet materia, 
non pars intelligi debeat. Ex hoe omnis inconftan- 
tia tumultusqué eft, Hunc quidam ex diftantibus 





3. Puisatem ) i.e, fine commiffura continuationem vt ex 
¢.8. patet, . : 
a Omnibus ellis) quam pafci vaporibus a terre emisfis Roi- 
qi putant, 
- ge Tam emersitata) velocie. . 

1. Ve fratim ibi futurus fit onde illa difcesfs') vbicanque 
enim aliquid terre effoffum fuerit , aér fuccedit. 

a. In alimentum) ix alimentans celeftine ox membraais 
geftituic. - Gronev. . - : wie ate oss 


@or- 


” 


| 62 L. AwnAtr Senzcas 


corpufculis, vt pulverem ftruunt, 3) plurimumquer 
vero recedunt. Numquam enim contexti nifi per vni- 
tatem corporis nifus eft, 4) cum partes confentire ad 
intenfionem debeant, & conferre vires. Aérautem, 
fi in atomos inciditur, {parfus eft. Teneri vero dig- 
ie&a non poffunt. Intenfionem ¢) aéris oftendent 
tibi inflata, necadi&um cedentia, Oftendent pon- 
dera, per magnum {patium ablata, geftante venta. 
Oftendent voces, que remifiz elatacque fant, proyt 
gér fe concitauit, Quidenim eftvox, nifi intenfip 
aéris, vt audiatur, lingua formata percuffu? Quid 
curfus & motus omnis, nonnc intenti {piritus opera 
funt? Hicfacit vim neruis, & velocitatem currenti- 
bus, Hic cum vehementer concitatus ipfe fe torfig, 
arbufta filuasque conuellit, & edificia tota corripj- 
ens in altam frangit, Hic mareperfelanguidum & 
jacens incitat. Ad minora veniamus, . Quis enim 
fine intenfione fpiritus cantus eft? cornua & tube, & 
ea que aliqua preflura maiorem fonitum reddunt, 
quam qui ore reddi poteft, nonne aéris intenfiong 
partes fuas explicant ? Confideremus quam ingentem 
vim per occultum agant paruula admodum femina: & 
quorum exilitas in commiffura lapidum locum inue- 
nit, in tantum conualefcunt, vt ingentia faxa diftra- 
hant , & monumenta diffoluant; {copulos rapesque, 
radices minutisfimz, actenuisfimz, Hoc quid ef 
aliud, quam intenfio {piritus , fine qua nil’ validum, 
&contra quam nil validius eft? Effe autenrynitatem 








3. Struxnt’) i.e. compofitam & ftruQum effe ftareunt, 
q. Nuuquam enim contexti nif per unitatems corporis i 
eff) exnifu, & elafticitate, quam vocant recentiores , aéris 
oftendit ex diftantibus corpufcolis aérem non componi, nam 
niti, & elafticem vim exercerenon poffe ait corpus, quod va> 
tatis contextum, h.e, continusm non fit, 

s. Intenfionem) nifum & elafticicatem. 


~ 


Natyrar, Qvaust. Lis. I. 61g 
pp aT 
iff aére, vel ex: hoc intelligi poteft, quod corpora 
noftra inter fecohzrent; Quid enim alitid eft quod 
tenetea , quam fpiritus? Quid eft alind quo animus 
nofter agitetur? Quis eft ille motus, nifiintenfio? 
Quzintenfio, nifiex vnitate? Qua vnitas , nifi hee 
effetinaére? quid autem aliud praducit fruges & fe- 
eeter imbecillam , ac virentes erigit arbores, acdi- 
ditin ramos, aut in alum erigit, quam pices 
intenfio & vnitas ? | 


Cap. VII. Quidam aéra difcerpunt, 1) & in 
parciculas diducunt, ita veilliinane permifceant, Ar- 
gumentum autem exiftimant non pleni corporis, fe 

rum vacui habentis, ‘quod auibusinillo ta 
s motus, quod maxXimis minimisque per pe 
tranfeurfus eft. Sed falluntur. Nam aquarumquo- 
ape fimilis facilitas eft , nec de vnitate illarum dubi- 
eft, qua fic corporaacci iunt ,vtfemperincon- 
ta arium aceeptis refluant. 5h ‘Hane noftri circum- 
ftantiam, Greci autem wsgienow appellant, qua in 
aére quoque ficutin aqua fit. Circumftat enim omne 
corpus a quo impellitur. Nihil autem opus erit 
inani admifto, Sed hoc alias, 


Cav, VIIL Nune autem effe quamdam in re- 
rum natura vehementiam, magni impetus, eftcolli- 
géendum, Nihil enim non intenfione vehementius efts 
é&ram mehercule quam nibil intendi abalio-poterit, 
nifi per femetipfum fueritintentum. Dicimus enim, 
eodem modo non pofie quidquam ab alio moueri, nifa 


1. Quidom aéra difcerpunt}) Democritus , Epicurus & fequa- 
cel ; 


“2. Jn contyvavinm acceptis refinant ) vt pifcina doef I~ 
ering accipiemt, vndique in orbem cor 


ali- 


614 L. Annan: Sewneat ; 
— a 

aliquid faerit mobile ex femetipfo. Quid auteni 
eft , quod magis credatur ex femetipfo habere intens 
fionem, quam fpiritus? Hunc intendi quis negabit, 
cum viderit ieCtari terram cum montibus , te&a, mue 
rosque plures, & magnas cum populis vrbes, cum: 
totis maria littoribus? Oftendit intenfionem {piritus, 
velocitas eius & diductio. Oculus fatim per multe 
millia aciem fuam intendit: vox wna totas vrbes fimul 
percytit: lumen non paultatim prorepit, fed femel 
yniuerfis infunditar rebus. 

Car. IX. Aqua auterh fine fpirita quemadmo+ 
dum poffet intendi? Numquid dubitas , quin {parfio 
3) illa que ex fundamentis medi# arene crefcens itt 
fummam altitudinem amphitheatri peruenit , cui 
intenfione aque fiat? Atqui nec tolleno 3) magis 
nec vilum aliud tormentum aquam poterit mittere, 
aut avere, quam {piritus. Huic f¢ commodat: hoe 
inferto & cogente attollitur , & contra natura fuatt 
miulta conatur, & afcendit, nata defluere. Quid na- 
uigia farcina depreffa , paruin oftenduht, non aquatt 
fibi refiftete quo minus mefgantur , fed {piritumn? Az 
qua enim cederet! tec poffet pondera fuftinere, nifi 
ipfa fuftineretur. Difciis ex loco fuperiore in pifti- 
nam miffus, non defcendit, fed fefilit. quemadmo- 
dum, nifi {piritu referente¥ 3) Vox autem qua ratio- 
ne per parietuin munimenita transimittitur , nifi quod 
folido quoque aér ineft, qui fonum extrinfecus mifs 
Mn ; 

"s, Sparfio) oforati imbris qui in hitheatr 
las iprgebee. conf, & Bp. 90: wid, Tipfas de ehh 
€. 16. 

®. Tollend) « tolleadd, thachina qua, vt Feltus Rabet, 
trahitur aqua, alteram partem pregtanante pondere, Fre 
NIONG. 

g: Spirits. #¢) atre inet difcum & oatl 

fato cum wepeecelaatae Lo conten 
“fam 





Narvrar. Qvarsr, Liz. I. 615 


fum & accipit & remittit? {eilicet {pirita nom aperte 
tantum intendens, fed etiam abdita & inclufa. Quod 
illi facere expeditum eft, quia nufquam diuifus, fed 

| per ipfa quibus (eparari videtur, coit fecum, 4) In- 
terponas licet muros & mediam altitudinem monti- 
um, per omnia ifta prohibetur nobis effe peruius, 5) 
non fibi, id enimintercluditur tantum , per quod it 
lum nos fequi poffumus, “~* 

Car. X. Ipfe quidem tranfit per ipfum quo 
{cinditur , & media non circumtundit tantum, 
& verimque cintgit , fed permear, ab ethere lucidiffi- 
mo aér, in terram vsque diffafus: agilior quidem, 
Yenwiorque, & altior terris, nec minus aquis: cete- 

- ‘gum athere (piffior grauiorgue, frigidus per fe & ob- 
{curus. lumen illi calorque aliundefunt; fed per o- 
mine {patium fui fimilis non eft; mutatur enim a pro- 
ximis. Summa pars eius eft ficciffima calidiffima- 

gaoe, & ob hoc etiam tenuiflima, propter viciniam 
_ wternorum ignium , & illos tot motus fiderum, afli- 
duumque celi circumattum. Illa parsima & vicina 
terris , denfa & caliginofa eft: quiaterrenas exhala- 
tionesreceptat, Media parstemperatior, fi fummis 
imisque conferas , quantam ad ficcitatem tenuitatem- 
que pertitret : ceterum vtraque parte frigidior, Nam 
fuperiora eius calorem vicinorum fiderum fentiunt; 
inferiora quoque tepent, primum terrarum halitu, 
gui multum fecum calidi affert , deinde quia radii fa- 
lis replicantur, & quoufque redire potuerunt, dn- 
plicato calore benignius fouent. Deinde etiam illo 
- dpiritu, qui omnibus animalibus , arbuftisque ac 





4. Coit fecum) iungitur per cceca f{pitacula, quibus etiam 
folida perforantur. Fromond. 
| 5. Probibetiry nobis effe pernins ) quo minus Gilicet libers 
ebambulare per aérem valeamun | 
. fatig 


616 L. ANNAE!: SENECAR 








fatis calidus eft.. Nihil enim viueret fine calore. Ad- 
jicenunc ignes, non tantum manu factos & certos, 
fed opertos terris: quorum aliqui eruperunt, innu- 
merabiles in abfcondito flagrant & obfcuro femper. 
Etiamnum tot partes eius fertiles rerum , habent 
aliquid teporis: quoniam fterile eft frigidum, ca- 
lor autem gignit, Mediaergo pars aéris ab his fub- 
mota in frigore {uo manet. Natura enim aéris ge- 
lida eft. 


Car, XI. Quicum fic diuifas fit, ima fui parte 
maxime varius & inconftans & mutabilis eft, Circa 
‘terram plurimum audet , plurimum patitur, exagitat 
& exagitatur: nec tamen ecodemnodo totes afficitur, 
fed aliter alibi: ac partibus inquietus eft acturbidus. | 
“Cauffas autem illius mutationis & inconftantiz alias 
‘terra prebet , cuius pofitiones huc aut illo verfz, ma- 
gna ad aérfs tempericm momenta {unt : alias fiderum 
‘eurfas, Ex quibus foli plurimum imputes. Illum 
-‘{equitur annus: ad illius flexum hiemes aftatesque 
‘vertantur, Lung proximum ius eft. Sed & ce 
‘tere quoque ftellz non minus terrena quam incum- 
bentem (piritum terris afficiunt , & ortu {uo occafuue 
contratio, medo frigora, modo imbres, aliasque 
terrarum iniurias turbidz mouent. Hoc neceflarium 
fait preloqui, di€turo detonitruo ac fulminibus & 
fulgurationibus. Nam quia inaére fiunt, naturam 
‘eius explicare oportebat : quo facilius appareret, quid 
facere aut pati poffet, 


Cav. XII. Tria funtergo que accidunt, fale 
gurationes, fulmina, & tonitrua: que yna faéta, fe- 
riusaudiuntur, Fulguratio oftenditignem: fulmi- 
matio emittit. Illa (vt ita dicam) comminatio eft, 
& conatio fineiGu: ifte, iaculatio cum i@u. ped 
i 


N Arvrat. Qvanty, Litt I. 617 


dam funt ex his,de¢ quibusinter omnes conpenit,qua- 
dam, in quibus diuerfz fententia unt. Conuenitillis, 
omnia ifta innubibus. & enubibus fieri: etiamnum 
conuenit, & fulgurationes & fulminationes, aut igne- 
as efle, autignea (pecie, Ad illanunc tranfeamus, in 
quibushiseft,, Quidam putant ignem efle innubibus, 





. qgvidamadtempusfieri; nec prius effe, quam mitti. 


Nec interfllosquidem quid proferatignem, conue- 
nit. Alius enim alumine illum eolligit. Quidam — 
atitem radios folisintercurrentis recurrentisque, {z- 
pits in fe relatos1) , ignem excitare dicit. Amana- 
goras aitillum ex zthere diftillare, & ex tanto ardore 
exli multa decidere, que nubes diuinclufa euftodi- 
ant, Ariftoteles 2) multo.anteignem colligi non pu- 


tat, fed eodem momento exfilire, quo fiat, Cuius - 


ntiatalis eft: Due mundi partesin imo iacent, 
terra ccaqua: vtraque ex(eredditaliquid, Terrenus 
vapor ficeus eft, &fumo fimilis, qui ventos, toni- 
teua, & fulminafacit: aquarum halitus humidus eit, 
&imbres & niues creat. Sed ficeusille terrarum va- 
por, vnde ventis origo eft, quia coaceruatus eft,cum 
coitu nubium vehementer impaGarum a latere elidi- 
tur: deinde, ybilatiusferit nubes proximas , plaga 
& cum fono incutitur , qualis in noftris ignibus red- 
ditur, cum flammavitiolignorum virentium crepat. 
Ex vt illef{piritus habens aliquid humidi fecum, con- 
globatusque , rumpitur flamma: eodem modo fpiri- 
tus ille, quem paullo ante exprimi collifis nubibus di- 
xi, impactus aliis, nec rumpi nec exiilire filentio po- © 
teft. Diffimilis autem:crepitus fit, ob difimilem 
impattionem nubium. Quare? ali maioremfinum 
habent, aliz minorem. Ceterum ifla vis expreffi 








i. Sa@pius in fe relate: ) i.e. replicatos & refléxos. 
hh Avifforeles ) Lib: I, c, §, Meteor, 
“tom, II. te! pie 


- aaa | 


x8 ’ L, ANNAwr Sencar 











fpiritusignis eft, qui fulgurationis nomen habet, le: 
vi impetu accenfus & varius. Ante autem videmus 
fulgurationem, quam fonum audiamus: quia oculo- 
rum velocior eft fenfus , & multum aures antecedit. 

Cap. XIII, Falfam autem effe opinionem eorum, 
qui ignem in nubibus feruant 1), per multacolligi 
poteft, Side calo cadit, quomodo non quotidie 
fit, cum tantumdem illic femper ardeat? Deinde 
nullam rationem reddiderunt, quare ignis, quem 
natura {urfam vocat, defluat. Alia enim conditio 
noftrorum ignum eft , ex quibus fauillw cadunt, que 
ponderis fecum aliquid habent. Ita non defcendit 
ignis , fed precipitatur 2) & deducitur. Huic fimile 
nihil acciditin igne puriffimo , in quo nihil eft quod | 
deprimatur: aut fi vila pars cius deciderit, in pericalo 
totus eft : quia totum poteft excidere, quod poteft car- 
pi. Deinde illud 3) quod quotidie lenitas cadere pro- 
hibet, fi illud in abdito fuo tenet graue,quomodoillie 
effe poruit, vnde caderet? Quid ergo? Non aliqui 
ignes in inferiora ferri folent,ficut hec ipfa de quibus 
querimns fulmina? Fato 4) enim noneunt, fed fe- 
runtur. Aliquaillos potentia deprimit, que non 
eftin there. Nihil enim iniuria illic cogitur, nihil 
sumpitur, nihil preter folitam euenit. Ordo rerum 
eft, & expurgatus ignis in cuitodia mundi , fummas 
fortitus oras , operas pulcherrime circumit: hine di- 


1. Sernant) qui non gigni in nubibus, fed ex athere de- 
lapfum afferuari dicunt. 

3. Precipitatur ) a materia craffiore cuiinharer. 

3- Deinde illud @&c.) fenfuseft: quod & dicasignem quem 
Jeuitas {ua cadere prohibet, hic quogne materia craffiori, 
que abditum quafi eum teneat, precipitari; oftendendum 
erit, quomodo materia craffior in ethere, wnde decideret, 
potuerit effe. 

4 Fato) fateor leguntnonnnlli. Isis Gronev. 

{cede- 


—_—_—_ 


NArveaAt, QvArsr, Lis. I. 61g 
{cedere non poteft, fed neab externo quidam expri- 
mi: quia in ethere nulli incerto corpori locus eft. 
Certa enim & ordinata non pugnant. 

Cap. XIV. Vos, inquaim1), dicitis, cum canflas © 
ftellaram tranfnolantium redditis , poffe aliquas par- 
tes aéris ad fe trahereignem, ex zthere decidentem, 
& ex ev fuperioribus locisardore hic accendi. 2) Sed 
plurimum intereft,vtrum aliquis dicatignem ex ethe- 
re decidere, quod natura non pated an dicat, ex 
ignea vi caloreminea, qua fubiecta fant, tranfilire, 
an3) hic accendi. Non enim illinc ignis cadit, 
quod non potett fieri fed hic nafcitur. Videmus certe, 
apud nos late incendio peruagante, quasdam infulas, 
quz diuconcaluerant, ex feconcipere flammam, I- 
taque verifimile eft, in a¢re fumano, qui naturam 
rapiendi ignis haber, aliquid accendi caloreatherig 

rerpofiti. Neceffe eftenim, vrd&imus ether ha- 
beat aliquid aéri fimile, & {ummus aér non fit diffi- 
milis imo ztheri: quia non fit ftatim ex diuerfo in 
diverfam tranfitus, Paullatim ifta confinio vim fuam 
miftent ita, vedubitare poflis, an aér, an hiciam 
ether fit. 

Cav. XV. Quidam ex noftris 1) exiftimant , ag 
ra, cum in ignem & aquam mutabilis fit, non trahere 
iliunde cauilas flammarum nouas: ipfe enim fe mo- 
vendo accendit, &cum denfos compactosque nubi- 














a, Inguam) leg. inquit. nimirum interrogatio illorum qui 
ia@enus confutatam fententiam com Anaxagora amplectan- 
ur, proponitor. 

2. Ex athere decidentem @’c.) ifta verba {puria effe viden- 
ur, totus locus vero ita legendus: ad fe trabere tgnems ex 
ocis fuperioribus, & hoc avdore accendi, Gronov, Cea 

3. An) omnino legendum: at, | Or cae ob 
a. Ex neftris) Stoicis,. 7 7 ah 


i . | rco2 am 


; 


620 L. AnwAg: Seneca 





wm finus diffipat, neceMario vaftum in tani magno- 
rum corporum diruptione reddit fonam. Ila por- 
ro nubjum difficulter cedentium pugna, aliquid 
confert ad cencitandum ignem: fic, quemadmo- 
dum ferro aliquid manus ad fecandum confert: fed 
{ecare, ferri eft. | 

Car. XVI. Quid ergo inter fulgurationem’ & 
fulmen intereft? dicam, Fulguratio, eft late ignis ex- 
plicitus: Fulmen, eft coactus ignis, & impetu iactus. 
Solemus duabus manibus inter fe ian@is aquam con- 
cipere , & comprefla vtrimque palma in modum 
Giphonis1) exprimere. Similequiddam & illic fieri 
pute. Nubium inter fe compreffarum anguftise me- 
dium {piritum emittant, & hoc ipfo inflammant, & 
tormenti modo eiiciunt. Nam ballifte quoque & 
{Eorpiones tela cum fono expellunt. 

Car. XVII. Quidam exiftimant, ipfum fpiri- 
tam per frigida atque humida euntem , fonum redde- 
se. Nam ne ferrum quidem ardens filentio tingi- 
tur. Sed quemadmodum, fiinaquam feruens maf- 
fa defcendit , cum multo murmure ex{tinguitur: ita, 
vt Anaximenes ait, {piritus incidens nubibus toni- 
trua edit, & dum luCtarur, per obftantia & intercifa 
vadens, ipfa ignem fuga accendit. 

Car, XVIII. Anaximandrus omnia ad fpiritum 
retnlit. Tonitrua, inguit, funt nubis i€z fonus. 
Quare inzequaliafunt? quia & ipfe i€tus inequalis eft. 
Quare & fereno tonat ? quia tune quoque per craffam 
1) & ficcum aéra (piritus profilit. At quare aliquan- 








—a ee 


1. Siphonis) fiptiones erent, ui fubterraneis meatibus 
du&am aquam exprimebant, 

1. Craffam) craffas non poteft effe idem age qui ferenss, 
legendum igitur guaffum. Nam fudo etiam cale cencati & 
{cindi potett aér, Gronov. | 
a de 





—— Si 


Narvrat. Qvarsr. Lis. I. 627 
do non fulgurat & tonat? quia tenuior & infirmior 
fpiritus, qui in flammam non valuit, in fonunm va- 
luit: . Quaid eftergoipfa fulguratio? aéris diducen- 
tis fe, corruentisque iattatio; languidum ignem, 
nec exiturum aperiens. Quid eft fulmen? acrioris 
denfiorisque {piritus curfus. 

Car, XIX. Anaximandrts ait, omnia ifta fic 
fieri, vt ex xthere aliqua vis in inferiora defeendit. 
Ita ignis impattus nubibus frigidis fonat. At cam 
las interfeindit , fulget: & minor visignium, fulgd- 
rationes facit, maiorfulmina. ) 

Car. XX. Diogenes Apolloniates'ait, quédam 
tonitruaigne , quedam fpiritu fieri. Illa ignis facit, 
ques ipfe antecedit & nuntiat : illa (piritus, que 
fine {plendore crepuerunt. Vetruimque fire altero- 
ficri, & effe aliquando, concedo: ita tamen, ve 
non difereta illis poteftas fit, fed vtrumque ab vtro- 
que effici poflit, Quis enim negabit {piritum magno 
impetu latum , cum efficit fonuin, effecturum & 
ignem ? Quis & hoc non concedet , aliquando 
ignem quoque rumpere pofle nubes, &non exfilire, 
fi plurimarum aceruo nubium, eum paucas perieidif- 
fet, oppreflus eft? Ergo & ipnis ibitin fpiritum, per- 
detque falgorem & ({peciem, dam fecuta if terra in- 
cendit.1) Adiice nunc, quod necefle eft ; vt impe- 
tus fulninis & premittat (pivitus, & agatantefe, & a 
tergo trahat ventum, cum tam vafto ictu aéra inci- 
derit. Itaque omnia, antequam feriantur, intremi- 
f{eunt vibrata vento , quem ignis ante fe preffit. 

Cav. XXII. Dirmiiffis nune praceptetibus y isttir 
piamus per nos moueri , & 4 confeflis tranfeamtis ad 


oe 





_ 1. Dam feenta in terra incendit) Yég. dum fea interith 
sncendis. . Senine pares : perdet ignia fhlgorens,-opprefiis au- 
bium quas penetrare non poteft craflitie, cum semen ipeiréd - 
eas quas feeat & penetrat, incendat. Gronov.. : 


rr 3 dubia, 


633 L. Auman: Sumucar ; 


dubia. Quid enim confefli eft? Fuimen ignem effe: 
aque fulgurationem , que nihil aliad eft, quam flem- 
ma; faturafulmen, fi plus viriam habuiffer. Nox 
natura ifta, fed impetu diftant. Effe iltum ignem, 
calor oftendit : qui fi non effct, oftendit effe@ius. Ma- 
gnorum enim fzpe incendiorum canffa falmen fui. 
Siluz illo crematz, & vrbiam partes: ciam quz non 
percuffa funt, tamen adufta cernuntur : qazdam vero 
velut fuligine colorantur. Quid, quod omnibes 
falguritis odor fulphureus eft? Ergo & vtramquerem 
ignem effe conftat, & vtramque rem inter fe meando 
diftare.1) Fulguratio eft fnlmen , non in terras v3- 
que perlatum, Et rurfus licet dicas, fulmen effe 
falgurationem , vfque in terras perdu@am. Non 
ad exercendam verba hzc diutius pertraép : fed 
vt ifta cognata effe, & ciufdem notz ac natura, pro- 
bem. Fulmen eft quiddam plus , quam vulguratio. 
Vertamus iftud. Fulguratio eft pene fulmen. 
Car. XXII Quoniam conftat effe 

rem ignem, videamus quemadmodum apud nos fieri 
foleat ignis. Eadem enim ratione & fupra fit. Duo- 
bus modis: vno, fi excitatur ficut ex lapide perenffo : 
altero , fiattritu inuenitur , ficut cum duo ligna inter 
fe diutius trita fant. Non omnis hoc tibi materia prz- 
ftabit, fed idonea eliciendisignibus: ficut laurus , he- 
derz,& alia in hunc vfum nota paftoribus. Poteft ergo 
fieri,vt nubes quoque ignem eodem modo vel percul- 
fx reddant, vel attrit’. Videamus quantis procellx vi- 
ribus ruant, quanto vertantur impetu turbines. Idin 
quod tormentum obuium fit, diffipatur, & rapitur, & 
longe a loco {uo proiicitur. Quid ergo mirum, fi tanta 
vis ignem excutit, velaliunde, vel fibi? Vides enim 











1. Meando diffare) idem eft quod antea dixit sow netera | 
fed impete diftare. | , 


guan- 


~ 


= = 
| 


" . | _ 
NaArvrAr. Qvarsr, Lis. M. (623 
rt : ee, 





“quantum feruoremi fenfura corpora fant, horum 


traufitu trita, exanimata, Nihil tamen tantum in 
‘his debet credi, ac in vi fiderum, quorum ingens 
& confefla potentiaeft, | : 

— Car. XXIII Sed fortaffe nubes.quoque in nu- 
‘bes incitatz , foemente vento, & leuiter vrgente, i- 
‘gnem evocabunt, qui exfplendeftar, nec extiliat. 
Minore enim vi ad faleurandum opus eft, quam ad 
fulminandum, ~ Superioribus collegimus, in quan- 
tum feruorem quedam attrita perduceremur. Cum 
autem aér'mutabilis inignem , maximis viribus fais 
in ignem conuer(us, atteratur, credibile eft & veri- 
fimile, ignem caducum excuti, & citointeriturum, 
quia non ex folida materia oritur, nee in'qua poflit 
‘confiftere, Tranfititaque: tantumque habet morz, 
quantum itineris & vache , fine alimento conie@us. 
‘Cap. XXIV. Quomodo, inquis, cum dicatis 
hancignis effe natura , vt petat fuperiora, fulmen 


“tamen terram petit? an falfum eft, quod defgne di- 


xiftis? Eftenim illieque furfum iter, atqué deorfum, 
Vtrumqueverum poteft effe., Ignis enim natura ia 
verticem furgit, & fi nihil illum prohibet, afcendit. 
Sicut aqua natura defertur: fitamenaliqua vis accef- 
fit, que illam in contrarium ageret, illo intenditar, 
wnde imbre deiefta eft. Fulmenautem cadit eadem 
neceffitate, qua exeutitur. Id his ignibus accidit 
‘quod arboribus ; quarum cacumina fi tenera funt, ita 
deorfum trahi poffunt, vt etiam terram attringant, 
fed ‘cum permiferis , in toeum fuum exfilient. _Ita- 
quenoneft, quod cum {pettes cuiusque rei habitum, 
qui illi mons) ex voluntateeft, Siignem permittus 





1. Non ) fufpedtum mihi iftnd non. Senfas enim effe.vi- 
detur: non eft quod in ifto negotio refpicias rei habitom na- 
turalem, & qui ex volyotate illi eft, preter naturam enim & 
voluntatem res abexternis agentibus impelli poffunt. 

rr 4 we 


624 L. ANNAE: Senxcas 


SS nc ys eR 
ire quo velit, celum, id eft, leuiffimi cuiusque f{e- 
dem repetet: vbi eft aliquid, quod cum ferat , & ab 
impetu {uo auertat, id non natura, fed {eruitus cius 


t. . | 
Cap. XXV. Dicis, inquit, nubes attritas edere 
ignem, cum fint humidz , imo vde: quomodo ergo 
poflunt gignereignem, quem non magis verifimi- 
le eft ex nube, quam ex aqua generari? 

Cap. XXVI. Ignis qui nafcitur, primum in fiu- 
bibus non eft aqua, fed aér (piffus, ad gignendam 
aquam przparatus , nondum in illam matatus, fed 
-jam pronus &vergens, Non eft quod eam exiftimes 
tunc colligi, fed effundi.x) Simul & fit, & cadit. 
Deinde fi conceffero humidam effe nubem, conce 

tis aquis plenam: nihiltamen prohibet, ignem ex 
humido quoque educi, imo ex ipfo (quod magis mi- 
reris) humore. Quidam 2) negauerunt, in ignem 
quidquam poffe mutari, priusquam mutatum effet 
in aquam. Poteft ergo nubes, falua, quam con- 
tinet, aqua, ignem parte aliqua fui reddere: vt faepe 
alia pars ligniardet, alia fudat. Nec hoc dico, non 
contraria inter fe ifta effe, & alterum altero perimi: 
fed vbi valeatior ignis, quam humor eft, vincit. 
Rurfus vbi copia humoris exfuperat , tunc ignis 
fine effe&tu eft, Itaque nen ardent virentis. Re- 
fert ergo, quantum aque fit. Exiguaenimnonre- 
fiftit, nec ignem impedit. Quidni? Maiorum no- 
ftrorum memoria, vt Pofidonius tradit, cum infu- 
la 3) in geo mari furgeret, {pumabat interdiu 4) 


1. Sed effundi) fenfus pofcit: dein effandi. 

2 QOxidam ') vt Theophreftus, qui diferte feribit at 
wyecrnros gotv sivas xavecy. Maret. 

3. Infula}) de qua Strabo L.1. Plin, H,N. Il, $7. nofter ia- 
fra VI, 21. . 
4. Interdin) ante din leg. Gronov. 





mare, 


| a 


NarvraaAr, QvAgsre Lis) I. Gas 
mare, & fumus ex alto ferebatur, Nam demum prode- 
batignem, non continuum, fed ex interuallivemiean- 
tem, fulminum more,quotiens ardor inferius iacentig- 
faperum ponduscnicerat. Deinde faxa reugluta, ra, 
pesque partim ilkefse, quas {piritus, antequam ver- 


teretur 5), expulerat, partimexels, &inleuitatem — 
pumicis verf@; nouiflime cacumen exufti montis — 


emicuit, Poftea altitudini adiectum’, & faxum illud 


in magnitudinem infulzcrenit. Idem6) noftrame- “ | 


moria, Valerio Afiatico con(ule iterum accidit, Quor- 
fus hee retuli? vtappareret, necexftin@tum ignem 
mari fuperfufo, necimpetum eius, granitateingentis 
vndz prohibitum exire. Ducentorum paffuum fu- 
ifferaltitudinem Afclepiodotus Pofidonii auditor tra- 


didit, per quam, diruptisaquis, ignis emerfi, Quod - 
fi immenfa aquarum vis, fubewntem.¢x-imo flam- — 


marum vim non potuit opprimere: quantéminus in 
aére exftinguere ignem poterit, nubium tenais hu- 
mor & rofcidus? Adeo res ifta non habet vilam mo- 
ram, que contra cauflasignium fit; quos non vide- 
mus emicare, nifi impendente7) clo, Serenunz 
fine fulmine eft. Non habetiftos metus dies purus, 
nec nox quidem, nifi obfcura nubibus;» Quid ergo? 
Non aliquando etiam apparentibus ftellis, & note 
tranquilla fulgurat? Sed {cias licet nubes illic effe, 
vndefplendor effertur: quas videria nobis terrarum 
tumor nonfinit, Adiice nunc, quod fieri poteft, ve 
nubes fude g) & humiles attcitu {uo ignemreddant = 
qui in fuperiora expreflus, in parte {incera puraque 
cali vifatur: fed fitin fordida, 








5. Antiquam vertevedur} Spiritus , qui agitatione in ignens 
ye a ee 


wertebatur. - : 
6. Idem &c.) conf, Plin, H.N. L, II, COTE 
7. Impendente) vtpote nubibus graui. edeoque humili. 
8, Sude ) ihe leg. Grenov. , s et aL es eae gat 
Pe ae ae regs - Car, 


\ 


> a 


626 i, Annagr Senzcar 


eee | he ret 

Car. X XVII. Tonitrua diftinxere quidam ite, 
vt dicerent, ¢num effe genus, cuius fit graue“mur- 
mur, quale terrarum motum antecedit, cleufo' ven- 
to & fremente. Hoc quomodo illis videatur fieri, 
dicam. Cum fpiritum intra fe claufere nubes, in 
eoncayis partibus carum olutatus aér , fimilem agit 
mugitibus fonum, raueum & equalem, & continu- 
um. Itaque etiam vbiilla regio humida eft, exitum 
claudit. Ideo huiusmodi tonitrua venturi prenun- 
tie imbris fant, Aliud genus eft acre, quod acerbum 
magisdixerim, quamfonorum: qualem audire fo- 
Jemus, cum fuper caput alicuius dirupta vefica eff. 
‘Talia eduntar tonitrua, cum globata diffoluitur nu- 
bes, & {piritum, quo diftenta fuerat, emitit. Hoe 
proprie fragor dicitur, fubitus & vehemens: que 
edito concidunt homines, & examinantur, quidem 
vero viui ftapent, & in totum fibi excidunt, quos vo- 
cams attonitos, I) quorum mentes fonus ille czle- 
ftis locopepulit. Hic fieri illo quoque modo poteft, 
vt inclufus aér caua nube & motu ipfo extenuatus dif- 
fundatur, Deindecum maiorem fibi locum quarit, 
a quibus inuolutus eft, fonum patitur. Quid autem? 
non quemadmodum illife manus inter fe plaufum 
edunt, ficillifarum inter fe nubium fonus poteft effe 
magnus, quia magna concurrunt? 

Car. XXVIII. Videmus, inquits nabes im- 
pingi montibus, nec fonum fieri. Primum omnium 
non quocumque modo illifze fant, fonant, fed fi apte 
{unt cempofiteadfonumedendam. Auerfz inter fe 
manus collifz non plaudunt, fed palma cum palma 
‘collata plaufum facit. Etplurimum intereft, verum 
cauz concutiantur, an plane & extentez. Deinde 
non tantum nubes ire oportet , fed agi magna vi, & 





4. Astonizos’) nam attopare eft tonitru percutere. 
pro- 


NAYVRAL Qvans tT. Lr. I, 627 


procellofa. _ Etiam monsnon {cindit nubem, fed di- 
rigit, 1) &primam quamque partem cius foluit. Ne 
vefica quidem, quocumque medo fpiritum emilit, 
fonat. Siferrodiuifa eft, fine vllo auriam fenfu exit. 
Rumpi illam oportet, vt fonet, non fecari. Idem 
de nubibus dico: nifi multo i impetu diffiluere, non 
fonant : Adiice nunc, quod nubes in monte attz, 
non franguntur, fed circamfunduntur in aliquas par- 
tes montis, arboris ramos, frutices, afpera faxa & 
eminentia, Er ita difeutiuntur, &. fi quem habent 
fpiritum , multifariam emittunt: qui nifi uniuerfus 
exumpit, nec crepat, Hoc vt {cias, ventus qui circa 
arborem funditur, fibilat, nom tonat. Lato (vt ita. 
dicam) iéu, & totam globum femel diffipante opus 
eft, vt fonitus erumpat: qualis audicurc.cum tonat. 
Cap. XXIX,. Prater hiec natura aptus eft aér. 
ad voces, Quid ni? cum vox nihil aliud fit, quam 
ictus aér, Debent ergo nubes vtrimque diflecari, & 
cauze & intentz,1) Vides enim quanto vocaliora 
{unt vacuaquam plena, quanto intenta quam remifia. 
Ita tympana & cymbala fonant! quia illa repugnan- 
tem ex viteriore parte {piritum pulfant, hac ad tpn 
aérem atta, nificoncauo, nontianiunt. —- 
Cap. XXX, Quidam , inter quos_ Afelepiodoe 
tus 1) eft, iudicant fic, quorumdam quoque corpe-, 
rum concurfa tonitrua & fulmina excuti pofle. Ait- 
na aliquando multe igne abundauit: ‘ihgentem vim 
arene vrentis effudit. Inuolutus eft dies puluere; po- 
pulosque fubita nox terruit. Illo tempore aiunt plu-. 
rima fuiffe tonitrua & fulmina: qua: concurfu arido- 








-2. Dirigit ) circa fe difponit. at reGins digeris, ; 

3. Intente ) Spiritu multo tur ' 

1, Afclepiadotus ) anditor Polat : ti libros - gratis : 
num saa caufiis fcripfic. 


' runs 
\ pa 


628 L. AnnAnt Sxvtcie 

rum co facta fant, non nubium : quas veri- 
fimile af , in fanto feruore aéris , nullasfaiffe. Ali- 
quando Cambyfes ad Ammonem mifit exercitum: 
quem arena Auftro mota , & more niuis incidens, te- 
xit, deinde obruit. Tunc quoque verifimile eft fu- 
iffe tonitrufa fulotinaque, attritu arene fofe affrican- 
tis, Non repugnat propofito noftro ifta opinio. 
Diximus enim, vtriusque natur% corpora efHlare ter- 
vas, & ficci aliquid & humidi in toto aére vagari. 
aque fi quid tale interuenit, nubem facie folidio- 
yem.craffioremque , quam fi tantum fimplici fpirita 
intexeretur, Illa frangi poteft, &edere fonum: ifta 
ques dixi, fiue incendiis vaporantibas aéra reple- 
werunt,, fiue ventis terras verrentibus, neceffe eft 
nubem faciant antequaam fonum. Nubem antem 
tam arida quam humida conferunt. 1) Eft autem 
niubes (vt diximus) {piffitudo déris craffi. 


Car. XXXII. Ceterum mira fulminis,1) ff in- 
tueri velis, opera funt, nec quidquam dubii relin- 
quentia, quin diuina infit illis & {abtilis potentia Lo- 
culis integris ac illzfis conflatur argentam. Manem 
tevagina, gladius liquefcit. Et inuiolato ligno, cir- 
ca pila ferram omne diftillat, Stat fra€to dolio vi- 
num, nec vitratriduum rigor ille durat, Illud aque 
inter annotanda ponas licet, quod & hominum, & ce- 
terorum animalium que ifta funt, caput {peétat ad 
exitum fulminis; 2) quod omniam percuflaram are 








2, Conferunt >) componunt, alii tamen mahint conferaxt. 

1, Mira fulminis) fimilia Phinias hebet L,2. ¢. ¢3. 
2. Capat [peat ad exitum fulminis) in eatt cali regio- 
mem, quo fulmen corpore extricatum ensfit: quie foreafe 
mtus eft vralrerutro canali, osfophago aut afpera arteria 
per os excat, Fromond. bo 


———LLllleEs ba = 


—_ 


Naryrat QvarstLin.I 629 


borum contra fulmina haftula furgunt. 3) Quid, 
quod malorum ferpentium, & aliorum animalium, 
quibus mortifera vis ineft ) cum fulmine i&a funt, 
venenum omne confumitur? Wnde, inquit, {cis?. 
in venenatis corporibus vermis non nafcitur, Ful- 
mine ita, intra paucos dies yerminant. . 
Cav, XXXIL Quid, quod futura portendunt : 
nec vnius tantum aut alterius rei figna dant, fed fepe 
totum fatorum {equentium ordinem nuntiant, & 
quidem decretis euidentibus , longeque clarioribus, 
quam (fi (criberentur ? Hocautem inter nos & Tufcos, 
guibus fumma perfequendorum fulminum eft fcien- 
tia, intereft. Nos putamus, quod nubes collife 
funt, ideo fulmina emitti. Ipfi exiftimant, nubes 
collidi, vt fulmina emittantur. Namcumomiia  \_ 
ad Deum referant, in ea {unt Opinione, tamquam, 
non quia facta fant, fignificent; fed quia fignifica- 
turafunt, fiant: eadem tamen ratione fiunt, fine illis 
fignificare propofitum eft, fiue confequens. Quo- 
modo ergo fignificant, nifi a Deo mittantur ?- Quo- 
modo aues nonin hoc motz, vt nobis occurrerent, 
dextrum aufpicium, finiftrumue fecerunt. Et illas, 
inquit, Deus mouit, Nimis illum otiofum, & pnifil- 
le rei miniftram facis, fi aliis {omnia 1) , sliiexca 
difponit. Ifta nihilominus dinina ope geruntur. Sed 
nona Deo penna auium reguntur, nec pecudum yi- 
{cera {ub ipfa (eouri formantur. Alia ratione fatorum 
feries explicatur, indicia venturi vbique premittens, 








3. Contra fulmina bajtule furgunt) haftula ratmenta ligno- 
rum fant, qualia dolatione abraduntar. Surgunt vero in ar- 
boribns fulgurivis contra fulmjna, quia a parte fuperiori & . 
vnde ittus incubuit aperinncur & auelluntar a ligno, Fro- 
inondd, 

1. Somnia) leg. omnia; hac enim, won {omnia ex avibus 
captantur. Gronov, woe 

cx 


630 L. ANNA: Sengeat | 

ED 

‘ex quibus nobis quedam fantiliaria , qazedam ignota 
fant. Quidquid fit, alicuius rei future fignum eft: 
fortuita, & fine ratione vaga, diuinationem non re- 
cipiunt. Cuius rei ordo eft, etiam predidtio eft. 
Car ergo aquilz hic honor datus eft, vt magnarum 
rerum taceret aufpicia : aut coruo, aut pauciffimis 
auibus: ceterarum fine przfagio vox eft ? Quia quz- 
dain in artem nondum redattafunt. Quedam vero 
neredigi quidem poffunt, ob nimium remotam con- 
verfationem. Ceterum nullum animal eft, quod 
non motu & occurfu fuo pradicat aliquid. Non 
omnia {cilicet, fed quedam notantur. Aufpicium 
eft obferuantis, Ad eum itaque pertinet ; qui in ea 
direxeritanimum.3) Ceterum & illa que pereunt.3) 
Quingue ftellarum 4) poteftatem Chaldzorum ob- 
feruatio excepit: Quid tu? tot millia fiderum iudi- 
cas otiofa lucere? Quid eft porro aliud , quod erro- 
rem incutiat peritis natalium , quam quod paucis nos . 
fideribus affignant: cum omnia quz fupra nos fant, 
partem fibi noftri vindicent? Submiffiora forfitan in 
nos propius vim fuam dicigunt: & ea que frequen- 
tius mota, aliter nos, aliter cetera animalia profpi- 
ciunt. Ceterum & illa que aut immota funt, aut 
propter velocitatem vniuerfo mundo parem immotis 
fimilia, non extra iug dominiumque noftri funt. 














2. Qué in ea direxerit aninum ) Plin,!.a8.c.qr. dn anga- 
vum.certe difttplina conffat, neque divas neque vila axfpicia 
pertinere ad eos, qui quamque rem ingredientes, ebfernare 
fe ea neganerint. 

3- Ceternm @& illa que perenns) legit Erafmus: certe {unt 
@’ illa qua pereunt. Ideft que fine obferuatione fant, nec 
uotantur. Fromend. ) 

4. Quingue fiellarum) Planetarum, cum quibus folem & 
Juaam non computat , quod alia eerum quam ceterarum fiel- 
lacum fit apparentia. 

: Aliud 


" Narvaar Qvagsy, Lin'l. 632 
ind afpice , :& diftributis rem efficis , ‘traQas, 5) 
Non magis autem facile eft , {cite quid peffint, quant 
dubitari debet,. an poffint, «© *  “'° Ot: 

- Cavs XXXL Nune ad fulmina renertamur s 
quorum ars in tria J): diuiditur ; * quentadmodum 
exploremus , quemiadmodam interpretemur, quem- 
admodum exoremus. Prima.pars‘ad formulsm 3) 
{peat ; fecunda, ad diuinationem ; tertia ; ad:proe 
pitandos déos ¢ quos bona rogere oporsee, male 
deprecari. Rogare, vt promifia t :-deprecari, 
vi remittant mins. = Lae, 

' Car, XXXIV. Summam. effe viat.-falminuns 
Indicant: quia quidquid alie portendunt, interuer 
tus fulminis collit. Quidquid ab‘hoc portenditur, fi. 
xam eft, nec alterius oftendi fignificatione minuitur;' 

' Qnuidguid exta , quidquid aues minabuntur, 
*falmine abolebitur. Quidquid fulmine denuntia- - 
tam eft, nec dais, nec auc contraria refellitur. In 
gao mihi falli videncur. Quare?: qui vero verius 
nihil eft. Siaues furura cecinerunt, non poteft hoc 

_ anfpicium fulmine irritum fieri: aut fi poteft, nom 
| futaracecinere. Nonenimnuncauem-comparo & 
| fulmen , fed duo,veri figna: qua fi verum fignificant, 
psriafunt, Itaque fi fulminis interuentus tubmouet 
extorum vel augurum iudicia, male infpeéta exta, 











. 1. Alind adfpice, © diffribunts rem efficis, traftas.) Grono+ 

* wins legit: Aliter adfunt ,  diftributis rene officits tractanz,. 
, , t« In trfa) miram cur non & pro quarto addiderit artem 
'  falminum eliciendorum , de qua eft apud Oujd. Faftor 1. 3, & 
Plinium L.2. ¢.54. Sed illam fortaflis tanquam nimis peri- 

| nlofam abiecerant, Mayet. - = 

_ 2, Ad formulam) Fromondus interpretatus ritam, quo ad- 
gur ex arce capite velato lituo regiones ceeli, && templa ve 
vocabant, ad captandyam qugurium contemplabatur & nots- 
. bat. Grononins de defcriptione & defigisione insalligit. 
' male 


632 “L. AnnAnr Senecar 








STS Gee 
male obfervata auguria funt. Non enim refert, v- 
trius rei maior potentiorue natura fit, fi vtraque res 


veri attulit fignum, quantum dd hoc par eft. Si 


cticas, flammz.vim maiorem effe, quam fumi, non 
menticris: fed ad indicandum ignem , idem valet 
fiamma , quod fumus, Itdque fi hoc dicunt, quoties 
exta aliad fignificabunt, aliud fulmina , falminuna 
erit auctoritas maior, fortaffe confentiam: fed fi hoc 
dicunt, quamuis altera figna verum preedixerint, ful- 
gninis ictus priora deleuit , & ad fe fidem traxit , fal- 
fam eft. Quare? quia nihil intereft, quam multe 
anfpicia fint fatum vnum eft: quod Gi bene primo 
aufpicio intellectum eft, fecundo non: interit: 
idem eft. Ita dico, non refért, idem an aliud 
& per quod quarimus: quoniam de quo quzrimus, 
idem eft. . 
- Car. XXXV. Fatum fulmine mutari non po- 
teft. Quidmi?. Nam falmen ipfam fati pars eft.1) 
Quid ergo expiationes, procurationesque , quo per- 
tinent, fi immutabilia fant fata? Permitte mihi illam 
rigidam fectam 2) tueri eorum, quiexcipiunt ifta, 3) 
& nihil aliud effe exiftimant, qaam zgrz mentis fola- 
tia, Fata‘aliter ius faum perag unt, nec vila commo- 
ventur prece, non mifericordia fleCtuntur, non gra- 
tia. Seruant curfum irreuocabilem, ex deftinata flu- 
unt Quemadmodum rapidorum aqua torrentium 
in fe non recurrit, nec moratur quidem, quia prio- 





: 2, Fatt pars eff) quiddam etiam a fato miffam. Stoico 
mors. Fromond. 
* 2. Rigidam fete) 6toicorum. 

3- Qui excipinnt iffa) intelligenda hee quafi di@um effet : 
qui excipinnt ifta, tanquam egre mentis folatia, & sihil ¢- 
liud effe exiftimant. De expiationibus autem eprecoquam 
nibus loguitur, non de fatis, rguibus ifta rigida 
obtreGanic, Gronoe, 


rem 


NATVRAL Qvagsr. Lis. I. 633 


“rem {uperueniens praecipitat: ficordinem rerum fa- 











ti eterna feries rotat, cuius hac prima lex eft, ftare 


decreto. 
Care. XXXVL Quid enim intelligis fatum ? 
Exiftimo neceffitatem rerum omnium afhienumgue, 


quam nulla vis rampat. Hance fi facrificiis, &capi- 


te nivew agne, oxorari iudicas: diuina non nofti. 
Sapientis quoque viri fententiam negatis poffe muta- 
ri. Quanto magis Dei? cum fapiens quid fit opti- 


muin in prefentia {ciat,illius diuinitatiomneprafens — ~ 


fit. Agere tamen nunceorum volo cauflam, qui 
procuranda exiftimant fulmina: & expiationes non 
dubitant prodeffe, aliquando ad fubmouenda pe- 
ricula, aliquando ad leuanda, aliquando ad diffe- 
renda, 

Car, XXXVIIL. Quid fit quod fequitur, paul- 
to poft profequar, ‘Interim hoc habent commune 


nobifcum, quod nos quoque exiftimamus vota pro- | 


ficere, falua vi ac poteftate fatorum. quadam enim 
a diis immortalibus ita fa{penfa reli¢ta fant, ytin bo- 
numvertant, fi admote diis preces fuerint, fi vota 
fafcepta. Itanon eft hoc contra fatum, fed ipfum 
quoque in fato eft, Autfuturum, inguit, eft, aut 
non, Sifuturum eft, etiam fi fufceperis vota, fi- 

_et, Sinoneftfuturum, etiam fi non fufceperis vo- 
- ta, nonfict. Falfa eft ifta interrogatio; quia illam 
' gediaminter iftaexceptionem prateris. Faturam, 


inquam , hoc eft, fed fi vota fufcepta fuerint. Hoc - 


~ quoque neeeffe, inquit, eft, fato comprehenfum fit, 
aut fulcipias vota, aut non. 

~ Car. XXXVIIL Puta me cibi manus dere, & 

fateri, hoc quogne fato effe comprehenfum, vt vti- 

que fiant vota. Ideo fient, Fatum eft, vt hic difer- 

tus fit, fed fi litteras didicerit: ab eodem fato con- 

tom. II, ; sa tine- 


\ 


“1 


634 L. AwnAz: Senscar 
a 


ee ee 
tinetur , vt litteras difcat : ideo difcet. Hie diues 
erit, fed finauigauerit, At in illo fai ordine, que 
patrimonium ill grande promittitur, hoc quoque 
protinus fatum eft, vtnauiget: ideo nauigabic. Idem 
dico tibideexpiationibus. Effugiet periculs, fiex- 
piauerit predicts diuinitus minas. At hoc quoque 
in fato eft, vt expiet: ideo expiabit. Ifta nobis op- 
ponifolent, vt probetur nihil voluntati noftre reli- 
étum , & omne ius fato tradituem, Cum de ifta re 
ayetur, dicam , qaemadmodum, manente fato, ali- 
guid fit inhominis arbitrio, Nunc vero id de quo 
agicur, explicaui, quomodo fi fati certus eft ordo, 
expiationes procurationefqae prodigioram, pericu- 
la avertant: quiacum faro non pugnant, fed ipfa lege 
fati fiunt, Quid ergo, inquis, arufpex mihi prodeft ? 
Vtique enim expiare, etiam non fuadente illo, mihi 
neceffe eft. Hoc prodeft, qwod fati minifter eft. Sic 
cum fanitas videatur effe fato , debetur & medico: 
quia ad nos beneficium fati per haias manus venit. 
Car. XXXIX. Genera fulminum tria effe ait 
Cacinna: 1) Confiliarium, Audoritatis , & quod 
Status dicitar. Confiliarium ante rem fit, fed poft 
cogitationem : cum aliquid in animo verfantibas, 
aut fuadetur fulminis i@u, aut diffuadetur. Au- 
toritatis eft , vbi poft rem fa&am venit, quam fatu- 
ram bono maloue fignificat. Status eft, vbi quictis 
nec agentibus quidquam , nec cogitantibus quidem, 
fulmen interuenit. Hoc aut minatur, aut promitnt, 
aut monet. Hoc monitorium vocat: fed nefcio qua- 
re non idem fit, quod confiliarium. Nam & qui 
monet, confilium dat: fed habet aliquam diftin¢tio- 
nem, Ideoque feparatur a confiliario: quia illud 





‘1. Cacinne) Ciceroni familiaris ; vide & inf. deee c. 56. 
{ua- 


NArvrar. Qvagsr, Lis. I “695 


fuadet diffuadetque, hoc folatn impendentis pericu- 
hi ettitationem continer, Vt cum timemus ignem 
_ autfraudem a proximis, aut infidias aferuis. Etiam- 
num tamen aliam diftinctionem vtriufque video: 
Coniiliarium eft, quod cogitanti fatum eft: moni- 
forium, quod nihil cogitanti. Habet autem vtraque 
res fuam proprietatem, Suadetur deliberantibus, 
at vitro monentur, 

Car. XL. Primo omnium non fant faulminum 
genera , fed fignificationum. Nam filminum gene- 
rafuntilla, quodterebrat , quod difcutit ere vrit. 
Quod terebrat, fubtile eft &flammeum, cui per an- 
eultifiimum fuga eft, ob finceram & puram flamme _ 
tenuitatem, Quod diffipat, conglobatum eft, & 
habet admixtam vim {piritus coatti & procellofi, 
Traque illud folmen per id foramen, quod ingreffumm 
eft, redit & euadit Huius late {parfa vis, rumpit 
ita » 1) non perforat. Tertiumillud genus, quod 
vrit, multum terreni habet, & igneum magis2) eft 
quam flammeum. Itaque relinquit magnas ignium 





notas, que percuflis inhereant. Nullum quidem — 


fine ignifulmen venit: fed hoc proprie igneum di- 
cimus, qttod manifefta ardoris veftigia imprimit. 
Quod, autwrit, aurfufcat. Tribus modis vrit: aut 
enim efflat, &Kleni iniuria ledit, aut comburit, aut 
accendit. Omnia ifta vrunt, fed genere & mbédo 
differunt. Quodcumque combuftum eft, vtique & 
vitum eft. Atnonomne quod vftum; vtique & com- - 
buftum eft. Item quod accenfum eft. poteft enim 
ilfud ipfo tranfitu ignis vififfe. Quis nefcit quedam 
vei quidem, necardere? Nihil autem poteft ardere, 


“¢ 








1. Rumpit ia) quia per angufties pororum craffitiem fa- 
am traiicere non potelt.. Fromond, 
ae i lenten te) inftar ignis quiin casbone aut alia mates 


48.2 - . gud | 


‘f 


636 


quod nonvratar. Vnum hocadiiciam. Poteft ali- 
quid cfle combaftam, quod non fit accenfum. poteft 
accenfuin effe, nec combuftan. 

Cap. XLI. Nunc ad id tranfeo genus fulminis, 
quo itta futcantar. Hoc aut decolorat , aut colorat. 
Vtrique diftinétionem fuam ceddem. Decoloratur, 
id cuius color vitiatur , non mutatur. 1) Coloratur, 
id cuius alia fic quam fuit facies: tamquam cerulea, 

‘vel nigra, vel pallida. Heec adhucEtrulcis & phi- 
lofophis communia funt. In illo diffentiunt, quod 
fulinina dicunt aloue mitti, & tres illi manubias 2) 
dant. Prima (vt aiunt) monet, & placata eft, & 
ipfius confiljo louis mittitur. Secundam mittit qui- 
dem lupiter, fed ex confilii fententia. duodecim 
enim deos aduocat. Hoc fulmen boni aliquid ali- 
quando facit, fed tunc quoque non aliter, quam vt 
noceat Ne prodeft quidem impune. Tertiam mea- 
nubiam 3) idem Iupiter mittit: fed adhibitis in con- 
filiurn diis, quos {uperiores & inuolutos vocant. Qua 
vaftat &includit, & mutat ftatum priuatum vtique & 
publicum , quem inuenit, Ignis enim nihil effe, 
quod fit, patitur. 4) 

Car. XLIL. In his prima fpecie fi intueri velis, 
errat antiquitas. Quid enim tam imperitum eft, quam 
credere fulmina e nubibus Jouem mittere, columnas, 
arbores, {tatuas fuas nonnumquam petere, vt, impu- 
nitis facrilegis , percuffis ouibus, incemfis aris, pe- 
cudes innoxias feriat, & ad fuum concilium alouede- 
os, quafi in ipfo parum confilii fit, aduogari: illa lz- 


a 


L. ANNAE? SENECA 





aetna 0 














1. Non mutatur) manet idem, licet maculofus. Fromond. 

2. Manubias) ipfos falminum ia€tus Hetrnfci fic vocant, 
guia credo manu & vi aleue jdcitur. Nansins, 

3. Tertians wanubiam ) adde Feftem V. Mannbia, 

4. Nibil effe, quod fit , patitur) omnia enim mater & 


. fa 
. . 
; 


confumit, 





Narvrac, Qvagsr. Lis. Il, 637 


ta &placata effe fulmina, quz folus excutiat: perni- 
ciofa, quibus mittendis maior numinum turba inter- 
fuit? Si quzris ame, quid fentiam, nonexiftimo 
tam hebetes fuiffe, vt crederent louem, aut non z- 
qu voluntatis 1), aut certe minus paratum 2) effe. 
Virum enim cum emifitignes , quibys innoxia capita 
percuteret, {celeratatranfiret, aut noluitiuftius mit- 
tere, autnon(fuccefit? Quid ergo fecutifunt, cam 
hoc dicerent? Ad coércendos animos imperitorum, 
fapientiffimi viri iudicanerunt ineuitabilem metum, 
vt fupra nosaliquidtimeremus. Vile erat in tanta 
audacia fcelerum aliquid elle, aduerfum quod nemo 
fibi fatis potens videretur, Ad conterrendos itaque ~ 
eos, quibus innocentia nifi metu non placet, pofuere 
fuper caput vindicem, & quidem armatum. _ 
Cap. XLIII. Quareergo id fulmen quod folus 

Tupiter mittit , placabile eft : perniciofum id, de 
quo deliberauit, & quod aliis quoque diis auctori- 
bus mifit? Quia Iouem , id eft, regem prodefie 
etiam folum oportet, nocere non , nifi cum plari- 
bus vifumeft. Diflcant hoc ii, quicumque magnam 
potentiam inter homines adepti funt, fine confilio 
nec falmen quidem mitti: aduocent, confiderent 
multorum fententias , placita temperent, & hoc fibi 
proponant, vt aliquid percuti debeat, ne Ioui qui- 
dem fuum fatis effe confilium. . 

Car. XLIV. Inhoc quoquetam imperiti non 
fuere , vt Iouem exiftimarent tela mutare. 1) poéti- 
eam ifte licentiam decent. * 














1, Now equ voluusatis) iniuftum. : 
3. Minus pavatam ) impotentem & inopem , vt cut in con- 
filinm aduocandi effent alii dii. an 
1... So Tete sextave ) variis telis vti, modo huivs, mode al- 
i; tne generin . ee ea 


Le rn: 


gantut. 





63800. Le Awnany Sangean 


Epes | eniepmnempente 
Eft aliud leuisis fulmsen , cui dextr Cyclopinn, ~ 
Sauitia flammaque minus , minus addidit ita, — 
Tele fecunda Gocant fuperi, ---- | _ 
Flos vero altiffinros viros error ifte non tenuit’, wex- 
iftimarent , Ieuem modo leuioribus falminibus & 
fuforiis 2) vti: fed voluerunt admonere eos quibus — 


- aduerfus peccata hominym fulminandum eft, non 
' eodem modo oinnia effe percutienda: quedatn fran- 


gi debere, quedam elidi & diftringi 3), quedam 


- gdmoueri. 4) . 


— Car. XLV. Ne hac quidem crediderant,Iouem, - 
qualem in Capitolio & in ceteris adibus colimus, mit- 
tere manu fulmina , fd eundem quem nos Iouem in- 
telligunt, cuftodem re&toremque vniuerfi , animum 
ac {piritum , mundani huius operis deminupi & ar- 
tificem, cui nomen omne conuenit. Vis illum fa- 
tum vocare? non errabis: Hic eft, ex quo fafpenfa 
funt omnia, caufla cauffarum. Vis ium prouiden- 
tiam dicere? reéte dices. Eft‘enim, cuits confilig 
huic mundo prouidetur , vt inconfufas eat, Kaus 
fuos explicet, Vis illum naturam vocare? non pec- 
cabis. Eft enim, ex quo nata funt omnia, cum {pi- 
situ Viuimus. Vis illum vocare mundom ? non fal- 
lerig. Ipfe enim eft, totum quod vides, totus fuia 
‘pertibus inditus, & fe fuftineng vi fua, Idem Beru- 
dixertint, quia fine illo nihil geritur. 
x. sr bbc qualibus exercebeatur rades iu pelafira, & 
quibus decretoria opponuntor. ps 

3. Elidi @& diftringt) afidi mauult Gronov: alliduncur 
vero &diftringuntur fulminibus posnarum, qui illis tengan- 
tur, fed tamen manu parcente, ita vt non pereane & 


—- * 
SS - 


_ {cis quoque vifum eft: & ideo falmina g loue mitt 
















; — , Sai 





NaATVRAL, QvAgsr. Lis. 639 

Car, XLVI. At quare Iupiter aut ferienda 
tranfit, aut innoxia ferit? Inmaiorem me quaftio- 
nem vocas: cui faus locus, fuus dies dandus eft, In- 
terim hoc dico, fulmina non mittia loue, fed fic 

omnia difpofita, veea etiam qu abillo non fiant1) , 
tamen fine ratione non fiant: queilliuseft Vis eo- 
rum, illius permiffic eft. Nametfilupiter iflanunc 
non facit, fecit vt fierent. Singulis non adeft: fed 
fignum, &vim, &canflam dedit omnibus. 

Car XLVITI. Huicillorum diuifioni non acce- 
do. Aiuntaut perpetua, aut finita effefulmina, aut 
prorogatiua, Perperua, quorum fignificatio in to- 
fam vitam pertinet'1); nec ynam rem id enuntiat, 
fed contextum rerum per omnem deinceps #tatem 
futararum compleGitur. Hee fant fulmina, que 
prima accepto patrimonio, ‘& innouo hominis aut 
vebis {tatu fiunt, Finita ad diem vtique refpondent. 
2) Prorogatiua funt, quorum mine differri poffunt, 
auerti tollique non poffunt. | 

Car XLVIII Dicam quidfit, quare huic di- 
vifioni nonconfentiam. Nam & quod perpetuum 
vocant fulmen, finitum eft. AEque enim talia ad 
diem refpondent. Nec ideo finita non funt, quia 
multum tempus fignificant. Et quod prorogativam 
videtar, finitum eft. Nain illorum quoque confeffio- 
ne certum :ft, quoufque impetretur dilatio. ’ Pri- 
vata enim falmina negant vitra decimum annum?), 
publica vitra tricefimum poffe deferri, Hoc modo 








i. Gee ab illo non fiunt) folo f{cilicer & immediate, fed 
a canflis fecundis. 
ie cota ) hac voce fepe eleganter pro pertingie vtitur. 
7 lie w vefpondcnt ) tempna certum & confitatum a 
ra decimum aminm ) Adde Plin, L.U, c. $2. 

384 ~ & 


ee 








NarvraAr. QvAger. Lis. Il. Gay 
minatur, Inferna, cume terra exfiliuntignes. Hos 
{pitalia, quz facrificiis ad nos Jouem acceffunt, & 
(vt verbo corum molliori vtar) inuitant. fed fi ira 
{cente 3) domino inuitant, tune venire cum magno 
inuitantiam periculo affirmat. Avxiliaria, que ad- 
nocata, fed aduocantium beno veniunt, 

Car, L. Quanto fimplicior diuifio eft, qua vte — 
batur Attalus nofter,egregius vir, qui Etrafcornm di- 
{ciplinam Greeca {ubtilitate mifcuerat. Ex fulminibus 
quedam funt, que fignificant id quod ad nos perti- — 
net: quedamaut nihil fignificant, aut idcuiusintel- 

_ leétus ad nos non peruenit, Exhis quefignificant, | 
quasdam funt lata, quedam aduerfa, quedam nec ad- 
uerfa nec leta. Aduerforum he {pecies funt, Aut 
ineuitabilia mala portendunt, aut euitabilia, aut que 
minui poflunt, aut que prorogari. Letaaut manfu- — 
ra fignificant, aut caduca, Mixta aut partem habent 
boni, partem mali, aut mala in bonum, aur bo- 
na in malum vertunt. Nee aduerfa nec lzta funt, 
quz aliquam nobis attionem fignificant, qua nec - 
terreri nec Jatari debemus: vt peregrinationem in 
qua nec metus, nec {pei quidquam fit. 

Car. LI. Reuertar ad ea fulmina, que fignifi- 

cant quidem aliquid, fed quod ad nos non pertineat. 
tamquam , vtrum codem anno idem futurum fit ful- 
men, quod factum eft. Nihil fignificant fulmina, 
aut id cuius notitia nos effugit: vtilla qu in vaftum 
mare {parguntur, aut in defertas folitudines: quo- 
rum fignificatio vel nulla eft, vel perit. 

Cap. LIS. Paucaadhuc adiiciam adenarrandam 
vim fulminis , que non eodem modo omnem mate: . 





3. Ivaftente?) iraftentem legit & Youem intelligit Gronov, 
\ i male inuitatus irafcitur domino, h. e. inuitarori, vt Tullue 
| Sofiilins expertus eft , quivna cum regia conflagrabar, — 


’ 855 riam 


64a. s,s Awwaus: Sinzcat, 1 
rte neat: mm | hecemasemnome ~— ~ ante NSE 

riam Vexat. Valentiora, quia refiftunt, velierhen- 
tius diffipat:cedentia nonnumquam fine imuria tran- 
fig. Cup lapide ferroque;& duriffimis quibusque,con- 
fligit: quia'viam neceffe eft per illa impetu quzerat. 
Ktaque facit viem qua effugiat. teneris & rarioribus 
parcit, quamquam & flammis opportana videantur: 
quia tranfitu parente minus fsuit. Loculis itaque, 
wt dixi, integris , pecunia quzin his fuerat, confla- 
tareperitur: quia ignis tenuiffimus per occulta fora- 
thine tranfcurrit. Quidquidautem in tignofolidam 
iauenit, vtcontumax vincit. Non who autem, vt 
dixi , modo‘feuir: fed quid queque vis fecerit, ex 


+ ipfo genere iniuria intelligis, & fulmeri opere coyno- 


4 


{cis, Interdumi in eadem materia., muita dinerfa, 
eiusdem vis fulmistis facit: ficut in arbore, quod sri- 
difimum eft, vrit: quod folidiffirmom & dorifimum 
eft,terebrat &frangit: fummos cortices diffipat,inte- 
viores libros interioris arborisrumipit ac fcindit, folia 
peritringit actundit: virrum gelet, ferrum & ses fan- 
Car. LIITL Ilud eft mirum, quod vinum fal- 
mine gelatum , cam ad priorem habitum redit, po- 
gum aut exanimat, aut-dementcs facit. Quare id 
accidat quzrenti mihi, illud eccurrit. - ineft ful- 
mini vis peftifera.. Ex hoc aliquem remanere {piri- 
tum in eo humore quenrcoépit gelauitque, verifi- 
mile eft. Nec enim alligari 3) potuiffer, nifi aliquod 


li effer-additam vinculum. Przeteéres olei quoque; 


& omnis ynguenti, teterpoft fulrnen odor eft. Ex 
quo apparet, inefle quamdam fubtiliffimo igni, & 
contra naturam atto , peftilentetn potentiam , qua 
vion tantum ita cadunt, fed etiem afflata. Pra- 
terea quocumque decidit fulmen.,, ibi odorem 





. Fy eri) j c - - “ “oe . "et, 
ae Y ; Sox fal 
. ~ Ce co Cao 


lal shee Nea, aaa sy 


—————————— 


 NaArvran Qyarsy, Lis, IL- 643 











falphuris effe certum eft: qui quia natura grauis 
eft, fzpius hanftus alienat,2) Sed ad hoc vacui 3) 
reuertemur. Fortaffe enim libebit oftendere, quan- 
tum omnia ifta a philofophia artium parente flaxe- 
re. 4) Illa primum & quefiuit cauflas rerum, & 
obferuauit effedius : & quod fulminis infpeétione 
longe melius eft, initiis rerum exitus contulit. 
Cav. LIV. Nuncad opinionem Pofidoniireuer- 
tat. E terra terrenisque omnibus pars humida efla- ~ 
tur, pars ficca & fumida, Hze fulminibus alimen- 
tum eft: illaimbribus. Quidquid in aéra ficci 
fumofique peruenit, id includi fe nubibus non fert, 
fed rumpit cloudentia. Inde eft fonus, quem nos — 
tonitruum vocamus. In ipfo quoque aére quidquid 
attenuatur , fimul ficcatur & calet. Hoc quoque fi in- 
clufum eft , equefugam quarit, &cum fono euadit. 
Et modo vniuerfam eruptionem facit, eoque vehe- 
mentius intonat ; modo per partes & minutatim, Er- 
go tonitraa hic f{piritus exprimit, dam aut rampit 
nubes, aut peruolat, Volutatio autem fpiritus, in 
nube conclufi, valentiffimum eft accendendi genus. 
Cav. LY. Tonitrua nihil aliud fant, quam ficci 
aéris fonitus, qui fieri, nifi dum aut terit, aut rum- 
pitur, non poteft, Et fi collidantur, inquit, nu- 
bes inter fe, fit is quem defideras iftus, fed non vni- 
verfus, Neque enim tota totis cancurrunt, fed par- 
tibus partes. Nec fonant mollis, nifiillifa duris fint. 
| Itaque nonauditur fluctus, nifiimpactus, IRgnis, in- 
quit, miffus in aquam, fonat, dum exftinguitur, Pu-. 
ta itaeffe, pro meeft. Nonenimignistuncfonum 
, efficit, fed-{piritus per exftinguentia effugiens, Vt 








3. Sepins ha ufius alienat’) mente mouet fi fepius bibarur, 
3: Paget) vbi otium fuerit. ! 


4 Fluxere) omiffo antea quantum Ruxiffe legit Gronov. 
* “dena 


* Cae L. Auwar: Sensear 

dem tibi, & fieri ignem in nube, & exftingui, ¢ {piri- 
eanafcitur & attrite. Quid ergo? inquit. non poteft 
_ gliqua ex his tran{currentibus ftellis incidere in nu- 
. bem, &exftingui? Exiftimemus poffe aliquarido & 
hoc fieri. Nunc neturalem cauffam quzrimas & 
affiduam.non raram & fortuitam. Puta me confiteri 
verum effe, quod dicis : aliquando poft tonitrua emi- 
care ignes » Ltellis transuerfis & cadentibus fimiles. 
Non ob hoc) tortitrua facta fuge: fed cam hoe fieret, 
‘equitrua ‘faéta funt.’ Clidemus 2) sit, falgaratio- 
nem {peciem inanem effe, nonignem. Se enim per 
noGem fplendorem motu remorum videri, * Diffi- 
mile eftexemplum. illic enim fplendor intra ipfam 
“gquam apparet: hic qui fit in atre, erampit & ex- 


' Gay. LVI, ' Heraclitus exiftimat falgurationem 
effe velut spud Nos incipientium ignium conatus , & 
gtimam flammam incertam , modo intereuntem, 
orefurgentem. _ Hc antiqui fulgetra dicebant? 
tonitrua nos pluraliter dicimus. Antiqui aut toni- 
tuum dixerunt, aut tonum, Hoc apud Cecinnam 
inuenio, facundum virum ; qui habuiffet aliquod in 
eloquentia nomen, nifi illum Ciceronis vmbra pref- . 
Aifet.1) Etiamnum illo verbo vtebantar antiqui, 
. eorrepto2), quo nos producta vna {yllaba vtimur. 
Dicimus enim vt {plendere, fic falgerc. At ilfis ab 
_ fignificandum hanc e nubibus fabitz lucis eraptio- 
nem mos erat, media fyllaba carrepta , vt dicerent 
falgere, | : 
3. New ob hee) non ab hec canfla, {cilicet Selle in anbem 
- qgdence ibique extinds. F ~ 
_  g Cidemnus') Ariftotell qyoque conferetus, ‘Matver. L. 











NArvRat, QvAzsr,.: 


Cap. LVIL. Quid ipfe exiftimem, quetis? Ad- 
huc enim alienis opinionibus accommodauimanum, — 
Dicam: fulgurat, cum repentinum late lumen emi« 
cuit. Id euenit, vbi inignem extenuatus in nubi- 
bus aér vertitur , nec vires, quibus longius profiliar, 
inuenit. Non miraris, puto, fiaéra aut motus exte- 
huat, aut extenuatio incendit. Sic liquefcit 1) excaffla 
glans funda, & attritu aéris velutigne diftillat. Ideo 
ef{tate plurima fiuntfulmina, quia plurimum calidi 
eft. Facilius autem attritu calidoruim ignis exiftit. 
Eodem modo fit fulgor qui tantum {plendet, & ful- 
men quodmittitur. Sed illi leuior vis, alimentique 
eftminus, Et, vt brewiter dicam quod fentio: Ful- 
men eft fulgur intentum. Ergo vbi calidi fumidique 
Natura, emiffaterris , in nubes incidit, & diu in illa- 
rum finu volutata eft, nouiflime erumpit. Et quia 
vires non habet, {plendor eft. At vbi fulgura plus 
habuere materim, & maiore impetu arferunt, non 
apparent tantum, fed decidunt. 

Cap. LVIII, Quidam vrique exiftimanr falmen 

j teuerti: quidam fubfidere, vbi alimenta pregraua- 
uerunt, & fulmen ittulanguidiore delatum eft. At 
uare fulmen fubicum apparet, nec continuatur affi- 
Site ignis? Quia eelerrimi motus eft: fimul & nu- 
bes rumpit, & aéra incendit, Deinde definit flamma 
uiefcentemotu, Nonenim eft affiduus (piritus car- 
us, vt ignis poflit extendi, fed quoties fortius ip | 
jactatione fe accendit , fugiendi impetum capit. De- 
inde cum euafir, & pugna defiit, ex eadem cauffa 
modo vique ad terram profertur , modo diffoluitur, 
fi minore vi depreffus eft. Quare oblique fertur? 
Quia fpiritu.conftat. Spiritus obliquus eft, flexuo- 





| x. Liguefcit) idem tradit Aritteteles de Meteor. L, 2. c, 7. 


4 fae 


O40 | l,, FANNARL SENECAE | 





erent E RGR LIE RTE ET SS 
fasque. Et quig natura ignem farfum vocat, ihiuria | 
1) deorfum premit, incipit obliquus effe. 2) Inter- 
um dum neutra visalteri cedit, &ignis in fuperio- 
ra nititur, & in inferiora deprimjtur. Quare free 
enter cacumina montium feriuntur? Quia oppo- 
ta fant nubibus, & ¢ calo cadentibus, per hec 


tranfeandom eft. 
Car. LIX, Intelligo quid iam dudum defideres, 


quideflagites, Malo, inquis, fulmina nontimere, 


quam noffe. Itaquealios doce, quemadmodum fi- 


‘ant. Ego mihi metum illorum excuti vole, quam 


naturam indicari. Sequar quo vocas. omnibus .e- 


‘wim rebus, omnibusque fermonibus aliquid filutare 


3) mifcendumeft. Cum imns per occulta nature, 
cum diviria tra@amus, vindicandus eft a malis fuis 
animus, acfubinde firmandus : quod etiam eraditis, 
& hoc vnum agentibus, neceflarium eft: non vt ef- 
Fapiamus ictus rerum (vndique enim tels in nos ia- 


\ 


_ Guntur) fed vtfortiter conftanterque pariemar. In- 


wiGti effe poffumus, inconcuffi_ non poffumus: 2) 
quamquam intérim fpes fubit , inconcaffos queque 


' effe nos poffe. Quemadmodum, inquis? Contem- 


nemortem; &omnia qu2 ad mortem ducunt, con- 
tempta funt: five illa bella fint, fiue naufragia, feu 
morfus ferarum,{eu ruinarum fubito lapfu prociden- 
tium pondera, Numquid ampliis facere poffunt, 


/ quam vt corpus ab animarefoluant? Hee nulle dili- 





2. ees yaarat mol. 
. 2. Encipie obliquaus effe G’c.) quentia ica Gro- 
noulus: incipist obliquam effe interim, dum uentre ps aha 
cedit, G ignis in fuperiera nititur, in inferiore deprimitar. 

1, Salatare} quod vite conducat. ee 

2. Inconcnfi non poffumas) vt non mowestur enimus & 


" concutiatur fieri saquit, meotus enim primi non fast in ne- 


, 


{tra povedtate, 


geti- 





NaArvran QvAnst, Liv. Tl 647° 








OO _— —_ ——————e = 

gentia euitat, nulla felicitas donat3), nulla poten- 
tia cuincit. Alia varia forte difponuntur: mors o+ 
mnes eque vocat, Iratis diis propitiisque morien- 


dum eft: animus ex ipfa defperatione fumatur. Igna- — | 


villimaan malia, que natura‘ad fagam genuit, vbi 
exitus non patet, tentant fugam 4) corpore imbel- 
li, ‘Nullus perniciofior hoitis eft, qaam quem au- 
dacem anguftiz faciunt: longeque violentius femper 
ex neceffitate, quam ex virtute corruitur. 5) Maiora, 
aut certe pafia, conatur animus magnus ac_perdi- 
tus, Cogitemus,nos, quantum ad mortem, prodi- 
tos efle: & fumus. Ita eft, Lucili, Omnes refer- 
vamur ad mortem. Totum hunc quem vides po- 
pulam, quos viquam cogitas efle, cito natura re- 
vocabit & condet: nec de re, fed de die queritar. 
Eodem citius tardiusue veniendum eft: Quid er. 
go? Non tibitimidiffimus omnium videtur, & infi- 
pientiffimus , qui magnoambitu rogat moram mor- 
tis? Nonnecontemnereseum, qui inter perituros 
conftitutus, beneficii loco peteret, vt vitimus cer- 
vicem preberet? Idem facimus. Magno eftima- 
mus, moritardius. in omnes conftitutum eft capi- 
tale fapplicium, & quidem conftitutione iuftiffima, 
Nam, quod maximum folet effe folatiam extrema 
_paffuris , quorum eadem cauffa, forseademeft, Se- 
_queremur traditi aiudice aut magiftratu , & carnifici 


- noftro preftaremus obfequium: quid intereft,vtrum: 


ad mortem iuffi eamus, an vitronei? O te demen- 
tem,& gblitum fragilitatis tuz, fi tunc mortem times, 
cum tonat! Ita ne falus tuain-hoc vertitur? Viues, 








z- Donat) remittit mortem, & que ad mortem ducunt. 
4. Fugam ) pugnam fenfos requirit. Gronev. | 
s. Corruitur) ab aciebus adgerfis congredientibus, & in 
fe muruo irruentibus fumtum, se Ott 
{ 
. fi 


— 


USS Be CLAN RABI OEBNEUCAS 








fi fulmen effugeris?. Petet te gladius, petet lapis, petet 
fabris. Non maximum ex periculis , fed {peciofiffi- 
" qum fulmeneft, Male fcilicet erit atum tecum, fi 
fenfum mortis tuz celerites infinita 6) pruencrit, 
fi mors tua procurabitur, 7) fi ne tunc quidem cum 
ex{piras, faperuacuus, fed alicuius magnz rei fignum 
es. Male {cilicet tecum agitur , fi cum fulmine con- 
deris. Sed pauefcis ad czli fragorem, & ad inane 
anbilum trepidas, & quoties aliquid effulfit, ex{pi- 
ras. Quidergo? honeftius iudicas deiectione animi 
perire quam fulmine ? Ko itaque fortior aduerfas cali 
minas {urge , & cam mundus vndique exarferit, co- 
_ gitate nihil habere tanta mole perdendum. Quod 
f tibi parari credisillem czli confafionem, illam 
tempeftatam difeordiam , fi. propter te ingefts 
illifeque nubes ftrepunt, fi in tuum exitium ten- 
ta vis ignium exeutitur ; at tu folatii loco numera 
tanti effe mortem tuam, Sed non erit huie cogi- 
tationi locus. Cafus ifte donat metum. 8) Eft in- 
ter cetera quoque hoc comfnadum eius, quod ex- 
fpeCtationem tuam antecedit. Neme vmquam ful | 
sen timuit, nifi qui effugit. 9) 


/ 





6. Celeritas infinita)) qualis in fulmine. 
7. Procurabitar) folenni in falmine taGtis religione. 
%. Cafus ifte donat metum) Cafus, quo falmine i&us fe- 

. bito obruitur, donat , i.e. condonat & remittic metum. Sps- 
tium enim ei timendi non dat, cum repente veniat , & pra- 
vertat mali expectationem, Fromond. 

9. Néfi qui effugit ) qui non effugit enim, ve ance ofter 
fam, timere non potait. | 


a 


4800) Re 





BiG ) 649 ( BREED 
LIBER TERTIVS, 
Qui eft de aquis. 


Argumentum. 

[xt dolet tam fero ad ftudium nature acceffffe, 

cure fatius fic Dei opera, quam Philippi aut Alexan- 
dri latrocinia celebrare. -Aquarum deinde tractatio- 
nem, @ diwifione in dulces & medicatas , inftituit, Ne 
gat fontes & flumina ex imbribus nafti, quia experi- 
mento proprio didicit maximas pluniarum non Gltra 
decem pedes terram .madefacere, Terram igitur po- 
tins in aquas mutabilem facit, Thaletem, qui tere 
ram aqua, more nauigii bebit, ineptire dicit: fed tel- 
luris corpus inflar humani effe, in quo Gene aquarum, 
com fanguimss, arteria [piritus fint conceptacula, Qui- 
dam éeliam fontes implentur aut deplentuy certis baris 
aut menfibas , quomodo quartana ad heram Senir, 
aut podagra ad tempus refpondet. Ab aguis ad pi/ces 
tranfit, & aliquantulum circa mullos adberet } quos 
luxuria Romana Euripis [ub menfas fluentibus exems 
plas, & Gitreis ollis inclufos , Gario & maculofo colore, 
id eff ,. pitta & formofa morte exfpirantes fpectabat, 
oculosque pafcebat ante gulam, Redit dein ad aquas, 
& de earum medicaminibus & miraculis plurima ex 
Ariflotede & aliunde permifcet, Ad diluuia poftremo 
& fatales aquarum inundationes greffum monet. 
Ea euevire , cum mare, flumina, ca&lum in exitium 
bumani generis confpiraugrint. Oceanus deinde & 
omnis aquarum ila eluuies in fedes fuas reuocatur, 
redditurque iterum terris homo infcius feelerum; qué 
tamen in innocentla [ua non diurnat , & cito redit in 


, 7 


: , : ale «f ; . . \ 
Do tt PRE. 
. a : : 2 : . car 7 . 





a! : Peat 
ited « aa 
Laat ie . a od 
Pe ere eee D 





650 Lz Anwar Sentear 
a Fe 
 PREFATIO., 


N= preterit me, Lucili virorum optime, quam 
| magnarum rerum fundamenta ponam fenex, 
qui mundum circuire canftitui, & cauflas 
' fecretaque eius eruere, atque aliis nofcenda prode- | 
re, Quando tem multa confequar? tam {parfa col- 
ligam? tam occulta perfpiciam? Premit aterzo fe 
netus, & obiicit annos inter vana ftadia confam- 
Ptos. tanto magis vrgcamus, & danma atatis ma- 
de exempt2z1) labor farciat Nox ad diem‘accedat. 
Occupationes récidantur : patrimonii longe a domi- 
" no iacentis 2} cura foluatur: fibitotus animus vacet, - 
_ & ad contemplationem {ui faltem in ipfo_fugs im- 
petu 3) refpiciat... Faciet, ac fibi inftabit, & quotidie 
breuitatem temporis metietur. Quidquid amiftum 
eft, id diligenti vfu prefentis- vite recolliget. Fidelif- 
- mus eft ad honefta ex peenitentia tranfitus. Liber 
‘mihi exclamare illum poéte inclyti verfum: 
Tolliimus ingentes animos, & maxima parne 
Tempore molimur, - - + - . 
Hoc dicerem, fi puer iuuenifue molirer. Nullu 
enim-‘non tam magnis rebus tempus angaftam eft. 
Nunc vero ad rem feriam, grauem, immenfam , poft 
meridianas horas 4) acce(imus, Facianius quod 


—. 





1. Male exempta) eximere diem eft deri & abftrahe- 
re nepotiis , fine feriarum cavffa , fiue ne quod opus, aut quod 
inftieutum erat ~ agatur & perficiatur. Sic Cic. Philipp. s. 
Horam eximere uxlam in tali cine liberando fine fcelere nem pof- 
fumas. Gronov. ° : 

2. Patrimonii longe a Dousino iacentis) prediorum pater- 
norum in 4gypto eut Britannia ficoram. . 

3- In ipfo fuge impetz ) dum properat ebitum ex hoc cor- 
pore.: a 
| 4. Poft meridianaé horas) non inuenis amplius, fed fero 
& vergente xtate, . ; 


NaArvear., QvArar. Lis, HW 658 . 











itinere fieri folet. Qui tardius exierunt, veloci- 

tatepenfantmoram. Feftinemus, & opus nefcio an 
fuperabile ; magnum certe, fine etatis excufatione 
traéemus, Crefcit animus, quoties cepti mapni- 
tudinem attendit , & cogitat, quantum propofito §), 
non quantum fibi6) fuperfit. Confumfere fe qui- 
dam, dim acta regum externorum componunt,quz- 
que pafli inuicem aufique funt populi, Quanto fa- 
tius eft, {ua malaecxfltinguere, quam aliena pofteris 
tradere? Quanto potius deorum opera celebrare, | 
quam Philippi aut Alexandri latrocinia, ceterorum- 
que, qui exitio gentium clari, non minores fuere 
peftes mortalium , quam inundatio, qua planum 7) 
omne perfafum eft; quam conflagratio, quamagna 
pars animantium exaruit? Quemadmodum Hannibal 
fuperauerit Alpes, {cribunt: quemadmodum confir- 
matum Hifpaniz cladibus §) bellum Italie inopina- 
tus intulerit: fraétifque rebus etiam poft Carthagi- 
nem pertinax, reges.g) pererrauerit , contra Roma- 
nos ducem fe promittens, etiam fine exercitu. 10) 
quemadmodum non defierit fenex omnibus angulis 
bellum quzrere, adco iine patria pati 11) poterat, fine 





s- Propofito’) operi huic. 

6. Non quantum fibi) in hac vita exigendum. 

3. Planum) nam loca megis cdita raro perfundontur. 

8. Hifpanie cladibus ) nam Saguntinis & Hifpanis fradtis, 
faisque adco rebus in Hifpania firmatis, {ralie bellum Han- 
nibal intulir. : 

gy» Reger) Antiochum enim primum Afie, mox Prufiam 
Bithynie Regem adiuit, & in bellum aduerfus Romanos per- 
trahere conatus eft. : gst 3h 

10. Etians fine exercitn’) pro iftis exercitum petens ex Codd, 
quibusdam reftitait Gronov. | 

u, Pati) h.e. vitam tolerare. Sic Marcus pater Controv. 
9. Non poffum, inquit, pati fine patre. Me autem fine ‘te 
putas pati poffe? ant pattem guemguam putas pati fine libe- 


ris poffe. Grouov., a . 
. * tra halk 


, 


_'/_ 





052 L. ANNAEI SENECAS 





Loe 
hofte non poterat. Quanto fatius , quid faciendum 
fit. quam quid fa@um fit, querere; ac docere cos 


qui fue permifere fortuna, nihil ftabile ab illa datumt- 


effe , cins omnia fluere aura mobilius? nefcit enim 
quiefcere, gaudet latis triftia fuftinere, & vtraque 
niifcere, Itaque in fecundis nemo eonfidat, in ad- 
uerfis netno deficiat. alterne funt vices. reram. 
Quid exfultas? Ifta quibus veheris in fummum, 


nefcis vbi te reliftura fint: habebunt fuam, non 
tuum :2), finem. Quidiaces? ad imum delatas es: 


nunc eftrefurgendilocas. In melius aduerfa, inde- 


terius optata flectuntur.. Ita concipienda eft animo . 
. varietas, non priuatarum tantum domuum, ques 


Jeuis cafus impellit, fed etiam publicarum. Regna ex 
infimo coorta fupra imperantes conftjterunt. 13. Ve- 
tera imperia in ipfo flore cecidere.Iniri non poteft nu- 


merus,quam multe ab aliis fra@a fint.nunc cam maxi- | 


me Deus alia exaltat,alia fubmittit,nec molliter ponit, 
fed ex vaftigio fuo nullas habitara reliquias ia€tat.Ma- 
gna ifta,quia paruifumus,credimus.Maltis rebug non 
ex natura fua,fed ex humilitate noftra,magnitado eft, 
Quid pracipuum in rebus humanis eft? Non claffibus 
maria compleffe, nec in rubri maris littore figns fi- 
xiffe, nec deficiente terra ad iniurias aliorum errafle 
in Oceano, ignotaquzrentem: fed animo omne vi- 
diffe, & qua nulla eft maior victoria, vitia domuiffe. 
Innumerabiles funt, qui vrbes, qui populos habuere 
in poteftate: pauciffimi, quife, Quid eft preecipu- 
um? Erigere animum fupra minas & promiffa fortu- 
nz. Nihil dignum putare quod fperes. Quid enim 
habet 14) dignum, qued concupifcas? quia di- 








12, Non tuxm) non eum quem proponis tibi & deftinas, 
a3 Supra imperantes conftiterunt uperarunt eos qui antes 
Gbj imperabant, quibusque adeo fubie&e erant. . 
lf wid enim haber ) Cabintellige : fortana, oe 








k 
Natvrar, Qvarsr, Lin. WI. 653 | | 


uinoruniconuerfatione quoties ad humanarecideris, 
non aliter caligabis, quam quorum oculi indenfam | 
vmbram ex claro fole rediere, Quid eft pracipnum? 
Pofle lzto animo aduerfa tolerare: quidquid accide- 
rit, fic ferre, quafi tibi volueris accidere. Debuif- — 
fes enim velle, fa {ciffes omnia ex decreto Dei fieri. 
Flere, queri, ingemere, defcifcere eft. Quid eft 
precippum? Animus contra calamitates fortis & 
contumax , luxuriz non aduerfus tantum , fed 
& infeftus: nec auidus periculi, nec fugax, qui {ci- | 
‘at fortunam non ex{pedtare , fed facere: 15) & ad- 
verfus vtramque intrepidus inconfufusque prodire, 
nee illius 16) tumultu, nec huius17) fulgore per- 
cuffus, Quid eftprecipuum? non admittere in ani- 
mum malaconfilia, puras ad celum manus tollere: 
nollum petere bonum, quod vtad te tranfeat, aliquis 
dare debet, aliquis amittere: optare, quod fine ad- 
uerfario optatur 18), bonam mentem: cetera ma- 
gno #ftimata mortalibus , etiam fi quis domam cafus 
attulerit, fic intueri, quafi exitura, qua vencrinit. 
Quid eft precipuum? Altos fapra fortuita fpiritus 
attollere: hominis memiuiffe, 19) vt, fiue felix eris, 
{cias hoc non futurum diu; fiue infelix, fcias hoc 
‘te noneffe, finon putes.20) Quideft precipuum? 
tu primis labris21) animam habere. Hec res efficit 














15. Nom expectare, fed facere) non arebusexternis adueni- 
entem expectare , fed virtute fua fibi facere fortunam., 

16. Illius ) aduerfe. 

17, Linius ) fecundz. 
18. Quod fine aduerfario) fine competitore, vel .alio, qui — 
eo quod ipfi carendum fit, fi ad te veniat, bono obluétari 
votis ruis poffit. eee 

19. Hominis meminiffe) memorem effe humane conditionis. 

20. St non putes) opinio enim ef qua infelices fant hoe 
Mines. a: : . areas 

21, In primis labris) paratam femper exire. Fromond. ~ 

(tty rie non 


654 L Awwany Sanitcat.. 


i 








aumiaaeanmanmnemaeanmneenemnoamemmnenene, an! 
‘non e iure Quiritium liberum, fede iure natura. L’ 
ber autem eft, qui feryitutem effugit fui. Hc efta 
fidua feruitas, & in eleCtuabilis,& per diem ac no&es 
' gqualiter premens, fine interuallo, fine commeat 
- -@a) Sibiferuire, grauiffima feruitus eft : quam difer 
tere facile eft , fi defieris multa te pofcere, fi defier 
tibi referre mercedem,23) fianteoculos & natura 
nam pofueris & setatem, licet prima fit; ac tibi ip, 
dixeris: Quid infanio? quid anhelo? quid fudo 
‘quid terramverfo? quid forum vifo? Nec mutto « 
"pus eft, nec diu. Ad hoc prederit nobis inf{pice 
_Yerum naturam. primo difcedemus a fordidis, dei: 
deanimum ipfum, quo magno fummogque opus ef 
‘feducemusa corpore. Deindein occultis 24) exe: 
. citata fubtilitas , non erjt in aperto deterior, Nib 
autem eft apertius his falutaribus, qu contra nequ 
tiam noftram faroremque difcuntur, que damn 
-mus, nec ponimus, © _ 
Cap. I, Quaramus érgo de aquis, &inueftig 
mus, qua ratione fiant: fiue, vt ait Ovidius, 
Fons erat illimis nitidis argentens Gndis : 
fiue, vt ait Virgilius, 
‘ Vande per ora nouem Gaflo cum murmure montis 
It mare praruptum , © pelago premit arna fonant, 
fiue vt apud te, Iunior 25) cariffime, inuenio, 
Eleus Siculis de fontibus exfilit amnis. 
quz ratio aquas {ubminiftret; quomodo tot flumir 





32, Commeats) fpatio, dilatione, Hoc fignificatu Te 
talliano vox etiam Familtaris, a be 3 
23. Jtbi referre mercedem ) quam Deo, patrie ciuibns d 
bes. Verbo- feats ea: fi ‘soa ad te referre omnia, ¢ 
tui cauffa facere. 
| 34+ En occultis) in rebus nataralibus priuatim exercitw 
“ingeniam , mage etiam in publico valebit, 
» 2f. Insior) Lacilii nomen, conf & praf, inl 4.” 


_ . @ 
LY . 


angel 





Narvrat, Qvausr. Lis. I, | 655 


—— |; 








ingentia per diem noétemque decurrant; quarealia 
hibernis aquis intumefcant, alia in defeétu cetero- 
rum amnaium crefcant, Nilum interim feponamus 
aturba , proprie nature & fingularis: illi diem fuum 
dabimus, nunc vulgares aquas profequamur, tam 
frigidas quam calentes. In quibus querendum erit, 
virum calidz na(cantur,anfient. De ceteris quoque 
differemus , quasinfignes aut fapor, autaliqua red- 
dit vtilicas, Quzdam enim ocvlos, quadam ner- 
uos iuuant, quedam inueterata & defperata a medi- 
cis vitia percurant, Quadam medentur viceribus, 
quadam interiora fouent potu , & pulmonis ac vilce- 
rum querelas leuant. Quedam fopprimunt fangui- 
nem; tam varius fingulis vfus, quam guftus eft. | 
Car. Il. Autftanti) omnes aque, aut eunt2), 
aut colliguntur, aut varias habentvenas. Alis funt 
dulces, slie varie: afper2 quippe interueniunt, fal- 
fee amarzque aut medicata’: ex quibus fulphurates 
dicimus , ferratas, aluminofas. Indicat vim fapor. 
Habent preterea multadifcrimina. Primum tattus: 
frigid calidzque funt, deinde ponderis: leues & 
graues (unt. deindecoloris : pure {unt & turbide, cz- 
rulez, lucidz. deinde falubritatis : (ant enim falubres 
&vtiles, funt mortiferz , {unt que cogantur in lapi- 
dem. Quedam tenues, quedam pingues: quedam 
alunt, quedam fine vila bibentis ope tranfeunt, quz- 
dam haufte fecunditatem afferunt. 
Cap. IIL Ve ftet aqua, aur fluat, loci pofitio 
efficit:. in deuexo fluit, in plano continetur & {ta- 
gnat, & aliquando in aduerfum fpiritu impellitur : 
tunc cogitur, non fluit. Colligitur ex imbribus: 
ex {uo fonte natiua eft. Nihil tamen prohibet, eodem 





2, Stant’) mare &laus. 2 ine <8 
20 Eunt ) Alani. ay og, 
Mi Se — tt4 loco | 


“woos 


{parfzs , quos ftatim combibunt. Atcontra conftat, 




























656 L. ANNAE! SeNEcAY 











loco aquam colligi, & nafci: quod in Fucino vide- 
mus, in quem montis circumiecti fluuii deriuantur. 
Sed & magna latentesque inipfo vndz funt. itaque 
etiam cum hiberni defluxere torrentes 3), faciem 
fuam feruant. ' 

Cap. IV. Primum ergo queramus, quomodo 
ad continuandos fluminam curfus terra fufficiat,vnde 
tantum aquarum exeat, Miramur, quod acceflio- 
nem flauminum maria non fentiant, que miran- 
dum eft, quod detrimenta exeuntium terra non fen- 
tit. Quidcft, quod illam ficimpleuit, vt prebere 
tentum ex recondito poffit , ac fubinde fuppleat? 
Quamcunque rationem reddiderimus de flumine, 
eadem erit riuorum ac fontium. 

Car. V. Quidamiudicant, terram, quidquid 
aquarum emifit, rurfus accipere: & ob hoc maria 
noncrefcere, qui quod influxit, non in fuum ver- 
tunt, fed protinus reddunt. Oculto enim itinere 
fubit terras, & palam venit, fecreto reuertitur , cola- 
turque in tranfitumare: quod per multiplices an- 
fractus terrarum verberatum , amaritudinem ponit, 
& prauitatem faporis in tanta foli varietate exuit, & 
in finceram aquam tranfit. . 

Cap. VI. Quidam exiftimant, quidquid ex im- 
bribusterraconcipit, in flumina rurfus emitti. Et 
hoc argumenti loco ponunt, quod pauciffima flumi- 
na {unt in hislocis, in quibus raruseftimber, Ideo 
ficcas effe aiunt Ethiopie folitudines , paucosque in- 
ueniri in interiore Africa fontes: quia feruida cali 
natura fit, & pene femper eftiua. Squalidz itaque 
fine arbore, fine cultore arenziacent; raris imbribus 





een renee eye ESTESSSCRESSIGNE 
dic: Defluxere ) exhaufti funt, vt aques non amplins fappe- 
en e . : ; 
. Ge. 
™~ - ‘ et behate” 
_ * 
ve tal 


i i cL 
| NArvRAL, Qvarsr. Lis. 1, | 657 


Germaniam Galliamque, & proxime ab his Italiam, 
abundare riuis & fuminibus: quia czlo humido v- 
tuntur, &nez{tas quidem imbribus caret. | 
Car. VII. Aduerfas hae multadici poffe vides, 
Primum ego tibi vinearum diligens foflor affirmo, 
' nullam pluuiam efic tammagnam , que terramvitra 
decem pedes in altitudinem madefaciat. Omnis 
humor intra primam cruftam confumitur , necin in- 
feriora defcendit. Quomode ergo poteft imber fug- 
gerere amnibus vires, qui fummam humum tangit? 
_ Pars maior eius per flaminum alueos in mare aufer- 
tur. Exigoum eft quod forbet terra, nee id feruat, 
Aut enim arida eft, &abfumit quidquid in fe fufum 
eft: aut{atiata, fi quid fupra defiderium cecidit, ex- 
cludit, Et ideo primis imbribusnonaugentur am- © 
nes; quiatotos in fe fitiensterratrahit, Quid, quod 
quedam flamina erumpunt faxis & montibus? His 
quid conferent pluuiz, quz per nudas rupes deferun- 
tur, nechabent terram cuiinfideant.1) Adiice, quod 
in fieciffimis locis putei in altum aéti, per ducenum 
aut trecenum pedum fpatia, inueniunt aquarum 
vberes venas, in ea altitudine, in quam aqua non 
penetret;: vt {cias illic non celeftem effe, nec colle- 
. &ititum humorem, fed quod dici folet, viaam aquam. 
» Illo qudque argumento hec opinio refellitur, quod 
quidam fontes in fummo montis cacumine redun- 
dant, .Apparet ergo, illos furfum agi ,-aut ibi ¢on- 
cipi, cum omnis aqua pluuialis decurrat. 
Car. VIII, Quidam exiftimant , quemadmo- 
_ dam in exteriore parte terrarum vafts paludes ia- 


~ cent,snagni & nauigabiles lacus, quemadmodum in- 


oo F- 2. eee 


a 








x. 
1. Cui infideant >) cuius poris accipiantur : rmpes enim 
Pot aditridte: eva refpuunt & effandunt per fuper- 





658 L. Axwanr Saxecar 


ne — 











enti {patio terrz maria porreéa funt, infufa valli- 

us: fic iuteriora terraram abundare aquis dalcibus, 
nec minus illas ftagnare , quam apud nos Oceanum, 
& finus eins: imoco latius, quo plus terra in alram 
patet. Ergo ex illa profunda copia ifti amnes ege- 
runtur : quos quid miraris fi terra detra€os non fen- 
tiat , cum adiectos maria non fentiant ? 

Cap. IX. Quibusdam hac placet cauffa. Aiunt 
habere terram intra fe cauos revetfus, & multum fpi- 
ritus: qui neceffario frigefcit, vmbraygrau: preffus. 
Deinde piger & iimmotus. in aquam, cum fe deftit fer- 
re, 1) conuertitur. Quemadmodum fupra nos mu- 
tatio céris imbrem facit, ita infra terras flumen aut 
riuam agit. Supra nos ftare non poteft fegnis diu 
&grauis. Aliquando enim fole tenuatur, aliquarido 
ventisexpanditar. Itaque interuallamazna imbri- 
busfant. Subterravero quidquid eft , quod illam 
in aquam conuertat, idem femper eft , vmbra perpe- 
tua, frigus zterifam, inexercitata 2) denfitas : femper 
ergo prebebit fonti aut flumini cauflas. Placet no- 
bis terram effe mutabilem. Hoc quoque quidquid 
efflauit, quia non aére libero concipitur, craffefcit, & 
protinus in humorem conuertitar. 

Car X. Habes primam aquarum fub terra na- 
{centium caufflam. Adiicias etiam licet, quod fiant 
omnia ex omnibus. Ex aquaaér, Ex aére aqua. Ignis 
ex agre. Ex igne 2ér. Quare ergo non terra fist 
ex aqua, & ex terra aqua? qu fiin alia mutabilis eft, 
& inaquam : imo maxime in hanc. Vtraque cogne 
ta res eft, vtraque grauis, vtraque denfa, vtraquein 
extremum mundicompulfa. Ex aquaterra fit. Cur 





1. Cum fe defiit ferre) cum niinis denfns faftinere fe ame 
plius nequit. ¢ 
a, Inexercitate ) filenc & quieta @ ventis. Fremend, - 


————_ 


NATWRAL. QvAESYT. Las, Il. 659 

















non aquafiat ¢ terra? At magna flumina fupt. ‘Cum 
videris , quanta funt: rurfus ex quanto prodeant, ad- 
{pice, Miraris,cum labanrur aflidue , quedamvero 
concitata rapiantur , que preito fit illis femper aqua 
noua? Quid fi mireris quod cum venti totam aéra 
impellant, non deficit {piritus, fed per dies noée(que 
equaliter fluit: nec vt flumina certo aluco fertur, fed 
per vaftum celi {patium lato impeta vadit? )Quid 
fi vllum vndam fuperefie mireris, quz fuperueniattot - 
fluGibus fractis ? Nihil deficit quod in fe redit, Omni- 
um elementorum alterni recurfus funt, Quidquid 
alteri perir,inaltcramtranfit. Etnatura partesfuas 
velutin ponderibas comftitutas examinat: ne portio- 
num zquitate turbata, mundus preponderet. Omnia 
in omnibus funt. 3) Non tanmum aér in ignemtranfir, 
fed numquam fine igne eft.Detrahe illi calorem:rige- 
{cet,ftabit 4), durabitur, Tranfiraér in hamorem: fed 
nihilominus non fine humore, Et aéra & aquam facit 
terraifed aon magis vmquam fine aqua eft,quam fine 
aére, Etideo facilior inuicem tranfitus eft: quiaillis 
in que tranfeundum eft, iam mixtaecit: Habet ergo 
terrahumorem: hunc exprimit, Habet aéra> hunc 
vibra hiberni frigovis denfat,vt faciathumorem,Ipfa 
guoqne mutabilis eft in hamorem , natura faavtitar. 

