Skip to main content

Full text of "Osterreichischer Plutarch, oder Leben...: Aller Regenten und der ..."

See other formats


This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the Copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to Copyright or whose legal Copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that 's often difficult to discover. 

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 

Usage guidelines 

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken Steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 

We also ask that you: 

+ Make non-commercial use of the file s We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's System: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in Copyright varies from country to country, and we can't off er guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
any where in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 

About Google Book Search 

Google's mission is to organize the world's Information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books white helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the füll text of this book on the web 



at |http : //books . google . com/ 




über dieses Buch 

Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Regalen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im 
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfügbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde. 

Das Buch hat das Urheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch, 
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann 
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles 
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist. 

Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei - eine Erin- 
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat. 

Nutzungsrichtlinien 

Google ist stolz, mit Bibliotheken in partnerschaftlicher Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse 
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nichtsdestotrotz ist diese 
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch 
kommerzielle Parteien zu verhindern. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen. 

Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien: 

+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche für Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese 
Dateien nur für persönliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden. 

+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgendwelcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen 
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen 
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials für diese Zwecke und können Ihnen 
unter Umständen helfen. 

+ Beibehaltung von Google -Markenelementen Das "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über 
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht. 

+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein, 
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA 
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist 
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig 
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der 
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben. 

Über Google Buchsuche 

Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google 
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser Welt zu entdecken, und unterstützt Autoren und Verleger dabei, neue Zielgruppen zu erreichen. 



Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter http : //books . google . com durchsuchen. 




'^^^iii 



46o^«4L HihM^Uk 




|G|oogle 



K 



\\v 



"V^ . 



Digitized byCjQOQ^C 



Digitized byCjOOQlC 



Digitized by VjOOQIC 



Digitized by CjOOQIC 






\ 



Digitized bySöOOQlü 



Digitized byCjOOQlC 



\ 



Digitized byCjOOQlC 




"Digitized by VjOOQIC 



2tf>tn unjb ?öUt>niffe 
\ «riet IKedf nt en 

n n b 
ber UxÜf^mti^tn ^elbt^rren^ Staatdmaitner/ 
,^^{e|^rleii unb Siht^^Ut 

H^xxti^ii^tn Siaiftxfiaatti. 



S n 






^ t e n ^ I 8 o 9» 



•^X-- 



^ 



: ^ •'' r [^iglü bi. Google 













Digitized byCjQOQlC 



€rße ^ht^tilnnfi* 



^ b ^mi f ^ e Ü( e d e n t e ff« 

IGS e n I e (. 

X 
€ i m u n t». 



«a 



Digitized byCjOOQlC 



bigitized byCjOOQlC 



IX. 

S5} e » a t U 

<9flo(rcii SU atArtiffVi am s^fltii ^tttmx 15^1/ §<• 

3uii9 ia^3# 39111 r,ii|iif<trR Mini^ gii 9l4<btn brii 
6trn 3u(9 1376, flarb hrn i6trn 9u^nfl 1419* 
d cma^ linncn : 1) Sobanna, Vlbreclx^, 
0er|ogtf in Sa^m'« ünb 0raffii i« 0oltan^ tecfs 
Itr / pttlAt j/a tttkM(9t$ hen «^icit €lif9triiibif 

an tctr^olaiMi einr^ punbüblflt^. s) 0o4^bt«, 
j>rr|oii 3obAno^.anfB«9rVii ioitttt, ^ttmfi^Uin 
9cag bell 2trii Vlap 1393 ^ (larb i4>8-) / 



£>,. 



Seit ' <ti WfCc^fr 9Brit}el ben l^ri^fi (effifdi 
«(fat, iMiti tmr vnitr ®fdn)k «Ab Sta^mtri oerfe« 
te«, terjenifien , in ml<brr b«r S>(iitfi$en uraUM/ 
eitt|i fo^ iittli^t*, Stri^ 90c onfmii «tmeii unUu 
|i(Q0* ~ i(^<in0 ja fcbranfenlofer ffrfp« 



Digitized by VjOOQIC 



r^ 6 ^ f 

bitft, htt ä^tt, 9erborl6eitefi9tettf^(n tinwAt 
i^mttui 3oc^ hhntt, a(i Me tnt^tff^afu it9 
ptldikt nthtn itva olTftemeineii Unrerbr&tfrr bO(^ 
Ottif» fttof 9Berf)ett$f Irr 9BiBf&(r imrof^ftfibisr^ 
Öc^wrrt mUf&l^eti bfirfen. ~®tt(^l fid6 $B^r« 
(r ^ff erttag/ba4 t^i na(^ StweilerunA ber Or4it» 
)eii/ itnbef&miiten, oft.$< um rinfti 0a^(rii ober 
^10 eine «B&f{e 8<2O0fii , ob (ie aucl^ frfl nkb bao« 
ernbreiKtt? -« 9tif Iraittii/ bte 9»ef<beU Itei« 
iier Sffhii, ber Ser^an brr 9nt^t, htm UrbeUU 
ne brUdobig^ Slabrnns, bem J^ette ft^neOr« 0iff^ 
r^ (bie ®()Hi#f, bie Wi^tmifirii It^ttt, (inb tinter, 
iit ber b^b^/ ^Utn S^il faiiitfe man tiur^rettiib 
ftttb^eitijl^, jrtiem fronte man impatt, birfirm 
nie) 9tattbfo(^f mit bnr Sattfl, U^t unenb« 
lid^ aDflemelofr mit ben ginoern *— UtiatU,S>t^ 
tonen nnb griebiic^e gemaWsef Sle{#, meri|e< 
9Kom< »eff^rrfi^aft gebroi^eni febeii in «Btibii, 
firinem oetrett, «» in feinen fbeifien 9ttebern ent« 
iwept -T nn^ barnm bamit beflraft« baf an il^m 
be< SRenenitt« Vgrippa ^abel erffiOt »nrbe.ba^ e« 
|utr me^r ein reeUnlolinr Set<|nattt mar nnb b(of 
bttr<b ba$®fioft^(rattbsieri0er9emfirme2ebeit nnb 
9fwtinn0 {u f rbaf^ett fcHen» 

Sl^ibCarUtNfben befliß ben^bentf^entbron 
ein Jt&nig , mebb^n ber fon(t fo finge Safer {n 
irofem nnb (ianb^ffemZ|»n o6Big oerborben, ben 
ft fdbon in ber SBiege ocrm4bIte> ein eigene« €Ke« 
<0e( (ie^ien/ttnbiti aSenSkgiernngtflmbiungenfetlßf 



Digitized by VjOOQIC 



iH^t 4iif(rrre<t Uff. 9Rti ^mp Sü^rm f MpMfl 
er (ie Bi(tti{fi|e Krotte. 64tn fm f/((Jerti fnb 
fr j^ertoge fi(( attf brn®eafrn Ml^troiifi» t>Dr ibffi 
inekerwfrfeit, onb t6«i hin <tih Ut £r|enltrrixe 
fitpftretu . 3iti ffitif||f(nten vontht et, ali r^iw« 
Merlt&nlg mib Slftrojifoldfr einfirfauff, iatrpih^' 
U fein A<(t)dbri0cr i&afHrttbcr,<5i§m(iii^bie6ran» 
bmtttrgifttre^urfiimwt— 2>r< SRcnff^fit, mir M 
CSfaafe« Srben ijl tittr- ,,tn ~ forif^reitenber Srivc« 
sunt, i« jldfen ftami^fe (m(i4^ : mnn brrCidoin 
(I e]^ (, f» wirb er dx* ob^ etiinyf. 9Bt£i<(t mb 
9B<ritif, b i|t Seben \" — SBir feCber bAbeii el se^ . 
febeii , wje bep einer Srjtebong , bie eifi|ifl iinb oC« 
lein barauf anlgfeng , ber 3ii§enb oQr« (u erfrid* 
lern nnb.obne tnft nnb Sraft )ur Stnflrrnsttni nnb 
Cnffdsnng, tbr dDe« fpieletib bepjubrinflen, b^m 
«eflenw^rfigen 9tWf^t oielfdlti« du4^ ein firent« 
be« 3o<( (pielen^ bepgebratte, nnb nicbt ®rtb|l94Q« 
btgfeie, ni(bt9tlit(/ nicftf ^wi^wa, fonbertt j^in» 
neben ntib.Sulben M bie er|?e Suflenb freperSR4Q' 
nee %rt^M^% nqb ^^l ivurb^ 

GeiiberlBall srnn ri^mifi^enfftelg HefCarl, 
bamir Wenjel ftcb ntebr on bie Denffd^n^ nnb 
biefe ft(( M ibn titxoi^ttxi /\>cmi er bd< f» febr 
|uf«ninMAefef te unb. btrom autb fo Inibt ttermrr« 
er SUberwerf bieftr OerfafTuna «lei^fm fiHdenb 
lerne, feinen Gobti )tt Stoibeobttrn <tnber Zanber 
i^of b^tften« «-> $ff&be Sinbrficfe rennen f&%\\^, 
aber (te muffen immer nni^ ber (Inieiimeifea Stt^ 



dby Google 



't»i0nnthtt ^ttltnltitlt anfpmf(en*ft9ti^ .Srfi## 
le U* StFetbl^aufej vatta%tu b^e ÖliumrberSeUcii 

ai^t, obtt calite^f tt (f(6^ fobalbij^nen trnr tinSBÜ^ 
le Deitflintic 4ß^ ber mmi&tUt^tn unb Uruiit »er« 

' ]^4f len Sel^nbliingt , 

9J«*t flrtPfrt ßcttbemig gwefcn — fle woir tbin 

bie 90m ißaler onb ^rofoattr miHl^ig iitib weife 
9er0r6ifet(e utib befeiUgee ^ a n < « 9t o c» t. i 

£ n ; ( m t tt r § war Da# fftwMt^e tu 9»(fi^> 
fdtiK ig« erfirerffe fcinw ©cepUr 66et txn flrff. 
im 2^«« >fr 4)ben>fa(|/fibw W^mrn, tf« 2«li« 
%, We««f »ranbeti*«r0, ©♦I«(iett, 8R#fe<i, 
£«iyem*Brj mit Um (gW^woll *alb wW« «*Bf« 
«jfetwn) »rdWut, i«U ttnjdjttflro, fltJjffwn unb 
fi^ltifrfn it^n, mit wiipftflm ««rf(l*teii bun&Cr». 
»erbr&berunfl ■ unb «(M^fDlgewertMfl auf W< »Itar« 
Kt4)lf(9en«4tir>«r, — oüfUnflflrn nnbyc^lmaber 
t>u«^ bt«, pif*<tt S^enjel« »rubtr eigmunlr 

nr^&dra«^; — »er HO* ««rl T«ltO N«« Wefe 
grop 9Ra((f unter Me br«9 66^i mwtiU^t' 
t^tiit, f<inete«rjfr<*w (jurerJÄfiia« M»»«»» 
|{g )r«« «ffl« aitb »i^f^idflO Mnem «»« iN«« 



DigitizedbyVjOOQlC 



— 9 — 

2)a< oEetii rfl^icd iU Stacht t9n*2ügtmtntt^, 

*ib0$ untet jbttt erßeti, beiUfi^rn 2>Qna|}u0 . ^ucb 

lOic^l rtnc i9ür ^ bfe^^ mU il)m Anfnt^tn tonnu* ' 

Büßor l^iu ^^^ÜMfi hnt4> Siitni^tn unbSp* 

rol nnb tt^ oeti Dprbernt £aobctt lorU mel^r emor« 

beo/ aM e J bur(^ bte Stufttoj^tnr tnebmer £)rte in 

bea ei0i{0fn JBurtb. ber ia}ü(b(idbte i>(^o(r. aber bcn 

t fMfteii, >U Stube &Ut Mii Uthtnhtn «(Jftrec^l mic 

bem 3o9f(; «^t^idle ita(( be< (errU((rtt SliiboIpM 

.a9iufi^«b^a^^t^e/ ^tt i&osere.; (lurmifdbe Srubcr 

. 2eopoIb brr Steberbe, ein $i(b, wie (irtfl jDbeim 

b(Y ältffu £rof#., bie SJIatttf b€< Stimrlbumc«, 

litf 9tii$(b^i(^9 ibrtr £anbe. ~ iBoA bem otimar 

,®9iiltoiift, i9Riftratteii, ein faß nie m^tetnUt, 

.fc^e(f6i^itAiJI##axn.oitb unruhige SafsRen ^t\4^ 

«aDfmuniefnbei -€{(rrii ufn 9tormuiibf(^dff ^ m 

9fanbvf(bt tinb 4Ue Briefe, nit^nU bif ^in^eii, 

fo oSfin, U* Al&dl^t ^40« l^dtte jum glfitfiiife^ 

'ßen macben fi^anefi. -^ St^eoi^a^fj. ba< rincSRa^i 

Jn bfit SnHß ^er Cf6ftne £eQ))^JM be^ frommen 

um bie a^ormanbfcbafl aber i^ttnßittn, bcn ivß» 

den StUrecbt ju SBien, n^etc^er in ber Sof^e Gt^* 

mutAi pon imimiufi Gi^wieserfobn u^j^^burcb 

Jbn Crbe bee Srpitett u^pUojorii iiobSE^IOI^upttr^ 

be -*- to^ anbrre Wt^l,>mit ffrtfbriif» oa^ 29f9( 

(«. ©. IK. Ä e. sfr %tf 58>^ veHer*e«»a»« 

(le So^dMt bau fletebeivr Sw^enworl nic^l.gebro« . 

(bcn, feiner Sdiiber unb. £eitte^l^anb( nnb fomif ' 

»itflti^ j!r^iebft4 mit. ler ^I^rin ^afcfre niurbe^ 

{»eyma^t |^at Si^embur^ übet bie 4Uere ftdiferbp' 



Digitized by VjOOQIC 



lO — 



MiKe «Oft ^aUtnti Hntn ttfiffi^iii(i((eii utA b4r# 

itaifitr{(tt ®if8 baoon gefrogen* 9Bi(rrnb ^ 

«anieo 3tU fdiirr lyerrfi^iiff vrrfii^r 9B(^|eI fl€§ett 

^ belf erreich tvril tMi^, att Car( JU« S^^ttr uu^ 

fairer Sitbwigf Crmerbungra bfc i»e9 unitft^U^ 
fkn, Sitanhtnintt unb Zoro(# Ibcrritf wMcr imr« 
lo^rro, ba0rgrtt famiieft^ |ic^ fee^ Gfq^ban n^it 
brr ^afUf ntnuilhittm J^iti0%tiu e^wc^itn 
(9.<S. XVI« 80 gan| Sattem, M auf bm 
f(n((d( ber itoie 0011 GfrattMn« « ;^on«iiK 
Mer b(i< tteM , bntt «an bori^ bii gotbcoe SlttSe 
ipffbitetf glaubte, broil «ttt wA^^ptlHt 9Biif|foi« 
ißtrpbikii« ®^|^ite, ®lei)iM# %ti^^^ ttttb 3«« 
bdttn, ({{ffetett^nHrber brrp Sinir« in 3ngoC|tabf, 
eanbj^ttf ttnb JR&nc^n. 3tt brr atibcrtt »ittett« 
H^if^tp^ Sittic 6bemP8 balb ber 9tbeiti|»fa(igrdf 
9tnptft äffe Sgaoftit. 9al|l (ioiib er 9Btn^n a(i 
#egrnfatfer fibef. 

Sit &a^f$ ti f(eirfeii (lii( eben .fb bfe Mttieit 
Saitcttbi|rg ttnb SSirtenberg. Su SBiliteii« 
ber^M^e ber Keffr t(bre(^f be« jO^eim tSenae4« 
(ao i9eiiben tttftffVit , pbg(rt4 wiber bie 0rititbf3f 
$e ber golbene a SttKe« S^uri^ i|^it(i(ffe Zj^ilttsg 
rraf((o<i9ai attibba<9teiftt4f#«2b&riitg{^ 
i^f i^mi, ttnb ati< $Ieii(cm ^ritnbe ttii^f ^4»^ 



Digitized by VjOOQIC 



•— n -^ 

(ob (i(f^ ein nroer , bitr«^ 9teid^f(iim ^ unb Siinbiiif 
fr »ij^fiflfr, mrnn f^oti bitn( fitee tdtiflf, fiSiiKt« 
le 9e(lftlt iitib liti#^rflitn(i •icirrtfi« »mpiiitbtürrip 
€^aat yl^Uipp *$^)09 )tt Surgmib /"^Arof t» Sfr» 
toii , brr Vf^tt Öprofie ber Oeifetintiie Slobrrf « br < 
9f Herrn, 9nfe(# l^ugo €a|«t« , wWf^ erHof 
(i^iflen floD^mber 1361)» -^ 0dfr£ai|b flrt^nt, 
brm ffdnii(M4^rii Sftmge S^fMinn, brr mlfrb ri| 
lofrbrr Vbff<(>1» ^flil Mborir, friorhi oifrrrn 0<9ti 
wn SSiPnüp Ui 9ih^mtnHniii$ Johann to^frr 
»nb e<bm^flrr Carfl I^, ^^ 2)« mt 9tirtiinb 
itO(( ber Jtrbne tSefcfieiif / tkiranf i(y gefi(rli(9f 
(irr 9t rfnrri »II Her (linier f^ilipM «ofit «nb 
€ttfef , 3obmiti bem ttncrfdb^itodFrttrn nn^ il^HiH» 
bntt Onfen}/ rtiblMi^ nfH^^iberfHl^rigeridaurr #r 
Opftt ein Sorf« M Sfifineti tobt iH>r ttatatf^. 

dal KricbWreläf ^^iet^'orrrol^rraV d&dP« 
»eifi;, bo^IrtNfr dRen^SinbArn beiiffcbrn 8ta$tnni4 
»orieflinimt^ SDign QU un^ Venaiffin fünf« 
leber Vobfi/ber i^ttnjftfifii^ MnHi aber :2>«ttf^4« 

ntr^r brfr|%M,(b Mhfg a(# b|riiii<(fbM9ettMrf<4f« 
fnng^brrSMrflfiueis <<vq4 «|fbifci.'^^o«brr1|(a4# 
bftttf nidtlH.'^alfrlfkii bfe t^^^fm^ »U^f 
Sk|rfMiii4tttI<t4flii9er «Kbi^ni^ (bfr f«im ^^ 



Digitized byCjOOQlC 



— -la .-- 

in bcr t»rg( ttim^ ntithtn), 4t tiat €fawU(i' 
gut^, Derer Stitmuti bewarf. 

$>af M fufifi^v 0«(cr# 9^19^ i^i» 9er(( 

|«ar;;f(|{f'f,, ^{»11^ ««»10(1(11« t>4^);f^, jn, |etM# 

ja f^^ , feliet Mdi^^^fim^ ■ t^4(it«»« iOntt^An^ 
.entfernt {n ^aft/fo.^ .«nti Ur^nn VI.<»ib(r feiae« 
4&c$iift, mtvunf VIfijZ'aaf M ««(l^riicrrainßt; i« 
jflt^/iti^fti. «itf^eoL;, non i(tm berufnen Zage i^ 
j^fitn««r0 (ti}i ^üm(^79)^W ^»mi iNr» 

<nf ii<i<^ .^Mn^jwr^ v(f^<0^ nntf^'« 0<f9^t«n; ibi' 

«rrf^ynn^ten 9t^iß&t^ txmt itm Ur»«« , ^tm ' 
At^*^HH' tiia^.ititim ptßiimmr «W «*t»6n» 

<({)» ,iil«fe^r»nberK #efp,> f4ll| ^ 9|e^K( 9&t^ > «n)r 
(«iRcii,|fi»(4(W9 Jt^'|iitrio(^(eft,^fr »ov(<h>fi9 9lii> 
^-;OiM^«) ^^WtVc^tndff^fniDNr^aptelKrfir» 

i,))<r ^iWflfeU im GtA«te>. bncilk »c#erf«m|U'ili« 

.io^,n\,%y9fVi^wi% <tffen;?tnib,iiintgeti ^etn nMt 
B¥(Mi;vet#/fofi^.lfi^fl(lKI(<t»»n.^ar( beut S^ 
Memb pit-binR.eii^n. SMirte Atibgdl von bem 
M|iM^erni<> ^olüii /ii» tmaern. :.fBN Ji') e t «; ttr« 
.•j»an#/,anb ftM| tt4rlii V.^iEIrmeitlJVOfj&S' 
^(((N :0(&|l;iu|i([HlR0ibirrcr 9drfi$icbin|d| t$it. 



Digitized byC^OOQlC 



- ti -^ 

Ui (Sfaot«intmffr obgleich frfner bnr bcpbcn ^dfc» 
||e 'bftmil }ufricbttt toat. 

f 

So Slfirtibrrg unb %tanffntt pntU 9Ben{ff 
bmtHc^ geiius mdbrtirb<n^n r6niirn, bif groß bie 
HfMittrutiQ war {mifc^en beii6r4b(cn,t9e(((e bunj^ 
j^onbrl ftnb^ &tibtTbtfiti$ faft aUti Oolb, unb 
2i9ifc^rn bm S'&fßrn ttnb bem Mef, wKc^f {<inb 
ttttb Cifen b^nrn. Saifer CTarl , tt^eltber 
bie Ctiltt, aii von benen rr nur gennfle Qr? 
gcngfipalc |tt befolgen b^Cie, &ber bie &tt&it 
iti< SRitleibeti a» feinen^ {mmer bebfitfttgen %h 
nanitn sog , feine Su^gaben aiif ibre ^tnnabmril 
(knwM, unb einffeu^ fecbfeb^n GtiHr auf r'tnm'abt, 
terpfdnbete^ brai^te (te ouf benStorbwrbr « ®ebon* 
fen# um ntebtererGttbetbeU vor fotcber Üeberf((rei« 
Itttig ber ui^iottt^änptU^tn 9twaU, vor brn Se« 
brficrungrn berS&tflen unb nabmenrlicb um belun« 
rubtgen Srafen Sberbarb oon Sßurtemberg WiUtn, 
in einen Seretn }U treten« ®cbon in feinem Slnbe# 
ginne jabireic^ (bep Carl« Xobe ivaren in ftlbem 
iber breppig ber md4^tig|{en <5tiiit) ^it^ er ber 
g r ^tfe 9 un b* — da bi^^burc^ etne^ einigelt 
6c(iva<&en 6oi$e bie Gdcbe Sie(er unb büburc^ 
(larfiinbfgfl unangreifbar ipurbe; unb ali bieje» 
aigeti , bie no(^ für) oorber por ber Unterbrüdung 
bangten, nun fe(b(l bie Straft unb eben ^^arnm 
au(^ nraacbmabC ben S&iBf n erbieften^ btftf(5pie( 
ttmjutebren nnb fe(b(l in nnterbriiifen, W^Ütnf^ 



Digitized by-VjOOQlC 



— *4 — 

a^hit r|^einif(((ett 9fa(}0rafi^a sab ilref&ctMrit/Mc 
i^eriogr aitf Säyetn oob bie aRarfgrafeii aui So* . 
brh^ an Un it offen Sun b« .darauf fbat (ic^ te 
bft 9Br(leratt bic ecWf^ft miiien f^itnttn, 
anb jene »onOonbSSilb^Im tinb(9anb36r8 ^ 
itnb bie mitbem £9»en> ^ tn^i^rifen bie wu 
Wallen Stinne^ iaßßt^phoUniit^äitntf, 
ton beit 9liebeTlattbaLbur(^«$irä^,®($t9aben nob 
fransen iufammen/bU ha^ SBapern unb £>eßeirci(9 
j^ineim Oegen&j^teretf mag loobl ber 6tibttbtinb d«"^ 
^eof(t(^ geric^tel gemrfeii Tef^n. 9Bettie(b6l(e nä^» 
iiib unttwatM bnrc^ ba4 Sepfptet ber, burc^ bte S^ev» 
let(|^iin(| beikfc^dbifd^rtt 9lei(b«oog(ro an bte®rafeit 
l^ott as^rl^mberg tiitter feinem Sater Carl enU 
flottbrnen Sittwitruni, ^^erjog Seopolben^eit 
äiberben , bejfen »ir oben gebacbt ()t379) iu be< 
9tei(f^e0t •berjiem Sanboogl ernannt, im^ ebern onb 
ittebcrn 6iimaben , auf ber Seuttirc^er^^eibe ttob 
iu ber ®ei»är^* . , 

S>t» (Iber^Septritt {u biefem 9$ttnbe toatt^llt^ 
ttitounntn , wet( bie Ctiiu i^rer fKa4>t vertrau« 
enb/ manche alliu na^e Snrgen gebroi^en, manc^ 
€in(l furcbtbareft 9tttter gejn^ungen Ratten, bep i(« 
»in Sürger ober ^frunbner |tt toerbeti. ®te fonn« 
len am Idngfien au^^aUen, lodl fte batf mißt ®e(b 
latten, unb ber ^artndtfige ftegi« «^ Sber noc^ 
ctioa^^ toar, toa^ ber Sbel mebt ffirit^iere, a« bte 
^tdbte. e; n^ar iai beinut^fgAibe «nbeofen, tvie 
icne, 90III e^tUttm iur 6o^(e m eifen ge^fill« 



Digitized by VjOOQIC 



— 15 - 

un9tUtttU^tt, OQO ttrftten 9ottnn, ii$inm%^tU 
U ÜtuUn i!aft Ut Gpmc, ttiib Breuer ^att. Ut 
Gc^tl^cr f&^rten/ aber frt|^, leben ivoOlen, ober 
0ar n{((l, .amSRorgarfen, bep Sanprit ttnb ZdU 
»Ol ttt eint f^iitiffflic^e Sluc^t gef<b(agfo, grtfutii 
t^ei« ober erfcfilafleit iboriicn ! — S>i^ttt\^ flber 
(am einen fluten 2^1 l^ner 9i^ma^ iu ti^tn, 
bontm brdnflfen |t(( bie Sharonen ikniü ^iUer iMiler 
fein Sanner« 2>em Gfdbtebunb ivarb gefcbtneicl^el^ 
ba^ er wenigflea« nic^t Pf en anf bie Geile „itntt 
aacflea Säuern trete/ betten man tim bei b^ren 
Se9fpie(# wiDen'' por aUeni tyieber einen ^evrn se- 
ien muffe« — mtm un» mit ber enng be««tt« 
genblicf« m&rben bie 6l4bte pieAeii^t felbev ^ ge# 
brauchen fepn miber bie Sibgenpffen, lienn ani^ ba« 
moilU ipnffe mM fc^pn^inben Snten berf art^ep« 
ong fep ti nt<(t baf fipl^e, bring^nbe Sntereffe, 
mai bie Cntfc^lfiffe entfi^eibe, fpnbern brr 9lei(be< 
Slngenblid« in ber SRe^rjal^I ^ber in bent, ber fte 
leitet, fo »ie in beh Briten gIädF(i<( foitgefc^rittener 
Qnterbr&cf nng nic^t bie 9rbffe ber (Sefa^r ob^r ber 
Setetbignng ben 9iußWai giebt, fpnbern ber Se« 
moj^n^tt Siepgemic^, Pber bie Furse Serec^nung: 
pb man M ftier^pber bprt Idngercm nnb nngeß^rte« 
rem Oennffeiberlafen migei 

SBte ba< Hn^Un bei ^^errfcberl »Mig fc^n^tn« 
be, iDenn ber j^aufen (ipie bep biefen eigenm<f(((igett 
Scfbinbnngen) anberl m^lftv iu^^n^ (u ffir(^ten> 



Digitized by VjOOQIC 



^ l/J — 

^ih^nf^autn ^at, M tonnte ^enitln m^ nii^t' 
eiligeren, finfaxiii ^ttt er/ tifnfb^tig &bn jbii 
ailö^f ber ffflrpen, bcn SJerrin ber ©tdbte feftet 
VtfMtxt, übet al# M Uebergewi((C bfereralltttd^« 
Ii(du enrfcbirben tvür, fcbwonFfe brr unerfabrne 
unb rigrtifinnfge f firft jtvlf*en «ntftbiwjfrn , lag 
&Ui(pswi^t nntttl^ntn ju erballen, ober wenn 
btefe^ nimmermebr üttgiengey bennocf» eine ^artbrp 
bttrc^ bte anbere mebr unb me(r ju fS^widf^tn uiib 
anf brn Srfimmern ibrer 9etoaUfe\neieitentn9BlU 
Uni (teflenbetir^anier aufjupftanien. 2>tered 64ivan« 
fett braute ibn .etibjic^ öarauf , oon feiner f^rngti» 
i^en 9B&rbe beo (etcbten ®ebrauc( ju otacbeti, jene 
ein$e(nen9&nbni{fe tn ein aUQemeimi surammenjttii 
ftbmrljen, mib ft(( felbfi oltf ba» $aupt be(fe(beii 
barjtt]lenett, pber boc^ fo ju nennen» 



1 



Huf bem dteicb^tdfte ju Sturnbers (im Wtiri 
1383) i^erffinbete Sl^cn je( einen dllflentetnen, )m6lf« 
fdbrigen Sanbfrieben. Die l^fdnbe' beffelben foöteii 
tbttt nacff 9tei((«pf{i(^t wiber oHe feine gehtbe be9({f« 
ben ttob o$ne feine SinmiDigung in tein anbere« 
S&nbttif treretf. ' S>ie £anbf rieben jfldnbe 
würben jtt vier ^att^ei^en getbe!U;(ein unooS« 
fpsnnienel SBorbilb bernacbtttabngeirSrei^perfalfnng) 
««• 3nr erflen ^artbep n^ttrben S5 6 b m e n, 9 r ä n.« 
benbtira, Ga(|fen nnb Sitneburg 0erei^« 
nel; (ur jmepten Reffen, SBaben/imb bie 
rbeioir(^tn ftttrf&rßen; 5ur britfen, De» 
ßerreic^/ SBaperO/ SO^ärlemberg, Sotb» 

rtn» 



Digitized byCjOOQlC 



— »r — 

bnxe unb Stegeofburg; jnr vierten S5<im# 
i e r 0, ^&tif>nt 6 uab S f (ff f{ d iX, hU 9RarN 
grafeit pon !Reiffen^ Satibsrafm itt S^firiiM 

Whtie bie (fettflic^r Gfcj^eri^df sefd^rt^ef, fo 
foQte bie (erreffetibe ^art^ep ober nac^ ttmfiänbea 
4lle oter ini 9e(b r&cfen. 2)tefe Oeivare foHe au$ 
ben Urfl^eilen ^ifjem ®ttid)U jmt «cfituns ernfilic^ 
titf^o^en, bie (ieiit Slßesrnbe^ ^riebeni^ unb 9tc($# 
M nt(|t itt finben permoc^fe. 

2)ie Gtjbtt argwJlifeti/ ber itOofg fu$e buii^ 
iiefe tuntmns in farfbrpeo (ie ot€aei((t, »ennel 
Mflten^e, ippbl Wlli0 au trennen, ti ^tita^ beit 
tkf((töj|fen ber iage oon dtfirnbcrg unb granFfart 
«m 98efen(ltt^(Iett, an berüurfffi^runfl. — 2>te (im 
3n(9 1384) benno(^ itt6(ahbe gebrachte j|>eibe(« 
berger €tnttn0 ^ot> jmar eine ber ^aupturfiu 
i^eo ber (Erbiürrung an'ifc^en Sfbel unb (Stdbten. 
Die Gtdbie b<itten ndbmlic^ febr oft teibeigene 
2eute oon gurjlen unb Ferren , C e r f * u f b e t c 
ober bfirgen unb bebenlH^e ^Ific^flin« 
ge aller Strt in ibieA®c^oo^, ali^y foi 61 b Ärger 
dtffgenpmmen, ibren &n\^ün autfrc;)fieffctib unter« 
»olrfen^, unb foiirit^bem ^oorfgeh ßerrn entfrem« 
ItU Slotb gefdbrticbere inaf^obmnngen brr eitge#^ 
»((fifcbea Serdntgung wutbtn befärcbret/ ndbmi.cb 
baf ni^t nur, mie bi^^er einfelne Seute, fonbern 
3LYll.»4nb#* SB 



Digitized by VjOOQIC 



r- 18 - 



0i;m((( aofgeoommett merben mic^trn/ ober. ba| 
ott^ibem 0Ub(e6ttab ttnb aui Ut (£tbge# 
»offeiirifaft — litt JBcreto jietwrgejr^ Don 
toe((^em eine iiniU^ft UmU^tuH ^^ bama^ngm 
Stt|{aiibe< ber S>init |tt (effirc^tett f{anb. Wm^tl 
t>erbot^ nttit {mar auf M erit({H<iiflr.bte Sufodbrne 
fol((er VfaP&rgrr, aber be? f($iwd^ifc(^ Gedble 
SRiftrduea^wiber ij^ieit Sdnbooflt, ^erto^ ijieopolb, 
il^re iiuni^mnt an Siti^, S$erii^ Su0 unh &9m 
tot^m, bjc 2tt Cotiflaif} (am 8i({eii gebr. 1385) 
auf neoti Sa^re bett ®(db(rft f(rmlic( beptraten, 
. robli(( baf bte 0ef oitl) ereCo nf i b e r a t i ne 11 
(in (ietbß «cgebeae« uttb |r|>rob(e<^ jene Sini«' 
ttttid aber btof ein »rrfapiw^mifjflse« is^tif» 
mittel »ar# oereifeUen bie4)atier je&toebiJ®((riU 
Ut |itm iBelfertt« -*-* 6^ mett w^t aber &bri0en# 
ber Oei^ ber 0pattttitg ja 9eii(f(|Iatib felbfl mit 
flbbritc^ bei maireu ober mmiaai^tn Saterept 
jener befonberen Sigcn sebte^n^ baf / a(l \^erjog 
itoifoli hut^ ben ftitUtaU&iHitn 9(nf((lag ber 
S^ri^ernnb 0Urner Mf9tapperl 38^91 uab bur^ 
brr £ajertter Staubend auf Stottenberg {um Jtriese 
{[eamott9en#ar, onb ber gattie tbel ber vorbwn 
i^anbe auf bem (Stein in Saben. jttfammen({lr(mte ^ 
bie f(^m4btC(^ctt Gtdbte nun ben Cc^wetiern eben 
ip »eni0 l^epfiaid^en/ M biffe^.i^neainbenSiritn« 
gen mit b(m 9tei(^«(atib99tt nnb i^eriot* 



Digitized byCj.OOQlC 



— 19 — 

{9ttn 3u(p iit£6) unb wie mit «uj^ivmi |il|l^n^ 
S&rßcn, ®rafm unb $err«n^ ^»ifg Se»99lb 
^aftib(l tittttli^ dtfaüta, w^ »k Hitta^ mit 
itn @(arnern b(9 Stiftlt ttitfllücflk^ 9(|iritfcyt 
wor>«tt, M6<n wir btttiti anhttwüm Ufi^tkin. 
(6. UI, $. e. «» — aj) 

SBeBi<C ntc^t ttu^r na«^ Snitfiiftra«» ^mnta, 
Cr f«p la^rag i« fdnrin ao^tH^mita mthi«» 
»ei*, 3b einem gaT&re (i^gv) »ertor e« tre» »er 
au«de|fi(^itet|ieB 9t<it^e feine« SSt^tttt, U» 9r«8cr 
€riby(|>of, 3p]^aiui oon SBXafitim^ So^na »99 
Slenmarf, Str(^f ^u i}Imä( unb itanjier, 91. 
(rei^f 99U etttnUti, 99xn«^uetihif^^f ^^^ 
be^iirg , nun ^ifc^pf (u £eu(omif(^(. > 

88ie er Ut mntnift mit $ratirre{# rrneuert 
an)! »efeftigt, fo «erwi^Ke er nuB feine e^wefUt 
Uttna an JX i (^ 4 r b IL, 5t6oi9 ^w inglaab. (1381). 
6ie (iarlft aa^ brepir^n Mauren anb erUftfe ai^f 
Kicboeb« SoK bttr($ bea fi^raaen ^»nagirptfe «■( 
feineii graufdoien SRorb. 9{ic(«rb §«(fe |ie fo ge« 
(iebt, baf er eigene in ®arrep, w« fic i(m btc 
tob entriffea/ a(« eiaea :Dr( be< UnsIiicM ^erU4> 
»erffai^te, anb b«« ^on' nifberreiffea lief, 1999c 
Vftot^n war. . 

«3 



dby Google 



— 20 «» 

^h %t0 Saobej inntui 9)r|{e tpar ^tn^tl 
titdt nnfM% ®t fc$re Sa;ibrt<lß(e r, oibnete 
iR d fl i (1 r a t e iit b^ti @ f d^ ( e n, vttbt^ttte bie 
SRttnjr, l&ef{{mmte bie %Hcaltt^tt üUt 
-j^errttrctttib rrblofr ® fiter unb uninftö^te 
ble 91 H f* f fi *e r , eine ©ef*?Kf(tflft , mcl^t bte 
Crleit^Uron^ ber 2>firf(i8ett, jumal^Iibf? an ba< 
Xranretibett flefeffeUeo ^ }it ibrem tUlmut^itm Ku« 
gltimetf böm; — aber aUjobalb jeigten ftcj ®ptt- 
reti tinge|4bi»(er aSBiBfob^ io btefeti Cobenjiofirbiflett 
Jltiorbitttnden ; ^4rle udb Orattfamfeit ^ »elcbe bie 
e^riHffto ber 0ere(fe burcbbracft, unb itoof feine 
Sed^tferfiflung , aber botb einen fe^r nat&rlfd^ea nnb 
imitier mfeberrebtenben ünlaf $iaUenin3I^ense(^ ({ei« 
genbent ;^ange jur VS^Vn^ unb Xmiifenbeit/ ber, 
mit ba< immer gcfcbiebt / mir bem ^a^ttn unb mit 
ber Oemobn^eitjunabm« 

Salb erjeugten (ic^ allen ^ufgefinttfen jum trau« 
• rigen SJarjei^enr iol^t ®i^uren einel tprannifc^en 
Ginnetf* — Der Sreßlauer Gtabtrat^ baue bem Hu 
tigen 2>ombe(bant ein 9on beffen Srubrr, ^tt^of^ 
9tnpH4>ttn oön Siegni^ an ibn abgefcbitffetf Saß 
6(bA^etbni|er, — alfo fremben SBie!re*> nacf ben 
ttralten ^repb^i^^n ber (5iabi, anbalten unb nregneb« 
meu laifen* X)b biefem bocbmtebtigen fßeriufte lief 
hat Domfapttel ein Snterbif t über bie GrabI er« 
geben, bie «ircben Hieben gefperrt, bie ©lodPe« 
ftumm , \>a* ebrlic^e Segrdbnil oerfagt — «(« 
berSieru^ 9Benie(n fetber^ n^ie ^t nac^ Sreplau 



Digitized byCjQOQlC . 



.^ 2, .^^ 

/ 

füllt , mffleti itnt» Raffet 9$iev no^ immer Der(;ig# 
(e, <9o»e^bien({ |u ^alttn, tif i^m Vit OeMfr« 
der 9l6t t)om ®anbe mürbe te Jterfet geworfiiii 
bie 2>om^erren oerbapar/ tj^re ^ttfoutn ottb ®iter 
wgelfrep erfWrr. 

3Ui äut ttn9er({jnbtflem 9laj{i)n<il|^df (benii 
tvoj l^af titelt Ungarn^ uttb Si^mend Soltur bun( 
bie eingewanberten 2>etilf(|»eti imwntn 1) blotise 
6(^(<f0erepen pifc^en ben 2>eutf(^en unb S6bmeti 
entflanben^ (eifere aber ber ttfttun ^uitottuni burc^ 
etaett aUdemeineo 9(nf(ianb ^efc^Ioffen, lief 9BeiiieI 
bie XttftPtedler «reifen tinb am fru^eflen 9Ror0eit 
be< Uittcn tafifi, mte e^ fc^eint , o^nit bie ge^^ri« 
ge 9}eranfto0rtuns , auf bem 8Bif$ebrab 6jfen((t($ 
fnt^auytefi. 

ein (eibeitf^aftnc^er Sdger, (ie(t er auf feiner 
Sarg |tt jPrag unb ouf bem CarWIlei»^ ^n i^urfl« 
li^^ Xocjnig unb Seniern/ unb auf mehreren Sagb« 
(ittfern picie, milttntrr öberau« Stoffe unb »Übe 
f^unbt. (^iner ber f&rdb(ern<(f}eii Httt bie SteKe 
in 9Ben|el4 pfiffen in feinem Qcj^Iafflemac^ , padU 
nnb erbrotTe((e in einem anfalle wn ^nt^UiSii» 
ntg« 0ema^Knn Sobanna^ ali fte (i(( einen Xugen^ 
blidCau^be« S)e»e er^ob. 9{»en|el Uef ft< mit 
an<8efu4»fer ptü^t jur (Erbe beftatten^ »o{inlet|or 
lauler SJetr&bnif i^rrm SBegdnfnfffe nfc^e perf3tt(i4^ 
§9, ^iel( e^aber bp<ft ntcfti für fluf, jene ibr t&bu 
li^ 0et9O$ti^l abitt^Uen ober etn|ttf(|r4n(eni. 



Digitized byCjOOQlC 



mm «8 ^ 

«tt*f«ftb er gtt ftmerSuf! freublfleaRlb^enfleniig^ 
Me (l(( bur(( btett^ilbrn $unbe boc( aii^f abfc^recfcti 
Ikffrn vom KtHgIi((eti Seit. 

2>ai er hat bfutfc^e 9te!d^ tiic^f e(en fo eigm^ 
n^iHia st|r Mo^e 6rin0eti fona^e^ troff aOe ber Se« 
«u^ungett ttnbSufammentrineinnfirnberg, %ianU 
füre unb ;0efbeTbrt9, bur* it>er*e beto juiifleii, H* 
Hflfti Ä6tiifl/bd« ailo<i| t>er Qttrf^ttpfliibt tingfl 
rrffini f^lfii, ba« tr^^tcmt^t nnh mt^tfmtitbm 
tieiflung gegert bfe Stegierungtfgefcbdfte be< Xd(f»f* 
S^ fato in tbUtnad^ 9i^<t9 ^n^ e^rrrlbirtige defanbl« 
f((af( oon Cburfi1r(!en ; ^urftett ^ fitdbten uob 9(n« 
tt^ttiitü Ui dtH^i, t^ti einlabettb jur f ortfeßuno 
be* (e$ohneflett SSBerfed» — SUenjeC antmortete : 
/,£if6e @efanbten doi^ bem Keic^e ! Üu^ fomo^C 
a(^ jebermdntttfln(( i|i Mannt , bajp 9Bir ein qu 
iihnttt, xhm\^^tt Itinig finb, utib baf 99tr aujTer 
l)(ereiti, jtttr 9tf($(m4jfi0fe{t ttnb jur Dauer ttitferer 
Ormäft n\^ti anhat me^r oonnf tl^eit (abem 9Bi« 
rrtt^^fe JBeute tiit 9tet(( braujfeit fo begierig /wie 
ii$ir mettrer^ tttti^ii f^l^eti/ fb foKen fte nacft S6b« 
itiett fpii|;mett^ ba m$4^ti jpie Un$ ttiK^ 2tt(t »itl^ 
Siebe in Kugenfifefo nd^men/^ 

!»lefe «hiworeerWett/wte^ reicht beflretfN*> 
Im dteii^eebeifiifd^beti foriberU#f{eif 9e9faa»^®< 
lief t ,;^*ttett wir Jiirr hai ymtt »ier «nb bic 
Vroger Sonett, to\t würbet iett 5t6fti0 <iti(^ »ep 
Du« MenJ" ~ Hub ber ^fa!)flrbf 4itii St^»/ ber 



Digitized byCjOÖQlC 



X — «j! — 

- (t4 pün MUttt ^, tvimo^C mit Unre dt, 0tiir< Ur» 
tf^tttti Met Itn Stalftf ftltn bm^tittt »4^M« 
foU itp biefer Xu^ri^fting brr r&fsefr^rkii Ao 
fatfbfM, |tt bri 9eif«m«iellcfi 9&r(ktt in bfe iir< 
»iOtsm aSorte üttlflebfoc^eo fevit: //Stutt bAttir, 
wenn (t ti fo l^abeti »iK/ fo nta^ vf ^ttt In fti* 
nrm ^ft^men bfefbcn, n^ir aber »offen eben fo ge» 
»«^{0 ttnb nnunif(^r<lnf ( (ier |^etrf(^en f n- onferen 

l&in ttnb anberrj wn Mefrn 9tfbeti mos 99(eR< 
{ein )u i>^ren «rrommen fepn. Drinfenb tMbnte 
i^n überbiff &er fd^oii jn Cnbe fanfenbe Xerwin 
ber ^etbelbergcf ^tnignni. Co fntt er bann im 
^ebrnar 1387' »leber in iat 9f«<b. — ' Su «Jfirj# 
bntg bob er bfn , von feine« Safer gefliftelen; tmb 
9on t^m felbf} beHdtigten^ befonberen tanbfrieben 
fftr flBtflp^alen auf, t^tiig mil er von (HnemSn« 
beginne beiü ^tfte bir Srriibtnn-j nie gefn^tt iu 
blieben, fonbrrn immer nur ein ^tl ein|e(aer^ 
tiei(i0efe$mibri«erSbfi((ten gemefen, t^jM inbem < 
fc(mei(^e(nben S^emab»/ bo4» no(b einen affafmei« 
nen Sanbfrieben lü CStanbe gn bringen. 

9Ben)eU 9(ofenfM^ jn 9{&rnberg unb ^Slerj 
lenf^etm {etgte, mie wenig* er bie oorlanten 2>rob* 
»orfc me^er %&x^tn oergejfen iaü, loie menig 
ibm Me mh^i^tn Solgen einer foI4kn SSeracbtang 
feiner ^ttfon mi feiner %a^t entgangen fe^en. -*- 
€r gab ben Ctibeen bic Skfidlignng aOer i^tt 



Digitized by VjOOQIC 



• — «4 — 

iftpßdttn, um ble ®erpfli*tuti j , l^n amti offe 
unb jebe^i^facf^er, na^imfntltc^ gef^cn biejetttr 
grit ju oertll^eibigf n , w^lcte elwa . gar einen onberit 

, »oBictt. 

Stt SRetflentJetui würbe (5ttit Silo». i387)^bl« 
^eibelberser einigons bi« auf ®t deor^en Zas 
1390 ffpetll* erflredPi. £)ejleml*, »a^ern, t$nb 
ber SBurggraf von Slfirnbers befrdfttgten ba< itn 
Stammen aUtt SBa^lfht^tn unb S&<^(ien^ weide an 
ber erflen €rrij(tund Jb^l ftenommen , ble frepm 
9tetc^«({dbte Sttg^burs, S&rnberg uob Ulm, weU 
d^e in bem flroQen f^ivdbifc^en ^unb worttt. — 
2>ie 9&r|iett ibetleett fic^ in 9iet ^att^f^n , bic 
eaUt in eben fo viele, fpmit H$ 9tei(( (}lei#iitt 
Itt a*r Streife* — »lefe«, bur* beti »eicbtbttw 
ber etdbfe unb bor((^ bie t»erf6nK(be Soritebe be^ 
Mniii 0edm biefelbett, |ur gripten firdnfung be« 
fftrjiUAen Ueb^rmutbe« bennod^ fe({flefe^te 9Ui^6tf^ 
wi^t/ (ieigerte aRtf trauen unb Erbitterung wec^« 
felfeiiig immer mebr, ttitb bie balb barauf au^8€# 
broc^enett, i)Iut{flen2b<(t(t4»Ieiten beb&rfett bicvnfl<$ 
weiter mebr teiner befonberett/ gefuif^teo (&t^' 
^^iing. 

3m brutfgeti Silber bt<i4 t^iefer m^fttUUl^t 
«ron butd» eine f&biie Sbat ^iPA Sriebri^ att« 
Sd^em, ®obne< &Up^ani mit ber. ^afte unb 
etifter« ber tiuie »^ &)n^ttf. ViKftriit, er|* 



Digitized byCjOOQlC 



— i?5 — 

Mf^of {u Calfiufi, Uttt (1384) ^{^ ^Ittn etnU 
Üattittu mtgen ^triitolHiübtn freuntiicft oerglU 
4^11 , aber brr erjbifcbof üer^f ititb oer r<6nirrate 
ni^t, moran ib» bcr baprifi^e Sepßanb flc^inbert» 
Cr traf in brn f^^mdbifcbttt Sitnb. Xkr J^rjog 
«ocf^fr mit 9rtinbe fltoubrn, ba< »4re aof t^n 
«ciitäti)(, ttttb niibf fibrr ben Stnsrif fvyoi feine 
Hdnbe ungiivif^ ronbern nur fibrr büf.S^tt, wwn 
fit brn Gireic^ am flemaltiflfien ffi^ren (innfen? 
mm 3)a t^at er boj Sintigc, wai in einem folc^eo 
%aUe iut^unift^tt tarn feinen S^tnben )nDor> 
ej^c i^r 9(an no(6 oiBiQ sereift^ ebe i^re firdpe^ 
«0$ üi^ais bepfammen mären! — yiliflrin livurbe 
(97 fl^^ 9l09cmber 1387) von griebrtcb^ Steiftflfii 
iberfaüf n nnb sefangen/ alt er eben naifr bem filo« 
per 9taitenMI<)4^ iofl/ )u einer Unlerrebung mt( 
Srirbric^^ ^rnber^ ^ttp^an 9on Snflolflabe. -7 
tleberbie^ galten bie baprif^n «^erjoge m#(r M 
einmal^ ben mdt^figfien 9tei(^<^dbfen/ Sng^bnrg, 
Silrnbei^, Kegenibnrg, Ulm, fiRemmingeh, ®e# ' 
m&nb, SEBaoren angej^oUen/ ben Dnrcf^ing »er« 
metgcrl^ fiaufleufe, i|re Snrger, in finflereX^&r» 
mc ftcfyrrrt nnb um Selb gef(b4^* t>tft0 begterf« 
ger flMurb. ber gebbe^bfiftnl^ aufgenommen , meN 
1^ Sriebrti( burcf^ jene Oemalt an i^rem S^unbt^ 
genoffen f^iHgrin fa tro|ig j^ingemorfm j^ttr. «- 
flBenjeC f^p fn^icfle bem j^er|og einen abfa^ebritf 
)tt, bie fifwdbifcben, ftinlif^^n, mefforauif<beK 
nnb r^rinifd^en (Sidbie rfitf ten mit i^rrn 86((ertt 
miber bie $er|Dge on^ Sapem, nnb mai^ten an»^ 



dby Google 



terr bie ^ftrften ut|b ber l^o^c 9lft($dabe( beitt Bpu^ 
U ni^t Mnjer {uff^en n« burfett ^ uttb e^ tourht 
ritt att^emefncr Jtriefl ^tt J ft r (le ti unb ® f d b t f. 

3^ <inf<ftt0it((el®(&(lfatit fcettee^mtttbcRef 
1» ({e^. Äraf S6cr(«rb ib<r Orcttt^r bot SSftr» 
teiitferfj, bttrc( pfdljtf*< ©ilbtter ptt^ttt, griff 
(25(Ien «ttgttff 1388) iai (llb«f*e ^eer mit pitr» 
tttifcOer $iff an (e^ 4>6frin0en, fafi uttlrr bftt 
Sfldttrrn feiner aUen getiibm, ber &tätt tBcit« 
9(!tfang« brattgen bte f dbttfc^n Sannrr fafi uum 
WberfleUCf* t>0r, »fefc «raf«.i unb ^^erren fiefeii 
rttcerlic^ auf i6re®((i(be, €berbarb; etitiiger ®o(il 
i9urbe 99r be«,Sa(er« Susen tobt i»om 9toift i« 
Soben s^f<ifft^ aber ftAbU baf mai^te f ber^arbm 
ntc^t irre im SD^erf feiner 9ta^t, {)•# mfirte er. 
ooferfeflien fepn, oj^ne bte, mie au<.beit KB^tfeti 
fommenbe, freut^d fifiertaft^enbe ${ffe be< aften 
9e(t)ef4mpanen , 1BS(o(ft »M 9X^itlnen({ein. S^ie 
na^ ten ®(4brern aOen 9|a(^« looo Xoble Kefi» 
fen fte anf^em 9Eab(p(<Kf^/ 6oo morben 0€fan« 
itn, fU ergriffen in milber €{(e eine un9rbenfCi<^ 
%ltl^U Um 6len9looem6er barattf befit^r fte taim 
Jdtt ttdidPf^ in Un fHbern i^on 90ormf , betrn 
in beni lai^fenbfKrtg {ufdmmenflefe^trn Ütittttfi^Ul 
Ummt faft nie ein Uu^thä aVMn, unb ber e^u^ 
ifeo, btr doma^f in bie eritji )^< itrkger« 0<< 
brnngen lf(, me($er trit^M fSri^fen foS nnb beffen 
N|{ir^^<inii1^(6effer aW ber 9Mei^n)M®«I»(^ 



Digitized byCjOOQlC 



— ' «r — ' 

vtrf rannt i({ / fanit nur mirbtr unfMWi tonhttt, 
\»xt4f fQitttwtn ttof ecnen cninn, pon htffcv $eU 
b(iifl(i({ onb Wugw JfiJ'unfl et «roffe« twatten 
barf. a)le sldnber unb SRortlrenner , ble aW ttiu 
mrnr«(o In ben »»Mfi<f*ftt »Jrfflfn flfM«!* »»> 
na^^er anttr ben Gtdbtmi 2>ienßr ^rnommtn« nrf 
b«r ergHmmir yfofjflraf (ebeobig In einen S«<flrt' 
ofrn werfen. 

SHt Slfitmberger »urwwf »»^ >'< Ärnnimfli* 
tc »on S5anber0 unb ^örjbnvfl bejmaiigen 9((wei«' 
fntt unb «Jlnbljeim, unb im f»l§enben ^a^tt, 
(1389) würben bie »«nner-ber ®wbt gMnffuX 
»ep «ronenbutfl fflbfffi*««- S>«» ÄHej worb ni4t 
oITein um ®elb unb^®ttt ob« £anb fleffi^re, er wat 
insjteit^ «10* SRelnnnj^fweö unb barum fo btntl| 
nnb fiMMfa», bog ber la«^enb|le ©»^(lonb ebe« 
in ben fegen«ret*|le» Slureti 2>etttf*l«nb« bnr* 
i^n lerteefen, (SCenb ol^ne aRoaf nnb S<«W »«brri* 
(et nnb in^befonberc manche degenb be« titili^» 
Ge^waben« alfp »erjeer« wprbe«, bof wpbl ««tf 
}(]^n «eilen In ber STunbe fein S>orf, j« «dn «c||ii 
U<tei jObba(^ webr an finben war, 

4>er gelobe Stt^flang w4r; tntfM*^** »* 
. ttriiegen ber, »om ÄAnIfle fe»(l *n ble Woffen 
«mtfene« »««^ 4er «(Äfe. «enjel fo» Inbef. 
fen , wk Inwter In »*5«ien, »ml« befÄmmerl be# 
tlnwitten« ber %itfltn, nnb bei $6lf • nnb SIttt* 
«efi^vepe« ber etiUt. S^rVeli^ nMt mon l^i 



Digitized by VjOOQIC 



— 88 T- 

nMttVxenU S^re tttoäfen , mctin man ^inUt het 
oat&ritc^en Unt^tidteit , bte l^irr oKetn t^r fdbMf:: 
ri0f^ Gpiel fteeriebett, mteber einen 9Ian fachen 
V9oUU , bepbe ^(Ut^epea burc^ eiaanber fe(6|l fo 
f(^ti^44^cn jti laflffui bo^ftebteSrneuerutij^ Ui von 
j^m nun fcbon iwti^ma^l aotf^efcbriebenen £atib# 
frteben« enblid^ boc^ ali ein unoerbrtt(bIi(te^ ®e« 
fe(^ mürben anfe^en unb ac^len m&ffen* SBßtnitl 
wat au(f^ ber otelen Unruhen unb ^xbttwirtiitexm 
ffn fo balb m&be, baf er mir bem SBorbaben^ btr 
Seidb'resteruns abinbanfen^ fc^on iUtsiUd) t^er^ 
|Y<iiif mar , unb oon beffen SoSjuge nur burc^ bre 
i^efordnr^jurucf^ei^aUen morben mar, ob auc^ bie 
steige 99[Jdb( flemiß nuf einen feiner Sruber obcrSSeu 
' lerit faßen mürbe ;• benn nur oon Gac^fcn f^attc ti 
#« fl^filucft^ bie S9crfi($erun0 ju ermirfm, t$ 
.l9oae^ im SaSif, baf SBentel ;,baj $ei(i|}e römtfcfee 
9t<c&^ of «eben mürbe, bonn epnen o^ber 
feinen 3 r über n, ober epnen onber (inen See» 
I e r n , ben SRarfgrafen von SRerern 9 wtXi^tn 
9fnber ben er moCbe onb fore, $n einem tb^ 
^iff^cn fitttttae meUu onb Jfpjirn/' — 

auf eine folc^e unruNHcbe £iebe jur 9tn(e 
lieft aucft bie Xnimorl, bie er ben defiinbten ber 
®tdnbe segeben %^Un foH, a\i (te ibn miebcr ba» 
'l^n, deuff^lAttb burx( feine t>erf9n(if(|9edenm4rl 
rju bern^^ieen : ^,Wx feigen ni<^t ein, bnf mir ^^^U 
^i« fetten, in boJ^Stei^ tu flehen unb bie S&r({ea 
^a oers{ci(|ett/ bie tbir;ntc$(.eni}me9($<t^>|-^# 



Digitized byCjOOQlC 



— 29 ^ 

ober fe^tn »fr ein, ia^eg Uni Sep bfe frm ©rrf 
ttßeien timte , tou Um , SBoIf in bfr %aM , mU 
*er jwfö llrcirenfre äBibbrr ju gtrunbeu rnac^m 
woBre." 

«Refn faß fofftr man dner (eflVrn Stdnnnt 
&ba t^n werben, ba er nun (im «pri( 1389} e{» 
«n §roffen 9let**ia9 )u «ger »ieff, |ier f0mo(( 
brn Sunb ber «tdMe, a« Ut Vfirffen nnb {Ferren 
Serabejo attf^p6.--Swar m»erre$ffn fi<f^ MeCSfifti 
le bem bt^axxW^ , mW (!e bann o^ffig me(rro<ber 
9(a((e ber f Srften unb il^ren nnrndtfigfR unb eigen« 
«tdc^ttgen Sorberungen oon <riege<nnro|}en, <&^ 
brnitferfai^ , b(op gefteüt fr^n n>urbem aber SSen« 
j|e( lief ft(^ baburc^ nrc^t irre machen, n^pj^f etnfe« 
>enb , ein waljrrr ^rieben Finne bnrit^autf nic^f be«, 
(le^en, neben jenen elnjefnen ©erbtnbungen, 9Bfr» 
fangen nnb ©ffiftcn ber «ejbenf(bafir unb brt f r}# 
MfinferefTe* SIm 2ten 2Rap 1389 l&ob er ben ©edb» ' 
tetonb gifnaUc^ auf, bebrol^ce bie 98iberf))en(iigeit 
mil bem S^erlufi aOer tjftrer 9{^$(e unb ^rep^eiten , 
nnb be« Stef^i^ ®c(u{^e«. 2>re9 Sage barauf^er« 
f&nbete er bann/ben mit bem 9tal( ber oerfom^ 
mUtn Gtdnbe entworfenen^ allfgemeiaeh Sanbfiie« 
bco; ber fec^« a^l^re ^amn^lut^ ac^t X>bm4n. 
ner, in glelder 3al&l gefejr oon e^urfurjlen, gurn 
Jen ttnb oon ®tdbten, bemal^rt unb aufrecbt ge^aU 
feo, nnb bur* ben fpwojl ber Jjffirfien €:ntgung 
' tXi ber ®t4b(ebunb abget^an, tec^r« unb ttafthi 
fepo foKtcn. 9p(^ m$ge ber gurßenbunb annocpi 



Digitized by VjOOQIC 



— ^o -r 

bßmn nAhtt Unc €itiUt , bte mittStta^iuna aUc 
hn brtngetibetr 9Rd(^nangeo itnno^ otrabl^uineQ 
vo&tim, (14^ mU bcn gurfiett in Stiegen M S^e* 
teni^ ttftb ber @u(e au^{U4(ei((ett. ^ivtU^ be^ 
<|ttfmren ftci )U beif <6nt8« ®e6ot^ not Slfirnfierg, 
9U»nttnTt, €tlin§en nnb aSdiTeniurg auf bem 
9lprb|Ao , olle üM^tn 9(r|^arrfen be^ bciti Sinnh , 
jrüoi^ {tt i^tt% tlfutnen , ttH^un €l(&«ben; braii 
19^ fie bur((t bctt SIcytittt a>^ «Sseim inen Sanb« 
(rieben itmf^n^ ^Mt^ti Utien, mnifen (ie }€|f« 
|tt f*wac^ bic Je^bc frrrfejfen ju Wnnen, nnb $u 
(ortttitfid ^(^ mf^^nen t« moRen, ton htn %uu 
^n um f^wtti^ 9tlh tttMfcju 

3m foJdenben ^^te {&$pumitt 1390) mnrbc 
auf im fioftait an Slnrnbetg etn<am:SRänaorb« 
fiang funb gentacbi« bcr iune^mcnbe Scrf<{a be^ 
^attbd^ Ufib biiP Uttorbnnngen nnb «infdtlgfeilrti 
im «unjwefcn, ba« man fcjiaii fdl langer Scü 
{einer Slufmerffamfeit m^t wm^ ge^Uen ^aile, 
moittrn jene S&erfugnng b4>ppe(t nctt^wenbi«. 

Stiele %ht9tn nnb {Ferren/ manche ®Mb(mar 
itir* bie »ebrdngntjfe ber Selten ganj in bie mUß 
cbcrifcfeen ^4nbe ber Juben gefatten^ 3ejl/ba 
lurib bie allgemeine Sßerbeernng^ bnrc^ Stiflrouen 
atnb ®$ee(fu((t , bitrcf» bie ®to(f ung betf SS^aareiM 
}ugeä nnb aucf> betf nachbarlichen Serfe^reif, l^efon« 
ter^im fublicben S>mf4>lani, burc^ bai fitiU^f 
ßejen fp pleler®ewerbe^ bie wic^fia|icn\aue»cniiif 



Digitized byCjOOQlC 



— 3* - 

nrffltctrl^n 92^o|^qianbe#, ja UHfl >r< IJflTii^eii 
Ztoiti orrftrgl »arrn/ nx^Qi ßc^ ooti allett ^^itia 
rm lautei ^ef^rep £W (ie, ti9(^ nie fo brucfenft 
itihilttn ^Uuiiitklbtu^ . ^m^l, ml4>tm alt 
Umf^tn A^nxQ uti^ M ltaif(M){e 3uben mit Ztib 
unb £f(rn, fnit 9lai^ vnb @u( altf eifico an^e» 
fr^en irurbm (pMM^f ^^i>^<^ 9jrlf4liid f&ntgli.^. 

iiidl oifl j(o|^f(rr<ten fpßrnM SRitUl, tUftn Sfi# 
$r« iitif (intnal^ üt^u^üfm. Cr ft^tiKft Itc g^# 
^fi>/ ^emoun^ etd^le »on «Ren ^uUtf^tUU^ 
frcv^ imi jrrRdm ^ie liefen jUi)glucIIi4»<n trselic# 
1(18 fßtti4^t€iimifn.f4^U4fWtt ftr ottB «vb. Jiic^ 
114, 2>abttf(^ oeii^otib rr (t4» bte S^^gefproc^feiieii^ 
jR^ne iü§ tt i^tn MSRinbeßefofirtr^oifltiicSr (rit^ 
m4 f^lnt Jtoniiiur iiiofien SrnNI bo»«tii beiitt 
iKt niifii ta^^oielii fAiif24o.9^oirtitootti 6^ttll># 
fofiftol 9Pf|^iti IrjolH^ri fu«. I^m gat ei fejiu 
eo^rr^ttsfl. Sapcfo, ^cttiagnt, Mtniai, ^om 
tUnint$ nni Vllm üUÜB Iti^V^tü auf tiefe SBeifr 
ihn 50^000 dolb^ttlben «n ^ie rinfg(i4^e Siam* 
ma, ittb SIli^Kl ^^f^^ f<^9^it fetf fif^attyreit^ er 
me iit |(iiioeb(pr 9t&tf|fifr^tie0 ^iitett ^afi^f gCf 
moi^t v'> ^ ■ : — iV :-., . 

€tii5l0t Heraöf (1391) fom S($tnitlMH 
tuu( 9}jtrn(^ft/ fttcf)|ea(er i;alb »teber ben/^tt^« 
»rt tia4i^i$|)mett^ 19« 9te(r innere un> ^a^iiti*, 
aclegenl^iten fHnr JBegejitvart ^ij^cif^tok . /, 



Digitized byCjOOQlC 



- J« - 

^^on 1385 (üMe rr iattin fi^iKtt, ho$ 
"CSftfmttnb ftin Srttfeer^ wU^tt attti Mfiitt^u 
mufti^ fitb in Ungarn ju (^(aitpfen , oon Statt« 
beiiborg bie ^rie^iffer ititb bie; alte 9?are fetnett 
Sfettttn, Un bepUn Watf^tafen ton Wt&^tm 3o« 
bot onb yrocop^oert^fdnbetf» Daburc^ mürbe a&cr 
'neuerbins« bie oi^nr^in nie flroffe Sioisreit jwU 
t<9^n (Sismunb unb feinen Sr&bem, bem Siinific 
^i^ttjel unb' bem j&er)os Sobann oon ®6rn(, tinb 
Vfe eben fa Taue ^uHH^id^Mt ber branb/nburgif^Cft 
^tdnbe ^tfliitt; alfo^ baß (S^gmunb (tc^ flejwunseft 
}h^, feit!2n9}e(tfrn/uin bie tbm ein^mcffen oprgrjfrecffe 
"Ciiinmi, einige tinfläüfc^e Se|irfe ^mifd^en ber2>o« 
liaul iinb 9Bndg etdjurduwen* 4>{efe ^erpfdnbott^ 
'ittidaftf({»rr dteicbltl^eile ^atu nid^t mt oiete tift 
wber riiätbJflen ' »arortm aiiftereilt, foubern atf<( 
iStgttiunb^ ®^ma^{imt Starfd nnb ibre URotier fttU 
fabitb./Subwifl^be^ 0iröifen fit^ltfrve; Der oon 
ben I^nip6retn berbf^gerufene degenfitifs, Carf 
vonSteapü,' imattnt&ili^ laflreic^enr tinian^, 
bie 0efabr n^ar «iof, Ungarn »((((e gdtttlic^ pom 
l^anre Sufemburg »ei(bcn. 2>a ei(te SBensel auf 
Ui Sruber« brindenbei^ Knrufen ^in, nnb 9ermf& 
lette, im^efbtager oor 9taab (nten Wtwf 1 j8<$) 1 
Iften.Srieben babin, ^a^ {fvifc^en . be^ben jt^ntgett j 
ttnb ben SRarfgrafen itnb ben SRagnaten aOer Smiß 
abgeifl^an fepn / onb Uitm be^ tbren ]^o^m S^pr« 
recbtett Heiben/ ®{bSbennnb Unbirbett aber 'gegen 
einanber aiifgeboben fe^n' fbOren. €^ mttrbe fer» 
ner« bev Sinigin SKotfer Seibgebing unb Gigi«^ 

tnnnb# 



Digitized byCjOOQlC 



— 33 — 

mm^i UnttrUlt ane^mitttlt, hk ton tt^Utfm 
jo iitfa %c^it aufsrnotitttienen 6(^ul)>eti Mi Ut 
Ketc^^rarnttifr ma^U unb bie 9Rarrgrafen, fHne 
SBtüern, ({aü i^yrer ^faobfiiaftett bur(^ ®elb etiN 
fi^abiget. 

$>drauf lam bie Striae ^n ein anberef , vol^m 
tige« Unrerne^mett, bie f 6nign(^en llrong&tev loiebcr 
einjuKren unb an bie jCammer (ur&dPjiibrinBrn. 
9la(^ Sl^iffemotp warb ein 2anMag auli0ef4rieben^ 
unb bie jei^tgen ^fanb^erren ober nnvec^tmdjfigen 
^eflf^er btefef llammerfffiter babtn oorgcrufen. ^en<^ 
Se( mit feinen SUit^m, von ja^lreic^en Wafftnitim 
gern umfltUt, fftß unter brep (Segelten, xvpwn )tt 
fonberfearem $5or jei<^n eine^ ft^marj / ba^ anberir 
totif, hai brttte rotl^« Sr mit ben Gdnm no^ot 
Gt| in bem fi^margen Seft auf tinem ft^morjen 
@tn|i(. €lnct ber SBorgetabenen na(b bem anbern 
mufte ^imretem 3>u Srufl mar i^nen, mie gn. 
Gie mußten nun genaue 9{e((enf(ffaft abregen, un» 
trr meieren 2i(((n fte i^re ^fanbfc^aften, <5i^(ir« 
fer , ditter. ober ®ififU w ^(^ gejogen , roai ffe 
mtrtUcb bor auf behaut, mai t^nen fefbe getragen 
^dtttn% 2>i€ erflen weigerten alle« <Srn({e< biefe 
Setzte* 98en}el Jpg nur feine Stugeo braunen {u« 
fommen , unb mtnfte^ (ie in hai rot^e ßel( ju fu|^# 
Ten. J^ier mürben (ie a(i$ Ungeborfame gegen bie 
WtcL]c^it i^tü SUni^i^ einer na(t^ bem anbi^ro^pj^ 
ne auff<^iib^ obnc 0nabe cnlj^auptet« 
XVII. S4nb4u C 



_ Digitizedby VjOOQIC 



.- 54 — 

2Heff« Mofid« €St>iel a(ne(e brr j^ert t>&ft 

Sl^ritiitar/ welcftett ^ tUn bU Steige traf in t)aö 

fcftwaiije S^K ju treten* (Er / fileic^ dl« mertte er 

nic^t«^ üttiivortete bem ftönis mit ))eiterm 9Ctttlt^ 

itnb 9Rut^: /,9Rein bur(^(aud^tiger jt&nis unb: 

sndbiger if^rr ! 3(( ^afeü gfvar meine Stegißer unb 

Stei^nungeit nx^titp mir, fann dfo nicf^t geniiu 

üntmprten , aber hai foQ mt(b nic^t i^tnbern, <Stt<^ 

Ol« meinem J^rrn unb Xönig ju &6erantmorteti^ 

ni<(t nur bie Sammera^ter, fo i^ bi«(er genoffeti, 

fonbern M^ oR mein äbrigej .@ttt nnb 9S(nt, m4i 

Sitten, b6mit in 6naben ju f^0tn nttb ju maf« 

.len/' ~ S>er not^ebrnngenen filufll^eit fotgteit 

^Balb bie (uibern, meotflßen« jum Gd^etn« 2>er 

XMi^ immer no<^ onffleregl oon ber SBBibtrrpdn« 

(ligfeil ber er({eren, entgegnete: „Qjs^lUit, baij^r 

Srnfl nnb Stnt fe{ief , ba (inner t$r eüc^ unier« 

tverfen. SBarum ^abt ij^r ni($t f^p^ onf bem ^ra^ 

Sir £anbtag gcl^orc^t, wo itb g&ttic^ ju eucb g€« 

fproc^en? — SRein guter 9Britinar^ bu ^afi btr 

felber am it^n gerat^en, unb benen, meiere bfi« 

iiem Sepfi^iele gefolgt ftnb* Sber an(^ an mir ^f 

.t$r burc^ biefe Untermärftgfeit treu ge|anbett;benii, 

ej^eoor mir nic^t meine getreuen Gt4btc bepgefprnn» 

xgen / l^dtt« i^ mam^mal^l 9tot^ unb fRangel Itu 

vben, muffen /«^dlftrenb i^r burcft unfere 9ta#(^ Jbie 

\ flSinfänften unferer £0fe(gfiter verpraft j^abt/' 

Saliner M Itug fcfifogen f epra poa SioUpm 
wm unK 9Rar(|uarb 9Pn WütUnpfft^ bie Xudtl« 



Digitized by CjOOQIC 



- 35' — • 

fiins i^rer ^fan^ibafttn iutA clb / mh left^Utm 
Un it^nig unt feint ^attfytp üui i^ti G^lbffttn 
Siebt unb jtprn^ati^. ' SBe^be Sorgen tourbett {tu 
fli^tt,}^t <^nUx eingcjogett, bem 9ßaf(en6erg 
feine ^aj^ne jerriffen unb er ber 9til(erf|«ft entfe^U 

2>amU mar über Sßenjeltf tpronntf(^ i S^erfaS 
ren noc^ lange nic^t ain^Snbe* €ben jene 9le9in« 
bijlrung ber ^rongfiter ^ielf noti ben gr6Pteh$Mt 
^e« abel^ nnb It» StUtuit M Ui £e^teren ®pt$e 
ten €ribif(^of von ^rag^ mlbrr t(n {ufammen. Su 
5t}ntggra(f |^ie(ren |tc {im 3Rdr{ 1391) n^^t^^nb be< 
5U^nig« Steife nacb Stnmberg etor geheime fßtu 
fammlung* Gciineaer^ aU^fte ertparleten, fam ber 
Xinig jurucf , 9iel fc^neRer alt fte berecbnef (arten, 
erl^ielt er bur$ feine Sparer Jtnnbfi^aft oanftKeni 
unb faß eben fo fi^neO faffeo bie ^dbel^f&^rer, 
;^raifa ton (^iHn »nb ®ir0f(^en wn J^tahif^im 
SetUt unb ivurben in wenigen Sogen auf betu SBi« 
fi^e^rab^ mo Sü^etijel i^of j^ieft^ fo off er in fei« 
ner ;^aupl(!abt loar, (ffentU<^ ent^aupf^^ 91tt<( 
bie Sreue feiner $rager war bem fi6nig 9erbd<(tig 
gemorben* @o (ul^ er bann bie SuTgermeiper ju 
(i<^ auf« ®(^lQf unb fe^te ft(^ mit i^ncn gut 2a«, 
fei. StM pe ber uuetwarfeten 9^tt alliufro^ in lan^ 
Ut %ti^Ud>UU it^Un, trat ber 6((arfkri(^ter (er» 
ein, ttai blanfe e^wttt unter feinem rotten Kan* 
tel* SBeuiel menbete ft(^ freunbli^ ju i(im unb 
fprac^: ,,2rittein wenig ab, mein lieber (Sttat^ 
ter, unb pertie^e (rautfen» 9tü^ Xifcj^e mir^ itk 



Digitizedby Google 



> 



-- 36 -- 

uxi^ti^e «rteit Wommen/' — 2){ffe erfctemutig 
oermtnbrrff bie €fluft unb ^riJ^Ui^reit ber Sur« 
deirinet(Ier tticf^t tvetiifl , gletc^ivo^I toattn ftr f fug 
(lenufl, miJ warfen ja laffen^ aW ob bcr fonber* 
bare flnftxitt fit txfdIf&tUtt ^aie, ober aud^ nur fif 
dtigienge« SBrnjel ({cKle oerfc^iebene gragen unb 
^ Sorberungen an (te* 2>ie beanfioorleten (te, mic 
er e^ <o&nf(^te/ unb fc^tourenffir ft(^ unb bie ^an« 
It etaii tbren (e|ten Blutstropfen für t^rcn gnä» 
bigen £ini0 aufiufe|fen. 2>amtr {ufriebeu entlief 
(te SSenjel » friebtic^ unb freunbltd^ naA ^aufe. 

2>en l^artnd(ftd(!en @egner aber fanb in SiS* 
ntA an bem ^röger €rjbifcJof , Sobann oon San- 
ftem. S)lefem ^atte bo« Sralllft oor $eN. Sauren 
fetn£)beim, Sodann i)cjro oon 98(af(^titi, a(4 er 
ben rot^ ^^ut au« 9tom empfangen, abgetrelem 
SU« er no(^ Sifcbofsu aReif[en, barauf SBenje« 
jtanjler unb ^ti^i^aUt mt, ^atU er oie(ine(r 
9BdIber unb SSerge , cli Striaen befud^t, fem Znu 
nter oerabf jumt , unb ba« Gd^ine Tcibenfi^afcltc^ 
' geliebt, er mochte ei nun in ber naj^en ^ittl\(b» 
Itit finben, in ben Steigen fd^öner f^rauen, ober 
ibealtfdt» in ben unoergdoglic^n SQ^erfen ber Sdten. 
2>a gefcbobe«/ baf fetn/t$m l^ierinn noc^ jupor« 
ctleiiber greunb, Srgbifcbof £ubioig ju iDlagbeburg, 
üU er eben mieber eine ganjr Stadf^t j^inburc^ auf 
bem Xanjfaal oon einer fc^önen ;^anb ^ur anbern 
geflogen war^ einen ungtudtüd^n S^lftltritt tj^at unb 
H4 0enid( brac^. — 3o^ann j^ielt bo« für eine 



dby Google 



- 57 -' / 

dufleufc^tnnci^e (Strafe <&ottei iitib wntüt oon 

&tunh m hai oSRige &titniiltil ooo bem/ wat 

tt bUia Qmtftn. <St f^litf auf einem Stein, 

geiffelte M\ af auf bem Sobeti, bjetite beu 9R(a* 

c^ett^iu £ffc§ unb lief bep ber Stapft ant bem Jtro« 

(ter 5u 9tattbni$ auf bieu '0fi|>fe( bei Serge« Stjip, 

Mtn borl itt betj^en, Seinem Seicbtoafer bef/tb( er, 

tbn 6{fent{i^ bep ben Jpiaareti |^erum|uretffen, mentt 

er an ibni einen %(t^UtiU ^rtvabrte. 2>ieffl aRe< 

unb^bermilffiged Mafien {0^ i^ mand^mabl ®in« 

ne^oermtrrungen in, bie ober (£x unb manche um, 

ibn f &r 9$erju<eui|^n birKen. — ^« i|i (ei(tt htn 

^retfltc^, Pü$ bem ftint0e biefe^ ®innetf4nberit|iA 

(eine« greunbe« unb ^emiffen^ratM nic^t Qtfitl^ 

aber not^ mebr mi§({0 ib<tt k ^^9 ^^K $r)btf<^of ^bm 

felbjl 6jfentlt(|e(5trafprebtg(enbi^(t, brftdnbig|ydnir 

bei an ibm fucbte, feine Siebltugr oor fein (Stti^t 

i^^8 ober mit bem SJanne belegte, itn ^Cii^, betf 

j^rrrn ber ^e(t nnb M frinen Sifar iiamile. 3o^ 

bann wc^t iffüs, anfgebroibt &ber SBenaet* ernfie 

SBerfttcbe/ bie Sitten ber dei^fi^b'eit ju befern, ttber 

ble Srayif , biter.n^egin bef gegfruert unb wegen 

<£r(ei<biRrung ber $(l(bn hen ge(e$rte({ett ®eifiltdbeii 

oor(^te, enb(i((ibac&ber, baf ba« 9ragcr Srjfiift 

ni(bt aufgenommen raoiben 9on ber 9(it(fg9be ber 

verfemten Itrongfiter. 2>ett Unterfdmmerer, Gig, 

mnnb ^^uler, qrrpm mudi^irre er, mU tt/iween ®eif{« 

ti(be |injri(b(<n (äffen, mobon einer be#. 2>ieb#abi#^ 

ber anbere aber M $P(bt>e rratbe« fcbnl^is n^ar, {&• 

bem iebterer brm lanbe^^errlii^en Serboibe tum* 



Digitized'by Google 



•^ 38 — ^ 

Ut , p«|W{$e äJerortaitttflet! f »tib ima^f ^attt. 
auc^ Heß brr erjWftJof ja «rabraii f*nea einen 
neuen 9.U wiUtn, aÜ tt oernommen, ber Ä6nt0 
labe »or, blefe ui^tVbm In ein efjene^ »Wi^um 
ju »erwänber». aßenjef UtvAtt^w\xt^^w\> , eilte 
iia(& 9rag ^ forberte f^on itnferivese« burc^ einen 
aornfjen »rief feine ©(^Wflfipr oon tbm jurficf, anb 
brobfe tbn erfdufen ait laffen, KM er felbfl mit fei. 
iten oorj&dlicbften 2>omberrn oor i^m erfc^ien , tinb 
ber S>Dmbec|dnf beAt Jt(ni0e beiffenbe «nfworfeit 
9db, fcblufl i^tt biefer ttiie bem 2>egenfno)>f auf bfe 
©firnef Ite^'ibn bittben, unb mit vier anbern ber 
frffen 0ei|tl{(fien oetbafieif. 9Ät i^erbanben fitb ben 
€rj«fcb(>f |tt »eriafFen, nur ber «enerafolfar 30. 
9ann 9o«iurf (»rpwnucf) unb ber Öffiaiar »ifra# 
9o((ttld; blieben paübb^ft, felbß auf ber Soder. 
^a ^erga^ aSeRjel bfe f4nidKtbe<Snabe unb ^htm 
%t ff> meil, bof er fetber ;ßanb air bie defofterten 
f fgt^ eine Satfer erarif unb be^be brannte^ *li 
tt beffen pbnflea<^tttfeitt 0e^<{0bitieieramang, eitf* 
Iie# er benyntbnicF^ben feine« untaberbafrenSBan^ 
hM itesen (Agemein oerebrten ^pomntf aber lie^ er 
Infber 9ta(bt (i^ten 9ll4r} 4391) in bie SRoIban 
^&rjea/ f>er €riWf(bof war beimlicb auf feine fe- 
fU S8ur8^0ei>er«ber0 enfflo^en» 
« ' * ' ' ' ' .■ _ . 

KttiviSeit unb ,0a$ a<H^ aSenjedt sqpgcn. SUc^per' 
(|^r(( ^tmffif aU fiRarfprcr f&r 98a$r$eit iinb9t(c^(. 



Digitized byCj 005 IC 



*^ ^* ~ 

iBßtitii , iwct immif (ireng, dfier ip^ ^tt^tm^tf* 
l Ufid in rnrnigen Xdflen bie 9tette. Cr bemfit^iflre 
r f!(( ücr bem Craftifd^of btiri^ Mgeorbtieie ttnb Wof 
mit ibm rtnen für btp\>t i^ttwoUtnSIktdM^. Skn 
UaferMmmmr, ber tbn üiit mti^tn anfim^t^u 
U, \\t$ er 2i9((f So^re boraof, üof ibett bensStaf^« 
l^duff enfbaopren^ mo 9)tt((ttitf tinb 9omutf bir'got* 
tex du^geflanbeit. '^ S)en foi^nicr fh^ttt tt fn firine 
Gc^d^romtner, itnb i\ti i^n bort fo t>\A Ootb jii 
|i(( gu nr^meti, alti^m UlUUu S)a f&Bee aBe 
eidc hamit, unb mie 9Ben}e( maM^N^ baf er 
grettbe l^abe ob bem finiglicf^en OeW<nP, f&Su er 
i^m fHH M^ bteeeief€lii fo an, baf ermtr mff 
i^teler 9Rfi^ nad^ l^atife $Un$. 8^n Sab» na<§ 
fibfr^anbrner Softer tourbf yu^^nttf <^r|bif#of jk 
^rag. 

2)te Soff6^iitttt0 mit bem Srtbifc^ofe ^o(amt 
war ooti forjer Dauer. (Bt rri(ie ^imli4^na^9t9m, 
fiberflab btr Suria 38 SUagfunUt ttnb forberle beti 
9iannflu^ auf M Jt(nigtf ^anpt nnb bal Snier« 
biR anf ba< ganje Mniitti^, fanb aber fcblecbte« 
eebor; benn Urban bebnrfre w^ ferner^ SSen|efl 
Sep/!anb toiber bcn Oenenpabß. 

• ' 

Drol^enber f am bie ®efa|^r oon einer anberit 
Geiff * Jtbnis GifliArnttttb oon Ungarn , ^enjell 
etfeoer, tbm fUU betmlic^ abgeneigter S^ruber, oer« 
banb (t<( 05(es Detember 1393 S» Snapm) mir., 
i^rem Setter r bem IRarfgrafeo Sobof oon 9ldb' 



Digitized byCj 005 IC 



- ^ 



— ■ 40 — ■ 

t(n^m{t^fti^%lite^ttt>n£>tflcxui^ unb mit 
fiSil^efm/üRorfgrafcn in 3Ketffen ^ tmbcr beti rd^ 
tnifcbtn Sintg« S>ic bp^mi^d^n SttSoeronugleti 
fcbfotfen fi<^ on unb (stenSIlap 1394) mürbe SBei^ 
^el, oUcr 99n feiner £icb(mo^6urg Settlern (ober 
Btefrrdf) 0^9 ^ta^ jpg , an ber Wtittaf^itafd im 
SRinort|rnfIo{ifr {u Serauii u6er(allen unb in gr6f« 
ler ®e^i|R «uf bal 9r<^<^^f<^'<>i> .0(fu^«'^ n^o ct^ 
ber ^ut^ beiiSBurflgrafett; J^elnri^ oou SRofenbrrg 
tuertrattt mürbe. SSartgraf 3<^oC war ber 9(nful^# 
rer biefe^ ^$rAufenll gemefett/ unb ber ganje 3(n« 
ft^Iag fo Irjifg /aofgrfpontten unb jan^gefä^rt toou 
Itn, ba# attemanlii itv>ai lawn 9ß<i\>ntt, t>a$ Uni 
no# gerotti^e Seif Sliemanb^ elmaf iat>m n^upte ^ 
iti4»t einaia^I in ^rag, n^ot ber Riain gefattgeit 
faß/ noc^ unier bem Statine ber i^ oorjogU4> er« 
gebenea arißabr^ 

3q biefer £age würben bem Könige bie tiber« 
lrieben|}en forbernngen oorgriegt, oiec äBoc^ett 
fang metgerte f r (14^^ am (Snbe gab er natbf er» 
nannte fernen SBetler ^obof jum Sanboogt iniSIf^ß, 
barottf )u feinem Gtatr^affer in S&j^mrm il(< 
folc^er oerbanb rr ficb mit ben mi|t>^rgnugien2<lnb« 
l^erren, mit bm Prägern unb anberen Gtdbten^ mer« 
<ten be^ Stihiii ^aft t\Q(b immer unbefannt mar > 
uftb bie bem Stt(^|{aben ber SEBenjeln abgebrpnge« 
fien Urfunbe irauten, baß ba4 .^mit feinem freyeii 
SBiaert unb fonbertit^eu ®r§etß'' gif^e^en ftif. 



Digitized byCjOOQlC 



— 41 — 

i 

Snsmtfcl&ett j^atre SBenjed ififlg({er lBrttbrr> 
^eriPd ^o^ann'oon ®6rli(^, ein ^^er |tt ftim 
Sefrr9uo0 Dcrfammel^ aber tabiir<:( wntU Mefe 
oiflmc^r orriJ«ere^ aM Uf^Umniet; Unn^oM 
oQb bte Sanb^rni fu^rfen ben ftMs ^ 0diigc vor 
einer a^Iodcruiifl imb vor fkiitet Koiie^ iN>n ^rat 
(intved ^ er(l attf bo^ ®(^Io^ flriitieitii^, bann na4^ 
Xirutnatt , enb(ic^ nad^^i)! (ierreic^ auf SStCbierg, bi« 
gefteCafpar« tt«b dunbatfer^, OeSr&ber 9on6tar# 
l^embera» 

Jp^HH ^^^1^<^^^ f Wl^t M ittilevbeffen poti' 
Vrag fReifirr «emac^f ^ tj^aii neue Seivegangen. }» 
SSBoijiel« 9)efre|^ng« <Sin »letd^e« tef^a^in DettCfi^ 
fanb^ auf ben J&erfammliinflenf. |tt Sljtroberg tinb«: 
Sranffiirt» 

fMiftTöf «ttl^rt fcJrieS (isfftt 3^» I394) 
M ble @(dabe unb 0t4b(e/ bof tt, b^mit bieSln^ 
^ Ui fUti^i in Srntangluos einet i>berb<i<H^(e< 
ni^t gefd^rbe^ mfirbe^ biir(| aOgemeineti®(((u^iuni. 
9teti^^i>ifar .ernannt, an bie9$6|^men mfft^Wtnt^lti 
fcfmeßer ^otraffang eine ®efanb(fi^aft abgeprbnet ^a^i 
be »nbbiif ibtien »ibvifien goffl ftriet angeffinbig^: 
«werben foD«. 9tun, unb befonberg ba aucb Stlbiec^t.' 
0pn X>e({errei(^ feine ®e(tnnupgen rtttf fic^tltc^ 99ea« 
)elg ^findiger dnberle^ Htlen St^f^nberg unb Me 
bepben Gtarlemberge . mit ibre«t fitiig(i(ben ®e« 
fange:nf n na$ S5ubt9fi< (u frine« ^ruber, ^mon 
3p|anti# tinb festen i^o gegen bie JSer^^rung i« 



Digitized byCjOOQlC 



^ 4^' ~ 

wie %rt9^^i, Mf i^re £^a( tttmmermel^r m ilgf« 
tieR oUt i^reir Sta^ommtn ictä^t witUn foSte.' 

<len tfl bie Stimmt 4>^^* ^^ f^^^"^ Sta^icm 
ti^t, wk bie JBa:beiia0b 6ttfantie bcn SE^itig rette« 
tt, mi bkfiiUü %nlaf gab ja brr ' bt |arr(t(^ea 
K^i^ung, toomti €i^ i^^ gegen feine ®er90^n|^ete ^ 
»tüumt 3fH ^buri^/ iuget^aii blieb. 

fEBenteU Slftfe^eti ^Mt barcb btefe ®efangen> 
fi^of t m 2>ettl#(diib^ mic in SSobifteft/ iri($^t tvent» ^ 
driitfen^ feitiSKif trauen gegen feilte »iberf|»49fiigeit 
Untertboiien tmb fein ^f gegen, bie $interlf(ligeit 
Sermanbten grub |ic^ jfrteeni 9mk^ Jntmer eie« 
fer ein, obglettb tnan bemerft ^atte/baf, t^n bie 
6(^nia({runb Slot$, bte er bier au^gefinnben, bieg» 
fanter) itnb et fttncn Umgebungen Mi^er gemalt 
l^<^i€, feinem ungefi&m anfbraufenben 9Bräen^S9rit^ 
(leanngen unb Cinreben entgegen gu fsben* S>af er 
in einem StuiJ^aHt t^iertfcben Sorntf ben Surger» 
niei^ ttnb rin^e 9li(^t ber KUfiabt ju |^(^ fam» * 
luen, ni^rfnieen unb ij^nen oor feinem llnt(i| fo« 
iglei<^ bie itbpre abfcbCagen lief, machte , baf 3<^bfl 
VQü Wli^nn fon^ol^I, all oieleb^^mifc^eSanb^erreit . 
na<^ X)e|ierreii$ floM , unb ^(fr mit ;^jog HU 
bred^r neuerbing« aufS genaue({e oerbänben. ^m» 
gel fttcbte ern|i(idb ben grieben/er r4omre (i3tett 
3Ra{^ 139^) Sobfien (bgar iu ber Slfof if($en SKeic^«» 
Uuiwittfi au($ np(^ ba< llierjogt^^um %emfburg eiiu . 



•Digitized byCjOO^lC 



— 43 — 

f 

tlber fg ift fr^t natixli^ , baf bfejentgfit , W rfo« 
naM l>«n Äftiitß nnb ^rrra nitge (!rofr jefanflfit 
gefror, in ij^rth Sorberunsen tinfrfdttr{(^, {mmer 

£tibn($ it5rrnd(m Qigmititb / hxi^ feA|i bie 
rr gfdittf{e, geheime Srtebfeber brr Uttorbitnns utibSer* 
»irruttg^ bai eine md^rl^afeelfopcirl^eplic^feif gebie* 
t^enb^ Semiiir(leramr>^ €r backte mobi nicb^baf er, 
»teaVe Jreitribe onb ^(rbererberSereitisernng nnb 
attfbr$uns,fur bie Sofgegril bte gefibi^Iid^ften St^af« 
fenwiber fii^ feilet fc^tniebe, ba er (ipten 9R4r| 
sob stUn %^x\l 1596) f rieben ^ifeefe aof nnfefien- 
ber fj^nigHc^en ataefifvoRfonimeiibeir feine« Sru« 
ber^/beribn fiberbief gu feinem oOfgemeinen 9}{#. 
far bur(( ^e offdbfanb / Stolien / tlrelaf unb cüt 
£anbe be< 9lei(^< ernennen «ttpfe. 

SBdf ^gmnnb l^trrbnrc^ eigentlich Uik% t^i* 
n »obf npd^ in biefent Sabre Mi ZagetfÜ^ ge« 
fontmen, %itUh nii^tbie ;^dn^el in Ungarn/ tna 
er bur(^ ttiKf&br nnb fiSobDufi aVgemein oerbopC 
war , unb W, milnnfer megen eben biefef 9li^ 
»ergnngen^, an bie £>f mannen nnler Sajajetb ^^^ 
(obrne ^auptfcblac^t bep dtifopoli« (aSflen €Sepf. 
1396) ibn in feinen ebrgei^igen unb b^H^trlißigen 
Cnfmfirfen auf eine gute 3tit lurucTgefe^t« 

S« xoar eine {orffeffüng }ene<, tnenn . fc^Dn 
nfi|Ii$en^ boi^ nnrft^mlic^n {Benehmen«/ baf ancft 



Digitized byVJ 005 IC 



— 44 ~* 

fein Spater Carl IV. in brn eti^^ifUn^nUtta 6eo6« 
ü^M iaitt, (SR> ©. XVI. 8J. ®,99— loiOunb 
rtite mUttlbüte %olst iex Srf(^6pfttng Ui tiniQli" 
^co Gi(a{fe< uitb ber bS^mtfc^en Unra^n / büf 
^enitl (iiun Wtap IS95) ben SoWn 9a(rüso 
S^Mcoiitt unb feine äld^fimiiiieii ja ^^eriogen t>ott 
ÜRopUnb ef l^ob ^ unb t^m bie Sele^nung u6er t^re 
iganbe erteilte. (&t^ntU i^on Wf ac^f Sa^rrti 
itiam £>itim , Im i>a^üfttn , blnt^efUHttn Sar» 
tfoio S^i^C9ali imt isvepen CSi^ora tii. 9Raf>(anb , 
tixn brfireit in Sre^cia gcfanfleii/ btn pUtten na^ 
2)eulf${onb «erjafl^; brn 9iaUt bolb barauf im 
Serfer t^ergifreq (af|efi> no| ber groffena^erbinbvn« 
flen^ in benen Sürnabo burc^ UmZiiffta mtti>e# 
(Ui^reic^^ Sapern , SESärletnberA , S^Ilmi ^ mit ben 
Sioigen oon. GiiUien unb ^ppern^ mit Oongaga 
unb bella &tala (kinb« oj^ea<ftCet er fe(^(i, ol^ 
f^m bie er({e 0enta^({nn ^fabtVia, $inid Sol^anti^ 
9on Srontfrei^ %P^tct ^(lorbf n , mie SBfatuahoi 
Sox^ferv Cal^arine, iKimi^ft »or. 

: ^en «nfan« ai<Y R)(Mf^un0 be^ ^f<imm(eii. 
Stalten«, »e((^e man affflemein für feinea feflbe* 
{(((oOenftt 2iebltng)fp(an |^ie(t , macbU er miC 'ber 
SSertreibnng ber beKa Gcala an^ SBei ona unb aui 
S^tceflsa, barauf 4U(^ ber Carr^iratf au« 9abua, 
unb ba$i, eiferf&((ti0 auf bie ^raepp^beranj ber 
^(orenttner, Gtena, fic( i^ni ^ttwätti ergab« Stber 
eiett in b^a §(oreneinern faub ba^.reiffeobe gart« 
f^Veiftu feiner Anwerbungen unb feiner j9Ra(^c ba< 



Digitized by VjOOQIC 



- 45 - 

rrfie anb ein ftjr Öebeutenbe« $inbevnif. — a»fe 
jebtoeb'e tKtse ^^errH^fett^ fo (ire6ee au(& biefe $0 
bcm duffern Slnfe^en uitb au beti ^Uftfmittelti^ meU 
^( i^t bie augenbÜcriic^eOemaft gegebr tt, auc^ iku^ 
tittl unb 9{r(bf. Si^^er mar Sol^antt &<^Uat bfof 
be« Slatfer« unb dtridb^ ®eneralotfar au Stäpfanb 
ntib in ben ,^ btrfet alten 9R(tröpote untes({rMbm 
Gtdb^en getvefen , nun würbe er felbcr ein i^er|og 
mir oOe bem red^tltc^en 9(nf(^ein erblicher ila4ft 
unb felbfl({dnbiger ^oj^eit, ein SM, bem bie beut« 
fc^en €|^ur« unb Sj^urfien, in bem2>rang jener Sei- 
ten/ burd^ bie e^toi^t ber Jtaifer, burd^ bie^ej^ 
ler ber SSerfapng , um fo oiel fc^oeaer entgegen 
eiWem 

3n bemfurten ^a^tt, aW fl* in Sfarien bie 
9Racbt ber S&i^conti an^ bem aeujfern nad^ fe({fe|« 
te ,. h\i {u tbrer€rl6fcbung,ierfie( an^ in S>tntfiS^» 
fanb wieber, wai SEenjel ju Sger unb Sturnbrrg 
f&r bie ^ttfleUnni be« inneren Stieben« gelj^an. 
SDentj^oIben f^ej^ben; aber jDrbnun^ unb defe^ 
uirgenb. —- Unter bem niebern 9beC oerbiribeten 
fi4> :doui. 3feuf n bie 9t a r t i n tt>i g e (, 9om %a» 
ge hti 9(bf(^Iu{fe4 i^re« SBerein^, unb bie 6 ^ (ig« 
(er, pon ben (tlbemen Gd^Idgeln ober j(euIeo, brm 
9ibiei(beii ibrei» Sunbe^, alfo genannt. S&enjelf 
einieiner Serbotbe lourbe nirgenb geatbtet, unb ber 
oon tbm , nocb mt^t <Ai fecb^jd^riger abmefenbeit 
'au* bem »rl*e, auf bem Jlage ju franffiirt (fiten 



Digitized byCjOOQlC 



^ 
% 



~ 4Ö - 

Säntt 1396) mttnhitU, dttflemeiiie, it^m&^ti^t 
ianbfrWen ^attc titnfall« Uint baiterobeft §oI«cft. 

Wtt^t ali biefe rltijeliiiftt.Sefe Übungen 5e# 
fiäftiitt bff ©emiit^er, bfe tio($ Immer /ortwdfe* 
reobe, oll^emetoe ftirc^enfpaKuttd. 9la$ Urban« 

VI, 2obe (fjten iDttoitt 1389) be(!aBbeo bU Aar« 
Ixn&k fettur faribe» bartnddCis barauf , &Umtn8 

VII. ftie für ber Jtird^e aagemrinei unb rec^fmafi 
f!ge< £)6er^<iupe )u erfeitnen, unb wdblt^n ^^etfrtt 
ZomatctU, einen 9teapoIttaner> jam 9ab|le. Sr 
inantKe ß($i SSonifaj IX. Clement mW4> am 
i6ten Geplember 1394 unb nun t^at felb(t ber frauf 
j6(ifc^e «Jntfl «Ce«, eine neue Üßa^i ju btubem* 
Mein ba< «oignoner ^eUideeoIIegtttm ^tele tkeu 
fa^r Ui fid^xima für geringer aW bie , bag bie 
Äirdbe o^ne ^aupt fep. S>o^ wrtanben fre fi* 
»orl^er bur* einen feperHcJen ®$mur, böf (te jur 
Sepfegung ber bt^rigen Trennung i^r aeufferfK« 
cmttiUn^ unb feinen anbern eriod^(en woÜUn, 
üli ber (t(( oorj^er derbdnbe^ iai^ontifltat fogleic^ 
tpieber niebersulegen^ faUi bie IDle^rjabl ber Hau 
bindle biefe^ jur 9)$o^Ifabre ber ftircj^e nit^ig fdn« 
te* ®o n^dblten (te bann ben Xrragonier^ ^erer 
;9on Suna, $3enebif( XIIL, n^elc^er bi^j^er ben 

. gröf ten SBibawillen gegen bo« &(f)iima ged uffere, 
nvi> frepn^iUige (Seffion bepber 9db|le üli iaS erße 
@rforbernif ber griinblicben Se^ebung bejffetben; ge« 
yrcbiget b^^Ue* Siber 9om erßen Sugenbiicfe ber 
.9oa)Pdenen 29a§f bt« an feineu 2pb^ bUeb er- ber 



Digitized by VjOOQIC 



~ Ar ^ 

txtnn^nm a&ttrbr, utiger^fir^tn Un briitscn^» 
fitn S}or(leauiigefi> 900 ben Soertkl^uiidett feiner 
eegenpdbfie^ vojH S^erfofguttfl unb pcrr6nli({»ett 9e^ 
fabreo^, Atb oon ber brobeoben 9l4b( einer aOfir« 
meinen Sirtbentrennnitfl. — SBen^f fam in blefem 
3abre m^ Xbeimtf (im 9l4r|id98X bore mit im 
franjjfff^en fiiaigi »nb m» ben 6eranb(en be^ 
€n0Kf4ren, nacb bem 9lafbf<((age ber bob<n <!^c^[en 
von 9<»yi' udb X>jrf(»eb^ ernfle SRaa^resein ja er« 
(reifen ttnb bepbe 9<!b(te jur Vbbicalion ju nAfbi« 
(en, itnb burcb bie brpberfeieigen Itdrbin4(e eines 
einigen/ recj^fmdlfigen 9abi{ neu erwdj^ten 1% 
Uflfen* . . 

auf äJetiebiM 9BeJaertttt8 f&nbtflfe tbm ber 
fraQ|6(tfcbe Sihnxi Sari, mir feinem flefammletf 
Clern^ bie i>bebienj ouf, unb brtoierte \^n in fei« 
tiem fcjlen 9alla(i )u Stptgnoo« Sier aRon4irbe49itf 
berpanb Senebifr, bann rrgab er ßc^ unb oerfpracl 
frioe 9Bnebe nieberjulrgen , xotm fein ©egnert ein 
®Iei<$ed tbnn, ober ({erben mfirbe. 9lber im er« 
^eo VngenbKcre/ cXi er mieber frep JDbem b^blen 
burfre, eriief er eine SitOe, mo er ba« banjeSer« 
fyiec^h ali^ eritoungen nnb iiull nnb nitblid erfblr« 
tu «penart ba»e an «beim« liber ^c^ genommen, 
mit 0(et(bem ern(i miber Sonifaj ju ocrf^bren. 
Aber ber m&rbigte i^ nitfii eiomabi einer SnU 
»orr. — J^arum enrfcbulbigte ^<( SSenjer (lyiet 
^riober 139») öegm bie franiefifi^e «efanblfi^afl^ 



dby Google 



^ 48 — 

büf et ffit ttStWfl flefunbrn, (itj in ftner f& ^oc^* 
tott^lfgeti Säd^e juerfi mit feinem S!Jruber€itgmirnt>^ 
btm Mnt%tWlaWlw tonpp'fyUn unb feinen &eD^« 
ben SBettetii unt> ben gfitrflfti unlb tS(4tibeti be< 
9Ut((< no($ma$( {u (erat^ett* 

3>d^ 3Ri0t»frtiiu8en im Stetere fifrer 2ß(nser« 

©orftlofiflfeit tiiib ba« tKIffatten an feiner tprannt* 

fc^in ^rrfc^aft in SJft^men waren fn S)e«tf*lanV 

fel^r ^o4> fleplegen. »er ^fali^taf «uperMröcJ* 

tele offen nac^ ber itrone, ber C^urerjfatiihr oon 

JSKapni, Sol^ann Don Äaffau, ein ®ef<^ipf Soni« 

|4j IX. f&t^üttfitH felber. wenn fernere crn» 

(ie @c&rtUe ipiber ben $ab({ gefi^d^en* S^ fpann 

ftct, jümal^I ba, aSepiet ouf bie il^m (im, ^&mt 

J398) auf bem Jage ju Jranffiitr ufrerrei(&ifn95e» 

f^werben ber €6urfur(len fo gut, wie feine ?(nt. 

wbrt sai, eine l^eimlic^e Sufammenfunft ber €^ur^ 

fur(len nad^ ber^nbem on, alfo im »priC 1397 5« 

ironffurt, im Sf^nP ^399 8» SRarburs, im ©cp* 

tember bttrauf tu a»apnj/ im Slopember auS^ranf« 

fur^ S)er »on fKenjeln aufgereflfe Äonifaj gab 

feine (liQfctiweigenbe Einwilligung, felbf} bie 6tdb« 

le frafen nac^ unb na* ju ben gurjlen fibcr, aüt 

©efanbtf*aften unb ©eflenoorjleaunßen aBenjeC« 

fanben fein Öe^Jr nft^r. S)er granffurler %ad 

<27jlenaRa9 1400) befc^fof rlnmüt^tg feine »6.* 

feinng, aber m*t eben fo ein^eBiB waren bie 

SJBa^If&rflen barftber , wer fein 8la(^fotö«f " f? OH 

foIUe. .^er|o0 Sriebric^ oon idraunfc^ii^eig, 6o^r 

be» 



Digitized byCjOOQlC 



— 4J> — ^ 
htt Wtcgnui Zvt<iuatut, (dffe fd({ entf^Mmi 

dften fo (etb(nfc(afr(i0 ttnb tintt^oK , wie (rp brtf 
99a({ett Sllrolp&l oon Sl^affau unb afbrrc^M üon 
De(!errff(& fein Oorfoj^r ®<6^art^ j^itierrtriefr brr 
e^urertf att}Ief ttnb erj(if(|rof ju fRapttf r 3o^(inn^ 
bcn «tt^fd^lag ber SBobt / }a §rifbrfc(, brr 0» W* 
frn 9BtnfeI}ft0eit nnntttt^tfl mif frinem Cc^masfr/ 
bem e^iffirftfti 9tubo{p( ju Go((fen oac^ ^aufe 
ff^le^ würbe iepm 2>orff ftleinrnj^nM brp 9ri$« 
Ur (5teii 3isn9 1400) birr(( mäpitxifc^e i&ifner, , 
j^dtiri<|eii von SS^oIbrdP, Kanimans 9pit Raffen* 
1^0^ uo^ Srtebri(|^fo D^on ^4rtiiig«(4ufeti erfc^fiu 
^ftr> ^r €^nrf&r({ o(er gefansett« 

2>(iraof, 11411^ einiger SBiberfe^Iic^reit b^ 
®(4ble tinb nacft einer # ben an fi(^ ttore4^tIi((eii 
Vorgang ntir birfc^^nigenbeo S^prlabttag Sßtnitlt ' 
wmbt tt }tt X)ber(a(itfEein (soffen 9(ogitfi 1400) 
ftycrlii^ «>bgefe|fC, tinb am Xagc baranf ber C^ur« 
färß onb 9fft(igrof^ Kapere^ ttM^lu 

3>\t Stttr^rHen (af im ^(( grd^Mfir bieSR ji$e ge« 
Qonmien/ cm erflrren Sagt bte Urfac^eti Mcfcr 9(bf<« 
Ittog in einer langen 9tei^ attfiut4I^I<a, SBenn t* 
att((if$9n an« bem bi<ber Arfagiett m«^ pon fe(((i 
cr^Oef, baf StSenjel ber beutfi^en Arone me^r 9((an« 
be^ Ol« ^l^re gemacht/ unb toic e* »a^r^afttg ntc^t 
fein is^erbienß gemefen fep, baf er, an^ al< 9vm 
yrecbt M^on Kaifer ma, onb fajl bi< an fein fb^ 



Digitized byCjOOQlC 



— 50.— 

%en fre9rn 9ltiiit^äUtn it^htlt; fo U$t (t(& auf 
Ijft anbe^n ®et(e ejben fo »enig mretitiro, Ifaf bte^' 
ber ioirfltc^ea kbfe|ong umerligfett Snvtflgr&nbe 
ttineim^i i^on brr Xrt wuren, baf eine firm» 
Ijcf^e 9(bfe{fiitt8 barouf grflr&tibrt, ba| er. mit 
9te4)tea ein mn&^its vttfiumlU^t, una^tba» 
ttt Snlglieberer unb ttnipdrbiger ^atibl^abrr be^ 
^eiltfleu 9tci(^^ geoannc p^rbeti {(^ntitf« Seine Se« 
mubnnden ouf mej^reren 9(et<(Mogeo unb {u Stpeimtf 
wibcrlegen gcnqgrMV/ baf<r nie ba| SKinbeße ber. 
SJri^e )iii|i Rieben ja j^elfen geCj^n M^r ]<i^ eben* 
bcf binterUfttflrSRapnjcr (£^iirf6i(i3o|^4ttti/ber btef<^ 
ttt^a^te $lait um lauKjien fn^rle, $atte 9^r^er, 
am cifrigfien bafiin searbe^m/ SEBenjeln benSOiUeit 
unb bie SRo^t jn trunt^meii^ g^ea 3Q|amif Vo« 
fron, Sonifüi. etitett entf^^eibenben CSc^riir gti^ 
Ibnn. — 9^i^9nfi Hm mil btc SRac^l fle^abl^ 
fi^ Dorn 9{ei(be 84nAl[i(^ {it trteien, onb oiin mar 
er, menigliKu« ber Scrmunil^/ barcb fehten S«« 
faOeneib neu an botffelbe seCnnpfr. Sn einen SiAm 
merjug^ ber biefen Gc^wur unb ber babni(( ge* 
n^dbtten 9tt\^i^^^iH eine wa^rj^afte golge segebem 
^tie, mar obne^in ni^iHu bettfen« Slietnanb $au 
le 0ctlagt, nrie oor 67 Sauren Snbmig bei^ Saper 
ien berfiMen Sa|{ittcci0 itim ^erjog 90tt £«(eea, 
ernannt j^oite« 2)ie S^erleibung ttn> fDerpfdnbnn^ - 
fcteler, bemfleic^e j^eimgefaQener ®i4ble ttnb Zin^ 
ber an ilnbere/ mdre (te attcj^' ber t^ai m^ ge# 
Bf&nbe(/ ienfifen Vielmehr 90a S8en)eU Oraf itml^« 



Digitized byCjOOQlC ' 



— 5» — . 



«eine »t^rfa^rer ^atttn mit «ITem, was HutrittM 
C*efn te« ^timfm an (t« irug, fi« frftcrobrf 

nur bai tmttt, »Wfflc^ ftwrßfe ttnb wjb«rfpett(«. 
fle S66ttea 6{iif£t( uirter bem «fernen &ceput feU 
nnr, nic|>t feftttt tprannir^rn 98iaffi$f. g„j>nA 
Ip bl« »efc^erbe «Jrjef*otarf<, bnf « aaf ble Sa, 
bwifl ber C^uffSrdrn n<4>i rrfcjjfen, wrf,^ r*,« 
Ott onb ffir |t(t» ünbtfuat, t>mtli(^ an. Xaa Uatt 
mi 9oat$n(g ^trtlu tiHtMtet onb itmffm 
iinbwi>Hnn(|fb«r*MnfrIe9 wrfö^neftbe t»m« 
(Kifetiea Irre gemai^r wer)>ett fonnirn. 

©enjer, tm'ttittUüpt hU ^tßUtüni mit 
<MK«a(l, oWeln acruff^iun, warb bwi^ hie 
m »Ott brm »ufitsr«frn unb ben Sitttsmimm 
feiner «(ir£n<m ©tobt gritbfarg angebrdttfe 9fn«. 
fl*t »08 feiner an^^utig unb Xu))rei»» SBaBl 
nit^t.fe^ «n«eft«|f«n/~ Sr begnügte d* on eln{^ 
ge emn ta fcjlitiberi,, fM an fernerer «AMhan** 
fett jn «rmunietti, nnb bie »age »ftWng «}„,„. 
.flr*fen, U$tt mit feltiem . »ruber mi fmm 
»eitter, «il «nberen »nnb^genoffeh nnb ««reuea 
«nb lattSiNen« ganzer «n(^( «u^fitaeh »firbe; bie 
»irnnnJgettjttifi^Ugen, ®di«unb, wertem hang» 
UMt Äajflrfr»ne machte ü* wro ^oufe «Hrembur« 
»lebcr flftf aßitteWbn« »enben, rftflere «mZ 
«•er« «fJbfe, barujffer bie Är*rtnhg«f|(R,fe »rnnf. 
f«rl nnb 8l^*en>. »erf^Ioffen I«npre4»fftt h^ «fiore 
«bwnW (eifere bry SWenictn onfroglen, •» »nb 

Digitizedby Google 



— 5» — 

, wie «r de««^ fSnfHftjtt |i*!«iim ßfba*te? ii«b 
H eiflüntunb für feimn ^rpflonb mb f&t bi« i(o> 

-ßen 4>er »fißnn« 6«(j«^fei t>a9 I^W einige »ejirf« 
in bec 2<itt(l$ tt«b «n ber ®»4iije yo$len# ftherlaf. 
fen, unb ijm bte Crbfol«« In »6^ttie« »etft*erl 
»erben foHte, »erwarf SBenjel biefe, in feinen an« 
tcn iH^ übertriebenen 91ntr4se, nnb ergab (ic^ 
bem HtUiniSAuimit atter »namien nnb felfle«, 
ndbtn(t(^ ba ti tb» on SRmb nnb e^tit^taft qu 
UaSf, hittfi* felber ba« Üwt %vl werfen, lieber 
müfTifl ab |tt warten, wie ^ bie Umfldiibe »on 
fdbd entwitfclttr nnb bof aMbann mit ber 3 eit 
on(( w9bIber9ta,fMonttt<n »^'^'«^ 

Xonrn anertannt von ber atebrjabl ber bent* 
f4eit etinbe nnb 6tibte, U^U 9tni>er( ftlßoii an 
feinen Siwerittg. tut gforentiitcr^in wa((f(nber 
«ngji 00» Silcpntil Uebenunt^ nnb Ueber0t«((t, 
munterten i^n mistig baju onf. ®«r »nnb / ben 
tt mit ben ewig nimbigen IKarEgraftm %tA% bett 
Sttarfgrafett von SRelifen,. SJnrggvoftrn {nl^rnberg 
nnb »ieren wilvergn&gtru b(bn#b(« Sanbberrnta 
etanbe gebraut, ^tttfbgtrCimSnrp i4jo09<r<V' 
JBelagerung jur Jpige, au» ber #(b ?Benjel nnr 
bnrt^ eine f^eQc Smneflie rettete, bfe ben b»b* 
mifi^en «bei nt($t nur «on jentn anlwirtigen %tH* 
ben abfog , fonbem fogar f(^9e(l wiber ^e febrte. 
^9it gieng ein ^eil ber 9ber{>f(l((if(Mto €rwerb»0' 
«cn eariS (fR. G. XVI. 3^.) bep biefer^ekgen* 
■ ; |»U wlPbreti. 



Digitized byCjOOQlC 



— S3 — 

fo elften an ber Gyi^e M ^etogeruRgifeere' t>or 
9rad geßanbeti, b{iebiiM9tef((<9emef(ariiiDta(f(iitf 
latib, »d^renb ber Sparer (im ®epfember 1401) 
nhtt Sttn^brttd ttnb ZtUnt int 9re«ciMif((e aufs 
broc^* S>üi G^dfal itintt Butti mar wn ber 
Vtt, bttp SSenael feine gr^ffere Oenngtl^uttns M(^ 
fe rr^aUen f Snnen , ^(te er imn^t, eine fo((^ 
9ta<^e }tt enpfinben, utib bte SeÜ berfelben )tt Um 
ttä|en« Stttprec^t mnrbe ni^mlic^ obnftrne ^Sref« 
da f4ott am 2i(len X>riober oon ben Soplinbern, 
in brnettber (Stift US ber&^mten Conboläere 9U 
bertco b« SorbianO/ nnb ber nnfebibaren ®<bttft 
be|{dttbtder/fa(i immer ^l&iü^tt Itrie^e mebte, 
oiSid^tefc^Iaflem Stur ber t^erameifelre IBtotb 3a« 
hhi Sarrara , b^o^^^ ^^ ^(^ Jn{U(^ tBertiit^fund 
iinb beerte i^ren ȟben 9tfi(fjn0 na(^ Zrienf. ѥ 
Stoprec^tf er(ter S^nnbeigenoffe^ ber i(iemi(({r((e 
^erjod 2eppoIb ber 6(o(te,worbe im Greifen t^an» 
itn, erbieU aber fcbi^n am briften Soge «esen bem 
feine Srepb^it, bafer mit bem Stefl reiner 9(^aa« 
ren alfo^ei«^ oaib (^Mft t^ttt. 

9(ttpre(((efl macbfe biefer^ fU^Ü^ (6(^(1 em» 
pftnbKc^e UnfaS fp Heitim&r^^, baf er anf ber 
eteOr om nnb von Ztitnt gerabe mteber nacb^b 
(cibcrg sieben moKle« SRti genamr Stof^ bcn^oaeit 
ibn granj oott Carrara .u^b. bie Florentiner , >a 
bei ttinbrncb bttr<b ba« ^re^danifi^e jfo nbel ge« 
Ittttfltn, ben ^ti bnrcf^ bte ^(fe Ui griauU nob 



Digitized byCjOOQlC 



— 34 -^ 

6rr Z«n>ifrr Stinf |ii brtftai^en. 2>a rattt er in^at 
ol^nr 4Biber(t«nb U^ 9abua , dber delbnoeft fe^ie 
ber Sorrfiduifg ein ft^neOrd 3ie[. ^n einer ge* 
fa^rtoDen Grrllitttg o^ite Sufoftr, bem fttermtfc^« 
ligen unb bnr^^ feinen U^tfn 0ied um fo mitf^U 
Seren Jeint na^e/firiften ftc^bie S^eneeianer unb 
Florentiner noc^barnm, n^er i^Oefb uorfc^ieffrn 
foBte? fSonlfai, in ber Si^rc^l, ^6^men, Ungorft 
ttnb 9ol^Ien w&rben oon i^m dbfaSen, wenn er 6f» 
fentlfc^ f&r 9Cuprec(C mrber 99ente{n ^art^e« nd^« . 
me, iigerte noc^ immer mie ber S$ef{4f (tgünS/ <i6cr 
nun mar au^ 9lvfpte^t nimmer Tdnger {u ^ttn , 
unb ei(te nac^ 2>euff($(anb. €(ein abjug entrc^ieb 
ben (Stur) ber SenHoogfio gtt Salogna, nnb bafi 
ji(& anc^ ^iffe« »nter bte OUcPQtifc^r ;&errf(^aft 
beiiÄfe» 

9l^a4 Koprei^t bnr<^ fett^ Oegenmart in 3^a« 
lien ((er %))erte/aM f6rberee, feine feperlic^^ Vtt^ 
fr(eniittnj|,i^(^mj)<lbf{n(&ett Grn^fe/ ba< erliefe er 
in ber So(gi \txMxXi (i(«n^0rr(^ber 1403). Um 
fo fonberbarer f lingt ber SBormanb , nnter melc^etii 
Bontfat ^enjeU Xbfe|fttn0 beO^tiste, metl niOm« 
tic^ birfer toeber auf fein, no(( auf feinet S^oradn« 
ser4 , Ur^n , SorfleQnnfl na«^ Statten tejogen fep, 
unb fomit bie Äir*e fc(u(f(od aelaffen M^- — 3« 
rr (äffe Xni^re^fen fcj^on fri^er {u einem neuen 
3u0e geh 9lom fogar ben 3^&^nbett ^w ber ge» 
fammfen beucfcben Itlerifep oermiHisr, aber npc& 
ipeic einlaben^er für biefen mar ber Zob feine« 



Digitized by VjOOQIC 



— '55 — 

1409). €r ^intrrReti ^toern uitminbige ehim, 3 0« 
l^aonAaria/ ber, nac^bem elr 9ie(e Unfc^ulbige 
mU ^unbeti jemiffm (äffen, (1412) «uc^ gleich rU 
ttrm fpllftt ^onb crftlagen «orbm, Unb in ber 
Jtircftv felber, o^r bim aDrrbefligfiett, feine ^rep« 
'ft&ttt fottb, unb Sl^mipp Vtatta, ber nai^eU 
ner onsl^dPfri^eii Se|be mir Srnebift, an ba« er 
Crrma, SittMa unbSer0<imo t^rro^en,(i3. Sfufi. 
1447) ben SSitlontif^tnfta^mn uob Gtam« 
men bnrd benZ^b befdbrp^z uob bur4^ feine notttr« 
lic^ Zo(^eer Stanfa auf bl€ 0f oVia« oererbfe. 

2)i( Sormfin^er ber btphm jongen ^t^eontfi 
otifftiigf onfer fi(( fe(b(l ttnetn^ , b^tt^ii bp(^ 0inn 
ffir bie Ibneo babord^ br^Mbe Oefdfir , bap aSe 

^a((barnvp »ie ^(( bir iwep fnrd^tbaren. Vaspit 
bel^ OeitHiIriten Wofftn, lafamnicnerdien, baf 9^er» 
lDbni€ lieber {n setdnneo, unb ffir bie fafi noc^ 
broM^^C/ ^«ß 9aUaioi U^i^9€i.9Bettitni,% 
Sarbiano , jt^tna^ d^ter €oiibott!eren 98eife, in 
hti ^dbfh« S>ten(ie ir^ii. S)!ie Bormfinber Ralfen 
M nun bor(( einiR GifMiraCff leben, in. ml^na 
(telBonifajienbaf&r, baf er feine Bunb^genojfen 
int^etit^e lief , Sorofltt«, ^antia unb «fTtffi ^ 

"trafen (27f(en Itognfl 14^,3)* 6jDna(6 erfc^eintbie 
9tttt0i^ntt^ pilkfllii^t SitH^Mi 9tnptfUß fa(i » 
»ie eine notb^ebrnngene .€nrf<JboIbtgttng jene j Qf • 
>aralfrfAenf. rDiefer nrib ber mhttfptntff be< 
betttfd^n <(ens» gtgtn bie 9(HtMi3 brlScM^cn j 



Digitized byCjOOQlC 



- 5«- -. ■ 
maM/ ^<n »oraeM^*» ^tf*Vt» ao^ Stolien »Über 

lie Xttprrtf petlaniiatUi i^t «Srtiitl (tlli0(e(f^rif# 
te^irUnre^tmdfPdreU fritirr9l6fe^tiitd w^ in^tam 
Iieit ju beiirfttfibta, ober »Irtmr^r, er f*rte6 jublr* 
fem enbitoecf etniflc abriefe ^ mormn er 9tuptfUn 
üli eiiteo Stefieflen, 6!dQiiiiibett neuerbtes« ja feiü 
nent (Senerali^ifar erfldrte unb mU einem <iemallU 
«en 3ufle bro^rc, jene ^tml tß rdi*en unb fein 

«Itecbf iii bej^aHfslen. SBirflic^ unfer(anbel(e ®tg^ 
mnnb eifrig mit aBifM» tinb «Ibrec^ten, ^^ertogett 
an X>eilerret(b# megen be< Dnrcbsuge^ bur^ ibre 

.Sanbe, mirflkb benac^ic^ligle er ben ^^jog dph 
SVtapIanb^ imGommer (140^) mftrbeti beobe ^r&« 
ber nacb 3<<»Iten sieben / b<u»il SB^^jel bie eiferne 
ttttb bie Äalferhoöf empfange uiib baburcj bai an» 
leben «upert« ben t6blli*lleii ©tof erbi«tte, ^ 
a>ocb ofie* btnberle neuer, 3wieftMiU a»if*efi bep« 
ben »rubern, ber fo well gieng, baSSBenjelbttr* 
©igmuftb (im ^mtf 140«) in eine abermabligr®f« 

/fan<ienf*aft geriefb. «afong« fperile er ibn in eii. 
neu Sburm jn ^rag, bann geba(|le er iba mit^ir- 
febe«®rafen Wtt Ciflep, bur* bie l^dnber ber 

' trafen »oji ijrfenbnrg «nb ®Jr| , unb pa«^ bort 
loeiter nac^ SRaptanb jtt bringen # unb fo, mnn 
W^ ni(ffl Stßtni^U itronei Vpc^ grtvif (isit^ 9tei$i« 



Digitized byCjOOQlC 



— 57 — 

g(B, uminCeirnt. ®ofprl 6ra((fe er i(a Mi^aBinr^ 
»9 ij^n^ajosStant^f in StriM^niB^ ftlmui^at. 

ßtet fftp er tiQii anbert^al» 3o(re i« Ut 9u 
tvolrfaiit Ut «(lerrrl*lf(*en ^erjo§f. Utigmif i^ 
boril nrelc^ Wtitttl tt (iilenKpi^embnr 1403) tvie* 
ber tia(( 25bmeit, utib auf fdfien varerri^en Z^rott 
mcrommen/ gmif a(ir^ M bte 9td(re ooti Vim 
Sifc^r, melier 9Bfnte(ii in feinem Z^ttrtti ein 
6etl iu^nitinttn ßmutt, tinb ibo« na<(bem er 
(i(^ (erabgelaffeti^ attf einem Saba kiiti 9Ba{7cr ui 
6i(^r^etr sebra^e, eben fp febr eine 94ibe{ fe»^ 
aU bir »PH ber fBßUtxiatlb &ufanm, 

WtntßU, pber »ieim^t Sigt^mnnb^ tihfi^kn, 
Ui in Stallen lieber jn ermsenr wai bie S^aU 
feifrone an Qewiibt nrib Snfeb^ in 2>ealf(^anb 
oerlPbren, fc^einen indtnyerten bieSeflier sn einem 
Denen Sn^e babin # unb bie Ueberjensnng pon bet 
9lpib»;ettbi«rei( erreal jn baben, ft(b bie^faü« Porerf 
mit feinem Oegner am Xeicbe an^einonber |tt fe^en nob 
biefe Serfibnnng bnrcb Sermdblungen (n befe(iiflen. 
~ Sber Wmat eebarrricbreif b.irtt feiW UnfbiU 
tigleit bie SBaage« ®p wenig et einen ernße« 
6<brin f^at, 9tnper(en opm Steicj^e {n perbringea« 
fp tpenig liel er ß(^ jn irgenb ttma» be(timmen,bai 
einer Snerfennung 9CuiffttS tJiti^ gefeben b^^^^* 
tv affgemeine Untufftebenj^eit mit 9ti|pmrny tuilb 



dby Google 



- J8 — 

M in Sol^cl^rfdfod |tt 9l<ir(a(^ (Mt 14* ^^t, 
1405) ritt »4((ti0€t SereiQ mlbrr f^n stt Gtaobd 
(cfomitteit, (irli 9Ben}f[tr um fp tbe^v oon ffbc^ 
8lot4^risii8 tt^* Stielt e(nitta|( iwt^ offenbar natf^m 
i^itHse&ptai^t, nx^t tinmail hwt^ patiUUt^Üttm 
tltx^ tpnnti 9tuvm Hi 9tar6a(|er » Sütibnif 
trettnftt* t>it Crffbigonfl Ktahanti ttnb £im6urg# 
tturcl beit ttbloftn £ob ber jb^iO0ioii 3ol^<^titta 
(ilro Deiembrr 1406) ttttb bff Gtreie ober Me 
Staclforfle in biefe, mit bem ^attfe Styremburs ftt 
fiperltcler ^rboerbrfibrruns (|e|{onbenni Sanbe, ttuq 
tttn fo mentg ttwa^ be9,9tui»erf< %nft^tn inmt^* 
rcii. €r »ür ft^on bunl feine ftdpitulaeiDtt auf 
bell, bereite hama^li, «orsefebeneti ^aß biefer<Sr« 
lebtsttRfl baratif |^in8et9iefell^ fe(be a(4 bem 9(d<( 
erflfnele Selben eiR)U(te^eit. 9beii i^erjog ^J^iKpp 
;bev Jttibtie ootiSBurgtiob, 9emdbl SRargaretbrn«^ 
rinei^ Stielte ber allen petiö^inn 3obanna , wnfte 
eben fo ftliatt nnb 0(&(f{f<b > «(# fein fnM ^|t« 
lipp ber Onte^ bie Sdrtliilfeit ^aMimi von ®tr<iit« 
bit^ ^oBanb (u S^anjen 9on Sorfel , olfp 3o« 
(annen^ VorHebe {u fl^inem {weplen Goln «nfon 
ia|ln )tt nfi^en, ih$ fie i|n {um ^ol^n nnb Crtt 
ben annd|m«'2^nr(b bie Serm j^Inng mit S(ifabel|; 
aSenjeU Stielte, be« ^erjog^ S^bann 9on ®(Y(i| 
Zodter, (iderte fiel Sntoa ni^t nur oor ben (»« 
jrembnr0if(|en 9nfprä(|en ^ fonbern er erlieft 4»m 
SSenseln ancl tiot| ^^^i Steull, ttyremfinrg Dom 
10tarFdraf?n 3ob(t einjuKfen, jabatf noclmelwic^« 
Itgere ber iSrb« nnb Stadfoffle in aRe £ujrembttY« 



dby Google 



— *9 - 
o^tM £n^f4er6(n mit äob abfliengen. 

»rtbieot« (i(f^ Stlipevt ebrn ft» winid riain Sortriif 
9or 9B(n}e(if. €r, faf{ grgen bfc ganjc €M' 
9(n^t,(rtld>fc fU^ laut flffltn ba4 9$or^b(n tine« 
Si9ttiiliimi unb gfgra bie 4lftf($nn0 tevtitt ^ttflt, 
brnn er ffir^trfe ao^ ritten britten, (b«| ein2>'i»al* 
tcfcit unb noi^ 9U flroffer 9(^anbe nobSn^punflc 
inbcr^eil. (S^tiflen^it nftht, banfi (angeSpt 
(epbcv oetvffen i({> unb bic 0ff4^rlt4>(o golscrun« 
gen M ea^r ba$ (in ,9ab({ jur ttbbanfmg gr* 
.n6t^g(( unb bi(ftarbin4re bann einen anbeni wi.^* 
(ea ^ärfien. ' 

9104^ Sonifaien« $obe (ifen X>rfober 1405) 
würbe Sanweni VII. »w be# g?orgdnger# ipcrt^ep 
itam, ö»b a« m<^ bieftr (onr 6ten »ooember 
1406) flar^, ber aienetianrr Stogei» €prarip (Ore« 
gor XIL) ,- htlift »encbift XUI.^ »tWer W« 
fenUit^ erfKrt-jElatte} erwoOe m lit^vt Ubenbtg 
C^inben^ oerbrrhneii Pber glicberwdfe ievreifTen (af« 
fen, a\0 «ffgolren, würbe nun fiberrebet, mit ®rfc 
«or iu ^apona {ofammM |0 rpntmen unb ^^wi* 
juglei(0en. «ber feiner irouie btm anbern, »r» 
Tifbiit, brr mit einigen bewoffnettn •«leeren |q 
«aupna «ngefputnien «»ar, »onte(nttt^ ©pjpmen« 
«afpem «uÄbrucf) aW Üu a^ttjfejrlbi«« nl*t on*' 
«anb, ©tfgor «ber alt ein «anbt^ier d* ben «ii» 



Digitized byCj 005 IC 



- ^o ~ 

f^n-niittn* SBtpU h&ttttn M iu^^M, je lu er« 
nittn, Hf fte unter ioa< iomtcr f&r Um(tdnbett 
abbdofen loolIUn* S>a tonvitn (epbe ViH^ wm 

®reflor riit SohjUtuitt in 9tpma0tt<i ober nac^ 9l<|tfi« 
Tejo, JBenebift tt44 9erptflnan, bte »9n beti bep« 
ben Vd^ibo obdfiretenen Jtarbiitdie aber ettt€# nac^ 
9 tfa au«^ W (25fen 9Rdrj 1409) bari^ sa Jtar# 
biad(e, 3 ^alriarcbett , 12 Sribifcbofe/ 80 SifcbS« 
fe^ 87 Siebte^ 500 2>of(9rett# bie Oer«nbfett SOTeii« 
leff (ber^oiber f/tupat M tt^iftmäf^iet SSntg er« ' 
f diiiit tvttrbe)/ S^^ntceidM^ Cii8(4iibl, 99rtiii|a(«, 
eiiiütni, Sppero« tt)tb Vo^Ienf , bie 9(b(|eorbne» 
ten bir l^o^en Q^uUn wn ^rag, SBieii^ Sratou^ 
jtiao, 9<irf<, X>jrforb^ Sambrigbc^ Soi^pttfe, 
Sologna^ Slorent eröffnet, »orauf (sttn Suap) 
ba< Sttbttri^eU ber Sb^ung ftNr SettTbift uitb 
0redorgff|>ro4l»en^ mb -— oU ber Sarbinaf S$a(« 
i^afar Colfa (na<bma^« St^l^atia XXIU«) biefe 
ii^fU SB^rbe ber (Sb)^i({eiibetl cuiWug, ^tttt 900 
Caobta (9Uq:attbev V.) fletod^ff tvurbe. ^ 

Oregon; StebeoroitjUititit io ^ioibab b'Xttffrto 
In SHauI, unb alle bort 8ef<b(ettberfett aSatmft&i^e 
waren o^ne Snfe^en ttiib o(ae SBßittnni, ja er eot» 
giengberSefa^r, fnUbineoom Xglaper. 9airtiir< 
4en unb oon ben Seneiianern aufgeboben jn mt» 
ben , nur bur^ eilige Stuckt an< SReer ', »0 i^n 
«M Xauftoaon oemtumiiir neapolttanifcj^c ^faUtnu 



Digitized byCjOOQlC 



— 6i — 

Unter >i(fnt {^dnMn flMrl^ 9tui>rrf dstro 
SRa9 1410) )u S>ppm^\m sdit) nnvemtif^t , »ob 
e»en 6ef(^4f(ti)t ben er)ratia(er, Sodann t>onit<ipii| 
iu itfcti\>m, »et*er (t(( ifeat(i(( f&r «bgranber V. 
nnb f^ ba^ fifoner ltpa)i(iitm crffdrt^ «nb nii^tf 
Offindm« im ®iiiiie ^affe> «{« nnn ebrn fo 9(«« 
yerint ab|tif(t(ii / »ie »Ptr^ fEBcii|e(p. 

