Skip to main content

Full text of "Opera. Ex recensione Joh. Augusti Ernesti. Denuo curavit Jer. Jac. Oberlinus"

See other formats 


^w?^-''^'T7-^"  -'  ^^s^rm 


Presented  to  the 
LiBRARY  qf  the 

UNIVERSITY  OF  TORONTO 

h 

LIBil.UlI 


t. 


?7'c£jLcay%^    .u/6/A-<i-At'«— -<* 


/d>ta. 


y 


"miTi  Univbrs 

libra>v, 


'■% 


C.    CORNELII 


T    A    C    I    T    I 


O   P  E  R  A 


EX    RECENSIONE 

JOH.    AUGUSTI    ERNESTI. 

D£NTJO  CURAVIT 

JER.  JAC.  OBERLINUS, 

ARGENTORATENSIS, 
INSTIT.  LITTER.  FRANCICI  SOCIUS 

TOMI  PRIORIS         ""  , 

PARS  ALTERA.  ^ 


OXONIt, 

E   PRELO    BARTLETT   ET    KE\VM.\N  } 

fNUPERRIME   COLLINGWOOD  ET  SOCIORUM;) 

Venetmt  apnd  J.  Cooke,  J.  PitRKER,  et  Rowrtvm  Bliss  ;    Londim,  apud 

R.  BaLDWIN,  R.  PRIESTLEY,  R.  FaULDER,  WHITE  et  COCHRANS, 
F.  C.  et  J.  RlVINGTON,  J.  CUTHELL,  et  T.  TURNER  J 

«t  CANTABRiGiiC,  apud  J.  Deiobton. 
MOCCCXIII. 


■$r 


/      <f    5T    ^ 


^* 


C.  CORNELII  TACITI 


A   N   N   A   L  I   U   M 


L.    XI-XVI. 


C.  CORNELIl  TACITl 


AB 


EXCESSU  DIVI  AUGUSTI 

A   N   N   A    L   I   U   M 

LIBER  UNDECIMUS. 


BREVIARIUM    LIBRI. 

ip.  1 — ^3.  Valerius  Asiaticus  a  Suilio  et  Sosibio  accusatus  fraude 
Messallince  et  Vitellii  evertitur,  et  hilare  moritur.  4.  Somniuin 
savitice  caussa.  5.  In  perjidiam  advocatoruin  lex  Cincia  Jlagita- 
tur.     6.  7.  Prcemiis  pro  patrocinio  modus  ponitur  a  Principe. 

8.  Parthi  discordant.  Gotarzes  puhus  vires  reparat.  9.  Pacem 
init  cuni  Bardane ;   10.  hic  vicfora  suis  ca^ditur. 

11.  Ludi  Sfeculares.  Domitius  Nero  destiiiatur  imperio.  12. 
Messallina  Sdium  deperit.  13.  Claudius  aliud  agit.  Leges  fert. 
Novas  litterarum  formas  vulgat.  14.  De  litterarum  inventoribus. 
15.  Claudius  Haruspices  firmat. 

16.  Italicus  Rex  Cheruscis  petentihns  datur.  IJ.  mox  de  eo 
discordia  gentis  et  bellum.  18.  Rebellantes  Chaucos  Corbulo  re- 
primit.  Is  severe  agit  in  milites.  19.  Frisios  componit.  Ganna- 
scum  ccedit.  20.  Ardor  ejus  a  Cluudio  repressus,  Fossam  inter 
Mosam  et  Rhenum  ducit.  Insignia  triumphi  ei  indulta.  21.  Sic  et 
Curtio  Rufo.  22.  Nonivs  perit.  De  spectacuio  gladiatorum  et 
Quastoribus. 

23.  Galli  civitatem  plenam  adfectant  et,  24.  Principe  patroci' 
nante,  25.  impetrant,  et  primo  quidem  Mdui.  Putricii  suppleti. 
Lustrum  conditum. 

26.  Messallina,  amore  vecors,  27.  Silio  palam  nubit.  2S.  TuT' 
bantur  aulici.  29.  30.  Narcissus  pcr  pellices  rem  defert.  31. 
Claudius  trepidat.  MessalUna  bacchatur ;  32.  precesper  Vestalem 
parat.  33.  -Narcissus  Principem  nutantem  incitat,  34.  preces 
amolitur,  35.  30.  sontium,  in  his  Mnesteris,  supplicium  urget.  37- 
38.  Messallinam,  languente  Principe,  deiti  ignaTO,  ceedi  curat.  Hcec 
gesta  annisfere  duobus 

C.  VALERIO  AStATICO,  M.  VALERIO  MESSALLA, 
A.  VITELLIO,  L.  VirSTANO,  C03S. 


tlnnc  libruin  ixi^uXi}/  es«p  ne  mo- 
neri  (luideni  nefe=se  est.  Desunt  au- 
tr-m,  a  fine  libri  6".  ad  huius  initium, 
ri'5  grst;e  annorum  circiter  decem.  In 
quibus  C.  CalifTula*  principatus  in 
uiiivtrsum,  et  Claudiani  iniperii  pri- 
oiurta  anni  se\  pericruttt.     Olim  adu- 


lescens  contexui  Caianam  historiam» 
et  initia  Claudii  Conieliano  exemplo 
siiloque.  Distuli  aut  sprevi  edere : 
postea  in  tni«rrationibus  meis,  ut  alia 
qujpdam,  periit  mihi  hic  IjiboT,  fraude 
an  casu,  non  dicam.    LlPS. 


ssa 


A  N  N  A  I>r  U  M 


A.  U.  J\  AM  V'alerlum  Asiatlcum,  bls  Consulem,  fuisse  quondam 

*''^:  adulterum  ejus,  creditlit:    pariterquc  hortis  inhians,  quos 

47.    ille,  a    Lucullo   caiptos,  insigni    niagnificentia    extoilcbat, 

1  Suilium  accusandis  utrisque  inmittit.    Adjungitur  Sosibiu», 

Britnnnici  cducalor,  qui,  pcr  spccicm  benevoientiic,  monc- 

rci    Claudiuin,  cavere  vim  atque  opes  Piincipibus  infemas : 


AduUerum  ejms\  Poppec,  ut  app.i- 
rct.    Lii^. 

Credulir\  Mess.-xUina  sciJirtt. 

//  Lucutlo  captos]  Libri  veti.  a  Lu- 
cullo  rmplos.  iidein  cxtoUebat,  non, 
quod  Rl>i.iiaiio  bupponerc  visnu»,  exeo- 
leiat.  LucuUi.-ini  hurti  infpH  sspius 
nuinin.a(i :  i'l  in  Principis  res  purvciic- 
runt,  in.-inseruntquc  ,-«1  a-tatein  Tr.i- 
jnni.  pp  iis  <]nidfni  Pint.  in  Lnc.  c. 
m,  p.  .*>I8.     "Ow«v   ««<    ti/yyiviitfn  rn- 

«St««  rui  fittiXiKut  i>  ftif  T»Xi/Ti>.iirra- 
wf  it,^iJ,itv:Tm.i.  Ln".  Alii  tainen 
<'odd.  n  Pidienn  ct  Schotto  inspecii 
cnptof:  tjuod  verum  est.  Atque  hoc 
cst  cliani  in  priina  ed.  (quanquam 
vitio  o|)crarum  cst  captos  pro  cnptos) 
itiin  Putcol.  Rivii.  Mux  pro  cxtolle- 
hat  frustn  Rhcnanns  scrijisit  c:tcole- 
bnt,  iit  «ti.Tni  cii  in  cd.  Putcolani, 
<|uaui  h.iud  dubie  vctcris  cditionis 
iiuiuine  intclli^it  Rlicnanus  ad  h.  1. 
iiisi  Riviaiiani  dixit,  rpia:  paritcr  sic 
habct.  Ertollehat  cst  .in^ubat,  insi- 
irninrcs  reddebat,  ornabat.  'j,  42.  75- 
rulaten  extnllunt  fr/< rtim  /iefium  hono- 
ribus.  .\dde  .ad  \.\,  .M.  Uhiiiannin 
tamcn  si-i  ntns  cst  Aldus,  Gryph.  LaN. 
<  od.  Buil.  ciarc  liabet  ccptos.  .  .  ctlol- 
icbat.     I)c  hortis  ci.  c.  :V2. 

Soabius]  NcHciu,  an  ille  sit,  qui 
Arnohio  noniinatns  l.  J.  p.  144.  X'im 
tib  ffippoctmntis  libiris  ipaum  Swituu.i 
Ifcrrultm  cruciatum  rettulisne  pro- 
HKnriat.  item<]ue  Clemcnti  .Mex.  .\d 
Kentes  p.  10.  Suidas  ctiani  literatoris 
mcininit  hoc  nominc  in  SwiCief.  Lips. 
Libertus,  paHl.ipiipis,  «ive  cti.Mii  »er- 
vus  adhuc.  Anicetus  libertns,  Ncronis 
«lim  «ilucator,  «-st  14,  3.  Tales  educa- 
lorfs  ap.  Cic.  Planc.  33.  Mentio  ctiani 
rdncatoris  in  inscriptioue  ap.  Murat. 
p.  1021,  1.     Lrv. 

/im  aliiuc  opes  pr.  infcnsai\  Vis est 
potcntia,  quo  s^msu  non  uiio  lucu  dixil 
jio>.ter  :  vis  Parthorum  2,  GO.  est  |>o- 
toittia  Parihuruin.  de  infcnsas  vid.  .id 
«.,  KA.     Lr.s. 

Auri  vimatqueo))es]  In  vuli^.itisesi, 
cavtri  vum.  et  turbaiit  in  rcstituciidu 
loco  Rhcnanun  ct  Maunis.  Mihi  verie 
Wi-tiotiis  an«-tor  Farnc~ianus   lihcr  in 


quo  cHuri.  e  littera  superius  adpicta  : 
ct  historia  ipsa,  quoniain  auri  vis 
Asintico  caussa  iiccis.  Dio  GO,  27. 
'O  i"Afieirixi(  atpnxi  rni  «f;^»i»  i*  »ir»ij 
rcu  ■xXtCriu,  ip'  ouTt^  ««}  ««ridaxn.  et, 
s1  otiuni  cst,  addc  rcliqua,  cuiu  iis  qua* 
apud  Zonar.iin  11,  !(.  exccrpta.  Auri 
t'ij,  optinia  dictio,  ijnani  iterum  usnr- 
pat  iiostcr  Ifj,  1.  Spccum  altitudinc 
ivimensa,  quo  ynapna  ?•».»  avri  eontine- 
retur.  JJuod  Vtrtranius  interpun- 
ctioiie  juvari  lociun  existiniat,  ;>rr //><■- 
CJcMi  b.  monerrf,  Claudium  caveret, 
i'im  afijue  npts.  «]uasi  Sosibius  Asi.iti- 
<  iiin  inonuissct,  non  (^huidinin  :  clare 
sequcnti.a  afkpcmantur.  Deniquc, 
qiiid  hoc  sit,  vini  csse  Principibus 
infeniam  ?  quasi  iion  cui»is  ctiam  e 
plcbc.  Nam  omnis  certe  vis  umnibus 
ni.-ila.     Lir.s. 

Add.  Repuijn.iverunt  mihi  quidem 
c  supervacno,  in  verissima  eineiida- 
tione,  quain  proljet  iis  vel  Aristutelcs 

Polit.  4,  11.  Oi  ^ir  [»  i<net^a.7t  tirv- 
Xnft-iru*  itrts,  ir^ves  xai  •r>.eir»v,  ata< 
^iXuf,  neai  rvt)  a>.ku<i  rit  rtitirit,  ifX*' 
9^tu  ouTt  /><vX«rTa4  evrt  iirifrairai.  £x 
quo  vidcs,  .Susibitiin  nimis  verc  monu- 
issc,  aurutn  i:t  oprs  Prinripihus  infensa. 
LiP.s.  .Sic  [auri  vim)  csse  in  cod. 
rior.  Pichena  confirmat,  ne^ant  alii, 
et  ibi  esse  caveri,  quod  restitnit  J.ic. 
tiroii.  estque  iii  ed.  pr.  Puteolani  etc. 
Scd  nioneret  desidcrat  aut  caveret, 
quod  est  in  cod,  A^r.  aut  cuin  tiuelf. 
cavere.  Sic  4,  0'7  :  <j»i  monerrnt  per- 
Jtigere  ad  Germanicnt  exercitns.  Vi- 
dco  quidem  a  Salinerio  laudari  orahant 
caveriinsidias,  e  1.3,  13.  Sed  ibi  Flor. 
cavcre,  idque  rectc  reposituni  a  Piche- 
iia.  li^itur  non  dubitavi  et  hic  sic  re- 
scribere.  Si  quis  tamen  nialit  e  cud. 
Ajr.  caveret,  noii  valdc  repugnem.  Sed 
tamen  cavercl  vidctur  «^sse  correctio 
librarii,  ita  oflecti,  ut  Pichena  ad  1.1, 
3.  h.  e.  putantis,  intinitivuni  vitinsum 
esse.  Krn.  Fallitnr  egre^e  Rhen. 
<]uuni  priorcm  codicis  Hud.  h-i-tioiu-m 
fuissc  tradit  :  cuveri  indeque.  .Suiit 
ba*c  a  Si-cunda  nianu,  restanti|nc  vesti- 
pa,  quo;  docciit,  adfuissc  uuri  vim 
alque.  Siinilc  quid  iii  cod.  Flor.  ver- 
sari,  disscnsus  Pichcna  rt  Groncnu 


LIB,  XI.   CAP.  2. 


383 


prcccipuum   auctorem   Asiaticnm    interficiendi    Casaris :    iion  A.  U. 
extimuisse  concionem  Populi  Romani,fateri,  glonamque  faci-  ^'^ 
noris  ultro  petere.  clarum  exeoin  urbe,  didita  per  prozincias  4-.  ' 
fama,  parare  iter  ad  Gcrmanicos  exerciius ;  quando  genitus  Fi~ 
enn(£,  viultisque  et  lalidis  propinquitatibus  subnixus,  turlare 
genti/es  nationes promptum  haberet.     At  Claudius,  nibil  ultra 
scrutatus,  citis  cuui  miJitibus,  tamquam  opprimeudo  beJlo, 
Crispinum,   Prsetorii   pr«t"ectum,  misit :   a  quo  reperius  cst 
apud  Baias,  vinclisque  inditis,  in  urbem  raptus.  neque  dalaSl 
Senatus  copia  :  intra  cubiculum  auditur,  Messallina  coram, 
et  Suilio  corruptionem  militum,  quos  pecimia  et  stupro  in  omni 


osteiidit.  Ingeiuose  Bipontini  ex  coiK 
Farn.  lectione  exsculpuut  yaltrd,  ubi 
montrct  idem,  quod  doceret.  Putant, 
Sosibiuo)  iita  geminatione  nominis 
augenda:  invidiffi  et  fiJei  grati.a  usum  ; 
fuissequippe  Valerio  opes  geniiliti.as  et 
.■\.siatici  cob;nomen  majores  spiritus  et 
terociam  Principibus  infensani  signare. 
Addunt,  solere  nostrum  et  alias  eos, 
de  quiluis  dicit,  mox  gentilitio  nomine, 
nio\  cognomine  efferre,  ut  5,  4.  Ne- 
ronem  ('(Psarem,  Germanici  f.  H.  3, 
11.  Aiwnium  Saturninum.  Mihi  re- 
cepta  lectio  bonum  fundere  sensum 
videtur. 

Interjiciendi  Ctpsaris]  Interpunxi 
po«t  CtFsaris,  ne  sequcntia  a  prsece- 
dontibus  pendeant.  Nain  caput  est 
dnplex  :  primum,  quod  ;iuctor  prreci- 
puiis  fuerit  Caes.  iiiterfieiendi  ;  alte- 
rum,  quod  id  etiam  palam  tulerit  in 
concione ;  idque  non  anim<adversum, 
quia  Tacitus  non  dixit,  7iec  ext.  Sed  id 
non  erat  necesse.     Ern'. 

IVon  extimuisse  conciotiem']  Ex  scri- 
ptis  legas,  non  extimuisse  concione 
Populi  Rom.  fateri,  gloriamque.  Id 
eit,  jn  concione.  Qnod  autem  ait, 
prfflcipuum  auctorem  interficiendi 
Caisaris  Asiaticum,  addicit  ei  Scneca 
de  Tranq.  2,  18.  Ea  refernm,  qu<p 
iltum  (Caiuin  eritio  dederunt ;  j-Jsi- 
aticum  l'aleiium  in  jjrimis  amicis  ha- 
bebat,  ferocem  virum  et  vix  tequo 
animo  alienas  contumelias  laturum. 
Huic  in  convivio,  item  in  concione, 
(forte,  cognitione,  cum  videlicet  ad- 
sessor  ei  toysiliariusque  Asiaticus  es- 
.set,'!  clarissima  voce,  qunHs  in  concu- 
bitu  esset  uxor  ejus,  objecit.  Di  boni  ' 
hoc  viruM  audire,  Princijiem  scire,  et 
vsque  eu  licentiam  pervenisse,  ut  non 
dico  Consulari,  non  dico  amico,  sed 
fantum  marilo,  Princeps  et  adulte- 
rium  suum  nuirct  et  fattitiium  ?  Vide 
Jo^ephum  .\nt.  19,  1,'20.  LiPS.  Rhe- 
nanu?  e  cod.  Bud.  volLbat  concionem. 


(luod  est  etiam  in  ed.  princ.  sublato 
mox  fateri :  quod  non  quidem  ab  ipso, 
sedabaliis  tamen  in  texlum  receptum, 
etiam  Lipsio.  Quod  nunc  est,  resti- 
tuit  Pichena  c  libris,  estque  in  MS. 
Guelf.  etiam  in  ed.  Puteolani,  et  Rivii. 
De  re  ipsa  vide  narrationem  Dionis 
59,  30.  Ceterum  res  hic  invidiose 
augetur.  Nam  proprie  non  fassus  est 
tale  quid,  sed  se  optare  dixit,  ut  inter- 
fecisset  ipse  Caium.  Locus  Senecas  a 
Lipsio  allatus  extat  de  Constantia  c. 
18.  Ern.  Sequor  Bipontinos,  qui 
concionem  codicis  Bud.  admittunt,  et 
recte  distinguunt. 

Dedita  per  provincias']  Sive  mavis, 
didita.  Lucretius  4,  240.  — rertim 
simulacra  feruntur  Undique,  et  in 
cunctas  jaciuntur  diditn  partes.  Vir- 
gilius  3.  1.32.  Cognatique patres,  tum 
terris  didita  fama  Covjunxere  tibi. 
Lips.  Sic  Faernus,  et  MS.  Guelf.  a  pr. 
manu,  et  cod.  Flor.  unde  recte  rece- 
ptum.  Confunduntur  hacc  verba  a 
librariis  non  raro.  Ap.  Virgil.  Mn.  7, 
144.  pro  didifur  libri  permulti  dedi~ 
tur.  Vide  ibi  viros  docto*.  £rn. 
Cod.  Bud.  didita  a  r.  m. 

Promptum  haberet]  Alter  Vatic. 
porpretii  haheret.  Nihil  elicio,  quoil 
anteferara  vulgatje.  LiPS.  Bip.  forsan 
pro  prctio  aut  opera pretium. 

Crispittum]  Vide  de  hoc  1'2,  42. 

Neque  data  Senatus  copia]  Inter- 
punctio  vulgata  indicat,  pro  ablativis 
accipi  verba  :  quod  etsi  non  plane  ab- 
horret :  tamen  potius  pro  nominatins 
accipienda.  ita  et  elesantior  oratio,  et 
Tacito  dignior.  Ei  r"i  interpunctio- 
nein  accommodavi.     Ern. 

Suilio  corruptionem  viilitum]  Sic 
cod.  Flor.  Guelf.  ed.  pr.  Puteolan. 
Riv.  Beroaldi,  Alciat.  Rben.  Ald. 
Gr\ph.     Ern.     Item  Bud. 

In  omni  Jiagitio]  Rhen.  malebat  it^ 
omnc  fiagitium,  ut  supra  ad  scelus 
corrupta  4,  10.  adfacinvs  omne  H.  1, 


J84 


ANNALIUM 


K  V 

800. 

A.C 

47. 


,,'htffitw  olfslnr/Ds  ari^uebat,  exin  aduitcritiui  Popinca:^  ac  po- 
strcmuin  mollitiaim  orporis  objeclunte.  ati  quud  victo  silen- 
lio,  prorupit  rciis,  et,  interropa,  iiujuit,  6'/<///,  /<//o^  ttius:  vi- 
Tum  nte  esjie  ftitebuntur  :  ingic:isus(|ue  detensionenj,coinmoto 
inajorem  in  inodum  ('laudio,  Mcssnllina;  ({uoque  laciimas 
cxcivit.  (]uibus  ablucndis  cubiculo  cgredieus,  monct  Vitel- 
liuni,  ne  elabi  rcum  sincret.  ipsa  ad  })erniciem  PoppseiB 
fcstinat,  subditis,  qui  terrore  carceris  ad  voluntariani  inor- 
tem  f)ro[)elleicnt ;  adeo  ignaro  Cajsaic,  ut,  paucos  post  dies, 
epulautem  a(njd  sc  niaritum  ejus,  Scipionem,  percunctarc- 
tur,  cur  sine  UAore  di^uhuisnet  ?  ad  quod  ille,  Jnnctani  JctOf 


72.  Veniin  puto.  INIeliuH  certe,  quain 
qiiod  (iruten»  pl.ireb.il :  omni  fiapitio : 
quod  tameii  f«'rrcm,  si  antp  r»  <•/  ,iScs- 
■ipt.  Ers.  \ul(jat!r  lecii.iiii  favent 
l.>,  4-1.  in  cnmtne  courich.  \.\,  :{6.  in 
contvmelia  detenti.  Plaut.  Cas. 'i,  8. 
71.   tenere  in  noxa.    Bip. 

/U  postremvm]  Adverhi.iliter,  1.74. 
pcrnicicm  aliif  ac  prmtrcmum  .lihi  inve- 
nere.  (iuelf.  hatict  ad  pnstremum. 
non  nialc  :  sed  t«  ad  videtur  n:ituin  v\ 
fo,  qiiod  mox  seqiiitur  ad  qund.  Krn. 
Bud.  ttc  p. 

Mtiltiiiam  corpnris]  impudipiti,im  : 
probra  corpnrts  dixit  «,  24.  Sic  niollis 
ap.  Suet.  C:»).  .%(>■.  V.  Burm.  ad  PliiEdr. 
4,  U.   Adde  IS,  4.0.     Env. 

yicto  .filcntio]  Voterc^,  indirfo.  re- 
cte  :  ut  proriipi«.«.f'  a«l  loqiiendum  in- 
tellicainiis,  etsi  silentiiim  ante  jiissum. 
Lips.  Qiii.i  codd.  optiinos  auctores 
bntiet  ri  vieto,  quitl  mominuraUcriiin, 
quod  utciimqiie  ver«jiliis,  niliil  ex  eo 
sani  fxsculpes  *  \ec  placet  tamen, 
qiitxl  .SaliiiiTius  et  Piihcna  srribunt 
A$iaticiiin  vinsse  siienfinm.  Otii  enim 
mx**aart(t7,  nec  se  coiilinel  ilititiiis,  is 
vincitur,  nun  vincit.  Itaque  silciitiiiin 
eius  victiim  cst  ab  impiidentia  Suillii. 
fictosilentiov^tyictn  paiienti.n.  Gron. 
EaI.  pr.  Mt7o.  An /J////f»  fuit  ?  ('onfiin- 
dtintur  enim  in  liliris  iuire  et  finire. 
Vid.  Drakeiib.  .id  Liv.  J.',,  7.  44,34. 
linis  silentu  est  ap.  Cic.  .Vlarc.  I .  .Sed 
f'<(7o  aiulius,  eo  sensu,  i|uu  (ironovius 
vulf.  Ea  lectK»  pra-ter  cod.  Flor.  et 
<  1  'f  cst  in  ed.  Piiteol.  Ber.  Alc. 
'  Ald.     /Mr/ic7A,  qiiod  in  scr.    et 

w  1  L  ()iiittu«dnni  reperitur,  nihili  est. 
fcii!i.  Ba«l.  ct  Cova^r.  victo.  Sic  et  4, 
a.  ricto  gemitu. 

Filios  tno.t  efc.]  Quos  indic.it,  mol- 
lici«  iiifames  esse.  lir  opponitur  pa- 
tKicls,  cinaiiii.  s\c7i\>.  Stieton.  Vesp.  \i. 
«go  tnmcn  lir  sum.  V.ks.  Brot.  ex 
codd.  finm  esse  me.  Ast  v.  me  esse 
Uari.  et  aiii. 

.Si^  %ume  (bscuhvisset']  lihm  biiH', 


uxores  vulg^o  adhilieri  solitas  ad  coini- 
vi.n.  /Km.  Probiis  in  prsef.  Oitem  enhn 
Roniauof~um  pndet  nxorem  duccre  in 
convivinm  ?  Et  olim  qiiitleni  riibanti- 
biis  ^irisscderc  «olitae,  (ut  '^ervius  ex 
Varrone  notat,  ad  Virg.  7.  176.  Per- 
petitis  anlifi  patrcs  considcrr  mensis.  et 
Valer.  Ma-\.  :.',  1,  '2.  l)e  matrim.  ri- 
tii:)  jwstea  etiam  .icfimliere.  In  ac- 
cubitii  ille  mos,  iit  recnmherent  iii  iinu 
viroruin.  Ovid.  ad  piielhini,  qua»  cum 
viro  cwnatura  ,\m.  1,  4,  .t.  .-I'ftriu<'ii'r 
sitius  itpfe  suhjecta  fotrehir .'  ln/irirt 
collo  cvm  votct  ille  manvm  ?  Iterum- 
quc  V.  .^.'i.  IVcc prcmnt  indignis  sinito 
lua  colla  lacvrtis,  JMitc  7tec  in  rigido 
pcffore  pone  caput.  Sed  et  amic»  pu- 
criqiie  ineritorii  non  aliter  jacebant 
apud  amatores.  Id  vocabant  interio. 
reni  iacerc.  Scipio  in  Orat.  adv.  Gal- 
liiinap.  Gell.  7,  12.  Qui  in  conHfiit 
adnlc.wntuhis  cnm  amatvre,  cvm  chi- 
ridofa  tunica  intcrior  [etsi  .A^elli  in 
libris  inferior  scriptum :  iioii  itcro 
niale  I  nccubuerit  .  .  .  ctimne  qvifgnam 
duhiirl,  quin  idcm  jWerit,  ipiod  cinadi 
fncrre  solrnt  ?  It;i'pic  arjjnit  ecce  niol- 
litiain  a  decubitii  ipso.  Suet.  in  Cie». 
49.  (^KSareni  a  Dolabrll:i  dictiim  ait, 
spondaminteriorem  regitt  leclicff :  uon 
al)  alia  caussa,  iie  inferpretcs  ultra 
alucinentur.  Eodeni  faciuntTranquilli 
verba  de  (]aii  libidinibus  c.  24.  Cum 
omnibHS  sororibus  suis  sfnpri  consuettt- 
dinenijecit,  plcnoqvc  convivin  sin^lat 
infra  se  vicitsim  collocabat,  nrore  .vw. 
pra  cubante.  Nam  sortirts  infra  se, 
itl  e.st  in  sinu,  coll0cab.1t,  qiiasi  Justas 
iiKon.-s  :  ifopitima  cotisorte  loco  pulsa. 
Nec  aliiid  (!iccro  sijiiiificat  :id  Div.  9, 
'J6.  Jnfra  Evtraprinm  ()flhcris  accv- 
buit.  Livius  :J9,  43.  dc  sciirto:  Tum 
illam  injra  eum  accnbantttn  nepasse, 
vmqnam  riJis.ic  qvcniqvam  secuti  Je- 
ricntem .  Ubi  liber  optiiiiii«,  in  terrtt 
etan.  ut  videatur  ftiissc,  intra.  ct  forte 
sic  in  priorilius.  Lirs. 

Atqvc  ille  J'.  f.  responderct]    Non 


LIB.  Xf.  CAP.  ^i. 


3S5 


rospoiulerit.     Sed   ('orisiiltante  super   absoliitione  Asiatici,A.  U. 
fleos  V  itellius,  couiineiiiorata  xetustate  ainicilia,  utque  Jnto- ^^ 
itiam,  rriin:ij)is  matrem,panier  o bservav l ssent,  dein,  percur-  47/ 
sis  Asiatici  in  Remp.  ojjiciis,  recentique  adversus  Britanniain  3 
militia,  quteque  alia  conciliandai   misericordiae  videbantur, 
libenan  ei  mortis  arbitrium  permisit:  et  secuta  sunt  Ciau- 


potest  hoc  cimi  prieccdeiite  ita  cohae- 
rere,  ut  respouderet  ab  ut  pendeat. 
Nam  ignoraiilia  Cffsaris  iion  pi)tuit 
facere,  ut  Scipio  sic  responderet.  Sed 
Sei])io  sic  rcspondit,  rei  tesendse  caus- 
sa,  ne  Capsarein  epulantein  perturba- 
ret  aut  Messalliiiain  irritaret.  Scri- 
bendum  arbitror,  respondehat,  vel  re- 
spondit.  Acidalius  vidif,  qui  corrigit 
respondere.  Ern.  Btne,  credo,  Hein- 
sius  :  ad  quod  ille  .  .  .  responderit . 

Sed  consiiltanti  —  commemorata] 
Vid.  mox  notam  ad  v.  permisit.  Ern. 
Bnd.  cn7isulta7iti. 

Antotiium']  De  qua  lai)is  Romae  (ap. 
Grut.    p.    236.)    antoniai    avgvstai 

DRVSI  SACKRDOTI.  DI.4I  AVC.VSTI  MA- 
TRI.  TI.  CLAVdI.  CAISARIS.  AVG.  P.  P. 
LlPS. 

JJberum  ^i]  Satis  confuse  ista,  ut 
pleraque  oniiiia  hoc  libro  :  queiii  scio 
interpolatum  a  mala  et  imperita  manu. 
Sententia  tamen  hffic  ex  Dione  fiO,  29. 
ut  subornatiis  Vitellius,  quasi  Valerii 
nomine,  culpam  agnoscentis,  peteret 
mortis  arbitrium :  idque  a  Claudio 
concessum.     Lips. 

Ei}    Bud.  illi.  Heins.  volebat  reo. 

Permisit]  Interpres  est,  qui  mavult 
super  siippiicio,  quam  super  nbsolutio- 
ne :  neejue  enim  se  capere,  quo  colore 
Vitellius  potuerit  efFundere  lacrimasob 
novissimuin  amici  casum,  et  inortem 
ejus  decernere,  si  Princeps  ostendisset, 
se  ad  mitiora  inclinare.  Xoii  lefferat, 
aut  intellexerat  parum,  quff  pra«clare 
hic  Mcrcerus.  Et  miror,  ipsum  Li- 
psium  admonendum  fuisse.  Tacitus 
enim  suavi^simo  Iep<)re,  in  re  inexspe- 
ctata  narranda,  verbis  quoque  utitur, 
quae  illudunt  ■jraeii  rr^tirioxlttt,  et  fallunt 
exspectationeni  lesjentis:  et  tamen 
suum  illud  fl-8|avev  servat.  Etiam  Mes- 
sallina  commota  erat,  quaejure  injuria 
perditum  volebat  Asiaticum  ;  nedum 
Claudins,  cui  nulhun  in  eum  proprium 
erat  odiuin.  Ergo,  auditis  partibus, 
rojaturus  sententias,  aliquid  jecit,  ex 
quo  apparebat,  placatum,  et  ai)solven- 
tes  tequis  anribus  adinissurura  esse. 
Hic  Vitellius,  memor  przecepti  Mes- 
Ballin?e,  docuit,  quid  esset  apud  Taci- 
tum  alibi,  pessimi  inimicorum  laudun- 
tes,  quid  ornandum  et  toUendum,  mi- 
VOL.  I.    P.  II. 


rificaque  machina  hominem  fitria^»» 
et  instabilcin  circumegit.  Lacrimse 
enira  illie  detestabiles,  et  coniniemo- 
ratio  amicitisB  meritorumque  rci,et  ca- 
ptatiomisericordiielideiu  eifecere  bene- 
voli :  qui  niox  idem  petens  pro  beneficio 
et  rei  et  suo  iiomine  voluntariam  mor- 
tem,  duplici  miserun»  pra-judicio  <j,ra- 
vat,  tanquam,  qui  senietipse,  et  quern 
hoino  benevolentissimus  ac  precator 
supplicio  dii;num  asj^iiosceret.  Id  sa- 
tis  fuit  Claudio,  perinde  hic,  ut  prius, 
nihil  ultra  scrutatp,  et  jamdudum, 
quje  dixisset  ipse  Asiaticus,  oblito. 
Sed  quemadmodum  hic  eveiitus,  con- 
trarius  principio  totique  actioni  Vitel- 
lii,  frustratus  est  baud  dubie,  quot- 
quot  in  consilio  erant,  fraudis  ignari, 
mnltosque  Romse,  duin  fama  facti 
seritur:  ita  Tacirus  etiam  facete  sup- 
plant.at  lei:;entem,  atqne  eo  i])so  ejus 
attentioiiem  excitat,  inirantemque  ac 
destitutum,  indi;initatem  negotii,  sce- 
lus  Vitellii,  vanitateni  cruentam  Clau- 
dii  aut  cog;itando  iiivenire,aut  aliuude 
exquircre  compellit.  llla  enim  omnia, 
consultans  super  absolutione  Princcps, 
flens  Vitellius,  amicitia,  patrona  com- 
inunis  et  eadem  Principis  mater,  res 
irestae  domi  bellique,  mi.sericordia  im- 
plorata,  calculum  albnm  larjje  promit- 
tebant;  qunin  subito,  velut  scorjiii 
cauda,  nijrer  apparet :  libervm  ei  vior- 
tis  nrbitrium  perjnisit.  hoc  fst,  roy,avit 
Frincipeni  et  suo  ct  Asiatici  nomine, 
ut  ei  tanquam  confesso  coiivicto<|ue 
concederetur  sponte  mori,  non  sub 
carnifice.  Jlnrius  ii^uvtvo/avo; ■■  Et  se- 
cuta  sunt  Claudii  rerba  in  candem 
clementiam.  Itaque  locus  hic  mihi 
videtur  singularis,  et  cui  antiqua  illa 
L  vel  X  prsefigi  debeat :  tantum  abest, 
ut  aecusandus  aut  labefactandus  sit. 
Gron.  De  re  nihil  habeo,  qii«d  con- 
tra  dicam.  Scd,  an  istius  facetse  sup- 
plaiitationis  Cornelianse  pars  etiam 
est,  recedere  a  regulis  Eframmaticis,  et 
fallere  lectorem,  vcrbum  adjungendo, 
quod  sujjerioribus  nullo  modo  convc- 
niat?  Miri  ^unt  interdum  doctissimi 
homines.  Cum  in  mentem  venit,  om- 
nia  possunt  non  modo  defendere,  sed 
etiam  exornare,  ut  pulcherrima  siiit. 
Ego  nuUo  modo  induccre  possuiu  ani- 
C  C 


SS6 


ANNALIUM 


A.  U.dii   verba,   in  eandem   clementiain.     Hortantibus  dehinc 

^^-  qnibusdain    incdiam    et    lenein    exitmn,    remitfere    heuefi- 

^^"tiittn,  Asiaticus  ait:  et   usurpatis,  quibiis  iiisuevcrat,  exei- 

citationibus,  lauto  corpore,  hilare  epuhitus,  cum,  se  hoiie- 

stius  valliditnte    Tiberiiy   vel  impetu    C.  Ccexaris   peritnrnm, 

dixisset,  qnani,  qiiod  Jrande  imUiebriy  et  inpudico  P  iteliii  ore 


muin,  ut  credam,    Tacitum    dixissc, 
C/audio,  cnnmltnnti  supcr  abnolutione 
Afidtici,  t''itelHus   ei    tibetum   mortii 
urbitrium  permisit.     Viri  docti  onincs 
t.intiim   in  vorbo  permimt  adhiTseru ; 
qnod  ego  non  repu<fnem  accipi  posse 
pro  petit  ut  permittntur.    Sed  con- 
strurtio  tota  \itiosa  est,  idque  voluit 
Lipsius,  qui  nlioqui  et  ipse  i^ensumloci 
satis  pcr»j>exit:  neque  uarratio  perfe- 
cta  est.     Itaquc  saltem  consultante  le- 
gendum,  vel  consullantibus,  quod  prope 
Dia^   placet :    et  tum   perniisit  erit 
permittendum  censuit :  (luamquam  id 
ip>um  aptius  foret,  si  de  danmatione 
Asiatici  consultatio  esset.  CJui  hoc  noii 
placet,  poterit  cuin  Acidalio,  comme- 
morat  retustatem  amic.  qui  tameii  ul- 
tima  etiam   sic  ordinat:    secuta  sunt 
Claudii  verba  in  eam  em  clemenfiam  ; 
et  liberum  ei  mortin  arbitrium permisit. 
•X  qiio  nova  diflficuUas  oritur.     Neqiie 
ciiiui  apparet,  quid  Vitellius  vohierit, 
et  quomodu  absulutioncm  impedierit, 
quod  sane  nec  lacrimis  nec  meritorum 
comiiierooratione  fieri  potuit.     Nec  ei 
rei  conveniuntsequentia,qusar^iunt, 
duriora  consilia  fuisse.  yuorsum  enim 
C«esari  opus  de  clementia  dicere,  si  de 
absohitioiie  actum  erat  ?  Aii,quia  ante 
dictuin,  commotum    CiFsaretn  fuisse, 
putarunt  \\hr7iu\,condemnationem  esse 
ahenaui,  et  e  condemnatione  vel  dam- 
natione  fecere  absolutioTie  ?    Sin  hoc 
diirius  est,    possis    conjicere    accusa- 
tione.   Ern.    Sall.  Catil.  51.  Leges  .  . . 
exsiitum  permitti  jubent.     Ne  quem 
r«  absolutione  offendat,  I)io  hac  occa- 
sione  utitur  verbu  ci«r«Xi/«*  I.  c. 

/n  eandem  c/.]  Sic  ti,  49.  alia  in 
eundem  dolorem  masta  et  miseranda 
ftviet.     Ern. 

Hortantibus  dehinc  quibusdnm]  Ex- 
cidit  vucuU,  puto :  scribendumque  qui- 
liudam  ad  inediam.  si  noii  imposuit 
olim  roibi  Orfoilius  meus.  LiPs.  Ve- 
tcre»  di.xcrc  «t  hortari  aliquem  et  hor- 
tari  nd  aliquid  et  hortari  aliquid.  De- 
dimu»  nuctoritates  ex  Attlo,  Oridio, 
Justino  vel  Trogo,  Sencca,  St.^tio  ad 
duo«  burum,  postrcnium  Qumii>.itos. 
(adS«ncc.  ep.  121.  Diatrib.  in  Stat. 
c.  35.)  Accedat  Gelliu*  13,  2.1.  Htee 
wttra  feritas  Tusculani  hominis  .  .  . 


plus  hercle  prnmm<et  ad  ejthortandam 
parsimoninm  suslinendafnque  inopiam, 
quam  (iraca-  prastigitt.  Acceilat,  ut 
eti:uiidtfciulatiir,  Ve^etiu«|,28.siepro- 
scriliciis :  I)e  adhorlalione  rei  militn- 
» M  liomana-que  lirtutis.  Leinraa  riiU- 
ciihiin,  inquit  1*.  Scrivorius.  adhurt.i- 
tur  aiictor  ad  rem  militareni  Roma- 
iiamqiie  virtiitein  ;  noii  virtus  aut  mi- 
liti.a  ipsa  loquitur.  qiiare  scril»',  ad 
rem  militnrem  Romnnnmque  virtutem. 
Af,  o  boiic,  fiui  adhorl.-»tur  atl  rein  nii- 
litarcm  Romanamquc  virtutem,  is  Ju- 
xtaconiiiiode,  ct  exquisitius  etiain,  di- 
citur  adhortari  rem  militarem  lioma- 
namque  rirlutem,  aiit  facere  vel  s<.Ti- 
bcn;  horlnfinnem  rei  militnrix  et  lio- 
mano'  virtutis.  Quid  ipso  de  (  iccroiie 
diciin  ?  ad  Att.  7,  14.  Pucem  qui- 
dem  hortari  7ion  desino.  Sic  certe 
lectiim  oliiii  :  ct  sic  in  MS.  est  IFel- 
m.TStadiensi.  yiiare  vcllein,  quibus 
MSS.  phiriiim  copia  fuit,  non  tani 
nei;li!;entes  tniiisiisse  liiinc  lociim,  et 
verbo  attigisse,  qiia  fidiicia  sidjece- 
rint:  Equtdcm  ad  paeem  hortnri  non 
de.sino.  Naiu  et  sic  ad  .-Vtt.  G,  '2.  par- 
tes  istius  officii  minl  pueri  Cicerotiis, 
sive jam  adolescentis ;  quod  quidem  il- 
litm  solro  hortari.  Et  ad  O.  fr.nf  rem  1 , 
l.  Scd  quid  ego  le  ha-c  hortor, 
qurc  tu  Jacere  potes  fua  sponte  T 
Gron. 

lAiuem  exitnm']  Levem  ed.  princ. 
Puteol.  Riv.  Aldi :  vitio,  ut  opiiior, 
opfraniin,  in  priina  qiiidcm.  Er.v. 
Bud.  lcnem. 

Et  usurpafis]  Copulam  Pichcna  re- 
slituif  e  vct.  liliris. 

C.  Cas.]  Bud.  C.  Cas.  mon  Gr«co. 
Sic  ubivis. 

Pcrilurum']  lut.fuisse,  cujus  sane 
hic  diirior  cllipsis  est.     Ern. 

Ouai/i  quod  Jraudc  muliehri,  et  im- 
puaico  FitrUii  ore  cnderef]  Gruterus 
rotundiorcm  h.-n^e  fore  putat  oratio- 
iieni,  si  recisis  quod  et  rnderet,  scribe- 
remus;  qunm  Jrnude  muliehri,et  im- 
pudico  1'iltHii  ore.  De  pariicula  «ub- 
scribo  :  ci  vitiimi  cst,  qiialc  npud  Li- 
viiini  CK,  4<.  curavimus:  Verbuni  fa- 
cile  tolcro.  GroN.  Sed  quod  etiam 
ferri  potCNf .  et  loco  «fustini  19,  3.  do- 
fenditur  a  Jac.  Gron.  qui  tanien  hiiio 


LIB.  XI.   CAP.  4. 


387 


transferri  partem  iu  aliam,  nc  opacitas  arborum  uipore  ig^s  ^^^ 
minuerdur.  tantum  illi  securitatis  novissim»  fuit.  Vocan-  47/ 
tur  posthiBC  Patres,  pergitque  Suilius  addere  reos  Equites^ 


non  similis  est:  nam  ibi  prsEccdit 
/erre,  post  nuod  iiecessario  requiritur 
</uam  quod.      Ern. 

[mpiidico  Vifellii  ore]  Quiane  inter 
Li^ures  Vitellius  ?  an  quia,  ut  Sueto- 
nius  ait  Vit.  \.  amore  libertirta  perin- 
Janiis:  etiam  sulivis  ejus  melie  com- 
mistis,  cottidie  ac  palam  arterias  et 
Jauces  pro  remedioj'ovehat.     LiPs. 

Securitatis  vov.]  Vacuitatis  a  ti- 
more,  coiistanti.T,  traiiquillitatisque. 
MS.  Guelf.  E<ia.  pr.  Alciati,  J.  F. 
Gron.  noris.nme.  Molitis  novissima 
puto,  respicique  ad  Virplii  6,  231 .  11, 
825.  mandata  et  verba  novissima. 
Er.v. 

Persritq^ie  Siiilius  addere  reos]  Ne- 
que  corritreiiduni  est  agere,  cuiii  Ur- 
sino,  neque  hoc  mnsri';  ex  antiquo  au- 
ctore  suinptum,  quam  ex  quotidiana 
Romani  oris  consiietudine,  nobis  ex 
•at  certis  auctorum  loois  observanda, 
qua  addere  est  aiiscere,  vel  alios  aliis 
addere.  lufra  c  13.  ylc  novas  litera- 
rum  Jurtnas  addidit,  id  est,  invenit  et 
prioribus  addidit.  1,  54.  Jdem  annus 
■novas  citrimonias  accejnt,  addito  Snda- 
liuvi  Auirustaliuin  sacerdotio.  i.  insti- 
tuto  et  adilito  iis,  qua;  antiquitus  habe- 
bantur.  Tale  Pliiiii  22,  T-  Addidere 
vivendi  pretia  delicia;.  Quod  etiam 
non  cepere,  ut  ibi  liocemus.  Sic  ijritur 
addere  reos  est  alios  rorripere  et  Pop- 
pjeee  atque  Asi.itico  addere.     Gron. 

Equites  Romanos  Hlustres]  Qui  sunt 
Equites  illustres  ?  Neque  enim  teme- 
rarium  est  certe,  quod  totiens  is  titu- 
lus  repetitu«.  Ut  4,  .58.  Equcs  Ro- 
manus  ex  illustribus  Curtius  Atticus. 
6,  18.  Pater  quoque  illttstris  Eques 
Romanus  ac  frater  Prietmius.  15,  28. 
Diepacta  Tiberius  /Ilexander,  ilhattris 
Eqiies  Romanus,  minuter  helto  dattis. 
Mox  c.  35.  Eadem  constnntia  et  illu- 
stres  Equites  Rom.  cupidos  maturce 
necis  Jecit.  Suspicor  cgo  sic  dictos, 
qui  non  quidem  Senatores,  sed  et  cen- 
8um  habebant  et  spem  Senatoriffi  di- 
pnitatis :  immo  etiain  ordinis  ejus  in- 
signe,  id  est  latuni  clavum.  CoUigo, 
quod  Tacitus  Eciuites  illustres  cum 
Senatoribus  coiijungit  pari  gr.adu.  2, 
59.  Acerrime  increpuit,  quod  contra 
instituta  Aufiusti  ....  Alexandriam 
introisset.  Nam  Augustus  inter  alia 
dominationis  arcana,  vetitis,  nisi  per- 


viissu,  ingredi  Senatorihus  aut  Equi- 
tibus  Rom.  illustrihus,  sepositit  JEgy- 
ptum.  Et  clare  16%  17.  Mella  et 
Crispinus  Equites  Romaiii,  dignitate 
Senatoria.  Hspreo,  an  ad  hanc  rem 
Dionis  verba  accommodem  53,  9.  T»? 
n  TiXsOf  ToZ  rut  itriut  l>.iyaio^(>vy<TBt, 
Touf  •x^ofrivs  li  ara<rti(  xai  rr.t  t^u  '^ZX^f 
Tolf  Tt  ffwyyiyiri  zr.i  raTf  yrioiiuiriait  f-t- 
'ra-ri/i^afiivtS  x-arOJt^wre,  xai  ririv  avreut 
xai  rr,  i^SSjn  t«  fiisvXtvriKr,,  xa)  •x^i*  ap^ai 
Tivi  ae%yif,  ?''  vt  it  ■")»  yi^^uriat  tffi^x"' 
fitBa,  •^^rirB-ai  ri  Jtj  t«  rr,s  (itvXr.t  iXTiii 
eiuxi.  Hfiirtgi)*  yap  fioiiais,  us  loixi,  waif 
roit  Ix  rov  fiovXturixcv  ifuXtv  yiyiinfiitoif 
rcvrfrtitTr  »|5)».  Haereo,  inquam,  an  ea 
faciant  istuc.  apta  quidem,  sed  a  Caio 
id  statutum  Dio  ait :  illustrium  aulein 
titulus  ante  eum.  Refero  ergo  potius 
ad  Augustum,  (etsi  de  veste  nepare 
non  possumus,  quin  sit  a  Caio)  qui  a. 
742.  legem  tulit,  ut  ex  Equitibus,  qui 
non  minus  decies  sestertio  possiderent, 
elio-erentur  a  inagistrHTibus,  e  quibus 
Tribuni  Senatoresque  fierent:  qui  i;c- 
sto  Trihunatu  aut  retiiierent  Senato- 
rium  ordinem,  si  vellent,  aut  iterura 
redirent  ad  Equestrem.  Verba  siint 
Dionis  54,  30.  Trj»  St  5>i^af;j;/a»  aXiyut 
tfdohia  ....  alrovvrut,  \vefJ.c:^iriift>,  \» 
Ta»  (Tiri!»»,  rut  fjir.  iXarrt*  mvri  xai  ii- 
X9ffi  f/t,vpiaias  Kiy.rnfiitui,  •r^ota.y.Xte^tu 
rtiis  t»  ral;  ap^cus  «»«  IxaffroM,  xax  rov- 
T«»  re  •rXr.^ot  rous  itSiefras  aiotTff^^ai.  il 
ftit  xar  fiovXiiiit  ft-tra  roure  IBikcitt,  tl  2i 
^n,  i;  rti*  liTTu.da  auBis  tvatntai  (^E7>a<. 
Qui  erg^o  in  hoc  seminario  Senatus 
Ekjuites,  dicti  illustres.  Reperio  et  in- 
signes,  iit  c.  5.  Samius  itisienis  Eques 
Romanus.  itenimque  c.  22.  Cn.  IVo- 
vius  imignis  Eqves  Rom.  Itcm  splen- 
didoB,  ut  Plinius  Ep.  6,  15.  Passienus 
Paullus  splendidits  Equcs  Roni.  et  cp. 
25.  Scribis,  Ruhustum  splendidwm 
Equitein  Rom.  Et  Cicero  ipse  non 
semel  in  Verrem,  ut  2,  71.  Sed  hi 
duo  tituli  infra  illum  non  dubie  :  et  a 
fama  ducti  opibusque.  Alii  ab  istis 
illustres  sunt :  qui  in  codice  Justin. 
1.  l.t.  29.  et  Cassiodoro  in  Epp.  pas- 
sira  et  Var.  (),  11.  LiPS.  Equites  il- 
lustros  jam  liber»  Reip.  temporibus 
occurrunt  apud  Ciceronem  Verr.  3, 
24.  Sed  ibi  opponuntur  obscuris,  ut 
inspicienti  locum  patebit,  et  sic  dicun- 
tur  etiam  ap.  Livium  30,  18.  abi  vide 
c  c  ^2 


389 


ANNALIUM 


A.U.  UomanQs  inlustres,  quibus  Petra  coffnomcntum.  at  caussa 

^^:  necis,  quod  dotnum  suam  Valerii  et  Foppicse  congressibus 

*  47/ pracbuissent.     Vcrum  vocturna:  quietis  species  Alcri  ohjectii, 

tamqnam  tidisset  Claudium  spicea  corona  evinctum,  spicis  relro 

convcrsis:  euque  imugine  gravitatem  annona  dixisset.  Quidam 


Diikeninn.  Sub  Imperatoribus  autem 
dicti,  qui  ceiisum  Sf-natoriuni  habe- 
rcnt,  et  lato  cUvo,  periiiissu  Impera- 
tori-,  utercntur,  idquc  institutuiii  ab 
AiiiTii^to,  (Hctique  ttiani  Equites  lati- 
ifdiit.  Viile  iii  pr.  Uyckitini  ad  Ann. 
'2,  b9;  qui  tanien  Livii  Equitcs  illu- 
stres  male  buc  trahit  cuin  Picheiia. 
Krn. 

(^uibus  Petra  cofinomenlum']  A  qni- 
biis  ala  Petrina,  upinor,  noniin.-ita  H. 
4,  4.9.  iteinque  in  Nutitia  imperii  c. 
»9,    LlPs.     Ibi  Petriana  vocatur. 

At  caussa  necis  ex  eo]  Fior.  cod.  ac. 
Non  sane  satis  aptum  h.  I.  at,  quud 
dcleri,  aut  pro  eo  et  lei;i  volebat  Acida- 
bus:  nec  magis  ac  placet.  Fortas.sc 
T.»citus  scripsit:  quibus  P.  cognnmen- 
/u»i,  vel  coymomen  (ul  habet  ed.  pr.) 
erat.  cattssa  elc.  Terniinatio  verbi 
coi^nonien  potuit  alworbere  primam 
syllabani  rtuerat.  Neque  semper  ver- 
biim  substantivuin  omittit  T.icitus. 
Aim.  5,  I.  quorum  utrique  cocrnnmen- 
tum  Gcminus  erat.  Deinde  delevi  ex 
eo,  ([uod  non  est  in  Guelf.  ed.  Puteo- 
lani,  Ueroaldi,  Alciati,  Rhenani,  Aldi 
etc.  nec  satis  dignum  Tacito.  Ern. 
Bud.  habet. 

Mnesteris  et  Popppeece  c<msrressibus'\ 
Veteruin  edittonum  lectio,  Valerii  et 


nomen  ejus  loctim  baberet.  Ern.  Bud. 
ttinesteiis  habet,  vel  in  nesleris,  non 
nestoris,  ut  Khen.  refert.  jii  niars:.  re- 
cciitior  inanus  fHlerii. 

Spicea  coronit  rvinctum']  Qua-  Ccre- 
ris  prupria,  et  Sacerdotum  ittm  Arva- 
lium,  ut  Pliiiius  nolat  18,3.  Corona 
ea,  alias  non  infrlix,  onien  triste  ha- 
biiit,  quod  spicis  esset  retro  roiiversis  : 
siciit  quod  aiite  pugnam  in  Philippis, 
corona  iiiversa  Cassio  imposita.  Lii'S. 
Cf.  Plut.  in  Bruto  c.  b6.  p.  »002. 

Gravitatem  annona  dixissct]  Fni- 
%ir A prerdirisset,  \i-\  signijicari  dixisset 
Rhenaiius,et/>r«(/;.rme  Hein«ius.  Naui 
et  dicerc  punitur  pro  /ira-fiicere,  ut 
Hcinsius  ipsedocet  ad  Virpil.  Erl.  I, 
17.  et  loci»  ibi  citaiis,  Huc  referebat 
etiam  Bunnannus  lucuni  Virtr.  .'En.  7, 
370.  Sic  dicei'e  Divos.  ubi  tamen  hoc 
sensu  dici  non  puto.  Porro  illud  quoiiue 
non  probaiiduiii,  quod  pro  i^rnvitutem 
Ursinus  ct  &Iiiretus  voluiit  lejfi  rari' 
tatem,  qiioniodu  ctiain  huiic  locum 
laudat  Burm.  1.  c.  Nam  gravitas 
unnona  esi  etiam  6,  11.  Nenipe,  fnra- 
vitas  dicitur  de  umtiibus,  qus  male 
affecta  sunt,  non  benese  habeiit :  umle 
gravitas  cnrporum  ap.  Cicer.  Tusc.  3, 
1.  Adde  Acail.  2,  f4j  17.  quod  benp 
contra  Bentleiimi,  pratitas  corrig:en- 


/'o/»pffa',  apta  sanc  ad  historiam,  quia    tem,  defendit  Sc  bulteits  «^«««jiTfsf  iri 


Valerio  Asiatico  objectum  adultcrium 
Poppapse :  et  forte  Equitibus  istis, 
quod  iiiterpretes  et  administri.-  Libri 
tanien  scripti  A'esteris,  aut  Nestoris, 
E\  quo  Rheii.  M.  Nestoris,  nec  recte. 
Germanum  illi  Pantomimo  nomen 
Mnester ;  vel  lapidis  fide,  qui  in  aedi- 
bus  Crepaniconim  Roms   fap.  Grut. 

ft615.)TI.  IVLIO.  AVG.  L.  MNF.STr.RI. 
e<cio  ertfo,  aii  Popp.Ta;  etiam  adul- 
terium  obiectum  dilecti  hujus  mimi : 
Sn  «|uo  et  .VIcs«aUina  deperiit.  Cete- 
runi  hcc  Pnppea  illa  est,  qu(P,  cun- 
ctasvt^tis  suffi  fcininas  pulchritudine 
«iperjrewa,  jiloriam  reliquit  filijp, 
quap  scnrtum  sive  uxor  Neroni.  Quam 
peiinit  ex  priore  marito,  T.  Ollio. 
LiP«.  Rkenniium  secutus  est,  ut  solet, 
Aldus.  Ego  veterem'  lectioncm,  quic 
etiam  Ryckio  placcbat,  restitui :  est- 


Coinui.  ad  Prov.  Salotn.  c.  'J.").e\tr.  Id. 
de  Fin.  4,  1:2.  gravitate  membrorvm  et 
cruciatit  dolorum  si'juis  quem  levet. 
V.  Davies.     Ern. 

Quidam  pnmpineam  coronamj  Cou- 
sentit  cum  iiiterpn-tatione  buius  som- 
nii  Artemidorus  I,  7.9.  tibi  observat, 
coronnm  c  vite  pra^ter  Dionysiacos  ar- 
tifices  mortem  ac  vincla  sisrnificare, 
propter  p»mpiiios  implii-atos  et  inflc- 
xos.  Similiarriiniin  v.duis^^capiid  Con- 
stantiuni,  iinn  iiKcite  Ammianus  narrat 
15,  3.  Mercurius  solemuinruM  appel- 
latus  comes  ....  si  per  quietem  quis- 
quam  vidisse  aliquid  aniico  narrosstt, 
idvenenntis  arfibuscolorntum  in  pejuf, 
patulis  Imperatoris  auribus  ivfunde- 
bat.et  ob  hnc  hoino,  famqiiatn  inexpti- 
calhli  obnnxius  culpir,  sravi  niole  cri- 
minis  pvtsabatur.    H<ec  au^ente  vul- 


qiic  in  Giielf.     De  Valerii  et  Poppiec  gatius  Jnrna,  tantnm  afyeral,  ut  pro- 

■dulterin  qurstioerat,  non  Mnesteris.  deret  quisquam  vim  nocturnn,ut  eegre 

1%  nec  acrusatus,  nec  damnatus  tum  homines  dormissf  sesc  prtrsentibus  Jm- 

erat ;  quod   uccessarium   foret,  ti  hie  terentur  extemis  ,•   mcrrebantque  docti 


LIB.  XI.  CAP.  5. 


3S9 


pavipineam  coronam  albeniibus  foUis  visajn,  atque  ita  interpre- A.  u. 
tatum,  tradidere,  rergente  autumno  mortem  Principis  ostendi.  ^oo. 
Illud  haud  ambigitur,  qualicumque  insomnio  ipsi  fratriqiie  4-/ 
perniciem    adlatam.      Sestertium    quindecies,   et   insignia 
PraEiurffi   Crispino    decreta.     Adjecit  Vitellius   sesiertium 
decies  Sosibio ;  quod  Britannicum  prceceptis,  Claudium  con- 

II^K/m,  juvaret.  llogatus  sententiam  et  Scipio  :  cum  idem,  in- 
m^uit,de  admissis  Poppaa  sentiam,quod  omnes,  putate,  me  idem 
dicere,  quod  omnes:  elcganti  temperamento  inter  conjuga- 
lem  amorem,  et  Senatoriam  necessitatem.  Continuus  inde5 
et  soEVUs  accusandis  reis  Suilius,  multique  audaciee  cjus 
ecmuli.  nam  cuncta  legum  et  Magistratuum  nuinia  in  se 
trahens  Princeps  materiam  prajdandi  patefecerat.  nec  quid- 
quam  publicffi  mercis  tam  venaie  fuit,  quam  advocatoxuai 
perfidia:  adeo,  ut  Samius,  insignis  Eques  Uomanus,  qua- 
dringentis  nummorum  miiiibus  SuiUo  datis,  €t  cognita 
praevaricatione,  ferro  in  domo  ejus  incubuerit.  Igitur,  in- 
cipiente  C.  Silio,  Consule  designato,  cujus  de  potentia  et 
exitio  in  tempore  memorabo,  consurgunt  Patres,  legemque 


quidam,  quod  apud  Atlanteeos  nati  non 
essent,  ubi  jnemoratitur  sonmia  non 
videri.  LiPS.  Iii  h.  1.  le^e  somniorum 
ap.  c.  et  p.  p.  inexinabili. 

{'ergeyite  autumno]  Fames.  vertente. 
LiPS.  Illud  melius.  Ceteruin  verbum 
ostendi  eleganter  de  priEdictioiiibus  et 
sigiiificatioiiibus  futuri.  RIox  Guelf. 
ambigebaiur.    En.v.    Bud.  vergente. 

Sentiam'^  Si  h:i'c  scriptura  Taciti, 
ia  qua  iiemo  hcereat :  unde  nfunstra 
lectioiium,  quae  sunt  in  MSS.  Floren- 
tiiiis  assenessentiam :  cx  quo  in  ed. 
pr.  assenescentiani  expressum.  AUi 
duo  codd.  Medic.  assentiam.  l\IS.  Guelf. 
Sententiam.  sentiam  ed.  l'uteol.  Riv. 
Ern.  Bud.  assentiam.  Bip.  forsau 
uxnris  sentiam. 

Eleganti  temperamento]  Etenim 
haec  duplicem  seiisr.tn  hahent.  rilterum 
digiium  aiiiore  conjugali:  nenio  credit 
vera  esse,  quse  Poppafse  objecta  sunt, 
nemo  probat  factum,  nec  e^  :  alterum 


refert  pro  miinia.  Deleo  vero  iitrura- 
que,  ut  ^lossema :  scriboque,  cuncta 
legum  et  ma^strfttnttm  in  se  trahens. 
LiPS.  Male.  Supra  1,  2.  de  Augusto  : 
niunia  Senatus,  mag.  kgum  in  se  tra- 
Itere.   EuN. 

Incuhuerit}  Ed.  pr.  succuhuerit. 
et  mo\  potentieF  e.vitio.  Sed  vulg.  est 
jam  ap.  Puteolanura.  Ern.  Bud.  in- 
cubuerit. 

Afemorubn]  Vide  c.  12.  et  35. 

Liegemque  Cinciam Jitigitant']  Certa 
ea  scfiptura  ex  libris  et  historia.  Le- 
peHi  de  danis  et  nuiucribus  (munera- 
lera  apte  Pl.^utus  di\it  ap.  Festum) 
tulit  M.  Cincius  trib,  pi.  a.  u.  549. 
Retulit  iterum.^^u^ustus  evanescentem 
vetustate,  et  firmavit  novo  consulto 
Senatns.  l)io  64,  18.  Ka)  rov;  pr.r»' 
(as  iftir^iT  ffutecyaatviiv,  ^  riroa-rXe.ffioy, 
eVo»  a»  XuSufiv,  iKriviiv  Ixh.iufft.  Noto 
eo,  neqiiis  miretur,  cum  plebiscituin 
fiierit,  vocari  •Senatuscoiisultum  a  Ta- 


periculo  vitando  aptum  :  credo,  qviiE  ob-     cito  l.'i,  42.     Jijus  npprimendi  gratin 
jecfasunt,eteadeii),  qufficeteriSenato-    repetitum   credeliatur    SV.    pwnaque 


res,decerr.o.  Elegantia autemestineo, 
quod  figura  est  in  his  verbis,  ut  Sue- 
tonius  vocare  solet,  e.-ique  prudenter 
adhibita;  in  (|uo  ipso  est  ele^antia. 
tirones  videant  Clavem  Cicer.  in  h.  v. 
Rivius,  deceptus  vitiosa  interpunctio- 
ne,  idem  diccre :  quod  omnes  etc.  addi- 
dit  de  suo  interprttali  sunt.  Omnino 
pessime  in  hac  editione  textus  inter- 
piinctus  est:  sed  fere  ut  in  Puteolani 
editione.     Er>. 


Cinrio'  legis  adrersus  eos,  qui  pretio 
cau.<:sas  oravissent.  Et  Plinio  ep.  5, 
21.  Caussa  dilatiotiit  Ntpos  Prator, 
qui  legi  de  muneribus  prwposuerat 
breve  tdictum,  ndmonnbat  accusatores, 
admonebat  reos,  exsecHturum  se,  quct 
SC.  continerenntr.  Suberat  edicto 
SC.  hoc  omncs,  qui  quid  ne^ntii  habe- 
rent,jurare,  pritisquam  agerent,jube- 
bantur,  nihil  se  ob  advocationem  cui- 


quam  dedisse,promisisse,cavisse.    His 
Magistraluum  niunia]  Farnes.  nece    enim  verbis  et  tnille  praterea  et  vsnire 

C  C  3 


390 


ANNALIUM 


A.  U.Cinciain  flagitant:  qua  cavetur  antiquitus,  ne^uis,  ob  caus- 

800-  sam  orandam,  pecuniam  donumve  accipint.     Deiiide,  obstre- 

^i/"  pentibus  his,  quibus  ea  contumolia  parabutur,  discors  Suilio 

'gSilius  acriter  incubuit,  veterum  oratornm  ejemp/a  reFerens, 

qui  famam  in  posteros,  pra^mia  eloquentift  cogitavisseut  pnlcher- 

rima.  alioquin  et  honarum  artium  principcm  sordidis  ministeriis 

fadari.  uejidem  quidem  integram  manere,  uhi  magnitudo  qum- 

stuum  spccletur.  quod  si  in  nullius  mtrcedcm  negotia  tneantur, 

pauciora  jorc :  nunc  inimicitias,  accusationes,  odiu  et  injnrias 

Joveri,  ut,  quomodo  vis  morhorum  pretia  medentUms,  sic  Jori 

tabes  pecunian  udvocatis  ferat.  meminissent  C.  Asinii  et  Mes- 


advocatimies,  el  emi,  vetahantttr.  Sed 
id,  SC.  civdo  fuisse  aTriijano.  Cetera 
super  hac  le;ce  vide  apud  Manutium 
de  legg.  18.  cujus  scrinia  iion  corapilo. 
Leg^cm  Titi.iin  «{uisquis  hic  reposuit 
(ea  eDiuJ  scriptura  in  vulnatih)  Rhem- 
niia;  pcrna  digiuis  ipse.  Ijps..  Cincia 
ed.  princeps.  Sed  CJuelt.  edd.  Puteol. 
Beroaldi,  Alciati,  Rhen.  Aldi  etc.  7\- 
tia.  inale.  Notus  e»t  Fr.  Bnimnieri  de 
h.  I.  cominentarius.  Adde  Sohnltine:. 
Jurispr.  Just.  p.  5H1.  ed.  Lips.  Ern. 
Bud.     TUiam.     V.  et  Aug^istin.    de 

Diseors  Suitio]  Hapc  verbp.  non  si- 
f^nificant,  hac  in  caus-a  Silio  aliud, 
aliud  Suiiio  visum,  ita  ut  nihil  expri- 
niant,  nisi  quud  ex  sequetilibus  satis 
iioscitur,  et  jnre  pra;tereautur  iiiter- 
preti ;  sed  volunt,  nobiles  publicasque 
inter  Siiiuiu  et  Suilium  fuisse  siniulta- 
tes,  quod  d<'dit:i  opera  interjeiit  Taci- 
tu$,  ut  intelligercinus,  actinncni  eani, 
etsi  foret  in  cominuiie  iiiilis,  nun  ta- 
men  tam  ainore  egrefcii  publici,  quam 
odio  et  cupidine  inimicum  ulciscendi, 
a  Silio  inceptani  esse.     Gron. 

Fadari]  Ovid.  Am.  1, 10,39.  Turpe, 
reot  emta  miseros  defendere  lingva, 

Nejidem  quidetit  iHtegmm  manere] 
Qiiuoi  Rhenani  lectiunem,  e  Biideiisi 
pruditam,  nve  Jidem  integ.  ncque  ex 
Vaticanis  Vertranius  et  Li|>sius,  nequc 
cx  Florentinis  Fichena  soiru-itarint, 
vero  siinile  est,  eos  codices  istani  ad- 
finnasse.  Illa  autem  non  intimne  iio- 
tc  editio,  non  niaicis  quam  Frobeniana 
a.  iSl.9.  qiiam  Aldina  1.S34,  et  ouines, 
^u«p  priecessiriint  Rhenani  recensio- 
ncm,  halient  ct  lianc  et  alias  andariffi 
primitus  edcntium  notas:  qiins  eadein, 
«pinor,  cfTioaci.T  objecta  inanis  spocies 
ft  vetcri  scriptura  ditctdere  compnlit. 
Nec  fidem  est  qiiod  alii  cxprimcrent, 
led  nec  fidrm,  vel,  nee  vero  fidem. 
(•aoN.  Aldina  cd.  non  prafcessit  Rhe- 
Mai  rMeaMoncm,  scd  anno  post  sc- 


ctita  est,  eainque  plerumque  sequitur. 
Hic  tanii-n  ab  ea  recedit  et  habct  ne 
quidem.  et  hoc  hahcnl  M.SS.  laudati 
Ryckio  (iii  his  Flor.)  itero  Guelf.  tt 
ed.  princeps,  Puteol.  Itaqiic  rectc 
defcndunt  Ry«kius  et  J.tc.  Gron.  Ern. 
M«le  cepere  critici  verha  Rhcnaiii.  Is 
enini  recte  refcrt,  in  Bud.  leg^i,  nefidem 
int.  (oinisso  quidem),  uude  ijise  fece- 
rit :  necfid.  int. 

Jn  nulliiu  m.]  Acid.  nullius  in  m. 

Negotia  tiienntiir]  Facile  credo,esse 
bic  aiiqiiid  scabri.  Lipsianae  ad  mar- 
•cinein  ostcmlimt  iii  MSS.  esse  negoti. 
untur.  Forte.  (Jund  si  in  nulhus 
mercedem  nepotia  ennt,  /tauciora  fore. 
Sic  ,1,  hO.  qiri  neque  serfotus  in  peri. 
culiim  hei/iublica-,  neque  intcrfectus  in 
eremplum  ihit.  14,61.  Jlur  in  princi- 
pis  laudes.  Gron.  Taenntur  a  bar- 
barica  tctate  et  iuanii  esse  Jac.  Grono- 
vius  jiidicat,  qui  e  rod.  Med.  quod  si 
in  nuUius  mercedem  neeotia  sint,  lepi 
vult :  quod  et  recepil  Hrutcriiis.  Ea 
si  est  Taciti  manus,  scire  velim,  quo- 
uiodo  inde  tueantur  factuni :  quod 
non  erit  hnrbaruni,  si  intellip^as  oralo. 
rcs  vel  ailrncati.  Si  nec  sir  placet, 
lcge  curentur.  Curare  et  tutare  ron. 
funduntur  iii  MSS.  V.  Cortius  a<l  Sal- 
lust.  Jutj.  14,  I.»).  idque  est  verbum 
proprium.  Ern.  Bud.  negotiantvr. 
Heins.  voleb-.it :  quod  si  sine  uUiut 
viercede  neg.  tucantur  vel  sustinean' 
tur.    Bip.  vtrlantur. 

Pauciora /ore']  In  marg.  eod.  Bud. 
alii  potiorn. 

Memini.<isent  C.  .4sinii]  Omisi  verba, 
qii.T'  non  rrpjKTi  in  libris  scriptis,  ali- 
iinde  inoulcata.  Lu's.  Nempe  T.  Gnl- 
ba,  quod  est  in  vctt.  In  MS.  Flor.  est 
gali  Asiiiii  HJessalff :  ex  qno  J.  Gron. 
fecit  CiaUi,  yJsinii,  MessaUir,  itaque 
edidit,  Ac^juvat  ed.  pr.  in  qiia  est 
G'aMinit  Jssinii  M.  Nain  u  potcst  esse 
factuin  cx //,  ut  contra  in  •■idfm  13, 
14.  pro  demouet  est   demoUict,  et  nii 


LIB.  XI.  CAP.  7. 


391 


sallaac  recentionim,  Arruntii  et  jEsernini.  ad  summa  provectos  A.  U. 
incorrupta  vita  et  facundia.  Talia  dicente  Consuledesignato,^^- 
consentientibus  aliis,  parabaLur  sententia,  qua  lege  repetun-  47/ 
darum   tenerenlur;  cum   Suilius,  et  Cossutianus,  et  ceieri, 
qui  non  judiciuin  (quippe  in  manifestos)  sed   poenara  statui 
videbant,  circumsistunt  Ccesurem,  ante  acta  deprecantes. 
El,  postquam  adnuit,  agere   incipiunt:   Quem   illum   tantal 
superbia  esse,  ut  (eternitatem  fani(z  spe  prasumat?  usui  et  rebus 
subsidium  praparari,  ne  quis  inopia  advocutorum,  potentioribus 
obnoxius   sit.    neque   tamen   eloquentiam  gratuito  contingere : 
omitli   curas  familiaris,  ut  quis  se  alienis  negotiis  intcndat. 


adhapsisse  e  sequente  nomine,  ut  supra 
in  ludibria  pericularia.  Contra  dici 
potest  priniuin  illud^«/j  factuni  videri 
e  Gaii :  deinde  vel  maxime  hoc,  quod 
c.  7.  in  responsione  ad  hanc  scnttu- 
tiam  Asinius  et  Messalla  comniemo- 
rantur  soli,  nec  credibile,  eum,  qui 
primo  loco  propositus  esset,  oinissum 
fuisse  in  refellendo,  cum  etiam  cetera 
nomina  recentiorum  accurate  repetan- 
tur.  Jta(iue  retinni  lectionem  a  Lipsio 
inductam.  Corruptelae  lucum  iliud 
dedissc  potest,  quod  librarii  putarent, 
numen,  non  prsenomen,  hic  esse  de- 
bere,  qnud  Messalla  sine  prienomine 
poneretur:  cum  etiam  recentiores  cri- 
tici  hoc  non  semper  concoxerint,  ut 
nota  proxima,  et  infra  in  Hist.  Jibris 
videbimus.  Ern.  Bud.  Gallif  Asinii, 
Messalce. 

Messnl(B\  N.  Heinsius  volebat  M. 
Mtssall(E:  probat  Ryckius.  Sc.  (|uia  in 
vulgatis  erat  ante  C.  y4sinii:  quod 
tamen  non  esse  consequens,  patet  vel 
cx  eo,  quod  sappe  in  Consulibus  eden- 
dis  alteruui  sine,  alterum  cu»n  prffi- 
nojnine,  ponit,  v.  c.  6,  1.  Ern. 

.'7rf  sumvia  provectoruni]  Videtur 
quidem  rotundiorem  facere  periodum 
ri  provectorum :  et  ideo  sic  ausi  cor- 
rigere,  qui  primas  editiones  curave- 
runt,  Sed  neque  spernenduin  est, 
quod  constare  membranis  clainat  mihi 
silentium  eorum,  quibus  harum  copia 
fuit.  Liviuin  imitatus  dixisset :  Quos 
ad  summa  provectos.  Id  pronomen 
omissum  brevitatem  Taciti  haudqtia- 
quam  dedecet.  Gron.  Adde  ad  Plin. 
35,  4.  Ed.  princeps  plane  habet  prce- 
vectos,  haud  dubie  >itio  operarum  pro 
provectos.  Hoc  cum  et  cod.  Bud.  Flor. 
et  alii  ap.  Rjckiuin  hiibeant,  et  ipsc 
secutus  sum.  Provectorum  est  in  ed. 
Puteol.  et  seqq.  plcrisque.  Et  sic  est 
etiam  in  Guelf.     Ern. 

Consentientibus}  MS,  ap.  J.  Gron. 
f-?nsentibus,    Absolute   censere  ctiam 


est  1.3,  26.  nec  deerant,  qui  censerent ; 
sc.  quod  alii  dixisseut,  Consentit 
Guelf.   Ern, 

£t,  postquam  annuit  tacens']  Vete- 
rcs,  tacere.  Lego,  postquam  annuit, 
agere  incipiunt.  LiPs.  Sic  cod.  Reg, 
ap.  Ryckium.  Cod.  Agric.  dicere.  Flor, 
postquum  annuit,  tacere  incipiunt, 
quod  est  in  ed.  pr.  Inde  Freinsh.  cor- 
T\%\X.jacere,  quod  pl:icet  Ryckio.  male. 
Sequitur  enim  justa  oratio,  de  qua 
jncere  non  dicitur.  Sed  nec  melius 
Jac.  Gronovii  facere,  intellecto  gra- 
tiam,  cujus  ellipseos  exemijia  desidero. 
Puteolanus  autem  ex  eo  fecit  tacens, 
quod  Beroaldus,  .-Mciatus,  Rhenanus, 
Aldus  ceterique  secuti  sunt.  est  tameii 
jn  Guelf.  Ego  agere  probo  et  recepi. 
Melius  enim  puto  lectionem  MS.  se- 
qui,  quam  conjecturam  Puteolani.  Ei 
lectioni  favet  etiam  interpunctio  cod. 
Flor.  ct  cod.  Agr.  cujus  lectio  est 
glossa  rev  agere.  Corruptela  est  nat.a 
e  duplicatione  finalis  in  annuit,  quod 
genus  frequens  cst  in  codd,  Ern.  Ja 
F"lor.  cod.  alia  manus,  sed  antiqua, 
superne  adposuit  agerc.  Bud.  habet 
tacere.ex  quo  r.  ni.  fecit  ^«ce-w^.  Boxh, 
volebat  placeie.  lliUerus  Racem.  34, 
aspere,  ut  ap.  Cic.  de  Orat.  1 ,  53. 

Quem  illum  tanta  superhia  esse']  Sic 
MSS.  et  ed.  pr.  At  Guelf.  Puteolanus 
»///«»«,  vitiosc:  quis  enim  ita  loquitur.* 
et  id  lamen  Beroaldus,  Alciatus,  Rhen, 
Aidus  aliique  secuti  sunt.  I'J,  36.  ave- 
hant  scire,  quis  ille  tot  per  nnnos  opes 
nostras  sprevisset.     Ern.  Bud.  illum. 

Usni  ct  rebus  suhsidium  prceparari] 
Scil.  elo(iuentia  comparanda.  Eloqucn- 
tiam  rompar.ari  hoc  consilio,  ut  prosit 
amicis,  Reip.  Ed.  pr.  pr(Pparare.  Mok 
Guelf.  potentibiu.  Ern.  Bud,  prcepa' 
rare .  .  .  potentibus. 

Ut  quis  se  a.  n.  intendat]  Id  ,ie 
abundarejudicab.at  Heins.  item  Acid. 
qui  Ugi  volebat  impendat  se.  Sed  beiie 
res  habet,  dicimvis  intendere  animum, 

c  c  4 


sn 


A  N  N  A  L I  U  M 


A.  V.muUos  militia,  qmsdain  exerceiido  a<iros  tolcrare  xilatn.  nihil  a 
^-  qmqiiam  expcti,  nisi  cujusfructns  anteprtciiikrit.  Facile  Aai- 
^l  '  nium  et  Messa/lam,  iiUer  Antonium  et  Augustuin  be/lorwnpne- 
miii  refertos,  aut  ditiuin  fainiliarum  heredcs  /Eseminos  el  Ar- 
runtios,  magnum  animuin  induisse:  prompla  sihi  erempla, 
qtiantis  mercedihus  P.  Clodius,  nut  C.  Curio,  concionaii  soUti 
sint.  se,  modicos  Scnalores,  quietu  liep.  nulla,  nisi  pacis,  emo~ 
lumenta  petere.  Cogitaret  plebein,  qutc  toga  enitesceret.  subio' 
fis  slndiorum  pictii.s,  etiaiii  sfiidin  nerduru.      Ut  iiiiiius  dccora 


r]'ii(iin  vi  sr  .'  Iiiio  ni  verbiiiii  iiim  aij- 
soluti-  ^iiitur,  talW  urcusativus  sub- 
auditur. 

AIuUos  mUUUt]  Ad  eaiii  sentciiti.nin 
Sallusttus  :  Humillimus  qui.ffne  in  ar- 
ris,  aut  mitUia,  tiuUius  honeslee  rei 
ef(etis,  satu  sibi,  sutisr/ue  patria  ernt : 
ut  VL-re  cnieiidavit  nubilissinius  nustcr 
Uotisa.     Lirs. 

Exercendo  agros"]  Poeticum  est,  e 
Virpiliu  suuituin  Mn.  7,  7.'*8.  Dixit 
t.-vmeii  etiain  Columelia  8,  1.  ercrcere 
rns.  Noster  itcruin  (ienii.  29.  et  alii, 
ut  plura  alia,  a  poetis  (li(.-ta.  Krs. 

Nisi,  cujus  jructHS  anle  jrroviderit] 
Sic  ed.  pr.  Pu<>t  inductuiii  a  Futeolauo 
providetur:  quud  iu  jirnciderit  rursus 
niutavit  e  cod.  Bud.  Rlicriaiius.  I'i- 
cht-na  e  cod.  Flor.  pravidtrit  scripsit, 
quod  cst  etiam  in  Guelf.  id  Ryckiiis 
secutus  est  et  J.  F.  Groii.  Sed.  J. 
Ciroiiovius  docct,  iii  cod.  Flor.  esse 
provitlerit.  Ern.  Et  in  cod.  Afrric. 
Plaiiius  taiiien  iiiibt  hic  videtur/JiTrri- 
derit.     Sic  ct  Bip. 

R^ertos]  Bu<i.  r^fectos. 

fjui  a  liepuhlira]  Quiilain  scnpti, 
^ui  el  a:  c\  ciuo  Pichena,  quirta  Hrp. 
et  ino\  deiiide,  petcre.  .^sscniior. 
LiPs.  At  J.  Gronovius  sic  niavuli: 
Se  modicos  Setiatores :  quieta  Hcp. 
nulUi  Tiisi  pacif  emoluinenta.  Petere 
ut  cogtturet.  Eteniin  onines  scr.  et 
e<ld.  habent  peterent :  ((uod  iion  est  de 
iiihilo.  Nec  anti(|uaiii  lcctioncin  arbi- 
trur  sperneiulam  qui  a  Kep.  nHlla  nisi 
pneis  emol.  pcterent.  MS.  Guelf.  qui 
et  a  liep.   Ek.v.    Sic  et  Bud.  et  Flor. 

Cntcitare  plebem]  Dikplin  iit  (]une 
scripsi  oliiii,  ct  induco.  Vetl.  couUtiret. 
S<r;t,.  r":;iture  et  plebcm,  quu  toga 
id  est,  etiaui  (]ui;invis  e 
!  i'atuni  cs.se,  uteiuergcrcl  sc, 

ct  itiiiiliurc  toga  uti  posset.  Sed  revera 
(iteralM)  hunc  aninii  mei  sciisum)  ct 
iiarratioiic^  ct  oralionct  i«tir,  turbat.-e, 
concisn*.  Confcr  sodcs,  hunc  XI.  Ii- 
hnmi  r  iiin  uno  (|uovis  e  primoribus : 
ptium  eum  iniperitorum  ina- 
...  vitepugua  idi(|ua  Caiuiciui. 


Lll'».  Scripsit  onillino  i.TCitus:  <n- 
gititict  p/cl/eiii,  quti  toga  euitcictut. 
Necsatis  faciuiit  iiitcrprctes.  Toi^ain 
uti(|ue  Freinsh.  accipii  laxe  niniis.  Ea 
eiiiin  paccin  paci8(|ue  artes  umnes  etsi 
aliquandu  possit  cumplecti,  tamen  hic 
arctius  iiihil  aliud  signiAcat,  quaiu 
eluqiiciitiam  forcnsem.  Ut  Litiu  '22, 
"6".  de  C  Ter.  Varroiie :  toifoque  ac 
Jorum  plucuere,  proclatMtndo  pro  sor- 
didis  hominibus  caussisque.  fliniu» 
epist.  1 ,  '22.  iii  toca  nciiotiisque  versa- 
tur:  multos  advucationc,  plurrs  consi- 
lio  Juvut.  Florus  4,  12.  ut  prinium 
to^as  ct  stcviora  armii  Jura  viderunt. 
Rtliquus  aiitcni  sensus :  incminissct, 
niai^iiaui  partciu  plcbeius  ac  de  plebe 
esse,  qiii  enitcsccreiit  atque  iii  lucuini 
se  proferreiit  toga  et  causidicina :  qui 
non  possctittain  ina^num  induere  aui- 
miiiii,  pt  operam  illam  2;ratuitaiu  prav 
.starc,  nisi  csurire  doiiii  ct  fanie  pcrirc 
v.lint,  duni  alios  beatos  faciuiit.  Nam, 
qiiod  dic«reTacituin  faciunt,  plebi  noii 
cssc  ,->liaiii  viHni  ad  dis^uitates,  falsum 
cst,  ul  iioruiit  rerum  Ronianaruin  pe- 
riti.  lV)u<  et  ridicule,  qui  proprie  ac- 
cipit,  (|ua>i  vellet  Tacitus,  ut  pK-bs 
cupitcl,  qiiomudo  nitcat  toga,  sic  ora- 
toreiii  cofiiare  quomodo  niteat  uratio. 
Gron.  Rtctissime  hac.  £t  ptane  cd. 
pr.  ct  Puteol.  «ic  habeiit.  Giielf.  co- 
fiitaret — 7««.  C.eterum  enitescere  actas 
hH;c  sic  dixit.  Plin.  Pan.  4.  et  alibi. 
Ern.  Lipsium  sequuniur  Hciiis.  et 
Bip.  Mihi  potior  vidctur  lcclio  a  Gron. 
reccpta,  qujy  et  Fcrrario  pl.icct  de  re 
vest.  I,.{:1.  ^wA.  cointaret  p.  qua. 

L't  miiius  dec.]  Hjtc  interpunctio 
dclH-tiir  Fr.iujhcuiio.  Ante  niale  in- 
terpun^ibatur  post  decora.  Ccteruin 
in  rcliqiiis  lutreo :  quae  si  sine  vitio 
sunt,  Ji-untia  c»t,  siiu?  idunea  caussa, 
qiia  nioveri  debeat  ad  decernenduiu 
scciiiuhim  ea.  Sed  ita  Jrustra  nun 
(Jicitur.  Arbitror,  Tacitum  dcilii;c, 
ut  m.  d*eoia  hac,  ita  haud  Jrustrn  ,li- 
cla.  J'riiiirp.\  cfip.  p.  p.  »I(*/mw,  «lcUto 
ralus,  quod  est  ab  interpolatore,  qui 
vitiosa  iiitcrpum;tioiu:    dcccptus,  cx- 


LIB.  XI.  CAP.  8. 


593 


haec,  ita  haud  frustra  dicla  Princeps  ratus,  capiendis  pecu- A.  U. 
niis  posuit  moduni,  usque  ad  dena  sestertia,  quem  egressi  ^^* 
repetundarum  tenerentur.  ^i. 

Sub  idem  tempus  Mithridates,  quem  imperitasse  Arme-s 
niis,et  ad  prajsentiam  Cajsaris  vocatum  memoravi,  monente 
Claudio,  in  Regnuai  remeavit,  fisus  Pharasmanis  opibus. 
Is  Rex  Iberis,  idemque  Mithridatis  frater,  nuntiabat,  dis- 
cordare  Parthos:  mmmaque  Imperii  ambigua.  minma  siiie 
cura  haheri.  iSam  inter  Gotarzis  pleraque  saeva  (qui  necem 
tratri  Artabano  conjugique  ac  filio  ejus  pra;pn.raverat,  unde 
metus   ejus   in   ceteros)  accivere  Bardauea.     iile;  ut  erat 


pleiKl.T   sententids  addidit  ratiis :  nisi 
id  fartum  e  motus.     Ern. 

Usque  ad  dena  sestertia\  Eandem 
suramam  Nero  etiara  definiit,  credo. 
de  quo  Suet.  17.  Item,  ut  lUig-ctores 
pro  ptUrociniis  certam  jusUimfpie  mer- 
cedcm  darent.  Ssepius  enim  relata 
hjec  lex,  cum  perrumperet  improbitas 
forensis.  Eandem  siimmam  c.apere  et 
Trajanus  advocatis  permisit,  sed  dum- 
taxat  post  nc^otia  peracta.  Plinius  ep. 
5,  21.  Peractis  tamen  negotiis  per- 
mittefiantur  pecuniam  dumtajcat  de- 
cem  miUiinn  dare.  Nam  decem  uiillia 
HS.  idem  quod  dena  HS.  idem  quod 
centttm  aurei ;  ut  alibi  docebo.  Quod 
honorarium  patrono  Ulpianns  tribuit 
m  sin^ulas  caussas,  1.  1.  D.  De  variis 
etextr.  cognit.  Lips.  Vide,  ad  hunc 
locum  quae  scripsimus  Pecuni»  Veteris 
2,  5.  Grot.  Suetonium  Neroni  tribue- 
re,  qiiodClaudioerat  tribuendum,judi- 
cat  GrjEviiis  ad  1.  cit.  Verum  Claudius 
modo  terminuin  constituit,  quem  ejre- 
di  nefas  esset;  Nero  contra  pro  imo 
^oque  genere  caussae  ctrtam  merce- 
Jem  definiisse  \  idetur.  Ita  Ernesti  ad 
Suet. 

Quem  egressi]  Qnem,  id  est,  mo- 
dum.  Sic  e  Flor.  Fichena  vett.  edd. 
JU(B.    Ern.    Bud.  qu<p. 

yectum  memoravi]  In  libris  scilicet, 
quibus  descripta;  res  Caii.  Dio  60,  8. 
reni  breviter  tanfit :  T»»  M/Sj/S<xt»!»  t-»» 
'I?>!«a,  0»  e  raitf  fictTaTtuifrauitcs  liiyixtiy 
diKait  -reit  avaXff^"*  "rr.f  ajx^'  aTifrt^u- 
^/-t».  Quod  hic  in  Tacito  est,  vectum  ; 
vn^nasa,  rinctum.  Legerim,  ad  pra- 
senliam  C<Fsaris  vectum  vinctumque 
tnemoravi.  Quamquam  Scneca  non 
▼inctum  modn,  sed  in  exsiliuni  inissum 
fuisse  sigrnificat,  de  Tranquill.  11. 
Ptolem<pum  Jfricte  Regem,  Armenite 
Mithridatem,  inter  Caibnas  custodias 
vidimtts.  Alter  in  exsilium  missus  esf, 
(Mithridates  scilicet :}  alter,  ut  meliore 


fide  mitteretur,  optabat.  LiPs.  Re- 
stitui  vinctum,  quod  MSS.  qnidam  et 
ed.  pr.  habent,  et  hic  desiderari  etiam 
Lipsius  vidit.  ^ixx  forma  loquendi  ad 
prctsentiam  aiicujjts  vehi  ?  Omnino 
nescio,  quid  sit  ad  pnssentiam,  quod 
cum  vectum  jam  est  in  ed.  Puteol.  re- 
perique  et  in  Guelf.  Ab  ed.  pr,  abest. 
Tacitum  quidcm  sic  scripsisse  non  cre- 
do.  Er.n".  Bud.  victum  et  in  marf. 
al.  vectum,  Bene  Bip.  vocatum,  quo 
redditur  Dionis  fitTafrifi\pa/i,iiot.  f^in- 
ctum  admitti  posset,  si  adderetur  ad- 
ductnm,  vectum  vel  siinile  quid. 

Praparaverat]  Nihil  certius  mihi, 
quain  Tacitum  scripsisse  profieraverat, 
quod  et  Mureto  visuu».  Ut  libro  '2^ 
31.  petiturum  se  vitam  quamvis  «to- 
ctnti,  nisi  voluntariam  mortem  pro- 
peravisset.  1.  1 .  Cod.  de  hisqui  par.  Si 
quii  purejitis  aut  Jilii  aut  omnino  ad- 
Jectionis  ejus,  qua-  nuncupatione  par- 
ricidii  continetur,  Jata  properaverit, 
\  ir^lius  9)  40<).  an  sese  medios  moritu- 
rusin  hostes  Jnjerat,  ct pulcram  prope- 
ret  per  vulnera  mortem.  Vulgatum  vix 
Latinum  est,  neque  elegantiu»  para- 
verit.  Gron.  Sic  noster  etiam  alibi 
loqiiitur.  13,  17.  sed  tamen  vulgatuni 
uon  adeo  absurduni  aut  contraanalo- 
giam  dictum  puto.  Prcpparare  alicui 
necem  est  inoliri,  per  venena,  ut  pro- 
Jectionem  praparare  apud  Sueton.  Tib. 
38/pro  nioliri.  Ouiidsi  tamen  viaperta 
sustulit,  proprrare  nccessarium  est. 
Vorum  ab  initio  hujus  parentheseos 
legeiidum  puto  quinpe  necem.  Syllaba 
ne  absorpsit  uUiniani  'nuquippe.  Sem- 
pcr  Tacitus  in  lali  partnthesi  hac  par- 
ticula  utitur:  ut  aiite  c.  G.  .Acidalius 
etiam  ejus  po>t  metus  deleri  vult.  Re- 
cte.  Nostcr  alibi :  unde  nietus  in  om- 
nes.  Exeinplum  «Jac.  Gronovii  alie- 
num  est.    Er.v.     Kud.praparaverat. 

y/ccii>.  Uardanen]  Paullo  aliter  Jo^;. 
Ant .  20, 2. 


294 


ANNALIUM 


A.  u.magnis  ausis  promptus,  biduo  tria  millia  stadiorum  invadit, 
***•  ignarumquc  et  exterritum  Gotarzen  proturbat;  neque  cun- 
^^j^ctatur,  quin  proximas  Praefccturas  corripiat,  solis  Seleucen- 
sibus  doniinationem  ejus  abnucntibus.  In  quos,  ut  patris 
sui  qnoque  defectores,  ira  magis,  ijuam  ex  usu  pr^psenti, 
accensus,  inplicatur  obsidione  urbis  validaj,  et  munimentis 
objccti  amnis,  muroque,  et  commeatibus  firmatac.  Interim 
Gotarzes,  Daharum  Hyrcanorumque  opibus  auctus,  bel- 
lum  renovat :  coactusque  Bardunes  omittere  Seleuciam, 
9  Bactrianos  apud  campos  casira  contulit.  Tunc,  distra- 
ctis  Orientis  viribus,  et,  quonam  inclinarent,  incertis, 
casus  Miihridati  datus  est  occupandi  Armeniam,  vi 
militis  Homani  ad  excidenda  casteilorum  ardua,  simul 
Ibero  exercitu  campos  persullante.  Nec  enim  resistere 
Armenii,  fuso,  qui  proehum  ausus  erat,  Demonacte,  Pncfe- 
cto.  Paulhilum  cunctationis  adtulit  Rex  minoris  Armenia;, 
Cotys,  versis  illuc  quibusdam  procerum  ;  dein  litteris  Cae- 
saris  coercitus,  et  cuncta  in  Mitnridaten  fluxere,  atrociorcm, 
quam  novo  regno  conduceret.  At  Parthi  Imperatores,  cum 
pugnam  pararent,  fo^dus  repente  iciunt,  cognitis  popularium 
insidiis,  quas  Gotarzes  fratri  patefecerat,  congressique  pri- 
mo   cunctantur,   deinde   complexi    dextras,   apud    altaria 


Biduo]  Deest  in  Bud. 

Tria  tHillid]  Est  iiigens  cursus  in 
biduo  :  ted  noctes  etiani  haud  dubie 
assuniptir.  Faciunt  trecenta  septua- 
ginta  quinque  milliaria  Roinaiia.  est 
idem  cursus,  quciu  Annibal  cunfecit, 
a  Scipione  victus  :  et  vide  mc,  si  vnlcs, 
Ccnturiii  Epist.  ad  Italos,  epist.  59. 
LiP.s. 

Gotarten  proturbat]  Sic  jam  ed. 
princ.  Id  dcindc  mutatiim  in  pertur- 
bai,  c|nod  est  in  ed.  i'iitoolani.  resti. 
tuit  Khi.>n.-inus.  Cunsentit  Guelf.  Ern. 
Bud.  periurbat. 

Pnr/ecturas]  Satrapias,  ut  Herodo* 
tus  ap|H.-llat  1,  192.  Pnrfecti  Mtrapte. 
Ern. 

f-^iribus]  Hnd.  copU*. 

yi  militit  H.]  Int.  conversa,  aut 
ftiniile  quid,  (|uod  latct  iii  persultniite 
c.  luxxi^iui  hi^iusinudi  exemplum 
j.im  non  unuin  vidinius.  Campos  pcr- 
tuUare  e  Livio  CBt  J4,  'iO.  (|uam  s(Ppe 
tM  ag^o  eorum  twpvne  persultnfissent. 
Ebn. 

Nee  enim  retistere  Armenii]  Sic  ed. 
pr.  Puteol.  et  e  cod.  Uiid.  Rhenanus, 
Aldiu.     Alii  restitere.    Ehn. 

Deitt  literii  Ccftarit  coereUus]  Sic  e 
Flor.  Pirhena :  sic  ed.  pr.  Ern.  ct 
Bud. 

Fctdus  repente  Jaciunt]  Non  ut  in 


libris  hodie,  jeuiunt.  Bene  etiam 
Maurus,  iciunt.  Porro  aii  hic  Bar- 
danes  sit,  quciii  in  eu  tractu,  Ke^ein 
a  se  visuni  et  conventuni  Apollonius 
apud  Philostratum  dicit  1,21.  nesciu. 
JEt.A&  patiatur :  sed  et  ibi  notatur, 
pulsum  eum  Kegno  fuisse,  et  tertium 
tunc  annum  iterum  regnasse.  Lips. 
Iciunt  cod.  Agr.  quod  non  spernendum 
puto.  Suet.  Claud.  2b.fcedus  injoro 
icit.  Vid.  .id  12,  G2.  Ex  eo  factuiu 
jnciunt  \n  MSS.  f-t  edd.  pr.  sqq.  Ern. 
Bud.  jflciun/.  lcitint  cum  Bip.  in  te- 
xtum  recipiu. 

Gotarzesjratri  pat^ecerai]  Ita  r«- 
posuit  Khenaiius,  quod  Aldus  ccteri- 
(jue  secuti  sunt.  MSS.  ed.  pr.  ceterffi- 
que  aiite  Khen.  patefecU.  Bniteriu» 
«Mlidit  yra/rj*/".,  qiiod,  auctore  Jose- 
pho  A.  J.  20,  H.  frater  Gotarzis  Arta- 
banus  fuit,  cuius  filius  Bardanes.  Non 
ausiin  imitari :  quia  filius  Artabani 
interfectus  cum  patre  dicitur  c.  8.  ita, 
ut  eum  unuin  luibuisse  vidcatur  ;   et 

fiotuit  duos  fratres,  alterum  Arta- 
lanum,  alterum  I^rdanein  habere. 
Ekn.  Uud.  pat^fecerat.  Muretus  vu- 
lebat/><i/ri. 

iunctanter]  Ed.  pr.  cuKctantur. 
quod  ntihi  longe  inelius  videtur.  Du- 
bitant  primo,  quid  agant :  dcinde  con- 
finnati  (UAtrasi-DniDlcitimtur.  Forma 


LIB.  XI.  CAP.   10. 


39ft 


Deum    pepigere,  fraudem    inimicorum    ulcisci,   atque    ipsi  a.U. 
ifiter  se    concedere.     Potiorque   Bardanes    visus    retinendo  soo, 
regno:  at  Gotarzes,  ne  quid  aemulutionis  exsisteret,  penitus  ^^  * 
in  Hyrcaniam  abiit.  regressoque  Bardani  deditur  Seleucia, 
septimo  post  defectionem  anno  ;  aon  sine  dedecore  Partho- 
rum,  quos  una  civitas  tamdiu  eluserat.     Exin  validissimas  10 
Praefecturas  invasit.  et  reciperare  Armeniam  avebat,  ni  a 
Vibio  Marso  Syriae  Legato,  bellum  minitante,  cohibitus  fo- 
ret.     Atque  interim  Gotarzes,  poenitentia  concessi  Regni, 
et,  revocante  nobiUtate,  cui  ia  pace  durius  servitium  est, 
contrahit  copias.  et  huic  contra  ilura  ad  amnem  Erinden : 
in  cujus    trausgressu   multum  certato,  pervicit  Bardanes, 
prosperisque   proeliis  medias   nationes  subegit  ad   llumeu 
Sinden,   quod    Dahas   Ariosque    disterminat.     Ibi    modus 
rebus  secuadis   positus.  nam    Parthi,  quamquam  victores, 
longinquam  militiara  adspernabantur.  Igiturexstructis  mo- 


eti.-itn  narraudi  Tacito  convenientior. 
Krn.     Recte. 

Deinde  c.  rf.]  Dein  c.  d.  Bud.  contra 
c.  2.  pro  exin  habet  exinde. 

Erin  validissimas  yrtpfecturas  inva- 
si/j  MSS.  ed.  pr.  invisit :  quod  tamen 
iii  exeuiplo  uostro  antiqua  nianus  cor- 
rexerat  infasit :  et  sic  edidere  Beroal- 
dus,  Alciatus,  Rhenauus  etc.  Sed 
ante  jam  Puteolanus.  Et  ita  est  in 
Guelf.  Ern.  Rhen.  in  Bud.  legi  .•lit 
invisit.  debebat  addere,  id  esse  a  r.  m. 

£t  reciperare  /irmemam  ♦]  Non 
sanus  lucus  ;  de  quo  velut  in  tenebris 
micabo.  Libri  scripti  voce  auctiores, 
recipeiare  /■Irmeniam  habebat.  Et  re- 
ctumne  ilUid  ?  ut  sit  Gra-corum  'ix^t 
itr)  rau  iutaiiai ;  quomodo  Cicero,  Ap- 
puleius,  A^etlius,  aliique  e  Latiuis 
interdum.  An  Jtavebat  '  an  anJebat  ? 
verbum  quidem  infarcienduui  est,  ni- 
enti  sententine  sustentandae.  Veneta 
editione,  reciperare  Armeniam  jmra- 
bat,  expressum  invenies.  In  Vat.  opt. 
(siquid  hoc  ad  rein)  habeat:  scribitur. 
littera  alia  superne  adjecta.  Quid  si 
etiam,  reciperare  Armeniam  ibat  ? 
sive  vadebcU.  Lips.  Optime  Rhena- 
nus  et  Salineriu.s,  qui  reciperare  pro 
reciperabat  volunt.  Vide  Obs.  2,  14. 
Gron.  Habcbat  est  etiam  in  ed.  pr. 
pnrebat  in  MS.  Guelf.  Codex  Asrr. 
adeo  addit  in  animo.  Mihi  dicta  a 
Gronovio  1.  c.  nondum  satisfaciunt. 
Nam  exemplum  infii^itivi  dtsidero  in 
hac  structura,  sequente  ni.  Taciti 
quideui  perpetua  est  consuetudo,  in 
bac  forma  orationis  verbum  tinitum 
usurpare.  Hapc  dubitatio  dum  idoneis 
exemplis  tollatur,  liceat  mihi  credere, 
kgeaduin  ess«  reciperabat.     V«rbuai 


parabat  in  MSS.  tribus  repcrit  Brote- 
rius,  ediditque  Putcol.  et  inde  Ber. 
quos  Broterius  secutus  est.  Ego  eos 
iuiitari  non  ausus  sum,  quia  in  eo  ver- 
bo  rainus  est,  quam  res  requirit  ;  id- 
eoque  interpolatoretn  redolet.  Ern. 
Bud.  a  r.  m.  recuperare  et  in  mar^. 
purabat.  Bip.  habebat  h.  e.  poterat. 
Sed  id  habebat  in  codd.  ortum  videtur 
ex  avebnt,  ut  recte  Heinsius.  Cui  hoc 
non  placet,  lejrat  reciptrabat. 

A.  Vihio\  Pr.Tpositioest  in  MSS.ed. 
pr.  OmiMt  Puteolanus,  tion  demum 
Beroaldus,  ut  vult  Jic.  Gron.  qai  re- 
stiiuit.  Ern.  Butl.  iiisi  a  V.  Sed  hoc 
a  a  r.  m. 

ForH\  Bud.  esset.  et  mox  vocante. 

Amnem  Erinden]  Ed.  pr.  Eriden. 
Ryckius  conjicit :  Charindam,  qui  a 
Piolcmso  6,  2.  inter  Hyrcaniain  et 
Mediam  ponitur,  luemoratus  etiam 
Aminiano  23, 6.  Ern.  Bud.  Erin- 
dem. 

Ad  flumen  Ginden\  V^ett.  Sinden. 
Gynde^  fluvius  nominatur  etiain  Sene- 
cte  Ira  .3,  21.  G/rus  cum  Babt/lonem 
oppufrnaturits  festinaret  ad  bellum, 
Cynden  latejusum  amnem  vado  trans- 
irt  tentavit,  ct  quiB  sequuntur :  e 
quibus  hauris  sententiam  TibuUiani 
versus  4,  141,  — aut  rapidus  Cyri  de- 
mentia  Cyndes.  Ubi  iiiale  vett.  libri, 
Cydnus.  Nam  et  Herudoto  Gyndes, 
1,  189.  LiPs.  Ed.  Putci;!.  alia-que 
vett.  edd.  Gynden.  At  ed.  pr.  MSS. 
etiam  Guelf.  Sinden :  quod  restituit 
Broteriiis ;  nara  Gyndes  Rabylonius 
est  aiienus,  de  quu  v.  Broukh.  ad  Tib. 
p.  372.     Ern.     Bud.  Sinden. 

Longinquam  militiaml  Sic  ed.  pr. 
quod  rcstitult  (ex  Bud.}   Rbenanus, 


306 


ANNALIUM 


A.  U.  nimentis,  quibus  opes  suas  testabatur,  nec  cuiquam  ante  Ar» 
•00;  sacidarum  tributa  illis  de  gentibus  parta,  regreditur ;  ingens 
^'y  gloria,  atquc  eo  ferocior  et  subjcctis  intolcratior  :  qui,  dolo 
aiuc  coniposito,  incautum,  venationique  inteutum,  interfe- 
cere,  priniam  intra  juventam,  sed  claritudine  paucos  inter 
senum  Uegum,  si  j^erinde  araorcin  inter  populares,  quani 
metum,  apud  hostes  quajsivisset.  ^iece  Bardanis  turbatu: 
Parthorum  res  inter  ambiguos,  quis  in  Regnum  acciperetur. 
niulti  ad  Gotarzen  inclinabant;  quidam  ad  Meherdaten, 
jirolem  J^hrahatis,  obsidio  nobis  datum.  dcin  praivaluit  Go- 
tarzes.  potitusque  regiam,  per  sacvitiani  ac  lu.xum  adotiit 
Parthos,  mittere  ad  Principem  Romanum  occultas  preccs, 
ciuis,  peimitti  Mekerdatenpatrium  adfastigiian,  orabant. 
11  lisdem  Consulibus  ludi  saculares  octingentesiaio  post 
Romam  conditam,  quarto  et  sexatjesimo,  quam  Augustus 
ediderat,  spectati  sunt.  Utriusque  Principis  rationes  pra;- 
termiito,  salis  narratas  libris,  quibus  res  Imperatoris  Domi- 


indiicto  iiule  a  Puteolaiio  quamquc. 
Guelf.  longinquam  amiciliam.  llnx. 
In  Puteol.  non  cst  quamt/ue,  sed  quan- 
quam.  In  Frob.  \;A9.  quamque.  i|uod 
R.h»n.  omisit. 

Nec  cuiquam — parta'}  Siodedit  ecod. 
Bud.  pro  tuc  enim  cuiquaiM — parata 
Rhenanus.  Enim  etiam  ab  ed.  princ. 
ahest.  Rhenanum  statim  secutus  est 
Aldus.  Ern.  Bu(1.  a  1.  ni.  habebat 
parata.  Rhenanus  malc  ad  cuui  pro- 
\ocat. 

Suhjcctis  intolerantior]  Jam  dixi- 
mus  aJd  3,  45.  curis  intolerantihus  pro 
intolerandii  dixisse  Lasvium  :  ut  into- 
lerantior  possit  esse  minus  tolerandus. 
Gron.  Mox  pro  apud  hostes  cd.  pr. 
xnter.  Ern.  Grotius  volebat  intolera- 
tior,  cjuod  placet.     iA,  12,  11. 

Tiirb.  P.  »r.>.  inlir  etc.]  Muretus 
ita:   turb  '  >■  i  n.  q.x.  r.  iic- 

ciperetui . 

Prolem  J'hriihi'iis\  \on  filium,  ne 
errcs,  sed  nppotem  ex  Vononc.  Ipse 
Tacitus  infra  \'2,  10.     Lip.s. 

Obsidio  n.  d.]  Ryckius  suspicatur, 
obtidtum  dici  per  appos.  pro  obsidfm, 
ct  ex  A^r.  cod.  cilat  51.  1.  temeritate 
t>htidii,  ubi  in  .iliis  obsidis.  Obsidium 
pro  statu  obsidis  sumi  notat  Gesnerus 
in  the«. 

Politutque  repia]  Vat.  opt.  ref^-iam. 
Ita<iue  scripsit.  Lirs.    Sic  et  Flor.  cd. 

£r.    lieBia  dedit   Puteol.  et  seqq.    sic 
IS.  Guelf.    Ern.     Cod.  A?r.  rerum. 
Permitti  fileherduten]  Vide  Obs.  i.", 
13.    Gr()N.     i.  e.  ul  |>otesiateni  daret 
«^undi  in  p.-\(riani  et  ciprsscndi  repii. 
Adde  Grutffr.  ad  .Martialcm    lo,  l:^. 


Drak.  .-id  Liv.  3,  70.  Erv.  Scil.  non- 
nulli  lcgcndum  suadebant  remiiii, 
quod  Grut.  inprobat. 

Quarlo  et  sexagesimo]  Plinius  T, 
49.  Eo  minus  tniror  Slephanioncm, 
qui  primus  togatas  saltare  instituit, 
utrisque  seculaiihus  ludis  saltasse,  ct 
U.  /Jugu.iti,  et  quos  Claudius  Consu- 
latu  suo  quarto  Jecit ;  quando  sexa- 
ginta  tres  noH  amplius  inltrfuere  anni. 
Lirs. 

Rationes  prtftermitto]  Hux  tamen 
clarae  sunt.  Augustus  enim  priscam 
institutionem  secutus  cst,  et  edidit 
quinctos  ludos  sjeculares  anno  cente- 
simo  et  nono  fdecimo  dcbuisset,  si  pa- 
ruisset  artse  ie^i)  exacto.  Cl.iudius 
ita  rationcm  instituit,  ut  centesiniu 
(|uoque  anno  censuerit  celcbrandus : 
quasi  sfficulum  rotundo  centuin  anno- 
rum  numcro  definiens.  Itaque,  insu- 
per  habita  cuniputatione  Aiia;usti  et 
prisca,  rcttulit  nunc  octiiig;cntesimo 
urbis  aiiiu),  se  IV.  et  L.  ViteUio  III, 
(!oss.  Plura  si  cupis,  vade  ad  Onutrii 
Panvinii  ea  super  re  liljelluin  :  >  iri 
industrii,  dilifetitis,  et  cui  Romaiiie 
memoris  (curam  tantitm  fcrre  potu- 
issct  aut  limain)  delicnt,  debebunttme. 
Lips.  Imnio  Claudius  cclcbravit  lu- 
dos  sscularcs  urbis  condit^,  sa-cutum 
ccntum  annis  finiens,  ut  post  alii  Im- 
peratores  fccere,  ultimus(|ue  Philip- 
pus  millesimo  ab  U.  C.  annu  :  scd  Au- 
f^ustus  cclebravit  ludos  $a>culares  e 
proTScripto  oraculi,  quod  cst  ap.  Zosi- 
iniim  2,  0'.  qui  ctiam  c.  5.  ritus  horum 
Uidorum  narrat,  primumque  cclebrati 
sunt   .1.    U.  313.     L-   \  iihriu    Pciito 


LIB.  XI.  CAP.  12. 


397 


tiani  composui.   nam    is    quoque   edidit   ludos   S£BCulares ;  a.  U. 
iisque  intentius  adfui  Saceidotio  Quindecimvirali  prajditus,  ^oo. 
ac  tum  Prsetor.  quod  non  jactantia  refero,  sed  quia  conlegio  _^.  * 
Quindccimvirum  antiquitus  ea  cura,  et  magistratus  potissi- 
mum  exsequebantur  officia  caerimoniarum.     Sedente  Clau- 
dio,  circensibus   ludis,  cum    pueri    nobiles  equis  ludicrum 
'rrojte  inirent,  interque  eos  Britannicus,  Imperatore  geni- 
tus,  et  L.  Domitius,  adoptione  mox  in  Imperium  et  cogno- 
mentum  Neronis  adscitus,  favor  plebis  acrior  in   Domitium, 
loco  pra?sagii  acceptus  est.  vulgabaturque,  adfuisse  iiifanticB 
dracoues  in  modum  citstodum  ;  fabulosa  et  externis  miraculis 
adsimulata.  nam   ipse,  haudquaquam    sui  detractor,  unam 
omnino  anguem  in  cubiculo  visam,  narrare  solitus  est.     Ve-  13 
rum    inclinatio   populi    supercrat,  ex  memoria  Germanici, 
cujusilla  reliqua  suboles  virilis:  et  matri  Agrippinaj  mise- 
ratio    augebatur,   ob    saivitiam    Messallinaj :    quas    semper 
infesta,  et  tunc  commotior,  quo  minus  strueret  crimina  et 
accusatores,  novo   et   furori   proximo   amore  detinebatur. 


quartum  Trib.  mil.  Cos.  pot.  ab  Ati- 
nnsto  a.  IJ.  737.  C.  Furnio  et  C.  Junio 
Silano  coss.  quiiitum.  Quibus  ratio- 
nibus  auteui  Augustus  usus  sit,  non 
constat.  Nani,  si  initiuni  nunierandi 
Uuxisset  ab  a.  353.  cecidissent  in  a.  793. 
siveaquartisa.  U.GO.i.  incidissent  in  a. 
715.  in  quo  ponit  Zi)sinius  c.  4.  sed 
falso,  et  dissentiente  (Jensoriuo  c.  1". 
qui  in  a.  737.  ponit.  Sed  ha^c  dispu- 
tare  non  esi  hujus  ioci.  Videant,  qui 
volunt,  Pas^ium  Diss.  Hypat.  P.  2.  c, 
10.  etqui  de  ludis  seecular.  scripsere. 
Ern. 

Collegio Qu'mdeci>ni'iruni]  Ideo  Ho- 
ratius  in  Carm.  ssec.  70.     (Juiniiecim 

t)iana  preces  virorum  Curet. Et 

iii  nummis  Augusti :  IMP.  caes.  AVG. 
i-VD.  SAF.C.  XV.  s.  F.  id  est,  Quinde- 
cimviri  sncrui  Jaciundis.  Quamquam 
ad  eos  et  aliorum  ludorum  curam 
pertinuisse,  alibi  niihi  dictum.  Lips. 

Mdgistratus  polist.imtmi]  Hoc  ad  id 
spectat,  qnod  Praetorem  se  tunc  prse- 
misit :  eoque,  inquit,  gnarum  hujus 
rei  et  permixtum,     LiPS. 

Pueri  vobiles]  Male  Spanh,  de  Pr. 
NN.diss.  1'2, 2.  ad  Britannicum  et  Ne- 
ronem  hos  restrinsjit.  Inter  eos  fuisse 
clare  Tacitus  refert, 

Lwlici~um  Troja]  Cf.  Serv.  .id  Vir^, 
Mw.  5,  54.').  Suet.  Jnl.  39,  Aug.  43. 
Dio  43,  23. 

L.  Dom.  adoptione']  Huc  Vaill.  NN, 
Col.  in  Ner,  trahit  numum  Babbse 
cusum  c.  epigr.    nero  clavdivs  cae- 

SAR. 

In/antia  ejus]  Abest  a  Guelf.  ejus. 


bene,  Ern.  etaBud.  Bip.  con.jiciunt : 
adj'.  injanti  duos  dr.  ingeniose.  firma- 
tur  per  sequens  unam. 

Jn  modum  custodum]  Genios  enim 
specie  anguium  apparere  opinio  erat, 
ut  multis  locis  poetarum  patet.  v. 
Heins.  et  Drakenb.  ad  Silium  2,  585. 
Gorius  ad  Donii  Inscr.  ant,  p.  44.  Ern. 

Miraculis  adsiniulata]  V\or. adsimi- 
Ittta :  quod  recepit  Picbena,  Ego  hanc 
notam  potius  aetatis  in  librario  puto, 
qui  Tacitum  et  aequales  ejus  nunquam 
«MJM»!7a;e, ut  sequiorem  aetatem,  scri- 
psisse  arbitror,  et  de  eo  ad  Statium  c. 
0",  dicere  coeperim.  Gron.  MS.  Agr. 
ed.  Puteol,  et  seqq.  assimulata.  Sed 
Guelf.  ed.  pr.  assiniilata.  de  verbo 
jam  supra  dictum,  Ern.  ^\iA.  adsimi- 
lata. 

Sui  detractor]  Burm.  ad  Ov.  Met. 

5,  24fi.  putat  fuisse  detractator,  et  pro 
eo  in  MSS.  datum  detractor.  Veruni 
puto.  Sic  H.  1 ,  83.  libri  quidam  delra- 
ctione  pro  detractatione.    Ern, 

Unam  omnino  anguem]  P.^uUo  ali- 
ter  Xiphil.  61,2,  qui  exuvias  dumtaxat 
serpentis  ad  caput  Neronis  pueri  in- 
ventas  ait :  idque  vates  ita  inter- 
pretatos,  magnam  potentiam  ab  ho- 
mine  sene  capturun),quia  serpentes  po- 
sitis  exuviis  senectutem  exuerent,  En 
vaiiitatom  !  LiPS,    Adde  Sueton.  Ner. 

6,  Ern, 

Detinehatur]  Distinebatur  edd. 
oinnes,  quas  inspexi,  praeter  primam, 
quae  habet  detinebatur.  Verba  illa 
siepe  in  MSS,  confundi  constat,  v. 
Drakenb.  ad  Liv  5,  20.  atque  etiam  in 


Ni. 


398 


ANNALIUM 


A.  U.  Nam   in  C.  Siliuin,  juventutis  RomanaB  pulcherrimnm,  ita 

800.  cxarserat,  ut  Juniam  Silanam,  nobilem  feminam,  matrimo- 

4,  'nio  ejus  exturbaret,  vacuoque  adultero  potiretur.     Neque 

Silius  flagitii  aut  periculi  nesciuserat :  sedcerto,si  abnueret, 

e.xitio,  et  nonnulla  fallcndi  spe,  simul  magnis  pra^miis,  op- 

periri  futura  et  prsesentibus  frui,  pro  solatio  habehat :  illa 

non  furtim,sed  multo  comitatu  ventituredomum.cs^ressibus 

adhaerescere;  largiri  opes,  honores :  postremo,  velut  trans- 

lata  jam  fortuna,  servi,  liberti,  paratus  Principis  apiid  adul- 

ISterum  visebantur.     At  Claudius,  malrimonii  sui  ignarus,  et 

munia  Censoria  usur^ians,  theafra/em  popu/i  /asciviam  severis 

edictis  increpuit,  quod  in  P.  Pomponium,  Consularem,  (is 


editis.     Proprie    quidem   detinere  est 
rctinere,  quocum  ciiam  confundi  solet, 
ab  aliqu.i  re  abstraherc.   Disttnere  au- 
tcm  in  diversas  partes  trahere.    Itai|ue 
in  distinendo  duir  ad  minimum  res  in- 
telligi   debent,  in    detineiido    suflficit 
«na.     Hinc  fit,  ut,  cum  res  sit  una, 
trahatque   non  in  diversas  et  plures, 
sed  unam  partem,  detinere  dicendum 
sit.     Hec  si  ita  sunt,  ut  puto,  h.  1. 
detinebatur  est  vera  lcctiu,  non  disti- 
nebatttr,  quam  quia  ed.  pr.  habet,  non 
dubitavi  reponere.     Similis  ioctis   est 
ap.    C^irer.   Phil.  9,  2.  putat  nos  alio 
bello  dettneri,  sc.  quo  minus  eum  coer- 
ceamus:    sic    ibi  vulgo  bene  le^itur: 
malealii  «fi^^tn^i.     Si  disisset  simpli- 
ctter  pufat  no$  ditlineri,  rectum  esset : 
i/itelli^n>ture(iim,  duobus  hellis:  sed 
mddituui   alio  belh  desidrrat  detineri. 
nosier  dicit  attinrri   13,  27.     Sic  hie 
Messallina  distinebatur  studio  ultionis 
et    amore :     sed    amore    detinehatnr. 
Consideret   quis    esempla  verbi  duti- 
nere  a  DfHkenb.  I.  c.  Heins.  ad  Ovid. 
Her.  8,  6.9.  et  .aliis,  collert:\,  ita  esse 
repcriet.     Atque    hiuc   facile   in    aliis 
locis  judicabit.     GnPvius  utMer^atiuii- 
cula  de  hoc  verbo  captus,  id  interdum 
nale  obtrudit  soriptoribus.     Sic  Ju- 
•tlno   29,  2.  rcctc   restituJt   dittineri, 
male  obtrusit  6,  t>.  Ern.    Bud.  detine- 
batur. 

C.  Silium]  De  boc  c.  5.  et  .15.  et  4, 
18,  19.  et  Juven.  10,  330.  De  Junia 
SiUna  13,  19. 

rarun  aduUertt]  Vide  ni  6,  34.  Cic. 
Catil.  I,  G.  dnmum  novis  nuptiis  la- 
mefecistes.  Liv.  I,  4^.  cum  domas 
WKuat  notfO  nuttrimmio  /ecissent. 
Gticlf.  ed.  pr.  aduUcrio,  ut  infr.  c.  26". 
init.  adulferiorum  pro  adultrrorum. 
S«^l  MS.  (Juelf.  ctiam  in  tin.  cap.  ndnl- 
terium  pro  aduUerum.  Ccienim  hfpc 
«entcntia  non  pcndere  potest  a  prirtc- 
<Unte  •upra  n/,  ted  a  tota  prrccdcnte 


sententia.  Nam  Messallina  exturbavit 
uxorem  e  niatriniuniu  Silii,  quo  suia 
fruuretur  adultero.  Itaque  suspicatus 
tum  le^cndum  essc,  racuo  qtto  ad.p. 
ve\,quovacwia.p.  Ern.  SicjamRyck. 
Illa]  Si  sequcns  statim  periodus  non 
ab  at  inciperet,  crcderem  hic  intcrci- 
disse  at  per  finalcm  praecedcntis  vcrbi 
syllabam.  Silius  sperabat  rem  latcre 
posse,  at  illa,  quomodo  res  lateret, 
nihil  curabat.  Vix  dubito,  Tacitura 
scripsisse  ipsa.    Ern. 

Kgressibris  adharcscere]  Qui  inos 
Ronix  colciidi  potoiitiores.  Lips. 
Idem  factum  iiiterdum  pantomimis 
supra  prodituin,  itein  a  Flinio  juiiiuri, 
scimus,  amore,  sicut  b.  1.  Ern.  Bud. 
et  pres.nbus. 

Parntus  Prineipis]  Cf.  c.  30.  et  35. 

Jtfunia  Censot^a  nsurpans]  De  anno 

copptic  a  Claudio  Censura  v.  1'airium 

Crit.  Bar.  a  C.  A>',.  de  Ceiisura  ipsa  di- 

cta  ad  Suetonii  Claud.  16.    Ern. 

Severis  edictis  increpuit]  Pichena  et 
Gruterus  vrlut  e  MSS.  rcstitutum  ja- 
ctant  severis  edictis.  At  ego  in  omni- 
bus  meis  edd.  pr.  Puteol.  Ber.  Alc. 
Rhen.  Aldi  edietis  rcperi.  Iii  Li(>sia- 
nas  vitio  operarum  irrepsit  dictis, 
quodet  in  ultiinie  recensionis  exciiiplu 
(1600.  4.)  reperi.  In  iis,  qun*  post 
mortcm  facta  sunt,  edictis  rei^eri.  ut 
164.S.  ErN.  Cod.  Covarr.ct  Bud. rc/ir/w. 
In  P.  Pomponium  Consulurem] 
Qui  Consul  fuit  a.  T8'2.  itcruni  sub 
Caio,  a.  794.  Sed  de  pra>noniiiie  il- 
lustris  viri  et  poettr,  qiiKro.  Hic 
Piibliiis  dicitiir:  infra  17,27.  Liicius, 
Deinde  L.  Pnmpnnius  J^cattis  auri- 
/iares  faniiiones  nr  .\etnrtat,  etc. 
Loqui  Piiini  cuiii  <ii;  lioc  poct.-».  <!o,pnt 
qu»  siiltiunxit  :  decrrtusqut  /' 
triumphalis  honos,  modica  pai 
ejtu  apud  postcros,  in  quis  cartninum 
frloria  prtrreUit.  At  Dioni  59,  6.  nt 
Quintus :  'Evttr*  r<v(  i>  r»  itrfum^^ 


LIB.  XI.    CAP.  13. 


399 


caimina  scense  dabat)  inqiie  femiuas  iiilustres,  probra  jecerat. 
Et  lcge  luta  saevitiaai  creditoruin  coercuit,  ne  in  mortetn  pa- 


A.V. 

8C0. 

A.  C. 

47. 


nTa;uriXufii'  ut  u;  ni  KJmrjj  !!«/«*«- 
»<«S,  iTTti  »X«;  trifti  t»  Ti/  eixrftfri  fttB-' 
irxTuat  xctxMBtit.     Q»x   ipsa  de   hoc 
vate  accipienda,  claniin  ex    iis,  quie 
Tacitus  5,  8.     Ul)i    ctiin  de=!crirsisset 
ciistodiam  hujus   Poniponii  anud  fra- 
trem,    addit :    Jl    Pomponius    tniiUn 
tnoruM  elegantta,  et  itigenio  iliuitri, 
dum  fnrtvnam  (rquus  tolerat,  Tiberio 
tuperslestuit.     Et  sunt  ab  eo  teinpore 
ad   liberationem  e   custodia   anni   se- 
ptetn.     (I.inc    nominis    litein  dabam 
secuiidum    Dionem     (quippe    intesjre 
perscriptum    apud    eum     prfpnomeii 
e<t :  I    nisi   submoniiiiset  Tacitus   fr;i- 
tiem   poetse   fuisse  Quinctum,  6,    18. 
SancitF  aquci  et  i^ni  interdicfum,  ac- 
cnsante    (^.    Pompnnio.     Is,   tnoribus 
inquies,  hmcet  hujusmodi  a  sefnctitari 
prcctendebat,   ut,  parta   apud    Prin- 
cipem  grntia,  periculis  Pomponii  Se- 
cundi  frrtris  mederetnr.     ItiiqMe  ni- 
hil  constitiio.     Est    autem    hic,   non 
Atellanarum   scriptor,  (qui  L.  Poni- 
ponins      Bononiensis      dictus,     (Jice- 
roni,  Seneca?,  Macrobio,  Nonio,  Festo, 
laudatus:)  sed  tragCEdianim.   Quintil. 
10,  l,  .98.  Eorvm,  quos  viderim,  longe 
princeps  Pomponius   Secundus,  qnem 
senes  parutn  tragicum  pntabanf,  erti- 
ditione  ac  nitore  prastare  confiteban- 
tur.     Plinius  epist.  7,  17.    Pomponius 
Secundus,  scriptor   ti-agcediarum .  si- 
quid  forte  familiarior  amicus  tolleret, 
dum    ipse    retinendum    arhitrnretur, 
dicere  solebat,  Ad  populum  provoco. 
Hic  est,  queni  taiui  Plinius  alter  fecit, 
ut  vitam  ejus  mijerit  in  scripta.  14,  6. 
NobUi    exemplo  docuimus,  referentes 
i-itam    Pomponii    Secundi   vatis,  w- 
n^imqtu  quam  Principi  dedit.     Et  13, 
26.     Ila  sunt  longinqua  monumenta 
Tiherii   Caiique   Gracchorum  mnnus, 
quce  apud  Pompottium  Secundum  va- 
tem  civemque  clarissimum  vidi  annos 
fere  post  ducentos.    LiPs.     De  Consu- 
latu   Pomponii  priiiio,  nondum  raibi 
res  liquida.     In  fastis  quidem  Coss. 
sufiFecti  traduntur  eo  anno  Q.  Pom- 
ponius  et  Sarupunius  nh  Onufrio,  sed 
nullo  arguniento.    In  ed.  .•Vhnelovee- 
nianorum   Fastorum    pro    testimonio 
laudatur  inscr.  ap.  Grut.  p.  1087.  n.  1. 
Sed  ibi  ..4.  Ptautius  et    L.    Nonius 
eduntur,  quos  siiffectos  eo"  anno  facit 
etiam  Muratorius   in  Thes.  Inscr.  p. 
302.    Sed  tota  illa  ixtiri;  vitiis  plena 
est,  omninoque  optanduni,  ut  aljquis 


vir  in  his  rebus  acciirate  versatus, 
nominatim  Hag^enbiu-hius,  hanc  cu- 
ram  iii  se  suscipiat,  et  fastos  Consii. 
lares  constituat  potius  illustretque 
iiniversos,  qnam  epistolam  Consula- 
rem  tantuni  scribat,  cujns  edenda; 
spem  ab  eo  fieri  video. — Sed  de  H.a- 
genbuchio  irrita  vota  rm-re.  Cui  niinc 
provinciara  hanc  deferri  cupiamus, 
non  reperimus.    Ern. 

Lege  lata]  Tirones  caveanf,  ne  hsec 
e  pri<co  niore  intelligant,  velut  ad 
populum  de  eo  relatum  fuerit.  Coiiii- 
tia  populi  tum  nulla.  Senatus  con- 
suhuin  intelli£:endum  est.  Sic  ap. 
Suet.  Claud.  c.  23.  dicitur  obrogasse 
lcji  Papiffi  Poppcca?  :  id  factuin  SCto. 
Ceteruin  latn  non  aptum  videatur  esse 
his  teiiiporibu«,  quibus  \c^esfunt,  dan- 
tur  etc.  sed  non  feruntur.  Sufficiebat 
lege  sttvit.  cr.  coercuit.  Sed  tamen  et 
H.  4,  47.  legem  tuUsse  Doniitianus  di- 
citur.  cura  relatioiieni  de  lege  sanci- 
enda  in  Senatu  fecit.     Ern. 

Sdvitiam  creditomm'\  Exquisite  sic 
Tocat  avaritiam  et  lucri  sonlidum  stu- 
dinin,  quam  et  acerhitatem  vocant, 
undc  acerbissimi  feneratores  Cic.  ad 
Att.  6,  1.  Simile  est,  quotl  cruentas 
usuras  dicunt.  Ceteruui  verba  lege 
— coercuit  excidere  in  MS.  Gueif. 
Ern. 

iVe  in  mortem  parenium^  Quaecir- 
cumscriptiojuventutis  jam  ante  vetita, 
Lsetoria  lege.  Sed  paullo  aliter.  Nam 
Laetoria  le.x  saltem  caveral  iis,  qui 
intra  25.  aiinos  ;  alios  insuper  habue- 
rat :  Claudius  universe  constituit  de 
omnibus  iiliisfaroiliarum,  etiam  supra 
legitimam  aetatem.  Latoriaetiamle.x, 
fenoris  aut  pecunis  nulla  mentione, 
simpliciter  vetabat,  minorem,  viginti- 
quinque  annis  stipulari,  id  est  t*i»mTti~ 
ff^ai,  ait  Prijcianus,  sive  stipulanti  re- 
spondere.  De  ea  non  dubie  Plautus 
sensit  Pseud.  I,  3,  68.  Perii !  an  non 
tum  me  lex  perdit  quinta  vkenaria  ? 
Metuunt  credere  omnes.  Et  Rud.  5, 
3,  25.  Ni  dolo  malo  instipulatus  sies. 
nive  etiamdum  siem  Quinque  et  viginti 
natus  annos.  Asperius  eamdem  Claii- 
dii  legem  rettulit  Vespasianus  Suet.  c. 
l\.  ne  fliorumfamilias  feneratoribus 
erigendi  crediti  jus  umquam  esset,  ne 
post  patrtim  quidem  mortem.  Satie 
multa  JCti  ad  SC.  Macedonianum. 
LiPS.  MS.  Guelf.inmor^e,  male.  Ebn. 
Sic  ct  Bud. 


400 


ANNALIUM 


h.V.renlNm  jiccunias   tiHisfamiliarum  facnori  darent.     Fontesquc 

«00.  aqimrum,  al)  Sinibruinis  collibus  deductos,  urbi  intulii.    Ac 

^■^  'novas    litteraruni    rormas    addidit  vuigaviiquc ;    comperlo, 

Graecam  (juoque  liueraturam    noii    simul  ca-ptam  absolu- 

Htamque.     Primi    pcr    figuras    animalium    iEgyptii    sensus 

mentis  eflinjjebant ;  (ca  antiqiiissima  monimcnta  memoriaj 

liumanac  inpressa  saxis  cernuntur)  et  lUterartim  seviet  inven- 

tores  perhibent ;  inde  Phccnicas,  quia  mari  preepollebunt,  intu- 

lisse   Grttcicc,  glorianique   adeptos,  taniquam    rejyererint,  qutt 

accepcrant.     Quippe    tama  est,   Cadmum,  clusse  Phu:nicum 


.4h  Simbrvinis  eollihuii]  Vett.  Sub 
imhruimi.  LeR«>,  tnb  imlniriHis.  Pror- 
s«iiT»  m\<\\  cnm  vfKMilnm  pUcet.  Non 
«•nim  rx  ip«i»  cnllitxio  «iMlticlam  aqiiam 
viilt  :  seil  fontes  nqiiaroin,  qni  siib 
ciillilMis,  Romam  |>criUic«o«.  L^ciis 
if»*«?  in  melinribus  l.ivii  lihris,  hnhri- 
ftuni,  K,  ■50.  et  Silio  8,  .170.  — pelidoque 
rigaulur  Imbrivin.  A|>iid  Celsum  ta- 
fnen  Simbruinas  ifcm  aqiin?  lcij.is  4, 
.").  Comisterr  infrisriilis  mrrlirnti.ique 
Jendhus,  quates  Ciitiliarum  Simbrui- 
narfitnqw  svnt,  sahitare  est.  Lips. 
Suli  imlirtiiHU  omnes  vett.libri  (\n  his 
et  Biid.  ad  Rbenanum,  qui  e  Taciti 
A.  14,  '/-'.  eorrexit  iiimbriiiHis.  Vete- 
rcm  lcctioncin  rcdii\it  »*  l"lor.  Piohena, 
qu«;m  «ccuti  «•«iiii  (ironovii:  RyckiuS 
autem  Rhcnnnum.  E  Lipsii  corre- 
ciione  landat  buiic  locum  SisTonius  nd 
T.ifiiiiii  I.  e.  Seil  Livii  locus  nil  prodest 
Lip^Ki.  L^itcnim  Li^iamim  Imhririum 
«.  Imhrinium  potiiis,  diversum  ali  loco 
lioc,  unde  aqux  deductn',  iit  inoiiuere 
Ortelius  et  Cluverius  ap.  Drak<iil).  ad 
\.  c.  qui  edidit  Imbrinium.  Apud  Si- 
lium  8,  .'57 1 .  meliores  libri  habeiit  Sim- 
hrui-io:  .itqiie  id  defendit  \.  Heinsius, 
ediilitque  Drakenb.  Ersjo  noii  dubi- 
t.indum,  bic  quoque  Simbruinis  \el 
Simbruinnis  scribeiidiim  csse,  prieser- 
tim  cum  infra  14,  'i2.  hapc  scriptiira 
sit  in  omnibus  cditit.  Sed  quia,  iit  re- 
cte  monuit  Jac.  Cironovius,  non  cst  de 
nihilo,  quod  in  MSS.  est  »«6 //iitr.  ex 
ejus  mente  edcndum  curavi  ab  Sim- 
hn/inis.  \on  male,  iit  opinor,  Hes- 
teliiis  suspicatur  in  Vibio  .Scqn.  v. 
Amien,  comiptum  nomen  Simbruini 
lacus  in  frlinum  p.  8.  Ehn.  Adde, 
qu»  ipfcc  ,-\d  h.  I.  Vibii  notavi  p.  Mi. 
JJe  stupendo  o{)cre  ipso,  quo  Curtium 
et  (J.Tnilciim  fontes  Cl.-\udius  urbi  in- 
tiilit,  V.  Plin.  .36,  i4.  qui  nihil  mnfcis 
mirandum  In  toto  orbe  terrorumjvisse 
adierit. 

Comperto  Gr.  qu."]  Ed.  pr.  Comperit 
quejut  Cracam.  V\m:a\.  comperto  quo- 


que.     Ern.     SicetBud. 

Primi  per  Jiifuras  animalium']  Noii 
aiiiiiiHliuin  soluni,  scd  »-t  rerum  rautn- 
rum  :  qu.T  hieroplyphicn*  iiotae  dictv. 
Litterns  tnmen  )>ostea  /Efryptiis  sive 
Isis  rcffina  tradidit,  sive  Mcrcurius: 
sed  ita,  ut  piiscas  illas  notas,  quas 
iijif  dicebant,  Sacerdotes  retinerent : 
nlias,  quns  wuHr./ituf,  vulipis.  Lir^t. 
Specimen  scrijrturw  liujus  extnt  in 
obelisco  Rnmessis,  de  quo  2,  6y. 
Erv. 

Et  antiquissima  monumenta}  he^o 
ea  antiquistima.  Lii'S.  Sic  et  Freinsh. 
qui  htec  iit  in  pareiithesi  dicta  acclpit : 
estqi;c  durior  hic  crebra  repetitio  ro- 
piila',  pricscrtim  in  oratMUU!  Taciti. 
Krn.  Recte  vidit  Freinshera.  se- 
quor. 

Fama  ett  ete.l  In  totum  hunc  locum 
de  literisGrn*cise  Pho*nice  in  Gr:Pciani 
|>crlatis,  inde  iii  Italinm,  qui  vclut  ju- 
stiini  commentarium  drsider.it,  lcgat 
disp.  Scalitjeri  in  Animndvers.  ad  Ku- 
sebii  (irirca  p.  1 10.  et  Montcfalcon. 
PaliTo^r.  Gr.  'i,  I.  sqq.  atque  etinm 
Edni.  Chishullum  ad  Inecr,  Si^cam  in 
Antiqu.  Asinticis,  ut  alios  tacenm  : 
in  primisque  inspiciat  np.  Chishunum 
tabiilani  p.  24.  in  qun  naturm  et  orbis 
alphabetiim  exhibetur.     Ekn. 

Cadmuml  Atque  ita  crrditum  pleris- 
que  scriptoribus.  ut  Clementi  Alcx. 
Strnm.  1,16.  Kiiftn  Vi  (&9i»<^  iTv,  <  tZ* 
ytmuuirt»  "EXXtirin  tifiTnt,  tuf  ^iirir 
Ei/ifittf  (vertn<, 'E^sftf  ,  «i^i»  xai  ^tiu- 
X))/<c  TC  yfKft/tar»  'HfHiTts  xiKXr.r^mi 
>»«ff(.  y.  Curtius  4,  4.  Si  Jama 
libet  credere,  hiFc  fierui  (Phocnices; 
litteras  prima  aut  docuit,  aut  didicit. 
Isidorus  I,  .1.  (irccarum  litterarum 
vsiim primi  l'har.  -.f..  .  . 

Jhnc  cst,  qur>d    /'  hhro- 

rum  ctipita  deso  '  .  ,  '  ip.ris 

litteree  initium  hahuerunt .  Jjuod  nit 
de  colore  capitum  sive  titiilorum  in  li- 
bris,  venim  et  vetu<  e«t.  Ovidins 
Trist.  1,  1,  7.     A^irc  titulus  minio,  nec 


LIB.  XI.  CAP.    14. 


401 


^ectutn,  riidibus  adhuc  Gracorum  populis  artis  ejus  auctoremA.U. 


uisse.  Quidam  Cecropem  Jtheuieusem,\e\  Liuum  Thebanum,  ^^^- 
ibus  Trojauis  Pa/amedem,  Argivum,  memorant,  sex-  ^-  ' 


y^ 


et  tempor 

decim  /itterarumjormas ;  mox  a/ios  ac  pracipuum  Simouidem, 
ceteras  reperisse.  At  in  Italia  litrusci  ab  Corintliio  JJan)K- 
rato,  Aborigines  Arcade  ab  Evandro  didicerunt :  et  tornia 
litteris  Latinis,  quaj  veterriniis  Graicorum.  Sed  nobis  quo- 
que  paucae  prinuun  tuere  :  deinde  additaj  sunt.  Quo  exem- 
;vplo  Claudius  trcs  littcras  adjecit,  quaj  usui,  imperitante  eo, 


II 


efdro  charta  noteliir.  Canssa  tanipii 
inepta,  et  es  pectore  Isidori.  l)e  Cad- 
nio  invcntore  Agenoris  1".  vide  et  Pli- 
nium   7,  57.  et  Suidam   in  «««wxiira. 

LlFS. 

Cecropem  Atheniensem,  rel  Linvm] 
Cecnjpcm  tamcn  plericjue  .^{^ypto  or- 
tum  fatenlnr,  et  illinc  intulisse  litte- 
ras.  Linus  est  ApoUinis  et  Terpsi- 
choras  fiiius,  de  quo  Suidas  :  Aiyfrai  U 
«•j*T«;  evTci  KT»  ^ciyiKr,;  ytauuecrei  tif 
'EXXrva;  eiyayiTv.  Itavide«  in  diversi- 
tate  sententiarum,  consentire  tamen 
omnes  de  Pbcenice,  aut  JE^ypto  :  et 
bene  Pliniu<;,  numquam  dubitasse  ait 
1.  c.  quin  littera;  ab  .^ssjriis  essent. 
LiPs. 

Ttmporibtis  Trojanis  Pala?ncdein] 
Videamus.  Trojanis  temporibus  re- 
pertsB  primum  littera .'  Iino,  sive 
Cadmus,  sive  Cecrops  cas  ^apperit, 
trecentis  propemoduni  ante  id  belluni 


Ha?rps.  1,1-3(15).  LiPs.  Taciii  le- 
ctionem  vul»atani  defendit  Cas.nnljo- 
nus  ad  Suetoii.  Claiid.  c.  41.  prolatis 
Gra'coriim  scriptoruin  locis,  idem  de 
Pal.Tmede  tradcntium.    Ern. 

Jn  I.  E.  ab  C.  Dam.]  Id  falsuin  vj- 
detur.  Nain  ante  habuere  litteras  Pe- 
la=^cas,  ut  e  nionninentis  antiquis  do- 
fuere  doctissinii  viri,  qua?  suiit  Cad- 
meis  antiquiores.     EisN. 

Arcade  ah  Ernndro']  Sive  a  Car- 
menta  ejus  matre,  ut  visum  aliis. 
Lips. 

Et  forma']  Sic  MS.  Guelf.  ed.  pr.  et 
Puteol.  Itaqne  frustra  .lac.  Gronovius 
obloquitur  Rhenano,  qni  hanc  lectio- 
nem  antiquiorcm  vocat.  Postquani 
Beroaldus/ojw<r  dedit,  sive  lectioneiu 
cod.  Flor.  _/l7;-»ifl'.«  sic  corrigens,  sive 
errore  opcraruni,  ut  credo,  id  seciiti 
sunt  cetcri.  Fonna  recte  restituta. 
Male  J.  Gronoviiis  Me\u\\t  for^nas.  Et- 


annis.     CJuin  et  Orpheus  Pocta  vixit  eniin  directa  or.atione  uti  ccepit  Taci- 

scripsitqne  m.ijoriUo  apvo.   At  quidain  tus,     Ern.     TiuA.forma. 

ita  memorant  de  Palamede.     Sed  vix  feterrimis     Grcecorum']     Intelligit 

tamen  aliqui  veterum  :  et  ad  fidem  re-  Phoenicias.     Rem  ita  esse,  videbit,  qui 

rum    emendes :     (^uidam     Cecropem  Chishulli  tabulam  ante  laudatam,  ant 

/Ithenicnsem,  i-el  Linum  Thehanum,  etiam  ceteros,  quos  laudavi,  inspiciet. 

sedecim  litterarumformas,  et  Trojanis  Swintonus  autem  diss.  .">.  c.  de  priscis 

temporibus  PaUnnedem  Argimm  tres  Rom.  literis  p.  13.  veterriinas  intelli- 


ijiemorant,  mox  alios  ac  preeciptie  Si 
monidem  ceteras  repperisse.  Ita  res 
habet.  Sedecim  litterje  primo  :  Pala- 
medes  tres  addidit,  ut  Isidorus  I.  c. 
censet :  sive  quatuor,  ut  Plinius  7,  57. 
Suidas  in  TlaXa/inini  (et  per  me  qui- 
dein  in  Tacito  etiam  le^eris,  Palame- 
dem  Argivum  4.  memorant.  nara  ex 
notis  omissis  confusisque  hic  error.) 
alias  Simonides  Pjthajorasque.  Pos- 
sis  etiam  verbis  non  trajectis  scribere  : 
Quidam  Cecropem  /llheniensem  i'el 
Linum  Thehanum.  Et  temporihus 
Trojanis  Palamedem  Argiinim  memo- 
Tant  4.  litterarum  foimas,  ete.  Etsi 
fateor  tamen,  in  Gorgire  declmnatione 
pro  Palamede  eum  dici  auctorem  litte- 
rarum  irXus  et  indefinite.  Itaqne  non 
nimis  pertendo.  etsi  pro  mea  sententia 


g^t  Pelasgicas  s.  Etruscas,  et  literas 
Latinas  non  rccentes,  quae  Taciti  spta- 
te  fuere,  sed  antiquiores,  quje  eiedeui 
cum  Etruscis.  Falso.  Nam  Tacitus 
diserte  Phcenicias  h.  e.  Cadmeas  aiiti- 
quissimas  facit.    Ern. 

Sed  nobis  quoque  paucce]  Lntinis 
primo  non  nisi  16.  litterte.  Kappa 
Sallustius  ludimasjister  invenit :  gain- 
ma  Spurius  Carvilius :  litteram  X. 
setas  Auffusti.     Lips. 

Claudius  tres  tilteras  adjecit]  Siiet. 
14.  No^ms  etiam  commentus  est  litte- 
ras  tres,  ac  numero  veterum  quasi  ma- 
xime  necessarias  addidit.  Uterque 
esse  litteras  tres  ait.  Sed  quxrimus 
eas :  et  quibusdam  visum  promptius, 
dubitare  de  Suetonii  scriptura.  Noii 
adhibebo  id  mantelium   isnavi.r  mes 


licet    Irenxum    etiam   addas  advers.    ego.  Planissime  tres  Claudiui  repperit. 
VOL.  I.  P,  II.  D  d 


403 


ANNALIUM 


A.U. 

800. 
A.C. 

47. 
15 


post  oblitteratx,  adspiciuntur  etiam  nunc  in  £cre  publican- 
dis  plebiscitis  per  funi  uc  templa  fixo.     Uetulit  deinde  ad 


yEolicnm  diijanima,  rujus  fjirie»  littene 
,4.inversflp.  Qiiinctil.  l,7,27.  /V*c»ii««- 
tiliter  Uaudiui  ^olicatn  iUam,j.ad 
hos  usus  lillerarum  ndjecerat.  Kt  12, 
10,  ig.  /Eolictt  qnnque  lUlerir,  ifuii  cer- 
vom  srrromque  iltcitnus,  etiiimsi /orviu 
a  iiohiJt  rtjiiidiala  est,  vis  tamen  mn- 
net.  Haiic  non  Claudius  solus  iiiter  lit- 
tcras  habeiidam  ccnsuit,  sed  et  Varn» : 
ai  creilimus  Annvo  C^omuto.  l/nnc  lit- 
f«>Yim,  iiiquit  in  Orthopraphia  ap.  Ca*- 
sio<l.  n.  l.in  Putschii  syllo^  p.  2281. 
Terentius  f^^nrro  dum  vnlt  demonstrare, 
ita  prascribU.  va.  (^ui  ergo  m  liuc  si/l- 
Inba  soHus  e.U,  idem  littera  erit.  Hoc 
riif^mnia  etiam  hodie  iii  lapidibus 
Claudianis  (ap.Grut.p.  196.2.JG.  2.3B.) 

TKRMINA.HIT    AMPLIA.tlTQVK.     Ct     DMI. 

AVfjvsTi.  De  Uac  er^o  clarum.  Se- 
cundaiii  eruo  e  Prisci.ino  1.  p.  hh'. 
aiitisi^ma.  Ait ;  Huic  S  praponitur 
P  et  loco  H'  /unfntur.  Pro  quo  Clau- 
dius  Casar  untisigma  X  hac  Jigura 
scriii  voluU :  scd  nulli  auti  suiit  antt- 
guam  scripturam  inutare.  Aiitisignia 
idco,  qui.i  diio  hijruia  obverso  ilorso 
f)C.  Haccnim  stiiiiUinx  tigura  prisci 
Grntci  »igina  furniabant.  Iii  tertia 
littcra  ho^remus.  necauxilio  e&tOram- 
inaticoruiii  maiius.  Non  ille,  (|ui  Al. 
diphthoni^uiii  fuissc  censet,  quia  in 
CLiudii  b:vo  lapidibus,  antoniai.  di- 
lAi.  et  similia  itripta.  Constat  ciiiiii, 
.-iiiti(|uitus  crc.bcrriniu  usurpatain  Itanc 
•UpUtbongMin.  Nun  etiam  illc,  qui 
iittcram  ni.-.^cio  ((uain  inventam  a 
Claiidiu  leniendo  K.  putat,cxcorruptis 
Vclii  Loii>;i  verbis  :  iii  quibus  prioribus 
de  .•'Eolico  dijcainma  salteni  esris';c  Ve- 
lium  scio.  Scil  nec  Martiaiius  Ca- 
pilla,  qui  sic  seribit  1.  3.  Huic  littera 
S  Divm  Claudins  P  adjecit  aut  Cpro- 
pter  if,  et  |.  Crtecat,  psnlterium,  saxa. 
Ceiiset  eiiim  ille,  a  Claudio  uovum  x. 
repcrtuin,  (|Uod  vanuni  puto,  (fuia  x. 
in  usu  tcinporibus  Jam  Au^usti,  ut  di- 
•erte  monet  Isidorus  1,4.  Sed  et  x. 
intere.vs  a  Varrone  et  Quinctiliano  1, 
4,  9.  censetur,  qun  non  necessariae. 
Varro  in  Fra.:incnto  quopiain  e%.  libro 
«1«  Grammatica.  L,itterarum  partim 
lunt,  et  dicuiUur,  ul  A.  H.  pnrtiin  di- 
cuntur,et  non  sitnt,  ut  H.  et  X.partiin 
tunt,  neqiie  dicuntur,  ut  f.  ^p.  Ex  qui- 
busverbis  nnn  absurde  culle^ris,  diia- 
bus  his  litteris,  qus  necessarin  Var- 
rune  teste,  nuvaiii  formam  induissu 
(.laiidium  noincnqiie.  £t  dc  \^.  quidem 
tUrum,  cui  .\ntisijma  respondil .  de 


^.  Claudiano  ne^lexenint  tradere 
Grammatici,  et  ego  non  divino.  Phi 
quidein  littera,  iion  dubie  iieccssaria» 
et  alius  cjiis  sonus  quam  F.  uti  mo- 
nuit  ctiain  Ouinctil.  12,  10.  2.9.  Haec 
in  re  (•raininatica  nugiuiiur  :  et  omit- 
tere  licuissct,  si  Claudii  liber  cxstaret, 
qucm  dc  rationc  haruin  littcrarum 
«Mlidit.  LiP8.  Vide  Interprctes  Suetunii 
et  Claudii  l<Kuni,  et  Taylorum  in  pri- 
mis  ad  Marin.  Sandvie.  p.  48.  Ekn. 
Proptcr  syllaba  Jinali»,  quae  yer  diio  u 
scrihenda  est,  sonuin  dcclarnndum, 
reperlnm  esse  novam  litteraiii,  r/uce  dt- 
f;ammn  ad/Hllntur,  scribit  (•ellius  14, 
.1.  Cf.  et  Friscianus  1,  4.  l)e  hac  lit- 
tera  nullum  dubium  ;  nec  vero  stateni 
tulisse,.iam  ex  Quinctil.  i.c.patet.  De 
secunda  et  tertia  Crollius  ex  bis  istius 
auctoris  verbis  1 ,  4,  7  ct  8.  j^n  cujus- 
libet  auris  est  etc.  infert,  litteras,  a 
(!l:tudio  introductas,  fuisse  et  necessa- 
rias  et  Latino:  scriptioni  pro|>rias, 
quod  de  <lig:\mmate  valet.  Earum 
aiteram  nvcdium  inter  I  et  V,  alteram 
interl  ct  E,sunuinexhibuisse.  Priorein 
hariolatiir  ex  antisie;in.ate  f  et  littera 
Ijunctissie  f)l  fuisse  coiiHatain,  alte- 
ram  csse  eani,  quae  in  quibusdain  mo- 
iiunientis  orcumt,  baiic  II,  nt  in 
1  IICIT  pro  FECIT.  Evemplum  dabit 
Mtiscum  Scha*ptiiiii  p.  34.  Bruterius 
tresClaudii  liiterasesse  st.ttuit  ^i  pro 
V.  .)C  pro  PS  vcl  S'  et  t  pro sono  in- 
ter  I  et  V  mcdio.  Sed  heusl  sic  con- 
jecturarum  satis. 

Jn  o-re  publicandis  plebiscitis']  Ego 
veru  cum  Imperatoribus  tullo  bsc  plo 
biscita :  (|UX  viin  usuinque  Claudii 
temporibus  habere  non  potuerunt, 
uinni  potestate  tralata  .id  uiium.  Quse- 
rc  exeinpla  in  histuria  Principum,  noa 
iiivenies.  Legcrim,  publicandis  scitis. 
Sciti  nomen  ^enerale  e«t,  ct  ad  decre- 
ta  nmnia  pcrtinet  ac  jussa.  Et  haud 
dubieea  soiiptura  observata  non  solum 
in  plcbiscitis  i  ut  deintis  ea  fuissej  sed 
iii  letctbus  aliis  edictisquc.  Lips.  Gru- 
tius  longc  roclius,  qui  tic  scribi  locum 
volebat :  publicandis  plebi  SCli*. 
quod  mihi  veri«simuin  vidctur  cuin 
Ryckio.  Librarii  cum  compcndium 
scril>endi  SC.  non  iiitclli^ercnt,  satis 
ounstat  vcl  mediocriter  in  his  literis 
venatis,  qiiam  varie  corruperint  hoc 
verbuiu.  Sic  et  HiKschelius  vulebat 
et  Scbefferus 'A»i*}.  Gr.  p.  'J9\.  OiM. 
Mise.  vol.  8.  p.  :^<il.  De  re  .idde  Sue» 
ton,  Claud.  41 .  qui  eas  litteras  ettam 


LIB.  Xr.  CAP.  16. 


405 


Senatum,  super  collegio  Ilaruspicum,  ne  vetustisnima  ItaliaA.v. 
discipiina  per  dcsidiaia  cxolesceiel :  sape  adversis  Reip.  tempo-  ^^' 
ribus  accitos,  quorum  monitu  redintegratas  ccerimonias,  et  in  ^- 
posteruni  rectius  hubiias :  primoresque  Etruria,  sponte,  aut  Pa- 
trum  Romanorum  impulsu,  retinuisse  scientiam,  et  in  familias 
propagasse :  quod  nunc  segnius  Jieri,  j>ublica  circa  bonas  artes 
iocordia,  et  quia  externa:  superstitiones  valescant.  et  iata  quidem 
in  prasens  omnia ;  sed  benignitati  Deum  gratiam  referendam, 
ne  ritus  sacrorum,  inter  ambigua  culti,  per  prospera  oblittera- 
rentur.    Factum  ex  eo  SC.  :  viderent  Ponti/ices,  qua  retinen- 
du  Jirmandaque  HaruRpicum. 

Eodem    anno  Cheruscorum  gens  Regem  Koma  peiivit,  l6 
amissis  per  interna  bella  nobilibus,  et  uno  reliquo  stirpis 
Regije,  qui  apud   urbem  habebatur,  nomine  Italicus.     Pa- 
ternum    huic    genus   e   FJavio,  fratre  Arminii,    mater   ex 
Cattumero,  Principe  Cattorum  erat ;  ipse  forma  decorus, 


in  multis  librU,  actis  diumis  et  titulis 
operuin  restitisse  suo  terapore  tradit. 
Inscriptiones  antiquas,  in  quibus  di- 
gaoima  adhuc  visitur,  laudavi  ad  Sue- 
ton.  1.  c.  ubi  V.  Intt.  Ekn.  Dc  plebi- 
scitis  V.  Gell.  10,  20. 

P'etustissima]  Quaui  ipsi  Roniani  li- 
beros  suos  capere  volebant,  ac  publice 
roittebantur.  Vide  Valerium  de  Re- 
hg.  1,  1.  et  Ciceronem  de  Divin.  2,  23. 
Lips. 

Temporibus  accilos}  Accitis  MSS. 
▼ett.  edd.  omnes.  Sed  accitos  verum 
est,  idque  constructio  desiderat.  Sic 
volebatetiam  Groslotius  in  Syll.  Burra. 
t.  1.  p.  3.50.  Ern.  Accitosei.  cod.  vet. 
dedit  Ursinus.     Bud.  accitis. 

falescant^  Ed.  Puteol.  invalescant, 
et  omnes  deinoeps  ad  Pichenam,  qui  e 
MS.  Flor.  restituit  valescnnt.  quod  et- 
iara  ed.  princeps  babet.    T.acitum  sim- 

Slicibus  delectari  supra  nocitum.  Ern. 
lud.  valescurU. 

Referendam,  7ie]  \on  videtur  ce- 
pisse  vir  insisfnis,  Freinshemius,  quum 
judicavit,  hoc  membrum  a  proximo 
rtXfuf  trrt^riyfin  separandum.  Neque 
enim  novum  argumentum  est,  aut  sti- 
mulus  bortationis  differens  ab  eo,  quo 
jam  usus  est :  sed  id  ipsum,  quod  bre- 
▼ius  attiferat,  persequitur  explicatius. 
Gratia,  quam  Diis  referri  censet,  htec 
est  una,  ut  cerimonije,  rebus  Roroanis 
Biulto  minoribus  aut  in  arcto  servatae 
diligenter,  temporibus  secundis  ne  ne- 
glig;antur.  Intelli^imusenim  gratiam, 
non  que  verbis  haljeretur,  aut  aliis 
■uppliciis,  sed  si  fieret  tura,  e.\  quo  ap- 
pareret,  in  hoc  senere  cultus  gratos 
«se  erja  Deos.     Ut  2, 13.  raiUtes  pro- 


mittunt  Germanico  se  gratiam  in  acit 
relaturos.  Deinde  ri  gratiam  accipi- 
endum,  quasi  dixisset  eam  gratiam  vel 
hanc gratiam.  Gro.\.  Freinsh.  seil.  a 
ne  novum  duci  ar^mentum  putabat, 
quod  secus  est. 

QucE  retin.Jirm.  Haruspicum]  In- 
telligo  sane.  Sed  non  videtur  Claudius 
voluisse  delectum  fieri,  quid  negli^en- 
dum,  quid  servandum  :  sed  disciplinara 
priscam  retineri  et  servari.  Itaquc 
videturdecretumesse,  ut  Pontifices  de 
disciplina  illa  retinenda  et  firmanda 
viderent.  Suspicatus  sum  excidisse  di- 
sciplina  :  quae  essent  disciplina  Haru- 
spicum  retinenda  firmandaque  ;  phrasi 
antiqua  et  bona,  quam  saepe  corrupe- 
runt  librarii  inscitia  priscse  Lati- 
niiatis.  Et  intelligendum  forent. 
£rn. 

JRoma  petivit}  MS.  vett.  edd.  Roma, 
Aldus  e  Rhenani  conjectura  rccepit 
primus  Roma  (ut  12,  14.},  quem  ce- 
teri  recte  secuti  sunt.  Ern.  Bud. 
Rome. 

Italicus]  Ryckius  e  cod.  Agric.  pro- 
fert  probatque  Iralicus,  et  sic  in  se- 
quentibus  etiam  exhibere  MS.  Flor. 
Et  sic,  quoad  posteriora  loca,  etiam  ed. 
pr.  Itaque  non  dubitavi  restituere. 
Vulgo  Italus.    Ern.     Bud.  Ylalus. 

E  Flavio]  Cf.  2,  9. 

£.c  Catumero]  In  Vatic.  est,  /4ctU' 
tnero  :  Straboue  7.  p.  2.92.  OuK»i/tte»t 
nyifMt  Ktirrtti),  id  est,  Ucromerus.  vel 
ad  etyraon  Germanicum  verius,.^c>'o- 
merus.  LiPS.  Actutnero  et\Am  ed.  pr. 
MS.  Bodl.  Cactumero.  Ern.  Bud, 
Actumero.  Ex  Bodl.  videtur  scriben- 
dum  Cattumero. 

D  d  2 


47. 


404  ANNALIUM 

A.U.ct  armis  equisque,  in  patrium  nostrumquc  morera,  exerci- 
•***•  tus.     Igitur   Cacsar   auctum   pecunia,  additis  stipatoribus, 

■  ^'  hortatur  rrentlte  decm  magtto  animo  capeise/e.  Illuni  primum, 
Jioma  ortum,  iiec  obsidem,  sed  civem,  ire  exteruum  ad  Impe- 
riitm.  Ac  primo  la?tus  Gcrmanis  adventus,  atque  eo  magis, 
quod,  nullis  discordiis  inbutus,  pari  in  omnes  studio  ageret: 
cclebrari,  coli,  modo  comitatem  et  lemperantiam  nulli  invi- 
sam,  sa*pius  vinolentiam  ac  libidines,  grata  barbaris,  usur- 
pans.  Jamque  apud  proximos,  jam  longius  clarescere,  cum 
potentiam  cjus  suspectantes,  qui  factionibus  floruerant, 
discedunt  ad  conterminos  populos,  ac  testificantur,  adimi 
velerem  Germaiiia:  libertatcm,  et  Uomanas  opes  insurgere :  adco 
rieminem,  iisdem  in  terris  ortnm,  qni  piincipem  locum  impleat ; 
iiisi  exploratoris  Vlavii  progenies  supra  cunctos  adtollaturi 
Frustra  Armininm  pncscribi:  cujus  si  Jilius,  hostili  in  solo 
adultus,  in  Res^num  venisset,  posse  eitimesci,  infectuni  alimonioy 
scnitio,  cultu,  nmnibus  externis.  af,  si  paterna  Italico  mens 
esset,  iion  aUuiii  infensius  arina  contra  patriain  ac  Deos  Peiia- 

i7  tes,  quam  parentem  ejus,  exercuisse.  His  atque  talibus  ma- 
gnas  copias  coegerc :  ncc  pauciores  Italicum  sequebantur. 
7ion  enim  inrupisse  ad  invitos,  sed  accitum,  memorabanl. 
quando  nobilitate  ceteros  anteiref,  virtutem  experirentur,  an  di- 
guitm  se  patruo  Arminio,  avo  Caftumero  prfcberet.  nec  patrem 
rubori,  quod  Jidem  adversus  liomaiios,  volentibus  Germanis^ 
tumptani,  numquam  omisisset.Jalso  libertatis  vocabulum  obtendi 

Atque  eo  magis,  quod  nnlUi]  Veteri        /Irminium  pr<rtcribi]  Qui  illi  patni^ 

Covarr.  abcssc  Maffis,  Gruterus  tcsta-  us :  ct  taniquam  in  eju»  jratiam  ho- 

lur.  Aliest  etian»  ab  cd.  pr.   Celebrnri,  n<)rem<|ue    1'rincipatu  ornatns    esset. 

coli  pro  celcbrabatur,  colebatur.    £rn.  \av>.     Cf.  4,  .)  J. 
AJaaijs  abest  .i  Uud.  Injectum  alimonio]  Ita  e  Flor,  Pi- 

Jnmqiie  apud proximnt,jam  longius  ohena.     Sed  sic  etiam  ed.  pr.  Puteol.a- 

elarescere]    Sic  vett.  edd.    usque    ad  nus    nuitavit  in  alimoniu,   «t  est  in 

Khenan.  qui  e  cod.  Bud.  rcccpit:    i.  tiuclf.  unde   in     ceteras    edd.    flutit. 

apvd pr.  loHgius  'omisso  altcroyn»i)  ;  Add.  Biirni.  .111  Sueton.Cali;i.4'2.  Mox 

quod  sccHtus  est  Aldu.s.    /Ipud,  quoil  e  tjiiclf.  ac.  Kr.s.   ]{ud.  alimonio.  .  at. 
Hor.    se    restttuere    ait    Pichena,  in         fjuam   pareuttm    cjus    ejercuisse] 

ouinibus    veteribuB    est,    priinumqiie  Omiics  volunt  purentem  scrihi.     Non 

iu    Lipsiana  reperi    ad,    Ern.     Bud.  paruisscm,  nisi  planc  sic  esset  in  ed. 

upud.  pr.     Puteolainis   dedit  parcnles  cum 

Principem  locum  impleat]  Hoc  ex  ceteris  omnibus.  Krn.  Sic  et  Bud. 
Flor,    dedit   Picbena,  et  sic    Tacitus  Cnttumeio]  Hio  Bud.  Catuynero. 

alibi.     Vett.  cdd.  omnes  el  M.SS.  alii         Aec  jmtrem  rubori]  Quia  •sic  est  in 

principis.    Hks.     SicetBud.  MS.  Tlor.  et  ••d.  princ.  meeti.ini  ab- 

Supra  cunctos  adtollatur]  KhcnM\M  est  a  MS.    Covarruv.    non    dubitavi 

sp  criif  if  assc  dicit  atlollatur,  et  tolo,  hw  preferre  vulgato :  nec  patrem  illi 

<  ;iro  e.clollafur,  loco,  potsct.  rubori  esss.    Etsicpl.iccbat.lac.  Gro- 

-ta  siint  in  ed.  pr.  nisi  quod  no\io.  Sic  e  co<l.  A;rir.  Iau<lat  probat- 

, .,.  ..r , r,,,„^t.t  venissepos-  que  ilcin«ius  in  Obs.  Misc.t.9.  p.  38J. 

iiiiis  iii.iuxit «-  ad-2,'2.     Forma  loquendi  iterum  oc- 

;  '  >■  ^cd  tauien  e  rurrit  14, 55.etest  a  Livio  4o,  13.  Ern. 