Cap, XI. Quid ergo? inquis, fi perpetuz funt 
cau(iz, quibus Humina oriuntur ,ac fontes: quare 
aliquando ficcantur , aliquando quibus non fuere 
locis ,.exeunt? Szpe motu terrarum itinera turban- 
tur, & ruina interfcindit aquas, que retente no- 
uos exitus quzrunt, & aliquo impetu faciunt, 
aut ipfius quaffatione terre aliunde alio trans. 





3. Omnia.in enmibus Sunt) virtute fcilicet,» Nam vr ante . 
. dixit, fiunt omnia ex omnibus. | 

4. Rigeftet, fiabit) nam vbi motus, ibi calor, vbi noa 
- calor, ibi mec motus. | . 


ee. ply = 


ferane 


660: /Z. Annan: Sanecag 


*feruntur. .Apud-nos euenire folet, vt amiffo canal 
fuo lumina primum refundantar: deinde quia per- 
diderunt viam , faciant. Hog accidiffe ait Theophre- 
‘ftas in Coryco monte, in quo poft terrarum tremo- 
rem noua vis fontium emerfit. Sed & atios quoque 
eafus interuenire quidam opinantur , qui aliter euo- 
éerit #quas, aut a curfu {ao deiiciant, atque auertent. 
Fruit aliquando aquerum inops Hemus1): fed cum 
Gallorum gens a Caffaridro obfeffain illum {e conte- 
lifer, -& filuas cecidiffet , ingens aquarum copia ap- 
paruit, quas videlicct in alimentum fuum nemors 
ducebant: quibus cxcifis, humor, qui defiit in ar 
bufta confami, fuperfafus eft. Idem ait & cirea Me 
quefiam accidiffe. Sed pace Theophrafti dixiffeli- 
ceat, non hoc eft fimile veri: quia fere aquofiffime 
fant, quzcumque vmbrolfiflima. Quod non eueni- 
tet, fiaquas arbufta'‘ficcarent; quibus alimentam ex 
proximo eft 3): flaminum'véro vis exintimo manat, 

vitraque excipitur , quam radicibus euagari licet, De- 
inde. fuccifée arbores plus humoris defiderant. Non 
enim tentam. id quo viuant, fed &id quo crefeant, 
trahunt, Idem ait, circa Arcadiam 3), qua wrbs 
in Creta infula fuit, fontes & lacus fubftitiffe, quia 
defierit coli terra, diruta vrbe: poftea vero quam 
cultores receperit , aquas quoque recepiffe. Canffam 
ficcitatis hanc ponit , quod obduruerit conftri@a tel- 
Jas, nec potuerit imbres inagitata tranfmittere, Quo- 
modo erge plurimos videmus in locis defertiffimis 
fontes? Plura deniqueinuenimus, que propter aques 
coli ceperunt, quam quz aquas habere ceeperint, 














s. Haemus’) conf. Plinius 1. 31. c. 4, 

2. Ex proximo) ex aquis fuperficiem terre & foperficiel 
proxima ierigancibae, . 

- 3. Grca Arcediam) Plintus Le. ~ 


o, - : . , - | * a . gue ‘ 


Warvrar, Qvausr, Lis. IL | 663 











quiacolebantur. Non enim effe pluuialem hanc a- 
quam, qua vaftiffima flumina a fonte ftatim , ma- 
gnis apta navigiis defert, ex hoc intelligas licet, 
quod per hiememm zftatemque par eft a capite deic- 
Sus. Pluuia poteft facere torrentem: non poteft 
autem 4) equali inter ripas fuas tenore labentem. 
Aquam non faciuntimbres, fed incitant. §) 


Carp. XII, Paullo repetamus hoc altius, fi vide- | 


tur: & (cies non habere quod queras , cum ad veram 
amnium originem accefferis. Flumen nempe fecit 
copia curfusque aque perennis. Ergo fi quzris ame, 
quomodo aqua fiat: interrogabo inuicem, quomo- 
doaér fiat, autterra, Si rerum élementa funt qua- 
tuor, Neon potes interrogare vnde aqua fit: quarta 
enim pars eft nature, Quidergo miraris, firerum 
natare portio tam magna, poteft aliquid ex fe femper 
effundere? Quomodoaér, &ipfe quarta pars mun- 
di, ventos & auras mouet, fic aqua riuos & flumina. 
Si ventus eft fluens aér, & flumen eft fluens aqua, Sa- 
tis multum illi virium dedi, cum dixi, elementum 
eft. Intelligis, quod abillo proficifeitur, non pof- 
fe deficere. 

Car. XIII. Aqua, ait Thales, valentiffimum 1) 
elementum eft. hoc fuiffe primum putat, ex hoc furs 
rexifle omnia. Séd & nos quoque aut in eadem 
fententia , aut in vitima: fumus.  Dicimus enim 
ignem effe, qui occupet mundum 2), &in fe cun@a 





4 Antem ) amnem leg. Gronov. 7 
s. Agquam non facinnt imbres , fed incitant ) nen faciunt flu- 
nium, fed augent, & verapidius decurrat efficiunt. 7 
t. Valentiffimum ) notum Thaletem aquem principium ree 
ram omoium feciffe, a 
Qui ie nmion) ad iemiqnew mundi Scoicarn 
refpicit, oe 7 | 


., aoe Sia i ei > eon- 
bed ; ee : ae oe 


- 


— 


662 L. ANNAE! Sanrcae 








—_—_—_—_—— ree 
conuertat. Hunc euanidum confidere, & nihil relin- 
qui aliud in rerum natura , ignereftinéto , quam hu- 
morem: in hoc futuri mundi {pem 3) latere, Ita 
ignis exitus mundi eft, hamor pfimordium. . Mira- 
ris anpnes ex hoc poffe exirefemper , qui pro omni- 
bus fuit , & ex quo funtomnia? Hic humor in didu- 
Etione 4) rerum ad quartas redaCtusett , fic pofitus, 
vt flaminibus edendis fufficere, vt riuis, vt fontibus 
poffet. Quefequitur, Thaletis inepta fententia eft. 
Ait enim, terrarum orbem aqua fuftineri, & vehi 
snore nauigii, mobilitateque eius fluctuare , tunc 
eum diciturtremere. Noneft ergo mirum, fi abun- 
dat humor ad flumina fundenda, cum mundus in hu- 
more fit totus. Hanc veterem & rudem fententiam 
explode, Nec eft quod credas, in hunc orbem qquam 
fubire per rimas & facere fentinam. 5) 

Car. XIV. Agyptii quatuor elementa fecere: 
deinde ex fingulis bina, marem & feminam, Aérem 
marem iudicant, qua ventus eft; feminam , quane- 
bulofus &iners. Aquam virilem vocant mare: mu- 
liebrem omnem aliam. Ignem vocant mafculum, 
qua ardet flamma: &feminam, qua lucet innoxius 
taétu. Terramfortiorem marem vocant , faxa cau- 
tefque: femine nomen affignant huic traGabili ad 
culturam. : 

Car. XV. Mare vnum eft, ab initio {Ccilicet ita 
conftirurum: habet fuas venas , quibus impellitur at- 
que zftuat. Quomodo maris, fic & huius aquz mitio- 
ris vafta in occulto via eft, quam nullius flaminis cur- 








3. Futuri mundi fpem) bervgacw enim ex Stoicorum 
mente axoxarascaots excipere debebat. 

4. In diductione) cum elementa confufa locis fuis difpe- 
nerentur. . a. ‘ 

g. Facere fentinam) ficut in ngne, cum que Thales mus- 
dum compsrabat. , 


{us 


— / 


NATVRAL, QVAEST. Lye. I. 66 

———— le , al 
fusexhauriet, Abditacft virium eins ratio. Tan- 
cum exilla, quantum fuperfluuim fit, emittitur. Qua- 
dam ex iftis fant, quibus affentire poflumus: fed hoc 
amplius cenfeo. 1) Placet natura regi terram: & 
guidemad noftrorum corporum exemplar,in quibus 
&venz {unt &arteriz: illzfanguinis, hx (piritus re- 
ceptacala. In terraqucoque funt aliaitinera, per que 
aqua; &alia, per que {piritus currit: adeoque illam 
ad fimilitudinem humanorum corporum natura for- 
mauif, vt maiores quoque noftri aquarum appellaue- 
rintvenas. Sed quetnadmodum in nobis non tantum 
fanguis eft, fed multa genera humoris, alia neceffarii, 
dlia corrupti.ac paullo pinguioris,in capite cerebrum, 
in offibus medullz, muci, faliueque & lacrime; & 
quiddam additum articulis,per quod citius fleCtantur 
ex lubrico: fic in terra quoque funt humoris genera 
complura.. Quedam qu matura durentur. Hinc 
eft omnis metalloram humus, ex quibus aurum ar- 
gentumque petit auaritia : & quz in lapidem ex liquo- 
re vertuntur.2) In quibufdam vero locis terra humor- 
que liquelcit: ficut bitumen, & cetera huic fimilia Hee 
eft caufla aquarum , fecundum legem nature, volun- 
tatemque nafcentium 3) Ceterum vtin noftris cor- 
poribus, ita in ila fepe humores vitia concipiunt: 
autictus, aut quaflatio aliqua, aut loci fenium, aut 
frigus, aut eftus, corrupere naturam ; & fulphuratio 
contraxit hamorem , qui mododiuturnus eft , modo 

 preuis. Ergo yt in corporibus noftrisfanguis, cam 
percuffa vena eft, tamdiu manat, donec omnis efflu- 








= 


————S iS 





rrr TT EL Rm ehenccseratln, 


1. Sed boc amplins cenfeo’) Senatorium loquendi genus, 
cunt qui fentenriam difturus erat, probabat quidem gue ab 
" gliis diéta erant, fed addebat etiam aliquid de fuo. Murer, 
| 2, In lapidem ex lignore ) vt chryftallus, tophor &c 
3 3. Foluntatemque nafcentium ) quando natura operatur non 
- ‘dmpedita, & fuam quafi voluntarem {ecute. 7 





1 Guides fates} coumple hehe 
Ls HN cy Kaqetebae . Rp. 
2, Qeasens) Sui, 


——— —_ 
———E—E——— =— 


, 


F 


« 


Sa. Dolabre) inftsumentum ad fediendam, 
vt tom, Il, * an ma. 


NATYRAL, QVAEST. Lis. Il. 2 665 


moduin podagra ad tempus re{pondet , quemadmo- 
dium. purgatio,g ) fi nihil obftitit, ftarum diem {crnat, 
quemadmodum pra(to eft ad menferm faum partus: 
fic aque interualla habent, quibus fe retrahant,& qui- 
busreddant, Quedam autem interualla minora funt, 
& ideo notabilia: quedam maiofa,nec minus certa. Et 
quid hoc mirum eft,cum videas ordinem rerum & na» 
turam per conttituta proeedere?Hiems numquam ab- 
errauit./{tas {uo tempore incanduit, Autumni, Verif- 
que,vt folet,facta mutatio eft. Tam folftitium,quam as- 
quinoétium, fuos dies retulit, Sunt & {ub terra minus 
nota nobis ijura nature , fed mon minus certa, 
Crede infra, quidquid vides fupra, Sunt & illic {pe- 
cus vafti (unt ingentes receflus,& {patia falpenfis hine 
& inde montibus laxa. Sunt abrupti in infinitum 
hiatus, qui {pe illapfas yrbes receperunt,& ingentem 
inalto ruinam condiderunt. Hee fpiritu plena fant. 
Nihil enim ufquam inane eft, & ftagna obfeffa tene- 
bris & locis aimplis, Animalia quoque illis ingafcun- 
tur, fedtarda & informia: vt in aére cxco 4) pingui- 
gue concepta, & in aquis torpentibus fitus -plera- 
queex his caca, vt telp2 & fubterranei mures, Quibus 
deeft lumen, quia (uperuacuum eft. Inde vt Theo- 
phra(tus affirmat, pifces quibusdam locis eruuntur, 5) 
~ Car. xvi1. Malta hoe loco tibi in mentem ve- 
nient, qu vrbane in re incredibili fabulam dicas, 
Non cum retibus aliquem, aut cum hamis , fed um 
@olabra 1) ire piftatum. Ex{peéto ve aliquis in 








’ y, Purgatio) menftruorum. aut alui apud quosdam homi- 
nes. | 
 g- Cato) occulto & tenebrofo. 
"5. Pifces ernnntuy) conf Plin. L. 9. c. 57, & Atheneis 

_ fab init. lib. 8. ¢ . ‘ 


ry 


“1h é 


666 L. Anwaa Senvcat | yc 





——— ee Qe neenieimnndnls 
mari venetar. Quid eftautem , quare pifces inter- 
ram non tranfeant, fi nos maria tranfimus ? Permate: 
bimus fedes. Hoc muraris accidere. Quanto in- 
credibiliora {unt opera luxuriz, quoties naturamant | 
mentitur, aut vincit? In cubili natant pifces:3) & 
‘ fab ipfa menfa capitur, qui ftatim rransferatur. in 
menfam. Param videtur recens mallas, nifi qui 
in conuiu® manu moritar. Vitreis ollis 3) inciofi 
off:runtur, & obferuatur morientiam color, quemin 

multas mutationes mors luGante fpiritu vertit: alios 
mecant in garo, 4) & condiunt viuos. Et fant qui 
fabulas putant, pifcem viuere poffe fub terra, & effo- 
di, non capi. Quam incredibile illis videretur , fi sv- 
dirent natare in garo pifcem : nec cenz cauffas) oc 
cifam effe fuper coenam, cam multum in delieiis fait, 

' & oculos, antcquam gulam, pauit. | 
Car. xviri. Permitte mihi, queftione fepofits, 
‘ eaftigare loxuriam. Nihil eft, inquit, mullo exfpi- 
rante formofius. Ipfa collu@atione animam agenti 
rubor primum, deinde pallor faffanditur:quam eque 
wariatur,1) & incerta facies inter vitam & mortem co- 
loris eft. Vacatid longa 2) fomniculofe inertifque 





. 2. Jn cabili natant pifces ) vid. qua de Euripis & rinis pet 
cabicula &triclinia ad voluptatem curreatibus in pref. fib.L 
diGa funt. 

3. Vitreis ellis’) conf. Plin. LIX. c.17. H.N. 

4 I gero) iauentor eius rei Apicius. conf. Plin. gers 
autem exquifiti liquoris genus eft, de quo id. 1. fx 
C. 7. 8. ~ > 
- go Nec cane cana) fed vt mutati colores morientis ob 

Quam. ) mecalaruam 

1, Quam eque variatar ) quam equa Quares. 
aliz via , alie mortis indices fant » temperie variet®. 
Fromend. 

2. Vacatio longa) luxuria inquit nimis din dormiuie, & 
ceffanit a nouitia ie voluptace di dormier 
S0rtl. . 


e 


~ uxt 

















fraudari tarito bono fenfit. Hoe adhue tanto {pe&a- 
culo & tam pulcro pifcatores fruebantir. _ Quo 
coum pifcem? quo exanimem? in ipfo fercnlo 
exfpiret. Mirabemur tantum in illis effe faftidium, 
vt nollent attingere, nifi eodem die captum piftem t 


Natvwae QvaAest Lis, kh 3667 | 


luxuriz. Quam fero exporreéta, circumfcribi fe & 


qui, vt aiunt,/faperetipfarmmare. Ideo curfu adue= 


hebatur, ideo gerulis cum anhelitu & clamore prope- 
yartibus dabatur via. Quo peruenere delicie? Is pro 
putrido iam pilcis effertur,qui non hodie edudtus,ho= 
dic occifus eft. Wefctio de re magna tibi credere, 3) 
Ip(e oportet mihicredam: huc afferatur, coram me 
animam agat. ‘Ad hunc faftum peruenere ventres 
delicatorum, vt puftare nom poffinr pifcem; nifi quem 
in ipfo conuiuio natantem, palpitantemque viderint. 
Quantum ad folertiam 4) luxuria pereuntis accedit, 
tanto ({ubtilius quotidie & elepantius aliquid excogi- 
tat furor, vfitata contemnens. Illa audiebamus, Ni- 
hil effe melius faxatili mollo, At nune audimus: 
Wihil eft moriente formofius. Da mihi in manus 
vas'vitreum, in quo exfultet, in quo trepidet. Vbi 
mintam diuque laudatus eft, ex illo perlucido viuario 


-extrahitur : tune vt quifque peritior eft, monftrat: Vi- 


de quoinodo exarferit rubor,omni acrior minio? vide 
quas pér latera Venas agat. ecce fanguinem putes 


ventrem: quam lucidum quiddam, caruleumque fyb. 


ipfo tempore §) effulfic! iam porfigitur & pallet, & 


in ynum colorem componitur., Ex his nemo mori- 
enti amico aflidet, nemo videremortem patris {uifa- 


a \ 


hf Sotertians’) infolentiam legit Groney, 

§- Tempore) npereraPy capitis partes. | 
; Ava : as Re 
i / 


og. Neftio. deve magna tibi credere’) verba tnxuriantls ‘come 
- Wine. of Pe ES OE 


= 


a lis exfiluifferenda, periere quicunque illog ederant 


= 


668 ~ ‘L. Annas: Senzcas 





fkinet, quam opteuit. Quotasguisque funus domefti- 
cum adrogum profequitur? Fratrum ,~proginquo« 
_rumque extrema horadeferitur: ad mortem mulli 
eoncurritur. Nihil enim eft illo formofius. Non 
tempéro mihi, quin vtar interdum temerariis verbis, 
| &proprictatis modum excedam, Non funt ad po- 
pinam dentibus, &ventre, & ore contenti; oculis 
.quogue gulofi func, ‘ . 
_+€ap. xix, Sed vt ad propofitum reuertar , ac - 
cipe argumentum : magnam vim aquarum in fubter- 
yaneis oculi, fertilem feedorum fitu pifciam.. Si 
quando erupit, affert fecum immenfam animalium 
turbam., horridam ad({pici, & tarpem ac noxiatw gu 
flu, Cevte cum in Caria circa Lorymam vrbenr te 


 pifces., quos ignoto ante eum diem czlo nouus sans 
oftendit.Nec id: mirum. Ergnt enim pinguia-& differ- 
ta, vtex longo otio,corpora: ceterum inexercités,& 
in tenebris faginata, & lucis expertia, ex qua falubrites 
ducitur.Nafci autem poffe pifces in illo terraram pro’ 
fundo, fitindicium , quod anguillz quoque latebro- 
fis locisnafcuntur,grauis & ipfe t) cibus ob ipnauias, 
vtique fi altitudo illas luti penitus abfcondit. Habet 
ergo non tantum venas aquarum terra, ex quiba 
corriuatis flaminaeffici poflunt, fed & amnes magni 
tudinis vaftz : quorum aliis femper in occulto curfss 
eft, donec aliquo finu deuorentur:: alii fub aliquo lect 
emergunt. Iam quis ignorat, effe quedam ftegns 
fine fundo ? Quorfus hoc pertinet? Vt appareat, han. 
mMagnis amnibus zternam effe materiam , cuius new 
tanguntur extrema, ficut fluminum & fontiam. 
Cap. xx. Atquareaquisfapor varius? propre 
quatuor cauflas. Ex folo primaeft, per quod ferur 
















| i" a te - 





. ty Et ipfo) anguillas intelligit. 7 ; 
: om, 


a &-~ 


~ 


Narvrar, Qvatsr. Lis. HT, 669 . 











eh ae sa zs | 
tur, Secunda, ex eadem fimulatione 1) eius nafci- | 
tar. Tertia ex {piritu, qui in aquamtransfiguratus 
eft. Quarta ex vitio, quod fepe concipiunt corru- 
pt* per iniuriam, Hz. cauff faporem dantiaquis 
varium: hz medicatam potentiam: he grauem 
fpiritum , odoremque peftiferum :- hz leuiratem 
grauitatemque, ant calorem , aut nimium rigo- 
rem, Intereft, vtrum per loca folphure, an ni- 
tro,an bitumine plena tranfeant, Hac ratione cor- 
ruptz2, cum vitz periculo bibuntur, Hinc illud, de 
quo Ouidius ait: i , 
Flumen babent Cicones, quod potum faxta reddit 
Vifcera, quod tactis inducit marmora rebus, 
Medicamentum eft, & eius nature habet limum, vt 
corpora & adglutinet & induret. Quemadmodum 
Pateolanus puluis, fiaquam attigit, faxum eft: fic e 
contrario, heec aqua fi folidum tetigit, harer & afh- 
gitur.| Inde eft, quod res abicéta in eumdem lacum, 
lapidex fubinde extrahuntur, Quod in Italia quibul- 
dam locis euenit, fiue virgam, fiue frondem demer- 
feris, lapidem poft paucos dies extrahis. Circum- 
funditar enim corpori limus, alliniturque paullatim. 
Hoc minus videbitur tibi mirum, fi notaueris, Albu- 
lam , & ferefulphuratam aquam , circa canales fuos 
riuofque durari. Aliquam harum habent cauffam 
_ alli lacus, quos quifquis faucibus. haufit, vt idem 
- poéta ait, . : 
Aut furit , aut patitur mirum grauitate foporem. 
Similem habet yim mero, fed vehementiorem. Nam 
“quemadmodum ebrietas, donec exficcetur , demen- 
ata eft, & nimia grauitate defertur in fomnum: fic 
- atquz huiusfulphurea vis habet quoddam acrius ex 


ee 8 my 

















~ 1. Ex eadem fimulatione) legit ex eodem,fi mutatione Grononius 
-Maciti fenfa: Secunda cauffa etiam eft ex fold, ex quo aqua 
“mer transmutationem (quod fieri fupra decuit) facta eft. 

| uu3g atte 





670 + L.AnwAni SenncAr 

- gtre noxio virug, quod mentem aut in farorem moe 

vet, aut fopore opprimit. Hoc habet mali & Lyw 
ceftius omnig: = - = «ss. 
Quem quicumque parums moderato gutture traxit. 

| Haxt aliter titubat , quam fi mera Sina bibiffet.. 

.. Car. x&1. In quofdam fpecus qui defpexere, 
moriuntur: tam velox malum eft, ve tranfuolantes 
ques deiicidt1): talis eft aér, talis locus, ex quo te 

_talis aqua deftillat. Quod fi remiffior fucrit aéris 
& loci peftis, ipfa quoque temperatior noxa, nihil 
amplius quam tentat neruos2), velut ebrietate tor: 
pentes. Nec miror , fi locus atqueaér aquas infitit, 

-fimilefque regionibus reddit, per quas , dex quibus 
geniunt, Pabuli fapor apparet in latte, & vini vis 
exfiftit etiam in aceto, nulla reseft, quz.non eins 
@ quo nafcitur, notasreddat. ~ na | 

Cap. xxix Aliud eft etiam aquarum genus, 
quod nobis placet eeepiffe cum'mundo. Siueille - 
gsternus eft, hoc quoque fuit femper: fiue initium 
aliquod eft illi, hac quoque cum toto di{pofitum eft. 

Quid fit hac, nenaien Oceanum 1), &quodeumque — 
ex illo mare terras interluit, Iudicant quidam fiu- 
mina quoque, quorum inenarrabilis natura eft,cum 
ipfo.nundo traxifle principia, vt Iftrum , vt Nilam, 
vaitosamnes, Rieistgicetoheined, quam vt dici pol 
fint; camdemillis originem , quam ceteris effe, 

Cap. xx, Haceftergo aquarum diuifio, rt 
quibu(dam viderur, Poftillam cveleftes, quas,ex fu 


— 




















—_——— S| = = 
: = 


; * 


_ Narvrar, Qvaner. ‘Lis. 1. | 670 


—[=——= —— 








perioribus nubilaciiciunt. Ex terrenis aliz fant ve 
ita dicam, fupernatantes, quz in {amma humo re- 
punt: alie abdite, quarum reddita eft ratio. | 
Cap. xxiv. Quare quedam,aquz caleant, qux- 
dam etiam ferueant in tantrum, vt non poflint effe 
vifui, nifi aut in aperto euanuere 1), aut muxtura fri- 
gide intepuere, plures caufleredduntar, Empedo- 
cles exiftimat ignibus,, quos multis locis terra oper- 
toscegit, aquam calefcere, fi fubiecti {untfolo, per 
_ quod aquis tran{curfus eft. Facere folemus drace- 
nes & miliaria 2) & complures formas, in quibus 
zri tenai fiftulas ftruimus, per decliue circumdatas 
yt f{gpe camdemignem ambiens aqua per tantum flu- 
at (patil, quantum efficiendo calori fat eft. Frigida 
- Ataqueintrar, effiuic calida. “Idem fub terra Empe- 
docles exiftimat fieri : quem non falli credent ii, 
quibus balnearia fine igne 3) calefiunt. Spiritus 
inilla fernens loco e{tyanti infunditur. Hic per tu- 
~ bos lapfus, non aliter quam igne fubdico, parietes 
&vala balnei calefacit. Omnis denique frigida 
tranfita mutatur incalidam: nec trahit {aporem eua- 
poratio 4), quia claufa perlabitur Quidam exifti- 
mant, per loca (ulphure plena exeuntes vel introéun- 
: ace aquas , calorem bencticio materiz, per quam flu- 
unt, trahere: quod ipfo odore guftuque teftantur. 





olen paige 
_ 1+ Enanuere} eleganter ait aquam, cuius Ferhidi {piritos in 
_ auras exhalaront & evanuere etiam evanuiffe, id eft venam, 
se ph io antmance vacuam effe Fromond. 
Dracoues & miliavia) veraque vafa font ad aquam cale 
iendan _Dracones + sanmeh Ree ie digi 
Sine rgne) h.e, igne non intus fed foris ardente &per 
Eeruem fernensera in{pirance. 
urehipit fulphur ¢ 8 materiam oe fathachenti, 
my r materi _£romond. 


Red- | 










on-s L. Avssas- Szs8cae 








Bociianr <n gaaiostom cima. one CAETUnr , me 
Be. Met Tt aS CST. WIE Sai. a 
RUNIes , WeSC. 

C2} EXT, QURSME sT0e Pw NEES e 
does scat ues see lepers. Cre S unacumum Arcadia 
Sor £ epee BY IOUS, BIDE talir~ gue mer tec 
@swux dors or setast quale terre Ta Lear ae 
ows ters cuz sopretend. 2t rm: we mar poens, 
Bec aces. Ge yea pani > arc: TEDL. apn ike 
Cririg: Arenga: Get romeoe cus ok ques pre 
tras “sulfa ersior: oc 20 Scum gypian fob 
ha-.sce cocteng tar. &aoge toa EM amem 
I. £4 s90a': 1. fies irce Tempe: quam & eva 
& pecs ote: Geuntat: per ferram & 23 ex: unm 
ws uh ineft, euam dura moiac.ci: pe: ar edie qur 
dim vila air, & herbas necar 9 Just sdiem fiom 
nibas vis ineft mira. Alia cnim font que pees nf- 
cunt greges ogiam : intrzqae breue tcmpes, que fe 
ere nizgr2e_ aloam ferontlanam: quz alba venerant, 
nigrz abeunt. Hoc etiam in Bee-t.a ammmes due eiiici- 
unt; quoram alteri ab effcetu Mclas nomen eff: vrer- 
que ex codem lacu exeunt, diucrfataduri. Im Me- 
cedonia quoque, vt ait Theophraftus , eft @umen, ad 
quod qui fecere albes oves volunt, addacume Quod 
vr diutins potauere, non aliter quam infetts mutan 
tur, At fiillis lana opus fucrit pulls, paratas erstui- 

tus infeétor eft: ad Ceronem eumdem gregem ap- 
| pellant Autores nouns 1) habeo, efle in Galatia 
flumen , quodidem in omnibus efficier : effe in Cap- 
padocia, quo poto equis, nec vili praterea animal, 
color mutatur, & (pargitur albo cutis, 
dncus mel qui bandi inperitos Soran, 2 notum eft : 





— "a _ @ | ° a “ . 
Narvaar. Qvarey. Lid. 1 9 679 

Erat in Sicilia, eft adhuc in Syria 3) ftagnum, in quo 
natant lateres, & mergi proicéa non poffunt, licee 
grauia fint. Huiusrei palam caufla eft. quamcum- 
que vis rem expende, & contra aquam ftatue, dum- 
modo vtriufque par fit modus: 3) # aqua prauior eft, 
Jeuiorem rem, quam ipfa eft, feret, & tanto fipra fe 
extollet, quanto erit leuior: grauiore defcendent; 
At fi aquae, & eias rei quam eontra penfabis, par pom 
duserit: nec peffam ibit, nec exftabit, fed sequabis 
tur aqua: & natabit quidem, fed pere merfa, ac nub 

‘ Ja eminensparte. Hoc eft cur quzdam tigna fupra 
aquam, pene tota efferantur; quadam ad medium 
fubmerfa fint, quedam ad zquilibriam aque defcer- 

* dant. Namque cum vtriusque pondus par eft; neu> 
tra res alteri cedit , grauiora defcendumt , leuiora 
geftantar. Graue autem & leue eft, non aftimatio 
nenoftra, fed comparatione cius quo yehidebet, Ita 
que vbi aqua grauior eft hominis corpore, aut faxi, 
non finit id quo non vincitur, 4) mergi, Sic eue 
nit, vt in quibufdam ftagnis ne lapides quidem pef- 
fum eant. de folidis &duris loquor. Sunt enim 
multi pumicofi & leues, ex quibus quz conftent infu- 
he, in Lydia natant, Theophraftws eft aa&or. Ipfe 
ad Cutilias §) natantem infulam vidi. Alia in Vadi- 
monis lacu vehitur, alia in lacu Statonienfi. Cutilia- 
ram infula & arbores habet, & herbas nutrit, tamen 
aqua fuftinetar : & in hanc atque illam partem non 
tantum vento impellitur, fed & aura. Nee vnquam il- 

.. H.per diem & noéem in vno loco ftatio eft: adeo mo- 
‘ -gerar leat fiatu. Huic duplex cauffaeft. Aquz graui- 













: mogaimdo &X quentitas, 

wines eee Kcilicer , vbi lenioreR, adeoque 
MEA: dav Roptino vide Plia, L. I. c, 95. 
att Se 


674 BD he BL. Anwar: Stnecag eS Eey >, 





— oor: 
tas medicates, 6) & ob hoc ponderofe ; -& ipfius in- | 
fil materia veGabilis , quz non eft corporis folidi; 

| quamuis arbores alat. Fortaf{e enim leuestruncos, 
frondesque in lacu {parfas, pinguis hamor apprehen- 

- dit, acvinxit. Itaque etiam fi qua in illa Ges funt, 
initenies exefa & fiftulofa : qualia funt que duratus 
bumor efficit, vtique circa medicatorum fontium 

‘” giuos; qua vbi pargementa aquarum coaluerynt, ex 
. fpamafolidantur. Necetfario leue eft, quod ex ven- 
tofo inanique concretum eft. Quorumdam caufla 
tion poteft reddi, quare aqua Nilotica fecundiores fe- 
minas faciat, ddeo vr quarumdam vi(cera longa fte- 
rilitate prasclufa, ad conceptum relaxauerit: quare 
_ quazdam in Lycia aque conceptum feminarum cue 
ftodiant, quas folent petere, quibns parum tenax 
walua eft. Quod ad nie attinet, pong ifts inter temere 
vulgata. Creditum eft, quafdam. aquas {cabiem ad- 
ferre corporibus , quafdam vitiliginem, & fedam ex 
albo varictatem, fine infufa fiue pota fit. quod vitium 
dicunt habere aquam ex rore colle€tam. ‘Quis non 
grauiflimas effe aquas credat, quz in cryftallum coé- 
unt? Contra autem eft. tenuiffimis enim hoc euenit, 
uas frigus ob ipfam tenuitatem facillime gelat. Vn- 
eautem fiat ciusmodi lapis, apad Grecos ex ipfo no- 
mine apparet : xpuradtoy enim appellant eque hunc 
perlucidum lapidem, quam illam glaciem, ex qua 
+ fierilapiscreditur. Aquaenim celeftisminimumin — 
fe terreni habens, cum induruit, longioris frigoris 
pertinacia (piflatur magis ac magis: donec omni aére 
exclufo in fe totacomprefia eft , & humor qui fuerat, 
lapis effectys eft.. 





6. Mediate) falphuris’, bituminis , nitriaut alteriue me- | 


rT - 
| a ) 
; u 


> ey 7 
= = 9 ‘i = " 5 
= o willy . ~ \ 4 b { 
» atk aah 7h ie Ne 4 ‘Car | 
- 
a 





aS 
; 
Nawvran Qvazsr. Dre. TL 675 


Cap. xxvi, Zftate quedam flumina augentur, 
ve Nilus: guius alias 1) ratio reddetur, ‘Theophra- 
ftus c{t anctor,in Ponto quoque quofdam amnes cre- 
{cere tempore eftino; quatuor autem effe iudicans 
cauflas, Aut quia tunc maxime in humorem muta- 
bilis terra eft: aut quia maiores in remoto imbres 
funt, quorum aqua per fecretos cuniculos reddita, ta- 
cite fuffundicur. Tertia, ficrebrioribus ventis oftium 
eeditur, & reuerberatus fluctu amnis reftitir; qui 
crefcere yidetur, quia non effonditur. Quartaratio 
eft fiderum. Hee enim quibufdam menfibus2) ma- 
gis vrgent, Xexhauriunt flumina: cum longius re- 
eeflerunt, minus con{umunt atquetrahunt, ltaque 
‘quod impendio folebat 3), id incremento accedit, 
Quzdam flumina palam in aliquem (pecum decidunt, 
& fic ex oculis anferuntur; quedam confamuntur 
paullatim , & intercidunr: eadem ex interuallo 
reuertuntur , recipiuntque & nomen & curfum. 
Caufla manifefta eft, {ub terra vacat locus. Omnis 
autem humor natura ad inferius, & ad inane defer- 
tur. Hloitaque recepta lumina curfus egerefecre- 
to: fed cum primum aliquid folidi, quod obftaret, 
occurrit, perrupta parte , que minus ad exitum 
repugnabat, repetiere curfum fuum, ) 

Sic 6b terreno Lycus eff epotus hiatu, 

Ex/iftit procul binc, alioque rena(citur ore. 

Sic modo combibitur , tacito mode gurgite lapfus, 

Redditur Argalicis ingens Erafinus in §ndss. 
Idem_& in Oriente Tigris facit: abforbetur , & defi- 

















1. Alias) libro nimirum fequente, | 
2. Qutbufdam menfibus) vt fol tunie, Iulio & Angnfto, 
- 3, Quod impendio filebat ) fubintellige ; accederes i, ¢,. 
: que falebar impendi altro vrgenti & exhaurienti. 
2 dera- 


\ : - 7 
B75 OL, Awwaur St NECAE a 
gg a errs emer nthnntnaT” 
- @eratus diu , tandem longe remoto loco, non tamen 
-@ubijus an in idem fit, emergit. Quidam fontes ceté| 
¢6 tempore purgementa cieCtant: ve Arethafa in Si- - 
¢ilia, quinta quaque eftate per Olympia. Inde opi- 
nio eft, Alphzon ex Achaia éo vfque penetrare, 
_ &agere fab mare curfum, nec ante quam in Syrs 
_ enfano littore emergere. Ideoque iis diebus quibus 
Olympia funt, vidimaram ftercus fecando traditum 
fumini illic redundare. Hoc & ate tradituin eft in - 
oémate, Lucili carifime, & a, Virgilio qui allo- 
quitur Arethofam: . : ; 
'. Sie tibi cum flultus fibter labere Sicanvs, 
Dorit amara fuam non intermifceat Sndam, . 
Eft in Cherfonefo Rhodiorum fons, qui poft me 
um interuallam temporis, feda quedam turbi- 
i ex intimo fundat, donecliberatus eliquatusque 
eft. Hoc quibufdam locis fontes faciunt, vt nen 
tantum lutam , fed folia, teftasque, & quidquid 
putre iacuit, expellant: vbique autem facit mare: 
eui hec natura eft, vt omneimmundum ftercorofum- 
quelittoribus impingat. Quadam vero partes me 
ris id certis temporibus faciunt: ve circa Meflarnam 
& Mylas fimo , quiddam fimile, turbulentum in liteus 
snare profert, feruetque & eftuat, non fine odore 
feedo. Vnde illic ftabulare Solis boues, fabula eft. Sed 
difficilis ratio eft quorundam : vtique vbi tempus ecius 
rei, de qua quaritur, inobferuatum & incertum eff, 
Traque prexima quidem inueniri, &'vicina non pot- 
eft cauffa , ceterum publicaeftilla. Omnis aquarom 
ftantium claufaramque natura fe purgat. Nam inhis 
quibus curfus eft, non poffunt vitia confiftere , que 
fecunda vis defert & exportat. Ilize quz non emit 
tunt quidquid infedit, magis minufte 2ftuant. Me- 
re vero cadautra, ftramentaque, & naufragorum 
— 7 reli- 





= 


Narwrac. Qvansr, Lis, I. | 677. 


reliquiis fimilia , ex intimo trahit, nec tantum tems 
peftate fuctuque, fed tranquillum quoque placidum- 
que purgatur. 4) | 

Cav. xxvir. Sed monetmelocns, vt queram, 
cum fatalis dies diluuti venerit , quemadmodum ma- 
gna parsterracum vndis obruatur, Vtrum Oceani 
viribus fiat, & exrernum in nos pelagus exfurgaty an 
erebri fincintermiflione imbres, & elilazftate hiems 
pertinax, immenfam yim aquarum ruptis nubibus 
deriuat. An flumina tellus largius fundat, aperiatque 
fontes nouos: aut non fit vnatanto malo caufla, fed 
pmnis ratio contentiat, & fimul imbres cadant fumi- 
na increfcant, maria fedibus {wis excita percurrant, 
& omnia yno agmine ad exitium humanigeneris in- 
rumbant. Itaeft. Nihil difficile eft natura, vtique 
rbiin finem {ui properat. Ad originem rertm parce 
ytirur viribus, difpenfatque fe incrementis falfenti- 
bus 1): fubito ad ruinam totoimpetu venit Quam 
pee, tempore opus eft, ve conceptus ad puerperiam 
verducatur infans? quantis laboribus tener educatur? 
quam diligenti nutrumento obnoxium neuiflime., 
‘or pus adole(cit? at quam nullo negotio (oluitur? Vr- 
ges con{tieuit ztas : hora diffoluit. Momento fit-cinis; 
djufilua, Maynatutela ftant acvigentomuia: cito 
rcrepente diflihunt. Quidquid ex hoc ftatu rerum 
iatura flexerit, in exitium mortaliam fatis. Ergo 
‘am affueritilla neceflitas temporis2), multafimuf 
ata cauffas mouent: nec fine cencuffione mundg 
anta mutatio eft, vt quidam putant , inter quog 

















_  Trengniliam qnoqne purgatur) quod flu@a tamen ferl 
erat Fromondar,. com suosee ita fic tranquillaum mace, - 

juin vndabundum littus alludat, imo Hegeblet, — 7 
1. Fallenbébas:) Aarentibus. oe | | 
a. Necefitas tenpentc) favale tempus. eee 
Sole 1 Babi! 


\ 


673 Bo Awwant Sauncag. 
























. 








a - 


abianus3) cft. Primo immedici cadunt imbtey 
& fine vilis folibus trifte nubilo celum eft; nebule 
que continua, & ¢x humido fpiffa caligine,; num 
quam exficcantibus ventis, Iride vitium fatis, & fee 
getum fine truge furgentium marcor. Tune corra 

is qu feruntur manu, paloftris omnibus campis 
Perks fuccrefcit; mox iniuriam & validiora fenfere. 
Solutis quippe radicibus , arbufta procaumpunt & vi 
tis; atque omne virgulrum non tenetar folo, quod 
molle fluidumque eft: iem nec gramina autpabuls 
leeta aquis 4) fuftinet , fame laboratar , & manus ad 
antiqua alimenta porrigitur3 quare ilex & quercus 
excutitur, & quecumque in his arduis arbor commif- 
fara aftriGa lapidum ftetit. Labant acmadent teas, 
& in imum ufque receptis aquis fundamenta’ defis 
dunt, ac tota hurchus ftagnat, fruftra tirabantium fal 
era tentantur.$) Omne enim fandamentun? in le 
brico figitur, & latofa humo nihil ftabile eft, - Poft 
quam magis magisque nimbi ingruunt, & cones 
feculis tabucrunt niues, deuolutus torrens altiffiimi 
montibus rapit filuas male harentes , & {axa reuolu 
tis 6) remiffa compagibus rotat. Abluit villas, & in 
termixtos quium greges deuehit; vulfisqae minoris 
bus tedis, que in trantitu abduxit, tandein in maiors 
_ Wiolentus oberrat. Vebes, &implicitos trahit me: 
nibus {uis populos, ruinam an newfcagium querer 
tur, incertos: adeo fimul , & quod opprimeret, & 
quod mergeret, venit. Auctus deinde proceffu ali- 
. Quo 7) in fe torrentibus raptis plana paffim populs 

4. Leta aqnist ) gramine & pabula que letemur aquis, & 
quibus proinde sli forfan non obeffent, folam camen mollé 
mimis & fluidam faftinere aequit. , 

§- Tentanter) adhibentur, fi torfan (oftinesmn 

6. Rexolntis) leg. sefelutis Gronoy,.- . . 

19. Alique) aliqnos legit Gronev., ot 


ES err —_ 


Narvrat. QvAner, Lis. I 679 
tur. Nouiflime ruina magna gentium clartis onuftus« 
que diffunditur. Fluminavero fuapte natura vatta, 
& tempeftatibus rapta , alueos reliquerunt. Quid 
tu efleRhodanum, quid potas Rhenum, atque Da- 
hubium, quibus torrens etiam in canali fuo curfus 
eft, cum fuperfufi nouas fibi fecere ripas , ac {ciffa 
humo fimal exceffere aluco ? Quanta cum precipita 
rione voluuntur, vbi per campeftria fluens Rhenusy | 
nie {patio quidem languidus. g), fed lstiffime velut | 
per anguftum g) aquas implet? Cumque Danubius 
non iain radices nec media montium ftringit: (ed iu- 

a ipfa folicitat, ferens fecum madefatta 10) monti- 

~ wm latera, rupesque deiettas, & magnarum promon- 
toria regionum, guz fundamentis laborantibus a 
continenterecefferunt. Deinde non inueniéns exi- 
tum (omnia enim fibi ipfe precluferat) in orbem 
redit, ingentemque terrarum ambitam atque vrbi« 
mn vio vorticeinuoluit, Interim permanentimbres, 
fit celum grauins, ac fic diu malumex mals colligit. 
Quod olim fuerat nabilum , nox eft: & quidem hor- 
rida &terribilis, intercuffu luminisdiri. 11) crebra 
eiim micant fulmina, procellz quatiunt mare? tunc 

* primum auctum flaminum acceflu, & fibi anguftum, 
jam promouet littus: non continetur fuis finibus, fed 
prohibent exire torrentes, aguntque flu@us retro: 
pars tamen maior, vt maligno oftio retenta, reftagnat, 


So 














§. Ne fpatio quidem languidus ‘) nonremiffior eo quod fpa- 
tiofo alueo fluat. 

g. Velut per anguffam’) non minus aquis alneum implet 
ac fi effer angultiflimus. pro aquas lagendum aqwis etiam Gro- 
Honins puta. eth made hee 

10, Madefatta) madefa&tum eft quod humore penitys pe- 
metrante corruptum eft. Gronov. 

7 an, Entercn ff Inminis dirt) per nubium interualla & dehi- 
fcentes rimas falgurym Jumen intecouti dicks,  Fremoyd, 


re 


& 


¢ 


Se Nunc ad propofirum 


“ P ‘ \ , ar it 
60 © «iL, AnwWanr Sgeurcan 
& agros in formam vnius lacus redigit.. Idm omnis, 
qu profpici som aquis obfidentur. Omnis tw 
snulus in profundo latet, & immenfa vbique altitude, 
ef, tantum in {ammis montium iugis vada fant, , 
{nea excelfiffimia cum liberis coniugibusque fugere, 
actis ante fe gregibus: diremprum inter miferos com- 
mercium ac tranfitus : quoniam quidquid fubmiffius 
srat, id vnda compleuit: Edirifflimis quibufque ad- 
Ccabent reliquie generis humani: quibus in extre 
ma perdudis , hocynum folatio fuit, quod tranfierat | 
in {tuaporem metus non vacabat timere mirantibus: © 
ne dolor quidem habebat locum. Quippe vim fasm — 

‘ditin eo, qui vitra fenfum mali mite eff Erg 
infularum modo eminent montes, & {parfas Cycla- 
das augent, vtaitille poétarum ingeniofiflamus 13) 
egregic, ficut illad pro magnitudine vei dixit: - 
_ Omnia pontus erat: deerant quoque littora.ponto, | 

iff tantum impetum ingenii & materiz ad puefriles | 
ineptias reduxiffet, 

Nat lupus inter oues, fuluos Sebit nda leomes, | | 
Non eft res fatis fobria, lafciuire deuorato orbe tet- J { 
rarum. Dixitingentia, & tantz confufionis imagi yt 
nem cepit, cum dixit: ma iE 

Ex/patiata ruunt per apertos flumina campos. } ty 
, «= Préffaque labant fub gurgiteturres, . te 
Magnifice hoc, finon curauit, quid oues &lupi fe f )), 
eiant. Natariautem in diluuio & in illa rapina pot Pi, 
eft? aut non eodem impetu pecus omne, quo raptull Ig 









erat, merfum eft? Concepifti imaginem quanti 
debebas , obrutis omnibus terris, czlo ipfo imterti | 
ruente, Perfer. Scies quid deceat, ficogit: eri otf 









ey - . e 
. . 
~ ‘ 


% 
Narveaar Qyaast, Lig. I. gy 

7——— ; 

PB. XXvuil, Sunt qui exiftiment, immodi- . 

bribus vexariterras pofle, nonébrui, Magno - 

4 magna ferienda funt, Faciet pluuia fegetes 

, fru@um vrando decutiet, intumefcent riuis 

1a: fed refident. Quibufdam placet moueri 
& illinc cauffam tante cladis accerfi. Non 
torrentium, autimbrium, aut fluminum ir- 

feri tam grande naufragium, Vbi inftat illa 

ies, mutarique genys humanum placuit, flue- 

duos imbres, & non effe modum plauiis con- 

m: fuppreffis aquilonibus, & flatu ficciore: 
nubes Kimibres & amnes abundare, 
Sed adbuc in damna profeltum eff. 

nuntur fegetes , &f deplorata colonis 

s jacent , longique perit laber irritus anni, 

>di debent terre, fed abfcondi. Denique cum 

| prolufam eft, crefcunt maria, fed fuper foli- 
fluétum vitra extremum tempeftatis maxima 

um mittunt. Deinde atergo ventis fargenti- 
gens equor evoluunt; quod longe a confpe- 
erioris littorisfrangitur. Deinde vbilittus bis 
prolatun eft, & pelagus in alieno conftitit, 
dinoto malo cominus procurrit zftus ex imo 
_maris. Nam vt aéris, ve etheris, fic huiug 

iti larga materia eft, multoque in abdito 1) 

*. Hac fatis mota, noneftu, (nam eftus 
nWterium eft) attollit vafto finu fretum, agit- 

te fe. Deinde in miram altitudinem erigitur: & 
is hominum receptaculis fupereft 2) Nec ida- 
duum eft, quoniam zquo terris faftipio afvene 

3) Si quis excelfa perlibret, maria paria funt. 











abdito) in ebyfio fubterranea, 
peref ) fapereminet. 
cenderet lage: afcendant. Gronev. 


al . . . ¥ 4 


682 L, ANNAZE1 Sinrcas 
Nam par vndique fibi ipfa tellus eft. Caua & ple | 
na vndique inferiora funt. Sed iftis adeo in rotuan- | 
dum orbis equatus eft, in parte autem eius & ms 
ria funt, quz in vnius equalitatem pile coéunt. Sed | 
quemadmodum campos intucntem, que paullatim 
deuexa funt, fallunt: fic non intelligimus curuatu- 
ras maris, &videtur planum quidquid apparet. a 
illud zquale terriseft. Ideoque vteffluat, nonma | 
gna mole fetoller: dum fatiseftilli, vt fapra pariave — 
niat, leuiter exfurgere: nec a littore vbi inferius eft, 
fed a medio, vbi ille cumulus eft, defluit. Ergo vt folet 
zftus equinoStialis, fubipfam lunz folisque coirumi, 
omnibus aliis maior vndare: fic hic quiad occupan- 
das.terras mittitur, folitis maximisque violennor, 
plus aquarum trahit: necantequam fupra catumina 
eorum, quos perfufurus eft, montium creuit, deuol 
uirur, Per centena millia quibufdam locis eftus ex — 
currit innoxius, &ordinem feruat.. Ad menfuram 
enim crefcit, iterumque decrefeit. At illo tempore fo- 
lutuslegibus, fine modo fertur. Quaratione, inguis? — 
Eadem, quaconflagratio futara eft. Vtrumaue fit, 
cum Deo vifum ordiri meliora, veterafiniri. Aqua | 
& ignis terrenis dominantur. Ex his ortus, & ex 
his interitus eft. Ergo quandoque4) placuere res 
noug mundo, ficinnosmare emittitur defuper, t 
feruorignis, cum aliud genus exitii placuit. 

Cap. xxx. Quidam exiftimant terram quoque 
concuti, & dirupto folo noua fluminum capita dete 
gere, qué amplius vt e pleno profundant. 
qui Belum interpretatus eft, ait curfu ifta fiderum fi: _ 

‘eri: & adeo quidem id affirinat, vt conflagrationi, 
atquediluuio, tempus af : arfara enim terrena | 
contendit,quando omnia fidera, qu nunc diuerfosi) 


—_ 








































Narr Rat, Qvanst. Lis. I. 683 





a 
agunt curfus , in Cancrum connenerint, fic fab eo- 
dem pofita veftigio, vt reéta linea exire per orbes o- 
mnium 2) poffic; inundationem fururam , cum ea- 
dem fiderum turba in Capricornum conuencrit. Il- 
lic folftitium, hic bruma conficitur, ‘Magne po- 
tentiz figna: quando in ipfa mutatione anni momen- 
tafunt.3) Er iftasego receperim cauilas (neque e- 
nim ex ynoefttanta pernicies) & illam qué in ton- 
flagratione noftris placet, huc quoque transferendam 
puto; fiueanimaelt mundus, fiue corpus: natura 
gubernanta, vt arbores , vt fata, ab initio eius vique 
ed exitum quidguid facere, quidquid pati debeaty 
inclufam eft: ytin femihe omnis futuri ratio hominis 
comprehenfa eft. Et legem harbe & canorum non- 
dum natus infans habet. totius enim corporis , & fe- 
quentis etatis in paruo occultoque lineamenta funt, 
Sic origo mundi, non minus folem &lunam, & vices 
fiderum, & animalium ortus, quam quibus maitaren- 
tur terrena, continuit. In his foit inundatio, que 
non {fecus quam hiems,quam eftas, lege mundi venir, 
Traque non pluuia iftud fiet, fed pluuia queque: 4) 
non incurfu maris, fed maris quoqueincurfu: non 
terre motu, fedterrz quoque motu. Omnia adiu- 
uabant naturam, vt nature conftituta peragantur, 
Maximam tamencauflam, ad feinundandam, terra 
ipfa preftabit ;: quam diximus effe mutabilem, & fol- 
ui inhumorem. Ergo quandoque erit terminus re- 
bus hamanis, cum partes eius interire debucrint, 
abolerive funditus tote , vt de Mat toe, rudes 





2. Per orbes omnium ) per corpora ipfa Spherica  Plealee- 
come 8 fiat, fi in eodem perpendiculo & femidiametro 
Hponantur. Fremond. 
wr Momente fint |) quz vercunt folis curfum. 
_ # Sed plunia quoque) is ¢. exit plauis etiam canffa, fed 


x2.  Jnne- 


684 . L. Anwar Santcar . 

~ : . . até 
innoxizque generentur ; nec fuperfit in deterier 
thagifter 5); plus humoris , quam femper fuit, fiet. 
Nunc enim elemeiita ad id, quod debetar, - penf 
fant, Aliqaid opdrcet alteti accedat, vt qua libra: | 
mento ftant, inzequalitas turbet. Ac¢cedet humor. 
Nunc enim habet quo ambiat terras, non quo obratt. 
Quidquid illi accefferit , neceffe eft in alienum locam 
exundet. Vindare ergo terradebet vt validioti infirtms 
fuccumbat. Incipiet ergo putrefcere,dehiric Iaxata ite 
in humorem, & affidua tabe deflaere. Tatie exfilicin 
{ub montibus flumina, ipfosque impera qudfiets: 
inde aura tacite6) manabarit." Solum onine sqess 
reddet, fammi {caturient montes: quemadmreduth 
in morbum tranfeunt fana, &.viceti vicina: corfeatl 
unt: vt queque proxima térris fluentibus ‘faerhit, 
eluentur, ftiliabunt, & deinde currenr,. @ hiane 
pluribus locis faxo, per‘fretam faliertt 7) ; & meris 
inter fe component. Nihil erant Hadriatici, nihil. 
Siculi equoris fauces, nihil Charybdis, nihil Seyllé. 
Omnes nouum mare fabulas obruet, & hic qui terrss 
tingit Oceanus extrempas , vefiet in meditm 8). 
Quid ergo eft? nihilominua’tenebit alienos mentfes 
hyems, zxftas prohibebitar , & quodcunque terres 
fidus exficcat, compreffoardore ceflabie. Peribint 
‘rot nomina, Cafpiam & Rubrum mare, Ambredi 
& Cretici finus, Propontis & Pontus. Peribit omm 
difcrimen. Confundetur quidquid in faas partes 













s. Nec Juperfit in deteriora magifter) Fromend..de eleme 
_ tis intelligit ; que’ intra libramentam redaéa , Cire mos 
amphiae ebeant, Gronev. de hominnm moribus. — . 
‘8, Avra tucita ) leni fluoxu, qualis eure flates tacitus 

mollis. Fromond. . 

_ 7. Per fretum fakient tpent fretum, 

°" 9. Venter in medion ure occupane terre, medi- 
terranea_ quoque occupabie. 


“whasa’ 


- 68 natu- 


Natyrar, Qvarsr. Lie. lll, 685 





natura digeffit. Nonmuriquemquam, non tires 
tuebuntur, Non proderunttempla fapplicibus, nec 
vebium {umma: quippe fugientes, ynda przueniet, 
& x ipfis arcibus deferer. Alia ab occafu, alia ab 
Oxiente concurrent: ynus humanum genus condert 
dics, Quidquid tam longa fortanzindulgentia ex- 
coluit, quidquid fopra ceterds extulit, nobilia pa- 
qiter atque adornata , magnarumquegentiumregna 
peflumdabit. |. ed —— 
Cap, xxx. Sunt omnia, vt dixi, facilia natu- 
fz. vtique que a primo facere conftituit; ad quzx non 
fubito, fedex denuntiato venir. Jam autemaprimo 
die mundi, cum inhunc habirum exinforii ynita- 
ae 1) difcederet, quando mergerentur terrena, de- 


_evetum elt: &nefit quandoque velut in noue opere, 


- 


dura molitio, olim ad hec maria fe exercent. Non vi- 
des,vt fluctos in littora, tamquam exiturus, incurrat? 
Won vides, vt zftus fines fuos tranfeat, &in poffeflio- 
mem terrarum marccinducat? Non vides, vt uliper- 
petuacum clauftris fuis pugna fit? Quis,porro iftine, 
ynde tantum tumultum vides, metus eft e mari, & 
Maguoimpetu erumpentibus fluuiis? Vbi non hu- 
morem natura difpofuit, vt undique nos, cum yolu- 
iflet, aggredi pofler? Mentior, nifi eruentibus terram 
humor occurrit, & quoties nos auaritia aut defodit, 
-autaliqua caufla penetrare altius cogit , eruendi finis 
wndaeft. Adiicenunc, quod immanes {unt in abdi- 
to Jacus, & multum maris conditi, multum flami- 
num per operta labentium, Vndique ergo erunt cauf- 
fe diluuio, cum alia eque fubinfluant terras , aliz 
circumfuant, quz diu coércite vincent, & amnes 
amnibus iungent., paludibus flagnas Omninm 





1, Inform: unitate) chao. 


ee XX 3 i - Wn 


foe 


686: L.ANWArt SanecaE 
tune meré ora fontium implebit 2), & maiore hiatu , 
foluet. Quemadmodum corpora noftraad egeftum 
venter exhaurit , quemadmodum eunt in fudorem 
vires: ita tellus tiquefiet, & aliis cauffis quiefcentibus, 
‘intra fe, quo mergatur, inueniet : fic magna 3) 
omnia coituracrediderim. Necerit longa mora exi- 
tii. Tentatur diuelliturque concordia, cam femel 
aliquid ex hac idonea diligentia remiferit mundus> 
ftatim vndique éx aperto, ex abdito, fuperne, ab 
infimo aquarum fiet irruptio, Nihilefttam violen- 
tum & incontinens fui, tam contumax, infeftumque 
retinentibus, quam magna vis vndz: vtetur libertate 
permiffa, & iubente natura, qua {cindit circuitque, 
‘complebit.. Vtignis diuerfis locjs ortus, cito mifcet 
incendium, flammis coire properantibus: fic mo- 
mento redundantia maria fe committent. Nec ea 
femper licentia vndis erit : {ed peracto exitio. gene- 
ris humani, exftin@ifque pariter feris, in quarum ho- 
mines ingenia tranfierant ; iterum aquas terra forbe- 
bit: natura pelagus ftare, aut intra terminos fuos 
furere coget: &reieftus ¢ noftris fedibus , in fua {e- 
creta pelletur Oceanus: & antiquus ordo reuocabi- 
tur. Omne ex integro animal generabitur, dabitur- 
ue terris homo infcius {celerum, & melioribus au- 
piciis natus Sed ‘illis quoque innocentia non du- 
rabit, nifidum nouifunt, Cito nequitia fubrepit: 
virtus difficilis inuentu eft, reorem ducemque de- 
fiderat. Etiam fine magiftro vitia difcuntur. 





a. Ora fontinm implebit ) per cuniculos & meatus fubter- 
raneos in ea <xtumefcens. 
3. Magna) melius mihi videtur maria. 


LIBER 





LIBER QVARTVS, 


quo de niue, grandine, & 
pluuia agitur, 


_  Argumentum. 
‘afatione gratulatur Lucilio de otiofa Sicilia pron 
itiome, qué Mujis & litteris eius (patium daret, 
praterea , ne adulatoribus prebeat latus, Lau- 
inde Gallionis fratris interie@e. & Sicilia ad- 


1. Stati ab origine Nil: incipit, & multa de 
ta & amena interfpargit. Inde ad grandé- 
iuem , glaciem, pluuiam abfcedit & occafione tam 
Soblata, adwer/us niuatas & glaciatas potiones, 
nanam luxuriam litigare incipit , nec litiginm 
lorum finit, 


PREFATIO. 

‘lettat te, quemadmodum fcribis , Lucili 
virorum uptime, Sicilia, & officium prect- _ 
rationis otiofe. 1) Deletabit, fi continere id 
nes {uos volueris, nec efficere imperium, quod 
curatio. Facturum de hoc, non dubito. Scio 
fis ambitioni aliénus, quam familiaris otio & 

Turbam rerum hominamque defiderent, 
pati nefciunt. Tibi tecum optime conuenit. 
‘irum paucis iftud contingere : imperiofi nobis 
-molefti fumus: modoamore noftri, modo 
laboramus: infelicem animum nunc fuperbia 





rcurationis otiofe ) ans enim turbarum eo ‘tempdte 
a. 


“xg inflas 


638 L. ANNA: Stnicar 
inflamus, nunc cupiditate diftendimus: alias volupta- 
te laxamus, alias {6licitud:ne exurimus. Quod eft 
miferrimum,numquam fumus finguli. 2) Necefleet 
itaque aflidua fit, intam magno vitioram conruaber- 
nio,rixa. Fac ergo, mi Lucili, quod facere confuefti. - 
A turba,quantum potes,te {epara; nec adulatoribus ls- 
tus przbeas, 3) artifices funt ad captandos {uperiores. . 
Par illis, etiam fi bene caveris, non eris. Mihi crede, 
Aapieris, fi proditioni ipfete trades. Habenthocin 
{e naturale blanditias: etiam cum reiiciantur, pla 
cent: fepe exclufz, nouiffime recipiuntur. Hoc e 
nim ipfum 4 imputant, quod repelluntur , & fubigi 
ne contumelia quidem poffunt. Incredrbile eft, quod 
dicturus fum, fed tamen verum. Eg maxime quif- 
que patet, qua petitur. Fortaffe enim ideo, que§) 
patet, petitur, Sic ergo formare, vt fcias non po 
te confequi, vt fitimpenetrabilis cum omnia caueris, 
per ornamenta 6, feciet. Alius adulatione clam 
vtetur, parce: alius ex aperto, palam,rufticitate fimu- 
Jata, quafi fimpiicitas illa, non ars fit. Plancus arti- 
fex ante Vitelleium 7) maximus, aiebatnon effe ot- 
culte, nec ex diffimulato blandiendum. Perit, in- 

















2. Singuli) foli, nam in frequenti vitioram contnberaie 
viuimis. Fromond 

3. Latus prebeas) neilles propius admiteas, & « larere tt 
bi incedere patiaris. 

4. B'oc enim ipfum ) repulfam important, tanqasm ide 
poftea debeanr imvetrare &accipere, quod anter captabaat. 

g. [deo quia) idem quod legit Greuev. 
_ 6, Ormamenta. ornamenta hic pro ipfis ermis fumenter, 
wt & Ep. 14. item apud Sueton. Titi c. 9. &'alios. Zipf. & 


rouov. 
q. Vitelleinm) Vellcium coniicit Muretas ; ifle enim edv- 
Jator maximus. Vitellinm Lipfaus, qui foam conieQuram fir 


“(het ex Sutton. Vieell. ¢.11. Tacite , 


at enone ene eee ee eer eee 
quit, procari,g): filatet. Plurimam adulator cum 


deprehenfus ett, proficit : plus etiamnum fi obiurge- 
tus eft, fierubuit. Futuros multes in perfona tue Q) 
Plancos cogita: & hoc non effe remedinm tanti mail 


- nollelaudéri, Crifpus Pasfienus, 0) que ego 


_cerram fidem ruris, incertiorem fori tentent ,.quem: 


a 
. 





‘4 wubb! 
os 


cognoui fabtiliusin omnibus rebus 5- waxime in di- 
ftinguendis & curandis vitiis, feepe dicebat, adulatior 
si nos Opponere, non clatdereeftium. Et quidem 
fic, quemadmrodum opponi amice folet. Qua 
impulit, grata eft: gratior, fi effregit,. Demeteinm u) 
eeregium viruarmemini dicere cuidam lidertino po- 
gent}. facile fibi eflead dmitias viam , que die penir 
guiffetbene mentis. Nec innidebo, inquit, vobig 
deme artem, fed.docebo eos quibus.queefite opucefl, 
&) quemedmodam non dubiem fortenam maris, 
0m omendi vendendique eleam fubeant, non in; . 
admoduth non folam facili, fed etiam hilari via pect 
niam faciant, gaudentefque difpolient.13) Te, in 
squit, 14) longierem Bido Annzo mrabo, & Apol- 
Abdndngeninctteredsntmnegd 

8. Perit, precari’) i.e, fraftra procaris: nullas exim pro- 
cationis froétus, fi amate fe emari nefomt. 

9. In perfona tua) idem ac fi dixiffec in perfonam tuam, 
Sic Cic. prince. Lib.I. in Verr. Si fortes fueritisineo, quets 
temo anfus fit defendere. Gronov. 

10, Crifpus Pasfews ) Neronis vitricys. de quo Pliniug 





L, 16.°¢. 44. Blitt. 
' u. Demetrivm’) Cynicum, de quo in Bp. 62. & L. Vi, 
e.g. deBenef, | ao 
ta, Quibus quafito opss ef) qui apus Sibi effe.purenc,: ve 
pecumiam Querant, — SS, 
' ig. Gandentesque difpolient ) ita fpolient, vt gavdeane ipe- 
att. i. . : 

sup, egein) Cystens nimiram, sdulscorigs bibestini efres 
: ve a ae or «z4 ete Meee watts dlomio 
rn J ° 


Th y. ~N ' 


666 2=ss«L ‘AwwasrSeyscat) (7 
ea DREN COOLEST ITER LED COLETTE LEE LIE LAL DCEO | 
lonioPyéa, quamuis ftaturam habexs Threcis.com 
Threce compofiti. 1g) Hominém quidem non effe ‘ 

wilam liberaliorem, non mentiar, cum poflig.videri' 
omnibus donaffe, quidquid dereliquifti. 16) Itaef, 
ini Tunior ; quo apertior eft adulatio , quo improbior, 
quo magis frontem fuam perfricuit , cecidit alienam, 
¥7) hoc citius expmgnat. Eo enim iam dementia 
yenimus, vt qui parce adulatur, pro maligno fit, So- 
Jebam tibi-dicere , Gallionem fratrem meum (quem 

_ Giemo Non parum amat,etiam qui amare plus non pot- 
eft) alia vitia non noffe, hoc etiam odiffe, abomni 
fllum parte tentafti. Ingenium fafpicere coppifti, | 
émnium maximum & digniffimum, gued confedrai ' 
stellet, 1) quam conteri: pedesabftuliz, rq) Fee — 

alitatem laudare ceepifti, qua fic a nummis refiluit, — 

yt illos habere 20) nec damnarevideatur: prima ft _ 
tim verba przcidit. Coepifti miraricomitatem & in- 
compofitam fuauitatem : quz illos quoque,quos tran- 
fit,abducit, gratuitum etiam in obuios meritum, Ne- 
sno enim mortalium vni tam dulcis eft, quam hie 
emnibus: cum interim tanta naturalis boni vis eft, vti 
artem fimulationemque non redoleat. Nemo non 
imputari fibi bonitatem publicam patitur. Hoc quo- 
que loco blanditiis tuis reftitit, vt exclamares inuc- 





anes anaeeenen a 


NATVRAL, Qvansr. ts Vv. 6 

( . e oen © qistiettamess 
niffe te inexpugnabilem viru aduerfus infidias,quas 
nemo non infinum recipit. Eo qujdem magis hanc 
eius prudentiam, & in enitando ineuitabili malo per- 
tinaciam te fufpicere confeflus es, quia {peraueras 
pofie apertis auribus recipi, quamuis blande diceres, 
guia vera dicebas, Sed co magis intellexit obften- 
dum. Semper enim falfis a vero petitur veritas. 11) 
Wolo tamen tibi difpliceas,quafi male egerismimum, 
& quafi ille aliquid iocorum aut dol futpieette fit, 
Non deprehendit te, 22) fed repulit. Ad hoc ex- 
emplarcomponere. Cum quisad'te adulator accel- 
ferit , dicito: Vis tu ifta verba,'23) que iam ab alio 
| magiftrata adalium cum liGoribus tranfeunt, ferre 
ad-aliquem, qui paria fa@urus, 24: vult quidquid 
dixeris , andire? Ego nec decipere vole ; nec decipi 
poffam. Laudari mea vobis, nift landaretis etiom ma- 
los,vellem. Quid autem neceffe eft in hoc defcen- 
dere,vt té petere cominus poffint? 25) Longum inter 
vos interuallum fit. Cum cupicris bene laudari; quare 
hoc vilidebeas? Ipfe telauda. dic: Liberalibus me 
ftudiis tradidi , qaamquam paupertas 26) alia fuade- 
ret, & ingenium eo abduceret, vbi prefens ftudii pre- 
tium eft. Ad gratuita carmina deflexime, & ad fa- 
Jutare philofophis ftudium contuii. Oftendi in 
omne peCtus cadere virtutem: & eluGatus natalium 
anguftias, nec forte me, fed animo menfus, par maxi- 











« a1. Falfis vero patitur veritas) falfis quibus fpecies avero 
indvicor , infidie verstati ftrauntur. 
a3. Now deprebendit te) tentantem {cilicet, 
23. Vis tuifta verbs ferre w«) i.e. feras potius ifts verbe. 
8 24- Qui paria faitarus ) qui fe ad adnlauiones tuas Contr 
; audios Ve'te se petere coins palit) ve feras propiu ad t8 ac 


Ab, era) er rgo Laci & ad. 
a Fremond. visqusa _ 
Vogel: bUANY 


Ges ‘TL, Anuwdgr Senecae m 

EERE ER ET 
gnis fteti. Non mihiinimicitia Getulici Caii 97) & 
dem eripuit, son ‘in alioram perfonam infeliciter & 
auatorum,28) Meffala &Narciffus, diu publici he- 
ftes, antequam fui, 29) propofitum meum potuerunt 
muectese, Ceruicem pro fideoppofui. Nullom yer: 


jam mihi, quod non falua confvicntia prokederet, | 


excuffam eft. Pro amicis omnia timui, pro me nihil: 


nifi ne parum bonus amicus {fuiflem. Non mihime | 


Jiebres Auxere lacrimz, non e manibus vilins fapplex 
pependi: Nihil indecorum nec bono, mec viro feci. 


Periculis meis maior, paratus ire ineaqueminaban- | 


tur,egi graties Srtunz,quod experiri voluiffer,quan- 
¢i eftimarem fidem. Non debebat mihi paruo res tan- 


ta conftare,. Nec examinauit-me 30) quidem din: © 


neque enim ,paria _pendebant, vtrum Jatius effet me 
erire pro fide, an fidem pro me..Non pretipitiim- 
petuin vitimunyconfilium, quo me.eriperem furori 
potentium, mifi. “Videbam,apud.Caiym torment, 
widebamignes, Sciebam olim {ub illo in eum ftatum 


res humanas decidiffe, yt inter mifericordia opera | 


haberectur, occidi. Non tamenferro incubui, nec 
in mare aperto ore defiluiyneviderer pro fide tantum 
mori pofle,-. Adiice nunc inui¢tum munerijbus ani- 








~ gy. Getaliti Caii) Hiftoricus & Potta de quo Sueton. Ca- 


dig. c.g. Tacit, Anal, IV. fait nimirum. ap. Caiam. in gra- 


tia Getolicus, hoftis Lucilii,.Locilius tamen nihilomuouw 
fidem in Ciium retinuit. ~~ ; 


2g. Now in aliovum perfonam &'c.) fenfns: Meffala & Nar | 


ciffas, quornm hic Claudii libertus extitit, alter gnatns eff, © 
Meffaline vxoris Clandii adulteros perdentes, propofieum © 


meum in amicos'qvosdam meos,: qui erant ex 
adulteris , edeoque infelicicer amarj nor . 


pew oe fae 


mee Be = as 
es —_—— ~ 


° =z ; ~ eh a 





| powwere evertere. | 
fibi ipfis enim exitum denique pepe 
A 4 “fi ee a fe | 
| \ : i E: - ne a me) be : , in im libra, ) 





ee : a , - 
b. | 
Nar¥rAt, Qvarsr. Bis. IV. § 6oRp 
—_—_—_—_ [ee 
mum, &in tanto auaritie certamine numquam fup- 
poflitam manumlucro, Adiice nune victus parfimo- 
niam, fermonis modeftiam aduerfus minores-huma- 
nitatem, aduerfus maiores reucrentiam., Pott hoc ipfe 
te confule, vérane an falfa memoraverit, Sivetafunt, 
coram magno tefte 31) lauatus es: fi falfa, fine tefte 
| derifus es. Poffum &ipfe nunc videri teaut captare, 
' aut experiri. Vtrum libet crede,& omnes timere ame 
 incipe. Virgilianun illud excute! Nw/quam tute fides. 
Aut Quidianom, = 
--- Qua terra patet, feraregnat Erynnis, 








‘ 


In facinus iuralfe putes. - +? *~ 

‘Aut illud Menandri: (quis enim non in hoe m 
tudipem ingenii fui concitauit, deteftatasconfenfum — 
humani generis, tendentis ad vitia? ) Omnes, ait,ina- | 
los viuere: & in {Cenam yelut rufticus poeta profiluit, 
Non fenem excipit, non puerum, non feminam, non 
virum: Xadiicit,non fingulos peccare,nec paucos,fed 
iam (celus effe contextum. 32) Fugiendumergo, & 
in fe redeundum eft. imo etiam 4 fe reeedendum,Hoe 
tbi,etfi dinidimur mari, preftare tentabo, vt dubium 
viz, inieéta manu, ad meliora perducam. Et nefo- 
litudinem fentias, hine tecuam mifcebo fermones. 
Erimus yna, qua parte optimi famus; dabimus in- 
vicem confilia, non ex vultu audientis pendentia. 
Longe te ab ifta prouincia abducam,ne forte magnam 
hiftoriis effe fidem credas, & placere tibi incipias, 
quotiens cogitaveris. Hanc ego habeo {ub meo iure 
prouinciam, qux maximarum vrbium exercitus & {u- 
ftinuit& fregit, cam inter Carthaginem & Romam 


zt. Coram magno teffe| teipfo Fromond. : 
32. Scelus effe contextam) omnes vaiuerfum in ynum fcelus 
_ tonfpirare,. o¢ vna quali contexere Fremond, 


=— = 


_ 


. ‘ 


St Anwar: Saureas” 
eegqqgewemrningeneniemmaD 





_ dngentis belli pretiam iacuit , cum quatuor Romanos 


rum principum, 33) ift eft ; totius imperii vires cone 
aradtes in. vnum locum vidit , altamque Pompeii fore 
#anam erexit, 34) Cafaris fatigauit, Lepidi tranftalit, 
$5) omniumque cepit : 36) qua illiingenti {pe@acu- 
Jo interfuits ¢x quo liquere mortalibas poffet, quan 
gelox foret ad imum lapfus exfummo, quamique di- 
‘per{s via Magnam potentiam fortuna deftrueret. Vno 
enim tempore vidit Pompejum Lepidamque, ¢x ma- 
ximo faftigio aliter 37) ad extrema deieGtos; cum 
Pompeius alienum exercitam fageret, Lepidus fuum. 
-Gap. 1° Itaque vt te tota mente abducam, quam: 
tis multe habeat Sicilia in fe, circaque fe mirabilis, 
‘omnes interim prouinciz tue queftiones preteribo, 
& in diwerfam cogitationes tuas abftraham. Qua- 
gam enim tecum id quod libro faperiore diftuli. Quid 
ita Nilns eeftiuis menfibus abundet. Cui Danubinm 


’ fimilem natura philofophi tradiderunt, quod & fontis 


ignoti, & eftate quam hieme maior fit. Vtramque 
apparuitfalfam. Nam & caputeius in Germania effe 
comperimus: & eftate quidem incipit crefcere , fed 
adhuc manente intra menfuram fuam Nilo, primis 
caloribus , cum fol vehementior inter extrema veris 
niues emollit, quas ante confumit, quam intumefcere 
Nilus incipiat. Reliquo vero eftatis minuitur, & ad 
Hen eee aaa EeIInEnSIREEIREERRRIREEngInnD nnn emmesineeeremmemmeteeernen ner te pre 











"93. Quatxor Romanorum Principam ) foere illi Augufts, 
Antonin , Lepidus, Triamuiri. & Sex. Pompeius, Pompeii 
Magai filias. ye, 
. 34. Brexit) fex Pempeli partes in Sicilia preualebent. 
Vade & Sicilia fatigasis Cefaris Augufti fortonam , qui pe 
gum feliciteraliguando , cum partibus Pompeii, imo & 
in Sicilia & mari Siculo conflixit. . 

35. Lepidi tranftulit) vi@us enim in Sicilio ab Angufto 
‘Lepidus. & fortuna eiusad viGorem _ 

36. Omninmgne cepit ) theatrum fcitices & fedes belli 
quatuor illis Principibus gefi, . \ 


——————————— - 


. NaArvrat. QvaArsr. Liz. IV. 695 
hibernam magnitudinem redit, atque ex ea dimit 
titur. 

Cav. 1. At Nilus ante ortum Canicule auge 
tur médiis aftibus, vitra zquinoctium.1) Hunc no+ 
biliffmum amnem natura extulit ante humani ge 
neris oculos, & ita difpofuit, vt eo tempore inundaret 
JEgyptum, quo maxime vita feruoribus terra vndam 





altius traheret, 2) tantam haufura, quantum ficcitati 


annuz fufficere poffit, Nam in ea parte, qua in Aethi- 
opiam vergit, aut nulli imbres fant, aut rari, & qui 
infuetam aquis ¢zleftibus terram nonadiuuent. V- 
nam, vt {cis, gy ptus inhoc{pem faam habet. Pro- _ 
inde aut fterilis annus 3) aut fertilis eft , prout ille 
magnus inflaxit, autparcior, Nemo aratorum ad- 
{picit celam. 4) Quare non cum poéta meo §) io 
eor, & illi Ouidium {uum 6) impingo? qui ait: 

- «= Nec pluwio fupplicat herba loni. . 
Vode crefcere incipiat fi comprehendi poffet, cauffe 
quoque incrementi inuenirentur. Nunc vero magnas 
folirudines peruagatus , &in paludes diffufus, genti- 
bus fparfus, circaPhilas primum ex vago & errante 
colligitur. Philzinfula eftafpera & undique preru- 





1, Mediis wftibus, vltra egninodixam) cum meximi funt 
eftus, vaque dum equinodtium preeterierit, XL dierom fpa- 
tio inxta Strabonem, L.iuxta Herodotum. Ita vt incremen« 
tum & decrementum C dierum intervallo abfolnatur. 

2, Altius traberet) profundius forberet. Fromond. 

3. Aut frerilis anuns Gc.) explicat viterius Plinius L. V. 
@. IX, 

4. Afpicit celum) vt noftri, fed Nilum vnde fertiliras 

det. 


sg» Potta meo) Lucilio, ad quem fcribit, eum enim Poé. 
tam fuiffe, ex Pref huius libri pater. 
é Ouidium fuxm’) aon Quidii, ed Tibulli fanr ifta L.1, 
il 
nia 


. Me ee 
G5 2. Ge Aneans Sangean 


a ne TER . —— 
ia: duohus in vaum coituris amnibus cingitae, 
ilo mutantur, & eius nomen ferunt. Vrbem sotes 


eompledticar: Heno 7) Nilus. magnus magis quam 


violentus , egrefius Acthiopiam.ercnatque, peg a 
culo I. 









ier ad commercia-indici maris cit, prelsbitur 
wipiunt eum catersGg,, nobilis infigni {pe@taculo 
wus. Thi per arduasexcifafque ploribus locis rape 
Wilus infurgit, & vires fags concites.. Frangeeutr enig 
eocurrentibus fsxis,& per anguftyelutatus,vbicum- 
“Aye vineit, ant vinciter, Quctnat: & illic excitatiapri- 
-gaum aquisquas fing tumultu léni aluce duxerat, gios | | 
dentus, &terrons per malignos tranfitua proliy 
aiffimilis Gb. Qpippe ad id lutofus & turbidus fla- 
i: Atvbi foupulos verberauit, 8) (pumat; & ili jioa - 
eu nature (ua , fed exiniuria locig) coloreft. Tan- 
demape eluftetus obfantia,in valtam altitudinem 10) 
fabito deftitntus cadit. cum ingenticircumiacentium 
wegionam ftrapite, Quem perferre gensibi a Perlis 
collocata non petuit, obtufis afliduo fragore auribus, 
ob hoc fedibus ad quictiora translatis, Inter mi- 
-yacule fluminis incredibilem incolarum’ audecism 
accepi. Bini paruula nayigia con{cendunt, quorum 
alter navein regit. alter exhaurit. Deinde malrum 
jnter rapidgm infaniam Nili, & reciprocos Audis 

















7. Hane) ab bacM.s.Bene. Fromond. .~ ms 
g. At vbt feopulos verberanit) Grenov. ex. Miss. refticnit: 
at vbi fiopuloram fauces liberauit, Dixerat precedenti mesr 
* Ero: per maliguos tranfitns profilis disfimilis fibi. _\d i 
aliter ifto pronunciat. fances queuis anguitie Latinis. libe 
ware vero anguftios, eft traufise eas, vt docet ed Solin. Set 


aie g. : Le. 

_ g. Ex igjuria loc) ex allifione ad faxa, qua atrennete 

Petes aécem ae & ebullit ia foumas. Prasad ; 
10. In vaftays algitudingm) cataredtes ille apyd Cetadape 

Athiopie popalum ef. viele ea de re pluré ap. Bia. 1. N 

V. Q. Stephanum de Vrbib, & alios. 2. F or 


a” 


See 


a 


| 


— = = = 


x Natvean QvAnsr. Lis. IV. 697 | 
ee  _ 


F 


( 


— = er so 





‘Volutati, taridem tenuiffimos canalestenent, per quos 


anguita rapium effagiune: & cum tote Aumine effufi, 
Hamgium rucns manu temperant, magnoque {pe- 
Ctantitim metu in caput nixi, cumiamadploraueris, — 
therfofqueatque obrutos tanta mole credideris,longe — 
ab eo, in quem ceciderant, leco navigant, tormenti 
modo miffi,. Nec mergit cadens vnda, fed planis a 
quis cradit, Primum incrementdm Nilicircainfalam 
Ham modoretuli, Philss, nofcitar, Exiguoabhae | 
patio petea diuiditur , a@ero 11) Greci vocant: nec 
illam villi, nifi-antiftitcs calcant: illa primum faxa 
auétum fluminis fentiunt. Poft magnum deinde 
{potium duo cminent {copuli} Niti venas vocant in- 
col#; ex quibus magna vis funditur, non tamen 
hta operire poflet Mgyptum, In hacoraftipem 
cerdotes, &aurea dona prefedti, cum folenne ve- 
hitfacrum, iaciant. Hine iam manifeftus nouarum 
¥irium Nilus, alto ac profundo alueo ferrur , nein la- 
titudinem excedat obicctu montium preflus, Circa 
Memphim demum liber, & per campeftria vagus , in 
plura (cinditur flamina, manuquecanalibus factis, vt 
fir modus 12) in derivantium potettate, per totam 
difeurrir Zgyptam. Initio diducitur, deinde conti- 
fuatis aguis in faciern lati ac turbidi maris ftagnat: 
curfum illi violentiamque eripit latitudo regionum, 
in quas extenditur , dextraleuaque totam amplexus 
AEgyptum, Quantum eretie Nilus, tantum {pei int 
annum eft, Nec computatio fallit agricolam: adea 
ad menfuratn fluminis refporidet 13) , quam fertilem 
] 


# 








It. afetor) i é. inacceffum. | ae £55 I ee ie 

"42. Modus i.e. quantitas, nam mant fadis canalibue, ia 
600 ex Nil- quantum videbatur derinare quisque poterat. 

33. Refpondet ) fubingeHigenda herria, ee t “a 


_ tom, I. 7 a YE. o ‘fa - 


608 L. Annan: Senecad 
A LT . 

facit Nilus. Is arenofo & fitienti folo & aqnam in* 
ducit & terram. Nam cum rarbulentus fluat, o-. 
mnem in ficcis atque hiantibus locis fecem relinquit: 
& quidquid pingue fecum tulit, arentibus locis alli- 
nit! iunatque agros duabus ex caufhis, & quod inun- 
dat, & quod oblimat. Ite quidquid non adiit, flee 
rile ac {qualidam iacet. Sicrenit faper debitum, no- 
cuit. Mira zque natura fluminis, quoé cum ceteri 
amnes abluant terras & euifterenti4), Nilustante. 
ceteris maior, adeo nihil exedit, nec abradit, vt con 
tra adiiciat vires, minimamquein co fit quod folum 
temperst. Illatoenim limo, arenas faturat a¢ iun- 
git.15) Debetque illi Zeyptms non tantum fertilita- 
tem terrarum , fed ipfas. 16) Illa facies pulcherrima 
_ eft, cum iam fe in agros Nilus ingeffic. . Latent 
campi:, -operteque funt valles: oppida infuleram 
modo exftant. Nullam in mediterrmeis, nift per 


navigia commercium eft, Maiorque eft latitia 
gentibus, quo minus terrarum fuaram vident. Sic 
quoque cum {c ripis continet Nilus, per feptens 
_ oftia in mareemittitur : quodcamque elegeris ex his, 
mare eft. 17) Multos nihilominus ignobiles ramosin 
ahiud atque aliud littus porrigit. Ceterum bellwas, 
marinis vel magnitudine vel noxa pares, educat. Et 
ex co quantus fit, eftimari poteft, quod ingentia 
animalia, & pabulo fufficienti , & ad vagandum loco, 
continet. Balbillus virorum optimus, in omni litte- 
gerom genere rariffimus, auétor eft, cum ipfe prafe- 














14, Exifcerent ) eluendo quicqnid ia poris foocundum ef 
& pingue. Fromond. 
Mf. Sesura ac inngit) h,e. pingues facie & alhigat denfas- 
ue readit. o - 
q 16, Sed ipfas) fc. terras quas edieéto limo extollit. 
17. Mare eff) am amplum vt maris fpeciem referat. 


Pei . ‘ . ~ Gag 


XV => 


NATVRAL. Qvaban I Lie. IV, v, _. 609 














aus obtiheret Hey ptum , Herucleotico oitio ‘citi Nili, 
quod eft maximum, {pe@aculg fibi tuific delphino- 
rum amarioccurrentiam, &crocodilorum & flumi- 


ne aduerfum agmen agentium, velut pro partibus: 


preliam, Crocedilos ab animalibus placidis mor- 
fuque innoxiis victos. His {uperior pars corporis dus 
ra-& impenctrabilis eft etiam maiorum animalium 
dentibus;, at inferior, mollis ac tenera: bane del- 
phini fpinis 18), quas dorfo eminentes gerunt, fub- 
merii vulnerabant, & in aduerfum enixi dividebant, 
Recilis hoc modo pluribus, ceteri velut acie veriare- 
fugerunt, Fugax animal audaci, audaciffunum ti- 
mido, Necillos Tentyrit# 19) generis autfanguinis 
proprictate fuperant, fed contempiu & temeritate. 
Vitro enim infequuntur, fugientefque inieto trabunt 
laqueo:,plerique percunt, quibus minus pre(ens a- 
nimus ad perfequendum fuit, N ilum aliquando ma- 
rinam aquam detuliffe, Theophraftus eft auctor, 
Bicnnio continuo , regnante Cleopatra, nen afen- 
diffe, decimoregni anno & yndecimo, conftat, Si- 
gnificatam aiunt duobus rerum potientibus defeétio- 
nem, Antonii enim Cleopatreque defecit imperi- 
um. Per nouein annos non afcendiffe Nilum fupe- 
rioribus feculis, Callimachus eft auctor, Sed nune 
ad inf{piciendas ‘cauflas , propter-quas 2itate Nilus 
erefcat, aecedam, & ab antiquiflimis incipiam., 
Anaxagoras ait, ex Ethiopiz iugis folutas nines ad 
Nilum vique decurrere, in eadem opinione omni 


vetuftas fait. Hoc Aichylus, Sophodles, Euripi-” 


des, tradunt. Sed falfum efte, arguments pluri= 
mis patet, Primo Exthiopiam feruentiffimam effe, 





28. Spinis ) de his delphinorum contra Crocodilos. aris | 


wid. etiam Plin. L. VII. c. 25. 
19. Tentyrite) de a Ea aduerfus. Crocedites andacia 


‘Fliains Te RXUX. Cg. KL ue C. Ao | | | 


~~ 
~ . t 


, 


! , ~ 
ajo. -. L. AnnAgs Senscar 
indicat hominum aduftus color, & Troglodyte, qui- 
bus fubterranez domusfunt. Sax ve:ut igni ferue- 
{Cunt, non tantum, medio, fed inclinato quoque die: 
ardens puluis, nec humani veftigii patiens: argen- 
tuin replumbatur 20): fignoram coagmenta fluun- 
tur: nullum materiz faperadornate manet operi- 
mentum, Auft:r quoque, qui ex illo tractu venit, 
ventorum calidiffimus cft. Nullam ex his’ animali- 
bus que latent bruma, vnquam reconditur, Etiam 
per hiemem in fammo &aperto ferpens eft. Alex- 
_andria quoque, que longe ab huia{modi immodicis 
caloribus eft pofita, niuesnon cadunt; {eperiora et- 
igm pluuia carent. Quemadmodum ergo regio tentis 
fubiea feruoribus duraturas per totam zftatem ni- 
uss recipit? Quas fane aliqui montes illic quoqueex- 
cipiant 24): numquam tamen magis quam Alpes, 
quam Thraciz juga aut Caucafus. Atqui. horum 
montium flumina vere & prima aftate intumefcunt, 
deinde hibernis minora funt. Quippe vernis tem- 
poribus 32) imbres niuem diluunt : reliquias eius 
primus calor diffipat, Nec Rhenus, nec Rhodanus, 
nec Iter , nec Cayftrus fubiacent malo 23): eftate 
proueniuns. Altiffimz funt & in illis Septemtriqnali- 
bys iugis niues. Phafis quoque per id tempus & Bory- 
fthenes crefceret,finiues lumina poffent contra efta- 
tein 24) magna producere. Preterea fi hec caufla 


‘ w 














.26. Replumpatar) proprie plumbum repiumbar: dicimns, 

im refoluitur plumbi ferromen, quod rei cuinspiam iungebat 
& alligabat partes. Fromond. . 

"ar Excipiant ) b.e, ponamus excipere,- 

2a. Temporibas) teporibus mauult Grongw. ’ 

23, Subiacent malo) turbarum hic aliquid putat Fremoud. 
legit : fubiacentes malo effate pronesunt. nec fic ramen 
acguiefcir. ; 


it Contre cffatem) nequicquass renitentibus eftinis folis 
sftibus. SL a 
: attol- 


, 
wr. . 
we . 


~ Narvrar, Qvagsr. Lis. IV, = Jor 


attollere Nilum, eftate prima pleniffimus, fluerer, 
‘Tunc enim maximz & integra adhue nives, ex mol- 
liffimoque tabes eft. Nilus autem per menfes qua- 
tuor liquitur, & illi equalis acceffio eft,25) Si Thale- | 
ti credis , Etefiz difcedenti26) Nilo refiftunt, & cur- 
{us eius acto contra oftia mari fuftinent: ita reuerbe- 
ratus inferecurrit; nee crefcit, fed exitu prohibits 
refittit, & quacumque mox potuit, inconceflus 27) 
erumpit Euthymenes Maililtenfis teftimon’um di- 
eit: Nauigaui, inquit, Atlanticum mare. Inde Ni- 
lus fluit maior, quamdiu Etefize tempus obferuant ¢ 
tuiic enim eilcitur mare inftantibus ventis. Cum refe- 
derint, & pelagus conguiefcit: minorque difcedenri 
inde vis Niloeit, Ceterum dulcis maris fapor eft, & 
fimiles Niloticis belluz, Quareergo 28), fiNilum 
Ercfia prouocant, & anre illos incipit incrementum 
eius, & poft cosdurat? Pretereanon fit maior, quo 
illi flaucre vehementius? Nec remittitur incitatur- 
que, pront illis impetus fuit: quod fieret fi illorum vi- 
ribuscrefceret. Quid quod Erefiz littus Zgyptium 
verberant, & contra illos Nilus defcendit, inde ventu- 
rus, vndeilli, fi origo ab illis effer? Pretereaex mari 
pucus & czruleus efflucret, non vt nunc tarbidus ve- 
nit. Adde, quod teftimonium cius teftium turba coare 
guitur. Tunc erat mendacio locus, cum ignota ¢f- 
{ent externa. Licebat illis fabulas mittere. Nunc 
vero tota exterimaris 29) ora mercatorum nauilLus 








* 
2s. qualis ,acceffie eff ) paullatim & squalibus incre- 
mentis ad plenitudinem venit, non prima ftatim zftate plenif- 
fimus, quando altiffime & integre adhuc niues, Fromond. 
26. ,Difcedenti) in mare d- fluenti. | 
27. Inconceffus) difcedere prohibitus. 
_ 28. Quare erga) iam Euthymenem, cuius verba haGents 
exhiburt, contact incipit Seneca. ok 
29. Extert maris) Oceani Attantiei quem extetum mate 
vous, ve a mediterranco diftinguat. Fromond, 


yy¥3 Rrin- 


$ 007 ™ . 
Ps 


'yos . ° L. Anwaur Ssnacas a 
See Seren ~ 





ftringitur: quorum nemo narrat nunc ceruleum Ni- 
‘Jum > aut mare faporis alterius , quod & natura credi 
.vetat: quia dulciffimam quodque & leuiffimum fal 
‘trahit. 30) Praterca quare hieme non crefcit? & tune 
' ‘poteft ventis concitari mare, aliquando quidem ma- 

- soribua--- Nam Etefiz temperati fant.. Quod fi e~ 
‘gnari ferretur Atlantico , femel oppleret gyptum. 
At nunc: per gradus crefcit. Oenopides Chius sit, 
hieme calorem {ub terris contineri: ideo & {pecus 
‘galidos effe, & tepidiorem puteis aquam : ‘ita- 
que venas interno calore ficcari, Sed in aliis 
terris agentur imbribus flumina. Nilum, quia 
‘nullo imbre adiuuectur, tenuari, deinde crefcere 
per wftatem; quo tempore frigent interiora terra- 
. gum, &reditrigorfontibus. Qued fi verum éffet, 
" eftate flumina erefcerent, omnesque putei 2ftate 
'. abundarent. Deindenoncalorem Hieme fub terris 
_ effe maiorem. Aqua &{pecus & putei tepentt: quia 
- aéra rigentem extrinfecus non recipiunt. © Ita non 
calorem habent, fed frigus excladunt. Ex eadem 
cauffa eftate refrigefcunt: quia.illo remotus fedu- 
tufque aér calefactus non peruenit. Diogenes A- 
polloniates ait : Sol humorem ad fe rapit: huncexfic- 
cata tellus tum ex mari ducit, tum ex ceteris aquis. 
Fieri autem non poteft , vt-vna ficca fit tellus, alia a- 
‘bundet, Sunt enim perforata omnis, & in itinera per- 
via. Sicca abhumidis famunt aliquando. Nifi ali- 
quid terra acciperet, exaruiffet. Erge vadas fol 
etrahit: fedex his que premunt 31) , maxime hac me- 








-30, Dalcifinsim quadque  lenifimam fol trabit) partice 
de falioe grauiores funt, dulciffimum itaque quoduis & adee 
_Meuitiimum fol trahir, h.e. in vaposes connertie fuaqua adeo 
"gar: falfedo relinquitur, oo. 
gt. Premant ) lego premkutar (cilicet a fole, qui mexime 
meridianis regionibus fab’ 0g tarrida incumbit. a 
Lo. ey ..  Sidi- 


nw” . 


oe 
a 


VE = 


Navrrar. Qvansr. Lrs. IV. 793 





vidiana fant. Terra cumexaruit, plus ad fe humoris 
adducit. vtin lucernis oleum illo fluit, vbi exuritur : 
fic aqua illo incumbit, quo vis-caloris & terrz 2zftu- 


antis arceflit,. WVnde ergo trahiturc ? ex illis {eilicet © 


partibus femper hibernis , Septemtrionalibus , vnde 
exundat, Ob hoc Pontus in infernum mare affidue 
fiuit rapidus, non vt ceteramaria, alternatis vitro 
citro 2{tibus , invmam partem femper pronus & tor- 
rens. Quod nifi faceret, bifque itineribus, quod 
cuique deelt, redderetur, quod cuique {upereft, emit- 
teretur; iam aut ficcata effant omnia, aut inundata. 
Interrogare Diogenem libet, quare, cum pontus & 
amnescund@i inuicem commeent, non omnibusio- 
cis t{tate maiorafuntflumina? /Egyptum fol magis 
percoquit. Itaque Nilus inagis crefcit, Sed in ce- 
teris quoque terris aliqua fluminibus fitadieétio, De- 
inde quare vila pars terrz fine humore eft, cum o- 
minis ad fe ex aliis regionibus trahit: coque magis, 
quo calidior eft? Deindequare Nilus dulcis ‘eft, fi 
alli emativnda eft? Nec enim villi fuminum dulcior 
gultus. 

Cav. 111.’ Grandinem hoc modo fieri; fi tibi af- 
firmauero , quo apud nos glacies fit , gelata nube to- 
ta, nimis audacem rem fecero. Itaque ex his me 
teftibus numera fecundez note, qui vidifle quidem 
_ fe negant, fed audiffe. . Aut quod hiftorici faciuut, 
& ipfe faciam. Illi cum multa mentiti fant ad arbi- 
trium fuum , vnam aliquam rem nolant {pondere: 
fed adiiciant, Penes autores fideserit.. Ergo fi mi- 
hi parum credis, Pofidonius tibi au€oritatem pro- 
mittet, tamin illo quod prateriit, quamin hoc quod 


if 


fecutarum eft, Grandinem enim fieriex nube aquo- | 


fa, etiam in humorem verfa, fic affirmabit, tam- 
quam interfuerit, Quare autem rotunds fit grando, 


yY 4 > etiam 


‘ 


7oq = i«éiL<CA watt Sewacag,’” - 








a es wee 
etiam fine magiftro {cire putes, cam adnotauecis, 
: ftillicidiam. pmne conglamerari. Quod & in {pe 
culis apparet, qua humorem helitu colligant, & in 
oculis fparfis , aliaque omni lzuitate linam & in her- 
facacs velarborum foliis , fi que gutte adkaeferunt, 
in’rotundum iacent. - 

Quid magic eft faxo durum quid molin Gnda? 

‘+ Dura tamen mol faxa canamur aque, 

' gut, vt alius pogta ait; : 

Stillicidi cafus lapidem cauat, 

' &hecipfa excauatio rotunda fit. Ex quo apparet, 
illud huic quaque fimile effe quod cauat. Lecum 
cnim fihi ad formam & habitum (uum exfculpic. Pras 
terea poteft, etiam fi non fuerit grando talis., cum 
defertur, corrotundari , & toties per {patium aéris 
denfi dénoluta soquabiliter atque in orbem teri, Quod 
nix pari non poteft: quia non eft tam folida, imo quia 
tam fafa eft, & non per magnam altitadinem cadit, 
fed circa terras initium cius eft. Ita non longius illj 
sper atra , fed ex proximo laplus eft. Quare non & 
ego idem mihi permittam , quod Anaxagoras, cam 
inter nullog magis quam inter philefophos effe debe- 
at qua jibectas ? Grando nihil sliud eft quam {a‘pen- 
fa glacies, Nix, in pruina 1) pendens congelatio, 
Wud enim iam diximus, quod inter aquem & rorem 
intereft , hoc inter pruinam & glaciem, nec non inter 
niuem & grandinem intereffe. 

Car. 1v. Poteram me, poratta queftione , dimit- 
tere, fed beng emenfum dabor): & quoniam capi tibi 
moleftus effe, quidquid in hocloco queritur, dicam, 
Quarituc autem, quare hieme ningat,non granginet; 





Nig din preina) leg, Nix & proving. Pincian. 
1 Bene emenfum dabo ) adig&to txspotrew & velut quearia. 


& 








a 


Narvrar Qv 


- 


m vr 
igu dem Pepluadetur ii 
me vique ad Mendacia hae |) 


AFSr, Lip, Iv, Joy 
‘ Vere, iam irigoreinfraét, Brando vadar, “y), 
y fal Yar tibj 2), verum mm; 
i 
e 
F 


— Prettg, 
in Came Vertirup 
CUi aer pro Pior eft. | 

Major inclinag; 10 


ver Cepit, ! 
aeris fequitur, & cali ic zo 
10ra fiune ttillicidia. Ideo, yr ait 





Sacilion; imdicg rit 
Fquitare [ydic Cl$ Opus ha bea 


i. 2 34 ae 
¥ YY5 ‘ e. 





@un cf, tot eee. tam: femie pele Of 


euif:, cum calorem cotiom nomfient, quam gst 
Go tories infequebstar " evofitos incredibile, Cleon 
3) faiile publice p eragePuvnaas, {pe 
enistores fururz grandinis, Hi cum fignom dedé 
fent , adefle iam grandinem , quid exf{peStas? whe 
mines ad penulas difcurrerent, ant ed {cortess 2)! 








7? fragt) imo friugit, nam per Srimgere alind ef 
1, Cleowis) memorat & Clem. Al. Strom. VI whi mage! 
wocat iftos qui Cleonis fuere, grand-nis< bferuatores, Fremet. 
2, Scerteas) genius penuiz pellicez ex fcerte , h.e. pelle 
eonfecte. ad has vere grandine immisente difcuffuri videbs 
tor premoniti, vet fe aduerfus grandinem imminentem dt 


# - Ime 


EE i. ani 


NArvear, Qvarsr. Liz. IV, 107 





[mo profe quifquealius agnum immolabat,alius pul- 
lam, Protinus illw nubes alio declinabant, cum ali- 
quid guftaffent fanguinis. Hocrides. Accipe, quod 
ideas mayis. Si quis mecagnum nec pullum hahe- 
bat, quod fine dammno 3) fieri poterat, manus fibi 
afferebar. Et ne tu auidas aut crudeles exiftimes 
nubes , digirum fuum bene acuto graphio pungebat, 
& hoc fanguine litabat, Nec minus ab huius agello 
Si feauertebat, quam abillo,in quo maioribus 
oftiis exorata erat, 

Car. vii. Rationem huins rei quidam querunt, 
Alteri, vt homines fapientiffimos decet , negant 
pofic fieri, vt cum gradine aliquis pacifcatur , & 
rempeftates munufculis redimat, quamuts munera 
etiam deos vincant. Alteri fufpicari ipfos aiunt, 
effe inipfo fanguine vim quamdam potentem aver 
tendz nubis, acrepellendz. Sed quomodo in tam 
exiguo fanguine poteft efle vis tanta, vt in altum pe» 
netret, & éam fentiant nubes? ‘Quanto expeditius 
@atdicere, Mendacium & fabula eff? At Cleonis 
indicia reddebant in illos, quibus delegata erat en- 
fa prouidendaz tempeiftatis: quod negligentia eorum 
vinew vapulaffent, autfegetes procidifient, Etapud 
nos in duodecim tabulis cauetur , ne qui¥alienos fru« 
tus excantaffit. Rudis adhuc antiquitas credebat 
‘& attrahi imbrescantibus, & repelli: quorum nihil 
‘poffefieri, tam palam eft, vthuius rei cauffa nullius 
philofophi fchola intranda fit. : 

Car. virr. Vnam rem adhuc adiiciam, & fa- 
vere ac plaudere te iuuabit. Aiunt niuem in ea par+ 
te aéris fieri, que prope terraseft. Hanc enim plug. 
habere caloris’ex tribus cauflis. Wn, quod‘omnis 

3. Sine damuo) fine ia&ura & impending «© ** 
= fe wae Reta 3 


_, Re 


- 708 . ‘L.Anwanr Senecan 


sdique habeat , hoc eft calidior, quo recentior, Ab 


 €orpus quo folidius eft, hoc calorem citiug concipit, 


X 
¢ { 4. 





