Skip to main content

Full text of "Oratio habita in aede Divi Petri in Epiphania"

See other formats


-226    coRTESius  (Alexander). 

Oratio  habita  in  aede  Divi  Petri  in  Epiphania,  1483. 

Black  Letter^  33  long  lines  to  a  full  fage.      Cafital  spaces;  s-paces  left 

for  Greek. 

4to.     Vellum. 

(Rome,  Stephan  Plannck,  after  25th  January,  1483.) 

Hain  *5773.    Proctor  3635.   Pellechet  4006.    British  Museum  Catalogue,  Vol.  IV,  p.  82. 
H  Only  one  copy  in  U.S.A.  (according  to  Census). 


6ipx>Mihfon.mzx*Mkmdcr€i>zttfm* 

Hbui  020tionent  &imA\iypon*iXhx*h\o  diebue  coi^ 
tuo^*1K'€^T*  Seimm  iti  folenni  €pipbanif  cclebzitate 
(Duam  qaidem  quonia  aebzf  amico^  ef  flagitationee  cogebant 
vt  rriiderem  libiarifs  impzimendaj:  flolni  quic$  mdiri  pziuf ^ 
tii^  redieapoftolicf  numen  quod  ozbi  terra^  pzff  idet  inuocarcm 
(Quo  certe  nibil  maiue  in  rebue  bumanie  iueniri  potelt:  H  quo 
benefacta  omnia  mo2taliu  demanant:  (tni  quicquid  f  it  laude  di 
gnu  referri  debet  femper  acceptum  Sanctitati  tiif  iccirco  bas  mc 
a8  pzimitiae:  rt  in  poetica  blim  cum  tuae  ree  geftas  celebzarcm: 
ita  nunc  in  ozatozia  rltra  ofFcro  t  dedico»  flccg  tamcn  boc  fcribo 
Quod  eciftimem  a*S*2C'quf  imenfie  bumani  gencrif gubeman 
di  curie  occuparur  id  legendum  fo2e:(Z!um  iampiidcm  non  mem 
erit  mea  vot  dum  perozarcm  ad  facmtiflimae  aurce  pcrucnirc» 
Scd  feci  vt  ftquando  buiue  rei  fericm  quocuncg  intcllcjccrie  bc/ 
nedi^at  mibi  dcirtera  tua:qua  ccrtc  nccg  diuiniue  mq^  cdeftiua 
quicq?  babcri  dcctt*ilDcne  te  feruet  •panccpe  demcnris*  Sapicn 
ri{  tuf  ac  pietati  f jlicitcr  dignitari  opri^t  maj:«f jliccr* 

Sla:.  Coztcfii  oiatio:  qua  babuit  in  f  dc  diui  Tpctri  f rcquE 
ri**R.Car*Scnatu.rii)»idue  ianuaripin  €pipbania» 

tjidimue  ftcllam  ciue  in  ozicntc  u* 

Uf  cctcroe*  •p^HmplieB»  ad  boc  diccndi  munus  fufcipi 
en  dum:  folcnt  ad  bo2tari:ea  me  bie  tempozibue  marf/ 
me  dcterrcnt:rd  q6  illis  qui  ante  buiufccmodi  ozationee  in  boc 
oidine  babuere:quantU5  mibi  annietingcnw^doctrina^pzeftite/ 
re  tanto  f  iducia  maioz  ad  dhxndu  fiiit:  rcl  quod  co  fo2n>idolofi/ 
uecft  dicere*  iluo  multo  JHuftrieB^dariea^fapienries^audito/ 
ree  a  1funt:(Quo^  eriam  oza  oculofcp  mtucri  (anctu  cft  ac  religio 
fuw^^ta^l^^S^rcftra  bfcp2efentia;ioci  maieftae:ponrificC:ccn/ 


felTuetreHqiiommfrcquctltia  ^rpectatiot  quj  omnk  alacritfltc 
quanda  audieudi  pzffe  ferrc  magno  ftlcntio  ridcntur  mm  riri/ 
bus  dilf idcutcm  iiuimum  feufufq^  i  pectue  bozroic  qHodani  pcr 
terrcfBciuut  atq^  perturbantX7arijcnim  rcro  tametfi  confpcctug 
rdlcrrancrilTimu3locu0anguRifftmuB:ftatuebuiueo2ationia 
cminentifrimue  fapicntilTmioium  r  iro!um  p:gclana  ingcnia  crcr 
ceretine  duin  ipfe  qui  ncq^  ftate  nec^  indufh-ia  ralco  tan  ti?  pcn/ 
derio  fuftiiicrenntam?  ca  me  fpcs  crigit  atcg  cjctollit  quod  conU  / 
do  v<y3  pzo  rellra  incredibiii  inauditaq}  bumanitatc-ctia  ft  fepi 
entiss-reflTi^  aurib^-non  fatilTccero  indcJcm  banc  rclumatccp 
in  re  tam  ardua  pzobaturoe  reliqua  rero  imbeciUita ti  mce  codo 
naturoQ  Guod  fi  nulla  alia  ratiom  in  tanta  formidinc  rcfici  rc# 
crearicp  potcraj  nonnc ad  dccue boc aditu laudie  crdtari  inflS 
mariq3  debucramf  cum  piopofua  big  ftudiie  pzcmia  ridcrcm  no 
ea  tantil  quf  roe  abunclatiiTHiic  rirtutibus  conferre  femper  con 
fueuiftis^t^^  ctia  bcatitudinis  futurf  imoztalia  illa  ntq^  f  tcrna 
(Quf  cum  animaducrterc  oWatam  fubiro  mibieam  (^iccndi  ma/ 
teria  cognoui  qua  nibtl  rberiuecitibil  crcellcntiue  nibil  acltnira 
biliu9  inueuit :  €tem  dc  €pipbania  boc  cft  de  apparirionc  dtii 
dicturu9  fum«(Qua  gd  poteft  cfTc  amplius  qua j  cuif»  dc  fumma 
^uidentiaf  ©uid  cfleftiua  qua  cum  de  ^riei  cflof  (Duid  diui 
niu9  qua  cum  de  dcQ  loquit  tadmonetKJocc  tf  ^n  qua  re  non  ta  j 
rereo:  ne  ntmie  multa  diriffc  qua  nc  potius  plura  pjctcrmiliiTe 
ridcartita  cptum  fiducif  mibi  cauf^  dignittie  tribuit  tantu  anb 
dctrabit  magnitudo.  (Duid  pziui?  mcmoiD^p  »3-  rnde  iniciu  (m 
ma3  q  nam  tanta  cuiuf$  diccndi  (i>piafq6  tm  ingcni)  fiumcnfq 
tanta  ri9  tantacg  facundia  potcft  iwicniri  quj  iton  dicam  tracta 
re  aut  erplicarc:  fcd  perftringcre  aut  dclibarc  tam  immcnfa^  c^m 
ftiani  numinis  amplitudincm  poITit  f  (Duid  em.maii:^  pcft  \yo/ 
minu  mempiiam  f uit:qua  cum  er  liluie  r  udcetagrcftte;  paftozce 
mm  er  dirmnaiea^regionibue  regce:  fapicntc^:  9?agnc9:illc0 
diuinie  nuntii9:bo0  fpderie  dnctn  tanta  terra?  fpada  cmenfos 
rniuerft  mundi  auctQ:em:nullo  parcnti^  dolozc  cditi]m:iu  fcno 