UnffnUxi mt 9upat da $&r({ »»n ni^t |r^ 
neincriSfaatlflud^if/ttiiifaffniber fnmfüf brr 
iiab^ mV tKü^t^ht fAin Seif. Wit, fW»(l 
barc^dal fein Xrieser, fej^flie anc^ fdnenStroofiiKio. 
sen oab «iKr« (Hnen {ffienni($en {^«nbruttflett.jene« 
«<i»r4«e fi»(>ilof<r XJftnbelf «nb Srr pm&l(i0reit , 
jene« ©ertraneB ftuf (tt^ fr^fl »«b ««f (Un «e(0f, 
p^ne ble rt fo fc^er Ij», »im ber (»j^en ajeftbfib. 
ae berob ben lä^Kpren Stwif^tttStif^<inttn%m^t 
wsb tütht, Stttrooen unb ntOttw&xfgftH in^Ui^' 
«inittfljltfen. Sr trieb unb mengte aUei mit jeaet' 
Hi^tfi^euen aeitgßßtbfeit onb gej^eimen^ gfeii^fam' 
iMtter ber Srbe forfarbeitetoben XMttgfrit, bie bamt 
9lii\iib}irt9iintn To^txaQen unb ooffHegen lift, 
bnn^ t9e((beao(b bie itaifer au« brat l^aufe St^em* 
buM otere24aber emoielen, «birr aSel^erjen »erl»^ . 
tenWen. /,Sr bett feine Xinber Heb unb gab ibneir 
«K^l 9lei(b«gttt )n eigen , boj er bp($ niiibt 9R<i^ 
Jett/' -^ »e(^gt »Pn i^ bif «Iraker C^rpntK 



Digitized by VjOOQIC 



feiner iwtpttn &tfanitnfd>aft rul^if) in Sib^mn gfi#. 
^txtfibt ', unb neben oiefen swecf mdfflgf ti 9ln(la(Cen, 
neben f4iarfer {^anM^alnng ^er 'eered^tiiifeir nnb 
Stj^n^ung te^ Satt({re(^^^auc^ S&^e an fic^ mal^r« 
nel^tiien Iaf|en , efne« ^aKsnla tvitrbi«^ «^ Stoe^ir 
ina^l l^atte man oerfncbt, i^n jn t^rrglften, niro^r« 
f((einli(( mit (iligen ®ä((f n , bie er o(^m^in fel^r 
It^fe, aber be^be Stalle Ji^iberßanb feine ({orfeSYa» 
tnr. 2>oc$ (te^ baf Aff^ (wenigfbnf naj^men. bie 
«er)te feiner Seif ^x biefer Srndrung ii^reSnflttc^e) 
f inü ^^, «R fifinem ^ftArmr «uricf, ttnb einen 9urfi^ 
Unit im ^^ Iftdttfige^ (Q^einlriftfen i^^eo in 
f Innett sf^ubte. Unb. f» angenehm, t^Mm^ wi^ 
tHtitf: f^ n^^' >^<n" '^^ ^ierbep^ bie 9rdn{ai iv? 
9»4{{|8rei( ni^e tibeiif<^ritt> f« ff^redTdM» »rar feine: 
tSti^t, mtm it bem i^iertfc^n .^anae ^nr Sntn« 
f etil^eit t>ptten S&gel (fe^ 

. Uebet^anpf fitf^dfy biefem i&t^m, ber freier eleo^ 
U t^n^IätfUc^ wat, aUrer. feine Unfert^nea otoi^i« 
U, bai ^r feiten .et«4i|,9ate« tf^t, o^ne ti im 
ttd(m(ic|en 9iudettbatf,^i)r<^ itgenb eine 8i«arti0ir 
feit aufiittvtegen« ^' i»^ S. burc^eifee .er of| 
fe(b(l mit la^IreJc^en. ^af^ntr^ger« bie Straffen 
optt ^rod bep n4c^lic^er Weilt, alt unter bereo 
Sesimpiguad wieberj^^de llnprbniMtgen «ef<ife|ea 
morem 2>te X>rbnnng fleOte (ic^ onct wieber 9oHm 
tonmen ^r, aber 9Sen|e( ftamit nicbt begn&gt, 
m1i(fe biefe n4(^t(i<^eti Gireifi&se bajtt/ SPMnner: 



Digitized byCjOOQlC 



-^ ^3 •^' 

fongeti , ie$tm a» fmm SlBxUtn )ii itofotm , tt* 
(lere tsm ®etb ja fitaftu, ober att<( i9o|I sleii^ bett 

'■-».■ * ' • ' ■ '* ' " ^ 

®eineit So^, het i^m HtiiMlM ttoi$^ €^i(hl 
mbrannl batle, (efobi er mJ^ }0 ^ertretnieti« 2>eit 
edfatfti^tt liei er eioma^I ntfi^ biir %aftl {u (i(^ 
fommeti^ utib fprac^: ,;ete6ef iS^wttal 9t\i^ ,%u 
(«fiel; fe^r {tt loiffeit^ »ie e(M finmt. armeii .6fiti# ' 
brr )u aRol^e fepii mad ^ bcr eol^ait|»fe( wirb %^ 
2)ar(iuf entbl6$le er fetoeti ,^att, fnieefe tiieber, 
«rrbattb ß(& bte Sitten unb befabi nun bem lieben 
9eo<^r^r,((fii beti Kopf abiufibfasetr. ®er 6(barfr 
ricbler rr^aottfe &bet ^i; ffftfamf ttb iiMUß^nbisr 
driKe, berg^rte aberbocj^ S<^4) f«nfiKBeti|e(«^a(« 
«ü beut falten eifeti, ittft i(fm fettteti ;9Bit(en itt 
f^n«. Slttn {)efli ber It^ota aiicf) ben 0e»4Uer tiiV 
berritiecti, tttib |teb i^m iit bluitflem €rnfl otif ei« 
«eti Ctreii^ bm Xoj^f ab« 

€talma^(/ b<i er in feiner £iebiitisfbfIttßigiui0 
ber Sagb, anf beut atifianbe »ar, sifaa ein JUtocft 
bort( benSl^alb« Suf ben Jeeie er 9|me »e^trf 
annnb erf#9| t^n, ben Um^e^nbrn tnroM: 
,fii\X, W, v^ai tpir ba.f&r ein fonberbare#aBi(b 
erlege Men!<' — Itnb ba bie Itebrtgen i|ni anf« 
nerffant matten ^ H* w&n fein .^irf^^ fcinbirn 
üufBi$n^ aen^efen> Mtmmtit er: ^2>a irre ij^r 



Digitized byCjOOQlC 



- — 64 — 

uni Uuftn ai^t tu bett SMlbfra l^critm/' 

3m Unmutig hbtt biefe Oriael fdcur Srun^ 
lenzete f^xitb i^m cin^ ein ^tt^mhi^iitt an bte 
. tSunt Vit 9S9fUt 

Wenceslaus altec Neto» 

. Kmi/tl r^ie w< bm 0(e0rrtfe imnktt ^ 

Si don M , adhuc ere* 

©ettietp f «ifirU^ett 5B&rte JWt e* fii» / na^» 
htm er Idtiflfl ^Ht^t^t war, «oc^fo gewlf, baf 
er m^ Vtupmi Zobe tilc^f ben dfrfttgf en Ot^ritt 
l|af^ ba« 9(et$ |u bel^aitptem Uttb fo WitUn 
Unn bk't^ni^n durfjtrftett <ittf bem.6a(f,tMU 
4^ (ie gfef^lmol^ behaupten tttuf tetty ^viv^tt* Sob 
babe bett Z^ron »irfltcfii er(ebigt; -^ ttttb fio ee« 
f*4 ^*/ , ^öP Cao» ®n^** >4io) SU Jtanffur^ Irler 
ffcrib Wdrj utb bei^ t^on ibneii aM *r<lttbettlurgtf*er 
©efaii*ör anerfautiteSurffflraC f Hebfl* tM>ii a&rn- 
berff • ©Jftttiitnbett^. o*t!E«fle barduf SRaptt^Wa«^ 
»tibHe «efaublen äffende» '^) nub be« aturfstaftii 

- SobÜ 

*>S$oii^rm man t>of|ial/ et (af e f{<9 f^^"<t 9Bdvbe 6c« 
^^(en, unb gefoh , btnitni^tnM itinif tmitf euMf i^ 
bcu bir SburffirPfu wiHtu witfffu. 



Digitized by VjOOQIC 
t 



^ «5 - 

6tafm ^0H i^^ i^Mtt wi^Utn* S>^tniat nm 
reit iepUWa'^Un ttnr^d^rmdfTia» öfter M< iBtTorgitif 
lioer Znnnwi, wtl^t ^aiut^ im Xrfcfie eftitt fo, 
V9ltitt ber Xti^e ftilßc^rtt tii6(|(e, «erfi^anb f^^r 
balb, bü bet ittirtt^i0f 3^1(1 (f((on am 8(ro 34tf. 
1411) tinSeerbi (f<Mfb> (icrborc^ aber Std^mt an 
jKeaiela ttfib dranbrnburg m ^ismoitbrit lurdcT^ 
{{d, tt»e(^ baratif rsi({en äKiIp 14 t i) not^mabt 
gemdbl^ niurbr. «««i aBenier^ baffen CNfanblra atifc 
brficfncb ermd((tigr( »arett, bir H^mlf^t ^a^U 
(iimme ®igmtinbm |tt tetem umf^^c^ ttad aDm 
ttmßditbefi mit felnon S^ritbcr i»»f(ttiriit 'j^erfiber 
reralic^eti, babrp aber bot XiteC eine« fftmifi^tti 
X6ttigl Mf 2ebitil(ang oorbe^arteir M<[n^ 

3ti|n^lf(irett (äffen H ^^ i^ SM^iiirit We 
ttaitrigeit %ol%tn be< grojfen CtiHma gesrigf : 6if« 
. tenl^^df brr rittielttcn &tifUi^tn, SJerfa.^ utib 
Ungeborfam \n brr b^^eren J^terarc^te^ «bmei(bun# 
^fi iinb eigemii4^ge Su^fegatigeo ber ^HauUni* 
iäf^u SHif&tHttn 3^(anii98tt(ef Gtbriffrit, f^oit 
feil i385tniBHmett befaAiit> würben bur<bben£ieb* 
fing be«$ßo((^,3f^baiitt,0u$,9febtger i» ber Xai^eHe 
in $i€i^U^m unb bett ÜKagilter j^etotipmo^ i^vn 
%ag &berfebf/^eii;^6((jten)ttgeeigDetotib Ui ju bm 
tliebrigpen aBgemrin »erbietter. S>tnr\o^ ttat gar 
botbbie!RaJ9rti4r ber^rager bobeiKScburege^enbi^ 
Sebren biefe^ berühmten Stigldnberl in bieecbran« 
fen. 2>re9ma^( tbtrrbeii ^e in fef^erfii^er a^erfammltittg 
XVII» !B4nb«« tf 



dby Google 



^ 66 — 

M CoroKtitttiiV, im SoOefllam Up Ur fc^marseit 
«ofe iinbin ber irabif*6fli#eit €arld ali irrt«, 
fe^rttf* utib «ffil^n* »ertammt 9ihtx ber «tt«» 
fpru* faitb tii*l ben i^Matn ©lauben unb ®e- 
Jorfom/ weil bie «e^fsobl jener ©erfommlungcn 
4ai Seiiffc^ti be(ldnb, nnb ber tiili^ unb (Ifinb» 
It(^ »otbftttbe, fo granblofe SlöflonalööP, bie » Jb'» 
Uten auc6 bi^^ in ®<icben be^ gemetnfamen @(att:» 
itni ; xA^Xi aU %<ixt^t^\\^U\t unb tteberoorlbei« 
lun0 arfln^ol^nen lief . 

S>ierer ergti^ungene Z^U^V^M, gendbre bttnf^ 
Sobann j^u^, be« Jtbfiistnn Sei$(oofet unb burcb 
ben 9Rast(ter ^^ieranomn^ oon Vrag, roetcber al< 
€belmanii 9Ben)eM ^ofloger folgee, t^ernrfai^teo^ 
baf (1409) aber 5000 6lttbierelibe9ra0 verlieffen 
ttnb na(b £eiptto loanberten, 

Stllentbatben n^ogte ein 0lei<(er , tucbffofer, ah 
(er Gcbranfen fpptrenber ®et|i. %n SBan^eti , in 
ehtWti, in oerfd^iebenen ®tdbren batfetv bie SJfiri» 
ger jbre i)brigteiien mifb^^nbele urib abgefegt > nnb 
^ on^ ibre <5leIIe ei0entf^iOtg einen neuen Starb de« 
toi^lU 2>a ieigte fi<b nun 93^eri}e(tf G^renge ein« 
mabl am recbtenprre. Sor ibr er({arrten bie an. oteien 
jDrirn )ug(ei(b reofamen SBqljfuttgeti rebeKifcben Ue* 
bermulbe^. 9er neue ^urgermeifier unb oKe mir t^m 
gewdbiren 9idtbe oerlPl^ren in ber flieicben ©runbe 
ben Jtopf auf bem ll$lut8eröi{e« 



dby Google 



* sJy - 

oiM^ imnier gegen Hi OeBot^ be# X^tiiii ttn^ ge^ 
gen tic SReiQutig be« Steii^jQregorJ^artl^ep l^ieff^ 
tut» jmif((eii ^tttfett imb atibern fienebten Sßoltim 
{»rebfgera wtif jede bieCrbUlerttng- immer liefer,|tt« 
mabi feit jener 9tefropotit fiber soo S4nbe, fimmu 
Ii(b 9Sif(efif fßerfe/ (t>on boj^em ^errbe ni^^ ttnt 
bitf i( ib^en 3Qb<>It , oldi filr ml^n eine > f^ürtbe^ 
t»fttbetib ibr Banner ünfit^itü, fbnbem attdpi 
bitr(b bie QcbH^/ bie lofibarf WabCerep ttnb an» 
bere OertterttngenX.beimTicb H^t oerbrennen onb 
fHtt f^ani Inbefett mit 9&iffnlrdgern omfieOen (of* 
feo* 9ion aOen^ Geilen mnrbe berCrfnl biefer, ntiti 
npib tun fo oie( mertberen ^anbfi^rifern geforbere« 
mttU^ 9entftbeitte SEBenjel benSrjbifdbof nnbbte« 
jenigen 0eiP4en , bie ibm {u biefem ffeoerwere 
geratben b^^ten^ tu hitftr.f&up. tBtt ^^ Uten 
»eigerfe/bem »neben feine etfäüt nnb Seflban» 
gen feiineßrire« 

9Bdbretlb biefer Uneittigfeifen enrmicTerf e (!(( ba« 

I nebergemicbt^i^ronymn^pon ytng nnbSo« 

I ^anni^nt, att^^dn^fer ber Slenerer, immer 

\ mrbr« -^ ^^ieronomn« ein ®o^n Slictofentf %auU 

flf^, tinti febr oetmigliiben €belmanne</ ^mt 

[ bttfcb meiite 9teiren» nnb burcb bie )u ;^eibe(berg^ 

I yorit ttttb £>|:fprb gemacfiten Genbien ben griffen 

Sbeil biefe« 9tei(b(bome< miebet »erlobren^ mar aU 

f» ber reibte 9tanii fdr tittt», mbtp Me bitf^erfge 

Dibntmi bei 2>tttieitm|n|i&r|en/ »pbep ttwat tu 

9$ 



Digitized byCjOOQlC 



~ ^ "^ 

t^ixltn r m^ tili »f?il|mCfr 9k^t, 9^r ^o« 
i>erro|roe 9eA wie^r jo noient tiNir. Cr. ^or 

^rtf mib 9<i9{f f tner tcr gt 6i^e» S^r^ner feiner tAß 
^e , ^ao^n. a«^ 9«» brr Q|«R|t .%itf Siinxiß ottfifr» 
ftlafeQ> bm fr ^t httiU\mt , rt\^\^hu tt \^ «tt» 
fee«reifli(^< Sewallli^ilisfetti^, : uma bem 930»i 
tvanbrtef o^g^acfitfit (lrra|i€<,irl&iibarre erktrc^fi^ 
iinb Jtlijier onb »irtHcir bk afmfi6refror0rr. AM» 
ftef^ ®#rlftcit.»ertl^illi er , ««clijbictt (!e »crbiteiirt 
iDareif/titireir M 8an|if Sl^^^iieit^feitt ttibifif, 
4iM ba« feiael e^iK^NUlOt In firiit Gc^fofthnmfr, 
Itri jene, bie mib ber SBtt'oebnitiit iener ^roirin* 
jlalfpriobe baacfieir vrebiglnr^ .In« 8«fdttsttif a^cr» 
feit^ aob ^&rite eineii 9(«^irtt itft eigner l^anb in 
bie 9So(bao« 2^ fetntr ttoferrf ; ftieng er .^^ler^ 
%\n pdbp4Ki3unen un$Mti0en St^^irfanen 4Hi 
bea ^a(^ pub i^dte (te bontirbttK^ bie (Sernffen. 
Sin %b{aV>nn i^erbrannte er am oranger *to 
9leuf{abt« 

S^Mnn^nf^ i^tfp Im bij^irc^en, nn 
ber 9<^ff<Hicr ®r jn^e sefe^enen BtiU^tx ^nffiiteet 
geborten, 1393 Saccalaiiren« brr tbecH[P9ie^*iS96 
iDtasiüer an ber ^rogert Untner|itdt; 1409 ftrebi» 
ger an ber berechtigten ftat^eSe )c »e(ffle|fm nnl 
S8ei(f^t9aler ber Sibnxm^ iSf^n^e; war ein ftawi 
"fton. impofaneer @efta{e^ ftufisem^ IBliiP unb* Steb«^ 
iir?tabe(b<)Cter , ftrenger &Uti r efn^er ^ ^eft(0ff 6e» 
tnutf^tfart. (£r eiferte {uerft imbir^ie £a|lir bei 



Digitized by VjO0QIC 



- 69 - 
tm^m v^n alen <5t4iibm »ttb SB&rbf»^ barattf 

im nB^u^tef^er Mii(af. nratV b^nti att# jrt^rr beii 
Wfiil oftb wiWr 4iibec« Mf^ote O^ic^bir 4alf 9(i# 

' / ^ ' • ' • ' •• : : • 

e#Mr itHUt^^rA'fiiiKtt 0<Wf(ett> b^if ieiir, Mr; 
wUft ImHi fftrimibe, be« SttiifirMi luiipi^» 

W^.Sel)» lWd^k't»f8 $0l8tt ^baltfti.«Mtf«> fiiitt 

$ttufen wtKiAm^ Tjftl^i ^I9|l jM > |Mr|itMfift<i«be 
^oofro, »rtc^e Äil lanum Zrittmp^ biefel(.rti 
A(!W>r#r MhnnKritV «#ib«f(ir(»t »Mise Ort^eU 

i^MtinmitHV bgi^P tflr^rrril^ ^eMK ^^tiite Vbl^ 
l«fe tffcittil(|i9MriNiMc, »en3tait»fttiii(. iitib ba« 
iM^MTt NAtWlNw^/ mtn^ ^Dfi.mif eimge 
$<* 4IM frdtf ^M^'friMitc auf b<m Sinbe um^r» 

M|i! tm ^oll#f«M«|ttfiJUti(cii?#lft {it It ii a i f }»# 
fammcnfiebroc^t , .fi>iite .9Qr . bcofdlift . aii(| |^uf 
99riieritfen , bem ttstcrbeffen ber i»db(I(t((>r Snqutfu 

^''9ni|#f#C«|fbtr(^1D^Mb Ma Skt#t« U^ 
i^^fMio^, lik'ikinjftinin 2e^ff|fii btttc^attl 
n\^ti iteirrifc^e« ^eftiiibjrs«. -^ fBÜcii}(( tt«tm auf 
^kfti J^n^m nrttcrbittfil iur br^p tvitiirr in fei« 



dby Google 



— 70 -» 

nett 041^* er g<i( ij^nr |a S^ldfern trr^ ftir 
wtni^m, U^m\f^tH Js^tmn, 3#|^atttt «69 
CNittt> l^tftirfc^eii DPtt SaeteK^cf IttA 9Ben$cU 
900 £ef(iM> myfaj^l i^-Qidtttinbeti nnb iicti 9^0 
fcutimOtm {^ttnt. j^of , web^^ (fi^ott am t^Mi 
JDftoibfr 1414) an« JB^^meo ühvtiflt, tt^Hlt tt(l 
Ibrp feifter anfttiift am £)r(e bef itootflittm« l^eti 
OcIet»Mef ^ >en fl^m ®tgiffistlt^ (om^^i^ät jDPro# 
i^^) a<>'^y^9eY a«ldef(rvttgr( 9«Mf/^ al€r ni^tf 
anbfM^eirtfiefr/at^ eitte^:t{i^ Mmpftilutia^'^iU 
%hfflen, iNrafrü otib 0(A#, borcfif bmn S^itbir 
6ie IKeife siett« > »af ^e ^^ttfrett imb fefoe Vitjfiilm 
Itti0ii^ifibefri^«iiiib (rrrdfeit (a^ii mH<<v. r . 

4tt J^ritty ' mh «r ,^ olngcoilltf tbe#* trvig ^. diif 

®rleii^< (ff^oir 4« ^g^eti > 8tooemier>: 9er(tafiet «nl 
ita(( fe(Mmfttäf^ic(«m]tri;eiir4»ir.Miirf»rm^M^^ 
4u9 mtmftrb^cit., baf Sipibtii(i|IJbfr nit«e)4|m% 
lie» 2Hbenf*afe tragenbcri S^erfal^reit (6fett Sttfi^ 
1415)/ unb^otifttf (si$(fos9ii9*^4'B>m{f Iri^rmm 
»t^t a»$ fritt on»er9ttiieit«vt.ivitti^";^if«9«9«M 
«on^rag, i^irb.raittttwwbeönfB». .i- . in . - 

me S}(iil(f, SiltttcM utib fJbr iMtn^barfetif £f» 
br grattfamr^cnv&ltotid Nproft« imb f l(|^ >^ 
an ;&u1fsn 9«h»iffr»< Siciti^' ^ : >. 



Digiti/edby Google 



■~ 71 — 

9t0!^mtnltii ifl Ut CinbrudF > htn t^m 6rpbe9 
Siebling^rebner graufniise Srmorbunfi onf bte Si^ 

iitflfe ben furcdt^arrn 9(ii«bru4>« J&flffiffi« unb J^ic 
roti9iiitt# 3ta^f9|«er int ^rebigtamu , Ut ttth^vu 
te 3afoben op« ftHiti, ixtiUUmit Settcrdfnr bUooa 
feiern unb Sütlaß wtK ^rt^biett , unb oott armm 
$[tt((lltfiflen.au< aRetffett )ttevii itt ^HmtM geleierte 
9tat(t9ettbtAfeUtui#iba4 9(leQbtitabI M<| bar Urfitte 
Ui erfieti €brijIeol^iii< usfer bcobeii dcftaHea tu 
senicjfcn. (9i(arb(n , Xaboritrit , flbomifen^ lUra* 
i|tti|len> Safle^ett f((ktiber(e bcr yvatrr» €r)liU 
fc^of ftotirab S$aRo#ta|(i»i unb th fimtfi^e« 3a# 
letbiff. SSenige Sßotitn tot J^u^nt J^inti^tm^ 
(i5ten Sunp 1415) btUahH aucft Mc i(o({ni$cr« 
Berfoitttiilmte/ ba0i bie Saym bie JtoMmaiUon^tiitr 
iliiter einer Aefloll iietüeffei^ iinb ber Uefe« |niirt# 
ber ^anbetobe alt Keffer belrac^fef ttn^ befhaff 
»erben foOte. 

S>ai wwthit £pfttn0 |tt ber , nnter bem $lAh 
mtuhü j^ttpeitfrie^e« berannfen, f&r bo< btift« 
|9 fo Jbtnbenbe SJ^jM^n ^^^ ungl&cfUi^m Süta* 
fffopbe* -^ 3n forjfr Bett tbaten ftc^ fiber 40^000 
SaboHlen )iifammrn. 9lt(Ia4 von ^uffinecj, ^err 
be« i^rfe^, in »etcbm ber- oerbirannle 4^tt# sebo^ 
ren nri^rben^ fleKte (t<( an bie ®pi|e^Jn ber fc^# 
ren ^ofnung, in bfttt 9RrtQnn0«|t9i(t bir Jtrone in 
erringen« SBirttic^ ^atu er awb fcbon einen gutes 
2^i( bej f^auftn» üUti^dt, (te mS|ifeii burc^aul 



Digitized by VjOO^IC 



-• 72 ^ 

finnt tinit H^tu, %tt mit i^eti wi hm ttl^t 
tidttTei 66€t ^^r ^arm |tt 9>Uf^^/ 9B(Q(e( to« 

»enal: ,^tU Stiitinr uttb Stfiber! freplic^ l^Oi 
•eti biy chteii tinf(iti§ett i]»b t^m ttnnt er^Atnen 
l(4tti§. SIber fr(l eac^ dnmo^l om otsfunrereSlad« 
^boftt, ob Me befrei bdrati M» tl»f<^^ a^riiict ütU 

^ «a«^bo<b/ tiffb 1^ ^ N^eitii er tti^l 9er«i(f( mitb-^ 
^iebferAg «n^ |&fig. Siiii dnH^rtr^einb bebrjn^ 
fRt## %uft> fwfl miim tfrif m^ onferm •e^Icn 
icbcit, ^mfl tr.oitfb in 9teUgi(ra<r<^(bca iit^t »* 
tci^tfp'^ wk i»it, fi^ ß^t tf wa bo(^ iif<|t iit 
iinffem l^tecbeitort^iiitSg > im4 ein feisfigcra^ ^itft 

^ Modd iiclif<itt iMiie» Kiif fliinc GHotinttiifl grfinbet 
M t|tt&«e9tttbeitifk'§rq^iit, alfo fafjfi uni an* 

fito toni^ Setai »tlttar (91^ ff» M SeNn 3i|« 

89^arl, anfatifil sfeicbflältifl flegett bie 9Reioiitif 
jfiit %ef tttra<|ui|Iefr^ n^i», auf bie trfle Bput, wou 
Wf fniWint^ uiib einige <mbefe 9artb^4it|tfer<etf 
figeiif liK^ «iige(ir|eti ^Mtiu , ttnflm " SRodf^efi» 
Die ^v^tWr febt atieigeQfr^ alff genannt, ^tU 
fen nnnfb» BuramtuMfitnfte anb Jt^mmiiateneii 
^e{({ snr fta(b(|rf(/ «M* bem, im fitecbiner itiM 
gelegenen^ 9trge ^gbiftje, bnrid eine biHi|tbf 



Digitized byCjOOQlC 



•^ 73 -- 

ttidn , l>fe »imt JtQ({ni(^er • Jtirdbr^rar^ mtber bie 
4^uf|iletratigeoybif^teii 3n<|utfit{ontfarlfM ^ unb be^ 
Sannflit^ be« oott bentfdben tttU 9lbfr|on0 ber 
ubrlgfn^ itwi\\xm, eitttsfn unb t<((hir^frt0fiB 9ab* 
ßc« 9tartftr« V. mehrte nior bteti^n^rtt berSlrtttt 
tet, bte biir* bte^^üie *r6jfe, Jttafk unb iwter* 
S^h^fM^t Stfl f^rftf itrit aufgtflaiibfttttt ftnf&^ml^ 
SoMtttt Sia^^ oofi Zrde)nbi9 ermttibiget, 
•unb burc^beti ttebemin brr f^r^gtr io^en ®c^ol( |ttt 
Sebrei>otttJtef(^ angifruevt, je^t tittMifl^rUcbeUttisdn« 
«f «tic betii5tel((f |)lelleit,ltir(|tn unb Itl&fht i^Xvi» 
brrfett ttnb riodfc^erfen unb ttiebmifrs, bie SiU 
ber über 2>etifm<S((er jertrtittititerfen nsb inlbefottf 
bere biiT(( Btifa ongej^e^t (3b(ien 3tt(|) 1419) ^^< 
'9tatbM' ^^ yraflfr« Reuffdbt (i&rmtett, utib 
brepjebn 9tii(l^ibeomfe mit bem Gtabfric^ter mib 
!^tbrdermeißerXt9^I<l^;(i^ ^^ ^* ft^ftifl^ Aesnei 
bei; itel((< famtten) tu bett |feii(!ertt %ftA^x\Xtti. 
100 (ie 00h bem rafenben ^ibeltiHc 6)>feffe8 4tlf» 
jefanfleö pber fonjl auf ba« «raulpimffe ermt)i*f| 
tootbett* 

KU tiii tunbe btefer«r4ttir §0 Itrineft D^e» 
brmtd# libfe ttftb erbUfte tQHrti|r( vor S»^ii mib 
8<l8#. er f(^i9itr , bk JMdNw «Üi utib befbsbeiy 
i|H j^u^ti^ mb 9rebi«it t^ii ber 0ibe in üereüp 
sefi« Cr ffNrfeb «» ei«mttiiben unb rirf ibn ^«ii 
S^m. 9Ht Stdbmett ber er4ia|tatcn STeit^iEbdir 
f4frieb er auf eine raf^ tafer, Jetien Si^fa ^r|r 



^ \ 



Digitized byCjOOQlC 



— 74 ^ 

^n. Ifeirr Um Multgra SorMttt Uferte ij^n 
nocft am füHitn Za§ Ut GcffUgoa ber linttu 
ßtik. — Mettb« 0« i6Un Suflufi 1419 ^f<tf ^^ 
tili lam ^epten aRa^<». (Sr t^ai m4> einen l^efW 
ttden &^ftp, bt&Utt mte eto orrwunbeter Ziwt, 
unp f^db fa^ ia tcmfel^en VaflenMicre feinen (Seift 
ottf / Mcdbem er fifter 58 Sa^re gekU, 4i Z^bn 
tiber Söhnten nn> 43 .al< r6nttf((e«ilint0 geberrfc^f 
l^tte« SaCerfrettben margtipm nie «erginnt gewefen* 
Gi{9iiiunbmarim^;c^me^ttnb in berS^at fein Ca« 
jiffeibit(Stit,,^niiü^lmnu ttnUbt (ielbßbie buf» 
^ifi^en^dttbel untiug itnb 0e»a{rfai|t eneglfib^ H*tt. 

Einige glauben ^ feine eigenen 2teb(inge, lau# 
lev Seic^ner, ^itttn ibn gemaUfam m^ Xiffen ttß 
(tiefe, nm bem S^oDingeber drpj^iingen feine^f (e« 
fat|n(ß(^ ({anbbaflep $orne^ juoor ^u fomnten* 

<5i(on ben.Sa^nü^ feinem Xobe itid^mtt 
((fp f&rd[|terli(|^er Sufrnbr in aOen ftapt^ ®(2bten« 
$im V9Wt\> ni^t bie €bce einetf {6nigUi^ettSegrdb# 
niffe«. jtein ooOe« 3abt lag er im <Srabe |u A5# 
niggfaal ,' ba« er fi(| feibjl aufgericfflef. 3i<ta f am 
mit (tinen Saberiten> |imbcfe bfe berrftü^ «bte9 
4in, nnb »orf beg Alnigif debtine.Attl ij^rer Slii« 
J^iftÜU. — ^eimlü(fammd[te (teeiit treni r S^rennb 
beg £iuirembttrgifii|en Mgiggftgmmcl» «tib ner^arg 
fte U9 (leb* 9la# einigen Sauren, inib al< bie 
fl(ube miebergefebrf/ ivurben ßc in ber f^rogeri» 



Digitized byCjOOQlC 



- 7S - 

haxinnt, am (&nU hUfn Siloitap^it , baf fteetnctt 
ftep s tittb fr^^n »f j^emjus i^un , an bem fc^aa» 
brr^aflen, b&ßmi, oft blutigen , oft ftap^yenbett 
®md^Ibe ^tfrjtgldHger S^errilniing, 9<tt(b(DWUtl> 
ttnb ®rdue( aSer 9iH ooritber |it fepti. *) £e|fe« 
rer tpirb feine Gc^tlberuttQ nte^r emarfeti Donbem 
e^atatttty^eß Stimi, ber |tc^>tb|i in fo furc^tbon 
t€u S^ßtn antitfpto^tn iat^ -^ Slp^ trc^ntiter, 
H9 M0 6i0iitisitb< ni^t übiber Unit Segle? und 
bem tneitf^nfrettnblt^eo Seobm^ter, ivenn aa<( 
feinen fo difanenooKeit/bennipt^ einen nit^l mfnber 
tronriflen IfttWicf borbeitn ^ /' V 





• •« ', (' 


: ,M " rf ) 


". •»'■■; • >: 








. ' ' . y 


'. .\ ■; 


. ^.•. ,;•/' .. 




' ^ 


. 


' . • V» 


-> .*r ' , 


>^ i» . ft<r '.. 




! 


- 


*-". . 


4»^ 




* 


vj 


', 




,■ ; ;( ..•., ,. 


1 




, « >- 


» 


« 




.., 




.. a-.! .^ 


* ' • t . ' 




' 








b«H ' 


. ..; ;v'i;.;.a ;. 


;^1 : 


' . J 



^ Si recludantur Tyrannoram utentes » poise aspid 
laniatus et iotiis , ^uando » uti corpora Teibeiitea 
ita anifBiui^.ffaevitU» Hkidine, njalis .con^lAlti» i|^ 

Uceretur; fagc m^ tMM i% U^tu ^nnütn. , 



Digitized byCj'OOQlC 



1 



— 16 — 




6. i m tt n b. / : : ^ 

(Oe6d(rff| |ti 9rag Im JSfc^cuar 1368 , wckti. Vtatti 
4i^af |ii ^rdii6eii6ar(i im Sugu^ i^78iricfriiit i^oi' 
«ttig 900 Oa^ttftt ffifi äiften 9tir|' 1337^ iotfi^ 

nfttu 3iti9 i4M/girtjiii in «4*^ if»sm »^ 

, »emfccr 14.14. |ii.9lA#Uitb >«« .«f^<o, g^iiwrtft;, 
S4d]#jtt iXani 6CII |i0eii 9Ra9 i^4^ay ^trj^i^ ; 
ium Jtinlge »«a Xifreim |u ^vag bVn sgflrii' Su"^, 
r^ u^/ ffare 9tNi »eiemfctr uj9 |u Saat^m te? 
9ti(^rea. Orma^risne » : i) SStavia, Mi^-: 
nig 8ub»(gil 9«ii Uniarii unb 9^tUn, tt«» eMfiü» -^ 
><i(fitg »tit »»gai f» t acft u r , »^«(^r 157«/ mit f«' ^ 
lii( »crmadi 1385 r ^«rl 1393» 8arbara> . 
^efcmaimg Orafcn 90» «iOe» foi^terV gcbo^ccft 
1381 • Offftbf 1401; oermiftU 1408/ fiath ^u miUs 
fiiif iitfn 3ul» i45>* iBrbiP(((cr: enfa« 
telt, geioilm 1415 # »crUbi im Sli^fil 142c, 
0dr( iptcii jDeiemIfr 145« 1» 9laa(^ iegrAbcii iif • ' 
itui^tm^mail lu OtitM)9£(ifrn»iiriJ 



©, 






Digitized byCjOOQlC 




Digitized by VjOOQIC 



Digitized byCjOOQlC 



— 77 — 

«rattff ttvone Srsieiu'ffg ^) gft^ an k» 
grofpm %tiififiütn ,. h%$ itp tmifftn 9mrtn «flfe 

fpl «(STfleftltc^ fr9« -- 3(«t M Hor frtti M^ta 
eittt rf0irrt. 9Btffrfib »at er, mtil a iinaU 
{itgeflen »«IT« Cetnc ai$(il(eif ttflani Mt in 
Im eUtf , Un »ie «Bfllgefi^fre i9o|I ^tn mifp 
fnt, n^cpni^dfi (ie fedcr Mb Idttge mit ver« 
f^tebcBeii 9«rfptien, in mfi^Meictt iiti^n.ti» 

tiii^t STfb«!^/ fontern bi^f anseobltdi Ue6er|}r6^ 
men 6e({iiiittt(e* Pa^tt onc^ bie vielen qnb wRtf« 
«mbe» SVf^r^, mit betten bie 2$at nur , (^((eii 
&fteidnriim^ bie 4^etob(apn| obne Uoterrdieb, **) 
btc 9etf((meiibnc0 mi( @elb ***) nnb C|« 



*) Cr (mf^ie In Utid«rn. jt 3<^ef , in Üilmfn 
19 , fibec bal rimifific Ket^ ft7^ 

««) ,,Z)irfcf Sinig fo ein §fiti§cr ^etre M^, Ml M 
ffiten jemftnb bo (ief , er i»<r «rm tbcf ric»^ 
fiilibee ibr laji t/' (I b r nannte) 

loMrl^evrc, bc» le« bttf. OfirnM 



Digitized by VjOOQIC 



— 78 — 

f{e SRiftH mar t^m iatmr ba« nrb({e« Um ttn 
4 e gen w 4 r ( t fl e « UÄtl f^ncD lo^ ju »erben , 
jtlif er be^nbe ju bim, toai M^t jebeti «riffete 
UeWjttr %otüt l^afteti fonn^e. — «Jettii vir 
i^n titf(b bett fMterlic^eit SlteberUseit be9 Stifo-i 
j^oli^ bur* 9J4jajeib ttttb auf bem Sta'Ä'&flffl^ »"'^ 
Jep IaüMttt*Me^tifi!eett, benn^* immer wie* 
ber f*rtn unb freubtg bereU ^5eii/*bfe 9»affetr {li 
cTflreffeo, mfiffen wir tii$t glauben, er f^ fo ff a ttb. 
b^ft oberfo ^Atin&ttii6tiotfen,wai m^ nac^ 
jroffem UiwÄdf ber erfle «(britt jum^ Q5ie je 1(1, in» 
bem aOjeit mebr aW auf bie erflen Crelötiiffe 
barattf anr6mmt: 9Ber Unger au^jub^^I' 
t e n t>fcrm6ge1 — 2 e f * t e it © i n n e « wür er, t>on 
ber «ir berjeitlgeii, ble, wenn fie buribertmübf »n* 
fergeiÄnd&r werbeti/ wie Äorf fcbnett Wfiber obe« 
iiwff*wlmmen. '— »otter »egrömfe« war er, nie 
mm^o^/m er ber ®ewa(r mi^faiite/ (ijtig lint^ 



*} iujiur l^tt Wnrben MeflbcU(rtefe fofl oerfieigert. 
fBappen belPain, wer nur bem Aaaa(er hit Saire 
4li beiablen »crmo^fe. 

**} X)ftf0nme fr/intflefonberf üU er 9om Xirt 
<(fiieaib |tt SSafel abdicng^ tir 3Birf(^e nicbt itt 
lablcn* Sifper 6ibltcf , fefti berti(inur 'iSantUe/ 
nmltc ibm att^bMfciti tbrt »hm werten. 



Digitized by VjOOQIC 



-^ 79 -^ 

falft^, *) »Ott ^o^tm, dnttt^mtnUn 9lnf^tn, 
f*6« unb feurig , 61^ tu fein fic^atfljd^rifle« «I|fr 
ben2Bei6ero unb aaer(e9> ^reubett^ ergeben « ober 
mit ftrdfien)um«u^balten gerußet; benn notb feine 
grauen ^aare n^aren f rautf. 'SßaS bie %tautn 
, on Ibm fo febr geNebt, feine ^errllcbe, eirtnebmetr* 
be ®e(ialt unb ^I^efen, cc^tetr unb pffegte er fetb|{ 
bergeflalt, böj, wer i^n Jffentlicb auftreten föb^ 
ben®<5aufpielet bewunberte, berpon feiner Äpttp 
fo febr ergriffen wwt. Stto* perbenb fie^ er fc^ 
ba^ graue J^aar, unb ben fcbbnen, langen 9art 
ouf« jierlicbffe in ÄodEen legen, ba< j^oupt mit ei» 
iiem Sorbeer , bie ßt^ulUtn mit bem ftaiferornate 
bebecfen , unb ficb in einem offenen Sragfeffel, tok 
|a einer «uft4nberung , au^ 9rag fetner ^üupU 
(labt nacb Snapm bringen, mo er fanft auilpf^, 
„t9\t ein £i(bt, Hi fein jDebr me^r j^at/' 

SN/ ber nie be« JBetgangenen, mV be« 
Sttffinftigen gebacbte, ibn, für ben fein Äanj« 
ler oft S)epef(ben bep etite legen, unb bafur(ar# 
Cnrpalu«) «leberfbHefe fc^reiben mußte, ber nac^ 
ben fcbrecffi(b|ien «leberlagen feiner ;^ecre al« 
Sl&cbtliiig im erf{en Slacbtiager f(bon mieber ni<bt^ 
angeregenerei ^attt, af^ neue @(b6nbetten {u ^n# 
beo,fonnten tocber traurige Srfabrungen unb m^ 



*) Cr foont 9obl gtp^S^neii unb brA4»f Ufufa^ 
1« gtttcc ^aaf üiit Oef<^i»a^ biu^ur^. 



Digitized byCj-OOQlC 



— 80 — 

iMti^cr ernjlr 9t4intmitn U^ttn. fBtnnttt rnniit 
matt itiit t(m tetm, ~ ob tyeife unb tt(i(^Uc^? 
hatna^ fta%U f r tniabrr* 

C< 1(} 4lkr fo, baf fitter, ber (idb ar^ 
SRen f(^ rnib SBatiQ fp grof ^ ivarm unb flwtt 
fu^lf , mie Giomunb , ber bri Solfel tinb ber 
Sraueti Oiiaß ^t um feiner felbfi iJBiBett,gar oic( 
itiitibern y«etit legt auf ^tttf^aft oob $&r^enftoti. 
i^fttgesen tei0eit uob fi^artien biefe (iuma^C foSeU 
Icn, too tti(^ eigene Itraft, fonbern deburt ober 
fre»eSI8ä(( att bie^pi^^ (teDt), am' nnmdffiifUn 
biejetttgeii , mtJ^t obtu fo(c(^e SB&rben unbebeoCenb 
tv4ren , alfo ba| ßc cntvebi^ fierrfc^ett mfiffett ober 
tti((t seatiptet (t^erbttt. 

Saifer Carl IV« (aff^ hittit» bal ein onb 
f&ttfiliflft^ 3<x9' iurficlflfle0t^ unb fio4 berul^ü fe{^ 
ite tttdrmlicbe Sta^tommtnf^aft auf einem eioitjen 
Gproffeh. SSte gro^ mar a(fD feine ^rrube, alt 
i^io feine oiefte ®rm<i^(tnn Slifabetb im {^ornufig 
i3<$8 itt ^rag einen 9rihten gebäbr/ b^n rr ber 
l^iirbiue bf 4 ^eiligen Qigmunb jufci^rieb^ unb i(n 
H^ti an4> auf feinen Rahmen tmfen lief« 

deiner ^tw^h^eit gemdp bewarb fi(( Catt 
jW* bep ber tta^ti^t oon ber Äebure blefrf 
Printen nm eine 9)raul fiir ibn , unb feine 8fta({ 
fitl, fök oormabl^ bep bem äluun ®obne 9Ben« 
||I> tfbermo^l auf eine t>rin|e(fitin M Burggrafen 



Digitizedby Google ^ ! 



- Äi - 

Hart mt üitt'^anpt fein (Slfdoe tcinti St^or« 
tr^, ttnb (aib itidthfi^ ^i^ftt 9(u|ft4^ütt fftr fei« 
ben 2tbe9lfle&o^rnem 

r • - • . ' 

£ubt9ts Iber (Srofe, ooii 9(ni.ott*Mea« 
yel./ Stents oon Ungarn nnb Votl^ti, ^at!e 
nur brep Slc^Cer/ Catl^arina, ÜRaria tinb 
i^ebmtj0. — ^otl^arina mt ittliU an iaiwia 
von 9fjijbu / 6o^n ^^nig 3o^ann4 OPn ^ranfreicp 
(ber |u 2onban al« (»efangentr (lärb)^ (Ölifter >e« 
.^aitfe^ Steil # Stnjou uni» i)er barau^ ^ei-ftdmmru^ 
Un ZitutaxUniijc 9on ^eapet. 3(ir ^a(fe ber ^i» 
ttJaXv^^^^i 'P'fjt 1374) aUe feine SfecJ^ie oiif Äeo^ 
pet tttjb ^tjUteii abgetreien. %ht SRdrien beflimm« 
uivJbwid Uh $ritiieh 6 i g iti tt hb Pon S^^nien. 
9M ütiddrtfc^e &tfati\>\^aft t^dt datlit ^jti Srirf» 
lan ben f6rmlt((en Eintrag unb bet JTaifer ga9 
bleiben um fo wilUger 9e^it , al6 er bi^vburcft 
oucff ben ^rieben mii bent baprifif^en^^dufe/ ive^en 
bcr 3Rarf ^ronbenburg ju beförbetn boff^e* ^ Smar 
inuf te^arl babep bteJlS^erfcbrei^ung au^flelten^ H$ 
er utib (eine S^acbCommtn beiJwegen nie Un mtn^ 
beßrit 9lnfpru4& auf iu ungarifcbetl unb p0$iCriifc$M 
Steic^e macbe'n möBter(/aber er ^itt, loä^tßni 
feinet 9tegterttrigy fcböM oftbte Srfabrung gemd(bl, 
tvel(& geringe i^tiiberntjfe bergtdc^en S&erii<btUi(iun» 
gen in ben 98eg legen ^ {eigen f^ not nnbiin^irt« 
XVII. SMnbc^/ t 



Digitized byCjOOQlC 



~ 89 — 
Sritntib ömW«^e gfiitjKg. (Eörf ttltlUM^M^ 

fcU um einen flroffen ®*rjtf nd^er «erfidP l |it ff. 
Jen; brnn €atM«ö ff^^^^ (»374)/ te»of "O* W< 
teertnd^lunfl liiit-ÄubwIfl oonUnjou ooJfjoflen wur. 
be , tttib SRacie war Hin ble erbtocjtet bc* »om 
ba[tif(f)en bt4 an botf mitUÜinbific 9Rc(r (in ge» 
waUifien jtinig^. 

um bejyrhiielfinnßera (lirfer jn feffeTn^no* 
mt^täiitfUm fic^ bie unoarif((^en Girren «nb 
©prac^e mejr unb mebt anjuciflnen, (irir fi*©!^» 
munb fall befldnbig cn Submig^JSoflager auf.n^if« 
»obM^m SBenjel, nac& be« Sparer«, SaH, 2obe 
bie Start SSroijbetiburg ffirmlij» nnb feperltc^ ab» 
fletreren J^atre. — Unb f^on im Sa^te 1382 [toti 
ibm ic^ &\hä ben Zbton oolt 9o('^tt an,^4<reer 
• brr ikdnner J^erjen eben fp jn feffeln flewuft« wk 
jene bet grauen. 

Jübwlßi SReflierung mar In tpojjlen oon fejer 
eben fo gebaßr, afd in Ungarn geel^re gnb gf^rie« 
fcn* t)af flanje ganb feufjfe unrer ben Cigenmdcli 
tiflfeiten unb (grprejTutiflen feiner Seamien^, unb 
be« SJnffl« »ütrer, eHfabetj^/Sod^rer /9Blai 
bi^Ub^ «ofieref (2R. ©• XV, Öitibd^e?t im 
J£eben fÖSenjeW III. unb IV.); mefd^e bie Äsgierung 
»Ott Vof)lett fnf)tu, liepotte^efcb werben obne«nr. 
wort, Sarob fam e« jn ben wrberblit^fieo UnVu. 
I^U/ unb2ubwi0 mffatib ti wp((, ba^ Vf ^e|^ 



Digitized byCjOOQlC 



^ $3 

^dtcft 9ln(tatteit ma^n m&ffi, woUit if - 4ttthtti 
feinen U^utn iie 9ta^f0lSt tÄ^o^fen «er(i((frit« 
— Skittb Si(t ttwixttt tt,, mc^i 'tt- oaf tl^tU^ai 
9Bf0m mp^( rc^merlic^ erreicht iitte. Cr Tc^rte^ 
(1374) auf jebr jj^iiK ff*l •rDT^fit, einen ©4>df* 
fei SBcffen nt^ eitiett ®i94fr( ;^a6er; tifil erfie 
f((on in tnaittn Seiten se6rdn(j^[i$e uhbi^erfojtiind^ 
mi^\§t, tvffmb^ fr^r itt^aftt abßafü <iu0. ^tiit 
^atu f^tti ^0ff^f>ttt , Cdflmir fit attf^tt^eberi oeN 
fl^TOi;#en/ dfter nti^f^ (e|Io minber leftdiibig eirifle* 
, forbetf. Qmfi^rifl M^^ren öde !8o7|lciiintgeri bet po^I« 
niftben Gtdttbe/ 6til (le fic^ etibltcb bajn «erf{anb^tt, 
biffenifle Don^ Sttbii^lg^ 26(f^eern 4ill Jti^ntgtnn {O er« 
Umtn, n^e(4fe Irr ober leine 9ma^\\tin, dUfaUt^^ ' 
b«iit ernetineti li^irbetr« 

«ttfan|< \aiU Su^mig feifte 0n0fte 9titt|efnttit 

l^wid, nnb ff^ien SJrdntigaiti, ^erjog IBifti 

^elm. Q9ti jDeflrrreiif^, jn? itrooe oan '^0b^ 

I (cn aaici'febeo , aber bie Cmpirniis bttf ^tx\^ 

GetnoüitPön SRaffot^ien unb bte mit einnii 

UfbejrfaHe bfo^enben 2tal^a)ter dttbefCrn be#it6iir^ 

•f^nniuidcn , unb er fanb cl rdfbliifWi bem td* 

pferen 9R«rrgraffti ®tgmunb ben Sorjug |ti geben« 

; Sieibalil #r(fb er noct^ Viifgbl 10 ber drgffcbtiifl 

[ %x^ einen -poblttifibeft 9bt(bifgg au^ , ftnb ocf ^ 

mocf^e .bie 0f4tibri feinem f itnftigen ^((ibiegcrfjf^ii 

Sigmiinb^ oiAilftlrem Jtinige ju bnibigen. (SMci«f 

^uf (gg (SJgminib mit ctnem^ mld^tigen ^eer'l 

oac^ ^o^iinv JbeiMtfiiDre Hcii «tifiribr^r^etf |>fr» 

Digitized byCjOOQlC 



— 84 — 

^00 CSewooU: Hub ahbere empinti aUt t^t et 
.fro4 bamtr0Jo)(f^ }it ®fanbe fam, jlafb ^onig 

2>er ffarfgraf mar rl^cn iR» btt Selafifritiig 

«^|)bo(4noi>4, rioerScfte SBartj^ofrn« -^ eioe« ber 

,ittiVttj^t0|trtt iinb ttijdbtiflfiett (»butit^itt , ttfi^M' 

]}i^t, üUj^ti bte ttanerHtif4>a{t &btfta{^ti. €ire 

fehlen. t^m iai bringfttbfte. Sr fatib fiift mit Sbau, 

jl^ofen ;burc(^ (Sc{^ ab , ut(b AO^itt aOrrmdrtl tHe 

,^ulbtflttn0, bie att(& oerfcbiebrnf ®tdbte obneSi^ 

panb (cilletrn. 911« tt aber iia«( ^i^fen (am , for^ 

i^erlen bie Gl4nbe^ baf er oorerfi bftt Gtatf^aUer 

ion (Sro^pobfro/ 2>(^iiiaraf, feiner 9lemtef en(ff|e{|^ 

tinb (i(b berpfticbten foate , mit feiher ^tmiiliim 

in Noblen ;^of jo b^^Iten. Sro^fg pertoeiflerie Gig' 

^munb, ben aSdemeitt t>et^^$un, aber bem Sb^one 

^Bbebintt ergebenen Domtfrae |8 tnüafftn, MU 

svobi bie (Sidnbc fbr Slnftonen ju €(nefeit unb jti 

^riecj in ben bringenbflen 9Iu«br&(f en mieberbo^I^ 

^n. ir i mar ttnt>prfi(iiHg genüge feine mbf^l&iiit 

ilptmort auib n()4 mit 2>robuit0nt jn degleUelt* 

SOai oeranla^fe bie ®ldnbe oon Oroßpobleii, etneii 

^«Olfmeinea SHeicbtftag nac^ SUibamtffie An|uf^ii; 

^nb ifib*m M4f l^ne DOn X(dnpobIrft ju laUn.f^\tft 

^iirbe- bif4iIo|fen , 2ttbtPi0i$ tid^Utn {n^ar ben€tb 

llft £rettc (tt boCfen , jebocb bie thnfti^t Mnitinn 

tevb}nMt(( jit matb^n^ be(}änbig inVbbbn )tt i^ob^ 

«leOr Sur meileren Serabrebun^ »nrbe eine atibe* 

n 9(rf(MitMtairA iiac^ Si«(|^ia Aiib<r«iiMi 



Digitized byCjOOQlC 



- 85 ^ 

0(tt^ &tnni, ti möchte (Si^mutiM unjeifigerSrii^* 
bie exbitutnni ber9o(|Un ooc^ (6^er treiben, t>ie(#« 
kic^ gar il^reti 26((terti'bJe Jtrotie fofteo. ~ ®{e 
»efi^icfte ba^cr bea 9tet(b«ras sv !^<liqa mit elf 
»er @tfanhtnaft, bte ben €S(4nbeii f&r i^re imitm . 
feaeSrene banKe/ittib benfeKeit bie S)icrit(^ott(| er« 
teilte, hat fie nipnaW foUUn tmtonntitn wetUn, 
icmanb atibeiit, a(4 eiojig titib aSein einer auil t(« 
ren bepben Zidtttn ju ^ufbigro« 4^icrburi( orrlo^c 
Sismunb feinen ganjen Slobang^unb nnntillta fe(tr« 
(e er nacf^ Ungarn jisrntf. 

®(bon am feci^^fen Sage ha(( Submig« 2obe 

(i7ten (September i3$2) ließ bte |t(i^iginn (Slifa* 

ber^ ^ier i^re 4((e(U Zoster SRanVi fronen, nnb, 

jlanb tbr aug(etc& mtft^tia jur Q(eil^ in ber 9(e« 

ftiening Ungarn^ Qte ivar berfeKen f((on me^r» 

mabl^ n?4brenb ber ofrma^ligen a^n^f^nbeit ibre< 

j @cmab(4 mit ^afyn unb SBArbf o^r^efiiinben. — ^ 

aber bainab^^ m^arSnbmig^ ber ®efur<fitete, nocfif 

I Sontg unb nun trug eine fc^n^ac^e Srau bie r((me0 

I reXrone. — ttbfaR unb Steinetb regten (t(^ oot^ 

! mehreren Seiten. ~ S^itartfo Don SBo^nten ^ bet 

9obn (ed X>beim^ber 0.ert^jttn>e(enjt6niginn^ bem 

Jubwlg («302) gegen fieraulMbe ber ®raf« 

if<(aft .g^ttlm^be« Srauifclia^eii eiifabetj^rn« , 

! bie S^ntgdtrone oon SBo^nien gob^ bo(( fp, baß er 

I iiO(b ferner bie n^garifc^e $(>^eit anertenne,..rig[ 

mi. ^cpitlm »itb(r an (tc^;, ~ unb bif t^n» 



Digitized byCjOOQlC 



- 86 - 

ttttf^tn ^t^ffiti, Me in beit grfttjttdfft S^HVunt 
ifcn DitAtff^l fü^ttfu, mann feig obrr txtt&i^t^ 
tiT(> 0ftttt0> bte anpetttauiin 6<(l6fcr tirbfl ber 
€tabt JtaiBihtecf an Jeui6art# brn Srobfr br^ ItU 
lUttiMien {^er)09« SageQo jn »rrtanffn, uiib na^k 
btrfrrS^f bennofb ba< enfcbrte Jlodiff in i^rrm 
9)atrr(dnb |ar fiSdüU jn fra«cn. ^SBein; ^ 
dienen i^r W9tfl»rirbtettffn ®lrafe WH cntfirgf n. 
S>n .^alatin Mittat wn Aatü, wi beut tir« 
dun^k^lt^u wa t>tnftna, brr €nM de» 
pbanfi M 9iin< i»tn 9Ro<(oq, ;(at(e M ^or<( 
frineti ;^f(ben()ci|} Hi |ur (6(fi(|eiiXei<(#nrttrbe rntr 
vor fli!f4)t9iinflf n , baburc^ cUt, unb burcb frinen 
^0(^miil(, — fafl immfrbri^ fd^neavndiitcfrlSe« 
fileUrf --^ ;^df nnb Sleib fl^^ifn ft4^ eniflamnie. — 
e^ltfüUti gab frtnrn 9tdf^f<H4d€tt unbcbingfe« (9e# 
liir, nnb er rier^ jur dujferfien 0lven|e 0ffm bie 
Drrrdf brrif<(rn 0rp(fm ^ onbem |um WArnenben 
Sepfptelt — 6tr t>erlp(ren bd^Sebcn unb tbre^« 
f er 4 felbft i(re Mnbrr »urben e(r(e< erfl4re. S>ie« 
f^ :^irfe^ot(e eine alltenirine @d(rnnfl, unter b/m 
Abel (ue %^Ht, befonber« ^« man ben Ur^bcr 
berftlbeif ^ 0u( fannle. (&i fpannen ftif» gei^ime 
OerfSebn^rnnsen ge^en bepbeXinitfo nen unb brn 
Vfafjfirafen an, bie lefbnberf in 2>afmotiett ^^ 
Drrbreilefen^ n»o ber Sob^tmiler ^rior )u tHnrana, 
!^obann von ^pariljna, unbanf bar ^inui ^^^ / M 
ifftnüid^ alt ^aufrt ber Sebelten gegen eine f>r<n« 
lejftnn ju erfliren ^ bereu Später ii^ unb feinem 
iDrW? W fei^rfrtprep $t\^(ntt Jatte, ^^f «^ 



dby Google 



— 87 — 

Minen ^tclbt Bora dfrit^eftonte S>Mt!lth IU9 
(»ar hit SinigiQO# Stefleotui tt^arnen# onb bte 
SfflgMt M Soj^ann Siffen»^ i^berge^aitn^ oon 
Sf^it^rtoi^ fc^irti bte Slu^e meUt j^ergeßette ju ^o» 
beo. SUtdn batf betriebe brt enrfcf^wdraag arbcj« 
tctrfp (t^ifcbeo fpn, ba^ Sltfabetb fdtt SBrbrn« 
trti trug, brm ftinifl Cor! 09ti 9lrapt( ein bttti^u 
U^U ^ilfitotpt tut SelattpCiing feiltet Jtinifls 
rric|< unter ber Slofubrune br« 9ani i^on 9ta4)po 
}it uberraffffi. ]lnb H^ war gerabe btcffr ber wu 
l^^Uib^tn SBerfc^toorenrn Ciner/ uttb (Sar{ von 
Neapel berienige, brm fie bte ungartf((e ftrpne jut 
Sebac^f M<^n« 

X^nifl Zoanfo 9pn SoMien, ber bep folcffen 
iBerwirrnn^en nur gen^iiftien HnnU, i^erfti^erte bte 
Serf<i»i»omtett («iiietf toieffam^en 9ep({aiibetf^ nnb 
bg^it 6383) tnr 9iiii$f&^mt^ bei f((mar}en ^o« 
itei bai^efie @((Io^ 2>racaotj}a mit (i4»rbarer Si« 
le an^ ba^ bte beforslen Staguranev ein UmiVt^ci 
Skfbot^ erwirften , Uttti &^U$ ferner mie its 
bentmUffln (u t^erfe^en. &ifcbtt^ fiK^te bep Uu 
fen bcbenffi(^tt UmO^nben mü i^ren bepben $finr 
{fffinnen Gc^up nnb (Sic^eiM^ im li^uenSara, wo 
pe an<t ben |ablrei(6ffen 9ltib<in0 faub, boi @(bIoi 
)n t(!irana demonn, nnb ben meinetbiflen 9ri»r 

etep^on £acjopii^, ^emablJ 3Bopibob t^n, 
6iebeab&¥gea, nun San «pn Aroatica, mar mit 



Digitized byCjOOQlC 



-S» 85 -r 



i 



Ibepber SBerfct^worenfn &frerirar, aber titt unge« 
(tfiinett Sorn feine 0eftntrttii0 )u frube oerrietb^ unb 
barubcr feine Grelle oerlobr« -^ %^%i Wvx ti beti 
Serfd^miMrenen bie bi4»(ir S^tt^ bem SBunbe ^ dn 
»Kif^tige^ :^iupf )u grben^ unb Carl ooti SteipeC 
titU tbrrm ^orbaben bcfannt gu tttacb^. f>du(» 
Sifcbof opii Hßtam, tibernabm biefei deft^dfl^ tmb 
ber Sßottoani, (x^ bem f^abfie in 9{om {U Stt{fen 
|u »erfen^ barg ben p.errdt^ertf(ben Sn^^cf. 

C^arl von Sttapel (awEb^art ber Steine ge«^ 
nannO / ber Sruber^ffobn hti jn 9?e<ipcl ali SR jir«, 

' ber be^ Siinlii 9( n b r e a | b^ngericbrefen S a r C 
ttpn SurajjO/ warb uon {ubmig, menh er ob« 
ne ISiober ^ütht, (um bungarifiben Slronerbea be« 
(iimme, baon {am San oon 9a(matten nnb Sitoä* 
tien ernannr, enblicb/ na^ Jtatbarinrn^ %oH, 
§ur Krone oon Sleapel befirbert. 6r iattc 
babep auf Urigarn^ 2>a(matien unb bie itbri« 
gen 9teiibe bc4 ft^ntg^ ^ubn^ig fe^erlicb unb etP« 
1 1 (b ä^erjicbt geieifiet -^ 2>ie Erinnerung an 
biefe 9Spbltbateit/ ber 993;anfe(niutb ber ungarifiben 
0roffen^ ber ofenbare 3llei|teib unb h^t gießen 
uttb bitten feiner fcb^iien ^emabünn 3Bargaretb< 

.nidcbfe tbn anfattg^ unfcblüifig/ bem Vntrage ic| 
lifiigm ä^tfcbpf^l ®ebör {u geben« Sr^bUcb aber (regte 
fein unmdfTiger @brgei| über alle ^ebenfUcbteiiett 
unb ®eioi1fen^)meifeC., dt enCfcblp? (t(b^ hittoi^ 
tu (tinti ä^oDit^ateri Mi i^im Erbe i» brdngeo. 



Digitized by VjOOQIC 



\ ^ «d -^ 

eeriii^er Vartj^rpuitg gemrfrn. 3>it @tdnbe fa^en 

ß(& Jitr 4^erf{eQunfl ber Sa^r dejnHttifirn, titie 9ler^ 

faittmfung nac^ (Sicrabj au^ittfc^reibeit. 6icmpDie, 

in jittigert (5o6tt tietf (idSO verfiocbencn ^er|o§< 

Qoit 9lafuren burftr auf einen grojfen Sn^ns (d^ii 

Ifn, ^a« äRi^orrsnägeo ober bco etatc^lrrr S>0^ 

max^t mehrte il^n ntd^t nmtg. Slabrp f&rc^Men 

bie $o^(eQ ^(nfeIbf n Pxud, ben fie unter Stibtvid 

erfa^r^n^ m^nOHatia, W Miüs^m ton Ungarn/ 

au(& bie ppb(ntf((eXrQne auf tbrJ^aupe fe^en wär^ 

be. — (SiiSaUti t»at aber fo f(u0, buri^ ibreSbj 

ftefanblc auf bem Sage QOh ®ierab{, bie 9ob(t^n von 

bem, i^rer 4(lerrn Spc^ter ÜRaria unb berenS5r<Itt« 

tisajn Gi^mnnb/ geleiteten (Sibe entbinben ju (affen^ 

niib 5U8(tt<t }n oerfpre((en, tj^re jüngere £o4»te« 

10 et) ni tj9 auf Syßtttt $nr Ärdnung na$ $o^(et| 

fufc^itfen; nur foQte feibe/aU eine er|{ {wiff* 

idi^rigeSiingfrau, naj» bieferSepertic^fetf.nofft auf 

brep 3a^re ber SRutter jur Sufficbt niieber na(^Uit« 

garn {urucfgebracbt merben. ttuf biefs SBoi^r^^afC 

festen bie 9obIfn*i^re Serat^fc^Iagung auf .eine 

Q^eitere Bufammenf unfc au< , wo nur ber J^erjo^ 

uon X7ppeln »Sobriin unb ber SafieKan non Slopiia^ 

^tmopM ^u^cufnng gum Jt^ntg burc^ i^re ^ ^efti# 

gen SorfleOungen bintertrieben J^aüen. Unit^m 

forberlen bte Sleic^dfldube ^ebmigtf abfenbung na(6 

9o(r(en unb bie SBiebereinöevIeibung ber fo ftl^dnb* 

n(t ou^gelieferten reuififc^en S^fhingen« Sht Ri^ 

niginnt iB^ntter i^ar ti unmiili^, fi(( 90o i^rtv 



Digitized byCjOOQlC 



— 90 — 

lodfUt )tt trennen ^ um ahn Um aSerfdtigen ber 
Vollen eitiiser 9ta(feii rtUgrgen (u fomuuii , retfie 
fie mit i(fr (1383) M Safc^aa, wo Me ®(6>nl^tt, 
amttuld unb 9UkoH9 ber ^rinjefTinn berfte^t aU 
ler ^jrti gewaan, ba^ bteftbgeprbncien ber^o^» 
liii ^ebmigeii bc8 ■ufritt(^(t io Uitgarit btl ium 
^erb(ie orrldngfrlea^ utiV i^rer G4^we({rr SRaria 
tiai^ i^rem erblorea Spbr bir X^ronfbigr in ^pM^ 
iujtf^rlen. S>cAt9 toutU iebo(( (ebungra , baf 
j^ebmffl tii(f^ o^oe ber yǤ(ro S^>rmt(Tm ^txmi^^ 
Ui mptit. 

^nbt^tu ^atUH^ ^^a^0 GrutoDit 90it einer 
neinrn ^^rc^ep iiim Jt^ntflc; vielen , uiib oott bem 
@rjbir((of iu dttefen au^rufeo laffen, S6er !Karf« 
0raf ®tflittuttb erf(^ieo gan| unpermutM mit 
18/Oop llogarii^tt Gjanbef , unb {wang <^n ittm 
«B«ffrti(li8fianb IU rüafcige jD|ierti. Sam groffrtt 
Serbrufft ber mei({eii , ttoc^ treuen ^o^Ien erft^ien 
^hmia abermal^I ai((t jur beßtnmren Seit/ man 
legte >ie|e Sigerung fär eine 9laiiona[bef(^impfiing 
an«/ w^ fe|te einitn geiptjfen Sag im SVu^ia^r 
1354 «U ben {ufier^n Termin ft^, fo baii, mnti 
lii b4^a bie 9rtn|effinn fliegt grfr&nt frpn m&r» 
be» man «nanfgeM^en jur SintAiwail fc^rettcn 
merbe. ^ 

2>ettSoD(itg biefer S>ro(upg |tt .oereitdn, Ut^ 
Gigmnab neberbingi» mit einem nngavifc^eo Irrere 
iia(^ foftlen auf/ f4vib aber bie po^iaif^e SM^t^ 



dby Google 



— 9t -^ 

WÄ*i M Un diMfiYjm tit tttflistt 9egenmltti 
mti,t0ci et ponUn droffcn ttlanttn Hnntt, 
nät Hm turii, taim tiion<i(|^n(^e SBerMngrrdnfl 
Ui atrgefeltdi ^rinmfiitttmin$ — Uni au6 bie« 
frr wart t^frf4ufii(. — 8?un maf aber iitdmpfit^m 
MUit btt etinhe üvib im i^^^tn 0rabe 0rrei$t 
utib (i*er warf bie f^o^nif^^e Xt9nt für üubwt^« 
26<^frr ttrrloj^reti 0rwrTm> N^fr bir Jtimgiiiii« 
9Btllw(, atif brin^ft^bej Surrbiit brr grruiibf i^» 
rr^ $«tire<, bie ^ftitgrffinit n\^i auf U§ fd^Ieu« 
nis^ bur^ brn ftatbiiial (Erjbif^iof 90B «ron t>o4^ 
itraTatt btinAen laffrti; — ^itu f^ 951tcr unb Zott 
ben 3orn brr flRasnolm ttt(^f fd^on bcy bcr rrflen 
€rf*einaii9 wWJtir» a)ie feperlii^e Jti^itiitid gr^ 
ff^a^ am i5teti £>(ipber tu Seg^B^arf ber vnga- 
tif(^eit öefariblrtt. 

3war (pUu, brr Srrabrfbtqg (Ki>> j K^ bie 9rin^ 
le^nit nadi biefer geperlt(bfett ber m&tUtU^t^ JOh t 
WM i« ti^en tnannbareti Saj^teo wirber ^urntff. 
selben weibrn; oflettTbie Aiaigimi* SRnfm fdnb« 
r« t^a^iamr, auf bie ^rfirKiiiig bicfer Sttfose nitfif 
(ariniltfig {u briogeiiv fanbfrii ibr melmrj^ .etoeä 
AemaM i» «eben, bcr bie ShtiUt Steflieiuo^mtf 
feilerer ^aob eiflieifen unb mctflfrn w&rbe, 

aSif^elm tj^n Jbt^tml^, %ti be» ®fmpdc| 
erfr^Iaaetien £ep)?olb tri frömmelt ^ unb ber map« 
Idfibffcf^rn 93irjM^ S?tlt9ü(t ilu^tt &9in, Smbcr 
{eoporbl betf 6rp(jrn, <Sriie|i«brl etfcrnep> unb 



Digitized by VjOOQIC 



— 9« — 

%ntW4^i m\i im U»tn Zofi^e, »ar^ tote flefagt, 
wif bir^mjcffltin bmIM (feit 1375) »f^floM, 
t|nb t>on bief^r SftU on^ mit i(r gu jDfcn crjogfit* 
:i>ic ftiniginti* 9Stl(iiH; ^efidttgte ba# .{Qerlibntf 
(2S9|{cit 3u(p 1385) unb 2r0po(b Qcrf^roff^ fettiriit 
GoN^ ifteg ber pttmmwi 200,000 fi. an &tlb 
p^et (&&Uvn lttit|iidt&rft. ^Oltfn bie ^o^ien mfiitfc^« 
trti ber 9rtn)fffit|t| fipen {Semaj^I pon i^rcr Statten, 
ober bo(6 wenisüeM oon ibreit Qjtten» ®a^m^v^< 
ut|b ber ^erjog opn i>p|yelu bem^rbcti fi^ um ij^re 
^onb, ober bep vßtittm tritffm (ßprfbeUe bo(|^ei# 
ti« Seibinbttus tqit SaflfQo^ bftn O?o^(er(08 xion 
Sitibauett« Sr feitbete {r9e|> oon feinet) Srttbern mit 
einem jr4(^(i0en @efp(ge unb >?)!( r^i^ben (Sefcben« 
feil nacb ypb'^t) / 0^[i)btc , nocb oor ber S3i;rttf<fb« 
l^n6, mit dOen feinen Unfert^anen b4< ^Nß^H^Not 
anjune|men/ feine Staaten bem 9lei(be9o^(enein« 
iWttUibitn , b)e abgt^^tlTwn Z$fei(e mieber an ba^« 
fefbe {u bringen, unb bem ;^er}O0 mon X>e({crrei(^ 
bie, auf ben %afl Ht 9l&cfganfl« bie fer 4^iiratb/ be« 
bungenen 200^000 f^, (u beja^len. — Oern^.^dfc 
ten bie pQ((nif4$en Gtinbe fo(i(ei(b baj^amortgc» 
geben, aber ber Sbi(lajib forberte, bit Hbgeprbne« 
Un, t9enig({en^ um ber Q^rcmonie SBiSeti, m bie it6i« 
niginn'SRutter 5a permeifen. Sreppo^ItiifcbeSKaQ» 
ttaten unterfiu^tcn perf6n(i4^ ba^ defucjb ber @e^ 
fanbfcbaft, unb mußten bie Sort^etU, bie biefe 
SBermd^Iung f&rg^ublen unb furbie gefammteS^ri» 
jtenbeit baben mürbe, fo tia(bbr&(f(i(b ber 3Rutter 
^n ba^^erj ju Irgen, ^ap biefe e^ mpfil empfanb , 



dby Google 



— if3 — 

t^r ai^iberfprttc^ f6niie barinti Slic^r« mej^r inUrn. 
(Sie übei^UeM fo^inMxtUtbx^utZp^tet unbbeti 
t^obrnifi^tt efdobftt; bafrey tiac^ ibtem $erjen unb 
nac^ ibttn (Stttfi({f(ett {u 99erte }ii geben; 

auf einem 9tel*«eage ju «rtfati mnrbe bie 
»ermd^runfl f6rmlt<^ tefcbloffen, nücbbrm ber^rin* 
ttffinn 9eftitnitn0ett, bnrt^ ben SBonbetl für ba< 
€bri|ieittbttm in ^ügeUo^ ä$efebrttnf), toentdße n^ für 
ben SttgenbHcf ^eivonnen maren; unb eine ®efan((w 
fcbaft (üb ben 9ropb^rao0 tum toittli^ftn S^pff« 
juge eiift 

9tr(&^ fb rei^t nipltre ber fuhgi J^erjog tfott 
iJrperrehJ fefcie «raat aufaeben , mit ber er 9oh 
Änbbeit an gerebf > bie angemeift ffie ein «ufler 
ber ©«binbeit unb Silbnng gaft, bfe irtie Jbrem 
OemabI erneÄronr |u rbeifen battel — dt tbnfu', 
la9 bie ^rinjeffinn necbf ow< «eifluna, fonbem 
4n« Steine ünb burij) Ueberrebüng in eineJBcrbfri. 
bung mit Soi^eKo miDtge« 9Rie einem groffen &i* 
folge «nb mie 0terem Selbe gieitg er ttacb Ärafäii, 
unb erfattffe (icb bie greunbfcboft be« IteterMmme* 
rer* , ©ilreopffie wn S>Mew\^tiu Äoniife ber $er» 
IPg gfei* nitbt in ba« @^lo^ jii ber ^rinjeffifth 
fommen, fp fonb bie junge ftintginn bocb ^httl, 
ibn iumeifeü in der ®(abl }ü fi^re^en, unb ali 
%^t au(^ biefe ®e(egenbeie benommen mürbe, g^eng 
ibre £eibenf(baft (^ mit, baf |ie fe(&(i bie i^t er4 



Digitized byCjOOQlC 



^ 94 — ^ 

sHf ^ bdl &(f^U^t%0f aufitt^eit. *- S)a tarn 
>te St^^tx^tp0n Süfl^Dotf (albider anftinff. 6i(ig 
«tend SEBü(e(ilt M($ Ot^di!^ iur&if ^ ittib Me 
9^in{f fftttn 6f qttfmtc ^cf^ itiit. fo Ui^ttt, Um 9tP$m 
(rrjos i^t^ IWini^ |tt.grtfi(it^ a(# ße halb fanb, &dff 
tiur [figen^afre 9iui^Temnitn Unfübtn an 2cib 
'«ob etat f^ H^{i(9 ser<^tlbcr( |ämti. 

2>tr Sertttdlluns deffla^ gtt itr4ifaü (i^teit 
%thn(if t3S<i) tinb btr jttngc* ItSrngtim ffKff er» 
fldrte i(re, in Den 3d|rett bn: tttittifinbisteit su 
intxtt, üeilpimQ mit tem ^rgOA »on i>e({errdc^ 
ffir ttni^r6inbCt(^« ~ S>tft^ Sage 0or^er ^tte Ja« 
itUo vom Srjbtfc^oftSobjanra bie Saufe empfatt« 
^it , ttiib Iben 9tt^mtn WiüH^itl^t tt^alttn. 
9t warb ber ^t^imitiedfer ber ^adeflpnenanf^eisi 
y^llnifc^eii l^ron^ bie uttter }toet> anberen SSU« 
bi^Iaoen bie Striaen 9oa ttogora nob Sd^mcn miu 
mbanben. 

te(t fa^ nunitie&r bie po^roifdbe ^rone ouf 
^ebiotfl^ i^aifpt ;, QidE^ fo gludCnd^ tvar SRarta mil 
l^r üngarifc^en. — Carl ber Jtletue IdtibefeCijss) 
beo Beng^ iit 2>almatten ^ 'fcbi^n ^arrte feiner bad 
;0eer ber SI}erf(|;mornen mit UngebulD* i>bnf(6f9er 
irang er bi^ in tit ^egenb pon £>fen. 4>ie IC^« 
niginn • ^iume, ioabrfc^einit(( voa^atli ^an ua* 
ttttit^ut^ feinem' @obn £abti^(ao borcb 3Rarien| 
.&anb bie ungarifcfee Ärone ju oerfijaffen, Heg auf 
ler Stelle bett StoitgrafrnHSigmtinb mit ber ^xuu 



Digitized byCjOOQlC 



*- 95 -^ 

jHfintf t^rrmJ^rrm OfdA bdrattf riffe alrr brt 
liffirfritfirnf Vrduft^dtli hoc^ SA^mnb, bort rfn 
j^err gu foihibehi tvibrr Sdrtn itrib (irifien ffti^an^ 
9ott S^rrdt^erir« 9t( ^UUt SerffeDung anfmorfefe 
Mcfrr ber ^rfätibtfc^off Ut ittulbth Sinigifinrn, bffc 
Hn um frifie ^f fFtinoitgfn Irfraflfr , tt ftpt nvit 
errottimfit , ble SBiberfp Jtif!t0fti 311 (r präffn> ünh 
bann mirbtr itii<f» ffropef )ttr&(f)itre(rfR* l6h Ai« 
ttigjnn SKtttfer, fillait uobro^^ffHg fibrr dStaffaf' 
fm ntib ^"^er ottf bal |lli^fif tmi^t tstib atigfgf ifrn, 
»rr^art mit ^Trfc^rt 9tfinsf. Cir Ifrf Carln ihtt 
BTüffrt ^rodrfn jDfeti cltibfgTrffeit , ttnb botj fbm 
fügaril^r Xrftbrti|f4röf jut ä9o(nttit|}, ba« aber 
Carl ii^i6 abfr^ntf. ~ 9afb mifc^lfn (icj^ bie 
j^dtti^ffr bft JBetf^wornnt nnUt ba* aojfrr fi^ ücr# 
fommrf (e 9?el( , prfefen Carfl^ tapferfdt ttnb StU^^ 
beif , tinb bfboitrrtefr Hfitfl, baf Sub^rg rrinrner^ 
ben feine« Wtut^t «nb frinet groffen {lerrfc^rttti« 
'genb«n iintnUfftn HU. iti^i mar btrUebersang, 
o!r f9fni0 el ettitr greffrn Statiin )ieme,brm ^tU 
berrfgimenff |i] ge^orcbm, üttb tnie »Ubrm Unge« 
jlfint fcbrie btr aOertvcIrt« lenlFfaitie Stetig^: ..Sart 
ffp if tiff t ,Ä * n i 8 !'' — Cine Afp» f arton JB e r* 
f(brDorner t^erfftnbtsff ibm ble 9Bhnf^€ be^ 
S^fft«, Sari warf bie 9la4fe ab, ttnb Hef ben 
Jtbnfginnen brbeuteii, ba0 ibtr9tegierttn| 
aa<i» be^m 9SiRen ber Station geenbet 
fep , badb n^oQe er fir ibren (tanbelnutlftgeh Un« 
trrbatt forgrn, wenn (te bet Ärone frepmiHtg mN 
fagten. — 9^iiffVr ^affong/ «nb ht SM"^» H^" 



Digitized by VjOOQIC 



Ä. ,<i Ä 

flk^tni,empfienihtt iunur A Snisfaiti 9R4r(4 Mffe 
SBat^c^aft^ aber s^n^dn^^^ ß<( in ^I^ Uai|^4fibe 
f&Setib> t^re SRufter CUfdbrC^ ®te i^ien biefc« 
<EreiftmP;a« eine tini^ itwatttti, ja fogar toid^ 
fammene Segebenbeil an)afe^en^ ottiarmfe ^orl im 
iflcütü^tt fBttfamtßlmt, unb »unfct^ie tN9l&cF 
^ar S(fe|ttfi|Utig be^Xb<^ORe^« 2)o^ii»ar me^r« aU 
ber (lolae, (^i(ifl(;I<lobige ftini^ se^pft b^^^^ ®(i' 
fabelben^ Slugl^ctt unb SJerfteauiig entfernte Jebe^ 
SRiftraiieti iiui$ feiner Geete, unb unter Seglettuag 
ber be«beii ftfntginnen Irdt er bie Keife |ur Jtri« 
ituns na($t Gtubfnieiffenbtirs an. -r Gd^neibenb 
ivar ber Jtontrall ber gebeulten S^i^^inhen in beoi 
f runfopRen Suge , unb (eife ajbrm&rfe regten^ pifi 
iune^menb in ber SBruf{ be^ betdnbten ißolM, tV 
ifoamie ((eine unb immer 0riffere$Seaen\benl^urms 
l^bbfn SSogen bei offenen ® türmet üorattjdgebeo. 
^li (iber ber.feperUc^e $ui^ ben bepbe Jt6nigtnnfit 
fcbtnucfteii , mt gefangene Sfi^flen ben ®iegelwa« 
gen eme^ r6in;f((^enSrtnmpbatorl, burcb. bte^dupt» 

V (itt^e bep bem @rabindb(e£ubibt0li M Ar^ifeit, 
geliebten Sinig«, oot ubergieng unb oom pli^lic^en 
«Seffible uber(h6mt, tpo|{ (yt(ff an^ abfubt, (^(i« 
fo^eil^i unb 9Raria ft(^ bimvarfeu/ unb beü fä(tei| 

^SRi^rmor mit ^eiffen Xbrdtien benef^ren, pa (itffle 
fi ben Ungarn biefe« Surften ^o^tt Siubot , unb 
toi an feiner (9entab(inn unb $o(fttfr b<pgattgen^ 
tinrei[bt (ebenbig vitkiiictu — Stnr bie Serf4»toor« 
Iren at|t»orteten auf ben Slufruf bei (Srjbifcf^dfl: 
Jpb (te Carl {um ICönfge mutend ^ 3n bum« 

pfer 



Digitized by VjOOQIC 



'^ 97 -^ 

«ttfia i^or M {ßt$a^ Skittaitt 1385). 

•;, «rif<*rt5n>frf^^^ Stotte ^ireffH* fort, brr 
ir«yi« Äirrte flärtj |i*er/ wdjrettb >er/mit bem 
itfj^iwn ^aCWita >' «if rt^^ 9ara; intmotU* 

iir ;*^tttlg^ «Hfd^tafl ber «alffipröng rntflfflenrrip 
if. Vtntit htm S^ormanbe tinti, vom SRarfgrafeit 
Gijgmtnb crpaRimenett/ d^rdbeitf ^(( mit Gart 
|fi' beifat^eh; (ief i^n ßlifabtt^ «bettb^ Cysten 3j« 
Her i38<5) ö«f t^r Zimmer ttrmt^ Der Jtontg efi 
ft^lm, ttor oon 3aB^enifl?n begkttrt, ütib balb (tr» 
na<^ traten ot)# bet ^afattn utib ber £>(err($ienf ; 
ISVapni gor^äc} eltt. ' €tn freunbl^e« &(f9Td4 
cntj^ann (i((( jn^ifctfen bem Jt6nfg, ber^iniginn unb 
bem Waljflrafen , öirb »utbc fo longe tinter^ohm) 
bt^^c^ bie S^egletttiitji Car(^ näc^ unb da^ um 
mmerft w* beitif Bimmer fi^ftc^. 3e^r gab bet 
'9aldltit ba4 Sei(((fit , ttnb f^rgaq fliir|(e ooä 
tu(fi»ilrtf berr Jtpntg mfl einem gemolttgra &(bwnt» 
^reif^e {u S^dbeii, bap (SHfabetbf berea X6rper 
f<b»4<5tr, üW Ibr Ö^ifl wttr/ od« ber blutiaeo 
t^at ttftb^ttni, in. i)bnmad)t fanf. JO^nt »er« 
{ttfl npurben bie tialientfctyen ^pfteute nnb 9Bac^e(i 
im ®(^io(fe »{fbergeme0eU, unb mif SInbrutb be« . 
£aseif biefSe dtdoelfjene an ben, in ber ®tabt be« 
f{nbIt(bcn'(5olbaten erneuert« Slur ber WtimtM 
fcbi9oreQe^ jobaiin Don ^orootbD, 93aa wn S>glm 
matten/ b^ce Oegcnioati U$ &ti^ti fienug, fi^ 

XVlt »dnb*. • « 



Digitized byCjOOQlC 



— 99 -r 



;i',n 



fchem 9$Iure (a(te liesea Ca{feti| frQ(j^ mit ^u^efilc| 
inflrenguna «uf fein Simmer ^ üti> ßarfi i^eti^c 
Sa0e barnacf» im Sirfet auf ftem Ci^I^ffe 'iBif« 



Srtorta ivttrW ntUttUngt |tttr JtSiiCginn iuli^i;» 

tofen, mh Sdfa^ef^ Itb^raa^m tviebct !bif Stegen^ 

füftaft^ aitt Ut 9tnU im Sint^ei^e war itoc^ 

lüHtny^t ^tttfpnt jppxi^ai^p nnh Ut^twr 

9on tlurana )O0eti fi^ tiof^ CarÜ Sobe mit bea 

übrigen Serfcbmoretten na^ Kroalfeo unb l>a(mds 

tien jurud/ beriefen beffeo Q^b« Sübt^Uo lum 

Jtftii0 i»pn UQ0arti , unb bracbteii bic bepben 9^0« 

titisen 2um «ufftotib. :S>iefe Seivediitrgen |u bim^^ 

ffeo, beflab (i(b bit Jtinigitin« StBitimt unb i^rr 

Spcbter in Segleitunf} Ui ^aUtini , unb ai^beier 

fileerenen auf ben SBeg nacf^ Sata, mo fte vor brep 

Sabren fö treuen Stnbang unb fo vielen Sepjlanb 

gefunben bitten. Unoorft^btig ^^ttt ber ^fal^sraf 

bie bep^eo jCi^uiflinnen na(b feinem GlammgnteiSa^ 

ra, in be(fcn9ld^e ^orval^p, burcb feine brimli» 

eben ^reunbe am t6nis(i(bea ^^oflager iappn m* 

lerncbtet, mit einer 9(otle Semaf neter lauerte. 

:|>er erffe &4»uf txüf datli SRbrber torgacj.aber 

verjn^eifett webrte fi(b ber Valatin^ oon rucfnffirt« 

bur4^ ben tbniglicbeo ^lüagen grp(^ert« St>a rtj^ t^n 



Digitized by CjOOQIC 
I 



fa 9oUt^, ttü^ntbttntwaffntt, unlf ^ ^^%tii Üni' 
»oi» irt^ l»)^v iMKtffr iilf «ra« fll»^/Mr(; »fif 

«ufjttbrittgeft , o(< e« bie brlngeaben Umfldnbe er« 
(f^tlteti; ' Ütifbns« i^oOte er bte üffd^^ SB^tanUn* 
fettig l^iitfn in<{(tif(6e» Sehern 3e1>|l 'itIKi t^rofdf 
petftfftn, cffA meber bie 'ptinht, noW'^o^am \iofi 
Mrli^r; »em duf ^stitünbf ' {^bfdftei^ ' t^ne 
iii4m1I4^ ilr»eii ba« 9toc^gere4i iti fefbei" j|itQe# 
(ic^rt n^if, 9cr({ottbeii ft(9 ^aju. 2>a^r i^erfjd^eie»' 
er ffineiii' Skner eMige edftbrrepen }mif|i6eÜ'^V2>9^ 
it«lt ttsb ber aSaag , tvcttft aber bie jutigalilibe^' 
6ldAl0.tti^t }ufriebeti müM. S>nt^Vltfi^9ittti, 
t^iertto^en gteng^af Aofibarde^ bie $cit lim^/iii 
ttn, «tob, dU er mit fettttV Urmie eiibU^ i^birC^raci 
«afam', erfubr er bo< Soo4 (einer OewAJ^liitottiib 
64^me0eriiiuiter. 

Sttltt^ber fht^ittt 6)8«unb beb rdfcbett SSor« 
I ifiifcn fir boi^ 2eM äRarien«^ ober i9ai nbcbiva^r« 
I VlfnnH^tt m, tt wüHitfUff erfl bie angarifcbe ^r«# 
tie aof bo« |^ott|>f febeii^ om feitieit Utt(eriie$M 
mmi^o m^ ümfi ttnb Sla^^brod ^u gefiren« f^ 

Digitized byCjOOQlC 



Sttgc «11/ Iniitfva^ettfRittai wn&ata, ^an oon 
«8!t^|ttl4<i^ . • .-:;•:■ tr; •. ;.; .v/i n!i<J »v.< 

Vfior von, IlttvanA Qtt(^ SSeayri, bet »erwiQHlMfni 
9ttiti«^tMt J^iupjtet ß(ixa*ß utib 9.piB«etf. iir» 

f^wjfrwip »fi^A^tt ^^tlkiftuni «lältiigeil&ii;«^ ' 

^^Ä^r^i^ ^(^9 ^ptttn m> 9tmam «ifpt»e»< ; - 
«^(« ^if, S|<i»ittaitfr vetletfen. i«t( ^ ®<|ifai 
»i( ])/tl^a(if((i«i.Jtfifleii, «qti »««feii 9lu$m 9t», 

eiimütAtn il&att ti, S>amatkn mh tro«« 
tittt^tA i&tli4>t m\tui inf(tUbmi^itßn,m^ fo* 
na^Mt»mt^Ut SKa^t nibcr ^te 9(c^e|lcii .4« 
wiiXttt. i^orvatflp wart» oon 9lin«# »Mi .0«r« 
lit'eJptml«! atf(^l08rn, im ®(»I»(}e Joffes flcfctc 
gen, unV nur «uf bit lBii»iii|Hiia m« ^ miitm 



'feigitized^by Google 



— • lOl 



«ent «maM «nWefcM.^ Jdacattf «ratete Hi^ 
^e0cr iia<(, Stofdea/ oiir SMtffi», ««n büi Mi- 

ecwonint {urfitt^e^ miiple ^ »(nv Me ^' «fr 

Saf{ nw bicf(»e 3e{f (tttfc in ttnttivitH^ 
nmital, Sodann Sov^abigo^batf ®<(l9f »•»{• 
0«ob btifi&'>X<ipiftt(ationeitt»rf»mm«it, MMfieX^ 
sfsivti »(fiKt>rM4tni Sonp i38r>. .'6(n 9ro««f| 

ita Ut Kt»^<ftiM i» «sra«, mi f&^ fa im 
KT foaMtt Sttbjtf M ulffdl jo^tocobett «»IM 
n««^ jDfioi. ; -M* ^Autiitkit mteocrtc <lr (i^lbs 
lnto({ 1387 ii> CMma) ben 90» JMiiig Sob»^ 
mtct 9eriniitt(utt0 bei €hr4fea !hnbni< »m ^«y^ 
oofcs «|t< btr ktpn%Ut'9tutbit, %t9 Cr)^n»9 
2eo|>9tb »Ott i^c^hrmid ; utib b«i:y«teian^ »os 
«qBtlfja (24()<»«n0tt|iid8i>g«fii^(6ffrtKaS(rtn^ 
»orinio Mnatm fvorbe;, huf. »eber bie ttngMt 
bi( veiKtianifi^en 8iai}i(, npc^ bie StcyuHff bf( »(t 
liiKr Urffe «rrft^pffmcn b^rwAHaififct 4^ifni/ »^ 
M vor^K^br CHaubnff / b(fi|M»bftrfhi«. b«# 
b» ttateri^attw 998 3«'« nsb bie 9tt(matiticr ottt 
finigrit^e ttnmrtfMWtt 9efibrn««iirtl0iiir(^»>9dMiu> 
«Minilbeia lftr|«BbAa« bdl e<iff«^ «ovltegAr^« 
ittr&tfinfifnen fKp^ tmifo «ber bt« Cribcv 
i«fl 2e9p9lb 990 ^(({mck( itt 9frN«il(ir JM^« 



Digitized by VjOOQIC 



J 



4ißf Mim.etmtt^n, beb iUiegi^fiw bic MtiOitn 
4llif iHac^rtttf, Aitjttf&^ftjl^ ^mn ir tBitfu>:iii4« 
^m^tlt^lljirt ayaobttiborgM fritieir Seltif n 3i^»f| 
.»fWf(Mrti> fw*fftf 09* fettem. »ruto Solan«, 
lurSitlfkllNgutis füt füntaMptHt auf bteatarf, 
bat Stac^forAereAf in .96ifsiirr täfßMm, wem 
4bit Xaifrr Weiijrt t« Tfinrtn 9t<id^foIder nn4reii 

2>cr fl^d(^(le.0ef6rbrrer albr ttoiftilen t9<^>^ 
#U|fr Zwnfo oett Soinien geioiren. SiMr ^atn 
Ibiti9tifla< ten^ora, ®isfli|itibi Ireuefler 9elb:i 
^^r, (1389) b^Ibettm&ibtfl feepoefitttbett bt beut (%r((# 
leriii^en <Bfraitf attf ber firt^lfi^eti ttbene be# Vdt« 
f(tft(be< (toffom) ^ i5teit 3it»9 1^69, »^ fbmß 
folb^ tiafpbrnt er r^ 3<tbre getebc unb 30 3a|re 
beir X>|iett tt^^bUM, mlber Sa(ar , ben 2>e#potf9 
odn (Seri»irft^ onb wibfr Zwtf o onb »tele tini^r' 
|nlttn0eae^^iNiflIier, Wala<|eii imb Wbatt^fer, unb 
»^ibet eine btbeiiteiibe / ritnsarifcbe ^Hf^mac^t ba< 
Stecht i^^Un, abfv biitf 2ebrn oerlo^r burcl ba« 

\. 9twthm^t ritte j unfer beit Zobrrtt oerfiedlen 8^' 
»ier4, oU^er ebeo'bal G*(ac|ffe(b bttr^^^reii^b^ 
M0<^0'n btfir:i|it bfgleUenben ^tiit barob se^ 

^ i9tiobect: ,/ttie feltfame« fi9>ba| ibn bOif Zrattm« 
j|e#4M oemic^r flocb^ beü^^geif foUKe , tia(bwr{# 
#e0i ff bmlif^iiii fetob(1(|r«<^ In fetoer^rttfl 



Digitized byCjOOQlC 



^ tos ^ 

»urif ttinaraf» » o r/|«r e«f a^i , »ercii «m« 
d«M fv Hai( eclfllf , 0c«ieii4tlnortfl. gRilof« 
, MoUlUfd^^, 9ibmhti ttifotin ialax, brr jrafH 
»ml» ipfber We i&rfiMc Uthtma^t |o eianbe 
9e»ra4f, ivat, umbhfittlinwbnn$bt$fb0iattn 
»ttC »cMfomftr« (bitte* >fffe» Stna« In »et 

M4m(ii, üU Uebcfliufen üi^ «imirat»! Oej^tl 
|ttr ge^eimeii SCubieni ^cfommettf ntt» ffit^ i^oit 
fctwe fiüni fifftnh, vßfii l>tn e&tufbolfi tini$t 
Wtätt in htn llHIerteiB. •— e)l' ^ff ftm^Oultaii 
mtnii, bdf b»r9RivM, utij^'WktitnUmmbif^ 
, ^att^^ ilUftirgtßaffcn, nn» feilte ^i%%iwn$fiMb, 
in 6über gefaff^ an Smuraitl erA»e m 1)»riifa 
rUide«4tierl tvurbc« 9tt(9 »urVc ffUMefrr S(ae 
ifnpU^ tma$ fpit) h\t eutt 'itntmti, »^of 
htn granreit , lit hti^m 0rof (ercit* 6e$(t rr|aU 
ttn , ttiib reine ^iiibe f fifTeii , Me i(ei|eit boe<| 
»ererattie Diener ge^alieii i»eebeii« 

Dir «4U<|^| ffit(f Hie», •(n«ea<(^e^^^ufl 
l^eeefiftufrn f4an Im 9nfaiig eise bere2f(erif4e 
»ruijt ergelffv Unge Seit imelfef^ifl, *\r Sui 
fttB/>af 8a$ar ein anber Vfetb »efFieg, in Met 
few SnienbCiff antf ben Selben derf<|toanl, nnft 
ffir (9bt genauen »nrbe/ fntfcj^ieb. Stnn »ae 
bie tUgemeine ^Cu«! iiicfet Hiebe guf|oUl(en, Saa 
|4r fettff »nebe mit fartgeriffeti, gefangen «nft 
ttiebergebAueJi^ So enbert Mefe> beii Unrngant 
Ui feroif($en Steierl (e<ei(ifiieiifte/ benfwfiebige 



Oigitized byCjOOQlC 



o|^tisea(i(;r joicr »tBfommetm^jyffe,^^^^ tiefer er#: 
»ttnWfctt aJfrgeffeiiM^ W«af i)i>* SiMirtfo fAoti 
im tta^fleti 3<iM feitirr £e^eiiii»f{t(M t9ititt,fot»tt 
hm refteatr4rfi'^«Ml|«biM4^lfr$ti]i« «nfdiKifi^. 
011)1 t>frMfä(e hk W^i^hlM Ittr flBftla^ unh 
IRoIta«^ Wtptfa utib^ittf) ble iifl8aijfijtej^.l| J>er 
«oSrnif^fi Jü^tnJt^o^H ju ^f ^pffti^ ^t SSJ? »tob 

SRtfntftif^^feiibttfr brr n^t fHht itettCoTed #r(in« 
iiofi^it« Oigdittiib brdtrt bttr<l^*'bie wo^I(efip|ten 
9i^ io M;3fhftm W iganWf , unb {vang Äff» 
}»^an^ be|bor t'^di np(^ bU $b^fa (tt^tlfe fonuneit 
fottntfil,^ jbiir((t<inr d^niliit M^ttla^t jitr litt» 
rentfevfiii^ .. JDmh fe^rfe er fritife tBaffra gegen 
Sö*nkr/ fiber^ef imb gerffretife ntel^me St^r^t ber 
Sltft&^ri^, jtob^Se^am tiac^ efite itt ia UnMig^cnißim 
b^^änK bie 9)^ß^ Sioi^ot / ^tinb mU il^t ben ^ i&vge» 
ren $Qr«<rt|^, t|t feine flfeivaU/ ber ^ttien »nb fei» 



94Io<t<«' 2üiat, 9i Sabrc {u^i^r ol^ Joiferober 
, ttfUt iBtMtni gffrtat, tief im ^aUtiti „^^u 
[ l fiabf bie >etriifi be< 9ricbe«lbr^<be^ ficK^ -- 

f iii'ioilrbi0el. eegtnd&tf »f<: fr|^|i»f«eii JMicii» 

blitf«« in fOHUtßtti ter itteD^fc ^ipittrütb, 553nbrf 
. baraitf bf 1^ S^rno, »te ttrfunbe b$$ pm htm un« 

garifj^en 3BlabitfUo.gIe(<(faae gr»ro<(eiifR grie- 
^ ^ctt^} 0in ^imnrl (ob; iMib feine t^eii^n^en 
^ 6<^4iarftmoi9.9iie(|e bc^fifftne^ (£ebctt ^nnpiab^ 
.1 U. i^n^eo <S^ ^as -M37X • • 5 



Digitized by VjOOQIC 
I 



V ,5>» <fi'm, 'Siöi^ann Wi/f «IÖj««*4ittb X(iti|| 
^Wftfö j|«r>fii (1390) foflf |ur ti^$mfi(J<« Sftt, 
«i«b fo'.uwirbf ,®i0m^n> ^vilf' timaU ftliier.jnrcjj^ 

unb S^i^r«: grloitgC Sy(Ai(i^w Hn ' if a(fir(i4$r €p^ 
SB?roird»#, junl» SiMiir«M:®fpt»lMmb tof b«o . 
t^roB optiSotfoirn, ber .poti^ismuDb unb nixft . 
nif^r eon .ben Ji'trfett nnttr »ojajftb tcbroüf > b«r 
uitgarifc^en ^rpnc neucrbingtf btt £e^«ttlyflt((f ge. 

^^{flmttnbiBttr »OB bem ««^IrffoTe be(H»wrt, 
frin« ganje 9teg1rrutit Vnbuu^ Serrof b ttnb4Iiilr<ue 
In Mimpfen- «Wor/d, gfirfl b« a8ala«fft /ben 
rine Wi^M'xl^ %{9tu ttnb :>ei JtJnIg« eieg ht^ 
tfefii . «(fopoltt »Ott brm ffirfift^en 3o*e wörtpy 
»friert« «ijMuunb« ffirffc^renbem ^«re ftp ^o* 
aar« bfe ^u^ b»r 91?a(«($r9 na(^ Uhflarn fu^reobc« 
«ngpaifr. 9bet (Kr ernruerfm Kifprau« ©ara, 
San vraOtai^Po, tinb lii yaUiln«. «»In , ttitb 
»ttrtJ>«rn«P «lt<»»<r^0<»l^b»ott au^rrleftncrd« 

vkcti (im «eben ^onpabyl IL ». e. \W, 8j.> 
»w v(rbt«titen Unoerdditsl^reit «ufb^a^f ^bm, 
• »nb befrrpre bdbnr^ fjfufnjf^nfj ui»b bal $«fc. 






dby Google 



SR9V<K itfJIfCii wo^l ni^a f&t ^niatnfp^ttMnimm 
im*, pber poti bfitt jCaMfrl^aftCtt Mniß fStiiknfl* 
ti^eut, «VVaf bte iUbfMt SiflOtuobl mit eUi- 

^9ftt>ab9 ba* gefim ,gi6. e^e ^ibflf li^jitii^nb 
ajpijī uaftftMe Jrei^^^^ ti^enUhnit, *r^ , 
eilte tl^ti bi^ unema^lfete Stac^Hd^t )^oti 9tarieii« 
iobe 0S92>/ ber i^n fn »ew fiii^fwlfi^e drf4^ 
ren wrpldfcftp, .. 

Sffltnunb« e^e mar titiberfo« selli^bett^'^uab 
SBlabUfao t>o» 9obbit/ ^on titUn Wtxf^itßniittn 
^.ufflefortiert^ ipatf^te 9ln(td(trii, Unsarn a(# eine 
feiner 0ema^(inn ^ebwig b^inid^f<^ii^ii^ (Srbfc^afe 
ju beff^en. Cr rfidPre mit einem J^ecre oti bii©r4iit 
^ei|/4bei ble aBad&fwWt «nb lle^eirrebuna be« 
€ribff$ofi? oon &ran, ^pHnn von Äönofa^ ber 
eilifl hk.^anWa^t wfitioi^en, jtttb bie #ind4iiAe 
»ermabrt M^e^ 9ermot|t^ tbtt^ bM ^ta^ftibraitg 
feiner Jtnfprtic^e l}0(( eintge Seit aui$defe(t])ii lar^ 
fen, utib bie friebferttge^ebmig mmittebe imSab« 
^ ^394 au ®anbf;f eine Bufammenfunft itoif^tn 
i^epbm £$niie|en,mobijr((t^re3ltifbe&i#f$i((t| $10(1« 
II* au«0fl*en »urben. 

Um biefe 3eit mürbe ber b6(m!f((e uitb ^bge« 
fe|febeutr(be S^aig, aSennel auf XnÜiften be< 
aftarfsrafefl 3obf{ oon 9td^ren (9t. G« ba< SIebeii 
Sf^enjel^) gefangen na(^ Vta$ gebtatj^t 3Saa arg« 



Digitized by VjOOQIC 



^htp hit iimiim ^iil gr^iiSl; mi krr On*IÖf!t 
W 1tne#i^ fri»0 iin) f9 6((fr, al< iBigmlitib fi^ 
fürs 9orNr «H« ffiftem »ruber «niid («tt« Je* 
»rudr ißtM,'*mmktn oMüefiM, iiiib i^nt 
«if ftitmnti^mun Zvh bir«**ft>tfie {it ÜiifldMi 
{lugific^frt ^dlk Smefffit^f ivire^ i|ifi t>on brttfRif « 

»ofbeni^ Mi^tii^n tm Ja^e 1401 t^troff, Uttt 
nxift hfi %t\th( mit ^^Jen^ aRptyoi »an brt9»Äi. 
I«t&rp:«fi(rff^r jtir 8f(>en«i>flf*t (7. Wdrj 1395) 
nnb 6re|>[^an S>6p\^a9 p^n SSoinUn unit^n^tlu 
9lnifi^hnm tnit (Stfitnunb , ben rr jiifllric^ jum 
Crbcn fktmä 9^i((f< ernannte/ ben UeMgeftnnteir 
tttte ^Öffnung ouf auiwättiitti Sepflanb benom« 
wen. €beit fo m^Ui&tia auf bie innere Stube 
tmrfteit ein ^0^, )ur ndbmliiib^tt 3^^^ aufseßeKte 
Seyfirief^ 90» dufferfter Girenge, ®(ep^an 9011 
Itanrb/ ou« bem eblen^ ^efc^lecble b;r ^^eberoira , 
ber (t(^ mit 30 onbern SbeKeuten gesen be4 ft(ntg< 
d^efe^I 9Pn bem Sei^Mage |u £>fen enffernee, wur« 
be ei00e|^9|^{t# nnb fammt feinen iBegfeiCem enU 
>aoptet* S>a0filfn ß^idfal "fyattt ®tepban SacjaiP 
»Icfi/ jian ^ wn Ciebenbfirgen, ber itp SRarien« ®e* 
fftugennebntung eine t>or jügKc^e KoDf fpieffe, unb ft($ 
erbreiflefc; auf bem {uftren} in Kroatien ou^gefebric» 
;benen Sanbrag mit imaffntUt ^anb iu crf^einen« 

Sajoieeb Sfbertm, be« grojfen Kmuratb €SoN 
ttttb >f« SRongoien Xtmor (tmalm) ttnsffid^ 



dby Google 



t€r jsrU<f»if((c Aaifff> 9Ratiue( ffdliq^Iogotf htm 
Mniß 0i0mtt9b ffiite 04^a|Cati|inf^ #- uob ber^ 
bic^rfiatitg, mtc rcr tiuit f(^0tt mar, fafte itpm Uhu 
ftnim inhMl (^tkUn9iU>ti, alitt ttrej^efe^eff^ 
feinen 0criii«rrit Sofwttcf^ öl^ bte SEurfen »ii^er 
auj Stiroi^a aa4» 9fteo ^inubtr )ii }ageQ. !Rd((ei|| 
HK^orrtt bie 9tuf{un0en^ unb ein :$nt von 130^000 
oerfac^fett Sriegern festen ben €|^ri(leu «emt0eii 
@tet ja oerfpric^n , iumaM ba bh ;^W«tti( ber 
Uiiteniebmuit0 onb ber Rorlertob ober Giet i^el^ 
vm itti^mit frana^ftfc^e^ ^S^if^e, gitberfdnbfe 
fcbe unb ttalienifcfte trlǤ<b^Ibeti atsri^fgen ^tU^ 
3u ünfang be< ^ru^jobr^ (i3dQ UV^ hui ^eev 
bep 9tif opoli« u6er bie 2>0ttao , onb beflomi bi« 
S)elageruttg bejfelben mit groH^r ^f(f§Ceii; Saio* 
}e^b/ ber ooifi ttp XonflMÜMptl ftanh^ 5»ll eilifl 
alle ^erflreufen .^attfeii an (icfi/ isnb eilte {utti (ffitm^ 
f^i berbep^. Sn ®(bUc((Drbnttn0 emt^^eng <5tg» 
munb benGttUatt, ber tHl» atil aufgcfangette» 
^riefen« (beU^ 011^ ben Semgutigen mevffe, ba^ 
tnfttt ibn in einen j^infer^att (ocfen »oOe. G($neiK 
fr^te er eine dbnlU^ Oegenfift f nfgegen , tnbem er 
bie fl4r{frt l^dlffi fdnei .^ere« in einem SBolbt 



Digitized byCjOOQlC 



mi^Hii', «N» nur Wt fi^n^^fre " Uttfi^iimeti 

#»«m äU ben Hirgiiiro üin' Wie ig^re ]^ • ^ftn^ ««i 
«Hfl/ >fr«iwtt«lflmttnW «affpr»t(ii en)n((<ittü( 
m^^i^-m^af^mt^^ hxan^ta fit fn J»i?f<iii^i 

#fr*.j»i:|»elPl»»ft WÄ «ÄBf*rni'|r<|eft' <i6.-''ii "it>i 
n»if»*«HNl*J «<t bem -«frn'frtker «Ä'^mo^ 

«fle.»*i^f<f gdhilli»' ttiif. -^ •^amfcjrr- ^djr?^ 

»»^cn ber franjSftfc^en f jptrb«, jvppoii »ie ajeiirr, 
«dir »ftjttfWt iu'ff*tei<', «>ij»fe|fcn »ar«; «ra4k 
Nif «l^rftn ttnortnuii^, itn» (ie ftp^en In »jlb«» 

«»lf(|kib«iWn Üijcg (aöften ©epttmbfr j'^p^S), Ut 
W/«5rf(ret}^ftfrf«fitt«<f. ga|l orte frdnjofen 
(fi^fm ij^n m99tfi^\iitvi $rrb«nmu(& burt^ äob 
•b«r ^«nfl«nf*aff. «efttre n^arb <iui$ ba« $öo« 
>f# ©rofwjpi^annopn «f0fr*, <{[(r(lrn ©p^pe«/ 
bf< ^raofliPPti'SJttrjlrab, beflifii ajprririflfrit juc 
äiebwtoge b« *rr(Hi(^«tt $««?< b#l S»ef<Brtf*jle' 
i'rpgrtragctr $aUe. — 

' «leii^' einer retffenbea Sfut^ ä(err$i»emft|(eR 
Sdiajcf^ Gt^aoren bo« £«nb ju bey^en ®ei(eo ber 
dpndo, ttttb »erfferrten eigmunb ben StftAves 
««^ ttoflMa. «uf einem ((etnen 9ta<f|en^ anb imr 



Digitized by VjOOQIC 



ir* ,-*ip *». 



litit» Sol^anlt , itf^ütft w^. .€r|Mf<|«f Mti '9r«it 
tin^ |lrt«ai:i(f«. i|«i(|f ,:^^ er >ie ^»nMicW* 
«^ (^.^t&«ni(^. «ttf rtne Mortianifi^fOafmrfttiiail» 
tro| allirr Sl<uiMttti^eii bcr Sjtffw In»: ft^MMIü 
ipieer.. ft^Pii ben i>ar:t«n(ll(ii i»i^^j(f.ifr.((i# tM# 

lapdfoin rr <ta4t.,iacri>m(iA m 9i$tii^mf^99 
a^nmurim 9te(^t^,9j^(ar tttt^ .Ut . «fü^rS^CMt;. 
4((ßHfA< auf Itaf >q)rrii4»l^(, . f^fhJi$$»faii$t4^^ 
^««t t>fa4>tt 1^» do(^, eifiölatfo ii|t>:iH>l9uttt«ti, 
»i}k)i^« fr fwtt^i» l|i,,ft^:i^r| fcM/S|ti|k|t< «IB«« 






jj^aufen dl'udfli^ naG(» Üttgorit . |tttädf*li4> , «frer 
üioii tbpUrt i.^m . feinen. @(ao§en ^9itie||[eti/ itnft 
fl?renflU eiflmunb« äob ober ©ff^ngeiifiM* 
Öffl/ffentU*, aU mt unbe^weifelfe ^a^t nUtnU 
]^4»en du0. man evtl&tu beo Ibr^n fäf erlebigt^ 
«Hb md^te ti jur brtoaenDjten »ngeljegroJ^«^ bro* 
(dben fobaib iii6ßli4>.tpieb<r ju büfejen. Sum 
i^Iucf e firr (Sigmunb tonnle mw ftc^ in bier 9er# 
(bft b« neuen Jtintg« ntcbe »^refnlßen* einige 
i9oarm beni|)ob(ntf«|>eQS8laDt<lat>^ onbere 9Ubre<(t 
IV« f^n Deilerreicb, bir Dritte nnb loic^ttgfie ^ar« 
4ep aber> an bcren ©pl^e ber bef a.mw 3obanii 
»bti |)prfiafbb fianb, l>em SabitflaV 9Pn »eapchfe 
«rpne «»ff^ien. ^ % nffere unb inom $ciobi in 



Digitized byCjOOQlC 



— 11 1 



mi^Utt .(ii( ufH W ^ftth ^^i f4f^t itti^ ftintt 
g^tiiUcfiea iluflifttttfi *co(gr8fo |». fu^rrtt* /S>ie 
SCppioobcn Ut Sn^lHn ti^tn ^c^ von Um iinfl«# 

i^ltdfi^Sf^uifftii^, fagrti mit dnanbiff im Nf^ 

ioiMiii^j^ ^eitt fi^inff .^afer|( j^Iutige« j£oU 
a»^ (ejb^a^ Wi^ tlpfleti f49c6ir,^^|(|tm {Bebeorriii. 
aiifbie €fn(ab^nV)ier,*tfiim^f^^ ^drfj^c^ pri«^ 

frtoco SIbmiral 9bjlipp ni^(6 ;$ifiett» mt boi( bV 
i^nlbtAttiifl^afle {tt ew|»fat^«. Gigilittöb A^ariiodt 
inbrffcit (^911 tvieber in Ü(ifl<U'^r^b(r bn^af ge« 
seil fejne^lretiAr, onb bie d^flctticinc liJeraciilttngV 
bie er ^^ naj;^ aRaricn^ $ob buY4[ läej^rire |Ku|« 
f^iortfontin ttttb feiner iintl^ärbifte £iebei$abenil^euer 
iog^iOfleti ^ loären ben er|Mlf<^<> ®e«it|^m fo tUf 
t ing^prdgr, ba^ feilte *®C8ent9<irt |ur 2>4mpfuns 
biefer S^brungcn ni<(t« vM\t permoc^U. ißelbfl 
Sara^ bie bildet getreue, fieiifl an ju wanfen, oob 
ba t^r ©igmunb {mar bie 3nfe( 9a0o für 40,000 
3>ttraten überlief, bie 3<ibrrn(er. aber toeoen ber 
Snfutaner SBiDeife^licbfeit gegen ben t^nigltiben ^u 
%t\\ ni4»t iitm 9}eft^e berfeiben gelangen fpmifen^ 



Digitized byCj 005 IC 



112 — 



^^'"^«a^rtttit^ ii^iitkmen ft^^Ä;'^ 

MiffitwMt- saftniUp^- £)!>Ä8^^fl^ teiltie « 

mantfeUeR. ^^ ®t pt^g >ci!ii ei^ttffal (rimr 9f* 
®1gmtttr^^ kniMföpnüi!^ ftinifiim^^ &tüm' 

fb&ttttM meiji^tt' drt^jfifit Ott«/ l^af^; fo^at !lRdti^ 
tfer POR bi^Jcf unerfiätä«erli(Jer' £f cue ^ wie tftf 
&tMtt eViftif((olr,;^l^'tift oon ItanOfa, Gi^mttRkiH 

^tglhanbeR tobt olfer letcnbtg iit il^re i^ht^oß ju 
»tittfleri V War, f^f äemeiRfamer , fepftr Cntfc^Iaß, 
29ier 28f!e afrit lifoi t»ntU {Ur • Sta^ffi^titng 6e» 
(limmr. tDte^rere^^^f > unfr JttonCeamreR Iraleii 
{ur unge»&^R(i((cn ®ruRi)f Ir ®{^itiuR^^ Stmmcr 
auf Vm r6uiglit^eR €(^l6jfe ju £)(Vr. 60glet(( 
t^re bife aofiif^t ft^ftCRb, ergrif er eincR, ir fdrtrmi' 
&atttt DerbördencR do{({>, f prang tR W Istitu Uf 
SitnmtS, ttnb förderte l^en ^e^er}(t(IeR {umKam« 
9fe auf Sebeu ute> S^b (erao^ GpdijpeR atui^f 



Digitized by VjOOQIC 



. — 113 — 

{raffen bie Hdrfi^irarotfi ficj^ iii<(t nfft^, «« 
Ut B«nte 0Mfe Cfo «rpf t(l bfe •aM(tNr.€M^ 
iie#d<geni9«n) iw^tt, ^xppit, m^ miftf^afiMtc 
ttil MmCii4tIiifn. ~ <riiir;^offiiMi ,)tit Xcif^ 
fjir M SitfeoftHtf, ttiib o»ti btr Stmge 6cp MilrtR 
ttNr»iaiiitf,0i»fid^enMi4 SidmuQl M^^ffosgct» 
unb »webt 5U(»(i ira(( bem 6f^IiHfrr4MI|»oi, o»a 
ba Mi^ asif^rob nnb enblk^ Mib Ootwab|€fA|«t 

e« no(^. «Icr vten ^ ffi^n «M tlud fk| in >it 
3ei(an|i4ak( fiifuh, f4fktt 9t \m<^ Irr fQ«r« 

iitf9tntn grgdt OSigmoRb |tt t^Urn/ rnib »u^e 
(It Iw^Utfi '{<# b(i«f(l*l^^tt tiumitn, M i^m 
tar^lniS iatt^nara^nl^rirtraBf wmrbc. Sunt 
tutttpfiaib fetaff «»^(«# ii|»f'i-« ^n Wta^im- 
friaen 9ntl«r d»|(Mi(i uill^ fefMit OöI^r $tHlhjm 

eitfttMb«^ f tfim •» nn> fftnl Cr^e 3fii be^oit« 
ira. — 40ni)M/>rr itp «Utk (H^tn jffttra'tffde^* 
i<|ofiM lo4)!9(Mf »rfitrrnd^fr >a4fr/ aW '^fg.* 

1^ ^auftil Hit l^m grmcinfbtii; Ga^e ^u ma* 
iMj ««* *r4ttf^i«lreineiB ^tefk jfe^tn Urigom ouf,- 

OM^rii ttiili Incr äTMati bic ^rrft^morprn ju ofg^ 
munbii %tt9ft«Üwi jttiwfittrn. ^id^t^ihbcri^d« 
XVIL »4nb*. 6 ' 



DigitizedbyCjOOQlC / 



4f0.»ir(tmtu)|fii^ftir(«< innr Odra unb 9faf 

jßermann jp«r €tlfr« (ber w\tmt»m> Saßettonfi 

:«*ttt, ftHM* «ü tarn «üjrewJmwf** ^<»öf<J «« 

?,(W3it4l^et« 9Mrthiirmig wääI^Ic) Aar* tttifcr^«tit. 

<tiit|t0en< . <5ie fblrtm bm SRogQ'ateir bfe Derdtiig« 

brittfienb )tt «cmul^e, i^erfprat^en in ©idittunb^ 

rJt^tUWi: «dMMWine 9iil^ ütili^irfeif^teit filucf« 

4i# i^ri «b(i*C.- «|t tt^ffa ^ro^t w»rte ei§. 

fftitib !!## ein«? 4iHl<MnrfcMtfhl<tt defanfifii' 

. ; SHe §f^^tmn i»tm4: m^ etoiiir : Mbert« 
/e<(rift(lea(r, 4Mi|i<(tW^i^^ ^oit &ata 

,' tttib f((iitvfUdb begegiul^ )9ibcf(ct I jlc^ Mit felftfi 4tti 
. ,^!0attfte ber &^4t4»fe, utibr bvjr^i^ «JOfe trargelen« 
',bt9 ^anbiunscQ ||(* lap/erea tml^.ih'airii ü^th^ 
^ Vptt 9'ara. SRit ädSfti as^neti «b^y wibefffMri4l 

' Voriiitt rrbea^cr^ane ftiinr 0«faii8i^f2b0fr^<it| 
. (p barllcHt, i?»U (ie |jler crj4^t?ji(t. 

CSiftinunb bic'itoep;^ooi€^mj};ti.:^^rbefer bcff<^ 
bitt^lJcfend^et j4.i>erWtibe»;.M^ SiN^^ 

9pV <9ara orrlpbtr^ ri<^ itut Sfc^ilcrti bM tfraffn 



Digitized by VjOOQIC 



^ 115 ^ 

;^( , ttfit fetfieft airt^rjaif^^ l^i^rVai^ 9t^ 
|iir Jtriiiu40 j« ihnni itnb fp^«^ fiit 5^<i^of 
^m b€Utf#cn3&r^n.5u f(^S|rn. -7« ji><it 4>ttr((i«9 

penrd<|f, luettn er feine m&nxAx^tn (&xbtn l^inter« 
Ittfe^ bie Stac^fofge in Ungorn, bie eft^oc^ Tc^bn 
fftt^r feinem IJTiÄ>cr «Sinjcl, iin>^3t**ffwn Äif^. 



^>.*><3(iK i4lcn 6eiHem5<r ia9&: r-^ »«Poiaiao dud 

mi ^A|.i>ertQ de c«^ta s|ti»xic^a,. deUbemi^iM^« c o n s U 

^, ^ .1^1 p ^^ t y o Tu o t^a t e u ä i r et j o« o a» F r a e 1 a- 

torum,- JB^roQuin,, NobiliumetR^g* 

, ^ ]iiQpla.,riirii^ Regai no 9 tri ^H u ng^ari ae -«• 

appropr^vipiifs ^ Ile^uip iJastrum Hungariae can 

.^ , omnlbuf , pjiai^pa^i^ms^. «joifiitalibiis ^ dpminiU^ 

.. . / prouinifif "^..^ 'r*'WH du«i|^faxat '.iQ,odo » forma 

, . • .et cpiidicl^p«^«;^^Uod in ca^u , j^Mo.aas.abs^ae he- 

T94itMi5 I «;g i t ^ i m i i m a t c a l|fl i s^,^5>d ab^it de« 

hVi * ^^^erecai^U^ejrH«ex tonApffedifftiuttRe^aMinnosirum 

. • , Hungarlae ■^■-^ ^d prefatam dominnm Albertum du« 

^ . ^em Sororimn poslriHn preoarui^,. veluti Ic^tttimaA 

iietedem ao sacQdssojrem deuoliiidfbeaU — ? — Pre* 

, . ,^ ^^<3A nos , gvm pre^ei^ti disposidoae . aanullatnat 

,. ..et. penjitus rebocamu9 ocdinaciooem^ 5eu disposi* 

eioaem quam palxuo aostro,^ Jodiot.60;^ MaichioM 



,y Google 



I 

ntadte 'n^rff{(( anfingt Wene inmStimttini, tttib 
teritanhtif'fritrta Srttbfr 0i«ttiiinb itmi 0taff^nl(er 
ffi St^en, tif^ ittm 9ii^0mUt\n 3fa(ien, «6fr 
ka faw iQuii titiV 30(|Im tuhbe tdn Bnü , »ie £>u 
fferrtic^ ittiit Stoi^il i^rejF jj^aikfM flffil^tcfFfttefi 
ÄeitröB. Äcir «arfdrdf Wot jtt br« Äefleiiralfer* 
9tuf^r(<(ty<!rt^p; 9Bf ttjf f idSer verfttl dit^ Serbtiif 
»ifber dt y8ne atle Ofeii^flMrfd • imb CSdiiiii^Iis« 
feir, ttfil ^Iflmünb, um bfeSesenffd^afr fiber 9)l(ii 



.]^orfif ^ 4« «odtm Regttc» i|oatfo ffimgafiii» pi«6# 
>^rAiMii.^* — : -» Uttbopifffiibr f# f(bf ttii<bMt# 
frc SB«^fe(9ia(b Cidiminl»^ Me nntatn itflt m 
ino4^tt, ^fffUtt üe am siffcn barauf ibre fci^crlls 
ibr etnmiaigniidl« Urfniibc bdt&(er 4uU, ta bct 
(le exHitttn, baf biffe RacbMje • Othnnnß ^^de 
]i08trts-5citurconieiisu;|eon^Sfio et ▼oliintate*' aVlfW 
getlc6f«tmotbfit ftp, nht M' vtrcbfnbltiib iiidcbit«^ 
itiriti eiimatib 9bto^ 'mlnMtcb€' Ctbeit b^r^fbt, 
».Afbertnhd dac^ni •t ttoti ali-um In' nostrom 
Aegtf» HuagAriat reeipirä ce coronar« vöffiblitif et 
d«bettius" — -« Die llf fön^r bat us 6fv§^l m« 
«eblngt, nnb ^attiiirer frhlr b^ ootnübm^ra gtl^t 
ll^br^'ttn» ta^ffiU^cit 9(r^#)l2nb(^, kU Ui Mau 
binare t^ön^^nffiribc^; bcr CrabifdiSfc ooirOrM 
nnb 6#6foW/ ber SBtfdbifß 99n 9tUn , M^tam, 
IBAtbciü; Saab, SSeff^rt», 9&ai|fil, Bteulra, bei 
IJiriorrWM ffnraiia, ejAfVlib Bnbef, bei ^olat 
ilni 9tiffa^ oi^h Oara , bei ttopo^obeit Ott^orl, 
efcpbarit» bbtt irant^ra/ $obannl tun 9ata, V%M, 
Siifrafeni uftb aogttfliiti fdiW^np, 91ppo§ o^h 
Ciora^'^eterl 9or0(rci, ^anitfrnl 9911 StoiganV 
Safobi »PH ^fb^i«^Ara/ K. 



Digitized byCjOOQlC 



— .117 — 

Uten n9^ linstt jo UHUtn, wüt un^tbüt ge« 
nu^, feinen nofisrn Steuet mtn fHbfl:%tfan(^n ju 
ne^meii^ ittib ber ßttwa^t bti f^ai^tß mittat 
üon JOei{emi(^ in tecYlirffra« (SK^ e^ itben 
9BtniilS ) 

3n itroafim ^tttn Sigwunk« ffrinbr fehie 
«tmffttM^ (tt ^aMIlao« ^ori^r» »enii(ef ; SonU 
f«i IX«^ Mttffer Sein» bir£mtm»or0(r, frag (irr* 
jit ni^t mtd§U9i 3>ut^ niUHunt (£orfit'4 an 
eeoe^id itm 30,000 SMütm, tthitU 2«btl(ao 
fVrpe 9<Kbtrt itor >«l nbriafifc^ flRcer, unh ft^itffr 
(1402) frinra tlbmiral/ Ubentarllat^.init f&nf 
@alceren . luib einer. Brigantine tta<!^ S>inMaUtn. 
9ttr<9 j^DriKilftp^i Sniifi^ungett (anbete btefer tu 
Qttb« Sngnfl^^c)^ Sara, onb wnrbe filiiütWanS 
f^ifar anfgenmoten* tni 3len Geirtember bnibtg« 
te Here Gtabt feper(i<( bem Mnig 2abi4(at^, ba< 
&^l9t Suirana ifnete |t(t i^ta, unb balb barauf 
(legten auci Iran , Gpalatro nnb 0ebtttigo2at)t<< 
lao« Ifal^ne auf. JDie 9lieber(age nnb befangen» 
tie^mung M Von Cttdmnnb |ttni Qan von <rpa» 
Yim nnb Dälinatien iefleüten fant Stffenp (f e« 
firuar 1403) befefllgte tabi^Iao^ 9ta((( in bicfen 
9roolniea, ber e< enbl{<(f (angnß 1403) feCb'ß 
wagte, nad^ Sara gn fomnten, nnb (tcf^ von bent 
j^dbfUfiften Segaten I Satbinal Xngelnl ^ ffiiten |tt 
laffen. 



Digitized by VjOOQIC 



— .118 •—' 

StfidNcl^r iiQ# UfiforR jrmaM, nnl diu pr^rofir 
fett %9tuU^UtSfb^mn, tüo fant<b$Watm fJ^ttd* 
U^tSStfw&ttWdin ünstfi^Ut Ratten, mit fciitem 
^eere na^ ^ti$buri. €tnc , am stm XXioMr 
1403 ausgefertigte Srgtiabiguttgd^Urftinbe lbra(^fe 
»iflf 9Ri^9ergttfi§ee jul^t^r f^fli^t fttr&cf.itnboerr 
titel^rte fniteti Kitl^aiij, i\t JH^aii^ttißfn aber trieb 
er bttri^ Qtaffeitgemaft |om 9tH<^ (inaul.' 20« 
^Hm , bem 99atife(muf|^ ber Ungarn mtftiiutenb, 
unb begieriger, 91m ben iioif(|en beot ^abfiettnb 
bin 9i^tin attjgebroil^etten 9tif ^eSigfeiten %m\^» 
fen S^rt^eif }H jir^en^ fiberbirf in fftt^ifA felbfl 
aofrfi^rertfc^e Sewegnngen brfnrcbfenb , gieng jtt 
€nbe df e0ber< mirber \n fein angeboj^t« Itinig^ 
feiij^ ittr&tf, na#e(ii er i^oroatli^ snm 4!»er}ag 
»Ott Syalalro nnb ünm SijeMntg Mn Jdaltiiatten 
tttib Jtroatien emaitnt j^^Cr. 