. e ~ ° a e 
terrarum cuaporatio,cum multum intra fe feruidiari- 


tera, quod radii folis a terra refiliunt, & in fe recur 
runt. Horam duplicatio proxima queque a terris 
calefacit, Que idco plus habent teporis, quia {o 
lem bis fentiunt. 1) Tertia cauffa eft, quod magis’ 
fuperiora perflantur.. at quecunque depreffa funt, 





gminus ventis verberantor. : 
Cap. 1x. Accedit his ratio Demecriti. Omne 


& diutius‘{eruat. Ieaque fi in fole pofucris eneum 
vas & vitreum & argenteuin , zneo citins calor ecce- 
det, diutius herebit.. Adiicit deinde, quare hoc 
exiftimet fieri, “His, inquit, corpgqribus, que-du- 
riora, & prefliora denfioraque fant, neceffe eft mi- 
nora foramina effe, & tenuiorem in fingulis {piricam. 
Sequitur vt quemadmodum minora ¥alnearia & mi- 
nora miliariat) citius calefiunt, fic hac. foramins 
occulta & oculos effugientia, & cclerius feraorem 
fentiant, & propter cafdem anguftias quidquid re- 
ceperunt, tardius reddant. | 

_ Cayrv.x. Heclonge preparata ad id perducant, 
de quo nune quaritur. Omnis aer quo propior eft 
terris, hoc craflior. Qeemadmodum in aqua & in 
omni haumore fzx ima eft: ita in aere {pisfiffima qua- 
que defidant. Iam autem probatum éft; omnis 
quo craffioris folidiorifque materizs (unt , hoc fideli- 
us cuftodire calorem receptum: fed quo editior eft 
acr, & quolongius a terrarum colluuie receffit, hoc 
fincerior puriorque eft. Itaque folem non retinet, 
fed velut per igane tranfmittit: ideo thinus calefit, 





. s. Bis feusiant ) eadinm (cilicet eins direQum & reflexam, ; 


2, Milisria ) valis geaus de quo & fupre, 





Narvrar. Qvaest, Lis, IV. “909 

















Ap. x1, Contra autem guidam aiunt, cacumina 
tium hoc calidiora effe debere, quo foli propio- . 
int, Qui mihi videntur errareé, quod Apen- 
m, & Alpes, & alios notos ob eximiam altitu- 
m montes in taitum putant crefceret), vt illo- 
magnitudo {entire folis viciniam poffit. Ex- 
{unt ifta ,.quamdiu nobiscomparantur ; at vero 
niuerfum re(pexeris, manifefta eft omnium hu- 
as. Inter fe vineuntur, & vincunt.2) Cete- 
in tantum nihil attollitur, vet collatione totius 
fit vel mmaximis portio: qued nifieffet, nondi- 
nus, totum orhem terrarum pilam effe, Pilz 
rietas eft, cum 2qualitate quadam rotunditas :- 
\litatem autem hane accipe, quam vides in lu- 
pila. Nonmoltum illicommiflure &rimz ea- 
nocent, quo minus par fibi ah omni parte dica- 
quomodo in hac pila, nihil illainterualla offi- 
tad {peciem rotundi, fic nec in vniuerlo qui- 
orbeterrarum editi montes, quorum altituda 
smundi collatione confamirar. 3) Qui dicit al-, 
mmontem, quiafolem propius excipiat, ma-_ 
ilere debere: idem dicere poteft , longiorem ho- 
‘m citius quam pufillum deberecalefieri, & citi 
iput cius quam pedes. - At quifquis mundum 
fara {ua 4) eftimauerit, &terram cogitauerit te 
pun@i locum, intelliget nihil in illa poffe ita 
ere, vt caleftia magis fentiat, velutin propin- 
n illisaccefferit. Montesifti quos fufpicimus, 








fn tantum patant crefcere) tantam earum altitudinem 
enfent. 

Inter fe vineuntar to’ vincant) vous alteri comparatys 
us ragis dicitur vel depreflus. ) 
Confumitur ) perit, & pro nulla reputator, fi ad totum 
1 exiguas iftas montium proininentias rete 

Menfura faa). i, ¢. iuita 6 vera. . 


VAL) | E AwwAxr Senrca® 


a TEESE REET I RT RS Se I 
& vertices eterna nive obfeffi, nihilominus in imo 
fant, & Prop ius quidem toli eft mons, quam campus 
aut Vallis ; Gq modo eft pilus pilo craffior. Ifte 
enim modo, & atbor alia magis quam alia dicetur vi+ 
cina clo: quod falfurn eft: quia inter pufilla non 
potett effe magnum | difcrimen, nifi dum inter fe | 
comparantur. Vhi ad collationem immenfi corpo: — 
ris ventum eft, nihilintereft quanto alterum altcro 
fit mains; quia ep 1 magno difcrimine, tamen 
minima Vincuntur. § J 
Cav. x11, Sed vtad propofitum reuertar, pro- 
pter'| has quas retuli ¢auflas , plerifque placuit, in ca 
e aéris niuem concipi, que vicina terris eft: 
& ideo minus alligari, quia minore frigore coit. 
Nam vicinus ate & plus habet frigoris , quam vt in 
aquam & imbrem tranfeat, & minus quam vtduretur 
in grandinem. Hoc medio frigore non nimis inten 
to niues fiant coadis aquis. | 
Cap, x11 Quid iftas, inquis, inepties , quibes 
nec litterarior fit quifquam, nec melior , tam opérolé 
perfequeris? Quomodo fiant niues, dicis: cum mul ], 
to magis ad nos dici a te pertineat, quare emendt jf, 
men fint niues. 1) Tubes me com luxuria litigare. J, 
Quotidianum iftud & fine effeétu iurgium eft. Lite fj 
gernus tanen: etiamfi fuperior future eft, pugnantes | | 
a¢ reluttantes vincat. Quid porro? Hanc ipfam i im 
eGtionem nature nihil iudicas ad id, quod vis, com |, 
. re? Cum querimus, quomodo nix fiat, auioas le 
illam pruing fimilem habere naturam , -plasilli (p 
- tus » quem Gleas ee # hon » eae 


- > 4 








F 






- 


= 





anita 
Narvrar. Qvaser’ Lin, IV. gre 
} Gum-emere aquam turpe fit, finecaquam quidem e- 
munt 2)? Nos vero queramus potias, qaomodo fi- 
}. ant niues, quam quomodo féruentur : quoniam non 
content vina diffundere 3) veterana, & per faporcs 
: tatefque difponere, inuenimus quomodo ftipare- 
«. mus niuem, vt ea zftatem euinceret, & contra anni 
x feruorem defenderetur loci frigore. Quid hac di- 
& ligenitia confecatifumus? Nempe vt gratuitam mer- 
= cethuraquam. 4) Nobis dolet, quod fpiritam, quod, 
folum emere non poffumus, quod hic aér étiam deli- 
catis diuitibufque ex facili nec emptas venit. O quam 
nobis male eft, quod quidquam a rerum natura in 
~- medio relictam eft 5) !: Hoc quod illa flaere & patere: 
- omnibus voluit, cuius hauftum vitz publicum fe- 
cit; hoc quod tam homini, quam feris auibufque, 
‘ & inertiffimis dnimalibus, in vfam large ac beate 
_ profadit, contra fe ingeniofa tuxuria 6) redegit ad 
pretiam. Adeo nihil poteft illi placere, nifi cas 
rum. Vnambocerat, quod diuitesin zquum tar- 
be deducerct, quo non poffent antecedere pauper- 
rimum. Illi cui diuitie molefte fant, excogita- 
tum ef, quemadmodum etiam aqua caperet lue 
-xuriam. Vnde ad hoc peruentum fit, ve nulla no- 
_ bis aqua fatis frigida videretur que flueret, dicam.. 














- Nes aquam quidem) fed materiam tenuem magis & vi- 
lem aérem icilicet & fpiritam » Cains plus quam aque niui in- 
+ @ffe paullo ente dixit. 

:. Wana diffemdere) diffuadi vinum dicitur, cum e malori- 
i bee doliis ia amphores effunditur. quo etatem ferat & {ere 


se elem 6 
he pg Sen va pcan, vendo Sn 
sd an Your, “i 











= Ai nga 
Fe Oeme 


we * 




























m12 L. ANNAr1 SENECAE 











Quamdiu (anus & falubris cibi capax ftomachus eft, 
impleturque, non premitur, naturalihus fomentis 
contentus eft. Vbi quotidianis cruditatibus non 
temporis eftus, fed fuos fentit, vbi ebrietas continua 
vifceribus infudit. & praecordia bile, in quam verti- 
tur, torret, aliquid neceflario quzritur , quo 2ftus ile 
le frangatur, qui ipfis aquis incalefcit, remediis in 
citatvitiym. Itaque non eftate tantum , fed & me 
dia hieme niuem hac cauffabibunt. Quz huius rd 
cauffa eft, nifi inteftinum malum, & luxu corrupts 
precordia, quibus nullum interuallum vir quam quo 
interquiefcerent, datum eft, fed prandia cenis vs 
que in lucem perductis ingefta funt, 7) & diftentos 
copia ferculorum ac varietate comeffatio 8) alnuus 
merfit ? Deinde numquam intermiffa intemperantia; 
quidquid ante decoxerat, efferauit, & in defideriam 
{emper noui rigoris accendit. Itaque quamuis co 
Nationem 9) velis ac {pecularibus .o) muniant, & 
igne multo doment hiem:em, nihilominus ftomachus 
ille folutus, & eftu fuo languidus, queerit aliquid qua 
erigatur. Nam ficut animo relittos ftupentesque frie 
gida {pargimus, vtad fenfum fuiredeant: ita vifce 
ra iftorum vitiis torpentia nihil fentiunt , nifi frigore 
illa vehementiore perufferis. Inde eft, inquam, quod 
nec miue contenti {unt, fed glaciem, velut certior ilk 
ex folido rigor fit, exquirunt, ac {epe repetitis aquis 








9. Prandia canis vsque in lucemperduttis ingefta fant) pras 
dium cosne ingeritur, quando ventriculo, coena in a 
sttultam aut lucem dici f:quentis produ@a, grauato & cee 
feabundo iniicitur. Fremond. 

Pa Comeffatio) eft proprie intempeftiuus cibi poft cotasst 


. g. Cenationem ) cotnacalum, quod. fepe iffa von noté 
anftro. 
10, Specalaribas) vid. ed lib. de pronid. c, 4, & epift. 9: 


ac 


5 . ; ; “ ; . . . - . : 


————— - aU 


’ 


Narbrat, Qvaesr.. Lis. IV, : a7 





a - - -_—_—_— 
int: que non efummo tellitur, fed vt vim mas. 


nhabeat, & pertinacius trigus , ex abdito effo- 
», Itaque ne vnum quidem eius eft pretium ; fed 
t inftitores aqua, Kk annonam, 11) -pro pudor t 
m. Vnguendarics Lacedzmonii vrbe expules 
, & propere cedere finitus fuis iufferunt, quia 
n difperderent. Quid illi feciffent, fi vidiffent 
nendze niuis officinas , & tot iumenta portandse 
‘deferuientia , cuius colorem faporemqle paleis, 
us cuftodiunt, inquinant? At dii boni, quam 
: eft exftinguere fitim fanam! Sed quid fentire 


int emortuz fauces,& occallatz cibis ardentibus?. 


nadmodum nihil illis fatis frigidum, fic nihil 
salidum eft. Sed ardentes boletos, & raptim 
imentofuo merfatos, demittunt pene fumantes, 

deinde reftignant niuatis potionibus, Vide- 
inquam, quoidam graciles, & palliolo focali- 
2) ciretimdatos pallentes & egros , non forbes 
lam niuem, fed etiam effe, 13) & frufta eius in 


10s fuos deiicere , inter ipfam bibendi moram, 


\ iftam effe putas ? Febris eft; & quidem eo acri- 


quod non taétu venarum, rec in cutem effufo 


edeprehenditur. Sed cor ipfum excoquit luxu- 
miétum malum, & ex molli flaidoque duruin ate 
yatieng. 14) Non intelligis, omnia confuetudi- 


m f{uam perdere? Itaque nix ifta, in qua etiame 





Fane nen, Saeed) 


Annondm | prout enim hyeme deofa ant rara concreniffet 


'$, Caritas eins in eftate erat aut vilitas. 
Palliole focalique) que fant veftes valetudinariorum. 
buintilien, L. « 6 §, Horat. L, 11, Sat. iI! 

@) edere. 


molli fiuidoque durum atgne patiens) luxurioG- 
molles & fiuxi, fed duri tamen sc pertinaces aduerfus 
inary .qua.tedael fe ad fanem. mentem non finunt,: 


ma, B. _ Lo oe ae . AU 















718 L. AxwAnr: Sanrcas 





num natatis, ¢0 pernenit via, & quotidiana fto- 
machi feruitute , vt aquz locum obtineat. Ali 

quid adhuc quzrite ilii frigidius , quia pro 
nibilo eft familiaris rigor. 


LIBER QVINTVS. 


In qpo de ventis &aéris motu 
agitur. 


Argumentum, 

Dv , quid Sentus,  Democritum refeliit, qui 

cenfet Gentum effe, cum multe & conferta atomi 
in anguilo inani ita fe comprimunt , 6t fuperfundaw 
tur. Igitur Gentum freri petixs, partim atre a fale 
extennato ac diffufo, partin, quia aér animal ef ,& 
Gim fe mouendi ac flabellandi babet, Tota deinde de- 
Grina Sentorum, tam commanium XII, quam pre- 
sincialium, Declinat denique fub finem fuo more in 
bominum mores, qui Gentis ad cuflodicendane cali ter- 
yarumgque temperiem, ad prudentiam somparandam 
& nofcenda tranfmarina a Deo datis, ad bella, au 
bitionem, & auaritiam abutimur. Wnde in incerte 
ponit, an nafci magis Gentos, quam mon nafci, pre 


Sucrit: quod de Iulio Cefare Lisius olime dixit. ‘ 
CAPVT I. 
\ } Entus eft fluens aér. Quidam ita definierunt. 


‘Y - Ventus eft aér fluens in vnaam partem. Hee 
definitio videtur diligentior : quia numquam 

aér tam immobilis eft, vt non in aliqua fit agitatione. 
Sic tranquillum mare dicitur, cum leuiter commou 
tur, nec in vnam partem inclinatur, Itaque fi legeri 








Natvarar, Qvaner. Lis. V2 yrg 
LT terrae Ra ERY, : ~ 9 
Cum placitum Gentis flaret mare: 


{eito illud non ftare, {ed faccuti leniter: & dici tran 
quillum, quia nec huc nec illo impetam capiat, Idem 
& de aére iudicandum eft, non effe vmquam immo- 
bilem, etiamfi quietus fit. Quod ex hoc intelligas 
licet. Cum fol in aliquem claufum locum infefus 
eft, videmuscorpufcula minima in aduerfum ferri, 
alia farfum, alia deorfum,varie concarfantia Ergo par 
rum diligenter comprehendet quod vult, qui dixerit, 
Fluétus eft maris agitatio: quia tranquillam quoque 

itatur. Atille dbunde fibi cauerit, cuius hoec defini 
tio fuerit: Flactus eft maris in vnam partem agitatio, 
Sic in hac quoque re, de qua cum maxiime querimus, 
mon citcumfcribetur: quiita fe gefferit, ve dicats 
Ventus eft fluens aérin vnam partem : aut, Ventus aéc 
eft fluens impetu, aut vis acris in Vdam partem eins 
tis, aut curfus aéris aliquo concitatior. Saio quid re- 
{ponderi pro definitione altera poffit. Quid neceffe 
eft adiicere te, invnam partem fluens aer? Veique 
enim quod fluit, in vnam partem fluit. Nemo aquam 
fluere dicit, fi tantum intra fe mouetur,fed fi alique 
fertur. Poteftergoaliquid moueri, knonAuere: at 
¢ contrario non poteft fluere, nifi in vnam partem, 
Sed fiue hec breuitas fatis a calumnia tuta eft, hac 
vtamur: fine aliquis circumf{pectior eft , verbo non 
parcat, cuius adicdtio cauillationem omnem poterit 
‘excludere, Nunc ad ipfam rem accedamus, quo- 
niam fatis de formula difputatum eft. - 

Cap. 11. Democritus ait, cum in angufto inanf 
malta fant corpufcula, quzille atomos vocat, fequi 
ventum, At contra, quietum & placidum eeris fta- 
tum effe, cum in multo inani pauca funtcorpufcula, 

am quemadmodum in foro aut vico quamdin paus 
cites eff, fine tumultu ambulatur: vbi tucbe in angus 
: £22 7 scum 


* a ‘ . ' 





720 L. ANNAE! SEngcar 











ftum concurrit, aliorum in alios incidentiam rixa fit: 
fic in hoc quo circumdati fumus fpatio, cum exiguum 
Jocuin multa corpora impleucrint,neceffle eft alia aliis 
incidant, &impellantur ac repellantur , implicentur- 
que & comprimantur,ex quibus nafcitur ventus,cum 
illa que collu@tabantur, incubuere, & diu flu@uataac 
dubia inclinaucre fe. Atvbi in magna laxitate corpora 
pauca verfantur, nec arietarer) poffunt, nec impelli. 

Car. 111. Hoc falfum effe, vel ex co colligas li- 
cet, quod tunc interim minime ventus eft, cum aér 
nubilo grauis eft. Atqui tunc plurima corpora fe. 
in anguftum contulere: & inde fpiffatarum nubium 
grauitas eft, Adiice nunc, quod circa flumina & lacus 
frequens nebula eft , arctatis congeftisque corpori- 
bus, nectamen ventuseft, Interdum vero tanta c#- 
ligo effunditur, vt confpetum in vicino ftantiom 
eripiat: quod non eueniret, nifi in paraum hocum 
corpora fe multa compellerent, Atqui nullum tem- 
pus imagis, quam nebulofum, caret vento. Adiice 
nunc, quod e contrario venitl), vt fol matutinum 
aéra (piflum & hamidum ortu (uo tenuet. Tune fur- 
git aura, cum datum eft laxamentum corporibus, & 
{tipatio illorum ac turba refaluta eft. 

Cap. 1v. Quomodo,,inquis, ergo venti fiunt, 
quos non negas fieri? Nonvnomodo. Alias enim 
terra ipfa magnam vim aéris eiicit, & ex abdito {pi- 
rat: alias cum magna & continua exitmo euaporatio 
in altum agit1) que emiferat, immutatio ipfa hali- 
tus mixti inventum verticur, Illudenim nec vtcre- 
dam, mihi perfuaderi poteft, nec vt taceam: quo- 








1. Arietare) in fe mutuo arietum ad inftar conccrrete, 

1. Quod e contrario venit)) gqucd ergnmentum contrarii 
e& rare fa&o (Ccilicet yonus aére ventum osiri, 

1. Agit ) egit ex MSS. reftituit Groucv, 


r 


Narvrar, Qvarsr. Lik, V. — 21 











modo in noftris corporibus ex cibo fitinflatio, que 
-non fine magna narium iniuria emittirur, & ventrem 
interdum cum fono exonerat, interdum fecretius: 
fic putant & hane magnam rerum naturam alimenia 
mutantem emittere (piritum. Bene nobifcum agitur, 
quod femper concoquit 2): alioquinimmundis all- 
quid tmeremus. Numquidergo hoc verius eft, di- 
cere, multa ex omni parte terrarum & affidua ferri 
“corpufeulat quz, cum coaceruata funt, deinde ex- 
tenuari fole ceeperint, quia omne quod in'anguito 
dilatatar, {patium maius defiderat, ventus exfiftit ? 
Car. v. Quid ergo? haric folam effe cauflam 
venti exiftimas , aquarum terrarumque etaporatio- 
‘nes? Ex his grauitatem aéris fieri, deinde folui im- 
petu, cum que denfa fteteranr, vt eft necefle , exte- 
nuata nituntur in ampliorem locum’? Ego vero & 
hanc iudico.1) Ceterum illa eftlonge verior caufla, — 
valentiorque, habere aéra naturalem vim mouendi 
fe: nee aliunde concipere, fed ineffe illi vt aliarum 
rerum, itahuius potentiam, An hoc exiftimas, no- 
bis quidem datas vires effe, quibus nos moueremus, 
aéra autem inertem, inagitabilem reliétum efle? cum 
aqua motum foum habeat, etiam ventis quiefcenti- 
bus: nee enim aliter animalia edere poffet. Mufcum 
quoque innalci aquis , & herbofa quzdam videmus, 


. 


fammo innatantia, 


Cay. vi. Eft ergo aliquid in aqua vitale, De 
aqua dico? Ignis 1) quiomnia confumit, quedam. 





2. Concognit’) quod natura fic tetrom venti odorem cen- 
fumit, mgn aliter quam in homania corporibns fit,  Fro- 
mond, — 
uty Ego vero & banc indice) hanc quidem &iple cauflam 

nofco, fed non folam, — 


i. Ignis) plane gemina habet Ariftot, Lib, XI, ¢. 36. 
| ZZ 3 etiam 


- xime venit, vbi aquarum plurimum & montium eft 


















722 L.’ Anwanr Sanrcan <— 





etiam creat: & quod videri non poteft fimile veri, fed 
tamen verum eft , animaliaigne generantur. Habet 
ergo aliqnam vimtalemaer, &ideo modo {pifla&, 
modo expandit & purgat: alias contrahit, alias didw- 
cit, acdiffert. Hoc ergo intereft inter acra & ver 
tam , quod inter lacym & flumen. Aliquando per 
fe ipfe fol caufla venti eft, fandensrigentem aéra, &. 
ex denfo coactoque explicans, - 

Cap. vil. Invniuerfum de ventis diximus:nune 
viritich incipiemus illos excutere.1) Fortafle eppe 
rebit quemadmodum fiant, fi apparuerit , -quande 
& vnde procedant. Primam ergo antelucanos fletes 
in{piciamus, qui sut ¢x fluminibus , ant ex cenuslr 
bus, aut ex aliquo finuferuntur. Nullus ex his per- 
tinax 2) eft, fed cadit fortiore iam fole: nec fertw 
vitra terrarum ad(pectum. 3) Hoc ventoram geass 
incipit vere, nec vitra eftatem durat. Et inde nw 


Plana licet abundent aquis, tamen carent aura: In 
dico, que pro vento valet. 4) ° _ co, 
Car. viz. Quomodo ergo talis flatus concipi 
tur, quem Greci syxeasies 1) vocant? ' Quidquid 
ex fe paludes & flumina emittunt (id autem & mul- 








1. Viritis incipiomus illes excatere ) de his omnibus, que 
hoc loco d+ ventorum varietate narrantur, vid. Plinium L.& 
@ 45. viquead c.5Q. & Gellium L.2. 021. Mares, 

a. Pertinax) durahilis, 

3. Nec fertar ultra terrerum ad{pefam’) non vitra tere 
adfpectam, i. e. quatenus oculus in terre fuperficie adfe- 
Guam extendit, fertur & exit. Fromond. 

¢. Que pro vente valet,) qua venti nomen mereri por 
fit. Fromond. 

I. bynedziev) quia e finu erumpit. Meminit etiem 
Lib. de mundo. Id. P | 





Sa - — — — = 


NArvRAL, Qvarsr. Lis. V. 723 





= 














tumeft, &affiduum) per diem folis alimentum éft: 
2) noéte non exhauritur, fed montibus inclufum, 
in vnam regionem colligitur. Cum illam impleuit, 
& iam fe non capit, fed exprimitur aliquo, & in vnam 
partem procedit: hicventus eft. Itaque eo incum- 
bit, quo liberior exitus inuitat, & loci laxitas, in quam 
cOaceruata incurrant. Huius ret argumentum.eft, 
quod prima noétis parte non (pirat, Incipit enim 
fieri runc illa collectio, quz cira lucem iam plena 
eft, & onerataquerit quo defluat; & eo potifimum 
exit, vbi plurimum vacui eft, & magna ac patens 
area. Adiicit autem ci {timulos ortus folis, feriens 
gelidum aera. Nam etiam antequam appareat, lu- 
mine ipfo valet: & nondum quidem aera radiis im- 
pellit, iam tamen laceffit & irritat, luce preemitia. 3) 
Wain cum ipfe proceffit , alia fuperius rapiuntur, 4) 
alia diffunduntur tepore. Ideo non vitra matutinom 
illis datur flare, omnis illorum vis con{peétu folis ex- 
ftinguitur: etiamfi violentiores flauecre, circa medi- 
um tamen diem relanguefeunt: nec ymquam vfque 
in meridiem aura producitur. Alia autem imbecil- 
lior ac breuior eft, proutvalentioribus minoribufue 
collecta cauffis cit. 

Car. 1x. Quare tamen tales venti vere & zftate 
-validiores (unt? Leuiffimi enim cetera parte anni, 
nec qui velaimpleant, furgunt. Quia ver aquofius 
eft, & ex plurimis aquis, locifue ob humidam cali 
naturam faturis & redundantibus, maior euaporatio 
eft. At quare aftate eque profunditur ? Quia poft 

9 








2. Per diem folis alimentum eff ) aftra enim yaporibus pa- 
{ci Stoicis creditum. : : ‘ 
3- Luce premiffa)) luce que ipfilus adfcenfum fupra hori- | 
,zontem antecedit. ; . ta 
dg» Superins rapinntur) nimio calere rarefada, Promond. 


. Zb4 » occRe 


wa 
744 CC L, ANNA! SENECAS 








occafum folis remanet diurnus calor, & magna nods 
‘parte perdurat: qui reuocat exeuntia, ac vehement? 
ustrahit, quidquid ex his {ponte reddi folet1): de 
inde non tantum habet virium, vt quod euocauit, 
abfumat, Ob hoc diutius corpufcula emanare foli- 
ta, &cflari, terraex fe atque humor emittit, Fe 
cit autem ventum fol ortus , non calore tantum, fed 
etiam ictu. Lux enim (vt dixi) quae folem antece 
dit, nondum aéra calefacit , fed percutit tentum: 
percaffus autem in latuscedit. Quamquam ego ne 
illud quidem concefferim , lucem ip{am fine calore 
effe , cum excalore fiat. Non habet forfitan tantrum 
teporis, quantum actu 2) appareat. Opus tama 
fuum facit, & denfadiducit ac tenuat. Praeterea lo 
ca, qua gliqua jniquitate natura ita claufa funt, tt 
folzm accipere non poffint, illa quoquenybils & or 
ftiluce caleffant, & per diem minus quam noéibss 
yigent, Etiamnum natura calor omnis abigit nebe 
Jas, &afe repellit. Ergo fol qnoqueidem facit. B 
ideo quibufdam videtur, inde flatus effe, vnde fol 
Hoc falfum effeex eo apparet, quod aura in omnem 
partem vehit, & contra ortum plenis velis nauigt 
tur. Quod non eueniret , fi femper ventus fer 
retur a fole, 

Cap. x. Etefie quoque, qui in argumentumt 
quibusdam aduocantur, non nimis propofirum ad 
juuant. Dicam primum quid illis placeat: deinde, 
cur difpliceat mihi, Etefie, inquiunt, hieme 
non funt: quia breuiffimis diebus fol definit, prius 
quam frigus evincatur, Jtaque niues & ponum 








t. Quicquid ex his {ponte veddi folet) terra enim & agut 
fempe: sont: fya corpufcula quedam heterogene & leuiors 
exhalan: 

a, Adia) tattu leg, Frowoud. 


- tur 


v 


ae + as ee : \ 
Narvrar Qvarst, Dw. V. 73g 
tur & durantur, FEftate incipiunr flare, cum & lon- 


‘ius extenditar dies, & reéti in nos radii diriguntur, 
Feri ergo dimile eft, concuflas calore magno nines 
plus humidiefHare. Item terras exoneratas niue,re. 
tectafque {pirare liberius. ltaque plura exSeptem- 
trionali parte celicorporaexire, & inh&cloca que 
fubmiffiora 1) ac tepidiora funt, deferri, | Sic im- 
petum Etefias fumere; & ob hoc:a folftitioillis initi- — 
um eft, vitraque ortam Canicula non valent: quia 
jam multum e frigida cali parte in hanc egeftum eft, 
At {ol mutate oe 2) in noftram reétior tenditur; 
&alteram partem séris attrahit, aliam vero impellit. 
Sic ile Etefiarum fatus eftatem frangit: &amenfiam 
feruentiffimorum grauitate defendit, _ 

Cap. xt. Nunc, quod promifi, dicendum eft, 
quare Etefiz illos non adiuwent, nec quidquam huie¢ 
conferant cauffe. Dicimus autem luce auram inei- 
tari, candem fabfidere, cum illam folattigir. Arqui 
Etefiz ob hoc fomniculofi a nautis, & delicati yocan- 
tur, quod (vtait Gallio) mane nefciunt furgere: eo 
temporeincipiunt prodire , quo.ne pertinax quidem 
aura-eft. quod non accideret, fi vt auras, ita illog 
fol commipueret. Adiice nunc, quod fi cauffa illis 
flatus eft, {patium dieiac longitudo, etiam ante folfti- 
tium flarent, cam longiflimi djes {unt , & cum ma- 


E eee 


1, Submiffiora) ex opinione veterum , quam tradit Virgil, 





Georg. |. , : : | \ 
Riundus wt ad Scythiam Ripbeasque arduns arces 
Confurgit, premitur Libya denexns m Aujtros, Gronow, 
2. At fol mutato curfu) Seneca hoc vult: at fol rectior 
(quando in cancro directioribus radiis nosferit) mutate curfie - 
(cum iam verfus equatorem fe refiectit) a nofira (parte Se 
temtrional:) avertitur. Tuncavtem alteram partem (Septem, 
ionalem & noftram) aéris attrabit polt fe, aliam vere (me- 






dionalem) impellit & agit ance fe, Fromond, 


. L245 xime 



































726 L. Anwndnrr Smnrcar 


rE NEED ‘enna? 
xime niues tabefcunt. Tulio enim.menfe iam difpo- 
liata funtomnia, aut certe admodum pauco iacent 
adhuc fub niue. 

Cap. x11. Sunt quzdam genera ventorum, quz 
yupta nubes & in pronam folutz emittunt. Hos Grz- 
ci ventos ixnPias vocant. Qui hoc (vt puto) me 
do fiant. Cum magna inzqualitas ac diffimilituds- 
corporum ,, quz vapor terrenus emittit, in fublime 
eat, &alia ex his corporibus ficca fint, alia hum: 
da: ex tanta difcordia corporum inter fe pugner 
tiam, cum in vnam conglobata funt, verifimile et f 

uasdam cauas effici nubes, & interualla inter illes re 
Jingui fiftulofa, &in modum tibizangufta. His it 
teruallis tenuis includirar {piritus: qui maius defide 
gat {patiam, cum euerberatus carfu param libero it 
ealuit: & ob hoc amplior fit, {cinditque cingentis 
& erumpitin ventam: qui fere procellofus eft , quit 
fuperne demittitur, & in nos cadit vehemens & acet: 
quod non fufus, nec per apertum venit, fed labo 
rat, Kiter fibi vi ac pugna parat. Hic fere breui 
Matus eft Quia receptacula nubium per quz ferebr 
tur, ac munimenta perrumpit; ideo tamultuolts 
venit aliquando, non fineigneacfono cali, Hiver 
timulto maiores diuturniorefque funt, fi alios que 
que flatus ex eadem cauffa ruentes in fe abftulere,&in 
ynum confluxere plures: ficut torrentes modicz mr 
gnitadinis eunt, quamdiu fepararis fuus curfus eft: 
cum vero plures in fe aquas conuertere, fluminum 
iuftorum ac perennium magnitudine excedant. | 
dem credibile eft fieri &in procellis, vt fint breues 
quamdiu fingulz funt: vbi vero fociauere vires, & 
ex pluribus czli partibus clifus {piritus eodem fe com 
tulit, & impetusillis accedit, & mora. 

Cap. x11}, Facit ergo ventum refelata nubes 
qu pluribus modis foluitur. Nonnamquem cor 


glo- 


— omer —e = — —s 





NATWRAL. Qvansr. Lit, V. yay 





— 





lobationem iHlam fpiritus rumpit; incluf &in exi- 
um nitentis luctatio : nonnumquam calor, quem 
aedo fol fecit, modo ipfa arietatio magnoram inter 
2 corporum, d&attritus. Hoe loco; fi ubi videtur, 
ueri poteft, curturbofiat, Euemre in fluminibus 
dlet, ve quam diu fine impedimento feruntur, fim- 
lex & rectum illisiter fit: vbi incurrere in aliquod 
ixum ad latus ripe prominens, retorqueantur, & 
a orbem aquas fine exitu flectant, ita vt circumlate 
n fe forbeantur, & vorticem efficiant, Sic véntus, 
jaamdin nihil obftitic, vires fuas effundit. Vbi ali- 
uo promontorio repercuflus eft, aut vi locorum 
ocuntium 4) in canalem devexum tenuemque colle 
tus: (epius in fe volutatur, fimilemqueillis, quas di- 
‘imus conuerti, aquis facit vorticem, Hic ventus 
ircumaétus, & eumdem ambiens locum, & fe ipfa 
ertigine concitans, turbo eft, Qui fi pugnacior 
{t,-ac diutius volutatur,, inflammatur, & efficit 
jueM senevigw 2) Greecivocant, Hic eft igneus tur- 
o. Hi 3) tere omnia pericula ventierupti de nu- 
ibus produnt, quibus armamenta rapiantur, & tov 
e naues in fublime tollantur, Etiamnom quidam 
enti diuerfos ex ie generant, & impulfum aera in 
lias quoque partes, quam in quas ipft inclinaue- 
e,,difpergunt. Illud quoque dicam, quod mihi 
ccurrit, quemadmodum ftillicidia, quamuis iant 
aclinent fe & labantur » nondum tamen effecere lav- 
fum , fedvbi pluracoiere &turba vires dedit, tune © 
luere Kire dicuntur: fic quamdiu leues {unt aeris 
notus, agitati pluribus locis, nondum ventua eft; 





i. Cocuntium ) fefe contrahentium. ) 

2. wensnes) quafi dicas ventum inflammatum. vid, de 

Q ae a Til, Mieteor. c.1. 

3. Hit) fc. prefteres, produnt omnia arg HEN ax , 

us paeat eos ex aubibus erupific, ; wh 
TA 


x 


728 L. AwwAr: Styvear 








tunc effe incipit, cum omnesillos mifcuit, & in + 
sum impetum contulit. Spiritum a vento modus4) 
feparat ; vehementior enim {piritus ventus eft; ime 
cem fpiritus leuiter fluens aér. 

Cap. xiv, Repetam nunc quod in primo 1)é 
weram ,edi ¢ {pecu ventos, recefluque interiorete 
sacrum. Non tota folido contextu terra in ynum?) 
vfque fandatur , fed multis partibus caua, 

. ---- & cacis fiufpenfa latebris. 

alicubi hebet inaniafinehumore. Ibi etiam fi oF 
Aa lux 3) difcrimen aéris monftrat, dicam tama 
nubes nebulafque in ob{curo confiftere. Namnebs 
quidem fupra terras , quia videntur, fant: fed qui 
dunt, videntur. Illic quoque nihilominus ob id 
fant, quod nonvidentur. Flumina illic {cias lice, 
noftris paria, fublabi: alia leuiter duéta, alia ince 
frag ofis locis precipitando fonantia. Quid ergo? nos 
illud zque dabis, effe aliquos & fab terra »4 
quafdam aquas fine exitu ftagnare? Quze Gi ite fun, 
neceffe eft & illud, aéra onerari 4), oneratumqt 
incumbere, & ventum propulfu fuo concitare. B 
ex illis ergo fubterraneis nabibus fciemus natriri ir 
ter ob(cura flatus, cum tantum virium fecerint, quar 
to aut terrz obftantia auferant, aut aliquod apertum 
ad hos efHatus iter occupent, & per hance cauernm 
in noftras fedes efferantur. Illud vero manifeftem 
eft, magnam effe fubterris vim fulpharis, & slic 
TEE a ST A | 

4. Modus) magnitudo & quantitas. Fromond, 

a. In primo) in principio, vt 4 primo. Gronov,. 

2. Vann) imum legit Fromond. ; 

3. Etiamfi nulla lux &'c.) etiamfi lucis defe&tus difortmen st: 
gis oculis ibi non fiftat, ratione tamen perfuafus dico aubes 
& nebulas ibi effe, xhali et 

. Onerari) impleri vapore tu aquaram i 
sertnearda, ) Frovand P quaram illsrom 


es 







rum 


Narvrar. Qvagsty Lis, V. 739 

















ram non-mihusignemalentiam. Per hocloca cum, 

(e, exitam querens, {piritus torfit, accendat flam- 

mam ipfoaffrictu necefle eft. Deinde fammis latius 

fafis, etiam fi quid ignaui aéris erat, extenuatum: 

moueri, & viant cum fremitu valto atque impeta 

anit Sed hoc diligentius perfequar, cum.quz- 
m de motibus‘terre. 

Cav. xv, Nune mihi permitte narrare fabulam, 
A(clepiodotas. 1) auétor eft, demiffos quam pluri-, 
mos aPhilippo:in metallam antiqaum olim deftitue. 
tum , vrexploraret quz vbertas ciusefiet, qui {tatusy 
an aliquid fucuris reliquiffet vetus auaritiat defcen- 
diffe illos cum multo lumine, & multos durature: 
dies: deinde longa via fatigatos , vidifle flumina ine, 
gentia, & cOnceptus aquarum inertium vaftos, 

res noftris, nec compreflos quidem terra fupere-, 
minente'2), fed liberz laxitatis, non fine-horrore. 
yifos. Cum magna hee legivoluptate. intellexi-e= 
nim feculum noftrum, nomnouis vitiis , fed iam in- 
de antiquitas traditis laborare: nec noftra etate pri- 
mum abaritiam , venas terrarum lapidumque rima=" 
‘aim, in tenebris male abftrufa quefifle. Illi quo« 
quemaiores noftri , quos celebramus laudibus, qui- 
bus diffimiles querimur nos efle, {pe duéi, mon- 
res ceciderunt, & fupra lucrumfub ruina fteterunt,3) 
Ante Philippum Macedonem reges fuere, qui pecu- 
hiam in altiffimis v{que latebris equerentur , & reli- 








i. Afclepiodotas >) de quo & L, VI, c, 17. 

2. Swpereminente) leg. fuperimminente. Hoc eft, saritien 
terra non deproximo incumberet , fed ingenti & alto fornice 
faperfufpenderetur. Gronov. : 

3. Supra lucrum fub ruin fleterwnt) in {pecubur illis fab- 

rancis {wpra aurnm quidem & metalla, fed fob ruina im- 
Fevdentium fornicum cum pariculo fteceruny Fromond, 


Se 


Fad : a 















739 L. ANNAnr StwecA® 





_ — EE 
&o {piritu libero, in illos fe demitterent {pecus, if 
quos nullum noctiam dierumque perueniret dilcre 
men, &a tergo lucem relinquerent. Que tant 
{pes fuit? Quz tanta neceflitas hominem ad fidert 
ereétum incuruauit, & defudit, & in fundum tk 
Juris intime merfit, vterueretaurum, non minore 
periculo querendum , quam poflidendum ? Proptt F 
hoc cuniculos egit, & circa predam lurulentem ir 
certamque reptauit, oblitus dierum , oblitus nature 
mielioris , aquafeauertit. Nulli ergo mortuo ter 
tai grauis eft , quam iftis fupra quos auaritia vrgeo 
terrarum pondas iniecit, quibus abftulit czelum,quos 
sn imo, vbi illud malum virus latitat, infediz Ile 
defcendere aufifunt, vbinouam rerum pofitiones, 
terrarumque pendentium habitus, ventofque perce 
cum inane experientur, & aquaram nulli fluention 
) horridos fontes , & altam perpetuamque noétes. 
Deinde cum ifta fecerint, inferos metuunt, 

- Cap. xvi. Sed veadid, de quoagitur, reuerttf, 
venti quatuor funt, in ortum, occafum, meridien, 
feptemtrionemque diuifi. Ceteri, quos.zariis nomr 
nibus appellamus, his applicantur, 

Eurns ad auroram Nabathaaque regna receffit, 
Perfidaque, & radiis inga fubdita matutinit, 
Vefper & occiduo qua littora fole tepefcunt, 
Proxima funt Zephyro. Scythiam feptemanue tries 
Horvifer inusfit Boreas. contraria tellue . 
Nubibus afiduis, plusioque madefcit ab Auftro, 
Vel, fi breuius ilios compleéti mauis, in vnam tear 
peftatem (quod fieri nullo modo poteft 1] ) com 
gregentur. 





4. Nulli fixentinm) i.e, neroinis vfui fluentium. 
t. Quod fiert nuble mode poteft ) nam veati contrarii 
Mare nequeunt. 
a Yas 





NarvraAr Qvarsrx. Lis. V.- 731 
Vna Eurufque Notufque ruunt , creborque procelia 
Africus: =~ + . a 

k qui locum in illa rixa 2) non habuit, Aquilo, Qui- 
lam illos duodecim faciunt. Quatuor enim cali 
sartes in ternas ditidunt, & fingulis ventis binos faf- 
eétos g) dant. Hac arte Varro, vir diligens, illos 
mdinat: nec fine caufla, Nonenimeodem femper 
oco fol oritur, autoccidit. Sed alius eft ortus oce 
fala equinoGialis (bis autem equinoétium eff; 
ius folftitialis 4), alius hibernus. Qui Yurgit ab. 
sriente £quinostiali, fubfolanus apud nos dicitur :. 
Sreci illum gPedrq vocant. Ab oriente hiberne 
Eurus exit: quem noftri vdcauere Vulturnum. 
Ex Linius hoc illum nomine appellat, in illa pugna 
Romanis parum profpera, in qua Hannibal & contra 
ojem orientem exercitum noftrum, &contra ven- . 
nm confituit; cum venti adiutorio ac fulgoris pre- 
tringentis oculos hoftium vicit. Varro quoque hoa 
somen viurpat. Sed & Eurus 5) iam ciuitate dona- 
us eft, & noftrofermoni non tamquam alienus in- 
eruenit. Ab oriente folftitiali excitatum, Graecz 
‘cuxiey appellant: apud nos fine nomine eft,6) Ai- 
uinodialis occidens Fauonium mittit : quem Zephy- 
um effe dicent tibi, etiam qui Grace nefciunt loqui, 





a, In ilarixa ) qui omiffus eft in iffo quem Poeta defcribis 
entorum concurfu. | . 

z- Suffectos) quos collaterales quidam vocant. 

4- Solftitialis) folfticium fere eftiuam folis ftetionem tio- 
at, quamuis & hyberna detur , quam brame nomine plerum- 
wwe defignant. ok ' 

ys» Harus}) nam Grecum hoc nomen origine eft. 

6. Apud nos fine nomine ef?) Aquilonem tamen a 
Gellius Lib, U.c. 22. & Apuleius; at Plinius H. N. L, Ul. c. 47. 

uilonem medium inter feptemtrienem. & ortum felfticia- 
( conftituit. | 
A 


93% L. ANNAE! Senecar 








ened geese 

A folftitiali occidente Corus venit, qui apud q 
dam Argeftes dicitur, Mihi non videtur: quia 
ri violenta vis eft, & in vnam partem rapax; Ai 
ftes fere mollis eft, & tam euntibus communis, qi 
yedeuntibus. Ab occidente hiberno Africus furit 
dus & ruens, apud Grecos an) dicitur. . A fept 
trionali latere fummus eft Aquilo, medius Sept 
trio, imus Thrafcias. Huic deeft apud nos voc 
lum. <A meridiano axe Euronotus eft , deinde! 
tus, Latine Aufter. deinde Libonoras , qui apud 
fine nomine eft. 

Cap. xvir, Placet autem duodecim ventos 
fe: non quia vbique tot fint (quofdam enim inci 
tio terrarum extludit) fed quoniam plares nofq 
funt. Sic cafus fex dicimus: non quiaomnenon 
fex recipit, fed quia nullum plures quam fex. | 
duodecim ventos efle dixerunt, hoc fecuti fant, t 
dem ventorum effe, quot czlidifcrimina, Cal 
enim diuiditur in circulos quinque, qui per mu 
cardines eunt. Eft feptemtrionalis, 1) eft folfti 
lis, 2) eft equinoStialis, 3) eft brumalis, 4) 
cortrarius feptemtrionali. <) His fextus ac 
dit, qui faperiorem partem mundi ab interiore 
cernit Vefcis enim, dimidia pars mundi femper 
pta, dimidiainfraeft, Hanc linean, que inte 
perta & occulta cft , Graeci cgigoyre vocant : nol 
finitorem dixere, alii tinientem. Adiiciendas | 
ad lunc meridianus circulus, qui horizunta ref 
angulis fecat, Ex his quidam circuli in tranfue 








t. Septemtrionalis ) qui nobis dicitur Circulus Ar@icus 
4. Solftitialis) Tropicus Cancri. 

3. Aiquinoctialis) equator. _ 

4. Bramalis) Tropicus Capricorni. 

$- Contrarins feptemprionali ) Gircalus Antarcticus, 


ct 





; al sol f 


Nartvaar, Qvarer, brs-V. © 999° 
errant, & alios interuenta fao fcindupt, Neeeffe 
qurem eft , totacris difcriminagfle, quot partes, Er 
go horizon fiue finienscirculus, quinque illos prbes, 
quos modo dixifieri, fecat, 6) & efficit decein partes, 
guingue eb ortu, quinque ab occafu.. Meridianus 
@ixcolus, qui in horizonta incurrit, tegiones dues 

) adiicit. ‘Sic duodecim aer difcrimina accipit, é. 
Rotidem facitventos, Quidam {unt quorumdam los, 
€oxtim proprii, qui non tranfiniteasie, fed in proxi 
sham ferunt.g) Non eftillis alatere yniverfi mundi 
Jmpetus. 9), Atapulus Apuliam infeftat, Calabriana 
Japyx, AthetiasSciron, Pamphyliam Caregis, Gals 
Ham Circius!. cui ediffcia quaflgnti, tamen incole 
prey agunt, tamquam falubritatem cali {ui debe- 
@nt ei, Diuus certe Auguftus templam illi, cum.in 
lia moraretur, & vouit & fecit, Infinitum eft, 

ngtilos velim petfequi. Nala enim propetno- 
Gum, regio.eft, qu non habeds aliquem flatam ex 
te gafcentem, & circa fe cadentem. 

Gar. xvin Inter cetera itaque Prouidentia 
a@pera, hoc quoquealiquis, vtdignum admiratione 
Gplpexerit, Non enim ex vna cauffa ventos, aut itt 
venit, aut pet diuerfa difpofuit: fed primum vt aéra 
non finerent pigrefcere, fed affidua vexatione vtilem 
fedderent, vitalemque tradturis, Deinde vt imbres 
terxis fubminiftrarent, iidemque nimios compefce- 
gent: Nam modo adducunt nubes, modo diducunt, 
Wt per totum orbem pluniz diuidipoffent. In Ita- 
Mam Aufter impellit, Aquilo in Africam reiicit: Etes 

















: 6. Secat) in {pharg nimirom oblique, \ 
4. Regiotes dues) Septemtrionis fc. & Auftri. Fromond, 
' §, Fernut) potius ferantar, ibique-deficiunt & exfpirant. 


9. Nott eff illis a lateve vninerfi mundi impetxs.} non vente 
teat ab vicimo Morisonte, fed ¢ vicino nafcuntury 14, 


734 L. ANNAEI SENECAE 








di non patiuntur apud nos nubes confiftere. iden f- 
totam Indiam & Athiopiam continuis per id tempat 
aquis irigant. Quid, quod frages percipi non po 
dant, nifi flatu fapcruacua admixta feraandis venile 
rentur, nifictlet quod fegetem excitatet, & latentem 
frupem , ruptis velamentis fais, quze folliculos “—n 
cola vocant, adaperiret ? Quid, quod omni 

inter fe populis commerciuin dedit, & gentes dif 
fipates locis mifcuit ? Ingens nature beneficium, 
fi illud in iniuriam fuam non vertat hominum fr 
ror. Nune quod de Cefare olim maiore valgo 
digtitatum eft, & a Tito Liuio pofitam , in incerta 
efic, vtcam illum magis nafci reip. profuerit, a 
non nafcit); dici etiam de ventis poteft: adeo quid- 
quid ex illis vrile & neceflarium eft, non porel 
his repenfari, quz in perniciem faam generis b> 
mani dementia excogitat. Scd non ideo non fant 
ifta natura faa bona, fi vitio male vtenttum nocent 
Nimicum in hoc Prouidentia , ac difpofitor ill 
mundi Deus aéra ventis exercendum dedit, &illos 
ab omni parte, ne quid effet fita {qualidum, ¢' 
fudit : non vt nos claffes partem freti eccupatuns 
compleremus milite armato, & hoftem in mai 
aut poft mare inquireremus. Quz nos dementis 
exayitat, & in mutuum componit exitium 2 Vd 
vents damus bellum petituri , & periclitanzur pe 
ricali cautfa.3) Incertam fortunam experimen: 
vim tempeftatam nulla ope humana fuperabiles, 
martem fine {pe fepulrure, Non erat tanti, f 

ad pacem per ifta veheremur. Nunc autem com [i 








1. Feram illum magis nafci Reipnb. profacrit, an een maki) J' 
Mlad ob an&om Galha Rome imperiam, hoc ob libertsem 
@ius © reffam. Grmoz. el 

2. Peviclitemur pericali canffa VaRm perscalem 

Fromend. i) pe 


quenmas. 








ood 
| | a | 
Natvnan Qvarsr, Ls. V, | 99g 
ferimus tot fcopulos latentes, & infidias vadofi 
‘is; cum effugerimus procellofos defuper mon= 
in quos praceps navigantes ventus impingit$ 
1inuolutos nubilo dies , & nimbis ac tonitruis 
rendas noctes, cam turbinibus diuulfa nauigias 
s-erit huius laborjs ac metus fructus? quis nos 
os tot malis portus excipiet? Bellum fcilicet, & - 
sus in littore hoftis, & trucidandz: gentes trae . 
rae magna ex parte vidorem, & antiquarum vr- 
m flamma, Quid in arma cogimus populos? 
d exercitus {cribimus , direGturos aciem in me- | 
}AaGibus? quid mariainquictemus? Parumvi+ . 
icet ad mortes noftras terra late patet. Nimis 
icate fertana nos tractet: nimis dyra dedit no« 
corpora, felicem valetudinem, Non depepus, 
ax nos.cafus incurrens; emetiri cuique annos 
8 ex commodo licet, & ad fene€tutem decurres, 
Keaque.eamus in peldgus, & vocemus i nog 
s ceflantia,. Miferi, quid quaritis 2 mortem, 
mw vbique fupereft? Petetilla vos & exle&ulo; fed 
que innocentes petat: occupebit vos in veltra doe 
»3 fed occupet nullam melientes malum. Hog 
-o quid aliud quis dixerit, quam infaniam, cir 
nferre pericula , kruere inignotos, iratum fine 
uria occurrentia deuaftantem, ac ferarum more 
sidere, quem nen cderis? Illis tamen in vitionem, 
: ex fame morfus elt: nos fine vila parfimonia no- 
i alienique (anguinis, mouemus maria, & navigia 
ducimus, falutcem committimus fluctibus, fecun- 
$ optamus ventos, quorum felicitas cft ad bella 
sferri, Quoulque nos malos mala noitra repuere? 
rumeft, jntra orbem fuum furere. Sic Perfarum 
« ftolidiffimus in Graciam traiicit, quam exercitus 
n vicit, cum impleuerit.3) Sic Alexender viterior 








g. dmplenerss) edeo nimiram erat numerofan , 
ae aaag Bee 





736 ' L, Annan: Senecas | 
‘Baltris & Indis volet qazrere, quid fit vitra magnos J 
mare ,& indignabitur aliquid effe vitimum fabi.: Se 
Parthis auaritia Craffum dabit. Nonhorrebig reac 
cantis diras tribani4), non tempeftates longiflinl 
maris, non circaEuphratem prafaga falcnina 5), & 
deos refiftentes. Per hominam deorum<te ixke of 
aarum ibitur; Ergo non immerito quis dixerit, te 
rum naturam melius.aGuram fuifle nobifeons, fi veo- 
tos flare vetuiffet, Xinhibito difcurfu firentiam, ia 
faa quemgue terra ftareiuffiffet. Si nihil aliud ,“eere 
te {ao quifque tantym ac faorum ‘malo nafceretar, 
~ Nunc param vi domeftica 6) , externis qaogue lebe- 

vandum eft, ‘Nulla terra tam longe rertidta‘eft, = 
‘non mittere aliquo fanin malum poffir,:’- Vinde 





‘an nunc aliquis magna gentis in abidito: dormriris; for- 
fanz indulgentia tamens;, non continest intra term? 
_” nos.grma, on paret claffes ignota moliers? Vnée. 
tio, hic mihi, anille ventas beHumt inachet T Magne 
pars erat pacis humarize, maria preciud?. Non tamen 
(vt paullo ante dicebam) queri poffumus de auétore 
noftriDeo, fi beneficia cius corrumpimus, & vt 
effent cotraria, efficimus. Dedit ille ventos ad cu- 
ftodiendam eatli terrarumque tempéri¢m , ‘ad eude 
candas fupprimendafque aquas, ad alendos fatorumt 
atque arborum fructus: quos ad maturitatem , ‘cum 
aliis cauffis adducit ipfa iactatio, attrahens cibum in 
fumma, & ne torpeant, mouens. Dedit ventos 
ad viteriora nofcenda. fuiffet enim imperitum ani 
mal, & fine magna experientia rerum homo, fi 


peli 


tdenc. 





Diras tribwni’) Atcaji Metelli , qui Crafiicm contra po- 
volantatem aduerfas Parthos exercitas ‘Gacentem dria 
) dabenstn, © oi: o 


1. 
‘a 

















Narverat, Qvarer., Lis. V, 797 








nfcriberetur natalisfoli fine, Dedit ventos yt 
10da cuiufque regionis fierent communia; non 
‘jones equitemque geftarent , nec vt perniciofa 
bus arma tranfueherent. Si beneficia nature 
ium prauitate perpendimus, nihil.non noftro 
accepimus, Cui videre expedit? cui logui? 
10n Vita tormentum eft? Nihil inuenies tam 
efte vtilitans, quod nonin contrarium trans- 
culpa. Sie ventos quoque natura bonos futuros 
erat: ipfi illos contrarios fecimus. Omnesin 
xd nos malam ducunt. Noneadem eft his & 
auffa foluendi: fed iufta nulli, diuerfis’ enim 
nentis ad tentandum iterimpellimur. Vtique 
vitionauigatur. Egregie Plato dicit, qui nobis 
exitum iam teftium loco dandus eft: minima 
uz homines emant vita, Imo, Lucili carifli- 
fi bene furorem illorum eftimaueris, id eft, ~ 
im (in eadem enim turba yolutamur) magis 
$, cum cogitaueris vita parari ea, in quibus 
onfumitur. 7) 





"ita parari ea Oc.) i.e. vite pericula queri que vite 
axime nocent, qualia fant omaia loxus inkrumenta, 


ins mare queruntur. i 








0586 ) 738 ( <O550>— 
LIBER ,SEXTVS. © 
In quo de terre motu agitur. 


| | Argumentum.- 
Nae & cauffas terra motus dotte ES explicalt 
enarvat, Ipfo iam fene ub Imperio Neronis, Pom 
peii celebre Campanie oppidum terra motu defedit, is 
dunentute cins &F Imperio Tiberii, XI Grbexs Ajia pa 
dita. Non metuendus tamen terra motus 5 quia magi 
ficum 4 tam magnacauffa perire. In cauffas, deinit | 
evra’ motus inguirit, Thales terram, cete mauiginn, 
aqua ferri & fiu@uari , alit aquarum fub terra laie | 
vium fiuttu agitari crediderunt. Hac eccafione ad gut: 
fiionem famofam digreditur , de Origine Nili, _ Ariffott- 
hes, Theophrafius, Califbenes (aternum Alexandri gi 
men, & quo iniuriofe necatus) [piritum terra motora 
caciunt: quibue mofter accedit, Ex motu Campano pi | 
filentis orta, que onium ibi greges exanimauit: qi 
dam etiam terrore lympbatici erranere. Denique inm | 
wes velapfus, non terra metus, non fintius , non arms 
‘metuends doce; quia rem pujfillam , hominis Gitan 
Yentum petunt ; quam auricula dolor , aut pes lesitl | 
offenfus , axferre poteft, > 
~ 


CAPVT L 


Ponpeio » celebrem Campaniz vrbem, it) 
quam ab altera parte Surrentinum Stabit- 

numue littus, ab altera Herculanenfe, con 
weniunt, mafeque ¢x aperte reduGium 1) amend) 
finu cingunt, defediffe terraa mota, vexatis que- 









1. Regan) redudta dicuntur interiora, abdita, vr 954 
te 


cum 7 


ype - 1 


2 


Natvrar, Qvansr. Lr. VI 736 
onlamagee = Ee, 
cumque adiscebant régionibus, Lucili virorum opti- 
‘me,audiuimus:& quidem diebas hibernis r): quos va- - 
care a tali periculo maiores noftri folebant promitte- 
re, NonisFebr. fuit motus hic, Regulo & Virginio 











Confalibus, qui Campaniam numquam fecuram hu- 


-iaus mali, indemnem tamen, & totieris defunétam 
ge » megna ftrage veftauit. Nam & Herculanen- 
s oppidi pars ruit , dubieque ftant etiam que felicta 


‘fant. ' Et Nucerinorum colonia, vtfine clade, ita non 


. fine querela eft. Neapolis quoque priustim mnlta, 


“publice nihil amifit, leuiter ingenti malo perftriéa. 


‘ Villzvero prerupte paffim fine iniuriatremuere. Ad- 


'Ziciunt his {excentarum ouium 3) gregem exanima- 


“tam, & diuifas flatuas: motz poft hoc mentis aliquos 


atqaeimpotes{uierraffe. Quorum vt ¢auffas excu- 
*eiarrins, & propofiti operis contextus exigit, & ipfe 
‘in hoc tempus congruens cafus. Querenda funt tre- 
pidis folatia, & demendus ingens timor. Quid 
‘enim ¢uiquam fatis tatum videri poteft, fi mundus 
‘ipfe concutitur, & partes eius folidiffime labant? Si, 
quod ynum immobile eft in illo fixumque , vt cunéta 
in fe intenta fuftineat, flu@uat: fi quod proprium 
habet terra, perdidit, ftare: vbi tandem refident 
metus noftri? Qaod corpora receptaculum inueni- 
ent? quofolicita confugient,fi ab imo metus nafcitur, 
& funditus trahitur? Confternatio omnium eft,vbite- 
&a crepuere,& ruina fignum dedit:tunc preceps quis- 


' que feproripit, & penates fuos deferit, ac {fe publico 


hm 


eredit. Quam latebram profpicimus, quod auxilium, 
fi orbisipferuinas agitet? fihoc, quod nos tuetur ac 
{aftinet, fupra quod vrbes fitz funt, quod fundamen- 








7 


2. Hybernis}) quo tempore rariores terre motns efle ob- 
ant. 


3. Sexcenterum onin) quas halitus teter interemit. 
aaag. tom 


Lc L. Auwacs Sexscas 


tam quidam orbis effe dixerant, difcedit ac titubs? 
Quid tibi effe non dico auxilii, fed folatii poteft, vii 
titer fugam perdidit? Quid eft, inquam, farism- 
ssiten? quicdad tatelam altcrius ac fui firmum? He 
flem muro repellani: prarupte altitudinis caftel 
vel mmayiion oxercitus difficultate aditus morabuntur, 
A tempeftate nos vindicant portus; nimborum vig 
effulan, & fine fine cadentes aquas tects propellunt: 
fugicntes non (cquitur incendium; aduerfus toni- 
trud &minasecli, fubterrancasdomus, & defofin 
altum (pecvus, remediafunt. Ignis ille caeleftis non 
transuerberat terram, fed exiguo cius obie&a re 
cunditue. In peltilentia mutare fedeslicet. Nullam 
salu fine cffugio cit. Numquam falming papa- 
log peruflerunt. Peftilens calum exhaufit vrbes, 
ton abflulit, Hoc malum latiflime pater, inenitabe 
de, auidum, publice noxium, Non enim domes 
lum, aut familias, aut vebesfingulas haurir, fed geo 
tes titas, regionciqgue fubucrtt: & modo ruins 
operit, medo inaltam voraginem condit; ac ne id 
quidem relinguit, ex quo appareat, quod zon ef, 
faloom date 5 fed tupra nobiifiimas urbes, fie 
vilo vedigio priors habitas, tolum exrendizar, Ne 
devant qui hoe genus mortis magistimeant , guo i 
abdcuprom com fodibas fais cant, & e vorum m 
meno vid. antecuntar , tamgusm non omne ferum af 
ecandem t-rminam veniat. Moc hebet inter cerera 
iow foe aatura precipuam , ‘quod cum ad ex 
wentom cf. amnes in @ous fameas. Nihil irgquen- 
tereft. vero me nis viens clidat. a2 Monte tor prt 
Mar vtrur dupes .-c damus vnivusonus vent. & 
fob cvspee crus tumuic ac complanatone exipirem, 
@M forus anu. meor, tesrarem arhis ahiconds: . © 
Yooe banc & in aperto tpiziram redd@am . an m afte |; 
terse: 











. f . 
Navvear. Qvaser.. EisiVL —r4t | 
Lee ne a ea anaemia 
trum dehifcentium finu: folus in illad-profun® 
1, an cum magno-comitatu populorum conc 
‘jum ferat. Nihil intereft mea, quantis c 
tem mesm tumukus fit.. ipfa vbique tantam- 
_eft.. Proinde magnam fumamus snimunt ad- * 
us iftam elddem, quy nec euitari ; nec prouiderd 
ft, Definamus audire iftos , qui Campania re- 
tieuere, quique poft hunc cafum emigrauerunt, 
antqne fe vinquam ipfam regionem accefluros, 
senim illis promiteet melioribus fundamentis 
aut Hlud folum flare ? Omnia ciufdem fortis. 
, &. ff nondusm wiota, tamen mobilia +: hunc 
affe in quo fecurins confftis locum, hac nox 
hic ante noGem dies {cindet. Vnde. fcicsah me 
eorum locorum conditio fit, in quibus iam vires 
: fortuna confampfit; & que in furarum ruins faa 
a fant 4)? Ereamus enim, fi vilam terrarum per- 
.exceptam immunemque eb hac periculo cred 
5. Omnes {ub eadem iacerit lege. Nihikita, ve 
nobile effet, natura concepit. Alia temporibus 
+ cadunt. Etquemadmodum in vrbibus magnis, 
1c hec domus, nunc illa fufpenditur 5); ita in 
_ orbe terraram nunc hac pars facit vitiam, nunc 
Tyros aliquando infamis ruinis fuit, Afia 
ydecim vrbes fimul perdidit. Anno priore Acha- 
& Macedoniam, quzcumque eft ifta vis mali 
-incurrit; nunc Campaniam lefit. Circuit fatam, 
quid diu prateriit, repetit. Quedam rarius fo- 
‘at, fepins quedam, Nihil immune effe & inno-, 
m finit. : Non homines tantum, qui breuis & ca- 
. Raina fua fulta fant) vacua enim ante loca & hiantig 
riorum ruina implentur & falciuntur. Fromond.. 
_ Sufpenditar) extra perpendiculum inclinate ig reinam, 


aaa § ” "daca 


~. 


wan 0Cté“‘<éié‘d;«CS AAs ‘Sewer 


ducares nafcimur ; vrbes oreque terrarum & littors, 
&ipfum mre in feruitutem fati venit, Quo. ergo 
nobis permanfura promittimus bona fortune ; & fe- 
licitatem, cuius ex omnibus rebus humanis velocis- 
fima eft leuitas, habituram inaliquo pondus ac mo- 
yam credimus ? Perpetua fibi omnia promittentibus 
in mentetn nonvenit, idipfum, fupraqued ftanms, 
fiabile non effe, Neque enim Campaniz iftud aut 
Achaiz, fed omnis foli vitiume{t, male cohzrere, 
& ex cauffis pluribus refolui; & {amma manere 6), 
partibus ruere, a 

Car. nm. Quid ago ? Solatium aduerfus pericu- 
Ja dare promiferam : ecce vndique timenda denun- 
tio. Nego quidquam efle quietis eternz : quod & 
perire non poflit, & perdere,, Egovero hocipfam 
folatii loco pono, & quidem valentiffimi: quando- 
quidem fine remedio 1) timor ftultus eft ratio ter- 
rorem prudentibus excutit; imperitis fit magna ex 
defperatione fecuritas. Hoe itaque generi humano 
diftum puta, quod illis fubita captiuitate inter ignes 
& hoftem ftupentibus dictum eft, 


Vna falus Gittis, uullam /perare falutem, 


i vultis nihil timere, cogitate omnia effe timenda‘ 
circumfpicite quam leuibuscauffis difcutiamur. 3) 
Non cibus nobis, nonhumor, non vigilia, non {o- 
muus, fine menfura quadam falubria funt, Iam in- 
telligitis nugatoria nos effe corpufcula, & imbecilla, 
fiuida, non magna molitione perdenda. Sine du- 
bio id vnum periculi fatis effet, quod tremuntterr2, 





6, Summa manere &’c,) hoc ef totam terram manere par- 
tes quasdam eins facifcere. | 
1. Sine vemedio) id quod remedium non admittit , quod 
miutari nequit, ftulre timetur. © 
@, Difcutiamnr) intereamus, anima & corpore folocis. 
quo 


“ 





Narvrar Qvazst, Lis. VI. | 743 


————  ——— ee ee 
quod fubito diffipantur, ac fuperpofita: diducunt. 
Magni fe 2ftimat; 3) quifulmina &'motusterrarum 
hiatusque formidat: vult illeimbecillitatis {uz fibi 
con{cius timere pituitam ? ita videlicet nati fumus, 
tam felicia fortiti membra,é& in hance magnitudinem 
¢reuimus, & ob hoc nifi mundi partibus motis, nifi 
ezlum intonuerit, nifi terra fubfederit, perire non 
poffumus. WVnguiculi nos,& netotius quidem do- 
lor , fed aliqua alatere eius (ciffura conficit: & ego 
timeam terras trementes, quem craflior faliua fuffo- 
cat? Ego extimefcam emotum fedibus fuismare; é& 
ne «{ftus;maiore quam folet curfu,plus aquarum tra- 
hens faperueniat ; cum quofdam ftrangulauerit po- 
tio, mate Japfa per fauces. Quam ftultum eft, ma- 
re horrere: cum fcias, ftillicidio.4) perire te poffe? 


Nallam eft maius folatium mortis, quam ipfamor- ~ 


talitas. nullum autem omnium. iftorum que extrin- 
fecus terrent, quam quod innumerabilia periculain 
ipfo fnu funt. Quid enim dementius, quam ad to- 
nitrua fuccidere, & {ub terram correpere fulminum 
metu ? Quid ftultius, quam timere nutationem aut 
fubitos montium lap{us, irraptiones maris extra lit- 
tus eicéti, cum morsvbique prafto fit, &vndique 
occurrat ; nihilque fit tam exiguum,quod nonin per- 
niciem generis humani fatis valeat?Adco non debent 
nos ifta confundere, tamquam plus in fe mali habe- 
ant, quam yulgaris mors; vt contra, cuamfit neces- 
farium e vita exire, kaliquando emittere animam, 
maiore perire ratione iunet, Necefle eft mori vbi- 


cumgue, quandoque. | Stet licer ita hurous, & fe .. 


_ 3: Magni fe affimat Gc.) dum putat ab iftis maloribus causs 
fis fibi interitum tantum imminere, com leviffima ‘queuis 
eum, petdere poffint vt pituita, vnguicnli dolor &c. 

4. Stillicidio) paucia guttis male per fauces Japfis, 


- tene- 


74h L. Awnaz: Senscar 

teneat {nis finibus, nec vila iatetur iniuria : fupra me 
quandogue erit. Intereft ergo, illam ego mihi, ani 
femihi imponat? Didacitur ingenti potentia nefci 
evius mali; rumpitur; & me in immenfam altirudi- 
mem abdacit, Quid porro? Mors leuior in plano eff! 
Quid babeo quod querar, firerum netura nonvak 
sme iacere in ignobili loco 7 fi mihi iniicit {ai partem? 
Egregie Vagellius meusin illo inclyto carmine: 

Si cadendum off , inquit , »ibi celo cecidiffe Gel, 
 Jdem licet dicere, Si cadendum eft, cadam orbe 
concuffo: non quia fas eft optare publicam cladem, 
fed quia ingens mortis folatium eft, terram 
doque videre mortalem. 

Cap. nm. Illud quoque proderit prafumere ani 
mo, nihil horum deos facere; nec ira numinum, sf 
ezlum concuti, aut terram. Suas ifta cauffas habent 
nec ex imperio fzuiunt, fed ex quibufdam vitiis, tt 
corpora noftra, turbantar; &tunc, cum facere vi- 
dentur iniuriam, accipiunt. Nobis autem ignoran- 
cibus verum, omnia terribilia (ant, vtpote quorum 
metum raritas auget. Leuius accidunt familjaris: 
exinfolito formido eft maior. Quare autem quid- 
quam nobis infolitum eft?’ qaia naturam oculis,non 
ratione comprehendimus: nec cogitamus, quid ills 
facere poflit, fed tantum quid fecerit. Damus ite 
que huius negligentiz penas,tamquam nouis territ: 
eam illa non fint noua, fed infolita. Quid ergo? 
Non religionem incutit mentibus, & quidem publi- 
ee, fiue deficere fol vifus eft, fiue luna, cnius ob{cu- 
ratio frequentior , aut parte fui, aut tota, delituit? 
Jongeque magis illz aéte in tranfuerfum faces, & cz- 
li magna parsardens, &crinita fidcra, & plures folis 
orbes, & ftellz per diem vifz, fubitique tranfcur- 
fas ignium, multam poft fe lucem trahentium? 
Nihil horum fine timore miramur: & cum timendi ‘ 








eh. 


a CO a 
’ Navvaat Qvausr. Lrs. Vi yg 


a 
fit cauffl’; nefcire; non eft tanti (Cire, ne timede. 
Quanto fatius eft, cauflasinquirere, & quident tote 
in hoc intentum animo ? Neque enim illo quidquam 
inueniri dignius poteft,cui fe non tantum commodet, 
fedimpendat. re 
~ Cay, w. Queramus ergo, qnid fit quod terram 
ab infimo nroueat, quid ‘tanti molem poriderisim- 
pellat, quid fitilla valentins, quit tantim onus vi fua 
labefactet: cur modo tremat, modo luxdta fubfidet, : 
nunc in partes diuvifa difcedat: & alias interuallum 
‘ruinz fue ‘dia feruct, aliss cito comprimat;: nunca 
mnes niagnituiinis ndtz conuertstinttorfts, nune 
nouos éxpriniat; aperiat aliquando aquarum cay 
lentium venas, aliquando reftigeret: ignesque hon- 
nurtiquem per aliquod ignoturi antea montis aut rus 
pis foramen ‘emittat, aliqdando notes & per fecula . 
nobilescomprimat. Mille miracula mouet, faciem- 
que murat locis, & defertméintes; {ubrigit plana, val- 
les extuberar, nouss in profundo infalas erigit. Hee 
ex qdibns canfis accidant, digna res eft excuti, Quod, 
inquis, erit pretium operz? qn: nullam maias eft, 
noffe naturam. Neque enim quidquam habet in fe 
huius materiz tractatio pulcrius, cum multa habeat 
fatura yfai, qaam quod hominem magnificentia fui 
detinet; nec mercede, fedmiracuio colitur. Infpi- 
ciamus ergo quid fit, propter quod accidant hec: 
quorum eft adeo mihi dulcis infpectatio, vt quamuis 
aliquando: de motu terrarum volumen iuuenis edi- 
derim, tamen tentare me voluerim, & expériri,an 
stag aliquid nobis aut ad fcientiam, aut certead dili- 
gentiam adiecerit, a . | 
-Caz, ¥, Cauflam, que terra concutitur , alii in a- 
‘gua effe, alii in ignibus, aliiin ipfaterra, alii in {pi 
rita putauere : alii in-pluribus , -alii in omnbius+his. 
., SQpidain liquere ipfis aliquam ¢x iftis cauflam effe di- 
“c ot SEKUNL' 


Vy. y L 


| a gu. . 


746 L. Anw at: Srxzcar | 
Atlee 
xerunt; fed nonliqaere, quz effet. Nunc fingul 
perfequamur. Illad ante omnia mihi dicendum ef 
Opiniones veteres parum exaCtas effe, & rudes. Ci 
caverum adbuc errabatar. Noua omnia erant pr. 
mo tentantibns, poft eadem illa limata funt: & | 
quid inuentum eft, illis nihilominus referri dex 
acceptum, Magni animi res fuit, rerum nature lett 
bras dimouere, nec contentam exteriori eius cal 
fpeQn, introfpicere, & in deorum fecreta defcea 
dere. Plarimam ad inueniendum contulit, quifpe 
rauit poflereperiri, Cum excufatione itaque vetere 
audiendifunt. Nulla res coufummata eft, dam ip 
cipit. Nec in hac tantum re omnium maxima atqal 
inuolutifima, in qua etiam cum multum a@um ert 
omnis tamen ztas quod agat, inueniet; fed in oma 
alio negotio, longe femper a perfe&o fuere prs 
cipia, 
Cap. vi, Inaquacaufiam effe,nec ab vno diaw 
eft, necvnomodo. Thales Milefius totam terra 
fubjeéto indicat humore portari &innarare: fiuei 
lud oceanum vocas, fine magnum mare, fiue alter 
us naturz fimplicem adhucaquam & humiduméi 
mentum, Hac, inquit, vnda faftinetur orbis, 4 
lut aliquod grande nauigium & geaue his aquis qa 
premit. Superuacuum. eftreddere cauflas , propi 
quas exiftimat,grauiffimam partem mundi non pol 
{piritu tam tenui fugacique geltari1): non enim nuh 
defituterrarum, fed de motu agitur. I|ndargh 
menti loco ponit, aquas efle in caufla,quibus hicih 
bis agitatur, quod inemni maiore motu erymp 
fere nouifontes;: ficut in DavIgUS Quogue eyeni 



















Narvazar (QvAkee. Lis. VE 947 
‘inclinata fant, & abiere in latus, aquami forbeant; 
az in omni Onere eorum que vehit, fi immodice de- 
refla {unt 2), aut {fuperfandirar, aut certe dextra 
aiftraque folito rmagis furgit. Hanc opinionem 
lfam effe, non eft diu colligendum, Nam fiter- 
m aqua fuftineret, tota aliquando concuteretur, 
mper moueretur: nac agitari illam miraremur,fed 
anere.. Tum tots concuteretur ; non ex parte: 
imquam enim nauis dimidia iaGatur. nunc vero 
mn terrarum vniuerfarum , fed ex parte motus eft. . 
uomode ergo fleri poteft, vt quod totum velit 
r, totum non agitetur, fi id quo vehitur, :agi 

meft? At quare aque erumpunt? Primum omni 
p f2pe tremuit terra, X nihil humoris noui fluxir. 
einde fi ex hac cauffa vnda prorumpereta lateribue 
rie circumfanderetiir: ficut in fluminibus at mari 
demus accidere, vtincrementum aquaram, quod- 
ms nanigia defidunt, in lateribus maxime appas 
tt, Ad vitimum non tam exigua fieret quam dicit 
tptio, nec velut per rimam fentina fubreperet, fed 
st ingens inundatio, vt exinfinito liquore, & fe- 
e vniverfa, 
Ap. v1. Quidam motum terrarum aque impte 
"ce: fed non exeademcaufla. Per omnem,ine = ’ 
at, terram, multa aquarum genera decarrunt. 
bi perpetui amnes,quorum nauigabilis etiam fi- . 
utorie imbrium magnitudo eft.Hinc Nilus per 
n ingentes aquas inuebit:hinc qui medius inter 
& hoftilig fluit, Danubius ac Rhenus, alter 


" 





J lego fuerit. pertinet ‘enim hoc ad aquam, qua 

jpocnngqu » onere vel foperfiuit, vel a Lacete farght. 

page tele lerminans) ingens error, Danubie 
harialy t {Ain ) ees 


if 
a = 








748 I. AnmAgs SenecAnr 


tert bell), repellens, Adiice nunc patentiffi: 
cue, de lagna populis inrer fc ignotis circu 
& Ineluclalules tauigio paludes, necipfis quid 
der (vperstias, quibus incoluntur. Deinde t 
ive, tut capita (lummun, fubitos, & ex occ 
ritnes Vinnemia, ‘Lot deinde ad tempus co 
Qevd veTALAVNIUE UiNapeLLIS; QUOFUI Vires quam repe 
ta Iweuvs. Giinis hee aquarum, etiam in: 
awit, Natura Caciesque eft, HMlic quogue alis 
warty de feruntar, & in pexceps tolure cadaoe 
hangers utvadis cefunduntar, & decite: 
ew Rawr Quis ante nee, catis ius 2 
ewes wale A cotane melas bertss unce 
e€ stu powdendam, ok makss aguas efi: 
weretaa, Notas cavn fasivorst telins ac: 
Wroe SeONaA DER ON QQNGEIS moire: tor 
NWA wae of nate ef almganar Tl 
CAUSA ESE crn Thats an pT 
wes Ny Ryomaun alos mats it oa 


ey nAaNom Goh 4 Qumt sone. semsis 
Weeds Cor f Rer co gi. Warner 
ers Qe NARA AQ frct.t Sma™n. & user om 
Ge SPM CFTR OST. t- es: 
Qs Ase N, aw. OCT Oa Tt 
Mee QW ON. Le met t oee 


wasn WS * Nelo rou cei Sela PTT OTE 


sp awe Teed. fe SRR ETAL A ee 7 ek 
wP T Dede ERR RAT Sea TO. ee eet 
aR ARE Gh. RE ee TS TS 
Wnts fe RTT term Toman. Te 

te NNER, STMT am Le Te 
hE SS ROE eet i ee ete - 

= 

wo Tm RMR OCT Mn 2-0 
Qe a TR rk... re 

ON 10— SEND AE] BE Se 


ea 





 NaArvrar. Qvarsr, Lis, VI 749 





rehementius mouere. Namapud nos quoque multa, 
ju procula mari fuerant, fubito eius acceflu vapu- 
auere; &villas in confpedu collocatas, fluttus, qui 
ongeaudiebatur, inuafit, Illic qaoque poteft acce- 
lere ac decedere pelagus infernum: quorum hen. 
rum fit fine motu {uperftantium, 

Caz. vit, Non quidem exiftimo diu te hefita- 
pram, an credasefle fubterraneos amnes & mare 
hfconditum. . Vnde enim ifta prorampunt, vnde 
d nos yeniunt, nifi quod origo humoris inclufa eft? 
\ge, cum vides interruptum Tigrim in medio iti- 
levis ficcari, & non vniuerfum averti, fed paullatim, 
on apparentibus damnis, minui primum, deinde 
pnfumi: quoillum putas abire nifi in obfcura terra- 
um; vtique cum videas emergere iterum, nom 
nimorem co qui prior fluxerat? Quid cum vides 
ilpheum, celebratum poétis, m Achaia mergi, & 
1 Sicilia rurfus transieéo mari effundere ameeniffli- 
aum fontem Arethufam? Nefcis autem, inter opi- 
ones, quibus narratur Nili eftiua inundatio, & 
lanc efle, a terra illum erumpere, & augeri nom 
apernis aquis, fed ex intimo redditis? Ego quidem 
enturiones.duos, quos Nero Cefar , yvtaliarum vir- 
atum, ita veritatis in primis amantiflimus, adin- 
eftigandum caput Nili miferat, audiui narrantes, 
engum illos iter peregifle, cum aRege Athiopiz 
e ftructi auxilio, commendatique proximis regibus, 
=netraflent. Ad viteriora quidem, aiebant, perue-, 
Lmus, ad immenfas paludes, quarum exitum ne¢ 
tcolz nouerant, nec (perare quisquam poreft ,'ita 
Faplicitz aquis herbz (unt, &aquz nec pediti elnu~ 
‘abiles, necnauigio, quod nifi paraum & vnius ca- 
ex, limofa & obfica palus nonferat. Ibi, inquit, vi- 
‘©nus duas petras, ex quibus ingens vis fluminis ex- 
CRebat. Sed fiuc caput illa, fiue acceflio eft Nili, fiue 

tem, UI, bbb - ~ Tans 


~ . 


150 L. “ANNAEL SEnEcag. 


‘ ee 








LA 
tunc nafcitur, fiue in terras ex priore recepta curfu 
redit1): nonne tu credis, illam, quidqaid eft, ex 
magno terrarum lecu afcendere? Habeant enim 
oportet pluribus locis {parfum humorem , & inimo 
coatum, vt eructare tanto impetu péffant: ~ 
Gap. 1x. Ignem cauflam motus quidam, & qui- 


dem non eamdem iudicant. Inprimis Anaxagoras, 


qui exiftimat, fimili pene ex caufla &aéra concuti, 
& terram: cum in inferiore parte {piritus craffam aé- 
ra, & in nubes coatum , eadem vi qua apud nos quo- 
gue nubila frangi folent, rumpit; & ignis ex hoc 
~ collifu nubiam, curfuque elifi aéris, emicuit, Hic ipfe 
in obuia incurrit , exitum quzrens, ac diuellit repu- 
gnantia: donec per angufta aut nadtus eft viam exe- 
nndi ad czlum, aut vi atque inioria fecit. Alii in 
igne cauffam quidem effe, fed non ob hoc, iudicant: 
fed quia pluribus obrutus locis ardeat, -& proxima 
quzqueconfumat. Quz fi quando exefa ceciderint, 
tunc fequi motum earum partium, qu% fabie@is ad- 
miniculis deftitute labant, donec corruere: nuilo oc- 
currente, quod onus exciperet. Tunc chafmata, tunc 
hiatus vafti aperiuntur: aut cum diu dubitauerunt, 
3) fupereafe, que fuperfunt ftantque, componunt. 
3) Hoc apud nos quoque vides accidere, quotiens 








1. In terras ex priove recepta curju redit) in terres redit 
& coafpicua fit, cum antea, quod fit in fluuiis nqanullis, po 
emenfam aliquot in terre fuperficie fpatium in eam fe abdi- 

iffer. . 
_ \ t Cums din dubitanernns)) cum diu motu incerto agitets 
fuerunt: explico enim ifta ex precadentibus: tunc fequi me- 
' gumearuns partinm que fubieFis adminiculis deffitdtee labant. 
item ex fequentibns : cst exajfta trabes &c, , 

2. Super ea que fuperfunt fiantque). f componnnt & 
. coeunt fuper ea qua fuper impofita font & ftant, ve ita obrv-; 
ant e2, qualia fant edificia, torres @’c. quod enim Fromon- 
dus hic gua accnfatiuum nea nominatinum effe vale, id ratione 
mihi carere videtur. < 

” - ; .. Mie 


ee 


Narvrar, Qyangr, Lis. VI, 357 
ne 





incendio pars ciuitatis laborat: cum exufte trabes 

. fant, aut corrupta gue fuperioribus firmamentum 
dabant ; tunc diu agitata fatigia concidant , & 
tam diu differuntur atque incerta funt, donec in 
folido refederunt. 

Cap. x. Anaximenes ait, terram ipfantfibi effe 
cauffam motus, nec extrinfecus incurrere qued il- 
Jam impellat : fed intra ipfam & ex ipfa quafdam 
partes cius decidere, quas aur humor foluerit , aut 
ignis exederit, aut {piritus vielentia excufferit, Sed 
his quoque ceffantibus non deeffe , propter quod ali- 
quid abfcedat aut reuellatar. Nam primum omnia 
vetuftate labuntur , nec quidquam tutum a fenectute 
eft. Hecfolida quoque & magniroboris carpit. Ita- 
que quemadmodum in edificiis veteribus quedam 
mon percufla tamen decidunt, cum plus ponderis 
habuere quam virium: itain hoc vniuerfo terre cor- 
pore euenit, vt partes eias vetu(tate foluantur, folu- 
te cadant, &tremorem fuperioribus afferant; pri- 
mum dum abfcedunt (nihil enim vtique magnum 
fine motu eius, cui hefir, ab{cinditur) deinde cum 
deciderunt, folido exceptz refiliant, pile more; qua 
cum cecidit exultat, ac fzpius pellitur, totiens a fo- 

- Jo innouum impetum miffa. Si vero in ftagnanti- 
_ ‘bus-aquis delata funt, hicipfe cafus vicina conentit 
flu@u, quem fubicum vaftumque illifam ex alto 
_ pondus eiicit. | | WES 

Cae.x1, Quidam ignibus quidem affignanthanc . 

- tremorem, fed aliter. Nam cum pluribus locis fer- 

‘meant, neceffe eftingentem vaporem fine exitu vol- 

want, qui vi fuafpiricum intendit: & fi acrius inftitit, 

_ oppofita diffundit: fi vero remiffior fuit, nihil am- 
plius quam mouet. Videmusaquam {pumare,igne 

! FabieBo. Quod in hac aqua facit inclufa & angufta, 
"gualto magis illum facere credamus, cum violentus 
age se Sees | bbba ‘a 


- a” 
» 


752 | L. ANNARY Sanrcam , 











ac vaftus ingentes aquasexcitat. Tunc ille vaporp . 
tione inundantium aquarum, quidquid pulfaserié, 
ita. | ot 
sear. x11, Spiritum effle qui moueat, & pluri 
mnis & maximis auctoribus placet. Archelaus anti 
quitatis diligens, ait ite: Venti inconcaua terrarum 
deferuntur: deinde vbi iam omnig {patia plena fant, 
& in quantum aér potuit, denfatus eft, is gui {uper- 
uenit {piritus, priorem premit & elidit, ac frequenty 
bus plagis primo cogit, deinde perturbat. ‘Tunicik 
le quarens locum , emnesanguftiesr) dimouet, & 
 _glauftrafuaconatureffringere: Sic eucnit, veterra, 
{piritu lu@ante, & fugam querente, moutantar, 
Itaque cum terre motus futurus eft, pracectis seria 
ttanquillitas & quies: videlicet, quia vis {piritus, qug 
concitare ventos folet, in inferna fede. detingtur, 
Nunc quoque cum hic motus in Campanie -fex, 
quamuis hiberno tempore, & inquieto, per fuperie- 
res dies ger ftctit, Quid ergo? Namquam fiants 
vento terra coneufla eft? Admodum raro duo fir 
were fimul venti. Fieri tamen & poteft, & {olet. 
quod fi recipimus, & conftat duos ventos.rem find 


gecere; quid ni accidere poffic, vt alter fuperic 
rem aera agitet, ‘alter inferuam? _ 

Cap. x111, In hac fententia licet pangs Arifte- 
telem , & difcipulum eius Theophraftum, non, 
Grecis vifum eft, diuini, tamen & dulcis elogaii ¥i- 
rum, & nitidi fine labore, Quid vtrique placest, 
exponam, Semperaliqua euaporatio eff e‘terra, que 
modo arida eft; modo humido mixta. Heec ab inf- 
mio edita, & in quantum potuit, elata, cum viteria- 
rem locum in quem exeat non habet, -retro fertur, 
atque in fe reuoluitur: dumque rixa {piritus recipro- 


1. Angnftias) Codex Britannicus ob facule legit. Greasy, 


“ ‘. 
f . . . . -, . e 
. ~ - * 
. . . . 


rt 
F al - 


“+... Narvrar. Qvansr, Lis, VL 753 
-> eantis iaétat obftantia, & fine interclufus, fiue per 
_ angufta enifus ef{, motum ac tumultum ciet. Straton 
_ ex eadem fchola eft, qui hanc partem philofophiz ma- . 
, ximecoluit, & rerum nature inquifitor fuit. Huius 
, ‘tale decretum eft: Frigidum & calidum femper in 
s «contraria abeunt, &vne effe non poffaht: co frigi- 
. dam confluit, vnde vis calida difceffir: & inuicem 
. - ibicalidum eft, vnde frigus expulfum eft, Hoc quod 
 dico verum eft: fed vtrumquc in centrarium agi, ex 
"gy hoc tibi appareat. Hiberno tempore , cum fupra 
wy terram frigus eft, calent putei, nec minus {pecus, at- 
., que omnes {ub terra receffus :. quia eo fe calor contu- 
w Ut. fuperiora poffidenti frigoricedens: qui cum in 
- inferiora peruenit, & eo fe quantum poterat ingefiir, 
quo denfior, hoc validior eft: huic alius fuperuenit, ' 
; aj neceflario congregatus ille iam & in anguftum 
~ preffus, lococedit. Idem ¢ contrario euenit, cum 
vis maior frigidi illata in cauernis eft. Quidquid il- 
lic ealidi latet, frigori cedens abit in anguftum, & 
magno impetu agitur ; quia non patitur vtriusque na- 
tura concordiam, necin vno moram. Fugiens ergo, 
& omni modo cupiens excedere, proxima queque 
remolitur aciaftat. Ideoqueantequam terra mouca- 
tur, folet mugitus audiri, ventis in abdito tumul- 
tuantibus. nec enim aliter poffer, vt ait nofter 
Virgilius: 
Sub pedibus mugire folum, & iugacelfa moueri: wifi 
hoe effect ventorum opus. Vices deinde huius pugnz 
fant: definit calidi congregatio, ac rurfus eruptio 1)’ 


~ 











= 
e 
_ 

4 
2 








~ 1. Rurfus eruptio) eftate cum in fubterraneis congrega- 
tus calor diffoluitur, & rurfas in auras per dchifcentes terrz 

eros fit eruptio, tunc in aere compefcitur frigue , & in vi- 
Fera terre compellitar fucceditque calori, mox ibi fiturum 


= je "! 


potentias. Rurfxs igitur valet.retro furfum io auras, vade 
ealor ille defcenderat in vifcera terrz, Fromond. 
bbb 3 Tuns 


va 


784 L. Annan: Stnecas 


Tancfrigida compefcuntur & faccedunt, mox fute- 
repotentiora, Dumergo alterna vis curfat, & vitro 
citsoque fpiritus comgneat, concutitur, . 
Car. x1v. Sunt quiexiftiment, fpirica quidem, 
& nulla alia ratione tremere terram, fed ex ali 
cauffa, quam Ariftoteli placuit. Quid fit quod ab 
his dicatur, audi. Corpusnoftrum & {anguine is- 
rigatur, & fpiritu, qui per faa itinera difcurrit. 
_Habemus autem quadam angaftiora anime rece 
ptacula, per qua nihil amplius quam meat: quz- 
dam patentiora , in quibus colligitur, & vnde diuidi- 
tur in partes. Sic hoc totum terrarum emnium cor- 
pus, Kaquis, que vicem fanguinis tenent, & ventis, 
quos nihileliud quis quam animam vocauerit, peru 
um eft, Hzc duo alicubi concurrunt, alicubi eon 
fiftant. Sed quemadmodum in corpore noftro, 
dum bona valetudo eft, venaram quoque impertar- 
bata mobilitas modum feruat; vbi aliquid aduerfi 
eft, micat erebrius, & fafpiria atque anhelitus , Ie 
borantis ac fesfi figna funt: ita terrae quoque, dum 
illis pofitio naturalis eft, inconcaffe manent. Cum 
aliquid peccatur, tunc velut zgri corporis motus 
eft, {piriea illo qui modeftius perfluebat, ifto ve 
hementius, & quaffante venas fuas: nec, ut illi peullo 
ante dicebant, quibus animal placet effe terram. 
nam fi hoc eft qaemadmodum animal, tote vexs- 
tionem fentiet, Neque enim in nobis febris eliss 
partes moratius impellit, fed per omnes pari equali- 
tate difcurrit, Videergo, numquid intret in illam 
fpiritus ex circumfufo aére: qui quamdiu habet exi- 
tum , fine iniurialabitur: fioffendit aliquid, & inci- 
dit quod viam claudat, tunc oneratur primo infun- 
dente fe atergo atre. Deinde per aliquam rimam 
maligne fugit, &hoc acrius fertar, quo anguftias. 
Id fine pugna non pote ficri, nec pugna fine motu. 
.  . , &f 








NaArvrar. Qvarsr, Lis. Vi 955 








At fi nec rimam quidem per quam effuat inuenit, 
conglobatus ille furit , & hucatqueillo circumagitur, 
aliaqug deiicit, alia intercidit: cum tenuifflimus, 
idemque fertiflimus, & irrepat quamuis in obftru- 
&a, & quidquid intrauit, vi {ua diducat & diffiper; 
tunc terra iactatur. Aut enim datura vento locum 
difcedit ; aut cum dedit, in ipfam, qua illum emi- 
dir, cauernam fundamento {poliata confidit, 

Cap, xv, Quidam ifta exiftimant, Terra mul- 
tis locis perforata eft , nec tantum primos illos aditus 
habet, quos velut {piramenta ab initio fui recepit, 
fed multos illic cafus impofuit.1)- Alicubi diduxit, 
quidguid fuperne terrenierat, aqua: alia torrentes 
exedere, illa eftibus magnis dirupta patuere, Per 
hee inrerualla intrat (piritus } quem fi inclufit mare, 
&altius adegic, nec fiuétus retro abire permifit, 
tunc ille exitu fimul redituque praelufo, volutatur. 
Er quia inreétum nonpoteft tendere, quod illi na- 
turale eft , in fublime fe intendit, & terram pre- 
snentem diuerberat, 

Car. xvi. Etiamnum dicendum eft, quod ple- 
rif{que autoribus placet, &in quod fortaffe fiet dif- 
ceffio. 1) Non effe terram fine fpiritu, palain eft, 
Won tantum illo dico, quo fe tenet, ac partes fui inn- 
git, qui ineft etiam {axis mortuisque corporibus: fed 
illo dico vitali, & vegeto, & alente omnia. Hunc 
ni{i haberet, quomedo tot arbuttis {piritam infunde- 


_ ret, non gliunde viuentibus , & tot fatis? Queimad- 


modum tam diuerfas radices, aliter atque aliter in fe 
mierfasfoueret, qua(dam furama receptas parte, quaf- 





1, Impofuit.) addidie, 


~ 2 Inqnod fortaffe fiet difceffio}) qued approbationem for- 


orca 


te merebient. Pedibus nimirum in fenatu difcedeBator in | 


. v foaeentias. ; uv. fF 


(of  bbbg 0. dam 





“\ 


alimentum ex terreno trahunt, & inter 
tur: nec vilo alio fcilicet, quam halitua 
ftipentur. Hoc illis alimentam , hic paft 
potter autem-tam multa, tantaque, & fe 
terra nutrire, nifi plena effet animz, qu: 
& noéem ab omnibus partibus fuis fa 
enim non poteft , vtnon multum illi fupe 
tantum petitur acfumitar: & ad tem 
quod exest, nafcitur.2) Nec enim ef 
illi copia fuffeturi intot celeftia {piritu 
cem ifta excurrerent , & in aliud alia | 
Sed tamen neceffe eft abundetac plena fi 
dito proferat, Noneft ergo dubium, q' 
{piritus interlateat, & ceca fab terra {pa 


; Obtineat, - Quod fi verum eft, necefie 


moueatur, quod re mobiliffims plenum 
quid enim dubium effe poteft cniquam 
fit tam inguictum quam aer, & tam ver. 
tatione gauderis? 

Cap. xvi1. Sequitur ergo, vt natars 
erceat, & quod femper moueri valt, aliq 





nal moucat, d quando fit? Quando illi Curlus interg;. 
in Gus eft. Nam Wamdiu nop im editur, 4Cide Ay. 
— it: °OM offendityr & retinetyy Infanit, MOPas (j;. 
b aS a rumpit, non aliter , quam 
7 “"= Dontem indign aru. “lraxes 
Quamdiy j)j; facilis & liber ef} alueus, PMMas quas 
YE aguas explicar ve “4 Manw vel caf, illata 
. Ppreflere Yenientem, tyne + ™petum mera queerit: & 


G40 plura Oppofita ‘Gin at: Plus inuenjt Virium. ©. 
Mais enim illavndg (Ue a tergo luperuenit, & in f 


git, Idem {pir ritu fir; qui quo Valen ntior oF agiliongne 
elt , citins Fapitur, &vehementin fe “Ptus omnes qi. 

turbar, 40 motus fiz (ilicet eius Partis, (ak 
7% Pugnatum ef} Quod d dicitur, verum m effeex illo 
Probatur: % fepe enim, COM terre Motus fuir, 7 muda 


Pars clus aliqua dirupta elt, inde ye Per multog 
les fluxit: yz (raditur faim e otu, quo 
~Nalcis labora od ap d Aflepj M inues 
HES 5 auditorerp Poj donii, ; ipfis (eftionum nas 
ralum cau ffis Inuenjes 8 an ee auctores, 

‘aN vno loco ¢ Tam, & j 


irafle ventum? guj tli cet ith ad; tsp tpfe fibi fee 
‘at, per quod fer ebat 


AP. X Vit Maxime Crgo ecaulta > Propter 


eft , 
(mM terra moueatur.fpiritus Natura ¢j Itus, fede 
CO mutans, Hic queda non 


et adhue Cedit tan um, & Vagatur, 


\(cedend facultas eft. & vndique “bfiftitur, twig 
ALAO CH ap PHIMUTe montis 
Wntlanfirg Sremit, ... 


bbb 5 | que 








758 L. Anwarr Senecar mA 
quz diu pulfara commellit ac iatat: eo acrior, quo 
cum valentiore mora luctatus eft. Deinde cumcit 
ca perlaftrauit omne quo tenebatur, nec potuit ¢ 
vadere, inde quo maxime impaGus eff, refilit: £9 
aut per occulta diuiditur, ipfo terremoti raritst § 
facta, aut per nouum vulnos emicuit, Ita eius vip 
tanta non poteft cohiberi, nec ventum tenet vip 
compages: foluit enim quodcumque vinculum, ko 
mne onus fertfecum, infufasque per minima lat 
mentum fibi parat, indomita nature potentia liber, 
wtique concitatus, fibi ius {mum vindicar. Spiriews } 
vero inuitts res eff: nihil enim erit qued 
Laflamtes Sentos, tempeflatesque fomoras 

Sine dubie poéttz bunc volnerant videri carcerem,in | 
quo fab terra claufi laterent. Sed hoc non intellext- 
runt, nec id quod claufum eft, effle adhuc ventum, | 
nec id quod ventus eft, pofle iam clendi. Nem 
quod in claafo eft, quiefcit, & aéris ftatio eft. omnis 
in fuga ventus eft. 2) Ecinmnum & illud accedit his 
argumentis , per quod appareat, motum effici {fi- 
rita, quod corpora quogue noftra non aliter tre- 
mont, quam fi {piritum aliqua caufla conturbat : cum 
timore contractus eft, com feneGure languefcit, & 
yenis torpentibus marcet, cum frigore inhibemur, 
gut fab acceffionem curfu fuo deiicitur, Nam quam- — 
diu fine iniuris perfluit, & ex more proecedit, nullus 
eft haan eo cam aliquid occarrit quod in- 
hibeat ius officium, tunc parum potens perferendis 
3) his que fuo vigore tenebat, deficiens concutit; 
guidquid imteger tulerat. 
———""...a_axQ_Q¥4S_Q_Q_QjQq_———— 

y. Owmis in fag ventas off) fuga & mows veati pararim 
Oe per farens) fuitinendis atque intendendis, quod neruis, |) 
= & acveriia pref. | 















"9, 


Cap. xix, Metrodorum Chium neceffe eft audi- 
amus, quod vultfententiz loco dicentem, Non e- 
nim permitto mihi neceas quidem opiniénes prete- 
rire, quasimprobo: cum fatius fitomnium copiam 
fieri, & quz improbamus, damnare potius, quam 
praterire. Quid ergo dicit? Quomedo in dolio can- 
lantis vox, per totum cum quadam difeuffiohe per- 
currit ac refonat, & tam leuiter mota, tamen circuit; 
non fine tactu eius tumultuque, quo inclufa eft: fic 
(peluncarum fub terra pendentium vaftitas habet aé- 
ra faum; quem fimulalins faperne incidens percus. 
fit, agitat non aliter, quam ila de quibus paullo ante 
retuli, inania indito clamore fonuerynt. 
. Cap. xx, Veniamus nunc ad cos,qui omnia ifta quas 
retuliin canflaefle dixerunt,aut ex his plura,. Demo- 
critus plora putat.Ait enim,motum aliquando fpiritu 
Geri aliquando aqua, aliquando vtroque: & id hoc mo- 
do profequitur, Aliqua pars terrz concaua eft, & in 
hanc aque magna vis confluit, Ex hac eft aliquid te- 
nue,& ceteris liquidius. Hoccum fuperueniente gra- 
uitate rciectum eft, terrts illiditur,& illas mouet. Nec 
enim flu€uari poteft fine motu eius, in quod impin- 
gitur, Etiamnum quod modo de fpiritu dicebamus, 
de aqua quoque dicendum eft. Vbi in unum locum 
congeftaeft, & capere fe defiit, aliquo incumbie, & 
primo viam pondere aperit,deinde impetu. nec enim 
exire nifit) per deuexum poteft,diu inclufa;nec in di- 
rectum cadere moderate, aut fine concuffione corum, 
per qua &in quzcadit. Siverocum iam rapi ccepe- 
rit, aliquoloco fubftitit, & illa vis fluminis in fereuo- 
luta eft, in occurrentem terram repellitur, & illam, 
gua parte maxime pendet, exagitat. Przeterea ali- 
quando madefaée tellus, liqnore penitus accepto 


' ’ 1 . . ‘ ey a iy! ‘ 
’ Narvrar. Qvagsy. Lr, 

















¥ 
‘ea 


" g. Ni) abundare.viderur ze nif. Grenev. | 
tan. alcius 


















w60 LL. ANNAE1 SENECcAR 
us — — ; —ietone ~ ‘ ~~ 
altius fidit, & fundus ipfe vitiatur: tune ea parspie 
mitur, in quam maxime aquarum vergentiom»pth 
dus inclinat. Spiritus vero nonnumquam imped 
wndas; & fi vehementius inftitit, eam {Ccilicer tett 
partem mouet, inquam coactasaquas intulit, J 
numquam in terrena itinera 2)conie&tus, & exitull 
querens,mouet omnia: terraautem penetrabilis vt 
tis eft, & (piritus fubtilior eft, quam vt poffit excluly 
&vehementior, quam vtfuftineri coricitatus.ac rap 
dus. Omnes iftas effe poffe cauflas Epiourussitplt 


re(que alias tentat: &alios, qui aliquid vnum exiltt 
effeaffirmauerunt, corripit;cum fit arduum, dei} 
que conie@ura fequenda funt, aliquid certi promt 
tere. Ergo, vt ait, poteft terram moucre aquayil 
partes aliquas eluit, & abrafit, quibus defiir pollt 
extenuatis fuftineri, quod integris ferebatur, Pott ' 
terram mouere impreflie fpiritus, Fortaffe emit 
aéer extrinfecus alio intcanteaére agitatur. F | 
aliqua parte fubito decidente percutitur, & inde me 
tum capit. Fortafle aliqua parte terre velut cole | 
mnis quibufdam ac pilis fuftinetur : quibus vitiatis’ 
acrecedentibus, tremit pondus impofirum. Forti 
fe calida vis {piritusin ignem-verfa,& fulumini fimilis 
cum magna ftrage obftantium fertur. Fortafle pr 
Juftres & iacentes aquas aliquis flatus impellit, & ir | 
de aut ictus terram quatit, aut {piritus agitatio, ipo 4 
motu crefcens, & fe incitans, ab imo in famma ¥* | 
que perfertur;nullam tamenilli placet cauflamem 
tus effe maiorem, quam {piritum, 
















. In terrena itinera) i.e. {piramenta, foramina & filtulat, 
per quas fpiricus penetratinterram. Senfis eft, quod fpirix 
gon tantum impellendo aguas & cogendo terram pereas qu 7) 
tiar, fed ipfe quandoque per cava terre Giffyl u & + exits 


‘i. 
"e 
, 
= 
Les 


*’ ‘I 
* * @ . 
: #’ 


~ « 
oo g.” ~ e 


of ~~ . “s.r, 





r. . . : e > 
Narvrar, QvAgsr. Lis. VI. . 763 


enema 
Ap, xx1, Nobis quoque placet, hune {piritum ese 
ui tanta poffit conari, quo nihil eftin rerum na- 
potentius, nihil acrius, fine quo nec illa quidem, 
vehementiffima funt, valent. Ignem fpiritus 
‘itat: aquze, fi ventum detrahas, inertes funt, 
¢ demum impetum fumunt, cum illes agit fatuss 
roteft diffipare magna (patia terrarum, & novos 
ites fubre&os extollere, & infulas non ante yifes, 
iedio mari ponere, Theren, & Therafiam, & 
: noftre ztatis infulam 1), {petantibus nobis in 
90 mari enatam, quis dubitat, quinin lucem {pi- 
vexerit ? Duo genera funt (vt Pofidonio placet) 
‘us mouetur terra: vérique nomen eft proprium. 
ra fuccuffig eft, cum terra quatiatur, & {urfam 
sorftim mouetur: altera inclinatio, qua in latura 
tnauigii more. Ego & tertium illud exiftimo, 
i noftro vocabulo fignatam eft: non enim fine 
[atremorem terre dixere maiores, qui vtrique 
milis eft. nam nec fuccutiuntur tan¢ omnia, nec 
nantur nec 2) vibrantur, Res minime in huiuse 
icafanoxiaficutlonge perniciofior eft inclina- 
oncuffione, Nam nificeberiter & ex altera parte 
yerabit motus, qui inclinata reftituat, ruina ne= 
io fequitur, Cum diffimiles ii motus inter fe 
cauffz ecorum diuerfz funt. 
‘AP, Xx, Prius ergo de motu quatiente dica- 
. Si quando magna onera per vices vehiculorum 
lurium traéta{unt,& rote maiore nifu in falebras 
jerunt, terram concuti fenties. Afclepiodotus 
it, cum petra ¢ latere montis abrupta cecidiffet, 

















Et bane noftre etatis infalam) inter Theren & Tharee 

‘Senece state natam, que Thie nomen obtinnit. 