iii  ilabuloan  pzf fqHo  cxpolltmif.mfentcm  rboipitcm  nudurado 
ratmn  fiypplidtcr  veniflc»Sed  qm  f  mc  diuina  opc  nil?il  bcnc  po/ 
tcH:  cuenirc  tantj  matcrif  campum  ingrcfluri  rirginc  pziuelba 
riam  reluti  olim  0?agi  ad  gcnua  pzouoluti  aducnfrcmur»  (Dcm 
cam  dcpzcccmur  r  t  \m  oculia  quibus  illoe  intucbatur  noe  quo/ 
cg  afpiccr^  dignct  •  poftrcmo  ctiam  Pt  mibi  bui^  mpftcrij  pzimox 
dia  rcccnferc  conanti  libcne  rolcnfcg  afTu  atcp  afpirct:€rgo  per 
bennem  illum  mifcrico:dig  fontan  falutationc  angclica  tacitc  iu 
uoccmue*  Um  Oiaria.tc.  flunc  rcro  cum  potcntiiTimu 

o:ationi0  mcf  ctoi(m  Jllinc  mcrito  puicifci  ridcat :  rt  dc  ftclla 
p2imu*2Cum  dc  magis:  dcmum  dc  muncribuB  pauca  diiTcram: 
iurc  mibi  ia  pzijuie  r  idco  gcnue  ftcllc  pcr  tractandum  dfci^n  q 
quidc3  queftionc  pzftcrbfc  quf  nos  dc  gcncre  dicturoe  pzopofui 
mu0  pleric^  tempus  ac  locum  adiaccre:2)c  quibue  omnibue  di/' 
cam  q5  b:cuiiTimcjX)tcro:  gcnuB  aut  cft  bmoi  rt  ncq^  dc  i)6  ftcl# 
liij  quc  f itf  rocant  :dici  polTit:nccg  dc  numcro  incrrantiu  cicifti/ 
mari,(Qimi^  omniu  alic  in  altilTmio  mudi  rcrticc  fitc:fummo  q 
lo  inbcrcn  t^alif  autc  certo  ragantcs  crroic  pcr  flgna  jodiaci  ferti 
tur  *Rcliquu  cft  igitur:rt  ci:  bis  eam  fuilTe  dicamue  quae  rcp-en/ 
tc  in  acrc  nafci  compcrtu^  cft  •iDotu  cnim  cf  Icftium  cozpo:^  quo 
ru  riBcalefadendi  attrabcndicp  cft:matcria  calida  i  ficcam  clc/ 
nari  in  ettrcma  rfc^  acrie  rcgione:^^  rationc  ardo2i0:loci:impct^ 
iiloij:  eaminrtammari  rcrtiq^inetfigiemftdlf:  rciecti0alio:um 
opinionibuB  tandcm  'peripatctici  comp:obauerut»  (Duod  fi  rari 
o:  fuerit  illc  rapo::qui8  nefdt  cum  cderius  dilTolui^ctquo  pleru 
qs,  cadcre  fpdera  ridcnturf  Si  vtro  dcnfio:  fit  quis  dubitat  quin 
diutiu6p:otrabatur  ifiat  (Tomctce*  (Duc^  tamai  nccg  longius 
ki:c*dieb^iiccpb:eui^«rii*perdurareannotatueft:(2!urrelaita/ 
re  conrincntiefpauIocgtardiusobcratTirudincBi  mouctiir:nifi 
fp:tc  cum  aliquod  aut  infequatur  aftrum  aut  comitctnr^flaRi  tu 
dcmuu  rnacum  aftro  drca  terra^  fefe  reuolucntc  curfu  etringui/ 
tur  diurno:  lOomm  omie  perniriofi»3  'prmcipibue  Sillij  tcki/ 
moniobabetuf 