€^igmtttfb «erfoTgfe bett 9(#/ ^ie Oem&t^r 
Jber Ungarn^ bie er oorma^is bur(ib feine etrenge 
rrbinerf \Mtt, um biir<( (Sanf^mot^ nnb SRÜbe 
|tt erobern* Cr gab 9IOen, bi<i {rp.ner]|a(b einfm 
3a|^re f^t^ unterwarfen , ibre 9fiter utib CS^renflef/ 
(en »ieber, nnb beifbntr bie ®^reiien mit fdnigjs« 
v4er grepgebigfeit^ 9Bte 9oIIfonimett er boburtb fei« 
«en ScDecE erreii^te, bemetfet W vökitt^oWi,Uf>^u 
{ic^e eimoiHigung ber Ctifnbe auf bem ^txäiitp 
ge {u Vre^burg, in b<n mit $er)og %Vbtt^t »an 
jDr|{errei<b gefi^Ioffi^nen Stac^fofge • SDertrag ber An« 



Digitized by VjOOQIC 



— 119 — 

aUe^miinti %i^faUm ttrtgtt, M (ie |tir Siif# 
iiOfthUnnß iMiSBa^Ifre^^eif (4ttii aipril i^) 
miß >ett y^MMm Gllnbrn ein Sfinbttif ct# 

' Slm 4bn Sfiisufi 1405 t$i eigmunb imd 
9tel(|<9Yitnbgr(r|ery »oborcfi n iRafi| uob Oemii^t 
^xintU, bie f^It|^» ttftb ^i4M«frfaffiia9 nf0 
^egertf , &e((f{|Ufe onf ba^jirfVfifteDerbot^, bU 
ii^ffsj^r frembctt ®aljf< unftrfogie , ben Oe^U 

fablti^ 40Ü $i(f^ bN Ü^&ifen fr mm etintt S>fl^^ 
brr^efti^If tti.bti^ t^n^ ftelnebeiii buf er (t(^ bcm 
XMs^.^VWtiiib iii, bte 9me mtfeu mf tt. Set 
^ttrfcii mc^r vn^ i|i^^r fur^itfre.iwb pa|c 9ta$( 
Mratflaftc tln tmti iBufl^itif {»»ifclm btn ,9ri^ 
(^en 9Qb Unfiarn ^ oitb Gigmtit^ iKffauff r Me 3a« 
fel^fafaiiSortiyaA an ftioett ®i(nKfgfrj»fUrt« bm 
Srafeti o^n CiflRp , um nuv (k 9(iiliu«|lfo|kii hu 
^ttxitn )tt tintieit« «r Sjiai^fö fnc^ )lQlri#(iiiia 
ii(9 bem @iefleiili^sil6 $abi4(a9, .ber aifter «{( Siib« 
mi0 tif^rt SnKtt )u t4mpfen ^attt , Um ^afiß 39« 
^antt XXIIL ba< Jt^tiidrric^ 9leat>e( |ttfpra<(. Slalf ' 
bcr^itff Sefatit er ba^r etne'^Ioffe Sefldififluos feU 
itir Ke^ff/ (s6« tUfjBiiff i4<o) bte t$n unUtVvtftn 
Vm^inUn ni^t fpoberffifr- trljlttr. 6i$mttttb tu 



Digitized byCjOOQlC 



— » 120 -r 

mt*p*»¥^m'^tft ttiitff C)4«7) r&^ «v« ^ft, 

n^(<$e ttfitef fehfcn S(|(nni gfgeo jeite <r$(r ff4» 
ttoivfir^o, t$iUbit iitt Omio mU))eii,Xftrt^ti (H« 
ne Gtoann lifterto^eit. 2>abitr(| «crM^c f^ fdn 
j^err auf 6o/>oo SRdnn« 2>ir (p^nifil^rn CkH'fl^ 
ivurbett itito^tn, Soarifp nefangett (1408) unk 
|ttr ^üWauns dfV^Witn. W^munH unwibtu 
fttW^ Orio«rt tff^fStt tnWUff anc^ bm ßolttn 
^oroiitbp. Sf fbc^te M UMii^aht, ttiib fanb 
(ür; tettit er ti^v»H tti<^ hur tif Ui wn SübMIatr 
irMtenen 3&ttrbe thui ^i^i ^nepalattoUs 
fMittfli^ fonbnrn attc( mf( brm; elM bditta^« irr« 

JSabt«rai^ t>er(e|r b4bttr<( ttUe Jßopuns , fi^ 
w bin ttffoarirdreft jta|{rfi in bie iintt Uiwpun 
jtt (6nitcn. > Unt lyrtit^enA f^ gut, d(l mi^gni$ 
ait« ber CMMbe an t^ffbin/ Mb i^* Oi^R. »op 
1409) ÜüüntHin «({f ben ®(ibfnt ünb ehff Iffern 
3<nra'^ Sli»p)8#pb,'fiodP uitb Svrnna tmt 100,000 
Seinen Un^ikntHäntm «n. S>W dttpuWjit, Ut 
feit bcttrfrtrbenpptr 1^81 ibv Vage befttfnbfg aof 
biefeCkeMfirrkbirft/ ti^m, ba e« (tcb um efaiim 
fo i^ffblfgrit SlpedF bMbtfft , fdnrit; «nffanb/ in ber 
|Uiif#iirrttibr bett efogiebmntenettSaM^rop, atf r(((i(it 
Mifflorn jlt^ttn Dal^lien« Ottjnerfirmien* *) 



loi|ie6 deDna«, ^««ttttt Zt3i, lutb Puntefo Ma< 

* Digitizedby Google 



•^ 151 «* 

tMß ftsyrte^ iCiSteirflNo 1410) tm nwtmuw 
iM* — »Je H^ttf ^or« rlne imicfpaRIfle unb 
i« U^m HArditt uitrei^Mifriflfe ^aH, eidntotib 

Mgciii iiitb $mitt9ittn Xp^e Cii«iiionb ü^rrm^t 

U, (aifbn 3tt<9 i4n) iß bmUi im Sebm 9Be0ir 

S>o$ eigmttttb^ min 4tti €nht f(ioi4 (dttnjl 
oprgeiletflni SulrJ/ n\^t ifoflletcb iurJtrSnutiCMA 
Sroff4(atib faat/ iavan j^inberlcn tl^n bie. Umgriffe 
tiRb>cr^n)(f 9mAi§$, ba< ß(ff »td^r d((eta mct* 
unlr, bm im Srfti;AB^ t?om gd^e 138t bfbuQfle« 
itfit, IdbrUi^ti ^riltir i>im 7000 Si8.;ütfn an Un» 
tarn SU ftrioblm / nnb :$aro »ieber btraii^jugebcii, 
fi^nbim au# nodGcbritiga <titf bie tt4^(ic^i: Stor^ 
ftr«fl bfi itngititigett itaufDcrtingcl mit SaM^Uo, 

.^ß etttnli^ itnfiiu line bebcuril^ ®paU 
tttng« S>tt 9iM, 9m SoUe (^4n8t^ ba« tj^ii 



Itp Portona 90Q1 i5len tR«^« htt ManfifonivaU 
frKff/ Mio. StmeMi plcn 3nl> 1409* — 8m >Stett 
3ttly qtilKrri« SaMlU» fiter ^U cmpfanirnc« 
io»,o<»o 3^<Unrn^ nn^ itloUt (<50<ft 3nlp) M« 
(iib «Df ttfaki bif fr» Jl«ttfr> vibfrff(f(ttbtn talm«« 
tiniMrn (Oemrlit^rii frinf50igf IfAfn iit IKtp»« 
blif ittttiiurllfittn« 



Digitized byCjOOQlC 



|grif4tettf bir 4i6frga6fii fie bfjn i»mt«Mifi^«R 
tiltaiilral/ um baic^ ^infit 9k9({4tib M IB^lt in 

Itud^fQ n^^t^ilitf %nUnft mann Wer riE 

ttue^runb meiir )t| arrot^Mrett tut)) .ju (fefr^gfr, 
tttib buif(6 ®d^rttl fitr Gd^titt fUnthmtnU 2otaU 
fttpertoritdt Ungarn B<lni(i(& ju i>rrbr<{ngen getutete. 
9lf!fr babitr(( fua c«; wk ttalfirii^^ {tt« 0(fencii 

* . @igitttttib ftic^le tid$ beut fKan feiltet 6<(mtf « 
§ert>«ter4/ M «ro^^fn Sitbiolg, 2>a(matt<« ittSio« 
Uen itt cvo^ffit; trtib ti^oil[ie auf brr ii)(t(^n abria« 
tifd^eci Rbfti nm t!tmU^i6Miimti(t oerftbreo, r-* 

Raufen am tasUcMinU, Hn Httt Gpi^i itod 
V^Urpi^p (^ipp») 901t X)iora, eiav C<btt^^4f?(8 
Qu4^S(otreiij . von aitberen, ioobrf<beinI1cb fe^r un« 
Vt<(ti0# ^btnpp ^N}}t settanttf, eiitt»i|[brt^fii-a]tt« 
ffdmer SbaboUierf / bev io bcr 3Sttl| fdnr^ Somf 
ittebfmabt SÜebr(or^n unb (Srfangenen bie Srme. 
<tb|^auen« ut^b ße an ^b^ea unb Slafe t^er^timmefn 
{itf. 3}erg|e5(ici t^iarf p$ i^tn $ärl aRa(afa|la, 
stiU tllcnii aufge6bt$enfjm Sßorftn ben 3&e0,^tpp» 
untfltens bt^oene(iatiir<|m Siniea ut^b tattt faßbtS 
Qit bie Orati)eti b$i kicAohtt^ i^Ui , unb ber 
f&bft({U^cn f9ral{fi(fen Hlpm, orr^eblii^ fmbele S^e# 



Digitized byCjOOQlC 



tiif )tt f^i^^mit bfm 9rMf<^^r29?pI4;9rt^ 
tU^cfi mir' bfr4rewn S«f(ftr^ ^^irjvstfi }u :£)r(ür* 

metim £i9p«{b< bei ftmimpii — aber mi^t f» 
oergeblfc^ nnir bb Seforgf# bei; UwL^fmUn ittP 
Iirafffffti^Srepitoolrti usb f &rilefi# wx im t^ 
iUidfy anpthniit$tn <?mmftfȴ Gtfltoitiibtf. . Sie 
Dfr^offen ber Sxfttfu^t fiirr Seitcbig« loac^fenbe 
Ardffe ttfib hbtt manibem, Don tbm erntlrneo Ue« 
bermtitb, unb traten mit ^m infcmmtn miber bie 
brobetibe n0(f^ gt^ffere Olfabtr. 

Oi^on bdtte 9li'il^ l>>^^ tf ntfle 30. Gilbte 
unb'Gc^Mjfft flei9oniien, aUlttf etnma^t bte bM 
babin f«f{ knitHberiteblic^ Aen^alt ber ufigarifc^m 
^üfetl iine gefibint fdbi^n» %U er eben bie Sre« 
«ifer^'SRarf anjnfoOen tm Srsdfe (lanb, erbtett 
Djora >>on venetianif^^en Srnmiffarien )»ep ftiberne 
nnb oergotbete 91(^1^0 9Sa(o4fi^ , bie Aberdq» 
bfifcn mit loeit mebr befaitüiiMtben Secbinen am 
sefudr n^aren* Gigmunb gemabrte ben9)err<itb#'unb 
rief 9bUinMfn ab-, aber in %Hit ittü^f^li^idttH 
onb fßetwirtmt, bie borc^ i^n bep ber Srmee ein« 
geriffen^ gten0eti (SerroDoOe unb ttbine wirber Per« 
Umreit. 2e«tefe« burc^ bie fbimpt Hfl, baff ber 
0raf 2ri(}on Gaooranana. tyittr ttasArif(ber gar« 
be , mb mit nnsartfi^em Sannei ben Siniaff le« 
je^rte* j 



Digitized byCjOOQlC 



mtt \>hfht t^bUtt^im frittent (Bc^waser (SeCb ^ 
m(4e^ Gigmairb, tu« "feilt er|le« «nb finjigc« 
f^&vftii|i, buf<( 39(Mii Un 9rima< uitb (Sr|bi« 
f(^of 9on 9tw, nttb bur(( btn ataftijier Wti^^tl 
Jto(f» in Arafau itfs^tirf, aob i^m bafftr bie 3<P« 

fer 6f<bte orrt^flnbct (atte.. 

. . • • ' ' ' 

»er {(eine 9arf(etf , ba^ feine S^afaSen , hU 
(trafen von Srebir in X>|trMMa bm ,. oenejiani« 
fi^m^efcl^f^^ber tiberrafc^fen, aU er e(^en itp ei« 
nent J^0<lsnrf((mAttf« ititir 2>in8e »qr, (k^meffte 
0igt4munb4 SRiif|^fbfr^r> baM^ iMmer (drtere 
SBcbcttgttnflen fe|(e; wü jn fifen^ in (Gegenwart oie« 
Irr freatben gttrftrn unb Mgearbneten, ja fetbft ber 
oenrcianifi^en 9ti;benjb»tbf((after^ bie i^m aui 
grtanl inflcf^itfien^ eroberten S'a^nen in aSen 9&iti* 
rern,^ernmf(b(eifeä, nub enblic^ auf He beftt(^e(ie 
Straffe tum Srnrelen Einwerfen (ir^ 

€!eftte 9la((f be(n(e (c<( im Slotwmber 1412 
•Ott Vsfam bi« Saybacb au«, Oenebig felbft mnrbe 
in (Sd^retfen gefegt, «ber tin anfangt fllficni^^er 
fif n^rif bep 9Kattd enbigfe mit einer vMiflen 9tie< 
berlage ber Ungarn/ bie aü^ bep SRarano jttr&if« 
0ebr4nflf, nnb in biefer Sea^^ttn« fogar vair ben/ 
bttr<b yippoJ @rnufantreiir (art gereibten Sanbtat« 
Un groffen Serlirjt erliKen, enb(ii( aber )utr(^ einen 



Digitized byCjOOQlC 



- W5 - 

taget« dabfifim. 

Sil 3^irtt otib Dadtfolien Mr6i^mmibfrtft|l 
itiilf sli(fl{(ber. 2>af ba« fkfiiMWe Oefcbfi» «mN 
rrrt ftxtin SBr^Mte» MiH nt bcii (bin in b«n CSoidl 
(hrecMr^ «oilfe. i^t ein f^ nnfttmil^titia fbMimm 
Xti9$t , U% er iH^ii htm ott tti^< m\m metr 
mi(feii »öKlv»oii berfe? $ff»aRfb<f{Ar«i SDSefeff«. 2^« 
ft9 tffUfttt litt it THiiiit 39rn ll1tl^an benüi^te«» 
bk et tirbvenitett, tiitb Hn'betiiB^fnfibefi utiSTJOc^b 
Ntemm , ble dr tMibüüM Hif : ^' «m a^dmlhririf 
1413 enbtgren enMiibibtelVoii j«im f&nftenvft^fl^ 
U ahiAt*^fiifvMvim^Mntiifii , änb am nflhit 
loiirbe tHTilmfiUffjitr tttiiffkiifllf^Ab ftiik^ ^ 
«a<bt; tvef^rr lrbifl(t(^ dtif Ui ,»uti possM^tjt? 
fowobl r&(ffi(btii(^ be« «nbrrbefi^e«^ off be« mfr< 
brr (ergrflflltett ^aiibeKverfebrel (ioau^gtettit. 

(ij^m tl^ifl 1413) erlldfM Cifl»utib |it 'So$M 
^or9atbl^4ff $0(b9endl^> eirtre«fe1b«^tf'^^ 
joglbom» 0|Nitatro , tmb ^^ it HUmM^Ht an 
Me jtr^itk/^^ivii iebwcbefteürifi^i XMsimiil obcf 
Scr4iiffensii»Mn bfafrflcti «urbe ein fcpcMi^ct 
SI»ib a«^fl»i^o#eit. •• • ; 

, SBebfir Qiebir «(itce mc^. Sta^m.; oW tii JkM 
Swifiitiif Urficbifl 0« :Mmairm/ drnbtefe- .«<l^ 
mttnb ^ 0« tr »ictie «041«^ bfw .&ert9K Milln 



Digitized byCjOOQlC 



ai«r(a a^fontr; for. (m, &• hai ttim tQ«K« 

bcr, bellt 3l$öt^«ri<(> @ipvannt Vtigetp* gefolgt war, 

NUi*efe Me e(iH»iei$cr Ui»A>«fit\>»,P9nüm,>hU 
l^iwf W«f«»j8ugtJtif»l|f 5 >»«».. «kp Hm 

irticiiw»««, MnJ««f ; «<rW«« f*«.« l»«l >»«••*• 
l|l«*ttlfft» »ebtoin*, ^0iw»«1> 4»I|f i»««r fc«|Mi«|lt 
«en adtKn iit,»«9(«fllb.«ii«e(a9f«'iif*l»>n> mk 
toVNiH Me eifioieitrf«» Vr 9m^M^($ ,m ::^f 

{hSet in Sor^ri» 9(ttBtt ^immm. m^ , aii0el9< 
»Ol mittle /ttüftH imV:^tf mittvaii'pmtHeih a» 

tvübät. '■ .;' i'!t •' '■•• } r : • -j . •■■- •. 

-• ■..•..,. . ,•■.,;■.•■■•:.:.'.'■ 

^ , bie dmibifluod bfr, irbwebt^ r«b(k^e ^er« 
ffftilcifbra unb b(di^(if0#k«n Jli4!ni|><^toi«, »dr 
We; ftile S$tbin0in9 hti;,03«({ Ql0i<MMN#«/ #(> 
aBiiti(ib:aft(t #DlBr(ii<nMA« uiri> f((n cit«w0/ bna 
«hiix^eStiMxfr. iSoJMiin;K;^m.:(%ll»Ma(«of. 
fti/a|«H«(8er ^intt'Stfn SRüp, t4M>, «ff^r6(> 
«^;Si«s«nb(f< yAtl>m'M!ais.i^«^lm,i9»n9t^* 
ptlp ®<flmiMibi» ein0ma^li0en ^4(QMi^^4|lf 91»» 
mtrUbcn (8tca 3ur9 1413)^ M« (««n (inen an. 
»dm llal«»9 / Ol«, (td itüaiomtnbf 9(r«H i« »er. 
Ny^^i* («wem^erflfn «0*. f)in(l<n;.j8|!ii|We/ bn 
fi|r«iM0ieii3»(te««tnFtrf|M«.rt)if« ttßiteiirelam. ^* 



^ Digitized byCjOOQlC 



l|( 



4fMaiii9, tveöffgfff«! beut e^bunit m^ rttflfflfn 
ftitiiii^itD/Me ^nbe ju Wä^w -i €r; wcl4M^ 

le (leseit fdae Srnraurr«, ttir er mo^I itiffe, «tti* 
foimttr ^f 4eif»lCM 4ii, tväi^eii^ltf^^almiiA^M 
Xtf«rfirdt9i« »ijianQ<r tohU: .nSwiim «e#«;ir 

»a*t wette i^^n öfter fd&ptt itt<8<9«<ili^iO}ttfl«jlei^ 
»Hfl«! ^ .ft^ foIKe« In feftien £)rt miRcgen , wo ber 
JUiifer mejr #ewaff 'iÄ^e / ai« ei. 'Wm ble Je* 
^fen In ijtrrr Wefeirilttigb'f« fcicß Scfichtt' 

«{0 fp gfjiefm/^ttf flfe au* ffejjrrfCffijmuiiben m^ti^ 
bwon rw^flfnten ; tÄ« er ööf! ^e^^^ JJih 

|((tti dOet» ö«ifrtt»1i/frÄei! tiiA'h'^i*erfeti*«Jtt*c'^W# 
J«nb, hl ber ber V^Pfl gtff^lreiiieir^ififräg^ <<?f tfe 
6erf%iiimritii0 ntftmen fotmfe^- Sojarrn erf^^^^ 
bar&ter um foitiebr, a« feine yerfSnfi^e tinterr*. 
tettfl «il'^lgÄmntttt jn«D»(liit ©ejfeAiber Uv^ 
iffft* StottM jiniü^ oerfebde, ben Sönig burcfr 
tfvf$t1lutiitn Met txt bocjf ttb$ jn 'bfwföen^ bof 
er bo« itbQjifiaQi in einer (9db'(rrbifdben®raVibi^« 
ti emt htfhn bef«beit»e i$ti ® fgtnuilb mit gorm 
febren unb^ Äab^ungen / fdritn iiip'i^x^tn , dr^ef* 
Hcbni 2ebeniTO<?n^ef ju beffem'; unl^ ßtj' bre ein?^* 
feirber Äfrclit mäÄ töre 9i%fwiiitOrf tn^aüptirrife 
ÄUebern' tio* 'lifÄbt angelejjeit ft|>fr ju faflfrn^ ölf 
«töbiltai** -tlf^fffe m fetnt m(tlh|(e ^errf<Ja|r, ' 



Digitized byCjOOQlC 



^ tt«» feiiK 6tii|<t.|9i>(r. i^n ^tf, «(f tot 4r»nH- 

|t(IMttfttt(ffer(n. fßMfi'u^ :CMt«ni> «IM 8rn. 

.:3LI{..'(ira.tMI^* '■ :■/ 'Mt ■•■■'/• :» 

"■ ■' . ■'. . Vic ..'■.• ' "' '" ■ ■ ' . •■■ -* 

. jKiti 6m i^^%uuß^^h.v^8S 305? a\U 

.i;an9tr(^cittfa^^ In ben Iriii^ 

^Mffnf Xi^ff^^ooR c<SJ4Uüa uitjb^,^^^ <^f9<<« 

.rm> fliegt Wij^er f^eiipfu^igfY <ifi<^^ ^^fn^^v $jrff 

lt^n\>i 9{om ttjtib Mim ®f^^^. bg^ .,f Qf(^fn(|aat^, 
^i»|ebier.fre)) .at^nunb^, ^clbeni b$;r JEj^itinn auj$0^« 
^tl^met :^alfe!r l>^in|,^ 9^d6({f;, ^p/ätt^. iiiiteim<ir(eit# 
S|;ba(^te er feitte^^ (Sigmuttbeo ^efiraeti ^ Serfpife» 
4^9 {o mni^, ha^^ er gcraben äSegl nacSi^ ^m 
inxxxd, uni> batf Aonjinutn nur b^ir0 Legaten (e« 
f4^(cfen n?a({(c« Sa a&er miberfe|fen fi(& bie ^au 

biiuHe . 



Digitized byCjOOQlC 



iXiiUika mm ,J^ ii^ nt^i a^i tv^k 
tMtü, i«a fitiftUifft fothm felke pttfiili^ 
.iinttirlnng ^ Me 9Bieber|rr(Mrihi9 b<9 wtUW 
Ü^iik &taaitt Hnnt »^l ttnt^ einen it^atcä' 

0ir ibksgäoitbdm att 4teii^oMn6er 1414 bfe 
ti}erftomiti(ttnf ,,oiriref<^l bit jr69fe an» f^rdi^ 

lifib, t>9n Snsranb , ^Btbtvebetk , J0dnfiti\ii*f/9ob«r 
Ifo, Uii0Arn^ fbi^nktn unb lil i>on Jtott^atffino« 
Tftl fotnikiedfti (t^f in bie «embitfif (Sldblfltrfattb*! 
te.Mii ftüiiitn, Jtiftfgen, färflriij^ eii»tm; SUtm 
^ü oob b^b^it 6((it(ftt; Ut Sr«0to ivetieifrrttiJr; 
auf X0|lrn bir i^imi ifreir S^ofiMfirn {oHj^e iieföiti^:^ 
t^ellca ^ifft bi^r biefei^ l)erfaiil«Iiing ion tani 
9wt9fpa bttfc^ pi^Üet 9tfi({attfieit, S(eiber/9(Sfrbe 
iiab ein ad^flnicft^ ^lefbige jn jj^ninn; bie griebt« 
Im ftarbindle unb ^dlatiti tSfirl^tt (tc^ bbirc^ pb^ 
(ofopbif^n ®i^<urfftritt,0rotiie9e(abribfiMinb mi<i«_ 
^*it(f<iK>ae SerebrAmfett bor brr «anitii ((fi|K|(^6: 
tjkttki oOflemeinen Siiibiti )a.MiiB9ir* fÖtetr ^ogm 
qM in ,eiof ik et^ufpith M m^ (te, mh^ ifiti: 
Slrer ^ nb4^ i^it . 8bmh ' }cntiibl' cc{rbt @uro|)a : 
n^0pr in Cni^<i«liins ; Me 9BobIbpiilMbrii ntiier a(* 
Im ^MtHti ti^tta eetkbit. &k ktiduttn ^cf"; 
)tt einer ernflMi SSerbcfernod ber Jtfr(be; anbere (it: 
n^jgltt 9(n#a(Ctn« nm tbt Miix^9^^m bir mct*' 
fttn |iMi <9enit|t m<ln(^fcp Sergnfifrn«/' .1 

XVII. Stfnb«. 3t 

Digitized byCjOÖQlC 



^ 139 — 

Skf^^ ^it^ UtU imt «tiVesUitt» ta l StUJkt» 
S^Iodm.^cvIaOnt mit einem sl4n{irftl^ett defalge 
tiob mitMttm« vklm®cih, in ba> er fein gröf« 
fe« »ef>jr«ieti fe^te, oM^ wH er boffir ^lell. In 
lai mfflie^jfeJRiUel, bif. be«(iiTgeoe.Urtwifw8; 
Weber SU perbeffem. SlucJ jdbl^e er (jan$ auf bfe 
jrettiil#aft ^tjog« f rle»rt# m jDefhrrei*» 
er emonhte i(fit itnb be^allle i^n ju SRer^n ^tsUn 
£)flobef 1414) ju feinem uhb t>ti ^nget) tffttl^f 
Oonfaloiiiere; auit trug iStgmunb duf be« ^ab« 
({e< 9iMünitti ^rtebHcf^en eigene auf/ betti Vdbfl' 
Ol« 0ef#(fier utib SSeigleiter gu bleuen, uub* tbiti 
mit QdMii utib ai^ort f&r feine ooDe etc^rl^it auf 
bem S0ii|i(iüm ja bärgen« ®ofört itUHttt >er 
^ergog ben ^abft &ber ben tfrfbeirg burc^ SJ^üKgau 
imbXl^ttrgau benSobenfee lin^dib tia$ Kon^an^ -^ 
9l0f bem ungebahnten Xrlberg fiel 34>bann< ^adtU' ^ ' 
ben 6(^nee,unb be( 9ab|t flni^Uiu ni^t geringem 
aerger feintr Itmgebtutgen; in MZtuftUVtäftmin. «^ 
9Ai tt ft4^ n^iebrr mfittUbUi 9<itte/ nnb bitf unter 
fal^ wn iier wcfrenual^en ^^c auf hk niebrigeren 
jjEbneebi;(o(t(e9 feMIm^peit^ nnb ouf bie, wti ber 
®0ane t>ergMb«tefr Shrflen^'be^ fern«« 9tbr);tt>atifr« 
mib Vpp^rilers^birgMv ji^ifc^en benen anieiifjeU 
neii Gtelteo ber 9t^n# glei(^ einem (übernen go» 
ben ^eroorbUnfle^ nnb in m^ <oie( tir.::erer (tnU 
fornung auf bie ghoaltigen sa^affer ^ SobenfeeH^ 
wurbe Spbann unrnl^ig 9011 bem ttn|ren?o|nten %Ln^. 
MicFbiefer nri(b erj^abenen^ Um Smdiener rrifitg 
br&tfeii^en Malnr« €r fproi^ jn feimii ^pfiifigen* 



Digitized by VjOOQIC 



~ 131 — 

,,60 werten Me tfi<|fe gefattgeit/' — fe|fe (}(|f 
mieser et« , uob fit^r fof l. ') 

Geitie <Er6ffn]ingdtebe ^eigfe »irfn^^ dttfric^* 
Irgeii aBiUen lern UeM ai^|ul^e(fen, aber nii^tmifiJ 
trr regeeTttt^ in <l^m W imtxlx^ SJeforgnif um 

3 a 



*) ,^3Dp er (crau| auf (en ftrteiiSerg fa« le I tc« 
tniltel nacf) htp \tm fipfirrltii bo oteC ^er »adctf 
tariniif er für i>m&* iSnb lAg in tt n \^ntt^ er 
lauter bemSBAgea »ans ber f4ittfe bo jttm«! ^eitali 
lei» i»A^. Sniib Ail^.^r «Ifo in bem, fitnee »iibctf 
beul wa%tn Ug d* f^iiien in 9N1 feine Ditner 
«nnb.cl^urtifaneAiftpe bem bofe boAn na^^UtifeiKtf 
fBnnb fi^racbent {H pm. b^OMd^^ iSatter gcbeti^e 
fi»er bepligfepi jc(ii bo antt^Mcit tt iiu^ Ht la« 
lin.« Jateo faic in nomine d/aboli ^6^i(l. }tt5e,lil(<( 
gefpr*4eii 94 Hg bpr in bem nücgea N^ un|el#« 
Z)p er nun n^iber ouf fam »nnb über bai (|6^eriiii 
berabfame, ^9 iit ein »citliü tf .fp4M man berab 
in ben bubenfee. SOii^b in big Unb >ajin ber Sir« 
lenberg fcbepbet bif lanb pnb (ampaften/ a|if e^ 
90» aller i»a^ t^pr 9nb er bem «iaK, pnb fp . 
teof f<6 lernpien ^Mib an ^<^ nameni ba er niui bifeji. 
laiibe anfabe pnb ben bjobenfee blttbei|C| «nb bag 
gebirg fp fcbeinet t$ berab M ab etf. in einen lal 
lig/ bo f|ifra# ber bavft jobannei in latin s^ »It ea« 
pilintur Tülpes, ba^ ifi c|tt te&tfcb gefpco<ben. 91« 
fo »erben hU fncb^ gefangen pnb fam be^felbeir 
lagfg gen veUfircb/ viib mprgen gen rcineil^jDari 
na^gfa Cpn^evci«'' 



Digitized byCj 005 IC 



— IS« — 

ft$ \>\t etimmt , t» feo an Mut 99^ttnnt U* 



fad iUvaU,Jo,üUib ^ittühttWlhÜ^vt «^ ,,2>o<9 
ttf><6 (ielt SoMnii tafur, e^ ivrrbe nf((( i^wtt , 
,tip<6 Ungfom frpn^ h\t ^on olrtril oerrlrtm 9U 
iantfttn SBitianblünf^^n DoHiufi|| §u beffiti^ra , 
bir Srviorrfttni brr Oirj^n^bdc bobttr<( |u »pU 
Unbrn, unb cnblicl» bir futmeinriibfii lBarb«Trit 
9rraüt€l(l ^tattenifclhrt tiff onb ditl^rr f^iH 
Hnttnhtn edfttbffrn |it bcfriebigen; Sc j^offie üof 
btr $R(ft«e ber ^titattn ^6n feinem Oefolg, nai 
l^ermebtie berfffben SngabI btirtj^ Slutlarto&tbea. 
eeirten ^fttfi ^eeefieiun bie ffdiionen, bjnf^Sers 
flanb p ^tntt unb JBeba.trnc(f ei^ Osfioiilfermilf ea 
(|int(i ble eai^r 9^1^ ^i^atin^ oerlofireti/ aÜ 
bein Sag ^ ba fic bNf (^f^feri # ftag tii4U etiffc^ie^ 

' ' b«n mevbe na^ bf« 6timmea ber 0if<tife> fdd« 
t'er« bur^t^ta^ ä^^fS^r ber 8laltbnrir. Http 9tabs 
mm, t^tnti^t, 9n%lSnUt iNib ^ranaofeit Ir^rif* 

' ftn Mt BMtev Int ttorbea ber Oebirge, ja bie 
ftrHnetiirmbfii Mttilf^k ber Orie((ien; S>lefe aQc 
Mren erndHc^ nm baif ttobl ber Jir4e brmJiOet; 
l^talien b^badrlf ben 9ori(eil tti rimif^rn ^of^. 
Jtaum bftf ber Slorben ({c( fttnt fhiUt, (ai ber 
Vaifl , v^U hrqtbnUt feine ^nr^^t atmtftn. eu 
iväitn tiUt eifrig au ber ÜReihiiiig be^ JlarbiiaU, 
9^etrr vondlBp^ »el((rr bar<6 SBiff^nfdtaft unb 
Silifllonniijinneiii b<rt)orIea<9ieie ,,wa^ |a 9ifä 
iMirtt^rvifit iiirfer bem CinfTu^ br^ deflinwietlgen 
10abM gvtban «orbcn, feo b^r Sedicigungni^t 
' i»ftrbi(r: iU Deformation ber Stittt mbfft bar^ 
Me SiliMg «B^i^ |pari)^fyif4ica Mftfii^t, «erinit« 



Digitized byCjOOQlC 



-^ 133 — 

joflleic^ bof 9Mti|lfat «{(jberlegfeii« Tregor XIL 
»or bj^r er({e, ber |t(( ^leritt unter fej^r anne^mbd«' 
n%, tiiirbie Si^rm belreftitbett S&ebiitsntffm er^ 
tol^ S^nrbtft 9err]»ra<( im (ommenben ^on« mit 
bem K^^ift tM>ji tlrrag^itien iui($ ^))a ^r 
Uiiibrrebuti(i mtt ^tgt^muRbm {tt (ommett. 
%\i (i(^ bie ®|{mme ber iRaftMen lauf un^ 
bebeoHic^ tesett fein Saubero rrbob.^ unlrrfetdflie 
eirbUt^ ao(& Sobaoti , nüc^ {wjepen, /febr tinbefriebU 
fldiibea ufib binjterlifNgen Syifion^fdrmnlAreit (iteti 
9Rdr) i4i5> eiit oon beii brrp Stolioneit fe(b({ di>f 
GiflilitiRb« ®ebri| entworfene^ ^^xvmvxX, v^^u 
m tt,Mt{t au&baii(un0i an^lobtej im gaOe, ba| 
Areg.of tinb Senebift ein ®Iei$e« 0ttn m&rben- 
9te 0an|i( Serfammlunfl mar 9or Srenben innift 
anregt ^ Giti^manb f&ftev bem 9ab({ bte ffiffe, 
l^er 9[atrtard^. oon ttnti^ien o^rfftnbe^ ibp feper». 



M(ff oorland^er Vbfe$f 119 «Oi^r bret ^fü m«. 
defandeti^ «erben. Die «ße^ lufumaienbaüende 
^rbnnnf ber eem^ioe W^oXMt ^ur4 60ulb nnb. 
tingUtf aufgeljft, obiie an^e^e ^ur^f, \U Sefa 
9bri^y Oe< einigen ^obenprief^r^^ obne andern 
9in|Inr«Ul bc^ %$i\\%tK OfÜie^ «ereiniget b'er» 
gltüeaen , barnni fetten (ie anl ben. cniferntedeii 
.S&nbern infamnungef on|ii|en , |fe bie Bertreter ber 
Qfaubigen/ jeber ft^ijrt Bo|W/' Siefaef&blli 
apiabrbeil rebet ejnf fiebielenbe 6|>ra<9e : e# b<it& 
bent 9abA rnenfg., b«! er bie ^oftfinfie rnnfte^ 
itim«b(i<P erbfiifien. ei^rf|iiin un^ SBi$tt^, 



Digitized byCjOOQlC 



— »54 --' 
114 ben 2»dnl Ui gefiittiniffti üotnilinm». fft^f' 

S>^ tarn m^ ^rrjog fttthti^ «Ott £>tfttu 
tel^von 64>^fiüuftn na^ CoR|lan|. ®eU Ion« 
fiem 6er mar i^m ®iAWmunb i)erf6fiH(i^ feinb^ ani 
einer Ürfade, bie, jegerrager m (ic^^ bi beut de« 
mAtle btefeif unperfj^nlid^ etteln ^errn bebeufenb 
tiAb baoernb lodr* (9R* <5* bi^ruber III« S. 6. 
, 39 bi< 40^ im Ztbtti Ümtfli Ui difirnin.) Sßot 
^urjem iatttftt^(^, o»f feine« ^anfe^ ^re^b^^tten 
tßftiltt, itwtitat, iit tRaU^it be« f^nigltc^en 
^ofia^tt* babtttc^ jtt oerberrltcbfo, ba^ er felbfl ju 
eottßant, «tt^erba(b feiner £anbe, bte 2i^tu tu 
fiommen ^tt, nnb nnn onf einmabl crfcbien ir, 
nac^bem ber 9ob({ idglicb geKagff mie ibm bie 
Gjtelnff 5n Qw^nt goir nicbt ^nttiili^ fep. 

Sabattn obobefe fär (lc$ perffniicbe Oefabr, 
tinb erinnerte \>ti^ali ben ^erjog t>pn £)e(lerrci(b 
on fein tSbrt unb an feine SBfirgfcl^afl/ nnb^rieb« 
t{(b tiibMt bie äugen ber neugierigen ÜRenge auf 
ba« ^cprdnge be« Znrnier«, H» er (aifien SRdri 
3415) mt ®igi«munb« (S^bwager, bem €(rafen 
Don eiUt9 gaK Snbeflfen enfflob Sobann in einen 
9o(lFnr(bt 9erntumnit/ttnb i>on einem Jtnaben be^ 
gfettre auf rineitt b&rren Jtlef^per unerfanntau« ber 
'Glabt, unb fnbr t>pn ertnotingen auf einem fcbircb« l 
ten fiabn itn 6ec nnb ffMn l^inob oo<b G(b<^f' 
l^aufen. 



Digitized byCjOOQlC 



— 135 — 

VLnitf^ftm^ war tilf er biefe %lti^t hk ^ni^ 
iirt jBoIiPe«, M Xim^i UntoiUtn, itt%ut^tnmi 
SSitn ajeforflnl^» Stolfrner «nb£>e(lerrfl*erma(>* 
im fi^, fo f^tieÜ fit Unnten uni brm Staube, brt 
pdbtlHi^ 9ana({ motbe geplfinbert^ Sitbeo ttnb 
^jurer 'orrfcbfoffen, alle Giraffen tinb Sufl^ns^ 
mir ai^ac^en itpt^t 9ian f^idtt an beti ^ai^fl tiiA 
forbertetbn iurucf. 2>er tpitin^oiUt: „9t bobe 
nur rinifltr SBemeguirg ttnb Suftoerdnbernnfl be« 
bnrft/' «nberen Hasfe er über bie £etbenf(bafe« 
li^ttit eiiUmunH nüb ttber bie ^lärtbe^Hcbrdr, 
i9el(^ btsrcb bie ibm t^orjögncp anpifftge 6rim« 
snenidblung notd Slafionen fep eingefülrt loorben« 
— SBenn au(b ungelegen in otancberftficfftcbt/nrar 
biefe %lu(bt Gigmunben bennod^ bM9 erwfinfc^e, 
nm ^erjofi SHebric^feU/ ben er boffe, wie bdl 
flanje ;^auif ^abtfburg^ in Sann nnb Scbr jn er« 
nävtn, nnb bep 400 %ntftn, 9taftn, ^irrrenunb 
Ctdbfe tUr ben ^t^vlo^m berfaOen au laffen^ 
Un biefem Jtriege f am bie a\U i^ablburg unb bal 
Cammint im Sigen, iSaben, unb t^om Zborgatt 
»ifle^^ für immer al^nUn^ SenfeiM betf Srlber« 
iti, am SJoben« unb SlBalbfldbterfee, im €lfa^ 
nnb Gc^maben, ivar fein 6({errei(bfrcbc< Sefi^tbum, 
"ba^ ni^t 9tanf> unb Sermtiflunfl eifabren, bal 
ni^t oerfcbenR/ t^eci»f4nbet, ober t^erßäcfeft n>o*» 
brn »4re* 

9B!e bie Cibflenoffen , wn Gigilmunben an« 
gel^el^ Un ffinfiidfi^rigen f rieben |ebro(bt<t# mit 



Digitized'by Google 



ptfit^ Ctii^ß ^r &ptnt, 4nfm]\0< für (Ic^ at^n^ 
iftlt, baniiet^ f&r fetn^ Sruber Sriebric^^ anb 
I,ti)t9if4ctt (aitse i|ti|ifer|iai)bett ivprbe^, mir }>a* 
aKieit 9el.r^it( l^orol uob baf fiebere SßoK ber ÜOß 
jtffiu UQb aBalbftdMr, u^ bie.tattflitirtidcii i^lr« 
.Utt be4 6(^i9aiiiva(be< lufammen trafen /f&r jDf« 
^rrrrt(ff unb für i|rjebrt(^ftt i^rfn otMc^o^roeti Srb^ 
l^errn ®ui itiib SIifta^f|ofe^eti, itn> tvie not ba«» 
j^v^ib %9t9l lutb bw Dorbercn i^aiibe Um ijyaofe 
jpeßerrcicl 0c((irbriiK frpen, ftaifer istib 9(ric^ 30« 
^ru^« 2>icfe bmrgjeobf 0cfcf^i((b j^abc^ »tr be» 

«Mif bMf(; SIii*t n»mbe (apflm 3^^ 
ti.(^ err(d?t : ^^bte grflenmdrt^e S^erfammlttitg fcp 
ein aDfl^mriner JtMenraf^^ ben Vab({/^ 

ipa^rflen tttlitt^ $^ot^Mu^ßati ffir criwnngen^wo« 
eV ys XpN^ 0e(obt,'i|iib |[&(fftete oo.ni 6((afi^tt« 
fcn wcijbri(niM^ Sanfenbort; Svepbnrfl^ »rtpfacft, 
Sleuen^nrii nnb mirbn^ m^ i? epburg. «m lAttm 
SRap ptti;be 9; l^irtuma^^^ obgifef t at^b f^ flirc^« 
ifrlii^c StütWitiUl miber ib« Porgcbrai^t, bof fei* 
ne Seinbe felber bie i|entfi4e %nbm^(tlin| oJcCer 
t^rrfelbcn unterbrntften! irwutbenuii oon ^tep« 
burf) mit Ü^mad nacfi Stitbill^b^jlea gebracht ^ w 
erftcb (sjOen Bft<ip) ber Kbfebpfl^ftiiKeoi^ M 
ftpfiiümml fe^r a<td|aft onterivarf , nn? mi^füt 
i;e{ne C^bre^ f&rf(tne perfiiiK<^e Gii^ef^t onb ffir 
feine 6|i^enj miflU^P ^prge gdra^etp tpcrbiii. 



Digitized byCjOOQlC 



^xMmt S^H im et Tfl (er SBertpa^rund bfl 

tttüüftt üitt (1418) frtne Sreo^etl^ würbe wm 
feu ero^jldeti ^abfle Gattin V» )um Karbinadt* 
f((of Don Sra^cati crMett unb ßarb bafrl^jl 
(22^1^0 tR^ember 1419)* 

SfOilapn« adfeluitg jog ^i'egori fe|>erli(^e 99f* 
fpL^ionnt^f^ M (4ttu SuIq 1415) ober an Be# 
ocbtf 14 ptaxt^nn nnir <t(le m ber Sttfommettf uafi 
{ti 9^r|^ij^iiA9 (til( GepUmber i4j^)^ an^en^nbm 
Serebfamtetl ^iflt^mttitb^ unb be4 arrasontfc^B 
S^nigj gerbtoanb t^erflcbtic^ ^ bafftr.ober pftUt^tn 
i^o 49cf|) aHe ^o^ btjf^erigen anj^dtifler, bie j(fot# 
Af oati fDrlugal^ kajlilirit, 9lrr<igoti/ Slaoorra 
iinb ^^^^tlanb, unb mg(i(^eo (|(^ gu Starbotpjne 
(i3tcii Scjeml^eir U15) über fionforbüre/ melf^e 
bie ®f utiblii0( ber SSteber^ereinigung ber (S^ti^tn^ 
itit geioefeii (tob. — Um M ber l^ft^ereii 9B&rbe 
^r# erfieQ %&tfUi^, Ui t»eltlt(^en £)berl^atipte« ber 
Ht^^ wttt^ )u )eigeo, gieng ® igt^miinb oonSl^r« 
dornte Aber 9}teniie, Spott unb (l^anatti^, too er 
miltiiabeuAyiU. ber Otrafeo i^ott Gdoi^pen itrii_ 
on!f0 J^ati^ (ipten gebrttar 1416) sur (eriogli(|ett 
99ß&t(ib< er]^ob/na^ Vart« uub rc(t|fte oonbortttüt 
f ub^ «yrtUI^ f.a<^ engldub. vber/ol^ SlcrmtlKer 
be< trieben^, bo,(( jD^rgrblic^. ^r tmtii(^ f^gor, 
um ntir.ivieber in Stieben oom A^nig^einrtcf^tn V. 
lufi^lbeit (ijt^n «ugufi 1416), luCantetburp ein 
enge« Sänbntf eingeben. ^r|i im X^rteber tom t * 



Digiti2«d by VjOOQIC 






- 138 - 
jl6er9tif^rrI(ittbttab;Xa4^eit sottt Xottjißttiit itoii^ 

günfie^n Sdge vor Gigmank^ Streife n^^ 
Storbottne gefc^a^ 2)ie bneiM im itim ^tni/tlietm 
wi^ntt ;^tnri(^tttn0 Ui ^rager 9« ebtger«, Sodann 
J^u^. Ot^mta^M be« {^m frrpKc^ our unter grof^ 
fer Sefc^rdafung ert^ettton frepert Oelette^^ o^n» 
ifa^ttt ber anflngltc^eo frettoblit^eit Sr^itb(aitg 
be4 Vab|te4 unb ®tgmunb<, mar biefer uberou« 
htüciu S^lttk^Uf am fuaf unb smaatig^ Xage 
fetiter XnfttQfe )u eofiotff otr^dfiter/ utib ta biefer 
$af( fe^i SDtonat^e (ang ge^a((eit morbeit^ o^ne 
t>a$ er jitm er({eit 93;er^ir tarn, unb in biefem er« 
(lenOerb^r gteng e« fo wt(b unl) Pfurniifc^ su, baf 
e^ibm u!tm6gU(( mürbe, ituc^ feine (Stimme 'gu 
erj^ebeu. 3m {meoten unb britten.SSerb^r (atfntatt 
i^m 39 Xrtifel oar, bie mgn atxi feinen 9((rtffen 
sriPgen ^aben mpQte, maoon {^uf bie mtifUn gern« 
ben SBeg^, al« vtt^&mmtlt, mif beutet, ober gar 
rrMc^tet in fibrebe ({effie, auf ben öbrigen aber, 
frQ$ affer Gcbmdbung^n. unb Drobungen m4nRßcb 
.(ebarrte, bi^ man i$n eine« 3rrtbnm< überf&bren 
to&rbe« Sn Jl^uftn» (er mar ein eifriger Stealiß) 
enffc^eibenbem Unglätf maren bie bttü^mu^tn Bd« 
leit ber Berfammtung^ bie iDrafeC berfelben, lei« 
Unf^afUitit 9lomina(i(fen* 9m 6ten Sufp 1415 
tonrben ^ftni Schriften aU fefferifilb Sttm ^euer 
oerbammf , er ftlift bem mtCtlic^en Xrm {ur Se« 
^cafwg ftberantmi^rtet. ÄergebCiif^ Mt^rr^ fein 



Digitized byCjOOQlC 



— 139 — 

flrattf^flie« Urf^eif auf brn itniern cnibttni, 9fr« 
fo^f M {u vtttUihl^tn; man ge(Dl( ij^m GeiK« 
fitmisen, fo oft rr iftn SRuttb 6ffne^r. dt murte 
von fie6ei!i SBifc^ifen , nnttt fe^r fonberiaren Sm^ 
ittoniren, Untaiitt, anfr beut Vfaljgvafrn Subwi^ 
äleranli9ortrt — Sm ölen 3iilj> 1415 enbigfr er 
io et^mmatt einer ongd^lbaren SRense SJoIfil auf 
bem Gi^etter^aufen , snit jener . (elbenmfif^igeit 
Glanblaftigfete/ mliit an» ij^rer 9if^t immeibar 
einen , fi^ foH unb fori ernenernben Sn^ang auf# 
m€t, nnb in bemfelben fortlebt unb wirfet. 8m 
^oßen SRa9 1416 foFgte il^m om gleichen S)ti, im 
Aleii^tm Sobe> fein greunb i^ieronpmu^ von frag, 
mit berfelben ®eiße^|ldrfe; — <- ben SBiberrnf, beii 
er ai^t SRonaf^e oorber/oon Siebe )um £ebrnmib 
}ur grrp^rit au0CfibIitf(i4> fidertvdlttset, abgefegt 
^iattt/ ntu^ in bcn gfammen all fein er|iel on)> 
tiojigel S^erbrec^en erlldrenb* 

9lai(bem ficfi bie® panier mit bem ftontilium 
feperlidb oerfintget , würbe (is6(}en Sulp 1417) Se^ 
nebift XIIL feperlidb abgefegt, al« Gcbilmatifer 
iHib Ke^er erddirt, unb (ii.S?oo. barauO ber Star* 
binal jDtto Xolonna ani 9{om einmtttbig ttw&W, 
dt nannte (id^ nac^ bem Zagel^eiligen feiner 9Ba^r 
Startin V« €iner ber trenefien Vn^dnger Sodann« 
XXIIL , üUii w^ nacb feiner flucbt/ Wtt er ffir 
ub^ranl einfa({i/ja einfillttg, unb fo milbe gegob 
ten, baf man meinte, fo menig mie be» ®igmun« 
ben finne ba« @db itp i$m eine bleibeabc Qtdtfe 



Digitized byCjÖOQlC 



^nittL Sftcjb ^er nmeo SßhtU, Ht er mititfldt ^ 
iinbjerle ^^ cbtt tiefe SReitsang gen^altig. *) 2>tefe 
SBer jfiberung jeinle fii$ {ooirterß borinttr taf bat 
9ttf^tm^ouitff(bäft, aUrt ^tttfinnttn timig(ier 
QEanf(i / ttob t^re fii^ Uv4 mit^itUHt^ f^o^nunt, 
ben |^iRlerii((tflßen Oefltier tai ttetteii ^iflt (eiber 
fonb» 3ese, b^ betiff(|ea Sloeion fa o^rldfieit 
j^ü^leprefleln / i)i4{>enren^ 3nbtii(«eniea/ 9lefert>a« 
tioticn , ^f|»eftatt9efi «Mtrbeti s^jotit Uta ni^t nnt 
befidliflet, f^nbirn ^0({i mittt atti^be^nt Stur 
: wUUt^p^ltt t>toiunttn uob ^erprgnjffe einer üeuett 
'(S)>ahttti0 etswattg dltl^fm^l w^ eiptehte J(Qit«i 
forbaie mit ber br«rf(|eft, eoglifcbett iii0 f^ünst^ 
r(^eit'9la(to.a (20(ieR Sebruar unb srenSRaj^ 1418)« 
2>tt,r(b biefe ÜQntoxHpt, nnb bur(|> l^ie, in ber 
43|ifn (S^fion (2^^if{en SR^Ir} i4\S) '«ob getiiad^^ 
teil 7 2>^rrete/si^e{(^e t^üi %ani c^ü^mtftnU 
\id^€, i^tili fbTc^e 2>i90e betrafen, bie fid^n ti^ 
^t({e ber Jttrc^engefeie, ifnb ntur bi^i^ wieber« 
fobtte; fre^efbafee Ueberirefutigen anffer dann 
gefotnniefi maren / erfidrte SRarfin V., fff^ bie^BiU 
(en^^itieinnng >er 4of{en <Sf jfion , wegen Steformo« 
^po ber Xir(be i^i^Hfonimeit eitreic^e^ O^ batfc beiiii, 



^ >/3m «a«Uo|^itb<tt# bal ec ^n.ktmftt ut^ clH'. 
ftitijlfic (Earbittat»erf t|a<^vaflcn Sarbitiilea, bM 
Ijif.SjQiicn) bajoitiale »arent. -- :porii9iQ»niact er 
beraDcr reiibiff ondi^cr aBerj|t|iiaffe, ba« fiiaa 
m^tintt , ifian fui|b( einen f&uiütu 9o| goli^tettnb 

, bn<|a(ett biniei im ba W f^riy ' ■ ' ' 



Digitized byCjOOQlC 



- ,4i - 

watni, iai'itofft, offgemdnr 9er4l4ft ber tUu 
ütnufttmatim vütanöi^h ^ laOfrn^utib itinti 
ef(l itt beät prr^ntii^eh einer fiettiit ^abflwci^l gu 
fc^tetefn. Stn 22fltn llpttt i4i8 M ber <Pab(l beit 
gerüttitnlen lttr(f)eiiYatb feperfitl ümf. tim 9){^fig(!# 
Monfodf (idtten SRa^ i4i8> ii^ fr «luf einem (fof« 
(eti ®d^tt»me(, bed jur dted^lrn fRdrtin^ Ätjgmunb 
fclbur, ^ur £infen K^beir ber neiie ®|^ürf&rft iiti . 
Srdnbenburii^ ^rtebrii^ bon SoUern fb^tUy^nb 
hiffm Scbarldd^becfe bier birr erfien f^nrjien bt« 
Steierl biJf (fett > uüiter ibnen 9riebiri((i ooa 0e(lcr* 
reic$ , tinler eiiirih bilrd^ t^ieir (Sröfen gerrc^efttH , 
^dcbfifien ^iiiiitiel , oon iti^^if jtarftindlen omge» 
beh/ unfer ^nge^etii^em 3u(auf unb Buruf aüt 
CPn|l«oi bini»eg« 

Siertj^aib ^a^ii bitte bd^ ioniUtität gemd^h^ 
ge|0bett mdr bie oieratsldbrtge ®paftmts ber Itirir 
^e; aber ibre bringenbere Sttformati^n in l^fatipi 
nnt> Olieberti t^ib^txi, a(fo nfettis(t<fi« fihr Utk 
flugenbUcF vereitelt/ bie dtu^roltiiitg beir Sttl0iü 
enbii^ auf rii^m tiSege begonntti , ber 9t^mtn 
Ulni Ut^ttitt, innere mbt^, mib babnir«^ fHtt 
entffbftt^eubl^ ^et9i<bt in ben ^rolfen ©ercb^ften^ 
oieteit brti<iä|barten> bentfcben Sanben blutige 2bt4K» 
nen, an« bie Bertbunf^ungen berSlerjmeifiiinggfi 
fbftet^t^ 0igttiunb^ aber bife ttntbnigU«!^ t^^ 
tung fmt$^n$m gegebenett Saif>ttti^ b4mt»i^lm« 



Digitized by VjOOQIC 



— 142 — 

mm itt frpn. 

SUffer im^n^iUntvicie, Ut in hen SSert&I&f' 

fen hitfti &it4>tnxam feine W^tln Httt, war 

wSilttni br«fe(6rn auc^ stier(K9itrbt0 , bic @rb$^ung 

«fcpei jum^eriogt^nm, no* »{(Jeißer aber btc. 

am n(Ibitt«*en !töfle(i8ten «pril i4»7) biir* bic 

feperK*e SSerebnuog beflegelfe Srennttn« »ranbeti* 

>«rfl« i^on ber Itrone 9$fbtnett/ unb ber Uebergaoft 

Mefer atarf 00m jg^dufe guyembutfl an bad .;^ao# 

Spffero. — grtebrl* »ort.3<>Cern, »urggraf.j» 

aSrnberg, bötte ©iflmuttben feit fleraumer SeJM» 

pifCen fniner Untef nebmungen mit groffert 6iimmeii 

itti(er({&|t :Z>af&r warb ibm 9$ranben6ut«, irboc^ 

obn^bieC^ur, ttnb ba« Sr|amt t)er)»f4nbef / utt^ 

er to bejfen ,^recbtea X)6rifle», flememen .Oerwfer^ 

unb ^atuftmann bejlefft/' — 2>ie9trffe na(6®pa« 

»tett ttttb 6i0{0ittuttb« flCeicbjeiiise dufferffe (Atlbm 

tif^ S0§ beQ Serfauf ber danteii Warf mit ber 

.€^vot tttib bem f rjfdmmcreramte f&r 400^000 2^»« 

f ateo iia(^ ft(^* 

Bmor be(fatit )mif(|enf 2tt;emburs uüb j(^<Ad^ 
fürs eitt mebrmaj^l^ erneuetfer (Siboereiti/ aber ber 
90tt aDen Seiten bebrdagte griebricb 9on Sprol 
liar i9obI nidift im @tanbe, btefe Uebergebung 
frine« .^attft« {u ragen« aucb fein {n 0ra^ &6er 
tie ionerea Sanbe b^rrfi^enber äSruber^ Srneflbft 
Ciffinr/ nMrfrp^; bif gemfinfamirttSMbe mt)^» 



Digitized by VjOOQiC 



— 143 — 

flo<( tveirere tttigrtfe jtt ft$fi$ftt, uttb Mrfrr Ben« 
ten amtier, bcr junge ^erjog «l&redbt ju 9Bte« 
fi^nnie unb »pfffe ficf) tiic^t b^r({l einen nnjeitiflrti 
S&fl>err9vu<$ ber ^anb &ifaitt^eni, Uv ütbto^ß 
tet &Qlimmli, unb bttrc^ bicfelbe ber Ünifitit 
auf bte Jfronen oon Unoarn tttibS^j^ttirn beranfien. 
^0 oergiens mfeber eine« ber mubfamfien tinb n>i(i» 
^t0|}en Sßerfe Jldirer CarM IV. 

l^ei» fitt ttn«t((elbat Dorbergebenbeii Sebeti 
StSoig aBenjell, umlfdubltcbtr aber In jenri» 3o« 
bann Sii'ü« t^on SrPcjno» (VII« iS« ®* 113 bi< 
M5) i(l befc^rieben/ berltnfang ber f^nflitif^tnUns 
rnbeti bnrc^ ben 9luff!anb f n ber SitnflaU f^rog if 
9Benje(l Sob^ ShM 9(nf{dKen jur 0eflmwebr^ 
GigiJmnfibd'unjdtfse etreitge ttnb ungettifle SRU« . 
be^ bie SNeberlagttt oor 9rag^ bie 9^ab( eine^ 
neuen S^bmenfjuig j 4n b^r ^erfon W liflbauifi^etf 
9ritt)en^ fSigmunb Jtoribuf, bie oergeblifbea'^ier^ 
i&ge ftob bte fcbimp^t^^n Stiebertagen ber beuefcbetr 
ihtfttn , bur(( bte iti ben i^nftlien aufgeresee^ ftn« 
Pttlftt>if(be Xrafe patrtotifitbcr unb relisiifer S^egef^ 
9ttun$, SijfäJ ^utb wiber bie 9f<>8^^ ^b betr 
9f inten Jtoribue^ bte Unfemerfund ber (Sr(Iercn^ 
«nb bte SBerjaguns bed Sedieren ^ enbUcj^ n^ie Si<' 
fa (i2fen ßUoiet i4H) 1« '«aer P9t Sßriiiiila^ 
t»a (einem geinbe, fonbern ber l^eft untrrlog, ftt 
fioi bem Slttgenblitf^ ali^ er bnr$ ungebeure 93er« 
fmilitiooen getppnnen, atif bein yitnfte fn |!e(eti 



Digitized by VjOOQIC 



«- 144 ^ 
f^lin, {tt ^(gmtittbfiri iibaintrtUn ,^i& ftint finl 

Stad^ beai toU imi 6d^re^U(^ t^etlteii 
fl$ W ^offiUn in oier, bon einanber tma^^ingigc 
iebod^ ottf brh §all eior« duffeVen Hn^xi^ti bttrc^ 
batf m4(^tt0c Sdnb br< |et»etnfamrii ®(auNn< uitS 
geitaeihfamrn ^nitereffe enge mit tinäni^ ittbnnbe* 
vi, ^on^epem 6(n £^ei( l^ieU Sliemahbeh f&r w&ts 
big , bcm mblic^neit 9^<|ter Siifd ioK£)(eilkfe|(e 
gii folgen,lte i^tilktt itnfelbtd uiiter me|rm^etb« 
(diipilrttre , airf bm$n ^rofopef (^vofoj^ bir£(^ 
tte) ber ifdtnf^iu^t tvof* Sfit^top blcr QroÜfie ($jn 
I|^, 9taM, btr^ef^oirne genannf^ mil tt^bn^ 
geniffen) ({ellfte fte^ an bi« <Si>i|e ber ZdboHtrfti 
-^ l^einrid^ Jtrvifuia 9Ön Gd^mamberg unb SBebr« 
li^J&^tltn bie J^orc6iteii> unb ber r^iitgUc^t frj^ 
. Unt^tnt, VrinjÄoribul^ Wc ^prägen 

4tttR SBertrage >0n 2U}(<ui gef(()e))en^ j^abcn üitr cr# 
ja^U (IV. SJ, e* I4.bi^ 2i.) Im «eben Sllbrecjrt 
90n JDrfierreic^^ ttfer^er 6tgiifmunbeti in bierem 
gtaufenooOm. iReinun^^frirgi . ttitt^f U(t ,b:eb9e(tah« 
bieii, unb iit UtBoißt\ Int r6mif$eft; uhgartfc^ert 
ittib bJbtnifcben Steige fein Sla^fbiger gsh'oi-beii 
l||. »obitt gej Jren . bie »Ifeberldgen Ut Wttifm 
uhb ®(^(fifen bti^ptvifuni SiujTig unb ji^ni^ rd^im)>fk 
hifft »ertr€ibung bon bVm bdagerten üttferf (-^jpett 
Sufp 14^7^ unb bir no(^ chfr^renbm gfu^f br{^ 



Digitized byCjOOQlC 



♦- i45 ^ ■ _ 
tm^ nnti ÜUtnbtti (1431 (eo t46tt «tÜ8tt|i)jittl 

fiiitinii^ii SHe^aplta föi^nt sii^ fftittg isi» 
wen, We ürtttmtßU^ fl^ftt mUM^^ltmi^ miA. Vi 
Öo^MN/ JReifm RiOi: fMiirea faitt eiibe Seritoir» 

fi«tt|cti Umfang.tn ^rfiiftiMid ikne> ftiief (eitm« 
«Wfii0 tri(|ili4«ii entitt) itur tttHtMÜ; >#! fi<fi ((«i 

iUHtt Jbi» i^ü^Htißiffft iwm ISv^tPHni Ifiß' 

|it4ititjrr^til)(ttni|eo,.9it. ®iginuhben-$er(rpg((a{fcR 
i)ft(t(r^(ft9ty$n<iii4rtib((n; fiji^nüoif f rieben«* 
Pifte» gen^efeor |t^ itptu (&t Im jii (inei 8e^tatc|t 
Unf^t^upi #j( feineiü Jtinige ^10 ^c(Ierrej(^V 
46«r {t# I4f 1^.4 ivo^ <ti<(t be^mnen, pS on^ 
«ilr^^Pffnitildf^/ if'^f'i^ «D^.ber $<ii(e jtt 
jiielM; 9btt $ia..vttiitUidm etpli^ <^li Miaig 
m\f eiMlittit iäßix^t^ mU beut SÜcbeneii ütip 
^fe»/ «(# «ieii^tt lütt dfei((|(ni jtt. nroojirea; 
«^ attf w^takMli^tm ©elbinange^ obee ei^« 
jMH äa^ttin, !i»iif>ttmnm^n ^iQb^rnif , p\ftt 
§ma \n eine» fdwr 0\tt\^a Stofdflfe 4uffer(|ür 
f^\^t^(m* Oi^iniinb woRfe fii(^ mit brm öi>«|ra{( 
|c|Mi4xn froifoi^lftriiM«^ in dtit^fi it^laffe», irnif 



dby Google 



— . i46 — 

i^m in dgrner ^ctfon iia> in onea ftinjen Sinnbtf « 
fitwflmfPt 9ft iittmuaiautt Jtftnig .megcstn ge^ 
tattflm »ar, fe^rfe ^rofop ivieber an Un ß^inim 
Sen, bmn 9(afetep er bnr^ Slberlrid&coir iB(>rf{elltttt^ 
«rnoon hct f^iuttffifl,nn\^ von ita Huüittt^{$mu 

XHi tmptt nnUr^tAlnni fp«nn ^r^fd^ an, 
fn Ut ftiftttii^en Serfammluttit Ui Stlt^tntatit^, 
ntl4ttt M^ iet, in ter 39 ({en Git^m^ ?|it r€o,m 
(iani (9Csn jDffoier 1417) seselftenenSe^eiffnoi 
nun rnMicp iit f&aftt sufnmmnifliffeten mar. 4Im 
9ten34n<r 1453 empffend fit ber JCartinaffrgat.Sn^ 
IfonSdfariol, berfelfre, melct^er le^ tmf füni 
Sittnif>nUt, £)rttarnnft Jtar^tiiaCi^^ue ^mt imetu 
^t (affm mSffen« S&nfjtn £aig[f' long würbe fif»er 

, bfe foflenaftifen vier ^raderürrtfel; bdl ÖMwß 
Iben^bcrennfnil ber gemlffigteren SoMlHten^ W«|^«* 
liri. 6ie fbrberten bdrc^ biefe iittiM in^ftefi^Abifc 
re ben 0tnnf brd 9(benbnia1^[eJ( ünki Vtpbtn 4^ 
Ifatten, bie frepe nrtb ung^^inberte SirrfQubf^Hnsbf« 
^ottti ^pmt üa^Ut ic^tVtt tt^o^;4)k«ntfap« 
tiung ber9ei(H{(fii^tt oon icywt}>m'vbil0^\itii9ütm 
ie^, (Iretifle €ir«fe aBer Jobfmtbilrt^biir* t«f JB^l^ 
HbfleOnng dKer tiitnnb^iiiümy üMtfiüfPim 91^ 
trinkt, wpximM (le ober oöcJ^We SÄe'ffey^bÄi «8i 
tiif ünb bte metfien (Saframit/ti^'^^tiettri.' 9RoA 
%h, »\timt Jtt era4(tetl*;*^Ätt^^teiii- ettbfc;>uii* 

Hä «pruio'^kn bie »(^tolfc^fhÜbl^prbAertn ntiM$ 



Digitized byCjOOQlC 



- 14^ - 

lid wteber iiact ^ßoitfe; — Ihtf *nn fuffe folitti^B 
tun na^'^tad eine 9tfanUfibüft htt iUitjHiiim^, 
t9eli9e 90R ber 9RdfPi0tiitO ber *a((f einer; l)ie bereit 
f<&ienen^ ffi^ mit bem bemiDiiten ®eitü(fe be^Xelctel 
3itf¥ieben }tt (leffen^ unb «lirn ber nn^olbigen Gel^n# 
fttc^t aller Odterfanblfre unbt nacb 9tube , not^ th 
nem@nbebe<SfitgerfrhÄe9 nnbber fc^rednif^enSSer« 
l^eerunsen.mUitarientfcbar ^einj^eif Bort^eil p {ie« 
^en »u^teo. S>M aberibmal^I nnrer brpben ®e({ü(Un 
t9ttrbe ^ewUnst^ben anbetn brepafttfelnbnrcb fln« 
fi< SofS^e ottb €it<f(^r4nf mifien ba< ®tft benommeit. 

9fm joflrn Stooember i4js' tiHtrbIm }« f>ra(i 
biefc 4iff# Wdliibeiien arriifd nnterflbrArbrn^ nnb 
stm Sdner 1434 Mf etoem tattbtage iiracrbin$< 
3or anleinen Unnoi^mr t^erflnbet. IRif Steigt 
(eiffen (ie bie Sanier »ftompatroiet 0^ benietti0ea^ 
»clc^e bo« fibwere Sl^err niHfonMtr lUitDJ^l nnb 
9k^rt(ii^(eti enblic^ bo<( «MNIertbeien. 

SQein «oc^ je$( »ar bie GpaCtnnt iipi( oii^^ 
v^Oi« 9«bobett. iÖie SQ^ifett uob Saboritm toei» 
Serien (i<b bortnddt«, UtfnkSü^mpaUatm beoinfref 
fen$/.aKetn {um 9ifid(e »aren ibre. Silbiterre« 
itnt^r (i|(^ ni4^t mcbf <4iii9;^ 9toHp be? 0fofff. 
unb bejr . Slelne n^arem ini^befonbere na^ ber 
9^rgebl(4|en Setofletitng bc^ ^elbenin&lbifl »ert^e^ 
biflfen f^Kfen,. unb ntK^bem ttogläcttifbeii' Staube 
|im M bie.X>berpfa(s^ aaf fveltf^em bi< attf 139 
ftaim bff t^ie .^«oft bfr j|ab«ii|ifti.ir)i(ftiia«e(| 



Digitized byCjOOQlC 



mntU, bergiihiU t9n»»tMQl, Uf fte cfnoAbinr ^te 
erdfrr ao bot Kopf wiitfcii, bic ®((^iE9rrt«r joim^ 
tinb nur mir brr j^l^^ 9t&|^e attfettiotiber 0ftiff 
f(R Mrb^fi fotmlm, fn, ba^ ftrofop bet Or^p, 
bocb nur Qttf fuf|( S^tt. jit belr Vart^j^bcvfr ^m 
traf, vttl4f€ W Xot^pattoftii «neitMnifm .ftQ^ 

aSüfff ifscivatr itt» tricbiii mi^itniu. :S)rii£)ber# 
brfe^ ttob bie ^ial(6aUerf(^af( be« 9{eiji(^ ub^r* 
Iriigen bte iEasb^rrreir Bcm «tef ®(iM§oii»|r9 tnoii 
^r|r(|^tt ottb otHtUu i^m »u fricolic^ 4>ber itiu 
gerif^Mi 9ef(!biffen a(l Statte iip, 9Rettiborb t>bti 
9teub(iii»> m^nfo 9(^tüHttti$n ^tH^tin, K» oon 
Cieriift^/ it^b J&a9it# toa itoIoitHrdl. ä)ic W^ 
«crfoftlrti^^a KrHtfü ftrcipp airf ber ^^rugct 
^etf#(ibl finau«; frolbp bnr ^rofff »enü^m bie« 
|k !Ra#H(|f mHinr 4ier»iiiif^tt9scti/ bbb bä 
®e((vriu«8 ^ilftQ*^ äi^ , »l^r lorlibc« et |t]^ IR^ 
hot^e 8<Ic0rn l^attr, ocrformntr frin Safler mir aU 
leti Sratiten utib S^rtwutiberett, ubb m -^ 9tou5 
iiiib 91^ oüb grufrfSttlfH bejetdtiefett frineti 3ufl 
» itttn tamim uttb IM^iiiif4)br«b , m a ^i( 
mir Vrofdp brm Itiritifti ^uMitu SBep eipan 
f iibrdi fie riot twge^rif -S^agm^rg (ittf> ba« 
^rcr bei Sadbbrifm unb tfldnbe iNfberte (t4^ £»er 
^r)ib. «to äo({fir Ütap 1434 S^ftf^ob bie e^^lct^f. 
Wttin^A ton 9trtt|diiy tt&cfit im Sruriiifc^ritt 
f(^X*'bk iSdfleribttrg i^^iTy (fef abf r frine Sßilttt 
ütxf biet*!^ frviie S^tgrl^ng »oh bro RrmftrcM 
bff Xnfr^fiflli lUiaM |tr&riir|rn^ iti perfieRrfr 



Digitized byCjOOQlC 



r- 149 — 

%ln^t. pk ein grfattg , tnif wit^tnUm Umu 
fftnt/ in ȟber Unorbnotig ttatitn \>\t Zc^tittu 
m^ tfyttm Ißoti^iHetwt , ntdb nuit mnhtH fi$ 
m^ aUeinJ^rb t^6|(ii|^ n^h omRammme ^ mit 
feiRer.Setfirjiabf- 9e9be Xj^tle bfÄttgeti mit eiitattf 
btr in bie aSiiAeftbiirg ein ^ A lourbe mif nttoeN 
f(M<((^ €rMttmiti0 ge(lrifUn, ober bal 9(fi4 

boibfn eiitnbf. 2>ie rabprittfc^f Kderep ttntof 
Cjat^ef »IIb Ser^ fTo^. ^rofop bei( OrtfF^, at^; ' 
er b«< e<»a^r(r'> (l&r§tf mU einer \^nbtf9K feiner 
Xai^fer^ fii beit bi#ü(len ;^aofett ber ^eiiibe/ unb^ 
r«^e iiiib pkf$tt f# lüfige nnfer ibneit, M er 
ftiitiM^s erf(^l|>fi itttftr beii getoalrigeii 0lrei((eit 
fetater äberinic^sett tefobe firf« 9m(M« '^M^^l 
fnbttle fi^ , i^ bin Zobetfftof |e«ebeit jo M^^ 
3Sai ftlgfe iii# 0r4b V'^'bp ber it(ifine, farbu^ 
von ^orto/ Rtl^ae) i^oti S>||ba/ itnb S<^flftitac| von 
Aetytffoisoici onb mrl^rere anbere |^au|>ljrett(e ber 
p^^Un, ber Siboriten ober 9<k>,o beerten ben , 
9Babi|iIa|« Säger, 9tpA^ w\> Jtrfeg^inaflc^inen 
»orbeti ben Giegern itir äSenfe. 2>iefer fftrc^eern* 
(be %at entfc^ieb enbltc^ bie Sl^teber(ar|lentittg ber 
Xtt^e. Sßit €nlffo|enen nttterwarfen ff<( nac^ unb 
ntt^ olle/ ttnb felbß a^abör, btf Stiege nnb be|i 
fefleße et> ber S^boriten/bfnete be« fMnbt|<&en 
^^eer tinter j(ewiffen Sebingungen feine Xbore, nnb 
fomtt' mat ®fgi^nmnbJ «tt<f\Mrnc^ erf&at: „^ii^ 
«eil f jinne nur bttr(( ^i^^mtn bejmun^ 
gen merben* 



Digitized by VLjOOQIC 



•^ 150 — 

üftao weif ni(|t> pl biffir fUttiTcrttufl .Slsil« 
ttiufiiMl ttte^t eine Huje aUeiffaftunfl. ^bct eine 
Id^lflttiit«^ «u«(ru*t war. 0ewt|i fp, b«fr «e> 
fa^r üoii «äffen We »diintigen W StmcrJi »Äff» 
Hfgt, ttttkM jmii aBtberffÄttbe bertinktf, wo* 
M f^nft feCfter fieWeöl mib «ufflerifben ^iM. 
^Un ip «rwtf i(l, M raf*e«r «inbrittflen , »enn 
etferner Sl«*brü* Wjt, «n* MeÖerfi^eleJettÄu** 
fitianbrr jn fprettflen wrmSöe: . Sa« ttnY&^Hc^e 
SRUtel bf« Sttfc^auenf unb ,%nf»hwa mag fii»e# 
m,, über (dngfanier/ -- ba# bi» <5mbriii(|en« 

f^neffer, iiber^jefiMf*^'^ t^*«- ^^^ ®'l^" •<* 
fiberbte^ nor anwenbbar^ wenn balJ^anpt weg i(li 
e« war f(top e{9 Oarbat^ be«^Sa1M, baff e^^CM 
nen grofen nnb einen tMnen^^tphp gab« • ^t(e 
nicbl bie 9^(1 ben alten Siifa wrggeraC(> Gigwnnb 
Um bte (Srf&Oung feiner mptu t^mmtm^t tt* 
lebt an 3(ifa» Seben onb asirfen bieng eben W« 
hg ttnb VUti. €genbtgfr; -» nnb wag n0i( 
ben 2ag {UDor gan) itnntdglit^ fibien; wnrbe nun 
burcb bCpffe SBenti(fttng ber Umftdnbe rrretcbe« — 
S|n g r ff e r 0let(i ruft biefe Uitt^nbe äug bem Ket« 
4»c brr ÜKbgKcbfeiten l^erauf , fo wie er fie^aben 
n^iQ^ ^ ein witetlmdffigrr nimme (te^ wie 
er fte ftnbef; unb nfi^t fte, fo gut er eben tMn, 
— ein f leiner mf#i pe. 

QBd(renb eigfgtpunb burcbi^^fen füt^tetH^ 
Srteg in defabr (ianb, bie Sro^e SM^men« pbAigin 
ferneren; blieb ancfi Um lingarng nic^e tttiange« 



Digitized byCjOOQlC 



— 151 — 

foc^fen. 9tut bfo e\4in^tit brr Zl^itnfolfle, bfe 
Sefc4tt0un0 etnr« oerberMf(^en3»if(&^nrei((#rc^ieit. 
0efi((ere ju fr9n,bar($ buOermdMitnd feiner So4« 
ler etifa&rtb mit ^rrjog SlUrec^leo 9oni)e(femii(^ 
iiiiftii tnutj^voOen, b^rrlicf^en S&ntHng, dnitfleni 
6obttt bcfFeii, mit mrfc^em Gigi^muiib bie i>bm 
ermi^nte SrbeinigUQS gefd^toffeii Me:(im S]Nril 

€.ben im 9inhdinntUt StirtbtntatUi ivi (&on^ 
fkatt fam Sifli^mitnbm bie idxMldt Stoc^ic^t^ 
ftritt $ikr frp auf«^ j^attpt sef^IagCB, aBc, bvi|^ 
Selb^emn , ^oi^antr oon Aara ^ Sobaiiit 9#q :9Ra« 
r0t( ttflb ipaol e(tkf9t gefdttsen borc^ bie lltiglao« 
blgen, rigentlii^er bittet (ie 2i(i ^^ovMtbp«, ber bie 
3urfeit itac^ Soltilea geloA l^tte, in ebrttbertrfi- 
gerifcbfnj^ofottttg, bie SBttt Sranfomitfdb 8nm 
SitftätUt M S)eipQUn Saj^r gemacht, ndbm|i<ft 
bttr^ bie fremben Seinbe ; $etr be« Sanbe« )omer* 
ben, ba< er i|nen verriet^* 2>a( auc^ ibm nnr 
ber Äobn offer IBerrdtber {n %^\l, boji ni*t er, 
fonbertt ein tfirfifi^rr Songidf ' Aber 0olnien ge« 
fe|t mürbe, trieb ibn nnmutj^tg fort in fein »dter» 
li^ei erbe m^ eattato, fr (larb noc^ im glei« 
*en 3obw (1415) 

^ep feiner 9t&(ffebr i>on SonfRing f(bien 9$o#« 
nteo^ Sfftepung in ber Zbat M ftaifer« irfte unb 
ernfie Sorge tn fepn; 8r ft^lng (1419) ben San« 
Stol 3fd(ft Sipp > me(((er faifL (Uif bem yio^e blieb. 



Digitized byCjOOQlC 



2 oarlft mnAtin Um njirbrtil^iti Z^HI&Htütnt 
xt^HuM, Sy^oia, $err M ib^li^n muffe nü^ 

bernt^ ^aiwwiii) (äfft bittre^ feilte fiUntetibfii 
fitiMi^en 6i|ettfc^affeo eitte btitte iii4(|l|ge^ipar^ 
t|f|»4titb (ii«2tsi) erfaflntefi elitatAer jbkrebiey (oft 
itifiNtt it&tnie al< tt ti a 6 1^ d n 8 1 d ititt geCotett* 
bar{( cinj^ellifle«, geereuejf SnfimmtnviMtu >«i 
Saiib (esen bie Z&rfen ju Der^elbtfiem 

IHe Uj^mif^rii ^Mü itotmttu BigmttitNH/ 
^ifi )ttj|8fel(eit , tttie K tu n r a f ^ bie 99 a f « <( e 9 
«nb b(»i V» e( 09 p ttr< in (i# rtfi. itab beit fepjatu 
tifiir<(ett JCnirr», 3 of anit fpoUoi o s ii f ^ bet 
M i^m 1» Bfe tt fierfftfiBd ttiib briii0eiib^ ^fe 
iiAt^Mft^ (tttr mit {ic^ Seitfvttcftitdgen |U etif« 

' eiti ne^er flUnf^O iit emUn tkf ®tg«ufi» 
tei^ neuerbiitg« {u beti 9Bafrti. 9i4> f S f <in» 
fpmirrd^/ me(i(en SMd ® (e))r|<iit a(f feinea 
Sta^f^litt in (Seroifti ciniiont; unti Cigmunb N« 
@<SUtaet ^atfe, itsUUftt bm tj^titfl." dalam^ol 
Ofurbe l^efttg ton i^neit befc^feo^ iia^ felbfi ber 
t&rfif^e Sntfaf jog in emifleQ 6(^af m&|il(t beti 
ft&r5errti/ dKein aM SlHiuraf^ m(f «ufferoibentli« 
^er Uebevja^t anr&(jffe^ f4^Iof bei .Aftni« einen 
9Baffen(iiIlfi4Db unb fliberlre^iieti ^liirfen ba« e^lof. 
U&er bie (tfüibeii ft^inbKc^ beo Stfrirag* ttte ber 
r^fle S^ill :b(l f^ittdU4!c« |ffnr0 ii^er brr^ XIo^f 



Digitized byCjOOQlC 



^ 153 "^ 

mit mat, (tiri^eenfte mil Ue(ar(e«efi(tUiinb Vtttf 
«tif i^i renffiM gellif ^ene ^4tt^«in. Gi«iiiiinb^ 
>fti 9tfitf^0 in DoQrr £>rbotttto p tamerf^cdfi^fit, 
Iffattb ft<^ eben ht9 ter ftacffbat, tuib n^orbe mit 
^eüatier fftolb ooit brm Strafen filq^b«» «(^k Sof<« 
f9n$ in ri« Gcbiff $kinetngfrtffernob gereiref ^ S9f# 
fmt fetbß #r( babe^ inj Ib^fltt , tmb enefani Mr 
sirie bnrcb ein SEBnitber. |>er rd^marje 3 antf^^/Cfv 
irfi^c» 9obIe/ breite bin ffftcTjng» (Signittiib Hrf • 
feto eigene^ C^Hf eilt^ i9lfbee abffofen, (fm anf« 
innebmen^ ober brr {^Ib iii€rf(bm4(ie blrf, (eii^te 
Slited ber Reltnitg ^ jfi» lange n^ eiti «(«slDef fei# 
liey m^jftogefl^ien }etf(HM bem feinbn^efi Sto 
br«tig «Mflefe^ bdebe. €r ffarb wft i^neh |Ui(i 
bell l^te^^ttuber^ an ben $ $ e i^m o^ )) 9 1 e n« 

^limi^tt ||»ar QHgiMittnb btir(| ttitfrr|anb^ 
(nngen , bem gef£tcbfeien Snmrat^ in feineni 3t&« 
ifen in aRefopft^nniien nnbi nnler ben Zütmtifl^itt» 
be in ewetfen^ beren S^eobai^tong ^et ^fenet Hn» 
$rif tbn (finbern Mu, feine flanke Sroft gegen Un# 
04irnr pfcr gegen Spjan) tn n^enben. ' '' 

S6nig ZMrtU ttflittt fernerl (am 9. 6e|i(. 
i487) OMgUmunblGc^miegeroater^ben (Sfaftn J^er« 
^onn Mn CiRp |um Ctb«« fö^iüitnf, ^) 



^ ^etfiiatitttf SRiilUr <Eaibariiia ipat Zpdrtfa« L 
ebltcbe Socbtre , bcr {fingerrilpartfo binAeden nur 
ein tt^ebf li$f r Ovbn / bäbee q^^BU fße SatbArif 



Digitized byCjOOQlC 



■— 154 - 

f^itnün wuiAe aüif^ ® e r 9 i e q btml bd# nilau 
li^t i^Mi an Utigarit g^fnfii^fL Üi Wtn/aU 
UtU ®idt^ittfißb e« biarottf an, ha$ Me Unflarn 
aUti 9Bifbti6^, wat f&r ^e gef4ia^^ titir bettt^äii« 
(4^ firiacr (Bema^linii gu bünfen ^abtn, ba$ (ie fo« 
tnU um fo weniger ttmai hait^in einmenben foff« 
fett, writit eritmftttm bie crfkn Jtrottw&rben itiib 
«'i^tf^lt Srft$ im Sleic^r anvattantt. Oeor« 
9r6ttfa»iir4,;K(iiis fitf]»(an« Stai^folger, »ermd^t 
s te fd9« >Eo((fer (£a(l^<iriaa ütt <Siftiitt»tb< Sßttttr^ 
Orafih Ittitd^ t^on CtBp. 9t trat Selfirab as 
tf90«lit4i6, utib gab buifew bamit, wimo^ iitr 
ir&ftc^ SBeßursutio fititer Geroier, eine fillnran< 
9i<fitiftf S^ormauer,. ^agfsen tv^Mt tt (1433)' ein 
eigen j^autf in £)ftn. jttr j^erberge , ferneres tftap^ 
2>ebrec|in, 9lunrac«,^9te0e|^ &alcmhmtn, SiiU 
Idgolvoriinb anbere bet anfl^M^^^M ®&ter/ auf 
baf et mroisfiett« ein retifeer 9ri»atiliann bliebe, 
faB« Ximiratbti Sotn i^n ani feiner 9teftben| 6e# 
mehbria unb äud Serbien oerbrdnflen fMtt* 

9ln^ bte f ebbe mit SJeneMd dieng farf, unttt 
tiocb tin0&n|itgeren Umßditben. inbwii ton %ed, 
yatriorc^ i>an Slglap^ »eli^er Cigmunbeh («Siebe 
benttn^ fc^on aui bem MtiQtüXtUst befannten 0a« 
i^orgnano an0rgrifen|^atte, iüfttiitfe OefdOiafeit 



üU ttfttri»ator betrat^fel »ecben» 



ize|dby Google 



(lesea eitm SAr^i bev 4|ii. ftey ürtem m^f ^ 
no0 ttntcrft&i^tt, mtt t«t|t fitorht^ eine« gqtea £|^ri' 
M fdoe« e^eMe0«. Süc Arofoi 991t dir) uiA 
jti<iin frUer PulPittn, habm^ eine wi((rtAe 9ipu 
matter an bet geiftlic^M ; nt» fo ttni>erle(^i(brven 
9tai(t fkiniltioi. .^ippo t>onjD)oraitta<bt^ ivieber 
(albe ttnb Mrrdlfktifi^f .SnfiaCeeo, ber HiftttU^ 
Gtatfbaber^ 9raf Sriebricb t^oi^ Dtttnint^ oet* 
IobtCx42o) gedre, Sellttna, Ubine, ber »enetia* 
nifi^ Hbmiral, feter Sorebano eroberte eine grof« 
fe 3ab{ nnaarifcber. 6<biff? # oatb eittanber ffelen 
aimiffa, Catfaro; 6pa(atr0, Zrau, bie Sitfebt 
Corjoto, £e(ttia, ttnb 9ratja.(i49i)/ 9rioa|Io, 
anttoari, ^ulcigno« — 9l4|ttfa br^ieU feine 9rep« 
beit, m\l tt wm i&tütt^t. (Sup^n» Cofoccia/ 
d^tifili Ui 9ßlattQ, ^eriegl/ber^eriogetDiina nnt« 
fiblofTen loar, nnb ti bieSenettaner tiicbt mit brep 
Seittbrn |odlei(b )tt t^on ^ben moltten. 

®o mar bnitn ba< SeFret ber Gignixrte , ba* 
bie Srobernng »cm oan) 2>a(malten oerorbnet/ uttb 
jene f{o(ien iSSorte flmcbtfertidet, bte man nnter 
bem Silbe bei ^tofftn 2>pflen , Sboma« SRocentgo 
lieft: 3ttfth^t€t ber turfifcben eee« 
ma^t, Ueberminber ber Ungarn^ ber 
Geerdiiber &^ttden. 

%txAcn fonnte ttic^f merben^ meil Sigmunb 
fein dtecbt aitf t>a(matien, S^enebig ben Seftf be«'- 
feiben ntcbt anf^tUn moOfte. 1428 fam ein 99af» 



Digitized byCjOOQlC 



ftf« Stt§e !!«(( 3l<i[iett |trm ^on^fMige bar Jtajfcr« 
frone im? <5i(|it«iiob (¥d«t 0e|i»fiif0Cit/ >fe S^or« 
biitf, (eine U^^crfbtt trinte/ itie i^ii eine« t»i((if^ 
fitn 9le6ettni4ff Nr^o^mri^ (Hn ttn^fh^etf ftnfe» 

tticSi WtUtAiSdfu eisfttle mi^mib biefer^ Seit 

ienl4«b murbf (i49i) oflf <b4# ftr<iofii|i|ieii[er|^eerr/ 
ber atagi^at wn ^r^niNbf {o.bir <Bef(inaenÄ||tff( 
0(ft^{e9Vt« S»<i^^34j^revliaraiif erneneile <ii^ bie 
f^n^etlii^e Q^abrimb/ioiifbe eine .^ouflurfiK^f 
bf4 erßen^ j^ngeten {Betitiiel iftnifc^ ben b«rp9|a^ 
tiftttes Qielfittöi0fnii.l|) .^ 

:pie htv^ii^n StUter/ welchen 6ifti^tttttt(b |ur 
iefferrn S)fwal^run0 ber <9>r4n}e einen Sejirf (5er« 
9iett< eiii0erdmnt, tyiirben (i43s) tton benXMen 
ii|eberflema($e. 3i(ren lob t^dbtt i>iti9g SHbiecftt 
oon X>e(lerrei(^, be< ftaifer« Gc^wie^rfo^ii (1435) 
«ttb {mep 3a^re tta(^ S((6re(&tf Gtf^ «rnnratd« 
neue sroffe SlieberlaQe in Geipien im SuCp (1437) 
b^rc^ ben ^erppten (Seor^ Sranfornitfifir nnb bie 
wdavii^c ^((f^arinee^ bje 4o^ooq 2u|fen ef» 

2>ai| btefer g^offe S^or^eil iitc^e ge^ftrig oeff 
folgt mxUn^ l$nntt, lag mp^( milunler in berUo». 



Digitized byCjOOQlC 



■* »57 r* 

jtifda^f^fU brr auf ^em 9n|iitrger ' StttiMoie 
(iskii a^^ri 1435) tKtt |eii»9<^&^teii Jtri(g«»rffaf' 
^ng^ Straft berctt bc« ij(i[i^ ^i^te £«fl »ar^ 
tite lieNrna^e ber ^f((|i|tmA«aii|iAltca iMtb i^r 
Ua^^aüttiid < (etnl4K(i4iet .jgpu^t&ffir ><wf. l|(p 
«inift<.WW,\ aä&flt l^f^rt nidftt )«reu^ieii ,.,ivut)>e 
.«»«.fttri^d^iser 9{ai$a^4fti|^, natj^ W« §o|fc««f 
bculjV^rii JKH^4Miiim^I^ii)(firnl>b(r<3iis^| .»fr 91^« 
^faOfn.tttikr ien Slai^^M,beK. |>l^(^l9<^4|inr ob«r 
Vrdlaten ^ ber i^jCrfiS^Ii^l ^|1|k« ^ ;9<tr9nfit ttid> 
€W*v 6*0.<Sfirttf« W ^(t^ilf^ ;H)V^ flKfdntnt* 
ffn ^xssAffiXi$, )>i( iSMOung M iMreyßltffeii '') 
SRontMl aiu; i(kr<a Uw|ei^lff|i.-«^iHr Sti^agi'on««, 
bief<|irtftlt^c 9fufj(ii^tMtnft,||rK;^«U6iii9Jtt<r> Sf«. 

S(9ttd(ie )ifi^ atrine;rcR für .iliif^Affiiiig ^crnH^g* 
^ SBafcn 9(t»rkM({ 

.€«M4t'f w^$rW«er..SJciitrtfiuij, baf Sto* 
^atteit^ .»>ljf bjtfe', ^if((fee Me SSerl^eibigusA b(» 
' SSä(tii0 von )>m duicti, SSiQcR « «on ber eitt^Oisrit 
3tt{)iii|tntfn^{rfnti0 unb beä Sfrptrdflcn fo oielrralf. 
,^9Jliid. motten ^ bur^u« n{((tt DMidnet ibarrn/ 
beto,r<iff(nb«i 9täu6ii'tdfri. cioe 9xU\t ja fe^ca/ 
»cl^e bie $aifi(en mc^rniaDr« unb cinWaU, un^r 
yror»i>« br« ^rpffrn t^<fier Slnf&^riiitQ bi« in bal 



') 3» it* ^o(]|r (j44^) bir i»aniig|l(« ^»f«r «itf 

Stellet > v»a ^tt# \ii0w%\iti 

} .. . . ■ . 



Digitized by Cj009 IC 



•^-^ 158 '^ 

Itoifflen i)f K'ttnb 2ye|tfiff6rrir(i wivi ^ier f^Sric^C 

dfiiswanbt, itibem ef6!&fr(]^eitigun0J!rfe8 {m ^tniß 

ftn dnnt ntibenttiit l|i, unb nur rine ÜFffef ooti 

OeT(ü({ifn ttnb UhfiVrti frptt fanit. 2)fr Xri^g jar 

Slofbtt^pre müf > foü rr äiibert feilten Swerf rrrefi» 

(^rn/ 9f en f { o frpi bem ^fan nat$ tinb ber Seif 

ttac^ , diäf bd^f bem gMibe' brr ^onbrcfio^ bhiof' 

mrfen toerbeii tfi6gf/b)f9bf fr noc^oOe We grof* 

fett SRitM frittt^ ^litie« lirfdmmeo g e b r a (( f; $it' 

'f^mmeti se({iiilittt M« V^'ii'^' ^<^n aber au<( 

burcf» irgettb ein iraurifle^ €refgnif f^on im Sin» 

tegintt ouf bie^erfbeibfgong jorfidrgriooYfen r fo 

Qitt^ wentgflefii bfffe fm Jtleinett mit ber itif^ttn 

ttiiaftttHtit , 9iniifff^mlft gefc^e^rn; — ^ unb fär 

t^pbe/ Htttlt iu60Ki$|!en #uteß ober au^ tiur {um 

minb^fien Uebef ttohrldf Uc^e Sebingonigen ftitb foU 

(be SRtttel, wie Öiflmonbtf obgebdi^te Sefrele (u , 

iiitgetvtf.^u farg, )u fpdt. 9)$e((^e .Serec^attad 

f ünn barauf gegr&nbet tberbirtt ? 9tur ij^ e ( b e tt , 

wie ^h^nn i^ani>abp Cdroin tinb fein ttoc^ griffe« 

rer Gobo tianen beit Stangel frember Jlr^fte bur«^ 

bie eigeneo erfe^ett, aber o i 4^ e f e b e 3 ^ i ( / i (6 ( 

) eb e^ fi) Plf bat baju gerabe aUtma^l einen $ee« 

re«f&r|ten^ toie b^r groffe Oubernator, noc^ einen 

Siim , mie SRatt^id« in S)eret(f(baft ! 

3tt ben€ier(64ftenbef9ler((< onb ber gef4mm# 

(en (brifiiicben 9Be(e jeicbneun (i(b au«, ber neue 

' jtirc^enraf ^ jn SBafef, 6rgitionbi Jtaifer« 



Digitized byCjOOQlC 



~ 159 — 

f r } II ti tt dl. ^U Sirlifiltunfl bcr {^dufer G o (^ fe n 
titib (Straubing «^onanb, tinb ^irrmit bkSr^ 
bbigung jeac? €:(or ititb Ui nicb^rbaprifif^ca i^er^ 

' ' ' ■ '*..." 

2>ie t>oti SRarfin V. (u ^aota unb ®iena gl« 

lalfenr iBerfammlanfl m4irbc mifl^rne g^rni^ (benii 

rr od^rk so^ tamer bte (iiBc 9lbfi4)i^ ber oon aU 

Icfirebdcl^ ^c^niifen rifrifl gevunfc^teo, abcf bem 

6l0l| ttttb bir .^abruc^t ber €iiri4 im g^^i^^ft 

((Mrabe toibcifirebrBbeti 9kforiitailoii ber Jttrcb/; vx 

^«ttfl itnb (Bli^bertt au^jitweii^ettf itm Sebrufr 

1431) oai( Safel tvieber iofamitten berufen« 3maif 

|it Zage bar^uf ,ßatb 9Rar(in* ®o gleich flf ^naf 

i|^m Aber Jenem, ^itnffe Su^eu IV«. fein 9la4»fol8^r 

»^r, fo^rerglei^oebl f eiff^nbejrel ÜRircel / all 

ba< SonaUium (sollen ^ul^ 143^1) i9trr(i(( er$f« 

ueuiu (Affefkr Sllein f((ott um i2ieii Slooembetr 

unb Igten -Sejember mad^te er burcb offene iSudea 

Serftt(be#'ben Jttr^benratb gu trennen., unb fein« 

Serbefferung^ane unfcbdblic^ )tt machen* (Sr ^ob 

ibn auf ^tjeln SKonat^ auf, unb t>er(egu t^n 

na<^ So(ogna, aber fc^on ej^e^itefe SuUen anfa:» 

nta, loar bie erße 6i|fung gel^aieen^ fe(b({ ber 

vor^enbe ftarbinaOegae , 34(tan (Sdfartnt erf (drle 

(i4!.,gegen biefen unjeitigen ^^xxW be^ ^abjle« — 

,,<Sc^on ber o&Qige SBcHaD ber ^trcbenjucbt unb 

Gilfe unter bem beutf4^mft(eru4 fep ffir (i(^ aUein 

f(|otteiu {ureic^enber ®runb/ btcf JtonitUum "(u 

laden« 2)ie Sopen wdren mU aOemSlecf^le 4u(fer|I^ 



Digitized byCjOOQlC 



•^ itfd — 

fti*t (jur 8ra*a^«ief fin»«i, €^fepf« nttn f(|oit 
f)> 9i0(e Jtcm|iHrn ffititer «inatrber j^e^aürtt tv^rliea , 
o^oe afefferutia brr 2)in9f; £5fe nun diufi biefei 
ftift »teber auf, 9Wt etwa« ©rojfe« ffit Un gro« 
TeÄ flwetf fleWjlW J4t ^beit, fo mfijfc^wo^l aKe 
IffifU fttott^eit, mati ti*ei(r nur ftthen ®p9irt nkit 
l^t.*^ ^ j)a# g^ttje'ilt^ujfHumflÄ «Hb m 
nifücrt* fonai^ tii fefti«e jweyfehÖf^ihtCtjf. 8e»r. 
^43^) bleiEaflttiffirfWrefe wri ber ©*erfleto4ift «^ 
tt?« Alige&ieittett Xt^tipuiii« &»ev bj^n^^abfl, l0ornai(^ 
ba« m^üioMiit bpüf ea^ftt webf f «itifs^i^^beti tio4 
au(( ftnbet« iin)$ih «erlrgi mrb^it f^Rilf. KtKi^ 0i^ : 
thunb ({itiimte «amtf etit, €tt§en Ofbrr fk^ft «i« 
fofifl« |^<tHad(f{(|t^rf0^ttn8,baiiiiH{Rgi^S(tt^^ 
to^e^eh; 9Kl settoiltt 9t9^ trHefl $er jog ^U^Küli 
hui Siaifttn, Wn Glgbuinbefi tttoAnittt eüiptoüeh 
thi M StbnUttiom«, ta^ brr ^abft , nä0m *r bic 
^e6eneii8ri(!ert t>erfduiitr; hM fofllri* füfVW« 
Wrf I fohbctn tM tit>* ecii ttrurr Irrmitt jtifl^ait» 
tfen wirbe; eogeH aab tii*, Afberrlef ble iegeü 
,id« ÄbnaiHuttt ge^benrjt SJuttcti uhb bkjliJelflff fölfc 
$e* fcperlid^. «ber aucb Kft na* (24ffeo ll|»r« 
i434) muüenbiip i^lrt pibjWIcbett itßattn^ bt^oi 
i^tiiü berSorf!^ in beir S^rrfdmmluitd «t^atttt i»nih , 
be, ble Cöflrttf er ©efrete t>on ber ^oj^eU bi* Öci^ 
iicral. «ottjtneti Aber beti yabfl Upttm Wf^wJ* 
tfii* ®» ^äitte /betiri Jter ble flutt ®a*e ftrftegt 
burc^ble »ebarrticbfeit betr mm, bw* ©iaW* 
Äunb* «ufle »üb ralllofe tttffetj»6Vtt«dv . 



." ofgitizedbyVjOOQlC 



— itfl — 

t>iiftr tttttt f^cn ttiit {ivonjlg !gN)|<f rMtfi(i^ 
Miniß ^ßtte ff(^r unerivarm ^eii Crrtfdbbi^ ficfoff, 
^tc iraiiemfi^e fi^ntgi^ »..unb tte ftdifj^rfroni duf 
feilt. |Niai>t )ttrm)»fQngeii< ftbcr biffrf Btrge^ Sn« 
feM/ äRa4)t tttii^ iclgtd Mrann* ^ai^i-uylar btmn 
brt Ibrpben glcif^en Uiiicm^tiuingtn ftihif Später« 
ear<<SBl. e« XVI« fß.e 95 bl« iOCiiiibi28bi« 
<30« Vi^i'iH'S^^'^oti/ obgleich GijfilMiiobl Sun» 
^fgettPiTe. toi^rr Scne^ig, ^igu i|^ befeibigenbe« 
aRi^traitrnit 9tii djfien 9l09ember i4ai cmpfieRg 
er )i> atA^fanb ä^alien^ eif^jctic ftroipe . unb am 
gipen SKd9 Mja^ <>m V^ngflf^liiitAge (^ ftaifTN 
frone |tt Xf« auf Sugeiii pjfiben« . JS>e«^a^re gc« 
ba4^t, tbn in n^fliscn/ tu ^ieSeriegafig^^Sa^ 
Irr ^ir^cnratfKi^ ttocb SoUgna {u mUtgitu, i^ni 
^»fenjb .^uibeiniffr erregr, ja e# ii^i;{t\(fi i>a^in gc^ 
ibracfef 4 ba# (Sigmiinb fajt ein gan^e^ So^r tn 
Giena oerlicren mupte, nacb fctnef San)ier9 eige« 
nen SBortcn „mit wenig Seufen, mit großen &ot' 
gen liM in grofferVrmnt^'/ — aber bennoi^ b<t'<^' 
fr. er an#, unb Cngeng 8la<6giebtgtiii gegen bie . 
Sittt wn SSafei mar groffentj^eiltf einr ^pige fei« 
ner S&e(<^4i>iung , ba^ atte feine ltun()e. an pu\tm, 
fon({ ai^ fo manielmtiti^ig t)erf(^rieenen Surjien gc« 
fc^eiietl boiteit« 

3m-9}p9emSer i4^ss ctfofc^ mic bcm fii^ftfKben 
d^ut fhtfltn , Mfm^t llh , bad 4pau« ^aibfen«» 
SBittenberg, a^^tan if(^er ai^funfr* ®a(^t 
fen • äßiuenberg (atte mit & a (|^ f e n « £ a u e n« 
. XVIL Siinb«. ' « ' 



. DigitizedbyCjOOQlC 



— l62 — ^ 

.dNn* &tit ter ( b e n e n S u e war bie Gemelli» 

fi^f ttii^ 6ei&tftu e|^ttr(}tfnm( 9ß U I e n 6 e r <a* 

lein äb^firogen«^ GtsiJtttitnb 0ab C^uVsUTtb ^tt» 

IHt^um ; altern unb bem ffeic^e beimoefüBfiif 

£e^ii^^i?ifbri# bem&<r^ilbaren^9ta((# 

r a f^ tt j il^ e J ff e tt* ©0 belohnte erb« iteutn 

a)knfte, mliift ^m ber ÜRarftftdf miber bie ^af» 

fiten 0e{e«fitt ^e. O^ne dtfol^ blieben bie 9fn« 

fprfii^e be« ^^t^ogi € r i (( t>oit 9 a ^ f ^n « 2 4 u e H« 

b n r /^) df j ni^^tn ^i^natm, U9 f^mfti S r a u n« 

fcbme{0# 2ftnebttr0Sauf bem (2i({en 3$nee' 

1389) mftSBttlenberg 0ef4(<^ff(ti^tt ^rb^erein, unb 

felb({ jene eine< anberen £ieb(in0ei$ iti ftaifer«, 

Sriebricb^ o^n Soüern, €l^«rfftr({en wn ä^ran» 

benbiir0> b«r ft(^ fo0ar ftttic^ nm^ »IhtedbiH 

Sobe itiben Se(t|aBt^ii6er0«unb id oefammten 

griebricb ber ®lreitbare eü^eft bie Uei^rtro^ 
0on0«nbS5ele|^nun0ber€^ur unb be^;^er{9sii^om< 

*) Z)ieff;r'6ra<b<e fo%at einen fa(f(fien Se(en#(rfef 
ei^iimtmii fiber bie'fb(orfi(|^(ir(beft Sah^c anm 
!Borf<bein, beffen Oefc^ic^u aUbann >f^ntfi<&lcp 
fannf ^tma^t mürbe, unb ble iffmtli(fic Slteinung 
gani' »tber Cricb fflmmtc^ttcr (iib elen fo ftn^tlo^ 
6nbjen9<^bi{ wanbu unb hjitSol%tn^ ni(&t erlebte 
((larb 1435)/ »elcbc ..ba^, vorlaute Suierrjre ^e# 
JBa^ier Äpn|t(ium^ an feiner 6a(^e etiva 9atü 
baben Wnnen. ' ' ' '- ' 



- Digitized byCjOOQlC 



|a ^ü^fen (6Un ^intt 1423 , ittn Sluguft 14^5 
ititb i4tett Sttguff i42f(^}* Sr i(i (er Glammoater 
M l^etitigrn , tini§M ' SiMftbtn ;^aitf<^/ ba# 
fii$ f(9oft in feilten enfeln/Srnji nnb «tj^rec^r, €65«. 
nen gi't^^i^ic^^ ^^' 0&(tgen in jmo ftnien^ fpaUete/ 
in t)ie €Tne|{inif($e unl» 9l(l6minif((e. 

Hn0* löonanb (ölen Stfncr 1425) erWiflie 9lic» 
Utbaifttn. Stnt ik ]^ofljribif(|e (Sr(X4<tfrfic[ an 
Safoben^ 39]^4nn« eraber«to4»rer, meiere (ie, acfrt 
3pa^re fpdfrr> oti« 2ie(ie ju tem unjtanbr^tüdjTiflm 
9eitta]^I, granj oon Sorfe( / i^rem jD^etm, W* 
l\9pitm 9nttn, &1>niUt. So^onndl.ihefie Cc^ive« 
jjlrr war bie Oema^Rnn jene^ 9(Ibre(^(^ opn jDe* 
tlerriic^ semefen, mit wel^iem Gigmttnb ^1402) 
bf n (^rbf olfle v S^mrad in Ungarn' 0ef(|^(otf en ^(jte , 
unb bte ÜRutler jene« 9ilbttibt, ber feit Drep 3a|^ 
ren mU 6tgmunb« Soc^ter, (Sltfabet^ oerrndj^U 
ipar. — Sereit^ in fernem 2eben (IV. 85. ©♦ 2« 
bl^ 24) b^ben mir befcbrieben, mie er von (Sigmun« 
Un bte Selebnnnfl über bie nieberbaprifcben £anbe 
er(^a{ten/ wdcbebefitgeu Sinmenbunflen bte &raiti« 
miniMUtn 00m ^aufe 9Btne((fba4^ (u SRun(ben/ 
{dnb^but unb 3ndot|tabl; entgegen gefegt ^aitn, 
itnb mie bie ifterretcbifcb^n 9(nn»ar(f<baf(«re(ble erft 
nac^ oiertbalbbunbcri iahten {so^m S)ej. .1777). 
üKeberermacblen , ati mit bem'Xobe br^ Cburfär« 
Orn fVlajrimitian III. bie gefammte äBH^ntinifc^e 
£inte er(pf<$f. Cbcn bort unb im i^cben Z^tufiinf 

, ^ DigitizedbyVjOOQlC 



— i<j4 — . 

(XL d. ®. 86 W< 94, «»* iw«rt'n 3«f<1>l* <5. »34 
W« 136) <ln^« «M« W* Ur(«i*t!tKiN»Vt»«*> »«' . 
um £)f(lcr«el« »w ftim §*f*««»« «»f »•"» 

eigntttob« tt^U itUnitait »arm l«ir#o<««t. 

»m tnia w9 iHnm ftfltu »«IfdJiff« «»•» *«» 
«»««lief«. Ä6aifl8»«| »wU Uimttn^ »t* 
Via* rtnft la^m »dajetntift^ »nl» »cr|»«ftlleai 

SON ««faitgw«« «# Meffr »«»*»»»« »»»^ IP 
ytifl 6»crel««nb«r auf >»ep ««Ijeii oiift«^«««!*^ 
^^c) in mm ttt^ta Stjlflirte «n lern Pbet. 
(t«ti. »er, «I« IM» il» iK^ttl*« »w ^ *«»f«' 

.. tvtopUe M( 9t{n licHr rma8«t/«(> &<»* 
ttounben onfeN. 

SftfleW«fer«rt«tfMim»e« «oifWf< «t»Äl^. 
Mit «bnelflunj «n* ^f . ««ft« W« C«>»1>«W«» 
Kit, fleaen ben 3«l<w« • »«»»Irf* uirt«»f««te it 
!rtr<i(|ui(Hf*eii ^kfktnhtti VrcbiRCtt, lief Wi »«»» 
trhbrncn 9R^«»« sab 9?onnm »icbcr im&dtmmv, 
tinli^ttt 9itU »rrfonfte JHpptrjfifwsewdUfam »•■ 
b(n bftmabHflfn »(«fern, b« {am Vr«(|(r «riW» 
f(^f fltwdbite 3<'&ann9(i>f9C|ana mufte frieden, unb 



Digitized byCjOOQlC 



— i6s — 

Ibtfrn^r iUrnrntt nmtx ber 9lf<^. eiflinuiibi in 
^orc^t 0efr$f , lief |it ^rdg in Untf^t , lattinU 
^tt, itnd<irif(^r itnb Himif4f^t Opratb« burc^ 
$erf>(bm au^ritfen: ,,3etir 9((|nien, wtlibi M 
an üie Cpmpaftairn liiftrn^ onb in%olt$ berS^er^ 
gnnQtgting bcrfetten ba# Xlbtobmo]^! nnirr bfoben 
0e^a(trn itni^m,i€ptn Wn^tnwh tftiten &i^t 
»e bcr Jtir4^e / utib foHten von ben Wtf4l|o(if(ten 
auf feine iEBeHe gefk^mlMt ober brbringl locrben/' 

doileiiupile fttv benVngrnbKt b>n9tttllru(('^ 
aber einen n^ UH^tf^iW^tune^^mtu ber9Reu< 
tere» (Irenfe ber Kojfer fisibji nnl^ bie, pe$ immer 
«dbrenben, nenffttUfll «{«^^en 9w»(|^er (Setner 
fiberan« ^errfibfiUbtiflen > unb ibre» £i|ien ^m aU 
le Gcbrn bienenben Ai!fii4b«itp «^ ^Mfndta 9M€i^ 
fe9,(tbte unb ibre« $diift# Ciilfe« bdben nnr fcbon 
anberwdrtil befcbrieben, IV« S$w ®« 25 M 30) bie 
er ba(b in ben Serfer merfen , balb n^ieber an fei» 
ner Seite Sbeil an ber Stegiernn» nebiufff lief, *) 
lief er nun bie bi^f^t Jtrone aufl^rfeit. inten 
Jebrnor i43y)* 



*) Sjiepe in adolurio Sigismandtts B«rbjiraai com- 
prehendit; Sed adiilter ignovU adnlterae, nam et 
sibi nihil levius Uiit , qaam violare matrimonium" 

— brficfe M bieriilec o^ani fori nnb b6abi§ %t* 
nui GyMn^ ^kceUmini m4, eebcimMreiber 
Sriebdif f IV« na<bbia 9abil ^M u. 



Digitized by VjOOQIC 



^ i66 w 

Sarßarö fanb l&ferM W^ ©erntest brr Ärcii« 
fo leitet /tinb *cn ; ftf um^ebctibett , ©lanj fo att-i 
TodPehVbnjl fte |t($ itt aaerStfOe jKiti^Dereifiistttig«« 
l^unMe ber afttporr^nugten ünb ut«a<|utf{tf(^rn ;^(r' 
f i»n aufmdvf« ®(&i>n im 0(^4 utib f&nfitfliieniläi^ii 
ttA^xe* ÜUtxi oerlangrc ftf nai^ ber frifc^nti^ ^m^ 
liefen Sugettb US faam tlergei^nH^rtflen J(6mg< 
SBIabilU«^ , ^) eo^nti jenü SSBlü}i«lat> J^a^eUo, 
ber bie lifrb^uifc^e '2>ptta|iie ttbffntt rMfftn erft^ 
@emablinn 0ebmtg> £ubt9i0 be^ droffen Sm^ter 
unb ®(bn^^f{^i^9l<t"^u^/ ber er|te]t®<mapnn@tfl« 
mutibd , btf jmfpfe Snna , Sarbarü« @<btoefIer 
gmefrn. **) — Slitr bie bwH*e, wditltfle 9Ble» 
berpereintguitg ber Sr^nen t^oit S5(mefi # oott 1tn> 
garn unb yo^Ieit auf etufm^aByre, w\t fefbe i^n« 
4er Sttbmifl bem Oroffl^n flett^efiBit ^ f6nne bauernbe 
9lü^ i»ail SfiHeti Unb Vuffen bem ^aerioeen oerbur# 
gen ; — unbebingie 9tenÄH>n0frf$beit fep bie Se« 
btngttng , itnter welcher fte bem (6ntglic(en Sungn 
ling bte- i^anb tti^tn mtht. Hui jener oeretnigto 
9ta(fft, antf bfefer Un^^ gen^&nf(^len Srep^etf 
m&jfe ungeiwelfeK ein nmti, gplboej Wfer i^er»or< 
ge^en. — - ®(bt)n mar biefer ä^erein {temltc^. meit 
gebt|pen, a(« ber Kaifer, ber fein Snbe f}finbli($ 
n4Nr mcfm (4/ )>i^fiP ®<^fa(r pon feiner ge(ir6(en 



^ _ ^^ 

*) (SeMren jofietr X>rio(f r i4a4/ M lolen Stoi>fm« 
icr 1444 (e|» a^arna ol6ev'9muraf(. 

*^) SBUbi^U» »ar ttft ani Sogetto^ iiericr 8(e. 

Digitized by VjOOQIC 



%o^M (SUfaittytüib 90n hm, m ^^^i^ nm 
^H Stiontn Uitgarttj trab Sil^men# fo i^d^Un 

4anrc^ tili o^tvetibett« Gr^fiettB an. lik/Kaaen^-fia» 

froj^ fe^R mp^tt^ ba b{ffe ttimiSiC ttlrfQiiiiiri^aM^ 
irtt ^d ittfünrtafttge« S^orgcffil^I tM^r ÜQ^H^fttPS 
:tmb bct Xrciifiut|flr|Kr.r0^e(e vom Jtir^i0i^^({.. - €r 
:|ie(f (td^ttiir bctn »onenJi;atrerovndle^t^(ejj^ftt>.$4(ir 
jifd.lB^rt Mttfelii/'bii« d<^)ip( ti<^J^j^f ^A^Cj^^nv 
^ ^aMeji^4.»>o|i in tfeiitff 64»Iü^f i^ri^cff t)^ mit 
fiinm £orbeer:b|be<fi;tt* 0p wurb^ . er vfiuf Einern 
,^>i^n £ratfeife( fo^lt(^l^4<(f >bur(| bie lw6lf^ ®af« 
fin feiner droifetf^l^iMnjnr. ^ul^ej.^e(f A4^n b6^ 
Jt|if;i»en $aujt(labi. ^ 3&m f offen ,. MiifiJ^f.tfle «ftf 
fi^teblil^ripen, jr-ryifEp^f^lbji (bajl^/^eRrdfenllrejti 
nnb beffenaBl^tl^Wf I^Mf fr,,|j»^^r ft|^ »oW wi 
f?anben) n^einee mUbigiic^/' SYm folgte Barbara, 
«r4»r tw:Qeß#tt^ ig^^enbe , fitbjetff; ^rM|(> nnb 

Su Snapm fonitfe er ni^t me^r weiter/ unb enu 
1)fa1^( ben Aro^ljbn ?ftbrehb fi^itie ftinberi; «Ibrec^t 
i>nb Clifabetf , fSdfrbdra Hegi er in tn^ ;0aft fr* 
len. :2>te iRröpn ley Jbrrr tfeiinsen ^b( : ri^^bfn 
i^m att< treuem l^erjen, fogleicb ein £e|lamenf auf» 
Sufeffen^ worinn er Hlhte^ttn ju feinem Slacbfol« 
«er ernenne^ unb fojc^f* iia# f rag ju-' f*i*en 



Digitized byCjOOQlC 



,# 



— tÄg mm 

ttttrd^ Cd(i»ifr (K^Uä, fthte» 9e({^9i|erafi|Ier,ttttb 
obrrfien f asifar 9on Vi^dtf», Borflflrafrn gu S^ar 
«alt M'#ttoneii flUieffei: jtt Sorsunb Mieter. S^it, 
mi^ ,MM^ Sti»iftn,\>if mif ^ Qflb H ^nn^ 
rdaml^ir tttil'Me Jt^e^e etfanitivit , baju wir Mfw 
aii^t<«i(i»fiHlMiifn modlfii'' ber ffinffi ^erm auf 
dir^<«t^t^^; M Oitn f>mifiitn bttMUt, t^tt of< 
mit<9ifi üütit^&^t, m^ itn nm l(m erftfftieteit 
triiit^'^&MBtn jü Soo^mM^I, ttMtr wie Um 
iKaiffr;' fo au(|| ben 8iN<it (ti» ütib werT^, weil 
er in (Eonj{ätts 7a# unb fe b<itVn<( wiber brifXvm» 
Brtic^ dti ^tif tttib f^tttfi^mi, titib ttribei frbwe« 
be ofrtf^ *®emdtf gegen bie iffne feiere ge^t^t^ett. 
jber fi6ern(i^nr ben 9(nfrd|i m^liemuH, SSar^ta 
tourbe ilbtecJÄfn fiberattHt^rtff, ber fit f^ fange In 
9tfani^nf^^^^ mt , bH ftr i^e fejlen «««flet 
ä^gefrefen'; 'onb tt tören *8ftiber»fpbn , ©rofe» W* 
rt^ oon ^fif^/birffft^nif M^er ttnf(|(lb{i(( glaitbfe* 

Mbrei^t uHb^anrabeff ^i^lt^gen bed 0fgett 
be^ ßrrfi^nben Säff^r^'^be^ «rft»^ opn UnM^u 
gen unb bem ^htt^ be^r8ü6i^M/;b{c «o^ ittib 
ben (üjreiftburgif($e4t Jtaifer(iamm r<i^(of. 

Seifert $ eiti r i c^ VH. ^ miib »ttig 3 o« 
fann>omO((Qiieii, CaTMY/, 9l^enjrf itiib 
Gigntaitb ^^ initnM« fftrteii^irbrneö €rf(|ci« 

^^ — 
^ ' " ' ' r-:'^ '.'i}jh •..".• - •• . 



dby Google 



Siß, eiba,vn\> SAx^tiitett 1^9m ft? binnen 130 
S^ett bia SBdfr nic^t ^rtötte, M M »teber (litt» 
«mar (iilfleti iti bie i^fiftt bcr Siftfin^UilM^ 
^etieo no^ .itlf|(« caiiattteii i|{, wat. ({eil« 
liflft nwir? i; 

Wa^e itirt AH tvo(l dnfidj^AttKde^ unb ttiftl* 
^tt, üH ber dtUtf^KdF auf baJ Stac^tf^e unb Orofi» 
fe, naii^beiii ii g reit bin r h^U ~ {Borger 
ttttben bie'»e*rffl^cfeii bar Srn^fttnrr ukb Seften« 
ft^dtffm bti^ auf unb nieber f^wanfetibe SJ(b aBi» 
Sttfeb?: fy^arum fflaobert bi^ oflrn 9«di^ier i9^» 

lebten. , 

Oer € ö^f:p Wl 11 g f r $^*f^f^^ ttU^ühuf^ 
4^{])H[trt;4i6frtnU Ve(b< tiur m €^rCit beut 
9t0^kn iemnnt, aQsmofItis iK>ti ber Spber 
it^ ah ben ^if ^ Ui SStfni», unb o^n 9t a tt c e 9 a it jr 
M# kerbte 9(aab i\nani, waf befcfiriiire auf 
lenen e^njfgen Stann« ^^ 8Sa4ber ergriffni^ 
rrflrtttett^ tnfimmtnitf&it ^Mt, tttmt^tt nur 
€t jufamnieti ju (aliett. . JDlir onge^rtterti ®ffi(fe 
tielett au^einaribrr / fobafb bie grafe CSrefe entmi« 
^tn n>ät, tvetcbe (k )tter(l mit 9malt, aWbanfi 
mif ftBM^tit oerbuttben batfe. Siif 9tomtt(u< burfte 
(bet auf anbere SÖeife groffe) Sluma fof» 
flen: Sllejranber auf Slgraiiber ((1 ttpc^ nicfft {ogc« 



Digitized byCjOOQlC 



laffrif ioorbett/biiii&tf nlAt 9iU€ ^n l^n§t 
#tttent bienen! -^ Getue £)berfeX^(errar flret^« 
<l«n^fäb({ ftitti^e. tittb Surf{ect )tt ft9tt^ l^etltetiba« 
JEehl/fpieUett mtt^femer an Sdeper» ind^ :(9ei|lc^« 
JMffeitUcmea :f ami^; %u^ SorMSlif^Iger er« 
lagen i^rcm eigenen Unwert^. '■ ' ; 

,bem &tatfMa ber dijOüft^gen bej^rtfib^ir mniscr, 
aber Jungen Sfl^cb. berCarolinger erf^eifemer^batta 
» 4<&fernet SBaUnng f^ten bte 3M0M^rc(K(^« Ote 
falten Stalten mit ber mtKiflen 9fra(^(:;3>eitl{^(aiib« 
unb begnügten fUf^ tn fremden Seiten mt Sim^^ 
fiing, wp Cart ©ejorfai^ «fofbtrtl&<i4^. 5 . 

9R(( S^etlna^me blieff man inthä auf bie 

Gd^tfrale ber fß.llf4^enS^fu,jama^ bdf ol^r«. 

4en <^einrt(|[« Unter t^nen gerielj^en ^auitf, ytil 

^tfk M g^eltr^cb,^ in enffrdftenbfif: Streit; 3pm 

^W9 1 e n iR aH si^ngeti ooii 9i o m iSefe^e atiJ:^ 

fl$r<bt.Nrer aU onfer ben.^'dfarn; benti.fie er(iri(f» 

ten Oc^ a u (^ a tt f ) e n e ^ tl t S>^nt fii n SSM 

itimnm itt l^aben, .i^errfcbien bie .94(11« ijfft 

%tlt. 3^nen untertag btefe fraftige, ttnerj^&rtrm 

UnglucC Unit trp|enbe, i^pnafite, alleren Uni|IJoii 

bcn lydre fte mej^r ol^ gemac^fen gemefen. > 

Xctn 9tei(|» ^^t ft4| einer fp fc&ftnen 3tt^ . np<$ 
einet fo nnnnterbrwj^c^en 9tei^e f 9nigU(^er SR^nner 



Digitized byCjOOQlC 



(i a o ff e tK ttaler tl^ncn gebirf^ jtyfo g unb griebcit, 
Gi^rrf unb ^arfr. Gilr ffttilcn ftd^ i6rer $^ 
l^rU unb b<i«{89(r freute fi^Mtifyntn. S>ama^li 
i(f ge^errfc^l morbett, ober auc^ grliebfiSISetn ao(( 
(te fc^etierten an berfetben ülippt, ber Gieberibi^ 
fitUCtahthnti bepbe<5t)Uten nocj^ weit fnt^U 
battt, a\i bie Galten 2)arum warb auc^ gegen 
bte Weibltnger mej^r angefponpen onb aufge« 
tot^n, a(j gegen 9tormdnner unb €^aroienem 

i&i i({ woffl n»er(]^^ befrachtet }u werben/ mte 
jene« 9lom , welche« Carln gelftorc^te , bie i7Uonen 
feinte, ben ealtem wtberfianb^ imSRoment, M 
feine SUcbt jn (infen begann, ber .^oben(!aufen 
U^ttn 6pro|Ten auf H^ 9(tttgerö|l brad^^e , »nb 
bie Su^emburger oerac^tete. ^ - - 

Slm ;^aufe fiujrembnrg, wo Qeintx^t 
VII. 2u für je »egterung nur baju j^inretcf^tev aU 
Untfyalbtn bie SBacbfamfeit unb Siferfucbt frep^eit j» 
(Joljer gelnbe auftuflat^efn , wo S^Mnu« aben« 
l|^euer(i(be &tu\^t iai €rb(anb erfc^ipften, ^atlS 
wonberHuge^efpinnfle jufammenfnäpften, wa« be« 
]^arrfi(^e« Ste^t ober bie er|le^ entfi^IolTene &twaU 
wieber jerfi^^ren muf te , wo 9B e n } e U l^alboer« 
rudPte Zprannep ade Siebe unb Xreue, 6 ig« 
munb« ^alfcbM^ Seic^rfinn unb Säubern ober, 
nnb bie UnftUltc^feit feine« eigenen, ^anfti oHe« 



DigitizedbyVjOOQlC 



4Bfr<ni«€irl4fiMi mtlb fitf^rii|eit,;if fi<( ittt|r |it 
»env«iibefit> M iii#i 4 Bei tu Arunte g&ittfr 
4iM ptf mtf du X^iil Jber üttn 9t^t utA bcial» 



DigitizedbyCjOOQlC ' 




^A'-'-v'j/r- .'c'. 



Digitized by VjOOQIC 



Digitized by VjOOQIC 



r 



^toepte %ht^tilMn^, 



xxxm. 

XXXIV. . 

Otto ^txbinatA ®raf ^on ^routu 






Digitized by VjOOQIC 



Digitized byCjOOQlC 



-^^T-r 



. u 



xxxiu.- 

(® r^odreit. 3o|{en 9lp9em|fr 1683^ SBiieyriß^eiit bei 

' liMirfdriiff, '9titerr tc^^ gotttnett a^rirffc^ tinb Jtoniii 

ancüibAnc^ti SBirn, ^ott^^ffrn S'ner 1744. tilrc 

: »adinii: SRarfa 9siia, So(((cr £e»polb 9la# 

i^ai^ %üxft€n von SamMid / gtloftren ^Uft3Rif| 

. 1695 # fctmibU 2^pu etpttmUt 1718, Ml^. 

i^irn ^ooembrr 176s« Alnber: SRariaSin« 

*l0nia, 0r(o(ren tpflrn SRarj 17.26, oecmitilt an 

SidMb'Sarl/ ®rafm oon SBitibifc^gra?; brn 

• 1 /Üf 11' 8'bvil4r 1743/ ({ar( 1 7ttn 3iner 1746. 91 a*^ 

• j(o(frii,2iffrtt ^antt 17*^ ^ namiHt an e^liticb, 
erafcjp iPiofi Sßinbif4^8r09#,bcn 9(cn gebruar 1747 
^ bai Sobe^jabr i^ nnUtannU) 



ft 



i(eiiv:ibar<vM.n(0n fm eüften.Sal^rl^unbfrt in Üittis 



dby Google 



t>pn itiulter(i4^er ®ette M «roffeti 9Rott(ccuca(t ootr 
ber odferltc^en Geile i^i burc^ feine Aonales Fer- 
dtnaDdebs umttqtfU^^tn Oefl^Utf^reifter« tiitb 
fRtnifier«, groiti <£(ri|iop( S(e9enl^&0er Snfel, i^aU 
le £ubmig Xnbreaf oM Xrie^er uttb aM 6faaf<« 
mannr 0ro(fen, Mi fetner 9^ammaD0 entfpttngen» 
l>en $or^erun0en )tt enitj|pre$en — nnb er enlfprac^ 
flehen. — 2>er fr&^e Zdb fetnel 93arer<^ eb^nfaüf 
%t(ihi ^M^^ip9 tiMnii^ fU Me ^9ntiiimtia 
itnD 9ltttfbt{))ung free ttO(( im Seime pertor^rneii 
«titaAen trtt» Xateitfe M^^MtajfcKeh^^ efn 
ttnerfet^ftij^er S3erltü(t/.^atli ^tit feilte /^^tc^rnig. ttU 
ii.en nai^t^eitigtfi (£tii|iu|i ^eno ^^^^ fOt^ftang 
«n^rd« Urtln oon 9(o(tNiirec|), htm-^tlUtl^VSitU 
m tffrie Ddif» reMiMr / rMmü^ftl ^^ toeHeHfen mit 
«t^dj^t&af^ t>d((tft((ef S^tbt ttftb ^«W(v Ueb^. 
iptegenti iSufferte ft(b ^li bem jarten tna^tn l^U ^ei« 
flittig.f&r ben müiiitH^ta .®Unb> SBafeuf unb 
YilterCt(^ tkNifflea wAreti feint »ti^Stifl; unb 
wenn er %Hi^ in fitnir «SHfenfc^ofr fiitrafcTHteb. f(» 
ftrftbJfrfitteu bo((f üär; ®ere{^i cbte ' utib 9l&t|^ema(ie 
fiine ganje ©eefe* i^ö'i ttat er 6ej} tetti j^rere 
«be^ unfierbttt^en Sugen feine 2dufba(in an, bttnß 
ttrnb oor Segierbe , auf bem^^roffen JCrieg^t^raeer^ 
tai fi(^ na(!b ^ätli IL 90n @paaten unbeerbtem 
Zobe jiber b<>(b Suropa au^bebnee^ feinen Slabmeit 
burcb irgenb ein ffiixutnM tjlnletnebmen utttergfP« 
lieb itt macben« tM IDtontecucnai« 3tci1^9mmlin§ 
ibftrbiflte i^tt Ht ^eibj^err einer befonberetilfafmerfif 



Digitized byCd^QO^lC 



fomftft onb Telner jxrfjnfftj«« Sun^igunfl, 3n r>i>, 

t&eowif* w^ prafttf*. grrpir^ ^a( >ie 0rf((i4l. 
<t iir WcfitiB, «n >»n jrjgien errignilTm fo ftud^u 
tartn Seitraum (170a 6i« i>i3) pon brn dhart. 
ncn ®to|r^(iM« fii!»«rttr«fr «»TÜ^w nur ft^r »«. 

ftr i«naf ;p«Ib f4i>B 1707, mil^in f0utt| »irr uni> 
iwanjlij 3«^tt «II, oW S>ittpt m brr ©p{. 

— ein e$Knp)>fien / 6en »kfrr Jfirfl, dnjis »o4 
»f|le brt ^krtjif« im «uoe ^abenD, grivif „üt 
\>m JtrDprrofltnJ»«! J9«ri>ien|lf jur jB)e(»^nuiif) 

Sticht BCjr« bwp 3a^j J««< jp<(fwH* 3elf , 
fii^oMi Ixtti *(tt(ii)(n, («ndvirriom fampft um 
*ie franif^f «rpne j« ftr^ople», ol« >p(i (er an« 
itmetitt, imS>fM, »ie ^ieg^ftammrivieb^ 
4u(l9^ii'(r. S>tt tthUtlagt brp 3fntj)i» Prrflr^enk 
Uftmn >i« 2wrfm iiiiit{)i^iaid aJentWd, M^mtft 
^9i I9i^ti0( SRprw »eg, upD {»«nsm Dnjjtaifer, 
a(« ^ttupifpMtro^wifu ^ti ^aHpDtfer ^ifj>t)i»' 

«#»erl j« jörfw, e4>re(f«(^ W^trVie ^fpric 
»CO $r«ul>ru(^ in ^er »*r|>crrj^fii 6*(«*< p0p 
»«fwirirtfiB C^ttö ^(nfliift 1710) „„, «^«»rnlfif. 
le* mit frin«m i^iaflpqfntfliment ^unbef bpr Sa. 
jfftrfriMM^ i»al> l«r aoi rec^irti gfig^j^ gj^ij^ 
«9f*nsl kc e*l«^t In »iiw*pn»0 9erarricn3tt, 



Digitized byCjOOQlC 



.fintttit Seit vwann, {(f#. ge^ro^itie £inie wiebrr 
ja formirett^ unb bte feinMic^e 8Bdg(ii6urfl# ba4 
;^^p(<)uaritfr unb ia^a ^u^tt^hmen. S>afkt 
waih i^m bie 6(re, bte 9ta(brt(()t 9on beiii grpfftü 
®tese iia(( ber 9tefibenj(labt ju Uwim, unb bem 
Staifcr bie erbeuteten 9td$f(^ioeifr ju S^tTen {u le« 
0en» Slicbt getiufleren Sul^r l^alfe X^evenbuBer 
on bet nocb flrorrcic^eren Gc^Iac^e bep Sel^rob 
(i6fen au9u|{ 1717)/ «veld^e ben gaU Ut^iftun$ 
unb im Sal^rf barouf beti f&r jDe(}erre{((< $l$afeit 
fp rubmlic^en ^aifarowi^er ^rieben ^itbtpf&^tU. 

.(3i|ten3«Ip »7*8)* 

Äle grtfbcnija^re (oott 1713 bi« 1733) be* 
n&|te ft^eoenbfinrr^ feine taftifi^en unb fbtaUsU 
fcben Itennintffe, bnrift rofUofeit Giutftum {u er^ 
loeifem utib ju oerooOfoititnoen. :S)a< Slefuriat ber« 
felbrn faitt er aufammen in ben befannfen: ,,£) b«» 
frroationlpuoffen, wie ein jeber 2>ra« 
0oner (baraftermdjTifl feine Cfbulbig« 
leit |tt verrichten MH*'^ ~ ®ie murbea 
]73<^ itt 9Btei^in |wep Zueilen gebrudft unb enl« . 
(aüen einen ®((a( 9on mo^lftberbaibten SBorfcbrif« 
Jen f&r ben SaoaRrriebieAf!. Srep 3abr^ fpdler ct^ 
fcbienen pon tl^m d^nlii^e 9tegleinentf für bie ^u» 
fantrrie» €0 (eidinetc (i4f, .feinem m&turlic^o 
jD^eim räl&m(t(^(i.na(|^etfernb^ Uttfi^r.$e(b ^^ al$ 
tnili(drif4^er Gc^riffßeQer aui. Smar nimmt ber 
Xriefl fa|t in jebem 3o(irji|^enb einen unberen S^ö» 
vafter au, unb bei (Strategie 9ebiet|^ ijl fp nucr« 



Digitized byCjOOQlC 



, — 179 — 

SBSMan aUt Mmtt^&tUt aat^ nur «»f We. ifrirti« 
fnnll feimr Seit mdibiifl dBgrwirrt, wemt et oief« 
leC*f nvc^ fcKß >ta Umftur« fdntr 2^pHfm flrtf. 
f(iiiM».<r|e»tJ^of} f» nite t* it^^^i^ft nnb<wr* 
h«t, i«i ^etUtnft iti ito^m WUtntti bfüMtn 
»ttftnjMo i$mnea, mit halb .^nm^ ein mit 
pt^mt itt%tUlti^ \>m maiittn:<imM. ^ «uf 
jelnt 9«R Uetftco btcfc Xt6r<rpatf#oM ria (^(»(t 
f4d|>am Sepirfltd {or ®rf(»i(&tr l<r irtie9#fiiii|| 
im anfatifl be« a^ti^ntin So^rjiuitbertl« 

»oifjfiiK* lo ^talkn auidtfoibm jinb ttttf^tft« 
»ahn {0me, »ttm üintR'^&Ün bta Hufttat, }« 
btr «rni^c« M UUlH fommanWrenMn 9(nrra(« 
iRwpabjnflf^eii, b» »r» tinm btftim, •nUtu 
bigert ©rljle, mit aUtn mminttittn tint$, burt» 
©i^Iaöfififlf« ddi^iiKett Jtirf>er4 ju riaH>fen Httt* 
teitt in r(rgei$i0, beniliibm, ber auf Ua 9t^u 
Itu »on $af Ma |tr Irnbt» »<»r> fr^em brrciw auf 
beul aSege biftnbHt^eii ^^^^for^rr i«n£H>tttb»m9n* 
ho, hm&taft» 90« Xinitf^ecT ju flinittn/ 8«flt fr 
(«w «9ff<«i 3««P 1734) bi« $MiijofeB/iwI*eil(ft 
»W «tt bfe Sd^M vetfi^nif j^««^, mit jugcnMi* 
«(in ttaise({gm «n. SStrrcp fitt, «i« i)pfer. riii«r , 
bfw f elb^rrn gdo} titi0qt<ntettb,(n, bnnbnog^ bin« 
«ijfcflb«! ^i^e 0tri(^ imjdibrginn be« Irrffen*,'. 
biijr<* (ine äRu^quetenJnfleJ «btli* am Stopft gc« 
«rjilpÄ^iijib ÄJeWBJfiWer tibefnä^m batf Sonmanb». 