M.S^.  Naiii  ci  Gucif.  ioco  vt  pouet.  liui\.  n*c patretn  roboti.    De  re  ipsa  r. 

Krv.  Bud.  habet  attollalur.  solo. .  pot'  SJ,  y,  10. 

tet.  Temittsa. 


LIB.  XI.  CAP.  IS. 


405 


ah  iis,  qui  privatim  degeneres,iN  pub/icum  e.ritiosi,  nihilspei,  nisi  a.  U. 
per  discordias,  habeant.     Adstrepebat  hiiic  alacre  vulgiis  ;  et  «oo. 
magno,  inter  barbaros,  proelio  victor  Kex ;   dein  secunda'^,^' 
tortuna  ad  superbiam  prolapsus  pulsusque,  ac  rursus  Lan- 
gobardorum  opibus  retectus,  per  laeta,  per  adversa,  res  Che- 
ruscas  adflictabat.  Pcr  idem  tempus  Chauci,  nulla  dissensi-jg 
one  domi,  et  morte  Sanquinii  alacres,  dum  Corbulo  adven- 
tat,  inferiorem  Germaniam  incursavere, duce  Gannasco:  qui 
natione  Canninefas,  auxiharis  et  diu  meritus,  post  trans- 
fuga,   levibus     navigiis   praedabundus,    Gallorum  maxime 
oram  vastabat,  non  ignarus,  dites  et  inbelles  esse.    At  Cor- 
bulo  provinciam  ingressus,  magna  cum  cura,  et  mox  gloria, 
cui  principium  illa  militia  fuit,  triremes  alveo  Rheni,ceteras 
navium,  ut  quaque  habiles,  per  ajstuaria  et  fossas  adegit: 
lintribusque  hostium  depressis,  et  exturbato  Gannasco,  ubi 
praesentia  satis  composita  sunt,  legiones,  operum  et  laboris 
ignaras,    populationibus   la^tantes,   vetercm  ad   morem  re- 
duxit;    ne  quis  agmine  decederet,  nec  pugnam,  nisi  jussus, 
iniret.    stationes,    vigihje,  diurna    nocturnaque   munia,    iu 
armis  agitabantur.     Feruntque  militem,  quia  tallum  non  ac  • 


Ah  n^  Bud.  ah  /lis. 

flfagrno  inter  barbaros  prcelio  rictor 
Rex]  Forte,  magno  ut  inter.  LiPS. 
Sed  etiam  alibi  et  .ipud  alios  ut  iiiter- 
duin  in  tali  forma  oinittitiir.  Ern, 
Acid.  conjicit  wi«^n«5. 

Deiti\  Sic  cod.  rior.  Giielf.  ed.  pr. 
dehinc  a  Puteolaiio  veuit.  Erx.  Jiiid. 
deinde. 

Morte  Sanquinii']  Sanquinii  Maximi, 
de  quo  .id  6,  4.    LiPS. 

Canninefaies]  Plin.  4,  2.9.  Can- 
nenufutes.  Apud  Grut.  p.  385.  Can- 
■nanefates. 

/itixiliaris,  et  diu  meritus,  post 
tran.fuga]  Vaticaiia  scriptura,  aujri- 
liare  esd  in  tneritis.  Fortasse,  aiixilia- 
risjdein  emeritus.  Nara  et  aiixiliajillo 
aevo,  eredam  adstricta  ad  militia;  cer- 
tum  modum.  Mercero  placet,  Auxih- 
are  as  diu  merttus.  LlPS.  Famesianus 
rodex  MS.  auxiliare  ex  druinentis : 
iiiide  conjiciebat  olini  Lipsius,  auxiti- 
aris  ex  fnimentariis :  postea  omnein 
h.anc  aniiotationem  expunxit.  Quoil 
in  conjectura  facile  fero  :  sed  scriptu- 
ram  vetusti  codicis  insuper  haberi  no- 
liin  :  (juippc  in  qua  videain  vestigia  ve- 
ritatis  adhoc  u«que  lateiitis.  Eam  esse 
«redo  :  auxiliaris  et  dux  gehtis.  Ju- 
lat  quod  lejitur  4,  46.  de  Thracibus  : 
7ie  Regihus  quidetn  parere,  nisi  ex  libi- 
dine,  soliti,  aut,  si  mitterent  auxilia, 
stios  duclores  prajicere.  Gron.  Cod. 
Ilor.  auxiliare  ex  diu  tneritis,  unde 


Jac.  Gronovius  ficiebat  auxiliare  <ps 
diii  meritus  cum  Mercero.  Cod.  liud. 
et  AgT.  au.tiliatis  ex  diu  meritis,  quod 
probat  Ryckius.  Res:.  auxiliares  ditc 
meritis.  Ed.  pr.  auxiliare  e.frf  in  meri- 
tis:  quod  favet  et  ipsum  Merccro.  Pu- 
teolanus :  auxilinris  et  diu  merittts  : 
up.de  hafc  lectio  in  ceteras  edd.  fluxit. 
MS.  Guelf.  et  ex  diu  m.  Lectionem 
quidein  textus  vitiosam  essc,  facile  est 
seiitire.  Ern.  Bud.planc  ut  Flor.  nam 
auxiUaris  est  a  r.  m. 

Gloria'}  Bud.  cum  gloria. 

Cui  principium  illa  mHitia  fuit} 
Referendum  hoc  ad  gloriatn,  non  ad 
Corbuloncm  fir o  cujtis  gloricE princ.  ». 
m.f.   Ern. 

Ceteras  navium']  Rhen.  ita  se  emen- 
dasse  dicit  pro  ceteras  nai-es.  at  ceteras 
tiaiiutn  cst  in  ed.  pr.  et  Puteol.  A^aies 
dedere  Beroaldus,  Alciatus :  nescio 
uiide.     Ebn.     Bud.  navium. 

/Kstuariu  etfossa.t]  Per  Drusian.im 
fossam,  et  lacus,  qui  plures  tunc,  in 
ununi  meridionalem  coiverunt.  LiPS. 
Mox  Guelf.  deprehensis.  Er.v.  Bud. 
depressis. 

Operum  et  laboris  ignaras]  Farnes. 
ignavas.  LiFS.  Sic  et  ed.  pr.  MSS. 
Guelf.  et  alii.  quod  recepit  Broterius. 
/^ar<w  est,non  adsuetas  labori.  Ern. 
Bud.  ignavas  a.  1.  ra. 

yallum  tion  accinctus]  Aliud  est,  a« 
si  dixisset,  discincttts.  Non  accinctum 
fodere,  est  siue  gladio  fodere:  distio 

D  d  3 


40S 


ANNALIUM 


k.V.cinctus,  atqiie  a/ium,  quia  pugione  tantum  accinctug  foderet, 

**00-  iMvte  pu/utos.  quae  niiniii,  et  iiicertum  an   talso  jacta,  origi- 

4y    nem    tamen   e  severitate  Diicis  traxerc:    intcntumque   et 

magnis  deliciis  inexorabilem  scias,  cui  tantum  asperiiatis 

igetiam  adversus  levia  crcdebatur.     Ccteruin  is  tcrror  milite» 

hostesque    in    divcrsum    adtecit.    nos    virtutem    anxiraus: 

barbari  terociain  intVcgere.      Kt  natio  I''iisioruin  post  rebel- 

lionein,  clade   L.  Apronii  ccuptam,  intcnsa,  aut  male  tida, 

datis  obsidibus  consedit  apud  agros,  a  Corbulone  descri- 

ptos.     Idcm  ^enatum,  magistratus,  legcs  iiiposuit.  ac,  ne 

jussa  e.Yuerent,  prsesidium  inmunivit;  missis,  qui  inajores 

Chaucos  ad  deditionem  pollicerent,  siinul  Gannuscum  dolo 

a^lijrederentur.  nec  inritie  aut  deu:enercs  insidiaj  tuere  ad- 

kcnb.  ad  Liv.  10,  37.  item  aclut  pro 
jaclus  ap.  <2"'"t'''  0,  2,  ST-  Liv.  25, 
4.  etc.  Kkn.  PricsRuq  art  Appul.  Mer. 
i.  p.  7.  f*  »/m<a  substituebat  imma< 
nia. 

Friho  jacta']     \'enet.   cditio  jactn. 


«  ,  est  soluta  fluxaque  tu- 

iii. ..  Mi  uioreiii  mulic-brfin.  At  cx 
ili<«cipliua  erat,  cum  ^lailio  opus  facerc. 
Wgetius  3,  8.  jtiilites  gladio  cincti 
Jnssnm  nperiunt.    Lus. 

Fodeiet]    Friinsh.  vult  eaderet  aut 


Jerret.  Scfl,  si  rnHum  pro  nsja^erc  ca-  aucta,  ha-silantc  librario  utnim  pne- 
stroruin  accinimus,  (|iii  e  terra  et  ce-  ferret,  utrunique  adscripsil.  E^o  qiii- 
spite  fit,  iiiLil  inipcilit,  quo  minusyo-     diMii   hic   ni.iliin,  Jalso  aucta.     Lirs. 


deret  rectnm  sit.     Ern. 

Oucp  tiitjtia  et  ivcertum  an  faUoja- 
cta\  Ld.  pr.  qu«B  nimin  e.  i.  a .  J'.  acta, 
viiiosc  sjve  pro  _/flc/ff,  sive  pro  aucla, 
sed  illud  potius  credo,  atque  hanc  esse 
lectionem  cod.  Flor.  testatiir  Pichena. 
Sic  ct  est  iii  MS.  Guclf.  iii^^iquodar/am 
scripsit  librarius,  ad  orininem  temere 
referens.  Non  igitur  Rhenanus  dc- 
nium  sic  dedit,  ut  vult  videri.  nec  m- 


Veneta  cditio  i-st  Riviana,  in  qua  sic 
eit.  Eil.  Put.  jncta  vei  aucta.  Ekn. 
Bud.  acta,  ut  Flor.  Putetd.  jacta  vel 
ancta.  Sic  ct  Alciati.  Sed  Rhen.jacia. 
Bip.  prtpfenuit  aucta. 

Nos  virtutem  nuaimni]  Vercor  ut 
scripserit,  rirtute  aurimus.  Aujfcndi 
verbuni  pntieiidi  sig:iiificatn,  ut  infra. 
Lirs.     Rectc  dissentit  Merccrus.  ERy. 

Post  rebcllionem]  Non,  ut  receptum. 


wi«  pro  roniectura  debebat  a  Pricffo  perrebel/.    Historia  i]»sa  narrata  4.  73. 

rejici.     Mox   Puteol.  munia  et  jaeta  Lir.s.     Post  rod.  Flor.  cd.  pr.     /Vr  a 

t'<7  «Mc/rt  cdiilit,  quod  secuti  sunt  Be-  Puteolano  inductuni.     Idnue  habet  et- 

roald.  .•Mc.    Rbeiianiis   autcm,  Aldus,  \^\n  HiivM.  i\\n%  et  mnle  J'.  Ern.  Bud. 

Lipsius  edidere  nimia  et  J'aljio  jacta,  post. 

quod  ncscio  cur  a  rtronovio  mutatum,  Prtrsidiuhi    iwjiumivit]     Ita    MSS. 

ct  r(f/au<?/M  additnm  sit.     Mihi  autcra  At  vulffi  lectio.  iude   munivit.  Suspi- 

^rtt7«  vel  potiiis  _/«f/<T^a  nia^cis  placet,  cari  possis,  antique  fuisse  enrfomuwhiV. 

qtiam  ai(r/a.  N.mi  t«  aj/^^^-erc  jam  est  iii  Uti  apiid  Liviiim  .■),  .39.    Juvcntutem 

nimia:   dcindc/W/AO  aptuni  est  rti  ja-  mxlitarem  Smatusque  robur  in  areem 

ctnta  non  t*  aucla  ;  huic  enim  frustra  capitoUumque  consrendere  :    armisque 

adilitur,  cum  per  se  intelligatur,  nec  et  frumento  collatis,ex  loco  inde  mu- 

Addi  siilcat.  .Aliud  est  in/alsum  augere,  nito  Dens  hominesqve  et  Homanum  no- 

h.e. .aue^endo  f.ilsumcfficcre,  aliudya/.vo  m^n    drfendere.   scripserim,    endomu- 

aufrere.     Porro  aliud  est  ^acCT*?,  alind  nifn.     Lip.s.     Nihil  hic  sollicitandum. 

jactare.     Illud  dicitur,    cum    aliquis  Nam  e.idem  vis  est  verbi,  quam  cor- 

interdum    aliquiil,   obiter,  suspicionis  rectionihiis  qnjrrunt.     Sic  Suet.  Tib. 


movcndje,  pun^endi,  irridcndi  caussa, 
dicit :  vide  nostnim  A.  I,  10.  2,  .'»5.  4, 
7.  6H.  6,  3L  46".  11,  l.{.  12,64.  etc. 
Adde  quic  de  h.  v.  viri  docti  ad  Livium 
'-■>,  4.  et  alibi  dixcrunt :  hoc,  cum 
iiil..m  I  r,l,ro,  apiid  omnes :  in  pri- 
1  <iri  diciintur  res,  qua"  fama 

Pro  jactntus  a  libr.Triis 
•  uL.iiUr  -^rii>tiim  _;a(7iu  docebit  Dra- 


.3.9.  in  prtFtnrin,  rui  Spelttnce  nomen, 
incirnante  eo,  romplura  eaque  ingentia 
.lara  fortuito  suprrne  delapsa  tunt. 
Ut  inamante  eo,  cst  qnnm  ibidcin  ccp- 
nnret  illc,  sic  imtnunivit  est  ibidem 
mnnivit.  tiRON.  AcidHlius  conjecerat: 
inihi  munivit.   Frn.    Bud.  inmunivit. 

Deprneres    insidiir]    Non    indiffiMB 
nominc  Rotnaiio,  Hut  ipso  Corbulonv  : 


LIB.  XI.   CAP.  20. 


407 


vcrsus  transfugara  et  violatorein  fidei.     Sed  caede  ejus  mo- A.  U. 
tae  Chaucorum  raentes,  et  Corbulo  semina  rebellionis  prfe-^^- 
bebat ;  ut  laeta  apud  plerosque,  ita  apud  quosdam  sinistra  47.* 
fama.  cur  hostem  conciret?   adversa  in  Rempiihlicam  casura : 
sin  prospere   egisset,  Jormidolosnm  paci   virum   insignem,  et 
iirnavo  Principi  pragravem.     Igitur  Claudius  adeo  novam 
iu  Germanias  vim  prohibuit,  ut  referri  pr&sidia  cis  Rheniim 
juberet.     Jam  castra  in  hostili  solo  molienti  Corbuloni  haeilO 
iitterae  redduntur.     llle,  re  subita,  quamquam  multa  simul 
offunderentur,  metus  ex  Imperatore,  contemptio  ex  barba- 
ris,  ludibriuni  apud   socios,   nihil  aliud   prolocutus,  quam 
bcatos   quondam   Duces   liomanos!  signum   receptui    dedit. 
Lt  tamen  miles  otium  exueret,  inter  Mosam  Rhenumque 
trium  et  viginti  raillium  spatio  fossam  perduxit,  qua  in- 


quia  nenipe  in  transfugam,  et  niilitix 
tiesertorem.  Hoc  enini  est,  quod  Jiflei 
violatorem  dicit :  id  e*t,  sacranitnti, 
LiPS.     MS.  GueM".  ac  depen.    Krs. 

Cum  prospere  egisset']  Josiae  Merceri 
lectio  \enoT,  sin  profpere,  et  approbata 
quibu>dam  libris.  Stntentia:  adversa 
Reip.  nocitura;  prospera,  ipsi  Corbu- 
loni.  LiPs.  Rccte.  Cod.  Flor.  castt- 
ras  inprospere ,  quod  expressit  ed.  pr. 
nisi  quoil,  sive  vitio  operamm,  sive 
q«iod  ita  dfscriptum  e  cod.  esset,  habet 
casuni.i  iii.  Puteol.hahet  casura  :  cum, 
ut  est  in  Guelf.  sensum  auteni  potius 
cum  Freinshemio  puto,  homines  ca- 
himniatos  dixisse,  Corbulonem  aninios 
majores  sumturum  et  Claudio  pericu- 
l«»>um  fulurum.  Ern.  Bud.  camra  ni. 
Sed  r.  m.  ex  ni  fecit  cum. 

Igitur  Clmidius  ndeo]  Sic  cod,  Flor. 
Oxon,  Guelf.  cdd.  pr.  Puteol.  Beroaldi, 
a  qua  hic  disccdit  ed.  Alciati  exhibens 
/deo  Cl.  adeo,  \  jtio  haud  dubie  opera- 
rum,  nam  sequi  Beroaldum  solet :  at- 
q«e  hinc  ideo  \n  ceteras  venit,  Rhen, 
Aldi,  ete,  Restituit  igitur  Jac,  Gron. 
Ers.    Bud.  Jsitur  Cland.  adeo. 

Prolocutus]  Rhenanus  ita  se  emen- 
dasse  ait  pro  peilocutus,  quod  sc.  jn 
Alciati  ed.  rei>ererat,  Sed  ed.  pr.  et 
Puteol.  sic  jam  habent,  Ern.  Bud. 
prolocutus. 

Jieafos  quosdam  Duces]  Comipti«>. 
ne  litterae  periit  huic  dicto  Venus, 
Scribe,  quondam,  id  eit,  olim  liljera 
Rep,  Persuadet  Dio,  qui  sic  extulit 
60,  30.  «  ftMxi»i6i  »1  raksu  rtri  tr»m- 
niyr.rtirTi; .  LiPS.  Recte,  Sed  edd, 
omnes  quosdam.  Ehn.  Pro  quosdam, 
(|uod  et  in  Bud.  pu^na   Salinerius, 

Ne  tamen  miles]  Sententiascriptu- 
ram  eam  damnat.  Lo^je  ergo  Vt  ta- 
nten.    LiPS.     Sic  et  Grutenis  et  Pi- 


chena  volebant :  recte.  In  cod.  Flor. 
est  vi,  quod  confundi  solere  cum  ut, 
docet  post  alios  Drakenb.  ad  Liv.  4, 
51.  Ed.  pr.  et  MS.  Rpff.  plaiie  hab^t 
ul .  Puteolanus «e  in vexit, quod  est  et  in 
Guelf,  Ern.  El  in  Bud,  De  otio  v. 
c,  18. 

Inter  Mosam  Rhenumque]  Dio  con- 
scntit  60,  30.  iisTxf^iufi,  inquit,  «•«»  ri 
^!T«|»  'Tw  Tf  'Pr.tcu  xai  TtZ  Miffeu,  tra» 
iiiu;  iSaaurxitTx  xai  Ixctrst  /txJuffTa. 
Nam  stadia  rentum  LXX.  miiliaria 
conficiunt  XXIII.  duobus  stadiis  et 
seini  niinus  :  ita  ut  septem  stadia  cutn 
diniidio  pro  roilliari  capias.  quod  Plu- 
tarchus,  Suidas,  aliique  monuerunt. 
Interpres  tamen  Dionis  milliaria  XXI. 
vertit :  et  addit,  non  convenire  illi 
cuin  Corneliana  ratione.  LiPs,  Quje 
de  hac  fossa  varie  a  viris  doctis  dispu- 
tantur,  coranieniorare  nihil  attinet.  v. 
Ryckinm  ad  h,  I.  Cellar,  G,  A,  t.  1.  p, 
211,  Altinsrium  t,  1.  p.  47.  et  1 14.  qui 
sequitur  Clnverium,  q-.ii  putabat  esse 
fossani,  (fUE  a  Leida  Delpho?,  hinc  ad 
vicum  Mneseland  ducta,  taiideni  ad 
propinquum  vicum  Sliiys  Mosae  jun- 
gitur.  Ern.  Plura  etipse  olini  in 
Diss.  de  jungend.  mar.  fluviortimque 
moliminibns,  et  Lalande  in  trait6  de« 
canaux  navi^bles,    Par.  1778. 

Fossam  perdurit]  Haec  est  lectio  ed, 
pr,  quam  et  .MS.  Guelf,  cxhibet,  quam 
restituere  non  diibitavimus,  Est  ver- 
huiii  proprium  in  ea  re,  Csesar  B.  G.  7, 
36.  Jossam  —  a  majoribus  castris  ad 
minnra  perduxit.  Dio  1.  c.  inrti^ftufi 
*ai  Tofitra^u  rau  ri  'Piinsu,  xtii  r*u  ^li*»u, 
quod  est  ipsissimum  peiduxit  fossam 
etc.  Nain  perducere/ossam  dicitur  ut 
perferre  legem.  Puteolanus  deinde 
pro  perdnxit,  dcdit  produxit,  undc  ia 
omnes  edd,  venit  produxU,  Jac,  Gr«»- 
D  d  4 


L 


408 


ANNALIUM 


A.u.certa  Oceani  vetarentur.  in.signia  tamen  trium|>hi  induisit 

*i0O;  Cajsar,  quamvis  beilum  negavisset.     Ncc  mulio  post  Cur- 

^^.    tius  Uulus  cundom  honorem  adipiscitur,  qui  in  agro  Mat- 

tiaco    rcciuserat    specus   tjua^reudis   venis    argenti;    undc 

tenuis  iructus,   ncc   in   iongum   fuit:    at   legionibus   cum 

rhunno  hibor,  effodere  rivos,  qua'(Hie  in  aperto  gravia,  hu- 

nium  infra  moliri.   quis  subactus  miies,  et  quia  plures  per 

proviucias  similia  tolcrabantur,  componit  occultas  litteras, 

nominccxercituum,  precantium  lin^ycrfilorem, itf ,  auibus  pei- 

Cl  inissurua  csiet  ejcnitus,  iriumplialin  ante  tri/tueret.  De  origine 


noriiis  Autem  ».-\i>i--  pti^uu  pro //rtf"- 
dtixU,  sic  conipfiidiiiiu  Msl.  l'lor.  lc- 
git,  icl(|ue  iii  textuin  n-ripit,  In  quo 
falli  vinuu  clarissiiimni  putaniiis.  Vef- 
bnni  jrrtrditcere  dicitur  illud  c|irKlem  de 
fussis  sxpo  ct  .ip.  nostrum  14,  .32.  sed 
seinper  <-um  vi  inuiiienili,  in  castris,  in 
obsidionibns,  ftrccndi  c.iuss.i,  interclu- 
dendi  ctc.  faclis  «t  patet  c-x  uninibus 
exeinplis,  quKcolkgit  prjpter  Lipsiuin, 
quetn  ip!^  I:iud.it  de  Mil.  5,  h.  Hein- 
siiis  et  Drakcnb.  nd  Silium  10,411. 
.iliiijue :  unde  ipse  comparat  eum 
Grirc:o  ir^tid/.Xif^iu  :  quod  est  ab  b.  I. 
alienissimum.  Est  pacis  opus,  non 
belli,  recipiendffi  .iquiE  factum,  non 
arcenda*.  Er.n.    liud.  prnduxil. 

Qua  incerta  Oceani  vctarentur'] 
Rccte,  iion  vectarmtur,  Dio  1.  c.  in- 
terpretatur,  7»«  pLn  »1  ^tra/ji.ci  i»  r»  rov 
«>«i<i>*i;  vXf\ft./AVtiii  a»afytnrii  ^iXayi^tt- 
rit.  Fiiissc  ergo,  necessuui  est,  fossain 
eam  inferiuris  Bataviae  parte,  inter 
Khenuin  vctcnni  Mosamque  :  ubi  fere 
uliic|ue  iiiter  duos  (1u\ios  xxiii.  millia- 
riiiin  iiitervalluui.  Supra  agrum  Bata- 
viiiii,  iiiter  Mosnm  c  t  adhuc  iuteirrum 
Khciuiin,  essv  non  potuit :  quoniam 
illi<:  cirte  |)ericulum  nulluni  ab  s>btu. 
Vcrtraniiis,  cui  lc;:i  placet  viiarentur 
(hoc  sensu,  ut  foEsam  eaui  perdu^rit, 
quacuinuieari  a  Mosa  ad  Rhcuum  pos- 
*ct,  ne  Oceani  periciila  necesjuni  esset 
subircj  non  plncet.  Multo  minus  Fer- 
rctiis :  (iiii  ft.tri»iftt  certe  fuit,  cum 
Klosaiii  hic  cum  Mosella  confudit,  ct 
ca  scripsit  quie  rideant  Batavorum 
pueri.  Lips,  Recte  Lipsius.  feta- 
rentur  est  arcerentiir,  prohibcrentur, 
i)p  rcsta^nando  terris  noccrent.  Adde 
Ob«^T%'.  I,  .5.  Gron.  Et  sic  edd.  vett. 
Kbk.  Flor.  A^.  Bud.  etc.  vHaren- 
tur. 

Qui  in  agro]  Muretut  volebat  quia, 
Riinus  ht^w. 

In  II ;        T  '   '■  nm  csse, 

*t  poti".  ro  lcpcn- 

duin  ML.^..   ,1..  ,-,  ...  .'.i.ii.x  suiit) 


doctii  in  S.itiini.  2,  \.  Lips.  Viile  quaj 
dixinius  dc  Pec.  Vet,  4,  .9,  Gron. 
Attitliaco  placet  Rhen.ino,  defcnditque 
Cluver.  Germ.  Aiit,  3,  7,  Noii  in  A- 
frica  ista  gesta.  quod  e  c.  21.  patet, 
triumphi  insignia  nactum  antc,  (|uaiu 
in  .\fricam  venissct.  Er.n.  IJud.  «ict- 
chiacho.  In  Hassia  argenti  fudinas 
cxtare  hodicqiin,  iiotuiii. 

J\tf'otlere  rivof]  Omnes.  MSS,  et  edd. 
antc  Lipsiiiin  haiK'nt  etfodere.  Cete- 
rum  nicliiis  puto,  iiiteUi^u  futsas,  qui- 
bus  aqii.-truiii  rivi  e  metallis  deducan- 
tur.    Frs, 

Triuniphalia  ante  tr.]  Nempe  iie 
triumphaliuin  consequendoriiin  caussa 
niilitibus  niolesti.is  cre;irent,  quales 
Corbulo  et  Ruftis  crcasscnt.     F.rn. 

Dc  orisine  Curtii  Jiuji]  Est,  qui 
hunc  ceiiseat  csse  illiim,qiii  memoriaui 
scripsit  rerum  Alexandri,  piire  ine- 
hercules  et  Latiiic.  Mixiius  certe  no- 
ster,  cujuB  censurse  Curtius  non  lcviter 
dcliet,  tcstatuin  rcli({uit,  cognomen  ei 
Ilufi  tribui  a  libris.  1'usnare  tamcn 
a*tas  vid(>atur,  siquidem  ad  Augustuin 
rcfcrcnda  illa  sunt  e  libro  P)us  10,5). 
PtoiiiJajurc  meritntpie  Populus  Rom, 
aahilcm  ie  Principi  suo  Jeiere  prnfite- 
fur,  cui  Hocti-f,  quam  pirne  suprcnmm 
tiabuimus,  noium  sulu*  illuxit.  Hujut 
hcraile,  non  .%olis,  ortui  lucem  cnliganli 
reddidit  mundo,  cum  sine  suo  capite 
discordia  nievibra  trepidarettt.  Quot 
ille  lum  cxstinxit  faces  .'  quot  rnndidit 
gltidios?  quantam  tempestatem  suhita 
lerenitntc  discussit  ?  Non  ergo  revire- 
scit  solum,  sed  etiam  floret  imperium. 
yfhsit  modo  invidia,  e.rcipiet  hujus  sir- 
citti  tempora  eju.tdem  domtu  utinam 
pcrpetua,  certe  diufurna  posteriia.t. 
Sed  non  sunt :  ncc  qiiidquam  hic  de 
sidere  .lulio,  nt  niig:antiir.  Refutant 
scqucntia:  quoniain  An^stus  cum  ad 
imperiuin  veiiit,  non  exstinxit  bello- 
rum  faccs,  non  g-l.idios  condidit  :  sed 
nccciidit,  cduxit.  Kefutal  ct  illc  locus 
e  4,  4.  de  urbe  Tyro,    MuUis  ergo  ca- 


LIB.  XI.   CAP.  22. 


409 


Ckirtii  Rufi,  quem  gladiatore  genitum  quidara  prodidere,  a.  u. 
neque  falsa  prompserim  ;  et  vera  exsequi  pudet.  Postquam  3oo. 
adolevit,  sectator  Qiiaistoris,  cui  Africa  obtigerat,  dum  in  ^^  • 
oppido  Adrumeto,  vacuis  per  medium  diei  porticibus  secre- 
tus  agitat,  oblata  ei  species  muliebris  ultra  modum  liuma- 
num,"et  audita  est  vox  :  tu  es,  Rufe,  qui  in  hanc  provinciam 
pro  Consu/e  venies.  Tali  omine  in  spem  sublatus,  digressus- 
que  in  urbem,  et  largitione  amicorum,  simul  acri  ingenio, 
Quaesturam,  et  mox,  nobiles  inter  candidatos,  Praeturam 
Principis  suflVagio  adsequitur:  cum  hijce  verbis  Tiberius 
dedecus  natalium  ejus  velavisset,  Curtnis  Rufus  videtur  mihi 
ex  se  natus.  Longa  post  haec  senecta,  et  adversus  superio- 
res  tristi  adulatione,  adrogans  minonbus,  inter  pares  diffici- 
lis,  Consulare  imperium,  triumphi  insignia,  ac  postremo 
Africam  obtinuit:  atque  ibi  defunctus,  fatale  praesagiura 
inplevit.    Interea  Romse,  nuUis  palam,  neque  cognitis  mox2^ 


sibtts  defuncta,  et  post  excidium  re- 
«ata,  nunc  tnmen,  lotiica  pace  cuncta 
refovente,  sub  tutela  Ilomana  mnnsue- 
tudinis  acqniescit.  Nain  ait  et  agno- 
scit  longnin  pacem  in  re  Romana.  An 
ea  sub  initia  Aiigusti?  imo  vii^inti  an- 
noruin  bella.  Itaque  piiora  illa  refero 
ad  C.  Caligulae  ca-ileni,  et  confusio- 
nem  quie  secuta :  Senatu  iniperium 
abro^nte,  milite  et  plebe  stabiliente. 
Haec  sunt  illa  sine  capite  discordia 
meinbra ;  et  Claudius  ipse,  novum  si- 
dus.  Tamcn  incerta  hfrc  mihi,  fateor : 
et  facilc  manum  dedero,  siquis  adferct 
verisiniiliora.  Lips.  Esse  historife 
scriptorem  putat  etiam  llyckius.  Non 
est  hujus  loci  aut  consilii  nostri  ista 
disputatio.  Ern.  Non  esse  histori- 
cum,  ex  silentio  Taciti  post  alios  infert 
Brotier. 

Sectator  Quepstoris]  Vatic.  Sector. 
nec  sperno.  Ad  hastam  enim  sectio- 
nes  exercebant.  Vulgatam  tamenfir- 
luat  Plinius  de  hoc  ipso  Curtio  Rufo 
ep.  7,  27.  Tenuis  ndhuc  et  obscurus 
obtinenti  Africam  comes  haserat.  Ait 
enim,  comes.  Lips.  Non  solet  secto- 
ris  nomen  magistratibusjungi.  Secta- 
tores  et  assectatores  magistratuum  di- 
cuntur  tenues  homines,  qui  se  adjun- 
gunt,  quEestu;  alicujus  caussa.  V. 
Cicer.  pro  Rab.  Post.  8.  Gabinii 
comes  vel  sectator.  Gabinius  aiitem 
Proc.  Syrise.  Verr.  2,  '2G.  11.  4/ri- 
canus  tetus  assectator.  Cf.  Balb.  2. 
Sectorautem  alicujns  est,qui  ejus  bona 
sub  hasta  emit,  ut  Antonius  in  Philip- 
pica  2,  \b.sector  Pomp0,  Ern.  Bud. 
sec/ntor. 

Oblata  ei  species  muliebrisl  Plinius 


super  eodem  miraculo  1.  c.  Inclinato 
die  spatiabatur  in  porticit.  offertur  ei 
tmdieris  Jigurn,  hnmana  grandior 
pulchriorque.  perterrito,  Africam  se 
futurorum  pranunciam  dixit.  iturum 
enim  Romam,  honoresque  gesturum, 
atque  etiam  cum  summo  imperio  in 
eamdem  provinciam  revcrsurum,  ibi- 
que  mordurum,  Quod  ait  ultra  mo- 
duni  humanum  :  semper  ita  antiqui, 
ut  fidem  Divinitatis  adstruant  ejus- 
niodi  idolis.  Virgilius  iEn.  2,  773. 
Visa  mihi  ante  oculos,  et  nbtu  viajor 
intago.  .Iiivenalis  13,  221.  —  tua  sn- 
cra  ct  niajor  imago  Humann,  turbat 
pavidum  cogitqtie  Juferi.     Xenophon 

8,  7.  rraiStias.  "E3«|£v  ai/ru/  •raoffiXBel)* 
x.^iimti)/  ris  ti  JcitT  av^^uTev,  tiTtlt' 
vuffKiud,^ov,  u  Kiii^t.  riin  yk^  tis  &taui 
arti.  Tacitus  H.  1,  86.  Erupisst 
cella  Junonis  majorem  humana  spt- 
ciem.     LiPS. 

fidetur  mihi  ex  se  natus']  MS. 
Guelf.  ed.  pr.  esse  natus.  quode<:tiilud 
ipsuni,  quod  Rhenanus  e  cod.  Budensi 
dedit  e.v  se  natus.  Puteolanus  dederat 
e.v  senatu.  Est  autem  ambiguitas  in 
verbis.  Nani  ex  se  nati  dicuntur,  qui 
niajores  ciere  non  possunt,  obscuri  ho- 
mines  genere ;  verum  etiam,  qui  ipsi 
sibi  noiiien  ))eperere,  non  a  inajoribus 
accepere.  Erijo  indicavit  Tiberius, 
Rufuin  obscnro  loco  ortum,  et  sibi 
aliquid  noininis  peperisse.  Ern.  Sic 
Cicero  ex  se  ortus.   Piiil.  6,  G. 

AU.v]  Ucinsius  vult  noxfe  ad  Vellei. 
1,12.  probat  Graev.  ad  Tlor.  3, 10.  non 
Jae.  Gronovius,  nce  e°:o.  Respicit  ad 
tormenta  mox  adliibita  ad  reperieiu 
dau)  cauBsam.     Er». 


410 


ANNALIUM 


A.  U.caussis,  Cn.  Nonius,  Eques  Romanus,  ferro  accinctus  re- 
^'  peritur  in  coBtu  saiutnntiuin  Principem.  nam,  postquam 
47.  tormentis  dilaniabatur,  clc  sc  non  inficiatus  conscios  non 
edidit,  incertum  an  occultans.  lisdem  Consulibus  P.  Do- 
]abeila  censuit,  spectfiaUum  cr/adiatonim  per  omne.s  aunos  cele- 
braiidum  pecunia  eorum,  qui  Qunsturam  adipiacerentur.  Apud 
inajorcs  virtutis  id  praemium  fuerat,  cunctisque  civium,  si 
bonis  artibiis  fukrent,  licitum  petcre  Magistratus :  ac  ne 


Ch.  .\anius  rifUt  s  A'nm.]  Ed.  pr. 
S.  JV.  Noniui,  qiiml  e$t  urtutu  e  scri- 
ptiira  cod.  Flor.  Gn.  Nonitu ;  abest- 
qiic  insignis.  Ptiteol.  Cn.  Novius  eqttet 
Rnm.  et  sic  sequentes  veteres;  item 
MSS.  plures  ap.  Broterium,  qtii  re&ti- 
tuit.  Iii  Lip^iaiiis  insifrnis  ailditur, 
qnod  rrcte  Gronovji  et  Ryckius  omi- 
•ere.  Nemus  prtetuli.  Krn.  Bud. 
Novius  Eques  Rom.  prcnoiucn  Cn. 
a  r.  m.  —  insignis  abe&t. 

Verro  aecinctus  reperUur]  Ideo 
CWMdius  primus  (et  fortasse  bac  occa- 
•ione)  scnitatores  instituit,  qui   pro- 

miscue  oiniies  axl  Prir<' "  '^•''•itandi 

Vfl  qiia   alia  eaiiSfia  v  .ciitfj- 

rent.    Suet.  l.*!.    SaiW'  tulit- 

$*ras  ttmtfter  nftpotuit,  et  t/miUtm  owni- 
tiu,  el  aeerhissimo».  yuo5  tamen  \  e- 
tpasiaiitn  iterum  sustiilit,  iiarrante 
<?o<l«'ni  SuetoiiK»  12.  \>rl>a  Dionis  ad 
liiiiic  iiiorfni  disrna  )ej;i  (>(l,  .).  KX»u- 
m»(  riri  mX>.a  mittttit  ifvX.aTTtrt,  *a.i 
Wmrrmf  rtvt  Wftriitrmf  tl  Jim)  miifat  meu 
yinaumm(  ttitnmt^at  trtni,  ftn  ri  \ifiiin 
Ij^trir.  t*ri  rMf  fvftwei»i(  Tmrrmt  ritin 
erfmruiirmf  rufitrm(  iT;^!.  itmi  riiiri  fii*  i| 
•a<i>*v  nmrmiii^^i*,  xmi  ituti  aii  yiyttTmi. 
«  i(  }il  iftuf»  il  iiii  ■rmtrm  iim  Oi/trvmn- 
mni  iTmirmri.  Maii''it  i^itur  ile  miii- 
tibtis:  at  de  srrutatiuiie  Vespa^iaiiu!: 
ntstiilit.  Mos  i»tp  scruiandi  vetus,ct 
riraris  quoque.  T.mgit  Phitarchits  iii 
Tim<>U'onte  21.  p.24.'>.  ubi  Dioiiysiiim, 
jani  pxHulem.  irrisiim  «  quodnni  ait, 
fui  it.frnns  ati  eum  leslent  excussU,  ut 
$lfrt»nni.t  fieri  solet.    Lirs. 

De  se  nnn  in — r«»*rM»*]  Non  inte(;er 
]onu  vel  indicio  libri  Farnesiani,  qui 
cum  l.icuMa  refert :  /V  i>r  nm^  :::::: 
•HHciw.  Videmur  non  incoininoda 
m>hrt  poMe :  tie  se  Novius  cot{f'cssm, 
eeiueitemttneditHt.  Ltrs.  Bdidi.sch- 
ptiiram  codicis  Flor.  potiws  qnam  con- 
jecturaro  A^imto*,  quam  primus  Puteo- 
laiiiis  cdidit,  extatque  in  Guelf.  Fani. 
cod.  nft'i  -  -  -  qiiod  edidit  Ryckius. 
Rd.  pr.  hahet  de  soniTt  vitio«e  pro  tie  te 
MMI  in:  inisi  viruula  c«t  alicno  loco, 
cdique  dehuit  n'i,  ut  in  eoik-m  libro 
12,  66.  'it€$etret  pro  mt«9tmi^)  nulla 


sofpiente  laciina.  Qiiicquid  sit,  etiam 
hinc  confirmatur  Jac.  Gronovii  coiije- 
ctura,  quam  verissimain  puto:  desenon 
injicialus.  Bcne  Pirhena  comparat 
locum  Livii  24,  .*>.  de  se  ipxo  hnui  cun- 
ctanterfossus,  conscios  celahat :  queni 
iii  aniino  habuissc  nostruni  facilcpatet. 
Heinsitis  conjpcit  e  cod.  Farnes.  vesti- 
^iis  de  se  navissine  cm^essm.  Sed  il- 
lud  novissime  friijct,  ut  Wne  monuit 
idem  Gron.  F.rn.  Bud.  de  se  novius 
conscios  n,  ed.  al>sque  lacuna.  Sanum 
sic  esse  locum,  judicat  Broterius  post 
Gnitonim.  Kllipsin  scil.  .admiltunt  et 
ita  distinguunt :  de  se  Novius  :  c.  n.  e. 
Lipsii  conjectiirae  favet  cod.  Ap;ric. 
qtii,  teste  Ryckio,  babet  de  se  ronjV.i- 
SHS  c,  n.  e.  Displicet  huc  Acidalio, 
qiiod  in  re  manifesta  ronfessionc  non 
esset  opus.  Ex  h.ac  ratiotic  Bip.  con- 
jiciitnt :  de  te  nojiam  ftusus.  Verum 
in  ista  confe«$ioiie  noii  {lotest  alius 
es.se  sensns,  iiisi  noxite.  Hiiic  iion  spor- 
iienda  lectio  cod.  Flor.  mihi  videtiir, 
a  Gronovio,  quem  sequor,  cgresrie  sup- 
pleta.  Barth.  Adv.  4:>,  :i.  cxpunfiit  de, 
reliqua  sana  perhibet :  se  Novius,  con- 
tcios  non  erlif/it. 

Speclneulum  gladiatorum]  Suet.  c. 
24.  CoUegio  Outrstortim,  pro  stratura 
viarum,Siladiatorium  munus  injunxit. 
Qiiod  inutavit  Ncro,  qui  censuit,  ut  ne 
desitcnatis  ipiidem  Qutrstnribus  edendi 
frUidiatnrrs  neccssitas  esset,  ait  Tacitus 
1.'},  ;>.  Itcnim  induxit  Doinitianus, 
notantr  Siutonio  c.  4.  et  pcrseveravit. 
Tertull.  de  S|>tctac.  12.  TransiU  hoc 
gentu  editinnis  ah  hanorihuf  mortuo- 
rnm  ad  honores  fiventinw,  t 

dico,  rt   macistratus,  et   I  ' 

Sacerdnlia.  Plura  de  his,  ,...,,.._  .t- 
bro.     Lips. 

Oui  (Jutesturam  apiseerentur]  Pro 
petercnt,  apisci  vellent  :  contextuJ 
facilc  docet :  ct  c««*'  dcl>eret ;  adepti 
essent,<x  scnsu  \    "  '      rctur.  F.RN. 

Rlien.  e  Bud.  a  "  .    prliis  le- 

ptbaturiu/yuct. '...lum  v.  Lipi. 

ad  13,  5.       .# 

Ne  trtas  fptidem  dist.]  Ut  po»t  fa- 
ctum  cst,  inductis  legibus  annalibus  : 


LIB.  Xr.  CAP.  22, 


411 


setas  quidem  distinguebatur,  quin  prima  juventa  Consula- A.  U. 
tam  ac  Dictaturam  inirent.  Sed  Quajstores,  Regibus  etiam^^^- 
tnm  imperantibus,  instituti  sunt:  quod  Jex  curiata  ostendit,  ^-j/ 
ab  L.  Bruto  repetita.     Mansitque  Consulibus  potestas  de- 
ligendi,  donec  eum    quoque  honoreni   Populus    mandaret. 
creatique  primum  Valerius  Potitus  et  .-Emiiius  Mamercus, 
LXIII.  anno  post  Tarquinios  exactos,  ut  rem   miiitarem 


de  quibus  diccre  h.  1.  nihil  attinet. 
Mox  cod.  Fl.  et  ed.  pr.  et  non  ac,  ut 
ceterffi.     Ers. 

Jc  Dictatitras]  Biid.  et  Diclaturam. 
bene.  Rarior  dictaturse  usus ;  nnlla 
crgjo  ratio  phiralis  numeri. 

Sed  Oxurstores,  Heg-ifms]  De  Quae- 
Sturs  oritrine,  ratione  etc.  qui  volet 
co^oscere  plura,  adeat  inprimis  Pi- 
ghium  in  Annal.  ad  a.  U.  244.  7*«»» 
abest  a  MS.  Guelf.  Ern.  In  Bud. 
adest  tiim,  abest  etiatn. 

Quod  le.r  curiatal  Intelli^tur  lex 
de  modo  potestatis,  mxa  Ref^ibus  esset 
in  popuUini :  repetita  est  a  Bruto,  ut 
Coss.  eadem  potestas  esset,  quae  Regi- 
bus  fuisset.  Eara  Taciti  temporibus 
adhuc  superfuisse  ex  h.  I.  clare  patet. 
Ekn. 

Mansit  Coss.  potestas  deligendi~\  Vi- 
dctur  dissentire  Plutarchus  in  Valer. 
Popl.  c.  M.  p.  1 10.  sed  vide  notam  ad 
»erl>a  LXIII.  a.  p.  T.  e.     Eav. 

lalerius  Potus]  Ita  libri  scripti. 
Lego,  Potitus,  quod  Valerise  gentis 
cognomen  est.  In  vulgatis  Valeritis 
Postumius,  imperite.  Est  autem  iUe 
ipse,  qui  Consul  postea  a.  n.  284. 
Qnod  clare  ex  Dionysio  hauries  9,  51. 
LiFS.  E<1.  pr.  Potus,  Puteol.  dedit 
Postumius,  ut  est  in  Guelf.  quod  om- 
nes  secuti  sunt  ad  Lipsium  usque.  Ea- 
dem  editio  habet  copulam  et,  quse  e 
cod.  Flor.  accessit,  neejlecta  inde  a  Pu- 
teolano,  usque  ad  Pichenain,  qui  resti- 
tuit.  Pro  Potus  recte  restitutum  Po- 
titus.  Ern.    Bud.  l'nl.  post.  et  emilitis. 

l.\i\\.  anno  post^l  Error  numeri.  nisi 
placet  de  primis  Quaestoribus  totos  xt. 
annos  a  Livio  et  Dionj-sio  discrepare 
Tacitum.  Nam  a,  u.  269.  Q.  Fabio 
Ser.  Cornelio  coss.  Livio  2,  41.  primi 
Quffistores  nominati  L.  Valerius  et 
Caso  Fabius  :  itemque  Dionysio  8,  77. 
At  ex  hac  Taciti  putatione,  circa  a. 
demum  u.  308.  Qufestores  statuamus, 
necesse  est.  Quod  falsum  esse,  liquet 
vel  ex  eo,  quod  Livius  et  Dionysius 
post  annuui  illum  269.  sa;pius'jam 
$)u»stores  nominant.  Corri^e  hic  er- 
go,  XXIII.  anno.  ut  rafio  constet.  In 
Rltero  tamen  Quapftore  manet  adhuc 
«lissensus:    qiii  Livio  et  Dionysio  est 


Caiso  Fabias,  non  Mam.  .^milius,  tit 
nostro.     Nam  Plutarchus  planediver- 
sus,  qui  P.  Veturium  et  M.  .Minucium 
nominat.     Lips.     Eadem  repetit  Rye- 
kius  ad  h.  1.  nec  se  expedit.    In  ed.  pr, 
non  per  LXIII.  exprimitur  numerus, 
sed  est  sexagesimo  tertio  anno.     Cete- 
rum  Tacitus  cum  Livio  et  Dionysio, 
Plutarcho  item,  facile  componetursic : 
Plutarchus  tradit  Quaestores  primos, 
a  Re^ibus  exactis :  Lirius  et  Dionysius 
nibil,  nisi  qui  illo  anno  Quaestores  fu- 
erint,  qui  diem  dixerint  Sp.   Cassio; 
qui  fuit  annus  xxiii.aRegibusexactis: 
Tacitus  autom  qui  primi  Qujestores  a 
Populo  creati  sint;    quod  attendenti 
facile  patebit,m()nuitquejam  Drakenb. 
ad  Liv.  4,  41.     Plutarchus  dissentit  in 
hoc,  quod  jam  Valerium   Poplicolam 
conressisse   populo  creationem   Quse- 
storum  dicit,  a  Populoque  creatos  Ve- 
turium    et    Minucium.     Venim    aut 
alios  auctores  secutiis  est  uterque,  aut 
eatantum  lilieralitas  Valerii  fuit,  quam 
ceteri  Con.sulcs  non  sunt  imitati,  do- 
nec  lege  Populo  creatio  Qua?sioruni 
vindicata  aut  permissa  est.    Abramius 
ad  Ciceronis  Phil.  2,  20.  sic  conciiiat 
Tacitum  Plutarcho  et  JunioGrachano, 
qui  etiam  sub  Re^bus  a  Populo  cre- 
atos  scripsit,  ut   Reges  quidem  Con- 
sulesque    ipsi    eleg^rint,    sed     Popu- 
lus     lege     curiata     probarit     electio- 
nem.     Sed  ea  ratio  per  legem  curia- 
tam   sanciendi   jam    constituta  serior 
est,  et  instituta  ad  usurpandam  vetu- 
statis  memoriam.     Lata  disp,  ad  h.  1. 
est  viri  docti  in  Miscell,  Obs.  t.  10.  p, 
257.  in  pr.  p.  287.  qui  per  transposi- 
tionem  conciliari  Livio  et    Plutarcho 
posse  Tacitum  existiiuat  sic :  Creatique 
primum,  qui  Romce  curarent :    dein, 
gHscentihus negotiis,  duo  additi,  Potitus 
et  j^mi/ius  Mamercvs,  90.  anno  post 
Tarquinios  eractos,  ut  rem  militarem 
comitarentur.      jllox    etc.    Videntur, 
quibus    otium    est,    ha?c    excutienda, 
MS.  Giielf.  habet  annos.    Ern.     Bud. 
verbis  Qx\)rie%%\^:  seragesimn  tertio.  Bip. 
nodum   bene  solvunt,      Tacitus  suos 
sibi  aiictorps  hsbiiisse  putandus  est. 

Ut    rem    niilitarem    comitarentur'] 
Tacitum  a  Lino  et   aliis  discrepare, 


4L2 


ANNALIUM 


A.  U.comitarentur.     Dein,  gliscentibus  negotiis,  duo  additi,  qui 

800.  Romae  curarent.     Mox    duplicatus  numerus,   stipendiaria 

^•^•jam  ltalia,etaccedenlibus  provinciarum  vectigulibus.  Post, 

iege  Sylla;,  viginti  creati  supplendo   Senatui,  cui  judicia 

tradidtiat.  et,  quamquam  Equites  judicia  recuperavissent, 

Quu;stura  tamcn,  ex  diguitate  candidatorum,  aut  tacilitate 


monct  Piffhius  1.  c.  quod  primum  duos 
inilitares  jjuiPStores  creatos  dirat,  de- 
iode  deinuin  additos  duos  urbanos, 
cuui  Livius  tradat  4,  43.  ab  initio  duos 
urbanos  tantum  fuisse,  additos  deinde 
duos  alios,  qui  Consulibus  in  bclium 
profectis  adessent.  Verbasunt:  Moles 
discordinrum  intcr  plebem  ac  Patret 
orta  est ;  capta  ub  duplicando  Quce- 
sturum  nutnero,  ut,  prccter  duos  urba- 
tios  tjuastures,  duo  Consulibus  ad  mi- 
nisteria  belli  prasto  essent.  Ego  reni 
oronem  sic  cuncipio.  Fuere  yuaesto- 
res  ieiiipcr,  sid a  Coss.  ab initiu  creati, 
nisi  ubi  ma^istrattiuin  .-iinbitio,  ut 
Poplicolae,  Populo  perniitteret.  Sed, 
cum  Coss.  opus  vidcrctur  in  bellis  mi- 
nisterio  {Jusslorum,  propter  rcm  pe- 
cuniartam,  necessariuin  visum  est, 
Quaestores  creari  a  Fopulo  comitiis 
curiatis,  ut  rem  inilitarein  pnssent  at- 
tiii(;^LTe,  (|uod  iiijussu  Populi  et  sinc 
lepe  curiata  non  licet.  Id  apparere 
videtur,  ut  arbitror,  ex  eo,  quod  etiam 
seinper  Quiestoribus.  Cuiisulem,  qui 
inipL-nuin  haberet,  secuturis,  lege  cu- 
riat.-i,  dicis  caussa,  ut  ipsis  Procons. 
opus  fuit,  ut  existiniat  Gruchius, 
qu.^inquam  dissenticnte  Sigonio.  Ci- 
tero  Phii.  2,  20.  objieit  Antonio,  quod, 
QuiEUor  rru-atus,  statiui  ad  Caesarem 
in  provinciani  cucurrcrit  sine  SC.,sine 
sortc,  sine  lcge.  Er^o  Ouaestores  cuin 
ante  seinper  iii  urLe  curassent  o?ra- 
rium,  ocKpemnt  jain  etiam  l»eHis  in- 
teresse:  ideoque,  cum  prope  perpe- 
tua  bella  et^scnt,  prope  scmper  abe- 
rant  ab  urbe  Qua?stores.  Hinc  con- 
siliiiin  iLitum  est,  nt  prarter  duos  illos, 
qiiibus  liceret  in  bellum  ire  cum  Con- 
siilibus,  crearentur  alii  duo,  qui  assi- 
dui  in  urlie  essent,  quique  Quaestores 
urbani  dicercntur,  cum  antca  Quaesto- 
res  girnpliritcr  dicerentur.  Ceterum 
MS.  Giulf.  habet  commilitarem,  cor- 
rupte.    Vide  ad  1,4.1.     Ern. 

Curarent]  Sic  4,  36.  et  Sall.  Catil. 
9.  Ketnpubt.  curarent. 

Afojr  duplicatus  numcrus']  Epitome 
Li  V  i  i  !.'■>.  Quwstoru  m  n  u  m  erus  a  mpli  - 
atut  est,  ut  octo  essent.  Qiiod  accidit 
circiter  a.  u.  488.     Lir.s. 

f^iginli  creati  supplendo  Senatut] 
Ilti  a  Cesare  Dictatore  quadr.-xginta, 
tadtfOi,  oi  fallor,  caut&a.    Vidc  Dio- 


nem  43,  47.     Lips. 

Post  leqe  Sylla  vigiuti  crcati  sup- 
pUndo  Senatui]  N.-un  Senalores  fie- 
bant  inaxime,  qui  magistralum  in- 
feriorcm  gessisscnt.  Solos  Quaestorios 
in  Senatum  lectos  a  Censoribus,  ut 
cum  Sigonio  vult  Pichen.i,  non  credo. 
MS.  Guclf.  supplemcntn.    Erm. 

Eqyiites  Judicia  recuperafistent] 
Nun  ut  adimerentur  oinnino  Senatui, 
sed  ut  cum  Equitibus  etiam  commu- 
nicarcntur,  quod  factum  esse  constat 
lcgc  Aurelia  L.  Cottte.     Ers. 

FiiciUtalc  tribuentium]  Steph.  Pi- 
ghius  ad  a.  U.  C.  U'i'2,  hiec  vcrba  atci- 
pit,  quasi  Sulla  tulerit,  ut  quotannis 
isti  XX.  Qu«6tores,  pariira  Populi 
sufFragio,  partim  Consuluin  benefi- 
cio  crearentur.  nam  Taciius,  itiquit, 
profecto  dixisset  Populi,  non  trthu- 
entium  /acilitale,  si  solus  Populus 
Quafsturam  tiinc  dedisset.  Idem  ei 
apertius  ostcndere  (  icero  videtur  in 
Interrogatione,  quum  c.  5.  ait  Vati- 
niuin  Qua-sturae  candidatum,  invitis 
omnibus,  7wn  Populi,  scd  Consulis  be- 
nejicio  extremum  udhcpsisse.  Ea  eniiii 
verba  docere,  uno  QiiEStore  Populi 
suftVagiis  creato,  alterum  mox  reiiun- 
tiatione  Consulis  e  turba  candidato- 
rum  .idjici  potuisse  :  atque  alternatim 
usquc  .id  extreinum.  Et  id  foriassis 
co  instituisse  Sullani,  ne  iiimis  diu 
extraher»ntur  comitia  in  tanto  Qua»- 
storum  numero.  Hicc  somnia  sunt 
inanissima.  lieneficium  Consuiis  Ci- 
ceroni  nihil  cst  aliud,  quain  Consulis, 
qui  comitiis  praierat,  studium  et  coii- 
tentio  in  roininendaiidn  Vatinio,  et 
vclieniens  pro  eo  supplicatio,  quod  ro- 
gattdi  genus  cuni  sempersit  gratiosutn, 
tuin  suiit  interduni,  quibus  nihil  sit, 
quod  roscnntibus  non  jurc  se  concessti- 
rum  1'opulus  putet,  hi  multiB  sspe  in- 
dignis  proftirruiit  et  sufTragia  quamvis 
invitis  extorserunt.  Ne^iue  inej)te  Nic. 
Abrainus,  possc  et  fraudis  sulVraf^io- 
rum  punctis  adhibits  suspicionem 
mutam  crcdi.  Natn  Tacitum  non  so- 
luin  iittellcgrre  populum,  et  solita  sua 
subtilitatc  usum,  quum  tribuenlium 
maluit,  facile  larginiur:  quippe  et 
Populuni  et  Senatum  ct  Principes 
cumprehcndcns  verbum  pontre  debiiit. 
Ita  Jacilitatt  tribuentium  liben  Re- 


LIB.  XI.  CAP.  23. 


413 


tribuentium,  gratuito  concedebatur,  douec  sententia  Dola- 
bellffi  velut  venundaretur. 

A.  Vitellio,  L.  Vipstano  coss.  cum  de  supplendo  SenatuA.  U. 
agitaretur,  prinioresque   Galliaj,    quaj    Comala    adpeilatur,^80K 
toedera  et  civitatem  Romanam  pridem  adsecuti,  jus  adipis-  ^g  " 
cendorum  in  urbe  honorum  expeterent,  multus,  easuper  re,o3 
variusque  rumor.    Et  studiis  diversis  apud  Principem  certa- 
batur,  adseverantium,  mn  adeo  ccgram  Ita/iam,  ut  Senatum 
suppeditare  urbi  sua  neqniret.  suffecisse  olim  indigenas  consan- 


publica  et  jure  comitiorura  penes  Po- 
pulum  est  studiis  tribuum  ;  postea 
partim  Senatus,  ad  quem  translata 
comitia  sub  Tiberio ;  partini  Frinci- 
pum  suos  candidatos  sine  metu  repul- 
sa;  obducentium.     Gron. 

Felut  venundaretur'}  Quod  jam  ne- 
mo,  quamvis  dignus,  yuaEstor  fieri  vel 
auderet,  vel  posset,  nisi  qui  valde  dives, 
et  perfercndis  muuerum  irapensis  es- 
set.     Ern. 

L.  l''tpsanio\  Sic  edd.  omnes.  Ryc- 
kius  cum  Ruperto  ep.  48.  ad  Reines. 
vult  yipstano  e  vestigiis  codd.  Flor.  et 
Aijr.  quorum  ille  Vipsana,  hic  Vipsa- 
no  habet.  Vtpsana  etiam  Guelf.  mox 
c.  25.  yipsanus.  Infra  quidem  hoc 
nomen  eodera  arguraento  pluribus  lo- 
cis  receptum.  Quidni  er«ro  et  hic  re- 
cipiamus  ?   Ern.    Bud.  Vipsana. 

Fiederu  et  civitatem]  Duplex  Gallia, 
Cisalpina,  Transalpina.  Osalpini  ite- 
rum  duplices,  Cispadani,  Transpadani. 
Ex  his,  qui  cis  Padum,  jus  civitatis 
assecuti  sunt  post  bellum  Marsicum : 
qui  trans  Padum,  jus  Latii  eodem  tera- 
pore,  ferente  Pompeio  Strabone,  qui 
pater  Magni.  Ea  lex,  Pompeia  ilicta. 
Sed,  non  contenti  Latiuitate,  Trans- 
padani  turbas  saepe  movenmt :  inci- 
tante  etiam  post  ii^^e^turam  C.  Cae- 
sare.  Nec  enim  de  aliis  Suetoniana 
illa  capio  Jul.  8.  Decedens  ergo  ante 
tempus  colonias  Latinas,  de  petenda 
civitate  agitantes,  adiit,  et  ad  auden- 
dutn  aliquid  concitasset,  nisi  Consu- 
les  consanptas  in  Ciliciom  legiones 
paulliiper  ob  idipsum  rttinuissent. 
Donec  ille  Cffsar  Dictator  primum 
transtulit  eos  in  civium  jus,  narrante 
Dione  41,  36.  lo7s  TaXaTou},  ro7s  tvrej 
Tut  AX-riuf  vvt^  ri*  'H^/Saxov  olxoufi,  rii» 
troXiriiai,  iiri  xai  ae^as  aurut,  axQuxt. 
At  de  Transalpinis  non  liquide  pure- 
que  aliquid  scriptum  reperio,  nisi  quod 
Strabo  ostendit  Cavaros  Salyesque  ci- 
vitate  donatos,  tempore  tanien  non 
cxpressol.4.  p.  186.  niiras,  inquit, 
lyru  Tfovttytftitvri  (Cavarorum  numine, 


scilicet)  rou;  ral/rvt  (ia^teuau;,  «v^e  /3«#- 
SuQous  tri  ovras,  a,XXa  fitraxu/zirous  ri 
«rXeov  tis  roy  ru»  'Pu/iaiu*  Tu-rov  xai  rri 
yXMrrr,,  xai  ro7s  fiiois,  rnas  2i  xai  rn 
'ToXiTsia..  Donatos  tamen  non  dubium 
est  ab  Auguslo  :  tuncne,  cum  Italiam 
ad  Alpes  promovit  ?  an  potius  in  diu- 
turna  illa  peregrinatione,  cum  ad  res 
Galliae  constituendas  biennium  conti- 
nuum  ille  egit?  Quod  obiter  suadere 
Dio  videtur  54,  2.").  qui  Augustum  ia 
e.-i  peregrinatione  libertatem  et  jus  ci- 
vitatis  aliis  dedisse  ait,  aliis  ademisse. 
Civitatem  autem  accipimus,  sine  jure 
suflFragii,  quod  nuuc  a  Claudio  demum 
adsecuti.  LiPS.  De  loco  Strabonis  v. 
Spanh.  de  O.  R.  2,  15.  p.  92.  qui  per 
^oXirtiat  male  vult  intelligi  Reip.  for- 
mam.     Ern. 

^^pud  Priucipeml  Sic  cod.  Bud.  et 
alii,  item  edd.  vett.  Recentiures  quae- 
dam  Principes,  male. 

Indigenas  consanguineis']  Sensus  vi- 
deatur.  Olim  Latinos  (qui  indigenaE) 
suffecisse  Romanis,  sanguine  et  affini- 
tate  cum  iis  junctis  :  cur  non  nunc 
tota  (Italia  ?  Possis  eiiam,  indigenas 
consangiiineos  populos:  eodem  sensu. 
LiPS.  Accipio  interpretationenj  Pi- 
chenae  :  indigenas  sc.  Italias,  Romanis 
consanguineis  suis  olim  suflFecisse  :  sed 
ei  obstat  ri  populis.  Populum  Roma- 
num,  non  Populos  Romanos  novimus. 
Ergo  aut  inducenda  vox  ea,  ut  sit  : 
suffecisse  oiim  indigenas  consangui- 
neis :  aut  populos  faciendum,  ut  sit, 
suffecisse  olim  indigenas  consanguineis 
populos,  aut  denique  scribendum  :  suj- 
fecisse  olim  indigetias  consanguineo  po- 
pulo.  nempe  Italicos  populo  Romano, 
qui  Etruscos,  Latinos,  Sabiiios  etc. 
raiscuerit,  et  unum  ex  orouibus  san- 
guinem  ducat  ;  ut  ait  Florus  libro  3, 
18.  Et  hoc  prsefero.  Gron.  Lipsius 
in  prioribus  edd.  conjecerat  cum  con- 
sungtiineis  populis:  scd  hanc  conje- 
cturam  post  damnavit  et  sustulit  in 
posterioribus  edd.  Jac.  Gronovius  ia- 
digenas  censangttinei  populi :  quia  ia 


1 


41« 


ANNALIUM 


A.  V.gutneis  populiSf  nec  panitere  veterii  Reip.  Quiii  ndhuc  memo^ 
^l:  rari  exempln,  qua  prisrifi  viorihus  ad  virtutein  ei  ir/oriam  Ro~ 
^' mana  iudo/cs  prodiderif.  An  parum,  yuod  Veiieti  et  Insnbres 
citriam  i/iruperitU,  tiisi  catus  alirni^etiai^m,  ve/ut  captivitas, 
inferntur'^  qneni  ultru  lionorein  ref,i(iuis  tiobi/ium,  nut  si  guis 
panper  e  Lntio  Senator,  fore'^  vpplrturos  omiiin  dixites  iUos, 
quoruin  nvi  proniiqne,  hosti/inm  nutionnm  Duces,  ewrcitus 
nostros  Jerro  viaue  cecideriiU ;  D.  Julium  apiid  Aiesiam  ohse- 
derint.     Recentia  hax.  quid  si  memoria  eorum  inoriretur,  qui 


rod.  Flor.  contantiuines.  mira  mtio. 
Ekv.  ConsanifuineLt  jiopulis  sexto 
rasu  dici  Heiiis.  piitat,  «(UoJ  arrisit 
B.-\hrdtio. —  Bij).  |>o>ilremain  Grono- 
vii  r<mjecturam  in  tcttum  rcccptrrunt. 
Mihi  eonsanfruinei  jinjtuU  sunt,  qui  iii 
Koinan.im  R«  nipnbl.  confluxere  e  vi- 
cinia  et  sanfruiiifm  cum  Romanis 
misouere.  lic  dandi  casus  subsistere 
potpst.    Ita  fere  et  Hillcnis  Rac.  34. 

Veneti  et  insubres^l  Qui  populi  Trans- 
padani.  Ex  his  coUi^as,  Cavaros,  ile 
quibus  Strabo  1.  <•.  pleiio  civium  jure 
non  fuisse.  Eos  enim  j>otius  hic  no- 
ninassent.     Lips. 

Nisi  ctrtus  alienigenarum]  Quod 
•ane  haud  diu  post  evenit.  adeo  ut 
Augustinii»  vere  srripserit :  JVumqvid 
non  tmvUi  Senafnres  in  aliis  terris,  qui 
Romam  nefacie  quiilem  nnmnt  ?  !>»• 
eivit.  5,  17.  Lirs.  Cod.  Ursini  inst' 
ratur.  Veruin  captivitati  non  con- 
renit. 

/fut  si  quis  pauper]  Ncfandi  vim 
habet.  qu.isi  dicat :  an  aliquis  etiam 
pauper  e  Latio  Senator  fiet  ?  non  fiiet. 
possct  ctiam  aut  ecquis.  LiPs.  Non 
male  Ariilalius  conjicit :  quem  —  no- 
tntium,  aut,  si  —  senator,  fore  i.  e. 
qupm  honorein  ultra  fore  nobilibus 
.  aut  Senatoribus  pauperibus  e  Latio. 
Sed  vulg^atum  etiam  defendi  potest,  et 
intelli^i  dictum  pro  pauperibus  Sena- 
toribus  e  Latio.  Ed.  pr.  senatut.  Erm. 
Acid.  conjectura  optimum  scnsum  ex- 
hibet.  Adsuniscre  Bip.  Recepi  et  v^ii. 

Ferro  vir/ue  ceciderint]  Ita  in  n>eis 
libris,  et  rccte,     VuI»o, /erro  ignique. 
Simile  mendum  scio  esse  in  Suetonii 
Claiidio  ?l.  y)iM  cunctatus,  anomnet 
li       '  "  absumeret.tandem  c  stta 

«  '.    ljtfz^.,vifeirnque.  LlP». 

-M.   . ....  I  r<r.  Guelf.  ct  alii  ed.  pr.    .\t 

Fiiteol.  et  w.-quentcs    ignique.     Ern. 
Uud.ferro  tHtjue,  ut  Flor. 

Intriretur]  MSS.  Flor.  Ajr.  Guelf. 
ed.  pr.  morrretur.  Puteol.  ct  scqq. 
isuriretur.  Ex  illo  .1.  Grunovius  facit 
mtveretwr.  Heins.  renovaretur.  Illud 
Putcm  inoriretur  ferri  {KMse, 
tauk  e*t  Tcrbum  iasoiens.    Li- 


brarii  ex  inorcretur  fecere  moreretur, 
ut  alibi  multus  ex  inultus  et  similia. 
Orerefur  pro  oriretur  stepe  est  in  li- 
bris  antiquis.  Vid.  Burm.  ad  Sueton. 
Cts.  64.  Aptius  h.  1.  \idelur  verbum, 
quod  si^niticet  veniref  in  mentem, 
quam  quod,  commemoraretur.  Adds 
not.scq.  Ern.  Kxid.  moreretur.  Acid. 
pro  inoriretur  dabnt  iniretur  et  pro 
arn,  arce.  Infretiuens  est  tHoriri ; 
apud  Frontin.  taniun  Stratpp.  U,  l.  in 
plur.  codd.  Icgi  inoriente  .  .  die  testa- 
tur  Otidcnd.  nec  proinde  id  verbum 
composituiii  Latioejiciendum. 

Qui  ca/»itotio  et  ara  fiomona]  I^o- 
cus  fractus  corruptusque,  uti  oratitin» 
cula  ha!c  tota.  Nec  ista  Attius  Navitig 
pater  .Auf^uruin  restituerit,  sine  libris  : 
iieilum  iit  Beatus  nobis  pi-rsuntle.-xt 
permanam  lectioneni  esse,  qui  capilolio 
ef  arn  Koinann  7  manibus  eorundent 
parceretis  7  E-;t  enim,  inqtiif,  aposio- 
pesis:  subaudicndumque,  potiti  sunt. 
qtia  fi^ra  me<lius  fidius  vellem  ipse 
usus  ewet.  Mei  libri,  menwria  eorum 
memorettrr  qui  cnpitotio  et  arn  Ronui' 
nn  mnmbus  eorumdem  jter  se  satis. 
Lips.  Tentabam  •  Recentia  hac :  quid 
si  memoria  eorttm  inorirefur,  qui  capi. 
fntntm  tt  arcetn  Rnmannin,  ma-nibus 
eorundem  jtrostrafis  7  Intellij;o,  ob- 
sederint,  lediiiciis  urbis  adflictis  incen- 
sis<)ue.  Ista,  quae  reeensuerat,  ferm 
vique  eipsas  le^ones,  D.  Julitini  apud 
Alesiam  obsessum,  recentia  et  meiiio- 
ri«E  noiidum  exoletff.  At,  qtianto 
(jraviore  invidia  premi  posse  (lallicum 
nomen,  qttanto  minus  di^jnos  curia 
Romana  vistini  iri.si  mentio  otiam  liat 
illonim,  qui  meenibus  incen>is  ac  pro- 
stratis  circa  montem  Tarpeiinn  et  ar- 
cem  per  sex  meiis<^s  niin.icissimi  jn-pen- 
derint.  (Iros.  H«rc  salteni  «•ommo- 
diim  sensuni  habent.  Sed  alias  ratio- 
nes  affereinus,  et  lectoribus  electio- 
nem  relinquerous,  MSS.  Flor.  (itielf. 
Vat,  hal>ent;>er  se  taiis;  tta  editio  pr. 
exhibet.  Sed  Jac.  (Jronovius  «rriptu- 
ram  codicis  Flor.  aliter  leerendam  pu- 
tat,  atque  cx  ea  coiijicit  pcxtem  mimmti 
uint,  pru  mra,  ttrei.     Celcrum  PuU*»- 


LIB,  XI.  CAP.  24. 


41& 


w 

^KLipitolio  et  ara  Romana  manibus  eorumdem  per  se  sotis  *  frue-  A.  U. 
rentur  sane  vocahulo   civitatis :  at  insignia  Patruni,    decora  ^O'; 
Magistratuum,  ne  vulgarent.     His  atque  talibus  haud  per-\Jg  * 
motus  Princeps,  et  statim  contra  disseruit,  et,  vocato  Se- 04 
natu,  ita  exorsus  est:  Majores  mei    {quorum   antiquissimus 
Clausus,  origine  Sabina,  simul  in  civitatem  Romanam,  et  in 
famifias  patriciorum  adscitus  est)  hortantur,uti  paribus  consi- 
liis  liemp.  capexsam,  transferendo  huc,  quod  mquam  egregium 
fuerit.     Seque  enim  ignoro,  Julios  Alba,  Coruncanios  Came- 
rio,  Porcios  Tusculo,  et,  ne  vetera  scrutemnr,  Etruria  Lucania- 
que,  et  omni  Italia,  in  Senatum  accitos.     Postremo  ipsam  ad 
Alpes  promotam,  ut  non  modo  singuli  viritim,  sed  terne,  gentes, 
in  nomen  nostrum  coalescerent.     Tunc  solida  domi  quies,  et  ad- 
versus  externajioruimus,  cum  Transpadani  in  civitatem  recepti^ 


lanus  edidit  prostratis,  quod  omnes 
secuti  sunt  prster  Rycldum,  qui  per  se 
satis  dedit.  Nerius  in  Analect.  1. 4.  con- 
jiciebat  prostrati.  Heinsius  in  ep.  ad 
Periz.  in  Coll,  Burm.  t.  4.  p.  783.  sic 
locum  totum  refingit:  quid  si  memoria 
eorum  iteretur,  quis  pro  cnpitolio  et  ar- 
ce  Roinana  manubias  Deorum  pensa- 
stis  vel  depensastis,  vel  repensastis. 
Perizonius  respondens  Heinsio  p.  788. 
probat  nianuhias  Deorum :  etestsane 
eleerantissima  conjectura  :  et  prffiterea 
couyicii  pensastis :  ceterum  veretur,  ne 
hic  lacuna  sit :  quod  valde  probabile 
est.  Ern.  Bud.  per  se  satis.  Qui  hic 
adle^tur,  Nerius,  estne  Jos.  Nerius, 
cujus  commentaria  in  Tacitum  extant, 
an  potius  Salinerius  ?  huic  saltem  eam 
conjecturam  tribuit  Gron,  Reddit 
autem  capitolio  el  ara  prostrati  per 
stratipro  cap.  et  ara.  Heinsii  manu- 
bias  non  est  ex  ipsius  ingenio ;  in  cod. 
Agr.  legitur  manubiis  eorumper  se  sa- 
lis.  Addo,  quae  insanabili  cur.indo  vul- 
neri  a  variis  frustra  licet  sunt  adlata. 
Freinsh.  Q.  si  m.  eor.  inoriretur,  qui, 
capta  olim  et  arsa  Roma,  manibus  eo- 
rundem  prostrati  fuerint.  Jiistus  G. 
Vossius  G.  F.  Q.  si  m.  e.  inqr.  qui, 
cap.  et  ara  Rom.  mcenibus  eorundem 
prostrcUisfruererUur  ?  Sane  vocab.  civ. 
(omisso  sed)  ins.  P.  d.  m.  ne  v.  Brote- 
rius  :  Q.  si  m.  e.  renovaretur,  qui,  cap. 
et  arce  Rom.  manibus  eorundem  fere 
superatis,  pretium  P.  R.  tnille  pondus 
aurifecerint.  Bip.  Quidsi  m.  Seno- 
num  recoleretur,  qui,  caplis  olim  a  se 
Romanis,  manuhiis  eorum  dein  proces- 
serint  satis.  Suh  eoriim  latcre  Seno- 
num']im  Heinsius  conjecerat.  Sic  con- 
spirare  hsc  putant  Bip.  cum  iis,  quas 
cap,  seq.  leguntur.  Hiller.  Rac.  34. 
Q.tim.  Senonum  moveretur,  qui,  ca- 


pitolio  et  arce  Ront.  per  se  salvis,  ma- 
nibus  <rdes  prostrarint. 

Sed  insignia  pntrum}  Addidi  sed,  e 
vestii^iis  ed,  pr.  qusehabet :  etinsignia. 
et  ortum  est,  cum  finalis  praecedentis 
verbi  absorbuisset  literam  s  ;  quod  satis 
c0nst.1t  huic  p.T.rticulae  swpe  accidisse. 
Si  quistnmen  malit  at,  non  valde  repu- 
^nem.  Locus  siinilis  supra  3,  f>.  sane 
corpu.it — quoquo  modo  crematum  :  sed 
tanto  plura  decora  mox  tribui  parfu- 
isse.  Vide  tamen  infra  ad  c.  30.  Erx. 
Aptius  at.    Bud.  copula  caret. 

Itaexorsus  e.rf]  Quae  oratio  Princi- 
pis,  memoria:  eaussa,  Lugduiii  habita, 
celeberrima  urbe  Galliaruiu,  et  in  cs 
incisa,  Tabula  manet  illicetiam  nunc  ; 
et  dignum  lectu  exemplar  ejus,  quod, 
exscriptorum  fide,  proposui  in  Exc.  a. 
eo  majis,  quod  niulta  in  eo  ad  Taciti 
lucem.  LiPS.  Mox  ed.  pr.  Clatidius. 
Puteol.  Ctausus  cum  seqq.  Ern.  In 
nupera  quotjue  urbis  obsidione  salva 
suo  loco  perstitit  tabula,  quod  rei 
antiquarix  amicis  fjratum  fore  con- 
fido. 

Orig.  Sabinn]  Cf.  Suet.  Tib.  I , 

Coruncanios  Camerio'^  Cicer.  Planc. 
8.  Tusculanos  facit,  ut  jam  monuit 
Ryckius,  iteni  pro  Sull.  7.  In  quibus 
locis  nihil  movenduni  bene  monet 
Perizon.  An.  Hist.  p.  193,  quod  in 
rebus  tain  antiquis  varios  auctores 
sequi  potuerint  Cicero  et  Tacitus. 
Ern, 

Postremo  ipsaml  RoHianam  civita- 
tem.    Ern. 

Sed  terra  gentesque"]  Codd.  Flor. 
\s,T.  et  ed.  pr.  absque  copula,  sed 
terree,  gentes.  Heinsius  conjiciebat  i/i- 
tegr(e  gentes.  Ern.  Copulam  noo  ha- 
bet  Bud.  nisi  a  r.  m. 


416 


ANNALIUM 


A.  u.  cunif  specie  dedtictarum  per  orbetn  terra  legionum,  addilis  pro- 
**o';  vincialium  talidissimi^,  fesso  Impcrio  suineutum  est.  Siirn 
\^' pauilet,  lialbos  ex  JJispauia,  nec  tni/ius  insignes  viros  e  Gatlia 
Narhonensi  transivisse?  ^lancnt  fxyxteri  eorum,  nec  amore  in 
hanc  putriam  nobis  conrcdunt.  Quul  aliudexitio  Lnce<l(cmonii^ 
et  Jtlienicnsibus  fuit,  (juam(/uaut  annis  pollercnt,  nisi,  (fuod  vi- 
ctos  pro  alienigenis  arcebant  /  -It  conditor  noster  Homiilus  tan- 
tum  sapientia  vuluit,  ut  pleros(jue  populos  eodem  dic  hosfes, 
dein  cives  habuerit.  j4dvence  in  nos  regnaverunt.  Liber- 
tinorum  fliis  Magistratus  mandari,  non,  ut  pleriquc  fal- 
luntur,  rcpens.  sed  priori  populo  factitaium  cst.  ^t  cum 
Senonibus  pugnavimus.  scilicet  Volsci  et  yE(/ui  Hum(/uam 
adversum  noi/is  aciem  instrmcrel  Capti  a  Gallis  sumus.  sed 
et  Tuscis  obsides  dedimus,  et  iiamnitium  jugum  subivimus. 
yJltamcn,  si  cuncta  bclla  recenseas,  nulluni  breviorc  spatio, 
quam  advc.rsus  Gallos,  confectum.  continua  inde  ac  Jida  pax. 
Jam  moribus,  artibus,  adjinitatihus  nostris  mixti,  aurum  ct 
opcs  suas  injerant  pofius,  quam  separuti  habeant.  Omnia,  P. 
C.  quoi  nunc  vetustissima  credunfur,  tiova  fuere.  plebei  Magi- 


Dedudnruynper  orheml  In  colonias 
neiiipo  dediirtarun».  lisqiie  inisti  e 
provincialibus  fi  rc  semper  aliqui,  eo- 
deni  jurc.     Lirs. 

iV«m  pivnitit]  Sic  tilil.  omnes  (iiia-s 
vidi,  pr.Tter  Gronovianas,  iii  qiiibus  est 
nitn:  vcreor  ut  consulto.  Sic  tanien 
est  in  MS.  Guelf.  qiii  et  non  exhibet 
^itiose  pro  num  c.  29.  Ekn.  Bud. 
num. 

firos]  Sub  hac  voce  familite  cujus- 
d.im  nonien  latcrc  putat  Muretus :  pla- 
cct  et  Acidalio. 

Dtin  cives]  Bud.  eortrm  cires,  noii 
male.    Sed  r.  ni.  ex  eodem  fticit  dein. 

JJbertinorum  Jiliis]  Hoc  illud  est, 
quod  Suet.  nutat  in  Claudio  '24.  /ip- 
pium  Cffcum  Censorcm,  ptoaucfnrcm 
freneris  sui,  libertinnrnrn  jUios  in  Sena- 
tum  allegisse  docuit:  ignnruSy  lempo- 
rihas  .'/ppii  et  deinccps  filiquamdiu  li- 
bertinus  diclus,  non  ipso.^,  qui  manu. 
mitterenlur,  scd  ingenuns  ix  his  pro- 
creotos.  Et  notat  verc.  Nain  liber- 
toruni  hlii  adeo  a  curi.-i  ri-nioti  tentpo- 
ribu!>  pribiis,  ut  nec  in  luilitiHiu  siut 
adinisiii.  ct  bcllo  Italico  libcrtini  pri- 
tnuiii  milit.ire  ta-peruntjUt  notat  Kpi- 
tome  .LiviaiiH  74.  LiPs.  Ed.  pr.  man- 
daret.     Ern. 

Ncn,  ut  plaique  Jallunhtr,  recens'] 
Noii  bercle  aiitiquius,  qu.im  a  Ciesare. 
Primus  ille  lil>ertorum  filios  allegit  in 
SeiMtum,  ct  mapstratu  ornavit.  Dio 
43|  47.  ««»  irmp.rX.n^ui  /ui>  \*\  rr,<,  yx. 


fevffiec»,  fitiiit  a/ax^/ra/»,  /krt'  i*  rdf  grgW 
rturris,  fiKr  u  rii  u-riA.iuSiftv  irtii(  «», 
Ifiyfit^Ptf.  Lirs.  MS.  Guelf.y<i//iiiiur. 
Ern. 

Xon,ut  plerique  fallunlur,  repens] 
Sic  cod.  1'lor.  et  ed.  pr.  Cetcrai  usqiie 
ad  Picbon.un  recens.  quia  etiain  sic  est 
in  MS.  G,  1 .  ncc  credibile  librarios  re- 
cens  mutasse  in  repens,  cum  contra 
sspe  factuin  sit.  »r/»«»4etiam  hic  ser- 
vavi.  Vid.  .id  6,  7.  Mox  iisdeai  au- 
ctoribus  libris dedi  inslriuere  pro  vuljj. 
strurere.  l'raecedens  littcra,  ut  saepe, 
absorpsit  primam  syllaljam.  Sic  etinni 
cod.  Kvg.  apud  Ryrkiuni,  et  Vatic  ap. 
Lipsiuin  in  niari^ine.  Ern.  Bud.  rer 
pens,  unde  r.  ni.  recens.  mox  idem  in- 
■  struxere.     Sic  ct  Vat. 

Breviore  spatio]  Ita,  si  Galliam  Co* 
mataiu  spectas,  de  qua  hic  ajcitur : 
iiaiu  decimo  aiino  a  Ca^sare  j)erdoniit.-\ 
t-6t.  Aliter  in  aliifi,  quod  histuric  di- 
cent.     LiPS. 

Omnia,  P.  C.  qucr  nunc]  Pulchram 
et  acut:iin  scnteiitiain  rcpcrio  a  Syne- 
sio  Cyri  ncnsi  Episcopo,  h.iud  dispari- 
bus  sane  vcrbis,  cxpressam  iii  tpist. 
57.  xeX>Jt  ruriiitrut  i  X(''*f  '^•''{«'  "»* 
iii/^Buirxr».  tv^  uxmtra  tr^t  «'«{•• 
itiyftara  y'inra,i,  xai  ri*  yutftitHf  ijim- 
tr»t  a»x,w  ttX}-  •  •  •  ^f-^i  *<X"*  ?•/»«» 
iSu  ^Xritu.  Siiuile,  sed  hreviter, 
Tcrtull.  adv.  Marc.  1,  9.  Omnu  res 
anterior  posteriori  normam  />r«»iin«- 
stravit.    Lips, 


Lir..  XI.    CAP.  25. 


417 


tratus  post  putricios :  Lalini  post  pkbeios:  ceterarum  Ita/iaA.u. 
\eHtiuni  post  Latinos.     Lrcetcrascet  lioc  quoquc :  et  quod  hodie  ^°^^ 
hemp/is   tuemur,  inlcr  eiempia  erit.     Orationem    Principis^g  " 
secuto  Patrum  consulto,  priuii  iEdui  Senatorum  in  urbejuso^ 
adepti  sunt.  datuiii  id  fuederi  aniiquo,  et  quia  soli  Gallorum 
Iraternitatis  nouien  cum  Populo  Ilomano  usurpant.  lisdein 
diebus  in  numcrum  patriciorum  adscivit  Ciusar  vetustissi- 
mum  queuuiue  e  Senatu,  aut  quibus  clari  parentes  fuerant : 
paucis  jam  reiiquis  familiarum,  quas  Romulus  majorum  et 


Orationem  Princi/nit]  Siint,  qui  pu- 
tent,  GulliK  Comatje  universie  civi- 
tatem  optimo  .iure  lioc  SC.  ilatani, 
eoque  alludi  a  Sencca  de  Benef.  0",  19. 
itl(|ue  ipsi  Lipsio  ad  Scnec.  1.  c.  vide- 
tur.  Id  falsum  c5!;e,  verl):i  Taciti  se- 
quentia  arguuiu,  e  <iuilni5  patet,  ad 
solus  priuiores  .Eduoruni  beneliciuni 
pertinuisse.  Non  vcro  exemplo  utitur 
ibi  Seneca,  sed  ficto,  ut  Philosophi  so- 
lent.  Itaquectiaai  His|)aniasadjungit, 
quibus  Seneca;  temporibus  jus  civita- 
tis  datum  non  constat.  V.  plura  con- 
tra  disserentem  Spanheiu.  in  Orb. 
Rom.  1,  15.  iuit.     Eu.\. 

Soli  Gallorum  j'raterrutalis  nomen} 
In  Panei^rico  Flavieusium  uomine  ab 
Eumeniu  apud  Constantinum  dicto  2. 
QiKcnam  igitur  gens  tolo  orle  ferra- 
rum  in  amore  Romani  noniinis  AHduis 
se  postulet  untcponi  ?  qui  prlmi  om- 
nium  inter  illas  immanes  et  barharas 
Galiue  gentes  pluriinls  Senatus  con- 
sultis  fratres  Populi  Rom.  appeUati 
sttnt;  et,  cum  a  ceteris  Rhodano  ad 
Rhenum  usque  popuiis  t:e  pax  quident 
posset  nisi  suspecta  sperari,  foli  con- 
sanguinitatis  nomine  gloriati  sunt. 
Et  postea  3.  Imputavere  se  origine 
fahulosa  in  Sicilia  Mamertini,  in  Jsia 
liienscs :  soli  AHdui  non  metu  ferriti, 
7ion  adulatione  compulsi,  sed  ingenua 
et  simplici  caritate fratres  Papuli  Rom. 
crediti  sunt.  Bene  .-iit,  crtditi.  Neque 
enim  aliunde,  ut  credo,  fratres,  quam 
ex  st^rmone  coniinunt  Gallorum  Ger- 
inanorumque,  quo  fideles  socii,  fratres 
amicique  dicuntur.  non  quia  ab  Iliaco 
sangume,  ut  su^^erunt  quidam.  Sed, 
quod  Tacitus  dicit,  solos  .Eduos  id 
ngmen  usurp.-isse  :  repupuat  Lucanus, 
qui  tribuit  etiam  .\rvemis  1 ,  426.  Et 
dociiis  rector  monstrati  Bclga  covitii, 
Arvernique  ausi  Latio  sefingcre  fra- 
tres  Sanguine  ab  Iliaco  popuit.  Et 
lapis  antiquus,  qui  Batavis  (ap.  Grut. 

p.  4S9,  13.)    GE.NS.  BAIAVORVM.  AMIC!. 
ET  FRATRES.  ROM.  IMP.   quffi  inscriptio 

enita   armamentario    Britannico,    ad 
ostium  veterisRheni.  Taaien  Dioduru» 
VOL.  I.  P.  11, 


etiam  pro  Tacito  5,  ^.'S.     'H  raXaT«e 

KXT6IXU-0U  fJ-ii  i/^i  •rtXX.Zif  iSya»»  ^iu/pcaut 
T»7;  fityiStri  ...«<»  I^t;»  £»  Taoi  Piufiai- 
ev;  ix^*  ffwyyima»  ra^juar  xai  (pikia; 
Tr.i  f/Ltyoi  Tut  KaS-'  iiUUt  ^aoiU*   eia/iH>t/- 

ffav.  LiPS.  Adde  Cicer.  ep.  ad  Div.  7, 
10.  et  ibi  Manut.     EuN'. 

Usurpaiit]  Bud.  usurpabant. 

Vetustissimum  quemqne  e  Scnatu] 
Aliud  patricii,  aliud  Seuatores.  Sena- 
tores  multi  e  plehe,  ut  septuennibus 
pueris  notum.  Claudiiis  is^itur,  ne 
exstingui,  et  intermori  patriciorum  fa- 
uiilias  pateretur,aniiquissimuni  (iiiera- 
que  e  plelieis  Senatoribus  rettulit  in 
Patres.  Dico  antiquissimum  ;  sive 
SEtatis  ratione,  seu  potius  temporis, 
quo  ia  Senatu  fuit.  Ha?c  clara  Taciti 
niens.  At  vir  juris  et  aiitiquitatis  con- 
sultus,  (Vertranius)  quasi  in  Cimme- 
rios  delatus  esset,  ita  hie  ca-cutit. 
Vertit  se  in  omnes  forinas,  et  tandeni 
definitscribendum  esse :  vetustissimum 
qnemque  e  se  nutum.  "  Sapis  lector,  ct 
non  rides  ?  LiPs. 

Romulus  majorum]  Tacitus  sen- 
sisse  videtur,  omnes  patricios,  qui  a 
Regibus  lecti  (pluresenim  Re^s  post 
Romulum  legerunt)  inajores  fuisse : 
qui  a  Bruto,  minores.     Livius  tamon 

2,  1.  et  alii,  contra.  cujus  rei  confu- 
sam  veritatem  vide  apud  Onufrium  ii» 
Fastis,  quem  non  e\«cribo.  Sed  Ta- 
cito,  ut  Opinor,  auctores  sui.  Lud. 
Vives  tamen,  patrum  aevo  doctrina 
celehri,  verbis  .iliquot  insertis  hic  lege- 
bat :  Romulus  majorum  gentium,  Ij. 
Tarquinius  minorum,  Bnttus  conscri- 

ptorum  appellaverant.  cujus  epistulam 
ea  super  re  publicavit  amicus  nieus, 
dura  vixit,  G.  Canterus  in  Notis  suis 
(Nov.  Lect,  2,  24.  in  Giut.  Lainp.  t. 

3.  p.  .563.).  At  mihi  nondum  animus 
adsentiendi :  nec  tibi  quidem,  si  cutn 
judicio  exousseris,  quae  Onufrius  per 
satyram  et  eonfuse,  ut  solet,  coUegit. 
Lips.  Canteri  correctionem  refellit 
.Arnzenius  ad  Victorera  6,  6.  Filius 
ejus  in  Miscell.  c.  l.  p.  1 1 .  a  Livio  non 
dissentire    Tacitum    disputat,  existi- 

E  e 


4lft 


ANNALIUM 


A.  U.  L.  Brutus  minontm  gentium  ad(>ellavcrant ;  exhaustU  eliatn, 
*"'•  quas  Dictaior  Ca!sar  lege  Cassia,  et  Princeps  Augustus  lcijc 
4,»;Sicni!i  .sublegere.  Lailaquc  hicc  in  U.  P.  niunia,  muho 
gautlio  Ccnsoris  inibantur.  Famosos  probris  quonam  modo 
8cnatu  dcpelleret,  anxius,  milem  ct  rcccns  rcpcrtam,  quam 
cx  scvcritate  prisca,  rationcm  adhibuit,  moncndo,  secum 
quisqiic  dc  se  consullaret,  peterelquejus  exuendi  ordinis.  facilem 
ejns  rei  veniam.  et  motos  Senatu,et  eirusatos  :(imui  propositu- 
rum  :  ut  juiiicium  Censorum,  ac  pudor  sponte  ccdfutium  permi- 
afi,  ignominiam  mo/iirent.  Ob  ca  Vipstanus  Consul  rctulit, 
1'atrem  Senatus  adjH-i/andum  esse  Ciaudiuin.  quippe  promiscu' 
um  l*atris  P'aIi\ic  cognomentum :  noxa  in  iicinp.  merita  nvu 
usitatis  vocaiiuiis  honoranda.  Sed  ipse  cohibuit  Consulem, 
ut  nimium   adsentantcm.  condiditquc  histrum,  quo  ccnsa 


inans  et  Prisco  et  Hnito  lcctos  Setia- 
torci  niinoruni  gfntiuin  dictos,  Rru- 
tinos  etiam  Cunscriptos,  ut  visum  jatn 
Aufustino  de  I.cj;gr.  c.  7-  et  a  Tarito 
lUuto  uni  tribui,  c|ui:i  is  posterior  tales 
It-git.  Contra  est,  qiiod  Livius  Bruti 
Scnatorcs  dicit  ex  Equitibus  fuisse, 
qtiia  patricioriiin  nunierut  non  suf- 
foccrit  Senatoribus  icgendis  :  sed  pen- 
tts  tuin  msijorcs  tuin  niinores  sunt 
patriciorum.     Ern. 

Lege  Gissia^  I)e  lcj^e  bac  noniina- 
tim  iiiipsiam  traditur.  Ilem  tradit  Su- 
eton.  Cjps.  41.  Palricios  allegit :  «ed 
id  fecit  potestatc,  quam  lex  Cassia  de- 
dcrat.     EiiN. 

y^ufiustus  lege  Saniia'^  IHc  idem 
Vivcs  scribit  Servia.  Jus  et  mos  Bci- 
ga»,  dissentiendi  ab  Ibero.  Sffttia 
cniin  vera  lectio.  CuUigo  ex  Dionc 
52,  42.  extr.  (|ui  hunc  patriciofum  di- 
lertum  confert  in  a.  u.  TQH.  rirt  rZ> 
t-jxmr^ititt  yiiti,  inquit,  fintwyr,^vtt,  r%i 
/kcjXr.t  ei  dfidii  icrirtf^^dffr,:  'muT»  "rtine/ti. 
r.x  qiiu  vides,  SC.  aliquod  fuisse  cjus 
rei,  si*e  legem.  Legibus  nomina  a 
Consulibus:  et  Consul  suffectus  pri- 
oris  anni  L.  saemvs  in  monumcntis. 
Vertranium  crgo,  qui  Sentiam  reno- 
*uit,  noii  .^udieniiis.  Lirs.  Non  SC. 
iiie  U^cm.  scd  SC.  et  lcgein.  Monuin. 
.•IncjT.  PIIbp  prioris  tab.  2.  init.  Pa- 
trieiorum  uurnerum  atLvi  Consul  t/uin- 
tum  jussu  Poouti  et  Senatus.  Nain 
IfRein  noii  Tribuniiiam  seitiper  prcece- 
dit  SC.  scriptoresque  modo  lcgem  so- 
l.im,  modo  SC.  niodo  utrumquc  mc- 
nioraiit,  po^itoqiif  uno,  seniper  alte- 
rum  infeHi:;eiidiim,  neqiie  ullo  modu 
diMeiisus  iiiter  scriptores  fin^endus, 
aut  ipsi  repreh'Mid<iidi  hoc  nomine. 
Vertranii  conjecturam  sequitur  Huto- 
ifi.iniHis  dc  L( ».  Roni.  1,1.   Eum. 


Afulto  f^audio  Censori»  inihemtur] 
Sie  MSS.  Flor.  Bud.  Cuelf.  ed.  pr.  Pu- 
teol.  Rlien.  AUI.  arurqiic.  Scd  cod. 
Fam.  edd.  Ber.  Alciat.  Oesaris.  male. 
Vid.  c.  13.  Ern.  Grut.  volebat  mn/uo 
gaudio. 

fllitem  el  rccens  repcrtam]  Reprr- 
tam  ab  Au^usto.  Ilabes  in  l>ioiie  5-, 
^'S.  in  extremo.  Llfs.  Adde  Suetoii. 
Aug;.  3.').     Ehn. 

Ex  seveiilatc  prisca']  Aliicinor,  aut 
scribcndum  voce  addita  :  haud  cx  se- 
veritate.  Sentetitiam  eam  esse,  id 
niihi  certuin.  Uncc  ita  scripseram  : 
scd  ecce  Pichcna  et  Flor.  vefe  cmen- 
dat :  rcpertam  quam  ex:  sententia  illa 
tnea,  id  est  fConicliaiia  phrasi }  potiii^ 
guam.  LiP.s.  Planc  sic  ed.  pr.  Sed 
Putcolanus  quandam  iiKluxit,  quod 
Rivius  et  alii  sc*cuii  sunt.  Ern.  Biid. 
quam  ex  s.  p. 

Jus  exeundi  orfinis]  Solos  Cilici* 
abite  nebuloncs.  Eiiimvero  Latinitas 
scfibi  vult  ordinc  ;  ant  potius,  c.cucmfi 
ordinis.  Ita  3,  17-  Piso  exuta  digm- 
ttttc  in  decem  annoa  relegatvr.  Lii"-" 
Exuendi  recepit  Rvckius,  quem  secu- 
tus  sum.  Noster  fl.  2,  W.  Senato- 
rium  ordinem  exverat.  seciitns  est  Bro- 
teriiis.    Er.n.     \i\xA.  txevndi. 

Et  excusato.<]    Bud.  e.Tcuiatosqne. 

Vt  judicium  Cfnsorum]  I  nenius  le- 
gebat :  ut  judicium  Censorium,  etc. 
Sic  supra  c.  13.  munia  CensOila.  ^ed, 
quia  collegam  habnit  L.  VitHliiim, 
Suet.  Vit.  2.  infra  PJ,  4.  vulsatuiii  sinc 
libris  tcntari,  non  est  neoesSAfium. 
EnN. 

Pafrem  SiTtatus]  Qiiod  lmit.i(i  «ibi 
sumpscfunt  Balbiiun  et  PupienusAu- 
gusti.  In  Nummis :  imp.  CAts.  pv- 
Pir..N.  Maximvs.  avc.  Tum  pntte  vef- 
ta:  PAfRr.s  sr:«Arvs.  Lips. 


LIB.  XI.   CAP.  2G. 


41» 


[«tint  civiiim  lxix.  centena,  xliv.  millia.    Isque  illi  finis  in-A.  V. 
[sciiiae  crga  doinum  suam   fuit.    Iiaud  multo  post,  flagitia^*^|; 
uxoris  noscere  ac  punire  adactus,  utdeinde  ardesceret  in  nu-  43." 
ptias  inccstas. 

Jam  Messallina,  facilitate  udulteriorum  in  fastidium  G6 
versa,  ad  incognitas  libidincs  profluebat ;  cum  abrtimpi 
dmimulationcin  etiam  Silius,  sive  fatali  vecordia,  an  inmi- 
nentium  pcriculorura  remedium  ipsa  pericula  ratus,  urge- 
bat.  Quippe  non  eo  ventnm,  ut  senectam.  Principis  opperiren^ 
tur.  insontilus  innoxia  consilia ;  Jlagitiis  manifestis  subsidium 
ah  audacia  petenduni :  adcsse  cotiscioi,  paria  metuentes.  Se  cie- 
libeni,  orbum,  nnptiis,  et  adoptando  Britannico  paratum  :  man- 
suram  eandem  Messa/lina:  potentiam,  addila  securitate,  si 
pricvenirent  Claudium,  ut  insidiis  incautwn,  ita  ira  properum. 
Sefjniter  ha?  voces  acccpta;,  non  amore  in  maritum  ;  sed,  ne 
Silius  summa  adeptus  spernerct  adulteram,  scclusque,  inter 
ancipitia  probatum,  vcris  mox  pretiis  ajstimaret.  noraen  ta- 
meu    matrimonii   concupivit,  ob   magnitudinem    infamia,', 


LXix.  centena,  et  XLiin.  mlUia] 
Convenit  cum  C.issiodori  ratioiie  sex- 
a^inta  novem  ceiitena  niillia  exprimen- 
,tis.  cum  libris  haud  plane  convenit,  e 
,<|iiibus  Vatic.  ille  fidus  exprimere  vide- 
ur  (juinquaginta  orto  centena  et  octo- 
ntuquatuor  niillia  et  LX.Xii.  Nec 
iremur  de  granditate  nuiueri  :  cuni 
jani  tunc  sub  Augusto  (iiondum  tot 
populis  in  civitatem  acceptis)  censa 
reperi.ain  quadraaies  centena  miUia. 
Lapidis   inscriptio    quam    obtrudunt, 

TEMPOUIBVS  CLAVDII  TIBERII  FACTA 
HOMINVM  ARMIGERVM  OSTENSIONE  IN 
ROMA   SEPTIES    DECIES    CENTENA   .MIL- 

LiA  Lxxxvii.  parum  vemaut  fida  inihi 
est.  et  tamen,  cum  de  his  salteni,  qui 
arma  ferrent,  ajat,  nihil  nobis  obstat. 

LlPS.     Ed.  pf.  LVIIII.    LXXXllII.    LXXH. 

et  sic  cod.  Flor.  sed  cod.  Afr.  pro 
LViiii.  habet  LViii.  MS.  Guelf.  lviui. 
Lxxii.  Ed.  Put.  LXViiH.  centena  et 
CXLIIII.  miUia  et  sic  quoque  Rivius 
Ber.  Alc.  Rheu.  Ald.  .\tque  hinc  ef- 
ficta  est  ea,  qua?  nunc  obtinet,  lectio. 
Ern.  In  Bud.  turbati  sunt  numeri. 
Cassiodori  ratio  nec  in  ed.  Forncrii 
Hec  Garetii  cumTacito  convenit. 

PacilUate  adulteriorum']  Sic  edidi 
ex  ed.  pr.  ceterffi  oinnes  udullerorum. 
Etsi  nibil  interest  admoduni  ;  tamen 
lcctionem  ed.  pr.  pra;tuli,  quod  et  fe- 
cit  Broterius.  Ern.  Bud.  aduUero- 
rum. 

Sive  fatnU  vecordia,  etc.']  .4cidalias 
rel  deleri  sive,  vel  ipse  lesci  vult.  Ipse 
iiou  patitur  t«  etiam.     Sive  sequente 


an  est  etiam   14,  59.  alias  sane  sive 
omittere  noster  solet.     Er.s. 

Ut  senectam  Principis  opperiren- 
tur]  Cod.  Flor.  (et  Bud.  a  r.  m.)  se- 
necta  pr.  opperiretur,  quod  recepit  Pi- 
chena.  Ed.  pr.  senecta  pr.  oppcrireH- 
tur.  S.n\  Puteolaims  seneclam  edidit, 
quod  et  Spirensis  edere  voluisse  vide- 
tur :  idquc  ceteri  secuti  snnt,  alque 
haud  dubie  veruiu  est.  Res  enim  per- 
tinet  non  modo  ad  Silium,  sed  etiam 
ad  Messallinam.  Saltem  legendum  se- 
nectam  opperiretur.  Mox  frustra  Aci- 
dalius,  Heinsius  et  Ryckius  nialunt 
Jlagitii  manijestis  :  nam  et  vulg:,atum 
sensum  bonum  h.abet,  nec  Tacitus  iu 
oppositionibus  sibi  siinilis  esse  solet,  ut 
jam  sxpe  vidimus.     Ern. 

Flagitiis  manifestis]  Sic  1,  3.  sub- 
sidia  dominationi.  ut  non  sitopusenra 
Acidalio,  Heinsio  et  aliis  legere^«- 
gitii,  etsi  et  hoc  boiium  sensum  pa- 
reret. 

Ne  SiUus  summa  adeptus']  Sic  prim. 
ed.  Beroaldi  ;  nescio  an  consulto  : 
nam  Puteolanum  alias  sequitur  in  his 
Hbris.  Cetera?  omnes  summam,  etiam 
MSS.  Rhen.qui  e  MS.  Bud.  dedit  sum- 
mam,  int.  rerum  :  idque  Aldus  secu- 
tus  est,  ceterique  nsque  ad  Lipsium, 
qui  summa  reddidit.  Summam  etisun 
MS.  Guelf.     Ern. 

Ob  magnitudinem  in/ami/e']  Ele- 
gantissima  sruome.  cujus  acumen  non 
cepit  Ferrettus.  Explicat  unus  Sene- 
caep.  123.  (122.)  Nolunt  solita  pec- 
care,  guihns  peccandi  prcnnium  ijf^a- 
E  e  2 


4tO 


ANNALIUM 


A.U. 

BOI. 

A.C. 

48. 

27 


cujus  apud  prodigos  novissima  voluptas  cst,  Nec  ultra 
exspectato,quatndum  sacriHcii  gratia  Claudius  Ostiam  pro- 
ficisccreiur,  cuncta  nuptiarum  soleania  celebrat.  Haud  sum 
ignarus,  fabulosum  visum  iri,  tatiimn  ullis  mortalium  secu- 
riiatis  tuisse,  iti  civitate  omniuin  uniara  et  nihil  relicentc, 
neduui  Consulem  desi^natum,  cum  uxore  Priucipis,  praj- 
dicta  die,  adhibitis  qui  obsignarent,  vciut  suscipiendorum 

mia  esl.  ubi  t.tmen  male,  et  pr.Ttor  re-     alicnam  a  vcro  puto,     Lips. 


liquum  iudicium,  Pincianus,  injama 
cst,  \e'^\  vuliiit.  Ita  autum  est.  homi- 
niljus  ptTilitis  ct  ad  fliif^itia  projectis, 
il>«a  iiif.imia  voluptascst.  Audi  \'ale- 
riuni  Max.  6,  9,  De  niutationc  ino- 
rum:  Perditoc  luxuricp  ylthenis  adole- 


Neduvi  (iinsulem  detignatum]  Non 
beneficium  friiicipis  exprobrat  hic  ti- 
tulus  Silio,  sid  persoiijp  ejus  cniincn- 
tiain  rcspicit,  in  qua  iiihil  esse  potcr.it 
obscurum  :  adeoquu  nia^s  niinini  ct 
niinus  credibile  sithujus  luci  bomincm 


scens  Polemo,  nrqtie  illecebris  tantum,     ad  uintum  vecordiic  luisse  propressu- 


sed  etiam  ipsa  ivfamin  gaudens.  Ubi 
addo  voculam  e  libro  veteri,  neque  ille- 
celris  ejus  tutituvt  :  scntentia  omniuo 
volcnte.  LlPS.  Prodigon  int.  fania". 
yui  f^mani  prodijunt  atque  contem- 
.•lUiit,  tandein  ini  amentiic  vcniunt,  ut 
ipsri  infamia  delcctentur,  appetantque 
«■a,  uiide  vel  inaxima  infamia  veniat, 
Kkv. 

Sacrlficii  gratia  Ostiam]  Immo  rei 
fniincntariic  sjratia,   ail   Dio  GO,  .'^l. 


ruin.  CaJtcrum,  t|uod  oraf  io  scabra  ct 
rudis  Vertraiiio  \idetur,  id  facile  vita- 
veris,  si  mcniiiieris,  Taciti  vcrl)a  sic 
essc  accipicnda,  ut  ante  ru  nedum 
Cons.  des,  intelligamus  t«  et  quem- 
quam  :  quasi  esset :  tantum  ullis  nior- 
talium  tecuritatis  iness^ :  et  in  cirilate 
oinnium  gniira  et  itihil  retirente  quciii- 
quain,  nedum  Consulem  dcsigntitum, 
cum  uxore  Princijns,  etc.  convenisse. 
His  duabus  vuculis,  quas  studio  brevi- 


pellicum  caussa,  Victor,     Sed  sacrifi-  tatis  auctor  nostcr  fccit  lucri,  per  in- 

cium  credo  a  Claudio  institutura   rei  telleclum  apj^ositis,  nihil  hac  parte  rc- 

fruineiitariffi  caussa,  in  ("astoruni  aidc.  stat  difiicuhatis.    Gros, 

Id  cniin  nuinen  ibi  cultum,  ventorum  Qui  obsi^narent]   Int,tabu1as  doti<:, 

inarisque  ciussa,   Italego  apud  Ammi-  sive,   ut  inox  vocat,  nuptialcs    tabu- 

anum    19,   10.   in   summa  inopia  fru-  las.  V.  Sucton,  2C.  qui  Ci.-iudiuminter 

inenti,  Tertullum  qui  1'rspf.  annuiue,  signatores  fuisse  tradit.  Di- tabulis  nu- 

a/iud  Ostiam  in  aue  Castorum  sacriji-  pti.alibus  v.  Lipsium  ad  c.  'M.    Ekn. 

vasse,  tranquillitatemque  vtare  molli-  Suscipicndorum   liberorum   caussa] 

visse.     Id  sacrum   perpcluum  fuit,  et  Ea  furmula  in  nuptiis  lcptiinis  sollen- 

buspicor  a  Claudio  institutum,  ([ui  por-  nis,  ad  coiijujrii  vcrum  iincm.      A'tc 

tnm   illuin  celcbrcui  ct   faruui  Ostiae  e«jmo6n/iMrf,  ait  Augustinus  dcsanrta 

rxstnixit.    Cclcbrabatur  sollcnni  qua-  virg.  "J.Jcmina  nubit,  quam,  vt  tnater 

dam   Imtitia,   inense   Maio ;    ideoque  Jial.    uiide   et    matrimonium   oininis 

post  siecula  Maiunia  dictum.    Suidas:  caussa  dictuin.    Idco  Gra>ci  definiunt, 

hlximuaf.   ^a.inyu3i{   iyhir»  ir  7^  'Vtifir,  yi/t**,    €.i»*itf  iififif   xai    ymminii  xmrx 

uara  cs»  Mat»  fif.ta.  rr.t  TataXjci  »ara-  \iift.»i,  tTri  ytr.fiut  riKtvt  fTijS.    Et  Apud 

i.afttatttrit  flx.*  ri»  Xtynftitr,*  'Orriay,  Athcnicnscs  (ait  Isidorus  1'elusiota  .'. 

#<  ra  vtura  rns  viXii»;  nXtZtrii,  xiuxa-  cpist.  'iA^.     'H  ftnafiia  r,  xara  tifttt  W 

S:r»   f  n/\;«»T»,  i»  rtic  BaXarrins    viafif  itirfu  raiiut  iXi^ir*  yiiif^ai.    Melian- 

iWri.iuf  IftCaXXttrtf.    .Iiilianus  in  An-  der  eti.im  pulchre,  apud   Cleinenteni 

tiuchico  p.   362.     'TftZil'  'iuafrit  liia  Strom.   2.  p.   4'Jl,     n<r/J*>   rrieu   r<r» 

Mi»  (<(  r«  iiTfta  aiai  ritf  'titrin  .  •  .    riu  yizri'i/i  iiii.ifti  til  Tt  tt»  tftavrtu  Si/ya- 

ii\aiiuftK    ^fr.fimra  iTiXifatri;,  uri^  Y  rifa.       Et  Augustus    scliile    quoddani 

IftZi  aurZi  »«i  rrit  tttrr.^ix!  rnt  riXtuf  conjugiiim     injustum      pronunciavif, 

liiiit  BCu.     \ec  aliud  intcllexit  i^^tbi-  guoniam    non    quarendorum    liherum 

cus  in  Cosmogr.  Tiberis  insulam  facit  caussa  initum,  ait  \alerius  7,  7.     In 

tnter  portam  urbis  et  Ostiam  civita-  ipsis  autcm  tabulis  ea  vcrba  solita  ex- 


tem,  ubi  Populus  hom.  cuin  urhis 
Piajecto  lel  Consulc,  Oistornm  celc- 
i/randorum  cau.isa  tgreditur,  sollenni- 
tate  jucunda.  Ubi  vidcs,  C.istorum 
snllcnnc  et  Maiuniam  idcin  esse.  li.uw 
wigincin  Maiumc  nec  inscitatii,  \\<  • 


primt.  Au,xustin.  De  civitat.  D.  14, 
\?j.  Quid  concubitus  conjugalis,  qui 
tccundum  matiimvninlium  prcrscripta 
tahularum,  procreundortim  Jit  caussa 
liberoTum  ?  Adde  ct  Suet.  Jul.cap.  ^2. 
I.ij'- 


LTB.  XI.    CAP.  2S. 


43» 


biberorum  caussa,  convenisse  :  atqne  illam  audisseAuspicum  a.  u. 

'S-erba,  subisse,  sacrificasse  apud   Deos :    discubitum   inier^^"^- 
convivas:  oscula,  complexus:  noctem  denique  actam  licen-  ^g  ' 
tia  conjuffali.     Sed  nihil  compositum  niiraculi  caussa,  ve- 
rum   audita   scriptaque  senioribus   tradam.     Igitur  domusGS 
Principis   inhorruerat :    maximeque,  quos  penes   potentia, 
et,  si  res  verterent,  formido,  non  jam  secretis  conloquiis, 
sed  aperte  fremere,  Dum  histrio  cubiatlian  PriucijHsiiisul- 


¥ 


jiuspicuni]  Bud.  Haruspicum.  quam  hic  sermo.     Siquid  tamen  mu- 

Subisse,  sarrificasse]   Verbum   sub-     tandum,    le^eriin,   m/jc/m*  .•    qui    mos 


isse,  corruptum  judico.  Fortc.in,  nu 
psisss,  id  est,  soHenni  luteo  flamnieo, 
f|ui  mos  novis  nuptis,  facieui  vehisse. 
Scripsi  et  sensi  ita  oliu:.  at  nunc  deli- 
bero  ctiani  atnue  etiam,  ct  ambigro,  an 
subeundi  verbum  non  hic  stirmanum 
et  inter  legitima  nuptiarum.  Quin- 
ctilianus  su<picionem  facit  iu  sermone 
Declam.  2-lT.  Dicit  purs  dlversn.non 
JuLsti  uxor.  non  suhsisti  cttm  illo.  Le- 
gerim,  non  subiisti.  Et  subitionem 
hanc  infelle^^am,  sive  cutn  deducta 
subiret  mariti  domum  :  sive  de  Jugo. 
modo  is  ritus  tamen  s.itis  certus.  LiPS. 
Suhissc  lerba  videtur  dici,  cui  alius 
rerba  prieivit.  v.  Obs.  2,  4.  Gron. 
Quod  satis  probabiliter  disputatur  ibi. 
Kt  priori  Lipsii  conjectura;  favet  pri- 
mo  lo«!US  e  Declamatione,  ubi  hodie  e 
MSS.  leg;itur  nubsisti.  \ .  ibi  Scbul- 
tiuiiius :  deinde,  quod  verbo  nubendi 
in  ea  re  etiam  utitur  Suetonius,  nec 
credibile  satis,  Tacitum  solennissimum 
ritum,  cum  ceteros  niemoraret,  omi- 
sisse.  Ceterum  post  Deos  colon  posui, 
ut  est  in  edd.  primis,  et  mox  bis.  Ebn.  pis  exsuUat,  vere  dedecus.  Lips.  Sim- 
Heinsius  deesse  quid  putat,  ut  fe7«;j/a     plicissimum:    dum  histrio  cubiculum 


Komanis  in  onuii  convivio  solenni. 
Lips. 

Tradam]  Magis  pro  mente,  trado. 
jam  enim  illa  incredeiula  scripsit.  LiPS. 
Ferri potesi, si  pro conjunctivo prsesen- 
tis  nccipiatur.  Si  quid  mutandum, 
malim  :  tradiderim,  e  quo,  per  com- 
peudiuin  scripto,  tradam  fieri  potuit. 
Liv.  l,4(j.  pluribus  tamen  auvloribus 
filium  cdiderim.  et  sic  centies  ideni  et 
alii.  Nam  cur  trado  in  tradam  inuta- 
rint  librarii,  vix  intelli.:;i  potest.    Ern. 

Vertcrcnt']    Bud.  verterentur. 

Durn  industria  cubiculum]  Reg;em 
olim  ftci,  qui  emcndasset  hunclocum. 
itaque  concursuni  a  niultis  ad  coro- 
nam,  ct  nou  unus  mihi  indicavit  scri- 
bendum  :  Dum  kistrio  cubicnlo  Prin- 
cipis  occnltatur,  deuecus.  verissime.  in- 
tellegit  enim  Mnesterem  illum  Panto- 
mimuin,(|ui  diu  in  deliciis  Messallina?. 
Libri  scripti  non  longe  abeunt  ab  hac 
lectione,  dum  instruo  cubiculum  Prin- 
cipis  exultavero,  dedecus.  Possis  ex- 
trema  item  scribere,  cubiculo  Princi- 


h 


subisse.  Bip.  vel  nvpsisse  legendum 
putant,  vel  intelligcndum  sttbisse  ve- 
lum  nuptiale. 

Discubitum  inter  convivasl  Et  qui- 
deni  forma  nuptiali  :  qua:  volebat,  ut 
nova  nupta  in  greinio  mariti  jaceret. 
Morem  cum  exprimit  Juvenalis  2,  119. 
—  ingens  Cocna,  sed  et  gremio  jacuit 
nnva  nupta  mariti.  quasi  ecce  id  inter 
sollennia  nuptiarum.  Appuleius  de 
nuptiis  Psyches  Met.  6.  /lceumbebat 
tummnm  thomim  maritus,  Psychen 
gremio  suo  complexus.  Jdeo  recte  iii 
Catullo  f)l,  171.  Adspice  intvsut  ac 
cuhans  Pir  tuus  Tyrio  in  thoro  Totus 
immineat  tihi.  Nec  n-cte  magnus  ille 
censor,  quem  unum  xmulor  mirorque, 
adspice  imtts,  emendavit.  Imusnc  in 
illo  gcniali  suo  epulo  maritns  ?  imo 
suinnms,  vel  Appuleio  teste.  Fntus 
accubarc,  ut  intus  canere.  Interior 
autein   luaritus,    respectu   sponsa?  ad 


Principis  exsultaverit,  dedecus  quidem 
illalum,  scd  exscidium prncui  abjuisse. 
IlludSalmasii  eruditum,ej:*M//ffreesse 
t|o«;^£r(r&a/.  Quod  inelius  intelliges, 
ubi  consideraveris,  quaE  vir  insignis 
Hen.  Savilius  notavit  ad  Chrvsosto- 
mum  in  Fsalmos,  eo  verbo  usos  vete- 
res,  .Vndocidem,  etc.  ct  recentioresLu- 
cianum,  Plutarcbum,  Chrysostomum, 

pta  uri  rut  ixTo/jt.TtucvTa)}!  ra  ftufrritix. 
ut  idcin  sit  ru  Xfuirefpr,ix.cvi  l\e^y^ri<ra.c^cu 
Tri¥  •xoXirueci  rr.v  trccrfucct,  quud  Mac- 
cab.  I.  ^itnXufftci  ra  rat>x>arcc  xai  leora; 
xui  fuatxi  ayiecrfui.  yuamquaiu  ipsum 
illud  i|»{;>;£<VS«<  ra  ft.u9rn»ia  etiam 
translatum  putem  :  et  omnia  ista  dici 
ex  eo,  quod  salt.-\hatur  in  scena,  ita  ut 
It^t^y^tTer^oi  ri»ec  sit  xufciuitiv.  Proprie 
exsultantur  al  xtt/Jcuiou/AHei  et  ra  xufjcu- 
doifc.ya.  quemadmodum  saltalur  J'a- 
bula,  Cpclops,  Niobe ;  quemadmodum 

E  e  :> 


4» 


ANNALIUM 


A.U. 

801. 

A.C 

48. 


taverit,  dedecus  quidem  inhtnm;  sed  discidium  procul  abfuisse: 
nunc  juvenem  uobilem,  dignitate  formaf  vi  mentis,  ac  prO' 

emUieum  desaltntttr  (ut  ap.  Suct.  Cal. 
54.).  Quas  ab  histrionibus  ct  inimis  in 
pulpito  reprir«entantur ;  publicantur 
ntiquc  afquc  iiivulf^antur ;  indc  l^»(- 
Xu*^*i  r»  fiurrifta  dicufitur  »4   iXuy- 

tiv*vrit.  Std  et  deri^ut  sunt  ac  ludi- 
rio  :  inde  i^t^^t^fBal  rira  e$t  ui(i(tir, 
w^(frn>.i»iK"*-  llinc  ctiani  Tacitus 
suin^it,  ut  diferet  exsnitari  ab  hi- 
Mrinne  euhirulutn  Priticipix,  idcst,  in- 
famari,  inhoncstari.roiitaminari,  con- 
&piircari :  qiioriiin  verl)oruni  aliquo  aut 
siinili  UBiis  fui!>s<:t,  si  de  quovisalio  ho- 
ininc  qiiani  scenico  loqueretur.  Arii- 
ficitim  homini^  et  icenti»  vitte  impetra- 
rmit,  tit  hoc  vtrbuin  mallet,  qui  ubique 
decura  p<;r»onis  aiiimadveriit  et  tri- 
btiit.  Nec  Lucilius  aliter  nnillo  vide- 
tiir  dixivse  apud  Noniiiin  4,  178.  detiel- 
ies  nie  atijue  deurus,  exsulles,  snlHcites. 
Diim  histrio  cubiculum  rrincipis  pol- 
luit  et  iii  eo  qua^^i  in  sc«.na  exsullat, 
dedrciis  quidem  iiliitunt.  Irtelligo  rfo- 
wiiii.  Itaqiie  placet  c.rsciditim,  non 
dissidiutn,  non  discidium.  Et  hoc  ip- 
suin  exscidium  g;randius  qtiam  eritiutn. 
Horatius  ode  '.i,  Hi,  11.  concidit  ^uffU- 
ris  Argivi  domus  ob  lucritm  Deiiiersa 
exscidio.  Gron.  Hec  enidite  ditpu- 
tari  non  iict;ein  ;  sed  tainen  nondiim 
niovcrunt,  ut  nie  conjecturje  nieae, 
qiia>,  riim  primnin  locuni  hiinc  cunsi- 
deravi,  ventt  in  mentem,etquani  post- 
ea  Franc.  Medicis  jam  tributam  re- 
peri  apud  l'icheiiain,  iiic  |xrnitiierit : 
dum  /ustrio  ctibiculum  Principis  per- 
*uUat'erit:  nam  huc  (|U0'|tie  vcrbum 
est  contunieliae  indicandx  iisitntum,  et 
ab  artiticio  hominis  non  alicnum. 
Vide  supra  c.  9.  quami|uam  ad  coiitu- 
Kieliani  respici  iioii  est  iiccessarium,  ut 
niox  videljimus.  Siinile  illnd  CatuU. 
•p. 'J9.  Et  iUe  nunc  superbiu — per- 
umbttlabU  omnium  eubilia.  et  ep.  (t. 
lecti  arcutatio  inamhulntioqtte.  Ubi 
mrtfutatio  naii  dc  crcpitu  lccti  ciimSta- 
tio  intelli^^enda,  sed  eodein  fcre  srnsu, 
i}Uo  innmbulatio.  Arqtttnfio  peditm 
V.  c.  c&t  saliantium,  utJuUones  etiam 
dicti  in  fraem.  veteris  scriptoris  (Ti- 
tinnii)  apnd  Noniiim  4,  34.  pedibtu  nr- 
gutari,  quod  haud  dtibie  a  saltatoribus 
ducluni.  8ic  argtttite  digitorum,  da 
iuolliuri  ct  nimis  artificiosa  gesticula- 
tionc  di^itonim  npud  Ciccr.  inOrat.^ 
c.  18.  et  arguta  maniu  dc  Orat.  \,  59. 
(icll.  1,  .'i.  mnnus  inter  atcrudum  ar- 
ffuta  admodum  est  (cestuosa:.  In  Sal- 
masii  et  Grunovii  r.itione  non  modo 
9it  aliqulil  ad  sensum  conturti,  scd 


etiani  ravrtXtyia.  Nam  si  exsuUare 
ruhiritlum  Principis  est  infaniare,  pol- 
luere  ;  qunrsuui  s«quitur  dciiium  de^ 
decus  nllntum  ?  Nunne  hoc  ipso  patnt, 
iii  vtrbo  prtrcedcnte  dcdccoris  ratio- 
ncni  habeiidam  non  essc.^  llaqtie  non 
indiijiior  Fichenap,  cjui  pcrsuUaverit 
rerepit.  Sed  .ni^e  vanetateiii  Icctionis 
iiidicabinitis.  C,"»d.  Flor.  Mstriov.tex- 
suUuvero.  Ilcjj.  instruo,  exuitavero. 
A^r.  inservit  r.  p.  adullerio.  ¥A.  pr. 
iustruo  c.  p.  rxuUavero.  MS.  Gtu-lf. 
ed.  Putpol.  iudustrta  c.p.  occuUtadul- 
teros:  quod  onines  secuti  sunt  ad  I'i- 
chpnani  usque,  qui  dcdit,  ut  supra  di- 
«•ttiin  cst.  J.  IV.  Gron.  A<«/rjo  —  exul' 
taverit ,  t\\iiiA  Ryckiiis  scrvavit.  Con- 
.iocturis  aliisonerare  librum  iiilnttinet. 
\'ult;.itum  quoniodoexplicet  Gesiieriis, 
V.  in  Thcsatiro  L.  L.  in  cruUnre.  Ali- 
tcr  quoquF*  Gronovitini  oiiin  intellex- 
i&se  huiic  lucuin,  patrt  e  iiota  ad  Liv. 
2.0,  G.  Ens.  (iroslot.  in  Syll.  Burm. 
t.  1.  p.  '.i.  lectionciii  I'uteolaiii  tiietur. 
Rhen.  in  Uud.  adfuisse  perhibct  tncltt- 
sum  in  .  .  Mihi  nianifesto  adparct« 
scriptum  fuisse  :  industria  c.  p.  exul- 
tiivero.  uiide  r.  in.  fecit :  inciusn  in 
cubiculum  principis  exuUat  cum  adul- 
tiro.  Bip.  Iccunt  in.ntUaverit  i.  e.  iii- 
vaserit,  ut  ap.  Ter.  Eun.  2,  '2,  h4.  vel 
ludibrio  sibi  baliut-rit,  iit  A.  4,  .S9.  Sic 
et  iiiller.  Rac.  7.  I.<evis  hsc  inutatio 
planum  sensutn  reddit. 

Sed  excidiitni]  In  Flor.  eft,  sed  et 
scidiuni :  c  qito  Pichena  dissidium. 
Sed  profecto  plus  quain  dissidium  hic 
tiiiiebattir,  ct  exitium,  atque  extreina. 
LlPS.  Bud.  excidiuni.  Tac.  videtur 
scripsisse  e.rscidium.  Lall.  prwfcrt  rf»- 
sciihutn,  ut  c.  30.  Sic  et  Bip.  quos 
seqtii  lubot. 

JJig  nitateJormtF^jtiventa]  Ita  leRo, 
iion  forma.  Di^nitas  form»!  proprio 
de  viris,  uti  nutat  vetu»  litterator 
Affrattius  (ap.  Putsch.  p.  22C.9.,'  illud, 
Jttventa,  suspectuni  facit  Vatic.  qni 
rcfert,  finientis.  Ex  quo  Palmerius 
diduotiini  lcjcbat,  t"i  OT*n/i5.  LiPs.  ^i 
mcntis  est  in  cod.  Flor.  F.d.  pr.  JU' 
mentis  corrupte  pro  vi  mentts :  ut 
inox  dejunctum  pro  devinctum  ibidcm 
exprcssuin  cst :  undc  nattim  videtur 
jtiventa,ut  Ptitc-ol.  et  «teri,  donec  Pi- 
chena  vi  vientis  cdidit,  qtiod  tamcn  et 
MS8.  habent.  Fnrina  MS.  Gndf.  om- 
nes  vrtt.  edd.  nd  lJi>sitini  tis<|ue.  ErN. 
Bud.yoriiiA.  Idutn  hauucrat  vimeHtitf 
undt  facluiii  jMicw/a. 


hlB.^y^l  CAf.   29.  423 

piHQUO  Conaulatu,  majorem  ad  spem  accingi.  7icc  eniin  occui-  A.  U. 
tum,  quid  post  tule   tnatrimoniuni  superesset.    Subibat   siue^^i; 
dubio  mctus  reputantes,  /lebetem  Ciaudium  et  uiori  deiin-  4^.' 
cfum,  viultasque  mortes  jussu  Messaliina:  patratas.    Rursus 
ipsa  facilitas  Imperatoris  fiduciam  dabat,  si  atrocitate  cri- 
7ninis  pncvaluissent,  posse  opprimi  damnatam  atite  guam  ream. 
Sed  in  co  discrimen  verti,  si  defensio  audiretur,  utque  clausce 
aures  etia/n  coiifitentijorent.     Ac  primo  Callistus,  jam  mihi  29 
circa  necem  C.  Cajsaris  narratus,  et  Appianse  cajdis  molitor 
Narcissus,   flagrantissimaque  co  in    tempore  gratia  Pallas 
agitavere,  num  ]\Ies.sal/inam  secictis  minii  dcpel/erent  amnre 
Si/ii,  cuncta  aiia   dissimu/antes:  deinde  metu,  ne  ad  perni- 
ciem  ultro   traherentur,  dcsistunt :  Pallas,   per   ignaviam  ; 
Callistus,  prioris  quoque  regiaj  peritus,  et  potentiam  cautis. 


Mortes]    Sic  Lactant.  de  tnortibus 
persec.     Arjstoph.  Flut.  v.  483.  S«»«- 

Sed  in  eo  ctc.']  In  eo  abest  ab  ed. 
pr.  CetercB  onuies  habenl.  Mox  pro 
Utque  puto  legendum  neque:  alias  dura 
clhpsis  statuenda.  Sensus  eniin  est : 
hoc  niudo  tiniendum  et  cavenduin 
csse,  ne  .MessaUinie  defensio  audiretur 
a  Claudio,  neve,  etiani  si  non  defende- 
r»'t  erinien,  sed  confiteretur,  tanien 
'fleprecanti  et  culpse  veniam  oranti,  fa- 
ileni  se  praeberet  et  excrabilcm.  Si 
tque  est  a  'Jacito,  intelli^endum  ti- 
endumque  vt  c.  a.  etc.  vfcl  ejfficien. 
dumque  ul.  Ebn.  Bud.  utque.  Bro- 
tttr.  Ifg^i  vult  titique,  certe,  omnino. 
Bip.  reddunt  per  ct  quomodo  ;  sic  r»; 
verti  discrimeH  jungitur  ap.  i^uinctil. 
6,  1.37. 

Circa  necem  Casaris  rtarratus]  C. 
CiFsaris  Caligulje  :  cujus  necis  con- 
■^cius  particepsque  fuit  hic  libertus, 
narrante  Josepho  19,  I,  10.  Scilicet 
autem,  Tacitum  hoe  narrasse  in  libris, 
qui  de  Caligula.  LiP».  Circa  necem 
MS.  Flor.  Edd.  omncs  ad  Pichenam 
circn  mortem.  Mox  C.  Qesaiis  legen- 
dtnn,  quia  Casar  simpliciter  dici  solet 
Dictator,  cum  aliis  viris  doctis  credo. 
Lbn.     liud.  necem. 

Appiantp  cwdis  molitor']  Vide  Sue- 
ton.  37.  iu  cujus  verbis,  /Vcc  muUo 
post  ex  composito  irrumpere  /ippius 
nunciatus,  quipridie  ad  itl  temporis  ut 
adesset,  pracejHum  erat :  qtutsi  plane 
reprasentaretur  somHii  fides,  accersi 
ftatim,  ac  morijussus  est,  nienda  est. 
fjno  enim  accersi  jiibetur,  qui  jam 
nderat  ?  Non  fugit  Torrentium  qui  ex 
libris  legit,  arcessi,  pro  accusari,  ut 
interpretatur.  Mihi,  «rceri,  verumvi- 
deatur;  ut  exclusum  eum  a  Claudio  iq- 


tellegamus,  nec  admissiim.  Transscri- 
pserim  ctiam,  arceri,  ae  statim  mori. 
Uistoriani  pete  a  Dione6'0,  14.  LlPj. 
£o  in  tempore]  Ita  Flor.  Guelf.  ed. 
pr.  Viilgo,  eo  tempore,  inds  ab  ed. 
Futeol.  restituit  Pichena.  ERN.  Bud. 
1«  eo  tempore.     Sic  13,  47. 

Nutn  Messnllinam  secretLs]  Obscura 
examinanti,  nec  scio  an  satis  nexa. 
Sententia  videtur,  dehberasse  liberto« 
bifariam  :  primo,  an  ad  Claudiuni  df. 
ferrent,  qua;  pars  praeivit :  hic  jam,  aa 
ipsam  Messallinam  secreto  du  Silio 
moncrentjaliaadulteria  dissimulantes, 
Destitere  ab  utroque  alii :  Narclssus 
perstitit,  sed  in  sententia  priore,  id  est 
de  Claudio  admonendo.  LiPS.  MS. 
Guelf.  no7i.  male.  v.  ad  c.  24.  Mox  ed. 
pr.  uUra  niale  pro  uUro.  Sed  hsec 
verba  crebro  etiam  in  MSS.  confusa 
sunt.  Sensus:  ne  non  modo  nihil  pro- 
ficerent,  sed  insuper  ctiam  perirent. 
Ern.     Bud.  ttltra  a  r.  m. 

Prioris  quoque  resitje]  Sub  Caio, 
apud  (|uem  in  gratia  poteiitiaqiie  fuit. 
Dio,  ubi  de  Doniitio  Afro  .59,  19.  Et 
eleganter  Seneca  ep.  47.  Stare  atife 
limen  Callisti  dominum  suum  vidi,  et 
eum,  gui  ilfi  impegerat  titutum,  qui 
inter  rediculn  [rejicula)  mancipia  pro. 
duxerat,  aliis  intrnntibus  e.tcludi.  Sed 
fuit  non  minus  magnus  apud  Clau- 
dium.  estque  ille  ipse,  cui  Scribonius 
Largus  medicus  ejus  a;vi  opus  suum 
insciibit,  et  appellat  C.  Julium  Calli- 
stum.  \j\v<.  /icribus  MS.  Guelf.  edd. 
pr.  Puteol.  Riv.  Beroald.  Alc  yJcrio- 
ribusRhe.n.  Ald.  etc.  Acribus  restitui, 
ut  volebat  etiam  J.  Gronovius.  ^cri- 
oribus  est  e  conjectura,  docta  a  con- 
suetudineTaciti.  Mox  GmcM.  persistit. 
similem  confusionem  supra  uutavjuiut. 
Ern.  Bud.  acrieribus. 
K  e  4 


4^4 


ANNALIUM 


A.  U.quam  acribus,  consiliis  tutius  habcri.     Perstitit  Narcissus, 

^*^'-  ct,  solura  id  inmutans,  ne  quo  sermoiie  pra*sciam  criminis 

4g  'ct  accusatoris  facerct,  ipse  ad  occasioiies  iiitentus,  longa 

apud  Ostiam   Ca^saris  mora,  duas   pellices,  quaruin  is  cor- 

poribus    niaxime   insueverat,    largitione   ac   promissis,  et, 

uxore  dcjecta,  plus  potcntiac  ostcntando,  perpulit,  delatio- 

SOncm  subire.     E.xin  Calpurnia(id  pellici  nomcn)  ubi  datum 

sccretum,  Ca?saris  genibus  provoluta,  ttupsisse  MessuUitiain 

Silio,  cxclamat.    simul    Cleopatram,   qua;    idcm   oppcriens 

adstabat,  an  compcrisset'^  intcrrogal :    alque  illa  adnuente, 

cieri  Narcissiitn,  postulat.    Is,  veniartt  in  prfcteritutn  petcns, 

quod  ei  cis  Fertiuin,  cis  Plautium  dissimtilavisset,  nec  nunc 

adulteria   ohjecturntn,   ait :    itec  domum,   servitia,   et  ceteros 


Et  solumid  immutans]  MSS.  Flor. 
Re(r.  yf,  quod  habct  etiatn  cd.  pr.  Pu- 
teol.  edidit  if,  (|uem  secuti  .sunt  Bt;- 
roaldin,  Riv.  Alcialns,  Frein»h.  Gron. 
Rhfcn.tnus  ilelevit  et,  secutis  AIHo,  Pi- 
chena,  Lipsio,  Ryckio,  nec  est  in  cod. 
A;;r.  Mihi  ct  veruai  videtur,  tiim 
)>ropter  libro?,  in  ()uihus  cst  ct  MS. 
(iuelf.  tuin  propterconsecutionem.  .Si 
rt  deletur,  dcbel  csse  punctum  ante 
yme,  ut  est  in  vett.  tdd.  iieque  sclnm 
in  iis,  qui  et  non  habent,  et  ed.  Bero 
aldi,  ut  ait  J.  Gronovius,  sedetiam  ce- 
teris,  ed.  pr.  Puteol.  Sed  quis  non 
sentit,  frigere  jam  t»  ipse,  quod  sic  non 
ponitur,  nisi  in  oppositione  aut  distri- 
butionc :  qnannjuam  ne  sic  quidem  satis 
recte  j)ositum  est,  nisi  ante  letjas  vel 
Jaccrent,  vcl,  vc  —  j/rascia  — Jieret. 
Jac.  Gronovius  vult  af:  (luodmihi  non 
placet.    Krn.     Bud.  ut. 

f)uaritin  is  corjwri]  \'.itic.  corpari- 
bus.  Lifs.  Sic  et  rd,  pr.  Recepi. 
alia;  onnies  corpori.  Ern.  Bud.  q.  is 
corporibtts  as.^ueverat. 

CU  yeclium,  cis  Plautium']  Emcn- 
davi  prireunte  Vaticano,  qui  habeb.at: 
cis  P'ccticis  Plaulio.  Et  vcre.  Duo 
cnim  f;»n»osi  iii  hac  Messallina  et  quasi 
primorum  ordinum  adulteri,  Vectius 
Valens  ct  Plautius  Lateranus :  quos 
tamen  dissimulasse,  ct  siluisse  se  dicit. 
Jjed,  an  ma^is  pro  hac  sententia,  bis 
yeclium,  but  Plautium?  An :  circa 
yectium?  Xon  accusatos  quidcm  illos, 
aut  certe  itcrum  excusatos,  sc^ucntia 
ctiam  dicunt.  Cctenim  famosi,  ut  di- 
xi,  hi  adulteri.  I)e  Vectio,  mox  no- 
Bter,  Pt  Plinius  dc  medicis  29,  4.  Ex. 
trtus  morest  lectius  Jalens,  aduUerio 
Messaltintr  Clauilii  Ca^sari.i  nobilita- 
tus.  Iteni  Scribonius  Larpis  c.  22. 
Jfoc  meilicamentum  .4pulei  Cehijuit, 
prtpceptoris  lalentis  et  nostri.  Dc 
Plautio  raox,  et  13,  11.    Secutaque  le- 


nitas  in  Plnutium  Lateranum,  quem 
ob  adulterium  Messallina'  nrdineremo- 
tum  reddidit  Senatui.  At  \iri  docti 
desperatam  hujns  lori  restitntionem 
rensehant :  euin  vulijo  esset,  cis  I''e- 
clium  Plautium.  LiPS.  Scribenduni : 
quod  ci  cis  l  'ectins,  cis  Plautios  dissi- 
mularisset.  Quid?  patrata,  sed  sisten- 
tia,  ncque  ultra  tales  et  hanc  foedit.v 
tem  excurrcntia  Messallina*  aduUeria. 
CJuani  voccm  dilVert  iii  niembruin  se- 
qucns.  Partirula  ris  ideni  \ult  quod 
intra.  Sic  cis  Tiberim  :  sic  Plauto 
Most.  I,  I,  X' .  cis  paucas  trmpestates. 
Vx.  mox  I'.^,  22.  l'is  .Isrippmtr  eitra 
nlfima  sfrlit.  ^'eniatn  |K?to,  Ca-sar, 
inquit,  quod  tacui,  dum  Vectiis,  dum 
Plautiis  m(Kchis  contenta  fuit  Rfessal- 
lina,  dun>  intra  hos  et  horuin  similes 
libidinem  stitit.  Gron.  TJt  Lipsius 
e  V.it.  laudat,  ita  est  in  ed.  pr.  Sic 
ctiam  citat  srrii)turain  rod.  Flor.  Pi- 
chcna.  Sed  J.  Gronovius  tcstatur,  ibi 
esse  c'is  J'eclic'u  (ap.  Pich.  J''elticis) 
Plaurio.  Cod.  Ai^r.  Cirios,  J-^iectios, 
Plaulios.  l'nde  cotijiriebat  Heinsius 
Cincios.  lUruni  Cincios,  an  Titios  c 
c.  .3.1.  an  aliud  quid  hic  legcndum  sit, 
non  dicam  :  ectinnn  hane  lectionein 
optimam  puto.  Ill.-i  cis  J'ectium  etc. 
sunt  sane  duriora  ;  hapc  facillima. 
Broterius  edidit  Tilios,  J'eclios,  Plau- 
tios.  et  inox,  nec  nunc  .Silin  a.  o.  e  ve. 
stijiis  ed.  pr.  (iiia*  habet  simul  quod 
sane  placet.  Nani  ad  eum  ista  perti- 
nere  res  docet.  Itaque  certe  atl  eum 
ista  referenda  sunt.  Erv.  Bnd.  cis 
velicinplaufio.     Bip.  i-(»njiciunt :  quod 

incrsto'  uroris  flapida  diss nomeii- 

clationeni  qui|>pp  necesse  plenani,  nec 
l>ene  responderc  sciinenti  nec  nunc. 

IVc  domum,  seri-itia,  rt  cetrros  J'or- 
tunir  parafus  rrjmscerrt]  Contamina- 
tissimiim  h>riim  Ferretus  essc  vult : 
qui  mibi  caslus,  purus.  Inndiosa  con- 


LIB.  XI.  CAP.  31. 


435 


^^mrtwKE  paratus  reposcere.  frueretur  imnio   iis:   at  rcdderet  \.\3. 

^vxorem,  nimperetque  tabulas  nuptiales.  an  discidium,  inquit,  ^^^^ 
tuum  7insti'^  nam  matrimonium  Silii  vidit  populus  et  Seiiatus  ^g/ 
et  initcs:  ac,  ni  propcre  agis,  tenet  urbem  maritus.     Tum  po-31 
tissimuin  quemque  amicorum   vocat :  primumque  rei  fru- 
mentariffi    pra?fcctum,    Turranium,    post    Lusiuni    Getam, 
Proetorianis  inpositum,  percunctatur.     Quibus  tatentibus^ 


cessione  libertu'; .  rruatur  sane,  inquit, 
Silius  domo  tua,  servis,  veste,  et  gaza 
onini  repa  f  nain  haec  tralata  ab  adul- 
tera  ad  Siliuin,  notante  etiam  Dione 
60,31.)  reddatsalteni  uxorem.  LiPS. 
Fremsheniius  leei  vult :  nec  —  repo- 
scere.  Verum  puto.  Paratusy^m  in 
ed.  pr.  non  demum  Rhenani.  Puteo- 
lanu'^  dedit  apparalus,  quud  exhihet 
Guelf.  et  ed.  Riv.  Eus.  BuA.  paratus. 
Freiiish.  emendatio  placet  et  Bip.  inio 
sic  jara  Acidalius,  Paratus  occurrit 
el  c.  V2. 

Frueretur  immo  e/c.]  EJ.  pr.  ha- 
het:  frueretur  immo  ct  his:  redderet 
vxorem.  Puteol.  autem  tdidit,  quod 
nunc  obtinet:  /.  ».  «w,  et  redd.  Si  sa- 
tis  commode  hic  intellig:i  posset  et  his, 
prirferrem  lertionein  ed.  pr.  Redderct 
UTorem,  haberet  majorem  vim,  meo 
sensu,  absolute  dirtuni.  Sed  quid  est, 
qnod  Silinm  prfpter  ista  frui  vult .' 
\tAt\»eJ'rmretur  immo  iis  vel  his  ve- 
rum  puto.  Cetcruin  hic  quoque  cor- 
rexi  sed.  Vide  supra  ad  e.  23.  simil- 
lima  hic  ratio.  Seio,  pUiribus  locis 
T.-iciti  et  prope  idem  esse,  quod  sed, 
ponique,  ubi  alii  sed  dicant,  ideoque 
tenianda  talia  loca  negavi.  Vide  ad 
5,  3.  6,  2 1 .  Venim  .aliter  est  in  figura 
ea,  qua  hic  T.acitus  utitur,  et  c.  23. 
Broterius  dedit  at  is.  Sane  at  bene  ; 
st'd  is,  quod  e  MS.  Re<iio  addidit,  lan- 
guet  uimis.  Ern.  Bud.  et,  rectius 
at. 

Rumperetffue  tahulas  nvptiales']  Ad 
legitimum  niatrimonii  aotum  tabulas 
ct  si^natores  adhibiti.  Tabulis  et  dos 
continobaturj  et  illa  sollennis  coiijngii 
eaussa,  liberum  qujerendorum.  .luve- 
nali^  2,  119-  Sigtiat(e  tubula,  dictum, 
nkJelicUer !  .^ppulrius  Apol.  p.  76".  ed. 
[II'  Pric.  Quodin  villu  non  in  opido  tabulce 
sint  coMsiirnatfC,  qxiarto  et  uUimo  Imy) 
objecere.  Meminernnt  non  seniel  Ju- 
risconsuhi:  ct  proprio  huic  rei  rd)ro 
Brissonius,  eujus  accurat.-e  dilisentice 
doctrina^iiue  non  a  me,  non  ab  aliis 
quidquam  addo.  l't  erjo  ex  tabulfc 
ni.atrimonio  firmando,  sic  ea*deiii  ni- 
pta-,  dib|)arandn.  Juvenal.  i),  7o. — 
tabulas  qunque  ruftcrat,  et  jani  Si- 
gnataf,  totu  cLk  hac  c^o  nocte  redc- 


mi.  De  his  t.abulis  locum  accipio,  qui 
in  priscis  Glossis  :  Acyat/e-»;  riici  yvitu- 
Kc;  Tri»  tTiioeir  <rtu  iSItv  viau  ifr^r.irS-eu 
afi  Tiyi;,  «ir»»  ci  vlit  liiof  tiyai,  xai  Ttit 
a.urr,i  ivr.xtiv  t»;»  ixiieffi»,  r.Bir.ffzro  aXXaf, 
amxoi^n  yvrii,^a/e.aiKhf  aurri*  ytyttv^Bai. 
x<t)  itXTcv;  fth  ytyoaf^ai,  lyafinv;  Sl  fih 
ytyeyiyai.  fif)  euvr.BiyTe;  euy  avToy  atriiiT- 
?«/  vliiy  rS(«»  titai,  wteJ  eu  iX^aTTire. 
ixert  ftri  tlri  ffit  vli;,  «•«»  iTiierit  a.v'ete;. 

Lips. 

An  dissidium,  inquit,  tuum  nosti .'] 
Et  hic  Tacitus  scripsit,  discidium. 
Nuniquid  scis  libi  nuntium  remissum  ? 
divortium  tecum  fecisse  MessaUinam  .' 
Grqn.  Quid  opus  verbis  ?  Ed.  pr.  hv 
bet  discidium.  uude  restituimus.  Ce- 
terum  ctiam  an  mihi  frigere  videtur. 
Fortius  foret  non.  Ern.  Bud.  et  Agr. 
discidium. 

Potissimum  amicoruml  .Aut  poiissi- 
mos  leg^endum,  aut  quemque  adden- 
dum,  dudum,  et  vere  inonueniiit  viri 
docti  Lipsius,  Mercerus,  Freinsh. 
Erx.  Item  Acid.iUus.  Cod.  Agr. 
potiss.  quemque,  teste  Heinsio. 

Reifntmentaricr  Praf.  Turraniuml 
Dixi  aliqnid  ad  1,  T.  et  videtur  prinnn 
in  hoc  inunere  fuisse.  Tamen  ambigo 
de  tota  hac  sententia,  et  ne  verius  le^i : 
Tum  potissimos  amicorum  i-ocat ,  pj-i- 
mumque  reifr.  Praf.  h.ac  mente  :  vo- 
cat  prjEcipuos  amicos,  ac  primo  Tiir- 
raiiium,  deinde  Getam.  Lips.  Tut- 
rflMJMWi  jam  ed.  pr.  non  primus  Rhe- 
nanns.  Puteol.  Turramts.  Ern.  Bud. 
Turanium. 

Lusium  Getam}  Id  iUi  verum  ct 
gontile  nomen,  non  Lttciitm,  aut  Lu- 
scium.  Duo  aiitem  hoc  tempore  Pra?- 
lorii  Pra-fecti,  Liiiins  Guta  et  Rufus 
Crispinus.  Lips.  Lw«m«  b.  I.  ed.  pr. 
at  \2,  42.  /..  Ceta.  Ern.  Bud.  Lu- 
siitm. 

(Juibus  fatentibus  titm  c.  c.]  Libri 
mei  scripti  tacenlibus,  Lips.  At  MS. 
Flor.  ed.  Put.  Beroald.  etcfatentibKS. 
quibus  edd.  omnes  MS.  Flor.  .1.  Gron. 
q^tis.  Se«l  tuni  hic  nuUo  modo  ferri 
potest,  iiec  est  iii  ed.  pr.  Ern.  Bud. 
fatentibus.  Acid.  mavult  taceniibus, 
iffiiaris  seil.  qnid  Priiicipi  cunsuleretit. 
7'um  nou  est  in  Bud. 


426 


ANNALIUM 


A.  Ucertatim  ceteri  circumstr«punt,  iret  in  emtra,Jin}wnt  Pra-' 
*^*;  torias  cohQrtes,  mnritnti  unte,  qnam  vindictfc  consn/crct.  Satis 
^^.  consiat,  eo  pavorc  oflusum  Claudium,  ut  idoiuitJem  inter- 
rogaret,  an  ipne  Jmperii potens'^  an  Silius ptiiafnn  ei^set?  At 
Mesiialiina,  non  alias  soiutior  iuxu,  udulio  uutumno,  aimii- 
Ittcrum  vindemia:,  per  domum  cclebrat.  Urgeri  prajja,  fluere 
lacus:  et  fcminae  pellibusiaccinctaj  adsjiiliabaut,  ut  sacriHcon- 
tes  vel  insaiiientes  liacchai :  ipsacrinc  (Uixo,  thyr?uiii  cjuaii- 


Eo  painra  njfusum]  Cod.  Agr.  eo 
pv-vinit  ^usum.  Geiiitivuni  probat 
lleins. 

AduUo  autumno,  simulacrum  vituie- 
tuiff  per  domum  cilebrnbat]  Adultu 
autumoo,  id  est  niense  Octnliri.  It.i- 
quc  cti.-vm  in  borologio  vcteri  Romae 
&i^iiatiini  co  iiieiise,  viNDKMi.t  s.\- 
tRiM  i.ini.Ko.  Et  persu.isuin  inilii, 
iion  aliud  c»sc  hoc  vinilriniale  feituni, 
qu.im  sacni  Liberi,  qu»  C.  ('«^r  pri- 
inus  RomaE  cclcbravit;  elsi  Atheuicii- 
ses  niense  Novenibri  celebrasse,  in 
Philostr.iti  4,  2V.  legi.  I)e  ipta  re, 
Servius  .id  Virg:.  rcl.  o.  29.  Daphnis  ct 
Jrmenins,  etc.  IIoc,  iiuiuit,  aperte  ad 
CtFsarcm  pertivet,  quem  coustat  pri- 
tnutn  sacra  Lihcri  palris  traustulitse 
Jiomam.  Idfo  nwiniuus  percussus  Ca'- 
8ari,  in  cujus  p.arte  c.  vibius  blits.  et 
impressa  .ira,  cui  persona  histrionia 
iinpusita,  iteui  thyrsu^,  et  tijjris  adiun- 
cta.  ad  MiomDiiain  n<>n  (Juliie  hujus 
roi.  L.impiidius  in  Hklioif.  11.  Cum 
ad  vindeiuiam  vecnssct  anticos  nohile.s, 
tt  ad  corbes  scdissct,  gravistimum 
guemgue  /tereontari  capit,  an  csset 
promptus  in  l^nerem.  .  .  Posteaquam 
senes  vidit  crubescere,  contulit  se  ud 
juvenes ;  u  quibus  cum  audirct  atati 
conjfrua,  gaudert  catptt,  et  dicere  vere 
iiberam  (emciido,  L>ihcri.  in  eo  cnim 
lusum,  quasi  ea  liburtas  viridemialis 
difirna  vere  Libero  Pro)  vindemiam 
essc,  quam  sic  rrkhrarent.  Fcrunt 
tnuUi,  al>  ipso  pnmum  rcptrtum,  ut 
in  vindiimiarmn  Jesto  muUa  in  domi- 
tios  jocularia  et  audientibut  dominis 
diccrtntvr.  Capitul.  in  Antonino  Pio 
II.  {-'indemias  privati  vmdo  cun 
nmicis  agehat.  Videturque  ritus  post- 
ca  Imperi)  fuissc,  ut  1'rinceps  txtra 
urbcm  dics  aliquot  lasciviret  et  vaca- 
ri't  huic  vindemi.ali  festo.  PauUus 
Di.ic.  l)e  crstis  Lon^ob.  3,  \1.  Pro- 
rfdmitc  ittique  Tiberto  ad  villnm,  ut 
juxta  ritum  Impenatem  tr^fiinta  dies 
ad  vindemiam  jorundarctur,  Sopkia 
focahim  nd  s«  ,/u.^finianum  voluit  ad 
Impcrium  sublitnare.  hlcm  ft-stnm  ina- 
Cnani  coron.-un  dictum  <■><■,  siispicor 


fli;  TertuUiani  hii;  vcrbis  de  cor.  7.  Sed 
et  aiint  Liberum  prinapem  corona: 
plane  laurea:  .  .  .  etiam  vulgns  af:no- 
scil,  cum  dies  in  i/ium  tflemne*  tna- 
gnam  appellat  roroHum.  Alia  ab  hoc 
fcsto,  ne  erre?.,  Libcrnlia  :  quie  anti- 
qu»  libcrieque  Reip.  et  iitcidebant  in 
XV.  Kalcnd.  Aprilcs.  Ue  qut;is  Varro 
L.  L.  r>.  et  Kalendaritiin  Romanum. 
LiP.i.  AduUo  autumno,  ut  udulta 
astnte%  'i3. 

Per  domum  celehrat]  Gregorius 
Tur.  5,  .ll.  Procedente  autem  co  ad 
viUam,  ut  juxta  ritum  imperialcm 
XXX.  diehus  od  vindemiam  }ocundare- 
tur.  Grun.  Rhenanus,  .<\ldus,  Lipsiiis 
relcbrabat.  Ceieri  ceiehrut,  quod  scr- 
vavimus,  etsi  sequitur  a</«M^a6a»/.  In 
tali  gencre  narrandi  nulla  iii  temp<»ri- 
bus  constantia.  1,  (>o.  se  excipiunt 
oncrat,  xcripfU, Jirmahal.  MS.  tiuelf. 
habpt.?/»MU/a/>fl/.  Ern.  ^iaA.celehrahat. 

Fctninw  peliihut  accincta]  Cudd. 
Oxon.  Guelf.  nebridihus :  quod  .Jao. 
Groii.  do('tiu.s,  quain  pro  librarioruin 
captu,  videbatur.  Nebridcs,  pclles 
daninatuin,  quibus  naciha:  incinge- 
bantur:  unde  ap.  Statinm  'iheb.  2, 
6S4.  nebrides  et  ///_v»**».iun!runtur.  Scd 
puetarum  illud  verlnim  est,  quod  ali- 
quis  ad  inarpineni  codicis  sui  adscri- 
psit,  unde  iii  textuin  veiiit.  V.  ad  H. 
2,  .98.     Ern. 

Ut  sacrificantes  rcl  insanientes  Bac- 
cha]  Miiretus  deltt  ut  inaanienfrs 
Jiaccine,  probatriue  Aridalius,  nesfio 
quare.  Nam  nebridibus  incinctie  sa- 
criticabant  Bacchip,  ut  scboliastes  ad 
Statii  I.  c.  docet.     ErN. 

Ipsa  crine  fii.re,  thjirmm  quatient, 
jujctaque  Silifts,  hedmra  vinctus,  ge- 
rere  cotburno.s]  Eodem  habitii  Anto- 
niuin  depinpt  Velleiiis,  qui  Liberum 
se  ferebat  2,  ft2.  Cm»»  JJbtrum  pn- 
trem  appellari  te  jutsisset,  cum  redi- 
tuitiis  hedera  coronai/v  '  '  nurea, 
et  thyrsum  tenens,  cnf  ccm- 

ctus,  curru  velnt  lAbei  ,  luset- 

sft  /llcxandria.  De  cothurnis  etiam 
Virsjil.  G.  '2,  8.  —  tiudataque  musta 
Tinge  Movo  mcnjnt  dtrrplis  crurti  fo« 


LIB.  XJ.  CAP.  32. 


42r 


ensJuxtaqucSUius  liedcra  vinctus,  gerere  cothurnosJacereA.  \J. 
caput,  strcpente  circum  procaci  choro.  Ferunt,  Vectium  Va-  *^0i. 
lentem,lasciviain  pra^aitam  arborem  connisum,interroganti-  ^^' 
bus,  quid  adspiceret?  respondisse,  tempesluiem  ab  Ostia  atro- 
rem:  sive  ceperat  ea  species,  seu  forte  lapsa  vox  in  prajsa- 
gium  vertit.     Non  rumor  interea,  sed  undique  nuntii  ince-S2 
dunt,  qui,  gnara  Claudio  cimcta  et  xenire  jyromptum  vltioni, 
adferrent.     Igitur  MessalUna  Lucullianos  in  hortos,  Silius, 
dissimulando  nietu,  ad  munia  Fori   digrediuntur.     Ceteris 
passim   dilabentibuis,  adfuere  Centuriones,   inditaque  sunt 
vincula,  ut  quis  reperiebalur  in  publico,  aut  per  latebras. 
Messallina  tamen,  quamquam   res  adversa^  consilium  e.xi- 
mercnt,  ire  obviam,  et  adspici  a  marito,   quod   sa-pe  subsi- 
dium  habuerat,  haud  segniter  intendit,  jussitque,  «^  Britan- 
nicHS  et  Octavia  in  compiexiim  patris  pergerent.  Et  Vibidiam, 
virginura  Vestalium  vetustissimam,  ora,\h, PQntificis  ^naxitni 

thuniis.     De  thyrso,  prater  alios  Ju-  SER.  EXACTQRis.  praediorvm.  Lvgi- 

Piiiius  ep.  ad  Zeiiam  c.  fi.    "CLcTt^  «/  lianorv^i.     Lips.     ijuia   haiid  dubie 

Sx.Kx,tu  2i«  »';t)i/taToj  il^r.yixtZ  rus  xiy-  LucuUi  horti  intelliguntur,  cle  quibus 

^ts  {»  T»7s  ^iafei;  moi^iocixTi-i.     Vide  et  c.  1.  quod  clare  jiatet  e  loco  Jo.  Aiitio- 

Hiniuin   16",  62.     .\thensus  ejusmodi  cheni,    queni  ad  c.   37.  affert  J.  !■>, 

Hacchi    insii^nia  iu   Pyrrhicba    sUta-  Gron.  Z'«c«//iV/wp5  etiam  contra  libros 

me  receptH  fuisse  osieudit  14,  7.     'ij  kgendum.    MS.   Fhir.  h.  1.    Fucilia- 

.:  ««9-'  r.(ia.s  vjffr^n  httr./rt(txn  n;  uvai  kos,  ut  Guelf.  infra  c.  37-  Lvciliaiios, 

«««»7,    iviiixirTifx    tZra,    t?;    ia^arzs.  ut  ed.  pr.  a  qua  noii   longe  abit  cod, 

"Ex'vfi  ycLo  A  og;^i!ii/iitoi  ^u^ftvs  avri  ia.  Bud.  Fulfianos,  Xjvciunos.  Litadlinrn 

(KTuf  v^oiuTxi  5"  ix  aXiJ.t.cusy  Ku.)  ydo.  horti  iiccurrunt  ap.  Phit.  in  Luciiil.  81. 

Sn#af  xai  f.etu.ra^as  fiaouri».   'Oo-^oZrTal  \>-  ^^^'      Sed   ap.   Sc\t.   Rufum   et  Au- 

ri  ra  trsoi  tc»  iiiciuffov,  xal  Tx  Ti(i  Tols  r^^lium  Victorem  reg.  LX.  urbis  Rouiae 

ivSoi;,   x«J  T«  n^i  T4>   Ui*Bia.     yuje  Lucullani  dicuntur.  V.  Ryckius  ad  h, 

verba  lucem  dare   volo   iis,   qua;  hic  1- Uirumque  rectum.     Erx.     De  cod. 

prvcediint,  femince  pellibus  accmctce  Bwd.  ita  cape.    hic  habet  ful(ianos, 

assultabnnt,  veiut  sticrijiaintes  vel  in-  ^^'«1  du»  prima  littera;  secundam  ma- 


snnientes  liacchd.   LiPS.     Cod,  Oxon 
Crine  fuso.      Deinde    Guelf.    hedera 


num  sensere  ;    c.  37-  clare  lucianis. 
Dissimulando  metii]  MS.  Guelf.  dis- 


j«?/r/f«,  confusione  frcquenti  librariis    simulato.     IUudmelius:  dissimulandi 


in  istis  syllabis.    Mox  c.  33.  idem  Hber 

visfimjns.  .^dde  ad  12,  16.  i.9.    Ern. 

Fetiiut,    Feciium']     Bud.    FertuVf 

verlicium. 


metus  caussa.     Flor.    Bud.    mctum . 
male,    Ern. 

Digrediuntiir}  Ita  Flor,  et  ed.  pr. 
Ceteri  dioreditur.  Illud  recte  restituit 


Cepernt  ea  .ipecie.i]    Si  vcra  h»c  le-     Piehena.    Ern.    Bud.  dls^reditur 


ctio,  intell.  ammum.  Sive  ea  species 
aninio  oblata  est  prospiciciilis  etc. 
Ebm. 