(frinccpflfamiueroterretfera  regnaC^ometea* 
Banguiaeuin  fpargens  ignem:mouet  atra  rubcntes» 
f  ar  qio  rapiosn  fcna  luce  cozrufammr» 
Sdntillat  fpdue:  terrifcp  ettrema  minamr» 
Sed  quid  ad  remf  bic  me  implicat  difficuItaB* 
•flam  quo  mc  rertamf  an  ncpzimumfpderiebuius^naturam  c6 
plectar  cum  fuerit  pieter  naturamf  fln  aftronimf  regulie  euoluS 
cum  bgc  facra  fint  illa  pzofanaf  Sn  ratum  ozacula  commemo:em 
quozum  plena  funt  rolumina  quod  infinimm  eiTetf  3n  gentium 
ecemple  repetam:cum  bcc  omnia  qu  j  rn$  fuerint  miracula  ejcce 
dantf  (Quibue  illa  non  modo:  equare  nepbae  rerum  etiam  cotu 
ferrc  impiiJ  eft:*Eutiu9  ergo  quedam  fuper  2Cimeo  iMatoniebu 
Infinodi  rerba  referentem  imitabo2«(fft  quocg  inquit  alia  fanctt 
o:  biftozia  qu^  perbibet  ozm  ftellg  cuiufda^:  *Plon  mo2bo9  moztef 
cp  nunciata0:fed  defcenfum  reaerabilie  dei  ab  bumana  conuer/ 
(^tionis  rei;r  moztalium  graciam:(Quam  cum  fufpctiftent  Cbal/ 
deozum  fapien  tes  riri:  t  in  confideratione  rcrum  celeftium  fatis 
ercrcitati  qufftffc  dicuntur  recemem  oztum  dei:repertacp  maie/ 
ftatepuerili  rencratosefrctrotatantodeo  conuenientianuni 
ci^iTetflon  ergo  illi  riderutf  rt  apud  Irmim. 
ardentemcp  polum  ff  ammteqlocg  roIanteer^Obliquaeper  ina 
nt  facc9  crinecg  timendi*  Spderie  t  terris  mutatc^  regna  €omt 
tem^flcc  riderunt  (Tiaudiani  illud  Huguriu  qualis  fecmrus  ini 
quutpzecee fanguineo  delabimr  ignc  (Tcmetee:  "J^zodigalc  ru/ 
bcB  non  illum  nauita  mto:  'flon  impune  r  ident  populi  fed  crinc 
minad^flunciat  aut  ratibu9  rento9  aut  r  rbibu9  boftes»  <£t  p:o 
fccto  flc  eft^^Tf  do  fuerit  angelu9  domini:  fnerit  fpirituflanctu9: 
fucrit  mum  ct  fupemi^  illi9  aftri9:fucrit  tum  pzimum  ab  opifi/ 
ce  re^  factum^flon  cjratia^  qualem  ridit  (Brjcia  cum  ad  Sala/ 
mina  pugnaret:  flon  Ippon  quem  rti  diru^  Hegipti)  abominS 
rur^flion  crinita  $  (i^far  Suguftue  patri9  anima  falfo  ejciftima 
ri  roluit:flon  l^ogonia^^flon  ^fppia^^flon  lDpppeu9 1  ne  fm/ 
gula  cnumcre  nibilbo?  oftento^  f uit:  flouua  faluato:  rencrat: 


■floua  kx  f  irmanda  crat:flouuni  fpdu9  terrie  effnlfit*JDc  gcnc/ 
re  vt  opuioz  farie  dlcimus^flunc  rcro  tcmpue  ac  iocu  perfcrutc^ 
mur:dc  quo  dubitaflc  plcrofcp  intclligo^fiuippe  ali)  bicnb  ante 
natalcm  dni  ali)  rt  pzimum  in  luccm  pzodiit  lur  jtema  oztum  f? 
du9fufpicantur:5>iui0  Huguftino  i  Cbzffoftomo  dilf  icilc  vifu^ 
cft  tam  longum  itcr: tam  bzcui  tcmpoic  fuilTc  confcctii  (Duozum 
qusdcm  auctoiitati  facilc  cfdcrcm  nifi  i  fcipm  idcm  Suguftinue 
mo]c  emcndalTct  i  alioium  mibi  fentenria  pz^ftabilioz  ridcrctur» 
Tflam  de  loco  quid  dicamf  3^^  iudf a  non  nulli  pzindpio  ftella  ma 
gi9  oblatam  putaucrunt»  *par8  a  'pcrfide  rfcg  contcmp!anribu9 
a}TuUiiTeconfirmant*(Duo0egofUiccret  rcdarguercmT  nimif 
cunolitaris  accufarcm*(Quid  enim  iuuat  in  minozi  negocio  rarf 
onem  quercrcrcum  eam  in  maiozi  contcnnasf  (Quafi  rcro  nodif 
fidliuefticrit  angeloe  dei  puocaflc  paftozee^iDe  quo  tfi  nibil  an> 
bigitupHut  non  idem  fit  reniiTc  coe  etiam  li  inter  illud  bicnnio 
cdnfecerint  ac  fi  tredecim  dicrum  fpado  peruencrint^JDummodo 
conftet  rcnilTe  non  nc  eun dem  alTccuta  fuit  effcctum  noui  fpde 
ris  clari  tudof  Ceterum  noa  fommo?  rirozum  controucrliam  in 
medio  rdinquamue  t  iam  rcniamue  ad  9?agoB:f  uilTc  magoe 
perfarum  facerdotc0  pzoculdubio  imter  omnce  faiptoies  conue/ 
nk*  (Qui  duabu0  bis  artibue  fapicnria  i  pictate  fadlc  rcl  qe  mo2 
talibue  antcceIlerent.(Quarum  altera  fbtura  diuinarcrakera  pt 
piriae  fibi  deozum  mcnteeconciliare  putarent  •^flud  itaqs  inge/ 
ni)  :boc  r  irturis  opus  babebatur  *'floe  igitur  ingeni)  p:  iue  glwi/ 
am  eicequamur^diu^  enim  littercf  (Dui  auditozesf  (Du{  biftozif 
c02um  fcientiam  non  cdebzaruntf  ^am  rcro  quie  igno^at  illozu^ 
difdplinas  nullie  intcrcederibue  commcntarije  pcr  tot  milia  an 
nozum  p2ope  miraculo  perduraflef  lCcftce  funt  noftrozum  Iccu/ 
plcriflimi  fDagnus  3^co  t  2)iuu6  (Bregozius  qui  pzudedfiimce 
illoe  ac  fapientiiTimoe  frequen  ter  appclIant.!2Ceftie  ariftotclce 
6tagpritc9  pbilofopbozum  princcpe  qui  in  Iib20  (Due^  magicon 
infcriplit  Hcgppriie  lT)ago9  ait  efle  anriquiozcB  qui  pzflni  pbilo 
opbiani  iauenerunt:auct02e502oafte'2Ccfti9iDarriu9  Eullius 