Nav leg. fed. Gronov. -_ | 

Per vices eehicnlopnm) i. ¢, Jango whiculotun ording. 
“0 , “- padi. 


. ‘, , * eo. 
Le eC qt. ~ fy . tae ‘ 
=4 - 7 Roe ° . 


sé L Awwari Senecar 





patioa Tena tremore callapfa. Idem fab terris 
exi peti. 6: ex bis qez impendentr rupibus ali 
reicwecs, me2zne pondere ac iono in fubiacentem 
BEE cacat co vebementius, quo aut plus po 
gs tecenserautes Erfiiccommouetur omnet 8 
evarte vis. Nec untum pondere fuo abfcindil 
sacrod.buic eit, fed cum flumina fupra ferantur, il 
éaus hamor commu(furas lapidis extenuat, &« er 
cic bis ai qux religatas eftaufert, Seillam (vt itt! 
cam cutem qua continetur, abradit. Deinde lo 
Per zuum diminutio vique co infirmat illa, que@ 
tidie attriau, vt delinant efle oneri ferendo. 
fasa vatti ponderis decidunt, tunc illa precipitate 


pes. quidguid ab imo repercuffit 2), non palit} 
sanbiseie, 


~-- ignite Gemit, & ruere omnia ng rpm 
tait Virgiliusnofter, Huius motus faecutientis 
ras hac crit cauffla. Ad alteram tranfeo, 


Car.xxii. Rera terre natura eft, multum? 
habens vacui. per has raritates {piritus fertur: que 
bi maior influxit, nec emitutur, concutit terra | 
Hex placet & aliis, vt paullo ante "retali , caufla: i 
quid apud te profectura teftium rarba eft. Hancé’ 
iam Callifthenes probat non contemptus vir. Fuitt 
nim illi nobile ingenium,« furibundi regis jim 

ens, Hoc eft Alexandri crimen zternam, quot 
wictnh tale bellorum felicitas redimet.xam quot 
quis dixerit, Occidit Perfarum mnie Priel 
meter, Bk Callifthenems. Juotien 


.. Bh 









|, ale an 
R : 


Narvrat. Qvarst. L138. VL 963 
(Rr pe ES RP SEITE AE EET, 
idit Darium, penes quem. tanc magnum regnum e- 
at’; opponetur, & Callifthenem,, Quotiens di- 
tum erit, Omnia oceano tenus vicit, ipfum quoque ® 
entauit nouis claffibus, & imperium ex, angulo 
“hraciz vfque ad orientis‘termino’ protulit: dice- 
ue, Sed Callifthenem occidit. . Omnia licet anti- 
ua ducum reyumque exempla tranfierit,ex his que. 
scit, nihil tam magnum erit, quam {eelus Calli- 
henes. Hic Calliftenesin libris, quibus defcribie 
uemadmodum Helice Burifque merfz funt, quis il- 
s cafusin mare, velin illas mare immiferit, dicitid 
god in priore parte dictumeft. Spiritus intrat ter- 
wm per occulta foramina, quemadmodum vbique, 
s &fab mari, Deinde cum eft obftrutus ille tra+ 
1é8, per quem defcenderat, reditum autem illi ater- . 
o refiftens aqua abftulit, huc & illuc fertur, & fibi 
fe occurrensterram labefaftat. Ideo frequentiffi- 
1€ mari oppofita vexantur, & inde Neptuno hze 
fagnata eft mouendi potentia. Quisquis primas lit- 
ras Gracas didicit, {cit illum apad Hemerum issesi. 
wey VOCAL. 


Cap. xxiv. Spiritam efle huius malicauffam, & 
ple confentio: de illo difputabo , quomodo intret 
tie {piritus: vtrum pet tenuia foramina, nec oculis 
omprehenfibilia, an per maioraac patentiora: & 
esum abimo, anetiam per {umma terrarum. Hoc 
acredibile eft. Nam in noftris quoque corporibus 
atis {piritum refpuit : nec eft illi introitus, nifi per 
wem trahitur: nee confiftere quidem a nobis recep- 
1s potelt,nifi in laxiore corporis parte, Non enim in- 
x neruos pulpatue, {éd in vifceribus & patulointeri- 
ris partisreceffucommoratur. Idem de terra fufpi- 

oc, quod motus non in fummo ter- 


Spe fod fabter & sb imp, Hoius 
./ : : indi- 






. 


"64 L. ANNABISENECAE 


’ 








indicium eft ,. quod altitudinis profundez maria is 
QGantur, motis {cilicet his, fupra quz fufafunt. Er. 
gp verifimile eft, terram ex alto moueri, & illic ‘{piri- 
tum in cauernis ingentibus concipi. Imo, inquit, 
ceacum frigore inhorruimus, tremor fequitur , fic 
terras quoque fpiritus extrinfecus accidens quafiat. 
Quod nullo modo poteft freri, Algere enim debet, 
vt idem illi accidat, quod nobis, quos externa caufla 
in horroremagit. Accidere autem terrze fimile quid- 
dam noftr2 affedtionis, fed non ex fimili caufla, con- 
eeflerim. Illam interior & altioriniuria deber im- 
pellere: cuius rei argumentum vel maximum hoc po- 
teft effe,quod cum vebementi motu ad apertum in- 
gentiruina folum eft,totas nonnumquam vrbes & re 
cipit hiatus ille,& abfcondit. Thucydides ait,circa Pe 

Joponnefiaci belli tempuss Atalantam infulam aut to- 
tam, aut certe maxima ex parte fuperfafam. ‘Idem 

Sidoniaccidiffe, Pofidonio crede. Necad hoctefti- 

bus opus eft. Meminimus enim, tetris interno mo- 

ta diuulfis, loca disiecta, & campos interiffe. Qued 

jam dicam, quemadmodum exiftimem, fieri, - 


Cap. xxv. Cum fpiritus magnum & vacuum+ter- 
rarum locum penitus oppleuit, coepitque rixari, & de 
exitu cogitare ; latera ipfa intra qua latet, fepius 
percutit, fupra que vrbes interdum fire funt; hzc 
mnonnumquam adee concutiuntur, vt edificia fuper- 
pofita procumbant: nonnumquam in tantum, vt 
parietes quibus fertur omnetegimen caui, decidant 
in illum fabteruacantem locum , toteque wrbes in 
jmmenfam altitudinem vergant. Si velis eredere, 
aiunt aliquando Offam Olympe cohefiffe, deinde 
terrarum motu recefiffe, & {ciffam vnius magnitu- 
dinem montis in duas partes, tunc effugiffePeneum, 


qui paludes quibus laborabat Thgflalia, ficcauit, ab 
. ue 


- 


wry te 
‘a ra —— 


‘Naty dz Qvansr.. Lin.. VI, ¥b5 | 





—__———— 
- duétisin fe quz fine exitu ftagnauerant aquis. Ladon 
flumen inter Helim & Megalenopolin. medius eft, 
uem.terrarum motus effudit, Per hoc quid probo ? 
laxos {pecus (quid enim aliud appellem loca vacua 
fubterris?) {piritum conutnire. Quod nifi effet, 
magna terrarum {patie commouerentur, & yna multe 
gitubarent, Nune exigue partes laborant, nec ym- 
quan per ducenta milliaria 1) motus,extenditur. 
yece -hic qui impleuit fabulis orbem, 2) non. tran- 
‘eendit Campaniam. id dicam , cum Chaleis 
tremuit, Thebas ftetifie? cum laborauit Zgium, 
* tam propinques illi Patras de motn folum audiffe2. 
Illa.vafty concuffio, que duas fuppreflit vrbes Heli- 
cen & Burin, citra Zginm conftitit. Apparet ergo, 
.. in tantum{patium motum protenderey quantum illa 
- fab terris vacantis loci inanitas pateat, 2 | 
- . Sap. xx vr. Poteram ad hoc probandum abuti 
autoritate magnorum virorum,qui Zgyptum nume-. 
quam tremuiffe tradant. Rationem autem huius rei | 
hanc.reddunt, quod ex limo tota concreuerit. 1.) 
’ ‘Tantum enim (fi Homero 3) fides eft) aberat acon- 
tinenti Pharos, quantum nauis diurnocurf{n metiri 
_ ‘plenie lata velis poteft: fed continenti admota eft. 
= Turbidus enim defluens Nilus,mulcumque fecuin li- 
’ gqum trahens, & eum fubinde apponens prioribus . 
~  terris, gyptum annuo incremento femper vitratu- 
lit. Inde pinguis & limofi foli eft, nec vila inter- 








we: 4. Per, dacenta milliavia) imo latius exeendi fepe vel noftra 
memoria experientia docuit, - 
"2. Quiimptenit fabulis orbem) qui Pompeios euertit, de 
quo hutes itbri initio. 
1. Quod ex limo. tota concrenerit) qui magis conffipatus 


Spiritui fubterraneo locum non relinquit. . 
a. Homere ) odyff, W. 


-_ tom, eco.” wile 


706 L. AnnAut SunecAg | 
1s 


vallain fe habet, fed creuit in folidam are(cente limo: § 
cuius prefia erat & pi ftrudtota, cum partes gle 
tinarentur, nec quidquam inane interuenire porerat 
cum folido liquidam ac molle femper accederet, Sed 
mouctur 3) & /Egyptus & Delos, quam Virgilius | 
ftare iuffit, | 
| Immoatamaque coli dedit , & contemnere Sentos, 
Hanc philofophi quoque, credula natio, dixerunt 
non moueri, auctore Pindaro. Thucydides ait, an- | 
tea quidem immotam fuiffe, fed circa Peloponnelix — 
cum bellum tremuiffe. Callifthenes & alio rempore 
ait hoc accidiffe: Inter multa, inquit, prédigia, qti- 
bus denuntiata eft duarum vrbium Helices & Buris 
everfio, fuere maxime notabilia columna ignis im- 
menfi, & Delos agitata. Quam ideo ftabilem vi- | 
deri vult , quiamari impofita, habeat concanas ruped | 
& {axa peruia, quz dent deprehenfo aéri reditum, 
Ob hoc etiam infulas effe eertioris foli, vebefque co 
tutiores, quo propius ad mare acceflerunt, Falla 
hec effe: Pompeii & Herculaneum fenfere. Adiice — 
nunc, quod omnis ora maiis obnoxia eft motibos, | 
Sic Paphos non femel corruit, fic.nobilis & huic | 
iam familiaris malo Nicopolis. Cyprum ambit al- — 
tum mare Xagitatur. Tyros &ipfatam mouetur, 
quam diluitur. He ferecauflz redduntur, propter 
quas tremit terra, 
Car. xxvi1, Quazdam tamen propria in hoc 
Campano motu accidiffe narrantur, quoramratio | 
veddendaeft. Aiunt enim fexcentarum ouium 
gem exanimatum in Pompeiana regione, Non eft 





etir ) dicit: poteram iflis vti 
a = : Pr oak _ 
Ai i ti © © Theta 


— 
| non 





ov my OF 7 8 | 
_. ,Nateorary. Qvanar, Lis. VI 76y 
_ Gtare hoe putes onibus illistimore accidiffé, Dixi- 
, miuéfolefepoft magnostertarum motus peftilentiam 
fieri, Nec id mirum eft: multa enim mortifera in 
alto latent. At aér ipfe, qui vel texrarum culpa vel 
pigritia,& eterna notte torpefcit,grauis haurientibus | 
eft: vel corruptus internorum ignium vifio, cam eft 
longo litu emiffus, purum hunc liquidumque macalat 
_ ac polluic, infuetumque ducentibus {pirirum, affert 
noua generamorborum. Quid, quod aqua quoque 
inutiles peftilentefque in.abdito latent, vt quas num- 
' quam vitis exerceat , numquam aura liberior euerbee. 
ret 1) ? Craffz itaque, & graui caligine fempiterna~ 
que te&a, nihil nifi peftiferum in fe &corporibus 
hoftris contrarium habent. Aér quoque qui mixtus 
eft itlisS quique inter illas paludes iacet, cum emer> 
_ fit} late vitiam faum fpargit, & haurientes necat. 
Facilius autem pecora fentiunt, in que peftilntia 
incurrere folet quo auidiora funt: aperto citlo plu- 
rimum veuntur, & aquis, quarum maxima in pefti- 
lentia culpaeft. Ones vero mollioris nature, quo 
propiors terris ferant capita, correptas effe nom 
‘miror, cum afflatas diri aéris circa ipfam hamum 
éxceperint. Nocuiffet ille & hominibus, fi maiot 
“exiiffer: fed illum copia aéris finceri exitinxit, ane 
tequam.vt ab homine poffet trahi, furgeret. 

Car. xxvirt Multaautem terras habere morti« 
fera, vel ex hoc intellige, quod tot venena nafcuntur, 
non manu fparfa, fed {ponte: folo {cilicet habente, 
¥t.boni, itamalifemina. Quid, quod pluribus Ita- 
fie locis per quedam foramina peftilens exhalatur 

ib errarsereterethenehintrneretniieeiteaeiee 
|, 1s Enerberet) ficL. V.c.12. Spiritus qni mains defiderad 

oo fcms, cam entrberatns curfx parum libero incaluit. Quid. 
: Meram. de ardea ex vrbe combufte enafceate: 6” d+ 
enerberas alis, Gronev. 


hi. 8668 © NALD 





ag mr 
® 


i et et 


~~ at: ia 
me 










768 L. ANNAnr SENECAE 








vapor,quem non homini ducere,non ferz tutum eft? 
Aues quoque fi in illum inciderint, antequam czlo 
imeliore leniatur, in ipfo voletu cadunt, liuentque 
corpora, & non aliter quam per vim elife fauces tu | 
ment, Hic {piritus qaamdiu terris continetur, te | 
nui foramine fluens, non plus potentiz haber , quam 
vt defpettantia 1) & vitco fibi illata conficiar. Vbi 
per fecula conditis tenebris actriftitia loci crenit in 
vitium, ipfaingrauefcit mora; peior, quo fegnior. 
Cum autem exitum naéus eft,2zternum illud ymbro- 
{i frigoris malum, & infernam no&em foluit, a 
regionis noftra aérainfulcat, Vincuntar enim me | 
liora prioribus, 2) Tunc etiam illi {pirirus purior | 
tranfitin noxium, Inde fubite continuzque mortes, 
& monttrofa genera morborum, yt ex nouis orta 
cauflis. Breuis autlonga cladeseft, prout vitia 
lnere, Nec prius peftilentiadefinit, quam {piritum 
illum grauem exercuit laxitas czli 3), ventoram- 
que iactatio. | 
Cap. xx1x. Nam quod aliquot infanis attonitil 
que fimiles difcurrerefecit metus, qui excutit met 
tes, vbi priuatus ac modicuseft: quid vhi publice 
terret, vbicadunt vrbes, populi opprimuntur, terra 
concutitur; quid mirum ett, animos inter dolorem 
& metam deftirutos aberrafle? Non eft facile, inter 
magna malacontipere. Itaque lenithma fere ingenis 













in tantum venere formidinis, vtfibiexciderent Ne-_ 
mo quiderfinggliqua iacturafanitatis expauit; fimr | 
fibi re | 


mentis 
tici; n¢ 


—" | 








\ 


Narvrat, Qvarsr. Lis, VI. 955 





ries , quam vbi formido mentes religione mixta pere 
cuffit. Statuam diuifam non miror, eum dixerim 
nontes a mantibus receffifle, & ipfum diruptunt 
sffe ab imo folum. — : 5 
Hac loca , $i quondam & Gafta conunlfa ruina, - 
_ (Tantum ani longingua Galet mut are Getufias) 
Diffluiffe ferunt , cum protinus Gtraque teliue 
Vna foret ; Genit medio $i pontus, & Gndis 
Hefperiuim Sicule latus abfcidit , arndque & Grbie 
Littore diduéias , angufto interinit uftu. 


7ides totas regiones:a {tis {edibus reuelli, & trans 


nare iacere, quod inconfinio fuerat: vides & wrbi- 
im fieri gentiumgue difcidiam , cum pars neraré 
oncitata eff de fe 1), vel aliquod mare oe 
us impegit, quorum mira, vt ex toto3); vik eff. 
Quamuis enim parte (zuiat, mundi tamen virtbus 
euit.: Sic & Hifpanias a contextu Africas, inate ‘erl- 
mit. Sic hacinundatione, qdam poétarum maxinti 
élebrant, ab Italie Sicilia refeéta eft. Aliquanto ad- 
em plus impetus habent, quz ex infimo venitnt. 
icrioraenim funt, in quibus nifus eft per arntgufta. 
Juantas res ii terrarum tremores, quamque mira 
reGtacula ediderint, fatis di€um eft. 
Car. xxx. Cur ergo aliquis ad hoc ftupet, quot 
3 vnius ftatuz, ne folidum quidem, fed concanum 
Ctenue, diruptum eft ; cum fortaffe in illud fe {piri- 
is, querensfagam, incluferit? Illud vero quis ne- 










sncitatae/? de fe’) nam mundum effe animal quod fe 
rn 

@} lepi v. ali ‘git, ad aliquam’ ter- 
cam obtlenrem fenfit , & dimouere 


as A 








7710 L. AnnAgi Sexgcar 





{cit? Didudtis adificia angulis vidimus moueri, # 
sumique componi. Quzdam vero parum aptats pt 
fitufuo, & a fabris negligentius folutinfque compe 
fita, terraemotus fepius agitatacompegit, Qnodi 
gotos parietes & totas findit domos, & latera magnt 
rum turcium, qua (olida funt, (cindit, & pilas ope 


gibus (ubditas diflipat, quideft, quare quifquené¥ 
gnum adnotari putet, fectam effe equaliter ab imow fF 


caput in partes duas ftetuam? Quare tamen per pit 
ses dics notus fuit? Non defiit enim affidue tresttt 
Campania, clementius quidem), fed ingenti & 
mno, quia quaffa 2) quatiebat: quibus ad cadendes 
male ftantibus , non erat impelli-3), {ed sgits 
Nondam videlicet {piritus omnis exierat, {ed adit 
oinifla parte maiore oberrabat. 
Car, xxxu Inter argumenta quibus 

Spivitu iftafieri, noneft quod dubites & hoc ponet 
Cum maximus editus tremor eft, quo in wrbes tt 
ratqus Geuirum eft, non poteft par illi fabfequi sie 
fed pott waximam leucs morus unt, quia vehewer 
tins F exccum ventis loctannbus fecit, Relig 
desde: reds. :puntus nen idem poffant, nec illispt 
gna cf: cu.uaan nam ineenenat, feq a 
qaa prin tis a cums casht. Hoc quoqae & 
gnu meomana iain ad eradiciimo & grails 
WOE AEE: foecr ect czas bos emenit, beasbr 
ter. Worse asticuzshac it haleee onffellas 
dehum erst Sorcur . aticen a} akera feperan, & 





3 Came: meno pen ioc 

> yrafs > asven dolion Sum wihemening Seer wt 
gnrer-. 

s Neer mpcl * we Inaret Orie meee. qu 
pelereen: wr ot mnlue mncine . et agin bet 

& Senmanm > ¢: Be Sine: ae, wanes fo 


NWal 


A PA... 





| aa einai 1 ene eer le in ee ae owe rm at 
: . [| wo eo. 
. so 


Zs . 


Natveat, Qyater, Lib, Vi. 772 








‘yumque committi: & aquam modo recipi incommif- 
furas, pauimento recedente ; modo , compreffo 
-bullire &elidi:) Eumdem audiui narrantem, vidiffe 
fe, molles materias mollius crebriufque tremere, 
quam natura duras, - 

| Cay. xxx1n Hac, Lucili, virorum optime, 

- quantum ad ipfas cauffas. Illa nunc quz ad confir- 
mationem animorum pertinent: quos magis refert. 
noftra, fortiores fieri, quam doftiores. Sed aite- 
rum fine altero non fit. Non enim aliunde animo ve- 
nit robur, quam a bonisartibus , quam acontempla- 
'‘tione nature. Quem enim non hic ipfe cafus aduer- 
fus omnes firmauerit X erexerit? Quid eft enjm cur 
egothominem aut feram, quid eft cur fagittam aut 
Janceam tremam? maiora ine pericula ex{pe&ant. 
Fluminibus.& terris , & magnis uatare partibus pe- 
timur. Ingenti itaque animo mors prouocanda eft, 
fiue nos seque vaftoque impetu aggreditur , fiue 
quotidiano & valgari exitu: nihil refert quam mit- 
nax veniat , quantumque fit, quod in nos trahae: 
qvod a nobis petit, minimum eft. Hoc fenectus 
a nobis ablatura eft, hoc auriculz dolor, hoe in 
nobis humoris corrupti abundantia, hoc cibus pa- 
ram obfequens ftomacho , hoc pes leuiter offenfus. 
Pufilla res eft hominis anima: fed ingens res eft 
contemptus anima. Hanc quicontempferit, fecurus 
widebit maria turbari: etiam fi illa omnes excitaue- 
rint venti; etiam fi 2{us, aliqua perturbatione muti- 
di, totam in terras verterit oceanum. Securus adi{pi- 
ciet fulminantis cali trucem & horridam faciem ; 
frangatur licet cazlum , & ignes fuos in exitium 
omniwm , in primis fuum 1), mifceat. Securus ad- 





_ By Eaprimis fama) ic. ipfna onli exicigm, 
eee 


“eg 
"os 





972 L. ANNAE1 SsntchAs © 





{piciet cuptis compagibus dehifcens folum. Ils hee | 


inferorum regna retegantur , ftabit fuper illam vore 
ginem intrepidus: & fortaffe quo debet cadere, deb 
liet. Quid ad me, quam fint magna quibus pereo! 
Ipfum perire non cft magnum. Proinde fi voloms 
effe felices, fi nec hominum, nec deorum, nec rerea 
timore vexari , fi defpicere fortunam fuperuscm 
promittentem; lcuia minitantem , fi volumes tr 
quillc degere, & ipfis diis de felicitate controueria 
faccre, anima in expedito eft habenda. Siue ills 
infidia, fiue morbi petent, fiue hoftium ged 
fiuc infularum cadentium fragor , fiue ip 
ruinaterrarum , fiue vafta visignium , vebes age 
que pari clade complexa, cum libet illi, eam 
cipiat. Quid aliud debeo, quam exeuntem hortef 
& cum bonis omnibus emittere: Vade fortiter, ri 
feliciter. Nihil dubitaueris reddere. Non der 
« fedde tempore eft queftio. Facis quod quandeqe 
faciendum eft. Nec rogaueris , nec timueris, n¢ 
se velut in aliquod malum exiturum tuleris retro. 
Rerum natura te2), qu genuit, ex{pedat, & locus 
melior actutior. Illic non tremunt terra , necintet 
fe venti cum magno nubium fragore concurrunt 
non incendia regiones vrbefque vaftant, non naufft 
gioruin totas claffes forbentium metus eft, non sri 
contrariis difpofita vexillis, & in mutuam pernicia 
multorum millium par furor, non petilentis, é 
ardentes promifcue, communes populis cadenubes 
rogi.3) Iftud leue eft: quidtimemus? Graue eft: 
potius femel incidat, quam femper impendea, Eg0 








2. Reram natura te) in quam f{cilicet es refoluendes. 
Communes populis cadentibus rogt) nam fans cage 


pore multi 
makivedoes. 


defanéto ftruebatur rogus: peftis vero tem 
foue in vnum coniiciebanter, ob cadentian 





¢¥. Div VL HR. 
= - coeeee ees mabove 
hutem perire timeain, cum terraante me pereat,curh 
ifta quatiantur quz quatiunt, & iniuriem noftram 
non fine {ua veniunt? Helicen Burinquetotas mare 
accepit: ego de vno corpulculo timesm ? Sapra op- 
pida duo nauigatur: duo autem, que nouimus, que 
in neftram notitiam memoria litteris feruata perde- 
xit. Quam mulktaalia aliis locis merfa {uht? quot Pe 
palos aut terra infe, aut mareinclufit? Ego recufem 
mei finem, cum fciam mefine fine nonefle ? imbd 
cum {ciam omnia effe finita ? Ego vitimum fafpitiam 
timean:? Quantum potes itaque ipfe, te cohartare, 
Lucili, contra metum mortis. Hic eft qui nos humi- 
les facit: hic eft qui ipfam vitam, cui parcit , inqui¢- 
tat ac perdit. Hic omnia ifta dilatat, 4) terrarum ma- 
tus, & fulmina. Quz omnia feres conftanter, fi 
eogitaueris nihil intereffe inter exiguum tempus 
Jongum. Hore funt quas perdimus. Puta dies effe, 
puta menfes, puta annos; perdimus illos, nempe . 
perituros, Quid, oro te, refert, num perueniam 
ad illos? 5) fluit tempus,& auidiffimos fui deferit. Nec 
uod futurum eft meum eft,nec quod fuit. In punéto 
fagientis temporis pendeo: & magni eft, modicum 
fuifle. Eleganter Lalius illefapiens dicenti cuidam, 
Sexaginta annos habeo: Has, inquit, dicis {exagin- 
_ta, quosnon habes? 6) Ne ex hoc quidem intelligi- 
mus incomprehenfibilis 7) vite conditionem & for- 


Navrerar. Qvaz 











; volt Dilatat) anget, & terribiliora nobis quam in fe fant 
dit. 


. Num perneniam ad illos) num attingam, & expleam 
eineado dies illos & annos. “ oe 
6. Quos not habes) vepate iam elapfos. 


: . ¥_ Incomprebenfibilis) que veneri‘nequest, eam femper fit 


eo ® ' . : 
: are cce §¢ . . | tear 
ng . ek, oye, “se fy ef if, . . 
gee sf 





w74 L. Anwar: SenrcAr | 
tem temporis femper alieni, quod annos annumetr 
mus amiflos. 8) Hoc affigamus animo , hoc nobit 
fubinde dicamus: Moriendam eft. Quando? auil 
tua? Mors natura lex eft, mors tributum officiut 
que mortaliam , maloramque omnium remedios 
eft, Optabitillam, quisquis timet. 9) Omnibus ¢ 
mails, hoc vnum, Lucili, meditare, ne morts# 
men reformides : effice illam nbi cogitatione mt 
ta familiarem: vt fi ita ralerit, poffis illi & obuis 
exire, 








oe 








&. Owifes) leg. amifes. oa eat ef os 
qunorem aienorum . etiam com 


» je illam, quisyuss same?) vt ab et 
4 Setar ) * per quam 





wrt -— ‘ 





1 i 
iY t 


cOSSO> )-775( <OSS@ +e 
i? .¢ ri 
IBER SEPTIMVS & VLTIM. . 
‘ ° - . 9 er 
quo agitur de Cometis,: 
 Argumentum,: — 
r bie totus in Cometarum pertratiatione confite 
itur, pleraque ab Aviftotele mutuatus, Sententie 
‘men eius, Gti Democriti, Epigenis, Apollonig 
“i, Calliftbenis , Artemideri, Epheri, ime Zhy | 
fui refgllit.: ae tandens in. epinionem Seterame 
leorum difcedit.. Cometam Sigrum fidus offe ax 
thernis,: ax altitudine atheris ingenti in oi , 
biuws fubmissj,, deinde rurfum recipi, ‘Motag 
m Cometarum povdym fatis.certes & compren 
t effe, fed futsrum olise angpratur: tempus , qua 
i tam aperta maiores fuos ,.mefciniffe mizentur, 
am etiam ex duobus ani {isi Cometis difctit , quo- 
rior fub Claudio, alter fub Nenape effulfit. Des 
falenni more cum Vitiis in rixags. defcendit, Non 
n ifta & plura.alia nefciri, cum nemo nifs libidi- 
gancis, biftrionibus & pantomimis fiudeat , Fac 
¥ defertis philofopharem fcbolis, 


CAPVT I. 


"Emo vsqueeo tardus, & hebes, & demiffus in 
terrain eft, vt ad diuina non erigatur, ac tota 
mente confurgat: vtique vbi nouum alie 

1 eczlo miraculum fulfit, Nam quamdiu fo- 

lecurrunt,. magnitudinem rerum confuetuda 

ucit. Jtaenim compofiti fumus, vt nos quoti- 

a, etiamfi admiratione digna funt, tranfeant: 

caminimarum quoque rerum, fiinfolite prodie- 

, SpeCtaculum dulce fiat. Hicitaquecetus altro 

‘ * . cum, 











' wy f \ 
eo ag . . 


76 =. SOL. ANNA®1 SENECAE | 





rum, quibus immenfi corporis pulcritudo difti 
tur, populum non conuocat. Atcum aliquide 
re mutatum eft, omnium vultus in czlo eft, Sc 
étatorem, nifi cum deficit, nonhabet. Nem 
feruat lunam, nifi Jaborantem. 1) Tunc vrbes 
clamant, 2) tunc pro fe quisque {uperftitione 
trepidat. Quanto ille msiora funt, quod {ol tor 
(vtitadicam) gradus, 3) quot dies habet, &ar 
circuitu {uo claudit: quod a folftitio ftatim inc 
& dat {(patium notibus: quod fidera abfcondit : 
terras , cum tanto maior fit illis, non vrit, fed 
tem {uum intenfionibus acremifftonibus temp: 
do fouet: quod lanam numquam implet, nifi a 
fam fibi,nec obfcurat, 4) Hectamen non annota 
quamdiu ordo feruatur. Si quid tarbatum eft 
prater confuetudinem emicuit, fpe&tamus , inte 
gamus, oftendimus. Adeo naturale eft, magisn 
quam magna mirari. Idem in Cometis fit. Sir 
& infolite figure ignis apparuit , nemo non | 
quid fit, cupit ; & oblitus aliorum, de aduen 
quarit; ignarus, vtrum debest mirari, aa tim 
Won enim defunt qui terreant, qui fignificatio 
eius graues predicent. Scifcitantur itaque, & cog 
fcere volunt, prodigium fit, an fidus. At meb 
cules non aliud quis aut magnificentius queafierit,: 
didicerit vtilius, quam de ftellarum fideruamque! 
tura: vtrum flamma contraéta, quod & vifus nof 


affirmat, &ipfum ab aliis fluenslumen, & calor in 











1. Laborantem) Eclipfin patientem. 
2. Conclamant) clamoribus enim & tinnitu diffone st 
utabant laboranti lune fe fuccurrere, 

3- Gradus) quos in Ecliptica facit. 

4. Nec obfcurat) nifi aduerfam, tam enim terre interce® 


re inter Junam Of folem potelt, = 


Eee —- x 


Narvrar. Qvagsr, Lis. VI =. 777, 


adens: an non fint flammei orbes, fed folida 
am terrenaque corpora, que per igneos traQus. 
tiainde{plendorem trahant, coloremque, non 
oclara. In quaopinione magnifuere viri, qui 
crediderunt ex duro concreta, & iguem alie- 
pafcentia. Nam perfe, inquiunt, flamma dif: — 
t, nifi aliquid haberet.quod teneret, &a quo 
‘tar, conglobatamque nec ftabili inditam cor- 
profeéto iam mundus turbine §) fuo diffi- 








p. u. Ad hac inueftiganda prodenjt querere, 
Zometz eius conditionis fint, cuius fuperiora. 
tur enim cum illis qaedam habere communia, 
& accafus,ipfam quoque, quamuis {pergantur 
rius exeant, 1) faciem. aque enim ignei {plens 
te funt, Itaque fi omnia terrena fidera fant, 
oque eadem {ors erit. Sivero nihilaliud fant 
purus iynis, manentque menfibus fenis, nec il- 
auerfio mundi foluit & velocitas: illa quoque 
it & tenuiconftare materia, nec ob hoc difcutk 
> czli circumactu. Illo quoque pertinebit hoc 
iffe, vt {ciamus, vtrum mundus 2) terra ftan- 
umeat, an mundo ftante terra vertatur. Fua- 
nim qui dicerent, nos eife, quos rerum natu- 
sientes ferat, 3) nec czli motu fieri ortus & oc: 
{ed ipfos oriri & occidere. 4) Digna res eft 





urbine) impetu & gyratione rapids. | 
mgins exeant) in caudam aut comas. Fromond, 
undus) celum, quod ab ornatu xooyeoy Pythagoras 


ofcxentes ferat) quicum hac terra noftra moueamur, lie 
on fentiamus, circa folem &c. que Pythagoras & Phi- 
idieque Copernicanorum eft fententia, . 
fos oriré 6c.) dum {cilicet nos cum orbe noftro cir- 
uimur, gea fel circa nos, see 
cons: 





ezicittum opieruatio cit, « nu 
inuccta, 


Cap. 11t. Democritug quoque , 
tiquorum omnium, fafpicari ait | 
effe quz currant; fed nec numert 
necnomina, nondum comprehen 
fam 1) curfibus. Eudoxusprimu 
motus in Greciam tranftulit. Hict 
nihil dicit. Ex quo apparet, neapu 
dem, quibus maior cali cura fuit, 
, boratam. Conon poftea diligens 
defeétiones quidem folis feruatas-at 
git,nullam autgm mentionem fecit | 
pratermiffarus, fi quid explorati 
riffet. Duocerte, qui apud Chak 
dicunt, Epigenes & Apollonius M 
mus infpicendorum naturalium, i 
Hic enim ait, Cometasin: numero f 
am ponia Chaldzis, tencrique cur: 
genes contra ait, Chaldzos nihil dc 
comorchenfi, fed videri illos acc 


eet aa . ‘ r° 4 "4. 
f ” . / 
{ , . ° ( r 
{ { 


N Arvad r, Qvanst. Lis. VIE 76. 








.p.a¥. Primum ergo, fi tibi videtur, dpinio« 
lius ponamus, ac refellamus. Hyic videtust 
num virium habere, ad omnes fublimium mos 
ellaSaturni. Hac cum proxima figna Merti 
t; autin Lunz vicinam trenfit, ‘aut in Solis 
: radios, natura ventofa & frigida contra- 
iibus locis aéra, eonglobatque. Dejnde fi rge 
olis affumpfit, tonat, fulguratque. Si Maré. 
uoque confentientem habet, fulminat, Pixe« 
inquit, aliam materiem habent fulmina, ali+ 
lgurationes. _ Aquarum enim & omnis‘hu 
uaporatio, {plendores tantum cei citra's@png. 
es mouet:illa autem calidior ficciorque terras’. 
xhalatio, fulmina‘extundit. Trabes vero & 
quz nullo alio inter fe quam magpitudine di . 
hoe modo fiant. Cum humida terrenaque 
obus aliquis atris claufit, quem turbinem di- 
, quacumque fertur, prebet {peciem ignis exe 
Quz tam diu durat, quamdiu manfit aéris il. 
iplexio, humidi intra fe terrenique multuaa 
5. 
.v. Vt a proximis mendaciis incipiam , fal< 
t, faces & trabes exprimi turbine. Turbo 
ircaterras concipitur ac fertur, Ideoquear- 
adicitus vellit, & quacumque incubuit, folum 
:filuas interim & tea corripiens, inferior fere 
4g, vtique numquam altior, At contra trabeg 
‘ czli pars oftentat. Ita numquam nubibus 
runt, 3) Pretereaturbo omni nube velocior 
>, & in orbem vertitur. Super ifta 2) velo- 


omquans nubibus obftiterunt) vt eorum confpe&am noa 
erent, quod argumento eff fupra nubes ens pofites . 








‘per ifta) infuper, praterea. 


¥ ot 


~ 


| "80 L. ANNARY SENECAE 


egy tnee arene a ete comet ten eS PS 
citer definit, & ipfe fua vt rumpit. Trabes autem 
non tranfcurrunt, nec prateruolant, vt faces, fed 
eommorantur, & in eadem parte c2li collucent. 
Charimander quoque, in eo libro quem de Cometis 
compotuit, ait, Anaxagore vifum grande infolitum- 
que czlo lumen magnitudine ample trabis, & id per 
multos dies fulfiffe. Talem effigiem ignis longi fuis- 
fe, Callifthenes tradit,antequam Burin & Helicen 
mare abfconderet. Ariftoteles ait, aon trabem illam, 
{ed Cometam fuiffe: cererum ob nimium ardorem 
non apparuiffe {parfum ignem, 3) fed procedente 
tempore, cumiam minus flagraret, redditam f{uam 
Comete faciem. In quo igne multa quidem fuerunt 
digna qu notarentur: nihil tamen magis, quam 
quod vt ille fnlfit in czlo, ftatim fapra Burin & Heli- 
cen mare fuit. Numquid ergs Ariftoteles non ilam 
tantam , fed omnes trabes Cometas-effe credebat? 
Hanc habet is differentiam, quod iis coptinuus ignis 
eft, ceteris {parfus. Trabes enim flammam equalem 
habent, nec vilo‘ loco intermiffam aut languidam, 
in vitimis vero partibus coa‘tam; qualem fuiffe illam, 
quam modo retuli, Callifthenes tradit. 


Cap, v1. Duo inquit Epigenes, Cometarum ge 
nera funt, Alii ardorem vndique effundunt, nec 
locum mutant? aliiin vnam partem ignem vagum’ 
jn modum come porrigunt, & ftellas pretermeant: 
quales duo ztate noftravififunt. Illi priores criniti 
vndique,etiam immoti, huimles fere funt, & eisdem 
cauffis quibus trabes facefque conflantur, & ex in- 
temperie aéris turbidi, multa fecum arida humida- 
que terris exhalata verfantis. Poteft enim {fpiritus 
per angufta clifus accendere fupra fe pofitum aéra, 


3. Sparfum ignem) comantem, & in cawdam difperfam. 
ple- 


” rr N 
e 





—_! TT TC ~ a" ae ” 2 a ° "a 
. + . re 


Narvrat, Qvager. Lis. Vil 798 


sm alimentis idoneisigni: deinde propellere e& 
1), ne ex aliqua cauffa refluatrurfus, ag re- 
tur: deinde iterum proximo die ac fequentibus 
ingere, & eandem locum inflammare. . Vide- 
snim ventos per complures dies ad conftitatum 
2. Pluaie quoque, & alia tempeftatum genera, 
e(criptum reuertantur. Ve breuiter autem voe. 
‘em _ cius exprimam , eadem fere ratione hos 
Sometas exiftimat , qua fiunt ignesturbine cies. 
Hoc vnum intereft, quod illi turbines ex fupe- 
parte in terras deprimantur, hi de terra in finpes 
elenantur. 
ip. viz, Aduerfus hee multa dicuntur. . Perf 
fi ventus in caufla effet, numquem Cometes fine 
appareret, nuncautem & quietiflimo atreap- - 
Deinde fi verito fieret, cum vento caderet: & fi 
inciperet,crefceret vento;eoque effet ardentior, 
le incitatior. His accedit illud quoque. Ventus 
s aéris partes impellit, Cometes in vno loco ap- 
ventus in fablime non peruenit,Cometg autem 
‘ar fupra quam ventisirelicet. Tranfit deinde 
»8 quos ait certiorem habere ftellarum {peciem, 
procedunt, & figna pratereunt, Hos ait ex. iif 
cauffis fieri, quibus illos, quos dixit humilio- 
hoc tantum interefle, quod terrarum exhala- 
; multa fecum arida ferentes, celfiorem petant 
m, & in editjora czli aquilone pellantur, Dein- 
fi illos aquilo propelleret, ad meridiem femper 





ropellere ex nitido) ex aéris illa parte purgata, confumtis 
nentis idoneis igni, in partem fequentem , vbi inueniat 
aalindalimentnm. Fromond. 
Jeinde) excidiffe hic nonnalle videntar; precesfifit. 
jwedam , quibus Epigenis fencentia de Cometis fecunds 
i confutaretar, vox demde inauit. 


nH, ddd ; ages 


182 L. ANNASI SEngcAR 











agerentur, quo ventus hic nititur, Atqui varie cor 
currunt, alii in ortum, alii in occafum, omnes in 
fiexum 2): quod iter non daret ventus. Deinde fit 
quilones illos impetus a terrisinaltam leuaret, alis 
ventis non orirentur Comets, atqui oriuntur. 
Cap, vii. Illam nunc ratiomem eius (vtragut 
enim vtitar) refellamus. Quidquid humidi aridique 
terracfauit, cuminvnumcoit: ipfa difcordia cor 
porum, {piritum verfatinturbinem. Tunc ille vis 
venti circumeuntis quidquid intra fe comprehend, 
curfu fuo accendit ,. & leuat inaltum : ac tam dia mr 
net fplendor ignis expreffi, quamdiu alimenta fuff- 
ciunt: quibus definentibus, & ipfe fubfidit. Qui 
hoc dicit, non notat qualis fit tarbinum curfus, & 
qualis Cometarum. Hloram rapidus ac violentus, 
& ipfis ventis citatior eft: Cometarum lenis :.& quod 
1) per diem & noc&em quantum tranficrit, abfcor 
dat. Deindt turbinum motus vagus eft & disieées, 
& (vt Salluftii vtar verbis) verticofus: Cometarem 
autem compofitus , & deftinatum iter carpens. Num 
quis noftrum crederct, aut lunam, aut quinque f- 
dera rapi vento, aut turbine rotari? Non, vt pute. 
Quare? quia non eft illis perturbatus & impotens cut- 
fus, Ad Cometas idem transferamus. Non confa- 
fe nec tumultuofe eunt, ve aliquis credat illos cauffs 
turbulentis & inconftantibus pelli. Deinde etiam 
vertices ifti comprehendere terrena humidaque & ex 
humiliin altum exprimere poffent: non tamen fupre 
lunam efferrent. Omnis illis vfque in nubilum vis 





2. In flexum) oblique, nullus enim rete a polo ad pols 
wel ab ortu ad occafum & vice verfa progreditur. 

1. Et quod) legerem: © qxi. Dicit fenem effe comete- 
rum motum, edeo vt vix notabile fic {patium, quod die 
& nou conficiunt. “ 





—_—_—_—_-— = , ¥ 


NATYRAL. QvaArsT, Eis. VIL. | 783 








ft. Cometas autem immixtos ftellis vidermus per fu- 
‘riora labentes, Ergoverifimile non eft, in tan- 
m {patium perfeuerare turbinem: qui quo maior 
[, maturius corrumpitur, = 

Cap. 1x, Vtrumlibetitaque eligat: aut vis lenis 
m alte peruenire non poterit, aut magna & conei- 
‘a citius ipfa fe franget. Preterea humiliores illi 
ometz ob hoc (vt putant) non exeugt altius, quia 
us terreni habent. Grauitasillos {ua in proximo 
act. Atqui necefle eft, his Cometis diarurniori- 
is & celfioribus, plenior materia fit. Nequeenim 
utius apparerent, nifi maioribus nutrimentis fufti- 
rentur. Dicebammodo,non poffe diu verticem 
rmanere , nec fupralunam, aut vique in ftellarum 
cum crefcere. Nempe efficit turbinem, plurium 
mtoruminteripfos luétatio. Hac diu non poteft 
fe. Nam cum vagus &incertus {piritas conuolu- 
tus eft, nouiffime vni vis omniom cedit, Nullaau- 
m tempeftas magna perdurat. Procelle quanto 
lus habent virium, tanto minus temporis. Venti 
im ad fummum venerunt, remittuntur omni vio- 
ntia, Neceffe eft ifta concitatione in exitium fui 
ndant, Nemo itaque turbinem toto die vidit, ne 
ora quidem. Mira velocitas efus, & mira breuitas 
t. Prztereaviolentius celeriufque in terra circa- 
ueeam voluitur: quocelfior, eo folutior, laxior- 
ue eft, &obhocdiftunditur. Adiice nunc, quod 
jam fi in fammum pertenderet, vbifideribus iter eft, 
ique ab eo motu, qui vniuerfum trahit , folucretur. 
mid enim eft illa conuerfione mundi citatius? hac 
ginium ventorum in vnum conieéta vis difliparetur, 
terrz folida forti{que compages, nedum particula 
iris torti, | 


ddd a Caz. 


798 L. Aswan Sexrear 


d nei 
Car. Pratereain alto manere non potett igi# 
rarbineillatus, nifi ipfe quoque permanerg 
Qaid porro tam incredibile eft, quam in turbme lor 
gior mora? Viique mots motu contrario vile: 


haber enim fuem locus ille vertiginem , qex rept 
culam, ; 








as aliquam 
nallo modo poteft : qed dc his Comets dive 
fenis menfibas apparucrant? Deinde duo pe 
effe motas codes loco: alter ille diuinus & affides, 
fuam fine intermiffione peragens opus: alrer novtt 
a rrerincae be Aupanareillocties cone 


henc um infablame, prebere nobis opin’ 
nem {pecsemque fideris longi. At puto tale effe debt 
quale eftid quod ignem efficit. indienne 7 
tunda facies eft. In codem enim vefigio verists, 

& columns modo circumagentis fe volgitar. Erg? 
ignem quoque re laces ch, & ditieus manent 
tet. Acqui longus <ft, & disicAus, minimegee 

snilis in orbem coafo. 





Adzscatxuem & confiiend | 
ae gms: v= 


NATVRAt. Qvansr, Lrs, Vil. 785 oo 


hon in vna parte cali ad{pici, necin fignifero tantum 
orbe, fed tam in orta quam in occafu frequentiffime 
flamencircaSeptemtrionem. Formacis none vna. 
Quamuis enim Greci di(crimina fecerint eerum qui- 
bus in morem barb flamma dependet, & eorum qui 
yndique circa fe velut comam fpargunt, & eorum 
juibusfulus quidem eff ignis,fed in verticem tendens 
|}: tamen omnes ifti ciufdem nore funt, Cometaque 
ede dicuntur. Quorum cum poft longum tempus 
ppareant form, inter fe eos comparare difficile eft. 
llo ipfo tempore, quo apparent, inter (peftantes de 
abitu illoram non conuenit: fed proutcuique acrior 
cies aut hebetior, ita dicitaurlucidiorem effe aut ru- 
icundiorem , &crines aut ininteriora deductos2) , 
ut in larera diuifos Sed five {int alique differentiz il- 
yrum, fiuenon fint, eadem fiant ratione neceffe eft 
vomete. Ilud ynum conftare debet, preter folirum 
dipici nowam fideris faciem, circa fe diflipatum — 
mem trahentis. Quibusdam antiquorum hee placet | 
atio. Cum ex ftellis errantibus altera fe alteri appli- 
ait,confufo in vaum duarum lumine, faciem longio- 
s fiderisreddi. Nec hoc tunc tantum euenit, cum 
‘ella ftellam attigit , fed etiam cum-appropingnauit. 
ateruallum enim, quod inter duas eft, illuftrarur ab 
traque, inflammaturque, & longum ignem efheit. 
Cap. x11 Hisillud refpondebimus, certum effe 
umerum ftellarum mobilium, Solere autem eco- 
em tempore & has apparere, & Cometen. Ex quo 
1anifeftum fit , non illarum coitu fieri Cometen , fed 
roprium & fui juris effe. Etiamnum frequenter 








1. In verticem tendeus) tales xiphiz dicuntur. Plinius 
+ 35. 
a. In inteviova deduéos) f. redncter, h.e, interius finuftos. 
‘rottoy. 
ddd 3 ftella 


















726 L. AnnaAtr SEXFCAE 








ftella fub altioris ftellz veftigiam venit: & Se 
aliquando fapra Iouem eft, & Mars Venerem 
Mercuriam redta linea detp:cit : nec tamen 
bonc curfum,cum alter alterum tabit, Comets 
alioquin annis omnibas feret: omnibus enimal 
ftellz ineodem fignofimal func. SiComeam 
ret ftella ftellz tuperueniens,momento effe d 
Summa enim velocitss tranfeuntam eft. Ide 
minis fiderum c:tedtio brevis eff: quia cito illes i 
curius, qvi admouerat, abfirahir, WVidemus 
& lanam intea exigaem tempas, cum ob{curafi t 
perint, liberari: quanto celerier deber fieri nf 
lis dizretlio , tanto mneribus? Arqui Comerz iss 
menittcsmanent. cuodnon aciderer, fi dex 
tellerum comuencu gigmerentur. I'Le enim da¢ 
herere ron putfanc. « necetie eff illas lex celersil 
feparee, Freecrea ith robis nicina vidercur, 
Fam imtectal. sigerceces Gikdenr. Quemodet 
qo fore aliera Sela © jae ac ureran: feilam izes 
Woters. :ta VO Viowice ata videstur, cum iat 
grmcearett sorte! Sesiarum, inqair, casw 
Fees im reis. £ ccrzec vouasipeceem Nese 
£2. gencad cur smncuaca St tabes solie not 
f2. goede un wezercca 1) sar mareine St 
Gore. saenadrrccur urerve ictus :cls wiherr.? 
Bee: occa scumun mari ©. scarce. Sel as 
ef. cece | Nelacun oe e¢ eset 
ecra Tesnie 1m lucmm. Tu rca nem 2 
@xcru tomatece: Sapecirs pars & fot 


—™ ~~ —- 


~~ — oop om oy UFC 








=. 7 ine cwnerta 
3 7 dee” seeder og. Cree. S Jae eo 
eras 8 Or. en EE. eine ace ol 
Oran. SE Sa POTN. 


ee: ft, 


wo aoe oe De 
a t 


Narvrar. Qvager. Lrs. VIL 787 


cen inpmenumetvesus 
t, &colorisfuifemper. Preeterea fi quid tale ac- 
zret, non haberet moram, fed exftingueretur ci- * 
ficutcoronz , qua folem lunamue cingunt,. ine 
breuiffimum fpatium exolefcunt. Nec areus qui- 
1 diu perfeuerat. Siquid effet tale, quo medium 
r duas ftellas {patium confunderetur, eque cito 
beretur. ‘Vtique nen in tantum maneret, quan- 
! morari Comerz folent. Stellis intra Signife- 
1 curfus eft, hunc gyrum premunt: at Comets 
que cernuntur. Non magis certum eft illis 
pus quo appareant, quam locus vilus, vitra 
m non exeant, 











>AP. xirr. Aduerfas hoc ab Artemidoro illa di- 
tur, non has tantum ftellas quinque difcurrere, 
folas obferuatas effe. Ceterum innumerabiles 
iper occultum, aut propter obfcuritatem lumi- 
nobis ignotas, aut propter‘circulorum pofitio- 
1 talem, vt'tuncdemum, cum ad extremam eo- 
1 venere, vifantur, Ergointercurrunt quedam 
ze , vt ait, nobis nouz, quz lumen fuum cum ftan- 
s mifceant ,& maiorem quam ftellis mos eft, por- 
ntignem. hoc ex his que mentitur, leuiffimam 
tota eius narratio mundi, mendacium impudens 
Nam fiilli credimus, fumma cali ora folidiffima 
in modam tei durata, & alti craflique corpo- 
quod atomi congeftz coaceruateque fecerunt. 
 proxima fuperficies eft ignea, ita compaGe, 
lui vitiarique non poffit, Habet tamen fpira- 
ita quedam & quafi feneftras, per quas ex parte 
riore mundi influantignes, non tam magni, vt 
riora conturbent. Rurfus ex mundo in exterio- 
buntur, Itaque hac quz preter confuetudi- 
, apparent, influxeruht ex illa vitra mundum ia- 
d4 Cen -: 


75 L Axsaz: Seyecar 


com: smmccm 0 Sues ik qed aliud eff, 
gress, s -cusrcece . & 2 wencus: iachare braciis! 
Caz. x: Yelm amex onli dicat ifte, 
erenkc oe firma ecomec'a eepetait, quid fitq 
Credarns 1: ote ce coefiien dinem cri. 
fot, qaod eo see, -ainds corpora adduceret, & 
detinerex? DeinSe qaed tacte craffixadinis eft, » 
ceffe eft & mera posceris ft Quomodo erp 
fammmo mane-: grea? Quomodo ills mole 
Aefcencit, & fe enere feo frangit? Fieri enim 
poteft, vt tanta visperéeris, quantam ille (ubfint 
pendeat, & lewbus insixa it Nec illud quidsl. 
poteft dici, exmriniccus aliqua effe retinscula, @ 
bus cedcre prohibestar. Nec rurfas de medio sll 
effe oppofiti, quod imminens ipiat a 
ciat. Illad etiamnum nemo dicere andebit, ut 
dum ferri per immenfum 1), & cadere quidem, 
non apparere an cadat: quia praecipitatio cius # 
naeft, nihil habens nouifimam, in quod int 
rat. Hoc qu:dam deterradixerant, cum ratios? 
nullam inuenirent, propter quam pondus in #t 
ftaret. Fertur, inquiunt, femper: fed non appt 
an cadat, quia infinitum eftin quod cadit. Quaid 
deinde quo probes; non quinque tantrum ftella® 
ueri, fed multas effe, & in multis mundi regis 
bus? Aut fi hoc fine vilo probabili arguments t 
ect refpondere, quid eft, quare non “aliqus # 
omnes ftellas moueri, aut nullam dicat? Pratera 
nihil te adiuuat ifte ftellarum paffim euntium || 
ha. Nam quo plures fuerint, feepius in aliss it 
dent: rari autem Cometz , & ob hoc mirabiles {tt 
. Manam) inane leg. Grother. h.e. ¢ , 
tue t. Cor. 1% cit, cane aére pu were. afce ican, whe 


1. Mandan fieri ger immenfum ) featine masini 
wn infinitum in nein parcem perpetmo decide Freeat 



















| , - a - - ‘ 
, NatyaraAr. QVAEsr. Lis, VI. 789 


baid, quod teftimonium dicet contra te omnis tas; 
uz talium {tellarum exortus & annotauit, & po- 
eris tradidit? | 

Cap. xv, Polt mortem DemetriiSyrie regis, cu- 
1s Demetrius & Antiochus liberi fuere ; paullo ante 
ichaicum bellum Cometes effulfit, non minor fo- 
+. Primo igneusac rubicundus orbis fuit, clarum- 
ue lumen emittens, quando vinceret noftem. De- 
ade paullatim magnitudo ecius diftri€ta eft, & eua- 
uit claritas. ‘Nouiflime autem torus intercidit. 
Juot ergo coire ftellasoportet, vt tantum corpus 
ficiant? Mille in vnum licet congreges,snumquam 
anc habitum folis equabunt. Attalo regnante, ini- 
io Cometes apparuit modicus. Deindefiftulitfe 1) 
liffuditque, & vfque in equinofialem circulum ve- 
lit, ita vt illam plagam eli, cui lactea nomen eff, 
himmenf{um extentus equarct. Quot ergo conue- 
uffe debent erraticz, vt tam longum cali trattum 
cuparent igne continuo? 

Cap. xvi. Contraargumentum di@um eft: con- 
‘a teftesdicendum eft. Nec magna molitione de- 
rahenda eftauétoritas Ephoro: hiftoricus eft, Qui- 
amiincredibilium relatu commendationem parant, 
¢ leétorem aliud afturum, fi per quotidiana du- 
eretur, miraculo excitant. Quidam creduli, 
widam negligentes funt! quibufdam mendaci- 
m obrepit, quibufdam placet. Illi non euitant, 
i appetunt. Ethocincommune de tota natione: 5) 
uz approbariopus fuum, & fieri popularenon pu- 
st pofie, nifi illud mendacio afperfit, Ephorus ve- 
ononreligiofiflime fidei, fepe decipitur, fepe de- 








2 Fs hate fe) faperiora petiit, atque ibi fe explicauit & 
Fudit. : 
3, De feta watione) Hiftoricoram, 


a5 cigit, 













790 LL \ANNAS? Srwreax a, 





cipit. Sicut. hic Cometen 2), qui omnium 
' jium oculig cuftoditus eft, quia ingentis. rei 
euentus, cum Helicen & Burin ortu {uo 

sit 3), aitillam difceffiffc in duasftellas ; quod pex 
ter illum nemo tradidit. Quis enim poffet obfrm 
ge illud momentum, quo Cometes foluius, & ind 
as partes redactus eft? Quomedo autem fi eft. quit 
derit Cometen in duas-dirimi, nemo.vidit fieria 

duabus ? Quare autem nonadiecit, in quas 

diuifus fit, cum aliqua ex quinque ftellis effec & 
buerit 3’ _ - 
, Car. xvn. Apollonius Myndius in diuerfaos 
_ ¢ giione eft. Ait enim, Cometen non vnum ex of 
tis erraticis effici, fed multos Cometas erraticosé 
fe. Non eft, inquit, {pecies falfa, nec duaret 
ftellaram confinio ignis extentus; fed & ms 
fidus Cometes eft, ficut folis autlane. Talis form. 
eft, nonin rotundum reftri&s, fed ‘procerior, &# 
Jongum produ@a, Ceterum non eft ili palam car 
fas: altiora mundi fecat: & tanc demum appard, 
‘cum in imum curfas fui venit. Nec eft quod pute 
_ mus, eumdem vifum effe fub Claudio, quem fab Ae 
gufto vidimus: nec hunc qui fub Nerone Cefaresp- 
paruit, & Cometis detraxitiinfamiam 1), illi fim- 
, lem fuiffe, qui poft necem diuilulii, ludig Veneris 
‘  genitricis, circa vndecimam horam diei emerft 
_. Multi variique funt, difpares magnitudine, diffimr 
les colore: aliis rubor eft fine vila luce valiis candor, 
& puram liquidumque lumen: aliis famma, & hac 


fee ne 
a, Sicnt bic Cometen) f. excidit civéa, we fenfes fir: Scat 
hic quoque circa cemeten decipitur. 
3.1 Merferit) fi obtineat circa, vel colon vel panétam pel 
mer ferit ponendam. inf YT 
z. Cometis detraxit infamiam) dum filicet aibil fenchwn 
confecatam eft. , 


en 
non 











« 


Narvrat. Qvarsy.L13. Vil. 798 
Fee sar RE ana ERERERREnR ER IIEReamnenand oiaanemmenaeremenmanmeninanmmemenmemememte 
fron fincera, nec tenuis, fed multam circafe voluens 
famidi ardoris, Cruenti quidam, minaces, qui o- 
amen pott fe faturi fanguinis ferunt. hi finuunt au- 
gentque lumen faum, quemadmodum alia fidera: 
gaz clariora, cum defcendere, {unt maioraque ex 
loco propiore vifuntur ; minora cunyredeunt & ob- : 
fcuriora, quia abducunt felongius. ' , 

_ Car. xvi. Aduerfus hoc protinus, refponde- 
tur, non idem saecidere in Cometis, quod in ceteris, 
Comete enim quo primum die apparuerint, maxjmi 
funt. Atqui deberent crefcere , quo propius acce- 
derent. Nunc autem manttillis prims facies, do- 
nec incipiant exftingui, Deinde quod eduerfus pri- 
pres, ¢tiam aduerfus hunc dicitur: Si erraret Come- 
tes , effetque fidus, intra figniferi terminos moucre- 
har,intra quod omne fidus curfus {ues colligit. Num- 
quam apparet ftella per x) ftellam. Acies noftre 
non poteft per medium fidus exire, vt per illud edi- 
tiora profpiciat. Per Cometen autem non .aliter 
quam per nubem viteriora cernuntur: ex quo appa- 
ret, illum non efle fidus, fed leuem ignem ac tu- 
multuarium. | 


Cary, x1x. Zenon nofter in illa fententia eft: 
congruere iudicat ftellas 1), & radios inter fecom- 
mittere: hac focietate luminis exfiftere imaginem 
ftellz longioris. Ergo quidam nullos effe Cometas 
exiftimant, fed {pecies illorum per repercuffionem 
vicinorum fiderum, aut per coniunctionem cohe- 
rentium reddi, Quidam aiunt effe quidem , fed ha. 
—_—— 


2, Per) Gronouius manult fuper, 

z. Congrnere indicat fellas) in talem‘efpeQum mutunm 
wenire, vt radii earam in aliqua parte celi ite fe. mutue de- 
cuffent, & inmodum Inminis conuoluantur, vt imaginem no- 
ui~eftri reprafentent. Fremond. | . 








bete 





& inodo coclum ardere, modo 
Longos a terge flammarum albe/ 


modo faces cum igne vafto rapi: i 
etli velocitate mira, fimul & perftr 
remittunt, ignes funt aéris triti, 6 
maiore colli. ideo ne refiftune 
pref Auunt, & protinus pereunt. 
diu manent; necante difcedunt, qu 
eft omne, quo pafcebantur, alimer 
fant illa aPofidonio fcripta miracul 
peique Aagrantes, alixque infigni c 
gus non adaerterent animos,fi ex cc 
decaurrerent. Ad hac ftapent on 
nam ignem cx alto efferant 3), fius 
& fugit, fine compretto are & in 1 
loca miracali Rent. 9) Quid ergo: 
Jacuna cedentis retro atheris pare 
concauo lumen? Exclamare poffes: 
~- ene Grediom Gider difcedere caln 
Palanteseme pole fellas, ---- 


— ~ 








jjum eruperunt diem. Sed slia huius reiratio 
1), quare alieno tempore apparent, quas effe, 
n cum laterent, conftat, Multos Cometas non 
smus, quod ob{curantur radiis folis ; quo defici- 


', quemdam Cometen apparuiffe, quem folvicis . 


obtexerat, Pofidenius tradit, Sepe autem cam. 
dit fol,fparfi ig nes non procul ab ee videntur. Vi-: 
cet ipfa {fella fole perfunditur, & ideo ad{pici now 
ft: Cometz 5) autem radiosfoliseffuginnt, —s 


Ap, xxi. Placet ergo noftris, Cometas, ficut fa- . 
ficut tucbas, trabesque, & alia oftenta c2li,den-. 
tre creari. Ideo circa Septemtrionem frequen-. 
ne apparent, quia illic Qlurimam eft stris pi- 

, Quare ergo non ftat 


Narvaar Qvar sr. Ete. VIL 199 « 


ometeg, fed procedit f 
m. Ignium modo alinientum faum fequitur,, 


puis enim illi ad faperiora nifus eft; tamen defi- 7 


te materia retroiens ipfe defcendit. Inaére quae. 
non dexteramlz2uamque premit partem. Nulla’ 


» illi via eft: fed qua illum vena pabuli fui duxit, 


epit, nec vt ftella procedit, fed vtignis pafcitur, 
"e ergo per longum tempus apparet, & non do 
nguitur ? Sex enim menfibus hic, quem nos Nee 
3 principatu lztiffimo vidimus, fpe&andum fe 
uit, im diuerfum illi Clandiano circuma€tus. Ile 
1a Septemtrione in verticem furgens, Orientem 
s femper ob{curior: hic ab eadem parte cepit,fed 
ecidentem tendens, ad meridiem flexit, & ibife 
uxit oculis, Videlicet ille humidiora habuit& a. 
‘aignibus, que profecutus eft: huic rurfus vberi. 





Sed alia buins ves ratio 'c.) hec & fequentia perturba. 


”“ 


hi effe videntar, vel deeft aliquid, vel fuolocoifts pos ~ 


on fone. 
Cometc) Cronov. legit come. Scilicet ftullesn comes 
git, comis interes ex difco folie provenfis. | 





snotus eft: ille quo cunt 1), & hic 
tur. 2) : 

Cap. xxu. Ego noftris non affer 
nim exiftimo Cometen fubitaneum ig 
@terna opera nature. Primum qu 
creat, breuia funt. Nafcantur enim 
shutabili. Quomodo poteft enim i 
idem diu permanere, cum ipfe aér n 
maneat? fluitfemper, & breuis ilki « 
exiguum momentum in aliam, quam 
ftatum vertitur. Nunc pluuius, nunc 
inter’ utrumgue varius: nubesqueilli 
in quascoit, & ex quibus foluitur, me 
tur, modo digeruntur: numquem i 
Fieri non poteft, vtignis certus in cc 
deat, X ita pertinaciter hzreat, quasr 
ne vmquam excuteretur, aptauit. Ds 
to fuo hareret, femper defcenderet, 
fior aér eft, quo terris propior; nu 
tes inimum vf{que demittitur,, nequi 
folo. Etiamnum iohis aut it aue il 


_—_e-—--- - - 
} ~ 


Narvrat. Qvass?. Li. VIL 49s . 


CE ee 
‘bem. Atqui hoc an Comiete alii fecerint, ne{cio: 
10 noftra ztatefecerunt. Deindeomne quod caug- 

temporalis accendit, to intercidit, Sic faces ar- 
nt, dum tranfeunt: fic fulmina in vnum valent 
tum : fic quz tranfuer{s dicuntur ftellz & cadentes, 
reeteruolant & fecant aéra. Nullis ignibus nifijn 
to mora eft, _Illis djco diuinis, quos habet mundus 
ternos, quia partes eiusfunt, opera. Hi autend 
iquid agunt, & wadunt, & tenorem fuum feruant, 
aresque {unt. ‘Nam alternis dicbus maiores mino- 
fue fierent, fi ignis effet collectitius, & ex aliqua 
\aflarepentinus. Minor enim effetsc maior,prout 
lenus aleretur aut malignius. Dicebsm modo, nihil - 
uturpum effe, quod exarfit a€ris vitio; nunc ampli- 
yadiicio. Morari ac ftarenullo modo poteft.. Nam 
fax & fulmen & ftella tranfcurrens, & quisquis gli- 
1 eft ignis atre expreflus, in fuga eft; nec apparet,’ 
{i dum cadit. Cometes habet fuam fedem: &ideo 
om cito expellitur, fed emetitur {patium faum: nec | 
c{tinguitur, fed excedit, Sierratica , inquit, ftelle 
fet, in Signifero effet. Quis vnum ftellis limitem 
snit? Quis in anguftum diuina compellit ? Nem- 
p hac ipfa fidera, quz fola moueri credis, alios & 
ios circulos habent. Quare ergo non aliqua fint, 
ue in proprium iter & ab iftis remorum {eceflerint 
juid eft, quare in aliqua parte calum peruium non 
t? Quod fiiudicas,non poffe vilam ftellam nifi figni- 
rerum attingere: Cometes poteft fic latum habere 
ieculum, vt in hunc tamen parte aliqua (ui incidat: 
mod fieri non eft neceflarium , fed poteft. 


Cap. xxiv. Vide ne hoc magis deceat magnitu- 
linem mundi, vt inmulta itinera diuifts fit: nec 
anc vnam deterat femitam, ceteris partibus torpe- 
t, Credis autem in hoc maximo & pulcherrimocor- 

pere, 









996 L. ANNAEI Ginecar 


pore, inter inrumerabiles ftellas, que nottem & 
core vario diftingauunt, que stra minime vaewe 
& inertem effe patiuntur, quinque {olas effe, quill 
exercere fe liceat, ceteras ftare, fixum & immobial 
populum ? Si quis hoc loco me interrogauerit: @ 
reergonon quemadmodum quinque ftellarum, 
haram obferuatus eft curfus? Huic ego ref 
Malta funt quz effe concedimus: qualia fint,i 
ramus. Habere nog animum, cuius imperio &1 
pellimar & renocamur,omnes fatebuntar: quid? 
men ft animus ille reGtor dominufque nofiri, sf 


lum dicet effe {piritum 1) , alias concentam 3) qa 
dam, alius vim diuinamg) & Dei partem, aline test 
iffimam strem 4), alius incorporalem potenti® 
¢) Non deerit qui fanguinem dicat, qui caloreh 
Adeo animo non poteft liquere de ceteris rebus,* 
adhuc ipfe fe quarat. 

Cap. xxv. Quidergomiramur , Cometas; # 
ratum mundi fpe@taculum, nondum teneri lega# 
certis : nec initia illorum finesque notefcere, 
ex ingentibus interuallis recurfus eft ? Nondum ft 
anni mille quingenti, ex quo Grecia. 

- - - + flellie numeros & nomina fecit. - 
Multazque hodiefunt gentes, que tantam facie 
verintczlum, quznondem {ciant cur luna defich | { 
quare obumbretur. Hoc apud nos quogque nope 
ratio sd certum perduxit, Veniet tempus, quo ift 
quz nunc latent, in lucem dies extrahat, & longiors 


nae omer oS oS Bs Pee ow wy! 








2. Spiritum ) vt Stoici. 

a. Coucentam) vt Plato & Dicearchus, 

s- Vim dininam ) Stoicorum quidam cum Zegoae, 
4. Tenniff. atrem) Anaxagoras 


gorts. 
$» Incorporalens petentians) Aciftoteles & aii. 


\ 
8 7 


NArveaL, QVAEST. Lis. VI. 197 


ui diligentia, Ad inquifitionem tanterum atas 
a non fufficit, vt tota czlo vacet. Quid, quod 
m paucos annos inter ftudia ac vitia non zqua 
rtione diuidimus? Itaque per facceffiones i 
igasexplicabuntur. Veniettempus, quo pofteri 
{tri tam aperta nos nefciffe mirentur, Harpm 
inque ftcllarum, quz fe ingerunt nobis , quzalio 
jue alio occurrentes loco, curiofos nos effe co- 
mt, qui matutini vefpertinique ortusfint, qua 
tiones 1), quando in rectum 3) ferantur, quare 
antur retro 3), modo ccepimus fcire. Verum 
rergeret lupiter, an occideret, an retrogradug 
et, (nam hoc illi nomen impofuere cedenti} 
te pauces annosdidicimus. Inuenti fant qui no- 
| dicerent: Erratis, qui vilam ftellam aut fuppri- 
‘re curfum iudicatis, aat vertere. Non licet ftare 
leftibue, nec auerti: prodeunt omnia: vt feme] 
{Ta funt, vadunt, Idem erit illis curfus, qui fui 
is. Opus hoc zternum irrevocabiles habet mo- 
3 qui fi quando conftiterint, -alia ex adnerfo in- 
lent, quz nunc tenor & sequalitas {eruat. 

Cap. xxvi. Quid eft ergo, cur aliqua redire 
leantur? Solis occurfus {peciem illis tarditatis ime 
nit, & natura viaruin circulorumque fic pofito- 
nm, vtcerto tempore intucntes fallant. Sic naues 
amuis plenis velis eant, videntur tamen ftare. 
it qui demontret aliquando, in quibus Co- 





. Stationes) Planeta flare dicitur, cum motum proprium 
occafa in ortum fiftere videtur, Fromond. 

2. In re'um) quando dire&ti‘fant & motum proprium 
2 ftatione vel reflexione in eccafam, recta verfus orientem 
itant. Id, 

3. Agantur retro) verfus occafum, vnde motus fuos pro- 
os & periodices ipcipiunt. Id. 


or 


tom, I, ece TALKS. 















7958 L, ANNASI SENECAER 








Qa —_ 

metz partibus errent, cur tam feduétia ceteris 
quanti qualefque fint, Contenti fimus intents: 
quid veritati & poftericonferant, Per fellas, i 
viteriora non cernimus, per Cometas aciem 
mitumus. Primum fi fit iftad, non ines pert! 
gua fidus ipfum eft (piffi ac folidi ignis , fed qua 
{plendor excurrit, &in crines difpergitur. Pet! 
teruallaignium , non per ipfos vides. Stellz,! 
omnes rotund funt. Comete porretti: & 
apparet, ftellas non effe, Quis enim tibi co 
Comotas longos effe? Quorum natura quiden;* 
ceterorum fiderum, globus eft, ceterum falgeé 
tenditur. Quemadmodum fol radios fuos longt 
teque dimittit, ceterum ipfi alia eft forma, ef 
quod ex ipfo fluit lumini: fic Cometarum 
ipfum corrotundatur, {plendor autem longior 
ceterorum fiderum apparet. : 


Cap. xxvir Quare? inquis. Dic tu mihip™ 
quare luna diffimillimam foli lumen accipitt, 
accipiat a fole quace modo rubeat, modo 
quare huidus illi & ater color fit, cum « col 
folis excluditur. Dic mihi, quare omnes ftel2 
ter (ediflimilem habeant aliquatenus faciem, 
fiffimam foli. Quomodo nihil prohibet, ft ie 
ra effe, quamuis fimilia non fint: ita nihil ™ 
bet, Cometas zternos effe & fortis emufdem: ° 
cetera , etiamfi faciem illis non habent fim 
Quid porro ? mundus ipfe , fi contideres il™ 
_ nonne ex diuerfis eompofitus eft? Quid eft 4 
in Leone femper fol ardeat, & terras zeftibus 
reat: in Aquario adftringat kiemem, flumina 
claudat? Et hoc tamen & illud fidus eiufdem 
ditionis eft , cum effeéta & -natura diffimile ® 
Intra brcuiffimum tempus Aries extollitur, is 

fal 


A 


~ 
—_ 


Narvran Qvarer Lis. VIt. "99 
Seniegwasemen cfesasmpeiatae 


‘iffime iungitur 1): & tamen hoc fidas & ilud 








vy 


dem natura: eft: cum illud exiguo tempore ad- 


dat , hoc diu proferatur, Non vides, quam con- 
ia inter fe elementa fint? grauia & leuia fant, 
ida & calida,humida &ficca, Tota huius mundi 
cordia ex difcordibus conftat. Negas Cometen 
lam efle, quia.forma cius non refpondeat ad 
mplar ,.nec-fitceteris fimilis, Vides enim quam 
lima 2) fit illa, qua tricefimo anno revertitur 


ocum fuum, huie que intra annum revifit {e- . 


1. fuam. Non ad yram natura formam opus 


mpreftat, fed ipfa varietate fe iaGtat, Aliamae 


ty alia velociora aliis feeit; alia validiora, alia 


iperatiora; quedam autem eduxitaturbs, vtfins | 


a&confpicua procederent; quadam in gregem, 
it. Ignorat nature potentiam, quiilli non patet 
‘uando licere nifi quod-fepius facit, Cometas 


a frequenter oftendit, attribuitillisalium locum, . 


tempora, diffimiles ceteris motus, Voluit.é 
mag nitadinem operis fui colere, quorum formo- 
facies eft, quam vt fortuitam putes, fue ampli- 
inem corum confideres, fiue fulgorem , quime- 
eft ardentiorque quam ceteris. Facies vero ha- 
infigne quiddam & fingulare, non inanguftuma 
jiecta & arGata, fed dimiffa liberius, & maltarum 
larum amplexa regionem. 


Cap, xxviit. Ariftoteles ait, Cometas fignifi- 


© tempeftatem , & ventorum intemperantiam at 
:imbrium. Quidergo? non iudicas fidus effey 
od futura denuntiat? Nonenim fic hoc tempefta- 
fignum eft, quomodo future pluuiz. 








| 


i. Iungitur ) vera & iundis lancibns integra exorirar, 


NOV. ; 
2. Suen finillima ) itonice, (cilicet param Gmiles Satur 
fol ait. | 





nd 


gee’ Bate. 


; j Lo 
goan_—(<k;&«téiCds, ANNARI SezNECAE: 


ee . 
__ S:intillare oleum , & putres comcrefcere funges:' 
aut quosnodo indicium eft feuitari maris, 4i° marine 
In ficco ludunt fulice; notafque paludes | | 
_ Deferit , atque ditam fupra Golat ardea nubem: © 
fed fic, qaomodo zquinectium in calorem frigusqee 
Aeéentis anni, quomodo illa quz Chaldzi .canunt, 
quid ftella nafcentibus trifte letamue conftisist 
Hoc vt {cias ita effe, non ftatim Cometes.ortus ver 
gos & pluuias minatur , vt Ariftoteles ait, fed annum 
totum fufpectum facit.. Ex quo‘apparet, illum nea 
“ex proximo, quzin proximum daret, figna traxif- 
fe, fed habere repofita & campreffa legibus mundi 
Fetir is Cometes, ,quiPatercule & Vopifco confali- 
bus.apparuit, quz ab Ariftotele Theophraftoque 
fant predifa. Fuerunt enim maxim & centines | 
tempeftates vbique. Atin Achaia, Macedonisque, 
vebes terrarum motibus prorate funt. Tardite, 
inquit, illorum argumentam eft, grauiorces elle, 
amultumgue in fe habere terreni: ipfi praterea cu 
4us, fere enim compelluntur in cardines. 1) 
-- Cav, xx1x. Vtramque fal(um eft. De priore 
-dicam prius, Quiane tardius feruntur, grauia fant? 
Quidergo? Stella Saturni, qua ex omnibus ites fu- 
‘un lentiffime efficit, graviuseft. Atqui lewitatis ar- 
“ gumentum habet, quod{uper ceteras eft. Sed ma- 
iore, inquis, ambitu circuit, nec tardius it quam ce- 
tere, fed longius. Succurrat tibi, idem me de Co- 
metis poffe dicere, etiamfi fegnior illiscurfus fit. Sed 
mendacium eft, ire eostardiis. Nam intra fexcum 
~menfem dimidiam cali partem tranfcurrit hic proxi- 
mus; prior intra pauciores menfes recepit fe. Sed 
quia graves funt, inferius deferuntar. Primum non 









AFemwrnanhs a.a. 


+ Compelluntar it cardines) verfas mundi polos, 


oft 
- . * , de. 
Lo . F) . 


fa 


Narvrar, Qvarer. E1s,. VII. gor | 











‘tur , quod circumfertur, Deinde hic proximus 
temtrione motus {ui initium fecit,, & per Oceir 
zm in Meridiana peruenit, erigensque fuum 
im oblituit. Alter ile Claudianus a Septem- 
primum vifus, non defiit in retum ‘affidue 
i ferri, donecexceffit. Hac fynt quz aut alios 
sre ad Cometas pertinentia, aut me. Quz an 
fint, dii {ciunt, quibus eft (cientir veri. Nobis 
ci illa & conieCtura ire in occulta tantum licet, 
um fiducia inueniendi , nec fine {pe. 

ap. xxx. Epregie Ariftoteles ait, numquam 
erecundiores effe debere,quam cum de diis agi- 
Si intramus templa compofiti, fiad factificium 
furi valtum fubmittimus, toga’m adducimus, fi 
ine argumentum modeftie finginur: quanto 
nagis facere debemus, cutn de fideribus, dé 


;, de deorum natura difputamus, ne quid te- 


, he quid impudenter , aut ignorantes af 
mus, aut fcientes mentiamur? Nec mire 
tam tarde erui, qua tam alte iacent. Panz- 
& his qui Videri volunt, Cometen non ‘effe 
iarium fidus, féd falfam fideris faciem, dili- 
‘r tractandum eft , an que omnis pars anni 
lis Cometis fatis apta fit: an omnis cali regio 
‘a in qua creentur : an quacumgue ire, ibi etiam 
ipi poflint: & cetera, quas vniuerfa tolluntur, 
dico illos fortuitos non effe ignes, fed intextos 
Jo, quos non frequenter educit , fed in occul- 
ouet. Quam multa preter hos per fecretum 
, numquam humanis oculis orientia? Neque 

omnia Deus homini fecit.1) Quota pars ope- 


ati nobis committitur ? Ipfe qui ea tractat, qui _ 








Homini fecit)’ vt eoram fine -vfu fine afpedu frue_ 


bee 3 | CONS 


802 L. ANNA®! SENECAR 





RRR tran pA SERED 
eondidit, qui totum hoc fundauit, deditque cir 
2) maiorque eft pars operis fui, ac melior, ef 
oculos, cogitatione vifendus eft, 


Cap. xxx1, Multa preterea cognata numini 
mo, & vicinam (ortita potentiam, obfcura funt. 
fortafle, quod magis mireris, oculos noftr 
fmplent & effugiunt +): fiueillis tanta fubtilic 
quantam confequiacies humana non poffit: f 
fanGiore feceffu maicftas tanta delituit, & re; 
faum, ideft, fe, regit, nec vlli aditum “dat, ni 
mo, Quid fit hoc, fine quo nil eft, fcire no: 
fumus:& miramur, fi quos igniculos parum 
mus, cum maxima pars mundi Deus lateat ?( 
multa animalia hoc primum cognouimus fecu 
quid-m multe venientis cui populus ignota not 
et. Malta feculis tunc faturis, cum memoria} 
exoleuerit, referuantur, Pufillares mundus ef 
inillo quod ees omnis mundus habeat. N 
mel quedar aa rac Irene : Eleufis ferns) 


pou, feos 


~ in 


aed te 
a ty nas a 
























‘a Watynat, Qr Aver. Lin VI. —_-g03 


> a) 
cin proceffa vitiafwnt, 3) Inuenit luxuria aliquid 
pi, in quod infaniat, Inuenit impudicitia nouam 
Ontumeliam fibi. Inuenir deliciarum diffolutio & 
abes aliquid tenerius- molliufque, quo’pereat. Non- 
im fatis robur‘omne proiecinms. Adhuc quidquid 
r Boni moris, exftinguimus leuirate & politura cor- 
‘um. 4) Muliebresmun‘itias anteceflimus; colo- 
Tes Merctricios, matronis quidem non induendos, 
iri fumimus. Tenero & molli ingreffu fufpendimus 

gradum : non ambulamus, fedincedimus. §) Exor- 
nar us pena digitos, in omni articulo. gemma di- 
. Quotidic comminifcimur, per que viri- 
tiniuria, vt traducatur, quia non poteft exui. 
chitalia excidit, alius in obf{ccenain partem 
5) 6} foe &locatus ad mortem, infamizarma- . 
wi Bet as etiam 7)»in quoi morbum fuum exer- 


xx! 1. Miraris, fi nondum fapientia omne 
a impleuit ? Nondum tota fe nequitia 
» Ac dhuc nafeitur, & huic omnes operam 
al St noftri, huic manus feruiunt. Ad 
al quis dignam iudicat, nift 
vit, Quis philofophiam, aut 
it ent vitiis damus. 

ra: tham vellendo ac crue 

Bagitsem 1-1. c.17, 


7 ‘as 


a Ms 





















304 L. ANNAE! SENECAE 








vilum liberele refpicit ftudium , nificum ludii ta 
ealantur T), cum aliquis pluuins interuenit day m: 
quem perderelicet? Itaque tot familize philofo in: 
rum fine fucceffore deficiunt. Academici & vetersh ad 
& minores 2) nullum antiftitem reliquerunt. Qa ve 
eft quitradat precepta Pyrrhonis? Pythagoreshff let 


jnuidiof2 turbz 3) {chola preceptorem non inuet 
Sextiorum noua 4) & Romani roboris fea, int 
initia {ua , cum magno impetu ceepiffet, exftintad 
At quanta cura laboratur, ne cuius pantomimi » 
men intercidat? Stat per fucceffores Pyladis &Be 
thylli domus: harum artium multi difcipuli fan, 
multique dogtores. Priuatim vrbe tota fonat pulp 
tum. §) Inhocviri, inhoc feminsetripudient, Mr 
res inter fe vxore{que contendunt, vter det latusé 
lis.6) Deinde fub perfona, cum diu trita fronsef, 
tranfitur ad galcam.7) Philofophiz nulla cura ef 
Traque adeo nihil inuenitur ex his quae parum it 
ueftigata antiqui reliquerunt, vt multa que inuer 








t. Cum ludi intercalantnr) cam inter dies negotiofes lads 
aliquis deftinatar, qui negoticfis quafi incercalatur, 

z, Veteres © mores’) nota Academia in veterem, call 
caput Plato fuir, mediam item & nouam diftin@io. 

3- Iunidiofe turbe) h. e. ad inuidiam vsqne frequestsit 
olim. 

4. Sextiorum noxa)) vtpote que cum Steicis Pythagors 
quogue placita fequeretur. vid. Ep.CVIII. Fromend. 

s. Pulpitum) profcenium in quo faltabant & canebast 
hiftriones, qualia non publica tantum in ifto Romanoc# 
Juxu habebantor, fed & apud priuatos. 

6. Illis) Hyle \egendum fofpicatur Gronov. quod Panto 
mimi nomer, cuius generis hominum tante exiftimatio, ¢ 
Jatus quoque eorum tegere, & in eorum eomitatu effe n0- 
biles ciues vellent. 

7- Galeam) ad arenam, ad quam, vbi pbrfonate famis® 
faltaffent, defcendzre non verebantur, Tauenal. Sat. If, 

Quem preffare potest mulier galeata pudorem. 


a ee Co 
‘ Lvypys De Moare Cr, Causdnis. | $03 
ba erant, oblitterentur, At méhercules fi hoc totis 


membris premeremus, fi in hec iuuentus fobria 
incumberet,. hoc maiores docerent, hoc minores 
addifcerent, vix ad fandum 8) veniretur: in quo 
weritas pofita eft, quam nunc in fumma terra & 


leui manu quzrimus. =, vo 
‘ \ ' . 





yr 


L, ANNAEI SENECAE 


CLAVDIL CAESARIS: 


ATIOKOAOKPNTOXIEZ, 1) 


Vid a@um fit in calo ante diem tertiam Idug 
Oobris, Afinio Marcello, Acilio Auiola 

Coff. anno nouo 2), initio feculi feliciffimi, 

3) volo memoriz tradere, Nihil offenf# vel gra- 
tie dabicur. Herc ita vera fi quis quefierit vnde 
fciam: primum, fi noluero , non refpondebo. 
Quis coadurus eft? Ego {cio me libesrum faétuam, 
ex quo {uum diem obiit ille 4), qui verum pro- 
werbium fecerat, aut regem, aut fatuum nafci 
oportere. Silibuerit refpondere, dicam quod mibs 
in buccam venerit. Quis vmquam ab hiftorico iurae 
‘ores exegit? Tamen finecefle fuerit au@torem pro- 





g. Ad fundum)) alludit ad Democriti di@um qui verita- 
tem in puteo latere dicebat, 

1. "Asexorexuyrwets) quafi dicas incucnrbitatio: allafum 
autem ad vocem dxeIdscie: Nimirum Clandium in cacarbi- 
ram > pen in deum pof mertem abiiffe inauit. - 

2. Anno noxo) h. e. primo anno imperii Neronis, V 
Yurneb. Adue 2 XIII, r 8. | mes o 
| <3. Felicisfimi }"\ta blanditur Neroni, qui tanc imperii ihe 
benas capesfinit. _ | aon 

4, Ule) Claudius. | oe 

: ete § ducers; 


$06 L. ANWAE! CrnzcAY Lypve 








-ducere, quzrite ab eo qui Drufillam «) euntem in 
celum vidit. Idem Claudium vidiffe fe dicet iter fs- 
cientem, non paffibus zquis. 6) velit, nolit, neceffe 
eft illiomnia videre, quz in czlo agantur. Appia 
vie curator 7) eft: qua {cis & diuum Auguftum, é 
Tiberium Cefarem,ad deosiffle. Hunc fi interroge 
-weris, foli narrabit; coram pluribus numquam vere 
bum faciet. Nam ex quo ia fenatu iurauit fe Drufit 
lam vidiffe celum adfcendentem, &illi pro tam bono 
nuntio nemo credidit quid viderit, verbis conceptis 
adfirmauit, fe non indicaturum etiamfi in medio fe 
ro hominem vidiffet occifum. Ab hoc ego quz 
cumque audiui, certe clara 7) affero, ita illum fb 
uum & felicem habeam. 8) 
_ Iam Phabus breuiore Gia contraxerat ortum Q) 
Lucis, & ebfcuri crefcebawt cornua fowmi: 10) 
Iamque fuum Gidirix augebat Cynthia regnum 3) 


- 


Dee 


s. Drufilam) Caligule fororem & pellicem, cuem ex adt 
Yatione in Caligulam iuranit fe vidiffe in celum adfcenderel. 
Geminius Senator. vt eft apnd Dionem. 

6. Non paffibus equis ) ad tarditatem pedum Clandii alladit. 

7. Appia vie curator eff) fingit hunc Seneca fibi dixiffe 

de Claudio in czlum adfcendente habet: quafi {cilicet pet 
wiam Appiam ei incazlum iter fuerit. 
_ Certe clara) certa & clara. Gronov. 

g. Ita ilam falaum © felicem babeam) Appie vie curt 
tori ridicule ita falutem & felicitatem apprecatug , vt i 
Claudii diuinitate certa &clara eb eo denarrata effent. Fre 
pond. , a ; 

y. Contraxcrat ortum ) h, e. in anguftiori exlt {patio or 
ens fuerat, qualis, adfpe&u noftri, eft pars illa celi circe 
gapricornum. 7 ” 

19. Cornna fomni) Poete fingunt Somnum corse aqua le 
 ghea plenum perfundere & foporare homines, Statius Thed. 
WI, Hoc vero crefcere & largius impleri ‘diGhr, cum longio- 
‘gibus noctibus eft dormiendum, Tarneb. - 
nn. Angebat Cynthia regunm) lune diuturnum magis fe 
ganm eft nocte multa, nam preeft no&i, vt fo] dic, 


os 


Pa 


Du Monts Cr. Carsanre. ” . Soy 

















oF 

= Et de-farmis hiems gratos carpebat bonores 
S —-_dDititis autumni, inffeque fenefcere Baccho 

ms Carpebat raras ferus Sindemitor Guas, 

! Bato magisintelligi fi dixero,.menfis erat Oftober, 
aS dicstertius Eidas Oobris.. Horam ‘non poffam ti- 
E bi certam dicere. Facilius inter philofophos 12), 
= gquam‘inter horologia conyeniet, Tamen inter fex- 
= .tam & feptimam erat. Nimis ruftico 13) dcquie- 
 feuntoneri poéte , non contenti ortus, & occafus de- 

feribere, vt etiam medium diem inquietent. Tu 

fic tranfibis horam tam bonam ? 
"am mediugn'cir fis Phabus diniferat orbem, 
Et propior noiti fellzs quatichat habenas, 

”" Oblique flexam deducens tramite ince, — 

Claudius animam agere coxpit, necinuenire exitam 

poterat, ‘Fum Mercurius, qui femperingenio eins 
_ delactatus effet, vnam de tribusParcis educit 14), 

& ait: Quid, femina crudeliffima, hominem mife- 

rum torqueri pateris, neg viquam meritum, vt tam- 

dia cruciaretur 15)? Annus fexagefimus & quartus 
eft, exquocumanimaluétatur: Quid huic inuides? 





1. Factlius inter Philofopbos Gc.) oblique Philofophos 
perfringit » véqagsam oon minor quam horologiorum fit 
diffenfus. 


13. Nimis raffice) hec quafi ab altero, Senece fimplicem 
‘nimis temporis notationem exprobrante, dicta proferri pu- 
tat Gronov. qui & fequentia ita reftituit: Nimis rnftice in- 
qxies tu nunc, Horni Poéte non contenti ortus @ occafus 
defcribere etiam medinm dient inquictant : tu fic tranfsbis be- 
ram tam bonam. Ludereque inprimis in Iulium Montanom 
Senecam putat, de qua Ep. 122, _ a 

14. Educit ) leg. feducit {cilicet colloqnendi canffe. Gre- 
nev 


: 5. V8 tamdin cructaretur) citius enim inverfict & mor 
debnit, Fromend, | re: 


Pore- 


gogo. ANNAE: SenscAt Lypvsg 











Patere mathematicos aliquando verum dicere, qui 
illum ex quo princeps factus eft, omnibus annis, 
omnibus menfibus efferuut, Ettamen non eftin: 
rum fi errant: horam cius16) nemo nouit. Nemo 
enim illum vmquam natum putauit. 17) Fac quod 
faciendum eft. 

Dede neci. melior Sacua fine regnee in aula. 18) 
Sed Clotho : Ego mehereule, inquit, pufillum tempo- 
rig adiicere illi volebam, dum hos pauculos, qui fuper- 
fant, ciuitate donaret.19) Conftituerat enim ommes 
Grzcos, Gallos, Hifpanos, Britannos, togatos 30) vi 
dere. Sed quoniam placet aliquos peregrinos in fe 

‘men relinqui21), & tu ita iubes fieri, ae Aperit 
tum capfulam , & treis fufos profert. Vnus erat Au- 
gurini, alter Babe 22), tertiusClaudii. Hos, in- 
quit, treis vno anno exiguis interuallis temporum 
diuifos mori iubebo: nec illum mcomitatum dimit- 
tam. Nonoportet enim eum, qui modo fe tot mil- 
lia hominum fequentia videbat, tot przecedentia, 
tot cireumfufa, fubito folum defticui. Contentus 
erit his interim conuittoribus, . 





16, Horam eius) qua {cilicer natus fit, ex qua Horofcopes 
&& totius vite futum concipi debet. Id. — 

17, Nemoillum natum putanit) huc facit Sneton. in Cland. 
c.3- Antonia mater portentum eum homines diGabat , nec ab- 
folutum a natura, fed tantum inchoatum, fa. 

18. Melior vacua fine regnet in aida) permitte ve melior, 
Nero, regnet in aula, quam vacuam reliquerit Claudius. 

19. Cinicate donaret) in qua indignis hominibus confe- 
renda nimis liberalem Claudium fuiffe pasfim querantar Re- 
mani. 

20. Togatos) toga enim ingenuorum & ciuium erat, 


21. In femen relingni)) ne omnibus cinitar> donatis tots 


peregrinitas extinguatnr, — . 
22. Babe | fatue i is remporibus celebris, vid. Bpift, XV. 


Fromond. 
Hac 


h ys 
De Morre Cr.'Carsanis oo 
Panter tence 
Hac ait: & turpi conuoleens famina fuse, 
Abrupit flolida regalia tempora Gite. | 
At Lachefis 23) redimita comas , ornate capilles, 
Pieria crinem laure frentemque coronans, — 
Candida de niueo fubtemina Gellere fumit,- 
Felici moderands manu: que duife.celorem 
Affumpfere. nous: mirastur penfa farerés, > 
Mutatur Gilis pretiofo lana. metallp: | 
Aurea formefo defiendunt fecula filo. 
Nec modus eft tls, felicia Gellera ducunt, 
‘Et gaudent implere manus , fant dylcia penfa. 
Sponte fa feftinat opus, uulloqus labore - 
Mollia contorts defiendunt fawina fufe. 
Vincunt Tithoni, Sincunt & Neforis anxeos. 
| Phabus adefiy cantuque innat , gaudetque futurig. 
Et letus nunc pleira mouct, nunc penfs minifirat. 
Detivet intentas cants , fallitque laborem, 
_ Dumqnue ximis citharam, fraternaque sarming 
lendazt, . 
Plus folite nexere manus: bumanaque fata 
Laudatum tranfcendit opus, Ne demite, Parcé, 
Phebus ait: Sincat mortals tempore Site, 
Ile mibé fimilis Fultu , fimilisque decore, 
Nec cantu, nec Goce minor 24): felicia lafis 
Secula praftabit , legumque filentia rumpet, 
Qualis difiutiens fugientia lucifer aftra, 
Aut qualis furgit redeuntibus befperus aftris: 
Qualis cum primum tenebris aurora folutis 
Induxit. rubicunda diem, fol adfpicit orbem 
Lucidus, & primos e carcere consitat axes: 


& 





a3. Lachefis Yepoftquam Clotho filum vite Claudiane ab- 
rapit, Lachefis altera Parcarum aufpicata magis Imperii Ne- 
ronis ftamina ducere incipit. 

aq. Nec cantu, usc vpce winery) nota infannin Neronis 
in Muficam findium. oo - . 
& 


gio.Oi«&WL, ANwAgs SunucAn Lypvs 
Ee - eee 
Talis Cefar adeft > talem iam Roma Neronem 
Adfpiciet; flagrat nitidus fulgore remiffo 
Vultus, & effufo ceruix formofa capillo. 
HecApollo. At Lachefis, que & ipfa homini fe 
tiffimo-25) faueret, fecit, & plenaprditur mano,t 
Neroni multos annos defuodonat. Claudium # 
tem iubent omnes yealgorJas, tXPngeuv las bewtserw ¥ 
pay. Et ille quidem animam ebuiiit, &co deft ¥ 
vere Videri. 26) Ex{pirauit autem dum comeedos st 
dit, vt {cias me non fine cauffa illos timere. Vitm 
vox cius hec inter homines audita eft , cum maiore® 
fonitum emififfetilla parte, qua facilius loquebatur: 
27) Wz me, puto, concacaui me. Quid autemfect 
rit, nefcio : omnia certe concacauit. 28) Quaint 
ris poftea fint.acta, fiperuacuum eftreferre. Scité 
enim optime: nec periculum eft , ne excidant, qué 
memoriz publicum gaudium imprefferunt. 29) N¢ 
mo felicitatis fuze obliuifcitur. Inczelo que eda fm, 
audite: fides penes au@toremerit. Nantiatur low 
veniffe quemdam bonz ftaturz 39) , bene canum,®& 
{cio quidillum minari: affidue enim caput mouett 
31) pedem dextrum trahere 32) queefifle fe cuius a 




















as. Fortifimo) formofiffimo legit Lipf. nam a forma mgs 

uam a fortitudine Nero fuit commendatilis, 

26, Vinere videri) vtpote qui nunquam vere vixerit, 
tam agens morti propiorem. 

27. Facilins loquebatur ) vnde & edi&tum meditatus ef, 
quo venia deretur liberius en parte loquendi. Suecton. # 
Claud. cap. 32. 

28, Concacauit ) vitiis fuis contaminauit. 

29. Imprefferunt ) leg. imprefit. Gronov. 

30, Bone ftature ) fic formam corporis eius defcribit etim 
Sueton. c. 30 > 

zt. Capat mouere) caput cums femper tnan in quantulaa® 
que afte vel maxime tremulum tribuit ci Sueton. I. c. 
js. Peden dexprnm frakere) popiites minus firmi Suetoe. 


lc, ; 
thous 


. De MorsxCz, CAnrsAris.  §Yf 


ionis effet? refpondiffe nefcio quid perturbato fono, 
k voce confufa , non intelligere fe linguam eius 33) $ 
1ec Grecum effe, necRomanum, nec vilius gentig 
totes Tum Iupiter Herculem,. quia totum orbem 
errarum pererrauérat , & nofle videbatur omnes na- 
iones, iubet ire & explorare , quorum hominum efs 
et. Tum Hercules primo ad{pedtu fane perturbatus 
ft, vt qui etiam non omnia monftra timuerit 34) : vt 
idit noui generis faciem, infolitum ineeffum, vo- 
em nullius terreftris animalis, fed (qualis effe mari- 
iis belluis folet) raucam & implicatam , putauit fibi 
ertium decimum laborem veniffe. Diligentius in- 
uenti, vifus eft quafihomo, Acceffit itaque, & 
od facillimum fuit Greculo, ait: Tis é9s es dr 
sav » BoNs Tot w ous 35) 5 vbi hee Claudius , gaudet 
fe illic philologos hamines, fperat futurum aliquem 
iftoriis fuis 36) locum. Itaque & ipfe Homerice 
erfu Cefarem fe effec fignifycans, ait: : 

"LaseIev pes Digan eve p00 Kixouscos srfvscesy. 37) 

rat adtem fequens verfus verior , que Homericus$ 
"EvSce 3 eye 39) wor tarpeSov, wrsce d’ wires. 











ened 








33. Linguam eins) acades eum loqui, Auguftus quoque 
Ep. ad Liuviam teftatur ap. Sueton. 
34. Vit qui etiam non omnia monfira limuerit ) Forte: vt- 
mgue etiam Ixnonia monftra domuerit. Gronov. 

35. sis wcdsy ) Verfus Homeri eft ex Ody, A, Quis? 
nde es hominum ? vbi tibi cinitas ? 

36. Hifforits {xis }) nam Graecas {cripferat Hiftorias, vt aus 
or eft Suetonius. 

37. ersodsy Sxc. ) eft verfus Homeri ex eodem libro: Ab 
‘jo me ferens ventus Ciconibus appulit. Quo Clendium'Ce- 
irem fe effe & ab Iulo Troiane Aenea filio oriundum figni~ 
cat. Fromoud 

38, Ie 8° tyev) f{cilicet hic verfus apnd Homerum paul- 
» poft fecutus optime in Claudii feuitiam cadit : Latinés. 
ego urbem depopulatns fum, inter fect autem ipfos. Id. 


Ww 





germanus, Itaque quod Gallum fa 
Romam cepit. 41) Hunc ego tibi recir 
natum, vbi Licinius 43) multos anno 
autem gui plura loca calcafti, quam 
petuarius 44), Lugdunentfes feire ¢ 
gmillia inter Xanthum 45) & Rhods 
Excandefcit hoc loco Claudius, & qua 
mure irafcitur. Quid diceret , net 
Ille autem Febrim duci iubebat, i] 
manus, &ad hoc vnum fatis firme , 
homines folebat. Infferat illi collun 
tares omnes illius effe libertos 46) , 

‘mo curabat. Tum Hercules: Audi 
& define fatuari: veniftihuc, wbj 


Ce a nee ee 


39. Febris) quam omni atate fua infefl 
habuit , & preter quam nemo deorum ean 
quos omnes parum habear fibi fauentes. 

ge. Marci) Munatiz legit Rhenanus. 
Nam L. Munatius Plaocus Coloniam Lugdu 

gt. Romam cepit) vt holtis occupanit, | 


facava «a Comilla wrha irernm donnlfi 


* De Moare Ct CArsania. ; oy 


ecerueimnestmneseeteemmacemmmmaaidheinatammmamara tame aaa eee \ 
dunt. 49) Citius mihi verum 49), netibialopias 
) excutiam. Et quoterribilior effet, tragicus fit, 
eit; SO , ; 
Exprome propere, fede qua yenitus cluas, 
| Hoc neperemtus flipite, ad tervam accidat, 
Hac tlana reges Jape maitanit feros. - 
Quid nunt profate botis interto fonas®? | 
Rud patria, que gens mobile eduxit caput, 
_ Eddiffere, eguidem regna tevgemini petens | 
Longingua regis, (nde ab Hefperio mart 
. dnathiams ad-Grbhem nobile nduexi pecus, 
|. Wid duobus imminens fluuiis ingum 50) 
. Quod Phebus orte femper obuerfo Gidet 
_ Vbi Rhedanus ingens amne prarapido fixit, 
Adravque dubitans quo fuos turfis agai, 
DTavitus quietis alluit ripas Gadi,” =~ 
Efine slle tellus fpiritus altrix tui? “ 
© fatis animofe & fortiter. Nibilominus ments 
hon eft, & timet pempi wavy. .§1) Clatidius -yt’ 
it virum vajentem, oblitus nugarum, intellex 
minem parem fibi Romz2 fuifle: illic non habere 
dem gratiz: Gallum in {uo fterquilinio plurimum 
Te. Itaquequantum intelligi pomuit §2), hxc vi-’ 
eft dicere : Ego te, fortiffime deoram Hercules, 
raui mibiaffuturum apud alios: & fi quis ameno- 
em 53) petiffet, te fui nominaturus, qui me o- 
2 dentes; qualisferocia nobis diis ! Fromend, . 
18. Citins mihi verum) fubintell. dicite. - 
19- Alogias) ineptias. ae : 
$0." Dusbus imminens fluniis ingum) defcriptio vrbis Lag. | 
sie geupd ehnyiy) Jinleiidtum, Nem ulti late ad vers 
ta-profumpunt. oe a, 
§2.-Quahtnm intelligt poruit) balbutiens fcilice, . —- 
$3» Notorem) notor ef qui aliquem cognofcit, Ciceroni 
tom, I, ERE optime 


x 





TUM, QUOC HN peru 1 Cura ices © 
eft. Modo dic nobis, qualem deum . 
lis: torixypes S505 56) non poteft 
por Me EXE UTE GANAS weepiycs. Stoicu 
poteit rotundus effe 57) (vt ait Varr 
fine preputio 58)? Eft aliquidineo $ 
video, mec cor, nec caput habet. 

les a Saturno petiffet hoc beneficiun 
fem 59) toto anno celebrauit ( 


fh a ad San 
cognitor dicitur Werr. 7, Sic& Petros, A 
dem veftimenta ab offictefo recepiffem, wifi 1 
Gronov. 