Digüized byCjOOQlC 



£«iifeiibe llritfle t«« tleiite 9m^tftaar diff M«« 
KnfOiiM )tt Si^ft; äl^er fWh Z^eil rotmtt iUb 
eitir« ettff^D^eiieii fl)orll^et» rfi^Meit, unk »«r , «ov 
Mnr 9r#trte 6<9<Ner trmeen ^tnfouN>€, (ii^e teiib 

feciiee ^ftr(( SM^ttrt tttib Gdtef bm ttt^r^^riig j fi 
feleif. SnMi«! ötertiefcfl Me ltaifer(t<(f n bmSrotiw 
^ftti Ittn^Bä^tfU^y itnb ii^eti (ir<f^ unoerfotgt ^io« 
Ito bU eeccfrki fatbä. 

X« iiteit.SttIp Irdfbrr neue ^ttb^m^ 9raf 
jKfttrifltrtf/ bq^ ber Wrntee ritt. Sint^ bea bnrftf^m« 
Kn Itcberfon ^tp ÜQutjieap C^4({^R jSfplembrr) 
farfe^e er it^ep 9loitä($e bornd^ bt« frani6|{f($ea 
"fttarfil^all 9M ;9)rogI{o rinett. (i$|{ f<(iner|fi(^eii 
0(rei(|, inbeot tt "bai toö^foerfc^nste 2ager bri^fel» 
ben itnftHt ber Gfccbiä ,£benutii)yf1tr/ ^agagr^ 
£aiie9/'C(ff9&$/ SHrg^affr iinb Sanjiepen erbber# 
M/ Itnb {(mfeibji taumStit tUf, im bIo(fm {^ein* 
be )u ettffftmitirR. 9tr^r a(< eine vertobme^cblüc^t 
irneree bett (talseo fRarfc^aO biefe Sefcbtmpfuitfl,. 
»ie, lote er «loiibre, tior tnk ^einbritblue n^tiber 
tfiii sewafc^ mcrbett fbnnte. Gi^on am f&nfeeri 
Sigf barottfbol^ (i($ bte ^iclesen^eil jur S^etdcU 
IUO0 im Srefftn Up ÜtfaftiUa (iptcn 6e)>rember)| 
aOein ber Crfolg tttffpracb nur jum Sbeile feiiui. 
(fdoteftlofefti ^(tt^ftt(bt — Swaictäumua bieSai« ] 
frr(i(ben, mit ^inbroi^ ber 9la(^f, aucb J^ier, wie | 
frft^ bep ^«mra, bem mit fibcrlegeaett Seinbt 1 



DigitizedbyVjOOQlC , 



M 



L 



rr 191 — 

mtihft fasQiictii^oiiijier bie oon|{ditUa<fe SliebcrfaM 
Iter J(aifernf|^eii| .Ja^ PtttiulbtUi. Ühex mer ru^U 

ir^ Ut mttttt fo»lt\^ , wie weit feie Stu^mrebid* 

<^rr«tf{<iDi iHi^ &|«r^ie>ni ^<i»e, 9?i4t ftimiol 
aiiüW^^la^ nrffriiifi i|€#. r«iw 900 SR^fiä SefiN; 
$itid iMf i> # f offfttei^.^ie. Sranieff 11 |e|}«itiBen , tt|ii>. 

fmftbcl^ «le soooait«iiKimiJn(fa»<i.N^ 
eilenlet, eeoeii«IJl»o|»|Kii0 ni^t |i em<i|ftntvftic: 
X«tfrr{uf»e^Slniiff ^9« ^t^otif bi( SBiii(ei4MiÜece« 

:2>iir<^ biefe^^IuXiaen S^refeu ttti^>tiitf4i Jt^oof« 
l^eUen Ibif auf ao,ooQ||e(c{utijpIifA^f.,ii»ai[ $e oiel iit 
f(^4c^, tsm segco bie ^ranJIQfi^tf attgriffimeife s»; 
Sß^e ||i dc(eO/ -r. tinb t^^ na(( SteaycÜ unb. 
(Sizilien« i^eenbigfet ^cpjbeftut«^ (amen ^u(^. m><(. 
bif Gpaoter leibep« SMe bUburdi ^( 100,000. 
^CkWjt atiAtm^fm ofl'vixtt%tmt€ ba<tf nt^rf 9e» 
ri^|err^ im.0tiioe/ i^jf'ba^ fleine {a^fejrUc^f {iieer, 
baf jpif(^eii biiQ 9p^ brm.SDtincio unb ber <&a^ 
fecVal,^tin,^fl()flrn^ ftai|bi/oort (iHcn 

(Reiten ,ju ui|)jipjrfii,, iinb >m4>Veine> nir^r al*. 
»tcrfoc^e, llfie|le|(cnMt ^J* jwinflen^ ^ie 28affei|. 



Digitized byCjOOQlC 



j|ii ftttdtn. 2)a güg (tc( JtinfB^etf, Ut^%dnhi 

fb. fc^nrD aM ttf^idt, tmb 0bne hat tt He 9ft{firi; 
Im grtoabrif 11/ an bte ^tihit i^en ^prol lurftcf; ~^ 
Sott (irr 0ien0 ttnd^^^itn, ttnb'tttifnr Jtl^eoeii« 

9it9panin, i^n Um faf[tnUn9lhit i^m 

Moffirn in UntttUMim beräufi|f , (lufeten nt(^l n^ 

trifl , ba fie in bei^SonlMrbif jt brn, nutr itwat ^lU 

Wren JE>rf Mit 9t<reni 9(tt(e erobern muflfni, tu 

fpnUt$ I#cie tRirmbof« ttnter beni Iraom Co«« 

tii4nbdtt(rn, B«ron oon C^fentfi^^ b«n Upfn^u 

gBfbetffanb^ Utbcrtiifilbii 9frm<i| (E# be? (1^ 

9)onftfiii4f, fÜneStiffrCoiibt do«)«ij|ifben/ bi4 bie 

i^niHililfig tro^fttbe CtaU sefaO^o ffp; «Irr nr 

fonnte br^ bro anseflrengiifim Sitm&iunitü bir 

JDmfit^i^nn^ nicftt fnt(|r^en^ fit e«(| noc^ (iebm 

I96'$rnt(t((er Bfldfleriitiji ^ segen jtapitufarien mib 

frn)fit %b]tt8 ber S^efo^nng mit Mtn tiUiit^i^j, 

in feine 9emlt |i| brfommem 9l0c| ^e(^«fr wut» 

bf ^er S9{ber({atib^ aW man ben Orbir^en fhü tp* 

folflcb ndberte, mo bal# bem Crj^aisfe iDepmeicfi 

in ffrcnb unb .£rib tiner^&flcif(t(^ feürlne Sanb» 

>b(f eiVLt unb IJtJot anfTr^fe^ bcn Seinb'djrbfn diu« 

0000 ftt »rwfbren., Umnt^ifl rief SPtontemar bic 

9lt<)urb»en ( f)^anif(^e errn)eniiti(tifrit , in M ;(^€r 

birfiftt oon Caralonfen nnb ii^ra^onitn, bic ^(k^ i« 

itriege bnrc^ fitrdfifrepenf nnb im^riebin bor^ 

^ontrebanbe/ mitonur n^o^I «ucl btir^l^ 9(atib Cf# 



Digitized byCjOOQlC 



~ 183 - 

tri^rett) aui Un 9prrn<Irn ^ttivf, totf^ bev Spro« 
ler ft(^er freffenbf Jtugel fanb e^cr ben 3Be0 ju t(» 
reu .g^erjen^ aM bie aRiquelettea bie Su^Net aber 
bie r^dtifd^et) afprii» 9BefJli((er beflnuftfen ^4^ bie 
^raniofeii, buirc^ frubere, blutige SBattiongen auj 
bem fpanifc^eii Srbfolgefrieg gemi^isr/ mil einem 
einfaS Ittd Senerionifc^e, tvo fie bte auti^iufttn, 
toiferfic^eo SSorrdt^e mit |i(( fortfc^ieppteo , utib 
biefc aSerie^unfi be< tteutrareti Oebief^ej (wie 1805 
im 9lnf))ac(ifcbeii) burc^ bie Slotbn^enbidfett (u ent* 
((f^ulbigen Aicbteit; i^eti iSegenbefuc^ , ben itb^Denn; 
büKer >em ^erjog *voii SloalRe« &ber ben Oarba« 
fee jttgebac^t batte /«erriteltm brrpmtil nttc^tnanber 
förcbterfi^e «lärme,; i • ;. : . 

*■ ■ • . , . 4.' ■ ' . • 

SnbefTen fährten i^ttgTanb^ erit|ffi<(e 9t&(longen 
|it £)e(lrrrei<if< Sepftanb/ ^ranfretcbl @ifcbifpfung 
all ®e(b itnb Seufen/ii^b bie, für immer vrr« 
f<(t9ttnbene Hoffnung ^ bcn' Stontg 6$ratii4(attl tfuf 
brm pob{mf(ffen iibrone tu erbatteu^ hU^tUUta^ 
prinminarien ^wifiben S)tfktu\^ vki granfrci^ 
(Sten i^tober 2735) (tr^^P- «arbbien mar iti 
Jtrtegeif ebenfalß mfibe, unb tiac^ ber ietnugificf« 
fen Selagernrtg' von WtantuA bequfflirte fi^f cu^ 
«panlen ern|{(i4 )um $riebrn. Cr'f am ite folgen» 
Jfiät Säfire {u isieit mirf ({(( in 0tanbe '; tfnb mü 
Me dm3dten9looember, alt bem jOAleMft|{e bei 
gVfbenen'Cneifel, ^ntfii^ befatinf gemacht; «« 
Gtarbemberg Mirb in Sitafien,. nm ba^ (Sltv^if 
ibgtbnnt ZoMana f&t Un «(^mieg^rfoütt fethrl 



dby Google 



-.134 -- * 

^kxvSiti ^ Un $tffi^ J^raiii &tt^M ton i^t^tin^ 
gen, in 9^U in.m^mti, bie Kdumung l^cr Zorn» 
barbii 6oit b^n frmben2ru|>|^it, unb aOe fibrigen/ 
bisr($ ben SBieifer^.^ricbiiit ht ^aüin it^offtntn^ 
Ürran^rmeiit^ iii ba« 9Ser(j)i f/^^etr, Sbii^ Itlrr/ 
a{^ (SfdMtfmanit^ tntf(i\ff^f,tt, eben, fp oiifU ^^mtf 
iit0e^ att ftt^t^jl/ifiiett i^ifeti ii^b Ucue^O^^ 

i^urfep^ to^ t[en ber ftoifit^i^i/Jhfr «^ Suiibfglinfl^^ 

Alu(flt((^.o(», traurig uitb n^ebarfd^tagenb bie Vtii* 
(tcbteo mdr^n, Iniiter beneit el* be^i^ 9(0e(S(aa(4# 
faffeit marttt irrfcb&Pf^ btc %rmee fe^r ((fimac^, 

t^enge^ll^ iiiib biefer 9(rmef|<(e^/;. ber (^^^t^ j|>^ 
!|ttr^\ /Vritt^ eugen,,^ \ift*j&ki^ iff^0(^^ 

fiO(^ßib( , a^rfti , ^eutmtiixn uni pf^ifAt^: • JEM* . 

ßarb aiti. 27f}eii «pril 1736./--; fiedfeitbiirf, idit 
§p4r febr f^fti$4f/ ttnb «en SttgeH QAcbbrMlIA «1^. 
l^Q^tfii^^.iiliev tiii> ^eere frembjetj^ opn SB^Vif ,^ 
®(^tilet(aü/ J^ei^eobuDiar^ ttnb anWren dfnaralnt 

®^oiber^ i^^f^t ®^f^.4!^ ^'^ ^'bercpmmaiibch.. 
^ati mpate bütd^ Ö^r^ien^^b^ l|te ^aUa^tp ootV 
Mittgieii ^ taiib fo. bU 9er<ift^^M mU beii 9(tt9ir»j 
bef^ertfUM* \^dli#^^^ o^ne 9Sibfl;fV 

lianb 4tt iH^^ea.Sb^benltUIer.^ <l^er be^o tro$i0ef 
tyl(j| feitte ittf obttuti^ br^ Siof ^ m SBtbbirt |jd» 



Digitized byCjOOQlC 



- \a^. -TT. 

»pa 4-rw,^j^||«im ^(i^^ tuiffr f ^ctt^a^f tu; 

b(«frtt ^Itt|.8«fdy<ii|fjtif ajrutfe ju iftpirfn; jl^war' 
r^ep ift^itW f*pn|üoorfirfpmthen, unbdri|f;<i| »a« 

l^ijmi^ onr."^^, ftl^mn^^ f«n< 9t9t^ tu 

fe^l, »ef'loW« 9Kidjufl |i Men. Äauitl «iU{| 
^olttm äß^ßt Wä beit »f^leen (lE^ ei üuf b.ft in 
»Über ;^a<ß )ur&(f(t7etiben J}l41i<We, /bencn .^<»*'|^<f 
fllntfrif JE^art fofbrütArti mit tknßixmVtmn iö vif* 
(idcr Unpirbtiuti0 ouf bciti Sufe' foisre. Slftit öirl'er 



Digitized by LjOOQ IC 



JtofrMilftflfftt ({eOfr ba< kedtmeiif 9(o((ot^ baj %t* 
fecftt mtcber l^fr, aber 90ft ben^ mittUrtveüe b<Mt« 
fmwrife öbfir bett Girpttt flefeffUtt $&rfeif tti S(ao« 
feit oitb St&dfeit bebrobt^ tidbm c< feinen dt&cfjug 
|tt benty vSSjfX n^eit baoon in SSc^fac^forbtinng (tc» 
benben Srmeetprp^ be< Sefbrnarfd^aO«, uiA fcbCof^ 
(b$ avf. bem^ Cinfen glfisel be^fetbeii an. Unter 
f6r$eetH|$em®ef($re9 begannen bie turfen/ fa({ 
litt ndmMcbfn tlugenWiäe ben inötfff/ fib^erfififlieKett 
ba( Meine jpeer, uiib'ffecfeeÄ baJ rMrdr« beflnb« 
Itcbe ^d^t^ in SriTnb. S>a bilbete rin^ JbibiM b^ 
Stegim^nt^ 9(o(bot9 ejitb toppeften ^acf en / n^ib' 
rrnb bie^n^ep binferften difeber bejfiflben recj^Mum« 
(e^rtem S)ur(b btefe« SflanSoer fleHetb^ bie 2&r* 
fen fe ein fp mJrberIfcbeÄ Jjener/ ' baf fie fubKc^, 
r^ött Jbte* UnflejffiÄittt" abfielen; un* ^cb anf eine 
ifei^hc^e ÖfredPe cnüfernten. jKjr eln>rV(benber 
^(k^iA^U ba0 ftorpj in icA' izi^%ilt Sager ein^ 
iinb trat am fof9eftben*5:<t9 >en fi) berfi^nUcn Äfidf» 
gng nä(b bem S^ännai burcb bie grf<[brncb(len;t>e(t« 
Irett am Semunberitiig^n^&rbtg i^Mx ooii nnfe« 
rem ^tlfroen^nfler bäbei;^ bewiefene^ , än^bd^^^^ 
%vX\. 9li(bt nur mft }ab(rei(b^n/ au tJ^afTer nnb 
2anb ibn iimileOrenbeti (firtifcben .@attfeiti,;nWf niit^ 
inif fRanfterunb Srant^etUn^ fonber(^^np($ tlbvx^ 
brein.niif bcbenfii^en 3m(()i(|'eireti in feinem fieit 
ften ^eere %^is% ber SJcJbmar fcbaU ju f iimpfen , in« 
bem bie 6ad&ptt^ unter bem ©rafe^ Jfett^ioii^^fp , 
Itott (liifm fibmiUeq^ parfietten »Wju^^ ber bäl 
sattle $4u^eio bem unpermribUcben Itnitcrsang b(ö< 



Digitized by VjOOQIC 



- 187 — 

genanfiaheii aHt^filUn werben fofftttett^ 

' e^ i0A tnfcr ^tlh ottl'biefim ttitglfttflidNa 
^rtb8«ff> ito^/ilicfir^ftejbeWrtt, dier mtr^olnii^ 
to9^Umpi^httt9ttiftm. 8eir feiner 9&tfhtnft nacl 
asien frae er bie^®i)tpritiben^en}{eKt l^ey bet|t .p^« 
(rte8^ra% am * 

^tnn bte JDperationen t>6m 9M^r€ 173? w^dtn 
Slftb nnb Stfeirni^e nntrr ben Commftnbtrfhbctt 
ttt(f (dnseni 1b Mtfslfi<fffi%er f^rgeiAe gerb ju^ «^ 
gen Un<nlf#(9fFrnbetf berfdlbeif.^ atNßgenbf «Nif flu 
it^tt^lan, nir§enb« ein #ilirc|r#frn«r «BrBe (tc^ü 
lftar,'ölerall««Qifr lafbi, ober flo» enraesengere^ff 
SRaaf leoein. -iO«! fbtie t|PmnbfiQelf in ben l^ftMt 
2adeni9<«ber sni mad^en, n^a< ben ganjen 9c(b)nA 
(inbnri^ titfrbc^rbeii lonrbe^ 2>a<' war nnn freDCt<| 
iit($l mel^r mis^ > aber toenigfien* bewirfle ^ie , 
(bgifek^ilai f^Aerllffßtnft C<8iteitCkt»t^ 1738) 
^1^ ber Ut^iH^tu «fitiee |ii( Hnjfernbe, bif^dr nn# 
^tmWt ^itifghit/hüfbUZMtu an« hen feffeti 
Indien iljpalanM, ^Änegebd nnVsiatfc^ra tRi^ 
atrröcfiosecf; unb bm «^fc^M^len <^cen rnj^ifl^ 
18?ltifett|ti<|fller( oerflJnnffn? V • 

' «ö ttd$ «nrM VI. Äibf jbfe mel|len •iraiu 
Im ber pfkimtlfi^etiPamUn ttrorfbri&dbig 9t4rieit 
X$ereften# Crbe Won anfen6eiirn anftefen, nttb be« 
fw>er« fifarr «Wert, «nrfftrjl «9« Sa^ffiir ^« 



Digitized by VjOOQIC 



rr »88 — 

^Mo^a fei;^rtS^«f< fdj^ iii feinen Sifefit f&^fetib, 
ben 3)tat:f(6 (^erat>(jp^(|^a Sl^tm ricftlffc,. »«r ao^ 
ftr fi^eoen^uRer CEÖmmanbant bafel^lf. Sic Gtabc 

*WM<*K ^e- t>;(h}«WHl<«fe «W«i ^W 4W<6 f«l# 
^tf*' i9?<* in». ßflf^^Vv *<«Jf »«fr?, (l«(WN!ftbi«a* 

ein imtifUt &ttit^tmitti , nitttt bur(l^(f|«|^ot(( 
onb^cpfpiel, onb Witni )tttat, auf i^re nilb mal» 
|fab0|i aVl^ui I9sl^ llf^^.Mie 9ikiittmftt l<<(I(e 

t)a#|i|f iiin »«|t b(M)f»^ bbatrn^ f^fi, mite 
^n v«meiiiv4i^*. oHr, Urtwti««!, U%. 9tenM«ie, 
^; 0«^ Silin, i^.^Mni ^tt(HriKr .)tat:«t im««« ^ 
biil9i^a!if<rftfi«( <iNf|fr<^(fttjr|afi(ett ntt> fw»! — 

<^6<»^, b^ «j((«|.1«l|^r(^ 4«#0^eff(»(v UMft ttHae 

}j;i^.$ei«be n|;{|iii^<| ^t|f(3(U<(a(it) nittUii^ bi« epi^fi; 

tt öu$ l^iM ber erfolg ^.,f|(i# ii#,®((iiNli0fiil, !&«• 
f((Ipif(n, toai mit Sitaft aoiitf^tt »urbe. €ar( 

rafften, . ' 9(i|^|f| iff^^^ .er O^d. W^^ r(>l(. V'"^ » 
berfii teii(t^£ta^p(f fajl bi^ Ott, <^( £^rt »oo 



Digitized byCjOOQlC 



tlSittt ftttt^tn, uat^ S6$me0^ inUfftn SrofieruttB 

mtt 9fUi0nni Ufrt9tral4 i^ix>en^i«a hit t|r<{^ 
liflifRti IMII^fm traf , ü^fferreti^dd^sn)^ ooitgcfti« 
bf<i !|atdnf^o> linkten ftfUg ttOtt^ld M $rri 
9ra Supern ^u f|>tffen* 13"^ rmil^fgett . tttmcr 
Mrac^ er ttftt fta^cfOD Sflotm nac^ Mm iSomte ob hn 
Ctio< Mf ; «Mb toil^ob «iitige .ar6tMfon8efi Mt 
feinMic^ett Sfrfc^an^ngen 6ep £em6a(^ unt Srrini 
6a^ anf!e(fti, brmirfte ft^eoen^uKer Un Uebergong 
Mer W ^tr^ mttt Dem &ij^(^ cbel bic^leii Sie* 
M* »c^m fiJt^lvff a^öirf* Cs^ten Z>t^mhtt 1741) 

Omooben m^rbm f^nA nae^inanbA: genote* 
mtn, ^ fÜmicAtt, too (h^ bü^ geTammfe !Dta<^ 
ber ^ranjofcn unb9apmt fp*^nlrirte> <tngef$(p(^ 
f en > iift]> {tut ttfNrgabe mif^fobr rf , 

W^tUm^H fieltn iSanHan unb liRetijfl mit 
S^ith }>ttcAitttn Corpl in SJapetn ein, t>a$ mfcji 
tige 6(f»<irbing, Stieb utib iB1»b0f^o ergaben ## 
fü$ 9^e SStberftanb^ unb %ange fa^ 9t&riäbcn bete 
nSmlitben ÖcHifftf entgegen, io» ftinti Stntfftr« 
jfen €l^rgetf/ n^enige SRondtbefr&be^, 'ü^ere^etiü 
Xe^beniM^ 'freiten iPoBfe. Wtün f&d^UH ar$i# 
ot unb e^attWMittti, (|rf bie jjßrucfen über bif 
01fi)fe abwerÄrn, nnb bolb ben fogenannlen Siinbs 
(Inrm onf. Swxt • na^iii ber ibnitirii^ ^elbmart 



Digitized byCjOOQlC 



% 

fc(aV^ 9raf »i^n ZMnt, Un brr ftutffirfl Mf 
VitU Stü^jti^tm iß &ltair{^tn aui 3iihmtn na^ 
yaffatt beorbrrt ^attt, Un 9ixiidtnt9vf itp CS^dr« 
>iog (i7Cett 3<f9tier): im et^tm mt, o6rr biefer- 
(indetiNtdltde Sprt^eil sieng aac^ am njmlti^eii 
%^§t wiebrr »crie^Qv. Viif Jcioem 9i&(f jage ^ade , 

ton t^m tinb Um (antrat Sfrutlatt in bie SkiU 
tt genommtn unV faft ßinfii^ üi^ittkbtu pf 

VHtUUi 

3u (pit f4(m iit in £{tt| fielaserten fitanih^ 
i^tnmbia9(tf^en@tntt(iUtin, bof fte fl&gei^ 
gctj^an M^t»/ dk)(& onfangj )Hrtt(f)O0e$rn uo^ 
b<tt :3nn in Uätni dbim&tiii wntit ba^er iu 
f^pfftn, biefen 9lMm^ mittel* tiaii HuifMet, 
»0 m^Ü^, np^ t|t in ia» SBert ju fe|rQ. 2>lrr 
Sßetfuc^ tiel «brr fb anglftefKcp f^t^i, ba^ ein gro« 
f er Zbeil bet Sefaffung nic^t me6r in bie 6(4bt 
inf&cffom« (1 6^en Sdnner«) 3>enn0^ be||anbtn bie 
^tanjofen noc^ larindcfig auf fire^em ftb^g; -^ 
«U obet Jl$e»enb&Ker (am 23(enJ3dnnet) emf{(f^e 
Slttftalfen inm @totme machte, aC| feine teii^ien 
%mpptn ^^ bereltf ber SßotM^u wn £tn| bemei» 
(lerf Ratten ^ ba liefen bieSetageitei^e^amabe f((Ia# 
gen , »nb verlangten nenerbtngg ju fapitnliren« 
IHutf ®Yoftnn(|^ geilanb i^nen ber fp eben bep S^e» . 
ptn^iiUtti Ktmeefor^^l ang^fornmene Srofl^erjog 
tinn fri9»iBig (n^ .. ma* ße ppuh bem Selbmarfc^aff 



Digitized by VjOOQIC 



— 191 — 

fr&(rr ni^t tt^Mtn foitnfrti^ -— freie» Wtog, 
jcb0(( tnti ber fdtiinsnnt, ein 3a|rtoii8 ntifrt st« 
oen X>eiierfei(( {u bienen« 

3ei(( laue Jt^eoenl^tter frepe $inht, mit off 
feiner 9Ra(bt ftcif gegen S^apern ja »enbem Sttr§« 
laufen; Srannan, $a^att, SVafferbnrg unb tanbl« 
(ttt famett in feine Oeipatt, nnb ju gleicher Bett 
eroberte eine on^ Zprot b^roorbre^enbe, i(UmU 
ibtfc^e Coionne/ 9lofen$etm^ SRarituarfßein nnb 
Sraunfleifi. — SBapern^ <^au^(« nnb 9{e^bei<a({abt 
SRnnc^en Ifaplfnlirte am i4ten Februar — {mep 
Zage porber (isten S^brn^r) "^attt ft(b Car(9((bei( 
ja Sronrfnrf bie Jtairerfrone auffeben lajfen^ 

aRaria Sberefta tbar von btefer ('(bneüen \ tHid* 
iiben^enbiing ibrer SBafen fo fler&|rc, ba^ @ic 
irbeocnbitllern in itn betj(t(bifen %üibx&(itn für 
feinen (Ingen 9tut| unb feine erprobte Irene banf« 
re« Qte ni^nnee t|n ibren Slttttt, nnb beglei« 
fete Hi bulbrei<be 4^aabf(brei6en mit ibrem^. nnb 
Ui jungen Sr)ber(Qgji Sofepb/ tti^ mit Sitlüam 
un befebten äJübniffe. ^afi noc^ mebr , M biefe 
an^eteiibnete/ (6niglid^e (Snabe erfreute ben Selb# 
marfcbaB ba« |nitf ommenbe QefcbenC oon iV/Ooo 
2>ttfaten, (nr. fBertbeUnng unter fj^tne tapfern 
Irnppen* 

2>iebetrd(bt(icben, frani|b(if(ben ^erMefungen, 
mld^t unter bem SRarfcbaU 9Rataebpi< bur(b Sron« 



Digitized byCjOOQlC 



^ 1^2 - 



Im uh» flelOServFafj öejen »65itien JtranfjOfltto^ 
"tttti^ni^ in V^roig unter 9}roj^(to tiiit; SeRiiJle etil« 
gef4^(offe0en aöafettbrubtra Stift sa ma(6en, n^ 
t^ifttien StimniMtt ben toef{U(^en S(ji( SJopna^ 
gu ofrtaffcir, iiift |f* ein^tüetUtt batttft' jti begtiu« 
ftClÄ, buV* eihc pü^n^lprol Wj nac^ SJft^nieti flejo* 
0ene JrmjptnWte, tfe bSt^ifti SJerßlnbuiifllnit Mr* 
fett! gattbe a« erM*^"- «tif fM«« »nnfletibe SJar* 
ftcRutifl ttertvanbeTte ^ritij Carl ^on ioi^tihim Me 
SBelögerunfl t>oti iprafl In eine SBIotobe, utti mtf 
Stbfoen^ttilrr betn flrttiedforp 2 ttnter SRaltlebot^ beii 
iginöaufl tia*. SBf^men $u t>ertvf^reti. feiefer tvar 
tarn 7ten iJftpber) bep gger amloin^in, ttriD 
fti^tr ben XJeflerrejc^erti b?n 25orfpruhfl a^jügetpln* 
neo; alleta bcp (^arl^bab fieleo fid feinen (infett 
Sfröjel ini( folgern Ungcfliwmm öh^ Tä| eir roieber 
bt^ an bic (»rdhjcu ftc^ iuntcfiieben muf^e- Äi*^ 
ölficfli4)cr ivarcn'bie'9Jetfüd;e, barc^ ben ©aajer* 
frei^ oprjubritt^cu/ unb o|)ne bie ^Bereinigung tntt 
beut aKarTcbatt ©röflUo biwerfilcfltgeti ju f6nneii , 
gif uflen T>fe JranjÄfrn über 5lth6crg un^ Sleumarf 
ilf na* ©tabt aift «ppf j^rwcf/ , 

3tn Sa^re i74s f^tH ftbrven^ittter frinr «$of? 
fen toiebelr fleflcn kapern ^ wp inbfffetj l^er öu^ ben 
X>eflerret(bif*en in Äaifrr|i(^b'Tf# I>t0ti^^ über* 
getretene 0raf opn ©erfenborf etniflc f letttf Sprf Jef* 
ie etrunflen, wb bnrcbpf4liif*e^^ bfffif*« unb T6Äp 
nlfcb^ Iruppen perjidrft, wirtpobt vtti^iVtd^, in 
X>bct.b(lcrrel<^ ejnjubte^en fucfite. -^ »jrpflKp, 

ber 



Digitized byCjOOQlC 



Ixn 1^^/ ^^9Ui4itiMmS itt.^i^\i0nj, (lan| 

ycitt 4riit it9itf4>fi, 5000 3itaiHitiifMrf^4fvt*nM( 
Sranjofcn ttn)>JSapVrn (Inen f» ^«nif^en (5<(re« 

909 Ua ttnterllanen i|w« »ettert, jMf,^^ i^m 



Digitized by VjOOQIC 



-i 194 ~ 

\ei '^hiltn-etitl von Spf^ringen ua^ bimUt^tU 
Ae. ^f W^Mt hi^th yrinaen in hta £<idtt ies. 
tibilß^t^ U. Vm 'Cnofoilb/ wo ber J0per(i> 
thatpläa Ut ivfbm irnteen g'emHnfc^afetid oer« 

Swnpitirol »Il^ie >rr 9t(eiii^^0<ui0 bep 91^'eiiittprt* 
Kr ttft'tüehiii fRtti^ ibttrtbittt, 06» ba« tfflenwiti 

ÄÄJfHt^^r* *i!« f&itftlsni telbioa »prtei^«licn. 

9hW[M''^ mtt tUÜ'UAttM^aM, tmb am 
4^fe ^^<M^'Ü(m^mfii^li(4Mt»i tatpftln^ttri 
Mhn iMT^tätt 1744 -tt^är t(-- ita \iea: ^Hnb^Jt 
»el «rofH'^d^; bot itit^l^itnl^' gbIbeMri 

fi^mStMti^Hdi^'äm, itöfb(r«rsb«riKW 

B(9* '%i^#'ia(^r »Vff^tf er tu tiaitmUöft 
Jt^anfM(/'Vf^ («nem r&I^M^'ibticii' (ttnt'5««tett 

Snbe «a^. >" 

Snnifl^ itmt^t titf 9lari« S^refSa bep birfb 

(tttttn'lpUntt tt nb 'fiitVV jö ^f(^i| ec^ 
be« nur ö.oh beU^Üe*« ta'nn," ; 



Digitized by VjOOQIC 



«m spliftt 3<Inwr wutU ftia m(inm in Der 
»farrflnüe itp brn ®(»olfrn ju SBten mit mili«. 
fdrtf4>eB €|^rM uob unter )>ein 9((4i(te aOer ®Jp# 
rfen io bfr ^orftflrn ©raf« f<perH($ (cpscf^f. ' 



9ls 

Digitized byCjOOQlC 



196 •" 



XXXIV. 

bctiii.eic»CB»fiec<it «■» SUWr (cA g*»c«m 
Slicfff«, g(»»(rc» «rfftn ««»«ll i<77/ ^> i« 
^rtflidnitfia^t lotcn jrtniav 1748)* 



@. 



'dt bell Seifen ler fStflird^eit Saifer, aal beit 
{enbeo {^ermaon« SiKttno, iftlu^t iii S)etttf(i(IattI> 
hat uralte ®ef<((e(^t 9l6eti<5er0 • Statin, hnt4^ 
feine Sapfrrfeit in ffiegerift^eo ®p(elen |tt2ttp[ onb 
Srn(t — burc( oielfdCttge Sengfifiaffen Up m^tu , 
gen Gc^anf unflen ober anbeten Serbanbliinieii in 
ber &tS^id>tt t&lftfiU^ft be(annt.1EffpIfi^ani, einer ber 
6&|^ne jene« SaSo wn abenjberg nnb 9io^t, ber 
be9 einer oor fiHnti^ IL )6 Stegen^nr^ oeram ! 
(lalteten Sagb, umgeben non feinen 32 rittet(r<(eQ j 
e^bnen, nnb oon eben fo eitlen JOienern, bitrcb I 
biefe« i^Uti^ OefolQ erß U* JUifer« ttm^illen, 



Digitized byCjOOQlC 






S^roS'^WTn^fWT pnnf:jf7!f.r. 




Digitized by VjOOQIC 



Digitized by VjOOQIC 



^ 197 — 

fiaunen emitt,- — ifl ij^r CitammioaUt. ^fnrit^ 
U^hft bte junflen %UniUtitt an feinm i^oflaßtt, 
httt^ufte fie mir (Bitkn unb SBfnrben, unb fi(er 
lai iünit fiti4> vttixtiuun fid^W thUn Sfcffe bie# 

ater alfe (ittb mteber b^rborref^ bie mrl|ffn fo 
rotten, aU fit aufitbl&^t, nur bie eitijtgtQ Ora« 
fm Don 9i6enl^i;rg«<Srauit firfititea it6(( fort^ tit 
jmep alfletJ^eUtea Steigen -^ bernfSfc^etbergi« 
f(^en ttob iRefffattifc^en, «loooii ber ee^fere 
toegen ber oberfc^mdMf^ett j^errfc^afl J^hp, btt 
in ber tteoefien Seit an baj ^autf 9Binbtf$sr(i( 
Um, au^ bie 9tei(|^4|^(inU4<^f< N^^^ 

^^ S>a9 etammfi^lo^ 2 r a n n / i>om Griffet f m 
ianU ob ber (&nni, int fogenannten {^an^rncf oter« 
lel erbaut , Hegt an ber 9Be(fef§aibe, p^nferne be4 
$raunt{uffe<, opn bem Gc^Iof ttnb ^tf^U^t ben 
Staj^men fähren. ®raf Srtifi oon 9(ben^berfl unb 
Sraun (i^te felbe# wn ben ®rafl;ti t>on SiDp ^ bie 
r« eine Seitlanft pf^nbrpelfe befalfen'; mieber em^ 
nnb er^ob e^ nebf)' ben ^errftbaften ^löff unb ^e« 
troneK 5U einem aRajot^t^ » Sibeifonfmif (um H9 
3tt^ti«68.) ^ 

«OMo ^evbinanb ge^irfe tei^(5fd^l>erdifd^enAV 
nie an. (Sein Oater^ £)ttp ^orenj; eraengie i^n 
in jmepier«^^ mit 9»a Qnfanna , Si^c^fer* Serbin 



Digitized byCjOOQlC 



— «98 — 

i{,»nb 9tuAtti,j $r«9(errn »on S^iftniotf. Gin 
lfV]t|^|rili0er 2ob rafte feine fBthhfv at^ (epbrn G^en 
ha^iu, itnb br^ altrn/ reichen {^aufe« ianit J&of« 
ifttiid (erubfe ouf i^m, Dol^r I6i(limin(e il^it ber 
paUf au4^ f&v bie ®efcNfteb€« %tUheng iin St« 
oilßanbe* 6of flfdftts fii friurtt fänftigrii Srrnf 
trjog^ ^^^ flebt(brt/ beftae fr mit f^intn S^or» 
fennttiitfen bfe ebrtt ntu tttiAUte. fjoi^ Gc^tile )u 
^aVit, mit ber iiii$ad|»e bet9(t(9fo|^|^ie unhpU^H' 
juelebvtbeff ^tr Seutfc^fanb eine tieur , Heilere ^r« 
riobe begdiiit* Sep ber feperlic^eti (Eiitmei^tmg warb 
i^m bie C|re^ bie ^utftttflti^i^tt f rivilegiea tiiif« 
fetttllc^er yiPicffion |tt Iragen« 

9Bdbf<^, iiftierer, lief se^Ker Serttf r4iMi 
»m bur(( {ßerj^itrttiiffe eine Seif lang jarficfge^I« 
teo loerbeR/ olfter nimmermebr nnUtht&AL Sro^er 
9ber fpirer witb er alte e^tanttn überspringen, 
«nb f(| in fetner €{8en(|^fimlii^(eif leigen* 

... Jtduin^de ber SJ^n^nngfeine« !Sa(erl 2ab 
9emomnten^ dlj er ben 9tofen({| tu j^aKe t>erOef 
unb d^ grepminiger Diente nnfer ben Sranbrn^ 
l^urgtf^en ^i(f<frniy)>ett no^m* €r war be^ ber 
Sefäsernng »9« Stnm^r^ »elcM ^^^ Srantofm 
tr<i<b ber t^rebernng im Sa^re \(^ |or (lirffirn 
Se({nn0 in ben SHeberronben ^ema^f/ nnb mif et» 
ster 0efa|nn9 9oii itf,oop tierfe|ett N^^ti* 3)or(( 
ivut(enbe 6ffirme itnb KulfjSe Derfoj^rrn bie Si' 
lauerer unb bte Seltnen i^tter^olb 67 Sagen 



Digitized byCjOOQlC 



— 199 -- 

jicb ^ti firoffeii' ^i((eim t^oit ßtMitn ie^üttÜ^tx 
aRtit^, utib im «ng^ftc^le dfiir frannißjSd^ii Slrmer 
,ijnle?>riit SRarfcdaa OiUerpi tapHulitU bte Sefiu 
^uog, pj^ngeac^tet bcr «6ef bem ^^pif bcjr .^efinng 
]Nrttnfenben ^nfd^tift: »,Aeddit sed vioci ooa 
potcst." (1695) 

^alh^etna^ traf Qraf Xraim. f(rml[i4> io 
(atfertii^e 2>ten|t^/ machte {wu 1702 bi< 1708) 
bte %tlhi&^t au^ 9t^e{o itab in Stolietr^ »eflen brr 
fpamfcfteii €rbfp(0e mit^ (Hrs aber /nur (an^fdiii 
9oa Gmfe jii Glofe, mU er loeber ^e» 4Uerm 
9Jrrbi€ti(ie »ortrefeti ^ itpc^^ tfiet »f olger ff Ute jßor« 
rucfund brr @cbitr( obrr Cmp^^Iutsro i^erbanfr« 
tooKtr. * ' ■ 



batttdbf' a9^0r)et<(iir(rm 9(ti^tte |trb( bU 9Bal^ 
^e^ tlügtnMh («fi6f€« 9utbp i^ati-Gtifti^iiiberB, 
fbrc ^n üli 0citcrardb|.iilanteti mtt p(^ ita# ®p4* 
tirn nabflt/ mp er iuibm ptefen, gldni^nbeti Uni' 
ternc^mitiifleit hitUi i^prioglmdre fp flenamifeft 
„^rofen Xdpilaitttf''. im fltntnntrfr t^iib in brr Sit#» 
ffi^rane «iemirtle. Sur Selpi^nons. fetnir SBerbtra« 
^i btUm rr (171a) bol (p eben crfebidte €dNf<^e 
Snfonierierrgimene/unb it^ar onier ber e^rmben 
SBerbinbli4)reie, ii9 in %tma in Spanten an^ 
iu^arrem ,/f>ierer funfleSRenfc^ »irb 91 r m e e n 
foinmanbiren'' erwieberte ber falti, tiefe ®iar|em# 



Digitized byCjOOQlC 



•-. aoo — 



Hefrr Jwrtirt jm« nfttnäa^i im itaupt^tiättiirt 
fo^/o«^ ftitt fl!lii<-frrpm&J5l«int «ftttTnrungnt f m. 
l>jtttMl«; htt wtiwhfttAed Z9nt froglf: 9»er i(l 

Idnberout^ ^ortuglrfea »erlöff*«, ««* ^«" fl" 
f*loifftt<n , ^^orlielfen «fawanrdrttrcf tat »om »4- 
SRap 1713/ o5h«eo(5iftt b« ütifl?^«aer(lett «njfcre«« 
fiottfl«»/ Äjfttiilm raom« intaftf «<l> nikfein« w* 
nlgen Irupjwn «uf «iflHf*ni^*{ffen i>ott 9miU 
hm 06(9 eninaS&rirr(|(e> <(( itrritf änl^emdrt« 
eradi^U W9rb<tt. (fli. ' 6. bS< ScNtt 0uibo< »on 

9lut farje 3eU würbe ttnfmm Xraun, unb 
Um, mtnfnntn %tfi^a fli^tä, tvxfi in 
brr «wiii6«rb»|> bie ^<Wl a«t^g««tt|fr ms^wt-r 
Jt«rbfn«t »(bni^iti/ b» v4ttr(tf9ntf, fpatiir<|e SRini' 
^ (I$|f(f b?ti griebrii a^ttobih^ bufcf^ bic; «r^n 
W »»fmabligrn' fiHittif^en »(brnrci^K in 3t<ilif» 
»orfl«»«im«»«tr, 8<{tibfe««blttti, «nb Ztaun «mit 
bfOfbtrt; b«i ©e««ral aRercy In @lj«i<Ä jit »«» 
jidrf«. i& f«*t ha$ Ktf««e Srefftn brp «m«c« 
oida mit, Hf, weteoW «•» ff4> ttJi««iT*«Äw^' 
i>tmi9^ bm Oerte^ «i|«leti« föi^ bie «FÄnkr wt« 
f*i»b, <r$k« ob» b4b«5i Ai< «efä^tn«^« 8®««>'* 
:^ . .o^i ■r^' .. .:r--^- ; ;■ . ■ 
...- ft'"* , '-■'■- ■ ■ ■ ■: ' ■'-'■■■' 



•., DigitizedbyCjOOQlC 



-^ 201 •• 

Äie poWnffd^c Zixonf^igg^ mefleh ter fett 
'A»^^P ^^$>'i^!(^n^eii ^frSme Si\uUi fleffojfett, rot« 
fl[aiiiisitc no((i S^rie^ric^^ S(tt0u({< II« Xpbe Otett 
S^elruar 1733) einetiQfuett i^erbertliiffeitXriCQ. -^ 
{>ur(t^ eine tmief^alttge ^^^l ^attt eine 9<^t^(^9 
ben Gc^n^irgef Dater Ibe J fraoi^lifc^en ^(nfflf 6 ( <u 
niilaniitiiinfffi C^^ttn^tptmhtt) neuer« 
bing« anf (tn 2;^rott gerttfeir« dagegen bie andere 
(Sttn Sytt^et) Un Oo^u Ut tierfforbmen S^nigl^ 
Sttgufi IIL gemd^It« X>eilerrefd^ nnb Ütu^Ianb 6e« 
säHfHflfen leii £e$(efeii, unb foflleic^ erHdrtea 
Gpanien «nb 0arbittien, nnb aof i^r Sinreben ou4^ 
$raiifrei4^/ear(ti VI, be« llrte$. (*734)- 

Stauen war bAr »oriMi^ß^ ®($4ttpfa$ b<'« 
felben. €$e|r n^ei^Iic^ unb na(bbr6tfU(^ gab 0raf 
Srauabie (179^ eben fo Dfrgebncf» P^n SRoteanaii 
aitäcbmlb gegebene) 9Barnung« man mfiffe bic m^ 
«igen i» UQferitalien befinbßcbeo Zruppen cifig({ itt 
ein eintigt« Jt^p4 ittfamtneniieben^ nnb ber aii< 
Xo^fana anrficfenben ffionififien Slrmee^ nnfer 9on 
eoHot tigner tnffi^^rutig« tnut^ig entgegen^ $eben^ 
Smeitt man mpS(e StSe« erbftiEtet^# ^efeifU je« 
be« S(|^Ipß tmb jjebe Seftengi^ ticib oerlob^ bat ibev 
anetf. -* !Rit iMi^t mebr aU 300a gRann t^arf 
(i(j^ Sratttt bep bem^ ®rdn)|»afe 6(. (SermatKK bem , 
l^einbe gitgegetry beb<tnpleie p(b 23 Zage/bafbi 
btingenbft um Unler|tfr|ttng; Mb -^ fatib fettt0e# 
^(r. 2>a fafte er ben Cnifcblttf , burc^ eioeo f&b^ . 
iien t^p^ f pmbininen Slarfi^ bem 9efnbe briii9ftr4 



Digitized by VjOOQIC 



. ■*• aal w* 

•* * ' • .. 

fprttnd afejtt^eminnetty (!<( m{( brm X^tfi Up ^am 
vna {tt ptfi^ihi^inS jjtnV iinttt beut 6((u(fe biernr 

<^eo. Sffetni, nrle 6^fif »<uf fein Srflaonen, aU 
^ er ba^felN ntd^t me^^ bafelbfl traf. — (l^ift miu 
tf(m4ififi€r Ito^f ^itu in bem ieru^fgenbrn 9ßa^ne 
ber 9QQ({Anbtd rrffill(t<n^fti|b( ober bf>(& übgeiodri« 
ler S^eranlmortun^ nnn b^ifSrfc^einenber i|^n.om# 
jfn^eTitbrtt Snnbe ruj^ig aiitnatttt,^ am oor ber 
nibvttx{^ibt mit feinm.ipdyflctn, itac^ aufem, red^» 
tcn, d(ten ^erfommftt bte SS^af^^ |u (iredfeit^ aber 
Ztmu^lanitt SH^ti d^an in ^^Un, (o lant^t 
9ioc^ irgetib etma« ju l^un üt^rigMielft iinb ein(Iar« 
fer Oetf! Iß an ;^i(f^mUte(tt onerf(bipflt((. Sr 
loarf (i(^ in bte Srfiitntf €apu(t Jirf f4»ieuniAf{ bic 
Wäfle auibt^an, leafe neue Stuffen werfe an^ unb 
traf alle erb^f liefen Knltalfen lur aoif^arrenbeit 
mt^jfiflcn etitnm^T.. S^ep ilhdldit Untttm^^ 
muogen ^aben biefe S^ert^eibigung (efonbertf autf « 
fitj^i^ntu S>it er|Ie^ mie er bem S^inbe burc^ ti* 
fienfu^nen AtfifaD Ao^totianUnnh SRunÜion^« 
wdgen , 4ieb({ 70^000 ^vitam megnaj^/ -— tinb 
He anbere, mie er btr (Spanier auf i;ine oerbetfte 
SatcertelQcffe,, «üb ein «rdolii^r^ SBIntbab unter 
i^ne^ anrichtete. — ttber freplic^ Unnttn, na^ 
Ut ßiuncCfyme Steafiett^.ti^c^ber bfulig^n Sttebrr« 
fage ber.Xaiferlic^i^ btpSHtontP, hnt^ SRoole» 
istar ^ na4> bem ^gOfe; A4eia< unb offer übrigen fc» 
flen J)Id$e^ ^ie CSac^en in Unteritalien nic^t miebcr 
bers^ßtat mcrben* %u4^ Gapua mn^t enblicf^ 



Digitjzed byCjOOQlC 



r- 305 — 

bentn&rl^lge Srfrdron^: ,^9te 9B offen (inne 
man'nnr brn Sobfeit auj( ber ^^anb »inben " — 
btwtrffe bf r Mf^ «ruifa ({e «dir^Aten Sef«$un« 
oon brm &brriitd(^H0en geinbc «Iric^mci^l fn{Hfli 
aib|itt mit aQeo Xrifglebrenv ^ ^« 

3m folflcnbrit iSa^re C1755) wur^^ unf^rrm 
^e(bm eilt gmar minber gMniettber^ aber be|{0 
f((mererer 9tttfrrft9|ii2bril/ bcf :m<(e blo^ 9Rtt(( 
otib Jtrie(|tot(fenf((afe, fpttbernautb bie umfkbfiA» 
Oe Xlug^it unb bie fein({e aXenfc^nfennftit^ er- 
forberte» €in ^oufett rdttbertfc^er Corujieo (löj^r» 
t( in Utiflorn bie Xube neuerbingj ^ pliinberfe \vi 
2>6rfem uttb ofetien SIedPeo, »nb n^ttfte (i(( burtfr 
9^meXx tttib fc^iaoe jt&nße (it(i(( einen flrjJTeren 
Sinbang }tt oerfi^affen, bif eitblii^ bie 9tdber«ffi|^» 
rer im SBalbe bep 9(rab nmrungen nnb griffen« 
Ibeiltf niebergebauen ober gefangen würben. — 
Srann nnferfcbieb bie Oerf&brer forgfdifig 900 ben 
SSerfiibrfettv (hafle bie Sr^eren mit unnai6fii^((ii» 
. ((er Sfrenge, nnb ffi^rfe bie 2etterrn bnr^ Se«^ 
leb'ttngen nnb €rmabnungen Uriebrr |tt tbrerfüfUi^ 
{nräcf. 00 erßitfte et ben Slttfrnbr tioc^ im jtei» 
me^ ber bep übiefen SR^af regeln oteSeic^f feine mx» 
berbliibe Slomme iUer bja« ^^Sit Jt6nigrei(( tini» 
garn oerbretut \itit. 2>iefe Simefenbeit benfi^te 
Zrann MiSi, ben Soßi^ttb ber borfigen S^f^ot^d^ )» 
snterfuibrft, nnb fiber biefUernrmbung ber jnr iBet» 



Digitized byCjOOQlC 



/ 



— ao4 *- 
fflrtigutis "»^ 9Btrtt venrnSiofon 0anuttr« ge* 

die 9Bfirbe dttetf ge^eimitt StatM uttb Mr 
Cnietintiiis snm ftoter^ffonimanbanfen un% 3iif€» 
rimj|{aft(a(ler im ^friOflt^um WtapUnb O736) 
war ter £p(n ffir bie (b fernen a(< sliicntc^ ^tm 
Mmpfte impifnnji*' SM eMer SteftgtiatiPo crn4r# 
le er^ itp ber (efäättten €rf4^pfbn0 btr fitaat«« 
tafftn, Mffir fdne Vrrfon mit brr ^itfu imer 
^eititiiiifte (rgnfisrtt a« tb«Ileit/ toelc^ bie porigeti 
C5faH(a(trrt>on SRapIatib «enoOrn Raffen« 1737 
ipurbe ff ao(^ Oottt^ertteor t^n ^üxma , ^{dtrnja 
itttb SRonlua. 3« Mcfer Srsettfc^aft iial^m er nac^ 
CarM VL £obe von hitftn i^^rjogtj^itttero birSrb« 
l^olbiguns f&r Neffen (Stbtoc^ftr , SRArU Sj^ere^a^ 
ein (ai(len 34ner i740* 

Salb Main Qraf Zraun Oehgenl^tt, biefer 
«rotfett S&r(iioii feine JDatttbarfett f&r bie ])pn Sb«" 
rem aJÜMhut^lm4^tvifk%Siatit erbatteneii Slu<aeii(# 
ouddeii ibdtisrr an bett £09 au lesen. Die ^rag« 
tttatif^e eanSÜOtt, bereu Soerfennuifg bem ^an» 
(e^e|terrei(^'fp «ieie onb fernere Opftt t^ttt, 
»urbe fogleic^ oa(^>beif AaiferJ Spbe 9pn ollen 
^Seiten feinblic^ angefp^lett« SBapan, epanitn, 
9eeu|fett, granfrei^ nnb ®a4»frtt .traten faß s« 
glei(i$f 3ei( auf bea Sümpfplat , ba< #&nr ^rbe 
|tt ^r({ä(fe(p; nnb nur Snglanb wA Garbinten 
9er(atiben (ic^ (um Ses^anb brr b^rdnsrcn %iu 



Digitized byCjOOQlC 



— 805 •— 

(Iton *rAi^^ ün^iag £f|tere miafU iut^ ßintaU 
tinei XhtUi, be^ aRopIdnbift^eR b^ju erlauft mr« 
bcft» (ifien S^bruar 1742) . ,. ! 

. ^ ÜRottfemdr, ber Öte^er bey Stfottfo, cotnmaW 
birie, jebö$ biefmal mit gering^ ®lüdc, %\i 
fponirc^c/nrappUtantf^c, berit6iiig oon Gavbintdtt 
unb unfertrauiibie 6|{emt4lf(j^ » farbinifc^c Srqiee* 
Um J^'' bef $er}Ogji oon iDtobeita |tt ocrfi$(ü*i^, 
i9ttrbc föfltdcb fein ^^ersogl^um brfe|ft, unb fobanit' 
dXtranboIa ielavtu &m %aU rrfirerfte beh $er* 
}O0 von SRontemar bergcßatt^ >a| er bep Stacht 
au# bem Säger bep Sabona (^sflen 3u(p) äiifs 
bracb/ unb &ber 6t« ^eorgip ita<( Staoenhd, Sefe» 
«g/ 9ttmtni, 9ff^f0 »n^ $^no jinrficteilte, tt^o e» 
(i($ oönbejr oegpoIiMnifden 9Cf mecr trennte unb f^fi 
tieit 9Rarf(b no({^ bem Cfatp bcgit ^refibii ricffrefe: 
S>it 2)ro^ühg 5e< brUfifc^eh «bmiral« !Rgf0ei9fj: 
bte i0aupt|iabt Sleapd in b}e i(f(^e |u hgen, mtüi 
X>pn Sar(p« fdne tirmee iii^t fpj^^fd^ tütüaifufth 
toutU, iwgng bie SleappUcd^eV/ ppn bem iNteg«^^^ 
f^auptafe abjtttrefen. ' > .. 

^m ^Otttmenben telbjnge 17^ (Innb , ftaitM 
t^modi 9on 9RpntemdrV ber 0rgf oDn 0ag\r<'M 
ber 6pi(e ber 0<«iifi(en«rmee/ ein riir^er i{rk* 
ger^ ber opn feinem ;^pfe ben gemeffenllin SAftrugl 
|atte, mit ber Slrmee mieber in bie Spmbarbep opr« 
furficfen« ttm 2Un gebruat pertie^ <r bie OBrittter^ 
iluartteire im 9PlPgiir|lf((en, utt ben an^ S>iutfS^ 



Digitized byCjOOQlC 



% 



— • «o6 — 

taiii antüicnita, 6(ferrd((ifc^(!n 9$erf{drfutt0cn tu« 
iotinUmmttt , ftf^it &brr Un ^aharo unb lagerte 
ftd im SRobeiKfifi^en. 9(ttf bi^e . er(te itadfvi^t von 
hU^tt Seiorgttna . bra(^. aoc^ Sraun .auf fetnem 
^wpiqüattkft ju Carpi auf, pereiiiigte M tsxU 
itcx Xcjf ^atma fle^tibtn farbtmfdben pbttitnetai 
0'rafcd oon XfprettiOQt uab emfitUU bU^vankt 
iu^ttottpprto in <8d^{a($torbnung^ biefic^ aber DOtt 
ia Vrjl naii^ iSotara, unb bann na4f Campp San^ 
f^ penbeten, ^ier fam e^ (an$ j^ien g^ebruar) )u 
einer bfuttgen Q^tad^i^ in ber jic^ ^mar bepbe 
äfeUc ben 6lea jafd^rettipit wolfteii^ ber flrj^ffirrt 
a^^tt^e« aber "^pc^ pjfeubar auf ber Seite ber i)e# 
(ierreifOer ivar, bie aud^ batf äB(i|^|fetb beboupte* 
1^0, Xraun fetbfl magte (i^ lud blut\ijfc iSelfim« 
tiiet^:^m TetneSruppen burc^ S&orir unb X^^i ju 
i^n)jO[attl^en — mel(^<^ bte JtaoaÖerie -— 

Vn^9fpfaQ0^ bed2reffefif|iem(i(^ gelitten Ratten. — ; 
3wrpJ^yerbe lourb^ niu|ieinanber unter i^m erf(^pf« 
feu^ inl^t^nfitnb^^^^ fEJ^mang er fidfi auf ba< 

2)tttte7 unb mit'bent Xu^ruf: «,tinfer SE^ater 
UbtV' bnrcbbrac^en bie 0renabtere bie feinblicj&en 
9^^9j» ~ 2>er Gieg »ire ppOfldnbig gmefen/ 
|4ttc er tbn perfpigeo tonnen« »dre bie au4 :9eo(f(^ 
Ia]i^.^jrrbepei(ett^e^S^er(l4r^ttng nur um ifvep Sag^ 
Jni^ei;jwifl0rpffeiu' 

0em§etnbe t|p(^ immer ati Sruppengo^I nic^f 

tfß^^^^f ^^ ^^ Xriegi«ttnb SRünbpprrdt^en 

: »ur f4r^iit^ vcrfprgt, Ic^nie er bin prpjeriirten 



Digitized by VjOOQIC 



einfatt. in« ÄinföreicO 9Ieapel a*, bcffen Jruppen 

iirttni>ttig^ ju ber fpaiiifc^en Slrmr; fl^ßpffen mdren . 

«nb ber orrunBlätfte JBcrfu* f^ 

ürtb biV'SlIebetlagc fiep ©e|[etrl rec^fferftgte triiun^ 

Sßetflerttn^/ Cr iriaj&m ^^fefn §äuptqiiartier wW(^^ 

io €arp>f? fe^ftt bieUeter^ilifle omiia^^^^ 

lief eint ColMne to bie ^egationtett poq S^orogtid 

iipb Jerrar« tfi^, ~ ,: .,.,., ,^ - . . ^.. v, 

, 53terf4«m"^ftttfl # ,^!? /i^on tp^^r^oV feitier ^tfiif,; 
|alterf(*afi tm^crjpif^um'^^^^^ 
eltw!tt SJerf($me^^^,^^Wn ^^e^^^l«,^einen liaific^tU 
sen f*lrb^<e^.>6ffÄ^ .j^rert ft^f?rit^eii. 

einen Sln^i(^ pon 8ä&a^f4eitaict)eir. '^ a)a4i> fam 
npf$ dpannttJiS ir9if(bea t^ ^^^ ^/^ fArbipiA^irri 
X>6er0enfral^ lifc;t(JbtII(^ei^^^ 

opn beai mif fp pierem ^}^^fM<^^^^ jf't!^^^ 
(?4nb^nf4imf'&!f «««JÄii^^ fpff«^ff i^<ffri^ 

»irbi#,*ei^Cttjftf, ltitrö.iieri^,PiP0/bcrilriiwe-,^ W<| 
t^n »ic €twf|,]^^ter Hebte, a^fe,pfC »pn bem i^«^ 
be^ bejfenjifejb w bep jcDer^^^^^^^ fo p|||^ 

nur in ff inmiKr4f<<^n lag« detoitbertbattf/^r- 3^ 
oe4^^er|eq4( tvarif er ßc^ bej^ feio<r SuthUtuuft ni^ 



' Digitized byCjOOQlC 



7* ^"^S ^ 

9ßUn, vor bim'Z^rone ^oet 99oit«r((ttt tticbtc« 
unb bat^ Ulli jtrenflc Unter|b(^anii feiner. 8(m«(*s 
lunfl. -r- „%i benfe »ob Siid ^ »1« i^b» r 9t(^(« 
fd^a|[ieoe'^ ^nttotfirjtrte S^ertßa Mitb.ber.J&rtieit bc« 
^plbnrö.ajil^ffr«, ben tt.aaf b*,^ J^4nb<n J6«W ®«- 
mäi^r< «rj^ieU, ^ab blefer «'eufi'eroÄ« bic bV^mmtir« 

\>m arp^tt fflertttft «5<»<nJMg«« 5» erfe^fo^ l>er 
bem^bWrtefep JÄber, brt .^aiipU« «Vmef In ^jtj^* 
ta»b^Wf>tl^i^'Äl>on2«<l^irttt^^^^ iP -^«'J». 

trottür trfef#<' In '^l,eVMottM|W,;iw^ 'ti«^^ tajfntrt« 
^nftrtiÄ« In Vm'!!^^!/ Wl-^ÄPf^Ät^ji^' .*?<> b« , 

fejtfiftt; W bon'p;^jief^ben Ä<rf^^^ hat In 

t>at ^ifnf elft#ifii$^, Sie 'fratti6|lf«je «rittfe, 

ttlÄ5'iÜ%«ü«J«roWijKlarf,^$ttte p*.»im Ötitneif*. 
^fli ^'Iföprm^ iuii; «At aoP^R äulp t^crdniste 
0'm 1»Vrfelfef n Vft«^ ii« ^d^erft^e Ürteii 11« 
bUiMn^bfeit fiber beii ^jStnlti^c^ 9^^'|tt« St^'nii 
4b«rfl(»Bfl/ b« «uferbeiiiJOberÖefi^lJ^bnr rijirbw 
«fertfabn JrÄutt nnb »abWb^ iJrfan* »iftt. Irr« 
jöHJrcB, moi^tt bWailmw «it^leWftlli fi«ii»n« 
(tiatl^iien, ««b j\jfWn ^enfilbk »ofiS|CH| fo b« 
«egenb «on Gtod^obf- unb jtrtfi^ lewft^eir {» W(* 
Im. a)«'a}erjU(6 »uirbf oii(Jt jßm ÖiJrtB wirni<|> 
inw^t; ii»b ®«fior«ltfe4mW<«i ile^ JB b^ «45« 



Digitized byCjOOQlC 



-^ 5109 •-» 

»ra BtbäßaU ^nt tdt&de fi(fr etnil ftmi tel 
St^rhi« fc{^(a«em yrin| Carl machte |ii ^tric^^r 
Stit dnf iBfwe0ttn(|,. aU i9ire fdtir tb^^t &hn 
^it dtetfür |tt se^en ^ trAbMeSrrrtnisnnfl mttSjrtM 
Hau |tt brmerf f{eD{0en« 2)et ÜRavfi^oft oort Sotg# 
119, btiri( Mefrl 9Rati(orr gfr4)if<&f ; b^g^^ng tett 
bop^eftm t^eftler, baf rr hcn bapnfd^en S^Ibmofi 
fc^aO (SecfenboTf hUt bcti 9{^ritt (enbcfe, ttm bie 
Scrt^eibistttid bjefe^ 6(roitie< {it^ift^en eptptt 
tinb Saitterbttrg ju fiberitej^mcti, titib ha^ er fe(b^ 
mit feinem^O^t nd(^ SBorm« itob l^raitfrttf^al auf^ 
brac^^ atiftatt mii ber orreiiiigtrit firan]6fifc^» boprr^ 
fd^eit üfmtt M ift'Ui^efi brn %i&f[tn Üuti^ unb 
Gpetfetl^ac^ 5tt lagern , unb ((eine S>e(a((etnfo« 
900 gort iouii i\t m^ ^{(ipp^burg aufjttfleSeti« 

CSobalb f rini Gnrf unb ^erbmarfi^all Srouti 
90l^blefett faifc^n S5emegun(ierr fHa^tiJj^t er^icClrtt, 
ferriflten ftt bem drneral 9taHibp bie jDrbre (u , 
be^bem 2>orfe ® erriet 2000 Xrpaten in $taitn 
fiber ben 9t^ein ju fenben. ^Otefe v^errumi^dtett 
unter bem befannien ^att^tpiiniet Sreut brrp jen« 
feiM wfdt^tUtt, boper/cbe Xrstmenter; unb fcblu» 
^en (ie in ber erflen SBerwtrrunfl in bie %lu^u Uta* 
bMbp fe(b(t fe^re mitaertveiie on ber ßpi^t 9011 
^ 9000 ^ufaren übet ben Gtrom^ inbeiti.man ßi( 
leintet i^m t^driflft befc^dffiote , bie angefangent 
<5(btpf&(fe {u 9oltenbt!n. 3n^ar eUte auf ben 
2ifm 9pn biefcm Uebergang Gccftuborf mit feinir 
gantrn ftrntee ^erbep^ aUetn (latt Stabaihp mufl^ig 
XVa »4nb<(. jD 



Digitized byCjOOQlC 



— SlO — 

«ittttfltelfett/teoor no<9 Uf%&Tft op9 ai^aCVtf mft 
Ut Snfantcrie in i(m ({offen tonnte, {^egnugte er 
^(6 bnrd^ Ui^tt, ni^ti entfc^ei^enbe ®e(t4yt0, t)ie 
(ofiMe 3eir ju oerlteren, M tr bte 9la(itri(tr oon 
®otsn9« 9l&(fiU0 na^ JEanbau erhielt , morauf er 
feinen 9Rarf(^ c^eiifaU« baj^in ii^er ®ermer;;(eiitt 
naj^nt, wt Surc^t, titelt ttwa gar äff it^^tdtUa |u 
»erben. 

®enera( Sernftatt loar inbeffen mit feinem 
Siotpi in ber degenb oon fDlapn} ebenfalls uitt ben 
Stbcitt legangen, auc^ bie ^^aupfarmee ^atU igre 
6((tprtt(fen oottenbee, unb apx 3ten.3u(9 (iattb 
ba^ flanje ;0eer auf bem jenfeittden Ufer. 

So »orbe im angeftc^fe ber Sr^njofen wtb 
^aoern Wr ewig bento&rbige 9t(ein&bergang obue 
SBerlufl an^geffib^t/ an bem ^rinj Carl jwar htn 
itifUn Xul^m , nnfer 2raun aber fi^ctli^ bat 
grbffere JÖerbienjl^aUe, 

3m rafc^en (Siegeslauf brang bie.jflterüeidbifii^e 
Xrmec oor, unb ftatib bmitg in ber Oegenb oon 
Gfrafburg, M bie SBotbftbafe in ba« $aupt<|nar« 
tiet fam, lB6bmen fep, in golge ber ^ranf furter» 
€oooemton oom isten SRap 1744 von bm preufft* 
fc$^n $eef en abermat angefallen* Sioflimmtg lour« 
be im 5trieg«rat(e ber Xucfung fiber ben Xbein be^ 
fcbloffen/ aber benfeCben obue Ser(u({ ju bemerf(!e{« 
len^ blieb eine befio fc^wierigcre Slufgabe« itit^t 



Di^itized by VjOOQIC 



J 



t9äroor|^rr{ttfeM# ^af iep Ut afltn thdiiüiißttk 
Skt^eguns bte 8ran}ofeii mit aRer Gewalt toc^rfi» 
cfen/ uttb bie ii4<((ft, 9&nftltt 0e(egen$eU 6enfi|eit 
wurbm^ über bie £)(({ef reic^ifcl^e %mu 9htt ivenifl« 
(tend ober einjflne So(otmeo berfclben tnU Uebcrle« 
flenbeil b^rjufaRen. 2>tefer Uin|{anb machte alfp 
bte drf^te Sl^orfh^t ndlf'ig, itnb iaS ^eer «tofre 
f}dM s^f^ßf f^n , jebem Angriff mit 9ta0tnd bc» 
scprn i» f bnnrn. «nberrr 0eitf tt^ar Gcbnelltg'« 
Uit brp btefem 9ttfdr jus rin ni^f minber bringenbef 
Crfprbeffitf; bentt bie fb^pern, tiitfer Gecfenborf, 
ttdfm aUi 9inflüUtn, ben X)eflenret<$ent ben !S()r# 
fpruttg ab{ttfle«ionrti, unb burc^ Serfl^runs ber 
dtbeinbrttcfe bea SSen na4» 2>ettefcf^fanb ^b^nf^fntW 
ben. am ifiett SItisiill fteng bie fcbmere 8dd<^8^ 
tit> thiwhU itt befiUreii, «-^ fcbnell unb 0ao)utt« 
ermattet folgte bie 9lrmee unb Um hin bie Soor« 
ebe fie bie %tant^€n erreitt^en CtwtteH* 9kp SBeti« 
beim (IfUte (te^(ii (sifteiiSiigufi) in €k|p»((i(btorb< 
ittttig/ttnb bofb brnfelbentiQ XreffeQ, bal fie ober 
•iibl anna^eitt Da Sefabl f^riii) €atl bem ®ene» ' 
raf S>üun , au^ einem Infanterie« onb smei^ Srago« 
tter» 9te0tmentern bie arriergarbe jn formiren; nnb 
mdbrenb birfe/ bnfcb einen 9Rora^ flebecft;^ bie SUt^ 
griffe betf feinbUt^en Cortrabe« tapfer jurficFmiet, 
ft(^te bal i^eer aaf ba« linfe Stb^inufer fiber, onb 
lagfrie fttf» itp jDtfer^boif im SBabifc^ett. (24|iea 
tlttgufi) Se« 2>onattmirtb übergab ^rinj Carl bem 
0rafen Zrann ba« jD^ercommanbo ber Sirmee^ ber 
felbe in ^Imiirfcben äbtr SKegen^bnrg bttr^f bit 



Digitized by VjOOQIC 



%t^6 pon ^f Q yreuffen iobeffen rrolftrrt otib flcimmii» 
geif wayb, Carl VII. Af urrbiogi {» M^ig^A« 

4>i€f entoi(fe((e onfer^flb, bem gvofitraM« 
nli 6^itn\\Ut , itin ^raUiif(^U Qtnit , im 9pOrii 
0(atiie* Gotalb er in 9i|jiifn atigeromme« i9ar> 
ttQtUttt (t fviiKfi 9lorfra(/>en mic^ttgettyplicn iep 
Senefc^aii |u (fr^^rn, abcrbcr pftik^ii^t %<lhmau 
ftftad Cc^meriit ivar i^iti mit 15000 atanit 6crrif^ 
Ittporgetommeit, nnh am J4ten jDcIoM ßu| ati4 
brr Jtinig |a bcmfefleir* Uniftttt^g filmet, bea SJrr« 
1«^ 90A Sdftor unb 9ttbi»ri4ii WeXrotto dttf ftb 
ntm^tm^ mitH, girtig 9fteby{<6 bep pcreiotgfen 
I9^rrfi((if<(« fdc^fclpw ^m htp 9larfi(mirf| mf« 
g^gfit^ onb fam; iip(( am tiimfUMn S^oge (S4|lfii 
pctoVrr) bcmrrKttt |u •e^cf^t«. «iif eiittr lbi|ft« 
1^, faum fioe tteriil ^tmU mpw, geVi« er bte 
Srmre in ®4^(^(prbaiiog. Srann^ bim 0(6tfi 
kUt^aupi m!ffraumb> ba< ifWti «inen fanvigtin 
Ctrei(& bnrdl^ bU f4^6n^n f^Cnne jtr^t^ nnb ni^t 
fdifn bin fagenb(lc|^«nnge(}fimminAriegrr i^r Um, 
nnttx Strafen ergranfen, beb<((t(t4^even i^elben hu 
gfin{{ig(, oermirb* bte ongebp^ene 9d^(a<f^f# U9 
brr bag ®(^t(ffa( wn Si^men nrib i^ayrffa onf 
bem6pie(eftanb, unb blieb nnbemegfiifr in feinem 
imr* Sriebfic^ fanb «g n<M|ft ber genaiieflin 9tf» 
iogttogcirttitg gaiij nnangreifbof , nnb nocb nnmn« 
Ibiger, (Uttt getpmmenmar, gieng ermi^b^r Mig 
$kntf<lfm inijitf» Sraun fMgigi^m «nf b«8efiir' 



Digitized by VjOOQIC 



I 



PitiinUxtiitht B^fn^h ntdtt Ibeflliibig^ o(iie U^oH/t 

te hen MMq, wtinn 9R4iige( m 2timiwdttan vmh 
fourdge fdtu 9otl^t((«fi4[ VdfHon ^a ttHaffetu 
Srautt sirnt l^ieraiif bep XoitMttrvbiirs itr?bteGatb» 
«m, ttob rt4fte(e feinen SRarfi^ auf 3iinei9i^<^GriM 
X(ft((t,M( ou(^ 9oilreffIh(0eraos,wor,Srtebr{(|^ett 
mtr bte tinbeliebtgeaBabfamifc^en 9(6(e(tett onb Si|# , 
men 3U lafftti: SSoIKe er hp 9ra0 Mribett/ fo mof te ev 
MeS?nrMnbuitdiiiif6(^(e^en ottfge(en,rfiitle er abn 
0e0en f^rbuiif, f^ 9«rrfi.9rai tiQb s^nj 9^bitim 

2^r ÜMfi feoi^ «Qei «uf /besf elkm^ff^oS 
}ii eiMr Q(^Ui6t |ti lotfes, ttm hitftt telid^erii 
f4«n ftflevttAtive M^ivn^i^s, übe? SrMmiCtelf 
Ifiii0fn wa?eit |(irfletib< anarrtfNn JDttrcb 9ofN 
tfl tinS 9tü9$$tiUnf Me iö fetm» j^eerr (bft Idfi» 
(kf^ tfrmcfivteii, »orb Iriebtiib enUicfr |eit»ttii0ei|^ 
(om slftt fi^umbn) Her >ie ^U itnytiutß^tn^ 
nftb feiM Xftitijtpesi tu Me fl(iittPnJtirttiis«<|itar(tm 
in p^^n; ;2)er ttcberf^aQ bep <SSrtp9i| (m 
igUn St^tmbtt) ^ «Ver Q&a^famteH bei jtft«i«l 
tbosmbttf > »Ott Sroiitt mit eben fo picfer ^ af# 
AlftdimlBefit^, balte ^it einfii^t iUkmtm$ 
1$iimaawt^UnSlhttvf!tn tut ^^l$t, wh 9l«e 
ünfftn blr(ie0l tkf f vtebticb au« t ,,3l^ mi4^H ttüv 
tei Stmii ftft t^T 9e(b)A9e fl«m<i<^t |abf M'V 



Digitized byCjOOQlC 

9 



' ' \ 

• fktt sofTeti ^inn 17 As (lart tdfcrÄorl va; 
irr fiber brr frpbernttA frmtbrr Gitaateii feine d« 
getvn »rrtoj^reit (atu, boi( iulr^t ia ^er. ^orsfeir 
wtt V^iirn itt Stanzten« Geih Gpj^n, 9R4riiiii(idir 
Sojirpl^, burift M Skatet« ixtntx^t Gc^tcEfal ge* 
»atftf / .tvibrrjlanb tih^tt brn fr&glic^cn 2a(ftttigrtt 
%t^ttttii^i itnb 9r^u(fen»r unb fjrfoß (28* apriC> 
|«i gäffett bie %titUniifti{\tm9Ltitti m\t SSUrta 

» • • ' -* » 

' . . 0r<if Sraun i<f«m ben 9(ttffeas , m6t btefeni 
$^cr0lei((f mU ben In ^»er« (Ir^enbeit Xntppeii 
^tiai^ 6(^maben ttnb ^ranfen auf|u6rf c^en, unb bic 
beittf4ie 9Ba^Cfrep(eU in ber 9{eic^l(iabt ^ranffutt 
|tt fi(fi$en, bte tPit einer 80^000 9tann ({arfrtt, 
^antiftfi^en «rofre unter bem ^rinien Contp be»^ 
iröl^f mnrbe. Cr toDjos i(n ooKfornnen, nnb 
|t9<iry na((i bet )|m eiftcnen 9(rt, «l^ne ein Xref# 
frn itt liefern« HttPao^en 9ta|^ brdc^ er mit ber 
SriiieeinbreD.SbiSläfttn^fn ani bei» {^erjogei^nm 
Slenbnrgitac^'G^mbeii anf, unb morfc^irte in 
ier 9(t(^iun0 gegen j^ilbrpnn bi< 6($w4bipi(' $(il[^ 
«^ bann n^anbre tt ^^iflbl^W^ rechter ^anb, unb 
flirte bie 9lrmee in Stlmcirfc^en fiber 9Rergen(^a( 
«inribeir fltiipn^ 2>(i« fran|6fif((e i0e#r, Mfangj 
%m ttcftdfganft 0« Sletfit erwartenb, |og (i(( nun 
{•(O^ikiltfi wteber nac^ granfen, unb laflcrU auf 
\n, Cbr^e «cp Umfiabtr ^rann« {Bereinigung mii 
betei;iiitt|$ ben Slieberlanben fpmQtrn.ben» (({eriei« 
c^ifc^en 9(rmeefovp« |n m^inbern/ ba« bereki) bie 



Digitized byCjOOQlC 



£a]^}i p^ffift ^cttt, itn^ &itr fianU^ nvlb ^irffifii 
(franificttCs Sraun. m<ic^te (ejidn^tg 9imt, Me 
^ransofen aQ}itgrrifen, (if0 fte aber pli^Ud^ Sep 
9(f4>iiffeti(urg f{r(ef(^ gieng 9M 98rri|^rioi fifter 
<o^r na(f> üth , unh oerr inis^r (ic( mit. Sar^pani. 
«— S>a(ttfd^ bM gegen 70,000 9lann ({«rf/ bofj^ 
er bem ^rinjen 900 (£00^9 nun ernffffc^er bieSpt« 
*(e, be&ober, obne ben «ngriff ju enoarien. ben 
SRapit^rom j^inunfereifte, ttnb bep Zurr^im {t8Un 
Sulp) &ber ben 9l^ifi lurücfgteng. 

00 morbe bann bag Wa^litf^ift jn ^ranf 0» 
furt'itngeftfibt^^ ooOjogen/ onb ber Orof^erjog^ 
granj 6rep^n, gelangte trpp ader OegenbemiW 
l^ungen ^rantretcb^ unb Vrcnffeng }ur faiferlicteii 
SSfirbe. 9(m gten £)ftQber 1745 empfieng er feint 
^mo^Iinni bie X6nigintri>on Ungarn unbS6^men# 
Im Sager bep ;^etbe(berg unb teerte mit ibr nü^ 
SSitn anrficf* 

S>a^h gfeng nnn anc^ unfer Sraun/nnb beo 
ben tmmfr Ucbter werbenben Xugficbten (um batbU 
gen, allgemeinen .^rieben marb eg tbm, oerg6nnt^ 
^afelbfi ein ' 3abr(ang *att#}nrttben. 3m 3a^re 
1747 er^elt er bag X>berfQmmanbo in @iebenbfir« 
gen/ ba< er ä^er nur wenige SBPc^en brfkibete; 
benn fi^pn am loten S^brnar 1748 ßarb er {u^rr« 
mdnnflabt/ in einem SUtev. von fiebrig Sabren^ 
ni(bt weniger geej^rt unb gefegnet, alg ebemablg 
bep Stiebertegttttg ber ®tatt(aiterf4^aft ppu Slaplanb* 



dby Google 



««nkr. onb |berjta(i(r atrf UrtUl^iätiitn sroffea 

CM fü dtt ((rp0er Slvl^m, in rtirgerifdeii SeU 
teit Ut gltolic^e 9lnfft(4rrr ftigMrititer ^eere |tt 
ftpn / iittl^ ^cn 61041 Mnt^ $u»t^ttn^ 96fr 
titifrt Sehern i(t foI<(e«9(tkF »ef^iebett/ itttb c« iff 
i^irOficIil dtt tt^dft dY6fferer Stu^nt, in brt (ii^fteti, 
krinflrttbßen StPt^fi^ aabie Gpt^e (teilen, unb 
Un ^twt r r r e 1 1 e tt I teie iraatt tttiV X^oetti 
(uQer. "-^^ 2>eM ^^Mt Ut j^iü weittger 9d8f r 
Ut gegett feiiif< gleh^eii aof aiwt^MnUt Sa$ii 
freitet, 4T« ber, ml^er f{(^ gegen lange unb be« 
p4nbtge Uebrrlegr^^eif »ber gegen fcfwelle/ molbt 
^r^tt 4bnlh^ angeworfene Ucbermac^f {nr VBt^t 
iebt : olfp fano ancb , UIH, m i n b e r e r Jtnn^ 
iinb 9BtititH, ^i^ttt tf^te nicbt abgeft>r0<t<t 
loetbett/ menn baif Slangelnbe wieber erfe(ft»trb, 
hut^ thU {Serat^rung bev9efabr nnb tete^a^, 
mnn bte ttn&beri9inbH(bf fiC be« »i(« 
len« (^a^L einzige, t$at ben SRann im* 
mtt gUic( grop erMIO i^nb fomit, ti^ o{#( 
fifl immer (iegreii^r, b«4^ ein unSb er wunbe» 
iierXrirg«fir^ ao« ber ttebetferpe ifgenb einer 
grgf es Sergongenl^tit 99r nnfer Snge ititu 



^ DigitizedbyVjOOQlC 



Digitized byCjOOQlC 




c-^^ -^ or/t/ce sjcr 



Digitizfed by VjOOQIC 



l. 



. b f t , 

^2 tbtn « n SB t it> n t ff e 
;; aller tJt t ^tnttn 

.■:Mt. 6er&^m(«pcn %t\til)ttttn , <^tix&timhm*x t 
^ele^rttn unb.Äönfllec 



55 tt \ 



^^t^tjei^tited asanb^en. 






) , ^ it ti , I 8 X 9. 



• Digitized by VjOOQIC 




Digitized byCj0OQlC 



• XI. 

®eord Don, $o&ief»ta&. 

xn. 



.' DigitizedbyCjQOQlC 



! ^ . 



\ 



i - 



( 



Digitized by VjOOQIC 



XL 

{&tio9tn n* 9iptH 1400/ Codt bei ^n^ttnfbfiuti 

Stftortn 9D,tt dnnfl^bt ttnb ^obiebraft^ 

unb Stttten 4 oott 9B ^ttenh.et^, Srbinn ooit 

®Ia9/ tDarb StmWttt oott Sißmcti 1453^ ium 

Ji&iiigern>a^If htn 6«^ ^eh. ben 7« ^^9 i458v ftarft 

i2n, 9Riti 1471- OemaM^Rnrtt: i.)Äunf« 

gtittbe 909 6<trnbcr^/f{ar6i9.9to9emb.t449^' 

^.)3o(anna Seotiiffa pon dtofmtt«!^ orrm» 

1450 f{arb 12. 9lo9. 1475- A i n.b e t (er (irr (S(e) ;i*) 

So c SÜD, 0err oon Sunflabt unb 9obiebrdb, ^ei\ 

15« 3uf* 1441./ flarb 28. ©epe. up«./«-) SSiff Cf 

rtn geb. 39. 9Vlap iW/tnirb ^eriog gu Wiin(iet# 

berg iin9 €)raf jn ®Iaf^ am 7. SD^a. 14^9^ ftati 

30. S(tt$u(!.i5oo. 3)Satbata oerm. a» ^tu» 

tt(ii ® raf en 9oit £ip|>4. ' 4*) ^ e i n r i <( bet 'd ( t e c € 

^rrjod {u ^ttnfierbecd/ 9eb/i5. 9Rap '«448v ftatb 

t4. 3un9 1498* 5«) Slatf^avlna Jtttti igunba, 

^t6. 14* 9too. 1449«/ ^^tm* an ^at^iai Stbnl^von 

^Ungarn 1. SRap 1461., Hdth 1464t f ) Sbenf a 

ober &tb^onia/iber vorigen SiDiSitid^fittbefter ^ 

Dem. an ^er|og %{hte^t su 6a((fen 1464./ ^arb 

1. Jebr, 1510 (jwepter (Sbe) 7*) S>tinvi^ bc? 

lund^r e j^ersos ju SRfinfler^erg/ trb. 17t. 9R4o 



Digitized byCjOOQlC 



_ 6 — 

i45^v f{Ar^ lo* '3tt(« 149U 8«) SubmiDa ^eS. 
, m(^ unb SrUd i475v 9^^i «o. Senner 1503.) 



SB. 



Wc bt< in &d^ ÜTebel^rau einer SöSefiDett 
^inaufreid^enber efngeborne ©pnajlte ber^rje« 
nip^r fn9S6f»mcn# nad^ fec^^. ^abr^unbereett 
tbrer meifl xu])mtid^tni oft bur(^ ^urflrn Dpn grofi» 
fen ©aberi unb ^au^odferltd^er OTIfbe, oft burd^ un^ 
etmartete Ausbreitung oerberrUc^ten S)auer, tnit 
einem loilben SÄitgltng *)'enbt9te, finbct fid^ iit 
biefen ^eften bereit^ gefd^ifbert. **) ^— 9Bie bie 
^lant be^ für (!e ju fc{)nfn ermorbeten 5t5nigä V U 
b r e d^ t, bei$ dnen feiner Qilimt füubolfif für je 
.^errfc^aft, be^ a'nberctt ^xitbxi(^i beS ®d^!^« 
tt e n oergebltd^e i^offnungen , •£> e t n r t (^ ^ oon 
iS d r n e b c n (Stbrec^t, n>ie aUti bem neu aufgeben« 
beh ®ef{irn bed eufemburgtf(|»eh ^Katferdau^ 
feS tüi^ unb ber 9[bent()eurer So(^d n n ben $:t^ron 
ber jDttpEare nur Ibefliegr n^enn- er eben ®e[b braud^ter 
J^aben n?ir nic^t niinber gefeben ***). — € ü r I ^V, 
956|)toett««Jater/ be« SRejcfee« ©tiefoater ♦♦♦♦)— ^mte 



*) ^cn^el IV. om 4. Stti^t «3o^. su Äffm&$. 

**) XV. t^. be^ 6(!err. q)Cutarcb im 2e6eii SBenjeto. 

»•») I. ir. unb XVI. S6r. im geben at&recj^t^, 5rteb# 

ric^^ be>$ fc^onen unb 3obanni^» ^ 
♦'^•*) xVx, m. 2rt(in SarU^ 



Digitized by VjQOQIC 



lietauf (in anbrer Saligura, SBettjel/ ^at\i mit 
(rooll tinb tounberfam gufammengefnij)>ftc^ , fc^ctt 
toeie gebtefiene^ ®e»ebe^ tnit tonbreiflen Ringern 
gerrte , oertDirrte; |crrtf ; -^ bcrf^uffttenfebbc 
Seginit auj fc^inbltc^etn Xreubrud^ an^u^, t^re 
i^elben , t^re SDunber, ®v&ntl unb @rl6fd^en, baju 
bet (etc^eftnnt^e, falfip^e, gettu^Iiebenbe @ t g m ti n b 
*) tt>tc feiner QtUo^ttt , ber «nalötfttc^en SHfa? 
6 e t b (o(|b(t}tger ®ema^( V l b r e d^ | oon jD e f! e t^ 
t e t (|) in i86bnien <iuf ber, noc^ tmnlfr g(d(^enben 
Vfc^e fene^ furd^ebaren SCetnung^f rtege« , nur unft^ 
<|)€t uiib" fluchtig f inbertrat ; wie ft<^ ber b^i^iS^ 
SBüd^er fttr4)tbare 2Barnungr ,iSSkl) bem £anbe, 
bfffen 5l6nig tin Stinb ijl !" neuerNng^ erwabrfe 
unter gobi^Iäo ^of!|f uniu^ **)»arb inbie* 
fem SQerle g(et4)faU^ fc^cn befd^rieben. 

Berpel^t mön unter 2eben, ^* aSenjegungr (SnU 
iDtiKung, ,@e(bfteb<letgrett , nid^t b(of jene etnjfi^r^ 
mtge unb aUmdbltge Sunftton, bte aud^ an ben 
^flianjen alfo genannt n>irb, fo ^aben n>{r ^o« 
biebrab^ £eben, im Vnbegtnit feiner Hia^n, 
ft^on im Seben Sabi^Iao^ fpoftbumu^ ftt 
ii\lbtxt -r- S>tt geftird^tete @taet^a((er l^^^tte (!<# 



^«) VII. mb XVII. S^r. it$ V^rutarc^: im £ebcn^6tfi# • 

••) II. IV. unb V. Sjir. titt Zibm Z^bWwii gwSi 
ricb^ IV, unb^unia^p^f 



Digitized by VjQOQI^ 



.- 8 - 

mit bet finigljd^cn ^malt , aud^ t|te 3^d^n »nb 
t^^re 97 amen bt^Uqtn Finnen, n»emt er gen^oUt Vfic^ ^ 
d(« l^innad^ iM^ap |<Ib0 bie Sugel bn ffttQiif 
rung trgtiff, tt>ar ^i immttltin ^p5ie6rat)# ber 
fte UüXU. Sfca ©freuen, bie Babt^Ia^en doc beR 
c]|)r8et|i^«a planen M ®ühitnatovi mattUtn, id^titb 
btt f(^n>ad^ ^6nig felbi} bo« £obe«tt4rt|rtit, aber 
^ pb er tn ^roj^ 2B«n ober JDfen fein sBepfag^rfep? 
ttn fottte ? böhiber Ä)ire ti halb ju pffiicr ^^be 
jmtfc§eii tbm unb bem '@Utf(|aItec gefpmmen, meU 
ej tt^m oad^ ber SBeifc be^ Vltevi, aui ti>e((^mer ' 
fautn getreten ti^ar, gerabe bte^mot einfiel, ettten 
SBitten {u jeiä^n. 

S)urd^ SSBafen, bn)rc^ €h:enge laffen bie Tltm 
fd^en flc^ f^uäm, füffen, aucl[^ mcdl bie (Seipefr 
bie fte f(^liit% preffcn fie mit edPetjiafter @(fynti< 
c^elep , mit ^fltd^f/t^Ibigem S93i^. %c^it am unliebe 
flen abtx, unb fafl nur in fener, auf Mti reflgnir# 
te» ^bfpannunjd ; mefi^e vorausgegangener Ueber^ 
fpannung nott^oenbt^ nad^folgt , (offen fle ftd^ baS 
9? eue gefoUen« 9?ic^t aui i|)rer SRitte, nic^t t(^i 
res ©leiden (benn ber ^emutf, baf man ®ret(^eS 
gefonnt unb auS iDIange{ an @elft ober a^utf^ ntd^t 
getban t^abe, ijl gu natürlich !) fonbern in bemb(enj 

' benben (Schimmer erj^abner Vblunft, altergrauen 

|)e*rfommenS ober »efl^e« foU ber SwHQ^ttt gebüUt 

< fepn, ber t^nen fernen 52BiBen aufjot^t» ~ SDieäBelt 

»ill betrogen fepnl — WS upr bem ÄrferSmann ®tJ 

. acomujjo @ f o r j a , ganj ^talm jittertc , fpann 



Digitized byCjOOQlC 



~ 9 ~ 

man W ^efci^&d^tjreü^e Ux VttJtnbtli in bit 
Biittn bct putiii^in Äticg^ ^titauf. «W.bcr SJjJoO 
f ra^nbter Hoitnni t>on 3» c b i J i ^ unb fciii Sn- 
Fei fierenjDr 58ot€r ber SWafen, butd^ ®ejfl, 
®eft imb ^efd^matf, au^ S8urge|*n, ^tttvx oon 
^forenj^ unb tongeber ber ^albtnfel würben, fuc^tf 
mün bhmitet it^vt&'^ufti in Vtff^n. @db({ 
^ Shifc^ct: € r a b i 9i i^c n j o, aW et bie «JJapif 
fh^^wfd^flft für Furje Scitbrac^ unb ben'SIftmerii 
iDicber Iribunen unb ^ritoren gab, n?oUfe uneerben 
^onfuforen ber ättfn , b^t^^nStpma, Ferne ©eamm? 
altern gefunben Kraben. — @p titat man f?c^ , at^ 
®ecira 9'<>^ic^^^^ n>etee9tet($emU bem!Xubm 
ftine^ 9fani,en^ txf&üU, ntd^e wenig barauf ju ®u! 
te , ergrfinbet ju ^aben, baf bieftr weife ^6nlg von 
htm ^bF^mling eme^ uralten ®x^fen2zf^U^ti^m 
. flamme , ber ttn ffiatx war, 

Sn £)ejlerreicl^ bffifite fd^wt in ben erffen 
Seifen ber Sabenberger baS pau^ 23 e r n e dt, reis 
c^c SpnaflenNanfangi^, bolb radd^tige, fireitbare 
ffirafen, S>aß i^^r ©efc^Ied^t burd^ bit ^eurai^ mit 
einer £o(&ter ßeopolb^ be^ fcg6nen oerberrltc^t warb, 
ift ungewiß unb unwa^rfc^etnlid^. SfUein na^ie ge; 
fippe, Diettetc^t gemeinfd^afttid&fen ttrfprung^ waren 
fte mit ben ®rafen oon v^ e u n b u r g, ani ben'en UI^ 
ti^l mir Vguefen t>on SBaben , bem Testen @pr6ftj 
ling ber ^abenbetger eben }ur Seit. t>txm&W n>ax, 
Uli IRuboIf oon |)ab^burg bm t>7ad^{a^ Sriebric^)^ 
bei jlreitbjaren oon £>ttotax nahm unb^fettiem f>aufi 



Digitized byCjOOQlC 



— 10 — 

juiüfrtbcte* r- Ufrtd^ oon BcrnedP) ben 6er fromme 
Vbt SBert^otb ocit Osprflen {u guc^(tger?m fiebcn bc* 
7e()rte *) fc^eint bet V^n^err jene^ Scfbert unb VLU 
tid^, bti! in ben ^agenft* ^riebric^^ bef 9?ot|^bartd 
«nb |)erj09^ -^einrid^ S^Jfomfrgptf, bte£l6f!fr9} e r? 
necf unb ®eva^^ifMtn. Ultimi (Sobn ®rrbarb 
xt>at bl^bftnntg , ober man totUU t(n menigflen^ ba« 
für ialtm , unb i^erjos. £eopo(b gog fem Seftftum 
ein. ♦*) (5r .floj^ nacf) SJuiferen, 

9J3er ntd^t felbfl 0*n Jenem f)of)m (Sinnen n>le 
i^amfet e($ oon feinem' SSater rübntt) em SJIann 
'ift, fann menigften^ Sdter oott Sß^nnetn merben 
unb fo f 6mmt ber grofe J(6fti9 ®eorg oon biefem M6^ 
ben (trafen Oer(^arb(^er, ber tn bergofgf Surggraf 
ju 3ndi)mn)iirbe unb feinen @6^nen iBocjf o unb 
€uno, jenem btn @rafentite( oon ^ernecf, bte# 



*) Veoiens bomo dei (B. BertBoldus) inT^nlt in domo 
(UlHci de, Berneke) duodeeim döminas, qua* 
rum singuUs ill^ vir suo lecto pro libitu sempei 
«defs« precipiebat. £e6eR S3ect(o(54iR PeU Script« 
lerj Auttr. 
**) @nrnfe( im Sur(!en6u($e^ ,,2)cr 0ca9 UIrei($ be^ 
@rafen Sffprec^te^ €3un oon 9<^rnef , ber ge« 
loann einen @unn, 6er toa^ tin SRarr iinb 
ein Sor, tinb if! no$ ^cutein Slarr« 
" Ser toai be} nliit wert, iai er ha^ W^en ^tt unb 
be^ nntertodut ftc^ ^rrci^g 2ettpo{b| fo iß e^ (eV^ 
cbommen« 



dby Google 



fem optt € u n j! a e iintttlUfi. 3n bet fcd^^ten Öe? 
«eratipn flammte »on 2JocjFo ier .§«^^11 / baffen ®«' 
fcf^hj^ten mir ^icr tefc^teiben. 

®et)tfl erWicffc ba« fiid^f ber 3Brfr.in bcm 
-nun 9ßtbnaifc^en ©edbtd^cn ig^orciomicjc ,tn eben bem 
S<^f^^^, aK ©tgiiJmunb — nöd^tem bw ^alboerrüdEle 
S:i>riinne() :K6nia 9Ben}e(^ butd^ feinen ptö^Ud^en 
Sob i](^re Snbfd^aft errerd^f, @ ig m t^n b butd^ eine 
]()6t^fl unjeHigc ajerfolgung ber Sttld^ntt, bm ^uV 
fftenfrieg" gut »oDenSlamn^e anfachte, »enigeSogc 
nac^ 3 j i f ö * etjleni ©iege bep 2B 1 1 f j unb bre^ 
QÄonate, bmv biefer bil^mifd^e ©et toriu^, im 
^ngejtc^fe ^tüQi ba^ groffe# n)p(»(ben>e^rte .^cr 
beä ^aifer^ aufd ^^aUpt fc^Ittg unb ben üktg ffii^s 
uneer. fiür jte ^ . ber nod^ »p» t|>m ber 3 i J f ä b e t g 
^^eife. 

. 2)te Seifen mad^en ben QRenfd^en , fo n>ie in 
erl&abener 9Be4)ferwirfiin9 berSTOann ^tnpieber feine 
3etf. ®eorg ^obicbrab , binnen, btä langen , tui)xs 
Qtn, üppigen %toxi ber vättvU^tn ^Regierung daxlS 
1V\ obct toiffxtnb bti falben Sa^r^unbert^, ba^ber 
SageDone Sßlabi^[at> auf bem Xffton Detfd^(ief; i»are 
nimmetmetir ber gemorben, ber er »arb, ali ein 
SReligiDtt^ f unb SreD^eiWf rieg felbfl in bem träg^Jen 
S$6bmenbte U^U, f(|)(umniernbe ^Sraft (iuffla(|)e(te, 
üU begoffen JOomßSlutt potitifc^er unb religi6fer 997ar; 
tiprer ein SJaum emporfd^pf, ber auf alte^, tt>a^ jtc§ 
jjjm ffiribfic^ m^U, tpie jener» ®jftba.um öuf ^atxi. 



Digitize^dby Google 



«w 12 •*- 



tob «nb ^ttbttUn miatf^mtU, <Ai Uv^xtien 
btr J^ufftttfc^n aBaffeit ^uniavn, £)eflctf ctc^, ^vanm 
fen unb H^üringen ergriff, unb jene unübcnpinWu 
^tn, Qtpanitxttn üleiUv, jene« m gebb«n ergraute 
guf oDlf ben 2)refd&j!egern ber bhi^mid^m fBouern 
unb SBeiber erlag, roell brefe n>oHf en, jene nuu 
muffen» — Sn ber gefiMtd^«« täufc^ung lans 
gertRube unb u^rgteic|)e>i ®ange« fetner 95erbift* 
titflfe' meint aud^ mand^mal ber mdd^tigtle @taaf bc« 
95 e r b 1 e n fl e « ntd^t fi> n*t(>ig me^jr ju beburfem 
©eine lange !J)auer t|l f^m, wie einem noc^ tm^ 
merfeben^froden ©reife , jugleicl^ bic fid&erc »urg^ / 
fd^aff einer uoc^ längeren, ge^ilerliiafee SWayi* 
mtn, beren Jffad^t^eilc fo fid^nett ni^e in« «ugcfaf^ 
!en , borgeii rön ber Seit ba« ?Cnfe^en unoerie^«* 
.4« ©runbgefe^c. ^of!6njfe.fü(>ren juoerliffigfr 
an bie b^c^flen ©tcUen, ali im gelb ober in b<« 
.bornid&tflen.Unterijanbrungen ju fugen, n>a« toofyl^ 
gar nur giferfud^e unb %ut^t erregt. — 9?i(^t fo 
in Seiten , wie b te , in benen ®eorg bo* geben , 
bie ^6d^fle ®ett»art, eitblid^ bu Ärone erhielt/ uub 
wie bie, in ber er alle« bai wieber »erlief . S>ieft 
nebmen ben ganjen SlWonn in STnfj^ruc^, bie tioj^len 
gormen, bic ©c^ranjen, bie S)ratbmÄnnd^en flie» 
^tri, geben Mti auf, föfBen jufammen in e^utt 
unb 9Jioberunbau*biefer ©taubwolfe trjtt ber^^elb 
]^er»or, ben folc^e tage bzt^fftoify unb ©efal^r bc* 
gc^ren, aK ^erfed^ter unb SBorfed^ter , ben Jo^ge^ 
. ranffcn ^riöatnu^en wieber fejlFnfipfenb an ^ai att« 
gemeine aBo(^(, anhai, tx)ai burd^ |)errommen. 



\ 



DigitizedbyCjÖOQlC • 



r> 



— IS — 

ttpt^bttg ©Ificf ' unt ajctfolijung feimm tSoIfe , (tU 
ntt ^üttt)ti^ iai Jl>b(^flrwnb t^wtp gerrorben t(l, 
für (Stiie« wiitt KUe! -— 9Bct ouöben ern» 
fttn 9Jäd^ertt bet ®trd^icf)le bcti b^cn ®(au((n ge* 
tetfet }füt t mk jene etptg traltenbe .^anb au^ bem 
®räuel bct Serfiitung bie jDrbnting unb (»eilen Sßtt 
t agi^glanj aui$ fiutmtfc6em S)unFeI entmirre , nenmt 
fodf^e ®efafiren U n g e n> t e t e t ber memltfc^en SBelfj 
n^^ viel fd^recfltd^er, al^ jene ber i^t^^f^fc^en, aber 
ef^en fo. npt^n^cnbig, eben fo n^c^^lt^ittg! 

f5>eor§*©fli<tiinb£^]&citti, jötfurftt unb 
-g>i<t.fo fod&len unter Um 25anner be^ Äelc^e*»!« 
ber bie ÄJniglte^m ©eme erjie SDSaffentbat oott* 
brachte et im ac|tie(»nten :3ai!)re. 3n eben htxüit \ 
felben brad^ bcr groffe ^fe^anber am @n(fd^ei# 
bung^tag M>tt ^ b i V ^ n e a> ber erfie i n ber. X|rc« 
baner ^eiUge €(|)aar; ^od^t ftd^ott @0frate^ @ette^ 
% ( c i b t a^ e ^ D^r ^otibda beri trflen @ieg«^franj» 
Derfoc^t btr @)»xrate ^prrf^tti^ tn ber 6c^Iac§tber 
9ßarfc^4llf be^ grof]pen StUfanber bep ^pM, be#. 
S>emcerm:$ Oled^te mk Qor{eiic|»^9bem i^e(benmul|r* 

3n bem f mit btr aif^uttermiul ekigerogenen unb 
nid^t ungered^en 93crutt(}ei( »iber (gigmunb mat^ 
unter benen , bie ben ^Xoxl fetnjer ®ema()(inn , ien 
ner verworfenen ^Barbara unb fi|H^e^SBruber^, ®ra« 
fenUlri4)^wn€iU9begönlltgten, (i^r/ber fofifunfr 
iigidbrigen S<^ou, nod^ M ^aifer^ pünblt^ ^xt 
(mi^iufeyenbem^mfct^etben ben fönfjc^nj^ijen ^9^, 



dby Google 



mm t^ ^ 

lenföiiig fiBlabt^rao {tt oerm^iren, tttib fo bte Jttoi. 
nen ^fiafl«, yrjcmtfl^ un^ 6tr{>biin^ be« (teiKgrit 
auff inem«^iHM>ti |U 9€rcintgen)9oMfbriib 9or attbctn^ 
SSiir feinem erflcn VitfCtttt in ben grof en ®ef^ifien 
unb af^ er t^nen nad^ niburt^oU getragner, f(^n)eter Za- 
ge^tafi^ebeivobl fagte^ xoat bie jOereintgutm berSronett 
^eltni iinb $9,6^mcn| vnb (^itbitrc^ einer 
H) a ^ t b ü f t e n , flc^ i^on ben un(!2ten reufftfcl^eit 
fOfarfen (mo eben ber groffe 3Baft(ierDtt|d^ ba^ iar 
tartfc^e Zp^ f^t ihimer bra(^) bi^ nad^ (Sac^fen , 
f>\i in bie X>berpfa(} unb an bte Xa]a au^brettenben 
SBlii%t\m^i^i, ^o^iebrob^ ooridglic^e« Vugenmf rf * 

S)ie Sifl # oomit ber f{erbenbe (Stgmunb fettie 
eigene ®ein<4ilinn nai^ 3nai>m entfi^fe , »o er 
t>erflarb unb ber Xtt(mi feinet @d^n)fegerfo^ne^ Vt^ 
bred^t, bte alten Srboertr jge gotfc^en ^^ab^burg unb 
2ufemburg unb fftbre^tö l^urat^ mit \>ti SiaiittS 
Crbtod^ler Slifabet^ betvirf ten benno^, baf 9 r oon ben 
Jtaft^otifd^en, 9Dn ben ^ragerfl^bten, ttm bem rei<|en 
Jtuttenberg ali Jt6titg erf annt mürbe. S>ie Viitacpxxi 
(len aber »oren beffen nhnmer fro^« — %ttp%txiim 
ft^winbel einer burt^ gmep Safirje^enbe bürgerlichen 
5triege^ oerwtlbertfn SRcnge, c(^rgei$ige 9)(ane (Sin^ 
{einer, bie ba Soften im traben gu fif(|^cn# ober 
'h9\il gar na(^ ber £rone flrebCen, ^urc^t vor bem 
^ tapferen (trengen Vlbrec^e, ber ben Vtiflofratentro^ 
unb be^ ^6be(^ Uebermutl» mit gtetd^ (tarfer |^anb 
gebeugt ^aben mürbe, SDIifoergnägen fl<|i einepi .^erin 
tu untermerfen # ben fte bi^^er immtr nur mit be« 



Digitized byCjOOQlC 



— 15 — 

CBafett in ber pahh ftd^ htauzrA ^egenäf^etgefet^m 
^attm, tvtpntt bte ^elc^ner opii ii)ttn $8täberm 
Ueber smanitg f6nigli4)e (Stihtt vtv^Mun btefc 
Haltung« S^er altt ^einrtd^ ^tatitd, bt^m %W 
fiä^ttn itoat n\t xtd^t f la^ tourben , ber abet ftd^er 
nitbatan büd^tt, mt ^uffDnccj unb unfrr Aecrg 
bte^rotie felbfl' jum 3ter fetner 9Bänf(|)c gu ftect^n^ 
unb eben ber S^ingling ^^pbiebrab ftanben an t(»« 
rer @pt|e ; neben unb unter i^nen %lti ovn 
6ternber8# fpefer StowiH'ufl^ / 9>rjibif 'Ä(e# 
a»n>^Fp , fßeter 3mef(if von ©mopffin unb £r(tf« 
@ie tagten ju Xabor, n^enbeten ibre Sfugm ba^in, 
»D bur4^ SQiebqlb unb Jtoribut^ bereite UnbetI für 
9$6bnien ^ergefcmmen unb, f tefeten jum ^6mge ben 
iBruber be^ polnifc^en Wlabiilw, Safimir. ®ecrg 
})alf ^m benfelben »iber ^Ibred^t 9on £)e(lerreic|^ 
ern>dblen , ber brepf ig ^alftz fpdter n>iber ibn felbfi^ ' 
xiW ©egenf 6nig ouftrat , unb beffen (Srflgebobrnen>' 
8EB(abt^(ao er mit $intiinfe|ung feiner eigenen @6b« 
II« Sum t^jrwifolger erfp^r^ 

fXafd^ / ipie er pflegte unb t^ie in §8otKFriegeir 
t)or Gittern n6tbig i(I/ jog Stlbrec^t n>iber ^tacjef unb 
{n)äng ibn iüle^t , ft^ in Xabor ju n^erfen* 2>ie9 
fen beTü4)ttgten ©i^ be^ ^artbepgetfte^ be(a£|erte 
nun ^Clbrecbt mit aUer VKa^t 9i ts>ät)ttt fd^on in 
btrfect^te SQo4)e. S)ie €tabt üQjuenge fi^r ^tacs 
itfi SibKer unb fiir bie 6000 ^oten, bijß ebt^or fd^n 
barinne getpefen , voat buvd^ junger am äuOerflen« 
mt i^xm^ %Mt ictfipb^n auc^ A:kig »ibrec^tf 



Digitized byCjOOQlC 



. -r llS — 

^ätt|)tfeiiibe mit hk pcini(&t |>trfi^ mt ßpttv* 
^lacjeF fa^eint ntm bm ^rjiDeifrftm jbetfud^ ge« 
madbt ja M^tt, f!d^ im Vnge^e be$ uf^erUgenett 

Z^eH feinft iXeutete^ trennte ftd^ iHiDot^ts 9on 
bem ^ecre« Oeorg mtl bcm 9(ti0f , fta^ ttf ©eefr 
tcv @e;(c bed ^etb^Krtn if!, erftef^e ben ^«{^let Vaum, 
a{^ er xlfn audf) mit Md^ (Idrmifc^cv !Ca|^erf€ft bt» 
nift, ba^ Vlbttd^t gesnmngen mar, bk Sclagcrung 
auf}uVben , unb bid in feine ^an\^^obt ^og ju^ 
rucFjugell^en. 2>te @iIbK0r '<xu4 9}7eiffen t>erltfffm 
tj^ aH<fy tmb i^n na^ püuft. 

SDer Ä6nig fanb inbcffert ttoc^ me|r j» f$un, 
®€l^(eften ju beruhigen , ou^ bcm f^^nen «^erjogt 
t^unte bie ^olen ^u oertreiben / bie ba t^erbe^gef om« 
men toaren / bai vermeintliche Stecht i^re^ ^^injtti 
dafimiVf ttwil)lttn ®egenf6nts^ bux(^ SBafenge^ 
toalt iu H&Htn. ^tbtt^ti treuer SSunb^g^nofTe / ber 
(Sl^urffirjl pon SSranbenburg jagte t^re ptm&pnbm 
©(paaren balb wieber J^eim. — Sn aj6^men brol^tc 
«Tlbrec^ten, beflfen offene« ^elben^erj ben tüdfifc^ett 
S^erratl» unb fd^arjen UnbanVbern^f{enSB(ut«9er^ 
»anbtin nid^t faffen fonnte , noc^ eine anbere ®e# 
fd^r# al^ oon ber 97?eiitere9 ber Saltftiner. S>en 
jD^eim feiner f6nigli<^en ®ema(|linn# ®rafen ül$ 
ti4) 9on üiUp crbnete er juni' ®ubernatpn SBir 
^aben btefe« i>üui ber »er^red^en unb ßaffcr fc^on 

ütibat 



Digitized byCjOQSl^ 



— 17 

isnbtrmJrM gffdHI^ett *). %tifbtii!^tnitt feine 

tttgtnb^dft^ Oema(>Itnn im Si^e^ette nmpibttt, um 

filfi flebjlaJA^trg nwl^' bnr 9SuJ>Iertnn SBeronifa öon 

Xefi|fn9$ jU genkffeii ;^ Me bann n)teber# a(^ fie feit 

«eii Ätnbern erfler Wft na(|i bem Beben fhebter en 

fJiife nxirbv iinb ber nod^ in feiner ©rabfc^tift be»- 

t^fttette , bof bie Säfi^e t^n, nx^t et ?le oetloffen 

l^oßr; bterenUIrid^, brm f&c feinen 9)frgei^, tok 

^rflbtit^en für feine tbilben ®e(iSf{e nid^t« gu }fo^, 

^ic^Ö '§n mebrig tt>Qt , Aüti ©etbienfh« ^einb, 

auj ^erg|)etf tt?o(i( mid^ ÜDZeuc^elmbrber, enb(fc|y oet* 

bfeneetmafTen in bieÄrube gefWrjt, bkerben66J>5 

nen i^nnpob^ gegraben unb jene b^fe Barbara 

I!^etrf4>fuc^tfg n>ie ber g?effe Ulrich / unerf(ittB(6 Ih 

ftttn, wie i^t Äruber Jriebrit^. — Sie^ bie ftc^ 

nie genug ^eib n>ar, t)ittt too\^l Vnmutb't/nbtpeft» 

ßd^en £iebret| ganj üui ber STfobe bringen f innen. 

'~ Ulric^ nabm iai neu gemorbcne J{riegft>o(f in 

feinen Sib, juckte burt^ felbcj aOe feflen^^Ii^e }u 

*efef en, bie @tnf ünfte ber Ärone oern>enbete er,. fl(^ 

eine äbermiegenbe ^art(^e(r gu bttben. 6d^on tjiU 

tter 8}orft(^t mebr ju bebürfen tt^bn^^ # f^^i ^ 

atif feine Vbft^ttn laut n>erben }u (äffen. S>a na^« 

men ibn einige ber gdttenett, fatt>oIfr£|)en ®tofenfeff. 

V(bte(|)C titfi})n nad^ d^iQp jteben, enger n)urbe%ar» 

bara oermabret, aber aud^ x\)t g6nnte ber aOju Öroß» 

mutl^ige batb ^eimiicl^e "^lu^t näc^ ^o(en. 



*)7IV. SBänbcO. im £cben «Ibrecbd «• «4 unb fala. 
XVIII. 254nb*. 9S* 



dby Google 



'# 



9$ tm wn Ittittm <!tnfluf «Mf SJilmettp^ &<^ 
aifirfclt tnbej|en oonbcii^urfürftettittf nfien SB{4r^ 
te bft dFj^rtflen^ett Beruft» f»4tb , %it ftxtUm um 
Unterhod^en ü(rr, 500 Sanfte Up feinem erl^al^ettefi 
^aufe (lieb. -«^ Um €f|i:»|en|ii rerten iitit^ ^<^but^ 
Ungarn felbfi ju ft^crn/ bot^ yitbn^t eine SBoitbc^ 
rial^Vrmee 4»Uf^^9on^>er. er faum 24/OOO ^mn 
iufammenh^d^te > niibf r^is[0,ooo. Vmu^,al|i r<f?^^^5 
feinem^ebkit ^etnb bi^ iiendljS^ertfi^en iSriefe . »e||# 
rerec SI^OBnalen« @tn |)aittf(^er ;@i:|r|(fen/ wUfti 
f^tinii^ meuterffd^ ün^ipftti , tarn in bo^ i^eer« 
SWtt htm licl^rlid^en ®efd^rc<^ : „b e r SB r f , b er. 
SQoIf' Uefen bie Ungarn aiü^einanber, SUbred^t 
ftatb wr ®ram (27. £>fl. 1459) auf bem Slidtou 
^ nad^ Stßien« (Srf{ merS!)2ona(^e oac^ feinem |Mn^ 
fd&eiben ^25. gebr. 1440) geba^r bie ^&mj3tnn — 
9Qtün>e (Slifübet^ JH .iKpmorn/ fiabt^rai^ 
^ofil^umu^i ;.. - 

S)te bur4) ^lired^l^ tfb in ^6|imen, jDefieip 
retd^ unb Ungarn verurfacl^te SSerairrung »ar n|(^t 
geringer/ Mi bie^ n^eld^ in einem ungeheuren 9t$\f 
f|e ber ^^intriU bej grpffen 9CIefanber^ |^er^ 
iepfuljyrte, af^.bic ÖeneraU/ ®efdbrten unb 9Berfi> 
jeuge feiner€tege unb bie oen. i^m. i^ntüi^nte, nur 
9en tlim.aUein feni'fame ®arbe ber ^rgo|;afpiben 
jiritten : ob bie ®eburt ber fc^anger ^i^r^cfgefaffe^ 
jhen $Ofane abgitmareen fep, ob i)erlu(ej, €ci^n 
ber JOarfme, ob ber |)albbruber 9rrtb4ul al« Sh 



^gitizedby Google 



l 



- ,t - 

nig. etTanuf it^erben, ob btt 6jede(ttit9; btit btt 
: &Utf>tnbt . f>m ^ivb'mai gab ; cn tfe^ttben. foKc ? 

^3)te gctoaUtgen iBetpegmtgen ttt Ungarn uhb 

jbeflerreid^ fa|en »ir tm Sebeii fiabi«(aotf nnbj^rte^ 

brtd^d IV., in jen^m 3p(»ann|^nnpabr f orotnj. 993a< 

m Ungorn bte tiitFtTt^t ®efa()r nnb ber poI# 

ttt fd^e (Sjirgetf , an btefiirt mif(t(^en flrbfblgcftiB 

nod^ bebeniric^ec tnoil^ttn , bn ^ r(^a( tn $8 6 (^ m e tt 

bte 9tr{fgton^rpäUung, unb ej ifi itdc^ btm 

fborau^gegangeneti ; a(^ ein gdnj br fi^nbfre^ ®Iii(E 

. SU betrac^een, baf nun xcti\)l tn Ungarn oon benl 

^o(en SQ [ a b i ^ ( a bte 9tebe voüt , nimmermefyt 

abet^ m 9$6(»men oon feinem Grübet ü^afimin 

iDie Utraquiflen gin^jen Don il^rer befonberen iSer^ 

fammlung rcn SP?e(niF in jene ber Ä'at^olifc^en nac^ 

^jrajj» i8eDbe X\^t\li ^efd^Ioffen/ ooterfl bie 9?ieber^ 

fünft bir j^6ntginn @nfabct|f abtutparten. %li bie< 

fe nun bett HabHla^ gebat^r , fenbeten Vit l^aÜ^^lU 

fc&en ben Äarijler fJJroFop oon Kabeitflein jil i^jr^ 

biUenb , baf (ti^ ben n Ad^flen Jßaftbtag burcf^ ^fbge? 

orbnete befc^icFe) unb fo ij^r drbrec^t auf bie^Kro« 

nc mitrete. Qit t(|at e^. ^ber ber 90ibern>itfe ge^ 

gen Sdbrec^t ging aif bie büflofe f6nig(tc^e SQaife 

j^inäber; .^einridg) ^ ( a c j e cf ober ^ U r ^ f o rb 

bete tHel unb eifrig« tpje ba^ gerrüttete/ oernoirrte 

JBbbmen, einef Warfen SWanne^ beburfe^ feine* 

iretnenben .^inbe^* 3eige. flc^ £abi;^(ao im ^lUx btt 

)Sixtif]h)i^ilt\t be^ Sl^rone^ roürbtg, fo mdre e^ im* 

iner.3«itgettugi i^nbannbarauf jtt erbeben, ~<iin< 



Digi-tizedby Google 



— ao — 



1 



futte Stbniiiwatil n>ar btt ollgemetne ®d^Iuf , abiet i 

n>ebrr^erjog9( [brecht 9pn Saiern » SRitnd^en/ 

bem burd^ eine gljnjenbe 0efanbfc^aft (auc^ ^o^ 

btebrab war unter berfe[beit) bte \ftr^e angetra« 

gen würbe, nafftn fit an, no(§ woBte Jtatfer $ r I e? 

bT t (^ feinen SQunbel be^ angebornen Srbe^ berau» 

ben , aber bem 9lati)t folgten fit , ben ilfntn Be|te# 

rer gab, bi^ gu iahmatt Üßänbrgfeit )n>ep &atu 

It^alter iu t»&bUn. 9}7e in^arb oon 9?euMu^ 

trat an bie 6pt$e ber 5(att^oIifd^en/ |)eta* 

vid^ fptacjef oon fiippo blieb bai .^aupt ber 

Utra<)uijien (144O*-— ^Uei.n bie fc^Iec^te @im 

trac§t ber be^ben etatt\)aUtt fiiftttt ntuti Uebel. 

Der ^ring würbe feinem JBormunbe bem Aatfer ab; 

gefobert , um in ^rag ^^of ju galten. SBJie Foiftife 

Sriebrlc^ i\)n ben 936(imen gebeti, ba bie Ungarn 

unb £)ef!errei<^er bereit« bafftlbe begehrt })atten, 

unb ti am Sage (ag, baf bai brepidt^rige ^inb nur 

ber einen unb ber anbern ^art|ieD gum fSaU , 93or« 

monb ober Unterpfanb bienht foDte, oielleid^t ba^ 

bep in nic^t geringe ®efa^r bti Seben« ober ber 

%tti^^tit gerat^e. -^ fß b i e b r ä b flaute 1!ßein{far; 

ben, aber aud^ lu^tacitd })itlt er nur in fo fer^ 

ne , ali aud^ @r ^elc^ner unb i^m an <5rfa|^rung , 

Sinfluf unb 9)7ac§t mit überlegen mar. ' dt fc^etnt 

fd^on 9or ®igmunb« £ob in ge^^etmcn SSerbinbun/ 

gen mit ber ^aiferinn Barbara gefianben, unb feN 

be in^l^eim ununterbrochen fortgefe(^t gu (oben. 

3)af biefe, gugleid^ Vtt^alint unb fStt^ixt beu 

^errlttlfen S^ngting por aBen begüa(ligtc,.ijl leid&t 



Digitized byCjOOQlC 



-r- 21 — 



^cgretflcd^. Vuf einmo^I !6mnit f!e, bit »ttfUd^ 
fd^on 6ep 6%muttb;£eten (tm ^fir« 1437) ^te b6t»; 
mi fd^e ^rott^ auf tbrcm untoüvbtgen 4>^upt empfan^ 
0ch l^atee, jur 9teid^^;9t6sterung m 93otf(|^(a9^ lotrb 
tH>n JtntfTtna oon Siec^tenberg'au^ Ungarn ^etbep^ 
gtf&l)tt , butc^ ^tacject , ^'obtebrabunb (Stern; 
htvQ jtt Sja^Iau pti^ti^ empfangen unb nad^ i(^ 
rem 9Qtttn>enjt|e 9Re(nldP geleitet C1442). 2)af un^ 
tct anbern l&afiern btefe^ 9Beibe^ aud^ bte if>abfud^t 
tpar , fd^etnt (Seorg nid^t grtiug berechnet )u ^aben. 
!Bet>or f1< nod^ hai , Ste^tment ibernef^nten n>oUte , 
fobette f$atbava bte (Stnffinfte aUer SBfrgnxif e, oI« 
lei^ 2[riuere|>en , $ut Steftbenj ba^ (inigUc^e ^^ra^- 
ger (Sd^Iof • 3)0)^ n>urbe unter ben St^nben befttg 
befliltten ; man fonntc ftd^ ju ntd^t^ toeremtgen utib 
SBar^ara Citeb ju Wldnid H^m, bt^ bte ^efl tbren 
£eben«faben jerrif. ( 145 0*- Unter t^r ber erfle 
im «6ntgrei(^c ju feDn, Httt ^Jobttbrab gewlf 
fepn bärfen. DTtd^t fo i(^t, mo Vtaejcd ganj a{« 
lein an^ 9tuber trat, unb nur jebe^t greife feinen 
i^auptmonn fe$te, unter bem bann ®eor gen, 
j(6ntg^gra$ ju t^tiU marb. S>te 9tut;e bauer^ 
te tn)mtfc^n nid^t lange. Zdgßd^ mud^tf ba^ 9Rt0/ 
oergnitgeo., Jitma^t ber fat)»oIif(§en ®t^$tn gegen 
ytacjeA Der, ben 6turm ju berd^n)6ren, ging jum 
itatfer nac^ S^eufiabt. $8epbe gemannen fid^ gegen:; 
feitige Vc^tung ab. S^iebrid^ tMrfprac^ nic^t aütin 
ben r6mg(td^n Sllänbel (^erauöjugeben, fonbern aitc^ 
iurdi^mung ber inneren <))art(^e9ungen b» Stüd^it 
9ermaltung felbfi ju übernehmen unb fein .^oflager 



Digitizedby Google 



in qjrag auftufd^Idsi-it/ Siefe Äunbe rrfiilftc gartf. 
I86(>tnen mit reH>dftcr greuti , ixt aui^tnommm , 
kenen'elj nur um JBefrlcbtguna ti^n^r, c|>tflei|ig«r 
^fane {U t|»un »ig:« , ' 

S>a moOte ein jmifgiSnftigrr 3o?aV> bd^ bie 
^tttxfni^mbtt^&i^liflttna^SRhttmfn iimmmU 
iben Xat^ojritrn^oufen, ker tjinen htn ^etmmeg 
mei, Äntaf flöten, au^ in i)efletrei4) ju faUen^ 
unb bptt ßtgt SBet^eerungen an{uttd^(en. %mbtid^ 
über biefe von 9$6f»meH , o(yne aUt SBeranlaffuha 
ou^geüdt;;! ^einbfeligfeiiten (^6(^U<^ erjürnt, uvth 
jniic^t mit Unrecht einen iB.md^ ber getroffenen SÖer« 
dbrebung börjnfte oerinut|ienfr , moUte nic^t^ mebr 
jbddon ||6ren, unb metgerte beh ^rinjen* {^alb^bar^ 
. 4uf |lfirb ^HaciedPt (25, «Tug. 1444) 

^cÄid6rob Ofrjor iaburd^ feinen ^injigen 9fe^ 
lbenbu|^(er oon ber utra^uiflift^en ^arel)e|i / beren 
^eforgniff^ neu tttoüd^ttrt, ha Sßetn^arb ' t>on SHeuf 
J^aü^ hai^aupt il)rer%gner, nun alleiniger ©tiatt^ 
. j^alter tpar. ^Uitä^ Zob hmtt benJteld^nernitur 
tabutf:^ f iöf tin Q^artn üon e6e;t fo entfd^hyffener 
(gtanb^a^igleit üiib obr][^errfd^e)tbem (Sinflu^ in fei; 
HC §i|f jiapfen trat/ eiiiiger SßaJTen erfe$t roerbcm-r 
9i(fo ragte unter feiner ^attltt^ ® e d r g ^twot, ba$ 
3ttng un2> Sttt unb felibjfi. feine 9?eiber, glcicbfam 
itnimBf ürlid^ / tpie ^it Ringern auf i^n ^nbart«; 
lrh> äl$ bte ^unbe ttoii 9)taiec(< «Eintritt erfcboO. 



Digitized byCjOOQlC 



— *3 -* 

. 3fiaflM tifitts, toit er Im XUinfltn mt, jdfi« 
ie er jltc^ attd^ in bkftm,tintm btt folgenretc^llen 
latngenBHdfe'fcmrf ^eben*. Die geheimen SJerfldnb; 
ntffe mit »arftara Derfc^londw (Ic^ Xag für Ja^ 
me||t* — $f 01^ tirae ein anbercr STOann auf unb gab 
^fÄr ®eorge« ^ bett «u*fc|fai} : 3o(>ahtt JRofi)» 
cg ä ti a, betAelc^ner berühmter ®[auben^Ie(ircr unb 
SBoIF^rcbner* 

(Ir, ®obn eine« ®d&neiber« im 6tibfc|en 
' StoYpcjan im ^if jnerFreife , jtoanjig $idf)tt t>ot ^Of 
fciebrab geboren, bettelte ftc^ in ben ^ajten *et 
^Inbbeit ben nptbb&rftigen Unterhalt. Hki Stnaitn 
»ietoerfptec^enbe« «euf ere , feiner JRebe auffaUeii* 
be« Jeuer , ber ©d^arfflnn feiner ^Tntioorten gaben 
ifyn eine ©tette unter Un armen QifotttKaitn in 
^rag, bie einer f 6htg(i(^en Stiftung genoffen. 9Bie 
ii fiberliaiipe um eln^n STOartprer eetpö^ ®efiHi» 
^ti, wie Fein ©aamenForn frud^tbare^ ijl, dW fei* 
nt Sffd^e, — unb 25lüt immer micber n^c^ ajiut ruft, 
fo marf ^ u ffe n ^ f^mi^Vid^ |>inri(l^tung 'in ^os 
fDqana* ^eiffe ©eete, in bie aufgeregten; an ®fau» 
ben unb 9f ätionalflol} gleid^ fc^n^er'geTränFten9$6(>^' 
mtn ^en ^unlerf, ber in in>anjigii(^ri^en ^(ammen 
lioc^ immer ni(|t austobt ^atttl 

9ruf bem Jtircj^enratiie jit fSafef , wt btn ®ti 
toartbot^en aSer gei|{(ic^en unb mettfitben i^äupter 
ber'abenbdnbifd^itn S^ri(len(^eit , vor ben griften, 
gele^rteflen ^änntth (euc|itete ber brepfigjilt^rije 



Digitizecfby Google 



htttt nur )u ibrem €c^{mpf unb €^cbtn oetfitc^l^ 
iporan bit ®en>anb(btte (b mebr Unterb^nblct gts 
fd^eiteVt mar« erbirlt bi^^t^ ^^* ^<^ ^in ^I^ 
^^bi^jebenb tnU 9)(ut unb drau^ crfiiDt batte, unb 
bem fc^6nen Ä6ntgreic|ic Äficff «bt jur »f tbrflcn 58«r j 
barep brobtf / beenbtgteSr bt^t^ fll^cHicb burc^a^cn^ 
rcbenlenntntp unb 93er(länb, bur(^ feine binretfen* 
be !8erebfamrett , bur(^ fein ti(|ttge« (Hefübf/ »o^ 
er bem Ä^efc^e, fürben f^oic{$Bibntcnb(ut geffeffirnr 
ntcbt vergeben bärfe , itnb toüS er bann auc^ boge^ 
gen bem Oeifte ber SI^fTtgung, ber bie« Son^iltum 
fD ebrmurbig machte , fc^ulbig feD? 2)te fHb^mn 
febrten in ben €(^o^ ber Jttrc^e mieber ünb erbtet 
fen bafihr bie i^ompaf taten* 

9?id^t von jenen ^ttttn unb ^efr^ufeKen (mie 
S)oIabeDa unb VntoniuS) bie, meilflemit ficb fpgar 
pitl gutbuu b^^n« itur fetten/ nod^ feUner lange 
baran benfen, Vnbrer^^errenju »erben, berSaffiud» 
berlBrutu^ feiner 9)<tr(b<P/ festen Stodpqan, mit ber 
(angen, ^is^^ttn (Sk^alt, bem fc^marjen ^ar, bem 
emtg ereibenben unb brdngenben 9Befen, mit ber 
tiefen Diiflerbe^t, aW ber £ebrer unb 9{ebner b^i 
a3o(fe^, ba4n)iberben9rnti4)ri(t, mtber oKe^ £afier# 
ja fogar mibet ben S^äffiggang mit Jeuer unb Gd^tottt 
_ unerbittücpen ^rieg fi^tit, mit ber Strenge ber ^tt^ 
len (benn bie SnFIage be^ unter bem Cleru^ jener 
Seit b^i^fcb^nben ?a3erberbntffe^ ^attt puffen auf 
ben €c|)Hterbaufen gebracfit.) 



Digitized byCjOOQlC 



6i(§'®crb(l jum etjten feinet Äird^e 
ju erl^eben, unb ül^Un Srfle n im (Staat, nur 
einen »ort fetner Äirc^e ju ftt^tn, hai xoav ber 
yiatt feine« fieM^r ber ©dS^rfiffef att fefne« t^un^^ 
tinb dr ffat e« erretc|)t ! ,. ^ 

S)ie bem 9[(DlF«rebner unb ^artl^tDl^aupt n6t(t« 
§e &uaie, wu jie in ßagern, unter freiem «^im» 
mel, im taufenbflimmtgeri ®en?trre hei Vufrul^r^, 
ipeti fd^neller erlernt mrrb, ali aui bem befien S8u« 
d^, bie IfütU Siodocjan. Smpcnirenb mar er in ^aU 
lungr SBUct unb ® eberbe, leicht begeifiernb^ meil er fef^ 
ber, begetflert »ar> alter Rechte, frember SBergmaf* 
ttgung, neuer @iege über btefe im ^^od^gefü^U 
I e n e r ma(>nenb , etnbring(ic^ fragenb, bie Gegner 
fttd^, oljjnc Schonung , in ijiren mnerjfcn 95erbÄI(» 
ntffen unb ge^^eirnffen (Sc^m^en jur @d^au fltU 
knb, '^ voü mpflifd^er ©afbung , teutung^rei^t 
!8tlberunb gebctmnif ooller ^Tnfpielurrgen, meldte t>on 
rriigi&fem SRetnurfg^frteg unjertrennltc^ ßnb, {pU}9 
finbig, abfprec^cnb, j^nfifc^; fo mar SipdPpcjan at^ 

■ Äebner. ©o brad&te e^ ber 3ettgeijl mit ficf), bcr 
burc^au« ju nr i ffe n ißrebte , toaä man nur g ( a u« 
Bttt fann unb unter ben feftfamffen', fd^fgered^ten 
SiBinTeliägeh <m^ oft übet mßanbnen ©tetfen beiri^ 
ger, unb un^eiliger^Suc^ett^erau^foIgerte, ma^ t(ym 
eben in ben £ram taugte. SZBa« fpUten aud^ ben 
^aufmäiffai unb ^totopi etnt^e menfge ()offe9Ba(ir^ 

"Ijeiten, gelehrt mit ber Sanftmut^ ber erflen®fiür 
bigen , in beln Derebelten ®efc§madPe ber ßJried^cn ? 



dby Google 



— «6 — 

77 SBem ti nid^t emitg }u tl^un t|l um baf 9B tf |j|^ 
tt, hai ®ütt, um jene unof rwedltä^en SBorjuge, 
n^pburd^bie Ulttn n>trF(td^ a ( t »urbett, tinbnfd^e 
tpie fo Diele üppigere ^eleJj^rfamFeit, ^Proc^tunb®«^« 
tvalt im 3€tten(lrom untergegangen flnb, fohbernnur 
uvt Stnfluf unb^errfd^aftbe^Vugenbdct^, iflmtxfl 
ber SQetre(ie< menner^ vt^t^t^t', mttbem tM^ 
rfc^teii tl^6rt(^t jufeon. ©o unter ber ffurniie» 
w^SUn Tlm^t ! -^ S>er 9? a r r t(i bem e; altirten STIor; 
genl^nber 1^ e i H g: jene begetfierten SBage^ätfe C2>e« 
It^) bte |tc^ um bed Vropl^eten ^arabiej unb bte 
fd^warj^ugigten ^ouri^ {u fc^auen, mitten in btn 
bid^t'llen ^einb . (lur jen , werben oon x1)ntn aud^ 
ilTarren genannt. SKe^ SCufferorbentHc^e tDurbe ptt 
nigjlfu^ ^nf^qgj/ n)etf{ mit Y^Id^en i8epn76rtern 
bejcrc^ttct. SBßc^i ber eitfe SD^enfd^ ni(^t gletcg nad^ß 
tijiun (ann, m&c&te er (^erunterfe^en unb bod^ iDtrb 
er bfiburd^ }u(e(t fe(b(i |»ii^gertffen ju t(yun, moran 
. er nie gebac^t b^tte* StodFpqan ^atte biefe fünfte 
Ausgelernt. @r menbcte bie «^erjen beS 58oIK, »te 
tpie er »oUte. — Spß er fjfjl ju Skprgen ©on ^p« 
biebrab lliiett ^ jeigt eine ^arfe ©eefe , auf tbr 5Ba/ 
ter(anb ({d(j. @e(ten n>ar ef ber ® r o f t e , ben bie 
9) r t e (l e t; (loben , ef^er be^ £ e n jf f a m (I e. 