e!oquc5itte  dcaxe\€t  in  perlte  mquk  diumartt  '0?agi  qui  con/ 
gregammififanointerrecofnmentandi  et  colloquendicaufa» 
t)ec  quitquaf^rpcrfarumpoteft  eflequinonante  9?ago2um 
difdpiinam  fcientiamcg  perceperit :  Jteflis  •plinius  iDpflozie  in 
pzimi^  grauis  auctoz  •  iSpcbagozam :  (Jmpedoclent :  (Democri/ 
tum:  TMatonem  ad  banc  difcendam  cjciliis  reriuf  q^  peregrina/ 
tionib'?  fufceptis  nauigalTe:  banc  rcuerfoe  p2fdica(Te:banc  in  ar 
cbanii?  babuilTc^SCeflia  iterum  O^arcueKuIlius  ©ua  nocte  in 
quit  tcmplum  (Epbeft^,  ©ian?  dert  agrauit  eadem  conftat  ejc  ©/ 
Ij^inpiade  natum  efle  Hletandrum  atcg  rbi  lucere  cg)iflet  daini/ 
talTe  IPagoiJ  peftem  ac  perniciem  Hft^  p!orim:nocte  natam.2Cc 
fl:i0berodotu0  aipcarnafeuBquod  BftfagipzimumpofeaCp 
ro  fomnia  illa  celeberrimaf  idilTmte  interpzetati  funt:£t  cum  al/ 
tcr  et:  fozoze  i;item  dzocreatam  ridiffet  in  fomni/e  qu  j  rantie  Uii 
am  obumb:aret«S[ter  tree  folee  appiebcndere  conanri  libi  e  ma  t 
fiibu0  effijgifTe  ilH  ei:;ea  qui  roriue  Sfif  poriretur  nafdturum  bu 
ictriginta  annos  rcgnaturumquod  rtrumcgcuenit  rerilTtme 
p2§dicerunt«3Cefte0onmium  genriumlinguf  omnium  monu/ 
menta  populozum  artcm  illam  quam  ab  iuueniozibue  iPagita  j 
rulgus  appellat  natam  pzimum  cn  medidna  t  matbematids  fu/ 
perltitionum  riribua  aluilTe  ac  dcftderarilTimtB  bominibue 
pollidrie  eamadoIcuifTe.(Du^quidemomnia  fummafuiflcin 
bie  rcrum  peririam  Itquido  dcmonftrant»  (Quo  circa  iam  rirtu/ 
tce  rcliqiua  peifequamuratq^impzimie  aufpicadflimumdiui 
iDicronprni  p^ecouium  afFcrantus  ,qui  illozum  abftinentiam  ejc 
€buli  bpftozije  acccptam  bie  rcrbie  illuftrat  ♦  JCrfa  entm  genc/ 
ra  9)ago2um  apud  'perfae  fuifTe  commemozat:  quo2unt  p^imos 
qul  funt  docrilTimi  atcg  cioqucntifTtmi  cjcceptafarina  i  olcrc  ni/ 
bil  aliudfolitoe  in  cibo  fumere  'Ht  laerrium  2)iogcncm:2)iodo/ 
rum  Siculum :  et  i>tolomf um  in  cttremum  collocaiti  quon  iam 
aullieozumquoelcgcrimde  £Dago2um  mo2tbueac  difdplinia 
copioliue  difTcrucrc,  (Dui  mc  'Jndo^um  (Spmnofopbiftie:flec 


^udeozum  (STpe :  Vitc  (Sal!omm'2)ruidi0 :  Iflec,  Sflpriozum 
Cbaldf  is:  "flcc  Hcgpptiozum  facerdoribuB  0?ago6  perfaru^  rel 
fcienria  rerum:  velritc  intcgritate:  rel  cnltu  rcligionie  vt\  oza/ 
culia  piecinendisiriferiozeerllomodoociflimaut:  "^mmo  rero 
ctfuifleauctozeerapienticaflFirmant  etrotaetfacradije  facot 
coufueniflc  rcluti  foli  ab  bis  ocaudircntur»  ©iuinationem  ercr/ 
cerc:ftatua6redarguere:JDelub2anonfab2icarc  quod  ignoza/ 
rent  cff igiem  dei»  (Duin  etiam  cum  frcquenter  inciderim  in  di/ 
fceptatione  de  Hftronomif  inuentoiibus*  Cum  nonnulli  Segp/ 
ptioerafte  frcisatcpbozofcopiefnmma  induftriadcpzebendii) 
fe  eam  contendant*  Hlij  Babilonioe  qui  pioptcr  raftam  planiti/ 
cm  alTiduo  patentis  cfli  afpectu  motustraiectionefcp  ftellarum 
contemplarcntur :  alij  eos  qui  in  (Taucafo  figna  circuli  obferua/ 
uerintquodpzimieozum  curfusperfecutifmt  •  •pareatblantem 
JLpbicum  pzincipem  buiusarriB  ettollant  •  (Duidam  Ibpppar/ 
cbum  confimtatO2emdicant:quiinferccnto0anno0  ftellarum 
ambitue  atcg  difcurfue  quali  nature  cofcius  pofterirari  mandaf 
fc  memo2atur,(Jx>mplurc0tamcn  mc  reperifTc  memini  qui  rel  in 
p:iini0  iDago2um  ftudije  defcrant  palmam  quod  bi)  iufticia  et 
^religione  quedcograriflima  creduntur  intcr  mo^ralce  pzffta/ 
rent  toriue  mundi  notidam  reluri  diuia  inftituri  alloquife  ba/ 
buiflent.(Quodfi  2Cbalerem£DiIIefiumdeftcrionem  foliepii/ 
mum  Hft^agc  regnante  p^cdijciiTc  legimu0.Si»"p.  IRigidum  ac/ 
cepta  b02a  (Dctauiani  partue  dominum  terrarum  02bi  natum  af 
f  irmalTc  audiuimus^Si»  Hnatimfindrum  monitue  pzius  lacede 
monioB  rtcj:  rrbc  ruitura  crircutabinteritu  liberafieaccepi/ 
mu0»(Quid  mirum  9?agoe  fpderum  contemplationi  femper  in/ 
tentoe  tantum  mpfterium  p^euidiflc  f  Kuinam  alif  ct  itKcndio 
remplip2efagiere;:bumanigener{0  falutemei:  fideri^  nouitst: 
non  p2ffagientf  *Regemmo2ralcmc]c  riri^amplitudine  ratici* 
narifunt:Kege  ftemum  cjc  clariflimo  iubare  non  raridnabunt  f 