Undique  «untii  incedunt]  Freinsh, 
frustra  incidunt :  vcluti  nimis  lento 
altero.  jHcedunt  cst  crcbcscniit,  re- 
ppMte  siiiicrvcniiint.  V.  ad  3,  ^6.  Alias 


Quamquum  res  advcrscc  consiUufn 
e.vimerent]  Sic  ISISS.  Flor.  Bud.  Agric. 
Gueif.  ed,  pr.  Ceteri  scripti  et  edd. 
adimerent.  lUud  merito  prcetuli.  Erjj. 
Cf.  13,  1.1. 

Jmsitque,  uf]  Hoc  quoque  exem- 
plum  adscribctur  iis,  quibiis  viri  docti 


et  incidunt  aptuni,  et  sjrpe  pro  inci-  hanc  constructionem  verl)i  jubcre  do- 

dere  iibrarii  dedere  incedere.     V.  Dra-  findunt.    V.  Drakcnb.  ad  Liv.  :\'>,  16. 

kenb.  ad  Liv.  {;,  24.     Ern,  et  qoos  laiid.it  et  ipse  et  Dukt:rus  ad 

Lucullianos  in  hortos]    De  quibus  23,21.     Ern. 

initio  huju-;  hbri.   Taineii  et  Luciliana  fibidiam]  Bgd.  vrbidiam. 

prxdia  reperio,  et  hic  in  MSS.  con-  I'clvstissin»(ini]     Est    c.xdem,    qvia 

stanter  hortos  Lucilianos.     I.j»pis  Ro-  virgo  mfuimn  dicitur.    Nam  ab  jetate 

mx  (ap.  Grut.  p.  034.)  d.  lU.  cuf.scen-  prseerat,  et  sic  dicebatur.     Nos  in  t'e- 

T]s.  Ncrori,  voHrvNAnt  caesauis.  n.  sta.   Lips.     fetusiLfsimdm  essr,  quap 


428 


ANNALIUM 


A.  v.aures  adire,  clementiam  erpetere.     Atque  interim,  tribus  om- 

^®'    nino  comitantibus  (id  repcnte  solitudinis  erat)  spaiium  ur- 

^■g 'bis  pedibus  emensa,  vehicnlo,  quo  purganienta  hortorum 

eripiuntur,  Ostiensem  viam  intrai:   uulla  cujusquam  niisc- 

33ricordia,  quia  flagitioruni  detormitas  prajvalcba».    Trepida- 

batur  nihilominus  a  Cajsarc:  quij)pe  Getai,  Prictorii  pra»- 

fecto,  haud  satis  fidebat,  ad  honesta,  scu  prava,  juxta  levi. 

Krgo  Narcissus,  adsumptis,  quibus  idcm  metus,  7io>i  a/iam 

spem  inco/nmitatis   Cfcsaris,    adfirmat,  ffua77i  si  Jus  7/ti/itu7/i, 

U710  i//o  die,  //}  a/iqaem  /ibe/toru/n  tra/ifferret:  seque,  offert, 

suscepturu77i.   Acne,  duni  in  urbem  vehitur,  ad  pnenitentiam 

a  L.  Vitellio  et  P.  Largo  Ca-cina,  mutaretur,  in  eodem  ge- 


marima  esf,  facil'*  '">nresscrini,  cum 
j)leriiiii(|iie,  qtia;  «l;;.v  •;■>■•  ■■^•'  loco, 
jirjpcederet  ttiam  a-i;»:-;  i;-  i.ni 
b.icerdutii.  Scd  marnnu  pri>|>rn-  |)i  ii- 
ce^is  cullegii,  ut  Poiilije.v  uiarimus, 
Auiptr  marimus,  Curio  niarimus.  Iii 
qiio  Lipsius  dc  \'tsta  cap.  7.  midnm 
latus  olijecit  CJuthcrio  de  jure  rontif. 
1,  4.  cjui  tauicn  ipse  liac  occ.isionc  iii- 
gerit,  qtuT  nunquam  defcndet.  Quid 
est  cnim  PnHtj/iccrn  marimum  dici, 
quod  maximi  esset  imperii  ;  ct  nuncu- 
p.atiun  a  potcstate  tt  imperio,  quod 
iitrumque  maximum  lcjjibus  Romuuis 
sit  ascquutus.  Nuga*  ilc  Pontilicum 
imperio  :  Si^onio,  cui  nljtrcctat,  n)a- 
iius  dare  deljucrat.  iMnrimus  autcm, 
qui  primum  inter  eoi  locuni  teneret, 
collegiumqnc  cotjcret  atrjue  ei  praesi- 
deret.  Pari  j.idicio  Pratorcut  mari- 
Mum  facit  urbanuin,  c)uem  .M.  Tullius 
diKerit;;ri;nu^n.  Vcrba  Cio.  in  Pis.  I. 
Afe  cum  Ouwslorfiin  in  primi.i,  ACi/i- 
lcm  prinrem,  l'ratorcm  frimum  cun- 
vtin  suj/ragiis  Populu.i  Homanus  J'a- 
cielial.  Ouem.admodum  niillus  nun. 
cupatione  propria  Qnastor  cst  in  pri- 
mis,  ncc  ALdilis  prior,  ita  ncc  Prator 
primus :  taiitummodo  ante  collcgas  se 
rcnuntiatum  si;;nificat.  Sed  ncc  in 
I'r.Ttoribus,  quale»  intelli;cimus,  qiii 
jure  dicundo  prwessent,  ullus  mari- 
muj.  Majorem  et  minores  novi.  Fc- 
Slus :  Majorem  Consnlem  L.  Ctrsar 
putnt  dicivcleum,  penes  quem  Jasces 
.<int ;  vel  cum,  qui  prior  factus  sit ; 
Pra^totcm  auicm  majorem  urbanum, 
trtinoret  eaterof.  Quemadmodum  au- 
tfcn  Cousul  marimns  non  dirrbatur 
ille  major,  ira  nec  m.ijor  ilh-  Prctor 
tnarimus.  Sicubi  autem  occiirrit  hic 
titulus,  Prator  marimus  est  maxi- 
mu»  majjistr.-vtus.  l>t  apud  Livium 
7,  .1.  Vt  gui  Pra-tor  tnarnnus  $il, 
Hibtu  Srptemhribtu  elnium  pantrat. 
Hiine   ut  haberent,  Dict.;tor    dictus 


L.  Manlius.  Olim  enim  Pratoret, 
qui  pustea  Contulet,  a  Bruto  ncmpe 
T  .rii;:;ni' ,/  ul  communicatum  cum 
pli-ije  Cousiiidtum,  cun»  iiiagistratui 
jure  dicuiido  datum  hoc  nomen  ;  iis 
autem,  qui  antehac  Prtrtcrct  fucrant 
dicti,  Coniulit:n.  Festus  in  P;-<r/orJa 
porta.  Livius,  qucm  marjjiiii  Gii- 
thcrius  allevit,  '2h,  12.  e%  v;ite  Marcio 
l*r!Ctorem  nominat,  qui  jvs  pnpvln 
plcbique  (fabit  summum,  iion  Pra-- 
torem  ma.vimum.  Nihilo  innr<;  euin 
juvat  Festi:  Marimum  Prwtorem  dici 
putanl  alii  eum,  f/ui  mnrtmi  imperii 
sit ;  alii,  ijui  atatis  niarima-.  Vc- 
rioreni  csse  priorem  sentmtiam  li- 
quct  ex  Livio.  Addit  :  Pro  colletrio 
/lugurum  decretum  est,  rjuod  iti  Sa- 
lutis  auffurio  Prtetores  tnajores  et 
tiiinores  uppellentur  ;  tion  ad  alatem, 
sed  ad  vim  impeiii  pertinere.  lioc 
aut  conseiitit  cum  illis  verbis,  quie 
supra  adduxinius  :  aut  ibi  Prirlorrs 
tnnjores  et  tninores,  ipsi  fucre  (.'on- 
sules  et  Pra-tores:  nam  im|>erium  mi- 
nus  Pra>tor,  majus  habebat  Consul, 
ut  ex  Messalla  rcfert  Gellius  1.?,  l.i. 
Gbon.  Mox  cod.  A^nc.adiret,  erpe- 
terct.     Ern. 

EripiuMtur]  MS.  res:.  erpuuntur. 
Ed.  pr.  rcperiuntur.  ceterse  eripiun- 
tttr.  An  ercipiuntHr,\e\  eeei-untur .' 
Post  forte  mclius  spetn  inc.  Ca-sari. 
V.  Intt.  ad  Liv.  1,36.  Frn.  Bud. 
eripiuntur.  Heins,  ercipiuntur  pro- 
bant  pt  Bip.  Hiller.  Rac.  8.  conjicit 
erportantur. 

P.  Ijargo  Ca-cinn']  Fratrp,  opinor, 
r.  Cacciiije  Lar^i,  qui  Consiil  ciim 
Claudio  fuit,  a.  u.Tfi.^i.  «^  in  Consulatu 
interfectus.  Quf  m  intellept  AsconiiiN, 
in  pro  M.  Sraiiro :  Scauri  dnmum 
possidet  nunc  Ijongut  Cacina,  qui 
Consul  fuit.  cum  Clattdio,  scribe  /jor- 
gut.  et  disce  hinc,  qu»  Asconii  certa 
ctas.    Lir«<.     Ryckius  putat,  Cunsu- 


LIB.  XI.  CAP.  34.  35. 


429 


tatnine  sedem   poscit  sumitque.     Crebra  post  ha?c   famaA.U. 
Tuit,  inier   diversas   Principis   voces,  cum    modo  incusaret  ^^^- 
riagitia  uxoris,  aliquando  ad  memoriam  conjugii  et  infan-*4g.' 
liam  liberorum  revolveretur,  non  aliud   prolocutum  Vitei-34 
lium,  quara,  ojacinm!  oscelus!  Instabat  quidem  ^iarcissus, 
aperi/e  ambages  et  xeri  copiam  facere :  sed  non  ideo  pervicit, 
quin  suspensa,  et,  quo  ducerentur,  inclinatura  responderet, 
cxemploque  ejus  Largus  Csecina  uteretur.     Et  jam  erat  iu 
adspectu  Messallina,  clamitabalque,  aiidiret  Octavice  et  Bri- 
taunici  matreni ;  cum  obstrepere  accusator,  SUium  ef  nuptias 
referens:  simui  codicillos,  libidinum   indices,  tradidit,  qui- 
bus  visus  Cicsaris  avcrteret.     Nec  multo  post  urbem  ingre- 
dieuti  offerebantur  conimunes  liberi ;  nisi  Narcissus  amo- 
xeri  eos  jussisset.     Vibidiam  depellere  nequivit,  quin  multa 
cum  invidia  tiagitaret,  7ie  indefensa  coujuni .  eiitio  daretur. 
Igitur,  audiluruni  Principem,  et  fore  diluendi  criminis  facul- 
tatem,  respoudit:  iret  interim  virgo  et  sacra  capesseret.     Mi-35 
rum  inter  hac  silentium  Claudii :  \  itellius  ignaro  propior: 
omnia  hberto  obediebant.  patefieri  domum   aduUeri,  atque 
illuc  deduci  Imperatorem  jubet.     Ac  primum  in  vestibulo, 
effigiem  patris  Silii,  consulto  SenatusaboUtam,demonstrat : 
tum,  quidquid  avitum  Neronibus  et  Drusis,  in  pretium  pro- 
bri  cessisse.  incensuraqueet  ad  minas  erumpenlem,  castris 


lein  ipsum  ilium  ^atiosum  intellip, 
le^ndunique  C.  Largo.  Broterius 
edidit  et  P.  L.  C.  quod  in  MS.  Reg:. 
est  a  P.  L.  C.  noi^  inale.  Pro  mutare- 
tur  MS.  Guelf.  invitaretur.     Ern. 

P.  Largo  Cacina^  Cod.  Bud.  P. 
Cecina . 

In  eodem  gestamine  etcl  Id  est, 
sjest.itoria  sella,  quce  a  Claudio  deducta 
in  vul°i  usum,  ut  docui.  Sic  14,  4. 
Gestamine  Baulos  pervectam.  Appa- 
ret  tainon  in  uno  gestamine  plures 
sellas  fuisse,  ut  hic  vides  in  Narcisso, 
qui  eodem  srestamine  seilam  poscit 
sumitque.  Lirs.  Nullam  necessita- 
tcra  video  sfillre  intelliffendtr,  cum  et- 
iam  lectica  gestamen  sit  2,  2.  Sed  re- 
cte  Ryciiius  monuit,  carpentum  intel- 
lisreiidum.  Neque  eiiini  quatuor  in 
sella  gestatoria  sedes,  nec  in  lectica, 
ut  opiuor :  nec  .leties  lie  lectica  com- 
mode  dicjtur.  Gcstatio  quidem  etiam 
de  navi,  vehicnio,  dicitur  ap.  Celsum 
2,  15.  Cotemm  assumitque  cod.  Flor. 
unde  iectio  vitiosa  ed.  pr.  positus  fu- 
mitqne.  Ern.  De  gestamine  v.  Schef- 
fer.  de  re  vehic.  Bud./>,wj7  sumitque. 

Post  7i<pc]  Bad.  post  hac. 

Cum  obstreptret  accusator']  Acida- 
l'US  et  Freinsh.  coTT\g,\iiit  obstrepert : 
et   propter   structuram  orationis,  et, 


quia,  si  finite  ponere  voluisset  verbuni, 
ohstrepebat  dicendum  fuissel.  Recte. 
Ern. 

J^ibidiam  depellere  nequivit,  quin"] 
Quin  cod.  Fior.  Gueif.  et  ed.  pr.  resti- 
tuit  Picbena  pro  vulg.  quz.  Ers.  Bud. 
qu(P. 

Igitur  anditurunt]  Sic  MS.  Flor. 
teste  Jac.  Gron.  ad  c.  19.  Guelf.  et 
ed.  pr.  quod  cur  non  et  hic  restitua- 
tur,  ut  ibi  ?  Vulj.  ergo.  Er.s.  Bud. 
igitur. 

In  vestibulo  effigiem  patris  Sil.  con- 
suUo  Senatus  uholitam  demanstrat} 
In  atrio  sive  in  vestihulo  a-dium  ima- 
pines  majorum  uti  hic  Silii  patris. 
Sed  enim  Silius  Legatus  olim  inferioris 
Germania  daranatus  crimine  niajesta- 
tis  cum  u.xore  Sosia  Galla,  ut  4,  1.9. 
narratum :  ideoque  et  imagines  abo- 
litffi,  quas  tamen  filiusresiituerat.  Cri- 
minatur  er^o  id  libertus.    LiPs. 

Quidquid hahitum  Neronibus']  Lege, 
avitum:  qiiod  monuit  me  IC.  Clau- 
dius  Chiffletius.  LlPS.  Sic  et  Faer- 
nus  volebat.  Confundi  isia  verba  iii 
libris  notum  esi.  V.  GrjEv.  ad  Cic.  Or. 
pr.  Cluent.  et  infra  13,  34.  Mox  MSS. 
Flor.  Gnelf.  Bud.  et  ed.  pr.  erumpen- 
/ewi,  quod  restiluimus:  \n\goprorum. 
penfc^n.     Add.  ad  H.  2,  70,  Er>. 


AliO 


ANNALIUM 


A.  u. infeii,  j.ui.tta  concione  iniWtum;   aputl  quo«,  pracmoncntc 

^"•:  Narcisso,  paiica  verba  fecit :  nmn,  eisi  justum,  dolorem  pu- 

,a    dor  impediebat.     ContinuuH  doiiinc  coliortiiini  clamor,  «o- 

minn  reonim  et  jntnns  flagilantiuin  :  admotusciue  Silius  tri- 

bunali,  non  detensionem,  non  inoras  tentuvit,  prccatus,  ut 

mors  accelcraretur.  cadcm  constuntia   ct  inlustrcs    Equitcs 

floinanos  cupidos  niatura;  necis  fecit.     Titium  Proculum, 

ciKstodcni  a  Silio  Messallinjc  datuni,ct  indicium  offerentcni 

Vcttium  Valcnicin  et  confcssum,  et  Pompeium  Urbicum, 

Ac  Saufelliiiu  Trogum  e.\-  consciis  trahi  ad  sttpp/icium  jwbct. 

l>ecius  quoque  Calpurnianus,  vigilum  Praifectus,  Sulj)icius 

Uufus,  ludi  Procuralor,  Juncus  Virgilianus,  Senator,  eadeiii 

^tipcena  adfecti.     Solus  JMncsicr  cunctationcm  adtulit,  dila- 


Othartium  clamor  deh.  coiU.']  In 
Guelf.  rt  »his  .MSS.  ap.  Brolcriuin  liie 
ordo :  Continuus  deldnc  cnlwrtmm  ela- 
jHor:  nieUor,  ut  puto.  Ern.  Sic  et 
Bu<l. 

Inlustres  Eq,  R.l  Bud.  illustres  vi- 
ros  eq.  R. 

Cmpidos  niAtvra  necis]  A/atune 
dce>t  in  Bud. 

Custndcm  Silio  ac  Mfssalline  da- 
fHm]  Qui*  dedofit  Silio  cnstodcin  .> 
(  laudiusnc,  qui  oatnium  ignnrus.' 
Logi.  In  V.-xt.  cst:  ciistodem  Mfssal- 
linte  dat.  alicna  deindc  inanu  adpi- 
ctum,  nc  Silio.  I.«g:o  iiritur:  rutto- 
dctn  McssalHn(r  datitm.  vel  ctiani :  cu- 
slodem  a  tiilio  Messaltints  datuin. 
Altcrum  quidcin  vcruni  est,  ut  hic 
Titius  sive  a  Claudio  adpositm  uxori 
custos,  sive  a  Silio,  ut  aniicx.  Uiruin- 
<|ue  enim  solens  Runianis.  Dc  inari- 
tis,  Tibullns  1,  6,  .9.  I/ise  malus  docui, 
quo  yosset  ludcre  pacto  ( ustndes,  l)e 
ajii.-ttoribus,  Proi>ertius  2,  .'>,  2Q.  fjuos 
iiiitur  tihi ciutodes,  qua  limina ponnin ? 
Misellus  ille  custusl  oui  id  uionstruni 
rommissuin,  quod  iion  Ar;^«  cuin 
Mercurio  custodisset.  Vcrtranius  in- 
mplicabilem  locuin  censet,  nisi  custo- 
dem  pro  exactore  interpreteinur,  sci- 
licet  (jui  mortis  pocnas  exiifat.  Verun» 
mpninuiue  sonininm.  Lirs.  Sinc  du- 
')io  ill.i,  ca<t.is  iinitata,  pcr  blanditias 
huiir  «g(3«y  a  marito  novo  ipsa  excfrit. 
Martialis  10,  G».  Custodcs  dns  Polla 
liro,  nnn  accipis  ipsa.  Talcs  ille,  qui 
dominam  nec  vir  nec  Jhrmina  servabat 
advcrsus  Na-ionem  Am.  2,  3.  «luvcna- 
lis  6, 347-  ywi*  custodiat  ipsos  custodes  ? 
Ghos.  PUne  sic  MS.  Flor.  Kdd.  vctt. 
omnes  cuttodem  Silio  nc  Messallintc 
dat.  Liptius  edidit  dntum.  Qiiod 
niinc  est,  Pichena  edidlt.  Mox  pro 
Vrbicum  MS.  (iuclf.  t^'ibium,  ct  trudi 
)>ru  trahi,  utrumque  malc.  Ern.  Bud. 


Siito  et  Mesaline  dant. 

Indicium  offerentcm]  Bcne  ronfes- 
snin.  Nain  indiciuni,  ait  in  Kunucho 
5,  ',  1.3.  Dun.itus,  proprie  est  cju», 
qui  una  pcccaverit.  Asconius  ad  il- 
lud  Cic.  in  Div.  ad  Q.  Cvec.  1 1.  Oua- 
propter  si  indicium  tibi  posfulns  dnri. 
ait:  Index  est,  qui  Jacinoris,  cujuf 
ipse  est  conscius,  latebras  indicat,  im- 
punitnte prpposiia.  Qua-  taiueii  iiiipii- 
Ditas  circuniscripta  e«t :  quin,  nt  ideni 
notftt,  Certa  .•!vnt,in  'juibus  impunitns 
indici  datur,  iif  in  cuussn  proditio/tis, 
mnjeslatis,  et  .vi  quid hujusmodi.  Lirs. 

Et  coitfessum]  Bud.  copula  caret, 
quod  probat  Rhcn.  Iii  voce  cnnfessum 
latere  notncn  cujusdain  e  coiisciis,  pu- 
tat  I.,all.  qiiod  vcrosimile. 

Saiifelhtm  Ti'ocium]  Vatic.  Saufe- 
liiim,  .Scribo,  Saufcium.  el  induxit 
librarios  illud  l  loii^iiisculum,  ut  L. 
srriberent,  Ilorum  omniuin  mcntio 
Seiiecip  in  Mcnippira  de  Claudii  morte. 
ubi  tanicn  disjuncliin  scribe  M.  Ilel- 
vius,  Troc:us.  Qiii  hic  ctiam  Traulus, 
nialc  fortassf  in  Sciieca,  Ser.  Trallus. 
LiP.«.  5a f//c/<M >»  ».'d.  pr.  Ekn.  Bud. 
Snifclum.  quod  Lipsii  conjecturan» 
firinat :   facilis  iii  ca  littcra  lapsus. 

IVahi]  13ud.  tradi.  Rhen.  in  irahi 
mutandum  suadct. 

Dccius  qiinque  Calpumianus]  Scri- 
pti  libri,  Dcoritts,  Puto,  Dccrius. 
quod  iiomen  ct  infra  invenies.  Lii^s. 
Dcorius  ed.  pr.  Mox  Luncus  firfiil. 
Gnc4f.  Juneiits.  Glandorpii  Onomasti- 
cum  laud.1t  cx  h.  I.  Junium  fir^il. 
nescio,  quo  libro  auctore.  Ccteruin 
vcrum  videtur.  Mox  dc  Procuratore 
ludi  vid.  ad  1.3,  22.  V.RS.  Bud.  De- 
crius  q.  Calphurnianus  rigiliis  pre^'e- 
ctus.  .  .  ,  Juncus  t\ 

Mnester]  Sic  Bud.  unda  Rben.  male 
M.  Nestor. 


LIB.  XI.  CAP.  37.  431 

niata  veste,  c]fim'Ha.ns,  adspiceret  verberum  notas,  reminisce^A.V. 
retur  vocis,  qnn  se  obnoxium  jussis  Messaliintt  dedisset.  Aliis ^y^ 
/(trgitionc,  aut  spei  inagmtudine,  sibi  ex  nccessitate  culpam:  ^g  ' 
nec  cniqiiam  ante  pereundum  fuisse,  si  Silius  rerum  potiretur, 
Coininoiuni  his,  et  proniiin  ad  niisericordiam  Cajsarem  per- 
pulere  liberti,  ne,  tot  inlustribus  viris  interfectis,  /listrioni  coti'- 
su/eretur :  sponte  an  coactus  tam  tnagna  peccavisset,  ni/iil  re- 
ferre.  Ne  Trauli  quidem  Montani  Equitis  Romani  defen- 
sio  rccepta  est.  is  modesta  juvcnta,  sed  corpore  insigni,  ac- 
citus  ultro,  noctemque  intra  unam  a  Messallina  proturba- 
tiis  erat  paribus  lasciviis  ad  cupidinem  et  fastidia.  Suilio 
Caesonino,  et  Piautio  Laterano  mors  remittitur:  huic,  ob 
patrui  egregium  meritum:  Cajsoninus  vitiis  protectus  est, 
tamquam,  in  illo  fuedissimo  cretu,  passus  muliebria.  Inte-37 
iim  Messallina  Lucullianis  in  hortis  proiatare  vitam,  com- 
ponere  preces,  nonnulla  spe,  et  aliquando  ira  :  tantn,  inter 
exirema,  superbia  agebat.  Ac,  ni  ctedem  ejus  Narcissus 
propcravisset,  vcrterat  pernicies  in  accusatorem.  Nam 
Claudius,  domum  regressus  et  tempestivis  epulis  dclinitus, 
ubi  vino  incahiit,  iri  jubet,  nuntiarique  misera  (hoc  enim 
verbo  usum  ferunt)  dicendam  ad  caussum  postera  die  adesset. 
Quod  ubi  auditum  et  languescere  ira,  redire  amor,  ac,  si 
cunctarentur,  propinqua  nox,  et  uxorii  cubicuh  memoria 
timebantur;  prorumpic  Narcissus,  dcnuntiatque  Centurio- 

Obnoxium  jussis  IHessnllina]   Com-  veiitum  in  Suetonii  Douiit.  10.   Qui 

nientum    feniinee    lepidum.    Mininm  se,  quo  Jacilius  exjjertei  culfics  ostende- 

istum  depcribat  Messalliua;  sollicitat.  rent,impudicos  jirobaverarU.  DiiDeap- 

lUe   terg;iversari,   metuere   Imperato-  que  istos,    non    corpore    non   animo 

rem.    ^n\i\  ergo,  si   maritus  ipse  Ju-  viros.    Adeo  turpior  omni  morte  ha:c 

beat  ?  inquit.     Et   cum    marito  egit,  fuga  mortis.     LiPs. 

quasi  opera  Mnesteris  aliqua  in  re  ilii  Lucullianis  in  kortis]    Jo.  Antioch. 

usus.    Ille  vocatum  niimum  male  ac-  Malala:    rut  fih    ^xffiXilott    ilurSiTrx, 

cipit,  jubet  in  omnibus  uxori  obediat  m^i  ci  rsl;  'AifixriKiu  x^-rau;  TXeciAi/tim, 

pareatque.  Paruit.  et  id  jussum  valere  J»  inxx  rh  St.'>ui;a»  'AnxriKei  fuxoi  xal' 

sibi  nunc  vnlt  ad  veniam  obtinendam  ir^n  xxoXuXixu.    Gron. 

etvitam.   Dio  60,  22.     LiPS.  Tanta].^\xfX.a.r.  \.fantum. 

Perpulere]  Bud.  p^ulere.  ferterat  pernicies  in  accusatorem] 

Tam  viag^na peccaiissel]Repo%uissc  Sic  ed.  pr.  recte.  restituit  Rhenanus. 

se  e  Budensi  pro  tam   magne  pecca-  Puteol.Ber.  .\lc./7ernicie>w,  etiam  MS. 

lisset,  Rhcnitnus  ait.     At  sic  et  ed.  pr.  Guelf.  Mox  MS.  idem  incaluit,  et  om- 

MS.    Oxoii.    patrarisset.    quod    non  nes  ^-ett.  prater  Rhen.  quem  sequitur 

sprevcrim.  y)/aj»a  MS.  Guelf.  sed  sine  Lipsius.     Porro  ferunt  abcst  a  cod. 

tam.     Ern.  Oxon.    Ern.     Bud.  pernicies  a  r.    1. 

JJ  cupidintm  et  fastidia]  Sic  MSS.  Sic  rerterc  neutraliter  2,  20.  4,  31.  6, 

rior.  edd.  Puteol.  Ber.  Alc.  Rhen.  Ald.  19.  13,  37.   14,  31. 

Gr)-.   Pich.    Gron.  Rvck.    At  ed.  pr.  Temp.  epulis]  Ad  qnas  terrtpeflns  «. 

FJps.^«irtrf/o;  in  ed.  pr.  etMS.  Guelf.  maturius    solita  hora  convenishatur. 

Mt  etiam   perturbatus.   male.     £rs.  V.  Cic.  ad  .\tt.  9,  1  et  13.     Cf.  Manu- 

Bud. proturbatus  .  .  .  fastidia.  tii  Quffs.  p.  ep.   1,  5.  et  Salttias.  ad 

Ob  patrtii  egregium  meritum]  A.  Vopisci  Flor.  6. 

Plautii,     suspicor,    qui     Britanniam  Prorumpit  Xarcisius^SlcMS.Tlor. 

tlaudio  sube^it.  Cf.  A»r.  14.  LlPS.  recte.   (Sic  et  Bud.)     Nam   scquitur 

Poisus  muUebria]  Simile  illoram  iti-  danintiatqae.    Ante  Piehenam  omties 


432 


ANNALIUM 


A.  U. 
801. 
A.C. 

48. 


38 


nibus  ct  Tribuno,  qui  aderant,  exsequi  cttdem:  ita  Imjyerato- 
remjubere.  custos  ct  c.xactor  e  libertis  Euodus  datus.  Isque 
raptini  in  horios  pncgrcssus,  reperit  fusam  hunu,  adsidente 
inatre  Lcpida  :  cjuaj  tlorcnti  fiiia*  haud  concors,  suprcmis 
ejus  ncccssitatibus  ad  miscraiioncm  cvicta  crat;  suadebat- 
<]uc,  ue  percussorcm  opperiretur.  transisse  vitam,  ueque  a/iud, 
(juam  morti  decus,  qufcrcuduin.  Scd  aninio  per  hbidinescor- 
ruplo,  nihil  honcstum  inerat.  lacrimivcjue  et  questus  inriti 
duccbantur;  cum  impetu  venientiuin  pulsa;  fores,  adstitit- 
quc  Tribunus  pcr  silentium,  at  libertus  increpans  multis  ac 
scrvilibus  probris.  Tunc  primum  fortunam  suam  iniro- 
bpcxit,  lcrrumque  accepit,  quod  iVustra  jiigulo  ac  pcctoii, 
j)Cr  trcpidationcm,  admovcii?,  iclu  Tribuni  transfigitur.  cor- 

prorupit,  Confusio  pra-wntis  et  pcrfo-  nam  tlSco)  stirpem  rt  niatrpm.  Sueto- 

cti  fri-quen'?  i:st  in  nis  lihris,  v.  ad  I.',  nius  scribit  2iJ.     Pott   has   Ihlerium 

5.     Mox    ed.    pr.    yevfrrcssus,   \\t'u"^*:  Messaliinam  liarhati  fllessnltoe  conso- 

Tpro  jjrtrgressus,  ((UoJ  liabent  Cfld.  I'u.  hrini  sni  filinm  in  matrimoniiim  ucce- 

teol.  Ber.  Alc.  Ryck.  .1.  Gron.  dcniqite  pit.  uhi  di«simulant  interpretes,  qtn)- 

MS.  Fl.  iJfiue.sccuti  sunius.jMS.  Guelf.  modo  hic  V.ilerius  Cl.iudio  €>on*obri- 

Rhcn.inus    e   Bud.    progressus,    item  nua.     Dicam  cgo.     Ex  L.  Dumitiu  ct 

Ald.  Lips.  Jac.  Gron.  luale,  ut  etiaui  niajorc  Antunia  nalns  est  Cn.  Dumi- 

contcxius  docet.  similis  coniu»io  infra  ii«i«,  nater  Neronis  Prinripis,  et  itom 

14,  13.     Ekn.  Ivepida  aniita  ciuidem,  de  qua  infra. 

Euodut]    Scribendum  forct  Euho-  Ha-c  Lcpida  est  illa  ij)=a,  (ni:e  nuptx 

dus,  ut  ap.  Grut.  611,  12.  Valerio  Messalltp,  et  fju.T  hic  Mi's>al- 

^ssidente  matrc  Ijepida]  fjua^nam  linir  dicta  matt  r.     At  Claudius  natus 

hffic  Lcpida  ^      M^o  vero    repperisse  ex  Druso  et  niinore  Antonia,  uti  cla» 

tnc  censco  fauio&a>  fcminx  rMessalli-  runi.     Stcnuna  istud  : 


M.    ANTONIVS 

ni.  vir. 


aritus. 


ANTOSIA 

minor. 
DKISIS  maritus 


"  CS.  DOMITIUS 

A(;nirpiNA 
ttxor. 

DOMITIA    l.nPIDA. 
VALEKICS     Ml>bALLA 

maritus. 

RMAMCUS. 
AtDIUS  1.MP. 


/sERO    IMP. 


fr.r.f 

\ci.A 


f  VALE 
<  SA 

{^iixer 


ALERIA  MES- 
SAI.LINA 

Claudti. 


Vides  crgo,  Cl.tudium  <t  Lepidam  Do- 
mitiani  id  t  nim  du]>leii  illi  nomen 
fuissc  alibi  ostcndo;  vere  consobrinos. 
Atque  h.ic  ratioue  forte  marituu» 
ip^um  Lcpiilie  Suetonius  dixerit  Clau- 
dii  consobriimm.  Tamcn  tutius  pu- 
tarim  lejji,  Jiarbati  .Messalla  et  con. 
tohrinte  i-uwjiliam.    Sentcntia  ({uidcni 


A'cque  aliud]  Bud.  neque  quicquam 
alind, 

Jilorte  dcms]  Placet,  morti,  ut  in 
Veneto.  (Ri\iano.}  Lips.  Sic  .MS. 
Cuclf.  cd.  pr.  Putcol.  licr.  A!c.  Rb..- 
nanus  morte  dtdit,  quod  Aldiis  secu* 
tus  est  ct  cctt.  Mox  cinn  impetu  ed. 
pr.  «piod  e  MS.  Tlor.  rcposuit  et  Pi- 


non  alia  csi:   et  hffic  Lcpida  Neronis  chena,  ut  mox  af^/i/i/^uc.  cetera:  vett. 

aniita,  Messallina;  mater.  Suet.  Clau-  tum  et  adsfitit.   Post  cx  codcm  M.S. 

dii   c.   2<).     Lii'S.     In    loco    Suctonii  bene  Pichena  dedit  at   pro  vull.  «if. 

crrasse  Lipsium  cxistiniat  Pcrizonius  Dcni()ue  MS.  Guclf.  increpitans.  quod 

in  fcpistola  ad  Hcinsium  t.  4.    CoU.  non  displicet.    .\mat  Tacitus  fn-qucn- 

Burm.  p.  801.  802.     Sed   res  ca  non  tativa.     Ern.     Bud.   morli.      Forsan 

est  hiuusloci.    Qui  r.Uionem  Peri/onii  operarum     vitio     ap.     Rhcn.    lcgitur 

cognosccre  volent,  adeant  ipsum.  Dis-  mortf  ;  nil  enim  mouct.     Porro  IJud. 

sentit  ctiam  a  Lipsio  Ryckius.    Krn.  tum  impctu  , .  .  astitUque  . .  .  ac  lib. .  . 

Periz.  Lipsio  opponit  A.   12,  64.  ubi  et  servit. 

Le-pida  dicitur  mirwre  ArUonia  gcnita.  Ictu  Trihuni  transfi^itur]    M.ilim, 

I^iversuiastemmacoucinnavitRyckius.  tramigitur,  Lirs. 


LIB.  XI.  CAP.  38. 


433 


m 


pus   matri   concessum.     Nuntiatumque   Clautlio  epulanti,A.  U. 
perisse  Messallinam,  non  distincto,  sua  an  aliena  nianu.  "^c  ^^^^- 
ille  qufEsivit :  poposcitque  poculum   et  solita  convivio  ce-"48,' 
lebravit.    Ne  secutis  quidem  diebus,  odii,  gaudii,  ira,  tri- 
stitise,   ullius  denique  humani  adfectus  signa  dedit,  non, 
cum  laetantesaccusatores  adspiceret,  non,  cum  filios  maerea- 
tes.    Juvitque  oblivionem  ejus  Senatus,  censendo,  itotnen  et 
ejfigies  privatis  ac  puhiicis  iocis  demove/ulas.     Decreta  Nar- 
icisso  Qitastoria  insigitia ;  levissimum  fastidii  ejus,  cum  su- 
pra  Paliantem  et  Cailistum  ageret.     Honesta  quidem,  sed 
ex  quibus  deterrima  orirentur,  tristitiis  multis. 


Priv.  ac  pttbl.']  Jc  Rhen.  ex  Bud. 
Leiissiyniimfustign  ejus'\  Hsec  cum 
liiieis  postumis,  corrupta,  hiulca,  nec 
juvant  aut  discrepant  libri,  nisi  quod, 
tristitiis  inultis,  nonjlngitiis,  uti  substi- 
tuisse  fatetur  Rbenaiius.  Ego  abejus- 
niodi  ulceribus  sanandis,  sani  hominis 
censeo,  abstinere  raanum.  Nam  sine  li- 
brorum  ope  irrita  abierit  Hy^ia  ipsa. 
LiPS.  MSS.  Flor.  \  atic.  duo  et  ed.  pr. 
Jitstidii,  quod  effo  recipere  non  dnbi- 
tavi,  convenientissinuim  impotenti  et 
arroijanti  liberto.  Gratia  liberti  non 
dicitur  Latinis,  ut  opinor,  Jastigium. 
Nec  obstat,  ut  Ryckio  videtur,  quod 
hic  laudare  Narcissum  voluisse  Taci- 
tus  videatur.  Vult  dicere,  eum  hojio- 
rem  Narcissi  superbi»  parum  satisfe- 
cisse,  cum  in  aula  primum  gratiae  lo- 
cum  teneret.  Plin.  pan.  55.  Ut  ap- 
pareaf,  non  superbia  et  Jastidio  te  atn- 
plissimos  honores  repndiare,  qui  mino- 
res  noK  dedigneris.  Ubi  pariter  in  cod. 
\atic.  Jastigio  ap.  Schwarzium  ad  h.  1. 
Ceteri  scr.  (in  his  A^r.  et  Reg.  Ryc- 
kii)  et  edd.  J'astigii.  Enimvero  nec  sic 
locum  persanatum  puto.  Quis  enim 
dicat  lefe  Jhslidii  vA  Jastigii  ?  Immo 
fastidio  vel  Jastidiis  potius  letrendum. 
Ern.  Bud.  Jastigii,  quod  Rac.  35. 
praefert  Hiller.  Bene  quippe  id  con- 
venire  favori,  quo  libertos  ceteros 
apud  Claudium  vicerit  Narcissus.  At 
potior  omnino  altera  lectio,  Jastidii 
i.  e.  arrogantia*. 

Cum  supra  Pallantem]  Sic  in  MS. 
Flor.  esse  testis  J.  Gron.  scripta  per 
compendium  voce  supra,  quod  etiam 
in  aiiis  locis,  ut  supra  c.  16".  in  verbis 
supra  cnnctos  aitollatur,  occurrit. 
sane  jam,  dejecta  Messallina,  prin- 
cipem  locum  tenuit  inter  libertos  po- 
tentes.  Ryckius  edidit  super.  V,  ad 
12,9.  ed.  pr.  mox  egeret  vitiose  pro 
ageret.  Ceterum  ista  in  parenthesi 
accipienda,  si  honesta  refertur  ad  in- 
VOL.  I.    P.  II. 


sig7iia  qu^storia,  ut  opinantur ;  sed 
vide  mox.     Ern. 

Honesta  quidem  etc.]  Hffic  vulgo 
referuntur  ad  Qucestoria  insignia,  sed 
nullo  commodo  sensu  :  nec  patiuntur 
sequentia,  quse  profecto  non  orta  sunt 
e  Qusestoriis  insignibus,  omninoque 
illis  Senatus  decretis.  Prinuis  Ryc- 
kius,  utopinur,  vidit,esseepiphonema, 
quale  Tacitus,  aliique  historici,  solent 
addere  in  fine  rerum  magnarum.  Sed 
ego  insuper  existimo,  hic  verba  quse- 
dam  excidisse,  quorum  in  his  ratio 
reddatur,  velut :  heec  tum  acta  Jiagi- 
tiis  MessallincB  ulciscendis :  aut :  hcec 
supplicia  a  Messallina  et  ndulteris 
sumta:  aut  simile  quid.  Inspiciat 
lector  aliarum  talium  narrationum 
clausulas,  ut  A.  3,  19-  inpr.  hoc  ipso 
libro  c  26.  Nam  verba  honesta  qui- 
dem,  sed  ex  quibus  etc.  necesse  est  ha- 
heant  aliquid,  ad  quod  referantur: 
quod  bic  nusquam  est.    Ern. 

Flagitiis  inultis']  MSS.  fere  tristi- 
tiis  jnultis  vel  inultis.  Vid.  notam 
Lipsii  proxime  prjecedentem.  Ed.  pr. 
tristitiis  ultis,  et  paullo  ante  quis  :  Ed. 
Puteol.  et  &ec\c\.  Jiagitiis  inultis,  nescio 
unde.  Rhen.  Ald.  etc.  Jlagitiis  inultis, 
e  conjectura  Rhenani.  Flagitiis  mul- 
tis  nullura  commudum  sensum  habet 
in  hoccontextu.  Messallina  flajritiosa: 
sed  Agrippina  facinorosa  et  scelerata. 
Itaque  prjefero  tristitiis  multis :  sed  id 
corruptum  videtur  e  tristitia  multis, 
sivp  tristissima  multis  :  Sensus  :  Recte 
quidem  Messallina  cum  adulicris  pu- 
nita :  sed  ea  origo  novoruni  malorum. 
nam  hinc  niulta  nata  sunt  publice 
noxia,  et  privatis  tristissima :  qu£P  de- 
inde  in  sequentibus  libris  traduntur. 
Ern.  Bud.  tristitiis  inultis.  Bip. 
conjiciunt  tristitiis  mutatis  i.  e.  ut  tri 
stilius  tristiora  succederent.  Hiller. 
Rac.  35.  astutiis  ynultis. 

rf 


C.  CORNELII  TACITI 


AB 


EXCESSU  DIVI  AUGUSTl 

A    N   N   A    L   T   U   M 

LIBEU  DCODECIMUS. 


BREVIARIUM    LIBRI. 

Cap.  1.  2-  Claudius  de  viatrimonio  cum  liberiis  delilerat.  3.  A- 
orippina,  Germanici  fratris  ejusjilia,  aliis  prcelala,  L.  Silauo,  cui 
desponsa  Octavia,  insidias  struit,  4.  administro  Vitellio,  5 — 7. 
cujus  artihus  inducti  Senatus  Populusque  infames  nuptias  probant. 
S.  Silanus  mortem  sibi  consciscit.  Seneca  ab  eiilio  redux  studiis 
Neronis  prwest,     9.  cui  despondetur  Octavia. 

10.  Parthi  Regem  Roma  petunt  Meherdatem,  11.  quem,  missuim 
a  Claudio,  Cassius  in  Regnuni  ducere  conatur.  12.  Obstat  fraus 
Jbgari  et  13.  Izatis.  14.  Victus  Meherdates  Gotarzi  traditur. 
Hoc  mortuo  Regnum  in  Vononem,  dein  Vologesem  transfertur.  15. 
Mithrldati,  Regnum  Ponti  reciperare  niso,  Romani  resistnnt  et 
Cotys  et  Eunones.  16.  Uspe  urbe  capta,  \7.  Zorsines  deserit 
Mithridatem,  qui,  18.  supplex  Eunoni,  19 — 21.  per  eum  a 
Principe  veniam  impetrat  Romamque  pierducitur. 

2*2.  Agrippina:  artibus  LoUia  cedere  Italia  juhetur,  Calpurnia 
pervertitur.  23.  Salutis  augurium.  Pomerium  Urbis  prolatum. 
24.  et  qui  olini  protulerint. 

25.  Nero  Domitius  a  Claudio  adoptatur  auctoritate  Pallantis. 
2n.  Britannicus  depressus.  27.  28.  Colonia  in  Ubios  deducta. 
Catti  latrocinia  agitantes  vincuntur.  29.30.  Vannius  Suevorum  Rex 
a  suis  pulsus. 

31.  In  Britannia  turbantes  reprimit  Ostorins  Icenos,  32.  Can~ 
gos,  Brigantes.  33 — 35.  Silurum  Regem  Caractacum  vincif.  36. 
Is,  Romam  perductus,  37-  mascule  Casarem  adloquitur  et  ve- 
niam  impetrat.  SS.  30.  Britannivires  reparant.  Osforius,  obten- 
tis  triumphi  insignibus,  obit.  40.  Ei  Didius  suffectus.  Bellum 
intestinum  Venutii  et  Cartismanduce. 

41.  Neroni  virilis  toga  maturatur,  posthabito  Britannico.  42. 
Burrus  Pratorio  prcfectus.  Agrippince  adrogantia.  Vitelliofavet. 
43.  Prodigia  Romce.     Caritas  AnnonfP. 

44 — 47.  Bellum  Armenios  inter  et  Iberos.  Rhadamistns  Pha- 
rasmanis  flius  Iberus  specie  foederis  Mithridatem  invadit,  vinclis 
onerat,  interimit.  48.  Quadratus,  Sijrice  Prceses,  de  ultione  deli- 
berat.  49.  Pelignits  Rhadamistum  temere  Regium  insigne  sumere 
hortatur.  50.  Parthi  Armeniam  invadunt.  51.  Rhadamlstvs  «l 
suis pelUtur.    Zenobia  conjunx,  ab  eo  vulnerata,  agre  servatur. 

Ff  2 


436  ANNALIUM 

52.  Furius  Scribonianus  relegatus.  SC.  de  mathematicis.  53. 
SC.  Claudianum  de  feminis,  qua  servis  conjungerentur.  Adulati« 
in  Pallantem.  54.  Felii  et  Ventidius  turhant  Judaam.  Quadratus 
quietem  reddit.    55.  Motusin  Cilicia  scdat  Rex  Antiochus. 

56.  Larus  Fucinus  emissus  et  in  eo  navale  spectcKulitm, 
57-  et  convivium  cum  periculo.  b8.  Nero  ducit  Oclaviam.  59.  «Sio- 
tilius  Taurus  everius.  60.  Procuratorum  in  provinciis  auctoritai 
aucta.  61.  Cois  concessa  immunitas.  62.  G3.  Byzantiis  tributum 
ad  tempus  rrmissum,  ejus  urbi.s  situs. 

6i.  Prodigia  Clauduince  necis.  65.  Lepidat  mors  indieta.  Nar- 
cissi  liberce  voces.  66.  67.  Claudium  Agrippina  veneno  tollit. 
68.  Nero  primordia  Imperii  capit.  69.  Funus  et  consicratia 
Claudii      Gesta  hac  annis  sev, 

C.  POMFEIO.    a.  VERANNIO 

C.  ANTISTIO.    M.  SUILIO  RUFO 

TI.  CLAUDIO.    V.  SER.  CORNELIO  ORFITO 
r.   CORNELIO  SULLA.    L.  SALVIO  OTHONB 

D.  JUNIO  SILANO.     ft.  HATERIO 

M.  ASINIO  MARCELLO.      M*.  ACILIO  AVIOLA  C08S. 

'^"  r '  {^jJEDF.  MessallinaB  convulsa  Principis  domus,  orto  apud 

A.  c.l'^<^''os  certamine,  quis  deligeret  uxorem  Claudio,  ca^iibis 

49.   vitae  intoleraiiti,  et  conjuguiu  imperiis  obno.xio.  ^iec  minore 

1  ambitu  feminaj  exarserant:  suam  quapque  uobilitatem,  for- 

mam,  opes,  contendere,  ac  digna  lanto  matrimonio  osten- 

tare.     Sed  maxime  ambigebatur  inter  Lolliam  Paullinam, 

M.  Lollii  Consularis  filiam,  et  Juiiam  Agrippinam,  Germa- 

nico  genitam :  huic  Pallas,  illi  Callistus,  fautores   aderant. 

at  ^lia  Petina,  e  familia  Tubcronum,  Narcisso  fuvebaiur. 

Ipse  modo  huc,  modo  illuc,  ut  quemquc  suadeutium  audie- 

Deligeret']     Lips.    dUigeret.     Isfiicl  mus  vivere :    non  has.     Sed  s»pe  de 

restituit   Picbena.      Sic  et  rod.  Bud.  hac  re  critici,  et  frequentia  sunt  ex- 

Cetlibi  vit<P  intonanti]  In  MSS.  qni-  empla  in   primis  apud  Gra'cos.     Sed 

busdam  ceelthis :    et    vellet    Pichen.i,  tanicn  MSS.  Flor.  Guolf.  dignani,  et 

etelifn»  vittr  intnleranti.     JHud  vnlga-  ed.  Puteol.  Beroald.  Rhen.  Ald.  etc. 

tum,  nescio  quo  uiodo,mihi  pro  niori-  int.  se.     Livius  1,  47.  defuisse,  qui  se 

bus  et  sermone  Claudii  videtiir.    Lips.  re,i(no  dignum  putaret,    Ekn.      Bi|). 

Recte  Pichena :    quem  oinnes  postea  prteferunt    dignam.      Brot.  et   Lall. 

edifores  stcuti  sunt.     Colihis  ed.  pr.  digna. 

Ceti-rae  omiics  c<r/J6i.     MS.  Asric.  in-         Af.   Lollii  Cansularis  Jtlinm]     Non 

solenti:  lyaie  KftX.  ^\oi%a.  rtZ  intnleranti.  prisci  illius  Lollii,  qui  moderator  C. 

Intonanti  restituit  J.  Gronovius,  de-  Capsari  datus,  ne  erres,  sed  filii  ejus. 

fensione  et  explicatione  vcrborum  pro-  qui  t.^mcn  quaiido  Consul  futrit,  i;;no- 

missa,   non  adlata.    Ern.      Intonanti  ro.     Tcinpora  siiadent,  et  clarissime 

probat  et  Urs.  Lipsius  .idv.  L.*\inpu^n.  Plinius  .9,58.  qui  hanc  I^lliam  Paulli- 

id  tuetur  «X   Lir.   ^,  48.   quum  /t/pc  nam  ncptem  illiusLoUiiappcllat.  LiPS. 

intonuiaset.  Ryckiumperperaiu  insuas  Filiam   abcst  a  Guclf.     EuN.      Et  a 

partes  trahit  J.  Gron.  Flor.  item  a  Bud.     Adjecta  videtur  ab 

jic  digna  tanto  matrimonio']    Forte  editorihus. 
dignas.~  Gron.     Frustra,  Judice  Nic.         yft  JEtia]   Sic  Rhen.  e  Bud.  priut 

Heinsio  Ob».   Misc.   t.  9.    p.  28,').    et  h'pt-batur  e<. 

Bnrm.  ad    Sueton.    Claud.  .38.     Cic.         Vt  quenvpie  suadentium    audierat 

Tmc.  \,  ^4.  tam  nalura  puturem  vi-  promptns]      Muretus,  /;>omm*.      Non 

tam  hominis  susfrntari,  quam   vifis,  in.nle  :    sed  h.   I.   facilius  prnmlus  fe- 

qxiam  arboris.     Hac  cnim  ctiam  dici.  r.un,  quam  4,  CO.  Er.m.    Acid. /»r<wi«. 


LIB.  XII.  CAP.  2. 


437 


rat,  promptus,  discordantes  ia  consiiium  vocat,  ac  promereA.ij. 
sententiam  et  adjicere  rationes  juhet.     ^iarcissus  vetus  matri-  ^o^- 
monium,familiain  co/nmunemf  {n&m  Antonia  ex  Petina  erat)  ^g  * 
nihil  in  Penatibus  ejus  noium,  disserebat,  si  sueta  conjunx  re-  2 
diret ;  haudquaquam  noverculibm  odiis  uswam  in  Britanni- 
eum  et  Octaviam,  proxima  suis pignora.    Callistus  inprobatam 
longo  discidio,  ac,  si  rursus  adsumeretur,  eo  ipso  superbam : 
iongeque  rectius  Lolliam  induci,quando  nullos  Uberos  genuisset^ 
vacuam  amultitione,  et  privignis  parentis  loco  fuluram.     At 
Pallas  id  maxime  in  Agrippina  laudare,  quod  Germanici  tie- 
potem  secum   trakeret,  dignum  prorsus  Jmperatoria  Jortuna, 
stirpem  nobiJem,  et  Jamili&  Ciaudioi  qudB  posteros  conjuiigeret; 


Discordantet  in  coHsilium  vocat]  Sic 
non  itjckIo  MSS.  Agr.  et  Reg.  ap.  Rye- 
kium,  sed  et  Guelf.  et  omnes  vett. 
cdd.  quas  inspexi.  Frimum  concilium 
in  ed.  Lipsii  vidi^  in  quam  baud  du- 
bie  vitio  operarum  irrepsit.  Consiliutn 
restituit  Ryckius.  Frustra  illud  ser- 
Vavit  J.  Gron.  nixus  cod.  Flor.  Mox 
«d.  pr.  addicere  pro  adjicere  e  scr.  ve- 
tere  adicere.     Ern. 

Familiam  communem']  Muretus^- 
liam  :  probant  Acidaiius,  et  Ryckius. 
Recte.  Familiam  de  uuo  capite  dici, 
nondum  reperi.     Ern. 

^7Uonia]  V.  Suet.  Claud.  26,  27. 

Novercalibus  odiis  usura  in  Britan- 
nimmj  Sic  ed.  Puteol.  aliaeque  vett. 
MSS.  edd.  pr.  Lips.  Pich.  visura  Bri- 
tannic.  unde  Heinsius  corrisebat :  ur- 
sura,  probante  Ryckio  et  Burni.  ad 
Valer.  Fi.  7,  93.  ubi :  odiis  vrgete 
tyranni  caput.  Insolentia  participii 
fecit,  ut  dubitem.  MSS.  tres  ap.  Bro- 
terium  usuram,  quod  ei  non  displicet. 
Ern.  B\p.visiiram  Brit.  Provocant 
ad  Sen.  Exc.  Controv.  4,  6.  quid  aUe- 
rum  novercalibus  odiis  intueris  ?  Sed 
ibi  ed.  Lipsii,  Gronovii  etc.  et  Bip. 
oculis. 

Long»  dissidio]  Immo  discidio,  ut 
supra  scepius.  Gron.  Sic  ed.  pr. 
Puteol.  autem  dissidio  cum  seqq.  Ern. 
MS.  Rcg.  et  Agr.  discidio. 

Germanici  nepotim}  MS.  Guelf. 
nepotes,  quod  defendere  lieet  similibus 
apud  nostrum  exemplis.     Ern. 

EtfamilicE  Claudite]  Expediri  sen- 
tentia  potest :  tamen  mavelim  scribi, 
etfamilitE  Clandi<E,  quin  posteros  con- 
jungeret.  ut  quasi  hurtantis  ea  sint 
liberti.  Lips.  Ego  vero  illud,  dignum 
prorsus  Imperaloria  fortuna,  Neroni 
detrahi  nunquant  p.atiar.  Si^^Tjificat 
enim,  di^issimam  Ausrusto  lare,  di- 
giiam  Cresarea  donio  p.irtem.  Deinde 
;»ccipitf  quidem  Lipsii  quin,  ti  sasaciter 


cdoratum  Muretum  puto,  non  omnia 
locum  suura  tenere  :  sed  quem  appel- 
lavit  auctor  dignum  Imperatoria  j'or- 
tuna,  eum  eodem  ordine  vocari  stirpem 
nobilem,  parum  acre  parumque  decens 
mihi  videtur.  Scribo  auteni :  quin 
stirpem  nobilem  etfamiUct  Claudieepo- 
steros  conjungeret.  Hoc  est,  niagno- 
pere  suadere,  ut  diductam  nunc  in 
duas  domus  priniae  nobilitatis  gentem 
revocaret  in  unam,  et  Claudii  nominis 
posteros,  seque  et  fratris  n'*p()tem, 
matre  iilius  uxore  ducta,  Pecatibus 
consociaret,  ne  matro!ia  felicis  et  pro- 
bati  uteri,  setate  habili  et  indetlexa, 
cunyuc^io  suo  quemcumque  alium  ex- 
tolleret  ac  nobilitaret.  Sic  infra  c.  20. 
quin  arriperet  oblata  et  servoret  ersu- 
lem.  Gron.  In  cod.  Agr.  est  rfi^nam.* 
«juod  merito  placet  Ryckio.  Non  enim 
conveniens  videtur,  Pallantem  desti- 
nare  Neronem  Imperatorem.  Reliqua 
Heinsius  sic  constituebat :  stirpe  nobi- 
lem  (sc.  Ag^rippinam)  et  famdicE  Ju- 
licE  Claudiaque  posteros  conjungere, 
Conjungere  etiam  Freinshemio  place- 
bat.  Nec  longe  hinc  di<:cedit  J.  Gro- 
novius  :  stirpem  nobilem  etiam  Julice 
ClaudicEque  posteros  conjungere .  Ryc- 
kius  denique:  stirpe  nobilem,  et  fa- 
militP  Claudia  quce  posteros  conjunge- 
ret.  Mihi  facillimum  videtur,  quod 
etiam  Mureto  in  mentem  venit :  stir- 
pem  nobilem  et  qucB  familice  Claudice 
posteros  conjungei-et  sc.  matrimonio 
cum  Ag^rippina  ineundo.  In  ed.  Pu- 
teol.  et  inde  Riv.  est  punctum  aute 
stirpem,  quod  huic  conjecturre  favet  ; 
item  colon  in  ed.  pr.  et  aliis  vett. 
Ern.  Acid.  Stirpem  nobilem  et  f. 
Claud.  posteros  conjungeret.  deleto 
quce.  Sic  stirps  nobilis  est  Nero.  Po' 
tius  mihi  est  Aijrippina.  Rccte  Bip. 
monent,  si  dignum  legas,  id  in  cuntu- 
meli.im  Britannici  dictum  fore. 

Ff  3 


438 


ANNALIUM 


A.V.ve  femliia  erpert/e  fecttnditath,  integra  jti-cetitity  cluritndhiem 

^*'J:  Cicsarnm  aliam  in  doinnm  ferret.     rraivaluere  hacc,  adjuta 

'4,^  ■  Agrippinac  inlecebris,  quae,  ad  cum,  pcr  spccieni  necessitu- 

Sdinis,  crcbro  ventitando,  pellicit  patruum,ut  priclata  ceteris, 

et  nondum  uxor,  potentia  uxoria  jain  uteretur.     Nam,  ubi 

stii  matrinionii  ccrta  fuit,  struere  majora,  nuptiasque  Donai- 

tii,  quem  ex  Cn.  ;Enobarbo  genuerat,  et  Octavia;,  Cicsaris 

filia?,  moliri :  quod  sine  scelere  perpctrari  non  potcrat,  quia 

It.  Sihmo  dcsponderat   Octaviam    C?csar,  juvcuemque  et 

alia   clarmn,    iusigni  triumphalium  et   gladiatorii  muncris 

magnificcntia,  protulerat  ad  studia  vulgi.  Scd  nihil  arduum 

videbatur  in  animo  principis,  cui  non  judicium,  non  odium 

4crat,  nisi  inciita  ct  jussa.     Igitur  Vitellius,  nouiine  Censoris 

serviles  fallacias  obtcgcns,  ingrucnliumque  dominationuni 

provisor,  quo  gratiam  Agrippinrc  pararci,  consiliis  ejus  in- 

plicari,  scrcre  crimina  in  Silanum,  cui  sanc  decora  et  pro- 

cax   soror,  Junia  Calvina,  haud  midtum  ante  Vitellii  nurus 

fuerat.   tiinc    initium  accusationis :    fratrumquc  non  ince- 


Ne  femina  etc.l  Broterlus  e  MS. 
rc^.  cdidit  r.cc  f.  quoil  narrationeni 
postularc  putat.  Frustra.  non  oppit 
satis  sensum  V.  C.  Intelli^enduni 
est :  verendum  csse,  ne  f.  quod  genus 
ellipseos  frcqitens  est  apud  Latinos 
scriptores.  Nlox  dubiuin  est,  utrum 
eiperttrfecunditatis,  an  expertafccun- 
ditntis  dederit  Tacitus  :  sed  quia  in 
cod.  Agr.  illud  cst,  et  Tacitus  lihentcr 
constructionen»  variat,  cuin  Ryckio 
pnptnli.  Erperla  fecundifatis  aliud 
Siijnifirat,  qu.iin  res  hic  desidcnit.  n«in 
expertus  cum  genitivo  est  tritus  in 
aliqiia  re  usu.     Ern. 

PrtFvaluere  hcec]  MS.  Guelf.  prfF- 
valeres :  inox  abcst  quce,  itein  ab  aliis 
MSS.  ap.  Broteriuni.  Ern.  Et  a 
Bud. 

Juvencmque  et  alia  clarum]  Ita 
diserte  Vatic.  vereque.  Transmarina 
forma  >ernionis  est,  fmti^Ktt  ti.  r  Hxx» 
Xaftr^ir,  crebrunique  apud  Latinus, 
hojHO  cetera  bonus,  et  similia :  in  Apel- 
lio,  fiomo  pJernque  non  indiliifens. 
Lirs.  SicMS.  Flor.  Sed  .MSS.  (Juclf. 
et  alii :  edd.  vett.  alias.  Mox  ed.  pr. 
male  insi^nia.  MS.  Guelf.  munijicen» 
tia.     V.adH.  3, 34.     Krn. 

iVisi  ivdita  etjussn]  Murctus,  inrfi- 
Cta.  LiPS.  Sic  et  Acid.ilius,  Fichena. 
At  sic  orltur  tautolosjii.  Indita  sunt, 
qnn  subjiciuntur,  siii^^crunturabaliu. 
Krv.     Hein.4.  indutu. 

Servilesfallacias obteqens]  Di ibi t avl 
ne  j»risco  verbo  scrib.  servilcs pellacias, 
Apud  Lucretium  scriptnni  '/,  .S.^*). 
Subdola   cum  ridet  placidi   pellacia 


ponti.  et  convenientior  huic  sententie 
visa  ea  vox.  Non  enim  tam  fraudea 
erant,  quam  adulationes  humiles  et 
demissiEad  pclliciendam  parandainque 
Rratiain  Agrippinse,  ut  addit  nosler. 
Lirs.  Sed  adulationcs  ni.-ixiine  ad  fal- 
lendum  comparantur.     Ers. 

Serere  crimina  in  Silanum]  Sic 
edd.  Puteol.  Beroild.  Alc.  Gronovio- 
rum,  Ryck.  qm.d  verum  puto.  Cfterm 
fcrre.  Vitellius  materiam  criminandi 
sug^rcbat,  quod  est  serere  crimina, 
non  ferre:  cujus  formuls  loquendi 
etiam  exempla  desidero.  Confundi 
h.Tc  verba  in  libris  docet  Drakenb.  ad 
Sil.-^S, '235.   Ern.    Rhen.  e  Bud./^rrr. 

Et  proca.r]  lW\n9..  sed  procax. 

Vratrisque  non  incestum]  \^Uo.fra- 
trunique,  quoil  probo.  In  reliqu."i 
srriptura  pi-ndeo  nnimi.  Vulgatani  si 
ferimiis,s»'iitentianjesse  volo:  traetum 
In  crimen  esse  iion  aniorcni  inceotum 
inter  fratrem  sororemquo,  sed  tnntiirn 
infustoditum.  id  est,  amorem  panim 
cauturacircumspcctumque,et  qui  sine 
criniine,  rapi  tamcn  in  crimen  potu- 
erit.  Siniillimum  illud  IMinii  ep.  6, 
29.  Tuifiissum  Jutium  Bassum,  ttt 
imeustoditum  nimis  et  incautum,  ita 
minime  matutn.  Siqiiid  mutanduin, 
legereni,  incustoditum  .termonem.  Ex 
Seneca  certe  rl.iruni,  non  aliu<l  vere 
«Milcctum  huir  .SiUno,  quam  verba  aJ- 
vcpsus  sororein  nuptiali.i,  et  paruin 
<>auta.  Ait  in  Ludo  de  inorte  CSaudii : 
Qui,  quanlum  quidem  i»  ipso  fuit, 
damnatum  imesti  L,  Silanum  gene- 
rnm  tuum  occidU.    Oroprcpter  qutdT 


LIB.  XII.  CAP. 


439 


i 


stim,    sed   incustoditum   amorem    ad  infamiam  traxit.  etA.U. 
praebebat  Ca;sar  aures,  accipiendis  adversum  generum  su-^02. 
spicionibus  caritate  filiie  promptior.  At  Silanus,  insidiaruni  43/ 
nescius,  ac  forte  eo  anno  Praitor,  repente  per  edictum    Vi- 
tellii  ordine  Senatorio   movetur,  quamquam   lecto  pridem 
Senatu,  lustroque   condito.  simui  adfinitatem  Claudius  di- 
remit;    adactusque  Silanus,  ejurare  magistratum,  et  reli- 
quus  Prajturyc  dies  in  Eprium  Marcelium  conlatus  est.    C.a.  U. 
Pompeio,  Q.   Verannio   coss.  pactum  inter  Claudium  et^os. 
Agrippinam  matrimonium  jam   fama,  jam  amore   inlicito  30' 
firmabatur:    nec  dum  celebrare  solennia  nuptiarum  aude- ^ 
bant,  nullo  exemplo  deductai  in  domum  patrui  fratris  filiaj. 
Quin  et  incestum,ac  si  sperneretur,  ne  in  malum  publicuni 

Sormem  suam  Jestivis.tinwm  omnii;m  runt,  ne  quis  vinum   Gracum  Ami- 

puellnrum,  quam  omnes  ^'''enerem  vo-  neumque  octonis  ans  singula  quadran- 

rarent,   mnluit  Jnnonem  vocnre.    ita  talia  venderet.     Suet.  de  Rhet.     De 

enim  re«titui  euin  locum  iiuper.  LiPS.  iisdeniinterjectotempore  Cn.  Domitins 

Kecte  omiiino.     Sic  Seneca  IVIedea  v.  j^nobarhus  et    D.    Licinius   Crassus 

50*.     Ad  Regum  thalamos.  id  est,  Re-  Censores  itn  cdixerunt.     De  quo  ante, 

ps  et  puelhe  Re^iiB.  Dein  idem  v.  5J).  item     Censorium    edictum   sukjiciam. 

Sceptriseris  colla  tonantibns,  hoc  est,  Ne  quem  frustretur,  qui  edictum,  ta- 

Jovi  et  Junoni.     Ncque  erat,  cur  pen-  centibus  aliis,  explicat  album  Censo- 

di-rot   ani iiii  »  cravtf  iii   tara  ronimoda  rium  cuni  Senatorun»  nominibus,  quod 

explicatione  reliqui.      Non  foedani  et  postquam  Au^ustus  publicarit  primu':, 

scelfslam    libidinem,    sed  simpliceni  ex  eo  edictnm  sit  appeilatum.     Nihil 

lnimis  et  incautain,  eoeiue  maligiife  iii-  aliis  cum  Senatoribus;    solo  cum  Si- 

(ttr|)retation  iobnoxiamcousuetudinem  lano  negotium  in  hoc  edicto  Vitellio 

t  coiiversationem  arripuit  in  crimen.  fuit.     Gron. 

tpnd  Si'ne<*am  in  ludo  scribendum:  Si  Jam  famd\    Distinguunt  libri  mei, 

niehercules  a  Saturno petissct  hoc  beyie-  tnatrimonium,  jam  famn.     Et  recte. 

ffium,  cujus  menscm  toto  anno  cele-  quoniam  ante  istos  Consules  matrinio- 

bravit,  noii  tulisstt  illud.    Nedum  ab  nium  pactum.     Supra  enim  scriptum 

Jove,  quem,  quantum  tjuidem  in  illo  c.  3.  qua  ubi  matrimonii  sui  certafuit. 

fuit,  damnavit  incesti.     L.  Silanum  Statim  etiam  e  Farnes.  scripseris,  de- 

enim  gctierum  etc.     Eodem  jtertinet  ducta  in  domum  patrui  fratris  Jilio'. 

itiidem  :  unum  abnepotem  L.  Silanum.  Lips.     Sic  et  MS.  Flor.     Contra  edd. 

Vidcris,  Jupiter,  an  in  caussamala?  veti.fliadediicta.     Ern. 

certe  in  tua.      Vide  (lua;  ibi  notavi.  Ouin  et  incestum']    Sententiam  loci 

Gron.     Sic  WS.   ttiam  Flor.  ed.  pr.  censeo :  Fruebantur  quidem  matrimo- 

Idemque  vohiit  expriinerescriptor  cod.  nii  bonis  Claudius  et  Affrippina:  an 

Biid.  qui  dedit  ,/ra/r««.     Ceteraj  edd.  non  securi.  quia  et  incestum  subesse 

ad  Pichenam /y-a^ri97«e.     Fratres  dici  videbatur,  nondum  firmatis  ejusmodi 

de  fraire  ct  sorore,  exeinpla  dooent  in  nuptiis  ;  et  periculum  ne  populus,  ab 

Gesnerithesauro  piolata,et  allentleio  exemplo,    passim    usurparet,    publico 

et  Burmanno,  locis  ibi  citatis.     Ern.  malo.    Lips.     Gerree  SicuIjb  niaie  rfi- 

/fccipiendis]    Hcins.  arripiendis,  ut  \itixoZ,  quae  hic  Boxhornius.     Frein- 

l.T,  54.     V.  et  niox  c  C.  sheinio  Catone  simus  contenti.    Clau- 

Per edictamVitelUi]^AmCen%orei  dius  haud  erat   intacti  superstitione 

edicta  proponebant.      Livins  43,  16.  animi.   Immo,  quo  mente  commotior, 

Afultis  equos  ademerunt.  in  ea  requum  eo  paullo  iniirmior  unus  multoruni,  eo 

JKquestrem  ordinem  oJfdndi.fsent,flam-  superstitiosior.      Docetque    id  etiani 

MnminiMditFndiecere  edicto,quo  edixe-  Suet.  in  vita  eius  22.     Semper  aiitem 

runt,  ne  quis  eorum  etc.     Pliiiius  1,3,  incesta  in  prodi^iis  habita,  in  expian- 

5.     Urbis  n.  hiih.     P.  Licinimn  Cras-  dis  et  procurandis,  in  iis,  quibus  irani 

snm    L.   Julium   Cftsarem    Censores  Deorum    putabant   denuntiari.      Re- 

edixisse,ne  qnis  venderet  unguenta  exo-  liqua  pete  a  Freinshemio.  Gron.     Cf« 

ticn.    Idem  14,  16.    P.  Licinius  Cras-  c.  8. 
sus  L.  Julius  Ccisar  Censores  edixe- 

Ff4 


440 


ANNALIUM 


A.  U.erumperet,  rnctueb.itur.  Nec  ante  omis»a  cunctatio,  quam 
803.  Vitellius  suis  artibus  id  perpelrandum  sumpsit.  Percun- 
50. 'ctatusque  Cicsarem,  anjussis  Populi  un  auctoiitati  Senatus 
cederet'^  ubi  ilie,  ununisecitiuni  et  consensui  inparem,Te&y)on-' 
dh,  opperiri  intra  palatium  jubet.  ipse  curiam  ingreditur, 
summamque  Remp.  agi  obtestans,  veniam  dicendi  ante 
alios  exposcit,  orditurque:  Graiissitnos  Principis  laboreSf 
quis  orbem  terree  capessat,  egere  adminicuUs,  ut  domestica  cura 
vacuus,  in  commune  consulat.  quod  porro  honestius  Censorict 
mentis  lexamen,  quam  adsumere  conjugem,  prosperis  dubiisque 
sociam :  cui  cogitationes  intimas,  cui  parios  liheros  tradat,  non 
luxui  aut  vo/uptatibus  adsuefactus,  sed  qui  prima  ab  juventa 
dlegibus  obtemperavisset.  Postquam  ha;c  favorabili  oratione 
praemisit,  multaque  Patrum  adsentaiio  sequebalur;  capto 
rursus  initio,  Qunndo  maritandum  Principeni  cuncti  suade- 
rent,  deligi  oportere  feminam  nobilitate,  puerperiis,  sanctimo- 
nia  insignem.  Nec  diu  anquirendum,  quin  Agrippina  claritu- 
dine  generis  anteiret :  datnm  ab  ea  fccunditatis  eiperimentum  : 
et  congruere  artes  lionestas.  Id  vero  egreginm,  quod,  provisu 
Deum,  viduajungerctur  Principi,  sna  taiUum  matrimonia  ex- 


Civium  et  conscnsui]  Delenda  co- 
pula,  vel,  quod  verius,  addenda  vu\ 
scriptori  elapsa, cjyiuin  et  S.  comenmi. 
id  est,  Seiiatus.  Ita  respondebit  Clau- 
dii  oratio  VitcUianae.  Tamen  aliquis 
ccperit  (aut  jain  cepit)  quasi  esset, 
unum  se  civium,  et  consensmi  itnpa- 
rem  :  quod  ego  non  probem,  nec  certc 
Princeps  unus  e  vnlgo  (.iviuin  est:  non. 
Li\f6.  Vuls^tum  frustra  a  Lipsio  tcii- 
tatur  aliisque.  MS.  Reg.  ed.  Puteol. 
coMsensu,  pro  consensui,  non  male. 
Krn.     Intellige  Senatus  et  Populi. 

Sunimamque  Heip.  ag-i]  Scribo, 
summamque  Hempublicam.  LlPS.  Sic 
MS.  Flor.  unde  cum  Ryckio  et  J.  Gro- 
novio  reccpi.  De  forma  loquendi  sum- 
ma  Retpuhlica  hodic  nota  omnin,  sed 
summa  Jieip.  idein  est.  Vide  qua;  dixi 
jn  Clave  Cic.  in  v.  rumma.  Nimis 
viri  docti  adamartint  obscrvationem  de 
summa  Republica.     Eh.v. 

Orbem  ttr.  capesmt\  i.  e.  cnret. 
supra  1 1,  34.  irel  virgo  etsacra  capes- 
seret.  Adde  infra  \h,  Mox  pro  can»- 
mune  Guelf.  concioRem,     Ern. 

Censoritp  mcntis  levamen]  Censorup, 
noii  CtBsaretr.  ut  Acidalius  (ex  cod. 
Farn.qui  habet  Casaris)  et  Picheiia 
voliint.  Non  C-eiisorun«  erat  exigere 
matrimunia.  Ceiisor  adiijebat  solenne 
jusjuraiidum :  Tu  ex  ammi  tui  scn- 
etUia  uxorem  kabet  ?  teste  Gellio  4, 
20.  Huc  pertiiiet  oratio  Q.  Ctccilii 
Metelli   Nuiuidict,  ifuam  xn  cemura 


duit  ad  populum  de  ducendis  vxorihus, 
ut  cst  apud  euadem  I,  6.  Vel  d« 
prole  augcnda,  ut  inscribit  Suetonius, 
qui  et  Augustum  eam  senatui  rccitasse 
et  popiilo  per  edictum  notam  fecisse 
scribit  c.  89.  Itaque  Ceiisor  iixore  le- 
i;ib(]s  ducenda  exemplnm  salubre  pro- 
debat  populo.  Claudius  autem  iion 
niodo  forte,  sed  ccrte  Censor,  et  post 
lungum  iiitervaUum,  Augusto  et  aliit 
.Majjisterio  moruni  contentis.  Sucton. 
16\  Gessit  et  Censuram  intermissam 
dia  post  PauUum  Plancumque  Cen^ 
sores.  Quod  hoiiestius  levamen  ei,  qui 
noii  nunien  motlo  Onsorisetofficium, 
sed  et  mcntein,  ca>tani  illani,  s.inctain» 
integrain  digiiamque  Censore  unico  et 
inoruin  custode,  prrestarct  ?  Gron. 
Mox  Guelf.  dubiis  sine  copula.     EnN. 

A'un  luxui]  Cod.  Oxon.  luru : 
quud  vcnim  videtur.  natn  sic  in  dativ» 
libenter  veteres,  etiain  noster.  V. 
Oudendorp.  ad  Suet.  MS.  Guelf.  et 
volupl,     Ern. 

Anquireruium]  Sic  Pich.  e  Flor, 
vultjo  inquirendum. 

yidua  jungcrctur]  Vidua  Atrrip- 
pina,  mortno,  sub  initia  iniperii  Clau- 
diani,  Crispo  Passieno,  cui  post  Donii- 
tiuiii  nupserat.  Plinius  libro  16".  Ar- 
borem  mnri  e.rimiam  alate  niutra  ada- 
mavit  Pasfienus  Crispus  bis  consul, 
orator,  Afrrippinte  matrimonio  et  Ne- 
rone  priiigno  ctarus.  Siicton.  Neronc ; 
yirutn  Ctaudio  imperium  aJepto,  nen 


LIB.  XII.   CAP.  6. 


441 


perto.  audivisse  a  pareHiibus,  vidisse  ipsos,  adripi  conjuges  adA.\J. 
iibita  Casarum:  procul  id  a  pnesenti  modestia.   statucretur  ^^^ 
immo  docunientwn,quo  uxorem  Jmperatoracciperet.    At  enim,  59^ 
fiova  nobis  in  fratrum  Jilias  conjugia.  sed  aliis  gentibus  solen- 
nia,  nec  lege  uUa  prohibita.  et  sobrinarumdiu  ignorata  lempore 


tolum  paternas  opes  recuperaiit,  sed 
at  Crispi  Passieni  vurici  sui  hereditate 
ditatus  est.  Tanicii  iduiu  ille  Passienus 
antea  m.iritus  Domitiae  sororis  .^no- 
barbi.  Quod  ex  yuinctil.  coUigas  6, 
8,  50.  Apud  Senecam  de  hoc  eodeoi 
Natur.  Qua?st.  4.  prjef.  Crispus  Pas- 
sienus,  t/uo  ego  nU  nofi  acutius  in  om- 
nibus  rebus,  inaxime  in  distinguendis, 
(omnino  scrib.  distringendis)  tt  cu- 
randis  vitiis,  stejie  dicebat :  adulatiani 
opus  esse  non  claudere  ostium,  sed  ape- 
rire,  et  quidem  sic,  quemadmodum 
atiticiB soiet .  qu<B,  si  impulit,  grata  est: 
gratior,  si  effregit.  Iterum  scribe, 
sed  operire.  id  est,  leviter  obducere, 
opponere  ostium  r  ne  pereat  dicto  sua 
Veiius.  Pluscula  etiam  in  Excurs.  A. 
vide.  LiPS.  MSS.  Seneca  :  adiilationi- 
bus  non  claudere  ostium,  sed  aperire. 
Scribendum  igitur:  adulationi  nos  non 
claudere  oslium,  sed  opponere  :  et  qiii- 
dem  sic,  quemadmodum  amiccs  opponi 
solet.  Hoc  est,  non  ol)Serare  aut  re- 
p.iijulis  firmare,  sed  sine  sera,  dempto 
obice,  iiianibus  lantumiuodo  obten- 
dere,  vel  obiectum  sustinere  ac  prJE- 
tendere.  Nain  operire,  in  quo  et  Gru- 
terus  ars^tatur,  ip^um  ctaudere  est. 
Terentius  Phorm.  a,  3,  33.  Jamne 
operuit  ostium.  Noster  3,  15.  f^ewrt 
cubiculo  uxor€  operiri  fores  Jussit. 
Geon. 

yidisse  ipsos]  Frincipe  Caio.  Ljps. 
Documentum,  quo  uxorem'}  Nuspax 
oratio,  quid  eniiu  ?  non  antea  Impe- 
ratoribus  semper  uxor  .'  semper.  guid 
ergo  opus  ei  rei  ducumento  ?  Tu  cor- 
rige,  quomodo  inorem.  Id  enim  vult 
adulator  komo,  prodendum  esse  po- 
steris  exemptum,  ut  Imperator  uxo- 
rem  Senatu  su.-«ore  et  auctore  capiat. 
LiPS.  Quicquid  obtrectent  Lipsio  Pi- 
cbena  et  Freinshemius,  multo  ma^is 
resipit  Latium  vetus,  statueretur  immo 
documentum,  quomodo  uxorem  Impe- 
rator  acciperet,  (|nam  alterum.  Hoc 
enim  vult,  tempus  venisse,  ut  exein- 
plum  prodatur,  idque  jain  prodi  posse, 
quod  respicientes  quoque  adinumti  se- 
ciituri  Principes  discant,  qualiter  et 
quemadmodu in  inatrunani  introducere 
in  Penates  deceat  Augustum.  Adhuc 
enini  nuUuni  exemplum  conjugii  Cx- 
iaruiu  salubre  exstabaC.     Adde  quee 


scripsimusObs.  4,  11.  Gron.  Sic  et 
Ryckius.  recte.  Mox  Guelf.  connubia. 
Ekx.  Lamp.  quo  explicat  fnr  secun' 
dum  quod.  non  male.  In  Flor.  teste 
Gron.  post  Imperator  est  lacuna ;  eam 
Brot.  replet  ybThis/ratrisJiliam;  Bip. 
malunt  vacuam  ex  13,  44.  .-\cumen  iii 
arripi  —  acciperet  notat  Pichena.  Ac- 
ceperet  scil.  ex  arbitrio  vel  consensu 
Populi.  sic  non  necesse  est  addi  quid- 
quam  ;  nec  lacunain  habet  Bud. 

Sobrinartmi]  Sobrinas  appelht,  ta- 
men  palam  esi,  intelligi  debere  decon- 
sobrinis.  Quis  enira  hoc  tenseat,  eos, 
quos  proprie  sobrinos  legum  auctores 
appeUant,  arceri  inter  se  nuptiis  ?  nuii- 
quara  faetum.  Sed  veteres  haec  misce- 
bant.  vocularum  haud  seque  curiosi 
captatores.  In  glossis  priscis  legas  ; 
'Avi\f,ios,  consobrinus,  sobrinus.  Alibi  : 
&i7cc  «•««?  fir.-T^ti,  contobrina.  Et'E|«- 
"iiXfcf,  iK  "ivt  uhkfa*  SnXtMJr,  consobri- 
niis.  Quid,  quod  Velleius  simili  liber- 
tate  2,  3.  consobrinum  Ti.  Gracehi 
Scipioiiem  Nasicam  appellat :  qui  Ju- 
ris  consulturum  finitiune  sobrinus  sit  ? 
LiPS. 

Tewpore  addito percrebuisse']  Malim, 
tempore percrebuisse,  rejecta  voce  quae 
glossographum  sapit :  aut  potius  in- 
vertam,  tempore  adeo.  et  id  venim 
piito.  De  re  ipsa  Piutarchus  auctor 
in  Caussis,  quaest.  6.  diu  apud  Ro- 
manus  sobrinarum  conjugia  (««^/-jiy 
ipse  appeUat,  et  bene  vectit  Xylander) 
fuisse  invisa:  coepisse  t-imen  a  levicul* 
caussa,  quam  ipse  denarrat,  factunique 
deerttum    populi,    Ilatrj»  %\i7\iat   yaitiii 

id  est,  licere  omnibus  dncere  usque  ad 
coHsohrinas,  supra  auteui  vetari.  Hoc 
qiiando  proprie  cceperit,  non  dicit : 
satis  vetus  esse,  ex  Livio  discas.  apud 
quein  43,  34.  ita  loquitur  Sp.  Ligu- 
i>tinu5 :  Cum  primum  in  (Stalem  reni, 
pafer  mihi  nxorem  J'ratris  tui  Jiiiam 
dedit :  imo  quasi  in  laudcin  hoc  receu- 
set.  Sane  coniiiy^a  ea  deincepscrebra: 
et  sic  inter  illustres  M.  Marcellus  Ja- 
liani  Augusti  F.  duxit,  sibi  sobrinam  : 
aliique  plures.  Suslulit  tamen  eas 
ipsas  nuptias  Theodosius,  de  quo  Vi- 
ctor.  Tantum,  inquit,  pudori  tribmt 
et  coHtinentia,  ut  consobrinarum  »«- 
ptiat  vetuerity  tamquatn  sororum.  per- 


442 


ANNALIUM 


&o 


K.\}.fiddilo  pcnrcbuis%e.  morcm  adcomnii>clari,  proul  comhtcnt,  et 
803.  fore  hoc  quoque  in  Jiis,  (juoi  mox  murpcnlur.  llaud  defuere, 
^^^•\jui  ccrlatini,  si  cunclnrclur  Casar,  vi  acturos  testificantes, 
^  crunipcrcMt  curia.  Conglobatur  prouiiscua  niuhitudo,  Po" 
pulumijuc  Ilomanum  eadcm  orarc,  clainitat.  Nec  Claudius 
ultra  cxspectalo,  obviuiu  apud  forum  priebet  se  gratanti- 
bus:  Seiialuuiquc  ingressus,  dccrclum  postulal,  quo  jmtic 
inter  patruos  jralrumque  Jilias  nuptix  eliam  in  poslerum  sta- 
tuercntur.  Ncquc  tamcti  repcrtus  est,  nisi  unus,  talis  ma- 
trimonii  cupilor,  T.  Alledius  Sevcrus,  Eques  Romanus, 
qucm  ploriquc,  Agrippincc  gratia  iupu/sum,  tcrcbant.  \  ersa 
ex  eo  civitas,  ct  cuncta  femiuaj  obedicbaiit,  noii  per  lasci- 
viam,  ut  iMessallina,  rcbus  llomauis  inludcnli.  adductum  et 
quasi  virilc  servitium  :  palam  scveritas,  ac  saipius  superbia: 
niliii  domi  inpudicum,  nisi  dominationi  cxpediret.  cupido 
auri  inmensa  obtcntum  habebat,  quasi  subsidium  llegno 
Spararetur.     Die  nupliarum  Silanus  sibi  mortem  conscivit  : 


mjsprtintque  iterum  Arcadius  et  IIo- 
iiorius  1,  19.  C.  l)e  nuptiis.  Lips. 
jlddito  scripti  et  edd.  onuic;:  ct  verum 
puto  cuni  Frc;in.shcinio :  pro  proce- 
cJcnte  teniporc.  mox  oran!  cotl.  Fl. 
Oxon.  ed.  pr.  et  cetcr;r  autf  Rhcna- 
num,  qui  (c  Bud.)  rogaie  substituit. 
Ern.  riin.  11,  108.  addita  atate. 
Decrefum postulat]  Zonaras  1 1,  10. 

fioaj  xytv^a,!.  Ait  T."\<itus  fratrum  fi- 
lias  :  et  stricte  capias  ;  non  cniin  licuit 
sororum.  Ouod  notavit  acjurate  ct 
diffusc,  qu;iniuin  satis  cst,  Cujacius 
obs.  13,  U).  qutm  non  exscribo.  Nec 
suittulit  Nerva  hoc  SC.  ut  ideni  vera 
interpretatione  collegrit.  De  Ciaudii 
Loc  facto  Tratpcus.  Octavia  1,  141. 
(jcnitamque  Jratris  eonjunem  caplus 
Sibi  Tons  nejandis  Jlehiti  junxU  Jace. 
ubi  uieiius  lepes,  genifamque  Jratre 
conjugem  captam,  I)oinitiauu&  iiiii. 
tatus  pxcmphim  cst,  qui  Juliain  habuit 
filiam  Titi.     LiPS. 

Tallcdius  Severw}  T.  ^Hcdius scri' 
bo.  et  vidi  postea  ita  citare  Imnc  lucum 
Beroalduro.  In  monumentis  priscis 
(ap.  Grut.  p.  C67,  2.)  M.  allidi  in  Ju- 
venali  .">,  1 JB.  —tibi  habejVumentum, 
Alledius  inquit.  Quod  nuster  uniiin 
iinitatorcm  sccleris  ejus  facit ;  Suelo- 
nius  dis.scntit,  <jui  duos  c.  21).  Nostcr, 
credo,  non  habuit  curx  nescio  queiu 
reccnscre  libertinum.  Vocat  etiam 
Equitcm  R.  quem  ille  Priinipilarem. 
Nec  aberrat,  quoniam  primi  pili  cumes 
pradus  Equotris.  Martialis  6,  .58.  £t 
v/tret  pili  prtrmia  clarus eques.  LiPS. 
lJM.ci)tre  Kyckius  et  Pichena,  ct  alii. 


sic  volebat  ettain  .Tocr.  ad  Suet.  Claud. 
1.  c.    Er!<.  .  ■    ' 

Ut  MessalHna']  MSS.  trcs  ap.  Bro- 
tcrium  ctcd.  Iieroaldi3/M««//iHtf',quo(l 
recepit  liroterius.  non  bene.  nec  eniin 
penderc  potest  ab  ohediehant.  Sensu« 
cst,  nun  per  lasriviani  illudebat  rebus 
Ilomanis,  ut  Messallina  fecerat,  sed 
etc.     Ebn. 

Addicfum quasi]  Arbitrio mco.trans- 
ponantur  \erba,  addictnm  et  quasi 
virkU.  I.iectioni  stabiliendo!  (nam  ego 
olim  solicitavi)  est,  quod  apud  cundeni 
Tacitum  de  Mor.  Germ.  43.  scribitur: 
Trans  Ijyc^os  Gothones  regnantur, 
paullojam  addictius  quam  cetera  Ger- 
manorum  gentcs,  nondum  tiimen  supra 
libertatem.  Nec  poeuitet  tamcn  pror- 
sus  coujecturr,  adduclnm,  pra-sertim 
(|U3;  firiuatur  cod.  Uud.  et  Flor.  de 
quo  verbo  in  H.3,  7.  LiPS.  j^ddu- 
ctum  et  qnasi  est  in  MS.  Guclf.  ed.  pr. 
At  Futeol.  addilum  quasi  et  vile,  vi- 
tiose  :  quod  sccuti  sunt  Riv.  Bero.ild. 
et  Alciatus.  Scd  Rhcnaims  addictum 
quasi  et  virile,  ct  seqq.  usque  ad  Fi- 
chenam.  Er.n.  Bud.  adductum  quari 
et  V.  s. 

Die  nuptiartini]    Mala  rr^o  distin- 
ctio,  ct  historiae  vitiandx,  in  Suctonio 
obtinuit  29.    Silanus  a'-^-----   -  Prte- 

tura,  viorique  inilio  n;.  Die 

ipso  Claudii  et  /if^rijj  ',  \'inim 

in  quinqne  et  triginta  Senalores  tre- 
cenfosque  amptius  Equites  animadver- 
tit.  Ap.i^e.  nulla  cirdcs  nuptiali  cjus 
die  lecta,  «criljcquc  iuitio  anni  roacttis, 
die  ipso  Ct.  et  As.nifjitiarum.  In  quin- 
que^  etc.    Liri<. 


LIB   XII.   CAP.  9. 


443 


sjve  eo  usque  spem  vitae  produxerat,  seu  delecto  die,  augcn-A.  tf. 
dam  ad   itjvidiam.     Calvitia,  soror   ejus,    Italia  pulsa   est.  ^^^; 
Addidit    Clandius,  sacra  ex  legihus  Tul/i  Regis,  piacu/aque' ^' 
apiid  Incuni  Diarm  per  Pontijices  danda  :    inriclentibus  cun- 
ciis,  quod  piunaj  procurationesque  incesti  id   tcmporis  ex- 
quirereiitur.      At   Agrippina,   ne  malis  tanlum  facinoribus 
notesceret,  veniam  exsilii  pro  Annaio  Seneca,  siinul  Prietu- 
ram  impetrat,   lajtum    in    publicum    rata,  ob   claritudincin 
studiorum  ejus,  utque  Domitii    pueritia  tali  magistro  ado- 
lesceret,  et  consiliisejusdem  ad  spem  dominationis  uteretur: 
quia  Seneca  fidus  in  Agrippinam,  memoria  beneticii,  et  in- 
fensus  Claudio,  dolore  injuria;,credebatur.   Placituin  dehinc,  9 
non  ultra  cunctari :  sed  designatum  Consulem,   Memtnium 
Pollioncm,  ingentibus  promissis  inducunt,  scntentiam  ex- 
promere,  qua  oraretur  Claudius,  despondere   Octaviam  Do- 


Calvina  snrnr  epui]  Fortasse  illa, 
qna;  vitam  produxit  a.l  Vespasiaiii  itii- 
ptrium,  de  qiia  Suet.  Vesp.is.  23.  Ciim 
ntausnleum  repente  patuisset  .  .  .  .  nd 
Juniam  (niale  enim  editum  supposi- 
tumque  a  scholiastis  Juliam)  Calvi- 
tiam  e  pccnte  /iustisti  pertinere  dicebat. 
Nam  Silani  i«ti  inter  abnepotes  Au^- 
sti  tuenint,  ut  dicam.     LiPS. 

Itnlia  pulsa  est}  Si  pulsa  tantum, 
quid  ita  commentator  Juvenalisscribit 
eam  a  se  interfectam  ?  Calvina,  inquit, 
Prcptoris  cujusdam  snrnr,  qucE  se  occi- 
dit  tatnquam  infnmis  infratrem  (lejo, 
fratre)  Claudii  temporibus.  Hoc  notat 
ad  illud  c.  3,  133. — donnt  Calvina- 
vel  CntiencE.     Homo  errat,     LiPS. 

Sncra  e.v  legibus  Tulli]  Non  alia 
sarr^  piaculaque  accipio,  qu.iai  quibus 
Tullu;  olim  Rex  iit  Horatio  sororiam 
ca-dem  luit  expiavitque,  Livius  1,26. 
Itnque,  ut  credes  martfesta  aliquo  ta- 
menpiacvlo  lueretur,  imperatuni  pntri, 
ut  Jilium  e.cpiaret  pecunia publica.  is 
guibusdam  pincutaribus  sacrijicivtfa- 
ctis  (qu(e  deinde  genti  Haratiee  tradita 
sttnt)  tianstnisso  per  viam  lisriUo,  velut 
iib Jugutn  misitjurenem.  Similiaque 
Dionys.  3,  22.  qni  addit,  ea  sacra  per 
Pontitices  facta:  convenieiiter  cum  iis, 
qu!E  hlc  Tacitus.  Lips.  Alia  pi-.cula 
intelligenda,  vere  judicat  Ryckius. 
Ers. 

yipud  luctim  Diano'']  Plin.  16,  I9. 
Est  in  siiburbanu  Tusculani  agri  colle, 
qui  Corne  appellntur,  lucus  nntiqua 
religione  Diance  sacratus  a  iMtio. 

Inridentibus  cunctis]  Et  hercle  ri- 
dicuium,  quod  Claudius  Silaiii  cuin 
•orore  incestuin  piacularibus  sacris 
lueret :  ipse  in  eadem  rulpa.  Nam 
viacula  istsc  cave  alio  referas,  quam 


ad  crimcn  Silani.     LiPS. 

f^eniam  e.vilii]  Relegatus  enim  Se- 
neca  post  Outesturam  a  Clandio  in 
Corsicam  insulam,  ob  suspicionem 
adulterii  cum  Julia  Gernianici  filia, 
Vinicii  uxore.  Cujus  criuiinis  scena  a 
Messallina  fuit.  Scena  dico.  Non 
enim  reipsa  expetit  in  te  hnec  culpa, 
o  Romani  nominis  et  sapientise  magne 
soL 

Tali  masistro  adolesceret]  Majno, 
magno  ma^istro :  utili  privatim  et  pu- 
blice,  si  Neronis  indoles,  aut  Romana 
fata,  voluissent.  Sed  ad  historiani 
adde  hEec  scholiastis  in  Juvenalis  Sat. 
5,  109.  Senecn  sub  Claudio,  qtiasi 
conscius  adulteriorum  Julice,  Germa- 
nicijilice,in  (Jorsicatn  relegatus,  post 
trieanium  revocattis  est.  Qui  etsi  ma- 
gtio  desiderio  yJthenas  intenderet,  ah 
Agrippina  tamen,  erudiendo  N^eroni  in 
palatium  adductus,  sievum  immanetn- 
que  natum  et  sensit  cito  et  mitignirit. 
ititer  Jamiliares  solitus  dicere :  non 
Jore  scevo  illi  leoni,  quin,  gustato  semei 
hotninis  sanguine,  ingenita  redeat  scB' 
vitia.  LiPS.  Mox  M/«en/«r  MS.  Flor. 
Ceteri  scr.  et  edd.  vterclur  ad  Piche- 
nam  usque.  lllud  verum.  nam  et  mox 
est  inducunl :  intelli^e  A^rippinani 
cum  libertis  et  ceteris  instrumeiitis 
impotentiae  :  quamquam  ibi  Broterius 
dedit  inducit  e  MSS.  ct  ed.  pr,  Post 
bene  e  cod.  Fi.  oraretur  pro  vulfj.  hor- 
tarelvr  restituit  Pichena.  Puteol.  Riv. 
oraret.  Ern.  Reslitui  uteretur.  ad 
A^rippinam  boc  solam  pertinet,  ut 
prius  impitrnt.  Quod  sequitur  indu- 
cnint,  respondet  benc  ■ruplacitvm,  quud 
ad  ipsam  cum  consilio  ;  nec  displicet, 
si  quis  cum  Mureto  legere  malit  in- 
ducil. 


444  ANNALIUM 

k.\}.%nilio.  quod  actati  utriusque  non  absunlum,  et  majora  patc- 
^-  facturuni  ciat.  Pollio  haud  disparibus  vcrbis,  ac  nuper 
^  ■  Vitellius,  censet :  despondeturque  Octavia,  ac,  super  prio- 
rera  necessitudincm,  sponsus  jam  et  gener  Domitius,  squari 
Britannico,  studiis  matris,  arte  corum,  quis,  ob  accusatam 
Messallinam,  ultio  cx  filio  timebatur. 
10  Per  idem  tcinj)us  lcgati  Parthorum  ad  expetendum,  ut 
retuli,  Meherdatcn  missi,  Senatum  ingrediuntur,  manda- 
taque  in  hunc  modum  incipiunt :  Non  se  faderis  ignaros, 
nec  dejcclione  a  familia  Arsacidarum  vcnire ;  scd  flinm  Vo- 
nonis,  nepotctn  Phrahatis,  accedere  advcrsus  dominationeni 
Gotarzis,  nobilitati  plehifjue  juita  intolerandam.  Jam  frU' 
tres,  jam  propinquos,  jam  longius  sitos,  cccdibus  erhaustos: 
adjici  conjuges  gravidas,  liheros  parvos,  dum  socors  domi,  beUis 
infaustus,  ignaviam  seevitia  tegat.  Veterem  sibi  ac  publice 
C(£.ptam  nobiscum  aniicitiam :  et  subvenicndum  sociis,  virium 
fcmulis,  cedentihusquc  per  reverentiam.  Idco  Regum  ohsides 
liberos  dari,  ui,  si  domcstici  imperii  tadeat,  sit  regressus  ad 
Principem  Patresque,  quorum  moribus  adsuefactus  Rex  ine- 
Hlior  adscisceretur.  Ubi  haec  atque  taha  disscrtavere,  incipit 
orationem  Caesar  de  fastigio  lioniano,  Parthorumque  obse- 
quiis :  scque  D.  Augusto  adaxjuabat,  petitum  ab  eo  Regem 
referens,  omissa  Tiberii  mcmoria;  quamquain  is  quoque 
miserat.  Addiditque  priecepta  (eteiiiin  aderat  Meherdates) 
ut  non  dominationem  et  scrvos,  sed  rcctorcm  et  cives  cogitaret ; 
clementiamquc  acjnstitiam,  quanto  ignara  barbaris,  tanto  tole- 

Majora  paiefacturum']   i.  p.  facul';i-  vismn.      yJcrcdirc  Rhen.  probat,  Sed 

tem  in^ioruin  perticienilorum,  adituin  retiiiet   accrrserc.      Prius   istnd   sepe 

ad  u)ajor.T  daturum.     Mox  super  prio-  nostcr    absque    repetita   prarpositione 

nm  bcne  e  cod.  Flor.  Pichena.     Ante  usurpat,  ut  c.  31  et  33.    item  'i,  h9. 

vul°;ati  omnes  secutuium.    ut  II,. ')8.  Jiellis  injauslm]    Eleg^antisfiimi  in- 

Ern.    In  Flor.  s'.  Vul^o  huic  compen-  genii  et  doctrina?  noster  IModius  {r.p, 

dio  solet  ajlponi  r.    Bud.  ha'.>et  secun-  99-  in  Grut.  Lamp.  vol.  5.)  obserrat  e 

dtiMt.  libro  vetere,  ((^od.  A^ric.)  belUinfau- 

C't  retuii]   11,10.  LiPS.    Mox  wffn-  stiis.  rccte  :  ea  forma,  qua  militia;  ela- 

dataque  cod.    Fl.  Guelf.  ed.  pr.   Put.  rus.    Lirs.     Ed.  pr.  bcUisque.     Ante 

omnesque    ad    Rhenanum.      rcstituit  eadem  adicit   vitiose  pro  adici,  scri- 

Freins!»eniius,    Ern.     Sic  et  Bui!.  ptura  sa?pe  obvia,  setl  noti  con^tante. 

Sed  jllium  l'anpnis,  nepotem  Pfira-  Vitio  operarum  in  ed.  Puieol.  irrepsit 

hatis  accedere]  MS.  Fl.  IJud.  Agr.  Res:.  abjici,  quod  propagatum  ai  ad  Rhe- 

Guelf.  ed.  pr.  accedere,  «juod  recte  re-  nanum   usque,   qui    verum    rcstituit. 

stitucrunt  Ryckiuset  Jac.  (ironov.Pu-  Ern.      Bud.   scilicet   hiibet   adici,  mK. 

teol.  dcdit  accersere,  quia  aute  cxpc-  alias  pro  arf/"i«.  Bip.  cot\jectanlarft/<« 

tere,  (i,   .'Jl.  poscere  etc.    ut  opinor  ;  vel   inorti   vel  servituti  ;   qua2  ellipsis 

quod  sequitur  Rivius.  Vemm  in  Guelf.  dura  nimis  uiihi  videtur.  Ryckii  cod. 

vett.  etld.  est  et  Jilium.     An  Tacitui  bclliqne. 

Scrip^it  ui  —  accedrrent  ?  id  certe  ac-  h  qwujue  miserat]    Et  quidem  tre$ 

curatitis  antecedentibus  opponeretur.  roiscr.it,  Vononem,  Phraatem.Terida- 

lt«iD  .J.1C.  Gronov.  Ie<?i  vult  domina-  tcm.     Adi  2,  1.  (j,  .M).  sq.     LiPS. 

tunum  inloUranda  :   quia  ultima  vox  fjuanlo  if:nara  harbaru]    Ita  edidi 

sic  in  rod.  Fl.  Non  placet  mihi.   Ern.  e  V.itic.  Farnesiano  erat  Vi.^^io/fl,  vulfC» 

Bud.  ted  et.  ubi  Rhen.  et  vitiose  posi-  ig^naratiora.     Phnuis  vul^rata  etobvii 

tum  putat  pro  ad.    (loc  ct  Brotcrio  iu  Tacito.    Lips.      Sic  scriptor  Ubri 


LIB.  XII.  CAP.   12. 


44t 


ratiora  capesseret.    Hinc  versus  ad  legatos,  extollit  laudibus  a.  u. 
alumnum  urbis,  spectata  ad  id  modestia.    ac  tamen  ferenda  «03. 
Regum  i/igenia,  neque  imii  crebras  mutatiojm.     Rem  Roma'  ^^  ' 
nam  huc  satietate  glorice  provectam,  ut  eiteriiis  quoque  genti- 
bus  quietem  velit.     Datum  post  hiec  C.  Cassio,  qui  Syriie 
praeerat,  deducere  juveneni  ripam  ad  Euphratis.     £a  tem-  IC 
pestate   Cassius   ceteros  praeminebat  peritia  legum.    nam 
mihtares  artes  per  otium  ignotae,  industriosqueaut  ignavos 
pax  jn  aequo  tenet.     Attaraen,  quantum  sine  bello  dabatur, 
revocare  priscum  morem,  exercitare  legiones,  cura,  provisu 
perinde  agere,  ac  si  hostis  ingrueret :  ita  dignum  majoribus 
8uis,  et  farailia  Cassia  ratus,  per  illas  quoque  gentes  cele- 
brata.     Igitur  excitis,  quorum  de  sententia   petitus   Rex, 
positisque   castris  apud    Zeugma,    unde   maxime   pervius 
amnis,  postquam  inlustres  Parthi,  Rexque  Arabum  Acbarus 


Flor.  dare  voluit,  in  quo  est  ignata : 
•ic  ed.  pr.  et  MSS.  ap.  Brot.  pro  quo 
Puteol.  ignoratiora  dedit,  quod  inom- 
nibus  est  nsque  ad  Lipsium,  qui  ignara 
recte  restituit.  Guelf.  ignorantima. 
£r!4.  Bud.  ignara,  quod  Rhen.  pro- 
bavit,  sed  in  textum  non  admisit. 
Lsus  vocis  frequeiis  Sallustio  B.  Jug. 
18.  ignara  lingua  52.  regio  hostibns 
iernara.  Cf.  Gell.  9,  1 2.  Xon.  Marc. 
2,  465. 

Tanto  toleratiora  capesseref]  Flu- 
ctus  hic  interpretes  movent  in  sim- 
pulo.  Vid.  Obs.  1,  14.  Gron.  Sic  e 
cod.  Flor.  dedit  Pichena.  Vett.  edd. 
©mnes  tolerantiora.  Toleratioia  sunt 
gratiora.  Nam,  ut  Grseci  ri  iriiff^tir 
etiam  de  rebus  bunis  dicunt,  sic  toie- 
rari  dici  possuiit  etiam  ^ata  et  bona. 
Sic  vita  tolerari  dicitur  saepe,  nuUa 
molestiae  sitjnificatione  adjuncta.  Pos- 
sis  etiam  sic  capere  :  eas  virtutes  tole- 
rabilius  reddere  Regium  imperium. 
Sed  non  est  necesse.  Frustra  viri  do- 
cti  tentamnt  corri|:ere  lcetiora,  gra- 
tiora  etc.  Ern.  Nullus  dubito,  quin 
et  .3,  45.  et  U,  10.  legendum  sit  in- 
toleratior.  Homo  dici  potest  toleran- 
tior  laborum  ;  ast  /a6or  aliis  toleratior, 
sic  et  homo  homini. 

yic  tamen  ferenda  Regvm  ingenia'} 
Ed.  pr.  at  tamen.  Rhenano  quoque 
ac  tfimen  (cod.  Bud.)  stispectum,  quod 
omnes  a  Puteol.  habent.  Mox  ed.  pr. 
pofthac,  ceterum  totus  locus  sic,  ut 
«unf:  editur,  ibidem  expressus  est. 
Ceterae  edd.  omnes  ad  Pichenam  :  relit 
dntam.  Posthac  —  nd  Euphrntisju- 
bet.  Ern.  Sic  Bud.  a  r.  m.  Prins 
enim  plane,  ut  teste  Pichena  Flor. 
habet  et  a  Mureto  restitutum  Gron, 
ncepit  et  £m.  aliique. 


Ceteros prteminebat'}  Vatican.  ce^cm 
prwerat.  Accipio.  LiPs.  Ita  etiani 
ed.  pr.  Et  est  sane  exquisitius  dictum  : 
nec  dubitarem  restituere,  nisi  suspicio 
superesstt,  id  repetitum  a  librario  e 
prcecedentibus.  PrtEeminebat  ceteri 
omnes:  nisiquoJGronovianje  etRyck. 
prtpminebat,  quod  secutus  sum,  quia 
sic  omnes  vett.  edd.  c.  33.  et  supra 
aliquoties  MS.  Flor.  unicus.  Postdedi 
aut  e  MS.  Flor.  ed.  pr.  pro  ac,  quod 
eeteri  habent  omnes,  nisi  quod  etiam 
Rhenanus  sic  volebat,  non  parentibus 
operis.  ^c  sequente  vocali  inusitatum 
veteribus  fuisse,  saepe  monuere  viri 
docti.  Ern.  Bud.  prctminebat.  quod 
hio  rectius,  quia  mox  prKcessit  pra- 
erat.     Aut  Bud.  quoque  habet. 

Exercere  legiones]  Vett.  exercitare. 
Lips.  Sic  et  cod.  Flor.  unde  restituit 
Pichena.  Mox  ratus,  abesse  testatur 
J.  Gronovius  a  cod.  Flor.  nec  in  ed.  pr. 
comparet,  unde  valde  credibile  fit,  id 
esse  insititium.  Nec,  id  ipsum,  aut 
ferens,  dictitans,  intelliji,  alienum  a 
Taeiti  stilo.  Ern.  Bud.  habet  ratus, 
dein  lacunam. 

Per  illas  quoque  gentes]  ObCassium 
illuni,  qui  ru^a,ii»xrifi>( ,  cujus  in  Syria 
prospera  res  post  cladem  Crassi.  LlP$; 
Cf.  Dio  40,  28. 

jibbarus]  Solenne  illis  Regibus  no- 
men,  ut  Ptolemffius  ^gjptiis.  Vatic. 
Acbarus  semper  scriptum,  et  Appiano 
'AxSecets :  iu  nummisantiquis,  'A6y«e^»f. 
LiPS.  Budensis  mox  Acbarus,  mox 
Abbarus.  Flor.  Guelf.  et  Reg.  con- 
stanter  Acbarus :  ed.  pr.  Aebarus  vitio 
operarum  pro  Acbarus,  ut  cod.  Agric. 
unde  id  cum  Jac.  Gronov.  recepi.  Ryc- 
kius  maluit.^6^arM.v  sequi,scripturam 
nummorum, dequibu5vid.Spanbem.de 


446 


ANNALIUM 


A.  U.  advenerat,  monet  Meherdaten,  barbarorum  inpetus  acres  cun- 

^-  ctatione  langttescere,  aut  in  per/idiam  mutaii:    itaque  urgerct 

^'cvepta.    Quod  spretum  fraude  Acbari,  qui  juvetieui  iguarum, 

et  summam  tbrtunam  in  lu.vu  ratum,  luultos  per  dies  adti- 

nuit    apud   oppidum    Edessam.       Et    vocanie    Carrhcne, 

promptasque  res  ostentante,  4«  citi  adveuisseut,  non  comiiiu^^ 

Mesopotamiam,  sed  tiexu    Armeiiiam   petunt,  id  tcmporis 

13  inportunam,  quia  hiems  occipiebat.     E.xin  nivibus  et  mon- 

tibus  fessi,  postquam  campos   propinqtiabant,  copiis  Car- 

rhenis  adjunguntur.     Tramissoque  amne  Tigri,   permeaut 

Adiabenos,   quorum    Kex    Izates    societatem    Meherdatis 

palUm  iaduerat,  in  Gotarzen  per  occulta  et  magis  fida  in- 

clinabat.     Sed  capta  in  transitu    urbs  Ninos,  vetustissima 

sedes  Assyriae,  et  Arbela,  casteJlura  insigue  fauia,  quod,  post- 


V.  et  P.  N.  t.  l.p.  12C,  .134.  qui  acriter 
Abgarua  tlrfeiKlit.  Valcs.  ad  Euseb. 
H.  E.  1,  l;?.  utrumt|ue  rectuiii  esse 
dtfendit,  sed  prajfert  "A  j.  J«f  »y,  ,/c6aftM, 
ob  cuitsensuiii  Gra^curuiu  et  Latinoruiii 
scriptorum.  Scilitet,  non  c|ua'ritur, 
utruni  sit  pcr  sc  rectius,  sed  utruin 
vul^o  iiiter  Grtecos  et  Latinos  tritius. 
£u.v. 

darrhene]  Jac.  Gronovius  notat,  in 
MS.  Flor.  scribi  sine  aspiratione  :  se- 
niel  uno  r.  Ed.  pr.  semper  Carene. 
st'd  ibi  etiaiii  iiifra  Purraci.s;  et  iii 
aliis  quoque  verbis  una  litera  pro  du- 
plii i.     Sic  «t  Cuelf.     Ers. 

(Juia  hitmt  occijjiehat]  MSS.  Rep. 
A^r.  ed.  pr.  occupnbnt.  et  sio  placebat 
Miireto.  Ceterae  edd.  occijiiebat.  Ern. 
Bud.  occipiebat.  Rectius  forsan  occH- 
puiat,  u.iin  hienis  jam  erat  adult.i.  Ea 
diceudi  forma  occurrit  et  Gerin.  22. 

Caiiipos]  Sic  Flor.  Reg.  A'j;r.  Alii  et 
Bud.  campis.  E.ideiu  diversitas  apud 
Liv.  30,  25. 

Quorum  Rex  Juliales]  Ita  edidi  ex 
nieis  libris.  Vuljro  lamen,  Hyliates : 
ct  s^taiiin  infra,  Ezates,  eti.ini  in  nia- 
iiuss.  Scito,  verum  noiueii  esse  Ja- 
zatcs.  Ita  enim  appellatur  cunstantcr 
Josepho  20,  2,  3.  ubi  et  histuria  oin- 
nis  explicita  de  origine  hujus  Reccis  et 
projressu.  Narrat  autem  Jusephus, 
Judaic.r  relit;ionis  cum  et  luatrein  He- 
lenam  fuisse  :  iiiultaque  alin,  (|Uie  ope- 
raE  sit  leKere.  LlPS.  Juliafes  ed.  pr. 
et  inox  Ezntes,  \.t  Guelf.  Mox  eadein 
per  oceiiita  et  magis  fida,  ut  post  Rhe- 
nanus  dedit  e  cud.  Bud.  cum  interine- 
diff  edd.  dedis^ent  occultam  et  m.  Ji- 
tfam.  Erv.  Ap.  Jos.  Izatei  vocatur 
in  ed.  Frolien.  et  Haverc.  In  hnc 
tamen  p.  9.S8.  in  vers.  Lat.  Jazetes 
4icitur  in  iiota  A.  Bud.  YUates.  mux 


Ezates. 

In  IransUu  urbs  AHnos]  In  IransUu 
est,  duni  eas  regioiies  transeunt.  De 
Niiio  porro  ne  dubites,  (|uam  funditus 
a  Cyaxare  et  Nabuchodonosore  dele- 
tain  scinius :  instauraia  post  videtur, 
stdut  ad  pristinam  magnitudinein  noti 
rediret.  Sic  videtur  cum  aliis,  tuin 
tellarioG.  A.  T.  11.  f.iHiO. 

Caslellum  insiguejama]  Attcntum 
lectorem  nou  fallet  vitiuin.  Quid 
eiiim  .*  .An  Ninon  castellum  vocat, 
quam  paullo  ante  urbein  ?  Et  utrumne 
apud  Ninon  postrenuini  Darii  tuni 
Alexandro  pro-liuin  fuit .'  Imo  haiid 
procul  Arbela,  apud  patcn>n  Gauga- 
niela.  Inserueriin  ergo  vocein,  sedes 
jJssyrio',  el  jlrbela  castellum  insigne 
Jama :  aut  certe,  si  satis  sit  id  int»!- 
legi,  addita  copula,  sedes  /Issyrio'  et 
casleUiim.  LiPS.  Ryckius  e  MS.  Ajr. 
recepit  et  Arbcla,c.  i.f.  Std  illuiu  co- 
dicem  interpolatum  non  uno  loco  con- 
tcndit  J.ic.  Gronovius,  uec  probat  Ryc- 
kii  factum.  Picheua  posteriorem  Li- 
psii  conjecturam  recepit.  Es:o  vitium 
esse  in  b.  I.  non  ambi^am.  Nam  po- 
tuit  quidcm  Tacitus  periphrasi  iiti  ; 
Sed  tum  debuit  dicere  :  f.  i.J'.  ad  quod 
—  Persnrum  opcs  conriderunt :  noi» 
sic,  ut  est  in  vulijatis.  Nunc  claruin 
fcst,  nomen  loci  praecessisse,  de  quo 
aliqtiid  addat,  ut  anle  de  Nino.  It.nque 
recepi  lectionem  ctMiicis  As:r.  IJmle 
Gronovius  didicerit,  prirclaram  urbeni 
fuisse,  nesciu  :  (.'urtius  ficum  nppellat. 
Ehn.  Fichenam  sequuntur  Uip.  Hud. 
sed.  /Iss.  ctisl.  i.J'.  afjsque  copula.  Si 
(|uid  suppleiidum,  Bip.  potius  Guuga- 
mela  id  esse  volunt,  redius  tamen 
plane  ntmien  oniitti  censent.  Cetcruin 
ArlMla  Strabo  Ib".  p.  ""iT-  KmTcix.'it 
4^«x«y*r,  et  Arrian.  .<.  r  ' 


LIB.  XII.  CAP.  14. 


447 


f 


remo  inter  Darium  atque  Alexandrum  proE«lio,  Persarum  a.  U. 
illic  opes  conciderant.  Interea  Gotarzes,  apud  montem,  ^os. 
cui  nomen  Sambulvs,  vota  Diis  loci  suscipiebat,  prEecipuagQ^ 
religione  Herculi  :  qui,  temporc  stato,  per  quietem  monet 
Sacerdoies,  ut,templumjuxta,  equos  venatui  adornatos  sistani. 
qui,  ubi  pharetras  telis  onusias  accepere,  per  saltus  vagi, 
octc  deraum,  vacuis  pharetris,muito  cum  anhehturedeunt. 
ursus  Deus,  qua  silvas  pererraverit,  nocturno  visu  demon- 
trat :  reperiunturque  f'us?e  passim  ferae.  Ceterum  Gotar- 14 
zes,  nondum  satis  aucto  exercitu,flumine  Corma  pro  muni- 
jnento  uti:  et,  quamquam  per  insectationes  et  nuntios  ad 
prcelium  vocaretur,  nectere  moras,  locos  mutare,  et  missis 
corruptoribus,  exuentlam  ad  fidem  hostes  emercari.  Ex 
quis  Izates  Adiabeno,  mox  Acbarus,  Arabum  cum  ex- 
ercitu,  abscedunt,  levitate  geutili,  et  quia  experimentis  co- 
gnitum  est,  barbaros  malle  Roma  petere  Reges,  quam 
habere.  At  Mcherdates,  validis  auxiHis  nudatus,  ceterorum 
proditione  suspecta,quod  unuraerat  rehquum,  rem  incasum 
dare,  proehoque  experiri  statuit.  Jsec  detrectavit  pugnam 
Gotarzes,  deminutis  hostibus  ferox.  Concursumquemagna 
Cccde   et    ambiguo  eventu :    donec  Carrhenen,    profligatis 


vocat.  Ast  Gan^amela  hoc  teste  1.  6. 
p.  399.  vicus  erat  non  iii.agiuis  nec  ce- 
lebris.  Unde  factnai,  ut  Arbelis  po- 
tius  gioria  pujnse  adscriberetur. 

PrcEcipua  rel.  Herculis]  MSS.  Flor. 
Oxon.  Guelf.  et  edd.  Puteol.  Rivii 
Herculi :  quod  non  spernendum  i.  e. 
sed  inaxinie  vota  suscepit  Hercnli.  Ed. 
pr.  etiain  pnecipncr.  Vulsati  sensus  : 
sed  niaxiina  religione  ibi  Hercules  co- 
litiir.  Mox  stato  e  ri.  corl.  Pichena 
vett.  edd.  xtatuto.  Illud  veruin  e«e, 
Latinitas  docet,  estque  et  iii  aliis  MSS. 
ap.  Broterium.  Ern.  Bud.  pracipua 
rd.  Hercuti. 

Telis  onustas]  Vatic.  telis  omissis 
onustas.  nec  scio  quid  voce  ea  faciani. 
Forte,  telis  onmigenis  onustas.  LiPS. 
Sic  et  ed.  pr.  Acidalius  conjiciebat  mis- 
filibus.  Credo,  vitiosani  et  veram  scri- 
pturam  a  librario  fuisse  coniunctam, 
quod  vitiose  scriptuin  delere  nollet. 
n.im  omissus  et  onustns  confundi  pos- 
sunt.  Antp  pro  vbi  MS.  Oa.ou.  ut,  et 
Guelf.     Ern. 

Rursus]  Cod.  Agr.  rursum.  Sed  v. 
13,  14. 

Qua  silvas  pererraveri/.]  Vulgfo, 
^uas  silvas  pererraverint.  Florentini 
lectionein  a-posuit  Pichena.  Pererra- 
itrit  cd.  pr.  MS.  GueU      Ern. 

jMox  Acbarus  /frabum,cum  esercitu 
cbscedunt']     Picbeu»  conjicit  et  Rex 


Ablarus  Arahnm  c.  ex.  et  tantum  de 
Arabuin  exercitu  intelligi,  cum  Izates 
privatus  fuerit,  nee  copias  adduxerit. 
Hiec  non  excidissent  viro  prsestantis- 
simo,  si  Josephum  et  Zonaram  in- 
spexisset ;  aut  aniinadvertisset  c.  12. 
lejendam :  Adiabenos,  quorutn  Rcx 
Izates.  Intelligo  tamen,  esse  in  hac 
narratione,  quo  aliquis,  acutura  videns, 
facile  otfendatur  :  eique  hoc  remedii 
censeo,  ut  scribamus  :  Ex  quis  Izates 
yidiabeno,  mox  Abbarus  /trabum  cum 
exercitu,  nbscedunt.  Si  non  dixisset 
supra  c.  12.  Rexque  Arabum  ^bbarus, 
admitterem  Farnesianum,  tanquani 
Izati  nunc  eum  titulum  temperasset 
apponere,  quia  c.  13.  dederat.  Sed, 
quum  superius  utrumque  Regem  ap- 
pellasset,fatna  hicea  inentio  in  altero. 
Non  minus  fatuum  Izates  Adiabenus, 
tanquam  id  antea  non  percepissemus. 
Nihil  coraniodius  quani  ^diabeno,  nt 
jntelligas  ex  proximo,  citm  exercitn. 
Gron.  Placet  Ryckio  et  mihi.  Ern. 
Emendo  sic  cum  Bip. 

Roma  petere  Reges]  Scbegkius  .id 
Vellei.  2,  102.  e  cod.  Herbipol.  laudat 
Romnm :  idque  probat,  et  exemplis 
illustrat.  Adde  Burm.  ad  Ovid.  Met. 
7,  296.  Et  sic  plane  exhibent  MS. 
Guelf.  ed.  prine.  Moxcod.  Bud.  Guelf. 
et  ed.  pr.  Rbeii.  Aldi,  Gryph.  noii  ha- 
beQt  erat.    Ern. 


448  ANNALIUM 

A.U.obversis  longius  evectutn,  integer  a  tergo  globus  circunni- 

«>3-  veniret.      Tum   omni   spe   perdita,   Mehcrdates,  promissa 

^^"  Parrliacis,  patcrni  clientis,  secutus,  dolo  ejns  viiicitur,  tra- 

diturquc  victori.    Atque  illc,  non  propinqmnn,  ucque  Ars(ici$ 

de  gi'nte,  sed  alicnigenam  et  Romanwn,    increpans,  auribus 

dccisis  vivere  jubet,  ostentui  clementiae  suec,ct  in  nos  de- 

honestamcnto.     Dein  Gotarzes  morbo  obiit,  accitusque  in 

Kegnum  Vonones,  Medos  tum  pra^sidens.    fsulla  huic  pro- 

spera  aut  adversa,  quis  mcmoraretur.  brevi  et  inglorio  im- 

perio  perfunctus  est ;   resque  Parthorum  in  filium  ejus  Vo- 

lo  logesen    translata;.      At   Mithridates   Bospornnus,  amissis 

opibus    vagus,   posteaquam   Didium,    Ducem    Romanum, 

roburque  exercitus  abisse  cognoverat,  relictos  in  novo  Re- 

fno,  Cotyn,  juventa  rudem,  et  paucas  cohortium,  cum 
ulio  Acjuila,  Equitc  Romano  :  spretis  utrisque,  concire 
nationcs,  inlicere  perfugas :  postremo,  cxercitu  coacto, 
regem  Dandaridarum  cxturbat  Imperioque  ejus  potitur. 
Quae  ubi  cognita,  ct  jam  jamque  Bosporum  invasurus  habe- 
batur,  diffisi  propriis  viribus  Aquilaet  Cotys,quiaZorsines, 
Siracorum  Rex,  hostilia  rcsumpserat,  externas  et  ipsi  gra- 
tias  quaesivcrc,  missis  legatis  ad  Eunonen,  qui  Adorsorum 
genti  prfficellebat.  Nec  fuit  in  arduo  societas,  potentiam 
Ilomanam  adversus  rebellem  Miihridaten  ostentantibus, 
Igitur  pcpigere,  equestriius  praliis  Kunones  certnret :  obsidia 
iQurhium  Rornani  capessercnt.  Tum  composito  agmine  ince- 
dunt:  cujus  frontera  et  terga  Adorsi,  mcdia  cohortes  ct 
Bosporaui  tutabuntur,  nostris  in  armis.     Sic  pulsus  hostis, 

HJedos  tum  prcendens]   Ita  e  Fl.  edi-  Soraeorum  Rex]    Farnes.  Siranisi*- 

dJt    Pichena  :    qiiam   constractionem  rum.       Vera    scriptiira,    Sirarorum. 

supra  vidimns  3,  39.  4,  5.  etc.  tditi  Nam  et  a  Strabone  in  H.  p.  506.    Ti 

ante  Fichenam   omnes  Medis.     Ebn.  r»*  2<«sx«i>  ^vXs  dicuntur.      Populi 

Smc  et  Bud.  6unt  ad  Cauc.asum.  Lips.     Stfracuso- 

Mitkridates]  DioMithridatemqupm-  rum  etiam  Flor.  Guelf.  Res:.  ed.  pr. 

dam   nuniinat,   prolen»    nia-^ni    illiu» ;  Puteol.  Si/racusurum  Wc.  Soraeorum 

cui  Clauiiius  Regnuin  Bospori  largitns  primus  dedit  Rhcnanus.  infra  Giielf. 

sit.  60,  8.  Sed  is  alius  dcbet  fuisse  ab  ed.  pr.  Seraeos.  Ryckius  reccpit  Sira- 

Uto.     LlPS.  corum.     Initium  ejus  vocis  certe  desi- 

Et  jam  jamque  Bosporum  invasurus  dcrant  scripti.      Sed  scriptura  MSS. 

haftebfiftir]    Sic  onines  cditi,  nisi  quod  potest  etiani  facta  esse  e  Sirncfnorum 

ed.|>r. /rt»Mrt7»7ii«  vitiose  pro_/ff»»yrtm.  \e\  Scracenorum,    Nam  Ptolem.  .i,  9. 

Jue,  et  invasurum.    Rhenanus  (iicit  se  voc.it  2r,«««D»#i»(,et  scripturaStrabonis 

elevisse  ef  jitm,  et  pro  hobebatur  scri-  1 1.  p.  49^-  Xw{«»«vr.    Krn. 

^UMi  videLutur :  setl  opera?  vuljalum  y/darsorum  genlt]  Straboni,  Plinio, 

dcdore  ;  quo  1  non  tentandtim  est.    In-  Ptolem.To,  hi  populi  dicti  y^or*i .- intcr 

»/j.9m;;/*  Aa6('Ac//M»pro,  erat,  dicebatur.  Scvthas.  LiPS.   (Juod  recepit  Rjckius. 

Viigil.  12,  1.34.  tumnlus^qni  nnnr  y4l-  IIkm. 

iimus  hfihetur.no'.\rx\nUAc.'l'i.jttre,  Nostris  in  arnris]    Aliter  exaiidio, 

ctto  Sieilia  haheretur,  i.  e.  esset  ctc.  quam  volgns.  id  est,  nostri  inlateribu» 

Mox  bene  Pich<ria  dcdit  diffisi  e  le-  erant,  et  ad  arnios.     Nec  cnim  solos 

ctiuiic  t»d.  V\.  tlijfisi» :  «itiod  t-st  ctiam  Romano»  iii  amiis  fnisse  censendum. 

iii  ed.  pr.  C<teri  diffiswi.  Ebn.    Rben.  »ed  cum  Aorsi   in   fronte  a!;mini8  ct 

ctiam  dclevit  auctoritate  Uud.  t«rgo  ctsent,  iii  medio  Bosporftni,  Ro- 


IIB.  XII.  CAP.  17. 


449 


•ventumqne  Sozam,  oppidum  Dandaricae,  quod  desertum  aA.  U. 
Mithridate,  ob  ambiguos  popularium  ariimos  obtineri,  reli-^^^r 
clo  ibi  prajsidio,  visum.  Exiu  in  Siracos  pergunt,  et  50.* 
transgressi  auinem  Pandam,  circumveniunt  urbem  Uspeu, 
ediiam  loco,  et  mcenibus  ac  fossis  munitam;  nisi  quod 
moenia,  non  saxo,  sed  cratibus  et  vimentis,  ac  media  humo, 
udversum  inrumpeiites  invalida  erant :  eductseque  altius 
turres,  facibus  atque  hastis  turbabant  obsessos.  ac,  ni  proe- 
Jium  nox  direuiisset,  coepta  patrataque  expugnatio  eundem 
intra  diem  foret.  Postero  misere  legatos,  veniam  liberis  17 
corporibiis  orantes:  servitii  decem  mHiia  offerebant.  quod 
Bdspernati  sunt  victores,  quia  trucidare  deditos  saevum, 
taniam  multitudinem  custodia  cingere  arduum:  belli  potius 
jure  caderent.  Datumque  militibus,  qui  scalis  evaserant, 
signum  caedis.  Excidio  Uspensium  metus  ceteris  injectus, 
nihii  tutum  ratis,  cum  arma,  munimenta,  impediti  vel  emi- 
nentes  loci,  amnesque  et  urbes  juxta  perrumperentur.  Igi- 
tur  Zorsines,  diu  pensilato,  Mithridatisne  rebus  extremis, 
un  patrio  Regno  consuleret ;  postquam  prasvaluit  gentilis 
utilitas,  datis  obsidibus,  apud  effigiem  Caesaris  procubuit, 
magna  gloria  exercitus  Romani,  quem  incruentum  et  vi- 
ctorem,  tridui  itinere  abfuisse  ab  amne  Tanai  constitit.  Sed 
in  regressu  dispar  fortuna  fuit ;  quia  navium  quasdam,  quse 
mari  remeabant,  in  htora  Taurorum  delatas  circumveuere 


I 


manos  latera  tutatos  esse.  Nisi  tamen 
legendinn,  ?t«stris  armis,  ut  dicat  Bos- 
poranos,  Romano  ritu  instructos  ar- 
mat(»s<jue  :  quod  malo.  Lirs.  Posterius 
vcrutn  puto.  Mox  Suznm  cod.  Fl.  ed. 
pr.  Sed  ceteri  Soza.  Item  DandarictE, 
quod  secorrexisse  pro  Dtmdarif/te  dicit 
Rhenanus,est  in  ed.pr.  Ern.  Ilomano 
more  instructos  cum  Lipsio  intelliijunt 
Pich.  Heins.  alii.  Favent  loca  2,  52. 
3,  43.  Hirt.  B.  Al.  34.  Ncc  tamen  de- 
lenda  pra-positio,  ut  recte  moiient 
Aciti.  et  Bip.  Bud.  habet  nost^i  in  ar- 
mis,  ubi  Rhen.  supplet  erant.  Porro 
Bnd.  Soza  Dandarice,  (juod  recepit 
Rhen.  sc.  terrae.  Nec  ea  re  suspecta 
del>ebat  esse  Rhennni  fides  Ernestio  in 
prtef.ed.  ^da-  p.  xxxii.  HaudraroBud. 
eoni  edit.  pr.  eonspirat. 

Sed  crnfiljwt  jiinctis]  Vatic.  cratibus 
et  vimentis,  probo.  Lips.  Sic  et  Flor. 
Re^.  A^r.  Ed.  pr.  transpositis  vitiose, 
ut  alilii,  literis  jnmentis.  Cod.  Bud. 
cratibus  vinctis  ac  vimentis.  Junctis, 
quod  est  in  ed.  Puteol.  et  Riv.  factum 
e  vinclis,  qnod  est  iri  Gttelf.  ut  ante 
jumentis e  rimentis.  Vid.  ad  II,  31. 
Pinetis  autem  natum  est  e  'lossa. 
Broterius  edidil  cratibus  reviwtig,  per 
1     VOL.  I.   P.  II, 


conjecturam  :  vimentis  improbat,  quia 
nuspiam  id  verbum  apud  Latinos  oc- 
currit.  Media  humo  illustrabit  C»sar 
B.  G.  7,  23.  EuN.  De  cod.  Bud.  sic 
liabeto.  Clare  adparet,  scriptum  fuisse 
per  errorem  bis  uc  vimentis,  dein  se- 
cundam  manum  ex  priori  fecisse  vin~ 
ctis.  Hinc  Rhen.  conjectabat  vinctis 
sarmentis.  Etsi  vimentxtm  non  occur- 
rat  apud  scriptores,  ana!o2;iEe  tamea 
non  repugnare  cum  Ryckio  arbitror. 
Ex  media  in  Bud.  r.  m.  fecit  modicuf 
cjuod  et  in  Flor.  superscriptum. 

Ut  belli  potius  jure  caderent]  H»e 
verba  pendent  ab  aspernati  sunt.  Aci- 
daiius  autem  malebat  transponerepost 
signum  ca-dis.  Non  absurda  conje- 
ctura.  Forte  tamen  ut  d<:-lt.-Rd«un,  quod 
etiam  hic,  propter  fri  quentiam  <rav  u, 
ins^ratum  est.  BeUi  potivt  jure  cade- 
rent,  multo  fortius  et  efiieacius  erit,  et 
itaTacitus  aliisquoque  locis.  Mox  pro 
perrump.  vitiose  edd.  vett.  prorump, 
usque  ad  Rhenanuin.  Ern.  In  Bud.  ta- 
men  est  prorumperentur  ;  ergo  Rheu. 
ex  iniTfnio. 

Apud  eff.  C(psaris\  Qualis  ferebatur 
in  signo  inilitari.  Cf.  15,  34.  et  Suet. 
Cal.  14. 

G  g 


450 


ANNALIUM 


A.  U.  barbari,  prxfecto  oohortis  et  plerisque  Centurionuiii  inter- 

«03.  fectis.      Intcrea  Mitliridates  nullo  in  annis   subsidio,  con- 

't,",)"sultat,    cujus   miscricordiam  cxpcriretur.      Frater    Colys, 

ISproditor   olim,   deinde    lioslis,    inetuebatur :    Romanorura 

ncmo  id  auctoritatis  aderat,  ut  proniissa  ejus  magni  pende- 

rentur.     Ad    Kunonen  convertit,  j^ropriis  odiis   non  infen- 

.«sum,  et  rcccns  conjuncta  nobiscum  amicitia  validum.     Igi- 

tur  cultu   vultu(pie  quam  maximc  ad  praisentem  tortunam 

comj>iirato,  rcgiam  ingreditur,  genibusque  cjus  provolutus, 

Mitlnidates^  inquit,  tcna  inarique  liomauis  per  tot  annos  (jua:- 

67/tf.v,  sponte  ad.tttm.     Vtere,  ut  voles,  prole  niagni  Achaiinerti^, 

IQt/Nod  tnilii  solnni  Itostes  wow  abstulerunt.     Al  Eunones  clari- 

tudinc  viri,  mutatione  rcrum,  et  prece  haud  dcgenere  per- 

jnotus,  adlevat  supplicem,  laudatquc,  (jtiod  gentem  Adorso- 

runi,  (]uod  sunni  de.iterani  petendcc   veniic  dclegcrit.      Simul 

lcgatos  littcrasquead  Caisarem  in  hunc  modum  nuttit :  Pop. 

liomani  Jmperatoribus,  tnagnarunujue  nutionum  Regii>us,  pri- 

mam  ez  similit udine  fortuna:  amicitiam  :  sibi  et  Clattdio,  etiam 

communioneni  tictoria  esse.     Bellorum  egregios  Jincs,  (juoliens 


PlerUque  Cetiturionum]  \  Rhenano 
est,  cx  cmendationc,  ut  ait,  codiris 
Biid.  Nam  mei  manuas.  itemque  edi- 
tiones  antiqux,  plerhque  Consulari- 
vm ;  (utGuclf.)  (|uidam  comiliarium. 
(ut  C(kI.  ri.)  Vcnun  puto,  uuxilin- 
rium.  Nam  pra;it  de  Prafccto  cohor- 
tis.  LlPs.  Centurionum  verum  esse 
puto.  Magnae  scmper  cladis  si^num 
apud  historicos,  interitus  multorum 
Ontunoimni.  infra  c.  28.  Prcrjeclux 
tamcn  et  octo  Centuriones  cecideref 
sic  alibi.  richena:  conjectura  est  clas- 
mcorum  vel  classiariorum.  N.  Heinsii: 
commiifiipularium  ;  J.  Gronovii  ro/i- 
tubernahum.  Mox  ed.  pr.  id  auclori- 
tnti» :  jtent  1'uteol.  et  MS.  Guelf.  pro 
quo  temere  Beroaldus  ct  Alciatus  ejus 
uuctor.  restituit  verum  Rhenanus. 
Ern.  Is  recte  monet  de  Bud.  nam  et 
in  hoc  prius  erat  Cnnsuiarium,  ut  ba- 
bent  cod.  Rei.  ct  Ajr.  teste  Ryckio. 

Propriis  odiis  infens^tm]  Franc.  Mo- 
dius  e  Rodolphi  Ajjricolir  codice  neg:a- 
tionem  inscrit,  7ion  injcnsum.  ^uod 
approbu.  Non  cnim  Eunones  a  se 
^lithridatem  oderat,  scd  in  gratiam 
aifwctumqueRomanorum.  LiP.s.  Idem 
placet  Gronovio,  vel  vullis  :  cujus  no- 
t.im  contra  Saliiierii  incptias  omisi. 
Ceterum  malui  prius  exhibcre  cum 
Ryckio,  quod  cst  in  MS.  (|uam  nttllis 
cum  Fninsh.  dc  incra  conjertura,  ctsi 
nixa  loco  Taciti  15,  64.  nwllo  proprio 
in  PauUinam  odio:  J.  Gronovius  dedit 
tntiffenium.    Mok  Guelf.  maxitne  tin« 


quam.     Ern. 

Prece  houd  degenere permotut]  Scii- 
psissese,  uti  ante,  ^trmo^M*,  Rhenanus 
ait.  at  ita  jam  ed.  pr.  Promotus  est  in 
ed.  Puteol.  vitio  opcrarum,  ut  opinor, 
quod  «crvat  Rivius.  Ed.  pr.  ctiam  de- 
freneri.  Mox  fnistra  Rhcnaim>>  quod 
deleri  voleliat.  Ers.  In  Bud  vitiose 
est  premotus.  Ibi  cst  quod  g .  -Vrf.  quod 
etc. 

Pelenda:  v.  d.]  Cod.  Agr.  inserit  er- 
emplum. 

Etiam  communionem  victoria  esse] 
Sic  Flor.  Guelf.  ed.  pr.  Puteol.  Riv. 
Ceter.ne  ex  communionc  victoritp,  ad 
Pichenam  usquc.  lllud  Taciti  stilo 
convenientius,  oh  varictateu»  constru- 
ctionis,  qua  delectatur.  Ern.  Bud. 
communionem . 

Quoties  ignoscendo  transigalur]  Mihi 
mlTlto  potius  transigatur,  in  quo  in- 
telligro  res,  controversia,  id  quod  bello 
qutpritur.  Sic  H.  3,  46.  Affuit,  ut 
s<rpe  alins,  j'orluna  Populi  Rorinr: 
qua"  Muciamim  viresque  oricnti: 
tulil ;  et  quod  Cremontt  inlerim  t:iL/.. 
CQivius.  Annon  hic  quoque  verbinn 
absolute  ponitur.*  Numquid  autein 
conveiitio  utriusque  partis  conscnsu 
inita  accipien^Li  est  .*  Non  sccus  in 
Aa:rirola  ."^^.  Transigitecum  expeditto- 
7iibuii :  imponite  quinquasmta  annts 
tnagnum  divm.  Gron.  Sic  ct  MS. 
Guelf.  ed.  pr.  idque  rcstituit  Rhenanus 
fc  Bud.)  cum  transigantur  dedissent 
J^uteol.  Riv.  Bcruald.  Alciatus  :  idtiue 


LIB.  Xir.    CAP.  20.  21. 


451 


ianoscendo  frmisigatur.     Sic  Zorsini  victo  nihil  erepfum.    Pro  A.  U. 
Mitliridute,  qnando  gratius  jnereretur,  non  potentiam,non  Re-  ^^-^ 
gmtm  precari !  sed  ne  triumpharetur,  neve  panas  capite  expen-   r,o/ 
deret.    At  Claudius,  quamquam  nobilitatibus  exteruis  mitis,20 
dubitavit  tamen,  accipere  captivum  pacto  saiutis,  an  repe- 
tere  armis  rectius  foret.     Huc  dolor  injuriarum,  et  libido 
vindictie  adijjebat.    Sed  disserebatur  contra  :  Suscipi  bellum 
ario  itinere,  inportnoso  ynari:    ad  hoc   lieges  feroces;    vagos 
populos;  solumfrugum  egens:   tum  tadiuni  ex  mora,  pericu/a 
ex  properautia,  modicam  victorihus  laudem,  ac  multum  infa- 
mia,  si  pellerentur.  quin  adriperet  oblata,  et  servaret  exsulem : 
cui  inopi  quanto  longiorem  xitam,  tanto  plus  supplicii  fore. 
His   permotus  scripsit   Eunoni,   meritnm  quidem   novissima 
exempla  Mithridaten,nec  sibi  vim  ad  exequendum  deesse:  verum 
ita  majoribus  placilum,  quanta  pervicacia  in  hostem,  tanta  be~ 
neficentia  udversus  supplices  utendum.  nani  friumphos  de  popu- 
tis  liegnisque  integris  adquiri.     Traditus  post  ha^c  Mitbri-21 
dates,  vectusque  Romam  per  Junium  Cilonem,  Procurato- 


frustra  defendit  Freinsh.  Ceterum  et- 
iam  bellum  transigi  recte  dicitur,  nec 
de  eo  dtibitandum  erat.  Noster  Hist. 
2,  38.  singulis  veliiti  ictibus  trnnsacta 
sunt  bella.  Livius  9,  \l.  transigere 
cum  Puhlilio  certamen,  (juod  tuetur 
l)r.ikenb.     Ers. 

Non  pntcntiam,  non  Regnuni]  Sic 
MS.  Guelf.  quod  ut  elegantius  et  stilo 
Taciti  congruura  reoepi.  alii  neque  Re- 
gnum.  Secutus  est  Broterius  rationem 
nostram.     Ers. 

Panas  capite  ejrpenderet'}  Farnes. 
exciperet.  At  de  more  ipso  plectendi 
iii  carcere  triumphatos  Duces,  suadeo 
omiiino  legas  Fabrum  Seinestr.  2,  3. 
Lips.  Cod.  Agr,  excip.  unde  Ryckii 
aniicus  conjiciebat :  exigerent.  EuN. 
Bud.  expenfleret.  Bip.  reeepere  excipe- 
ret.  SeA  expendere  pcenns  \.T\x.\\n\.  Sic 
Cic,  Tusc.  2,  10.  Panas  fnto  Jovi  ex- 
pendisse.     Cf.  Vire.  IF.n.^X  1,  258. 

.i^t  ('taudiusl^  Sie  J.  Gron.  e  MS. 
Flor.  Idera  est  in  Guelf.  ed.  pr.  Ceteri 
libri  atquc.  Ern.     Bud.  nt. 

Hinc  dolor  injuriarum]  Forte  kuc 
dolor.  LiPS.  Reete.  Mox  ed.  pr.  ad- 
jacebnt.  Fost  eadem  nd  Iwc.  ut  Rhen. 
'.cBud.)  detlit.  Sic  Guelf.  Ers.  Pich. 
ctiara  in  mar^.  htic.  In  Bud.  supra 
dolor  a  r.  m.  scriptum  lihido. 

Vagos  Populos']  Guelf.  corniptis- 
sime  pulsos.  Mox  nielius  pericuium. 
£rn. 

Cui  inopi]  Flor.  Guelf.  ed.  pr.  quin 
inopi :  Cui  veruui  est,  Ante  ed.  pr. 
pelleretur.   Ern.     Heios.  quia. 

Ouanta  penicnciu  vi  hostem]     A 


Mureto  est,  qui  ingeniose  veram  le- 
ctionem  pervidit.  nam  vulgo  erat  quan- 
talibet  pertinacia  in  hoc  tentatn.  Per- 
vicacia  .autein  in  Vatic.  scriptum.  Lirs. 
Ed.  pr.  quanta  pervicacia  in  hoc  tenta' 
ta.  Perincaciai>TO  constantia  in  bonani 
partem  non  semel  est  apud  nostrum. 
Ern.  Fallitur  Lips.  quum  vulg^o  per- 
tinacia  scribi  refert.  Salteni  Beroaldi 
editio  et  Rhen.  hahent  pervieacia. 
Bud.  propius  accedit  ad  emendationem 
Mureti :  quanta  pervicacia  in  hoc  tem- 
pta  benef.  quod  r.m.  porro  magisetiaia 
corrupit.  De  pervicacia  indicem  con- 
sule. 

Mithridntesl  Eum  putat  esse  Rye- 
kius,  de  quo  sermo  12,  15.  contra 
mentem  Lipsii,  qui  ne^at  ad  h.  l. 

Junium  Coloneni]  Hicetinfraemen- 
do  Cilonem.  Dio  auctor  GO,  .33.  faceta 
narratione  inserta  super  hoc  homine. 
Praefuerat  Bithynis,  iuquit.  (nam  Bi- 
thvnia  adjuncta,  ut  opinor,  Ponticae 
aaministrationi)  et  pnefuerat  nequiter, 
avare.  Questi  Bithyni  apud  Claudiura 
sunt,  poposceruntque  pocnas.  Cum 
parum  intellexisset  Ciaudius  in  turba 
strepitiique  adstantium,  quid  di.\issent 
Bithyni,  alios  interrogat.  Ibi  Narcis- 
sus  pronus  in  Ciloneni,  audaci  menda- 
cio  edidit,  f^ratias  eos  agere  Ciloni. 
Tum  ille  :  praesit  ergo  eis  alteruro  bi- 
ennium.  Dicitur  autem  Dioiii 'IsMny 
Ki\ui.  et  firm.it  Velius  Longus  (ap. 
Putsch.  p.  2234.)  CiloHes,n\t,  vocantur 
homines  angusti  capitis  et  longi :  chi- 
lones  a  brevioribus  labiut  dicti.  Glos- 
sx  :  cilo,  7{4xtfaX«{.  Declamator  in 
GgC 


453 


ANNALIUM 


A.  U.  rpin  Ponti,  ferocius,  quam  pro  fortuna,  disseruisse  apud 
'^^^:  Cnesareui  fcrebatur.      Klataque  vox   ejus  iri   vulguni  biscc 

50.  vcrbis:  non  sum  remissu.s  ad  ie,  sed  rcversus  :  vel,  si  mn  cre- 
dis,  dimitle  et  quare.  vultu  quoque  iuterrito  pcrmansit,  cura 
rostra  juxta,  custodibus  circumtlalus,  visui  popjilo  prasbe- 
retur.  Consuiaria  insignia  Ciioni,  Aquila;  Pra;toiia  decer- 
nuntur. 

C2  lisdem  Consulibus,  atrox  odii  Agrippina  ac  Lolliae  in- 
fcnsa,  quod  sccum  dc  matrimonio  Principis  certuvisset, 
niolitur  crimina  et  accusatorem,  qui  objiceret  Chu/dtcos, 
Magos,  interrogatumque  yJpoUiuis  Ciarii  simulacrum,  super 
nupliis  Imperatoris.  Exin  Claudius,  inaudita  rca  multa  dc 
claritudine  ejus  apud  Senatum  pra^latus,  .so/o;e  L.  lolusii 
genitam,  majorem  ei  patruum  Cottam  MessuUinnnt  esse,  Mem- 
mio  quondam  Regulo  nuptam :  nani  de  C.  Cfcsaris  nuptijs 
consulto  reticehat:  addidit  perniciosa  in  licmp.  consilia,  et 
materiem  sceleri  detrahendam.  Proin,  publicatis  boni^,  cederet 
Jtalia,  Ita  quinquagies  sestertium,  ex  opibus  inmcnsis, 
exsuli  relictum.  Et  Cal[U]rnia  inlustris  femina  pcrvcrtitur, 
quia  formam  cjus  laudaverat  Princeps,  nuUa  libidine,  sed 
fortuito  sermonc.  undc  vis  Agrippina;  citra  ultima  stetit. 
In  Lolliam  mittitur  Tribunus,  a  quo  ad  mortem  adigeretur. 
Damnatus  ct  lege  rcpetundarum  Cadius  Kufus,  accusanti- 

23  bus  Bithynis.  Gallia;  Narbonensi,  ob  cgregiam  in  Patre» 
reverentiam,  datum,  ut  Senaloribus  ejus  provinciec,  non  exqui' 


Sallustium  c.  6.  |>ro  hominilnis  ne- 
cpinn)  iniprobisque  accepit :  Oiiidi/uid 
imjnidicorum,  cilmum,  parricidarum, 
iacriletrorum,  debUornm  in  tota  vrhe 
/uit.  Vide  Festum  iii  Chilo  et  tlUo. 
LiPS. 

Horore  L.  folusii  frenitam']  De  cu- 
jus  j^eiitis  nobilitate  Kiitiliusin  Itiner. 
If>9.  Oni  yolufi  antiquo  derivtU  slem- 
mate  nomen  ;  Et  Reges  Rutulos,  teste 
Mnrone  refert.     LiPs. 

Jlemmio  quondam  Resulol  Vide 
Siieton.  in  Caio  2r>.  itemque  l)ionem 
')9,  12.  Statim  vox  "nuptiis  abest  Far» 
nes.  codici :  et  illxsa  scnteiitia  ptftest. 
LiPs.  Cf.  14,  47.  Male  cd.  aut.  Mt-n- 
nio. 

Et  materiem  sceteri]  Ed,  pr.  mate- 
riem  celrriter  detrnhendam.  JtJatirriem 
primus  Khen.  dcdii  (e  llud.).  Mox  Aci- 
dalius  putat  ila  iiicons^ruuni,  lfp(|ue 
vult  al,  vel  expun^iMiduin.  Irustra. 
Seiisus  pst :  his  dictis  Sinatus  niutus 
(lccrcvit  exsilium  et  iiublicitioneiii  bo- 
nurum,  scd  ut  quinquagies  relinque- 
rctur  e  bonis.  ])e  divitiis  LolliiB  Pli- 
niiis  (j,  'ya.    Erv. 

(Jddiui  Rti/iu]  Maleegoolim,  ClaH' 


dius i  xn:\\t  virdoctiu,  in  Re  numma- 
ria,  (  ordtu.*  rcstituit.  Est  ille,  de  quo 
M.  1,77.  Reddifus  Cadio  Ruto,  Pedio 
Jilirso,  Senatorius  locus,  qnt  repetun- 
dnrum  criminilius  sub  (  iaudio  ar  Nt- 
rone  ceciderant.  Si  mutanius,  lcgcrcn» 
Tudius.  LiPS.  Firmant  (adiit.s  uumi 
ap.  Fclleriuuin  in  numis  urbiuin  t.  3. 
p.  '221.  (;od.  Kcg.  Claudius.  Ajjr.  CVir- 
Itas.  Vir  doctus  ap.  Kyckium  Cnniits 
e  Marrial.  3,  '20.  Mox  pro  in  Patre» 
cil.  pr.  iii  partcs,  solcnni  etiam  in  scri- 
ptis  confusioiic.  EiiN.  H.  1,  77.  cud. 
Asx-  habet  Candius.  inde  conjectura 
de  Cnnio  tirmari  posset. 

L'f  Senntoribii  1   Li- 

b«?ni  Kcp.  lil>«.Tu'  ''S'''- 

nari  etiain  rci  pi. ■      .    iii  tau- 

tuin  excojrilatuiii,  ut  lcnatio  iibera  p«- 
tcretur  a  Seii.itu  sumercturque  :  iiuo 
iii.ijori  abi-sseiit  cun»  liijinitatc.  Cicero 
sa-pe.  At,  la|)s,i  Kcp.  in  s«rvitutem, 
Senatoribus  «liam  adempta  litec  liber- 
tas.  Aiiguslus  id  iiistituit  iiiipcrio  fir- 
inandu,  ct  ncquis  illustrioruiu  com- 
niearc  ad  cxercitus  aut  conciliare  mi- 
lites  provincialesvo  poftset.  Dio  ele- 
gauter  W,   4:^.     U(>rmriirt  rmn  t*» 


LIB.  XJI.   CAP.   23. 


453 


^ita  Pfincipis  sententiuy  jiire,  qiio   Sicilia  haberetur,  res  suasA.\J. 
iuvisere   liceret.     Ituraeique    et    Judaei,  deFunctis    Regibus,  ^^^- 
Sohemo  atque  Agrippa,  provinciiB  Syritc  additi.     Salutis"^/ 
augurium,   quinque  et  vigiuti  aiinis    omissum,    repeti,    ac 
deinde  continuari,  placituni.     Et  pomerium  auxit  Ctesar, 


sf  /Ki)  mvrit  rni  xtXiur^,  #  xai  tiriTfs^^ji. 
K>i  rau^a  xcti  Ssi/fls  a.u  fu>.tcfffSTeu.  yuatil- 
t]uam  prseivissead  hoc  factum  Au^sto 
Julius  videtur  :  ffui  san.rU,  nequis  Se- 
nat»ris  Jilius  nisi  conlubernnlis  aut 
cotnes  mascvitratus  peregic  projicisce- 
retur,  ail  Sueton.  42.  Ubi  libido  niihi 
lejendi,  neqvis  Senator  Senatoiisveji- 
hus.  Si  eniiu  filiis  int«:rdictum  ;  major 
ratio,  ut  Senatoribus  ipsis.  In  usu 
.lutem,  ut  comraeatus  peregrinandi  a 
Cafsare  ac  Seiiatu  peterentur.  Sueton. 
Calig.  29.  PrcPtoriuni  virvm  ejc  secessu 
^nticyra  .  .  .  prnpogari  ,«6J  commea- 
tvm  stBpiits  ti^fsideraHtem,  cum  man- 
dasset  interimi  f  etc.  -quo  loeo  rejecta 
vocula  scripserim,  Preftor.  virum  se- 
cesstt  Ant.  Setl  Claudius  a  se  solo  id 
peti  pririius  institiiit.  Siieton.  £3.  sub- 
cbecure  :  Commeatits  a  Senatu  peti 
toHtos  sui  beneficii  fecit .  cui  lucem  do 
ex  Dione  6'<),  2.">.  Tels  V  tit,  iiujuit, 
niTevuitii;,  urTl  SiU  Trii  iTCtXiec;  uTo- 
infiiirxi,  ifiii  ftir  xeii  xetS''  iat/Tof  ciisu  <r?; 
fitvXris.  T»iiyf  fthf  xai  fett*i  Tiri  airu 
itxfif  vtisif,  Hiyttet  •ysiir3-eti  ixsJ.svri. 
Vide  et  1.  22.  l).  Ad  municipaleni. 
Atque  in  priinis  Cassiodorum:  apud 
quem  expressa  formula  ipsa  daiidi  hu- 
jus  per  Principeni  commeatus  Variar. 
3.  epist.  21.  Aujfustus  tamen  in  hoc 
dccreto  suo  Siciliaiu  exceperat :  sicut 
nunc  Claudius  Narbonensem,  qiiia 
vitraque  provincia  vicina  et  quasi  siih- 
urbaiia.  Dio  52,  42.  Iixi»  yec»  Xti 
is  T%  Tr,>  'SixO.ixr  xa)  l;  rr»  TaXaTiay  Ttit 
n»i  N>«c»>a,  ouixfMri  aXXars  (isvXsuT^ 
ctxairifiKfau  V^srTif.  Ad  hoc  Cla'.idianum 
interdictuin  re>pexit  Suidas,  etsi  id 
paullo  aliter  eftert,  in  KXa.Cii»s.    .Wt : 

tiift.ei  ^eeSB^KS,  ftr,  da»««-3-flu  ^luXttiTttf 
u^i»  iXTu.  rvfts7a  rr,;  TeXsui  oisuiif,  ^ue); 
TTi  TtH  BxffiXiui  KsXiursuf.  LlPS.  AoH 
exquisita  PriiicipiK  sentenlia  iU  mudo 
Senat^iribus  |>ermissum  iii  Sic.  et  G. 
N.  proficisci,e|ui  inca  possessiones  ha- 
berent.  Dio  I.  mox  c. 

Sohemn  alfjue  Agrippa']  Quoriim  ille 
Arabum  Itura?oriini,  hic  Juda^a»  rex. 
Sohemus  autem  scriliendum,  ant  cerle 
Siiymus  ex  Dione  :  iion  Sohennius,  ut 
edition.  vulfjatae.    Dio  de  Cali«:ula  50, 

12.   'E»3t  TOVTU,  "SoXIUU  Tflf  TUf  ' iTv^aiuf 

Tuf  ' hoiZuf  .  .  .  xai    TliXiutiift    Trif    xa- 


r^a»  io^^n*  if^nfifaftifiis  iii  rxs  fiaoXns 
't^aoiraT*.  De  Asjrippa  et  mutatione 
secuta  vide  Josephum  19,  8,  9.  qui  ta- 
mrn  nihi!  aperte  dc  contributione  Ju- 
dieomni  in  Syros.  Immo  vero  etiani 
iiuuc  ut  ante,  Praesides  suos  sive  Pro- 
curatores  habebant :  qui  adsjiioiebant 
quidem  Legatum  Syrise,  sed  nou  assi- 
due  audiebant.  12"'"  et.\£:rippa  junior 
Rex  etiam  fuit,  patre  defuncto.  <2uo- 
modo  i^itur  proviitcim  Syria  additi 
noviter,  cogitandum  sit,  aut  a  peritio- 
ribus  ro^ilandum.  Lips.  £d.  pr.  So- 
hema,  vitiose  in  terminatione.     Ern. 

SalutLt  auguriuvi^l  Quod  e  tenebris 
primus  eruit  Politianus,  quem  licet 
ie;cas  Misccll.  eap.  13.  Dioncin37,24. 
51,  20.  Festum  iii  voce  AJaximtis  Pra- 
tor.  S^  nutnerus  iiiTacito  satin*  ve- 
rus .'  delibero.  Nam  supreina  raentio 
capti  hujus  Augrurii  apud  Dionem  51, 
20.  est  a.  u.  725.  cum  et  Junus  item 
ab  Au^slo  clusus.  atqui  ab  eo  die  ad 
hunc  «02.  u.  a.  non  25.  uli  hic  scri- 
ptum,  sed  77.  intersuiit  anni.  Ut  ergo 
verus  justusque  hic  numerus  sit,  a  Ti- 
berio  rcpetitum  id  au^irium  necesse 
est  Conielio  Cetheojo,  Visellio  Varrone 
coss.  a.  u.  777.  LiPS.  Adde  interpr. 
ad  Sueton.  Au^.  c.  31.  Cic.  de  Div.  I, 
47.  .4uicurium  autem  pro  omine  dici- 
tur ;  de  quo  vid.  Burm.  ad  Suet.  Aug. 
95.     Ern. 

Ponierium  urbis']  Idque  lapis  etiam 
iiunc  testatur  Clatidiani  avi,  Romae 
(ap.  Grut.  p.  19G.)  ti.  ci.avoivs.  drvsi 

F.  C.\IS.\R.  AVG.  GKRMAMCVS.  PONT. 
MAX.  TRIB.  POT.  VIIII.  IMP.  XVI.  COSS. 
IIII.  CENSOR.  P.  P.  AVCTIS.  POPVLI.  RO- 
MAM.  FINIBVS.    POMERIVM.  AMPLI.4JIT. 

TERMiN.*jfrQ.  Auxit,  post  Britanniara 
Romano  imperioadjectam.  Lips.  Apud 
Gruterum  est  etiam  altera  inscr.  p. 
1078,  lO.  pertinens  ad  pomerium  ab 
AuKiisto  prolatum :   C.  MARCivs.  L.  F. 

L.  N.  CENSORINVS.  F.T.  C.  ASINIV8.  C.  F. 
GALLVS.     COS.    F.X.    S.    C.    FIN.    POMEK. 

TERMiN.  In  M.S.  Guelf.  non  est  urbis: 
et,  quoniam  in  inscriptionihus  allatis 
et  aliis  auctorum  Latinorum  locis  po- 
nierium  simpliciter  dicitur,  ut  an.  Cic. 
N.  D.  2,  4.  Liv,  1,  44.  et  c.  24.  i»o- 
strum,  id  verbum  et  hic  sustiili.  Ern. 
In  posteriori  Grut.  loco  omissa  vox  po- 
MCR.  Sed  v.  Pigh.  Anii.  ad  a.  u.  745. 
ii  a:  3 


■ 


454 


ANNALIUM 


A.  U. 

H01. 

A.C. 

50. 

24 


'Jo 


raore  prisco;  quo  iis,  qui  protulere  Imperinm,  etiam  ler- 
niinos  urbis  propagare  datur.  Nec  tamen  Diices  Romani, 
guamquam  magnis  nationibus  subactis,  usurpaverant,  nisi 
L.  Sulla  ct  1).  Augustus.  Ucgum  in  co  ambitio  vcl  gloria, 
varie  vulgata.  Sed  initium  condendi,  et,  quod  pomerium 
Romulus  posuerit,  noscerc,  haud  absurdum  reor.  Igihir  a 
tbro  boario,  ubi  a^reum  tauri  simulacrum  adspicimus,  quia 
id  genus  animalium  aratro  subditur,  sulcus  designandi  op- 
pidi  cojptus,  ut  magnani  Ilerculisaram  amplecteretur.  Indc 
ccrtis  spaiiis  interjccti  lapidcs,  per  ima  uiontis  Palatini  ad 
aram  Consi,  mo.x  ad  curias  vctercs,  tuui  ad  sacellum  Lari- 
um  :  forumque  Uomanum  et  capitolium  non  a  Romulo,  sed 
a  T.  Tatio  additum  urbi  credidere,  Mox  pro  fortuna  po- 
mcrium  auctum.  Et,  quos  tum  Claudius  terminos  posuerit, 
iacilc  cognitu  et  publicis  actis  perscri[)tum. 

C  Antistio  M.  Suilio  coss.  adoptio  in  Domitiura,  aucto- 


In  lapidibus  scribi  solet  pomcrium.  Sic 
ct  GrjEci.  Wias  jjomuitum,  quasi  post 
inocros  s.  tuurus.  Liv.  1, 44.  Urbis  est 
jii  Bud. 

L.  Sulla  et  D.  Augustu.i']  "Son  \le- 
fendo  te,  Corneli :  erras.  r.tiani  C. 
Cajsar  auxit  inturjectus  inter  eos  duo';. 
As^i-Hius  auctor  13,  14.  Dio  43,  30. 
Ttturx  rt  Ixtiii,  xai  ti/teuf  iiriiftjt,  ri,  ri 
Wa>ftr,^n*  iri  »/.17»»  iiri^Ayayi.  Apud 
runidem  Autunius  in  laudatiunc  C:i*- 
baris  funebri  44,  49.  'O  »aJ  r»  Tu/ir.^iiy 
aurrif  {rr.S  viXiui)  itauXr.tai.  Cifero  ad 
Attic.  1:5,  20.  l)e  urbc  nuuenr/n  quid 
sit  promul'^atum,  non  ititellexi.  id  sone 
scire  velim.  .Juvat  tanien  aliquid  iio« 
struni,  quod  Suctonius,  exacta;  in  ta- 
bulis  diii!;entia\  nihil  hu.ius  in  Julio 
coniinemorat :  et  fortean  concepta  a 
Julio  res,perficta  demuin  al)  Augusto. 
Nam  ille  nu^ator  apud  Seiiecain  de 
Brev.  vit.  14.  ridiculus,  qui  Sullam 
vUinium  Homanorum protulisfe pome- 
riuin  tradidit :  quod  tiumqunm  pro- 
i'incutli  ted  Italico  aqro  ucquijiito  mos 
prii/erre  apud  unliquos  ^fnif.  Vidc, 
quiC  huc  faciunt,  apud  Nopiscuni  in 
Aureliano  'Jl.      \AVi. 

lie^um  ineoambitio^  Consule  Onu- 
friuni  in  urbe  llouia.     LiPS. 

Interjecti  /tipides]  Sunt  cippi  pome- 
rii,  quos  Varn»  vocat  L.  L.  4,  Z'i.  co- 
luineilai  posita:  poincrii  desigiiaiidi 
caus!ia.     Kk.n. 