S^odPpcjanaf Fuiine (Seele l^atte (Id^ ont^r ^fv 
foCgung unb ^artl^epung cntmicfeft. S^ue erbit^ 
tert bai ©emfitii, b t e f e t>ef jleinert ben 2Btberf^>ruc^» 
geifi» S)ie flamme, ber ^n>ietracl^t , in benmenf^« 
liefen ßeibenfc^afteni eine* e»ig neuen 3un6erä'gef 



Digitized byCjOOQlC 



^ ^T ~ 

pi9\ nlif^t ftlUntv , atf ber ©ej!a reiijf«; ^efn* 
je^ gcuer/ Ötribrürfe ber »rt graben ftc|) unoer^ 
tilgbar In bit €ttU , tornn aud^ ber ?tnlap fanafl 
^mit^tn ift, ihid^ brn (StnbrÄcFen unb ajegriffenber 
Suflcnb/ bie in brm ®reifennp?l&/ immer weit leb^ 
^^after ftnjb, oW jene be« gejlrigen tc^ti unb öon 
benen er ptj^ bur^au« ntc^t lo^fagen Fanm 2>ett 
Äelc|)/ben er ben f&i^men in einer brepiägiflen, 
baö rofitg« Kfiflboxi^ ber ffontrowr«, an gelehrten 
SBaffen erf4)6pfcnben Äebe gerettet trotte / bie ben 
ttmfl^nben angcmeffenen linb barum bod^ ein minbe; 
xti Uebel begriinbenben €omp*aFta ten, oer* 
t^eibigte er ali fein 2Berf, aW bie roic^ttgjle t^jae 
feine* £ebenö , mit jinfifcfeem Sigenfinn unb ilint 
htv Unbulbfamfeit/ 9?fc^ feiten artete biefe gelebrte 
jlfopffeci)terpt) in fiacberlid^Feiten au*, wie jene be# 
räbmte :S>t*putation 9t o dP p c j a n a * mit bem ^atf 
binalfegütcn ffaroajal ju^rag (1446) n)0, nad&? 
bem fie bei^berfeit^bieJStrgdngc ber ©c|)0(ajlirf lir* 
inenb burd^jogen Ratten , b^ne baf einer über btn 
anbern eine ©panne ^Ibe* gen)pnnen if&ttt, inUf^t 
ganj erf(|6pft biefer jenem einmal ubit ba^ anberc 
SD?obf jurief : Crcdc ! (©taub c) melc^* ber anbe^ 
re aKemal mit Proba! (JB e m e i f e j u e r fl) beant? 
«jDrtetf. — 3ufe$t toupi ber £egat fein anfianbii 
0ere* iOZittel , af* bo* £)rigtnal ber ^ompattaUn ju 
fej^Ien, unb ftd^ bamit au* bem Staube ju ma^ 
4en. allein f^on ju iBenefd[)au ertappten i|^n Jtlenäu 
unb^ernberg, jcrfheutenbie^Sebecfung, meiere bie 
S^ofenberge t^m mitgegeben unb nahmen %})m jene* 



Digitized byCjOOQljS 



~ ^ - 

^Uinob foithtv ah. — Vaettt mte g^fdl^rlid^ »arm 
ntc^t feljfl berfeo «^oincnsefed^te , bd ber Metigt # 
on^jmtjl mit ber ijfenfllc&en JRube focnje wrfhüpft 
n>at! S)a(er dud^, baf RoFocjan feinen ^reunb ^o^ 
biebvdb ali XiniQ, in bem @treiee mit bem ^aSfl 
immer tiefer Dcrwidtelte unb btefer jule^t felbfi gc^ 
gwungen timr, i|^n Don ^of unb ^auptftabt iut>er^ 
bannen ! 

2>er Sglauer 33ertrag/ ber bie !86^men bet 
Äird&e vnb i^rem Ä6nige mieber gab, beflättigte 
Stol^janen baj^rager dtihtitbum, moju er eben 
9Pnbin @tanben erl^obren morben* (Um folc^en ^rei^ 
wivt n)o^( Sutt^er auc^ ju baben gemefen, unb bie 
SonfeiTion nhSre gemobett morben , mie bie oier ^ra; 
gerartiFeO De^ S>Dmfa)>iteU unb be^ ^obfied 9Bet« 
gcrung idn ju erfennen , Derttrfad^te (angmierigen, 
IdartnJcfigen 3mif{. — @d^on balb nai!^ jenem 93er> 
trage lxe$ ^aifer @igmunb ftc^ verlauten/ baßMutfit 
witt mc^( 9to((|>€}anen in bie ^olbaa ju me^rfen, 
ober am ^ufT^ ^^^ %ltavt^ (^insufc^fad^ten , ben er 
burc^ ru(ye(i6renbe ^rebigten verunebre. — S>a enU 
roid^ biefer , ^ieU ft^ verborgen , bi^ ju Jl6nig KI« 
brec^^t^ S;ob: um fofreubiger en^pfteng i^n je|o bt< 
titraquifHfc^e ^art^ep« 

%m Steuer ber n)e[t[id^en STtac^t l^^tte fUtod^s 
c j a na fli^tt St i d^ e I i e u ^ unbeugfame , in ber 
mdbl ber ajlittel Feine^meg« ^ngfUic^e ^ejKgfeit 
beriefen. @igenflnnig unbgete()rt mar er, mie S9{a« 



Digitized byCjOOQlC 



- " 7 

%ax\xi, cbtx tveftf r fo bte gfam unb fd^Iau, nod^ mm 
*et fo t)etf6|mHd^/ n)i,e bcr Hflige Stafwner ft(|)wej 
ntgfien^ jum ©c^eine jergte. ®etnc ^^ Jm|»fe um ba^ 
SrgMf t^tttn fßtag, fefne %\\ii)\, fein sa^^lrdd^er 9fn? 

, l^ahg ermtiern (ebl^aft ^n betf €arbtna(^ oon 91 e ( 
igfteÜtgFeiten um bu^ @rjbt^(^um ^^ari^i, on fetne 
^luc^t na((^ ^Bretagne unb iSponre n , on bte tiefttf 
grn ®cf)rrtte ber @(^nbe unb be4 ^arlament^ fär 
t^n. Vber ^6c|f{ imd^nltc^ mar ber rft4tftnntge 
Jranjoff , ber gleW^ mfe beV^nffä^rimg feiner et« 
genen !B7u(ime aiifteng / infieben^art, (gute, unb 
in ber %xX , mie er jufef t alTe feine «nfpru(|e auf 
einmal aufgab , bem firengen , ftnflern , unbeugfas 
men JBi|imen. ^obtebrab xooX ein gatfj anberer 
SBormann, cXi ber i^erjög ®a(!on, unb^bteSabo^ 
rtten märben ble ^ronbe xoxi\\ fo fettet jerfi^ubt 
baben, mie SJfär^ SKeuterep bep^l^arfatuä. 
bte p m p e j a n i f c|) e n Stitter, M fle fo unbarm^ 
l)<rjtg nad^ ibren 9^tlc|)gef7(^tern (^ieb. SBie 9Q o f fe p ' 
fc^mang IRocfocjana flc^ au^ bem €taube burd^ gar 
me(t(i4)eS}7irte({ur^Mflen geifllt c^enS^ac^t ^ 
in feinem 93ater(anbe, xt\t er oermidPel^e er fernen 
A^nig in meit au0fe(Knbe |>änbel mit 9lom. SBte 
er, jlarb er in Ungnabe , oom |)ofe t)erbannt 9Iber 
ma^jener btof burc|) ®unf?, n)ar9IodPpqonbur(l^fi^ 
felbfi ; 9(ae^ ober ^xi^ii fein 3Bal!r(fpruc^. 9?od^$ 
geben , abwarfen / fc^meid^eln fpntite^ er nid^f. @r 
Tohi^t mie |>up frei^rg in ben ^fammett gefforben /' 
aber xAt , mie ber 9crbannf<f SQolfep 9or bem too(^(; 



Digitized byVyjOOQlC 



V 



/ 



. — 3<> — 

Mamttn SRinge , bcm ßei^tn ber . Srmtvrutia , fei# 
Qe< i^rtn in btn Rot^ niebergefaKen. . 

©0 etfrta «t gearbeitet llötte, Georgen an bit^ 
©teffe ^taciecf^ ju fe^e«^ fo fefl n^ar er öber^eugV 
er f6itne babeo ntc^t flehen ^(eiben. Sin beflintmttr 
fp(an (te$ ful) \^U itp &abiit(xt>i iRe/^ten, bep be^ 
^atfer^ ^TnCprüdf^en, bep ben ^^offnnfigeu ber ^off* 
Un mlfl md^t entmerfem ffldfd^t > (d^er au(^ Fluge 
S3enä^un^ ber Umfifinbe mupte (^ter Mt4 tlfuru 

9eorg t^rfd^rteb einen Sanbtag nad^ SBi^mirc^;' 
brob« S)te bert auf feinen antrieb befcj^fojTerie Geit« 
bung an ben ^^ai^er: @r m6c^tt £abtd(aoen nac^ 
SB6bjnen fc^icfen , bamit er ftc^ fc^ön . in frü|^ef}er 
Sugenb mit ben @ttten« 6er Sprache unb ben @tf« 
jungen btefe j 9tei(^e^ befannt mae&e > b<)^^^ nur cu 
ne abr4)(iigige %ntn>ort jur Sp(ge« . 'S>üi Ifaiti ^os 
biebrab Dorau^gefi^b^n , er b^tte e^ gemottt , bena 
»ie foUte ^rtebric^ ben Qiiifmtn ilfvtn ftebenj^pri^ 
gen ÜbniQ au^ feiner £)b^ut oerabfufgeui ba er von 
btti Ungarn unb jDe|cerret4)ern fc^pn um bi^fefbe 
bebeniget morben war : von ber i^eforgnif ganj abs 
gefeben^ bie äbermiegenbe utraquiflift^e ^urt^e^ 
mochte ben §arren ^Prinjen in tbren ®runbfd$en er« 
gieben. S>enno(^ tbat er, atS ob bti ^aifer^ ab 
fc^Iagige Antwort ifyn tief Frdnfte unb ierief fog{e((^ 
einen neueiv üanbtag na^ ^t(gram. S>tm fegte er 
bie ,^rage por; ob ti btm Jtkigreicf^e i^ii^im iu$ 



DigitizedbyCiOOglC 



ibAili^it Uft (<n SR&tbe( J^fibMIaoiiod^. ferner an« 
gucrfcnnen^ cht. pb man nic|t melmrbr ju einer 
ttencn SDcbl unft itoat etne^ :K5ntgr^ fc^reiCen fp[« 
Ir, btt vttttmt mit ben®efe(en, if^erfommen^ @if5 
ttH^ tinb ©prad^en be^ £anbe^ nnb an^^tid^nti 
hm^ })erfinli4)e Sigenfc^aftett ein Mni^ fep im 
Stauen unb in bet X^at? 

X)a trat aber ber Fatj^olifc^ ^tatt^ialteir SRi^in^ 
l^arb pon flitutfaui, btv Uebern>inber ^totopi Ui 
®rpffen auf unb rertbeibigte iabUlavi ®ere(|)tfa^ 
snen mit folc^ f!eg^^nbem Sfac^brucf ^ baf tm einer 
txetten 9ßa^liat Um Sttbtm^t mar* S>te ttiiaf 
qtttf!en marcn ^hdfft nngell^aften ^iberrben .mtftun» 
^encn 93erfu(^» ber t^re eigentliche ^ifi^t |p beut; 
li^ enthäute« Sinem @tmüt})t,. mie ^pbiebrobtf ift 
tii^ti itnertr^slid^^r, benn fotc^c feblaef(t)[agene 
^ofhunsen. %üt b«(be STi^aof regeln nnb ^(Sbt$®tm 
ttngen ^at ii Feinen fpiog.;@r befd^Ic^nun Spfein» 
^ Farben ^u ilürjen unb bie Sügel be^JKetd^ej aüet« 
ne {tt ergreifen, ti hUt, toa^ ei m«t. 

Su ^uttenberg' trat er mit feinen }a^(reic|en 
S^eunben unb Vnb^ngern beimlidS» gufamnyen, @ie 
fc^muren einanber!Qerfc|^miegenbett unb treuen $Sep» 
Oanb, fte fc^mifren bie ^auptftobt ^rag ju nebmen# 
SReinbatben au^ bem 9Qege gu räumen unb bie 
etaitt^aUerfcl^aft ^eprgen au^fc^Ueßenb in bie ^im^ 
W iu ifkUru . 



dby Google 



~ 3« -: 

te «pobttfctttb no^' nie^t. ©(K^ faj i^f»» <««« bofon. 

ftc^ beir^aupt(labt ^u »erf!(^«;n. (ff ^AraiK^fe fl<^ - 

nun bei? fitfl. •- <So 9t»ann aud^ «IjÄiabe« ba« 

, fJorfeJffftjlPni« , ber ffroffe «I<f anbtt t^eben biir4 

^ fttlfl^en' Angriff. Ihn .^iroeri jugwfnnfn, gäJ 

4>an«ibal fogar feinßagttq»««. @o f!«tWm«f«t« 

■^en ffiauiüi, butt^ bet 95«nebt9ec *@ee.mo tl&t, 

SfOMttno, tpÄ^renb e< feine 2 o n b ( r u> |> e n w» 

^n fluemfefle«^ Wäattn bhttig jurötffete^. ' / 

Öto^erung »on ^rdg •bebtenteh ftc^ pw 3>äiui nnb 
•»iibRn/norWft|)e |>t(bcn, ^abtng ut* SHWtff bet 
»ine , bfe ben mit gtofer ©orgfart swftmmeitge» 
fanflcneri ^au*o63e(n gliUenben Sunber '^'unfer bit 
StüflcC tieften Iteflferi, bie i>enn n>tebrt fö^gerafTen, 
fc^nett bie befamitett SJefler unb 3)44)eT inffttt^feit 
^i burc| bie balb empptftl^lagfobeh Jfammeni be» 
S)4nen ba« unfe^>lbäre grngrlffiSjeic^en gabcm 

*- , 60 Heg ©eorg in buhfler SJfad^t mit ei* 
ncm Raufen njoblgerüjleter Äeiftgen, »on beit q)ra> 
gern am Äorntbore bert Stniöf fobevn; i^ergeBlic^. «ber 
mit einer anbern 9lottz xvav er (ing(t bem iBad^e 
SSotif , Kanter bem 9Bifc^()erab in bie iReufiabt ge« 
}0gen. 9ne0rete t>^uUt, obftc^t(t(6 angeflecft, praf> 
' f elteo iit bellen Stuntmen empor* %Utt Vufhievf famf eit 
ging nun ba^in. S^toifd^tn gefongte ^obiebrab od^ 
nt SBiberjlanb ober iOerfufl auf beti a^arft berXU^ 

(li*t. 



Digitized by VJ 005 IC 



-^ 33 — 

^üWMt Imtm Sl^tl f(§(u^ti ftc|.dDe ^reiner 
{tt t^m. pit Jiatl^Irf^n in jenem ratl^ • unb tl^au 
loftn (Sd^redFen , »eichet tmmerbar htm UeberfaKe 

@tabt. S)cr ade 4intin(arb t>on 97€U^aii^ adehx 
llitb bo^ 9eir(afTm u|ib geflofienr fem ^c^icffül fatt» 
^lärig eiiwa?t<i|b^. 0eprg K^f i(n gefangen nehmen 
iiiib gttf bie Cefle ^p)>iebrab in ^d^m SSe^n^a^rung 
feingett« ,\@« dabe bte^elt^ner gebrü^ft'' i^arf t^^m 
bie f^tßnViH ®egenpoVtfK:y 9or. Sl n)at nur um er» 
nen Cornxuib ju tbun» — 9flie^ mutb^ ^bgefc^t, 
wai fatboUfc^ ober 9on ^bm^ Vlivtd^tg (Ernennung 
n>at. Stotft^cjan erhielt bie ^füttt am Z^kinz tokm 
ber; Sbtnfe 99n @ternberg ba^ SBurggrafenamt in 
^4g, jBeorg 9)obie&tiÄ He VUrnlftttfi^üft, nur 
obne bie t|t npci^ leicht entbe^irlic^en » Pufferen 3ei^ 
d^en bcr finiglic^n SOurbe (14449) 

S^ie6i(^nc a^einiiarbi», bie Sepfenbergc, bie 
\KpHDmrat griffen jubenOQaffefi, ^f unftifeSlud, 
lid^ette balb bem $inen ba(b bem Vnbern« ®eorg« 
®fgeni»att|ieD ft^^e ^ butd^ ben.S}7arrgrafen opn 
SRetffrn., ®eorg bototber et oberte Si^pU^ , fd^tnttt 
t% bfm neuen tüutftgmftn, B^nfo Doa @ternberg # 
iog raf4^ 4»pr S3ufftien>el, dngßigte tnjt)tefer ISurg 
^iebric^en vw JtoQOiprat, trttb ben jungen Utrtc^ 
i^on.9?eubauef immer meiter von fettttn §Bunbe^uer» . 
wßobttn, awi bem £ager tton dtolpqan gegen 4)t^i(« 
fen unb n6tbigte burej^ i(^erbtnbungen mit ben Wtüil^ 
XVIH Ȋnbc^, d ^ 



Digitized byCjOOQlC 



V - 54 - 

^rdfen t^oit iBranbeittttrg unb Z^ibffigeii» KcSReifp 
ne^ etlenbj nad^ «^aufe 5U {te^eii* 

, SHxt berfelben ^^mtb , iDomtt et bd4 S(|tixrt 
ftegretc^ 4bf r feine Sftnbegefd^iDunsen, te.'c^te er 
ij^nen eben fo »tUis bte J^ieben^palme unb enefirf 
nad^ getrof ener Ueberetnfunft, übet aud^ ntc^t c^, 
fefnen 9?ebehbu^Iet iaröetn^atb tN>n fRtu^aut ber 
4!^aft. 3>et, wn btefem Vusenbltd atr in ben gtofm 
fen ®efd^äften nid^t mel^t genannt, (latb oon ®tam 
oetielftt auf bem Xtottfd^Ioffe Satiftein. 

!ßtin etgins bie fXa^t äbet Sneiffen. Wi^rc## 
ben; £)6be(n, SBtSam^rf innf ten ®eotgeii in oe« 
nigen/ auf einanbet fbfgenben Zoßtn i^te Xbote 
iffnm^ ®era , beffen Stotg^ett UfotAtt« b^efäg }u 
jeder Jebbe , geraeben l)atu, toitxbt fi^oft lun. 4» 
Xäg tilkit ber n)i(ben Unerfd^roden^eit erfitcgen, imU 
<^e bie Zaboriten {um ®(§redPen ber sablreid^fien ' 
i^ecre gemacht ^Ut. Sie iB6bmen oetf^ren nur 
finf§ebn SSann/ »pn ber SBefa^ng »urben itber 
300 niebetgemad^f. SAtt bem SButg^crm burbeii 
aber. 1 50 ber i^ornel^mflen unb rftd^iim @beln ge» 
fangen unb i>on®eorgen bep feiner 3Bieberfe^t na(| 
^rag/ auf a(tr6mif([^^ im feperlidi^en ainjuge auf« 
gefübrt« J[>tt 4>ttt ton ®era, ber ba^ Abergn>#e; 
£f fegelb nid^t bejoblen Unntt , (larb ju Qtobiebrab' 
im ®efdngnif. S>n ganje l^eerjug ^atit nkf^t ü^ 
S6o(^n gebauert (1450O 



dby Google 



■ 1. • •■ , 

■ — 5i ■— 

%tt ttcue ftönbltag ju ^tdg ^^tf« t](i«iW oit, 
^ n>ie3btnfp ron ©ternbergfbütc^ beh ©icg bq)a)?il^ 
tgin bie in ^oVicbrabi^^tweffnJIjeit flefß^jtbrt|,Wu|Ke 
»reber fertgefleßt, unb bie RAiiber, ^fc ouf gut 
' Sototttifc^ aüranb uttS'jR^ttB übten ^ ytleflcc mib 
Teiche iSauetn €rfc|)Iiisen, o^irgte, f|^eit^ tvatbt 
t>er}Ö3H(| »tebet burd^ 9{otf pcgand^ ^^erebfamf^it 
®eotg dügemetti otJ (Statt(^a(rer be^ gefdmtnten Jti« 
ntgteii^«^ erfdnnt. Oeme erffilfle et We^ i^m ^ie* 
{»ep «eff^ee S)ebffisung> ti^d^mdl^ un^ mit ^Bem 
97a(|brtt(f Sabi^tat^en oom^Satfer ju fobernv Unb 
ipieber bro((e et n>6]S^Ibebi(^t{tc^ mit etnet neuen 
^6mg^fba(f( , foK^ (biber IBetmütl^en S^teWic^ 
lief 9$e^eji^ten ntc^t etfüUe unb mfe ii^Ue et e;^ je» 
foam^--oicTme(jt befc^Äflige« In reneit tilgen^ 55^< 
brieten <iu^d^U«fenb bet ^^anle an feine 9teffe 
nat^ 9r0|R, um b^rt^ mt N%r nod^ fein pab^tger 
bie erfic Ätone bet SBelt au£ ben^anben fee^^Äb* 
f(e^ ju emVfangen unb alfo, bet @tfle fetnei^ l^an» 
fc*, ein n>a^t|^ttf(et timtfe^et Äaffet ju fepn. Set» , 
«em ©e^eimfc§tei^et SCeirea* ©i^Iolu« gelang e« je« 
boc^ auf bem tage ju SSenefc^au , burc^) eine Bin* 
bige K^e bie SSA^men Don bet «nm4gli<^f<tt bet 
?(u^lrefetiing Sabi«ao« ju ubetjeagen^ 58i>n einet 
neuen SöabI ipat ferne 9?ebe mebt. Sffut TpHten ei* 
»igeSöngiinge au^bem et|ha bJ^^mifc^e» ab<C ben 
Ä6mg auf feinem 9l6mcrjuge begreifen. 

^n wit gtfe^en, rote ter Äaifer bur^ b« rtbettc. 

Sa 

I ; ^ , 

[' - . > DigitizedbyVjOOQ|C 



.ft|en £>efietrd(|et , bcnctt i»e(trerc SB6^mciy unecr 
anbetn bie ^{ofenberge ereulid^ be({anben, ^^xtirn^ 
gen tt>otb^n/ aac^ feiner 9t£cffe(r axA S^aUen nad^ 
97ettflabt^ ben fintsnc^en SRänbet EabtIIao &em 
®rafen oon StU^ autfju^dnbtgen (lo» September 
1453*) bcr t{in ati0 bet 9?euflabt nac^ 9}ett^0(5^« 
bqtf unb 9ßien fährte, n>o er (^rrtid^ empfangen 
w^rb, ben ®rafen t>on d^jQ» |tt feinem Sermeret 
in jDe(lerretd| fe^e, ^obiebroben unb ^unpabi in 
be; 6tatt(alterf<^aft 9}6^eini« unb i^uQgarn« be» 
^ifligte, 

^obiebraben, biefer ^efi^atgung unb bec 33or^ 
itrtl^etle ungen>tf i bte etoa^ ber jun^r ^ftnig gegen 
ibn S^N^ ^^^^^ m6(^terfc|»ien biefe^neOeiBeen« 
b^ling ber Stormunbfd^ft Feine^meg^ ermänfc^e* 
%U bte !Kofenberge unb me^lrere ailbere f nt^oltfd^ 
®ro^e mit .^eere^madlt gegen 97euflabt jogen^ bem 
;Kfitfer tlfiren j{6ntg abjtt(ro$en, xMit ^obiebrab 
mit fc^neU jefamnielten Citfern oiflme|ir n^tber fie^ 
gu %xh\>x\^i SSefrepulig (^eran. @r mal^nte an<^ 
ben datier }ur 6tanbit^afttgfeit in ber fld^ern <Sr» 
foartung naj^en Sntfoffed, Sm oetmii}{enben 3uge , 
burd^ baJ 9}lar(|felb fam tbm aber f(^on bie 97a(^» 
ri^lt t)en bem getroffenen ®till(lanb unb pon ber 
Slu^Iieferung be^ Mniglid^en aRänbe(^. (Srgrimmt 
fel|)rte er jurüd, in ^em ®ebanfen (?d^ mentgflen« 
ber (9 e malt fortan ju oerftd^ern, ba fid^ feine' 
STii^ftc^ten auf bie SB Ar bc fe(b/{, melf^r al.j ieju 
entfernen fd^ienen« .. 



Digitized by VjOOQIC 



\ '— ST .— 

Vtm btn ^af>it , berr bie $il^T»t ^a^tt ttnb Xo 
^tt f^alt fur4& eine tltt^t , poMtif^s, tetiglJfe 3>c? 
mottfiraeton oieOeid^t boc^ jur 97ad^di<bigreie gu 
fÜtnmen , Italic Sfof Dcgona ben fpnbctboren ®ff 
banfcn oulfbie ajajitt, fld^ ow ber lÄtc'^nlfd^en Ritf 
d&c ganj jU trennen urtb jur gried^ifd^en ^tniibetr gu 
tretet!. SBirnid^ n^arb , um bfe JKomöbie gu i^ottttis 
hzn, bem ^'dtriärd^n gu d^on^anttn^per ein ®Unt 
ben*befennthff ber iB^meit öberfth^ee, ou(6 wit 
bemfelben gutaeWffeni — Sn ber t§at fd&etnt t$ 
bamtt nie ri;(^t(Srn(fgen>efen gu fe^n, benn wie bief 
®(auben$befenntntf oon €on({antino|>el gebiKtgt gu^i 
räcffam, warb e^ bep ©eiteigeTeflt. »olb barouf 
(s8* 9^00 1453) fte( fi^onffantinopel itnb bül ges 
fanunte morgenC^nbifd^e ^aifertfium bftn fnrc^tba^; 
ren ^ahif^i) fOlu\)ammtb Ifin, ^' S)ierer Serfud^ 
mad^te gleic^lfr nt(§t gerfitgeti Otnbnuf auf ben 
in aller @trenge ber raf^ofifd^n 9runbfi^e nnh itt 
unbebingter Untem^erfUng gegen hai \Ah^lxd^ 9tns 
fi^cn erjogenen jungen Jt6ntg. ^eine tfbneigung ge$ 
gen bfej^eld^ner (Heg gufedenbl« Sr weiHe mit txntt 
%xi beft^nbtger it^nerer Unruhe intB^t^tnen unbfonn» 
te ntc^t bergen , mt fttUf er • jebeimal tpar , nad^ 
Ungarn ober ^efferreW^ gutfidPjufedren , beffen afci 
wobner bdrtnnr xoai feinem ^.^lergen bai^6d^fle unb 
3;()euer(lf mar, in Ofauben^fac^en , Un^litn @intt 
mit %\)m \)aittn^ ' — . 



Um fo n(tl^iger (lielt e« @eorg , Sobi^IaDen 
burd^ eine C^aphulatipn gu befd^rinFeif« bie ber \m* 



i 



■' Digitizedby Google 



-38 -< 



% 



ge ^btiii üuä) iu Sglau It^^ou S)ie (lc|)ott bcn 
feinem ®rof oater ©iegniunb )um @<^in|i bet ®ei 
»ifTen^frf |>6eit emgeirdumten oie? ycagetartif et war- 
ben neu l^efr^feiget/ fo n>te aucj^ hai SQabrred^t bet 
H^mif^ai &tinbt am ^roger atiU^th^m unb bie 
SDa()( Sfioapi^anai. 3)te (eic Stgmunbä ^ihfritt 
90U 6t4bfen unb :K{6fleut riicf(i4nbigen €truent 
foSten eriajfen» bie ber j(cone !86j^men 9pii €ac§# 
fen unb tm ben ^fdrjgtafm enttttTenen JDrtfc^af^ 
ttn tefm>ertrt »erben , bie (6ntgnd^e Sieftbetis in 
V^c^B f<^l>n unO i6ge !^afjWM um ^rmgenbec Vngf« 
(egenbetten femctr übrigen ^roomi^eii SBiHen auflec 
£anbe^ , f^ burfe er nur eiuen S|n^ebQ(^rnen jum. 
^tatt(KiIte» fefen, - 

f^obtebrab^ SDIad^t, feine. uttt^erFennbaren füu 
f{rebnngen nac^ ber Xvone tnuf ten notbmnbig ^ntd^t 
unb 3ßif(rauett !in £ab{ j(ae erregen. 3)en fc^tvas 
d^en 3^ng(tng ( bie @ (lg)n>44e if{ metfl treulos 
unb graufam , «xil ^e fld^ aud^ bep geringer ®e< 
fat^r / fd^on im-^aüt ber 9) o t b » e ^ r glaubt , in 
tt)e(4)er OdTeä ertaube t(l) fonnten fte eben fo (eti^t 
gegen 9) obt.ebr ab, mie tot(kUlton(t gegen SiU 
1 9 unb €i n i i ng er unb gegen bte be|>ben ^etben« 
mut(>igen ®6bne M gtof en Oubernatortf ^ u n n i^ a« 
bt }ur®en>a(t,j|u blutigem 2;)^u.it verleiten. Stn®es 
ma(tf{reid^/ ein SJIeuc^etmorb tf{ aud^ oom f d^ I e cfe t e^ 
f{en SP?anne gegen ben ®r6f ten gar bolb aü%« 
fi$rt« (Sc^n mar e t n bebenfli^er Sterfuc^ ^eft^» 
^tn. 9)obiebrab glaubte fomc|>I feine Setnbi, oli 



V DigitizedbyCjOOQlC 



~ 39 ' 



«a$. hin !toiaK<$m 3in8n»3 burd^ ein 9$ e p f )> t e I 
fi^recfen ju mujTen. 

^o^ann ' von 6 m t r f! c } f d r ein treuer Vtt^ 
^dttger öei^ f JntgKd^en ^aufe« uttb SBiberf^lcber ^o> 
bicbtab^ , fenbete ingebetm einen ^ilbotben an Sa« 
bidfaoen unb gab tbm eitien Settel mit| worauf bie 
mbaft^rcgmeren 9Borte : «/©epb Sht i mein Jt6nTg , 
mit (Sud^ Ytnig , in ^u<r an^ebo^^rnetf Retd^ ju ge» 
ben, um bartnn fejl unb (lar! aM ^l^err {t^ iDalten, 
nid^t eine^ anberen @pietiperf unb S>e(fmi(nte[ ju 
fepn , fp fpmmet , Fpmniet f^neO unb fni( ^tmi* 
mac^e; aber a(^ ®ebietber , nic^t ali ein VLnmüni^ 
biger, e^ babe ^d^ htnn Sure aj^utcer jmep ^6^ 
pft angi^bobren , oon ben; n 39^ einen m SBien in 
(legerer £>bbut laffenb, ben anbcrn ber 936(imen um 
gen>ifTer Xreue bingeben miget !" , 

£abi^(aD war mit biefen ge^firlid^en itUtn- fo 
unPDr(t(§ttg, t>a^ fßobirbrab fte in Urfc^rift jur $anb 
beFam. S)er ®raf oon SiOp< ber ju Sßien bemfel« 
ben 3iele {uging^ ipelcbem ^obiebrab in ^rag, unb 
PieUeid^t nic^t^ ®eringere^ brütete, aXi mit ben 
reichen fSflitttln , bie jDeflerretd^ bot(i unb mit fei# 
Oer &iilmfä)tn ^au^mac^tf ben Xaifer S^ebrid^ 
fMne^ @tanim(a)tbeä (3 n n^ r 6 |i e r r e i (^) iu be# 
twbtni fpU jte bem @tatt(»a[ter jugeff nbet. boben ; 
mit ml^m iW bal gleid^e 3t^terefTe unb ba^ SBer 
biirfnif guter Sftad^barfc^aft »erbanb. — 3n Öer SBer^ 
fammlung ber @tdnbe , »eld^e bie Sfll^uer Sapitu? 



Digitized by CjOOQIC 



— 40 ~ 

laiioit tnttoatf , jog «|JbW*rab jnle^ ^ef ^d^te^f« 
Ben (^erppr, »erla« zi laut mit Snsrtmm, Itcf c^ 
rmg^^erum geben, fragte a(dbann mit furd^tbarem 
ffia^bvudt ,Mai ^at Itt ©(^rciBer biefe« 
» t i e f * p et b t e n t ? ©eibfl *tf Äat^H>lf fi|en 6e4ife 
bc ^ ®ept94 ^grnr ; woreit etbf ttert ' über r titfit 
©cbrirt, ber ben 2)o}>petftnn m fid^ trug, §»ar ba 
^inxgi bftnbe« Vertrauen auf ©eergen ju f^tüi^ 
^tn , aber auc^ Jobtifaben be^o länger wn *en 
©einen entfernt ju' Raffen, bte tben in fetiter Mn^ 
»efendteit rfne f8tSr9f(|)o'ft ber t>antt ber ^ntUd^tii 
fftnfft ; eine 184r3fc|)aft gegen bre (Sigenmad^t iinb 
9ßiHrüirr.be^®taet|^alterifd(en. — @tn(}tmmtg unb 
Je^tig rief alfe^: ,,t)en tob, btn tob!" — 
,,9BaÄ (iat ber ©c^tdfier biefe* 9$riefiJ oerbfent ? 
fragte nun ^obiebrab ben anwefenben 6ra*tr|tc5#, 
fp fefbfll — S)er beftörst, ungewiß wie tbm ge* 
fd^a}), crwieberte gfdf^faW: /,5>en tob!'' — 9?ac& 
grog ©tunbeni bie i^tn oergftnnt mürben, fein Beit* 
^ licfee* JU orbnen unb fld^ jumllebertrrtt in bie'S»ig? 
feit ju bereiten; fTop ftin J8lut auf bjrm SÄarPtebcr 
9tltj!abt unter bem |)enPer«fc^tt)ert. 

Sobidfat)« Är6n ling gefc|aj (28. £)ft- 1453) 
burd^ ben ^arbinuf^ ®rjbif(|fof oon ® r a n , , nic^t 
burd^ »bcfpcj ana; bem er, »ie äffen feinen 
©lauben^genoffen fid^tbar unb ftfefttfic^ feint ?Cb* 
neigung bejeigte» Mrf)rtgen^ bfieb ba* Regiment ganj 
in ®eorgi ^nben. ??ur aW 2abi5Iao befc^foflfen' 
"^atU , f!c§ mit ber frani6|ffc|^ett yrtniejfinn aW a gt 



Digitized by VjOOQIC 



ba ittif, ttil^kt €4rt« Vit itnb e^m^tt inh 
wtg* XL ^ ofm4*Teti^ M htttitt «nc ja^jlteU 
4f , fnrunfooHf Äcf«iiWd&aft («« i^^ ^P*** ^ 
i>to:(fc SBurggrof S^ettfp pon 6tetnb«r9) nocfe ^ 
*»* «l&g^gdttgf n ftwir / oerf(i|f6n«re bat^ wefe an 
9tatt0 iinb greifen auf^mthfyattt %vaum tmb ^Ub 
Ut wn me^ cii 700 ge(4mtf(|ten atttt^m, ent< 
fiani^, »te f^m um ten SdtUff tclbiÜc^Sf fo i^t 
»ejen ber Sfjrfr, feWr« fBt^lättti, «f«* heftiger 
SQettffrett {wif^n ben btey 9?4tii>nen. S>te !86b# 
wen woHfcn e« in ^rog; In i>fc« bk |>«9atn> 
bte jDefletreti^et in9Dien ^tl^alttn miffen. S)en mei« 
.fien unb einen Bebcnnt(^en9?a(^brudF gab bemSBun? 
fd^e reiner Sattb^ffute ber 0eati)iattcr ^kbrab, 
ber tnrt tinm •^ler att ba« finfe ^naMftt bi> 
an bie 9D1^er#!8rütfen'rikfte>linb btn Jt6nig jut 
ttn^rrebnhg in ff in Säger M« :£«M«Ia9 mod^e ben 
erflen %iHfttt gegen ben ^(att^aWer, eine ungejie« 
menbe %\rc^t s^^genb, {iing unb /ingfllic^ mit fei» 
nen ^^tben berotbCd^Iagenb : ob er bem Ütufe ®e; 
^t geben l^ne ? — (SfdbÜät tk^t er ti bed^ unter 
flarfer ÄiAerfung. S^ifc^en ben Jtrieg«oMfern bev- 
ber Zbetle flanb ^^obiebrab^ etttlt Sn biefej erat 
ber Jt6h(g tmb janFte fi<^Ver2:age mitptm&aitf 
^alttv, fi^ing i(>m enbiid^ fein ^ege^ren runb ab« 
^obiebrab fcliieb von t|»m mit bem Seiepen be< ^ef« 
ttgflen, n)a|iren ober oerf^eüten ünmütnil SBia\)v 
f(^ein(i(^ ||atte er burd^ fofc^e Vnfhengungrn nur 
Sfuffeben erregen , ben 6toif feiner Sanb^feute tf&U 
fc^efU/ feine ^puiaritit oerffÄtFen wollen. 3?ttn b«^ 



,y Google 



iei()äd^it ^e^Ift, bem Zrof feine« 2>ienet« jtt tt>eU 
dben, uttb i^m etltitb; /et« lintg(t(^« 993ort nad^^ 
jttfd^idbn; bdf et fein Se^Ioger in ^ag t^lttn mol« 
h. y^btebtöb« STnfc^en »u<fe« butd^ btefen, für bn| 
sehnig iibztüui f^mpfiid^n jQorgang ungenufat. 
^eine'^rtiiei^'0er36neree x\^n, fetner ®egeni^art|)eD 
ftenge^ an, fiax iß «»erben, baf |U 9(m biefem 
. JtiSntgememald 6e^u# ober^tjtfe g^en ben &t att^ 
^aitev bofen bärfe , ber tbn mit enger in fethm ^ 
SJitnben ^aUe, n\i^t]^im fein SSetterunbSpntmnb 
ber Äoifijr. 

9Bentge 9Qod^n (^iei^anf eilte iK<ibi«(aD fctbfl 
itad^ ^ragt^ ntc^t mie er tr dritte, tnjbie 9[rnie ber 
®e{ie|ten^ fonbern M tobe«» 9)ef(^feigt mit un^ 
gebeuern Mn^alttn gu feiner 9lerm<i|)(ting<fieper (ja 
ber 5er Gaffer , ber .$6nig pm ^o^latf bic ^erjo^ 
ge t>on ^a^ern unb @ad^fenunb wiÜfliit beutfc^, 
franjiftfd^e unb polnifc^e Orof e ge(aben waren, iäf 
hUlatyi eigner Untert^Mmen gar nic|^t ju gebenfen) 
erfranfte bn MnidplHii^* ^^^^^ ebenbemSbenfo 
wn (gternberg ein^n @o()n ^u« ber Zauft geloben 
,finb ftarb noc& ntc^t ac|^tje()nM))rig, binnen fedb« tmb 
.brepf ig ©tunben (25, Koo* 1457) «» S%«*^i»9C 
ber Enthauptung; bej$ jungen l^unn^obr. 

980« ®eorgen bi&fytt tl)tHi abge|ialten# t^eif« 
g^^tnbert jj^atte, nad^ bem b<^4^^n' j|io(ien3ie( fei# 
mr 9ßänfd^er na4)Vr JSrone offen biei^anb aiil< 



Digitized byCjOOQlC 



' ~ 45 -^ 

iu^tim, mar t^t ntd^t iiir(t. S)df ZabUlar^^ 
bm^ i^n oergtftet mptbrtt Ui^, tfl eben fo Don ^ 
aOen Setoeifen ber 3Ba](^t^eit ttnb SKadrfd^einttd^fcit 
ene'feritt, a\i baf rr auf eben btrfe niebrtge SReu« 
4)e(n>eife fi(§ feinen Sfebenmonn m bet <Statt})aU 
terfd^aft, SRetnJjarben oon SJeu^au* oom 
^Ife 9€f4><jffe |H)be- — SBerbrn bie qJFane ouffer* 
othmtli^ 8Wenf(^en auc^ t>pn ben Umjtänben bf# 
gwn^tjt/ MnU fTe, ^i^4> mut^igem Äampf enblit^ 
ritt cwinfd^jter @rf«rf8, fp bleibt ben bur4> fie in 
ben ^tüv^i ^ «)0 fie t|{n9e^6ren , niebergefreteneti 
&^wa^m%€n nur ein einiger ^ fc^moler XxoH, 
eine armfrftge Städte , bte aber gugletc^ ilftz ßtf?i 
funbe uttb i^v 0(ic^b(a(t i% Sene, i](»re eiteln <&of* 
nongeui bat §ei^(ofe QRarioneOenfi^ifl tf^rer S$e« 
rec^nungen fo fd^neU (erfnicfenben ^rfotge fä^retben 
ftt, in fc^led^ter 6elbf!entfcl^u{bigunsr einem bioffen 
Di^ngef^l^r unb blinben ®Iu(fe gu, ober 
fd^rej^en irgenb ein nt(^^ ju beweifenbe^ , abn and^ 
nid^t abjumdfjenbe^ 9}erbrec^en, al6 ®runbx 
unb @d^(uf (lein betfep rafc^en Smporfommen^ au^, 
K0O boc^ nur ®ei^ unb $raft bi^ jBbeHebte 9RtüeO 
mäf tgfett , ba^ ieüoerfpIttfer9be ^kl^anf en jmii ^ 
f<|en ^ntfd^läf en^ unb jene, «^ {(einen SRenfc^en, j<; 
grjfere ©efc^dfte fle leiten foUten, um fo fefier an^ 
ffebenbe ^(Ahj^iit, »erbienfermaffen an tl|)ren (Sie« 
fle^wagen gefd^iebet ^oben. / 

Unmittelbar nad^ iabiilä^i l^infd^eiben t»^ 
ber ®inn ber €(4nbe auf eine neue, r<^neK »orjui 



Digitized byCjÖO^lC 



r- 44 — 

ntkmtnbt Äinfg^wolE)! ^tti^ttt SSteDctd^t l)o^tth 
(!e bem uitang€tfr(}men , nac^ Umfidnbftt ii>ot^I aatlfy 
l^tfbenftfc^ett 3ufanHnenfto# me^frerer tnäc^ttger ober 
itnwl^iatttT ^ittütvbitv du^guacid^en. (gntflegeit. 
fltmmU <td^ Vobicbrabt ~ ,,©cr ^61119 l^abt ilfm 
bk &att%alMfi^Qft bi^ auf ^fingfleit be^ fotnmcii» 
ben '3^afirc^ üetfängere* Ü^immlerm^iit wcfbc rr flc& 
baju »ftflef^en , fie fVfi^et tii ebf rjutegett. €etn iwr 
"bfl* ^eft/ fem bfe, in Mtfi poUli^tn ^Sertütcf» 
lungcn be^ Äimgwic^^ fi> 9Ut fntfd^tbctiben fP'ra* 
jserfidbte, fein bie UCraquiflen, on 3a^(, 
ölt QÄad^t, ünb wai noc|> »eil me^r ff!, an gu? 
fett StJpfen rerd^, butf^ f>rett/m ber bejlanbfgen 
Äeaf fton mc^r unb inf]()r angef(^c&^ett ^attf^epgetfi, 
bur4) ba^ Wnbenfen l^ter ©lege furc^bat;jer ali hie 
5?at]&oKfc^en. S)ä%tt jene ßppofltions fogret«^ »er* 
ftiitjimtt, vnb @eorg bie b^fle 9Äa<^ in t>inbtn 
Ul^ielt, mit i{\x bie tfnbefd&rinPft grep^Ktt, ftc^ aC^ 
Ut Viitttl ju feinem n>eit au^fe^enben.SiDedPe auf 
ftne untrfiglid^e JTOetfe ju oer(i4)crtt. n . 

KW ba^ fclmbigefötuf ]tMi »emwfenen ©ra» 
fen t>on 6t Ad, oklmel^r bet Unbanf unb ^ftf tits 
let ^ungerrfe^er'SJTagnaten gegen t|>re* SrreWet* bei 
groffn ^unnpabt glortei^ei ®ebic|^mif burc^ 
bie Qviulid^z ^tnrid^tung feinet ^e(benmiit(igen @o]^« 
<mi £abi^Iat> gebüft mv, ad^tete^ber fd^mad^e« 
b6rem fütati) reibet fo (eid^t jugänglid^e ,S6nig, im 
!Ben)uftfepn feiner €(^utb unb in ber %ut<J^t ge$ 
ragtet 9tad^c fit n}^tg^ aud^ ben jüngeren ®p{in 



Digitized byCjOO^lC 



~ 45 — 

^atf^xai (am 27. fßl&vi 1443 {u Jtolo^ioor in 
&itbtnHt%zn geboren) mit meuteren %xtmhtn ^^9 
i^un|>abtrc|fcn ®^fd^Kd^« in X>fen oer^aften, fa 
nad^ SBien, balb bärauf nac^ ber Siebßng^burg 
unb Zott^Hittt Sriebrtc^^ be^ rc|^6nen, nac§ ®ut# 
t e n fi e i n / enbUc^ nac^ 9 r a g abfä(^ren ju tisffen^ 
me er i()n ber £)bbu( f^obtebrab^ übergob. 9?pc^ 
bei) Sebjetten bedS(nt£[^ bebanbelte ®epreben garr 
im S^ngling mit ber forgfilMglien ®cbonung unb 
mit toat^vl^aft ^^ferlicler ^reunblicf^ret^ ti^Ieic^ nac^ 
£obi^(apd Eintritt bptb yjlatt^iai ^utttv (Sltfo* 
f>tt^, botjf i^r ^füber ® } i ( agp aUa^ auf, jar 
Sfcfrepung unb Sr^()ung ^e^ testen Qpxofftni oott 
i^unpabi^ @famm. S)er lii^ne, e^rgei^ige Gitfogp 
er6frnete bem ©tatt^ialter tn^ge^eim feine Vbflc^t # 
jenen befangenen htn |)ungani jum £6ntg 
(u geben , trp| be^ md4)tigen SDiberfireben^ Sobi^ 
lavi pon ®ara be^^alatin^, be^ ftebenbärgifd^ 
aßopmpben fSlitlai^ oon U j ( a f unb bei 9{ei(^ieloberfi# 
t{|tir^uterl ^üxi oonl^inboa unb it^reä Kn^angl« 

Sft ein itorFe^ Semätd einmal mit ftd^ felbfi 
einig, 9Q a I el n) i U? fp mirb i^m ieber U m fta n b 
{um Sn i 1 1 e I , n^ie unter 9S i b a I gierigen i^dn« 
ben bte @peifen {u ®plbe* *- (SQagen mir immerhin 
ba4 (Stcid^nif: im (Spiel, mie in bengrpfen 
^tf^ifttn beflebt )(t bte SEBoUufi nur in ber 
;Ru(rnl^eit , mit bem ®(äct einen ® a n g ju (fyw t 
unb in jener reif^enben Ungemif(^eit, mttm ® e f fi^ 
a^Iut;^, 2rcp{;ett --»mie 3ttfaR unl> 9?ptt)« 



Digitized byCjOOQlC 



-^ 46 — 

iDenbigfftt ttnsett! -*@el(f{ M UtigtScf 
ipttnt nur, mthtt, unb noc^ tveit ine^r auf 
bie »rrjletenbe ^aree {u fr$en# unb bre SSonfju 
fprrngfn , »mit. c< nlc^t atibtvi ge^t. -* SBefd^ 
SunFe mufte brp €!gf ragi;^« üBcrbung tn ^iebrab« 
«ede falfen?! — ©ie SRrnfc^n, felbfl bte JtlusfifÄ 
'tttnfaffeit ba^, n>ad ifl, litUt, tvptobt man tb* 
tien mi, hafti fd^on tinma^r » ar. 3)ie UfurpaCo^ 
Tch , felbfl bic »erwegcnjlen , bedPett bi« tb^^ ^^ 
® e tt) a ( t gar ju gerne mit bem fa(tenret(^en ^ütu 
tel be^'Ked^te^. jOft fd^on finb ^of unb 9Bt* 
bern)tire gegen' bie ^erfon, ber 3^a(^t eined€t* 
I a t e «, erne^ 95 e p f p t e I * gerotd^en»*- -^tte ®eorg 
bie 6fteht(td^e SD7emiingf bie <Pflt(^t perlenen, b^^tteer 
9tiUü fepn »offen / »et })&ttt Hfti Qtf)xnUtt , nac^ 
9)tacien Xo^ unb nad^ SReinbarb^ S3er|^aftung £a» 
bi^faoen bet b6^mifd^en £rone ju berauben, »te ibn ^ 
ber 3<tgeDone 9B(abt^(a9 ftt&ber ber bungartf<§en ber 
raubt b^Uf? — - 9Bie enfftfieibenb bemnad^ für^bn 
ber ScrtrttC unb \>ai Sepfpiel beä f e(f en . @ j i I ä g p# 
Iber Chargen unb 9tab auf ba ^ SBa()rfe(b pflanzt, bie 
8B4bIer mit ^^Bewaffneten umgiebt unb feine @6lbi 
«er avi\W 5Ugefrorne S)qnau fleOt, bamit e^ i^nett 
rec^t batb ju lange »ibt^e unb i^r brebenbe^ Oe< 
fc^reo ben«u«f<felag gibe für feinen »effen 9»af» 
,\)i\aif beffen ®roft>a(er, ein gemeiner SflSaSad^ 
ober (in einem DerUebtenrVugenblitf, beten er auffd? 
ber ®^t gar Piele botte) JK6mg @igmunb »ar. Jgn 
»e(c^ gdo} anbered£i(^tfambKr(|^biefeni fürüffatf 
tbiad (bet fa^ no(^ ein .^ittb »ar) 9pKbra(|)ten 9e< 



Digitized byCjOOQlC 



- 47 — 

waltflttx^ iit fc§on fr I a n g c unb I c i f e lootlntU 
Utt 9BaH ^pbxthtahi, beffen gtof e ^erbiem 
jlc um ba* !»eic|, fclbfl fetn^ ©egwer nid^f tfcrfanrtJ 
tot. — 2>fc Si^forfliorbnung , bre «nnxirtfc^afWoer* 
tt&ge # bie SRtc^e «Dcfierreic^^ maren min emtiKfl^I 
in ^uitfiarn bep ®ctfe gefegt , uäi fo Ui^Uv oud^ 
:9on ben JB^^meit/ bte f!c^ n>ebcr 9tubo(fi^., no(^ 
«(brec^tö^ noc|^£abt^(ae«9t€3te?ung iutädCtpünfd^eit 
fptintetu 

■ > ^ ■ • 

&i^i tfatti betn freien '^jUagp jur g(tbcri 
ung fetnei^ iSrgtnneti^, inigiifyzim rdf!ge Sned^te 
au^ 936i|)ineit jusie^rtt laffem ,^r ttnterfiü|te aud^ 
fefnr S&erbuitg in ^pUn. 9Rie Sßattbtd^ fi^rof et 
ben cngjlert ^rettnbfc^aft^bunb unb vtvtobu i^jm feli ' 
ne X^d^ittt S^ a t|f at ina (XuniguYtb , ^unfa *)* 
'— 9ß&^renb ber ilDtalti^iett Um ber iBotb^ be^ (Sfiiif«, 
btc Äiinbe »on ber (24* S^ner 1458 gefc|)cbcnen) 
^alfl. ^obtebrab oerlief fogletcj^ feinen ®f$; riumfe 
t$n bem S^att^ia^ ein ttnb brjeigte tbm bte ]|^6ct)f{e 
St^rerbtctung» ^ü^ Jtifi^e eröffnete er bem finf* 



*^ Kaüicrlna alio nomine Canigmide fagt 9ßdtt(iia^ 

ttttb er ^a(f nitti{»r secand-umritum^tl^g^inSanc« 

ta^ romanae accleaiae »ponfalia eingegangen;^ 

* d|et( t(r Saier magnifiiius "dominus da Cunstadt et 

Podiebrad in nostra capÜuiiate amioe et fraterna* 

' liter QobUeam e^it« «^ Übertati resUtuit immo eti- 

am, qaantum in eö potuit^ iäutor et adjutor nös5 

' t«r fttit^ ut ad dignilatem rrgiam e)i|;4^remur. 



Digitized byCjOOQlC 



r 



• — 4$ — ' 

feinet e^idfali unb Uff^ftt t^n ber er^le a(ö Jt6^ 
ntQ. S)arauf füh^tt tv il^n fc(^|l mit einem auitt^ 
lefcnen ®efo(ge na(^ @tra|ni^^ einem. @lilbtd^n 
' bamat^r^ ber |)ierrn oott \Kramafi^ baim b^f ateMeR 
Si^totim , enblicf^ ber <9rfifeQ pt» VSla^nii, unioeit 
ber S}Iar4^ unb ber ®r^njf4)eibe SD^%eii# utib 
^ungatn^f unb liefette i(iik b^rt bcii Ungarn au^ , 
bie i^n mit (JrmenbenSteuben^&eieugunsen;et9pftn» 
fleii.3 (0. ^br. ii<58) — Saf ©eorg oon SWaf? 
tlj|ia£bo(^ auc^ eibfi^fegstbiiob^/ i|l ipclj^l njtriul 
jbem ®eifl jener 3^icyu|u cr!(4rc^r 

Um bie.anbere^ burc^r^^t^((io< ^iJttrilf t>et«. 
KDai^U ^rone, um bie b6]^mif(^je fanben fldj^in^ 
bcf unertDdrtcte IWitwerber tm& ben erjlen gurflem 
j)dufern ein; 9pn ipefletreid^/ ba^ burd^ bte 
alten Srboertr^ge eitten unflretttgen ^nfpruc^ Ifkv 
auf })attt, brep ^rtnjen^ ^Kaifer Srtebric|)» ba^ 
j^aupt bei |>aufel (b^ro bie JB6bmen benX^rpn 
xpiiftmb 2abt^(apl a^inber j%igFcit f4)on gmep SKaH 
angetragen, unb ibn {ur Uebernabme ber 9ieic^^re< 
gierung nac^ ^rag gelaben l^atten) fein emtg unru^ 
|tger, ftttehlofer SBruber V l b r e (^ t unb t^ret bep^ 
ben SBetter @f egmunb oon l^proU ber flCOe^ 
laben moUte; tita« er ia\f unb flen)6bn<i(| 9f t<|^tl 
|a(te, ~ £abi^Iat)l bepbe 6t|n)äger, |)er|fog 9Bi(^ 
]|> e ( m iu @ a (^ f e n , ber feine Muflt @€^me(ler 
. ^ Qtnna gur (5(^e b^i^te , unb ber ®emat)l ber jüngeren 
ttlifabetl) , ^6ntg Ä a m i r pwi V ^ I «^ »• ~ *^' 



dbyCoogle 



mg Äa r f j)ott g r d n f r e t (^ oerfangfe/ ferne Xo^ 
ter / Sabi^(aoi^ SSraut foUtt mit bttn jtt w^^f nben 
Ä6nige i^un^orn* unb 2}6J)men^ t>nmä\)U »erben/ 
pber bie 586l^men foBten tintn feiner @6^ne erfiefem 
Si^ biefera %a\t todßte er olfe ©c^uiben be* Rbnii- 
tcit^tg jaljlctr mib'6tnnen ber ndc^fleir fieben Sob« 
feine neue @Unti au^fc^reiben. -^ Sure§ IRtc^t^^ 
©rfinbe, Utberrebung/ ^itun, ©(^meic|)eItporte uri? 
"terjlüften brcfe Äronprdtenbenten i\)vi STOerbung. 
2)tc Sßaffen cn ber ^anb fam nur^tner, ^erV 
gog SBilbelm ju ©ad^fen n«^ ^rag , merfte aber 
halb an bm ®ef!4)tertt ter Xabpriten > baf e^ t)ol)t 
3ett fep , mit feinen Saufenb Äentern / ben SBeg 
nad^ ber |)eimat(^'SU'fuct^en/ beoor er i^ntn, n>ie 
fp oft , in ben |>uffiten5eiten Mutig ge.wteferi n>erbic. . 
Se^tlic^ bel^ouptete ein bj6(mifc^er @be(mann burd^ 
ben JJBIUen feine* aspife* bm »prrang opr bem er« 
fhn Sä<^l^<^n ber ^tiriftenijieie , Per itttp mdc^tigeit 
£6nigen/ )n>ep (Stjberjpgen, einem benachbarten |)ers 
gpg, ber btn ält'ffen »eiblicl^en ©prpffen ber Supern« 
birrgtfc^en S)pnatiie jur @t^e ^attt. \ 

SDie gQal^ gefd^öiS^ (2. SKirf 1448) ouf bem 
SJatt^^aufe ber Wtflabt ^r dg. ^ S^Wptjäna, ber 
ppn beih ^rebigtflu^fe (lerab; ppr bem ^lfert)ei(igf{en 
(n aHen Äirc^en, bic »^^^men ilj^rer Serben unter 
ou<tpirtcgen^errf4)tm/ il^rer Ä^nen s geinbfc^aft 
mit ben S)eutfc^eni an bic ©erbiinjlc ^pbiebrab* 
um ba* Reif& , ah feine grpffen @igenf4)aftcn unb' 
an bic t^errlic^en *&pjfnwnflcn erinnert i)atu^ welche 
XVm. »anbc^. , S> 



Digitized byCjOOQlC 



r- 60 - 

^iefe ienrm gf mährten, trat nun aud^ %vl gute? £e|t 
ifn ber enlf^etb^enbcn 6tunbe in biefe n)td^ttge SOcrs 
fammfung;^ 

^,SBaJ? (fprad^ er) ^t tbixti nod^ tii(^t flc« 
♦tiug fcele^jrt, iDtt fctnbfeltg ber 2>|utfc^c btm 
J5 6 liw e n fep ? f 6 n n t e n jte nur, %tvi\t lieber all 
inptgen n)iirl^en fle unl aKe ern)|lirgem Unb to^tt 
^xt\t SQutl^? Sßeil un^ \>^i Stä^t be^^ »a^^ren ®(aa« 
l^%xA n>arb, ba^ fte in. t^rem. blinben SBa(»n aW 
£e|erep au^fc^tepen ; nn^ ^e|er fd^malj^en, bie ®e; 
muttier bcrSrpmmen t^en un^n^enben^ tinl^c^anb^ 
lit^atm anbieteten, baf mx gleicj^, ^otte^Iaugnetn unb 
irgcr als* 9Kiflet|>4tcr in ij^ren Äird^^n feine grep« 
ftd^te ftnben, t)pn i^iren <?oniiI{en n)eggen>tefen wer« 
ben ? *^ Aber wepn »tr beben! en, baf wir J8 6 5« 
tnen , büß n)ir eben bte tapferen, fc^recflid^en $86(1» 
men Onb., bte ber «^err bcr |)ee]^fc^aren ^ a\i frin 
nuj^ern^^bi^tel 9:}oIf betrad^tet, benen er, fo ^^i fle 
nur t^rer ^einbe anftc|)ttg tt)urben, (Sieg unb i^eit 
^ «erliefen M, forceif auc|^ jeber au^ un^, baf fein 
. ©c^jmad^ unau^l6fc^lte^er fepn f6nnc^ aW bcm ocn 
unfern SSdtern .ererbten i mit. @tr6inen SSfute« be$ 
ftegelten ©limben. abtrünnig ju fepn. -^ 2)er Seite« 
J^6nig. ^Ibrec^t^ unb, Sobi^lap^ gebenfet, mt be« 
fonbeil tiefer , auf taufenbertep SBegcn feine S)eut^ 
fc|)en bctt »i^mcn ^.ijorgejogen , unb ftc no(§ oid 
l|)6ber gehoben ^aben n^ürbe, \hx\t er nur benSD7ut^ 
baju, bitte er mit bem ©jeptcr m6^\>\t ooRe C9e» 
^ n^alt^ in l^änben gelliabt 3I?e(cl^e Uebel ||4tten ^mxi 



Digitized byCjOOQlC 



— gl — 

crffiinfer gd&atrt! ^H m^ tfaS mbttfa^ten, ton 
i^m, bzt^nfn ans^boiftmv (Stb^ttv tüot, unfett 
©prac^e Qerf{anb> unCetr uni ^ofifitlt, tüai bütfi 
fcn tDtr oon timm «nbern tvtoaxtm, btt unferem 
Sütib, mfatt ©prad^e, unferen ©itecn frcmb# 
unferem ®Iai*m ff inb tfl? — SQi^^he nur einen. 

L S)eutfd^eti unb Uh^t bann aud^ (auter Deutfd^e in 
ber f 6tttölic^en Äawmer , tm fStat^ , a\i ^aupefcu« 
(e, . JRtc^eer , 9f e(^«freunbe, auf aHen ^fa^en, mU 
ö^e ju Anfeilen/ !Rei(§t][>um unb @tnfluf fÄ()ren, 

"Sl)r. »erbet t^ergcflfen, oerad^tct, ©erfloffen, in eu«' 
erero eigenen, ^atertanbe greittbKnge fepn! STid^t 
un* wieber auftuit^elfen , fonbern un^ mit guter ?rrt 
jtt Vfunbern. tfl ber ©egenflanb be* iffad^benfen^ , 
ber: ©orge :;ebe< Äu^Wnber^. Unfere ©prad^e fennt 
er ntc&t/ bie foB t^im banli ein J8i^|ime (9efc|)(ifte 
owttagen, wie fann er nur einen SSil^men ahlj6; 
ren? .— Sffiir bebiicfen ©d^rm für unfere-^irc^e , 
ffit.ba^ jerröltele.aetc^ 9lMj>e* 5Bkr fann ;ene befs 
fer geiDÄJjren , <Ai ber in biefem Glauben gebojiren 
ttnb etjogen t jl / fSr bcnfeften bereit* flegreid& ge^ 
firüten i^at? — • JDauernbe 9{u^e unb 98p^(fa(»rt 
verbärgt un* nur ein 9Kann tH>n grofem®et({ nvi^ 
^VLibi oo^n reifer (Srfaltirung iix beh ((ngefegenl^et^ 
tvx be* iKriege* unb ^rtebenC unb j^abt t^r |e eine 
Wefer (Sigenfcf^aften ; an bzm © t a t r^ iTI t e r t>m 
mtft? «^ (S r tfi unfer9ßann, \i\tt (leil^t ber ^6» 
niil @r ober fein %nbtttx\ — SQdren «be): 
*te 25*^en fo tief gcfunfen, baf7tn ^em ganzen, 
spetten Sleid^t feiner be^ S;^rpne* n^ikbtg tȊre ; ft 

2) » 



Digitized by VjOOQIC 



~ 5Ji — ^ . 

laffet uii$ itoitf fHxäfUv au^unferer9Riüe übtvnn* 
fe^eit/ n>tc nad^ ber Stsäf^Iuttg brr l^eUtaett 9Sä<^et 
cintoabn 3^^<kI tt^ittt »orben tfi!'' 

$[ttf biefe 9tebe erl^ob fld^, bcoot ju einet f&rnis 
Itd^en Stbflimmnns ger^ititien »erbeii fonntt, ritt 
angetiietnerfiiirmirc^erdunif: ,,®eor9 tfi unitt 
Jt6ntg! -^ÄSnig ^eqrg foU lebenl'' jipat 
Me diofent^erge, ©c^toamberge, ^oOomtate unb an» 
bete bet angefet^enflen £anbberrn oon bet f afljioltfc^it 
^art^ep (^atteiiveme tulj^tgere {Ber(»attb{ung be^ gtoft 
fen ®efc^fte^ ertoarlet , f ntrtrfd^ten unipintg , louf ^ ■ 
im aber nid^t bem @trome }u totberftetien. --« ®e^ 
prg fc^emt auf ben %M einer Dpp^jltiön gu einem 
eben fo rafc^en S^titt bereit geniefen au feDn, »te 
94>r funf^üt^ivn s^gen benaK^u aufrichtigen ©mir« 
ftcjfp» — l^einric^ wn 9?eu|^au^ \)attt gef^'iDOteni 
i^m. feine Stimme ju tttfa^m. ^biebrab ^ieoon 
unterrichtet ^attt tS gar feinen ^\}l , baf er mit 
feinem 9[n(fang oerabrebet \)Ciht, wie 9?eu^aii^ g e« 
gen i^nba^Sßort ne^imer i(>n fprtfc^le|)tpen unb 
fogleic^ nieber(y auen ju (äffen« STJe^rere feiner an» 
tDefenben S^eunbe, bie iebe HSinute feine Vneunft 
ermorteten/ ingfligten fld^; auf er 6tanbc i^n ju 
sDarneni ba in ber Siegel 9?iemanb ba« Slat^^dau^ 
üerlaffen foBte. Sitter feiner jungen ®efeUen ein 
@c^man^tg^ oermunbete (tc^ pl6|tict^ \n ber 9?as 
fe, blutete Ij^eftig, »erlief ben ®aat ujab mar fo 
gtöctlic^ ben; oon 9?eu))au^ o^f ber Xteppe gu be> 
gegnen unb i^n gu benachrichtigen, ma^ x^ixa be^cp' 



Digitized by VjOOQIC 



~ 53 ^ 

pift. ~ (St itat zin; (Seorg fogfejd^ auf ijn in, 
fragcnb :'' mtld^m f6h1)mtn l^älejl bu »ol&r ber «6-' 
ttffl^frone öin aBörbtgfleit ? ,;9Ben anbni atitroot' 
Utt ^cinric^ Don 9?cu^au5, ol5 btd^ fetber ©e= 
Dt 9! SStefe (jaBen bir ja fc^on t^rc ©Hmmen ge« 
geim.'' — 2)a fic^ette fpobrebrob iftib Tptad^ in \U 
«em altbJbmifä^fti Äcrnau^brucE : „^mwa'fyv , bu 
iaft ba^ ai&tifftl ttc^tfg aufgerft«!"— 

Sfm (7. SWöD 1458) empffeng ®eorg burd^ bfe 
!8trd^6fe t)on 9taab unb t^on 9Baipn auf ber f^ras 
ger @c^(of ftrcl^e ju @t. SOeit bad S)tabetiL S>a bem 
StodPDCjatta ncd^ tminer bk pibHUi^t fSt^ittiqunQ 
Uffltt , war ®eotg Ffag genug , ftc^ nlcfet »en ii)m 
ttbnzn gu laff^itt. STu* ber ajtfc^of^on X>ftm^, 
^totai »Ott JSojFoiDtj, ein SCnöerwanbfer ®eorg^ 
nar faum gen)j(|[e unb nod) nid^t beff^tttgee. Vm 
S. tUlat) empffeng feine jtDote i3mü%l\m, Scffan'- 
na 0on JRojmital bie Ärone* S)en @jb fd^»ur ©e» 
org ttt bte ^inbc ber Äronwfirbenfriger , btg ebtt- 
jlen JSurggrafenö Sbtnfo Wn ©ternberg , be^/obers 
flen 2anbrid&ter« ^info »cn ^afenburg unb ^rD= 
fop« üon SRabenjlem, oberflen Äanjtet«. 9Jm «ben» 
be bti ^r6nungdtage^ letftete ©eorg ben cbgenann» 
itn a5tf<|6fen , in ®egenn>art eben jener ©rof öffi? 
giere be^ Mnistti^i unb ber ungartfd^en 3(bgeorbs 
neten füxflai üon U}laf , SBoptboben ton <£tebenbär- 
gen nnb £>ixDa\bS 10m Wocjgon^ ©rafen ber ©jecfs 
' Ut, bem l^eilTgen SBatcr fföKyfu^ III* ben Sib bti 
©e^^orfüm^, ber Sr^aKung unb Ausbreitung beS. 



DigitizejJ by VjOOQIC 



fatffoUf^tnJSlaubthg unb berSBettlf^uttj aUtt, ^ie^ 
mit nid^t ubereinfiimntfnben ^letepen unb @(Ftfn» 
— • S)a bie Sanier Slttc^Vnoerrammlung unb ber frei» 
.na?0fu(jt felbfl, bieajo^^men tptebcrlnbenfed^o* 
ber ^trc^e aufgenommen , tbnen ba^ 3(benbma](y[ uita 
Uv bepben ®e(ialten bemtafgt, bie Spmpafuten üU 
* einen fepernd^en iSertrdg {mifc^en t^nen äufgertc^s 
tee ^attt, fonntt @eorg jenen '@c^n)ur aUetbing^ 
öbfegen." 9tber ber t6mtf(|)e ^of oerbanb ^temit ei- 
nen gan} onbern €$lnn, unaunivli^ itlfad^V, fene 
iDeife SSergönfiigung, nU bai 9Bttf bti itfm {o oers 
liaften tBailtv Jtirc^enratde^ au^juttfgen. 3>er ers 
(le 9rugenb((d feiner Jf6nig^murbe n^ar famit ber 
f6rmnd^e Anbeginn hzi 3t»tefpalt^ unb ber^Setben, 
^ n>e(c^e ^obiebrabd 9te^ierung trübten» 

,9uffaDenb fd^neU unb o^ne befonbere 3tt(fun« 
Sen bei ^l^art^eygetfie^ untermarf fl^ ganj ^^t^mert: 
feinem neuen ^inig. fÜi^t fc &^Ufim, ^it^ttn 
unb bepbe Bautljen, biefe (Sbelfieine ber b6^mifc^en 
Ärone. ®eorg, um in tie iSecfetmiffcgfeu feiner 
9Büt)i nic^t felbft einen 3merfel ju fe|en, feine Sein» 
be ju äberrafc^en# t^nen 6(^mert.(lreic^e ^ fiatt ber 
^ntmprt ju geben / jog mit einem *^eere au^« ^g? 
^ UUf bie erfle 6tabt jenfettd ber bibtntfd^en 9^ar< 
fen fc^Iof tbm bie X^ore, bem 93eD(lanbe ber nn^ | 
xn^id^n £)efierrei(§er oertrauenb^ unb t>on ®eorg<; 
firimfic^en aCtb^erfac^crn , mit ber SJeforgnif erfüllt, . 
ibrer bi^ijer rein erhaltenen ^auben^meife'iuipiber/ 
jur ^nna^^me bti 3(bent^mat>l j unter l^pben ®e(lal8 



dbyCoogle 



1 



^ «^ 35 -*' 

tun gelungen ju mjetben. itlg bit ^uplU&btt lÖU 
mü$, SSrjSnn unb ®(a0 mit bcm a^eofptele ^ntl» 
Ter Unterwctfung toranjingcn^ fofgte flan§ 2Äi^a 
ren. *@c^on ,n>ar f^ nic^t melf^r nit^ig.. In bit Bau« 
fijen Ärfeg^oöffcr/ fonbern nur tinm SBfOoUmÄc^« 
ttgtcn , 3benFo t>on ©tcrnberg, ju fetibcn / brr ii^rc 
^ulbtgung. empjtenge» 

©eorj wollft Ärut fdgioncn, <r ftel In £)ef!et« 
tetd^ ein, um bein, mttt(crmei{e eng umfd^(of|ienm 
Sglau feine {!^offnung bti (Sntfa|e^ ober fBepfian« 
be^ übrig juIafTi^n. VM eruier feinen 3n>ed erreicht 
jn ^aben glaubte , febrte er oor 39(<iu |urii(t. @r 
fanb fein 93e(agerung^b^cr anfebnlid^ »erfl^rft , ju^ 
mal burd^ .^annfen^ pon S^ofenberg frieg^(uf{ige 
@d^aaren. SHe $glauer kiHtUn, nun gletibfattd ben 
6tb ber Sreue , nur moUten fte fortan bo^ Vbenb» 
mabi unter einer(ep ®t^aU genteffen* ®eorg btvoiU 
(igte Ibnen biefe^ mit einer 93ereitmilliglett, bie ib» 
re i^ffnungen übertraf unb gab Ibnen ju oerflcben, 
baf (te ftd^ be^b<tlb ben bi^erigen 9Qiber(tanb mobt 
bitten erfparen f6nnen. @r benabm fld^ gegen fte 
mit. ungebeud^etter greunbliibf eit unb ®rof mutb* 
ßa^ ©etbflöbermihbung gej^t niemals »erloren, 
ungleid^ 6fiter praKen ®epft)ieTe be^ ©cbrecfenÄ, ju* 
mal in SWeinungöfrlegen »on ber feflen 9Jrufl ber 
9S^ner ab, mtld^t obnebin }um tobe fir 93a (er» 
lanb, ®(auben ob^r ^repi^eit' bereit (inb. @ie wtp 
titn bubnv^ nur üfftv fl0 felbjl er|;oben» «eberpfift^ 



dbyGoogk 



1 



— 66 >— 

tff btv ©d^rcrfen ftpgen STOemmen ^ btc ofine^iit btp 
erfle ipi^rigf (Stüd^md^ftl in finnlofcn :K(einmut^ 
iWrjt. 9ett)6(>nric^rn SKenfc^en giomflt fol(& ein tcr^ 
rorfjiifd^^ ©pfiem, (gntft^rüffe unbÜKitteJ bcr SBer« 
itvetflung W» 2!3enn ber ®t6f e md)t ®ute jur. 
©eite ({c{[t, lann bte 9^ac||n)(U boj UngläcC unb 
S(ut nie berjetf^en , iai ittphknli^ fa(c^' ein bei 
tü})mtet 9?a{)me fofiet. £)(^ne ©rof mut^ fmft ber 
jt6mg ber Zitiere /{um Z^ger, |ut i^^ane l^erab» 
— 5)er ^uffite^tfrieg »ar bie let^rcrt4>(ie Vu^Iegung 
btefe^ tn^a(t^fc^n)eren X()ema. V ( b d' e GSroufamld? 
ten unb bk^d^tiztllitun^ gegen jD t a n i e n 
ii^tt ^i^iftpp IL butc§ bcn {Qeriufi ber 9^teber< 
lanbe unb bnrc^ eine fo(d^e (Srfcflipfuns , ba$ er ^ 
in)eiper 3ße(ten anmafgebUd^er ®ebiee^er r% gule$f 
^au^ fuf |)au|, burd^ ®etflKc|)e, fre9)t>Ü(tge S>ars 
(e^en fär fli^ fammeln (ief* 

S)a bte ^c|(efier no$ immefr in jener OBiber^ 
fpenfligfeit 9er])»arrten/ bie fie fi(^ auf bem Sanbtage 
SU £iegni$ (22. SQarj 1458) faum brep SBo^^en 
itad^ @eorg^, 9Iia^l unb auf bie erfte 9?a(^rld^t Don 
berfelben gelabt (matten, }og ber £6ntg n)tber fic ani* 
©c^toeibni^ fad i^n juerfi unb erfuhr {ugletc^ mit 
feiner SRad^t aucfr feine ®uU* Der Stfc^f . tn>it 
iSrepIau, Sobfi pon SIpfenberg, fd^on ali ^tohU 
auf bem 993trc|^e()rab ^fobtebrab^ ^reunb brachte i^t 
feinen fd^&nen SBfjruf ber 93erf(|^nung unb be^ Srie^f 
bentf in bie ((fatcifrt^ße VuJtibuns* @t reifte ju bei| 



Digitized by CjOOQIC 



— 57. — 

gfirflen, in bic ©eibfe, öuf bit 9Jurgfn iti Stb«l«. 
2>cr Äintg mit fetncr fc^Iögfcttiflfn SWac^t, in b«i 
Srinnerungen feiner ©iege^ feinet Wu^m^ , flanb 
im i^er;(en bti ZanUi. Sr »ollte nur ber Ueberjew 
gung unb bem fre^re n S2BiUen feiner Untertidanen oer» 
banfen, toaä er butd^ ^urc^t unb &€walt (eic^t b&U 
tt erjwingen f6nnen« Unb e^ ttfol^ti (fdi^on int Vu« 
fiuft J458) auf be^t ic^nblafit ju ^Saugr bif affgis 
meine Unterwerfung ber fd^feftfcl^en «^erjpge unb 
durften ^ be^ j^leru^. bti ^be», ber (Bi&btt. 9?ur 
baö S^re^fauer ^omfcpittt unb bie €t jbte SBre^Ian 
unb fÜamilau bt^attttn in i|^rer SBiberfe^Iic^Feif. 

S$ e r t r au e n i(i ba^ @iegel ber 9;{erf6^nung. 
(S b I e ®emüt(^er werben babutd^ gcinjlid^ entwof $ 
net/ üuJ ritterlid^en ^einben in watme ^reunbe 
verwanbelt , unb gemeine @eelen ftnb nur in fcN 
d^nt Sagen unb Umgebungen ju fürd^ten , in benen 
ein ^rof e^ ®zmitb feinet Seben^ D(»ne(^in t\ie rec^t 
fvob werben Fanm S)a^ ^eer, beflimml bie wibers 
fpenfligen^ fd^Ieftfc^en (Stibte ju unterwerfen^ 
fibergab (Seorg fcgiir fd^f e jtfc^en gfifpen, ben 
brep v^erjogefi SBIabi^Iao ton^lo^au, f6oUila9 
»on jDppttn unb (Si>nrab üon X)e[^. 

Snbem bejlieg na(| ffariyf III. bm ^eiligen 
@tul^( ein 9}Iann , wefd^er f^en oft in grof en ®es 
fc^aften wiber®eorgen ge(ianbe(t, unb gewtffer977afs 
fen SabiölaD^ ^Hbnmni fo wie Srj(^erjog^ @igs 
munb t)on Xprp( 0r|if{iet gewefen war; 3f enea^ 



,y Google 



~ 5» - ' 

©Dfptu^ ^tccoromtiti ♦)• Sr in fernen frfi« 
iercu S<ä>ttn bei SJd^Ier ffonjitiumö, bö^ bte furd^t« 
tflre ^uffi^en gelS^be burd^ bt« SemtDt jung be« Ä^fs 
d^e* iinb ber Äompoffoten geenbigt \)attt, etftfgfter 
SJerfecfeter, , ber rJmffd^en ffurte burc^ i®cIe(>rfaraFetff 
Sröenfc^cnFenntnfß tinb fftit^ti fc^onenbcn SBt^ em 
übttaui StfiWid^tt%tinb, ^ötte fld^ In feinen Steuf« 
ferungen, ali 9fem t(im etf! ein »iftl&um/ bann 
bat &ütbxnati1)Vit gab/ni^e nur fe^r juricfgejogeni 
fojtbern fcgat , «nroinnfic^ genug , elneit fJrmfic^en 
SBibetruf oon f!c| gegeben, ?ruf feinen ©enbungen 
naä) S6^men glaubfe ern)abtgenommen ju l^aben^ 
ba^ ber Äelc^ , beflfen iBern>iIItgung bie getrennten 
®enitit^er vereinigen foHte , oielmel^r nur ba^u 
biene , bie. ©d^eibefinie $aifd&en i^inen qdc^ ft^itf^r 
oc^juieid^nen unb }u üeremigen, bfe Tl<\ii^tpoüi 
FommenH^ be^ pi6f!lid&en (Stut^Ui aber gänj[id& 
JU untergraben. — ©eorgen ^afte er perfSnlid^ : »eil 
er, bep alfer feiner Ser^bfamFeit, bep aU feiner tt«? 
licnlfd^en geinlicit bod^ ba^ gaui^e ©ewic&t biefe^ 
SKarine^ erapfunben ^jatte, SeD ifiren JiierfJnlic^en 
93er^>ahbrungen platte Sine^r in be^ 5Cnberen ©eeh 
gefe^^en , unb jeber bem anbern fuf)hn laffen < böf 
er t][^n burd^fd^aue.^ S>aburd^ tf{ jn^ifc^en On^nnern 
t)pn fold^em ®etjt itnb fotd^en a3orfi$en metfl unoer« 
fbdnlic^cr^ ^einbfd^aft unb mt^v Un(^ei[ entflanben. 



^ricji IV, 



Digitized byCjOOölC 



- 59 - 

fe^ ba^ £ehn fofleec. 

3n^befonbert befanb ftd^ ^tntaS , mn ^ i u * 
IL in ftrter fonbcrbarcn SBerfegen^ei* gtt)tfc|ien bem 
ÄaifrtSttebric^ unb ben Ä^itigen ©eorg ^o* 
bießrab unb OTöteMö^ fforoin. S)c^ ^^ib^ 
^^c« grofcr 3«>edP war bic fefl« 9Jtt:etnl9un9 aUer 
c^tifHid^en ^oUntattn jur Sicherung Sealien^ , ja 
btß flanjen 6flltc&en unb mittUvm Suropa oor jes 
nem fd^redPltd^en ^abtfc^ac^ 9;7ul(»ameb H^ ber feU 

ne jmanKts^aMs^^^^^^^u^S^^^^f^^i'^.^^^ bem^al^' 
U don^antinoptli begann* unb mit jenem 
JÖttantoS in «putien befcfelo^. ©eorg unb STOats 
' tt^ta^-maren gelben, Ungarn bamal^ bie erfie 
S^ormauer. ^Teneä^ Fannte Sriebrtd^en au^ bcmoer« 
trauten @efc^äftj$gang ju gut> um nic^t ju miffen, 
tag e^r nur gerne fc^auü, meiere SBtrFung ®efec^ee^ 
unb @d^(ac^een t>on SQeitem mad^en , unb baf jebe^ 
®tf(!^&ft, an bai er feine ^an6 gelegt, fd^oif aW ge« 
iSifmt unb l^tngetban ju betrad^ten fe^^* Mui %m^ 
btii^S Sangfamfeit > Unentfc^IoffenideU unb ®tlbi 
Hebe, (geiler/ ble bixtd^ unauf^Jrlt^K innere ^Uns 
tu^en , 3n>teff7alt im eigenen -^dufe unb ®ertngs 
fc^&fuitg ber Stetd^^fürflett not(|n>enbig 4mmer mebr 
junal^men) fa^ tt>a^r|^aftig fein jmeDter ©ottfrieb 
von »ouiUon (^eropr* SCber ^in9 ^erj mar ffir beit 
Äaifer- ©ajier, ba^ er in bem ©treit um -g)um 
garn^^^rone, miemoll^l nie recf^t if entließ, ^avttfep 
fix 9Katl^iai$ tta^m, ben ^aifer aber fc^tau genug 



Digitized byCjOOQlC 



_ 6o - 

burd^ trielfdfttge anatrnungen , UbttMi^t Vi^SR^f 
ten, burd^ iBerfptec^ttngen befio f raftigeren SBe|»f{atu 
b€« wlber bfe fetnbfcltäen Sti^^crjogc^ ooc «acnt 
ttttd^ bd^^bibringen^ 9ftemanb anbcrft al^ ber^üh 
fer fclbfl börfe b«^ ÄreujtieWc« Dbcrbefeftr^babrt 
fV^n, bobtn broc^f^, fid^ mt^ 2;ite( «unb ^(ntoarC' 
fc^aftunb mit einet @nitinie (Setbctf, oonltnsarntf mtrl^ 
ttc^mKimse üRlat^ia^ dbfetdgen ju (afTem Sres 
fm M(e et nur ali jtinb gclannt, ^eotgen ttm 
®iibetndtot, »or er petffnficl^ in ben 9Qes geteeten^ 
ttnb biefe Snbmtbuafität leuc^efe oud^ au^ feinem 
ganjen {Setragen gegen bepbe Einige 3ug f&t 3ug 



3(uf be^ ^dbfle^ (Sinlabung {u ber, eben n>e# 
gen jene^ ^eujjuge^ na^ Patina berufenen ^et« 
Tammlung entfc^ulbigte ftd^ (Seorg mit ber 9?o(^« 
wcnbigFett feiner pctfönlid^en ©egenmart im Meic^e^ 
n)egeh ber Unruhen ^ bie ber Sref(auer jmedlofc 
j^at^tnacfigfeit nod^ immerfort untert^alte. Sr be 
fcbicfte ober jenen fepetltc^en Jag unb (eifiete bem 
9(db|le nac^ feiner Städfet^t nad^ 9tom , in einem 
&ffentli4)en Sonfifiorinm bie gem6(inlic^e jDbebienj. ^ 



s 



:3n}n)tfd^en »urbe (Seorg balb nac^einanber eon 
oRen übrigen %ütiim üI$ Shnx$ t>on 9ihl)mtn et; 
fdnnt. Vm n)ic§tig(len' für ifin war biefe ^nerFen; 
tiung t>on (Seite ^atfer ^riebrid^j nnb «^erjog 9BiW 
][Klmtf ju @ac|^fen/ mo&on jener au^ btn (Srboertra? 
gen, biejer ali ®mäfyl bti leften mcib(ic§en ©prpf' 



Digitized by VjOOQIC 



■ — • 6i — 

fen ber Suiemlurgcc $)t)ncr<lic , xox^Xi^t «nfprfid&e 
auf S86^mm macl^fen* di lain ein »unb mit bem 
Äaifer jtt ©eanbc unb ju eger, wot^tit fld^^ ©eorg 
petfÄittlc^ begeben, ein ^wimbfd&ofe^oerfrag uitb 
<Stbt»eretn mit bem ®efammlf^aiif€ @ac^fen (ii.9Toi>. 
i469>» Sine ©oppel^eurafjf jwifc^en^ ©eorg« ®o|j* 
tie ^etnric^ be^t jängertt/ mit ber S:p(|,tet ^txi% 
SEßxWftlmi unb ^(brec^tea btm @^ne b^sl ^urfür« 
fen Snebric^ mt 9)obtelrab^ tpd^ter^bena C@u' 
5i>nia) fnüpfte bief SBanb no<§ enger, dfic^t gerin« 
ger n>ar für VS>h^xazn bie SßetbHfbttng »on ®eorg< 
@D()ne ^einnd^ mi ber branbenburgifd^en ?)rmjef? 
finn Utfula^ 

auf einem j»epten toge jü Sger erfüKfe ©e^ 
orgMt bpte oei:^meUeabeu(fd^e» dürften mit ber 
nmrmffen ^od|>a(l^tung jener ®i|ben unb Sl^atafter« 
Süge i bie 9pn ber 9?atur mit frepgebtger i^mtb in . 
feine @ee(e gefirtut, befrud^tet .bmrc^ fp oielen 9Bed^ 
fei großer @rfiit)rungtn, in »irfleiibeter JReiffe empor« 
ragten« ^©elbfl über ben einzigen fc^n)ierigen ^unFt^ 
über feine oermeintdc^e fBorliebe für .^ofTen^ 3rr? 
" lettre würben f{e beru||ftgt , burd^ bie fefie 9$erOc§es 
ruog feiner Vnl^ingdi^feit an bie fat^ipKfd^cXirc^e: 
«vorüber er jf bocf^ ber befd^morenen ^fUd^t nid^t de<«i 
gefTen bürfe^ ba^# wa^ ber Satter ^irc^enracf^ unb 
bie nacl^gefoigte päbfllic^e Sepdtttgung feini;n $64i< 
snen , a(j$ n^^ren ®6^nen ber £irc^e feperiic^ jtt« 
eeflanben^ätte, bie Sompaftaten unb be^^ßeld^ef 
etviv4 im 3fbenbmal^re fortan ju be||aupten» ®Iei(^ 



d byGoogk 



^ 6z ^ 

nac^ ptintt fRifütlfv i>^ Q^tt hadb Vta| erfc^ienetr 
|4>sar ^ettge S>e(r(tf gegen bte Zabovittn , ^ifat^ 
bin, ibttl^aupt gegen aüt ^e|er^ benen nur itou 
fc|en ber Söcffel^t in. ben e^ooi ber FatMifd^^n 
i^ircl^e ( t>ov^.e(^UIi<l^ ber fomtQunion unter einer 
ober unter be{}ben (S^efiaUen) unb benivglammenfo; 
be brt SaSofel gelaffcn warb, -r S)en ?»ac|>bflrn fo* 
, ii>p|^(, üli tnn unru^igerf großen be^ ffttid^^, fel^ft 
bent rimifc^en 4>^{t f4»ien baburc^ jeber ittcühf^tt 
SQprtvanb abgefd^nitten, be^J^6ntg^9{e4|tg(äubigleit 
t»3»etfd iu iie^en-r: ^ 

9Qtr erw^^nfen oben bej ^toUfpalti # »eld^er 
5n>i(cl^en bcm ^aifer ^rieberic^ unb bem jungen &bt 
nige .^ungam^, Matt^iai um bitfe 'jtrone entfian^ 
, ben war. S)er ^übfl^voU t^on bem ®ebanfei? bei 
noc^ nie fo brtiigenb n^t^igen ^reujjuge^,/ ®eorg 
iä bem 9Buii(c§e, feinen Xec^termann auf bemS^p^ 
ne ju befefügen unb bie eigene .^errft^aft hnx^ bki 
fr^ »e^fpitl um fr mejjr pcrbÄrgtgu fe(>en, wrrait» 
teden belebe/ wtewd^( a'u^ U^x ungleichen' 9(bfl(|^ 
ttn tnblid^ ben ^rieben* ®egen ben ^aifer tmb Jötf 
fterreii^ fc^eint ®e»rg fp frieblid^ unb gem<i^tgt ge^ 
(tnnt gewefen gu fepn , wie übalfäupt 3»5n>ifc^en 
4nag aOerbing^ im ^intergrunbe bief^^ Vnfid^t ber 
SlQiUc gelegen l^jaben , burc^ S^^eilung jd (^errfc^en, 
auf bai bem Gaffer ttn>a nie bepfaOe,^ in inneren 
Unruhen f&tlfmmi, {ugteic^ mit btm rei^^pberi , 
Ij^auptli^en^nfeben unb mit einer wirftic^enST^aclit/ 
al« @c^eb^ri4)tet - ttnwiber(te^lic|^ aufzutreten ! — 



Digitized byCjOOQlC 



^omilb^tti er ben. Untüilfen feiner ^atii^n Ä6eV bfe 
fc^Ied^te* OTönse, it>elc|)c %mbvid) in Äeflerretd^ pti* 
Jen lief iinb womit aucl^ f&l>l)mm öfcerfc^tDemme 
»urbe ; fo rettete er ij^n me^^rmolen t>on @d^mad| * 
unb ®efa^r/ womit bie uttru^jige |>abfucl^t feinet 
t)crfc|)wenberifc^en Sruber^ Wbrec^t unt ber freite 
3;ro$ ber Bürger SBien^ il[in umfleBten, So befreptc 
er i^n^tnit |)eer6^macl^t ou^ feiner,, t>on htm iSru» 
ber uitb ben eignen Untertl[)ane^ belagerten , burd^ 
SBurfgefc^üj unb junger fajl fd^^on aifi iuffnfit 
gebrachten SSurg.— Stber bie SJerttige, bie erj^ier^ 
üuf jwifc^en Sriebrtd[)en unb Stlbrecj^t unb 
tjjrem JBetter Srjl^eriog © iflmuttb oon S4TroI m# 
mfttelte r jeigen beatlid^r baf er bem^eiitem/ mt 
bem anleren W ^än\>t binben unb jmifd^en i^nm ' 
ein i@)lefc|)gen>icl^t ooti Vnf^rucl^en/ 9le^( unb SD?ad^t . 
lierfleUen wollte, bep mtii^m er felb(i unentbei^üd^ 
bliebe , unb feinen au^ i^^nen. ju firc^ten ^ith. — 
@^ ifl befqnnt, baf 9(Ibred[)t nac^ ber r6mffc^en 
^6ntg^frpne geflrebt, au^ tv^^l tim 9(bfe|uitg fti*^ 
mi JBruberiö im ©d^il^be gefü^^rt tiabc , gleic^ jenerr 
feinet britten SOorfa^rer* am 9Iei(^e, Äaifer SBem 
{ et i. %ü^ © e r g e n »urbc f€|)on m^rmatö , 
iÜ^iv ot^ne ooHem ^mti$, mit (ebij^aftem 993iber$' 
fpruc^ ?rnberer bie gleiche 2(bftd[)t jügef4)rieben. @ic 
tfi auffer 3n)eife[ unb nid^t bM ein oon feinen 
@egnern erfunbene^ S^rugbilb, um i^n etma mit 
bem Äaifer ttnoerf6tin(ic^ {u cntjwepen ober, b^n 
9Jabfl nod^ mt^x ge^en x\)n ju erbittern» - Sfti 9Jjer« 
(onfe be^ . ganjen ^ü^ni 14ÖO ergingen bie^ Untere 



dby Google 



. - ff4 - 

bottblungcn burc^ ©eDrg* ^)}timf^vtxUv , S>ofeor 
SRartirt SWeper. SaöSReic^ tvav eben m^6c^jfcr93er* 
tütrruns burd^ im^ '^ütfitn t>om ^aufe Katern: 
burc^ ^erjog i? u b m i g e n oon £ a nb ^ ^ u t , ber 
alte'- «nfprüc^jc feinet |)aufe^ an bie fRü^ifiabt 
jdonautoivtl) (^eroorfuo^enb , fl[<^ berfelbcn Itfitg 
iinb lanbfrtebeillbru^g bemäd^ttgt b^tte. £)eT 3(n« 
brrc: Svtej)rt€|^ oon btt^fatj xoav bem Sa? 
btitbcrgcr, ^vicbrtc^ bem fireitbaren in fet« 
Dem Jtrieg mit Jtatfer unb Keic^, in feiner SCc^t, 
hl feinem !9Zutt^ unb ^IM eben fo dbnjtcl^, atö ^ r t c^ 
bric^lV. ^riebrid^en IL nna^nUc^ n)ar; SS(c^ 
SOpf niunb feinet 95? aberjjfo^ne^ ^M^pp # ma^te et 
ftc^ felbfi bie dfyuvxoütbt an , abcptrrtt bcn 9?efen 
unb getobte nie (tonbe^milffig ju beurat^en, um fein 
Srbrec^t befio uitii^epbeutiger ju fid^ttn, ()Con ii^m 
ftaftuäin mi Xora von S>ettingen bie Särflen unb 
®tafen oon £6n)enf{cin » aQert^eim.) 3u bem tarn 
upcl^ber ®trei( 5»ifd^en^bp(f ppn Sfaffau unb ^xtU 
^t um ,bie Sbur. unb bad (Stjfanjleramt oon 
aXttinj^ —unb b^*e Jjp&nM Sri^jetjog ©igmunb« 
mit bem, pom^Pabfi eingebrungenen!8if4)pfjuS rie- 
fen/ Sarbinal 9}if(a^ von Sufa, mit unen 
]^6rter Jlubnl^eit Deyfp^^ten burc^ 2>pftPt ©regortu« 
if^etmbnrger« 

S>ie (Srsl^ergpge ^Ibred^t (®emaly[ 9ned^t(i(i 

' ben^ # ber ajruber^toc^ter ^riebric^^ ppn ber ^falj) 

unb Gtegmunb, ppm Jtatfer in eben biefen J^än* 

beln oerfi>(gt« in ber^e^be mit ben Sibgenpjfen oer^ 



Digitized byCjOOQlC 



t^frmtiQtlid^ ifter9orl(^et(t, iDoreit bte erflen f£r®c^ 

eici|'liftbir ^nefok^en« 9Rtt bett d^tttfärften SMc« 

t|rr «on iföainj unb 3ob<tnn oon Xrter »ar S)Dftot 

SRf^et ^ €kors^ SDIoc^b^tt^e balb im atdnen. 3>tet>i 

nd^ 9dn ©dEtttgeii bet |>ofhteifIrr unb SRattb^uf 

eiottnittSr ^ottgKer von SBoinj, 33p(brec^ torf ^ 

€(^o(iifitFii< tmb. ^einrtcli £cu6ing Amtmann ooit 

Xtier fiertigfeti bA£( aScrbutiiiittil, tvonttn au(|^ i>er^ 

fproc^Krn nrotbettf iBod^en uttb SBranbenbitrg bff^n* 

iusteb<^>- trtebttd^ unb. £abtp^ fojirrn St e t d^ <* 

otfare, ^ubtotg {ugletc^ obetfler Retc^^^o^ 

^<4^<r fcptu, — ®cgen bic XxHli »tf ar be* 

9l(i4*«# ^tacfe«, .^oabitttcir^ Aiibets 

n<|Uf unbfelbfirSlegiYttr, veniHibrtt fU^ 0«; 

org au^dUc^ Mb i(m>Uee nur n?itlitc|)er rimtf^ 

^6riig frpn. X)ftf bicfe SM^« bct «kbanle ax 

^rtcbnc^ 9(^f<?(^ng ttnfü^k l^^kiii^^fiU , er* . 

Ij^eUt tpoi^I unjiMpbeuttg atf^ ben (e|tfn ^vkitn i\^ 

ttt fotrefponbenji n>ortnn fbm fein dt^blrct Zttet 

mebv gcgebcRi^irb, ;«(#: ^»^iebrid^ den X>(#eirreid^, 

bcr flcb fittun ?*mifiJten ^diff r nennt/' 

3>ja< gtlitje UnteTnetumen r4)etta:tejlt^d an be^ 
^abf{e« b<ft<«^i>^ SBib^r(lanb , Itetl^ ät ber.Uriei« 
nigleU ber ^ärften ; am metilen an föeorg^ eigner 
Wnentft^foffenbett , ben wr, atf f ben fc^ejftn «Pfobc 
be^ Si^rgetpe^ immer mef^r bebi(|)t{ic^ tinb ^uräcfa 
^altenb , ai^ lübn ootfc^reitenb erblitfen , ber gar 
{u gerne ben @d^etn be{)ie((r man muffe- (^ ber« 
.XVllI^SSinbcfe. <? 

Digitized-byVjOOQlC 



'— 6« — . • 

ftD H&d^ (SAtns&ttv metmel^ auf &tt n gen, al^ 
€t felBp bamad^ trachte, gfir ti^n ^ttt Wc^ ©tre* 
Jciii^ boÄeittwcbct nie begonnen ober mit fecfer aSeg« 
mesftmQ ber lifltgenaWajSf« »on gwaffigunfl utib mit 
k^tep Sttüftif&ttt Htd^itf^tt werben mfiffeit. nur 
tim nad^^cHtgeSolge, wie fic (falben aRaa«regeto 
immer auf bem Suffe nad^ttmmt, bte nätnR^, bof 
b«t'q»ab|l glaubte . gegen bie fd&ranfcnlofe (S^rfuc^ 
be^ littigIfc|^en@m|^otfimmttiig^, auc^ fetner ®eitdr 
ciifne BeHoerlttlt unb cfin« aKe ©d^onung su bem 
IKettf^flen greifen uttb fi^ aUti erlauben }tt mäffen« 

\ S)iefc ©ttmmung würbe juerfi , fiSJlbar in bem 
3n>i|l mit ben !8ref lauern* Si^ immer weigerte 
^^ angefallene @tabt ®eorgen Stnerfennung unb 

JS^Qtiwk, ^ittinn befl^ttigt , befljrff unb unaufl^&rss 
|i(| Mge^ef t t>on bem 9?un}iu j, |^teront»mu< handi, 
(Itihi^^ von €reta. 6<|on ^atttn bie fd^teflfd^en 
%är^en, benen ®eorg hai üBelagerung^l^feer amet: 
trauet, vbie 6tabt aufi$ Veufferfie gebracht. Surd^ 
.tinb ^imgerfiitb aSieit-IIegreio^« iSie^fiegten auc^ 
liier über bie 9ercbfamfeit ha 9?un}iu#. l)iefer, 

/ bem alten 6pric^wprt '^) fetner €urie getreu, woSte 
»enlgjlend perjbgern, wad er nic^f me^r oer^ 
ll in bt rn Tonnte, Sr terebete bie SSrellauer/ wenn 
fie au(^.t|t ^ejwungen wären / <9e0rgen anjuerfen« 
ncn unb i^i^reX^ore ju j^fnen, bennod^ ^Pti i^m 



/ » 



*) Chi h« terapo» ha Vita'f 



Digitized byCjOOQlC 

4 ' 



^ofiftiaenUtifectt><rf)fnsuit(>&u(bfjutt8# tint hUi^ 
ji^rige Sttfi Aac^ufud^tt« Georg» btt aU &titt 
xthm lonntt , t^at i^Ut, tote 5ep feinen SBemerbutti 
gen um bte v6mtrc^e Sibni^ihont. 3>en Vugehbltd^ 
100 hit Hlftnifd^tn Reief^e , ofine itgeitb welche Vu^^ 
itabme ti^m gebor(§(en, nnb aUent^al^en Xu^ unb 
£>rbnun9 nriebet gefeiert fepn »ficbe , mit iufferfkt 
Ungfbnlb ermortenb, ttll&ttt et tn beut/ mit ben 
iBref lauern (13, Senner 1360 ju 9>rag)'abgef(6rof# 
fenen Sertrag t „dt moitt nt(^t , baf fte i()m ebet 
^ttlbtgten » at^ mi(^ brep galten unb einem lD7ot 
natil^/' Srrig gfaubee tt, fem f&nigltx^e^ Srnfeben 
gerettet ju \)aben, tnbem er bte gemänf4)te 2ri(tau< 
fre^nn SCntrteb unb fegör riod^ auf (dngcr }ugef!anb^ 
üli fit erbft^n n)Drben töat. VUetn ein SBort^ 
Tptel fann bte S^it niAt iPteberbnngen / bU 
man SBiberfac^erit^ret« giebe^ udi neue %nf^liit 
}u fptnnen* S>em Xro(fe bttrc|| bie^ (^ 4 1 nachgeben 
iinbi burt^ 503 r t e ober {mei^beutige ^einbeil feiti Vrt; 
feben bebau|)tet toä\)ntn, ^iifit mit ber recreh irrnt« 
Jbrufl btolftn, wenn ber ^ffe« fi^oii abgeflogen ifl* 

9?ac^ bem %tHbtn utib iBmb mit ben a^irtfieii 
Särflen / na^ ber Untern^erfung ber i&nil^un toai 
nur 9tne^ nod^# wa^ ®eorgen beunrubigte^ ba* 
f^matit ®em6(f / ba^ in !Rom mebr unb mebr ge« 
gen i^n äufjog. »iefe* ju bef4)n)6ren # fenbetc er 
ctne feperltdbe ®efanbf4)aft bal^tn, brep S$aronen 
tti 9{et(^^ unb {wep b^b>nif^e $l^eo(ogen#. ben 
»bcrfien . fiwiUt' ^xpt^p wn S^abenßein / Ulric^ 

.C 2 



Digitized byCjOOQlC 



— $8 —^ V. 

Mit mmm «ft^ 3frett!o ÄoO^fl wn^e.pu|H^, 
feie ©»eee^fldejtten ©enjel Snsjrten^f^ «»& b**» l^^' 
irW^ttgfcn (Sifem ^citjd Äoranbü. 9Ba^ Wt 
^mfiiii%m^vitxm unb juo6rbf rjl SJabcnficm (etnfi 
fiabUlat>« treuer «krfec^fer unb oonbaj^ct be^^k^ 
fleji }^tt\bnti^t greunb, b«r .Äerbicf ilut uvittt et« 
ner ^eßttit - !i}«rtnun! jirte) ^ut machten ; büB »er? 
biitb bei: ^igftifiitiitse Soratifed. ber tiftit ^Ui^tXß* 

. lente, 9^5 J»Ä Äocf pcjana^ imiulbfaraer i^if e*urc^j 
Wwisen Vfr, Sttvt bcf^irinften ft^, äli fit in 
fef)trltc6er ^iibtenj bie SSeßaltigttiig ber &pmpattas 
ttü n^d^Mtm , flh^i^ Aarauf, böf Kefrlben uttb 
mit i^tirn be$ iSeld^e^ ®eii9f# i»>n bem SBo^Id: j^tr» 
dbenratb k Mnb ivi^m burd^ t» SeftäeHjuitd ^0«»^ 
lY. bell g^lMiien oertrag^moffis tp^rcn etttgeräum^ 
6abur(| ijl^rer giitilid^tttJodret^ung «oirbet ^trc^e 
vorgebeugt /^ unb einem ber oerberblt4;f{«n ^Kriege 
eitr @nb(! getui(tt.>nu>rbcn. ^otanba Ij^ingisgcui tote 
Mt einftUtgeniiitb|efllgeR ^öpfe^ bfe ol)nt ^iinty 
Hif ber P^nf^n uob ber ®efc^afte, auf einmal 
burdi) bed SUfaU^ tatffepbfarbi ge^ 6piel an eine »id^. 
tige @(eRe gefd^Ieubert , 39>erge in iRiefenril|iungen 
gefied^ ll>^tben r »DKie ftc^ ^|Mre mad^en unb oer; 

^f|;e^bigicnn einer (angen» feurigen 9tebe, (gleic^ 
ßiji ^ätle ergel^oft/ ben 9ab|t,felber ju feinem f^ro« 
felpten ju madt^en) n>af fetb(t in SBafel t>ernM>rfentP0rs 
beUr unb n>a^ ^ier gar nicflt jur (Sad^ ge^te, 
b# ber £el4|) jur Slec^tgldiibigfeit unb (Seligfeit 
* Äber^upt wtl^menbig fep» . ; ./ , - 



Digitized by VjOOQIC 



(|€it , jene ^en ISl^Nnm Dei^gänflijfei l^en fo t^ev« 
re (Sitte be«^{)enbti90Mf^'^nt0r bcD^ciD^fioiteit» 
gef^e ttiit STnlaf ju ;^;f9e«f|>en, Mub f^bre iii^^effin» 

rfeft rS>HU fein Weterer 9BtbfXtt)(lfe ,9fgeit ©eorj. 

• ligfii« iwlmte « f*.Jb6|H»if(|ettgBa*tJ»o!t|6n> lurj 
utttt flt^€jr , (id^ bufd^oa^ «ac^ ben @«^uc|(en bei 
Ä»8<niett«n* $li:<6t fu tenetimfn, 3n|im^m^©er« 
fprad^^cr dtien 9?«9|ip4 aj^iufeAbfP^ ^r bem ^Kfe 
mg unjb bem 9Si4^be|: i^^d^eii f^üim Sntr<|tbi$ ^e» 
latitit gefieTt »i«|b«. ?)en «ÄenasWen htbief^ ®(P 

^ ^ l#ft^ ff bpjb^i^d^ a» ü«8»ettbd<2Ng$)cn «RcXag , 
yf «W: ftJii^m «Ijje^baet^h nii(§ ^ä^ eittÄ tt^tf 
titi S€i|tinii< d V^lie »M(tf # ber .ejte^m ®ecrg^ 
©acfcwa«^ in «fl» ifp%^fn' i»ft«^A «nb fem« «cffir^ 
betttüs^ S>iet^^f t^fNte^ ber (6^ yreirbettl^^ 
gen %fi o^rbiwfter n>^ «5 iineii fru^cfie« fißeRi^gfs 
leir «ßf^ge^^ft l»a«. ijtirf beut Sanb^flaf §ii «Prag, 

^iß SUi^fi ma^nft #ept9 ti^mnl^ aii bt< ®r4^« 
rt beS |>ttfpteiilrfesjfr ön||>rc ajeen^igui^bi^ 
€fUitpqrltarcnit m bev^n $|Fniia|inie nnb^e^dttigiing 
biif4^ brt| SBii^fer j(icc^et^rati^ unb 0ugen lY,, an 
bte muztU^ ^p^tnui» Mßmmt Seuuttung, an 
ben Jammer unb SRp^^' M^^ f<^ gebeocl^en ufib 
t^^r^mm U* fßoÜKßmii aufgej^ad^eie bnrbe. S)en 
€Fot9p<»f taten mn ^n^tit an getreu« »erbe er e^ 
a»c|^ 6i* 4wm. regten 2f^(|ejfniiige Weij^iit/ 30^^ et? 



Digitized by VjOOQIC 



-*. 70 



*x ni^t miiAtv >aHeii> unb «ff batfouf bt« dtb 
ÄfftBeßc^ flbftftn , bf< ««famwiuna oufforbetn, ju 
Uuttlftiltnt ober f||n flfbtod^tn. — „!» e in, 91 e f nl" 
=»<ir bi« aSsmeinc trnt«w>rt.— ©a flanb bet Sluti« 
iiui.^Mtin anf , fltiff be« Äinlg« gonje« «Jir^al- 
ten in einer fangen/ belfenben JRebe on, ut* W^ 
fk bamitl „Hkia G^wm, « Kbnid, stellet 9««$ 
ben Ser^fimsen «nb ©efleiieruBgen, bi« bu eben 
t$e llKrgefagt l^flfl! ©u fprid^^ anber« unb b<"tb»lfl 
«nber«'«' — ©er Äinlg befublbem q>robft»on9Bi> 
^«bro^ biefen frec^fett t«b«t ben onwefenben 4>(ttn 
nnbÄtttirn, bie fei« £k«ein »erfhinben, jn iJerbM» 
Mjelf<^«. Jj>«rob «ifflAunt Unb ergrlAnÄ, enli<% 

: nur 9mQif8ift% bie aSerf^iitmluns «udünbtkrlkl 
jwmeiberi, b«nj>»fll^«e0<itfn bent5«|i*ibltt<i» 
gen bei- irboften SRenge. SBie (lolj 0at er nl(||t bar<äif, 
J^inem »örmafigen ^tttn, nriHen in ben 0()«furt§t 
gebfe<b*nb«Ä Umgebunieil b<i tJfligtt*«« ^«tli*/ 
lett, muten, nnter ben <l»eHlen feine« Meid^*^« 
jefrt'o^en jn ^en' ttm iVm btifft grettbe ju wr* 
berben, ti^ «r «bn be* anbertn tage« aurtefiettür* 
«Hf 9Bo(^«B, bep aöaffer unb «rob tro ©(^fcffit 
^obtebrab pfen. «W « fo ber belr ibiötm g»aje(l4t 
' 0en6ge« getban, entlief er ibn. t!R»t ajle ben aufc 
gejei^neten S^renbeseüglmtgcn , bie »an ben «bge» 
pAneten frember etaaten git eraeifin D^gt, Hef 
er ibn bi« SRegenÄurg brgUHen. «ud^ «proFop tm 
«Rabcn^ein, »eil et feine« .0errh Kec^t »or btm ^eU 
Ugttt 6tu^Rl*t flanb^aft gtnttg oert^ibtgt ; fam 



dby Google 



^ 7\ ^ 

ninHaütit unf> %tttlktit : ofcnfidt ttt» atf tritt if9s 
"Itttfcftrf löpftt, ba er am ßd^tafli Mcfe« S»^w«te!^» 
bti withtt it^itlU 

Sen^anit iinb ^efefltgte btt SUni^ bic STeonbfdbaft 

mit im^tn, unfer birfen UmfMnben fbm'sefStirti^ 

^nütaü^hatn, mt b<m .Äaifrr grübericfe ünt> ffa? ^ 

rftmtr ^int| t^on^^fen, ditfl fetttem fftsbmhu^ltt 

um b(D$ b6|mff$c 9Üei(^ ; ~ mit bemKatfer/ lüetl 

^^t t(»ii auü bct fc^mct gednsfitflten Sthtt^ ju SDifii 

^efrepte ^ ' feinem mtrulijgeit ^SBrubiet» utib t^Milofen 

Ktttcrfi^aneit enltif, mit dafimiv, wtilfic^ h4$ ^h 

j^t itfoi ber (iitt}fii<9Jma: mit bem t)(mff($m €lit(^{ 

tittitnbetr ndf^erfe. Sffik HSeorg megett ber dmpatß 

mtn , fo »ar Safümir töegen ber beUlf(|i^h S>tbtnh 

txiUt itt ^reuffi^n tnit'bem ^abfie gerfaCnt. @r f^ot^ 

ttbett 9[uffianb beV ^reuffeit ipiber Ne SHtter be; 

dfinfligt, if^re Unlertocrfuns angenommen, (leburc^ 

bdrgerlfd^e unb |)anbe(jfre|^]^eiten getDonnen, burc^ 

^Uni unb eittj^auend oereiniete SD^ad^l ben raflfo^ 

.fen Un(erne(»muttgdgeifi Ui £)rben^ gebrochen , bifr 

Ui gitr @c^Iad^t e#n Xannenberg, ben ^attjen 9?or« 

bcn erfd^unert ^atte*-— S>urd^ ben t^rntr Stieben 

(i4 JD(t. i466) oerlpr ber £)rbeii ntd^f nurS^nber^ 

ber |>od^mei(ier tDUlrbe fogar ein {»oteifc^r iBafaff. 

2)er ^aifer be^dttfgte (2 1 . 3)ei. 1 462 }u SBr&nti) V 
alle ber ;KrDne S^enaKe unb mtci^tige aSprrec^te« 
er erlfpb .Skotg^ @6$ne juSiirflen be< 9teti|^, jit 



Digitized by VjOOQIC 



'-^ 7t ^ 

4>ftm^ ^« !BMn^<rter9 tuib ©rafett §tt ®Ui0. 
9?ü|(i4).rr a(| {>iefe ^ergamrtiff war aber Georges 
für bin 3>ran9 be^ 2rugen6ttcfe« , griebri^»* aSrt« 
tD^nbung gegen bit Uxbenfd^aftUdktn @ä)vitti, tveic^e 
9tft^ mit Ikiseubtr OirirtUcrung gegen betr Mnig 

Ütm ID. 3)eje 1465 bcfUeg ber S>omtmf(mer^ 
m&itd^ ttitb £e|errtd^ter, Tregor ^cyt uitb jnMir 
gerabt inbcm, noc^ immer g^traben IBre^bm« ^a» 
Seuer(ieftbrbtr mncreti Usmt^, bie JUwjet unb 
nerfönbqgft fepcrUdb, im !R:4bitieti ^lui II. bt< 3u« . 
täcBna^e^^er:; »om SaiJfer JitKCJ^emriflbe bni fS&b^ 
men oergilnfHete €ompa((atrs, marnte oor ^e$ert9t 
Unbe'it unb ciMgrln Stv^rÜeiu 2)ie. 9)rrMauer frob» 
locfeen« bte Utra^rnjlcn f ntTfc^ttn , bic Xaboriuii 
tpblmi bte Xiieboitren flutten, jmlfelteh, ba^ gatf^ 
if 9{eid^ tt>ar mir bjurc^pi6^(tc{)reitS)onniraufg(we(ff 
unb bcipegt» 

■,■•/' 

SBtt^ftO^ brf^^onac^e (ottg beobachtete ®es 
Vrg bcn $inbrud! biefe^^ 9Btbenruf« auf bit Q^müf 
^b^t, )iigietd^ «rbettete er eifrig an ber Vu^fbbnung 
M Jiaifcv^ mit l^crjog SubfDig bem Steit^eit »on 
2anb^(»ut , iti(^t pl^nt gernJitfc^ten ürfolgf Vm 3. f - 
SDI^rj U63 f^tkb er M^onn an ben ^ob^i b^pnabe 
bemiitbtg .feine Vnb^ngKd^feit an bie n)abre# attge» 
meine £trd^# fo »le i^te i^^rträgdmd^tge Unveriefs 
Itci^feit ber Spmpaftoten Ntbeueirenb, fetnf Strenge 
gegen ben 3?untmä Sanliit mit ber Slotj^enbig» 



Digitized by VjOOQIC 



^ 7^ r^ 

flrff fnffd^ttlbigiiAt, b(t an feinet ^tfon. In hit 
SStiUt feiner Unterfj^oneii fo fc^we? wrie^teit SKä» 
jeflat ber ^(nt^e ®enugt|^uung ju get»en. @r maj^nte 
^a!$ D^r^onpt ter JSitc^e üs fNti |^|»e^ ^ittenamt 
i>er £fr{^ unb ^tt^i^tinn% xtx^ fbOttt bami» fei^ 
iutiittfi^6rä(^rtr anj^nngen in iStgeitfiif« burd^ tie 
Mn< Srbgeorbneten SJteAuii fn 1«1tt«t SBiberfpenllig^ 
feil ju.befUrfei^ nie anfgej^ |^ilten/^ut<i^'bi^fTt 
fk^ (ij^i^lltctt; bä< gito^ A&mgreif^ tn^euei; 
isnb ^lontneii gufefen« -^ f>fr ^aifer itnb |)trjog 
SutiDCg oiiisiS}|ii!ft?ii unterfM^ett btefe SJorflcUungen 
btir(f).etiK rigffne flkteib(f4aft , ^bet fpiutf> brt 
bfwit..^br gtj^ftbl l^obcn mttf isnbbem ef um gar 
feine Setfi^iing pber ®ettiigi|^uimg |tt t^^un man 
fDnbein mir um Stocke an ®eotg^ ei(te, etn^n (Si|ritf 
|u t&ttd , beri {)üutfr rj^nen bte »rudfe abwürfe miä 
' einen Sertilgungdfrteg anfunbigte. @c^on am 29- 
9J7ari 1463 fprac^ er ben SBannflud^ ttber ®eorgen 
au^ unb (üb tt^n me]^rere 9BD(|ien barauf # binnen 
18O Zagen iu ben ^tifTen 6e^ qpoflpljfc^en 9ltcpters 
f{u^(e^ Dor. ^— S)aä $8ret>e fetbfl trdgt mjnber ba^ 
®epr4ge populären fBerebfamfeit ü\i i^ielme^r tki^ 
(tcnif4)er Stfl unb f(^o(ailifc^er ^i^tnbtgfeit. 9iii 
|u ben^tttj^imern unb ju bem ®4^f terluittfen |!>iifs 
frtti, biefedbe» as6{)men |b treueren SJoff^Ieb^er* 
l^tnauffleigenb, n)irb, ma^ baran miffaUen mufte, 
»ieber perföft, burd^ {foj^e £t>bpretfung ber bi^j^mi^ 
f4)en 9ktipn uber|»aupt unb ber ja^Ireicf^en Sßartp# 
rer, bii txf^ ^%Ui unb troff ber^rofppe unmenf4)^ , 



. DigitizedbyVjOOQlC 



. , — ,74 — 

ii^m m&tf^tn ®ue unb SSlut bei* «Kau^n ^ ^ 
ter fteubig geo)>fert Utttn. 

SDann gflt e^. bietii' Jtrr(§(ttt(il|fe ju JBttftl (bcf^ 
ftn tffrigjierSÖÄfecIterfSrf* in fetn«r Sugenb 9cn)€. 
rA» / *) befftn twift^ 'oeHft^m nb< Btmiäfmitn, bkf* 
fen «tfer f^r ittc JNt^eastttl^e mh füt bai %nfdfitH 
*rr a«|jemeineftÄir<^e«t>€rfdmmrtittg#cr ben ^objl 
fr ttun bitutiühtltt. fHi^i ffirimmtr. nur ben bat 
«ol^ £<b^nbett ♦*) owi icnen nur fel^t mni^t übf 
tis fepn F6nnten imb^ jwr bebfngmfwrife f^tte Una 
Conjittum brn^t^o^mcn ben Äefd^ m^aUtU *♦*)• 
'S)er^Ä6nig ®eöjrj fep , wo fem «tjPItoer Äf$«r, 
bo(^ ber JCe^ereD (^6(tfl oerbdd^eig* S>|rrd& Wc €k# 
föngfni^attung be^ yÄjIItd^en ßegotot: ]{^<^e er bo* 
mitmtt^t mit S*ffen getreten unb (i|on U^ fet# 
per Xljvpnbejlejgiing fibifa aOitten gegen ben ®telf^ 



'*) 2)a$er &a^ S}efannte$^Pius damnAyir, quod Atne« 

as amayit. 

•*) Äeor^ fe(6f| Uhu ja itocj nny war jur Seit je# 
ner ert^etUen 3ferdunf!t0uttg oier|e(tt 3a|re atu 

***") Kocfpcjana nttb bie tutaqniftif^tn 6^toarmet 
fein^^ S(ti(affg^ unterfiefett freoli(^ bte S$ebin«iit# 
be^ (lon^iünmi, beym (9etiu^e bei Aelc^V ba^ 
SJoCf }u &e(e^ren, bdi^ fcl6er i^m nur ali eine e(r« 
wficbtge'dwe üerf!attet>erbe, ntcftt Ä^er ate o^ 
er |nr &eeü^telt not^itytnbi^ ftp. Xovünbai ((((# 
' uaieittde Siebe Ibfttte^iufneuerbiogibi^i^^^i^ M^ 
merffam imatiu 



Digitized by VjOOQIS 



• , _ — 75 ~ 

vkrttttft Cf tjflf auf (Stirn wi bm |^w€lttfam(it 
Seiottv ha tt^tifkjülftit btxoitfm, inhtm ä btt i^m 
Se^ad^tcn jDbebt^iiileifittna ft^riir entstellen «ettac^^ 

€e9 e<, fcaf irfe immer hi^enbcre likTif<|c 
®efa|»t ober bte. Stallte, mte niel<|>et .^org ^iefeti 
offehfiot äfeeretftetr Sd^ritt crmigv ©be« Nr .w^ntflf 
<3mfcrttif/^n bcr 0aM)l«# ?ni«(6te, bcffeit «^eib? 
fd^iebenMid^ gefj»otM# ber faim^ V|»|>eOattonen an 
tben be^er $11 nttterrlc^eidk^ fpabfl ober an bte 0f 
gemeüie j^ ircfieiu^erfammhing joitfriftee mürbe / ^i^ 
u^ @rmarliingeft t&ufd^txn, ober bof bte n^Weifs 
maSung In beir er i^itju gffi^fttm> nerroitc^ rtvart 
Qt fehlen felbfl b^ber Umfftn. JÖfyxi<bt^: be> 
mtrften bol^er be^ J^atfer^ mieber^plte SSor^eDttn^ 
gen , bof nbU SDtrfungen feinet SBonnbre^e unb 
ber SUation fufpenbtrte. iBa(b tiac^ biefem; fär 
fein 9(nfc|^en menigfleni^ nid^t riit)mli(§,en 6<6ritt/ 
fiaibi!)>tu« (14* Vugttfl 1464) Sh^ folgte ber ^u 
nettaner ^h»it n. !Barbo# ^tfft jetie^ Sug^n^ ber 
bie fompaf taten befUtttget IfatU. 



')Oeor0, 00m 9A(f{e itpcf» nidpt förmlich' aU Ä&« 
nig etfanut, Uef ble ^(ebieng iuer|{ ttt einem ge« 
(elmen Sanfifiorlum au SRantua hi^tn, üU aber 
jene 9(niiaiibr beigelegt toaren, buetb eine Sffeitin 
U<|^e Qrfiuibtft{iaft in 9löm. 



» JDigitizedbyCjOOQlC 



ler fffakaf S3or9ii%jrt> tDnt ^)Hutt ^er hlin^ ßSüV 
itinti ei^tntn ^od^mnt'^i, jene^ Ungefläib^ unfr itf 
»er 8f JbcBfd^aftltd^fett , " mit totl^tt er oft ffarbt* 
läl(e'tttip^md)e(te,; ünfe bte attf atteri Sätibertt in bie 
Somxtf ki^ IBatffan^^rammettfh&neiAeit' StÜh- 
i^i, mit 9߀ibe6titti1fitin. HimsMtnbai ^ütwAnbetu 
^t &^0ü trug ober i«:^ Seilten iiiih<i]i fc^6i 
Hf l^ttfllin^e i^ergniläfflL^ SJrp ff entfid^en Um^ 
^ gingen unb Stubienjrn pfte^U er bicrübingtf^ ettief 
SU freien arier^ b»4^ 9^ipmnft ^'Mtdm. 1S>tn 
SBiffeufc^ftcn m^iir^ er '•> Qxam , ati tftte« ..'(^^iftaren 
fBtm 'oen fauler Jbef rre^en: Sit ben nemn beffenb 
0|ien9fQni<nnaturen, loekgebf« Qpr !9^ll|^omeb ftüd^f 
ti9cit'JStte4)en. 9Bt^rer»nter be« 6#iten ;^ $^ 
f«ll»(l «nb anbeten iDingen bei>(egten r fab Ist nid^« 
of^ b^n?(i4)e £i»fani9ln)orte einer ge^^etmen Oefem 
fc^art. '©o war bei? €kgtter, ber ^^e <^m« o^e 
SBunbn^t bie fec^ »^ttiigirgierungdia()reak0rgenjl 
iMHt T^biebrab ÄttiTttfi geltet unb i»tfr»(rrt bat 

£ubn>tg 9ün Sonb^^ut erneuerte feine 93erf}||$ 
nung^oorfcbrdge be0 ^au(* ^^eürg fe Ibfi nnifbe nid^ 
öuibe bit gfet(t)en,©c|]trtfte jju.n^jebcr^clem @r er^ 
iotlf ftc|i ium ^berfelbl^errn bed ^reu^Qeere^ »tber 
bie t&tf^Pf jeber Dterjigfle STZ^nn wi $6^metii foU; 
fe fetttttt %at^nett folaen^ Umfon(l!~3^ ftmt^ntt 
toott an Submtg, in nccfd^iebnen ^^t^^n ün Hlfß 
mtfcl^e SXetclij^barpnen fa(^te ^au[ oHM mit ^nrc^t 



•5» 

Digitized.by VjOOQIC 



I - 
77 — 



vfox Georgen« üitflcmcf nem <§^Xit\%, unb mit STOifi 
trauen tn Wt aafricj&tigfeU feiri« ©eflnnuitfl«» ju' 
ei^öncn, Sr fla& upr, ©eotg fpbeif« ^vm £0(^11 fei, 
ncr Äfen^fa^rt bw woraenWnbtfc^c Äaiferfmnc*); 
er Jjja&elh^ tfitettot^en ju itei 0e6i?atti:^ett ier r6t 
tnifd^it Arrest <ur&f juf c^M^eo ♦*) frafik <*er f^bc rt 
er bfc «ncrrcnnung feinet ^rfftebolnifn oCetjicßit« 
fpjfler^ uq5 Wc ajefirbtrung tc« jmeoteit jüm^ra^ 
fler erjbtf ef^nme* S>irf Stnßntteii ftp r>trm%xfi\i^, ni> 
t6nne ni<)n M^ir ^töii^X&y&x^tK in bu ungcCrm« 
cn ^4nb€ ^uffittfc^er ^^er fegen» 

qjauW 3?ttn|tu*, fSuborf »ifc^f ju jßo^ont 
tna][>ntc fc^pit oon feinem @i$ wA Äarnt^ea bte 



*) 2>jefec Äunffgrfff fc^eint DoraudR* barauf 5rre($# 
XLtt deiocren an fe^R , den ungarife^en Aittig tRaf, 
lji(tf flegeH ©eürgen auf|iiMÄfen;.befl^n ©emafri 
lltttt ÄatfÄttna, Öeor§:* Soc^tev eben, mentge Sa« 
ge Dor i^rep Ätinung im «Kita 1464 oerjlor^en' 
war. 

**) Stifa auf ben Äeld^ 31t t)etsi<$tett? i:iikt\^ nxi^t 
beum* au*gefi?roc|>en. Diefc q>Ocafe foOtc nur in 
bie Ultaquifleu Uitrube un^ 9Ri^trauen gegen i^ 
fen46»ig pflattarn ! -* S^flKaaRa »obl ooriug^« 
weife bte geheime Sriebfeber afl VxtU^ UirbeiU war 
tiocb nie 00m beiligen 6iu&(e befldwigr* .«ottlc er, 
ber Äeli^nec Stbgort, »on feinem ©i^e entfernt 
werben, f^ mußte ©eörg wobr einen flRann ^w bte# 
fett q^ra^, aniie ®|^i(e be^ gtrfammten Äleru^ feir 
uc^' 9tei<{fe^ fe«en, bcin %x un»fbmg€ 9#rirauen . 



Digitized by VjOOQIC 



— - 78 -r* 

gjreilau^r wn altem ©ciforfa» gegeti (Seorg ö^* 
Ratten Uanbi iinb gönein bert gunfen brt Untuü^ 
mtn Ut «fd&c^ forgfSW« untcrliantn^ fp feewegte 
fBlf^of Staboff tje l^lmmri unb Srbe/ rf gur of^ 
fmeii (Smpittini lu tttibtn. 3roai f^titpctt bicf 
4Dor(aben on ber Albcriötcgenbctt STlefn^sabl oater^ 
IfaWfc^ gcfilinter fXHitm^, bcmtot^ iebnie ftc| |>Dn» 
fo Äruflfftia oon £»(|»f etilurs , einer bcr otisefejfen* 
^tt mÄ?|rtfd^en(|beIi^etrn (ttnb©eorg« unoerftbnU^ 
d&er Seinb, ft^on §ur Seit, oW bi^et nod^ ®u6er^ 
itatot gewefen) iffeneK# auf unb ©er^feerte bie f6* 
nigtic^en ©uter burc^ jjebungene flKorbbrenner^ ®e? 
^^d^ ging tafc^ auf i\)n loi , (alb n»ar be? Smp6; 
«r but<& We rtnfglid^en ^etb^errri Äragtrj un^^ 
butc|) Sobann oon Äofenberg in feiner Se(le €jorn# 
fieitt belagert* 3»ei) ©türmeR »iberjlonb er, enb* 
\ii) bejmang ber |>unger bie SSurg , na(|)bem ^^m 
{i> beimlt4» baraui^ entfloi^en mar* S>er Sterritber 
ging nac^Stom unb fleHte (td^ bem ^abjle aKSTOar» 
tprer bar. „Stur um hti ©lauben^ SlBitteft li^aht ber 
lefeerifc^e ^6ttig i(>n befebbee , nur um hti ©lau 
Uni 9BiUcn f^n feiner ®iiter beraubt/' — ©ogleid^ 
befabi 9)au( bem 9?unitu« aHe Jtat(^Iifen (nacf^ fei^ 
ner ^nftcl^t aUe unter einer (Seflalt ^pmmunisiren« 
ben) oon hti ^inig^ l^eere abjurufem 93ergeMtc^ 
entlarvte ®eorg, mebrere fat^ottfc^ ©rpf e, berjDUa 
tiluger SStfc|)of ^Jrotaftu^ # Jttuffina^ lägentiajfte^ 
, asprgeben. @^ n>ar bem ¥ab({e ntt^t um (Sntfc^ul^ 
bigungen fpubern nur um einen ^prmanb ju ifynni 
b^n 95ruc^ un||ei{bar ju erweitern* S>rp^enbe ^ann^ 



Digitized byCjOOQlC 



\i 



r- 



- yp - 



iuVtn etttfe^ten bin Sims ftinn MMt utib enti 
&an&ei| aDe Untertanen von htm Wib Ut Zctut., 

JD^Sfetd^ bmali no<|, frlbfl unter fehrn ®ref 
f en ^ meldte eifrige Sall^olit^n poavtn feine emp6re« 
rtfc^eVbftc^t fefte aBurjefn fd^Iiig, gaU t(^nen gletc^s 
toc^l bie burd^ be^ ^abfle^ fetnbfelige^ 9itm))mtn tt$ 
fegte @Mi^ruiig aU 9?ttf: eigene Steckte unb ungern auf? 
gegelbeneSfnfpräd^e withtt ^en)0tjufu4)en unb ju ft4)es 
rcn, fep ber günflige ^ugenblirf t|o gefommen. S>ie 
fat^Itfd^en i^errn traten gufümmen , crjl ju 
Ctracfonifr al^bann ju ®riinberg« ^— ^,@ä fep 
«^e(tfnnbtg (befagte i^r 9)unbe^bief) meld^ loid^ttge 
^repll^etten ber bi^^mifd^c 9(be[ 9on ben jtaifern fo« 
ipol^l, a(^ oon bfn eignen '|)er$ogen unb j{6nigeniu 
burcl) Darbringung £eibe^ unb®utd unb oiele xvifyaM 
tvärbtge 9Itttert]^aten errungen, «ber auc^ eben fo ' 
iveltf änbig, baf fle auf t^re 9? atl^f ommen nur mel^t 
cin^ fcfaimt)!f(t(^ 9Ib(^ängigfeie ju »ererben \^ktttn. 
!ffo(^ ber Unit, eingebobrne S6nig 9Benjel,4>äbe bie 
{Belagerungen oon |>afTenftein unb 6ttebre au^ ber 
5(animerra|)e beflrttten / nun abe^ mvi^ttn flc ouf 
be^ ^inig^ iBefeiSit mit il^ren SafaUen fogar nad^ 
fVemben giänbern aufbred^en^ nie batüber ju fHät)it 
Sejogen, ncc^ für @t^aben unb Sth^tn entfc^dbtget« 
SilTe fianbe^frepl^eiten, bie toic^tigflen fReid^^fleinD« 
bten, O0r(»er in ber aSermaf^rung ber b(^mif4ien 
^ereen, fei^ett tn ben|)^nben be^ft6nig^; bieSRäns 
je.noc^ 9iel geringer al^ ju Jl6nig SabiJ(ao^ 3et^ 
Uni mtw}i\ f^9" bama(^ darüber (ante klagen 



Digitized byCjOOQlC 



^ 



— 8e — 

gefügte # «ftb fegÄt bif fc|lemiel&ifi|iimjStaöb(^ eben 
birfet ju («d^eenSRÄns^. n>eäeii, t^on^^cOTgcn felbfl 
»ibcr :i|>tcn Äaifcr unb |)ettn in 6c|u$ genommett 
iDutbttt« W* iur «u*tf fittig brr Ünlgfi^eii «enftti 
bic 66bmif4)en €tdiibe £abi^(ODen etttc 6ieuer be* 
wiUigten^ ^t^Xt \\vm ®ei>rg, <k\i bomaltger ®iu 
bfrnator eine in btc Sanbtafct eingettiiaenc »erfu 
d^eruttfliurfunbe mi\ berflldc^en «bgüben fünftig 
titc|>t nie(>r ju ()<if(^en, ^a^e ober feieret fd^on ixx>v^ 
mal eine |>ape ©teuer genommen, ja w eigne ftt& 
fbgar bie nad^^^ff^*^^" S4««ff«^ ®^lb unb Äofl* 
barfeiten be^ Vbel^ ^u # pbfc^on fU^ fjein fie^en^^ 
ted^t nur auf Unbemeglic^ed befc^r^hfe. SfO btefe« 
fep>ffehbot gegen Witt wo^flSiergebraitlin u»fr t(^eu^ 
er errungenen iBorre4)te# ba^r mdften in jebcm 
$aUe^au4^ aUt fär @inen# «nb iebet für SfUe fie^ 
ben; ®efangenf4;iaft ober SobeineJ cmd t{^nen fotfs- 
ire bie graufamf!e; Äentg^cn^tinr^^rtge jßer^eening 
tii^eQ ttiA fetner einen befpttberenaieirgleid^ ober 
SB(^e»(liBiianb einge^n.'' 