(Tpri  1  Stondri  caduca  imperia  picdirere  Jdh  dbiifti  regnum 

fempitcmum  non  picdicentf  (Equidem  eoe  committere  magnuj 

piaculum  reoz  qni  audent  cogitare  dcnm  omnipotentem  ia  oztu 

piincipium  terrcnozum  ftgna  quf  dam  plerumcg  mififlc:  i  qui  ea 

interpzctarcntur  multiQfcnfum  infpirafle»  3Cum  rero  cum  vnu 

gcnitum  f  ilium  nafci  boininc^  iulTit  poztcnta  e  qlo  tam  dara  dc 

diiTc:  1  ncmine  qui  ea  intclligcret  inueniri  potuiflc^Oua  rc  ma/ 

goeticu  peritia  aftrozum  miraculum  admirato8.Seu  a  Balaam 

quondam  oraculie  monitoa :  fxuc  ctiam  quod  fanctius  octima/ 

turqui  iamdudumamalia  dcmonibus  circumuentirt  alium 

ciTcdeumcognofccrent  atq^rulgarent:dei:inftinctu  conuoca/ 

t09  rcritatie  crfc  arbitroz  regioe  illoe  acfapietee  pietatie  caftos 

atcp  integcrrimoe  f  (limare«<Que  quoniam  fimul  a  rcligionie  no 

ftrf  magnie  alTcrtpzibue  defenfata:  fimul  a  pzimie  illie  faaj  lei 

gie  conditozibue  appzoteta  pic  ac  finccre  crpdimue  iam  conful/ 

to  pzftcrmittam  ♦  Uideo  in  mc  omnium  oculoe  coniectoe  quali 

fuolococj:pcctantiumrtantiquaefati  qufftionee  attingamct 

•prifdllianf  bcrcfie  commenta  perucrta^^quf  banc  ftcllam  fuiffc 

fatum  domini  impudcntilTime  alTeuerabat»  'Jtacg  rcpzcbcnden/ 

da  cft  illozum  impictae  cum  iam  pzobatum  fit  bominie  rita^  no 

fubijci  rfqucqnacgcurfibuefpderum:  igemelloeeodem  puncto 

tcmpozie  natoe  diuerfa  rfoe  foztuna  compertum  fit:i:  apud  *per 

fae  ^temcg  apud  (Balloe  1  nunc  quocg  inWpania  regna  per  fuc 

j  ceiTionce  tradi  i  cum  r  na  pziuati  t  fcr  ui  cum  rcgije  f ilije  nafcan 

#  turboein  rcgno:ilIoein  feruitutcritamagcrc^T^wuidcntiam 

I  rero  clTc  in  fupcrnf  mcntie  f irmitatc  fatendum  eft  ♦  'flam  quod 

J  rerti  omnia  turbato  ozdine  ffl^e  arbitrariiur  noftri  iudid)  ctnkn 

1  duecftcrroz  nonpzim?  illiue  caufequemutari  nonpoteftatcg 

^  bonum  omnc  quod  eft  fecit  i  creat.  (Duod  fi  pzouidcntia  eft  fwm 

ma  ratio  qu?cucta  difponi£:eiTe  etiamfatum  opoztct  inbcrcntej 

rcbue  mobilibue  difpofitionem:  rt  vduti  ad  intelligentiam :  ra/ 

tiodnnatio:  ad  id  quod  cft :  id  qnod  gignitur :  ad  eternitatem: 