Afox  ad  curias  tcfcres']  Ita  manuss. 
rt  recte,  Varro  dc  L.  L.  I.  c.  ('urio! 
duorum  (icncrum.  JVum  ct  ubi  cura- 
rent  Saccrdntrs  res  Diciiuis,  ut  cutite 
vetcres ;  et  ubi  Scnatus  humanus,  ut 
CHiiu  IJostiUa.     Festus  ;    Aova:  curia; 


adcotnpttum  labricium  cfdificatir.  quofi 
panitn  aiupla  veferes  a  Komulojaclw. 
Plautus  Curc.  4,  I,  19.  Sub  vetcrilms 
ilii  sunt  qiii  dant,  quiqne  accipiunt  fcc- 
norc.  Liv.  44,  Ui.  JEdes  P.  ^fiiciini 
pone  veteres  ad  l''ortumni  siffitum  la. 
tieiisque  rscribe,  lanienasquc)  ct  taber- 
nas  coiijuticfas  in  puhlicum  etnit,  Ovi- 
dius  easdem  intellijit  Fastor.  .i,  1,5.9. 
Janua  tunc  KcQis  pnsUa  viret  urbore 
Phuhi :  .^nte  tuasfif  idem,  ruria  pri- 
.ica,j'orcs.  LiP».  Loca  IMaiiti  ei  Livii 
ad  veteres  tabcrnas  pertiiicnt,  iiuii  ad 
curins  veteres.     Ern. 

jld  saceUuin  I^rium]  MSS.  Flor. 
Guelf.  Air.  larum:  idque  exprimere 
voUicrunt  opera*  ed.  pr.  qune  halwt  /o- 
rein.  F\)us  scriptura:  inulta  e  libris 
scripti^  esempla  vide  ap.  Oudeinl.  ad 
Suet.  Doniit.  17.  iiUelliEfuntur  aiitein 
Lares  publici:  Porro  Ryckius  iiitcr- 
puiifjit  post ^/b»«»i  Romanum.  Sic  et 
alii  volucre,  ut  quatuor  an(juli  Roma: 
ab  iiiitio  quadratie  explerentur.  Std 
etiain  Dionys.  2,  50.  foruni  nunier.it  in 
partibus  Tacito  «ienium  recepto  ad- 
ditis,  sed  ab  ipso  et  Romulo  cominu- 
iiiter,  ut  videiur.  Si  placet  po.st7<>r. 
R.  iiiterpungi,  lefam  dcinde  at  Capit. 
Ern. 

Publ.  actis  perscriptum]  Sic  MSS. 
Hor.  Guelf.  RciC.  Apric.  Ed.  pr.  J. 
Gron.  Ryclt.  Ceteri /vrrr.frri;)<«wi,  vi- 
tio^c.  Verba  illa  in  »cri|tis  ct  ••diti> 
olini  smpe  perniutari  iiotumest.  Goelf. 
addit  etiain  cst.  EliN.  Bud.  al.iu. 
perscriptum. 

Adoptio  i»  Domitium]  Afnocce  erpo, 
lector,  et  tidlu  libr.irii  erroieni  'non 
eniin  ijisius  Suctoiiii,  puto^  Nerunis  c. 


J.IB.  XII.  CAP.  26. 


455 


ritate    Pallantis,  festinatur.   qui    obstrictus  Agrippinae,   utA.  u. 
conciliutor  nuptiaruui,  et  niox  stupro  ejus  inligatus,  siiinn- ^^p 
jabat  Cldiidnmi,  coimtferet  Reipith/icce :   Brilannici piteritiam  ^'j  ' 
robore  ciratmdaret.     Sic  apud  D.  Jngusiiim,  quamquam  ne- 
potibus  suhnixum,  riguisse  privignos:  a  Tibcrio  super  propriam 
stirpem  Germanicnm  adsumptum.     6'e  quoque  accingeret  Jii' 
lene,  partem  curarum  citpessituro.     His  evictus,  biennio  ma- 
joreni  natu   Doniitiuin   Hlio  anteponit,  habita  apud   Sena- 
tum  oratione  in  eundem,  quem  a  liberto  acceperat,  modum. 
Adnotabant  periti,  nullam  antebac  adoptionem  inter  patri- 
cios  Claudios  reperiri,  eosque  ab  Atto  Clauso  continuos  dur- 
ravisse.     Ceterum  acta:  Priucipi  grates,  qua?sitiore  in   Do-CG 
raitium  adulatione:    rogataque  iex,  qua  in  familiam  C/au- 


T.     Lndecimo  (Ptutis  anno  n   Claudio         Nnllam  antehac  adoptioneml  Atqni 
adoptatus  est,  Annaoque  Seneca  jam     Tilierius    GLTnianicum   adoptavjt,   uti 


tiinc  Senatori  in  disciplinam  traditus. 
Adoptatus  Nero  XI.  ajtatisanno?  Fal- 
sum,  vel  te  judice  et  indice,  Suetoni. 
Nanf»  idem  scribis  XVll.  anno  ad  lai- 
periuni  eum  pervenisse,  f|Uod  et  Taci- 
tus  et  Dio  adstruunt.  Atqui  ab  hoc 
die  ad  inipcriuni  anni  int(.TSinit  non 
«•iuinque.  Duodecinio,  er^^o  in  Snetonio 
seribendum  :  si  ratio  quidem  consta- 
tura  est.  Lirs.  Ed.  pr.  Optio.  itcm 
.MS.  Guelf.  <)ui  et  infra,  h-.  c.  habet 
orationem  pro  ndoptionem.  Paulo  post 
ed.  pr.  puerUiam  robur  circumdaret. 
Ekn. 

Se — accingeret  juvene']  Ed.  pr.  ac- 
cingeret :  juveium  p.  c.  capessilurum. 
Ern. 

I]ie7tnit>  majorem  natii]  Freinsh. 
corriijii   triei.nio  e\   1,3,  (j.  15.  ubi  eo- 


notuni.  Excusabunt  id  curiosi,  quod 
Tilierius  jam  e  Claudiis  mi^rarat  iii 
^enteni  Juliani.     LiPS. 

yltta  Clauso]  Secuti  sumus  spectatas 
fidei  codicein  Vat.  qui  disertiin  habet 
yilto  Cluso.  superius  tamen  aliena 
manu  I.  addito,  ut  fieret  Attia.  Ut 
niirer,  Jurisconsultura  Vertraiuuin 
scribere  duos  Vat.  Accio  Clauso,  re- 
ferre.  Sed  iUe  quidcin  nobis  imposnit : 
eijo  si  fallo,  tum  mihi  qui\  is  ocnlos 
Istos,  suppositis  eritito  manibus.  Facit 
a  Vatic.  in  eadeni  bibliotheca  vetu^ 
Sueton.  qui  initio  libri  tertii,  Atta 
Claudio  refert.  Et  quidni  probabile, 
cuin  Clausus  recens  e  Sabinis  esset, 
privnomen  eum  habuisse  terininatione 
Sabinum .'  Emendandns  ita,  me  ju- 
dice,  Livius  2,  Ifci.     Atta  Clausus,  cui 


dem  fere  tempore  Neroni  XVII.  Bri-    postea  Appio    Claitdio   HonifP    nowen 
t.-»nnic<)  XIV.  anni  tribuuntur.     Ryc-  Juit.  10,  8.     Principem  nobilitatis  ve- 


kius  aiitem  natalibus  utriusqiie  coni 
paratis  e  Suet.  Ner.  6.  et  Claud.  27. 
quatiior  annis  majnrcm  Neronem  fa- 
cit.  DoiUvellus  dciiiqne  Prael.  Cain- 
d«?n.  h,  6.  quinquennio  corriyenduni 
censet:  priniain  vocis  partcin  notis 
nnmeratibus  scriptam  fuisse  :  e  V.  fa- 


strs,  seu  Attam  Clausnm,  seu  Ap, 
Claudium  vultis.  De  Clauso,  mani- 
fcste  post  Virsnliuin  Silius  17,  3.i, 
Hic,  prisca  ducens  Clausoitim  ab  ori- 
g:ine  7iomen,  Claudia.  Et  Ovidius  in 
Fastis  4,  30.S.  Claudio  (^incfa  genuf 
Cluuso  referehat  ah  alto.     LlPS.     Atto 


ctum    II.  queni    lapsnin    librarionim  Flor.  cod.  quod  vcruin  est.  Vi<le  supra 

frequentemesse  inlibris  scriptis:  qiiod  ad  4,  <).  Edd.  pr.  Rhen.  .Ald.  etc.  Ap- 

f  tiain  pluribus  loeis  ad  Liviuin  nota-  /"<>.  Puleol.  Beroald.  Alc.  y-7f^io.    Ern, 

vit  Drakenb.     Si   Tacituin   sibi   con-  Ouasitiore   in    Domitium    adulati- 

stare  velimus,  Freinsheniius  hic  potius  one]  Pichena  beiie  sic  e  cod.  Fl.  nhi 

audiendus   erit.     Mox    Guelf.    haliita  est    qucpstini-e.     Ed.    pr.  quaslore,   nt 


a7ite  ad  Senatum.  Mox  eiindem  vi<le- 
tur  indicare,  in  nulla  parte  immuta- 
tam  a  Claudio  orationein  :  ali.as  esse 
debtbat  eu7H.  EiiN.  Trie^min  pro- 
bant  Bip.  item  Brot.  Tre?  annos  et 
duo  inenses  inter  Neronis  et  Britan- 


Guelf.  qnod  ex  eodem  ortum.  A  Pu- 
tcol.  ad  Pichenam  cditutn  er.it  exqni- 
sitiore.  Tacjtus  sa»pe  simplici  illu  uti- 
tiir,  ut  vel  index  docet.     EuN. 

liogata  le.r]  (^uriata  apiid  Potifices. 
Vid.  Hist.   1,  15.     Mox  tentor  lcsere 


riiri  iiatales  intercessisse,  notat  eti.»m    jnrtuna  tncerore:  sed  vuljfatuiu  eCiaro, 
Eckhel  iiiD.  NN.  vet.  vol.  6.  p.  260.       qnainqnam  durius,  fcrri  potest.     Eas. 

G  g  4 


456 


ANNALIITM 


A  V.diam  et  udmen  Neronis  transiret.  augetur  et  Agrij 

^^  gnoraento   ylngiistft.     Quibus   patratis,  neino   adeo  expers 

51.' misericordiae  fuit,  quera  non  Britannici  fortuuiC  moeror  ad- 

ficcret.  dcsolatus  pauilatim  etiaui  servilibus  ministeriis,  in- 

tempestiva  noverca?  oihcia  in  ludibria  vertebat,  inieliigens 

falsi.  neque  eniiu  segnem  ei  fuisse  indolem  feruut  :  sive  ve- 

rum,  seu  pcriculis  commcndatus,  reiiuuit  famam  sine  expe- 

fiyrimento.     Sed  Agrippina,  quo  vim  suam  sociis  quoque  na- 

tionibus  ostentaret,  in  oppidum   Ubiorum,  in  quo   genita 

crat,  veteranos  coloniamque  dcduci  inpcirat;  cui  noinen  in- 

ditum  ex  vocabuio  ipsius.     Ac  forte  acciderat,  ut  eam  gen- 

tera,  llhcno  transgrcssam,  avus  Afi^rippa  in   fidem  acciperet. 

lisdem  temporibus  in  supcriore  Germania  trepidaium  ad- 

ventu  Cattorum,  latrocinia  agitantium.     lude  L.  Pompo- 


Desnlatus  poullatim]  Ita  capio. 
Britanniciis  spoliatns  rxntusciue  paul- 
latim  non  sulum  honesiiore  comitatu, 
sed  etiam  servulis ;  cum  A^rippina 
eos,  quasi  ad  alia  officia  operasque, 
avocaret.  Desolatus,  ^arivdi);,  solus 
reltctus:  util.^O.  Nonaniis  opperi- 
endns  T^bcrii  epistolns  clamitavtrat  ; 
tnnr  dewlatm  alioriim  discesuone,  im- 
minentem  necessitrrtem  spontepraver. 
tit.  LiPS.  Add.  Gronuv.  Obs.4,  21. 
Erv. 

Jntempestiva  noverctf  ofiicia']  Sic 
correxi  ex  ed.  pr.  deleta  pra?positione 
per,  qiiam  reteri  libri  omncs  hnbcnt. 
Viri  docti  frustra  qiiaerunt  sensum 
commodum  per  int.  n.  n.  referentps  ad 
desnlafus.  Tum  sequentia  nnlluai  sic 
commdum  sensum  habent.  at  deleto 
per,  omnia  \>ene  procedunt.  Noverca 
voletiat  officio«a  ^ideri  ;  ?ed  id  facie- 
hat  ineplo.  Itaque  Britannicus,  intcl- 
liijcns  fraud«'m,  ridehat  inrpta  officia. 
Nihil  clarius  essc  pote«t.  Mox  ./f'/ii 
etiatn  csl  in  Guelf.  et  ed.  pr.  sequentes 
usqite  ad  Rhenan«ni./W//i  se.  Post  a 
Guelf.  abest  ei  post  segnem  .•  quod  pla- 
ceret,  nisi  sciretn,  atque  alibi  cxemplis 
positis  inonuissem,  T.-icitutn  id  prono- 
minis,  etiam  pra*ter  nctcssitatein  et 
elcgantiam,  ponere  solere.  Ern.  Bud. 
per  i.  n.  nff.  ubi  Rhen.  put.ihat  t» 
verto  ahsoIutL*  poni.  frtistra.  delenda 
prwpositio.     Dein,/iT/*j  Rhen.  e  Bud. 

Sive  veriini  ,•  seu  periculis}  Desi- 
Btite  medici :  nullumhic  vulnus.  Sive, 
inquir,  revera  non  segnis  illi  indoles 
ftiit :  sive  perinila,  et  ex  perlculis  fa- 
vor,  hanc  ei  famain  circumdederunt. 
Alternans  hic  srmio  per  Tarito  fanii» 
liaris.  ^,  31.  fyonp^am  et  cnnlinHam 
ahsenliatn  paullatim  meditnns,  .fire  ut 
nmoto  patre  Drusus  munia  Consula- 


tus  sohts  obiret.  2,  22.  De  se  nihil  ad- 
didil  niftit  invidiff,  an  riilu*  cnii<:cien- 
tiamjactis  satis  esse.  Kt  exenipla  ob- 
via.  LiFs.  Recte.  Livjus  1,  4.  seu 
ita  rata,  teu  t/uirt  Deus  nuetor  eulpa 
honestior.  ed.  pr.  bift  hal)et  sive.  Mox 
retinitit  est  pro  ohtinuit.  Commendet- 
tus  sc.  favori  hoininura,  favorabilior 
factus.     Env.     \iiu\.sivev.sipep. 

Dediiei  impetrnf]  .Sic  Guclf.  ed.  pr. 
Puteol.  cetersequc.  In  Lipsianas  im- 
perat  vitio  operaruin  irrepsisse  puio: 
unde  Freitisheinio  nota  nata.     Erv. 

Kxvncabulo  ipsius]  Parum  atxkiy^t 
erjro  vul^o  Colonia  .A^rippina  diriiur, 
etsi  ita  passini  in  i&hico  ot  Itinerario 
Antonini :  inelius  A^rippinensis  aut 
A^rippin«>nsiutn.  Etiam  Claudiaag^nn- 
minata,  fide  lapidis,  (|ueni  totnm  ad- 
scribanius  ad  ^ratiam  celeherrinifP  nr- 
bis  lap.  Grtit.  p.  436.)    M.  mario.  m. 

F.  STI.L.  TniO.  RVriNO.COS.  LF.G.  LF.O. 
I.  MINF.R.  P.  F.  CVR.  COL.  CLAVD.  .AVn. 
AORirPINr.NSIN  M.  PROCOS.  PROV.  SICI- 
LIAE.  CVR.  AMITKRNOR.  PBAF.T.  TR.  PL. 
Q.  PROV.  aiACEDON.  .^F.VIR.  T\  RMAR.  F.Q. 
ROM.  TRin.   LATICI..  I  EO.  I.  ADIV .  P.  P. 

iiii.viRo.  STLITIBVS.  ivDic.  yuo  jiire 
deditcta  colonia  fuerit,  P;uil!us  llb.  2. 
Dc  Cfiisibiis  D.  ."iO.  \h.  In  (iermnnij 
inftrinre  y4i;rippinenses  juris  Jtatici 
sunt.     Lip.s. 

y/i  Hs  jlfrripjm]  Qnod  facttim  eredo 
A^rippa  tt  L.  Gallo  Coss.  a.  u.  71*.  ex 
Dionc  AH.  49.     Lir.s. 

Mveniti  (^ttr.ritni]  Muret.  Cavco- 
rum.  Ed.  pr.  Caiithorum,  et  mox  c. 
2H.  Canlhi.  Ncmpc  tutn  .«crilwbant 
Citthi,  nt  est  in  etl.  Put.  hinr  Canthi 
effic  ti.  MS.  Guilf.  Cnctorum  :  at  post 
Cdthi.     Ern. 

Deinde  L.  Pompmtius  Jjetrafus]  Pfl- 
rom  cohxrct  narratio.     tui  rci  « ntm 


LIS.  XII.  CAP.  28.  29. 


46: 


nins,    Legatus,  auxiliares   Vangionas   ac   Nemetas,   additoA.  U. 
eqaite  alario,  monuit,  ut  ariteireut  populatoresy  vel  dilapsis  iu-  804- 
provisi  circumjunclere/itur.     Et  secuta  consilium  Ducis  indu-  ^j^* 
stria  militum,  divisique  in  duo  agmina,  qui  leevum  iter  pe- 
tiverant,   recens    reversos,    praedaqiie    per    luxum    usos    et 
somno   tjraves,  circiimvenere.      Aucta   laetitia,  quod  quos- 
dam  c  clade   Variana  quadragesimum  post  annum  servitio 
exemerant.     At,  qai  dextris  et  propioribus  compendiis  ie-28 
rant,  obvio    hosti,  et  aciem   auso,  plus   ciadis   taciunt;    et 
praeda  famaque  onusti,  ad  montem  Taunum  revertuntur,  ubi 
Pomponius  cura  legionibus  opperiebatur,  si  Catti,  cupidine 
nlcisccndi,  casum    pugnse   praeberent.      llli   metu,  ne   hinc 
Romanus,  inde  Cljerusci,  cum   quis   jeternum    discordant, 
circumgrederentur,   legatos   in    urbem   et  obsides  misere; 
decretusque     Pomponio   triumphahs    honos,    modica    pars 
famaj  ejus  apud  posteros,  in  quis  carminum  gloria  prajcei- 
lit.     Per  idem  teujpus  Vannius,  Suevis  a  Druso  Caesare  in-29 
positus,  peliitur   regno  :    prima  imperii  a^tiite  ciarus   acce- 
ptusque  popularibus  ;    mox,  diuturnitate  in  superbiam  mu- 


illud  dcinde  ?  Vereor,  ut  excidprint 
ea,  quae  de  Sulpicii  Galbae  et  P.  Gabi- 
nii  expeditione  adversuin  C.^ttos  Mar- 
sosque  Dio  iiarravit  60,  8.  Quaniquam 
ca  sjesta  annis  aliquut  ante.  Lips. 
Acidalius  sucourrebat  corrigendo  yro- 
inde.  Sed  videtur  hic  lacuna  esse.  In 
ed.  pr.  punctuin  est  post  deinJe.  Non 
moveret  me,  cum  valde  vitiosa  et  ab- 
sunlasjppe  sit  in  hoc  libro  intcrpunctio: 
sed  hic  non  de  nibilo  esse  videtur,  non 
niodo  rei  caussa,  sed  etiam  quia  ideni 
punctum  in  editione  Puteolani  Rivii- 
que  expressum  est,  item  in  Guelf.  MS. 
Slox  f.idem  ed.  pr.  fhngionas,  ut 
MS.  Flor.  ed.  Puteoi.  .Mciati,  J.  Gron. 
Primus  mutavit  Rhenanus  in  F^iingin- 
fiM,  sive  operae.  Ern.  Punctum  post 
deinde  m  ed.  Puteol.  parum  juvat, 
nam  et  istam  particulam  piuictum 
prascedit.  Lampufn.  e  eod.  Mir.  dare 
se  profitebatur  proinde,  quam  piumba- 
turam  parum  firmain  voc.it  Lipsius. 
Veruni  sic  s;ppe  Cic.  ut  Catil.  ?,  5. 
Verr.  .'5,  71.  S.iii.  Juj.  49.  Plin.  ep.  7, 
J.  Hillero  Rac.  36".  pl.acet  iWeeodem 
spnsu,  i.  e.  qnam  ob  rem.  Hoc  verum 
puto.  Bud.  Vangionns.  De  Ponipo- 
nio  y.  h,  8.  11,  13.  de  Orat.  13. 

Addito  equife  afario  ntonuif^^  Codex 
Bud.  Guelf.  habet,  monitos:  luide  opi- 
natur  Rhenanus  scribenduni :  addit, 
equite  aUirio  monito.  sane  et  ed.  pr. 
monilo.  Vulsatum  est  a  Puteolano. 
Vix  aliquid  certi  dici  posse  arbitror, 
propter  suspicioneni  lacunip.  Sed  mo- 
jiitum  Pom|H>nii  non  modo  ad  cquites 


pcrtinuisse,  sed  etiam  pedites,  patet  c 
scquemibus.  Mox  dilapsis  Guelf.  ed. 
pr.  Puteoi.  Riv.  Ber.  Alc.  ut  e  cod. 
Flor.  dedit  Pichena.  Delapsis  est  a 
Rhenani  editione.  Mox  Guelf.  militis. 
Sin^ularis  etiam  .ilibi  pro  plurali  re- 
stitutus  in  hac  voce.  Ern.  liud.  di- 
lapsis,  et  mox  militum. 

Omidragesimum  post  annMWi]  Ju- 
sta  suppnt.itio.  Clades  illa  enim  ac- 
cepta  a.  763.  Lips.  Ouadr.  post  ed. 
pr.  et  sequentes  usque  ad  Rhenanum, 
qui  (e  Bud.)  post  prseposuit.  Resti- 
tuit  in  locum  e  cod.  Fl.  Pichcna.  Post 
Taunum  se  correxisse  pro  Tiiurum  di- 
cit  Rhen.  At  sic  Jara  ed.  pr.  Taurum 
fluxit  a  Puteolano  :  sed  est  et  in  scri- 
ptis,  velut  Guelf.  de  Tauno  nionte  di- 
ctum  est  ad  1,  36.  Ers.  Bud.  Tau- 
num. 

Suevis  a  Drusol  Non  genti  toti 
Suevurum,  sed  iis,  qui  Maroboduum 
et  C.ntualdam  Rea^es  comitati  erant ; 
ifiii  a  Driiso,  ne  ijuietas  provincias  im- 
niirti  turlmrent,  Danuhtum  ultra  in- 
ter  Jlumina  jMurum  et  Cusum  locati 
tnnt,  dafo  liege  Vannio  gentls  Quado- 
rum,  ait  noster  2,  63.  Vannii  Re- 
^num  in  partc  describit  Plinins  4,  2n. 
Campos  ef  plana  Juzyges  Sarmatip, 
montes  rero  el  saltus  pnlsi  ab  his  Daci 
ad  Pathissum  umnem,  it  Moro  (nescio 
an  corri;;.  Maro)  sive  is  Duria  est,  a 
Sueiis  Regnoque  Vanmano  dirimenM 
eos.     LiPs. 

Mox  diutumitafem']  Lesjo  diutumi- 
tate.     Mutans,  pro  mutatus,  quod  ap> 


458 


ANNALIUM 


A.  U.tans,  et  odio  accolarum,  simul  domesticis  discordiis  circum- 
®^*  ventus.  Auctores  fucre  Vibillius,  Hermundurorum  Ucx,  et 
5i/  Vangio  ac  Sido,  sorore  Vannii  gcniti,  Ncc  Claudius,  quam- 
quam  sjcpe  oratus,  arma  certantibus  barbaris  intcrposuit, 
tutitm  V'annio  pcrfugium  promittens,  «i  pelicietur:  scripsit- 
qiie  P.  Atellio  Histro,  qui  Pannoniam  praibidebat,  /egiouem, 
ipsnque  e  provincia  lecta  uurilia,  pro  ripa  compoiicret,  subsi- 
dio  vicfis,  et  terrorem  adversus  victores,  iie,fortuna  eiati,  iio- 
stram  qiioque  pncein  turharciit.  nam  vis  innumcra  Lvuii,  alijp- 
que  gentes  adventabani,  fama  ditis  Hegni,  (juod  Vannins 
v^O  per  annos  pra'dationibus  et  vectigalibus  auxerat.  Ipbi 
manus  propria  peditcs,  eques  c  Sarmatis  Jazygibus  erat,  in- 
par  nuiltitudini  liosiium  :  eoque  castellis  sese  defensare,  bel- 
COIumque  duccre  statuerat.  Sed  Jazygcs,  obsidionis  inpati- 
entcs,  et  proximos  per  campos  vagi,  necessitudincm  pugnae 
adttilere,  quia  Lygius  Hcrmundurusque  illic  ingrucrant. 
Igitur  degressus  castcllis  Vannius,  funditur  pradio  :  qiiam- 
quam  rebus  adversis,  laudatus,  qnod  et puguam  maiiu  cupca- 
siit,  e.t  corpore  adverso  vulnera  excepit.  Ceterutn  ad  classem, 
in  Danubio  op})erientem,  pcitugit.  Secuti  mo.x  clientes, 
ft,  acccptis  agris,  in  Pannonia  locati  sunt.     Uegnum  Van- 


p.iret  ex  MSS.  Varro  :  In  priore  vn-bo 
ffrares  prosoi/itt  quirjuvntnt,  niatwift : 
relijjute  vnitant.  LiPS.  Sic  cod.  Fl. 
«■li.  pr.  J)iuturmt(it<-ni  est  .1  Futco- 
l.iiu).  Afox  ed.  pr.  fihillius:  fjiiod  se 
iii  vett.  lil)ris  rt)ari><u  jain  Miiretiis 
iiotavit,  f  t  itii  c  cfHl.  Flor.  t't  Agr.  edi- 
«lit  RvcUius,  probaiite  J.  Groiioxio; 
qucin  nosscfiuiiniir.  Add.  2,  (J.S.  ./«- 
hilliujt  r)noniodo  e  ninllius  factnin, 
intellipe  e  nota  ult.  ad  c.  !().  Sio  ed. 
pr.  hoc  ipso  capitP_/(/5  pro  r«.  Ern. 
Kip.  snadt-nt  \v%.  viutatus. 

SiHn]  Ille  ipso,  (lui  postea  in  parti- 
Lns  Vespasiani.  II.  3,  .').  Tinhun- 
tur  in  partes  SiJo  alque  Italicus,  Re- 
gcs  Sucvorutn.     \avs. 

P.  Altilio  Histro]  Vatic.  et  Flor. 
.'Itellio.  Iii  vctc-ri  iii>criptionc  reperi» 
honiineni :  qiite  sic  halH-t  fidc  Aldi 
fap.  C.nit.  p.  44.3.;  skx.  i'Ai,rKi.io.  r. 
r.  VEl  .  lUSTRO.  Hfi.  ti.  clavui.  cae- 
SARIS.  KSC.  PBO.  COS.  PB.  TR.  PI..  X. 
VIR.  STI.  IVOIC.  TR.  MIl..  I.Kft.  XIV. 
(.P.RMANICAF..    COMITl.     TI.    CAKSARIS. 

Avr;.  DATo.  svw.  nivo.  wa.  Qua;  si 
ad  illuni  rcfen-iida,  quod  ejro  censeo, 
le^end.  hic  Srrtpsttque  Paipe/io.  LlPS. 
.4tteltio  hislro  etiani  cod.  .\gr.  ed.  pr. 
f.nelf.  j4ttiUo  hifstro  est  a  Fuleol. 
Pa/pelio  placct  Ryckio.     Krn. 

Pannoniir prirsitiebaf]  Qtiidam  scri- 
pti,  Pannonittm :  ncc  raro  ita  noster. 


4,  5.  OalliiP  lifus  ro.itratir  naves  prtr- 
siilchant.  Iterumqne :  IJtora  oceani 
priFsidebat.  LiP.s.  Sic  Fl.  .MS.  undc 
restituit  Pichena,  I)e  forma  hac  lo- 
qnendi  ).iiiialibi  luonitiiin.  Lrn.  V. 
adc.  l-i. 

Terroriudv.]  VA.^pT.teirorent:  qnod 
veruin  puto.  Tacitus  ainat  variare 
constructionein :  et  stiidiuin  intein- 
pestivuni  conformandi  scquentia 
pr.Tcedentibus  sxj^e  obfuit  T.icito,  ut 
aliquot  jam  locis  vidimns.  Vid.  v.  c. 
supra  c.  1.0.  extr.  His  scri))tis  inspi- 
cio  notain  J.  Oronovii.  Ikce  sic  MS. 
Fl.  Ijitiir  rcccpi.  Contra  Guelf.  tem- 
pore.     Ern.     Sic  et  Bud. 

TrifiuUa  per  annos]  I.rf>ptima  ratio 
esset  .'{J.  per  annos.     Lips. 

/llic  itiifruerfttU]  Sic  MSS.  Fl. 
Giiclf.  rdd.  |)r.  Piit.  Bcr.  .\\c.  Mnta- 
tiiin  a  Ilheii.  ,e  Bud.J  iii  tnirruebant. 
restitnit  Pichena.  Itein  ))ost  lapessiit .- 
nisi  qnod  Put.  Riv.  Ber.  Alc  capcssvit 
pro  cnpv.tsivit.  Frustra  Rhen.  dedit 
cape.isit :  ()tiod  est  in  Gucif.  Pichena 
illiid  rcstituit.     EnN. 

/)cf,'iessus  castellis]  II.-Mid  (hibitan- 
tcr  ita  r«.»scripsi  pro  vulsrato  di!:res.->us. 
sic  4,  4.9.  pro  tuinulis  non  dif>rcdiebati- 
tur  recte  rcpositum  desjediebatuur, 
Add.  ibid.  c.  74.     Ern. 

Secttii  tn.  cUente.i  et  a.  a.]  et  vide- 
tur  tuUcndum.     Ern. 


LIB.  XIT.   CAP.  31. 


459 


ri;io  ac  Sido  inter  sc  partivere,  egregia  adversus  nos  fide:A.U. 
subjectis,    suone   an   servitii    ingenio,  duni    adipiscerentur  ^^^- 
dominaiiones,   multa   caritate,   et   majore    odio,  postquamsi/ 
adepti  sunt. 

At  in  Britannia  P.  Ostorium,  pro  Praetore,  turbida;  resSl 
excepere,  efFusis  in  agrum  sociorum  hostibus,  eo  violentius, 
quod  novum  Ducem,  exercitu  ignoto,  et  coepta  hieme, 
iturum  obviaai  non  rebantur.  lUe  gnarus,  primis  eventibus 
metum  aut  fiducium  gigni,  citas  coliortes  rapit:  et,  cassis 
qui  restiterant,  disjectos  consectatus,  ne  rursus  congloba- 
rentur,  infensaque  et  infida  pax  nou  Duci,  non  militi,  re- 
quiem    pcrmitteret,  detrahere  arma  suspectis,  cunctosquc 


Etrregia  adversus  nos  Jide]  Ita  \'a- 
tic.  Liviiis  5,  35.  Quamquam  ad- 
■■''rsus  Knm.  milla  eis  amicitia.  No- 
ttr  3,  '29.  Et  pricignis  cum  tntrico 
(''vior  iiecessitudo ,  quum  avo  adiersus 
nepolem.  At  wiX^uapud  nosJide\iig*i- 
ris,  noii  Latiiie.  Lihs.  Advcrsxis  et- 
inni  iMS.  rior.  ed.  pr.  Paullo  ante 
idem  JNIS.  Guelf.  et  ed.  VaXeo\.  parti- 
vere,  cetcri  jmrtiti  sunt  ad  Pichenam 
usqiie.  Illud  verum,  ductumque  e 
Sallust.  Ju^.  43.  putat  Ryckius,  unde 
eiiaiu  Scrvius  ad  .'En.  1,  19^.  partive- 
rnut  laudat.  Sed  ibi  recte  Cortius  re- 
scripsit  paraverunt.  Siepe  active  par- 
tire  dixit  Plautus.  Paullo  post  arbi- 
tror  le<;cnduin  dominationis  ut  C,  4.5. 
dum  dotnmatioyiis  apisceretur,  Sed 
sicjain  virdoctusapudRyckiura.  Ern. 
Iteni  Heins.  .\st  Pich.  volebat  domi- 
nationem. 

Suorum  an  s.  i.]  Cod.  .\s;t.  pr^mit- 
tit  incertum,  quod  cst  manifestuni  glos- 
scina. 

P.  Ostorium  Propratorem']  Flor. 
proprcetore :  quod  J.  Gron.  recte  re- 
ccpit,  valde  huic  formffifavens.  Ceteri 
oiiines  sc.  (ii.  Bud.)  ct  edd.  propriPlo- 
rem:  prsBter  Guelf.  qui  et  ipse  pro- 
pratore  exhibet.  Hic  quidein  recipi 
nil  vetat.    Ern.     Sic  et  Bip. 

Ctesis  qui  restiterant]  Sic  Latinitas 
postulat.  Vulgati  omnes  (et  Bud.) 
vitiose  restiteruut :  quod  nullo  modo 
ferendum  ultra.  Ferri  etiara  posset 
resisterent.  Adde  ad  c.  3".  ubi  Aci- 
dalius  ne  cieptahant  quidem  in  tali 
coiistruclione  probabat ;  quod  tamea 
facilius  ferri  potest.     Ekn. 

Ctnctosque  castris  Antonani]  Aciem 
omnem  habui  ad  hunc  lucum,  nec 
i)uidquani  pcrvidi.  Libri  vett.  cunrtts- 
.iiie  castris.  Forte  :  detrahere  arma 
ispectis,  cinctisqxie  :  castris  /Jntonam 
ud  Sabrinam  (Ptolcmffio  est  Sabriana) 
jiuiium  cohibere parat .   Sive,  nt  .'Vgri- 


cola  les^ebat,  junctisque  castris.  An- 
tona  sane  civitas  videtur,  nianetque 
hodie  Northaniptona  :  quasi  dicas  se- 
ptemtrionahs  Hammonis  civitas.  Nain 
ton  priscis  Brilannis  seniper  civit.as. 
Olim  divinavi,  ciiictosque  casfris,  An- 
tona  et  Sabrina  Jinviis,  eo  sensu,  ut 
hostein  vagum  et  nietueiiteai  pugniB 
partini  castris,  partim  fiuuiinibus  cin- 
j;erct,et  ab  effusa  populatione  arceret, 
Sed  ludiiuus  aleam,  in  h)co  fortasse 
non  pleno.  Lips.  MS.  Fl.  cunctaque 
Cfl5/m,  ed.  pr.  cunctasque  castris :  et 
ntox  Snbnam.  Ceteri  ut  est  in  textu. 
Pichena  coiijieiebat  cunctosque  tiltra 
A.  et  S.  sciisu  probal)ili.  Submovere 
alias  de  hac  re  dicitur  ap.  Suetonium. 
Camdenus  (in  Brit.  p.  375.)  Antonam 
pro  Atifonn  irrepsisse  putabat,  qui  est 
fluvius  hodie  dict  us  .7e'on,  cum  Sabrina 
transversara  insulam  secans  ita,  ut  bo- 
reales  partes  petenti  nccessario  aiteru- 
ter  sit  traiiseundus  :  idque  placebat 
etiam  Cellario  G.  .\.  t.  1 .  p.  323.  et 
Broterio.  Cunctosque  venim  esse  puto, 
ex  le^c  disjunctionis :  suspectis  de- 
traxit  arma,  omnes  submovere  et  co- 
ercere  fluminibus  castcllisque  volebat. 
Si  ultra  durior  correctio  videtur,  pos- 
sis  etiam  sic  legere :  castris  Atijona  el 
Sahrina  Jiuviis  cohibere  parat :  h.  e. 
submovere  ultra  flurainailla,  et  disfio- 
sitis  idoneo  loco  castris  coercere,  ne 
transire  fluvios  et  turbare  provinciam 
et  socios  possent.  Ern.  Cinctos  Cara- 
deiius  refert  ad  hostcs,  castris  ad  Ait- 
Jotias  raajorem  scil.  et  rainorcni,  quo- 
ruin  alter  ad  urtuni,  alter  ad  occasuin 
ver^it,  et  Sabi-inam  Ji.  cohibendos. 
Hillerus  mavult  cinctos  referri  ad  //w- 
vios,  quos  castris  circuradatos  Dux 
Roin.  clauserit,  ne  agmen  infcnsuni 
illos  trajiccre  posset.  Ek>dem  sensu 
Ryckii  amicus  praeferebat  Juni^fos. 
Mihi  placet  Pichena^  cunctos  et  oum 
Bip.  inseru  ad.  sic  ouinia  plana.  Bahvdt 


460 


ANNALIUM 


A.  ir. 

«04. 
A.C. 
51. 


castris  ad  Auvonain  et  Sabrinam  fliivios  cohibere  parat. 
Quod  primi  lceni  abnuere,  valida  gens,  nec  privliiscontusi, 
quia  socictatein  nostrain  voleiUesaccesseratit.  hisqueaucto- 
ribus  circumjecljje  niitioncs  locuin  pugnaj  dclcgere,  septuni 
agresti  aggere,  ct  aditu  angusto,  ne  pervius  equiti  ibret. 
Ea  munimenta  Dux  Romaini.-i,  quainqunm  siiu;  robore  le- 
gionum  socialcs  copias  ducebat,  perrutnpere  adgieditur,  et 
distributis  cohortibus  turmus  quoque  peditum  ad  numia 
accingit.  Tunc,  dalo  sigiio,  perrringunt  aggerem  siiistjne 
claustris  inpeditos  turbant.  Atque  iili  coiiscicntia  r«;bel- 
lionis,  et  obseptis  cftugiis,  nmlta  ct  clara  facinora  fecere. 
Qua  pugna  iilius  Logati,  M.  Ostorius,  scrvati  civis  decus 
meruit.  Ceterum  clade  lcenorum  composiii,  qui  bellum 
inter  et  pacem  dubitabant:  et  ductus  inde  in  Cangos  exer- 
citus.  Vaslati  agri,  pra^daj  passim  actaj  ;  non  ausis  aciem 
hostibus,  vel,  si  e.\  occulto  carpere  agmcn  tcntarent,  punito 
dolo.  Jamque  veiitum  liaud  prociil  mari,  quod  IJibcrniam 
insulam  adspcctat;  cum  orta;  apud  Briganias  diseordia; 
retra.xere  Ducem,  dcstinationis  cerium,  ne  nova  molirctur, 
nisi  prioribus  firmatis.  Et  Brigantes  quidem,  paucis,  qui 
arma  cci^ptarant,  interfectis,  in  reliquos  data  venia,  rescdcre: 
JSilurum  gens,  noa    airocitatc,  non  clementia  niutabatur. 


in  vers.  Gertn.  seqi>itiir  Ernesti  ronjc- 
«rturant :  castris  Aafona  et  Subrina 
Jiuviis  c.  p. 

Pralits  concussa']  Farn.  contnst. 
LiPS.  Sic  et  Flor.  ed.  pr.  C.eterap  crfd. 
«d  Pichenam  iisque  conauisn.  Contnn- 
derc  vfrbuin  tleg:ins  pro  fr.insere,  de- 
bilitai-e,  qno  usiis  et  S.-\linst.  .?iiy.  43. 
nnttrfP  open  contu.tee,  honliutnrjtic  awttF 
rrant.  ubi  siniiiitt-r  codd.  f|irKlani  con- 
«M.?.vr.     Vid.  ibi  Cort.     Ekn. 

Titrmas  quofjnt;  jifdilutn]  Ef^o  scjo, 
ntiniqtiani  ttirnias  peditain  dici ;  qtitxi 
t.-itncn  liliri  omnes  pr»  sp  tVnittl.  Pos- 
sit  \en:\,turtnas,  quoihjuc  prditttni.  Ad- 
d«,  l'iclien."iin  distiiutioiiL*  expedire, 
Turmas  quoque,prrfifiim  ad  mnniu  ac- 
cin^iif.  iil  est,  turnias  eqipttim  fqui 
imnuinfsi  jul)et  pedituni  officia  ftui^!. 
Ltr^.  Friistra  attditlisset  qttodijne  pe- 
ditum,  cnin  ctihortes  _pni  noniina-i^ft. 
Vcniin  ^idit  Firh'"na.  Pchtum  pen- 
ilrt  a  munia.  E(|uites  non  uiio  loro 
apiid  [/iviiim  eqiiis  desTiidere,  et  mn- 
nta  pcditiim  privstare  juhentnr.  Mox 
pn»  ijuii  Gtndt'.  contra.     Ern. 

Diiclus  in  Cattsos  eTercilvs]  Pro- 
montnriuiii  Kayyetotf  etiam  Ptoit- ma'us 
y,  %.  iii  Bri'aiiiiia  apmscit.  sed,  qiii 
fiiefint  proprif  hi  populi,  rertant.  E?o 
hoc  Scin,  vicinos  ["«•nis  fuisse,  et  rum 
i»  reititaendos  Casari  5,  *2I.    Cor- 


ropte  enim  ibi  legas,  Cenimasmi,  Se- 
gontiaci,  Jfibroci,  tnixsis  lceatiamibuSy 
tese  Casari  dediderunt.  \ani  Ceni- 
marni  nusquani  lecti  intcr  Britannim 
jeiitcs.  JJivido,  ct  scrilx»  :  Iceni^ 
(.'aiisi.  Capio  jutliccm  te,  (iuilielme 
Caiiideno,  ((ui  Britaiinia'  tu:r  nebula» 
claro  intrciiii  solc  nuper  illustrasti. 
Llis.  MSS.  Fl.  Vat.  Gndf.  ed.  pr. 
inde  CJnneos:  iiiide  Pichena  conjiciebat 
inde  in  C.  quod  vcriiin  puto.  Etiam 
aliis  locis  librarii  inde  pro  inde  in,  et  m 
pro  inde  in  dcdcre.  V.  litirm.  ad  Sue. 
ton.  ("jps.  35.  et  ad  Vcsp.  .%.  Mox 
Jatnifiie,  (luiid  e  Fl.  dedit  Pichena,  ha- 
bet  ctiam  Guclf.  ed.  pr.  idemqtie  roox 
Biitiantns.  \'id.  supra  ad  c.  27.  Sir 
c.  .'M.  SHuras.  Ern.  Ap.  Ctes.  Cani- 
dcniis  lcgit  Iccni,  Regnt.  Davies.  nil 
niiitat. 

f)ui  arma  cccptahant]  Forte  ctrpln- 
rmit,  Acidalitis.  Favel  ed.  pr.  earpe- 
rnnf,  qiiod  est  ant  pro  reperant,  aut 
evrptarant.  ht»c  maliin.  Infra  quoque 
iilcin  liber  *'rfQ7>i,vjr»i/.  Adde  ad  c.  31. 
Ern. 

Stlumm  fsen»]  Ita  correxit  (ex  in- 
genioj  Rhenanns.  Superiores  edd.  Sh^- 
Ittranim.  ed.  pr.  Ditvrutn.  sed  dein 
n'cte  Siluras  :  ni*i  quod  c.  3«.  Silva*. 
qnodomnes  libri  h.ibent  14,  2*).  Ern. 
Bud.  Siluttrum, 


LIB.  XII.  CAP.  33. 


461 


quia  bellum  cxerceret,  castrisque  legionuoi  premenda  foret.  a.U. 
Id  quo  proinptius  veniret,  Colonia  Camulodunum,  valida  ^- 
veteranoruui  manu,  deduciiur  in  agros  captivos,  subsidiuin* ;,  ' 
adversus  rebelles,  ei  iubuendis  sociis  ad  officia  legum.  Ilum  23 
inde  in  Siiuras,  super  propriam  ferociam,  Caractaci  viribus 
confisos  :  qucm  nuiita  ambigua,  multa  prospera  extulerant, 
ut  ceteros  Britauuorum  Imperaiores  prsemineret.     Sed  tum 
astu,  tum  locorum  traude  prior,  vi  militum  inlerior,  trans- 
fert  belium  iu  Ordovicas,  additisque,  qui  pacem    nostram 


Colonia    Camalodunutii'}    Qnod  op- 

Eiduni  antea  Ri-^um  in  eo  tractu  sedes, 
Mo  60,  21.  Kau.eu^iiemov  ra  rou  K>;)'«- 
CikXiifta  SariKmy  appcliat.  At  Ciaia- 
lodnnuin  lapiJi  prisco  inscnlptiim,  ec- 
cisti  (ap.  Gmt.  p.  4'?9.)  censitor,  ci- 

VI VM.  ROMANORV.M.  COLONIAE.  VICTRI- 
CENSIS.  QVAE.  EST.  IN.  BRITANMA.  CA- 

MALODVNi.  Dupleic  autem  i-o  nomine 
oppidum,  alterum  in  Bris;antibus,  alte- 
rum  in  Trinobantibus,  coUiijes  ex  Pto- 
leuiaE;o  1.  c.  Plinioque  2,  "7.  Nescio, 
aii  nomen  illis  a  peculiari  aliquo  et  in- 
digena  Deo ;  cu.jus  iortean  inentio  in 
hoc  lapide  (ap.  Grut.  p.  56,)   c.amvlo. 

SANC.  FORTISS,  SAC.  Tl.  CLAVDIVS.  TI. 
r.  eVIR.  TERTIVS.  MIL.  COM.  VII.  PR.  7- 

VERi.  L.  D.  D.  D.  Canutus  indigena 
J)eus,  idem  cjui  Mars.  LiPs,  Codd, 
Flor.  Agr.  Oxon.  Guelf.  edd.  vett.  om- 
ues  Catnulodunum  :  quod  veriini  est, 
ut  etiani  scriptura  Grsca  docet.  Sic 
etiam  Itiner.  Anton.  Sed  inscr.  a 
Lipsio  allata,  et  numus  antiqnus  Ca- 
malod.  quod  defendunt  Cair.denns  p. 
322.  et  Cellarius.  Hic  quidem,  qnid 
libri  desiderent  rescribi,  qua?ritur. 
Er.n.  Urbs  ista  in  Trinobantibus 
Cambodunutn  est,  non  Cnmalodunutn. 
Itnbuendis  sociis  ad  officia  legum] 
Veteraiios  eo  deductos  ait,  a  quibus  et 
illi,  qui  esseiit  in  armis,  repellcrentur, 
et,  qui  in  ditione,  legibus  et  imperiis 
Romanis  adsuefierent,  sub  fascibus  vi- 
vere  addisceient.     Gron. 

Caractaci  viribuxl  Dio  60,  20.  Ka- 
<ra.(eixtiraf  nominat,  alii  Catacratum  : 
Zonaras  Caratacum.  Curadocutn  vo- 
casse  videntur  Briianni.  Certe  ttiain 
hodie locus est,  e(  in  eo  parietinic  arcis, 
qaem  Caer  (Mtadoc vot^nt :  id  est  op- 
piduni  sive  arcein  Caradoci.  Lirs.  Ed. 
pr,  Carotacum  semper,  li.  l.  etiain 
Guelf.  Ekn.  Ev  iiumo  thes.  J3rit. 
cuin  epigiaphe  cahic  H.\vmius  t.  1.  p. 
1  i5.  huiic  Rcf^eiii  Cariclacutn  nomi- 
:ianduin  prsecipit.  Verum  non  certnin 
■sse,  istum  inimnm  BritaniniE  deberi, 
icc  hic  quicquaiu  niutandum,  ccnstst 


E<khel  in  Doctr.  NN,  vet.  vol,  1.  p. 
80. 

Sed astu,  tum]  Amplector  Fior,  scri- 
pturain.  Sed  tutii  astu,  locorumjraude 
prior  :  ut  sit  sensus,  astu  tr.inslaluin 
ab  eo  bcHiim,  quia  fraude  ex  locorum 
peritia  prior  esset.  Monuit  Fichena. 
Lii'S.  Cod.  Aijr.  Sed  tainen  astu,  io- 
corumque  Jraude  prior.  et  sic  editio 
prim.  nisi  quod  roiyweabest.  Jac,  Gro- 
novius  e  cod.  Flor.  conjiciebat,  Taci- 
tum  scripsisse  :  Sed  tum  astu,  loco, 
iutnjraude  ptrior.  quod  si  cui  placet, 
ferain.  Ego  lectionem  cod.  Fi.  praefe- 
rain  huic  coiijectune.  Sed  tai'.:en  lo- 
cuin  iioii  satis  sanum  puto.  (^uantum 
e  senuentibus  coUigere  licet,  taiituni 
lcco  callidedelecto  valebat  Caractacus: 
nuliius  alius  astus  mentio.  Itaque  su- 
spicor,  e  vestigiis  sciipturap,  sed  tatnen 
astu,  lcgeiiduin,  sed  ea  tcmpestute,  lo- 
corumj'.  p.  Saejie  Tacitus  ea  tetnpe- 
stute  \,  3.  3,  6.  ete.  lii  GueU".  est  tum 
astu,  tutn  locof.  Ern.  Pro  astu  Bip, 
conjectant  leg.  iste,  vel  istud  glossema 
putaiit.  Mihi  cuni  Hill.  Rac.  8.  cod. 
Guelf.  veram  lectionem  servare  vide- 
tur,  alterum  tutn  a  prjecedente  astu 
absorptum  est  iii  aliis. 

Ordovicas]  Ita  correxit  (ex  ingenio) 
Rhenanus.  Ed.  pr.  Ordolicas,  Puteol. 
Alc.  (et  cod.  Bud.}  Ordolucas.  MS. 
Guclf.  2)ra:lium  iii  Ordolucus  :  eujus 
confusionis  plura  post  exempla  repe- 
riet  lector,  Brilanni<e  populus  est. 
Ern. 

Pacem  nostram']  Libri  .iliquot  edi- 
tionuni  veteruin,  pacem  in  iratn.  Eg:o 
Ifgeriin,  pac-m  aniram  nostrani.  Du- 
plex  sciliret  siiniulus  capiendi  arnia  in 
lliim.^vnos  :  sive  quod  pacem  et  servi- 
tutein  muUi  tiinereiit,  sive  quod  ex- 
tretiJ.-i  ab  initis.  LiPS.  Freinsh./Jort»i 
injuriam  :  alii  aliter.  Frustra  moli- 
iiniur.  Pax  eleganter  interdum  est 
ideinquod  im[)erium.  Sene?;a  de  Clein. 
I,  I.  Hac  tot  millia  gLidinrum,  qua: 
pa.v  meo  comprimit.  Cap.4.  Hic  ciisus 
liumunde  pacis  exitium  erU  :    hic  latUi 


4^ 


ANNALIUM 


A.  T^nietuebfint,  novissimum  casum  cxperiiur;   sumpto  ad  proe- 

l"^,-  lium  loco,  ut  aditus,  abscessus  cuucta  nobis  inportuna,  et 

5,    suisin  nielius  csseut.      Tunc   uiontibus  arduis,  ct,  si  quu 

clemcntcr  acccdi  poterant,  in  nmdum  vaili  saxa  prwslruil: 

et  pricfluebat  amnis  vado  incerto,  catervseque  meliorum  pro 

34  munimeniis  coustiterant.  Ad  lioc  geutium  Uuctores  circum- 

ire,   hortari,  firmare  animos,  minucndo  melu,  accendenda 

spe,  aliisque  belli  incitamentis.    Enimvcro  (laractacus  buc  il- 

luo  volituns,  illum  diem,illani  ncivmyteslahalitrfUut  recipera/idtr 

Ubertalis, nut  serciliUis (cteriui' iniliumjore.  vocabatque  nomina 

maJonim,qui  Dicfatorem  Ca:sarem  pepulissent :  quorum  virfute 

vacni  a  securihm  et  trihutis,  intemerata  conjugnm  et  liberorum 

corpora  retinerenf.  H.^ec  atque  taliadicenti,  adstrcpere  vuljjus ; 

gentili  quisquc  religione  obstringi,   non  telis,  non  vnlnerihus 

!j5cessuros.  Obsiupefecit  ea  alacritas  Duccm  Uomanum:  simul 

objcctus  amnis,  additum  vallum,  inminentia  juga,  nilnl  nisi 

atrox  et   propugnatoribus  Irequens,   terrebat.      Scd  miles 

prcElium    poscerc,    cuncta    virtute   expngnahiiiaf   clamitarc. 

Pncfectique  ac  Tribuni  paria  disserentc3,ardorcm  exercitus 


/ortunnm  pnpiili  in  ruinas  agrt.  Sed  pX 
c.  ft.  (ilii  in  (uit  parettrmato  virenduni 
eft.  lu  Rt|r»io  vel  Impcrio  ttio,  qnod 
paoe  coHtines, iibi  aliis  p.u-em  pra?sta«. 
Dc  Frovid.  4.  0»;i«<?.«  ciinsideragpnlei!, 
inquihun  humana  jtaj-  desinit.  l*linius 
27,  I.  liiitnenmt  linmantP  pa<i.i  7nii/c- 
ttate  non  homines  mndo  dirersis  inler 
se  terris  gi:ntibus'/ue,  rcruvi  etiam 
montcsct  txcedentia  in  nuhesjuga par- 
tusqtie  eorum  et  herhas  quoquc  invicem 
ostcntante.  Arri.-jims  iit  Epict.  3,  -2. 
'A»  r/f  ri  icti^ri,  K(tu.vyci^l  Ta;  \r  rv  ftirv, 
<w  Kaifecf,  t»  TK  ari  ii»»!»»l  «'«  trirvu. 
Kr<^o  pacem  nostruin  nietuunt,  qui  d»v 
trect.int  Imperiuiu  nostrun» :  qui  ve- 
rentur,  ne  et  ipM  veni.atit  iti  ditionetn 
no8tr.-\ai.  Sic  quoquesupraTacitus  2.9. 
terrori  adiersus  victores,  iie  fortuna 
elati  nostrum  quoque  pncem  turharent. 
hoc  est,  iti  fiiies  nostros  f.iccretit  iii- 
cursioncs:  nos  quocpie  .•wlorirentur. 
CtRON.  Pacem  in  iram  cst  in  ed.  pr. 
CeteriP  iitde  a  Putet)!.  Diiines  pacem 
nostrnm.  recle.  Sic  pncari  Romanis 
scriptoribus  dicuntur,  quiE  sub  Impc- 
riuin  Romatiutn  rcdi^untur  armi^. 
Ern. 

Saxn  pra^struifl  Sic  ed.  pr.  ct  MS. 
Oxon.  .\t  Piitcol.  et  sequutites  oniiies 
usquc  ad  Piehennm  saxis.  niale :  cum 
prxcL-dat  mnntibus  nrduis.     Ekn. 

Catcrvnque  mnjorum]  I^cjjo  cater- 
vitque  nationum.  .Solitutn  ita  Kritaii- 
nis  Gallisquc  struere  aeicm  per  na- 
tiones,  ut  discrcta  virtus  cluceret.  LiPS. 


Placet  PieheniP,  quia  sequitur  ducinm 
gentium.  Sed  hi  pertiiieiit  ad  reliquiiin 
exercitum  :  et  tantuni  pars  copiarum 
pro  ntunimentis  stabat,  non  catervtr 
nationum.  Ncc  sequar  Ryekiiim,  qui 
t  cod.  \^T.  rescripsit  cnterva  we^jore, 
nec  liarthium,  qui  Adv.  45,  .{.  Alonio- 
ritm  vfl  Mnniorum.  qu«!  tjetis  insulain 
Moniam  vel  fllnniatn  habitavit,  corrigi 
volebat.  Nihil  nielius  vidi,  quam  quod 
Freiiish.  voluit :  catervamie  armato- 
rum,  s.  caterrtr,  ut  in  Agric.  c.  ;J7. 
quod  optime  cunseiitit  iis,  quK  dicun- 
lur  c.  35.  init.  ubi  propugnatores  di- 
cuntur.  F^RN.  Se<iuor  Bip.  qui  e  13, 
56.  IG,  ^.  \\.  2,  82.  S.all.  .luj.  13. 
ostctidunt,  weliores  saepe  notare  for- 
tiores. 

J'ro  munimentis]  Ante  niunimenta, 
ut  2,  80.  Cf.  3,  20.  Sed  alibi  instar 
niunimetitorunt.  sic  14,37.  12,  14. 

.4ut  .lervittilis  o-terniF]  Nescio,  an 
elejjatitiu»  veriusque  aut  servitutis  ater- 
n<e  J'ore,vnce  Ae\{!ta.  LiPS.  Initium 
dek-ri  vtilt  et  .^cidal.  qui  provocat  ad 
3,  <:o.  et  Germ.  6. 

ijuisque  religione]  Guelf.  (Bud.)  et 
cdr^jir.  religioni  quUque.  it.  Puteol. 
Alc.  Rhen.  Ald.  Grjph.  LiPS.  Bcne 
re/igione,  cuni  sequentibus,  i.  e.  suae 
quis(|iic  (fetitis  more  jurat.  nam  religio 
est  reli^iosa  a(is«'veratio.  Sic  et  cor- 
pexerat   docta  luanus   in  Grjphiaiui. 

ER.N. 

Ardorem  inrefidchant]  Vett.  edd. 
omnesiH/tfwfetaw/jUtvolebatN.  Hein- 


fe 


LIB.  XII.  CAP.  36. 


463 


mcendebant.     Tum  Ostorius,  circumspectis,   quae  inpene- a.  0. 
trabiiia,  (luseque  pervia,  ducit  infensos,   amnemqiie   haud  ^04. 
difficulter  evadit.    Ubi  ventum  ad  aggerem,  dum  missilibus'  ^i  * 
certabatur,  plus  vulnerum  in  nos,  et  pleraique  cades  orie- 
bantur.      JPosteaquam,  tacta  testudine,   rudes  et  informes 
^axorum  compages  distraciaj,  parque  cominus  acies ;  dece- 
dere  barbari  in  juga  mor)tium.     Sed  eo  quoque  inru[)ere 
ferentarius  gravii^que  miies :    iiii  telis  adsuitantes,   hi  con- 
serto  gradu  :    turbaiis  conira  Britannorum  ordinibus,  apud 
quos  nulla  loricarum  galearumve  tegmina,  et,  si  auxiliaribus 
resisterent,  gladiis  ac  pilis  legionariorum  ;  si  huc  verterent, 
spatliis  et   hastis    auxiliarium  sternebantur.     Clara  ea  vi- 
ctoria  tuit,  captaque  uxore  et  fiiia  Caractaci,  fratresquoque 
in  deditionem  accepti.    Ipse  (ut  fernie  intuta  sunt  adversa)3fi 
cum  fidem  CariismatKUue,   Reginae   Briganlum,  petivisset, 
vinctus  ac  victoribus  traditus  est,  nono  post  anno,  quam 
bellum  in  Britannia  coeptum.     Unde  fama  ejus  evecta  in- 
sulas  et  proximas  provincias  pervagata,  per  Italiam  quoque 


sius,  et  cst  in  MS.  Reg.  ap.  Ryckitim, 
et  Guelf.  fit.  Bud.  .1  1.  tn.)  Intenriere 
pro  augere,  sa'pe  ilici  apud  nostruui, 
sc-io  :  sed,  an  satis  comniode  junspitur 
ardori,  dubito.  Itaque  incendcbant  se- 
cutus  suni,  (juod  tacite  receptiim  est, 
liescio  an  e  SlS.  In  Ag^r.  cod.  esse  col- 
ligio,  quia  Ryckius  nihil  notavit,  cnm 
de  repo  nioneret.  Et  sic  correctura 
est  in  Gryphiana.     Ern. 

Decedere  barbari  i7i]  Acidalius  ma- 
lebat  recedere.  alins  ap.  Ryckiuni  $ece- 
dere.  Neutrumplacet.  Vul^atum  de- 
fendj  polest,  intellectu  pralio  vel  mu- 
fiimentis.  Decedere  pntlio  dici,  phiri- 
bns  exeniplis  docet  Dukerus  ad  Liv. 
34,  4".  Jbecedere  prasidio,  vallo  dici 
pusse,  ncmo  dubitat.  Decedebant  proe- 
iio  et  munimentis,  nt  in  montes  eva- 
derent.  Ern.  I.  c.  Dukerus  potius 
docef,  decedere  T^raiixo  rarius  dici  quam 
excedere. 

Conferto  gradit]  Freinsh.  volebat 
conserto  e  K,  3.i.  ubi  conserta  acies.  et 
lic  est  in  MSS.  ap.  Broter.um.  Sed 
onferio  gradii  nihil  est,  quam  conferto 
agmine  ap.  Liv.  22,  28.  quod  recte  de- 
fendit  Drakenb.  etsi  libri  quidain  con- 
serto.  Adde  ad  6,  3.").  Ern.  Ciesar 
quoque  B.  G.  I,  24.  confertissima  acies . 
Flin.  18,  7.  confertis  taleis,  sed  ad 
gradum  aptius  quadrat  conserere. 

Spathis  et  futstis  auxiliariurn']  Ob- 
serva  diversa  arma  inter  lesjionarios 
auxiliaresque  :  illis  pladios  et  pila;  his 
spatbas  et  hastas  tribuit.  Spathas  au- 
tem, gladios  mnjores  interpretatur  Ve- 
Serius  2,  lo.  Lir.s.    .Vlirum  est  barba- 


rum  vocari  verbum  spathte  a  Lupano, 
quod  Gr.-Ecun»  et  ipsius  .Menandri  est 
in  Mirevfi.  2.  Gron.  Cf.  Pollux  10,  31. 

Curtismandua:]  Ed.  pr.  Cartiman- 
dam  vocat,  nisi  quod  h.  I.  Cnrtiman- 
dus  soriptum.  Ed.  Puteol,  h.  I.  Car- 
timanduam  vocat,  post  semper  Cnrti- 
juandam,  et  sic  omnes  vett.  variant. 
Sed  Hist.3,  45.  constanter  Cnrtismun- 
dua.  Puteol.  Carthimandua,  et  sic  ce- 
teri  vett.     Ers. 

Nonopost  anno']  Atqui  bellum  cocpit 
Claudio  tertium,  L.  Vitellio  secundum 
coss.  ut  Dio  clare  tradidit  60,  I9.  nec 
inde  ad  hunc  diem  plus  annos  septem 
numeraveris,  ut  suspiciojure  nuniera- 
lis  inendi  sit.  Pugnant  etiam  haec 
cum  iis,  quae  H.  1.  c.  scribuntur :  Car^ 
thismandua,  inquit,  Brigantibus  impe- 
ritabat,  pollens  nobilitate  ;  et  nuxerat 
potentia,  postqunm,  capto  per  dolum 
Rege  Caraclaco,  instruxisse  trium- 
phum  Claudii  Ccrsaristidebatur.  Nam 
triumphus  Claudii  aliquot  annis  an- 
terior :  nec  in  eo  hercle  ductus  iste 
Caractacus.  Ut  niliil  dici  possit,  quin 
Tacitum  in  Historiis  aut  memoria  fe- 
fellerit,  aut  provexerit  color  quidam 
scriptionis.  LiPS.  Ryckius  putat,  ini- 
tium  supputationis  ducendum  a  bello 
intestino,  quod  Romanos  in  Britan-< 
niam  traxcrit.     Ern. 

Procincias  pei-vagata']  MS.  Guelf, 
civitates  in  textu,  sed  provincias  in 
margine.  Mox  jdem  ruebantque  vi- 
sere.  vulgatum  verum  esse,  series  nar'» 
rationis  satis  indicat.    £rs. 


46A 


ANNALIUM 


A.  U.  celebrabatur  :  avebantque  visere^quis  illetotper  annos  opes 
fo^  nosiras  sprevisset.  JSe  Roniie  quidein  ignobile  Caractaci 
j^i  noineii  crat :  et  Cajsar,  dum  suuin  decus  extollit,  addidit 
gloriam  victo.  Vocatus  quinpe,  ut  ad  insigue  spectaculum, 
populus.  Steteie  iii  armis  rraitoriaj  cohortes,  campo,  qui 
castra  praejacet.  Tuin,  inccdtntibus  regiis  clienielis,  pha- 
lera3  torquesque;  quaque  externis  beliis  quKsierat,  tradu- 
cta  :  mox  fratres,  et  conjunx  et  fiiia:  postremo  ipsc  osten- 
tatus.  Ceterorum  prcces  degenercs  luere,  ex  inetu  :  at  non 
Caractacus,  aut  vullu  demisso,  aut  verbis,  misericordiam 
w7  requirens.  Ubi  tribunali  adstitit,  in  hunc  modum  locutus 
est :  Si,  fjiianta  nobilitas  et  fortnna  mihi  fuit,  tanta  rernm 
prosperurum  moderatio  fuisset,  amicus  potius  in  hanc  urbem, 
quam  captus,  xenissem :  neque  tledignatus  esses  claris  nuijoribus 
urtum,  pluiibus  gentiius  imperitantem,  fadere  pacis  accijyere. 
Vrasens  sors  mea,  ut  milii  informis,  sic  tibi  magni/ica  est.  habui 
equos,  viros,  arma,  opes.  quid  mirum,  si  hac  invitus  amisi? 
hqtt,  si  vos  omnibus  imperitare  vultis,  sequitur,  ut  omnes  servi- 


Custra  prajaccl]  Valic.  caslris.  Et 
%ia.x\»\  \v^oreiiiisvlitntnlis.  LiPS.  Ckt- 
atris  ctiam  ed.  pr.  Keli(|UK>  a  1'uteolano 
iitde  ouines  f<u/<-a.  Post  rescripsi  tum 
pro  tuHc :  quod  .ilienissiniuinesse  otn- 
lU'^  viclcnt,  et  aliis  ()uo(|ue  locis  pro 
tum  scribitur.  tunc  cst  eo  tempore  ; 
tum,  post,  ((uo  facto.  Sccutus  est 
Broterius.  Mox  ante  Lipsium  onines 
f/iVn/M/is,  est(|ue  sic  in  MSS.  ClientuU 
occurrunt  infra  in  Dial.  de  Or.  c.  36. 
\t(juc  eg^o  «prcveriin.  IVr  contein- 
tuni,  ut  ilo  Rcguli  barbari  clientibus, 
dici  putein.  ])eni(pu'  aii  noii  durum, 
iuccdere  de  dientelis  dici  ?  I'ru  tradu- 
cta  cd.  pr.tradila.     Ens. 

£x  nietu :  at  «o»]  Locus  prava  di- 
stinctioiie  lal)orai).it  iii  omnibus  edd. 
projtcr  ed.  pr.  (|Uip  liabet  piinctum  post 
rcquircn.v,  ubi  ir.  cetcris  est  comma. 
Atqiie  etia^  post  f.r  tnelu  colon  csse 
dei)«bat,  iion  punctuin.  Nisi  vero  ri 
non  est  alieno  loco  :  /}t  Caractacu* 
uon  vuUu  (lemuso  aul  verbis  m,  rcqui- 
rens,  ubi  etc.  (^uod  sane  iiielius  puto, 
placet(|ue  Brotcrio.  I><'iiique,  si  ex 
nietu  abcsset.neino  desiderarct.  Nain 
liet^ eneres  pr.  iwnt  meticulosn*.  Si  gc- 
ituinuui  cst,  degenerespr.  sunt  humiles 
nimis.     Ekn. 

Plurilius gentibus  imperitantem']  Ita 
e  Flor.  edidit  Fichi  na:  luscio  an  rectc, 
ruin  m<)\  itcruin  inipeiitare  recurrat. 
Sid  hoc  lcvc.  Ld.  pr.  Lips.  imperan- 
tem.  Cctcia*  vcteres  uniiics  iniperitant, 
vilioM;e  1'uteolano  pro  iwpcritantem, 
Jd  iiii()curtum  sit,  lectio  Guelf.  indica- 
tit  :    non  dedignatus  essem  (passive) 


cl.  m.  ortus,  p.  g.  imperitanf  fcdere 
pacem  accipere.  Ern.  Plaiic  sic  Biid.' 
a  i .  m.  unde  r.  m.  fecit  iniperitaHs. 

Nam,  si  vos,  omnihns  iwperUare'] 
Falso  vero  hoc  et  inepte  dicitur.  Idnc 
coiiscquens,  ut,  qui  velit,  quud  velit 
possit  ?  Ej;o  me  Britannis  Rcgem  esse 
volo  :  illi  accipiant  ?  Emendo  priorem 
voculam,  et  num  lego  :  atijue  ita  sen- 
tciitiam  interropatioiie  iiispiro.  Ei;o, 
inquit,  vobis  nie  opposui.  quid  minim  ? 
Aii  qnia  vos  oninibus  iinpcrare  vultis, 
oinnes  statim  iniperari  etiani  velint  ? 
nun  hercules  aniniosi  nos  ct  libcri. 
Lirs.  Sic  editum  .ib  illo  tein])orc, 
usque  <id  Ryckiuni,  qui  edidit  non  si,  e 
MS.  Apr.  ct  conjectum  Mureti,<Jrotii: 
quod  est  sane  elepms,  et  ^piieri^so  Ca- 
ractaci  aiiimo  a|)tiiin.  Constantiam 
ciiini  quandain  et  Hrinit«t(-ni  animi 
indicat :  quaroqu.ira,  etiain  in  simplici 
arguinentatione  adhibetur,  ul  patet  e 
CitJer.  'lop.  c.  3.  Non,  si  vrori  vir 
legavit  omne  nrgentum,  qvoilxuum  ett, 
idcirro,  ijuo'  in  nomimbus  Juerunt,  tt' 
palasunt,(\\iQm  lociim  attulit  Ryckius. 
Noster  14,  48.  Noti,  quiapiid  nocen* 
reus  pati  mereretur,  id  slatuendum, 
Constantiir  scrvit  in  loco  noto  Suetoiiii 
Ani^.  J)T.  ct  Terentii  Euii.  I.  1,  4. 
.\'on,  si  nie  ohseii-et.  Reccpil  Brofc- 
riiis.  Eijo  quia  num  scriptura*  vulc^als 
nam  siinilius,  hoc  scctitus  sum.  Scd 
taiiicn  el  snpra  «um  ct  nan  confiindi 
vidiinu«.  Ern.  ("itatis  .iddc  H.  .3,  iO. 
Non,  si  patrant  pmia\  Acid.  etiaoi 
num,  «t  aiagts  mh,  prubat. 


LIB.  Xir.    CAR  38. 


46S 


tutem  accipifTNt?  Si  statim  deditus  traderer ;  iieqae  mea  fortuna,  A.\y. 
Heqiie  lua  ^/oria  iuc/aruisset,  et  supp/icium  mei  ol)/ivio  sequere-  ^^^: 
tur :  aty  si  iuco/umetn  servaverisf  odteruum  exeuiplar  clemeuticc  51. ' 
ero.     Ad  ea  Caesar  veniam  ipsique  et  conjugi  et  fratribus 
tribiiit^    Atque  illi,   vinclis  cKsoluti,  Agri|>pinam  quoque, 
haud  procul  alio  suggestu  conspicuam,  iisdem,quibus  Prin- 
cipem,  laudibns  gratibusque  venerati  sunt.  novum   sane  et 
moribus  veterum  insolitum,  teminam  signis  Romanis  prae- 
sidere:    ipsa  semet  parti  a  majoribus  suis  Imperii  sociara 
ferebat.     \  ocati  posthac  Patres,  multa  et  magnifica  superSS 
captivitate  Caractaci    disseruere  :    ueque  miuus  id  c/aruniy 
qiiam  cum  Sip/iacem  P.  Scipio,  Perseu  L.  Pau//us,  et  si  qui 
aiii  viuclos  Reges  Popu/o  Rom.  osteudere.    Censentur  Ostorio 
triumphi  insignia;  prosperis  ad  id  rebus  ejus,  mox  ambiguis: 
sive,  quod,  amoto  Caractaco,  quasi  debellatum  foret,  minus 
intenta  apud  nos  militia  fuit;  sive  liostes,  miseratione  tanti 
Regis,  acrius  ad  ultionem  exarsere.     Priefectum  castrorum 
et  legionarias  cohortes,  exstruendis  apud  Siluras  praesidiis 
relictas,  circumfundunt,      Ac,   ni  cito  e  vicis  et   castellis 
proximis  subventum  foret,  copiaj  lum  occidione  occubuis- 


Oblivio  seqtieretur']  Lego  sequelur, 
et  diiittiictiuneseiUentiamexpeilio :  Et 
supplicium  mei,  oblivio  nequetur :  ul  si 
incolumem,  etc.  LiPS.  Sio  jam  ante 
Rheiianus,  Ego  recipere  in  tcxtuin 
iioii  dubitavi  propter  evidentiani,  haud 
paullo  majorem,  quam  ante  in  climte- 
lis:  quod  tam  constanter  ab  omniLus 
e  Lipsii  conjectura,  ut  alia,  editur. 
Secutus  me  est  Broterius.  Ern.  Sup- 
plicium  Saliiicrio  hic  est  supplicatio, 
ut  3,  6-1.  male.  Sequetiir  Rlien.  cx 
ingenio ;  nam  sequeretur  in  Bud.  et 
hoc  aptius. 

Vinclis  exsoluti\  Cod.  Flor.  et  Bud. 
ahsoluti.     Sic  Beroald. 

LMudibus  gratibusque]  Edd.  vett. 
t^ratiisque.  quod  nunc  editur  MS.  Bodl. 
habet.     Ern. 

Signis  R.prtpsidere']  i.  e.  intersigna 
miiitaria  loco  edito,  tribunali,  Impe- 
ratoris  modo,  sedere.  V.  dicta  ad  Sue- 
toii.  Tib.  6.  Mox  posthac  vett.  edd. 
omnes,  de  quo  supr.i  satis  dictuin. 
Ern.  ad  3,  4. 

f''inctos  Jieges'}  Sic  e  Flor.  restituit 
Pichena.  At  ita  dudum  ed.  pr.  idem 
exhibet  MS.  Guelf.  et  alii  ap.  Brote- 
rium.  Intermediaeonmesr«r^o5.  Paulio 
post  MS.  Reg.  ed.  pr.  sive  quod  hostes. 
Ern. 

/4c,  m  cUo  vicis']   Editione  prisca,  et 

quibusdain  scriptis :   cito  nuntiis.     Su- 

spicor,  ni  citis  nuntiis  e  castellis.  nisi 

placet,  ni  cilo  municipiis  et  casttUii. 

VOL.  I.  P.  11. 


Malim  etiam  mox ;  jiromptusimus  quis- 
que  e  uianipults  ceciderc.  Et,  cohortcs 
cxpedUas  opposuil .  LiPS.  Inteltigit  ed. 
pr.  scd  sic  etiam  edd.  Puteol.  Riv. 
MSS.  Flor.  Guclf.  Muretus  conjicitbat 
uc  7ii  cito  e  vicis  etc.  Std  Gronov. 
Obs.  2,  20.  vulgatum  defc;ndit :  cete- 
ruiu  scntcntiam  non  expcdit.  Nam 
profecto  non  subventum  vicis  et  castel- 
lis,  scd  Pr^pfeeto  casf  rorum  et  cobor- 
tibus,  in  struendis  iiovis  prffisidiis  oc- 
cupatis,  munientibus.  Itaque  non  dis- 
plicet  mihi  Mureti  conjectura,  quai  et 
ahis  placuit :  uisi  pracpositio  omissa  est 
consulto.  ut  in  nominibus  urbium. 
Vtci  intelliguntur,  in  quibus  prsesidia 
miUtaria  essent.  V.  Groiiov.  ad  Agri- 
col.  c.  41 .  Castella  vicique  saepe  jun- 
guntur  ut  ap.  Liv.  9,  38.  ubi  pariter 
turbant  librarii  in  vicique.  Neque  ta- 
men  Lipsii  conjecturasspreverim,  prae- 
sertim  priorem.  £rn.  Bud.  quoque 
nuntiis  et.  Rben.  tamen  vicis  et.  M\ir 
reti  coniecturam  suam  faciunt  Faern. 
Acid.  Heins.  Ingeniose  Bip.  emen- 
dant  Hunttasitt  et.  Sed  vel  sic  puto 
leg.  e  castellis. 

Occidioneocc.]  Vit  iose  vett .  edd .  copi- 
arum  obsidi«ne  occubuisserU.  Rhen.  pri- 
mu5  ex  ingenio  dedit  copi(E  tum  oca- 
dione  occubuissent .  Muretus  elegan- 
ter  corrigit  praterea  occidissent,  quod 
etiam  adscripserat  vir  doctus  iii  marg. 
Gryphianx.  Est  propria  Latinoium 
iotmv.W,occidione  occideie,\xt  ap.  Liv.  2, 

Hh 


4G6 


ANNALIUM 


A.  U.sent.  Praetectus  tamen  ct  octo  Centurioncs,  ac  promptis» 
^^:  simus  quisque  maiiipularis  cccidere.  nec  mullo  post  pabu- 
rJi.Jantis  nostros  missasque  acl  subsidium  turmas  profligant. 
oyTum  Ostorius  cohortes  expeditas  opposuit:  nec  ideo  l'u- 
j^ani  sistebat,  ni  legiones  prtjeiium  excepissent.  earum  ro- 
bore  ajquata  pugna,  dein  nobis  pro  meliore  fuit.  Eftugere 
hostes,  tenut  ckimno,  quia  inclinabat  dics.  Crebra  hinc 
])rcelia,  et  ssepius  in  modum  latrocinii  pcr  saltus,  per  palu- 
des,  ut  cuique  eors,  aut  virtus ;  temere,  proviso :  ob  iram, 
ob  pra^dam  :  jussu,ct  aliquando  ignaris  Ducibus.  Ac  prajci- 
puaSilurum  pervicacia,quos  acceudebat  vulgaia  Imperatoris 
Kom.  vox  :  ut  quoiidam  Sngambri  eicisi  et  in  Galltas  traje- 
cti  foreut,ita  Silurum  nomen  penitus  exstinguendum.  Igitur 
duas  auxiliares  cohortes,  avaritia  Prajfectorum  incautius 
populantcs,  intercepere.  spoliaque  et  captivos  Jargiendo, 
ceteras  quoquc  nationes  acl  defectionem  trahebant :  cum, 
taidio  curarum  fessus,  Ostorius  concessit  vita;  hetis  hosti- 
bus,  tamquam   Ducem  haud   spernenduu],  et  si  non  prou- 


51.  uhi  etiam  libri  quidain  obsidione.  v. 
Drakeiib.  Ern.  Ap.  Lart.  U.  I.  5,  6. 
occisione  deleverat,  iibi  .ilii  occidione, 

Quisqne  tnanipulus]  Verius,  e  wio- 
nijjutis.  Lirs.  Fichetia  matiipularis. 
Lipfiaiiuni  prietuleriin,  ob  consuftu- 
ifinem  T.aciti.  H.  1,57.  yromtissimi  e 
legatis.  Sed  tamen  frequentissirae  ge- 
nitiviim  junpt,  uiule  furtc  iiialit  quis 
manipularium.  Ern.  Praefero  ma- 
nipularis,  ut  1,20.  '2\.  et  !."),  12.  ubi 
V.  not.  Bip.  Sunt  autem  manipularcs 
priniores  militiiiu  s.  principes  quos  no- 
minat  Veg:rt.  ilem  prinoipales  '2,  7. 

Pabulantis  nostros  missastjue]  Hanc 
psse  veram  lectionem  putanms,  quo; 
totidcm  literis  e>t  in  ed.  1'uteolani, 
unde  noii  dubitaviiniis  restituere :  se- 
4'utusqnecst  nos  Broterius.  Codd.  Flor. 
fiuelf.  palukintis  nosipsos  tnissnsfue: 
'•d.  pr.  pabulatum  nosipsos  missasque, 
Onde  vuk'bat  J.  Gronovius  /los  ipsos. 
Atqui  proxime  df>  interfectis  prspcesse- 
rat.  K  nostros  factuni  est  nosipsos. 
Beroaldus  et  Alc.  dedere  poluianlis 
^ottros  missasque.  Quffi  nunc  obtinet 
\tcK\o  pabulantis  nottros,  ipsnsqnr  mis- 
sar  prinuim  reperitur  in  ed.  Rhen 
\t>^i.  unde  duxere  Alda-i,  Gr}-phiu!;, 
ceteri.  Itaque  suspicor  in  nota  Rhc- 
nani  es»c  vitium  operarum,  dicit  enini 
.••■e  scripsisie  pabulnntei  nottros  ipsos. 
Ern.  In  Rhrn.  ed.  154-i.  plane  cadciii 
dit^rsitas  iii  textii  et  nota. 

Cohortrs  erpeditas  ezposuit]  Cur 
e^rpotuH  ?  An  iii  navibus  fuerant .' 
i.esitimum  v«rbuin  ciat  <«6m»>i>.  To- 


lerabilius  erat  trpromsit.  Ern.  Bip. 
opposuit,  eum  Lipsio.  rectius. 

Pro  metiore  fuit  effugere]  Sensus  ; 
]>ost  existimatum  est,  nos  supcriore« 
fuisse,  a  nostra  parte  melius  pug^natum 
esse.  De  usii  hoc  pr^positionis  pro 
V.  Cort.  .ad  Sall.  Ju;^.  72.  Sed  mot 
videtur  le^enduni :  et  ftigere.  Ratio- 
iiein  eniin  videtur  reddtTe  velle,  cur, 
cuin  squu  Marte  discesserint,  tamin 
postea  se  victores  crediderint.  In  tali 
re  noster  ropula  et  utitur.  Fugere 
saiie  hostes,  inquit,  sed  tameii  tenui 
damno  ete.     Ern. 

Prorisn]  Verius,  provisu.  LlP.'. 
MS.  Flor.  proviso,  quoii  recepit  recte 
Pichena.  Ekn.  ¥a  secOti  recentiores. 

y/f  pracipun]  Rectius  ronjunrtin- 
nem  abfuturam  putat  Freinsh.  Si  qnid 
lautandum.malim  AI,<\moA  hicaiiti^si- 
mum  fore,  f.acile  omnes  sentient.  Ehn. 

Sicambri  e.cciti]  Ferretiis  in  notis 
hic  erciti:  et  Ursinus  pro  rorrectione 
Faemi  laudat  ercisi.  At  in  omnibiis 
editis  meis  ercisi  reperi.  £t  pos.set 
erciti  detendi.  Nam  Suscambri  pro- 
jirie  tiiiii  delcti,  sed  suis  sedibus  exciti 
in  Galliam  traducti  sunt :  estqiic  id 
fcre  proprium  in  ea  re  verbum.  Sed 
ifens  excisa  dici  potest.cum  mota  sedi- 
Imis  siiis  aliis  immiscetur,  ut  nomen 
propriiim  haberc  desinat.  Et  sic  h.  I. 
lapienduai.  Ern.  Flur.  cxcisi.  Sic 
et  liud. 

Ei  i)i  C  fr.f.]  Ursin.  cum  Facm» 


LIB.  XII.  CAP.  40. 


407 


liuni)  at  certe  bellum,  absuinpiisset.  At  Caesar,  cognita.A.  U. 
morte  Legati,  ne  provincia  sine  rectore  foret,  A.  Didium^"^.- 
suHecit.  is  propere  vectus,  non  tamen  integras  res  hivenit,  5,  * 
adversa  interim  legionis  pugna,  cui  Manlius  Valens  praee-^o 
rat.  auctaque  et  apud  hostes  ejus  rei  fama,  quo  venientem 
Duccm  exierrerent,  atque  illo*augente  audita,  ut  raajor  laus 
compositis,  vel,  si  duravissent,  venia  justior  tribueretur. 
Silures  id  quoque  damnum  intulerant;  lateque  persullabanr, 
donec  adcursu  Didii  pellerentur.  Sed,  post  captum  Cara- 
ctacum,  praecipuus  scientia  rei  militaris  Venutius,  e  Bri- 
gantum  civitatc,  ut  supra  raemoravi,fidusque  diu  et  Roma- 
nis  armis  defensus,  cum  Cartismanduam  reginam  matrimo- 
nio  teneret:  mox  orto  discidio,  et  statim  bello,  etiam  adver- 
sus  nos  hostilia  induerat.  Sed  primo  tantum  inter  ipsos 
certabatur,  caliidisque  Cartismandua  artibus  fratrem  ac  pro- 
pinquos  Venutii  intercepit.  Inde  accensi  hostes,  stimulante 
ignominia,  ne  femiuce  imperio  subderentur,  valida  et  lecta 
armis  juventus  Ilegnum  ejus  invadunt.  quod  nobis  prajvi- 
sum  :  et  roissae  auxilio  cohortes  acre  proelium  fecere  ;  cujus, 
initio  ambiguo,  finis  laitior  fuit.  Neque  dispari  eveutu 
pugnatum  a  legicne,  cui  Caisius  Nasica  praierat.  Nani 
Didius,  senectute  gravis,  et  multa  copia  honorum,  per  mi- 
jiistros  agere,  et  arcere  hostem,  saiis  habebat.  Haic,  quam- 
quam  a  duobus,  Ostorio  Didioque,  Proprajloribus,   plures 


Atqiie  illo  augente  auditi:]  J.  F. 
Groii.  corijecit :  alque  ille  augere  att- 
dita,  nuii  probante  fiUo.  £x  ratiune 
oppusitiunis  debcbat  esse  ipso  atigente. 
Et  hostes  augelant,  el  Dux  ipsc  res 
aiictaspcrscripserat  Rnmani.  Krn. 

Ut  major  laus  compositi]  Judicavi 
deesse  olim  aliquid.  male.  Scribe  tan- 
tum,  compoiitis,  tt  sententia  li(]uida 
erit.  LiPs.  Id  postea  recte  receptum  : 
qu;imqu.ini  obloquitur  J.  Gron.  yiior- 
suni  cnitn  referetiir  commode  duravis- 
fent,  si  ante  singularis  est .'  Ern.  Fior. 
clmposiii,  quod  pracfert  Lallem. 

jHgantuin  civitale]  Legit,  Jirigan- 
tum  Rodolphus.  et  sane  ex  tl.3,45. 
ita  apparet.  Nam  quud  hic  ait,  supra 
;e  rettulisse,  non  lcgo  id  quidem  in  bis 
libris.  LiPS.  Ed.  pr.  Etrigantum.  an 
jd  factum  e  Brigantum  /  Sed  e  reli- 
qua  illius  libri  ratione  colligo,  operas 
dare  voluisse  aut  debuisse  Ct/i<^a«^»»i, 
quod  omnes  cettri  habent  et  MS. 
Ouelf.  Vid.  ad  c.  IG.  Vett.  edd.  et 
MS3.  niox  f^enutius  omnes.  Quis  pri- 
mus  Penutius  dederit,  nescio.  Sed  sic 
libri  H.  1.  c.  Ern.  Omnino  leg.  BH- 
jautum,  quod  et  recepere  Bip,  e  c.  32. 


et  H.  l.  c.  Jugantes  igiiorant  Geogra- 
plii.  (Jamdcnus  p.  b^yH.  conjc«tabat, 
torsan  Cantiaiios  (viiljo  the  Gaint) 
intilligendos,  ipse  tainen  potius  Brx- 
gantutn  reponendum  ceiiset.  Bud. 
evigantum.  idem  Venutius. 

Mo.c  orto  dissidio}  Dvicidio  et  hic 
scribenduni  censeo.  Gro.n.  Sic  MSS. 
Flor,  Agr.  ed.  pr.  dissidio  est  a  Putoo» 
lauo  invectuin.   Ern.     Cf.  2,  86. 

iVe  JemiriiE  imperio  subderentttr^ 
Vereor,  Tacite,  ut  nieiis  tibi  prspsens, 
In  tuis  moribus,  non  in  Britannorum 
fuiiti,  cum  haec  scripsisti.  Numquid 
illis  ignominiosum  subdi  fcinina?  ?  Te 
igitur  .ludi.  Solitum  quidem  Brilan- 
nis  Jctninarum  ductu  beliare.  Quod 
clare  testatur  Boadictca  tua  J4,  35. 
Lirs. 

Ostoriu  Didioque]  Nomina  haDc  a 
glossa  quadam  adjecta  put.at  Freinsh. 
Mox  T»  nunc  al>est  a  cod.  Flor.  et  de- 
leri  volebat  J.  Grun.  Ciim  in  omnibus 
editis  esse  dicit,  fallitur.  Non  habet 
E»uteolani  eil.  et  Kivii.  abest  ct  a  MS. 
Guelf.  Itaque  delevi.  Vulgo;  nunc  ad 
tempp.  ordinem  reieo,  Ern.  Abest  et 
aBiid. 

H  h  2 


4(18 


ANNALIUM 


A.r.per  annos  gesta,  conjunxi,  ne  divisa,  hautl  perintle  ad  me- 
805.  moriam  sui  valerent.     Ad  temnorum  ordinem  redeo. 

Ti.  Claudio  quintum,  Ser.  Cornelio  Ortiio   coss.  viriiis 


A.  c. 

52. 
41 


Srr.  Com.  Orfito]  Hujus  consula-  tiiie  aliter  le|;as  suadeo  apud  Quintil. 
tus,  coUega  Claudio,  notatur  ctiain  \'J,  (i.  Casar  Augustus,  dectm  7iatitt 
inscriptioiie  .■\p.  Fabrettum  p.  473.  ubf    annos  aviam  pro  rostns  laudnvit.  Etsi 


ci  ideni,  qiiud  h.  I.  nonicii  tribuitur 
IVIale  (|uidain  vocaiit  Herginm,  alii  et- 
iam  Sci/noHem,  ut  in  Fastis  Panvinii 
et  .Almelovcenii  etc.  Noni«-'n  Stipinnis 
ductuin  putant  e  Dione.  Sed  bene  do- 
cet  Fabrettus  in  Descript.  lacus  Fu- 
cini  memb.  2.  indicein  Consuluin  lihri 
60.  Dionis  a  Leunclavio  consarcina- 
tuin  utcumiue  e  Xipliilinu.     Ern. 

l'irilislosca  JVeroni  maturala]  Bcne, 
tnaturata.  Non  eiiiin  ex  ritu  Populi 
Roni.  delxjbatur  ante  explctum  annum 
XIV.  At  ipse  ineunte  cepit.  Tertull. 
De  anima  38.  Jura  civilia  abhinc  (id 
rst  a  XIV.  anno)  agendis  rebus  attem- 
perant.  Idem  de  vir^nib.  veland.  II. 
El/inicijeminas  quidem  a  xii.  unnis, 
niaseulos  tero  a  duobus  amplius  ad  ne- 
iiotia  mittunt.  Nec  alius  sententiae 
illud  Cornelii  infra  13,15.  Turbatus 
his  JVero,  et  piopinquu  j<nn  die,  quo 
quartumdicimum  (Etatis  annum  Bri- 
tannicus  erplebat.  Nota,  quod  ait, 
explebnt :  quia  tunc  refereiidus  in  vi- 
ros,  et  ideo  ab  eo  metus.  Vetus  Ilora- 
tii  interpres  indicatum  id  voluit,  dutn 
scribit,  JVobiles  pueros  pratexta  vcste 
sub  disciplinu  usque  ad  annum  deci- 
tnumquintum  tLios.  scilicet,  quia  tunc 
to^a  eam  inutabant  virili.  Hoc  veruin 
est.  nec  velini  peiidere  ultra  viros  do- 
Ctos  in  lirotinii  lepitiiiio  die.  Nam, 
quotl  .Augiistus  aliique  serius  ceperiiit 
to^am,  ab  alia  (juavis  caussa  fuit,  non 
a  lege,  aut  inorc.  Lirs.  DeAugusto 
iitfeilerunt  Lipsiuin  verba  Suetoiiii  r. 
8.  vulijo  corrupt:i:  Dccimum  annum 
agens  aviam  Juliam  de/unctatn  pro 
concione  laudavit,  quadricnnio  post  vi- 
rili  tosia  sunipta.  Sed  sic  jubent  ex 
Nio.  Damasceno  1  loiida  iii  Exc.  ap. 
Constaiit.  Forpb.  p.  474.  "Ot/  Ktura^, 
9ri(i  irnia  iTi)  fiaXirrx  ytynitt,  ^-avfia  ti 
«V  fUKpif  ^afif^i  'Pufiaitis,  ^iftctt  ««««• 
mTa  irtXtitvat  >>  Ttiaii  n^iKia,  Koi,  ivou 
Ttif  aiiftcfi  XtXht  iyyiylTai  ^i^uStf,  i» 
vaXX.i  cftiKfinftnytfnfat.  Nempe«r«- 
^«Mvrnf  avrii  Tnt  tit^,s.  Mox  :  Kari- 
Ctuyi  2i  tif  Tn»  aytcaf  9t(i  tTti  ftaXirra 
ytyttiit  'Tttrraci fKaiitK»,  cirTt  ivt^i- 
0^tu  fiit  auTi»  tiin  TTir  <ri#i<r«^f  v{<> 
IfdiiTm,  ifaXaiiit  )(  tk»  KoBata»,  rv/KZt- 
Xtt  tleaf  Tnt  tU  ati^as  iyy^«^(.  Atque 
ita  peii(«;  utrumque  soribendum  rectc 
judicavit  Henr.  Vaksius  ad  b.  1.    Ne- 


vul>^o  ibi  quo<|ue  duodecim.  Corri- 
genda  et  Vila  Virgilii :  Initia  alatis 
Cremona  cgit  usque  ud  virilrm  togam, 
quam  xvii.  anno  natali  suo  ficcepit, 
tisdem  illis  Consulibus,  quibus  trat  na- 
tus.  Repone:  quam  quintoiiectmo  na- 
tali  suo  accepit.  Nain  Consules  illi, 
Cn.  Ponipeius  Magnus  M.  Licinius 
Crassus,  fuerunt  prituum  a.  U.  C.  683. 
Itcruin  6a8.  Capiiolinus  .Marco  4. 
t''irifem  togam  sumpsit  quinto  decimo 
atatis  anno.  Aus:.  Bucbncrus  cuiii  ad 
Fiinii  Epist.  2,  14.  qui  nuper  togas 
sumpserunt,  observat,  describi  septeu- 
deciin  annorum  sptatein,  quod  sexde- 
cim  annos  nati  togam  puram,  prc- 
texta  posita,  suraerent,  vulgarem  se- 
cutus  est  errorem  Manutiorum,  Sigo- 
iiii,  alioruro.  Ex  qiiibus  Aldus  in 
(JuoTsitis  3,  1.  Ciceruni  iilio  datam 
iii  cxitu  sextidecimi  anni  togam  viri> 
lein  scribit,  qui  natus  fuerit  Cotta  et 
Torquato  cobs.  Atqui  L.  Julio  C»- 
sare  C.  Marcio  Figulo  natum  scribit 
ipse  ad  Atticum  1,  2.  liuc  est  a.  U.  C. 
689.  Tirocinium  autem  ejus  fuit  Len- 
tulo  et  Marcello  coss.  a.  U.  C.  704. 
hoc  est,  quintod«?ciino.  Ideni  jK-rpe- 
ram  accipit,  quod  est  apud  Ovidiuiit 
Fast.  3,  771.  quasi  velit  ille,  pueris 
noii  exspectato  letatis  anno  xvi.  per 
unum  sulunimodo  diein  Baccbo  dica- 
tum  toga  pura  uti  licuisse.  Nam, 
quaretoga  libera  detur,c%t,  quare  d.tri 
soleat,  noii  in  istum  diein  niodt»,  sed 
in  perpetuum,tuin  cum  in  viros  trans- 
scribuntur  ;  et  pueris  est,  qui  adhuc 
pra?textain  gesserunt.  Petrus  Serviu» 
iii  .luvenilibus  Feriis  argumeiitum  fir- 
niissiniuin  ceiiset,  quod  legiiuus  apud 
Valerium  Max.  h,A,A.  a  M.  Cott.i,  quo 
die  togam  virilcm  sumpsit,  ut  e  capi- 
toliodcscendit,postulatum  Carbonem; 
minorem  autem  srplem  et  decem  annit 
Pratur  postulare  vetat.  1.  1.  §.  3.  l) 
de  postui.  Id  mihi  nullius  ponderi!< 
videtur:  facile  nanique  Irgibus annariis 
aut  exiuiia  virtus  aut  gratia  illustris 
Sdlvitur.  yuem  et  vehementer  falli 
puto  in  verbis  Cicer.  pro  Cwlio  5.  xV»- 
bis  quidem  olim  annus  erat  unus  ad 
cohiibendum  bruchtum  foga  constUutus. 
Nain,  iiu)uit,  prvtcxta  puerilis  non 
adco  dimissa  ac  protracta  erat,  ut  bra- 
chiu  eam  colli^i  oportcret ;  vicilis  au- 


LIB,  XII.  CAP.   41. 


4G9 


toga  Neroni  maturala,  qno  capessenda;  Reipubl.  habilis  vi-A.U. 
deretur.    £t  Ca;sar  adulationibus  Senatus  libens  cessit,  «f  ^OJ- 
vkesimo  (ztatis  aiino  Consiilatum  Nero  iniret:  atque  interiml^.^ 
desiguatus,    Proconsulare  imperium  extra  nrhem   luiberet,  ac 
Princeps  juventutis    adpellaretur.     Additum    nomiue    ejus 
donativum  militi,  congiarium  plebi.    Et  ludirrocircensium, 
quod  adquirendis  vulgi  studiis  edebatur,  Britannicus  in  prai- 
texta,  Nero  triuraplialicum  veste,  transvecti  sunt.     Specta- 
ret  populus,  hunc  decore  Imperatorio,  illum  puerili  habitu, 
ac   perinde   fortunam    utriusque   prasumeret.     Simul,   qui 


tem  cum  longius  deflueret  latius  pate- 
rct,  ac  multiim  laciiiiosa  cssut,  bra- 
cliio  inanuque  colligeiida  erat.  Ha!c 
Somnia  mera :  iiec  minus,  quae  inde 
colligit,  vere,  cuin  sunicretur  toga,  una 
brachio  cobibitam  :  quasi  cohibere  bra- 
cldum  toga  nihil  sit  aliud,  (|uam  to- 
gam  liberam  inducre  :  et  olim  statuin 
annum  ejus  sumendae  fuisse,  postea 
incertum,  Cicero  eniiti  sigiiificat  pri- 
mo  post  sumptam  togain  anno  pubercs 
niodestiK  specimen  dedisse  cohibito 
intra  togam  dcxtro  brachio,  neque 
exserto  :  quali  cum  semper  esset  Ce- 
Ihegus,  ferocior  habilus  est,  et  meruit 
illud  Lucaiii  2,  543.  exsertique  manus 
vesana  (ethegi.  Olim  autem  parti- 
cula  obliquam  habet  insectationcra 
temporum,  quum,  sublatus  haud  qui- 
deui,  multo  tamen  solutior  iste  mos 
esset,  crescente  indies  licentia  et  lasci- 
via  juventutis.  Sic  igitur  habendum, 
non  XVI.  aut  xvii.  non  incertum  om- 
nino  atque  arbitrarium,  sed  quintum-» 
dccimum  solemnem  ac  legitimum  ti- 
rocinii  annum  fuisse ;  nisi  qua  eum 
gravis  caussa  proferrct:  quod  raro 
fiebat  iuter  bonos  ac  pios  propter 
avida  vota  p.ircntum :  quemadmodum, 
qui  Rempubl.  capcssercnt,  annuin  pe- 
titionis  non  obire  metuebant,  Gron, 
Annum  letatis  xiv.  tum  absolutuni 
fuisse  tempus  togaE  virilis  sumendie, 
uon  modo  sub  Imperatoribus,  sed  et- 
iam  ante,  late  docet  Dodwellus  in 
Prffil.  Camden.  pra;l.  5,  ubi  etiam  Da- 
mascenum  audiendum  putat.  Adde 
Ryckium  ad  h.  I.    Ern. 

Lihetis  cessit}  Libens  est  in  Guelf. 
ed.  pr.  Sed  Puteol.  ed.  habet  liheris, 
vitio,  ut  puto,  operarura  :  quod  prop.i- 
gatum  ad  Rhenanuin  :  in  cujus  ed. 
totiiin  verbuin  desideratur,  nec  esse 
dicit  in  codice  suo :  corrigit  tamen 
libens  in  notis :  abest  etiam  ab  ed.  Aiili, 
Gryphii.  Lipsius  restiluit  libens  taci- 
tus.     Ekn, 


Vicesimo  atads  anno"]  Decretura 
frustra.  Consulatum  enim  iniit  deci- 
moseptimo  aetatis  anno  :  sed  jam  Prin- 
ceps,  et  letcuni  securus.     LiPS. 

Proconsulare  Imperium']  Initium 
fastigii  CfEsaribus :  quod  ca  niente 
etiam  Germanico  tributum  fuit  1,14. 
LiPS.  Ubi  vide  et  de  Principe  Jui<. 
ad  c.  3,  Extra  urbem  Procons.  im- 
perio  additur  etiam  ap.  Capitolin, 
Aurel.  c.  6",  Igitur  recte  Ryckius  hinc 
refellit  Salmasium,  qui  in  Capitolino 
verba  extrn  urbem  pro  supervacuis 
deleri  volebat.  In  eo  fallitur,  quod 
non  satis  credit  Salinasio,  Procons. 
imperium  non  nisi  extra  urbem  fuisse, 
motus  exemplis  eoniin,  qui  a  Tiberio 
quamquam  provinciis  datis,  tamen  ia 
urbe  retinebantur.  Nam  hoc  prseter 
morem  factum.  Salmasius  verum  di- 
xit,  Xoster  1,  14.  propterea  Proncons. 
imperium  non  postulatum  Druso  dicit, 
quia  Consul  designaius,  pr<esensque 
fuerit.     Ern. 

Triump/utliutnl  Vitiosum  esse,  non 
dubitari  potest.  Utrum  legendum 
triuniphali  iti  (ut  Acidalio)  vel  cutn 
veste,  ut  Freinsheinio  placet,  an  Iri- 
utnphantiutn ,  ut  (itidem)  Acidalio  vi- 
sum,  incertum.  Sed  posterius  tamen 
maliin.  Liv.  5,  41.  gua  augustissima 
vestis  triutnphantihxts.  Triumphah 
veste  correctum  est  in  ed.  Gryph.  et 
citat  Lipsius  in  ep.  ad  Nic,  Floren- 
tium  ap.  Modium  ad  Liv.  31,  11,  ubi 
etiam  de  vestitu  triumphantium  agi- 
tur,  Vestes  triumphales  toga  picta  et 
tunica  palmata.  V.  Ruben.  R.  V.  1, 
21,  Ern.  Toga  picta  in  numo  Au- 
gusti  ad  a.  u.  7'i9.  pertinere  videtur, 
quo  data  Augusto  potestas  singulis  .la- 
nuarii  Kalendis  coronae  et  triumphalis 
vestis  gcrendae.  V.  Eckhel  Doctr. 
NN.  vct.  vol,  6.  p.  114. 

Sitnul  qui'\  Sic  e  Flor.  cod.  Pichen.i, 
quud  secuti  sunt  postcri,  Sic  et  Guelf, 
ed.  pr.  Putcol.  Simulque  gui  est  a 
H  ll  3 


470 


ANNALIUM 


A.U.  Centurionum  Tiibunorumque  sortem  Britannici  miseraban- 

f^P  tur,  rcmoti  ficlis  caussis,  et  alii  pcr  spcciem  honoris.  ctiam 

52    libcrtorum  si  quis  incorrupta  fide,  dcpellitur,  tali  occasione. 

Obvii  inter  sc,  Nero  Jirifatniicu/n  nominc,  ilN;  Domitium, 

salutavere.     Quod,  ut  discordiie  initium,  Agrippina  multo 

questu  ad  maritnm  defert ;  apertii  quippe  auoptiotiem,  fjna- 

que  ceii.suerint  Patres,  jusxerit  Popufus,  intra  Penates  abrO' 

gari:  ac,  tiisi  pravitas  tam  injensa  docentium  arceatur,  cru- 

jttura  in  puhlicam pertiiciein.     Conimotus  his,  quasi  crimini- 

bus,  Ciaudius,  optimum  quemque  educatorcm  filii  exsilio  ac 

niorte   adficit,   datosque  a  noverca  ciistodiiv.  ejus  imponit. 

42  Nondum  tamen  summa  moliri  Agrippina  audebat,  ni  Pra.»- 

toriarum    cohortium    cura   cxsolverentur    Lusius   Geta,  et 

Kufius  Crispiuus  ;  quos  Messallinac  niemores  et  liberis  ejus 


Beroaldo.  Ed.  pr,  eti.om  mi$erebantur , 
n\  Guelf.     LiiN. 

Tali  ncciisione  obrii]  QurB  hoec  occa- 
Kio.*  Noii  eiiim  pravessit  :  nec  ad 
clrcenses  veliin  reftrri.  At  tii  distin- 
gue,  Kliam  libcrfnrum  .litjuis  incorru- 
ptnjide  f/epcllilur,  tali  occasione.  Ob- 
rii  inler  se,  ctc.  Keniovcndi  c;iiiu 
itiinistros  fidiores  occasio,  nata  ex  hoc, 
tjiiod  denarr.it,  fatto.   Lirs. 

Jusserit  populus'}  Rogata  enMii  lex 
fiiit,  qua  in  familiain  Clandiam,  et 
iiomen  Neronis  iransiret,  ut  ait  supra 
26.  Lips. 

Praiitns  tam  infensa  dncenliut»'] 
Jta  aecipio,  qiiasi  dicat,  inas;istros  eos 
e«.^e  ad  iras  et  on'cnsas.  Romaiius  ta- 
iiun  priscie  editionis  codex  et  Agr, 
Pravitas  tain  inipcnsa,  pra'fert.  quod 
magisapprobo  :  id  est,  tjrandis,  immo- 
desta.  LiPS.  Intelligit  editioncm  pri- 
mani,  quain  vocare  soleo.  Sed  infensa 
verumesse,  contextiis  facile  vincit :  ar- 
ceri  vult  hoiiiiiics  pravos,  qiii  infensum 
illuin  aninuiiii,  1 1  infensa  dicta  inspi- 
rarcnt  Britatinico.  Ern.  Bud.  in- 
Jcnsa. 

JBrupturftj  Cod.  Agr.  erupturam. 

Quasi  criminibus']  Frcinsh.  suspe- 
ctain  sibi  hanc  lectionem  factam  ait 
vx  eo,  quod  Veneta  ed.  (i.  e.  Futeo- 
lani  vel  Rivii)  habeat  quamquam.  Id 
falsum  est,  Nam  tamquam,  ut  cod. 
Oxon.  Giielf.  cxhibet.  Ceterac  oinnes 
(et  Bud.)  quasi.  Quasi  crimina  pii- 
tant,  ficta :  quod  |ceniis  loquendi  il- 
liistrat  Burm.  ad  Ovid,  Art.  Am.  I, 
4'29,  Sed  niihi  prope  mcliiis  videtur, 
sic  infellipere.  His  non  aliter  com- 
mutus  est  Claudiu!),  quam  si  crimina 
tera  essent,  quod  Agrippina  dixcrat, 


impiilsu  libertonim  a  Britannico  Dt- 
mitium  vocatuni  Neronem.  Atqne  sic 
etiani  in  ceteris  loris,  qiioc  afferri  so- 
letit,  T»  quasi  explicari  posse  arbitror, 
nec  necesse  esse,  ut  pro  adjectivo 
Jictus  po!.ituni  putetur.    Ern. 

(laudins]  Suspectani  hujus  :iomi- 
iiis  intcrpositionenificiunt  Iibri,aqiii- 
bus  plane  abest  iSlSS.  Flor.  Reg.  Agr.  et 
aliis,  ed.  pr.  Priinus  Futeolanus,  qiiod 
sciam,  addidit  Claudius,  qiiem  omnes 
postea  sccnti  suiit.  Jac.  Groii.  igitur 
jnitabat  dclcndiim  id  nomen,  refcreti- 
diinique  vcrbum  coiinnofus  nd  niaritvt. 
Scd  aures  inea"  id  noii  ferutil ,  et,  nisi 
veheincnter  fallor,  aiit  Claudius  hic 
necessariuin  tst,  aut  prononien  is,  vel 
illc.  Igitur,  nisi  Tacitus  scripsit  Cnm- 
motus  is,  quasi  cr.  aut  ille  commotut 
his  etc.  Claiidii  nomcn  abesse  noti 
potest.  Id  dum  idoneis  libris  docetur, 
manebo  in  lectione  vuljata,  qiiH'  et 
ipsa,  ut  opinor,  e  libris  scriptis  diieta 
est.  Repcri  qoidem  ipse  in  Giiclf.  MS. 
Ens.  Hiid.  babet  Qaudius.  benc. 
qiiod  et  Rhen.  exiircssit. 

Rujiiu]  Sic  recte  e  cod.  Flor.  et 
Reg.  restituit  Ryckius,  ut  cx  aliit 
MSS.  idrin  noinen  restitutum  est  ap. 
Siieton,  Ner.  c.  35,  secutusque  exem- 
plum  J.  Gron.  Consentit  MS.  Guelf. 
Ed.  pr.  habtt  Ruffhsh.  \.  aliis  modo 
Rujrius,  modo  Ruffus;  qua:  varieta« 
etiain  ap.  Suetoniiiin  occurrit.  Ceteras 
edd.  omnes  Rujus.  Mox  eadcin  od. 
pr.  Bunus  ut  cod.  Flor.  et  insrr.  vett. 
ct  in  aliis  scriptoribiis  libri  boni :  non 
Burrhus.  Itaque  illam  scripturam 
secutiis  sum.  Adde  Castalionctn  Ob«. 
Dec.  .5, 8.  Ern.  Bud.  Rvffius.  De 
eo  V.  et  13,  45. 


LIB,   XII.   CAP.  42. 


471 


devinctos  cicdcbat.    Igitiir,  distrahi  cohortes  amhilu  diiorum,\.  13. 
€t,  si  ab  vno  regerentur,  intentiorem  fore  disciplinam,  adseve-^^^: 
rante    nxore,   transrcrtur  rcgimen   col^ortiuni    ad   Burrum   52. 
i\franium,  egregiae  militaris   tanife,  gnarum   tamen,  cujus 
sponte  praificeretur.     Suum   quoque  fastigium    Agripj>ina 
extollerealtius :  carpento  capitolium  ingredi,  qui  mos  Sa- 
cerdotibus   et   sacris    antiquitus    concessus,    venerationera 
augebat  feiuinap;  quam  Imperatore  genitam,  sororem  ejus, 


Sacerdnlibus  et  sacris]  Emendatio 
a  libris  est.  Nani  vulgata  qnid  ine- 
ptius,  et  sncris  Druidibus  ?  <jui  niliil 
ad  res  moresfjue  Romrinos.  Ex  qua 
voce  tamen  Fithceus  Advers.  subsec.  1, 
5.  acuterir^/MtAMifaciebrit,  Sacerdotes, 
Vestales  capio:sacra,  Deos  ipsos  statu- 
asque,  quas  pompa  circensi  traduci  in 
carpentis  moris  fuit.  De  Vestalibus, 
Prudentius  in  Symm.  1,  1087.  Fertur 
per  medias  ut  jmhlica  pompa  plaleas, 
Pilenlo  residens  molli.  Idcm^iue  de  Sa- 
cerdotibus  feminis  universe  Artemido- 
rus  adsignificat  1,  53.  ubi  curru"in 
somniis  per  urbem  vehi,  liberis  mulie- 
ribus  et  virginibus  bona  Sacerdotia  ait 
portendere.  Scilicet,  quia  id  Sacerdo- 
tum  insigne.  De  Diis  aut  conseeratis 
-Siieton.  Claudio  11.  Matri  carpen- 
tum,  quo  per  circtim  ducerelur.  Idem 
Caiig,  io.  Malri  ciicemes  carpen- 
iuingue  inslituU,  quo  in  povipa  tradu- 
ceretur.  01in>  tanien  commune  fuisse 
viiletur,  ut  ui.-itronae  vulgo  carpentis 
uterentur  ad  sacra.  Ovidius  Fast.  1, 
6iy.  iVam  prius  ^'lusonias  matres 
carpenta  vehebant,  Hac  quoque  ab 
Evnndri  dicta  parente  reor.  Livius 
31,  1 .  Ne  muUer  juncto  vehiculo  nisi 
:facrorum  publicotiim  caussa  vehere- 
tur.  Sed  cxolevit  scilicet  ille  mos, 
utique  post  repertas  lecticas.  et  m.ansit 
K<iltem  in  veneratione  Sacerdotuni 
Deorunique.  Prima  Messallina  hono. 
rem  hunc  a  Senatu  cepit :  Kxi  Tji  Mtr- 
M?.f.if^,  ait  Dio  60,  122.  riir  ^^oidgiat, 
r.v  »aj  h  \ieviu  lr^r,xu,  xai  ri  xa^-rijru 
vfljjV^a',  i5«f»».  et  juxta  eani  Agrip- 
juna  nune,  de  qua  idem  scriptor  c.  33. 
Kai  «  ^5»  va;(^u  xai  auTii  HtffaXXlna 
ty.yiTe,  Ktti //iaXifra,  9t<  xtti  Tifias  aXkas 
Ti  xa)  ru  xa^vivTy  U  TaTf  •x^a.vnyuBiri 
■^^Pnff^ai,  Taoa  tvs  (iouXri;  iXaSit.  Post- 
<'a(|ue  etiam  Praifecti  prffitorio  (Cas- 
>iodor.  6,  3,  in  form.ula  Prsf.  prset. 
Symmachus  10.  dist.  17.)  carpentis 
u->i,  et  fnisi  Vopisci  locus  in  Aureliani 
initio  fallit)  ctiam  PraEf.  urbis.  Et 
nios  satis  certus  :  baereo  iii  Corneliana 
-aliem  lectione.  Ait,  in  capitolinm 
iiigrcdi    carpento,  concessuni    Agrip- 


pintc,  quid?  in  capitolium  tantum .' 
vcreor,  ut  nimis  anguste  :  et  certe  nou 
ad  exemplum  Messallinie.  quae  etiain 
carpeiito  mariti  sui  curnim  secnta, 
triumphantis.  Dcnique  Dio  laxe,  c» 
rai;  •xaytiyu^ifft,  ait :  id  est,  per  festos 
onines  dies  laEtosque.  Nec  tamcn 
muto  quidqu.am,  aut  repono.  Car- 
penti  formam  verani  erues  ex  numis 
Ag^rippin»;  et  qui  diflerat  a  rheda, 
aliquid  apud  Pausaniam  ,'>,  9.  in  de. 
scriptione  OiynipiiB  ludorum,  LiPS, 
De  usu  carpentorum  vide,  quae  contra 
Lipsium  disputat  Ryckius  ad  h.  1. 
Pro  mos  Ursinus  m.ilebat  honos :  quod 
verum  puto.  Ern.  Opinionera  Lijisii 
de  Vestalibus  iiiprobat  et  Scheffer.  de 
re  vehic.  2,  17.  Pro  capitolium  in- 
gredi  Lallem.  mallet  circum  ingredi, 
quod  magis  cum  pjonis  verbis  con- 
gruit. 

Sacris  Druidibus']  Vox  reicula  unde 
irrepserit,  nierilo  quaro.  iion  enim  for- 
tuita  est,  ne<;  a  librario  temere  incul- 
cata.  Galli  sane  olim  usi  carpentis : 
scio,  sed  j)ugna;  caussa,  non  honuris : 
nec  Druides  soli,  sed  vulgus.  Suspi- 
cari  liceat  (proinde  ut  fracti  hi  libri 
sunt)  scriptum  hic  aliquid  de  Drniili- 
bus  fuisse.  quoruni  rcligionem  nomen- 
que  quantum  in  se  fuit,  CUudius  sus- 
tulit,  Seneca  in  Menippaea  Clau- 
diana  et  Suetonio  c.  '2b.  teste.  Etsi 
Pliuio  ad  Tiberium  id  referrc  visum 
30,  4.  Tiberii  Casaris,  intjuit,  Prin- 
ciputus  sustulit  Druidas  Gallor»m,et 
hn'c  genus  vaium  medicorumque.  Scd 
Tiberium  scilicet  in  urbe  tanturo  sus- 
tulissc,  Clauthum  in  Gallia  ipsa.  LiPs, 
Ed.  pr.  non  habet  vocem  Druidihus, 
quam  primus  edidit  Puteolanus,  quem 
ceteri  secuti  sunt.  E>t  in  MS.  GueUV 
et  aliis  ap.  Broterium.  Er^.  Druidi- 
hus  est  in  Biid.  sed  mediae  litterw  pJus 
vocis  r.  m-  sensere  ;  quid  prius  scri- 
ptum  fuerit,  non  s.itis  adparet.  Bip, 
coiijiciunt  leg.  sacrorum  Rcgibus.  In 
loco  Plinii  Rezzon.  in  Di«q.  Plin.  t.  1. 
p.  13.9.  ostendit  cx  MS.  Ugendum 
746.  Claudii  Cas. 

Hh  4 


47' 


ANNALIU3I 


A.  u.qui  rerum  potitus  sit,  et  conjugem  et  inatreui  fulsse,  uni- 
805.  cuin  ad  huuc  diem  exeniplum  est.  Inter  quai  praccipuus 
52, '  propugnator  ejus,  V  iicilius,  validissima  gratia,  aetaie  extrc- 
uia  (adeo  iucertae  sunt  potentium  res)  accusatione  conripi- 
tur,  deterente  Junio  Lupo,  Senatore.  Is  crimina  majestatis 
et  cupidinem  imperii  objectahat.  Pra;buisstt(|ue  aures 
Caesar,  nisi  Agrippina;  minis  magis  quam  precibus  inutatus 
esset,  ut  accusatori  aqua  atque  igue  interdiceret.  liactenus 
43  Vittllius  vohicrat.  jNluha  co  anno  procUgiaevenere.  In- 
sessum  diris  avibus  capitolium  :  crehris  lerrai  uioiibu»  pro- 
rutie  domus:  ac,  dum  hitius  metuitur,  trepidatione  vulgi, 
invahdus  quisque  obtiiti.  Trugum  quoquc  cgesias,  et  orta 
ex  eo  famcs,  in  prodigium  accipiebatur.  i\ec  occulii  tan- 
tum  questus,  scd  jura  rechlentem  Ch\udium  circumvasere 
clamoribus  turbidis,  pulsumque  in  extremam  fori  partcm  vi 
urgebant,  donec  miiitum  gloho  infensos  perrupit.  Quinde- 
cim  dierum  aiimenta  urbi,  nou  amplius,  superfuisse  consti- 
tit.  magnaque  Deum  bcnignilalc,  ct  modestia  liicmis,  rcbus 
cxtrcmis  subventum.     At  nercule  olim  ex  Italia  iegionibus 


Unicum  nd  hunc  diem  ejremjihim 
est]  lnter  Ronianos  dumtaxat.  ali.is 
pariini  cauta  ndfirmatio  :  sioiit  «t  illa 
Pliniana  7,  42.  nisi  restringas  ad  Gr.T- 
cos.  Unn  Jeminarum  in  omni  mo 
Zjampido  Lacedamonia  repei-itur,  qua 
Pegis  filia,  Hef-is  vxor,  Regis  matcr 
Juit.  Nani  apud  .■^Ig)'ptios  aliosque 
barbnros  sunt  excmpla.  Lips. 

Hactenus  f^ifcUius  voluerat]  Potu- 
isset  eniui  sa:vire  in  niortein  ejus  :  sed 
conteatus  hac  quasi  deiwrtatione  fuit. 
Lips.  Ante  cA.  pr.interdicat.  Puteol. 
interdiceretur.  Correxit  Rhen.  (c 
Bud.)  Mox  edd.  omnes  ante  Picbe- 
nam  proruptfe  et  obtritus.  et  accipie- 
bantur  ante  Rhenanum.  Ern.  Bud. 
ohtrilus  . .  .  accipiebatur. 

f^i  urgebant]  Sic  e  Flor.  Ucdit  Pi- 
cliena.  Sic  et  e<r  pr.  habet :  a  cetcris 
ante  Pichenam  vi  ahest.  Mox  Ryc- 
kius  recte  rcstitnit  infensos  cum  J, 
Gronov.  e  Flor.  R<'2;.  Ajrric.  sic  et  ed. 
pr.  habet.  Ceterae  injtsto.n.  Vid.  ad  G, 
34.  at  eadem  ed.  pr.  viiiose  prorupit. 
Ern.  Bud.  non  habet  ii.  idciu  infestos 
.  .  .  perrupit. 

Quindecim  dierum  alithentn]  Idest, 
canun  dierum  XV.  M.ijus  auten»  isto 
periculum  sub  Caio ;  cuni  septem  aut 
octo  certe  dicrum  cibaria  tantuui  su- 
perfuisse  Seiicca  iiotat  ad  PauUinuin 
18.    LiPS. 

JUodestia  hiemis']  Ita  capio,  ut  dicat 
mode&ta  <t  i)iiiitn,  preeter  solitiim, 
bieme  an;i:,  t.iim  i;tum  navibus  sub- 


vecluni  :  cjuod  alias  hicme  advc-hi,  non 
inoris.  Vide  Suet.  18.  Htec  scriptura 
codicum.  alii  tamen,  modestia  urbis, 
(ut  Guelf.)  alii,  mokstia  hiemis  repo- 
nnnt.  niale,  inale.  LiPS.  Afode.flia 
hientis  cd.  pr.  Ekn.  Bud.  modeslia 
hyemis,  sed  Rhen.  reponfciidBin  judi- 
cat  molestia  hi/emis ;  in  texlu  tamcii 
servavit  modestin  urbis,  ut  cst  in  Pu- 
teol. 

j4t  hercule  olim]  Querela,  qnae  ex- 
pressa  videri  possit  ex  illa  Varroniaiia 
de  R.  R.  2.  pr.  Igitur,  ijuod  nunc  in- 
tru  murumjere  patres  JamilitF  corre- 
pserunt  .  . .  et  vintnis  movere  matue- 
runt  in  thvutro  ac  circo,  qitam  in  ■■^i-ge- 
tibus  ac  vinetis,  Jrumentitm  Inciimus 
qui  nobis  ndvehant,  iptt  snturi  fiamus, 
cx  /ffricn  et  Sardima.  Post  Ijeila  certe 
civiiia,  et  fusum  lantum  san»uinis, 
Italiae  inducta  vastitas.  Lucani  ea  in 
re  sentcntias  oj^erae  sit  leerere  lib.  7. 
p.-\ssim.  LiPS.  Mox  ex  I.  reg.  est  a 
Khenn.ni  codicc.  Sine  pra-positioneed, 
Puieol.  cum  scqq.  At  ed.  pr.  liaha 
rect.  —  portnbat.  Etiam  MS.  Flor. 
portabat.  Mihi  regionibus  suRpectum 
t-st.  furonim  non  potius  dixisset  rx 
Haiia?  Arbitror,  Tacitum  dcdisse 
Ilalia  (vel  *x  Italia)  lesnonihus — com- 
meiitiis  portabant,  vel  portabatur.  I)e 
legionibus  certe  non  duhit.-imium.  Ita 
mnsis  aujctur  fccunditas  Italise  ct 
pri^tina  copia  :  nec  fere  nisi  ad  cxcr- 
citus  frumcntuin  exportatum.  Ekn. 
Pichcna  conjicit  etiam  portabatur  vel 


LIB.   XII.  CAP.  44.  45.  4T8 

longiaquns  in  provincias  conimeatus  portabantur ;  nec  nunc  A.  U. 
infecunditate  iaboratur:  sed  Africam  potius  et  iEgyptum  ^^^- 
exercemus,  navibusque  et  casibus  vita  Populi  Romaai  per-52/ 
wissa  est. 

Eodem  anno  bellum,  inter  Armenios  Iberosque  exortum,44 
Parthis  quoque  ac  llomanis  gravissimorum  inter  se  rao- 
tuum  caussa  fuit.  Genti  Parthorum  Vologeses  imperitabat, 
niaterna  originc  ex  pelUce  Graeca,  concessu  fratrum,  Re- 
gnum  adeptus:  Iberos  Pharasmanes,  vetusta  possessione : 
Armenios  frater  ejus  Mithridates  obtinebat  opibus  nostris. 
Erat  Pliarasmani  tilius,  nomine  Rhadamistus,  decora  proce- 
ritate,  vi  corporis  insignis,  et  patrias  artes  edoctus,  claraque 
inter  accolas  fama.  Is,  modicum  Iberm  Regnum  seuecta  pa- 
tris  detineri,  ferocius  crebriusque  jactabat,  quam  ut  cupidi- 
nem  occuitaret.  Igitur  Pharasmanes  juvenem  potentiae 
promptee,  et  studio  popularium  accinctum,  vergentibus  jam 
annis  suis  metuens,  aham  ad  spem  trahere,  et  Armeniam 
ostentare,  pulsis  Parthis  datam  Mithridati  a  semet,  memo- 
rando  :  sed  lim  differendam,  et  potiorem  doluni,  quo  incautum 
opprimerent.  Ita  Rhadaraistus,  simulata  adversus  patrem 
discordia,  tamquam  novercce  odiis  inpar,  pergit  ad  patruum. 
raultaque  ab  eo  comitate,  in  speciem  liberum,  cultus,  pri- 
raores  Armeniorum  ad  res  novas  inhcit,  ignaro  et  ornante 
insuper  Mitliridate.  Rcconciiiationis  specie  adsumpta,  re-45 
gressus  ad  patrem,  quce,  fraude  conjici  potuerint,  prompta 
nuntiat,  cetera  armis  exsequenda.    Interim  Pharasmanes  belii 

porlabantur,    atque    sic   planc    Bud.  sententia  continuante.     Lirs.     Sic  et 

qiiera  sequor  hactenus,  ut  reliqua  ex  Flor.     Vuli^o :     orante :    quod    ctiain 

Ernesti  raente  rcfingam.  AISS.  ap.  Broteriuui  habent ;    et  ed. 

j4j'r.  et  ^g.cxercemus]   Sic  13j  &4.  pr.   dare   vohut:  sed  vitio   operaruin 

patrium  solum  exercebaiit .  prinia  prsecedentis  verbi  syllaba  repe- 

Exortum,  Parthis  quoque  etc.']  MS.  tita  factum  t^noran/e.    Distinctioneni 

Guelf.    exortum   cst,    Parthisque    ac  Lipsii  babent  ed.  pr.  Puteol.  Riv.  Ber. 

Iio7itanis  ctc.  Vulgatum  melius.  Ekn.  et  Alc.  sequente  mox   Kegressuique : 

PotentieE   prompta/]     Malo,  prom-  sed  eopulam  cum  puncto  pra?cedeiite 

ptum.     LiPS.     Freinsh.  autem   raale-  sustulit  Rhenanus :   quod  ceteri  secuti 

bnt  properume  4,  59.  clientes  apisc^n-  sunt.     Ego,    quod    nunc  est,  veruin 

da;  poten/ice properi :  sed  deiiidfi  t:imen  puto.     Non    solent    Latini    ablativos 

dt-labitur  eo,  ut  velit  potius  impoten-  consequentiae  bis  ponere  iii  cadem  pe- 

tits  promta.      Mihi  prior  conjectura  riodo,  nulHs  aliis   verbis   interpositis. 

magis   placct ;    ncc  t.amen   satisfacit.  Paullo  ante  etiam  Guelf.  et  ed.  pr.  in 

Nam  potentia  vix  satis  aptabuic  loco  :  spem     liberum.     Ern.      Bud.    itidein 

a]>tiur  furet  audacia  promta.     Si  viil-  distinctionem    Lipsii    liabet,    et  dein 

gatum  veruin  est,  intellisendum  sic:  oran<e  . .  .  r-c^reMM.<  sine  copula.  porro 

qui  facile  prorumperet  ad  potentiani  inspem  liberum.  In  Flor. legi  <^m««/tf, 

usurpandaoi.   Mox  ed.  pr.  urgeniiius:  Jac.  Gron.  negat. 
quae  varietas  supra  jam  observata  est.         tjuce  Jruude  conjici]    Ita  emendavi- 

Ebn.  mus.     Male  vulgo,  qum  Jraude  conjici 

Ignaro  et  ornante  insuper  Mithri-  potuerit,  promte    nuntiat.     Sententia 

date]  Ita  einendavi,  nesciu  an  recte.  cst :  parata  sibi  promptaque,  quse  :>.d 

Di&tinctione  putius  pcccatum  est,  srri-  fraudera  spectent :  cctera  vim  requi- 

bcndumque,  IgnoPo  et  ornante  i.  Mi-  rere.     LlPS. 
thiidate,  reconcUmtionis    specit,  etc. 


474 


ANNALIUM 


A.U.caussas  con6i)p:it :  pralianti  sibi  adversius  Regrm  Alhamrum, 
♦'os.  et  Romanos  auxilio  vocanti,  fratrem,  adversntum,  eamque  inju- 
^:^'  riam  excidin  ipsius  uJtuni  iturum.  Simui  magnas  copias  ftlio 
tradidil.  iJlc  inruptioiic  subita  tcrrituin,  cxutuniquc  campis 
Mithridaten,  compulit  in  castellum  Gorncas,  tutum  loco 
ac  praesidio  militum,  quis  Ca^lius  Pollio  Prasfeclus,  Cen- 
turio  Casperius  pracerat.  JSiliil  tani  iqnarum  barharis, 
quani  machinamcnta  et  astus  oppugnationam:  at  nobis  ea 
pars  militiac  maxime  cjnara  est.  Ila  Khadamistus,  fruslra 
vel  cum  damno  tentatis  munitionibus,  obsidium  incipit:  ct, 
cum  vis  ncgligeretur,  avaritiam  Pralccti  cmercatur,  obtc- 
stante  Caspcrio,  ne  aocius  Rex,  ne  Armenia,  donum  Popu/i 
Romani,  scelerc  ct  pccunia  vcrterentur.  Postremo,  quia  mul- 
titudmcm  hosiium  Pollio,  jussa  palris  Khadamistus  oblen- 
dcbant,  pactus  inducias  abscedit,  ut,  nisi  Pharasmanen 
belJo  absterruisset,  T.  Ummidium  Quadratum,  Prjcsidera 
46Syria5  doceret,  quo  in  statu  Armenia?  forent.  Digressu 
Centuriouis,    vclut   custode   exsolutus   Praefcctus,   hortari 


Eriiptionc  snhitn]  An  jiotius  inru. 
ptione  /  rreinsh.  ait.  Defixos  in  solatn 
PichentB  editionein  habnit  oculos : 
nain  onines  Lipsi.mff,  r]ua$  vidi,  et 
Rntiquiores  irruptione.  Pichenam  se- 
cntiis  et  Grutcnis,  incuria  ma^is  ut 
puto,  quani  consilio.  (iKON.  Sic  cd. 
pr.  Puteol.  etc.  Et  tainen  etiam  in 
J.  F.  Groiuivii  ed.  eruptione  irrepsit : 
forte,  quia  e  Freiiishcniiana  facta  est, 
Jn  qua  itidem  eruptione.  Ern.  Bud. 
irruptioue.    Sic  et  cod.  Aa^r. 

Scelere  ct  pecnnia  verterentur']  Sie 
cod.  Bud.  apud  Rlien.  et  Ai^r.  Afque 
idem  dare  volueniiit  Flor.  Re^.  et  ed. 
pr.  in  quihus  est  ulereniur.  Ita<|iie  id 
Tacito  rcddidi.  Surutus  est  nos  Bro- 
terius.  yerterc  «jixit  pro  everterc, 
perdere.  Virgil.  ^En.  1,24.  Tyrias 
nlim  qua  verteret  arces,  uhi  v.  Bur- 
inann.  Add.  A,  810.  Noster  siipra  3, 
.^4.  f^erti  civitutem  clnmildbnnt.  Vid. 
etiain  Drakenh.  .-id  Silir.m  l.S,  411. 
Venderetur  iiiduxit  Futeolaniis :  sed 
tamrn  e  MSS.  nam  slc  etiani  Guelf. 
exhilH't.  Scelere  tt  pervnin  vendere 
noiiarbitrorsatis  hcnedici.  Ehn.  Bud. 
verterentur,  uhi  rii  n  pro  more  imposi- 
tiim '.  Id  ubi  neffleetum,  les^itur  ute- 
rcntur.  Rben.  niale  Puteolanum  se- 
ctitu*. 

T.  P'inidium  Quadratum']  V.itic.  li- 
hcr,  Tumidum.  Veruni  nomen,  A^«- 
midium.  Ex  .loM«ph<»  20,  0',  2.  qui  vo- 
cat  diserte,  tJtufiiiict  Kei^Kraf  rr,i  Zv;/«( 
TettfrfiM-ira.  Sed  et  Plinius  in  epi- 
siolis  ooa  uao  loco  docet  gentile  ao- 


inen  Quadr.itoruin  Numidium  esse. 
Ita  7,  24.  Nuinidia  Quadratilla  nomi- 
iiatur:  6,  II.  Numidius  Quadratus 
adolesccns.  Lirs.  Cod.  Flor.  ct  ed. 
pr.  tummidium,  quo  ducunt  •tiam 
vestigi»  codd.  Rf^.  et  .X^r.  Vcra  scri- 
ptura  est  T.  Umitlium,  ut  docuere 
viridocti,  Sahn.xsiusadSpartiani  Iladr. 
15.  Rupurtus  ad  Reiiies.  cp.  21.  in  pri- 
niisque  Spaiiheiiiius  de  V.  ct  P.  N.  t. 
2.  p.  7.  Norisius  in  Epoch.  Syro-Maced. 
Diss.  3.  p.  183.  Clare  ed.  pr.  Umidium 
13,  8.  .9.  sed  14,  26.  /mmidii,  ul.i 
codd.  Vaticani,  teste  Norisio,  Ummt- 
dii,  ct  cod.  Med.  Etiam  (iuelf.  13,  .9, 
humidius :  alibi  mox  f^inidius,  mox 
JVumidius.  Itaquc  ncm  dubitavi  lioc 
iiomen  ciim  .1.  Gronovio  hic  rejwnere, 
iit  iii  tfosepho  fecit  Hudsoiius  20,  C.  et 
de  Bell.  Jud.  2,  12,  .S.  et  sic  eti.am  rc- 
stitiiendiim  Plinio  II.  cc.  iibi  etiam 
quidain  scripli  Umidius,  fnistra  n-pu- 
diatite  Cortio.  Addc  Bentlei.  ad  Ho- 
rat.  Serm.  I,  I.  fWi.  ubi  pariter  libri 
variant,  Finidius,  JVumidivs,  Uridius, 
Unidius,  Ufnidius,  Ummidius,  postrc- 
mum  defendente  et  illustrantp  Bciit- 
leio.  Adde  item  viros  d<K"tos  ad  Varr. 
R.  R.  3,  ;'  '  i  '  '  1  Immidius,  pro 
(\\xoUmni.'  !'in  rf-cte  ren(i<'nt 

Scali^er,  l  ntleius.   Iruslra 

iptur  h.  I.  Nnmtdiitm  et  ceteris  T.i- 
citi  locis  rescripsit  Ryckius.  Cetfruni 
iii  inscriptione  vetcre  ap.  Norisium 
1.  c.  pripiiomen  C-  tribuitur  huic  Pnc- 
tidi.     Ern. 

Felut  cuttode  ex$oluhu'  Prtffeetu*} 


LIB.   XII.   CAP.  47. 


475 


Mithridaten   ad  sanciendum  fcedus,  conjunclionem  fratruin,\.U, 
ac  priorem  a-tate  Pharasmanen,  et  cetera  necessitudinum  nomina  ^^p 
referens, Ji/iam  ejus  iu  matrimonio  haheret;  quod  ipse  Rhada-  j^.' 
misto  socer  esset.     A'o«  ahnuere  pacem   Iberos,  quamquam  in 
tempore  va/idiores ;  et  satis  cognitam  Armeniorum  perjidiam. 
nec  a/iud  subsidii,  quam  castellum,  commeatu  egenum.  ne  du- 
hitaret  armis  incruentas  conditiones  mal/e :  cunctante  ad  ea 
Mithridate,  et  suspectis  Praefecti   consiHis,  quod   pellicem 
Ilegiam  polluerat,  inque  omnem  hbidinem  venahs  habeba- 
tur.    Casperius    interim   ad   Pharasmanen    pervadit,   ntque 
Iberi  obsidio  decedant,  expostulat.     Ilie  propalam  incerta,  et 
sa?pius  molHora  respondeus,  secretis  nuntiis  monet  Rhada- 
niistum,  oppugnationem  quoquo  modo  ce/erare.    Augetur  fla- 
gitii  raerces,  et  Pollio  occulta  corruptione  inpellit  milites, 
ut  parem   flagitarent,  seque  pr^sidio  abituros   minitarentur. 
Quu  necessitate  Miihridatesdiem  locumque  foederi  accepit, 
castelloque  egreditur.    Ac  primo  Rhadamistus  in  amplexus47 
ejus  etfusus,  9imulareobsequium,5oce;'«w  ac  parentem  adpel- 
lare.     Adjicit  jusjurandum,  non  Jerro,  non  veneno  vim  adla~ 
turum :  s\m\x\   in    lucum    propinquum   trahit,  provisum  i//ic 


Quia  silent  omnes,  compellor  credere 
sic  in  MSS.  eos  reperisse.  Alioqui  si 
eustodia  in  illis  quoque,  ut  ante  Rhe- 
nanum  editi,  blandiebatnr  magis  cu- 
stodia.  CiRON.  E.CL.YT.  custode :  quod 
Rhenanus  restituit  (e  Bud.}.  Sic  et 
"MS.  Guelf.    Ern. 

Et  satis  cogniiam — per/idiavi]  MS. 
Cuelf.  cognita  perfidia.  Mox  e  MSS. 
Flor.  Reg.  cum  Ryekio  edidi  subsidii, 
ut  mox  c.  1.").  iuit.  [tro  prtFsidii.   F.rn. 

Comnieatu]  Cod.  F.irnes.  cnmviea- 
tuuvi,  quod  placuit  viro  docto,  in  mar- 
pine  ed.  Grjph.  Mihi  illa  homoeote- 
leuta  non  valde  placent.     Ern. 

A'e  dubitarct  arniis]  Appono  calcu- 

liim  r»  quavi  delentibus,  sive  conje- 

•tira  est  ea  Groslotii  in  Syll.  Bumi. 

I .  p.  350.  et  Gruteri :  et  niulto  ma- 
:  -,  si  verum  est,  quod  .jacit  Ursinus, 
laventos  libros  veteres,  qui  particulam 
damnarent.  Labes  non  ab-iis,  qui  do- 
cendi  erant,  quid  arma,  quid  dubitare, 
qoid  dubitare  armis  es^et,  sed  ab  his, 
qiii  non  concoquebant  incntcntas  con- 
ditiones  armis  malle.  Neque  enim 
protritum  hoc  loquendi  genus :  ele- 
gans  tanien.  Appuleius  Apolog.  p.  83. 
ed.  Pric.  Persuaserat  idem  Pontia- 
»«<  viatii  suff ;  ut  me  alits  omnibus 
mallet.  Subaudiebam  antea  cxperiri, 
quod  et  ad  armis  et  ?.d  conditioncs  satis 
commoile  referri  videbatur.  Scd  illud 
nagisplacet.   Gron.    Atque  hoc  rece- 


pit  Ryckius,  et  Broterius.  Ed.  pr. 
dubitare,  sicut  cod.  Reg.  Gronovium 
verum  vidi5.se  puto.     Ern. 

Quam  incruentas  conditiones]  E^^o, 
incruenta  cotiditione.  At  Groslotius  ri 
quam  deletum  it.     LiPS. 

Celerare]  Sic  MSS.  Flor.  Reg^. 
Aijric.  Guelf.  ed.  pr.  idque  recte  resti- 
tutum  a  Ryckio  ct  J.  Gronov.  Rhen. 
(e  Bud.)  dedit  accelerare,  quod  hinc 
in  sequentes  edd.  venit.  Celerare  ite- 
rum  dixit  c.  64.  Mox  Guelf.  occulta 
j/oUutione.  An  voluit  dare  pollicifa- 
tione  ?  Sed  forte  PoUio  scribae  obfuit. 
Ern.     Heins.  acceleraret. 

Seque  pnesidio  abituros  minitaren.- 
tur]  Pichena  vitium  aliquod  hic  latere 
suspicatur.  quod  in  Flor.  corrupte  le- 
gitur :  seque prasidivin  ammis  minita- 
rentur.  Ed.  pr.  pro  abituros  habet 
itidem  corriipte  prtesidium  quominus, 
MS.  Re^.  priesidium  cominus,  Agr? 
traditurus.  Unde  Freinsh.  eleganter 
suspicatur  lei^endum  prasidium  nmis- 
suros.  Vulgatum  est  in  Guelf.  Ern. 
Bud.  a  r.  m.  prasidio  mhituros.  a  1. 
videtur  iux^e  prcesidii  ammis.  Bip.  le- 
nius  ct  verius  putant  prasidii  i/nviu- 
nes. 

Provisum  illic  saciificium']  Super- 
fluit  verbura  alterum.  quid  enim  refert 
provisum  s.icriticium,  an  imperatnm 
dixeris?  Vera,  puto,  lectio :  proz'isu 
suo  iUie  sacrif.  sive  etiam :  proiisum 


4?G 


ANNAJLIUM 


A.V.sacrijUiu/n  i/npeiatutH  dictitaii$,  ut  Diis  testibus  pax  Jirmare- 
^^  tiir.  Alos  est  Uegibus,  quotieus  in  societatem  cocant,  iu- 
52.  plicare  clextras,  pollicesque  inter  se  viiicire,  iiodoque  prsc- 
stringere  :  mox,  ubi  s;uiguis  artus  extrcmos  sutluderit,  levi 
ictu  cruorcm  cliciunt  aique  iuvicem  latnhunt,  id  tu^dus 
arcanum  habetur,  (|ua^i  mutuo  cruore  sacratum.  Scd  tunc, 
qui  eu  vinculaadmovebat,decidissesimulans,  gcnua  Mithri- 
dalis  invadit,  ipsumque  prosteruit:  simulque,  concursu  plu- 


illic  ac  iocrif.  paratum.  Video,  alios 
explic.nrc  viil:;atum>  provi.siiin  ibi  sa- 
RrificiuiT),  quoJ  iiuperiisset  :  sed  ubi  de 
iniperato  legitur?  iiisi  iiitellpgit  .i  se- 
ipso  imperatuni.  Lips.  l'iiiiide  sii- 
spirabar:  siinitl  in  lurum  pro]>i>ujuum 
trahit  rctiimm,  illic  sacrijicium  para- 
tum  diclans.  Vel,  rcnilenlem,  \.  e. 
tersivemntem,  quod  nihil  boni  prtc- 
sagiret  animus:  sociuenteni  tamen, 
<juia  suje  potestatis  tsse  desier.it. 
Gron.  Ryfkio  placebat  Ileiiisii  coii- 
jectura  ;  prorisum  illic  sacri/icio  impc 
rato.  Melior  J,  Gronovii  ratio  : /»<»- 
tnusum  illic  sacri/.  iien  tanicn  satis 
placct.  Duin  meliora  proferantur, 
crudani,  imperatum  esse,  quod  Prepfe- 
4:tus  prsesidium  Romaiuim  Jusserit : 
nam  aiite  dixerat  de  Mithridate,  tiiem 
locumqnejederi  accepU  ;  aut  esse  glos- 
sani  vcrbi/>iwi.(H>;i.  Eits.  Grut.  aut 
pronisum  atit  imperatum  tolii  jubet. 
Ai-id.  imperalum  rejicit.  Bip.  pro  im- 
peralum  conjiciunt  penetrale,  quod 
Penatibus  diis  in  luco  interiori  fieret. 
Sed  nulla  mutatione  opus.  Provisum 
est  paratum,  pr^eparatum.  Sic  ap. 
Cups.  B.  G.  G,  10.  rem  Jrumentariam 
providet.  ap.  Liv.  6,  <i.  arma,  tela, 
Jrumentum  provideat. 

Inplicare  dextras']  Morem  hunc 
sancieiidx  privatim  publicequc  aniici- 
tiae  usitatos  esse  Scythas,  Armenios, 
ct  in  ea  ora  ge-ite';,  lcgi.  De  Scythis 
Lucianus  in  Tuxai^i,  sive  de  Amicitia 
VJ .  'Af'  «V  yei0  uri(i,iirtt  cT<(|  vtvt 
i»»TiX*ut,  ifrraX»(*i,Mii'  r»  oliitM.  iif  *!/• 
><««,  Ktu,  <ra,  |<^i|  StKta  fioi^pxfTK,  afia 
afi^oTlf»!  iTir'^ifd,ttn  nt/fiif,  ivk  iTTit  «, 
T<  litra  Tiuri  n/uaf  ita^.iirtii*  a».  Mela 
2,  l.  JVe  Jadcra  quidem  incruetUa 
sunt  •  sauciaml  fc  qux  pacifcuntur,  ex- 
tirnptum/fue  sanguinem,  ubi  permi- 
si-uerc,  dcifustant.  I>e  Armenii»  Vale- 
rttis  9,  11,  3.  ext.  Sariaster  adversus 
patrem  suum  Tiftranrm  Armenia  Ke- 
frem  ita  cum  nmtris  consensit,  ut  omncs 
dextris  mnnibus  sanpuiHcm  mUterenl, 
mfgue  eum  inviccm  sorberent.  Kt  uni- 
verse  Tertull. /Xpol.  <).    Legite  nccubi 


relatum  sit,  diffusum  hrachiis  san^fui- 
nem  e.v  alterutro  dcf^ustatum,  nationes 
quasdam  J'<ederi  couiparassc.  A^escio 
ijuid  ct  sub  Calilina  drgustatum  est. 
.Atque  is  mos,  patruin  ctiain  n?vo,  p.as- 
siin  repertus  ab  Hispanis,  apud  Barba- 
rus  novi  orbis.  Sed  ncc  Ruuianis  ipsis 
i^ota  crucnta  potiu,  quiB  assiratum  iis 
dicta,  quoniain  assir,  san^iis,  ut  aiuiit 
(•losss.  Fi-stum  ita  capio  :  assiratum 
npud  untiquos  dicebfltur  ^enus  quod- 
dam  potionis  ex  vino  et  sanguinc  tcn- 
peratum,quod  lyUini  prisci  sanpuincm 
assir  vocarent.  £tsi  furtasse  ea  potio 
olim  in  sacris.  quod  suadere  videtur 
Sallustius  'l"-!.  Fuere,  iiiquit,  qui  dice- 
rent,  Catilinam  humani  corp«ris  san- 
guinem  vino  pcrmixtuvi  in  pateris  cir' 
cumtulisse.  inde,  cum  post  exsecratio- 
nem  omnes  degustavissent,  ticuti  in  so- 
lennibus  sacrisjieri  consuevit,apcruisse 
consilium  suum.  Ait  enim  consuetuin 
id  in  solleniiibus  sacris.  Silius  videa- 
tur  inuuere  «',  4-26.  Parte  alia  sup- 
plex  injernis  Anmbal  aris  Arcanum 
6'ti/gia  libat  cum  vate  cruorem.  LiPS. 
Mox  edd.  ante  Rhenanuin  :  sujfuderil, 
quod  melius  puto,  scd  dcleto  in.  Non 
cnim  nodo  facto  effunditur  sangnis  in 
artus,  sed  sutfundit  articulum,  ut  um- 
nes  sciunt.  Et  sic  video  placuisse  et- 
tiam  N.  Heinsio  apud  Ryckiuin.  Nec 
displicet  J.  Gronovio,  qui  tainen  etiam 
putat  scriptum  esse  potui^sc,  in  artus 
se  extremos  suJfuderU,  Illiid  melius 
puto.  Etiam  cod.  Flor.  Guelf.  edd. 
vett.  pr.  Fut.  Alc.  Rhen.  Ald.  Gryph. 
perstringcre,  qiiud  nun  uiutaiidum 
fuisse  putat  J.  Gronovius.  Ovid.  Met. 
10,  495.  perstringere  dixit  pro  con- 
striu<cere  vel  comprimere.  Sed  ibi  li- 
bri  v.iriant,  aliis  constringere,  aliis 
pra:stringcre  exhibentibus,  Itaquc /»r<r- 
stringcre  venim  puto,  cui  ceiitics  siib- 
stitutum  alterum.  Ehn.  Locis  a  Li- 
psio  citatis  adde  Herod.  4,  70.  Bud. 
habcbat  in  artus  extremos  xujfuderit, 
unde  r.  ni.  se  ejfuderit.  Heinsii  eincn- 
datiuncm  recc|>ere  Bip.  «luuf.  «equor. 
Bud.  perslringirc. 


LIB.  XII.  CAP   48. 


477 


rium,  injiciuntur  catenas,  ac  compede  (quod  dedecorum  bar- a.  U. 
baris)  trahebatur :   moxque  vulgus,  duro  imperio  habitum,  |05. 
probra  ac  verbera  intentabat.     Et  erant  contra,  qui  tantam  j^. 
tbrtuniie    coramutationem    miserarentur.      Secutaque   cum 
parvis  hberis  conjuux  cuncta  lamentatione  complebat.    Di- 
versis   el  contectis  vehicuhs  abduntur,  dum  Pharasmanis 
jussa  exquirerentur.    lUi  cupido  Regni  fratre  et  fihapotior, 
animusque    scelcribus  paratus.    visui  tamen   consuhiit,   ne 
coram   interficerentur.    £t  Rhadamistus,  quasi  jurisjurandi 
memor,  non   ferrum,  non  venenum  in  soiorem  et  patruum 
expromit;  sed  projectos  in  humum,  et  veste  muha  gravique 
opertos    necat.      Fihi  quoque   Mithridatis,  quod    casdibus 
parentum  inlacryraaverant,  trucidati   sunt.     At  Quadratus^S 
cognoscens  proditum  Mithridaten,  et  Regnum  ab  interfe- 
ctoribus  obtineri,  vocat  cousilium,  docet  acta,  et,  an  ulci- 
sceretur,  consuhat.     Paucis  decus  pubhcum  curaj :    plures 
luta  disserunt :   Omne  scelus  eiternum  cum  latitia  habendum. 


Injicinntur  catenm,  ac  compedes] 
Hasi  ipse  olim  in  his  vinclis :  unde 
r-icile  nie  nunc  expedio,  scriboque :  in- 
jiciitntur  catence :  ac  compede,  quod 
dedccorum  barbaris,  trahebatur.  Ad 
iiiorern  Ronianum  Tacitus  narrat.  In- 
.iectae,  inquit,  catenfP :  immu  et  ob- 
lonsj.'^  i'Ot»pede  per  viam  tractus.  qul 
ntus  .ipud  RonianoT  quidem  receptus 
est  iii  cnstodia  militari :  al  apud  bar- 
baros  deiiccori  habetur  et  ignominisE 
siimmsp.  Verissima  lcctio  sententia- 
que.  Ita  Athenion  Manium  Aquillium 
(<^u.'isi  per  summam  ignominiam)  tra- 
ctum  describit  ab  equite  catenam  lon- 
gam  habeiite.  cjuem  iocum  omnino  vide 
transcriptum  a  me  ex  Athenico  5,  14. 
supraDe  custodia  miliiari,  S^S^.  Lips. 
Nihil  sani  sensus,utcumque  torqueant, 
premant,  jnvertant.  Scribe:  injiciun- 
tur  catens  nc  covtpedes.  quo  dedecore 
harbnris  trahehatur.  hoc  est,  quo  vin- 
ctilorum  dehonestamento  addito  vel 
itnpusito,  e  lustris  illis  producitur,  et 
in  conspectum  turbae  prsEsentis  datur, 
vilissimis  e  Scythia  calonibus  et  lixis 
custodum  vice  stipanlibus,  quibusdam 
et  tenentibus  eatenas.  Nam  hocauget 
contumeliam,  non  Centuriones,  non 
milites  saltem  justos  fuisse,  quibus  cu- 
stodia  credita.  Quamquam  et  tI  bar- 
baris  ad  mores  Rhadamisti  et  sviorum 
referri  possit,  ut  sit :  Quibus  vinculis 
tam  pudendis  oneratuset  tractus  osten- 
ditur  vul^o  a  Rhadamisto  et  comitibus 
vere  barbaris.  Immo  et  dandi  casu, 
ingeritur  oculis  barharorum  Armenio- 
rum  et  Iberorum.  TVo/iidicuntur,  qui- 
cunque  offeruutur  catenati.    £neid, 


2,  5".  Ecce  manus  juvenem  interea 
post  terga  revinctum  Pastores  magno 
ad  regem  clamore  trahehant.  Gron. 
Mihi  ista  correctio  durior  videtur. 
Ryckius  Lipsiisententiam  prohat :  qua 
est  melior.  Jensius  suspicabatur  ac 
compedes,  et,  qtiod  dedecorum  etc.  Ern. 
Quse  Lipsius  ad  3, 22.  se  transscripsisse 
ait,  ad  Excursum  B.  ad  istum  librum 
dein  transtulit.  Abl.  conipede  habet  et 
Hor.  4,  11,  et  Colum.  R.  R.  3,  2. 

Et  erant  contra^  Cod.  Florent.  con- 
tra,  ut  Pichena  notat.  Ego  vero  eam 
notam  puto  temporis,  qua  factum  est 
illud  exemplar  :  nam  aevo  nieliore  non 
sic  loquebantur.  Gron.  Etiam  ed. 
pr.  econtra.  Id,  post  Pichenam  rece- 
ptum,  ejecere  rursus  recte  Ryckius  et 
J.Gron.  qui  originem  mendi  callide  in- 
dagat,  et  in  eo  se  jactat,  adorans  alio- 
qni  vestigia  scripturae  Medicea.  In 
ed.  pr.  13,  37.  ubi  alii  si  copia  i^ntrn 
duct-rentur,  illa  si  copia  econtra  duce- 
retur:  ubi  vides  adeo  numerum  verbi 
mutatum  a  librario  vitio  scripturie  de- 
cepto.  Guelf.  quidem  contra  exhibet. 
Idem  mox  abducuntur  pro  abduntur, 
Sane,  abditos  fuisse,  contecta  vehicula 
satis  indicaut.  Sueton.  Tib.  64.  Nu- 
rum  et  nepotes  nunquam  aliter,  quam 
catenatos  obsutaque  lectica,  loco  movit, 
Ehn. 

Fortuna  eommutatiimem}  Malevul- 
go,  commotionem.  LiPS.  Commuta- 
tiunem  ed.  pr.  Ern.  Bud.  ar.  m.  mu- 
tationcm. 

Omnes  scelus  erternum]  Sententia 
reddita  lux,  si  scribas,  Omne  scelus, 
littera  detracta  :  ut  siut  verba  ex  ora- 


478 


ANNALIUM 


^'^semina  etiam  oflionint  Jacienda,  ut  sape  Principes  Romam 

^J\\  eamdem  ylrmeuiam,  specic  laruitiouis,  turhandis  barharorum 

52,   aitimis  pr<cliuerint.     Potiretnr  lihadaniistus  male  partis,  diitn 

intisii.s,  iitfamis:   rjitando  id  ma<^ts  cx  usu,  rjun/n  si  cum  glorin 

ndeptusforet.     Iti  liaiic  seiitciiliam  ituni.     Nc  lainen  adnu- 

isse  racinori  viilcicntur,  et  divcrsa  Cresar  pra)ci}>cret,  uiissi 

ad  riiarnsmnnen  nuntii,  ut  abscederct  a Jinibus  Armentis,  Jili- 

4C)umf/ue  abstraheret .    Erat  Cappadocia;  Procurator  Julius  Pc- 

Jignus,  ignavi  aniini,ct  dcridiculo  corporis  juxta  dcspicien- 

dus;    scd   Claudio    pcrijuiini    taniiliaris,  cum  privatus  olim 

couversatiune  scurrarum  inersotiumoblectaret.    Is,  auxiliis 


tione  eenscnliuiii.  Lirs.  Nun  video, 
cur  plaudaiii  Lipsio:  iioa  eiiiiii  onine 
niajis  luio  (■onirruit,  iiu.iin  t/uoddant, 
aut  quodvis  liujusiiiodi  additatiieiituni. 
Prorsus  aliud  qtiid  iu  ea  vocc  l.ittt,  de 
r|uu  inveiiieiidu  nuii  inultuni  quideiu 
niilii  polliccor :  esic  tainen  poter.it : 
flurtn  ttita  disserunt,  moncntes,  scelus 
ixtcrnum  ctim  lalUtn  habendnm. 
(iKON.  Venit  in  nieiitcin  lej^eiiduin 
quippc,  tjuo  etiam  alibi,  in  ratioiie  seii- 
tentix  rcddenda  utitur  Tacitus,  vel 
immo :  qux  verba  corruinpi  putuerunt 
in  vuli^atam  scripturam.  Pro  e.rtcrum 
cod.  Rcjj.  ed.  pr.  <tternum.  Mox  Rhc- 
iiaiius  (e  Bud.;  ct  Danesius  vulebant 
in  eundem  Armeniam,  quod  non  pro- 
bo.  Ern.  Bip.  J.  Fr.  Gronovium  fru- 
stra  Lipsio  repugnare.judicant.  Hillcr. 
Kac.  3(j.  stiadet  le^.  omnino.  Bud.  a 
1.  III.  eternum. 

Si  cum  gloriu  adeptus']  Scribo  lispc 
Otnnia  :  </nanto  id  magis  cx  usu,  quam 
si  cuni  gloria  ademptaforent  ?  At  nunc 
(ultiinis  curis)  video,  explieare  Piche- 
nam  (juod  vul^atum  est :  Magis  hoc 
cx  usu  Romano,  si  cum  iiifamia,  quain 
si  cuni  gluria  Re^iium  adeptus  :  qiiia 
scilicet  iiicertior  futurus,  odiisque  ina- 
?is  obnoxius.  Nun  damno.  Lips. 
Paullu  post  MS,  Fl.  juberet  pro  prte- 
ciperet.  Ehn.  IAuCl.  praciperet.  1A\^. 
prseferunt  Jufiercf.  parum  interest. 

Deridiculo  corporisjujcta  conspicicn- 
dus]  Memoratur  hic,  «{uud  iiulleni, 
quibus  MSS.  copia  fuit,  silentio  traiis- 
iisse.  Video  eniui  fateri  Rhenanum 
se  fccisse  despiciendus ,  nulla  uientione 
vett.  libroruin.  In  quibus  si  crat  con- 
spiciendus,  proferlo  mutandum  noii 
fuit,  quippij  quod  sit  insignis,  insii^ni- 
tuo,  et  nun  sccus  atque  ba:c  tam  in  dc- 
tcriorem  quain  iii  meliorein  partem 
flectatur.  Suetonius  Claudio  4.  ne 
quid  Jaciat,  quod  conspici  ac  dcrideri 
possU.  Humero  conspiciendus  Wti^i^t 
ix.  y.  42.  A*f«»  T*  'nti%iKm\  liri^iti  ik. 


ktt.  Vide  no<tra  Ohservata  in  SS. 
Eccl.  c.  19.  ct  ad  Livii  4,  13.  Gku.n. 
Adde  Ryckium  ad  h.  1.  Jac.  Gron.  con- 
spiciendus  esii'.  ait  a  Beroaldi  licenti.T. 
At  sic  aiitc  Puteolanus  edidit :  >:  : 
cst  in  MS.  Guelf.  Ed.  pr.  daj 
dus,  qiiod  restituit  Rhcn.  (e  Bui  I 
non  video,  quare  displiceat  niagiio 
(•ronovio.  Juxta  indicat,  verbum  re- 
fercmlum  etiain  nd  i^navia;  vitiuiu. 
Atqui  i(;iia\i.-B  proprius  conteinlus, 
Suct.  Duuiit.  IJ.  Clenientem,  patrue- 
leni  suum,contemtissim<rinertia:.  jjuod 
autein  quidain  (Mur.  .Veid.)  nialunt 
ignavo  vel  i^navia,  noii  nucessarium 
puto,  ut  etiam  visum  Gronovio,  £r.\. 
Cum  privatas  olim']  Deprecor  invi- 
(liafn  :  sed  profecto  luiiic  locum,  si- 
qucm  idium,  propitiis  Musis  rcstitui, 
hoc  modo :  Cum  privatus  oliiti  con- 
rersatione  scurrarum  iners  otium  ob- 
lectaret.  Claudiusante  imi>erium  vilis, 
abjectus,  scurris  et  sonlidtisiiuis  honii- 
nibus  coiivixit :  e  quoruiit  contubemio 
super  vtlerem  tegnitiee  notam,  ebrieta- 
tis  quoque  et  ale<e  injumiam  suhiit,  ait 
Suetoii.  5.  Intercos  hic  Puliifiius.  Li- 
bri  veteres,quorufn  vestigia  institi,  ha- 
beiit :  cum  privatis  olim  cotitxrsationet 
curaret,  iners  otium  objectarct.  unus 
Vatican.  cursntioncs,  pro  conversatiO' 
nes.  Lirs.  Oblecturet  tauieii  codd. 
Flor.  Guelf.  Rck.  edd.  Puteol.  Rivii 
ctc.  ohjcctaixt  iit\,pr.  Veri='  i- 

davit    Lipsius,    idque     re  ; 

Freinsh.  prubatum  eiiam  <  il 

Suet,  Claud.  8.  Mox  Pelii;nui  >puriuta 
essc,  eidcm  Freiiishemio  as^eiitior. 
F.tiam  alibi  &ic  pcccatum  iii  'Facitu  vi- 
dimus  4,  10.  Ern.  Bud.  privatas. 
Agr.  privatus.  Lipsius  egregie  1ck>uiii 
sanavit.  Dein  Bud.  ohlectaret.  Poit 
ai^  positum  Pelignus,  e  margine  rc|>cti- 
tum,  delevi, 

Scurrarum]  \i\.o%copreas dicit Suet. 
Tib.  Gl.  et  CUud.  ».  ubi  v.  Torrcut, 
ct  Casiiub. 


LIB.  XII.  CAP.  50.  51.  479 

IjDrovincialium  coiitractis,  tamquani  lecuperaturus  Armeni-A.  if, 
f^aiD,  dum  socios  magis,  quaui  liostcs  prajdatur,  abscessu  suo-  *^^'^^- 
rum,  et  incursautibus  barbaris,  priosidii  egens,ad  Rhadarai-  52/ 
.««tum    venit :    donisque  ejus  evictus,  ultro  liegiina  imigne 
sumere  cohortatur,  sumentique  adest  auctor  et  satelles.   Quod 
ubi  turpi  fama  divulgatum,   ne  ceteri  quoque  e.x:   Peligno 
conjectarentur,    Helvidius  Priscus,    Legatus,   cum  lcgione 
mittitur,  rebus  turbidis  pro  tempore  ut  consuleret.     Igitur 
propere  montem  Taurum  transgressus,  moderatione  plura, 
quam  vi,  composuerat;    cum  redire  in  Si/riam  jubetur,  tie 
initium    belli  adversns  Parthos  exsisteret.     Nam  V'ologeses,  50 
casum   invadendaj  Armenia;  obvenisse  ratus,  quam,  a  ma- 
joribus  suis  possessam,externus  llex  flagitioobtiueret, con- 
trahit  copias,  fratremque  Tiridaten  deducere  in  Ilegnum 
parat,   ne  qua  pars  domus  sine  imperio  ageret.     Incessu 
Parthorum,  sine  acie  pulsi  Iberi ;    urbesque  Armeniorum, 
Artaxata  et  Tigranocerta,  jugum  accepere.     Deinde  atrox 
hiems,  seu   parum   provisi  commeatus,  et  orta  ex  utroque 
tabes,  perceJlunt  V  ologesen,omitterepra}sentia.  vacuamque 
rursus  Armeniam  Rhadamistus  invasit,  truculentior  quam 
antea,  tamquam  adversus  defectores,  et  in  tempore  rebella- 
turos.    Atque  il]i,quamvis  servitio  sueti,patientiam  abrum- 
punt,  armisque  Regiam  circumveniunt.     Nec  aliud  Rhada-5i 
inisto  subsidium  fuit,  quam  pernicitas  equorum,  quis  seque 
et  conjugem  abstulit.   Sed  conjunx  gravida,  primam  utcum- 
que  fugam,  ob  metum  hostilem  et  mariti  caritatem,  tolera- 
vit:    post,  festinalione  continua,  ubi  quati  uterus  et  viscera 
vibrantur,  orare,  ut  morte  honusta  contumeliis  captivitatis  exi- 
meretur.      llle  prirao  amplecti,  adlevare,  adhortari,  modo 
virtutem  admirans,  modo  timore  ffiger,  ne  quis  relicta  po- 
tiretur.  Postremo,  violentia  amoris,  et  facinorum  non  rudis, 

Ne  cateri  ijuoque']     Non  est  obscu-  est  etiam  in  cod.  Re§f.    Sed  Puteol. 

ruiii,  quid  velit.    Ne  de  Peligno  conje-  primus  dedit  circumeunt,  quod  Rivius, 

i.tura  in  alios  fieret :  ne  Roaianorum  Beroaldus  et  Alfiatussecuti  sunt,  Cod. 

alii,  quibus  arn)orum  jus,  si  quiesce-  llor.  citcumveunt.    Ern.     Bud.  a  1. 

rent,    ajjprobare    Peligni    facinus    et  m.  percellunt,  unde  2.  m.  fecit  pro- 

ratuin    habere    crederentur.    Terent.  pellunt.     Wam.  AeSn  pcrpcllunt.    H09 

Heaut.  3,  3,  13.    Ego  de  mc  conjectu-  inihi  aptius  videtur  et  Gronovii  ratio 

rnmfacio.  Gron.    In  fine  capitis  MS.  potior.     Ast  MSS.  conscnsus  jubet  re- 

G\iM.juberetur.     Ern.  j>oi\\  percellunt,  vi%\  cuiu  infinito  con- 

Perpellunt  ('ologeseri]    Pichena  ex  strui  imsquam  videam.necsatisfaciant, 

Flor.  iidJ\A\t  percellunt.     Rectius  vulgo  quaj  Bip.  ad  h.  1.   Bud.  (hin. 
perpellunt.  Vide  qua;  notamus  ad  Liv.  Ubi  quati  ulerus]    Dnrum  est  con- 

3,30.  Gron.    Percellunt  csX.\aGue\i.  jungi  qunti  ct  vibrantur.     In  pronitu 

ed.  pr.  et  ceteris  usque  ad  Rhen.  Paullo  est,  cum   Heinsio  qorri^ere   <juatitur. 

ante  deinde  dedi  e  Flor.  Guelf.  et  vett.  Sed  nil  mutandum.    Siinile  exemplum 

edd.  *Post  rebeliaturos  bene  Rhen.  (ex  est  15,  27.  extr.  etsi  illum  quoque  Iot 

ingenio)  :  scripti  et  ante  editi  bellatu-  cum  teiitat  Freinsh.  item  15,  11.  extr. 

ros.    Mox  circumveniunt  habent  codd.  Simillirous  omnium  locus  est  H.  3,  31, 

Agr.  Ouelf.  quod  primus  edidit  Rhen.  a  uullo  tentatus.     Seepe  sic  etiam  SjvI» 

leBud.)  £d.  pr.  c»/c«»a'encrM«/, quod  lustius.     Ern. 