©in »rief fertigten Soft üpn SRofenberg S8i* 

fd^f (U SSreflau^ St't^^nn oon 9iofenberg, ber ober« 

.fie (Burggraf SbenFo 9on (Sternberg, Sobonn oon 

^ ,^afenburg oberjler ^^\x\^itx\ Utric^ pon Isafen 

bürg » ajp^ii^Iao, Don ©c^n^amberg., '^oxiiiX^'^ oon 

,6ternberg, l>4'!*f^ ^^^ Sfeuj^au^, ajurian.oon 

©uitenßein, SBilüeim oon SlbUrg^ i^einricf) oon 

. f}}(auea' ber' ältere, Diepolb oon SKifenberg unb :S>a 

brcijof oon Äoiifperg. 



Digitized byCjOOQlC 



^ 



t^ 



jur Slbft^öffung ber ffompaf tafcn §u bcrDcgen*— ginr . 
i>6re;^ ®erüc|)t jertuüete aOe fernere (Stntrac^t {mi^ 
fd^cnbJefenSJerbiinbeten unb {(^rem'Äinig* @^ ^ief* 
3egen ©eprgen fep ein\ SKorbanfd^Iag o^i^äebrütee» 
Se^' Äatfer^ ®0|?n , ^rj^jcrjog SBofimÜian fott an 

'.feiner ©tott jum ÄJntge 2?4tjmen^ aufgerufen unb 
wdt^rcnb feiner SKinberjat^rigf eit ©tattl^aCler gefegt 
n>erben', Sbenfo vm (Sternberg über f&i^mtn, 3o» 
^ann »qn Kofenberg über ©d^feflen unb über bte 
£au<T|en ^önn^ oon ^afenburg. 3benf fep be:gf{)ttlb " 
felbft be^m Äaifer in ber 9?puflabt gewefen unb l^e? 
l)e bie ©efd^enPe für ftc|) unb alle 9J?ifDerfd^n>orneit 

' tebungen. Der ^<jbfl war nt>d^ ntd^e begnügt* Sr 
lief allenthalben n)iber (Seorgen'unb feinen Vn})anQ . 
einen ^reu^jug prebigen unb. ernannte tbvx jenen 
3benFo oan ©ternberg jum jDberbefe^l^l^aber be^ 
^reu^t^eere^i 

9?tc|)t hur^eorgj für y^n, in feinem S^ajimen 
alle ^6ni^e Suropen^ unb bie eigenen V^Xiitxi^imivx 
ma^^nten ben^abfi ab* jBnbmig XI. 9on ^ranf reic^ 
(mit n>etc|)em furj »pr^er oxfx ig* S»lp 1464 J» 
S>ie})pe frü(^ere SSünbnijfe %vm !8eften ifirer bepbet 
Untertl^anen unb jur Kufrec^t(»a(tung ber fatt)olt^ 
fc^en Stellgion erneuert wprben) ber Äaifer^ Vit 
^eifllic^en ^urfürfleu/ jene t>on ^fa^, @ad;ren \xt6> 
®rat|b^nbarg , «^erjog fiubn)ig au^ SJaierti bat^en 
alle ben ^abft bin bi^I^er, betreten en ^fabju. oer^ 
lajfen, ber sutQ gr6pttn Un^eil.fü^ren n>erOe« ^vi 
XVIII. JÖ5nb(|). ^ / S 



dby Google 



— 8a ,-" 

fltUttn 90t , t>a$ man tintn , burc|f frinen Ättege^Ä 
mntf) iDett Serü^mten, ben g?ad^bam burd^ Srte&# 
fmigfctf unb SR&fTtSund »ettl^ett ^6tttg, unb ttnc 
Irifflcrifc^c 9?atfon ntc^t ouf« Äeußerfic btlngen fa(^ 
le , ocr welcher gatti S)eutfcf^Ianb sejittert f^abe, bii 
ber »a^rer Äird^cnrafl^ f!e ffc^ntc , Ufftn fc|6ne« 
!BeDri>te( au^ i|o nad^jual^men feo. — 2)!C fc^lefT« 
fc|)en |)erjC9C^ ber 95tfd^0f »on flJre^Iau,. wele fa» 
tbo(if<^e i^errn unb @t&htt wavnttn: bie SQieber» 
fe^rber .^uffitrnjeit, ber Umfhirj ber fat^oUi^tn 
i€^tt fe|> ba, "beharre ber ^üh^. Stk "^übt btt ^bf 
nig :3enianben (um :Refd^e 'gejtvungen, er fd^irme 
bie J^atb^lifen , man foKe aud^ ilfn, ntd^t bIo< 
bte Vufrdbter unb bie {(^nen 0(eid^geftnneen ^h^ 
tzn. £>t)nt ®eorgen unb feine tapfttin'Sib^mn 
f 6tme man f!c|^ üon ber £reu|fa^rt »iber bte Xüts 
ttn wenig 0ute« oerfprec^en. — 9?ür ber ^jungari* 
fx^e Jt6nig Sßattit^iaj manfte in feinen ^efinnunge« 
unb mürben in ber^ofge feinet ©d^mtegerpater^ ge^ 
fa^>rlid^per geinb. 

Sßteberum (raten bie VatJ^etifc^en &t&nbi in 
,Sttu\)aü€ gufammen, bit ptxtUl treu beratf^enb, 
ipabfl unb i$6nig ju perf^finen unb ba^ Steid^ gu 
berul)iöen. ?lber über biefe 2Jtrfammlung f(§u«eltc 
ber £€gat Kubolf bie gacfel ber 3wi<tra(|>t^ ben 
SSanttflud^ fpred^enb miber 3^ben^ ber nic^t foi 
g[eic|) üUt ®emeinfc^aft mit bm ^e|«r <9eorg übt 
br44)«» 3n bumpfer JBeflürjt^jeit fioben ,fle an^cim 
mUx, ber 9uftu|>r bra(|^ üui, 9}ubtfftn, Stttau^ 



Digitizedby Google ' ' 



-^ 85 — 

&ifli$ in b^teatift$; fSt&nn, t^tm&f, S${aü> 
Qnaj^tn in M&1)ttn , — in iBb^intn ^ilftn, fHuhf 
mei^, (imottfon, SSräf/ @^t0idtnxobtt^ ^ ?RtUf 
l^uu«, mit &tSbtt tttib %katn fatJ^olifc^tt ^ttttß 
Mitteten hm Jt6nlge ben ®t^ovfamauf- 3u <pilfett 
ttnbJBttbtDetö iDurbrn ttad^ al^ge(^<irtifem ®ot(e^bten(i 
alle Sid^eer autfse[6f(^e unb gu fSoben ^etootfen^ 
mit beni OBe^eruf t i/d9forg t(l ein Xefet unb Ufut# 
patpt bed Sl^ronif I'^ 

¥ 

, STuf IBftan^afTung hti ^ah^ti itan^tn nun bie > 

_ S^d^n bie X^^rfen aufgebpej^enett ^reuifotbaten Pott 
jt9o Seiten in $86^men ein unb (Mureten bannn un?^ 
tnenf4)(i($er ali berdnf{ 3ij!a< blutgierige 9totten. 
SSepm @d^(ofTe Siefenbcrg hinter itlaltau festen fte 
t^c^ auf li^ol^em ®ebirg. 3m 9{ebe( be^ 9R^prgen4 
(22.€ept« 1466) griff fie ber fönigKd^ Se(b^rp 
:3ano9^Fp am iBi< in bie Sia^t hauttU bai @tf 
fec^t« Sie Jtteu$fo(baten Würben oon |^i(^e ju |^6« 
^e sefiär|t, öon @^lu^t gu ©d^luc^t i^erfofgt , ii^^ 
re £ei(^eaibec(ten bie «gange Sbene bi^ Xtiuxi^, hit 
gegen Xauf fitefenben !84d^e färbte i^r 93Iut. iSts 
org , b64)(icl^ erfreut über biefen ®icg, aber anbe» 
rerfeit^ n>ieber mSd^tig bebro^t burd^ ben VbfaS pie» 
(er SBaroneo unb @tdbte , perfl4r!te feine @treit# 
Ir4fte , ittbem er bie 9tefie jener einfi fo gefurchte» 
ten @(§aaren# bie ppr Ud^t ^^Ifxzn »jertriebenen 
Xaberiten n^icber lurütf rref iMib i^ntn 9p((e S)ulbnn| 
geip^^rte« 

t 

r ^ . • Digitizedby Google- 



l > 



- — 84 — 

iltt bte fc^tmpfltd^e 9?teberlage be^ 'Stuufj^lfettti , 
tQti bem er, fd^etnt e^, txtoavMifaiU, baf e^ t^m 
brtt !86(^menf6nig ali Oefangenen br^c^te, e^#tiN 
muntjirte (Seorgen «o'tt 9?euem» S)itfer appeUir^c 
barob tn ®egcntpart melet ^tdlaten, berS>oinbcmi 
be^ fraget 64)^^ ^ ^^i^ ®rofn>ärbcnfr^get uAb 
pxtkx bb)fmH<fyn^tttif auf bem 9tat(^b<^ufe btr 911U 
fiabe, betn jDrte feinet 9QabUon bcm Abel untemc^^ 
tefen ^abfl,' faH* berfelbe In feinen ©d^tüflfen »er^ 
][)ante/.an thie aDgemeine J^irc^enDerfammlung/ 

S)tefet XppeKdtton gab et no^ gr&f eten 9fad^$ 

btad burd^ bte SBafen unb na^m unb brad^ bem 

i^eete^fülirer bet (Smp6ret 3benfp twn @lernbetg eu 

nett feften 9(a$ nad^ htm anhtvn, fd^tug einen tro|t< 

^en l^eertiaufen bep Xepe(.tmb fein i^aupCmann ^tins 

ric^ oon 2Qa(b|i2in ^pannfen^ Don^afenbutg tiube^ 

irifd^e @c|iaaren« Subioeft fiel unb®ternberg iDut^ 

be tnJReubau^ einge^Ioffen* (St mutbf bott üuß 

Seuferjie gebtac^t tinb n^at dS ein ®efangnet unb 

btt ganje ^tieg \M beenbigt anjufeben, ^ittt 0e^ 

prg nidst, um onbetn ®efcb^ft^n asprfebung ju t^nn, 

bte ^tuniKbc^ entfc^etbenben ^Belagerung bem 30' 

^ann vpn fflt^nbcvQ vertraut, ^n fd^reictte bet 2tf 

iüt burc^ bcn ^trd^enbann, faO^ er tttc^t firatf^ ob^ 

3ige unb twn feinet .^errn @ette }u ben ®mp6rem 

. äbertrdte. ^ S)em Afrntg bte £retie brechen woUte er 

ni^t, (Sternbergen gur Uebergabe gmingen aber au(§ 

> mö}t. ©0 f(^(of ,er mit t|^m einen brepmpnatSiIr^ 



Digitized by VjOOQIC 



--^ 85 — 

' , - • ■ ^' " ' 

d^MSBdfettfüSjt^nb, um untn:it$top %vkbtix jtt 

lianbeln unb oerfÄum^e baburc^ bie unn>tebcrbnhg# ' 

t)en bte päbfUid^mfUanti^ta^Un erfd^ätfertcn. %ud^ 
fc(€ ©tdttb^alfetgfdt ber 9Jifc|>6fc t>pn SJrc^Iau unb 
XXmöf, 936r»)anbter, ©d^ü^tfnge linb S^^.^unbe ®ci 
erg^ »at am ^nbe. .®te oetbanben fid^ mit i()reit 
Sattln r mit mel^r^en b6l^tptfc^fn @bt(n unb tt>tf , 
nxQtn fd^Iefifc^en ^erjogen. 9?ur ber Äanjirr ^xof 
fop von Dtabenftetn mit feinem sanjcn ^aufr, hit 
^efd^Iec^fer Soüowtat, SJiaxtinii, SBartenberg, 
SBetfa , ©(f^mid^om^ £ippa unb Stomom blieben in 
aU i^xtn ®Iiebern hzm Ä6nige getreu» • . , 

' ^0 lange ber Sre^Iauer fBtfd^f c|ie9or gejJr 
gert liatte, Jfo U^t fd^ien er j|t beeiU gu fepn^ bie 
erften @porn ^u t>erbtenen. @r ;og ton ber einen 
Cctte ^eron, n>ä()renb bie ^reu^fo(baten au^ fBaU . 
'Ctn unb ber Oberpfalj l&er / il^r ©lÄd bep einem 
Einfalle in fBi^mtn jum jmeptenmal oetfud^en foU« 
tcm S>te f finiglid^ett StäUt 9ßÜRflerberg unb ^rauf 
fen(!eiH würben von ben $Stfd^6f!ern fc^neU ffintots^» 
genommen, ttber plb^lx^ (!anb vvt ifyntn b^r H* 
niglid&c ^inj-^cinrid^, ber feinen we^rfjaflten ^6]^^ 
j»en nod^ einige Sßeifnffd^e ünb SSranbenburgtfc^e 
936lfer bepgefellt liiatte, S>ie i^ltfif^t 9{euterep fh}^ 
tiad^ furjem SBrberfianb. 97id^t^ frud^tete bem bar^ 
9f> i^eritpeifcfubcn guf optf feine ®egenme^?e/ e^ ip«f # 



Digitized by VjOOQIC 



, - 86 ^ 

]bt nlÄer gmü^t ober arfaugeit. UeBrr ^tetl^ttti^ 

irrt t6rrrreffn(lenÄrif9^m(if(|)ineit würben brn@te^ 
dern jur fSeute« QSUi^ti i^mü wottn SRänfler^erg 
itnb %tütifmiitin iDteber gemonnen, unb ein neuer 
,SS^rfii(| ber Sre^Iouer ba« festere wxAtt 1)irmtis 
nj(unjp^men < befom i^neh Uh^ äbeL i^emrtd^ fc^Cug 
fit auf$ Jl>aüpt. mi ber !8irc&of fab/ baf e^mtt 
leinem ^^(bberrnmbm fo fc^Ied^t gteng, f e^rte er wits 
ber ju feinem ukfprängKd^ee fBerufe, unb fd^rteb etn^ 
itioT äbe^ bd^ onbere an ben SJifcbpf 9tubo(pb ^n 
£0i>ant/unb M ben^abfi Mift wegen SBteberbn^^ 
fiiUunQ be£ ^rieben^. S)a aber ber Swif^« wie oer^: 
^u^jufeben war# immer Deciptdfelter würbe , flarb er 
4>or ®ram jn tfltiÜt nod^ im S>ejember belfelben 
Saiir*, 

Senen, kwo ©fegen flefcBee ber ^Jb.Seprg 
binnen brep SBpd^n btn britten ju. 2)ie Äreufffoli v 
h^ttn bauen 2Di>rt gebolten. ®ki^ einer «^eufd^^re« 
^enwoIEe brachen fie aü^ bem fubweftUd^en $8% 
imen oor. 9?un uberjog fie bie feebredPemöpofl/ ®e* 
jorg felber rücfe gegen fie bei^an* @ie fu4)ten äugen« 
blicflt^ wieber bm SBeg^ wo f|e bergelommen toat 
jreit. «rb?r be^ 9?euern ereilte fie ber Stbnis, fiel 

, mit 0rimm unter fie unb ti^Utt ein enefe0(i(|e| 
$8(u|tbab an (2» Suno >467)« ®ebr wenigen würbe 
e^ fo ^ut, md^ bie ^eimfel^r aber bie (Srinje m 

Jtnben. , 



Digitized by VjOOQIC 



r^ 



- 87 ^ 

f t&n^t^ S^tf^te ffUlt Jiaifer ^iebrid^ etnrn fRti(^ita$ 
5u DTürnberg. 2)er fc||pn oft t>ctfletn(§ berotj^n« un& 
ttfc^Iof ne lürFensug fam neu^tbrng« jur .©prad^e, 
®eord^ Vbgefanbte # i&tnki pon ^ütmu^l unb 3((> 
treckt Äpjlfn.oon ^pflupi^ fepejie» baju ben fiebtri* 
ten 97?ann au^ t|;r(m fUti^t* Setpunberung unb 
2)anf crfüHte bic ©erfammfuttg- ?lber bcr |>4b(Mi# 
d^e £r8<tt 3<<nttn r t>pn bem fBb1)m^nUni^t bereinfi 
um feiner Srec|)l^ctt n)t{Ien fo empftnbßcl^ S^jut^^tt^eff 
tabe^e Iau(iene, bcutfd^er Wänmv fo wurbigenöe^ 
fäl^e, mithtm^ot^tbm: ,,S)cr ^6nig fep ein ^e$rr^ 
/eine S^ac§tl)i>tt|en fepen ^e^cr, bttngenber no^ fef) 
^^r bai 9lü(^i^ttt unb ber Kreu|fa(^ter tapfere 
€d^a<)ren mibef 9$6][^me|t ju fd^iden , a( j gegen btc 
Surfen/^ (bie freDlicfe bagumat 3taK<n> Snner6jlei?* 
Vti^f Ungarn unb .^o(en jugletc^ ßebro^ten). VU 
Iti murrte über btef unperjlänbtge unb (eibenfd^aft* 
(i4e SBort. VlUi^ wänfd^te Oeorgen jum 9[nf8{^rei! ^ 
tel ^reu^eere^. d?ur be^ ^atfer^ Vbgeorbnete pfLid^ 
Mtn ber S^einüng bti £egaten bep» S)arpb er* 
gtimtnte (3eorg, n>arf bem :Katfer feigen Unbanf mit 
garten SBorten oor unb bptld i^m $e(|be, ^ingSIif^ 
foritt brang perttßjlenb in £)e(lerreid^. ÄlergeWicp 
fttc^ie ber Äaiftr ^tlfe bep ben bzutfd^n Surften r 
fte mifbiKigten pMmei^r laut fein $Ber(^aUen auf beoi 
$l?6rnberger Stetd^^tage. (gr, in ftcj^ felb(l,p|jne 
ffftitM unb 9tattf , fud^te biefe nutt bepm ^6ntge 
SRatti^ia^; bi^tier feinem gefa^r[ic|)|?m ®egner unb 
fanb fle. @p ern^ud^^ ©eptrgen ß^4 bzm» itm cf 



Digitized by VjOOQIC 



•— 88 — ^ 

ctnfl üuiM Rtthti &^ma^ auf htn t^mn ge^ 
' '^olfifi, Um ti fein Hel^ffe^ Jitnb gcgfbcn, etnneu^ 
er geih6 , ttxf^renb ber pofnfft^c Äintg Saftihir Wr 
i)prma(^ eifrig gefud^fe, -nun x1)m t>orti ^dbft atif 
gebpfbene b6b;nifd&e^6nig«rronc ou^fc^rug linb iwv 
fd)tn ©corgen unb bcn treuferuc|)igen fBaronett einen 
^ 9Bdfffn|Iif(flönb oermittelfe, ber weit leichter t>on 
t>ir SWdffigung t>ed fcfemcrbefetbigten ©eorg^ , «I* 
ton ber @mp6rer t>telf 6pfigcr , trb§iger 93erfamjn# 
Ijmg in Sgtau ju erjfaften ^emefen »ar, 

3" ben SJanberien ber Ungarn gefeilten (1^ nun 
nod^ olefe Äreüi^folbafen. ' aWaffl^iö^ brang mit r^« 

J nen in SWib^^n erm 3Bie bie flc^tbarpen ^tngriffS» 
unb (Sroberuftg^friege immer gar ju gerne ben®riflp 
umtienben," ben Decfmantel ber.9fptb»ebr ober ir# 
0enb eine^, gahjen Ütationeh/ bem S^italitt, ber 
üßenf^^b^tt wichtigen unb fftiUQtn Swtiti UtJfin ^ 
fp prangte if^t matt1)ia» mit bem-Sitel eineJ SSe# 

' fc^ußer^ aller Äat^Vfifen unb ber pÄjltic^e fiegat 
in (einem Säger mürbe, nid^t miibe , ben fBannflii^ 
gegen* aWc jubonnern /bie ftd^ erfrecl^tenilSfrem ab« 
tvünnigcn Ä6nig jur (Btitt ^egen btefen J8efc6ii|er 
M mabrett ®fanben^ bai ©c^mert ju erbeben. — 

' ßifenD^ gieng 9Jiftortn'au^ jbeflerreid& jurficFe/um 
UWabren.ju retten, ?rber ftint ^anbüolT ^opfeter 
ipar be^n feinblid^eh SCnbrange ju (^a^, @r mü^* 
U fiify)n bte JBurg trebitfd^ merfem SBattbiö« 
menbete, aUe« an, ilfn jur Uebergabe ju jmingen. 



■ ' r Digitized.by Google 



i 



— , 89 — 

■^ ^ ©d^reften rödfeen mit §»69 jwfd^fcbenen ^cctcn jum 
[ Qntfa^. ^bn üfö blefer ncd^ ferne war, fammrf te 
tßittptin bte ©einigen in einem briuenben Äfurn» 
^ l>en\ 6rong wie ein Äeif mitten burd^ be« »eitübc/rr 
fegcmn S^inb, (leg it)m ba^ leere «ff ejT; «K fiic^ 
©eorg mit ^^einrid^ unb ©rftorin oereinigt , ti&iu 
htt Ä6nig yü\A auf OTatt^ia^ lieran^ j£>lefer i^t 
fiel) bi^ ju bem.@tjbt(^en £aa; an ben m^^fd^ 
ttngartf(;^en Sanbmatfen ^ut&d, mleb ba^, tdm fo 
oft angebot^ene treffen unb umgab (Id^ bort mit r»eit ?• 
läufigen 93erfd^an}ungen; fel)r rid^tig t)orau^fe|enb, 
@ieorg rptrit fic^ balb ebne ©(^mettjtreic^ junidP* 
}ie^en muffen , t()ci(^ megen be^, burd^ bie vorauf« 
gegangenen 93erm&(lungen ()erbepgefu()rten Mangel j 
an fieben^mittcfn ^ t^tili weil ber, burd^ ben ^# 
tenfönig »ermittellc ®tiBf!anb'mit bm fat^cltfd^en 
iBaronenunb @t^bt^n fid^ feinem Snb^ nal^t^. Qu 
nen opUen Sßonat^ maren bie bepbeit |)cere einam 
btt gegeni5ber gejlanbeh, nur bk l'aja fd^ieb bie 
IbeDberfeitigen JJojIen. £)ft faf)tn ftc^ bie bcpben 
gtofen Ä6nige an ben. Ufern be^ ^lufje^r gebac^ten 
htv alten 3eiten , tianbelten Dph ben S^ittefn ^ -fit 
n>ieber jurudPjurufen , aber aUemal trat , mie bet 
bife Sngef bet 3n>ietrad^t, ber im^tingarifd&en Äa^ 
ger anroefenbe i^^at , fiorenj, J8if<^c»f oon Serrara^ 
^aupt ber Satarie unb be« fpabfle« gel&eimer 9fe* 
ferenbdr/ ji^ifc|)en fte unb jerttat bte f/eimenben 2J(u» 
tl&en bei ^rieben«* 



Digitized byCjOOQlC 



- 90 - 

&m bte Jeinbfe^igretten erneuert. — «uf ben weif? 
hhiHstn ©ütem S^l^önn.« oon Kofeitberg ^atte btt 
ötrflifflige fiegat bai Stitetbift mit gefud&ter .^irte 
i>i>K|Ire(fen raffen. STKer ©oitc^bienfl, ber ®enuf ^ 
bcrr ©aframente war. ferb(l für ,bie €terbenben ein^ 
S^Hm, tobeljiiUe (jerrfd^te an ben tjeiltflen ©rat^ 
«^•n , (le Jffnetcn t^re Pforten nur , um glud^ flalf 
C&gen au^iufpenbem Sie frommen, reblid^en ©ee# 
&n, tnlgefamt Äat^oricfen, fleriet^^en ftarpb in SQer^ 
jtDcfflung. @ie Ȋren gegen il^ren eigenen ^rrn 
Äufgelionben, {^(Jeee biefer nid^t <ein ^axttv @c&rag 
fär be« S6nig !) beffen ?>art(|ep perfaffem <5r, t>or* 
iin @eorg^ ftegrefd^er gelbl^errfciirtenun bit SB^f^ 
Un gegen i^n, unb jmang infonberiieU bie f&uhwtU 
fer jum nvuerlid^en 9rbfaB. — Stber be« Ä6ntg$ 
•^auptleuec jcigten fid& nic^t minber t>on bem unge^i 
fceugfen , raftiVfen ®cijle burc|)brungen , womit t(>r 
fiterer §ürjl J^^errHc^ opranleuc^tete. S)em anfiii« 
rer ber Äebeüen, S^enfo pon ©ternber^ galten ijirf 
Söge i)orjugri(J^. 2)er »erlufi fa|l aUer feiner «ur- 
gen , feiner ffi 'uter SerlSjeerung , feine^ f riegerifc^eit 
»u(ime^ gatttad^fen f^mv b(e begangenie Untreue, 

^ttbem fie i aber bepna^e gan^ m&^^m in SHuti I 
iHa« ©ewalt* er brang fogar in fHl>f)mm utibtam 
$ber 2B p ö e n4D w binau^ mit feinen Ungarn unb 
mit ben Äreu$| ^otbattn jum ©orfe © e m t i c f i im 
€ja^lcitier Ä^retfe/ inioeitlduftge n, bic^tenaBalb, 
^a tim gute©! Sredfe auperjialb ftine^ ganbc^ xuiti ^ ' 



Digitized by VjOÖQIC 



htt Vii^mtnUnid enfgeflcn. 9Qol^l6ef anitf mie tw 

&d^mmjlleiUn btt ©e^enb f^ertef (Seorg f ie ^6^(tr 

unb •^ol^ncd^te ber ®egenb ^ btttn wt^tn btv naf 

i^eti !^nttmb€titv • ®ruben eine grof e 3^1)1 nnin 

, <3f>nen befat^I er nun (w(i(r<:nb f rtegertfd^ed ®etife 

unb SBeoegung unter ben €etnen bie Ungarn ünb 

i^reu^fo(batentni ^nnern ber n>etten 90älbung btelt) 

^te i8aumrei{ien ring^ am 9{anbe, tn gr6pter @ile 

am^auzn pber abjuf^gen, hnb fo ber^etnbe ^eet 

mit einem ungef^euern ^zx\)avi gu umgeben* S)a9 

butc^ Sa)) ti(^ gJZatt()ia^, befTen übermteg^nbe a??ac^e 

in SReuterep beflanb, o)ine £eben^mitte[, etngcf(|)[pf« 

fen unb i^iur bie 9Ba^I opr ftd^ # enin^ebcr mit unge^ 

l^euet^m S3erlu({ auf Oerat^emo^^I burd^jMbred^en^ober 

,0<& ®eprgen mit feinem ganzen |)eere ju ergeben« 

9Bie fic^ au^ gleid^r ®cfiifr(tc|^Feit VIcibi« 
abe^ bem ®rimme ber ©eipbrier« ^(earc^ 
n^it feinen ®ri^4)en ,. na^ ber ®4)[ac^t , bie bem 
jüngeren S p r u ^ ba^ itltn f oflete , ?pr bem t^er« 
folgenben Xiffapf^erne^ rettet?, — 9?icia^ btm 
€partaner ®plippudi bief(|)onsU'2:pbe bürfiem 
ben ^art()ager bem, Xptannen 'Si\p)M^i, ^aii 
brubal in @{>anien bem Sie ro« upb (SpUa ber 
gluceiicl^e bem ^Jetbl^ertn 9ßit(;ribatd, %r c^^» 
(au^ gluctlic^ entgiengen, fp entfam wii ein, 
iener grpf en 9?a(men ni^^ unmurbiger «^elb ,_ £6» 
ntg SKatt^ i a.^, ber ®efa(^r unb ©d^mad^c in« 
bem er ®eprgen gegen frepen Sbgug emigen ^rieben 
nn^ '^reunbfc^aft n^it $8({|imen Mnb ben (Srfa^ ber 



^ DigitizedbyCjOOQlC 



~ 92 — 

SBaffettfitUflüttb fe^m ®eprg war flrofmäf(|ig ge« 
nug, allti jtt geiDcl^ren, er fte^ hai feinblid^t^tn 
yo^nt fofd^e Äefd^impfung frep a&jt<iicn/ bergfrid^eii 
dtt tapfere^ fKbmtt^m .einfl an beit fföubmifc^« 
^ifftn burd^ btc ©aroniter «nb bur(§ ben ttgurmo 
fc^cii'3ungHrig SDbifo am Bemanifc^cn ©ee crltt^ 
ten |iat. - 1 

Vli ble ®efo5r roriber unb 2ebcn*obem utib 
^arbe bem pibftiiil^tn Segafen a0m2t^(tg lotebrir ju« 
tücTgere^rt war, b^rtc crnid^fauf/ bem Ä6mgc 
fSlüiti^ia^ btc ße()tc juiufliijtern , baf Äußern SBort 
ju Jj^altm ll^d^nd^ vnhot^tn fei). £ejber fanb fern 
tttebnge^ 9Bort Singang be^) SSatCt^ia^, be^in jv 
bem Xraum bte b6(>mtfc|)e\%rDne auf feinem ^atiirtc 
fal^. @r btirfte mand^e ®rof ((^^t barum, gfbett> hm 
fett greifen au^ bem g(anit)ot(en @em4^tbe fernem 
t^atenretd^en Seben^ ju eUgen! 

Sn ber Sfeit , bt^ ber elnjdl^rtge 6fta(Yattb mft 
fSflaülfiai ju Qnpt gteng , tt>enbete @eorg feine SBaff 
fen gegen bte abgefallenen SBoronen unb &tibtt in 
i86bmen. (St gteng au^, tiefen ^^m^ftn iebergeit 
<Ai @{eger l^erDor, aber n>e((^ ein Steg, bir bie tvctl 
unb breit oermijftefen gelber nur mit htm S8(ufeber 
eigenen Untert^janen bängte? ' SJBirfrid^ waren bte 
, einfi fo bfä(^enben ®eft(be oon ^ilftn^^ Sed^in, ^rumi 
mau, ^rai^atij^ / bie Singjnge oon $86]^men^nad^ 
Tlci\)un unt ein guter X^ül m fffti^un Tc(b{i# ein< 



dby Google 



diu^bt. ^ mit nun erfi, ba ^ßt(fji<a bU^inb* 
rcHgfeiten Ährflid^ erneueirte? 

mit ber treue fc^cnbd« ®tö(f 9natt(fa«S<i(^ 
ittn jtt metben. @etn Vngrtf auf Srfinn mifgtötff 
tc , ^rinj i^etntid^ fd^tug t(^n^i>on ^^rabffd^ i^tnn>eg 
Mnb üerfplgfe tii^n bt^Srob. ®eovg fe(b(l rütftcilber 
£eutonitf(§I derdn* 9(betmal fud^te SJIatfli^ia^ frleb; 
litten SBertrag unb lub ®eorgen ju einer Unterre# 
bung nac$ £)(mä$* 9}tcl^t ba^tn ^ aber nad^ 6tern> 
berg tarn ber^6ntg unb e^ n>urbe (4. VptiU 1469) 
ttn neuer ©ttllflahb gefd^foffen. 

®a^ Wfe^ beirrfe ben pÄbfilic^en Sfhtnttu* »e* \ 
tttg* Sr bi?brotite fBlatt})la8, ali er mit biefer 97ad^^^ 
tid^e nad^ Jölmiif} $urAdEfam# mit ber C^fBcmmuni^ 
cation , faUi er fenen ^rieb^n nid^ fog(etcf^ miebet 
brid^e. S^attl^iatf ^at {ettlebea^ fD mentg fremben 
£eibenfd^aften gtbtent, l^at anbern feine 9Bin(i](V 
fo oft üli (Sefe^ aufgejod^tr ben gegen i\)n fttbft 
geric|)teten «nmaffun'gen ber r6mtfd^en Cur^e , eine 
fo tü^mli^t (Stanb^^afiigfeit» enfgegengefe^C ♦) baf ^ 



*> SBie breiige befahl er nic^t feinen Gefanbten in 
Siom, gegen bie i^aiflli^tn SCnmaffitngen; Indo^ 
catis ^uam Sanctitatem , n4 te talibus frostra im« 
pUcet, quia nolmnas omoino in tamporalibu.s « 
Sade apoitolioa judicaxi, necnos nee Subditos dos« 

^troi, natn modo Süpra mitatibua et cast^ia, sed 



Di'gitized by CjOOQ[C 



^ 94 - 

matt ftd^ bt$ 9ittba^ti nid^t ttwtffttn Unn , et 
^abc ftc(| gerne jum Zuuhtut^e zwingen toffcn, uit^ 
jebe ixitiznitttttiQt aUtma^l nur ßtf(^loffen um 
dugtobfidPfrc^ien Serbscn^etten ju entgelten , tit hit 
i^fti fein großer ®rgner oerfe^t ^atte» -r* g?od^ toar 
feit beni SSertrage oon @tern6erg fein oo0e^ 9ffonal(^ 
t^erfloffen , al* er fid^ (5. !9^(lp 1469) in jDlmti^ 



liec super uno fundo vel una vinea ! — linb baitfl 
fc^rieft er lotebrr a^ ^aut il. .- Mandat m»hi Sanc- 

'titas yestra , ut proce&ibüs apostolicis contra 6e« 
orgiutu Bohemiae regem faveam» t-* Semel ego me 
B. Petro ßanctae romanae Ecelesiae et V« B. unA 
cam regno meo totom dedicavi* JNibil mihi taoi 
arduutn.Y nihil adeo periculosum Dei in teiris Vi* 
carius y imo Deus ipse jubere potesf» qaod notk 
intrepi<|us aggrediar^ praesertim ubi de consolidan« 
da fiele cathoHca» et de conterenda pje^fidia impi^ 
onim agitur« Nee qoidquam me move^t pristina 
foedera» tempoi^m necelsitate conflata, quae om« 
nia» sciQ , facile auctoritate apostolica pofie dis» 

solri. Un^ me ^uperftct^trid^ uttb ti^tnwiHi^ auf« 
ferter ficb nic^t gegen feinen Gi^wa^tv, 6en f>tt» 
30g op)t Salabrien, ba^, votnn tnan nurfeffen^ 
iint>ercitcflen Ginnet fein 3i^l verfolge ^ 90tt beit 

Ungarn Dtict^t^ $U furchten fep: Nemo anquam ma. 
gis novit hungaros et eorum animos«' quam Ifos^ 
qui eos tot aunis sob ifreno tenuimiis. ^ttpliiJ^ 
^le$ er bafür Rex noster metuendifsimns , aSer ti 
iiei an(^, ali (Sv, ber ®(arfe ni4^t mebr war^ 
unb (etf t noii ie$t a!^ VSolUfpvid^voDtt : „VtMbW 
IflE bin, bin ijl au<J< bie Oerr<j>rigfe»it !" 



Digitized byCjOOQ[(2 



,— 95 ^— ■ 

jtttn Xftttgf fBb^mtni mh 9D7arFdtafttt oon Wi^0 
ren ftvttltd^ aufrufen (ief, aui bt9 2tQattn ^ati&> 
eine j^rone empfteng , Me man in ßtmangrutig bei: 
dtetd^^f roae tH>n einem S7{(itKnl>i(be ju Stünn^ na(^mr 
SbenFo Don ®t<rnbetg a[^ feinen Gtatt\)aUtx it^tt 
un^ in fBhilan bte .^ulbigiang ber •©d^Iejter unb 
Jepber 2auf!gen em|)ften3; 

Ueber blefe unt>tvmut^tU 2Öehbuug im 3nnet« 
flen bewegt , fdf ee >®eotg einen gwf en Öntfd^fuf . 
dr berief einen oUgemeinen Sanbtag feinet betreuen 
nac^ ^tad. (k Sulp 1469) ^rfptad^iu bieferSet* 
famtnlnns, tpie@orge t;nb Jammer tll^n oor ber B^it 
gum Greifen gemache ^obe , n>te feine .®efanbt^eiC 
iDanfe # wie jii befürc&ten jiel^e, baf gu ben Uebefn, 
bxt i^tfdgon i^re $utien .- JtraUen ini^^eti Ui Sa^ 
terlanbe^ gefc|)Iagen IJ^ätten, auc^noc^ eineXj^ton^ 
er l e b i g u n ^ j^injiitreteti , unb Ungläd unb Ser^ 
iritntng aufJ 9teuferj!t treiben wfitbe. (Sv f>at^ (lir 
ftd^ unbbembebtängten9tei(^ einentt>iirbtgen9?ac|^ 
f Tg e r $u igeben^ 

S)tc Stinbe/ burc§ biefcn .©ortrog gerfij&rf^ 
«t^ iti ber ganjen SBic^tigfeie be^ ®egenflanbe^ ge» 
tpedft, ijrfud^ten ¥l;in juerjl mm feinen asorfc^fag* 
'ttIteA^en)Ärttgte/ au« ®eorgB SWnnbe ben Sßaij^« 
men 95 if Urin:* ober -^cinric^)* ju l^6rcnr 
bic i^^rcn SSeruf jum X^^ronc in ben @c§fad^len unb 
®efd^dften bc« JSaterlanbel beurfunbet^ unb tnbte< 



dby Google 



€9eifl auf tj^nm tü^t 

Örber 9$6^men galt C^eatgelt me]^t, al^ 
fein $a u^. dt fa^ »ol^I etn, baf bti^üiHz^ i>a$ 
0u^ auf feine ®6|^ne (bie^ n)te et ^et^yner marm^ 
Deretben , baf Smpirung # fBütgerlrieg t|nb frembe 
Qtnfpräc^e on bte b6^mtrd^e ^tone , hai Slti^ in 
Im 3(bgrunb be^ SSetberbentf (hirjen warben« €0 
fc^fUfl erben yrinjen 2Blabr«Iao^ Cplj^n feine« 
^reunbe^ , bc^' ^olenÜntg^ (S a fl ni i r {um £j^tom ^ 
fiDiger'oer, erinnerte bie@tänbe, böf er bur^^ feine 
aWufter, 2abi^{aü« ©c^aeflcrfoj^n, Äiniß anbrecht« 
enfel,, jene^ unpergeplic^en (farW IV. UrsUrenfer, 
bet b6{>mif4)en @prad[)e unb ©ilten' funbiß, ali 
^ätl}t>l\t bem fpabjl unan(16f ig unb eben fp roenig 
€in S«nb ber Utraquijlen fep. 

(Sinnifit^ig gefier ber €cl^Juf ♦ @f gieng fogleid^ 
eine (Sefanbtfd^aft nad^^ J(raFau, asiabi^laoen gegen 
beni bie jtrone SS6(;nien^ ju bietl()en, baf ®eorg 
ScttIeben«.?(Bein|ierrfd^er Meibe. Ä6nig€afimir ftc^ 
. tnit ifftn n>ieber aOe feine ^einbe oerbunbe unb ju 
i)en>i'rf en trachte, baf f^ine DpUgüItige 9?er(^eibigung 
in fRont, tvo bi^(^er nur bie Srnpirer J0|>r gefum 
teu/ angei)6rt unb er mit btm ^abfle oerf6{)nt n)erj 
be, baf 9Qlabt^lat>/n>ie. erben Xbrpnbefiiege,ft(| mit 
®eorg^ X0c|)ter £i^bniiUe vtvm&^lt^ unb fonobi bie 
JK^nigiiin Scbönna bereinfibeD ibremSSBittbum unb 
i^ren ©tobten, aW ®epra^ fprinjcn bep. tj^renerb; 



dbyGöOgk 



~ 97 ^ . 

flÖfctn (i^iije nnb ft^altt , tnWd^ baf Vit obetftelt 
^dö^^btamUn tcp i(>wn ^tmUtn unb ©ürbcn biet« 
beit foWen. — ©{^ncll mar ba^ ©anje gebii(§f# 
bef4)[offcn , ongeiiojnrticn unb t^oUfd^^tt, jusletcf^ btc 
gered^lefl« Strafe be« Xreubtud^e« für Sßattbia^« 

fiß&ffvmb . auf hitft Sßeife Searg einen neueft 
itnb mi4)tfgen dunb^gehoffen ermarb unb bie unge> 
teerten Hoffnungen feinet S^nbe^, be^ ungarrfc^ett 
^^j^ntg^ barnteberfc^Ittg , fiegte f^rinj ^etnrtc{^ ttt 
6€^(eften unb in berSaufi|/ alföMf balfe(te®(a$ 
»nb ble, ber f4)fe(tfd^en ©rinje benad^borten itU , 
fenburgen SB^bmen^ nid^f mebr oermoc^ten^ bie Itn* 
iaifl ber ®efangenen ju fafTen. Stf torfn tüdtt {um 
Sntfo^e. ocit |)rabtfd^, gerietb aber bur€|^ SSerrdtb^^ 
rep tn bie i^^nbe ber Ungarn unb' fam auf ba^ f6^ 
nigltd^c ®d^(pf ju JDfen. Sftrjeta, SSiPtorinJ Un« 
tetfelbbm fubrte mbeffen in andbrenmit SRütb unb 
Gi^taubett ben 93ertbetb<gung^Frteg, bi^ jt6mg ®ii ^ 
prg fetbfi tn btefem Sanbe erfc^ieir, worauf ^aU 
t^iai fU^ aberma{ an bte ungartf4^en Qtrdnjen ju# 
rudjpg« ®eorg (agerCe bep Jtremfler« 

3>ti frpmmen SBunf^e« ppK^ um jeben 9reii# 
bem 93aterlanbe ben {hieben mieber ju gtbcn / fem 
bete A aQilbetm @fn>tbpn>4(p# ^inen e^rmürbi^ 
gen SRann pom er^en b^b^n^f^^n Vbel, ber pp9 
turpem ben p^bfiltc^fen Legaten aber feine ^ieben^« 
fl6renben fRintji mit m&nnli^tv <Ofenbei( }u fHt^t 
XVIU. JBdnb*. « ' 



Digitized byCjOOQlC 



- 98 - 

gcwicfen , mit emiflen aaberenSbel^Ärn an aWatt^i* 
tii. 3)icfer j6gcrte/ tj^nen frepc« ®eUit ju oer|t# 
c^ern* ©arauf erliefen fte an i^in au« bcm ßager , 
pon^^remfiet (aa. 3ulP .*470) cinJt>6cl&(lmcrfn)iir 
Wgc« @4)retben. — ©erec^te Älage übet S!»attt>ia^ 
ej^tsei^igen «nariff bilbet ben (Singanfl , grlcbe fep 
be* Ä6mfl« etnitli4>er Sßunfi*. OBie bem Äriese fei« 
Siel itt feften? iobc STOatt^ia« bie Sffiabt — 0eorg 
fep bereit, aBe« bem «ui^fj)tuc^e bet €|>ur* 
fürflen ju unterwerfen unb.felbjl auf bie Ärieg«« ^ 
lofteh; feine Joi^berung ju fleOen, ȟfben ibm fpfc 
c^c ni<^t au^brüdKicl^ jugefprod^en. — ©tünbe bie« 
fc«/ bem ungarifcfeen Ä6nig nid^t-on, jo gebc^^ 
nod^ ein anberc« SWittteL Sroar fep Ä6mg.®«©rg 
burt^ fein »orgerücfte« «ttcr unb not^ »cit mebr 
feur(^ «njlrengungen uttb, ßeiben gefc|>tt)d(1^ti 2)ef* 
ftn ojjngeac^ttt fobere er gBatt(|ia« jum Swe.u^ 
lampf/ um bie @treic^€ be«. Kriege«, oon feinem 
geliebten Sßi>lfe ob , unb auf ba« eigene ^^aupt ju 
leitkn, unb bem neuerlichen |)injlr6men fo oielen 
unfc^lbigen 9}(utei$ ju |{euern» S)e« Smep^ampfe^ 
Slu^gang foUte bann iai^ £op« be J 93eflegten gan} 
in be« &ieger« |>inbe legen. ^tx\6}mii\ft aber SLßat^ 
t^ta^.ben 3tt)e9lampf, fo m6ge eine /©(^(a^t 
tntfc^eiben, unb um ju bewrijen, wie fe^jr.e« i^m. 
framit @rn(l fep , rii<f te i^eorg aber ^unomi^i \iw 
an#/b(n Ungarn ba)$ 2Qeife im Sluge ju icigem 

©ein fiafler mel^r unb me^r oerfd^anjenb^be« 
antwortete SJiatr^ia^ uad^^ brep |;agen Hi «c^tei^ 



Digitized byCjOO^lC 



i 



— 99 ~ 

f^D (fitste er battnn) nur ju «Sc^^u^ unb @4)rrm ber 
guten (S^rtflen geFommen,^ ju >tner S^it, wo fSbt^mtti 
feinen A&nig ^abe. S)ie 93ermitt(ung ber i^burfür^ 
f{en fd^rug er au^* 3um SweDfampf befltmmte er 
toeber 3eit nod^ X)rt 3ur offenoit ^tibf^lad^t n>er^ 
be (StotQ i\)n fd^on ftnben , n>enn feine Beit gefönte 
men fep. — ? ^Bftattfyiai ©aier / ber^®ubernator 3 o« 
ann ^^untabp Sort>tn, in oiefen !C)ingen 
ic^t fö 8^^f.^(^ ber @obn, in manchen 2)tngen 
Sr6fer, ^&tu nid^t fp geamwcrtet» 

®eor3 n>enbete ftd^ nun burd&,6enbfc^rcr&en 
an bie ®rofen Ungar n#, fülitU tbnen bä^ Unge« 
recf^te bei i^riege^ ju (Semut^e, .womit t^n t^r A6« 
ntg uberjogen, n>tber{egte bte Uebertreibungen , 
mit benen er bie 9? at^ric^t feiner fd^neU vortibergegan« 
gelten 93orft^etle au^gef^^mücf t ))Qtttf unb mahnte |7e 
pon jebem ferneren s9«ptlanb ab. gn f urjer Bett tbaC 
997att^ta^ felbfi 93orfc^(% be^^rieben^, oerfprac^ 
gSiftorin^ JBoiJIaffung, greunbfcfpaft unb fBünbnig, 
loenn ®eorg it^n ju feinem l^t^ronfolger ernennen 
ipürbe. S)iefer, ber injnjifc^en f(^on üUt^ ju ®un? 
flen bei^ polnifc^en aßlabi^Iaot eiftgeleitet batt<f , er« 
batl) ftcj) »ebenfjeir. ®^ fam nid^t^ ju ©tanbe» 
SJepbe j^eere jogen in i^re |)eimat^. 

V 

Sluf* Sffeuejud^te nun ®eorg unb jmtfr burd^ 
bie f4c|)fifc^en ^erjöge Berf6iinung mit Um ^abfle. 
&: t()at ^ieju' einen wid^ttgen @d;ritt, ju welchem 

© 2 



DigitizedbyVjOOQlC 



lOO 



er anl S>Mfbütftil unb alttt %ttunhf(!^aft fld^ fo 
lang ntc^t ^atte entfc^lcefen finiten. @r vttxoiei 
ben aUcn , untätigen Stptfpcjana oon fetnetn' .^of^ 
lager« Sitfcn^ bct barmn ben pc^erften 93erM^en ' 
be^ %üfki fetnec ganjen fpatit^ep a)^nbete, Derjebt« 
te b(r ®t:am« dt ftatb npdg) t>or betn Sbniq. 

^•®corg»ar au< 9J?/H>tcn fted^ unb feBrn^fott 
Iftmgefe^tt. (Beine jtraft mar gebrochen/ fetn gatt; 
fef SQefen i^iin, f»it aufgel6<t. 3n ben h^UnWBo* 
d^en be< 1470. S^^«* t^<l^«n entfc^iebene Seid^en 
beraBa{Terftt(6t l^eropt. VU er fctn@nbe naiff fülfU ^ 
te , »erfammette er nebji ben deinen bte 3)Dm^errn 
ber 9)ragerf tr(|c tim fn^ unb beti^euerte i^nen, baf 
tr fUl^ ein treuer ®0^n ber r6mrf(^n Jtirc^e ^e^ 
toefcn fep , unb aud^ aUt fotc^er flerbe. (Sv jeigtc 
^ fßerlangen na^ ber päbfilid^n £o4rpred^ng, aber 
(Tetncr ^ered^ten 6a^ bmuft ) feine Seunru^i» 
gung, baf (le no(|^ nid^t angefpmmen. mar. 9lm 22. 
^ fiBdrj 147 <f oerf(§ieb er^ nac^bem er 51 3a|ire ge^ 
lebt unb 28, bie pälftt al^ ®ubernator, bkJ^ilflt 
üU St6nig, f06^en unb feine 9?ebenlänber beitierrfc^f 
^attc* dt fanb feine SÜu^tfiitU neben feinen 9iovi 
fahren am 9teic||c« 

©eine mei^^Iic^e SRad^mmenfd^aft b(i$ct 
ho(^ in bem erlaud^ten ^^aufe (Sac|)fen, 'fein 
9flanniflamm in ben ^erjogen oon SEßäufierv 
berg unb £)c(4 fbrtlebcnb/ cr(of4) mit €arl|$rie^ 



Digitized byCj 005 IC 



— lOI — 



btt^, ^erjog fiU jOfM im vetlt^ttn ^d^tt bft htt^^ 
#i9J%igen Äticgci fs^STOiH) i647)S>€ffen einjiflt , 
ntttbet fcid^ftfc^efi^erspdinn, «mta^op^ia, erjeug« 
te £pc|)ter, 3 ( i fd 6 c t \^, btä^U hai Ifttj^gt^^um an 
i^ttn ®mal^l , epMu^ 9fimreb 4>^tm {u jDSdr' 
temberg' jOef». « ' 

c^nt mtl^ii fem onberetf 04^^ unb bauert)af( t(i , 
baj &tid, einen guten unb großen ftlntg ju Itaben» 
a}?it etn^tger ^n^na^me ber fur§en unb tmm^PoU 
- ren ^errfc^aft 5Ilbtec^e^ IL; war ba^ bwlic^e {Retcft 
feit <?ar( IV* in ben fd^leclteflen $inben gen>efen t 
S>ut^ i b n ein anfe(tn(id^er Jtiri^er »oK innerer 
€tArfe, ßbenniaie^ unb üppiger ^ätle; fett t|im 
ein 9^n »eitg^l^nehbeti, gtaufamen SBunben entfleK^ 
ter, gerriffener £ci(|fnatn. 9Qenn aucb noc^ fi>ffutm9 
bewegt , mv bie Bett ^eorg^ oen 5))pbiebrab im* 
nte? bp(^ bieientge , wo innere dJu^it unb Auf ere 
9k^tung wiebergelfti^rt (tnb« jDfi ^ben Mt^alb bif^s 
|nif(te Seitbäc^er € a r ( n unb e p r g e n^ neben 
einanber genannt , pbgfeid^ »ieStic^t wenige fSRem 
fc^rn unter Hdfy fo un^nlic^ gewefen f!nb. €arl forg^ 
t€ für Übf)men g(ei^ einer Siene, 0eorg wie ein 
£fwe, SXefer unge(»euere Unterfd^ieb tritt Q9i i{irem 
ganjen, gei(iig;unb firpertic^ fog^r oerfc^ubenen 
SBefen, au^ fbren wid^ttgfietr <^anb(ung^n , au^ i](i« 
rem SBeginn unb @n\>tf au^ jebem einjefnen 3uge 
fpred^enb |(eropr, 



Digitized byCjOO^lC 



^ — 102 — 



®ecfj wdt flofg üttf fehl ®aterlanb. 3« bcm» 
felbcn ber @rfle )tt fepn/ bev ®e^anre I^atte il^n 
fc^on alg Snnaltng burd^glä|)t. @o liefen bte @te» 
ge^)et(|en von SBarat^on feinen ®(|)laf in Sl^emi« 
fJpffe^ iiugen# ferne Ka^e in feinem {ßufen ; -^ fo 
tot Vfef anber^ JSÜbfiure |u ®abe^/ fp in ber t>er* 
l^ängnifoDden fHaiift am !Rubifon datfat, bort in 
i^ti^tn Xbr^n^h ber 9!ac^eiferun9 « t^ier unft^t^ gu 
Suf, ju 9}ferbe, in en>fg unru^^DpUer SJemegung 
uml^erge^ieben , brd er mit^bem Stuft ,rS>er 9Bür> 
fe( faUe"^)! feiit 9tDf (^indberfpornt , ba^ |)eer tlS^m 
folgt gegen bit Boterflabt. 

gfd^on iip Stngange märb Mc|tet-# wie Slelf; 
giond*unb SSürgerfrieg in ®eorg^ t^atenbürfkn« 
ber 6ee(e , flufenmcife , jene Derfe^enbe ®(ut|^ big 
@(Kgei$e^ jur ^eOen flammt anfad^ten , mt fein 

Jtloi ererbter ober erfd^Tid^ene?« nur ber 
errungene Sorjug au^^ie(t in ber Feuerprobe 

^er tiufrttif4)^n @(6recf en , n>o f!c^/jebe^ XaUnt, 
in unauf()a(tfamer ®raoitatton bit Stelle na^tn unb 
l^iett, bie rl)m jufam» n>ie ber 9eniiit(»er unb 9$e« 

griffe aßgemeine 0<l^rung^ wie bir »Übe ajermen^ 
gung, ber garten ®reni(iRien gmifc^en ®ema(( unb 
STot^we^r, gn>if4)en Stecht unb aQa4)t, ®eorgd@tre}( 
(en nüdf btr ^rone nod^ begreiflic|^er ma^in , un^ 
cntfjc^ulbigen» 



*) Jacka esto «lau f 



Digitized byCjOOQlC 



-T 103 — 

Utbn bit®tb^tft\nti9€xfia; fifter bfcfrafe' 
Uint^ 9BiBen«, iibct beit JReld^t^^ttm an ^itUln, 
bet hataui lieroorglng , war ficftfl uufct fernen ahm 
geTaflfen gefnben nur eine 6timme. «u* jenen, 
jä^^rretd^en aSermtttlunfltffd^reiben fafl atter tmopiu 
f<$en .^errfd^er an ben ^abfl, »ie m&(^tii fprid^e 
e« ftd^ ntc^t au^, n>ie (te in ©eorjen ijid^t Wof ben 
^ 6 n t s , n>ie f{e auc| ben 99} a n n oere^rten , wie 
gerne i^m bie htntf<!^m SBa^Ifurilcn bte JDb^ut bei 
gerrii«eten^ bebringten fRtxd)i fibertragen f^&tUn, 
wie e« jum Gelingen ber neuen Äreujfal^rt wibcr ^ 
üffnli^ameb^ bt^lfter unwtberff el^tid^ed ®{äcF, M not^9 
tt)enbtge S^ebtngung galt, bap @r an i(^re @pt|e 
trete? Sßat^tatf toar bodg andrem |ielb! Vbtn in 
®eorg fd^fen vereinigt, wa^ Den ®teg in ewige S>ten(t« 
barFeit bringt, bte im ®tödFe ffirc^teiiber in Ung{ädi 
unt^ergagte unb barum nie ju oiel wagenbe is o r« 
f!d^f, mit bem jFii^nen OSuti^e, bet bie Qilu 
getti^cit in bemfelben VugenblicTe f{e()t unb erfaft, 
wie ans ben Ji&<^(len^Sdften ^erabfc^ief enb bieftd^f« 
rc S^tutt ber (6nfg(t(§e Var* 

Smar |ene£eibenfd^af!^, bie in bem grofen®e*> 
triebe berSQkftbegeben^eiten ba^ iH, nai benfßflan». 
jen^ 900 ber 3eber bii jum 9fop Sic^t unb Wivf 
tne, ber bie fd^inflen Sierben unb ||ini(oieber bre b(Hi 
tigfienSIecTenber ^iftorie ge(»6ren^ b^rS^t^eig, 
Ite$®eorgen in Sex SQa^l feiner 9}7itte[ni(^tbur(|ge> 
l^enb^ unb affegeit jene ängfUi((e (Sc^gfalt beobadS^ten,, 
bie lebe @tunbe be^ gemeinen itUni mit 9lt<(Ht fpbert,. 



Digitized by VjOOQIC 



— . 104 — ' ' ^ 

bnr^ble «Bein jene«; gtel«^ bem %iWtwi i««^« 
gSertrÄuen fefle SButieta ft^lÄs«. o^»« *«^ ^'< '*^^' 
flen «WÄbt« wf^mot^ten, unb »it in Äutitw ju 
ben takten be« 3Botbe<r ^tabfJnfen t — «bet n>te 
bcutn^ bajegen In ^biebrob , »Ab««»* «oW^lo»* 
Ian8et/Mnbe«»pHe«üR«nbetj4bwfl*<"' «»Ä^wn^ »» 
Mnaatn »««It^ f*on etn^nbetet bte Äwne bei: tx- 
Jobenen «Baffe an H 9«<fft«' »*(>«"'> ®«>'fl '^"^ , 
lleberir^enbelt immer ä"»«f ftP« *»a»ft<' '» '•"" **'* 
€ttmme be« Ret^te«, bJe feine fccfeenben 9B$nf(&« 
boc^ nie'ju irgenb einem ^tei^elfc^riU flelongen lief J 
3n feinem, balb »lebet aüfststbmtn ©trtben na* 
bet Äflfferfrwe, wl^ beuült^ feine ©t^eue, »ie 0»» 
biet^enb tn$ «emn^tfeun, et Ht\)t Im aSefitiff. bi« 
|>«nb na^ einem 6<^m««f e «w«iufwecf en. bet (»enn 
att(^ o^ne Äuljro «nb <ffu|en) fc|j>n auf etoeman».. 
beten Raupte tube. llnb wtH^t £jebe jum 9iattp 
lonb In an feinem tbun; »cl4)et(llfet . >«^ »«'«f 
lanä»ie«gem itriege, ?fufrubr «nb «etbtec^ t«f . 
^gefunfne «nfe^en bet ®efe|e, ben innettn glot «nb ' 
!Rel4)(bi»«n »lebet Ju beben , «nb übet ble ©eaen» 
»art eine folcfce UiiHe bet moW^W ttitfjubtelten . 
baf bie b«l)ln gefiwunbne $tit bet aBiafubt/ 2B»l^ 
ftjrt nnb bet *i«beteo , felbjÜ ffit bie gemeinen 
, €eelen feinen Äefo me^t fibtlg bebfliteri frUte. ®e» 
»rg ifl bet|>elntic^ IV. S^h^mmil nut »atenbert 
bie |>ttgeno«en bie unterfiegenbe , ^}iet bie Uttaqul» 
, j!in blt übetraac^lige ^ütt^ep» «ine ^Jemitbigung 
«nb «bf(few'6rong »ie jene $txmi^i, Wi* ©«9^3« 
*fn fe 3t»t9 bi« Srm fcfien Wnnen, »ie f« W' 



Digitized byCjOOQlC 



be ^antid)tn üerfk^erte. 913a« bort 9()tlippn.r 
t(Kit hin Ttat1)iai, unk nm mli, wai ©corgftt 
aUe« nod^ gelungen toitt, )^ittt bit Sttanfh^it, totU 
der au^ Zva'tän unb i^abrian/ ber grof e X(|eobo« 
nnb ^etatiiu^ , bet Uebern)tnbet S^otru« unterlag 
e^n,. ikm oerginnt, bte SQteber(e|fr ber 9tuf)e, 
Ne ©tibnung mit ber Siit^e n^ anberf^alb 3<< 
l^enbe ju überleben, mt ^mti^n bem Sietten ber 

S>A# Snq^orrimmltnge , Giofe für @tufe enb« 
Itd^ -bcn Z^ton fetber erFßnunenb , bai SReet um 
feine ^tUn, bte Stngenxibe berSrbe um tdregl^tt^ 
Senben @^iüt , itm ntii(fam emorbene , fang gt « 
fpüttt SKeid^tl^ämer wette ^rooinjen ptönbern, um 
nur Mti auf t^re S^n^i^ic 5» (^^ufeit, jeigt bie ®e« 
fc^t4)te ui})i()(ige 9}7a(e, unter anbern an fo vidm 
»n»ürbigen 9?ac§folgern be^ grof cn C^fartf, Vbe? 
bat ®eorg tn einem 3rugenblid!e , ber !eine Sßttf 
({eDuttg mel^r ablocht unb hin mettere« ®en>ebe bcf 
<l^rget(e« mef^r lul&ft , im 93orgefut»{ feine« nabelt 
^inf(|)etbrn« , ben iSepfianb einer ja^treic^en ^ar^ 
^ep, bie feine ®if)nt gu i^^reti l^rren ^a^en miS^ 
' ptvf(^m&\^, fein ^aui IkUv in bie a>unfel^ctr M 
9)rtt>atfliinbe« iurädFftnfen, aH um ben ^rei« eine« 
neuen jtrtege« , iteuen ünUili über ba« 93aterlanb 
in einer langen ffltWit oon Einigen oer|ierr(i(^t fe^ 
l^enwiK, baf er bief^u t^erj^inbern , fclbf{. einen 
anberen X^ronfpfger bege^irt, (ben ^olfn feitie« oer# 
iblffUtn S<^inbe« unb 9?ebenbul^(er« um iai f^cic^ , 



Digitized byCjöOQlC 



.ber jugfetd^ ^oUni unb fitt^auen« göttseDWod^e für 
9Stt)mtn ini ®efed^t fleOeit Fonhie ,) bai l^t i^m 
nur npd^ @mer bfODr<)et^an : Sonrabr •^erjog ju 
$ranlen , ft6htg ber Deutfc^cn« 

Sajle © e r 9 , Äberitdibw* ff o n t a b bic 3wftd 
ber ^errfd^aft au| eine* Ätnbe« unfld^rer ^anb, 
IbeDbe fäfirleii fit unter nid^t geringen au^wirttgett 
(^tfäfftttif unter ben .^eftigfien inneren Uriruj^en. 
@D n)emg; alJ ©eorg feine ®6|ine, Jo wenig nann« 
tedontab, feinen ft^ieg^rfdl^rnen 95ruber, Sber^arfe 
Al^Sftatfefofget» Sr fel^fug Dielmej^c (^ieju feinen biu 
terflen ^einbünb 9?ebenbuff(er >or# ^^einric^rn^ 
bcn SQogelfieUer, «pergog ju (ßac^fen^ beh Srbauer 
ber beutf(|en @edbte, ber bie oer(>eerenbe Tta^t ber 
'.^Ungarn }uer|l gebrod^en \)ai, Sberl^arben itfalfl, 
unter ben etnbringlid^ften 9$efd^R>6run9en ber f{er> 
benbe fBruber ünb ^inig; ^einric^en fclbfi bie 
9teic^*neinobien gu ^anben gu fteBen unb berSr^ 
ft gtt fepn, totl^a ilfm (lulbige. 

\ %&twa^v, tg ifl Fein leerer &tme\npU^, baf 
6;$ loeit (eic^ter fep/ jatllreic§e ^einbeJrotten . aT* 
fid^ fetbf{ ju uberminben. Rauben ^^elbenmälj^ige 
Cteger in i|frem ®{äd einen un^mepbeutigen Seruf 
iber bie SQenf^^en ju ^errfc^en, um wie Diel mnif 
ber fann e* bem, ber ben eigenen Seibenfd^aften mit 
mJnntid^er ®elb({eer(iugnung obgcflegt , verargt 
iDerben , nenn er fid^ bie ii6c^fle ®en>art }üm ^Mt 
Uiti 3ir'0eorgen, b<r bie STIac^t in be& ^anb^ 



dby Google 



— ;07 — ^ 

HftHiyt, ftkftc^/ mit fiät^ gtn(^cr Sn^figuns 
|inb nntvmübbavtt ®ebu(b.# ben SBref (aii^rn , tdtu 
IfDoncn @e,d^teit unb C^brl^errn /, ben auSwlixtU 
pn iOla'Ütiotfftn tmtncrbar Stieben unb @u0* 
liung botd # ^ttc ^ein anberer Cicero mit 9oUem 
Rechte fagenm^gen: ,,%u^ itU bdnen (^ertttd^en (St» 
genfd^aften ift bie 9Ri{be, bie fd^inflt. eterbltd^e 
fc^iDingcn ft^ iu bin ^tUm, pitnn H^ Stieben 
unb ^eirumfld^ Detbteiten, menn fi^ oetjetben, 
»0 flcflc^ tdi^en f6nmen^ %nf fold^tv ^h^t iftbai 
Üfeiben^wutbigile r fold^e^ tlfun ju f6nntn/ in 
beitter©ee(e bai^^bn^t, ti i\m ju n) o n e n/' -- Mm 
ber %tt miSen, t^te er oon bet ober(ien ®en>a(t 
fc^teb unb wie et feinen "^ttxAtn oetgab^ muf auc^ 
}fb£^ fä^(enb< -^etj ti (Seotgen vergeben , ba| et 
fie an fl(^ getiffen (^at* 

@ein Seben (at ftd^ in einem feltfamen^Sreife 
iDib€tfpte(^enbet (Slemenfe ben>egL Sin jattet Sung; 
Itn0 etfititt et an bet (Bpi^c bet 2iabotiten ben et^ 
Jieit @ifg mibet feinen $inig. ^n btt ^olgc oer« 
bannte et |!e bep @ttafe bed @(^eitet^aufen^ # unb 
tief fit bann miebet gurücT gegtn bie ^teu^folbatett, 
bie mibet bie |:ütreu anfgebotf^en « im Sanb eine^ 
d^riflltc^en £(nig^, bet allgemein gum Dbctfetb; 
jj^errn be^ Äteu(f(>eete^ gemdnfd&t »utbej btennten 
unb mptbeteit.' 93on JSinb^eit an ein iCeld^net, mnp« 
te et um fo ;ne(»t ben Sidä^ unb bie (Sompaftaten 
f#^€n> a(^ bie 99Z,e^t|>eit bet ^a))l unb b(;t S^ad^t 



DigitizedbyCjOOglC 



- — 108 — 

6e9 beit Uttaqnifttn w&t , uiib ieitnod^ Foflefc bfeftj 
@d^tt$ bce Stalle be^ ffttid^S unb 6ei>na|e feine ^xo^ 
r ne« @r ell^tCr.unb fc^^onte bte rifttgen ftat|^i)[iFen und 
bfbicK bod^ fsfl fetnien du^ Sliruit gah} auf fein^ 
©eite^ — ^u* feinen Vn9em>anbtctt unb ^c^ä^Iiit^ 
gen iog Der £)rmtif er QSif^of ^retai^ gegen Win %t 
%t\hu @m anbetet Vnoetnnmblet fpfeße »ert4t^e< 
wfc^t aOetfe ben ytfnjen Oiftotin In bet Ungetü 
|>inbe. 2)et eon €S>eotgen m^ al< einmaf ben 
grfcf ten Oefdiren entttffene Äoifrr ttaf fef tfk^ gatq 
auf bte (Seite be^ ^obfie« nnb .bta(|ee aVe^ rotbell 
feinen S^eftet in ben l^atmfc^* WtA^^i .^uitiobd 
ffotoin, eittjl ©eorg« ©efangenet, üon x\xa ber gtfp* 
lieft nnb feinem «Re!t|e wfebetgegeben, an fetnc Xt^äj* 
ter oernii%lt, etneuette ba« nnnatÄtlic^e Sd^aufpiel 
jenet^einrld^e vomöaHfc^en unb oom ^^o^enflaüi 
ftfc^en @tamm# bte i^ten "ühxttix nad^ jttone unb 
(S^re gettac^tet. ^ !Bie{e$ fTnnt, SJIand^eä t^abtingl 
bet Snenft^, aber baj 97Iei(!e t^on bem, n>a^ unl 
äbetrafc^t, fp^tnt ober barnieber beugt; ge^6rt nic^t 
tin^, nid^t einem J^oc^weifen Q)(an, noc^ unferm 
Drangen unb treiben, fonbern ben U m f! <l n b c n an« 
auf baf fr(b(f bie etäcnid^flen niemals ju florj »m 
ben in ibtem ®täd, anf baf bet emtge ^ampf $n)ifc^rQ 
grei^^eil, SBtOen unb 9?otl^n)enbtgFeit nie erfc^Iaftc 
beffem gnbc geijlige« Stbflerben fepr^ würbe. 

SQtr fa{»en®eorgen in ben Dern?idFe{t(!en Sagen 
fo Fü^n, fp fc^Iau, unb fo erftttberifd^ n>ie «Ijibiai 
Ui unb b0§ rvar fein gefä^rltd^jler ^etnb ^^X^kA 



' . '^ Digitizedby Google 



htmali in feiner ^anb. ®t fd^ien nic^M 6opott 
Vn }u iDofTen, tinb Hei il^a {iet^en, iminer fe^r« 
er bro(^enber wieber. — 8repli(|> b^^t b«^^ (Scorg* 
Tj feine 9Bei*b«ß ju SSoben geruitflen , unb bic 
jrtfenc, freue «r^fojtafeit grojer (Seeffu auß Sffeue 
letpi^rt. -- Um fo * i>tel beffer e^ ifl , bertdgen ju 
»etbeitf a{^ ju betragen, um fo t>iel mrbr irar bort 
kie @b<^c f&i^ Georgen, für {D{aUbi<i4 nur ber @rs 
folg.. 3n)ar urtb^itt bie befangene, gefc^recftc 
Jbct fr6bnenbe fffti twtlt metfl nur nac^ b t e« 
fem* ^ ,2Jaf bie S?ad^n)eU nic^e ein gteic^^ 
Üfüt, baf ber $be(inutb nid^t im greife ftnfe, nic^t 
ii^erge^e oor bem ®lan} grofer ®aben, n>eld^e oft 
ii^ter Sci^g^noffen fcf^rectlicbfle ®eife( getvefen flnb, 
;»or bei^ blinben BnfaUi (aunenbafter ®unfl, oor 
bem reifenben ®Iu(fe fü^ner flOerbrecj^en; bafur 
^01 bie ® efc^icl^te luforgen. 



Digitized by CjOOQIC 



— 110 ,~ 



ibd^ttv Maiftt ^Mte^ti U. unb htt Sujremfracj 

1. SRdrs 145^ $^rottfoiger tu S^6()meit i. 9)l<t 
1469 .— i^irfliciicr ÄJnig 37« SRap, gefrone, sj 

' Sfaguff 1471. Ä6tii^ t)öu ^un^ütn 15. Sutp 149° 
i?er(obi .20. Äugufl 147^ / »tt ber brunbrnburgi 
ft^ca 'Siut^tin^ti\in fSathata, fftriv^ f>zinti^i 
oott Gla^au SBßittwe, bann 1490 mit htt an^ 
tttfcO ^ neapp(tiantf(t»en q^rtn^efTiit Sieatrtp^ SBiUiPi 
beä (ungarifc^en iR&tiig^, Wtat^la^ i>mipüU iox> 
v'm, opir ibm oecfloffeit, iobM tt gehont mit , 
unb 3. 9(pria 149« bufc^ pibf!K((e 9(niinO[irttn| 
btefi;^ Sbünbüiffei wUbet gefc^teben/ oer^a((l 4in 
29. &cptember 1502 an SCnna von Hoij^, &ri$n 
Doit eaiibaffe f 13. mit ^ »J»<5' ÄInbcr : i) SC» na 
gcb- 23. 3ul9 i503rt)ermdOU n. S)e|cmber 15*0 
mit Sqb. Serbinanb, Snfanren von Spanien, ttd<(» 
tnabCi^i^aifiT ttnb£6ii^ig von ^ungarn unb S^^ettt/ 
&tammtn^mmttt bei (ab^burgifc^ * lotbvin9if(t^h 
Äajfer^aufc^. t in ^ta^ am 27. Sdner 1547. — «)| 
£ üb IP t g geb. 1. 3ul9 1506 voitb Ahni^ Don Sj? 
i^eim 13« 3u(9 1509 t)on ^Ungarn 12. S^arj 1507. 
-^ 29. $(ugufl )52<s in ber ®cJ^Ca(^t bep 9lo^acj (K" 
geil @u(epman finberlo^« OemabTin !0lArta/ 

^bt^ipp^ von i>eßerretc$, iftotifg^ oon ^üfülUn 
/Unb ber Orttagonifcö • f ajiilifc^en Crbpritiiefflit 50* 
Patina Zo^ut, Gcf^tpefiep iSorU V* unb ger^M 



Digitized byCjOOQlC 




Digitized byCjOOQlC 



Digitized byCjO.OQlC 



— ' 111 — 

V 

tinnW I. geJoreii 17. ^tpUmbtt 1505 |u Ztufftl, 
im ^ittwenftmh l4ti0ece Seit etattf^aluvlnn btt 
Sftltbetlaiiht t am 18. JOtioUt 1558 S" ©icale^. — 
äSar oerma^U wotbtu am n. Deaetn^rr i5«o. ) 



sr». 



id^ nad^bem Ä6nig ©cor 3« ff^qt^nnki 
i^erj ob bem ®r^ue( ber B^oUtta^t unb ber 3er<^ 
fl6iruiig tn feinem Stüd^ unb Saterlanbe gebrochen 
n^iir, i6gerte ba^ jiirnenbe @d^tcf fal nod^ immer ftc^ 
mit btm gtofen @(^atten ju t>erfi()nen. ©eine , 
lefte/^elbenmätl^lgße ^fufepferung, bte von i^m, 
mit i^intanfe^ung feine^ eigenen -^aufe^ etnge{eieete ^ 
X^ronfoljje be^ f^tinjen 9Q ( a b i ^ ( a t> Fam in ®e« 
fa^r, nu0(o^ ju oerfc^ivinbem -— Sffit einem flar«. 
fen |)eere (lanb an. bett ©tclnjen 9}6])men^ unb 
aR%eni$Jl6htg ^ all} lag, fc^pn feit oter Saferen 
mit geifi(ic|}en unb mltü^tn SBafen um iB^^men 
ringenb, ^uU^t mtber feinen ©d^miegeroater, btn ju 
iiberiDtnben/ unb vom X^rone {u bringen er nim^ ' 
mer I}offen burftr, 97?eud^e(m6tber befi>(benb,.gr^i4* 
tootfl in XJ)xintn bep ber 9?o4)rt4)t feini;^ Slobe^, 
in gerij^irtcr Erinnerung ber alten Sreunbfd^ft unb 
(er ®rife biefeä SRqnne^, bem er fo oiel ju ban« 
fen 1)atu, unb ber, tvaß andfy SQat^iia^ miber i^n 
i»tt&it, bo4) nie fein Seinb mürbe. Sn 3Jtü^t 
ttn Ifättt er jab(rei(^en Vn^^ang* 2Diefer , feilt 
S?ame, feine fireitfertigen 936lferunbber^abfi leg» 
ten ein grof e^ ®m\d^t in . feine @^aalu ; 93oh 
ben S^itmei^bern. fc^im^ aUffet SBlabi^laP fetner 



Digitized by VjOOQIC 



• ^— 112 ~ 

pfingedd^let jene^ fraget JBanbtag^fc^fujTe^, bef» 
fett iDtr ol&en (®. 96) gebucht , eine neue SBSdfyt 
gletd^n)o^( notfimenbtg erac^tf e »urbe , t^eft nii^t 
üUt &attb\)tttn ^kin i^re (StntviUrgung gegebett 
^itttn, unb aud^ j^ie 93ebtngung, baf .Sßtabi^rao 
fid^ mit 9eotg< Siod^ter^ BubmtUen r>ttmäi)U, 
nod^ nid^t in ^cfäUung gegangen fi^* S)iefe^, pfr 
fenbar mtlfv 93oi:n>anb/ ali 9ted^t^grun& 
foKte suo6tberfi oett^inbern, baf^ wa^ 0eorg im 
$eben ^ber bie 9f ac^fllge oetorbnet , nfemgf{en# 
titelt aU gefe^ltc^e dtid^fd^nür gelte, unb SOilabiis 
lav traft bejjen unbefhitten bm Zb^on befteigef 
^üfyiai aber fpnte baburd^ 3<it gewinnen. . 

S)et jfaifer g r t e b r t c^ , ber nun mUber mit 
feintn Vnffti^m beroortrat , ffatU von ber 93erei« 
ntgung ber Stone Ungarni^ unb !B6bmeit4uiibjn)Or 
^bief wat bai Sfergjie) auf 9)1 a t ^ t a 4 «Raupte frep« 
lUfy Kfie^ ju befiSrc^tem «Hein er n^ar }u offenbo« 
rem SQtberflanbe ftt (d^toad^. SUeber üom pib^is 
d^netvä)t, a(« ber bereite für Qnatit^fo« ^art^ep 
genommen, not^ oon ben, aber Sriebric^^ Untl^if 
ib&ttgfeit erbosten, beutfc^en. Surften l^atte biefer 
SBcpflanb {u cr»ar(en. 

-^.(«S^g Vlbrec^litt @ad^feit fd^ien be|^ 
fetner ^Bewerbung nur ben 93pr»urf ^abmif|en (u 
tooDen, ali ^be er, bep icoer drlebigHng femel 
^aufe^ Vnfprücde pctfd^Iafcn. din gUid^ti n^ag im 

6innc 



Digitized'byCjOOQlC 



«Sinne »e^ fif<ina6pr(|en Mnii» Sabteifl s«tsm 
l^abttt, tut attiü fti}v ^^f^iftistt mt , ^etr im 
«iflenen ianbe ju mtsbtn, bm Zw^ bn iwftn m$ 
fatttn SU iügeln ,,imb «h « a r I »em Ä ü ^ « e n om 
S8urg«nJ> tie ,@cl^itj«c$ „on ^ttonnc un» 
«wn 2 üttf {| ju vi^n, AU baf et ouf mit awh 
fe^mbe ünttxnt^mmstn in firmen «anben im «tn|l< 
S^tt^i Wtte. ©eorj^ €!o(n , ^etrjog ^ ei n r i (^ 
m a»iln(letbetgfei|>te(1(§, ber SKeinunfl bc4 
«afeir^ juroiber, an bje Äron>>tÄteRl«nten. 9)afl>a^ 
ffanb er freptotttig ob , um nod^ feinem ÄieW^ng«, 
k<ttm bm ^iSnjlen unb 9Biffenf(^aften be« griebenl 
otjufiegen* ga er el^rle ba ^attti «nbenfen no^ 
><ibür4 bflf er felb|?; mit einem l^erriid^en «euter» 
I^Hfen , mabmaDtn , al« er se» j^tt »Ptben, enN 
«fftenjpfl > mb i^n i'ür Ärinung n»^ yrag fltlef» 
fete» 

Vui bin f « m a i e t f d^ « n ÖB^Ibern »at jur 
SeiCv oM SliibDlpJ^ uott «Öab^^Urg buc<$ - 
£>ltof«r« Sa» Uimi Jl>aufti &tf>^z ^ifitUp 
aprabi^Iao^ ®efc|^Ied^l burd^ ben £anbmann 
^toibtn t^^toovQt'danitn, wie burd^ ^ r j c m U i 
Dom gjfluge ju @tabi|, unb burd^ ^tafl aul 
ben Seibern jtt ^ t » #n> i c ] e ^ bie ^(teten eingebt r# 
tun S>^mfHtn 9ib1fmtü^ unb 9>o|)(en^, In 
beren ^ufffapfen (nad^ futjen 3n>tfc^enr<iumen 
I jer burc^ tttjoü, boti^ut(^ 2uf cmburg^ 
utib ^obtebrab) (lie^d^) bie SascVPtieii ^ 
XVmi {Binb^. . ^ 



Digitized byCjOOQlC 



|€rb^, htx bnMJ^.kii SRprb feinet jD^im^ ^e^^flutl^ 
brr £i e 1 1» « t r ®tof fitrfi O 562) unb bttrc^ £ui$ 
»19^ be^ gro^n Srbtoc^ttt i^e6i9 ig, bic er i^rem 
gcitrbtf n i2Qt({)«(iki oon £)c^ctTric|^ entrif (im %tht. 

9B(ni|e SM^flcf^^^^^ f)^^n fb>ttlf Vt^ 
tenbenteti auf|u^tgm, aM jeneij S^B^^^'^*'*^ 
Sc felflfiitfacb oon brtt^ burc^ Sis' Q^ @»<^ 
trunlrntn $ u fiP 1 1 1 n , ^ xoxt ^pita^in h\t Sei« 
tent €tginunb ^orp&utVunb 9ßte4#II^ 
tmb fdn @o|in £a f t m 1 1 o^e Srfolg lam hh^ 
in i f (^ en ^6ttige geiPÜt^IC S)(tf gelanl ^(c$t Mm| 
bun Snfel SOIabtfkio« 2>ct unb jug(ei<^ rotl £^ii 
fttii SBcttbtr SoMnft V(brcc^t fptad^n, -^ 
tpie t^r bep Star na get6bteter £)\itxm SßluN^ 
( a , »iber £)e^erret4^ ^^^ ^rpne be^ ^etlt« 
gen 6tepbAntf an, Sigmunb na<^ bem canndis 
fc^n UnfaHe bep 9ß i^ ac g ben Xbton wn ^xa» 
garf^ unb lB6b€tm. «^ 9?ic^ wenig kfiiirfft eine 
Sf4beSa au^ bfefem ifhiufc, S^potpa in fel^ 
nem S^rget^ |inb i^ungtot auf-^m 9!Bege tin 
tnrrtf4)e0 Sangiofat §u icetbcm (linc Siüt^^: 
tinü ottvDtitUt &<ifwtim %mb ^oglm in biutt« 
gen ©treit. 



') SojeUo ; 3<rf99 , iti (er tmU SBIo^Wa»« 



Digitized byCjOOQlC 



• I 



fcW jSä^ IKt' <SkJK«/: ^^r Winläe Ctimmen jfiÄfi 

fiiKr{e^iti%i9fri'90^[«ibt^f a9, mir erbttt^feitt« 
ST^uteer Sltfabetb^ Unt^ f^odfi^f^m vitrtm 
Sarl^ %b({<imtiiUna , ber Sanbe^fprac^e fünbtg unb 

(2i7.-5J?a9 i47'i)' Äff««" bte fe^bweti Ihfert eine 
fö gute ©cltant^eit iti(!|it nnhenui^t , bk thügß^t 
1Sf^^i^t0mmtn})tit iri einen; immtr engeren ^ret< 
Jtt fd^rfnfien. Äic nÄe§; ^r df a u obgeorbnete 
Äbtj^ftl^ttift bet,' tiuf i^tt gefatterten ffiBdbf tra£|)te 
^^ici4 'bü ÖSebftt^^iAg' beufclben. $)er' ÄÄnig mu$tt 
efne ^aj^ttiilati^ ferögen, roortnn er oerfprai^: 
ä$ie 9^dtn>n In bem-dtec^te ut^ ht* bet UuJubung 
iti: ^ p m i> ä c t ä it it jU fc^trmen; ndd^ 9^rag einen ' 
gf^en Äatbofifen «jib üttaquiU^n gfeic^ 
Oiiterficben (Ir)Hl(^of JU fe^en, Fethem VuHitif 
b e r eine Siaat^bebtenung unb bai ®d^(of Xiirl^> 
iietn unb bie 9tetc^f(einobten !l?temanben , p^ne 
üu^bvüäUd^t SSepfltmmung ber ©tinbe^u Pirtrauetif 
atic^t^ ppm SReic^e« ju perduf ern , benen , bie um 
^o,rg^ miUen.l^ai^iJftnge.p^oren;, M^ti »ieber 
miki^M^ßf ^it^pin J^v^^'^b. ^äf£^n)bc^ beuei 
fäi^ Kei^ in Aac^barlii^b^r (liAtr4jc|;it |tt Ifben/ 
beih f4<|^f<|^ -^tiPO «ibfti^f bie, um b.er ^6b» 
mifc^eji .^^nbel n>\Utn gehabten Xpffett }u h^ab» 
kn, bie Jt6mgtnn ; SBittme unb ®eprg^ {ffnlglic^en 



Digitized byCjOOQlC 



mh mis^mt" Uit Staiftt MS cKt fHa^ttt, bm 

^i^taj, ltf«|it hur aW j(fittd t>on iSb^tn ga er»^ 
fenn«! , fijnllrn äiic6 u« i^rtftcl^tm. -^ tAt S^fel 

titA ntit iliit\f dt^n m^iäil :SitmiWi4ttn fltl in 
^if^f^n (i»6 ober |>iinric^ oon SBüIbfle^a 
ff inen refffenben Bmüf balb mi^tett) nitb ctttt po^U 
nffc&e 9Irmee böge gen iJt {tn^arn^ i^et^cngertiftno^n 
einer fparfbcD , bie aBfabi^Jao »ruber , beu ^iv^ 
^ gen Äirfimrr gti ifjrem Älnig, SWaebi^« oJer aU 
' nfnvpatüt flu^rfef. ?fa ibrer^^ifte ftanbe» bff 
«prtm^iä t)t* SÄeld^^ unb befe ©{f«|of vi>ft ?}öttfftr« 
d^eK ä>Vr ^6nt9 fa^ fKj^ ju einem Satibtagc 4^u 
nirbig^^ imf bem er mäM^bUffttt^n Vuibt^ 
btt SBiHf^t^r iutndna^m' urt> «ouf miiT^e 9)ebiii« 
gangen (bfe ftipU^ , (i» bie'ougenbticKic^ Serfe 
gtn^eit ^n>a»b r nfmmer gellten würben) fetnett 
Rieben mit bem (Sr^bifd^f o^h 0ran#(o#^ 3>aiui 
ftet pfb^nS^ Aa(!iiifr$ ^reffet)« tpie aber 9f ad^ oott 
ü)m a& , unb er f am mit genauer Shtfi , burc^ ge«. 
foljfrtHxVe ndt^H(|ie %(u^ jii fefneni Sottr jw^«^ 
alfo baf ^at^fa« mfeber^on^ifiKt^ei^inSbe btlom« 
be^a^e gana SK^^n uÄfertiMrf, feine fefd^|cn€tei(i 
'fer bi J gegen ^rag flreiflen « unb ^ann^ 9on ^ a% 
itomici Pit Ungarn nur mit grofer ^Ot&ltt bii 
€.0 1 i n juriWP trieb « Ä p ni b. u r g unb ei aige fi\h 



Digitized byC^OOQlC 



« 1,9 ^ 

iAtfit mti^mli^t Anfang einer unru^ooSen 
.fltefiicraitfl/ bet trüge ^Ut^mutff unb. bie Sc^tpid^r, 
l^ie 9B[abt^(ao in einem ((((er jefg^e , too fonfl bai$ 
Seujnr ber Sugenb auf entgegetfgefegte SQetfe aq^* 
ftW. erregt« mentge Hoffnungen für bie-Sj^^itiafeft 
ftimt Pönftrgen S<'^f}tt. S^ ^^^ rourbc er beo 
meftt^ 4(d einem 6ffent(tcl^en Vnta§ burc^ freien 
2»ut^tt)i!ren be« «pJbeW »erfrottet. S)fc 9tu3tx^rei^ 
bang einer neuen ©teuer crjeugtc offenen Sfufrubr 
Mel^ft^ mobeo alle oom ^6nige bcflellten Statb^- 
»rriDanbten migb^nbeft , o^rtrieben unb anbere , 
Pf^i&dii^ ^etd^ner eingelegt »urben. SBfabtkao 
ttiemk bie tetlben iS^mut^et ju fuj^ren , inbem er 
He SSurgerfc^ft mit einem ^errtlc^en breptägrgen 
a^anfete bemirlbete. Vuc^ bie^ mürbe i\}jn ali jiDexf« 
lofe ajergeubung unb aU H,obn auf ba^ 6ffentn% 
QUvb mtf beutet* S)arob billig ungei^öften, ocrfief. 
erfrag/ fÄrtb aber m Äkig^gra^. unb Äuttenber^ 
feine grifere V4)tung. S>ur^ ererbte ober g e/ 
geben« ^Sorjiüge a B e i n wirb biefe nic^t fef^ge* 
Ratten , am n^ntgfien in fotc^en fiurmbemegten Sel- 
ten ,. voo b«r ^ann burc^au ^ mjt fi^iner 9.erf6nnc§' 
feit b<{a^(en muf. 

S>ie ptoffti(|e griebenioermittelung ju 9f e i ff <l 
turd^ ben dTarMtial * ^atrtard^en i&e m b o betrieben^ 
j(ebie^ erji btir^ S^at^ia^ @infa8 fn f^oi^Ien nnh 
^urc^ bie Sforbmenbigfeit/ ben tuvfifc^en Unter neb^ 
tnungen in iSo^nfen, in ber S7?o(bau unb SSaHii? 
4&ep ^^, jlewerm ^ t^x^m U74 »urbc ju ÜkU 



Digitized by V^OOQIC 



— 120 ?- / 

|p» mit fpd^tn btt%tMt flefd^toffcti , SDaiabt^rw 

erziele einen bvmiitt^n etitt^anh. Sn'IR^f^teii 

unb @(^(eilen be()ieU ^at^ai fcfien ^uf » Vto 

SJIat^iifi^ fBeitel^mtn gegen beh SBapiDpben ^er !9{o{ir 

bau unb bie ZtenDÜftunseti «^erjog SP^^nittf tM>n 

(Sagan in^pj^Ien ^rac^ten-neue S^ipbreligFettetilfet; 

Dpr«^ itaßmit unb SQlabi^Iao ^atet unb @o(n.n6# 

^llfigten ^Wtat^iai burc^ t(»re Ufberlegenl^cit f!d^* in 

9Sxtita^ ju njerfen ^ no fit i^n eüigepd^litjleri ftif I« 

Un. Der aber ein gemanbter ^rteg^mann, mil 

ben Seglern feiner ^einbe mtraut^ mod^te ba(b 

^uft unb faf ju , »te ftd^ baj$ polnif^ ^ b6^mir(&e 

^eer burt^ S^et^feerung , Unm&ffigfett unb frtegeriF 

fc^en SRut^mtKen brudf nbeti 9^ange[ unb ^eud^en 

2U{Qg. Qtn Q^ ben ungortfc^ i H^mf^m @itint 

hm mtntoiffmt $r|eben tj^^iKe bie j^rone ®eorg 

ipobiebrabf , itfoif^n Sßlabiilap, unb SSa/ 

^Ififii.'^ aSifimenf i^pbt £auf!&enf. btt 

((^(tiird^en ^^(tcnt|jiimer ^% p> e i b n i | unb Sauft 

(böten jenem bleibe n, beni SD^at^ta« ab^r fSti^f 

iftn, unb kai fto.d^ übrige ®4^(e|lfn» 9tu($ 

^ief^r 3n>if(|fniufl^nb machte bem Unlftil bedf j^rief 

ge^ noc^ immer fein Snbe. Wiqt^iai befparb 0(§ 

um bic^anb ^ebmtgeh^ ber €(^mef{eir SBila^ 

b|^(qpf S)af i(qi abft btcfe oern^eigert/unb er 

itebe« b^r4 ben @(d({ ber ^6niginn 9[ßutter wäf 

red^t baran erinnert muttbe^ toie bie 9^eu^(jt feimf 

'Oef(|)Ic(|fte^ i|^n fetne^n«g« su einer ^ßerbinbuog 

jnit bem aUen !X6nig^amm ber SageUonen bere(j[iii 

ilge, r^ijte SSat^ia^ fo $cmaUig, baf e^ j^nen ^fifi 



Digitized byCjOOQlC 



-«- 121 — 



iinbjiurmtt aKäde ju einem netterltd^en btxtt\)Qll9 
l^^n'sett 9Qaife»fltU(tattb bewogen warb. Bug^etc^ 
fgtUvH er t»on bem Xc^iUt mttUngeflämmbte?eliine 
öK Wjjmtfc^er ftJnlg, ff^urfurfl tinb örbfd^enf bc* 
JKetc^^. S>er abetr war inbeffen mit 9ib\)mtn ünb 
^l^len in üjnem gel^eimen SBunb getreten , f)attt 
SQIabt^Iaoen btefe SBete^nung jugejtc^ert , unb wirf 
mvf)l n a|t^ Jurd^t oor ^at^iai unb t>cr bem 
^abfie iftgerte, |te 6ffentlid^ unb wirnid^ ju ert^^et* 
Ceir, na^m ber ungarifc^e Ä*ntg fcpon im erjlen 9fu? 
genbikf au^ feinen tf eufferungen waffr, yoü^ er ooit 
tl^m JU gewarten l^abc. @r briftete Städte , fd^uttetc 
jDel in M Seuer^be^ unauf«6rlT4^en Sunefpalt^ 
jwifc^en bem ^ifer unb feinen (Stauben, unb wieJ 
§a^(reid^e 9totten hon ^reujfolbaten, bte er für ben 
VugeublidP webet befd^iftigen , noc$ n^(^ren, nod^ ' 
bnlben wollte , nad^ jDeficrretc^, wo fle mit r&ube» 
tif($er SugeHofigfeit weit unb breit tCKe^ oer^^eer:» 
Un^ 3n ba^ ganje Stei(^ fenbete er 9)rieff ber bitf 
. terflen Älogen ooB ühtfJ>tMtüxftti ge^eime^ (Sint 
i^erflanbnif mit ben bi^mif^en ^e^ern. 3m erfhn 
e^vtfttn oer^ief jwar ^iebric^ ben ungarifc^en 
5(6nig mit 9^bi)mm ju belehnen unb ifim bie /jur 
Cid^rung ber 6i{erret(^ifc§en 9?ac^foIge in Un^arh, 
' }öngfi tnttnem ge^ci^iien Xraftat übernommene 93er9> 
pfUc^tung iu eriaffen, fic^ wleber ebenbürtig }Uoer# 
ini^Icn. 9(betf ba(b wid^. ber 6d^re(f en be^ Vugen^ 
blicfe^, ber fRa^t, unb ben gegen (SoOmir unb fSla» 
^t^iop fiitgegangenm SGerbinblid^feitei;» fi9B((|bi^f 



Digitized by VjOOQIC 



— 1 1 f — 

lät^ mär tiM^ fix bett Staifet gr^en feine anfrißt 
^ttifd^m Uneertbanrnv mib tx^iüt bie geben fitet 
i{5ibnieii, ba« (Itifc^eitfenamt unb* We <?^urmi5rbc 
ncb(l ber tBeilitfiflung otfer ^tepftelteif be» JK6n)> 

£4nb unter ber 6nn^ in tafc^em ffnlofife über^ 
f4)n)emmt unb brn j^aifer 9e)tt>ttn0enp ftd^ nac^ Ein) 
ju flüd^tcn, fachte biefer bwi g'iebeti. dt würbe 
tn ocrfci)iebenen tCftftt^^m 30. 9}ooeroberr i-# 13- 
unb 18. Sejember 1477 j« Äerneuburg itfd)loffm^ 
bed 3nnba(t| ; j(einer folTe fld^ ber Untertbanen beiS 
Vnbern anne^^men, bie au^ beti mec^felfeitisen Vufs 
mtegiungen unb %uff?d.aben bccriibteitben 93erbcnb# 
Uc&feitcn berft(beit gegen ben efnen ober anbereu 
friegfäbrenbcn X\^ül erlofd^n fe|^,,it»b eine aEge> 
meine unb unbebingte "ümniftk ftciti l^abtn; %cifbt 
unb %ttuxAfd^afi foBten <n>te . auf bem gebufbtgen 
Pergament aKema()l fleftf) en^ig md^renj ?Olat\^\(ii 
perf|>ra(^ fein ^eer iurüd)U}ie(9en , fpbatb tbm bei 
iSaifer bie ^noefKlur iber i^^l^men crttieire ^aben 
ipurbe. Ueberj6ge SB(abid(«o ^Hebric^en be^datt 
mit ^rieg> fo fattie ibm QRatbia^ mit ganjer ^aiJ^i 
bepfleben* 3(m^ nad^eo pre$^{6iiig^iage foUten f^^ 
pit &tinbt ju £remtf:ioerrammeIn unb^f aUartini 
unb ben Zag borniic^ |eb^äma()( 501OO0 ®u(ben au 
SKaei^ial begabten. 3|3o mc^t, (b burfte fic^ ber 
ungarrfc^e ibsiis. oon ibnen, n>ie immer be$abft m* 
d^en, p|}ne ben {rie^ert. {u ^re(^n,. ^ SDcr Aiiifet 



Digitized byCjOOQlC 



'«Wirte föarefd^ b« @ f o r j a ^ aM U f ur p a 1 6 r c ti 
bt^ ^ft^tl^nmi 3Ba t^ l « nb unb oerltef» bajfelbf, 
mit bm Zittt tintß ^xlatiniti^ unb flf gen ci? ' 
mn iibtU(i)tn Xxibut bemarrogont fd^en^rtm 
}€n ^ricbtic^, v»ti^ttt 6o^n ^erbmanb^ I« 
^^ntg^ bfljbir ©ijUien unb S8 ruber ber# t>ov 
Gurion mit 3ß a tJj^ tii ^ i>ertnat)[ttn ^rinjeiTin sB e a« 
tri;. ^Kunigunben, feine lAX^ter 9ert)ief ber 
^atfer binnen brep Sauren bem ^rinjen Sriebric^ . 
(ur &\^. Mmt hitUi VVe^ju etonbe, fo oer« 
2tc|ftete yfldtl^tai auf bte jpeflerretd^ aufierfegten 3al)» 
(uitgen iu ®un(ien be^ ^atfer^* Vm 13.. S>e)em« 
ter leifJele SKatfefa* gu Ä r n t u b u r 9 griebrid^en^ 
üU oon tbm belel^nter iS6mg unb Sburfurfl Don {86^5 
mm b(€ Imlbigung unb fextlstz ben ^etP&mm(t(|)^n 
2fbentet>eri$. 9?ur inberStgue ^on Qambtap 
jrigt un4 bie ©efc^tdE^te einem fo rapiben SfUian« 
}Chil»ed^fe( , ittte imifcgett bem $aifer § r t e b r t d^ , 

9^ Hifgen n)^( oarfftgU^ 6^ eer^eerenben 
Isirfif^en^inf^V« g^ivefen fepn, bie b^ fo(gen> 
^ bfit Selbjug iibifc^en 9Inr(^tal unb asiabidlao fo 
f^r «erliiriten. 9fu|et ber ^eirgeblic^en iBefagerung 
^iilUni I oon welchem ber bobmifcbe ^Ibt^err 
S it t i a n ioon ®ut(en|}etn umiiWncb l^kinmegge 
f^fagen wofb, fiel feine erbebüc^ SBafftntl^at oor«, 
fBv0b« Jt|^ei(e empf^nben bte t)?otli)rofnbtgfett unb 
ben 3Qunfd^ bti ^rieben^ S)ie Unter^anb(ungen 



,y Google 



:• 



mutben )tt Stdnn tinb £)rmü$ begonnen^ bcr^rieba 
j|h)ifd^en 9nat(^ta^ unb 9B(abt^Ia9 am 19.' £>f tobte 
1478 in fprog affo befd^lbfTen: -*3<f^et ber bc^bejr^ 
neu oetf(^nten JtiSnfge (^xt Ubtnttani ben ganzen 
Xitel 0^ i86(mm unb befftn 9?;benretc|en^ SPfa» 
tl^ta^ trf tt VUti , toai er in fBii^mtn erobert / ad , 
SBIabt^tao VÜei in bVobett Sauft(fen , ^iSftm , 
fed^fefien un^ ben 6ec|«jlÄbten, 3)Jc öKen £ah« 
be^fret;l(^€tten toetben otifted^ ertiaTten. 9?at^ 99a, 
tl^iö* lobe fallen ble' obgenönnte fianbf »iebet an 
bte Ärone f&l^üm iututt, jeboe^ nur gegtn baaren 
Srfag einer ©d^abfo^^ialtung^fumme oon 4öQ,ooo 
^olbgiilben. Sie • ©infi^fummen ton bereit* oer» , 
pf^nbeten ^rongueern merben noc^ befonber* nttgit 
i^e(/ ebeitfo auc§ bie 5ur SBieberbringung abgerrf^ 
fener S^rongfiter aufgemenbeten Söffen; n^ibrtgenfoOf 
oerb(eiben/^e bem ^6mge oo.n Ungarn unb (einm 
9fac^f ontmen etgent^ümltcl r aber unter bhl^mlfd^ 
i^ot^eie« @o lange jene 400,000 nit^t bciatilti fiilb, 
^(dbcn bie ungartft^en t6ntge ^^erren ®i^(ef!en* , 
'^il^tzn^, ber £aufl$ unb ber ®ed^*flibte, jebod^ 
o^nebenJ{6ntgtftite{ooni8i^men. S>ie Vnfdnbtgunfl 
ber ^etmb^ja^Iung muf ein S^i^t wt})tt , bie 9(u## 
gtetc^ung ber etmatgen Vnßin^e fec^* fi)}onate l^fi« 
\tt in Särfinn , ber 0rtag felbjl auf frepcm gelbe 
gn)ifc^en @fa(f$ unb ©tradhi^ an VLn^axxA ui^ 
a^d^ren* ^rdnsmarlen gefc^e^en. 9Bec in. ber VxA% 
^^lung ober tm Smpfang ber @umme fournfelig ift, 
büft für icbem Jäll mit 10,000 fl. 9Qenn auf 
SBStabi^^lao^ unbeerbten Xob ber <S6nig opn Ungarn 



Digitized byCjOOQlC 



~ 125 — 

ottrnfaH^ oud^ bte Hlfmifd)t Xtont etfyüt, fo ge^ 
1^ fd^it^t bic 9tudFf!ettung an $B6bntfn ganj .ttnentfielt; 
Ite^. SSei^e Könige unttrflu^en einanber gegin u- 
beOtfi^ Untertl(»anen nnb ^u^ro^tttge -^ bie iBers 
l^ltniffle ber {n ben beDberfettigen ^eaaten SSegikcrA 
teit n^erbeti itad^ bem Sanbei^b^^'^nimen bemefTen/ 
aSevErec^r ntrgtnb^ grbulbct, fonbcrn auf jtbtif 
ma^UQtft Vnfinnen oit^geltefeit. 

SBcp einer 93erfammiang ber. $&eool{m^cl^tigten 
}tt £>lmüif auf Fornmenben JCatliarinatag/ foUen bt^fe 
Vrttfer neuerbing^ befldettgt, pubtijtrt, für bic 
Sufammenfunft bepbcr Ä6nigc ®tleit^brjefe au^gc^ 
fertigt / unb bie ®rinjen {wif^en ^ungarn , ^bi^^ 
tnm unb befpnber j 9R(l(»reh genau berichtiget merben^ 

Vuf ni^iim Sid^tme^tag n>erbett bie ht^^btn 
jt6nigc auf jl^albem SBeg jn>tfcf»en £)lm.ä$ unb Unir 
Cjom perfinltc^ jufämmenFoYnmen^ um biefen^rio 
ben firmlic^ {u befidttigen i bie 9(inne(iiebriefe ju 
fertigen/ bic aUfdUigen Vnft&nbe mit UM» SafU 
intr unb ben 3n>i({ $86(^m^n^ mit bem pdbfilid^en 
6tubre bep)u(egen/ bie itufbebung be^ 9)anne# unb 
bie VuffieKung eihef dUgemein anerfannten @r|bis 
f^oß in ^rag )u ern^irfen, burc^ bepberfett^ @r/ 
ndnttte bie# feit bem SBre^Iauer SSertrag^ jugefägteit 
fBefd^^bfgungfn ju i^i^tti , unb barüber !Rec^t ju 
erfennen, enblid^ bie Wlitfutr Gd^Ießer, unb Sau« 
fi|er ibter bt^t^erigen ^flic^ten gegen f86bmen feprir« 
lid^ ^tt ent(a{Ten» ~ Uebrigen^ foK ber ^^rinj 93ilf«. 



Digitized byCjOOQlC 



— 126 — » , ~ 

% 
tütin oa^ ber J>un9arifc|)en* ©«fangenfd^aft' etlthim 
gcf, btn Ferren ooit6eemßcrg, JCoIToiprdf/St^wain» 
fcerg unb ^afcrtburg , überhaupt S»atl)ia* ^an^tiaii 
Vnl^artjie bfe', n?i()renb be^ Stieget t'xn^q^^tmn 
®Äter jurfirfgcflcBt »etbenv ber ßtmfi^er »if(^of 
inb ber jObcrjlburggrdf unb üRarf4)a« oon 58 6^* 
tnen genauen Ui^n, bepben Jlöntgen ju (luldigen. 

Am 7. ©ejeraber erfotgte bie fe^erltc^e ^abtU 

, taiion biefe^ S^^^^^n^/ W^ 3i»fammenfünft ber 

jKönige.aber würbe bt^ SiJZitfqften pber SCnfangif 

2ttap wrfc^ebcn. — €it ger^ö^^ jebod^ crfl am ii* 

SufD 1479 ju JÖImfij, wo ber Jrieb«n befiitttgefr 

unb ©Ott me^^rtren bbi^mtfd^m ®ri>f en oettfirgt, em 

we^feffeitrgcr Sreutibfc^afr^bunb tntd^Ut , ^aiibef 

unb 2Qanbe( frepgegebfn, bie iSrti6()ungen ber ^bUt 

vitbot^m, urtb Don 3Jtat\)ia^ bre ftmtiefiiebrtefe 

für bte 2J?i!l9rer, ©4>^<^n^«^ ""^ ßaüfJ^er gefertigt 

wurden. STtn iii/Wugujl (tcßten auc^ bie oberft^le« 

pfc|)en ^erjoge i|^re «cceflfion^ ; Urf u'rtben au)^, unb 

gelobten btii^ jur SBieberfe^r btefer £.inber an fl^if» 

men bem ungartf4)en ^6n(g bte Untertijan^pflic^s 

ten« Uebrtgen^ foIUen im ^aüt, baf ber £^ron 

s^on Ungarn erlebtget wäre/ bie bordgen @ t ä n b e 

jfid^ nidi^t Ferren opn ©4>lepen nennen/ fonbern 

bie |)er,pge wie greunbe unb JSrüber bei^aubeln. 

3)iefer Stieben, btn SSIabi^rao; wie er nad^ 
9rag {urücff am/ ben ®;inben in of enen £anbtage 
funb gab, erregte grope Srcube,rum fo mti)t, oll 



Digitized byCjOOQlC 



btt SÄnrg mibbiefationfc^etT^errenfeijetlti^gerob* 
ttn^, aUtt onjurbenbfn , um ncm ^öbflc bre ^Tncr« 
ffnnung tet SBof^ le rcompolt a tttt ünb bie 
^fuf^cl^und be^#' aber bie Utraqutflen au^ge* 
fproc^cttftt'Sannflud^ei^ §u entiflcti» Sfur bU Z\)tOf 
hgtn (iinb feibcr Fann man auc^ bie Don ber fall)»« 
(tfc^en ^attlft^ tiid^t frep fprecl^n) tparen mit bte» 
fft @i()nu]ig utTjufrtfben. S>ie fiatb&Ufcl^cnv iveiC 
f!e beti UiUtttitt einet grofen 3a]^( tbrer f^laubmi^ 
genojTen auf bie f^opuf^rere • ®eite ber jte(4>tier bf 
iütd^tttttis bte Utra<tui(!en, »eiC tbnen iebt Vnni* 
^erung an btn timifc^en @tubf tbhtüd^ oerbaft 
xoau 930(1 ^DC^muti^eJ auf t^teUiberlegen^ett fonm 
Icn fie {tc^ ber i^offnintg nod^ immer- nic^t enpe()^ 
ren , bie Patl|)rtt^ £e^re unb ^re^ep im gani|eil 
Stetere piOtg au^jurotten. S>ie fraget @räbte ma^ 
ren ber erbofte^ ^arflS^epen i>crjug(t(^er ÜummeU 
plaif. Siti junb oortaut "pitbtgiten bie Stelc^ner 6f< 
fentltd^ »iber beii 9ab|I , nAtftt ben Jt6nig , miber 
bte Itatboltfd^m unb S)eutr<^n, unb l^btitn nid^t 
ouf , ben f)i6be( tut Cetbft^Hfe unb jur 9rac|ke be« 
oermeintlid^n Unre<!^ ati^ufia(|)e(n. 'S)agegeit 
nedBfen mieber bie fatilioltr^^en 9tae|)%rren bie 
U ( r a^ u i fi e n, unb bieJBdrfäper iJibnd^t t>erbamm# 
Un tn ifyt€n ^ebigten üUt bie {u bett emigenN^^U 
len^alen , bie bo^ 9(bendmabl unter bepben ®e« 
platten genS^en. Sänge fab 93 ( a b t ^ I a o bem itf 
gerftc^en S^f untb4eig {H* enbllc^ fab er ft<^ 
boc§ l^tt einer fc^orfen (Srnrat^ntong an bie Karboli« 
^n unb gegen ber Utraquiflen ^frebiger baju gc« 



Digitized byCjOOQlC 



. *^ * tßg - «^ 

(lein abfuhren, uttb mit Hipitli^tn €itäftn U^ 

legen ju Uiiznp n>eini^reunauf66rfrc^en^ufret$uni 

gen n)irf (id^ fc^on tic traukfse ^ofge ge|^abt Inihctt/ 

bai bU ffiat}}ifyin{txttii6tmU 93urgermetf{er uttb Slii 

tU üUt ba* Senflct fleffnrj^ mehrere SÄae^^wri 

wanbfe^ tÄc^e J8iä?a<r.unb 9i726nd^( ettnorbet 4>bcr 

Sepetntgt, r^re unb ber Suben SQof^nungen^epIiinc 

httt tinb serfiirt , felbfi Jtitc^cn unb l^tirgH^ämer 

Beraubt ItiA freotertfd^ tuttt>ti^H toUtben. S^ht 

äbnbuhg mat . abet jtod^ t>iel (Ua^^Unb getx>efen. 

Sßabrenb SQrabiJIaod furzet Wwthnhtit in ^i^s 

xtn, ba fBb^mtn oon ber ^e^ (^eimsefui^t n^af^ 

erneuerten fld^' bic girdttefwUen €^^öen. 3>er Äfo 

nig' t^at bafäber> nmd atletifalU be]t9Beibern unb 

Äittbern ber (Srmorbeteii unbajeraubten jugejlonbeü 

l^atte — er weinU! — SDa Tagen tbm aber bie 

um i\^n anmefenben ®rDfenbe4 9{et(^e^l[^ifHg am. 

ben Unfug (henge ju rig<tt , unb n^irfftd^ l^atte er 

fdr einige 3^it btn (Sntf^lui ba}u. Vber balbbe^ 

fÄnftigten tl^n ® e o r g « ehlfatf bie ^erjoge oon 

Sßänfterberg , pti nr i d^ unb $0 i f to r i n , unb 

;^bie defd^enFe ber 9)rager. Qt tatti in (tint 

: .^auptfifibt jurücf/ ol^ne baf von bzn, itumif^tü 

begangenen , ungebiitlen SSerbrec^ern bk Siebe gei 

wefcn wirr. S)er Srifflibter 9iaf(^|err £>cjof«f>^ 

/ber fti^ bem b^tett ^ufritj^r burd^ bit ^lu^t tnU 

iogeu; unb i|t mit bem ^6nige nac^ ^i^ag mieber-^ 

. gelehrt i^ar, ti^urbe vom ^bel i>erfo(gt/ fobalbe? 

feiner nur (inflc^fig tvurbe* Cr ^9$ in b^u fintgri« 

. e^fit 



Digitized by VjOOQIC 



-i- 129 — 

^tn fRaÖofi, beffen S^otc fi<g ben ^Tuftfibrern 

f{^(o(tert. Srgriinmt bt^€\)vtt W< SBolf , fte folffen 

^ibffmt, liitb £)qaf6( au^Deliefnrt werben. €ite 

)U fecfinfttgen fetibefe b^r !t5ntg ©eftef 6ii)0p<i# 

noiö^fD^ einen fetner ftofofftjfere. 35er JiaWe 

fattm angefangen ju reben, ai4 Siner bcr Sinf^i» 

ret tl^n unferbrad^ j „Öebt un« lieber aac^ hitt^&hf 

ntg, btefen t>erbdf fen ^Q(a<feh mit (eraui^!" Smopa«- 

miD^f^^ (Deiffe^gegennoart bimpfte für bief mal nod^ 

ben @turm/ bad S{o(f (tef au^einanber. Xraurt^ 

taq 9Elfabt^(at^ <in einem, bte 9?euf{abe äberfe^en» 

bell !8urgfen(iet, finnenb; mte mit biefe ^(igeUofe 

Stimmung mobt fäbren n>ärbe. -^ t>a f!urjte efn 

%reoIer mit gefpännfem Siogeri gegen t^n ;(u , itnb 

I* er^^ob jtcfe ein fred^e« ©efd^rep: ,,?fffeber mit 

itm bergefaufjfnen ^oladFcn, ju 95oben ba* bu 

(f e ©cfemefn l'' aölabj^rao berftef iai Senfler unb 

H4 ber tag binunter g^ganglfh mar ; duc^ ben ^bf 

mgifbc^f ^ feit 3«(^^(^wnberten bei^ »eberrfd&er 586&« 

hten^ e(irmärbigeri 6if« 2}om SuhFe( ber Stacht 

gefc^&^t, i^on meiftgen !Dtenern beglettef, mie ein 

Ii$tf(C§euer930rbrec^er, nid^t mie ein betrognet, taiift 

$anbe(ter ^firfl. ~ 9Ser eittnial oergaf# ma^ et 

|l(^<l<e(bil fc|»u(big fe^, barf f1<^ nimmer mebr mun« 

inm vknii t^ bicLanbern bann aU{eft oergelfen. 

(lin eigiier Sanbtäg }ii J(uttenberg fd^i^en 

(tnWäf bod^ bem meit aui^fel^enben 3^i>iefpa(t gmts 

fc§en ben d^ette^gefe^rten beober Vart^epen bauernb 

jttfietterm iEfian bef4)lof einen SReligton^friebeh auf 

XVIII. »4nbc|>. S 



Digitized by CjOOQ|C 



'\ 



e(h unb bttpffid S^tt, tcr t>pn itn^ftfltn, bt^atti 
li^tn 9) 6 lernen, ttoff cinsclncr tt^fd^mrifungcti 
Keffer get^aften miirbc , atf oon ben toünhlmüt^U 
gen S t aft i p f ( n b(tf dtdtgion^gefprdc^ ju ^^ot^p^ 
unb cUt bU uniit^Itgett (SbiRc tiäb Stieben 9on V m« 
bf^ife, SAngiumeaUi €t;®ermattt en 
fiope, !)?emout^# Stanttt u. — !S>ag gtm 
fammte Retd^ tief nadf fo oiel^m befianbenen Utt# 
lietl feinen oerblenbeten @6|^nen 9&letUd^ |u: ,,S^r 
katllronf^en snb ^elcf^^e?/ ij^^I^en unb nit^ 
bttn^ geifi(ii|)ett unb mitlid^tn ^tMbti, i^v foOct 
cttianber nid^tf^m&^n, noc^ verfolgen, fonbet^ 
lieben / n>te SJtüber , benfet ber ®ebot(^e be^ et^os 
beneü Stittnä unfere« ®(auben«. gbt ^rf?en / 
^ttttn, fRxtUv ^nb &tibtt, bte tbr bo^ ^bentma^r 
unter e f n'e r ©eflatt genieffee , »erfolget nid^t bte 
9tte({er unb Untert^anen , fo au^ bm JRelc^e trin^ 
{en f UifFet fle im ^rieben trac^t^n nad^ it^rem @ee^ 
lenf^eU, treu ibttt SSZetnung, treu ber alt f^erge/ 
brockten Sitten ; unb t^r £e(4ner brädet eben fp 
wtniq bie Jtatlt^pKf(^em Sb^^ ^riefier bei^ber ^at» 
tl^epea m^get eure £e^rf ben Surigen ofcn unbun* 
gefrdnft iietfünben/ bie Sertrjge mitbtm Siata 
Itt £ir(^enrat^ fpSen unperfe^t g^anbf^ttbt tper^ 
ben. Aber webt btm, ber bie be^ anberen ®Iau» 
ben^ petf efert , befd^impft pber unterbnidt ; er fqr 
auf cR){g be^ 2Mbtt i^erwiefear' 

fGergUd^nmitbengrofen unb bpc^ftitffriK^fi 
rpfen Vnßrefigungcäbtv porige« Betten nnb k tiekr 



^Digitized 



by Google 



] 



t*' 



(gätti nnh orofer ÜTOinner fiften bteier Sdnbeag^» 
ftfeluf gfetc^ einem uhwfberfle^ttcfeen Souberfprucf^ ; 
itn ^dnben bie Sd^rter, beit ©emöftletn l>ettaU 
t)tn ^af benommen ,ju $aben. 3)dj brtngenbe iSe« 
(ttrfnil ber tRul)t un6 jDtbnurig l^atfe fetbf! auf 
h\tn unbeugfamflen, fd^n>jrmcrifd^f!en Seelen, bte 
ian^tti, nnHiditii^eti ^t&itAt gebüntii, 

din an ft(§ tbehfg beSeufenber ^uf erer Üniafi 
fd^tett juerfl miebet ben inttern ^rieben untetbrec^eit 
jit iboneri* — ^ 9fac§ fo pfefen, burc^ ^^ «geneii 
Untettf^ariekt , 6urd^ ^tn SBruber Vlhtt^t, butd^ 
Me Sßeeterh Stamtlhb unb £abU(<td, burc^i. 
^attlfiai, StaxlhtnSt&ltntn unb ®e,i>rg 
^obii^rab ertftlenen ibemüt^gtin^m , dni fti 
iikliti nttpluhgeheii dntkiüvftn, geläng ti htm Jta^« 
fer Sitebttc^ be|tno(||, fetneit (Sö^'n 9nfo;tmt^ 
tUn, tto^ ber gedingten ^tnrifpelungen ber ^5$ 
nige 9on ^ranfretc^ linb Üni^dm , auf bem %ianU 
ftttfter tage {Uni rSmtfc^en k5ntge tüil)Un in lafTeri; 
(i6* %ibtuat 1 48<i) 9ß ( a b t ^ i a wai §um SBa^^t^ 
f onoente gar nx^i getdbett , fo fcf)n>et fdn Ur » Uir# 
l^n !küvl iV. jttie folc^e SBepfeftfeiuffg be« ^js 
ntgd utib 4t^iirf&tften oon $8 ((^ m e n oetp^tit (^atte* 
S>te Urrdd^e i(! ungemtf r 99[iar e^S)}f^trauett tnbic 
S^eutfc^b^it feine?^ ä)ef!nif unglsh , dtier ^orge t>dr 
feinen ^etfimbungen mit a^^att^ta^/ gegen ben Srieb# 
rt($ düf eben bem tag bits9ttid)^^ilft bringend an« 
gefiu^t dattc , ober Slerac^Cung? SDIabi^Iao na^m 
I M »entgf{enl fo auf , alt t>b ifeettertö bie Urfai^e 
! 3 » 



dby Google 



witt nnh O^at iuffetfl entrüffet t>ii aUtfi^l^tt 
hnb f&txt(t bcS Äihtgrefd^ö , jener Sfubolf^t 
haß StuQni^ ptuptt^ti von ter ^JWj/ befon^ 
hni öJer Äürfg IV, golbne JButfc föV bo^ fiimg^ 
tetc^ ß6^tiieit iDurben tu 6ffenfltc^er SSerfammlünj 

. batgejeg^/^ i)on SWotatieit^ unb Saugen beFrdftigee > 
unb unter fSe;te][|un<) auf brefe t{^euern SSorred^f 
bep bem Äaifer^ bep bem ^abfl^ Jin ben ff(^ur(>i^ 
frn Me bUfclr|!en Ätoflen gefiibr^ bem r'Smifd^en ä6^ 
nifl ber tttel biefer neuen. 2BßtbebeJarrtid& entvw 

' (iert unb in Sstau bep einer SufornwenFunft ein Äunb 
mit hitn tuigarif((en StR^eti^ia^ unb mit bed X6ntg^ 
!8atcr i^Aftmtr t^9n ^olm n)iber ba^ !Keic^ gefc^lof eti« 

^ibet biefe# öjiftber WuJ^e unb tit^ ^rieben^ 
rag iai fli^etfie ©egcngift in WilaiiiUvi ©emut^. 
<g^ gefani bem Äaifer ganj toii^t, ben fc^nelfen 
9(u^bruc§ 'bc^ Sofne^ pb* unb in ben fangfam^ni 
fuffUn sajeg ber Untert^anbfungen }U leiten. 5)iefe 
j6gerten in bte 34«» StBIabiffap; bejlanb auf ei- 
ner genugtl^uenben 6r!fdruitg über bie att «t^erge» 
bva^un §re?)t!etten feiner. "Ärone, infcnberJ(>eit auf 
ber SJetjicfeerung ^ fürberVift nie mejir einen S86lj« 
menWnig oon ben r6mirc^en ^aifer» unb Jtinig^s 
»aljfen au^^ufd^fiegen ^ ftuf ber Äefrepung oon ber 
perfinlic^en ße^enöempfängni^ unb auf ber ?tHfije= 
bung ber bi^b^rigen jbbliegent^eit, ben itaifern auf 
i^ren S?6merjfiflett/ entweber perfJnlid^ ober bur(§ 
abgeorbnete , bte »^eere^folge ju lef(?en# ^be,r biefc 
^ftic^t mit ®elb ju rtfen, ' 



Digitized by VjOOQIC 



~ 135 — 

JBa,n3e berat^fc^tagten ()tet6b;*ber :^aifer unb 
SZBal^lIfiirfhn. Sic bepbcn U^Un gorbetunflen fc^Iu* 
gen fle ab , flauten über bogcgen in^gefammt unb 
jcber ein jMn 2Btabi^faoen einen Stcbcrei auS, wovinh 
f?c erffdrfen: ©er Äqifer ^abe (le auf bengranffur* 
rer Sog wegen bet ^Ufc wiber SJ^att^ia^ unb n>egen 
üf rfi^tebener SRefc^^fc^dlfee entbotlien, aö : wegen 
ÖJerbefTerung be^ SSfinjmefcn^, ,?Cufri(t>tung be^ 
ft^immergeric^t^, unbetne^ förroii^renben Sanbfties 
ben^. 9?ür in ber @ile, nur jufallig fenm fie ju« 
gfeid^ öuc^ ju einer rfcmifc^en Äintg^ma^ mit Umge» 
j^ung beö j{6utgä von iBbl^mtn gefc^rttten, feinet; 
tpeg^ ali 95era4)tung ober juni SCbbruc^e ©einer. — 
SBörbe ba3 jemabl^ »lAer gefc^eVnr fo uneerj6gen 
fte iid) unb i^^re Sffa^jfommen ber rejcfe^gefejmÄfij 
gen ^6n , in brei)ji^rtgem lermm bem hH^mifd^tn 
Ä6ni9e fünf bwnbert 'ÜBorf I6e^jgett ®o{be« ju be.- 
{atilen. — 9ß(«bt^Iao ferdgte al^banjt ju ^rog 
einen ®egenrcDer* , womit er ftc^ b^burc^ befriebu 
get erfidrte (i6* S"np MJ^)* , S^w^r 9Jerem swu 
fc^en9}6(^men, f))o(en unb Ungarn n)enb<leftc|) nun 
alfp , baf <ie fBeberrfd^er ber teDben erjleren, g5a# 
f er unb ®o|[>n ^ wtber fSlütilfiai {ufammenrraten. 

jObgieic^ ba^ !»eic^ ber ffjec^en fei( jenem 
SReligion^frf eben enbrtc^ innerer 9iul)e genof , R^ien 
ei bo^, wte^eiit »er^ingniß, baf QUIabj^rat^en 
fein bortiger Vaftnt\)alt clfo oerfeibet werbeft foUti, 
baf er e^ auf immer rerliepe. @e(b(l in ben Tlnif 
gaben feinet ^pfftaate^ befc^r4nft, jurudPjefe^t in 



Digitized byCjOOQlC 



\mtt ^uferen 'SBdt^e uttb flK^nj/ bit <)PmfdR< «fSfeff 
j>en mb €erb^^ertf(^cr tntUbrtn linntn , btc ju 
pctnad^I^f Igen aber, ein 9fann n>tf 9B(obt^(at> nie 
Klagen barf, — fttVtt tt an bie Iptinbe M Änfin» 
nen , ikine (S\^tinftt bui^ ^tne geringe, 8?ifinani 
ben .brucfenbe Sfufla^e auf b^^ iBier ju <t))ib^' 
unb felbjl bag »urbe abgffd&Iagrn, unb ettegte aufi 
tut)rertrc|)e 33emegiittgen. 3uUft entbe^te matt fp< 
gar einen weuc^elniirberifc^cn ^ni(^ia% wiber brit 
£6nig. 3n>ar würben bie $:l}cilnel^mer ^ingeric^te^ 
ßUx »erborgen Hieb bet,bHi^ n>ab^rc^ein(tc|e üu 
'beber, |)erjog |)etnrtc|) oon 9RÄnflcrber^/ 
J»? a ( b 1 * n>irm(ler «itbinger, oor Äurjein ^nrc^ 
eine ei*oerbrnbung üu 2Bla b i ^ I a » gefnupff unb 
barum ber |>pfF|tuttg opjf , ibn §u fiberl^ben. Aber 
iDie oon bey unfic^tbaren SBolfenb^n^ ber Berget« 
tung ergriffen, ftütb tt noc^in biefem ijabre (1490) 
jt6 3a]{^e vor Sä3(abiä(ao o^e rccj^tmäfTigen @rben. 

Sfi bemfelben 3«^« gab ein anbet«r XobcdfaB 
^beri^errf<^afiSB(abi«rao*, ber fein 186binett 
nic^t einmal in £)tbnung ju (galten oetmoc^te# un« 
tmartete Vn^breitung* S6nig SJZattbiaf , be? 
nun f<^on feit bti^naijt einem 93iertelial^r^unbert 
bie €ie(^n oerwirrte, Febrte oon Jöftn, wo bie 
SBurjeln feiner Seben^f raft burc^ ®iil^t unb ^eb^r 
benagt miAtn, Qtfd)n>i^t , gr^mlicb/ im bumpfen 
SBorgefüble ber Vufl6rung tiac^ SBien iurjicf. f&hi 
fe Sorjetcl^en geUiteten il^n. €0 toie na4^ber an 
feinem |;obe^tage alle bie ibmn bei f(nigli4ien 



dby Google 



i^lof Süxitta, feine SieMiitse ftatficitr fo woUtt 
man dfftitfn ^abtn^ baf bit et^^wimt bttStabtn, 
' M ffptothtfc^rn ®efc|red^tö %b}et(i|eri# X)fen, 
ten ({o(}en $6nifl^f!( oerliefTen, mit fd^oubet^aftcm 
®cfrid[){f @tu|}{metiTen6tirg jueUenb, n)o 
ibie &tabtt in Äinlfler^nb. — «u< bebten S^en 
mt^üt^atin'en oon^'.pt'tebrab ttnbber ntd^ 
polieanffd^en f&tattif tinbttlpi, xulfttcUt 
feine Suneigung um fo etgenflnniger auf bem auf« 
fere|>Ii(^en ®obne 3 of^ann Sot d t n, beit i^tm 
fd^hntn, lipc^gefinnten,. unmtberfie(^ttd^en ÜbniQ tv 
nie unj<n:tf<6e (Sbelfrau '^j geboren ^atu* Jge unge^ 
miftt er feinef eigenen ®rp$patcr^, jegetptffcr aber 
butdff ©cifl uttb 3ßuti^ er fetner f6ntg(td^h 9)7ac^lf 
ppfffpinment^eU mar, ie m^^t bxt •punpaben 9[(^ 
le^ nur @i(^ @elbft {u ban(e|t hatten, befto 
ftc^erer l^offte tt btefem naturltd^en ®0^n bte 9?ac§> 
fpfge in feinen jirpnen fujutpenben. ®(ei^et g(e« 
tfeit ber Geburt ^attt meber bem 90ieber(^rfief(er 
^laubiti^^ npd^bemgrpfen So nf{ an t in, np4) 
bem jt<iifer 9t rnu(f, ntc^t ®enfertc|) unb^l^e« 
p b e r i (^/ npd^ birn VISin be$ grpf en Sarf, <S a r ( |i 
anartea, nid^t Sattttt unb ^illftlpfi btn 
Eroberet, ni^t pjlanfrtb nitb 3uan, SSa^ 
ler be^ 33ater(anbe4, — fiod^ i^einricl^en Ppn 
Xraflamarq ge))tnbf rt , bte m^ej^tigfien S^^ronen 
j^ii ^efieigen, unb t^rcn 9tu(im bi« an bit (Sterne 



^ 8la(( anber«/ 3R:aria JIreM, bei IBiirge?fiietftet?i 



Digitized byCjOOQlC 



— 156 — * 

SU bttittni — 9Bie Wteer }}aiü rt nld^ HRüts 
t^iai gerieft, büf btp btm ^euratl^^ «^ Vntrage ntif 
5D3Iabt^(a9^ €^wifitVf ber pelnttc^cn «^biDig/ bef? 
fett n>f r oben gebadet, er fp rau|^ ber geringen Vbf unft 
gemobnt n>orben ! 3uo6rberfi n>^üte er an 3^(^<^mi 
feine ffltd^tt auf bie abgerfff'fnen b 6 (>m I f (^ e h 9ttt 
Unxtid)^, ben ^rtebenmttr^h m\tW&iahiilan> 
fütüibtt übertragene unb il^m baburc^ eine etgene 
SRad^e bcgrunben. S>a^ ^almfefl ju 9Qien bege- 
l^enb, bötte 2J?a«t)ta« fecfe« ©tunben i« ®ptte^bfen(l 
|ugebra4)t, barauf bem pdbf{li4)'en Segaten/ unb 
beni 9$ot9f4)after Sienebig^ Vubttnj gejgeben. Sßon 
ber langen-gafle angegriffen, flagre er fiber®(^tt»im 
bei I unb ba — ob^ltid^ t6 fc^on ITOittag , bte Ä69 
ntgtnn pom Xtr4)enbefuc^e bpcf) npc^^ ni(|)t jurttd 
»ar, fpberte er einen Sm^<f» ^^ limmerer feß(e 
tl^m itt^tn ppr, aber alte^ faftM unb boO ^iuU 
ntf. S)arpb erjArnte ftc^ ber ^6ntg alfp, baf ibn, 
tt>u etnfl aul d^nlic^em geringem %n(af, 9?eroa 
unb © a r e n f i n i a n , j^er @(^!ag btxü^ttt. — 
S>a (ag b^ ®en)a(tige ^ ber Sefurc^tete, im gam 
Jen jtbrper ppn unnennbaren ®efü^(rn grpeititgl, 
in heftigem Xpbe^fampf ^ unperm6genb einen Zaut 
üpn fi(^ zugeben , ül^ ben ©e^merjen^ruf : — 
//'^•JP f ^öp ! 3efa^ !" in i^eftigen 3itcfungen / oft 
n>te ein Ptrrounbeter £6n7e bruKenb, bie VUgen fiart: 
unb fiirc|)t erlief auf bie S{6niginn unb ben geliebten 
6o^n geheftet. 6id^tbar aber Häti frud^tto« n>ar 
fein gemaUfame^ SB^fireben, in be^ Stetc^c^ unb 
icineij *^erien^ t|ruer((en Vng€(egen|}dten nfii^ np4^ 



,y Google 



[9 



m\it fc^mÄ« taSotfe ju ben oerfamimlKn ®tt^ 
ju fprccftcn. *- Aaum wtflanb man au* fernen t>ef« 
tiflcn QJcweguwflen 3ei4)en ber Steur» unb ba| @r# 
*^erl^terntebcn feinen erfonnt^, ft^ mit feinent imf 
jien Sfid^ter befd[)dft}geV — Srt mfc^ieb (J^arbicn 
Oag^ SWorgen^ (|5: Äpri« 1490). in ber ^Ke ber 
QÄann^frdft, im fielen unb »ietitffjlen Sa^ite. ©ei^ 
feinem SAnfjcij^cnten (^dtte er Ungarn gemaiefd 
be(jerrfc|)t 1 be^ b e u t fc^ e n unb be« p ^ m a n i- 
f c^ e n Äftifer^ unb ble Xbronen bcr S^B^^one 

ii? 55 6 j)men unb froren erfc&iSttert. 