tcmpuead  punctum  medium  circulue:  ^ta  fitfari  feriee  mobi/ 


1ir< 


feadpmdcntif  ftabilcmfimpKmtcm:  Cimm  mcrcecatfccnaj 
aurcam  circum  fcfc  rcuolucntcm  nominaucrc^Scd  plcriqj  cozum 
qui  fatum  cflc  conccdunt  libcrum  roluntatis  arbitrium  tollune 
quali  altcrum  altcri  obftct:  ct  pzofccto  falluntur,  Tflam  po2ro  ini 
quit  Suguftinus:  li  dcus  pzffduit  quod  futurum  cfTct  in  noftra  ^  '^ 
roluntatc  non  rticp  nibil  fcd aliquid  futurum  dTcp2jfciuit:  (Er  ^'^ 
go  1  illo  piffdcntc  aliquid  cft  in  noftra  rolunmtc«at  cnim  fi  ant     ^ 
manoftra  intcllccriuapiimiintclligibilis  natnram  rcpzcfcntat 
ccrtc  quod  adco  pioficifdtur  fari  nccibue  oon  cobcrccrctur: 
•flamcg  02bi9  fcfc  drcum  cardincm  rcrtcns  quan  to  pzopinquio! 
cft  tanto  illiue  nature  magis  cft  particcpe  i  minozibue  fati  r  in/ 
culie  implicat  :(£i6 1\  quoquo  modo  illi  coniungarpf  nitus  libcr 
atcpfolutu9cft»5niP2ndcntiu6  piogrdTu^fuminbae  qujftio/ 
ni9  anguftia9  robi9  picfcrtim  audicnribu9«  •patrc9*H'  qui  om/ 
nia  bfc  non  folum  dididfti9  ocacrilTimc:  rcrum  criam  e  loqucn/ 
tiflimc  doccrc  potuifti9*  (Quozum  innumcrabilc9  rirtute9  cum 
bac  pcrpctuaf^icitatc  coniunct^fadunt  ncfdo  cjuidconfuma/ 
.  tum  atcgperfcctum  rt  non  minoi  fit  co2um  qui  robi9  parcnt  in 
ctcqucndo  quamrcftraqui  imperari^in  mbcndo  roIupta9» 
Scdpzofccto  mcliu9 cft immo2taIc9  rcftra9laudc9 tadte  renc/ 
rante9  filentio  p2ccerirc:rt  f it  in  facri9  $  rerbo  tcmcrc  riclarc^ 
3tacg  ad  p2opofitum  rcucrtaniur^tfencrc  iDierofdpmam  9?agi 
q6  rbi  p^imii  intdIcj:it:berode9  bladiti/rt  ado^ato  co9  intcHctit 
pucro  adfcrcdfret»<J?dcmeria  inaudita^Ofcjuitia  intollcrada» 
<D  Icuiflimi  boi9  ranitate:3Cu  nafcenri  ?f^bo  infidiari^f  2Cu  mc2 
tcm  immortalitari  cogitaef  3Cu  diuinum  02dincm  doli9  pjcucr/ 
tcrc  contcndi9:abiere  illi:non  rcucrtuntur*  (Quid  furi9  f  (Duid 
fceul9  in  pucro9  innoccnte9:rt  nc  tuo  quidcm  fanguini  parca^f 
(Quid  fruftra  infonte9  trucida^f  Bn  igno^aa  quot  in  terra  ocd/ 
di9  tot  in  qlo  renafd  f  Sed  diu  mc  ambiguum  diftrabit»  (Duc 
nam maio2 fucrit clemcnria  an  t)crodi9qui  d<uina  turbarcau/ 
dcret:  an  *f>banfeum  qui  quid  fnrcnt  aIio9  doccrcnt  ipli  face/ 
rc  negligcrcnt-  Jdwm  ju9  ille  "^nquilinu^  iudaiccrum  ej:pcr9  fai 


cro2Uin  per  rim  impermm  arripuerat^flondum  regm  munimen 
taf  innarat^Heliquiae  omnea  regifftirpie  eirtiguere  agitante  ini 
nima  fnfpicio  deterrebat  •poflremo  illiun  diuinitne  co  vefanifip 
grefmm  reoz  vt  inligue  nefarif  atrodmtie  facinuepatraretiquo 
perpniuerfum  terrarumozbeminauditi  famaflagitijruJgaret 
T^iamtumfuauefaluri6ignammgenu0  bumanum  libcratozie 
fui  acceiTum  quocuncg  modo  piffentiret  3d  euquam  late  patuc/ 
rit  binc  licet  edimare  quod  ©ctauium  contot  ditilTe  per;iocum 
malle  fc  toerodie  pozcum  effe  ^  f ilium.SDulta  ergo  Kprannum 
ctcufen  t  fiqui9  damnato  renie  locus  eflct^St  robis  iudei  que  ta 
ta  caligo:quf  tcnebzjrquie  ftupo:  mcmee  occupauit«,©idicifti0 
a  parentlbue  reftrie  rcntu^  dei  f ilium  cum  regnu  reftrum  adc 
rtero0  tranfFcrrcturttranflatu  crat:cur'non  crcdidiftisf  "patree 
rcftri  Beti?leem  patria  f uturi  rerbi  pzccmucrunt  roe  docuiftis 
rencrat  rerbum:cur  non  crcdidiftis:  Barbari  Icgum  reftra:^  in 
fci)  a  robianafcentie  dei  locum  qucftcre:ro0  dcmonftraftie:  illt 
fldozarunt:  roe  non  adozaftie»  Si  b^  Barbari  quf  roe  contenc/ 
batia  fcccrunt:Cur  non  crcdidiftief Sint  fane  bp:  obfcurfoza^Si 
illa  non  pcrfuadcnt  rt  obmittam  Hb2abam:£Dopfcn:  'Jacob:rcIi 
quofcp  oiiginis  reflrf  auctozcs  toticne  id  raticinato0»(Quid  da 
riu0  did  potcft  $  a  (Dauid  mag^nif iccnriflimo  ratu^  iifMt  rer 
bum  (an  i  fanauit  CO0 1  liberanit  eo0  dc  coa-uptiontou0  co2um« 
<Quid  p«)p2itt0  $  ablDpfaiaf  Stwtu0  domini  fupcr  mc  p^opter 
quod  rntit  mc  cuangeli^arc  paupcribu^mifit  mc  p2fdicarc  capti 
wi0  indulgcntiam:'!  qd^  lucem»  9?ulta  mc  p2cterirc  lod  buiu0 
ratb  cogit*  Sed  quem  per  dcum  immoztalem  bfc  02acula  non  g 
mmttnt  ftatua^ :  faica :  crdtarcnt:  t)cb2f  i  mo2talium  peitina/ 
rilTmii  norxdum  ctiam  conuerriminif  (Quoufcg  tandcm  in  ifta  g 
f idia  rerfabimini  Sempcr  nz  piotcrui  %  obftinari^Sempcr  nc  co 
rumacc0  pcrdurabiri^:  (Duin  cmrgiri^  t  capcfcitc  ritum  cb^ifti/ 
fluum:  Sfpicc  rcgc^  commcmo^abili  pi^tatc  qui  tuguriu^  ingref 
fi  i^umili  cefpitc  drcumfeptum  in  mcdio  boui^  1  afdli  pucrum  ru 
bentempalpitantemqjcompcriuntbumiiacentem;  Jwta  riigu 