480 


ANNALIUM 


A  U 

805. 

A.  C. 

52. 


A.U. 

B06. 
A.  C. 

5^1 


destringit  aciaacem,  vnlneratamque  ripam  ad  Araxis  trahit, 
flamini  tradit,  ne  oorpus  ctiam  auferretiir.  ipse  prajceps 
Iberos  ad  patrium  Itegrjuui  pcrvadit.  Interim  Zcnobiam 
(id  mulieri  nomen)  placida  inluvic,  spirantem  ac  vita;  mani- 
tcstaui  advcrtere  pastores,et  dignitate  formse  liaud  degene- 
rem  rcputantes,  obligant  Tulnus,  agrestia  medicamina  adhi- 
bent ;  coj^nitocjue  nomine  ct  casu,  in  urbcm  Artaxata  ferunt. 
unde  j^ublica  cura  deducta  ad  Tiridaten,  comitcrciue  e.xccpt», 
Coltii  Kegio  habila  est. 

Faiisto  Sulla,  Salvio  Olhone  coss.  Furius  Scribonianus 
in  exsiUum  agitur,  c[u'i\s\  fitiem  Principis  ;>er  Cha/dnw  scru' 
taretiir.  adnectcbatur  crimini  Jiinia  mater  ejns,  ut  camspriv- 
ris  (nam  relegata  erat)  inpaliens.  Pater  Scriboniani,  Camil- 
lus,  arma  per  Dahnatiam  movcrat.  idcjue  ad  clemcniiam 
trahebat  Cjesar,  c|uod  stirpem  hostilem  iterum  conservarct. 
Neque  tamen  e.xsuh  longa  posthac  vita  fuit:  morte  fortuiia, 


JDestiingit  acinaceni]  Sio  iti  ooJ. 
Flor.  ««sse  primus  vj«lit  .J.  Groiiov.  Editi 
ante  Rycklum  omnes  tliflrins^.  Sed 
etiani  sine  cudicis  aucturitate  sic  cor- 
ris^endum  rr.it,  ut  liodie  oinnes  norunt. 
Cf.  1,  32  et  44.  Mox  cum  todem 
Ryckio  et  Gron.  dedi  ripam  ad:  (jiiod 
prKter  MS.  Flor.  habet  ed.  pr.  cstrjue 
solenne  Taoito  prajpositioncs  postpo. 
ncre.  Sed  mibi  «uspicio  corrviptcl» 
obort.T  dudum  cst  in  verbis  :  ripam  att 
jiraxis  trahit,  flumini  tradit.  Non 
dicam  de  vicinia  verborum  trahit  et 
tradit :  saltcm  dixisset  trahens,  aut  et  • 
flumini  tradit.  Puto  Tacituin  scri- 
psisse:  vulneratamque ripamadj4ra.ris 
flumini  tradit.  MS.  Guelf.  traditam. 
Mox  pro  ne  MSS.  Oxon.  Guclf.  ut, 
quod  prubat  Jac.  Gron.  ut  corpus  ctiaiu 
auferretur,  sc.  a  fliimine,  iiec  in  manus 
bostinm  veniret.  Ern.  Rud.utetiam 
corpHs  nnn  auferretur:  sensus  idem, 
«cil.  abhostibus.     RuA.  dcstringit. 

Prttceps  Iberos]  Cod.  Agr.  ad  Ibc- 
ros.  iinde  Heinsiiis  volebat  lejri  :  ad 
Jberos,  patrium  in  /iegnum.  Sed,  ut 
nomina  regionum  sine  prsepositione 
ponit  ssepe  Tacitus,  ita  etiam  nomcn 
populi  pro  reponepositum  essepotest. 
Virs;.  Ecl.  1,  6h.  sitienles  ibimus  /J/ros. 
£rn. 

Placida  illuiie]  Videri  cluvie legen- 
dum  diximus  ad  Livii  1,4.  Gron.  Sic 
13,  57.  eluvies  maris.  Ern.  Bud. 
iUuvie.  Bip.  niallent  alluvie.  Lall. 
ehcvie. 

Adiertere pastores'}  Sic.  2,  17.  Octo 
aquil^ petere  tilvas  v'is<r  advertert  /»*- 
ptnUtrem.  Id  verbum  ea  iiotione  red- 
«iendum  Livio  \,  Vi.  de  Mctiu  Curlio 


in  paUidcm  conjecto  :  adverferatqut  ra 
re»  etiam  Sabinos  tanti  periculo  vtri. 
id  est,  converterat  illuc  aiiiinos  ociilos- 
quc  Sabinurum.  Nam  libris  omnibiis, 
averlcrat,  scriptum,  aliosen^ii.  Lirs. 
Imrao  advertcre  h.  1.  est  animadrer- 
tere.  (|Uomodo  Graeci  rftrixf  dicuut, 
int.  fou».    Ern. 

Camillus]  Lc^tiis  Dalmatisp,  de 
cu)us  bello  civili  vid.  Suet.  Claud.  l.i. 
PaiiUo  ante  cd.  pr.  mater  viva  ejus. 
In  margine  Gp.'nb.  vidco  notatum  l'i- 
bia.  CoA.\m.  yinia.     Ern. 

Quod  stirpem  hostilem  iterum  con- 
servaret]  Sic  c  Flor.  pro  vul^ato,  qui 
stirpem,  dedit  Pichena.  At  mibi  multo 
magis  se  probat  aliorum^Mi.-  Est  enim, 
qualeTereiitii  Andr.  4,  1,  40.  nisimihi 
Deos  satis  sciojuisseiratos,  qui  auscul- 
taverim.  Heaiit.  3,  3,  28.  Dii  te  era- 
dicent,  Syre,  qui  me  ittinc  ertrudis. 
Justinus  39,  5.  Ptolemeeo  Regmttm 
redditur,  qui  neque  cum  tnatre  betlum 
gercre  voluisset,  nec  afratre  armis  re- 
petere,  quod  prior  poatduset.  Cicero 
adfamil.  5,22.  NequeminMs  esl  Spar- 
tiates  ille  Agesilaus  jterhibendus,  qui 
neque pictam,  nequeflclam,  imaginem 
suam  passus  est  tsse.  Et  talia  ira 
«««</.  (iRon.  ^QiMN^est  ctiam  in  Guelf. 
ed.  pr.  Idque  rerum  est.  Qui  h.  I. 
duriim  videtur.  Cod.  Rc£j.  ct  ed.  pr. 
iuterrilHm  pro  iteitim.  Ern.  Bud. 
quv  '  i  '  ue. 

,ta,  an  per  renenum  er- 
fi,  •  \i;,..,.  r..,.,,.n,„:    rr. 

sl,,  X. 

Ac;r  ,  :'» 

morteh,  '  - 

dim» :    .\  , 


LIB.  XII.    CAP.  53. 


481 


I 


n  |>er  venenum  extinctns  esset,  ut  quisque  credidit,  vulga- 

«Vere.     De  mathematicis  Itiitia  pctlendis  factum  Senatus  con- 

sultum,  atrox  et  inritum.     Laudati  deliinc  oratione  Princi- 

pis,  ({iti  ob  augmtias  famitiares  ordine  Senatorio  sponte  cede- 

renf,  motique,  qai  rema/tendo  iftpadentiam  pntipertati  adjice- 

jrent.     Inter  quaj  refcrtur  ad  Patres  de  pnDia  feminarum,qH(£ 

\ier-cis  coujttngerenttir :    statuilurque,  «^  ignaro  domino  ad  id 

i 

l 


A.  U. 

fcOfa*. 
A.C. 

53. 


Thim  snbar.ditiir  to  utrum  :  queiiiadmo- 
^uin  in  oniiiibus  fere  istis,ulii  incnrtvni 
'an,  vel  dubium  an,  vel  an  solum  in 
hant  seiitenti.in)  interponitur.  Gron. 
Ed.  pr.  extinctu,  ut  a<I  vifatti  refcratur. 
et  sic  rotl.  Re^.  Gronovii  eonjettura 
est  in  cod.  Agr.  Ekn.  Bud.  extinclus 
esset. 

L't  ignaro  domino  etc.1  Non  prom- 
pta  leclio  senteiitiaque  hujns  loci :  nii- 
hi  quidem.  Nain  aliis  uninia  liquent. 
Aiunt,  non  dubi.im  seiitentiam  esse 
hanc:  niulierein  Uberain,  quae  cuni 
alieno  servo  solitaesit,  domiiio  insci- 
ente,  scrvain  fieri,  veliit  proprio  con- 
sensu  :  et  natos  iteni  ex  iis  liberos  non 
haberi.  Ita()ue  nunc  nuper  ecce  emen- 
davit  vir  doctus;  el  ignuro  domino  ad 
id  prolapsa,  in  servitutem,  ceu  conscn- 
sisset :  et,  qui  nati  essent,]iro  liberis  ?ie 
haherentur.   (Torr.  ad  Suet.  Vesp.  1 1  .> 


sive  inscio  domino,  ea  mixtio,  posuit 
pocnam.  sed  iiaXiyui,  et  pro  jjradu 
noxje  intentioreni,  remissioreiiiquc. 
Sed  cui  rei,  inquies,  fuerit  pro  liberta  } 
Huic,  ut  vinculo  aliqiio  teneatur  do- 
miiio  scrvi,  ad  operas  libertorum,  alia- 
que  ejus  ordinis  prtestanda.  Jus  itein 
domino  in  femiiia;  bonis  :  et  quicquid 
in  verani  libertain.  Sed  recte,  pro 
libcrta :  non  enim  liberta  vere.  Rettu- 
lit  hoc  ipsum  decretum  postca  (credo 
quia  aboleverit,  licentia  temporiiin,  et 
inusu)  Vespasianus  l'rinceps,  de  quo 
Suet.  11.  /lurtor  Scnatiii  Juil  dccer- 
nendi,  ut,  quce  ss  sen^o  nlieno  jun.ris.tet , 
ancilla  /labertfur.  ita  tamen,  ut  apud 
Jurisconsultos  noinen  manserit  con- 
sulti  (Jaudiaiii  :  iioii  a  Claudio  Pal- 
lante,  qui  repertDr,  sed  a  Clandio  Prin- 
cipe,  qni  reftulit.  Tertullianus  iteni 
adspexit,  ad  uxorem  2,  8.     \onne  in- 


Sed  mihi,  per  bonam  gratiam,  jus  sit     super   censuerunt   (Romani)    serfituti 


dissentire.  Nego,  alterum  illud  incin- 
brum,  de  natis  ex  eo  coetu  in  servitu- 
tem  habendis,  usquam  repperiri  in  le- 
gum  libris  :  aio,  contra,  jns  esse.  Fa- 
vor  libcrtatis  exposcit,  ut  nati  e  libera 
sint  liberi :  adeoqiie  superveniens  cala- 
mitas  matris,  nocere  ei,  qui  in  utero 
est,  non  debet,  nt  sufficiat,  luatrem 
liberam  vel  medio  tempore  habui.ssc. 
Paullus  Sentent.  2.  tit.  24.  Martianus 
1.  5.  D;  De  statu  hoininum.  Q"".i"re 
ergo  servi  isti  ?  Clenientius  vulsrata 
lectio  aiebat,  jrro  libertis  haberentur  .• 
sed  non  verius.  Quomo<lo  enira  liber- 
tus,  qui  numquani  servus.'  .Adde,  quotl 
inanuscriptis  vestigium  Dullum  ejus 
inembri.  verba,  inquam,  ea,  et  qui  nati 
essent,  absunt  niaimscriptis  omnibus, 
etiam  Budensi.  Ut  mihi  quidcm  Far- 
nesiani  codicis  scriptura  certa  sit :  ut 
ignaro  domino  ad  id prolapsa,  in  ser- 
vitute:  si  consensisset ,  pro  liberta  habe- 
retur.  Optime.  Duplex  videlicet  ejus 
SCti  membrum,  in  eas  quas  ignaro, 
quffque  sciente  domino,  peceatum  id 
peccassent.  Et  si  quidem  ignaro,  ait 
lex  :  serva  esto.  sin  volente  :   habetor 

firo  liberta.   Omnino  enim  propositum 
egislatori  a  servili  contubernio  absti- 
jitre  lubricum  sexum  :  et  sive  sciente, 
VOL.  I.  P,  II. 


vindicnndas,  qu<B  cum  alieno  servo,  post 
dominorum  denuntiationem,  in  consue- 
tudine  persevernrunt  ?  Plura  ad  hanc 
rera  petes,  si  opera;  tibi  est,  a  P.  Fabroi 
Seniestr.  1,  25.  Revera  enim  ad  asciara 
factum,  quidquid  dedolavit  ille  faber. 
Lips.  Frustra  pugnat  Salinerius  pra 
verhis,  qu.TE  Taciti  non  sunt,  et  specie 
inhibendi  correctionesgenus  corrigendr 
raaxime  anceps  et  rarissime  felix  tue- 
tur.  Budensis,  Fanifsianos,  Florenti- 
rii>  agmine  facto  ejiirant,  quod  de  filiis 
alibi  nusquam  se  legisse  fatetur  et  Sa- 
linerius.  Idque  sine  dubio  sarcinato- 
rnm  cujusdam  est,  leviter  corruptos 
locos,  qui  littera  una  alterave  dempt.n, 
vel  addita,  vel  mutata,  restituebantur, 
pro  ingentibus  hiatibus  supplentium. 
Pellexit  in  fratidcm  vox  Ubertis,  qtiani 
quo  referret,  quia  non  videhat,  ipse 
aliquid  conimemas  intcrposuit  :  cui 
locus  non  erat,  si,  ut  est  in  Farnesiano, 
liherta  reperisset.  At,  inquit,  sic  nati 
statim  matrem  a  servi  complexibus 
habuerunt  servam.  Hoc  parum  est 
pro  Jureconsulto  loqui,  qnem  scire 
oportebat,  non  pro  serva  habitam,  nisi 
post  triiiasdenuntiationes.  Deindehoc 
non  eo  valebat  utique,  ut  mancipium 
fieret  (nisi  fort»  in  humilibus  et  ej^n- 
I  i 


48d 


ANNALIUM 


A.U, 

806. 

A.  C 

^3. 


prolapsa  in  senitute:  sin  coiisensisset,pro  libertii  haherentur. 
Palianti,   quem   repertorem  ejus  retationis  ediderat  Caisar, 


tibus  pcrsonis}  quam,  ut  et  suam  et 
adsurnti  mariti  liliertateu»  ab  hiyiis  do- 
niino  emere  conjj^ellereiur.  Itnque 
caute  Tacitus,  in  servitute  haberelur. 
<2ueniadmodum  enim  aliud  cst  esse  in 
libertate,  aliud  essc  liberum,  teste  F.ibio 
declam.  340.  sic  et  aliud  tst  scrvain 
esse,  aliud  in  servilute  esse.  Rugauti 
Lipsio,  quemadmodum  libertus  esse 
possit,  qui  ser>us  nunquam  fuit  ?  re- 
ponit,  quo  pacto  liberta  dicatur,  qux 
non  servicrit ;  II:ec  paria  non  suut. 
DiuUcris  enim  culpa  est  subeuntisju- 
guu),  cui  leges  eam  infainiam  statue- 
runt :  nuUa  culpa  fcetus  est.  (juin 
rcm  dili^entius  consideranti  Ii()uel)it, 
tiihil  tale  nec  potuissc  de  natis  ex  eu 
conjugio  constitui,  nec  necesse  fuisse, 
cum  jurc  counuuui  satis  cautuin  csset. 
Nam,  qui  ante  deimntiatiunes  istas 
provenerant,  nec  servi  erant,  nec  lil)er- 
tini,  sed  ingcnui,  quia  nun  mutabat 
nmlier  statum,  ui»i  post(iuam  doiuinus 
servi  denuntiasset.  Si  vcro,  factis  de- 
nuntiatioiiibus,  non  abstinuit  servo 
mulier,  nequc  libertatcm  utrius^jue  rc- 
demit,  et  plaue  serva  facta  cst  ;  si 
quod  inde  nascitur,  conccptuni  est,  an- 
tequam  luatcrjustain  scrvitutcm  subi- 
ret,  haud  dubie  libcrum  est ;  quod 
simul  (^unccpit  et  parit  Jam  ancilla, 
servum  est  ex  communi  jure.  Quod 
autem  F.  Faher,  ingrato  pro  ignaro 
reponi  suadet,  quod  (it  invito,  ut  apiid 
Terentium  Eun.  2,  1,  14.  Dunatus  in- 
terpretctur,  fallitur.  Nequc  enim  id 
procedit,  nisi  iii  uno  inffratiis :  sic 
enim  luciuimur  ingratiis  meis,  ingra' 
tiis  attcujusJieri,m\od  (it  me  vclaliqub 
invito.  et  de  hoc  a;^it  Duiiaius.  illa 
vero  ingruta,  (|uie  ex  Catullo  T-J.  in 
ingr.  et  Plauto  Aiuph.  1,  1,  10.  Tur- 
nebus  Adv.  13,  13.  explicat,  non  invita 
suiit,  sedqiio!  sunt  iui^r.atisct  non  rcd- 
dentibus  viccm,  aut  cuin  gratia  excipi- 
eiitibus  coUocata.  Gro.n.  Lcctio  Far- 
nes.  cod.  aLipsio  probata  totidciu  ver- 
bi*  est  in  MS.  Agr.  iiisi  (juod  hal>et  siii 
pro  si.  Atque  sic  edidit  RycLius,  sic 
correserat  vir  doctus  iii  ed.  Grjph.    Id 

firobat  .j.  Gronovius  hactcnus,  ut  ma- 
it  prolapsa  iii  phitalcm  num(:rum, 
qu-im  libertis  ct  Uabercntur  in  siiigula- 
rem  mutari,  proptci  .lurtoritatem  -M.S. 
llor.  (|uucuin  cons(  ntit  (Biid.  ct)  ed. 
pr.  Eum  nos  secuti  suniiis.  Vitio  ope- 
rariim  in  cd.  Gron.  cxpressum  est  con- 
'      ^  i.it:    prolapsa  in 

il,  et  tjui  nati 


essent  pro  lihertis  haberentur.  Verba 
et  tjm  nati  essent  absuiit  a  MSS.  Flor. 
IJud.  Agr.  Reg.  ed.  pr.  lidcmque  h- 
bri  habent  servitute.  l)c  re  adde 
Schultiiig.  ad  PauU.  Rec.  Sent.2,  21. 
in  Jurispr.  Ante-Just.  qui  verba 
ignaro  domino  de  initio  rei  iiitcUigeuda 
putat :  re  coiiiperta  dominnm  denunci- 
arc  dcbuisse,  et,  si  tuuc  pcrseveraverit 
nuilicr,  factaiu  ancill.un,  ut  PauUus 
dicat.  Conjecturas  Gundliiigii,  J.  G. 
Schwarzii  et  Ilcumanni  suiper  h.  1. 
vide  in  actis  Lrud.  a.  173'.'.  p.  'il>0.  ct 
173J.p.  4.JI.  Las  ncnio  facile  proba- 
bit.  Hcuiiianniaiia:  cliam  Latinit.is 
adver.satur.  Corrigit  enim  ei  qui  nati 
essent,  pro  l.  h.  ei  »c.  fcminse.  Liberi 
nascuntur  c.t  matre  patri :  non  malri, 
Ita  fert  vulgata  Io(iucndi  consiictudo. 
Ern.  Cod.  liud.  pr.Tvenit  eiueiida- 
tioneai  Grono\  ii ;  habuit  enim  a  1 . 
m.  piolapse  in  servitute sin  conscnsissct 
etc.  unde  posterior  nianus  fecit  pro- 
lapsa,  et  ex  sin,  sui,  ct  in  mrirgine 
adlcvit  et  qui  nati  esscnt.  j^a!c  verba 
in  textu  pfiiiius  exhiljct  Puteol.  uiide 
suniserit,  non  pronum  est  dicere.  Pu- 
gnant  pro  iis  ccrtatim  JCti,  intcr  quos 
tiravina  iii  Orig.  jur.  civ.  de  Li^r.:.  u. 
31.  ct  Gundliiijc.  in  Guudlinyiaiii?  ]  u  t. 
36.  libertis  mutant  in  liheris,  qui  i  -''t 
Juris  commuiiis  ex  muliere  l.vsciva, 
nondum  ancilla,  iiatos  liberos  esse  ct 
iiigcnuos.  Contra  Jac.  Gothofrcdus  ad 
1.  1.  C.  Theod.  ad  ^C.  Claud.  ct  P. 
Burgius  in  Electis  c.  '6.  servant  Itbcrlis. 
Meum  non  cst,tant,is  componcre  lites. 
Id  vero  vix  mihi  dubium  esse  potest, 
male  pro  veterc  lcctionu  venditari,  in 
qua  de  natis  tit  niciilio;  quippe  pro 
qua  codex  nullus  :\dfcrtur,  nisi  quod 
pseudo-I-^-xmpuijn.  ad  Miraud.  siiuni 
provocjit,  cujus  Jides  dudum  crt  con- 
claniata.  llaiiue  in  Gronoviana  inter- 
pretationc  a^Kjuicsco.  Cf.  et  liarbty- 
r;tc  sur  ie  Droit  dc  la  G.  et  de  la  P.  de 
Grotius  i,  2i),  o, 

Pallanti  Praitoria  insignia]  Dc  quo 
inscriptio:  Ti.  clavdivs.  avci,  l.  I'al- 

LAS,  UMC.  SKKAIVa.  UU.  llUtM.  PIETA- 
TI.M.  OVK.  ERGA.  PATRONOS.  ORNA- 
Mn.NTA,  PRAETORIA.  DKCBEVIT.  ET. 
IIS.  CENTIES.  OvrNvVA(iI£S.  CVIVS.  IIO- 
NOHE.  CONTEM  VS.  JMT.      F>t    illdiglW- 

tur  jure  in  hoc  facto  major  l'l:i.!i!«  ,^.'i. 
68.  i^ad   P.iUantcm    eiiini 
Uoc   est  insiune   rcrtnilUn 

o/>P>" 

et  II'  ' 


tlB.  Xir.  CAP.  54. 


483 


Pratoria    ifisignia;  et  centies   qui/iquagies  sestertium  censuit  A.XJ, 
Consul  desigfiatus,  Barea  Soranus:  aclditum  aScipione  Cor-^^<^- 
neVio,  grates  publice  ageitdas,  quod,  liegibus  Arcadia  ortus,  53/ 
teterrimam  nobilitatem   usui  publico  postponeret,  seque  inter 
minislros  Principis  haberi  sineret.   Adseveravit  Ciaudius,  con- 
tentum  honore  Pallantem,  intra  priorem  paupertatem  suhsistere. 
Et  fixum  est  aere  publico  Senatus  consultuin,quo  libertinus, 
sestertii  ter  niillies  possessor,  aniiqua^  parciraoniae  laudibus 
cumulabatur.     At  non  frater  ejus,  cognomento  Fe//x,  pari54 


Preetoria  fjiroque  omamcnta  decerni 
a  Senattt,  jubente  Aariypina  Claudii 
Ctesaris,  vulerimus :  tunlumque  non 
cum  taureatis  fascibus  remitti  illo, 
vnde  cretatis  pedibus  advenisse/it. 
Itfinciue  inirior  epistol.  8,  5.  LiPs. 
Inscriptionem  ist.-ini  spuriani  pronun- 
ciat  Harduinus  ad  Plinium  I.  c.  quod 
hactenus  vcruni  est,  quoad  verba  prje- 
ponuntur  Ti.  Cfaudius  ylug.  L.  Pal- 
las:  ut  ostendit  Ryckius  ad  h.  1.  N.im 
Pallas  fuit  libortus  Aiitonia»,  dictusque 
adeo  /tntonius  Pallas,  ut  frater  Anto- 
nius  FelLr,  quamquani  hie  et  Claudius 
ap.  Josephum  dicitur,  vide  Lipsium 
Inox  ad  c.  54.  init.  Quicquid  sit,  ca- 
put  iiistriptionis  a  Lipsio  additum  : 
cetera  iiiscriptiospuria  non  est,  quippe 
prodita  a  Pliiiio  Ep.  7,  29.  8,  6.  quo 
loeo  etiani  fragmenta  nionimenti  in 
honorem  Fallantis  facli.     Ern. 

Quinquagies  HS.']  Sio  MSS.  Flor. 
Rep.  Agr.  Guelf.  edd.  pr.  Puteol.  om- 
nes  usque  ad  Pichenam,  in  cujas  ed. 
guinquagesies  vitio  operariim  irrepsit 
haud  dubie.  Et  id  tami  n  omnes  se- 
cuti  sunt  nsque  ad  J,  iGronovium,  qui 
vetus  restituit.  Ern.  OHinquagies 
etiam  ap.  Plin. 

Baren   Soranus']    Lego  in  lapide  Q. 

MARCIO.    BAREA.    T.     RVSTIO.     NVMMIO. 

GALLO.  coss.  Si  de  isto  ;  habemus 
viri  celebris  gentile  nomen.  LiPS. 
Hspc  inscr.  est  ap.  Grut.  p.  107,  8. 
Scd  ex  alia,  i|u«  est  apud  eundem  p. 
235,  10.  ubi  iidem  COSS.  patet,  fuisse 
Sub  Tibcrip,  post  quartum  Consula- 
tiim,et  anno  quidem,  ut  videtur  Pi- 
ghio,  7*/ 8.  Calvisio  de  Ltntulo  Ga^tu- 
lico  coss.  ordinariis.  Cetcrum  vel  sic 
gentile  nomen  Barearum  hinc  cogno- 
scitur.     Ern. 

lietiibus  Jrcadite  ortus']  Vide  quaso, 
mancipium  hoc  togatum  Pallantem  ad 
Rc|jum  stirpem  refert  :  credo,  qnia 
P.itlas  ahquis  Virplio  aliisque  inter 
Arcadnm  Rct^s.  O  opprobriura  om- 
niuni  Scipionum  ;  et  dip;nissime  do- 
niino  Pallaiitc'.  Nos,  hvinc  nfquis-i- 
muin  servoin    traiis    niare  advtctum 


intef  vaenales,  ex  Plinio  scimus:  et 
eundem  Antonite  niatii  Servisse,  ex 
Josejtho  18,  6,  6.  qui  naXXafra^ppel- 
lat  Tcv  'jriffTortt.m  rut  5ai/?.4/y  aiiTtis.  Ab 
ea  cr£fo  ad  Claudium  pi-rvenit.    LiPS. 

FLvum  est publice]  Ita  libri  scripti: 
el  non  abhorret  a  Corneliana  phrasi. 
At  vulgo,  wre  publico,  lcsjas,  non  sino 
additamenti  suspicione.  LiPS.  In  MS. 
Flor.  est  lacuiia,  sed  in  margine  alia 
manu  scriptum  are.  Cod.  Reg.  As^r. 
ed.  pr.  publice,  sine  lacuna.  /Ej-e 
publico  priiuum  reperio  ap.  Puteol. 
Utrum  sequare,  tiil  referre  arbitror. 
Est  enim  utrumque  ineptum.  cere pu- 
hlico  et  publice  iiihil  fesse  potest,  nisi 
suiiitu  oerarii :  quod  quorsum  additur? 
nam  omnia  sic  SCta  fixa.  S\publice'm- 
telligas  de  loco  publico,  num  alia  pri- 
vato  loco  fixa?  Suspicor,  seriptum  fu- 
isse  sic :  foro  D.  Julii  Cas.  aut  sine 
Cces.  Nam  Plin.  Ep.  8,  6.  auctor  est, 
positum  SC.  ad  statuam  D.  Julii  lorica- 
tam,  loco  celeberrimo  urbis.  idque  ille 
utindigiiissimum  notat.  Itaquenonvi- 
detur  hoe  Tacitus  omisisse,  aut  oinit- 
tcre  debuisse.  Atqui  ista  statua  fuit  ia 
foro  D.  Julii,  ut  auctor  est  alter  Pli- 
nius  H.  N.  .54,  T).  Opponit  nobis  Brote- 
rius  locuni  Plinii  citatum  :  in  (|uo  nos 
nil  reperimus,  quod  emendationi  iio- 
straj  obesset.  nam  as  et  monimenta  pu- 
blica  nihil  dubitationis  habeiit :  at  ces 
jmblicum,  etpublice  fi^cre.     Eun. 

Feli.v  jampridem]  Non  hercle  ita 
pridem,  si  Joscpho  in  {^entili  bistoria 
credendum.  Priepositus  eiiim  demum 
JudaeaB  est,  post  damnatiim  Cuma- 
num.  Josephus  'l»yS.  a.>.uir.  2,  12,  8. 
clare  :  Mtra  ra.ZTa.,  inqnit,  'louittiaf  fAv 
l-rlrBaVot  ^nXiKa  t»v  naXAatref  aSiXifo» 
ix.Tifivu  rr,s  n  TaXiXaias  Ktti  Tafca^iias 
xa)  XliPuias.  Ut  fortasse  hic  rescriben- 
dum  sit,  Feli.v  Jiaud  pridem  Judaa 
impositus.  Iluiic  liliertum  (Maiidinm 
Felicem  Josephus  20,  6.  Suidas  in 
KXauS.  Zonaras  6,  15,6".  nominant : 
at  Antonium  Felicem  Tacitus  H.  5,  9. 
Antonius  Felir  per  omnem  s^Pfitiam  ac 
libidinem,  jus  Re^um  servili  ingenia 
I  i  C 


484  ANNALIUM 

A.  U.  moderatione  agebat,  jain  priJein  JudsBcc  inpositus,  et  cun- 

806.  cta    muleracta    sibi    inpuiie  ratus,  tanla  poientia  subni.xo. 

^3    Sane  pra^buerant  Juda'i  speciein  niotus  oria  seditione,  post- 

quain  C.  Cu^sari  huud  obtcnipcratum  esset;  cognita  casde 


€xercuit.  Neteturbet:  scies,  pleros- 
qiie  istos  e  libertis  Aiitoniae  inatris 
fiiisse :  poque  binomints,  alias  Princi- 
pis,  alias  patrona;  mortuae  nonicii 
tulisse.  Lirs.  (Cod.Afjr.it)  Ktl.  i>r, 
ttim  priflem :  uiiile  pojsis  conjicLTc 
tum  quidetn  :  n.ini  pridem  ct  quidem 
siibinde  confuudunturin  librisscriptis. 
Sed  iK>ii  necess.irium  puto  aliqtiid  nm- 
tarc.  Nani  c  scquentibiis  i>atet,  Ju- 
diBffi  noincn  hic  latius  sumtuin,ct  non 
Hiodo  proprit  sic  dictani  •luda.>ani,  scd 
ctiani  Sainari;iin  et  (•alila*aiii  inteili- 
{rcndani.  Judiea  propria  felici  dcinuni 
attributa  est  nriibus  iis,  quse  hoc  ca- 
pite  narrantur,  h.  e.  Cuniano  damnato, 
ut  e  loco  cit.  Josephi  patet,  et  Kuscb. 
H.  E.  '2,  19.  ubi  eo  aniio  inissi  Roma 
Jelicis  tncntio.  V.  Valesium.  Siiniliter 
in  Actis  Apost.  24,  U).  Felix  dicitur 
.1  iniiltis  aniiis  Judafis  prirfuisse.  At(|ui 
ea  res  acta  tribus  aut  quatuor  aiinis 
posl  Cuiiianum  daniiiatum.  Ern. 
Apud  Zonaram  I.  o.  Felix  abs<)ue  pru;- 
iiomine  legritur.    WwA.jam  pridem. 

/npttne]  Heins.  supplet  abitura ; 
sufTicit  iiitelligi. 

Cognitu  cetde  Caii  •]  Lacuna  hic  et 
biatus,  quem  tanien  ab  historia  facilc 
explevero.  Tanjit  enim  mutum  illiim 
•luda^orum,  qui  Cali^ula  inipcrante 
fuit,  ob  8tatu.is  ejus  in  templo  eri«ci  et 
coli  jussas,  'Facitus  H.  b,  9.  liein 
jussi  a  C,  Casnre  e^fc^iem  e/us  in  tem- 
pliilocare,  arma potius sumsere :  quem 
motum  Casarts  mors  diremit.  Et  discc 
retn  omnem  e  Josepho  '2,  IO.'AXiwri*f, 
jttmq.  'A;;^a«iX.  18,  8.  Tatlljit,  adsero, 
illuin  motum,  ar^umento  claro  iii  his 
»erbis  :  Cognita  ctede  Caii.  Et :  mane- 
bat  mclus,  nequis  Principum  cadetn 
imperitaret.  yui  aliter  inedicinam 
adferuiit,  abcrraiit.  Sed  quid  huc,  in- 
quiunt,  ad  Felicem,  qui  tanto  post 
suecetsit  ?  Nam  ille  quidem  molus 
Pctrotiio  Procuratore  fuit.  Dicain,  re- 
pecit  rein  ab  alto  Tacitus,  et  initia  re- 
ceiiset  mutuum  secutorum,  quos  auxit 
accenditque  infclix  iste  Felix.  Apud 
Suidam  tameii  altprius  mcntio  turbn>, 
cui  componenda:  Felix  olectiis :  tra- 
eicigeiiTm,  i'ilU|uit  I.  c.)  rot  'itviaiu* 
aara  Xa^Tiafa»,  u.^y^tyra  irirrrifii  airiiTs 
K>.aviitf  <D«)Xixs,  KtXtvrat  avri  rifttt^il- 
rSau  rtvTtvf.  LiPs.  Suspicabar,  pro 
postyuam  scribendum  quamquam  ;  ct 


((11  ii  Caii,  quidam  Whn  ejut, 

fuisse  :  t/itti»i'/uam  coiinilif  cetde  Caii 
edicto  ejus  huud  obtemperntum  esset. 
Naiii,  (|iiod  illud  fuerit  edietiim,  vu- 
luit  aurtor  repeti  ex' quiiito  historia- 
rum.  \  idebalursublata  caiissa  motiis 
niurte  fiiriosi  Frincipis.  Narrat  .aii- 
tcni  T.acitus  iiihilomiiius,  quiejamdu- 
duiu  c(xiuebatur,  seditionem  urtain, 
etsi  Caius  interfectus  et  edictum  ejiis 
abolitum  foret.  yuid  ita  ?  quia  siiper- 
erat  metus,  etc.  Gron.  Nihil  ad- 
hiic  melius  vidi  cunjectura  Gronovii, 
et  vix  operse  pretium,  referre  alia» 
conjecturas.  Rbenanus  :  post  quam, 
cognitacade  Citii,  hauti  tihteuiperutum. 
Sed  munebat.  \cl:  Posti/uam,  c.  c. 
C.  jussis  haud  oblem/iiralum  esset, 
manebat  metus.  Facriius :  postquam 
co^ito,  Caiijussiu  haud  obtemjieruium 
esse,  manebat  m.  Heinsius :  fiaud  ob- 
temperalum  cst,  et  fnunebat.  Ed.  pr. 
sic  habet :  postquam  cogtiilft  ccede  ejus 
haud  ohtemperasset.  monebat  metus. 
Puteol.  posti/utim  c.  c.  ejus  h.  obtem- 
peratum  esset.  Scd  manebat  m.  et  sic 
sequcntcs  nsque  ad  Khen.  sec.  quie  de- 
dit  e  conjectura/».  c.  c.  Otii,  h.  o.  es- 
set.  manebat  m.  quod  omiies  secuti 
sunt.  Manus  docta  in  ed.  Grj-phii  sic 
correxit,  pnstt/uam  cognita  ca-de  e/us 
haud  temperutum  esset.  Sed  m.  m. 
an  e  MS.  nescio.  Ceterum,  ubi  ha?c 
coinparo  cuni  historia,  non  iiivcniu, 
quid  liuic  loco  faciani.  Dicit,  Judtrus 
(|uidem  fecisse,  qu.i:  spcciem  scditiunis 
haberent :  sed  Felicem  istadelicta  non 
idoneis  remcdiis  coercuisse,  veruro 
auxisse  cum  Cumano.  Hic  scire  velim, 
an  ullo  modo  sermo  esse  possit  de  nio- 
tibus,  qui  statim  a  morte  Caii  fiieriiit. 
Nam  nulli  fuerunt.  Statim  eiiiiii  Ju- 
dca  tradita  est  A^rippae,  quu  mortuo 
demum,  novi  Procuratores  missi,  Fa- 
dus  priiniim,  dein  Alexaiider,  sub  qui< 
bus  iiulla  seditiunis  nicntio.  Tiim, 
quomodo,  cum  tantum  spectem  mottts 
prtetulisse  dicantur,  sedilio  orta  dici- 
tur?  Arbitror,  esse  lacunam  bene  ma- 
gnani  i>ost  imperitaret.  Iiiitium  loci 
totius  de  Caii  tempore  intelligo.  Nam 
species  inotus  est  iii  noii  parendo. 
Verba  cognita  ctrtle  ejus  transpusita 
credo,  et  ad  manebat  metus,  rcferenda, 
sic:  Cognita  ccede  ejtis,  manebat  Wf- 
tut,    Scd  deinde  deeit,  quod  tentan. 


LIB.  XII.   CAP.    54. 


48:- 


iPjus,  sedata.  manebat  metus,  ne  quis  Principuin  eadem  A.  U. 
iinperitaret.  Atque  interim  Feli.t  intempestivis  remediis^"^- 
deiicta  accendebat,  fEinulo  ad  deterrima  Ventidio  Cumano,  53/ 
cui  pars  provinciac  habebatur:  ita  divisis,  ut  huic  Galilajo- 
rum  natio  ;  Felici  Samaritae  parerent,  discordes  oHm  et  tum, 
contemptu  regentium,  minus  coercitis  odiis.  Igitur  raptare 
inter  se,  inmittere  latronum  globos,  coinponere  insidias,  et 
aliquando  proeliis  congredi,  epoHaque  et  prsedas  ad  Procu- 
ratores  referre.  Hique  primo  lajtari,  moxghscente  pernicie, 
cum  arma  mihtum  interjecisseot,  cffisi  milites.  Arsissetque 
bello  provincia,  ni  Quadratus,  Syriae  rector,  subvenisset. 
Nec  diu  adversus  Judsfeos,  qui  in  neceni  militum  prorupe- 
rant,  dubitatum,  quin  capite  poenas  lueient:  Cuinanus  et 
Feli.v  cunctationem  adferebant,  quia  Claudius,  caussis  re- 
bellionis  auditis,  jus  statuendi  etiam  de  Procuratoribus  de- 
derat,  Sed  Quadratus  Felicem  inter  judices  ostentavit, 
receptum  in  tribunal,  quo  studia  adcusantiuui  deterrerentur: 
damnatusque  fiagitiorum,  quaj  duo  deliquerant,  Cumanus : 


ti.im,  postquam  —  ohtempcratum  esset, 
expleat :  id  debct  pertiiiere  ad  Caii 
voluntatein  de  statua.  Ern.  Post 
orta  seditioiie  deesscy  f]UiB  caussani  se- 
ditiunis  itidicarint,  judicat  Acid.  Brot. 
ita  supplet :  sp.  m.  o.  sed.  ob  C.  Cas. 
t^siiem  in  templo  locandatn ;  p.  c.  c. 
ejus  h.  0.  esset,  m.  m.  Hill.  Rac.  36. 
sic  :  Sane  jam  pridem  (hoc  e  superiore 
loco  huc  ille  transfert)  pr.  Jud.  sp.  m. 
0.  sed.  p.  q.  jussi  a  Caio  (hoc  sic,  ut 
H.  5,  9.)  h.  obtempa'averant.  Cogn. 
c.  c.  m.  m.  Bip.  Rhenanuin  uiale  vo- 
rulani  sed  post  esset  oniisisse  censent, 
(juaB  veri  vestigium  preebeat.  JEorum 
admodum  probabilem  emendationis 
conjecturam  in  textum  recepi.  Bud. 
cum  Futeolano  concordat,  verum  scd, 
quod  hic  orationi  inserit,  iste  t^  nia- 
nebat  a  2.  m.  superpositum  habet. 

Ita  divisis,  ut  huic^  Vide,  an  scri- 
pserit  Tacitus :  cui  pars  provinciee 
habebatur,  ila  divisa;,  ut  huic  GalilcE- 
orum  natio,  Felici  Samnritce  parerent. 
Gron.  Verum  piito.  Ed.  pr.  divisit. 
Ern.  Sub  divisis  f.  intcUig^tur/^ar^t- 
bus. 

Felici  Samaritw  parereyit']  Apud 
Josephum  Felicis  adhuc  nulla;  partes  : 
contraque  Cumanus  a  Saniaritis  stc- 
tisse  legitur.  Sed  tu  eum  vide,  non 
una  in  re  anostro  dissentientem  20,  5, 
6.  LiPS.  Dissensus  Taciti  et  Joge|>hi 
nianifestus  est.  Eum  sic  voluerunt 
quidani  coinponcre,  ut,  cum  Josephus 
tradit,  dciecto  Cumano  missum  Feli- 
ceni,  id  nun  sic  capiaut,  quasi  Roma 


tum  missus  sit,sed  e  Peraca:  ut  Noris. 
Cenot.  Pis.  2,  Ifa'.  §.  13.  probante  Pa- 
gio  Crit.  B.  ad  A.  C.  48.  Quod  est 
nihili.  Mitti  simpHciter  dicuniur  cen- 
ties,  nuUa  Romae  mentione,  qui  iii 
provincias  eunt.  Jawi  proclive  est  di- 
cere  cum  Wesselingio  ad  Simsoni 
Chron.  p.  1647.  Jn  re  Judaica  phis 
fidei  habendum  Josepho.  Etcgo  plu- 
rimum-tribuo  Josepbo  alias.  SedJiic, 
ut  pro  Tacito  judiceni,  facit  primo  rei 
magnitudo  et  insolentia,  c|ux  non  sinit 
bapc  ficta  credere.  Novuni  enim  est, 
duos  Procuratores  Juda;is  esse  eodem 
tempore,  <iuod  Tacitus  sine  idoneis 
auctoribus  vix  scripserit.  Accedit 
Luca;  auctoritas,  sive  potius  Paulli, 
qui  Felicem  niultos  annos  Judxis  pree- 
fuisse  dicit,  anno,  postquam  Cuma- 
nus  damnatus  est,  tertio  aut  quartu. 
Id  luulto  rectius  dicetur,  si  Felix  una 
cum  Cumano  missus  est  anno  octavo 
imperii  Claudiani :  quem  annuni  de 
Cumano  edit  diserte  Josephus  :  isque 
sequendus  erat,  non  ii,  quos  cum  alii_, 
tuiii  Valesius  edunt  ad  Euseb.  H.  E.  3, 
19.    Ern. 

Damnatusjlagitiorum]  Aperte  m.i- 
gis  et  distincte  scriptor  Judieus.  Ne- 
gat  a  Quadrato  damiiatiim  Cumanum, 
sed  ipsum  cum  Celere  Tribuno  n>is- 
suin  ad  Ca'sareyi,  qui  de  re  cognosce- 
ret  statueretque.  Ita  Cumano  exsi- 
liuin  irropatum  :  Celcrcm  remissuin 
Hierosolyma  et  vicatim  discerptum. 
LiPS.  Frustra  dc  his  verbis  sollititus 
est  Acidalius  j  quasi  novuni  sit  jUt^i- 
I  1  ^ 


486 


ANNALIUM 


A.  U.et  quics  provinciae  reddita.     Nec  multo   post  Agrestiuin 

^^-  Cilicum    nationes,   quibus    Clitarum   cogiionicntuin,   saepe 

53."et  alias  commotae,  tunc,  Trosobore  Ducc,  montes  asperos 

55castri8  cepere  :  atque   inde  decursu  in  litora  aui  urbes  viui 

culloribus  et  oppidanis,  ac   plerunique  in  mercatoies  et  na- 

vicuiarios,  audcbant.    Obscssaque  civiijis   Aneniuriensis,  et 

missi  e  Syria  in  .subsidium  cquites,  cuni   praeJecto  Curtio 

Severo,  turbantur :  quod  duri  circum  loci,  peditibusque  ad 

pugnam  idonei,  cquestre  pro^lium  haud  paticbantur.     Dein 

Kex  ejus  ora?  Antiocbus,   blandimentis  adversus   plebem, 

fraude    in    Ducem,  cum    barbarorum   copias  dissociasset, 

Trosobore,   paucisque    primoribus   iBtcrlectis,  ceteros  cle- 

56  mentia  composuit.  Sub  idem  tempus,  inter  lacum  rucinura 

amnemque  Lirin,  pcrruplo  monte,  quo  magnificentia  operis 

a  pluribus  viseretur,  lacu  in  ipso  navale  proelium  adornatur; 

ut  quondam  Augustus,  structo  cis  Tiberim  stagno,  sed  levi- 

bus  navigiis,  et  minore  copia  ediderat.    Claudius  triremes 

quadriremesqiie   et    undeviginti    hominum    millia  armavit, 

cincto   ratibus  ambitu,  ne  vaga  ellugia  torent;  ac   tamen 


tia  delinquere,  addique  vult :  uyius 
luit  Cumanus.  N.im  (ielingucre  quid 
Utique  dirimus:  ubi  quid  iiitelli|;as, 
r\\?,\  Jiagitium  vel  scelvs?  Sed  et  Pa- 
pinianus  1.  38.  §.  4.  1).  Ad  les:.  Jul. 
de  adulteriis  :  cum  alias  aJulterii  cri- 
men,  quod  pubertate  delinquitur,  no7i 
excusetwiPtate.  {juoautem  istud  luU  ? 
An  dubium  est,  quemquam,  qui  dam- 
natus  Jltigitiorum  diiritur,  pocnas  pc- 
peudisse,  nisi  diserte  addatur,  unde  ve- 
piam  meruerit  post  sententiam .'  Gron. 
Trosobore^l    MS.    Flor.   Trorob.  Ed. 

Rr.  /Jresoboro.  Cod.  Vat.  Arosohoro. 
lox  rescripsi  e  Flor.  Guelf  ed.  pr.  et 
oppidanis  pro  ac  opp,  Ern.  Bud.  TVo- 
sobore  .  .  .  ct  opp. 

Mercatores  et  narirul.1  De  his  et 
eorura  immunitatt:  v.  i.  5.  D.  dc  jure 
immun. 

Alagnificentin  operis]  QuJC  ex  Eu- 
sebii  sive  Hieronynii  nota  in  Chronioo 
flucel)it,  Clnudius,  infiuit,  circn  hac 
tempnra  Fucinum  lacum  exsicoarit, 
vndecim  annos  triginia  hnminum  mil- 
libus  sine  inlermissionc  operantibus. 
LlPS.  adde  Suet.  r.  20.     Ekn. 

Cis  Ttberim  staiino]  De  quo  Suet. 
Aup.  43.  Edidit  narnle  pratinm  circn 
Tlberim  carato  solo,  in  quo  uunc  Cte- 
tarum  nemut  ett.    Lir^. 

Ctaudiut  triremes]  Ccnsvmus  re- 
poni  num(  riim  dcbere,  scribimuHque, 
Claudius  renlum  triremes.  Tot  eitiui 
fuisse,  credimu^  Dioni  (>0,  .33.  Oi  Xi 
»Mt>tm;^nf*tni,  inquit,  Batdrf  lutraii' 


Ti{»i  ux**t  •'  /■«•'  'Vaiiii,  »»' Si  Z<«iX«<  »t«- 
fiar^itTtf.  Si  utriuique  naves  quin- 
qua^inta  :  in  universum  erno  centum. 
Idem(|ue  numerus  in  Xiphiliuo.  At 
ecre  Suetonius  duodeuas  dumtax.it 
nomiu.it  c.  21.  Hoc  speclnculo,  ait, 
classis  Sicula  et  Rhodia  concurrerunt 
duodennrum  triremium  singula.  Fal- 
so.  Omitto  Dionem :  sed  quomodo 
hominum  illa  visin  duodenis  iitrimquo 
iiaNibus.'  quando  undevi|;inti  inillia 
pugiiasse  hanc  navalem  pugn.am  Tati- 
tus  exi)riniat  discrte.  Non  ergo  abtst, 
quin  ad  Dioiiis  reique  fidem  corrijfen- 
dus  Traiujuillus  sit,  qmnqnagcnum 
trireniium.  LiPS.  Probat  Aci»ialius. 
At  \ir  doctus  in  mar^ine  Grj|>h.  cor- 
rcxi-rat  tr.  qu.  duodecim  et  vig.  m.  n. 
Ekn.  Marc.  Donatus  iii  Suet.  addi 
jiibet  :  et  quadriremium.  Idem  ixs- 
Ti»«i  Dionis  reddit  utriquc  junclim, 
(piod  rcdit  fere  ad  calculum  Suetunii  ; 
naiii  utrinque  cs«et  \»ttri^u5n. 

Cinclo  rnlibus  ambilu]  Qt-'ui  si, 
crnlibus,  aut  trabibus  ?  Tale  quid  sub- 
stitueris  non  invitu  Dionc,  (|ui  lacutn 
muro  ligueo  circumdaium  scribit  1.  c. 
Tirj;«f  T«  Wifi  T«i»  y.ifttnr  $i/X<»«»  M*n- 
fKiuae-i,  Kmi  l»(im  iwfiji.  E;us  erjjo 
«juasi  valli  tiitelu"  prn-posii  us  Prspturik 
miles,  LiPS.  Frustra.  N;uii  mox  iii 
ratibus  adstili^se  dicnntur  praptoriaui, 
ut  bone  inonuit  Aciilalins.  Mox  ae 
tanien  spatium  vett,  cdd.  ante  Rhenan. 
Hic  deiiit  atlamen  cam  cetcris.    Jc 


i 


LIB.  XII.  CAP.  57. 


487 


spatium    araplexus,  ad  vim  remigii,  gubernantium  artes,A.  U. 
jnpetus  navium,  et  proilio  solita.  in  ratibus  Prajtoriarum  ^^* 
cohortium  manipuli  ftirma?que  adstiterant,  antepositis  pro-  53/ 
pugnaculis,  ex  quis  catapultte  ballistaeque  tcnderentur.  Re- 
iiqua  lacus   ciassiarii  teclis  navibus  obtinebaut.    Ripas  et 
colles,  ac  montium  edita,  inniodum  theatri  multitudo  innu- 
mera  complevit  proximis  e  municipiis,  et  alii  urbe  ex  ipsa, 
visendi  cupidine   aut  officio  in  Principem.     Ipse    insigni 
paludamento,   neque    procul  Agrippina   chlamyde  aurata, 
prajscdcre.      ttugnatum,   quamquam  inter   sontes,    fortium 
viroruin   animo :  ac,  post  multum  vulnerum,  occidioni  ex- 
empti  sunt.     Sed   perfecto    spectaculo,  apertura   aquarum57 
iter.     lucuria  operis  manifesta  fuit,  haud  satis  depressi  ad 
lacus  ima  vel  media.  Eoque,  tempore  interjecto,  altius  effos- 
si  specus  et  contrahenda;  rursus    multitudini  gladiatorum 
spectaculum  editur,  inditis  pontibus  pedestrem  ad  pugnam, 
Quin  et  convivium,  effluvio  lacus  adpositum,  magna  formi- 
dine  cunctos  adfecit ;  quia  vis  aquarum  prorumpens  proxi- 
ma  trahcbat,  convulsis  ulterioribus,  aut  fragore  et  sonitu 


tamen  verum  piito,  quod  et  Guelf.  e\- 
hibct.  Ern.  Bip.  pro  amplexus  con- 
jiciunt  umplius. 

Ad  vim  revngiif  guhernantium  ar- 
tes,  impetus  navium,  et  prwlio  solita'] 
Sic  expressit  e  Flor.  MS.  Pichena  pro 
vulg:ari :  ud  vim  remigii,  et  guhernan- 
tium  nrles,  impetusque  navium  praclio 
solitos.  Plaiie  sic  etiam  ed.  pr.  nisi 
f|uod  solUi  haljet  pro  solita :  ut  Guelf. 
Ac  sic  fere  ctiani  Puteol.  nisi  cjuod  et 
post  remigii  copulam  ponit,  (juem  se- 
cuti  sunt  Riv.  Beroald.  et  Alc.  estque 
in  Guelf.  Ern.  Et  Bud.  qui  habet 
etiam  soliti. 

Classiarii  tectii  navibus']  Ita  resti- 
tui,  pro,  rectis.  Tectse  naves,  idonefe 
ad  pu^nani  ;  a,i  ra  KaTaffr^Ufiara  'i-^au- 
cai,  uti  Thucydides  appellat  7,  40. 
Lirs.  Tcclis  edd.  pr.  Puteo).  Vereor, 
ne  rectis  vitio  operarum  irrepserit  in 
Beroaldinam  editionem  Romanam, 
unde  in  ceteras  flnxerit.  nam  Beroal- 
dus  tantum  repptiit  textum  Puteolani. 
Frustra  rectis  defendit  Acidahus,  tan- 
quam  rccta  naves  opponantur  ratihus. 
Qrnam  reclam  novi,  non  naves  rectas. 
Ante  ed.  pr.  vitiose  traderentur  pro 
tenderentur.     Ern. 

/Isrippina  chlamyde  aurata']  Dio  I. 
c.  etiatn  \eronem  adjungit  :  'O  Ji 
KXau3;«5,  o,  ri  Nsja»  gr^anurtKus  itrra- 
Xtjffxv,  n  Tt  'Ay^iT-Tita  ^XafiuSi  iiar^^u- 
«i)  'iKor/jLtTro.  Ptinius  33,  19.  Nos  vi- 
dimus  Agrippinnm  Cldudii  Principis, 
edente  eo  navaits  prcelii  spectaculum, 


adsidentem  ei,  indutam  paludamentOf 
auro  te.rtili,  sifie  alia  materiu,  LiPS, 
Vett.  edd.  prcesidere,  et  MS.  Guelf. 
(item  Bud.J.  Mox  copula  post  iter 
non  est  in  MSS.  Flor.  Bud.  ed.  pr. 
Orta  est  e  finali  reZ  iter.  Et  melius 
abest.     Itaque  delevi.     Ern. 

Infer  sontes'\  Puteol.  inter  insonfes. 
Sed  Dio  1.  t.  9-ayarM  itaraiiSiKarftivti 
viffay.  Alias  insontes  ffque  ac  sontes 
pug;nare  solebaut.  V.  Cic.  Tusc.  2, 
17. 

/Id  lacus  ima  vel  tnedia']  Dixerat,  ad 
lacus  ima  :  quod  ut  melius  intellige- 
retur,  adjecit  vel  media:  inde  namque 
coUipnms,  id  ei  esse  imum,  quod  ia 
medio  lacus  foret,  ubi  plerumque  ma- 
xime  profundum  est.  Gron.  Unda 
irrita  Mureti  conjectura  delentis  ima 
vcl,  et  Heinsii  legentis  lacuna  media. 
Lacunam  de  tanto  lacu  dici  ab  histo- 
rico  non  credo.     Ern. 

/lltiics  effossi  specus]  De  laboriuso 
hoc  opere  vide  Plinium  36,  24.  Quod 
ante  Claudium  tamen  conceperat  D. 
Julius,  (Sueton.  .lul.  44.)  non  incepe- 
rat :  hcc  rite  perferit  ipse  Claudius, 
quoniam  nianus  pustea  admovit  et 
Hadrianus.  Spartianus  in  ejus  vita  22. 
LiPS.  Vide  ad  Sueton.  Claud.  20.  et 
Fabrettum  in  Descr.  Emissarii  lacus 
Fuoini.     Ern. 

Fragore  et  sonitu  exterrilis]  Aliquid 
est  in  hac  oratione  monstri.  Nam, 
cum  audimus,  convuhis  vUerioribus, 
intelligimus  membris  operis :  cum  au- 

I  i  4 


466 


ANNALIUM 


A.  U.cxtcnilis.      Simul  Agrippiiui,  ircpitlatione  Principis  usa, 

8(M>.  njiuisiruui  operis  Narcissuui  iucusat  cupiJi/iis  ac  preedarutn. 

^^  ■  ncc   ille  rcticel,  inpotentiam   niuliebr$in  nimiasque  spes  ejiis 

A,  U.arguens.    D.  Juuio,  Q.  Hatcrio  coss.  sedccini  auuos  uatus 

807.  Ncro  Octaviaoi,  Caisaris  filiaui,  in  inatrimoniuui  acctpit. 

.54,    Ulque  studiis  lionestis  eteloqucutiai  glorianitcbccrct,  caussa 

53llieusium  susccpta,  Romanum  Troja  demissum,  et  Ju/ia^stir~ 

jns  auctorcm  .Eneani,  aliaque  haud  procul  iabulis  vetcra  fa- 

cunde  e.xsccutus,  pcrpetrat,  ut  Jliens(;s  omni  publico  munere 


tem,  aut Xrojfore  et  sonilu  erternfit, 
non  possdiTiiis  hoc  dc  iisdeni  accipere, 
ted  de  convivis,  qui  su|>«r  ista  dis- 
cumbebaiit,  «t  (|iii  circa  erant.  Ke- 
rjuirit  tanien  fiUiin  oratioiiis,  ut  <'adeni 
sint  convuLut  ista  et  exterritn.  Si  quid 
video,  Tacitus  scripsit  exterritos ;  ut  id 
rcferatur  ad  ra  vunctos.  Exterritus, 
iiK|uit,  partiin  eo,  quod  sentiebant  la- 
befactari  et  oonveUi  ti^na,  continunta 
illis,  quiB  abstrahebantur,  partini  fra- 
i^>re  ac  sunitu  tuiii  proruiiipcntiuni 
aqnririiinituiiisohiti  opcris.  Siu-t.  Claii- 
dio  3'J.  Comuratui  et  auper  eiiiissarium 
yucini  lacus,  ac  ]><inc  submersus,  runi 
emissaiiiipetu aqiia  reiluiidusset.  yucin 
locnin  in  proinptu  cuin  baberet  Aure- 
liiis,  tanien  otftMisus  voce  convivii  eo 


♦ 
Claudii  Consulatu  tntellcxeris  illa : 
ytjmd patrem  Consulcm  prn  Jiononicn- 
sitnis  JjOtine,  et  pro  Rhodiis  atque  lli- 
ensibiis  Gr<rce  verbafecit.  A'ec  multo 
post  duxil  uxorem  Octaviam.  At  inter 
eiim  Consulatuin,  ct  hunc  T.iciti  an- 
nnni,  inteijccti  Faustus  SnlU  et  Sal- 
vius  OtUo.  ITter  verior,  inibi  sane  non 
liquet.  Lips.  Mox  MS.  Guclf.  C.  Cte- 
saris:  niale.  Ern.  Junius  is  5i7a»MJ 
a  Nerone  interfectus.  V.  15,  35.  Cf. 
Vales.  ad  Exc.  Diunis. 

(wloria  nitesceret]  Profecto  in  Gro- 
sloiii  nui  correctionem  incliiio,  note- 
sLtret.  Lips.  Et  cunfundnntur  sane 
in  libris  ha-c  verba,  ut  enitescere  et 
enotesrtre.  V.  Schwarz.  ad  Plin.  pan. 
p.  J).  493.    Scd  mtesccrs  plus  est  quam 


usquc  delirat,  ut  fom/'/Mi'n<m  subjece-  7M>/twcr^,  adeoque  uiclius  h.  I.  sic  eni- 

rit.     Sed  convivium  bic  coeiiatio  est,  tescere,  pro  (piu  siinplcx  posuit  niore 

tricnnitiin,  vel  locus  ita  structus,  ut  sno,    pro    ilUistrari,    clarescere.      V. 

caperet  convivaS.     Sic  15,37.  publicis  Schwarz.  1.  c.  p.  493.  Cod.  Flor.  etiatn 

iocis  strucre  convivia.     Neque   aliter  cnilesccret,  quod  recepit.Lallem.  Ern. 

,-iccipiendum  II.  I,  82.   Alilitum  impe-  et  Bip.     Scd  Hud.  nitesceret. 


tus  nejoribus  quidcm  palatii  coercilus, 
quo  minus  convirium  irrumpercnt.  Sic 
et  inccrtus  auctor  Panegyrici  Maxiini- 
anoet  Constantino  dicti  6.  imago  iita 
in  Aquileiensi  palatio  ad  ipsum  convivii 
posita  adspectum.  Ubi  etiam'  male 
tentarunt.  Gros.  Sed  si  exterritos 
corrigimus,  etiani  delendum  erit  aut, 
tamquain  addituni,  ut  exlerrUis  cum 
cotwulsis  uitcrioribus  conjunperetiir. 
Et  tamen  durior  est  orationis  stru- 
ctura.  MSS.  Repus  (Bud.  a  1.  m.) 
ed.  pr.  exterriti  habent.  MSS.  Oxon. 
et  Guelf.  uUtrioribus  addunt  subii4;is. 
Ehn. 

Nnrc.  incusatl  Cf.  Exc.  e  Dionis  1. 
60.  ap.  Constant,  Porphyr.  ed.  a  Valcs. 
p.  677. 

D.  Junio,  Q.  Jlaterio  co«».]  Non 
concilio  in  hac  omni  narratione  Taci- 
ttim  cniii  Suctunio.  Nostcr  matrimo- 
nium  cum  Octavia,  caussarum  dictio- 
nes,  ad  Constilcs  refert,  quos  posuit  : 
Hiictonius  c.  7-  gcsta  ha-c  vult  toto 
anno  ante,  Claudiu  qtiintum  et  Corne- 
tio  Orfito  cost,     Ncc   r.\^\\\  de  alio 


Jiomanum  Troja  demissum']  Nihil 
dcesse  ostendimus  ad  illud  Livii  3,  '2. 
quod  et  Komanus  ira  otlioquc  pu- 
gnabat,  Gkon.  Nenipe  liomanusyo- 
iiitiir  pro  Romanis,  populo  Roinano, 
ut  ap.  Liviuni  s.Tpe  pro  exercitu  Ro- 
nianu.  Grotius  (Hitabat  addcnduiu 
nomen.  Demisius  pro  ortiis  dixit  imi- 
tatione  VirgilU  J^u.  I,  292.  et  alibi. 
Ern. 

Aliaque  iiaud  procul  fahulis  vetera"] 
Correut  Rhen.  ,'e  Bud.)  cum  ante 
esset  vera.  Lipsius  in  prima  cd.  con- 
jecerat  veriim,  quod  placet  Acidalii>, 
sive  ceterum.  Verum  est  in  cod.  .\^p!c. 
unde  rcccpit  Ryckius.  E<l.  Puteol. 
veia  Jacunditate.  Eo  verbo  etiani 
Plautus  u&us  in  Trucul.  2,  6,  13.  Ea 
lecliu  fortassc,  nonnulUs  non  displi- 
ceat,  Qiiod  nunc  editiir,  »erum  puto. 
Ebn.  Bip.  prwferunt  rera,  fabulis 
confiiiia.  Provo«»nt  ad  Flor.  qticm  a 
ncmine  aliegari  video.  Vera  faUia 
tiiixta  fuisse,  recepta  lectio  ipsa  in- 
nuit. 

Impetrat,  tit  Ilienses']     Liber  vet 


LIB.  XII.    CAP.  59. 


489 


solverentur.     Eodem  oratore  Bononiensi  coloniae,  igni  hau- A.  U. 
st£e,  subveatuni  centies  sestertii  largitione.    Redditur  Rl^^-^J;- 


IS     r 


54. 


diis  libertas,adempta  saepe  aut  firmata,  prout  bellis  externi 
uieruerant,  aut  domi  seditione  deliquerant.     Tributumque 
Apamensibus,  terra)  motu  convulsis,  in  quinquennium  re- 
missum.     At  Ciaudius  savissimu  qua>que  promere  adige-59 
batur  ejusdem  Agrippinai  artibus,  quae  Statilium  Taurum, 


perpelrat,  recte.     Sed  quid  ?   non  jam 
ante  immunes  irujv^s?  immunes  pri- 
dem.      Prinius    Alexander,    post    pu- 
trnam  ad  Granicum  aninem,  iXioSifa» 
x«]  a^«jo»  eam  urbem  pronunciavit,  ait 
Strabo   13.  p.  593.    Certamen   deinde 
Romanis,  in  honestanda  urbe,  ut  cre- 
debant,  parente.  in  foedere  quod  c«m 
Antiocho,  immunitas  lliensibus  data, 
et  Rhoeteum  ac  Gergithum  concessa  : 
ut  auctor  est  Livius38,39.  Epistolade- 
indeGraeca  Senatus  Fopulique  Romani 
ad  Seleucum  Regem  missa  (Suetonii 
verba  sunt  Claud.  '25.)  amicitiam  et  so- 
cietatem  ita  demum  pollicentis,  si  con- 
sanguineos  suos  Ilienses  ab  omni  onere 
immune,   prerstitisset.      Sulla    etiam, 
Asiam  constituens,  "eosdem   iXtuB^iesus 
il^iu,  xa)  'Vttftalui  ayiy^afi  ^iXevi.    ait 
Appianus  Mithr.  61.  An  hoc  mutatum 
postea  (et  ssepe  solet)  nescio  :   Julius 
quidem  Caesar  iterum  et  agrum  et  li- 
bertatem  dedit  et  imraunitatem  :   nec 
imminuitTiberiusaut  Augustus.  Stra- 
■bo  1.  C.  p.  595..     KaiVat»  a  &iot  A^«»J«»  ts 
ih  fr^offitii/m   atiTcTf,  xai   Triy  iXiyS^t^ian 
xai  rr,'  iXwreu^yfiriay  attTa~s   tuyt^uXa^i. 
Kxi  f^iX"  ''''  "■'.''•"''"''*'"'  •*  Tourois-  Quis 
er^o  ea  abstulit,  ut  opus  fuerit  sive 
reddi  a  Claudio,  seu  firmari  ?  An  Cali- 
gula  ?  nihil  lectum.     Crcdo  equidem, 
nemo :  sed  vel  Claudius  adjecit  aliquid 
ad  immunitatem  olim  datam,  effecit- 
que    ut  plenissima   ulerentur,    (atque 
"ideo  Tacitus  scripserit,  ut  omni  publico 
viunere  solverentur,  quasi   antea  non 
omni  :)  aut  ooncessa,  sed  publicano- 
rum  improbitate  niotn.,  sanxit  in  per- 
petuum  stabilivitque.    Suet.  1.  c.  Hieji- 
sibus  quasi  Romanee  gentis  auctoribus 
tributa  in  perpetuum  remisit.     Calli- 
stratus  1.  1".  U.    De  excusat.    Iliensi- 
bus  et  proptcr  inclulam  nobilitatem  ci- 
vUatis,  et  propter  conjunctionem  ori- 
pinis  RomaneE,  jam  antiquitus  et  Se- 
natusconsuUis  et  Principum  constitu- 
tionibus  plenissima  immunitas  tributa 
est,  tU  etiam  tutela:  excusationein  ha- 
beant.    LiPS.      Perpetrat  MSS.  Flor. 
(Bud.)    Guelf.  et  alii  ap.  Broterium. 
ed.  pr.    Ern.     Immunitatis  lUensium 
typus  equus  est  libere  pascens.     V. 


NN.  Col.  ap.  Vaillant  1. 1 .  p.  2'2I .  et  t. 
2.  p.  45.  I*ro  munere  amicus  Ryckii 
volebat  oneie,  ut  2,  4C.  4,  6.  sed  im- 
munitas  est  exemtio  publ.  onenim  s. 
munerum.     V.  1'2,  61.  13,51. 

Redditur  Rhodiis  libertas]  Adempta 
nuper  ab  ipso  Claudio,  propter  cives 
quosdam  Romanos  iii  crurem  actos, 
ut  notat  Dio  60,  24.  Sed  restituta, 
orante  Nerone,  cujus  honori  jure  Epi- 
gramma  illud  adsero,  quod  nomine 
Antiphili  lcgitur  primo  Anthologiae 
its  rrifcus.  Nec  eniin  alio  spectat,  quam 
ad  hoc  factum  (in  Brunckii  aiial.  t.  3. 
•p.  174.). 

'Cls  ted^ts  aikicu,  tut   KaUa^cs  ii'Piiff 
II  ui 
Karcs,  'rn  3"  alix,'*  fiyy*t  ««"*  iftf»' 
rigiiy. 
'HJh  rS'.y>ufx.itat  fit  tia  xanfeiriffii  ax- 
ris 
'AXii,  xai  xaeie.  tn  fiyyos  tXafi,i(>ji 
Nteeu». 
n«y  tlTv  ;    riu  fciXXtt  iftiXcfiMi  i  J$ 
fAir  fSii^it 
'E%  aXcs,  c;  V  iHv  fvfart  ^veftirav. 
Argutura  Epigrajjjma,et  comparatNe- 
ronem   ecce  cum   Sole.   quia,   ut  ille 
Rhodum  retexet  radiis  fecitque  oriri  ; 
sic  iste  pressam  et  occidentcm  resti- 
tuit,  reduxitque  in  lucem.  LiPS.    Pot- 
est  etiam  respexissc  poeta  ad  numura 
Rhodiorum   in  honorem  Neronis  cu- 
sum,  in  quo  Nero  caput  radiatum  ha- 
bet,  propter  famara,  de  qua  Dio  apud 
Xiphil.  61,  2.  receus  natuin  Neronem 
raiiiis  circumdatut»     apparuisse;    qua 
sj>ecie  etiam  exhib*.   rin  numo  Nicse- 
ensium.    Ern.  ' 

Jpamensibus}  Sic  MS.  Flor.  Guelf. 
et  ed.  pr.  idque  secutus  sum.  Ceteras 
edd.  inde  a  Puteolano  /Ipamiensibus, 
nisi  quod  Ryckius  e  MS.  A?r.  Jpamcn- 
sibus  dedit.  Quia  et  Apatna  et  .^pamca 
et  Apamia  recte  dicitur,  etiam  adje- 
ctivum  varie  formari  potest.  Sodusi- 
talissimum  est,  quod  nos  exprimi  cu- 
ravimus.  Ccterum  Apameam  Phrj-giie 
intellipt  Ryckius.     Er.n. 

Senisf.  q.  promere}  Sic  Gr»v.  ap. 
Lact.  dtt  mort.  p.  vult.  promere  exi' 
tium. 


49f> 


ANNALIUM 


ti.  opihns  inlustrcm,  hortis  ejus  inhians,  pervertit,  accusante 
^-  Torquitio  Prisco.     Legatus  is  Tauri,  AfVicain  in 


A. 

^-  Torquitio  l'risca.  Legatus  is  Tauri,  AfVicain  inipcrio  l*ro- 
^ 'consulari  regcntis,  postquain  revcncrant,  |)auca  repetunda- 
riim  crimindy  cetcriiin  in<i'^ic(i$  superxtitio/n-i  ohjcotabat. 
Nec  illc  diutius  talsuin  accusatorcin  indigiinnique  sorlcin 
perpessus,  vim  vitic  suie  adtiilit,  ante  sciucntiain  Senatus. 
Tarquitius  tamen  curia  exactus  cst :  quod  Patrcs,  odio  dc- 
()Olatoris,  contra  ambituin  Agri()pina3,  pervicere.  Kodein 
anno  saipius  audita  vo.v  l^riiici|)is,  paretn  vim  rcrum  /nihcn- 
(lam,  a  Procuratorihus  suis  JuHicatarum,  nc  si  ipse  sfafuisscf. 
ac,  ne  fortuito  prolapsus  vidcretur,  Scnatus  quoquc  consulto 
cautum,  plenius  quam  antcaet  ubcrius.  Nain  D.  Augustus, 
tipud  Equestres,  qui  yKg}/pto  pr^v.siderent,  /cge  agi,  dccrcfaquc 
eorum  periude  /laheri  ju^serat,  ac  si  magistratus  Jinmaui  cou- 
stiluissent :    mox  alias  per  provincias,  et  in  urbe  pleraque 


Indifma  sorte]  MSS.Reg.  Agr.Ed.  Pr. 
indignojsquf  iortes ;  undc  Nic.  Hein- 
sius  corrigL-bat  mdignasijue  sordcs  i.  e. 
iiutuerttuin  realuni :  quod  vtruni  piitu» 
Eii.  ]>r.  Tarquitius  coustanter.  Ouelf. 
Puteol.  et  vett.  eild.  ceterap  Tarqm- 
nius  :  raale.  de  Tarquitio  v.  Rvckium 
ad  h.  1.  Addc  14,  4f>.  Ern.  Buil.  indt- 
gna  sorte.  Bip.  recte  indignamque  sor- 
tem.  qiiippe  sordes  reus  suscipit  vel 
lieponit,  sortetn  vel  c.asum  patiinur. 
Cf.  IG,  9.  De  Tarquitio  nieniorntu  di- 
gnus  Neronis  nuinus,  cujns  vorani  epi- 
graphen  dedit  Cl.  Eckbel  in  NN.  vet, 
anecd.  p.  187.  et  iu  Doctr.  NN.  vet. 
vi>l.  2.  p.  403. 

Exactus']  Missum  putat  Rytkius 
fptcie  lionoris  in  Bith}  niani  pro  Con- 
sule.     Cf.  14,  46. 

A  l'rocurntoribus  suis  judicnfarum] 
Defiin?;iinlur  vulgo  levit«'r  interprcta- 
tionc  hiijus  loci,  et  alterius  Siietoiiiaiii 
eomparis  Claiid.  12.  Ut  rnta  essent, 
qutE  Procuratores  sui  in  judicando  stn- 
tuercnt,  n  Senatii  precarin  exfgit.  Re- 
fenint  enim  .id  Frocuratores  rt-i  fanii- 
liaris  in  provinciis:  quibusdatuni  nunc 
jus  volunt  coEjnoscendi  statiiendiqiie 
inter  privatos  et  fiscunt,  in  re  pociinia- 
ria  quidi-m  ;  non  cniin  criminiiin  :  ar- 
jriimento  I.  2.  C.  Siadver«.  fis.  1.  8.  §. 
Trans.artiones.  D.  De  traiisact.  et  1. 
1.  C.  De  jiirisd.  omn.  .judic.  Itaque 
non  aliud  Taeitum  t.uii  lon:;a  et  que- 
rula  oraiidiie  indijjnari,  quam  jiirisdi- 
ctioncm  Prociiraioribus  mniidatam  iii 
re  et  caussa  fi«.cali  peciiniaria :  ennim- 
que  dccreta  firma  a  Cbiudio  habita  et 
rata.  Sed  inihi  profecto,  et,  credo, 
T.icitu  aiia  mens  cst.  cui  lucem  dare 
coniniur  in  Exours.  B.  Lirs.  Ejco 
Procuraiores  rei  privata;  otiiucs  intel- 


lijam.  Nam  de  Procuratoribus,  vic» 
Praesidum  prociirniitibus  ininores  pru- 
vincias,  iion  sit  valde  miruin,  eorum 
judicata  valcre.  Et  Tacilus  in  fine 
capitis  simpliciter,  et  sine  exceptlonc 
vocat  lilterlos,  quos  rei  Jauiiliari  pra- 
fecerat.  Et  consilium  Claudii  ar^uit- 
Vult  enim  ostcndere,  quoniuili>  .nirni- 
nistratio  Reip.  o,us  maxiiiie  Judiciis 
exercendis  continetur,  a  Seuatu  paiil- 
latitu  ad  Equites,  ab  his  ad  libertos 
donii  forisqiie  venerit.  Procuratores 
••tiam  in  majoribiis  prox  inciis  ex  F.«|ui- 
tibus  ct  libertis  Ca-barum.  Vid.  13,  1. 
Ern. 
Apud  Eqvestres]  Nove  hoc  dictum, 

firo  E(|uitibus,  vel  nrdinis  Eque«tris 
Kiininibus,  nec  ante  Tacitiim  repcriri, 
recte  monct  Dukerns  .td  Liv.  3^»,  2G. 
similiter  infra  1.3,  10.  Julius  Densus 
J-'</uester,  quod,  noii  lucmur  hiijiis  luci 
Muretu«,tental)at,  corri^ens  Eques  R. 
probante  Acidalio.  Mox  pro  proindc 
Pichena  nwlebat  perinde.  Id,  quia 
MS.  Guelf  addicit,  recepi.  Ern.  Cod. 
Agr.  «ryj.  Equites. 

Eege  agi\  Qiia»  sit  legis  actio,  docet 
Pompon.  de  oii.r.  jur.  §.  5. 

In  urbe  pferaque  concessa]  In  urbe 
Eqiiitibiis  Roniaiiis  late  datiim  jus.  nti 
ab  Augu^.to  Mffcenati  in  Prapfectura 
tirbis,  uii  Prjpfecto  Prartorio  semper  : 
quia  is  ex  Equile  ad  tempora  Vespa- 
siani.  .Sed  de  Prociir.atoriluis  (.'«■saris 
in  urbe  aliquod  .jus,  extra  res  fisci. 
Illpianns  1.  9.  de  Off.  Pro  CS.  ap. 
Schultinsc.  in  Coll.  LL.  Mos.  et  Kiim. 
t.  14.  Frequtns  est  etiam  Ivsts  Fabiir 
co^ni/io  in  tribunalibus  Pittsidum : 
qiiamqiiam  quid im  Prncuralorrs  f\r- 
saris  usurpaverint,  quam  !'  ,i 

inprovinciis.  Lirs.     Cet^ , 


LIB.  XII.  CAP.  61. 


491 


coiicessa  sunt,  quae  olim  a  Prsetoribus  noscebantur.     Clau- a.  u. 
dius  oinnejus  traditlit,  dc  quo  totiens  seditione  aut  armis  ^"7. 
certatum,  cum   Semprcniis   rogationibus  Equester  ordo  in  j^  ' 
possessione  judiciorum  locaretur ;  aut  rursum  Serviliae  leges 
Senatui  judicia  redderent ;    Marinsque  et  Suila  olim  de  eo 
vel  pnccipue  bellarent.     Sed  tunc  ordinum  divcrsa  studia: 
« t  quai  viceraiit,  publice  valebant.     C.  Oppius  et  Cornelius 
J3albus  primi  Caesaris  opibus  potuere  conditiones  pacis  et 
arbitria  belli  traciare.     iSlatios  posthac  et  Vedios  et  cetera 
Equiium  Romanorum  priEvalida  nomina,  referre  nihil  adti- 
nucrit;    cum  Claudius  iibertos,  quos  rei  familiari  praefece- 
rat,  sibiquc  et  legibus  adajquaverit.     Retulit  dein  de  iumu-6\ 
nitate  Cois  tnbueiida.  muitaque  super  antiquii-ate  eorum  me- 
moravit :   Jrgivos,  vel  C(£um,  Latonx  parentem,  vetustissimos 


prie  nondtim  de  Procuratorihus  loqui- 
tur,  sed  de  E»initihus.  Unde  non  opus 
Rjfkian.i  aiiiniadversione  de  Prociira- 
turibus  in  urbe  :  de  qiiihus  si  sermo 
hic  Jam  esset,  firmaret  id  ea,  quse  ante 
contra  Lipsium  dixi,     Ekn. 

ServHias  leges\  Plurcs  eo  nomine : 
sed  una  judiciaria,  quam  tulit  Q.  Servi- 
lius  Ciepio  Consul.  de  qua  CiL^ero  stE- 
pius  et  Asconius  in  pro  M.  Scauro. 
Lirs. 

Bellarent]  Sic  scr.  et  edd.  ante 
Khen.  qui  irustra  (e  Bud.)  mutavit  in 
liellurunt.  Itatjue  cum  J.  Gronovio 
resiituimus.  j\Iox  qua  vicerant  MS. 
Flor.  (Bud.)  edd.  pr.  Puteol.  cetcrre- 
tjue  veteres  atite  Lipsium.  An  data 
oper.T,  e  libris  scr.  edituui  slt  qui,  ne- 
scio.  Eg;o  vetereni  lectionem  restitui : 
intcll.  studifi.  Eleganter  et  saepe  siii- 
dia  dicuntur  vnle)'e,  vincere.  Sensus 
est;  (|iiaB  partes  vicerant,e£E  conse^ue- 
bantur,  ut  plurimum  in  Rep.  possent, 
iiidicia  administrarent :  non,  ut  unus 
omnia  posset ;  ut  post  bellum  Ccesaria- 
num  fartum.     Ern. 

Afatios  pnsthac  et  T^edio.t']  Vediiim 
intellegit  Pollionem,  et  B.  sive  Cn. 
Watium.  Etsi  libri  hic  omnes  inepte 
Alacchyos,  vel  ]\latthios.  C.  Matii,  qui 
iutcr  amicos  Julii  Csesaris,  mentio 
Suetonii  c.  52.  fjua;  scire  C.  Mutium, 
C.  Oppiiim  relifjuosr/ue  Ctesaris  amicos. 
itcm  ('iceroui  ad  Trcbat.  Ep.  7,  \^. 
Quuin  i/i  C.  Matii  suavissimi  doctissi- 
tiiique  hominis  familiaritatem  venisti. 
Kt,  (piia  (Jiceroelogiodoctissimi  ornat, 
censui  olim,  eumdem  esse  cum  illo, 
qui  Miniiambosct  Iliada  scripsit,qucni 
Airt.llius  1.5,  25.  Macrobiusque  Sat. 
-',  l(j.  laudant,  ut  liominem  impcnse 
(ioctiim.  Sed  tamen  cum  Cntei  prae- 
loinine,   uti   et  apud   Plinium   12,  6. 

u.  .Maf  ius  legitur  inter  amicos  Aug;u- 


sti.  Cn.  Matius,  ex  Equcstri  ordine, 
D.  Augusli  amicus.  yni  fortasse  alius 
ab  illo  |)rimo,  et  dc  quo  hic  seriiio.  In 
lapide  quodam  (ap.  (irut.  p.  6.")4.)  ge- 
miuata  littera  sculptum  legi  r.  mat- 
Tivs.  ciiARiTON.  LiPs.  Sic  et  ap.  Gell. 
et  Macrob. 

lAbertos,  quos  reifamiliari^  Juvare 
vicletur  eos,  qui  Claiuiinnum  scituin  ad 
Rationales  tantuin  rcfcrunt.  Frustra. 
Procuratores  enim  omues  primo  rei 
familiari  sive  fisco  pr^fecti,  sed  iinago 
iinperii  quibusdam  .adjuncta.     Lips. 

Cois  tribuenda}  Sic  se  castigasse 
dicit  Rben.  (e  Bud.)  pro  restituenda. 
At  sic  etiain  edd.  pr.  Puteol.  Riv.  Al- 
teruin  est  a  Bcroaldo  et  .Alci.atn,  Infra 
post  scientia  in  Guclf,  alHJst  ipse :  non 
bene.     Ern. 

Argivos  vel  cuni  Laton<P  parcnte} 
Certissima  emcndatio  est  et  elegautis 
ingenii  clara  index,  quam  a  Josia  Mer- 
ceroaccepi;  Argivos  vel  Coeum  Jbato- 
ncp  purentem.  P.iter  enim  ejus  Dcae 
K»7o$  vel  Ki7«f.     Hnsiodiis  Theog.  404. 

<X)»/f»)  y  «5  Koicv  <xo>.ur,oariii  nXJ^i»  if 
tiiyyiv, 

Kurffa.fiiiri  V  nTUTa.  Qia   @isZ  »»  ^iXi- 

TtjTI 

AnTu  Kuavez^nrXot  iytitaro. 
Et  ab  eo  numen  ipsi  insiilae  datum. 
Huic  ipsi  rei  gryphiis  in  Athena"i  10, 
21.  ex  vcteri  carmine  :  — p.r,r:;^  S'  \ff<r 
a^i^fitTo  -rats.  numei-i  niihijilia  niater. 
Signijicatur  Latona,  iiuiuit  Athenifus, 
Cuijilin;  qiuA  Macedones  numerum 
ricum  agnominant.  At  de  Xenophonte 
quod  additur,  est  ille  medicus,  cujus 
Uiogciii  Laertio  meiitio  iii  fine  Xeiio- 
phontis  Socr.aiici  :  T^Ito;,  I-xt^os  Kuet. 
LiPS.  Coeiis  ipse  ca?li  et  terrie  filius, 
Hesiod.  V,  13G.  /'arcw^cMi  habet  Flor. 
At  Bud.  cum  aliis  male  parente. 


492 


ANNALIUM 


A.  V.tpistila  cultores:  mox  adventu  Msculapli  artem  medendi  inla^ 
^'-    tum,  maximeque  intcr  posteros  ejus  celebrem  fuisse,  nomiiia 

54.  singuiordni  referens,  et  tjuibus  quisque  a^tatibus  viguissent. 
Quin  etiam  dixit,  Xenopliontem,  cujus  scieutia  ipse  uteretur, 
eadem  familia  ortum:  precibusque  ejus  dandum,  ut  omni  tributo 
vacui  in  postcrvm  Coi  sacrarn  et  tautum  Dei  ministram  insu- 
lam  colerent.  Ncque  (Uibium  habetur,  muUa  eorumdem  in 
Pop.  Rom.  merita,  sociasque  victorias  potuisse  tradi.  Sed 
CJaudius  facilitate  soHta,  quod  uni  concesserat,  nuIHs  ex- 

62trinsecus  adjumentis  velavit.  At  Byzantii  data  diccndi 
copia,  cum  magnitudinem  onerum  apud  Senatum  dcpreca- 
renlur,  cuncta  rcpetiverc  ;  orsi  a  fadere,  quod  nobiscum  ice- 
rant,  qua  tempestalc  bellavimus  adversus  Ilegem  Macedonum, 
cui,  ut  dcgeneri,  P seudophilippi  vocabulum  inpositum.  Missas 
posthac  copias  in  Antiochum,  Perscn,  Aristonicum,  et  piratico 
bello  adjutum  Antoninm,  memorabant:  quaquc  Sidltz  aut  Lu^ 
cullo  aut  Pompeio  obtulissent :  mox  recentia  in  C^esares  me- 
rita ;  quatido  ea  loca  insiderent,  quce  transmeantibus  tcrra 
marique  Ducibus  exercilibmque,  simul  vehendo  commeatui  op- 

(j3portunaJorent.  Nanique  ariissimo  inter  Europam  Asiani- 
que  divortio,  Byzantiun)  inextrema  Europa  posuerc  Grazci, 


Tantum  Dei  ministravi]  Sic  MSS. 
Fl.  Bud.  Fani.  ed.  pr.  CetersE  onines 
ante  Puhenam  tanti,  etiain  Lips.  quod 
niale  defeiulit  Rjckius  e  cod.  Agr.  cui 
adstiptilatur  Guelf.  Vult  non  nisi  Deo 
servire  insulam,  noii  etiaiii  hominibus, 
tributo  pendendo.  Vitiose  etiam  ed. 
pr.  alineque  vett.  haberetur.  Ehn.  Sic 
tt  Bud.  et  Agr.  codd. 

Potuisse  tradi.  Sed]  Sic  feliciter 
rpstitiiit  Rhen.ecod.  Bud.(|uihaljebat 
jmtuitise  tradidisset.  Claudius,  ut 
(luelf.  Ed.  pr.  potuisset  tradidisset. 
Claudiu^.  Puteolaiins  primus  dedit  : 
patuisse  Claudius.  Ern.  Beroald.j)rt- 
tuisse.  Claudius. 

^t  Bi/zanfii]  Ed.  pr.  Byzantits. 
moK  jeverant,  ut  MSS.  Flor.  (Bud.) 
(luelf.  edd.  pr.  Fut.  Ber.  Alc.  Rheii. 
Ald.  Icerant  reperi  in  Gryph.  Pieh. 
Lip«.  etc.  Licerot  i^arnz^Tc  feeerant , 
ut  1 1 , 9.  vjaciuul  hcUixnfaciunt.  Ern. 

Mi-sxas  posthac  coptas]  Q,u'id  post- 
hac  ?  ergo  Antiochiis  et  Pirses  po>t 
Pseudophilippun»  .'  mininie.  tcmpore 
hi  anteeunt :  sed  scilicet  Byzantii  pri- 
mnni,  ut  validius,  foedas  memorant, 
quod  tciiipore  Pseudophilippi  roiit  : 
tuni  addunt  de  auxiliis  varic  latis. 
Itaque  posthnc,  non  tenipus  rei  gests, 
.«ed  dictx  notaf.  Afalim  tamen,  posl 
Ad*c,  eosensu.  Lrrs.  Frustra :  ^M/Aac 
idein  est,  et  sic  dictum  3,  63.  et  6,  7. 
Eb». 


Adjutuni  Antoniutn]  Capio  non  de 
cclebri  notoque  Antonio,  qui  Triuni- 
vir:  sed  de  I\l.  Antonio,  qui  Cnrator 
oriE  maritim»  cuni  infinito  imperio, 
siib  initia  Piratici  belli,  de  quo  illud 
Sallustii  innotuit  in  frag:m.  I.  3.  Af. 
Antonius  perdund<e  pecunid"  genitut, 
vacuusquea  curisnisi  instantihus.  Vide 
Ciceroncm  et  Asconiuin  in  Verrem  I, 
23.  2,  .3.  Lips.  Mox  commeatui  volc- 
bat  Pichcna.  Et  sic  ed.  Grj-ph.  sed 
vnl^tum  verius,  sive  dativnm  vclis, 
sive  ablativum.  De  dativis  in  u  supra 
jam  \  idiwins  c.  .5.  et  coiistructionem 
similem  ciim  ablativo.l,  10.  Ebn.  Bud. 
commemtui,  quod  prsfero  cum  Pich.  ct 
Bip. 

ythendo  commeatui]  Hein«.  suhve- 
hendo.     Sie  i-od.  Ajjr.  apnd  Ryck. 

Posuere  fir&ci]  Pleraqne  historia 
Spartanis  adscribit  conditam  hanc  no- 
bilem  iirbfm,  et  fatalem  iinperionim 
sedem.  .Iiistinus  9,  I.  et  Isidonis  Ori j. 
15,  1.  a  Pau.sania  Re^  •,  Cl.indianns  a 
Byzaote  ({uodam  non  oliscure  exstni- 
ctaiii  vult:  in  Eiitrop.  !2,  8.1.—  hoc 
Ji;/zas  Cnnslantiuusque  vidrbunt  ?  In 
Joannc  Sarisbericnsi  dc  nngis  Ciiria- 
lium  (in  quo  <?cntone  multos  pannos 
purpuriB  acnosco,  et  fragmenta  «vi 
melioris')  lccn  1,  .*).  Chilon  fMceda-- 
monius  junpcndiT societatis  caussa  mis- 
$us  Corinthum,  Ducts  ct  seniores  po- 
fuU  ludcnttis  invcnit  in  alca.     Inficto 


LIB.  XII.    CAP.  63. 


493 


qiiibus,  Pythium   Apollinem   consulentibus,  nbi   conderentA.V. 
urbem?   rcdditum    oiaculum  est,   qiiarerent  sedeni   cncorum  ^^^ 
terris  adversam.      Ea  ambuge   Chalcedonii   monstrabantur,"  54/ 
quod  priores  illuc  advecli,  pra^visa  locorum  utilitate,  pejora 
legisscnt.    Quippe  Byzantium  fertili  solo  fecundoque  mari ; 
quia  vispiscium  innumera,ponto  erumpens,ct  obliquissub- 


itaque  negotio  reversus  esl,  dicens,  se 
HoUe  glnriam  Spurtanorum,  quorum 
lirtus  constructo  Byzantio  darescebat, 
bac  maculare  infamia,  vt  dicerentur 
cum  aleatoribtis  contraxisse  societatem. 
At  alii  non  conditam  a  Fausania,  sed 
saitem  expugiiatam  tradiderunt ;  inter 
quos  jEm.  Probus  1,  '2.  Animiano 
veroest  Atticoruni  colonia,  22,  'i.  Lips. 
Prtpvisa  locorum  utilitate']  Ad  simi- 
tentiam  fortaSse  aptius,  parum  ri.-a 
Incorum  vtilitate.  l»Jeo  enim  cjEii, 
oraculo  dicti.  Apud  Strabonem  de- 
narrata  tota  res  T-  P-  320.  T»»  'AreXXw, 


t|ue  inde  adulti,  grege  facto,  Pontum 
Propontidemtiue  intrant.  att|ue  ibi  ca- 
ptura.  Strabo  clare  7.  p.  3'20.  Ttt- 
lareu  ivt  ri  ^in,  (pelamjdem  intelle- 
ijit)  i»  rait  VXw<  rni  VlaiuntOis.  iTX.vta.t  Js 
fuxtn,  ixrixTti  Jiie  reZ  ffriuxr»;  a.yiXtiHi, 
xtLi  fietrxi  xa^ic  rri*  'Afiatr.t  r.iita  ftixi' 
TaKTiXfHrTtl  xai  pattaxias.  Et  post 
pauCH  addit  :  'F.<rtjSa»  ii  riS»  aina^r^ 
rals  1C.vaviais,  xai  •ra^aXXa^r.  rauras,  i» 
rr.f  'KaX.xti^aiiaxris  axrr.;  Xivxri  ns  •rtr^a 
x'af*'iirravsa  faSii  ro  ^«a»»  *>*  t'  iv^v; 
iis  rri¥  trioaiat  TfiTtffBxi.  TxfaXaSiitii  i 
itTav^a  iavs   a/*a   xal   rut  roitut   tu^voi* 


inquit,    ^aci    rels    xriravi    ra    Bt/^a»r<»»  otrui  •ro»;  ri  rot  ixii  fovt  rtis  B^aXarrn;, 

urri^at,  fcira  t»i»  vxi  Miyajt*»  X.a\xr:ia-  l^]  ^a  BvXatriot  xai  ri  «rcof    aiiri   Kifaf 

tis    xriffit,    ^tnirrnoia^ofiitois ,   r^erra^ai  rtrpa^Bai  ^airixu;,  rvtiXavttrai  ^iuoo,  xai 

Tainfaf^ai  rht  'i^^vtit  a-ritatriit  rut  rv-  rragi^ii  rals   Bv^atrieis   xai  ri  "hri/cu  rut 

^Xut'  rvfXous  xaXieatra  rous   'H.aXxrM-  'Pufiaiut  greireiat  ahiXoyot.     Eademtjue 

tievs,    'ari   f^eri^at   -ry.tutatrxs    ii;   rtv;  ex  Aristotele  colli^es  De  Hist.  anima- 

roTevs,  aifitris  riit  •xioat  xarafX'-'*'  '^'"'  lium  15,  10.    Pliniani  codicis  mendum 

•i;r«»  w'Kaut  "t^avrat,  uXetro  rrit  Xvxoari-  non  sileo  in  hac  narratioiie  y,  20.   Est 

^at.    il.ibes  eadem  inHerodoto  4,  144.  in  Euripo,  ait,  Thrncii  Bospori  .  .  .  i« 

nisi  quod  illic  dictum  hoc  et  scomma  ipsis   Europam    Asiamque  separantis 

in  ChalctHlonis  .Mtg.abyzo  Satraps  tri-  freti  angtistiis,  saxum  niiri  candoris, 

buit.     Septemdecim  autem  annis  con-  a  vado   ad   summa  perlncens,  juxta 


ditam  Chalcedona  ante  Byzantium, 
ibidem  ctiam  traditum.  Lipj.  Parum 
visa  placet  etiain  Pichenae.  .At  J .  Gro- 
Dovio  impr<Evisa.  Quid  impedit,  quo 
minus  pravisa,  quod  omnes  libri  ha- 
bent,  sint  non  visa,  praetervisa,  ad 
formam  Graeci  verbi  xafe^at.     Atque 


Chalcedonem  in  latere  Jsice.  Hujus 
adspectu  repente  terrUi,  semper  ffdver- 
sunt  Byzantii  promontorium,  ex  ea 
caussa  appeltatum  Chrysoceras,  pr<p- 
cipiti  petunt  agmine.  Itaque  omnis 
captura  Btfzantii  est,  magna  Chafce- 
donis   penuria.     Ojyperiuntur    autem 


sicap.  Horat.  Serm.  l,3.2.T./»r<ri'i<^ea5     Jquilonis  flatum ,  ut    secundo  Jiuctit 


mala,  lcKunt  et  intelliejunt  nri  prae- 
clari  Rutgersius,  Bentleius,  Heinsius, 
Cuning^amus.  Et  sic  jam  raonuit  N. 
Heinsius  ap.  Ryckium.  Ern.  Bud.  et 
Af  r.  provisa,  pessime.  Flor.  cun>  .iliis 
prcpvisa.     Perperara  hoc  verbum  pro 


exeant  e  Ponto ;  nec  nisi  intrantes 
Pontum  Byzantii  capiuntur.  Quid? 
non  capiuntur  nisi  intrantes  Pontum  ? 
contra  ante  dixit.capi  exeuntes  e  Pon- 
to,  non  intrp.ntes.  quod  verissimum 
est.     Itaque  alii  vice  Ponti,  Proponti- 


pr(Btervidcrt    apud    Horatium    sumi,     rfcm  substituunt :  Pincianus  totum  lo 


Gesnerus  judicat.     Bip.  Lipsii  conje 
cturam  in  textum  recepere. 

/-''«  piscium  in  Pontum"]  Falsa  le- 
ctio :  damn.-ita  ab  historia,  et  a  libris 
Nam  libri  omnes,  vis  piscium  inMeta 
pontum  erumpens.     Ex  quis  vere  cor 


cum  rescribit  confidentius,  nec  nisi  in- 
fantes  tunc  Byxantii  capiuntur.  For- 
tasse  verius,  siaiplicius  certe,  intran- 
tes  portum  Byzantii,  ut  ad  ipsum  op- 
pidum,  et  in  portu  fuerit  ea  captura. 
Nam  cornu  illud,  ad  quod  defereban- 


riges,  vis  piscium  innumern  Pontum  tur,  fuit  «•{««•i^^if  t^  Bi/?»»^/*  rsi^^ju,  ut 

trumpens.     Ita  scilicet  res  est.  copia  Strabo  ait :    imo,  ut  Plinius,  in  ipso 

ista  piscium  (pelamydes  sunt)  non  in-  illo  pron»ontorio,  quod  Cornu  vocant, 

trantes  e  mari  jEgseo  Pontum,  ut  \\i\-  Byzantium  urbs.     Atque  ibi  in  multos 

gata  lectio  suadet,  sed  exeuntes  erum-  sinus  scissum,  tamqiiam  ramos  (ii;  »ut 

pentcsque   capiuntur.     Fcetura   enim  ifixixravffa  «  ■rnXafAus  itJfxtrm)  facie» 

«orum  in  paludibus  Msotidis  est ;  at-  hat  urbi  illi  portum. 


494 


AXNALIUM 


A.  U.ter  undas  saxis  exterrita,  oniisso  alterius  litoris  flexu,  hos 

8W.  ad   poitus  dcfertur.     Unde    primo  qiiiestuosi  et  opulenti ; 

J4 /{1081,  inagtiitudiue  oneruui   ur^ente,}///em  <ml  modnm  ora- 

bant,  luinitente  Principe,  (|ui  T/iracio  Busjwr/ntoque  hd/o  re- 

censfessosJuvandosfjuercluVa.     Itu  tributa  in  quinquenniura 

rennssa. 

A.U.      M.  Asinio  M'.  Acilio  coss.  mutationem  rerum  in  dete- 

^^'J;  rius  portendi,  cognitum   est  crebris   prodigiis.     Signa  ac 

5S  ■  tentoria   militum   igne  coBlesti   arsere.     Fastigio  Capitolii 

g^examen  aj)ium  insedit,  Bitormes  hominum  partus,  ct  suis 


Add.     Ad  com-ctioncm  rostram  et 
«xitiiiii   piscitiiii  e    l'onto,  facit   valde 
Sailii^.tii  lociis  apiid  Scrvium  4.  et  Ju- 
Vfiiaiis  interprctcm  Sat.  4,  42.     Otia 
tempeslale  vis  jiiscium  Ponfo  ennnpit. 
Tniiieii,  iie  callide  dissimulcin,  vuisfa- 
t.im  leiiioncm  D.  Amhrosiu<;  affirniare 
vidctur,   Hc\.iem.   ."i,  10.     Pisecs,  in- 
quit,  ex  plurimis  locis,  a  divcrso  sinu 
viaris,  innxnneri,  velut  cnmmuni  conti- 
lio  conrenicHtes,  conjuncto  ngmine  fin- 
lus  aiiuHouis  petunt,  et   nd  illud  Se- 
pteintrionalium  mare  partium  ijuudum 
ttalura    le.inr    conteudnnt.     Dicus,    si 
usrendcnlcs   videas,  rheumn  rjuoddum 
«s*e.  itn  proruunt,  Jiuctusi/iic  iuterse- 
cnnt,  per    Prtipontidem    in    Eiuinnm 
Ponlum  violmtn  impetu prnjtuentes.  Scd 
niox  addit,  iiiirniente  Iiicine,  et,  post- 
qiiam      ibi      latifio.iverint      immciiso 
a;;miiic  rcKrcdi.  Vidc  lociim  :  ct  titrani- 
vis  lectionuin  (lefeiidi  posse,  tu  defcii- 
des.     LiP.x.     Edd.  vett.  itidcni  in  Me- 
tapnntum    u«que    .id    Rlicnaiuim,    qui 
deilit  in  ponlnm  :  (|Uod  oniiics   sccuti 
smit,  ilortcc  l.ipsius  fclii.i(er  correxit 
innnmcra  ponlniu  ;  quod  rcccpit  .J.   F. 
lirunovius.     Broleritis  ctiam   cx)rrexit 
ct  edidit   Ponto   e    l()co  Sallu«tii    ap. 
Sdiol.  iluveiialis  1.  c.    In  vul^.t.i  int. 
in.  Posf  (iiiclf.  pro  urrenie  halict  rer- 
y^tule,  dc  qiia  confusioiif  jnin  suprn  ad- 
inuiiuimiis.     Krn.     Kruiiipcr^  nubem 
Vir^.  dixit  .'Kn.  I,  .184.  nebvlam  Val. 
V\.  5,  4'»6i  siihaiidita  prypos. /;er.  l)u- 
rior  foret  cllipsi»  parf  icula-  in.    Ouidni 
L-rpi»  cuiii  Sall.  le^amus/^oHio  .' 

Oblii/uis  suhter  undas]  (jiucrunt, 
quiB  hsic  .ut.ra  obliqua  .^  E^o  dicam.  c 
littore  (.'halccdonis  saxa  .i  latcre  se 
ostendunt }  ct  vclut  ex  transVcrso 
(Straboni  scriptum)  atque  ea  i^itur 
fujfiiint.  At  I"raiicis<us  Mediccs,  (|uia 
SirHho  idriii  tt  Pliniu>.  caftdiditm  .»«- 
XUM  id  (liciint,  vellct  liic  lcgi,  ntbis, 
vel  alhidis,  pro  voce,  obliquis.  Vellcui 
rt  ego  hominis  caussa.  (|uis  eniin  Mu- 
8icu.<  MediceH  iion  amct  }  sed  non 
f  uasutn  L.1IIC  jieraudacem  conjccturam. 


Lir<. 

Thrario  Jinsporanoque  bcllo]  Thra- 
cium  bcllum  inttllcgit,  quod  cuiu 
Thracibus  niontanis  ^^estum,  Duce 
I'oppa?o  Sabino ;  Bosppranum,  quod 
cuni  Rcgp  Mithridatc.  De  ilJo  noster 
4,  46'.  dc  hoc  supra  l5.  et  21.     Lirs. 

AI.  .J.sinio  etc.^l  Vctt.  edd.  vitiose 
jisiitniis.  Index  coss.  ap.  Dionem 
Asinio  dat  prffnomen  Q.  et  Acilio  Ma- 
nius.  Dc  Acilio  concedu :  (|uia  id  so-< 
Icnne  .Aciliorum  prsenomen,  ut  e  Cicc- 
rone  et  Livio  nottim  est ;  idque  prae- 
iiomcn  cxprimendum  ciiravi,  ciini 
*ulgo  sit  Miircus.  De  Asinio  non  dis- 
ccdo  a  lihris,  qui  in  M.  consentiunt. 
Indcx  COS.S.  in  Dionis  exemplaribus 
cujiis  lidei.dictum  siipra  ad  c.  41.  Ern. 
Signn  enim  ac  fentnria]  Delevi 
enim  aucturibus  M.S.  I"lor.  ed.  pr. 
Noii  opns  cst  ista  particula  :  ncc  in 
tali  iiarratione  utitur  ea  Livius,  vidc 
V.  c.  31,  13.  add.  nostrum  14,  \'2.  15, 
47.  Mo\  npium  edititr  inde  a  l'i- 
chena  e  M.S.  1'lor.  ct  Ue^.  cetcri  scr.  tt 
cdd.  vett.  apum.  Siipra  contra  'J4.  MS. 
Fl.  hahebat  Larum  pro  Lariutn.  De 
illo  c^enitivu  opium  v.  Drakcnb,  ad  Si- 
lium  8,637.  et  (|uos  ibi  lauiLtt:  iti-m 
de  hoc  prodiffio  :  sed  in  primis  .ad  Liv. 
4,  .3;}.  ubi  tamen  LIn  io  apfum  ad«crit. 
Ea»J.     De  prodiiiiis  istis  v.  Suct.  4G. 

Eramen  ajmm']  yuod  scmiH.-r  intcr 
portcnta :  cum  visum  loco  insoienti. 
Silium  Ital.  cmeiidari  ve^ni  I.  c.  dc 
prodisiis,  qiiip  antc  pu?iiam  (  anneii- 
scm  :  Oltsedifi/ue  Jrequens  cnstrorum 
limina  biibo :  Nec  denste  tre/udis  ab- 
snnt  sc  involvere  mibes  Ces-nruntque 
oquilis :  non  unus  crine  coruxro  Pc- 
itnorum  cversor  mbuif  lethnlc  crw-  '■  - 
scribiqiip :  Acc  dcnstr  irejiidis  /., 
.»(?  invntrerc  nubes  Ces^aiunt  «./',,-. 
Niibcs  apium,  examiiia  vinat,  <(>:  .  m 
si'dcrunt  sisjna.  <2«i<»d  se(|uitur,  .>,, * 
fifus  editus,  Ilbris  omnibiis  erat_/c/«wi 
cdifHjn :  ct  fort,-i<:«c  nomtnniuli  casa 
s.icili.     ■    ■     ■'  ' 

/>■  isin- 


LIB.  XII.  CAP.  64. 


405 


iV  lum  editum,  cui  accipitrum  ungues  inessent.     Numeraba-A.  U. 
tur  initr  ostenta  deminutus  omnium  magistratuum  nume-  *^08- 
rus  ;  Quaistore,  jEdili,  Trihuno  ac  Praetore  et  Consule,  pau-  ^- ' 
cos  intramenses,  defuactis.  Sed  in  praicipuo  pavore  Agrip- 
pina,  vocem   Claudii,  quam  temulentus  jeceiiH,J'atale  sibi, 
tU  ioujugumjiagiliafenetfdein  puniret^  metueiis,  agere  et  ce- 
ierare  statuit,  perdita  prius  Domitia    Lepida,   muliebribus 
caussis:    quia    Leptda,  minore   Autonia   genita,   avunculo 


tellisrit  hippoeentaurHm,  quera  Plin. 
II.  N.  7>  3.  tratiil  Claudio  iniperante 
Kutnain  ex  ^l^pto  allattim  iii  iDeile. 
Et  dicui'itur  Ceiitauri  it^vu;  biformes. 
ap.  Cic.  Tusc.  2,  8.  biforiuatus  impe- 
<us  de  Centauro.  Sed,  i)uia  plurali 
iiuineru  uiitur  Tacitus,  arbitror,  etiam 
de  aliis  et  pluribus  iiitelli^i  posse,  et- 
iam  berinaphroditis,  quibus  dvplex, 
ambigua  natura  a  Latinis  tribuitur. 
Sic  ob  duplicetn  faciem  bifornus  Janus 
ap.  Ovid.  Fast.  1,89.  Andro^jni  au- 
tein  etiain  apud  Liviun)  31,  12.  iiiter 
prodi^a  et  quideni  obsceuissiina.  Ce- 
terum  nonjunxi  cuin  sequeiitibus,  ut 
«st  iii  ed.  pr.  Puteol.  Ber.  Alc.  1'riiuus 
(e  Bud.}  dircmit  Rheiiaiuis  interposito 
puncto,  quein  omnes  secuti  sunt.  De- 
inde  MSS.  et  edd.  vett.  omneijetum 
edituini  ^t  ^'S.  Flor.  etld.  vett.  ante 
RhenaiHim  inessent,  pro  quo  hic  deilit 
e  cod.  Bud,  erant :  idque  secuti  sunt 
iisque  ad  Pichenam.  Fetus  editut  unde 
senerJt,  nescio.  Male  autem  Ryckius 
baec  conjungit  cum  numerubatur.  In- 
ter  predigia  numerari  dicitur  h.  1.  de 
re,  quae  proprie  non  est,  se«l  prcpter 
eveiitum  pro  prodig:io  babetur.  Ex 
quo  s;enere  est  mors  ma^istratuiim  ex 
omni  genere.    Sed  fetus  suis  cura  acci- 

Sitris  unicuibus  semper  pnHUs^uni  fuit. 
Ton  aniinadverterunt  viri  docti,  intel- 
iierenduni  nunciabatur,  Jerebatur. 
Sape  apud  Livium  et  nostrura  oratio 
Subito  e  recta  fit  obliqua,  et  contra. 
V.  ad  1,  36.  Sed  si  libri  faverent,  ta- 
rnen  prsferrem  noininativos.  Erm. 
Sic  Bip.  Contra  Lall.  subintellipt 
Run<rtrt6<iw<^t?re<>anf,quodadmittipot- 
est.  Singulare  est,  quod  refert  Phle- 
g"on  de  mirab.  c.  2.i.  Com.  Gallicani 
vxor  Romof  it^anlem  edidit  capite 
/InubidLs.  AUa  v.  ap.  Fortun.  Lice- 
tuni. 

DefnintUus']  Sic  cod.  Flor.  et  Bud. 
vuleo  diminutus. 

Perdita  prius  Doniitia]  Nemo  tam 
inconspectus  iii  legendu,  qui  viiitim 
non  videat  male  hafrcntis  et  incoibilis 
crationis.  Domitia,  inquit,  perdita 
■^st     !-t  subdit  quasi  de  alia,  quia  ir:ter 


Lepidam  et  A^rippinam  semulatto 
exerceteitur.  Corrige  vero,  et  reduc 
aberrantem  vocem  :  j)erditaprius  Do- 
mitia  J^epida  leribus  et  muUehribus 
caussis :  quia  minore  Antonia  eeuita. 
Scilicet  Cn.  Domitio  du:is  fuisse  fiiifts, 
qiiarum  utraque  Domitia  gentis  iio- 
niine  dicta:  sed  miiior,  de  qua  Lic, 
discriminandi  caussa,  cum  Lepidae  co- 
°;iiomine.  Ea  nunc  ad  niortem  ad- 
acta.  Suctonius  Ner.  7-  j^mUnjH  Ij:- 
pidam  renm  tettimonio  coram  adjiixit, 
graiijlcam  matri,  a  qua  rea  premeba.. 
tur.  At  Domitia  aUera  supervixit,  vt 
nientio  tjus  13,  19.  estque  veneno  sub- 
lata  a  Nerone,  pauilu  post  inorteiu 
matris.  Vide  Suet.  Ner.  34.  et  Xi- 
phil.  b"l,17.  LiP.**.  Nemjie  ante  erat : 
p.  p.  D.  levibus  et  m.  c.  quia  L^ida: 
qtiod  primuui  reperi  apud  Puteol.  et 
MS.  C.uelf.  Iii  MS.  Flor.  et  ed.  pr.  est 
Domiliale  mul.  caussis.  hiiic  levibus  et 
formatum,  cum  deberet  esse  JLepida, 
lit  Lipsius  voluit  et  Torr.  ad  Siiet. 
Ner.  5.  Librarius  deinde  voluit  resar- 
cire  peccatum,  et  alieno  loco  scripsit 
Lepida  :  quamquam  ctiam  altero  loco 
nomen  ilhid  ferri  posse  arbiiror.  Ira- 
que  post  Froinsh.  Gronov.  et  Ryckium 
dedi  Domitia  Lepida  muliebribus  caus- 
sis.  Ern.  Bud.  letibus  et  mul.  c. 
Vox  Domitia  supjileta  in  inar^.  Pi- 
cheiia  primus  locutu  restituit,  prapive- 
rat  Lipsius. 

Aiinore  Antonia  genita]  Culpant 
me,  quod  non  scripserim,  majore. 
Noa  nie,  sed  Tacitum.  Ita  eniin  ite- 
rum  seiisit  scripsitque  noster  4,  44., 
Cn.  Domilitis  eleclus,  cui  rninor  .-into- 
nia  Octavia  genita  in  matrimonium 
daretur,  At  enim  Suet.  et  Plut.  ali- 
ter.  yuid  ergo  .'  novum  est,  ut  di*- 
sensus  aliqiiis  scriptorum  sit  ?  Et  ta- 
men  Plut.  clare  id  iion  dicit:  clare 
Suet.  fateor,  plus  uno  loco.  sed  cur  ar- 
biter  e«:o  inter  eos  sim?  Solvo  nie  jii- 
dicatu  isto ;  et  l>onu  veteriqueritu, 
juro  inibi  iiuu  liquere.  Lips.  In- 
telliijit  lorreiitium  ad  Suetoii.  I.  e, 
Ers. 


% 


•IP^ 


ANNALIUM 


A.  U.Anjn  I.).  Agiippinre!  sohrina  prior,  ac  Cnci,  mariii  ejuv 
^o^  soror,  ();irf  m  sibi  claritiuJinem  credebat.  noc  formn,  a-tas, 
55  'opcs  imilliJin  distalmnt;  et  utraque  inpudica,  infamis,  vio- 
Jenta,  Ijaud  niinus  viiiis  {emulabantur,  quauj  si  qua  ex  lor- 
tuna  prospera  acccpcrant.  Enimvcro  certumcn  accrrimum, 
amita  potius  an  mater  apud  Neronem  prajvalcret.  Nam 
Jjcpida  blandimcntis  et  iargitionibus  juvenilcm  animum 
devinciebat,  truci  contra  ac  minaci  Agrippin.i,  quac  Hlio 
(JJdarc  Imperium,  tolerare  imperitantcin  ncquibat.  Ccterum 
objecta  sunt  (jund  conjugiuin  PriHcipis  dctofiuuibus pelivisset, 
quodque,  parutn  coerciti\per  (Satahriam  servnrum  agminibus. 
paccm  Italiic  turbarel.  Ob  Iikc  mors  indicta,  raultum  ad- 
vcrsante  Narcisso,  qui,  Agrippinam  magis  magisque  saspe- 
ctans,  piompsisse  iiitcr  proximos  rerebatu r,  (-^//0^  .v/7// /jrr- 
nicicr/i,  scn  Ihi/diniiciis  rcf-um,  seu  Nero  pntiretur.  Ferum  ita 
de  sr  nicriluni  Ctcsarein,  ut  vitarn  usui  ejus  impenderet.  Convi- 
t  i'nn   MessalHiiam  et  Siliiim.     Pares  iteruin  nccusandi  caus- 


yfgripj/ina  sobiimi jiiior']  Sive  qnod 
juriscoiisulti  fsu^gcrunt,  snbrina  prn- 
pior :  etsi  cadem  vis  alteri  illi  voculse. 
Lepid.n  autem  Germanico,  jiatri  Aicrip- 
pinrp,  consobrina  fuit.  Filite  ergo  (Jer- 
inniiici  Lepida  sobrina  propior.  Kes 
satis  clara  ex  sfemmate  nostro  Au- 
gusti.  Lips.  Mox  ejiis  post  mariti 
abest  a  MS.  Guelf.  elegantcr.  Sed  vide 
dictasupra.     Ern. 

CneimnriliejHs}  Domitii.Cf.  13,  10. 
rreinshemium  oltcndit,  <|uod  Ajrip- 
l)inac  uiaritus  tnntum  prirnomine  no- 
tctur  :  sed  sic  Pompeitim  quo(|ue  apud 
Cir.  Cnei  nomine  vocari  et  fre(|uens 
ita  ajHid  Kumanos  factuin,  pr.Tterea 
Cnei  pra?nomeii  DuinitiaR  genti  fami- 
liare  fuissc,  docet  Spanhem.  de  Pr.  NN. 
t.  2.  p.  30. 

Jnipudica,  infiiniis,  finolenta}  .M:i- 
lim  violenta  :  ut  superba  et  comniota 
aniiuo  utraque  fuerit,  De  vini  nota 
nihillegi.  Lips.  Sic  MSS.  Guelf.  cd. 
Puteol.  Beroald.  Alciat.  Ceteri  libri 
{et  Bud.)  vinolenta.  lllud  restituit 
Pichena  (e  Flor.).  Mox  c.  G"-  pariter 
verba  hffic  confusa.     Kiis. 

(hia:  Jilio  dare  itnperium,  toUrare 
xmperitantem  vequibaf}  Freinsh.  ad- 
dendum  putabal  volehat.  Sed  non  pro- 
fecto  lolebat  tantummodo, quip|)e  quce 
iam  dudum  dedisset :  seil  intellisen- 
dum  quibat.  Ai^rippina  eo  usque  valc- 
bat  in  repuhlica,  penes  Claudium, 
apud  se,  ut  fiiio  Imperium  pararct : 
sed  non  erat  tara  potens  sui,  ut  tolera- 
ret  regnantcm.  Gonus  loquendi  Ob- 
serv.  4,  2.  illustravimus.  Gron.  Re- 
ctissime.  hujusque  gcncris  exempluin 


jam  supra  ohservaviinus.  Eum  seqtii- 
tur  ct  Grseviu*  iii  epi^tola  ad  Heins. 
qua  respondet  ejus  conjecturfe  daret  t. 
4.  Coll.  Burm.  p.  49B.  et  503.  Add.  a(» 
I.?,  .')0'.     Ern. 

()uod  cnnjugium  Prineipis]  Id  «•«•», 
conjusera-  Nam,  ut  Claudii  conjn- 
Riuin  ipsaambierit,  nonlectuin.  Abusa 
crijo  vetitis  artibiis  ad  penru^iem  Agrip- 
piniP.  Sic  sci'vitivm  pro  servo,  ct 
matrimonium  pro  matrona  alibi  no- 
tavi,  et  clientclas  pro  cliciitibus,  in 
Tacito.  LiPS.  Atque  etiam  MSS. 
Flor.  et  Keg.  co»/w^e»i  .•  quod  videtiir 
esse  e  i;lossa.  Ceterum  non  neeess.i- 
riuni  conjugium  de  conju^c  capere. 
V.  quteKupra  ad  2,  13.  de  malrimnnio 
dixi.  Mox  indicta,  quod  cdidit  Rhc- 
innus  pro  indita,  est  jam  in  ed.  pr. 
r.KN.  Rhcn.  sic  forsan  ex  ingeuiu, 
iiatn  Rud.  indita. 

Pnres  iterum  accusandi]  Ita  hapc 
diitin2:uenda  sunt :  etsi  suspecta  nitn- 
di.  LiPS.  r.xplicandum  potius  quant 
mutandum  hunc  locuni  existimo :  ct 
id  tent.avimus  Obs.  1,  22.  Gron. 
(Jommoda  sane  est  sententia  paraphra- 
seos  Gronoviana?.  Sed  vereor,  ne  plus 
sit  iii  paraphrasi,  «juam  in  verbis  Ta- 
citi.  Verba:  Pares — imprritarel ,  %\<.' 
explicat :  Saneimputari  Xeroniposse 
convictam  Alessallinam  et  Stlium  :  sed 
rursus  convinccndam  /fi;rippinam  cum 
Pallante.  quod  sijaccref,  ut  necesfario 
Jaciendum  sit,  si  Caiarcm  salrum  ve- 
lit,  implacabilem  Ncroncm  habiturum, 
si,  quamvis  eversa  matre,  Jortuna  Hli 
det  imperium.  Potuit  sane  ita  dispu- 
tarc  Narcissus :  sed  in  vcrbis  hoc  ul»i 


LIB.  XII.    CAP.  66. 


49? 


sns  esse,  (si  Nero  imperitaret.     Britannico  successore,  nullum  A.  U. 
Frincipi  meritum,  ac)  noverca  insidiis  domum  omneni  convelli,  ^'^- 
ifiajorejtagitio,  quam  si  inpudicitiam  prioris  conjui^is  reticuisset,  55.  * 
quaniquam  ne  inpudicitiam  quidem  nunc  abense,  PaUante  adul- 
tero:  ne  quis  ambigat,  decus,  pudorem,  corpus,  cuncta  Regno 
viliora  liabere.     Haec  atque  talia  dictitans,  ainplecti  Britan- 
nicum  :  robur  cctalis  quam   maturrimum  piecari :  modo  ad 

I.  J)eos,  modo  ad  ipsum  tendere  manus,  adolesceret,  patris  ini- 
fmicos  depelleret :  matris  etiam  interfectores  ulcisceretur.  InG6 
tanta  mole  curarum,Claudius  valetudine  adversa  conripitur, 
refovendisque  viribus  mollitie  cebIj  et  salubritate  aquarum, 
Sinuessam  pergit.  Tum  Agrippina,  sceleris  olim  ceria,  et 
oblataj  occasionis  propera,  nec  ministsorum  egens,  de  ge- 
nere  veneni  consultavit:  ue  repentino  et  prcecipiti  Jacinus 
proderetur:  si  lentum  et  tabidum  delegisset,  ne  admotus  supre- 
mis  Claudius  et,  dolo  intellecto,  ad  amorem  Jilii  rediret :  exgui- 
situm  aliquid  placebat,  Cjuod  turbaret  mentem,  et  niortem  dij- 
Jerret.    JJeligitur  artifex  talium,  vocabuio   Locusta,  nuper 


est  ?  quae  per  L.itinitatem  nihil  aliud 
si^nificare  possunt,  quam,  si  contin- 
gat,  ut  Nero  imperitet,  idem  esse 
a^eridum  in  Asjrippina,  quod  fecisset 
in  ISIessaHiDa.  Atqui  icl  est  falsum  :  id 
^iarcissus  dicere  noluit.  Vivo  Claudio 
accusanda  Agrippina  erat.  Nempe, 
coramemorato,  quid  pro  Principe  ege- 
rit,  quid  agendum  sit,  incipit  docere, 
quid  se  futurum  sit,  primum,  si  Nero 
succederet,  salva  matre  (quippe  non 
successurus  erat,  damnata  et  sublata 
Agrippina)  deindc,  si  Btitannicus,  sub- 
lata  aut  viva  noverca.  Hic  igitur  cla- 
rum  puto,  deesse,  quod  respondeat 
primsE  sunitiotii :  Si  IVero  imperitaret. 
Non  enim  apparet,  quare  tum  sibi  me- 
tuendum  putet.  Nam,  ut  dixi,  de 
niatre  accusandu  eversa  cogitari  hic 
non  potcst ;  quod  tum  non  imperatu- 
rus  erat.  Ergo  post  haec  verba  lacu- 
nam  esse  putu:  et  punctum  punendum 
post  esse.  Jatn  in  alterius  sumtionis 
vxottXri,  verba,  nullum  Principi  tneri- 
lum,  explicat,  nihil  esse,  quod  ci  ivipu- 
let.  an  vero  hoc  verba  L.^tina  sonant .' 
Quis  dixit  unquam  nuUum  est  ei  meri- 
tum,  pro,  nihil  mihi  (aut  alii)  dcbet, 
nullum  mcum  est  in  eum  meritum  ? 
IIoc  saltem  doceri  debebat.  Dixisset 
putiu:» ;  nuUum  sihi  meritum,  aut  si- 
mile  quid.  Atque  t  tiam  Prinvipis  no- 
mine  Claudius  videtur  intelliffendus. 
Nam  vivo  Claudio,  non  appellaret  sane 
Britannicum  Principem.  Si  per  t^o- 
>.»>/'/»  dici  objicias,  tamen  hic  frigebit 
verbum,  cum  pronomine  tantum  opus 
VOL.  I.  P.  11. 


sit,  Principisque  futuri  nomen  jam 
insit  in  successore.  Atque  hac  de  caus- 
sa  nec  probem  Acidalii  conjecturam  : 
nuUum  e  Principe  metum :  quod  et- 
iam  est  falsum.  Nam  dicit,  se  etiam 
Britaniiico  imperante  periturum.  Cre- 
do  verum  esse,  quod  Ferrarius  voluit 
Elect.  1,  1.  nuUum  Principi  metum: 
si,  sublata  Agrippina,  Britannico  suc- 
cessio  certa,  Ciaudium  quidera  ab 
uxoris  insidiis  tutum  fore  :  at  se,  ever- 
tenda  Messallina,  tot  turbarum  in 
domo  Caisaris  caussam  attulisse,  ut 
hoc  nomine  Britannicus  suppliciuia 
sumturus  sit.  Sed  varietatem  iectio- 
nis  addamus  :  MS.  Reg.  ed,  pr.  impe~ 
dituret.  Porro  MS.  Flor.  ad  noverccr. 
Pro  habere  Orotius  malebat  haheri, 
quod  probatRyckius.  vietum.  At  scri- 
psit  etiam  mauus  docta  in  margine 
Grjphii.  Ern.  Uncinis  inclusa  abo- 
lenda  censet  Freinsh.  Pro  glossi.s  ad 
principium  spectantibus  Bip.  quoque 
habent.  lis  refectis  sat  pjanus  mihi 
sensus  videtur.  Hill.  Rac.  8.  9.  levi 
mutatione  succurrendum  put.at.  Si 
jVero  imperitaret  {a-rorieinrriffis,  subau- 
dito  :  sibi  esse  pereundum).  Brit.  suc- 
cessore,  nuUum  /lercipi  meritum,  jiunc 
nov.  etc. 

Sinuessam  pergit]  Sinuessanae  aqure 
H.  1,72.  et  Plinio  31,  4.commendata-, 
ob  vim  quamdam  salubrem.     LiPS. 

Propera}  Agr.  cod.  pra-propera. 

Ne  repentino']  Int.  cavendum,  me- 
tuendum  :  more  Gra;corun» :  utsupra 
jam  notavimus  1,47-    Ekn. 

K  k 


496 


ANNALIUM 


A.  U.  veneAcii  damnata,  et  diu  inter  instrumenta  rea;ni  habitm. 
808.  Ejus  niulieris  ingenio  paratum  virus,  cujus  minister  e  spa- 
55    donibus  fuit  Halotus,  iuferre  epulas,  et  explurare  gustu  so- 

57  litus.  Adeoque  cuucta  uiox  pernotuere,  ut  teinporum  illo- 
rum  scriptores  prodiderint, ////i/iMwi  ddectabili  cibo  boletorum 
venenum,  nec  vim  medicaminis  statim  intellectam,  socordiane 
Ciaudii  an  vinolentia:  simul  soluta  alvus  subvenisse  videba- 
tur.  igitur  exterrita  Agrippina,  et, quaudo  ultima  timcbantur, 
spreta  pra*sentiuin  invidia,  provisaui  jam  sibi  Xenopbontis 
inedici  conscientiam  adhibet.  llle,  tamquam  nisus  evo- 
mentis  adjuvarct,  pinnam,  rapido  veneno  inlitam,  taucibus 
ejus  demibisse  crcditur;  haud  ignarus,  sumina  scclera  incipi 

6Scum  periculo,  pcragi  cum  priemio.  Vocabatur  interim  Se- 
natus,  votaquey^ro  incolumitatc  Principis  Consules  et  Sacer- 
dotes  nuncupabaiit,  cum  jam  exanimis  vestibus  et  fomenlis 
obtegcrelur,  duin  res  firmando  Neronis  Imperio  componun- 
tur.  Jam  priuuiin  AL^rinpina,  velut  dolore  victa,  et  solatia 
conquirens,  tenere  ainp^exu  Britaunicuin,  teram  paterni  oris 
ejfigiem  adpellare,  ac  variis  artibus  demorari,  ne  cubiculo 
egrederetur.     Antoniam  quoque  et  Octaviam,  sorores  ejus. 


Inferre  fjnilm  et  explorare]  Sic  1 3, 
1 6.  Quia  cibos  potusque  ejus  dileetus 
ex  ministrisfcuxtu  er}>loraf>at.  Ciii  id 
tniinus,  is  passini  in  lapidibus  dicitiir 
prapgustator  :  iii  (luodam  ctiam,  a.  po- 
TioNE*  Athenaeus  4,  21.  "O»  vi/»  *«- 
Xivfn  »4  'Pt//x.itTe4  f^oyivrTrrt,  rirt  ei  "EX- 
Xvftf  «rjaTi»!^»»  aniftaZot.  Mos,  qui 
libera  Kep.  ignotus  Romanis :  quem 
tam€n  ccepisse  conjicio  ab  Augusto, 
non  vano  art^umento  iapidis  qui  Roniae 

(Gnit.  p.  602.).  CF.NIO.  CAELI.  HERO- 
DIAN.  PRAEGVSTATOR.  DIVI.  AVGVSTI. 
IDEM.    POSTEA.    vIl.LICVS.    IN.    HORTIS. 

sai.lvbtianIs.  DECESSIT.  NONIS.  AUGV- 
STIs.    M.    COCCEIO.    NERVA.     C.     VIBIO. 

RVHNo.  coss.  Tenuitque  Tiberius,  de 
quo  lego  (ap.  Orut.  p.  .'>82,  1.)  Ti. 
CLAVDIVS.  FLAMMA.  CLAVSVS.  ti.  avg. 
Prakgvstator.  et  deinceps  alii.  Tra- 
diictum  morpm  opiiior  a  Persis  maxi- 
me,  de  qiiis  Xcnophon.  I,.1.  iraiiiias. 
0'i  rut  fiariXiuf  tite^iai,  iTfiSa»  'itiiiiiffi 
m»  fiaXfjv,  i^veeitrtt  air  avrnt  ru  xi/a^v, 
ti(  T«»  a^Krrfa*  X^'?"'  •*^**A"'">  taretf- 
^feurr  reu  2»j,  i/  ^druaKec  ly^ieitr,  fiii 
XitfirtXtiT  avrelf.  I7bi  et  ritum  habcs 
priEgustandi.  Lips.  Mox  pro  pernn. 
tuere  cod.  Bud.  habet  notuere.  Illud 
h.  I.  melius.  Plus  enim  est  pernolescere 
qazm  notesrere.  Ern.  In  priori  laphle 
ap.  Grut.  loco  caeli  le^itur  cot.tI. 

Socordiane  (.'laudii,  an  rinnlentift] 
Mire  bic  turbant  libri.  MS,  Flur.  so- 


eordianr,  an  Claudii  vi,  nn  vinolentia. 
Agr.  seeordia  mentis  n  Claudio  bibi  an 
vinnlenlia.  Ed.  pr.  socordiam  necis  ad 
(laudii  hi  an  vinolentia.  sequentcs 
pdd.  stioordianc  nn  Ctaudii  vinolentia. 
Khenaiiiis,  ut  est  in  ti-xtu  nostro,  item 
Aldu';,  Gryphius,  Lipsins,  Picheiia. 
(jiiinam  sint  vulpati,  qui  babeant  vio- 
lentia,  .lurtore  Pichena,  nescio.  cst 
tam«:n  in  Guelf.  Ern.  Bud.  .toc.  ne 
an  rlaudii  vi  an  violentia.  sic  a  I.  m. 
sed  ?.  ni.  delevit  an  et  vi  et  dedit  vino- 
lentia. 

Sintul  soluta  almu]  MSS,  Bud, 
Guelf.  et  aliisap.  Brot.  solutam Uvum . 
quod  iipfjat  mutandmn  Rhenani.i.  Sed 
consensus  ccteroruin  libroriiin  sfq«en 
dus :  ctianisi  aiias  videtur  etiara  di 
ctum  reperitur  cuni  accusativo,  ut 
dicitur,  fertur  etc.  Vid.  Duker.  ad 
Flor.  -^,  6.  4.">.  et  quos  ibi  laudat.  Sspe 
sic  Livius.     Ern. 

Dum  res  frmando]   M'^    '■''^'-   ''"wi 
resforentfrm.  et  sic  ed.  | 
Affr.   etiam  y»r(?n/,  scd  in 
que,  dum,  qua.  unde  Jac.  Groiiovius 
volcbat  corrisri,  dum  res  foriffirm.  re- 
gpiciciis   ad   milites  foris   r       '--•;. 
llein^ius  rfum,   qua:  e  »< 
mando  etc.  malim  :   dum,  ^  ' 

f  i.  Sive  noB  sire  Gronovium  hcquare, 
melius  crit  vnl^ta.  Paullo  aiile  ed. 
pr.  ve.raliatur  interim  Senatus.  Ern. 
Vulsatum  Bud.  habct. 


LIB.  XII.  CAP.  G9.  499 

acltinult,  et  cunctos    aditus  custodiis  clauserat,  crebroqueA.  U- 
vulgabat,  ire  in  mefius  valetudiuem  Principis,  quomWes  bona^'^^- 
ia  spe  ageret,  tempusque  prosperum,  ex  monitis  Chaldaeo-  55  * 
rum,   advenlaret.     Tunc,    medio    diei,  tertium   ante    idusfig 
Octob.  foribus  palatii  repente  diductis,  comitante  Burro, 
Nero  egreditur  ad   cohortera,  quae   more  militias   excubiis 
adest.     Ibi,    monente    Prfefecto,  festis   vocibus    exceptus, 
inditur  lecticae.     Dubitavisse  quosdam  ferunt,  respectantes 
rogitantesque,  w^-^z  Britaniiicus  esset?  mox,  nullo  in  diversum 
auctore,  quae  ofFerebantur,  secuti   sunt.    Inlatusque  castris 
Nero,  et  congruentia  tempori  praefatus,  promisso  donalivo, 
ad  exemplum  paternae  largitionis,  Imperator  consalutatur, 
Sententiam  militum  secuta  Patrum  consulta.  nec  dubitatum 
est  apud    provincias..      Calestesque  honores    Claudio    decer- 
nuntur,  et  funeris  solenne,  perinde  ac  D.  Augusto,  cele- 
bratur;    aemulante    Agrippina  proaviae  Liviae    magnificen- 
tiam.     Testamentum  tamen  haud  recitatum,  ne  antepositus 
filio  privignus  injuria  et  invidia  animos  vulgi  turbaret. 

Adventarei]    Sio  MSS.  prater  Bud.  rarum.    Festis  vocibns  omnes  hnbent, 

e  quo  attentaret  reposuit  Rhen.  quod  ut    5,   4.   pro  quo   legendum    videtur 

nec  intelligi    potest.    Secuti  tamen  id  faustis.     Ern.     Bud.  ibi. 

sunt  editores  ad  Pichenam  usque,  est-  Ad  e.Templum  paterncE  largitionis'} 

que  et  in  Guelf.  et  ahis  ap.  Broterium.  Promisit  ergo  viritim  quinadena  sester- 

Mox  tertium,  quod  e  MS.  Flor.  dedit  tia.  ut  Suet.   in  Claudio  expressit  e. 

Pichena,    omnes  habent  ante  Hhena-  10.  sive  ut  Josephus  19,  4.  quina  mil- 

num,   qui   edidit  tertio.     Ern.     Bud.  lia  drachmarum :  qu«   sunt  sestertia 

utemptaret  .  .  .  tertio.  vicena,  sive  nobis  quingenti  Philippei. 

Nero  egreditur  etc.']  Pr.  cd.  v«tiose  Nam,  quod  oHmex  Dione  dixi,  de  cen- 

aggreditur.    Sed  deinde  ad  coltortem,  tenis  nummis  :  erravi.  eaenimdonatio 

ut  dedit  post  fe  Bud.)  Rhenanus,  cum  a  Claudio  usurpata  singulis  deinceps 

intermcdias  edd.  dedissent  a  coTwrte,  nataUbus  Imperii  sui.    Lips.    Ern. 

Porro  omnes  vett.  ibi,  quod  se  e  Flor.  Ctelestesq.  hon.]  HucplVOS  CI.AVDIVS 

edidisse  dicit  Pichena  pro  ubi :  quod  in  in  numo  Neronis. 
Lipsiana  demum  reperitur.  vitio  upe- 


Kk2 


C.  CORNELII  TACITI 


EXCESSU  DIVI  AUGUSTI 

A    N    N    A    L    I    U    M 

LIBER  TERTIUS  DECIMUS. 


BREVIARIUM    LIBRI. 

Cap.  1.  Silanus  Proconsul  Asice  vcneno  necatiis  Agrippvice  fraude. 
Narcissus  ad  mortetn  actH!i.  1.  Laus  Burri  et  Seneca:.  3.  Clau- 
dius  CJcnsorio  funere  elatus  laudatur  a  Principe.  4.  Bona  Nero- 
nis  initia.  Multa  Senatus  arbitrio  constituta.  5.  Agrippince  viriles 
cureE.  6.  Parthi  Armeniani  adfectant.  De  Nerone  varia  judicia 
vulgi.  7-  Is  curam  belli  suscipit.  Parthi  amittunt  Armeniamf 
cui  8.  prcepositus  Corbulo.  9.  Vologeses  dat  obsides.  Nero  dis- 
sidium  Ducum  componit. 

10.  Nero  civiliter  agit  et  11.  Clementiam  ostentat.  12.  Acten 
amat,  13.  matre  fremente,  mox  frustra  blandiente,  cujus  hijic 
fracta  potentia.  14.  Pallas  libertus  cura  rerum  demotus.  Agrip- 
pina  ad  minas  ruit.  15 — 17.  Britannicum  Nero  pracipiti  reneno 
tollit  et  ejus  funus  festinat .  18.  Matrem  indignantem  custodihus 
privat,  domum  separat.  19 — 22.  Derelicta,  rerum  novarum  in- 
cusata  se  purgat.  Accusatores  ejus  puniti.  23.  Pallas  et  Bur- 
rus  delati.  24.  Theatris  major  species  libertatis  data.  Urbs  lu- 
4trata. 

25.  Neronis  nocturna  lascivia.  Montanus,  cum  Principe  per 
tenebras  congressiis,  mori  adactus.  Histriones  Italia  pulsi.  26", 
27-  Actum  de  libertis  ingratis  in  servitutem  revocandis,  sed  non 
peractum.  28.  Tribunorum  et  Mdilium  cohibita  potestas.  29. 
jErarii  cura  varie  habita.  30.  31.  Illustrium  aliquot  damnatio' 
nes.  L.  Volusiusfato  concedit.  Amphitheatrum  Neronis.  Pra- 
sidiS  ludos  edere  prohibiti.  32.  Pltcp  dominorum  consultum. 
Pomponia  Grcpxina,  superstitionis  externce  rea,  insons  nuntiatur. 
33.  Rei  P.  Celcr,  Cossutianus  Capito,  Eprius  Marcellus. 

34.  Messalla  Consul,  Neronis  iiheraUtas.  35.  Cum  Parthis 
rursus  discordia  de  Armenia.  Corbulonis  disciplina,  virtus,  seve- 
ritas.  36.  Pactius  Orphitus,  contra  imperium  pugnans,fususque 
extra  vallum  tendere  jussus.  37.  Tiridates  bello  infensat  Arme- 
niam,  legatos  ad  Corbuhnem  mittit,  38.  qui  fraudem  sibi  per 
eolloquium  paratam  eludit  et  39 — 41.  Armenice  castella  capit, 
Artaxafa  adgreditur  et,  decedente  hoste,  capit,  igne  delet,  Ob  hac 
Neroni  et  Diis  hotiores.  42.  P.  Suilius  reus  in  Senecam  invehi- 
tur,  43.  deportatur.  44.  Octavius  Sagitta  amore  vecors  Pon- 
tium  tergiversantemferro  tramverberat.     Liberti  mirafdes, 

K  k3 


502 


ANNALIUM 


A.IJ. 

808. 
A.  C. 
&5. 
1 


45.  Poppaam  Sabinam  antare  Nero  occipit.  Istius  gemu,formn, 
opes,  ntores,  vwlrimonia,  adtilter.  46.  Ejus  maritus  Otho,  ut 
amoveatur,  Lusitania  prcpficitur.  47.  Com.  Sullc,  Principi  su- 
tpectus,  Massiliam  inittitur.  48.  Puteolis  concordia  rcstituta.  49. 
De  numero  gladialurum  Syractuis  edendorum  dutccptatio.  Thra- 
te<c  Pceti  opinio.  50.  Vectigalia  contra  Neronu  iinpetum  retenta. 
51.  Pubicanorum  iniquitat  temperata.  52.  ProconsuUs  rei  ab- 
soluti. 

63.  L.  Vetus  ope  Mosell<B  et  Araris  Rhenum  cum  Oceano  jungere 
parat.  Obsiat  AlIH  Gracilis  intidia.  54.  Frisii  juxta  Rhennm 
sedesjigere  frustra  conantur.  55.  Eosdem  agros  Jinsibarii  occu- 
pantfatoeodem.  56.  Boiocali  constantia.  Ansibarii  deleti.  57- 
Caiti  ab  Hermunduris  fere  ad  exitium  gcntis  ccesi.  Ignes  terra 
editi  ftof  oppressi.  58.  Ficus  Ruminalis.  Gesta  hac  annis 
quatuor 

IJir.  CLAUDIO  KE«ONl.  L.  ANTISTIO  TETIRE.  a.  VOLU8IO. 
P.  COKNELIO  SCIPIOVE.  IMP.  CLAUDIO  NERONE.  II.  L.  CAL- 
frUKNIO  PISGNE.  IMP.  CLAUDIO  N2KONE.  111.  VALEKIO  MKS- 
SALLA.    COSS. 

J   RIMA  novo  Principatu  mors  Junii  Silani,  Proconsulis 
Asitp,  ignaro  Nerone,  per  doluin  Agrippinae  patratur :  non, 


Jitnii  Silani]  Crebro  in  historia  ho- 
rum  teinponim  nientio  Siianoruin,  et 
cunfusa  :  ()ua?,  cautio  inibi  est,  ne  tur- 
bctjuventuteui.  Ea  re,  non  stemnia 
quidcra  ejus  familia?  ponam  (arduus 
i!ie  ct  fortasse  vanus  labor  :)  sed  illu- 
strissimos  quosque,  quo  Imperatore, 
quuque  exitu  fuerint,  exsequar,  cum 
temporuui  nota.  Exordis  a  Tiberio 
Priufipe  :  <|uia  quaj  supra,  iiihil  ad 
Spartam  mcam. 

C.  Junius,  C.  F.  SHanu.i.  Consul 
fuit  cum  P.  Corn.  Dotabella  a.  76-. 
»ub  Augusto ;  Proconsul  Asis,  subTi- 
berio,  damnatusque  repetundanim  et 
projectus  in  C^theram  insularo.  Supra 
3,  66.  sq. 

M.  Juniv»,  M.  F.  SHanus.  Consul 
fuit  subTiberio  a.  77  l.  Proconsul  Airi- 
ca;  fuit.  H.  4,  4>^.  Mox  C.  Oemr  lur- 
bidus  animi,  ac  M.  Silanum  obtinen- 
tem  Jfricum  metuens.  Socer  fuit  Caii 
Cali<riiltP  et  ab  eodcm  interfectus. 
Suetoi).  V2,  23.  item  Ui<»  59,  8.  61,6". 

D.  Jttnixts,  M.  F.  Silaniis,  Marci 
prioris  frafer.  Is,  .idulter  in  Julia 
iiepte  Atiijiisti,  in  exsilium  ivit ;  rediit- 
que  per  ^atiam  et  putrnti.am  M.  fra- 
tris  Hui.  Fuit  pusthac  iii  urbe,  neque 
hunures  adcptus  est.  3,  24. 

^p.  Junius  Silaniis.  Consiil  fuit 
8ub  Tibcr.  a.  780.  Consorer  Claudii 
dicitur  Suetonio,  projHer  L.  Silanum 
fUiUD)  ^u>  OuUvie  spomuai.     Pro* 


consul  Hispaninp,  et  maritus  Lepidir 
matris  Messallins.  a  Claudiu,  incerto 
crimine,  uccisus.  Dio  60,  14.  Sueton. 
29.  et  37. 

EJus  duo  filii  L.  Silanus,  et  31.  Si- 
Innus.  Lucius  g^ner  Claudii  fiiit, 
Octavia;  sponsus,  AgrippMije  artihuj 
ad  tnortem  actus.  Marcus  Consul  fuii 
cum  V.ilerio  Asiatico  a.  7.9!).  in  qiio 
error  insignis  Onufrii,  qui  Asiatico  col- 
legani  dat  Messallam,  quem  Dio  60, 
27.  refutat  et  Fasti  Grieci.  1'roconsul 
Asiae  fuit  et  a  Nerone  nuuc  interfe- 
ctus.  De  eo  Plinius  7,  1 1.  D.  Amgu- 
stws,  in  rvliqua  e.remplotttm  rnritatr, 
nrptis  su<c  ncpoltm  ridit  genitum,  quo 
excessit  anno.  M.  SiloMStm:  ^i,  cMm 
/Isiam  obtineret post  Vomulaium  (ma- 
11  m  scribi,  pro  CoHsidatu)  Neronis 
Priucipis  sitccetsione,  veneno  ejus  sub- 
luius  est.  Elsi  Plinius  scelus  noc  Ne- 
roni  adscribit,  quod  uoster  rejicit  iii 
matreni. 

Fuit  et  D.  Juniut  Siioftus,  CiMKul 
a.  806.     LiP8. 

Paratur]  Aurelius,  Freinsh.  Ryc- 
kiiis  malunt/xt/ro/«r,  quo  verboin  hac 
re  alibi  noster  utitur,  2,  39.  4,  57.  etc. 
Et  confunduntur  b«ec  verba  boh  raro 
in  libris  scriptis.  V.  Cortius  ad  Sall. 
Jug.  13.  Mortem,  pernicicm  part^re 
dicrtur  ilKid  quidem,  sed  cum  datiro. 
Ern.  Rectiu»  patrutvr.  Frobat  et 
Lalk  R«cvp«rQ  Bip. 


LIB.  Xllf.  CAPi  1. 


sm 


qum  mgenii  violentia  exiiium  ioritaverit,  segnis  et  doraina-A.U. 
tjonibus  aiiis  fastiditus,  adeo,  ut  C.  Cx^-^i  pecude/n  auream  ^o**- 
eum  ad|jei!aie  soiitus  sit  :    vcruin  Agrippina,  fratri  ejus  L.  j^  " 
Silano  necem  molita,  ultorem  metuebat,  crebra  vulgi  fama, 
auteponeiidum  esse  z  ix  dum  pueritiam  egresso  Xerom,  et  Impe- 
Tium  per  scelns  adcpto,  virum  atate  compositay  iusontem,  nobi- 
lem,  et,  quod  tunc  spectaretur,  e  Ccesarum posteris.  quippeet 
Silanus  D.  Augusti  abnepos  erat.  haec  caussa  necis,   mini- 
stri  fuere  P.  Celer,  Eques  Romanus,  et  Helius,  libertus,  rei 


ExUutn  irrilaverit]  flxitium  le?en- 
dutn  putant  *iri  docii.  Recte.  Nain 
hic  exitus  violentus,  capdes  intelli^en- 
da.  V.  dicta  ad  Sneton.  fiotnit.  15. 
ui)i  e.ritium  Casaub.  Graevius  et  nu- 
per  Oudendorpius.  Add.  infr.  c.  17. 
crebris  ante  exitiutn  diebus.  Porro  e 
Guelf.  rescripsi  irrituvetat,  pro  vulga- 
to  irritaverit :  quod  in  huc  contextu 
et  narratione  directa  locuni  non  ha- 
bet.  Utrunique  secutus  est  Broterius. 
Ers.  Cod.  Agr.  exitium.  Ast  Bud. 
exitum,  quod  placebat  Rbenano,  quia 
sic  15,  74.  H.  2,  5.  8,  31 .  Bud.  irrita- 
verat  et  a  2-  «n.  rit.  hoc  praefero  cnm 
Bip.  cjuia  non  de  vera  aut  certa  caussa 
sermo. 

Dominat.  aliis}  Sub  Ti.  C.  et  Clau- 
dio. 

C.  Casar pecudem  aureaml  Vereor, 
ut  scriptori  nostro  constet  ratio.  Non 
enim  in  hunc  M.  Silanura  expetit  Caii 
dictuni:  sed  in  illuni  alterum,  qui  ejus 
socer.  liio  clare  59,  8.  'O  Jt  2i  a-t^Ss- 
fis  teuTtu  Vli^xa;  'SiXafif  ,  .  .  iTiiiTi  liatut 
muTif  utri  rt  1%;  aoirtii  xxi  uxa  Tns  ruy- 
ytnias  nr  .  ■  •  tauTit  xuri^^ngitTt  ...» 
2i  Viies  ti.  r\  aKKa  ir^^u^uf  T^tixrtXeLKi^i y 
{xKi  Tti  twrtt  xitXus  fTi^i  xuTtu  ffittar, 
«rrt  xtu  ^^uraut  aurit  f^ttitrtt  ittfUL^tiy) 
xtci  t*t{  fttixiri  tr^urti  iTi\f>n^i^nrai, 
etc.     Cui  ut  assentiar,  xtas  Silani  me 


inducit.    Natus  enim  est  extreaio,  ut 

Pliiiius  ait,  Augusti  anno:  a  quo  ad 
hunc  diem  anni  dumtaxat  quadrag^inta 
sunt.  Non  ergo  in  ea  letate  bic  ado- 
lesccns  formidini  aut  contemtui  aliis 
dominationibus  esse  potuit,  cujus  ad- 
huc  iuhif  xi-yts-  Strd,  ut  in  homiue 
Tacitus,  sic  in  dicto  aberrat  Graecus. 
Putat  enini  laudis  bonorisque  fuistso  ■ 
quod  revera  probri  fuit,  et  «alsejaclum 
in  hominem  divitem,  sed  i^navum,  be 
beteni,  oviculani  raeraui.  LiPs.  Dio 
nem  in  sensu  dicti  et  homine  errare, 
docet  Ryckius.  Mox  vereor,  ne  eum 
e  terininatiuue  proximi  verlji  ortuni 
sit.    Ekn. 

Li.  Sitano]  Coovenit  rnm  historia  : 
tameu  libri  scripti,  C  Silano.  hws. 
C.  ed.  pr.  L.  Pulcol,  et  seqc).  omnes. 
C.  correctum  in  mar^ne  Grjph.  Mox 
quia  verba  et  quod  tunc  spectaretur  e 
persona  Taciti  dicuntur,  videtur  esse 
debere  speclahatur,  sed  iliud  est  ia 
omnibus  libris.  Een.  De  Silano  v.  12, 
4,8. 

Silanus  D.  .4ugusti  abnepos']  Prjeit 
ad  stemma  aliquomodo  Plinius,  qui 
eum  nepotem  scribit  Augusti  neptis. 
Atqui  Augusto  e  Julia  filia  neptes 
dus,  Julia  et  Agrippina.  E  Julia  hunc 
derivo,  hoc  modo  :  ^ 


JULIA, 

Aug.F, 

cui  vir 

M.  Agrippa. 


rjLLiA,  cui  vir 
)  L.  y£milius 
S  PhuUus,  Suet, 
^Aug.  64. 


r   JEMlLlA    LEPIDA    prOIieptis  T      M,    SILANL3, 

1  Augusti  Suet.  Claudio     )      de  quo  hic. 

I  26.  cui  vir  j      l.    silanus 

J    Ap.  Junius  Silanus  claro  (^Claudii  gener. 

'i  argumento,  quia  Suet.  eum  consocerum 

i  Claudii  vocat.     Postea  tainen  alteri  Le- 

j  pidx   maritus,  quae   mater   Messallinfp. 

L     £x  Dione. 


Stemma  hoc  satis  certum  est.  Ne 
fallat  te  tantum  Diu,  qui  60,  14.  Le- 
pidam  matreui  Messailina:,  uxorera 
tribuit  Appio  :  sed  sub  fincni  vitae.  At 
M.  ille  Silanus  Au^sli  abnepQS  geni- 
tus  fuit  vivo  .\ugusto,  Appiuin  hunc 
Silanum  intellcgit  Au°;usius  incpistola 
quadam,  vocatque  adiineiu  Claudii  ub 
boc  inatrimouium,  apud  SKetoa.  C  laud. 


4.  CurgreaOH  ludis  MartHUibus  tri- 
clinium  Sacerdotnm,  non  displicet  no- 
bis,  si  cst  passunis,  te  ab  Silano  filio 
/lOttiine  sili  adfini  admoneri,  ne  qui4 
faciat,  quod  conspici  tt  deriieri  possit, 
LlPd. 

P.  CeUriusi    lofra  33.  et  H.  4,  18/ 
P.  Celer  dicitur.     P.   Celerem  accu- 
saute  jisia,  quia  absohert  ntqmbut  Cet' 
K  k  4 


:m 


ANNALIUM 


A.U.fnmiliari  Priucipis  in  Asia  inpositi.  ab  his  Proconsnli  vcne^ 
*°^  niim  iiitcr  o])uius  datum  est  apertius,  quam  ut  fallerent. 
fta/lVec  niiiius  properato  Narcissus,  Clandii  libertus,  de  cujui 
jurs^iis  adveisus  Agrippinam  retuli,asperacustodiaetnece8- 
sitaic  extrema  ad  mortem  agitur;  invito  Principc,  cujus 
abdiiis  adhuc  vitiis,  per  avaritiam  ac  prodigentiani,  mire 
lcongruebat.  Ibaturque  in  cajdes,  nisi  Afranius  Burrus,  et 
Annaeus  Seneca  obviam  isscnt.  Hi  rcctores  Imperatoria? 
iuvcntaj,(et  rarum  in  societate  potentia*)  concordes,  diversa 
arte  ex  aequo  pollebant  :  Burrus  militaribus  curis  et  severi- 
tale  morum  ;  Seneca  praiccptis  cloquentias  et  comitaie  ho- 
nesta :  juvanles  invicem,  quo  facilius  lubricam  Principis 
jetatem,  si  virtutem  adspernaretur,  vdiuptatibus  concessis 
retinerent.  Certamen  utrique  unxmi  erat  contra  fcrociam 
Agrippinae,  quaj  cunctis  mala*  dominationis  cupidinibus 
flagrans,  habebat  in  parlibus  Pallantem  ;  quo  auctore,  Clau- 
dius  nupiiis  incestis  et  adoptione  exitiosa  semet  perverterat. 
Scd  neque  Neroni  infra  servos  ingenium  ;  et  Pallas,  tristi 
adrogantia  niodum  Hbcrli  egressus,  taidium  sui  moverat. 
J^ropalain  tamen  omnes  in  eam  honores  cumulabantur,  si- 
gnuiiKiue,  more  niilitiai,  petenti  Tribuno   dedit,  optim-i: 


tar,  trarit  senecta,  dortec  niortem  obi- 
ret.  N<nn  Ccler  interfecto,  ut  mcmo- 
rari,  SUann  Proconmle.  Hic  ergo 
corriire.  Lirs.  6ed  etiam  Helius  re- 
■.cripsi  pro  AClins,  nt  jam  voluit  Rye- 
kius  e  Si!et.  Ner.  Xi.  et  Dione  63,  12. 
Eild.  pr.  Putcolan.  aliipque  vett.  omiies 
Eliu.i  sine  adspiratione  :  quod  frustra 
ntutafum  est  iii  ^lius.  Romani  He- 
lii  nulli  sunt,  ut  docuit  Porizonius  in 
frij:.  disi».  p.  m.  151 .  et  de  numis  Con- 
•ular.  p.  23.'>.  At  hic  est  nomen  Gra- 
«rum  liberti.  MS.  Guelf.  plane  Helius 
«xhibet,  ct  ante  Oleiius.  Mox  his  e 
cod,  Fl.  Pichena.  Sic  et  ed.  pr.  Vulg. 
iis,  de  qua  confusiune  supra  dictum. 

JietuH}   V.  12,65. 

Ad  m.  agitur^    Cod.  \gr.  adigitur 
nJ  m.     Idem  niox  ni  pro  nisi. 

1'ari  in  societate  pot.]  Si  quid  mu. 
tanduin,  le|;am ;  paris  in  societate  po- 
tintio'.  Scd  vix  opus,  etsi  alii  eonan- 
liir.  Lirs.  Bo\hornius  e  vestig^iis  cod. 
r'lor.  <ini  habet,  ct  parum  in  wcietale 
potentia  et  concordes,  rnrri»?t,  let  rn- 
rnm  in  socictate  potenl  ■  • 
rtliiitcr,  ut  puto.     Si< 

aquUifer    Calpurntus    i ....   ;.: ..:... 

arcuisset,  [rar-um  etiam  tnter  hostet) 
LegtUns  P.  H.  Hnmunis  in  eastris 
tanguine  suo  altaria  Deum  comma- 
CTtlanisstt.     ItuB»  c.  .■»(».  nam    'rarum 


illi  ecelo)  siccitate  et  amnihus  modicis 
inoffensum  iter  properaverat.  6,  10. 
Per  idcm  tcmpua  I..  Piso  Pontifex 
(rarum  in  tanta  claritudine]  fnto  ohiit, 
CJron.  Cum  MS.  Fl.  consentit  MS. 
Reg.  et  Agr.  ed.  pr.  nisi,  quod  altenim 
et  est  ante  potenlia.  Piiteol.  pari  in 
societatc,  potenliaque,  ut  est  iii  Guelf. 
i]ue  delevit  Rhenanus.  Potentite  pri- 
mum  in  I>ips.  edd.  repcri.  Partm  so- 
cintatem  potcfititp,  pro  paris,  fcrrem. 
Nani  adjectiva  etiam  in  aliis  Ta<ii«s 
permtitat,  ut  supra  vidimtis,  atqne 
etiam  alii,  in  primis  poetjp.  V.  Excurs. 
9.  ail  Siiet.  Scd  Boxhommm  vertim 
vidisse  puto,  cujus  correctionem  svcu- 
tus  est  Broterius.  Idque  judicavit 
etiatn  Heinsius.  R<?cepit  Ryckius. 
EkN.  Item  Lall.  et  Bip.  Ipse  quoque 
recepi.  lu  Bud.  ri  q%e  «  2.  m.  erat 
adjectum. 

Mala:  domin.']  Sic  cd.  pr.  Beroa1<). 
Alc.  sed  Guelf.  Put.  malis .-  quod  fe 
Bud.)  restituit  Rhenanus,  idque  seciiti 
«unt  Aldus,  Gryphiiis.  sane  propriehoc 
adjectivum  referendum  erat  «d  cupi- 
Venim  vid.not.  praK^ed.  etsic 
'/.lura  vitantur.     Ern. 

J..^c.',tis  et  adopt.]  Cf.  12,  2.  5,  2.'». 

Infra  servosing.]  Vell.  2,  83.  Infm 
servos  cliens. 

Siifnum  more  milttitt]  Sifrnum  «ivi» 
tttsscra  seinper  Tribunis  data,  eti.im 


LIB.  XIII.  CAP.  3. 


505 


MATRis.    Decreti  et  a  Senatu  dao  lictores,  Flaminium  Clau-\.  u. 
diale,  simul  Claudio  Censorium  funus,  et  mox  consecratio.  808. 
Die  funeris  laudationem  ejus  Piinceps  exorsus  est.     Dum   55  * 
autiquitatem  generis,  Consu/atus,  ac  triumphos  majorum  enu-  3 
merabat,  intentus  ipse  et  ceteri ;    liberalium  quoque  ariium 
commemoratio,  et,  nihil  regente  eo  Reip.  triste  ab  externis  ac- 
cidisse,  pronis    animis  audita:    postquam    ad  providentiam 
sapientiamque    flexit,    nemo    risui    temperare,    quamquam 
oratio,  a  Seneca  composita,  multum  cultus  praeterret  :    ut 
fuit  illi  viro  ingenium  amcenum,  et  temporis  ejus  auribus 
adcommodatum.     Adnotabant  seniores,  quibus  otiosum  est 
vetera   et  prajsentia  contendere,  primum  ex  iis,  qui  rerum 
potiti  essent,  Neronem  alienafacundia  eguisse.    Nam  Dictator 
Caesar  summis  oratoribus  ajmulus  :   et  Augusto  prompta  ac 
profluens,  qufe  deceret  Principem,  eloquentia  fuit.     Tibe- 
rius  artem  quoque  callebat,  qua  verba  expenderet,  tum  vali- 
dus   sensibus,  aut  consulto  ambiguus.     Etiam  C.  Caesaris 


Rep.  antiqua.  Li\-ius  28,  24,  Far^na 
tamen  Rommiorum  castrorum  consta- 
bat  .  .  ,  quod  Trihunos  et  jura  reddere 
inprincipiis  sinebant,  et  si^num  ab  iis 
petebant,  et  in  stutionex  ac  ligiHas  or- 
dine  ibant.  Dabatur  a  Consule,  PrrF- 
tore,  eove  Tjiii  exercitui  toti  prjEerat. 
Iilem  Livius  ib.  27-  /«  Praitorio  teten- 
derunt  Albiuset  Atrius,  classicum  apud 
en.t  cecinit,  signum  ab  iis  petitum  tst. 
At  prsBtorii  Tribunus  a  solo  Princi- 
pe.  Ideo  s\ipra  1,7-  inter  sijna  acce- 
I>ti  imperii  Tacitus  posuit :  Defuncto 
Augusto  sig-num  Prcctoriis  cohortibus , 
ut  Imperator,  dederat,  Super  hac  re 
plura  in  Excursu  A.  LiP?. 