■ \ -^ . 

Sn frld^ erflrelfenben SJeDfpii fen ma|ine( bi« 
JGorfic^t ben Uebetmutb ber ®ema{ttgen^e^ Unbe? 
flanbe^ aOer @rbengr6^e , tr6(iet bi^ JUngÜucflif 
d^en burcl) mojfcfl4etfc|)e ®erid^t*fjenen ber oft unb 
(^ng j^gernben ; aber nie fc^Iummernben 93 er« 
g e 1 1 u n g. @je erl)ebt bie Unterbriicf te^ burd^ bte 
Betrachtung , bo# Unnatürlic|)eö nie baurc unb' 
in tem SReere ber Söegeben^elten ] mt ber ©e« 
m^ffer^ onemabi eine (gbbe folge auf iie reifenbe 
S I u t ]>. l)te S^ter 6el6(l jagbaft aSergetTknben t%4' 
tti fte empor bürd^ bie {Befd^auung be^ unfebtbaren 
@iege^ leiel ® e i |l e S u n b !)9; u tb ^ miber pfiff 
fige, 9on Seinbe^fe(^[ern trunfene Ueberma<$(* 
©tebefc^dmtbte, tt?e{c^e oor bem Strange be^ Vugem 
W<ii in abg6(ttf(^er <3rgebung uicbier^tDorfen^niir 
i^tt 3nt unt>eränber{ic^ mahnen r m^^rtnb ^Ke 
Sa^ri^unberce mit il^ren i^eroen unb ^ifcln (ioffi 
hinunter gegangen fin^ unb bie o9 ®efat;ren ^ximu 



dby Google 



- »3« - 

fktttrt, htntn (M XqM ber ®(§(ii<^Mn uubbeffen 
|tt; srf4^metgrn , bf n Ifrt gtofe unb gtt|c Sifar 
«(tarb>berSBetii,mte in %(e;anberitf tn^Dtt» 
]|^ 9 ^tin eecin au^ SBÜtibei^^p, an Xficobort^ 
ein Slfd^foi^f^ in ifiartc^ unb VttHü gi(^fr 
Srutfc^fag , an metnr aM ctpnn SHtfenb tinipärbt^ 
get unb mdrbiget S^farn bte (Ott .^ unb .^abfuc^e 
iüdeUoff r ^xitotianit, it0^t ®rtUea tote 
an S>poni$ unb SBaiaift^, rtn fa{(enber SBlu« 
mtntopf , tim iltint 9&tüt , tin^t^ltfttt» m|e in 
tiepolp, ®tacomu}io®foriaunb^tc^? 
f 0, ober ein paar fd^hc^te iti^tn, toie an bcm 
jlatfcn ^6ntge SR a 1 1 b i ^ ^ ^^unnDabi Sorotn , 
rti; f4ineire^ @.nbe jumac^en bim^eicf^enbgrwcrenilnb! 

if^dttc 9Q ( a b t g ( a t> bcn (Sd^arfilnn vnb bt( 
ftf ^flrr(t(^(d( gcbabt , mit ben mibrigcn Umfi^ben 
(o (angeju rapttuHre n , bi^ a ^att^iai bnr{|i 
innere unb äuferc ®efabr^n genugfatn umHtidtf 
pbcr bii ber aUe^eit ftegrcicbr t^b ben überlegenen 
!fifebenbiib(er ppn feiner ^elbenbabn abgerufen b4<s 
^e , feiner £dnbcr Oefqninttfraft aber bi^ gu btefeni 
wtcl^tigen SRonmi ungefc^oH^d^C auftufparen ^ bann 
rafd^ , mit gatticr ^adft bie £ <) u f i ^ e 9 , SS i ^' 
r e n , ®d^Ufitn mieber jv ne|>|neh , unb ben gan« 
}en 9?ad^(a^ bti geföt4>(ceen tpbren gebiet^ertfd^ 
an}iifpre4)en^ ipe(4ie 9ßprgenr6ibe M ®{udä n>i(e 
benSagellonen nid^t angebrochen ? -r- Unb.bep^ 
|io4>; e^ geffl^al^I -* ^berwie fon(i oern^aifle SA(« 
fer t^?e Vugen auf bif ®r6f ten itnb Scjffn iri^t{> 



Digitized by VjOOQIC 



i 



-r Ig» ^ 

Xhct , nnb imt mitunttv ftetr Sefird^ung» fqnbem 
i^otjägUd^ bem. fe(?rn äSerdrauitn M> feit ^aU 
1 1^ I a l| i^mriritt loitber fri^ijer atbmenbin VrifioftUf 
|tenlrp|el fiuf fe|n€ 64)n)4c|ct aitf Uintn &Uin* 
mutifl *) — S>üfnm ilith au^ btt aUiuUid^tt 
QSeute ntd^t bm ®e^(ed^f e 3 a S < H o < t M }m(pf 
itiabi bjen Kugntblttf i^crfittmenb^ ^oH^^t' ^^* 
9 a r n uQlr 9S^6bmcnt?ttfn 9tf t<| gm^trintgett^ 
ftc^ unf^^ts beut! tinbete , bte notbtpenbtge SDI { f« 
tclmac^t gmtfc^en bem Sforbcitr X)(i unb 9Bei|t 
|u brfefitgen« S^cpbe (e|tefe Sitomn f^tntnWla» 
biilai»tn unb SubtDigen nur auf einige/ un« 
tuboeUe i^aifriebentc gelteben« um i^tm fRatimm 
hai 93cbiirfnif u^t fäblbat ju inad^en, baf b c y 
ftc erbalte, ber ibi^e groge SSeflimmung juerft unb 
feurig geffif^ft. iBepbe führte ber nMtvjt^Uil^tfSftaf ü 
milii^nbfmtfübibui^iif^tn Staiftvitümmin. 

flti^t weniger aU Pitt ^ärjlen betparben ft(§ 
um ^Qtfflai jtrone* -^ Sein une^elio^ef @9^n 
Sobötttt €proin, ^ berr>mtfcl^**nJs9Äap 
miliün, unferSßlabii^IaounbSerbittanb 



^) 9ttef bocb r<^r(b ein gewaUiger" X)ligard(e foite: 
^,(Sinen£inigKaf( un^mablen, ben 9Btr nnge^aff 
hfjf btnpmtii befttiii)ie(eti burfcit/' rr 



Qigitized byCj-OOQlC 



— 140 r- 

ten flitaptl, im 9?ai^men frtitn t^ttt, ber Xi» 

ntginn SBittiDe 9) c a 1 1 1 1« — 3 ^ ll <^ n n € o r 9 1 n 

l^otlt bie aScrbtenfie utA bttngcnbe (impft\flunQ Uv 

>neä 93aeer^v feinen Qd^a^, ben SBefi| me(;^rerer 

iD^eigen ^läf^t , bütuHttt fel^ft b(t^ (6nt5ltc^r 

C(!^lof jo jDfen üitb 9BtfT^9>^<K^/ n>o ^^^ ^ ^i* 

(Ige Jtronf , enbttd^ (n>ie er mnigfleni w&^ntt 

unb n^aJ be(^ tumuieuarifc^n 3Qab(en f(^on fo oift 

ben 3(ulif£^(ag gab) b<i^ pon 9J;atr||ta« $u btefem 

, Si^ecte. grofentbcü^ afauftt |> e e r ffir ftcfe« — 

Snidf i tn 1 1 tiittf!ü|te ft(^ aufbte sn>tf(^cn Ungarn 

unb £)ef}(mi4)* fett 1403 beflebenbe erbetnigung, 

r.-SOiabi^fat» auf feine 9b(?amniung Dcn ber Sufem» 

burgtfc^en (Sllfafsetb uttb burc^ biefe Don ben Vrpa« 

: ben^ — auf ba^ ti^oi babixt^ anfleborne ^cd^vlgvt^t, 

Wf bk w^iiitn 9ivtt\ftUt brr Oereintgung, 

be^ber 9Zet4)e, unb«t>ie bicfe^ ber etngtge SUeg 

f«D/ bie auf bie Srcberung ©(felefieniS, SW^b' 

ren^ unb ber &auf(| aufgen>enbeten , betrac|)ts 

liefen Sofien n>teber bcteingubringen, ba tonfl, ju« 

folge be^ grteben^f(^(upe^ biefe IRebcnlditber roieber 

^an fSb^mn iutüihmtntn n>iiiben, ~ gerbt» 

nanbDon 9?eapel fd^ien mebi: einen gluctlic^en 

]<di ernfibaften 33erfu(^ »agfn {u n?ollen# ben um 

garifc|}en £b<^^n fAner £oc^ter fortjuer^aUeif , ben 

fte bi^^er mit 3Jt<itt1fi(ii getb^tU ^atte. 



3)fe Ä6ntgtnn mttm ajeafrt| , bie fd&ont^p^ 
|)et deftig unb anauf^6rlic^ inSSiaüt^ia^ gebrungen, 



Digitized byCjOOQlC- 



— 141. -r- 

4^t auf feinen tohtifaU hn «wne ^u fd^m f ) 

itMt nun mit allen ^tron6en>er^ern tt^ Uneerbanb« 

tung. <Si Itu^ttü il^ttn SBiinfc^en (ein guter €tetn 

batau j (^eroor , baf Qffaf imiHan in feinem }^hfiu 

d^en/ aber au^meid^enben 9Inttportfd^reiben , fitt 

SJlntttt mnntt. — ^iiU jenet , feiner äÖürbe ^ 

bcr ©itfen^ b.e« Urt|felW bet SBelt fo oft wtgeffen* 

bc, Weyanbft VL bie breftfad^ Stowt ?weu S<^fftt 

ftülfit auf fein l^aupt gefegt,* mer mtf, ob er 

ntd^t einer Seibenfc^ft , bit JBtattif mit jener 

Vtoffa f ^^^ibrar ©tratonice > gutta ■ 

unb '^au^a gemein ge^bt ^ (laben fo^eint , 

SBat^n gemaclit unb f6 3^$ann /iForoin mit feiner 

Stiefmutter ben tl^ron .befii<gen 1^^ ? -— ^ai 

ttebetflefär f!e gefd^alS^. SEBIabtJlao oerlobfe unb «er« 

mibltt fli^ mit idr ^ ooKjpa I><t^ !8et>Idger unb Tief 

bann biefe (Sl^t oim eben bem Wefonber fiirunjgiit= 

Kfl erKdrem 

Srm 15. ateao i4$o berief bef »ifd^of Urba.n 
t^on ^rlau, Um in Srmangtung eine« ^alatfnl 
bie 9teic^tft^ermetfttiig utib bie Leitung bti bebenlfri^ 



*) ^ßUtiixai Utte biefei l^rem Sruber (rem ^txm 
9en (Ealabrieii (iltrr gefragt: Optat domia« regi. 

jia per n65 efiPici , ut poit oostrum öbitttm nobis 
iü regfio suece^at» qaod a nobis conttnaii «oipi- 
<tiis et laehryini« e^t juxgüs exigere coriatur, quoä, 
tamen'nequlmiis» etiamsi omni itudio coaaremnc 
tfffitere« 



Digitized byVj 005 IC 



— i4« -* 

ä^^B^Stfdi&fM M^tta^tri wat, iU gteid^g^ 
H&nbe auf bM ^(tfter «ßa^lfer». . eüp1)an 25 df* 

fd^äffen* iXdum mm? fter Sfetc^^totg ^({fnft , ali 
j«r 93rrgr6fferttnd frit Z^cttbfrrutig unb Innr tW fJJar« 
i^WWd tittIge ®tofe ^ für fESTabt^Ia t> # 
jAngeren S3rttber> bün po^tttff<|ieR ^rtnjett 3 » |^ a a it 
t(tbt(c|ft crffiictfn. — »efd^hutiijung betOßol^Y 
fclirn bal etsitge airfmf ti^ibi^ noc^ gr^ffte^ Uttf 
]|)et(, iHber barän ^inberte bie Serfpdtung bcr frod^ 
tifc^ ^ f]UnH>Rtfd^eh Sc&nbe ihti ^mi oeir ^Tttras 
na, btd S)cfpot(ROOita$ornt^n , beij «^Ärspa^ £f>tenj 

' Ü)(al ooit ®9rmi(ti uttb Ut %\^^H ^tginmtb 
»dn ^ia^flxt^ni bic 9ön 7000 Sleute^n Bigleitef ; 
fangfam jut SBa|(I $<ran^g^n. Sodann Vii 

' httd^t »an Uitm^tüfti^ gcrufeft ; nij^ei;» fld^ beii 
unganfcl^en ®tdnien tfttt emem polmfc^eii ^&eere> 
ba^ 9?d|^mttc^e t^at von ber md^rtfc^en (Seite fein 
l^ruber 9Brabt^(ai^, inbeffett bet ^^erjpg ^0» 
l^a n A € or 1 it fk^ gMc^afii^ fn Sirfaffung fe|/ 
fe# tt^ntit unb tt^ren ^n^^gern j« bejfgWem '37ue 
92 a ; t m 1 1 1 a n festen , ber ®ere):^etgfet( feiner 
6ad^ 9ef tiHTuenb # bcn^tt^ang abroarf^A S^iöbUen; 

li^elic ttm bie bem Steid^ iwn S^n^ti uiib ftüft 
fftt pl6|lt(6 brotienben ®efa^t(n aufjufraUett, ä(^ 
ti^re SBal^I gegen bei| SSoxwutf ber ^art^reDlic^rde^ 
i^ ficl^rn/ fingen bie oerfammeleen ©t^nb^ mit tp 
net fangen ^(ififUng ber »erfc^iebenen Vnfprdc^e am 



Digitized by VjOOQIC 



— 143 — 

ttilftctib Me Snetjleit fc^on 9or|ittteih ffitODtabi^IAi^ 
Bcmonncn toürcn. S>crtnttJDefienet(|^}n)tfcl^n SRat» 

ke för eine, tfe Sfea^ilfrep^ett bcft^rdnfcnSr QJigen^ 
iiiäc|)ttgP(tt be^ »erjfD^ehcn £6ntgtf erHArt, ber 
tllii fo mniitv ^tinti UnnU^ M i^n nur n^ntge 
iiitgiirtfclie ®rofe genehmigt Ifitttn; itm ^o^ann 
dvtifn,^»^ btt fOtahgd tl^^li^ti i3Antt, »a$r^ 
fc^einltcf^ mc^r Ute SJeforgni? entgegen , &of er üii • 
^efitgfdt tt^b @igeftgen)«K feinem 9iäin nic^t um 
äbti(t4i ftt>etben m64)ee. — :St^rt fachte man bd^tt 
t>oif «Ikhi juftfebert }il fleßeit , ünb botb ^^ fS«^ 
bi^n 4it}eti(id^t duf btt uttgavtfd^e i^rone , bie 9tbfrei 
tang tfpn SBt)^nien> fttoatien uttb .6(dtoiiien mit 
bem £6t!fg^trtet. S)a$ bieNbepben 9)ttibei? 9Bro^«;( 
tM unb Sodann Vtbrec^t fi# # frdfKt pber fpdWr> 
gücCic^ t)etg(et(|ien »firbett ^ burfle man töo^l «ob 
mdfe^en, unb fomtte fobünn gegvn 99a|tintHait 
it6tbigen JaU^ bie t^eteinigeen Straften Ungarn^ # 
f6bim(tni unb ^tlfUni aufbteeben. 

Sa erfd^flH bet Stuf, Sftititniii^n iaht H^j te 
ittt^iet (Sntr^itung über biefej (|i($f{ ^rtl^e^if^e 
Serfabren , mit betii pMnifd^en ^^^injen Sob^ttn 
^tbtt^t ;ur Eroberung unb Xl^eilung ^ungornl 
0hrbUttbett. Sin panifc^er (Sc^MdFen ergrif bie Ser^ 
fomnKung / unb man fmang Spbann d^proin eiiigfl 
|ttr «b^tretung einiger ffttid^dfltiftt ^ »enigflen« 
gegen ben erflen Vnfatl. 6nhli4 langten bie ringfl 
ermarteten Sitpatm, @(appnierr Sarmaticr uqb 



I • DigitizedbyVjOQQlC 



^ 144 ~ 

3^o$nitv <tit. (Simflc niruirlicj^e 93erf»cf)c JSoiMnfll 
Sormn^, bcefe^di^e jugciptithenrUnbÜfeti^urc^F 
lU^crrumplung mfd}uitt(^men / roifglucE (ert gattiltc^f 
mh ^rfc^Ieunrgten nur bte SJoUrnhins M SOa^fge/ 
fd^^f^el •*- (^ rourbe ^ufd^ ^^om^romif in bie ^a» 
b<<St.ep(|un^3apj|>Ua, Srbgtafcn m ber 3tp# 
np}f {Dterwefer^ j|t jOeperwjd^. untre ^r Sä«^ ftc» 
tegt. il?uit wüi bev ^u^gang nifnmftrind^f itotiftU 
l^aft, ben 3 apolpa jöaroott 9Q(abt^(at^ er^ 
tan ft. Sn einer, |u .^rag <fm @amflag be^()ei« 
ligeli (^tani^laiid (8* 9»fll|^) 1490 Iri t6(|mtrd^e^ 
6prad^e«ttu^efleWert Urfu^^be cerfid^erte SHJ l ä b i (?• 
1^.9 Ifn Sa(/e feiner 0eIangung }Uic ungdtrtfc^eit 
Ärone.^ t>m ©rafen bit <gd^{6f er wtib gÄ<it:flfIedtai 
Subtau tinb ^ubfetti ; ben erblichen S^e|!$ ber brev* 
jcj^ert an bie.Ärone^oren >etpfjSnbeten 3ipferß5bU/ 
enblt^ bie 93e(idt(tgung^ bet ^anbfclitft^reilifiet 
färit)n unb feinen @obn/ unb ji9ar oITe^ biefe^ 
nce|).im erflen S^(^e feiner (^r^ebuogatif ben ungo^; 
tif^ien t\)i&n. 3n>ar blieb ber @rf0ilg wtit ifinltvttni 
SSerfpred^en ; benA BapoWa erlieft anfangt ^(bert 
19^ ^wtmbtx 1490) 9ttt bfe f(ntglic^e ^wiQiguttgi 
ium n)eitereit ^fanbgenuf be^ , i(m PpA 3V4t(()i4# 
9erfc^(tebenen ®c|)(Dfe< unb ber (Sfabt Xr^tfc^in/ 
{if)b enblic^ (2g, $ebr. 1493) bai n>ir((ic^e Srbei^ 
Stntlfum ^berfelben ; — übet ^BiläbWa^ tfatu gfci^ 
, »0^1 baburcfe feilten awecf erret(§t. ~ imtlidll 
I prolUimirte ^^Po^C^^.^^n ^6nig oon f86(^men jum ' 
\ 97acl^fo(ger 9Ratl^ia^ unb (ie^ fog(etc^ bo^ u|iter 
feinen SSefe^^en (te^ienbe ^i\i^i\)\n i %^x}^^\\ii \t\i 



d byCoogle 



. — 145 * — ^ 

btri ungarifd^^n (St&nben ||u(btgen. S)t€fe p[6^(tc^e' 
SZBenbung unb t^orjugUd^ Uv SBanfermut() be^ ^er « 
tt^/ auf ba* S^J^ann domn feine griffen ^off* 
nuitgen baute ^ tteffen btn ^nnjen fit feine pnfbrß 
li<!^t &d}aiftHf^t(^Uii. 3rt ber erffen ajeflfirjung 
«tgtiff er/ btn 9leid|)%fe|en juwibet/ mit SCnges 
It&tigeti unb 6d^£$en bie Slitc|t gen Xtoattn. S)a« 
.t^DVp unb JKinpfl ereilten i(^n in ber ®egenb von 
SBeiff^biirg. Kuf feine 2Beiflerung mit i^nen na^ 
qjefl jurfidjufeliten # entfpiinn fi£& ein blutige^ ©e« 
fec^t/ n)orau^ nur er allein nac^ ©(aDonien ent; 
, firni. ^reubig »urbe auf bte '9?ad^ric§t.biefe^ @ie^ 
ge^ 9B ( a b i ^ l a D jum red^tmäffig era>a^ten ^6« 
tiig t>on Ungarn^au^gerüfen / unb eine ©efanbfc^aft 
niit biefer !9?ac|>rid^t na<^ 2S6^men abgeorbnet. 

•®ie itaf i\}n, ah Ungarn«' ®rdnjen> in fei»^ 
iiem Sager ju garfa^iba. — ©eine« J^eiffejteri 
SBunfc^e« gen>^|^rt / nun auc^ bte ^m1^tt Srone auf 
frtn ^anpt ju fe^en r fo wenig wurbeoott er oud^ 
bte b6^mifd[)e bi^t^er behauptet l^atte , unterfc^rie(^ 
Sffilabiilot^ (si.SwfD ^49^) ^^nt 2Sebenfch bie i^m 
J^otgefegte, bie Wniglic^e 1Bta(!^tt>6il!ommzn))tit fo^ 
fd^mii^lic^ bef4)rdnfenbe, ntit feinem Qxbu^tt gan^ 
unoertriglici^ejfapitulätion; //«ße opm Ä^Jnig 3Rat» 
t^rJ'a« eingebogenen ®utcr fottten junirf gefleUt , unb 
bie au«gefc|)riebenen ©c|)qjungen »ieber aufge(|o? 
ben , au^ bie aSeränferung met^retcr Jtrongüter»/ 
irefcfee bte@tdttbe nac^ SWatt()ta« XoU , jur Untere 

XYIII. aSdnbc^^ JS 



DigitizedbyCjOOQlC ' 



— 146 — 

^altunditi'^tmi vorgenommen ^aücitr gene^mfgf^ 
gjtait])xaift(kft90Üt Serfägungen al^üit^a^U^tuu 
tungenatgefieKtioerben. S)te roid^tigflen mUt(4rif(^it 
9Burl>enm&cennuranetn9eborne ^^ungarn {ii oerlct«, 
jj^en/unbiinm^t nur^ungatniu Statte ^u {itf. 
I^en. Q\)^i\fttn, @d^Ie|len,S(mfi^unb bte@roberiHt# 
. gen in ßejlerretd^, ©te^er, Äatnften unb Six<m fofUm 
bep bet ^toni oerbletben , unb tm %aUt ber 9Bie*. 
bereml6rung bie bafüt erl^aUenen @itmmen von bett 
$ronben>abrern tn (Smpfang genommen unb |um 
9ffu|en be^ Sleid^e^ oerwenbet n^eirben %u 

9?acl^bem btefe JlapUuraHon oott SEQfabi^Ia» 
befcpworen unb geferttgct tpar, fiil[irtfn bte unga^. 
irifc^en 9(bgeorbne(en ben neuen Jt6nig jur gemifin« 
lt(|)en^r6nung^(labt, @eü((toeiffcnburg« Qwf mtU 
Iidi)en 93oUjie^ung berfelben ft\fite ein mefent(id^f<^ 
@rforbejrnif : -^ bie (zeitige ^rone, — bennlBItf« 
fegt ab i ber gjeib6bn(ic^e tfufbetoall^rung^ort bira 
felben mar, miegefagt, in S^tiaan €oroin^ i>int 
ben. — Smar }fatu mqn pc^ in einem i^nli^n 
^aVt , bep feinem unglucflidS^er^ £)^im 9Q(abt^(ao,^ 
ber auf.bem ^au^tt bti j^eifigen @tep^an^ ru(^en« 
ben ^rone bebient, aber oiele Ungarn b<ittm barob^ 
a(^ einer b6fen 93orbebeutung , bebenfti^ bie Jtbpfe 
gefd^uttelt, unb glaubten nac^(yer i|^re SIbnbungen 
an bem fd^n^urgen Sage 9on S a r n a beftattiget -^ 
ftnbem @o ^teU man e^ nicf^t ratbfambtefem^SBep« 
fpicleju fo(gtn, unb botl|^ :S4>|)ana (Soiwin.fur bie 
ttttllieferung ber Jtrone unb ^eic^^^fc^l&f er bte Sliicf^ 



DigitizedbyCiOOglC 



^ 147 — 

l^etruttg feinet: ringej^a^nen 9ittt. Sojfattit Coü^ 
otn, iu fc^toad^^ umfId^berl6nt9tid^(!;tUeberma(§e 
SU ertoedren, (rfa(^I feinem ed^lo^ltauptmann bit 
i^rone (^etaujjugel&en unb (ei^e(e SEBIaJbi<(aeen btc 
i^Ibigung« 

Vbtt nec^ »ötreri jn)ep n>ic|tt8e Stwnhttottbtt^ 
tnttotbtt in ®äte »bet mit ben SQoffen tnbct^anb 
|iit Vnerfennung biefer SB&cl^l §tt bringen. 3n>at 
gl äcf (e e^ 9B(abi$laoen^ feinen IBniber S b <) n n % I> 
b r e (g t bep einer perfinlic^en 3ufammenrunft in 
9le(l 3ur Kädfebr nac^ ^o(en jubereben, abcrnid^l 
fo leict^t oergnb SS a f i m i 1 1 a n fttn tpo\ftb€tv^Us 

Wt einem n)oirgerfi(!eten .^eere jü Juf unb 
(u 9ferb erfcbien er im Vuaufi oor 9B i e n , oot« 
terfamfi bie !8urg feiner Sßittv mieber |u tt9i 
&erm .— JBep ber Stimmung ber 933iener^ in 
denen ficb tibtlic^er ^af gegen ibre bi£^bei^igen Un^ 
te;rbriScfer unb bie a(te Siebe ju tbren angeboffrnen 
(Srbberren ungef{iim ^uferten, fanb e< ber ungari« 
fd^e (SMt^altn in £)efierrei<§ ®raf &Up^an 9Qn 
S a p 1 p a rdtblic^er^ Sßien ju oer(df]|en » gletcbmobi 
aber ber jurücfgelaffenen S}efa$ungbie ffavtnidiiftt 
Sertl^eibigung ju empfeb(en. Xr0|lg wiefcn bie Um 
garn bie Sfuff^berungen jurAcf; SRofimiKan lief 
fo^in bie Saufgr&ben crif nen , unb feine e^nt 
flSurg bef4)iefen. £)a tt>aren bie gereijten Sßiener 
nic^t I&nger melj^r iutüSiu^aUtn , ^ im müt^ttü 



Digitized byCjQOQlC 



htn ^luflttüfk et6ffncrcn fte (ben22. ?tugO ben ?8^eV 
(agetem btc tl^ore , (iiirmten mit i|)nen gemein* 
Ic^aftltc^ auf btc latfetlic^e 93iurg unb jmangen eitb; 
lid^ btc Ungarn, nac^ meisteren ^^eftigen «ngrifffR 
unb vSivociftlttt ©egenroel&r, uneer ber etnstgcn 
JBebtngung t^te^ Sebcn^ jut Uebergäbe. SSon aUeii 
&e'ttttt fämmetten ftc^ nun ©treitcr unlet ^a[xmU 
lian, — balb ftel^aud^ hai fefle Ätoperncuf 
bürg unb bie Ungarn im @c^(of e ber attjett getreuem 
9?eufiabt mürben burd^ eine ^inreic^enbe f&efof 
fung ber @labt im 3aum gel^altett* ^m 4« £>ttih 
ber jog 9Ra;tmt(ian von SOi'itn, unb mu(}erte 
fein au^erlefene^r gegen 18^000 !)U7ann (!arfe^ i^eer 
an Ungarn^ ©renjen. ^er (Sieg folgte feinen ^äf|# 
nem <Steinamanger, SQefprtm unb me]^ 
rere fefle Mßlk^t öffneten o|>rie, eber nad^ furjem 
SBiber(lanbe ibre Zifott, unb fci^on am 19* 3)eieratf 
ber fam er mit feinem ganjen ^eere vor @tu|i(i 
mcif enburg^ 2)te SSoril^bte ivurben im erfieit 
einlaufe burd^. bif 93jor^ut be^ tapfern ©tallmeifier^, 
3<>t><)An^l^C<c^ genommen, fein @ef^u| brac^tl 
'bai ber 93e{agerten balb jum @c^n>eigen; S)te @taU 
»urbe gefiiirmt r unb noc^ am nimlic^en S^age if^itU 
S^ajimiilian feinen Stnjug, inbeffen fid^iaä ^ttt\ 
auf ben näd^figelegenen gelbem lagerte. dS m^e 
um £>fen, unb i9at)rfcl;!ein(ic^ auc^ um SEBIabi^tav 
gefi^e^en gimfen, f^äm ii)n nid}t ein gan$ uner«; 
ipartete^ Sreigniß vgerettet.*^ ©trcitigfeiten über bie 
S5euU ffeigerten SEßafimilran^ @6(bner}urc&u^ettlefl( 
Srbitttrung /rivogfgen n^eber (Srmai^nun^it «u^ 



.Digitized byKjQOQl^ 



rr 149 -^ * 

gerrenpe flc^ Neffen 95efei)[en, jum 3CufbriK§ nad^ 
X3fen 'Sorge ju (ciftc.n, unb erfrirten trofig/baf 
ffe SfflcifTenburg ntc^t t>erIafTt!ii wfirbcn , beoor man 
t(>ncn nic^t bopp'efeeh @oIb unb ben ^cbubrcnben 
«Tne&etl an ber JBeute au^gejablt bitte. Sfecb tm* 
mer ^ofre ber r6m; Äintg ,, ia^ blefer ®turm fld^ 
fegen, unb bte Smpirer fubig ju ibrer ^fltd^t ju« , 
tudffefjrcn rourbeii, dt fc&icfec babet ben ^etjofi 
^l^riflop^ 9on SBaDern mit einer Kbeb^ilung 
von 7 liS 8000 Wiann t)pn ©tubfroeiffenburg. in 
rin feager gegen £)fen oorau^^ inbeflfen er fl(^ »ie^ , 
Too\fl Dergeben^ um €o,ooo S)ufaten jur Vinii^^t 
\un% hti rücE fi jnbigen 6p(be^ bep me(^reren fetner 
lingarifc^? barmatifc^en gteunbe, unb wrjiSglitli 
&ep bcm !8tf(|of €igt^munb opn SunfTirc^rn bewarb, 
&em er bafär ba^ @rj^tft ® a ( i b u r g Derfprod^en ]^< 
ben foU. S)tefer ®elbmangel, g jng(i(^e Vufjtet^rung aU 
fet £eben4mtttel tnf einem weiten UmPretfe , bte 
fortbauernbe |>artnidigFeit ber beutfcl^en £anjFne4^0 
te , ber iufferfl firenge 9Binter enb(i(^ bie brin^ 
genben ^Tufforberungen jur fd^If unigen ^t(fe gegen 
Sart vni, oon ^rahfreid^ t>on feiner (nad^ma(>I^ tbm 
goraubten unb an eben btefcn €ar[ ^errnddlten") 
f8raut ber %nna opn 9$retagne, beflimmten 
aJ7a;iminan au^ ^ungarn nad^ 3)eu(fc^(anb*juru(ff 
{uFel^ren , unb bie ^ortfe^ung be^ Jtrtegetf bfm (linfi 
ti^en Z^\xt oorjube^jolten» . * 



dby Google 



•— 150 — 

5(attm tmtr aßfabi^rai» burd^ jenen SufaVi htv 
Oefdfir enifommen, äü nrut Unruhen i(m 9onfei« 
nem^ Paum oerf5(inten Sruber 3ob<ityi %(b« 
fec^t bro^een. ^attt ^labiiiw bie, in ber ge^ 
Ifctmen Unferrebung ja ^efl cmgeganAenen SGerl^f nb* 
(td^feilen unb 3ufagen itic^t erfiüfft, war^i neuecbins^ 
ttwa^Ut S^vgct^ nad^ ber \)uniatif^tn ^rone« 
it>at e^ bte ^urd^ fe(bc butd^ bte 6(|tt)6d^e feinet 
SBrubet^ an einen S>tttttn petloven ju feigen, ober 
bic «^ofTnungv n^Ic^e bie t^ermitewetc ftinigtnn unb 
tl^re tf nb^nget ttt bem ®emät(^e be^ langen ^rtnien 
it^t^rten? genug, er erf^^ien mit einem jafammett^ 
get^af (en i^eere oon bepl&uftg 30,000 9ßann aber« 
mabl in £>berungarn. 6tepban Oraf Sopolpa rüdk 
te ibm entgegen, unb jagte benoten fi»(d^en@<^ve$ 
dhnein, ba^ bte !8iirger wn Jtafd^<iu baän 9or 
il^rer @tabt aufgefc^tagene Sager ungeflraft plun« 
berten unb fc^Ieiften. ^ S>em ungeachtet traute 
SB(abid(ao ni^i ber Sntrd^eibung bur(^ bie .9ßaf> 
fen. Sr f&linte fic§ mit feinem f&vuhtv auf bem 
iaSai^Ifetde bep ^t^ jum ^meptenmal^I au^z unb 
äberlfef i^m , jebod^ unter (yungarifc^er ^ot^tit für 
feine Vnfpxü^t an bitfti ffttxd^ , unb für jene f^Oi 
len^ an Sd^lt^in , tnfbefonbere bte «^erjogtbümer 
€)Iogau, Sflgernborf, ^9feC, &^mhui unP £rep^ 
, ^au* I>a aber l^eriog (Sonrab ber SBeife @(^mtf 
iui etgentlriimlid^ » unb ^rinj 3o(^ann Serbin $rop?, 
pan pfanbmeife befaf ^ fo fpUte Sctb^^nn 9ilh 
red^ bi^ ^ur n>irntd^n SrTungung berfelben für 
jebe« ein So^f>x^ttb empfangen, — Wwf feinem 



9 

Digitized by VjOOQIC 



— tsi — 

fr6lef«tt |)tnfrf(e; obtt mm er ober fctittr (SJ|ittt 
^iner ben pobttfc^en Sijfron btftti^tn toürbr, ^^tteii. 
btefe ^bfteeungeniDieber an Ungarn jurücfjufallen^ 

9?un l^atte aBIabWrao nm fo ffefperf ^Änbe je* 
•gen OTofimiltan, beflfen gaitje ÄufmerffamWt ber 
fran§6(ifc^e ^rleg er^^elfd^fe. 6tu^>toelflenbur8 wer 
(er btnreic^enb befe^t , noc^ mit Arteg^^ unb Tlmb^ 
vovtüti) oerfelien, ^el am 19. Vugujl 1491 unb 
ftlitteV auf einanber folgten biefem 2Je«)fpieI 2Bef * 
pvim, Sifenjlabt, ©teinamanger tc* — Sn®tapo# 
nten, S)a(matien unb Jiroatien fd^tpdd^ten tl^tiXi 
innere ^artbeirungen benVn^angbe^ ^atfer^, t^eilj 
^ebotden bte tärf tfcben (SinfiUt fc^neRe Viü0^mn$ 
mit ^Ungarn, unb fo (^atteSBIabiJIao beDna(^efriSs 
l^er^ ali er baju ernjibafte Vnflalten mad^te, bie 
äQtebereroberung bti Verlornen ooSenbef. 

3>er Stu^e Uebenbe SBlabt Jlao bot^ au(( liier 
iDteber gletc|) bte {>anb jum ^rieben unb SS^afimi^ 
Um, fo fe^r i(|n aiii^ ber SBertujl ber ungartfd^eit 
Arone fc^^merjen mufte# todt für ben Vugenbticf 
nid^t in ber ^af ung , ben Vntrag junüctjumeifen* 
^refburg würbe ju ben Unter^anbtungen be^ 
fttmme , unb^ 9B(abt^(a9^ Vbgeorbnete , $8if(^of 
Xl^oma^ oon Raab, unb @tepbAu!Batiio' 
r 9 waren nebjl tl^rer offenen auc^ noc^ mit ber Cotf 
stiad^t iur Vbfd^ltefung ge|ietmerVrttPeIoerfe|^en.— 
ffia^ einigen Sufammentritten n^urbe ber ^rieben 
am ;"• ^fooember 1491 ju ^refburg baf^in abge« 



Digitized byCjOOQlC 



•- 



fd^fofftri ,. bap SBIabt^fa» f&x ftd^ uttb fetn€ tec^l« 

{nciftgen, mdnnlic^en (Stben im 95efl^e.ber\Krone 

^ungatn^ 6(ieb, abttaUi 9on ^att^iai in 

ßeflcrtcid^f ©rcpermarf, Ädrntben unb Ärain 9c# 

inac^ten Eroberung e^ uticmgcieitc^ guräcf^ 

fleDe. 9f^nbm()dbrr, fo n>te iBtfi^zt von Stiv^tnßüf 

Um, btcflc^ meigetn^ felbe auf biUtge SBebittgungea 

ll^erau^jugeben , merbr n mit »ereintet . fSiad^t baju 

gejtDUngen« ^ernerä ert^4U £)e|iervei4 juräcf ^^oj 

c^. t)or ^em ^tiegf^ mit ^attf^iqi in Ungern befa^ 

nitt einziger Sfu^nabme bed @c^(pfe^ 9{ed^ntg, ba^ 

feinem SBeftgier 2Bt[(^efm ^aumf irdener ocrbfeibt S)ie 

&on ^aifer g r t b r i d; an ^att^i^i gemachte (S^ulb^ 

perfd^reibuna oon 100,000 jf. n)irb t^üftio^ ttflitt 

unb auijgeil^anbtgt, i^^(l^t<^ ^ber bet^i ^aufe jDe^eci 

« reid^ bie (Scbfpige in Ungajrn^ n^enn 9Q(abt^((io ob> 

ne QÄann^ben flürbe ^ neuerbing^ oerf{(|crt* 3ttt 

feperlid^en ^efc^n?6rung unb SSerfönbigung biefer 

^tteben^artifef tperben gmep ungarifc^ 9iti^$t>tt^ 

fammlungen, -r* bte eine fpg(eic|>/ bfe ottbe^e auf 

^jtngf!en {ufammeriberufenir unb in ber (enteren b^m 

rimifc^^n ^^utg S!J!afimiliaa oan bem ganjenSOols 

Fe bie Sffad&folge angelobet SDtefe 9?a(6fplge ^aben 

fiuc^ aUe ungarifd^^n .Sßagnatirn oor 9CnJtrilt t^ttr 

SQörl)en , bie £ronbeti>a(»rer unb bie 93Drmunber et; 

.ne^ minberidl)rigen Jtftnig« fd^rifriid^ ju befi^»*« 

'ren, unb bie 2}erfd^reibuttg^n hierüber nad^^eim« 

bürg elnjufenben. — S)er^Äaifer griebric^unbaSa; 

[ f imiHan fuhren olbet fd^on inbef^en ben üngurifc^en 

^bnifiitittl , unb 2ölrtbi^fao wir^ fi(fy ptmü^tni 



Digitized byVjQOQlC 



w 163 -^ 

imtnt\ er Ptnberlö^ tetf^itbe, Sßafimüianen attd^ 
bie hb^mif(J^t ^rone ju üerfd^affcn. Uebrigcnd )}äU 
U htxfdbjt ali 9?ac^fp(ger in Ungarn btf föntglM^ 
^en Xbd^ttt retc^^flanbeämciftg au^jufieuern^ unb 
ber JSinigm SQtUtt)C t(^r ^^urot^gut jurädPiube^a^^ 
Cen. — sZBenn bie ungarifd^e ^vpm tpirf(tc^. an 
Q7?af imiltan ober ctntn nad^folgenben 6flerretcl^ifc^en 
fPrtn^en gelangt, ^at bcrneue^6nig fi^^ olfojjletc^f 
jebod^ o()ne SBafenger^ufd^ an bie Sranjen be^ 
'fSttid^i ju oerfägen, bafelbfi bie Sinfä^^t^ung burc^ 
bie @edjibe abjamarten, aud^ alle ffled^tt unb ®tt 
ipobnt^eiten in (ferf6mrolid^er 20eife }i| befldttigen^ 
unb fein •^cfla^er bfe mei(le 3^M <ft Ungarn }uneb^ 
tnen« %uv bie aufgenenbeUn ^rieg^Fofien ja^ft 
^(abi^Jao in be(l|mmren ^rifien, tnner|>alb {n^ep 
Sauren 100,000 S>uf aten an SßaftmiKan» S^be 
S3er0umnif fott bie fSeja^Iung bed !S>oppüttn na^ 
ftc§ itefien, unb ber tbmif^t ^6pig befugt fepfn, 
biefe ®e(ber , o^^nt bcn S^^^^^^n i^ t>(r(e$en , mit 
SBaffengeroalt einjutreiben. Uebrigen^ n>trb eine 
aUgemeii^e Stmneflie oerFunbet, bie in biefem ^rie« 
ge bepberfeit^ eingebogenen ®nttv gurücfgefleat , bie 
- ®efangenen p(jne £6fegelb freigegeben, frejjer^tan? 
be[ unb SQanbel ben ^aufleuten gefioitet. S)amit 
aber SQ(abi^(aD aUemart^ a(^ rec^tmäffiger ^6ni^ 
pon Ungarn anerFqnnt n^erbe , ifl biefer triebe , ber 
}i2gtei4) ade SSunbe^genöfTen beDber ^art^epen ein; 
fd^ltef t , and^ bem ^abfle unb bem Sarbinaf^FpUes 
pium mitjut|)eilem S)abeD erF(^rten bie un^garif4^en 
{^eooUm<ic^Maten burd^ ctne befpnbere'U(Fimbe,bop 



Digitized by VjOOQIC 



^ «54 — 

htf JttftfVr tinb bct tbmxf^t XhnxQ nid^t Dcrlbunbcil 
f^pn foKen» i|ir; 9(n|^ingev in Ungotn jur .j^etau^Y 
Sabe üer in S5c|t$ $enommench.®utet ju jiDtnscnr 
inbem btefer ^uitct blof um bie®ät^rifl(ia&ev ju fc^rf^ 
tfen^bem Sncbeti^inflrumcnte fep eti!8ef4)a(tft »erben« 

Sn deietmen trtifrin (jDfen 23. 9tot>, 1491) 
9et{tc^tcte 9BIabt«(at> auf hai feinet SD^utficr @(tfa' 
bett^r toc^ter'Saifer Snbrec^t« IL iu(!e(>enbf , unb 
ibm iebtrte .^euraebgut, wit au(^auf alle^Sr^clg« 
reclttm JDefle rrcicib , unb fdfirte bie, oon bem an? 
ruf^tgea unb oerfc^n)enberifc|)en <Sti\)ttiOQ »(breche 
VI. auf ^kt9 Georg in 96|)men pu^^efteHten 
£4)u(bt>ftrc|iretbungrn. 

Siefer grieben fanb , btr borfnn bebungene« 
vnb au^ in ber gorge nod^ mebrmabl^ angefochten 
tttn bjlcrreid^ifc^en Erbfolge falber, bep oieren Un^ 
giitn , aud^ bep ben SBärgern oon £)fen fp großen Sffii^ 
bfrfpruc^/ Mbie Unterbinb(er beweiben ®tfal}t Vtti 
ftn, aW£)^erberSGolK»ut<>ju faUen. ®it\^tpo\)i 
wutbt er oon oteten 9?etcl^i(!2nben v^jgt- 9?ooena(ber 
1491) angenommen, 00m Sihni^ 9B[abt|(ao ju £>f 
fen am 6. S>ejember, pon Sffafimiltan {'u ^[nni^bnidC 
am 2o. S)ejember unb enb(tc^ 00m ^atfer Srtebrtc| 
iu Stnj am 4* 34nn<ir 1492 f(rm(id^ rattffctrt unb 
geferttgef. 

Um iebir (Sinrebe ftSt bte Sofunft {U begegnen, 
toutben am 7. Sßirj barauf n^egea genauer fBeobt 



Digitized byCjOOQlC 






-r 165 — 

A^tMi bttftt ititbtniattiht , D^riäglid^ öfter Ut 
hHtttti^if^tn3ta<!^foldt Ita^tt , nod^befonberefRci^ 
oerfe au^seflellt: 93ohbrnungattfdb(n,batmattf(^en, 
frootift^n unb fiaponif^tn &tinbtn, inÄefonbcrc 
ton brn bepben St}b{f(^6fen }u ®ran unb Jtolocjo, 
« unb oielen anbern !8tfcl^(fen , Dom J^ttioi 3 ol^ ^ n if 
^otpin, i^on brn ®rofen {u @t ®eorg unb 
Srangtpani , 9on Stephan 3dPo(9a / von Sttp^n 
S a t (^ r D 9Bppn)oben ju Stebcnburscn unb* :3a« 
ht^dutii , »on • httfi Zemtitoam ®tfpam wnb 
®enerolf apicin tn 9?teberungrrn , ^aul ^inptf^ i^on 
brm froattf(§cn San Sabt^Iao oon (Sgeroat tc* 9on 
JO f cn unb itnbn^cn GtAbt^n be^ St^ic^e^. 

So nxit brnn bte %tffbt um Ungarn^ ^tpne 
gtenbet SQ(abi^I4p Fonnte nun fein Sugenmetf 
auf bte innere / w^drenb biefer 6hirme nxf^t 
»entg erfd^jütiterte 9tu^e unb,3{erfafitn0 bei 9tcic^ 
tickten. (Sr berief m biefem Snbe (i. %tf>tuAt 
1492} einen dteid^^tag nae^ £>feni wo 9orberfamf{ 
bte feit Smetid^j oon Sapotpa £ob crhbi^te @UÜ^ 
bti ^olatinif burd^ £tep(>an 3<)po{pa »icber befe^e , 
bte Xrteg^bien({e ber (^o|)en , »eltltc^en SttiiJ^i^^iLns 
be geregelt , bit ilteren ®efe$e tl^eil« üli ^r bie 
®egenn><irt unpafenb ober ben Vbfid^tenberOrofen 
unbequenr abgemärbiget ^ tbetW neuerbtng^ befl^ttig^ 
ober erläutert, iinb aber VUti btefe^ ein fogenonn« 
Ui aUgetneineit 2>ecret geferttget mürbe* Sh^befpn^^ 
>fre be(}4tt{gte man brn 9?ebenreid^en ^(aopitien^ 



Digitized byCjOOQlC 



^ Sreaticn nniS>iklmatun^ n>o bcr 9?a#ov 3>Ia;U 
' milian bte metfitn Sn^dnger iiW^f '^^J^^ bi^m 
gen greivdeiffit, n>a^ iJjren Unnjtffrn jwflt für btn 
Stu^enblid teßnfUger , aber ho^ nid^t früher ^ot« 
lenb^ of reifgee , bii tnbli^ 99B[abi^ta9 ttoc^ {wep 
^a^r^n bit, bti^ feiner ^rinung beut Sob«»« €prj 
i^m oerfie^ene , \})ntn duf erfi irierl^apte SBürbe eine^ 
|>er{08^ von S>alQiatten, JTroatien unb Stat^omen 
tpieber aufhob, unb ben f)^rtn}€n mit meU etttge^ 
fd^ranfterer ®en)att jum f&an bterer , auf i^re Ani 
^bf^dngfgfeit fefi befie^enbcr 9?ebenret4^ ptbnete* 

3Cuf biefem Steic^^tage trat* au(| bte ^6mgf ntt 
ÜBttfme SJepfrtf mit einer Äfage auf bie Sermi^^ 
fung gegen SBfabt^IpQ auf ^ tnbem er cbr bte S^e 
ntc^t nur per verba de praesemi jugefagt / fon« 
bern auc^ mirfüd^ i^olljogen (^abe. Sie fanb tnbem 
(Scjbifc^of ^eter oonffofocja einjn etfrigrn aSert^ei* 
biger« SQIabi$(at> otrftummte ob berfetben ^[age , 
aber bie (gtanbe ndifmm für tl()n bu^ 2öort , unb 
i>ermarfen bie @(>e wegen ber Ä6mginn Unfruc^ti 
bqrfeit, a3eatrtf eniruflef , riff ben ^abjl unb t(j* 
ren Spater brtngenb jur ^Vermittlung aufunbfd^om 
te meber ®elb nod^ @d^mei4)elepen^. bie ®rofen 
für i^re ^bfi^ttn ju geminnen. @nbltcl^ m i^bern 
guten (Srfo(ge Derjroeifefnb , fe^rte fi^ gteid^mo^I 
nac^ 9?eape( ^uruiE unb ßarb 23» (September 1508« 
fluc^ nod^ i^re* ^aufe^ traurigen Satt überlebenb, 
S)enno4) blieb jte, fe(b(l nac^bem ber ^abitii)tt(SU 
für nichtig erllart , unb i^r bärüber en^ige^ @ti{(« 



Digitized byCjOOQlC 



- H7 r 

tung mit Vnna t>on ^oif ODtubcr ttar, in unun) 
Uvbvod^mtn, iifyumtn 93erbtr>ansen mü {enetn 

Sine 9?ottc Werner ^ bfiÄ S^ob urtb aficr £)rb» 
itiin^ gleich) tru^enber meifi bbffmifd^tt ' ^ilhutt , 
genannt b:e f d^ n>ar{ e ®arb e,Ddn üßat t^t a^ 
in mand^a: Reifen @c^(ac^t , niand^tna(^[ a\x6) ge# 
gen n>tberf|)dnfltgt ®rcjTe gebraucht, bep mebtes 
ren ®rregenbetten eine tapfere @c^u|ti»e^re Üngarn^^ 
ahtx burc^ ben Ärieg oermtibert / »cnbete fid^ nad^ 
l^crgefleUter , iufTerer 9iu^e gegen bie unglucf (tc|ven 
Untertbanen btefej Steitf)^ # iinboerubtefh 9?ieberun« 
garn 9Iaub;9Sorb unb @d^anbt(raten aHet Sfrt. TÜttC 
yvieber^prten, btingenbcn Stbrnabnungen SB(abi^(ao^ 
begegneten fie mit offener Smpkung« S)d dberU^ 
({ete fte ber tapfere $8an 9on Xeme^mar,^aul 
j^tn^fp, unb mac{)te nac^ einer b(utigen Stieben 
läge ben gciften £b<tCb<)runtcr aud^ tbren 9{otrmei' 
fier^ aj^bwmif Xf4)erntn oon äifc^ernin, ja 
<9efangenen» 9Sep il^rer Srep(afTung (6. ^tnntf 
i493> mußten fie bie Urpbebe ^i^i^xtn, loeber 
M Ungarn/ nod^ ^i>W^ti fRad^ |u nel^men^ bie 
SSerfc^reibungen tttegen @oIb|]i<ltldnben betfiu^juge» 
len ober (U «eraii^^en /mit ^Uem.jufrieben jufe^m^^ 
»ai man iil^n^n frepmiOig für t^ire S>ieiitle oerab? 
folgen märbe , cnbltc^ oyne minb^pen Siufent^att 
M Steinte i«( e«r{ai|«m v 



l 



DigitizedbyCjOOQlC 



3)tfr$ ^ailmtt^ ton ^cUn tob (1492) 
fc^tea bai &l&innfmmSBilübiilQ9 , alibii^tnOitp 
j|c69tncn, aud^ Mebrittc £rone gutoenbenju 
, tDotlen,,a(er bieSetoerlbunsetf feiner jtinDfirniBrfitfeir 
ibie ipenige £te&e unb 9[(^tuns « bte er in ^(en ge» 
Hof ^ ttnb DteUcicIl nud^ba^ ®ef&(^I eigener 6c|ipjs 
c^e befltmmten tbh, iu®unflcn feinet imeptenSni« 
bertf, 3o|l<tnn Vlbrec^t batauf {u &er|i(|)ten, um 
ft^ biefen e||enia)^Itgen (Segner för oKjeit gum treuen 
^reunbe # befonber j gegen Ungarn^ unb ^oltltni 
gemcitirame # tmmir bro^cnbere S^inbe , bte Z&tftn 

tingeadgtec bti nfif bcm^röf (fcrrn t&üiaiti^ 
bej|!e))enben 9Bafen(ltaf{anbe^, pdinberten unb brann^ 
ten beffen fßafe^en V(t SJe^ unb S^'uj in &ititn» 
bfirgen, ^Kroatien unb ^rain^ S)em erf!eren broi|(^ 
ber tapfere SBapw^be HS^tt^olHniu^üSt g{f p einigt 
blutige 9?teber(dgen bep , nberbeffeungtödnic^ern^ar 
ber frootifc^e SBan unb Sernffarb ®raf oon ^rau' 
gepdtt, ber ben üu4 Xtüin juräctfel^renben Ziu 
fen bep Qßobrufc^ auflauerte, ober tDon t|men# 
»egen 9ßut(Io(Tgf(tt unb dfwiefpalt in feinem ftei^ 
jten l^eere auf^ ^mpt gefc|i(agen würbe (im ®tpu 
1493)« iOIrl^taW, 5000 Jtrrateu/ barunter ber San 
unb bte meiften 9IEnfii^rer bHeben auf bem ^(a^e ^ 
aOe %a\fntn gerietf^en in ^inbeä(^anb< 3>iefe 9?ic^' 
berrage Wegte bte gr6|te iSeftärjung. ^ a ; t m f» 
liafi unb SQfabt^Iap eUtetl ben gefS^r(il|iieK 



■ Digitized byCjOOQlC 



-*^ 159 -*■ 

^rgett bttUtbtn 5u9C^ ein ffirm4(tenbed fQcrf^etbli 
Sung^t^unbnif )u begegnen«. 

S)ic bälb l^etnacl stDifitefl ben£ärlenun& ^e^ 
nebig au^gebrec^cne $e||be , ju beten IBepttüt bie 
SKepubUf audS) 9B(abii^(ao eintub , festen ben Ungarn 
Strittet an bie ^anb gu geben» ien Xro^ ber XüvUn 
auf längere Seit {u bred^en. 9Cbet futd^tfdm , ber 
frtegerifcf^cjti S3efc^&>erben iingen>obnt# uitb bie9{ul^e 
aber ailed fe$enb# »ie^^er bie Anträge ber 93fnebii^ 
ger, jnnt gr6pten aRifoirgnügen ber uogarifcl^en 
^t^nbe juräcE, f!4^ auf ben jn>ifc^en aSajajet^^i» 
unb t^m gefcf^rpiTcncR SBaffen(Kailanb berufenb* 
Sreoltc^ b<)ttc 301abi^{ao ntd^t unrecht , a(^ er bem\ 
übermutj^igen yolatin/ 6te|>(^an Sap^lpa, 
bfr tbn befmegen 6ffent(id[^ febr b^^^ ^nb unge^ie» 
menb anlief/ mit gewpij^nter ®e(a|Tent»eit eripiber# 
le: ,/bte Ungarn n>oaUfi (mar immer j{rieg# abec 
n. t e bie äß i n e ( baju. S)ur(^ bie aSerbinblic^feii 
feine @ta(ern }U forbern^ It^itten fieibm bie.^ätu 
be gebunbeo # be^a^Uen ntc^t eiomat^I bie fcf^ulbigeit 
3{bgaben , unb fdnnen bep jeber ®i(egenbeit nur auf 
eigenen $Bprt()ei( unb a3ergr6ferung^ aber nicj^Uuf 
Ku^^m unb aQoblf^tlf ^ ^^ 9iei4»ci^/' 

Bi^P^Ii^a felbfi/ a(^ 9^a(atin 9or %Rea juf 
8(|ifrec^t^aUung ber ®efe$e oerbunben , trat biefcl^. 
ben ber erfle mit ^üfTen* SQui^renb ber tapfere^i« 
nifp.(J4S^) bie Xürfen in@erpien unb S8u(garieii 
flegrei(|^ bttämpfte # , i^re , 9iaub|cp(6^(r ier)iine.^ 



Digitized byCjOOQlC 



«füffungeri mit ten Zütitn graufam be^raflte, Jbefoar 

»In 8clj6rige ®4<l>f ©onj&or au« feinet «nbernSBlfr^ 

MlafunQ i üi xot\\ felbe« itiv i^crjen letner St^gö« 

Ux, unh \\ip btjier fe^r bequem gelejen »er* -^ 

^tud^Ko« xoüun bef ft^nig« Abmahnungen , er fe$# 

te bte äfelagetung fort, unb er(}firmte ba« @4)(^9. 

3)icfc offenbare gäStberfpeiffÜgFett fd^redfeben furcht/ 

fomen SOiobi^fai^ bergeflalt , baf er feinen Stuber 

So(^ann Vtbred^tcmf batf bttngenbfle ^a einer' 

i)err6nli(^en S^f^tnenfanf) itod^ Seutfc^au (üb, 

irm j14> Aber bit OTfltel ju beralj^en; btii empftrens 

ben tr©^ ber ungärird^etf unb potrlnifelfn Großen 

mit i^freititer f9I«(^t ju bred^en. S>en ^ormanb 

boju gab ^in Ärieg gegen bte tfirfett/ unb 9BItf; 

>MIao t*erflattete ftinem JBVitber* bie SWctbtfit unb 

einige ooA Ungarn ab^ehmmen^ S^f^^^fl^^^ 'n ^^t' 

iirabien, über birXurFen für ^o(en jü f rpberm €5ir 

gel^etm man ober au^ ben cigent(it|en ®egeitftanb 

ber 93erl^anbtuRgen \^tli , fo Fonnte matt bo(| nt(&t 

i^er^inbern, baf fetbe nfc^t jum 2;()ei( entto^ber oer^ 

lautbarten^ ober bo(| ijemutt^mafet »urben. Bapo« 

X^ab^i t(^m brol^etibe ®emitter, aj^nbenb , ben^atb 

f,c^ um ®f reit^briefe , lub bie* f6rttglic|en »ruber 

ju fic^ nac^ 3^^ ein, unb »ußte flc^ bjhrcl^ «uf? 

stmnb, ®ef(^enfe unb taurenberlep Stdnff ; t>on 

Steuern unb fÜrfer aW femol^l^ i« ber ®unfl be# 

f4)ma(^en SBfabi^Iao ju befeflrgen. — .9}»n btnun« 

^^euren Slet^t^ämetn be^ <)>a{atJhdeebItnbee, foB 



Digitized fcy VjOOQIC 



'^Nabij ^iai4mnnht>^n^ltn, btt fiinvilÄtiit 

ftloit bämoiiii biuQtMtfi!^ gttf^t^fi^lbtn, butd^ 
;&aijfat|l f!c^ mit S4>of9a# •^^K^feibi^r jii 9m 

Stuimtifit ^a^tcft 3apo(fa unb ftine Skt^tt* 
Beten fiifi tthumfc|^rä«I(e ®ei9ilU ; ffilaN^fäo nitt 

C(ö f<)v 9Jfatt|^a<. ^^tmati rnscn fcmct Striritfie 
StfÜ&rd^tct, fc^ murte 9Bte&i«EiU^ um ftintt .Zxigfftit 
miUtn Htiij^itt , mb o^ne @c§eii mit btn btUit 
Ügtn^fitn e^mpfifSkltmtn Hi^U <Si ttföibttU 
ünisU aufvtoir&ehÜtdElat }rebe( ihn tnblbä^ ittoulU 
(m Mi Ui^üt Untit&tisflfät |u vitkMi % 

Ü^id^titgtf etni(K8ef!|ttitgen be^ Srjtiflumö Co(ä« 
fija mf i ffieiDdffitf r^ |)^m% üii (!(^ SPtiffcn # . imnixtit 
tho^urd^ alt (iritiOtit Sr fliege ÜJuiiiMgiit^ilcit ge« 
gen bie ttnigUc^^ ®<ibattr tt«fr fönt) ^ iü beiü 
^rtufi^hett Sluroiur 1 ^ior « aSact^oteiüüu^/ unb 
beut -f^i^s Sörcnj i^it (^itfrinuR^ 3encr> Qntetfi 
tut unb 9R6tbet otder e$tbaret9Kdbd^it imb^räui 
^n , 9ßAti}riitarfä(f(^r^ ^ünbf^aftet iinb fümbttf 
fttunb bcf £d«f(ti<i tmb btefer be^ Ir(^tertn glfie^faltf 
b^4'^Ii^idt^(Mtten ducf) bic fintgUclen ^teuerbeaüitdi 
biirc|r ©trajcnrduber niebern^erfeit lafl|<n. 3>ce latig|l 
•trbiente @t?afe# bistfl^buti^ ein iteue^iGerbrec^en 
tütQZ^tn miben^ ereifte bcpbe. 2)er vo^teM^Dt 
t9ibe mi &Atnb&c^ni Siütt^olomiui S>tß^ffji^ 
XVllt fÜinbd^. « / 



Digitized byCjOOQlC 



jeffltetife WlSttf^wotntn hüt^ dtim raffen 9aji 
flttf, ^iiif^twat^ tntfMf , bit4>^ioQ unbtorVn» 
taflet ^tiot murben in %cn JBurgen.sefatigctu -^ 
S>er Stei^^ead o«rurt|^tIte ft^tt ^iot nniftmufi 
btv er({en Kuftii^rer }um Zsbt, bta i^erjog üm 
6Drmirn aber jum SBcrlu^e fiiner SBürbe utib (tu 
ntx ®&ttt. -o^ Vu(^ l^tet fi(( 9ED(a^t^(airii>ittaf 
au^bet t^m unnot&rUd^en Rolle f&mglid^er %€^U§ß 
feit, et begnobigte beit pttfOi, tmb gab.il)» feilte 
,liiei(ieR'®iiter auf Sebentf^it jutiff. 

SB(abi<rao$ SBtuber, 3o^<Hnt Stlbrcd^i Sinnig 
t>0h Voten tmir inbeffen (1496) mit tintin ^ttJ» 
<in Seffarabien eingetitft # um Jtilia nooa isitb 
ICdPietminn ju etobetn/bie i^m bep ber Seutfd^M^ 
et Sufemmenfunft übetfajTen tonrben. Sfl^.er ba^ 
mit md^r^ au^d^teee, metibete. er f!c^ segenbenmi' 
betf)^n|iigen SBooioobett ber SRoIbau. liefet bat| 
feinen £e]>cni»|errn Wlobülüif bringenb um ^ilftj 
unb btot^te miMflenfülM (id^ ad bie |;&rbn.anittf 
.((^Uefem ~s 3)atob befhirtt/ «ecmittelle er hm^ 
®efanbte etttg einen SQa^iuitiüpttib , tmb fc§enfte 
tim SBoi^moben , um ilfn in ber Zteue (u erJ^atte«, 
M ^{00 Sufoia in 6tebenbikgen« Kuc^ fein 
Sruber S^t^^nn be<)uemte flcj^ jur Vnaal^nie be^fel? 
ben , ai^ il^n be^r SOopmobe bey feinem Storbringen 
but^ ben iBttcfommer SQalb, mit feinen ^olen |e|kl 
lllitig ^urÄrf mie^- 

®eit fetner ®e(aiiguitg «vf ben miati^tf^ 
Xi^ron platte SQlabi^lao mebec Seit nMJ^ iuft gtf 
^bt^ fein 4Umi^JI6mgmc^ .S^^men ^. befu^ 



■Dipitized byCjOOQlC 



d^ , f0 fel^ ij^m aiuj^ hit boreigen 6t({nb)f tuifd^ 

tf^georbnete bef mgm j« micbcr][lo][lRen ^oXfitn ohi 

lagen^ fb treulich fle *t$»m }ur (Srtattduns ber (^un« 

SOtifd^ct^ \Rronc bcDgefhmbcn ^ fo fe^r ^cebeD bfe 

eerrnberg / SBrati^dlav , ^augiof^^ 

S'lalbcrg unb Smii^DP^fp, ber !86|mett 

alten ^5trteg4ru(^m neuerbing^ oet]^errItc^et Ratten. 

Stpar muirbe ber ituttcnberger XeÜgion^fricben pon 

i^eyben Zueilen tinf fagbar beobachtet ^ aber bagegett 

liatte fid^ tp%enb SBIabi^rao^ fanget Vbioefen^^eit 

in bem Mntg^Iofen ^h\^tn eine neue fianbplage, 

•«^ ja^treic^e Stittber^iorbett gc}eiget. (Snb(ic^ (eg« 

ten fld^ bie @t2nbe felbfl in« aSittel« 9San ßef 

bic bid^tfien SQi(bet Ud^ten/ bie@tra|en ttmtiitxti, 

itnb nad^ ben fOegriffen bama^Hger Seiten, eime 

aOgemeine ^unbmad^ung erge^^en': baf aSerfoIgung 

unb (Einfangitng ber Stiubir feinem ^^trrn ober 

Stttter gum Slac^tf^eil bet S(|regereid^e* -* Sin ge^ 

iiijftVxijtt Vufru^r ber {Bergleute gu ^tttten^erg> 

ben and^ bte (Sntbauptung ber Urffebet ntd^t o6Qtg 

bimpfte / unb bie baburd^ flodPenbe Vu^beute an» 

ben reichte Stuben # beflegte enblic^ 3Q(abi«fao« 

btj^enge Vbneigung unb Sebenfltc^feifen. Soti 

%tti^ ungartfi^cn Sifc^ifen unb einem g(^njenb^n 

Vbel begleitet, trat er ( 1497) feine Keife nad^ 

iS6(imen an, unb »uube ju 9'ag mit lautem Süs 

Jbe( empfangen. €0 oetdnbetlic^ if{ bte SR enge-, 

bisf fie Ifeute otrac^tet unb 9Rorgen 9erg6ttctt, — 

fBepbeiJ, ol^negu »iffcn marum? ^tibeffen bauet; 

I t€ 8B{abi«(ati 9|[ufent^a(t in %b^tB^tn nur otet SBo^ 



Digitized by CjOOQIC 



ita($c — 9t ilett etiwni ««n^tag , bifleffte neu« 
^ofhiAtätt , traf eiiilae 9fii©i*ttiiaö<n'in i»litif(^ 
unt Sciftnc^ctt «at^rn, MinfH«« bif Äufttnber« 
,1« «nb rtat, fobann feia« Äfi<frelfe nac^ Ungani 
an, ml^ti hu Zitttn, sßttHjt bii«^ bl« 4>prKlf 
f(^n S«jnbfeltgf«iten qtQtn iBf^ataWn, beftro^teit. 
3»« »atb b*t ®aff«nfHöflanb 8»{f(^«n ÖBlo» 
bt^d« an» fSamtÜi «rfl «wUnsfl nonwrt, ob« 
b« tütfen |«9to< überaß bin 9ßiBtn ju «oN« 
^«nbfrfiaWtfn. gßlttbWItti» mtbot* b»< uttgarit«^ 
•Jlpi^mac^f BBbJIajte »n «oBflanttno»>el. ««naup 
crt gjfoMhinß b«« eiB#<rtibt* ia^tt »ajaarti 
1«, abrt ninlBKtiäf^r »at et ja btwgtit, «w^tt« 
j^bn in bmfrfbctt «njuftftße«« / »«« h« gp»p«»oi< 
*t b« g»oIbflU/ 9e^»elm< Sf«^« 9<9*» Sel^««» «*• 
>re*t lwi&««b, mit b«n täife« wtflanbtn »or 
€tttftbe»«anÄt^«t.jo§ji<^tt8«i, fanbte 9Bläbi«« 
lo» feilte* ®«wo|>nl»eit na#, «Ine ©efanbtf^ft 
3(m 2Ö. Sulp 1498 f«« jnrfft^«« »1«» «"^ <<♦"«" 
«tätsitn , bim Äinig »c« ^len unb bem Ktt^aui* 
f(6en ©rof^erjoa «f?E«Bb«F *^^ «lÖfi^Hiwa »« 
btm ©©«»oben ja 6toi^ # bfe in» fofgenbeji ^\fr 
ü <i4. ««9# >499) »n "» f6tmlt*«* Off f «»» 
3Defenfl«>*aMhi&nif 9efle«W« tÄtfeq fibettgieng. 

Si« fortgefe|teft aSewö^unsert «enebig«^ bo* 
bett Ärieg gegeö bielMettfe^jt utfglürfti* beftaiibs, 
»eteint mithtS ^»abfle* btingeoben «ufmo^joilflgt* 
^ ^attt e« e«Mi* gelurtj^en, «at^ aätabiÄWKn jt 
einem Suge fl«B"» »«J«««^ i« *<*<8«"« <Nk«» 
«ab bai« «« Ml^tlK^ Irtlflgelb wn iOQ,<^ 



Digitized by V:/00QIC 



IH^ete ^en S^tvbtm von aUtn gr iflltcf^ctt ^^nn 
hen ttnb ®tt/(ttn4en tu; tlitgatn* S>fr Jtrtrs mutt^c, 

ten.^ bernicf^ scdttgm^ twr battr , al< btird^ cte 

^tbH gu . ndfpßtn ^ »ilftoA etnc f r a tt j 6 f i f d^ ?, 
fl>>iiif f(^r9ene}tanif(&e Spotte, bte. XAthi 
«ftt bttt iDittf<|ien tmb Sgjifd^enOdDiifrmi 
'frefd^fttgte. 9?ttr S^t^ann Sototn jdgUflci 
frttt^r Vbßammutig uttb be« ctxrbtenJKtt^^ loäri 
Mg. (St fd^tus bai^ lidtrd^ SSf (ägei:uttSdforp# 90» 
Saicjii (yituoeg , getf9rte 9Bibtn unb ffla* 
fti>0a» (icdfte bi« ÜÜVoprtV Itnb fe{|tte mit SBett* 
te Mühtn übet 9k%rob jinrädP« 0« }»at-filnt Up . 
fc 3ltoffent(Mt. @t fitrb am la. X)c(^ber 1504, 
np^ nri^tss Stal^Ve aft^ fehie bfpbcRr mtt ^ea« 
trtf S^^ingif^diii eticugtcn Jtiitbrr^ vQ^rii 
fbp^uhb iSltfdibefb M^iaretl i^m Mnsfl w>i>Mrfgegatt9ift# 
t^fit/ bcm Ic^tnt chie^ ^amt$ btt.in iivcf 
0ettcraftotttn 9iei; gi^ffc Stt^Qe?: tif^tte : bci| 
®ubernator, fctnm imfi^ulbis J^in0cn{|^tfteii 
Qrftgcbobtnen SabMIavr ben^^g SRatt^t^, 
«4 unb bic %tu^t friitcv £iibe» bicfen ^p^tam 
C f n e b t g ^ fortbaucritbcf ttitgiätft bal ' c| 
( i5<>d) ittm (iHfrieigcn Stubtn mit bet ^forU 
{toattg, ber tob «Iffanberi; VI« unb Mnt« aber^' . 
f(|fioac|ett 9?ad^fo(get4 9)ft|< III* (9?cflFen jcftetf 
gtgcn fB6^mrn fo fcinbfrrigrn ^itt# II.) \immimH 



Digitized by VjOOQIC 



— - im — 

mf^i^tnm t9efliinmt8f n ; bfe immer itittt €püU 
iunipüi^n mtlühiSVU'b HHi^ 6cii uffgorifc^eii. 
. eti^ü, f^ciKthmectt ottd^-f^n; bit'^ifl^fe^ mit bm 
Z&ttm iU:tiä>tn, bi« er o((i<lt^ii nur Mf; fetmbtn 
%ntxi^uMftnommtn Ifai^t;^ dt fil^of Oeo. tbtf 
fiu(l J503).mU Sa)ai^ ikNitja^flctt SBofm^ifl« 

3tr fetttft ttnrii(mth|ch 9Da(|Sa)»tbt(att&ii^alte 
C&fübrifao^ bem S^eebea oon. 147S fiiwib&, 
9rrfi)rpc^ , bie bU^mifd^n: 9tebcii(inbet , @ d^ (c# 
fteit^ S^ii^ren ^üitb. ßjdiUjfrf.tiic^ «m Uiu 
giirit |tt:thiimn> jittit weA bat»b eine fd^tftKc|e 
Serftc^nfiiiig geft>brrt; ^ Ibüft t^nte SßlabiSlaf 
tttc^t geben, vifnt:Ut.fSiilfm,tn auf bai em$ 
)iftiljbf[td^e^(u ttifjjtn, beneit <r:b»d^ fb.oiel laban» 
rfo^Mti* Sef^t' auc^ ttt tlogotä bie<r in 9iilfmtn 
fi^nbt^ juin SdPel mtebetl^b(te^^(^# äbetfetitü 
Xvi^ntp. 93ecfif)ißiitbm)s , f<ibte(i^^e ^oCise». » unb 
, 9ei^ttflrge#JBem0f^)i|t^ufigbet.mi(:^tgfi(nXi«m 
99(i^ei:^(ie im& befonb^tr^ ibor. fuiie.Sprirebe gegefli 
VH^finber. /^ S^eitno^ (mtten bte Utflartt ger^ 
fä(c|^ einen Jt6nid g e Jt> ä n f t(i t> bennoc^ i (^ n . bem > 
IJ^ervUil^ati 992 a f i m 1 1 i a n »orgejogen , bennoc^ > 
iottctt >gf(obe bte.SeM^r , bie Ot je|t bietet tagten,, 
imt einen :93ptmanb bef Unse^otfam^ mel^t ju ^a<< 
ben , .ij^n^n a(^ entfi^cibenbet . iSemeggtunb gego!« 
ten,.i^n.jttm «^ettfi^eir jtt riefen«.-^ ^labi^Ia». 
eUiefv um. if^ren UnwiQen ju befd^mid^tigen tin 
muti S>tittt , , Ptbnetc botin bie ^v^ti unb ^1, 
lxit9 ' SerfafTung , . bie !Oei:ma((ttog bcr Oefpann^ 



Digitized by VjÖOQIC 
ß 



kt - S€tf{tid^e ^ftänbc ju . üttUilfin. fBolb ' gingett 
kic filrifiofrofen , bie unter fUtatx m H i^wi fe« 
fttttv ^tfi^aft HfUS für ilftttijtnt i&t^t€ttn, 
in i^nn ^otbnun^m nieiter, uttb brangenin ben< 
fd^^en 9BliAiilat> but^ 'S^crm^Huns^ brm 
Steige (inen 9?a(|^fo{ger unb barin bo^ Untcrpfanb 
bei ^rieben^fär einen eintretcnbtn aSer^nberung^« 
fM ju geben. ®eine SQo^I fiel auf eine ftani6^ 
fi^e ^njeffm au^ bem l&nig(i(^ naoarriftlfen ®e» 
bläte, Vtuta i»on €ant)eBe, ®tiftn t>pn Sotf ^n^oc^» 
Ut ®a(ian$ unb ^a((^artna eou ^i|, Gc^mefier 
be* ©tegeri »Ott 9tiibenna# *): / ; -l 

!ßalär(i(^ blieb Sß a p i m M i ah ; befi<n 'Ster« 
bvingung ]|Herburd^.b$ieItn>ar,ibabe9'n|((^ ittit^ 
i^Uis^ <$r mii^nit Wu beti fi:ani5flf4)en ^6« 
ntg *^}, R)te in b^m # .i»tf4)ett i|^m Mb Sßtabti« 
lao gef^Ioffenen S^itbf n ^ Uttttr oAberen bebuttgen 
tfcfrtai/ baf £6|teter ftc^ mir mir ber..S6tt|ginn 
9Bitt»f, fBeatvtf oerm^bb, f» er bennauc^ ptr 
▼er ba de praeseoti ge^an # ba# ^Be^rager tpith 
Iii|^ &oil({ogcttunb fle einige Xf)ge üU ®auin bep 
flt^ getobt ^abe« 2>te SQerflofung ^rrMbcn fe^ un^ 
gerec|ti> unb ttintSiiiptiii Ünne Sterin giieig fepn. 
dt ^i^fft -ba^er Utk fo gcmtffer, Subipig merbe > w« ' 



^) €^ unb 13. ajaijb be< Jflerr. qjlatardj. > 

^*) äRofimilianl ^uftructlon anfeilten 60(4 Cr|bef# 

190 <pftiUf9 burcb ^en darbinal d'AjabpiM -Sin) 

91« 9lmm(rr 150^ 



Digitized byCjOOQlC 



-^ 168 ^ 

Sßlabtf bi9 UmW^ df flotten , 0ß et Hxd^ rht etttf 
fteg^S^f^l^^^ Serfü^tcnifdite eigene Xod^tet ^) imC; 
4^ bii^c^l btc ;Sßet(^ctratbttii^ »rt bem Srj^rvgos 
<|at(^ feinem 9?effen, berlsliifi ouf bte l:(^tott€ii 9oq 
U n ^tl^r'lt uitb iBhlftätn gefonseti foU^ gerabe# 
j^i iNr]tN>n entfetneii mlrbf. 

9Hei4^ttH>bl '^kni btefe ^eutatl^ atii 29« Ctps 
kinbcr 150t Mtflt^ t» ^aiibe^ uob fc^ fm 
s^tf^^o 3i^fre (£3* Snn^ 15(03) §ltet *ii^e 5ii* 
trisimijum.gr^te« Stifoergfidgett ber Ungarn fei» 
itcit^^tn)en fonbern mtt/o^t^ Vtttva, trirtref 
M b^^n 98i0eRl aDer Uwt^ftev , burc^ tbte 
Mt^^^t aBctm^runfl mit f^erbinanb 1. %\}ns 
iMtrrti i)j(i; ^.eut fc^en-Sinie Icr* ^ab^bur^err 
^c Stmtti Un%4tn^ «üb IBiif m«iid bennoc^ 
tn jDffterrtfc^ »eretbtm. 

Dfc! wf beni Otet4|c;i^ »»ti 1^04« Qhivmßlß 
oet(a]|gte,:ttnbiM)li bem Jt^mfi^MWetgeite S8^ret# 
^guttg ber b $ || m t f c^ e n ^riifeitfAnbir imt U m 
S a t tt , mc^r itber tioc^ r bie iSJtnteiig bet itotfd^tt 
9^(Qt 1111b Jlngflrtt itm ftie ^(^itbet fDMteltetiti 
Oattbciteit Srrsngen., fäbften iur asteotfrep* S)tt 
Ku[ffyn9tnin getobteit it 1 1 ip i e b t r einen V u^« 



^) eiaubiti S9i(rec {fib«>!jt^ XIL i^nb M 9itfiii oon 
Brelogne jeM 1499 / «^^rfott itiit 8orI V. 1501^ 
oetmi^U i3t4 ftn fetneii Stebeiibii^ler grani 1. 



Digitized byCjt)OQlC 



-^ 169 '--^l- 

littbtr (! 1) SU toü^ltuk ^n'M M«f c Vtu 
Itog fpStr Me Jtne^tff^afr (! !) na^ Hd^ 

^r^t4ttft( (! l)]tmQ^lg eriaflen F6itnten» 
St^ btr toikr am 12« ®e|jilembet; 1504 ffamßd^ 
j^cfcttigtcn M^Atnftr ^cl(iatt|iteten Ht platte Sii^ieu«^ 
Uttgap^ i^4fe unter {eb(m0HJ( 4 irHfc^en !K6* 
itig ffjbn^l^ aelttten^ ftiima/ßerpieii, ®<iliit^, 
&p^&mftitn, Suigamo r 2)a(m(ittm c i n j t g ^<i« 
bu^4 (??; nac^inonber eingebüßt, ^uc cm 
emgebobttter ^iitig fenne bie ftj^ebifd^n ®itten vaA 
®ebriu4e. (Stn 9Iek^ bufd^ bie SBoffeti gcgrätt» 
Ptt, fe» «md^ nur butc^ fb 5U crf^alten« 

6pf^ entfc^pffenc Cptfid^t ift imiiierbiir bie 
tSdoOt eittcf (ängfl b^f^Ioffenen ^Im$. '^ S)er 
{^otte «ttd^ unoiiltir^bar ^emurielt tn ber S 1»0 19^ 
ü4 fp(i^abffieeetcn# lAtbm^Wla^ x ^lai>i ttit 
jje an bte^e^ten 9)}erpi)>tnger cttnnernb^ @c|^m2p 
db«^, fiel {ttt 9ti>)le jcnt r unigreifenben 9J{ a 1 p r b m ie 
berufen iȊ(^n(en, bte aU fli biir{|) aSctbfenfte 
j>urc|) Xä^^t unb 0(ii(f «ffet «ugen auf ftc| 
dtriclrtet, unb VSeiifet^t fi|>[en gelafTen, baf fic 
weit tttej^v ali bie Ainige i)erm64)t^n^ biefe 
enblic^ Hin X^rpn jur a)t6|td^4{eOe l^rrunterfletgen 
l^lefen. — 9i^t ppa gianaenber «blunft, nid^t 
cinmo^l aCtungariftlen Itrfpirung«, fc^mangen 04 
bte SBräber ammertc^ nnb 6te|>ban, iener 
tum oberften Xammergtafen/sum 9)an, biefet jum 
fiBopttobenCfebenbArgenJ, 6tatt|^a(tet in 6d^ri^ 
jteii unb £)e|lei:ret(&, bepbe no^) etnanber ju örbi^ 



dby Google 



gt^fttthitSipt utA iuMÜtii^Spfütiitüftn mpof'^ 
-f- 93«ri}iik(un^ett nlth^tin ha\^ btn.9lani unb bit 
©erWttbttttflenNj^f .^attft«* ®«lb imb ©ut er« 
^klt ii"iut^ btn großen \S6mg unb butd^ feinen 
S^äB^Ms^r SS(abt<(u9. 2>m @4)l6fet , 9Ra9ert(^ä» 
tner , ^ ®oIb , ^ @t)ber unb :®efit|meibe , fo ^att^iaC 
bcr Sreue 6t ep^an^ octttout , be^jteft biefet fdr fid^ > 
Vuc^ fein 6ot)n , ber ^tfierfSnig 3 o>tiE a nit prUnf« 
fe no(§ bomtt , Q»ntg bettrt, bq^ ba^. .^ua^abf« 
fc^e 9&a9^penbilb , ber 9tabt, bie fred^e Sßeruns 
tceuuns Stbttmam juv ®c|au fteUU* — p 2Bie a» 
ben^^6rnetn be^ tfltii;rä/^i&.amt(car ben neun« 
- iebnja()rigen ^ a n n i b d { ttotgen 9t6m^li^af fd^iD^« 
ten {tef, fottef, nac^bcm 3ß atl^ia^ oerf!orben 
, extpifan B<iP 1 p a bem mevje^j JMgen 3 0^ 
^ann im ,,S>cfbum^tttiii^t^(dfnmt^tt&^U^it 
jt nabe! Su mitefl bann be^ Eingegangenen Stacks 
ftl^txlc — !Our£^ bebenfti^e SKac^t; iMrfd^K^ 
berifc^e St^DgebtgFett , nie fc^Irnnmeirnben ^^get^, 
9ttfuifimf(^t ^opuUtitit, warb SoMnn ber 
Sßagnet, ber aUe anjog^i bie um nte^v }u (ef)tt 
^er SU J^ a b e n « bie S^ttbauet be^ biilfiengeti Un« 
rti()e< minfii^en unb im @e[bflgefii((e ij^r«« Itti^ 
»ert(»^,t ft(^ }u bem ^^^nfetten^anbnkcff belannten«^ 
^tm rtriiben ju fifd^em — S^jm . geftWe ^ , - tWe 
ber Scpf bem ^ Arm > . ® t e p^ a n SB e r*.4 c g btp, 
on^enntniften IT 9}erebfamfeit unb feilem 3e(bget^, 
mt bur<^ feine bunee ®efe|(ammlttng# Ungarn« 
Xti b n i an / nad^etuanber 9[n^gcr unb Uef * 
beil^ttfrr . oon^aKen ^rtepf n ^ . t>om 9Dinte(f(^reiber; 



Digitize^ by VjOOQIC 



^toionttax be*'3ub€y dutiimh fSntgtfä^r &tatü 
\)alttt , burc|> fclftfl ettegtcn' Aufruhr jogar^ala« 
tin, bavanf elf fftti^iftin^ gcdc^tctr 
cnMt<& jD^etgefpan unb Itangler unter feinem Steuni| 
be tem 8 ft e 1 1 6 n i fl ßo ^ann , warb *er ju* 
fe^tgttt Ä4bf ©ure^mantt« tn-ber aKenÄf^ 
ntgSburg Dfi n, nnb fonb iwm SRtue nfnb »erad^« 
tung jcrfkifd^t , anf bem 3ubehfirtl^(of efn unbe^ 
tamMr fe^m^l^ßcl^eis ®rab ! I \ 

• \ SB^eD ber fBejn>tngung i>on Dofad Äreujfal^W 

ter j SBanben ^ mußte 3 a p o t p a ^ Partei) # im 

fc|^neibeitb({en Cetttraffe mie SOfäbt^Iao^ Uht^attsi^ 

feit , f |f tt / unb mit grof em Unred^t x\in allt\n^ 

ü\i ^i&m unb Kelter ju preifen« !)?ie \>cA 91 ei 4)/ 

imtnet nut ft c^ im ftuge , war er aUe ber nac^» 

gcfolglen gr^Und^en 972euterepen anter SQlabB« 

lai> unb Submtg *ffentlrc|e ober geheime Jrieb* 

feber. Um Ui 9{eid^e« 97otl^ ju melieren, Sli^c^b^^ 

Iftig t>or beh dürfen ati<;bem, t^m anoertratitett 

eiebenbfirgen, liej.er bep 2Rp|facj feinen Ä^^ 

nig unb mit be« Vbe(^ SBIütbe au^ ben Bruber 

®eorg/ mlMaftblötiger «rgCtf! j^infalten, erfd&Iid^ 

enbtic^ mtber £)c({erretcl^; Srbred^t, bte l^etltge^ 

j(ron€ , um fid^ i^rer nie freuen ju !6nnen , um ben 

erbfetttb bcr €|ri(len]^cit in* Meid^ , oor SIQ i e rt 

JU rufen ri^mfite(|tifc& juJ^WWgen! ?ttt 55<trbi« 

n « n b e h unb. an ben £) ^ m a n e n' treul0* , raff* 

it ettbitc§ ®{ft (?) j^n l^inmeg.' (geittem 6^^ne warb 

fpgar bit e^Kli^e ®eb>irt ansefp(|tem $tele {»ietteit 



Dig^izedby Google 



{^nitUmi Xjatttntinb. 

3>utc^ hU S<^P^iV(^^ ^^ ^^i ^utt§arifd^eit 

tHUt^0>5al^t}} unber U unter o^mannii^tS Sod^r 
^i? ^rigenl^il itt bie ftt^^te ®efd|fr , hi$ etn f^ef« 
beruB^tget 9Mr(et^i«t0i. bii ti t^te ®tfs( M lo* 

bti in biefent Umfang btt^bft, mt unb m^ftin 
Oif n>febrrstfemi|imen.@usen # nber 2)iitfen 
unb; RebcKen.t^teber crpfreirlcn ! 

9Btini<^ lofttn fid^fn bU aNf^l^^mormn SBIa» 
b i 4 (ü c n unauf^irfii^ an«. bic Vrintcfnatt V n; 
na bem 3^M^.n oon 3^apoI>ii|tt oetmd^^ 
len; 3" bicfem ^aUe /oKte flcfioftlctf^ oI« t^roni 
fo($erinn etlanntr mibrtgenif Qt fe(bj|i i^om Zb^^tie 
Detjagt a>€irb(n , ben <t pbnef^tn ni^t ju 6e|au|)Un 

;^aben ft(^ in folgcnretd^en 2agen unb Stikn 
^^inntv, Itibn ofttmJtli mit SBeibcr g^ltbet/ 
fo {eigten bpc^ and^nfc^ feiten ^rautn In ben 
bebenfi^fien SScrmidlungcn, mAnnlic^en SRiU^« 
@o oud^ li^ter bte ^nge A6ntgin; bto n^oitf enihen 
^tmü]fl ,bur(|^ Sitten, unb Sbt^nctt unb wauunben 
ßcnfl/ but4) t^te ßd^bnl^H unb i^ten Scuetgeifi, 
but(|> bte unq^iberfht^itl^^e ilßaffe(fte war obcrmal j 
fc^mangcr) Uftimtnb, an bemju >>ff€nbenl;btom 
erben fein \ol^ ^imMf^mtnbti Unredbt s» bei 
selben^ fi^ burd^ eine fptd^e oerberbltt^ Jffac^giebigs 
fett ntd^t 4>^t aütt gßelt ju befc^impfen. miaiii- 



dby Google 



lap J>luf> wibtt olUti Erwarten bitMaffi utirrMu^^ 
l\^ , aber bte $6ntgtti (üb aud^ bafit, ben ganjcit , 
gl&^enben <0af 3<ipo(9<)^ unb b<r ©einigen auf 

S)ic 2{ecfc^iD^ungiJa!te, Dan einer 9^f nge geifls 

Itcl^er unb n>e(Utc|)ec ©ro^en f^efiegeft, unb }unt 

aSeptriU in oUc ^rooinjen unb grof e @täbu M 

9teid^ oerfenb^t, !am be/ti Xbnis ^lübi^lai» halb 

barauf }tt ®e04^tt; aber fo beUibigenb au:^ tl[^c 

^n^aU iDor, ße (I6r^ tgQ nic^t aui feinem ®c^(um« 

mer« S)efto tiefer ful,)lre btn ®(j^tmpf ber riüerlt« 

C^e, burc^ biefcn ^reoet {unicf^fi in feinem Steckte 

gef&bt^bete 9JI a | i m i ( i a n* 93pn be(i beutfc^en 

Stcid^^dbten mr 93ert(Kibi8ung feiner unb il)^ 

tti Wtit^<inbti SRed^c {ba^ war mabii^ 

; Im tp^gcit 93 6 l^mcn)^ aufgeforbert /Ungarn in 

b^n 9Bebrf!imbS)futf(|^anb^, unter feine Srjftir« 

f( c n mit etniobegiretfen , eilte er mit einem n^oltl 

gttäjieteu ^ttti an Ungarn^ ®r(injen« SDtabtiJlai»^ 

wb bieA6n{gtti)>riefen tbn ibrin SUtttv unb untere ^ 

batöellfn gebeime Familien 93etbiQbungen^ tporii« 

bcram 2o(icit unb 27(Ien Sß^r) 1506 ju 97eu« 

itUbt uiib *£)fen bie ^uiJfi^tigtingcn gefi§a{}en« 

aSajHmcHdntf billigerer 9?efe^ ber fi^anifc^e Snfani 

'^^erbtnqnb foHte an bte ^Hn^inn Vnna ^ 

jobet i»en^ bic ftü\ttt (iürbe / an fim imptgebo^rne. 

Uttgarifi^e ^rimtefTirin oerm^U tperben ; n>ärbe aber; 

bte JtMgtn einen @obn ß^&lfttn , foSte biefer be« 

JtatM (SnfAinn SJ^aria, ber failüifc^en Einige 

^^lipp unb 3p))anna Xoc^ter e^eltc^em %uf bcp^ 



Digitized by VjOOQIC 



gög feilte* Söbe« emjJfä^rSBIabWIa» (üS.fOiitsy 
€;etna||Unn tmb iStnbervanf ta* bnngenbfle, btt 
93ateifor0raÄ,i«rtmfHan*. ^ 

9}et>or ^er Satfer bie $etnbreItgFetUn er^ffneftf/ 

tnät^ntc et JHe Uitflarn jum 6e<>orfam gegeti listen 

^$6ntg, ufA jwr Änerfenitung feine* Sr6re(|nr#^ 

€te oet^anten auf H^tzia^inn , uvb nunnal^m ff 

^i:e*l)tttd4X)ebenbttr5 unb ^ie umütg^nbt 

®egenb. Sftc^t mutJ^tg genug, fid^il^m unter bte 

Sugen iu (itUen, fteUn bie oetfc|in)ernen Uttgarn 

»on bev anbern @eite in Deflei^ret^ ein, ben Stau , 

fer bur(|) 93er^eetung feiner (Srblinbet |uf 9t&(Ffe(ir 

^tt iWftigen« !97ii;imi(tan eilte i^nen ttad^ , mtb 

Strang Oe i(»m jur @c^{a(|t ju (le^ctt« @ben f&tlfe 

i^r Mutige ^otnpf bepber ^cre beginnen/ o(* @t(^ 

>ot(^n 9^n £)fen gang unoermtMlSret bie (Sntbmbint} 

ber ^inigin mit einem ^rinjen melbefen« — Sof 

foln^a^ iü\)lxti^ Vnbängec l^atten ou* befanntem 

•0aflfe gegen bie mutt^ige it6nigtn bie f(|f&ff&[ic§e £ii# 

g)c oetbrettet ^ |nan n?o0e bem 9teid^e , faUi tteiH 

iDfebir eine Zt^ttt gAÄ(^re, einen :Sranptin)efi 

»nterfd()ieben. ®ief n>itFee fo gemültig auf bie f^o^» 

geftnnte, f>Uli^ mUnntt, ret|baie Jürfiinn, ba| 

fte augenb(icnic|> 9on ©eburtöfcj^mef jen befaKen mui^ 

ht^ — ®ie gebabr(iteH 3wl9 '506) tn ®egett» 

tpart md^met 9J^agnatcn einen iufa^ fd^(|en 

cprinjeu/ unb oerfc^ieb mentge Vagenb{itfe ^xnofl^ 

9QIäbi*(a» üerfiet auf bicfe, utib auf bii be^^ 

nal^e gteic^^seitige g?a4tic|t pm bem Xobe feineif th 

nigli(^en !&ruber* Wle^mber in f» tiefe ^c^mmtt# 



Digitized byCjOOQlC 



Mfit 



■ * . « 

mt^üxt Za^t Scbemattn len Suftttt t>tr 

, 3?ic^t tnJflbeiJ> obftlott au« ganj octfdgiebeirrfit 

©tfinbcn mtltt'bi^t JSottircbirfft auf Wc fampfge? 

tfifltt gegcrtfitetfleljühbeh -^cere. S)ie Ungarn, roef» 

d^c it^teburd^ bte 6flemt(^if(^e Erbfolge mit ehtfernt 

S^AU^^cn ^ bo)t^^n Uh ^rfeb'en> unb' Wtapmilian ,itn 

l eben blefer gtiebe bk 9?a(|>fol8c neuerbing« bejlafj^ ^ 

k r tigen. fpRte» emtd^fe babur^ offne <Sc|)(ac§t fernen 

' .3n>e(r. (St Jam fd^on am igten SwId ju SBien 

* }mifc|)en üJfa; tmtUan , ben F6ntg(tc5 ungarifi^s und 

fiÄnbtfc|)en 58epottm4d^tjg<en ju 6tanbe* — @t6U 

ger Srtebe unb Sreunbfc|)afe jwifd^en £iej!erfctd& 

uttb Ungatn »urbcn erneuet(, fbit Sr«>bcrungen 

unb befangenen' jurudFgegeben > bem .Katfer unb feu 

ne Srben aHe i(yte 9{e4)te unb Vnfpräc^e au^brfidFi^ 

Itc|> 0otbe(>aUen. @o fc^ncamarb alfo jene*fr%j 

re/ frepHd^ fd^on an ftd^ ungültige 9(fte o^egen 

$[u«fi^(iefung frember Surften jopn Ungarn^ X^roit 

»teber gerntc^tet* 

miabiiiave Sd^tpermut^ liMt inbeffen fo ftfy^ 
Ittgenommen^ baf fit btofytt in entfc^ieb^nenSBat^ti^ , 
finn fibetjuge^en. %vu(f^Ü^^ waren bte fBnnü\)unß 
fen feine« britten SBruber« @igi«munb, ber Wt« 
failbern auf brm i^pfnifc^en XJ^tMt fplgte , fru(|^(f 
Ip« atteSSitten ber b&^mifc^en ^pfbeamten. — <5t 
tppUte Ppn ®er4^4ften ni^tS me^ ipiffen. Vtg 
tpl^te ba« tpilbe ®piel ber eeibenfd^aften in Ungarn, 
(ei^na^e nod^ .ärger in *^6^mem ^eprg $P|).ixtb^. 
I an «f'p, befen aSruber ^^^anu ali 9^irber jii 



Digitized by VjOOQIC 



— 176 -^ 

^td<) auf htm %ltftibUt ^atU enthauptet mtftbettV 
rerttjüflefe mit granjenlofer 3ta^t atfe ©fiter We»^ 
fer ^uptfiabt , oetfifimmeUe t^ire fSütQtt , wo er 
terer tfoibi^aft toutbfi/ mb (rannte Ne StorfUbtf 
90t^ @aii$, 9t9.m6arg tc. jufanimen. titubig 
^ btt %bt l btefeni stduHd^en Unfiig oon feinenf 
€(^(6f etn ju , IfzttUlii^ ö6er bic S)em^))idttitft bn 
etäbit frol^liH&i^/ bie t()ni bo^fSe^, Mrger# 

^(id^e ®ftt>etbe auf feinen Ouferif |tt #eiti fo.(Kftigf 
bekrittelte ^attii^mutb bro^te ba^ fc^e fi&titg« 
retcj^ ' neuetbtngd ju {erf(eif<§en ^ unb bennoc^ tvotf^ 
te 9BlabtAa9> bk bi^mif^th Öefitnbten , wAd^dali 
fc|Ieunis(le ^(fe bat(>tny 9pr äbtcuf be« trtfucib 
jai^r^ nt(§( tinmabi t>or fein Vniseac^t loffen. (Snbi 
li^ getang e^ bem (Sarbinaf dtfjbif^f Qpi ^ratf 
2^oma< IBaFatd^ einen! ^anti t>on Stnfluf unb 
fSiutt^f beil^6ni9 feiner' uttmittnüc^ett Sd^metmutir 
iu entret(fen. SQtabt^(ao^ t>erfpta<{) ben %bgeorb# 
netett nii^flen^ ntfc^ 9^rag ju fornndtUp mJdf fuubicf 
i>erit4erten ibn btefe, fernen tprinjen Submig )urar 
£6nig ty^nüSilfmti ju fr&nenf^ Vtltnli^&tflununi 
gcndttferteiiau(6bte6(dnbeUngarn#v Vtfe# fu&elte^ 
aM ftc^ SOrabt^fat^ nneber }um ttHttimai^U (Hgti^ 

»unb mit ungemeinem <$ifer betrieb rnoir^^ H^misuge« 
fallen >ie geperlic^teltejr ber, auf ben iiten 2B4rj 
ijo7 in @t)^(meifTenb^urg an^efe|feit ^r^ung i 
(Sinfiimmung antn>ortete^ bie ia^Uofe SSenge auf 
bte Sroge be^ ^afattn ^erenp: #/3Bir motten, mir 
forbern £ubmig ju unferen ^6nf gl 3)er iaf 

Janalcr}bif(^of oon ^an ftt^t^ bm F&nigUcj^eitXitti 

bt 



Digitized by VjOOQIC 



bt bie b^iftge Ärone auf, urtb gti^tt ti üli Äftnig 
l>pti Ungarn. , 

?Jon ^un ön f^itn fld^ SÜBfabtlfat^ b^n JKeflte? 
rirn3^gff4)Meii tl) ^ttger ju t^tbiüeii« @r fotgtr für 
bje ©ic^er^eit bcr (Srinjfeflungcn , ^efrteuert« mit 
^oUn unb bcm STOotiwoben brr SWotbau ba^ @d&ii(j» 
iittb tru^bänbnif gegen bfe ZMtn iinb enth&ftt* 
tt ben aSorrturf eHier ©etnad^Iaf tgtinä ber JRf fd^^ 
wc^te burd^ bte Berabrebuhg , bfl| bw STOörbau, fo 
lange t>6h i$m- unb @tgl«mutib (Stbm oor^anben 
(ep.n würben, rebignd^ unfetr unfiarifd^er ^o^ü 
(le|»en foüti. gugftic^ nuN er. enblid^ ba« ®e» 
(<|^fl ber S p p e r i> e r f o b'u n g, -• biefet' fld&er« 
jlen,9Ji5r5errc^aft ffir Ungarn« Knftige 9iu\)t, mit 
Äalfer QWayimfri an t>or (li ten Äctober un* 
i3ten !ftowmber 1507.)-. S)rf?en «nfef, bie 3n* 
fanten unb @r5i^er^oge ffart ober beffen jdngerer 
»ruber g c r b t it a ri b , t6tT ndl&ntlfd^ oi>n »epbeii 
JDejlerwtd^ unb torol mit ben baju gfjjirlgen gans 
beit-er^iartett mürbe , foUte bfe urigarifd&f fprtnijelnftn 
Sr n na, — 9B l abißt ao« Ibtonfolger , ber juti» 
:ge Ä6ntg Submig aber, be« Äaifer« SnWin ffo« 
fbarilLa, ober (lurbe btefe. ffiitier, iit jüiigere 
®«^ Jbewginn SJ? a r r a beürat^en. ,5» j i m t r u 
an perfpracl) ba^^u aiicß bie tSmtotKföjung bfc« müt« 
tertt^ett ?t(jftberr,ti^ , g e r b t na n b « be« f a t b o^ 
1 1 f c& e n; jeböd^ feilte vbeffert alfenfdHtge aßelgerung 
In ber @ad^e nic|C5 inbtta. 3 a p ( 9 a « «nb^n^ 
fler ra0en biefen I^et^anblungen mit f^embarer 9tii« 
l^e )u r o^m tbr eigene« ffiegenfptel barob. ju oergef^ 



Digitlzed byCjOOQlC 



— 178 — 

ftn* 6c|^on tm fMgenbcn Saj^re (gtett 8ßap 15O8) 
mu^te bev fd^mac^i ^&ntg auf i^ren fBtttkh htn 
Mtfamtncttcii &tinhtn vttfpxtd^tn , ben rungtn 2iib; 
ipl^ tfotbn htm jlatfer beffrn dJctrogen t|>nett 
oerbd<(ttg fc^Unr (?) nod^ fonft einem au^todtttgett 
Sdrflen, fpttbern {ebtglic^ 1 1 n e n (!) jutr %ufer)te|^utts 
«njttoertrauc^n » unb aui ber ni()m(td^en unlan; 
tern QntUt fipf tpat^tfc^etnlic^ 4iud^ bie 933Iabt4(a» 
oen in Si^men nbgebrnngent ®e(pbttng (utehS^' 
ner i5>oJ> teilte gmey^inber nur an einem fold^en 
£>r(c, wo Ungotn unb Sibtfmtn Ui^un Buttttt ju 
i^ntnf\)itttn^ unb gmor uititcr* VuffU^t eintt s(et^# 
grpfen Sa^( opn IDIann^ « unb Srauenperfonen au< 
be^ben ^6nigtei4^n ergtell^eil jtt (afTen^ bamit fie 
fp»pt^[ bie bungorifd^ ali b6(^mtrd^ Sprad^t er» 
lernten. SlDeK übrtgqi^ in 96|^men in @rmang« 
lung mApnUc^erSrbm^auc^ bie S;6c^ter tb^pnfit^ 
^ig fepenr fp fpOte bix fPrtngeffinnVnna (toai bpd^ 
I^ngfi gefc^^en n>ar) Pbnc aBiffcn unb üta^ ber 
&&nbt nic^t peripbt n>erben. SQtr »erben ber fein« 
gefppnnenen fftinlt be^ Sapvl^aid^n Viü^anstt in 
ber %ot%t no^ loeifer gebenfen , unb fi^rciten nuti 
iur 5tr6nuiig in ^ag» ^ 

S)tc b6^mif(^n ®tdnbe borauf pprjubereiten 
unb gu befd^tptc|itigen, (yatte SlBlabiAaD beni^pritiafi« 
gen SBarbeiner SBtfc^pf io^0ian, unb ben geleierten 
Stani^fau^ X^urgp SSifc^pf «pn jD(m% nac^^ag , 
^pranlgefenbet»/ iSepbe^ gtüAe ilfxtt ^lug^it unb 
SBerebfamfeiC. fl^Ieic^ baranf Farn er felbft/ mit 
feinen begeben ftinbern # unb einem gl änfenben tbtf 



Dig'itized by VjOOQIC 



l^lgc» Siie jtti^nuttg gffc^ati fit bet !JDomfit$f*ür(^ ' 
bin X)Imfie«r J8ifcl[)of towtiü^ (&enrt ei^ 'flartb fett M 
utta<)urf!tfc^en IKocJPpqana^ £obie unb ba auc^biefet 
9on iKom tive ane^fännt tDOi^, 'tian ba{bietnSal^rbun# 
bcrt bü^ ^taQtv @rjbt^tbww ^«l^ifl! ^ SJtotfgraf 
^nthtid^ t)on fStaitbenburg 9DUibt^(ao^ ®(^jt^aget 
^ult ben npc^ ntiiit brrpj^b^tg^n i^ubtptg ttä^renb 
ber bolzen S^^^t auf bem $(rtti^ I>it^t mad^tt auf 
ba£f ftnbltc^e ^tmiti^ ber ^nttjejTlitit Vttna dnett 
fi^I^cn Sinbrucf >' ba^ fic über * H>re ijermemtltc^e 
^urficffe^ung in Zb^^^^n aui^brac^. 3Q(abi^[ao um 
fit ju berubigenr ttobm bie Xtone üom ^Itatf unb 
fe^te fte ber geliebten Xoc^ter mit eigner «^anb auft 
^ie {ur !iÖerberr(i4)ung biefer J(rbnung angefieUtett 
%e|le tnbigten übrigenl mit einem blutigen %uflüüU 
(Sin 9?eu(Iibter !8ärger fam mit einem Ungar nm 
nncr Sße^e miOen ju S^^itlic^fetten unb n>ürbt oer» 
»unbef. 6einc fionb^Ieute eilten ij>m ju -^ilfe^ 
^ mad^ten aui einer ^rii^atfac^e eine 9fati0ndl • Vn# 
lelegenbejt / unb erfd^(ugen mehrere Ungarn. SQ(a« 
bt^lao über btefen ecf^tmpf b^c^licj^ entrujlet , beir 
fa\)l bte Urliieber auf bem ORarf te ber Vltflabt Ifin^ 
tmid^Un, unb oertief ^tag eben fo mifoergnügt« 
aK freubtg er bafelbjl eingejogen tparJ 

^uf b^m 9Qege erbtelc er £unbe oon eineif iü 
Ungarn au^gebroC^fnen furchtbaren ^e^« Sr Ifklt 
|U Jtremfi^r in ü/tapren an, unb befahl feinen bep« 
itn Xinbern ein[in>cilen in ^rag ju t^erbleibem S)at 
mipftel Bapptoa:^ Vnb^ttgern^ n)(i( fu in fremben 
{)^n«cn opn bei Sihm^^ @4^äc^e ttUe^ (1^1; i^ire 



Digitized byCjOOQlC 



— 180 — 

^laht Ufütd^ttttü. Üngefiiint föittUn (ie, bai 
Sßlabt jiao nac^ Ungarn juräd Fei^tr , unb ba^ bei 
Wim unb bic Vrinse^tnn fld^ it^ti bafelbfl auft^aU 
trn fcUten, ali totnn ntd^e bt>, in bitftt fttüifid^t 
of^nef^tn jurüdP 9efr$ten S(l^men,bte nif^nAi^m tmb 
gwar oid ilf^re Mec^tc für (tcl& Jitfcn. 3a ber 
äbennii(|)tge Sai^oM n)ar frec^ genug , mit einen 
^err^aufen na(^ i^remfter (u fommenf, unb bem 
^&mge in^ ^ngeftc^t $u fagen, man »urbe i^m 
ble ttiote Don X>fen oeifTd&Hef «i , menrt er nid^t auc^ 
feine ^inber mitbrächte. SSaterlic^e Seforgnif ba 
Jtiteir in SBfabi^la^ feiber bie £)^erffanb. dt wid^ 
bem £rD$ ber Smpirung , gieng nad^ ^rag jurucf^ 
ba^ er Je|t jum (e|tenma(|( fad , unb Farn im ^or« 
nung 1510 mit ben (Setnigen nad^ £)fen. 

2)te SBerfuc^e be^ ^abftei; 3uliuö II. Ungarn 
ju einem £ärf ehjuge ju bemegen , . mtf (angen burc^ 
bie 9!Qeigerung ber 9{ei(^)$flinbe , bit üUtma^l er|t' 
bann ^rieg nH>Dien, melin i()r J(6nig {rieben ge$ 
ma(|C j^atte; unb ben ^rieben, menn ii<$ i^xm 
Sl^ffen gänflige 9Iu jfid^ten barbot{ien. — @6en 
fo lange j6|erte biefer , ber beriitfmten Sigue w>n 
€ambrap ^egen bie SBenetianer bepjutreten/ n>e(d^e 
bie 3urdcffiabf Safmatien^ oerfagten« 3n bem j|ier# 
aber mit bem ^aifer i(u€enftaJi)(t. £)ct6^erajio) 
erri(|)teten ^Bunbe^oertrag mürbe feftgefe^t , bof 
SQUbiiJfao mit gonjer Wlü(it S)a(m(rtien anfaRen 
linb etpbern foKte, mogu itim ber ^aifer auf brei^' 
SRonat^e looo QRann Sufoolf unb jm6(f JtamM 
nen mit ber nit|igen ißebienung/ bie iXtnige toti 



Digitized by CjOOQIC 



^tanfttii^ Mfiti ^anttn aber 24 ani^n^^ltf 
Ar jeg^ i mh j6 £ajif(§tffe ju ^Ift fc^ftfen »wrben. 
S>agesrtt i^^tte S!B(abi^(ao itad^ JbQlmatmi (Stobm 
rung ben 9itibünbtt0 fn brn' botttgen ®egettbrn 
htpiu^tfytn, unb bie lOrnetianer in 3(itien ober 
^taul iu befd^iftt^rn. Uebrt|:enj^ foHte er il^ntn 
Pin ^rtes erfi bann anfdhbigen/ menn t^m bUbttm 
ftnrocßcne ^ilft »trÜfd^ jugefornmeii »irc , unb ^ , 
«uferbem ju 9?tc^t^ gc^jaWen fepn* — 2Öte bie 
IRerubltd btefe^ bro^enbe Uftgetpitter g(ä(((ic|) be« 
fc&«>orcn^ jufr|i ben «pabfl, bann ©panctn unb 
tnblid^ aud^ ^ranFreicl^ 00^ bem ^tfi^tlUith dun$ 
be geerenne( , i^aben n>tr im £eben 9na;tmt(iand 
(V. 23. ®, 129 — 140,) gcfe^en. Mlabi^lat) lief 
e^ , n)ie Qttoblfnli^ , bep bem bleuen SBor^^oben be^ ' 
loenben, auc^ IfatUn bte S^eneftaner tinm mdc|tt« 
gen ^reunb fin jbem (Srjbtfd^of %ifomüi SSaf at^ t>on 
(Örah; berjl^nen ben ffarbmaWi)ut bcrbanfte, ~ Sic 
^eft sn)an9 im folgenben 3a()re SB(abi:$(at>en iibtu 
majl Ungarn JU »erfaffen, ab^r einungWc^fc^recf» 
iid^tvt^ Uebel, ber grÄuHc^lle 9fufrul;)r^ oerbeerfe , 
ba(b barauf ba^*ung(iiif(i(|ie9leic^. Z^o X. 9?ac^^ 
folger Süliu^ II. (»ormatiW beffen ffarbinaBe* 
gat bep bem fpantfc^ « pdbfKic^en |)eere unb in bem ^ 
beriJj^mten treffen oonJRaoeniKi gefangen) iiocj^flre« 
benb, pra(|)tMebenb (tpie er.bepm i8au jener ^^err« 
ii^tn ^auptfir^e ber S$rtffen([eit über ben ®tim 
Utn ber ÄpojIielfTÜrjlen gejetgt) lüfiern iit pibHUi 
(|e ^efrfd^aft auc^tttber ®rtec$enfanb au^jubrecten, 
b^t| alle gärjlen gegen bfe Wrren awf # unb ferif 



icGoogle 



7^ Ij« •» 

t m 

Mit, gWebrerc Um^atft, befonber* ber emfif^WoolIe 
fytp^^n iflegbt tnifrtelbei^ b^rt ®ebrau(^ bftfe^ 
Jen/'' 9?ur 4J><>i^ben i>Dn, 9ti über n unb 95erbrcf. 
l^^ern, btr nir^t feiten bfe SJSaffen gegen bie etg^enen 
^ren ffbrfcn, a^cr f^in flreftgeübfe^ l)^*«* mürbe 
man auf biefc 9Brife jufammen htinf^en, bem 9BeiHa 
unb S^fbf^i^u bie nfttbigen |)inbe ent}i^J|^en, unbba# 
iSintgret:^ in eine @in6be oermanbeln. 9BoUtf man 
h ben SttHffanb 'mjt ben Jurfen brechen , fofplfte 
ban itur ®elb, aber Feine Eeute burc^ bie ^reu|.« 
iMffen oertange«/' — 2Brabf^fat) blieb ünfc^IÄffig^ 
aber ber <Satbinah (SnW^of von ^van, burd^fei« 
ne SGvirben an ben r^mifc^en l^of gebunben ^ un^ 
m feinem. ÜBai^n bemnic^flen^ ^atriard^ ton <Fpa; 
flantiflovtU baoon er bi^ if^t nny erf! ben unfruc^e« 
f»aren ZjUl führte , [te$ obne 9Seiter« bat Xtm% 
pttbi^tn. ®ranV ®tub{n>etfTenburg, ^oloqa, unb 
®rof marbtifi maren bif bejllmmten ^^mmtlpÜfft^ 
0eprg S>ofa, ein @ser(er, burd^ oerA; 
fd^tebene g^cTItd^ @tret^äfle gegett bie tikFen unb 
burd^ feine auferorbc^ntlid^e &tMt btfannt, btt> 
J^auptanfütttf, unter tbm ber Qkiefler Eo^renj 
^u^ ffjeglebi, unb ber 9Jeflb.er »Ärger/ «m.- 
b r i$ ® 1^ a m b e r e f !&er ^ tauf voav fo. auferor s. 
bentlic^ ,. baf ber Vbei ftc& enb(rd^ gejtpungen fa^^ 
bie fdauer^fei^te burd^ ^dpl^ge unb^ ®ef$ngnt| ba«. 
9on ab|u.iui(een. ^ieburc^ beletbtgt , erH^lrie S)Oii 
f||li# 9?iemanben auf er bem St&ntge ®e||orfani (eifi^n 
|u uypITeQi, idtUte fein |)<er in brep ^^auf^n^^. ^9!^ 



\ 

Digitized by V^OOQIC 



/ 



«r(au6(e. bernftlhtn t^t Städfld^t auf ^tUt, Glanb 

tese^eit , nur e|^ie»rc^ StQ^J^til Mi&Un fonn. tfm 
lefti^f^en n>iSf|f eten fit gegen ben V^«t unb feint 
©d&rftflfer. «udb tefegbi^ ber «ße« fo treu twr» 
^r seOsgt bai^f , gertetb in ifyce ^inh^ unb cnbtg^ 
ic fein Beben unter fc|>auberbaften JDualen* Su^ 
fM^ ^efübl i|t ber Carbinol b{^ Jtreu^prebfgten tim 
juf{e1len , na^ D e fi e r r e t c^ r ^ o (^ ( t n unb 
S^itf m e n ftogen @i(botbcn um r4)Ieuntge .^(fe^ 
3ob<)nn hörnern t-^}a iN)n SBergtnijt; X)ber/ 
gefpanit- 9on Q^Mburg unb be^ jungen Bubrntg^ 
i^fmet|{ec magte el, mitbelJ(6ntg^£etbma(|e bem 
iE«eu$f(ibrer|^aufen unter ®j£mbered auf ben Sbe^ 
neu »on ^({^ bie @Dt$e gu btetben, bat^ Pitlt 
trbelid^e ton ben benod^arten @cl^(6^ern unterfld^, 
9ltd^t [ünge blieb ber (Sieg unentfd^leben , bU i&f 
diUofen 9f otten n)ttrben jerfireuti mcb€rgem<u|tDber 
gefanfljen , ibr •^oitpt felbft rettetf i!c^ guerft burc| 
eine fc^tmpjlid^eSfu(|t. JDrefei^Siegunb bie unmit* 
lelbar barauf fi>Igenbe b^rCe JBcfirafung ber oornebm« 
^en Vufmiegler Dtirbteitetc bie Si^omnw ber ifmpi« 
rung ttod^ metter, f(>gar oiele aui^bem %b<( ber ^Oftat^ 
marofd^r Oifpaitnfi^aft griffen f&? bre @äd^e ber 
^ r u f« n (fo naniiti man bit S r c u |.f &{ b a^ 
teu) ju ben 2Böffeni Sofa wrbr annt« €f<imib/ 
lief ben bärtigen SBifc^o^f 3o(^ann (Sfafp fpiepen, 
mb gieng fDbümiäb^i? bie S)|arof<| nac^ Xeme^ 
19* ar, um fi^ bnt^ ^e Sroberung biefer ^^flunii^ 
^mn. m^fttipl0^ SU fc&af en^ im ffiot^faUt itibfi bk 



,y Google 



— 184 — 

tiJrlen ju ^Inn^ilft l^nUi^ gu rufen* S^tti^ %äl^ 
M burd^ bit Vbbammnn§ be^ ^(uge^ br^a^e se« 
i^if , na^t^ erben f6ni0licl^en Xittl an, .aber bcc 
tapfere @tepl)an !Batbpr titelt fbn burcl) jlänb« 
:^aftt ®titnn>t})x fb" (ange J^in # bi^ S<>bann wn 
Bappr^a mü bepr @nlfa|e au^ ^td^n^iii^en 
l^erbeD^ont' 2)te j^reu^fa()rer wuc^n anß ^^onitf 
,S^f<^(<^S<n' S)ofa felbti gefangen # unb auf eine 
bte 97?üb€ 3(3PPl9^^# unb ber bama))lt(|en ungatifc^^n 
€>}itßn iiiat^aupt unjwepbeutig beurfunbehb^ , S8u^ . 
^i^, fptfalarfil nnb €a(|gu(a^ |^enfern>i$ I>ef4»i^ 
inenbe SOeife ^fiftgeridb^M- ^^"i <^^^ ^^^ glätten? 
ber £rone itnb (Scepter n>urbe er auf einem f}arE 
ge()t|t(|i etfernen ®tutile (angfam gebraten« 6etnc 
Knb^ngcr but^ oierfrt^nt^gigen |)ungcr gepeinigl, 
muften i^m bü6 %kii^ mit ben Sä^ntn t^cn btn 
j(no4)en reifTen« — JDennec^ fpnnten il^nr btefe 
namehloiVn 9}7artern fettie anbere jilage abpreffen , 
aW: — ,/Sc6 feöbe mir ^att grewnben ^unbeaufj 
erjogtm:* SfiK^ ejambereiSgetiefbfcalb baraufinbie 
®efa|igcnfc|faft ünb mürbe geviert^eilt , nur ber^ 
fc^nb{t4K^i^iefler Si^renj tnttßtn, f!arb ahr au 
ben txf)a\umn SQunben. ©ieben^ig taufeiib StSen^ 
fc|)en ^atte biefe Se()be binnen t>ier {Olonattten. \fm 
gemürgt , n^4) ungleich mehreren ^rep^^ftt , ®ut(r 
iinb 9Boi)((ianb gefcjlet., ] . 

£)ed 9(be{^ Qanief <&af ftet nun auf^en fd^ma^ 
fl^en JK6ttig unb auf ben ünfeligen Urt>eber btt Äreuj» 
jugeö, benffarbtnatserjbifc|)of,Don ®ran.^ Boui 
pite|^ Hütß^ nur 3#Plpa; laut (jpracf) mti oon^h 



Digitized byCjOOQlC 



/— ,>i85 — 

tier neuen Mnidiwai^l 3um &luät erfc^ienen 
bte; gegen bte jRurufen t)erbeDgerufcnen , nxicFercn 
Vii^mm, gegen 12,000 ^ann jlarf,, an \^ttv@ph 
fe, ®ecrg ^hitttab^ <Snhl ,^ ber -^etjog 99n 
flRÄnjlerbetg , i^obldlo» oon ©fernbetö , ^Upl^an 
pon Qd^lid, unb 3Bl((^elm Sjernin tc. Sb^e^anb» 
iMifte drn^tung , £)fen ntd^ e^er ju oetlofTen bt^ 
man ben^6ntg in alle! feine 93orre(|)te nnb &&tft 
n>ieber ejngefe^t bitte/ f^^redte ben^bel. Sr'botbbie 
•^dnbe jur Äu^filnung, bte gplgen ber Qmphtnni 
foUten aiif einen Steic^täg unterfud^t, bi^rt bie QttOf 
fen be^ ungeheuren Serbrec^en^ fißf^gefe^t merben. 

Jda^ 9ttfultat biefer Serrammtung (0. 1544) 
ift t^6c^ merrwärbig. 9nan erttirte aUe !Bau« 
crn n?egen $rop6i:ung gegen i^re n a t u r ( t c^ e n (f !) 
i£> e r r e n be^ SQerrat^e^ unb be^ Xobe^ fd^ulbig. 
SlBett aber , unb nur r> e i ( burc|^ aagemet* 
ite SoHfirecfung biefe« Urt^eil^^ ber %be( felbfl »er^ 
lieren n>urbe, wiren b(o^ bte oprnelt^mften Vuf«« 
iptegler unb bie 9}?6rber ber ttbe(t4^en mit bemSo« 
tte iju befirafen # bie übrigen aber fum @c|)abenett 
fa^/ jur @r(egung<beä 9Be()rgeIbe^ fuc'bte g4rt6bte> 
ten (SbeUeute }u oer^^alten« Uebrtgen^ fotiten fie junt 
bletbenben abfd^rerfenben J8e|)fptefef auf emige 
3etten Seibeigene ii^r^r ®runbberrn »erben , 
iuv @ntf4)ibigung bx* VMä einen b^^tun ®runbf 
|inl , unb auf er bem ^lut^ unb äbrigeh Seljeht 
md) no|^ ben neunten XiftÜ ber Vernbte gcbUt , 
linb alle 3Qoc^en einen St^boti^tag (eijien. 3ur i2Qie>/ 
^crauf[)elfung ber Sinanjen wären bie t^tinfttUt^ 



. DigitizedbyCjOO^lC 



— 186 --^ 

Stt^gurien fi>3fef(& i^M {u fieUen, (tie eine t>&fH 
htt (StnFiinfte htm Jtints ju tt&erfaffen r Mc ant>erc 
a§fr )ur 9(6ia|»(ung be4 fpfdtii^ ^ iiiib fpad^tfcgif; 
(iit«< |u Mtmnftctt Sit Sufunft foUe ber ^^ntg^ 
•(ne ($ittn>iaij||ttn0 friner otfcentßd^en 9I^e auc^ 
iti((( einmaf^f im 9?Di^aBe@)ip<i^ Dci^fdnbni Finnen. 

9in ^iftoltnfd^uf , ber burd^ ^xt ^tnfttt segcn^ 
be^ JtintnJ Settf t^iä^aff, umb t(in unf ebfbar §et6üeet 
Imben warbe, witt SBbibt^Iao- ntc^l sufiKig roentgt 
992tnüten oorffct aufgeflanben , b(fefti§te cnblid^bie.^ 
Ueberjeugujng^ n>fe tn'tgetiff^ iebc Vm^fSt^nung fe^, 
unb bof} nur qiidrD^tetsfr ®d^u| bie f6ncglid^e SBär« 
be ge^n ben nimmer ni^enben ^arte^getfl aufredet 
cr^oUen Ibnnt. S)a^ V.tfuUct baoon tvat, bie tSr^ 
neuerung be;^ engflrn "^amUmlitAmift^ {wifd^en^ 
^fftojclmiUan, 9B(abt^(at> unb Giegmunb tH>n ^ok*^ 
Un, mltJfin gerabe ba^, mai hk Vr^iofraten feil 
Sauren untergraben tooUUn. . — (So »ad^ bte 
Sorfid^t aber Stetere unb Silfer, unb^ i^ttftxiat bte 
lkbe(n)pHenben in ü^rem eigenen ®en)ebe! 

(S^ fd^tnt ^ier ber fc§idFac|fie ^a^ {u fe^n , 
bfu S^ben btefej ränlet^oOen ®efpiAnfie;i$ bidl ju tb'' 
rem Urf|)rung nAC^jufi^ären. 

XW 3:a P.of 9 <t i ^an auf bie ^rinfeflflnn. 
%ntia an bem bebarrlid^en SlMberfloinbe ber S6f . 
ntgtun fd^etterte, woUU er benfeiben bei) JK6nig^ 
Gigmunb von ^p(en,»bttrc| feine ^c^me« 
(let burc^e^fen. ^(^re 9lei^ unb bte. reid^en Sc^i« 
^f bie tt mit t(^r |u befommcn Ij^ofte , t^c^tu fc^on 
fees ber 3ufammf nftutft |n. £ e u, t f (^ a u (Sinbruif* 



Digitized by VjOOQIC 



muf ®igmttnbfn itma^t iDiefeti (Stnbrud! ^r jfb.eti 
%aU }u ttlfaiun , toat hxt unermdb^are @orge 34? 
•pölj^ai. — S)utc^ gwei) unrrwotfet fc^nett auf f in« 
anber flfforflfe IcbfdUf geTangfc ©ffli^munb ouf 
ken politifd^en tjiroii, SBefc^en 58orfJctf unb wrf» 
c|f ^ofnungen muf te nid)t bem ^aufe 3<iPo(^<l . 
Cfiir aSerfd^wigerung mit ber, in ^oUn unb Un« 
0arn IS^errfd^fuben »Dwajltf ge n>itirf n ? ßeid^f^n (Sinn 
gang fanb bw Antrag in ^ o I c n , ntc|^f fo in U n* 
$avn. 3n>at mar e^ nicgt ber (etc^t bemeaUd^c 
fiO I a b i II a , aber befio me^r fem , Sapol^ai 
ttbfid&ten burc^fd^auenber iJanjIer, ©eorg @jaf> 
mörii f8ifci)cf oon Sünfftrd&en* Qli tan\ 
taraitf an, SQfabt^rqoen in einer unBen>ac|ten 
C^unbe 'ju fiberraf4)en , unb jgigrounb« fflf bgefonb^ 
ter t ber feine tomi dPt entlebigfe iid) nwijler^^aff 
be* i(im ert^eire^pn Auftraget : „^ldtyiiiar>i ( f» 
fprad^ er) fd^on 6feer* geiuf eree 5©unfc§ unb be? 
^ülenfafl un^eflunime^ 9)ttten 1)&tUn enbltd^ ®U^ 
munben jur 93ermi(^lung beflimmt, aber um 
feine @iferfuc^t unfer bm ^rofen f<ine^ 9tetc^^ ju 
erregen, fep ber JSt^ntg entfc^foften , eine ^rembe^ 
f ttte Ungarinn ju elj^elid^em SBIabi^too babe von 
ie^er an i^tn , n>it ein 9{a(er -ge^anbelt , fetfter 
Sßet^l^eit ftelfe @igi^munb ixt 3Bab( lebigKd^ an« 
^eim , nur ^ui feiner .^anb »oUe er bie länftigf 
®enia^(inn empfangen.^' &o grpfe^ 93crtrauen 
f^mn^dtt bem atfg^^fen A(ni^ ungemein, fiatt 
feinet jtanster^ jog er feinen/ beretfl ffir ®igmunbi 
ttbfld^fcn letppttQenen JBdd^tpafer .^amm^l ^^ 



Digitized byCjOOQlC 



— »88 — 

* * 

9faf(e , mar (tttjtjdPe ti6er Vit ®c^t(beruftg brr (ertH; 
liefen ^'genfc^Viftcn SSatfcara^ oon 3a|»^(pa# unb 
trug^Hf # n>te au^, eigner ^eipegung fdnem iBruber 
{ttt ®ema|^Itnn otu 9C(^ Sjafmart gemalerte, toa^ 
^inrer fernen Kudfen gefc^a^j/ 6ffnete er frei>Ifc§bem 
'!Ber([enbeten bte Slugen, allein ju fpdt! ©ofc^mo« 
(|^e @eeren / n^te 9B(abt^(ao , tmtnef aud^ sugletd^ 
f<(b(igefi!iUtg unb eftel, tDifTene^bem ntc^t etnma^I 
Sqnf , ber t(^nen bie Stnbe üon bf n 9fugeft l6f t « 
unb f4)Iagen, ipie bo^^afte ^inber ben (Stern ^^aiff 
ben fte burc^ eigene Ungefc^icf(i(|)reit gefaUen . flnb. 
%\i feine @i(bct^en iit Jtrafau eintrafen , Scgihuti» 
^tn um 3(uffc^ub ju erfuc^en, toaren bereit^ bre 
St^epaften gefertigef* 93 a t b a r a n)urbe ^6mgrnii 
in ^o^fen, uiib iSjadF mari batte ttoc^ obenbrein ben 
SBerbruf, ba^ f6uiglicl^e SeD(äger, gieic^ anbrret^ 
ungarif4)en ^^%xi9Xvx, bur(^ äfefiinbte bef4)i(feq 
ju muffen. - ^ 

®emeihfc|)aft(i(§e (Sefa^r Don benXärffn, bei 
SD3o9n)oben ter 99Zotbau {n^epbeutige^ Setragen unb 
einige unbebeutenbe @treirigferten ber bepberfeiti» 
gen Unterr^anen gaben @igmurtben einen SBortoanb 
ben (ijligen Somicfi balb barauf roieber an SBIabi^^ 
lao^ |>ofIager abjufertigem 9fa4)bem er in einer I 
.<))rioataubien^ für bie, feinem ^6nige bemfefenea;^ 
<S()ren gebanf t unb bie @t[e, mit ber man Vit SBers 
m^^Iung betrieb, burd^ bitndd^fl beoqrfle^en^eSri; 
Öffnung eine^ S^I^i^B^^ cntfc^ulbigt ^^aiit. nQ^% 
er «nfaf, bierebli^jen ©efinniTiigen, berer gu bc^' 
tmeifeln , bie biefer 93ermi^(ung entgegen arbeite^ 



Digitized by VjOOQIC 



Un. Sr »iffe nut {u gut, fu^r er .fort, fc>af mdn 
bett iXihrg unb feine Stiniex unter frembe . Vufßd^f 
fe|en melle , unb baju ben ^aifer ou^erfeiien l^abe; 
^&ttt aud^ Sß a; im t n a n bte fc^ltmmeh Vbflc^« 
ten unb %t)fUt nid^i , bte man tlf^m bur(|gt^enbi0 
jur 2a^ fefle., fo r6nnc bod^ felbfl ber2Je(lf nic^ 
•Immer ber SBerfucj^ung miber jle(»en. / anvertraute 
®emalf; jum eignen SortMl m mt$brau4)en. 3u 
bem n>a^ fep 9on bemj^aifer f&r X}(abt!^lat>en unb 
feine SSrAber ju lioffen, ba f($Dn boS beutfc^eSteici^ 
unb feine ^ropinjen beffen ganje Vufmerffainfeit 
erl^eifd^ren ? (St märbe unb mdf (e bie ©drge .fit 
Ungarn n^ieber 9(nbern , unb {mar gerabe benjehtgett 
^bcrffagen, bie ^igmunb^ Serm^^Iung mifratf^en 
unb bie Vnn&ffttuni ber bet)ben finigUd^n 9Jdl# 
ber b^l^er au^ f)iripatabf!d^ten hintertrieben 1^ jttett. 
3>te @ad^e feo bereite fe||r meit gebie(|en, ünb mer 
be ftcf)er auf bem nii(|(len Sietd^^tage ^ moiiic^tjur 
SCuf fu^rttng , bod^ gemif {um iBortrag Fommen; 
aud^ \fobt @igmunb (iatt)>tf(Sc^(td^ aui biefem^ruhf 
be bU SGermdt^Iung mit Q^rbara ooUjogen, uni 
bur4) 3apoIpa^ unb feiner ^n^^gerAiä<|)tigenfBeDjr 
flanb, ben geinben SBIabi^Iaod unb ber gailjen ^a» 
geOonifd^en S)pnaflie frdftiger entgegen ju mtUru 
Uebrigen^ munfd^e fein ^6nig fe|)nli4({ > biefen 
|o4^n)t(^igen ®egenf{anb bep einer |»erf(n(i(§en 
ßttfatiimenrunft au^fÜibtUt^er {U befi»red^en. 