mlamtoiulopalce  inftrmmtcnermcoifmvtlipamo  inuol/ 
vmtmi^tq^  mbclitn  pecozuj  rccenti^fftue  tremutos  arctus  fo 
ucutem:  ©pzgdicandam  iX>ago2um  fidem/nondum  riderant 
1  crf debant:  riderun  1 1  adozarunt*®  perfectam  diuinitari^  no/ 
ticiam:<£n  infantem:(£n  cafulam:<£n  pujrperium;  t  ramen  pio 
ftrati  p!ccabantunin  camc  rerbuj:in  infantia  fapientiam:  min 
firmitaterrrtutem:inbomini0reritate:dominumaieftati0»opi 
tuleruut  pzfterca  dona  3Dju9  deo»  Hurum  regi*  {Dirrbam  rero 
bomini:  vt  no9  i|Io9  partij  in  rna  perfona  buirnanitate  diuintta 
tecg  coniunctam  co!uiffe:rvartim  mpfterium  trinitatie  cognouif 
fc  iudicaremu6«9>ai5n9  mibi  copiafuppetit  mcmozandi  $  mul 
ta  fnp^  InjB  fcriptozes  ccmentati  fmt:nili  de  curfu  iam  fpatio  tc 
pu0  ad  mtta5  ?  namrandu  admonerct^lDaiozes  nuftri^ib-H^bu/ 
rafmodi  condoncs  in  (oknnibm*  feftia  babendaeinftituerc  vt 
memozia  rerum  a  faluatoic  noffro  gefta:^  quidam  igniculi  gene/ 
rolfe  animis  fufcitarentunquibus  accenft  rjaut  illiua  facta  quan 
tum  poifcnt  imitari  arderent:aut  fal  tem  pzcceptie  eiue  parcre  in 
f uefcerent:  ^tacg  in  bac  cclebzitatc  bumilitae  majrimc  laudatur 
quam  inido  oitus  fui  imitandaj  nobia  {:^opofuit  cbziftue.  ©u5 
quidem  ita  demum  alTcquemur  cum  ipf  i  nobifcuj  reputabimu9 
no9  addf  um  cognofcendum  nequa^  parce  effc  •  Sic  enim 
ftella  fupcrn  j  lucie  coi  liberum  illuftrabir:t  ab  bi9  quf  cozpozei^ 
oculi9  ctmmtnr  abftractmn  luminc  intelligentif  pcrfundet: 
tum  pzo  auro  tbcfaunint  cozdi^  offeremu9 :  li  cozam  illo  diuinf 
fapienti?  fulgozc  refplendebimu0»1Q?u6  autem  fi  ranae  cogita/ 
tione9alTidui9  pzfcibueinara  pectozieincendemu^*  (EtJBDir/ 
rbam  poftremo  li  camie  lujcum  incoirnpt^  mcntie  mundida  at/ 
cg  abftinetia  octingucm^*  dn  timo2e:igit  a  treozc  vt  monet  apfe 
noftram  falutcntopercmur  •9?atrcm  rirtutum  omuium  cbarita 
tem  domini:crga  no9:crga  pzorinmm  iniitcmur»  Spem  nmQO'^ 
in  colendo  ftncerc'puerij:in  ado:andi9f irmiter  facramcn  tis^f  i/ 
dem  eo:um  inaedendo  ftellg  radij9  in.obiruandie  eccldie  man 


datie  ^abeamuB^iizudeririaj  ad  euirandae  iDerodie  Ixk  efl  dia 
bdi  falladae :  foirimdinem  ad  rollerandos  longi  itineris.  ideft 
ritf  pzcfenrie  labozcepzeftemuBtad  no^  enim  potifTimuj  IjuIub 
arcbana  mpfteri]  pcrrinent.boc  die  conuocati  f uimiie  ad  falutc^ 
boc  die  per  Iegato6  a  deo  rejiiam  impetrauimu6:bic  diee  pzimu 
perdite  quondam  moztalitari  f.tuftue  ac  felijc  illurit.Uidcte  ergo 
bodieriia  luce  quantum  jrie  alieni  cum  deo  contrarimuetcon^i  / 
derate  quantum  ei  debeamua  qui  f:cit  no9  tefte  apoftolo  in  par 
tej  fozrie  fanctoi^  in  lumine  qui  eripuit  nos  de  poteflate  teneb:a 
rfi  1  tranllulit  in  regnu  f ili/  dilectionie  fuf  cmcntc  iDpfaia  (Sen 
tium  populus  qui  iedebat  in  tenebzie  ridit  lucem  magnaj  i  qui 
babitabat  in  regione  rmbif  oim  Inj:  o:ta  eft  zis*  f>{zxo  quc  pbi 
diuinumappellauerccum  loquiciTctanimatuQt 

quod  ftt  dicerc  non  cft  aufu8  boc  folum  de  eo  (dcm  quod  fciri  q 
k  lit  ab  bomine  non  ppfTit.nos  rero  quibue  cc^ofcendi  dei  re/ 
ri  gfaj  fcdt  jcps  rcrua  deu9  nonne  e)ccitamur:rbi  inter  moztalea 
bominem  deum  nobifmm  pijrilTe  intelligimus  mnnc  ocpergifci 
murf  rbi  eundem  pzopter  nos  acerbam  mo2tem  obi/fTe  animad/ 
uerrimu9:  nonne  ab  iniurie  licenria*  t  maleficio  nofmeripfos  re 
dicamuaf  iluo  magi9  annitcnda  cft  rt  noe  tale9  pftcmu9  qua 
Ie9  coaefTc  decet  qui  non  rmb2a:i  tenebzis  fcd  fplendozc  ta  clari 
fpderi9  ad  celcftem  glozam  occitantur.  Sed  cum  iam  fingula  rt 
potui  pertractarim:reliquu  mibi  r  idetur  tanri  faftigij  maieftatc 
ozarc  atcg  obteftari  rt  It  quid  perperam  diri  aut  lectiflimia  rf  i9 
auribu9  grauioz  fiii  rel  comuni  bominu  inf  irmitari  condoneri9 
rel  f  tari  buic  mej  reniam  deti9»Sic.*p.S.Cquo9bono2i9  ac  rc 
nerari6i9  gracia  firequenter  appcllo^  fic  inqua  ille:qui  bae  ara9 
bunc  cetum:banc  cdem  aliai^  omniu  caput  i  decu9  afpicit:feruat 
fouet:Beari99.*i>onrif iccm  &m  littcrai^  ac  fapicnrij  lumcn:pa 
ci9  %  quieri9  fundat02cm:i  deniqj  r  irtutum  omniu  numen  i  fp/ 
du9:reftrucg  bum:  facrariffimu  fenatum  in  bac  rita  augcat  i  foi 
tunct  in  altcra  ftemitatcm  mfrenribu9  largiatur»  iiui  r  iuit  et 
rcgnat  in  fecula  fcculo?  Smen» 