Duo  lictores,  Fiaminium  Claudiale'] 
At  Livise  decretus  lictor  tantum  unus, 
et  idipsum  recusante  Tiberio  (I,  14.). 
Flaminiuni  Claudiale  quomodo  ad  ho- 
nestandam  facit  A^ippinam  ?  Credo, 
ut  ipsa  Flaminica  Claudii  esset :  exern- 
plo  LiviEp,  quap  Aujnsti.  Nani  eani 
Sacerdotem  Aiig:usti  fui«se  docui  ad  1, 
10.  velimquc  addi  Paterculi  locum, 
quem  viri  docti  cmendare  conati  frustra 
2,  75.  JAriu  Romanarum  cminenfis- 
sima,  quam  postea  conjugnn  Augusti 
t>idimus,  quam  tratisgressi  ad  eos  Sa- 
eerdotem  ac  Jiliam.  Le£:unt,  quin 
transgressa  ad  eos  Sacerdotem  ptcne 
habvit  ac  Flaminem.  quasi  ad  Liviam 
ipsam  referenda  sint,  qua*  mortua  ctele- 
sti  religrione  culta  per  Flamines  ac  Sa- 
cerdotes.  Campas  loquuntur  et  floc- 
cos  :  tu  lege  mecum,  qvam  transeressi 
ttd  Deos,  Livia  enim  est,  quse  mariti 
sui  in  Deos  relati  et  Sacerdos  fuit  et 
filia.     Satis  dietum  supra.    Lips.     De 


Flarainio  Claud.  v.  Panvjn.  de  Civ. 
Rom.2.  p.  173. 

Censoriumjunus']  Respice  ad  4,  15. 

Intentus  etc.J  Cod.  Agr.  Intentis 
ipso  et  ceteris, 

Temporis  ejus']  Sic  ISIS.  Flor.  ed.  pr. 
Ceterj  illius.  Ulud  cum  J.  Gronovio 
recepimus.  Mox  otium  est  ed.  pr. 
Beroald.  etceterae  usque  ad  Fichenam. 
Otiosutn  est  MSS.  Flor.  Guelf.  ed. 
Piiteol.  Pich.  seqq.  e  quo  per  conipen- 
diura  scribendi  factum  otium  videri 
potest :  sed  tamen  duruin  est  otiosum 
est  —  contendere  ;  moUius  multo  otium 
videtur.  Ern.  Otiosum  habent  et 
Ven.  et  Bud.  Eodem  modo  H.  2,  38. 
occurrit  vacuum  fuit  concupisccre, 

Qu(E  deceret  Pr.]  Durior  hoec  inter- 
positio,  quod  sensit  Acidalius,  qui  con- 
jiciebat  qua,  i.  quatenus.  possis  etiam 
qntpque.  Sed  non  satisfacit.  Ers. 
Cod.  A^r.  et  qu<c  deceret,  Ceterum 
nil  hic  duri.  Qua  i.  e.  qualis,  ut  re- 
cte  Hill.  Rae.^ST.  De  re  ipsa  Suet. 
86. 

Tum  validus']  Ed.  pr.  ra/irfw ;  cete- 
rae  onmes  i'alulus,  l'alidis  consentit 
consuetudim  Taciti  variand^e  constru- 
ctionis  in  talibus.  Mox  ac  MS.  Guelf, 
vctt.  omnes  ad  Rhen.  qui  e  cod.  Bud.. 
dedit  cntt :  qnod  melius.     Ern. 

C.  Qpsaris]  Qui  etiam  libros  scri- 
psit  de  arte  direndi,  ut  vult  Suidas  : 
r«7»<  KaTfx^,  »'f  i5rjxX»iS*t  KecXXjyiXac, 
priTa^ixilt  Tt^tTlttypx^t  'Pttfttixif .  quem 
tamen  pnto  ego  falli  :  eosque  Germa- 
nici  fiiisse.  LlPS.  Heinsius  nialebat 
C.  CcFsnri.  Burm.  ad  Suet.  Cal.  53. 
turbatam  vtentem   interpretatur  ira- 


50« 


ANNALIUM 


A.  u.  turbata  mens  vim  dicentli  non  conrupit.  Nec  in  Claudio, 
^*^  quotiens  meditata  dissereret,  elegatuiaiu  requireres.  Nero 
5&. '  puerilibus  statiui  atiuis  vividuui  miimuui  iu  alia  detorsit : 
cailarc,  pingere,  cauius  aut  regitneu  equoruiu  excicere :  et 
aliquatido,  cartuinibus  paugendis,  iuesse  sibi  t.lcuieuta  do- 
4ctritiic  osicudebat.  Ceteruin,  peractis  tristitia;  iuiitamentis, 
curiaui  ingressus,  el  de  auclorilale  Patrumf  et  couacnm  iniii- 
tum  prajfaius,  couailia  sibi  et  exempla  capessendi  egicifie  Im- 
perii  uieinoravit  :  nec  juventam  armis  civilihus,aut  iUjinei>ticis 
diacordiis,  indjulam  :  nulla  odia,  nuUasinjuiiuti,  ncc  cupidincni 
ultiouisadjerre.  Tum Jormamjuluri  Prinripatus  prsescripsit, 
ea  maAime  deelinans,  quorum  recens  Uagrabat  iuvidiu.  Nou 
eiiim  se  ncgotiorum  omniunijudicemjore,  ul,  clausis  uimm  intra 
domum  adcusaloriiius  et  reis,  paucorum  poleidia  grassaretur. 
^ihil  in  Penatilus  suis  vcnale,  aut  ambitioni  pcivium  :  discre- 
tam  domum  et  Remp.  Teneret  antiqua  muiiia  Senalus :  Coii- 
sulum  trihunalibus  Italia,  et  publica  proviiuiee  adsisterent, 
lUi  Patrum  aditum  prccherent :  se  mandatis  exercitibus  consul- 


tam :  quo  sensu  turhatus  dici,  satis 
probat.  Ailjuvat  Suet.  qui  1.  c.  dicit 
ir.alo  et  verhu  et  tientcntias  suppctiiise. 
Sed  ego  potius  capiendum  puto  de 
mentis  vaLbtudiiic:  de  qua  ideni  Suct. 
c.  .SO.  Valetudo  mentis,  quac  ci  sive  e 
morbu,  sivc  c  philtro  aCcidit,  non  cor- 
rupit  ejiis  vim  dicendi.  Mox  cd.  pr. 
dissererentur,  ut  MS.  Flor.  quod  ct 
ipsura  bonum  est.  itein  calare,  pin- 
gere,  uteique  liber  sine  copula  :  quain 
primus  Puteolanus  addidit,  non  Bcro- 
aldus.  Ern.  Bud.  a  1.  m.  discerenlur. 
Pro  in  alia  cod.  Agr.  nil  jnierilin,  ma- 
nifesto  glossematc.  Bud.  ctclarc  et 
pingere. 

Mgregie']  TAA.  antc  Rbcnanum 
egregii :  et  sic  M.S.  Guelf.  Sed  cgregie 
melius  est.    Ern.    Sic  et  Bud. 

Clausis  intra  dom .]  ExcnipUuu  ba- 
bcs  11,2. 

Consulum  triburutlibus  Ifalia']  Poly- 
bius  6,  1 3.  'Ofioluf  ttau  'istt,  ruf  tiiiKiifturut, 
Tttly  xuT  'traXia»,  T^oritTTui  inf^crtas  iti' 
mKi^^ius.Xtytt  "it^eit*  T^tSariuSti^^utufiofiics, 
^a^/x,ttKlias,  ieXe^t*ias,  rri  fvyKXKTu  fiiKu 
«■J^i  rovTUt.  «"gif  Si  Teireis,  ti  ris  liiurns 
4  weXis  rif  xara  rn*  'IraXia»,  iia).iinu( 
4  \Tiri/i.nfftns  ti  liert^tias  ft  ^uXtuiris  t^' 
atTrai,  reuruv  vratrui  ivi/itXif  trri  rfi 
ruyxknru.  yui  lorufi  uniciis  verbis 
Taciti  est  ilUistrandus.     Gkon. 

Publica  proiincia:]  Spectat  ad  divi- 
sjoDeni  Augustcaii).  Claudius  plcra- 
quc  oBiiiia  ad  sc  traxerat :  at  Ncro 
(lapuli  provincias  (ca;  euiin  pubUcac) 
eamiwiMe  cuntrovcr.Hias  buUs  (^onsuU- 
bus  cMtff  (ore  :  ta^  Cac»ariauis  provin- 


ciis,  in  quibus  exercitus,  velle  consu- 
lcre  prydixil.     Lii'S. 

Illi  Palrum  aditum']  Non  niuto. 
Consules,  inquit,  pra*beant  proviucia- 
libus  aditiim  Patruni.  At  hs^c  oratio 
SenccreadtogrataPatribus,  ait  Xiphil. 
61,3.  urrt  xai  ts  apyv^eit  rrr,Kr,t  iyyea- 
^ntai,  xzi  it  rais  rixii  rut  «ti  Lfaru* 
tt^^als  arayifUffKtr^ai  •^^Z^iff^r.tai.  Ncc 
novum  id  Senatus  decrctuin :  e.\ci|>iu 
dc  ar^ento.  Nam  et  antea  seinpcr 
Princinum  orationcs  in  sps  iiu  isae,  et 
Kalcndis  Jan.  rccitatte.  Morcin  quem 
non  nimis  notum  suggerit  uiihi  Dio 
00,  1 0.  Tin  ii  Xoyevs  riias  t'  ri  revfnifia 
reu  ri  Auyougrev  xai  rev  TiCtfiet  »mret 
deyfta  atayituffxeftifevs,  elffrt  am*  fnixi' 
rns  'tffioas  rovs  jieuXturas  TaeartiftffBeu, 
iTavfti'  a^Keu*  tiiai  ifr.ffas,  i>  rats  rrif» 
Xais  aireus  'tyyty^a^^eu.  f,i'i-. m  hiiic 
do   Plinii    Paiieg.   75.    ./'  /ei 

nostras,'ui(\u'\t,nei/uai>  6- 

livio,  P.  C.  in  pubtica  aclu  inUtuuin 
et  incidendas  in  eire  cetisiiistis.     yli. 

orationcs  Prii!  ■■;■•'•■■   '■■••' ut 

gencrc  inonu?,  r  r- 

nitati  solfhani  >n 

nostro' jjurictibus  cunu  •  -r. 

Et  ab  Uoc  ritu  es(,  quo.!  us 

3,  57.  ccnset,  -  '  /- 

suUa  aurcis  h  i. 

Ingcrunt  et  juii  s 

locis  uliquot  oratio:  lU 

laudatip.     Se«l  ncc   i  c- 

nissc  crediderim,  quoJ  CLaidu  oiiiio 
Lugduiii  nostru  (cvu  reperla  in  taibula 
a;ris.    i.,u'-;. 


LIB.   Xm.  CAP.  5. 


507 


turunt.     Nec  defuit  fides.     Multaque  arbitrio  Senatus  con-A.  u. 
siituta  sunt :  Ne  quis  ad  caussam  orandam  mercede  aut  donis  808. 
emeretur :  ne  designatis  Qumtoribus  edendi  gladiatores  neces-  ^^' 
sitas  esset.     Quocl  quideni   adversante  Agrippina,  tamquam ^ 
acta  Claudii  subverterentur,  obtinuere   Patres  :  qui   in  pala- 
tium  ob  id  vocabantur,  ut  adstaret,  obditis  a  lergo  foribus 
velo  discreta,  quod  visum  arceret,  audituia  non   adimeret. 
Quin  et  legatis   Armenioruui,  caussam  gentis  apud  Nero- 


Ne  quis  ad  caussam  etc.]  Cf.  11,  7- 

Edeiidi  gladialores  necessitas'}  Per- 
tinet  aJ  abolenduiu  Claudii  scitum, 
qui,  auctore  Dolabella,  saiixit,  specta- 
culum  gladiatorum  per  omnes  annos 
celebrandum  pecunia  eorum,  qui  Qua- 
sluram  adipiscerentur.  V.  11,  '22. 
Ubi  suspacta  vox,  adipiscerentur.  Cur 
enim  bic  iftfarsKUf  scripturo,  Ne  den- 
gnaiis  quidem :  nisi,  quia  antea  ex  ea 
sanctione,  dabant  etiam  candidati  ?  At- 
«jue  ita  in  Lampindii  Aleiandro  lezo  c. 
43.  Qumstores candidatos  (malim  jQttff- 
stura)  ex  sua pecuniajussit  tnunerapo- 
pnlo  dare,  sed  vt  post  Qucesluram 
JPrtetztram  acciperent.  Ceteruni  hoc 
Neronis  decretum  alx>levit  iterum  D<J- 
raitianus  :  de  quo  Suetonius  4.  LiPS. 
Quidem  deleri  volebant  Acidalius  et 
Ursinus.  Potuil  e  sequentibus  hoc 
tralii,  ut  c.  seq.  alii  ante  arquirelant 
io  ed.  pr.  Si  est  a  Tacito,  sen:>us  est, 
ne  Qus^toribus  saltem  quod  tantu.n 
desicfnati  essent,  necesse  esstt  edere 
pladiatores.  Erv.  Quidem  omoino 
dckndum.  sic  et  Bip. 

Qui  in  Palatium}  Puto  in  templuw 
(Vide  Sueton.  Aug.  29.)  ApoUinis  Pa- 
latini.  Supra  2,  37.  Quatuor  Jiliis 
aiUe  limen  curia  a&staiUibus,  cum  in 
palatio  Senatus  haberetur.  LiPS.  In 
cubicuium  potius,  credo,  propter  se- 
quentia.  Idque  etiam  interdum  sub 
aliis  Impp.  factum,  exemplo  D.  Julii, 
qui  caussam  Deiotari  iu  cubiculo  co- 
gnovit,  ut  patet  ex  oratione  Cic.  c.  2. 
Add.  11,  2.  Nam  (luae  J.  Gronovius 
paullo  po6t  de  abditis  et  occultis  fori- 
bus  in  templo  ilio,  ea  cuntorta  sunt. 
£rn. 

/Ibditis  a  tergoforibus  vclo  discrela'] 
MeliuB,  ohditis.  Intellegit  autem  vela, 
qus  praetenta  furibus :  quibus  etiam 
ClaudiuB  se  tenit.  Suetun.  10.  Pro- 
repsU  ad  selarium  proximum,  iuterqve 
foribus  pratenta  vela  se  abdidit.  Et 
Helio|;.ibalus,  narrante  Lantpridio  14. 
Subilo  militum  strepilu  exteriitus,  in 
anguium  se  eoadidit,  objectuque  veli 
eubiculoris,  quod  in  introUu  cul>cuU 
ermJ.  .se  texit.    Juiiuc  Pi^lJUK  «^fcroit 


)0,  7.  n^a  ftit  r»v  xttrinef  (<r<  reut 
^u^ms,  TafmviTKVfitiTtut  «tt  %u,  ur%  cir- 
Aop»  ilyt  T»  ra^ecTiTorfia  Xst/»o»  15  oSitTif, 
UTi  xai  ir»XiJ;^;jat<».  Id  veluro  levabatur, 
in  admissiunibus.  Seneca,  epist.  80 
(81.)A^o»  crepuit  sulnnde  ostium,  tum 
allevabatur  velum.  Lamprid.  in  Alex- 
andro  4.  Salutabatur  quasi  unus  de 
Senatoribus,  patente  velo,  udmissiona- 
libus  remotis.  Inde  apud  JCtos  caussas 
cognoscere  levato  velo;  id  est  palam 
oninibus  admissis,  1.  5.  C.  De  naufra- 
giis  :  De  submersis  navibtts  decerni- 
mus,  ut  levato  velo  istee  caussa:  cogno- 
scantur.  Ad  hicc  ct  talia  vela  facit 
lapis  vetus  RomfB  (ap.  Grut.  p.  599, 

7.).  TI.  CL.  THALLVS.  PRAEPOSlT\S.  VE- 
LARIOKVM.  DOMVS.  AVGVSTASAE.  £rant 

tamen  et  alia  vela  in  caenationibus  ar- 
cendi  fri^oris,  itemque  ornatus  caussa  : 
de  quibus  Seneca  Quajst.  Nat.  4,  13.  et 
Tertullianus  de  habitu  muliebri  1,  8. 
LiPS.  Conjiciebam  ohdito  a  tcrgo  fo- 
fxhus  velo  discreta.  A  tergo,  puta  se- 
dentis  Principis,  discreta  velo,  quod 
obditum  erat  foribus,  in  quibus  stabat 
ipsa.  GaoN.  Vul^ta  est  in  omnibus 
scr.  et  edd.  nisi  quod  Bud.  additis. 
Ryckius  putat  vul^tum  intclli^i  pos- 
se :  adstitisse  a  ter^o  tapetis,  foribus 
prteienti:  quod  nullo  modo  proeedit. 
Nam  ordo  verborum  esse  debet  adata* 
ret  discreta  velo :  id  quomodo  interje- 
ctum  fuerit,  et  quare,  additur :  nerope 
apertis  foribus,  quae  in  .^liud  cubicu- 
lum  ferrent,  praetentum  a  tergo.  At- 
que  haec  desiderant  Gronovii  correctio» 
nem.  £rn.  Malim  cum  Bip.  Lipsiuni 
sequi. 

jiditus  non  adimeret']  Iino  vero  adi- 
mebat  aditus :  nec  adiri  conspiciva 
Aerrippioa  voluit.  Scribo, ««<<«<»«.  Lips. 
Recepit  Freinsh.  et  secuti  editores. 
Picheua  tamen  malebat  auditum : 
quod  est  in  mar^ine  MS.  Bodleiani. 
jldire  et  audire  sa^pe  iii  libris  ct>nfu>a. 
V.  Burm.  ad  Suet.  Tih.  27 .  Drakenb. 
ad  Liv.  8, 2.  £rn.  Lipsius  dabat  au- 
ditus,  ut  c.  16.  visus.  Rectius  Bip. 
mibiqu«  iridetur  Muditum,  ut  antea 
visum. 


C08 


ANNALIUM 


A.  U.  nein  orantibus,  cscendere  snggestuin  Iinprr.itoris,  ct  praesi- 
«08.  dere  simul  purabat ;  nisi,  ccteris  pavorc  dcHxis,  Seneca  ad- 
55*  monuisset,  venienli  mnlri  occnrreret.  Ita,  specie  pietutis, 
gohviam*  itum  dcdecori.  Tine  anni,  turbidis  rumoribus, 
prorupisse  rursnm  Part/tos  et  rnpi  yirfneniatn,  ud latum  est, 
pu/so  Rluidatnisto,  qui  sjepe  Kegni  ejus  potitus,  dein  proFu- 
gus,  tuin  (juoquc  belluin  desorucrat.  Igitur,  in  urbo  sermo- 
nuui  avida,  miemadmodnm  Princeps,  vix  septemdecim  antios 
etrressus,  susctpcre  enm  mo/em  aut  propuhare  jyosset  ^  f/uod  sub- 
sidium  in  eo,  qui  a  Jentinn  regerctnr  ?  iium  pnrlia  quofjue,  et 
ojipugnationes  urbium,  et  retera  belli  per  mtigistros  adminislrnri 
possent,  anquirebant.  Contra  alii,  melius  evenisse,  disserunt, 
(juam  si  intalidus  senectn  et  ignnvia  Claudius  inilitifc  ad  labores 
vocnretur,  serviHlntsju<sis  ootempernturus,  liurrum  tamen  et 
Scmcum  multnruni  rerum  expericntia  cognitos:  et  Imperatori 
nuantuni  ad  robur  deesse'^  cum  octavodecimo  n^tatis  anno  Cn. 
Pompcius,  uonodecimo  Cnsnr  Ocfnviatius,  civilia  belln  susti- 
uucrint.  Plerafjue  in  sutnnia  fortuna,  uuspiciis  et  consiliis,  ^ 
quam  telis  et  mnnibus  geri.  Duturum  plnne  documentum,  ho' 
iiestis  an  sccus  amicis  uterctur,  si  Dticem,  atnola  invidiu,  egrc' 
gium,  fjuam  si  pecuniosum  et  gratia  subnixum  per  ambitutn  de- 
lligeret.  Ha;c  atque  talia  vulguntibus,  Nero  ct  juventutcm 
proximas  per  provincifis  quasifnm  supplendis  Oiientis  legioni- 
bus  admoveriy  iegiofiesque  ipsns  propius  uirmeniam  conlocari 


Kscendere  suircrestum]  Probissima 
vox  ;  ct  rL-ppcri  ita  in  Fariiesiano,  sic- 
iiti  pattllo  post  iii  Vatican.  mtquire- 
bant.  Xenio  auteni  tinctus  hac  me- 
liori  littcratura,  cui  non  ista  hodie 
nota.  Lips.  Utrnmqiie  c&t  ctiam  in 
rior.  I)e  verbo  csccnttierc  pleni  bodic 
criticoruni  libri,  cjusquc  confusione 
cum  asccndcre.  Post  etiam  dissrrunt 
bene  Pichena  e  MS.  Flor.  pro  dixcrunt 
post  evenisse.  hoc  enini  verbu  hbcntcr 
utitur  Tacitus.  Littcra;  istae  sacpe 
ronfuss.  Infra  r.  1.3.  in  eJ.  pr.  cffvl- 
xerant  pro  cffulscrant  etc.  c.  17.  pni  et 
sibi  p«t  exili.  Ern.  Disscrunt.  sic  et 
14,  13*  Voccm  eam  hic  lU-lendain 
judicabat  Ursinus.  Pro  num  prtcUa 
coA.  Agr.  mu/ti prcclui.  Littera  x  loco 
$  frequeiis  in  MSS.  Ita  in  Bud.  sextcr- 
titirn,  ivtimarCfiilexa,  ycspexianusetc. 

MuUarum  rerum  cxp.}  MS.  Corb. 
muitu.  (juod  placet.     Ern. 

Pl^aque  in  sumtnn  fbrtuna]  Ma- 
gnani,  ait,  part<tn  res  ctiam  aPrincipc 
inhclt..  ■  •  • 

inciiii 

mandiiU,  , ,    .  -r  , .-'  . 

armatum,  ct  loncursantcm,  vel  sata- 
Sentem,  expediantur  ct  transigantur. 
'^ctoiiius  Octav.  21.     Demuit  autent 


partimductu,partimav  '  f^an- 

tahriam ,  /Iquilaniam  ,c\  "tis, 

id  est  per  Le^atos  suo>,  i....  -,    n  in- 

tervenit,  ncc  prassens  fuit.  Gros.  Nem- 
pe  int.  tnagis,  cujus  ante  quam  oinissi 
exempla  plura  ad  h.  1.  notavit  Rhena- 
nus.  Alii  mahint  pliiraquc,  (juod  et 
MSS.  quidain  et  edd.  Puteol.  Riv.  Ber. 
ctr.  hal>cnt,placetqiie  Brotcrio.  Credo 
Tacitum,  si  hoc  volui.sset,  ;»/Mrn  scri- 
pturum  fuisse,  sine  copula.  pleraqne 
est  inulta,  ut  snppe  apud  scriptorcs 
bujus  aetatis.  Ern.  Pleraque  Rhen. 
e  Biid.  «Ifdit.  beiie,  ut  puto. 

^^  Ducem  etc.']  Varic  tentatur  hic 
lucus,  qiiem  nulla  medela  eeere  arbi- 
tror.  Dixerart.  Prinripes  in  belli^  plus 
consiliis  vali  ^i.     Siihjiciunt : 

quantum  <;.  i< ,  ipip.iii  boiios 

consiliarid'-  ■  '"    '  —"")  forc 

ex  eo,  si  Du  »iui 

e^rejrnim,  ui  am, 

si  divitem  et  graii«-i.in.  Magis,  po- 
tius  intellisri  statim   vidinms,  ct  «  re- 


ferretur.  et  si  Ducem  Khen.    e  Bud.) 
Ald.  Gr.  Ern.     (  od.  A»r.  deUrgtrit. 
Admmert]  Picbena  reakbttlXWi 


LIB.  Xm.   CAP.  8. 


509 


jubet:  duosque  veteres  Reges,  Agrippam  et  Antiochim  expe-.\.\J. 
dire  copias,  qim  Parthorumjiiies  ultro  iiilrareut :  simul  pontes  ^^- 
per  amnem  Euphratemjungi.  Et  minorem  Armeniam  Aristo-  55/ 
bulo,regionem  Sophenen  Sohemo  cum  insignibus  Regiis  mandut. 
Exortusque  in  tempore  aemulus  Vologeso,  filius  Vardanes. 
et  abscessere  Armenia  Parlhi,  tamquam  differrcnt  bellum. 
Sed  apud  Senatum  omnia  in  majus  celebrata  suut  scntentiisS 
eorum,  qui  suppticatioues,  et  diebus  suppUcationum  vestem 
Principi  triumphalem,  utque  ovans  urbeni  iniret,  effigiesque 
ejus,pari  magnitudine  ac  Martis  Uitoris,eodem  in  tempio,  ceo* 
suere :  preeter  suetam  aduiationem  laiti,  quod  Domitium 
Corbulonem  retinendee  Arraeniaj  prffiposuerat.  videbatur- 
que  locus  virtutibus  patefactus.  Copiai  Orientis  ita  divi- 
duntur,  ut  pars  auxi%rium,  cum  duabus  legionibus,  apud 
provinciam  Syriam,et  Legatumejus  Quadratum  LFmmidium 
remaneret;  par  civium  sociorumque  numerus  Corbuloni 
esset,  additis  cohortibus  alisque,  quaj  apud  Cappadociam 
liiemabant  :  socii  Reges,  prout  bello  conduceret,  parere 
jussi.  Sed  studia  eorum  m  Corbulonera  promptiora  erant : 
qui,  ut  famae  inserviret,  quae  in  novis  coepiis  validissimaest, 
itinere  properc  confecto,  apud  iEgeas,  civitatem  Cilicia?, 


veri,  quia  mox  est  coliocari,  etjungi. 
placet.  Efin.  Consentiunt  Acid.  Bip. 
quod  nexus  postulat.  Bud.  hal>et  ad- 
inovere. 

Asrippam  el  Jocchxtm']  Asjrippara 
inteile^t  Agrippaj  filiuin,  cofcnomento 
Juniorem.qui  Galilffije,  Trachonitidis, 
et  partis  Juda?jeRex.  de  quo  Josephus 
20,  7.  satis.  Sed  Jocchus  iste  quis? 
Utrum  Bocchus  rescribendum  ?  an 
potius,  espleta  voce  j^ntiochus  ?  Quod 
verum  ceusco.  Intellegnt  Antiochum, 
Regem  Comraagencs,  et  in  parte  Cili- 
ciae.  de  quo  Joscphus  19,  5.    'ArrUx»* 

fi-ieit  rm  xai  Kaiifietyr.tn  'iu^Crtit.  £t 
Dio  60,  8.  Confirmal  eam  scripturam 
noster  infra  c.  37-  qui  i«i  au\ihis  Cor- 
bulonis  Antiochumnominat :  iteratque 
hoc  mandatum.  Simul,  inquit,  Antio- 
chum  Regem  monet,  proximas  sibi 
Prafecturas  petere.  Vaticano  tamen 
est  Lochium.  LiPsi.  MS.  Flor.  et  Joc- 
chum :  quod  cdd.  oranes  hHbent  pra?tcr 
ed.  pr.  qaaee?khibet  Z>0(7jiM?«,utV'atic. 
Reg.  Agr.  et  Guelf".  in  quo  est  Loc- 
chum.  Rjckius  recepit  Anliochum, 
quem  cum  J.  Grouovio  secuti  sumus. 
Moit  ed.  pr.  omnem  Euphraten,  vitiose 
pro  amnem,  quud  verbuni  omnes  cdd. 
et  scr.  habent,  nec  tentandura  erat, 
oum  ab  aliis  saepe  sic  dicatur,  etiam 
brevitatis  araantibus.     Ern. 

Minorem  Armeniam  Aristobulo'}  Jo- 
^pUuS  20,  8.     Tn»  rr,s  fi4X(ci(  'A^itlat 


«ratrra^i»^  'A^irroSaoXn,  'HfSitu  nt 
'Ka.Tuii^t;  ^xfiXiai!  ira7;,  ixi  N(»*rT«;  Ij— 
_^£({/?[£T«i.  et  addit,  id  factum  rifxeaTif 
TYi;  Ni»«»»;  'iX^'  ''■£'»  convenienter 
plane  cum  Tacito.     Lips. 

Sophenen  Soliemo']  Nescio,  an  idcm 
sit,  qui  a  Caio  constituttis  Arabura 
Ituraeorum  Rex,  auctore  Dione  59,  12. 
Sed  apud  eum  "SnaTftt;  dicitur :  et  for- 
tasse  ita  hic  scribendum.  Lips.  Ed. 
pr.  Sohtemo.  sed  Sohemus  etiam  pro- 
babat  Lipsius  ad  12,  23.  ex  quo  loco 
etiam  palet,  Soheroura  IturaccE  Regera 
dudum  mortuum  fuisse,  ut  hene  jani 
monuit  Ryckius.  Ed.  pr.  Sophenen. 
rectc. ,  Ceterae  Sophenem,  usque  ad 
Ryckium.  Ern.  Sohemus,  de  quo  hic, 
idem  est  cum  eo,  qui  H.  2,81.  5,  1. 
occurrit, 

Dom.  Corbulenem]  De  hoc  v.  3,31, 
11,  18.20. 

Ouadratum  1'inidium']  I\'umidium, 
utTupra.  LiPS.  Imroo  Ummidiuni, 
ut  supra  deraonstratum  12,  45.  Ers. 

Apud  Egas]  Libri  mci,  /Egaas,  ct 
recte.  Idenin»  Ciliciscoppidum.  Strabo 
14.  p.  G^iG.  Mtra  3«  Ma>L>.«v  Alyajoj  «•»- 
x/;t""  t!ft(/ii»*  t^n.  Lips.  Lucanus 
tainen  3,  227.  et  e.vtremcp  resonant 
navalibus  ^g(P.  Sic  enim  legendum 
puto :  non  exlerneB.  Stcphanus :  A> 
ya)  TtXXal.  ■riXt;  Ki>u»i'a;,  etc.  Plinius 
5,  22.  oppidum  /JHgte  liberum,  amnis 
Pi/ramus,  Portte  Ciluria:  Pbilostra- 
tus  il<t  vila  Apollon.  1,  12.  Ka»uia  vit 


6)0 


ANNALIUM 


A.f.obvium  Quadratum  habuit,illuc  progressnm,  ne,  si  ad  acci- 

•"8.  piendas  copias  Syriam  intravisset  Corbulo,  omnium  ora  in  se 

55  ■  verteret,  corpore  ingens,  verbis  raagnificus,  et,  super  experi- 

Qenliamsapientiamque,etiamspecieinanium  validns.  Ceterum 

titerque  Vologesen  Kegem  nuntiis   monebant,  pacem  quam 

htllum  maUet,  datisque  olj.iidihus,  soiitam  prioribus  reverentiam 

in  Populum  Romamim  lontiuuaref.     Et  Vologeses,  quo  bel- 

lum  ex  commodo   pararet,  an,  ut  aemulationis   suspectos, 

per  nomen  obsidum,   amoveret,  tradit  nobilisstmos  ex  fa- 

railia  Arsacidarum.     Accepitque  eos  Centurio  Histeius,  ab 

Ummidio  missus  forte  priore  de  caussa,  adito  Rege.    Quod 

postquam  Corbuloni  cognitum  est,  ire  Prajfectum  cohortis, 

Arrium  Varum,  et  reciperare ohsides  juhet.    Hincortum  inter 

Prajfectum    et  Centurionem  jurgiu»,  nc  diutius  externis 


i»  Alytut  "iimr^iins  .  •  .  'O  2(  iffirdm 
ffiras,  *is  «!rf«TTi»  :'i»  TtifftTf  ifx  kya- 
pa.1  «>!»)  \\ufftrihrt  ut  rkt  Aiyms.  Idem 
Vit.  2,  4.  iu  Antioobo :  'Arritx»»  ''•» 
^tfierriit  mi  Ki>./««»  Aiymi  Hnyxa*.  Apud 
Uionem  47>  30.  est :  »«<  rtiit  Taf»-i«y 
ixtutritit  ^ttfXtiZttf  ^ftttftvs  rifetf  iturou 
<>  Aiyiait  ttrmt  Wiictift.  Sed  ibi  quoquc 
Xylander  mavult  i»  Aiytiit.  ^uare  vp- 
reor,  ne  et  Strabo  scripserit :  Mit»  ?i 
VlaXXif  Aiyai.  Et  raox  Hirk  "Si  Aiykf 
•lrr»f.  Gron.  /Egeas  tamen  MSS. 
Flor.  Reg.  Agr.  Guclf.  ed.  j)r.  Unde 
merito  reoeptum.     Ern. 

Specie  innnium  validus]  Restitui, 
meo  animo,  vere.  Corbulo,  inquit, 
non  solum  vera  virtute  sapientiaque 
niagnus,  sed  etiain  animos  allicere 
peritus  specie  iiianium  ;  id  est,  gesii- 
bus,  verbis,  habituque  cxterno.  At 
nostri  ceiisores  quani  hic  mcnte,  ut  ait 
ille,  exsensa  !  Beatus  legit,  s]>e  ani- 
mum  vnlidus,  pro  apimoruro,  inquit. 
Vertranius,  spe  immanium  scilicet  re- 
rum.  Cum  bona  gratia,  abite,  quaeso, 
et  cucurbitas  piiigite.  LiPS.  Specie 
MSS.  Flor.  fsed  deinde  inanimum,  ut 
*(l.  pr.}  Guelf.  ed.  Puteol.  Beroald. 
Alciat.  Sed  ed.  pr.  spem.  ceterae  spe. 
^ic  cd.  pr.  etiain  ante  spem pietati  pro 
specie :  ac  sspc  ist»  voces  confusae. 
Caussa  est.quod  cum  per  compendium 
»cribcretur«p^,  ut  in  ed.  pr.  c.  31.  si- 
gnum  compendii  omissum  est.  Sensus 
est :  etiam  alia  incrant  viro,  que  qui- 
Hem  ad  bcllum  tt  Remp.  g;ereiulam  nll 
valeiit,  cetenim  m.-i^nam  vim  habent 
:\d  animos  impcritorum  conciliaiidos. 
Ern.  Bud.  Inlxt  spe  in  animum  vali- 
dus.  Bip.  Ifjuiit  .s/ime  in  animum 
vabdi/s,  quoniodo  3,  24.  validn  dicitur 
Avifiisti  in  Nemp.  foituna.  Mihi  po- 
tior  1.  i"  ..l.iiii,  Beroaldi  etc. 
«"iilen.  cod.   teste  Picheiia, 

etaL), .uia,  ab  Ernestio  bene 


exposita.     Inania  dicuntur,  ut  U.  3, 
30.  inanisjavor. 

Er  eeqwi  modo]  Nisi  fallor,  t»  m4)do 
wa^iXKu  :  aiit  ccrte  ctim  Mercero  le- 
fainj  ex  commodo.  LiFS.  £r  commo- 
do,  quod  voluerant  Muretus  et  Merce- 
nis,  rccte  Pichena  recepit,  e  vestigiis 
MS.  Fl.  ex  ijuo-  modo.  Antiqui  in 
nonniillis  verbis  QV.  pro  C.  scribebant, 
quod  librarii  antiquarii  interdum  imi- 
tati  sunt.  Sic  in  nobili  SCto  contra 
Baccbanalia,  Indoquollod,  pro  in  ocul- 
to  :  hTc  enim  vera  ibi  lectio,  non  in- 
dovolffod,  ut  vult  ill.  Maffeus  in  Istoria 
dipl.  p.  124.  Ceteri  libri  habent  ez 
eequo  modo.  Sensus  est,  ut  majoreni 
opportunitatem  belli  parandi  nancisce. 
retur,  laxameiito  belli  accepto.  Ern. 
Biid.  a  I.  ni.  videtur  habuisse  tBqtu» 
modo. 

Centurio  Hostoritis]  Vat.  cod.  Cen- 
turio  Histius.  Parum,  aut  nihil  est  ; 
tamen  infra  post  triennium  in  his  locis 
Istius  Capito  est,  castrorum  prtrfectus. 
Lips.  Cod.  Flor.  Histeius.  Reg.  Guelf. 
Aj:r.  cd.  pr.  cetcr»que  Histerius,  us<]ue 
ad  Rhen.  qui  Hostirius  dedit  cum  seq. 
Ryckius  putat  Insteius  e  c.  3^.  recepit 
Lallemannus.   Ern.     Brot.  Histeius. 

Priore  de  caussa]  Mureto  accedo, 
prior  ea  de  caussa,  lcfrcuti.  LiPS. 
Sed  sic  iuterpun«endiim,  ut  ntinc  est, 
non  post  missus.  Bud.  priore  dr  caussa. 
quod  nnn  debebat  mutari.  planus  sen- 
sus,  ob  aliud  negotiuin  forte  missut 
erat  ad  Rpffem,  qiiem  nunc  adiit^  ut 
accipcret  obsiilrs.     Sic  ct  Bip. 

Reriperare  obsides]  Sic  Flor.  edd. 
pr.  Pich.  seqq.  CetersB  edd.  reciprre, 
ut  ct  Giielf.  Illiid  melius.  vofebat 
obsides  sibi  prsreptos  auferri  Ummi- 
dio.     Ern. 

Xe  dintius  exlernis']  Sic  MSS.  Flor. 
Bud.  ed.  pr.  Rhenan.  ct  8o<jq.  Ast 
Ven.  Cuelf.  Pateol.  Beroahl.  Alc.  tpfd 


LIB.  Xlll.  CAP.  10.  11. 


&U 


spectaculo  esset,  arbitrium   rei  obsidibus   Legatisque,  quiA.  U. 
eos  ducebant,  permissum.     Atque  illi  ob  recentem  gloriam    ^os. 
et  iDclinatione  quadam  etiam  hostium,  Corbulonem  prajtu-  jg  * 
lere.      Unde  discordia   inter  Duces  :    querente   Ummidio, 
prarepta,  qua.  sitis  consiliis  patravisset :  testante  contra  Cor- 
bulone,  nonprins  contersum  Regem  ad  offerendos  obsides,  quam 
ipse,  Dux  bello  delectus,  spes  ^us  ad  metum  mutaret.     Nero, 
quo    coraponeret  diversos,   sic    evulgari  jussit:    Oh  res,  a 
Qnadrato  et  Corbulone  prospere  gesfas,  lauruni  fascibus  Impe^ 
ratoriis  addi.     Qua?,  in  alios  Consulesegressa,  conjunxi. 

Eodem  anno,  Ca?sar  ejfigiem  Cn.  Domifio  pritri,  Consularia  ]q 
insignia  Ascotiio  Labeoni,  quo  tutore  usus  erat,  pctivit  a  Se- 
natu :  sibique  statuas,  argento  vel  anro  soiidas,  adversus 
offerentes  prohibuit.  Et,  quamquam  censuissent  Patres, 
nt  principium  anfii  inciperet  mense  Decemb.  quo  ortus  erat 
Nero,  veterem  religionem  Kalendarum  Januariarum  incho- 
ando  anno  retinuit.  Neque  recepti  sunt  inter  reos  Carinas 
CeJer,  Senator,  servo  accusante,  aut  Julius  Densus,  Eque- 
ster,  cui  favor  in  Britannicum  crimini  dabatur.  CiaudioA.  U. 
Nerone,  L.  Antistio  coss.  cum  in  acta  Principum  jurarent  *^09. 


ne.  quod  melius  puto.  Sic  mox :  Unde 
discordia  inter  duces.  —  Nero,  quo  com- 
poneret  diversos.  Ubi  dirersi  suut  dis- 
pordes,  simultatem  exercentes.  Post 
incUnatioiiem  quandnm  fBud.  Ven.) 
Guelf.  Puteol.  ete.  sed  ablativi  melio- 
res  e  oonsuetudine  Taciti.  Ern.  lii 
Bud.  quod  ?i2.  m.  superscriptum  est. 
Melius  id  putat  Rhcn.  et  post ^Mri^i«m 
punctum  Tocat.  Parum  referre  arbi- 
tror. 

Faseibtts  ImperatoriisJ  De  fascibus 
Imperatoruiu  sive  Principum  (nec 
enim  alios  hic  intelleges)  doccbo  )a- 
venes :  fors  fuit,  et  quosdam  senes. 
OJim  non  nisi  Magistratus  Populi  Ro- 
mani,  aut  qui  cum  imperio  in  provin- 
ciis,  fascibus  usi.  Quid  crgo  Princeps 
in  urbe,  si  nulluni  eereret  ordinarium 
Magistratura  .'  Nihilo  secius  fasces 
duodecim  illi.  Origo  rei  ;ib  Aufusto; 
cujus  honori  Senatus  decrevit  a.  u. 
735.  uti  Consulari  potestate  semper 
esset,  fascibusquc  duodecim  uteretur. 
Dio  54,  10.  'O  Sl  Auyovfref  Trif  ruv 
vTUT-ur  l^ovftxn  S/i  ^isv  tXaSi*'  urrt  xtu 
rais  S4.'S(xa  fiHtis  a,ii  xxi  •raiirx^au  Xf^' 
fBai,  xai  h  (jLtru  rsj*  aii  vTKTivitrur  'tTi 
rtv  ifxixev  iif^iiu  xxBi^iirB-ai.  Eumque 
morem  tenuerunt  Prinoipes  secuti:  ita 
ut  laurum  tamen,fascibus  non  adde- 
rent,  nisi  in  victoria  :  uti  hic  factum. 
At  statim  per  adulationem  irrupit,  ut 
omniuiQ  Principuin  fasccs,  et  «ompcr 


56. 
laureati  essent.  eaque  nota  maxime  1 1 
distinctus  a  vulgo  Princeps.  Herodia- 
nus  de  Gordiano  7,  14.  E"<r«r»  li  avTi 
trafa  fi  liceriXixii  ^tfiTv.  tZi  ftit  «■tj«- 
riuTuy  xai  ,  ,  ,  riatiirxuf,  if  rx<'if^*^'  tHi 
xaTa  'Peiiftrif  fr^tiinTur  oo^vfi^uf.  ati  r* 
fiHei  iia^iriipi^avr,  aTi»  irri  rvfitoXn  tig 
To  iiuyfaiai  Ta{  (iariXixat  ixo  tuh  loiuTt' 
xut.  Capitolinus  in  Maximinis  14. 
Inde  Carthaginem  venit  cum  pompa 
Regali,  et  protectoribus,  et  Jascibus 
laureatis.  Quando  id  cceperit,  ignoro  : 
pauUatim  quidem  non  solum  laureati 
admissi  fasces,  sed  et  aurati.  Claudia- 
nus  in  6.  Cons.  Honorii  644.  —  agno- 
scunt  rostra  curtiles  Auditas  quondam 
proavis :  desuetaque  cingit  Regius  au- 
ratisforafascibus  Ulpia  lictor.    LiPS. 

Consulnria  insignid]  Cod.  Flor.  et 
Bud.  ct  Cons.  ins. 

Recepti  sunt  inter  reos"]  Sic  MS. 
Flor.  Guelf.  et  editi  omnes  veteres, 
non  Beroaldus  tantum  et  Aldus,  ut 
tntdit  J.Gron.  Lipsius  habetin,  nesrio, 
an  primus  et  operarum  vitio.  Inter 
restituit  J.  Gronovius.  Sic  noster  lo« 
quitur  etiani  3,  70.     Ern. 

Equester']  Vide  dicta  ad  12,  60. 

Acla  Principum]  Noii,  ut  rece- 
ptum,  Principis.  Jurabant  enim  in: 
acta  non  unius,qui  imperitabat,  sed  et 
priurum.  Dicam  multa  ad  16,  ^ 
Exc.  A.    LlPs. 


513 


ANNALIUM 


A.  U.  Magistratns,  in  sua  acta  coulegam  Autiit i mn  jurare  ^rohi' 

*09;  buit :  magnis  Patrum  laudibus,  ut  juvenilis  animus,  levium 

'^g  'quoquc  reium  gloria  sublatus,  majofes  coulinuaret.     Secu- 

taque  Jenitas  in  Plautlum  Lateranum,  quem,  ob  adulterium 

Messallinae  ordine  remotum,  reddidit  Senatui,  clementiaui 

suam  obslringens  crebris  orationibus,  quas  Seneca,  lestifi- 

cando,  quani  honesta  praeciperet,  vel  jactaudi  ingenii,  voce 

12  J*rincipis  vulgabat.     Ceterum*infracta  paullatim  potentia 

niatris,  delapso  Nerone  in  amorem  libertae,  cui  vocabulum 

jlcte  fuit:    simul  adsumptis    in   conscientiam   Othonc   et 

Claudio  Senecione,  adolescentulis  decoris:    quorum  Otho 

familia  Consulari,  Senecio  liberto  Cajsaris  patre  gcnitus, 

ignara  uiatrc,  dein  frustra  obnitente,  penitus  inrepserat  per 

luxum  etambigua  secreta :  ne  sevcrioribus  quidem  Princi- 

pis  umicis  adversantibus,  mulicrcula,  nulla  cujusquam  inju- 


Ut  JHfenilis  nnimus\  Scnsus  est,  ut, 
cum  intelligeret,  etiani  e  tam  levi  re 
tantam  gloriam  nasci,  tantasque  lau- 
des,  cupiclo  injicereturrebus  majuribus 
patrandis  porro  tnajorcm  laudem  pe- 
tendi.     Ern. 

Plautium  Laleranum']  Supra  11, 
36.    Lirs.     Guelf.  Plantiiim.    Ern. 

Ordine  remotum']  Siroplex,  motum 
malebat  Acidalius.  Sed  Suetonius 
Vitell.  2.  Quintus  caruit  ordine,  cum 
auctore  Tiberio  seccrni  minus  idoneos 
Senatores  rernoverique  plaatisset. 
Gron.  Sed  locus  Suetonii  non  satis 
siinilis  huic.  An  ordine  rcmoveie  quis- 
quam  dixerit.docendumerat :  Senato- 
res  tnitius  iduneos  secernere  et  removere, 
sivc  etiam  submovere,  quin  dici  possit, 
nulla  dubitatio  cst.  Et  Gronovius 
ipse  ap.  Livium  45,  15.  triliu  remoti 
corrifjit  moti:  idque  non  displicct 
Drakenb.  qui  tauien  in  textu  servat 
remoti ;  ad  quod  defendendum  locoTa- 
citi  uti  poterat.  In  codem  loco  Livii 
est  otiam  Senatu  emoveri.  Ceterum 
ob  locum  Livii,  et  quia  removeri  in 
tiinilibus,  et  sine  pracpositione,  dicitur, 
ut  ap.  Suct.  Tib.  34.  quastura  renio- 
rere:  add.  Burm.  ad  c.  42.  h.  1.  vulpa- 
tum  non  teutanduni  puto,  in  qno  um- 
nes  libri  cuiisentiunt :  nisi  quod  a  MS. 
Ox.  abest  ordine.     EUN. 

f^el  jactandi  ini^enii]  Contamina- 
rant  iinpur.i^  manus,  caussa  juctandi. 
At  vox  ea  elepanter  abest  Vatic.  LiPs. 
Iten»  a  Flor.  Modtis  loquendi  elegans. 
fulitnbat  jaclandi  ingenii,  quo  usus 
noster  ctiam  Hist.  4,  42.  accusntio- 
TU'm  tubisse,  nec  dtptllendi  periculi, 
sed  in  tpem  potentia  videbatur.  Liv.  4, 
30.  cernentet  piacula  pacis  Deum  ex- 


poscenda.  Et  ssppc  librarios  cum  in 
aiiis,  tuni  in  hac  formula  caussa  ad- 
didissc,  sxpe  docuerunt  viri  docti.  V. 
Cort.  ad  Sall.  Cat.  6.  Sed  tanien  hic 
aliquid  scrupuli  residet  ex  co,  quod 
puteni,  librarios  daturos  fuisse  j«c<an- 
di  ing-.  caussa,  si  vocem  addidissent 
velut  temere  omissam,  non,  quod  ra- 
rius  est,  catessa  jact.  ing.  Ea  forina 
passim  taiuen  usus  Livius.  V.  Gronov. 
adSI,  12.  Sic  ctiam  Graeci  Xenoph. 
M.  S.  4,  7*  'inK*  ira^tlat.  Caussa  ad- 
dunt  omnes  vett.  edd.  Vel  inde  a  Rhe- 
nano  (eBud.).  Giu.sm  primus  omisit 
Lipsius.  Ern.  Cod.  Uudensi  2.  m. 
adlevit  caussa. 

Cui  vocabulum  Acte]  Es  Asia  ori- 
unda  niulier:  cujus  genus  Nero  (ut 
splendorem  ei  adstrueret)  m\  Attalum 
Regem  porrigebat.  Xiphil.Cl,?.  LiPS. 
Suet.  28.  Submissi  Consulares,  qui 
liegio  penere  ortam  pejerarcnt. 

Obnitente]  Ita  Rlien.  l)ene  ex  B«id. 
ohmittente.     Prius  lep^ebatur  obtinente. 

Penitus  inrepserat]  Scribe,  irrepse- 
rant.  ad  Seiiccionein  eniin  pcrtinct 
et  Othonem  :  non  ad  ,\cten.  Lips. 
Recepit  Pichciia.  MSS.  et  edd.  vctt. 
onuies  irrepserat.  Nec  vidco,  ciir  sin- 
g^Iaris  hic  tantopcre  displicc.it,  cuin 
etiaui  c.  I.i.  sit  no.r  et  lasrivia  exe- 
mcrat.  /Imhigua  secretn  |H.'rtinent  ad 
rcm  nmatoriain.  Ern.  Adde  12,45. 
Pr<fj'ectus  —  Ccnlurio  prtterat. 

Xe  scverioribns  qttidem]  Libri  scri- 
pti,  senioribus.  Lii's.  Etiant  Flc»r.  cd. 
pr.  MS.  Guelf.  I^rn.  Sic  et  Rud.  ct 
A^r.  Cf.  eliani  14,  54.  Pichena  tamcn 
vulsatura  prjcfert. 

Mulierculu,  nulla]  Qui  attcnderit, 
observabit,  hic  niuu&  crebram  esse  cuu- 


LIB.   XIII.    CAP.  13. 


513 


rja,  cupidines  Principis  explente;  quando  uxore  ab  Octa- a.  U. 
via,  nobili  quidem  et  probitatis  spectata»,  fato  quodum,  an  ^os- 
quia  prajvalent  inlicita,  abhorrebat :  nietuebaturque,  ne  in  ^y  ' 
stupra  feminarum  inlustrium  prorumperet,  si  illa  libidine 
}>roliiberetur.      Sed    i\grippina    /iOertam    (Einulum,   numm  13 
ancillain,  aliaque,  eundem  in  modum,  muliebriter  frenjere. 
ISeque   poenitentiam   61ii    aut  satietatem  opperiri  :    quau- 
toqu<;    foediora    exprobrabat,   acrius   accendere,   donec,  vi 
atnoris  subactus,  exueret  obsequium  in    matrem,  Senecaj- 
que  permitteret.     Ex  cujus  familiaribus   Annanis  Sercnu*, 


ytructioneni  pcr  nblativos  coiiscqMen- 
tia;.  Sensit  quidein  Heinsius,  correxit- 
que  nittlierculte  ex/jlenli.  V^a  suspica- 
rer,  Tacitiini  scripsisse  mulierculain 
erple»-e :  pro,  quo  niiiius  expleret : 
quod  ci  non  insoiciis.  Sed  vulgatum 
ferri  potest.     Ern. 

A'urum  anci/lam]  De  y4c/e  sernio, 
nu«  liberta.  Sic  ap.  .Sall.  in  Fragm. 
Hist.  1.  Tarrula  et  Scyrus  servi  au- 
diunt,  qui  liberti. 

Senfc(i'jue  permitlerel]  Haerere  uie 
jubeiit  libri.  Nain  r.irnes.  seqne  neci 
permitterct.  Vatic.  st^jue  permitteret. 
addito  superius,  neci.  k  qitibus,  seque 
Seneccp,  occurri"bat :  nisi  aliud  latet. 
Tanicii  de  Seiicc.a  fuisse,  verba  subsita 
stutini  dicunt.  LiPS.  1'ichena,  ineo 
judicio,  ii;  aVTTst  Tr,*  iXr,^uar  <rn  xd- 
Xau«y  (ia\lra{,  Senecwjue  permiiteret. 
In  re  aiicipiii  ct  dubiic  intcrpretatio- 
nis  artifici  brevitate  defunifitur,  ne  iii 
alteramutr.Tni  p.irtem  proniorappareat. 
St-neca,  etsi  jani  al»  iiiitiis  iinpcrii  Ne- 
ronis  unum  cuiu  Burro  ccrtamen  ba- 
buisset  adversus  crudelitatein  et  super- 
biam  A^rippinic,  seinper  t:uiien  in  fi- 
lio  aluerat  debitam  matri  pietatem. 
£t,  qiiotics  ab  ea  se  ille  insolentius  as- 
periusque  tractatum  doleret,  ((uamvis 
instierantibus  baud  dubie  statim  asseii- 
tatoribus,  nun  periniserat  eum  matri 
diu  irasci,  nediiin  frenum  mordere, 
sed  srravibus  et  bonestis  inonitis  exuU 
ceratam  mentem  sanaverat.  Nuiic  per 
ipsius  impotentiam  eo  rcs  erat  redacta, 
et  sic  commota  fcrociasjevi  adole^cen- 
tis,  ut  necessario  esset  silendum  de 
matrc,  aut  exspectandum,  ut  ipse,  cum 
illa  quateretur  foras,  qiii  solus,  aut 
cum  altero  illu,  inaula  verom  dicel)at, 
ct  iu  posterum  et  ad  birc  mitis^anda  et 
omnibus  bonis  totique  KeipnbliciP  fie- 
ret  inutilis.  E.Tf;o  permisit,  hoc  est, 
t.icuit,  desiit  obniti,  et  bac  parte  veri 
moUes  aiiriculas  radere,  iiec  retinuit 
pal.tin  responsantem,  et,  qus  adhuc 
clam  fccerat,  ocuiis  in^erentem.  yuo<l 
iicc  iaudarc  voluitTacitus,  et  a«:cusan- 
tur  frustra,  quas  cogunt  tcmpora.  Ideo 

VOL.  I.  P.  II. 


sic  transmittit.  Nam,  quod  sequitur 
de  Annso  Sereno,  non  accipienduin, 
quasi  faverit  ainuri  Neronis  Seiieca 
contra  matris  vuluntatem  suffi  gratiis 
caussa :  sed,  quuin  Judicaret,  hunc  ei 
luduin  danduiu  majuris  mali  cvitaiidi 
ergo,  eo  ip-so,  quod  comparaverat  per- 
sonain,  cujus  noniine  liberalitas  Ne- 
ronii  velaretur,  fovebat  reverentiani 
m.itris,  et  filium  retinebat,  ut  cuiu 
aliqua  verecundia  indul^eret  a>tali. 
Sed  salubre  consilium  ausieritas  A^rip- 
j>ina3  et  jemulatio  vaiia  irritum  ret!- 
didit.  Gron.  Fariiesiano  consentit 
Reg.  et  ed.  pr.  Flor.  seque  nece  per. 
milterel.  A^r.  seque  nec  ei.  Kditi 
prseter  pr.  oinnes  senecaque  p.  iiisi 
qiiod  Ryckius  dedit  seque  Sentco:  p. 
quod  sccutussuui.  Senecaque  est  mcra 
conjectura  Puleolaiii :  seque  cuni  in 
omnibus  scriptis  sit,  nullo  uiudo  repu- 
diandum.  Jn  Senecie  prima  sv-ll;d.'a 
exciderat,  ob  mox  priecedens  seque.  Et 
primae  syllabe  in  propriis  omissaB  ex- 
einpluin  supra  babuiaius  Juchum  pru 
j^ntiochum  c.  7-  Aiitea  Nero  in  pote- 
state  Agrippinse  fuerat.  V.  suprn  e.  I. 
Nunc  se  .Senewe  permittit,  ut  ille 
Reinp.  curaret,  seque  adjuvaret  cou- 
silio,  «pera  :  illi  obsequi  putius  coepit, 
quam  niatri.  Eb.n.  Bud.  Senecequt 
permiiteret,  quod  retinuit  Bhen.  sed 
notavit  se  malle  se  Senecceque  p.  Non 
ergo  est  ista  mera  Futeolani  conje- 
ctura.  In  margine  quuque  Fior.  idem 
istud  legitur.  Rece|K:re  Bip.  quasi  ab- 
solute  posituin,  ut  ap.  Ter.  Adelpb.  5, 
9,38.  Tibi  paterpermittimus.  Mihi 
ellipsis  videtur  adesse,  subaudito  se. 
Auribus  sane  gratior  est  lectio  et  Ta- 
cito  digna.  De  re  ipsa  cf.  Dio  61,  3. 
et  iiifra  14,  1. 

j^imtFus  Seienus]  Qui  Praefectus  vi- 
gilum  Neronis.  Plinius  22,47.  Fungi 
Jamilias  nuper  interemere  et  tota  con^ 
vifia,  j4nnarum  Serenum,  Prcsjectum 
Neronis  vigilum  et  Tribunos  et  Centu- 
riones.  (^ua  voluptas  tanta  ancipUis 
cibi  ?  De  hoc  amico  soo  capiendus  Se- 
iiera  epist.  U3.  Hdc  t^bi  scribo,  .v/,  qui- 
I.  • 


514 


A  N  N  A  L I  U  M 


A.U.simulationc  amoris  adversus  eandem  libertam,  primas  ado- 
^09.  lesccntis  cupidines  vclavcral,  pia;bucratque  noinen,  ut,qua; 
j,g  '  Princeps  furtim  mulicrcula;  iribuebat,  ille  palain  largiretur. 
Tum  Agri|)pina,  versis  artibus,  per  blandimenta  juvenem 
adgredi,  sunm  potiits  cuhicntitm  ac  sinitm  ofterre,  contegendis, 
quce  prima  a-fas,  et  sumnm  fortnna  eipeterent.  Quin  et  fate- 
batur  intempesti-Lam  scieritatcm,  et  suarum  opum,  quaj  haud 
procul  itnpcratoriis  aberant,  copias  tradcbat :  ut  nimia 
nupcr  coerccndo  filio  ;  ila  nirsum  intcmperanter  dcmissa. 
Qua;  mutatio  nequc  Neronem  fefcllit,  et  proximi  amicorum 
inctucbant,  orabantquc,  cavere  in^idias  mnlieris,  semper  atro- 
cis,  tum  ctjalsa:.  l'orte  illis  dicbus  Cajsar,  ins}>ecto  oruatu, 
quo  Principum  conjuges  ac  parentcs  etiulserant,  deligit  ve- 
stem  et  gcmmas,  misitque  doiuim  matri,  nulla  parsimonia, 
cuin  pra?cipua,  ct  cupita  aliis,  piior  deferret.  Scd  Agrip- 
pina,  non  /lis  instnii  cu/tus  siios,  sed  ceteris  arceri,  proclamat, 
et  dividere Ji/ium,  tjucc  cuncta  ev  ipsa  haberet.  Nec  delucre, 
14qui  in  deterius  refcrrent.  Ct  Ncro  infcnsus  iis,  quibus 
su[)crbia  muliebris  innitebaiur,  demovet  Pallantein  cura 
rerum,  quis  a  Claudio  inpositus,  velut  arbitrum  Regni 
agebat :  ferebalurque,  dcgrcdicntc  eo,  magna  prosequen- 
tiiim  multitudine,  nou  absurde  dixisse:    Ire  Pa//anteni,  ut 


/Inneeum  Serctmm  cnrissitnnm  mihi 
tam  imtnodice  flevi,  ut,  quod  tniniine 
relim,  inter  e.vempla  sim  eorutn,  qttos 
dolor  vicit.  Kt  inscripsit  eideiu  libros 
suos  de  Traniiuinitnte,  moininientuiii 
nnioris.  Lii's.  Mox  celaveral  ed.  jir. 
et  sic  correxprat  inatuis dorta  iii  marg. 
Gryph.  Fortasse  venim.  Sed  tamen 
ct  0",  "i.O.  culpam  itividia  velare  i  idijuc 
h.  1.  melius.    Ern. 

Jlte  palom  lar^iretur']  Sine  dubio 
corrigendum  ipse,  quia  oj^ponitiir 
Principi.  Princept  lar^iebatur,  ipse 
palam  dabat.  (Jonfusionis  liujus  et 
iilia  exeinjila  sunt,etiam  siipra  notatfe. 
Ern. 

Summn  fortuna']  Hoc  scdarejactat 
Rhen.  Te  liud.'*.  At  ita  et  edd.  pr.  Pu- 
teol.  In  ed.  Heroaldi  irrepserat  vitio 
operarnm  yor»»«,  qnod  «•erv.xrat  Fro- 
heiiiiis  s.  Alciatu«,  nt  cetcra.  Nam 
Jortuna  et  forina  eliain  in  scriptis 
perniiitantar.  Ern.  Srmilia  v.  ad 
1),6. 

Orahantque  cavere  insidiaj]  Sic  e 
F!f>r.  restituit  Pirh«*na  pro  vulgato 
caveri.  rectc.  malebat  idem  caverel 
cuni  Rhcnano.  frustra.  Vid.  ad  II, 
).  fjavere  etiam  ed.  pr.  nuelf.  Mox 
domvm  mntri  edd.  vctt.usqne  ad  Rheii. 
«!t  Guelf.  Ern.  Biid.  rarere  . . .  dmtnn. 
Inlinitivi  js  usus  frcquein  nostro.  Sir 
13,  46-  montt  celemre.  10",  W.mni 


abjicere.    H.  i2,  46.  jubehanl  hahere. 

Siiperbia  muliebris]  MS.  Guelf.  et 
alii  ap.  liniteriuin  yeTOfwi  mulieris : 
fortasse  iiieliiis.  libeiiter  enimeo  VcrU) 
iititiir  Tacitus,  iii  de  A^rippina  Ger- 
maiiici.     Ern. 

Demovet  Patlantetn  ctira  rerum]  A 
r.itionibus  Claiidi:  fuit  ex  Siieton.  9« 
et  !a(>ide,  iii  qiio  sr-ulptuiii  : 

CAF.S.  N.  gr.R.  ADIVTOR.  A.  : 

Ln'S.      Mox    arbitrium    "S 
Guclf.    nec    modo    Beroal-. 
Gron.  ait,  sed  aiito  Futeol  •< 
ille  sumsit,  ]>ost  Alciatus.      ,\- 
cetera^que  onuies  arhitriutn     ^ 
variatur  H.4,21.    ubi  fan;.  i 
nrbilriutn,    1'uteol.    contr.i 
ciim    Beroaldo  et   seqq.        '  tr 
eodem  redit.     Utrum  Tacitus  tl'-.i-.:  i( 
non  di'-'^!!!.     Ern.     Aer.   demotin    f' 
a  ctn  I' 

A  ' 

Dt.^ 

dcpredtente.     Si  intei, 

palatin,  ut   J.  Grono» . 

diibitare  sinunt  scqiienii.i,  inni^iin     .  j. 

sequentium    tnuUttudnie -.     vi  rnni    "it. 

Vid.  -v!  ',  1"       \--  '■  "    •     '    •■-      ■-. 

latin  ' 

!,.:.■ 
verba,  qui»  el  |»c».>i  »»•<;,  ri  |>o6i  Pfuian- 
/<*»»  intf-rnnnf-r*»   lic»-t.      J^uibu*    hoc 
,  .iiiid  intcilig«ndiuu 


LIB.  XIII.    CAP.  14. 


515 


ejuraret.     Sane  pepigerat  Pallas,  we  cujusfacti  in  pratentum  A.  U. 
interrogaretur,  paresque  ratioiies  cum  Repu!>l.  /uiberet.     Pix- ^^^ 
ceps  post  ha2c  Agrippinaruere  ad  terroreni  ei  minas.  neque  io. 
Principis  auribus  abstinere,  quo  minus  testaretur,  adultum 
jam  esse  Britannicum,  veram  dignamque  stirpem  suscipiendo 
patris   imperio,  quod  insitus   et  adoptivus  per   injurias  ma~ 
tris  exerceret.     Non  abnuere  se,  quin  cuncta  infelicis  domus 
mala  patefierent,  suce  in  primis  nuptia,  suum  veneficium.     Id 
solum  Diis  et  sibi  provisum,  quod  viveret  piivignus.     Ituram 
cum  illo  in  castra.     Audiretur  hiuc  GermanicijHia,  inde  vilis 


sit.  Procurationem  quidam,  ut  Ryc- 
kius.  Sic  H.  3,68.  ejurare Imperium. 
supra  12,  4.  Magistratum.  Sed  ita 
iiullum  acumen  apparet :  nec  convenit 
sequentibus,  et  quorsum  deponeret, 
quod  jara  ademtum  erat.  Aurelius 
putat  respici  ad  illud,  ejurare  bcnam 
copiam:  exire  Pallantem  aula,  ut  illam 
proseqnentium  multitudincm  aliis  ce- 
deret :  quod  pauUo  nielius  puto.  Inest 
enim  faceti  quid.  Sed  cum  eo  quo- 
iiiodo  conveniunt  sequentia  ?  Nam 
particula  sa»e,  e  consuetudine  Taciti, 
indicat,  rationera  reddi  dicti,  idque 
confirmari.  Heinsius  ep.  ad  Graev.  t.  4. 
(,'oll.  Burm.  p.  51.5.  volebat  corrigi 
ejurarent  •  idque  placebat  GrsEvio:  qui 
taraen  vulsfatum  defendi  posse  puta- 
bat,  si  intelli^eretur  muUitudinem. 
Sed  ille  ait,  p.  517.  se  elegantite  caussa 
sic  corri^ere  ;  unde  clarum,  eum  in- 
terpun^  voluisse  post  ire:  ire  multi- 
tudinem  illam,  ut  Pallantem  ejura- 
rent.  Qui  sensus  et  ipse  coinmodus 
est  :  modo  ita  sequcntia  convenirent. 
Sed  nihil  meliiis  habeo.  E<I.  pr.  ei-ita- 
ret.  Ern.  Bud.  evitaret  et  in  mar». 
ab  eadem  manu  al.  ejuraret.  Subiii- 
telligo  cum  Bip.  regnum.  Bahrdt  sub- 
audiendum  putat  rationes. 

Ne  cujus  facti\  Sic  ed.  pr.  Rhe- 
nauus,  ceteri.  Intennedii  Puteol. 
Beroald.  Alc.  cujusque.  Jnterrogare- 
tur  est  rationem  reddere  cogeretur,  ut 
reus  fieret,  ut  14,  46.  Cic.  pro  Domo 
29.  Mox  ad  terrorem  etiam  ed.  pr.  non 
in:  item  posthac.     Ern. 

Paresquerationes]  Id  cst,  (uti  juris- 
consulti  loquuntur)  ut  pariator  esset, 
sive  iKaixamf.  nec  reliqua  uUa  habe- 
ret.  ^xcparem  rationemfacere  Seneca 
dixit  epiit.  19.  et  de  Benef.  6,  40.  itein 
Jurisc.  1.  ult.  D.  De  doli  except. — 
I.  22.  D.  De  manum.  testam.  Lips. 
Colum.  1,  8,  13.  nec  palitur  viUicum 
pariacum  rationibus  dominifacere.  Sic 
et  ib.  11,  1,24.  Pallas  com|)ensandis 
operis  Reip.  praestitls  pares  cum  Rep. 


rationes  faciebat.  Bip. 

Ad  terrorem  et  wi.j  Sic  Flor.  Bud. 
et  edd.  vet.  alii  iti. 

Jnde  vilis  rursus  Burrus^  Vatic.  bi- 
bil.  Suspicari  pos5is,niim<ie6i7«,le5en- 
dtim.  Debilitas  enim  loco  prohri,  quia 
et  sacris  oliin  arcebantur,  et  decreto 
Au^sii  etiam  Senatu.  Srquiturautem 
de  hoc  rpso  Burro,  trunca  scilicet  yna- 
nu.  Suspectum  leque  t»  rursus,  quod 
hie  nuUi  rei.  Puto  fuisse,  rrfu.^  :  s^os- 
sema  scilicet  ad  cosrnomeii  Afranii, 
Biirrhus.  Nam  Latini  Burrhum,  m- 
fum  dicebant,  a  Gra?eo.  Glossae  :  Bur- 
rhum,  ^atScf,  rrvffii.  Vide  Festum. 
LlPS.  Scribo  :  jJudiretur  hinc  Ger- 
tnnnici Jiita  ;  debilis  rur.>us  Burrvs  et 
e.rsul  Seneca.  Nam,  cum  iiiveniretur 
devilis,  ut  solet  has  inter  se  literas 
permutare  manus  vetusta,  adjecit  ali- 
quis  T»  in,  ut  esset,  quod  tu  hinc  re- 
sponderet.  Sed  particula  rursus  ejn» 
vice  funs;itur,  et  est  idem,  quud  inde 
vel  vicisfim.  Gron.  Venim  vidit 
Gronovius.  Quod  si  a  lectioiie  vetere 
inde  vilis,  quam  primum  reperi  apud 
Puteolanum,  estque  etiam  in  cod. 
Agric.  discedendum  est,  et  conjectura 
ponenda,  malo  ponere  debilis,  ut  vo- 
luit  Gron.  quam  inde  debilis,  ut  Lipsio 
placuit.  Nain  in  hac  i-ursus  molestum 
est,  ut  e  nota  Lipsii  apparet.  Ei  in- 
commodo  occurril  Broterius,  delendo 
rursus.  Syllaba  de  ex  conjectura  re- 
petitur.  In  illa  nibil  est  incommodi. 
Jndebilis  MS.  Flor.  (Bud.)  Re^.  ed.  pr. 
et  iiide  factum  inde  vilis.  In  natum 
est  e  tcrminatione  prsecedentis  verbi 
filin.  Non  est  praetereundum,  J.  Gro- 
novium  e  vestigiis  cod.  Oxoii.  qui  Iia- 
bet  inde  mancinus  rursus,  ut  Guelf. 
le»i  velle :  func  Getinanici  filia  et 
Jiritannicus,  rursus  Burrus  et  erul 
Seneca.  Ern.  In  cod.  Bud.  ex  inde- 
bitis  2  m.  fecit  inde  vilis.  quod  egre- 
gie  respondet  sequenti  e.rsul  Seneca. 
Scil.  vilisrursus  est  a  pristina  poten- 
tia  deiectus.    JJebilis  et  tj^rwu  manuf 

Ll2 


516 


ANNALIUM 


A.v.rursus  Burrus  et  exsul  Seueca ;   tranca  sciiicet  manu,  et  pro^ 

^^'-  fessoria  /inguay  gcueris  liumaui  regimen  expustu/autes.     Siiniil 

5g"  intcndcre  muniis,  a(i«!;ereie  probra,  comccratum   Cluudiuui, 

inferuos  Silauoruru  ?uaues   invocare,  et  lol  iurila  faciuora. 

16'1'urbatus  liis  Nero,  et  propincjuo  die,  quo  quartuiu  deciiuutn 

aetalis  annum  Rritannicus  explebat,  volutare  secuin,  uiodo 

matris  violentiam,  niodo  ipsius  indolem  ;  levi  quideni  expe- 

rimento  nuper  cognitam,  ([uo  tamcn  lavorcm  late  qutesivis- 

pet.      Feslis  Saturno  diebus,  inter  alia  tequalium  ludicra, 

Regnum  lusu  sortientium,  evencrat  ea  sors  JSeroni.     li^itur 

ceterisdiversa,  ncc  ruborem  adlatuia:  ubi  Britanaico  jussit. 


tautoloifinin  ofTi-rret  idsolitani  C«>r- 
nclio.  liifJe  debiits,  quod  et  Picheiia? 
placehat  et  Uyckio,  praetci-t:a  jugrato 
sono  peccdt. 

Trunca  scilicfit  manu]  Agrioola  .itl- 
liot.-ivit  tunica/a  niauu.  a  saiK-,  i:\\  a 
lil>ris?  Kt  sane  videtur  mollitiain 
Hurrho  objeotaroct  iuiiicas  iiiaiiicatas. 
LiPii.  Fiustr.-\  8ud.it  hi«:  Marcc-llus. 
Trunca  nianu  omiiiiio  respicit  Bur- 
ruiii,  et  prnfiiiisoria  lingua  Soiiucam. 
Nfcc  iieceb.suni,  totain  ut  inaiiuin  prre- 
cjsain  habucrii :  &ul]icit  digitu  uno  aut 
Altcro  c.iptuu)  fuiise:  iilcjue  incoiunio- 
duni  acccpisse,  duni  in  acic  sternit  ho- 
stiin,  est  vcrisiniile.  Krj;o  id  insi^ne 
viriutis  non  in.igis  .nrcuit  cuin  Fra'fe- 
ctura  Prretorii,  qunni  cl.iudicatio  ox 
vuhiere  S|>.  Carvihum  dthonestavit, 
queni  inater,  (jnoiics  frr.-uluin  faceiet, 
jnbebat  nieniinisse  bellica-  gloria; ;  aut 
herniie,  qnaui  in  c(|uo  die!<  nocteS(|ue 
perscilendo  nactus  erat,  M.  Serviliuni 
puinituit.  (iHON.  I'ri>fessi>ria  lin^ma 
cst  hominis  scholastici  et  dcclamato- 
ris.  In  irriiii  facinora  si/fe  caussa 
haTcbat  Rhen.  Dolet,  se  frustratot  fa- 
cjnora  patr.issc  parandmpotcntiaB.  Ern. 
Quod  Lipsiiis  c!e  mollitia  Burro  obje- 
cta  .idfert,  stare  neijuit.  Cf.  12,  42. 
)3,  2.  14,  .■>!.  Mircellus  ridi<iile 
trunca  tnanu  reddebat :  siiie  niultitu- 
dine  adha^rciitinm.  Siltinoitim  mancs, 
inteUige  Junii  rt  L.  (f.  .Mipra  c.  I . 
Id  Bud.  s.'>.t  clare  adfiiit  inrita,  n<!c 
\idco,  cur  dubitarit  Khen.  Displicet 
id  verbi  Bip.  qui  substiinere  parant 
jurnrr,  quud  noii  satis  capio.  M.igis 
■  .'  '  u<-  ])roliMit  Acidalii  coniccturam, 

i  </  iot  irrita  fucinora  e  ^uperiuri 
1.'. .>  lnicrcci'''  ^-  •  i  (it,  verbissuum 
venejkinm 

Onequaii  yametc.']   Adco- 

♦jue  togrttn  vinicni  acciperet.  Vid. 
dieta.id  i'V,  41. 

Lt  quidcm  c.rpei-i  niento  rosrnitam'] 
Lle^ans    cst    Irein^heraii   coiijectura 


levi  quuJem  .-  qualc  quid  sequentia  dc- 
siderant.  MSS.  Iletf.  et  Agric  habcnt 
quideni  quo  tum,  in  qiia  lectione  noii 
opus  foret  illo  cpitheto  :  sed  ita  totus 
loeus  fit  fiigidus.  Freinsh.  verum  vidit. 
OuiTtivissct  cst  coiieiliassct,  parasstt, 
ut  sajpe.  Ern.  lycri  probat  ct  Brct. 
reccj>cre  Bip.  Vix  dohium  est,  quiii 
sit  vera  lectio  :  vocis  prseedentis  ulti- 
ina  •  j    ■  .  rlinain  absorpsit.  Ilcins. 

coni  if.    .\cid.  lili, 

//(■  .  ir.lium  ludicra]  Inter- 

pretcs  ad  lUusiraiioneui  loci  .idferunt, 
qua'  Pollux  scrihit  9,  7.  B«*-<X/»3«,  in- 
(piit,  iffr)»,  arxy  ^iaiKXn^uiiUrtf,  i  ftt* 
HafiXlu;  X(*fTaTT»  t»  irfKKriit,  iii  urn. 
(iTtii  t/»«/  Xxx,"^  vavTaj^i^t*  «^rixfTovp. 
Mas;is  facit  Arriani  loius  Diss.  Hpi- 
Ctcti  1,  'J.).  'Ey  y»T»ftia>.iii(  Xi}.cy^t 
BaffiXiCf.  "Eii^i  ya(  xcu^»t  TxvTt)*  Tn» 
raiaidt.  Tl^arTiiffii,  ru  ni,  r'u  «i^r*»,  rit 
Zrn,  r'u atiX^i,  ru  t>J^'t.  'T<r<txMw,  7>a^>i 
«•«j*  tft.'t  xCnTai  h  ■raitii.  V.t  inaxinn'  Ln- 
ciaiii  in  .Saturnalil<us:  'O^sf  nX/««>  «■• 
«y«d^«i>,  iTi  >ut'i  Bar.Xi«  /MDtt  'ip'  itra*TMt 
lyHfirBm,  r^  irrfaymXm  Kfar^ratTa.  'tt( 
fittTi  iTiTax^titt  yiXM*  'iTiTayftara,  ««< 
auTe(  t^iTarTM  i;^*<r,  rif  ^i*  air^fi» 
Ti  «-!«<  aurtv  a>ai»iirat,  ri  Si  yuft.*** 
irjl^firar^ai,  xai,  u^^ifiUtn  ntf  auXnr^nu., 
T^is  Tit»  ciniai  •rt^iiXBiit.  LlI^S.  lli  ioci» 
I'ollucis  nullus  teiisus,  Irge  «•«>  ri 
Tax,^it  v<rix<r«>n. 

iiennum  Imu  sorUentinm']  Eo  ritu, 
quo  Kc^iia  conviviorum  :  id  est,  txlo. 
Kx  Luci:iiii  supra  v»'rbib.  !  !•■-  -•  -  ■ 
ludicra  K.  henuum  :  qmni  v 
mnnum.  Lirs.  Kd.  pr.  aiii 
Reir.  Ctuelf.  Ro.  Apr.  fiome.  k,nn. 
Bud.  ftiaoi  li.  reamum.  Videtiir  va- 
lere  Jtomt.  De  lusu  v.  IJor.  Ode  I , 
4,  18. 

Jiithorem  allntura]  Sic  MS5.  Flor. 
Guelf.  non,  ut  J.  («ronnvius  ijiirritur, 
solus  BcroKl(lu«  et  Aldut,  sed  etiaiii 
«uclon-s  cujii^^que,  Puteolnnus,  Rbeiia- 
nut,   ct  iinitatore»    Rivius,  Alciatu*., 


LIB.  Xlir.    CAP.  15. 


517 


ixsurgeref,  progressiisque  in  medium,  cutifmn  aligueni  iniiperet,A.  U. 
inrisum  ex  eo  sj)erans  pueri,  sobrios  quoque  coavicius,  ne- /'^^ 
dum  teimilentos,  ignorantis;  iile  constanter  exorsus  est  so'.  * 
carmen,  quo,  evolutum  eum  sede  patria  rebusque  summis  si- 
gnificabatur.  Unde  orta  miseratio  manifestior,  quia  dissi- 
mulationcui  nox  et  lascivia  exemerat.  Nero,  intellecta  in- 
vidia,  odium  intendit:  urgentibusque  Agrippina^  minis, 
quia  nullum  crimen,  neque  jubere  c;cdem  fratris  palam  au- 
debat,  occulia  molitur  :  parnrique  xeuenum  jubet,  ministro 
Poliione  Julio,  Praptoriiti  cohortis  Tribuno,  cujus  cura  adti- 
nebatur  damnata  veneficii  nomine  Locusta,  multa  sccieruni 
fama.  TSau),  ut  proximus  quisque  Britannico  neque  fas 
neque  fidem  pensi  haberet,  olim  provisum  crat.  Primum 
venenum  ab  ipsis  educatoribus  accepit,  transmisitque,  exso- 
luta  alvo,  parum  vahdum,  sive  temperamentum  inerat,  ne 
statira  scEviret.  Sed  Nero,  lenti  sccleris  inpatiens,  minitari 
Tribuno,  jubere  supplicium  venefica^,  quod,  dum  rumorem  re- 
spiciunt,  dum  parant  defensiones,  securitatem  morarenfur. 
Promittentibus  dein  tnm  pracipiicm  necem,  quam  si  ferro 
tirgeretur,  cubiculum   Caesaris  juxta,  decoquilur  virus,  co- 


Grj-phius.  Qiio  auctore  I\IS.  illatura 
invectnm  sit  in  Lips.  Pichcnae  ctc.  nc- 
»cio.  Ekl.  pr.adliuc  exquisitius  oblaliiru, 
quod  miiiisupra  librariorum  captuni  vi- 
rlctur,eiquesa'pesubstituitur«//e;Triii 
is.tis  formulii,  in  (piibus  et  ojferre  et 
afftrre  rcctum  cst,  ut  morttm,  maro- 
rem,  pjiilorein,  liirltim  etc.  V.  J)ra- 
kenb.  ad  Liv.  84,  2;J.  ct  quos  ibi  lau- 
dat.  Intereaunum  illum  iibrum  seqiii 
non  suni  ausus,  sed  allntnra  cilidi. 
Mox  pro  uhi  frustra  .^cidalius  volebat 
•uni.  De  constructione  verbi  jusxif, 
qua  hic  noster  utitur,  supra  satis  di  ■ 
«stuni  ad  11,  32.     Ern. 

Constanter  exorsus  est  carmen']  Ve- 
tus  illud  ex  Ennio  tritum  (ap.  Tic. 
Tusc.  .3,  19-)=  f^  pater,  o  patria,  o 
Prinmi  domus  Svplum  altisonocardin» 
templum,  etc.  Lips.  Constantcr  est 
sine  metu  et  hECsitatione,  pronitc  :  qiio 
fcensu  saepe  apud  noslrum  constimtia 
«licitur.  Carmen  exorsus,  est  phrasis 
Liviana.  Deindc,  etsi  intelligo  .<«>«- 
ynisfjue  rehus,  et  suj>ra  dictum  cst  c. 
13.  summafortuna,\Avaet\  hic  vereor, 
ne  vcra  Taciti  manus  sit  rehusqve  suis. 
Nam  nec  dixit  sede  Ctfsaren,  aut  si- 
iiiile  quid,  scd  tantuni  pafria,  ut  indi- 
;iret,  sibi  erepta  sua,  qua  sibi  debe- 
rentur.  Nam  in  hoc  proprie  injuri.i 
cst,  ex  illo  miseratio.  Pro  suus  libra- 
rios  interdum  dedisse  suwmus,  doee- 
bjt  prjTter  alios  Drakenlt.  ad  Liv.  h, 
1 1 .  exlr.     Mox  Juhere  pro  {jlossa  de- 


leri  vult  Acidalius.  Verum  videtur: 
cutn  prsFsertim  statim  scquatur  juhet, 
Forro  Heinsius  nialebat :  occultam 
tnolitnr.  bene.  Itcin  /W2"«»7y«e  dedi  c 
cod,  IJor.  f|Uod  Brotcrius  iinitatus  cst. 
1'^diti  oinncs  praptcr  J.  (iron.  sine  co- 
pula.  Vuluit  tamcii  sic  edcre  Pichena  : 
sed  opera?  non  paruerunt.  Eiis.  Cow- 
slanter,  iit  ap.  Justin.  1,  5.  Cf.  Gron. 
ad  Agr.  27.  Bud.  rebus  summis  absquw 
copula,  appositive,  ut  Rbenano  placet. 
Idem  occultn  .  .  .parari.  In  edit.  Pi- 
chcn.-E  Frf.  1607.  omnino  legitur  pa- 
rarique. 

Pollione  Julio'\  Puto  eum  esse,  qui 
postca  Prap.f.  Praetorio  fuit,  suli  Otho- 
ne.  Vide  Plutarch.  in  Othone  24. 
LiPS. 

Olim provisum']   Vide  12,41. 

(Juod  dum]  Bis  d'tm  in  ed.  pr.  Put. 
noii  dcmum  in  ed.  Rheii.  Beroald.  et 
Alc.  edd.  c;isu,  ut  opinor,  oniisere. 
Seruritatem  otnnes  praetcr  pr.  qu» 
habet  securitate.  idem  voliiit  dare  Rhe- 
naniiSjSed  operae  non  parucre.  Itaque 
et  Aldus,  Gryph.  illud  habent,  quod 
vcrum  est.  Cetennn  salteni  esse  de- 
bpbnt  respiciant,  pa7-ent.  Ern.  Bud. 
bis  dum :  item  securitate.  Rhen.  id 
explicat  ob  securitatem. 

Ur^eretur']  Agr.  necaretur,  mani- 
festa  aclossa. 

Cognitis  venenis']  Nenipe  experimen- 
tis  factis  in  animalibus,  v.  Sucton. 
Ner.  r.  33.     Er». 

lI  3 


■ 


U9 


ANNALIUM 


A.  u.  gnitis  antea  vcnenis  rapidum.     Mos  habebatur,  Priucipum 

809.  liberos  cum  ceteris    idem  sctatis  nobilibus  sedentes  vesci, 

56    •"    adspectu    propinquorum,    propria    et    parciore    men- 

iQsa.     Illic  epulante  Britannico,  quia    cibos    potusque   ejus 

delectus   ex    ministris   gustu    cxplorabat,    ne    omitteretur 

institutum,    aut    utriusque    morte    prodereiur    sceius,   talis 

dolus    repcrtus    esf.      Innoxia   adhuc   ac  prxcaiida    et   li- 

bata  gusiu  potio  traditur  Britaonico:    dcin,  postquam  fer- 

vore  adspernabatur,  frigida  in  aqua  adfunditur  vencnura, 

quod  itacunctos  ejus  artus  pervasit,  ut  vox  pariter  et  spi- 


Sedenta  vesfi]  Suet.  super  eodem 
ritn,  Claudii  :?i{.  Adhibebnt  omni  cani(E 
ct  liiberos  suos  cum  pueris  puellisquc 
nobililnis,  qui  more  vetcri  ad  fulcra 
lectorum  sedenlcs  vescerentur.  Ideni 
in  Aiigusto  64.  de  nepotibus  ejus: 
Neque  ctrnavit  una,  nisi  in  imo  leclo 
adsiderent.  Ubi  scripserim,  nisi  ut 
imo.  Ex  quibus  vides,  pueros  sedisse 
;m1  fulcra  p«'desfiue  parentum.  Sedisse, 
dico.  Spernebaut  eitim  etiam  tuncac- 
rubitum  a  pueris,  a  servis :  quasi  lu- 
xuria:  ritum  illi  sptati  ordinive  non 
decorum.  De  servis,  Plautus  Sticho 
5,  4,  21.  Potius  in  subselliis  Ctfnice 
eiccipiemur,  quam  in  lecto.  Ib.  3,  2, 
32.  A'on postulo  eqnidem  vied  in  lecto 
accumberc,  Scit  tu  med  esse  imi  sub- 
selliivirum.  Donatus  in  vitaTerentii : 
t/ussus  anfe  Caciiio  recitare,  ad  ca- 
nantem  cum  venisset,  quod  erat  con- 
temptiore  i^estitu,  suhseUio  juxta  lectu- 
lum  rexidens  lcgisse  dicitur :  po.it pau- 
cos  vero  versus,  invilatus  ut  accumbe- 
ret,  canasse  una.  Senecam  sic  accipio 
de  tranquillit.  2,  15.  (sive  de  Const. 
Sap.  1.').)  A^on  accipiet  sapiens  contu- 
meliam,  si  in  convivio  Regis  recum- 
here  infra  mensnm  vescique  cum  scrvi<i, 
ignominiosa  qfiicia  sortitis,  jubebitur, 
<3ua  contnnielia  a  Caio  PomponiusSc- 
cundus  adfectus  :  qui  cibum  cum  eo  ce- 
pit,  tra^a  T»7(  irtr]t  avrtv  KuBr.fiititSy  ait 
Dio  5.0,  2?.  scilicet  quasi  Vcjovis  illius 
servus.  Nec  alio  Plutarchus  respcxit, 
cum  in  Convivio  suo  r.  10.  rcliquos 
quidem  accumbentes  f.ieit,  at  vEsopum, 
qui  servus,  sedeiitem  in  subseUio  apud 
Soioiiem.  Lips.  De  ritu  isto  v.  Ciac- 
vouius  de  triclinio  p.  5.  et  Ursinus  in 
append.  p.  '2S2. 

Qttia  cibos  potusque^  MSS.  Vett. 
edd.  omncs :  cibus  p.  e.  d.  e.  ministri 
gusiu  explorabutur.  quod  vitiosum  esse 
omnes  vident.  Ursiiius  ex  delenduin 
putabat.  Sed  pariter  delenduin  forct 
dtlectvs,  quod  a4  cibum  potunique 
Oon  cotnmode  refrrtur.     Ilodicrna  le- 


ctio  est  ecorrcctione  Danesii,  ut  puto. 
In  qua  tamen  deleclus  e.T  ministris  lan- 
guidius  est,  quam  pro  cclebrata  Taciti 
brcvitate.     Ern. 

Innoxia  adhuc  ac  prcecalida]  Ret- 
tuli  ad  calidx  potionem  in  Electis  ), 
4.  et  veliin  ei  capiti  addi  Arriaiii  locum 
1,  13.  "Ot«f  2(  ^t^fiit  alrtiirairi;  fcu  fih 
vTitKtufn  i  «■«?;,  n  iTa.Kturas  ^Xja^iirifct 
ifiyKri,  n  f*rii'  ivei^n  t«  ri  aiKia,  r»  fiii 
^aKiraituf,  ftriii  friytur^m,  »vk  'irri» 
ttfirrit  rt4S  QfTs  ;  qui  simillimus  ilii 
SeneciE,  quem  adduxi,  de  Ira  2,  25. 
Ceterum  ex  hac  potione  sustasse  et- 
iam  Titus  credebatur  Britannicum 
juxta  cubans,  ait  Suet.  Titi  c.  2.  Mi- 
rur,  cur  cubans  scripserit :  nam  illc 
vero  sedit,  ut  hic  in  Tacito,  cum  Bri- 
tannico  scilicet  «wim/,  ac paribus  disci- 
plinis,et  apud eosdem  ma^istros  imtilu- 
tus,  iit  ipseSuetonius,  ibi  scripsit.  Ncc 
probabile,  in  pari  sEtate,  'l"itum  supra 
Dominum  honore  affectum.  Sedexcide- 
rit  hnc  Suetoiiiu,  pro  vulgato  morc 
scribcnti.     LiPS. 

Frigida  in  nqua}  Ita  factiim  et  Ale- 
xandru,  ab  cadem  c.iuss.i  ct  cautione. 
Justinus  \'2,  14.  //»  quafrigida  vene- 
num  habuerunt,  quam  pragustaiit 
jam  potioni  supfrmiserunt .  E*t  error 
hac  in  re,  opinor,  /Eliani  in  Ilist. 
Anim.  5,  29.  qui  diserte  vult,  vene- 
num  ei  in  cibo  datum,  nun  potu. 
hXupiti  y  »Zi,  inquit,  «««  triterris  ri  k*- 
K»  Kariviei,  »>t  ' AK'i^miii(»s ,  Kai  'tr^itf 
ns,  us  KXaviits  *  'Ptiftmts  kkI  Bfirutn- 
Kis,  i  rivreu  troTt.  Atqui  dc  potu  et 
Tacitus  el  Suetonius  adftrmant.  LlPS. 
JffundUur  MS.  Hor.  ed.  pr.  qnam- 
quam  ibi  est  eff'.  vitiosc  pro  aff.  Rhen. 
et  seq«|.  At  Futeol.  cum  sc<iuac»bus, 
Beroaido  et  Alc.  infundtlur.  Mox 
MS.  re?.  delet  ejus  post  spiritus.  recte. 
repetituni  est  toinere  e  pra^cedcntihos. 
Ern.  Rlien.  e  Bud.  ajfunditur.  ut  6, 
28.  H.  5,  S3.  Idem  habet  vox  ejuiptr. 
ct  sp.  r. 


LIB.  XIJI.  CAP.   17. 


►  19 


litus  raperentur.     Trepidatur  a  circumsedenlibus,  diftugi-A.  U. 
unt  inprudentes.     At,  quibus    altior    intellectus,   resistunt  ^^^^^ 
defixi,  et  xSeronem  intuentes.     Ille,  ut  erat  reclinis,  et  ne-56. ' 
scio  similis,  soUtuni  ita,  nit,  per  comitialem  morhum,  quo  pri- 
mum  ah  infantia  adjlictaretur  Dritannicus,  et  redituros  paulla- 
tim  visus  sensusque.     At  Agrippinaj  is  pavor,  ea  consternalio 
mcntis,  quamvis    vultu    premcretur,    emicuit,    ut,    perinde 
ignaram  fuisse  ac  sororem  Britannici  Oclaviam,  constiterit. 
quippc  sibi  supremum  auxilium  ereptum,  et  parricidii  exeoj- 
plum    intelligebal.       Octavia    quoque,    quamvis    rudibus 
annis,  dolorcm,  caritatem,  omnis  adfcctus  abscondere  didi- 
cerat.     Ita  post    breve  silcntium,  repetita  convivii  lajtitia. 
Nox  eadem  necem  Britanuici  et  rogum  coujunxit,  proviso  17 
ante  funebri  paratu,  qui  modicus  fuit.     In  campo  tameu 


Trepidatur  a  ci}-cutnsedc7itibiis]  Sic 
vett.  edd.  ante  Rbenanuni  unines : 
quod  cur  ab  eo  in  trepidntum  nmtare- 
tur,  nulla  ^ravis  satis  caussa  erat.  Et 
tamen  oinues  postea  id  secuti  sunt. 
Ern.     Trepidatutn  e  Bud. 

Quoprimum  ab  infantia  afflictarc- 
tur  Britannicus]  Primum  corruptuin 
esse  omncs  vident.  Utrum  corngeu- 
dum  s,\tprima,  cum  Acidalio,  an  plu- 
rimum  cuni  Freinsheniio,  iion  pro 
certo  dicam.  IUud  consuctuditii  lo- 
quendi  convenicntius  videtur.  Pri- 
tnum  et/>/uriwiK»»etiamalibi  in  MSS. 
confunduntur,  ut  ap.  Liv.  5,  3T.  Piu- 
rimum  pro  saepe  dicitnr.  Jirilunni- 
cus  sane  supei*\acuum  est :  unde  de- 
leri  volebat  Muretus  (et  Acid.}.  Sed, 
quia  hapc  nominis  proprii  redundaotia 
jam  aliquot  locis  ohservata  est,  incipio 
vereri,  ne  Tacitus  ejus  auctor  sit.  Ern. 
Prima  habet  cod.  Agr. 

Is  pavor  emicuit]  An  eminuit  2  id 
enim  est  verbum  propriiim  de  anirai 
Qiotibus  ^Tiltu  se  prodentihus,  quamvis 
premantur.  \'.  praeter  alios  Oudend. 
adSuet.  Cal.  lo.  Emicare  vix  conve- 
iiiat  consternationi  et  terrori.  Et 
confunduntur  ista  verba  in  libns.  In 
loco  etiam  Cic.  ap.  Quiiitil.  9,  2,  40. 
in  roultis  est  emicahat,  cum  ap.  Cice- 
ron.  sit  eminebat.     Ern. 

y/c  sororem  B.  O.]  Hoc  ordine  de- 
dimus  ex  ed.  pr.  quamquain  ibi  omis- 
sum  ac.  Vul^o  inde  a  Puteol.  ^c 
Ocfaviam,  sor.  Br.  lllum  ordinein 
ineliorem  esse,  primum  per  se,  tuoi, 
ne  acdurius  cura  vocali  concurrat,  fa- 
cile  apparet.  Ita  non  opiis  conjeetura 
Faerni  utque.  Broterius  mallet  deleri 
Octaviam.     Ern. 

Parricidii  exemplum  intelUgebat'} 
Scylla  Ovidio  Met.  8,  i  16.    Gves  odert 


mercntem,  Finitimi  exemplum  metu- 
unt.  Seneca  Troad.  241.  Suique  vi- 
ctor  opcru  exemplum  horruit,  Didi- 
citque  Achillcs  et  Dea  natos  mori. 
Gron. 

Octuvia  quogue}  Scrihe,  Octavia.  is 
p.ivor  videlicet  fuit.  Lips.  Dura  cou- 
jtctura.     Ern. 

Itapost  breie  silentium]  Talc  Slatii 
Theb.  2,  262.  In  Regem  ronversi  om- 
«<".■.•  Jormidine  primn  .-  Mo.v  audis.se 
ncgant.  pRON.  Mox  ed.  pr.  rom- 
muni  pro  convivii.  quod  confirniat  lc- 
ctiouem  a  nohis  Suetonio  redditam  in 
Xer.  38.  uhi  \n\go  sermnjie  comniuni .' 
nos  ex  Cortianis  Exc.  dcdimus  sermont 
convivii .-  quod  etiam  e  cod.  \'indob. 
profert  Oudend.  sed  pro  glossa  rev 
communi  habet.  An  hic  quoque  con- 
vivii  est  glossa  ejus  vcrbi  ?     Ern. 

Nox  eadem']  Miror  ergo,  quomodo 
vera,  qua;  Grwci  tradideruut,  Britan- 
nici  corpus  gypso  multooblilum  a  Ne- 
rone  fuisse,  ne  livor  appareret  e  vc- 
neno :  sed  pluviam  coortam  elui.ese 
gypsum,  dum  cadaver  per  forum  efFer- 
tur,  omniumque  oculis  scelus  subje- 
cisse.  Hjec  Zonaras  II,  12.  ha?c  Di<» 
61,7.  Scite,  sed  parum  vere:  utTaciti 
quidem  narratio  est.  Nam  hsec  om- 
nia  operire  nox  potuit.  Lips.  Mox 
paratu,  quod  in  MS.  Flor.  habet  etiam 
ed.  pr.  Idem  Rhenanus  (e  Biid.) 
edere  voluit,  sed  operjE  non  parue- 
runt ;  itaque  iii  sequeiUibus  mansit 
apparatu,  usque  ad  Pichenam.  Etiam 
supra  ista  verba  confusa  vidimus.  Ern. 

In  campo  tamen  Martis  sepul/us'] 
Non  tamen  ibi  conlbustus  :  sed  reVi- 
quiae  ejus  in  unia  illata»,  ut  opiuor, 
monumento  Augusti.  LiPS.  Martis 
ex  Flor.  edidit  Pichena.  Tulgo,  Martio, 
Sicet  c.  31.     Ern. 

1.14  «--3*---.. 


I 


52d 


ANNAHUM 


A.U.  Martis  sepiiluis  est,  adeo  turbldis  imbribiis,  iit  vulgiis  irain 
^^-  Deuin  portendi  credidcrit  advcrsus  tacinus,  cui  pleriquc  et- 
^/ iam  hominuin  ignosccbant,  antiquns  tVatruni  discordias  et 
insociabilc  Regnum  ajstimantes.  Tradunt  j)lcrique  eorum 
temporuni  scriptores,  crehris  uiite  eiitium  diebua,  itilusuni 
i.s.se  pueriti(C  Brilanniti  Neroneni:  ut  jam  non  pricmatura, 
neque  sreva  mors  videri  qucat,  quamvis  intcr  sacra  niensie, 
ne  lcmporo  quidcm  ad  complcxum  sorori  dato,  ante  oculos 
inimici  propcrala  sit,  in  illum  sdprcmum  Claudiorum  san- 
guincm,  stupro  prius  quain  veneno  poiUitum.  Festinatio- 
nem  cxsequiaruin  edicto  Caesar  defcndit,  a  inajoribus  insti- 


Ciii  plerique  ignoscehant']  Omniiio 
ignoscebaitf,  non  ingemiscebant,  ut 
\ult  Aciilalius.  Philo  «•£»(  TtiffSiix;  p. 
1001.  ' AfirTtviTii,  tl  evTuf  a^»i»is  »»- 
iiiuirai  T^tTnr,  i  V^i  ftiK^ta  -(^^tifTOf  ««< 
fiXatBfwrtf,  iirtf  rt  xai  xtiruvixof  ntai 
tt/tir^iis  Tai^s,  aTtXayiuf  ifxi^otn.  xai 
iii^itniuvfts  iS^ifKit.  ttri  fiit  rw  ati^iSi 
xai  ruyK\n^tie/t»i  TeiaZra  farxetTis,  axti- 
vvfxny  ieX'"'  ^^'/^'t  fvrms  axiriTes' 
lures  a  ra^iT*  lfti>.Xr,rti>  a>  vx  aitnaru- 
Ttiev,  •Teei^rtKi*  irx^^irttef  £».  a/ivva 
■TevT  irnr,  evx  ccti^eperia.  Ta^a  ?t  xai 
•riereyinxus  t^'  eii^riXtia  reu  rvftvarret 
urS-^eiTur  yirevs  re  fiti^axier  ixfeiiir  yt' 
yimrai,  rur  fttr  TeZrif,  rZr  Si  (xi/fw  tr^er- 
xixXn^ufiuetr,  i^  ur  Tafa^cu,  ift,fv)uei'  ri 
xai  ^ivixei  TeXtttei  rvrirTarrai.  etc.  Sic 
cnim  legondum,  ubi  editur  :  rtftvraT». 
revrirrit  ou»  ati^e^erta.  GroN.  Etiam 
ai)est  .1  Gnelf.     Ern. 

Iusoriabile  liegnuni  a^stimantes^  i. 
e.  co;;itantes,  repntantes.  Atque  it.i 
1'utcul.  Beroald.  Alc.  Sed  Rhen.  ct 
Pichcna  e  Fl.  cod.  edidere  e.ristiman- 
tes,  deccpti  scriptura  e.rtivtantes,  qna; 
pst  etiam  in  cod.  Agr.  Guelf.  et  ed.  pr. 
Putcolnnus  recte  leijit  et  edidit  esli- 
mantes :  nam  x  pro  *  scribi  in  vett.  li- 
bris  et  cdi,  ante  monuiinns  ad  c.  fi.  et 
extimare  pro  irstimare  oiim  scriptuni 
es;e,  ctiam  Gcsnerns  monet  in  Tlies. 
L.  L.  et  sic  est  in  ed.  pr.  1.'),  2.  n  Diis 
rxtimalxir.  Add.  ad  H.  I,  14.  Alioqni 
rion  ijnoro,  eztimare  fere  scrihi  jiro 
cxistimare,  et  buic  verbo  alieno  sjrpe 
loro  substitui  e^slimare,  de  quo  uleni 
critioorum  libri,  quos  laudat  Drakenb. 
m\  Liv.  34,  '2.  Sic  e.ristimare  recte  de- 
fenditur,  ubi  de  judicio  sermo  est, 
quamqu;!m  etiam  ibi  a-stimare  Mm- 
dit  Cortins  ad  Sallustium,  non  dicam, 
quain  bene  :  non,  ubi  coo^itandi,  repu- 
•'•■•'■  '■ 'Tiificatio  rciiniritnr,  ut  h.  I. 
'.nt,  qni  reputai)aiit  antiquas 
>,  qnn*  inter  fratres  illos  fnis- 
'":ut,  et  R«i(ai  societatem  BuUaru  esse 


posse :  quod  sane  non  est  erittimart. 
Dc  insociabili  Kei^no  sententia  sumtA 
e  Livio  I,  14.  lnjida  Jiegni  socictas. 
Krn.  Biid.  haljct  tutidem  litteris  exi- 
stimantes.  Pichena  e  Flor.  dcdit  exti- 
mantes,  additqne  vulgo  (mali 
existimantes.     Nenter  erpo  dci- 

Illusisse]  Prisci  aliquot, 
esse.  scribe,  isse.  Ludere  autem  et 
illudere,  in  re  Vcneris  usurpant :  scd 
hoc  fere  in  fa-da.  Snet.  Tib.  45.  Fe- 
minamm  capitibus  illHdere.  LiPS. 
Illusum  esse  MSS.  Flor.  (Bud.)  Rep. 
A  jr.  Guelf.  etc.  edd.  pr.  et  cetenB  ante 
Rhen.  e  cujus  correctione  editum  est 
iV/u«m«usquead  J.  F.  Gron.  qni  Lipsii 
conjecturam  recepit.  Salmasinni,  qui 
illusum  esse  active  capit,  refellit  R\c- 
kins.  Si  illusisse  libris  scriptis  adju- 
varetnr,  saiie  pra*ferrcm :  nnnc  se- 
qnar  Gronuvii  exemplum.  alias  itse  il- 
iusum  proprie  est  tentasse,  instituisse 
illuderc,  omninoqne  eonatuin  alirnjns 
rei  indicat  niaijis  quam  effectnin  :  iit 
4,  73.  nec  vllum  iit  est,  nec  tentatit 
ulcisci.  Sed  vitletur  h.  I.  ire  dictuni, 
ut  in  rebus  amatoriis  solet :  ire  adjn- 
tnosat,  ad  meretrices.  Gell.  3,  2.  extr, 
mulier,  qua:  ante  d.  If^.  Kal.  I.  usur- 
patum  isset  :  i.  e.  ad  virnm,  nt  usur- 
parctnr  :  sic  h.  I.  isse  ad  Britannicnm, 
ut  ejus  pueritice  illuderet :  intelligvti- 
diimquc  cum  effectu,  nt  ibi.     Ek.s. 

/1d  comple.rum  soroii]  Sic  oinnes 
edd.  nec  e  MSS.  varietateni  notatam 
reperi.  Sola  cd.  princ.  wrflrMin  .•  quod 
non  spreverim.  Nam  et  altera  soror 
^ntonia  erat,quamvis  non  iuoymrrMtt 
e.a<|n(<  adhuc  viva.  Mox  id  a  majori- 
bus  institutum  omn<*s  libri.  at  etro  non 
dubito,  quin  re  id  natum  sit  e  finali 
prwcedentis  verbi.  plane  enim  non 
friiTct  modo,  scd  legibus  dicendi  irpu- 
^nat.  Sequi  enim  deberct  f«/.  Itaque 
drlcvi.  Er.n.  Modius  in  novaiU.  ep. 
^.  lesit  st»orium,  quod  probant  Bip. 


LIB.  XIII.  CAP.  18. 


m 


tutuin  referens,  suhtrahere  ocuUs  acerba  funera,  neqiie  lauda- 
tionibus,  aut  pompa  detinere.  Ceterum  et  sihi,  amissofratris 
auxilio,reliquas  spes  in  liepub.  sitas:  et  taiiio  magis  fovendum 
Patrihus  Popuhquc  Principem,  qui  uuus  superesset  e  familia, 
summum  ad  fastigium  genita.  Exin  larsridone  polissimos 
amicorum  auxit.  Nec  defuere,  qui  arguerent  viros  gravi- 
tatem  adseverantes,  quod  domos,  villas,  id  tcmporis,  quasi 
j^rccdam  divisisscnt.  Alii  necessitatem  adliibitam  credebant 
a  Principe,  sceleris  sibi  conscio  et  veniam  sperante,  si  lar- 
gitionibus  validissimum  qucmque  obstrinxisset.  At  matris 
ira  nulla  raunificentia  Jeniri,  sed  amplecti  Octaviam  :  crebra 
cum  amicis  secreta  habere  :  super  ingenitam  avaritiam,  un- 
dique  pecunias,  quasi  in  subsidium,  conripere,  Tribunos  et 
Centuriones  comiter  excipcre  :  nomina  et  virtutesnobilium, 
qui  etiam  tum  supererant,  in  honore  habere;  quasi  quasre- 
ret  ducem  et  partes.  Cognitum  id  Neroni,  excubiasque 
militares,  quai,  ut  conjugi  Imperatoris  olim,tum  et  ut  matri 
servabantur,  et  Germanos,  super  eundem  honorem,  custodes 


A.  U. 

Hl>9. 

A.C. 

5G. 


18 


Suhtrahere  ocvli.i  acerha  funeral 
Xota  ritum.  Acerba  enini  et  imnia- 
tiira  funera,  qua;  intra  tirocinii  diem, 
pompa  funebri  aut  laudatione  non 
dii^nata.  Vide  me  ad  Seneeac  de  bre- 
vit.  vita?  c.  ult.  LiPS.  iMox  ed.  pr. 
neqne  laudutiimihxis  retineie.  Ern. 
IJud.  neque  laud.  aitt  pompam  dellnere 
preces  effundere.  hoe  Rlien.  putat 
emendandum  :  praceps  effundere  scil. 
funus  e  sand.ipila  aiit  loculo. 

Viros  gravUatem  nsscverantes']  fn 
Seneoam  et  Burrum  criinin.atio  spe- 
<;tat.  C|uam  deluit  tamen  leviter  ipse 
Tacitu*,  Senecas  ubique  volcn.s  et  ami- 
cus :  aliter  quam  ille  Bithynus,  qui 
ininiicitias  cum  Scneea  indictas  exer- 
cct,  et  cx  professo.  LiPS.  Dedi  de- 
fuere  ex  FIor.*ed.  pr.  Domos,  villas 
pro  viUasque  ex  iisdem  et  IVfS.  .Asjr. 
Guelf.  pra-dam  ex  iisdem  et  MS.  Rcg, 
cum  Ryckio  et  J.  Gronovio  \\ra  preedas. 
Asseverare  h.  1.  est  pr.i;  se  ferre.  Ern. 
Bud.  defuere  .  .  .  domos  villas  .  .  .  pre- 
dam. 

In  subsidium  corripiens']  Vel  cor- 
ripere.  Lirs.  Recte.  Er-v.  Recepi 
ciim  Bip. 

Qu<c  ut  conjugi  Imperatoris']  Emen- 
davi  verissime  :  qna  ut  conjugi  Impe- 
raloris  olim,  ttim.  jampridcm,  inquit, 
excubiae  Agrippinae  :  Claudio  quidem 
vivo,  ut  cotijugi  Principis:  Nerone 
imperante,  ut  matri.  Lips.  Omnes 
MSS.  ap.  Ryckium  et  Guelf.  solitum 
Mt.  njsi  quod  Agr.  et  matri:  unde 
Ryckius  rescripsit  quip,  ut  conjugi  Im- 
peratoris  solitum,  et  matri seri  abantur, 


ut  Faemo  placuerat,  quod  secutus  est 
etiam  Broterius,  qui  et  in  MSS.  repe- 
rit  et  ut.  Ego  malim  cum  J.  Gronovia 
ut  retinere  et  lectionem  MSS.  sequi, 
bonam  illara  et  intellig:endam,  etsi 
duriusculam,  quam  conjecturam  Lipsii 
recipere,  quam  iiec  ipse  iii  textum  re- 
cepit.  Hsesitatio  orta  est  ex  eo,  quod 
in  edd.  esset  vox  divulsa  soli  tum.  lj\ 
ed.  pr.  est  soli  cum  ut  tnatri,  sert  in  eo 
libro  non  semel  ultima  tum  divellitur, 
et  in  cum  rautatur.  Puteolanus  coepit 
edere  et  ut  matri,  quod  omnes  secuti 
sTmt.  Ern.  Scquor  Lipsium  et  Pi- 
chenam.  Bud.  habet  solUum  ut,  sed  2. 
m.  ro  ut  vertit  in  ita,  quod  ferri  posse 
judicant  Bip.  Lall.  solUum  et. 

Germanos  super  eundem  honorem'] 
Duplex  eri^o  custodia  Agrippinip,  uti 
et  Prineipi  ipsi  :  Pra»toriani  milites 
Germanique.  Suet.  34.  Abductaque 
militum  et  Germanorvm  statione,  tor^ 
tubernio  quoqiie  ac  Palatio  expulit. 
Jampridem  vero  Germanis  habitus  is 
honos :  et  ante  eos  Hispanis.  Nam 
Julius  Cassar  Hispanorum  cohortem 
habuerat  custodi»  suaj.  Sueton.  iii 
Jul.  86.  et  C.ila^rritanorum  manum 
Au^ustus,  Sueton.  49.  Sed  ii  dimissi : 
et  eorum  vicem  allecti  Gennani.  Quos 
ipsos  metu  aliquo  et  suspicioneob  Vari 
cladem  (Sueton.  1.  c.)  dimiserat ;  sed 
niox,  ut  opinor,  recepit  Aogustus. 
Habuit  certe  eos  inter  initia  Principa- 
tus  Til)erius,  ex  Tacito  1,  24.  Robora 
Germanorum,  qui  tum  custodes  Impe- 
ratori  aderant.  aliique  ad  Galbam 
usque,  quicohortcm  Germanorum,olim 


5«2  ANNA.LIUM 

^  ^;  adilitos,  dcg rctl i  ^uhet.    Ac,  nc  coclu  salutaiitium  frequcnta- 

b09.  retur,  separat  doinum,  mairemquc  transfcrl  in  eam,  quac 

^- ^  •  Atitoniaj  tuerat:  quoticns  ipse  iiluc  vcntitarct,  sepius  turba 

jjj  Centurionum,   et   post   brevc   osculum  digrcdiens.      Nihil 

rerum  mortalium  tam  instabilc  ac   fluxum  cst,  quam  iama 

potcntia;,    uon   sua  vi   nixa.      Statim  relictum   AgrippiuiC 

limea.     Nemo   solari,  nemo  adirc,  pricter  pauca»  tcminas, 

amorc  an  odio,  incertuni.      Ex  quibus  erat  Junia   Silana, 

fpiam  matrimonio  C  Silii  a  Messallina  depulsam,  supra  rc- 

tuli.  iusignis  gcncrc,  forma,  lascivia,  et  Agrippiuic  diu  per- 

cara:    mox  occultis  inter  cas  offensionibus,  quia  Sexlium 

Africapum,  nobilcm  juveaera,  a  nuptiis  Silanaj  deterruerat 


a  (Jwsarihus  ad  cuslodiam  corjHfris  in- 
ttilutam  atijue  mullis  e.rjierimentis  fi- 
delissimam,  (iissolrrt.  (Cf.  Suet.  1'^.) 
Scd  et  post  fuiii  iteniui  rcccpta,  titi 
claruni  ex  luUoria  inferiorc.  lino  ct 
extcrni  Ri-ijcs  \  itain  suani  comtnisere 
istis.  De  Herode  quidcin  (apud  Jo- 
seph.  17,  8.)  lc^o  Judsu^,  hal)uisse 
eum  iii  satellitiu  Gertnanos.  Faveo 
tibi,  pupiacissinia  et  fidelissima  gcns, 
faveo  hanc  laudcni,  qu.-e  tatncn  pro|>ria 
qundainiiiudu  Batavuruni.  Uti  eiiiin 
hodie  Hclvctii,  sic  illi  olim  exiniii  visi 
ad  hoc  niunus.  Itaquc  indiscriniinatiin 
□lodo  Batavi  ii  custodcs  appellati, 
modo  Gcrmani.  Batavos  Suet.  Cal. 
43.  nominat,  Plutarchus  in  Oihone, 
Dio  apertissinie  55,  24.  £x  c^jus  vcr- 
bis  ctiam  disces,  eciuites  peditcsque 
in  hac  manu  fuisse.  sicut  et  in  Con- 
fititutiooe  Hadriani  iater  Vcxillatiunes 
Pal.itinas  Batavos  equites  seniores  ju- 
nioresquc  reccn^itos  rcperies.  Ad  bos 
non  dubie  custodes  illa  Arriani  spectant 
de  obloiigis  gladiis,  quonim  et  nunc 
Gc^manae  gcnti  usus,  Dissert.  4,  7. 
SiiK*Vi  fi«i  Tut  fia^f^aifKt  Ta/y  ia^vfifut. 
iiiu,  hkdttai  uei,  xai  Tit  i%iimi  \  ri  tut 
Tcittlfiv  ctl  ftiyuXai  uurai  fici^ai^ai  »ai 
*ii7ai ;  atrtKTinuevri.  Reperiu  et  Fri- 
.sios  in  hoc  numcro,  vicinos  sciliret 
B.at.ivis  ingenio  siluque.  Lapis  Inter- 
aran»   (ap.  Grut.  p.  600.)    un.Aiiivs. 

NERONIS.  CAeSARIS.  CORFORIS.  CVSTOS. 
NATIONE.  FRISAEO.  LlPS.     Mox  dcp-gdi 

pro  digrcdi  legendum  se.  dc  statione. 
Vid.  dicta  ad  c.  14.  et  .'i  J.  Sic  statio 
cohortis  demoieri  dicitur  c.  24.  ccrtc, 
cum  abeunt  custodia  ct  stationc  roili- 
tes,  degrediuntur.  It.aquu  sic  correxi. 
£rk. 

Antonia]  M.V)oris,  ut  opinor>  quae 
aviaNeronts.     Ern. 

Non  tua  vi  n.]  Omnes  vctt.  edd. 
.MS.  Guclf.  (et  Bud.)  nixa :  ()Uod  sinc 
cAussa,  ac  tacite  mutatum  est  in  ntx« 


in  Lips.  ed.  forte  non  a  Lipsio  :  raonu- 
i<set  enini.  At  hiiic  in  onuics  alia'- 
venit.  Mox  amore  an  odio  incerln» 
MS.  Bnd.  et  ed.  pr.  Incertutn  venini. 
Iden»  Julia  omnes  vett.  vitiose.  Nam 
Silani  sunt  e  JuniLt,  et  Junia  dictacst 
11,  12.     Ers. 

Sitpra  retuli}  11,  12.  Crcdo,  soro- 
rem  esse  Marci  Luciique  Silaiioruin. 
Lirs.  Contra,  cx  mente  Ueinesii  et 
Ryckii,  Jilia  fuit  .M.  Juiiii  Sil.mi,  CS. 
a.  772.  de  quo  ,id  2,  59,  13,  1,  soror 
Junia;  Claudilla;,  prioris  conjugis  Clau- 
dii  Imp. 

Forma,  lascirial  Romana  vctus  edi- 
tio,  Jorma,  lascivia,  non  displicet. 
Lirs.  Sic  MSS.  Flor.  Gudf.  ed.  pr. 
ct  veteres  onnies  ad  Rhen.  ed.  in  qua 
Xortna  lascira  videtur  cssc  vitiuni  ope- 
rarum,  quod  Aldus  ceterique  fidelitcr, 
ut  alia,  exprcsscnint.  Pichena  lascivia 
rcstituit.  Mox  MS.  Guclf.  pracara, 
sed  scriptum  jirecara.  Lauditur  hoc 
verbum  e  Ter.  Phorm.  3,  3,  25.  scdibi 
libri  nieliores  jteri:.  exhibent.  Itaquc 
dc  hoc  verbo  adhuc  dubitandum  vidc- 
tur.  Ern,  Porma  lastiva  ap,  Rhen. 
non  cst  vitium  opcrarum  ;  c  Bud.  de- 
sumsit,  et  sic  se  eiuendare  profitetur. 
niale.     Mox  Bnd.  pcrcara. 

Hextiuni  yJ/'ricanum]  Scribe,  Sex. 
ut  prjcnomen  sit,  14,  46.  Census  per 
Gallias  a  Q.  P^olu-uo  et  Sex.  Africano 
TrebeUioque  Moj-imo  acli  sunt,  ttmulis 
inter  se  jier  nobiiilatcm  folusio  atque 
yjfricano.  Nobilitatcm  hanc  Africani 
repetendam  arbitror  a  Julo  Antonio, 
Marcella:  marito,  cui  cognomcn  Afri- 
cano.  Ei  fihus  L.  Antonius  4,  44. 
supra:  ct  hic,  ut  opinor,  nepos.  Lips. 
Frustra:  ut  bcno  docct  Ryckius.  Ern. 
T.  .Scxtius  Afric.Tnus  occurrit  in  fraerm. 
Fratrum  Arvaliuin  ap.  Grut.  p.  119. 
ct  ap.  Phlegontero  Mirab.  25.  Cf.  et 
Spanh,  dc  Praect.  NN,  Diss.  10.  t.  2. 
p.  65. 


LIB.  XIII.  CAP.  19. 


523 


Agr\p\)\na,  {ftpiidicam  et  vergentem  annis  dictitans;   non  utA.U. 
Africanum  sibi  seponeret,  sed  ne  opibus  eL  orbitale  Sila-^^g. 
naj  mariius  potiretur.     Illa,  spe  ultionis  oblata,  parat  accu-  jg/ 
satores  ex  clientibus  suis,  Ituriuni  et  Calvisium,  non  vetera 
et   srepius  jam   audita    deferens,  quod   Britannici    mortem 
lugeret,  aut  Octavicc  injurias  exulgaret ;  sed,  destinavisse  eam, 
Rubel/ium  Plautum,  per  maternam  originem  pari  ac  Nero 
gradu  a  D.  Augusto,  ad  res  novas  extollere;   conjugioqiie  ejus 
etjam  imperio  Hemp.  rursus  invadere.     Haec  Iturius  et  Cal- 
visius  Atimeto,  Domiti»,  Neronis  amitse,  liberto,  aperiunt. 
Qui,  lajtus  oblatis  (quippe  inter  Agrippinani  et  Domitiami 
infensa  ajmulatio  exercebatur)  Paridem  histrionem,  liber- 


Ne  opibus  et  orhitate  5</.]  Explicari 
et  ferri  posse  scio  :  sed  tamen  non  ce- 
labo,  iiiihi  in  mentem  venisse  ne  opibus 
ex  orbitate  s.  m.potiretur.     Ern. 

Spe  uUionis  obl.']  Caussa  adduiit 
vett,  onines  inde  a  Puteolano  :  (jiiod 
Faernus  corrigebat  casu.  Quoruni  li- 
brorura  auctoritate  sublatuiii  slt,  non 
reperio.  F^tco  iion  reperi  in  ed.  pr.  in 
qua  corrupte  speculationes  pro  spe  ul- 
tionis  ut  in  Guelf.  qui  tamen  et  ipse 
cnussa  habet.  Ebn.  Bud.  speculalio- 
nis  catissa  ohlnta. 

Iturium']  Verius,  Titurium,  atque 
itascribunt  libri  veteres  14,  12.  Simile 
iuendum  ad  Q.  Fratrem  3,  T.  -/Id  Ln- 
bienum  et  ail  L,igurium  iitteras  dabo. 
Mahin,  7'iturium,  qai  in  Ctesaris  letja- 
tis.  hws.  Mox  cod.  Fl.  ilifft-rens. 
Ceterum  v.  Iiiterp.  ad  Valer.  Fl.  1, 
753.  Ern.  Bud.  a  I .  m.  differens  a  2. 
deferens. 

RubelV."m  Plautum']  Recte  Plau- 
tum.  Noster  14,  22.  £!t  omnium  ore 
Rubellhis  Pluutus  eelehratur,  cui  no- 
bilitas  per  matrem  e.r  Julia  fumilia. 
Iterum  57.  Compertoque  Plautum  et 
Syllam  ma.rime  timeri.  IG,  10.  Inter- 
fectum  esse  Rubellium  Plautum,gene- 
rum  L.  P'eteris.  GriEcisque  constan- 
ter  seniper  nxavTof.  Ubi  ergo  frons, 
Plancus  aut  Blandus  substituentium  ? 
At  enira  pater  iJli  fuit  Rubellius  Blan- 
dus.  Homo  inconspecte,  an  nescis 
plerosque  fiHorum  co2;nomine  a  patri- 
bus  diversos  fuisse  hoc  aevo .'  Taciti 
una  aut  altera  pagina  tibi  testis.  In 
Juvenali  ergo  corrige  Sat.  8,  39.— • 
tecum  est  mihi  sermo  Rubelli  Plaute, 
tumes  alto  Drusorum  sanguine.  Sue- 
.tonius,  qui  A.  Planciuin  quemdam.ju- 
venem  nominat,  non  tibi  imponet: 
aVius  est  ab  isto,  ut  dicani  14,  59.  nbi 
de  morte  hujus  Plauti.  Quod  ait  Ta- 
citus,  pari  eum  gradu  a  D.  Augusto 
fuisse  ac  Neronem,  id  claruro.    Rubel- 


lins  Blandus  maritus  Julise  Drusi  fiUaB 
fuit.  ex  iis  genitus  hic  Rubellius  Plau- 
tus.  T.abulam  nostram  adi.  Lips. 
Tangit  Torrentii  notam  ad  Suet.  Ner. 
35.  quem  excusat  Ryckius  ad  h.  1. 
Ern.     V.  et  16,  10, 

Conjugioque  ejus  etiam  Imperio 
Remp.  rursus  ittvadere]  Faernus  lege- 
bat :  Conjugio  ejus  etiam  Imperitim 
rursus.  Ursinus  vero  :  Conjugioque 
petito  Remp.  rursus  invadere.  et  sic 
fere  Muretus,  qui  tainen  relinquit  ejus 
etiam.  Pichenti  pacto :  quo  verbo  «ae- 
])e  utitur  in  hac  re  Tacitus.  Sed  in 
hac  lectione  friget  etiam.  In  MSS. 
est  \e\perio,  ut  in  Fl.  et  Reg.  vel  po- 
tiri  ac,  ut  in  Oxon,  Guelf.  vel  imperi- 
um,  ut  in  Agr.  Vulg.  est  in  omnibus 
edd.  .J.  Gronovius  corrigit :  conjugio- 
que  ejus  clam  petito.  Lenissimum  est 
J.  Fr.  Gron.  in  Obs.  1,22.  p.  171.  con- 
jugioque  ejus,  etjam  imperio,  i.  e.  mox 
vel  statim.  Ern.  Bud.  habebat  im- 
perio,  ex  quo  2.  m,  {cc\t  potiri.  Emen- 
datio  Gron.  vix  dubia  esse  potest. 
Hill.  Rac.  37.  legit :  conjugioque  ejus 
etiiim  imperium  potiri  ac  R.juv. 

Atinieto  Domititi]  jEtas  non  ab- 
nuit,  quin  sit  ille  libertus,  de  quo  hodie 
inscriptio  in  «edibus    Crrsiorum    (ap. 

Grut.  p.  607.)  ATIMETVS.  PAMPHILI. 
Tl.  CAESARIS,  AVG.  L.  L.  ANTEROTIANVS. 

cum  carmine  Romano  Grsecoqoe,  in 
mortem  HomonoeiE  coniugis.  Cdomo 
enim  Pamphili  Tiberiaiii  liberti  trans- 
ire  ad  haiic  Domitiam  potuit.  De 
eodem  fortasse  Scribonii  Largi  locus 
est,  sed  vitiatus,  §  1 19.  Cassii  7nedici, 
inquit,  colice  bona,  multis  nota  propter 
^ffectus,  vera  Ikbc  est .-  ut  ab  ejus  servo 
Atimeto  accepi,  Legato  Tiberii  Casaris. 
Quomodo  enim  servus  legatus  Cssaris 
sit .'  Scribam,  legato  Tiherio  Ceesari. 
hac  roente,  ut  a  Cassio  inoriente  lega- 
tum  relictus  sit  Tiberio.    Lirs. 


534 


ANNALIUM 


A.  17.  tiitn  ct  ipsum  Doniitia?,  inpiilit,  ire  propcre,  crimgucjnc  /itrO" 

^^  citer  (tcferrc.     Provccta  no.\  ciat,  ct  Ncroni  pcr  vinoientiaiu 

^/ trahebatnr ;  cuni  ingreclilur  Puris,  soliius  alioquin  id  tempo- 

20 "'is  luxus   Principis    inliMidcre.      Scd  tunc   coinpositus   ad 

maestitiam,  cxpositoquc  indicii  ordine,  iia  audicntem   cx- 

terret,  ut  non  tantum  matrem  Plautumque  intcrHccrc,  scd 

Burrum  etiaui   demovcre   PnetVciura  dcstinarct,  tam(juam 

Agrippiiuc  gratia  provectum  et  viccin  rcddentcm.     Fabids 

Rusticus  auctor  est,  scri//tos  essc  ncl  Cfrrindin  Tuscum  cotlicil- 

/os,  nifindnfa  ci  l*)(Ctoriarnin  cohorliuin  cnia  :   sed  ope  Scnecrr 

dignationent,  Bnrro  retcnlnni.     P!iiiius  ct   Cluviu>i,  nihil  du- 


/ttrociffi-  ffrfrire]  h.  c.  tiMiiporf  rt 
niodo,  qiio  niaxinie  foiiiiiiovcrft  Nt-ro- 
ni&  auimiiin.  sio  ;ij»u<l  (.iceroncin,  alro- 
r.ts  rUrrtr,     Kkn. 

hnsus  Principis  intendere']  Nec 
inale,  /t/.mv.  Lirs.  LuAUJiecliditRhon. 
c  cod.  ut  pnto  Biid.  qiiod  secuti  .'»iint 
umnrs,  us<|ue  ad  Pithcnain.  Anle 
Hhen.  omues  lurus.  Ea  res  ine  in  Itae 
voce  non  movet,  proptcrea,  cjujc  cUxi 
ad  c.  6.  et  cjuod  sarpe  ha;  litter.c  in 
MSS.  confusa;.  ])eindc  lusum  inlen' 
dcre  convrnit  tiiitrioni,  non  Jurmn 
iut.  Porro  lusits  oppoiiitur  mcratilia:  el 
tarori,  non  lurits.  Non  auleiu  intel- 
]i(;endus  lusus  pueriUs,  ut  Picbena  pii- 
tabat,  sed  lictitia  convivantium,  co- 
niissantium,  qua;  augeh;Uur  ah  histrio- 
nibus,  scurris,  arctaloiji';,  ct  .siniilibus. 
OppuDuntur  hisus  et  soria.  Lusus  est, 
quicquid  fit  voluptatis  atc|ue  hilaritatis 
caussa,  etiain  \  enus,  ut  saipe  docuere 
viri  docti.  llistrio  facit,  ut  hilariores 
sint  honiines,  nun  ut  hixnrinsiores.  Si 
dixisset  ln.rus  i:rhilarnre,n'ih\\  dubita- 
reiu.  Siniihter  ap.  Livium  I,  .">.  pro 
pcr  lusum  et  lascniani,  mnlti  lurum, 
ubi  V.  Ciron.  et  Drakenb.  Ideni  40, 
^3.  tempus  lusus,  comivii  et  comissa- 
tionis.  Adde  c.  24.  init.  Er.n.  Bud. 
habct  lu.rns,  quod  Rhcn.  nuitavit  ex 
ingenio.  Bip.  recepere  lujcus,  pro  epu- 
laruui  la<titia,  quod  pLicet. 

Fabius  Ru.fliens]  Historias  eorum 
tcmponitn  scripsic  :  de  quo  elogium 
nostri,  in  Agr.  10.  lAvius  veterum, 
Fabius  Husticut,  rccentium  eloquenlis- 
simi  scriptores.     LiPS. 

j4d  Cacinam  Tuscum  rndicillos']  Bcne 
«•t  ad  ritum  ejus  nBri,  cmlicillos.  Nam 
ofncia  omnia  administrationosqiie  dari 
a  Princi|>e  raoris  in  codicillis.  Tacitiis 
iii  AffT.  40.    Credidere  pleri*pie  mijisum 

,.    ,       ...L..  .    ............     .     ,:l    ...,., j^  ^g^ 

iilisse. 

■  ■■■■'-,  .    I    .■  ■.  ■la  tur- 

halaque  tiepui.  tolusjuvenlm  ett,  qui 


cil  Galiias  aihr,ini.<fr(infliis  Ji 
priiis,  qunm  CftdicHlis,  ausus  <<• 
etc.  lii^crit  idein  non  ccmui>t;  .. 
ftori  Siiet.  Claud.  '2.9.  Suppositos,  out 
etiam  palam  immutufos,  dntorum  cj'- 
jiciorum  cod'icillos.  Kt  Arriaii.  J)is- 
scrt.  .'),  7.  'AXXs  x«/  K^irni  tlfu  t»* 
'EXX>)>«ii.  OTiut  Kfitut,  vi  fi  ':-■  — 
tielrai  ;  Ka7rd*  ft»i  xari/xi/.Xo 
rga-./'«T«  «■»!,  i»«  *('>>lf  »"!{»  Trntu-. 
*ai  ri  vu  ifiXts  i  Zelio  ]mp.  1.  1.  (',.  t. 
4.0.  Ut  oniues  jiidices  :  .•/«/  eodicHli 
aUerius  adminisfrdlionis  ohtati.  et  I, 
12.  C.  l)e  Dinnitat.  Judices,  qui  se 
j'urtit  et  siclerihus  Jueriiit  mnculasse 
convicti,  nblafis  codicillorum  in.\ignibus 
et  honore  exuti,ctc.  Ij.-cnipridium  verc 
interpretemur  c-x  isti<,  in  Ah>xandro 
49.  Ponfificattts  et  Ouindecimriratus 
ct  Au^vrntus  codicillnres  Jccif,  ita  ut 
in  Sciialum  nllet-erentur.  Codicilla- 
res,  id  est,  tribuit  eos  ipse  pc;r  codicil- 
los :  ciini  aiitea  cooptari  a  <»llc>:;is, 
partim  a  plebe,  solcrent.  De  hisdeni 
rodicillis  interpretor  Suctnnii  locum 
l'ib.  42.  j^lleri  Sitriam  prorinciam , 
altcri  PraJ'ecluram  urbis  ronfestim 
detulit ;  codicillis  quo(]U£  jocundissi- 
mos  et  omnintn  horarum  amicos  pro- 
Jessus.  Carcina  Tuscus,  quem  hi''  uo- 
minat,  c?st  ille,  qui  postea  Prrf.  K^y- 
pti  a  Nerone  reloRatus  est.  .Suit.  ,i."i. 
Tuscum  nutricvi Jilium  relc^niit,  quod 
ia  proatratinne  .^tr^fpfi  balneis,  in  ad- 
tenium  suum  exstructis,  lafisset.  Dio- 
nein  ciorrisfe  63,  18.    Ti  Ji,  Sn  *mi  K/»- 

tm  TtufMtf  i^tfi^irif,  Sri  •rr.s  Alyu^mf 
i»^uf  \>.»iri»Tt  i>  4"«  /9«X«>IM>,  «  i>Ei/>«>, 
«if  xcii  ii(  T»i»  'AXl{«»)f('«»  SJ»»T/  i^t/ndt;. 
et  scribe,  t/  }i,  «t/  Kmmmi».  Superfiiit 
tamen  Neroni,  et  nominat  itenim  nu- 
stcr  H.  ■?,  .18.  Apud  Gfeinam  Tu.*cum. 
epulari  mttUos,  pritcipuum  hanore  Ju- 

nivr-  '" ■•    - ■--'■'.•.    Lirs. 

/  ri;iruiii,  quiM 

a  fii.  1  ^uit  tri^nia 

ct  luium.  ipM  in  Praf.  ad  Titum :  Nm 


LIB.  XIII.  CAP.  20. 


62C 


bitatum   de  fide  Praefecti,  referiint.     Sane  Fabius  inclinatA.  l\ 
ad  laudes  Senecae,  cujus  amicitia  tloruit.     Nos  consensum  8f>9. 
auctorum  secuti,  qua;  diversa  prodiderint,  sub  nominibus^gg*'* 
ipsorum  trademus.     Nero  trepidus,  et  interficiendae  matris 
avidus,  non  prius  differri  potuit,  quam   Burrus  necem  ejus 
promitteiet,  si  facinoris  coargueretur:  sed cuicumque,  neaum 
parenti,  dcjensionem  tribuendam  :    nec   accusatores  adesse,  sed 
vocem  unius  ex  mimica  domo  adferri.     Refutare  tenebras  et 

quidem  omncs,patrem,  te,fratremqHe  rum  conFu<;io.    Sic  14,  64.  pro  mem»' 

dixitnus  eperejuslo.  temporum  itostro-  ravimns    MS.  Guelf.    memorabimus: 

rum  historiarn  orsi  ajine  AxtJidiiSussi.  inale.     Ern. 

Eosden»   libros  intcUieit,  2,85.     Nec  Nonprius  dt^erri  pol uUI    i.  e.  ad- 

minus  mirum   ostentnm  et  nostra  co-  duci,  ut  ca?deni  matris  differret.    Di/i^ 

gnovit  (Ctas,  anno  Neronis  Principis  ferri  cum  accnsatiVQ  personte  optinii 

supremo,  sicut  in  rebus  ejus  exposui-  scriptores  dicunt.    V.ad  Saeton.  V'esp, 


mus.  Et  106.  Amnes  restro  Jiuere  et 
nostra  vidit  eetas,  Neronis  Principis 
sitpremisjsicut  in  rebus  ejusretulimus. 
Credo  autcm,  scripsis^e  Aufidium  a 
bellis  civilibus  ad  res  Claudii  ant  p.iul- 
luni  infra.  Certe  vixit  ea  a?tate,  et 
viri  optimi  (ita  appellat)  constantiam 
in  lenta  morte  Seneca  describii  epist. 
30.  Citantur  binaejus  fragmenta  in 
Suasoria  T.  pro  Cicerone.    LiPs. 

Cliifius}  Non  Clivius.  Est  CUnnus 
illc  Rufus,  vir  Consulari>,  qui  bujus 
inferiorisrue  aetatis  historiam  scripsit 


23.  etc.     Ern. 

Sed  vocem  unius  ex  inimica  domo] 
Hipsito,  imm  scrib.  vocem  mimi  ex 
mimica  domo.  De  Paride  enira  :  et 
fatalis  quidam  librariorum  in  iis  roci- 
bus  error.  Lips.  Prapter  necessitatem 
locus  tentatur.  Et  fatum  est  verbi 
niimus  et  mimicus,  ut  auctoribus  ob- 
trudantur,  ut  ob-.ervat  Burm.  ad  Suet. 
Tib.  24.  quainquam  ibi  alieno  loco. 
Ern. 

Pefutare  tenebras']  H»ret  senten- 
tia :    quam   explicari    posse    puto,    si 


Plinius  ep.  y,  19.    Ita  secum  aluptando     ]eg&^,reputaret  lenebras.  Lipa.  Venim 

Clnvium  locutum,  sciv,   f-'irsrini,  quee     esse  credo  Lipsii  corrcctionem.     Si  de 

histnria-ftdes  debeatur :  proinde,  si  quid    insidiis  illa  iiocte  ab  .Agrippina  structis 

in  Itistoriis  nieis  legis  aliter  uc  vetles,      -       --         - 

rogo  ignoscas.      Emenda  Plutarchum 

in  Oih^ne,   p.pud   quem    sub  initiuin 

maJe  KXiZbS;a;  'Veufo;  scriptuin  et  ver- 

sum.     Nominat  aliquotiens  noster  ut 

14,2.  et  Sueton.  Ner.  21.  Lips.    Cli- 

viiis  omnes  vctt.  edd.    Ern. 

Nos  consensum^l     Omnes    edd.    se- 
quuntur  lectioneni  inductam  a  Puteo- 


detulisset  Paris,  rectum  esset  refutare, 
videreturque  Tacitus  in  animo  babu- 
isse,  quai  Deraetrius  apud  Livium  40, 
13.  refellendi  criminis  a  fratre  impacti 
caussa,  dicit.  Nunc  nihil  tale  est,  et 
cl.irum,  Burrum  suadere,  ne  alieno 
tempore,  cum  cogitandi  et  judicandi 
recte  facultas  non  sit,  aliquid  gravius 
in  matrem  statuat.     Refuture  et  re- 


lano  :    «.  c.  a.  secuturi  qute   divcrsa  ^M/rtrs  confunduntur  in  libris,  ut  rg/c/- 

prodiderint,  s.  n.  i.  trademus.     At  pri-  lere  ct  repellere.     Mox  MSS.    Oxon. 

mum  MS.  reg.  ed.  pr.  secuti,  sicque  Guelf.  inscientice  pro  inscitia.     Simili- 

correxerat  vir  doctus in  marsrine Grjph.  ter  ap.  Liv.  22,  25.  pro  temeritatem  et 

Idque  haud  dubie  verum.     Namjara  inscitiam    libri    quidam    inscientiam, 

tradidit,  in  quibus  auctorcs  hactcnus  qutHl    prfeferebat    J.    Fr.   Gronovius : 

consensore.  Et  apnd  Livium,  nostrum,  queni  vide  ibi  et  Drakcnb.  sn>e  sane 

aliosque  in  talibus  locis  perfectnm  re-  inscientitc    substituta    inscitia.     Ern. 

peritur.     Sed  trademus  fecit,  ut  futu-  Lamp.  e  IVfir.  dabat,    hanc  ref.  ten. 


mm  poneretur.  .  Post  omnes  scripti 
(in  his  Bud.)  et  ed.  pr.  qui  diversa  pr. 
quod  recte  correctum  qua ;  nam  res  di- 
cunturtrndi,  non  scriptores:  Denique 
.lut   tradimus  vel  Iradidimus  scripsit 


quod  probat  Lips.  si  ita  verus  vetusque 
liber.  Huetius  exponit  ita :  tenebras 
et  noctem  convivio  vi^latam  etc.  ac- 
cusationem  refutare.  Id  enira  tempo- 
ris  delepsse  accus.itores,  ne  a  sobriis 


Tacitus,  aut  simul  indjc.it,  quid  in  ro-     et    vigilantibus  falsitas  «irnosceretur. 


liqua  historia  factiirus  sit.  Sed  vide- 
tur  hic  potius  loqui  de  re  ea,  quam 
tradidcrat,  in  eaque  quid  fccerit  mo- 
nere,  ut  solent  scriptorcs  rcrum  gcsta- 
rum.     Et  in  tilibus  locis  swpe  tfinpo- 


Bip.  refutare  scil.  se  ten.  \el  refutnret 
(ipscNero)  ten.  pro  rejicere,  rejiceret, 
ut  ap.  Cic.  pro  R-abirio^^.  et  Quinctil. 
10,  6,  6.     Cf.  Gesner.  in  thes. 


526 


ANNALIUM 


A.  V.vigilatam  cnntivio  noctem,  omviuqne  temerituti  et  imcititt  pro- 
809.  pior.  Sic  lenito  Piincipis  raetu,  et  luce  orta,  itur  ad  Agrip- 
5g  pinam,  ut  nosceret  objecta  dissolveretquc,  vcl  poena  luerct. 
/21  Burris  iis  mandatis,  Seneca  coram,  fungebaiur.  aderant  et 
ex  libertis  arbitri  sermonis.  Deinde  aBurro,  posiquamcri- 
minactauctores  e.xposuit,  minacitcractum.  A^rippina  tero- 
ciae  memor,  Non  rmror,  inquit,  Si/unam,  nnmquajn  eJito  par- 
tu,  matrum  udfectus  ignotos  hahere.  Neque  enim  perindc  a 
parentibus  liberi,  quani  ab  inpudica  adulteri  mutantur.  Nec, 
si  Jturius  et  Calvisius,  adesis  omnibus  fortunis,  novissimam 
suscipiendft  accusationis  operam  anui  rependunt,  ideo  unt  mihi 
infamia  parricidii,  aut  Cccsari  conscientin  subcnnda  Ost. 
Nafn  Domilice  inimicitiis  gratias  agcrem,  si  benevolcntia  me- 
cum  in  Neronem  meum  certaret :  nunc,  per  concnbinum  Atime- 
tum  et  histrionem  Paridem  quasi  scena:  fabulas  componit. 
Bajarum  suarion  piscinas  eitollebat,  cum  mcis  consiliis  ado- 
ptio,  et  Proconsulare  Jus  et  designatio  Consulatus  et  cetera 
apiscendo  Imperio  prapararentur .  Autexistat,  qui  cohortesin 
ttrhe  tentatas,  qui  protinciarum  fdem  labefactatam,  denique 
servos  tel   libertos  ad  sce/us  corruptos  arguat.     Fivere  ego, 


Et  luce  orta']  Non  bene  videtur 
luce  orta  conjungi  cuin  prseccdentibus. 
Puto  et  delendum,  luce  orta  itur  ad  A. 
Ern. 

Pcenns  lueref]  MS.  tp'j;.  Ed.  pr. 
pwnn  lueret.  quod  non  spornRm.  est 
enini  exijuisitius,  et  in  hac  form.i  pcc- 
catur  noii  r.aro  a  librariis.  Liv.  .30,  .S7. 
pecuuia  luerc  Karthapinien.<ies :  scr. 
ct  edd.  niulti  pecuniam.  Ceteri  om- 
ncs  ptrnas.  Ileccpit  ctiani  Itroterius. 
A^nscerct  .iiite  est  co^iiosccrct,  audiret. 
Mox  et  ante  n  liurro,  quod  dclevit 
Rhen.  (e  Bud.)  non  est  in  ed.  pr.  alte- 
rura  ante  Agripp.  cst,  ut  in  cod.  Fl.  et 
Guelf.   Ern.     Biid.  penas. 

JVeqtie eniin perinde]  Primumed.  pr. 
proinde.  Deiiide  sensiis  cst,  parentcs 
amorcni  crjja  liberos  non  ita  transfe- 
runt  in  alios,  liberosrfuc  adco  odissc 
incipiuiit,  ut  iiiipudicx  amorem  ab 
adultero  uno  ad  alium,  ctiam  levi  de 
caussa.  Vcrbum  mutari  maps  con. 
venit  adulteris  quam  liberis,  s^-d  utris- 
que  junpitur  :  cujus  pcncris  pliira  jam 
observaviinus.  Vcrum  mutare  clegans 
in  reamatoria.  Propert.  1,  12,  18.  Si 
despectus  potuit  mutare  cnlures,  sunt 
^uoffue  tratislnlo  frnudia  servitio.  V. 
Gron.  Diatr.  in  Siat.  c.  35.  p.  224. 
uhi  hunc  Taciti  lucnni  aftcrrc  non  ne- 
glcxit.  Mox  quod  Gruteriis  ait  in  oni- 
iiibiis  edd.  frre  cssc  vitiose  anni  pro 
finm  :  id  fahum  cst.     Veit.  cdd.  om. 


nes,  quas  inspexi,  anni.  Er5.  Sic  et 
Bud. 

t^uasi  scen<F  Jabutas]  Eleganter. 
Livius  in  oratione  Demetrii  40,  1.'). 
quani  ante  laudavi,  itidcm  nocturnam 
fabutam  de  crimine  insidiarum  no- 
cturnaruui.  Ern.  Lact.  de  m.  i>ers. 
30.  Componitur  scena,  qua  mani/esto 
facinus  tcneretur. 

Pisciruis  e.rcnlcbat']  Codd.  Flor, 
Guclf.  Oxon.  ed.  pr.  Puteol.  extoUebul. 
unde  rcstitiii.  Ercnlchat  cetcrfE  edd. 
A  Beroaldo,  an  ab  operis,  priuium 
niutatum  venit  in  ceteras.  Extollere 
kortns  habuimus  11,1.  Mox  apisceudo 
e  MSS.  Flor.  Agr.  pro  adipisc.  cum 
Ryckio  et  J.  Gron.  Ern.  Ut  3,  27. 
4,  59.  6,  3,  4.^.    Bud.  adipisrendo. 

j4ut  e.cistat]  Sic  Rhcn.  edidit  (e 
Bud.).  Superiores  at :  item  post  Al- 
dus,  Rhenanum  setjuuntur  Pich.  Lip». 
etc.  Grypliius  ut,  qiiod  laudat  et  in  no- 
tulis  Fcrretus.  Scd  cst  vitiiim  haud 
dubie  opcrariim  pro  at.  Vtrumque 
cominodum  cst.  Scd  aul  fortiiis.  Ser- 
vit  eiiiiii  hortationi,  prjescrtiin  cum 
irrisiune,  aut  inini':,  aut  saltem  indi- 
pnatione.  Mox  ed.  pr.  labefartnm. 
Erv.     Bip.  prffferunt  al  cuin  Acid. 

l^lrere  effo  flritannico]  Lcs;c  nota 
interrogandi,  fivcre  e.  B.  p.  r.pote- 
ram !  Scqucntia  scripserim,  Remp. 
Judicatusfe  ohtinuerit.  idest,  si  Plautus 
rerum,  judiciorumvc   |>otirctur.     Ro- 


LIB.  XIII.  CAP.  o^. 


527 


Britannico  potiente  rerum,  poteram  ?  at,  si  Plautus,  aut  quis  a.  u. 
ulius,  IRemp.  Judicatnrus  obtinuerit,  desunt  scilicet  mifii  accu-  ^09. 
satores,  qui  non  verba,  inpatientia  caritatis  aiiquando  incauta,   Jg  ' 
sed  ea  crimina  objiciant,  quilnis,  tiisi  ajilio,  absolvi  non  pos~ 
sim.     Commotis,  qui  aderant,  ultroque   spiritus  ejus   miti- 
gD.m\hi3s,  conloquium  fitii  exposcit:  nbi  nihil  pro  innocen- 
tia,  quasi  diffideret;  nec  beneficiis,  quasi  exprobraret,  dis- 
seruit ;  sed   ultionem  in  delatores  et  prajuiia  amicis  obti- 
nuit.     Prjelectura    annona;    Fenio    Rutb;    cura    ludorura,22 
qui  a  Caesare  parabantur,  Arruntio  Stellae ;    ^li^gyptus  G. 


dolphus  lepit  Ttemp.  invasurus,  LiPS. 
.Quid  de  vexp.tissimo  loco  mihi  videre- 
tur,  e^.posiii  Oi^serv.  1,  '■2'2.  Grqn. 
Qufe  probare  non  possuni,  quia  pri- 
inum  cum  Lipsio  interrogative  capit ; 
drinde  responderi  sumit  his  ad  crimeu 
de  luctu  super  Britannici  morte.  Nam 
Taoitus  clare  dirit  c.  17.  hoc  non  ob- 
jcctum  esse.  Ergo  nec  dilutnm  est 
defensione.  Nec  de  hoc  jam  ciuaere- 
batur.  Sensus  est :  quorsum  ego  deji- 
cere  imperio  filium  tentem  ?  quo  de- 
jecto,  tt  Plauto,  vel  alio  quo  impe- 
ranie,  ne  ilhid  quidem  boni  habitura 
suiii,  quod  imperante  Britannico  ha- 
buisseni,  nempe  securitatem.  Quod 
«;st  maxime  solenne  argumentum  in 
defensionibiis  omnibus.  Satis  scio, 
esse  apud  Livium  locura  persimilem, 
quem  Jam  reperire  non  possum.  Jam, 
quod  .aJ  verba  attinet,  diflicultas  quse- 
ritur  in  xdvhojndicaturus;  quod  varie 
tentatum  est.  Ui^psWjxidicatusre  non 
placet,  quia  potestas  jiidicandi  Jam  est 
jn  lietnp.  obtinere.  Nec  vindicaturus 
Salniasii  L  A.  R  p.  375.  probo,  quod 
pjacuit  etiam  Rutgersio  Vcnus.  Lect. 
p.  415.  Non  credibile  est,  voluisse 
pun<;ere  filium.  Nee  A^ricolae  inva- 
surus  verum  puto.  Alieniim  enim  fu- 
turum  iri  hoc  vorbo.  Dixisset  adortus, 
aut  simile  quid,  in  perfecto.  Jadica- 
turus  verum  putabo,  dum  inelius  quid 
e  libris  scriptis  proferatur,  idque  addi- 
tum  verbo  ohtinuerit  \\nyn'Ttx.uii.  Si 
IMautus  Remp.  obtinuerit,  adcoque 
potestatem  judicia  exercendi  nactus 
fuerit :  quod  sequentibus  optimc  con- 
venit.  Nisi  quis  nialit  prorsus  pro 
glossa  deleri,  cujus  sanc  speciein  ha- 
.het,  quando,  ut  dixi,  judicandi  pote- 
stas  per  se  intelligitur.  idque  placu- 
isse  video  viro  docto  in  niarKine  cd. 
Gryph.  Ceteruni  ab  inilio  MS.  Guelf. 
ed.  pr.  pro  potiente  habcnt  potito  :  de- 
inde  edd.  vett.  (e.t  cod.  Rud.;  ac  «, 
vitiose.  Denique  MS.  Flor.  ed.  pr. 
non  habent  mater  post  ajilio :  estquc 


sane  frigidum  ibi  verbum  iilud :  nnde 
delevi.  Demetrius  ap.  Liviiim  40,  15. 
quid  niihi  spei  esset,  nisi  patrem  judi- 
cem  haberem.  EuN.  Salmasii  vindi' 
caturus  rejicit  Des.  Heraldus  in  anim. 
ad  Salmas.  p.  365.  sed  is  multo  inagis 
aberrat,  dum  legit,  Remp.  obtinucrit, 
judicata  res  est.  Fost  poteram  cum 
Lips.  Gron.  et  Bip.  intenoijandi  si- 
gnum  posui. 

Quasi  di^deret]  Rodolphus  adiio- 
tavit,  quasi  defenderet.  LiPs.  Imnio 
diffi.deret,  hoc  est,  paveret,  sollicita 
esset,  laborarct,  defensionis  egere 
caussam  suain  putaret.  Id  enim  an- 
ceps,  et  apud  malignos  venit  in  suspi- 
cioneni  culpa?.  Justinus  de  .Alexanilro 
et  Philippo  medico  11,8.  Oculos  iii 
vultum  legentis  intendit.  Ut  securum 
conspexit,  latiorfaclus  est.  Suet.  Oct. 
55.  Etiam  sparsos  de se  in  curia/amosos 
libellos  nec  expavit.  Gkon.  Post  he- 
nejiciis  aut  addendum,  aut  inteliigeii- 
dum  de.     Ern. 

Senio  Rujo]  Fenius  ilii  nomen : 
atque  ita  scmper  infra.  Cf.  14,  51. 
Rarius  gens  Feniaoccurrit.  Extat  ta- 
nien   ap.  Vaill.  in  NN.  Aug.  fenivs 

IIVIR  CALAGVRR.  t.  l.p.  25.et  L.  FENIVS 

ACHiLLr.vs  ap.  Grut.  p.  782.  alibi  Fa- 
nius  apud  eiindem. 

Cura  ludorum  ylrruntio  Stellce']  In- 
ter  ditcnitatcs  ergo  ea  rcs.fuit.  sic  1 1, 
35.  Sulpicius  Rujus  ludi  procnrator. 
\n  lapide  prisco  Tibure  (ap.  Grut.  p. 

489.^     CVRAT.    MVNERKS.  PVni.ICI.    GLA- 

DiaiorI.  Apud.  Sueton.  Cal.  2". 
(htrntor  mtmerum  ac  venationum. 
Lirs.  Add.  Guther.  Oflf.  D.  A.  3,  .ir,. 
Ern. 

jEgpptus  C.  Balbillo']  De  lioc  Se- 
neca  Nat.  QuECst.  4,  2.  Balhilliis  vi- 
rorvm  optimus,  in  omni  litterarum  ge- 
vere.  rarissimus,  auctor  est,cum  ipse 
J*r(ef('ctus  obtineret  JEgyptum,  ctc. 
etsi  inale  vuiffo,  Bahillus.  Corruptura 
et  in  Plinio  idein  nomen  1.  1.9.  proa;- 
Qtiu.     Galeriunajreto  Sicilia  yJlrxan., 


&25 


ANNALIUM 


A.  U.  Balbillo  pcimittunlur.  Syria  P.  Aiiieio  de^linata;  sed  vt- 
^^  riis  mox  artibus  elusus,  ad  postrenium  in  urbc  retentus  est. 
56.  At  Silaiia  in  exsilium  acta.  Calvisius  quoque  cl  liurius  re- 
legantur.  I)e  Atimeto  supplicium  sumpunn,  validiore 
apud  libidines  Principis  Paride,  (juam  ut  p(cna  adJiccrctnr. 
2S  Plautus  ad  pra^scns  silcntio  transmissus  est.  Deferuntui 
dehinc  conscnsisse  Vallas  uc  Buniis,  ut  Cometiits  Sulla,  clu- 
ritudine  generis  et  adfinUule  Claudii,  cui  (>er  nuptias  Antonia: 
gener  erat,  ad  Imperium  vocarelur.  li^jus  accusationi.s  au- 
ctor  exstitit  Paitus  quidaui,  excrcendis  apud  serariuut  sc- 
ctionibus  famosus,  ct  tum  vanitatis  manitestus.  jSec  tam 
grata  Pallantis  innoccntia,  quam  gravis  superbia  fuit: 
quippe,  nominatis  libertis  ejus,  quos  conscios  habcret,  rc- 
spondit:  jiihil  unquam  se  doini,  uisi  niitu  aul  ynanu,  sis;ui/i- 
casse,  tcl,  si  plura  deinonstranda  essent,  scripfo  vsum,  ue  rucem 
consociaret.  Burrus,  quamvis  reus,  intcr  judices  senten- 
tiam  dixit.  Eviliumquc  accusatori  inrogatum,  ct  tabula: 
exusta;  sunt,  quibus  oblitterata  asrarii  nomina  retraliebat. 


driam  seplimn  die  pervenit,  liahilius 
aexta,  ambo  Praytcli.  scribe,  Balbillus. 
In  Ixpidibiis  noniiii.-itnr  (|ui(lan)  Ti.  iv- 

LIVS.      BALBILLVS.      SACERDOS.      SOHS. 

Lips. 

iVynrt  P.  Anteio]  Incpte  vula^o, 
PiiHteUo.  errorc  (itiplici.  Conjectura 
iiostra  ccrto  finnatur  e  16,  1-1.  Simul 
tcnnuam  jnxuniam  n  P.  ,-fnteio  mini- 
str/iri  coznoscit  ;  nequc  ncscium  hal-e- 
fnit  ^4ii.teium  carilate  Asrri/ip-ntr  inri- 
sum  iVcroni.  Ltps.  Coininoclius  fo. 
r»;t :  Syria  P.  j4ntei(>  dtstitntta,  qyti 
vttriis.  Gro.-*.  Malim  .Wciim  Hein- 
Rio,  sive  ot.  smI  v.  ad  5,  3.  Erv. 
Kiid.  rt.  PrfT.stat  seif,  noii  at,  tjuod 
mox  scqiiitiir.  Antcius  quonilam  e 
Lecatis  Germanici  2,  6. 

Com.  Sulln]  De  hoc  v.  12,  .'i2. 
.  Cuiper  nujttias]  Sic  Rhcnanus  lcp 
▼oluit,  sed  non  recepit :  tinde  post 
«tiam  in  edd.  qui  mansit,  iiS(]iie  ad  Li- 
psiuni,  iii  fallor.  Oui  et  cui  sa-pe  in 
liliris  ronfuiuluntur.  .Adde  supra  ad  c. 
9.  Ern.  In  edit.  Rlu-n.  a.  1.S44. 
omiiino  receptum  citi,  ct  qiiidem  ex  iii- 
gifiio,  nam  Bud.  qui. 

Apnd  irrarium  serHonihus]  Emcn- 
dis  lioiiis,  f|U!u  a  Pra-fectis  a-rarii  sub 
hasta  Vfiiderentur.  Talts  enini  aiicti- 
ones  ia}rt  secti/^iies ;  qui  emunt  bona, 
sectores :  de  quihus  videant  tirones  di- 
cta  in  Clate  Circron.  Sic  (;4nudii 
bon.T  snh  edicto  Pr,-»fpctoriim  venalia 
apiid  «rarium  pcpcndrrinit.  .Suet. 
Claud.  c.  y.  Mox  ranitutibits  omncs 
edd.  ante  Rfacn.  Vitiose.    f^itastsx 


falsa  diccntis,  calumniantis.  Sic  ap. 
Cic.  Tusc.  8,  1.  lanitati  opponitur 
reritas.  Nisi  quis  inalit  dc  sttulio  ca- 
ptaiiiUB  gratioB  accipert,  de  qua  apud 
eundcni  Ciccronem  vanitiis  dioitar. 
Post  a  cod.  Bud.  afuit  tam,  quod  pl.v 
cet  llbenaiio,  ut  intelli^tur  magis 
ante  rjnain.  Tam  oniitti  anle  quam,  \'\- 
diinus  H,  8.  Krv.  Bud.  vanitatis. 
bene,  unde  Rhin.  mnnijestus  fre()uen- 
ter  sic  cuni  fjfiiitivo.  V.  Ind. 

AV  voccm  consociarft]  Idcm,  qnod 
Cicero  dicit  srrmonem  commuKicare. 
Iii  boc  Eiipf-rbia,  iion  disjnaii  lilicrto=;, 
quibuscuni  loi]iiare,  (Him  i|>i.c  libertus 
sis.  rrustra  Marcilius  consawiaret. 
Ern. 

Alonimcntn  rrtrahcltoi]  Dixiiiius  oh. 
litteraln  ararii  nomina  l^pendiim  vi- 
dcri  de  Pecuiii.^  4,  %.  Zonaras  de  Ro- 
niano  Arpryropulo  17,  12.  "»«  yi»  rit 
aTtXuhirmt  Irtfreiriec  Kr^ftrui,  T^aKrm» 
irri  K^fcTiZtfrts  iyiurt  ««i  wirjsf  >iyirriil, 
waiimf  wa«-(«*»  yfyrttcxirx  ^A»  vgmTri- 
ftirtt,  Koi  wtKm^kf  afm*vtt*  x>t<(  rmt 
inrnKitif,  cvTif  i  Xi*'*f  *^  «'oP.wf  v^r- 
Ciifmt  Karirdrit,  n  ritis  Kariy^ttrtt  tnri 
r^tiiS..  "F.TTxZdif  rti.kt)  rit  Tarttivi  ii. 
Kiuv  x«(  iyfii  intXavtttr*,  xai  r-r  — -' 
liiKXraix*  iKiiivrKiftitei,  i<|  fl*!)./ 
«rtat  ruttiXttuufTt.  GnoN.  Rc(  ' : 
Nain  tabulff,  in  quibiis  \ctcra  noiniiia, 
sutit  illa  quidein  iiionunirnta  irrarit, 
s»'d  noii  solir.  Itatjue  verlw  latius  pa- 
tciit,  (juam  sensns  patitur :  ct  tahultr 
jam  commcmoratae  sunt.  Xr.nnnu 
crarii  ohHtttrata,  sutit  vcteri  - 


LIB.  XIII.   CAP.  25. 


529 


P 


Fine  anni,   slatio  cohortis,  atlsidere  ludis  solita,  demove-A.  r. 
tur,    quo    mjjjor    species     libertatis    esset:     utque    miles,^»- 
theatrali    hcentia;    non     permixtus    incorruptior    ageret ;   ^' 
et   plcbes  daret  e.xperimentum,  an,  amotis  custodibus,  mo- 
destiam   retineret.     Lrbem   Princeps  lustravit,  e  responso 
Haruspicum,  quod  Jovis  ac  Minervsc  ae<les  de  ca;lo  tactac 
erant. 

Q.  Volusio,  P.  Scipione  coss.  otium  Ibris,   fceda  domiA.  U. 
lascivia  ;    qua  Nero  itincra  urbis  et  lupanaria  et  divcrticula,  8io. 
veste  servili  in  dissimulationem  sui  compositus,  pererrabat, ^^_  ' 
comitantibus,  qui  raperent  venditioni  e.xposita,  et   obviisg^ 
vulnera   inferrent,  adversus  ignaros  adeo,  ut   ipse  quoque 
exciperet  icius,   et  ore   prajferret.     Deinde,   ubi  Ctcsarem 


tlebitores  apud  Suetonium.  Res  est 
its  clani  et  certa,  ut  recipere  uon  du- 
foitaverini.  Imitatus  est  Lalleman- 
ims.  Nam  quod  J.  Gronovius,  niniia 
veneratione  cod.  Fl.  in  quonon  credit 
tot  litteras  frustra  scriptas,  vult  etno- 
lumenta  ;  id  nihil  e«t.  Emolumenta 
sunt  reditus,  vectisr^lia,  de  quibus  nu- 
spiam  sermo,  cum  tle  quadruplatoribns 
a^itur.  Ern.  JMonumenta  cod.  Flor. 
Bud.  Rec.  .\»r.  etc.  Emendationem 
Gronovii  recepere  et  Bip. 

Statio  cohortvi]  Non  repeto,  quae 
stripsi  Epistolic.  yuaest.  3,  \%.     LiPs. 

Utqve  mUtg]   Bud.  ut  milet. 

Urbem  pr.  htstravit.]  Ejusdem  ri- 
tus  nientio  H.  1,87.  et  apud  Livium 
saepe.  Facta  lu«iratio  prodiifiorum 
eaussa,  amburbiali  sacrificio,  h.  e. 
circumducta  circa  urben»  victinta 
expiatoria.  V.  Duker.  .ad  Liv.  3.5,  1,9. 
qui  laudat  Salmas.  ad  Vopisc.  Aurel. 
c.  1,9.     Ern. 

tj.  yolusio,  P.  Scipione]  Fta  mei  li- 
bri,  idque  Fasti  comprobant.  Lapis 
Neapoli  (ap.  Grut.  p.  9.)  o.  volvsio. 

SATVRN.  r.  COBSELIO.  S^IP.  COS.  AV- 
GVSTAtES.  QVI.  fNERONI.)  CLAVDIO. 
CAESARI.  AVfJVST.  ET.  (aGRIPPINAE.)  AV- 
GVSTAE.  I.  O.  M.  ET.  GKMO.  COLONIAE. 
LVDOS.    FECERVST.    XIII.    XII.  K.  MART. 