54. Menfe Iulio & Anguffo) tempore me 
ato. vid. Sueton, c. 14. 

$§- Sed quoniam volo) turbata hio elle qui 
le, medelam -ff-rre difficile eft. Sequentia 
. tionem dv dweSsaces Clandii habeat. 

5&- éxixgpes@- Sees) dicit nos poffe Clan 
eff Deum, cum Deus ex Epicuri fenteatiar 

at, nec aliis przbeat: id quod non co 
eam, Seafus non obfcurus eft, mirorque i 
licitaffe 

$7- 
aM, Ainnhknne Timi ofa Patnahane 


De MorreCr, Carsanis. $15 


eng 
princeps 61), nontuliffet. Illum Deum 62) ab 
', quem quantum quidem in illo fuit, damna- 
neefti. L.Silanum enim generum {uum occdit. 
propter quid? fororem fuam, feftiuiffimam o- 
um puellarum, quam omnes Venerem vocarent, 
utIunonem vocare, 63) Quare, inquit, quero 
1, fororem fuam ftulte ftudere 64) 2? Athenis di- 
tum licet, Alexandriz totum? Quia Roma, in- 
» mures molas lingunt: hic nobis curua cor- 
t- 6§) Quidin cubiculo ‘fuo faciat, nefcio: etiam 
{crutatur plagas, deus fieri vult, Parum eft quod 
plum in Britannia habet, quod hunc barbari co-. 








Eius princegs) Fromond. eliminat +6 eins. Senfus eft ¢ 
princeps diceretur, Romeque preefiet, 
. Non tuliffet. um Deum &c.) perturbetifiima hec effe 
es vident. Senfum tamen facile. affequimmur. Scilicer ¢ 
no facilius éweSsecswshonorem Claudinm confecutaar 
quam a foue, nam Saturnum affidue colueret, Ionem ve- 
amnauit incefti, vt qui forore Iunone ceniuge vteretur. 
enim dum contra L. Silanum generum fuum ob vfum 
ris funie Caluine fententiam dixit, vt eft ap. Sueton, 
» & Tacit. annal, XII. onem quoque damnauit. 


. Malnit Innonem vocare) maluit in matrimonio habere 
ius ille. . 


4. Quare, inquit, quero enim, fororem {xam fiulte findere) 
nond. legit quare, inquit, quare fororem fuam,? iftaque Claue 
ffe vult fe excufantis, quod Silanum damnauerit. Cui ree 
idens procaculus aliquis Deus: f?xlte ftude (fic enim Free 
d. legit : vel quod mallet Grononius Rude iftud) ait 
idium monens vt litterarum monumenta infpiciat , ques 
eant Athenis vel germanas vel vterinas forores, Alexan- 
| eas quoque que ex vtroque parentum forores fint lici- 
effe amate, 
5. Quiamures molas linguns : béc nobis curna corrigit’) Claue 
: res exiguas cenfura fua feuerins notabat. vid. Sueton. Cc, 
hinc alius Deus ait: guia mures melas lingunt, quod eff 
ynum deligtum, bic nobis curna, i, e. mores deprauatos 


git. fff 2 Junt, 


616 L. Axwat: Strxrcart Lyepvs 





—_— 
oct, & vt GeDmM OTaRt. “Ans O-revu uw. 66) Tor 
dem }ou: vevitin mentem,prinaris intra curiam wm 
yan. bus iententiam dicere nec difpmmare. 67) Fe 
iacut F.C inverrogare vols permiferam, vos me 
re mare.afecifis. 6§) Volo ieruscs difciplinamo 
rie. Hic quc.icumgue eft, quic de nobis exifim 
birt Tcuritc, primns interrogatur fententas 
Janus prter: ‘+ defgnacus erat in Kal Tulias pofim 
ridiarosC.o°6, bemo guanmmuis vafer,qul fempe 
Wider gus tiece x cow ls multe diferte,quod in® 
rov tal "O ciait qua outarius perfequi nor pout: 
& idev non refere : ne aliis verbis ponam, quz ah 
di@s fant. Mu'ta dix:t de magnitudine deornm:na 
debere hun: vulgo dari bonorem. Olim, ingyuit, mt 
gna res erat,ceum fieri: iam fama niminm 71 ) fecifh, 
Itaque ne videar in perfonam, non in rem fentent 
amdicere, cenfeo ne quis pof hanc diem deus 
exbis, qui deere: sages: ure 72)$ aut ex bis, que 






—- = sot « “OS rn mm ¢& 





(5, APmie C-Pate mn, Groeez. totum locam ca 


it: Hue Berrsr: <¢.aut C ct Dexm rent mapa Mery! 
rel umpereses Mepr xy, & Gracos Pescomiocgathos ot 


gabet. 

67. Nec difpntare) inziguem pxtere. Gronov. optime # 
fenfam. Senatores enim fex:entiam non dicuut turbs popsl 
in curia prefente. 

68. Vos mera mapalia feifis) ie, nom obfernata difapl 
as coeleftis curiz, perturbste vt rufticiip mapalibes fais Ce 
diicabfam raG@auis. Fremoxd, 

69. Pofimeridianus Gf.) nimirum templum Tesi Roms at 
in foro lani, circa qrod taeneratoree: tcrba , qui pomer 
nis maxime horis es locabant. Eorum igitur prafides & 
Confulem lanums Seneca fingit. Frowmend, 

70. Quod in faro vimat) ibi enim temrlam eius , vbi cam 
dicorum turba, a quibus diferte lc qui didicit, 

71. Niminm fectfft) leg, mxcnmm fecit. Fromend. 

73. signers SXc.) i. e. qui agroram proveatus edant, He 
miftichion eft ex Homer, Il. Z, i 


Dx Morrz Cr, CAsAris.. $17 


lit CeldapG aeuge. 73) Qui contra hoc SC, deus fa- 


tus, fittus, pictufue erit, eum dedi laruis 74), & 
roximo munere inter nouos auctoratos 75), ferulis 
apulare placet. Proximus interrogatur fententiam 
diefpiter Vice Pote 76) filius, & ipfe defignatus 
cof, nummulariolus, 77) Hic queftu fe fuftinebat, 
endere ciuitatulas 78) folebat. “Ad huncce belle 
eceflit Hercules, & auriculam ei tetigit. Itaque in 
‘ec verba cenfet: Cum Diuus Claudius Divum Au- 
uftum fanguine centingat, nee minus Diuam Au- 
uftam auiam fuam, quam ipfe Deam effe iuffit,lon- 
eque omnes mortales fapientia antecellat, fitquee 
ep. efile atiquem, qui cum Romulo 79) poflit 

----fernentia rapa Gorare: 

enfeo, vt D. Claudius ex hac die deas fiat, ita vti 
nte eum quis optimoiure faétus fit: eamque rem ad 
srasceopPecns Ouidii adiiciendam. Variz erant fen- 
meize, &videbatur Claudius fententia vincere. Her- 
ales enimn,qui videret ferrum {uum inigne effe So), 

. Cesdare@ apoyo) rus vidum fuppeditans, 
73. See weet) infernalibus a craciatum. Fromend, 


75. Aunctorates) au&orati {unt gladiatores qui pretio o 
m locabant aren, gui finonitii effent ferulacea rude, fine 
adio e ligno ferule a laniftis magiftris exercebantur, & aber- 
nees ferule vapulabanr, Lipf, L. 1. Saturn. c. 15. 

ze. Vice Pote’)) Dea a vincendo & potiendo di&a, cuius 
mplum Rome. Fromond, | 
77. Nammularielus) quoniam forte eius templam iuxta 
rum & menfas nummulariorum. 1d, 

78. Vendere cinitarnlas) presio accepto ius cinitetum dare, 
rod faciebant qui apud Claudium erant petentes. 

79. Cxxs Romulo) qui fcilicet fernentia rapa, vt Fabricius 
‘alii pro temporum illorum fimplicitate vorare folebant, 
leoque adhuc in ceelo illa appetere fingitur. " 

80, Ferram fuxm inigne effe) i.e. propriam canflam pert- 
itari, vt qui etiam ex homine faGus fuerit Deus. Fromond- 
| fff 3 mode 










$18 L. Anwatr Sencar Lupvs 


modo hac, modo illuc curfabat : & aiebar: Nok mii 
inuidere, mea res agitur : deinde fi quid volueris,# 
vicem faciam: Manus manum lauat. Tunc Dae 
Auguftus furrexit fententiz fuz dicendz, & fumm 
facundia differuit. P.C vos teftes habeo, ex quodes 
factus fum, nullum verbum mefeciffe. fempera* 
um negotium ago. Sed non poffam smpliusdié 
mulare, & dolorem quem grauiorem pudor fet 
continere, In hoe terra marique pacem peperi!t 
deo ciuilia bella compcfcui? ideo legibus vrbem fe 
daui, opcribus ornaui? Et quid dicam, P. C. non® 
uenio: omnia infra indignationem verba fant. Ge 
fugiendum eft itaque ame ad Meflale Coruini dife- 
tiffimi viri illam fententiam : Precidit ius imperi.# 
hic, P. C. quinobis non poffe videtur mufcam at 
tare, tam facile homines oceidebat, quam canisext 
dit. 82) Sed quid ego detotacribus viris dicam? Nw 
vacat deflere publicas clades, intuenti domeftica ar 
la, Itaque illa omittam, hzc referam, Etiset 
Phormea Grzce ne(lcit, ego fcio. ENTIKO*¥ 
TONYKHNAIHS. 83) fenefcit. Ifte , quem t 
detis , per tot annos {ub meo nomine Jatens, %) 
hanc mihi gratiam retulit, vt duas Iulias pronegts 


ee ee eee ee 


$1. Precidit ins imperii) Claudius ins imperii enerest 

$3. Quam canis excidit) canis vocatur infelix teffererem f 
&us. tam facile igitur Claudius Tyrannus homines interimt 
ge dicitur quam ille cadit. Fromond. _ 

81. Etiamfi Phormea Grace nefcit,ego {cio ty covrervapts) 
Omnes hic coecutiunt, loeus certiffime corruptus. Fromor 
dus legit: Nam etiamfi Qogaiges nefcit, {cio ego arom 
h.e. etfi fic ignarisfimus, ite tt, quod in Grecoram prouesbio 
eft, ne citharam quidem'tgngere valeat, adeogne nefciat ipl 
ceedes quas patrauit, egd famenillas narrabo. 


84. Sub meo nomine latens) ab Angufto enim infece- 
ti Cefares Augufti didi. 6 ™_ . 


mess | 


om. 3) 8 


ee ee oe ee — | 


‘ 
' 


Ds Moxre Cr. Carsanss. rg 








‘as occideret, alteram ferra, alterain fame: vnum 
nepotem L. Silanum. Vidérislupiter, an incabffa 
ila, certein tua, & hic inter nos ‘faturus eft 85) 
c mihi, Diue Claudi, quare quemquam ex his, 
os quasqueoccidifti, antequam de eaufla cogie- 
res, antequam audires, damnafti? hoc fieri let? 
czlo nonfit. Ecce fupiter, qui tot annos régnat, 
| Valcano crus fregit ,, quem. 

Ph)s wodes serayay aire Burs Yeweciow 36); 
iratus fuit vxori, & fafpendit illam 87); numquid 
sidit 37. Tu Meffalinam, cuius eque auunculus ma- 
‘ eram, quam tuus, occidifti, Nefcio, 88) in- 
is? Dii tibi malefaciant: adeo iftud turpius eft, 
od nefcis, quam quod occidifti, IfteC;Czefarem 
) non defiit mortuum perfequi. Occideratille fo- 
am: hic & generum. Caius Cafar Craffi filiam 
uit Magnum vocari: 90) hic nomen illireddidit, 
uttulit. Occidit in vna domo Craffum Magnuni: 
iboniam, Triftioniam, Aflarionem , nobiles ta- 





5. Videris Inpiter, an in canffa mala, certe in tua, fi hic inter 
futurnus ef) h.e. an wala cauffa foerit, ob Quam Silanum 
remit, (quzerat ftuprum forort illatum.) Ta Iupiter vi- 
iss certe tua eft, qui ipfe quoaue Iunone forore vxore v- 
s, vitima autem verba ita legenda; is bic inter nos futur 
eft? Gronev. ’ a . 
6. Phys wedos &c.) arreptum pede de limine diuino des, . 
t. Eft verfos Homeri II A. . 

7. Tratus fuit vxeri, @ {ufpendit illam) fabula eft Il. A. 


s. Nefcio.) nam a Narciffo liberto nefcjente Claudio ec- 
rata ejus mors fnit. Vid, Tacit, ad fis. XI. annal, Fro- 
d . 


p. C. Cefarem) Caligulam, Tyranaum, cui Clandium pot 
fauiffe conftat ex Dione. °° ~ ot 

. Vetuit magnum vocari) vetera enim familiasum infignia 
ilifimo cuique ademit. Sneton. Calig. c. 35. 


fff 4 maar: 


320 L. Annan Senecart Lypvs 


eee 


men: Craffum vero tam fatuum, vt etiam regnare 
poffet.9:) Cogitate, P. C, quale portentum in nume- 
rum deorum fe recipi cupiat.Hunenune deum facere 
vulcis.? Videte corpus eius,diis iratis natum. Ad fum- 
mam, tria verbacito dicat, 93) & feruum me ducat. 
Hunc deum quis colet? quis credet? denique dum te 
les deos facitis, nemo vos deos effe credet. Summa rei, 
P.C fj honefteinter vos geffi,fi nulli durius refpondi, 
vindicate iniurias meas Ego profententia mea hoc 
eenfeo. Atqueita. ex tabella recitauit: 93) Quando- 
quid-m Diuus Claudius occidit focerum fuum Appi- 
um Silanum, generos duos, Fompeium Magnum & 
L Silanum, focerum filiz fu Craffam, frugi homi- 
nem, tam fimilem fibi, quant ouo ouum, Scriboni- 
am focrum filie (uz, Meffalinam vxorem fuam, & 
ecteros, quorum numerus iniri non potuit: placet 
mihiin eum feuere animaduerti, nec illirerum iudi- 
candaruin vacationem dari 94), eumque quampri- 
mum exportari, & ceelo intra dies xxx. excedere, 
Olympo 94) intra diem tertium. Pedibus in hanc 
f{ententiam itum eft. Nec mora, Cyllenius illum col- 
lo obtorto trahit ad inferos, 
Thuc Gnde negant redire quemquam, 











oi. Vet etigm regnare poffet) illo enim tempore in fatuo- 
rum fere manus, guales Caligula, Claudius &c. incidebat im- 
ium. 

92. Cito dicat) nimirum hoc linguw prohibebat balbu- 
ties. ; 
93. Ex tabella recitaxit) ex veterum more qui de {cripte 
etiam dicebant fententias. 

. 94. Vacationem dari) vult ftatim deos in confilium mitti, 
vt contra Claudinm fententiam dicant, fine vacatione, vt vt 
alias menfe vindemiall , qua Claudius animam ebulliuit, va- 
catio efiet. Fromond. 

95. Olympo) qui eft fedes fixarum, cum cceli nontine omnes 
reliqui orbes abinde vsque ad terram comprehendénrs. Id. 

um 





™ 


‘Dz Monrx Cr. Car 


See YES cetera ene paar 
Dum defcendunt per viam facrain 96,), interrogat 
Mercurius, quid Gi velit ille concurfus hominam, 
num Claudii funus effet? Et erat erpnium formofiffi- 
mum, & imponfa cura plenum, ¥ {cires deum ef- 
ferri, tibicinum , ¢ornicinum, ongnisqne gencris . 
zneatorum tanta turba, tantus conventus, vt etiam 
Claudius 97) audire poffet. Osmmes lati, hilares, 


oy: 
a 


oany. Sar 


+ . 


' -P.Ro. ambulabattamquamliber, Agatho& pauci 


cauflidici 9g) plorabant, {ed plane ex animo luris- 
confulti e senebris procedebant gq), pallidi, graci- 
les, vix habentes animam, tamquém gui cum maxi- 
me reuiuifcerent. Ex his vnuscum vidiffet capita 
conferentes, & fortunas fuas deplorantes cauffidi- 
cos, acceclit, & ait: Dicebam vobis, nom femper Sa- 


 tucnalia erunt. Claudius vt vidit funus faum, intel- 


Jexit fe mortuum effe. Ingenti enim peyareyele nZ- 


nia cantabatur anapaftis ; 
Fundite fetus, Edite plandus, 

"| Fingite luéius: Refenct srifti 
Clamore forum: — —- Cacidit pulere 
Cordatus homo, Quo non alins 

~ Fwit in toto Fertior orbe. 

Ile citato 7 Vincere cur { 1OO) 
Poterad celeres,. Ile rebelles . 
Fundere Parthes, Lenibufque fequi 
Perfida telis, Certaque manu 








ae al 

 g6. Per viam facram) quam clinum facrum vecat Hors- 
‘ius, & qua in Capitolinam arcem adfceadebatur. Plia.L.XIX, 
‘. I 


97. Etiam Clandins) fenex licet & fardafter, ¢ 
98. Pancé caufidici) quia Clandius affiduusin foro fuezer, 
etiam diebus. feriatis, vade illis lucrum. 
» Inriscon{ulti @’c.). quia {cilicet refponforum ab iis dari 
folicorum fiallus {ub Claudio fuerat wfus. Fromend. 
400. Vincere cuy{u) ridiculum de fene podagrica, 
| fff 5 . T% 


 gozs«sL. Anns Senucar Lvpvs 








Tendere neruum: Qui pracipites 
Wulnere paruo Figeret hoftes, 
Pittaque Medi Yor) Terga fugacis. 
Ile Britannos Vira noti 
Littora ponti, Et cerulgos 
Scuta Brigantas Dare Romuleis 
Colla catenis Jusfit, &F ipfums 
Nona Romana Iura fecuris 
Tremere Occanum. Deflete Girsem, 
Quo non alius Potuit citius 
Difcere cauffas, Vna tantum 
Parte audita, SepeS nentra. 
Quis nunc index Toto lites 
Auditt anno? 102) Tibi iam cedet 
Sede relitta, Qui dat popule 103) 
dura filentiy ‘Cretan tenens- 
Oppida centum, Cadite me ftis 
Pettora palmis, O cans fidici, 
Venale genus, Vofque Poeta, 
Lugete noui; 104) Vofque in primis 
Qui concu(fo Magna paraftis 


Lucra fritillo. 105) 
Dele&abatur laudibus fuis Claudius, & capiebat d:- 
atius {pectare, Iniicitilli manum Talthybius 106) 


_— — — 





101. Pidaque Medi) pi@is enim fagalis illi amiGi, vd 
etiam fogientes picta fcuta in terga reliciebant. Fromend. 
302, Této lites andiet anno) fine vacatione etiam feftis dit 
bus. 

1¢3. Qui dat populo &’c.) Minois defcriptio Regis Crets, 
qui apud inferos iudiciis preett. 

104. Vosque poeta lugete noni) ob ftudia communia, nam 
Claudius mulea fcriptitauit. Syeton. c. 41.42. 

105. FritiHo) ludus enim alearum & taleram Rome pree 
unte Claudio vigebat., . 

106. Talthybius deorum) erat Talthybius Gracoram ad 
Troiam nuntius, eleganter igitur vocat Mercurium Talthy- 
binm deornm, nam vyocem sansias expungi valt Grew 
. ¢0- 


Dz Morrz Cr. Caraknxs.: “Gas | 








‘um nuntius, & trahit capite obnolute, ne quis 
poffit agnofcére, per campum Martium; & in- 
Liberim & viam Tettam defcendit ad inferos. . 
eceflerat iam compendiaria via Narcifius liber- 
ad patronum excipiendum, & venienti nitidus, 
rat abalineo 107), occurrit, & ait: Quid dij ad 
ines 108)? Celerius, inquit Mercurius, & ve- 
> nos nuntia. TlHeautem patrono plurablandiri. © 
sbat, quem Mercuriusiterum feftinare iuffic, & 
ra morantem impulit: Dio citius Narciffus 
lat, Omnia precliua funt, facile defcenditur. . 
jue quamuis podagricus effet, moniento tempo- 
peruenit ad ianuam Ditis: vbi iacebat, vt ait 
ratius, bellua centiceps, fefe meuens, villosque 
-rendos excutiens. pufillum fubperturbatur (al- | 
n canem in deliciis habere confuerat) vt illum 
it canem nigrum villofum fane: quem non vee 
tibi in tenebris occurrere. Et magna inqnit voce: 
audius Cefar venit. “Ecce externplo cum plaufu 
acedunt cantantes : Edpieasesy, ovyyalgeusr, 109) 
cerat C, SiliusCof defig. Iunias Pretorius, Sex, 
callus, M. Heluius Troius, Cotta TeStus, Valens, 
bius, Equ. Rom. quos Narciffus duci iufferat. 
(@) Medius erat} in hac cantantium turba Mne- 
sr, Pantomimus, quem Claudius decoris cauffa 





107. V2 erat a balineo) nam Agrippina vt tatins cedent 
audii patraret, libertorum eius fideliffimum Narciffum ad 
linea Campania, podagre qua conflictabatur pretext a- 
andauerat, vnde redux non din poft mori ef iuffus, - 
1c. Quid diiad bomines) fubint. redeunt. Nam Narciffus 
roseoes Claudii interfuerat. 

109. Evgyxccucav evyeigwposv) verba folennia in facris Q- 
‘idis , qu inuento illo boue Deo cantabant. Significant 
tim ; Innenimus , congandeamus. Fromend, 
110. Duct infferat) ad fuppliciup. — . 


$24 L. ANNAEI SENECAE Lypvs 
minorem fecerat, 111) Nec non ad Meffalinam cite 
rumor percrebuit, Claudium veniffe. Conuolarunt 
primum omuium liberti, Polybius, Myron, Harpo- 
cras, Amphzus & Pheronactes quos omnes, necsbi 
imparatus e({et,pramiferat. Deinde prefect duo,le 
ftus Caronius,& Ruffus Pompeii F. Deinde amici,Se 
turnius Lufcius,& Pedo Pompeius,& Lupus, & Celer 
Afimus,confulares. Nouiffime fratris filia, fororis f 
lia, gener, focer, focrus, omnes plane confanguinei. 
Et agmine fa&o Claudio occurrunt.Quos cum vidir. 
fet Claudius, exclamat Marre Qirev wAggy. 112) Quo 
modo vos huc veniftis ? Tum Pedo Pompeius : Qui 
dicis, homo crudeliffime? Quzris quomodo? Quis 
enim nos aliushuc mifit quam tu, omnium amie 
rum interfe€tor ? In ius eamus: ego tibi hic fellsse 
ftendam. Ducit illum ad tribunal Aaci. is lege Cor- 
nelia,quz de ficariis lata eft, queerebat 113) : poftuls 
nomen eius recipi, 114) edit {ub(criptionem 1165 : Oc 
cifos Senatores xxx, Equites Rom, cecxv, atque pl 
res; ceterOS CCXXI. cou Papades texens 7s 116) Exter 
ritus Claudius oculos vndecumque circumfert, vet 
gat aliquem patronum qui fe defenderet. Aduoct 
tum non inuehit. Tandem proceditP.Petronius, vetus 
conuidtor eius, homo Claudiana lingua difertus 117), 


11, Minorem fecerat) capite minnerat: decoris canffa, for 
te quod longa nimis effet ftatura. 
112, Tlesres Didwy wanpn) onmia amicis plena. acerbe Cla 
dio exprobratur eum inferos amicis impleniffe. 
13. Qucrebat) rerum ifta lege prohibitarum queftionibs 
prafidebat. 
114. Recipi) inter reos. 
ns. Edit fubferiptionem) accufateres libellos accnfatories 
nemine fuo fub{cripto conficiebant. 
16, ove sVeeesSes xe xons 78) Hemiftich. Homeri lied 
I. quantum pulueris eff (' arene. 
1¥y.Clandiana lingua difertus) eque ac ipfe Claudius Bale 











/ bf 


& poftulat aduocationem. Non datur. Accufat 
Pedo Pompeius magnisclamoribus. Incipit Petro- 
nius velle refpondere,. Aacus homo iuftiffimus, 
vetat, Illum tantum altera parte audita condemnat, 
& ait: Bixe wades va k Yorks Slay x! ‘BStia yoore, 








118) Ingens filentium factum eft. Stupebant omnes, 


nouitate rei attoniti: negabant hoc vymquam faGum, 
Claudio iniqaum magis videbatur,quam nonum.ng) 
De genere pene diu difputatum: eft, quid illam pati 
oporteret, Erant qui dicerent, fi vni dij laturam 
120) feciffent, Tantalum fiti periurum, nifiilli fuc- 
gurreretur : ‘nen ynquam Sifyphum onere releuari; 
aliquando Ixionis miferi rotam {uflamipandum: 
Non placuit vili ex veteranis miffionem dari, ne vel 
Claudiusvmquam fimile fperaret. .Placuit nouam 
peenam excogitari debere, inftituetdum illi labo-< 
rém irritum, & alicuius cupiditatis {pecies fine fine 
& effe&u. Tum Hacus iubetillum alealudere per- 
rufo fritillo., Etiam cocperat fugieptesfemper tes- 
eras quacere, & nihil proficera «9 

Name quotiens miffurus erat refonante fritillo, 

Vtraque fubdudlo fugicbat teffera fando: 


11g. Eixs wades Sc.) fi palfus fuerit qua fecit, optima 
iBe evit ixftitie. Scilicet fupra Claudius quoque fepe altere 
rantum parte audica ius dixifle accufabatur, 

119, Iniqgunm magis quam noxam) nouum enim ei non vi- 
Zebatur, quod ipfe fecerat fepe, iniqunm quod ipfi male hac 
‘atione confuleretur. 

120, Latayam) Gronov. legit gratiam. Hinc quum de 
yenere poene difputaretur, inceffit opinio aliquem ex vete- 
‘anis rnde donatum iri, & fuccedaneum ei fore Clandium. 
taque erant qui dicerent : Si dii qui in confilio erant Aeaco, 
mi ex antiquis inferorum cruciariis veniam dare woluiffenc. 
rel Tantalo, vel Sifypho vel Ixioni facceflorem Clan 

am. a 








Cum 


- 


effe . 


‘De Monarr, Cansanis.: $25 - 


- 


| 926 1. Ann.Sen. Lvp. De Morr. Cz. Cass, | | 















Cumque recolledtos auderet mittere talos, 
Lufuro fimilis femper , femperque petenti, 
Decepere fidem : refugit, digitofque per ipfes 
Fallax affiduo dilabitur ales furto. 

Sic cum iam fummis tanguntur culenina montis, 
Irrita Sifyphio Soluuntur pondera cello, 


Apparuit fubito C. Cefar, & petere illum in ferai: . 
tutem cepit: producit teftes, qui illum viderant 
ab illo flagris, ferulis, colaphis vapulantem. Ad 
judicatur C. Cafari: illam AZacus donate, Is Me 
nandro liberto fuo tradidit, vt a cognitionibus 121) 
éi effet. | 








1m. A cognitionibus) ab epiftolis, a fiudiis. Scilices doe 
&us Claudius dum viueret voluerat videri. Liberte autem 
sraditus eft, quia totus in vita a libertis pendebat, 





cOSS@> )827( <OSGO> 
XCERPTA QV EDAM. 


E LIBRIS SENECA, 











Oncfis, inquit Epicurns, res eff, paxpertas Leta. 

{ Illa Gero iam paupertas non eff, fs lata eff, Cub 
cum paupertate bene conuenit, dines eff. Non 

' parum habet, fed qui plura cupit, paxper eft. Guid 
m refert, quantum illi in arce, quantum in borreic 
cat, quantum pafcat aut feneret, fi alieno imminet, 
non acquifite, fed acquirenda soncupifiit 2? Quis fit 
itiarum modus, quaris? Primo, habere quod neceffe 
: fecundo, quod fatis eff. Nulli poteft fecura Gita 
wingere, qui de producenda nimis cogitat. Nullum 
zum inuat babentem , nifi ad cuius amifionem pra- 
ratus eft animus, Magna diuitia funt, lege nature 
npofita paupertas, Lex autem natura, feis quos ter~ 
nos nobis ftatuit? Non efurire,non fitire, non algere. 
i famem fitimque depellas, non eff neceffe marias 
stare, nec caftra fequi. Parabile eff quod natura 
iiderat, & cito apponitur, Ad fuperuacna fudatur : 
e funt qua togam terunt , qua nos fenefcere cogunt, 
‘@ in aliena littora impingunt. Ad manum eft, 
od faris eff. Si cui fua non Sidentur amplifima, 
et sotins mundi dominus fit, mifer ef. —_Mifer ef 
i fe beatifimum non indicat, licet toti mundo impe- 
Non eft beatus, qui fe id non putat effe. Nibil - 
beamus, quod cum magno emolumento infidiantis 
pi pofht. Quam minimum in corpore tuo fit {pelie- 
2, Nemo ad bumanum fanguinem Genit propter 
tam, Gel admodum panci. Nudum latro tranfmittit: 
am in obfefa Gia pauperi pax eft. Is maxime din 
tis fruitur, qui minime indiget. Si ad naturam Gi- 
» mumaquam cris pauper: fi ad opinionem, num 
quam 





auro € argento elaborauit 3 m. 
difies, Defideria naturalia, fini 
opinione naftentia , $bi definant , 
enim terminus falfo eB. Veritat 
eft; error immenfus eft. Retrah. 
& cum Goles feire, an naturalem 
cupiditatem , confidera num alicu 
ge progreffo femper aliquid longin. 
turale non effe, Panpertas exped 
clafficums cecinit, {cit non fe peti: 
matun eff, quomodo exeat, non g 
At cum nanigandum ef, non fi 
Gnius comitatu inquieta funt littor 
ihum turba hominum, ad quos pe 
narum regionum optanda ef fer 
pafcére paucos Gentres, EF bene inf 
ud defiderantes quam impleri, P. 
magno faftidium, -Paupertas con 
inflantibus fatisfacere, Sanus dines 
at dinitias, eas tamen Gt fugientes 
ef auare recules eam contubernale 


.E LIBRIS SENECAE. | 829 











t proregno, quo magis mtreris, alieno, Dubitabit 
wis ferre paupertatem, bt animum a furoribus 
ret? Multis, dinttias paraffe, non finis. miferia~. 
s fuit, fed mutatio, Nec boc miror. , Non in rea 
Gitium, fed in anima ipfo eft Illnd quod pauper- 
m grauem nobis feterat , & dinstias granes faciet, 
emaamodum nibil refert , Strum agrum-in letto li- 
9, an in Aureo colloves ; gudcumague illum trans- 
vis, morbum fusim fecum transferet: fic nibil ree 
» Strum ager animus in dinitiis an in panpertate 
; malum fuum illum fequtur, Ad fecuritatem 
eft opus fortuna, Quod enim neceffitati fat eft, 
it, icet trata. Ne impavatos nos fortuna depre- 
dat, fiat nobis paxpertas familiaris. _  Securins 
ines evimus, fe fcitemus quam non fit grane paw 
o¢ effe.  Incipe tum panpertate habere-contuber- 
9, - ; 
Ande hofpes contemnere opes, & te quoque 
dignum 
Finge Deo, + - - + my 
mo alius dignus Deo ef, nif qui opes contemplite 
are poffefiones, tibi non interdico , fed efficere Galay 
las intrepide pofideas. Quod Gno comfequeris mo- 
‘fi te etiam fine illis bene Gitturum fperaueris, & 
Vas tamguam txitwras adfpexeris. Difcedat quif- 
s non te, fed alind in te fequebatur. ob bac Snup 
amanda paupertas, quod 4 quibus ameris, oftendit. 
lum ef , nom corrumpi dinitiarum contubernio, 
gnus ille eft, quiin divittis pauper eff. Nemo nas 
ur diues.  Quifquis exit in lucem, iuffus cf pane 
latte effe contentus. ab bis initiis reene was nen 
inant, Panem © aquam natura defiderat. womo 
‘bac pauper eft. intra qua fi quis dsfidexinm fuum 
Se, com ipfe long de felicitate conteuaat, Res iste 
- $OM1, i. ~=—« gee que: 


~“ 


g30 EXCERPTA _ 








quiets, fecilitas ef ; ip fis fe exagitat, monet cerebran, 


non in Gne genere. alios in cultum irritat, alios in pe 
tentians, alios inflat, alios mollit, Si Sis fcire quan 
nibil maki fit in paupertate, compara inter fe Sultm 
pauperis & diuitis. Sapius pauper & fidelius vids: 
nulls folicitudine concutitur, in alto eff. cura Sele 
subes lenis tranfit. Horum qui felices Gocantur, bile 
vitas fila eff; buic grauis & fuprema fuperbia, kit 
non palam, triftitia eff ; co quidem grauior, qued i» 
terdum non licet palam effe miferos, fed inter arumnt 
cor igjum exedentes, neceffe eft agere felicers, Ab 
frrabunt a retto diuitia, bonores, petentia, & cetera! 
qua opinione hominum cara funt, pretio fuo Gilis, 
Nefcimus aftimare res, de quibus non cum fama, fed 
cum rerum watura deliberandum eff. Nibil babeat 
Gifs magnificum, quod mentes nofiras in fe trabat, 
prater boc quod mirari ills confieximus. non cuim 
quia concupifcenda funt, landantur :. fed quia comer 
piftuntur, Hanc pracedentem cauffam habent disstit, 


~ mutant animes, fuperbiam, & arrogantiam pavrixnt, 


inuidiam trabunt; eo usque mentem alienant, Gt fame 
pecunie nos etiam nocitur’ delettet, Bona omni cab 
pa carere decet: pura funt, non corrumpunt animes, 
now folititant: extollunt quidem animos & deledast, 
Jed fine tumore, Qua bona funt, fduciam faciunt; & 
Vitie audaciam, Qua bona funt, magnitudinem gm 
wi dant , dinitia infolentiawm, 


EXCERPTA ALIA! 
[toe pottarum earmina griinm tam 
Semper illuftrent ; aliquando deliberans, bec tibk 


___ opieftslums pro accidentibus cafibue dirigere turs- 
Ms, quod men pracedentes, fed pofteri narrabuns. Veds 
| uy 


_E LIBRIS SENECAE. — 83 


| primum incipimus? Si tibi Gidetur, morte. Ab 
mo, tnquis? Imo a maximo, Ad hoc pracipue 
s bumana contremit : mec immerite tibi Gidetur 
facere, Geteri timores habent aliquem poft fa 
im: mors omnia abfcindit. Alia nos torquent 
rs omnia denorat. Omnium qua borremus, af 
1 exits [petat ’ aliorum qua per circuitum, 
am qui aliogui fe nibil timere indicant , bec ti+ 
bt. Qnidquid aliud extrmeftimus, babet aut ves 
dium, ant folatium, Sic ergo te forma, St fr qiats 
i palarn mortem minetur, omnes terticulas cine de» 
a5. 
Moricris. ifs hominis natura eft, non pens, Mo» 
13s. Hac conditione intraui » 9 extrem. Mortea 
Gentium ius eft, quod acceperis, reddere, Mo~ 
ris. Peregrinatic eft Gita. Multum cum deambus 
eris, domum vedeundum ef. Moricres. Putabam 
aliquid noGi dicere ad boc tent, hoc ago, huc mé 
guli dies adducunt, Nafcenti mibi natura protix 
s hunc pofuit rerminum, Cuid habeo quod india 
er? in bec Gerba inraui. Morieris. Stxltum cf 
here, quod Gitare non poffis, Iftad non effugit,y — 
am qui difiulit, Morieris Nec primus, nec $lti 
4s. multi me abtecefferunt , omnes fequentur, Mo- 
vis. Hic eft humani officit ints. Quis fanus exan» 
wari moleke tulit? Quo traniit orbis, ego tranfibo. 
| banc conditionem cuntta gignuntar. Cuod capity 
definit. Morierts. Nibil grabe eft, quod femel eft. 
's aliennm meum nobi. hoc quidem cum eo creditoré 
ntraxi, cui decoqueve non poffum. -Morieris, Dit 
elius. Nemo bac re wmeliws mortalibus minari 





bee. 

ve gecolleberis, Quid intereft , btram cafim mad» 

ar, an punitin? Sed fape ferieris, & multi in te 

adit concurrent Quid refert, quam mnie jint 
Oo TT bales 


$32 EXCERPTA 


een 


oun 








Guincra? non poteft amplius quam Gnum effe mur 
ferum. : 
Peregre-morieris. Wndecumque ad inferos $ne 'is 
eff. Peregre morierts. Ego quod debeo , folucre po 
vatus fun. Gideat fanerator, Gbi me appeller, Pa- 
egre morieris, Nulla terra eft aliens mortuo, Pt 
egre moricris, Non eff graxior foris quam demi fr 
innus, Peregré morieris. Hoc eff, in patriam fat 
Giatico peruentre, 

Sed iunenis morieris, Optimum eft, antequas 
optes, mori, Inuenis moritris, Hoe Snwm eff , qud 
aque ad inuenem quam ad fenem pertinet, Non & 
tamur ex cenfu, nec exigitur numerus annorum, 
adolefcentes & impuberes eadem fati neceffitas dati. 
Optimum eff meri, cum iuuat Sinere. nnenis meriv 
vis.  Quicumque ad extremum fati fui Genis, feat 
moritur, Non enim refert qua fit hominis atas, fl 
qua fit meta. Innenis morieris, Fortaffe alicni mab 
Swbducit me fortuna : fi nulli alii, Gel fene@uti, Inw 
nis morieris. Non refert, quot annos babeam, fil 
quot acceperim, fi plus Sinere non poffien, bac ef fr 
nelins mes. 

Infepultus jacebis. Quid aliud refpondeam , qua 
iliud Maronis ? : 

--- Facilis iactura fepulcri, 

Si nibil fentio, non pertinet ad mé iaBura corporis 
infepulti. Si fentio, omnis fepultura tormentum of. 
Adnfepultus iacebis. 

- - - Czlo tegitur, qui non habet venam. 
Quid intereft , ignis me an fera confumat , an tellas |; 
minium fepultura? Iffud non fentienti fuperuacuam of, | 
fentienti onus, Infepultusiacebis. At tu combufius, a ff. 
obratus, st tuinclhefus,at tu putridus, at tn enuifeerat® 
sonftridus, at traditus lapidi, qui te paulatim edat o 
exficcet, Nulla off fepulsura, non fepelimnr, fed prot 

" sient 





E LIBRIS SENECAE. 838 


cimur. Non fepelieris, Quid inter sutifima trepidas? 
Vitra penarum omnium terminwn ife locus eff. Vita 
multa debemus, morti nibil, Non defunctorum cauffa, 
fed Sixorum inuenta eft fepultura, ut corpora & Sifu S 
edore fada, amoucrentur, alios terra obruit , alies. 
flamma confumfit ,.alios lapis ofa redditurus inslefit. 
Non defunitis, fed noftris oculis parcimus. 

JEgreto, Venit tempus quo experimentum mei ta- 
pberem. Non in mari tantum, aut in pralio Gir fortis 
epparet. exbibetur etiam in leGulo Sirtus. groto, Non. 
pote/? iftud tote feculo fieri, aut ego febrem relinguam, 
sut ipfa me: femper una effe non poffumus, Cum 
norbo mili res eff : aut Gincetur , aut Gincet. 

Male de te loquuntur bomines, Sed mali, Mone- 
‘er, fide me Marcus Cato, fi Lalius fapiens, fi alsey 
sate, fi duo Scipiones iffe loquerentur, Nunc mali 
lifplicere, laudari eft. Nom pote? ullam auttoritatem 
ebere fententia, ubi qui damnandus ef, damnat. 
Male de te loquuntur. Mouerer, fi indicie boc face- 
ent: nunc morbo faciunt, non de me loquuntur, fed 
e fe. Male de te loquuntur. Bene nefcinnt loqui: fa- 
iunst , non quod mereor, fed quod folent, quibusdans 
wirn canibus fic innatum eff, ut non pro feritate, fed 
re confuetudine latrent,  , 

Exfulabis. Evrras: cum omnia fecerim , patriam 
eam tranfre non pofjum, Omnium una eft. extra 
ane nemo proficifci potefl. Exfulabis. Non patria 
hi interdicitur, fed locus, In quamcungue terram 
wio,in meam Genio. Nulla terra exfilium eff, altera 
stvia ef. Non eris in patria, Patria eft, ubicum- 
se bene eff. Ilud autem per quod bene eft; in bons. 
+, mow in boco cf. in ipfins potefate eB, que fit Uli 
ysunk. Si enim fapiens off, peregrinatur; fi fultus, 
fulat. Exfulabis, Hoc dicis: alsering loci ciuitate 
naberis 





eog 3 Dolor 


$32 EXCERPTA 











Gulnera? non poteft amplius quam Gnum effe | 
ferum. 

Peregre-morieris. Wndecumque ad inferos $1 
aft. Peregre morierls. Ego quod debeo, foluer 
vatus fun. Sideat fanerator, $bi me appellet. 
erre moricris, Nulla terra cft aliena mortuo, 
egre moricris, Non eft granior foris quam den 
innus, Peregré morieris, Hot eft, in patrian 
Giatico peruentre, 

Sed inuenis morieris, Optimum ef? , ante 
optes, mori, Inuenis morieris, Hoc $num eft, 
aque ad inuenem quam ad fenem pertinet, Ni 
samur ex cenfu, nec exigitur numerus annorm 
adolefcentes & impuberes eadem fati neceffitas | 
Optimum eft mori, cum ituat Ginere. Lnuenis a 
vis.  Quicumgue ad extremum fati fui Genit, , 
moritur, Non enim refert qua fit hominis atas 
qua fit meta. Innenis morieris, Fortaffe alicui 
Subducit me fortuna : fi null alii, Gel feneuti. . 
nis morieris. Non vefert, quot annos habeas 
quot acceperim, fi plus Gixere non poffum , bac ¢ 
nelius med. 

Infepultus jacebis, Quid aliud refpondeam, 4 
iliud Maronis ? : 

-- + Facilis iatura fepulcri, 

Si nibil fentio, non pertinet ad me iaBura cor 
infepulti, Si fentio, omnis fepultura tormentum 
Anfepultus iacebis. — 

- - - Czlo tegitur, qui non habet vrnam. 
Quid intereft , ignis me an fera confumat , an tells 
mnium fepultura? Ind non fentienti fuperuacusm 
fentienti onus. Infepultusiacebis. At tu combuftus, 4 
Obratus, st tu inclufus,at tu putridus, at tee enuifcerata 
sonftriGius, at traditus lapidi, qui te paulatim eda 
exficcet, Nulla oft fipakura, nen fepelinur, fea ft 
: " Gis 


E LIBRIS SENECAE. 38 


cimur, Non fepelieris, Quid inter sutifima trepidas? 
Vitra penarum omnium serminum ifte locus eff. Vita 
multa debemus, morti nibil, Non defundtorum cauffay 
Sed Sinorsem inuenta cf fepultura, ut corpora & Gifu & 
edore fda, amoucrentur, alios terra obruit , alies 
amma confumfit, alios lapis ofa reddisurns inslufit. 
Non defunttis, fed nofiris oculis parcimus. 

JEgreto, Venit tempus quo experimentum mei Ca- 
perem. Non in mari tantum , aut in prelio Gir fortis 
Apparet. exbibetur etiam in leGulo Sirtus. grote, Non 
poteft iftud tote feculo fieri, aut ego febrem relinguam, 
ant ipfa me: femper una effe non poffumus, Cum 
msorbo mibi res eft: aut Sincetur , aut Gincet. 

Male de te loquuntur bomines, Sad mali, Moxee 
wer, fi de me Marcus Cato, fi Lalius fapiens , fi alsey 
Cate, fi duo Scipiones ifta loquerentur. Nunc malis 
difplicere, laudari eff. Non pote ullam auttoritatem 
babere fententia, ubi qui damnandus ef, damnat. 
Male de te loguuntur. Monerer, fi indicio boc face- 
wert : nunc morbo faciunt, non de me loquuntur, fed 
de fe. Male de te loquuntur, Bene nefcinnt logui: fa- 
cinnt , non quod mereor, fed quod folent, quibusdam 
ewizs canibus fic innatun eff , ut non pro feritate, fed 
pre confuetudine latrent, 

Exfulabis. Erras: cum omnia fecerim, patriam 
weeam tranfire non pofjum, Omnium una eff. extra 
banc nemo proficifci pote. Exfulabis. Non patria 
wibi interdicitur, fed locus, In quamcunque terram 
Remio, in meam Genio. Nulla terra exfilinum eff, altera 
ratvia oft. Non eris in patria, Patria eft, ubicum- 
pus bene off, Illud autem per quod bene eft; in bons. 
se, non in loco cf. in ipfins potefiate ef, qua fit ille 
fertuna, Si enim fapiens eff, peregrinatur; fi fultus, 
wfulat. Exfulabis, Hoc dicis: altering loci cinitate 


SEB 3 Dolor 








4 


E LIBRIS SENECAE. _ 835 








m. Exonerauit te fortuna, fi intellegis, & tutiore 
pofuit. Damnum putas? vemedium eft. Deftes, 
is, miferum te clamitas, quod opibus excuffus es® 
| Gitio iffa tibi iaGura tam triftts eff. Non tam 
fle ferres, fi tamquam perditurus babuiffes, Pere 
pecuniam. Nempe quam Gt tu baberes, alius 
: perdiderat. 
Oculos perdidi,  Habet & nox fuas Goluptates, 
los perdidi, uam muliis cupiditatibus Fifa in- . 
eft? quam multis rebys carebis, quas ne Gideres, 
rruendi erant? Non intelligis partem innocentia 
cecitatem,  Huyic oculi adulterium monftrant, 
inceflum, huic domum quam concupiftat, buio 
m & mala omnia. Certe irritamenta funt Gjtio- 
ducefque fcelerum., 
Armifi liberos, Stultus es, qui defleas mortem mor- 
‘m. Quid iftud aut nouum, aut mirum eft? 
as rave eff fine ifto cafu demus? Quid fi infelicem 
- arborem , quod flante ipfa cadunt poma? & bic 
Sfruétus eff. Nemo extra jum Sulneris pofitas 
Ducuntur ex plebeia domo immatura funera, 
stun &F ex regia, Non eft idem ordo fati, quiS 
is. Non quomode quisquo Genit, emittitur, Quid 
3 ff quod indigneris? Quid contra exfpettatio- 
tuam euenit? Periere pertturi, Sed ego illes 
“fiites optabam. Verum boc nemo tibi promife- 
_ Perierunt libert mei, Habebant illi cuius effent 
i quam tui: apd te precario morabantur. Edu 
Hibi fortuna mandauerat, recepit illos, nots 


i ¥ ree 4 








ta non quid perdideris, 
exit, Sed exifti, Omnia 
4 cum omnibus. 
ceufatores, alive 
‘gfb-infidiis Sia, 





936 EXCERPTA ° 


[a 
Noli conqueri quod incideris: gaude quod euaferis, - ¥ 
wimicos graues habeo. Quomode aduerfus feras muni- | 
menta conquiris, quomodo aduerfus ferpentes : fee aa 
wer(us imimicos auxilia circum[pice, quibus illos sat 
arceas, aut compefcas, aut quod optimum ef? , placts, 
Inimicos babeo Illud eft peius, quod armicos non 
babes. 

Amicum perdidi, lam enim te babuiffe certum ef. 
Amicum perdidi * Alium quare: & ibi eum quaras, 
ubi inuenire pofis. Quaere inter liberales artes , inter 
bonefla & recta officia. quare in laboribus, dd mew 
fam iffa res non quaritur. quare aliquem frugi, Per 
didi amicum, Fortem animum habe, fi unum: ew 
befce, fi unicum, quid tu in tanta tempeflate ad unam 
anchoram flabas? i 

Fxorem bonam amifi. Virum inueneras bonam, 
an feceras? Si inueneras, habere adbuc te poffe ex ba 
intelligas licet, quod babuifii, fi feceras, bene fpers, 
res periit. faluus eft artifex. Amifi uxorem bonam, 
Quid in illa probabas? Pudicitiam? Guam multe 
diu cufloditam perdidere? Decus? Quam multa inter 
probatas matronalis ordinis, effe caperunt poftea inta 
exempla mutatarum? Deleabat te fides eius? Quam 
multas ex optimis coniugibus peffimas bidemus, ex dilr 
gentifimis folutifimas? Omnium quidem imperitorum 
animus, maxime tamen muliebris, in lubrico eff. Si 
bonam uxorem habuifli, nen potes affirmare in ila 
eam permanfuram [uilfe propofite, Nibil tam mobils 
quam faminarum Goluntas; nibil tam Gagum, Nowi- 
mus Geterum matrimoniorum repudia; €& , fadiores 
dinortio male cobarentium rixas. Quam multe quot 
in adole/centia amauerunt, in communi reliquere jen 
Bute? quoties anile dinortium rifimus? gi:am multa- 
rum notus amor odio notiore mutatus a? Sed bac 












~*~ 
- 


E.LIBRIS SENECAE. 93 











rmare id fine periculo poffs. Bonam uxorem amif.. 
wmenies, fi nibil quarcs nift bonans. Tu modo ne ima 
ines proauofque refpexeris, nec patrimoninr, cui inant 
fa nobilitas cefit. Ifa die cum forma nen repn- 
nabunt.  Facilius reges animum nulla Sanitate tie 
entem, Non multem abeft a contempts Giri, que fe 
imis fufpicit. Duc bene inflitutam, nec maternis.in- 
ninatam Gitiis: non cuius auriculis utrimque bine 
atrimouia dependeant : mon quam margarita fuffe- 
int, cui minus fit in dote quam in Gefte; quam in pa~ 
ente fella circumlatam per urbem populus ab omni 
arte £que ut maritus infpexerit : cuius farcinis do- 
mus ft angufia. Hanc facile ad tues mores rediges, 
uam nondum corruperunt publici, Vxorem. bonam 
wifi. Non erubefcis flere, & intolerabilem Gocare ite 
tnvam? Hoc unum deeft; strum illam lugeas, an non. 
‘um maritum te cogitaueris, cogita & Girum, <Amifi 
xorem bonam. Seror bona non poteft recteperari, nee 
sater. Vor aduentitiunm bonum eft; non eft inter 
la, que femel unicuique contingunt, Amifi xxorem 
onam. Multos tibi numerare poffum , quibus bonam 
xorem lugentibus fuccefit melior, 


Mors, exfilium, lyéius , dolor, non funt fapplicia, 
ad tributa Ginendi. Neminem illafum fata tranfimit~ 
wnt, Felix eft, non qui sliis Videtur, fed qui fbi, 


Hac cxcerpta libenter omififfem. Seneca epim non 
- 1@ffe, Gel caco per{picusm eft. Sed Geritus fia, 
‘me quis ca, cuicnimodi (unt, fublata-quereretur, 
Et w cis tamen multa ex Setere bre emendas 
Ganns, 





goad ae 


Wee eee 


SHEIK HE IEE IEEE IK IEE IE IE HB 


NENENANGNS GONNA! 


RERVM ET 


VERBORVM 


IN L. ANNAEA SENECA 
MEMORABILIVM INDEX CERTISSIMVS. 


Numeri maiusculi indicant tomum, mainoribus 
pagina defignatur, 


A. 


Baton petram non nifi. 
antiftices calcant Il, 


697 

. abnoctare ¥, 367 
abfcondite multa in rerum 
mature HI, gor 


abfentia amicorum quomo- 
do ferenda tf, 159 
abjoluere timoris 1, 478 
abftinentia animalium cur 
InduGa a Pythagora & Sextio 
Ii, 480 
abjtinentia quorundam ani- 
matinum ,~ fuperftitionis are 
snentum il, 4 
abftinentia Taus II, 494. 45 
Academia I, §26 
‘academics: incerta omnia 
Gicie If, 336 | te 
acadensici vateres & mino- 
wee nullum antifficem reli. 
querpne II, 804 
academicoram veterum opi- 
nio improbatur II, 227 
academicorum noua feien- 
tia, nihil {cire HI, 345 
ecceptornm oblixio unde fit 
1, 288 


acceffio Vg 
accefio & morbus ai §4 
accidunt nobis plura mala 
quam continguat 
accipere & dare , contri 
ya a 
accipere in 
6 


accufand: rabies {nb ten 
rio Crfare 


acetabula & caleuli rat 


giatorum Il, 187 
Acheis libertas cum imme 
nitate data 1, 508 


Achaia terre moto agiteta 


Il, 3 
Achaie  civitates Ponti 
littoribus impofite I, 110, 1% 
besterrarum motibus promt 


Achernfins lacus 
Homericus 


Achillis & Patrecli "aaal 


Il, 336 

Acikius AuiolaCof. Ir eos 
in a&a beneficium 

mitto 


Adiawn mare 


INDEX RERVM ET VERBORVM. 





Quy 
attio ex condu&o & locato 


I, 429 

actie ingrati I, 429]- 
actioni genuit nes natura 
: 1, 374 
ad@ienes in foro feparantur 
I, $22 


adiones omnes vita totius 
honefti ac turpis refpectu 
semperantur II, 2¢7 
actiones virtutum omnes 
ares fant IT, 19§ 
afuarii vice fungi I, 165 


adtuofa vita I, 223 
attuofus ignis I, 4 
aGuofior animus II, 114 


, edus vite facilis II, 353 


gecata quedam inefficacia 
Qua fubcilirace Il, 295 
adamas {ecari vel teri ne- 
it II, 251 
addicere , in anfpiciis ofur- 
patom I, 431 
additamentum II, $3 
ad expetendum & expeten- 
nm Il, 524 
*AdiaPogs,  indiflerentia 
Il, 291 

edticialis cona =I, § 611 


 gdiiciales ccene tricies HS. 
conftiterunt II, 415 
" gdintorinm I, Lo. 13. 30. H, 
342 

adixtoriam mutuum I, >. 
IT, 149 

admirator , incitamentum 
eft ambitionis &luxuriall-339 
admiffarins II, 608 
admiffionis interioris prima 


gehor * I, 384 
admifiones prime & fecun- 
s. I 546 
\."yedmonending fint omnes 


1,91 


one” 


aE ee 
admonere, genus adhore 
tandi eft II, 39 
admonitio verecunda effe 
debert I, 577 
admonitionnm utilitas ac 
neceffitas JI, 396. feq, 
admonitiones in beneficiis 
vitande I,g1s5. boni admite 
tunt, peflimirepndiant I, 94 
adolefcens fecreto ambulans 
monetur, ne folicudine male 
ntatur II, 28. feq, 
adoleftens triftis hilari & a- 
mabili prefertur iI, 109 
adolejcentis & fenis corti- 
gendi via diverfa II, $2. feq, 
in adolefcente bonum fir 
nom eft rubor Il, 30 
adolefcentum frequens viti- 
um Il, $96 
Adrumetuns obfeffum I, 443 
adxerfa non funt metuends 
Il, 36. pro iis font, quibus 
eueniunt I, 195-feq. 197 
adulandi certemen ‘apad 
principes & reges Il, 542 
adulatio amicitia fimilis If, 
127. perniciofa I, 216. quose 
dam offendit 1, 63 
adxlationibus minime cre« 
dendum iI, 176 
edulatores fugiendi 11,588 
adulatorum voces excln- 
denda ll, 562. feq. vide affett 

tatio. 
adulterinm Cledii cum Ca- 
faris uxore iI, 426 
adxlterinm, fponfelioram 
genus decentifiimum 1, 392 
adulterit pador nullusi,437 
adwocare I, 284.471 
aduocatio ll, 71. ambitiofior 
J,21. petita I, 72. tacita I, 223 
adxocatiqnens dare Il, 784, 
| Qerere 


INDEX 


petere II, 71. poftolare I, $24! anunculus Seneca [, 129. & 


| 


" aduocatus 


397 

aduocatus idoneus II, 479 
fEacus, homo iuftiffimus | ™ 
US, $25. eius cribunal . II, 824 
edificia veterum qualia U, 


. 352 
edificiornms luxuria ll, 514. 
18 


$ 
e@dilem metuentia loca I, 


345 

edilinm officium II, 321 
edituus II, 118 
fEgeum mare Il, 291 
in Ageo mari infule far- 
rexit Ui, 624.761 


e@ger medicinam, non regi- 
IT, 464 


Onem, gquerit 
egri infelicitas 1,273 
feq, 


egro affidere 3. 432 


egram maxime reficit ami- 


¢cornm affeQns & fermo II, 
266 

_ &gzalxs diligentiffimus pa- 
terfamilie IT, 322 
figit terre motus Patris 
non fuit audites Il, 765 
¢égle Gratiaram maxima 


nattl i, 
erritudo in fapientem non 
cadit, I, 305 
ecroti confolatio IT, 832 
fEgyptas I, ug. 315. infida 
115. Nili incremento dila- 
cata fuit ET. 765. quamuis 
munqnam tremuiffe tradetur, 
mevetur tamea Il, 765. quan. 
do inundetur 695 
gypti fertilitas ed mea- 
farem Nili refponder II, 695 
prafeas Babillus I, 69g. & 





il, 489. 82.4 
adnocatus bona meatis II, 























cerdotes ftipem & aures doat 
in ora Nili iaciune ‘1, 67 
“Egy ptie asense Il, 518,54 
Egyptins carnifex I, it 
iles Lin 
gyptii alioquin ficdiol 
fiderum obferuatores, ail de 
Cometis tradiderunt IJ, 77% 
latrones Philetas vocest I 
147. quot elemente fecerin, 
& quomodo ea diuiferint If 
669 


eneatores Il, 307 
Aimee pietas in parentes |, 
454. mater Tl, 344 
equinoctines TT. Oog 
gér an ex atomis confterll, 
612. cur turbidus & incor 
ftans 616. frigidus per & & 
obfcurus If, 615. inter es cer 
pora eft, @ quibas vwnites I, 
609. mas & foemine IL 662, 
naturalem vim fe morendi 
habet II, 721. nunquem i 
mobilis II, 719. quomodo & 
pars & materia mandi Il, 610. 
quo terris propior, eo craffar 
fl, 708. vnde accendatar I, 
615 ky 


aéris partes tres II, 615, al 


4] ture Il, 614. vis If, 612. itis 


Il, 7 
atris & venti difcrimeall, 
"3 

e@rn{cans ciuis I, p6 
#s alienum quis habere di- 
I, 50§ 

<s grave Il, 606 

. es lene & grane —_ I, 6 
ad es redire U, 336 


Efcbines pauper Socratit 
auditor, cum nihil 


ipfam donat praceptor: I, 399 
| Sfiyl 


RERVM ET VERBORVM, 
ftnam plures deferipfe- 


” 


Qunteeeteereeenee 
<Efchyli opinio de Nili in. 































cremente IY, 699] runt poére Hl, 274 
LEfopei logi 1,140]  affectio naturalis rationi in- 
“Efopi nobilis patina I, 411] expugnabilis Il, 865 
aftate quilocafubterrare>|  affectas indicia falfo-exifti- 

frigefcant II, 7e2 | mata Hi, 19 
aftus equinditialis omni-; affectus & morbi quid dif 

um maximus {1, 681 | ferantIl, 250. an fint animalia 
afixs ordo Tl, 682 


II, soo 

affedius quid, & affectibus 
preludentia principia I, 29,. 
ftoieis corpora, fune If, 4°72, 
an, vt valt Ariftoteles, virtuti 
pro armis fint [,20. omnes 
difciplina .domari poffune I, 


etas ad bonam mentem a- 
ptior II, 213. nihil,confert be- 
ate vite Il, 383. tota parti- 
bus conftat II, 34, quorum 
breuifims fir I, 332. etiamfi 

icetur, ad difcenda non 
fatticere 


t II,140 | 35. quinam in fapientes ca- 

etatis humane breuitas II. | dant 1, 262. Ommes fui figna 
437. feq.| dant I, 3. quemadmodom 

etatum omnium femina| crefcant vel efferantur I, 30 
mobis infita 1,461] affeétxs habere modicos, an 
e@patam que incundifiima | nullos, vtrum fatius TI, sau 
II, 33] affedtuxnm mediocritas im- 


pugnatur I, 12 
affedunm ptenuntia I,7e 
affedtibas carent muta ani- 

malia J, 5. an prorfos careat 

fapiens I, 262. Il, 309, faces 
fabdunt carmina II, 519, inci- 
ientibus refiftendum II, ¢22, 

eq. honeftis indulgendum II, 


@terno nil noxiam Ii, 166 

. Ethiopia feruentiffima ca- 
ret ninuibus II, 699 
Ethiopie folitudines cur 
IT, 656 

Ethiopia, in plurali Il,574 
LEthiops miminus I, 317 
Ethiopis color inter faos 
infignicus nen eft 1, 86 
thiopes Macrobii Cam- 
byfen ob libera refponfa irri- 
fant I, go 
etiologia feu caufarum in- 
juifitio Il, 424 
Etna I, $48. Sicilig mons, 
micus a Meffala dictus I, 
(44. confumaturne & fubfi- 


ft le Acid 
affligere pocu » 23 
affuiffe thi nemo dicitur 
II, 499. feq. 

Africa 1,115, Ul, 401. eius 
deferta II, qe2. folitudines 


Ul, 51g 
Africam, & Hifpanias ma- 
re feiunxit Il, 769 


lat, an vero ignis minustur| <Africam incolunt Tyrii J, 
I, 273. ingentem vim arene ; 11k 
wentis effandit U, 627, Lu-| in Africa cur panci fontes 


ilio faliuam monet Il, 274 
Aisne incendium J, 454, 548 


® 


all 


INDEX 





~waeegeyneen a a) 
op ll, 734) nullo fe beneficiis vi@ue 
Agamension Il, 2:0 | glorians, a Diogene vidusfe- 
athe Ui, 341 | itl, 494. Babylonis muro: ix 
agi.iubere I, 20 | travit 1, agg. Glitum carifi- 


agitatoram letitie feptimo | muni fbi inter epulas raw 


{patio palme appropinguan- | fodit | 
dam . P P i. 9 | occidit 539, falfam gefie 
Aglaian Hefiodus maxi- tr? 


177. Ul, 3:9, Daftem 


cognomen Il, 371. Geom 


mam Gratiarum vocavit 1, jam difcere cospit Il, ,71. lew 
94 | tur fe Hercnli equari |, BY 


agnus naubibus immolari {o- lanceam in conutuas te 


litus ll, 707 | 55. Liberi Hercalisque velit 
agricole votum annone ca: | gia fequatus 1, 557. Lyfine 
sitas l, 549 |chom fibi familiaren leosl 
agricole boni 1, 30 | obiecit 1, 77. monitioal me 


agricuNuram Pofidonius fa- | tris de veneno Philippi me 
pientum inuentum ait ll, 359 | dici locum non dedit 1, 46 
agri donari Reipubl. pof- | poft Darium & Indos paspet 
unt ll, §59 je Il, $39 quid Ge ultre mar 
agro non datur beneficium | magaum, queerit Ii, vi 
colendo, fed agri domino |, | Gor ab Oriente, in Gcesnesi 
. §:© | ufque, affedtibus faccubss i, 

Agrippa, Attici gener 11,66. | 405. vulneratas hominem 
ab Augufto defideratur i, 545 | fatetur pion fonis filiem, 1, 


Agrippa laus |, 4509. ll, ,97 | 178. 


enophonte canest# 


Aiacem in mertem egit} manum ad arma mifir 1,3 


faror . 1, 58 
alas vellere 


Alexandri cuidam urben 


ll, §14 | donantis vox ftulviffime |, 


Albanum Senece 1, 560 | 4cg. crimen asternnm Cali 
_ Albula circa canales fuos | tthenes Il, 764. cradelitas, I, 
doratur Il, 669 | 401, cupido infaciabilisl, ser 


ad album federe 


ll, 137 | fe 
ad album verba dirigere ll, | pi 


faftus |, 394. furor Ka 
tas ll, 40%. lacrocinis I, 


17¢ 65%. foperbia 1, 493. © 
_ in albnws cenfus & equeftris |fponfum cuidam  cisiesti 


hereditas mittit | 1,433 


imidium rerom omnim 


Alcibiades ab A:fchine vi-|promittenti datum I, 


Gus 1, 3x9. Socrati obiedus 
fui l, 369 


I 
Alexandro Macedoni ae 


it 
_ Alexander Macedo a Co- | temeritas pro virtute Fuit |, 


winthiis ciuitate donatus 1, 
394. & pueritia latro, hoftium 


__ Alexandré locupletiot ie 


Kamicorum pernicies |, 39,. | Diogenes 494 


feq. nepos Aptigeni |, 55. 0 


Alexandram bibesdi © 
tape 


RERVM ET VERBORVM, 


erantia & Herculaneus 


ius condidit ll, 303 
exandria = =e 55 
exandria = Bibliotheca 


sufta 1, 231. nines non ca- 
il, zoo, totum licet Hl, 

815 
xandrina perfidia 1,37 
exandrina marmora ll, 


319 
exandring? nanes & ea- 
infigne ll, 260 
ica a, 


559 
enatio & fupor Nl, 268 
enatum corpus i, 351 


nenta antiqua, ilex & 
us ii, 678 
ipulus il, 160 
iptes ll, 160 


Nobrogicus Fabius L 481 
lobrogwwcohors 1, 506 
ogtas excutere Il, 813 
pes Il, 145. 651. 700.709 


rbeus poétis celebratus, | b 


haia mergitur, & in Siei- 
neem Arethufam effun- 
i, 676.749 

antium affetus, infana 
tia Ul, 25. praua defide- 
4, 539 

tre & amicum effe di- 
ll, 107 

tri vsque in delicias I, 


tritudo vini ate t 


184 
Sorinns ll, 24 
‘ie li, 180. ver, infa- 


1,420 
iio ex afpero vite ge- 
vitanda Hi, 12 
tions reprehenfio ll, 

236 
brecti fines © 


ambulationis definitio ‘cons 
trouerfa inter Cleanthem. & 
Chryfippum . ll, sog 
ambulationes apertm lags 
Amicitia folum inter fapi« 
entes |, 566. omnia facit com- 
ob ali ry 136. ate (e, non 
ob aliud expeten 
an paretur ut beneficis a 
amicitia quidam 
non amico sig 
_ amicitia appetitie nacarae 


amicitie fidelis laus 1, “ay 
amicitie temporarie as 
amicus ad legem cempo- 
us Hl, 56 
amicus quis'a potentibus 
cenfeatur I, 546. quomodo ci- 
to fiat Il, 244 quomedo gigena 
dus is, cul arcane commnittas 
ll, 7. verus quis - , i, 
amicas fibi, amicus omni- 


us ll, 16 
amici amiffio quomodo fen 
renda - Uh rg 
amici nomen duplicis nota- 
tionis 
amico an quidquam donart 
poffit 1, 556.567. an fapiens 


nen indigeat _ i, 23 
amicnm facere quam habere 
iucundius 


amict primi & fecundi a 
quibus infticuti l, 546 
amicis regum bons oe 
magni conftat 
amicoruns abfentia on 
nimo ferenda ll, 159. spot 
habendas I, 227. ll, 61. nit i- 
one non effligitur fapiens lk, 
244 
amicorum omnia commu; 


Whe nie efle, que pecte Suet 


-_ INDEX. 
cur’ I, 57. 967 anciiulea 
amiffie reram quomodo fe- ancillariolus § 1, 
rende Il, 433| angwille cibus gr 
amifienis filioram & ami-| anguffare ] 
Corum confolatio 1, 436] Asnsbelitnus 
gd amiffonem benorum @-| animalis diuifio | 
nimes eft preparandus 11,9} animalia igne | 
ad Ammonens miffus Cam- | f1, 921,- optima fint 
exercitus I}, 628 | difima f, 4c. quoi 
amnis fabita eruptio eras | neantur 1,5 9. quo 
habet Il, 119 | conftitutieni prim 
amninm origo II, 661.664! lientur Il, gst. | 
wide finmina, | _ | mundi Il, 610, un 
amer animos in cupidite- | craxerint i, 
tem forme eccendit [,2$/ animalia muta c 
ameris &amicitis differen- | Aibus humanis |, ;. 
il, 107 | lique Capacia non fu 
Ampbhens Clandii libertus | in hominum ufam : 
{1,824 1,460. nimie faui 
amphitheatram ~§ 11,613 | detre&tare cogunta 
amplixs cenfeo 1,664: profant, fed bene 
Anacreon libidinofior, an dant [, ¢11. recea 








‘ebriofior Hl, 344: telle€tum habent 
Anacherfis inuenit figuli.' aut morrifere rei'Il, 
‘rotam Il, 362, modo poffint dinid 
analogia verbum @ Latinis| ximedia fubterr 
Cinitate donatum II, - 42 
anale@aGrammatici 11,88 | anzmalia fintnevi 
Anapefti il, /331 
Anaxagoras 11, 7¢4| animalinm cum ho 


Anaxagere epinio de igne | comparatio iniqusa 
nubiom II, 617. dererre motu: animalibus cur Pyt 
Tl, 750. opinio de Nili incre- | & Sextius abftiauerin 
mento -refellitur I, 699}  antusalibus fitne 0 

Anaxagove vifum in ccelo | fue conftitationis ft 
Jumen magnitudine trabis 11, | 549. omnibus fatis 

780 | eft ad fui cutelam 

Aneximandri opinio de to-| aninsalibus nihil 4 
nitro & fulmine Al, 620. feq. | eefi prefunt I, +23. 9. 

Anaximenis opinio de fo- | infitBonom fommem 
no folminis I, are de terre - animalibus matis ot 
motu tl, 751, eq. turi tere poris copnitie' 

Anci_ peter nullus, Nume | cet fic aliqua preset 
uspes dicitur Il, 484 | verisi . 





{ 


RERVM ET VERBORVM, 


ia hominis magno pons 
extriti an permeare 
offit, vt Stoici voluat, 
im fpargatur ob exitum 
om A, 18s 
me ‘emeantis curfus 





» 207 
nam ebullire Il, g10. a 

Il, 15¢ | 
me in antique elementa 
itur 1, ind: 
narum eternitas confen- 
minum probari folet ll, 
in dubio eft apud Se 
a ll, 451 
madnerfionis duo fcopt 
1,78 
madnerfiotinm parcitas 
; mores corrigit™ 1,297 
mus a voluptatum blan- 
atis procul abftrahen- 
| 144. ad contemtum 
is componendus Il, 10. 
mendus eft |, 517. fic 
faciendus, vt externorum 
tu non thoveatur Il; 
eq. Contemptor Omnium 
& corporis procurator, 
smator Il, 376. feq. diuis 
lelaG&tatur il, 575. domi- 
dmnium eft Il, 466, feq. 
ivé nuinguam poteft |, 
facilius fequitur , quam 
tur l, 400. flexibilis eft & 





hos fibi poni 


se ciet 
46. thodo rex, modo tyratt= 
nus eft ll, g14. nobilem facit 
li, 1-§. non tedarur corporis 
deformitate Il, 195 nollos nifi 
communes & cum Deo termi 
atitur ll, 456. 
uid fit, i novatut i, noe bk 
éribus velecior |, 421. folus 
mirabilis ll, 2:. fpiritue eft 
quodammodo fe habens Il, 
1435 vt quietns effe poffit 1, 
66, an voluptates habeat 1, 


ak a aa gy DE 
animus boni vii depingitur 
ll, 510. fapientis qualis effe 
debeat il, 374, 
animus animal eft Senece, 
fed non aGtiones eins Il, $4 
animas diuinus origini fuss 
heret ll,119 
animus eger & in divitiie’. 
& in paupertate male habet 
_ ; j ll, $3 
animus impatiens , fum- 
mhum bonum li, on 
animus magats mediocri« 
bus contentas eft. Il, 114. et» 
iam in priuato lare fe expli« 
care peteft, non folum in re- 
publ. l, 221 
animus malg & bong Il, 431 
animus mutiéndus, non Cees © 
lam ll, 80 
’ animus reétus, bonus, ma- 


i humore obfequentior' gays, Deus eft in hamane 


13. formam ‘dat rebus 
8. in motu eft eo 
sfior , quo vehementior, : 
16. inuictus Il. 492. 
Inerabilis aut extra o- 
n patientiam pofitus, id 
eiraDuls Il, 23, labore 
‘endus, fic tamen vt ei 


wallum aliquod detur Ul, 


corpore hofpirans — Il, 108 
animus fanns quis ll, 233 
animi & corporis feparatio 

non xgre ferenda ~ Il, 456 
animi libertas que Il, 193. 

motus qui faniffimi ], 5. ori- 

go diuina Il, 575. partes Il, 

172. pondus &j cena, corpus 

ll,a92. robur ynde oftendatur, © 
hhh 


ll, 84. 


INDEX 








Il, 84. (9. .virtus vna, fed multe; ansorame foorum partes 

bis ecies ll, 196 | paratam fe dare, Lal ine 
excellentis -note ll, dicatur 

in anteceffum accipere f 


236 
enimi motus fortuiti non 
fant affedtus 29 
aximé pars irrationalis du- 
plex ll, 375 
animi tranquillitas , non 
externorum ; comparinde ll, 
162. vide tranquillitas. 
aximo Guedain inevitabilia 
ll, 161 
animum furfum vocant ini- 
tia fue li, 276. feq. 
de animo quam varie fint 
quzitiones ll, 340, feq. 
animé citius carmine, quam 
foluta oratione feriuntur Il, 


47 

ahimorums inquietudo & vo- 
lutatio 1.218. feq. 
ahimis rerhiffio danda ll, 


in petits dare usa 
in antece fim reponert | 


Astelacanans 
. B, 
Antenor- Patanii oat 
Ot 
Antigonzs belli 


patri defert 1, 455. Cynic pe 
titionem cauillatur 1, 40% 


bi vitor net 0 
Antipatey refellit ore 


2 4 {ma per omnes dialeGicorm 


4 
Anaenm Serenum immo- 


dice fleuit Seneca ll, 185 
annales Tamufii Ui, 385 
annalus in ocalam aqua 

plenum coni ll, $92 
annxlis plus ofedltur quam 

animis 1, 436 
annus 4 
annus feptimus tetati fi- 
um imprimit 1,5 


55 
anné rotius villa I, ig8. fq. 
annki® nouum -faciunt Cari- 

CZ li, 25 
afino nond quid fieri foli- 
tum I, 300. 325 
anni nihil faciunt ad bea- 
tam vitam ll, 384. feq. 
auni non confalamn, fed 
Maritorym nwwyero, compu- 
tati 4, 437 


fcholas ia@arum 11,338 
Auitipasri e@pinio de rebes 
fortuitis Ul, 374- ist 
H, $i¢ 


enti rh 
Antonins Ciceronem oct 

dit 1,29. cum m 

fto timendus I, #82.315. & 

gratus in fuum diGstoren |, 


Aiitonii defeftio per - 


lum fignificata Il, 699 
‘Axd3ea quomodo Le 

née dicatur LL, 33 
Apenuitas mons 


1,709 
apes in legendo se fertber 
do imitari debengus _l, 304 
Apum rex car foe 





REBVM ET VERBORVM. 


193. fubtilicas ad formanda 
micilia ll, $53 
apibus mellis non faciendi, 
i colligendi {cientia-eft, fe- 
ndom guosdam ll, 305 





attrib Ee 
ll, 711, dura molliens 1,672 
fulphurata dutatur circa tu- 
bos Il, 669. virilis & mulie- 
bris il, 662 
aque emtio Il, 710, inftitoe 
























"AQuaarns Il, 731 | res ll, 711, vitia ll, 761. iaten- 
A picins |, 117. Ul, 415. luxu- | fio fine {piritu fieri non potef& 
e deditus 1, 349 i 614 
Apicii popine fcientiam| asgue dele&us cuidam gene 
‘ofetii triftis exitus 1,417] ti caufa vnica transferendi 
Apictum canis pronocant | yrbem ll, 162 
1idam ll, $45 | agquams hanrire an permite 
Apello li, 8:0 | tendum ingrato 


480 

Apoliedorus tyrannus 1;30.| per aqua vifalonge maio- 
_- §73 | ra apparent,quam funt I, 592 
Apollonius Myndius, natu-| ague quomodo fiant Il, 654 - 
lium infpiciendorum peri- | certis interuallis fe retrahune 
Himus, quid de Cometis fay} & reddunt 11,665, cur que- 
lerit ll, 778. 790 | dam caleant & ferueane 11,671 
A pollonto Py da longier Il, | fcecunditatem afferentes ll, 
699 | 674. mire nature ll, 669.6718 

apologare ll, 132 | mortifere tl, 672° quedam 
°Asogics Latinum verbum | furorem vel foporem indu- 
on habet 3 | cunt ll, 669. fubrerranee Il, 
Appice viecurator 11,896 ; 48, feq. 
Appion grammaticusquam | sqazaram diuifio th S55. 
turiofe {cripferit de Homero | 670, medicamina vnde Il, 
il, 34.4 | 669. 674: fapores varii, & ho- 

Appixs cur cecus 1, 2¢5 | rum caufe Il, 66g, varia dife 
Appius Silanus Claudii fo- | crimina I}, 655. vitia vnde ll, 


cer ll, 820 | 674. veilitaces ll, 65$ 
ad Appinmredire 11,511 | aquarum fub terra nafcen- 
. Apulia deferta U. 326. ven- | tinm canfa il, 65% 
tus Atabulus ll, 733 | aqnarum quoddam genus 
. Apyring ll, 309 | cum mundo ceepit ill, 670 
equa & polenta fatiari quis | aqnarxas tantam vnde exe 


poreit U, $7 
' aqua viva il, 658. 722 
_ aqua elementum primum 
& mandi primordium ll, 661. 
an terre motus fit caufa Il, 
e746. {eq, animalia edit ratio- 


at ad filuminum centinuatios 
nem ll, 656, feq. 
aquis certis inie&a cur nom 
mergantur ll, 673. an terra a- 
quis innatet _— il, 662, 7 
aqnatins medicamentum Il, 


ae fai motus ll, 721. cur luxu- 336 
tieatibus nnlle fasis frigida | Aquileges ll, 662 


INDEX 





Aquilo ventus ll, 732. nu- | tem Socrates adire recufat |, 


bes in Africam reiicit ll, 733 
Aqxilonis indiciam i, 58 
Aqxilone flante minute 


plonie fant ll, 705 
Aranee textura onilli mor- 
talium imitabilis ll, $53 
Arar fauias I, 808 


aratrum vetuftis vrbibus 


inducere 
Aratus poeta ll, 597 
arbiter Riudex il, 431 


arbitrum adigere 11,188 
arbitra bonorum & malo- 
rum ratio ll, 201 
arboretum trimum ant que- 


rimum l,323 
arbores folide & fragiles |, 
205 

arboram cacumina, veatris 
explementum ll, 492 
arborum corticibus gentes 
guedam corpora tegunt ll, 356 
arbufium quamuis vetus 
transferri pote Ill, 322. fq. 
Arbufta, pars mundi 11,610 
Arcadia Crete vrbs Il, 660 
in Arcadia Styx mortifera 
11,672 

Arcadum regna in Tiberis 
sipa collocanit Euander Il, 
Ill 

Arcana ebriis mandata ll, 


30 
Arcefilaus oblatam a filio- 
familias pecuniam non acce- 
pit 1, 415. puluino egri paupe- 
ris & ignorantis facculum 
fubiecit 1, 404. vino indolfit 


1, 245 
Archelaxs fole deficiente 
regiam clufit & filium toton- 


it 1, 496 
Archelanm regem rogan- 


o | mine artificis 


ami 





45 
Archelaz antiquarii opim 


de terre motu Il, 753 
Archidemus Ul, 54 
Architectones 


Us, ap 
arcus coaleftis quid i 
586, cur fole maior apparct 
ll, $92- quahdo & quomod 
fiat {l, $82. quid prenusa 
li, $92. quid differat a coromt 
& virga 
arcus Colores ll, 583. oe 
car faltem dimidia pars vide 


atur ll, $94 
im arce fubfitne corpo 
quid, necne UL, $99 
ardea ils71 
ardeatinums B, 46 
ardoves ul, 536 
ad aream fpefiare bh ssa 
Area fiderum liso 
Arei philofophi oratio, g 
Liuiam confolarus ef |, rs 


Arebpagas - 1, 235 
Arethufa fons 1,176, qa 

ta quaque eftate p 
eiectat 0, 676 
argentum antiguid st 
cin nominibus nobile}, 159 
faQum fignatamaue |, 53% 
grane, fine vilo ne 
aif 


argenti pancey lainelle, cer 


foriumcrimen erat 1,36 
Argeftes ventue i, 3B 
Argis imperans, poftes & 


Vus quinque modios accepe 
& quiagee denarios 11,79 
Argolice vrbes li. 4s 
argumentatio ab habit & 
nimi proficifcitur U, 394- 
Argue 1, 266 


RERVM ET VERBORVM. 







































eus rex 1, 481 ) nat ll, $76 
are 1, 193. 346. Il,720 |: Ariffotelis difcipulus Theo- 
ata arma ll, 163 | phraftus H, 752. egregium di- 
atie N,726.725 | Qam Il, 801. expoftulatio cum 
agos religiofiffimum | natural, 310. ire finitio 1, 4. 
n ‘ll, 224 | opinio de irw neceffitate op- 


pugnatur |, 12. opinio de ar- 
cu coelefti: & tempore, arcus 
ll, 584. $94- fententia de nu- 
bium igne ll, 617. de tertee 
motu li, 752. de meteoris 
igneis Il, §78. 780 - 

Ariffoteli caufla quadruplex 
ll, 19. hemo fpecies eft ll, 
163. obie&um, quod pecu- 
miam acceperit | » 369 

7. Arii clementie in filium 
parricidam I, 290 


tnihil acutings U, 296 
archinote Il, 345. 
des }, 128, 478 
dis ad {upplicium dur 
m ed. magiftratam 1, 

- 122 
ppt vnguento dele. 
tum 1, $77 
viton & Harmodius 
ida 1,224,969 
phani iocorum mate- 
‘buit Socrates 1, 368 


' propter Platonem |‘ Arithmetica quid doceat 

1, 450 ll, 387 
| Chius quas es| rma loforia & decretoria 
hie ftatuat » 349 Hi, $30 
philofophus in ge-| armamenta —_1g6.23% 
lifferebat: &ineum | armamenta demitti 1,531 
oci li,92 | armamentarinus 1,220 


Arrantins Ponici belli {(cri- 
ptor, Salluftianus fuit i, 


: adolefcentem tri- 
im hilarem & amabi- 


zmauult Il, 109 sis 
Inxuriofos pueris fi- | Arruntins teftamentormm 
ait i, $18 | captacor 1,558 


ars imitatio nature Il, 189. 
non cafu ad effectum venit il, 
. 280 

artes byxuxrtes ~— Il, 34.0 
artes liberaliflime & de. 
creta & precepta fua habent 


is Stoici opinio phi- 

decreta preceptis 
is refutatur ll, 386 
‘les 1, 329, Alexandri 
r 1,77, an beneaffe- 
rmis effe dicat ], 20. 


245. Il, 770. ire de- ll, 407 
43- ne damharetur | artes multsz fuperuacue, ad 
enfibus, fugit], 378. { luxuriam excogitate ll, 39. 
noribus, quam ex eq. 


artes vulgares non funt 2 
Philofophia inuents H, 355 
artes alit laus, corrumpie. 
landatio NN, 453 
hhh3 ~°  Artines 


cratis traxit ll, rs. 
netis tribuat figni- 
1 ll, 799. quoddam 
snus Capram nomi- 


INDEX 


Que 
artim quatuor genera JI,3¢0 , re motu concuffe MW, 369. A: 
in artibus excuiatius eft vo-| fie Europeque terminus I, 








Juntate peccere quam cafa Il, $741 
oe 2 406. feq.} in Afia Athenienfis a 
Artemtdori Pariani fenten- I, 110, 


tia de arcn cceleftil, 587. feq. 
Opinio de ftellis, celo & Co. 
snetis exploditur ul, 787 

Arteria fpiritus recepta- 


Afiaticus Valerius 134 
Afilus, qui Gracis afm 







Afinii Galli amicitia ly 


cula i, 674] Afintt Augufti clemests 
articulus caput collumque | participes 1 
committens I, 210] <Afinins Marcellus Il, 95 
articul; dolorum fedes 11,| afpernatio 1,3 
371| in afpere & proboac 
articnloram deprauationes 61 
ex libidine 1],81| afpis ad vmbram afegt 
artifex J, 473. praceptis L % 
confirmatur I, 405] Affaria Wi, 819 
artificis finis II, 168 | @ffentetio quosdam effe- 
ertificis diuini ingenium mi-|dit Le 


rabile vnde sppareat I ,scq 
artifics triplex operis fui 
fructus eft I, 423 
artificum exquifita nomina 


affentatares vitendi [, 44 
vide adxlatie 


affentio I, 206 
affefforis verba I, 238 


I, 300] affignas 1, 48 

artificiorum inftitoribus co-| althmatis defcripdo U, 155 
yollarium datur I, 532| aftrapopleta II, 600 
afcendentium &defcenden-| affronomice placita Hi, 4:4 
tium dinverfus habitus 11,564] affurcones i, 327 


Afclepiadis feta II, 406 
Afclepiadotus Pofidonii au- 
ditor HM, 625.757. citatur H, 


60 

Afclepiodat: liber de gue. 
ftionum naturalium canfjs Il, 
757. indiciym de tonitru II, 
627, hiftoria allegatur II, 799 
Afellins ait, Vicinium tra- 
tim dicere — Tf, 10 
Afia Y, 315. vindicat fibi 
Tufeos J, 150. XII, vrbes fi- 
mo! perdidit IT, 741 
Afie molles bello viri I, 13. 
rex Artalus 11,263. vehes ter- 


wen ventus Apult 
i t 
Atalexta infale faperfee 
. 764 
Aterius teftamenterum 
ptator i, §5° 
Atbenodorns negat, {ec d 


ecenam eius iturnm, qui 
nihil pro hoc debaturns fir |, 


ciuilia officia commendst |, 
22y. reprehenditur I, 38 
Athenodori di@um ‘I, 231 
Atbene Socratem in carcé- 


re occiderunt Il, 22¢ 
Ashe 


7 |227. reipubl, rraGationem& 


RERVM ET VERBORVM,: 





Athenarum ventus Sciron 
iJ, 733. pocentia vbi fra@a 
; I, 176 

Asbenas tacere iuffit Ale- 
xander II, 402, equo inure fun- 
dauit Solon Il, 355 
Athenis pene ignotus Epi- 
curus Il, 276 
Athenis dimidium licet, A- 
Jexandrie totum I, 815 
Athenienfis turba in Afie 

I, 110 


Athenienfis Harmodium & 


Ariftogitonem § tyrannicidas 
wocant I, 224. feq 569 
Athenienfinm fines 1, 374. 
Jegatus procax in Philippum 
I, 82. respublica an fapienti e- 
ligenda J, 37g. vrbs miferri- 
ma fub triginta tyrannis 1, 
. 224. II, 466 
Athlete 1, 39.195. plagas 
ferunt glorie cupiditate HI, 
. . 269 

Athlete nouiffimi I, 324. 
fortes & intrepidi vnde fiant 
Hi, 36 

Athletarum exercitium I, 
39. fatum Il, 164 
| Atilins Buta pretorius vi- 
fam in contrarium ceteris 
circumegit II, «7 
Atlanticum mare Il, 7o1 
Atomi 1,472. Mf, 612. 719 
Atom: & mice Epicuri [, 


; 47 
Abrienfis Il, 562 
atrum nihil absque tene- 

bris II, 100 


. Attalus Afie rex 1,263, eo 
regnante cometes viam la- 
Geam adequauit II, 739 

Attalas, Stoicus philofo- 
phus , quomodo fulminum 











495. Senece preceptor. Il, 


oo 477 
Atteli, Stoici philofophi, 
di&aum deamico II, 84, di- 
&um, caftra deliciis fortune 
preferenda JI, 209. di@um de 
difcentium & docentium pro- 
pofito II, 477. di&um de iu- 
cunda defun&orum memoria 
I, 183. di&um, malitiam i- 
pfam maximam partem ve- 
neni fui bibere II, 246. effica- 
cia in docendo II, 47. imago 


‘de cane miffa frufte ore aper- 
‘tO Captante 


Il, 234 
atterranea fulmina ll,6g0 
atteftata fulmina II, 640 
Attiacum mare 1,289 
Assicus clarus ob epiftolas 

Ciceronis Hl, 66 
Asticg gener, progener & 

pronepos i, 

Atticum, quod in buccam 
venerit, {cribere iubet Cice- 
ro Il, $33 

ad Atricum Ciceronis epi- 

ftola flebilis J, 316 
Attili Reguli rus Senatui 

publice curari placnit I, 120 
apod Attium multa verba 

fitu occupata Il, 167 
attonat fumma, id eft atto- 

nita habet Il, 60 
Astoniti qui vocentur I, 

626 


anaritia 1,26.59, concita- 


tier in magnarum opum con- 
gefta I, 41g. feq. quomodo 
hhh 4 _ diffe- 


\ 


INDEX 





@ifferat ab ira 1, 64 
axaritiae poena ll, 412. $20, 
vitaperi: m ll, 237 
auckeramentum ll, 38. 486 
1, 216 
axuGoramentiverba 11,111 
ancforamenta fervitutum Il, 
468 
axcorati noui Il, 817. teq, 
andoris incertf diam ll, 

| 


andfores integri viris legen- 
di, 11, 103, feq, non flofculi 
carpendill, 104. non varii,nec 


ganiti fare legendi ll, ¢ 
ex anéteribns femper pens 
dere, turpe ll, 194 


auoritatis fulmen Il, 63, , 
eucupia peregrina 1, 199 | §3- publicate filie 


andaciter »203 
exdax non fine dmore |, 


- 477 
anditores philofophorum 
quam varios {copos habeanr 


ll, 477. feq. 
AVE, wulgare & publicum 
yerbum l, 546 


54 
Anentinus mons duabus de 
Caufig extra pomerium eft 


1, 328 
yAnfdinus Baffus, vide Baf 
$. 

"Angie cloacas purgare Il, 


; 814 
axgurale 1, 236 
axgurales libri Il, 484 
Axgurins fafus Il, x08 


Axguffas auunculus maior 
Claudii & Meffaline Il, ¢-7. 
$19. Appia via ad deos init |i, 
$06. Hoftium impudicum, a 
feruis occifum, iadignum 


8 | confilium fecutus 1, 383.4 





vind:&a putauit Il, 601. & 
confiliam a T. Ario de fit 
cognituro aduocatus |, 
in inpenta crudelis, in pi 
cipatu & fene@ute mim | 
282.feq 285. liberornaf 
nepotam mortem forte 
lic },173. L. Cinnam eg 
mico amicum fib: lesi 

clementia facjt, vxoris Lis 







L. Pifoni ebrio fecreta am 
daca dedit Jl, 300. moltorm 
infidijs petitus 315, ob de 
mentiam Deus & paren: 

Gus 1,234 feq. parienter Tr 
maginem inimicom & baw 
hofpitem Pollionem tlt | 


tie verecundie du@us, Mo 
cenarem & Agrippam eniit 
defiderat 1, - 44. die & 
hem ex Apollonia reves 
intrauit, vifus circules cre 
aon I, 580. fanguine im 

us Claudio I, $17, templm 
in Gallia Circio venta vous 
& fecit 11, 793. Vedi Pollioais 
feuitiam caftigat 1,96, viet 
Rhenum , Euphratem & De 
nybium terminos mozit |, . 


31§ 

Augu/ti filia impudica & a¢- 
ultera 1, 544. infidiatores|, 
315 liberalitas in Rufum cle 
menti# conjnnGea |, 444. le 
Gus varii 1, 149. feg. nepos 
Caius Cefar 1, 140. O- 
tania |, 149, 159, verbs ex 
eius epiftola ad Senatum |, 
314, votum de otio |, 314 
vxor Livia 1, 1§9 
Anguf?i a&a continentes 
libros Timagines combs 


‘RERVM. BT, r VERBORVM:” 
$3 licens indicinm 
DA uftt pater Oasis a aura | vies ae 
one dederit an it ma: | modo gratior fiat: 
lus beneficiam 1,450 |. anfcultatio, yitium: 


ripen yd pole efi dextram an : 










pene indiciuri ; rapes aufter Grece Notne lags 
um majo 1, 397 | ventorum’ mas secre it 
Bign u i exeeffim: pro-| nubes‘in Italiam impel ll, 
jum ll, 77 | '733- Siculo pelago ines 
A ceeate cake 
ois Salier 1, 282. 315 ae flante imbeg Dale 
nec Furniug femmes CED | r ¢ auffro nubes f 
chant 
de Asgnfto iniqua Letob anxiliaria falmiaa re 
ris smal 1, 418 
agree @ B. - ght 
ovidser guess facit 1 Abe Ba 
. 87. fey. 437 +/ Bake fufus dl, ecg 
“i ‘ele qucnicde quidam | Babillus Agypti preckeiys 


a Gt confecatus By 
z - Ank Cremutii Cordi coilas 


in omoi literarum gemere:ra- 
4 | riffimos Il, 699. Senect.auun- 
colus .» ily rap 


io com Marcia l, 189. laus| Babylonis Say Mexade 

Ease. liberi L 159. mors per | vicit 1, ass, 

1, 156. 186. wagenrias | Babylonem penne 

ae L, 185 | Cyrus lex 

_ gered matutine caufla li,| ‘“Badtri 31736 
; Badtriani i, 


Baie |, 144, 68, saci 
orum dinerforiam, 


734 
: enici feculi kh al 7 


| anrem peruellere =|, +98 1, :144~ feqa, 
- emres fapienti clandende | Baliffe ia 
,99| Ballijfts peti *s 
envinus dolor acutiffimas | balnee b ae i, ja 
t 36g. faftidiom taxatur ib baluea plebeia & libertino- 
fim, tempore -Senece : I, 
* aituibas cenfam loca let 3 
on gerit vxor 1356 | halnebrum = pail eis 
" .deuriculam tangere Ul, g17 |teSenece inuentpe =i gts 
5 "\ guri odium non ef frogs. smcarsa. =. - hg 
Z bhbs © Balue- 





petqeieeeee 
Balnearia minora TH, 708 
Balneeria fine igne calefi- 
t Il, 67% 
balneolum ex confuetudine 
antiqrat:nebricofum 11,319 
barbam fubmittere I, 152 
barbam vellentes aut inter- 
vellentes Il, 522 
barberi iracundi I, 41 

" harbarornm exitinm eft ira 
12 

bafilice iudiciorum fremitu 
nant I, 92 
ebafilica occupatos eiici- 
ant, Canes immifit '  H, 323 
affus Aufidius quaffo qui- 
dem corpore, fed firmo ani- 
mo, nullo mortis metu tene- 
tur . Il, 9§ 
Batilli domus II, 804 
beata vita quid I, 341. iq. 
wna eft II, 313. bonum in fe 
m habet I, 312. in 

guo pofita fir - HI, 373 
beatce vitw adiun@al, 341. 
feq. caufa & firmamentum II, 


99 

ad beatem vitam fufficiant- 
me philofophie precepta II, 
404, feqq. 

beatus quis Il, 23. 373. $72. 


beatus eft etiam in fummis 
Graciatibus pofitus —_HI, 3°77 
beati hominis defcriptio I, 


341. feq 
beatifimufue efle poflit, na- 
turalibus bonis defticutus 


BsBiaxs, PsBioxs Il, 35 

Beltenus Batlus queftor a 
C. Cefare animi cauffa flagel- 
lis ca-fus 


1.78! 
Bellerophonges posnas dat ia | 


INDEX 


hit 







euunetnnsieet 
fabula Euripidis § 
Bellona eades | i 
beneficiaria i re iF 
eneficinm api 
quibu reben' died ae 


534 
faa canfe nobis gxi da, # 
ua & noftra, quo 
dus I, 527. a quo deter, scat 
opus vt fciatar |, 44 % 
ingratum qucd J, 39 1 
bus fir accipiendam 1,41. @ 
ab impudico accip! 
4t4. feq. an clique &* 
petendum I, 380.9) # rf 
atur ei, qui invites prod ¢ 
523. an debeatur fu 
vitatem omaibus OM" 
ti, vel Hifpanis in 
I, §3$ an decur, fifs# ry 
fas Fatre altero isch OF 
liquo feruetur J, 51+ # 
mino dari poffit s fern, 
an eripi poffit], s 15 
to vir bonus daxares 6 
477. an reddiderie, qi j 
fecit vt redderet I, 5a 
bi ipfi dari poffit qa 
an tyranno aut malo toe : 
I, §72. feq. a fapi 

ta an 1 ddentum, th 

piens effe definit |, 57. 
datum , an etiam ws 

ertineat I, 5.9. 
pc fit an rete incommol 
optentur iis, quibus quis ov 
ligatus eft I, 38. qei id al 
mo benigno accepit, an co® 
femmanerit officiam fam 
442. an ab co, gui 

4 we 


tis 
e L$ 
hem 


RVM ET VERBORVM, 


beneficli mate- 
fert J, 388. ali- 
76 accipiendum 
nimo confiftit, 
od fit vel datur 
: contrarium I, 
lercenarium [, 
sorrumpiter I, 
\ eft id, quod 
t, fed beneficii 
on negligenter, 
> contumeliofe 
- non tangitur 
cernitur I, 386. 
, follicite per- 





nefciens poteft accipere , fed 
nemo a nefciente accipit I, 


3 
beneficinm vwbique iaftead 
guid refponfum 3, 405 
ad beneficiums fine iniuria 
veniendum 1, 538 
bensficiz duplex fignificatio 
1,424. triplex froéus I, 423. 
lex inter duos I, 404, pars o- 
ptima perit, fi aio ingratl 
detar J, 429. proprium de re- 
ditunon cogitare © 1,438 
beneficti dati quomodo qnis 
non meminiffe debeat I, 57 
beneficti & crediti diu 
conditio I, 488 
beneficii gratiam intercide- 
re peiusne fit, an memoriam 
I, 426. feq. 
beneficit gratiam nefmet 
corrumpimus | 380 
beneficii, offidi & min 
rii diftin&io I, 438 
im dator, pof-| beneficii reddendi debito 
ora & plura I,| an nos foluat, qui cam prius 
567 | profuerat, plas poftes nocue- 
ab inioria quid | rit H, 281 
J, 522| beneficii quam pecuniz cre- 
duz res com-|ditor diligentius querendas 
inficiari, an re- H, 412. feq. 
+ J, 380. iucun-| beneficio accepto quid de- 
ibuentis voluu-{ beamus I, 387 
i libenter acce.| bdeneficio accepto ftatim de 
I, 421 | reddendo cogitandum 1,417 
dare, anresper| in beneficéo dando gualis fit 
I, 456.458. 463. | eligendus!, 464. fenfus com- 
‘e folus {cit fapi- | munis, tempus, locas, perfo- 
idari poffitfapi-|naobferuanda 1, 392. feq, 
I, $58] Deneficia ignorantibus dare 
‘are,& prodeffe, | incipiunt, ingratis perfene- 
I, sor | rant I, $83 
debere non mi-| beneficia a quibus ien- 
1am dare J, $51, | de 3, git. feq. an Deus cet F, 


aS? 
















1, 435 
pera vtilis eft, 
LT, 480. quibss- 
nulli gratum J, 
fle nen debet 
ade & parce re- 
‘erdum J, $77. 
tero maius effe 
quam ea, per 








‘459. an maiora quam accepe- 
one parentibus liberi dare 

offint J, 446. an non perent 
amicitias lJ, 51. qualia ad ma- 
Jos peruenient |, 502. feq. 
quonsque obligent 1, sc 9. fq. 
eccepta augenda feu extol- 
Senda funt |, 420. afperitate 
werborum & fupercilio in o- 
@ium addocuntur!, 400. 4c, 
cum iudicia danda |, 396. 
danda {unt receffarie, veilia 
incunda, vtique manfnra |, 
992. data non funt iaGands I}, 
405. hilari animo accipienda’ 
i, 415. impetrantibus nocitu- 
wa, neganda funt l,gcy. in 
turpitadinem noftram reditu- 
ya, non tribuenda 1, 408. nec 




























beneficierams au 
dele&at, quam res i 
exprobratio odio’ 
fru@us non eft { 
fed ipfa 1, 383, init 
fpeftanda |, 407. n 
le 1. 38°7. oblizio v 
facratiffimum ius |, 
genera 
beneficiornms & | 
diuerfa ratio 
beneficiorum fer 
ga dominos exem 
benefictorums redi 
occafiones obferuas 
manu facieade funt 
beneficéis gratiar 


ferre, turpe eft 


delicate, uec fitbmiffe & hu-| beneficats vinci an 
sviliter , nec fupine, nec fafti- 
diofe accipienda |, 4:6. non | a beneficizs non : 


funt fuperbe accipienda 1, 
11. quedam palam, quedam 
danda I, 403. quedam 
pempore magna fiunt I, 431. 
usdam maiorea funt, etiamfi 
sninus apparent |, 432. que- 
dam triftia & afpera fant |, 
12. fatis comparantur |}, 4.05. 
Eentio aut loquendi tardita- 
ge corrumpuostur |, . fa- 
perbe data, ingrata & inuifa 


fterrere ingratoram 


in beneficéis accipie 
modo fe homines g 
beant 1 
in beneficzis dantis 
pientis perfona conf 


4 

in beneficizs tribuet 
aecipientis utilises § 
9 4 


7 l, 389.406. |. beniguitas L, 

, beneficia gratifiima |, 399. Berofi, qui Belum i 

Mlibata |, 400. feq. inaqualia | catuseft, opinio de mn 
1,431. feq. vifcata ll, 20 

beneficra vocantur etiam,|  beffisrins 9 leone p! 
que beneficii fpeciem habent 

1503] beftiariornns ludus 

Deneficia Dei nobis preitita bibenses ieiuni a 
420, feg. 