S)af Xömitfi ^labi^laven auc^ nbc^ anberc 
ba(in jielenbe SQiinfdbe vorgetragen (»abe , ^er^eUet 
aui$ be^ Sedieren Vntmort an @tgtjmunbii 9}ie 



Digitized byCjOOQLC. 



tdhit^mtte 9Qfabtö[iio) fip a ilftm In 5<n ^mn gt; 
fptnmcn, ftd^ ber STegierung unb j^er Vufftc^t übtt 
feine Jtinbcr 5U entlebigen , bocf^ ertenne er banh 
nebmtg ^Mne« iBrnber^. €orgf(iIt. SRit bet ongr? 
botb<ttcn# petf6n[i(^eii 3uf«nmientunft fep er t^ert^ 
ü^ etm^erfianben , n>oKe aW jupor ben Vorgang 
be^ ni^^zn bilftnifd^tn Sanbtagcj eraorten. ^em 
9(ntlnnen# B<^p9lf^t SSrujfter ®eorg'# t^m tBan 
»OH Croaüen a^ ernennenr, unb ba^ ftlüd^ifit^tt 
(ßVL 6{ntmdrt4 ßttUty einem Vnbem jti ä^ergcben# I 
finne für fe^t ni<^t 6tatt getban tt>erben> inbem \ 
aber bad erflere bereite perffiget tporben , £e((ere# \ 
#ber tu un&ermetbUo^cr 9ef(^dft Joermtrrung %nla|[ 
geben wdrbe. SOen fo n^entg f6nne er' rätfflc^tttcb ^ 
ber (Bmpfebfung be« '(Srjbtr<$of( p^n iSafpciia tnU 
f^iUn t fönbern man mäf e (tbomoj Safat^ ffar^ 
b1ttal(Sribtfc|)of ptfn ®rdn ma(|^ie fi)|) aufSuIiu^U 
Xob einige |)ofnung 5ur brepfäc^en ^rone) 90r* 
berflsmfi bie »trf(i(|^eSr(ebigung be^ben>u|ten(Srji 
piui abwerten. 

2)iefet Stsbif(f)of' oon (^otocsa^ <Bregor 90I1 
^rangepan /^ eine^ ber oprnebmften SOerf jeuge 3a^ 
l^oipitf ^ bea leichtgläubigen ®igmunb »ed^feireitig 
burc|> ^urc^t unb ^0$ gegen fiSff{imiItan unb ben 
Kugen unb pdtripHf(^en J^aniler Sjodmart aufjju^ 
regen , x»ax auc^ ber »ermutblic^e SBerfafer einel 
fernblieben, )>on SGerliumbungen alKr Vrt fliv» 
(enbett @(|)relben^ an 6{gmunb^ eertrauteflen yia% 
ben 93iie{aniter Pon @pb(pwici* 97ic^t genug> baf 
man batinn CiacCmari unb bcm ^alattn 90fft(b 



Digitized byCjOOQlC 



^fttf^ VinttfiMi^tji ®(rbs unb Sjfrgfi^» bte Uta 

, tti # bie Vufreif ung bct SZßallac^en gegen bte fpolett 
unb t>crbetbnc|)c^ @ini>etflinbnif mtt £)efiertet4 jur 
£afl (egte, fc|)ulbtgte mait ti^nen fpgar bte l)o^tyttf 
tittfitifd^t %f>ft(!^t an, bcm arglofen 9Xa;tmt(tati 
>et^einfi felbfl »iebtr bfe SJormunbfc^aft üui ben 
i^dnben.ju fpte[en^ unb auf hef jungen fiübmtg^ 
iinb aDet ®uigeftnnten Untetgoti^ 0cl^ eine eigene' 
|!)errfc|^aft in Ungarn 5u gtiihben* 9ßan l^abestoar 
(l^eift ti ferne^) 9B(abt^|[aoen aDeif btefe^ brtngenb 
|u ®etnu(|)e gefäl^rt , t|)n babep auf bie aSbelann, 
it SBerfc^nenbung tti ^aiM , beffen leftdnbige 
®e(bnpt{^, auf fein emige^ ^erumtren, gefi^riid^e 
SCttmafungen unb itnfptäc^e an bte gange, befannr 
tt unb unbePannCe Sßelt , enbUc^ auf befTen l^b^H 
fc^äb(tic|e 93etbinbungen mit ben ^oitowHzj^n, auf 
beb fffationali^af ber S>ei;tfd^en gegen bte Ungarn, 
aufmerffam gemacf)!, aber baburc|i nid)ti wtittt 
ctmirfet, di ba$ er bte ofehe, au^ treuem «^^erjen 
iPommenbe Sprache ntd^t in Ungnaben aufna^m^ 
9Son i\fm , beh @jad mari unb feine @6lblinge uns 
iitgjnglic^ gemacht I^^tten, fep ballier fetnfef{er®nt» 
fd^tuf 5u ern>arten, aber Gigt^munb f6nne, oj^ne 
feiner eigenen äßtirbe ju pergeben , unmöglich bie 
t||m burd^ bo^ SBlut unb 936(terrec§t gebu^renbe 
Siprmunbfc^aft einen Vu^ipdrtigen über(affen. ffiut 
ttn engfien (^inpernef^men unb burdb 93ereinigung 
&er bepberfeittgen ftrdfte tpürben Ungarn unb ^blka 
fid^ gegen i^re }a^(ret(^cn ^mbt aufrecht er(>a[ten# 



DigitizedbyCiOOglC 



Kliffe Qlinttü^t miftt aber not^menbig «erforrn gei 
'htn, tütn]atin, f>M rigenen ?8ort|>ni , bejteif nber 
grember bit SBormunbfc^fe unb mU i|)r bfelRejcl^l/ 
tegfeluVig m Udgarn rrl^irCee,. ober fcI6e qat unter 
feine Vn^&n^tv, jur f^eloi^nung i()rer £reü[of7|iFett 
»erti^eife. 

2Dem befangenen- Ä6ni9 »cn^ojfen fdnc* 
flE^rgei^igen @4)n)öger* 3 <» P o f p a (^od^ftrcbenbe ^f ai 
* nc öufjubcrfen, »dre tn bicfemaugenbüifoerloreiie 
SOftüi^t gewefem 97?^ f t m 1 1 1 a n brau^^^ ^^ 
^relfenbere SBfteet @r ^flür , ber <5r(Ie feinet ^au* 
fe^^ ben 9? o r be n in ein HtmlU^ti JBunbe^fp» 
fttm genogeitr ^ fflbjl oergeWic^ na(| ber fc^me^ 
• btfd^en ktont flrebenb, üerbanb er gfeid^roo^f 
/ jenem fprannifd^en €^rift icrn, bem legten iSe* 
berrf4)er aller brep ffqjibinaotfdien fronen feint 
ÖnFelinn Sfabelie, gab tJera grpfTen 3wan2Ba» 
(TUen>tcj , fScfreuer JK u ft f a n b * vom t a r t a r t« 
fd^cn 5o(^ ben tttel eine! Äaifer^ unb -@elb|l# 
l^errfc^er^, fd^loi mit i(>m einen ^^^^nblung^oertrag, 
unb roaffnete il^n unb ben b e u t f e^ e tt £) r b c n gcf 
gen «ppten/ be^ tSinne#, .beu 2e|teren mieber 
I^big ju machen be^ fd^tmpfüd^en / \>om S^nig (tat 
f e m i r abgebrungenen X b o r n er friebcn^ , unb 
ber oberen aBeic^fel unb bm reichen ^anfeefiabtcn 
btefer ©egenb mieber bieooTIe Unabj^ifngfgfeit ju 
fiebern» S« btefer ßage fanb ©igmunb fic^ ge« 
jmungen, ben £atfer um aSermtttfting anjugef^en. 
^o^aftee^ ©^afmart gemoUt. SQai^renb 3apo(pa 
Ipfgen ik t&xüti Ümpftt, at^beitete ber kanjier atr 

einer 



l.„.Goo„c 



^ 



cin«;r iBerrintgUng gimfcl^en Sßdftmtlian nitb ®ig^ 

lereffe ;»erfl0c&<^^ 6a ier iffti m eittem bem^tl^tgfir 
@(|ret6^n Stgmunbfn jum frlebtgefnSSr^rdüm fprjs 
mD^I mpfa})l - 3>t€ (forje ©ic^erbett ber Steun« 

patet i^amme( ju eben bem ^t^t^um. Durd^bieff 
ttnbonfbatfeit tief cteMnft, oetbänb S;omicfi ßc^ 
4ttf ba^ engfte mtt ^jäcfmart unb wufte bofb bar^ 
auf aiK^ ben mfd^ttgcn ©ipbfbwtct für biefe ©ad^e- 
ju gewinnen. Weue pofnifcj&e ©efanbife, eben bh^ 
fer ©jpMDwkj unb Befjo giengen nad^ Ungarn «nb 
j&eflerretc^^bfe öngefangenen Unfer^janWungen for!^ . 
jttfe|en. Sfjnbef ff«f be» Muffen ©mofenSf bur<$ 
93erratl& ünb ©tgt^munb/ ber nun immer beutlic^et ^ 
bte ba« 2Baffenfi?ier in fo weiter ^ernc teftenbe ^an]b 
f&lfUt, win{^tt ungebulbig o&Utge (Sinigung niH 
bem Äaifer. — SW a y i m f f f o n « Ännjrer , ber be« 
töl^mfe ©ptefjjammer (befannttr unter fernem 
Iatetmf<^cn 9?amen ff u f p t n t'a n) f am nad^ £)fen 
um eine SufammenVmtft jwifd^en bem ^aifer unb 
Sßlabt^Ia» ju bereben, gerabe ali ber ritter(tcf)e 
^(r(ep mit ber 9fac^rtd^t be^ übet bi^ Stuffen bep 
jDr^ja erfwj^tenen ©fege# eintraf. ÄucJ ©jpbfof 
»icj befand fid^ noi) bafelbfl. dt i\ifattt feine* 
^6ni$^ ftieblic^e 9Qünfc^e unb ffufptnian begegnete 
f^n mit unerwarteter iSereitwinigfelt. !8atb war 
man unter flc^ einig, ^reubig über feine unb äBta« 
htilw^ nabf Sufammenfunft mit bem Kaifer# web 
XVIII. »linb^. fÜ 



dby Google * 



— 194 -^\ 

^t atid^ bcr j^tutf^otUnt ^ J^tttmti^tt iü^^tm 
Jen uab bcr furd^tbar^ Sjaar SEBafthD befd^tdPea 
foDteit, leg ^tgi^munb am 3ten 9ffiri 1515 ^»^ 
jtrafau, bcglett^ 9on licmicfi^ ®it>b(on>ic{ , ^It^ 
U^ unb mebi^t^^cn feiner 9}tfd^(fe Hnb ®rof en. 3» 
Xpmau em^^ftng t^n bf r SRatf graf oon Srmbettburg 
unb GiadPmaru Sr Farn am 24tcn nac^'^eöburg 
Ibo i^n 9B(abt^ao tri feine Vrme fd^fof. S>er ^at« 
fer , toer(^tnbett gut bcfltmmten $ttt in ^eimburg 
cinjutreffen, lief am 29ten Ttiti burd^ ben dau 
binal fßifd^of 9on®ur? (nad^moIigenSribifd^of oon 
(ßaliburg) 9Batbia^ £ang, bie Könige in fei« 
nem 9lamen begräf en / bte unmiOftj(^trtc&c Ser)^^ 
gerung entf(^ulbigen# jugleid^ aber aud^ ben ^^ui>U 
j|n>e(t ber Sufammenfunft, bt< mtfliti^ 93et()iebung 
ber 2>oppelb(utatb ocrliuftg berichtigen« SBftan fam 
(loten gwao 15 »5-) babin iSberein : 2Jep bcriSu« 
fammenfunft be^ Jtaifer^ mit beH ^bnigtn üor Ün* 
garn unb ^^olett foOe eine 2)p))pe{(|eirat,bperyerbii 
de futuro (tpifc^en 9Ra|tmi(ianJ unb SBSlaMlüH 
jtinbern gefd^Ioffen merben, ber ftaifer fidf init ber 
uhgarif4)en ^frinjefTtn STnna im 9?amen feittir^ i&tii 
gern 9?eifen , be^ Infanten Serbinanb Pttlobm 
unb biefer fold^ti binnen S^b^^^f^ifi f er verba de 
pratseoti genebmtgen, ober 4{ß<if tmilian bie Sßtt» 
m^b^ttlig mit ber ^r^njeffin in eigner ^erfon DoITjie« 
(en. S>tt tag bteju »irb in (er S^olgc benimmt # 
unb menn alle$ berichtiget ifl^ bie 9^in^n ben 
itaifer bep ber Süfammcnfnnfl ber brep SRonar« 
^tn f gur 9riic)|iung i»» fciaeni l^eflagcr ^ergeben* 



Digitized byCjOOQlC 



--^ 195 -*- 

feÄft (ÖJöffmilian biere fBtbinQun^tn nmifAUt, fo 

idi^it et an bte ^rtniejTtn 5OO000 S>ucatet), gu. bcf 

rtn 93erftc^erung er einem Sf^^U feinet ^au^fd^mu« 

' ^ti Uv b^n 6(lerretc^tf(^eji @tdnben l^interlegU 

, ©o0te ber SBtiutfflöm {ftp ti ^ttbinanh obetSTOa» 

' f tmitian felbj!) nod^ üor bem {Beplager flerben , fo 

i jablt £)eflertelcl^ looooo 2)ucaten on Ungarn. — 

ajepben , bet feonif4> i^mti^if^tn ^rmjefitn SWaf 

[;. via unb bcr Vnna iDetbeh num ^eitat^^gut i^ooood 

unb idbrli^ 20 — 260ÜO Sucaferi au^gefeje, 

@tirftt eine berfelben tiod^ oorber ^Serm^b^uns ober 

fd^reitet im finberfofen 2Bltfmenflanb jur {meDtm 

^eutoeb / fo fiöt berfetben Wufitfifuer ber «»bereit 

ju. --- J)er Ä6nig oon ^oUn befWttiget biefe SKr« 

ttf el bürc|> eine befonbere Urf unbe» 

9lnr loten ^uli^ fam miUd^ Tlasxmxlian^ 
mit einest ^u^erfi g(dn|enben ^efo(ge t>on ^rilaten, 
^ikflen utb ®rafen naij^ 9Bt en. «m i6ten auf 
het Sbene jwifcben fütud a n b e r £ e i J |> a unb 
^e imbtt^g beptr au tmann^borf fabirtiftc§ 
jbte 972onar^en« @in brennenber @c|)etter|^aufett / 
(cjeic^nete bttt ti^mtU^tn ^laiibti Sufammentrit« 
tti^ SQlabi^lao unb@igmunb, bieinSBrucC 
unb |)etmburg äbernac^^teten trafen juerfl ein, 
gleid^ Iborauf bcr ^ a i f e r von einer benHi(6feneit 
,?rnb6<^ in bie Sbne <)erab, mitii^ra an^ooo^ftu 
ht in furchtbar »«berflralenber blanf^r Köflung» 
Cc^arldC^ unb [<^vDvi n^<i^ ^^^ S^^^^be ber fflitJtt, ®c# 
I(^etmf4)reiber unb lofbebienten. Vlfo n>it auc$ 
bt$ ÄaiM &änfit :?efleibet. — S)ie Jtungatu 

9? » 



Digitized by VjOOQIC 



— 1^6 — ' 

f c| r n UM 1^ 6 ^ m i fd^ e n Maronen in nii ^cfeljci 
ncr ^ta^tutniaUn,^lQbiilat>tn. 9?cbent^ra 
>itt ber Ärcnprtnj 2 u b ri) t g , bh «priit jeffntn 2r n« 
liafMgte in einem mtf aöejorffc^en JBaiÄreliefij ge? 
< iierlen , /^on ^d^t (Sd^immeln gezogenen ®taatixoa* 
gen, gntäcf unb ocrne ^ufoten mit jn^eDgeti^eileen • 
rof{^ unb n>etffn ^^f^nlein, ^o^t^wiUt ^tinmdß ■ 
blau / mit meinen ^^ulen , langen f&itUn mit \ 
, JBogen unb pfeifen. — Sie polnift^en JBifc^r | 
fe^ iBSoDwoben, ^aWint unb Reicf^^r^tl^e melfi ^ 
HimmelWau gefleibet / folgten gu Juf t(^rem Könige 
®tegmnnb, ber in 6d^artad^, n;ei|fammtnem, roe()> 
^fibettem SJarette einen (lofjen reid^efc^mdcften i 
JRappen ritt. 3)er ^nbficf »ar elnjig. „^ai f (l ber ^ 
.Xag, ben ber ^err gemad^t l^at, rief ber Jöt^ent* j 
'§4rfte Äaifer^ — m*ge er uri^z unfcren Keid^n | 
ttrib ber, ganjctt CWen^ieitl^eilbrittgenb ppnf" — \ 
!ßa^ ipec|>.jMf«tigen 0li5dP»fihf<|<n unb einer für« 
jeit Unterrebung # liib ber Äatfer burd&Wn ffarbt* 
Ml 9on Ourf bie Äinige ttäcj 2Qfen. r-^ Wlahii*^ 
Iw na|im 93eben!en ; benn einige Ufgarn fachen 
ipm aWlf trouen einjuflJffm / aber utmittig fprat^' 
©Igi^munb : — ,/3d& Jjabe bte lurfte Reife gemod^ 
nur um beä iRaifet ju fejjen , unb je^e ^erijlfd^ glt» 
ntm^.nux nacft toieu/ fonbeta Jitn/wo St «f 
n>finfc|et. !Keinen fflr^brr unbfeine Äinber fS^» 
re ic|f Ulif bOfitii wtt ntcj^tMa^^ tviff^ ^USbt 



DigitizedbyCjOOQlC Tt 
I 



— 197 — 

WtafxmHiarirhtthut^ feine ttflt 9Scvf 

tnjl^fung (Stbe f&uxQUnbi toatb, burclfjene (eU 

ne^ @o^ne^ fpl^Utpp mit Sodann a, <f>tf pa« 

n t e n unb bie n e ü e 9ß e 1 1 eriootben # ooUjiog nun 

in bm l^errlid^en S)pm }u &t. ©Up^ath bie beräum« 

te popptt^tnvüt^ in>irc|en £ u b 19 i 9 unb 9t a r t a» 

Serbt nanb ujKb ^nna am 22. Sub 1516« S>et 

Jtaifer führte bie juttge ^rtnjef tnn felbf! )um tfitat 

unb ber garbinaferjbtfcl^pf oon ®ran pewid^tete bie 

(Sinfegnun^.- ^urd^ eine befonbere UrFunbe twni 

nämlichen Xa^t tDurbe ber frubeten Uebereinfunft 

noc^ beDgefe^t „ia^ SJ^a^imiUan bie ^rinjefTinn nuy 

fn itm %Mt $u J^curat^en oerbifnten fep , n^enii 

aebet gerbinanb, ned^ fein itteter 85riiber €art 

(!(^ binnen Saijre^frifl mit i|>r permijblen »fiube. — 

3^^" S<t|'t^^ barauf banb ein einjiger« un^ermut^et 

un^lücfdc^er Xagbie :Krone Ungarn^ für immer ^n 

^ab^burg ! Unter ^teubenma(^(eti> tprmecen itn^ 

:3:aaben üerflpfen ^ie folgenben Za^t in ungetiäib; 

ler £ufi unb ifhd^fi i»ergnägt aber ben gli^cf(ic^n 

^(u^gang , 90U i6en)9nberung unb ojufrid^tiger Sie» 

f>t trennten ftd^ Upb^ ^6nige }u 9^eu(iabt von bem 

^to^eflnnten ^^aifer. Die ^rtftiei]tnn %tina, blieb 

btt Uebereinfunft gemif m bem PaiferKc^ea *^of{a* 

gier iurucf , um mit STtafimitian^ Sfid^te , ^atia 

btt SBraut i^tti f6niglic§en fSt^bcti JSubmtg ge^ 

inetnf4)aftlfd^e Qtii^m^ 5tt erj^alten. 

3 a p D 1 a' au^ ^Sugrimm ; obeV um t^rc^ neue 
£?rbern Jieue 3Infpti5$e {u ermerben , belagerte i^* 



Digitized byVJ 005 IC 



'— 198 — ' 

fcfffen bai rtrRfd^e ©d^Iof ©arwo iwlfd^en gjergtob 
unh ^Smtnhtia. I>ti le^tercn »ef#|)L^|<>ter ctlte 
inm (Sntfai}. 1£>utä) ^eflffTenKfd^ aujgefprengte ®e' 
tfi4)ee t)ön ber nal^^n Mnfunft rine^ gr^f cn turn* 
fcfcen |>cerrt unb burc^ eilten iiddi)tllc^en äug be^ 
trägenfc^em Sarelfd^ein lief ftd^ SüpoM tänf^tn; 
(tili Saget mürbe in ber 93ern>irrung er jTurmt , bie 
Ungarn oermetntilcfe jn>ff4)en jroeD geuet , liefen 
<ltt tjjr C^efd^ij^ bem geinbe jur 9>euf e. ©lefe 
€>(kma^ unb ber tobföU feiner ©i^wefler 58 a r« 
t ö r ö , bi?r ÄDnigtnn t>on ^clen , t^erriScf ten für bm 
S(ugenb(t(f feine ^errfc^fud^tigen ^lane. Sitter be» 
Wogte er f!c|) bep ©tgmunb über btn wac^fenbert 
Z^ol} feiner Sßiberfad^er , erbielt aber jum Sefd^ei^ 
bc btof bfe wohlgemeinte (Srmabnung, bie ^flic^ten 
ftne^ treum Untert^an^ fünftig beffer, ipie bt^^er 

ju beobachten. — %ud)bn ^alatin/ (Smetic^ 
9)erenp, ber eigentlich o^ne ja n>iJTen marum ? 
mt in einem anfalle fc|)neU au^gebrod^ener 2But||| 
ttnb äcf)t promniieHen ^atrioti^mu^ flc|) burd^ ganj 

^tt^buxQ I)[erümfübren lief in feinem unb ber 
itngarifc|)en €tänbe üfamen gegen alle in SBien gei 
fd^lofTene unb ju fc^lief enbe 93ettrÄge feperttd^ ptote» 
flirte unb 3eter fc|))i;ie, mürbe n>ie fb oie(e feinet 
ÖUeid^en burdj) ba« 93erfprec|)en be^ ®c|>lope« ®a- 
tpi unb bti ^erjoglic^en ober Oeeic|n?fürj|lett JiteW 
fc^nedf jum ®c|in>etgen, balb barauf ^urc^ ^n ^b 
für imnur |ur 9iu^e gebrac^^ 



•■^ 



Digitizeci byCjOpQlC 



— 199 — 

ttn( SQten angetreten , von btn 18efc§n>erben berfeU 
Ben , unb {angn)tertflen pobagrifd^en @4imergen er« ^ 
fd^bpit, Farn er na^ £>ftn jurü^. SSalbna^mbai 
Utbtl fo febr ju, baf aHe Hoffnung gur ©enefang 
oerfd^manb. — 9Jtit ®e{affen{iett Ifittt ber Jt6nig 
bte Vnfiinbigung be^ nai)tti Zobti, tmpfa^ljtint 
bt^bzn jtinber ben ann>efenben ünsoxn unb noc§ 
}n>ep Xage ^or feinem |)infc|)etben aud^ ben bftbmt» 
fc|)en <Stanb<n., bem Äaifer unb feinem J^Jmber 
^Stgmiinb. @r flarb 60 3abre aK , am 13* ^iti 
3516 im 45, fetner b5(^mtfcl^en, unb im 36. feinet 
ttngartfc^en , eben fo unruhigen al8 unru(^in(tc^cn 
Kegterung» 

S tt b n) i fl* 

^9B I a b f ^ I a n>ar mie bem fr6flUd&en ©ebani 
fen entfcl^(ummert ^ bie Stnigfeit ber 9ietc^^f!änbe . 
itnb bai ®fudf feinet (Sol^ae^ burd^ bie brtngenb; 
f{en SSitten unb ^rmal||t|ungen gefiebert ju b^bem 
SergeMtd^ ! !&er Sant um bie SSormunbfc^aft über 
£ubn>tg bvo})U neuerbing^ bie innere 3n>ietrad^t ju . 
irttflammen.^— 3>ei oer jlorbenen Ä6nlgi au^brücfs 
lid^er aBtOje, Slut^l^ermanbfd^aft unb enge ^amU 
(tenbanbe beriefen b'ni^ ben ^ai f e r , unb 9Btac 
&i^(aDä !8ruber# 0tgmunben ocn ^olen. Un* 
Irr t^en foUten be^ jungen ^6ntg^ •^pfmetfler, :^os 
Ibahtt 93 r n e m i f ) a , ber Carbinalerjbtfc^of ovn 
®ran mb SSarfgraf ®eorg >on SSranbenbur^ bi; 



4 ' Digitizedby Google 



I 



— 9M '— 

grofc^ (9cff( «Ott 1485 h^fiimnHtbtn Slti^ipM^^ 
ffaUn jum jeiDetltgfn battpen ßormunb Mnttnbtr; 
jj^rigen S&ntg^ Vber eb^n tiefer unmitUtbu^tKkd^^ 
fb(genbe S<^^ erprobt jur ®cnuge ; mie toettig tmrc^ 
jene SBeflimmung bcr te(tdmeittartf(b<n Serorbnung 
tinti onbcren a3o>munbe^ ober ber ^efe^Iic^en Xu« 
t|( ber .VgnaUn berogtrt werben wpUtt ober loiinte. 

9IHe aber foDte in feinem offenen ©treben nac^ 
bir oberflen ®etpalt , ter ^ede S^ipolpa ertrügen« 
ten jungen ^6ntg unb btc ^erwefund itä Xeid)i 
imf einma|)I in einer anbernJ^anb alt in ber feint« 
gen ju feben. Sin 9itxd^itaQ , n>obeD er mit feinem 
2a|)Ireic|)en Vn^ange fidler burd^jubringen bpff^e ^ 
foUte bie fKeic^yerirefung bii gur ©rofi^brigfetf 
Ui lt6nig* orbnen, bögegen foberte eine jmeote 
^artl^ep bie SDab^ eine^ neuen ^alottn^ r ber foi 
bann oermige feinet %mM, biefelbje ju fubren^^it« 
tt. — > 2>ur4^'f(uge 9}enü|ung biefer Uneinigfeif 
toar man fo g(uc((ic|^, bie @ac|)e babin be^julegen, 
baf bie aufgefieUteh 93ormünber be(affen , unbi^nm 
wd^ bie f8ifc^6fe opn SBef prim unb SunfFir($en , 
ber $rior oon 3[urana unb ber San upn (Kroatien « 
@[aoonten unb' S>almatten bepgefettt mürben* S>te 
J^6btn<n/ fo gerechte Urfac&e (le auiti gu .Sefcfimers 
btn gegen biefe (infeitigen ^Verfügungen glbabt }tiu 
len, (iefen flc^ %ütd gefaHen, unb ali i^ubmig 
ba(b baranf bur4i eine @efanbtfd[)aft bie. Ueberlaf« 
fung ber 9tcgieruhg oerUngV« frmiebeden fic b(of ; 



dby Google 



1 



' m^t^t\)üT uQimn, W^ er btc pt^Jt^ittn.btüanr 
bc^ teflitttgt, mt& fcef<fenH)ren tjo^c'' Sm^ weilen, 
fd^retben f(e: ai>« eianq: SS»oie|rt ctn^n Saftbeag nocf> 
^T^g au«, imb^oernirttetten ouf fdUm Iwiwltxu 
fle Sipifligf eiun. jöjifd^^n 9tM unb ^tdbtem 

«ttc^ in Ung^^wi oerfammeUcn flcj^ bie ®e4n^ 
{ut SBal^I eine^ neuen ^alattn^* 3oJI)^"'^ 3df. 
I>plt)ii iinb @tepl)an 15atborp# £)ber9efpatt 
t>i>n tmtßwav \)aUtn sleid^ b'^?!^ '^offnunß jur 
(Srlangung biefcr SSButbe. SJe^be famen mie itirwt 
^art^cDfn gemoffnct j«ra Weicfes^ag. Smor b««f 
tSat\)otio bep einer früheren iSele^enbeit bem ®rafett 
i?erfprec|)en muffen, 8«9^nbeffen 2QIBen UinfUti^ä* 
fitnt in fuc|)en ; allem- mx ^at je ben «S^^rgeiJ burc^ 
SBprte gebunben? S)e« aOiuiic^ernVSappJpq $urudP« 
^ofenber ©tptj ynb bte 93er(egung ber 9Qab( t^oit 
^t^ m^ PUn gab 2^atl)orp ba^ Uebergen>ic||U 
Sr tt>urbe f)>alatin ^ unb ber ®raf, berna4) ^'^^^^ 
pergfbltcfeen SCerfuci) , bie SBa^jf burc^ Auflauf {u 
JintertreiNn-, benSKeic^^rag t^iimutbifl t>erlief, muf? 
(e ftc|> mit ber SBürbf ejne^ jo^pten .i{rptibett>fl(^'' 
rer* begnügen»^ Siefer Xög war »ic^tig unbfofgjeiuk 
%ti^ für Ungarn^ 3applpa ifüiU ntcfet bw ®rif c 
ber €^eele , itjm oermemtnc^ unbanfbaren Stoter« 
(anbe n)ie <S a m i U # (SuM in titm , ober tn hm 
Jarten 3ufamme!i|lof ber «b^ wnb^fKi^tfieber ju 
flerben, gWc^ iiemt|lpf U^^iinb «oMplflit. 



dby Google 



' . j 

i5i6) sab Qti'^ttioi Serbinanb / eine i>Dtj feinem 

öfteren Sruber, bem ^6ntg Sart 90it Spanten^ a[^ 

!Bormunb bt^&tiqU ^oUmad^t , bte oon feinem« 

&xofi0aUt, bem Statfer stDtfd^en t^m unb bet f^ttit^ 

jeffinn Stnna gefd^toffene 93ermd()[ung p§r yerbs; 

de praesenti ju ooffite^en. S)t^ trauung gefc^a^i 

burd^ ^tofümtion auf aR^oj^tmilianj Stan}(et , dpn 

ptian von (Sätmtl)cim in ber iBurgPapeKe juSßten« 

sinb ber kaiUv (tef I^ieruber fomol^I »■ aU dber bte 

STuftebung feinet/ gegen bie fprinjefTinn eingegan« 

genen Serbtnblicl^fetlen ein 97otariatöinflrument üttt 

fafen (21,'^uli^ i5*<^). — Vm 12. S^ner 1519 

ftarf) @rju SBet^, t>Dm ^ug^burger 9;et4)^tage rücF« 

f et)renb. £ubn>ig oertobr an i\^m einen jn)e|)ten bejTerti 

SCater ,. unter beffen Leitung bie ]|)ofjrnung^90Uen Vn^^ 

lagen be^ ^rin}en:(tc^}um ^€t(e feiner SSilfer entwt^ 

delt ()aben mürben^ \)&tUn ni^t bie ungarifd^en Iblb 

.garc|)en au^ unDertilgbatem ^af unb ^rit>atabitc^« 

ten, SJ^a^imiHan 9cn jebem @influfe auf bieSrjiei 

^ung be^ ^rtnjen entfernt ju (matten getouf t. <B^ 

lag in 3<^po[pa'^ ^fan ben jungen Submtg ganj 

^m oerberben» 9)tel>rere feiner Umgebungen waren 

gemifftnfD^ g^nug, entn>eber nui flSerrÄtber^p ober 

^abfüd)t biefem 3f nf4)|Iag jtt fr6i>nen. — SWanoer» 

leitete ben jungen; f\!^n>äd)U<l^in ^6nig jur SBititfyf 

lic^feit unb aBoITufl/ erlaubte ft<fy in beffen Slawen 

bie f«:^repenb(ien @rpt»efTungen ,.. unb nannte e^ m 

nem feinen iSunflgrtff / ii^natm, fraftfo^unbubeti! 

an (>eri)a^t ju machen, weil ein ^urc^ hti imli\ 



Digitized byCjOOQlC 



• jjclietter, fld^ felbfl ffit^Ienbrr Äftnig bcn S^^Won*« 
fldfl ntebergf (garten f ben unetmeflid^en (Srtpetbutti^ 
gett bcö ffreru^ ®ci^ran!cn gefegt , bie SWagnatctt 
jur bdrgerHt^en jOrbnung jurücfgeföiire ^jabcn, be* 
f leinen ^be(^ natiir(ic^e?'^c|^tlbgen)efenfepnn)urbe« 

* 

S)em nä^ ber 9Sat^( Sffajr rmi(tan j ben 9ih^* 

^tntn auÄgeflfirtem Äeverfe ju ^(ge. Um (am 23*^ 
Sfprftt J5»9) ein gWainjifd^er Äbgeorbnetcr nac^ 
^fag, bte @tänbe jur beoorf!e)yenben ^aiferma|^( 
nad^ l^ranf furf ;u laben , n>et( ber breo^bniS^rige 
£ubn)tg np(^ nic^t iai, in ber.gotbenen ^uUe jur 
«u^übnng ber .«ur|limme feflßefe^ee «Iter \)ant. 
2)ie . iB6|)men Td^icften g(eic^n>ol^{ ©efanbte nac^ 
jDfen , um ft(^ übet btefe Slngrlegen^ett mit £ub# 
n>t^ unb beffen XJprmänbern ju berat^em — SBan 
^ bef4>Ioß / ben oberflen Äarijfer ppn f86^men, Sa« 
bi^füD oon @ternberg, nebft brep Vnberen a(^9Ba^U 
bot^fc|)after abjuprbnen, unb |ie für jebrn Jall mit 
bpppeften SBeglaubigung^fc^re iben , — ppn bem jun# 
gen ^6mg unb ben !Reic^^(!inben ju perfeben. S>fc 

' Jturfur ften mad^ten feine (Stnn^enbungen, abertagtf 
barauf famen a\x(fy pprnifc|)e ©efanbte nac^ ^vanh 
fürt, unb perlangten bie Sutafung }ur Jtaife|:n)ab( 
mil il^r Stintg, al§ £ubn)ig^ jDbeim unbCprmunb 
jur ®timmfii<jrung berechtiget fep. fBtit gutem 
®runbe n>enbeten bie S^ibn^en ein , bie ^^urwfirbe 
unb mtt(»in auc^ bieSQa^(flimme'b<)fteaufbem9tei» 
f^, unb @{gmunb fep b(pf bti jungen ^pnigtf 



Digitized byCjOOQlC 



^ $04 ~ 

9iwnvnb, itid^t cbn Aud^ {tigleid^ SScmefrr fBb^f 
mtni. €o tDutbett hann bie polnifd^en ©efanbeett 
intl t^em Vnftnnen suräcfseiviefeit, unb £dbt^[ai> 
vpn eternberg, gab im Sffamttt bti Jlimgiretd^if 
!8&(ltnen feine 9ßal)(f{finme hm ^inig €atrl I. o»tt 
Spanten , aU SaiUv bem fuNfUn« 

S)te b6(imtfd^en uttb Mlnifd^en 9So(Iir(|aftcr 
ju S^^nf fiitt ^attea au(§ gel()£inie Kuflräge , bte 
ei\blid^e SSpfliie^ung be^ fSepInget^ mit ber bereits 
fec^ie^injdt^rigea ^rittjejftnn 3(nna ju befc^Ieunifteiv 

^ ST^an »änfc^te. einen tüeiteten Xuffc^ub , meif iS 
nv<b unentfc^ieben fep^ ob ber Infant gerbinanb 
ober Sari felbfl fie e^licl^en mürbe. S>ai nal^meit 

' bie Utrgarn febr ubel unb behaupteten ungefc^eut^ 
bie Sermi|[(ung burd^ ^ofuratipn mit Srjt^erjog 
^«rbinanb fep megen fSlan^d be^ erforberlk^en VU 
Uti ilof^t^ ®pie(merf gemefen, ^^nig daxl aber 
f6nne^ menn.e^ fbm apber^ @rnfl fep, biefelbe d(? 
ne 9[uff(^ub poajiel^ert # benn eine SBevm^lung per 
verba de praef^enti mai!^t ein früi^^ere^ S^eoerlob« 
^i^ i^n an ftd^ uqgultig. 

3m folgenben 3ailte (1520) tpurbe enbUd^ ba^ 
mid^ttge ®efc^dft biefer X)oppe[|^eurat^ ju Snn^brucf 
^ep @an(t Safpb burd^ bte SBeppflmdc^tigten unb 
{mar pon (Beite S^^^<nanbä butd[) SQiI()eIm pon 
IXpgenborf/ ®tgmunbeB ppit $tetl:i(i^({eitt 
unb ©ebaflian @peranttii^ , 9t^pbfl ju ü8rifen^ pok 
" (Beite Ä6ni$ ßubwig» burc| ben ©jalaber X^b^rg« 



- Digitized byCjOOQlC 



— «05 ^ 

fpänn, Vm^roflUd^dtFan^, unb .^teronitmu^fBals 

f>u« , ^rofcfl ju «Prcf bürg. Auf beut 9lei(|)«fl9e ja 

^tu(Kn)eifTen5ut0 (1521) befc|)tvDtr S u b tt> { g bte 

ungarifc^e aSetfaflfung unb tief fctneriungcn ®cmab« 

Unft 9»arte bie Äroiic auffegen. S)a* 3<>bfbaif# 

auf fiibtte et fle ouc^ nad^ S^6bnicn i ivobttt tbü 

We @tiSnbe fi)on Mtni auf tai bririgfitbflc, jebod& 

immer wtjeblid^ eitigefdben b^^ttem Sine 5)cpttta« 

fion berfelben empfing Ij^tt dn ben (Br^njen mit bet 

iBittt, no^ t\)(t er izn {Pi>ben bei Äini^rrttb^ be« 

tt&tt, bem olfen i^erf ommen jufDfge , bte SÖorred^te 

unb "S^ti^^t'ttm U0 £anbe^ eiblti ju beffäftigen. 

*^ 6rt«^ jut itnjeit unb mabrfd^clnfi^ ttuf «nflff« 

ten feiner Umgebungen Qtitwotttti fiubipig: IDie^ 

bobe bereite bej? ber Ärinung fem 5Sater fBr tbn 

getbany boc^ wolle er -ju ^tctQ bief (9e[itbbe wie» 

berbDfen: (Sein Sinjüg ^bdfelbjl warb mit bi^b^r nie 

gefebener fpruc^t gefepert, benu'mon oerfprad^ ßc^ 

Don feiner Änroefenbelt bte 2Bieberfebr bet ,9hibc 

, unb £)tbrtung* 3« b>r 9MeCtopolitttnFitcbe befcbwot 

et in ®egenrt>att betbrep ©tdnbe-bie, i^m ponbem 

:Dber(lburggrafeTt# Sbenfef 166» ooi^ Sfojmital 00t;? 

gelegten Ättifel, barauf mutbe jut Är6riung bet 

ilftniginn gefd^titten. Sen Streit jitifc^n bem 

^errti « unb Stitterflänbe übet bU 'SSortrogung bet 

Steid^^injignien , befelttgte fiubwig , inbem et fit 

fetbfl oor ber ÄJniginn beitrug» 3)et gelebrte Ott* 

mä^et iSifd^f , ®tanii$Iau^ Xl^üxio perttc^tete abet; 

ma^f bte Ätinuitg. 



Digitized by CjQOQIC 



— 006 — 

a?td^t fo gläcHid^ toar fubtpig 6^. bem/ auf 
offeni in Sanbtag geinac|)ten ^erfucl^ev bit Dpn SBIa» 
bti^rao oerpfinbetett Xrongutet tpteber iur&d gu er? 
galten; obf4)9n flc^ bie i86|^mcn /ru^er fe(bf{ bajit 
ctboei^en bitten« S>aräber aufgebracht entR^te er a[^ 
le, bei) ber £aftbtafe( angeflellten Beamten , orb« 
tiefe neue unb ernannte Si. @eorg^@nFe(, ben i0er? 
gog ^axl 9on SDZÜQJlerberg jum ©tattbalter t>on 
fSii^mtn* Entgegen bemie^.et fti^ fe()r gn^btg ge# 
gen ben brüten @tanb» b'eflatttgte bie (isiSgefc^ef 
Ij^ene) 93eretntgung ber 9?eu 9 unb 9((tf{abt gu ^rag 
unb fpei^te mit ber ^6ntginn auf bem bottigen 9Iat^« 
^aiii» ^iid^t berul^tgter,. aU er td betreten^ »erlief 
er fBi>i)mzn , unb eilte ben bro^enben ®efa(^ren et;' 
ne^ Xurfenfrtege^ gu begegnen, nad^ Ungarn- 

@d^Dn auf melieren 9teic^^tdgen l^attt man 
fl^ über Xruppentlellungen unb @ubftbien UtaH)en, 
aber be|>;beln meip (ttmuUuarifc^en Serfabren f am 
mm gu feinem @4itufTe, unb felbfl ba^ SBentge, 
t0a€ au^erorbentUd^ bemittiget toavb / fam entmeber 
gar nietet, ober.Diel gulangfam ein» — '^alb nac^ 
S8(ab(0{aD^ Xobe ()atte ber ®rcfbrrr@eltm bie (Sr^ 
oberung ber SJ^oIbau unb^SEBaUac^et) .bef(i)lQJTem a6el: 
ou^gebn>4)ene Unruj^ea in jDrient gwangen ton gum 
Sfuffdj^ub. üv bott) Ungarn^ einen SBaffenfltUflanb 
auf brep ^a^re (15*9^ brac^ ibn aber fc^on im 
na(|)(ifo(genben, eroberte bie ba(ihatif^eSe(ie£tntn, 
unb belagerte ©ebenicp.^ €ettigrp$er 9?a(^fp(ger@tt# 
{cpmann (Sanum gpg mitctnim gemattigen ^cercppr 



Digitized byCjOOQlC 



r 



j" 



SBttgtdb / Nn ^auptf^fufT^I Ungarn« , »to eif^ätt 
ID^u^ition unb 9J?unbt>otrae]^ fei^Ue. @e(b|l bd< 
fc^tDcre ^efc&ti^ ]^atte 3a^o(Dä gr6f tentl|^et[^ t)erau«^ 
gejogert* SnH^r würben jaep röfit^pnb« ©türme m(t 
groger Sapferlett obgcfd^lagen / aber eme gefc^tcf t 
angelegte SWine ^ iffuete ben ifirf^n eine SBtefdfeie ; 
bettnod^ mpflte Vit S$efa$ttng fid^ oertl^eibtgtm S^a 
fc^Itd^ einer bet ^oiftindnbanten > SPIid^ael . S^arp # 
im ^el)eimen ^fnt>er({dnbnif mit bem @ultan befan^ 
^en , ^(Idb in b<i^einbli(§e £ager unb fc|)(of bic 
Kapitulation ab (29.:9lugujl is^O- ' 

Seligion^l^af }mtTc§en ben Ungarn unb^@er9tem 
\iatit bie fd^m^^ic^c Kapitulation' befc|)leunigt. S)ie 
gried^ifid^en 3n6nc^e burften jum £[ot)n mit it^rm 
fReliquien na(|^ @tambu( fUelt^en/ bie treu(ofenVn# 
fui)rer n>urbert gr6f tem|)^il^ oor be« 93e}ier^ ©ejeU 
nieberge^auen. @u(epmann fe(^rte barauf nacf) Son« 
flanttnopel jurüd, o^ne ein ungarifcl^e« ^^eer gefc« 
J^en ju böfeen. — Unbegreifticfeer 9Beife entlref man. 
auf biefe 9?a(^ric^t au^ nod^ bie menigen Gruppen, 
bii^ man mit oenetfamf4)em ®elbe gemorben j^atte, 
lUtb gog bie W\itx oor 95elgrab flationirti ^itxMt 
na<^ ^elerwarbein juirucE, 

Xief nai^m £ubmig biefen Serhiß }u ^er^en^ 
altein man fanb burc|y 3^^fii^<uungen aOer, Vrt ba(b 
9»ittfl, feine^ufmerf famfett pon^ej: natren lSefa(yr 
iprgjttletten. 9m feine junge ®tmü\ilixm Ue| fH| 
nicji^ tiiufc^en, fte ma^t€ t|;m i(aruber: iinjtli^^ 



.Digitized byCjOOQlC 



•^ 



— 208 — 



!^rf{drttngrtt uttb SuWg ft^nrf» C^E^^} tinm 

tieiien fftti^itag au^ , auf tDefd^em ^ie @irafc be^ 

Unge(^orrom^ gügen bd^ SCufgrbdl!^ «erfc^rfet ünb 

. bk beflänbtge SQof enäEt^ung ber ^ bith^pfiid^ti^tn 

aWonnfc^aft ocrocbn^t «)urbe. 3xi gltk^et 3rit ri^f 

man beti ^fiäbft, btn J^Aifir, ba« tltitr^e 9?i^i(§ 

itnb j@rjb«t;og '^erbtttqnb , ben matt fögar im Slat 

min be* Ä6ncg^ unb by W^ic^^flanbf m^eljirerc ft^t 

^rd^e in (Kroatien unb S)almattrn jut 93m^eibt« 

gütig übrtlaffen mußlü , um fc^leunigflj i^iffc att/ 

SrUe fieurrfen burc& ^o(b ober 1Sfiünn\(^aft jut frif; 

ti^en ,Sät^rang be^ £mge^ bei)/ nur tn Ungarn, 

bem e^ jtin£(^f{ galt, fonnt^n obetnw^en bieSrofs 

fen fiä) oon ber ®efabr nlti^t äberjeiigcn, nnb 

m^t^ttten mit D^rberUic^ent ®t0(se , baf i^rer Xa« 

pfetffit bfe ganii ungebeure 9Sact>t in- jD^manncn 

bep meifem ni# gerDad^fen fcp* ^ 

J>ä^ UngliSdP auf *a^ ^id^fle gü Brittgen, bra« 
d^en irl !86bmen unb Siebenbürgen aut^ no4> b^f^ 
ttjje 9?«ngtonöunrifb€n wtqen iuttftti ^euer Se^ 
re au^. — 3» ^ff^^^^«« Mric^e fanb obnebtn , fett 
ten |^f]tten Seiten febe 9?^uer4tng fetd^ten'iSitfgaiis; 
ndi) ©tebenbürgen mürbe- (le burd^ ^ernwnflÄtet 
Äaufleute oerpflafljt/ unb f4)neß verbreitet. 3>er fi> 
oft bem^^rten 2Babr>rit {utoibcv, b^$nid^ap:u^U 
barer fep, benn bte Wd^e auc^ nur ein,e^ «rtjigtn 
^ättpvtti, ipta^man «luf bem tRm^tas^ ^^ 
1523 allen £utberanetn in Ungarn ^^M ]itib £€• 
Un ab^ unb gab ti itbem J(a(|^9ltcfett^^P; ftep<^ 

ne 



Digitized byCjOOQlC 



nt Mnlefuf^ung ju »ettcc nnen* ®o waren nim %f 
ktU .®etfllicl^c, ^Bürger unb S8auern ^cgert dnaitir 
Ikr üi ofener Se()bf unb immer, immev ^il^tt bi€ 
flrppc/ turftfc^c ©efal>r. 

[^ ^ @jUlepmanh, ber bereite ^ften, mi VfriFa 

crfc^fieeert / trat miJi mit feirur wafytliüft prientali» 
f^m Ärieg^erHarung auf- (8t gab fit au^ bembe# 
gmttttgeneit 9$e(grab am 2U>/ Stbruar 1524. $r 
nM>ae Ungarn unb ^intf^lan\> erobern ^ fein 'JRetcö 
mn einem .@ttbe ber iSklt gum anbern breittn, btc 
ungläubigen @i)ri(lenbunbe oettitgeii unb (iatt be| 
^rew(^e^ überaB beri jtegenbeii SWonb pjlanien." — 
fielest mit 'SßQtUn fertige antwortete man tben fo 
iro^ig , abejii nitge^b^ tvaf eine SQorbereitung, tt^nen 
burc^ bittbat 9ta4>brucf ju geben. 2£wf b<tt SWa^ 
1525 (e^te ber JC6nig einen dteic^^tag nac|^ ^efl^ 
aä # um fic& über bie SRittel |ur Sübtung t>^i fnt^ts 
bateii iüriege^ ju Uxatttm, ben man f4)on io^re« 
lang oorgefebcii batte. —Den ®efe^en jumiber er«, 
festen ber ^bcl bemafnet. 3u^fc|(immeni8orbebeus 
tung begann fpgleid^ bie erfle Xterfammlung ber 
(Sbtütutt (10« 997ap; mit Sefc^merbeh gegen ben 
linterfd^aimeiiter Scierencfenp unb ben f^olatin Üia» 
t^orp , ber atf perfinlidb^r 20iberfa4<^t 3apoIpa'i$ 
bemfelben burc^ feine SQürbe uberaU in bm SOeg 

. itrat. ilRan (egke ibm ben 93erlufl Selgrab^ jur 
£afl>(# bfranntlt4) a6er k(^tU 3ppo(pa felbfi bi'e %tf' 
fiung am meiflen gef4)n)<Ü(|)t. 3(u[ bie Srage bed 
^6nig<, ma^ biefcc bemaffnetC/ gefe^mibrtge 3;i; 



Digitized byCjOOölC 



-«• atci -Ä- 

fiimm'fnttiftfce}fe(e? «- erfolgte eine tro^tge Knt/ 
tDort; 3n ben jwep n^d^(!en Sag^ortfanutifungeit 
^dof fi^ ^i^ ^üttJftJ^toutt) eben fo }&gell0^ über teil 
Srjbtfd^of DO|t ®ran / unb tn^befonbere über btt 
S>eutf4)en dn Subiptg^ ^oflager. SSergeben^ mo^n« 
fe ber $6ntg burd^ ben päbfi(tdbeti £egaten jur ^« 
l^e uhb Stntgfett in biefer fiUgemetnen 9?otb. Gtatr 
}u gebotc^^n # foberten f!e bte Vbfc^affung ber tau 
fer(i(^en unb penettantfc^en (Sefanblen opn jDfen# 
eine burcl^gingtge 93er&nbetung aller f6ntg(ic^en 9ti; 
tbe unb bte augenblfd(t4)e Entfernung aDer Deut* 
fd^en, ober\,jie mfirben fonjl ©elbfll^ilfe gebrauchen 
unb felbe ebne weiter^ tobt fc^Iagen.l" — STW bic 
gemifTtgte, f6ntglid^e (Srft^rung tbrem Unge^ümm 
tit4)t tntfptad^, brobten |ie f&t ftd^ allein Sierorbs 
nungcn ju mad^cn / tütm ber Ä6nig ni4)t »»erfftn^ 
lic^ in ibte Sierfammlung fdme* ~ Subwij/ ob» 
fd[)on gewarnt, trat bennoc^ unter ben tobenben 
if>aufen. 93on aUen (Stifin Hhmtt man mit !8e» 
fc^merben unb Sot^^^^nd^n^ wf ibn ein. St begebt« 
le SSebenfieit, einen einjigen SjIj:' mit* /^9?ein^ 
tt e i.n r, a uf b e r 6 1 e ß e V brüOten fit. 3>a fcblof 
bte Seibmad^e einen ^vei^ um betijt6mg unb fäbtte 
ibn nad^ i:)fen jiitficf* S>fe n>ilb(fle ©dbrung fefg; 
te einer f urjen^ S5etroffenbett. @tep^an SQerböc) , 
^a^ betdc|)tigte jDrgan S^iporpa'^, be^ nunmebrigeh 
Dberbaupte^ be^ gefammten f (einen ^be(^, bobbic 
SSerfammlung auf unb fe^te bafur einen neuen 3u^ 
fammentrttt nac^ i>at9an an, S3er(ufi bc£ £ebenl 



Digitized by VjOOQIC 



— 211 — 



unV. 5er ®üta jbHte bic Vu&bkihenbm, iRerfaitl 
iii.Wi aße t^re ^ad^tommen treffen. 

■^' . - .' 

flSer Stbmal^nttngen ^ubiDtg^ udgeacl^tet^ f^^^nif 
teit bie <Sbe(n ju b<m gefe^mibrigeti'^ o t o a n txß9n$ 
9mtt. 5« einer fanäen* / leibjenfd^aftH^^j. JRebe 
fc^Uberte 9Bei*icj ben Higliclen 3i^anb bc^ «elf 
c^^v bte ©c6n)4(fce^be* jungen ^hni^i, bie treu* 
foftgfett tmb i^abfuc&( Tetner fK^ttie« Sin-adBemet«» 
«er Sutuf taud^see i^W ©eufaU. — Der oon fiub^ 
vis jur 9lficfberufun8,bei:.(SJbcB<utc no(^^ejl(> ab; 
jefenbete IRelc^^alatin SJafborp redete fein ?eben 
nur burd^ bie fc^(euntgf{e %lu^i S)er ^6nig n)dr 
enlfc^Ioffen gegen bie ütaphttt (Semalt ju brauc^en^ 
unb betief btn 9letc|^j«raf(|. S)ie ungfücHidfee Ber? 
geffenj^eil bc« Srjbifc^of« Don ®ran , ber, in ber 
;^ige bed ®c{pt&ä)i ben 0rafen ffbri(lop(> prange« 
imnt bei^ti 9)ort faf te , «eranlafteeine^Futige^Sii^hf- 
gci^e9;in @eg.e1tR)a^.e be^ ft6nig^ unb enbtgte bie %s 
r^t^ung. pli|Ud&i; -*^ ' ^ 

:Öen «ufru^t , ftjo mJgne^ ju befd&wtd^ttgen 
lam Submig /.fo febr ef il^m aud^ Sinige mipries 
%ny etiblicf; WW naß'^<\tt>m, begleitet ooiibem 
päbpid^tn SffuntiuS , ben fremben . ®efqnbten unb 
feigen ^öfbeömten — J)er (Smpfang »ar »firbe» 
voU, man führte i|n auf einen erbabenen ^idg. -^ 
Sn ber Witte , rirgö an ber Sinjaunung j^erum 
faffcn bie igbeaeüte*,2Qcrb60 trat «bermabC aK 
©preo^er auf r. prie^ be^ Ä6ni^^ aKbefannte^ ®üte 



Digitized byCjOOQlC 



— 212 — » 

unh walitt €cl^u(b unb $af auf feine i^lt^Un 
St&tht. 2>er (StjWfc^of Oi^n ®rait unb bet ^a^ 
latin oert^eibigten H<S) nac§ etnanber , bie ®emuB 
tber toattn getbeilt. fSta\^tm flufrubt Dotjubeugen 
^ob Sübmi^g Ke Ci^ung auf unb oetfptac^ aif 
ben nä^ift^n X6g feine Snifc^lte^ung. @ie lautete, 
baf bet $6nig feine 9t4t^e ntc^t ungeb^rt oetnrtbet« 
(en f6nne, bod^ foKe |ebec !8ef(^n>erbe grgen ^ 
(Irenge Oered^ttgfefc merben. 9}ur ber fleutfle Xb^tC 
be^ Vbe{^ toat bo.mit gufrieben^ bie Abrtgen fioben 
im frtubigen Oetiimmet SSerb i c{ nac^ aüa Sit 
te in bie i^6<^e unb grjften tbn aW^ al at i m tfuc^ 
bet 9tetcb^fan}(et, ^aftic^tet unb 9Iei(^^f(^ai^mei; 
fet f^eiHen 2$a(bi>ti^ £00^ -, unb Submi g tief fid^ 
gefallen, t9üi et glaubte ntmmetme(^t inbern gu 
linnem 

V(i) et dm fofgenbeh Zag in bie 2!afamm[ung[ 
Itat, legte il^m SBetb6cj ba^ 00a i^m mfdftt 'Bp 
txtt jut ®enebmigung t>ot. @^ betraf bie Venbe; 
tung bed SRiniflettum^ unb bie ^epge)ung oon a^^t 
!RätO«n <^^^ ^^^ JRttterjlanbe — We «ufjlcHung 
einei^ Vtieg^etfabrrien !97anne^ it /ebet ®efpänns 
fcfeaft jut jDrganifation bet 2ÄiHen ^ — bie lieber* 
ttagung bet 99Iiin} ^ unb Sergnrtr^oetn^aUung an 
ben ilntetfc^a^metfier Scjetercfenp '(^en man 
futj ootbet {u octbrennen btt^l^e) bie Sc^eaFung 
bet ®Ä<ep be* erbfp^^ oetjtotbertn '|>eriog^ oonSpt» 
mien Uj(ar an ben SlQopmpbn 3apoIpa, enb$ 
li<^ bie ttauUff^e iSttte um 93etltt^ing einiget €ilaat#s 

DigitizedbyCjOOQlC • 



— 215 ~ 

imUt für btn Wff ferff anb , mil manhtrUnidUd^tti , 
®ttt>(tlt ftmtgwtif oorgreifen wollt ? ?.? — . »et) 
«U feiner t>oxQtilii^ unbef4)r4nFeen SJreD^eit muf te 
«ubmig bwfrf SeFret in allen feinen «pnncten auf 
5er ©felfe beflÄffgen unb bfe über ferne »efc^werbc 
abgegebene (SrWarung : baß er burc§ bje geflrige , 
eigenmächtige 9B3a^t neuer SAtniflet on feine fperfon 
gebunben fepn (dB , mol)t gar nod^ obenbrein für tft 
aen fUewel* treuer (Srgeben^jeit anne|>men. 

3njn)ifcl^en UUt bai «orfpiel jur groffeii Sej>? 
be beretW begonnen. S)er 95eg dpa JBo^nien fiel 
mit ctnetn ^eer^aufen . wn 15,000 JWann In ©ur» 
mien, Derfor aber gegen ben firjbifc^of ^anl £0? 
morl Don € 1 o'c j ^/©leg unb fiebern Iffic^tgÜSd^. 
lieber war fein ?lia^folf^n bep ber SBefagerung oon ' 

5 a t c 5 a gegen ben ©rafen e^rifTop{> g r a n g e p a# 
nl. J)i>fe f feinen 5Qort(feire J^oben fiubroigiS STOutj^. 
®r fc&rieb einen neuen «Rei^tftag nacfe ?Jefi(^ au^^ 
bit »anberien auftubfetjen unb ben trog ber inne» 
ren €nip6rung ju bret^en. ®e()r unttug »arSB e r^ • 

6 6cj feit feiner Srnennung jum ?>alötin ganj ju 
bengWagnaMn übergegangen, bie W^n ali i\xzn 
Zobfeinb ^eimtid^ oon ^anjem l^erjen feapeen, unb 
iatte baburc^ feine ©tii^e , ben n I e b e r c n «C b e t 
mut()n)ittia gegen |if^ pufgebraijt. — <grfl ali ti 
oiel ju fpdt war, wottte er iurürftreten , unb feine 
SBürbe in bie ^anb be^ Ä6nlg« nieberfegen- Wan 
befc^ieb t()n jur ru^jigen Erwartung be^ Aufgang« 
mü> btnaiiix\^ti(i!tt ba^on btn %bti mit bem SBepf 



Digitized byCjOOQlC 



f(3(f , haf{ hei SinxQ ütiQuaht nur alfem auf btm 
Vnfltfter l^afU, unb aHc^ übrige Dergebrn unb vttt 
geffen fep , fo balb fle bte SQaffrn ntebertegtett , 
iinb aUe Gräfte jur ^^crt^etbtgung be^ b<itt bebroltif 
(en ^atixlanhei oereinigten. S)er (Srfolg tDor aUt 
gemein ! i)er ganje Vbe( fügte |tc^ }u be^ Sibni^i 
2BtIlen , ©tep^an » ö f 1;) o r o erj^ieft^bie ifftn qu 
waiettiitig geraubte SBürbe jurucf , 9B e r b 6*c j n>ur» 
be aW 9lu|^n)iegrer erflcirt unb innerj^alb brcp Xagen 
' jur 5BertJ)eibigung aufgefobert. @r wartete fie nid^t • 
ab unb flob'iu Sapofpa, oon ber aber tl^n, alß 
9tei4)^fecnb au^fprocfcenen 2fc^t auf hm guffc 
verfolgt« @in^eUtg bat^en bte @tinbe ben ^6ntg, 
feine ®en>a(t |ur 9?egterung unb SSert^eibtgung be< 
@taate^ unbef4)rdnf t ju gebraud^en , unb bce ^taaüt 
'amter /mit aHeiiiiger 9[ninai}mt ber^älattri^n)är$ 
be > na(§ ®utbünfen ju befe^n. Die Öc^^luffe be« 
i^atDaner ^onoenteä irurben in aßen il^reli ^uncf 
ten jerni4)tet. 

• - £eiber Tonnte man burd& einen fKei^^i^luf 
ni^t (fu4) bie unfefigeft gofgen ber' langen , innei 
ren S^rriüttung vertilgen , bie oermaJjrMten ©ranj; 
''fef!ungen in gebirigen 9Jertbcfbigungiflanb fe^en , 
ber unge](^euern 9JIac|)t ber Xürf en dn {a()lret(^e$ , 
fampfgeübtetf |^er entgegen(!eUen. . 

' - Sie fo (!ofj angefünbigte (Eroberung ju t)oIIfu5* 

•ren, jog ©ufep mann anber'®pi|e ton mejjr 

ali 200,000 aWann von ©tambut gegen 18 e l g r flib 

Digitized byCjOOQlC 



— 215 ^-^ 

^tan/unb immer nod^ tiui^ttn fld^ btc Ungi^rn 
ober bie 9?ät)c unb ®r6fe ber ©efabr. — Sct^t* ' 
Ontitg glaubte man bem gefltfTentltc^ au^gefpreng^ 
ten ®etüd^tt, baf bie 3;drfen unbeipegltc^ in Z\)taf 
)ien flunben unb fc^icfte fogar unter ber ^^anbnad^ ^ 
fBi\fmtn mb ^ä))ven , bie Stußi^ngen bafetbtl me» 
ber fo ei(fg, noc^ fo na4»brü(ni4> P betreiben, 
snbem e^ bie ungarifd^e Xapferfett mit ben ungeitb» - 
ten^unb jum Sb^it auc^ unbemaffneten tärfifc^eti 
i^orben aDenfall^ m\)l allein aufne()men r6nne« 
^ih%\\^ tarn bie 9f acfirtc^t nad^ £>fen , @u(eomann 
iab^ <p e ( e r » a r b e i n^ bie ®tabt, im erjlen Stnlou. 
fe genommen, unb werbe aud^ bie, ju aBaffer unb 
ju 2anb ^art bebrjngte^eite nddpjier Sagen aber; 
iDdUigen. (Sd^recCen unb 33ern)trrung faf te bie , 
au^ betiubenbem @4)[ummer ^(ufgeruttelten* 99{it 
blutigem ®4^merte burc^jeg man ®iiiW unbSir« 
fer, bie ganje flreitfdlt'ige 9}?annfd^ft, unter Xp« 
be^flrafe gegen bte Ungldubigeh qufbietehb« ^Cb^r 
auc|) bieM, ein(i g(eic^ ^d\^t>mtli ()ei{iger Saline 
|um Kampf unb tob fär^ S8atei;(anb begeifiernbe 
.3cid^en mirfte ni^i tne^r auf ben > in Stu^^e unb 
SBot^Keben oermeid^li4)ten 3|bel. Ha }og ber ^6titg 
im t)6d^flen Unmutige fafi nnr mit feiner Seibmad^e 
, unb ben fpa{attnalfp(baten pon £)fen t^inaoyj gegen 
$:oIna (24. Sunp) fefi ^ntfc^Ipffett , {x^ btm gemif^ 
fen Untergang ju n>ei()en. S)ieTe< ^oJ^e ä^e^tpiel 
frei^williger Eingebung unbberen golgc ^ unoer#' 
tilgbare, emige @€|)anbe ber Slalion teijte gleich» 
Q>o^( Hi f noc^ ni(^t ganj etffidFte (S^rgefü(^( AieJ^« 



dby Google 



-3- 2l'(i — 

Irrrer (SbUn , tihb vttmhttt be^ Sthni^i ^dufTehi 
ttad^ unb nüC^ auf 13/0OO Sßann. -^ Vlfe^ fam 
darauf an > bem Sultan , ber xta^ 3^ft(tung ana: 
S^onaufc^anjen ft(^ mit üffac^t STfef ni^erte, ben 
Uebergang aber bie S)rau ja t)ern>e^en* 2>er ^a; 
(attn fBattfcxp erhielt ben Auftrag bajn , boc^ felbfi 
in bt€fer iuffrrjlen 9?f>C^ mffgem brr 9Cbe! btc Jol^ 
gelft(!ung, n>eil ein alttt %vtp\^dUbvitf t^m ba< 
ajorred^! flebeti, nur unter be^ it 6 n t g ^ perfJnÜcfeer 
«nfä^itung ju fel|)ten. €r ffetlte fid^ an tlfvt GpU 
|e unb ^cgerte bep 997o^acj, einem Stibtcf^en m 
ber Saran^er <9efpannf$aft , tn einer toett au^ge^ 
beeilten , fumpftgen Sbene , unfern ber 2>onau , in 
unflätiger <get)nfu(^t bte ^nFunft beritrpaten^ ÜSi^f 
wen, 3)eutfc^en, i>or§iißlic| aber bie, bep 40,000 
OT^nn flarfen 6iebenbärger , unter i^rem aBo^mo^ 
ben 3<ipo[Da erwartenb , bem ber ^6ntQ in &iimiv* 
f4)en j(u i^m ju floften befotilen "^ttt. Shirc^ ge« 
f(eime Xunbfc^after von ber faum gfaubUcl^en ®^ti>&9 
d)t ber ^ungdrn unterrichtet , rücfte ©ulepmonn 
an bie gDrou, unb Submig , flänblid^ auf Sßttf^&Cf 
f ung l^offenb , ^ab ben Sefet^t jum dlä(f jug. S>arob 
entflanb gen^afttge Bn^i^tracbt unb bai Reine ^eer 
fonberte (i(|) in jmep »erfc^iebene Sagen Srfl aW 
bie 2£ärf en ebne atfeil SBiberflanb bie 2)rau öberfe^t, 
2n>ang lir&4^fle 9?otb bte ent{n)epten ©emutber jur 
augenbltdlic^en 93ereinrguhg j. ber g(eic^ lieber eU 
ne n e u e , (eiber aü(^ bte It^tt Xrennung folgte. 
JDie/gtage : ob e^ ritbliefeer fep, ben Surfen foi 
g(ei(f> eine @^(ac^t ju biet^en , ober iid^ auf btf 



Digitized by VjOOQIC 



— ai7 "** 

.5«jte<)cn^ foIUe ein Ar tcfl^r at^ cmfc^riben, bc{« 
fen @tfil)tun fo oft Uncmfgfri^ jinftfc^e Äec^t» 
^aUm unl) bcf^n götgc, <iolbt @ntf(^lüffe / Iren* 
nung ber ®etn&b^r tinb ber ItRaf regeln unb Hfer 
aBrIl€ finb , bet fafl immer ein 93f>rb«>tbe ber SRie« 
bcriflge ijl. — 3)er Ä6nt8 tinb mehrere 9CnfÄJ?rer 
n^ren für ben DIiücFjug, ei^ füt toHbreifl erf(d^ 
renby btm it^nfa<^ äberlegenen ^einb anf tozittt 
Mietitmb iitnt ®er4)ä^ ju (teberl. 3ubem flflnb 
3<«Pori?a mit 40^000 ftfym bcp ©jegebin , S^angt* 
pahi an bet S)t4ti/bAd ^ettac^tKc^ebil^mifc^el^itf^a 
licet unter iStetttb^rg , fflt}i})<mß unb @i»i^owitp 
ni^nte ^ @tii|fln>efffei*afg. ffti^ fo Ut £)bct* 
fefb<>e,tt ymil Xomoti/ Sritifid^of ju €f lo tj a, 
fBaatfuflTetpt&ncli tt>ie gob^^nn ^a^ijiranf i^m 
gletc^^ an loilbet 9$eg<iflerung , aber nic|^e on (9(6<( 
unb tQet(ianb. S)ttrd^ feinen Iei(^ ettungenen @ieg 
in ©^vmictt ^Mlfgeblafen, oetac^tetc «r Me Hebet? 
mac^t bet X)0itianaen, bem 6ftet# ben^^br^en fOtnify 
t>ev Ungarn , geb^imen Qinoerfl^nbnijTen mit ben , 
im tiir7if(|en i^eere beftnb(l4)en Cbri^tcn unb ^bf 
leerem !8eDfia»be bltnbting« oertrauenb* %& ben 
Uebermutb / für bie Smietrac^t, für bie S)ummen unb 
Sergen b<(t ber ^immct no(^ niema(^ Seic^Ktt unb 
SBunber get^an. 9fur tpo flretige 6inbett i^, 
ba too^nt ber ®iegl Ueberbief toav e^ Fein £eii^# 
M,i\(b im 9{nge(tc|)t ber feinblid^en ttebermac^t 
ungestraft juräcf jugiej^en , ber man fl^ f^ unoor^ 
fi^tlS gett^b^rt })CUe, Xomori^ H^trberbli4;e 3uoep 



Digitized byC^OOQlC 



~ ai8 — 



ftd^f fd^metc^etfe bem, tti)tn (Stolj oceler Hbtü^tn uvb 
bte 9Re|)rja(|( uberfcl^m bie ^(ugercn. aSeifTagenb, bo(§ 
unerfc^rocfen rief itani ^ren9 $ f,@Q laf t uni bur^ 
ben (Srjbtfc^of bem ^^ttnmel 20,000 undattfcl^eSrear« 
tDtft jttfu^ren, ber ^anj!tt, tortin anber^ nod^th 
ner iibrtg bUibt , tnag ibre |)eili3fpre(^ttt^ beforstttl^' 

Utti QMf ber urtgel^euern ; t>ett f «titKin 9Ba(b ge« 

bellten, t>i>n fernem iBa^) burc^fcl^nUUnen @bcne 

itdg) oor Umgebung ju ftd^ttn, gab. man bem Hei» 

nen i^eere bte migUd^pe ^(ujbebnuttg. S)a^ Sßov 

bertreffen befebtijjte auf bem vt^ttn Sliigel ber SBan 

bpn üvonthn, S^bann ia\)\^, auf bem (tuten ^(er 

^erenp, «-• im 9}?tttel))unct unter Xomorp Forn« 

. manbirtcn ^nton ^a(pc|t , ^varii .^omonpai , ®<ii 

,>riel ^ereno, 5Inbrea*^ Satbw^ unb anbere raej^r, 

obtte beflimmten Sfuftrag , (ebtgltd^ t^ren eigenen 

. <Sinftc|}ten ubcrlalT^n. S>a^ni(emge®ef4^ä|fn>firgtetc^ 

btnter ben er|len pitii)m aufgeführt« SSep bem jmep« 

ten Sref en , ba^ met|l aui dteiterep unb bett bbiff 

mii^tn unb mil^tifd^n |)i(fi6ftru))pen befianb, n»» 

ber^6nig, mit feinjsr £etbmad[^ unb bem ^ern 

bti ungartf4)^n 9Cbe(^, bep ibm ber pbetff{e|>ofri(^< 

lcr,30bani| Sragffp mir ber JReicI^^fai^nc , >b« 

, erjbifctof t>on ®ran , üiele »tfc|)ife unb anbeit 

^adnattn, b^^ter tbm.ber oberfle ßtaUmeifl^r fa» 

fl^ar |)prt)ati>, (iitttii} unb 2»aiUt<j. 

Der Xag , So^annt^^ <Snt(^auptung<a9. Vug. 
1526) tsav ben U n 19 a r n unbben S^ 6 b m < n ju b6fer 



Digitized byCjOOQlC 



iOothbeufutts. fSpt füfif S<^lfvm mar an biefem Sage 
fQilQtab, bte otc^ttgc !Bormaucr gefaUen , bi'ep 
2age ept||6t U&. Xug.) Ij^attett f4^pn }n>e{) I)6t»tiitfc^ 
Röntge; jDt tpfar im 99? ar (f)fe[b, unb :3p^ 
^annibeD ffreffp (XV. unb XVI. »b- be^ 6jl. 
fprut.) @kg unb 2eben ptt&vtn, SBitlli^ Um^kv 
bn brcttc U8I. 

&(l^tn war http U^r üotubtt, unbMt^^attzn 
nur leidere ^Idnfereoen begonnen. S)a gab auf £p^ 
raort^ ungeflüntme^ 9(nbrtngeh ber ^6nig bat^ 3et« 
c^en jur ©d^Iac^t. S3on einer ge()einien ^(^nbung 
rrr4)utt<re/ erblafte er p(6(ß(^ , al^ man ibm ben 
^e(m aufhat |)aupt fe|te. ®tärmtfid[)n>arber9rm 
beginn ber @^lad^i, balb trenbeten bte Xirfen bm 
9Iä(fen unb lodPten bte Ungarn an einen i^uge( bep 
' S6(bn)ar , opn bem ber @rof berr bte &d^la($t f^u 
fc^aute unb lenFtc , »om Äern ber 3anitfcl^aren unb 
butd^ SflWpfe^ (Sefc^öß umgeben. 2)aÄ Äreu^fcuer 
betreiben fprfijjte tob unb «erberben. Ser Sanit* 
fd^aren ^reubengefd^rep unb ba^ ®ebeu( ber ©ler» 
benben unb «ermunbeten dberfc|irie ben X)onner bti , 
®efc^u|e!$ , &tfvb $ unb !Kauc^R>olf en machten aud^ 
bk ndclfien ®egen(idnbe unFf nntltc|). Sluf einmal^C 
Det^fc^manb ber Jt6nfg au^ ber SRittc feinet |>eere^'« 
3n graulid^er Unorbnung (l(lt;b(e ber redete ^{ugef 
nu^inanber , balb n>arb bie %lu^t ^ngemem^ unb 
in weniger ali anbzttlfalb 6(unben ^attt ©urepmann 
ben ooUf ommenften , gang Ungarn feinet ®eR>att 
l^reiijgebenben ®{eg erfod^ten. 6e(b(l t|^n , bin <ISto(« 



Digitized byCjOOQlC 



|nt, i^mai^U btt unertvdrfet f^ntUt VuJgMf, 
^t^ jutn (Smbtud^ htt Siüd^t (tele et feine Vnnee 
jufammett , in ber ^uc^t bet Ititgam eine gefi^tttf 
(^ JtriegAifl befur(^tenk 

3^r Shrlu({; mar ungeheuer! 9Tttr etwa 4000 
mit bem Malaiin SSatt^orp entfamen in bet 2>unfrf$ ^ 1 
Iftit , ailt übrigen würben tl^tili gefangen , t^et(^ 
fdn>^n fte in ber iSc^lac^t ober in ben umltegenbcn 
9Rordften ben £ob. S)arütttcr ^er unfeltge Ur()cber 
btefe^ gr^ngenlofen UnglAcfö , ^au( Zonxori , bcr 
9)rinia> (Srjbtfi^of Don ®f an , bie Stf^ife »on Sunf? 
f irc^n , 9taab , 9Qarbetn , dfanab unb SBodna, bcr 
Sttbef €urtd , ber £)f»erf]ffdnimerer, bie^berflmunb« 
fc^enlen, faf{ alie Vnfä^rer, über f&nf^unbert fBü; 
ronen unb (Sbk beä Steic^^. Vu< ber, noe^ i>or 
ber 84)(ac^t etngetrofenrn Sor^ut M b6({mtfc^en 
.^eere^ fiel @{^lt(f , betf 30a(|itmd(}ia[er iB)frgiDerFe< 
®rönber, ber bai treffen getreulich n>jberratben tf^ttt, 
3lin , ®uten(leitt, ®utnauer , XtHowtat, 9BrfToit)f<g. 

9?ot^ Utxft bie @(|(aci$t ginjltd^ entfd^iebeii 
war t fab unb »uf te niemonb me^r ben }tf ngen £6$ 
ntg* SSan weif nic^t/ ab er t>on fetner n&c^fien 
Umgebung oerlafTen , ober ob er mit feinem oorinrab 
(enben erßen !£reffen , bai ben 6ieg fd^on {U 
^ ^aben oermetnte unter bie tiirftfc^e ^rtiOnte ge; 
ttet^i , fortgertffttt unb bann in beffen befinnung^fo^ 
fe ^Iitd^t mit oermidPett worben? S)a^ t(t gemif c 
bqß er ft^, ^nffirc^ee {u, retten moUte. 9S,ep 



Digitized byCjOOQlC 

1 



Cjttie ift uutit einem Utittn abdang em futnpftgerr. 
eben bama^tö oon ber üuigji^tttumn Simau ben>df? 
fetter ®runb. S)€r ^intg rooffte binüber , Fiiam 
brep ®c|)ube bod^ fionb ba« SQof^er. £)a^ ^Uvb 
i9on ben18ef4n>etben bit^i^la^t unb ber SKebtr 
%H<l^t nmtUt, fanf ern, n)oKte ftd^ emporbclfen ^ 
ftel auf ben ^6nrg/ben bu®c^n>ete feiner aöflanfl 
iinfer bem Sffiaffcr jjccK* ©er e^Ufitt Ulriä^ 3rtt* 
ri^r fem einjiger ®(fi^tU , )og ibn enblid^ au^ 
htm SBoffer, 4inb nabm tbm mu^fam ben^eimab« 
3ii bieiM XugenbUd gab £ubß>tg feinen ®djt auf. 

Vafglerel^e 9Qeifenyar> r.r^ met^reren Sorgen 
ioiberbte®otb£n,bie|)i>fnttngeine^ {mepten Xtajart 
mit 1S>tj^iüi, tnbenm6ilfc^n ^fü^rn^fonad^ ber 
9? a n c ^ fd^faclt n>iber 9?enal von fiotbrtngen unb n>U 
ber bte tfibgenofTen , S (^ r t b e r jl u b n e im 6umpf 
vm SJiretep, i^on feinem fpferb erbrudPt» unerf ahnt um> 
girfornmen. — (Earl^ n)te Submtg^ (Srbe gef 
ble|^ nad^ fd^meren Stürmen an £)e(ieri;etei^* 

3)er UngludP^gefS^rte (^jettriff flob mettet/ gab 
ben jDrt ber f6niglt4)en fieid^e an* Vnbrea^ 2;repk» 
ta unb ®tepban SIcjel (agen unmeit berf^Iben. @r(i 
geraume Seit barauf mHrbe be^ ^6ntg^ Seic^nam 
wi^ber aufgefitnben/ fafl unoer(e^t. Sjettri^, ber juerfi 
^ ba^ ^fnb, bann bte 76nig(ic|)en SBaffen ma^rgenomf 
men, fragte bie Seiche mit fetnenr97dgrln b^toor* äßit 
etma^ SBaffer gemaf^nen, erfannte man hm unglAcflio 
(j^en \^6nig an einem Sl^a^rjeic^en am recf^ten ^u^v 



Digitized byCjOOQiC 



n 



fui^rten i^n in bic ®f uft bct ftfintge it/id^. Stal^rf 
ttxiffenburs. 

]^e @att(, )u fWilK grau, {u früi) tm Xampf # ja 
frfil^e tobt'' -*- twir bie:®roW*rtfC welche bteif^ 
fentltc^e Stimme einem ^urflen fe|te , oon bem wt» 
Uli anbetet 9nerfmuvbt0e iu melben It0av4 

©üleijmarttt, af« er hadpf ßfet faiit^ 
gebac^tc Subwig* mit Külinina bepm «nblidPe ferne* 
S$tlbed, ,,er I^Ätte lieber/' ftflMPaci^ &, ^^b^Htrof 
ber J^ungarn gejuc^tigt^ aU btnrum^n, irregeleir 
Utin ^6nig erfd^^gen , htt aU ein fd^mi^ü^^ O« 
pfiqr frember S^J^Ier, unb Jreutoflgf eit gefdUen feif, 
Sbn r ben SBruberJfol^n be^ ^olenFinig^ / f^n , beti 
SBetwanbten bed erlaud^ten ^aufe^ £)e(terrei(l^ miifj^ 
te et (teber' noc|i am &tbm,unb \fittt \\^n , g<gen eine« 
Xrt5ttt lieber in fein angeboMe^ Xetc^ eingefe^t/' 
Sa* befahl er ber Ä6nigjnn S^^aria ju f»interbrin# 
^n ^ bte »on Öfert nad^ ^ r e f b u r g^ ^eflal^en wavs^ 
DOtt tt)o fie oereinfc mit bem ^'alatin $&at^][^or9 
einen 9lei4^*tag fw^fc^rieb. — «uc^af« bic Ä6pfe 
ber oorne^mflen erfi^Iagerie» fflroffen , aH ©icge^ 
jctc^en t>ov feinem .®ejeU.aufge|ledPt mürben, flud^ 
te ber ®r©f(^rr bem -Raupte bc* Sribifc^f* ^ct^ 
miOii , baf er (ic^ gemeigert ; fernen ^crfn mit fei^ 
ncn ©d^j^en ju biefem Äfieg ju unterfingen.,, ben 
%tanii fperenp i^tngegen prrc* er 'l^d^um feiner Steige. 



Digitized by vJiöO^lC 



fBßiUtn. Vng ben menigen ®efangeneti , bte tt Uß 
1)itlt, beftagu et ben @d^|metftev ^^er^eg unb bte 
f»eDben Simmntv , ^rilecjf d unb aSacjiejotv^fi um 
aDe Umfldnbe bell ^6ntg betrefenb, bte 'Uri^ebet 
bei Unglöcf^ unb ber @c^lac^t. 

SöpolDfl; ber fittbtpfgeii oerlaflTen *) etiwe< 
i^m nun tn Stui^rtretfTenburg bte (e^te @(re/g(eic^s 
fam ben / feinem SKetnetbe jlSrnenben. ©d^atteri 
burd^ bi>i(^(e^ ®ept:inge unb etbeud^elte Ztaun ju 
beftnfttgen. Vuf ba^ aber ber SBltttflecI be^ SSer» 
tatl^^ menigfien^ per bem Purpur erbleu|)e unb bte 
Stimme ber !röt$bittigung oerfiumme oor ben ^m» 
ntvü ber SDJaieffdt , umgab er am ^Sorgen nac^ 
bet ^eper aUt Zi)ovt , ®afTen unb ^(^^c mit ^v 
^ tDOf neten unb entbotb bte ann>e(enben Grof en ^uv 
S93 a b I in bm 2>om« @be fte md^ alle bort t^erfams 
melt maren > rtifen t|in fc^on feine @olbaten aM 



. *) ^erbinanb unb ^ie 6tattbe nyarfen i^nbiefen ÜtVß 
tat^ in otelen , bffeiitüd)tn Urfunben vor: Quod 
idem Joannes de Zapol^a imtbemor fidelitatis , 
qua domioo tao naturalt , sororio nostro carissinnc^» 
Ludorico quondaoi regi -— tenebatur — eodem 
reg« ^- defension^m chmtUnae fidefi ag^nl« ^ et 

^ oasirA sua iniperatori Turearum *- piope Mobacz 
öpponente — id<^m Joanne^ per iteratQs nuntioa 
et li^eras ejusdein regis vocatus, venire noacuratit» 
sed potias (>ott illius casum -^ corönatn usurpass« 
**- Crimen Uesae JWajestalis notatsque .perpetnae 
, infidelitatis incuirriss^.** 



Digitized by VjOOQIC 



fe^te t^m btt l^etlige, trotte auf: ber Sest^n etnel 
fb^ fänf$tgi&b(iS(n jBiirgirfrtege^ I (Deticrr. ^(titarc^ 
6« unb 7. St>4 im eebett Scrbinanb L unb SRa;. IL) 

^erfelbr, btt Sapolpa bir ^eilige Ston^ 
^bcrbrax^t^ bttfclbci ber fxt t^m aufge^ 
fe^e, bte ^imlld^m^ bU bep fcnet Seid^enfcpec 
aui^ Satc^i* ober 9art||^iip tt^ra afflamtrt |)atten# 
äbetbrac^te fie für) borauf Serbtnanben, (riit* 
fe bamtt btefcnrn^tm^figm X^iQ, t^ulbigteit 
s 1^ m. astcbcrbolte ißteberlagen jtDangenäa v ol p a 
gur ^lud^t nac^ ^o(cn^. jum SGaferfartb^Pmal^ 
,iüt(fy b(a turftfd^e Sunbntf^ 

Sfttf bem i bkfi^m £(febu($ pcrsunfltgteit Staum 
toentgrr iBogen (leiten fc^oit unj^i^Uge fernere Setben« 
üon benen fetf Itinig Vlbrec^tö 2x)be bid jur iD{o; 
bacjer @(|»(a4»t/ Ungarn unb iB 6 b äi e n J)ftmge« 
fuc^t n>9rben finb. iD3erfen n>tr glric^nH>^t no^^et's 
nen fBUd auf ben Suflanb bepber Stetere unter ben 
bcpben itintgen # toti^t bce S^S^Oo^tfi^e Dpnaflie 
befc^IofTen- 

93on 9f u f e n *»ar S 6 ^ mtn rul^tg ^ mit 
<P f d I i / mit 6 a<^ fen /mit bem eben aufblähen« 
ben 9Burtemberg ^rbeintgiingen errichtet* SBe» 
genber b6)^mifc^enfpfanbr(^aften,!t;btom 
unb ^))rtoatlebcn in ber jDberjpfaEj würbe 
auf jenem , iAbIfmtnS gefc^ma(ert< ^ mi^reub ber 



. ' DigitizedbyCjOOQlC 



rcitbcn 9Stttiai feflgc^af^en , rDcfc^ö-Öeota 9^^* . 
ixtbt-ab gef4)(ofcit. 2)urc^ £)r5nung be^ ^anb« 

f^ung 4lter ^etf ^minm un9 Oefcie / ^urc^ mehrere 
IBerfSfluhflitn für Wi *ff«rKkfec ^r^eV^ctt, feurci^ 
tmSttnHil^ t&e!>flrr#tt öiif ' nbctalercn ®tnn>f£ßfn 
fm-^itbe»t«rf^t>r tihb««t)^b*fiK|)eii jttm Scflen, 
be^ dttfk&rnbtffi bttllin (Stattbt^ / tt>är fefi^^ fihr 
bf^innete Orbnung WlMd)t>^ itwenmn. J^off^mi^f 
ler ttonneen aBfabi^teocn btfi^aa> fbgar ^Sifymtnd g. it« 
fliii t tt«,tiHbet twir ftttd^ baton eben fo Mnfc|ufbtgr 
ülf fenerÄatfet on bett @if gen 58 e 1 1 *f a r ^ unbün ben 
afrbcti«« ttihonidni.'Sizf^ht^ xinftvOitn tB e t* 
,b f^ c j imgarifd^er (JM^fefoiomfung , worin itflwtf<|f 
SWemowAtnen / polftif^e , mxliiixii^e, titil^ii^t , 
afemcnlftrtttiw ©ecfögwngen/ fo wie ft^^o* SSebÄrf^' 
ntf »tt* ber ®eifl ber 3ettr bfe ®ew<itt elnfeineir 
(Sretgnife/ bie ©d;redfen ber Wnörc^ic ilrfb. frember 
Öinfluf nae| rinonber ^erlbe^gefiS^rt b<Jtttn r fn gro» 
tedPer aRofüH sufammetrgebringt flnb , tfiaf SBIäi^ 
Milao ba* SStfleböburtfe.^ b<if er ie^ un(er{ief/% 
bttfcl) ftin fJnlglid^e^ Siegel ooOe unb unfreflreifboy 
te ®efe$e*fraft ju geben* — ®egen Öe(Ierrel<| 
warb obne dne eiintge e6^a6)t , blöf in «kgen^ 
ber Unteri^anblimg ^<^ wieber oer(oren , wä^SKat« 
tj^f ai^ gewonnen \^iu CCber bk S) o p p e I (^. c t r n t ^ 
ooUenbete enb(ic^ jene, in S66l^men, fü^on ufitet 
Äarl IV, in Un g^ern erfl no(& unter SWatt^irfunb 
XVIII. 25iiib<|). q) 



Digitized byCjOOQlC 



Sott U n g a f n^ ait*ttitrt{gett fititAm nntr al« 
Idtf Mc tiirfifi^e SRnd^l |»o(|«€fi(»riJN^- Vuf 
>m furd^tbafctt $?tt^aiite6 t9«r gmi QKtide nur 
!9 a Ma < ^ ^ 6<f^(fl^^ ® e*n m iwttftcte ^im 9Baf^ . 
fett 9ie(w(ir gegcft iitc 6^4 in 9 1 f (l ( it unb %ts 
9en6prtett utib ffflp|>tcit> Me ttbufifybheio 
0( iwtt'<^al(p tmb iEatto ittilm94«f# tm& bea 
b(ft€tt« tnAinelttfiftlcti C^tdn oufl^tm Hef , «{# 
baf er Vtnuratl^^ tutb aßti^^ntb« ^^Im auf ttatcint 
•erfor^t (r^tee. V^epbic cfitjetncn Vafd^tt tttAcK 
imb oemäilctrn gleic^top^I unauf^rlti^, UiiiRfitr<§» 
ti4^fettett t»te itne be^ WMg^^tifÖ^n X c U in^.n j c t j 
$a^llKilttf9 (bereft fei^e^ SoCcr^ 904^^ mf 
cjgettet i^dttb trieb I ritten gertifletea 9taim mtt 
itn ä&k^in ettit;0rt^Db,geto6(i|t»fr(t^ mit j » ep e^wttf 
tm f^^t lutb ut» nid^a .bcttKte ; a(/> itm tot 2ob 
tit ber ®i^Iad^O oerficitirrleti Httr btr n^cd^fclfdfigc 
(irbUterting. 9>Mtt(Qr#> mttn aud^gels^eäf^ Streift 
yi^e ret|tfn ^fyxt Bwä ttnb uHtt^e^'j^ uinfStte ja>H 
bt9 SDIobrufd^ fe^en bctt ISXttf ber ucgaHl^cti SB^afr 
fett ntc^ ipeitig l^rimtcr. ^(bett tvte ^ttp^ au 
ber ®rpfe, 9Q6ptt>obe bet9ßf>jbau, fpottriett bet^ 
SagcQotten ht Uttgarti uttb ^^ofen, fcftt €o^ brr 
dtiftttgige 9$ P g b a tt ti^tt fi^ f(|»rr bafür ; baf 
i|ltlt bie ^rtnieffm €Ufabett»ftertit>ctgetft vollen. S>ir 
f^ freufettbett ^lattr ^Ipfeii^iMifr fte<|lr UnQarttif 
atff bie iiBaK4ii^e9Unb!Ri)tb;m# IMiirc^bi^^ 



,y Google 



-r-f «27 — 

l^tt ttttP (Ih(jtt)e9und in)tfc|ien itjibtn iinien fn6a 
ffonftftt n>drf^ befiati^tefm ftd^ mt im Xlfer ui^. 
ötff ^etgämenteÄ #. otgKId^ Üngarnf €fhfl[«f . öiif 
bU iZßdiradg^i) , frlbfl itittef bm tapferen. 9t abttl^; 
ftd^tbaifer it^of, aM pt auf hii i)9?pllbau^S)u ^töc|f^ 
« bet/ ^oWi^infg SÄatt^ia* fn feetwen ünb »b«* 
Itfett geAtotlbteii S^^l^fl^n^tt' flttigen tn^ramm^ »iea 
^f perrotem 0^ erfi^iehen eimae ©rtflfäi^fe^c wU 
Vtt bU, fi^ bie Ordttj^eflüngk beit Üngt^uHqen ber^ 
rfcel^tt jber ^ie^Ii'^fem Sie balnldttfi^ vfroatirc^i , 
^tihii tüufitt man ni^t anbtti ju fcfiii^iinfn; a(| « 
ittbem lladn bfe;b^ftt8eA f^fleii ^til^i &fTmei(&tf(|efi 
SKefd^ttitäen etiii^üitite. IStitd^ifi^i ^lid^Üin^i *) 
011^ ®ttiyUnUn\y SBiMin i btc a^ betr g^bti^gtgteit 
:$Hift^ eine ^reofl^ffe fu^enb , bfffe ^^4 gegen bte 
mtgen i^nbe f^rei^ Sahbei unb' ®(au6irfi^ mit per* 
jfcHförÄ püimiäi^fkit unb «Ifei ritebei?»erf^nbeni 
Ünterite]^möng^g;etfte perii)et6tgten , (traten nbd^'bie 
,Defien Sienffle. %^ xn^üd^ 6ubj!Wrt ei?(>lett 98'e» 
n-i b i g i^lifiigi , fc^ttc^tc «nterfWf tt\tg g^gen" bi^' 
^forti -^ y>it ^ g^njitgi Ärfegenbcit, »%eiSr 

- - '^* 

'^ I il < afc i I 

' *) 3i^r ic^ipi ibtt?»fteiim4j»«A.Ue5i;teUttf«J 

^ U ^ 4 0' f e itV »J? ,*^r#ii 6c|rirffa Ugifttoffen , bJti| 

•011 b'tt flft e ri un» * ^ i ial i ini>vh b'fvn[^ J^ 

0efiart t^rer sd&ilffe unb' ijr erfic^ 0etverb>. Sf.e 

«Durren fpatetdtt ber 9(nUf einer erbitterfen j^e^i 

. ie swifc^en Stiebt^ Mttb ber inaerijlefrritj^ifijNit 



,y Google 



^er ^ebrangnif bcr fipfiui 3nrelflabt Hx^ bU iU 

gue oon Sambrap, bd«. abgevifT^tte S>a(iiias 

titn witbtt iu tt^bttn , oerffop . unbcm}^« SBfaf 

bi^lüt) tvüt iwüt in bru $8ii9ib , entbot(^ bem 9c$ 

fanbten SBenebtg^ ^afc^afigo itrifg«, ipenn be» ^o^e 

Sat^ nid^t Sahnaticn l^eran^ibe. 6rtn€ Ser^Kt» 

btguDg })bttt ber ^inig gar ni(^ an, aber feiiie 

UmgiebuttgeQ marrn unverfc^imt genjKg , bca betrefft» 

lun 2Botbftlb<^ft<r ju tc6|i€it t ber JCitiig loerbc au# 

Xräg^eti uno Qet| ber 9tepubUI ntt q^ebe tj^un unb 

^ ik bel/iert€n letber SRecf^t* ^ f9(gU unmitiefbar 

auf a^attl^i^tf äuffcr^ j^ermoltutig, btt (Se- 

neb ig oai^g^nommett) itiir entft^iebeitett ®<nitiiK 

Ungatrijl über all < .9Ta(f)barn in if^pfm befolge bAt# 

te, jene SBiiabi^a««, burc^ (auter 93er[u0ebe§(l(6^ 

n4:(. £)^Bno<^ ragt ftt no(^ wdi übet bte innere 

9Sern)aItung ttapot.» oon beren ®r&ttej[n n)ir fc^en 

in n>entgen SUttern genug fa|en/unbb«Of>nf(^n)et» 

gen n>^rben r nidrenbt« fc|)recf(tc^en Uebelber Sd^wil« 

c|^e unb SnFonfequen) rnc^t fben f^ Itlfttti^, M 

bk äBunber, be^ mut^tS unb ber l^e|)a£r(H|if esr. 

Sßinnet be^ (enteren ®ixfki (ia(eo ß(^.auc^ 
fd^oneben fo unre^tmiffige Aap i tu!« tionen 
Dprlegen raffen, »rc ffilabf^la»/ befi^wwn fte 
^ auc|> wo})l, aber fi« HefTen f!cb babwc^ an ber «u«# 
fiSbÄng Ijcilbringenber qjfane, an jfeiv&er: ®crec^s 
tigfeit gegen 9r«e, an ber ^urfvrge gegen bie Un« 
genjitter ber Suf unft wenig irre in^4^n. as^re auf 
Wlättl^iai auJ feinett S^itgcnpfco ein ^erbt» 



dby Google 



— t89 "^ 

nünb hn fath^Ufd^t , fiu^wts XI. obet 
4)zi^ti(b Vit* 8^oI$(, uitb btt (Edrbtnat SBa« 
f a t ^ em SarbtDal S t m e n e j Aemfctt , itk tinaa« 
fifd^it £)(tg«rc|fn »(itin brr r6tifgnd^en9Cftat|e0o(r« 
fpmmenbcit fo ft^wtf unterlegen , mit bie gwf en 
xfrani60f<^*unb btttttft^en: jtronoafaOen tinbn^ie btt; 
il^ortetf: — f^wttUä^ mdtrbe ^ahn ber bolbe Sßonb 
n(>d^ trgenbwD bie^ftttö be^ ^taefponti prangen ! 

S>af SOBül^Icapt tulattofienunoerm^jjenb 
ffDcnr nnter fd^wad^en fJßad^^b^betn/ ber SßerfaT» 
fung # ber bäcgrrlk^^n %tti^Wt, brr ®(etd^bett m» 
l€t oor bein Oefe« i^ ein fidlerer ®c|lUb ju fe^n, baf 
^e nur ber QBtDfur rin^efnn 0kwaitiqtn, berf))ar« 
jt]^epn>ut(» XHt€ unb 2bore 6^ffnen , bo^ erprobte 
fic^ n»p|)( nie fd^anberloft^r alj linlet 9Brabitfßio 
unb, Siibwig* 9Im fedflcn el^rmle ber bobe S(eru^« 
fetneöcl^roibbtgeniBerufWgiinjt^ergefenb, 9teh:l^tt»ä# 
merauf ®egen attieFanonifc^en^a^ungen (^ttite je« 
ntr angUflige unb unerfiStlKd^^ Vrintiijf Saf(M ein 
SBiirtel^unbert retd^r Senefijfen, be^rialtie ein @ed^i^s 
t{|cU be4 un0artrd^en ^runbbefl^ic^ {Ufammengeraft. 
SOe SRottonen , aOe ®eft^ g«gen btefe mtberrec^ts 
Itc^e 9Xte(^r^ett ber ^frönben, gegen bfefc unbegrinj^ 
tcn Srmerbungen n>utben f^ttlad^t S^ bie ®tip 
Uf^feit Farn fogar ben mtgli^n Stegungen be^ 9r« 
barmen« i|>rcr aJIitgliebcr beoor, inbem fie (149^) 
einen Sanbtagi^fd^^t^ oerantafte , baf , n)enn dd 
pber oitberer» n e b ft bem 3t\)tnttn ni4)^ nod^ c^i^ 
btn nf unten eintreibe ^ unbbiefenbent Sanbman« 



Digitized byCjOOQlC 



ite ita(|(2(e, fo(d^ imsetHgeOtCinMsTeit fa uff 90 
l^ttlbirt, fohberR aüd^'ber Sftutitc om bem Jbetreffetu 
i>fn <FeMttat*Otj|egcrpatt imnai^fl4^ead^ eingetrieben 
»ctben foDe. Uebettüäebig crf(^pfU uiib erbr&eic 
hit (obf^Vbiel ben mtnbeven. 9Bi$rei^ 6ie (9tof ^i 
tnit l9a(4aftnergen(iitbi(c§er Uep^igreit/mie* meb« 
bereit flutet ^ferbeii auf bie 9£ei4iJf<ige jogeti uiii 
^e burc^ gefuc^eit 6t)reil oifo ittiS^Mtn /büftAt 
Ileinett ^beüeufc e< ntd^t autf(>alten fonnten , foti« 
l^ern bte ^«d^e J^üatttlat^i ben M^d^teh jener 
^reid geben mußten ^md)>renb'b|e ttäronite ^d^bii 
geringste iseifiung cpnßitutipneBer ^»flfd^ii Im ^e(b 
^ber be9 ;^f< burd^ ni^ 6c^e|tf&ngen'pbeif ®iibt 
^ fbien beaat^teit liefen, Wuffe mabiitdo ^iW^'unh 
Sütiti f^rfeiiie Su4)e bc^geii , 'gu Uintt-%tmi^i 
lung'ethfgc l^i^ti^ertQuIbeh i^ufleificn/btn StebbJ^ 
feinen |)ofbebientcn iäffttlani ft^ulM^ Meiteii'i nab 
in "StUgenbfttf^tt irg^nb feiner bi^|^ S<9^' nf^br äli 
cinmabt er^bf n , baf hk '{Mfnbimnfer; bcm ^0b{k 
bie et(hn SBebürfniffe »erfb^tett, tt^nn'ni^rirgeltb 
iin mitleibigtfr flSifd^of bbet'®rofer gut (ionb ^ei( 
h^ 3}^nSt^tgte Wfcib^f # uni' e« »u(|^fd^' »über 
{ü er^ün; ':Sm'Vbgiibettfpflem , in W ganjen^t^ 
'^anit>ertt)i¥ltunB |ferrf(|)te^' nanrenlofe 'S|ifrtfirrtt% 
3)ie 9i)IÄc^tig|ien fauften ft^ ni(tt gcilt|tgen ®iittmetr 
(P0 , ertbirfKn 9}efr.epui|gen för ftc^ äkib' i^re Site» 
mr; Vit (Slnl^tbüniite^tn pttiäjUüii^tu bicSinifir^^ 
kev i^re &an^ümhiViiiitibtM, bäf feine 10{aa|rcf 
fiel im iSrcfItn <>ber er(l ^ jli ' fp2t bD0|hr<(^l ' loetfbcii 
\fnnlu ^clbti bi( Srbe fc^ien: für biefe j^^benlfft 



Digitized byCjOOQlC 



ÜBirtlbffl^t f^un 6c§oof frud^tfo« }tt iffm, Ibtt 
'^a()«iinb SBetg'iBau h^utftt, mit jentfetifmnfeif 

in)t$ttf ommcn ^ otrlmt^r ttoc^ 3uf(^äfc* S^ ^ft 
flctn^en f&Aatf^n @tlier uitbfa{)fcrgttOerilf|nti> 
tnufte ber J^nia immer bcn Ülti^n ®€[5KCriiy 
fditeii SBirgmetftcrn unb^yjc^tetn 90r(^tttem fdE^tibs* 
. fCu^^nbtfdbc SBaate &Mr<l^miil9if( ^dl Sanft« ir« 
(lief te $ttti^fbif utib 0ci9<rtie. S>ie 6erä|imtt cotvi« 
Jiifd^ StHiotIfff unb bie oetrd^tebiten £ub(lisg^aiit 

f{dttcna)ta(t)fia4rffl&r 9Bif?<nrW<n« f^txt Xu& 
Cur, ^(t^i^cti tttttmii^t ttiib stfdird^aftli(|c aScr« 
l^iUftiffc jl^attett fc^ itirter SßlMilw uttb etib* 
n>ifl ben fc^mfr({eii ®tr(h^ ct^^ieett ^ all no(^ bte. 
pjlmonifcl^e Sti^bcrung ^niula«. VUfi $i^t, äüt 
{8je({rebimgrn |um ®u|fn^ 6(^&tutt unb 9?ii((ti|^tt 
tDicI^a ber HnbalbfiamCett bcf l^offen Sbcul^ ben 
felbfi bie Stefpnnattait au« fernem jU^etettCki^Ium^ 
mep faum noc^ tp<^ t&tttltt , bem milben 9etrte# 
6e ber ej^riuitb (|abfi$(|(igcit SBor^eit, ben unauf». 
^itli^tn SBefelfbungen. 9?ur np^fmt^^üT^ti^tnt 
U liitger btefel 9tegimen( uitb bie \>ti ®r&f teit uttb 
aeficflf empfSnglk^ Station mfee turädgefuitfen in 
ben Sttftttiib , »eE^fm eht firä^rer ^feter 9(e|icit>tt|^ 
Stephan ber \^{H9e fle entrtf # in ben 3n^anb, 
toetd^en ber^fterretc^irc^e ^rm«^ b(to wn |(re9$ 
fingen '^) ntc^t fe||r f(^metd^e(^aft borileOf. Vuf 



^) Snnt Uflgari Cteie tetri » proEuadi« oeolif , niori- 



Digitized by VjOOQIC 



Uli hin £iebrtngjSs®prt(l&n)ort: „(5^ i(i fc||oH gut* 
' fRed^t, tedftl'' "^^ unb Uintn aitbcrn SBiinfc^^ atd' 



Tttpoüufi divhM ^piiäri«iiti« 'Sit Jt|)«)^A94lii qua« 
tan deUctabilem tetrlkm talibus homufuin moostri» 
exposuiiy >- -«- nullam rem ag^ediunt^ur. siaeci«« 
bra et longa coQSttlUtione-^ — ex cannis tantum, 
, rara ex lignis , rarfssiina ex lapidibus- babifäcula, 
toto aestatts tel autumnf tvmpofe papiliroiteS' inba- 

bitadt -.* SSjm tintt lit bieOim Cap. ju L. i. ge« 
fd^Hj^ertcn Sitte mv a6cr^ mtt9ix g^^eit^ uiitec 
!2B(abi^latx uit^ £obn>ig 0ar feine Gptte me^r, |s 
^nben^ namltc^: Sola priocrpis voluntas apudomr 
nes pro ratione babetur — sie obseqauntur , ut nnof* 
quisqiie ne dicam manifestt^ .illum coatmdtctioDi-' 
bus exasperare, $td mt occultTs eufiKfi» lacerare 
nefaa afbiiratur. JDamU (le^l In. einem felrfaomt 
€k$eiifife^^ -* bte obieit andff&^rte ^euffemni 
riiiel frechen S>li$av(^ttt utiS> hit SLÜni^it Ui 
^$er|O0l 9ptens UJUcf ^ bec bett A6nfg tn fettiee 
br^a^lt((en Su^e cffentUc^ rinem tviberfauenbrn 
.£)c6fdR oerdlic^« Sa {og bentt 9B(abU(ao enb(tc( 

' feiaec iSttltitnf^tit fu^^te er* 0tlfe bei^m Malaiin 
j^apoipa; y/^it^ ^tf (ait|fi»oete([e i^m biefee ttt e^ 
Item GpoH^nefe) birm i>i^fen. ifi benit boc^ ein 
fd^arfe^ jgoen gr tDAcOfen^ ivorntt ee ^ic6 fo cmi^fini»« 
lic^ fthflt; }a man fagf/ ti icU fo^at ((im einitfitp 
iti Jeroorftec^eir." 

*) Z)ie SBiOnten nannten i(n bal^^ ffoOiftet^ »»Kral 
dpbi^M ^ 2||^ai ivte,naj(<^ ehiem unfrtien .^tefmi 
%^Mm (^: //^^rra von ®vii^'* tienitean^rbcn, 



.• DigitizedbyCiOOglC 



^ btn gieb w^ ^at, (o lattgu^ (e^e, nut S^iebenl'' 

S)urd^ Seit unb £)rt flclii^nSBIabf ^(aounb 
£ u b tD t g un^ )u tiat^e : fonfi xoittn fit in eben fo 
geredeter 93erBejfen(Kit # (H$ ganjc S>9na(lten ma^a* 
^babtfc^er unb mr^tfanif^er Stapfen unb- nomabifc^ec 
®(aiitm^^fjär(Ie|i. -^^ 9Bie feUJam , baf Hftt vptir 
btn abrjatifd^en ^üf^en Ili^ uf»fr bte@(be unb^(uta 
hinauf, über ret4\e, (r^fitge )Q6(fer au^tbreitete 
^S[7;ac|)t bennod^ tfte( ju f(t)mad^ war, t()acn i|D®(< 
bid^tntjTe ber 9?ad^»e(t eine @telle ju fiebern, bie 
jene^arme X^ebaner , Sr ffnber ber fc^r^en @^la^t* 
prbnung/ ber bte Waffen ber S^aterftabl iremtgen 

^ ' l^alf / unb mit ferner jDe{f{a(4^e fargen ^miif te; bte, 
jener blinbe ®rci^ , ber feine unerreichten £teber 
von Vi^xUtui 3orn unb jObpffeu^ WtiilttU unt SBrob 
pov btn Xt^ürcn fang, en)ig btlfanptm mtrb.— 
^ S3te(e (Semoltige fc^redP een „ gidnienbcn unb f naUen« 
ben 972eteprens(etG|^, c i n e n 2(ug<nb(t({ banger (Sx^ 
n>avtung — unb(le(^! fd^on marcn fic nicj^e tne^r. 
S)a^ ®(udE Ruberer blieb an STOtttelmifrigfeit iJ^ren 
®aben gkid^* 'lieber Vnbere j^at ber 3ufall (einer 
@c^$e $ull(^prn oergeblic^ au^gegoffen , fle (inb nie 
(Stma^ geworben* ^ 9?o(^ t|{ bte ®r6^e in Uu 
nem 93ertafTenfc^aftäint)entar borgefommen, niemand 
l^at (legefauft, ertaufd&t, geerbt ober erobert ^ aber 
dud^ 9^iemanb oerloren , ali bux^ eigene Gc^ulb. 

I — @ <6 a g e ftnb balb erfc^ipft , ® ü w a 1 1 »irb 
biirc^ £ifl o^^r Uebermi>(^t gebrod^em SRajimeii 



Digitized by_CjOOQlC 



WMtnaUttn, f>o^tit ifl tin "JtMft^ %ä9 ftur 
Siett, »cnnc^auf bfittTOaRii paf t, ta^ Oliicf 
jfi (tu SBdbl Uttorrginsljr^^ aVgemaUig ifl nur, 
Ott« in Untf litgt, »a9 Siitmttb ^e6en fanti, 
9tUmani, entwiffeti. ^ ^ 

Sfttf traten Jt6ntgc flnb {ftn: 3(rr fronen 
ftigt {^aBiffiurg, bo^ <^au^, büf orrloren unb gc« 
^otmeit ||at, tmc nocf^ Feine«, ba« St&tmt, bh* 
^efcfntn b» 9Be(( feit bem JaKe bed t&mift^cn 9ttc^ 
fvx ttimncr geftj^en^ ungebeugt beflanb, bitfgettelrc 
tMtb, iDie fetnel* S>ie £uf emburger , bteVttjouf 
^ie Stf^tUoiien (inb ntd^t me|^: ^j^ab^burg btö^et 
ttnb toith bl&lftnl SBarutit? -^ 99Bet[ m tntf^^U 
benben ■ngenbltcFen btep Jitrften auf erorbeQtIf(§eit 
9etfte< unb 9BiSenJ aui Ufta Iftt^ovpn^mt 9t u* 
ioif {üt @tttnbung# jur Vu^bteieung, 
SRap t Jniii a n-, t f^t r e ff a jur Sri) a I e ung ; 
49rpfen uiib ®erittgen jut i^e^re, baff eine ^obeitfo 
giünjcnb, f etit 9teit^tbum fo unoerfiegbar, feine Vta^t 
fo (latf fepr baf bie flät« fpttf(|rertenbeVufttfbttni| 
bei ®et^ei^ unb ^iMünQ bti ®emüt(>4bur(|grofe 
IBepfpiele/ bur<^ €e(bftod:( Ju^nung , but(§ ginilicHe 
fierfetdfung in ba< Ü i ri e ^ 'Sfldtbn>enbi|e r $6d^|le # 
)cma« batüber pettiocl^f tg( »erben büirften ! 



Digitized byCjOOQlC 



. ■ \ 



^^tptt 5(n^cil!«»av 



XXXV. 

Slapl^act Stornier. 
XXXVI. 



Digitized byCjOOÖlC 



I 



Digitized by VjOOQIC 



Digitized by VjOOQIC 




Digitized by VjOOQIC 



XXXV, ' C 

am 15* jDctpfjet i74»0 



91 



apltatl 3> D nn e t r ber erpe iißermclifd^e 
^tlb(»auet feiner Bttt, wavb an einem JOtte geto« 
r^n / beir e^ n>a|^ri|^aft oerbiente # burcg 2>eii(nia]bte 
ferner ^uttfi gittert ju »erben, ber bem franj6fi^ 
f4)en ^arfd^dU {>er}OB t^pn 9t f 9 o (t ein ^ärllen» 
t^um, ben ifierreic^ifc^en £rtippenaber^ bietl^n an 
{ipeen Oerf^dingnifooUen Sagen (21. unb 22. STta^. 
18O9) mir bepfpieOofem STOut^e unb luterfi^iitter^ 
nd^er ©eanb^aftigfeit , in mteber(»o(ten (Stürmen 
tfa{^men dnb mteber naf^men, bej^ren Vnfprud^ auf 
den Sanf be^ geretteten SSaterfanbe^ itnb auf bie 



d by Google 



^011 fiihet XiniWt äti tanket mHüUtn^m 
tlrrAifTrh Ui segen ii^tt f!er^ fpthbtn SufaDel» ; bti 
S>Atfixglttit, hti no^ fptit biüdtnbtttn Tl^n^tli 
an (i€lt%iai^tiUü }tir ^ntotdUung unb Steife ber 
diel »erfptec^enben Jtefnie, toefd^ebte jl74tturtn fetn; 
M ek^ttn unb &^biiiitiimpfiniliä^i ®tMt}^; 
wit fui^itbigtt ^Mb au^gefireut ifütt^. S>tefer 
l^axU Üütap^llid^ijfiniti u|crmfiBb«ttn %Ux$, Uini 
Sl^l^ettbe £tebe ^ut Xunfi in iinn^urbtgen Sfffettt bü 
mt bai Qnbt feine« £eben«> ba« er nicl^t einma^( 
äüf^n b^Kbii ^ai^i^nhbe^e brä(|fe ätob bd9 Äet^ 
>iefii; 2)tuit ooti^mtO äbg^iütst ^ {^abifn fc^etm; 

' S)ie ei^e Untetfl^^uäg ; Ü^ bzt Xunfl wtiid\ 
|tt f6niien , gu tpelc^r fein ®eniu« tbn unmiberfle^^ 
iid^ (»injog, oerbanfte er ber Si:^oO(t(^äägf eit Sft 
Srt^ep l^eilig^^nfi^euj/ iÄ ber^n »ejfef feine 
VeUetn ipenig^ 3^te nU(^ femetf ®ebttrt ftt^binse/ 
^gen ^Qttin unS bii ilu<|^ in ber^o(gt nXi\)uxi 
&^bpfmätn feiner ^dnb er|f^ielt Brenner unb 
® t u ( t a ti t Iftef en bi^ JR^iinfllet , bep meicten er fei«' 
UV crfie Gc^ule machte ^ bie er 4be); gar bäW wti( 

^beii }iät bai jei^hte S^x feinei Seben« orr^^ 
fifoffeii ; aHF .^i|kr £ e p j) p tb L bie oielen jer(!rcu» 



Digitizedby Google 



br>urc^ €)riinbuti9 einet Wiü\^tt» unb 9iilhf^aunß. 

VMeniie;vg{ei4)fiiin in einen {Scenni^unft (amm^i^ 

t€k unb il^m ^tnc i>^mmttu |><i(tung nnb 9^id^r 

f^n§ gab } fein oKjufräbe nnj mttber eni?i^ener 

Sifi^tl^n , S fe )>b t aber btefe fftc^tionaUStunp 

fd^Ule ftfrffiiete itnb felbe ber Seieuns be4 nac^eri» 

i gm.^tüMitmiUti trafen ^ütpp fiobiotg^to« 

d n{ e üb t f vertraute, in btefer Vf abernte nuni 

; U^t 2>0tuitr feine ^lubien fett ; Ij^eit^ nad^ btt 

; 97a tut , , t^iili no^ ben i6ealif(|)en @^bnlitUtn kn 

I tfntifen, 9on benen bamatf leibet nut npd^ äßenc«^ 

; ^« ttnb>cn bet 6iufe b<t >c|ien SSeUenbunii bi$ 

Utbi^M nod^ »eit Sntfetnte^ oott^onben man 

JD^hwt iiafte Wfte fir*ie(bft 3a|^ 

ten SITaJrtimg^fbraen unb traiibet |)anbat*de^>erIebe:^ 

^tn Zem^etameM mar i»ai metand^^Kfip^e* S>it 

; Uiifleted^tisfeh be« 6l$licefaU gnib^bje ßtimbiÜQt 

l t^iefi^t tri^en «fnfagt mit imMet üefitenfgu^en tri 

» ftine eeefe. (St »at fi^(|tetn ; jA^ficteg^n; etn^ 

fplbig, firtflet, obgteid^ ^ti bettif mp]^mi>ilenb|Utf 

?&etjj^n ;uAb lijsben^wfiAig/ aberrmit; n^er ibnna^ 

Jftv tantat, fhnen ^teutiben , (iinm (&ti^iivt£tMiAi, 

y un. — Xdn aßun^etbemoacf^/ haf gefd^meibigetc!,' 

; {tibttnalidbete Üu^l^hbet / mitt^Ct^ Umt^ii^tx Bun# 

: 0e, mit fthi^ geftiimmtem Stiicrett; gltic^ @ifym4 

iditt, ^^an%tn Mt \Xniix^fyini^ an fl($ tiffen ; hit 

bet ^unfi bajumal äberj^aupt ntdglnv^ fo rei{§§n«. 

sen)enbct mtbu unb bet fel^) bct iM^^®4^% 



Digitized by VjOOQIC 



— .240 *^ . 

tavtt V(; bif ^cabr^t 3unetguhg be^ fitofllnt ^« 
gfit(} nur nati^ unb nad^ (lingans unb aft^fitiektett' 
Sit^uf auf bie 9fattoti |tt Mrrd^affptt im etanhi Qtma 
frtifhib. 9B4J)ttnb t)omtt^tbU: riß bipt SttfKcRer 
SDfatrieOi, ttof friiiifil maitieriHcn 6ti^'# fefofc 
fibÄfabcnen utib gijwOHgtttfn I>arflfBung bw mcf» 
ften «ufhigc an p(i^- — 3h bcm Oefiwcit^r I« gt 
fo otri ®ate« unb ®^Dfe« , b«ß tB«n <|tt n>tV\nolM 
iten bdtf, ttld&t üHaufelelf {Swunbewt b«« grcm« 
beti^ fbttbern mftiber oerge^td^ «iib untki!if&af gcf 
gm eitt^fftmtfd^f* «etbltntl gu fe^m! 

Vecmifte ntdn oui^ in Äottuer« Sßnfen jene 
fejurigc iinb btm»^ fi(|cT« tiibn&fitv jeik tSMfl^ 
gölle bft (Smbtrb'ung^froft , bce ben beräjunteren Sfla« 
tmn «nberer aegtfinb^ M» ^ '^^^ ^«^ boc^ nie 
Ueft^ ©tubittfttbrr 9f»atttr, SHd^tt^feit ber 3cid^« 
nuttg , buw^bai^te «ultjicibiUB inb gtof < ^erttga 
frit bojrfniic *erPettneii. — 2)wfc Öigcnfd^ften unb 
jene SÄiitgcl i^i^mn jtttten b<i%n SWortim , fem 
9iffaiifol4iiin be^ ()ün§arifc^(n q)nmaj im, %>om ja 
^ef bürg , fctnr @tatut «arW VL im ©arten jii 
aSretttnfurt. nun im JBelocbcre äu*. Älwnere 2$& 
llett »nb etatfien nottftn twfc^tcbcnc ®ärtm mtb 
^hft mtnä tuib fdner SBorftdbte auf. Stntgtoor« 
jiiglii^e ajo^relitfi jiirUn bo^ ^au^ / worin Sugrit 
ffotb* *) 3n)ep feiner gefcfei^tefUn unb »abtftfeein« 



♦) 2)a<«aR«ttrtatt^ in brr f>\nmtlpf9Xtiafk* 



Digitized by VjOÖQIC 



tid^ 'feilt '^ti/SM SBittt «ctanlafte Ut Vßitntti 

tung bttrd^ ^erfeu^^ üui ii>et(^em 9}7t(aOr 
.p6 Um JBrunnen im SHotf^ttauU/ in me^r ali (^a(^ 
ct(^D(et»r Vrlbdt ^ •*- hai anbevt itfmhtt fld^ ati; 
bcm groffen SBrunnen br ^ n c u < n 9?{ a r ( t < 9. VW 
birfer 1736 tiUtnhtt lotitbe/ erhielt ju Einfang bt» 
folgenbett gal^retf mnftr fftap\)atl S> n n e t . beti 
9iuf, t(^n ntt ©tatucn iß i^mifttn. fEftitm^iaubf 
U^Km%tti$, mit ungemetnet SSorliebe brad^te 2)pttf 
ntt bicfc grofe 9(rb<tt binnen n>entger üli tmtp 
p9Utn Sagten jn Snbr« 6otDp(it bic i^auptftgur^ 
bfe.!Borre^ung/ al^ bie 9^ebenftgnren am IRanbebej 
fSa^ini, X>cflerteid^^ vier ^auptflü^t, bte Snnif^ 
Xtaun, SPi unb SRarc^ porfleUenb , n>ie bie ^ttt# 
ber am ^uf geflelle ■, mtliJ^ti bic S)cnatt bcbeutet 
^aUn ppn ie^ev bte tfufmerffamfett affer Kennet 
tinb £ieb)»aber beir Kitnfl auf fic^ gesogen* 

6t\b^, M i^yn bet tob im fed^« nnb oiergig» 
fleti Satire Jiiin»>egtaffte, festen bo^ Cc^idfal mit 
tl|>m nod^nic^t oerf6f)nt ju fepn, fogar festen ti^ 
btefe beobett, feine «oraugIi(^|ten JlunfTwetfe btm 
®ebd(|^tntf ber ffia^totlt entrücFen , unb nacfybenr 
burd^ Zräbflntt unb €orgen^ ber <ünf!(er gct(bte( 
loar, auc^ noc^ fein Aunfttoerf l6bten $tt »oUeni^ 
St(l fünf unb fänfftg 3a^re nac^ feinet^ i^infd^ei^ 
htn rettete tin anberer grof er Stibner $)9nnerd 
£tebling^n>erf, fein ^nbenfem $em n>ärbigeii ^r^^^ 
XVUK Ȁnbc^* fi. 



Digitized byCjOOQlC 



— 342 — 

feflbr ber Jörlb^auercDunb^Titatomh, Sodann S)?ar» 
tin ^ i fc^ er/ war t& toctbc^alttn , baffrtftc nac^fan^* 
gcr 95ernac^Wf ißting «hb • ©ergfffeifbelt / voit aöd 
»ulfanjfd^er «fc^e, in vttüti^tn S^hti^tit mtbtt 
]{ierpprjurufei!. 

Dorjugficliet OTebaltteur unb'^rofeffor b«r Wabe? 
mie, unb ©ebafitan w&ohnertm talentvoKct 
J8ilD|jauef , -^' ©c^firct ^ fntiß neÖfi * Nefen ttt^be» 
®tubcrn, ttUv , Äoffier', SBJurftb'äuer 
tiitb btc f»er>ben SWo 1 1 »dleitbetcn fernen 9?ac&tu^nu 



Digitized byCjOOQlC 



Digitized byCjOOQlC 




Digitized by VjOOQIC 



— 2 43 



• xxxvi. . ■ '" 

i^ti^ien 35. S(prlB 1748 Su ^^f tut iavAe unter ^ev 
^ ennS, irnbee ungarift^ti ©retiaej-geff. ju Stom 



w 



ntit Um &tpyba^^ anitxnet drmfetigrnSauc 
ttnifüttt , in bem ^ita^eit ^^Hipp SBe^bttt, 
ging ein ^rtentaRf! j^etsor , ben jD et^ c ^t^ c 1 4 n^i^ 
allem fRt^tt itu @tvabpmn # %nxmtn , S>tDbpren, 
ITeord^ unb Örtejtriten be^ VlUt(f)umi : b^n e^ci« 
nem Kennet ©oflfelin ^ füobettfon, 9Sment, 58ars 
fod, Sone^ ünb 3>on jjetrpfl jut ©eife fegen f an«, 

SwberiSd&iKe bemerfec bfer £)rWpfatrer M 
jtnaben auffcrorbentftc^e Sfnlagen. g?f(|t ol^ne SDZüa 
|>e bewofl er feine Äeltern , t^n üon x^m SSirt^:: 
fcfiaft ju entlaffen unb btn^ @tubien ju tofbrnen* 
9?ac|> burc^flrtattfenen -^umantoren, nn tBerf^Igc 
ber p(ic(ofpp|^tfd^en @tubren trat ^iüpp SQe^bin in 
bea ^rben bev un^efc^u^f en ^^armefiten. 9?a(^ ju« 



. ^igitlzedby Google 



^ 244 — • • 

rüfKesung be^ ^thtiäixti (im Vttguft 1769) u^tt 
et jtt ein) bie fcprrftd^cn ®f(tibbe ab. 9$alb begab 
it fld^ 9pn ^ü nac^ ^rag , 11m nad^ gccnbigtcr ^(yu 
bfopl^tc mtd^ bctt ^ologifc^a ü^utfai {tit&f^ub^ 
gen. Vber fem cigcntlid^er 9$etuf ftattt ^ iifm ^ 
tief in bie Seele gegraben, M baf er beo bemun« 
miffelbaten , einf&irmigen 9Btrten bti gem6^n[i(^n 
Jttofferlebenif (^dtte (le(^en bleiben I6nnen» Cltne an# 
bire SEBert , ein anbere^ £eben , Umgebungen unb 
eitlen jcgen i^n geiDaRig an: Sin itnermefUc^e^ 
i^tbi^tnii erleid^terte i(rm feine eteb(tng«brfc6äftC' 
gung, bit €pta^tn. (St melbete ftd^ ju bem eben fo 
inä^e#aM gefaf^rooBen SRifTionSbienfl. S>aerbi^rin 
nid^t nad^Iief , fehbete ij^ti ber £)rbentfpro9iniiat tu 
bie yjtiiflonipHanifil^ntf ber Sarmelitensitm fettigen 
Antrag in 9lom. S>Drt erft enbete et bie ®otte^ 
gelebttliett , hott bilbete er fld^ in ben motgenI(ln^ 
bifc^en Cptadftn tüUtnhi aui^ 9?ad^ btep S^tm 
C1774) bicit et ftcf^ feinet neuen Senbung DoOfom« 
men geipad^fenr dlmtni XIV. (SanganeOt befahl 
bit Cpngregattpn bet Olaubentfpetbreitong , iiin 
ttt<i^t linget aufiu^aUen. S)fe (Seife ging nod^ 9)}a< 
labat. Untet otelfSitrgen SBebt^ngniffen, bie et mit 
unerfcbüttettem 9Rttt^e befianb^ btad^te er bort 14 
S^f)tt }U# ol^ ®enera(otTar, aM apo({o(if(§er St« 
Otatot , mit btf((i6f(i^en 93oUmad^tett« 9?un» rief 
l(in bie jSongregatton de propaganda fide juräiff 
tdetl^ um bit i^erau^gabe unb ben S>tu(f bet Su» 
d^et jtt (eiun, bie et fo oft, ali in feinet £age un# 
rr(^f Ud^ n^tl^wenbfg gefc^tlbert (latte , t^eiW bamit 



Digitized by^^OOQlC 



— 245 — 
t 

f!e ein umnt^tUUi pnb txf^ipfmbei iBUb ootn 

3u(}anbe bicfer unb ber benad^bartcn Sßifftpneit er» 

^altt. — 9?ad^ einer (|6d^(l bef(^n»ertic^en 9tef(ifa{» 

er 9{i(m im S^ner i790tpieber^ fhtbtierte unattf^6rf 

lic^ im üffufium betf Sürbiital^ SSorgia unb traf 

^ann felbfl mie ungemeiner £)»2tigfeit unb itnge|^eu#^ 

tn ^ntbitfon, penn fc^n oft mit aOe ber unjetti^ 

gen i^eftigfett unb bem Stgenfihne eine^ (angfamen^ 

neinl^en üKof)^ <iM Sd^rift^elTer auf. Snunun« 

^ terbroc^ener , unermartet fd^eSer^oIgenreit^e er* 
fcf^ien* oon i$m: bt^ ®i bf^ar ut a pber @anäfritaii 
nifd^e ®rammatic^i790Vetne Sammlung malaba^ 
rifc^er @)>rid^m6rter (1791) ^^* «^auptmeirf , aber 
bä^ Goflrm ber 9Srac^mannen in mpt^o(ogtf(|ier, 
«Iit(^urgifd^er unb bürgerlid^et ^1nf!(|t (179O ^<< 
Srfjenfion ber inbifc^en, ftami^en unb malabari« 
f4^n (Fobtce^ , fammt ber inbifc^ « tibefifk^en ^o^^ 
mpgenter ber Conipregolipn fp»p||(# aU be# tlßu« 
fiümi asprgia (1792 — ^793) ^ic ®efc|^t(|te ber 
<^ri{tlic|en ÜRiffipnen in Snbfen (1794) Reife burc^ 

. jpjienbien, ^Jift« VI. sugeeignet (i796> 

jtaum ipar (1798) bie erfle Vbt^eilung fetner 
9rmaraftn](^ im situit, al^ eine fran}6fif(^e9[rmeef 
unter Serl^ier boi Jta|>ttpl befUtg unb ba^ »eltti^ 
d^e Stafepn be^^ird^enftaate« gu^ erflenmaCe per« 
ni4)tete. ^aulin flol) in fein Sl^aterfanb. 3m bloßer 
f^ine« jDrbend gu 9B{rn in ber 2ep|>p(b(tabt fanb er 
eine S^epft^tte. ^^ier ^attt er ben €<i^mers gu er^ 
fatiren, bii| bie 9u($)bru((etep ber ^Pltgtegatipn^ 



Digiti^ed by VjOOQIC 



— 246 ~ 1 

gleich Mitten ^Xxopbi^n, mit ®ertttgftE|^&$uifg iff^ 
«er Sßi^tic(ttit ut& Uncrfe^id^f ett , H^fili itx^ut, 
ÜbtHi oon 9toin ^ittn>e33frd^Ie)>pt tmb j^iermie toal^t« 
f(^etnlt4^ ottd^ feinen Vtitittu ein 3tel B'fe^^ f^* 
J^ttv (efd^ticb er bU 3obiaInuiikmen M roiferrtcgen 
^abinet^ , (iter entn>arf er frhte Vfri^anbtong übtt 
Hi ^Ittt itnb bi( SßtttüünUf^aft in btatf^m , 
ber ienbcf2j^en unb ber @dn^FrUfprad^e. f&tttf^izn 
gu 9^obna , ttthin ifyx in JSüxbiruA (SUpifon fRets 
gta in eben bemJ3«{irr berief r iai bie ^(hrmcl^tfc^en 
SDafen tait iimxrn>fGFlic()en Soiibeml^nfc / unter 
bcnen bie $8efrepuag be^ Xirc^enfiimte^ ttid^r bal 
gerinjfte SBlött nx»* . \t .: 

' , «K auf ber ®l. ^lyrgen SnfM BeD Senebig 
^(ii^ Wl&xi i8O0> untrr £)ef{errirkl^i ®ic^ir» , ber 
6arbrna( Orfsot> {Barnaba^iS^iarampnti an be^ uns 
gläcflid^eti ^u& YL 6teffc sem<l(^ri warb, folgte 
^duHn ij^m unoerjügltc^ gur^ @cc nod^ 9{0». @(|N»n 
untet 9)iu^' VI. @pnbttu j ber mtutali^n SRifTtos 
ficn, n)utbiE n nunintil^^iui^YlhSftalt^bnSon^ 
gregation beä Snbe; unb @eubienaufre^er im urba» 
nifd^en CoOegiüm jtFrr (StfitgregotiOni^e»: (SUuben^s 
Ausbreitung. 2>a$ ^artfer 9?otimal ^ Sn^itut , bie 
^fabemieo Pou; 9?eape( ; iPobua, SQeQetri jd^ftcn 
it^n il^ren ®enof]^ be^. ^afi iebetf 3a|^ fi^jrberte 
tc eine n^ue gefe(^r(je Unterfud^ung }n Xage, bem 
tiec|) immer bem ^ernfprud^e getreu ^ ,,f&i e l , n i d^ t 
?BieIe#t/' — eün ©(^«xwengefaug mx iüi 



dby Google 



- / 

— 247 — 

fieBcn ftmi^nnnhti unb ®bnmti, bti garbind« 
(en iSptgta. 3n fl6jler[i4)cr^ @infam!ett , im ^ons 
üentc ©anta^ SWatia bella ©caHa , mitten unter 
neueTlfd^en , p|^t(o(ogifc^en arbeiten uberrafi^tc hn 
Xpb t^^n im ac^t unb funfjigflen S<t!>r^ 



)» ^ Digitizedby Google 



^* 



Digitized by CjOOQK 



j 



Digitized byCjOOQlC 



Digitized by VjOOQIC 



I ' 

r i 



Digitized byCjOOQlC 



Digitized by VjOOQIC