Nominat  et  Phlegon  in  Adniirandis  c. 
27.  Q-  Volusium,  P.  Scipionem  co^s. 
LiPs.  P.  Scipione  ed.  pr.  At  Puteol. 
et  seqq.  usque  ad  Lipsium  Cepione,  ut 
est  et  iii  Guelf.  vitiose.  .Atque  etiain 
in  duabus  inscriptioiiibus  ap.  Gudiura 
p.  19-  et  24.  est  P.  CorneHus  CiFpio. 
Sed  veretur  Wesselingius  ad  Sirasoni 
Chron.  p.  1654.  ne  ea  scriptura  e  cor- 
ruptela  hujus  loci  nata  sif.     Ern. 

jld  venditionem  e.rposita]    .\n   erijo 
interdiu  id  factum  }  Nani  noctu  non 
inerces  sunt  expositae.     immo  noctu. 
VOL.  I,  P.  II. 


Verbum  non  niinisur»endum  est.  Ta- 
bemse  effractR?  sunt,  in  quibus  res  ve- 
nales.  Vid.  Sueton.  Ner.  26.  Cete- 
rum  rtf/abest  a  Flor.  unde  Gron.  conji- 
cit  venum.  In  ed.  pr.  est  venditioni : 
qtiod  mallem.  Au  in  venerabili  illo 
codice  tot  litera»  frustra  scriptae  sint  ? 
Consentit  Guelf.  Ers.  Bud.  ad  ren- 
ditionem.  Sed  prsestat  lectio  ed.  pr. 
absque  dubio  ex  cod.  quo<lain  hausta. 

E.cciperet  ictifs]  Sic  MSS.  Flor. 
Guelf.  Re*.  {Affr.  Bud.)  E<l.l.  pr.  Pu- 
teol.  Beroald.  .\lc.  eeteraeque  ve(ere> 
usque  ad  Lips.  qiii  cum  sequeiitibus 
habet  acciperet,  quod  propa^tuni  nst. 
J.  Gron.  adscribit  Rhenano.  At  ia 
prima  ejus  ed.  a.  l.i.^JS.  quam  expres- 
sere  Aldu>,  Gryphius,  est  exciperet. 
Unde  patet,  in  posteriores  edd.  Bas. 
vitio  operarutn  irrepsisse.  Restituit 
vetus  J.  Gronovius.     Ern. 

Et  ore prctjerret]  Vera  lectio.  Bea- 
tus  Maurusque  frustra  adlaborant  in 
scriptura  codicis  Budensis  :  quem  e.< 
hoc  aliisque  locis  scias  fuisse  non  opti- 
niae  nota?.  Legunt  tamen  illi,  et  ore 
se  Ceemrem  prfpferret.  Inepte.  Hoc 
noster  voluit  clare,  excepisse  eum  ab 
i^naris  ictus,  et  laesa  facie  prietulisse. 
Plinius  \%,  43.  de  Thapsia  :  Nero  Ca- 
sar  clnritatem  ei  dedit  initio  imperii, 
noctumis  grassntionibus  converbera- 
tamjacieni  illinens  silti  cum  thure  ce- 
raque,  et  secuto  die  contrajamam  cti- 
temsinceramcirvumjerens.  LlP.s.  Non 
pua;nant  inter  se  Tacitus  et  Plinius,  ut 
.Acidalius  putat.  Tacitus  narrat  id, 
quod  fiebat,  quodque  (it  naturaliter  : 
Pliniiis,  quemadiuodiini  id,  quod  fa- 
rtuin  erat,  celaretur  ac  di>siiiiul:»re- 
tur.  Sed  et  plerumqiie  inter  existen- 
tia  niala  et  inventa  remedia  tempori» 
aiiquid  intercedit.  Gron.  Et  ore 
prajerret  ed.  pr.  ut  cod.  Flor.  quod 
M  lU 


530 


ANNALIUM 


h.U.esse,  qiti  grnssaretur,  pernotuit,  augebantarque  injurise  ad- 
«if^.  vcrsus  viros  feminascjue  insignes,  et  quidam,  permissu  se- 
gy^mei  liceiitia  sub  nominc  iSeronis,  inulti  propriis  cum  globia 
eadem  excrcebant,  in  moduin  capiivitatis  nox  agebalur. 
Julius  Moiitanus,  Scnatorii  ordinis,  scd  qni  nondum  hono- 
lem  capcssisset,  congrcssus  lortc  per  tenebras  cum  Prin- 
cipe,  quia  vi  attentantcm  acriter  repulerat,  deindc  agnitum 


recte  oinnes  servant.  Loctio  coJ.  Bud. 
est  etiam  in  Oxon.  Guelf.  Liber  Ag:r. 
perferret.  K  lectione  Oxon.  J.  Cirono- 
vius  conjiciebat  ore  cicatricem  jrreefer- 
ret.  Vir  doctus  in  raargine  Gryphii 
verba  ore  pra  delevit.  Ceterum  vul- 
fi^atam  lectionem  defendit  (nisi  quod  et 
ipse  vuli  exciperet)  et  copiose  illustrat 
N.  Heinsius  ad  Vellei.  2,  116.  Ern. 
Bud.  vitiose :  et  fore  se  Cccs.  prtrf. 
uiide  Rhen.  fecit  et  ore  se  C.  p.     Non 


terum  hujus  ^neris  nominibus  non 
solet  addi,  sed  obscuris.  Ern.  HlU. 
Kac.  .'i7.  dcfeudit  quidem  e  loco  simili 
Cic.  de  Sen.  9.  Ci/rus  quidem.  Mihi 
rectius  abesse  videtur. 

Std  qui  nondum  horwrem']  Suet. 
26.  laticlaviuni  vocat :  tu  scito.  Ante 
et  sub  hoc  asvum  nios,  ut  libcri  Sena- 
torum  l.ito  ciavo  induerentur  una  cum 
virili  to^,  curijeque  interessent.  Ab 
Au°;usto  iiBtitutum,  qui  liberis  Sena- 


ergo  muitum  laborat.     Ryckius  Casa-     torum,  quo  celerius  lieip.  adsueicerent , 


rem  c  scq.  membro  huc  inlatum  putat 
Lectionem  FioT.  recentiores   editores 
ccrtatim  scquuntur.     De   auctorjtate 
codicis  Rud.  in  pripfatione  dictum. 
Deinde,  uli  C.}  Hxc  periodus  exi 


protinus  virili  toga  latum  claium  in- 
ducere,  et  curia  interesse  pennisit. 
(Suet.  38. j  A  quo  more  Ovidius  Trist. 
4,  10,  28.  Liberior fratri  sumpla,  mi- 
hique  toga  esl :    Induiturque  humerh 


tum   non    habet.     Apparet,   oopulam    cum  lato  purpura  clavo.     lidem  er^o 


ubtubi  csse  delendam.  Acidalius  pri- 
mam  dclet :  augebantur .-  ut  sit  pun- 
ctura  post  insignes.  J.Gron.  ultimam, 
antc  in  modum.  lilud  niagis  placet. 
JiRN.  Omnino,  ultima  deleta,  ai>odo- 
sis  bene  se  habct. 

Feminasquc    insignes]     Farn.    iliu- 
stres.     LiPs.     Sic  et  Agr.     Ern. 


laticlavii :  iidem  capessendis  honori- 
bus  destinati.  Noster  14,  40.  ^a^ 
rius  Fabianus  capestendis  honoribus 
destinatus.  Statius  Silv.  3,  124.  No- 
tus  adhuc  tantum  majoris  munert 
clavi.  Alii  sunt  Tribuni  laticl.-\vii,  de 
quibus  hsec  nun  capio.  Julius  ers^ 
Montanus  Senaturii  quideni   loci,  sed 


£t  quidam  permissn  semel  licentia^    tjui  Ma^istratum  adhuc  nullum  cepis- 


Sic  MS.  Fior.  ed.  [)r.  Pichena,  Gron 
uterque,  Ryckius.  Ceteri  quidam  si 
ntili  fic.     Ern. 

Multi  propriis']  Melius,  tnufti.  LiPa 
Sic  MS.  Flor.  Pich.  Ryck.     Ern. 


set,et  tantum  latichavius.     LiHS. 

Quia  vi  attentantem]  MSS.  Flor.. 
Reg.  Bud.  via  templantem,  quod  est 
etiam  in  ed.  pr.  MS.  Guelf.  qui  avia 
tent.    Cod.  Aa:r.   i-i  attentantem.     Et 


In  modum  captivitatis]  Divino  scri-    sic  volebant  Rhenanus,  Danesius.  Hoc 


bend.  in  modum  capta-  civitatis.  £a 
enim  facies  putius,  quam  carceris  cu- 
stodiaeve.  LiPS.  Immo  captivitatis 
verum  :  quo  verbo  utitur  iioster  etiam 
11,23.  16,  16.  ubi  captivitas  nrbium . 
Et  deberet  esse  capta  urbis,  iion  civi- 
tatis.     Ern. 

Juiius  quidem  Alontanus]  Si  memo- 
ria  mibi  firma,  poeta  quidam  eo  no- 
mine  apud  Senecam  patrem  laudatur. 
LiPs.     Locus  est  controv.  16.  sed  di- 


cuiii  J.  Gron.  reccpimus.  Nam  con- 
sentit  vitiosi^ISS.  lectionibus,  V^ulgo 
iiide  a  Puteolano  vim  tenlantem.  Ern. 
Bud.  qui  avia  t.  unde  suum  Rhen. 
quem  recte  editores  pluritui  secuti. 

Deinde  agnitHm  oraverat]  Miror 
hic  silere,  qui  manu  exaratorum  codi- 
cum  fuere  compotes.  Videtur  enim 
scripsisse  Tacitus  :  deinde  et  agnitum 
oraverat.  Huc  pertinet  iliud  M.  Se- 
necK  :    Nihil  est   crudelius,  qiiam  sic 


ver^us  ille  ali  hoc.     Quidem  abest  a     ojfendere,  ut  magis  sis  offensurus,  si 


MS.  Bud.  et  Gueif.  a  man.  pr.  quod 
non  umiiino  displicet.  Nam  quidem 
atMi  tolet  exeniplis,  qus  superioruui 
confirmandorum  cnus^a  adferuntur : 
quod  hic  uun  esse  videtur.  ^uidam 
editi  exhibetit  quidam,  scd  non  c  »cri 


satufeccrit.  Gron.  Rhen.  e  Bud. 
notavit  adagnitum.  Ryck.  idem  e 
suo:  habet  et  ed.  pr.  Ryckiu»  probat 
correctionein  Gronovii.  Ap.  Tertullia- 
nuin  est  adagnitio.  Mux  MS.  Flor. 
(Bud.)    ed.    pr.  jfierosque  gladiatores. 


ptis ;  melius  tamcn  est  vulgato.     Co-    quod  restitui  pro  gladuntoTum  ■■  qusm« 


LIB.  XIII.   CAP.    9«. 


531 


oraverat,  quasi  exprobrasset,  mori  adactus  est.     Nero  au-A.  IT. 
tem,  metuentior  in  posterum,  milites  sibi  et  plerosque  gla- ^'?: 
diatorcs  circumdedit,  qui  rixarum   initia  modica  et  quasis^.* 
privata  sinerent:    si  a  la;sis  validius  ageretur,  arma  infer- 
rent.     Ludicram  quoque  licentiam  et  iaulores  liistrionuni 
velut  in  proeiia  converiit  inpunitate  et  pra?niiis,  atque  ipse 
occultus  et  pleruniqiic  coram  prospectans  :   donec,  discordi 
populo,  et  gravioris  motns  terrore,  non  aliud  remedium  re- 
pertum  est,  (juam  ut  histriones  Italia  pelierentur,  milesque 
theatro  rursum  adsideret.     Pcr  idem  tempus  actum  in  Se- -^ 
natu  defiaiuUbus  Ubertorwu,  eiflagitatumque, ut  adversusmale 
meritos  rexocandtc  Ubertatis  jus  patronis  darelur.     Nec  dee- 
rant,  qui  censerent.     Se«l  Consules,  relationem  inciperenou 


«]uatn  hoc  quoque  recte  dicitup.  J. 
Gron.  nescit,  uiide  Beroaldus  geniti- 
vum  sumscrit.  Scil.e  Puteolano,  quera 
iii  his  libris  secutus  est.  Tacitus  non 
semper  plerique  cum  genitivo  dixit. 
Post  frustra  ^luretus  (e  conjeLtura)  se- 
rerettt,  Nero  serebat  certamina  ;  mi- 
lites  resisti  sinebant  modice.  Sed  in- 
ferretU,  a  Puteol.  Beroald.  Alc.  editum, 
a  Pichena  (e  Ven.j  restitutum  est,  cum 
Rbenanus  cum  sequacibus,  Aldu,  Grj- 
phio,  Lipsio  inferebant  edidisset,  cjuod 
est  in  Guelf.  Credo.  iii  MS.  Rhenani 
fuisse  xnserehant.  Nam  sic  est  in  ed. 
pr.  quod  ele^antius  videri  potest, 
quam  ut  sit  vitium  librarioruin  aut 
operarum.  Ita  sensus  foret :  non  uno 
impetu  adoriebantur  resistentes  \e- 
roni,  sed  pauUatim  se  imraiscebant 
certamiai.  Neque  necessarium  est, 
conjunctiviim  esse,  quem  puto  corre- 
ctioni  Puteolani  deberi.  Sed  huic  rei 
obest  si.  Nam  cum  in  hac  lectione  et 
sententia  esse  debet,  ut  opinor.  Ern. 
Bud.  clare  habet  injWebanf.  Contra 
tnserehant  cod.  .Agr.  quod  placet  Hein- 
sio,  qui  cunfert  5,  4.  H.  1,  23.  2,  61. 
Vit.  Agr.  10.  de  Orat.  10. 

FaiUores  histrionttm]  Leg\t  favores 
Acidalius.  Immo  ele°:anter  Tacitus 
idem  verbum  duabus  rebus  divcrsa  si- 
gnificatione  attribuit.  Quo  in  genere 
frequentissimus  Ovidiu?,  neque  infre- 
quens  nostcr.  Licentia  ludicra  in 
prtelia  converti  recte  dicitur:  pauUo 
audacius,  nec  minus  Tccte  fautores  hi- 
strionum  :  ut  veysus  infuroreni,  ver- 
sus  in  pcenitentiam.  in  misericordiam 
navfra^i  versi  .Tustino,  nostro  diutur- 
mtate  in  superbiam  mutans.  Quin  et- 
iain  (de  eodem,  alio  modo,  ut  in  for- 
muiis  erat;  verbis  in  istis,  licentiam  lu- 
dicram  et  fautoret  histrionum  potest 


intellig;i  figura,  quam  f»  ii»  ivtTti  vo< 
cant :  ut  apud  Justinum  2,  2.  Lance 
usus  ac  7'estium,  c|uod  est,  vestium  e 
lana  usus,  laboribus  et  bellis,  pro  labo- 
ribus  belli.  Sic  licetUiam  ludicram  et 
fautorcs  histrionum  est  licentiam  ludi- 
eram  fautorum  histriunalium.  GRO.f, 
<Jf.  1,77.  ct  mox  c.  28.  Histriooes. 
sunt  pantomimi  de  q.  14,  21. 

Et  gravioris  motus  terrore]  Rhen. 
(e  Bud.)  ex  gravioris  niotus  terrore 
edidit,  cnim  sequacibus.  Sic  Guelf. 
Putavit  discordi  populo  esse  dativuin  ; 
quod  si  csset,  niallem  terroi-i.  Mox 
Groslotius  volcbat  milesve:  cur  enin» 
milites  Ibeatro  assidere,  si  histriunes 
Italia  pulsi.     Verum  videtur.     Ek.v. 

Revocanda:  libertatis  jus]  Non  crgo 
ratum  Claudii  judicium,  qui  ingratos, 
et  de  quibus  patrotii  quererentur,  revo- 
cavit  in  servitutem:  Sueton.  25.  In. 
quo  Claudius  excmplum  Alheniensium 
secutus  videri  potest,  apud  quos  convi- 
ctus  a  patrono  liberttts  infrratus  jure 
libertatis  exuitur,  ait  Valerius  2,  6,  6. 
et  Plutarch.  in  Solone.  Judicavit 
ergo  quidcm  ita  Claudius,  sed  in  legi- 
bus  et  more  Romaiio  aliud  fuit,  uti 
nudiemus.  LiPS.  Sic  niihi  quoqus 
placerc  ostendi  ad  Sueton.  1.  c.  Pa- 
tronis  abest  MS.  reg.  et  ed.  pr.  Ern. 
De  Claudit  constitutione  v.  I.  5.  D.  d« 
jure  patron.  Apud  Plut.  1.  c.  ne  yfi 
quidem,  sed  v.  Petiti  LL.  Att.  p.  181. 
de  aet.  a.'r»rra.ffiov. 

Relationem  incipere  wn  aiisi}  Ncmpe 
intelligeudum,  ea,  de  quibiis  dictum, 
prolata  per  egrcssionem  relationis,  et 
a  Coss.  postulatum,  ut  de  ea  re  refer- 
rent  .id  Sen.itiim  :  quod  illi  facere  du- 
bitaverant.  Relationem  incipere  est 
etiam  j,  4.  V.  in  pr.  Groti.  Obs.  1,  22< 
nos  ad  Suet.  C«e3.  c.  20.  £rn. 
M  m  2 


532 


ANNALIUM 


A.  U.ausi  ignaro  Principe,  perscripsere  lamen  consensnra   Sena- 

"'^:  tus :    ille  auctor  constitittionis  Jieret,  ut  iuter  paucos,  ci  sen- 

^y/tentiae  adversos :  quibusdam,  coalitani  libcrlate  inrevercu- 

tiara  eo  prorupisse,  freuientibus,  vi  ue,  an  icquo  cum  patru- 

Perscripsere  tamen  comensum  Se-  medico»'  ail  hoc  funu$.  F.^t  qui  lcgat. 
ttatus:  ille  auctor]  Puto  1«^.  intJT-  l'i  an  aiiuo  cum  patroius  jure  agerenl, 
pun^udutiKiue,  perscripsere  tamen  sentenliam  eorum  conjuturcnt,  uc  rer- 
contensum  Senatus  illi,  an  auctor  con-  beriius  ultro  tnnnus  intenderent,  im- 
stitutionis  Jiercl,  ut  inler  paucos  et  plere  vel  panum  suam  dissiladentes. 
setitentite  diversos.  Firmant  iUa  Ta-  k\\\K,  ut  ue  aquocump.  i.  a.  s.  e.  con- 
fiti  14,  1.9.  At  Consules  perficete  Se-  culcurent:  ac  v.  v.vi.intendeient,if»- 
natus  decretum  von  ausi,  de  conscn.m  pleicnlve  p.  s.  d.  Parcite  boni  viri  ; 
scripsere  Ccesari.  Lirs.  l-^-weiit  1\1SS.  non  vos,  non  ejo  restituemus  sine  H- 
"~  bris.  a  ({uihus  nihil  hicjuvor.    Ludi- 

bria  tanien  niea  hsc  :  utjam  nectp^uo 
cum  patronis  jure  agerent.  Sententia 
corum  consuUnri,  an  verberibus  ma- 
nus  ultro  intendcrent,  impune  vel  pce- 
nant  suetam  dissuadentes.  Ad  ma- 
nuum  intentionem  facit  ali(|uid  locus 
e  3,  3(i.  Lihertif/ue  etiam  uc  servif 
MS.  patrono  vcl  domino,  cum  voces,  cutn 
redo  manus  intentarent ,  ultro  metuebautur. 
Lirs.  Kg;o  hxc  sic  lego  :  vine  an 
erquo  cum  palronisjure  agerent  !  scn- 
tentiam  coram  conjutarent,  an  verbe- 
rthus  manus  ultro  inienderent .'  im- 
pellcre  pcenam  suam  dissuadentes.  h.  e. 
panmi  abesse,  (}uin  dubium  facerent, 
vine   cum    patronis    agere,   an    squo 


l-lor.  Bud.  Guclf.  edd.  pr.  Put.  et  re 

liquK  vett.  omnes,  quse  habent  ille  un. 

jln  casu  omissum  puto,  quod  non  ha- 

beiit  Picli.  Lips.  et  scqq.    At  cod.  Aijr. 

planc  illi,   an   a.  c.  J'.    uiide    recepit 

Ryckius,  queni  sequimur.    Nam  id  sal- 

tem  cst  in  scriptu  :    illc  auctor  clarc 

est  vitium  operarum,  posteris  propa 

gatuin    editoribus.     Broterius    c 

resr.  dedit,  illejum  auctor.    Mox 

vere  Freinshemiuin   corrigere   ci  sen- 

tentite :  quod  placebat  ctiam  Ryckio. 

N.mi,  si  capias  el  cum  J.  Fr.  Grono- 

vio  Obs.   I,  2'i.  p.  177.  pro  etiam,  ut 

1 ,  4.  fpgro  ef  corpore :    taroen  friget, 

ut    opinor.     Nain    habcrtt    vim    au- 

^endi,  qua?   huic   loco   non  convenit. 

An   cniin   niinim   est.   sententiaj   per    jure,  ut  pares  cum  paribus,  velint.  pa- 


egressionem  relatiunis  dictse  adversari 
({uusdam .'  Miniinuin  iii  tali  re  est 
seutentia,  tali  modo  dicta.  Cetcruni, 
]iulU>  modo  potuerunt  Coss.  postulare, 
(|uod  vidctur  Gronovin  l.  c.  ut,  quod 
pro  sententia  dictuiii  crat  a  Senatori- 
bus,  rclalioncin  egressis,  ratuni  ha- 
beat,  et  constitutionem  esse  sincret 
sine  relatione.  Nullse  tum  constitu- 
tioiies  factc  siiie  relalione.  ergo  qua;- 
ruiit,  an  sententia  illa  placeat,  velit- 
que  relationeni  rteri.  Cf.  l.S.SS.  Ern. 
Bud.  m.-\le  in  ccnsensum  Sen.  Bip. 
jure  extrudunt  an,  rejectuin  jain  ab 
aliis,  ex  sequcnti  «Mc/or  buc  irrepsit. 
Sensus  sic  planus.  Siinilis  fere  locus 
14,  49.  Totum  hunc  lorum  (|uumodu 
rerinjcre  laboret  Jac.  Gothofredus,  v. 
ad  Cod.  Tlicdd.  2,  22.  de  h«red.  petit. 
Coalitam  libertale]  i.  e.  conBrma- 
tam  ct  auctam,  ut  1 4,  1 .  coalita  vctit- 
state  imperii  audacia.  Adde  Hist.  4, 
^iH.  sumta  metaphora  ab  .-irtMM-ibus  et 
plantis,  qviie  coalescere  dicuntur,  cum 
radicibu»  adhaserunt  terrK,  iiec  con- 
velli  pos^unt.    Krn 


runi  abesse,  (|uin  irrumi>erent  in  cu- 
riam,  nun  modo,  ut  senteitliam  con- 
tra  se  dictam  arpiant,  scd  etiaiu  ut 
luanus  intentent  sententiie  aucturi- 
bus  :  denique  (|uid  aliud  a^ifrc  ad^er- 
santcs,  quam  ut  arressaiit  pu-nam 
suam,  ct  iit  se  ruinam  trahant.  Vid. 
Obs.  1,  22.  p.  178.  Gron.  De  cor- 
rupto  misere,  et  tam  varic  teittato 
loco  vix  attinet  dicere.  Illud  \ideo, 
ab  initio  ut  nccessarium  esse,  propter 
verba :  irreverentinm  eo  prorupisse. 
Deinde,  uon  potuissc  tini«re,  i\e  in  cu- 
riain  irrumperent  liberti  etc.  nnin  cum 
haec  }>er  egressioucm  rehitioiiis  dicc- 
reittur,  noii  potucre  illi  scirc  :  adco- 
({ue  hoc  valde  imprubabilitcrdiccretur. 
Sed  facilius  hic  est,  alius  sententiam 
refellerc,  quain  ipsum  qiiid  ccrti  pro- 
fcrre.  Vir  doctus  in  exemplo  Gryph. 
sic  corrcxerat :  Ut  nec  tequo  c.  p.  i.  a. 
sedjnm  coram  insuUarent,  ac  verberi- 
bus  vuinus  ultro  intenderent,  impune 
vel  pana  sua  gaudentes.  BnUcrius 
se(|uitur  correctionem  Huetii,  ut  tequo 
e.  ut  jam  se  cquarent  p.-\truiiis,  et 


yi  an  a^uo  cum  patronis']  Occisus  cum  iis  jure  agerent.  Jnsuitarent,  et 
locus,  ita  viv«m  ct  sentiam  ego.  Ecce  impune  arbiiror  vcrum  esse,  et  de  con- 
tamnn   vispiHones  aliquot   ,non  eniiu     lcmtu  ^nx  a  dooiinii  timeDdje  8«r- 


LIB.  XIII.  CAP.  26. 


533 


nUjure  ngerent,  sententlam  eorum  consuUarent,  ac  verberibus  A.  U. 
vianus  Hlt)-o  inlenderent,  inpu/ere  zel  pcenam  suam  dissuaden- ^^^- 
tes,     Quid  enim  aliud  Itcso  patrono  concessnm,  (fuam  ut  vicesi-  57.  ' 
iHum  tdtra  lapidem  in  oram  Campanitc  libertum   reteget?  Ce- 
teras  actiones  promiscuas  et  pares  esse.     Tribuendum  aliquod 
telum,  (/uod  sperni  nequeat.     JNec  grate  manumissis,  per  idem 
obsequium   retinendi  libertatem,  per  quod  adsecuti  sint.     At 
crimimun  manifestos  merito  ad  servitutem  retrahi,  tit  metu 


monem  csse  in  extremo,  ratio  subjecta 
planedocet.  Erv.  Qii«  legunlur  in 
testu,  ca  sunt,  quaE  Pichena  e  cod. 
Flor.  repraesentat.  Bud.  plane  sic, 
uisi  quod  habeat  id  an  equn  umisso  ne, 
a  2.  ni.  adjecto,  quod  nihil  ad  rem. 
Jn  ed.  \'eii.  apud  Juntas  pro  ui  est  vt. 
Restitueudi  locum  dcsperatum  spes 
nulla.  Conjecturas  variorum  dant  Bip. 
suamque  addunt,  quse  sic  habet:  eo 
pr.Jr.  ut  vine  an  ttquo  e.  p.  i.  ag.  s. 
coram  cons.  ac  v.  m.  u.  int.  impuniti 
Tvel  mulctam)  v.  p.  diss.  Addo  Hill. 
Rac.  12.  ut  ne  <pqiio  quidem  c.  p.  i.  ag. 
ac  s.  eorum  cons.  sed  v.  m.  ultro  int. 
inhibere  vel  p.  s.  diss. 

Ijffso  patrono  concessMm']  Quando 
id,  nut  qua  le^  patrono  concessum, 
queerimus.  Suspicor  esse  ab  Augusto, 
qui,  ut  Dio  ait,  55,  13.  coustituit  rk 
iima^iifUirtL  »is  4°Tt  iXXu  Xtii  rtus  '0.iu- 
Btfta/tiiiuf,  xai  mirii  li  %lfrirut  e^in 
yiiifttm  xi^***^*-  *^  est,jura,  quihus 
ergn  libertoteum  alii,  tum  ipsi patroni 
uterenlur.  Et  relegatio  quidera  est 
ah  exemplis  svi  prisci.  Ut  enim  pa- 
tres  olim  filios  rus  rclejpxbant  poenae  et 
molesti»  caussa,  (uti  Roscius  Ameri- 
uus,  uti  Torquatus  a  patribus  relegati 
leguntur:)  sic  patronis  rele^andi  li- 
bertos  jus  nunc  tribuit  sive  quis  alius, 
sive  Au^stus.  Sed  in  numero  num 
qua  ratio  ?  et  cur  non  ultra  XX.  lapi- 
dem  ?  Xihil  reperio.  Praefectus  qui- 
dem  urbi  intra  centesimum  lapidem 
cognoscebat :  ultra,  Praefectus  Prseto- 
rio;  ut  notat  Ulpianus  in  fra^ra.  Pi- 
thoeanis  tit.  de  pla^ariis  et  I.  1.  De 
off.  Praef.  urbis.  1.  9.  De  oflBc.  Pro- 
cons.  Eoque  exemplo  Severus  Imp. 
Praeturianos  milites  ultra  ccntesimum 
lapidem  abesse  ab  urbe  jussit,  apud 
Ilerudianum  2,  4  i.  Et  Prospcr  Aquit. 
de  Symmacho:  quem,  cum  aram  Vi- 
ctoriae  restitui  postulasset,  iratut 
Princeps  statim  a  suis  aspecfibus  pul- 
sum  in  centesimo  lapide,  rhed<e  non 
ttratit  impositum,ea  die  manere  prtt- 
cepit.  Dio  tameu  52,  21.  ubi  de  Prac- 
fecto  urbis,  juri«dictionem  ejus  anfi^- 
stius  terniinat,  <;«  r>i;  <r<Aiw;  f^ixC 
nwTiiKnT*   *%i   i^fuitritii    frmiitn :     ea 


essent  milliaria  circiter  ftT.  nisi  in  Di- 
one  rescribendum  sit,  tirraiufitii ;  quod 
puto.  Sane  ad  Prsef.  urbis  pertinuisse, 
.oudire  patronos  querentes  de  libertis, 
ex  Ulpiano  clarum  1.  1.  De  off.  Praef. 
urbis.  Sed  Tacitus  patruno  ipsi  hanc 
relcicationem,  ut  apparet,  tribuil :  iiec 
tamen  videtur  usurpari  potuisse,  sine 
auctoritate  majori.  LiPS.  Locum 
Diouis  ex  Ipso  Dione  emendari  potu- 
iiise,  Reimarus  docet. 

In  oram  Campanio']  Oram  Cdm- 
pania  novi  ex  H.  3,  60.  Jam  Misenen- 
sem  classem  el  pulcherrimam  Campa- 
ni<e  oram  descivisse.  Moram  auteni 
Campanite,  ut  corrifit  Petitus  (ia 
Leg.  Att.  p.  183.)  Latine  quid  hicsit, 
i^oro.  Centesimum  uUra  lapidem 
scribendum,  vicisse  mibi  videntur  Li- 
psius  et  Camillus  Perejrinus  in  opere 
docto  de  Capua  diss.  1,  6.  Mirum  ta- 
men,  t»  oram  Campania  libertos  rele- 
^ri.  Sed  sciendum,  neroinem  relesra- 
tum  proprie  in  Campaniam  ;  nedum 
omnes,  et  nusquam  alio.  Relegatio 
fiebat  ultra  centesimum.  At  locum 
ultra  centesimum  quilibet  sibi  le^ebat 
ipse,  qui  solum  vertebat.  Ex  his  i^- 
tur  aliquos,  praecipue  lautiores,  Cam- 
paniam  pr:etulisse,  atque  huic  invidis 
occasionem  dedisse,  satis  est  verisimile. 
In  exemplo  est  Etruscus  apud  Sta- 
tium  Silv.  3,  162.  molles  Campani  li- 
ioris  aras.  £t  Diomedeas  concedere 
jussus  in  arces.  Itaque  isthafc  %rt^n- 
ynfit  ita  explicanda  est :  centesimum 
ultra  lapidem,  puta  in  oram  Campa- 
nia  :  verbi  jratia  in  oram  Campaniee : 
quae  poena  quanta  sit,  ex  eo  noscas  li- 
cet,  quod  profu^  delicati  in  Caropani« 
subsidere  possunt,  et  subsederunt  quM 
dam.  nam  et  ora  Campaniae  ultra  cen- 
tesimum  est.  Gron.  Sic  etiam  Go- 
thofred.  ad  Cod.  Tbeod.  L.  2.  t.  22.  de 
lib.  ademtione  t.  I.  p.  2I7>  ed.  Lips. 
Ern.     Conf.  et  Ryck. 

jit  criminum^  Sic  cod.  Fl.  Guelf. 
ed.  pr.  Pichena  et  seqq.  Ac  Puteol. 
cum  ceteris  ad  Pich.  quod  ab  b.  1. 
alienum  esse,  facile  intclli^tur.  Mox 
mutairitteni  ed.  pr.  Rhen.  'e  Bud.)  et 
seqq.    Puteol.   autem    cum    Beroald.' 

M  m  3 


i34 


ANNALIUM 


A.  V.roerceantur,  quos 
V^A  conlra :    Paucorii, 


.  beneficia  non  mutavment.  Disserebatur 
-  P  i.uiii.i<t.  ^  i,,.x.x,nim  cufpam  ipsis  exitiosam  esse  debere :  nihil 
il.  wiiversorum  juri  derogandum.  quippe  late  jusum  id  coipus. 
27  Hinc  p/erumque  tribus,  derurins,  ministeria  Mn^istratibus  et 
Sareraotibus,  cohortes  cfinm  in  urbc  conscriptas.  Et  plurimis 
Equitum,  plcrisque  Senatorihus,  uon  aliunde  origlnem  trahi. 
Si  separarentur  libcrtini;  manifestam  fore  penuriam  inge- 
nnorttm.  ^on  fruitra  majorcs,  cum  dignitatem  ordinum  divi- 
derent,  libertalem  in  communi  posuisse.  Quin  et  manumittendi 
duas  species  institutas,  ut   relinqueretur  panitentia^  aul  novo 


Alc.  ct  MS.  Guelf.  commutavissent. 
ParuDi  refert.  Sed  utruinque  vitiosum 
et  sine  sens»  esse  puto.  An  Tacitus 
Scripsit  quos  benrticia  nnH  continuissent, 
aut  simile  quicl:  ut  sit  imitatio  s<»n- 
lcntiK  (^icerunianae  :  nt  quos  honentas 
in  o^cio  continrre  nnn  posset,  metus 
coerceret.  Nisi  nialis  tion  dcleri,  na- 
tum  e  com,     Ekn. 

Decurias^  Judicnmne  decurias  in- 
teHe°;it,  an  potius  scribanin) .'  Futo, 
Bcribaruin.  <)ui  ordo  lale  fusus  Ro- 
nia*,  pt  nun  inhoncstus.  Lil)erti  au- 
teni  ordinem  cum  pretio  certo  emc- 
bant,  uti  e  Ciccrone  haurias  in  Vcr- 
rein  3,  79.  ^ifi  cos  me  scribus  revoca  : 
noli  hos  colligere,  qui  nummulis  corro- 
gntis  de  mpotum  donis  ac  scenicorum 
coroUariis,  cum  deairiam  emei~unt,  e.v 
primo  ordine  explosorum  in  secundum 
ordinem  eivitatis  se  venisne  dicunt .  Etp. 
p.  de  iisdem :  Mirabimur,  turpes  aiiguos 
e.tse  in  eo  ordine,  quo  cuivis  pretio  licel 
pervenire  ?  Scrib»  ii,  divisi  per  decu- 
rias.  Sueton.  in  Claudio  1.  Corpus  ej7is 
per  municipiornm  coloniarumque  jn-i- 
mores,  suscipientibus  obviis  scribarum 
tiecuriis,  a'd  urbem  devoctum.  Repe- 
riesque  sparsim  yuiestorios  scribas, 
^dilitios,  1'riBtorios,  item  scribas 
ttrarii  Fr»torii,etc.  Lips.  Non  erat 
dubitandum,  sed  pro  certo  ponendum, 
iiitcUi(;i  decunas  scribaruni  atque  et- 
iam  viatoniin,  pripconuni,  lictorum 
ctc.  Nam  ii  quo(|ue  in  decurias  descri- 
pti.  V.  nos  ad  Suet.  Auff.  57.-  ubi  iti- 
|iem  decuria  hoc  sensu  occurrunt. 
Nam,  quod  ministeria  niapstratuum 
separatim  inemorantur:  etiatn  scribce 
sunt  ministri  maenstratuum.  Sed  t:i- 
men  scribamni  decuria*  in  primis  ho. 
nesto!.  IJnde  decuriam  emere  de 
scriba  ap.  Cicer.  I.  c.     Ern. 

Ministeria  Afaffistratibus]  Lictores, 
viatores,  pra?concs,  calatores,  pnccias. 
JLiPs. 

Cekortes  etiam  in  urbe'}  Cohorte» 
▼igiluiD,  que  Bcripta;  prinio  ex  milite 


lilwrtino.  Strabo  5.  p.  235.  Dio  55, 
■26.     Lips. 

6"»  separentur]  Sic  intie  a  Rhenano 
editur.  Priores,  a  Puteolano,  «e/>nra- 
rentur :  quod  nescio  ciir  a  Rhenano 
repudiatum  sif,  cum  non  minus  h.  I. 
rectuin  sit.  Cod.  Reg.  Ed.  pr.  sepa- 
rantur.  videntur  dare  vuhiisse  separa- 
rentur.  Quare  cum  et  codd.  Fl.  Guelf. 
separnrcntur  habeant,  restitui.  Erv. 
Perinde  est.  Rbcn.  Budensera  erat 
secutus. 

AlanutnHtendi  duas  species']  Libertas 
duplex,  justa,  non  justa.  Justa,  que 
vindicta,  censu,  testamento  data  ;  non 
justa,  qutE  inter  ainicos,  in  convivio, 
per  epistolani.  Seneca  de  vita  beata  c. 
24.  Hominibus  jnrodesse  naturajubet, 
servi  tiberive  sint ;  iMgenui  an  libtr- 
tini;  jujsta!  libertatis  nn  inter  amicttt 
datce.  Rccleque  libri  veteres  aliquot 
in  Suctonii  ."Vug.  40.  Servos  non  con- 
tcnlus  muUu  drfficwltatibus  a  libertate, 
multoqve  plnribus  a  libertate  justa, 
removisse.  Justa  illa  qui  manumissi, 
plane  pleneque  liberi ;  qui  altcra,  vin- 
clo  adhuc  quodam,  ut  Tacitus  ait,  at- 
tinebantur  servitutis.  lino  retr.ahi  po- 
tcrant  in  servitutem.  Frasfmentuin 
quoddam  JC.  veteris  a  Putcano.  Hi, 
qui  domini  vnluntate  in  libcrtate  erant, 
mnnebant  servi :  et  manumissores  an- 
debnnt  in  servitutc  denuo  eos  per  vim 
ducere.  Jnterveniebat  Prator,  et  non 
permittcbat  manumissum  servire.  et 
addit  post :  Sed  nunc  habenl  propriam 
liberlatem,  qui  inter  amicos  manumit- 
timtur,  et  fiunt  Latini  Juniani.  Scite 
ergo  ob  hunc  iteratae  hse  sunt  itera- 
ti»)nes,  quarum  nicntio  Justin.  No- 
vell.  78.)  scrvttutis  inetum  Mcssenio 
servus  apud  Plautum,  qui  inter  amicos 
manuniissus  subjicit  Mcn.  5,  9,  88. 
Sed  meliore  est  opus  aHsplcio,  liber  per- 
petuo  ut  siem.  Lirs.  De  retractione 
in  servitutem  tnox  quHTCtur.     Ern. 

ParnitentiiF,  aut  movo  itemefici»]  POB- 
nitcntiar,  ut  retraberea  in  wrviMtMi: 


LIB.  XIII.  CAP.  27. 


58: 


heneficio  locm.  qms  tindicta  pntronm  non  liheraTerit,Telut  xin~  A.  U 
culo  senitufis  adtineri.     Dispiceret  quisque   merita,  tardeque ^^^ 
concederet,quod  datum  non  adinieretur.  Hajc  sententia  valuit.  ^y/ 
Scripsitque  Caesar  Senatui,  priiatim  expenderent  caussam  li- 
bertorum,  quotiens  a  pattvnis  arguerentur :  in  commune  nihil 
derogartnt.     Nec  raulto  post  ereptus  amitae  libertns  Paris, 


bcneficio,  ut  vindicta  liberares.  Ita 
ap«id  Piinium  epist.  7, 16.  Facile  dejie- 
ctet  ad  te,  si  voles  i-tndicta  Uberare, 
quos  proxime  inter  amicos  manumi- 
sisti.  Lips.  Non  adsontior  magno 
Lipsio,  nec  illo  fra^mento  Puteaiieo, 
quod  ante  ab  ipso  prolatum  est,  mihi 
persuaderi  patior,  ut  tuui  patronis  jus 
fuisse  credam,  libertatera,  etiam  non 
justam,  adiniendi.  Libertorum  coer- 
citio  tempore  Au^sti  facta  ap.  Prae- 
fectum  Urb.  ex  le^e  JEWz.  Sentia,  ut 
patct  e  fra^ento  ejus  ap.  Ulpian.  l. 
30.  ff.  qui  et  a  quibus  manumiss.  Ge- 
nera  ])oenaruni  traduntur  in  tit.  ff.  de 
Praef.  Urb.  in  primis  §.  10.  Sed  in 
his  nulla  libertatis  ademtio.  Atque 
hjec  ratio  mansit,  donec  Claudius  coe- 
pit  revocare  ingratos  in  servitutem, 
sed  decretis,  non  lege,  ut  ante  dictum. 
Nam,  si  lex  fuisset,  frustra  jam  de- 
mura  ea  peteretur,  Atque  etiam  alii 
Imperatores  post  sukinde  duriora  in 
libertos  decrevere  :  nulla  lege  de  liber- 
tatis  amissione  sancitum  ante  Com- 
niodi  tenipora.  Is  initium  fccit  statu- 
cndi,  qujE  ad  libertatis  amissionem 
vim  facerent,  l.  6.  ff.  §.  1.  de  agnosc.  et 
alend.  liberis.  primum  eos  in  potesta- 
tifmpatronortim  redigi  et  ministeiium 
dominis  prcefiere  cogi :  sin  autem  nec 
hoc  modo  admoneantur,  vel  a  Preeside 
emfori  addicentur  et  pretium  patronis 
addicetur.  Quas  contra  disputat  Cu. 
.iacius  Obs.  10,33.  refellit  Gothofr.  ad 
Cod.  Theod.  1.  c.  qui  et  alia  loca  le- 
guin  affert,  e  quibus  patet,  post  Com- 
modi  tcmpora  libertatis  adcmtionera 
valuisse.  Maximc  perspicuus  est  locus, 
PauUi  1.  10.  ff.  de  manum.testam.  §.  I. 
laudatus  Schultin^o  in  Jurispr.  Ante- 
Just.  p.  573.  ed.  Lips.  cum  kodie  pla- 
eeat,  tiberlatem  adimi  posse.  Atqui  is 
vixit  sub  Severo  et  Caracalla.  Si  ergo 
Commodus />rmiMm  sanxit  in  potesta- 
tera  patronorum  redipi  vendique  liber- 
tos  ingratos,  et  sui  temporis  id  jus  de- 
muiii  fuisse  testatur  Paullus,  non  potest 
.iam  \eronis  terapore  lihert.itis  aderatio 
jure  inducta  fuisse.  Oujc  ijfitur  est 
ista  panitentia  ?  Nempe,  qure  oppo- 
nitur  novo  tteneficio.  Qui  libertatera 
ntm  jiistam  dat,  spem  tamen  dat  ple- 
uae,  sibique  locum  relinquit  novi  bene- 


ficii  tribuendi.  itaque  libertus  patrono 
raanet  quodammodo  ohnoxius.  et,  ut 
post  ait  Tacitiis,  vincuio  servitutis  at- 
tiiietur,  nempe  ol»  cupiditateni  justs 
libertatis.  Pcenitentire  e«.t,  non  dare 
unquam  justam  libertatem,  cujus  spem 
feceris,  quod  fit,  si  prioris  beneficii 
pcenitet.     Ern, 

Quos  vindicta  patronus  non  libera- 
verit]  Cur  vindiclte  tantum  mentio- 
nem  facit .'  Nempe,  quia  primu  manu- 
missionis  per  testamentum  nulla  hic 
ratio  habenda  erat ;  quod,  qui  sic  ma- 
numissi  sunt,  post  raortem  patroni  de- 
nium  liberi  fiunt,  erga  eum  adeo  in- 
jn^ti  esse  non  possunt :  deiiide  raanu- 
missio  per  censura  rarissime  continge- 
bat,  cum  census  raro  ageretur.  Nam 
propterea  censum  omissum  esse,quod, 
ut  ap.  Ciceronem  Crassus  ait  de  Or.  1, 
40.  exjure  civih  potesl  esse  contentio, 
cum  qutpritur,  is,  qui  domini  voluntate 
cenrus  sit,  continuone,  an  ubi  luslrunk 
conditvm,  liber  sit  ?  non  puto.  Per 
calumniam  id  quapri  potuisse,  credo  : 
juris  recepti  id  fuisse,  Ht  revocari  vo- 
luntas  domini  posset,  cum  jam  census 
esset  ser>"us,  sed  nondum  lustnim  con- 
ditum,  nego.  Ekn.  L.  un.  C.  de 
Latin.  lib.  toll.  Persona,  in  (juam 
simul  et  libertas  et  servitus  concur- 
runt.  Qui  proinde  et  senis  et  liberis 
accenseri  poterant,  eorum  sortem 
Justin.  mediam  nominat.  Canneg. 
de  mut.  Rom.  nom.  sub  Princ.  rat. 
p.  36. 

In  commune  nihil  derogenf^  Mure- 
tus  (et  Acid.)  derogarent.  Recte.  nam 
ante  dixerat,  expenderent  :  pcndetque 
utrumque  a  scripsit.  In  lioc  geuere 
sacpe  peccatum.  V.  ante  not.  4.  Rece» 
pit  et  Broterius.  Ern.  Codd.  in  his 
HxiA.  derogent.  BenePichena:  In  hi> 
Tacitus  non  adeo  reliposus. 

Ereptus  amita  libertus']  Zaraiaro 
eT%o  aliquando  in  nos  molitus  Ulpia- 
nus,  cum  scripsit  I.  3.  De  condict. 
cw.  data  :  JVeratius  etiam  HbroMem- 
branarum  refert,  Paridem  Pantomi- 
mum  a  Domitiu  JVeronis  fiHa,  decem, 
qum  ei  pro  libertate  dederat,  rcpetitie 
per  judicem.  filiamque  eam  Neroni  fe- 
cit,  qus  est  amit.t,  iiiagna  sua  libra- 
rilve  culpa.  Sed  librarium  i<l  peecaase, 

Mm4 


536  ANNALIUM 

A' U.quasi  jurc  civili ;  non  sine  infamia  Principis,  cujus  jussu 
y^  (t  pcrpetratum  ingenuitalis  judiciuin  erat.  Manebat  niliilo- 
57.  ininus  (]ua;(iuin  imago  Kci|>.  TSam  inter  \  ibullium  l^rx- 
28  torem  ct  plcbei  Tribunum  Aiuistium  ortum  ccrtamen,  quod 
inmodestos  fautores  hisirionuui,  et  a  Praitorc  iii  vincula 
ductos,  Tribunus  omitti  jussissct.  comprobavcrc  l^atres, 
incusata  Antistii  licentia.  Simul  prohibiti  Tribuni,  jiis 
Pratorum  el  Consulum  prtcripere,  auL  vocare  ex  Ita/iOy 
cum  (luihus  /ege  agi  pnssel.  Addidit  L.  J*iso,  dcsignatus 
Consid,  ne  quid  intra  domum  pro  potcstate  animudverterenf : 
neve  inuitam  ub  iis  dictam  Quccstores  n-rarii  in  publicas  tahu- 
fa$  ante  (juntuor  menses  referrenl  :  medio  temporis  contra  dicere 
Uceret ;  dec/ue  co  Consuies  statuerent.  Cohibita  artius  et 
iEdilium  potestas,  statutumcjue,  quanlum  ciiruies,  cjuantum 
piehci  pignoris  caperent,  vei  pwnre  inrogarent.  Eo  Helvidius 
Priscus,  Tribunus  plcbis  advcrsus  Obullronium  Sabinum, 
aerarii  Qua^storcm,  contentiones  proprias  exercuit,  tam- 
quam  jus  hast(C  adversus  inopes  inciementer  augeret.  J)cin  Prin- 
ceps  curam  tabularum  publicarum  a  Quxstoribus  ad  Prae- 
C9  tectos  transtulit.  Varie  habita  ac  szepe  inmutaia  ejus  rei 
forma.  nam  Augustus  permisit  Senatui,  dcligere  Prajfectos  : 
dein,  ambitu  suffragiorum  suspccto,  sorte  ducebantur  ex 
numero  J^raftorum,  qui  prtvesscnt.  ncquc  id  diu  mansit, 
quiu  sors  deerrabat  ad  parum  idoncos.  Tunc  Claudius 
Quaestores  rursum  inposuit,  iisque,  ne  metu  oflcnsionum 
segnius  consulerent,  extra  ordinem  honores  permisit.    Sed 

cletnentiiis  est:   scribendumque,   JVe-  rii  ■  scd  tum  sic  mus  loqui.     Sic  t,  T5. 

ronis  amUa  :  mit  potms,  iVeronis  con-  habuimus   Prcrtores  trrarins.    nemje, 

silio,  quod  tirmat  Tacitus,  qui  Neronis  ut  non  onuies   Prictores  aerarii  ruraiii 

jussu   patratum    id   iu2:eiiuitatis  judi-  Iiabent,  nec  omni  lempore  habucrunt, 

cium  ait.     Lirs.      Brot,    pro    amiltc  ita  nec  yuspstores.     Itaque  disrriniinis 

scribenduni  coiijicit  DomiticE.  caussa  sic  dicti.     Ern. 

f^ibulliuni]  Vclt,  cdd.  unines  JJibu-  Medio  temporis}    Sic  cod.  Bud.  alii 

lium:   sed  idein  nomeii  cst.    Mox  «■/ a  tempore.     Cf.  Index. 

Pratore  onines  edd.    Sed  t«  et  su(>er-  Eo  Helvidius']  Sic  libri  omnes.     J. 

vacuuin,  quod  et  a  MS,  ap,  Broteriuin  Fr.    Gron.    et    volcbat,     Recte,    Mox 

abcst.   Ern.  Obullronium  MSS.  Flor.  Bud.  Gutlf. 

Comprobavere  Patres']  Int.  PrKto-  Oblutr.      At   edd,   vclt.   onines     int  ■ 

ris  factum,  non  Tribuni,  ut  Muretus  Khcn,  Obutronius.     .'ac.  Groii.   ).i.i  it 

voluit,  corriifens  propter  ea  non  pro-  veriini  essc  /lutronius.    ERN. 

buvere,  quod   placet   Brotcrio.     Ern.  l'urie    hubila,  ac  sape  imiiiuiota] 

Jtein    Ursino.      .\cid.  volcbat  compo-  Quain     varietatem     brevitcr    expujui, 

suere,  quod  non  plane  displicet  Lal-  cuin   tem|>onun   luce,   in    Excurs.    B. 

lem.     Vcrum,  puncto  antc  comjfroba-  lllinc  ad  variani  Taciti,  plures  loco» 

i'cre  pciito,  nil  iiiutanduni.  pete.     LiPs. 

Pro/tibiti    Tribuni]      Non    luirum.  Jlonores  permuit]    Sic  omnes  idd. 

Quip|H-  qui  iicc  Roniie  voeatioiiem  ha-  vett.  Ecod.  FI.  Pirhenanotat/^row.vi/: 

buerint,  auciore  \'arrontf :   cujus  vcrba  «|uod  tacite  recepit  J.  F.  Gron.  lUin- 

in  A^cllii  Noct.  13, 12.  in  Italia  multo  que  Ryckius  et  J.  Gron,  cstqu>     t  iii 

minus,  quippe  cuiu  potestas  curiiiu  ur-  Giiclf.   Ego  permisit  inclius  put.>.  Vo- 

bi<    duiiitaxal    fuiibus    tcrminaretur.  luit  enim  di(*en>,  dcdit,  m.-indavi(,  |iru 

Vide  Dionys.  8,  87.     Lips.  c|iio  cst /wm»»,«V.     Eiin.     Bud.  quoque 

i^eestoret  ararii^    Rednndat   ara-  j  I.  iii.  h.ilx-bat  prontisit. 


LIB.    XIII.  CAP.  30.  31. 


537 


deerat  robur  aetatis  eum  primum  magistratum  capessenti-A.  u. 
bus.  igitur  !Nero  Pratura  perfunctos  et  ex])erientia  proba-^'"- 
tos  delegit.  Damnatus  iisdem  Consulibus  Vipsanius  Lajnas,  j^" 
ob  Sardiniam  proviitciam  avare  habitam.    Absolutus  Cestius  30 
Proculus    repetundarum,    cedentibus   accusatoribus.     Cio- 
dius  Quirinalis,  quod  Prccfectus  remigum,  qiii  liavenncc  habe- 
rentur,velut  injimam  nationnm,  Italiani  luxuria  scevitiaque  ad- 
Jiictavisset y  vencuo  damnationem  antevertit.     C.   Aminius 
Rebius,  ex  primoribus  peritia  legura  et  pecuniae  magnitu- 
dine,  cruciatus  aegre  senecta^,  misso  per  venas  sanguine, 
eftugit:  haud  creditus  sufficere  ad  constantiam  suincndai 
mortis,   ob   libidines   muliebriter  infamis.    At  L.  Volusius 
egregia  fama  concessit:  cui  tres  et  nonaginta  anni  spatium 
vivendi,  praecipuaeque  opes  bouis  artibus,  inoffensa  tot  im- 
peratorum  malitia  fuit.    Nerone  secundum,  L.  Pisone  Con- A.  u. 
suiibus,  pauca  memoria  digna  evenere:  nisi  cui  libeat,  lau-^'l^' 
dandis   fundamentis  et   trabibus,  quis  molem   ampbitheatri  58.' 
apud  Campum  Martis  Cajsar  exstruxerat,  vokimina  inplere  :  31 
cum  ex  dignitate  Populi  Romani  repertum  sit  res  inlustres 


Igitur  Nero  PrtPtura  perfunctos] 
Omnes  libri  prcpfectura :  quod  vitio- 
sum  esse,  omiiesagiioverescribernUmi- 
ciue  Prertura:  primura  recepit  Pi- 
thena.  Suet.  Ciaud.  24.  Pratura 
functos  vocat.  ubi  v.  Torr.     Ern. 

^ntevertit]  Bud.  anteiit,  Sie  et 
Flor.  teste  Pichena. 

Aminius  Rebius]  Libri  vett.  C.  A- 
minius.  nescio  .an  Cuninius  liehilus  ? 
Certe  (et  doleo)  i^notus  mihi,  «jui- 
cumque  hic  laiidatus  Juriseonsultus. 
Lips.  Ed.  pr.  Cominius  liohius,  quod 
favet  conjectnrai  Lipsii.  Ern.  Bud. 
jlmminius  Rcbius.  Agr.  C.  Annepus 
Jiehius.  Si  Rebilus  le^endum,  erit 
Cartinia  gentis,  ut  ap.  Liv.  42,  28.  Cf. 
Sen.  de  Benef.  2,  27.  ubi  Rehilus  dives 
et  infamis  occurriti 

/,.  yolusitts]  13e  hujus  senio  Plinius 
7,  49-  Nuper  L.  Volusius  Snturninus 
omnium,  quos  in  Consulatu  sententiam 
rogaverat,  svperstes  fuit.  Praefectum 
eum  urbi  fuisse  colligas  ex  altero  Pli- 
nii  loco  ib.  12.  Nuper  L.  Voltisio 
Salurnino  in  Pr<efcctura  urbis  exstin- 
Cto,  noturn,  e  Comelia  Scipionum  gen- 
tis,  Volusium  (intcllegit  Plin.Q.  Vo- 
lusium,  «lui  Cos.  a.  809.)  Saturninum, 
qui  fuit  Cojisul,  genitum  post  62.  an- 
num.  Et  de  diviliis  ejits  Tacitus  14, 
^Q.  Et,  quantum  lolusio  longa  par- 
cimonia  quasioit,  tantum  in  te  mea  li- 
beralitas  e.rplere  non  potest.  Sed  et 
tota  Volusiorum  domus  dives.  Tacitus 
3,   30k    Volusio  vctus  familia,  neque 


tamen  Praturam  egressa.  ipse  Consu- 
latum  intulit  .  .  .  opumque,  qiiis  do- 
mus  illa  imynensum  viguit,  primus 
accunmlator.  LiPs.  Mox  Lipsius 
malebat  amicitia  pro  malitia.  Alias 
sane  noster  loquitur  sic,  pluriumque 
Impp.  amicitia  floruisse  homines  dicit. 
Vellem  viri  docti,  qui  contra  Lipsiuin 
disputarunt,  unum  locum  attulissent, 
quo  probassent,  qffen.iam  malitiam 
L.itine  dici,  et  hoc  sensu,  quein  hic 
locus  desiderat.  Si  vera  est  lectio  vul- 
gata,  intelligenda  est  sic :  inoffensis 
tot  Principibus,  qui  tanta  nialitia  es- 
sent,  iit  a  viro  bono  facile  offenderen- 
tur.  Ern.  De  Volusio  adde  Colnm. 
1,7.  Lipsii  amicitia  probat  Lallem. 

Molem  ampJiitheatri]  Quod  totuin 
e  ligno  struxit.  Sueton.  c.  12.  Vide 
librum  nostrum,  si  plaeet,  de  .Amphi- 
theatro.  Lips.  E.ttru.ceral  cod.  Flor. 
(Bud.j  Agr.  Guelf.  Edd.  pr.  Rhen.  et 
seqq.  At  JPuteiol.  cum  sequacibus,  h.  e. 
Jlivio,  Beroaldo  et  AIc.  e.rtruserat : 
quod  crat  in  Put.  vitiuni  operannn. 
/JfistrUTcrat,  quod  est  in  ed,  J.  F. 
Gron.  Rervavitque  Ryckius,  simiie  vi- 
tium  puto,  cum  J.  Gronovio.  Sed  vi- 
detur  etiam  corrigendum  extriixerit. 
Ali.is  quidem  sic  noster,  eaque  est  le- 
gititna  ratio.  supra  c.  20.  Nos  qua 
divcrsa  prodidcrint,  sub  nominibus 
ipsoru7n  trademvs:  ct  sic  alibi.  Mo\ 
ed.  pr.  i)ost  res  iltustres  addit  scrihrn- 
das.  Ern.  De  amphitheatro  v.  Flin, 
16,40. 


?M' 


BS8 


ANNALIUM 


A.  U.  annalibns,  talia  diurnis  urbis  actis  mandarr.  Ceteruni  co- 
811.  Joniw,  Capua  atque  Nuceria,  additis  vctpranis,  firmataB 
''jg^sunt:  plebeique  congiarium  quadringeni  numi  viritim  dati, 
et  scstertium  quadringenties  acrario  iniatum  est,  ad  retinen- 
dam  populi  fidem.  Vectigal  quoque  quinto!  et  vicesim<e 
venalium  mancipiorum  remissum,  specie  magis,  quam  y'\. 
quia,  cum  venditor  pendere  juberetnr,  in  parteni  nrctii  em- 
ptoribus  accrescebat.  Edixit  Caesar,  ne  quis  Mnftidratus 
uut  Procurator,  qui  proiinciam  obtineret,  apectnculum  glndin^ 
torum  aiit  ferarum,  aut  quod  alitid  hidirrum  ederet.  Nam 
antc  non  minus  tali  largitione,  quam  conripiendis  pecuniis, 
subjectos  adfligebant;  dum,  qure  libidine  deliquerant,  am- 


DiurHiJt  urlis  actis]  Cf.de  his  16,  22. 

Quadrageni  nummi\  lUiberalts  li- 
bcralilas.  Corrigo,  quadrinp;eni:  et 
do  auctorcm  Suct.  10.  Divitis  papulo 
vtritim  qundrini(enis  nummis,  Senato- 
rum  nobilissimo  cuique  etc.  Lips. 
Altera  snmnia  decem  Philippos  vel 
«hicatones,  altcra  unum  facit.  Gron. 
Sic  cod.  Fl.  Guelf.  edd.  pr.  Puteol.  et 
seqq.  omnes :  nisi  quod  fcre  quadri- 
geni  exhibent :  ex  quo  male  factum 
quadragenif  quod  est  in  Lips.  Etiam 
ap.  Suct.  Ner.  1 0.  in  eadem  re  sic  va- 
riatur,  ut  quadrineni  sit  in  scr.  pro 
quudringenis.  V.  Oudend.  £rn.  Bud. 
quadrigenli. 

SesterliutH  quadringentiei']  Alciatus 
subintelligi  vult  centena  millia.  Qua- 
dringctkties  centcna  millia  nummum, 
summa  quadrinfcnties  sestertio  ea- 
ilem  est.  Et  tamen  quura  dicitur, 
guadringenties  sestertium,  non  intelli- 
f^untur  centetm  niillia,  sed  tantum- 
modo  centenum.  N.tm  in  oninibus, 
(|uu  per  adverbia  sic  eiiuntiantur,  a 
dccies  usquc  in  iiifinituni  siletur  intel- 
ligiturquc  centenum.  Vocabuium  au'- 
fcm  s£Mertium  signiiie.tt  pondus  miilc 
nuinmonini ;  quot  scilicet  nummi  se- 
stcrtii  in  arfifeiitum  sestertium  vel  li- 
brain  ari^enti  sestcrtiam,  hoc  est,  duas 
et  selibram,  imputabantiir.  I^ittir  qua- 
dringenties  tettertium,  et  qundringen- 
iies  eenttnaaestertia,  et  qundriHgentus 
ctntema  tnillia  nutnmutn  sesterfium, 
idem.  Errat  iion  miniis  Alci.atus,  riiiii 
decies  irris  dioi  breviterprodcci*iii  inil- 
libufe  «Tis  probat  ex  loco  Livii,  in  qun 
cum  scril)itnr,  qui  supra  CCC.  millia 
usque  addicus  a-ns,  ex  proximo  subait- 
diendum,  quod  decsl,  nemo  doii  videt. 
Vide  Pecuniani  Vct.  2,  S.     Grov. 

yectigal  quoquf  quintm  et  vicesimtr] 
Ainpia  Populi  Rom.  vcctigalia:   nul- 


lum,  cenKco,  amplius  eo,  qttod  e  ser- 
vi>,  libertisque.  Rem  eam  pauUo  ubc- 
rius  a  capite  mihi  tractanti,  aut  gratia 
aut  vcnia  esto.  Antiqutssimum  vecti- 
^al  vicesimx  rcperio,  qu<r  ad  lihertos. 
Institutum  a.  u.  3.97.  C.  Marcio,  Cn. 
Manlio  coss.  Livius?,  16.  v/ft  altero 
Cnnsule  (Cn.  Manlio)  nihil  memora- 
bile  gestum,  nisi  quod  legem  nnio  ex- 
emplo  ad  Sutrium  in  castris  tributitn, 
de  vicesimn  eorum,  qui  manumitteren- 
tur,  tulit.  Patres,  quia  ea  lege  haud 
parvum  vectigal  inopi  trrario  additutn 
esset,  auctores  fuerunt .  Ea  vicesima 
semper  exhinc  exercita,  ad  tempora 
Priiicipum  inferiorum.  Itaque  noii 
infrequens  mctnoria  in  libris.  Ab  hac 
aurum  vicesimariuin  derivo,  quod  in 
sanctiore  ffrario :  de  quo  Livius  27, 
10.  Consulibtis  aurum  viccsitnarium, 
quod  in  sanctiore  a-rario  ad  uUitnos  ca- 
sus  servaretur,  promi  placuit.  Plura 
ad  hoc  vcctigal,  in  Excurstt  C.  et  qun 
ad  T:\citum  faciiint,  vide.  Lips.  Ubi 
etiam  vide  a  iiobis  iiotata.  Cetefum 
rcniissum  est  hoc  vcctijfal  in  graiiain 
civittm  Roin.  qui  fcre  emtorps  :  veiidi- 
tores  cxterni :  ut  bene  monet  Pichena. 
Ern. 

Qui  provinciatn]  Sic  correxit  Khen. 
ex  in^nio.  Aiitc  erat  in  provitirias, 
vitiose,  ut  in  Gitelf.  Ern.  In  Bud. 
erat  a  1.  m.  in  provincia,  omisso  ^tit. 
Sic  et  Putcol. 

Tnli  largitime]  Int.  ludis  edendi^ 
in  quibus  pcruniir  profusio  ct  larptio  ; 
quia  siimtus  fit  iii  f;ratiam  populi. 
Ilanc  ipsain  largitionctn  vocat  niox 
amhitnin,  h.  e.  beiievolenti»  et  graf  ijB 
aticiipationem,  per  <|uani  consrquun- 
tur,  iit  ah  accu«ationp  tiiii  sint.  Per 
lihidtiiem  intelliire  non  modo  Vcnorcm 
iiiiprobam,  scd  etiam  iniiistitiam,  sjb- 
vitiam,  maxime  avaritiain.    £kn. 


LIB.  XIII.  CAP.  32. 


539 


bitu  propugnant.     Factum  et  S.  C.  ultioni  juxta  et  secuii- a.  U. 
tati,  «^  si  (juis  a  suis  senis  interfectus  essety  ii  quoque,  qui  te-  «••• 
stamento  manumissi  sub  eodem  tecto  mansissent,  inter  servos  gg  * 
supp/icia penderent.     Redditur  ordini  L.  Varius,  Consularis,  32 
avaritise  criminibus  olim  perculsus.     Et  Pomponia  Grae- 
cina,  insignis  femina,  Plautio,  qui  ovaus  se  de  Britanniis 
retulit,  nupta,  ac  superstitionis  externa  rea,  mariti  judicio 
permissa.     Isque  prisco  instituto,  propinquis  coram,  de  ca- 
pite  famaque   conjugis   cognovit,   et    insontera   nuntiavit. 
Longa  huicPomponiai  setas,  et  continua  tristitia  fuit.  Nam 
post  Juliam,  Drusi  filiam,  dolo  Messallinae  interfectam,  per 


Propugnant\  Ven.  propugnahant. 
Sicet  Bud.  a  2.  ra. 

Factum  SC]  Quod  Pisonianum  di- 
ctum,  in  1.  Senatus.  De  SC.  Silan.  et 
Meronionum  a  Paullo,  Sentsnt.  3,  5. 
Certe  conditum  vul^tumque  est  Xe- 
rone  II.  et  Pisone  coss.  Latum  ea  de 
re  et  antea  stib  Augusto,  P.  Cornelio 
Dolabella,  et  C.  Silano  coss.  unde  no- 
men  SC.  Silaniani ;  sed  minus  plene. 
Dixerunt  plnra  ante  me  Vertranius 
boc  loco,  et  J.  Cujacius  Observ.  1,  18. 
Lirs. 

Lturius  Fiarius]  MS.  Fior.  (Bud.) 
Guelf.  edd.  omnes  ante  Rben.  Lurius. 
Rben.  dedit  Lusiut  forte  ex  11,31.  12, 
42.  Credo,  cum  Ursino  et  Mureto,  le- 
^endum  L.  farius.  ut  est  in  MS.  Agr. 
Interim  antiquam  scripturam  restitui 
cum  J.  Gronovjo,  tjui  fallitur,  cum  Be- 
roaldum  primum  sic  edidisse  dicit. 
Lurii  in  inscr.  antiquis  passim  occur- 
runt,  sed  est  noinen  gentile,  ut  lario- 
rnm.  Ehn.  Nullum  dubium,  quin 
cod.  Agr.  veram  lectionera  babeat, 
quod  et  Acidalio  visum. 

Pomponia  Gracina']  Soror  filiave 
Pomponii  Grtecini  qui  Consul  sub  Au- 
gusto  :  ct  ad  quem  Elegije  Qvidii.  De 
Ponto  l,  G.  2,  6.  4,  9.  LiPS.  Filiam 
Ryokius  putat.    Ern. 

Qui  ovans  se  de  Britanniis  retulit} 
Virg.  Georg.  4,  180.  Fesste  multa  re- 
ferunt  se  nocte  ntinores.  Et  ALn.  7, 
286.  Ecee  autem  Inachiis  sese  rejere- 
hat  ab  Argis  Sava  Joris  conju.r.  Ho- 
rat.  Sat.  1,6,  114.  Inde  domum  me 
Adporri  et  ciceris  rejero  laganique  ca- 
tinum.  Gron.  Haec  .Alciato  opposita, 
corrigenti  quem  de  Britannis  ovasse  re- 
tuli.  Groslotius  e  libro  edito  laudat 
ovationem,  sed  et  illud  probat.  MS. 
Guelf.  Britannis.   Ern. 

Superstitionis  eztema  rea\  Cbri- 
stianismi  credo  accusatam  banc  femi- 
nam,  sive,  ut  tunc  confundebant,  Jo- 
daismi.     Nod  er^o  superstitiouis^  eed 


religionis.  Rtsi  unirerse  fateor,  genus 
hoc  ad  ^^r.fniMi  et  inanem  extemum- 
que  cultum  nimis  pronum.  Strabo  1. 
7.  p.  297.  pulchre  et  ex  Veri  adyto: 
"AvsfTE;  ykt  rrit  iurtia4/t*tiat  <<(;^<t>«iT 
titfreLt  -rici  yuycuxat.  Aurxi  21  xai  rave 
itifttt  vetKetXtiutreti  Veis  •ras  tTitrXitt 
Sitetniaf  rZv  Qttit  *eu  (««raf  ««i  frerti- 
as/teif  ariiier  S'  tirif  «>nf  xet^'  etiirn 
^ei»  lififxtreti  reieZret.  LlPS.  Sic  cen- 
sent  et  alii,  Rhenanus,  .\f  ricola,  Rjc- 
kius,  Ern.  Christianoc  religioni  tum 
frequens  ista  macula  inusta.  V.  15, 
44.  Suet.  Ner.  16.  Plin.  ep.  10,97. 

Insontem  nuntiatit]  Ita  libri  omnes: 
nisi  quod  Ursinus  e  cod.  vet.  laudat, 
pronunciavii.  Fides  sit  penes  aucto- 
rem,  ut  aiunt.  Ceterum  ita  legendum 
et  alii  censent.  Forte  judicavit  fuit. 
Sed  Vul^tum  defendi  potest  sic  :  Ne- 
roni  et  Sienatui,caussa  cognita,  nuncia- 
vit,  insontem  repertau»  esse.  Er.n. 
Pronuntiavit  probant  Mur.  Acid.  Brot. 
Contra  Hill.  Rac.  33.  malit  enuntia- 
vit. 

Post  Juliam  Dnisi  Jiliam^  Duas 
enim  Julias  Claudius  sustulit,  suasu 
sive  jussu  Messaliins  :  alteram  Drusi, 
alterani  Germanici  prolem.  Sueton. 
29.  et  Dio  60,  8  et  18.  Seneca  iu 
Ludo.  Lips. 

Per  quadraginta  annos^  Luctus  hic, 
ut  clarum,  ob  Juli.im  interfectam.  Ab 
ejus  ergo  csede  quadraginta  anni  ?  Fal. 
siim.  Nam  et  CECsa  pauUo  ante  expe- 
ditionem  Claudii  in  Britaimiam ;  uti 
e  Dione  liquebit  tibi.  Scribe  fideju- 
bente  me,  quatuordecim  annos.  Mort 
enimJuliae  inannum  incidit  urfois7i6. 
a  quo  ad  hunc  Neronis  Consulatuin 
justi  14.  anni.  LiPs.  At  bene  Gruterus 
et  Freinsh.  moneiit,  non  tempus  iiitel- 
lifi,  quud  a  ciede  illa  ad  hunc  usque 
annum  etflux^erit,  sed  usque  ad  mortem 
feinine,  quam  longsvain  fuisse  dicit. 
Male  ergo  quatuordecim  in  t«xtum  rc 
cepit  Pi«bena.    Lrn, 


540  ANNALIUM 

A.  u.quadr.iginta  annos,  non  cultu,  nisi  lugiibri,  non  aniino,  nisi 

^"-  mazsto,  egit.     Idque  illi,  imperitante  Claudio,  inpune,  mox 

5g    ad  gloriam  vertit.     Idem  annus  plures  reoshabuit.  quorum 

33  P.  Celercm,accusante  Asia,  quia  absolvere  nequibat  Ccesar, 

traxit,  senecta  doncc  mortem  obiret.  nam  Celer,  interfecto, 

nt  memoravi,  Silano,  Proconsule,  magnitudine  sceleris  ce- 

tera  flagitia  obtegebat.     Cossutianum  Capitonem  Cilices 

detulerant  maculosum  fatdumque,  et  idem  jus  audacia  in  pro- 

riiicia  ratum,  quod  in  urhe  exercuerat.     Sed  pervicaci  accu- 

satione  conflictatus,  postremo  defensionem  omisit,  ac  legc 

repetundarum  damnatus  est.     Pro   Eprio  Marcello,  a  quo 

Lycii  res  repetcbant,  co  usque  ambitus  prajvaluit,  ut  qui- 

dam  accusatorum  ejus  e.\silio  multarentur,  tamquam  insonti 

j)C  ric  u  lum  fec  is.se  n  t . 

K  U.      Ncrone  tertiura  Consule,  simul  iniit  Consulatum  Valerius 

^'l?;  Messalla,  cujus  prouvum,  oratorem  Corvinum,  D.  Augusto, 

/,j). 'abavo   Ncronis,  conlegam  in  eo  Magislratu   fuisse,   pauci 

J4Jam  senum  mcminerant.    scd  nobili   familiai   honor  auctus 

cst,  oblatis  in  singulos  annos  quingenis  sesterliis,  quibus 

Mcssalla  paupertatem  innoxiam  sustentaret.     Aurelio  quo- 

que   Cotta;  et  Hatcrio  Antonio  annuam  pecuniam  statuit 

Princeps,quamvis  per  luxum  avitas  opes  dissipassent.  Ejus 

anni  principio,  moUibus  adhuc  initiis  prolatatum  inter  Par- 

thos  Romanosque  de   obtinenda  Armenia   bellum    acriter 

M  gloriam  vertit']    Sic  absulutc,  ut  Ber.  et  Alc.  init.  Ed.  Rhen.  etc.  iniil. 

alias.  Ern.     Cf.  et   14,  28.    Wtos /acessere 

Trajrit  seneeta]  Faernus  corrigebat  per.ui  1,74.  H.4,  4,{. 

setitentiom,  ]>robaiUe  Ursino.   male  :  Iniit  Consitl.]   Sic  Rhen.  e  Bud.  Pu- 

cMun  cliirum  sit,  traxit  referri  ad  F.  teol.  init. 

Celerem.     Imuio  interpunfire  :  traxit,  ^fl/.J/t'Ma//n]  P.iterejus  Cos.  .n.773. 

scneela  donec.    Ern.      Interpunctum  avus  751.  proavus  Corvinus  a.  T'i3.  Cf. 

it;i  in  Riid.  3,  2. 

Ut  memoravi']  Suprac.  1.  Cujus  proavum    oratorem]    Vul^ 

()t.ssutinnum      Capitonem      Cilices'}  auctorem,  pessime.    Lips.     Ed.  pr.  et 

Ilunc  aut  alium  sui  arvi  intelli^i  .lu-  sequentes  omnes  veteres  ora/o/rjn.    In 

veiialis  voliiit  Sat.  8,  9.  2.    quam  ful-  Gryph.  priinum  reperi  nuctorem,  qiiod 

ntine  justo  Et  Capito  et  Tutor  ruerint  unde  ductum  sit,  nescio.   Ern.     Bud. 

danniante    Senatu,    Pirata-    Cilicum.  oratorem. 

Sed  maps  certo  Fabiiis  (j,  1,14.  Egre-  In  singulosannosquingenissestertiis] 

gie  nobis  udolescentil>us   dixisse  accu-  Hunc  erffo  Suct.  intellexit  10.  Senalo- 

sator    Cossutiani  Capitonis  videbatur,  rum  nobilissimo  cuique  amnua  saUtria, 

firacc  quidem,  scd  in  hunc  sensum :  etquibusdamquinpenacoMStUutt,  Lips. 

Erubescit  Ctrsnrcm  timere.  LiPS.  Ma-  Aurelio  Cotta]    Co«.  is  a.  773.  Cf. 

culosumfard.  v.  ad  Hist.  2,  30.    Ern.  3,  2  et  17- 

Eprio  ^fnrceilo]    Ad  hunc    Epriuin  Ilaterio  Antonio]    Co%.  a.  806.    Cf. 

Marcclliini  Scffuinus  sel.  W.  p.  lO.i.  13,  .S8. 

rectc  retert  iiumiim,in  quohinc  GEOS  Aritns  ope.(]    Viilfco,  kabitas,  errort* 

XTNK.VHTON,  illiiic  F.npm  MAPKEA-  tralatitio.  LiPS.    Vid.  ad  1 1 ,  3.'>.    Ern. 

Afl  r.  AN0T.   in  area  KT.  quem  Cy-  Mollibus  adhuc  inUiis  piotatatum] 

priis  tribuit.     Veruin  Eckhel.  D.  \N.  Restituisse  «e  (e  Biid.)  proiatatum  pn> 

vet.  vol.  2.  p.  4f)3.  ostendit,  ad  Cymen  vul<;.  proiatum  dirit  Rhtii.     At  iilud 

*p<'ctare  /E<>lido<.  rd.  pr.  Puteol.  sed  ed.  Ueroaldi,  forte 

Intonti  periculum  fecissent]    Sic  lo-  c^erarum  vitio,  et    .^lciati  prolatum. 

f|uitur  etiam  16,  19.  Mox  Puteul.  cum  Sic  tamen  et  MSS.  Agr.  Guelf.  Ekm. 


LIB.   XIII.   CAP.  35.  541 

sumitur:  quia  nec  Vologeses  sinebat  fratrem  Tiridatcn  A.U*^ 
dati  a  se  Regni  e.xpertem  esse,  aut  aliena?  id  potentiae  do-^''?: 
num  habere:  et  Corbulo  dignum  magnitudine  Populi  Ko-  53.' 
Hiani  rebatur,  parta  olim  a  Lucullo  Pompeioque  recipere. 
Ad  ha2c  Armenii,  ambigua  fide,  utraque  arma  invitabant, 
situ  terrarum,  simihtudine  morum  Parthis  propiores,  con- 
nubiisque  permixti,ac  libertate  iguota,  illuc  magis  ad  servi- 
tium  inclinantes.  Sed  Corbuloni  pius  moiis  adversus  igna-25 
viam  militum,  quamcontra  nerfidiam  hostium  erat.  Quippe 
Syria  transmotaj  legiones,  pace  longa  segnes,  munia  llo- 
manorum  sesferrime  tolerabant.  Satis  constitit,  tuisse  in  eo 
exercitu  veteranos,  qui  non  stationem,  non  viguias  inissent: 
vallum  fossamque,  quasi  nova  et  mira,  viserent;  sine  galeis, 
sine  loricis,  nitidi  et  quaestuosi,  railitia  per  oppida  expieta. 
Igitur  dimissis,  quibus  senecta  aut  valetudo  adversa  erat, 
supplementum  petivit.  Et  habiti  per  Galatiam  ac  Cappa- 
dociam  delectus.  Adjectaqueex  Germanialegio,  cum  equi- 
tibus  alariis,  et  peditatu  cohortium  :  retentusque  omnis  ex- 
ercitus  sub  pellibus,  quamvis  hieme  sajva  adeo,  ut  obducta 
glacie,  nisi  effossa  humus,  tentoriis  locum  non  prajberet. 
Ambusti  raultorum  artus  vi  frigoris,  et  quidam  inter  excu- 
bias  exanimati  sunt.  Annotatusque  miJes,  qui  fascem  li- 
gnorum  gestabat,  ita  preeriguisse  manus,  ut  oneri  adhse- 
rentes,  truncis  brachiis  deciderent.  Ipse  cullu  levi,  capite 
intecto,  in  agmine,  in  laboribus,  frequens  adesse:  iaudem 
strenuis,  solatium  invalidis,  exemplum  omnibus  ostendere. 

Hluc  masis]    Sic  «1.  pr.  ccterapque  fiives  urere.  Lucan.  4, 52.  Cf.  Aristot. 

omnes  :    Rhen.  illic  malebat,  Lipsius  Meteor.  4,  5. 

Hlud.     Immo  ilfuc  verum  est.     Illuc.         Ila  prcerigttisse  manus]   Si^nificat, 

ad  Parthos,  lioc  est,  ad  serritium.  Sed  ipsas  manus,  frigore  prjemorttias,  una 

aut  ad  servitium  spuri«iih  est,  aut  ad-  cum  fasce  devolutas  vel  abjectas.    Ne- 

dendum  ei,  vel  adque  lcgendum.  Ern.  gat  aut  ridet  vir  quidam,  scriptis  et 

Kud.  iUuc.  g^enere  nobilis,  (Mich.  Montanus)  olim 

Munia  Romnnwtim']    Freinsh.  cor-  niihi  serio   intor  ainicos.      Atquin  et 

ri^it  armorum :    probatque   Ryckius.  Dio  notat  in  illo  tractu  vim  fri^oris 

Jac.  Gronovius  putat  fuisse  Ro.  armo-  esse  (49,  .31 .  .-\ctis  a.  718.)  et  Annales 

r«i/i,  iiide  factum  Romnnontm.    Mi-  Turcici  (ex  vers.  Leunclavii  ad  a.  mox 

litia,  disciplina,  sane    Romana  scpc  cit.)  supra  Trehizium  Soleimanni  mi- 

occurrit,  asperitatis  indicanda*  caussa,  liies,  cum  Parthos  insequerentur,  tan- 

Hor.it.  Serm.  2,  'i.  10.  Si  Romana  Ja-  lo  frigore  oppressos,  ut  plurimi  munus 

tigat  militia  adsuetum  grtfcari.  Ern.  pedesque  amitterent.     Hoc  nostro  ievo 

Nitidi  et  qudituosf]  Comti  et  ornati  factum  a.   1535.    neque  i^tur  sic  mi- 

raore  urbanorum  et  niolliorum.  quan-  randum    illud  Taciti,  aut    ridenduui. 

quam  Cssar  etiam  suos  milites  nitere  Scio,  et  a  ^aris  similia  aut  majora 

posse   dicebaf.      Dein    ne^otiantes   in  asseri,  qui  ju    Septemtrioue   fuerunt. 

oppidis,  de  more  Romanorum,  qui  in  LiPS.      Deciderent  ed.   pr.   Rben.   (e 

provincia  essent.     Mo\  Guelf.  Gala-  Bud.)  et  seqq.     At  Futeoi.  Ber.  Alc. 

tinmque.  Ern.     Flor.  Galitiam.  Bnd.  reciderent,  male.     CetHTum,  prterigu- 

a  l.m.  Galttiam.    Gron.  forsan  Cili-  ws^  non  coha;ret  priEcedentibus,  scri- 

ciam.     Sed  v.  15,6.  bendumque  videatur :    a/inotatumque, 

Senecta]  Flor.  et  Bud.  senectu*.  militi,  qui  etc.  nisi  ex  annotatus  iatel- 

Ambustim.artusvifrig.]  ^\cfrigvs  VigiAa,  notatum  est  ei,  vel  simile  cjuidj 

a/fMrere  dicitur  Virg.  Georg.  1,  93.  et  quod  sane  durjus  est.     Er.v.  .j;<4 


642  ANNALIUM 

A.  U.  Deliinc,  quia  duriliain  cacli  militisequc  niulti  abnucLant, 
^'^;  tk.sciebunt(jue,  remedium  severitate  qua;situm  cst.  -Scc 
5^/  enim,  ut  in  aiiis  exereitibus,  ])rimuni  alterumquc  delicluni 
venia  prosequebatur,  scd,  qui  signa  reliquerat,  siatim  capitc 
pcenas  lucbat.  Idque  u.su  salubre,  ct  misericordia  mclius 
adparuit.  qui[>pc  pauciorcs  illa  castra  deserucre,  (|uani  ea, 
36  in  quibus  ignoscebatur.  Interim  Corbulo,  legionibus  intru 
castra  habitis,  donec  ver  adolesceret,  dispositisquc  pcr  ido- 
ncos  locos  cohortibus  auxiliariis,  ne  pugnam  priorcs  adi* 
rcnt,  praedicit.  Curanj  prassidibrum  Pactio  Orphito,  Pri- 
Oiipili  honore  perfuncto,  mandat.  Is,  quamquam  incauton 
barbaros,  et  bcnc  gerendee  rei  casuni  oflcrri  scripscrat, 
tcncrc  se  munimenfis,  el  majores  copiasapperiri,  jahcun,  Scd 
rupto  imperio,  postquam  paucai  e  proximis  casteliis  turiuae 
advenerant,  pugnamque  iniperitia  poscebant,  congressus 
cum  hoste  funditur.  Et  damno  ejusextcrriti,qui  subsidium 
ferre  debuerant,  sua  quisque  in  castra  trcpida  fuga  rcdierc. 
Quod  graviter  Corbulo  accepit:  iucrepitumque  Pactium, 
et  Prajfectos  militesque  tendere  omnes  eilra  vallum  jussit. 
inque  ea  contumelia  detenti,  nec,  nisi  prccibus  univcrsi  cx- 
37ercitus,  exsoluti  sunl.  At  Tiridates,  super  proprias  clien- 
tclas,  ope  V'ologesi  fratris  adjutus,  non  furtim  jain,  scd 
palam  belio  infcnsare  Armeniam,  quostjue  fidos  nobis  reba- 
tur,  depopulari,  et,  si  copiaj  contra  ducercntur,  cludcre, 
huc  quoque  et  iliuc  volilans,  plura  fuuia,  quam  pugna  ex- 

Priores  adirent,  pr<rdicit}   Probum,  Mod.  ep.  9.9. 

quod  in  Romaiio  libro  est,  priores  au.  Pactio  Orphlto]    Paccii  et  Paccir 

«/fren/.  VellemetiauK-rfifi/.  Lil'S.  MS.  satis     frequentes    in    velustis    lapidi- 

Fl.  audirent.     \%r.  Guelf.  adiretU.  et  hus.  Gron.  Muretu»  volcbat  P.  /Ittio. 

sic  edd.  nmnes  ante  Fichenam.     Nam  EnN. 

L.ipsius  uudercnt  non  in  textiuu  rcoc-  Tendere  omnes  extra  vallitm]    Qund 

pit:    queni  imitatus  suni.     t\im  inire  jKEnte  niilitaris  ^cnus  autiquum.     Li- 

putrnatn,  adirc  lahores,  discrimen  et  vius  10,  4.   Cohortes,   guce  signa  ami- 

•imilia  dicantur,  cur  non  etiam  adire  serant,  cxtra  vallam  sine  tentoriis  de- 

jnignam?  Non  necessaria  periculi  si-  stituif.     Valcrius  2,7,  15.  IVeve  q»i» 

gnificatio   in  tali   cdicto.     Liv.  8,  6.  eorum  intra  caslra  tenderct,  nevc  li>- 

edieunt  Consules,  ne  quis  extra  ordi-  cum  extra  assignatum  vallo  auljossa 

•nem  in  hostem  pusnarct :    et  si  esset,  ringeret,  neve  tentorium  ex  prUilms 

in  verbo  adeundi,  (juuquc  exprimerc-  haberct.     \'ide  et  Polyb.  6,  3G.     Sed 

tur.    Nec.juvat  cod.  l'lor.    y,MX\  adire  propric  dc  hac  ipsa  rc  sic    Frontinus 

et  audire  \n  MSS.  confunduntur,  ut  Strat.  4,  I,  20.  Domilius  Corbulo  in 

supra  notatum,  et  alii  notarunt.  Por-  jlrmenia  duas  alas  ct  tres  co/mrfes, 

Toediccree^t  quidem  vcrbum  ordina-  quw  ad  castcUum  initio  hc'' 

rium  in  tali  re,  sed  ctiam  pr<rdicere.  ranf,    extra    vaUum  .;«■»- 

Liv.  23,  1.9.   qttia  prcrdictum  crat  Di-  LiP.s.     Mox  Rhenano  pl.icti  ...,.;  ;<! 

ctatoris,nc  qiiid  absenteeo  rei  gereret.  contumelia  :   sufiiccre  y\detuT  detentt, 

quod  recte   defendit    Gronovius,    hoc  quod  moram  iudicat.     Suspicio  tamen 

ipso  Taciti  loco  allato.     Geterum  Ro-  corruptela;  n.ascitur  cx   ed.    pr.   qu» 

manum  librum  intoHijfo  MS.  Vatica-  exhilxit  qnandoque.    Er.n.     Bud.  rcce- 

num.     Nam  c«l.  pr.  quam  .•Uibi  vocat  ptam  Ipctionem  habet.     Similis  stru» 

llomanum  librum,  halM-t  <r(/irf/.  Ern.  eiidi  ratio  II,  2.   K>,  44. 

iJud.  adirent.     Picheu.T  audcrcnt  re-  Huc  quoque  ct  illnc  rolUans']    Lego 

cepcre.     Lall.  Brot.  Bip.  Probat  et  primum  huc^uc  et  itluc  deinde,  ut  in 


LIB.  Xlll.   CAP.  38. 


S4S. 


terrere.  Igitur  Corbulo,  quEesito  diu  prcelio,  frustra  habi-A.  U. 
tus,  et  exemplo  hostiuni  circumferre  belium  coactus,  di-  *"^' 
spartit  vires,  ut  Legati  Praifectique  diversos  locos  pariter  59/ 
invadereut.  Simul  Regeni  Antiochum  mouet,  proxi/nas  sibi 
Prafecturas  petere.  Nara  Pharasmanes,  interfecto  filio  Rha- 
damisto,  quasi  proditore,  quo  fidem  iu  nos  testaretur,  vetus 
adversus  Armenios  odinm  promtius  exercebat.  Tuncque 
primum  inlecti  Insechi,  gens  ante  alias  socia  Romanis,  avia 
Armeniae  incursavit.  Ita  consilia  Tiridati  in  contrariuin 
vertebant.  Mittebatque  oratores,  qui  suo  Parthorumque 
nomine  expostularent ;  cur  datis  nuper  obsidibus,  redintegrO' 
taque  amicitia,  qiuc  noxis  quoque  benejiciis  locum  aperiret, 
vetere  ArmeniiC  possessione  depe/leretur?  Ideo  nondum  ipsunv 
Vologesen  commotum,  quia  caussa,  quam  vi  agere  maUent.  Siu 
perstaretur  in  bello :  non  dcfore  Arsacidis  tirtutem  fortunatn^ 
que,  Sicpius  jam  clade  Romana  expertam.  Ad  ea  Corbulo, 
satis  comperto,  \  ologesen  dcfectione  Hyrcaniae  adtineri, 
suadet  Tiridati,  precibus  C&sarem  adgredi:  posse  illi  regnum 
stabile,  et  res  incruentas  contingere,  si  omissa  spe  longinqua  et 
sera,  prasentem  potioremque  sequeretur.      Placitum  dehinc,  3S 


libro  opt.  pugna  exterrere.  Vera  sen- 
tentia,  scriptioque.  Nam  hoc  ait,  Ti- 
ridatem  ostendisse  potius  arnia,  quam 
intulisse  :  et  plura  exterruisse  ailven- 
tus  sui  fama,  quam  pu^na.  Lips. 
Optime  Lipsius  :  hucque  et  illuc  voli- 
ttins,  plura  Jama  quam  pugna  exter- 
rere.  Sic  15,38.  arclis  itifieribtis  huc- 
gue  et  illuc  Jlexis.  Nam  in  illo  extra- 
here  nihil  sani  sensus,  quicquid  cone- 
tur  Salinerius.  Gron.  Exterrere  MS. 
Flor.  Guelf.  edd.  pr.  Put.  Ber.  Alc, 
Extrahere  recepit  Rhen.  (e  Bud.)  et 
seqq.  usque  ad  Pich.  MS.  Corb.  exer- 
cere,  quod  placet  Broterio.  Er.v. 
Rben.  putabat  extrahere  temporis  mo- 
ram  indicare. 

R.  AiUiochum']  Comma^nae  Re- 
g;em,  ut  supra  dictum  13,  7-  Lips. 
Hoc  ordine  MS.  Fl.  edd.  velt.  ante 
Rhen.  in  cujus  ed.  casu  transposita 
verba.  Veterem  ordinem  J.  Gron.  re- 
stituit.  Sed  leve  hoc,  nec  audax  error, 
ut  ille  ait,  suetus  in  n»inutiis  tragoe- 
dJari.  Prafecturce  autem  sunt  partes 
Armeniae,  quihus  sui  Prjpfecti,  Satra- 
pas,  ut  suprajam  vidimus  11,  3.  Adde 
mox  c.  39.     Ern. 

Pharasmams\   Rexlberia  11,8. 

Proditore  suo]  Scribo,  sui.  LiPS. 
Pronomen  abest  a  MS.  Fl.  Et  potuit 
n.asci  e  sequcnte  quo.  Ers.  Sito  non 
habet  cod.  A^r.  habet  Bud.  Rectlus 
abest. 

Tuncque   primum    illecti    Jnsech*} 


Copula  est  e  Fl.  addita  a  Pichena :  est 
etiam  in  Guelf.  Priores  edd.  omnes 
fjuoque.  In  nomine  variant  libri.  MS. 
Vat.  Jnsechi :  Flor.  Jnsochi,  auctoFe  J. 
Gron.  Pichena  le^it  Jnsechi.  Ed.  pr. 
Jnsichi.  Ceterae  omnes  ante  Pichenam 
Jsichi.  J.  Gron.  recepit  /«iocAi,  quod 
verbum  etiam  inseruit  Mela?  1,  19.  79. 
nescio,  quam  bene.  Apud  Stephanuni 
quidem  malc  e  Ta.iy^tis  facit  'Uri^cvf, 
ut  eum  inspicienti  facile  patebit.  /«- 
sechi  et  Jnsichi  idem  nomen.  Ern. 
Poniici  populi  ap.  Steph. 

/Jnte  alias  socia]  Nostro  scilicet 
tempore  socii  et  fidi  super  alios :  etsi 
tunc  illecti.  Ita  possis  capere,  fateor : 
nec  displicet  tamen  meum  vetus  :  genf 
haud  alias.     Lips. 

Jn  contrarium  vertebant']  Sic  MS. 
Fl.  A^.  ed.  pr.  ut  voluerat  Muretus. 
Et  sic  ssBjje  Tacitus.  Caeterae  edd. 
usque  ad  Ryck.  (it.  cod.  Bud.)  verte- 
bantur,  Mox  edd.  ante  Pichenam 
omnes  (et  Bud.)  mallet.  Mallent  est 
e  Fl.  Item  post  additum  ex  eodem 
Jam,  ut  Mureto  placuerat.  Idque  est 
etiam  in  ed.  pr.  et  MS.  Corb.  (etBud.l 
Ern.  / 

Redint.  amicitia']  Huc  advocat  Vaill. 
in  NN,  Col,  sub  M,  Aurelio  t,  1,  p, 
180.  numum  Carrharum  Mesopot,  quo 
se  cives  ejus  pXtc*/taUui  prsdicant. 
Cf,  et  Eckbel  D.  NN,  vet.  vol,  3.  p. 
506. 


,14 


A  N  nX  l  I  u  yt 


A.  Vj.fjuia,  commcahtihus  invicem  jnintiis,  uihil  in  summam  pacis 
^^-  piDjiciehalur,  cofi/offuio  ipsorum  tempus  locumque  destiiiari, 
^Q/MiUe  ifjuitum  nifcsiflium,  'riridates,  adfore  sibi,  idiccbat; 
quaiitiiin  Corbuloni  ciiju^ffue  gcncris  militum  adsistefet,  tion 
stalucrc,  (luin,  positis  loricis  et  ga/cis,  in  faciein  piiri<  leniretur. 
CiiJciiinquc  niortaliuin,  ncdiiui  vcKri  ct  piovitlo  Dtici,  bar- 
baiic  asliitiaj  patuissciit.  Idco  artum  inde  numcriim  finiri, 
ct  liiuc  niajorein  adfcrri,  ut  dolus  paraictur.  nain  c<|uiti, 
bagittaruin  usu  cxcrcito,  si  detccta  corpora  ohjicerentur, 
niliil  profuturani  multitudincm.  Dissimulato  tamen  intel- 
lcctu,  rectius  de  liis,  ifiuc  in  puhlicum  consulcrentur,  totis  excr- 
citibus  coram  dissertaturos,  respondit.  Locumque  delegit, 
cujus  pars  altcracollcs  erant,clcmenter  adsurgcnles,  accipi- 
cndis  pcditum  ordinibus;  pars  iii  planitiem  porrigebatur, 
ad  cxplicandas  efjuitum  turmas.  Dicque  pacto,  prior  Cor- 
bulo  socias  cohortes  et  auxilia  Uegum  pro  cornibus,  mcdio 
sextam  lcgioncm  constituit;  cui  accita  pcr  noctein,  aliis  ex 
castris,  triamillia  tertianorum  pcrmiscuerat,  unacum  aquila, 
quasi  eadem  legio  spectaretur.   Tiridates,  vcrgentejam  die, 


jV«/a7  m  summapacis']  Faemus  (pro- 
bante  Hrs.  Acid.)  volebiit  in  sumvinm 
pacis.  .Muretijs  m  summam  deleta 
jiacis).  Jn  summani  pucis  vcruin  est, 
idque  non  dubitavi  recipere.  Liv.  ,J, 
G\.  parraque  ccrtamina  in  sumtHain 
toiius  prnfecerant  spci :  ul)i  phirts 
codd.  in  sutnma.  V.  ibi  Dr.ikeni).  qui 
pluribus  excniplis  illustrat.  Adde 
Gron.  ad  Sencc.  Controv.  1 .  prsef.  Fo- 
tcst  quidemetiani  dici  in  re  aliqua pro- 
^ftccrCy  scd  du  re  pncienti,  ut  in  lilUris 
projiccrv. :  ubi  de  re  fiitura  scrnio,  ae- 
ciisativus  necessarins  est.  Adde  etiain 
Hist.  2,  16.  ubi  in  summam  recte  re- 
cepit  Freinsh.  et  seqq.  Vide  er£^o  in- 
constanliant  viroruin  doctoruin.  Kkn. 
Bud.  in  sumnia, 

In  Jaciem  pacis  ven .']  i.  e.  ut  esset 
species  et  inia^o  quaedain  pacis.  non 
b*lii.  S\cJ'acics  sappe,  et  tota  constru- 
ctio  T acito  frtMpiens.     EuN. 

yeteri  ct  provido  Duci]  Cujus  cru- 
ditionis  ctiani  et  studii  in  litteris  si- 
;cnuin,  tpiod  Plinins  aliquotiens  Cor- 
bulonein  inttr  auctores  iaudat,quoruni 
opcra  usns.  uti  Indicc  lib.  ."i.  et  0".  Fa- 
trein  (^rcsio  viro  fuissc  suspicor  Pom- 
poninni,  aut  Orfitnni,  suadente  Plinio 
T,  4.  f^estilia,  C.  Herdicii  ac  postca 
Pompomi  Orjiti  (scribeex  libris,  Pom- 
ponii  alfpie  Orjiti)  clarissimorum  ci- 
>ium  confuj^,  e.r  his  t/uattuor  partus 
rnixa,  Sempronium  sc/itimo  mense  ge- 
nuit,  SuHium  liujutn  unrlrrlnio,  Cor- 
baloneiu  teptimn,  utno/irpit  Crmsukm: 


postea  Casoniam  Caii  Principis  amJH- 
gem,  octavo.  Lirs.  Rlox  barburte 
astut.  niore  poetariiin  dixit,  pn»  bar- 
liari  fi.itutitf.  Et  siniilia  jam  vidiiuus, 
in  (juiljus  \iri  docti  ha;«ere.     Ekn. 

Majorem  ajfcrri]  Si  ine  audis  scri- 
bc  :  et  kinc  majorim  Jirri.  hoc  est, 
perinitti,conctdi,  toleniri.  Gron.  MS. 
Ajjr.  off'erri,  ut  Danesius  et  Acidalius 
voluerant :  idque  reccpit  Ryckius.  Ed. 
pr.  locuni  sic  exhibet :  ideo  artum  non 
nunierum  Jiniri,  et  kuic  majores  aj- 
Jerri.  Grono\ium  seqnor.  Env.  Gron. 
tanien  id, /'''■'  i'i  tcxtuni  non  recepit. 
Ast  (iuerinus,  Bahrdt,  aliiquc  inter- 
pretes  exprcssere. 

Vt  dolus  pararetur]  Sic  MSS.  Flor. 
Bud.  Guelf.  ed.  pr.  Pichena.  Inter- 
niedia;  onines  edd.  patraretur.  Se- 
quentcs /<arar.  quod  verum,  ct  Tacita 
usitatuin.  .Mox  ««m  abest  M.SS.  tribus 
ap.  Broteriuni  let  a  lind.}.  Ern. 
Rhen.  laudat /wrarrtur,  nectamen  re- 
cepit. 

Dissimulato  tamen  intelleelu]  Ad 
Taciti  phrasim  ma^is,  j«/fWrt."/<i.  LiPS. 
.Acidaliiis  :  intcllcctuni.  (jnasi  neces- 
s.iriuni,  Taeitura  semper  codem  niu<]o 
lo()ui.  Inuiio  intellectu  exquisite  di- 
ctuin,  nec  intellecta  inutasset  librarius. 
Ern. 

Ouasi  eadem  legio]  int.  ouiu';  esset 
i<it.t  aquila  :  tertianorum.  Sed  in  MS. 
Guolf.  noncstrarf«rt.  .MeKuj  f«rt»8Se. 
Ern. 


LIB.  XIII.  CAP.  39. 


545 


procul  adatitit,  unde  vidtri  magis,  quam  audiri  posset.  Ita,A.  U. 
sine  congressu,  T)ux  Ronianus  abscedere  militem,  suaquem-^i2. 
que  in  castra,  jubet.  Rex,  sive  fraudem  suspectans,  quia  ^g' 
plura  simul  in  loca  ibatur,  sive,  ut  commeatus  nosiros  Pon-39 
tico  mari  ac  Trapezunte  oppido  adventantes,  interciperet, 
propere  discedit.  Sed  neque  commeatibus  vim  facere  po- 
tuit,  quia  per  montes  ducebantur,  praesidiis  nostris  insessos: 
et  Corbulo,  ne  inritum  bellum  traheretur,  utque  Armenios 
ad  sua  defendenda  cogeret,  exscindere  parat  castella.  Sibi- 
que,  quod  validissimum  in  ea  Pra?fectura,  cognomento  Fo- 
landtim,  ^uimt ;  minora  Cornelio  Flacco  Legato,  et  Insteio 
Capitoni  castrorum  Praefecto,  mandat.  Tum,  circumspeciis 
munimentis,  et  qua;  expugnationi  idonea,  provisis,  hortatur 
mihtes,  lU  hostem  lagutn,  neque  paci  aut  praiio paratum,  sed 
perfidiam  et  ignaviam  fuga  conjitentem,  exuerent  sedibus,  glo- 
riaque  panter  et  prccda  consulerent.  Tum,  quadripartito  ex- 
ercitu,  hos  in  testudinem  conglobatos,  subruendo  vallo  indu- 
cit,  alios  scalas  moenibus  admovere,  multos  tormentis  faces 
et  hastas  incutere  jubet.  Libratoribus  funditoribusque  ad- 
tributus  locus,  unde  eminus  glandes  torquerent :  ne  qua  pars 
subsidium  laborantibus  ferret,  pari  undique  motu.  Tantus 
inde  ardor  certantis  exercitus  fuit,  utintra  tertiam  diei  par- 
tem  nudati  propugnatoribus  muri,  obices  portarum  sub- 
versi,  capta  escensu  munimenta,  omnesque  puberes  truci- 


Procul  adstitW]  Cod.  A^r.  abstUit. 
ut  ap.  Virg.  6,  259.  absistite  luco.  Cf. 
Rhen.  ad  c.  56. 

Sibiqite  quodl  MS.  Guelf.  non  babet 
fuod.     Er5. 

Coernomento  Volandum]  Sic  ed.  pr. 
Ut  e  cod.  Bud.  edidit  Rhen.  et  post 
eum  omnes.  Mediae  edd.  P'aUandu>n, 
ut  MS.  Guelf.     Ers. 

Isteo  Capitoni^  Ex  lapid.  Insteia. 
Mimm  ni  idem,  qui  supra  Hostorius 
dicitur,  uKi  de  recipicndis  obsidibus 
actum.  Certe  V.itic.  liber  eo  loci,  Hi- 
stcu^,  non  Hosfoi-ius  prxferebaX.  Nec 
riui\  t  <>r,  quod  ibi  Centurio  dicitur,  bic 
PriPtectuscastrorum.  Poiuit  enim  bo- 
nore  eSse  auctus,  Lips.  Insteio  cod. 
Flor.  ed.  pr.  Isteo  a  Puteolano  fiuxit. 
Ern.  Bud.  InsttUo.  Receptum  In- 
tteii  nomen  habet  Vell.  2.  I6.  ct  lapis 
ap.  Grut.  p.  362  et  17^.  Cf.  et  Ci»jae. 
Obs.  10,  i~,.    Respice  ad  c.  y. 

Libratoribus'\  Hic  quoque  J.  Gron. 
intrusit  'suuni  libriloribus.  At  vide  ad 
",  20.  MS.  Guelf.  ed  pr.  et  ceterae  edd, 
Kinnes /i6rfl/on7>wf ;  idque  verura  est. 
Eiis. 

Vndc  eminus  glandes  torquerent] 
Labratures  ergo  t^landes  turquebant  ? 
VOL.   l.   P.  11. 


immo  tela,  lapidesque.  Integer  locos, 
quod  nurere,  a)>ud  C.ilepinum  legitur: 
unde  eminus  lapides  et  ulandes  torque- 
rent.  LiPS.  Poiuit  Calcpinus  in  mente 
habere  locum  Sallust.  Jug»  5".  parg 
emimis  glande  aut  lapidibus  pugnare. 
Nosterquoque  Hist.  5,  17..iungit««ifjr« 
et  glundes.  Veruni  arbitror  etiam 
saxa  illa,  quse  a  libratorihus  miitun- 
tur,  glandium  nomine  intelligi  posse. 
Nam  eti«m  siiices  fanda  niittuntur,  et 
libraturesrantuw  raajures  lapides  mit- 
tunt.     Ern. 

Pari  und-que  tnotu']  Ita  MSS.  FI. 
(Bud.)  Guelf.  edd.  pr.  Puttol.  Ber, 
Alc.  Rhen.  .\\A.  Gryph.  At  Lips,  el 
sqq.  metu,  quod  sine  libris,  ct  opera- 
rum  aut  correctoris  culpa,  irrepsisse 
puto.  J.  Gron.  e  Flor.  re^tituit.  Ce* 
terom  etsi  motu  servavi.idque  intelligt 
potest :  pari  undique  belti  mole  in- 
gruente  :  tanien  metu  facilius  et  usita- 
tius  in  tali  re  est.  Curo  par  undique 
periculuni  esset,  distincbautur,  [anci-r 
pitem  metum  vocat  Livius)  nec  subsi- 
dium  laborantibus  ferri  poterat.  Ita- 
que,  si  constaret  e  bonis  libris  esse  me- 
tu,  prffiferrem.     r.R\ 

N  II 


54« 


ANNALIUM 


A.  U.<ltiti  sint,  nullo  niilite  amisso,  paucis  admodum  vulncratis. 
*'2.  et  imbelle  vulgus  sub  corona  venundatum  :  reliqua  pra?da 
^  '  victoribus  cessit.  Pari  roriuna  Legatus  ac  Pra?fectus  usi 
sunt,  tribusque  una  dic  castellis  cxpugnatis,  cetera  terrorc, 
et  alia  spoate  incolarum  in  dcditionem  vcniebatit,  unde  orla 
fiducia  capiJt  gcntis,  Artaxutn,  adgrediendi.  Nec  tamcii 
proxiino  itinerc  ductaj  legiones,  (jua*,  si  amnem  Araxen,quL 
inoenia  adluit,  ponte  transgredereiitur,  sub  ictuiu  dabantur: 
40procul,  et  lationbus  vudis  transicrc.  At  Tiridatcs,  pudore 
et  metu,  nc,  si  concessissct  obsidioiii,  uibil  opis  in  ipso  vi- 
deretur;  si  piobiberet,  iiij^editis  locis  seque  et  equestres 
copias  inligaret :  statuit  [>ostreino,  ostendere  aciem,  et  dato 
die  proeliuin  incipcrc,  vei  sinuilationc  lugaj,  locum  fraudi 
parare.  Igitur  repente  agmen  Romunum  circumfundit,noii 
ignaro  Duce  nostro,  qui  viaj  pariter  ct  jjugna;  conxposuerat 
exercitum.  Laterc  dextro  tcrtia  Jegio,  sinistro  sexta  ince- 
idebat,  mcdiis  dccumanoruin  delectis  :  recepta  inter  ordines 
inpedimenta,  et  tergum  mille  equites  tuebantur :  quibus 
jusserat,  ut  instatitibns  coniinus  resLsterent,  rejugos  non  seque^ 
renlur.  In  cornibus  pcdes,  sagittarius,  et  cetera  manus 
equitHin  ibat,  productiorie  cornuum  sinistro,  per  ima  col- 


Ctfjui  ^ntu  .■irtarata]  Coiidit.im 
.i')  Artaxia  rcije,  sunsu  Annibalis  Fa-.tii. 
Plutarchuin  ail"i  iu  Lucullu  c.  C5.  Lirs. 
Ehn. 

Et  dafo  die]  Id  cst,  priino  di»-.  H:ito, 
cuin  illuxis«et.  It.i  Annal.  1.  datmjue 
tempore  non  rctireho  :  id  est.  oblato. 
Lrrs.  Piehena  conjicit  claro  die.  fru- 
•tra.  Vir  doctus  ap.  Ryekium  yialo, 
quod  niints  poelicum.  Mox  incedebnt 
*d.  pr.  tit  post  (e  Bud.)  castiga^it 
Rlien.  \n  Puteol.  cd.  est  insededat, 
vitio  operarum,  ut  faoile  intellij;itur  : 
tamen  id  expressere  Rivius,  Beroaldus 
et  Alci,'\tus.    EriN. 

Mediis  decumanorum  dilectis]  Mi- 
ratur  Grotius,  non  vidisse  viros  tot 
eruditos,  nulluni  his  Nerbis  essc  sen- 
«nm  :  mutatione  opus  levj :  mediis  rfe- 
cnmanorum  dilecti.  M^diis  locis  scili- 
cet  (prapcessit  enim  latere  dextro  et 
^inistro)  incedebant  leelissimi  lcgionis 
dfccimip.  Muito  ina^is  nuriim  t»>  <r«»t« 
non  \idisse,  medios  esse,  qui  mediani 
.^ciein  tenerent,  qni  iii  mcdio  incede- 
rent:  dcin<)e  mediis  decumannrum  «/<?- 
tettis  dici,  vert>i  snbslaiitivi  participio 
inteHeof  o  :  periniW'  a<-  s\  «-«se?  :  «pinni 
me<<ii  fcirent  v\  <lcinin,i  li'p;ione  <lelc- 
cti  ;  ipium  niodin';  h:»herent  de<!uma- 
noniii  (Mcctos.  CiKiy.  Mox  Guelf. 
coniinut  iii»i<ilfrrnt.    Khv. 

in  cornihus  pedes,  xtii^ifttiriiu]  Sic 
etid.   oniiies  iiide   «    l^uteolano.      Sed 


ed.  nr.  pedites  sagittariique.  Copulam 
qnidem  etiain  Murctiis  et  Acidalius 
addi  volebant.  Itatiuc  recepissem  le- 
ctionem  ed.  pr.  nisi  ctterorum  MSS. 
auctorit.is  obstaret,  e  quibus  nil  va- 
rietatis  notalum  a  quoquam  video : 
unde  suspicor,  in  iis  vul^catum  fuisse. 
Et  id  eodeni  redit,  modo  interpungatur 
post  pedes,  ut  fecimus.  Ern.  Bud. 
etiam  absqiie  copula. 

Productior  cornu  in  sinistro]  Expe- 
ditior  omnino  ct  verior  erit  lectio : 
productiore  cornuum  sinistro.  E  cor- 
nibus,  inquit,  productius  eral  sini- 
strum,  ot  caussam  aildit.  LiPS.  Pro' 
ductiore  cornu  in  s.  cw\.  Fl.  (quain- 
quam  noii  satis  consenfiunt,  qui  iii- 
spexere)  ed.  pr.  et  scqq.  ad  Rbenanum, 
qui  (e  Bud.)  dedit  productior,  qnod  est 
et  in  MS.  Oxon.  Guelf.  MS.  A^r.  pro- 
dnrtiore  eorum  sini.^trn.  Atque  etiani 
ultima  in  producfiore  in  c<mI.  Flor.  est 
inducta.  Kgo  nialiii  scrijituram  Rhe- 
naiii  se<]iii,  quae  iiiihi  c(iinmo<lissimH 
vid<!tur  oniniiiin,  quaiii  iiit.raoi  conje- 
cturam.  Pro<luctior  \ni.  iiianusequi- 
tiim  peditumquc.  Ceteruin  licet  su- 
spicari,  cornu  e  marpine  irrepsisse. 
hrevit.-xtisqui^lemsi  satis  rttinens Taci- 
tiis,  iMiii  |Ki»iiit.  F.RN.  Paruin  quidem 
refert,  utniin  prH^uras.  Plaiiius  tame^i 
videtiir  prndiirlius  cornu  dici.  Unile 
Lip«ii  lecliDiiein  restitiii  cum  Bjp. 
Ryckiut  A^r.  cod.  habere  test.-itur f»ro- 


I 


LIB.   XIII.   CAP.  41.  547 

lium,  ut,  si  hostis  intravisset,  fronte  simul  et  sinu  excipere- ^.  u. 
tur.  Adsultare  ex  diverso  Tiridates,  non  usque  ad  jactum  812; 
teJi,  sed  tura  miuitans,  tum  specie  trepidantis,  si  laxare  or-  ^^^- 
dines  et  diversos  consectari  posset.  Ubi  nihil  temeritate 
solutum,  uec  amplius  <  uam  Decurio  equitum,  audentius 
progressus  ei  sagittis  confixus,  ceteros  ad  obsequium  ex- 
emplo  firmaverat,  propinquis  jam  tenebris  abscessit.  Et41 
Corbulo,  caslra  in  loco  metatus,  an  expeditis  legionibus 
nocte  Artaxata  pergeret,  obsidioque  circumdaret,  agitavit, 
concessisse  illuc  Tiridaien  ratus.  Dein,  postquam  explora- 
tores  adtulere  hngimjuum  Regis  iter,  et,  Medi  an  Alhani  pe- 
terentur,incertum,  \ucem  o^pentur:  praemissaque  ievis  ar- 
matura,  quae  muros  interim  ambiret,  oppugaationemque 
eminus  inciperet.  Sed  oppidani,  portis  sponte  patetactis, 
se  suaque  Romanis  permisere.  quod  saluiem  ipsis  tulit. 
Artaxatis  ignis  inmissus,  deletaque  et  solo  adaequata  sunt : 
quia  nec  leneri,  sine  valido  praesidio,  ob  magnitudinem 
iDoenium  ;  nec  id  nobis  viriura  erat,  quod  firmando  prassi- 
dio,  et  capessendo  bello  divideretur :  vel,  si  integra  et  incu- 
stodita  reiinquerentur,  nulla  in  eo  utilitas,  aut  gloria,  quod 
capta  essent.  Adjicitur  rairaculum,  veiut  Numine  oblatum. 
nam  cuncta  extra,  tectis  tenus,  sole  inlustria  fuere ;  quod 
moenibus  cingebatur,  ita  repente  atra  nube  coopertum,  ful- 
guribusque  discretum  est,  ut,  quasi  infensaniibus  Deis, 
exitio  tradi  crederetur.      Ob  haec  consalutatus  Imperator 

ducliore  cornu  sinistro.     Cf.  et  Mod.  stria/uere]   Puto,  cuncta  extra,  tecta 

ep.  99.  tenvs:  sive,  quod  iti   Flor.  esse  postea 

Si  laxare  ordd.']    Si  efficere  posset,  didici,   teciis.     Sententia.     Extra  ur- 

ut  Roinani  ordines  laxarent,  ac  deinde  beni,  usque  ad  tecta  domusque,  omnia 

jpse  distractos  persequi  et  ur^ere  pos-  sole  liquida.    Lips.     Posteriorem  cor- 

set.     Mox,  quod  e  MS.  Fl.  dedit  oitsi-  rectionem  recepere  Gronovii.  Scriptu- 

dioque  pro  obsidioneque  Ryckius  et  J.  ram  cod.  Fl.  Pichena  et  Ryckius  :   su- 

Gronov.  est  etiam  in  ed.  pr.    Alterum  periores  omnesedd.habent  fiec/rt  Aart*. 

induxit  Puteol.  non  Ccroaldus,  iliius  nus.     Hacteiius  sive  de  loco,  sive  de 

imitator.      Obsidium  s«pius  Tacitus,  tempore  capias,  ineptum  est,  nec  sen- 

qiiaui  obsidio.    Ern.     Obtidio  et  Agr.  sum  cpmmodum  habere  potest :    pri- 

Bud.  obsidione.  m-inique  syllabam  natani  esse  arbitror 

Aude?itius]  Cod.  Agr.  ardetUius.  e  prima  in  tecta  vel  tectis.    Tenusjun- 

Solo    aijuata']     Ed.   pr.   adcequatn,  e;itur  quiilem  intertium  etiam  accusa- 

quod   recipere   non   dubitavi,  cum  sit  tivo  :  sed  qui.i  tauien  MS.  Flor.  clare 

T.icito  usitatum  vcrbum.    Vid.  IS,  60.  teciis  habet,  hoc   prsferendum  puto. 

13,  9.  etc.     Etiam   Liv.   1,29.   otnnia  Ern.     ^m\.  tecta  hactenus. 

tevta  ndaquat  solo.  et  alii.     Ern.  FtU^uriius  discretum]    Modus  lo- 

Quia  nec  teneri]  Verbum  deest,  tm-  quendi  ductus  a  poeti»,  qui  ful^uribus 

dc  (lendeat  fwj^T? .-    unde  Grotius  nia-  /mi»^*  rfirii/iditunt.   llorat.  C.  1,  34.  ."5. 

lebat   tenere,   ui    referrttur   ad    erat.  Diespiter  igni  corutco  nuhiladtiidens: 

Sed  potest  intelligi  pote rant,  i\nod  in  et  sic  sape  alii.  MS.  Gutd(. Jui^oribus. 

stqq.  quu<L-ininiodo  latet.     Ek.n.  Er.n. 

felut  Xumine  ublatum]  Farnesiano  Ob  hwc  cotisalutatus  Imp.]  Primum 

superadditum,    teliU   Deum   numine.  MS.  Guelf.  co;i»«/n/uj,  setl  supernead- 

Lirs.    Frustra.  namsimpliciterquoque  jecta /,  ut  fierct  eo««i//tf/M*.    Deinde, 

dit-itur  JVumine.    Ern.  quod  per  compendium  erra  Imper.  id 

Cunctu  ertraicctahactentusoleillu-  injNl.  pr.  est  au/w  :  sive  in -MS.  illud 

N  n  ^ 


548  ANNALIUM 

A.  U.Nero:  ex  Senatusconsulto  supplkationes  habitjer  statu(tqitf. 

1'^  et  nrcus  et  continui  Consu/atus  Principi:  utque  inter  festo» 
i^.' refcrrelur  dies,  quo  palratn  victoria,  quo  nuntiala,  quo  relatum 
deeaesset,  aliaque,  in  eaiulcin  formam,  deceinuntur,  a<leo 
inodum  egressa,  ut  C.  Cassius,  de  ceteris  honoiibus  adsen- 
sus,  si  pro  benignitafe  fortnntz  Diis  grates  agerenlur,  ne  totum 
quidem  annum  suppHcationibus  sulticere,  disseruerit :  eoque 
oporfere  dividi  sacros  et  negotiosos  diea,  quis  Divina  colerent,  et 
^'Zfiftninna  non  inpedirent.  Variis  deinde  casibus  jactatus,  et 
multorum  odia  meritus  rcus,  haud  tamen  sine  invidia  Sene- 
cae,  damnatur.  Is  fiiit  P.Suilius,  imperitante  Claudio  ter- 
ribilis  ac  venalis,  et  mutatione  temporum,  non,  quantuin 
inimici  cupercnt,  demissus ;  quique  se  nocentem  videri, 
quam  supplicem  mallfct.  Ejus  opprimendi  gratia  repeti- 
tum  credebatur  Senatusconsultum,  pcenaque  Cinciae  legis, 
adversus  eos,  qui  pretio  caussas  oravissent.  nec  Suilius 
questu  autexprobratione  abstinebat,praiter  ferociam  animi, 
extrema  senecta  liber,  et  Senecam  increpans  ;  infensum  ami- 
cis  Claudii,  sub  quo  Justissimum  e.isi/ium  pertu/isset.  Simul 
studiis  inertilnis,  et  juvcnum  inpcritia  suetum,  tivere  his,  qui 
vividam  et  incorruptam  e/oquentiam  fuendis  civibus  exercerent. 
Se  Qufcstorem  Gennanici :  i//um  domus  ejus  udu/terum  Juisse. 
An  gravius  cxistimanduin,  sjtonte  /itigatoris  prccmium  honesttB^ 
operte.  adsequi,  quam  conrumpere  cubicu/a  Principum  Jemina' 
rum'^  Qua  sapientia,  quibua  phi/osophorum  praceptis,  intra 
quadriennium  Hegia  arniciticc,  tcr  mi//ies  sestertium paravisset? 

vitiutn  foit,sive  descriptor  codrcis  in-  num  habent  juveiiem,  pro  quo  ille  re- 

tulit.   Veindii  pro  et  SCto  est  ex  SCto:  cte  iledit  jufewMm.     At  M^.  Guelf.  a 

quod  verum  cst.  porro  vitiose  suppKca-  juventute    imperila     suetum.      Ern. 

tionesque  fost  jDU grate».    Tnndem  ct  Bud.  a.  l.m.  ftier*^, quod  2.  m.  in»»- 

«qne  oportere  dividi  .  .  .  colercitt.    Co-  t'«/e>e  mutavit.   IdeiH^Mtrnrm.  Khen. 

lerent  quidem  etiam  M.S.  Flor.  G«U'If.  ex  insjenio  correxit. 

eeterieque  edd.  ante  Rhenantini :   c|U),  Se  Ouastorem  Germanici'^  Suilins 

quare  colercntur  reposuerit,  idque  tam  Qua-stor,  Gennanico  bello.    Annal.  4, 

constanter  seeuti  sint  editores,  non  as-  '.il.    At  P.  Suilium  QHtestorem  quon^ 

Seqnor.    E?o  cuin  J.  Gronovio  colerent  dam  (iamanici.    Adulterum  Senccam 

restitui.  Ern.    l^i.  eonsulatus  , . .  co-  in  Julia  Germanici   filia  ftiisse   vult^ 

lerenttfT.  Dixi  ante.     Lips.     Mox  Gutlf.  sponte 

€.  Cassius']     V.  12,  11.     Cf.  Rvrk.  a  titigatordnts.    Vulgatuiu  exquisilius 

•d6,  15.                                            '  et  verius.    Ern. 

Acfii  Cincittl     i.e.  SCti  fiicti  ante  £xistimandum]   Sic  Rben.  e  Bud. 

ad  lcgem  Cinciam  emendandain,  quo  Put.  estirnandum. 

pcena  constituta.     N;iiii    le^c  t;incia,  Tcr  inillirs  sestrrtium]  Suroma  ea- 

qute  pri)prie<Hcta,  nulla  pa-na  consti-  deni   divitiarum    Seneca?,   expressa  l^ 

tuta  fuit.  vide  dicta  iii  Excurs.  24.  ad  Dione  Gl,  10.  qni  oinnes  res  relicta» 

Suetonium.  Ers.     Cf.  11,  .'».  sq.  babct,   prjBut  cul|H;t  viruin    inculpa- 

//iVfrc /li»]  Sic  MS.  Fli»r.  rui  comi-  tum.     Ita  adultcrium  illi  olijitit  cun» 

nited.pr.  lividtrhis:  .MS.  Guelf.  Pu-  Ajrippina:  pullarium  eMin  fuisse  ait, 

teol.  invidere :  ciuod  tmines  secuti  «unt  idcmque  vitiuro  .ib  iUo  insitum  Nero- 

ad    Pichcnam.      lAverc    pro  invidere  ni :  caussam   .-lucton^mtiiK;   interfectn? 

frequcnshuica^tati.  I)i«tinsnuntur ta-  inatris:    aliaqtie,    qua*    homo  vanos, 

men  livrreet  inviderc  iii  Di.il.  de  Orat.  pra?ter  fidcni  pra'tcrque  omniiim  nien- 

c.  96.    Ceterum  oomics  aiite  Rhena-  tem,    conriciatur     vclut   e    plaustro. 


LIB.  XIII.  CAP.  43. 


549 


Romte  testamenta  et  orbos  velut  indagine  ejus  capi.    ItaUam  et  A.U. 
protincias  inmensofenore  hauriri.     At  sibi  labore  quasitamet  ^^^ 
modicam  pecuniam   esse.     Crimen,  periculum,  omnia  potius' ^q^ 
toleraturum,  quam  veterem  ac  domi  partam  dignationem  suhi- 
t&  felicitati  submitteret.  Nec  deerant,  qui  haec  iisdem  verbis,43 
aut  versa  in  deterius,  Senecae  deferrent.     Repertique  accu- 
satores,  direptos  socios,  cum  Suilius  provinciam  Asiam  regeret, 
ac  publiccc  pecuina  peculatum  detulere.    Mox,  quia  inquisi- 
tionem  annuam  inpetraverant,  brevius  visum,  urbana  cri- 
mina  incipi,  quorum  obvii  tesies  erant.    li,  acerhitate  accu- 
sationis  Q.  Pompojiium  ud  necessitatem  belli  civilis  detrusum : 


Qaibus  odii  caussis  ?  aut  quo  menda- 
cii  pretio  ?  Nam  Seueca  tanto  ante- 
rior,  uon  injuria,  non  beneficio  co?ni- 
tus  illi.  Sed  credo,  jiidicii  quaed.im 
roorumque  perversitas  fuit,  quae  eum- 
<lem  illum  in  Ciceronem  exacuit,  quae 
in  Cassium,  Brutum,  oainesque  bonos. 
CaTeat  ab  his,  moneo,  juventus  :  et  e 
campis  iUis  ita  antiquitatum  et  histo- 
rijc  flores  legat,  ut  non  colligat  ve- 
nena.  At,  quod  ad  diviiias  eleganti- 
amque  Seneeae  attinet,  vide  lector  et 
lepe  egrejfivim  ejus  libellum  De  vita 
beata :  quem  scripsit  non  alia  re, 
quam  ut  ora  obstrueret  calumniatori- 
bus  istis.  prsesertim  a  c.  17.  LiPS.  V. 
et  l>io  6-2,  2.  Cf.  Gron.  Pec.  vett.  4, 
11. 

Orhog — capi\  Captatorum  putida 
studia  Roma?  ob  spem  hereditatis  ca- 
ptat  noster  et  ar^uit.   Cf.  Germ.  20. 

Olim  pmtau}]  Ex  aliis  iibris  liceat, 
diu  pnrtam.  LlPS.  Ae  olim  est  a 
Puteol.  Sed  pr.  ed.  habet  ac  deo : 
unde  videtur  nata  Rhenani  conjectura 
adeo  :  quod  plane  estin  MSS.  Oxon. 
et  Guelf.  M3.  Flor.  ac  do.  Unde  Li- 
psius,  Pichena,  fecere  diu:  J.  Grono- 
vius  putat  esse  domi :  quod  prseceden- 
tibus  aptissimuni  est.  Interea  sequa- 
mur,  quod  recentiores  edd.  obtinet  ac 
diH,  quamquam  nobis  suspectum. 
£rn.  Bud.  a  i.  m.  ac  deo,  ut  in  cd. 
pr.  unde  2,  m.  ab  eo.  Placet  domi. 
Sic  et  Lall.  et  Bip.  diu,  olim  rcdun- 
dant  ob  veterem. 

Felicitttti  suhmittere']  fwege  submit- 
i^ret.  Lirs.  Vett.  omnes  submitlere, 
et  MS.  Guelf.  (et  Bud.)  Mox  aut  versa 
non  erat  in  MS.  Bud.  necest  in  Guelf. 
et  aliis  ap.  Broterinra.  Rhenanus 
putabat  aliesse  commode.  (retinuit  ta- 
luen.)  Saltem  aut  servari  deberet. 
Ehn. 

InquitUionem  annuam  impetrave- 
runt']  Ciceru  act.  Verr.  1,  2.    Ilaque, 


eum  ego  dient  in  Siciliam  inquirendi 
perexiftuam  postulavissem,ini'enit  iste, 
qui  sibi  in  jichaiam  bidito  breviorem 
diem  postularet :  non  ut  is  idem  con- 
jiceret  diligentia  et  industria  sua,  quod 
ego  meo  labore  et  vigiliis  consecutus 
sum.  Etcnim  ille  Achaiais  inquisitor 
ne  Brundisium  quidem  pervenit :  ego 
Siciliam  totam  quinquaginta  diehus 
sic  obii,  ut  omnium  populorum  priva- 
torumque  injurias  cognoscerem.  As- 
conius  in  Orat.  pro  Scauro:  Snbscri- 
psenint  Triario  in  Scaurum  L.  Ma- 
rius  L.  F.  M.  et  0.  Pacuvii  fratres, 
qui  inqiiisitionem  in  Sardiniam  item- 
que  in  Corsicam  insulas  dies  tricenos 
acceperant.  Plinius  Epist.  3,  9.  Ad^- 
derunt  Bcttici,  quod  simul  socios  niini- 
strosqueClassici  ditulei-unt  ,nominatim- 
que  in  eos  inquisitionem  postulaverunt. 
p.  p.  A'orbatium  Licinianum  LegO' 
tum  et  inquisitorem.  Et  mox :  non 
Legati  vnmen,  non  inquititionis  ojffi- 
cium.  Quje  firniant  lectionem  Flor. 
impetraverant,  indigjnam,  quam  silen- 
tio  Lipsius  transmitteret.  Aiyeiius 
impetraverat,  iiiterpretatur,  nnnum 
ad  purgandam  innocentiam,  contra 
niorem  et  rationem.  Et  tamen  alium 
sensum  id  verbi  non  babet.     Gron. 

Suburbana  crimina]  Curautem  suh- 
urbana  ?  omnia  ista  in  urbem  perpe- 
trata.  Vereor,  ne  sub  ortum  sit  e  ter- 
minatione  pra^cedentis  verbi.  Urbana, 
erimiha  op\)onut\tur  provincialibus,  de 
qiiibus  ante,  ut  apud  Cio.  in  Verrinis. 
Slox  ed.  pr.  MS.  Guelf.  hi  pro  ii,  ut 
sjepe  aliis  locis.  Ern.  Recte  vidit 
Ern.  Sequor,  deleto  sub. 

Q.  Pomponiura]  Nihil  leen.  qui  se- 
quuntur,  ii  fere  nominati  Senecae  in 
Ludo.  LiPS.  De  y.  PomponioG,  18. 
de  Sal)ina  P.  11,  2,  4.  de  Val.  Asiatico 
II,  2,  3.  Corn.  Lupus  sub  Tiberio 
ProCS.  Cretai  teste  numo,  de  quo 
Eckhel  D.  vet.  NX.  vol.  2.  p.  302. 
N  n  3 


550  ANNALIUM 


mmqne  Clandii  a7CivV/o/«  Suilio  objectabaut.  iWe,  nihil  ex 
his  sponte  snsceptnm,  sed  Principi  paruisse,  deteiirlebat,  do- 
nec  eain  orationem  Cajsar  cohi buit,  cow/jer/Mm  s/6/,  referens, 
ex  commentanis  patris  sni,  nnUam  cnjn^/juam  accusationem 
ab  eo  coactam.  Tum  jussa  Messalinuz  prictendi,  et  labare 
defeusio.  Cnr  enim  Jieminem  nlium  dele  tum,  qui  sc^vientif 
inpudicts,  vocem  prtcberet  V  Puniendos  rernm  atrocium  mini^ 
stros,  ubi  pretia  scelerum  adepti,  scelcra  ipsa  aliis  delegent. 
Igitur,  adetupta  bonorum  parie  (nam  iilio  et  nepti  par» 
concedebatur,  eximebanturque  etiam,  quaj  testamento  ma- 
tris,  aut  aviae  acceperant)  in  insulas  Baleares  peiiitur  :  non 
in  ipso  discrimine,  non  post  daninationem  fractus  animo ; 
ferebaturque,  copiosaet  molii  vita  secretuin  illud  toieravisse, 
Filium  ejus,  Neruiinum,  adgressis  adcusatoribus,  per  invi- 
diain  patris  et  crimina  repeiundarum,  interccssit  rrinceps, 
44tanquam  satis  expieta  ultione.  Per  idem  tempus,  Octavius 
Sagiita,  plebei  Tribunus,  Ponliae,  muiieris  nupt»,  amore 
vecors,  ingentibus  donis  aduiterium,  et  mox,  ut  omitteret 
raaritum,  eniercatur,  suum  malrimoniuui  promittens,  ac  nu- 
ptias  ejus  pactus.  Sed,  ubi  niuiier  vacua  fuit,  nectere  mo- 
ras,  adversam  patris  volnntatem  caussari,  repertaque  spe  di- 
tioris  conjugis,  promissaexuere.  Octavius  contra  modo  con- 
queri,  modo  minitari,  famam  perditam, pecnniam  exhaustam 
obtestans  :  deuique  salutem,  qu9J  soia  reliqua  esset,  urbitrio 
ejus  permittens.  Ac,  postquum  spernebaiur,  noctem  unam 
ad  solatium  poscit,  (jua  delinitus,  modum  in  posterum  adhibe- 
ret.    Statuitur  nox.     £t  Pontia  consciqi)  anciiiaB  custodiau) 

Ju.tsaMess.}rr(rtendf]rA\.TpT.{etc<M\.  Freinshpmii    coniecturam    Lallem.nn» 

Bud.j  protendi.    Mox  delectum  ut  MS.  nus.     Eri*.      Bud.    avi.    sed    rectius 

Flor.  et  Aj;r.  qitod  cnm  J.  Gron.  rerf  pi.  Flor. 

Ceterae  (et  cod.  Bud.;  electum.    MS.         Octavius  eontra  modo  conq .']   A  MS. 

Gnc\f.  neminem  aUectum.\\X\o%e.¥oht  Bud.    aber.it    modo,    a    Guelf.    abest 

delepure  aliis  scelera  exquisife,  pro  in  contra      modn.      Idcm     inox     otten- 

alios  auctorcs  transferre:  sunita  forma  tans:    quod  hic  non  alienum    foret: 

loquendj   a  re  pecuniaria.    Ciccro  ex-  sed  saepe  in  illo  libro  ostcntare  scribi- 

enipln>n  prieivit  Or.   pr.  Font.  4.  ^uttf  tnr   pro  obfcstari  ^  ct  obtestans   h.  1. 

si  hoc  crimen  ojitimis  nominibus  delit-  efficacius.     Ern.     Bud.  ut  Guelf.  uon 

gare possumm.   V.plura  in  Clave  Cic.  habct  rontrn  tnodo,  ad  quod  non  satis 

in  h.  V.    Ern.  attcmiit  Rhen.    RuA.  eUAtn  obtestans  ; 

Filio  et  neptiparsconcedebntur'}  \\)-  alterum     illud    videtur    pertinere    ad 

lego  le  ad  Cujaeiun),  Obs.  (J.  2-3.  qtii  Guelf. 

ante    ine  abimde   dixit.     Lips.     Mox         Po.itquam     spernehatur]     Verbum 

acceperant  accipe  de  filio  et  nepte,  aut  priipriuin  in  re  amatoria.cuin  non  red« 

solit,  aut  Suilliupatre  siiiiul.    Ita  non  aroere,  sed  fastidiarc  ;  de  quo  copiose, 

opus  cum   Mcrcero  acceperat.     Quod  iit   tolet,   Broukhiis.   ad  Tibull.  1,4, 

porro  Freinsh.  con.iicit  avift  ceperant ;  77.  p.  .9}.  ubi  h.  I.  non  omisit.   Modum 

\n   MS.   Flor.  esse  testatur  J.  Grono-  adhiberet,  \ni. ^mou  .  duponeret  amo- 

viu«  avi^ i    quod  reccpit    Broterius:  rem.     Ern. 


LIB.  XIII.  CAP.  45, 


551 


I  mandat.     Ille,  uno  cum  liberto,  ferrum  veste  oc- a.  U, 
lium  infert.    Tum,ut  adsolet  in  amore  et  ira,  jurgia,  pre-^*^ 
ces,   exprobratio,  satisfactio:  et  pars  tenebrarum  iibidine  jg^ 
seposita.     Ex  qua   sestu    incensus,  nihil  meUientem  ferro 
transverberat,  et  accurrentem  ancillam  vulnereabstcrret  cu- 
biculoque  prorumpit.    Postera  die  manifesta  csedes  :  haud 
ambiguus  percussor.  quippe  mansitasse  una  convincebatur. 
Sed  Jibertus  snum  illudfacinus  profiteri,  se  patroni  i)tjuria& 
ultumesse.  Commoveratque  quosdam  magnitudine  exempli : 
donec  ancilia,  ex  vulnere  refecta,  vergm  aperuit.  postulatus- 
que  apud  Consules  a  parte  interfectie,  postquam  Tribunatu 
abierat,  sententia  Patrum  ex  lege  de  sicariis  condemnatur. 

Non  minus  insignis,  eo  anno,  inpudicitia  magnorum  Reip.45 
malorum  initium  fecit.  Erat  in  civitate  Sabina  Poppsea, 
T.  Ollio  patre  genita,sed  nomen  avi  materui  sumpserat;  in- 
lustri  memoria  Poppa^i  Sabini,Consulari  et  triumphalidecore 
prajfulgentis.  nam  Olllum,  honoribusnondum  functum,  ami- 
citiaSejani  pervertit.  Huic  muUeri  cuncta  aliafuere,  pr»ter 
honesium  animum.  quippe  mater  ejus,  setatis  suse  feminas 
pulchritudine  snpergressa,  gloriam  pariter  et  formam  dede- 
rat.  opes  claritudini  generis  sufticiebant,  sermo  cumis,  nec 


Liibidine  seposita]  Viri  doctiss.  ma- 
lunt  hbidini :  qui  casus  le;^itiaius. 
Infra  c.  54.  agri  vanti  et  miiitum  usui 
$epositi.  et  alibi.  Sed  nil  iiupedit  intelli- 
gere  in  UbiHiiie,per  ii&idinem.  Scposita 
est  .ibsumta,  s.  ut  Bcrnecc.  in  Indice, 
exacta.  Sidativus  vcrussit,est,tributa, 
inipensa.  Ern.  Bud.  lihidine.  Sed 
emendatiu  dubia  esse  nequit. 

Et  questu  incensvs']  Hapc  lectio  edita 
esl  a  Fuleolano  :  ((uam  falsam  esse  J. 
Gronovio  c<mcedo.  Nam  questus  jam 
prwterierat.  MS.  Flor.  et  quastim  cen- 
su*.  AsT.  et  ed.  pr.  et  qucesiti  census. 
Gron.  hinc  facit,  et  quasi  incensus,  sc. 
am«re  ex  usu  libidinis :  simulans  se 
remollituni :  quod  ncc  signific.-\t  in- 
census,  nec  hnic  loco  nptnm  est.  E50 
tentavi :  utqne  ita  injensus,  vel  sic. 
Ubi  satiavcrat  libidinem,  tandem  in- 
festus,  ardens  sc.  iraex  injuria,  trans- 
figit  feminam.  ^^tque  ita  formula  fre- 
quentissima  iu  eventu  rci  tradendo,  ut 
onines  sciunt.  Infensus  poterat  abesse, 
led  quoties  IJvius  similiter  ponit  infe- 
stus  ?  Qui  meliora  dedorit,  ei  e^o  plau- 
«iam  primiis.  Broteriiis :  qua  siatim 
inc.  Ern.  Iii  Bud.  adfucr.it  a  I.  m. 
quastum  census.2.m.  icide  fecit  qiurstu 
irwensus.  Bip.  coiijectaiit  ex  qiia  suc- 
ceusus.  Hill.  Rac.  ,9.  atque  cestu  in- 
censux,  ut  ap.  Vira;.  Mn.  4,  332.  Mi- 
lim  £x  qua  astu  incensus. 


Ib 


Injurias  ultum  essel  Malleni,  nUmn 
isse.  Lips.  Vid.  ad  c.  17.  Mox  com- 
Tnoferat  cod.  Bud.  Copulam  sffpe  in 
tali  contextu  ap.  nostrum  reperi.  Eri*. 

Po.flquam  trib.]  Nam  M.igistratus 
postulari  et  accnsari  non  passunt.  Se4 
mox  pro  et  videtur  scribendum  es. 
qiiorsum  enim  cMpula  .*  Ern.  Bene. 
Fac.'i5  erat  lapsus. 

£t  legede  sicariis]  Edd.  vett.  ante 
Rhen.  omnes  b:ibent  Ctrnelia,  noa 
dcmum  Beroaldi,  «t  J.  Gron.  tr.^idit. 
Sed  recte  delctum  auctaribus  MSS. 
Flor.  Budensi,  O.von.  Guelf.  quibus 
consentit  Guelf.  cum  aliis  ap.  Brote- 
rium.    Ern.     Susfulit  et  Jac.  Gron. 

Masmorum  Reip.  malorum]  Sie  ex 
Flor.  dedit  Pichena,  sic  ed.  pr.  Me- 
dia  omnes  majanim.  superior  nullum 
Reip.  malum  attulerat.  Ern.  Bud. 
majorum. 

Ollium  honorilus  nondum  fnnctum'] 
Atqui  Oussturium  eum  fuisse  Siieto- 
nius  autumat  35.  Se<l  Quaestura  for- 
tasse  i>on  tam  honos,  quain  .ndittis  ad 
honorein.  Ipse  tanien  Tacilus  12, 
64.  Qiia-sturam  inter  M.-jgistratus  re- 
censiiit,  .A^iellius,  et  alii.     LiP4. 

Alater  ejns]  Popp^.^.de  qua  11,1.  sq. 

Nec  ah.surdum  meenium]  E  Sallu- 
stio  imitatuin,  qui  Cat.  2o.  de  Sciu- 
proiiia :  In^emum  ejus  haud  ahsHT^ 
dum,possKverstufact:re.   LiPS.  Quod 

N  n  4  \ 


m 


ANNALIUM 


A-U. absurdum  ingenium.   m«destiara    praeferre  et  lascivia  utir 

^'i;  r.irus  in  publicum  egressus,  idtjue  velata  parte  oris,  ne  sati-r 

jj"aret  adspecium,  vel  quia  sic  decebat.    Famee  nunquam  pe- 

pereit,  maritos  et  adulteros  noii  distinguens :    iieque  adte- 

ctui   suo,  aut   alleno  obnoxia:  unde   utilitas  ostenderetur, 

illuc  libidinem  transFeiehat.    Igitur  agentem  eani  iii  matri- 

monio   Rufii   Crispini,  Kquitis   Romani,  ex  quo  filiuin  ge- 

uuerat,  Oiho  pellexit,  juventa  ac  luxu,  et  qiiia  flaijraiUissi- 

mus  in  amicitia  Neronis  habebatur.  nec  mora,  quin  adulte- 

46rio  matrimonium  jungeretur.    Otho,  sive  amore  incautus, 

Jaudare  forniam  e/egafitiamque  uxoris  apud  Principem  ;   sive 

ut  accenderet,  ac,  si  eadem  femina  potirentur,   id  quoque 

vinculum  potentiam  ei  adjiccret.    Sa?pe  auditus  est  consur- 

gens  e  convivio  Cajsaris,  se  ire  ad  iilam,  sibi  concessam  dicti- 


jilias  amcenum,  facetum,  Nam  supra 
c.  14.  wn  absurde  dixil,  pro  £acete, 
lepidc.     Ekn. 

I>'elatn  parte  om]  Ad  remulationem 
credo  tnulienim  Arabi.T,  de  quibus 
Tertull.  De  virg.  vel.  17.  Jralna /e- 
iniTKE  ethnicer  non  cojmt,  sed  Jaciem 
quoque  ita  totam  teicu7if,  ut,  uno  ocuto 
liberato,  contenta  sint  dtmidiam  Jrui 
luceni,  quam  lolam  Jaciem prostituere. 
Sed  caussa  in  hoc  nobili  scorto,  et  in 
iliis  dispar.    LiPS. 

Ruji  Oijipini  Equitis]  Alii  Crispi. 
Sed  Crispinum  ei  cognomen.  Plut.  in 
Galba,  noster  15,  7t.  et  clarissinie  Se- 
seca,  scu  quis  alius  (non  enim  certe 
Pbilosophus)  in  Octavia,  uhi  Poppsa 
inducitur  v.  728.  si). — venientem  in- 
iuor  Comitante  turba  conjugem  qnon- 
dam  meum  Gnatumque.  properat  pe- 
tere  comp/e.cus  mens  Crispinus,  et  in- 
termissa  libare  oscula.  Kufinus  Cri- 
Bpinus  filius  ejus  a  Suetoniu  nomina- 
tur  c.  35.  LiPS.  Immo  RuJU  Oispini : 
nam  sic  filius  dicitur  ap.  Sueton.  1.  c, 
in  bonis  libris  :  et  sic  supra  12,  42.  de- 
dimus.  Vett.  edd.  (it.  cod.  Flor.  Bud. 
Aprr.)  Ru^  Crispi,  usque  ad  Lipsium  : 
qui  Crispinus  dedit.  Ryckius  primus, 
uti  nos.     Ern. 

Filium  genuerat]  Is  mari  mersus 
jussu  Neroiiis.    Suet.  S5. 

jQuin  adult.  mntrim.  jtmg.']  Paullo 
aliTer  H.  I,  13.  Scil.  Tacitus  prius  hi- 
Storiam  scripserat,  nieliora  de»n  dedit 
in  Annalibus.  Cf.  et  Phit,  in  Galba  25. 
p.  1061.  et  Suet.Oth.  3. 

Ol/in,  sive  amore incnjttus,  etc.']  Vere 
incautiis.  et  siiriillima  vecordia  illc 
Cand.iules  apud  .Jiistinum  1,7.  //"" 
vxorem,  quam  propler  pulchritudinem 
depeyibal,  pradicare  omnibus  solebat, 
tun  eiattiUut  volupiaium  suarum  ta- 


cita  conscientia  .  .  .  prorsus,  quasi  ji- 
lentium  damnum  puicfiritudinis  esset, 
Vecordia  iiu{uaiii  siiiiiii,  sed  et  fato. 
Lips.  Ai-idalins  hic  transposita  niem- 
bra  putat,  et  verba  laudare  Jormam 
principem,  post  udjiceiet  poni  vult, 
Futoni,  Taciluni  sic  di^disse,  quia 
paiillo  loiig;.or  altera  ratio  facti.  Si 
tainen  placeat  transpositio,  malim  ilU 
verba  staiim  poni  post  iiomeii  Othonis ; 
quod  raollius  et  probabilius.    Ern. 

P'inculum  potentiam  ei  adjiccret] 
Sic  edili  oiiines  pra-ter  ed.  pr.  qusp  ha- 
bet  id  quoque  vineulum  potcntio'  adji' 
ccret.  Vincuium  potentia  dicitur,  ut 
vincuium  amicitiar  ap.  Cic.  pro  Plancin 
2.  quod  potentiam,  h.  e.  trratiam,  fir- 
niat  el  stabilem  rcddit,  atque,  ut  fre- 
quens  est  ap.  eundem,  novum  vincu' 
ium  accessit,  sic  hic  novum  vinculum 
polenti<E  adjecit.  Itaqiie  mihi  valde 
blaiiditur  ista  lectio  ;  pricsertim  cun» 
duruni  sit  vinculum  polcntium  ad- 
jicit.  Vinculuin  non  auget  potentiam, 
sed  firmat.     Ekn. 

Sibi  concessam  dictitans]  Adhie- 
resco.  Fortean,  sibi  concessam  a  Dis 
jaclans  nobilUatem,  pulchriludinem, 
Aut,  sibi  cnncessam  Dis  dignam  nobi- 
titatem.  Rudensi  aiunt  lepfi ,  ufc»  c«m- 
cessani  dictitaret.  ex  eo  diviiiabam, 
ubi  congestam  delibarct.  LiPs.  Ita 
diiTieilis  hic  locus  visiis,  ut  Graevius 
fassus  sit,  se  e.x  eo  non  expediri.  Pri- 
rauin  var,  lect,  noiabimus.  MS,  Fl. 
habet,  ut  est  in  textu,  nisi  quod  seque 
ante  ire:  unde  J.  Gron.  conjicit  qiiip- 
pe.  frustr.i,  ut  opinor,  cum  nil  pr.ii  >  s- 
scrit,  cujii^  ratio  rcdd.itur.  MS.  A^r. 
consentit  cum  Biidensi.  Ed.  pr.  Ii.ibct 
ubi.  Guclf.  Puteol.  Ber.  Alc.  Rheii. 
Ald.  Grjph.  »*».  Lips.  et  ed.  seqq. 
sibi.  Dictitaret  etiain  MS.  Affr.  Pcr». 


I.IB.  XIII.  CAP.  46. 


553 


tans  nohiJitatem,  pukhritudinem,  lota  omnium  et  gaiidia  feli-A.V. 
fiitm.    His  atque  talibus  inritanieutis,  non  longa  cunctatio  812. 
interponitur.     Sfd    accepto   aditu,    Poppaia    primuuj  per'^^  * 
blandiruenta  et  artes  valescere,  inparem  cupidini  et  Jurma 
Neronis  captani  simulans  :  mox,  acri  jam   Principis  amore, 
ad  superbiam  vertens,  si  ultr^  unani  aiteramque  noctera  ad- 
lineretur,  naptani  esse  se  dictitans,  7iec  poase  matrmomrjm 
amittere,  devinctum  Othoniper  genus  vita,  ffuod  nenio  adccquO' 
ret.    Illum  animo  et  cultu  magnijicum  :  ibi  se  summa  fortuna 
digna  visere.  at  ^ieronem,  pellice  ancilla  et  adsuetudine  Actes 
devinctum,  nil  e  contubernio  servili,  nisi  abjectum  et  sordidum 
traxisse.   Pejieilur  familiaritate  sueta,  post  congressu  et  cor 


zon.  An.  Hist.  p.  173.  corrigpbat  dhii- 
nitus  pro  dictUam :  quod  ridet  J. 
Gronovius.  E50  duduni  locuni  sic  cor- 
rigeiidum  putavi ;  scrpe  uuditus  est, 
Cnm  surgrens  e  convtfio  Orsaris  .  .  .  di- 
etilaret  tiobililatem  :  quod  verissiinum 
puto.  Nnper  auteni,  cum  collectio- 
iiem  epistolaruni  a  Burnianno  editara 
percurrerem,  si  quid  esset,  quod  Ta- 
cito  prodesset,  reptri  t.  4.  p.  Q~\,  N. 
|llein>;iuin  similiter  correxi^se:  nisi, 
quod  ille  cum  consurgens.  Ubi  piirum 
est,  Gra!vium  non  capere  potuisse  t» 
cum  post  auditu3e>X:  interro^aijtem, 
quid  Jitctum  est,  cum  dictUaret  ?  At 
nihil  Ciceroni  et  Livio  usitatius  :  est- 
que  ia  eo  ele^antia.  Cic.  ep.  ad  Div. 
3,  7.  a  Pausania  audivi,  cum  dicerel. 
Sed  Heinsius  etiam  pro  sibi  vult  uni, 
ut  Acidalius.  Ekx.  Equidem  cum 
Picbena  «entio,  nibil  hic  diffieultati* 
adcsse.  Intelli^itur,  sibi  a  Diis  vel  a 
propitia  sorte  conce$sam  dictilans  nob. 
etc.  Bud.onininohat)etKiic.  dictitaret. 
Seque  Flor.  stare  nequit.  Bud.  se  abs. 
que  copula.  recte.  Heins.  non  pro 
sibi\v.\tuni  sed.iunctim  unisibi. 

l^ota  omnium,  irandiaj};licium]  In- 
scriptio  vetus  apud  Grut.  p.  637.  ovod. 

OMNES.  ROGANT.  SED.  FELICES.  IMPE- 
TRANT.      GrOV. 

Accepto  ndilu]  Muretus  koc  cocpto. 
Acidalios  occccpto.  Heinsius  arrepto. 
Non  video,  quare  locum  tentent.  Xe- 
ru  laudibus  feminrp  iiicensus,  cupitll- 
lam  videre.  Hoc  niodo  cum  illa  adi- 
tum  .iccep  sset  etc.  Si  dicitur  aditum 
dare,  cur  non  et  accipere  ?  Mox  Hein- 
sius  vult  deleri  sc,  probante  Graevio  I. 
c.  iu  Syll.  8-  At  sa?pe  apud  nostrum 
prunomina  sic  posita,  itom  apud  Sue- 
toniuin,  ubi  abesse  possent.  v.  ad  Sue- 
ton.  Caes.  c.  7.  Ehn.  Bud.  accepto 
aditu.  Mox  deerat*c,  intrusum  a  m. 
Si.  Sic  Ilcinsii  Yotis  codex  respondet ; 


delevi,  elegantior  dictio  evadit. 

Matritn.  amittere^  MS.  Agr.  amit- 
tere :  probat  Graevius  1.  c.  et  sic  suprsi 
c.  44.  omittere  marittim.  At  idem 
amittere,  qnod  omittere,  diinittere. 
Sic  amittere  occasioneni  Liv.  7,  34.  ubi 
v.  Drakenb.  Confundi  haec  verba  iq 
libris,  aliis  infra  locis  videbinuis.   Ern. 

Quod  nemo  adaquaret']  \\6.\  qui  le- 
geret,  quod  JVero  7ion  ifdccquaret.  Ego, 
A^ero  ftaud  fFfjuaret.  Lips.  Quasi  re- 
cordaretur  de  Aniouii  et  Cleopatrae 
fabulis,  quod  significat  Plut.  in  Anton. 
92.  AuTot  Ss  rii'  fif  rZy  afUfitiriviuf  Ixii- 
yr,i  rviciSif  xa.r'iXvray  l-sex»  Ss  ruiira^av, 
ti/o!t  ri  Xunfiitfit  Ixiims  atoirnri  xai 
T^ufaTs  Kcu  •raXvnXiiai;,  5»  a^tra-rsSaiaj/- 
fixtaii  tKaXovi.  Scholiastes  vetus  Juve- 
nalis  ad  Sat.  2,  99.  Hunc  incompara- 
bilis  vit(E  bello  civili  f^itelHus  vicU 
apud  Bedriacum.  Gron.  Lipsii  con- 
jectura  non  videtur  consentire  arti  fe- 
minae,  quae  ita  ofT-nderet  Neronem. 
Sanus  locus ;  nisi  (|uis  malit,  quo  n. 
adccquaret  sc.  Othonem.  Mox  digna 
vise-re  ed.  pr.  Rhen.etseqq.  .At  Pu- 
teol.  Ber.  Alc.  di^nnm  visere,  ut 
Guelf.  et  ut  Faernus  volebat.  Putavi 
ante  vitium  operarum  esse  in  ed.  Pu- 
t(ol.  quod  oetera;  secutse  essent,  ut 
solent.  yisere  frustra  Graevius  cOt- 
ria^ebat  tndere,  He.insius  intueri.  Vi- 
sei-e  s«pe  etiain  Livius  dixit  pro  videre. 
V.  Drakeiib.  ad  l,."?!.  Noster  infra 
■  c.  54.  quo  mauvitudinem  populi  vise- 
rent.  ib.  comiteru  risenlibus acceptum. 
14,  l.  uhi  audiret  pofius  contumelias 
Principis,  quam  viseret.  Mox  MS. 
Guclf.  et  alii,  magn[fico.  Ern.  Bud. 
magnificum.  liinm  a  l.m.  dignam, 
a  -.  digna.  Rhen.  cditio  a.  1544.  habet 
dignam,  etsi  in  adiiot.  pneferat  digna. 

Nil  e  contubernio  scrvili]  Proprie. 
Non  eniin  nuptiae  cum  servi».  sed  con- 
tubeniium.    LiPs. 


554 


ANXALIUM 


A.  U.  mitatti,  Otho;  ct  postrcmo,  ne  in  urbe  «mulatus  aqcret, 
^'■'-  provinciic  Lusitania;  praeficitur :  ubi  usque  ad  civilia  arma, 
5y  non  e.\  priore  intainia,  sed  integre  sancieque  cgit,  procax 
4^otii  et  potestatis  temperantior.  Hactenus  !Sero  tiagitiis  et 
sceleribus  velamenta  quiesivit.  Suspeclabat  ma.sime  Cor- 
nelium  Sullam,  socors  ingenium  ejusin  contrarium  trabens, 
cnllidumque  et  simulatoreni  inicrpretando.  Quem  metum 
Graptus  ex  libertis  Cassaris,  usu  et  senecta  Tiberio  abusquc 
domum  Principum  edoctus,  tali  mendacio  intendit.  Pons 
ISIuIvius  in  eo  tempore  celebris  nociurnis  inlecebris  erat : 
ventitabatquc  illuc  Mero,  quo  solutius,  urbem  exlra,  lasci« 
viret.  Igitur,  regreclienti  per  viam  Flaminiam  compositas  ///- 
sidiaSfjntoque  eiitutas,  qnoniam  diverso  itinere  Sallustianosin 
hortos  remeaveritf  anctoremque  ejus  doli  S ulla m,  emenlitur: 
quia  forte,  redeuntibus  ministris  Principis,  quidam,  per  ju- 
venilem  licentiam,  qua?  tunc  passim  exercebatur,  inanein 
metum  feccrant.  Neque  servorum  quisquam,  neque  clien- 
tium  Sullae  agnitus:  maximeque  despecla,  et  nuUitis  aust 
capa.K  natura  ejus,  a  crimine  abhorrebat:  perinde  tamen, 
quasi  convictus  esset,  cedere  patria,  et  Massiiiensium  moe- 
48nibus  coprceri  jubctur.  lisdem  Consulibus  audilie  Puteo- 
Janorum  legationes,  quas  diversas  ordo   plebsque  ad  Sena- 

videretur  probabile,  eum  tale  quid  au- 
suin  esse,  ut  crin>tn  objectum  vi-risi- 
niile  non  esset.  Ita  elegautfr  a6Aw- 
rerc  Ciceroiii  et  Livio  dicitur,  Cic. 
pro  Cccl.  4.  Calius  longe  ab  itta  sa- 
spicione  nbhorrcre  deitt.   Ejt.v. 

MatsilieiiAium  TnaHiftus]  R*'Ie£;.tndi 
(Tenuk  tunc  frtiqiiens.  Sic  Juli.i  opido 
Rhefrinorum  ab  Aueusto  rlansa:  Si- 
lanus  a  Nerono  Bario  niunicipio  Apu. 
lia::  Dolal)«lla  in  coloniani  Aquina- 
tem  ab  Othone  sepositus.    LiPS. 

Oitas  dirersas  Seuatoriut  ordo"] 
Certe  dclcn Jum  t«  Senatoritis,  et  obse- 
r|uenilum  scriptis  id  voc.Abuli  non  a- 
gnosrentibus  :  quod  miror  iii  uos  us- 
que.jiidiciun»  esse  dilatuni.  Quemad- 
moduin  (iiim  Rom.T  ordo  amplnsitnus, 
ordo  Jtnrcntixiiiuus  pro  Senatn,  sic  iri 
muin<'ip!i>  ordn  s.vpe  pro  Decurioni- 
hus  ponitur.  'f.acitus  ipse  H.  2,  .S2. 
Oneraltat  pnvtntium  cnras  ordo  Mu- 
titicnsis,  arnia  ct  pecunias  nfferendo. 
Aiumi.iniis  Marc.  22,  f/.  Ordo  n/ua- 
lens  orcurrit  et  populus  nimium  quan' 
tum  untehac  Jiorinlissitnus.  de  Niro- 
nudien^filuis.  Idem  25,  9-  Et  hoe 
qnidem  SHppliciter  ordo  et  populus  pre- 
cabatur.  Vide  indicem  Inscript.  (triit. 
c.ip.  .9.  Gron.  Rectissinie.  Non 
eniin  est  in  .VI.SS.  Flor.  Bud.  Aj{r.  ed. 
pr.  E^t  .idUitamentum  F'uteolani,  non 
Btroaldinuin,  ut  J.  Gron.  vocat :  sed 


AV  iti  urhe  <fmulatus  agerei]  Gro- 
tius  corrii^it  (Hinulus  :  Heiii^iii-.  auge- 
ret.  IUuii  nielius,  sed  tameii  noii  iie- 
eessarium.  Ekn.  Grotii  ronjectu- 
ram  probat  Broterius.  Heinsius  suam 
ex  1,  52.  firmare  laboral,  quod  et 
Grffivio  placebat  in  Syll.  Burm.  t.  4. 
j».  «70. 

Polestatis  tenip.]  Vertranius  cx  U- 
bro  l»(Uitilicali  (i.  e.  V.itic.)  adfert 
egesfiitis  teinp. 

Corn,  SuUn]  Is  Consul  a.  «04.  V. 
12,  52.  Gener  Claudii  fuit  per  nuptias 
Antonia;.   V.  c.  2,i. 

.4  Jlbetio  usqiie]  Vatir.  Tiherio 
avousque  ex  quo  feceriuj,  Tiherio 
abusque,  deleta  priore  pnepositione. 
LiPS.  Vaticano  consentit  Flor.  (Bud.) 
Guclf.  Agr.  ed.  pr.  Lipsii  corrcctioiiem 
cum  .J.  Gronovio  vcram  puto.  Mox 
Mulvius  vera  scriptura,  non  Milrius. 
V.  Cort.  ;id  Sall.  Cat.  45.  et  ()Uos  ibi 
laudat.  Pofit  celebris  omnes  edd.  V. 
ad  2,  88.  e\tr.  Fcntabat  iiiem  MS.  et 
ed.  pr.  Eadem  mox  tolutus.  Ern. 
Einendationem  Lipsii  proliant  Heins. 
et  Bip.  Sequor  et  ego.  Sic  et  l.S,  .'»7, 
Oceano  abusque.  Cod.  Agr.  fllulvius. 
Bud.  .Svlutius. 

Afaxiaicque  despecta]  Copulam  que 
ex  Flor.  restituii  1'ichena ;  qua-  cst 
etiam  iii  Guelf.  et  ed.  pr.  j4  crimine 
abhoriebat  e&t,  erat  ejusmudi,  ut  iion 


LIB.  XIII.    CAP.  49. 


555 


tum    miserant:    illi  vim  viultitudinis,  hi   Magistratuum   et\.\3. 
primi  citjusque  ayaritiam  increpantes.     Cuinque  scditio,  ad^'j^- 
saxa  et  minas  ignium  progressa,  nccem  et  arma  perliceret,  ^^  ' 
C.  Cassius  adhibendo  remedio    delectus.   quia  severitatera 
ejiis   non    tolerabant,    precante   ipso,    ad    Scribonios    fra- 
tres   ea   cura    transfertur,  data    cohorte    Praetoria:    cujus 
terrore,    et    paucorum    supplicio,    rediit    oppidanis    con- 
cordia.     Non    reterrem    vulgatissiinum    Senatusconsultum,4g 
quo  civitati  Syracusanomm  egredi  uumerum,edejidis  gladiato- 
ribus  Jinitum,  permittebatur:   nisi    Pa^tns    Thrasea   coatra 
dixisset,pra;buissetque  materiem  obtrectatonbus  arguenda) 
sententia; :    Cur  enini,  si  Remp.  egere  libertate  Senuioria  cre- 
deret,  tam  levia  consectaretur  i    quin  de  bello,  aut  pace,  de 
vecticralibus  et  legibus  quibusque  aliis  Romana   continentur, 
suaderet  dissuaderetve?     Licere  patribus  quotiemjus  dicenda 
sententia  accepissent,  qu&  vellent,  expromere  relationemque  in 
ea  postulare.    An  solum  emendatione  dignum,  ne  Syracusis 


tamen  e  MSS.  siquidem  et  Guelf.  ha- 
bet.  Ceterum  tamen  cuu»  Ryckio  et 
J.  Gronovio  delevi.  Sed  prseterea  MS. 
Flor.  plebs  copula  supra  scripta  :  ed. 
pr.  piebs  et  orilo,  quod  lonje  moUius  : 
ceterje  ordo  plebesque.  Ceteruni  pro 
diversns  Guelf.  etalii  ap.  Brot.  divisas. 
Ebn.  Bud.  quas  divisas  nrdo  plebs- 
gue.  Otto  de  .^dil.  Colon.  p.  60.  do- 
cet,  perperam  aestuare  viros  doctos, 
tibi  Senatoris  hic  nomen  le^nt,  siqui- 
dem  mille  locis  Senatores  dicuntur  co- 
loniarum,  ut  et  SC.  niunicipalia  oc- 
purrunt  in  lapidibus.  Verum  non  de 
hoc,  credo,  ambigitur ;  sed,  an  Taci- 
tus  contra  niorem  hic  adjecerit  vocem 
Senatorius  ?  boe  ne^atur,  et  recte 
quidem.  Vid.  et  Gorius  Inscr.  t.  2.  p. 
J92.  ad  lap.  p.  189. 