Beneficia non nifi fecrer> bibere & tudase, ¢ 


accipere aolentium repre-! vita of 


RERVM ET 
sotheca Alexandrina 
ibrorum fuerit 1, 231 
tothecarunt eftentatio 
venditur ' 1,231 
‘nigra in furiofo cu- 


ll, 389 
 lnrida fuffufio I, 407 
m Cur mhaxime moueat 
10 1,70 
4s argumefita modo o- 
acrilegos effe colligen+ 
oxdo neminem |, 561 
is di&um |, 242. ele- 





i@tom 1, 229 
‘tavia balnea ‘Ill, 320 
hus Rex L, 327 
Jeotia amnes duo gre- 
nficientes NH) 6 72 
ti li, 410. 480 
tiardentes ll, 717 
tas Dei, cauffa mundi 
i ll, 190 
tas non elt, peflimis effe 
em ll, 275 
tas pertinax malos vin- 
1, $82 

‘as feua 1, 407 
tatis pars magna, velle 
onum ll, 107 
ims in arte mufica ll, 
327 

im hominis proprium 
io - l, 254 


m honeftum nec in- 
nec remitti poteift ll, 
228. feq. 

wm & honeftum apud a- 
inerfa fant, apud Stoi- 
ntam diuifa Il, $41. 
odo differant —_ Il, $35 
wm _precario dicitur in 
bus & animalibus ll, 


567 
wa fenfibilene fit, an 






VERBORVM 


intelligibile Il, 565. fine alis 
quod contra naturam Il, 202. 
itne omne optabile I}, 206. 
verum vnde. fubeat Il, 74. 
bonum wnum eft, quod ho-+ 
eftam eft, cetera-falfa bons 
fant I, 223. 238.253. 
bounm an = malo nafcatur 

» 327- 19. 3306 

bennns eft vnica virvae iT 


. 100 

bonus nihil eft Stoicis, quo 

quis male vti poteft Il, 41, 

Stoicis corpus eft ll, $24. COfe 
l 





us effe probatur r 
P bonum omne aniinal effe Ly . 
det Seneca Igo 


bonum fumimum quid ipae 
347.1. 101.202.223.242. ne 
angetor, nec miauitar Il, 195» 
224,245. non pofitum eft in 
voluptate 1,343. feipfo contene 
tum eft Il, 2.6. vbi fic],349.fq. 
externis an augeatur B, 373. — 
fitne in mutis animalibus & 
infantibus ll, $65. quomode 
ad hoc fit perueniendum 1}, 
101.103, ad hec femper oculi 
funt dirigendi ll, 22.2 
boni fummi locus quis ll, 
330. ftudium non eft diffe- 
rendum Ul, 23a 
bont variz definitiones ll, 
$35. proprietas Il, $36, boni 
honeftique differentia ll, 939. 
boni honeftique prima notitia 
uomodo ad nos peruenerit 
li, 342. beni oullis fine focio 
incunda eft poffeffio ll, 15, bo- 
ni fenfus etiam peffimis fub- 
eft Ul, 426 
bona que fint ll, 100. an o- 
mania paria If, 195. quomodo 


parie efle pofin: ——il, 197 
bong 


\ 








bona corporis & fortuna, 
non funt bona Il, 230. 240. 
#43. commoda & produ- 
&a nominanda Il, 243. quo 











3 
breniarine , olium 
rium 


loco habende Il, 230. fagien: Brigantes 
da . » 18 Britannia , 
bena infidiofa ll, 49. qua-| in Britannia Cland 
dam | fecundum saturem, plum 
quedam contra naturam,| Britanss 
uedam media ll, 202, prete-| Britannos togatos 
shea certiora funt prasfentibus | conftituerat Claudius 
& faturis |, 425. feq. triplicia | drama lentas habet 
1, $03. vt etiam Stoicis ll, 195. 
202. Epicuris duplicia ll, be. bruma liliam exprit 
wera & falfa ll, 201. vera tam 
omninum quam fingylorum ll, | Brust faleus 
237. vulgaria omnia caduca| Brutus Regem Romt 
Ui, 429. bonane fint futura Il, | pitibus dciecit 1, 11 
$31.an ad have fiudigliberalia | © Brauti turpis & erube/ 
pertineant Il, 335 | mors Il, 292. wide 44.1 
bonoram dinifio Bpieurea | Bubulcus i 


1,204] Buris merfall, 763.76 
bonornes & commodorum! Burrus prefeéus \ 
diuerfa ratio i, 331 ] 
bonoram vulgarium poffef-| Bxjfa Gallica 
Gb follicita 14. 1,257 
bonus quis Il, 106. feq. ’ 
bonz etiam farre & fritilla (Acumina monting ¢ 
teligiofi fant _ 138 lidiora fint 


338 
bons inter fe profunt 1l,| ceca vitium oculor 


a 487 | domum tenebrofam ¢ 
bonoruss virdrum exity ma- 
lo non debemus contriftari 
L243. vide vir bonus. 
bens mifericordia vitanda 
eft ll, 305 
Boreas ll, 732 
Boryjtbenes ‘ll, 700 
Bethynoe genus ignium'a- 
Hiquod coeleitium —Il, $98 | obfui 
potularias fel i, 160 | Celater 
rateata felicitas ll, 51§ | , coleftia femperin# 
braceatas leo Il. _120 |}, 109. defitura fant 
beanie B, 74! effecting rerum ant 


Cecilins foeneratot 

Cecilianum didum 

Cecinna tria falmin 
nera ftatuit ll, 634. 4 
minibus nomina polue 


RERVM ET VEREORVM,; 


\otant It, 338 
eftium obferuatio noua 
776. feq. Gata magni- 

ll, 275 
eftibus corporibus quid 
itor 1, $34. feq. 
ibatus vidous |, 391 
"ius oratcr iracundiffi- 
etiam affentatione of: 
batur 1, 68 
‘um ardere vifum Il, 6co 
: alimentum e terra eft 
5. feq. circuli Il, 732 
1a peradta reliquie cir- 
antibus diuiduntur Il, 


252 
no adiiciales tricies H.S, 
iperuat ll, 415 
née modice, vel potins 
new ll, $5» feq. 
taraws \oxuria Il, 50°7. feq. 
enaculo dermire ll, 2°79 
lare cum feruis turpe ex 
antes reprehenduntur Il, 

131 
tatio Il, 272. pepuli ca- 
L518. velis ac {peculari- 
nunita ll, 71% 
nationes i, 356 
tationes fubditus & pa- 
us circumfufus calor 
erat ], 203.232 
tationum faftigia |, 114. 
eria verfatilia I, 357: 


nenta » 231 
epio 1, 283 
pionis infidies Auguito 
be l, 315 
efay quo pa&o omnia 
t 1, 561 


a 
sfaris refponfurh vai ex 
idiarum agmine mortem 
uti datum Il, 26) 
cferis abfeatis partibus 


Mecenas fundus eft ll, 507 
Cefari Deo fidebat quotidi~_ 


anum m l, 241 
Cefart quidam profcriptic- 
ne triumuirali feruatns reddi 
cupit ll, 4c4 
efarem funeral, 172 
Cefarenm atrium =i, 14.7 ' 
Caiane cuftodia 1,237 


Caiane clad:s magna por- 
tio Canius Iulos l, 248 
Cains Cefar Augufti nepos 
Lucii fratris mortem piifime 


tulie 1, 149 

Cains Cefar Caligula a 
Claudio flagris & ferulis va- 
pulans centies feftertio cx 
navit vno die ll, g26. contn- 


‘meliarnm faciendarnm cupi- 


diffimus , ferenderum impe- 
tiens |, 26g. generum occidit 
ll, $19, in exitiam opprobri- 
umgue generis humani edie 
tus |, 151. iratus celo, lovem 
ad pugnam vocauit J, 35. cur 
Tuliam Grecinum occideris 
1, 45. feq. iuffit Lepidam De- 
cimo trib. ceruicem prebere t 
ipfe Charex praftitit ll, 10. 
Optauit, vt pop. R: m. vnama 
ceruicem haberet!, 79. Paito- 
remeo die ad cznam inuita» 
vit, quo filium eius duci iuf- 
ferat |, 4. Pompeio Penno de 
vita data gratias agenti fini- 
frum pedem ofculandum 
porrexit 1, 406. probrum iu« 
dicabat fe Caligulam nomi- 
nari 1, 269. foccatua de capite 
confularis viri audit], 414. 
villam in Herculanenfi ob 
matrem olim ouftoditam di- 
ruit 1, 79. Xerxem fecutus 


pontes nayibus inaxit |, 334. 
husiay 


INDEX. 





humani fenguinis auidiffimus 
cur orbi terrarum prefectys 

"et TD, 481. feq. 

Cait Cefaris Calipulz am- 
bitio notatur Il, 402. feq. de 
. formitas 1, 268. dementia a 
Demetrio ridetor 1, 566. fue 
riofas lutus eb Drufilldm fo- 
rorem amiffam 1,151. nefan- 
da fauitia 1, 481. pater Ger- 
manicus |, 481. fuperbia |, 
gos. exitii caufe |, 269. fab 
C. Cefare Myrmillo de rari 
tate munerum guettus |, 201. 
fab C, Celaris morte popu- 
lus Roman. fame laborauit 1, 


4 

Cains folius Cefar Nl, A 
Corfinium obfedit & Domi 
tium feruauit 1, 443. epifto- 
lasad Pompeium miffas com- 
buffit 1, 46. feq. Mirylenas 
srasternectus Miarcellum ex- 
em videre non fuftinuit 1, 
114. montibus Baianis villas 
impofuit ll, 146. per decem 
annos patria caruit |, 11g. 
Pompeii hoftis ac vidor, in- 
gratus victoria clementiffime 
vius eft l, 44 
' Cait Vulii Cafaris cedes 
credita fuit Tullio Cimbro 
ll, 300. caftra in circo Flami- 
nio pofita I, 507. coniun&io 
cum Republ. |, 278. dictum, 
fe neminem,nifi armatum, oc- 
cifurum |, 50'7. lu€tus ob fili- 
am amiffam breuis 1, 172. vi- 
res in Sicilia fatigate Il, 694. 
vox, Oderint, dum metuant, 
exagitatur], 24. cum Cefaris 
wxore adulterium a Clodio 
commiffum Il, 426. Cefari 


Cato oppofitus!, 207, de Cae 





fare diGitatum, ia incertot 
fe, vtrum illam magis sd 
Reipublic# profuerit, ans 
nafci 1], 734. vide quogued 
lins Cafar. 

Cains Cafling Abftemias | 


; 
Caius Getulicus [iy 
Cains Gracchas |, 174 (® 
thus turbam fuam fegregat 
inftituit 

Cains Marius ingratu, 
confulatum a caliga 
Gus |, 507. villas in regest 
Baiana Ges mosoal | 
iugis impofuit Il, tq’. mal 
confulacim it, OOF 
ros rapuit Il, 402: videlle 


rius, . 
Cains Silins Cof, deigt 

tus hig 
Caius Vettius pretor 

forum a feruo feruares | 
Calabrie ventas lays 









calamitas, virturis om 
| x8 


éalamitatum molimes® 


cenfuetudo a4 
calcems, quid dixest © 
qui La 
calda ‘ 4 
caldarinm By 
caldums 0, 3 
calidwms nihil absqoe OF 
torio ignis i, 
caliga dimifit 1,333.0 
ga perduci Lg 
Caligula |, 269, vide 
Caligula. 


Callimachus citatat 1.4) 

Calliftbenes nobili ing. 
fait, & furibundi regs &* 4 
xandri imparieas Ui, tee ‘ 


ERVM ET VERBORVM, 





Il, 763 
's libri de Helices 
merfione II, 763 
us exful reditum 


fi Athenienfibus ; 


xfules reftituendi 
. 1, $48 
eruus quam gra- 
oretulerit U,132 
II, 495 

uibus corporibus 
lernetur Il, 708 
terris maior non 
Ui, 753 

iui vitandl ratio- 
. 11,358 
abini diuitis com- 
d memoriam fir- 
it eruditus habe- 
il, 87 
Varini- 
Il, 39% 
furiofus, a¢ furo- 
fus iI, 318 
vinolenti crudeli- 
afpis filium I, 74. 


itentia in 


_Ammonem mil- | 


obrutus II, 628. 
cupiditas f §57- 
Ethiopas vix fame 
. I, gO 


. If, 319 
I, 478. exful a Re- 
‘us , I, 508 
, i, 220. Il, 138 
e fomenta Hanni- 
garunt II, 145 
> quidam reaun- 
terre motus II, 

a Tae 
nia ipgens terre 

Wl, 739. 765 
ram fines Ij, 748 
letis  , 6g 





| Candauia deferta i, 10% 
. Candidatas {, $33, 1,533 
Candidatus Sacerdotiorum 


ee ~ 1,581 
Candidato vecem & ma» 
num commodare II, 2g 


' Gandidatt, boni viri {I, 7. 
folliciti vocem praconis ex» 
nt Il, $33 
canendi peritus 1,473 
_tanentinm ordo per vias o- 
lim Il, 307 
canicale ortus Il, 695. 72§ 
canis bona Il, 258 
canis catenanius 1,94 
canis nomen ambiguum I, 


cani miffa Fruftra ote ater | 
to eaptanti, hominum detides 
ria comparantur 1,234 

canes @iiciunt homines a 
bafilica 1,3 
 Canii Tuli a Caio duci iyft 
admiranda tranquillitas, & 
ad mortem vsque Philofo- 


phantis conftantia I,2g0 
Canke I, 31 
Canopus Il, 144 
Cantabri I, 112. 


repellicredebantar Il, 454 
canticis difcendis operati 


13.9 
cantorum plus in comeffa - 
tionibus Rom, guam .olim 
fpe&tatorum in theatris I, 


° 
capillornns cultus Wee 
cepillerum cura qualisapud — 

veteres II, 6e¢ 
_capitolium dedicauit, Pui- 
uillus I, 178 
iii capite. 





INDEX 


a = <eteeeepenth 
capitolii vidtigal : fingulis | ceptis animo traden 
¢omeffationibus hauftum sh cum Corneade dt 
. 1i7 
‘in Cappadocia lumen e-| Carthdgo}, 31. 120 
quos albus faciens il, 672 
“ ¢apra, ignis globus Arifto-| Curtbaginis horre 
teli , ll, 5761 ll, 3x9. moenia vas! 
capréed li, 261] pte 
capricornns Il, 6g3| ad Carthaginiesfs 
de capfula toti ll, $16] publicam an {apie 
captinus an fe ab impuro| dendum Lj 
patierur ferveri 1,414|  Cafpines mare 
captinis & pretio partis 2- ot  Calfandre Gallon 
obfefla 


ui boniqne natura percere 
abet 4 Ph 263 
captos cines decem ex ma- 
© captizofum numero re- 
imenti, quid debeant redem- 
pa 1629 
caput dira imprecatione 
defigere L. $47 
tapitis dolor Il, 267. fan- 
gnine emiffo lenatur 1, 219 
capite demiffo viucre ll, 


I 
carce? nobilis 1 a 
carcerts alimenta ‘JI, g7 
cardiaci vita, bibere & {u- 
dare 


> 46 

in Ceria nda cuin pifcibus 
@ terra emerfit ll, 668 
caricé annum nouum faci- 
unt UI, 325 
carice cuti pant, pro pul- 
mentario ll; 325 
carmen venefice ll, 24 
carminis modo ihclafa faci- 
lius herent li, 10§ 
carmini inferta precepta 
multom habent ponderis Il, 


392 

Carmina facem f{abdunt me 
Fectibus ll, 519 
Caruinkes 


caffigatio aliquand 


faria 1, $. quémodo « 
da: om L, 


taftigatio {celerstor 


expers effe debet | 


in caffigatione b 


quid Deus p 
at 


Caffor & Pollex 
ad Cafforis negott 


a imores 
cafes won ob 


phie ftudio 


1, 


cafus fex 
Catagis ventes fat 


caterate Nii | 
cathéne fortune 

éathens if finiftrt 
cathedraril philoh 
Catilina L. Syile 1 
78. ingratus 1, 506. | 


nis Loftis 


Casiline tres 
Cato adilis | 
M. Cate Cetforia 


in pta- wis Catonie, sim 


-RERVM ET BT VERBORVM. 


edit |, 360, 4 360, ithperator nperstor femper intuendum Il, 32. felis 
ialis vno caballo cone ‘ citas |, gor. laus |, 290. mors 
rat, & ne qiidem t6- i deferibirur, & oratio anve 
6. feq. citatur Il, 55% | suerte habita 1,192: 185. 196s 
um 7- equus ab | 198. Il, 77. pretura fo | 
ius 33 "hh 337 an eodem Joco bende I 
‘ato iunior an modefte | 2 
phatus fit, fimul Ca- 
K Ponipeium laceffens 
animam fibi matin ex? 
|, 219. plebis contume- 
peffus l, 250. Cafarem 
ipeium prouotauit il, 
ortius opent viri ex- 
quam Vlyffes & Her- 
250. Deorum alumnus 
in Clodii iudicio tefi+ 
m dixit ll, 426. iniuri- 
balneo fa@am non a- 





Gus tmaasfixum |, ‘er 
souls duplex non fait igno- 
mine |, 121. fciffum manu fos 
valnus ll, 208 Gatonis Viica 
ll, 146 
Casoni canflam agenti in 
frontem mediam infpuit 
Lentalus ai 
Catoni ebrietas obiette 
246 
Catonem din cinitas igaoa 
ranit ll, 376.. in libertatem 
glatlius ‘afferait ll, 40 










te maluit quam igno- in Catonem ingratus pop, 
»54- malinolentiz ex- 1, 508 
1], 356. mortem ferro “Casone fedente negatur 

m vicit ll, 453. obrutus polus permififfe pofta are 
, &e fenata i in carce-| Florales iocos li, 427 


Catenes quidam fone, alter 


nis diebus 1), 
cum Cafonibus viuendon 


ll, 469 

Catenians axtas. bonorum 
.| & malorum ferax I, 228, feqs 
Catoniana pracepta ll, 392 . 
Catuli verba ad iudices 
Clodieno i, 41? 
Cancafus - ll, 70@ 
caudex quid antiquis 1,327 
Caudicaria naves |, 329 
canea eneatoribus antes 


© poftpofitus }, 
vincatur, an vincat in 
lica acié, nihilne incer- 
22d. virio laxauit ani- 
fatigatum 1, 244. virtu- 
iua imago, giadio i in- 
: 1,243. vulnus fuum i- 
1, 2g3. vt intelligi 
"nels bonis opus e- oe 
228, ad caxeam futhrham 
tonis conftantia i in fortue. Gantia verba l, va 
rietate ll, 467. duo in canillationet , Gracis foa 
exireinis inftrumenta, phi mata 496 
isliber & gladiusll,77, — caufa_quotaplex Stoicis , 
r}eos UI; ia éxemiplum ,  Asifioeli Plateni J, 188-fq. 
a banl@ 


INDEX 


eee SSS SS SSS 
canfe bone conditio quan- 
do melior lL, 43° 


canfe ant nimis multe, ant | 


mimis paucz ab Ariftorele & 
Platone ponunrmr ll, 189 
cauferum inquifitio M,421 


canfarie partes Mi, 211 
canfidicns l, 94 
camfidict ll, $21 
cantiones I, «6 


cantionibus prolatis contro- 


uerfiam tollere l, 430 
Cayjtrus ll, 700 
Celer Afinius ll, $24 
cella laxiar ], 229 
celle pauperam _il, 56 


cenfeo hoc amplius 1, 341 


cenforiwm crimen, paucs) 


argenti lamelle l, g60 


celifus in album mittit |, | 


431 
in cenfum deferre I, 386. 
ll, 420 
ll, 164 


centanrt 


centefime fanguinolente |; | 


465 
centiceps bellua «i, 833 


centurio {upplicio prepob- | 
tus, a Pifone duci iuflus |, | 


28 | 

centurio periturorum agmen | 

trahens l, 240 | 
cerafta 1, §74 
Cerberus lj, go 
cercus & fax 1, 235 


ad cereos & taces Funera du- 
cenda 1,337 
ad cereos & faces viuere li, 


cernere ferro 
certiulat 









‘§7 | 


ad Cerenem fluy. over 
nigrefcaat, appelluntor |, 


ey 
certamina facra Lag 
ceryx Lay | 
ceffa decernere yetanur 
Lacedemonii 


qa 
Chereas tribunus milites 


(ob exprobatam = moliitian 
§|Caium Carfarem occidit | 


| : 268, ll, 1, 
XarwloPvacxss {peculae 
res futu..« grandinis Nl, 08 
Chaleidis terre motn | 


Chaldei ll, 798, quid b 
com.tis cenfuerine I, 7 
Chaldacrum obferomio 


chameleontis color car 
rietur ll, a 
chaos iitane Epicurean 


ae 


Kapeeerypecpeas I, gal 
Charimander librum dec 
metis compofuir ll, 70 
Charino magiftratu ll, 96 
Charis Hefiodo, que Bo 
mero Mufa Loi 
Charites louis filia |, 39 
Charmde leges Il, Hi 
Charybdis U,42. 10L 1 
fabulofa |, 1°75. ani 


| fabulis, fcire cupit Seneca & 










RERVM ET VERBORVM, 


tragya quemodo inter-| ceat 1,540 
frat 1,268] citatvicoja l, $9 
ivograpbum dare |, 416| M. Gcevo etatem fuam 
drograpbuns reformare| complorat ll, 316. Atticam, 
Ul, 396} quod in brecam venerit, {cri- 

amy dati 1, 34x: | bere iuber ll, 533. cauillatie- 
rerus veterum philofo-| oum verbs pro fophifmaibas 
‘um ex multorum voci-| vfus ll, 496. citgtur ll, 51. 
conftabat ll, 306 | clientibus fuis prebet cerui- 
wie ll, tog « § | cem 1, 243. gradarius fuit in 
bryfippus @ Seneca in or-! orando Il, 117. negat fe habi- 
m cogitur ], 386. .tfi a! turam tempus, vt Lyricos 
blica remotus, mola ta- ; & Dialeficos,legst, eth etas 
prairicic 1, 215, 3747. fin- | duplicetur Il, 1g0 vocis effen- 
sratias fonis & Luryno- |} tie autor ll, 167 
filias!, 385. librum fuum | Ciceronzs calamitates 1, 191, 
eneficiis ineptiis repleuit | feq. 315. compofitio qualis.l, 
§ citetur “T 267 $12. confulatus non fine 
ryfippi viri magni, fed | canfa, fed fine fine landetus 
i, acumen Gepe retundi- | 1, 395. epiftole nomen Attici 
interdum pungit, non | perire non finunt Ul, 66, epi- 
iat 1,326 diftin&io de | ttolarum argamenta Il, +33, 
ntis on ragxeiet ll,26.pre- | flebiles voces in quadam ad 
im de reddendo beaeikic Articum epiftole 1, 306. libri 
y. fimilitudo de pile Jufu |ad philofophiam pertincntes 
9. fubtilicas & briuicas in | ll, 444. feq. libri de Republ. 
endo |, 385. fippi | 1), 484. poft Catilinam exili- 
uli & Cleanthis diflen- | um |, 5.8. verba ll, 51. ho- 
: ambulationis definitio- | ftes & infidiarores l, 319 
fH. Chryfippilege viue- | Ciceronis libri etiam Dort 
tofo licet l, 378 | effe poffunt l, $60 
ryfippe quid fit feruus |,| Ciceronis exemplum fecutus 
1 | eft Seneca ll, 49§ 
Ciceronis vrbanitetem quo- 
modo . ffogeritVatinins 1, 267 
Ciceronis vmbra Cesinnam 






























ndu prefiit . il, 644 
thgés | Ciceronem expeliens Clo- 
J Antonins occidens 
Cicero F. confal propter 

e oY : 48K 


INDEX 


Ciconum flumen potum fa- quid {peGare debeat 1, 2235 
wea reddit vifcere ll, 669, sues boni opera nanqum 
Cimbria Mario cefil, 507.| inutilis eft 1 34 

l cini necere nefas 153 
cinitatis captee images 
jp 
















feq. egre quale indica 


cinstatis retor quomel 

einerarius 1, 264|caftigare dzbeat L4 
Cinua Confol 1,481. Au-| cinitatulas vendere Hi, 
guiti clementia in Cinnam 1,| chamer thearri & fchols 

283 1s! 

Circenfe tomentum 1,3’5| clameres varii non wit 

Circenfings clamor 11,29@}runt Senecs aazimen ll, 


Circius ventus Galliz pe- ¥9 
culieris Il, 733. ei templum} clamofis L4 
fecit Auguftus ll, 733 | Clavannes cendifcipnle % 

ciyculenti vis dicendi rapi-| nece,fenex & deform| oxy 
da, aptior i, 13$|re, fed animo viridi, 119 

circulator l, 526| cleritas quid Bast 
circulatores Philofophi ll,| slaritas qa poft mons 
93) contingit, fitne boaum Lyf 

iu cireule aliquo tempus} claritazis & glorie 
], 206 | men "Bas 
circulerues celeftium nu-| slaficums Se fymphous | 
gnerus 73% f 
circumagifur. ll,21| eclafico cencio consol 
circumslitio ll, 319 hy 
¢ircumfcriptiones 1,34.63-| Clandianus Gometes i,7y 


ll, 294 
tircumfcriptores ], 229 é 
circamfiausia, Gracis ws-|mus |, 13g, fy. animam agt 


gisacts ll, 613 |cospit U, go7. fratram mt 

circns 1, 32-327| tem e@quo animo talit |, 1¢ 

in ¢irci certamine interius| feq, in coslum ire vitus igs 
ndam 1, 231 Jinducicur confolans Potybi 


circé vitig commendant go-|1, 146. plores intra quiaqat 
is niam culeo infait, quen© 
muibus feeculis infoti lege 
car |, 297. quando exipiret 

clens : 1 319 |rit IL gro. quantum Polyhe 
cifternina aque Il, 324 |prasfticeris ra 138. fq. 
siuscams mereri ], 300 |ginta quatuor anaos cam & 
ciuilia officig gefturus, jaime indtarus ef ll, $07. ko 


cifinms li, 232 
siferea in vfum exercitus 


wa ' _ 


RERVM ET VERBORVM. 


\ Britannia, haber II, 

t 315 
di amici II, g24. ania 
auus .M, Antonius [, 
tunculus Auguftus I, 
B17. cades II, 835.819. 
mentia I, 54 feqq. 
$08. generi II, Sao. 
[, $23. feq, manfuetn- 
. pater I,149, patrnus 
atria II, gi2. poena a- 








clemens quis J, 20§ 
clementia homini maxime 
conuenit,. regi tamen & 
principi precipue I, 275.277. 
293. reges fecuriores reddit 
I, 276.286, 288. an non perti- 
neat adinnocentes I, 274 
clementia fama I, 56. opera 
5,307. plures definitiones : 















; 30 
clementie contraria cradee 


ros Il, S25. prefect | lias I, 298. 

focer II, g20. vitima} Cleonis publice prepofi 

gic. vxor Il, gig enrane , fuerunt II, 
6 


2 beneficium, Augu- 
1,397 
indium iocorum ple- 
Lpocolocyntofis II, 

B05. feq. 


inm malo 


laxdio Cefare vorum 
I, 146 

ins Caudex primus 
+ perfuafit nauem 
ere I, 326 
i Quadrigarii duo- 
nus annalium J, 442 
bes I, 21g, aquam tra- 
tulos rigauit II, 124. 
cum decretis philo- 

pniungi vale II, 336. 
generi humano, etfi 
‘ixerit I, 215. Zeno- 
reflit Il, 15 
bes & Chryfippus di- 
eius diffentiunt de 
nis definitione II, 


5¢ 3 
is dium IlI,105, do- 
ingrato I, 504. egre- 
‘udo Il, 478. exem- 
duobus pueris Plate- 
‘entibus I, 6. ver- 
ecm Latini faAti Ul, 

: 475 


1 
Cleonts puniti tempeftatis 
obferuatores, cum vinee va- 
pulaffent, aut fegetes II, 707 
Cleopatra amor Antonium 
perdidis I], 303 
Cleopatre & Antonii defe- 
Gio per Nilum fignificata I, 


699 
Cleopatre molligm vaus 


Chelidon fl, 328 
clepfydra II, 30 
Clidemi opinio de fulgura- 

tione If, 644 


Clitus ab Alexandro inter 
epulas trarisfoffus 1,77. I, 
3a 

Clodixs adulterii reus ind 
ves cOrrupit II, 426. Cicero- 


nem expulit I, 29 
Cleka equeftri Rtatue infi- 
dens 1,173 
cloftrum 577 
Clo*bo li gog 
clypet flagrantes Ui, -92 
clypes ignei fi, go 
Cneins Lentulus avgur ma- 


ximum dinitiaruam exemplum 


INDEX 


ee 


Quaegeten Qasr 
dinitis fai fumma erga Au- 
ftum ingratituday 
Cneit Lentuli ranta {ermoe 
nis inopia, vt citius pecunias 
auariffimus emittat quam ver- 
a ibid. 
Cueit Pifonis rigor, tres eb 
WOius innocentiam duci iu- 
bentis I, 21 
Cueius Pompeius I, 1726181, 
UI, 463. ingratus in Rempubl. 
1, §07. villas Raias exftru- 
@&as montibus impofuit 1, 


146 

Cneit Pompeii cupiditas & 
ambitio notatar], 172. ll, 401. 
mors 1, 181.585. nepos L. Cin- 
na I, 283. focer Scipio ll, 7%. 
vide queque Ponepeias. 


cceis 1, 284 
cadices, tabula publice |, 
coticslls 1, 3 g 
cadicilles , men epiftolas 

fcribere ll, 159 
¢sercifio 1 33 
Coguitio ll, $26 
eclapbis percuffo fapienti 


uid factendum =I, 71. 264 


calletie evemica il, 212 
colledie, id eft, fyllogifmus 

Hl, 139. 155. 311 

Collins porta l, $07 

telinfar 1,41 

caler animalicrm cur varia- 
ilis Ul, $89 


celer czleftinm nan vwnus 
Y, s78. rubicundns tanram 
excitat ; ; Q 89 
‘eelsres Quidam vim fram 
@x interusilo oftendunt 1), 


U, $20. 636 
Ui, 257 


eclerasi 


ibid. | coloris 







Cs oe eee D 
columbarnms colla a 


columbatuy labris igh 
columuee flagrantes 1,7 
come cura \ 


comera an fit e oe 
cum 79. 

comefes apparuit fab Heb 
ces & Buris enerfions |, 
780. 790. cur nos er , fel 
procedat Il,793. lsCteani ves 
extentus equanit ll, 789. 
ef fubitanens ignis, fel 
sinter, drs 

ella ; 
nor Sole 1784 chaican be 
lam effulfir Il, 7go. Pacercue 
& Vopifco Coss. appares & 
cit, quz ab Ariftotele & The 
ophrafto predi@s foes i, 
$00. fex menfes dares 4 
793- Sole deficiente via" 


7 
comete an in fe tens 
quid habeant ll, goo. feq# 
tardeeant Il, 800, cur non & 
to extinguantar ll, 793.109 
parte cali afpicisntar 1,75 
multi non videntar Il, 79} 
qromodo Sect i, 7 i 
785, eq. 9. g. 
gufto , 228 . Nerone Cer 
fare, & poft necem disilal 


spparuerant. Ll, 790 on 


RERVM ET VERBORVM |! 





ditionis ll, 2777 
arum curfus cur igno- 
7g. genera Il, 780. 
1era Bpigeni ll, #80. 
nondum perfpeéa ll, 


componi cum inferiore "1, 
198 
compofitio alia aliis in orati 
imide 


one placet Il, 4.42. non n 
anxia effe deber Il, 632 


rma li, 785, gnifica:| compofitionis genera depra. 
ll, 799, de Cometis | nata Hy 516 
vfideranda Ill, 776|  comprebenfienes 1,3 
i di@um 1, 401] compstatiafordida 1, s 
‘atiouibus fingulis feq, 
n Apiciusconfumferit| comsputationes AL 
1, 117| cenceptus inchoati 1, & 
fa finguolaria 1, 581 ‘feq, 
ria aut pretoria Il,) conchylia fopesi & in 
$33 | maris 199 
ta fortune — il, $33) conchyiliaré 1, 182 
sale vitium 70| conciliaturas exeutere Ti, 
ifum & continanm Il, 428 
| 609 ' coucio imperatoria 1, 506 
ode feu produdta ll, | scomcitementa \ boo 
243|  conclansandi ceremonia 1, 
eda & incommoda 366-8) 52 
os fant Il, 378 | comearrit os |, 25-3 


wedoruns & bonoruam 


concurfatie circumcidend 


conditio ll, 33% 1, 238, 
mmune, dicere folent| comditio omnis verfabilis 
inuenientes Il, $37 l, 236. im 
ania pluribus modis|  conditinnms W,289 
1, 9671 cenditura L7 
‘unig rerum quomodo|  cendycta domus & md, * 
roprietate fingulorum | alterius 4, 55° 
t »f50|  conflagrationis mond ° 
‘diernm fales in Socra-| pus il, e 
1,269|  cengiarinm 1. 185.49, U, 
editi 1, 232. feq. "23 
endiario Il, 237| congiaria |, 92, 227. pat 
endiaria _—il, 88. 823| annua | 
endiaria ducere 11,537|  congiaria Alexandri vot 
mdium  —-4, 3041 oa 
eréndinatio Nl, 427 coningem vetare in 
lanare: 1, 207. feq. | proftare &e valgo admiffis ir 


oni ad dicendum I, 30 |{pe@oribus vehi vndique peg, 
ont ad rumorem |, ({picuam, rufticum & inhums 


9 num 1, 399: 
ie iiig — - oral. 


+ 


tND ES 





ee aes SCS 
conlatrare philofophial, i55 contemmenda mirari folens | 


Conon deteétionesSolis col- Il, a 
Yegit, fednon meminit come-| contemptus vitandus ig F 
garuin Il, 778 | quemodo vitandas Il, 

conqueffiones AI, 263. feq, 

confalutart I, 36¢| contemptus malorum 1,29 | 

soncisittin bona II, 124. bo- contextus Operis I, 1 
pa & mala I, 428 continuatio quid Il, 609 

confcientia grati I,47,.feq.| continuum commifias 

canfcientia flagellantur fa- | Il, 609 
cinora mala. Il, 429 |  ¢ontractio & rerpor leit 

eonfenfus publicus, grand ‘ Isp 

umentgm Yl, §24.|  ¢ontwmelia gyid I, 260. 1 
pa ba ere fulmen I, 634, de dicta = 1,340 
conjilinm futuri ex preteri-| contumelia fapiens afficin 
eo venit Il, 297, fub die feu | potett I, 250..25380 § 
fob manunafci debet II,222.| contumelia & inioriz or 
an ingrato dandum ‘I, 480 | crimen Loa | 


conjiliorum rerumque diffi-| contumeli¢ ere, gar 
gniliti.do “nde i, 6a, feq. dam, que tamen a fant § 
Ss eonfolatio Marulli de filii ms 
= morte II,435 Senecead ma-| ¢onuerberare copuitit 
grem fuam I, 103. feqq. coatra 
mortem amici Il, 188)  comnerfatio multorum > 
in coufpicuo mortem ha- | nitiofa I], 16. 464. virorm 
I, 335. feq. | bonorum orilis U1, 395. more 
‘ \eouftteutio animalium quid | immutag Lf 
; II,149]  conmerfatro & a ar 
‘gonfuetudo omnia pati md fcenda funt 
cet - la conmiciatoy tH 
il faétus & refedtun it connictus magnoreum vite 
461 | rum efficacior oratione I, ¥ 
fol nummularivs [1,Q17.| conaine deligendi IL, @ 
- ius I, 92. poftmeridia- | feq. quam occupeti fist | 







li, $16 | 

ee emf quis honor exhibi- | consinarum: cenfura fer } 

“0 11,186 | permiffa IL, 133 
confularia comitia I, ¢33| ¢omninater Lh 

; conzadti I, 69| ¢onninii ferme qualis th | 
contemplation rerum nate- | 196 


am nos igensiile oat I, = 
i" 
en artes irae 
bent decreta 





_-  RERYM'ET VERBORVM, | 
EE 


—————— ee 
 genmalnerari 
~ corbula iecatas in 


‘ornelium 5,267 
Pd Gordybem verfus Seneca 


. _- I, 10a 
Cordus vide A. Cremuti 
Cordus 


* Corintbus 

ud. : 

ca percuffum 1, 
| §°5 


Cornelia Gra 


‘ger fortiter liberorum mor 
| it 






Hallie 


es 4,49" ik r 3 as al 

= i eee FF i me - pa | 
F s VOOR U= K 

Sedan 

Lb. ££ At TT n i 
. cl 

' © Lae a : 

- > ° . " 

s 


ae 


_ 





i 234 | 


Cremutins : 
Corfininm Cafar obfedit, | 


394 
I, 132 |) 
f Rarblenat ingeates y, v6 | = . 


4, 264 | 


- $24 | eft Il, 278. 
Cornelian leger Syila tulit | 2 


J, 200 


Hi 127] de corpore quid fiat 


ferentia  . —_/IL, 599 

corone etiam interdiu, licer 
raro, fiunt _ Ml, $84 
_ covonis fubfit ne aliquid core 


musnon feedatur 
corporis temperatura 


homi- 


IND E X. 


Qgsheantiiiasase eset 


ad Corancanum dire Il,<s11{ conditio 


Coruncanium landabat Cato 
1, 360 

Coras an rete a quibusdam 
Argeites dicatny Il, 932 
Corycus mons ll, 660 
Coffi , l, 284 
Cofi wrbis prefeti, viri 
uis fed vino merfi, fides 

an fecretis continendis Il, 
300 

Ceofure 11 9 
cothurnati, & elati }l,259 
cothurnati & excalceati 1, 
22 

cothurno, non tantum fi- 
perio fortiora dita 
Cotta TcCtus ll, ¥23 
Cottam filium in exilium 
fecura ett Rutilia 


U1, $39. multis nimis culeus & 
recens Ny 511 
Craffe Cato oppofitus 1, 
201 

Craffum Parthis auaritia de- 

it ll, 736 
de Craffo infolens Parthus 
tentiam tulit ll, 10 
Craffus Magnus « Claudio 
occifus Il, 819. focer filig 
Clandii ibid. 
Craft F. Magnum vocari 
wetnit C. Cefar lH, 319 
craftinus fine follicitudine 
expefandus ll, 35 
Crates Stilponis auditor 
quid preceperit adolefcentu- 
Jo fecreto ambulanti il, 28 
credere omnibus, & aulli, 
wtrumque vitium eft 1,8 





1, 236 


1, 25 \ 
- Craffus\\, 819 diues!, 360 | ti funt 


ane R Ene ae 
1, 498 
credstor beneficii quim 
cunie diligemtins quasrendas 
1, 412. fq. 

creditey fepe debitori di 
mnatur g2t | 
creditori etiam prodigo pe: 
caniareddenda _|, $57. eq 
creditor’ preter fortem ex: 
tra ordinem numeretar J, 


credulitas plurimam mali, 


facit 1, 46,51 
crepax focus il, 508 
cre prens ll, 160 


in Creta infula fons {ubit- 
tit, eum terra coli defiit ll, 


660 
Cretict finns Il, 684 
crimina plerisque volupts 


I, 428 

crifin habere eamdem 1, 

397 

crifpare i, 08 

Crifpnlus li, 200 
Crifpus amicns Senecs 

1¢3 

Crifpt Paffieni egreginm d 

&am |, 397. fabtil itas, & de 
&um de adulatione _1!, 48 


crocodilé @ Delphinis 
Tentyritis vincuntur Il, 699 
crocus latentibus fiftulis is 
altitudinem expreffus _ Il, 397 
Crefus rex rogam fuum & 
feendit & extingui vidit | 
237. ferniit Il, 133 
crucibus fe refigere 1357 
crudeles gui dicendi 1,3 
cradelitas acerbifiima 
crudehtas quid |, 304. qui 


credité nomen quomodo | peffimum habeat I, 2-8, 


benef: io tribuatur 


credisi 


& beneici dive | gi 


vinolentia comes ll, 303. ry 


RERVM ET VERBORVM. 





auget 
itatis exfecratio I. 
itus !.299, regnum 


1, 300 

‘atis & feritatis di- 
1, 304 

1, g60 

avins ll, 160 
Neapolitana Il, 164 
lena 1, 562 
lina Vedii fregit Au- 
1, 96 

lavii fapercilium 1, 
264 

late manes = 1, §'74 


humi pofitum Il, 11. 
tlonem compofitum 
1, 213 

, ll, 482 
patrimoniorum exi- 
1, 391 

rum vel gladium lo- 
1,327 

lis? 

, I, $35. feq- 
as hominum iafinita 
1, $27 

‘as nouorum, vetera 
1,427 

‘atis vituperium |, 358 
‘tes terminande |, 
ll, 66. vi termi- 
ll, 52. feq. 

atam finis, timoris 
m eft Il, 13. dantur 
ion vero finis 1, 119 
tatem feries infinita 
ll, 60 

l, 169. feq. 
noanullis nimis cul- 
Mg 11 

tas vitands qt 
‘Dentatus primus in 


> duxis olephan- 





1. 282 | tos 





1, 326 
Curii Dertatl di@um |, 22¢ 
Curins quibusdam parum 

feuerus i, $4 
Curinm laudabat Cato 


360 
currus non honer, fed he- 


noris infigne L, 38g 
exvfor 1492 
curfores raco hieran faciante 
ll, 298 

carforumagmen _— II. 9 
curna cork gere Il, 81 
cuftodica Il, 13. a0 


ex cuflodiavam aginine y« 
hus mortem rogat Cefarem 


° I, 4 
inter cuffodias quidam’ cd 

f ectaculum mitfis ceruicem 
bi rote circumacta tangit 


ll, al 
Cutiliaram infula natans 4 


6 
Cyclades {parle ll, hd 
Cyllemins ll, 820 
cymbala cur fonent 11, 627 


cus nummos pofcens 

& contemnens arguitur 1, 
Te _ 409 
Cynics petitio Antigoni ca- 
uillatione deluditur 1, 4cg 
Cynict an recte obuiog 
quosque monuerint =H, ox 
cum Cynicis excedere ho- 
minis navuram 1, 329 
Cyparifie ll, coo 
Cyprus |, 182, terre moty 
agitaiur ll, 766. fepins terres 
motu vaftaca ll, 369 
Cypri imperium Antigonus 
petri tradidit > 454 
Cyrenaics quas partes Phie 
lofophie faciant ll, 349 
Cyrnah, i. Grfxe 3,100 
Cyet 


INDEX — 


ieee eee 
Cyri Babylonem oppo 


Decii L sa 
turi furor in Gynden How | decefor 144 
1, gt, cupiditas 1, $1. $57-f€q-| deco/lationis remedinm|0 
decrepiths ad olteai ant 
D. 3 
decrepiti & extreme ur 
D 4cus ll, $74 gentes 1,84 
Dedalas ferram coin- = decretam quid I, eo4% 
mentus eft ll,356  decreta philofophia il, 33 
Dabe ll,23x | decreta fapientie nevelant 
Dannbias 1,315.1, 679. 2u- | effe li, 40 
tepam Afiamgue difterminat | decreforia arma . Il, $9 
ll, 574-747. fimileth Nilode-| decreftoria hora UL, 456 
turam habere a philofophis,| decretorins ftilud 1,24 
fed falfo, credicur 1,694) decxvia prima, in qua ¥0 
dare quid 1, $00 | cem preco experitar 1L178 
dare beneemenfam il, 7-4| decnrrere fine hofle IL 
. dare, duosexigit 1,500] deducervé 1,3 
dere & accipere contraria| deduétio 1 gt 
1,500]  deformare, i; deftibere | 
Darias ll, 401. prisatis Per- 5 
fas obtinuit l, 77|  deformsitaze corporis ntl 
Darit cradelitas in Oebazi | foedatur animne 1¢ 
liberos |, 77; eius mater fer-] defricere bones _—1, 59 
uli ; , defunctis an male fit 1178 


t 133 
Darian occidit Alexander 

a ei 939 

debeaturne aliquid ei, qui 
inuitus profuit l, 523 
debeatarne aliquid ei, qui 
fue canfa nobis profuit 1,527 


debere, vbi locum habeat 
« ll,500 
debitoris vala 1, 381 


debitori {ao fepe creditor 
damnatur l, $21 
in debitum foluere 11,18 
December menfis laxurie 
& Saturnalibus dicatus ll, 54 
decempeda ll, 337 
Decio tribuno Lepidus cer- 
wicem rabuit P Re 19 
cis |, 478. fe pro Repu- 
blica deuouis P 





UJ, 20g | muis 





deboneftansensa 1, of9 
delator L 


defetio folis perfeis 
delegatione & verbis 

Ga folutie "1, §2t. 
délegutionem ‘ecipere +" 


delicatus quidatn inten? 


gat, an fedeat Lp 
delicte ad rabiem incist 
Ul, 134 


delickarum rabidarum 10h 
Quousque eadem |, 220. © 
commoda & nocentes frauds 
Bi, 29 

dehtiolums D, 33 
Delos isnmotd credits st 


whl 





, RERVM ET VERBORVM, 


delpbinerum & crocodilo- 
fum pugna ll, 699 
~ Demades an merito damas- 
tierit funeribus neceffaria 
vendentem, indeque lucram 
Optancem 1, $49 

Demaratus Lacedemonins 
a Xerxe premiis afficitar, 
quia folus verum dixit 1, 543 

Demetrixs & Antiochus 
Demetrii Syriw regis liberi 
H, 789. polt Demetrii Syriz 


regis mortem effulfit come-. 


tes non minor fole _ ll, 789 

Demetriks Cynicus magni 
fudicii vir 1,554. non virtutis 
Kientiam, fed egeftatem pro- 
feffus eft |, 357. nudis ftra- 


gnentis incubans, veri teftis, ; 


mon praceptor ll, 64. eodem 
lece imperitorum voces ha- 
Bet , quo venttis crepitus ll, 
$72. vitam fecuram mari mor- 
tao comparat ll, 209 
Demetrii lans 1, $53. eius 
diGum Cefare ducenta dona- 
Ya reiicientis 1, 566, oratio 
ma nature opes repudiat |; 
preceptum vtraque ma- 
mu proficienti tenendam |, 
‘$56. verba ad quemdam po- 
fentem Jibertinom il, 689. 
nica de diis querela 1, 206. 
vox magnifica 1, 198 
Demetrinm fecum circum- 
ert Seneca, & feminudom 
mdmirator ll, 182 
Demetrias Pompeiaaus lu- 
@upletior Pompeio =, 229 
Demetrius Poliorcetes 1, 
a4. ll, 27. Stilponem inter- 
gat, num quid perdidiffet 
rrke capta 1, 


254 
Demesrie quid refponderis 


= 








Stilpon interregenti num quid 
perdidiffer 1,254.1 127 
Demochares Phan. fiaftes 
ob ‘procacem linguém ap-el. 
latus l, 92 
Democritus}, 329. antiquo- 
rom omnium fubtilifimus Ui, 
778. diu furere vifus Ll, 276. 
diuitias, vti onus bone men= 
tis, proiecit l, 208: femper int 
publico rifit 1, 35. 244 
Democri di@tum 1, 66, Ui, 
19. inuenta Il, 363. prece= 
um de tranquillitate vitas 
» 66, 239. Opinio de vento 
il, 719. opinio de ftellis Il, 
ratie ll, 70%. fententia de ter- 
re morn ll, 7:y. volumen ase? 
buSusclas . 217 
Democrito obie&tum, quod 
pecuniam neglexerit 1, 
denarias a ferno impure 


1, 

dentinum dolor cur acutif. 
mus li, 268 
dentium puerilium lapfas 
_ 1, 461 
denunciatio _ ll, 427.394 
depofitum non femper red. 
ditur l. 463 
deprecanea fulmina Il, 640 
depudere 1, 266. feq. 
defcriptio virtutis cuiusqué 
neceffaria L Kk 6. e 


defiderium fuorum modi- 
cum, naturale eft 1, 164 
defideria ex vitio mata, in- 
fatiabilia funt 1, 119 
defideréa rerum omnium 
quomodo deponenda ll, 213, 
feq. hominum quomodo pof- 
fint delineari ll, 234 
defignatores l, §50 
defpumare 1,40. ll, 212 
duftile 


. 


INDEX 
qe 
deftillasiones longe & cre-, eaftigatione 1,203, vox], 55 
1i,266| Det & beni viri amian 
Il, 556 | & neceffitudo I, 9 
i,132| Dei omnia plenal,462f 
quod ' Deo Stoici rotandam fo 





re 
deftringere 


obteftatio Il, $30 .mam tribuuat II, so: 
dexorare verba 1,75! Deo quis fit dignus 1,57 
Dexs a morte defendit et- fimilem fieri vereres fina 


iam, que-mortalia fant Il, 172. ' Philofophie fecerunt [, 354 
an beneficia det I, 458. aa fu- | nulla ab vilo iniuria fieripot 
tura fignificet If, 629. cogita: | eft I, 562. ei qnomedo qui 


tione vifendus eit Il, gc1. fa- 


ta quidem fcripfit, fed fequi- | . 


tur 1,206. feq. idem cum na- 


tura 1, 461, in hemines venit| curus, 
IE, 238. in viris bonis habitat | ifcit. 


II, 418: magifter ex occulto 
producit ingenia!, 460. mala 


par ant fimilis fieri ques J, 
{ 


0 

Deum inermem facit Et 
& extra mandom pe 
L470 

Deum nemio aouit 1 nt 
Dexm fequere , vetus pe 


omnia a bonis viris remouet {| ceptum 


II, 20g. maximus potentifii- 


musque venit omnia II, 101, | nus philofophie 


nihil habet, nudus eft II, 101. 


eoram immortalinn mF 


ys 
orum erga nos bosts 


omninm reram ideas in fe |1, 420.458. 477. cules 


habet II, 190. quid fit II, 575. I, 417. tem plum 
qnos probat, exercet I, 203. | mundus 


quomodo rogandus II,29. fine 
murmuratione 


WT, 4°75. feq. vbique & omni-| rontar 


bus prafto eft 11, 417. vndique 


eft wm 
Ist 


Deorxm in homines bet 


comitandus| ficia contra Epicuram sé 


1, 4f8 


Deornum licet omaiz 


in fe rotum redit, licet in ex-| iistamen donuam pefias,& 
teriora tendatI, 346. vniuerfi| ftips iacitur Lg 
asbiter & rector II,49 feq.| Deornm omnia effe, 
Dexs Epicureus I, 471. or-| mode intelligaror 
dinarius, & inferioris note} Deos effe, ex publico oF 
II, 491. Stoicus II,503 | fenfa probatuy I, 5% 
ens & materia, caufe re-| Deos confilii pritoi sf yh 
rum If, 193 | peenitet Lhe: 
Dens in humano corpore}  Deos nemo fanus tat Fl 
hofpicans eft animus II, 119 . qil Bx 
Dexs vndique confalutabor Deos quis placatos “" 
» 365 ' 
Dei variz appellationes J,) Deos tacite & inva Fk 
46a, varia nomina II, 806. | met ipfos precamor 137 Fa 
propofitum in optimorum! Deos wore & official & 









2ERVM ET VERBORVM, 


1, 517 
idtores vitiis infcri- 
acendere eft 1,331 
os ingrati reprehen- 

Mi, §37- feq- 

‘ gherimonia quo 
guitur 1, 419, feq. 
5 fiGiles olim iura. 
<4, 118 

rdecim a Ioue in 
vocaitut Il, 636. 
ores Kinuolati_ Il. 
uiti 1,476. benefi- 
ntibas dare incipi- 
atis perfeuerant 1, 
| ingratis multe tri- 
7, etiam malis be- 
l, 478. excufantur, 
is imperia permit- 
. feq, furura omnia 
483. iniuriam nec 
jneunt 5 nec facere 
minibus nec volunt 
> poffunt |, 4g. nadi 
I], 101 

lla coadtio; fed vo- 
rna pro lege eft UI, 
6 


5 
eter yoluntheem Bi 
epoflumus 1,5 
» caufla beneficace: 

Dy, 407 
e obiici foleane |; 
. . §82. feq. 

illius rei indigen 
minus gratia refer- 
1,424 
iter vifum eft, Dii 
1 dinerfis dici folet 
Hl, 43u 
que petenda Il, 29 
mium rerum pone 
» 124 
is verecunde agen: 


dum Il, Sot 
Diadumenos ll, 189 
Asaraxrixy in duas partes 
diuiditur ll, 3§0 
Dialefice interrogatienes 
exturbacde funt ll, 294 


DialeGica lex ibid. 
Dialectice animalia ll,gs0 
DialeGict folum curant - 
Non & hoc Il, 129 
Dialeéicorum libri qlimine 
faltem falutandi, nec in iis 
tempus terendum ll, 144. ia: 
terrogationes & captiones re- 
prehenduntur Ill, £40. feqe 
Dialecticoram {cholis ia@a- 
tum fophifma ll; 333. vete- 
rum diftinGio inter fapere & 
ientiam ll, 526 
dialogorums akeercatio }, $14 
dicendé celeritas in philo» 
fopho imptobatar Ul, 116. fq. 
dicendi- genus corroptam 
ex corropta vite. nsfciter Il, 
pes 
diéfa perderé =s—iés«dN 83 
» didbator olim-magifter po» 
puli dius ll, 484 
didari apnd pepulum va- 
rie afficiuatur ll, 96 
‘Didymas grammaticus qua 
tuor millia librorum {cripfit 
ll, 344 
dies quid «4 
diees ynus quémodo par fic 
emni » 34 
dies ater |, 565. feftus fer- 
vorum 1], 133. munerisll,588. 
nivalis Il, 70g: rerum agende. 
m 


tu § 
diet gyrus anguftiffimus 11, 


diet noGisque officia com 
mutantium reprehenfio Ul, 554 
kkk * tet 


INDEX 


ihe 
dies quibusdam longi vi- 
dentur, aoétes brenes !, 331 | 
dierum feftorum caufa ve- | 
ftis mutatur ll, §5 ° 
diebus feftis & voluptati di- 
catis quomodo fapientie ftu- | 
diofus fe gerat i, $5 | 
Diefpiter Vice Pote Filius 
Hi, 817: 
diffafio animi 1, 344. 
digitus ad caput relatus,im- 
ndici indicium ll, 1501 
digitis fanguine litatum nu- 
bibus Ml, 707 
digitis fammis ambulare ll, 


digitulos ducere 

. dignatio 
dignitas facilins crefcit 
guam incipit 11,443-f9. 
dilatio eft optimum remedi- 
um irse lst Gog 
diligentia quorumdam f{u- 
ernacua 1, 327 
Diluwit tempus ll, 681. fa- 
talis caufe defcriptio ll, 677 


eq. 

Diodorus Epicuréus fibi gu- 
lam prefecuit l, 357 
Diogenes a puero caua manu 
bibente, calicem frangit cum 
fai obiurgatione ll, 356. Ale- 
xandrum vicitl, 495. feq, an 
recte obaios quosque monue- 
ritll, 91. regias opes calcauit 
i, 493. feruiic U, 133 
'  Diogenis di&um, cam fer. 
wus vnicus ei aufugit |, 229 
felicitas 1, 229 
Diogenis Apolloniatis o- 
pinio de falmine & tonitru }!, 
621.0pinie de Nili incremen- 
to examinata ll, 703 
Diogeni Stoico deira diffe. 


497 
ll, 20 
ll, 6 

















renti adolefcens protem 
infpuit ls 
tomedes ha 
Dionyfixs maior iare at 


Dionyfixs tyrannus |f 
atone a l, 
ifcend: cupiditas 
do dirigenda P a 
difcendums non fempet 
& przcipiendum Ln 
difcendum quamdin ft 


EPS PE aes ms 


d:fceffionssm more reer 
dere 


B _ 


difputationes quid fa Lg 
difputationes disleshous 
improbantur _ Il, wo. 


difpxtatinucule ime » 
diffillatiovna 
& vetus phehifin fact 14 
Ditis ianua LS} 
ph 
rime fieri peflit Suse 
dinstis : 
ratio |e 
nis K aqua defuir 1,236 
dixitem quem valge 
ment Il, 326. noa fac Je 
nia Pd 
mente Ferane 4 223, os 
gai videantur il, 2 
cis miferieres 1, ass, i! 


untur 
dixes quaomode 
dixiti cuidam tandes 
dixites an animohaé® 
pauperibus fimiles fest Le 


B-. & 
eae eA Fe Pn AP RE ESP. 


} 


RERVM ET VERBORVM: 








facit 1, 118, multis obiicitur 1, 355. feqqe 
lerefententiam 1, 341]  Acyseera, decreta, {cita 
natio efalmine, auibus| placita - ll, 406 
malibus irridetur ll,| dogmata fapientie non effe 
_ _ , 629| fuperflua oftenditur - 1,417 

Gonulla &Knimia idem) ¢nm dolabra ire pifcatum 



















ibet ,347-q. , 665. 
tie que fintll,q79.bo-|  dolendi decor fapienti fer- 
on fant 1, 295. Il, 330.| vandus 11,439 | 
icet vtiles & habende| dolendi finem qui contlio 


on tamen in benis no- 
tur |, 364.feq. naturales 
que fint magne Il, tt, 
co apud fapientem fint 
. feq. quomodo certe 
., 4b 519] 
itie tenent illim, non 
ts habet ille, dicendam 
ll,549 
itidrum contertiptus Il, 
\a. 494. feq. in@abilitas 
. Maximum exemplum 
lus augur, |, 418. modus 
1, £1. vituperatio 227% 
am ie fummia nib - 
lifpofita 459 
seks quis maxime frua- 
ll, 45 
sitiis incommoda non re-_ 
nputantur Il, 332 
tias laudantes posta fa- | 
fabdunt effectibus li, 
_ $19 
nitias pataffe, multis non 
miferiarum fuit, fed mu- 
Il, 52. quomodo & ftul- 
& fapiene poflideat |, | 


non facit, tempore inuenit, 
quam bene ab omnibus dica- 
rue H18 
dolendum quomodo ft 0 
amicos amiffos Il, 184. 436 
dolentinm verba querula ll, | 
268 
dolor omnis aut tolerabilis 
eft aut brenis 11,267. cito in 
odiom venit.tl, 185. futuro- 
rum non eft preoccupandas 
il, 38-76. qui extenditur ned 
magnus eff nec qui magnus 
eft,extendi poreft li,3g7. tem 
pore confumitur 1,164 
Doloris contemtus |, 208. 
ll,-76. contumacitas 1, 126. 
156. oitentatio ll, 438. folatia 
& remedia }, 126, 152.164, va- 
nitas 1, 133 
deloris opinione vexamur 
J, 254. 
dolore doloris fenfus amit- 
titurob duascaufas U, 268 
doloram maximorum fedes 
jn magerrimia CorpOris partis 
bus Il, 268. omnium ¢@n fapi« 


b falins,etd, lalins Cafimro|P@ Ht expers I, 260. Ih 229 
inynnmaccipere II, a§o domina feruorum beneficio 


ocenti & difcerti idem de-|fernuata 4442 
effepropofitum I, 4477) _ dominus, olimi pater fami- 
octrine exemplaris effica- |lie didtus MH, 133 


ll, 15. & vite diffenfio! dominas eiusdem rei gus. 
kkk a Modo— 


IND EY. 


fa 


Gerona eae carer Rn 
modo duplex effe. pot l, , mors 


“a 
Oe 


domino an poflit beneficrum 
dari a feruo lL 
dominis fola fernoram cor- 
pora obnoxia fant +41 
dominorum in fernos tu- 
perbia reprehenditur Il, 131 
dominoruns iniuriis in fer- 
mos pofirns iudex — 1, 442 
dominos obuios falutamus 
fi nomen non fuceurrit Ill, 7 
in dominos fernorum quo- 
rumdam fidélitas 1, 441. af 
Domitins aferuo seroars 


> 
wes 
go 


Domitii clementiz Ange 
debeucur 


I, 984 
Pear: pufilla respublica Il, 


recta Il. 441 

B  onarine quid amicis, {a- 
pienti, regi, reipublice poflit 
I, s§%. feq. 566 

donare res difficilis 1, 363 
donatio inconfulta 1, 464 


differt a munere I, 519 
Dorica lingua 11,264 
Dorxs \ibrarius = ¥, 560 
doryphores Il, 189 
Doffent monumento infcri- 
tus titulus IT, 348 


dracones IT, gor. 6/71. inter 
pocula finusque innoxii I, 


Drufas Cefar pronepos 
Attici II, 66 
Drafas Germanicus pater 
Claudii Cafaris I, 149 
Drufus Libo adolefcens ao- 
bilis confilium ab amita Scri- 
bonia petiit, mortemne fibi 
confcifceret, an expearet Il, 
216 

Drafi Linia FB. res gee & 





I, 160. feq. 
Drufilla in ceclum ire vi 

11,86 

Drufille fororis mortem 

quam acerbe tulerit C. Cefar 


l, ist 
duct vi€or iaber = I 11. 


duct iubere 1, 22. feq. 83 


Duillias primus nauali pre 
lio vicit 1,326 

Duillit 1234 

dupondie fatur Ul, 56 

durametiays . 1, 213 

E. 
ka puer = _— I, 297 
ebrietas 1,15, interdum 


utilis 1,16. wnius hore hile 
rem pea iret 
tedio 17 
ria infania eft ane Tl, 3a 
ebrietatis aocufatio i, 30. 
effetus 1, 36. il, 79. 3c2 
ebrietati honor habitas |, 
39! 
ebrietate deuin@us animus 
non eft in fua peteftate Il, 


got 
ab ebrietate nomode de- 
terreant Zeno Pofidonizs 


ll, 299 
ebrins duobus modis dic- 


$3 | tur Il, 999. plerumqut © ad 
42 


iram pronus 
broas & ebriofus differuat 
Il, 299 
. ebriis an committeadas fe 
cretus fermo Ll, 300 
Ebucii Liberalis lausl, 498 
ebul lire animam ll, g10 


“RERVM. ET 


ectypa imago l, 
edictum, effacum & ont 
eiatum idem ll. 527 
editio publicanit monu- 
menta ingeniorum, etiam ad 
indignos peruentura 1, 479 
p, edncationis vis 1, 41,44 
effatum enunciatum 
dem ll, $27. 
effectxs quibusdam preeftan- 
dus eft, quibusdam pro effe- 
&u eft, omnia attentaffe vt 


efficerent 1, 568 
effligere l, 17. $4 
effocari bonis 1, 312 
effractarius ll, 211 


effricare rubiginem 11,412 
eters neceffitatis eft Mg 26 
egeftas aupertas li, 167 
non oebftat Phifofophie ftu- 
dis ‘Ise 
ad egeftum venter corpora 
exhaurit ll, 686 
"Eyxodmias ventus ll, 722 
"EyxvuxAsos artes Il, 340 
Egnatii Augnfto  infidian- 
tor 1, 283. 315 
Eidos quid Platoni II, 170 
Eixevie sc0d “Il, 422 
exxratie bone fpei 1, 367 
sleFio vi& metu perit |, 


412 

elementa mundi Il, 528. pri- 
ma 1,452. quatuor J, 41, & 
totidem eorum proteftates 
: 41 
elementerum diuifio fecun- 
dum Zgyptios Il, 662. alter- 
ni recurfus funt 
elementarius fenex 1, 109 
‘elephantem in genua fub- 


fidere Xambulare per funem 
inbet minimus Athiops 1, 
397 


‘ducit J, 354. ingo colla fub- 
miffa om l 


Il; 661. 


N 5 ' 


VERBORV 


elephants porcina vox ter- 
"4, 37 
elepbansi cxx ante currum 
dudti . 1, 328 
_ elepbantornm daodeuiginti 
ugna cum noxiis hominibas 
[ 327. gregem exceififfimus 


53 
elephantos quis primus in 
triumpho doxerit J, 326, cure 
mitigat & in amorem conuer- 


tit 1, 383 
clenfs il, Suz 
elleborus ll, 304 
elleboro ftultes curare }, 


N 

Ellius lene ‘1.20¢ 
eloquentis votum litium nu- 
merus 1.549 
-ems que putamus I, 120 

Empedecits fententia de na- 
turali aquarum feruore II, 671 
empta quedam pluzis fant, 


quam venierunt §29 
‘ emunire colles 1,294 
eneruata felicitas 1, 202 
Enssins Homerum imitatus 
ll, 485 


Enninus verfus ex Ciceronis 
libris de Republica _ il, 485 
apud Ensiums fitus multum 
verberum oceupauit — ll, 167 
"Ewocbyass Neptunus vo- 
catur ll, 763 
eus, vide Quod eff. 
entia in fex modos Plato 
partitur ll, 168 
enuntiatinum , enuntiatam, 


effatum, edi@um ll, §27 
Epbeftios regio herbida, in- 
noxia ab igne circumennte Il, 
| 374 

Epbefus Ul, 43s 
kkk g © Ephorae 


INDEX 
be i er) 
voluptate Il, 212. epiftols il, 
ligiofifime fidei, fepe deci-| 23. feqq. epiftole ad Idom- 
tur, fepe decipit Il, 799. hi- | nea If,65. epiftole ad Idome 
oriis compenendis vtilior| seam de occafione obferua- 
ab Mocrate iudicatns eft 1,) dall,7o. épiftolead Polye- 
, 28|numIl, 56. obiurgatio ye 
Epicxrxs an merito repre-| Deum inermen faciat, & 
hendat Stilponem & eos, qui| men colat I, 4/71. praceprum 
dicunt, fapientem feipfo effe| HI, 31. feq. opinio de tent 
contentum If, 23. cum Me-| motu lI, 760. {ententia aobi- 
trodoro {uo Athenis ignotus,| lis ad Idomeneum It, 67. fer 
& Grecie pene inavditus II,| tentia ein’ cur norentara S 
276. dolorem etiam appetit| nece If, 67. fenrentiz de per 
¥,37%- dulce effe torqueri di-] pertate II,51. fecta non otios 
cit IL19g. duo bona agnofcit| eft I, 3°78. & immerito mae 
31,204. exuJcerati ventris do-| audit 1, 350. voluptas fics 
Jore rortus beatiflimum & vl-| & fobria eft L, 310. vox wirils 
timd fe diem agere ait II, 378} I, 26;. voces publics fant I, 
feq. fortis eft, licet manulea-|21. eius non fchola, fed cos 
tus fic If, 104. honefte viuen-| tubernium magnog viros f& 
dum effe docet II, 71. imme-| citIL ts. hortulis quid ink 
rito mollia precipere pute-} ptum 1a 
tor I, 265. obiurgar K eos,qui| Epicuro obieta view &k&& 
concupifcunt mortem, & eos,| rine diffenfio I, 357, oble 
ui timent II, 81. Senece in-| tum quod pecuniam cor 
icio, fanéta & recta precipit| fumpferit J, 369, qua fit De 
J, 350. ferues amicos vocat II, |felicitas 1], 458, reftimosie 
473. Stilponis obiurgetor II, redditum 1, 438 
27. Stoicis confentit HI, 2g2.| cum Epicure gquietcere |, 
33 


feq. tria proficientium gene- 
ra facit 11,148. voluptatis ma-} Epicerxms compilat Seset 
i121 


gifter certis diebus famem 
Eptcurea bonorwm diuift 


- experiri folitus IT, $6 
Epicuri angelus Seneca II,| 1,204. cantilena de vano it 
ferorum metn II, go, vo 


64, dicta II, 35.45.60. $2. $6. 
61. 64. €7. feq. 71. feq. 75.89.| tis laudatio cur pernicioltl 
428. egregium diQum II, 19. 350 
di&um de Philoforhiz ferui Epicurean voces 11,313 
tute II, 21. dictum omnibus| Emixgess@~ Secs WM, $14 
philofophis commune Il, 94.| Epicure: duas philofephis 
diftum Stilponis voci fimile| partes ponunt IT, 348.fe4 
i,27.diacurcommemoret| Epicureorum delicate 
Seneca 31,67. inepta diftin&io! vmbratica turba voluptatem 
de beatitudine ex virtute &'virtuti preferentium argu 
tur 





enema 
Epborus hiftoricus non re- 
















RERVM ET VERBORVM. 





eS ————————— a 
tur I, 457, feq. opinio, vo- 
luptatem @-virtate diduci 
poife negantium refutatur I, 
344 

Epitureorum vituperatio I, 

| 461 
Epicureorum & Stoicorum 
diffenfio de fapientis otio I, 


373 
Epicureun chaos II, 234 
Epigenes duo cometarum 
genere facit II, 780 
Epigenis apiniones de me- 
teoris & cometis refutate Il, 
779. feq, 
epiftolanon debet finiftram 
manum legentis implere Il, 
399 
epiftole premittere : Si ya- 
fles, bene eft, mos antiquis 
fair . It, 495. 
epiftole amicorum imagi- 
mes funt JI, ris. clarorum vi- 
roram obfcuros alioqui ho- 
mines notos faciunt II, 66. 
Senece quales fint Il, 248, 
mon fint inanes, fed monita 
contineant II, §3 
epiftole & codicilli II, 159 
epifiolarum commercium 


vtile' Il, 114 
epiftolis adfcribend voces 
gtauiumau&orum ITE, 114 
epiftomia argentea II, 103 
feq. 

epala fanerea MI, 35 


eques Romanus Ill, 124. no- 
gen ex ambitione natum II, 
102 

equeftvia & locus in eque- 
firibus . I, 567 
equeftris hereditas 1,431 
equum empturi, nudum 
ad{piciunt UI, 280 





equi' albi regium currum 
trahere folebant 1,81 
Evafinus fluuius abforptus 
tandem rurfus emergit II, 675 
Evetrici Ul, 34s 
ergaftulum 1,90 
Erixenem equitem Roman. 
pepulus, ob filium flagellis 
eccifam graphiis confodit I, 
290 
errores in vita humana vn- 
de nafcantur - |, 339 
errori nonirafcendum 1,34 
erroram amor cum ertandi 
necefftateconiunfus |, 34, © 
erubefcere, vid. rabor, 
efcendere 1, 237.353 
effede transcurrentes ll, 162 
effedarins Il, 93 
effentia vox a Cicerone & 
Fabiano vfurpata Hi, 167 
eff, i. edit l, 63,717 
eftur 7 
etefie a nautis fomnicuiok 
& delicati vocantur Il, 72 5 aie 
caufa fint incrementi Nili If, 
zo. in Italia nubes copnfifte- 


2] re nen patiuntur, at Indiam 


& thiopiam continuis a- 
uis irriganct 11,693 .feq. 
7 eseflarum caufa & cempus 


; IL724 

Etrafct & philofophi in 
quibus de fulminibus & con- 
veniant & diffentiant 11,636 

Etrufcoram difciplinam At 
talus Graca fubtilitate mi- 
{cuit HI, 645 
Exander in Tiberis ripa re- 
gna: Arcadum collocauit I, 
11r 

exaporatio e terris varia II, 

. 577 

Endoxss primus ab Egypto 
kkk 4 . in 


INDEX: 





a el 
in Greciam aftrorum felen- 3 
11,778 | | 


tiam tranfulit 
Euphrates \, 315. 447. ll, 


574 136. 
_ Expbrofyne Grisiaram me 


‘ ead 
Exripxs ll, 15g. Enripi 1 


2 8.357 | sein folet 


Enripidis opinio de Niki in- 
eremento IJ; 699, verfus re- 
‘citati popalum ad eiicien- 
dum tragoediz a&erem con- 
citape » $20 

Enronotus ventus Il, 733 

Exrope Afizque terminus 


ll, $74.7 
Exrusll, 731. Latinis Vul- 


gurous ll, 731 
Exrynome matey Gratia- 
yum, & cur 1, 385 
Euthyments Mafiilienfis te- 
ftimonium de Nili incrensen- 
to il, 701 
EvSupcieg Lay 
exarmare ll, 95 
| exanctoratus Il, 103 
excalceari NH, 259 
excalceati: & cothurnati l, 
22 

excarnificare Hi, 


79 
excarnsfi.atus animus i, 61 
exceptiones nigre Il, 137 


excerpta uu, 103 
excufatiffimus 1, 371 
exemplar , inftrumentam 


efi caufe neceffarium Il, 1 
exemplar , Platonis I °8 
ll,190 
exempla plus profant quam 
pracepta Il, 15 
exempla quam efficacia fine 
v18 
exeqnias immatoras fax ce- 
reusqnue precefiit 1, 235 





exercers ad palum 11,193 
exercitationis finig 11,296. 


exercifationes que cont 
fiant, que non 4, 43. a 
deligendz 
exercifus in. eenturias de 
L347 
exitus bonorom mali nea 


debent nos contriftare a 


exouant 1,335 
exoletornm agmina pet 
tiones colores digas 
li, 410. plaufus M31. 
" exoletis articulos mda 
findos praebere H, 20f 
expetendum 
dum ‘quid - 
ile propter fe ite 
wo iationes uid profix, 
fata i immatabila 
exportatio 


exprobratrix memoris | 


578 
exfanguia feripta Il, Hf 
exfecrantinms voces noes 


, eh 

exfibilare 
exfilinm quid fic 1, 101. ‘a 
108: 549 


ex/ilii metus ve demesdu 


ll, 76. Se. remedia _— i, r1¢ 
exfpuerefpiritrm 199 
exfalis p nullos 

incommodnom haber 1,118 


exfurdatus clamoxibas lh 
extraordinaria imperie h 
extrinfecas avian 

F, fe 


RERVM ET VERBORVM, | 


Qa anes 


F. 

prs i, hiftoria 1, 263. 
$ 
faber inguilinus il, 7a 
fobrilia terramenta non ef- 
fe a fapientibus excogitard 
2 35$° 
Fabianxs arcus 1,249 
Fabianus Papirjus a Cicero- 
‘ge, Afisio & Linio faltem 
vincitur Il, 444. dubitabat, 
an fatius effet nullis ftudiis 
admoueri, quam inutilibus 
Implicari 1, 32g. difertus & e- 
Jegans ll, 167. philofophus 
werus & antiquis contra affe- 
us impetu pugnandum ait 
3, 321. pepulo differebat, fed 
modefte audiebatur Il, 150 
Fabiani viri & vita, & (ci- 
‘entia & eloquentia egregii, 
difputatio expedita, non con- 

ciata l 


118 

Fabiani Papirii libri ad phi- 
lofophiem _pertinentes "Ul, 
445. libri de ciuilibus ll, 442. 
‘ @pinio de fine mundi Il, 677. 
‘oratio qualis Il, 442. pudor in 
~ fenatu decens Il, 21 
Fabius cun@ator 1, 478. 
‘eun&ando imperii vires re- 
' Creanit 73 
Fabius eques Romanus ll, 


re $23 
Fabius Maximus!, 184. 1l, 
321 

\ Fabius turpiffimam impe- 
rateri aiebat excufationem, 
Non putaui 1, 52 
' Fabins Perficus impurus {a- 
cerdotium propter maiores 
teceptas 1, 481 
abis Perfici pecunia a lu- 








lio Grecina repudiata I, g1$ 
Fabi Verrucofi di&um 1, 


402 
Fabit I, 295, trecenti I, 


93 

Fabii trecenti non vidi fed 
occifidicuntur 1, 481.493. 
Fabricius diuitias impera-' 
tor reiecit, cenfor notauit II, 
433. Pyrrhi regis auram repu- 
litll,§4.2. Pyrrhum monuit, vt 
infidias medici vitaret II, 542 
quibusdam parum pauper eft 
Hl, 547. triumphalis fenex ra- 
dices & herbas cenat, quasin 
agro repurgando vulfit 1,197 
Fabritii paupertas I, 198 
fobule vita eft fimilis I, 


266 

fabulofumfretum —‘11,126 

facere, i, parare, exercitum 

a I, 513 
faces, vide poft fc. 

Falavis I, 240 

fallacia folmina I, 640 


fama \I, 454. multos non 
excipere, fed eruere folet 
II, 476 

famas petere Il, 513 
familie periculum adit, 
cum incertum eft, an mors 
domini voluntaria fuerit II, 
262 

familie nomina in prima 
parte edium collecantur f, 


familiares olim aiai, “4 
nunc ferui IT, 133 
fames ambitiofa non eft II, 
540. malum panem filigine. 
um reddit Il, 561, paruo con- 


ftat II, ¢2 
fames & fitis fedatu facilis 


| II, 10. 38. 
kkk 5 fames 


~ 


Cm eee) 
fames exercitus Perfici I, 


INDEX 





80 
fainem Epicurus certis die- 
bus expertus eft Il, 56 
fanum 1,562 
fafces duodecim I, go, ho- 
sioris infignia I, 388 
 fafciam folue Il, 280 
feos occupare vno nomi- 
ne 2 
fatigatio cur maxime bilem 
moueat I, 40 
fatigate allocutiones I, 159 
fatam quid I, 462. 0, 633. 
idem cum Deo 1, 462 
fatum rerum commanel. 
190. II, 370 
fatum vnum eft , nec ful- 
mine mutari poteft =H, 632 
fatum non tollit philofo- 
hiz ftudium. Il, 49 
fati lex prima MT, 633. cir- 
enitus HI, 741. feq. obiurga- 
tio quotidiana II, 3§:. tole- 
yantia cur neceffaria II, 424 
fate cam diuina quam hu- 
gana reguntur I, 207 
fata an ita fint immutabi- 
Jia, vt expiationibus & votis 
auerti non poffint I, 135. 163. 
If, 633. Deus quidem {cri- 
pfit, fed fequitur I, 207. feq. 
faxereacplaudere Il, 707 
auete linguis, in facris dici 
folitum 1, 368 
fenor populi raro virtuti- 
bus, fepius vitiis compara- 
tur 994 
Fanonius idem cam Zephy- 
M731 
Fanonii indicium Il, §81 
fex cereusque immaturas 
exequias preceffit 1, 337 
faces diurne ll, $79. feq. 







faces ignem II, 579. 7) 
quemodo fiaat i179) 
ad faces & cereos fees 
ducenda I, 337. vioere Iss 
febricula longes 
nes fequuntur i, 26 
Febris Dea Claudium com 
tatur If, gro. 
febris pracordia torres 
269. vifcera torreas Ul, 4% 
peregrinatione difcutitur 1, 
459% 
iL 





febrinm 
bilia wnde 
febrenm habere dicins, 
cumilla noshabeat 11,59 
febres quaedam valetadines 
leuant I, 16. 103 


Felicio Seneca ofiiaria’ 


felicitas auida eft sles 
auiditati expofita II, 60. bet 
eata iI, 51g. enerusts 1, 20}. 
iracundiam nutrit 1, 4.@ 
felzcttas diuitum perfoest 

Il, 


felicitas vera vbi pofts 
1,354. Deo prexima 16 
felicitatis immoderas & 
commoda,I,328. IL, 114i 
etudo II, 114. intemperenta 
periculofiffiima I, 203. repre 
henfio I, 207 
in felicitate quomodose 
at: debeamus - 243 
eliciter,quod agis 3,29 
__ felix nem fit alien Se 

i, ¢¢ 


Citate 


err 


‘ " \RERVM ET VERBORVM, 


=" 
ty 
» 





' felicis cognomen honori| ferenla pro congistiis:nu- 
datum > 289|merare 1, 927 
__ felices ad Gimilitudinem fa- 












‘Orum parietam extrinfecus} ero fuernnt con 1,3 
-eulti fant 1,207. cuingrei in-| feries menftrnas certis die- 
' opia laboreat L, bus fibi quidam dedernat 1, 


! 540 
fekcium exclamatio, quod 


wivere non liceat' 1, 318 j 


. _ 8 
feritas quid 1, 304, difftre 
a crodelitate, 1,304 
ferisatis arigon & defcriptio 
\ 
ferem ou of 36 
erransin j 3 
_ fehi dies or inftienti xf 
345- quemodo philofapho a- 
gendi ll,s§, vide dies, ° 
fidiles 


° Gaciunt Il, 409, per liberos 
.. @mbitiofe }, 122. {q, quedam 
“ gen confulum aumero , fed 
“: gmeritorum, annos fads com- 


Ul, rox 

‘* parent 1,436| fGiles dif 1, 117 
eo feninaram adaleeris I, a. falilia li, 13 
/ baxuria & libido], 123. 11,qa.| fidelitas queramdam fervo- 
volgntas mobilis & vaga l,j ram in foos domingsg J, 441. 


* B29. faecundas facientes aque 
~‘ $l, 674. ira acres fant magis, 
; Quam graves - 


2 ry e ° 
Sis i 341. hominum a 
2 nis cre i L, ° 

, es auGores erit, didars 
iftoricorum Il, 7e;. in folo 


* ‘eum l,124| fidicnle 1, 680.179 
| «_ femerator quande male au-| FidoAnnao longior ll, 6g9 
iat H, qt1| Fidus Cornelius-ob Corbu. 

- * fenerator valétudinarius },|lonis contumeliofam di@um 
g1|lacrymatus eft }, 267- 
~ Fenefielle . Ill, 484|~ figulirore innentor ll, 362 
fenns quid 1,565 to, 1, 405 

_ ferenoilom eft beneficium| filie maleconfuleas 1,473 


» 413] flius quantum patri debeat 
Sere prime forme 1,199 ] 
fere homiais conni@u 
- - geanfobfcnnt |, 68. 383. ira 
‘earent,“fed non impetu 1,5 
— ferarnm domitores 11, 27 
__ Serarum venatio & poffef- 
So pericnlofa =i, 352 
°  fercxinm alienum 1, 365 


, » 448 
filti quidam propter me- | 
trum merita ad honores pro- 
mouentur 1, 480. 
filo datum beneficinm, an 
ad patrem pertinget l, s09 
orsme exemp'a patres be- 
neficijs vincentlum 1, 451, 
453. 


INDEX 





53. exempla patres illu- 
Rentium I, 450-mortem qui- 
mam . fortiter pertulerint I, 


, 17° 

fines Athenienfium aut 
Campanorum quos yocemus 
| I, $59 

fixita falmina 11,639 
.finitio 4 
fuiter feu finiens, egiov 
Gracis . Il, 732 
fiftusl, 488. tanti eft, quan- 
tum habet Il, 329 
fifcé in angulo iacentes }, 91 
Rifiule. plebeia =I, 32. 
Flacct mors _ II, 182. feq. 
flamma ingentis pile {pecie 
vifa Il, $77 
Flaminius circus 1, 507 
flaué cur iracundiffimil, 42 
flectendum interius in cur- 


e 


fh, circi certamine, & vite 


fpatiis I, 238 
fiendé ius ab Homero pra- 
{criptum in vnum diem 1,183 
flendi larga & affidua mate- 
ria l, 135 
flere in publicum progres- 
fus cur Heraclitus folitas fit 


I, 242 

fletus primum nafcentium 
omen I, 135 
fletus nafcentium caufa Hi, 

. 456 
florales ioci nudarum mu- 
lierum If, 42% 


flofcxls non funt viro ex 
euGoribus captandi II, 103- 
e 


q- 

jinctus quid Il, 719 
finmen in idem bis non de- 
dimus I, 171 


per fixmex gratis vehens 
en beneficium dee 5, 532 


eee ae 





fiumina in vfum hominw 


a Deo tributa J, 459. cur ali- 
quando ficcentur, aliquando 
noua emergant li, 659. cat - 
quadam 
675. cur quedam Certis men- 
fibus magna, certis angufts|l, 
664. cur quedam in 

palam decidant , 


ate augeantur I, 


paulatim intercidant, eaden- 
que ex interuallo renertas- 
tur ll, 675. quedam cum ip 
mundo cosperunt Il, 670. 
terranea ll, 728.790 
fluminnm curfas quomodo 
continuetur ll, 656. quorum- 
dam vis mira ll, 674. magno- 
rum Capita veneramur ll, 119. 
fluminibus gratia non 
ntur 1, $24 
focale ll, 717 
focos cum obfoniis tram 
ferre, luxuria comments ef 
. ll, 273 
folliculi, ventorum 
quoddam ab agricolis fic ne- 
minatum ll, 734 
fonters monftrare fitienti- 
bus, beneficium eft 1,431 
fontes certo tempore pur 
gamenta cieCtantes ll, 676. car 
aliquande ficcentur, aliquan- 
do noui emergant II, 659. cat 
quidam fenis horis pleni, 
nisque ficci fint II, 664, 
dam facri Il,119. eur int ; 


pauci 


fontines perpetus canis 


IT, 656 
forati animi I, 32% 


forma Ariftoteli Idos x 
I 
forma non canfa eft, fed 


ars II, 198 
P 4 


f 


f 


—_——_ a 


RERVM ET VERBORVM, 


(Qnepenee reese cree 


formido: 1,287 
formido nimia multos ad 


mortem coégit Il, 10. vatici- |" 


santes & attonitos reddit Il, 


idolofa J, 209 

formula cadere il, 136 

ormula excidere 1, 303 

e formala difputare Il, 
2 


720 

ad formula fpeBat ll, 631 
ad formulam viuere Il, 235 
fornicum inventor fuit De- 
netrigs ll, 363 
fortis 1, asi. Hl. 205. quis 
ibufine l, 423, vir quis 1, a1. 
ine timore eft ll, 314. non fu- 
zit laborem ll, 70 
fortes astura iracundi fant 


2 39 

. fartitudo quid |, 423.1, 341. 
‘os. tam in Perfas quam in 
Ite cin&os cadit Il, 104. Stoi- 
is eft animal I, 501. an fit 
wptabilis ll, 207 
fortaita non fant bona Il, 
131. aliquando fanant, nec ta- 
nen funt fanitatis remedia }, 
- 524 
fortnitorum metus inanis 
ll, 239. feq. 

tuitorum premeditatio 

ke contemtus Il, 244. 365. 
‘os. remedia Il, $28. timor 
omode vitandus _ ill, 36 
fortnitis omnes fubiecti 
ont ll, 10 
neque boni neque 

aali aliquid nobis tribuic Il, 
zo, non haber longas manus 
290. quos fibi a uerfarios 
umat |, 197. relinguenda 
li, 290. in mores ius non 
Ul, 109 





fortuna magna, fervitus 
magha 1, 138 
_ fortune contemtus |, 214. 
ias nullum in preteritum 1, 
329. ludas Il, 241. momenta. 
nea varietas ljl,10. munera 
philofopho vitanda Il, 21. po- 
tentia ll, 365. 368, ‘regnum], 
268. inftabilitas 1, 652 

fortune bona non excln- 
duatur a fapiente 1, 360. feq. 

fortuna certamen fortiores - 
reddit I, 204 

ortune indulgentia opus 
eft ad virtutem tendentj 1, 


fortune manus fant home 
nes potentes 1,951 

fortune nihil inta&um 1, 

: Y 

fertune omnes co aud 
fant » 233 

de fortnne fide nihil bt 
promittendum | l, 107 

de fortune iniquis premiis 
quid fentiendum 

cum fortsna expoftulatio 


. 135.feq, 
fora trina 34 
frenes mordere l, 246 
fragor Il, 626 


frater, alterius frater eft, 
nemo fui ipfius ], gon 
fratrum diffidentiam alter 
fi feruetur, an alteri fratrem 
non periiffe molefte ferenti 
beneficium detur 1, $12 
fratrum morte feparatoram 
exempla l, 143. 148 
frandator beneficiorum 1, 
477 
aére 


INDEX 
eee eee eee 
a frigore quomode homi-; continuatione Ul, 645 
nes fe defendant 1357]  fulmen placabile & pem- 
fritillas 1, 388. Il, 321. | ciofom G7 
fritilla religioi —-1, 388] fulmen & fulgor quid diffe 
fritiunirve l,1o3}rant ll, 64§ 
fronzis infirmitas 1,399| fw/minis mira opera ll, 622. 
fragahtas quid ll, $2. com- _ 
mendatar I, 298, fenetutem | falmenits & 
roducit ll, 17.4] difcrimen HM, 74.616. 620 
galitatis indicium non| falmine cur raontes 

eft auri & argenti odinm UJ, 12 | rumque feriantar ~~ I, 646 
mentum publicum!,479 | falmine i&a verminan I, 
rumentums vendenti quan- 629 
tum emensdebeat 1,529] fulmind vis ineft pefiifers 
frumensi publici cura 1, 334 I 6g 
acinus lacus 1,656] falmina an a lous mim 
fugit dies Virgilio 11, 482] tar Il, 636. 639. eur efae 
fugitixi diuites in Mimo | plorima 11. 6g. fararorem 
Il,505 | prenoncia Ul, 629. priata&® 

falgera media correpts di-| publicall, 64:. nos fant for 


cebant antiqui 1, 644{ tuita 1, 194. Oomaium mes, 
fulgetra 1,644] paucoram periculo cedmt | 
fuleor i645 sgt 


fulgores quomode fisat Il,| fulminuns ats triplex, 61. 

99° avGoritas in augunis & a 

falguvatie quid _l, 644 |Piciis ll, 632. caufalhéy4& 
f{ulgurationts & falminis uifio iuxta Arralamll, 6 | 
difcrimen Il, 78.616 620 | diuifio inxta Etrnfcoell, 654, 
falgurationes, fulmina & | tria genera inxta Cecisas 
tonitrua fimul fiunt 1, 616-| 11,634. genera vera l1,635 me 
fulgurasionsen canfa Jl, 644 |tusad quid profit Il, 637. me 
" fulguris caufa aoe tran- |tus eximitor I], 646. nemim 
quilla Hi, 62g |Il, 64. ptocurationes Xe 
falguritus ll, Gao |piationes quid proficix & 
falguritis odor fylpburens 634. vis 641. ep 
ful ll, 622 7 Saimin {cientia Hn 
| fulguritorum capita ad exi- | Tafci 6 
tum fulminis fpediunt 1), 6ag| fulminanrinteriora 1,6 
" fullo > §83| sulminatio i, 616. fe 
fallonius faltus ,46| fumes, hofpitnm indicica 
falmen car, eum ignenm U, 186 
fit, terram petat ll, 623. cur| _funebris lagdatio, noalss 

oblique feratur Il, 646. tus fa-| dicitur 

bitum eppareat & fine ignis' funerare 








RERVM ET VERBORVM, 


Qn teegceteetensy 
funerari I, 120 
funeftare l, 150 
funus tacitum 1,216 


funera quomodo deflenda 
Tl, 441. ad faces & cereos da- 


Gallia cur fluminibus abe 
undet Il, 69%. falubritacem 
cotli Circio vento deber I, | 


; 733 
Gallia populi traces & in- 


cenda 1, 337 conditi Liar 
funeribus neceffaria ven-| Gallia . » 57% 
dens damnatus Athenis 1,) g4//xs in fuo ferquilinio 
; $49 plurinium poteft 11,813 
fur deprehenfus 1,160} -GalliinGracia 1, 110, 

" furem fignata follicitant Il,| Galli Germanos cecide- 
21%} runt 1, 13 
farant Il, 410] Gallorum gens a Caflandro 
farentinm indicia 1, 3| obfeffa ll, 660 
faric inferum 1 $7 Gallia omnibus Ciuitatem & 
mas ll, 412 prin dederit , quantum 

" “Furnixs quomodo patriAn-| fingoli debeant 1,533 


conianas partes fecuto venia 


Gmpetrata Anguftum deme- 
ierit ; 1, 417 
furor & ira}, 2.58. 11, 389 
wt curandus » 389 
fartum quomodo fapienti 
fieri posfit |,562, dat lucrum, 
fed cum metu & cormentis ll, 
| 330 

furtina {celera l, 32 
_Juturi cur homines auidi 
], 165 

fatara, bona non funt Il, 
$30. profpiciendo molliuntur 


9335 

° de futuro nihil certi nobis 
promitramus ll, 44.7 
. faturoram metus taxetur 
I}, 38. 76. 431. 

. fatarum tempus dubium 
eft 1, 321. 


G. 


PAlatie Aouinus colorem 


“Be animalibus mutans 1,679 


allos cogatos videre con. 
ftitnerat Claudius ll, og 
Gallio Setrece Frater |, 33 
ll, 690. aduletionis ofor ll, 
690. in Achaia febricicans, 
nanem afcendit, ve morbum 
euitet Il, 459. citatur Il, 7¢5 
ganeo jl, gis 
gaxdinm inue&itiam Il, 74. 
verum ll, 73. 431. fecurum fo« 
lavirtus preftat Il, g7. an fie 
boni pars, quod ex virtute e« 
ritur ) 353. 
gaudinm ex confulatu, ex 
nuptiis &c. percipere, an bene 
dicatur ll, 17¢ 
goudiz &voluptatis diferi- 
menapudStoices _il, 17 
gandio vero foli fapientes 
frountur ll, 73 
gandid male improprie di- 
xit Virgilius li, 179 
gandia octupatorum trepi- 
d 


a l, 33% 
gaxdere non potef nifi bo. 
nus & fapiens il, 178 
ganfapatns ll, 158 
Gem: 


INDEX 


u 





Geminus Varius Viniciam 
tre@im dicentem, difertum 
negat ll,- 117 

enma miniftrare 1, 200 

gemmnen fapellex _ il, 494 

generofas quis I, 125 

gentxs fingulis adfignatus 

li, 491 

de genxspugnare 1, 196 

genus generale, & genera 
fpecialia Quod ef 

genes fummum, Quo 


» 168 
genus Stoicis fummum 
quodnam ll, 169 


roba- 
» 168 
generis humani conuitinm 


genus effe aliquod, 
tur 


. 2 505 
Geometres quid deceat ll, 


337> 340 
Geometrarum rationes co- 
ant ll, §87. 59° 


Geometria non facit viruam 
bonam Il, 335. ob fubtilita- 
tem lubrica 1, 42g. an Philo- 
fophiz pars poffit dici ll, 341. 

Geometria placita Il, 405. 
feq. puluis Ul, 348 

_ Geometriam difcere coepit 
Alexander ll, 371 

Germania |, 160. 1, $74.64. 

cur fluminibus abundet Il, 


6$7 

Germanicus C, Ceefaris pa- 
ter J, 81. frater Claudii Ce- 
faris L150 


“Germanici mors non furit| | 


fine denunciatione Ill, 577 
Germanus puer protinus 
hattile vibrat _—iIll, 109. {q. 
_ Germani caiusdam ad {pe- 
Saculum dacti mere fortiffi- 
ma Ui, 259 


4 


Gee 
Germani, auida belli gens 
1 247- capillum nodo ¥inci- 
unt ll, §69, iracundiffimi I, 

Germanernm animofitas Ps 
patientia 1, 13. 204 
Germanorkm $ non 
inbibnit Pyreneens J, 110 
Germants iracundig cladis 
cauffa 1, 13 
Germants rafus crinis & co- 
actus in nodum “L, 86 
gerult > 
gcftatio exercitationis fpe 
cies 4 37- ll, 46. 156. com 


moda e 
geffationum hore 1,325 
GetulicusCaius. ll, 63 
gigantes : 


! ; I, 169 
glacies quomodo fiat Il, 703 
potai mifta ll, 712 
glacte rigorem potionis re 
nouare i, an 
gladiator ignominiam i 
cat cum infertore compoal lL 













gladiatorem in arena 
confilium , vetus proverbiam 
Ll, 


gladiatores 1, 235.266. ist 

denudat 1,13 
gladiatoribns ignauis 

lus irafcitur 
gladiatorius ludus =i, 
gladiaforis muneris diet 


gladius bonus 


ad gladiums vel ad cukras L, 


ptis & conuerfatione ered? 
torum comparatur 11, 6 
miulrorum confenfam rege 
rit 0, 453. vmbra vircetis € 


RERVM ET VERBORVM. 
@liquando fequens, aliquan-  Grecini lulii, ob non acce- 
do precedens Ii, 276 | pram « Fabio Perfico & Rebi- 

gloria & claritatis difcri- lo infamibus pecuniam, eb- 












men - If, 454 | iurgati refponfa I, q1s. vide - 
Gorgonius AL, 322 | Iwlins Grecinxs. 
grabatus II, 56.63 | Graii Mafiiliam incolentes, 


Grecchana mala =I, 316 | diy ; 
Gracchus quibusdam nimis tu in Corfica confederunt 


I, rit 

culcus {l,5t1. vid. C. Gracchus.| Grains mons i, 164 
Graccbornm mater Cornelia] = G;anematica IT, 328 

; 1, 125-174) Grammaticxs circe coram | 

gradarins Il, 117 | fermonis, hiftorias & carmina 

in gradus quatuordecim de- | yerf, atur If, 335. non erubefcit 
cere _ 4,433) folcecifraum , fi {ciens facit I, 
Grace quomodo in Latina | 4-6 que animo Virgiliam 
wertenda I, 217 | legar I, 484. & Ciceronem 


Grece lingue gratia I, 134 I, 486 
‘Grace ineptie 1,291) Grassmatici analette Il, 88 
Grace vibes in mediis Bar| > snemasici cuftades Lati- 
barorum regionibus 1,119) 0 7 nonis Il, 422 
Gracia maior I, 110 ” Granmaticé ocnli I, 483 


Pe Tie. scaeatea ai | grandifcapie arbores Il, 324 
gmorte denunciata Il, 170. feq- grando quid II, 704, cur 
. rum & Metrodorum | 200 hieme cadat Ul, 7: 4. feq. 
neinauditos habuic II, 276. | °°" rotunda If, ‘793. feq, quo- 
Bellis numeros & nomina fe- | 04° fiat If, 703 
elt Il, 796| grandinis venture fpecula- 
 Gracks poéta I,236. tibicen | tores nubibus immolant 2 
Il, 253 | 7 

1s Greact in Gallia I,1 yz graphio pungere II, 707 
Greci nominivus in fpecies graphits confodere I, 290 


fzam diftinguunt 1,6 | gratione referenda iis, qui 
» Greci quidam dicaces in |inuiti profint I, 323. apud 
Antigonum J, 82 | paucos poft rem manet I, 394 


Grecovum inutilia Rudia | per que etiam felicibus re- 
21,326. prouerbinm Il, 5-6 |ferri poffic I, 540. feq. an ne- 
~ Gracos hiitorie coarguunt |ceflario referenda —_—‘J, 489 
- II, 580. rogatos videre cupie-| gréfte tantum _demitur, 
r bet Claudius II, og | quantum more adiicitur I, 

in Grecis dicendi celeritas 400 

ur [1,117]  gratiam referre beneficiis 

. Grecinas lulius vir egregi-|an res per fe expetenda I, 
Me aC, Cafareoccifus 1, 415 #36 469. an endat Boe 
m 


INDEX | 





ficiam grato animo accipiens 
1,415, feq. an fibi quis referre 
fie 1,499. referre {cit folus 
Tapiens li, 233 
gratia referre, & non red- 
dere, dicimus “ ll, 282 
ad gratiamreddendam qua 
requirantur - “L, 926 
ad gratiam seddendam ne- 
mo eit cogendus 1, 429 
gratiam qui refert, an fit 
gratus ], 473-476 
gratie non funt furtiue a- 
gende, in angolo, & ad aurem 
J, 416 

- gratias ago mihi cum dici- 
mus, quid velimus «ss, gx. 1 
Grasia louis & Eurynomes 
filie , ectare miaores quam 
‘Hore |, 385. cur tres, cur fo- 
rores, cur manibus implexis, 
ridentes, virgines, foluta ve- 
ite 1,383. Veneri comites datz 
}, 385. apad guemdam poé- 


tam precinguntur 1, 384 
- Gratiarumnomina — 1,384 
Gratiis curMercurius aditet 


1,385 

gratitadinis laus ab utilita- 
te & honefto 1,474 
gratnita que vocemes ll, 

, 122 

graeus animus in Beneficia- 
rio in que conferuernr }, 393. 
in guo confiftat 1, 417 
gratus fine impendia I, 426 
gratus effe poteft fola vo- 
luntate 421.473. feq, 
grat: & ingrati comparatio 

1, 438 

grato animo nihil honeftius 

1, 472. ll, 285 

" gratum quemcungue facit 
memoria }, 428 





gvatine videaurur , 
commoda precantur 
bus obligati fant 

graterums duo gene 

graxia an fint, qui 
mouentor 

gregalia poma 

gregale teQoriam 

egibus .mmaxima 
vel vehementiffima 


Gramentam obfeffi 

Gryllus propter Xe 
tem notus 

gxbernator deteri: 
tempeftate ll, 315. « 
fonas habet 

gubernatoy etiam el 
ficco 


gubermatoris teme 
cauti Comparatio 
gale libido infati 
laxuria 1, 1. Hl, 352. 
.gulefi oculis 
Gyarus 
Gylippo Syracufas 
vifa eft ftella fuper 


gymenicians certame 
Gyndes fluninus a 
cccLx riuos difperfus 


H**> & non | 


babere dicimur febr 
illa nos habeae 
| habitus qualis c 


babitus animi re&tu 
Hadrianum mare 

Hadriaticum quo! 
bedi igniam calei 


. inops fu 


nen) L 


RERVM ET VERBORVM, 





Cies cur ita vocentur Il,577 

Hemus aliquando aquarum 
it hi, £60 
kallucinationes 


Hannibal H, O51. 738 
Hansibalss crudelitas 1, 31 
vidtor Scipio l, 14-333 
Heannibalem fomenta Cam- 
panie eneruarunt Nl, 145 
Hapbe infpergebanturAth- 
letw ceromate perfnfi 11, 156 
-Harmedins & Ariftogiton 
nnicidxy ], 225. §69 

' Harpage liberi epulandi 


: fiti 1, 
"PE erpafte Senece vxoris e 


tus, fe cecam effe nefciens 
lrg. 