aiejc:(Jort.€pil<:qx)*Signm»S* 

(Duffiui  fr^uentcr  Signin^mi.ciuid  nm  dintim  agcree  apu4 
l^micos  tuo6:icum  bactenue  ignozarim  nnnc  pzimum  intelle 
ri  te  rufticari:rd  potiuB  rullicum  fieri:  Henifti  ne  ad  periclitan 
temf  iituiftinef  aut  fuWeuafti  quic^f  •pzffertim  am  Epronem 
meclTei)emomeliu0fciretquampi:  tc  erdamabam:  tcdefidera 
bam:re9  tamen  fine  tc  acta  eft;t  fi  egrius  $  putaram*  'flam  rbi 
pdmufuggeftum  concendi:atcgoculo0circutuIi:  mibi  crede  Cf 
farem  fum  oWitus^Sed  cozam  b§c  melme*  9?itto  interim  ozari/ 
unculam  quam  cum  legerie  relim  ne  parcaa 
memineria  tamen  quid  libzi  carent  fpiritu  illo  pzopter  quem  ma 
ioza  eadpnilla  cum  aguntur:quam  cum  leguntur  riderifdcnt: 
rt  tuu0  Ciccro  ait^^po^cunt  banc  plurimi  i  ii  quibue  negare  ne/ 
queo :  fac  tua  cura  mi  Signin»  ne  piodeat  ita  incumpta*  € men/ 
da  quicquid  offendee*  €ftoHriftarcbu0*Sci0«n«quantu  tibi  dc 
ferarn:  i  quanti  te  facerem  nift  eiTee  •pompenianus:  diuerterem 
.  fld  Salinae  nili  tempoe  rrgeret  'periifti  vt  fcribercm  qui  raleret 
7^«C3r*"fleapoIitan»p2incep0  noftcr  rirtutum  cdumen:  Edle  ia 
babet:  i  vt  folet  pacem  fouet  atcg  illuftrat:  ct  quo  vt  dicere  fole/ 
mu0©Uuerii  nomen  foztitua  ridetur:  re^  b{c  alio  loco  copiofi/ 
U0  nun$»n*fari0  laudari  poteft  integrita^  fancritae  fapicria  bu 
iu0  opt.p2incipi0  quibu0  illc  r  ia^  alfectat  Olf  mpo^Uaic  t  refcri 
be  aut  potiu0  reutrtere»  (&  r  rbe  Jd*  lan* 


CCM.»1^ont*Si5nin*Slejt:«  (Jozt^S* 


f[©rarionem  tuam  Slcrander  legi  tam  accurate  ^  auide**Ram 
cam  1  tota  illa  die  qua  eam  accepi  erperiui  i  piorima  nocte  sntc 
^  eam'accipcrem  per  quictem  i  in  fonnia  quafi  a  pbafmate  qucf 
dm  T  ab  imaginibue  tui^  pero:anribu0  vidcre  mibi  rifim  eram 
<£ccc  tibi  0  numcn  Sequenri  die  tabe!lariu0  tu 

m  cnm  cpiftoh  %  ozatione  fuftuli  manu0 1  ad  comite^  couerfua 


crpofiuiiifommaqugmaneWecifckm  in  kimtioncmmmz 
1  in  cma  ariolatue  fum*  "Dp:  fcribo  ad  lignif icartdam  ozarionis 
mc  eitjcariam  ac  plane  diuinitarem-  2)e  ca  autem  quid  fcntiam 
quid  atri?tet  fcribere:  (£go  te  noui  t  ta  me  tantuj-n.  abed  rt  ego 
tt  doceam  aut  eruiia:  vc  a  te  potiui3  docedua  erudiendufcp  fiin 
cum  ego  iftud  tuum  ingeixium  i  tantam  crga  tc 

benignitarcin  admirari  foleam^^tac^  oza  tioni  tue  manus  admo 
ntrc  sion»fu5  mdie  ridebar«n«rulnerariu0  futunis  nifi.foitc  illa 
6jc  i!itegra  t  nitida  mancam  mutilamcp  reddere  roIuilTcm^t  tan 
(^  cicaci-icofam  Omnia  mibi  piobantur  matime  aaionem  ride 
rerideoj  quiettu^  lingu^  ocplanationemirocemi  lareraiil/^ 
lud  03  piobum  rt  de  •pyompeio  magno*rfurpatum  cft  nouitSed 
i^noicc  ti  te  cumpompeio  comparaui  rolui  diccre  cefarcm  libcn/ 
rer  bic  erro  i  fepe  ba  ba  be  rellem  ridere  tecum  i  iocari  per  littc/ 
raa  fcd  rt  fpero  tc  piopediem  r  idero  i  totam  agcmue»  c)c  lignia 
bot(>ko^*viiyk^*fcbimriylmiiy 

Jrauedeo» 


«1 


MORTY, 

eiseI 


/^ 


r        i 


i