’ Barpocras Claudii libertus 
il, 824 
Harafpices 1, 1g0 
bajfte ciuilis 1, 3, praveris 


- » 323 
baftule contra falmina 1), 

629 
Haterii oratoris celeberri- 
mi celerites in ditendo im- 
batur I, 117 


“ 


Pe ecaton 1, 385. Il, 13. feq. 


rehenfus Lay 
ecatonts dictum |, 411. ex- 
emplum de Calliftrato 1, 
$48. queftioe an poffit domi- 
moa ferno dari beneficium J, 
438 

- Heents minor an Helena 
ll, 336 

Hecuba feruiit 11,133 
bedera idoner eliciendis i- 
ibus ll, 622 

\” Helena an Hecuba minor 


Il, 336 
Kiclice merfa Ul, 763.765 





Helis vrbs “It, 965 
Helnie Senece matris in- 
felicitas I, 105. leus I. 124, 


1,367 126, feq. paterl, 126, foror I, 
balo quomado fiat Il, sBo | 128. liberi 


L127 
_bemina fanguinis 1,240 
beminam propinere I, 55 
Heracleoticum oftiam Nili 
If, 699 

Heracleto cognomen fecit 
orationis obfcuritas Il, 34 
Hevactitus in publicum pro- 
cedens ficbat 1,35. 949 
Heracliti di€tam MI, 171. di- 
&num de dierum paritate Il, 34. 
opinio de falguratione 11,644 
6 herba Gauefcit, Gc ad areas 
pectat 1,552 
Herculanenfis oppidi pars 
tefre mota corruit H,739 | 
in Hercalanenfi villa a C. 
Cefara diruta 1, 8k 
Hercylanexs nodus Ml, 333 
Herculanene fcyphus H,303 
Flercates li, 81. rminime va- 
fer 1, 812. folus-a Corinthiis 
Cinitate donatus |, 394. totum 
orbem pererrauit li, 811.viaus 
us 1,343 
Hercudis laus },39¢. tem= 
plum ll, 814. veltigia hys57 
Herculis appellatio Deo a- 
ptari poteft 1, 462 
bereditas equeftcis “1, 43€ 
bereditatem lurisconfulti 
negant viucapi poffe, fed ea 
quein hereditate fant 1, 52% 
Herennins Macer 1, 269 
Hermachns 11, tog. ex tertia 
forte ingeniorum 11,148. 
Hermacham magnam viram 
fecit Epicuri centubernium 


df; r Is 
befychia quies 131% 
lla 3 kis 


a 


INDEX 


—_—<———<—— 

Hefiodus maior etate, an 
Homerus Il, 336. que nomi- 
na, & cur Gratiis impofaerit 


1, 384 

Hefiedo Thalia Charis ett, 
Horsero Mafa 1,385 
biemantibus aquis Il, 12 
biemanit tempeftas, annus, 


aguilo ll, gis 
bieme calor fab terris non 
eft maior ll, 702 
bieme cur putei & fpecas 
calcant 2753 
Hieronymi dium st, 23 
bieran facere ll, 298 
Hippias tyranous = 1,45 


Hippocrates in mendacio 
deprehend'tur ob feminarum 
intemperantiam ll, 409 

Hippecratis medicorum ma- 
ximi exclamatio |, 311. feéta 


ll, 406 
Hippopera Nl, 32§ 
Hifpana machera =I, 316 


Hifpania |, 115. il,qo2. §74 
Hifpanie@ incole Poeni |, 110 
Hifpanias a contextu Afri- 
ce mare eripuit ll, 769 
Hifpani Corficam colue- 
runt 1,112. Germanos ce- 
dant 11 
Hifpanis immunitatem é 
princeps dederit, quantum 
finguli eo nomine debeant }, 
oo ; _ $33 
Hifpanos togatos videre 
Claudius contticuerat Il, 808 
biftriones non irati fant, fed 
iratum agunt L, 41 
bifforia ingentis , minutif- 
fime {cripre & arQiffime pli- 
cate , recitator 


hifterica lingua ll, 597 


bifforicas iuratus il, 804! eft ll, 254. facra res, per aie 





ll, 404 | habet 





biftorict |, 462. parelia folos 
vocant 11,696. vel falfa vd 
incredibilia referre folent 0, 


bifforicerums mos, comet 
ta mentiti font fl, 9c3 

Homerus ll, 115 citar |, 
25. 11,183. maiorne etate fe 
erit an Hefiodus , queftio ir 
utilis, Hl, 336. Nepruann 
tweriyasey vocat, LI, 763. 208 
fuit philofophus, quod modo 
Stoicus, modo Epicucss, 
modo Peripateticus , modo 
Academicus dicatar Il, 334 
feg. Odyfféa & Iiade coo 
fummata , principium { 
operi adiecit Il, 344. pets 
nomine tnnuitar Il, 270. 108 
figuli memiait 1, 362. 
Gratiarum nomen moesit 
in matrimonium predaxt |, 


1% 
Homeri carmina 2 Polytwo 
conuerfa 1, 139. 644 


Homero Mufa, qua Helo 
do Charis hats 
Homero vwnus ferum i 
L530 
Homericus Achilles 1,220. 
facerdos 1,517. verfus |, 303 
Homo in quas fpecies 
diuidi 18 
bome quid 1, 168. Il, 119.8 
adiutorium mutuam gesert 
tus eft |, 2. non eft comeke- 
rium Opus 6. feq. non 
vette aut condone afine 
duos 11,134. oudus, resist 
& focietate munitus eft |, 47+ 
rationem proprinm boss 
» Cetera Communis 
animalibus Il, 254. feq. fecc 





RERVM ET VERBORVM. 


a 


& iocum occiditur Il, 413. 
habet mobilem & inquietam 
mentem lLie9 

bomo fpecies eft Ariftoreli, 
Seneca genus Hl, 168 

bomint ex homine pericu- 
Jum vitandum Il, 458. cur illi 
fir capnt fublime 1,975 

homines omnes habent ean- 
dem originem 1,445. eur fu- 
turi auidi Il, 100. mali funt, 
fuerunt & futuri funt 1, 391. 
proximi a diis quomodo afti- 
mandi fint Il, 359 quibus pro- 
deffe debeant |, 373. quam cu- 
re fine Deo 1, 192. feqq. 

bomines non funt qui ven- 
tri obediant Il, 1g0. omnes 
omni «tate funt ige dediti 


beminum fraus ae perfidia 
notatur 1, 436 
hominibus quomodo fit v- 
tentum Il, 417. feq. quid ad 
fe&tionem defit fecundum 


ientes 1, 419 
bomsunciones ll, $23 
boneftamentum ll, 194 


bonefium, verom & vni- 
cum bonum Il, 223,238. per fe 
expetendum 1, 463. non cre- 
fcit, non decrefcit ll, 196 
bonefixm omne voluntari- 
um eft Il, 198 
boneftum & bonum apud a- 
lios diuverfa funt, apud Stoi- 
cos tantum diuifa ll, 541 
boneffum & inacundum idem 
effe nequit 1, 353 
henefti amor etiam malis 
' innatos 1, 470 
ab boneffo nihil nes deter- 


reat ll, 256 
. bonefiicomesratio 1, 4(8 


Ce — 


honefii & boni difcrimen 
» 539 

bonefti & boni notitia pri- 
ma quomodo ad nos pernc- 
nerit ll, $41. feq. 
bonefée viuat, qui vult iu- 


Cuode viuere 1, 348 
honor confulis & prztoris 

i, 188 

Hora maiores xtate quam 
Gratiz 1,335 
Horatit Coclitis egregium 
facinus ll, 543 


Horatins Flaccus quaomodo 
infamem defcribat ill, 322 
Horatzi verbal, 322 verfus 


ll, 323. 540 
bofpitalia fulmina 11, 641 
hofpitart ll, 481 


hefpitis tngrati poena |, 486 
boftestot, quot ferui , pro- 
verbium 1,132 
Hoftius quidam nefandz 
obfcosnitatis ll, 601 
humane (fortis iniqui zfti- 
matores culpantur 1, g19 
bumanas res videri in dete- 
rius labi, fiare tamen eodein 
loco 1,391 
bumani officii fermula JI, 
418 

in bumanis rebus quid pre- 
cipuum fit ll, 652 
bumano fanguine Vcdius 
Pollio murenas faginauic 1, 


. 293 

bumanitas in quo confiftat 
ll, 34 

Hydra multa habens capita 
ll, §00 

Hyperbole 1], 506 
by pocrifis notatur ll, 12 
Hyreani ab Alexandro va- 
ftati ll, $¢5 
lhl I. Ianus 











fo pater - 
Tapyx ventas 


Nl, 316 
Calabrie il, 


733 

Idea deorum mater~ 1, 269 
idee Platonis Il, 170. 190 
guid veilitatis adterent ll, 


170 

idee definitio & explicatio 
2170 

.idos Ariftoteli forma 1), 
389. quid ab idea differat ll, 


170 

- Idomenens ex Epicuri epi- 
| Rolis clarns Il, 65 
Idomeneo {eribitur de occa- 
fione captanda 70° 
ad Idemenca nobili fenten- 
tia Epicori Hl, 67 
ignis an terres motus Cautla 
Il, 750. quedam etiam creat 
}, 722. exitus mundi eft Stoi- 
cis ll, 6:2. mafculus & foemi- 
na I}, 652. mirabilis in Lycia 
ll, 274. natura afcendit, vio- 
lentia defcendit I1,623. non 
defcendit Il, 619. quemadmo- 
dum fiat 11, 622. quomodo 
e nube gignatur 11,623 feq. 
de igne, fitne in nubibus, 


an ad tempus fiat, & vnde} i 


proferatur, varie opiniones 
ll, 617. feqq. 

ignes terris operti 11,616 
igniums plura genera Il, 598 
ignium in aére multa varia- 

ue facies Il, 576. in aére vi- 
orum canfe Nh, §77 
iguominia nihil detrahit {a- 
pientis virtuti 1,12, 


ignofcere quid fit 1,307. anf d 


fepiens debet 1, 307 


bique vident 


INDEX 


Ilias an Odyflea prior fri- 


pta, inepee quasritar — |, 326 


iliteratus quis 1, 50g 
imago obfcenis admos | 


444 
imago, i. fimile L378 
imago Actali H, 234 















imaginens {aam quidem + 


imagines in atria pofies b 
125, semicoram C fends 
fant incunda J}, 135. an fe 
ant nobiles UH, § 

imagines veterum , ixit 
menta animi hw 

imagines non folis pots 
conceiia il, 176. cur adhi 


nui curfas canffe fist 8,66 
bonis & malis font comaa® 
1,479. an terras nos 

obruere a 
impatientia quid 3,23/f 
impedimenta LW 
impendiums fenrire 4$! 
imperands varia genet | 
284. 8 

imperare fibi, maxw™ 


imperatoris Romai © 







laudata L@ eg 
riofa mors a 
imperatori etiam Nea 


quando-laus debeater | 


RERVM ET VERBORVM. 


leant I, 40. cur etiam malis a ; incon/tantia animoram I, 











Deo concedantur I, 482 219 
imperiofus 1,446 |  inconffantia hominum in fu- 
imperiofus pater 1,454 is ationibus ll, 62 
imperiterum vwocee tan-| incontinentes fui 1, 686 

quam ventre redditi crepitus |  incwruaz iniuria I, 66 

11,372] indeclinabilis Il, 247 

smperturbatns quis Peripa- | indefagitabilis vigilia 1, 37 
teticis II, 309 eq. 
implere argumentis Il,4gi| imdepranatavirtus 15,255 
impluere 11,698 | indi II,735.539. ab Ale- 
tmpingere epiftolam ingen- | xandro domiti HT, 178 

m ,405§ | apnd Indos mel in foliis a- 
tmpingere inlitem [1,523 |rundinum inuenitur _ II, 305 
impingere laqueum 1,232 | Indicum mare 11,696 
impingere nature munus 

faum I, 210 
smportnofummare 1, 111 
importunns 1, 458 
imprecatio que grauiffima 

HT, 491 
gmprobi atgumentum Il, 150 
impadici indicia ibid, 


"ab impudico an captiuus fe 
patiatur fervari 


1,414 

tmputat pereuntes dies I, 
8 

imputatores i, git 
inedificare 1,159 
suagitabilis non eft ventus 
I, 721 


inagitatiterroribus WU, 251 

' inane aéri quidem permi- 
t II, 613 
incanti I, 41 
_imclinatio, terre motus {pe- 
Ss Il, 761, feq. 
sncomitata le&tica If,70 
incommoda fue iure bona 
“cari poffunt II, 223. feq. 
[wazdam pro his funt, quibus 
Pescidunt . {,198 
sacomprebenfibilis amor I, 
a85 


* gedifferentia U, 2y1. alia aliis 
potiora - {, 964 

indigere & opus effe diffe- 
runt I, 245 
indiguatio quorundam de- 
mentiffima 1,269 

indolentia 11,274. bonum 


non ef HI, 329. {q. 
indolefcere 1,24 
indormire I, 348 


indulgentia patruam & ma- 


trum dinerfa ,195 
inemendabilts ' TY, 475 
inemendabiles quid faciat 

MH, 428 
inermis I, 165. 311 
inertes & inepti vocantur 

philofophi Il, 263 
inexercitata mens If, 393 
inexfuperabile If, 312 
wnfamia tI, 452 


inyans caret ratione II, 5¢1 
in infantibus non eft fum- 
mom bonum II,565. an ils 


irafcendum 1,35 
infatigabtle I, 345 
in fatuare II, 178 
infector gratuitus II, 672 


in felicitas confuihata II, 549 
ils in felix 


INDEX 


(QE Een 
infelix arbor Lvs 
inferna fulmina ‘Il, 641 


infernus cdrcer 1, 1g0. im- 
primit mortismetam Il, 293 
inferorum metus vanus ll, 


inferos terribiles fabula z ,; 


1,179 

inferum furie & mons 
; 5’ 

infitiationes l, 34 
ain ftiator 1, 438 
infraka xtas 1, 323 
infrunita mulier _—1, 437 
infranitusanimus |}, 362 
infule 1,122, ll, 43 
ingemifcere 1, 361 


ingenium beatiffimum fub 
gualibet cute latere potett 
ll, 194 
ingeniawm nullum magnum 
"fine dementia mixtura 
246 
tngentt publicandi gor ll, 
18. excelfi eftnon dele@ari 
humilibus 014 
ingenia quo illuftriora, eo 
breuiora I, 187 
ingenia Deus producit |}, 
seniorun dignttio tn 
eniorum dignatio nan- 
quan interit ll, 66 
ingenioram monumenta et- 
dam indigais publicauit 
tio 


ingencorum triplex 
Il, 148 

ingeniis calentibus vinum 
fubtrahendum 1, 42 
angrates animus omnium 
Vitiorum maximum J, 391. 


| eq. 
tngvatus quis 1, 416/426. 


459,475. 472. [e9.476. quam ' tas 












edi- 








injuriam inferat ——_—1, 3 
ingratt atio an infte dew 
1, 429. huic a&ioni nemo ix 
dex {at idoneas 1, 431 
. ingratéi animi vitium cer 
tam trequens 1, 380 
tigratt hofpitis poena }, 487 
ingrafo cur nulla lex pofia 
. I, 469 feq. 
sigrato moto an vir bons 
beneficiam dare debest |, 


aT 
ingrato fitne conGlium tan- 
dum, aquam haurire permit 
tenduam, & via monftrands 
l, 480 
ingratum neminem effe pre- 
batur 1, 502, feq. 
ingrati publice ‘emus 0- 
mnes 1, 506 
ingrati etiam de in ia 
veruatar§ = il, 425, , 
Smmnes miferi 4 il, se feq, 
quemadmodam frend fine 
1,514. quomodo poffint grt- 
ti etic 4 1, 383 
ingratorums duo genera |, 
477. multa genera I, 436. pla- 
rima exempla 1, 506, feq. pe- 
na 433: 437- 487 
ingratoruns caufa non {ust 
omittenda beneficia _1, 583 
_ ingratorum turba son de 
bet tardiores ad bene merer- 
dum facere I, 381. & gratoram 
comparatio 1, 438 
iugratos ipfi facimus 1, 38. 
412 
ingratos quid maxime faci- 

at =—s1, 4.17. 426. feq. Il, 28 

ingratizudo an impunite ¢ 
fe debeat, nec ne l, 429 
ingratitudinis mala & foedi- 

1, 470 
inba- 


RERVM ET VERBORVM, 


‘is intentioni II, 46: 


ram injuri@ quo- 


i§ moueant E52 
que iudicari foleant 
: I, §2 


rerum in poteftate 
xitus fortune eft II, 


44 
senta Il, 362 
i tantum fanétiora 
. norunt Il, 4a1 
a alicui fleri poteft, 
n ille accipere I, 256 
| beneficio contraria 
I, 468. 498. §22 
2 fapiens non po 
50.253. an benefici- 
2 collatum deftruatur 


IL, 281. feq. 

e & contumeliz dif- 
I, 253 

z opinioni non facile 
im 1, 45. 51 
e poenal, 85. vindi- 
28 {copi I, 296 


@ altius quam merita 
nt I, 381. quomodo 
leant 1, 52 
wrums materia latiffi- 
I, 258 
1s iniuriis repenfare 
nnon eft I, $4 
is fapienti tolerabiles 
icurus$ iniurias non 
vicus dixit 1,265 
is dominoram in fer 
us index 
ntems quomodo fe 
dicat I, 16. feq. anad 
m pertineat clemen- 


1,274 

quens atti =-_—sSW, 76 
ruatnm tempus iI, 
676 


inobfernatus-carfus Il, 118 
imoporta veritas 1,371 
tnoperte capite luxuriari }, 
|, 350 
snopia metus II,41. reme- 
dium I 


I, 49 
inguilind philofophorues 
ingutifitio publicorum f= 

cretorumque teterrjmum vi- 


tium I, 23 
inqnifitor sis 
tnfania 1,304. ex ira asfci- 

tur 1,57. IL 57 


_infania publica & que me- 
dicis traditur, nihil differant 


oo , It, 
infania hilare genus lien 
ae ; 178 
| infaniam hilarem infanire 


a I, 246: 
infanie & ire vicinitas I, 3 
infants foffragiom & iurisy 
di&io committitur I, 424 
infanos, quibus mens mor 
ta eft, non erepta, denuncie- 
tio & caftigatio coércuit II, 


infecabile 
infeparabilss AT, $34 
infpuere differenti J, 9¢ 
sajfizores attificioram [, 
inffitores delicataram a 
cium I, $49. Il, 160 

infolensiad hominum exagiy 


394 


I, 442 | tata 


a Do 446 
infula in geo mari farse« 
xit Salam fal Free 624, 762 
infusans iu ere |, 
infale an certioris (oli it 
766. natantes I1,673, nous 
in mari enate II, 7613. que. 
dam ex { eoncepere fam, 
lll ¢ man 


\ 


INDEX 


ques (Unser  eeeee 


IT, 619 
ruinofi 
1, 94 
sutabefcere dotori I, 137 
inteieam an recens nata 
animalia habeant H, $53 
infelligibilene an fenfibile 
fit bonum 565 
intemperantia literaram Il, 


mam 
infalarum parietes 


7§ 

intemperantie vituperiam 
HI, 408 
sntenfients canta Il, 612 
sntentio 1,30 
interceffor Il, 537 


inseremptor {ui a quibus- 
glam damnatur, a Seneca lau- 
datur Il, 220. feq. 
éuferitui omnia obnoxia Il, 
379 

interinngere 1,245, 11,298 
interpretes , 


interquiefcere 11,93. 130 
interrogatio, i. Sylogi{maus 

Il, 291. feq. 294 
snterrogatinuculas neGere 





inueffire Il, 508 
tunidere 1,427 
inuidia, perniciofam oft- 
mis telam Dit. ll, 240. ine 


gratos facit 1, 4.17. 427. viter 
ll, 43. quomodo vitands 
_. H, 629 
inaifior VOX 1, 56 
tnzitum nihil faciesdm 


a H, 181 
inuolutifima res Il, 745 
innulnerabile I, 352.4% 
tiaulnervabiizs animus | 


_., 4 
foculare conuitinm 1 33 
iouinms mare Il, 31 
Iphicratis refponfom , cam 
ei mater obietta effer 
0 I, 290 
tra quid I, 4.28.30. affedius 
ex omaibas maxime rabid 
I,2. feq. voluntariom sain 
vitiumht, 2g. an fit fecunden 
natoram I,7, an, quia vels 
fepe fuic, affumenda fit Ly9- 
breuis infania I, 2. If, 5). Cat 
vitanda II, 59. feq. feritats 
& cradelitatis procrestrix |, 
29. iudicione an impeta inc- 


feq. | piatI, 27, muliebre & maxime 


294. 
internellere barbam II, 512 
snualetudinario robuftior II, 


7 
saneditinm gaudium I, 74 
qnnenta multe cor oblite- 
gentur II, 805 
inxenta inuenturis non ob- 


nt if, 1897 
inuenta fapientie amplio- 
va facienda funt If, 187 
innentio cuius rei difficilis 
. It, $56 
inventis priorum nous ad- 
denda funt H, 10§ 


_ 


uerile vitium I, 24, persicic- 
fernientibus I, 76. quome- 


3 | do excidenda, vel certe 


frenanda fit I, 9. firne ad for 
ticudinem neceffaria J, 11.24 
fime neceffaria aduerfus bo 
ftes I, 12. fitne poene capid:- 
tas I, $. omaes omai atat 
inuadit homines f, 6o. first 
ems calcar I, 62. fitne wt 
is 19.11.14. ad magnied> 
nem animi an quid confert 
1, 3% 


ive aliens do Je 
quan ends 


2ERVM ET VERBORVM. 





1, 95 | roris caufas 


int omnis prater 
»S 

@ 1, 39-40. 42.44. 
85. feqq. 90. feqq. 
ites I, 36. feq. com: 
um ceteris affecti- 
64. contentio cum 
s. definitio!, 4. de- 
iftotelica 1,4. de- 
¥ periculam 1,56. 
ff. Gus & damna |, 
aq. 79+ 87- foeditas 
2g. lacitamenta va- 
iconftantia I, 21. in- 
diudicia & fenten- 
las 1, 23. irritamen- 
im reprimendam |, 
1, 39. inacia in 
Oovekiis ferendis 

sl, 22.63. remedia 
. remedium maxi- 
‘a 1, $1.60. 72 
nfania vicinites 1,4 
racundia dikrimen 
6 

potentum exempla 


»%4 
1e aliqua volupiss 


. 54 
pprimi poffe, exem. 
iftratuc |, 72, 81. re- 
ticordia 1, 20. fapi- 
tollat 1,35 
ninarum & puero- 
magis quam graues 


42 
differentia 1, 6 
a numquam edmit- 
iterdam fimulanda 
fimplicitatis indici- 

1, 64 
‘a leviffima initia |, 


ia ad fingendas fu. 








1,22 
iracundie quinam opportu- 

ni fint J, gt. feq. 
iracandi fimplices dicontar 
»4t 

tracuedis que fequenda, 
gna vitanda fine 1, 66. feqq- 
tracundifimi qui l,17. cur 


fint flauirubentesque 1,42 
ne iraftamér, gqaomodo 
prastetur ; 1,64 


ivafcanturne qui in inno-~ 
centes feuiunt 1, 30 
trafcendwuue fir malis & 
peccantibus 1, 37.34 
trafcentium verba minacia 
fant, mens trepidiffima 
trafcine debeant boni vi 
pro fnorum iniuriis 1, 14. feq. 
ivafcine debeat fapiens 1,33 
irafei punientem aon decet 


- 18. 4 

irafcs quibus foleamus , 
quamr 1, 47. feq, 
trati defcriptio 1,3. 57. fea. 


ivati an voces emittant, 
que magno emiffe videantur 
animo 1,24 
irasoram habitus qualis 1, 


iratis fpeculum sue 
propengn- 
dum 1, 58 


iris, vide orcys. 
irrationalis animi pars bi. 


artita eft ll, 3 
P irremediabilis ll, ? ; 
Ifocrates Epharum a fore 
fabduxit 1, 227 


Ifter flanias Il, $74. 700, 
cum mundo coepit Il, 670, 
circa Iftrum vagerum gentium’ 
tolerantia ~ 


Ialia hace 
@ Qtens i, 5ll+a is 
prep a8: 


INDEX 





cilia inandatione refe&ta Il, 
769, cur riuis abundet Il, 657. 
Italie \atus quod infero 
mari alluitur, maior Grecia 
fuit ie ts 
Italie lecis quibusdam pe- 
ftilens vapor exhalatur Il, 767 
in Iealia virga aque immer- 
fa lapidefcit 1 1, 669 
Italico agro acquifito mos 
erat pomcerium proferre |}, 


328 

Ithace {axa ll, 200 
iter anguftum iras trane- 
euntium excitat 1, 92 


* iter ingredientibus quid ac- 


elamari folitum i, 772 
itinera vrbana ac peregrina 

ll, 101 

Inba rex li, 225 
Iuba & Petreius fe mutuo 
dateremernat 1, 197 


incunda ve nobis fint fol 
honefta, quid faciendum Il, 
562. feq. 

iucunde nemo poteft viue- 
re, nifi & honefte vinat 1, 


348 

index & arbiter 1, 429 
index ex turba feletoram 
1, 431 


dudex ingrati aGtioni nemo 
fat idoneus 1, 431 
index quomodo in punien- 
do affetus effedebeat [f, 17. 
feq. 20 

indices ex longinguis regio- 
nibus euocati 1, 92. corrupti 
» 426 

indicia vulgi fant ‘parmene 


r 
indicio favor ofiicit 1, 216 
indicinm accipere Il, 548. 

eam iudicio beweficiam dan- 


¢ 








dum 

Iugurtha 

Inia duz proneptcs A 
ftia Claudio vccifar tL $9 

Iniixs latam clannm Sexzrio 
dedit ll, 433 

Iulins Czfar vittoria libert- 
liter vfus eft ~* li, 89 

Inlio Cefari quomodo be 
neficia- veteranus quidam 
memoriam reuocarit 4, 1s 

Talio Cefari valus ia Hifpe 
ola tortus L, sts 

a D. Inlio an vitam scape 
ve debnerit M. Brarus 1,413 

D. Iulixm plures amici cor 
fecerunt, quam inimici |, ¢9. 
vide Caius Inlius, 

Inlias Grecinus de Arifio- 
ne philofopho rogetas, quid 
refponderit Il, 92. wideGre- 
ciuus Inlins. 

Inlins Montanus, vide Met- 
tanus Tdlins. 

iumenta fortia dorfo ll, 153 

Iunior , Lucilti , cui Sesea 
Naturales Queftiones init 

t, nomen Hi, 69° 
P Junixs menfis °5f 

Iunins Pretorius Ul, $23 

fingulis B, 

Ixnoni {peculum tenere 4 

47 

Iupiter an fulmina mitt 

11, 636, & qualis fupiter |, 117- 


I, 396 
I, 237. ll, 403 


Ui, 323 


Il, 63g. an fulminibus iat | 


dum leuioribus vratar Il, 638. 
Capitolinus 1, 638. optim. 
maxim. quis 462. podarm 
ineptias L, 367. quo ase 
cedat virum bonam UH, 33% 
quod mittit falmen felus, caf 


placabile It, 637. retrograde 


- a) 


RERVM ET VERBORVM 


pred 


vxorem fufpendit H, 
@em duplicauit 
lor Il, 57%. cella 


Jonis & Eurynomes filie 
Gratiz 1,385 


Joxis vita refolute mundo | 


li, 26 

Toni lintea & ftrigiles ferre 
ll, 417 

Joni tresmanubie =I, 636 
Tous de felicitate controuer- 


. 41,25 

_ cum lene de felicitate quis 
contendere poffit ll, 83 
cam loxe reponi 1, 333 
suvabatur per fidiles deos 
1,117 
invandi modus 1, 444. feq- 


Inrisconfultus 1, 548 
Inrisconfulti negant quid- 
quam publicum viucapi |, 
s22. 11,337 

_ Ixrisconfulti pallidi,graciles 
I}, 828 


Invisconfultorum acute ine- 
priz 1,522. verbum Il, 608 
Inrisconfultornm refponfa 
valent etiam non reddita ra- 


tione Hi, 392 
inrisdiio infanis commit- 
tisur 1, 424 
gus fori dicieur “1479 
tuff, proiuffero — Il, 167 


inftitid Steicis animal ett 
ll, sco 
Iaftus Catonius prafectus 
Clandii 

gunentutis ingratitudo 1, 


go9. ftudia Ui, 339. feq, 


vai Valcano crus fre- 
meftici impofiti 

819. voluptate delinitus no- |: j 

1, 338} 

Tonis allocutio Il, 475, Co- |}; 

ll, 427 





Il, 824 | Alexander 


insientati magiftratus do- 
ll, 433 
il, 48. $0. 825 


K. 


Ixion 


Asxices ll, 73% 
kalendarium quid 1, 565 
kalendarium verfare Il, 45 
kalendarii liber magaus 
ll, 326 
in kalendario nemo benefi- 
cia feribit i, 382 
Kalendis tanuariis , i. amo 
nono ,legere, fcribere, dice- 
re aliquid, & in Virginem de- 
filire folicas Seneca _— ll, agg 
Xero » per orbati- 

onem il, 33 
Kevram@- quid Grecis iL 
674 

L, 


Aberianns verfus totum in 
fe popalum conuertens |, 

; 36 

labor, neque bonum ne- 
ue malum Il, 100. eft reme- 
ium contra iram 1, 43. nullus 
timendns eft ll, 466 
labor optimos citat 1, 306 
labore modico alitur ani- 
mus ll, 46 
labra concurrant diuris 
ll, 30 

in labris primis animam ha- 
bere Ul, 453 
lac retinet pabuli faporem 
l, 670 

Lacedemona feruire inffit 
Il, 4on 
Lacedemonii cur faos ciues 
pancratio aut cetu decernere 
vatuc- 


-INVDEX 





wetuerint 1, 492. liberorum , aqua 


indolem publice verberibus 
admotis cxperiuntur 1, 20, 
wnguentarios vwrbe expuir- 


want U,7:- 
Lacedemoniis corium viun: |. 
pecanie preftitit 1,§.§ 
lacerne coleris improbi ll, 
$13 
lacertofus is 199 
‘* Lachefie ll, $09. feq. 


Lacon impubes, ne ferui- 
ret, illifum parieti caput ro- 
p ; ll, 264 
Lacones ll, 29§. trecenti |, 


$43 
' bacryme iuffe & ininffe li, 


_ + 39 
- lacrymarum oftentatio |, 


842. canfs apud omnes ho-} 


mines vbique dantur J, 135 
bacrymandum quomodo ob 
noftrorum amiffionem ll, 438. 


eq. 

Jattea plaga cvli il, 789. 
Lade velocitas Hl, 3« 9 
Ladon fi. terre motu effu- 
. fas " li, 764 
 Leelins fapiens ll, 433. ad 
exemplomeligendus ~ Il, 32 
Lelii fapientis diétum ad 
quemdam fexsgensrium li, 
773. fapientia il, 423 
cum Lelio vinendam I), 


32 83. 465 

Jamelle aruginole 1,324 
lamellae argenti 1, 360 
lamina: vtriusque materiz 
l, 460 

lampades ll, 600 
lanifia ll, 52g 


Japides cur in quibusdum a- 
quis non peffum eant ll, 673 


lepidefcere facit quadem 





ll, 669 
laqueavia verfatilia 11, 357 
laruis dedi. ll, $17 
laffare fundamenta 1, 148 
laffitude corporis canends 


1,69. Il, 249 
a lafo rixam sari, vets 
id'&am- 1,70 
latebrae ILs8 
latifundia . Hi, 353 
Latina via I,365 
Latine lingue potential, 

] 
Latins fermonis eats 

I 
Latini in gere foliti 
dum fcribebant i 1197 
later 1, 226 
latro quis 1, 504 
latrones Philete Bi, 147 
latronuminfidiss 1, $27 
Jatrocinia inter togetos 4 
ag8 
latrunenli L, 326 
latruncalis\ndere ‘24% 
latruncularia tabula Il, 31 
laturam facere H, 825 
lanandi qualis mos sped 
veteres I,g22 


_ landandi licentia ai 
datar 149 
landati an laudantis boss 
fit claritas l, 453 
landationis commodun 
incommodum ‘lL 


laus & laudatio differant 


lande diguas 
lanvrea Capicelini losis 
gremio repefita 4712 
laureate fores List 
laxrus idones eliciendis + 
gnibus — 
‘dansitn 


54; 








RERVM ET VERBORVM, 


lata ll, 511 cuts fic Laconas Hi, 298 
laxamentum ll, 75} Lepidus 1,283, Augnfto in 


leti quam premas partem, | fidiatur }, 315. faum exerci 


sihil intereft 
lectica formofis impofita 
calonibus 
deBicarins 1, 363 
Iedio omnis generis volue 
minum improbatur Ill, 5. feq. 
varie delectat, certa prodef 
il, 126. cum ftyio tem 
da eft J » 304 
legere offa 1, 103. vide offa. 
gex iufti iniuftique regula 

; l, 464 

- dexnatare ll, 11. Cornelia 
de Sicariis, a quo fit late 1, 
200 

lex a L. anno militem non 
cegit, a Lx Senatorem non 
citat 1, 346 
- deges cum prologo impro- 
baatar Il, 395- quendo cospe- 
Fine 11,355. quidfiat —IL,394 
Jegum auCtores {apientes ll, 
355 

. degam prefes mam cake 
quoi rationem equerur l, 
- 7.feq. 
- Jenocinari L554 
Lentulus fahiofus & impo- 
tens in frontem Catoni in- 
fpuit 95 
Pleo magiftrom fuum be- 
ftiaram a feris protexit |, 413 
‘eo manfuetus & incultus 
i!,120 

- Jeonis dentes Lyfimachus 
cafa effogir 1,77 
- deones rote motu terrentur 
3, 36. folutl & alligati in circo 
dati , 1, 53: 327 
 feones mappa proritat |, 39 


fpenfum deiicere 


1, 9g] tum fagit ll, 


. Lepidus Decimo tribuno 


li, 496) ceruicem prabuit C. Cefaris 


iuffu jl, 10 

idum principis ornse 

menta tenentem multos — 
annos tulit Augnflas l, 28¢ 
dex vid. fapra poft legere. 

libarié exclamationes U, 

. 168 

libeliunm amici-bonis fu- 


1, 466 


Liber inuentor vini cur di- 


us I, 24 
Lé beri curruz 1,365. veftigia 
2394-55 
Liberi patris appellane Deo 
conuenit \ 1469 
biber patrimonii 1, 363 
libri Ciceronis, quomodo | 
Dori vocentur L560 
librorum multitado im 
batur 1,231.feq. 
Libroram multorum le&io 
niciofa Ul, 5. feq, 
iibrornms uatuor ees 
Didymus fcripfit 
‘aris noa Paultis » fed And 
nis opus eft 1,231. 1,126 
Liberalis AZbucii laus 1, 


I 
Liberalis triftis ob trontis 
infirmictatem Il, 399. poteft 
etiam effe pauper 1}, 389. feq. 
libevalia ftudia nan nume- 
rantor in benis ll, 335. vide 
ftudia. 
liberalitas vnde di&a 1, 363. 
non debet nepotari 1, 39 
Uiberalitas materia inuenie - 


& 


Leonidas quam forciterallo- ‘tar etiam in anguftiis pes- 


pertes 


INDEX 











1, 389, re habetur 


pertatis 
- libevalitatis materia que fit 
fapieati , cuius funt mais 
9§5 
. liberi maiorane beneficia 
tibus dere poffiat, quam 
acceperint |, 446. spponun- 
gur Harpago epulandi = 1,75 
liberoram vera laus 1, 4s0. 
(eq. emiffio vii ferenda 1, 124 


feq. ll, 328 
liberornm amiffione non af- 
fligitor fapiens ll, 24 


libertas 1.269. ll, 147.191. 
Seq. abfolute quar ll, 251. iufta 
& inter amicos data 1}, 363. ve- 


j 1, $46 

linea pennis diftinGs I, 36 
287 

lineas admoueri I, 139 


lines & pinna clufe aves |, 
2 
linguariums dare a 
hinceatus fenex 1368 
Any, Latinis Africus Il, 732 
are 
Liternum 11,318 


Literni Scipio exfulabet 


, 333- IL, 146 319 
litigare il, 704 
litis ordinator 11,489 
litinm numerus, eoquestr 

“hse 


ll, 21.279.] um votum 


ra 
Kibertatis pars magna ll, 561 
ad libertatem quod iver |, 


75. feq.| gerere 


libertinus quid ll, 87 


listerae feruiles 

in /itteram fenes erbos 

Ul, 219 

litterarum inutiliem fiedt 
%6 


Libertinorass balnea ll, 320 | reprehendontur Ls 


libido 1,121 


libidinis effe&tus 1,79. $1| phorum 


kibidinis deteftande exem- 
plom ll, 602 feq. 
libidint dediti quam turpi- 
ter viuant 
libitinariz 
Libo Drufus 
Libonotus 


li, 216 


1, 317 | 164, Areo philofopho 
J, §50| folandum prebuie 


litterarins ludus Philof- 


litteratara prima 11,399 
litura I, 346 fey 
Linta vxor Augnfti I, 15% 
fe com 

L161 
Lixie confilium Auguio 


ll, 732 | datum I, 283. filius Tiberias 


libra tardiffime emergit 1),{1, 161. la@us ob Drfi mor 


799 
uibramentum 1, 496 53. 


tem 


t, 60 
Linias Drofas primes oF 


ll, 599, bam fuam fegregere iaftint 
Licinius multos annos Lug-/ 1, 546. queritur, quod ale 


duni regnauit 

- Licinus dines 

' Licinium diuitiis provocant 

qvidam 
lickor femita deiicit Nl, 400 
Ligares Corficam incolue- 

rint I, 012 
Gminis intreitus pro hones 





feripfc 


ll, 812/ fibi, ne puero guidem fers 
1l,539/| contigerint 
Lixei Drufi immatare anb- 

ll, $47| tie, & mors 


I, 074-316 
Linins Alexendrines fbi 


Has3 








turnum vocat 


Ul, 73 


Lisi viri difertiffimi iN 
um improbatur las. vide]. 


. Litas Linins, 


 boculamenta librotum teo 
La 338 
falmine confistum Ul, Oe Gat 8.641 
locus moribus Glabrie quis 
& quis vitandus 
Il, 146. feq. 


teaus exftracts 
“= doculis integris 


igendas, 


; RERVM ET VERBORYM. 





0 fire. 
confequitar f, 
: 282. feq. 
, Heucius Pifo erbis cuftos, 
arcana ab Auguito commiffa, 
quamuis ebrius , contiouit II, 


nepos ‘infidiis 
Gis ‘veniam 


Lucius Silanas gener Che. 
dii Il, 820. « Clandio occifus 


H, 819. 
Lucius Sylla tam felix, ae 


" doeus non multam ad — "| rand crimen 1, 170. Corneliam 


litacem confert 11, 1 
&. non multam confert 
ll, iat fe 


em tulit J, 200, ingratus, 
-| quia patriam durioribus re- 


mediis, quam pericule erant, 


bots commutatio » grauis corauit l, $27. mer merizo chee 


eft 1, 108. fe 
pont mutatio vitanda 


‘415, motstionibus nihil profi-} ones 


sient witiefecum Gi 


1,89 
Where patricia 1, 236 
N68 


Bargin ibe 
: hegere L 22Q 
turba IL 559 
«decid ius + K calor Il,725. & 
tium 
. & fplenderis M355 
ll, 65 
PT ecilins redditus . 
ee. li, 366. diftil- 
ibus & febriculis vexe- 
™ , 266. Sicilin procararor 
» 057 
| Lacilti carmen de Aine 
Hare fn * Mise ll, 
476. iC ._ 81.65 
149 
_ Lucius Bibylus wno die du- 
" ye Blios, confolatum ango la- | 
. 1 17a} cd 


Lacins' Cinge Ca. Pompeis | famicur 


-| nus ob cradefitatem 


tur |, 286. primus in pre: lee 
dedic I, 327. 
quomodo filii mortem tulerit 


Lacii8 tle ranais a . 
vide SyB tel 7 99 
Lacit Vinicii comes Varus 
il, $58 
Lucretia 1,172 
Lacretii verfas 1,220. Il. 
06. 473- 493 
Luctias offtes iio 
iacramfupporatum: 1, 


In@ator ter abet, 498 0a 


InGatores 
Iudtns unde pleramque ae 
,| atarl, 105, 179. eins remedia 
I, 126. £3. 


fa vee ht tempore Gon. 
}, 164 
lattes 


INDEX 





luétus tempus feminis con- 
Rticurum I, 124 
"ia lutte filios tondere mo: 


ris ex 1, 436 
in Indhe quid dici folicam 

» 84 

Incibus frangi , naturale 

1, 164 


n eft 
“Lucullornm duorum § di- 
rempta morte cencordie |, 


148 

lacus fidem Naminis facie 
ll, 119 

Indus beftiarius ll, 219. lit- 
terariys ll, 388 
ludus litterarius philofo- 
phorum ll, 223 
judo eximere 1, 306 
Indorum ordinem perlege- 
Hl, $31 


re 

Lugdunenfis colonia, pro- 
Bincialinm ornamentum mon- 
ti impofita, centefimo.ab 0- 
rigine fua anno exufta eft ll, 


367. feqq. 

Lagdunum il, 812 
_Fagendé quomodo fiat ami- 
lt §2 

bu 1,125 


apie a fole illuftratus 
diverfifimum lumen recipiat 


ll, 798 
- June quid debeatur |, 534. 
$3 

lune & folis circuitus com- 

moda 1,475 

ex Jane oppofitione oritur 

folis defectio ll, $96 
dunave fidus aftns marini |i 

cavffa 1, 194 

Iunaris orbita ixrenecabilis 

ll, 784 

Lupus il, 824 

lufcitiofi }, 46 





Lufitanns latro _—\, 50} 
Infor malignus 1, go 
lufor pile bonus 1, 424 
luforta arma L, $30 
lufovie naues srt 
luforisers fpeGlaculam 
Infus quid conferat ad ao 
derandam iram 
luxuria 1,27. iracundiam 
alic 1,47. _ non noftri fecii 


vitium tantum eft II, 425. fe 
nam defiderat ll, 403 

luxuria conuiniorum & 
ftium sorrupte ciuitatis iad- 
cium eft Ul, 510 


luxurie. caftigatio Il, 4% - 


666. $39. 711, 
tall, 371. ceempi feq: 
gradus il, 509. fe sa eter 
Hh, 351. fe Oca vitasds 
Met 145. initial rave pree 
poficam ll, 539, tormenta H, 
539 


luxuriea publica 
tum eft oreionis laets I 
510 


{nverieriin operto copes 


laxnuriofus diligens Ig 

fermonibus vitam fuem de 

vale LL, 558 
luxurioforams natura ws 
lychnobins 


am ah _ -_ 


6 


sw 


' RERVM ET-VERBORVM. 


(tent gpeieeeeel eee 
in Lydia infule nameng Ms 


73 
dympbatici r, IL, 768 
sym phatici metus Il, 38.314 
Iyaceo fimilie acies 1, 478 
Eyuceftins amnis potus fu- 


frore mentem mouet I], 670. 


‘Tyra oras animi per- 
enrbutiones Sompofut 1,69 
| £yrici novem — Ii, 98 

Lyvices yr hegat , fe tempus 
‘babirarum Cicero negat I, 


. . 140 
". Lyfimacbus ab Alexandro 
‘Wgoai obiedus fait 1, 77.298 
+ Lyfimachivin amicum fo- 
jam fetitiginandite 177 
* Sfptedonris 1,315. terre 
vA* motu agitara. II, 741 
“" Macedonic qppida deuorata 


€ 
£ f, . 


dus Il, 463 
Mecenas vir'ingeniofas, & 
magnum exemplum Romans 
uentie daturns, nifi felici- 

tas. eumn caftraffet II, 60. ab- 
fentis Cefaris partibus fan- 
Gus eft II, 509: ab Angufto 
defideratur. 1, $45. . ingenium 
grande & virile habuit, nif 
illud ipfe difcinxiffet Il, 3g) 
‘ Mecenatis di&um il, 60. di- 
&am e libro, qui Prometheus 
infcribitur II, 60, - infelices 
morofs vxoris repndie de- 
flentis vigilie 1,200. vt vite 
difcin@a, fic oretio foluta I, 
o7. verbe Citata Il, sg. ver- 
II, 382, vefticns & comite- 
tus mollitiem pre fe tolit IT, 
go9, votum turpiflimum I, 
448. & carmen effeminatom 


| II, 448. feq. 
a Mecenatem siden dec 
‘HL, 969. vrbes terre motu pro- | prowecant 1, $47 
a HI, 800 magifer equitam H, 484 
- din Macedonia fi. albasones| megiffer populi antiquis 
facens —- , 672 | qui danc Dictator Il, 484 
- Wacedonis querela de\ho-| magiftripuererum I, 517. 
fpife-ingrato “T, 486 | vide etiam Preceptor. 
Macedenes dederunt actio-| _ in magifteriam recepta man- 
meta Contraingratum 1,429 | cipia _ Hl, 4¢ 
.. Macedonum gizeaDiogene| magiffratns qaomodo catti- 
calrate 4 get & puniat I, 48. feq, 
-. Macedgnicus fermo inter|  magifiratx Charino, 1. 
Indos & Per I, 110 | agyevrG» Xaghy Il, 56 
ssacelinm 1,572]  magiffrarni quando pesuer- 
Machera Hifpana 1,516 | fa veltis induenda 1,39 
1°’ guachinateres Il,3g0| smagiftratas dumeftici ‘I, 
= Mpcrobii car Zthiopes vo- 433 
century I, 80] > magiftratune contempto- 
mate virtute efto, ex acie| res perperam exiftimantur 
sedenntibus dicitur II, 20§| philofophi — Il, 235 
 ° ‘Maander flaaius pottarum |  magnanimitas quemlibet 
emainm exercitatio & la! decet ' ,- Tas 
OR ~ ~'mmp2 Megue- 


INDEX 





hc 
Magnefia ll, 660 
magni cognomen honori 
datum I, 289 


magnitudinis non elt certus| 
196) OMNia remouit Deus a vir 


modus ll, 
magnitudo animi an ab ira 
promoueatar, |. 24. eius indici- 
win & yal gic ees 1,65. me pro- 
20 


ium 1 | tus remedia ! 
F naguitm a bono fepararinon| malorum tor, 
potelt - 1,25 | temptus & premeditatio I 
magi Platoni defunéto cur} 474- leq. 
immolauerint 1,173] malornm farurorum mem 
Mago imperium Perficum/|torgueri , quam ftultum fit 
ablatum _) 77\ 1,76. omnium finis eft mors 
maiores virtutibus fuis po- Lifo | 
fteros illuitrane 1,481! maloram noftroram cant 
malacia Il, 209 Il, 962 
malaciffandos articulos ex-|  sualys nemo eft animi cacfla 
oletis przbere Il, 205 | 1, 470 
malefaciendinonanimus,fed| mali commodis fruuntat 
vires quibusdam defunr ll, propter bonos], 478, nullo 
121. feq.| vitio carent |, 078. gual 


mallesne prius in vfa an 
forcipes 
malitia omni feculo fere ea- 
dem, paullulum dumtaxat vi- 
tro aut citro mota 1,391 
malitia ipfa maximam par- 
tem veneni fai bibit, dictum 


Acrali ll, 286] 


malum vnicum 1, a53. dolor 

| rr 
mali nullus fenfus ad mor- 
tuum peruenit ll, 441 
a cor bonis viris acci- 


dant , cum fit prouidentia, |, | 


ita premedi- 
apt, foaa , focrei hi i 





| benefici 
11,355 | 


ne Eas) 
1, 10%, plura contingunt nobis 
quem accidunt Il, 492, ou 
optimis quibusque accidom, 
pro vniuerfis funt |, 20 


bonis 1, 20g. non fant mak, 
que fape fic videntur 1,197 
malorum fortnitorum ‘me: 


a accipiant |, 503. cur 
fepe regno potiantur |, 44a 

mali famus, fuimus, &eri- 
mus L. 391 
_ ex malis an bonum poffit e 
lici ae: Il, 330. feqg. 

malis etiam honelti aliq 

neft 47 
Mamercus Scaurus Cof. a- 


— 


Cillaram menftruum ore e- 






RERVM ET VERBORVM. 


ee = aoe gu eee 


ancipioram vrbanitas cen- 
liofa 1,262 
snens Diogenis feruts I, 

230 
mgo Il, 2¥0 
wsipulares duo de rege 
iale loquentes I, 82 
anlit pietes in patrem im- 
fam 1,454 
anni obefi 11,327 
eabia loui triplex MN, 

636 


mauleatus Il, 104 
nupretia Il, 447 
mus manum lauat II, $18 
aus inie&io 1,954 
num tactamque quotidie 

» 427 
mu facere morbos 1,313 
ax facere orbitatem [, 


17 
aus pondere alqre ae 
palia mera facere ll, 16 
ppa vrios leonesque pr ° 

» 89 


ercellinus homo ingenio- 
is ad 


‘ates 
ercellam 
o Brutus relinquere non 
t, mec Cefar videre I, 
114 
reel: OGanie filii lans, 
cs Gize fine a matre de- 
. os "i &g9 
wcelli memorie cele- 
@ carina compofita 









familiarieer colnit 1,159 
Marcie anus }, 190. filius 
qualis 1,169. 197.fq. laus 1,156 
159, liberi & nepetes |, 18 
pater 1, 156.189. fuffragatio 
pro facerdotio filii 188 
Marci municeps Il, 812 


Marcus Agrippa |, 450. vir 
ingentis animi, fatetut fe mul- 
tum debere fententis Sallufti- 
anz de concordia ll, 397- 

Marcus Allius pretor a TI- 
berio Cafare ere alieno libe- 
ratur J, 4o2 

Marcas Antonius auus Clau- 
dii fratris obitum fortiter tu- 
lit], 149. fratri xx, legionom 
fanguine parentanit  , 150 

Marci Antonii egregia ex- 


9 | clamatio 1,519. confulis larus 


petiit Auguftns infidiis I, 282 
Marco Antonio prefcripti- 
onisedi@um inter cenam di- 
Qatum ibid. 
Mareum Antonium ebrie- 
tas & Cleopatra amor perdi- 
dit 303 
Marcas ary . a Pla 
vitam accipere debuerit 1,413, 
doluit  ieaarti fine Marcello 
exfule 1114 
Marci Bruti liber wee! xa- 
Saxerr@- Il, 416. liber de 
virtute I, 114. remedium ad- 
nerfus locorum mutationem 
1g 
Marcus Cato vterque 1,188. 
wide Cato. 
Marcas Cicero, vide Cicero. 
Marcas Heluius Trogus Ul, 


$23 
Marce 


es! 


“INDEX 





tue pofite , & thure ac vino 
fapplicaram fuit 1,78. etus 


crndele fupplicium 1,78 
MarcusSeneceF. 1, 127 
mare & terra fibi yvndique 

paria fuot ll, 682 


Mare wade fit Ill, 660. feq. 
immunda littoribus impingit 
ll, 676 

maris commercium, com- 
mmne bonum 1, 479 
maris nomina varia ll, 688. 
fapor dolcis ll, 701 
‘in mart dominium vnde 
homines acquifiuerint 1, 478 
‘ maria cur non crefcant flu- 
minum acceffione _il, 656 
Marinus coloniam in Corfi- 
cam dedaxit 1,112 
' - Marii ambitio reprebendi- 


402 


tar il, 
Marixum vbi caliga dimifir, 

confulatus exercet I, 333. 507. 

guere Caius Marius. 
Mariane clades ll, 133 
marmora Alexandrina Ji, 


319 
- marmorartusfaber 11,357 | 


marmorarii Hl, 339 
Maro veltigator tempore 
Tiberii 444 
Mars communis 1, 14, feq. 
Mars &Saturaus Il, 338 
Martis & Saturni congref 


, I 779 
Martis rubor remiffior Il, 


$78 
Marforum pretor 1, 443 
ad Marfyam concurfus |, 


; 544 
Martixscampus _iIl, 823 
‘Martinus mentfis ll, 324 


Marco Mario vicatim fta- 


fac ees ee 
Maruallo filinm logenti fai- 
pta epiftola aSeneca Ill, 435 
| Maffilie delegatum eat 


um 290 
Ma filtam Graii colunt 1,11 
matellam fumere |, 444 
mater bona in liberos |, u2 
matre vnus Romasonm 

rex caruiffe dicitur _Il, 484 
materia Guid Sroicis & Ari- 

ftoteli . Hi, rag. fey. 
materie & partis differes- 

tie Li, 6c8. feq, 
Mathematica ~—S_iUl, 341 
Mathematici munes Il, 341 
Mathematicos oblique pe- 
ftringit Seneca Ii, $07 
matrimontums ynius edubt- 
rium ~ bey 
matrone quos pear 
390 

matrritas imminentis er 

tii indicium eft 1, 187 
Maximus com Seneca sgit 

i, 324 

medendi ars Il, 328. eq. 
media ac indifferentia. 

293 

medicamentume aquaties ll, 


ll, 
187 
medicamenta valetudiasno 
non funt dono mitrends |, 
393 
medicamenstis in fimilitad:- 
nem veri colorari L, 554 
medicamentis polluta |, 345 
medicatoruns torrentiam ve 
ne L459 
medicing aliis in remedi- 
um, aliis in lenamentum 
hibetur Il, 390. & deerets X 


- wuedicamenta oculorem 





Martins tubacum fong 1, 29 |.pracepta habet U, 406, oe | 


RERVM ET VERBORVM, 


is opem ; miniftrat 1,, queftu eft 


aando proficiat -1l, 351. 
1 qualis ll, 407 
cine vfus apud egros, 
ipud fanos 1,274 
cus regis filiem curans 
1, 96 

cus zgros perambulat 
egris prodeft, fed hos 
igat 1, 467. bonam ya- 
2m non preftat ll, 233. 
it balner fem non 
ser epifto. ’ 
& carat « monet Ui, 
1am Viam teneat ig Cu- 
morbis l,10, quando 
it fuas partes 1, 568. 
gre precipiet 1, $30. 
vitam dat 1, 453 
(é affe&tus egros 
infamia grauifiime 1, 
potomtene 1 31 
73 boni officium I, $30, 
t aliquando fernus obi- 
L443 

‘0 quantum debeatur 
q. multa faners fiunt 
i 1, 298 
ums non facit peregri- 
464. fanentem, non 
tem eger quarit Il, 
, 249 

d antiqui malta igno- 
,o9.feg. familiares |, 


249 
¢ quid mortis medita- 
rocent 1,155 
ium lacerationes 1, 
pellex ll, 408. genua 


‘6 1,319. maximus ob ! 
im foxuriam in men- | 
li, g09. | poéta in fcenam profiliit Il, 

1,310 ' 
is grauis annus in| 


eprehenfus 
exclamatio 


Medus ll, 832 


Med: 1,263. folia&ionem 
ingrati dederunt 1,429 
Medornm extrema Il, 231 
rex ll, 263 
Megalepolis . 765 
Meyarsnyopia Hi, $20 
Megara cepit Demetrius }, 
354 
Megarici ll, 345 
Megiftanes ll, 66 


mel in arpndinam foliis in- 


uenitur Il, 305. quomodo fiat - 


ab apibus Ii, 305. feq. quibus- 
dam’ morbi Ee ll, 
88 

Melas fi. mire nature ll, 


membra hominis ad eius 
conferuationem optime.con- 


fentiunt oO 53 
meminiffe & fcise quid dif- 
ferant’ ll, 10 


memoria gratum fecit |, 
428. certior eft, qua m 
ero extra fe habet Il, 
42. uenti cogitatione 
snferuatar l, 423. beneficio- 
rum cur caduca ibid. fubinde 
reficienda e& 1, 416. 426 
memoria male quam com- 
pendiariam excogitarit fibi 
Sabinus 4 
memoriam beneficiorum qui’ 
non retinet, ingratiffimus eft 


1, 426 

Memphis It, 697 
Menander libertus C. Ca- 
faris li, 836 


Menander velut rufticus 


693 
mendacia , in quibus os 
mmm 4 praci- 


eo 


INDEX. 


Quen 
Precidi, non oculi erui folent | 
il, 705 

Menenins Agrippe ere col- 
lato funeratus eft 1,220 
mens fine Deo nulle bone 
$1,242. foi inris eft 1,440. bo- 
ma a feipfo impetrat, non ab 





mi viri fententia I, 98 
Meffalla & Narciffos du 
publici hoftes 55, 693 
Mofalle Angufti cene- 
tiam experti fuat 1, 84 
Meffalina exor Claadii I, 
820.824. a Claudio occifa 
“ 








alio II, 118.feq, bona aos.emi- _ 89 
tur, fed mala IL39 |  AMeffaua capta Valerio Cor 

mens hominis wnde tam] nino nomen dedit 
mobilis &inquieta I, 109 1, 3:7 


mentis bone fandameatam 
& culmen If,73.bonz & male 
indicium It, $47 
menfa per multes ddmino- 
gum {uccefiiones Ciuitati nota 


circa Meffanam mare fimo 
quiddam fimile eiicie 11,676 

meta fodans Tl, 161 

in metalinm antiquam é& 
miffi, flamina & aques ing 
tes viderunt 

metalla in homiaus vies 
a Deo data i, 

metellea ferri & aris wi 


gulo 11,34 | fant a fapientibus inneats J, 
mercedula Il, 47 356 
mercenarins perpetuns eit| Afetellns cur luce prints 

feruts I, 441 1, 205 


Mercurias Ul, 338-821-823. 
cor Gratiis additus I, 385.cum 
Parca expoftulat de Claudic 
Il, 807 

Mercavii nemen Deo apta- 
tur I, 462 
mevidianus circulus 11,733 


Metellus fortiter tnlit & 
liem i, 
Metellus cx 
elephantos duxit 13% 
etilins Marciss Filies |, 
175. eius laus _—iI, 187. fe 


meritoriafalutatio 1,329 Metrodoras TT,104.fecund 
meritoria artificia WW, 335 fortis ingenioram Il, 148. & 
miratur Stoicoram 


meritornm frequens com- 
memoratio odiofa I,4¢o4. me 
moria fabinde reficienda I, 
416. 426 
_ merfati condimeato fuo 
boleti Il, 717 
Mefalla Aitnam Siciliz 
montem, vnicum-dixit II,1 
Mefalle aominis origo I, 


cum témen ipfe eiusdem 
opinionis IT, 2g3. affe roto pe 
fci folitus I, ¢6, Gracie pe 
ne ineuditns fuit 11,278 
Metrodor: amicitia cum E 
picuro II,976, di&um If, 45: 
di&tum ex epiftola ad forores 
II,¢32. epiftola 11,276. opiaio, 
327| cognatam aliquam «iftins 
Meffalle Coruini difertiffi- voluptatem diceatis, imp 


eee et wee ee — —@iee ee ee eee 


RERVM ETVERBORVM, « 












arn. nammnemnn ae pemen ean ) 
oftimandi Y,2 
Metrodori Chii fententiade| sminifirateres II, 430 
corre motu 17§9|  miracula feptem L138 
Matrodornm megnam mirgri que: foleames 13,417, 
gum Epicuri contubernium 4, $F 275. 
I, 75| siveterfai = ° 1345-6. 
.  Mesreua8is philofophimors| mirmille fub C. Carfane 
. raritate mayerum queftus 1, 
' MetronaGis demus 11,252) - ee ° 7) 
' qmctus {celeratis * mifer quis firl, 201,.. 11,38- 
WL, 429. feq. lenocinium eft | fapiess Seri ‘nequit I, 378, 
unert 392 N . : . . '° 
‘Ssuetus rerum inenis effe do-| miferatio It,.a8g. 
estur ll, 490. morbuscommur| smifericordia vincit. ican 
~~ als eft omnibys 2901 2c. an fapiens ea affich poflit 
. wetns notiri canflé dus Il, I, sos. feq. 
97- faq. remedia Ui, 4g. 76.| mifericordia non vireas, fe 
772 | vitium eft — I, 394 
wetn fatnrornm malorum | wifericerdia getus, cito oc- 
* edrqueri, quam fit ftulram ll, | Eacr 
oT 1 98-7 an 424 
' enere ymphacic 11,38. vide ie, 
amin simor. gel mifio dere Tie 
' 1+ giles @ quinguagefimo en- | ssiffiowem bq 
see non cogitar!, 336. bellum | fine miffene ad pageam 
Seen I 547. confragofo I,es 
- > & veraa fe-| Mithridates Armenia rex 
‘- gals lb, 146 | inter Caianas cuftodias I, 237 
| wedles Iulie Cefari benefi-| Mitylens - “Bry 
Gla afepreftita Inmemoriam | Afneffes Pantomimus 
a . - 823 
uu. :fliletus Lxxv. vebiuml,110 | smoderatio vocatur uia 
wailitis erga hofpitem in- 129 
noena 1,487| sedi fieblles ' ‘Hi, $37 
_ seiliavia ll, 671 | smodios quingne, &t quiaque 


_°" ‘wétiarlé apri Il, 49q|  ‘moleft 


{, 232 
molliter vinit, vox vittm 
| quorundam leudaneH, 289 
1 sheifferii officii & beneficii | — msenentis auAoritas quomo- 

_Gifcrepantia 1, 438 | do profit Hg92 
“Oe mmm § feleac 


INDEX 





foleat 1, 158} 
moneri velle ac pofle, ‘ecan 
da virtus 1, $17 
ex moneta noftra aliquid 
proferre 1,452 
monitiones non fant fuper- 
nacus ll, 391. feq 
monitionum genera 1,3 
monitores ad latus habendi 
ll, 398. feq. 


monitorium fulmen il, 6 
Montanus lulius tolerabilis 
poéte, & amicitia Tiberii no- 
tus & frigore $57 
Moxtani lulii carmen ibid. 
Montium cacoming an ca- 
' fidiora ob folis yviciniam II, 


9 | Corrupta 


medium J, 51.60 
moralia non omnia bonos 
mores faciunt 11,548 
moralis -Philofophia. parti- 


tie - Ul, 349 
moralibus quedam rationa- 
lia immixte fant 451 


morbus omnis tria grauia ha- 
bet ll, 267, infanabilis eft fene- 
Gus li, 484. auc longus, aut 
breuis Il, 269. feq. corpus te- 
net, non animom ll, 271 
rn metus vt pellendus 
1. feq. 839. ignorantia 
math moriendi caufia eft, 
335. prenuntia figna, 1, ‘9 
i, 247 
in morbo confumat, vox im. 
precantis L, 
morbi fapplicie luxurie Il, 
408 
morbi non extimefcendi, 
fed fortiter ferendi fant II,8e- 


qe 





morbi vitia mentis inueters- 
ta Ll, 3to 
wierborums animi & affeie 
um difcrimep li, 250 
morborums tam varia geners 
vnde orta » 410 
moris boni negligentia omsi 


tempore fuit ll, 425 
mores @ connerfantibes fe 
munutur - 67 


in mores fortune ius 200 
habet Il,109 
morum ergumentum ex 8 
nimis interdum capitur ll, 149 
corruptio eturba & 
lis 1,16. enerfio wants Il, 410. 
corruptorum indicium oratio 
ll, 506 
merofns Lé 
mori tota vita difcendam ef 
1,317. vaum ex vitee officiis ef 
Il, 965 
mori {ua morte, bellam rea 
effe, falfum verbum I), a1¢ 8 
felicitate mor, aaa 


citas 
morimur peiores ame 
fcimur pe : , 69. fey 
-morimur quotidie’ ll, 30 
morituri cur fe gratos © 
fiendere veline 1, 472. RY 
mortalie omnis mortalisn 
bona feq. 


430, 
mortalitatis extendenda it 
tiol, 930. admonet fee 
vecillitas - 1,33 

mors quid I, 1o. Il, 565. cat 
timeatur tentopere Il, 293.- 
cilis & in proximo eft, se 


488 inter indifferentia 
- iaterdum in ponies 


iigatern renocanda Il, ¢60. @ 
fir appetenda aa fameada I 


218, et i, 96 St 


~~ 


~ RERVM ET VERBORVM,. 


SATS 


Reine Srey riergr amen 

‘mature -lex eft ll, 772. nec bo- 
mum, nec malum eft |, 180. 
nnmquam recufanda, aliquan- 


do adicifcends Il, 215. 0 


- . mnes aquat Il, 436. omaibus 
poles commanis 1, 144: ll, 
+, $3 feq.263. optimum nature 

tase quid mali af- 

| Il, Ga. fitne ob fenedin- 
vem vel morbum, vel dolo- 
-Bem, fibi confcifcenda i, 173. 

~ fitne nda, an exipe- 
ands, cum eam vis externa 
-, Gesuntiat ll, 218. rtona 
gaultnm bonitetis ha 

- fm fit folutio atque finis o- 

-  guniwm,dolornm |, 180. _re- 
_. .ppentina ‘an fit aliquid mali 1I, 
ey sem ami — pe 

= pi ©. omoiom : 

- ah iphone dinerfa fant ll, 


ioe 203 
: smertes canGo. varia 1, 168. 


. gomimede I, 10. feq, contem- |. 


~- genes.ll,77. (qq. a19. feq. 264. 
- ato. 265. MA 


2o1. feq- malum aullum Ii, 
96. 155.metus ll,a39. feq.265- 


67. 290. metus remedium | ! 


, Bassi $28. oe re 
289. leq. premeditatio ll, g5. 
feq. 29°. 474, foletinm 1,387. 
743. (eq. vie variel, 76. 209. 
now fragilitas noftra admonet 


Il, 446. contemptus argumen- 
tom eft animi ab altiore veni- 
entis fede |), 946.-hora atque 
dies omnes latet homines ll,! 


1,181. |: 





4 


2 ESS LD 
448. generaalia preter fene- 


utem , fpei mixta fant ll,gs. 


feq. meditatio medicis dicitur 
afthma morbus ll, igs. omnes 
que timidi ]I,72. titore mo- 


ri ftulcicia eft - 216 
mortem ante oculos habe- 


re,non moleftum fene@uti ll, 
34.225. concupifcences &ti- . 


mentes obiurgat Epicarus ll, 
Sr. cur aliquando inuocent 


homines . 4331 
de morte publica ‘ears l, 
$99. feq. 


mortium figna an dji pra- 


Mittant _ *bh577 
morticina caro 14555 
mortuis nulla male funtl, 

_ 141. 180 


mortuorum deplorgtio eft 
vanal, igo. iniufta  ’, 1, 1g 
mortunm alienam, ee 
; .. 3 
morus affectuum criplen | 


. . . 30 
motus quatiens carseat 


| fit, & quomodo fiat - ll, 761 


morus animMorum BOR Omnes 
affe@tus funt |,29. invejanterii 
il, a8, 


& volontarii 
Mucins 1, 4°78. dextera ignes 


A 
és 


premit, && erroris foie fe exi- 


git peenas |, 198. ignem vicit 
» 433. ery iftillantis 
in hoftili foculo dexter 0,4. 
trunca manu duos reges vicit 
H, 205. feq, 

Mucii manus infer occifi 
Porfens fuit 1,569 
Mucio facilius ignonit Por- 
fena, quam Muciue Abi Hi, 
Ct Ae 

muligbris in infania 
! a infania 


INDEX. 


tixatar I, 563. feq. 
muliebriaingenia 1, 173 
mulieves maxime in la&tam 
prone A 124 
. muliernus vituperatio J, 
263. feq. 

malio 11,133. excalcestus Ii, 
325. perpetuarius _ IE, 812 
mallzs quinque millibus 


_ HS. emptus ab Ofavio It, 


. . 41S 
mulloram morientiam co- 


ene 
I, 393- faperuacua eut mor- 


bam exprobatura, non fast 
mittenda ibid. 
munerum diuinoram inigal 


eftimatores reprehendantur 


1. 4t 
Marana 1, 283. inidiacs 
Augutfto £, 315 

y mole Tepes nie 
813. molas li ; 
futterranei = a 

marium tergis indauntuy 


lor obferuatus H, 664] Scythes Hi, 358 
mulfum @ balneo pofcitur| marz vfus 1,539 
iI, 559]  murmsnratio I, 93, feq. 505. 

Manda I, 516 Il, 
mandus muliebris If,$03| marrbingms pocalum I. 
mundus Deinomen I, 638 $64. IL, 538 
mundus Deorum templum| wmarrbina & cryftaliiaa |, 
3,561. non femper farm or- 564, 1, 562 
dinem tenébit If,225. non| Msfs Homero , Hefiode 
eft canfla IT, 191 | Charis eft 1,385 
mundus velanima, vel cor-| maftam excitare non pot: 
pus i, 683 eft gi, a8 
mundi caufle quinque Ii,| in mxfcipula fyltabas cape- 
190. concordia ex difcordibus! re II, 136 
conftat Il, 798. contemplatio] msafic@ non facit viram be- 
i, 177. feq. conflagratio J, 191, | num Il, 327. 335 


31,662, 682, variw dotes 1,475. 
feq. noui generatio II, 685. 
offeciam 1, 466. partes JI, 610. 
interitus 1,132 
mundum prouidentia regi, 
pluribus probatur —s‘J, 193 
menus accipi poteft, acci- 
piendo quod fuumeft I, 560 
feq. munere expungere’, reii- 
ciendi genns eft 1, 489 
muneraadrogum I, 337 
munera amicorum fez 
non differunt ab hoftium vo- 
tis 1, 408. feq. 
munera duratura danda 
funt, vt memoriam excitent 







in mafica arte bonum dic- 
tur duobus modis _ Il, 328 
mufict munus IT, 337. cost 
tus vt vani i I, 


7 
muffo dolia rumpantet fh 
matnari per inverceffocen 

WY, $37 
mutationibus tam 


caleftia tum humana ob- 
pe] noxia I, 109, feq. II, 2 
Mycenarum mobi a 


300 
circa Mylas fimo quiddem 


fimile e, mari eticitur Il, 676 
Myra 


RERVM ET VERBORVM. 


Myron Claudii libertus Il, 
824 


N. 


Ania Hl, $a1 
nenis crebris diftin&a 


nature Contemplationis vius 
II, 654.746. in nos meritum 
J, 47. maxima gleria homo 
I, 536. feq. 

saturé connenienter viue- 
re, quid fic 1,345. legibus ob- 
temperandum II, 475. erdi- 


92 | nem in vite ratione immu- 


nandi imperitos fuerunt 
sguidam lacus ll, 673 
Narciffus 11, 692, libertus 
Claudii ll, $32. quos duci iuf- 
ferit ll, 824 
sares totius populi in Syria 
quidam Rex Perfarum recidit 
» 89 
Nafonis gener Fidus Cor- 
nelins |, 267. vide Oxidins. 
Natalis, in cuius ore femi- 
me purgabantur , heres fuit 
guultornm 


"Il, 328 
satali die Plato deceffit ll, | h 


173 

‘  gafales vererum celebran- 
di ll, 188 
uataliun periti ll, 630 
watalibus liberorum potio- 

wes vix honefte 1, 56 
Notte Pinarius =—s 1, § 57 
natura, Dens 1, 461 


Satara cur vultus noftros 
in celum erexerit 1,375, dux 
witz effe debet 1, 341, feqa. 
.345- homines ad contempla- 
tionem Kad aftionem genuit 
1, 374- feq. paucis contente ll, 
- 80, per conftituta procedic 
» 665 

Matnre rerum cur nihil di- 
eatur perdere |, 499, eadem 
ef erga omnes Por. fua fa- 
cra non fimul tradit Il, go2 
natare lex ll,11. 80. a feq. 
_imitatio eff ars » 189 


& 


_ dum I, 345. quomodo quis vi- 
uat 


tantes taxantur Ul, 554, feqg. 

nature Dei & node dit 
crimen Il, 576 
neturé nihil negandum 
paueis contentz II, 50,537 
denature malignitate que- 


rela 1,310 
Contra seteram quinam yi- 
uant Il, $56 


fecundum safsrem viuen- 


I, 164 
uataralis philofophie par- 
waturalie defideria finita 


funt Il, 50 
saturalia vitie arte vinci 
nequennt Il, 29 


naxalt pralio quis primus 


ex Romanis ducibus viceric 
1, 326 

uanfragit confolatio II, 
$30 

nan frago ignoto besefacere 
folemus II, 423 


nanigabilia flumina I, 432 
nanigatio belli caufla fuice- 


@antc 


vw 4 


INDEX 





‘ nanis bona 
uanes caudicariv 1,327. ta- 
bellariz 
nanes confcendere quis pri- 
mus Romanis perfuaferit I, 


326 
Naxmachia fpeGaculum fe- 
cnndum IJ, 221). 
naufea maris Il, 12 


nanfeabundus gubergator II, 


486 
nanfeare 1,93 
nanfeater Il, 152 


Naufipbanis opinio Il, 345 
nausis in tempeftate terra 
magis quam quidquam altud 


timetur If, 152 
Neapolis II, 138. 164. terre 
motn agitats Wl, 739 


Neapolitana erypta HI, 164 
Neapolitanornes theatrum 


II, 252 

nebula frequens eft circa flu- 
mina & lacus 11,720 
nebule fub terra 1,729 


in secefitate viuere, nulla 


- eft neceflitas HT, 35 
\  Begotiatio 1,549 
negotiorum turba nen obftat 
Audiis Il, 182 
negotiis alienis fe offerentes 
1,238 


negottis quomodo fe extri- 
care debeat philofophiz cu- 
pidus II, 69. feq, 
nemore fufpendere _ 1,26 
nepotart I, 39 
nepotes incauti vocantur I, 

I 

nepotem iuventns II, sho 
Neptunus ll, 236. évveci- 
yar ll, 763 
Nepgéune numquam hancaa: 





11,255) nem, nifi retam IL, 315 
nequams | 1,467 
I1,260| snequitiecertamen 1,34. 


Nero Cefar veritatis amas- 
tifimas I], 749. ad innefi- 
gandum Nili caput mifit ll, 


749 
NeronisCeefaris cum Avge 
fto comparatio 1, 302. de 
mentia 1, 274. landes |,272. 
feq. 301. II, Sor, verfus I, 
$89. in latrones animadeer- 
furi vox generofa, 1,301. pria 
cipatu Cometes fex mesfe 
vilus Il, 793.800 
nerut, fedes doloram I, 

268 
nernoruems contraGio [1,203 
nefciebams,imperitorem vox 


‘Nefida Il, 1st 
Nefforis vita brenis nature 
refpediu ¥1,26§ 
Nicopolis nobilis terre mo- 
tu ; 
Nilus WW, 463. yoo. Agy 
ptum dilgtat IT, 765. efise 
augetur II, 675. cum mando 
cepit II, 670, cor eftias 
menfibus abundet II, 463.694 
nihil exedit, nec abradi terres 
If, 698. quoties non exuade 
uerit 
Nili animalia Il, 698. cate 
rate & fragor II,696. feq, it 
undationis canffa II, 701. a 
racula IT, 696. primam inat 


6 | mentum & progreflus Il, 695- 


feqq. feptem offtia II, 693.6 
put qui inueftigerent, a Ne 
rone miffi UI, 749. Nili fragoe 
cadentis cauffa wrbis 
rendz II, 161. 696. veos ko 
puli duo didi 


TT Net ee me oy mate. eee ee 


- awe 


RERVM ET VERBORVM, 


eum 


ili incremento vario- 
€torum opiniones Il, 
701. feqq. 
beneficium non debe- 
1, 524 
ica aqua feminas fe- 
23 facit Ml, 674 
? ll, 183 
s dies ll, 705 
ingathieme _I!,704 
nid Il, 709, fixe & du 
s alget quem tenera & 
all, 706. in quo loco 
7. a quibusdam edi- 
(3. emi folitall, 730. 
is régionibns non Ca- 
- I,699.feq. 
reponende officine Hy, 
eruatio & potio luxu- 
ll, 71k 
‘vino dilnere Il, 271 
squid faciat Il, 12 
tas turpiffimos quos- 
uftriis pretulit 1, 48¢- 
eq. 


cufatio 


|. nomen luforium 


in nomen laborare 





\ 


14 $. 
ll, ep’ 


nominis illuftris. pretextus 


Deus 
nomina facere |, 363, 


nomina lenta . 


» 445 
380, 
433 


514 
somina {ecum fieri quidam 


nolunt 


l, 416 


nominzs immortalitatém gi-: 


gnit fapientia 


nomenclator 1, 239. 


vetnius 


1, 330. 
Ui; 6, 


nomenclatori memoris loco 


andacia eft 


1, 386 


nomenclatorum aut memo- 


ria, aut menus 


nomenclatoris faperbia 


Nomentanum 


Nomentanas luxurie 
fier 


L 546 
4 : 
ase 
Magia * 
1, 349 


putani , turpiffima ex- 


1,52 


Circa Nonacrin in’ Arcadia 


ir quisnam akero |, ‘Wlean. ne ; 

; 445 notarius. — ll, $16 © 
aliquando latendifor-| ,.,; l, 445 
abet, numquam fidu-)  soporens dari Ul, 213 

ll, 428) nororem petere ll, 812 
| nobis poftesquam | oeys ventus il, 73%- latine 
an nos debito foluat | 4 per li, 732 
Hs 2811 wouatilla 197 
‘fit etiamnon nocen-| ysoui5 tam bene, quam pe- 
| 1, 256 | degogos nouimus . 11,88, 
‘ qninam nec poffint,| oxitas, magna pars mali 
int 1,48 | imperitis Il, 260. pondus ca- 
wapotentibus negan- | lamitatibus adiicie Ih367 
1,407| nenxeram cupiditas, priors 
& diei officia commn- | obfcurat 427, 
reprehenfio 11,554 soxifimxn‘animal 1, $00 _ 
guibusdam breues| sxbes guid ll, 6eg. refointa | 
: 3331! vensum-facit Ih726-6. 


“ 


a” 


A 


INDEX 











- umbes attrite, cum fint ue us e& 1, 426. Il, st7 

dz, qnemodo | ignem gignere|  obrigefcere Ul, 269 

fiat Il, 624. ew fa li, 36 

mn non fant fortuits 1,| ebrate falmina It, 640 

obfonafores ll, 339 

aubinws obferuanderum pe- | obfonié {cindendi magifter 

siti grandinem predicuat oo L ps 

obftinatio animi Ul, 256. 

anbibas quidam immelant , obftrigtilere ll, $17 

U, 707 ios quosque aa reds 

in anbibus wnde & quomo- | Cynici monueriat Il, 91 

do ignis, & quaratione enu-| occefa in rebus obfervande 

bibus emittatur 11,617. 623 | - It, 69 

Nuacerineram colonia il,739 | occafus quetuplex li, 738 

nudus , etiam male veftitus} occafus vefpertinus 1, 338 

1,504 |  occepati qui dicantur 1, 333 

uugatorins Il,108 | eccupaterum coaditio mr 
Nan nepos fait Ancas H, | fera 1, 321. 335. vit , 

484 | ma 


Namantiea 1, 132. Hl, 197 
Naumentie moenia vna ma- 
mu‘capta 1,255. feq. 


ssymer atio 957 
numeratio dedomo fiet il, 


a6 


senerus perfeCtifiimus ll, 
173 

ad uxmeros mouere corpus | enti 
1,244 

Namida ll, 326 
Numidaram equitatus ll, 
326. 562 

Namidice crufe Ul, 319 
nemmarinmn tribunal =, 


391 
axmmns malus ees 
axmmulariolus ll, $17 
uundins lanari toti vereres 

Politi ll, 322 


sutricis cur minima audo- | 


ritas 1, §%0 
obline beneficiornm, i 


» ia 


occapatio defidto’ um 
ocempationes noe verte 
bus fabfticati folent —_1, 333 
nen tanti effe debent,, vt pht 
lofophia fiundium mare 
374 


vel omittatur 
occapationus pramis cor 
temnenda occupationes ie 
woceapationibas aifiibe 
quomodo fe debe 
at, fi philofopis fiudiam 
ampleAi cupiac _— Il, 68. fey 
oceawas 1,555. terrare® 
vinculam 1}, 178. ad luse & 
bitriam exundat 114 


oftana tegibus interdes 
prohibetar 


O@axia foror Angus | 


I 
Odanie impatiens’ tele 
ob Mercellum amiffam }, 151 
O&anims Augufi parer |, 
45° 
Odanins guinque on 


pp. 


= ae 


RERVM ET VERBORVM. 


um emit a Tiberio 
HL 415 

rui folent in quibss- 
adaciis Il, 705. feq. 
s 1, 307 
m amiflio vet feren- 
| medicamenta que- 
g. dolor cur acutif- 
2<g. in rebus vifis 
li, 339.  taftidiuam 
litur 1,93 
egros non folum 
licus, fed etiam mo- 
>, defatigatos libe- 
leleftant artifices ll, 


192 
noftros multa fugi- 


ll, 801 
‘dum metuant, ver- 
-abilis 1, 24. 287 


blandum & effabile 
tandum Il, 43, quo- 
tandum ll, 459 
re N), 1c4 
+ Homeri an prius 
aam Ilias 1, 326 
tres libert a Dario 

1,77 

‘dis Chii. fenteatia 
incremento reiicitur 


ll, 702 

s Gracis , Latinis’afi- 
a 16 
ortifera 1,37 
tia nos quomodo 
da 1, 5I 
tiones memorie la- 
1,§37 

, beneficii & mini- 
crimen 1, 438 
humani formula Il, 


418 
praceptis difponun- 


il, 394; feq. 





officia ciuilia an gerat vite 
tutis itudiofns , 221, feq. 
offictorum quamiiuris regu- 
la patet larius ‘ 1,49 
"Osxovogesxy an pars Philo- 
fophiz 34g 
inter olenm & vinum.occu- 
pati homines, li, 46 
olivetum alteri ponere Il 


1 ot ys 

' olixetum duobus modis dif- 

poficum ll, 333 

Olympia i, 676 

ad Olympia defcendere f, 

205 

Olympus ll, 764. 920 

Olympus & Offa terr2 mo- 

tu recefflerunt ll, 764 

omen trifte matribus occur- 
rere 1, 160. . 


ominad .quedam mortem 
clarorum virorum preunncie- 
runt 7 ll, $77- 
omnis font exomnibus Il, 
658. io omnibus funt Il, 659 
*Oy Larine dici nequit UI, 
16g. fex modis dicitur IL, 1$§. 


feq. 

Oneficritus prefectus clafii- 
bus Alexandri 1,957 
opera antiquis auxilium 
fignificat fl, 484. pertinax ni- 
hil inexpugnatum relinquit - 
Il, 143. veilis non omnis bene- 
ficium eft 1, 480 
opera vt verbis concordent, 
fapientia indicium ett ll, 6a 
operati in canticis 1}, 324, 
operatum fuperuacuis ftu- 
diam ll, 530 
opertorinms ll, 329 
opes non fant bona Il, 3a8 © 
opum pofleffio nan interdi- 
nag CRUy 


INDEX 





citur H,is7 | erce ianitor 1, 293 
' optficuns artes cur vulgares] ordinave {pes fuss 1. 344. 
Pofdonio audiant _Ill, 340 } cupiditates li, : 

opinto nos ‘cruciat 1,179] ordinari? ll, 17 


opmie iniurivg eft iniurie 


fufcitrabulam L, 45 
opinm Il, 304 

_ optabilia fintne omnia bo- 
. ll, 207. feq. 
optantinm voces nocent ll, 
398 

opus effe & indigere diffe- 

- sunt ll, 26 
‘oraculo reddita precepta ll, 

| 392 


eratio quid Il, 452. animi: 
wultus eft 1], 516. certam re- 
gulam non habet Il, 511. etiam 
timidiffimis audax ll, 85. quas 
lis philofophum deceat Il, 
116. 443. fit tarda & granis N 
11s. . popularis & philoe- 
fophi autumn differt if 116. 
talis hominibus, qualis vita 

erationis celeritas Gracis 
potins quam Latinis permiffa 


ll, 317 
erator iratus an aliquando 
melior -], 41 


oratori quando conftet elo- 
guentie officium- 1, 568 
oratori qualis oratio apud 


Homerum data li,11§ 
oratorius viger _— il, 4.43 
orbatio 1, 165 


per orbationem , antiqui di- 
xerunt, quod Graci xara 
signoss ll, 333 

orbis in tres dinifus 1, 250 

in orbe omnia equalia |, 

«499 
erbitatis gratia = «N79 


ordtnarivms ofacium 1, 446 
organorum ac vibiarem pe 
nus ex pulpite confonabat 
lim Ui, 307- 

ortge Omnium eadem |, 445. 


1 
‘OpiZov,, fen finitor, én & 
niens Ul, 733 
ornamenta fua tradacere |, 


4th 
per ornamenta ferire ll, 688 | 
per ornamenta percati ll, 

“4 


Orpheus , H, 346 
ortus quotuplex Il, 731 
os concurrit 1, 75:39 
os moriturorum fpongia td 
panno océludi iuffit C. Cale | 
79 
os libidini non exceptem |, 


a 


- 3+ 
os precidiin mendaciis le 


uioribus folet I xs 

oris libido Ul, 603 

Oga Olympo olim coh 
a7 

ofa, firmamenta rociss |, 

9] 


offa leguntur 1, $5. 1% 
. a 


oftiarius 1, 446 
oftiarti difficulias 1, 445. 
virga ibid, 
oftierio difficili non irafeer 
dum eft 1% 


Oftienfis colonia _Il, 600 

oftrea ll, 4.11. 480. Lacrat 

a7 

ofiofi qui vulgo dices f 
224 326. ll, | 

ong 


ea Hm 14 


RERVM ET VERBORVM: 


Dita ptt tn _ greene gene 
ottofe foli func fapientes |, 
328 
otinm an fapiente conceflum 
1, 373. fectandum, fed non ia- 
&andum I, o11.feqq fine lit 
teris mors eft & hominis viui 
Sepultura ll, :35. nonnalloram 
“eccupatum 1, 324 
etii egra patientia vade |, 
224. vitia negotio difcutienda 
Ii, 161. vota ], 314. philofo- 


phici_finis 1, 221 
Oxidins Atnam defcripfit U), 
*. 274. Citatur ll, 491 


Ouidti laus & cenfura Il, 
675.6go, gener Il, 267. ycs- 
Wa pcoePwesss ll, $17 


' © Onids verfus 1, 467. 506. 
" Wy585-638. 


650. 654.668 675. 
680, 693. 695. FO4 
Ontxm greges inficientia 

ina ll, 672 
"Oveis ll, 167 


P. 


‘ DAcunius, qui Syriam via 


faam fecit, a cena quo- 
tidie fe ad fymphoniam effer- 


si corauit ll, 34 

" Padus fluuius 1, $32 
pedagogia oblita facie ve 
heotar © ll, 542 
pedagogiam pretiofa vette 

_ Maccingitur 1, 355 


padogogos pefie 


. | poedagofxs faux 


pedagogii apparatus |,at¢q 
poedagogus |, 45. ll, 187.35 
386. feq. 
Il, 142 
paedagogus yvnicuique datus 


@eus interioris notez 1, 491 
pedagogi publici 11,563 
HM, 38 


Palla ll, 263 
pallor, corporis pulfus, 
non affectus indicium eft |, 
29 

palma in certaminibus me- 


liorem declarat 1, gy2 
palme {patium feptimum Il, 
8 
palpare 29 
ad pulumexercerit il, 56 


Pamphilie ventus Categis 
Ul, 733 
Panctins \l, icq. eleganter 
refpondert adolefcentulo qua- 
reati: An fapiens amaturus 
effet H, 522, quid de Cometis 


ftatuerit li, 80x 
Pancratio decernere veten- 
tur Lacedzmonii 1,49% 


panis lapidofas 1, 402. ple- 
beius ant filigineus , §38. fice 
cus i, 290% 
pasais in fame vnns, benefi~ 
cium eft Uu, 418 
pants hordeacei freftum 1, 
57- Quadra non eft benefictum 
1, 480 

panews conficece quis & 
quomodo ille primum inue- 
nerit HN, 360. durum fames 


reddit filigineum 11,564 
pattomime 1, 121 
pantomimi 1, 25. feq, 


pantomime non necefle eft 
de aite faltandi querere ll, 
4t9 

pantomimoram maacipia ll, 
134 

pantomimica ornamearta ll, 


94 
Paphus aliquoties corruit 


. ll, 766 
Papinixs aC, Cafare Hagris 
czefus . lL, 78 


nan & BAR 


; INDEX 





papslas alienas obfernatis, 
ipfi obfici vice ibus 1,349 
per alicnicar eft 1, sco. feq. 
paracerrimum 1,98. feq. 
Deo d-gnem 1,196 
nifi parnonpugnat =, 56 
perem rationeny fecere U, 


61 

pares finguli 1,195 
paria ordinaria & poftulati- 
tia Ul, 17 


pavia facere 1, 85.227. 433- 
ll, 4.46. 691. feq. 

parabole funt imbecillita- 
tis noftre adminicule 11, 17€ 
parabolis in {cribendo qui 


Il, 176 

Nazadekes , inopinata omni- 
bus - * Th, 283 
Teagasvrixa I, 404 
pararit I, 416. 435 


paverits interpofitis nomi 
na facere 1, 435 
Parca tres Il, 808. ict. 
parcifimus, homo pufilli 
& contrai animi vocatur ll, 
508 

pereha quid fint, & quo- 
modo fiant ll, $96. feq. 
bina quomodo fiant ll, 


«$97 
parentare fibi vino & epu- 
lis ll, 35 


parentatzy interdiu mor: | 


tuis Nessg 
parentes quidam a filiis il- 
luftriores redditi 1, 450. libe- 
ros bencficiis vincunt 1; 494 
non affiduis plegis liberos le- 
uiflima de caufa compefcant 
1,29! 

parentum amor magis in 


ez, yaorum miferetur, incli- |Cefarem fupprefferit 


nasil, too. beneficia in liberos 





1, $36. caftigatio quemadme 
dum accipienda !, 43. curads 
infantia tiberorum 1, 556. a 
hortatie ad liberos |, ¢;3. oF 
ficium 1,289. venerario } 
453 
parentibns cur quedam prr 
nilegia data 1, 433. maiorase 
beneficia. liberi dare pofint 
quam acceperint 1, 446. 
Parianas idores 


a: 587. 
Parmenidis di&tum tM 


parvicida culleo infaiter 


247 
parricide cam lege cope 
runt 1,291 
pars & materia d'fferose 
‘fmonia quid ix 
parfimonia quid fit 
(era in fando Te i, 
parfimonia laus 1, 330 
parfimonia Plato 
tem attigit H, 173 
Parthenope il, 1 
Parthus de Craffo fentest- 
am tolit II, 10 


Parthxs infans arcum fit 
mit tendic Il, to9 
Parthi capillam effandsst 
Hi, 569 
Parthes reges fine maseft 
falutare non Iicet B54 
Parthici belli apparatus | 
I 


6 

perue adfuefcendam eft 
56. fey 

Pafithea vna gratiarum He 
mero . & nupta 1, 34 
paftilli quid faerint Hl, 3:3 
Pastor ecues Rom. vr dole 
rem ob filii mortem cae 
5 


Patani conditor bu! 
pen 


eee ee 


_ . RERVMET VERBORVM, © 
_ 

: pater an beneficiam accl-) na 
a. ab €0, qui filio dederit 


a 

















1, 319 
Patrol Be Ackil anal ll, 
36 


l, 509 33 
| pater patrid cur princeps} patrouns 1, 32. feq. 318. Hl, 
eestor 82 


l, 289 > 

ee P vidam, morte fli ‘Pantlina vxor Senece i 310. 
acra rite perfecit 1, 2459 
WI: Panlinus L 310. cura fru- 


pote Guile im, Gu none menti publici. prefedtus |, 


intr | att Lm 4 1“ 


s gba I, 133 333 

; paterfomilias malus 1, 4 ws Paulas}, 284. Perfen vido 
Ron quantum preftare egit in triumpho 1, 171. filio- 

ws: . ; Hy filius 1, 449. fec.| rum circa fui triumphi dies 
= pasre vaus Romanorum rex} Orbationem magac animo tu- 
t ‘paruiite dicitur ll, 484 | lit 148, 171 
g:<:.;.patrem merita multis ‘this Paulo bella ade us Pere 
tad confequendos honores| feum gerente ignis lanar! ma- 
ig cunt’l, 481. & matrum | goitudine apparuit. il, s77 
~- iigentia diverfa |, 195 Paalus pretorius tmiaginem 
_ * Repercalns &Vopian Coff.| Tiberii ofccenis admouéns a 
Le ll, 80 >| ferno fervatur , 1444 


pauonnn ceruix cur varii 
coloris 


39 
2: eo cxpotius It, 602 pauper quis fic Il, 6: wee 


cs tic laus 1, 204] do aumqpam fias Il, 50, nor 
, fientia Deum quomodo ef, cui nihil deeff, quéd fatis 
: antecedat L 209 fit Il, 540. & eni modem 


. Patre de gio terres mow 
~ ~ foliar nihil andinerunt alk 


t ef 
 panperis & divitia « compat 
ratio 1, 119. 229 Ul, 2°79 
pospeyis cella Ms 444 
panperam felle  _il, 56 
panperibus quogne f ticet ef 
fe liberales 389. feq. 
paupertas non per pofitio- 


atria carere, intoleral ile 

-. goa ef 4; 4 1, 10% |: 
_patriin relinquendi que- 
sendigue ceufe rie see 
: pectic bocere eft nefas }, 


- 53 nem, fed per detractionem 

aa  paprisia res 1,236 | feu orbationem fice 334: 

2 .- patrimonii liber megnus |, | imaginaria ll, 64. parui fi {-" 
feffio eft ll, 393. cur amanda UJ 


, 63- non eft mala If, 299. ren 
obftat philofophiz i, , 1. (e4- 
nulli malum ni repugnanti ll, 
565. philofophe -consemnen- 
da B, 63 
Ran 3 ¢ Qan- 


$55 
rrimonia bina anricylit 


7” petety 564. Il, 830. feq. 


humanarom == ernu- 


INDEX 


ertas & egeftas verbo-| runt 
wa “e 1,166] pecusie mala I, 2: 
paxpertatis commendatio| optimus 1, 23°. 
Il, 6. $2. 827. contemptus !,| quam anxia Il, ¢2¢ 
2c7. Il, $29. experimentum | confolatio Hl, 829. fe 
certis diebus faciendum IlI,| nie cerrz adtio ex 
6. circa {lam plurima mora] & Jocato |, 429. 
fi, 446. meta philofophandi| verfibus traditus m: 
tempus non eft differendum | animum 
ll, ¢1] pecunie creditz 
paupertatem omnibus men- | tur . 
fihus quidam fant imicati Il,| pecuniam quando 

































$5.63] dicimur 1,522. debits 
in paxpertate nihil mali eft} etiam morcuo redd 
luns.£19] Pedo Albinouan 
Paxfunias penam de ingra-| tor elegantiffimns 
to fumit L,487| Pedo Pompeius 
paxfarins Hi,168 | pegmata 
pax felicior Il,202| Penelope . 


Penexs flunius 
palndes ficcauit 

Peninus mons 

peunans tenere, rt 


peccandi pudor demitur 
poérarum fabulis de diis 1, 368 
peccantiums multitudo con- 
faetudinem peccandi facit |, 
2y7. ll, 31. pudorem {celeris 
sollic 1, 437 
peccantinm poene = ll, 429 
peccantibus non irafcendum 

l, 16. feq. 35 

peccaté notitia, initium fa- 
Jutis I, 91 
peccata quomodo vitentur 
il, 31. 83 

peculinm mancipia pro ca- 
ite oumerant Nl, 279 
pecunta ex quo in honore 
effe cospit, veras rerum ho- 
nor cecidit ll, 518. multorum 
malarum canffa |, 91. 228. ne- 
minem diuitem fecit Il, 539. 
nihil ad goimum pertinet |, 
319. fic in quosdam, vt dena- 
sius in cfoacam incidit Il, 328 
in huius vfum Lacedemonii| peregrinationes a: 
cerium fignatum adhibue- finr, quando non + 


pennzs diftinGa | 
penficuem remit 
penulari 


Perbibere & fibi 


perbibere nequit 
liberalia ftudia 
percipere  voluy 
gaudium ex confai 
pttis, an bene dicat 
Percuffores 
_perdere cur nat 
nihil dicatur 
Peregrinatia ho: 
prehenditur ll, 


Peregrinationis + 


RERVM ET VERBORVM, 



























ee a mn! 
[,220 ,in trinmpho a&tus =: 171 
sptatia fulmina II, | Perfeus II, $77 


Perfica feruitus 1, 77.406 
- Perfici regni ftemma totum 
-imperii cupidum 1,557 
perfona rebus demenda Il, 


fam quid fit I, $67 
oria voluptas ‘Il, 73 
ila alia non eque per- 
atque ea, que ex ho- 
nt . MM, 458 
atetice an rete tem- 
iffetus I, 309, 521. 
beneficia ad malos 


79 

perfonarum ac dignitatum 
ratio habenda — 1, 409 
perfonata felicitas/ II, 280 
perfonats pueros terrent II, 


e aiunt I, 504. qua- 73 

tes Philofophiz con-} perfultare —«iAS3 

t 11,348 | ‘peraerfa veitis 1 

teticorumre(ponfaed | perxigilere pro vallo Ii, 

m argumentum II, 409 
309.327 | Perufine are & profcripti- 


teticis nihil intereft | ones . Legs 


ientiam & fapere II,} pes, .vox woaucne@» I, | 
$26 |. 423 
toss Il, 613] pedes quibus dolent, vine 


aut balneo abftinent Tl, aia 
pedibus in fententiam itum 
to II, $20 ' 
peftifera fulmina 1,640 
peftilens, vapor exhalans in 
Italia Il, 767 
peftilentia a terre motu II, 
767. imbecilla robuftaque tn- 
uadit I, 64. manu facta I. 34 


rare 11,1681 
dere deliciis {1,64 
defcunt animi felici. 

I, 203 
‘tins = «STH, 12. 466 
ua fulmina If, 639 
varius mulio IL812 
J, 402. quoque for- 
4. ab Alexandro fu- 


W,50g] Petaurz II, 432 
um rex Harpago li-| Petreins & Inba fe mutuo 
ulandes adpofuit I, | interemerunt I, 197 
mas tudit-ob fuiex- | phecafia 1,575, Ul, 499- 
tum IT, 332. ftolidiffi- | phecafiatus I, 499 
rcitum in Greciam Pheden citatur Hl, 395 
>» 735- totius populi| Phedrus Socrati obiectus 
yria recidit I, go | fit 7 I, 3%9 
sximus obtinuit Da-| Phalaris tyranous!, 3.. crue 

I, 77 delis | I, 304 §73 

‘gensad Nilumcol-| Phalaridis taurus II, 198 
fluuiifragorem fe-| Pharos quantum abfit a 
vie II, 696 | continenti Ml, 765 


Pharfalica acies Il, 224 


victus ante curmum 
' nna ¢ phafis 


NDEX 


1, 115, ll, 70) I, 49. primum fimplex, of 


Phafis 
Pherona&es Claudii liber- 
tus ll, 824 

Phidias MN, 23. 317. tripli- 
cem fru&um operis haber }, 


4:3 
Phileinfula Il, 69¢. feq, 
Phileta \atcones Agyptiis 
didi ll, 147 
Philippws Macedonum rex 


ciuitates ane vicit, aut emit| quomodo differant. 


Il, got. plures in metallum 
antiquum demifit explorandi 
ll, 7:29 


gratia 

Philippi Macedonum regis! 
poena militi ingrato illata J, ' 353. 
$86. patientia in legati Athe-| dixerint 1, 354. nomen ist 


nienfium contumelits audien- 
die 1, %2, latrocinia ‘I, 651 
Philippus medicue Alexan- 
dri 1, 46 
Philologie ll, 482 
Philologus quo animo legat 
Ciceronis libros de Rep. Il, 
3 


4 
Philglog? homines ll, $11 
Philofitus villicus Seneca 
» 33 
Philofopbandi: tempus nea 
eft differendum paupertatis 
metu ll, 51 
Philofophandim eR re & 
vita, non verbis lt, 62 
Philofopbari, valere eft Hi, 


45 

Philofopbia quid Il, 224.347 
¥eMaoda non eft H, 4§9. in vi- 
ros tranfcribit Il, 9, infglarom 
loco eft Il, 43. murus inex- 
pugnabilis |', 290. modefte 
tractanda Il. 4-. nec reiicit, 
nec eligit quemquam Il, 124. 
non eft inutilis, fiue fato, fi- 
ue cafu omaia adminiftrentur 


4| preceptina an ad via te 





























operofior fa&a Il, 412. qaid 
promittat Il, 12. 138. fine we 
tute non eft Il, 347. fubmit 
verbis, non clamore docesé 
eft ll, 112, reddit fudiofosii 
illuftres & claros Ul, 
Philofopbia facta eft phi 
logia s 
Philfophia & tien 
“g 
Philofopbia decreta & pte 
cepta quid differant 1!, 3} 
405. plures diuifiones ll, 3 
feqq. effeétus ll, 49, len & 
qualem fisem vest 


diofum ll, 1 :. feq. 
indicium 11, 62. plecita ye 
quam neceffaria tf any ol 
tes dow Il, 3.48. partes ral, 
340. 348. partinm sd he 
nes & ad deos fpettena 
cifcrimen I], 571. feq, 


tam fufficiae 11, 404 pa 
preceptina folane recipes’ 
an, vt Arifto vult , reusesl 
ll, 385. feqq. regnum quail 
1§3. feruitns, vera 

ll, 21. ftudiofus quomedt 
ex negotiorum proces 
expedire debear I, 69. & 
um ob anullas 


ptis animus penitus i 
dus, non leniter tin 

Hl, 49. ftadiofus, & pale 
phiam adeptus, disci 


» 


St a ~ a 


ad 


\ 4 
{ 


ERVM ET VERBORVM, 


bie deditus quo- ; pecunia non interdicitur 1, 368 





rercre debeat die- 
e dicatisll, 5§. de- 
effe refraGtarios, | 


quale vita genus deligendam 


ll, £2 


inter Philofopbes facilius 


ratuum ac regom | quam inter horologia conue- 


res ll,az¢ | niet 


tam clamores de- 
jo. conlatrantiom 
325. 395. 3'8. in o- 
ell, 43.4. totam So- 
novestraxit ll, 224 
e aliquod artifici- 
ites arguontur Ii, 
486 

»bus quo animo 
& Ciceronem Ie- 
verus qualis fit Il, 


497 
bi fchole quibus- 
diuerforium eft }}, 


$77 
‘bo fortune mune- 
a ll, 29 


hum qualis oratio 
ll, a15. feq. 216 

bi cathedrarii |, 321 
bi ad quid andien- 
zendi fint Il, 436. 
habent fuperuacua 
lim Roma eie@i |}, 
117 

phorum  auditores 
Gi i, 477. credula 
56. defentio contra 
atum dittum, quod 
wantur, aliter vi- 
5-358. feqq. familia 
int ll, g. 4. index Hl, 
ilini ll, 477. lingua 
oq. ludus litterarius 
‘terum Chorus qualis 
H,3u6 

phis non . follicite 
erenda ll, 248, {eq. 


il, 807 

Phocts . 1, r1t 
Phenicopterornms lingue li, 
494 

phentx ATS 3 
phrenefis 1, 14-feq. 
phrenerici verbe Las 
Phrygianis auro {piffis pro- 
deunt Gratie 1, 384 


Phrygins sibicen Il, 478 
pbthrfis ll, 253 
piamentuns domes dolentis 

» 127 
pider inter ceram opusqne 


facili vulta-ecmdag commest 


ll, $49 

picbores non redipiuntur ih 
artes liberales _ WT, 3qt 
pigri in os fenatoris ingefti 

; 1, 406 

pit faras ad mercedem Hi, 
418 

piiffimi fenfus 1,139 
pile operibus fubdite 1, 
770 


pile proprietas Il,709. fue 


fui beneficia comparat Chry- 
fippus 


1, 40 
in pila omnia equalie ll, 


499 
pila in caftris ardere vifz 


ll, $79 

ad pilenm feruos vocare ll, 
134 

pileata turba ag 
pilicrepus Il, 160 
Pinarius Natta I!, 749 

Pindarus Nl, 765 


pingere quam pisxiffe in- 
ana § Cum: 


ee eee ee | 


INDEX | 





” 


one cane | 
eundius Il, 24: los I, 4 
pinnae rubens 1,37} Platonis argumentum | 


pinna & lineis clufe aues|iral, 9. diam I, 187. 483.! 
I, 287| 124. di&um de animadeer 
Pirenens medius inter Gal-| one I, 25. di€um de offic 
Ham & Hifpaniam —_ Il, $74; portitoris fibi preftito I, ¢3 
piftatie Ti, 523 | 1dew TI, 170. 172, liber a Cat 
pifcatum ire dolabra II, 665 | ne leQus vitima node II, 7 
pifces quibusdam lecis e} nauigationes If, 171. pacr 


eerra ernuntor 


Il, 665] 450. teftimoniom Il, 737.4 


pifcinm (ubterraneorum e-| gibus adieéta principis in 
fu homines mortui IL, 666, probaatur Il, 394 fe 


feq. 


Platoni nomen latiudo pl 


Pififtrati Athenienfium ty-| Goris tecit Il, 172, obieda 
ranni moderatio in conuiue| quod pecuniam petierit J, 36 
ebrii cenuitiis ferendis [,71| quod aliter vineret, slit 

Pifonis furor & immaaitas| loqueretur I, 35/7. tres fen 

{, 22] faerant I, 420. vade contig 
piftrinum fapientum inuen-| rit, vt fuo natali deceffert,é 


tun effe volt Pefidonius Ii, : 


anoum vnum & o@o 


360; impleuerit If, 172. defua& 


Pithaules 
Pithye Il, $93.an inter Ce- 
metas ponende 
Plancus artifex II, 683 


I, 252| Magi immelaueront 1,7 


Platonem nobilem 


li,600 | philofophia Mi, 124 


apud Platonen edocau 


in planum fortunam deferre' puer L4s 
1,234] plebicola 1,507 
plagiariz [,229| pluxia vitra X pedes w- 


Platanona riaus diuidit I,/ ram non madefacis in alt 
1§8| dinem 0, 657 

Plato, 188. adaobus pue-| plenie an quid confet 
ris queritur [, 526. citatus I,| flaminibus Is, 657. quando 
246. ire poenas a fe exigit I,| piofe , quando lentz 75 
72. plus ex moribus quamex{non funt fortuite 1 154 


werbis Socratis traxit IT, 1y, 


podagra H, 153. f, 36. edrem 


pueris vinum negandum pa-| pus refponder II, 65. 
tat I, 43. quecunque funt, inj modo interquiefcae I, 24 


fex modos partitns II, 168. 
feqq. quinque cauffas ftatuit 
II, 190. ferui caftigationem 
Speufippo commifirl, 72, fer- 
ujit IJ, 133.Secrati de erndi- 


podagra diftorras Ib, -*7 

podagre deliniments mt 

quam remedia compere 
3 


podagrice feminz cost 


tione agit gratias I, 49°7. quam Hippocratis do@rinam Ih 


placidus tuerit in difcipa- 


“7 


pit 


RERVM ET VERBORVWM. 





icus IL, 823. vnde 
Il, 79 

icus fenex I, $5 
smnis, remedii ‘ge- 
1g. quid fpedcter I, 
296 

nferends duo fines 
1, 24, 54 

493. in Africa a Re- 
I, 120, Hifpaniam 
I, 110. in Sicilia a 


vidti I, 328 
s Regulus eft captus, 
1B 5, 493 


nomen commune in 
notam conceffic Ii, 


¥0 
antiqui dium II, 


; 454 
comici verfus II, 28. 
s in Socratem effu- 

I, 368 
non folticiti de vero, 
nt quod belle facit 
n I, 385. temporum 
urati defcriptores II, 


807 |: 


‘um carmina, quibus 
audantur, facem ho- 
fubdunt II, 519. fabu- 
eris I, 179. furor fa- 
nanos errores alenti- 
|, feq. ineptie de Jo- 
7. Omnium exercita- 
Jus eft Mzander flu. 
63. {copus eft, aures 
: & dulcem tabulam 


J, 386 

ums maximi verfus J, 
311 

folennis locus 4tna 
Il, 273 

a verba HU, 704 


as fores fruftra fui 








compos pepulic I, 246 


pogenie, genus aliquod Co- 
‘Metarum iI, 600 
polenta Il, $7 
Poliorcetes 1,254, ll, 27 


Pollionis Afinii compofitio 
qualis fl. 444. amicus Time- 
genes 1,83 

Pollioni Afinio quid dixe- 
rit Scanrus home obfceenus 

I, 482 

Pollionem Afiniam orato- 
rem magnum, nulla res vitra . 
decimam retinuit - I, 346 

polluta medicamentis I, 34¢- 

Pollux & Cafor Ul, 579. 

Polyenam megnuom virom, 
fecit Epicuri contubernium 

; , I, 1 

ad Polyenum epiftole Epi-. 
curi Il, $6 
. Pelybins Claudii libertus 
II, 824. fabellas & fopeos 
logos conneditI, 14°. Home-, 
ri & Virgilii carmina refoluig 
& tranftalit I, 139. 144 

Polybii apud Claudium po- 
tentia I, 139. feq. laus I, 137 

FloAuredy meres enumeran« 
tur I, 237 
poma gregalia delectant, fi 
prouenere maturius =I, $94 

poma per vitrum afpicien- 
tibus multo maiora, vt & a- 
que innatantia II, §9% 

pomernw ingenti {true cin- 
gere prime forme feras 
I, 199 

pomaria in fummis turri- . 

bus an contra naturam II, 
<6 

pomeriam Rom. quenda 
proferre licebas 327 

Pompeii Ui, 13%, 225. Came 

pania 


‘INDEX 





Quanta 
penia wrbs terre mota defe- 
dit ll, 738, feq. 

Pompeciorune fortuna |, 148 
481 

Pompeius ab vitinio man- 
Cipio transfoffus 1, 327. alie- 
num exercitum fugit ll, 69 :. 
clienti prebet cernicem 1, 
243. primus in circo elephan- 
torum duodeuiginti pugnam 
edidit 1, 327. amittit exerci- 
eam & profligatut 11, 224 
Pompeii cognominis inanis 
jaGtatio 1,327. feq. hoftis ac vi- 
Gor |, 507. verecundia in con- 


cionibus ll, 31, theatram ex- | tie 


uftum a Cefare refecinm |, 
18 

de Pompeit capite pupillus 

& {pedo tulere fententiam Il, 


10 
Pompeio Cato eppoficus |, 
201. vide Cy. Pompeins. 
Pompeii exaltati 
Pompeii Magni 1, 481 
Pempeio ditior 1, 29.237 
Pompeins Magnus gener 
Cleodii li, 820 
- Pompeo Penno finifter pes 
ofculandus porrigitur a C. 
Cefare - 1,406 
Pompeiani poft Pompeinm 
289 
Pompeianorum rnina & in- 
teritus 1, 148 
Pomponit {criptoris prece- 
ptum : 
Ponticis littoribus Achaiz 
ciuitates impofire lL Lio 
pontificales libri ll, 484 
pontificialis carminis verba 
folennia 1, 171 
Pontificis oculi velamento 


a funere arcebarttur =, 173 


ruina 


§ | nes publica exilia fant |, 110. 


ll, 8 | confolationem & exhorts 





pons fablicins 1, 36 

Pontns il, 684. oe 54. fey 
rum mare affidue fiust, non 
autem refluat . ll, 703 

in Ponto quidam amnes ¢- 
ftate erefcunt Il, 675 


popenarum  inftitores Il, 


160 
. popalas in tribus defcribi- 
ur 347- cur reges inci 
pesque amet & protegtt 
277. vitiorum anéor ll, «6 
















pew {cita a 
pe 20n 9) i 
of EeGh Om place li 


Populoram transporuic 


porcine vox elephentos te 
ret Ly 

Porfena facilius Moco + 
Snouit, quam fibi Mocie: i, 
77. Mucii gloria ineidit 1, 


Po 205 
Porfene caftra 1 07 
Porfene occifi infter Mad 


manus fuit 154 
portentofi foorus 417 7, 
portionems ferre™ 1,488 
Portizor gratis Platoses ) 

naue transuehens L533 Ja 
portztorinm folnere lhgt 


Pofidonins Nl, 54. citarrll 
624. plurimum philofophis 
contulte HH, 39%, P fanfcaee 


onem necefFariam iudicah 
423. quatnor art effe eve 
genera ll, 340 virtatem fo 
hh carn commitel ait Il, 3% 
Zenonis canffam agit de ey 
etate 


Pofidonis auditor Afcept 
és 


RERVM ET 


52;. 757. colleatio- 


tiis Tl, 332, elegans 
272. opinio de to- 
3. Opinio de colore 
10. feq. de grandine 
Itentia 
o duo funt terre 
era Il, 761. de arti- 
ione non affentitur 
IT, 355. feq. 339.362 
nio diffentit Seneca 
eripta miracula II, 
792 

‘nfidonia viuendum 
Il, 465 

rei & vfus Lsto 
Jione ponere II, 9 
diane hore I1,650. 
776 

‘Cit hh, 17 
via fulmina If, 640 
xtrema deleétar Il, 
33 

cur magni videan- 
II,2¢9 

| aliena terribilis 
riranda IT, 41. feq. 
seralior interdum 
1, 245 

ina philofophia 
is it ad confom- 
ipientiam II, qoq 
lofophia remouen- 
IT, 386. feqq. 

) Il, 4.22 
r liberalibus ftudiis 
or I, 291 
wis beneficia 1,4 ; 2. 
530. cur nalla ve- 
I, $81 

ri quantum debea- 
I, $29.53 

res plus laboris ab 
, in quibus certios 


VERBORVM. 
‘fpes eft], 204. fapientia que- 





les eligendi WI, 149. Seq. placi- 
, da font pueris praficiendi fs, 


4 
preceptorum beneficia on 


ILsog : intercidant I, 427. eaftigatio 


quomodoaccipienda 1,45. gee 
nerls humani Peneratio’ dl, ry" 
preceptum vetus 1,35§ 
precepta carmini inferta, 
aut profs oretione in fenten- 
tam coartata, multom habene 
ponderis I1,398 
precepfa minus profunt 
vam exempla II, fg. 394. 
eminibus com tur If, 
414. fine decretis nihil pro- 
fant ll, 415. feq. generalia 
‘mandari & fcribi poffunt, {pe- 


Cialia ex rebus ipfis pendene 


Ii, 69. fpecialia fen fingularig 
fintne veilia? II, 386, feqq. 
quomodo differant a decretis 


II,407 

precipuum quid insrebus 
humanis II, 652 
precifi I205 


preco vocem experitur in 
decuria prima ll, 252 
precordia luxn corrupta'Il, 


718 

precordiornm {uppuratio- 
nes IT, 42 
praditio quam vim habeat 
II, 6:9 

preguftare voloptates I, 350 
praiudicinm 4, 371 
‘ae mordere 1,278 
raneftina arx 1,507 


prefes legum quam cafti- 
gandi rationem teneat 1,% 
ad preftationem {cribere I, 

" 328 

praftigtaternm acetabula & 

. calcte 


j 


INDEX 


7s 





clcoli =>, | s«éd,, 127 
praftitiffe verbum ad alios 
 fpectat I. 500 


prefumtioni omnium hro- 
minum multum dari folet I, 
4 . $24 
-’ pretexta non honor, fed 
honoris infigne 11,224 
pratextatus & candidatus 

I, 9-365 
pretor vrbanus I, 222 
pretori quis honor exhibe- 
ator MH, 188 
Prexafpi que merces a 
 Cambyle relata fuerit ob fi- 
dele confiliam 1, 74 

' prandium fine menafa Il, 


; 298 
precantinm voces Meum be- 

‘ geficium teftantor 1,458 
- ‘precibus empta omni re Ca- 

' siora | I, 399.{q. 
Tipesnp ventus qui fiat If, 

e e ° ° 727 

pretium cuiusque rel pro 
tempore eft I, §29 
Priamus vt iram diffimula- 
uerit 55 
Priapi fignum I, 268 
primipilarius I, 269 


princeps cur pater patriz 
dicatur I, 289. quibus decauf- 
fis punire & quomodo debeat 
OO 1, 295 
principis precipua virtus 
clementia I, a75- 277 

_ principe multa fupplicia fi- 

, unt dedecori I, 298 
principe que digna corona 

7 I, 30> 

_ principes cur amentur 1,275. 
277. deorum exemplum imi- 
tari debent I, 159. feq. qua- 
‘gelaborens =» $42. 946 


ay Senna 
principym officium 1,289 
principale ac regium, + 
nyeseey xov, 1,5. I, 373-503 
rincipali, id eft syspew- 
xq@, ineit eliquid irrationale 
& rationale If, 373 
-princtpia omainm rerom 
exigual.447. @ fequenti més 
nitudiné obruantur I,-447- 
eq. longe a perfecto abfun - 
II, 746. totins operis diml. 
dium II, 106 
prinilegia parentum I, 439 
in probo & afpero accivere 


I, 6 
_ procavi, II, 689 
_ procella vti fiat ‘11,726 


procefgius 1,219, officiorom 
, Il, 447 
procefibus alienis inuida 
femper inimica confectatut 
I, 148 
proclina omnia IL, 823 
procenful de tribunali def- 
liens & lictori fafces auferens 


L, 33 
Procruftes I, 304 
procurare heredi fuo Il, 563 


precuratio 1, 336. procura 
tio mercenaria I, 33 
procarationis otiofe offici« 
um Il, 687 
procurationes II, 44.7. quot 
fum fiant, fi fata immutabr 
lia funt II, 632 
procuratinacula If, cl 
procurator ex domino I1,4§ 
prodeffe & beneficium dsre 
differunt 1,401. 612. i489 


prodeffe qui dicantur II, 489 
prodigus aon fine auariva 


: iI, 477. feq. 
preditor Tarpeio imponi- 
wy 


RERVM ET VERBORVM, 





tur , 53 ? 
produde feu commoda Il, 
243 

_ prelio nauali quis primus 
ex Romanis ducibus viceric 
| I, 326 
claffes If, 
148. 249 
qui profut nobis, fi poitea 
pocait, an nos debito foluat 
. IT, 282. feq. 


proficsentinm tres 


progener II, 66 
progymnafit, vel potius 
prog ymnatftz 1,297 
Promethexs Mecenatis |i- 
II, 60 

promiffa quatenus feruanda 
[. 485. 487 

promifforum dilatio argui- 
tur I, 400 
 propinatio 1,415. propina- 
tiones II, 303 
propinationibus crebris la- 
cetfere 1,55 
Propontis HI, 684 
propofitum fitne caufa rei 

. {I,190 


prorogatina fulmina i, 639 
profcriptione  triumuirali 
feruatus quidam Cefari red- 
di cupit I, 404 
profpicere mertem If, 4. 
rofpicere vitam II, 204 
proftitute lenonis funt I,559 
Protagora dium Il, 345 
proxerbia, aut regem, aut 
fatuum nefci oportere II,805. 
rotidem effe hoftes, quot fer- 
vos I, 131. gladiatorem in a- 
rena capere confiliym II, 69 
prouidentia Deus dici pot- 
eft IT, 639. 734. maximum 
@noum conditionis humane 
il, 14 


~~ 








prouidentia fi mundus re- 
gitur, cur multa bonis virts 
accidant J, 193. feq. 
prouidentic ergumenta plu- 
rima I, 194. feqq, 
proxincialium ornamentum 
Lugdanum Il, 367 
proxocatio a regibus ad po- 
pulum fait, Il, 484 
proxeneta Il. $37 
prudentia adhibenda in 


commedorum via 11,243 
pruina II, 705. {q. 
Pritanes I, 223 
plendomenos II, 12g 
Pfychroluta Il, 252 
Pfychrolutes II, 298 


Ptolemens Africa rex inter 
Caianas cuftodias I, 237 


publicum falutationum ex- 
ercere I, 264 
publicus tragicis comicia- 


que vehementior I, 236 
Pablit verfus leudati I, 236. 
il, 29 

Publixs Clodius remp. ve- 
num dedit 1, 246 
Publius Petronius Claudia- 
na lingua difertus II, 824 
Publit Vinicii traditas in 


dicendo If,117 
pxdice dici que non poflit 
I, 468 


pxdor deprehenfus amitti- 
turl, 581. vide verecundia, 
puer ftatura ingentis viri 
I, 187. feq, 
puerorum edacatio falubri- 
ter inftituenda I, 43. ira vt 
placetur I, 7. fey. ludi I, 261. 
difcentium offenfationes pa- 
tienter ferunt magiftri I, §17. 
ire acres magis unt, yam 
graues 1 42 
peers 


pserorsm infeliciam gre- 
es Hy gn 

pueris, quibus omne Indi- 
crum in pretio eft, fimillimi 
{umus © HN, §1% 


INDEX 


qa 





purgatio Ratom dieni f+. 


uat il, 
purpura conchylio fatnrass 
Tyria ll, ,90 


F parpure color dinerfus we 
e 


pseros perfonati terrent ll, ll, 586. fog 

mys purpurats . lL,3 

puerilitas 1,261. pueritia &| py/tularum eruptiones 
perilitas 09 33 
pupillares | ll, 325- 478| pxfula 199 
pngillaribus imminere M pate cur hieme caleant 1, 
4 j 
pugnare de genu _— I, 196 _Puteolanxs puluis ssi oe 
pxilxs oubibus immolari) mre aS) 
folitus ,7.7| Puteoli , 15 
pulmentarinm ll, 325|  Pateolorum turbe 1,260 
pulla lana NH, 6731 ' Pyladis domus Il, $04 
pulpe ll,763| Pyrenenus Germanoram 
pulpitam fonat ll, 804) tranfieus non inhibuie 1, «0 


ex pulpito tibiarum omne 
genus organorumque confo- 
wut U, 307 
puluerem foluere, in quo 
circulus fcriptus NI, 246 
puluerulenta virtus 1,345 
Pulxillo Capitoliam dedi- 
canti filii mors nuntiata |, 
71 

puluinaria 1,150 
pulninum efcendere 1,174 
pumilie — Nl, 259 
puncixnculas fentiunt. arti- 
li H, 13 
punctiancule dolorum 1, 
353 

puniendi tres caufe 1, 296 
finis l, 2 
puriens irafei non debet |, 
18. 24 

puntre quomodo princeps 
debeat 1, 295 
‘Pupulas deliciolum Senece 
ll, 33 


purgamensa Il, 674. feq, etiam mortuo debitam 


Pyrrbonis precepta ll, gog 
Py rt bonit ll, 348 
Pyrroes certaminis gymar 
ci preceptor 
Pyrrhi regis aurum repolit 
Fabricius 1, 199. ll, 543 
Pyrrbum Fabricius mone, 
infidias medici cauest 
ibid, 
Pythagoras il, 355. ait, alien 
animum ffert —intrantibas 
templum & oraculi operies 
tibus vocem Il, 997, cur ask 
malibus abftinuerit Il, 480. 
perturbationes animi 
componebat : 
Pythagure amorem Senece 


vt 


4| iniecit Sotion Il, go. dif 


ee quinquensium  tacebant 
1, 149. tacitus feceffus I, 


35§ 

Pythagorica fchola prac 

ptorem non inuenit pes 
Pythagoricus quidam fu 

pect» 

nia 


L399 


lym 


ae, ee ee eS 


RERVM ET 


| reddit L 
itbicis oracnlis adferiite 
1, 168 
thii filius a Xerxe occi- 
1, 79 
ishocles vt locuples faci. 
8 16 
ixs & argentéa & aurea 
1, 5¢-4 
cides medicorum Il, 408 


Q& 


fadra panis non eft be- 
_, heficium 1, 480 
idvantaria res — I, 320 
idruplatores beneficio- 


VERBORVM, 


| menta i, 278 - 
quies an fummo bone adiis 
ci debegt 11, 374. mentis yn- 
de oriatur 1, 343, bonam non 
eft ll, 329, quibus vtilior nes 
gotio | 3 226: 
quiefceutes fetmper & ina 
quieti reprehenduntur Il, § 
Qxinsens diGaturum pro- 
perat enadere © L; 333 
Quintit Catuli buftum 1, 78 
Quintii Sextii patris,magni 
viri & Steici, liber leadatur 
ll, :86. vide Sextixs, iL 
uiritinm ius sO 
Geod eft, fen: te oy ry Pb 
thodis dicitur a Pletone ll, 


1,5 186. . 
efitor eft, vbi index i Oxod eft, fummum gee 
e 1, 333 | rerum 168 
rfionesinutilesdamnan-| guoxsqne eadem, vox rable 

» 336 | darum deliciaram 1, 220 
fionum liber Il, 3g0 
‘fionxms de vniuerfo di- 

ll, 608. operofa folutio KR, 

toa erat * $02 Ab P 
ores ' &y179 ere $ 

‘Puavia ! vabiofus 3 


544 
eftuofiffime habere hast 


- €q.: 
eftura {uffragator 1,5: 
wnadies hac, delicatorum 
ta cogitatio l, 332 
irtanta ad horam venit 
t. flagellis difcuffa 1,524 
fxs i, e. deficiens Il, 


9§ 
tuovdecim gradus |, 432 
‘rela familiaris 1, 401. 
a 1, s09. de hominum 
fla omni tempore 1,391 
rnloram increpatio & 
gatio Us 424 
rons & ilex antigua ali- 


Rabirius potta I, stg 

padicefters 
ramalia sd, 356 
vapts vineré, iniutiofum, 
fapto mori, pulchram ‘Il,aat 

vafirumallenare 1, 4 
ratio quid ll, 196. eq. arbie 
tra eft bonorum & malorum 
ll, 202. bonutn propriam hoe 
minis i, 244. 118, homini« 
busqhe cotnimnnis ll, 379. nom 
eget affeuum érmis |, 20. 
nurtquam in ediutorium affes 
Gus affumit |, 12. omnis hoe 
nefti comes 1, 464. fq. vbique 
cofpeckanda 1,411, dominasat 
006 is 


e¥ 


an homine, nec wili fe {nb- 
am'ttit ; 
rationalis philofophie pgr- 
tis diuifio ll, 350 

reapfe, id eft reipfa Il, 484 

Rebilt confularis, hominis 
infamis , pecuniam renuit fue 





lius Grecinus 1, 415 
vecalnafter ll, 200 
vecens @ voce © I, 198 
recentes a diis Il, 366 


recita guibus adclametur 
ll, 404 

vecogito 1, 341 
recorrigere Ih, 843 
veddere quid I, $22, ¢72. du- 
os exigit . 1, sox 
reddstdit gratiam, non dici- 


mus 9 282 

vefedus confal ll, 461 
_refertre 5 

veferre quid ll, 283 


refigere fecracibus 1,358 
veformare chirographum II, 


398 
~~ vefoneve affias & fractas 


partes I 41s 
vefoxere arma 1, 316. feq 
refrackarius H, 235 
vegalia fulmina _—iIl, 640 


_ wegalis ingenii mos 1,545 
yegelavi s Il, 206 
Reges, vide Rex, 

Regie potenti miniftri ar- 

uuntor fuperbie 1, 401. fq. 

Regiam ad menfam adhibi- 

rorum: quale vita genus |, 75. 
e 





ll, 373] fii eftlex -. 


6/ farre ac fritilla 


INDEX 





regula ll, 255. infti & :niow 
1.565 

Regulus & Virginius Coif. 
ll, 739 
Regulus}, 120. ll, 227. a Pox 
nis captus eft; non vidusl, 
493. clanis confixus bh, .20c. 
243.crucem vicit ll, 433. fidei 
& patientiz documentem |, 


vegult arcg 
vegujtare bilem faam 1,201 


reticula mancipia Il, 133 
reiicnli dies - 4,918: 
velatina parem 

regulam qt, 


relatinoyum natura 1,501 
relsg~ primum militie vise 
culom UI, 413 
religiofi fune boni etiam 
1,388 

vemedia extrema in defpe 
ratione tentanda Il, 92. nos 
funt, qua fortuito fenant |, 
$25. leq. 
remediorums compofitiones 
1,479. crebra mutatio nockt 
ll, 5. qualiam vfus apnud ve 
teres ll, 408 
vemetiri dicta & fatal, 94 
vinom vomitu 1}, 201. Il, 408 
remigare contra aquam |l, 
60 


5 
remifcert Il, 227 
remiffio animis dands |, 244 
remus aufpicans 1, 328 
remus integer in aqua fra- 


feq.| &i fpeciem reddie _— Il, 585 

regiones a bonis moribus| yveplumbater argentum ll, 
eliene vitande 144) . 7108 
regionuns electio parum| reponere poft longam diem 
confert ftadiis . 1,461 | & in anteceffom 1, 483 
regnam aureo feculo penes| repofitorinm len 


fapientia fuic 354 


reprebenfiones in beneficis 
Caner 


RERVM ET VERBORVM, 





canendz 
veptabundus 1, 356 
ves ab hoitibus repetere 1, 


. . 429 

vernm natura cur nihil pers 
dere dicatur 1, 499. maior ce- 
pid quam verborum I, 422, 
potius, quam verboruin ratio 


habenda Ai, 127.136. 
in rebus aduerfis filios tos. 

. @tre moris eft 1, 496 
vefalntatnrus 1, 239 
refes animus ll, 394 


respublica an, quomodo, & 
uando fapienti adminiftran- 
2 1, 221. feqg. fitne fapienti 
capeflenda, ambigitur inter 
Stoicos & Epicureos |, 374. 
az fine Cefare effe non fot- 


l, 276. feq. 

veipnblice ingratitudo in 
optimos ciues +509 
. Meipublice ui profint 1,221 
yespublice dus l, 373 
veflagnare ll, 680 
vefupinare Nl, §64 
refupinus ll, 279 
“wetenta ac revocata virtus 
| 1, 194 
“yesentaré l, 322. memoriam 
; Nl, 231 

” pefexere ll, 402 


““Pyropiny quenam pars 


Philofophiz fie ll, 350 
retorrida arbor 1, 76 
vetorridi rami Ul, 32 


retrakere ingenil vires ll, 


274 

yetrd yiuere I, ¢50 

. vyenilefcere 1,244 
‘venus Sententiis paribus ab- 
foluitur I, 114 
in renm exire 1, 431 

_ reorgas aucun fordes 1,7.(. 





1,402. 


‘feruis oriundus 





rex animum larronis & pi- 
rate habens |, 412. omnis ex 
il, 125 
Regis & tyranni difcrimen 
1,285. quomedo omnia effe 
dicantar 1,558 - 
regi verborum intempe= 
rantia non eft ex maiefate 
1,280 
regem maxime decet cle- 
mentia 1, 275. 277.293. natu- 
ra commenta eft —s_ ‘I, 293 
aut regem, ant fatuum na~ | 
fci oportet ll, 805. 
veges cuius rei indigi 1, 54% 
546. cur amentur |, 275.277. 
multa opertis oculis donant 
1, 485. mali cur regnent], 482. 
Romani duo, quorum alter 
patre, alter matre caruit II, 
485- quid fecuros preftet }, 
276, 286. feqq. 294. feg. Pare 
thos non poteft quisquam fi- 
ne munere falutare —‘il, 54 
in reges quid .homines ar- 
mets. 1,90 
regum animi notantur Il, 
134. Conteiniptores perperam 
hilofophie dedidi cenfentur 
fas. confuetudo 1, $46. 
amicis quanti conftent bona 
confilia , exemplo declarant 
, »75 
Regibus exemplum pofitus 
lupiter JI, 637. maior fecuri- 
tas eft ex manfuetudine 1, 282. 


eis vtilis eft ire contientia }, 


717 
a Regibus pronocatio ad 


populom fuit 11,484 
euns 1, 319. 447. ll, 5746 
679. 700. ~47 

Rhinecolara 5 l, 0 
Rhodanns — il, 679.700 
o00 a ”  Rhodié 


Ml, 216 

Rhodiis \ibertas cam im- 
miunitate data 1, § 
Rhodiorum fons ex’ inter- 
yallis fooda fundens Il, 678 
Rbodos 11,466 

‘ videns in tormentis fl, 270 
- yideve an melius, quam flere 

Fi l, 242 
vidicalis didaé&a veftimenta 
ll, $83 
rvixam @ laffo queri, vetus 


m » 70 
rogantis verba intercidenda 
1, 399 


vogo, moleftum & onero- 
fom verbum 1, 399 
Roganti quod datur bene- 
ficium, ferius datur 1, 399 
Roma quod tantum femel 
capta eft, Scipioni deber |, 
¥20. ll, 319. tributum fpado- 
uiibus pendic » 508 
Rome incendia dolet Tima- 
enes, quod meliora fciret re- 
Forrettura quam arfiffent Il, 
370. puer {lature ingentis viri 
t, 187 

_ ' Rome ant Scipio deeffe de- 
- Beat, aut Roma libertas lI, 
; 319 
Romana eloquentia a Cice- 
‘tone exftitit Ul,17, pax |, 204 
| Romane pacis exitium |, 
277 

I, 324. 508 


“ 


Romana vitia 


Romani ducis verba ad mi- |. 


lites locum occupatures Il, 
295. imperatoris vox notata 
digna |, 562. imperii exful au- 
Gor 1,111, roboris fecta ll, 804 

Romapi mores |, 15.77. ll, 
176 


INDEX 


De 





abeseneen es eres 
- Rhodii vox effeminatiffima| . Romenis ingeniis intentt- 


° ° e. L, 149 
Romauis quis primus per- 
fuaferit nanem onfeendr 
\, 32 

Romanoraes daz colons 
in Corficam deduG&e I, 112. 
ftudia inutilia 1, 326. vitimus 
Sylla pomoerium protuiit |, 


tum opus 


328 
. Romannzs populus vbicume 
gue vicit, habitat }, 1:1. eis 
fideliores focii 1, (11. ln@ns |, 
148, feq, fermo non tam pre- 
properns quam Grecus ll, 


117 
Romalus periit folis deft 


Gione Il, 484 
Romuli cafa 1, 1% 
cam Romale feruentia raps 

vorare Ui, 817 

rorare Il, 59" 


_vofe hieme concupita I, 
556. toto lacu fluicans 1,147 
in refa iacere UI, 110 
vote figali inuentor ll, 362 
rabentes cor iracundiffisi 
1, 43 

yubor fubito viris grauifii- 
mis offufus ll, 30. bonum in 
adolefcente ett fignam ll, 30, 


in quibusdam ab aliis fuir u- 
mendus NH, 30 
rubram mare ll, 68% 


Raffas Pompeii Filits I, 
824 

Rafillas Nl, 322 
Rufus ordinisSenatorii ab 
offenfo Cafare gratiam & 


munus impetrat |, 444. feq. 
ruinofi parietes 1,93 
rumor emnia qnocunque 
perfere Il, 123 
rafticitas }, 400 


RERVM ET VERBORVM, 


Qin egress re 
Rasilia Cottam filiam fe- 


entre eft in exilium 1, 25 

Rasiliss ob innoceatiam 
exful 1, 508. maliuolentiz ex- 

fitus I, 356. in exilio viuit 
f* 243- folus Sulle di&stori 
aliquid segeuit 1, 193. exiliam 
Vicit ll, 433. faam damnatio- 
gem i:benter tulit ll, 76 

Rasilti exilium 1, 19g. Il, 
20§. innocentia violacta efful- 
fic 1, 185. ll, 276. extulis ani- 
mofitas in reditus abomina- 


s. 
pebbeshis lucernam accen- 
7 dere 11,416 
Sabianam lictus ll, 738 


Sabinus, vide Caluifins Sa- 


faccus homo eft Il, 364 
:  facerdos Homericus Il, 290 
facerdotiorum candidatus |, 


58 
facra conficere ll, 85 
Sacramento .daQi 1, 315. r0- 


us i, 192 
ad facramentas aduQi |, 
354 

facramenta ll, 417 


facrificiantium ritus |, 210 
ad facrificium acceffuri vul- 
tam fubmitrant ll, 804 
Sacrileginws quaram rerum 
fit l, $4), an ex aliqua parte 
bonum ll, 330 
facrilegia minuta puniun- 
tur, magna in triumphis fe- 


yontur ll, 336 
facrilegi ], 504 
facrilegos omnes effe pro: 

baz Bida 1, 561° 


ere a erent tea nD 
Sacrilegus Deo iniuriam non 
poteft facere- 1, 504 562 
facrarium ll, 459-802 
, facrum municipale MI, 362 
Sacra alienigenarum genti- 
um mota 48 
facrorum fanctiora folis ini- 
tiatis nota ll, 42 
feculum quot annos conti- 
neat fecundum Senecam ll, 
247. aureum Il, 354-365-519 


fanitic deteitatio 1, 29%. 
inftrumenta th 4a 
fagum ll, 56 
falarium ll, 425 
foliaris faltus il, 46 
falinam mouere U, 274 
Salluftins 1,284 


»2 

Salluftii verba 1, 456 Nl, 
180, imitator Aprumius Il, 
$12 

Salluffio vigente qualis o- 
rationis cultus U, 512 
faltus faliaris aut fallonius 
ll, 46 

Salnidienns 1, 283 
falutare Parthos reges ne- 
mo fine munere poteft Il, 54 


falutatio meritoria 1, 329. 
poteatum 1, 546 
falutationes matutine ll, 

| 416 feq. 

falutationnm publicum ex- 
erczee 1, 264 
falutator Nl, 6x 
Jalutis initium peccati no- 
titia ll, 9 
Samnitum legati 1, 117 
fanabilis 1,5ts 
Sauguis, pare & materia no- 
ftri il, 610.754 
fanguine nubibns litatum 
1,707 


faugnine vitalis calor con- 
Ooo 3 wae 





licst fapientia fit bonum ll, 
525 

fapiens quis Il, 163. 178. 
Deum aliquo antecedit 1), 
154. Deos equat Il, 379. et- 
jam in Phalaridis tauro pzrt- 
uftus exclamabit ; Dulce eft 
"Ul, 198 exercitui pugaz fa- 
rato aflimilatur ll, 173. exter- 
-na incommoda fentit, nulla 
interna I], 233. incurari & 
fuceumbere non poteft li, 
228. mifer fieri nequit !!, 
378. nec liberorum, nec ammi- 
corum amiflione affligicur, 1l, 
244. nihil cupit 1, $58. quibus 
rebus moueatur |, 260. 262. 
non eft dolorum expers !,260. 
ll, 239. aNf no ignofcet, sec 
veniam dabit I, 30+. feq. 
non miferebitur. fed fuccur- 
ret & proderit I, 303. non fe 
anal vilis fortuna mu- 
neribus putat I, 342, fq. ani- 
mum explicare felicius in di- 
uitiis quam paunertate pot- 


debeat 
beat ll 
pere, ¢ 
ducere 
pienti 
taphis 
i, 264. 
{pero ' 
neque 
379. | 
‘am, 
rentes 
fitne : 
aduoci 
atior a 
turba | 
feipfo 
hoe ai 
23. Sto 
veniatu 
fapic 
beat ef 
mus ta 
tus fup 
mus f0 
minet | 


RERVM ET VERBORVM. 








ditio ll, 315. & fapientie af- 
fectatoris diuerfa remedia in 
contumelii: ferendis |, 270. 
— Stoici, & Epicnri difcrimen 
° '» 23 
 fapienti an aliquid donari 
..& bencficinm dari poffit 1, 
$58. feq. 566, etiam in affli@a 
rep. occafio eft fe proferendi 
4,224. furtum quomodo fieri 
poffit 1. 562. nec a paupertate 
nec a dolore nocetar Il, 314. 
feq. nihil contra opinionem 
actidit }, 24... non interdici- 
tur nature contemplatione 
Ml, 192. fant porentium ire 
declinande ll, 41. feq. conue- 
nit oratio expedita &. grauis, 
_Hon prepropera Il, 118. vt 
Deo, omuia fecnla feruinnt 
. 1, 330 

fapientem fe non, effe, quo- 
modo quis intclligat ll, 178. 
an numquam foi fai pani- 
teat 1, 44. inter illum & ftul- 
tum guid interfit, fi veerque 
habere vult diuitias 1, 366 


in fapiente artes, precepta | 


‘& experientia in vaum con- 
fpirare debent 11,307 
' fapientes non fuerunt in 
feculo. fortunato II, 366. o- 
mnes pares funt & squales 
jl, 275. quo Denm antecedant 
1,209. foli veri garfdii parti- 
cipes Il, 73. quidquid oportet, 
iunat 412 
. fapientinm in diverfam itu- 
ra turba plus ex moribus 
quam ex verbis Socratis tra- 
xit ll, 25. voluptates quales 
» 30 

fapientia quid 1, 34%. 11,63. 
347. are eft Il, g2. de quibus 


ee eee 
rebus fit I, 343. non eft in li. 


teris Il, $42. -fola, libertas ll, 
112, gignit nominis immor- 
talirarem 1, 330. an bonum 
fit, fapere vero bonum non 
fic ll, §23. fautura an bonum 
fic ll, 527, vetus, rudis fuit ll, 


407. fumma Il, 225. & philo- 


fophia quomodo differant Il, 


7 

fapientie effe&us }, rath 
178.feq. inuenta amplificands 
func 11,187. pracepta paroz 
tenenda, fed ira, vt in prom- 
ptu fine |, 554. praceptores 
quales eligendi Il, 149. ftudi- 
um vere hberale U, 335. in- 
dicium eft, quando verbis o- 
era concordant ll, 62. con- 
ummate & procedentis viri 
quo differant 1,233 
- fapientie alludentes ll, 234 
‘fapientiam profeili_ repre- 


-henduntur a Seneca Ill, 218. fe- 


Gantium magnum difcrimen 
1, 248, feq. ll, 329. feq. 
Sappho ll, 344 
Sardes, Afie ciuitas maxi- 
ma 1, 544 
Sarmatas Danubius cohibet 
Ul, $74. 747 

Sarmatie rex Hi, 288 
Sarmatica & Romana dis- 
terminat Dannbius Il, 574 
fataget Hl, 430 
Satellitti Quadrati diuitum 
arroforis, arriiloris & deri- 
foris confilium Sabino datum 
ll, g8 

fatrape ll, 66 
Satrius Secundus 1, 185 
faturitas etiam in aqua & 
polenta ll, $7 
Saturnalia ti, 54.814. ‘non 
000 4 femper 


INDEX 








qa 


eee EE) 
erunt Il, g21 neva fpeftanit 1,148. 0 Panlo 


Pe scraias Lufcius 11,824 | patre in adoptionem datas 
Saturnus & Mare 1,338; — 1 17 
Saturnj ftella i,779.8c0| Scépio Africanus rafticite 

' feabier fede 1, 319- Il, | tis ab aliqnibus damastor J, 

674 | 32t. a Republica dimiffos |, 

frepula nude ec fcetentes| §08. exful Liternum fe rece. 

«di 6g pte 1,333. Carthaginis horror 

frapulas tegere MN, 184-| 11,319. Hannibalis vior & 

yerberibus prebere _—'|, 72 | Antiochi 1, 333, fine ira bek 

Seapalis faum reddere Il, re geflis 1, 14. tripudiare fo 
: lebat 


5 
Scaurus fenatns princeps |,| Scipionis Africani pieres in 
431] fratrem captum & mortaem 
| |. 148. villa, manes, arca & fe 
pulchrum Il, 3148. balneom 
quale U, 319. er 


Scapri iecus de Ariftone 
Philolopho Ul, 92, vide Afa- 
wercns. 





feeleratis nunquam contigit 


Securitas Ul, 429. 4701, 174. filig ex erario dotem 
fceleris in (celere eee accepertint ), 120 
um eft |, 429| Scépto alter cun&grur cires 
fcelernm enumeratio & re-| Numantiam 14 
ehenfio 1, 32, feq.) _ Scipio Numantiam claudk 
Scenes artifices 1, 575. periti| O& comprimit Mi, 197 
Ul, ¢§2| Scipio Cn, Pompeii focer 


morte fua maioribus fe pt 
rent fecit Ul, 78 
Scipionibus fatalis in Afria 
gloria U7 
Scire & meminiffe quid dif. 
ferant ll, 105. plus velle, 
quam fit {atis, intemperantia 


in fcena elatus Il, 259. 278 
enici artifices quamodo 
verecundiam reprafentent Il, | 
31 

fibola deferta, theatrum| 
Gum. Il, 252, 
febola philofophi, quibus- 





dam otii diverforinm eft |I,| genus eft H,343 
4'77| _ Sctron, ventas Athenis in- 

Sciathus l, 109) feftus lt, 733 
fciebam, fapientig vox ll,| ftordalus ll, 360.300 
260| fcorpiones ll, 620 

feientia rerum, bonum [l,| _fcortenm Il, 706 


YO}. quarumdum rerum inuti:; —_feribendum & legendum & 
lis 1, 926. feq. qua vtilis ac ne- | mul ll, 304 
¢effa-ia fit 1,§56|  Scribonia amita Drnufj Li 

Scipio AQmilianus eodem |! bonis I, 217 
fere tempore patrig trium-| Scribesiq focrus filiz Clan 
phum & duorwm fratrum fu-| dii UJ, 819. @ Claudio ar 





patrem . 
beneffcia |, 451. filta Cornet 


| 


{ 


RERVM ET 
ibid 





* hevipta ernditorum homic| prodigium vifam 


nom ign. ‘os noto: faciunt Il, 
66. quorendam clarum no- 
men hebert, fed exfanguia 
font Il, 186 
ferutationem popalo pre- 
bere 1, 362 
Scythe comam fpergunt ll, 
69, iracundiffimi |, 39. tergis 
pium & murium teguotur 


1, 358 

Scythis bellum indixit Da- 
yius 1. 

Scythia J, 110 

Scy*hia Rex 11,280 


Scylla ll, 101. 375.684, fa- 
zum eft non terribile nautis 


Ul, 273 
feeder & in alia parte con- 
ere i, $34 


fecreta eloqui nulla lex ve- 
tat 1, 513. an ebrio tuto com- 
mitti poffint ll, 301 
fecandas agere 1,68. fortiri 
|, 420 

fecaritas fecyritate mutua 
acifcenda eft ‘1,294 
fecuritatis pars maxima que 
Il, 469. feq. 

an fedeat , delicatus inter- 
rogat 1, 325 
‘an fedudau ], 231 
Segregem vitam agere |, 


47! 

Seianzs ad latus Tiberii 
fterit l, 173+ Cordum Satrio 
Secundo congiarium dedit |, 
185. fummis honoribus fun- 
us, afpopula in frufta diui- 
{us fait 1, 237 
> Seiand crudelitas 1, 185 
Seiani tam adiam, quam 
amor periculofus Ul, 857 





V ERBORVM. 





de Seiano cum eftum eft, 
gium A, $27 
Seianiani {atellites }, 156. 
Seianianom ingum 157 
fela dicantur Grecis ful- 


gores $99 
feleBoram turba 1, 43% 
in fella proftare 1, 390 
in femen relinqui lll, 4cg 


feminum vis 1, 447. Meet, 


. eq. 
femianimem & affe@um re- 
creare 1, 986 
emiliber 1, 316 
feminudus ll, 18% 
femiorbis ll, 594 
femifornis 1,329. ll, 554 
emitsivi ll, 478 


engtorem & fexagefimo an- 
no lex non citat 1336 
| in fenaty poft decimam ho 
ram nouas relationes fleri, 
vetitum erat 1, 249 
Seneca animum animal effe 
'concedit, a€tienes eius ani- 
malia negat ll, s00. feg. fedu- 
lus auditor Attali fuie Il, 477. 
& Fabiani Papyrii lM, 442. 
Claudio Cefari adulatur |, 
146. fq, Ciceronis cxemplum 
fecutus eft in Cleanthis vere 
faum conuerfione Il, 4’75. de- 
crepitum fe vigore animi non 
deftitui, nec mortis metu te- 
neri fcribit Il, 84. feq. cum 
Earino curfy contendit Il, 
297. Demetrium fecum cir- 
cumferre folitus Il, 182. dili- 
ens vinearum foffor ll, 657, 
iffencie a Stoicis l, 372. Il, 
.feqq. $24. . dormi- 
nie falda & didta'diei reme- 
ticur 1, 93. dubicat de anima- 
rum aternitate ll, 451, 463. 
000 § epi- 





INDEX 


i ne ene 
epiftolis fuis clarum fe Luci-) 476. 490. leGus, prandium, 
vehiculum II, 324. feq. mala 


linm reddere promittit 11,66, 
immodice Annum Serenum | valetudo IL, 154. 266, 459. 
leuit If, 1g5. in quantum Stoi-| mens inter varios clamores 
cos fequatar T, 341. 372. f€9. | conftitit 11, 160. nomen, pre- 
Youenis edidic volumen de|nomen & cogaomen I. 462. 
motu terrarum II,745. magne- | opus & queftiones de morali 
rum virorum imagines & na- | philofophia I, 193. 11,471. {pes 
tales celebrat II, 186. fq. ma-} de fui reftiutione I, 146. {o- 
trem de fuo exfilio confolae | mnus Il,298. vigilie, & de po- 
tur 1,103. medico vfus II, 460. | fteris cura HI, 20. villicus I, 
meminit librocom faorum de 33. vxor Paullina 11,459. vxor 
Beneficiis Il, 281. naufragium | mortua I, 227. vxoris farus 

Harpatfte Wl, 142 


fecit 11, 324. nihil fibi mali in 
exfilio effe probet I, 106.00n| Senece pater philofophiam 
oderat JI, 482, ideo Heluiam 


turbatus fuit clamoribus Il, 
298. ob feneurem letulo| minus ftudiis indulgere paf- 
affixus II, 207. patre rogante | fas I, 126. amorem Pythago- 
animalium ebftinentiam reli-|/re iniecit Sotion “II, 480 
quit II, 482. puer apud Sotio-/ = Senecam patris fenedas in 
nem philofophum fedit II,| vita retinuic I, 266, feq. 
339. quasfturam geflit I, 129.] Senecio Cornelius, eques 
Rom. ex tenui principio f 


qualis in exfilio fuerit I, 130. 
quantum profecerit ex Attali! promouens , fubito angina 
foffocatur 


anditione UI, 477- Scipionis IT, 446 
SenecEus quid I, 169. 11,48¢- 


gnanes ad aram adorat 11,318. 
fe paruo contentum fcribit] laff etatis, non fraéte, 00- 
men II, $4. quando attentizs 


Il, 561. fene&toris fue argu- 
menta colligit IT, 3a. 84. fenex| conferuanda Il, 461. & morbi 
coniunéti apud Virgilium Il, 


hilofophum difputantem au- 

it 11,252. vrbis fuga febrem 
git Il, 459 
Senece abftinentia II, 481. 
feq, aunuculus I, 129, cibus 
II, 461. cendifcipulus Clara- 
nus II, 194. filius I, 106. 127. 
fratres Il, 690. frater Gallio 
¥, 338. infelicitas in navigan- 
do II, 151. fq. infirmitas men- 
tis iam ad recta, iam ad pra- 
ua vergentis 1,913. iuuentain |lauram & lucernam medio 
Tiberii Cefaris principatum |die prafercns 1,368 
Aincidit 11, 482. libri moralem fenis & iunenis corrigendi 
philofophiam conatinentes U, | diuerfa ratio Lg 
. pe 
































4 
Seneutis commendatio li, 
32. extrema an faftidire o- 
porteat , & finem non oppe- 
rir), ed manu facere — 11,173 
Seneckutem in aula quomo- 
do quidam coufecutus’ fit |, 
+ 
_Jenex elementarins, res tor 
Is I, 223. Il, :09. linteatus, 


RERVM ET VERBORVM. 





mz quogue difcendum eft 
(2. turpe, ex commenta- 
apere H, 105 
te viuere incipiente ni- 
urpius II, 40 
tes pueris fimfles I, 2S2. 
oli & iracundi I, 42.70 
nes orbos in litteram di- 
ell,212. puerorum vitia 
re, tarpe eft Il,9. imbe- 
as mortalitatis admonet 

I, 123 
‘um decrepitorum que- 
de vita 31,1323 
‘bus infantia exprobratur 

II, 72 
fe corpus naui dchi- 
i & wdificio putri com- 


ur Ul, 9§ 
tis anima in primis la. 
eft II, 98 


ibilene an intelligibile fit ] d 


m fummum IT, §65 
lus, id eft fententia II. 


. ; 59°F 
us de bonis & malis non 
it If, 2014, in homine 
in aliis animalibus tar- 
Il, 566. confticutionis 
1 fit animalibus H, $49. 
wnes II, 27. quomodo 
| motus varios firmandi 
1,93 

entiam alicuius in fena- 
ui II,203. dividere I, 
342. TI, 69 

entie abrupte & fulpi- 
Il, 505. pueris edifcen- 


Hl, Ics 
entiis paribus reus ab- 
r SI, 114 


entiarnm vitia Ul, 512 
lire mortunm an bene- 
5, $12 








_fepfe, id eft feipfe 11, 484 
I 


fepta » 33 
feptemtrio ventas II, 732 
‘feptemstvionalis plaga If, 

726 
feptimum palms fpatium 
fepulchri titalus' § —-1, 336 


fepultura fapienti negligen- 
a Hl, 385 
fepultuve ia&tora non eiti- 
manda eft IH, 828 
Sequins loqui de aliquo |, 


553 
Serapio philofophus volu- 


bilis hingus II, 115 
Serenus 1, 217.223. 248 
Serenns Seneca minor mor- 

taus HI, 185 
Seripbus I, 109 
fermo impreborum vitan- 

us , I, 56% 
ferpens in Africa feuus U, 

296 
ferpens peftifera ‘II, 13 
ferpentes pdrania § —_‘I.299 
ferre inuentgy fait Dade- 

lus IT, 356 

fervarius © Il, 164 
Sertoriana arma ‘II, 408 


feruator an dicendos, qui 


aliquem fernanit 1,413 
eruientibas ira perniciofa 


eft ’ 
de Seruii regis matre dubi- 


tator IT, 484 
Sernilzi 1, 284, Seruilii Va-. 

tie villa 5,157 

Sernilins lacus 1,99 


feruilivm literarom ignari 
I, 23% 

fernitus corporis foliue eft, 
non mertis I, 440. que gra 
vitima 1,654. whbans eX 


IN DEX 





en ed 
riara I, 88. pancos, plores fer- 334. Epicurus amicos voce 
uitatem tenent ll, 71; wit Hl, 473. ve a liberis cultus 


fersitutem morte effogit: diftingueret , aliquando dia 
Lecoa puerimpubes Ii, 265 | in fenarn fententia eft 1,298 
feruns nomen eftex iniuria| fexeritas non eft contrarte 
natam H,101. an domino bene- clementia 1, 307 
ficiam dare poffit 1,438. omais) Sewerus Cornelius Ainem 
ex regibns oriundus Ul, 125.! defcripfir Hl, 274. vide Cor. 
cenanti ad pedes ftat 1,444.| melixs. 
cum peculio licet domi fit,} Sextins Cornelius cur ani- 
hnic tamen many. dare pot-| malibus abftinuerit Il, 4&0. di- 
eft l,ss9 in primam decari- ‘eabat, Iouem plus non pofle, 
em con.e&us quam gratiam/ quam virum bonum Il, 238, + 
retulerit domino ll, 32| terad deos monftrat I, 238 
feruns Domitii erat medi-|  Sextius pater latum clasum 
Cus l, 443 D. Lulio dante repuli Il, 433, 
ferni definitio Chryfippea! vid. 0 Sextins, 
, 14411  Sextti Gracis verbis, Ro- 
ferui a pedibus domini fta-_ manis moribus philofophan- 
re folitil, 444. coémti ad me-| tis imago de exercirn atque 
mnoriam refricandam ibid. et-| fapiente H, 176, confuemdo 
jam menfe admovendi Il, 134. | excuitiendi torum diem |, 9;. 
olim familiares appellati li, | di@um 
133. ex dominis facti & ex| Sextiorzm nova & Romani 
feruis domini U, 133. feq./roboris fe&a inter initia {ue 
quomodo traGandi ll, 1. feq. exendts eft i, 
omnes fungus ji, 153. quot, tot; Sextus inius flagris ¢ 
fant hoftes 131} C, Cofare aim Canfa cafas 
fernis ad ftatuam confugere 
licet |, 492. quomado domini 
beoeficium dare poffint 1,440. 
colendi potius domini, quam 
timendi ll, 134 
feruornm dies feftus Il, 133. 
fidelitatis erga dominos ex- 
empla |, 441. feqq. fuga non 
wegre ferenda Il,473, varia mi- 
nitteria ll, 131. feq. mumerus 
Demetrio qaoridie relatus 1, 
229. ira non paucieres Ceci- 
derunt, quam regam Il, to 
cam fernis familiariter eft 




















L7 

Sextus Pompeius forori & 
fratri fuperites 1, 148. Cur con- 
ful faQus 1, 4g 


in parentes 455-548 
iculum aquor Il, 684. pe 


Viuendum ll, 130} lagus aufter exafperat Il, 4 
Sernecad pileum vocsre ll, fidere quiagne Il, 778: per- 


RERVM ET VERBORVM. 


—— eet . 
focculus aureus margaritig 





nentur |, 109. fem- 
Opere, ita in paitn 
olantia ll, 5/77. leq. 
tentis falgouis ca 

ll, 580 
defe&io cur breuis 
q. vis in fluminum 
confpicua ll, 675 


nari fuperfafa 11, 


| 754 
4 qi, 33 
rationem parem |, 
infu l, $70 
es l, 416 

ll. 795 


n deteftatio 1, 435 
n non eft ftndiis ne- 
ll, 160 

s habeo in caftris 
1, 82 

vir 1, 67 
tectis domoram ac 
> 556. feq. fulmine 
li, 62a. tonfiles ll, 


; 574 
$ qui 41 
lasts indicium ira- 


1, 64 

‘ 1, 304 
fortiore di&a 1, 236 
in modum expri- 
I, 620 

lex efto ne 371 
»t 
concutiens § 1, 368 
is ll, $0. 885 
xurioforum ll, 540 
dus quomodo éx de- 
culo fieret, Demo- 
m docuit 
is interdum remo- 
= 1245 

1, 496 


64 |fuit patricius 


ll, 363 
3 xem, ibid. ferai eaftigatioe. 





diftin@us ofculandus porrigi- 


tur - ibid, 
fociale animal - 1556 
Societas falua quando fir }, 
oy... $3. feq. 
foctetatis appetitio natura 
innata ll, 41g. cemmods I, 
. 471 
focieram garom iil, 4u8 
Socrates Il, 188. a amicis 
fe coargni paffus |, 73. ab A- 
thenienfibus damnatus fuit 1, 
378- damnatus an inioriam 
acceperit 1,356. ad Atchela- 
um regem cur venire noln¢e 
rit l, 495. an fibi agat gratias, 
quod ipfe fe docuerit 1, 497, 
Ariftophani iocorum materi« 
am prebnit I, 368. carcerens 
intravit ipfi loco ignominians 
d.traGturus 1, 121, carcerem 
ommi curié honeftiorem rede 
didit 1, 368. in carcerem con- 
ieGtus |, -$5. in carcere difpu- 
tas & exire noluic li, 76. trie 
ginta dies in carcere exegiy 
ll, 216. in carcere moritar }, 
:43. colapho percuffus quid 
dixerit 1, 71. cam pueris lude- 
re non erubuit J, 244. facetus 
derifor omainm, maxime pow 
tentium |, 496. lJoquens in- 
ducitur |, 365. 38. feq. nog 
124. palliugs: 

verecunde ab amicis petit 1, 


S17: perpefficins fenex 
ainsi pera iaatus ll, a 


466. totam philofophiam ad 
mores reuocauit 1), 2 
vem fummam dicat fapiens 


nem, ne irefceretur, diftuli¢ 
1, 18. Sophronifcum exfpirare 
. aca. 


~“ 


INDEX 
non patitar 1, qso. venenum | fiat {I, 596. defeGionem quan 


vicit I, 198, 200. IL. 433. ve- 
ritatem & virtutem idem effe 
dicebat If, 226 

Socratis equalitas in fortu- 
ne inequalitate II, 467. cala- 
mitatum enumieratio II, 466, 
idem vultus J, 32. irati fignum 


J, 73. libertas & conftantia 


fub triginta tyrannis I, 226. 
Il, 467. mors laudatiffima J, 
198. patientia in comcedoruam 
falibus & vxoris iniuriié fe- 
pendis 1,269, refponfum da- 
tm cuidam querenti, quod 
peregrinatione nihil profece- 
sit II, $9. pater fuit Sophroni- 
fcus 1, 4§c. ex moribus plus 
quam ex verbis philofophi 
‘traxerunt iis 
’ Socrati Alcibiades & Phe- 
dros obiecti I, 369. feipfam 
donauit Afchines pauper I, 
389 
Socratem .calix venenati, 
e carcere in coslum tracstilit 
II, 208. cicuta maguu..:: fecit 
SI, qo. in carere Athene oc- 
ciderunt I, 225. vix fema re- 
Cepit If, 2°76 
cum Socrate difpu.ire licer 
I, 328. vivendum {l, 465 
Socratici foetus prouentus 
. LF 228 
fol quibusdam. faxum aur 
fortuitorum ignium globus 
I, 583. etiam fceleratis oritur 
1,477. aliquando caufa venti 
If, 723, an terra fea orbe m: 
ier fit IT, 586 


-+ folis alimentum IT, 756. area 
-wifa II, 80. defectio perfecta 
Ti, 596. defectio quomodo de- 


prehendatus II,596. quomodo 


§ [one dignum 


‘maticus 





topere Archelaus rex metue- 
rit I, 496. defectione Romu 
lus periit. IL, 484 

Solis & lane dotes I, 475. 
dux & vis integra eft, etiam 
inter oppofita miracula fl, 
758. officium [, 466. radios 
rum duplicatio canfa doloris 
II, 708. boues ybi ftabulere 
fingantur {1,676 

foli quantum debeaur |, 
$34. $36. propiora an cali- 

ora 1, 709 
fotem quidam pedalem di- 
xerunt II, 586. quidem nec 
orientem nec o¢cidentem vi- 


derunt il, 
in fole quodnam adrsisge 
II. 776 
Soles bini ternique vifi Il, 

$95: 
Solatinm maximum tole 
propinquorum 1,153 
foleatus 
folitudo 
quibus vitanda IT, 28. fq. eins 
commoda & fructus ibid, com 
frequentia m.fcenda ef |, 
24¢ 
folecifmums fcienter com 
miffum non erubelcit Gram 
Il, 4c6 
Solet Athenas equo ior 
fundauit HI, 355. vino indolfit 
J,245. cur ; atricidis nollam 
legem fanxerit I, 297 
Jolftitinm & brama ia qu 
bus fignis fiant [1, 66.69 

foluere in debiruam I, 
folxtio omnis non idem. f 

rantumdem reddit I, §22. 4, 
difficilium gueftionam ed 
guid profit 





Te 
a 


11,79 
mala fuader I1,87. - 


{ 
( 


| 


ams 


RERVM ET VERBORVM. 





utum imputo 


6 Il, 347. 
gue in vfu 








1,22, feq. ex multis minutis come — 
apud Lati> | pofita : 
eit, ibid.| fpeculorum varia natura 


Il, $88 


mata, id eft, captiones | II, 593. 603. luxuries Hl, 6og 


Latine cauillationes 

c * Tl, 496 
«lis opinio de Nili in- 
Il, 699 

‘onifcas Socratis pater 
I, 450 

r) II, 272 
s detraQe I, 424. mu 


ram 27 
s inexplicabilis I. 


$12 
tiphilofophus II, 139. 
ore amorem Senece 


. wT, 48° 

nibus tributaum Roma 
198 

io quid fuerit & quo> 
ta@a - Iil,614 
1@ inframentum tex- 
Il, 359 

es II, 168 


aculuns Nanmachie fe- 
n Il, 221. meridianum 


Il, 16 feg.j d 


‘acnla matutina Il,219. 
odrica J, 2g. bonis mo- 
amnofa II, 17. mane & 
e fiebant Iz 
alaria Il, 712 
Wariornm vius Senece 
reinnotuit If, 360 
wlaribus latis diem ad- 
e Il, 319 
slator Il, 706 
slum iratis opponen- 
+§8- concanum qualem 
sem reddat I, 587 
it ratione imago red- 

Tl, §87 
nia cux inuente Il, 601, 


de fpeculis duz, opiniones 
. Hi, $87. feq. 
Specus veneranda =e I, 119 
Specus fubterranex 11,663 
Sperare qui definit, an de- 
finst timere ‘vi, ag 
Spes nomen incerti boni if, 
29. improboram vt vitandsa 


II, 
Spes longas inchoantiura 
dementia Il, 4g7 
Spenfippus putet beatunz - 
fola virtute fieri poffe, nem - 
tamen vnum bonum effe, 
quod honeftum ef _iI, 31@ 
Speufippo ferui caftigatio- 
nem Plato commifie I,72- 
Spharomacina Il, 277 
Spiramentum I,ato 
fpiramenta AN, 755.789 
Spiritus & fanguis corporis 
humani ll, 754 
Spiritus facer intra nos fe- 
et IH, Tg. feq. 
Spiritxs quomodo fubeag 
terram II, 760. 763. an fit cau- 
fa motus terre Il, 757, feqq. 
779 
Spivitus vitalia terre inef 
Il, 755.44 
Spiritus terre motus caula 
ftatuitur IT, 752. q. 757 
Spiritus vis II, 610, feq. 
Spiviens & venti difcrimen 
il,7 
Spiffamentam iI, 99 
ififimum II, 286 - 
plendidam nihil fine luce 


Il, 100 
Iplendoris & lucia difcri- 
mca 


a INDEX 





Il, 65 , canfe Nong | 

liavines ll, 335] ftellarzm alimentum Il,6t | 
polinm 1, 2851755. curfas 1, 47s. feq, efe 
. fpondere pto indicate 1,| Gus ll, 616. numeres & no 
468 mina 4 usmdin fuerint exeo 
yle I, git conicorin nos & 
pongia ad émundasda ob- oe 78$- feqq. quir 
feoena taf ll, 219 | que Garfas folam uando ae 

a inferta os morica- tus effe c 177%. 

Partin l, 79 | teftas a Chaldmis "ce 


ye 1, 488 
falioram genus decen: 


tiimum eft sdnleerine 1, 


91 
at: Papinii Incifage a 
cribitur i, $§9 
Stabigunm littus Ul, 738 
Sapilitor, Dei cognomen 
l, 462 
‘flagna quedam fine fundo 
il, 668 faceuta ll, 119. fubter- 
sanea It, 665 
flaimen reftum 1,359 
Statika infcribifao monu- 
mento iuffit, fe xCIx annos 
wixiffe ll, 26 |i 
in Statonienfi lacu natat in- 


a 


flella faper lanceam vifa it 


fiator Deus 
flatuurit 
ftatus fulminis pace 


579 

fella Artemidoro innume- 
tabiles ll, 787. cur flare vel 
redire dicantar Il, 797. falfo 
utantur decidere aut tranfi- 
fie l,s 78. varie 1,113, volas- 
tes ll,594. transholantes tem- 
tis agaum ll, 679. exi- 

nt quidem interdiu , fed 
fole fant obumbrate# ll, 579 
Sdlernn = wransuolantiam 
















iS | 
| fiellis duplex metus ile 
de ftellis gueftiones 1,776 ¥: 
ftemma non infpicere doce F 
philofophia I}, 124 ¥ 
Stemmiatum flexure 1,445 }: 
Stercorofums ll, 736 
Stigmata ingratum hol : 
tem teftantia 1, 481 ¥* 
Seilponis auditor Craces 
a8. ohiurgator Epicorus I, F 
z7. refponfum Demetrio de F 
tum interroganti, numqui : 
perdidiffet 1, 254 
eieent quid Epicuras ob : 


"filus & le&io coniunges 
funt Ul, 304 
fipatores 1,298 FF 
Sips wris abieAi non eft be ['< 
neficium 1, 40 
ad /fipem manumt in postt 
porrigere a : 
Rinpis homilitas fapiead F 
non eft infpicienda 134 Ps 
Stoica lingua ll, 37. fenter f= 
tia 1,79. fignificatio 1,17§ [*- 
Steice ‘tebe peradonum - 


Stoice tebe: fpecte quidas 
ad vitie hortantur lh, 564 § 
Stoicus quidam Senéce: ame } 
cus Marccllinum ad morte 
fubeundam bortatar "sa 


‘RERVM ET VERBORVM. 


—_ 
» 


pone ll, 29 


oico vox communis cum | fum eft 





1,324 
Stoicis vna faltem caufa Il, 


toics animam hominis ma | 188. fq, publica voce cccurti 
'pondere extriti permeare | foler !!, s21. feq. praceptis 


poffe exiftimant ll, 165. 
2nG 1, 47g. Dcorotundam 
nam dant ll, 503, duos in- 
‘os ftatuunt |, 4 7. genus 
2 fuperiis ponunt Il, £68. 
ulis & Genium Iunosaem 
erunt il, 491 
Foicorum animalia isfinica 
det Seneca lll, 500. feqq. 

Peripateticis difpuratio 
fF_ bus ll, ¢21, decrecam 
»e petuo adtu fapientis |, 

exempla & pracepta I, 

paradoxa aliquot I, 505. 
doxum , fapientem num- 
n facti fui poenitere |, 484. 
itum, fapientiam bonum 
_ fapere bénum non effe, 
ninatar \l, 523. pracepta 
&ua mori 1mperantia ll,19. 
Rio, an fibi alcuis bene- 
m dare poffit 1,497. opi- 
de Cometis & ceteris ca- 
tentis Il, 795. e@pinio de 
tate bonorum probatur 
95, Opinio de rerum prin- 





quz fid:m detrahere foleant 
I, 2°0 
cum Stoicis hominis natu- 


ram vincere l, 329 
ftola indutus 1,356 
 Pomachicus ll, 79 


flomachus intrmperans Il, 
7: .morofus Il. 268 fufpectus 
1,68. deliciis d flolucus Jug 

Stomachi taft dicntis ett mul- 
ta d-guftare ll, 6. morbo viti- 
ati fimile 1,503 

ftomachofus 16 

Stratonis Peripatevtice phie 
lofoph 2 cultoris decretum 
de tvrre motu ll, 753 

ftrigare ll, 190 

Strophis ac fucis remotis ll, 


8 
Struthiocamelns depilatus " 
267 
Strymo fluuins Li, 5% 
ffedia inutilium literarum 
arguuntur . | 32 
Studia \iberalia cur ita di@a 
Il, 33,. ad alia multum, ad 


is Il,662. fapientia a Ze-' virtutem sihil conferunt Il, 
e coepir 1,12: . fetta vul- (339 342. non cenfentur iater 


nimis dura, fed reipfa le- 
& benigna eft 1, 205. fecta 
faci immutabilirate defen- 
ir ll, 632. feg. 
toicerum & ceterorum fa- 
atum difcrimen l, 248 
totcoram & Epicureorum 
enfio de otio fapientis |, 
3°3 

toicoraes aCtorum contex- 
virilis & continuus Ii, 
» paradoxorum aullum fal- 





bona ll, 334. feq prafidia cer- 
tiffima func 1, 127, triftitiam 
omnem euertunt |, 126.152. 
reddunt homines claros & 
nobils« . ll, 65 
Studiorum voodus tenendus ' 
1,230 feq. 

Siudiis liberalibus non ob- 
fta‘tnegotia 11, 160.182 
" fiudits non neceffarium eft 
filentium ll, 160 
in fiudiis vtilia, non fubti 


PPP lia 


lia querenda 
ftudiofa \uxoria =—s-1, 231 
fialtitia WU, 28. 111. Cur nos 
tam pertinaciter teneat II, 
377. femper incipit viuert I, 
40- 7§ 

ftultus omnia vitia habet If, 
477 

Gulti & favientis quod dif- 
crimen, fi vterque habere vult 
div:tias I, 366 


ftulti ses non eft I, 424. vita 


Qualis . - °U, 47 
ftulto nulla re opus eft, fed 
omnibne eget Il, 26 
ftulti omnes mali J, 504. 


" feq. omnes infaniant, nec ta- 


men omnes elleboro curan- 


‘tur I, 434 
Styx in Arcadia mortifera 
11,472 

fab i&u Il, 234 
feb -anu pafci ‘We a22 
fubinfluere II, 685 
Sublimia que dicantur I, 
KY 

Suboles I, 175 
fubrei montes 11,759 


fubveZis ire vexilis 1, 506 
Swubrigere plana HI, 745 
Subricuntuy capilli 1,3.2 

Subrubicundus I, 63 
fubferiptioncm edere Hi, 324 


componere 1, 444 
fubcifina res Il, .5 
fubtemen Il, 359 
fwbezlitas nimia veritati in- 

fefta ett Il, 345 


fubula armatus 11,308. leo- 
mem ¢x.ipere II, 296 
Succeffio terra motus fre- 
Cics MW, 750.771 
Sucro I, 1 
Sudave & bibere,cardiaci vi- 





] Tas 
- fadatoria I, 345. ficci vapo 
ris II, 14)- feqq. 
_Sudoy quibnsdam etiam 
conftantiffimis in populicos- 
fpettu erumpit Ih, ‘14g 
Judorem quid aquileges vo. 
cent H, 
Sufes I, "3 
Safflaminanda rota gy 
Suffragatio maverna 1% 


fuffragator I, sti 
fuffragatores 1,33 
Suggillatio I, 51 
Sugillare Il, 36 
falpburatio I, 663 


_Jemma furmmarom 1018 
Sananarium iam diciuw 
breniarinm Ny 
fummule minute Si, 
Juperadornate materia I 


. 70 
fuperbia in beneficio daad 
vitanda I, 4°6. miniftrornm 
regiz potenti reprehendis 
L, 1 

Superbie proprium I, 9 
Superctliofi cenfores II, 56 
Superfund: I, 230 Wi, 74 
ley 


fupermicare I, 470 
Superftitio suid IL, 5% 
Superffitiouts argumenum 


abittunuia quorumdam 
maitum IT, gi 
fupernacua findia rept 
hendun ur I, 2 
Saperuacnis fuperfedendes 
1, of 

Supinata tefindo N59 
fupparnm HI, af 


S«pplicium militare 1,3 
nofuraum ‘vrobatur 11 
ad fupplicinz decem oa 
sali 





Ce 
medii : dT, a4t 
Supplicii verba folennia |, 


22 

Supplicia {cripta Il, 429. 
anulta prineipi turpia funt. 1, 
298. de f{celeratis fine ira fu- 
amenda l, 23 
fupprrare 
fuppurata triftida 


ll, 279 
fteppurationes 


precordio- 
ll, 42 
Surrentinum littus ll, 738 
Jus confedor l, 98 
Sufpectus fui nimius ingca- 
wos tacit 1,417 
Sufpenfure balneorum 1, 


361 

_ Jufpictonibas locus dandus 
won ett 1, 45. feq. 
Sufpécioft ll, $06 

- Sufpicando ins pena fit 


»8 
Sufpirinm, id e& afthma Il, 
: 16 
Sutrinnm Wl, 361 
Sydaritaram ciuitas 1, 47 
Sylla coloniam in Corficam 
‘@edoxit 1, 112, Romanorum 
oitimus pomoezrium protulit |, 
B28. feptem millia cinium 
erucidari iuffit }, 286. violen 
" gpflimus crat rubore fuffufus 
H, 31, an dicendus fittyrannus 
1, 286 
Sylle di@um ad fenatum 
od gementium conclamatio- 
mem exterritum |, 286. fey, 
erudelitas |, 56.78. 246. pro» 
fcriptio l, 29 
- Sylle di&atori folus ali- 
uid negauit Rutilius J, 199. 
i. 7$. vide L. Syila. 
- Syllane crudelitatis exem- 
plum, quod a republ, liberos 


e 









1323; Il, 179) 








RERVM ET VERBORVM, 





profcriptorum remonit I, 56. 
profcriptionis fpoliarium |, 


199 

Syllogifme Il, 504. 
fymphonia Il, 147. 962 
Syepbonia & clafficom ll, 
147 

fymphoniarnm cantus H, 
35+ 145 

Syngraphe 5 565 
Syvacufe 1, £75. lh $79 
Syria =I, 315. Il, 34. feq. 


Syrie@ moHes bello viri 1,13. 
Oppida terre motu agitata Ml, 
369. rex Demetrius Il, 789 

in Syrie ftagno natant la- 


teres ll, 673 
in Syrta totius populi na- 
res recife funt 1, So 
Syrtes Hy1or 


Syrtinen incerta vada 1,189 
Syrtice gentes ia defoile 
latent ob ettum il, 358 
Syrticnus mare. L, 35% 


T. 


Mbellam dimittere 1,430 
ex sabella recitare Il, 825 
tabelle focneratorum 1},524 
tabellarie naues il, 260 
tabernuc#lum ia cubiculo 
’ 1h,26% 
tabule ), 565. 53 
tabule nouz }, 386. 11, 
287 

tabule nove beneficiorum 
1, 386. feq. 

tabule publice 1, 49, ex- 
dem codices di&i =|, 327 
tabularum duodecim cautio 
ll, 707 

tabule x31 loqui,quomodo 
ppp3 dican: 


~ 


INDEX 








dicancur OU, Sit, temperatura corporis tolli 
~ pabslarios laffat patrimoni- arte nequit 1, 30. feq, 


um 11,3371 temspeftatis argumenta que 
' tedium xerum gquomodo | nam habeant nantz Ui, 979 
tollendum 22a] feqq, 
galaria, tormenti genus U,| sempeffates an maunufcolis 
- 153 | redimancur iL. 727 
Talthybins deorum nuncius| sempla compofiti intramu 
Il, 822] Ul, gor. intrantibus cor alias 
Tamufi annales 11,385 | animus fieridebeat _ 1,396 
samen efi 1, 463 templorum foribus affidert 
_ Tantalus U, 925 M917 
tanto Fortior » tanto felict- temporantie amicitie {hy 
os, |a.dandi formula !, 243 . 3: 
tanto melior furge 11,100} , °¢™?P ws ad nece{farie ia 
$anto melior, tanto felicior| 44 200 fufhcit > 139 
N,aag| _ ¢emporis breuitas 11,139.53 
tardiloguinm laudatur i,| difpendie varia I, 223. 313.4 
; 117| 532+ edacitas 1, 102. fuga cok 
Tarentum 1.290. Ul, 211] ligeada & feruanda |, 321.4 
Tarpeio proditor hoftisue| 3»'482- ia€tura triplex ll, } 
publicus imponitut 1, 19 partes tres Il, 563. partes & 
Tarquinins "4, gig | ter fe comparate Il. 521. 
Tanromenitanum littas 11,| locitas 1,320. 1. 139. vilits 
273 | Cur tanta 1,313.31. prafenss 
taurus colore rubicunde ex-| fola ratio habetur 1, 423. 
citatur — 1,'g9| locitas non patitur s 
taxri & vrfi pugnam fus| cua difcere 19 
confe&or expectat 1,98|  semporis vnius honeftt 
teForto gregali indudts veritia eft I, 314. wnius 
balnea U, 321] f{effio nobis data 4 
_ tetorum machinationesnon| fempori parce Il, 343.394 
excogitauit philofophia II,| de tempore nihil finere de 
355! libari , fapientis eft 1, 3. 
boginen WW, 764! quam multe fint queftioos 
zeguia in extrema ftare ll, H, 343 
. 33! Tentyrite quomodo crow 
Telepborus Rhodius decur-} dilos faperent il, 
tatus in cauea paftus tuit 1,; terebrans fulmen quid 


71 Hl, 655 
circa Tempe noxia pecori| Torentia Macenatis ro 
aqua i, 672 J, 200 


- Semperantia quid fit ,342. terra corpori humanocor 
ast| fercur ll, 663. cum mari se 


RERVM ET VERBORYVM. 





eee 


bum facit 11,680, mas & for-| eft 


mina 1], 662, non eft fine fpi- 
ritu v.tali ll, 754. punéo com- 
raror Il, 574- pars mundi 
materia Il, 611. quibsssdam 
anmal Il, 753. feq. quibus- 








I, 113 
territorinm 1, 176 
teffelle in balneo feparate, 

iterumque commiffa terre 

motu ll, 769. feq, 
teffamenti ordinatio quam 


dam terre motus canfa eft 1], | diligenter curetur 1, 465. 474. 


751. guomodo ad continuan- 
da flumina fufficiat Il, 656. 
fub finem mondiin humorem 
folvetur Il, 683. feq. multum 
haber vacui ll, 762 
an terra mundo ftante ver- 
tatur It, 727 
dc terra queftiones ll, 608 
fub terra fp.cus & ftagna I), 
664. feq. 

tervam aquis innatare , rn- 

_ dis & inepta opinio eft ll, 662. 


746 
terre multa habent morti- 
_ fera ll, 767 


gerrarum orbis pila eftll,7c9 
gerv@ motus ingens in Cam 
pania ll, 739. infanis aliquot 
fimiles difcurrere fecit I], 
768. per CC miliaria non ex- 
tenditur ll, 765 
terre motus caufe Il, -45, 
6.750. 791.754: 757+ 759. 
Le ( a ‘fFedtus Il, Ss 
genera duo funt sare 
» 753 

terre motu qui fiat, vt loca 
disiiciantur & intereant 1], 
764 

terre motum precedit aéris 
tranguillitas IJ, 752. fequitur 
peftiléntia ll, 767. & ventus 
ll, 758 

terre motus timor demitur 
11,739. 771. feqa- 

terrena, quem folum de- 


feGtant, angultus animus 


tabulis annvlum imprimere 
)l,2r 

teffamentorum captator 1, 
472. feq. captandorum artem 


profeffi 1, $59 
teffes cur adhibeantur 1,416. 
fecundz notz 11,703 


teftudo an habeat conftitu- 
tionis fue fenfum =I, 550 
textorium ll, 504 
textricum ars male dicitur 
a fapientibus inuenta Il, 359 
Thales Mil<fius terram a- 
NM, 
ne 746 

Thaletis opinio de Nili in- 
cremento refellitur Il, 701. o- 
pinio de terre motu impro- 
batur I, 747. f{-ntentia de a- 
que elemento Il, 661. featen- 
tia, quod terra aque innatet, 
exploditur ll, 662 
Thalia Gratiarum vitima }, 
384. Hefiodo cft Charis, Ho- 
mero Mufa l, 385 
Thafius lapis, raruom quon- 
dam in aliquo templo fpedta- 


que inaatare opinatur 


culum Ih, 310 
theatrum Neapolitanorum 
farfum Il, 252 


Thebe@ non fount mote in 
Chalcidis tremore H,76s 
Themifonis feta | Il, 4c6 
Theodorns philofophusquid 
tyranno mortem minanti re- 


fponderit 1,240 
Theedotus ° 1,29 
Thea- 


Ppp 3 


INDEX 
Theopbraftus 1, 319. 11,,lio Bute prodigo paupert- 








" 665. difcipulus Arittotelis Hi, 


952. non diuini, dulcis ta- 
men eloquii vir, & nitidi fine 
labore li, 752. arguitnr I, 15. 
17. ll, 660, citatur. Il, 660. 








tem confitenti , Sero, iaqait, 
experrectus es Il, 5$7. a ple 
ribas rogatas, vet eri aliens 
fuceurreret 1, 493. Caffioebn 
ofo & vrbem & arcana malt 


commifit ; goo. M. Allien 
pretorium a c¢reditoribus & 
berat 1, 402. fratris Daf: 


673. 699 
Theopbrafti precepta 1, 15. 
Ul, 7. fententia de terre motu 


\, H, 752| mortem azquo animo talit | 

Therafia infula in. Ageo| 160. feq. maullom_ ingents 

meri enata ll; 624.761 | forme vendit Il, 415. prore 

1 Gngsorecpsis 1, 83 | ftris flium mortuom landant 

thermarum fundamenta in 1, 133 

Taare iacta Nl, §$7| Tiberit imago etypal 44. 

Thernpylaruys angufta 1|,| obliviol, 516, prima vempon 

543. , 295 1, 273 

| Therfites 1,83| Tiberti amicitia & frig 

in Theffalia noxia feris a-| re notus Montanus Iolios f, 

qua I,67a¢ - Sy 
Theffalia paludes quomo-| Tiberit Cafaris princi 

_ do ficcate ll, 764| alienigenarum gentium fea 

Theutonici a Mario casfi ll,} mota func Ul, 4g2, eius tee 

- 402. caufa 1,43] pore publica accufandi rabie 

Thrace incompofiti ftatura Ly 

ll, 6yo! fub Tiberto Cafare cali t- 

Thraces il, 574] dor vifus Il, (o 


Thraci@ angulas ll, 763. iu- 


Tiberius Gracchus J, 174 
ga ll, z¢0. prepofitus L. Pifo 


vide Gracchus. 


ll,300] ¢tibiarum ac organorum & 

Thrafcias ventus _—iIl, 732] nusex pulpito confonabsrl, | 
Thucydides allegatur Il, ° od 
; 764| ‘#ibices Grecus 11, 35, 
tiara rea in capite, folis st 
regibus data 1,544) Tiburtinum 1, al 
Tiberis il, 298.823. inTi-| Tiburtinus calix Ils 


beris ripa regna Arcaduin |, 
Ifl 

Tiberius filius Livia Au- 
gufte 1, 161. Attici progener 
Il, 66 


tegrim ofculatur cuitos 4 

7 

Tigris fluuius Il, 673. tt 
nefcit & tandem iternm ¢ 
: mergit lh, 463. 675-51 
Tiberius Cefar Appia via}  Til/ius Cimber ‘cerns 
ad deos init 1,806. amicornm| Cefarianarum partium & 
notitiam averfatus|,516. Au- fenfor Cefarem poftea int 
' feet 





RERVM ET VERBORVM. 
“fecit 3, 89, efus iocus in fe tum I,25. 11, 734. vide Li- 





"143-0. Tillio Cimbro ebrio- 
fo cred:tum fuit de C. Czfa- 
‘Fis‘eude ibid. 
Timagenes hiftoriaram {cri- 
tor, exclutus Augufti domo, 
in Pollionis Afinit contuber- 
‘mia confenuir 1, 83. felicitati 
wrbis Roma inimicus 11, 
370 
timenda quibus depelli pof- 
Aint Il, 41. feq. 


timendornum tria genera Il, ) 
l 


4 
timere an definat, qui d: fi- 
mit fperare U,13 
timeri non eft potenti fi- 
gnum |, 36. quam defpici pe- 
riculofius ], 36 
timidus duorum generum 


eft, 477. pro canto accipitur . 
HW, 327° 


timor acer & afliduus quid 
efficiat 1, 287. feq. vide Me- 
$US. 

timens Deum an non fit fa- 


nus 1, 471 
timoris reprehenfio & re 
media ll, 37. feq. 


tiro pallefcit ad vulneris 
fafpicionem l, 203 
tiruncaloram impetas pri- 
t li, 482 
titulus fepulchri —1,_ 436 
titulum impingere Il, 132 
Titi Arii iberalitas & Cle- 
mentia in filium parricidam 
J,29- 

Titt Manlii pietas in pa- 
¢rem imperiofum | 1, 454 
Titus Liuius fuos libros a 
Doro emere poteft 1, s61 
a Tito Livio pofitum di- 
um de Czfare vulgo ia&a- 











Wins. 

| ro oy Latine exprimi ge- 

j.quit ll, 168. fex modis dicitur 
1,168.fq. 

| togate antique Il, 348. in- 

ter comoedias & tragordias 


mediz ; i, 22, 
togats J, 363. ll,s 51. togeti 
purpuratique 1, 258 


fogis inter fe corona for- 
didiar & turba culcior diftant 
| MH, $3 

tolerantia fortis afperorum 


fine optabilis 11, 206. 
feq. 
tollutarii Hl, 327 
tolleno ll, 614 
tomertumCircenfe 1.365 
! tonans 1,462 
tonat aliquando fereno ca- 
lo il, §¢79 


tondere fiiios in luétu mo- 
ris rat - 496 
tonitrn quomodo fiat 11,616. 
618. 620, f9. 643. feq. 
fonitrua antiqui tonitruum 
aut tonum dixerunt I, 644. 
quedam absque nubium con- 
curfu Il, 62%. folmina & ful- 
gurationes fimul fiunt 11, 
616 

aduerfus tonitrua fabter- 
ranee domus excogitate |!, 
: 739+ 742 
tonitrunm diftingtio 


ll, 

626 

toufer 1,324 
tonum dixeruat antigui to- 
nitrna i, 644 
tormenterum patientia firne 
optabilis ll, -06 


torqueri, Kin conuitio ia- 
‘ cere, pariane fint ll, t98.227 
PPP 4 serpor 


INDEX. ‘so 


QE a 
torpor letalis ll, #89 
torrentis carfusll, 679. ya- 

da |, 352. impetus NN, 74 
tortor inftrumentis av etur 

9 41 

trabes ignee ll, 580. feq. 
an inger Cometas ponenda 


U, 779. quomodo fant il, 
780 

. . tra&atori manum praftare 
. H,20¢ 

tradudio & dedecus ll, 

, 308 
traducere i], 410.48 2 
Tragicz Ul, 22, 
Tragici dium =U, 14. 
trama quid fit ll, 59 


tranquillitas Gracis we- 
pies |, 2°7. quenam fit vera ll, 
162. quibus remediis procu- 
setur |, 218, feq. Epicurzo- 
rum qualis ._ 1, 427 
tranguillitas animi eft indi- 
cium Magnanimi 1, 66 
tranguillitatis caufa non lo- 
cus, fed animus ft Il, 159 
tranquillitati infefta vitia 
J, 23°. inimicus eft comes 


percu:oatns 1, 228 

‘, tranquillum mare ll, 718 
| ‘tran. jigurari , 14 
. franslationes verborum ll, 
176 

Trafimenus 1,31 

‘tremor verre — Ill, 761, feq, 
tremoris carporum caufa Il, 

159. feq 

Triarit 1,224 
tribunil honoris infigne, 

non h-aor 1, 388 
tribunal nummarium alteri 

adic re 1, 391 
ordi- 


Tribenzs a Maalio in 






















nem impune, redadnus 4, 
1 4 4 
tributum principale 1, 46 
prowinciarum vna coena com 
fumptum 1,107 


tripudiare virilem in mo 

um 2 

Triftionta a Clandio cc 
11,819 


triftitie fitne cognate we 
luptas aliqua 1], 4.40. qvaram 
dam fosminarum finem mos 
impotuit l, 124. quomodo 
triftitia collatur J, 126, hee 
homines ighabiles ad adic 
nes efficit . }, 306 
tritica bonum lh, 567 
trinmphiralis profcriptio | 


: 4 
Troglodyte ll, x0 
trofful: « Uh, 3:6 


troffuli & iuuenes = ll, 33 
tuber tyranni gladio dis 
fam 1, 413 
Tubero fitilibus ia pubiia 
coena vifus li, 433. quibusdsn 


parum frugi eft sa7 
Tuberonis lignei lea, | 

hoedinz pelles & vafa fidila 

. 1423 

cum Txberone viuenduml, 

; 4€5 

Tubicen Ul, 29 

Tullins Cimber nimius fut 

in vino ll, 300 


Tullius Marcel'inus cont 
lio de morte cum amicis be 
bito, tridui inedia (abi vitan 
ademit ll, 254 

tumultuarins miles 1, 61. 


fe, 


Txurannins fenex, procart 


tionls vacatione acceptiont 
tamdiu fe plangi inffit, qu 
as 





RERVM ET VERBORVM. 


L———— 
usqoe labor illi fuus reftitu- 


tus fuit, » 336 
turba vitanda Il, 16. feq. 

_. 19. 28 
turbo ll, 780. igneus Il, 
727 

turbinis. cavfa ibid. 


turdils fiue torturille Il, 


425 

in ¢xrnv nulla mora 1, 
552 

furpia que I, 1. ¢ 
surtuville quid fueriot ll, 
42, 

Tafcis famma fulminum 
{cicntia ll, 629 
Tafcos Afia fibi vendicat |, 
110 

Tufenlanum 1, 466 
fuffis continua ll, 2770 
tutela ebore celata Il, 
259 

tuto vt viuas, quz obfer- 
vanda ll, 469 
tympanum in manu eft |, 
351 

tympana cor fonent I, 
627 


tyrannicida conf{cios tyran- 
ni amicos nominat re 
tyvannus an beneficiom det 
1, 412. feq. 

tyranni & regis differentia 
1,286. tuber gladio diuifum 


1, 413 
tyranno an beneffciam dan- 
dum 1,573 


tyranni triginta Athenien- 
fium ll, 466. ciues occidgrunt 


], 224 
fyrannorum pana =, 299 
Tyria purpura ll, 599 


Tyrit Africam incoluat 1, 
110 





Tyrus aliquando ruvinis in- 

famis fuit Il, 741. mouetur & 

dilnitur i, 766 
V. 

YE Aeatio procurationis 1, 

336 


2 
vacationem dare 1, 3°72. pe- 


tere 7 
vacua font vocaliora, quain 
plena ll, 627 
in Vadimonis lacu infula na- 
tat N, 673 
vadimonium Il2r 
vade rortiter, vade felicit:r 
ll, 772 
Vagellit carmen = Il, 744 
valens U, x7 


valere, philofophari eit li, 


4 
Velerixs Afiaticus 1, ane. 
conful ll, 625 
Valerins Coruinus ob Mef- 
fanam captam Meffala dictus 
1, 32 
valetudinarium |, 19. Uf, 
_ $73 
valetude animi primum, 
deinde corporis curanda ll, 
valetudo felicior Il, 104 
valetudine fefli, iracundio- 


res l, 43 
Valgius Atnam vnicun: di- 
xit ll, 144 
validiffime 1, 320 
vapor ticcus & humidus II, 
617 


varices quidam cxfecandag 
prebens, legere librum per- 
feuerauit ll, 2479 
Varro citatur $14. Gua 


PPP 5 arte 


INDEX 


be on eee 
arte ventos ordinet Ii, 731. 
Vultarni nomen vferpat loco 
Bari iI, 732 
Varronis: Romanorum do- 
Giffimi remediam aduerfus 
mutationem locorum = J, 112 
Varus eques Romanus ccc- 
varum bonarum affefator I, 
; $$8 
vafa colligere 11, 58 
Vatie felicitas vulgo ce- 
Jebrata Wl, 157 
waticinantinm copia vbi Ul, 
768 
Vatinius fcurra quomodo 
Ciceronis webanitatem cffn- 


gerit I, 267 
Vatinins rempobl. venum- 
dedit J, 249 
V atinio popofitas Cito 
yar 
_ in Vatininm Calui fenten- 
tia II, 39 
Vatini 1,249. Il, 546 
vdum plus eft quam hunii- 
dum Il, 62; 
vectatioc 1,24; 


Vedius Pollio murenas 
fergoine h»mano faginabat 
3,293. ob feuitiam ia feruos 
caftigatus ab Augnito i 

9 

vellem que velles 11,2 9 

velocitas que laudabilis J, 
56. orationis oratori non eft 
permittenda If, 117 

velum alleuatur If,a7 
welis coenatio muniebatur 
Jf,7 12 
vena ad extennandum cor- 
pus percutitur ll, 218. medico 
tangenda eft Il, 69 
ven@ aquarum li, 663 
wong fanguinis receptacula 








IE, 663. feq. incerta 
lcm turbantes mod 
indiciom I, 459. « 
remedii caufa extr 


venarnm imperti 
bititas , valertudinis 
dicium 

venas cadentes v. 


venaré in mari 
vendens funerib 
ria & lucrum opti 
rito a Demade fit 


vendere que em 
um ius eft 
venditio quid 
veneficis 
venenata fulmin 
num amittune 
venenum ferperg 
nam perniciem pr 
ne fua retinent 
venevia 
Veneris comite 
tie T, 38°. fignum 
V eneris genitric 


Venerem fuam 


venia l, 46. 307. 
dabilt; fic 1, 56. a 
ens dare debeat 

venter bene mo 
gna pars eft libert: 
paruo dim‘ttitur 

ventris canfla gq 
boretur 

ventri obcdicnt 
lia funt, non he 


ventilare 
wentus quid II, 


ERVM ET VERBORVM,  : 





communis: I, 479- 
fiar II, 72c. 726. 

II, 722. an fit cau- 
‘um II, 781 
: aéris difcrimen I, 
722 

: fpiritus difcrimen 
11,728 

um iactare brachia 
«11,783 

veGiay 1,726, Ete- 
{ubterranei I1,72g. 

norumdam locorum 
733. quando & vn- 
iI, 723. (qq. 

m abufos II, 734. 
& nomina Il, 730. 
as Il, 733. ad quid 
ti IT, 736 
id fummam caueam 
J,2g9: multa apud 
fitu occupata Il, 

auciora rebus]}, 423. 
[,19. philofophanti- 
a effe debeant Il, 
233 

iffefforis pretor ad- 
pronuntiat {, 222 
‘x alieno feculo pe- 
MW, 51k 


um cura nimis anxia 
lebet Il, 515. nate II, 


slationes IJ, 176 La- 
magna pauperras II, 


tam quam rerum Cu- 
I}, 126. feq. 
apera concordare 
1,355. 358- WH, 62 
dia quorumdam ex- 
da If, 3a. feq. 
indi@ laus, & quod 
ientia eam ambigat 
i, 30 


da 


a 





verecundiam {cenici- artifi- 


ces penitus exprimere nor 
poffunc 


I, 31 
veritas & virtns idem UI, 


226. innoluta in alto latee I, 


+ $42 $55. feq. 
veritatis argumentum eit. 


publicus confenfas Il, $24. 


fimplex oratio ‘II, 116. 141 
verminare HI, 629 
verminatur 1,356 
verminatie II, 368 
verminationes cerebri eftu- 

antis Il, 4.8 
vernilitas Il, 404 
werniliter I, 405 
vernula rudis 1,214 
verrucofus I, 402. 481 
verfutilia Il, 357 


werfura domi fit — I, 498 
verfuram facere Il, 6x 
verfus Ul, 392.418. de ana- 
ritia IT, 478. feq, 
verfus Grecus deteftabilis. 
I,3cs 

verfus difertiffimi inter mi- 
mos iacent IJ, 22.’multo effi- 
caciores funt foluta oratione 
Il, 478. feq. 

verfunm duorum de benc- 
ficiis cxamen I, 382 
veruex marinus I, 277 
verum non nifi audituro 
dicendum II, 91. dicere & au- 
dire adfuefcendum II, 214.0: 
mnibus publice dicit Seneca 
Il, 351. qui dicat, potentibus 
dee I, $42 
vert fimilitudo, non expto. 


ratio {pectatur I, 483 
vertebrarum doler guomo- 
do interquiefcat II, 26g 
werticofus I, 782 
Veftales virgines 1,372 


weftin 


INDEX =§ '. 





veftiarinm ], 230 

weftis quando mutetur ll, 
gs. peruecta magiftratus |, 18. 
Sahil 





eS 
viduxs celibatus |, 390 
Vienna Ui, 8i 
vigilte peruerfam tempus 


celatura ll, 357. ponderi- | arguitur 1, $54 

bus aut tormentis fplendere digtliartnm li, 165 
cogentibus preffa 1,214.) villa totius anni Ii, 
omnis fapienti non conueni- 158 
ens, nec yniniscolor U,144| ville caftris fimiles 1, 
veftis mundz ele&io appe: 146 
tenda homini - 11,376 |" vinGorum greges in eu. 
veftes e corticibus arborum, | tam & colorum paria didudi 


auiam plumis, vulpiom ter- 
is &c. 0,357. fericw expro- 
rantur l, 554 
veftinm color 1, 340 
veftigia {na animalia que 


dam circa cubile confundunt 
’ Il, aut 
weteranms audaciter cruo- 
sem fuum fpeGas 1,202 
veterare 1, 158 
Deterana N, 514 


weternofus animus _1, 24 
veternofifimi artificii nodi 
ll, 294 

weterum opiniones parum 
exactz & rudes ll, 746. pre- 
ceptum de optima vita fe- 
quenda l, 345 
veteribus mos fuit terram 
fubigere ll, 319 
vexillis fubrectis vrbem in- 
trare 1, 506 
via Latina Il, 265. recta 
Hi, 822. facra 1, 173. feq. 1, 
$21, vicinalis I, ga 
viane monftranda fit in- 


grato 1, 480 
viator ll, 148 
vicarts duo - |, 229 


; 1, 924 
per vindtos terra colendal, 


$65 

vindemitor _ Ill, g06. feq. 

‘ vindida quando lendan, 
quando non 1, 54 
Vinicii tarditas in diceado 
Mary 

vinuns caleatibus ingeniis 
& pucris fabtrahendum |, 
43. iram cur incendat 1,41. 
fulmine gelatum, cur potom 
exanimet, aut dementes t- 


ciac Il, 642. frao dolio rig. 3 


dum ftar 1}, 633 
vint inuentor cor Liber 
di&us 1, 245. minifter in 
muliebrem modum ornatms 
li, 131, veteris amaritudo iph 
deleétat Nl, 134 
vino deditorum vita quam 
turpis 11, 347. feq. — inter. 
dum indulgendum 1, 225. 
feqq. 

inter vinnim & oleum oc 
cupati‘ homines ll, 46 
vina per fapores & etues 
difponere N, it 
vir bonus an beneficium 


Vice Pots filius Diefpiter| ingrato noto daturus fit |, 


ll, $17] 477. an non irafcatur, fi pe 
victime quando grate 1,{trem cedi vel matren regi 


388} viderit!, 14. duplicis aotz Il, 


121. 


a 


'- RERVM ET VERBORVM,\ 


121. non potelt non facere, 
quod facit |, 534. fur mz pie- 
tatis erga deos eft ll. 257. 
ab nonefto nulla re deterre- 
tur, ad turpia nulla {pe innie 
tatur il,256, vinci nequit |, 

492 
-  viri boni animus qualis 1, 


Virgilius a Polybio con- 
uerfus 1, 139.144 
Virgtlius Etmnam defcripfit 
ll, 274, Enuium imitatus eft 
ll, 485. perum proprie dixit, 
mala mentis gaudia Il, 175. 
reprehenditar 11,323 
Virgilti precepta nautica 


@ exemplum femper intuen- | ll, 152, verfus duobus eter- 


dum Il, 32. feq. fimilitudo 
cam Deo 1, 196. I], 119 


238 | 


nam memoriam promittentes 
l', 66. verfus 1, $8. 179: 277. 
320, 460. §23.578. ll, 152. 


viram bonum non fa wat! 163.166. {q. 175. 179. 215-237 
ftndia liberalia “ ll, 339 feq., feq. 305. 322. 375. 42% 949s 
is viro bono habitat Deu: | 466, 482. $17. §$9.591- 96> 


H,119 

viri boni omnes pares ll, 
200. rarius exiftunt 
viris bonis cur mala acci- 


654. 676. 693. 705. 766. 
Virgiltum aliter grammati- 


ll, 121] cus legit, aliter philofophus 


li, 48 
dant |, 93. f2.203. inett quid-| Virginias & Regulus Coft 


dam divinum 1,194 
viros bonos, candidatos di- 
cimus Nl, 7 


viri diferti turpiffimum ' 
ll, 28. fq. : 


‘ prin: ip ium 


I, 739 
virgo aqua ll, 298 
virtus animi wna, fed mul- 

tz fpecies ll, 196. cui placer, 
is non poteft placere pepu- 


viri gratiofi timend: .nter-' lo Il, 94. numquam later Il, 


dum ll, 41. feq. 


vir fortis & ftrenms ll, 70.! 
eius defcriptio Virgiliane I, - 


; 422 
virt fortes qui }1, 


424. , 
fey. 


276 

virtas a voluptatum mini- 
fterio defenditur 1, 457, ad 
bene beateyne viuendam fa- 
tis effe probatur, opinioni- 
bus contrariis breniter refue 


virorum magt®rum imagi- | tatis 1,355. Il, 3 8. feqq. 327. 
nes & natales celebrandi 1I,{cur apllo egeat Il, 242. ex- 
187. exempla fequenda 11,| perimenco innotefcit 1, 202. 

- 464.{. ».fapientum conuerfa- | fol verum gaudium patit Il, 


\ tio vtilis 
virga auree 


ll, 395| 87. in quocunque habitu eft, 
1, 215| prodeft 1, 224. feq. maior vel 


virgarum, coronarum & ar-| minor fieri non poteft Il, 196, 


cus differentia 


ll, 595 | -24. feq. 245. natura glorio- 


virgaram fignificationes & | ta |, 453. nihil in fe habet ve- 


caule 


ll, $95 | nale 1, 456. non cohoneftatur 


viridibns cifterna {ubdita 1), | pulchritudine corporis,- non 
319 | deformitate fosdatur Il, 195. 


\. 


u0a 


INDEX 





non dedifcitur II, 143. non 
ropter voluptatem petitur 
»347. omnibus patet I, 438. 
. periculi auida eit 1, 202. que- 
dam cffugere non poteft H, 
165. guid fie Il, 499. fua ma- 
gnitudine omnes dolores, 
moleftias, iniarias elidit II, 
198. feq, fuapte natura placet 
], 470. ynicum hominis bo- 
num If, 257. an turpibus irats 
effe debcat I, 31 
virtutis ardui aggreffus 1, 
ac7. feg. 357. comitatus in- 
diuiduus II, 20. documen- 
tum nunguam molle II, 204. 
occafio & calamitas I, 202. 
due partes Il, 396, opera o- 
maia bona Il, 257. feq. vis I, 
470. calcar an fitira I, 62. & 
voloptatis diffimilitudo I, 
345. & voluptatis focietatem 
quid prohibeat I, 353 
wirtuti etiam in letulo lo- 
cus II, 271. oppofita nihil de- 
trahunt It, 378. feq. 
virtntes inter fe pares, vt 
virtatum opera II, 195. qua- 
dam ftimuhs, quedam frenis 
egent I, 36;. fi animalia fint, 
quam mula abfarda fequan- 


tur 11,499 
in virtstes arduum iter 
non cit I, 33 


wirtutum humanarum vni- 


ca regula If, 196. pretium in | breuiffima cit 


feipfis eft Il, ag5. femina na- 
tura inficra funt I, 478. ma- 
gnarum memoris facra I, 

480 





bitur Ih, $93 
vifns fallax Il, 95 
vita au, non tempore 
metienda eft 11,328. feq. occas 
patornm breuiffima eft |, 
317. 323 

vita longiffima J, 137. 318 
If, 382, cur breuis videatur 
I, 301. 323.316, 318. errorum 
plena I, 339. fortune expers, 
mare mortuum eft II, 209. #- 
Ga & oftentationi parata |, 
244. inter bonos & publicos 
mores temperanda II, 13. me 
lior quam valgus viuit infti. 
tuenda, non contraria II, 12 
nuda mufcarom ac vermium 
bonum I, 449. non fentien- 
tibus effluit If, 214. feg. po 
tius deridenda , quam de'lo 
randa eftil,243. quomoda ho- 
minibus elabatur II,4. quo- 
rom breuiflima, ideoque m- 
ferrima fit I, 330. feq. ferii- 
tium eft I, 232. fupplicium et 
1,143. fimilis fabulz 11,262. 4- 
milis Ciuitati capte I, 79 
fiulta I, 143. vt ruta Gr & te 
cura, que obferuanda Ii, 44g. 
otiofa & igneua different If, 
197. feq. quoramdam contia 
naturam initituta taxater If, 
§54-feq quorumdam forz’- 
cis per arbuita repentibust- 
milis I, 238. occupatorsa 
I, 317. 32: 
vite amor Caten@ com 
ratus II, 36. breuitas I, 18}. 


| 3:0. M,1c2. conditio quails 
c 


umgue 2quo animo ferends 


wis electioni obeft 1,412! 1H, 474. confenfus cum on 


vijcota beneficia 
%i/ceratio 


If, 20 tisne laudatus II, 62. dintzr- 
Il,61 | nitas non canis vel rugis 2 


ius nofter in humide la- i ftimanda I, 319, cxordiema 
. Bets 


- oe 


==... 


RERVM ET VERBORVM. 





fletu 1,135. faftidium quomo- 


do: fugiatur I, 223. forma fa-| | 


na & falubris 11,21, genera 
tria. quodque fit optabilius 
3,377. genus antterum fugi- 
endum II, 12. ia&ura maxima, 
dilatio II,3:8. feq. inzquali- 
tas I, 217. inconitantia I, 371. 
inconftantia ynde If, 62. men- 
dicatio foeda Ul, 44g. mimus 
II, 278. opera qua regula dis- 
tribuenda I, 553. {patium am- 
plifimum IT, 384. tria tem- 
pora 321. tributa Il, 42s. viti- 
. am maximum il, 457 
vita beate fumma I, 125. 
vid. Beata. 
vite in contrarium circom- 
afiz caufa IT. 536 
de <ite brenitate an iufte 
mortales conquerantur I, 
311 
vite fue fitne vis inferen- 
da Il, 216 
vitam contemnere, & rege- 
re vix tota vita difcitur II, 


497- fecuram mari mortuo 
Comparat Demetrius I, 
209 


vitalia eruere II, 44 . in 





oe me we 





temporibus adfcribuntur,cum 
Cuiusgque propria fint Il, 142. 
naturalia nulla arte vinci pof- 
fane 1l,31. non ia vfum re- 
cipienda funt , quia aliquando 
boni quid effecerunt 1, 14. 
non &ant une loco, fed fe in- 
uicem pelluat |, 391. omnia in 
omnibus, fed nen omnia in 
fingulis exftant 1,478. fub 
vircutum nomine obrepunt Il, 
127, feq. virtutibus confinia 
ll. ¢42. an fint animalia Il, 
soo, vwvlginebis ridicula yi. 
deri debert, non inuifa |, 242, 
corporis &animi cur diffimy- 
lare foleamus Il, 153. illinune 
turba & fpectacula Il, 15, feq. 
non temporam ,, huius vel il- 
lius feculi funt , fed homi- 
num ll, 426 

vitiorum proceflus I, go3, 
remedia Il, 494. feq. irrita« 
merta quam longiffime func 


profugienda ll, 145 
vitrarins ll, 363 
Vinarinm 1, 293 


vinendt corrupta ratio cor- 


homine prius ordinaptur I,;ruptum dicendi genus pro- 


28 
vitalis calor T, 461 
Vitelleius 
vitilizo & foeda ex alb«) va- 


rictas 
quoque transfertur 


titor 
witis virtus 


obiicere, iniguum = I, 72, feq. 
vitia contactu nocent 1,327. 


If, 6-74 
vitis ex arbufto fuo annofa. 


ducit Il, 506 
cinenduus {emper vt coram 


11,684: Deo infpectore & arbitrc 1, 


=97 
vinere beate & fecundum 
naturam, idem et 1, 345. iu- 


If, 32g /cunde nemo potelt, nifi & 
non qualibet infitionem pe-. 
Il, 120, 


vitium commune fingulis' ll, 34.181. nonlicere, multi 


honefte viuat 1, 348. beng, o- 
mni loco pofitum H,90 in 
neceffitate , nulla neceffitas 


falfo quernntur II, 318. o- 
{tio aperto vix eft, qui pof- 
fic
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Opera Omnia"

See other formats