Primi  cujusque^  An  primi  peculia- 
ris  dignitas  in  Si-natu,  ut  ap.  Cic.  pr. 
R.  .\.  9-  decem primi  j4inerim,et  Verr. 

2,  67.  Magistratus  et  decem  primi.  ap. 
Liv.  39.  I.T.  deni  principes.  V.  Graev. 
ad  Cic.  1.  c.  et  Noris.  adCenot.  Pis.  1, 

3,  Sic  vjdetur  Ryckio.  Mox  MS.  Bud. 
eleganter  ad  saxa,  ad  iniTias.  Horat. 
Ep.  1,1.  46.  per  mnre  pauperiem  Ju- 
giens  per  saxa,  per  ignes.  Post  ed.  pr. 
pellireret.  Puteol.  perliceret  cuin 
seqq.  ut  Guelf.  Taeite  post  Lipsium 
receptum  proliceret,  nescio  unde : 
quod  tainen  eodera  redit.  Pro  Svri- 
ionios  fratres  ed.  pr.  consobrinos  Jra- 
tres.    At   Scribonii  jVatres  etiain    H. 

4,  41.  Ern.  L.  I.  D.  de  Muner. 
et  hon.  occurrit  decemprimatus  et 
!.  3.  ib.  deeaproti  memorantur.  Bud. 
perliceiet  .  . .  Scribonios  male  quidam 
Scnbonianos.    Dc  iis  vid.  Dio  in  Ex- 


cerptis  63,  17. 

Numerum  edendis  gladiatoi-ihts'] 
Augustus  edixit  a.  u.  732.  Mr,B'  «■rX«- 
fix^lat  .  .  .  ^Xittazii  q  iis  i*  ixaTr»)  iTU, 
fir,Tt  •xXuoicjy  iixtffi  xai  ixaTat  ati^ii» 
vrtiut.  l)\o  54,  2.  Simile  edictum 
aiitea  a  Seivatu,  de  quo  Sueton.  Julii 
10.  Cum  mulliplici  undique  Jamilia 
comparata  inihiicos  erterruisset ,  cau- 
tum  est  de  numero  gladiatorum,  quo  ne 
mnjorem  cuiquam  habere  RomcE  liceret. 
Saturnalia  nostra  vide.  LiPS.  Ed.  pr. 
civitatem.  Ern.  Tiberius  quoque  mu- 
nerum  impensas  corripuit  et  pariagla- 
diatorum  nd  certum  numerumredegit. 
Suet.  34.  Tri^inta  pariuui  meiitio  ia 
lap.  ap.  Grut.  p.  352. 

Muterient]   Sic  Flor.  Bud. 

Quibusque  aliis  JRomnna]  Insero 
yocem,  res  Romana  continetur.  Se- 
quentia  emendavi,  distiiixi,  suhlata 
confusione,  qus  in  libris.  Lips.  Ed.  pr. 
sane  continetur.  Giielf.  Puteol.  con- 
tinentur,  quod  omnes  se(.'Uti  sunt.  At 
in  MS.  Bud.  continerentur.  Utrum- 
c]ue  rectum,  si  modo  Romana  venim. 
sed  Lipsii  correctionem  veram  puto. 
Ern.  Verba  Rheiiani  non  cepit  Em. 
Ex  co,  quod  in  Bud.  lesitur  continere- 
tur,  infc-rt  Rhen.  apparere  le^endum 
continerentur. 

Suaderet  dis^uaderetve]  Nihil  nota- 
tuin  video,  unde  h£ec  lectio  sit,  qujE 
jam  est  in  edd.  Lips.  Nam  ed.  pr. 
Rhpi».  (e  Bud.)  et  seqq.  suadere  dissua- 
dereve  licere :  Puteol.  Ber.  Alc.  idem 
sine  ve.  Sed  illud  melius.  iiam  in  hoc 
verbum  non  est,  ad  quod  referatur 
quin,  ut  alia  incommodii  taceam.  D9. 
K  vide  Gronov.  Obs.  1,  22.  Ebn. 


Ib 


556 


A  N  N  A  L I  U  M 


quanto  magis  inanibus  abstinemlum  ^  Thrasea  coDtra,  ratio- 
uem  poscciitibus  amicis,  non  prtcsentium  ignarum,  respon> 
debat,  ejusmodi  consulta  corrigere ;  sed  Patrum  /lonori  dare : 
ut  manifestum  fieret,  magnarum  rerum  curam  non  dissimula' 
^Oturos,  qui  animum  etiam  levissimis  adverterent,  Eodein  an- 
no,  crebris  pojiuli  fhigitationibus,  inmodestiam  publicano- 
rum  arguentis,  dubitavit  Nero,  an  cuncta  vectigalia  omiffi 
Juberet,  idque  pulclierrimum  donum  generi  mortalium  daret, 
Sed  inpetum  ejus,  multum  prius  laudata  magnitudine  animi^ 
adtinuere  Senatores,  dissolutionem  Imperii  docendo,  s/ /h/- 
ctus,  fjuibus  liesp.  sustineretur,  deminuerentur.  ffuippe,  subla- 
tis  portoriis,  sefjuens,  ut  tributorum  abo/itio  expostutaretur, 
P/erasque  vectigalium  societates  a  Consu/ibus  et  Tribunis  p/e- 
bis  constitutas,  acri  etiam  Populi  Rom,  tum  libertate :  re/icjua 


Quam  si  non  IVero]  Acidalius  vult 
quftsi  non  Nero,  Et  sic  plane  iu  ed. 
I>r.  Intelligendum  autem,  hjre  non  in 
Senatu  dieta,  sed  iu  sermonihus  priva- 
tis,  ecBtibusque.  Post  quod  si,  quod  e 
MS.  Flor.  edidit  Jac.  Gron.  est  et  in 
(Bud.  Agr.  et)  ed.  pr.  Id  n)utatuni  in 
qitce,  ut  opinor,  propterea,  quod  sum- 
nia  ad  etissimulationem  referebatur. 
Sed  summa  opponuntur  inanibus. 
Ers. 

Immodestiam  public.']  i.  e.  avari- 
tiani  :  mox  vocat  cupidittes.  Vid.  dicta 
ad  Sueton.  Tit.  c.  4.  et  inile  natam 
saevitiam,  sive,  ut  post  vocat,  aeerbi- 
tatem.  Ern. 

yictigalia  omitti]  Tentat  Piehena 
reinitti,  etsi  timide.  Quis  librarius 
haereret  in  remit/i,  idque  in  omitti 
niutaret .'  Omitti  est  aboleri  :  et 
de  hoc  dubitab.itur.  niox  abolifio 
di>erte  mcnioratur,  et  tollere :  qnod 
pltis  est,  quaiii  remitlere.  nam  rcmis.\io 
ptcrumque  fit  ad  tenipui :  abolitio  in 
perpetuum.  Etiam  Sueton.  Vesp.  IC. 
dixit  omissa  vectigalia :  ad  (|uem  1<>- 
ciim  confirm.^indum  loco  Taciti  bene 
utitur  Duker.  neque  uUo  modo  ibi  vi- 
(tendum,  an  aliquis  MS.  liber  habeat 
remissa:  qui  si  rep^riretur,  a  librario, 
ita,  ut  Pichona  ad  h.  1.  affecto,  corru- 
ptum  dicereiu.  fectigalia  autem  pro- 
prie,  h.  e.  de  portoriis,  accipit  Bur- 
tnanniis  dc  Vcrl.  P.  H.  c.  5.  p.  &6.  et 
pane  post  portoria  sola  commcmoran- 
tur.  Ern. 

Atti$mere  Senatores]  Fcro.  sed  pr«- 
fero  meum  illud,  j(f/i»V>rf.«.  Lips.  Scd 
illud  est  in  uninibus  libris.  Ekn. 


Sequens]  Frustra  Acidalias  (cum 
Mur.)  tentat  seijui.  int.  etse.  Cicero 
Or.  2,  53.  nnn  e.w  consequens.  Tusc.  a, 

8.  alterum  alteri  consequens  est.  Ern. 
Plerasque    fectigalium    tocietates] 

QuiP  htec  conjuratio  est .'  ut  tot  vin 
docti  corrigant  necessitates.  Socii  et 
societntcs  pro  publicanis  toties  apud 
unum  Cieeronem  comroemorantur,  ut 
annotare  loca  pi^at.  Vide  ad  fam. 
1.3,  9.  Et  tamen  in  his  quoque  .Ma- 
nutius  erravit  ad  orat.  pro  Piancio  c. 

9.  fel  quod  trat  p»ter  is,  qui  est 
princeps  jam  diu  publicun»r»m  :  vrl 
quod  is  ab  sociis  unice  diligtbatnr. 
Quia,  in(|uit  ille,  perquam  rarum,  ut 
ab  sociis  publicaui  di)it;aittur :  ubi 
enim  vecti^alia  exiguntur,  ibi  ftre 
coiitentionts  odiaque  nascuntur.  Qua- 
si  Socii  sint  hic  provinclales,  et  hi  ino- 
mentum  in  comitiis  i^tis  fecerint. 
Iniuio  ah  sociis  est,  a  pnblicanis.  Sed 
captant  verbum  constituere.  frustra  ; 
nam  verligalium  soeietatcs,  nihil  aliud 
sunt  quam  ipsa  vectiscalia,  ij>sa  pub- 
lica ;  iiullum  enim  publicum  aticujus 
ponderis  quod  non  exerceretur  ;i  socie- 
tate.  (Ihon.  Mox  tum  quod  Rhena- 
nus  (e  Bud.)  addidit,  est  etiam  in  ed. 
pr.  ct  ii»  hac  praeterea  acri  in  Himp. 
In  eadein  rst  etiam  erog.  quod  Rhen. 
se  correxisse  dicit.  Irrog.  natum 
credit,  quod  es^ict  scriptum.  ut  in  ed. 
pr.  errog,  Guclf.  erngationtim.  Ekn. 
Rheii.  est  qui  vcetssilates  coiijicieltal, 
nec  tamei)  in  textum  ncepit.  Proha- 
vere  Mur.  Arid.  Male  prov(K-atur  ad  I, 
II.  l'rs.  e  cod.  vct.  acri  ttiam  tumP. 
R,  lib.  sic  et  Mur.  Acid. 


LTB.  XIII.   CAP,  51. 


&r,7' 


moz  ita  provisa,  iit  ratio  qucestiium  et  necessilas  erogationum  \.  U. 
inter  se  congruerent.    Temperandas  plane  piiblicanorum  cupicli-  ^'^- 
nes,  ne,  per  iot  annos  sine  querela  tolerata,  novis   acerbitatibus  ^g^  * 
ad  iniidiam  verterent.  Ergo  edixit  Princeps,  ut  leges  cujusque ^\ 
publiciy  occulta  ad  id  tempus,proscriberentur  :  omissas petitio- 
nes  non  ultra  annum  resumerent :    Romce  Prtetor,  per  provin- 
cias,  qui  pro  Pr&tore  aut  Consule  essent,jura  adversus  publi- 
canos  extra  ordinem  redderent :  militibus  inmunitas  servaretur, 
nisi  in  iis,qua  venoexercerent.  Aliaqueadmodum  aequa,  quas 
brevi  servata,  dein  frustra  habita  sunt.     Manet  tamen  abo- 
litio  quadragesimae  quinquagesimsequc,  et  qua;  alia  exactio- 


Perterent']  Lall.supplentlumsepnE- 
cipit ;  sed  frequenter  absolute  poni- 
tur. 

Leges  cujusqtie  publici]    Publicum 

hic  hon  eivitas,  aut  cominune  cujus- 

que  oppidi,  uti  censetit :  Scd  rilK/ioriat, 

^tXu/ia.     1'lautus    Trucul.     I,    2,  41. 

Ilia,  haud  ego,  hnbuit  publicum,  per- 

vorse  interprelaris.     Seneca  ep.    1'20. 

(119.)    J(im  ego   paraveram  Jiscos  : 

circumspiciebam ,  in  quod  me  inare  ne- 

gotiaturus  immitterem,  quotl  pubUcum 

jitarem,    qnas     arcesserem    merces. 

t.  Cal.  40.     /Idditumque  ad  caput 

s,  ut  tenerentur publico,  qute  mere- 

ium    quave    leuocinium  Jecissent. 

eneca  iterum  epist.   102.(101.}    Ille, 

<»'  et  mari  el  terra  pecuniam  agita- 

t,  qui  ad  publicu  quoque,  nuUum  rc 

iquens  inerpeitum  genus    quastus, 

ccesserat.  ul)i  male  substituunt,  pub- 

canos.     LiFS.     Publicani  non  vecti- 

galia  vetera  renovabant,  sed  nova  in- 

veniebant.     Nam,  cum  lex,  sive  for- 

mula,  et  capita  conductionis  non  es- 

sont  vuljata,  exijebaiit  quibusdaro  no- 

minibus,  quibus  concessum  non  erat 

per  legem,  neque  unquam  fiierat.    Has 

vocat  novas  acerbitates  et  nomina  exa- 

ctionum   illicitarum.     Eseraplum   est 

apud  Cic  3.  in  Verr.  3,  78.     Ex  omni 

pecunia,  quam  aratoribus  solvere  debu- 

isti,  certis  nominibus  deducliones  Jieri 

tolebant .-    p7-imum  pro  spectatione  et 

coltybo,  deinde  nescio  pro  quo  cerario. 

Hac  omnia,  judices,  non  reinm  certa- 

rnm,  sed  Jurtorum  improbissimorum 

tunl  vocabula.    Ctesar  B.   C.   3,  32. 

Multa  praterea  ad  avaritiam  excogi- 

tabantur.    In  capita  singula  servorum 

ac  liberorum   trihutum   imponebatur. 

Columnaria,     ostiaria,    Jrumentum, 

milites,  remiges,  arma,  tormenta,  ve- 

ctura  imperabantur.     Cujus  rei  modo 

nnmen  reperiri  poterat,  tioc  satis  esse 

ad  cogendas  pecunias  videbatur.     Sic 

igitor  iiti  quoque  faciebant.    £t  lice- 


bat  dolere,  non  recusare  obnoxiis, 
quod  illi  se  jure  suo  uti,  et  nibil  nisi 
ex  lege  fla^itare  nientirenfur.  Harc 
iilis  latebra  sublata  est  legibus  cujus- 
qiie  publici  proscriptis  :  unde  diilice- 
runt,  a  quibus  e.\i^ebatur,  quid  debe- 
rent,  quid  non  deberent.  Frustra  et- 
iam  ex  Suetonii  Vesp.  1.  probat,  quod 
aliunde  satis  constat  et  probari  nun  est 
necesse.  Ibi  eiiim  sincerior  lcctio; 
pubiicum  quadragesima  in  Asia  egit, 
noii  publicunum.  Adde  Obs.  4,  23. 
Gros.  In  locis  a  Lipsio  citatis  alie- 
nus  est  e  Suet.  Cal.  40.  iiam  ibi  publi- 
cum  est  jerariuro,  quod  saepe  ita  voca- 
tur,  ut  ap.  Liv.  2,  9.  arbitrium  salis 
in  publicum  sumtum .    Ern. 

Prator,per  piov.'\  Cf.  I.  1.  D.  de 
Public.  et  VectiiT. 

Qua  veno  erercerent]  Quastuosi 
niilites  supra  vocantur  c.  35. 

Quadragesinia  quinquagesimaque] 
Portorium  id  fuit,  explicatum  Quin- 
ctil.  in  parte,  Declam.3.i9.  Prater 
instrumenta  itineris,  omnes  res  qua- 
dragesimam  jruhlicuno  debeatit.  Sed 
obolitio  hiec  Neroniana,  non  firma. 
nerte  Symmachi  aevo  iterutn  pra;bita 
Qu.tdragesima  :  ut  discas  e.  1.  o.  epist. 
65.  Quadragesima  portorium  non  re- 
cte  poscitur  a  Senatoi-ibus  candidatis  : 
quiu  nostri  ordinis  Juncticnes  onerari 
geminis  incommodis  non  opoi-tet .  .  . 
Quaso  igitur,  wl  humanittitem  nostri 
ordinis  editoribus  impartias,  el  wso- 
runi  transvectionem  cufriditati  manri- 
pum  subtrahas.  Etiam  Quinquago 
sitna  :  de  qua  ib.  ep.  62.  Quastores 
ordinis  nostri  numquamjerarum  sua- 
rum  portorium  contiilerunt.  . .  .  Nunc 
ajratre  meo  Cynegio  V.  C.  quinquage- 
simtB  vectignl  exigitur,  quod  solos  nrso- 
rum  negotiatoies,  utpofe  quastui  ser- 
vientes,  oportet  agnoscere.  De  hac 
quadragesima  capk)  Suetoniuni  Vesp. 
I.  Hujus  Jiiius  pubticum  quadragesi- 
ma  in  Aria  egit,  manebantque  (lesfo. 


55d 


ANNALIUM 


A.  U.nibns  inlicitis    noinina  publicani    invenerant.     Teinperata 

^'^-  apud  iraiisiiuirinas  provincias  fVuinentisubveciio.  et,  necemi' 

't,^'bus  fiegotialunim  naves  adMribeientur,  trihittumque pro  illis 

^2P^'^<icrent,   constitutuni.     Reos    ex    provincia   Africa,    qui 

Proconsulare  iinpcriuin  illic  habuerant,  Sulpicium  Cameri- 

nuin  et  Pomponiuni  Silvanuin  absolvit  Cajsar :  Cainerinum 

adversus   privatos  et  paucos,  sa;vitiie    magis,  quam   capta- 

rum  pecuniarum  crimiiia  objicientes.     Silvanum  magna  vis 

accusatorum   circumsteterat,  poscebatque  tempus  exocando' 

rum  teatium:  reus  il/ico  dejendi,  posluldb-At.     Valuitque  pe- 

cuniosa  orbitaieet  senecta,  quam  ultra  vitam  eorum  produ- 

xit,  quorum  ambitu  evaserat. 

53      Quietaj  ad  id  tempus  res  in  Germania  fuerant,  ingenio 

Ducum,   qui,  pcrvulgatis    triumphi    insignibus,   majus  ex 

eo  decus  sperabant,  si   pacem  continuavissent.      Paullinus 


maiitantquc,  quia  pervcnisse  cas  ad 
suiiin  s\uiii  subindicat  Tranquillus : 
vcl  potius,  monebiintquc)  imngines  mb 
hoe  Htuh,  KAAflS  TEAnNHXAMTI. 
At  in  Ciiiijul.  c.  40.  alia  hercle  ah 
ista :  teuiporaria  dumtaxat,  et  quje 
cum  impuro  itlo  periit :  Exigebatur 
pro  litibus  atque  judiciis  ubicumque 
conceptis  qnadragefsijna  summtr,  de 
qua  litigarttur.  Scd  et  (luinqiiagesi- 
mam  venaliuin,  dc  qua  supra,  disparo 
ab  ista  :  sicut  quinqua^simas  illas 
Cic.  in  Verr.  .'},  10.  sq.  quw  ad  aratores 
pcrtinuerunt  decumanosque.  Lirs. 
Non  portorium,  scd  quadragesimam 
lilium  aboiitam  ciiin  Cujacio  Obs.  6, 
28.  aliisque  statuit,  ct  simul  Spanhe- 
mium,  qui  de  V.  et  P.  N.  diss.  13.  t.  2. 
p.  550.  s.  Taciti  fidcm  impugnat,  e 
numo  Galba>,  iti  quo  xxxx  kemissa 
extat,  refellit  IJurin.  de  Vcctig.  F.  R. 
c.  5.  p.  65.  s.  iis  rationibus,  quibus  fa- 
cilc  cessunim  (|ueinquc  putem.  Mux 
exactionihus  benc  corrcxit  Rhen.  supe- 
riores  e.r  auctionibus.  Erm.  Telona- 
rii  statiiani  ciiiu  titulo  KAAnS  TE- 
AnKHrAKT!  dat  IJoissard.  in  to- 
l)o<r.  urb.  i>art.  .3.  t.  1.  fol.  51,  Exa- 
ctionibus  Rhoii.  ex  ingenio  dcdit.  nara 
Jiud.a  I.  ni.  eraurtinnibus. 

Frnmtnli  subrecfio]  (Ju»  hacc  sub- 
^cctio  ?  illatie,  qiia"  R(>m.-im  .*  cx 
Africa  et  A.^ypt»  puta,  aliisquc  pro- 
vinciis  ad  ;vlintciita  plebis.  Aii  intcl- 
lcgit,  in  ipsis  provinciis  mudum  posi- 
tuni,  quo  i'l  qiiatcnus  frumeiita  sua 
advebcrcnt  ?  Fr.iiidt-s  (^nim  et  hic 
r-oniniitti  *olerc,  ct  molcstias  objici 
provincialilMis,  cTaciti  Agr.  \'J.  disces. 
Ktnere,  inquit,  ultro  frHmcnta,  et  veti' 
dere  crtgehantur.     Det^ortia  itinerum 


et  longinquitas  regionum  indicehatnr, 
ut  civitntes  a  proximis  hibernis  in  re- 
mota  et  avia  deferrent :  donec,  quod 
omnibus  in  promtu  erat,  paucis  lucro- 
sumjieret.     Lips.     Ern. 

Et  ne  censibus]  Mutuare  huic  loco 
lumcn  a  P.  Fabro  Sem.  1,  U5.     LiPS. 

Habuerant]  Sic  Rhen.  ex  in^nio. 
Bud  a  l.  m.  habuervnt. 

Sufpicium  Camerinum  absotvit]  Sed 
cumdcni  paullopostciimfiliointerfecit. 
'EyxaXifxt  tf-f  (Vi*,  ait  Xiphil.  63,  18.»r« 
Tli/dixti  ix  Tttyi»tit  t^iicaXiftnti,  i»  !«*■»• 
ratT» ^fiffr.fta  tHt  {•^ttrtf,  «XX*  i(  riir  tw 
Ni»a)*Of  tixaf  ra;  HvS-iKMf  i»  Tnt  Sfmtvfttmt 
ririSitf.  Qui  Diouissiveabbrevi.ttorisejus 
corruptus  locus,  scriboque.  "Oti  Tlttri- 
K»i  (X  vftyiyuf  etc.  Sul()icii  enimvero 
non  Pythici,  sed  Poetici  cugnominati, 
uti  liquere  potest  ex  Fiistis.  Quod  co- 
gnomen  ad  injuriani  suam  trahebat 
Ncro,  quia  ipse  solus  victor,  solus  FV- 
thicus.  Notabitcrjo  philologus  simili- 
tiidincm  ali(|uain  inter  c.is  voces,  ve- 
teri  2;erman:i(|Ui:  proiiMnciatione  fut^. 
Ln\s.  Sulp.  (Jamerini  inentio  in 
frasrm.  Fratrum  Arvaliuin  ap.  Gnit. 
p.  118.  1'iftliicus  dicitur  ap.  Pigh.  ii| 
Aniial.  t.  3.  p.  .'>f)0.  ad  a.  808. 

Pomponium  Silvanuni]  Est  cuiii 
Ponipciuin  Silvanuni  iii 'lacito  f  H.  2, 
8G.)  rcpcrias ;  est  cum  Poppjpiini. 
I..il>rarioruni  ea  varietas  sit,  an  ho- 
ininuiii,  alibi  vidcbo.  f.irs.  Fnfra 
dcdi  •■\  .MS.  Flor.  cd.  pr.  vitnm  eorutn : 
deiiulc  cx  iisdeni  et  Gudf.  fompeiiu  et 
fitus.    Khh. 

y/mbifu]    Sic  Rhcn.  c  Riid.   Scd  et 
Putcol.  ita.     Alilii  anihitum.     Faemu» 
volcI>at  impctum,  quod  riili-t  Gnil. 
/'««//.    Pomp.  etc.]     \)c    Paiillino 


LIB.  Xm.  CAP.  54. 


559 


Pompeius  et  L.  Vetus  ea  tempestate  exercitui  praserant.  a.  U. 
Ne  tamen  segneni  militem  adtinerent,  ille  inchoatum  ante  ^i-» 
tres  et  sexaginta  atinos  a  Druso  aggerem  coercendo  Ilheno,   ^'^* 
absolvit  :  Vetus  Moscllam  atque  Ararim,  factainler  utrum- 
que  tossa,  connectere    parabat,   ut  copiai    per    mare,  dciii 
Khodano  et  Arare  subvectaj,  per  eain   fossain,  mox  fluvio 
Mosella  in  Rhenum,  exin  Oceanum  decurrerent:    sublatis- 
que  itinerum  difficultatibus,  navigabilia  inter  se  occidentis 
septentrionisque  litora  fierent.    Invidit  operi  iElius  Gracilis, 
Belgicae   Legatus,  deterrendo  Veteiem,    7ie  legiones    aHenfC 
provincia  infenet,  stndiaque  Galliarum  adfeclaret .  fonnidolo- 
min  id  Imperatori  dictitans,  quo  plerumque  prohibentur  co- 
natus  honesti.     Ceterum   continuo  exercituum  otio,   famaj^ 
incessit,  ereptumjas  Legatis  ducendi  in  Jiostem.    Eoque  Frisii 
juventutem  sahibus    aut   paludibus,    inbellem    ajtaicm    per 
Jacus  adrnovere  ripa?,  agrosque  vacuos,  et  militum   usui  se- 
positos,  insedere,  auctore  Verrito  et  Malorige,  qui  nationem 
eam  rcgebant,  in  quantum  Germani  legnaniur.     Jamque 


Pompeio  v.  Plin.  33,  .")0.  Ei  Senera 
inscripsic  L.  de  Bruv.  vittc.  L.  Ant. 
Vetiis  CS.  fuit  a.  808.  vid.  c.  II. 

Inchoatiim  a  Druso  aggert?»'}  In- 
telli^itne  fossani  Drusiaiiaiii,  Isals 
hodie  cognomine  insignf  m  .'  qua*  Rtie- 
luiiii  iniininuit,  exhausit,  et  qnnsi  co- 
ercuit  ?  .■Xii  potius  alind  opus  in  Gal- 
lica  ripa,  quo  tuniiduni  et  va^uni  cnin 
pernicie  .-xccolarum  aninem  repriine- 
ret  ?  Videtur.  et  refero  ad  aijgercni 
istum,  qua;  H.  5,  19.  scripta  :  ,Quin  et 
diruit  moleni ,  a  Druso  Germanicoja- 
ctam,  Rhemanque prono  alveo  in  Gul- 
liam  ruentem,  disjectis  quee  morahan- 
tur,  effudit.  Vidi,  qui  moleni  eani  vel- 
lent  esse  Drusoburg;um,  ad  Isalam 
nunc  situm.  NfE  iili  falluntur.  Nain 
qui  potest  ?  In  Galliarum  ripa  ea 
nioles  fuisse  debuit,  non  in  GerinaniaB: 
uti  facto  Civilis,  Tacitique  verbis  ra- 
tio  constet.  Refellere  quidem  ig;itur 
aliena  possini,  firniare  adhuc  ipse  ni- 
hil.  LlPS.  Ryckius  LXVI.  redi^it, 
ducto  initio  numerandi  ab  A.  U.  745. 
qiio  Drusus  Consul  in  Germania  mor- 
tuus.  Sfd  non  necessc  est  terniinum 
temporis,  cujus  annos  Tacitus  tradit, 
ponere  Jn  anno  eo,  cujus  res  jam 
exponuntur.  Turba;  ex  ea  ro  orta;  hie 
trsLduntur.  Opus  quidem  i[)sum  ali- 
quot  annis  ante  cccptuio  cst.  De  a^- 
gere  ipso  vide  H.  I.  c.     Ern. 

MoseUam  atque  Ararim}  Deus  bone, 
atilp,  inagnum,  Re^iuui  vi.-l  Ronianuiu 
plane  opus  !  Sic  Carolus  Magnu';  Da- 
uubium  et  Rheuunt  ".catuit ;  alii  alia : 


sed  omnes  statuemnt  tantnm.  ct  ne- 
=cio,  qu.-e  vis  ab  alto  iere  imjHHlit, 
nintari  hjpc  per  Naturani  statuta. 
LiPS.  Paullo  post  pro  e.rin  ed.  pr. 
dein.  Pichtna  volel)at  e<  jw:  (ptod  nun 
nccesse  puto.  Ekn.  Abhinc  inulta 
stupeiiria  ejus  ^eneris  opera  perfecere 
Galli.  Sic  Mediterraneum  niare  cuiu 
Atlantico  junctuni.  Ne<|ue  duliiuiu^ 
quin  eonsUiuni  id  L.  Veteris  cxsecii- 
tura  sit  nostra  «etas.  Ceteruni  (.'x  hoc 
loco,  Seijuanos  tuin  ad  Cierinaniam 
superioreni  relatos,  infert  Perreciot 
ap.  Grandidior  in  Hist.  d'Als.  t.  I.  p. 
168.  Id  ni  esset,  L.  Vetereni  consi- 
liuin  illud  capere  non  potuisse.  Ob- 
stitit  autem  Graeilis,  quia  pars  fossae 
per  Beli^icani  erat  duceiida. 

jElius  GracHis']  E  libris  ./EHus 
Gracchus.  Lips.  Sic  et  MS.  Agr.  A.t 
ed.  pr.  invidit  operi  ejus  Gracilis  :  fuit 
Elius :  ut  in  seq((.  Guelf.  helius :  ut 
ante  Lips.  edebatur.  Mox  vett.  edd. 
P'etere,  usque  .id  Rhen.  Petere^n  MSS. 
Flor.  Agr.  Deiiuie  ideni  MS.  .\gr. 
cohibentur :  elei^anter.  Cetcruni  ad 
h.  l.  v.  Marea  Priiiiat.  Lui;,d.  p. 
160.  Ern.  In  Bud.  a  1.  ni.  erat 
veteres. 

^uo']  E  seribendi  compendio  M5. 
elicit  Pich<;na  quomodo.  Sed  m.isjiS 
arridet  viilg;.  Jk 

Maiorige}  .\inmian.  Marc.  \r,,  5. 
Jtlalarichum  dicit.  Gerui.  fucrit  Alai' 
ricfi. 

In  qua  ttitn  Oermani  restiafianf} 
Vlor.in  quanium   Oermani :   (iptiiiH-. 


56d 


ANNALIUM 


A.U.  fixerant  domos,  scmina  arvis  intulerant,  utqiie  patriniti  so- 
1'^  lum  cxcrcebant:  cum  Dubius  Aviius,  acccpta  a  Paullino 
^'provincia,  minitando  rm /^o/wtf/i^/w,  nisi  ahsccderent  Frisii 
leteres  in  iocos,  aut  novam  scdefii  n  Cmare  inpetrarent,  perpu- 
lit  Verritum  et  Malorigen,  preccs  suscipere.  l^rofectiquc 
Romam,  dum  aliis  curis  intentum  Neroneui  opperiuniur, 
inter  ca,  quae  barbaris  ostentantur,  intravere  Pompeii  thea- 
trum,  quo  magnitudinem  populi  visercnt.  lllic,  per  otium 
(neqne  eniin  ludicri"?  ignari  oblcctabantur)  dum  consessum 
cavefCy  discrimuia  ordinum,  qiii.s  Eiiues,  ubi  Senatns  percun- 
ctantur,  adverlere  quosdam  cullu  externo  in  sedibus  Sena- 
torum  :  et,  quinamforentj  ro<^iti\ntes,  jjostquam  audiveranl, 
earum  ^entium  legatis  id  honoris  datum,  qua  virtute  et  amici" 
tia  Romana  praceiierent :  niillos  mortuliunt  armis  aut  Jide 
ante  Germanos  esse,  exclamant,  degrediunturque  et  inter 
Patres  considunt.  quod  comiter  a  visentibus  exccptum, 
quasi  inpetus  autiqui  et  bona  aiinulatioQC.     Nero  civitate 


i<I  «8t,  qu:\tcniis  Germanis  qiiidem  est 
regnum,  qui  in  seinilibtrrt.ite.  LiPS. 
Oiiines  coiijecturas  irritas  fecit  vo<\. 
Fl.  cujus  lectio  cditur  inde  a  Pichena. 
Ed.  pr.  in  quam  tunc  Germani  repnn- 
bant.  ERhi.  Bud.  in  quam  tum  Gtr- 
mani  regnahant.  Passiva  dictio  re- 
ctior,  ut  H.  I,  IG.  G.  43.  De  re  ipsa 
G.  11. 

Jamque  fixerant  domoi\  Castipat 
Rhen.  (e  Biid.)  Jamquejinxerant  «fo- 
tnos.  Ivamofijctrant,  id  est  posuerant, 
collocayerant.  .luveii.  Sat.  3,  2.  Lnudo 
tamtn,  vacuia  quod  scdem  figere  Cumis 
Destinet.  Gron*.  Edd.  ante  Rbenan. 
omim^  Ji.cerant.     Ern. 

Utquep.  s.  cx.]  Bud.  atque  p.  s.  ex. 
Miiuis  bene. 

Dubius  .^iitus]  L.ibor,  ut  scribam, 
fibius  /ivitua,  indutente  me  Plinio, 
qui  Neronis  teinporibus  pnrsedisse 
Gallie  Germaniitqueinfcriori,  Vibium 
Avitum  sigiiificat  34,  18.  Statuam 
.4vernorum  cuinfaccret,  provincia  f  7- 
Ho  /liilnjiraiiidente.  Aiilca  suspicabar 
de  Didio  :  fallebar.  I..irs.  Male  :  iiaiii 
et  apiid  Pliniuni  o))tiiiia;  menibranse 
Duhio  ^vito,  non  Plbio.  Gron.  Lijisi- 
nni  spqiiilur  cuni  Biichorio,  Eccardo, 
fiarduinus  ad  Pliiiium,  Dubius  pro 
barbaro  et  Rom.  inaiidito  repudians, 
ct  Broterius,  Gronovium  Ryckius. 
Sane  tuin  pulta  Ruinie  noniina  bar- 
bara,  nrc  ante  Rtmiic  audita  :  nec  mi- 
njni.  ut  nuinuit  riM-te  Jac.  Gron.  adc. 
32.  in  noniine  Lurii.  Ern.  Dubiut 
codd.  Flor.  Bud.  Ac;r.  etc, 

^idvertere  quosdam  cultH  extemo'] 
Ariiienios  et  Parthos,  scdentes  in  S«- 


natii,  nti  elegwitcr  Suptonitls  loquitur. 
Murem  autem  eum  fuisse,  et  bunc  ho- 
noreui  bene  nieritis  sociis,  didici  e  Ju- 
stino  :  qui  de  Massilieiisibus4.S,  5.  0> 
quod  merilum  et  immnnitas  illts  decre- 
ta,  et  locus  spcclaculorum  in  Senatu 
dalus.  Itein  Josepho,  qui  decretum 
C.  Cjesaris  et  Senatiis  recitat  pro  Ju- 
dneis  14,  10,6.  in  haec  verba:  A/WSai 
Tf  'Tf ««•»,  nai  <ra.if)  •rcit  avTtv,  x<m  «r^fr- 
CtvraTf  Ttif  h<g  aurev  "ri/if^tTfi*,  «»  t« 
trvyftH  fui9fi,a,y^uy  xeu  9»itutr,  xsSt^*^. 
t»V{  ftiTX  <•*/»  royKXnrixiiw  ^t^!?:  Dio 
68,  1.5.  "Oti  i  Tga»s>»f  Taui  ^ftrCioTkc, 
T«vf  vra^k  Tui  ^afiXut*  afiKteofiittvs,  I* 
<rif  (iduXiuTixif  3ieiraff9ai  iwtiu.  Etsi 
vetuerat  id  ante,  sua  qu.adam  caussa, 
Augustus :  ut  in  Suetonio  leges  44. 
interdicto  tamen  non  firino.  Sed  ait 
Justinus  ccce,  in  Seiiatu  :  et  Suet. 
Dom.  8.  inEquite  spectare.  necerrent 
ultra,  qui  apiid  Siiet.  in  Claudio,  iit 
Scnntoriis,  teiitant  reponere.  .SecJ, 
quod  de  lcfjatis  hisad  Neronisfemponi 
Tacitus  rettulit,  exiiniiini  et  antiqu» 
nostrx  siinpliritatis  factom :  Tr.sn- 
qnillo  vi<iuin  Claudio  attribuere  'J.">. 
Errat,  mi-  judice,  Tranqiiillns.    LiP.«. 

De^rcdiuntirrqur]  Sic  bene  e  MS. 
Elor.  dedit  Pichefra.  Vett.  omnek  rfi- 
prrd.  ut  alibi.  Vid.  ad  4,  49.  74.  etc. 
Ern. 

Bonaepmutafio]  Libri  aliquot,  «twim- 
latione :  ex  qiiibus  Junrtim  luiic  scri- 
bani ,  qunxi  impclus  antiqui  et  honi  cemH- 
latione:  et  sane  sic  fuit.  LiPs.  Impc- 
tus  est  repcntinus  aninii  ex  honesto 
motus.  IJt  c.  .'»0.  Scd  im/ielnm  ejns, 
ntultum  privt  laudata   masnitudiue 


LIB.  XIII.   CAP.  55. 


»61 


Roraana  ambos  donavit :  Frisios  decedereagrisjus&it.  AtqueA.  U. 
iliis  adspernantibiis,  auxiliaris  eques  repente  inmissus,  ne-^'^; 
cessitatera  adtulit,  captis  cajsisve,  qyi  pervicacius  restite-  53  ' 
rant.     Eosdem   agros  Ansibarii  occupavere,  validior  gens,  55 
non  modo  sua  copia,  sed  adjacentium   popuiorum   misera» 
tione :  quia  pulsi  a  Chaucis  et  sedis  inopes  tutum.  exsilium 
orabant.      Aderatque   ih,  clarus  per  ilias  gentes  et  nobis 
quoque  fidus,  nomine  Boiocalus,  vinctum  se  rehellioiie  Che- 
rmcuy  Jussu  Arminiif  referens,   mox,  Tiberio  et  Germuuico 
Ducibus,  stipendia  meruisse     Quinqiiaginta  annorum  ai>sequio 
id  quoque  udjuiigere,  qnod  gentem  suam  ditioni  nostra  subji- 
reret.     Quoiam  partem  campi  Jacere,  in  quam  pecora  et  ar» 
inenta  militunt  aiiquando  transmitterenturi    Servarent  sane 
receptos  gregibus,  inter  hominum  faniam ;  modo  ne  vastitatem 
et  so/itudiitem  mallent,  quam  amicps  populos.     Chamavorum 


nnimi,  attinuere  seniores.  Antiquum, 
quodquadainmodo  excedit  nioduiu  sse- 
culi,  et  anti(|uitati  laudatte  par  est. 
JEmulatio  autein  bona,  ul  a\\\»  prara. 
Sic  i^itur  accipc  :  (jHa.ii  quod  esset  j»i- 
petusantiffuiel  bona  ffmulal io7te  HeTet. 
Grov.  Buna  amulutinnc  MSS.  (Bud. 
et  alii)  et  edd.  vptt.  aiite  Rhen.  qui  de- 
dxt  temulittio.  Ern.  Scil.  Rhen,  fina- 
lem  ne  a  seq.  vocis  capite  huc  putat 
acces^isse  librarii  oscitantia.  Juretus 
ad  Syinin.  4,  56.  letcit  boni  cEmulatio. 
Heins.  volebat  honte  a-mulationis. 

Aiuibarii']  Ed  pr.  Ansivarii.  et  in- 
fra  Ampsivarii.  In  loco  Amiiiiaiii  22, 
10.  ex  quo  Rben.  .Ansuarios  laudat, 
putatque  eosdem  cum  his,  Attunrii 
hodie  les:untur,  qu»  est  gens  Franco- 
nim.  Vid.  ibi  Lindenbr.  et  Vales. 
Maie  i^tur  e  locoTaciti  collifit  Rhen. 
Fraiicos  e  Chaucis  prodisse.  Mo»  ed. 
pr.  BoiaciUus.  MS.  Guelf.  Biocalus, 
Ern.     Dud.  .Imsibarii. 

Quinquaginta  annorum]  Libri  vett. 
quadraginta.  A  clade  certe  Variana 
ad  hoc  tevum,  quadraginta  se.ic  circiter 
anni  sunt.  Lirs.  Edd.  vett.  Guelf. 
quinquaginta  :  recte,  numero  rotundo, 
etsi  aliquot  anni  ad  veritatem  desint. 
Ern.  Bud.  habebat  et  quinqua&inta 
annorum  obsequio.  lel  q.  Sic  et  Pu- 
teol,  .^nte^utn^.  punctum  posuitGru- 
terus.  Copulara  ante  quinq.  babent  et 
codd.  Flor.  et  Asjr.  In  Bud.  2.  m.  bene 
delevit.  Heins.  volebat  sed. 

Quotam  partem  campi]  Forte,  Quo 
tatttam,  aut,  quo  eam.  Vul^atam 
etiam  tolero,  et  capio.  LiPS.  Jacere 
dicitur  campus,  qui  non  colitur,  nuUos 
fructus  edit .  Aliter  agrijaeere  dicun- 
tur  ap.  Petron.  c.  44.  nempe,  cum  noQ 
VOL.  1.  p.  II. 


sunt  in  ma^o  pretio,  cum  pretia  eo- 
nmi  Jacent,  ut  Cicero  ioquitur  pro 
Rosc.Com.  12.    Ern. 

SsTfarent  sane  receptosl  Scriberem, 
e.vceptos  et  famem.  LlPS.  Kditi,  ut 
est  in  omnibus  scriptis  et  edd.  ante 
Freiiish.  qui  de  conjectura  edidit  re- 
cepfus  et  Jamem  :  quoruin  illud  qui- 
dem  coinmodum  sensum  habet,  non 
hoc,  in  boc  quidem  loco.  Receptos 
int.  ag^ros  vel  campos,  e\  anteeedente. 
Agri  recepti  gregibus,  sunt  concessi, 
dati  jregibus  alendis.  Rtclpi  eleganter 
dicuntur,  quae  excipiuntur,  rese.^Aan- 
tur.  V.  Groii.  ad  Seneca?  C<^ns.  adMarc. 
c.  10.  atque  idem  est  quod  ante  c.  54. 
sepositus  vsui  militum.  ap.  Liviuni  ), 
53.  reliquam  capliram  vecuniam  in 
tedijicationem  templi  seposuit.  Porro 
inter  hominum  Jamam.  intellise  ;  si 
modo  canipi  illi  sint  inter  hoinines,  iis 
locis,  ubi  bomines  sint,  habitent : 
quod  clarum  est  e  seq.  vtodo  ne  vasli- 
tatem  et  solitudinem  mallent.  Homi~ 
numj'amam,s\vej'amam  pro  locis  ha- 
hitatis  illa  aetas  dixit,  idque  illustrat 
Gronov.  Obs.  1,  4.  ubi  hunc  locum  si-' 
miliier  exj/licat.  Freinsh.  conjectura 
tainen  recepta  in  edd.  J.  Fr.  Gronovii, 
fiion  ab  ipso)  Ryckii,  ct,  prima  parte, 
Jac.  Gronovii.  Mox  sicuti  MS.  Flor. 
cd.  pr.  Ern.  Satis  arridct  conjectura 
Rip.  quaiii  recepi.  sensus :  ab  homi- 
num  nunc  viventium  memoria.  £ud. 
receptos  gr.  inter  hom.Jamam. 

Chamavorum']  Pro  his  Alenapiorum.. 
lejenduin  suspicatur  Spener  Not. 
Gerni.  anf.  4,  3,  30.  ct  loco  Tubati' 
tum  ponemluin  Sugnmbrorum  vel  Su- 
gamirrum  Cluver.  Germ.  ant.  3,  12.  In 
tot  tantisque  populoruin  uiutationibus 

O  O 


b6i 


ANKALIUM 


A.  U.  qnoniam  ea  arva,  mox  Tubantum,  et  post  Usipiorum  Jarsxe, 
^'2.  Sicuti  ovlam  Diis,  ila  tenas  generi  moriaUnm  datas:  quaaiae 
^g  "rflfWtf,  ewi  pnblicas  esH\  Solem  (icinde  rcspicicus,  et  cetcra 
sidera  vocans,  quasi  cornm  iiiierrogabat,  vcllentne  contueri 
inane  solum?  potiu^  mare  supcrfnndcrent  adversus  lerraru/n 
56  ercptores.  Et  commotus  his  Avxiws,  patienda  meliornm  im- 
peria.  Id  Diis,  quos  implorarenl ,  placitum,  ut  arbitrium 
penes  Romanos  maneref,  quid  dnrent,  quid  adimerent :  neque 
alios  judices,  quam  se  ipsos,  jmterenlur.  Haic  in  publicum 
Ansibariis  respondit  :  ipsi  Boiocalo,  ob  mcmoriam  amicitiir 
daturum  ngros.  quod  ille,  ut  proditioiiis  pretiiim  adsperna- 
tusaddidit:  deesse  nobis  lerra,in  qua  vivamus;  in  qua  mo- 
riamur,  non  potest.  atque  ita,  intensis  utrimquc  animis,  dis- 
ccssum.  Illi  Bructcros,  Tencteros,  ultcriores  ctiam  natio- 
nes,  socias  bello  vocabant.  Avitus,  scripto  ad  Curtilium 
Manciam,  supcrioris  exercitus  Legatum,  uf  Rhcnuni  trans- 
gressns,  arma  a  tergoostenderet ;  ipse  legioncs  in  agrum  Ten- 
ctcruin  induxit,  excidium  minitans,  nisi  caussam  suam  disso- 


▼ix  certi  quitl  dtfiniri  po;5«  jiulicat 
Broteriiis.  Cf.  G.  32,  33.  Mox  sicuti 
cod,  Flor.  et  B<ul. 

Quaque  vacua']  Suspicor  dedisse  Ta- 
fitum  :  qunsque  vacuas,  fas  jiublicns 
esse :  et  hoc  exciiipkim  addcniluni  iis, 
qu»notaviniUb()bs.'i,  14.  (Iron.  ^itnl 
ctiam  ab  cd.  pr.  al)est,  ut  a  Flor.  MS. 
delevit  Pichena.  copulani  addidit  Rhe- 
n.anus.  Ern.  e  Bud.  in  quo  ;tn/ a  2. 
in.  adjectum. 

Solem  retpiciens]  MS.  Flor.  Bud. 
Af  r.  cd.  pr.  (lespiciens :  quod  ridiciile 
defendit,  in  tcxtum  rcceptum,  Jac. 
Gronovius,  quasi  radios  in  terrani  inis- 
sos  a  sole  adspexcrit.  Jies/riciens  inde 
a  Puteolano  omnes.  Rhenantis  conji- 
«•lcbat  aspiciois.  At  rfypiccre  pro  ad- 
spicere  etiam  14,  8.  Pro  deinde  MS. 
Guelf.  iJem.  Ern.  Hill.  Rac.  38. 
lonjicit  si/spicietis.  scd  id  jain  occiipa- 
rat  (leinsius.  Gruterus  a  glossa  putat 
esse  respiciens  et  vocans.  Utrumque 
comniode  abcsse  posst-t. 

Et  commotu.i  Wk^  /iiitus]  Turbatact 
tnuica  forsitan.  f-^go  tamcii :  Xec 
comnintu»  hia  j4vitus,patieniinm.im- 
jmriaait.  Disquos,etc.  f>iPS.  Mox 
AIS.  (iuelf.  ct  d»!<i  alii  ap.  Brotcriuin, 
q>n  Harcnt,  f/iii  adimeienf,  qiiod  s<- 
quenlibus  l)ciie  cunvenit.  Ern.  Bud. 
guid — quid. 

Neqxu-  nlios  judices  qnam  te  ipsos 
pntereiiinrl  Nec  male  delevcris  ri  sa, 
ut  r» i/>*o*  referaturad/)<fr>#.  Libro  l.^i, 
'M,  ^uoniam  Dii,  quamvis  potentium 
popvlorum  arbitri,  possemm:em  I'ur. 


tkis  rwn  .sine  ignominia  Romann  tradi- 
dissent.  Horatius  ()d.  3,  l,h.  Jietfnm 
timendorum  in  prnprios  greges ;  Reget 
in  ipsos  imperium  est  Jovis.     Gron. 

Deese  nobis  tcria]  Sic  primus  edidit 
Rhen.  de  conjectura  :  lotidemtpic  ver- 
bis  est  in  MS.  Agriciilte.  E<l.  pr.  cor- 
rupte  :  decere  nohis  terram  vivam  : 
Puteol.  deese  nabis  tena  vivn, qiuHi  sc- 
cutus  est  lieroaid.  terram  rifMmetiatn 
MS.  Fior.  Guelf.  imde  J.  Gron.  facie- 
bat  tena  in  vitam.  Pichena  lonjicit : 
terra  vivis  :  utrunique  bonuin,  illud 
melius  et  clc^antius.  Sic  habere  in 
sumtum.  Illud  autem  est  corrumpere, 
non  corriffere,  quod  N.  Heiiisius  ep. 
ad  Grrev.  t.  4.  toll.  Burm.  p.  4.98. 
vull,  atque  etiam  e<-t  in  maririne  td. 
(jiyph.  aibcriptum,  lerra  pvtcst :  quasi 
iion  mclius  c  scq.  intcllijfatur.  Vidc 
hoc  GCenus  hiquciidi  copioscillustratunt 
a  Gronovio  Obs.  4,  2.  p.  'ib'.  .^dde  ad 
12,  ()4.  Ern.  Bud.  a  1 .  m.  deese  nobi» 
tcriani  vivam  in  q.  m.  n.p.  Bip. cmcii- 
ilationi  Rhinani  suhsfjtuunt  haiic;  d. 
M.  terram  in  ritam,  ia  q.  m.  m.  p. 
(juippe  huinine  forti  et  despcrato 
itia^is  di^am  sic  fore  orationem  pu- 
f  aiit.  ^uod  ad  ellipsin,  siinilcm  habe» 
H.  1,8.  £t pacis  artihtis,  bellit  inex- 
pcrtus. 

Citrtilium  3/aneiam]  Phles-on.  De 
admir.  27.  Curtilius  Mancws  Lega- 
tiis  in  (icrmanin  c.rercitum  duxit  Q. 
lolusio  et   P.  .^ripione  toss.      LlP8. 

MS.  Giieir.     '.     '    '      ■    ■  '  <■ 

jU.     Eun. 


LIB.  XIII.  CAP.  57. 


563 


ciarent.     Igitur  absistentibus  his,  pari  metu  exterriti  Bru-A.  U. 
cteri,  et  ceteris  quoque  aliena  pericuia  cJelcndentibus,  sola  *'^ 
Ansibariorum  gens  retro  ad  Usipios  et  Tubantes  concessit.  ^g  * 
quorum  terris  exacti,  cum  Cattos,  dein  Clieruscos  petissent, 
errore  longo,  hospites,  egeni,  hostes,  in  alieno,  quod  juven- 
tutis  erat,  cEeduntur:    inbellis   aetas  in  prsedam  divisa  est. 
Eadem  aestate,  inter  Hermunduros  Cattosque  certatum  ma»57 
gno  pra?Jio,  dum  flumen,  gignendo  sale  fecundum  et  con- 
terminum,  vi  trahunt;  super  iibidinem  cunctaarmis  agendi, 
rehgione  insita,  eos  maxime  locos  propinquare  culo,  precesque 
mortaUum  a  Deis  iiusquam  propius  audiri.  inde,  indulgentia 
Numinum,  illo  in  amne  illisque  sihis  salem  provenire,  non,  ut 
alias  apud  gentesj  eluvie  maris  arescente  unda^  sed  super  arden- 


Absislentibus]  Ita  Rhen.  ex  Bud. 
asistentibtts.  prius  lej^^-batur  assistenti- 
btts.     Cf.  2,  31,  34.  H.  3,  74.  4,  32. 

Pari  metu  exterriti  Brucieri,  et  ce- 
teris]  Flor.  leotio,  et  ed.  pr.  Ceterse 
(et  Bad.)  exterritis  Bructeris,  et  cete- 
ris.  Mox  quoque  abest  a  MS.  Bud. 
Erx. 

Pericula  deserentibxu]     MS.   Flor. 
Bud.    Guelf.    ed.    pr.    defendentibus : 
quod  interpretatur  J.  Gron.  a  se  ar- 
centibus,  vukque  servari,  cum  ipse  in- 
terta  vultgatura  leneat.    Ac,  nisi  aliena 
pericula  defendere  e  consuetudine  La- 
tine  loquentiuin  esset,  potius  pericula 
ab  aliis   propulsare,  quam  communio- 
nem  alieni  periculi  vitare,  eam  lectio- 
nem,  propter  libroruin  auctoritatpm, 
reciperem  :   nunc  vulgatam  retiiieo  et 
jpse,    dum    melius    quid    reperiatur: 
quum  interea  fatear,  me  nescire,  au 
ducta  sit  e  libro  scripto.    Eam  primus 
iuduxit  Rhenanus,  corris:ens  lectionem 
superiorum  edd.  in  quibus  erat  defe- 
rentibus  (nam  sic  est  in  ed.  Puteoi. 
Ber.  AIc.  non  deserentibus,  ut  J.  Gro- 
novius  e  Beroaldina   iaudat)   sive  vi- 
tium  operarum  in   ed.   Puteol.  fuit, 
qaod  sequerentur  ceteri,  sive  ita  ille 
e  MS.  edidit,  quod  credo.     Etiam  in- 
fra  14,  33.  confunduntur  deferentibus 
et  defendentibus.     Id  si  est,  tanto  ma- 
jris  libet  suspicari,  Tacitum  dedisse  de- 
Jugientibus.     Ac  fortasse  in  mente  ha- 
buit  locuin  Cnssaris  B.  G.  6,  13.  iisom- 
nes  decedunt,  i  pro  quo  wo^^tcr absisteie) 
aditum  eorum  sermonemque  defvgiunt. 
Notio  deserendi  est  Jam  in  sola ;  q'.od 
ntdeserta.    Ern.     Restitui  cum  Bip. 
defendentibus.     Rhen.  hoc  non  posse 
«tare   putabat,   nisi   lesatur  periculo. 
yeruui  «eqae  dicimus  defendere  vim, 
injuriam,  bellum   etc.   imo  Cic.   pro 
Murena  3.  d»  eivium  pericufis  drfen- 


M 


dendis, 

Dum  flumen  gi^endo  sale]  Non 
abhorret  certe  a  fide,  ut  hoc  flumen 
Sala  fuerit  ?  argumeiitu  vel  nominis 
ipso.  Fluroen  nobile,  mihi  carum : 
domicilii  olim  caussa,  et  Andre*  El- 
linijeri,  medici  primarii ;  ciijus  fides 
et  doctrina,  masina  niihi,  duin  vivam. 
LiPs.  Mox  liindiiiem  est  a  Rhen.  su- 
periores  omnes  libidine.  Illud  tamen 
verum  est.  Mox  Guelf.  vi,  armis. 
Ern.  Eccard  de  Ori?.  Gernj.  2,35. 
Saiam  Franconicum  hic  desigrnari  do- 
cet,  cui  adjacet  Kissintja,  prope  quam 
adhuc  sal  excoquitur.  Cf.  Thceldenii 
halograph.  p.  177.  De  salinis  istis 
iterum  certatum  tribiis  sseciilis  post, 
quum  Burfundii  Cattorum,  Alam.anni 
Hermundurorum  sedes  occupas^nt. 
Ainmian.  Marc.  28,  5. 

Salem  provenire]  Jac.  Gronov.  no- 
tat  e  MS.  Flor,  ilem .-  et  plane  sic  est 
in  MS.  Guelf.  et  ed.  pr.  Salem  ceteri 
omnes.  Mox  idem  Guelf.  (et  Bud.) 
arentem.  male.  Ern.  A  Bud.  abest 
salevt.  2.  m.  adjecit  item. 

Eluvie  matis  aresccnle  unda,  sed] 
Muretuiaresce7ite,sed tcnda.  Atipsade 
re  Plin.  31,  39.  GallicE  Germanicrque 
ardcntibus  ligitis  oquam  salsam  infttn- 
ditnl.  Varro  R.  R.  1,7-  In  Gallia 
Transalpina  intus  ad  Rhenum,  cum 
exercitum  ducerem,  aliquot  re^iones 
accessi,  ubi  salem  nec  fossicium,  nec 
maritimum  haberent,  sed  ex  quibus- 
dam  ligitis  combusfis,  caibonibns  ^aUis 
pro  eo  uterentur.  Ubi  Itgo,  inttts  Rhe- 
num,  particul^.  addititia  rejecta.  LiPS. 
Isidorus  Orig.  IG,  2.  nam  aquis  maris 
sponte  gignitur,  spuina  in  erlremis  li- 
torihus  vel  scopulis  der>rlicia,  et  sole  de- 
cocta.  Gron.  Muretum  sequitur  Bxo- 
terius.    Erm. 

O  O  C 


ft^ 


ANNALIUM 


A.U.f*?»»  arhorttin  strtier^  fusn,  er  conirariis  inter  jf  eJcmentis,ig»e 
?'*:  olque  aquis  tonctetum.  Scd  bellum,  Heriuunduris  prospe- 
^  "ruin,  Cattis  e.xitio  iuii,  quia  vitforesdiversatn  acietn  Marti  ac 
Mercnrio  sacravere,  quo  voio  equi,  viri,  cuucIh  vita  occi- 
dioni  dantur.  Ei  ininre  qtiidcni  iiostile.s  in  ipsos  veriebant. 
Sed  civitas  Juhonurn  socia  nobis,  inalo  inproviso  adflict» 
est.  nam  isnes,  terra  editi,  viiias,  arva,  vicon  passim  con- 
Tipiebatit,  terebanturque  in  ipsa  condiiae  nuper  coloniaB 
moenia.  ncque  extingui  poterant;  noii,  si  imbrcs  caderent, 
non  fluviajjbus  aquis,  aut  quo  alio  hunioic:   donec  inopia 


Ex  cnnrrni  i:^  tuttr  se  elementis]  Ex 
MS.  Flor.  Giielf.  t'«ld.  onin»"i  .'»nte  Khe- 
nanum,  qni  ^Bud.  «erutns)  delevit. 
Pitheiia  restituit.  Ideni  MS.  Flor. 
alimentis :  vitiost;.  Initia  hic  et  nia- 
tcria,  ex  ()iia  sn\  fiat,  non  alimeiita 
niemor.Tntiir.  Convrela  scripti  et  editi 
ofim  onines.  ('nncrettnn  e«t  e  corre- 
ctione  Lipsii,  qiiani  illc  tam<'n  iion  re- 
«•epit  in  textuin,  sed  1'icheiia  et  seq. 
Ern. 

Cattis  erith  Juil]  Non  dif^Ktmnlo 
aliicinationem  et  Ta^i^a/Ka  viri  docti 
nostratis,  qui  ab  hac  pug^iia  initi.n  dcri- 
vat  Batavae  ^enti.  Censet  eniin,  victos 
pulsosque  eo  pra-lio,  Cattos  devenisse 
maritinios  locos,  nbi  nunc  Bataviaest, 
et  orij^inem  dedisse  inter  Bfl»HS  no- 
bilissimie  gjenti.  Carcitatcm  !  Batavi 
noti  celebresque  diii  aiite  hanc  a!vo 
Neroiiis  pu^iam:  et  Cattoriiin  mifjra- 
tio,  de  <pia  Tacitus  de  Germ.  '2.9.  iion 
dubie  antiquior.  Hatavi,  in<|iiit,  non 
multvm  ex  ripa,  sed  insulam  Hheni 
nmniscoluiit,  (.'attorum  r/uone/am  po/m- 
lus,  et  seditione  dowrsttca  in  en.s  sedcs 
transgressus,  in  quibus  jiars  Romani 
Imperiijlerent.  LiPS.  Sic  omncs  e<ld. 
inde  a  Puteol.  ad  Fichennni,  qui  e  MS. 
Flor.  dedit  eritiosius.  Ed.  pr.  exilio- 
sum.  Melius  est  exili»  J'uit.  prieser- 
tim,  cum  Tacitns  variare  soleat  for- 
niam  orationis.  Ens.  Bud.  exitiosum 
Juit.  sed  2.  m.  syllabam  sum  erasit. 

Cum  itn  riftn  oecidioni]  Plaeet  Da- 
nesii  eonjecrtura,  euncta  vii-a.  Lips. 
MS.  Flor.  ^Bud.)  edd.  <>nines  cuncln 
victn,  idque  dcfendit  Freinsh.  ad  Flor. 
4,  2.  et  a<l  h.  I.  Faerini'.  <|ii<k|uc  con- 
jecit  vira.  At  .1.  Fr.  (Jrono\  io  neutniin 
placet,  sed  vicli:  cuiirta,  qiiip  victiis 
anteaposstdit.  Ern.  Provoc;uFreinsh. 
ad  Cies.  B.  (i.  «.  17.  et  I.  Sam.  \h,  :<. 

/«  ipsns  vertehnnt]  Si»-  est  in  MS. 
Flor.  et  e<l.  pr.  ut  Kheii.  conjer^-rat  : 
id()He  ut  Taciti  stilo  cunvenientius  re- 
tcripsi,  cura  <l.  Groiiovio.  Vulg.  (et 
Bnd.;  i>ertebatUur.     Ekn. 


Civitfis  Juhonvm]  De  hoc  igne  ni- 
mia  inira.  Pi^^hiuSf  amicus  n«ster, 
ceiisebat,  Hujonum  Rcnb.  «|"ouiaiii  iii 
agro  cognomine,  hodie  lapis  miiltui 
sub  terra  fossilis,  idoneus  conciperc 
iiCiiem.  Sed  epo  anibiico.  ne  ea  Rens  in 
(•ermania  ipsa  alihi  fuerit,  non  in  Bel- 
pica  :  et  quidain  libri.  1'ihonum.  Lirs. 
ftttomim  MS.  Fl.  (Bud.j  Apr.  Guelf. 
Ncnipe  sarpe  in  libris  scriptis  fi  et  iu 
peniiutantur,  ceiilie*  in  ed.  pr.  Taciti, 
ut  jain  snpra  notavi.  Nulluin  igitur 
hinc  arguiiieiitum  pro  comiptela  vul- 
gatic  lectionis.  Ed,  pr.  jubionum. 
Puteol.  Juhonttm  et  sic  ceteri.  N. 
Heinsiiis  conjicieb.-vt  Vbiorum,  quod 
etiani  M.  AWingio  N<it.  G.  ins.  P.  L  p. 
8.3.  et  C<*Uario  j^Mjbatiir.  Ryekitu 
.^dtiorum,  iiitelliiritque  inceiidium 
Lu^(lun<-iise,  ilequo  etiam  16,  1.3.  qu<id 
nes<-io,  an  <|uis<|iiani  probaturus  sit. 
Cliiverns  ii.  A.  .',  «.  in  Ducatus  Ber- 
{reiisis  anstriiia  jiarte  civitateni  Jiiho- 
iiiiiii  poiiit.  Gra>vius  ep.  ad  H<-ins.  t. 
4.  Coll.  B.  p.  67.{.  iiun  urbem,  sed 
i;enteiii,  Reinpiiblicani  intelliirit.  Ern. 
Sic  et  (.'luver.  I.  c.  Ita  civitus  et  ap. 
(jps.  B.  G.  2.  Justin.  41,  h.  etc.  Apud 
historicos  ssepe  Fihii  pro  Uliiis  poiiun- 
tur.  Khen.  volebat  Hilmnum  et  iiitelli- 
ijebat  tractuni,quen.  vocat,  Bibetisem, 
Beb(iihii«en,Bel)cUiisen.  Wusttinann. 
ile  Hfriminduris  §.  10.  Tubottuvi  vel 
Tubantnruin  legeiiduiii  prffcipit.  De 
Luicd.  inceiidio  v.  et  Sen.  ep.  91. 

CiirripicliaHt]  Ed.  pr.  atrripirliant , 
quod  rectuni  esl,  et  lortasse  illi  pra;- 
fereiiduni.  etiam  14,  K.  arripere  servot, 
pro  <-orripere  ;  et  sic  swjie  Li»iu8.  V. 
Drakeiib.  ad  3,  13.     Ers. 

Ifumnre  niterentur]  Aiunt  corni- 
ptum  h<M:  verbi  :  mlcrcntur :  aut  po- 
tius  Flor.  cod.  ^xfniplo  deleiidum. 
Dissciitio,  et  proniptuiii  esi  niterentnr 
exfti>iiniere,iin\\\\:\u.  LlPS.  Ego  vero 
iioii  <liibitavi  dclen;  verbuni,  quod 
etiam  la  Btul.  et  t  abcd.  pr.  abest,  et 
'm  quo  ixtxu  MSS.  ita  variant,  ut  pU- 


LIB.  Xlir.   CAP.  58. 


56£ 


remedii,  et  ira  cladis,  agrestes  quidam  eininus  saxa  jacere,  a.  U. 
deiD,  resideiuibus  flaininis,  propius  suggressi,  iclu  fustium,  |^2. 
aliisque    verberibus,   ut   feras   absterrebant :    postremo  t^-'jg* 
gmina  corpori  derepta  injiciunt,  quanto  magis   profana  et 
usu  poliutu,  tanio  magis  oppressura  ignes.     Eodem   anno58 
Ruminalem  arborem  in  comitio,  quie  super  oclingentos  et 
quadraginta  anteannos  Remi  Romulique  infantiam  texerat, 
inortuis  ramalibus  et  arescente  trunco  deminutam,  prodigii 
Joco  habitum  est,  donec  in  novos  fetus  revirescerei. 


num  sit,  id  verlmm  e  marfifine  et  a 
flossa  natuin  esse.  Nam  MS.  Agr.  ha- 
bet  peifunderentur,  Oxon.  utetentur. 
Omitti  vult  etiam  Cort.  ad  Sall.  B.  C. 
3.  p.  22.  ubi  similia  exeiupla.  J.  Gro- 
novius  vocat  donum  Beroaldi.  Immo 
Puteolani,  sive  cod.  quem  ille  habuit. 
Nam  est  et  in  Gueli".  Verum  deieto 
hoc,  consecfuens  erat,  ut  etiam  delere- 
tur  altertnn  si:  ut  vidit  Pichena,  fru- 
stra  repugnante  J.  Gronovio.  Atque 
credo,  hoc  ipsum  «',  frustra  a  librariis 
repetitum,  occasionem  dedisse  inse- 
rendi  verbi,  ad  c|uod  referretur.  Dece- 
pit  librarios  iiiscitiac:onsuetudinisCor- 
iielians,  substantiva  peripbrastice  ex> 
primendi.  Sufficiebat  non  itnbrilrus. 
Ei  periphrasi  deinde  adiungit  substan- 
tiva  nuda.  Sic  paullo  ante  e.  56.  quod 
juTfentutis  ernl :  itnhtllis  atas.  Secu- 
tus  nos  est  Bn>terius.  Ern.  Rben. 
servavit  niterentur  et  suadebat  legere 
reuiterentur,  quod  placebat  Vertranio 
et  Danesio.     Frustra. 

Agrestes  quidttm']  Ed.  pr.  ag-restis : 
mox  resistendbus  jiammis .  ut  in  Guclf. 
Ceteraj  omnes  'et  Bud.;  residentibus, 
quod  veruro.  PauHo  post  correxi  de- 
repta,  pro  direpta,  ut  Ryckius  e  cod. 
Ag:r.     Erm. 

Profana  et  usu  poUutal  Adde  vocem 
«  prisca  oditioue,  et  usu  viUori  poUuta. 


Vestes  vult  san^inis  aut  semiiiis  notis 
sordentes.  LiFS.  Intellisit  ed.  Puteol. 
quam  sequuntur  Riv.  Beroaid.  AIc. 
estque  ct  in  MS.  Gueif.  At  ed.  pr.  MS. 
Bud.  (Agr.)  omnesque  a  Rhenano  edd. 
eo  verbo  carent.  recie.  quorsum  enim 
addatur  ?   Ers. 

Ruminalem  arborem}  De  ficu  Ru  • 
minali  et  Navia  di^na  lectu  Scaliger  in 
Fcstum,  illustrissiinum  ingenium  no- 
stri  aevi.  Lips.  .'^dde  Salmas.  ad  Solin. 
p.  800.  Ern.    Plin.  15,20. 

Qua  super  octingentos  et  quadra- 
gi7ita  anie  annos^  Damno  numerum. 
Nam  hic  annus  u.  c.  811.  Roroulus 
autem  Reniusque  xviii.  dumtaxat  an- 
nos  nati,  cum  facta  Ronia  est.  Non 
er^o  plures  ab  infantia  eorum  ad  bunc 
diem  annis  tri^inta.  Facilis  putatio  ex 
Dionjsio,  Livio,  et  aliis.  Ita  ergo  hie 
emendem,  et  ocfingentos  et  triginta 
scribam.neTacitus  luanifesta  sitin  cul- 
pa.  LiPS.  Oct.  et  trig.  probat  Acida- 
iius  ct  putat  et  quadraginta  ortum  ex 
atque  triginta,  <\\uiA  recepere  Bip.  In 
Bud.  jiost  ante  legritur/^er,  unde  Rben. 
conjicit  percnnans. 

iiemreseeret}  Ita  e  Flor.  Fichen.a 
edidit :  cu»  con«ent!t  Guelf.  Refivisce- 
ret  supcriores  omnes.  Sed  ante  idem 
liber  Guelf.  uun  babet  iMbitum  est. 
£rn. 


o  <)  3 


C.  COHNELII  TACITI 


AB 


EXCESSU  DIVI  AUGUSTI 

A    N    N    A    L    I    U    M 

LIBER   QUARTUS   DECIMUS. 


BREVIARIUM    LIBRT. 

Cap.  1.  Nero  matris  ccedem  agitat,  incitante  Poppaa.  2.  Agrippina 
incestum  tentat;  an  Nero  potitts  ?  3.  De  OEde  matris  deliberat 
Nero.  Aniceti  consilium.  4.  AgrippitKE  cum  Nerone,  scelus  celante, 
convivium.  5.  Mari  mergenda  tegre  evadit.  Acerronia  remis  con- 
Jiciiur.  6.  Agrippina  dissinmlat.  7-  Nero  trepidat,  cum  Burro 
et  Seneca  deliberat.  Anicetus  ccedem  Agrippince  suscipit  et  8. 
perpetrat.  9.  Agrippince  viles  exsequice.  10.  Nero  conscientia 
vecors  adulatione  erigitur.  11,  Litteris  ad  Senatum  matrem 
etiam  post  fata  critninatiir.  12.  Senatus  turpiter  adulatur. 
Thrasea  PcBtus  virum  se  prcestat.    Nero  mite  ingenium  adfectat. 

13.  Urbem  intrat  anxius;  blanditias  expertus,  in  omnes  libidi- 
ues  se  effundit ;  14.  citharadus,  auriga,  7iobiles  ad  paria  Jiagitia 
adigit.  15.  Juvenalia.  Nero  in  scena.  Augitstanos  conscribit. 
16.  carmina  pangit.  philosophos  ridet.  17-  Ccedes  inter  Nuceri- 
nos  et  Pompeianos  occasione  gladiatorii  spectaculi.  18.  Blcesus 
damnatur.  Strabo  absolvitur.  19.  Mors  Domitii  Afri,  M.  Ser- 
viHi.  20.  Quinquennale  ludicruni  Romce.  Varia  de  ludis  foma, 
eoTum  vituperia,  21.  laudes  et  excusatio.  Nero  eloquentice  victor. 
22.   Portentis  commotus  Rubellium  Plautum  in  exilium  a^it. 

23.  Corhulo  Mardorum  latrocinia  punit.  24.  percussorem  vi- 
tat,  Tigranocerta  capit.  2o.  Hyrcanos  in  societatem  recipit.  26. 
Tiridatem  arcet  ab  Aimenia,  qnam  trailit  Tigrani,  Sijrice  prafici- 
iur.  27.  Puteoli,  Tarentum,  Antium,  colonice.  28.  Comitia 
Prcetoria.     f  ibius  damnatus. 

29.  Clades  Britannica.  Suetonius  Monam  invadit,  30.  inco- 
lcs  domat.  31.  Iceni,  Boadicea  duce,  et  Trinobantes  rebellant, 
32.  Camalodunum  expugnant,  Petilium  Cerialem  cum  nona  le- 
gione  fundunt ;  33.  a  Suetonio  desertum  Londinium  et  Verula- 
rnlum  spoliant,  cives  et  socios  Romanorum  trucidant.  34 — 37. 
Boadiceam  ferocientem  svperat  Suetonius.  Ipsaveneno  vitam  finit. 
Panius  Postumus  gladio  se  tran.ifigit.  38.  Classicianus,  Suetonio 
discors,  res  lurbat»  39.  Missus  Polycletus  hostibus  est  irrisui. 
Snetonio  Petronius  Turpilianus  auccessor  datus. 

40.  41.  Ob  falsum  testan.entum  damnati.  42.  Pedetnius  Se- 
o  o  4 


568  ANNALIUM 

cundu$,  urhis  Prafectus,  a  servLs  catus.  43.44.  Ineoslcgeagi 
vult  C.  dassius,  et  45.  contra  aliorutn  sententumi  ohtinet.  Popu- 
lum  supplicio  renilcnten)  Ncro  increjHit.  40".  Tarqmtius  Prisvut 
damnatus.  C^isits  per  GalUas  actu-.  47.  Mors  ct  laus  Memmii 
Reguli.  48.  Aniislius  vtajestatis  dcfaiV';  41).  a  Thrasea  dejen- 
siis.    50.  Fabricius  Veiento,  calumnuf  rens,  Italia  peUittir. 

51.  Burri  mors,laus,  successore^  Rufus  tt  Tigellinus.  5*2 — 54, 
Criminationes  discutere  parat  Scneca  apud  Ctesarem  ct  commeatum 
petif,  qui  Sb.  56.  subdote  fespondet.  57 — 59.  Rufum  imminuit 
Tigellinus,  Plauto  et  SuVa:  pericnlum  struit.  eos  opprlmit. 

60.  Nero,  ducta  Poppa^a,  Octaviam  amoUtur.  tam  hanc  revocat, 
61.  tastante  Populo.  Poppaae  mox  honos  repositus.  ejus  doli. 
62 — 64.  .Aniccti  scelere  Octavia  in  exilium  puisa  necatur  in  Pan- 
datf-ria.  Temporum  infelicitas-  65.  Libertos  Doriiphorum  et 
Pallantem  veneno  tollit  Nero.  Seneca  incusatur.  Piso  Neroni  in- 
sidiatur.    Gesta  hcec  annis  circiter  quattuor. 

C.  VIPSTANO.  C.  FONTEIO  CAPITONE.  IMP.  NERONB.  IV.  COSSO 
CORNELIO  LENTULO.  C.  C^SONIO  r-«TO.  C.  PRTRONIO  TUR- 
PILIANO.     1«.   MAillO  CELsb.    1..  ASINIO  GALLO  C088. 

•**j^'  VyAIO  Vipstaoo,  Fonteio  coss.  diu  meditalom  scelus  non 

A.  r.  ultra    Nero  distulit,  vctuslate   iniperii  coaliia   audacia,  ct 

^o.    flagrantior  in  dies  aniore  Poppa^ie,  ([oae  sibi  inatrimonium 

^  tet  discidium  Octaviae,  incolumi  Agrippina,  haud  sperans, 

icrebris    criminatiouibus,   aliquando   per    tacetias    incusare 

Principem,  et  papilhtm  vocare,  qnijussis  alienis  olinoxim,  uon 

modo  Imperii,  sed  libertatis  etiain  indigerel.    Citr  enim  dif- 

ferri  nuptias  suas?  formnm  sciiicet  displicere  et  triumphtiki 

avos?    an  fecundilatem  et  verum  animum?  timeri,  ne  uxor 

Ctrio  P'ip<ianio]  Viiljati  f^^ipstino,  Vi-  AciJalius.    Sicedidere  Bipontini.  PraB- 

ri   dooti   Vipstanum    euin   nominaut.  fero  vulpatum. 

Vide    Fulvii     numnios,    in    Apronia  Dissidium  Octavia']  Ut  Rsepesupn, 

ffente.     LiPS.     Quum  aiteri  con«ulum  tliscitiiitm.      (hios.      Sic    MS.    Flor. 

nullnm  prttnomen  addatur ;   id  autem  fBnd.)     Aer.    fiuelf.  ed.   pr.   Ryckii, 

fuerit  non  aliud,  qnam  «inod  pnescri-  Gron.  fil.  tlissidium  Futeol.  cuni  seqcj. 

bebat  cuUef;»,  siJfipicor  'lacitnm  scri-  EuN. 

psisse:    Caiis.     De     gcnte     Vipitana  Incusnrtl — vncaref]  Sic  MSS.  Flor. 

vide  Rupertit-t  Rfinesii  altemas  Epist.  fB«d.;  Oin^lf.  ed.  pr.  vetere»  omnes  : 

48  et   53.     Gros.      yipstano  verum  idqueveruni.     At  recentiore»,  Lipsius 

esse,  clarum  est  ex  inscnptionibus  ab  et  seqc).  infiiiitivos  dedt-re,  nescio  an  e 

Ursino,  Sponio  et  Gnitero  editis,  quas  iibris.     Ern.     Utut    sit,    ha*c    lectio 

vide  ap.  Ryekium  et  J.  Gron.  ad  h.  1.  ptanior  est,  quam  sequor  cuin  Pich.  et 

utide  sic  cum  illis  ipsis  edi  cnraviiiiiis.  Bip.  Vertranins  putabat  transponcnda 

Edd.  vett.  omnes  fipsano:  reccntio-  es^^e  verba  sic  :   cr.er.  imcMt.  P.  et  per 

res  ut  Lipsii,J.  Fr.  Gron.   yipsttnio.  Jac.p.voc. 

Ern.     Flor.  et  Bud.  yiptano.    tf.  et  Triumphalet  fliw]  Ununi  tantum, 

adH.  I,7G.  Popp.Tuni  Sahinuro.    Lips.     P.irentes, 

Flagrnntiffr  in  dies  amore']    TnteHi*!  lihcros,  filios,  et  similia  in  plnrali  dici, 

fotv.tfla.rttnlior.    Mclios  tamen  _/?«-  eti.Tin  cum  de  uno  s»'rmo  e«t,   hodie 

gnntiore:  t\und  Tacituni  dedi>.st  cre-  notissimum.     Ern.     iJe    Fopparo    4, 

do.    Nfini  et  coiijnnjpt  hapc  cuin  au-  39. 

'Jficia  coaiitn,  nvt\  f  um  iioinine  Nero-  An/ecunditatem  et  vrrum  aMiNnmi] 

nis.    De  vi  verbi  coale.icere  supra  di-  Pistinguo,  veruin   animum  *    timeri, 

^um.     Brn.      fiegrantiore    voletat  ne«av».  Nam  quod  Erricus  Mcnmiin-s 


LIB.  XIV.  CAP.  2. 


569 


-4tthem  injurias  Patrunty  iram  populi  adversus  superbiam  ava-  A.  U. 
ritiainque  matris,aperiat.  Quod  si  nurvm  Agrippina  non  nisi  ^^^' 
Jilio  infestam  ferre  posset ,  reddatur  ipsa  Ot/ionis  conjugio.  itu-  ^' 
ram  quoquo  terrarum,  ubi  audiret  potius  contumelias  Imperato- 
ris,  quam  viseret,  periculis  ejus  inmixta.  Hccc  atque  talia, 
lacriinis  et  arie  adulteiae  penetrantia,  nemo  prohibebat; 
cupientjbus  cunctis  infringi  raatris  potentiain,  et  credente 
nullo,  usque  ad  cadem  ejus  duratura  filii  odia.  Tradit  Clu-2 
vius,  Agrippinam  ardore  retinendes  potentix  eo  usque  prove- 
ctam,  ut  medio  diei,  cmn  id  temporis  \ero  per  xinuin  et  eputas 
incatesceret ,  offerret  se  sapius  temuiento  comptam  et  incesto  pa-* 
ratam.  Jamque,  lasciva  o  cula  et  pranuniias  Jtagitii  blandu- 
iias  adnotanti-us  proximis,  Seneccm  cou  ca  mwieures  intece- 
hrus  subsidium  a  femina  petivisse:  inhiissamqne  Acten,  Itoer-^ 
tam,  qita:,  >imul  suo  pcricufo,  et  infomia  Neronis  anxia,  de- 
Jerrct,  perviUgatum  e^^e  incestum,  gloriatite  malre,  nec  tolera- 
turos  mi/ites  projani  Principis  imperium.  Fabius  Rusticus, 
noH  Agrippina,  sed  Neroni  cupitum  id,  memorat,  ejusdemque 
lihertie.  astu  disjectum.  Sed,  quae  Cluvius,  eadeni  ceteri  quo- 
que  auctores  prodidere,  et  fama  huc  inclinat:  seu  con- 
cepit  animo  tantum  inmanitatis  Agrippina,  seu  credibi- 
lior  novae  libidinis  meditatio  in  ea  visa  est,  qua;,  puel- 
laribus    aonis,    stuprum    cum     Lepido,     spe     dominatio 


Jegubat,  utnnim  atmuum,  acutius 
quam  verius  ceiiseo.  Lips.  Sic  cmen- 
dabat  etiani  Faepnus,  placobatque  Ur- 
sino,  Freinshtniio  et  aliis.  Sed  x^erum 
anitnum  probo,  b.  e.  veruni  aniori-m. 
nain  o)ipuiiitur  inoit  infesfa  i\'erom 
tucor.  f''erus  anhHus  est  etiam  Hist. 
1,  15.  unde  Jam  laud.tvit  Ryckius. 
Heiusius  ap.  Graev.  t.  4.  Coll.  epp.  B. 
p.  672.  corrigit :  n.  J.  et  v.  a.  timeri  ? 
neve  uxor  etc.  quod  niire  placet  Grse- 
vio,  hoc  sensu  :  neve,  si  uxor  ejus  sim, 
si  noii  alia,  at  injurias,  quibus  a  patri- 
bus  afficitur,  et  oidiuni  populi  in  Agrip- 
pinaui  aperiam.  Ebn.  H.  1,  I.t.  leeri- 
tur  veru$  adjectus,  i.  e.  dissimulare 
nescius. 

Posset,  reddatur]  Acidalius  vel  pos- 
sit,  vel  reddetetur  le^endura  censet. 
Probo  posterius  propter  seqaentia. 
£rn. 

Othonit  conjugio']  Vide  13,  45,  46. 

j4rdore  ret.  A.  1/.]  Sic  scr.  et  edd. 
praeter  Corbei.  qui  habet  Jeripp.  a.  r. 
p.  quod  melius  recte  judicat  Broterius. 
nain  vulgata  structura  durior  est. 
Erv.  Omniuo  re^tituenda  Tacico 
proba  lectio. 

Medio,  diei,  eum  id  temporis']  Ro- 
mani  ergo  epulabantur  dic  medio? 
Non  vulgoquidem:  ^noa  item  viri  se- 


rii,  sobrii,sicci.  Sed  describit  Tacitns 
\eronis  convivium  adolescentis  niadi- 
di,  vere  tempsstivum.  De  quo,  item- 
que  de  inteinpestivo,  vide  utiliter  no- 
tata  in  Excurs.  .\.  LiPS.  Mox  edd. 
ante  Rhen.  male  lascivin.  Copul.i, 
quam  e  .MS.  Flor.  addidit  Pichena,  est 
etiam  in  ed.  pr.  Sed  iidem  libri  et 
MSS.  Ascr.  G\ieU.Jtasitiis,  ut  et  ceterje 
edd.  ante  Rhen.  Post  proximis  colon 
posui,  ut  est  in  edd.  ante  Rhen.  E«N. 
\n  edit.  Beroaldi  per  errorera  legitur 
latcivia.  Puteol.  jam  habet  lasciva. 
Sic  et  cod.  Bnd.  Colon  ab  Ernestio 
posiuim  sustuli,  ne  causa  ab  efifectu 
sejun»atur. 

Suo  periculo  etcl  Heinsins  male- 
bat :  sui  pericuK  et  infumia  .V.  anxia. 
ut  4,  12  et  59.  Habet  tamen  et  Liv. 
25,  40.  anxius  gloria.  et  Suet.  Ner. 
36.  anxius  ea  re. 

Seu  concepii}  Sic  edidi  e  MS.  Flor. 
et  ed.  pr.  NHm  mox  etiam  visa  est. 
Atque  sic  etiain  placebat  .1.  Gronovio. 
Vulgo  eonceperit.    Ers.     Ita  Btid. 

Stuprum  cum  Lepido]  Qui  LepiduB 
antea  maritus  Drusillae,  convictus 
postea  conjiirationis  in  Caium.  Suet. 
Cal.  24.  Dio  59,  1 1  et  22.  itemque 
stupri  in  .\frrippinam  et  Livillam. 
Rutilius    in   Itin.  dc  Lepldis  v.  2.93. 


670 


ANNALIUM 


AU.nis,  admiscrat,  pari  cupidine  usque  ad  libita  Pullantis 
^i^  provoluta,  et  exercitix  ad  oinne  flagiiiuiu  patrui  nu- 
gQ  ptiis.  Igitur  Ncro  vitare  secretos  ejus  cpngiessus:  absce- 
^dentein  in  liortos,  aut  Tusculanum,  vel  Aniiutem  in  agiuni, 
Jaudare,  quod  otiumlaccsseret,  J*ostremo,  ubicumcjue  habe- 
retur,  praegiavem  ratus,  inlerficere  constiluit  :  liactenus 
consuhans,  veneno,  an  Jcrio,  vel  (jua  aiia  vi.  placuitque 
primo  venenum.  Sed  inter  epulas  Principis  si  darctur,  re- 
ierri  ad  casum  non  poterat,  tali  jam  Biitaiinici  e.xiiio  ;  et 
minislros  tentare  arduum  videbatur  mulieris,  usu  sceleruin 
adversus  iiisidias  intenlaj :  atque  ipsa  pi;csumendo  remedia 
munierat  corpus.  Perrum  et  cajdes  quonum  modo  occulta- 
retur,  nemo  repcriebat ;  et,  ne  quis,  iili  tanto  fucinori  dele- 
ctus, jussa  spcineret,  metuebat.  Obtulit  ingeniutn  Anice- 
tus  libertus,  cJiissi  apud  Misenum  Priefectus,  ct  pueritije 
Neronis  educalor,  ac  mutuis  odiis  Agrippinae  invisus. 
Ergo,  naiem  posse  componiy  docet,  cujus  par.s,  ipso  in  mari 
per  arlem  soluta,  effunderct  ignaram.  niliil  tum  capax  fortuitO' 
rum,  quam  mare,  el,  si  naujragio  intercepta  .sit,  quem  adeo  iiii~ 
quuin,  ut  sceleri  adsignet,  quod  venti  e.t  Jiuctus  deliqucrint  f 
Ailditurum  Frincipein  dejuncta  templum  et   aras  et  cetera 


Httud  procul  hinc  petilur  sigHntUJf  ab 
Utrcule  purtut:  Vngentem  seiptitur 
mollior  nura  dicm.  Jiitcr  castrorum  ve- 
ttigia  sermo  rele.rit  Snrdonm,  Lepidn 
preecipitanle,  fugam.  Litore  namque 
Coste  cogitatos  deputit  hostes,  rirtutem 
Catuti  Roma  sccntn  duvis.  llk  tamen 
Lepidus  pejor,  ,cii'i/ibu.i  annis  Qui  grs- 
iit  sociis  impiu  bella  trihus.  .  .  .  Insidias 
paci  moliri  terlixs  ausus,  Tristihiis  e.rcc- 
pit  congrnafata  reis.  Qitartus  Ctesareo 
dum  1'iilt  irrepire  rcgno,  Incati  paruam 
solvit  adulterii  ?  Primum  mali  fati  Lc- 
pidunt  ititclkgit,  f)ui  rinii  (^.  Catulo 
dissensit  post  oljitiiin  Sullie,  et  in  Sar- 
iliiiia  periit.  Alteruiu,  qui  triuuivir. 
Tertiiini,  qui  consplravit  iii  AuLCUstum, 
Jllius  filiuiii.  yunrttini,  de  quo  hic. 
Sed  cur  poeta  ait,  inrf.-stum  ejus  adul- 
terintn  cuin  Asjrippina  ci  Livia  .•*  ideo, 
(|uia  maritus  ]>i  usilla;  [..«')>i(ius  :  et  ruui 
A<!rippiiia  etiani  sanjcuiiie  junrtus. 
Credo  enini,  hunc  L<!)iiduiii  naliiin  ex 
iEiuiliu  PauUo  et  Juli^,  iiepte  Aueru- 
tti.  At  Julia  soror  .^grippinn»,  (juap 
liiattr  Caii  et  sororum.  Hinc  ilnrum, 
nir  Caiiii  surccsiorein  illuin  Iniperii 
«lcstiiiaverit,  et  quinquenniu  niiiturius, 
quain  per  lejces  ^fa^istratiiin  capcrc 
voluerit :  qund  Dio  tradidit  .\9,  22. 
Pr.^t  eiiiin  .saiii^uiiiii  ijcMtisque  .\ugu- 
st.T,  (jari  rmn  t  ili^ul.^  gradu.  Praeter 
rcDi  Uxc  liixi,  ad  Snctuiiii  historisqtie 


lucem.  LiP.s.  \>  Lepidus  filius  fuit 
M'.  Lepidi,  e)ui  Consul  cuiii  Statilio 
Tauro  a.  76'4. 

E.rercita\  Pricffus  ad  Apnl.  Met. 
9.  p.  563.  viilt  exercitata,  sed  non  ne- 
ccsse.     Siceniniet4,  1 1.  H.  4,  4.  etc. 

Otinm  lacesaerei]  i.  e.  capesserct, 
uti  incipcret.  Ern.  Heinsius  conjicic- 
bat  cnjicsserel. 

Prffgrarem]  IJiid.  prag/m'e. 

Placuitq.  pr.  venenum}  Paullo  ali- 
ter  Suet.  ;}4. 

Metucbal]  Acidaliiismalel)at  mettte^ 
bant  aut  mctuchatur,  vel  ante  ctiain 
non  reperkbat.  Scd  non  necesse  cst, 
ut  Tacitum  eodcni  mfHJo  onmia  enun- 
ciasse  putcinns.  Mox  .MS.  Fl.  (Agr.) 
et  cd.  pr.  clussi.  Cetenr  edd.  (et  c. 
Ilnd.)  clas.ii.i,  iitroque  niodo  loquitur 
Tacitus.    Ens. 

A'avem  —  docet']  Siiet.  Ner.  34. 
ipsum  Neronem  cominentuni  trsse  tra- 
dit.  DioGI,  12,  13.  etiain  occasionein 
invcnti  tradit.  P.iullo  juist  MS.  Flor. 
(Bud.)  Cuclf.  Hard.  Bodl.  pietali .- 
quod  etiain  habet  Puteol.  et  vett.  om- 
iics  )'raeter  priiic.  Recentiorrs  pietatit 
praeier  J.  Gronov.  quod  et  iii  MSS.  re- 
perit  Hrotcrins  (et  in  A|rr.  Ryckius.) 
Pielati  exquisitius  est.  Er>.  Genit. 
tamcn  ctiain  sic  3,  7  et  9. 

Templum  et  areu  «/<•.]  Rcspice  1. 
II. 


LIB.  XIV.  CAP.  4. 


571 


estentanda  pietati.     Placuit  soUertia,  tempore  etiam  juta,A.  U. 
quando  Quinquairuum  festos  dies  apud  Bajas  tVequentabat.^*-^ 
lUuc  mairem  t^hcit,  ferendas  pareittum  iracundias  et  p/acan-  qq^ 
dum  auimum,  dictitatis,  quo  runiorem  reconciliationis  effi-4 
ceret,  acciperetque  Azrippina,  tacili  feminariim  credulitate 
ad  "audia.     Venientem  dehinc,  obvius  iu  litora,  (iiam  An- 
tio  adventabat)  e\'cipit   raauu  et  complexu,  ducitque  Bau- 
los.     Id  villae  nomen  est,  quae,  promontorium  Misenum  in- 
ter  et  Bajanum   lacum,  fiexo  mari  adluitur.     Stabat  inter 
aiias  uavis  ornauor,  tamquam  id  quoque  honori  matris  da- 
retur  :    quippe  sueverat  triremi,  et  ciassiariorum  remigio 
yehi.  ac  tum  iavitata  ad  epulas  erat,  ut  occultando  faciuori 


Tempore  etiam  jttta]  Ita  libri  ma- 
jQuss.  LiPS.  Sic  et  Guelf.  et  ed.  pr. 
quaiuquaiii  inversa  prima  syllaba,  ut 
alias.  Add.  ad  3,  35.  Ceteri  aiite  Li- 
psium  (et  e.  Bud.j  adjuta.  Et  sie  lau- 
dat  Victorius  ad  Cicer.  ep.  ad  Div.  2, 
12.  Ers.  Lactant.  opif,  d.  10.  juta 
effenswne  dentium. 

Quinquatruum  festos  dies^  Sueton. 
S4.  solemnia  Quinquatruuin  vocat. 
Horatius  item  Quinquatru;  festas. 
Caussa,  quia  ii  dies  .Minervae,l!Eti  pue- 
ris,  virisque.  De  pueris,  Horatius  Ep. 
2,  2,  197. — puer  etjestis  Quinqualri- 
bus  olim,  exiguo  gratoquefruaris  tem- 
pore  raptim.  Et  Symmachus  t\,  85. 
Nempe  Mineria:  tibi  sollenne  de  scho- 
lisnotum  est ;  utfere  memores  sutnus 
etiam  procedente  cetate  jmerilium  fe- 
liarum.  Jd  eum  diem  convivium  tibi 
parnmtts.  Feriae  ergo  pueris  :  at  viris 
etiam  ludi  et  spectacula  gladiatoruin. 
Ovidius,  de  quinque  his  diebui  Fast.  3, 
811.  Sanffuine  prima  vocat,  nec  fas 
eoncurrereferro.  Caussa,  quod  est  illa 
natn  Minerva  die.  Altera,  tresque  su- 
per  rasa  celebrantur  arena,  Ensibus 
exsertis  hellica  lata  Dea  est.  Hinc 
disce,  secundum  Quinquatruum  diem 
natalem  ejusce  poetae  fuisse.  De  Tri- 
stib.  4,  11.  JLiUcifer  amborum  nata- 
libus  adjuit  idem  :  Una  celebrata  est 
per  duo  liba  dies.  Hac  est  armijerte 
de  festis  quinque  Minervce,  Qua  fieri 
ptigna  prima  cruenta  solet.  Natus 
er8;o  sexto  post  Martias  Idus.  Sed  et 
moris,  ut  ii  dies  jucunde  hilariterque 
traducerentur.  Augustus  ad  Tiberium 
ap.  Suet.  Aug.  71-  Nos,  mi  Tibei-i, 
Quinquairus  satis  jucuiide  egimus. 
Lusimus  enim  per  omnes  dies,J'orum- 
que  aleatorium  caljecimus.     LiPs. 

Acciperetque  Agrippina']  .^ssentior 
Pichcnap,  deciperetque  (ex  ingenio) 
scribenti :  nisi  placet,  aUiceretque. 
}avs.    Edd.  vett.  omnes  [et  c.  Bud.) 


prffiter  pr.  ace .  Agrippinam  —  venien- 
tem.  Lectio,  qu£e  inde  a  Berneccero 
editur,  est  e  correctione  Freinshemii, 
quam  ille  cum  seqq.  editoribus  recepit, 
eademque  placebat  Acidalio  (et  Ry- 
ckio.)  Ea  confirmatur  ed.  pr.  in  qua 
est  Agrippina  :  sed  interpunctio  post 
venientem :  ut  fortasse  casu  irrepse- 
rit  nominativus.  De  interpunctione 
Fr.  non  dubitem.  De  cetera  lectione, 
Nerius  in  Analect.  1,  10.  defendit  vul- 
gatam,  et  interpretatur  deciperet,  ut 
Pichena  corrisjebat :  usus  auctore  No- 
nio  :  qui  4,  15.  locum  e  Lucilio  pro- 
fert :  sic  veteratorem  illum  vetulum 
lupum  Anyiibalem  acceptum,  ubi  ac- 
cipere  interpretatur  decipere.  Sed,  ut 
in  illo  loco  sic  possis  intelligere,  acci- 
pere  per  se,  et  in  Taciti  contextu  id 
sigiiificare,  non  credo.  Rumorem  ae- 
cipere  nil  aliud  significare  potest,  quam 
audire.  Deciperet  vel  alliceretque  le- 
genduni  puto.  propter  sequentia.  Ek.v. 
Accipere  audire  est  cum  adsensu  et 
yoluptate,  ut  accipere  omen  ap.  Cic. 
de  divin.  1,  46. 

Ducitque  Baulos]  Antea  Hortensii 
villa :  tunc  in  Priucipum  bonis.  De  ea 
non  ineleganter  Symmachus,  ejus  pos- 
sessor  Ep.  1,  1.  Huc  deus  Alcidet 
stabulanda  armenla  coegit,  Ertita  Ge- 
ryonis  de  Liure  tergemini.  Inde  re- 
cens  atds  corrupta  BoauUa  Baulot 
Nuncupat,  occulto  nominis  indieio. 
Ab  Diro,  ad  proceres  dominosfortuna 
cucurnt,  Fama  loci  obscuros  nepate- 
retur  heros.  Hanc  celebravit,  opum 
Jelix  Hortensius,  aulam  ;  Contra  Ar- 
pinatem  qui  stetit  eloquio.  Fuit  etiam 
Antoiiiae  Drusi,  uti  e  Pliniu  disoes  9, 
55  (81.)  LiPS.  PauUo  post  in  ed. 
pr.  ut  in  MS.  Flor.  (et  Bud.)  matri : 
unde  coUigit  J.  Gron.  idquoque  hono- 
ris  matri  darctur :  quod  ium  displi- 
cet.  Etiam  in  Guelf.  littera  s  eras» 
est.    Ern. 


h 


572 


A  N  N  A  L I  U  M 


A,  Xj.nox  adhiberetur.  Salis  conalitit,  cxstitisse  protlitorem,  fl 
8!S.  Agrippiiiuiu,  auditis  insicliis,  uu  cretleret  ainbiguain,  gt  ^ta- 
^^uiine  sellac  Bajns  pervectuni.  Ibi  blandiinenium  subltvavit 
uietuin  :  coiniter  excepta  superque  ipsuin  conlocata.  Naui 
pluribus  scnnonibus,  inodo  taniiliaritatc  juvenili  Nero  et 
rursus  adductus,  quasi  seria  consociaret,  tracto  in  longum 
convictu,prosequitur  abeunteai,artius  oculisei  pectori  Ufle- 
ren^,  sive  explenda  siinulationc,  seu  perituroe  mntris  supre- 
5mus  adspeetus,  quanivis  ierum  aniinuin  retinebat.  Tso- 
ctein  sideribus  inlustrem  ct  placido  mari  quietam,  quasi 
convincenduin  ad  scelus,  Dii  praebuere.  Ncc  multuin  erat 
progressa  navis,  duobus  e  nuinero  tamiiiarium  Agrippinain 
comitantibus  :  ex  quis  Crepereius  Gallus  haud  procul  gu- 
bernaculis  adstabat,  Accrronia,  suj^r  pedes  cubitantis  re- 
chnis,  pocnitentiam Jrfii,  et  reciperatain  matris  grafinm,  per 
gaudium  memorabat :  cum,  dato  signo,  ruere  tectum  loci» 
inulto  plutnbo  giave:  pressusque  Ciepereius  et  statiin 
exaniinatus  est.  Agrippina  ct  Acerronia  eminentibus  le- 
cti  purietibus,  ac  forte  vaUdioribus^  quum   ui  oneri  cedc- 


Prodilorem]  Brxti.  ]»rodifiorfem. 

Gesfaininesell<F]  Hrisci?  libris  abest 
wx  sell».  At<|ue  it,-\  sane  locutiis  1 1, 
3S.  In  eodem  gcstamine  xedem  poscit 
nnnitf[ue.  I)e  jcstatoriasi-lla,  in  Kle- 
etrs  I,  13.  Libri  iidem  liaulos,  non 
JSnjns.  Male.  cx  Sucton.  1J.  N.im 
l)io  hipc  pnnun  clare  61,  i;}.  et  olim 
mihi  impo^nit.  LiPS.  Sella  omnes 
•iiti,  et  MSS.  Flor.  fBud.)  \zy.  Jiau. 
h»  iidem  MSS.  Guelf.  et.  ed.  pr.  quod 
ivfte^^  rcpodiant  viri  clocti.  Nam  a 
B«iilis  sella  ptTvTfta  est  IJajas.     Erv. 

Dldnilimcntum  suhlevavit  nietHm, 
tmnifererceffrr]  .Suspicahar:  lliibtan- 
JinHenta  sniihvarunt  mettim  cnmiter 
trceptee,  tuperque  ipsum  cvllocata. 
Gron. 

Superijve  ipsnm  coUornta']  Er^o  is 
locus  in  convivio  hoiipstior  :  qnoiiens 
4n\o  accambcrent.  idque  recte,  fdis- 
senti.tnt  licct)  scro  nionuisse  olim. 
Non  refellit  nie  alter  TncJti  Incus  3, 
14.  /w  ronfnvio  Germnnici  ciim  su- 
per  eum  Piso  discumhcrel,  injectos  ci- 
hot  mnnihns  ejus  nrguentes.  Stito 
enim  trcs  discnbuisse,  mcdiiunque  hi- 
tereo'»  Gcrmanicum.     Lips. 

Et  rursus  ndductus]  Idcst,  severns, 
compo^iiMis,  [rravis.  In  Historiis  3,  7. 
«uper  h;ir  vocc.     LiFS. 

/Jifius  ocuHfi  et  pectori  htrrens,  sire 
trptendft  simnlntione]  Sic  flccipio  ; 
«m  «urrcxisset  .^«:rippina,  et  ahitum 
p«Tsret,  pruse(]uutns  est  eam  ac  de- 
^uKit  comes  ail  littus,  in  ipso  autem 


diirressii  oculos  et  ubera  rjus  dissua- 
viatusest,  yltra  n»o<luin  verm  affectio- 
nis.  Suetonins.  atfpie  in  di^essu  pa- 
piltat  quoque  CToscutatus.  GroS.  Re- 
cte  ha-c.  Cetcrum  fnistr»  teiitant  sta- 
tim  viri  docti  fPicb.  Lips.  etc.)  frplcn- 
da:  simulationi .-  nam  eti.im  .tblativos 
hoc  sensu  n  ctc  et  exquisite  dici,  «iipra 
demoi^slratum  est.  Vide  ad  'S,  19. 
Ern. 

Ejc  ijuis]  Sic  MSS.  rior.  Agr.  ed. 
pr.  quod  ciim  Rvckio  et  J.  Gron.  secu- 
tus  sum.  (.Vtcr«  edd.  (et  c.  Bud.)  ifui- 
bus.  Aeerrnnin  ed.  pr.  et  sic  nomei» 
hoc  in  optimis  libris  apud  fviet.Tib. 
73.  et  ii>scriptii)nihus  antiq«iis  srribi- 
tur.  (ap.  Mnret.  p.  1G21.  vui  ■ 
ronia.)  Mox  ed.  pr.  nt  MS 
Apr.  Gudf.  rtrujteratam.  IKni^iu^ 
autem  volcbat  lcgi  fsflfri.  Erh.  Sic 
et  f'aem.  Un.si>M  s. 

Teetum  loci]    Est  camam  Suctonii 
34.    laciinar  diwta*  in  puppi.      f/tcus 
de  eo,  nbi  quis  dcvrriatur,  de^  • 
hoKpitio.  V.  (irfTv.  H<\  Vif-  ep 

IC,  '21.     .Mox  cst  MSS.  Hor.  /\i: 

pr.  f*utcol.  vett.  omikcs  J.  Gron.  Pi- 
chcna  faetum  coiijiciebat  px  nf.  Pres- 
sus  HUtPin  est  pro  opprcss»»,  nt  Hisf . 
4,  2.     Erx.     T»  esf  non  halv t  Btid. 

F.mlnruttius  tedi  patif''  '''-fe 

roHdioribus,    quamvis    <>■■  t] 

Vidc"  tsse,  qui  lcscant, '/'<      -  .;m". 

haud  ab  rc.  .\t  mihi  ctiain  yo\  paritm 
tibus,  non  finna  :  ct  quid  si  arietibtuf 
SkiK  iu  Cssare  4,  IT.   13,  9.  ubi  puo- 


LIB.  XIV.  CAP.  5. 


575 


rent,  protectse  sunt.  nec  dissolutio  navigii  sequebatur,  tur-A.u. 
batis  ouiuibus,  ei,  Cjuod  pleiique  ignari,  etiam  conscios  in-  ^13. 
pediebaut.     V  isum  dehinc  reiuigibus,  «//«/«  in  latiu  iHiii-^Q^' 


tem  in  Rbeiio  struit.  snltictt  oiliftue 
pto  arieU  adiguntur.  Kt  videntur 
fabri  mrtaphora  sic  apjii-llasse  li^tta 
6ust«fjtantu,  et  nuxlice  iiicliiiaC»  in- 
star  arietis  subsiliciiti^,  aut  c-aprse : 
unde  et  cajneoli  vulfo.  LiRS.  Re- 
cte  bsesit  Lipsius  iii  tecti  parietihus ; 
qui  intelli^  iioii  possunt,  quicquid  J. 
Orunovius  uhloquitur,  etiauui  non 
planum  tectutn  sumas,  st-d  arcuatuni 
Im^s:  eratque  docendum,  ab  uilo  us- 
piaai  tabuias  iacuiiari&  vel  camarae  pa- 
rietes  dici.  .At  etiaui  inepte  tentuiu 
cuiicavuQi  fecissdit,  et  cuutra  consi- 
Ijum.  Nant,  quod  dicit  parietibus 
niti  UBdiqua<)ue  tectuni,  id  falsum  est 
primo  iii  lacunari,  quod  suspeuditur 
potius ;  deinde,  si  nititur  parietibus, 
oubiculi  iili  vel  diertse  sunt,  non  tecti. 
yuod  dicit,  parteiD  tantuiu  tecti  dela- 
psani :  tin;;it,  uon  docet.  Nam  dici- 
tiir  ruisse  tectum,  non  pars  tecti :  et 
iii.achinaiiieiitiiin  haud  dubie  fuit,  per 
quod  suspefj;.uin  arte  tectum  repente 
delaberetur:  uiules  plumbi  addita, 
non  ut  rueret  tectuni,  sed  ut  mas^ua 
vi  rueret,  elideretque  snbjectos.  Si 
porru  pars  tecli  non  delabitur,  atque 
ita  in  vacuo  Agrippina,  iion  potest 
fMci  protecta  essc  :  quod  verbum  elare 
docet,  aliquid  obstitisse,  quare  tectum, 
quamvis  maena  niole  ruens,  tamen 
ipsaiu  cum  Acerronia  non  opprimeret. 
Tum  velim  scire,  quomodu  pars  tecti 
non  delapsa  eminentes  parietes  dici 
possit.  His  et  aliis  moveor,  ut  lectio. 
nem  cod,  Agric.  Ucti purietibus  certis- 
simam  pulein,  et  cum  Ryckio  in  te- 
xtum  inferre  non  dubitaverim,  cum 
eandem  editio  prima  exhibeat ;  unde 
apparet,  eam  etiam  in  alio  bono  et  an- 
tiquo  codice  fiiisse.  (oninino  sic  in 
Bud.)  Broterius  etiam  in  Vaticanis 
duobus  et  Re^io  reperit.  Corruptio 
urta  est  e  vii^inia  verbi  tectum.  Quia 
parietes  lecti  erant  eminentiores,  b.  e, 
qui  cxtarent  altiiis,  ut  arcerent,  qua: 
iilaberentur,  et  validiorefi,  ut  onere 
ruenti;  tecti  non  confrinoerentur,  il- 
Ijesa  in  lecto  niansit  Agrippina  cum 
Acerronia.  Memini  me  audire  ac  le- 
gere,  sic  infantcs  in  cunis  vivos  et  sal- 
vos,  coUapsis  tectis,  mansisse.  Tum 
tota  forma  orationis  docet  leeendum 
«as«:  qnam  ut.  Sic  13,  22.  vulidiore 
0pud  lilHdines  Principis  Paride,  quam 
ut  puna  uffieeretur :  idque  cum  Pi- 
pbeiia,  aliUque    recepi.    MS5.    Flor. 


(<Bud.}  edd.  vett.  omoes  guamvis.  us- 
quL'  ad  Ficbenain,  (qui  euiendavit  ex 
iitgenio.)  Sic  placebat  etiain  Groslo- 
lio,  Acidaliu.  En.v.  Miruni  videri 
potest,  Rbenanuni  ad  lectionein  Bu- 
deiisis  sui  codicis  non  attcndis^-,  qui 
clare  id  Ifcti  habet.  In  eodeni  Hud. 
ae  aate/orte  uinissum  est  ;  comniode 
potest  abesse. 

jVec  disiclutio  n.  sequel/atur'}  i.  e. 
procedebat,  succedebat.  Mox  etiatn^ 
quod  e  Flor.  fac  Ven.J  addit  Pichena, 
est  etiaui  in  Guelf.  ed.  pr.  oniuibusque 
vett.  Casu  excidisse  puto.  Lrn.  la 
Bu<l.  tanien  non  le^tiir. 

Ptsum  dehinc]  luio,jussutH,  ut  H- 
bri  aliquot  (^ut  Ven.)  a  navarchis  et 
fraudis  auctoribus  vel  actoribus.  Sane 
remiges  id  a  se  non  excogitarunt:  et 
additur,  nec  jussos  omnes  statiin  con- 
sensisse.  LiPS.  Non  possuiii  hic  se- 
qui  Lipsium.  Si  jussum  fuisset,  faci- 
lis  consensus  :  quod  alii  non  consen- 
tiunt,  alii  coiitra  nituntur,  planuin  fa- 
cit,  cousiliuui  id  paucorum  fuisse,  ut 
bene  mouuit  jam  Freiush.  Quare  cum 
visum  libris  finnetur,  MSS.  Flor. 
(Bud.)  Agr.  Guelf.  Edd.  pr.  Rheii.  et 
seqq.  id  secutus  sum  cuni  Ryckio  et  J. 
Gronovio.  Jussum  ediderc  ['uteol. 
Riv.  Btr.  Alc.  Picbena,  J,  F.  Groii. 
Ee.\. 

Unum  tn  latus']  Heins.  Misc.  Obs. 
t.  9.  p.  385.  notat  in  MS.  Atcr.  non 
esse  unum.  Contra  Guelf.  addit  ab 
initio  ratem.  Vereor,  ne  hic  aliquid 
corruptelie  sit.  Post  idem  iii  inar^ine 
demere  \)TO  dedere.  An  fuit:  et  alii 
contra  tiitentes  udemere  /acultatem 
celerioris  in  mare  jactus.  Certe  ja- 
ctus  est  remiffum,  non  Agrippina. 
Mox  Pichena  in  MS.  Fl.  aitessetm- 
prudentia :  idquc  plane  sic  est  in  ed. 
pr.  (et  sic  a  I.  in.  iu  Bud.)  Credo,  na- 
tum  e  lemiinatione  vocis  prscedentis  : 
non  enim  iu<ptn»*.  Eadeni  ed.  et 
Guelf.  nou  babeut  copulam  et  ante 
ut.  MS.  Flor.  autein  (et  Bud.)  ut- 
que.  quod  multo  moUius  :  uiide  recepi. 
Fors  iidem  libri  (cuni  Bud.}.  Ceterae 
edd.  ante  Picb.  inale  sors,  ut  Guclf. 
Fors  njfert  aliquoties  Terentius  (ut 
Hec.  3,3,26.  Ph.  1,2,88.)  qute /ors 
obtulit  arma  etiam  Virgilius,  ni  fallor. 
V.  Gronov.  ad  Liv.  1,  9,  Guelf.  qua- 
que  sors.  Ers.  Respicit  ad  Virsc. 
.En.  7,  554.  Quce  /ors  pritna  dedit, 
tanguis  notms  itnbuit  arma. 


574 


ANKALIUM 


A.  IJ.wrtrr,  atqitc  ila  imte/ii  suhmcrgere.  Sed  neque  ipsis  promptas 
Hii.  in  rein  subitam  fonscnsus,  et  alii,  contra  niientes,  dedere 
^  ■taL-uliateni  lennMi-  i:i  niarejactus.  Veruin  Acerronia  in* 
prndcns,  duni,  vt'  .li^i ijtpiuam  csse,  utque  sulneniretur  mntri 
Vriucijjis,  clainitat,  contis  ei  remis,  et,  qua;  fors  obtulerat, 
iiavalibus  telis  conficitur.  As;rippina  silens,  eoque  minus 
agnita,  unuin  taincn  vulnus  luunero  e.xcepit.  Nando,  de- 
inde  occursu  lenunculorum,  Lucrinum  in  lacum  vecta,  vil- 
6kc  sucV)  inlcrtur.  lllic  rcputans,  idco  sc  fallacibus  litteris 
acfilaui,cl  lionore  j)ra}cipuo  habitam  :  quodque  litusjuxta^ 
noii  ventis  acta,  iion  saxis  inpulsa  navis,  summa  sui  parte, 
vcluti  t('ri"c>trc  inacliiiiaiiKjiituin,  concidisset ;  observans 
etiain  Accrroni;e  nccein  ,•  siinul  suum  vulnus  adspiciens  : 
soluin  insifliaruin  rcmedium  esse,  si  non  intelligerentur : 
misit  libcrtum  A^criuuin,  (jui  nuntiaret  filio,  bcnig/iitate 
l)eum,cJ  fortinin  (■/us,ciasissc  grnie/n  casuin:  orare,  ut  <fuam» 
xis  p-ricul<>  i)i'i'>is  fitcrritiis,  vise//(li  cnram  differret :  sibi  ad 
prasc/is  quiclc  opus.  Atqiic  intcrim,  securitate  simuiata, 
medicamina  vulneri,  et  foinenta  corpori  adhibet:  testa//ien' 
tii/n  Accr/oiii(C.  rcrjuiri,  ho/inquc  vbsig/i:iri  jubct.  id  tantum 


Occiti '  'ilnrum']     Har   cst 

vera  l<N  Mt  xMS.  Flor.  (IJad. 

H.  1.  111.,  Ciikl!.  cilil.  pr.  cetcrisque 
atite  Rhcn.  (jiii  iiuluxit  lembunculo- 
rtim :  quod  libros  obiiiuiit  us(|ue  ad 
Ryckium.  Etinin  apud  alios  iii  bac 
voce  tTirb.ifnni,  ut  ap.  tiell.  10,  25.  iibi 
.M'^  I  letmincultts  \\.  de  Mil. 

II  i  ctiani  h.  I.  habet  MS. 

Atjr.  (ju.)ii  iion  displicet  Kyckio  :  {|ui 
tanuu  tenierc  e  Scheftero  id  Manu- 
scriptis  ap.  tJellium  tribuit.  v.  Gro- 
nov.  ad  GeU.  I.  c.  Item  ap.  Ca?s.  B. 
C.  2,  4.'J.  iibi  MS.  Ciaicoii.  lemhunc. 
ap.  Valcr.  M.  1,  5.  ext.  1.  ubi  v,  Periz. 
etTorren.  ap.  .'<alhHt.  fr.  Hist.  '2.  ubi 
etir.m  Cortins  cdidit  remiuculo.  Ern. 
Cf.  Nonius  13,  8.  Amniian.  14,  2.  itcm 
lapides  ap.  Grut.  p.  398,  7.  et  p.  1077. 

yecta  V.  s.  inferlur}  Sic  e  MS.  Fl. 
bene  dcdit  Pichena.  Consentit  ed.  pr. 
Ceter»  inde  a  Puteol.  vectam  inje- 
rfint,  ut  est  in  Guelf.     Ern.    et  Biid. 

Jihc  reputans  etc.]  Coacervatio  re- 
ruin  Agriiipinse,  factum  co;;itanti,  ob- 
l.ataruni,  iin|icditiorein  orationeni  fa- 
cit.  Ut  nunc  editur,  inde  ab  Rhe- 
naiio,  antccedens  cst  nb  iliic  nd  in/e/- 
ligerentur :  conseciiieiis  a  wisit.  S«>d 
MS.  Guclf.  Flor.  (tiud.)  ed.  pr.  Pii- 
tcol.  cuni  ieqiiasibiis,  mmtqve.  Unde 
«iispicabatur  J.  tironoviu.s,  totnm  il- 
liid  superius  conjun^cnduin  csrc  ciim 
tii/ertur.  Sane  ctiani  Puteol.  (ct 
Kiid.     iiiitium    nuve  beutentiae  facit 


iHisitijue:  sed  in  istis  primis  edd.  in- 
terpiinctioiii  non  mtiltnm  tribuciidum, 
ut  sciiiiit,  qui  eas  tractarunt :  et  illic 
reputant  etc.  foniiam  habet  nove  sen- 
tentite.  Verumtanien,  si  ft  que  pe» 
nuinum  est,  aliter  esso  non  pot(«t. 
Sed  profccto  diiriim.  Nani  secandutn 
Latinitateni  bonam  dcbcret  esse  :  »7- 
lata  reputavit  etc.  Ceteniin  et  boc,  et 
qiiod  vul^aliir,  niclius  cst,  «luain  cdhi 
Ryckio  c  M.S.  A<r.  post  remrdium 
esic  inscrere  pufavit,  «iuod  rccte  im- 
probat  etiain  .1.  Gronovius.  Frigidum 
sane  est  reputans  putavit:  et  pendct 
illa  propo^itio  ab  reputans,  (|uoiiiodo- 
cunqiie  de  ceteris  statuatur.  Er:<. 
Bip.  rcponunt  niisitque,  vcruin  sic  il- 
Itid  lilic  rrpntaiis,  a  quo  pcriodum  or- 
diuntiir,  noii  habet,  (uio  rcfcratur. 
Lea^iiit  etiani  intellisteretur,  Sub  in- 
telhsierejUur  Acid.  ct  Heins.  subaudie- 
bant  rata.  Ego  ad  insitlia»  r«  fcrri 
ptito.  Sensus  :  si  fingeret,  iiisidtas  non 
intciliiri. 

Jd  lan/nm  non'] .  IVon  abest  ab  MS, 
Rcy.  et  cd.  pr.  Gii«-lf.  id  tanienper  «- 
mul.  Turbarc  snJent  librarii  iii  hac 
forniula.  V.  Dr.ik.  ad  Liv.  4,  2.  Hoc 
loco  accipiunt  pro  tanfummodo  non  ; 
id  iiuuui  iion  pcr  simui.iiionviu  fccii. 
Scd  (jua" hic siniulatio  ct  ca-is.n  siiniilaih- 
di  esse  potiicrit,non  iiitclbso, iit  id addi 
nccvfxc  fuprit.  Mox  aiite  Rbcn.  edd. 
o.':  <■    '  .  EiiN.    AVtnabestr 

a  <  ^.   iiuii  siiernvuduoi 


LIB.  XIV.  CAP. 


srs 


non  per  simulationem.     At  Neroni  nuntios  patrati  facinoris  a.  u 
opperienti,  acitertur,  evasisse  ictu  levi  sauciam,  et  hactenus  ^^^^ 
adito  discrimine,  iie  anctor  dubitaretur.     Tuni  pavore  exani-"^  ' 
mis,  et,Jamjamque  adfore,  obtestans,  lindictcc  properam,  sive  7 
sercitia  armaret,  vel  militem  accenderet,  sive  ad  Senatum  et 
Populum  pervaderet,  naufragium  et  vulmis  et  inteifectos  ami- 
cos  objicieiulo.  quod  contra  iubsidium  sibi?   nisi  qnid  Burrus 
et  Seneca  reperirent.  quos  statiui  acciverat,  incertum  an  et 
ante  gnaros.     Igitur  longum  utriusque  silentium,  ne  inriti 
^issuaderent,  an  eo  desceusum  credebani,  ut,  nisi  praeveni- 


pxttAt  Lall.  Hiller.  Rac.  11.  tcintum 
noH  expunit  per  propemodum.  Utcun- 
que  accipias,  simulationis  qui  raentio 
hic  fieri  possit,  ncm  apparet.  Adito 
Rhen.  ex  in^enio. 

Quod cotUra  subsidium  sibi']  Romana 
cditio,  suffrag-ium  sibi ,'  Nec  (lamno. 
Sane  suBraipiri,  udjuvareet  openi  ferre 
est:  ut  refraEfari,  obsistere.  Inde  et 
refrairinm.quod  Grsecis  t»«»T«»<r»(f.  Hc- 
gesippus  5,  21.  Gubernator  ohliquat 
velorutn  sinus,  et  sitie  re/ra^io  scindi- 
tur  fretum.  eaque  voce  et  aiii  usi. 
LiPS. 

Qttod  contra  subsidium  «6i]  Sic 
omues  inde  a  Puieol.  in  ed.  pr.  suffra- 
gium.  lude  Gro>lotius  corri^ebai  suf- 
Jugiutn.  quod  probabile  fit  e  loco 
Scnec.  de  Ira  i,  II.  ubi  non  unus  lilier 
btibet  suffra^  pro  suffugia :  quam- 
quam  illud  ibi  probant  Gruterus  et 
Lipsius  :  male,  ut  opinor  :  deinde  Ovi- 
dii  Nuc.  1  19.  ubi  suffragitim  pro  suj- 
Jugium,  etiam  contra  metrum  irrepse- 
rat,  ejeclum  janj  ab  Erasmo  aliisque 
editoribtis  doctis.  Unde  apparet,  val- 
de  pronos  librarios  in  hanc  confusio- 
nem  fuisse.  Sed  acquiesco  in  vul»ata, 
quia  nihil  similc  e  SlSS.  notatum  vi- 
deo:  ut  \n  stibsirlium  conseniire  vide- 
antur.  Ern.  Groslotii  «//?f/^'M»«  pro- 
bant  Bip.  Grutero  placebat  .tuffra- 
gium. 

Nisi  quid  Burrvs  et  Seneca  exper- 
giscerentur]  MS.  Bud.  et  Guelf.  ha- 
bent  expurgent,  scd  ille  erasa  priori 
scriptura.  Flor.  expergens.  Ajric.  ex- 
promerent :  quod  recepit  Ryckius.  Ed. 
pr.  expertes.  Vul^tum  est  a  Puteo- 
iano,  non  Beroaldo  ;  in  quem  frustra 
invehitur  J.  Gronovius:  ipse  mire  in 
h.  I.  inconstans,  mudu  expursent,  mo- 
do  expurgetis,  modo  expergetis  tcn- 
tans  :  «fuibus  omnibus  mhil  sani  inest. 
Jjuidam  voluerunt  expedirent.  Ern. 
Jiovh.  expungebat  t»  y/»irf.  Heiiis.con- 
jlciel.at  expergiti  suggeratU.  Hiller. 
R«c.  1 1 .  probat  t«  expromerent,  quod 


habes  13,  49.  vel  erputent,  at  ap.  Cic. 
ep.  10,  24.  vel  expiscarentur,  quod  et 
mibi  in  mentem  venerat,  quo  scnsu 
Cic.  in  Pison.  28.  Nihil  expiseatus  est. 
et  ep.  9,  19.  Pichenae  placebat  repetri- 
rent.  hoc  cum  Bip.  recepi.  vulgatum 
certe  siare  nequit. 

Incertum  an  et  ante  ignaros']  Fides 
tibi,  Corneli,  ma^is  curae,  quam  Dioni^ 
qui  61,  12.  Senecam  auctorem  impul- 
soremque  unicum  Neroni  ejus  crimi- 
nis  facit .  idque  a  fide  di^nis  multis  tra- 
ditnm  esse. 

'AA.X'   i^«»  iSravt   Bvftn  Iti  tTt&tfftif 

Lips.  Hoc  Tacitus  addit,  ut  aliquid 
daret  invido  rumori,  qui  utrumque  hu- 
jus  culpae  alli^avit.  quod  Tacitus  affir- 
mare  noluit.  Et  sine  dubio  intelligit 
ignaros  insidiaruin  in  Ajrippinam,  noa 
hujus  tantum  irriti  coepli.  Neque  ob- 
slant  arsumenta  Vertranii.  Quid 
enim  ?  Burrus  promisit  Agrippiua 
mortem,  si  Jacinoris  coargtieretur :  cr- 
g^o  et  conscins  fuit,  cum  sine  crimine, 
sine  accusatione,  interficeretnr .''  Dein, 
Seneca  Acten  immisit,  ut  pra?venirec 
incestuin,  ergo  parricidium  probavit. 
Immo  tum  nemo  credebat,  ad  casdetts 
matris  _^/ii  odia  duratura.  Denique 
Dio  cuin  compKiribus  suis  hac  in  re 
nulla  ftde  di^nnscst,  optimorura  e  Ro- 
manis  obtrectator.  Gron.  Vir  doctus 
in  ed.  Gr\-ph.  correxerat  gnaros.  Ern. 
Si  certe  leirendum,  ni  et  velis  delere, 
quod  fecerat  Ernestius.  Cetcrum  Dio- 
nis  h.  1.  fidem  fulcire  laborat  Keima- 
rus. 

Ijongum  utriusque  «/.]  MS.  Agr. 
ntrinqtte.  Ed.  pr.  utrunique.  Heinsius 
coiijiciebat  utrique.  Mox  an  MSS. 
Flor.  Bud.  ed.  pr.  sequentes  et.  Sed 
flH  bene  restituit  Pichena.  Reddit, 
more  suo,  caussas  silentii,  sed  dubitaii- 
ter  et  duplici  conjectura.  Post  [tropos/ 
Guelf.  prior,  male.  Ekn.  Pro  prow- 
ptior  Bud.  jrrmntius. 


M 


67« 


AKNALIUM 


A.  U  retur  Ap^rippitia,  peieundum  Neroni  cssct.  Post  Seneca, 
^^^  hacicnus  prunipiior,  respicere  Hurruru,  ac  sciscitari,  </»*  mi- 
^.  /»/1  unperanda  cades  esxet '^  Ilie  Pratorianos  toti  Casurum 
domui  obstrictos,  m.'moresque  Germanici,  niliii  advtnus  pro- 
gemeni  ejm  atrox  ansuros,  respondii,  perpetrarct  AnicetuB 
promi.>sa.  Qui,  nihil  cniictatui),  poscit  sutninaui  scelerii). 
Ad  eain  voctm  Ncro,  illo  .sihi  die  dari  Jmperinm,  auctorem- 
qne  tnnti  muneris  lihertum  profitciur.  iret  propere,  duceret- 
que  promptis^imos  ad  Jussa.  Ipse,  audito,  venisse  missu 
jjgrippi/ite  nwitium  Agerinum,  scenain  iiltro  critninis  paratr 
gladiunique,  duin  manduta  perfert,  abjicit  inter  pedes  ejus. 
tuin,  quiisi  dcprehenso,  vincla  injici  jubet,  ut,  exitium  Prin- 
cipis  uiidilam  matrem,et  pndore  depreliensi  sceleris  sponle  mor' 
%tem  sumpsisse,  vimi\u<^eret.  Iiitcrim  vulgato  Agrippina  pe- 
riculi),  quasi  casu  evcnissct,  ut  quisque  acceperal,  decurrerc 
ad  litus.  Hi  inolium  objectus,  hi  proximas  scaphas  scan- 
dere :  alii,  quantum  corpus  sinebat,  vaderein  umrc,  quidam 
manus  protenilere:  questibus,  votis,  clamore  diversa  rogi- 


j4c  fciseitftri]  Sic  lesrcndwm  pntavit 
Frt;in>ili  Vci-f  enirH  ille  observat,  riu« 
s«quui)tur  e  solo  adspectu  intelli^  non 
potuissu.  Acce<Ut  verbum  respondit, 
quoil  «lisertnui  interroi^ationeni  suppo- 
nit.  Ita(|ui'  pum  sic  sit  in  MS.  Asfr. 
ni>n  (Uilxtavi  cuui  Ryekio  rei-ipere,  pro 
Tiilffato  nc  *i  scUarclur.  Forte  tameii 
Tacituin  tnntuni  dedit  icitari.  Ed.  pr. 
«r  si  scitaretur.  Sed  eadi-in  ante  re- 
apiceret.  Mox  MSS.  Flor.  f  Bud.)  Ajrr. 
ed.  pr.  mewnrexrine.  Sequente-  et  me- 
jnort.»,  pneter  J  Grou.  Ern.  In  Bud. 
ietpicerct  li.  ac  sciscitaretur.  Bip.  re- 
poiuiiit  ac  si  scitnrctur,  quud  iiuii  sit 
crtnliliile,  Sfnecam  clare  iiiterro^asse  ; 
veruin  qiiod  sequitur.  rcspondit,  id  ita 
factuin  docet. 

Imp.  cades  ewrt]  Cod.  Agr.  iuip.  nex 
mset. 

Pos.<tit  sutnmam  tceleris]  Id  est,  per- 
ajjere  cupit,  quod  ctrpit  agere,  ct  ex- 
tremam  velut  mantim  sceleri  inipo- 
Bere.  LlPS.  Sive  potius,  sibi  totain 
rem  mandari,  se  pra-titti  ci  negotio  cii- 
pit,  pollieitus  peragere  c<rpta.  Mox 
MS.  Flor.  (Biid.  Agr.)  ed.  pr.  ad  eam 
vocem  :  ceteri  illam.  niale.  P^rn. 

Illn  sibi  die]  Sic  legitur  e  correctione 
Rhenani.  Supcriores  omnes  illos  in- 
tnditB.  MS.  Oiielf.  fet  Bud.)  corrupte» 
Ulos  in  brevi  die.  Ekn. 

Hi  moiium  ohicctus  scandere]  Tie 
his  molibus  ad  Hajas  Cassiodonis  V.i- 
riar.  9,  6.  Ouanlis  i>ii  molibtu  marini 
termini  dccentrr  iHfmi  sunt  ?  quaHlis 
tputiis  in  fisceribut  aquorit  tara pro- 


inola  est  ?  Strabo  lib.  5.  p.  ^A^.  'M  \t 
veiXi;  ifi.ftalilaf  yiymiiTas  /tiyi^Tdt,  X^f*' 
vrtinvtvt  i^ei/fa  effituf,  iiti  rh*  ivfviatrqf 
ififtttt.  inirtf  Tn  y(^iXjKi  xtmfuU^mtTit 
rr*  a,itft,txniat,  v^»ta.\X»v9i  y^ufiMT*  tif 
■r%t  ^mXarTa*.  Vir^ilius  <»,  710.  (jualit 
in  Eiiboico  Bnjarum  litore  quondam 
Saxea  pila  cadit.  Ausomum  in  ea  re 
corrigo  ep.  9»  -^O.  f''el  qutr  Jiajanit 
pendenl  flnitnntia  pilit.  Male  eniin 
hactoiiiis  pahs.  Enimvero  pila!  illae^e 
saxo,  ut  VirifiUus  :  in  eailemque  voce 
Livius  corrig.  l,2<i.  Modo  intra  illam 
pilum,  ct  spolia  hostium.  niale  vulp» 
illa  pila  intelleKit  columellam,  quam 
Diunysius  tTnXiim  dixit,  spuliis  Curia» 
tioruin  insiicnem.  Horatia  pila,  apml 
Propert.  .5,  'J,  1.  tela  ipsa  sunt  :  ncquii 
co  inc  refiitet.  At  de  pilis  his  ad  Ba- 
jas,  etiain  Seneca  ewist.  77.  Omnis  in 
pilis  Putcolnrnm  turba  consi.Uil.  LiM. 
l)e  molibus  istis  v.  et  Horat.  ode  S,  1, 
3.1.  Pilaruni  prope  I*uteolos  hodieqoe 
iniTcntes  visuntur  reliquia». 

Ouestihus,  voti ;]  Edd.  ante  Rhen. 
vocis,  con.iuiipintque  cum  clamore : 
male.  questus  siint  dolentiuni  A(frip- 
pinoB  vicein  ct  pericuhim  :  vofa  pro 
saUite  ejus  nunciipata.  'nn- 

tium  MSS.  Flor.  (Bnd  pr. 

restituit  Pichena  Tet  l...i.i-  v  eieri 
editi  antc  Pichenani  roKaniium.  I)e 
ver5)o  arripere  vid.  nd  !.'>,  .">".  Er.s.  In 
Biid.  est  i'oc/*,  quod  Rlieii.  correxit  ex 
inp-nio.  flog^itantium  prarferebat  «t 
ir  ■    ii>n  expressit.  Bud.  nios  rf*- 


LIB.   XIV.  CAP.  9. 


»77 


tantium,  aut  incerta  respondentium,  omnis  ora  corapleri  :  A^  U. 
odfluere  iiigens  niultitudo  cum  luminibus,  atque,  ubi  inco-^'^" 
iuuiem  esse  pernoiuit,  ut  ad  gratandum,  sese  expedire,  do-  eo. ' 
nec  adspectu  armati  et  minitantis  agminis  disjecti  sunt. 
Anicetus  villam  slatione  circumdtit,  retVactaque  janua,  ob- 
vios  servorum  adripit,  donec  ad  Fores  cubiculi  veniret:  cui 
pauci  adstabant,  ceteris  terrore  inrumpentium  exterriiis, 
Cubiculo  modicutn  lumen  inerai,  et  anciilarum  una;  magis 
ac  magis  anxiu  Agrippina,  quod  nemo  a  filio^  ac  ne  Ageri- 
nus  quidem.  aliani  fere  litore  faciem  nunc,  solitudinem  ac 
repentinos  strepitus  et  extremi  raali  indicia.  Abeunte  de- 
hinc  ancilia,  tu  quoqne  rne  (leeris,  prolocuta,  respicit  Anice- 
tum,  trierarcho  Herculeo,et  Oloarito,  Centurioneclassiario, 
comitatum:  ac,  si  ad  visetidum  venisset,  refotam  nuvtiaret : 
sinfacinus  patraiurus,  7iihH  se  de  Jilio  credere ;  non  impera- 
tum  parricidinm.  Circumsistuntlectum  percussores,  et  prior 
trierarchus  fusti  caput  ejus  adflixit:  jam  in  mortem  Centu- 
rioni  terrum  destringenii,  protendens  uterum,  ventrcm  feri, 
lexciamavit:  multisque  vulneribus  contectaest.  Haec  con-9 
sensu  produntur.  Adspexeritne  matrem  exanimem  Nero, 
et  formam  corporis  ej us  iaudaverit,  sunt,  qui  tradiderint,  sunt, 


Aliamfere  Htore  nuncl  Sic  edidit 
Puteolanus,  quod  oinn<>s  secuti  sunt. 
At  MS.  Fl.  et  ed.  pr.  aliamjore  lateret 

fttciem.  MS.  Agr.  aliamjere  lutereja- 
ciem,  ntinc,  unde  Ryckius  conji<-it  : 
aliam  nnte  Jores  Jhcurm.  Broterius, 
aliam  Jores  ante  rei~umjaciem.  Sed 
locus  corruptus  est,  nec  sine  MSS.  me- 
dela  parata.  MS.  Guelf.  et  ipsejore 
habet  :  cetera,  ut  sunt  in  editis.  Ern. 
Conjiciunt  Bip.  aliam  portendere  Ja- 
ciem.    Trilltr.  Obs.  crit.  2,  21.  aiiam 

fore  litorejaciem,  .n  latarentur.  Hil- 
ier.  Rac.  10.  et  11.  aliam  verens  litoria 

Jaciem.     Oninia  vana. 

Fusti  caput}  Fusti  MS.  Flor.  (Bud. 
a  1.  m.)  ed.  pr.  Lips.  Pich.  et  seqf). 
Puteol.  autem  ceterique  xeteres  edili 

fusie.  male.  Vid.  ad  3,  21.    Ern. 

A'am  in  mortem  Centurioni  ferrvm 
dtstringenti]  Nam  MSS.  Fior.  (Bud.) 
Guelf.  AgT.  edd.  pr.  Puleol.  seqq. 
Faernus  et  Groslotiuscorrigebant^aw. 
Credo  verum  esse,  quod  Acidalius  con- 
jecit :  caput  ejus  affiixit  non  in  mor- 
tem.  qua  furma  lo(|uendi  non  uno  loco 
«titur  T.-icitus,  ut  4,  45.  62.  Hoc  viso, 
Centurio  ferrum  destrinfcit.  Al  ne  hic 
quidem  in  mortem  illo  ictu  percussit : 
nam  multis  demum  vulneribus  confe- 
cta  est.  Destringeuti  recte  Ryckius  et 
J.  Gron.  Ers.  Cuni  Bip.  reposui_/a»», 
4}uod  respondet  r«  prior.  Bud.  distrin- 
VOL.  1.  P.  11. 


Ib 


genti,  ut  vulg. 

Multisque  vulnerihus  confecta  est'] 
Sustuli  insifciie  glossenia  aliquot  ver- 
suum,  qui  huc  transcripti  e  Senecas 
Octavia  (363.  s.)  verbatim.  Eaque 
omnia  jure  desuntVaticano.  (Bud.  ha- 
bet.)  Non  visum  id  ante  me,  ne  ab  eo 
quidem,  qui  codices  Vaticanos  inspe- 
xisse  jactat,  rairoret  indi^nor.  Haec 
Agrippin»  mors.  At  Philostratus  de 
Vita  Apollonii  4,  38.  adfirmavit,  nau- 
fragio  periisse  Agrippinam  solutili  ilia 
nave.  Adeo  ille  et  g^enere  et  partibus 
seriptionis  suae  nugator  est.  Lips. 
Verba  illa  insititia  etiara  absunt  ab  ed. 
pr.  sed  mox  edidit  Puteolanus,  imit.an- 
tibus  iis,  qui  secuti  sunt.  Mox  pro- 
duntur  pro  traduntur  edidi  cum  J. 
Gronovio.  Sic  cum  MSS.  (Bud.) 
Guelf.  Flor.  Oxon.  ed.  pr.  Puteol.  quaB4 
bic  deserit  Beroaldus  vi/tio  sane  opera- 
rum :  ut  patet  e  dictis  in  pr.^efatione. 
Rivius  habet  ut  Puteol.  sequentibusce- 
teris.  Mox  sequens  tradiderint  erro- 
rem  peperit.    Ern. 

Formam  carp.  t^us]  Ejus  abest  a  c. 
Agr. 

Sunt  qtii  tradiderint,  ttmt  qvi  abnit- 
ant]  Boethius  2.  carni.  6.  Fratre  qui 
qunndamferus  inierempto,  Matris  ej^aso 
maduit  cruore  :  Corpvs  et  visu  gelidum 
percrrans,  Ora  n<m  thucit  lacrimis,  sed 
fsse  Censar  txtincti  potuif  dccorik, 
Pp 


578 


ANNALIUM 


A,  u.oui  abnuatit.  Creraata  est  nocie  cadcm,  convivali  lecto,  ct 
«13.  exsequiis  vilibus:  neque,clum  Ncro  rerum  potiebatur,  cou- 
'x/^iresta  aut  clausa  liumus.  mox  (lomesticorum  cura,  levem  tu- 
mulumaccc|)il,viam  AJiscni  propicr,et  villamLic.>,aris  Uicta- 
toris,  qua;  subjectos  situis  editissima  prospectat.  Acccuso 
rogo  libcrtus  cjus, coguomcnlo  Mncster,  ipsefcrrosc  trans- 
egit;  inccrtum  caritate  in  palronam,  an  mctu  exitii.  llunc 
sui  fincm  multosanteanuoscredidcrat  Ai^rippinacontcmpsc- 
ratque.  Nam  consulenii  supcr  Neronc,  rcsponderunt  (^lial- 
daei, ybre  ut  impcraret  inatrenKjite  ocrideret :  atque  illa,  i)cci- 
\0<tat,  inquit,  dum  impercl.  Scd  u  Caisare,  pcrfecto  dcmuiu 
scelere,  magniludo  t-jns  intellcqta  cst.  reliquo  noctis,  modo 
per  silentium  dcfixus,  sjcpius  pavorc  cxsurgens  et  mcntis 
inops,  luccin  oppcricbatur,  tamquam  cxiiium  adlaturam. 
Atque  euiu,  auctorc  Burro,  piima  Centurionum  Tribuno- 
runique  adulatio  ad  spcm  Hrmavit,  prensautiuin  manu  gra- 
tantiumque,  quod  discrimen  inproiisutn  et  mntris  Jacinus  eva- 
sisset.  Amici  dchinc  adirc  tcnipla,  ct,  cccpto  exemplo, 
proxima  Campaniai  municipia  victimis  ct  legaiionibus  laiti- 


Gron.  Adil.  Siict.  Ncr.  34.  pro  ad- 
spexerit  frustraaniicusRvckii  impexe- 
rit.  Nain  et  illiiil  pro  insj/icere  «lici- 
tur.    V.  Draknib.  ad  Liv.  ^^i,  .'>.   Kkn. 

Cmvieali  /cctoj  Mox  fiinebri,  et  le- 
gitinie  parato.  LiPS.  Mox  recle  eJi- 
tiir  hunivs  e  MS.  I-^lor.  a  1 .  m.  eonseii- 
tiente  ed.  pr.  //Mmopriinu»  edidit  Fu- 
tpolanus.  (Sic  et  IJud.)  uon  tnini  hBPo 
pendcnt  a  ]irioribiis,  iiec  ullo  iiiodo  per 
{.•atinitatem  hicablativus  locuiii  liatJet. 
Ern. 

Jjevem  tumtilum]  Hodiecpu;  in  ea 
rejfione  sepulcruin  Aajrippinie  osten- 
ditur.  Su|)ersunt  et  rudera  villx  Cs- 
saris. 

Qmee  tubjecto*»in*i\  Apte  ad  bnnc 
locuin  Seneca  epist.  51.  C.  Marius  et 
Ch.  Fnmptiiu  et  Ctesar  erstrnxrrunt  qui- 
tlem  viHas  in  ref(iime  liajnna,  srd  illas  im- 
posuerunt  summis  juifit  vwHtium.  l^i- 
debatur  lioc  magis  militarr, rx  edito  spe- 
culari  longe  lateque  subjecta.     LlPS. 

Ipieferro  se  /r.]  Se  ab<'st  a  MS.  Fl. 
et  ed.  pr.  quae  et  b:\bet  «7>.vo.  Ihide  J. 
Gronovius  conjicit:  coi^uoweuto  Mne- 
Sterisytef.  t.  aut  is  se  frrro  Ir.  illud 
melius,  sed  tainon  iion  necessariiiin. 
Piiteni  ipie  sc.  Nani  se  sirpe  ita  cxci- 
dit.  .Sic  13,  4(>.  pro  rsse  se.  MS.  Giielf* 
etse.  et  alibi  <-cnties  in  librisscr.  Ern. 
Bud.  ipteferro  sr, 

yitque  illa\  \W\\\t..nd  *jua'  illa, 

Perfecto  drmum  srrirre'\  Ita  sit.  cur- 
rinius  ad  scolus  prascipites.  qiiod  se- 
(icatc  impctu,  vcrit  ntoK  prctiis  irsti- 


nuimus.  Aurea  (;nome,8umptane  aMe. 
naiidro  .'  certe  ab  illo  antea  sic  elata, 
apud  SlobiTiiin  Serin.  4.  Qviut  \%it- 
tiiu  (|«cf<a^raMki»,  t'»9n  'Afia^riitu  7«  fti- 
yiS-if,  urri^n  i'  <«x.  LlP-S.  Heliquo, 
quod  se  ciiiend.x(!>c,  .tit  Rhenanus  (« 
Bud.)  est  jam  in  ed.  pr.  Ern.  Puteoi. 
reliquum. 

Tamijuam  cxitium  allaturam]  B«r- 
thius  exitum  i.  e.  fuieiTi  nuiToris. 
<2uasi  iioii  tam  trib.tiuin  exi  r- 

queat  et  orucict,  qiiain  l.i 
ctat.  Pctronius  c.  i:.;.!.  i:.^  i^. ..  ,uc, 
quam  male  est  extra  legem  viventtbutl 
quicquid  merueruntfSemper  e.rpectant, 
Seneca  ep.  105.  Dat  J'atias,  quisquit 
exspectat  ;  quisquis  autem  mtruit,  ex- 
specfat.     Gkon. 

Prensantium  mnrn]    Sic  cdidimni 
ctiam  h.  I.  cum  alii«  iii  locisTaciti  sic 
sit  e  bonis  libris.     V.  .id   llist.   \,W. 
6"(j.    ubi  tameii   alii  prrhensarc.      Sed 
sspe  hoc  illi  snbstidiiiur,  corrigitur- 
qiie.  V.  Drakcnb.  ad  Liv.  1,47.  4,48. 
ctc.    Certe  iii  MS.  Ilor.  et  ed.  pr.  e^t 
prr.f.ffire :    qiiod   est,    ut    opinur,    prn 
prensare.  ii.-iiii  etinni  «ic  variatiir  llist, 
I,  .3(>.    Porro  dediniiiii  ex  iisdeni  liliriK 
manu.    Nani«blativ»i«  in  h:»c  lonoiil » 
etiain  !.  1.  e.  c.     /'' 
fium  pritnii.i  edidii  I 
oinnes  secuti  snni  ;.*-■..,. 
Krn.     Sic  et  in  llor.  Vcn.  ci 
Pichena.      Bnd.  pmsuntium  »/. 
As;r.  maiiH, 


LIB.  XIV.   CAP.  11. 


579 


tiam  testari :  ipse,  diversa  simulatione,  maestus,  et  quasi  in- A.  U. 
columitati    suae   iufensus,   ac   morti    parentis    inlacrimans.  ^'^- 
Quia  tamen  non,  ut  hominum  vultus,  ita  locorum  facies  mu-  ^^ 
tantur,  obversabaturque  maris  illius  et   litorum  gravis  ad- 
spectus  (et  erant,  qui  crederent,  sonitum  tubae  colJibus  cir- 
cum  editis  planctusque  tumulo  matris  audiri)  Neapolim  con- 
cessit,  Jitterasque  ad  Scnatum  misit,  quarum   summa  erat : 
Repertum  cum  fetrv  percussorem  Agerinum,  ex  intimis  Agrip-  \  \ 
pincc  libertis,  et  luisse  eam  pocuam  conscieutia,  qua  scelus  pura- 
visset.    Adjiciebat  crimina  longius  repetita;  quod  consortium 
Jmperii,  juraturasque  in  femuia  zerba    Pratorias  co/tortes, 
idemque  dedecus  Senatus  et  Populi  speravisset :  ac ,  posteaquam 
Jrustra  optata  sint,  infensa  militi  Patribusque  et  plebi,  dissua- 
sisset  donatiium  et  congiarium,  periculaque  viris  inlustribus 
instruxisset.     Quanto  suo  labore  perpetratum,  ne  inrumperet 
curium,  ne gentibus  externis  responsa  daret'^  Temporum  quo- 
que  Claudianorum  obliquainsectatione,  cunctaejus  domina- 
tiouis  flagitia  in  malrem   transtulit,  publica  fortuna  extin- 


Morti  parentis]  MS.  Flor.  Guelf. 
(Bud.)  ed.  pr.  Puteol.  omnesque  vete- 
res  morte.  Dativus  soleiinis  huic  ver- 
bo  et  illitcrimnre  morti  dixit  Cieero  N. 
1>.  3,  33.  At  nec  ablatiNum  vitiosum 
dixerim.  Intellifendum  in.  Ita  illa- 
crimare  absolute  dicitur,  ut  ssepe,  Vir- 
^l.  Georg.  1,  480.  illacrimat  templis 
ehur.  i.  e.  in  templis.  Ceterum  post  te- 
«/flr»colon,etposti7/flm»ia»wpunctum 
essedebet.  Taciteniutatuniest  in  moi- 
ti,  nescio  an  e  hbris  scriptis,  habentque 
L.ips.  Pichena.  Mox  obversabaturqve 
beiie  Pichena  e  MS.  Flor.  Ante  edd. 
omnes  sine  copula.  Ers.    ut  Bud. 

iMcorum  facies']  Facies  non  est  in 
MS.  Oxon.  Sane,  ut  Gron.  judicat, 
commode  abesse  potest,  et,  si  satis  re- 
tinens  brevitatis  fuit  Tacitus,  debet. 
Fuit  fortasse,  qui  vuUum  de  locis  non 
concoqueret,  iiec  meminisset  illius  Ovi- 
diani  Met.  1,6.  nntts  erat  tolo  tiatura 
rultus  in  orbe.  Etiani  Vir^ilius  5,  848. 
maris  vuUum  dixit.  Sed,  ui  sapfje  dixi, 
nemo,  nec  Tacit«is,  ita  brevitatis  ser- 
vans  est,  ut  nuspiam  aliquid  reduiidare 
sinat.  Nec  tam  severa  constantia  ab 
ullo  scriptore  exspectanda.  Mox  cir- 
cum  al)est  a  Guclf.    Ern. 

Luisie  eam  p.  c.]  Hsec  est  lectio 
MS.  Flor.  Guelf.  edd.  pr.  et  ceterarum 
ante  Rben.  qui  ea  edidit,  nec  necessi- 
tate  urgente,  nec  iv^utltf  ferente.  Ifi- 
tur  bene  delevit  Pichena.  Ern.  Bud. 
eam  penam  ea  consc.  et  sic  Rhtn.  Heins. 
f  ro  enm  volebat  clam. 

j4ttjiciebat]  Bud.  adicieiiat,  ita  fre- 
^ueuter,  ut  in  aliis  antiquis  codicibus. 


Ib 


Posteaquamfnistra  oblata]  Perspi- 
cuuni  mendum.  Farnes.  ablata.  Forte 
intercisae  voces  esplendae  ;  frustra  ab 
illa  tentata  sint.  Aut  potius  adhaerea- 
mus  Romana"  lectioni,  optata  sint.  In- 
terpretor,  posteaquani  frustra  ea  vo- 
luerit  voveritqne  Afrippina.  LiPs. 
Conjiciebam  ac  posteaquam  fntstra 
tenlasset.  nempe  quae  dixit  speravjsse. 
Gron.  Omnes  editi,  quos  vidi,  (ut 
Put.  it.  c.  Bud.)  obtata.  PerRom.  le- 
ctionem,  quam  Lipsius  laudat,  intelli- 
gani  Vfiticani  cod.  MS.  Nam  in  ed.  pr. 
est  oblatu.  QujE  autem  sit,  ex  qua 
Acid.ilius  laudat  captata,  nescio.  Sic 
volebat  J.  Gronov.  MS.  Flor.  ablata 
ut  Farnes.  optata  recepit  Freinsh.  et 
Ryok.  Mox  militi  edidi  pro  tnHifibus, 
ex  MS.  Flor.  et  ed.  pr.  'sic  et  Bud.) 
Instruxisse  vitiose  utraque  Gronovia- 
na.  Ern.  Rhen.  conjieiebaty/iM/rrt/a 
sit.  id  et  Danesio  placebat,  teste  Ur- 
siiio.  Heins.  cceptata  vel  conata.  Gros-. 
hjlius  If^it  oplnta. 

Responsa  daret]  Id  lentarat.  V. 
13,-5. 

Obliqua  imectatione]  Vulffo,  et  li- 
bris  scriptis,  oblita,  Ferrettus,  obita. 
Nostra  emendatio  certa  videtur  ex  ra- 
tione  prisca  scribendi,  ofjlica.  LiPS. 
06/i7«etiam  MS.  Fl.  (Bud.)  ed.  pr.  at 
obliqua  MS.  A^r.    Ern. 

Publiva  Fortuva  exstinctam]  Et 
inprimis  ipsius  privata.  Hinc  illud, 
jure  laudatum  Quinctil.  8,  5.  Africani 
Oratoris  ad  Neroiiem  super  hac  morte : 
Rogant  te,  Casar,  Gallia  tute,  utfeli- 
eUatemtuamfortiterferas.  Lips.   Svd 

^   ^  p2 


580 


AKNALIUM 


A.U. ctant  referen?.  naincjue  et  nsinfiagium  narrabat :  quwl  f(»f- 
^'3-,  tuitum  fuisse,  cjuis  adco  hebes  inveniretur,  ui  cicderel  ?  aul 
^ 'a  muliere  naufraga  missum  cum  tclo  unuui,()ui  cohortes,  et 
classes  lm|)eraloris  pcrfringcret  r  Ergo  nou  jaui  Nero,  cu- 
jus  ininanitas  omnium  questus  anteibut,sed  adveiso  rumorc 
12  Sencca  erat,  (/iiud  oratioite  tali  coiijessioiiem  scripxi^iset.  Mito 
tumen  certauiiue  proceruui  dccernuniur  siipplicatioues  npttd 
omiiia  piihinaria,  utifiie  Q.iiiiiquatrw^,  qiiibus  ajiertte  esseut 
insidicey  ludis  (iiinitis  ce/ehrarciitiir  :  uureuin  Miiierva:  sintula- 
cruin  in  curioy  et  juxtu  Principis  iuia^o  stutiicrctur :  dies  nu^ 
talis  Agrippina  inter  ne/astos  esset.  'llirasea  Paetus,  sileniio 
vel  brevi  adsensu  priores  adulatioucs  transmitteie  solitus, 
exiit  tum  Senalu  ;  ac  sibi  caussain  pcriculi  fecit,  cetcris  li- 
bertatis  initium  non  pra:buit.  Prodigia  (juotjue  crebra  ct  in- 
rita  intercessere.  angucmeni.xa  miilier :  et  alia  in  concubitu 
wariti  fuimine  exanimata.  jam  sol  repcnte  obscuratus,  et 
tactae  de  caiio  (|uatuordeciin  urbis  regiones.  qusc  adeo  siue 


Latiiioruin  iuos,  quffcuiiqiie  prjrtcr 
inoilum  s.-ilutariayo«7u/i<27  Pop.  Ji,  at- 
tribuere.     Ern. 

I^'amque  tt  naitfragium  tutrraluit^ 
Lipnius  corrigebat /aw/Me;  quotl,  iiiea 
sentciitin,  rccte  rcpudi.il  1'lclHMia,  et  si 
ftlias  pro  prtptvrea  rccte  poiiitur,  ut 
liiux  c.  \'l.  jam  sol  re/iente  olmcuralits. 
A^ani  coiuiiiude  referri  potest  atl  pra;- 
cedentia.  .Ar^umciituin  ejus,  quud 
dixerat,  publicain  l''urtuiiani  cuiisulere 
voluibse  Roinaiiis,  erat  a  furluitu  iiau- 
fra^io.  Quod  si  iioii  i)lacet,  iuiniifue 
accipe  pro  ijuid  ?  quod,  praterea.  Ete- 
iiio)  natn  transitionibus  &ervit  ele^aii- 
ter.  V.  IManiit.  ad  Cic.  en.  3,  II.  h, 
20.  Mox  e<l.  pr.  et  quod  Jort.  fuisset. 
£tiani  alis  aiite  V.\\tin.  fuisset.  (Jui 
per/ringeret  i.  e.  qui  speraret,  so  iiiter- 
ficere  Csesareni  posse,  qui  cohortibus 
el  classe  niunitus  csset.  Verbuin  ele- 
gaiis,  pro  quo  eti.uii  dicitur  perrutn- 
pere.  Ern.  Rhen.  ex  iiigeniu  dcdit 
juisse  ;  nam  VMil.fuisset. 

Oratioue  tali]  Qiiinctil.  1.  c.  I.  8.  de 
bac  oratiune  :  Facil  quatdam  seHtetitias 
tola  geviiitatio  :  quali.i  est  Sritecte  in  eo 
tcripto,  quod  Nero  ad  Senalitm  tnisit  or- 
Ci*a  tiuttre,  cuin  se  prriclitatuni  videri 
tetlet.  SitlvHtn  me  ms*  itdhuc  nec  credo, 
nec  gaudeo.     LiPS. 

Qiiitiquatnu  ludis  aiiHuU]  Noniip  jan» 
antc  celebralf.iutur.'  Uixi  eiiiin  de  gla- 
diatoribus.  Sid  puto,  hic  intcile^i 
Rrenicus  ludus  aiinuos,  aut  circenses. 
LlP9.  Vett.  cfld.  quinquatria.  Scd 
jain  P.  Victorius  ad  <  ic.  ep.  2,  l'i.  mo- 
iiuit,  tnenduin  e>;sc,  ct  in  vctpre  cod. 
Utbliothecae  D.  Marci  essc  (juinqua- 


Irus,  ut  supra  c.  4.  Ed.  pr.  etiam  cor- 
ruptius7u<ny//a^i.  quodtaiuen  verain 
scriptuntin  ituticat.  Naui  M.SS.  iii- 
terduin  quinquatriis  faciunt  e  qvimjua- 
trus,  ui  ap.  Liv.  JU,  27.  Suet.  Aug.  71.- 
ubi  V.  Oudeiid.  et  Ciceroium  1.  c. 
Ouinqunlria  cit.U  e  Liv.  44,  20.  etiam 
(lili^ciitissinuis  Drakeiib.  sed  ibi  est 
qtiinquulribus.  Ap.  Siicton.  Doniit. 
c.  4.  cuiiseiitire  librus  editus  in  quin- 
qualria  vidco,  sed  id  vitiusura  pu(u,  et 
iii  aliis  locis  ap.  Suctuniuiii  est  quin- 
quatrus.  Mox  Flor.  (iuelf.  ed.  pr.  tn- 
sidiic  essent.  £kn.  Bud.  quinquatrmm 
a  I.  in.  undc  'i.  trin. 

Ejitium  setiatui  acsilii]  Locus,  qui 
inutilus  videatur,  et  iion  est.  Niliil 
eniiu  narratur,  in  (|uu  Thra&eas  vtlen- 
derit.  At  scril)c  nieciini  fidcntcr : 
eriit  tutn  Senntu.  Huc  eiiim  soln  -ilii 
discrinieii  peperit  ni.ijfnus  illc  \ir, 
quod  Sen.itu  ei^ressus  est,  cuoi  de 
.■\grippiiia  rcferrctur.  Xii)|)il.  G\,  1.',. 
'O  TieinrXi»  3i  Q^KVun   II «r        "    '     .-i» 

\s  T»    ffUnifHt,    K»4  rns  »*'"  '- 

Vlf  itecyrtiriiiitrtit  <Si  ain-i;i  if...  ,,t,  ri. 
tvBuf,  <r^i»  «ci  *r/«ti»  ax»p^rmfb-m4,  •«) 
i^wA.^1'  iiiri,  m  fth  <(^Xw,  ilirur  «ux  i^i^ 
t»Tt,  &  ii  riiutaTt,  eiitt  ni^lXi.  1'arit.  16» 
21,  hunc  ipsuni  loctun  r^picipu»: 
O/i»/»   utrisque   bifriii  "    • 

catistiji  iii  Ttira.teant. 
sus  cst,  cum  de  yigriji/iiif,  •■,,,,,,,•,.  ,u 
ineiiuirttfi.     LiPS.      Recepit    Pichi-na. 
Ekn. 

Jnm  sol  rep.  oftir.]  Cf.  Plin.  H.  N. 
2,  70.  (72.) 

5ij»«!  curn  Dtutn  evrniehmit]  't.tri- 
teufi^ii  ct  Lic  ct  .ilibi  nuiter.  Lirs.  i.  e. 


L  I  B.  XIV.    C  A  P.  13.  14. 


581 


cwa  Deum  eveniebant,  ut  inultos  post  aunos  Nero  imperium  A.  U. 
et  scelera  coatinuaverit.     Cetcrum,  quo  gravaret  invidiam^'^- 
matris,  eaque  demota,  auctam  Jenitatem  suam  testificaretur,  gg^* 
feminas  iniustres,  Juniam  et  Calpurniam,  Praifectura  fun- 
ctos  V  aierium   Capitouem  et   Licinium    Gabolum,  sedibus 
patriis  reddidit,  ab  Agrippina  olim   pulsos.     Etiam  Lolliae 
Faultina;  cineres  reportari,  sepulcrumque  exstrui  perraisit: 
quosque  ipse  nuper  relegaverat,  Iturium  et  Calvisium,  poena 
exsoivit.    Nam  Silanafato  functa  erat,  longinquo  ab  exsilio 
Tarentum  regressa,  labaute  jam  Agrippina,cujus  inimicitiis 
conciderat,  vel  tum  mitigata. 

Cuuctanti  in  oppidis  Campaniae,  quonam  modo  urhem  13 
ingrederetiir :  an  obsequium  Senatus,  an  studia  plebis  reperiret, 
anxio,  contra  deterrimus  quisque,  quorum  non  alia  regia 
fecundior  exstitit,  invisum  Agrippinde  nomen,  et  morte  ejus 
accensum  popu/i  favoreni,  disserunt :  iret  intrepidus,  et  venera- 
tionem  sui  coram  eiperiretur :  simul  preegredi  exposcunt.  et 
promptiora,  quam  promiserant,  inveniunt:  obvias  tribus: 
festo  cultu  Senatum  :  conjugum  ac  liberorum  agmina,  per 
sexum  et  aitatem  disposita:  exstructos,  qua  iucederet,  spe- 
ctaculorum  gradus,  quo  modo  triumphi  visuntur.  Hinc 
superbus,  ac  publici  servitii  victor,  capitolium  adiit,  grates 
exsolvit :  seque  in  omnes  libidines  eftudit,  quas  male  coer- 
citas  qualiscumque  matris  rcverentia  tardaverat.     Vetus  illi  14 


app.iruit,  in  his  portentis  iiil  Diviiii 
ftiisse,  Don  portcndere  iis  Deos  perni- 
tiam  Neronis  voluisse,  ut  iis  creditunj 
«st,  quae  ante  niortein  Claudii  event-re. 
Irridet  iijitur  potius  portenta,  et  eoruin 
vanit;item  indicat.     Ers. 

Juniam']  Calvinam,  de  qua  12,4,8. 
De  C:ilpurnia,  ib.  22.  Statiro,  Pree- 
turajunctos,  legw.  LiPS.  Recte.  Ern. 
Sie  et  Grut.  conjectabat,  nil  tamen  te- 
niere  innianduin  judicat.  De  Lttliia 
PhuU.  itidein  12,  22.  De  Silaiia  13, 
ly.  et  22. 

Ituriuui]  Urs.ecod.vet.71i/uriutii, 
Sic  et  k%T. 

Rtpeteret  aMxio]  Libri  quidam  (Flor. 
Ven.)  reperirel :  quod  merito  Pichena 
protiat.  Dubitabat  scilioet  et  aiif^eba- 
tur,  .-in  Senatnni  obse(|uentem,  plebein 
faventem  reperiret.  LiPs.  Sic  etiam 
Guelf.  ed.  pr.  et  unnies  aiite  Rhen.  qui 
niaie  e  MS.  Bud.  induxit  repeleret, 
.Melius  mox  rei^in  dedit  (e  Bud.j  pro 
reviin,  cjuoti  in  ^uperioribu^  erat.    Ern. 

Prwf-redi  e.rposcunl'\  Sic  MS.  Flor. 
recte,  ut  divinarat  Grotius.  Verbum 
erpnseunt  indicat,  non  roiija!.3e,  utNe- 
ro  proicrediendo  ex|)eriretur,  sed  sibi 
feoc  dari  valuisse,  ut  pr&>gredicQdo  ten- 


tarent  animuin  populi  :  supra  c.  7. 
ftoscit  sutnmam  sceieris,  et  alibi.  Vett. 
etld.  (et  c.  Bud.)  omnes  pros^redi,  us- 
que  ad  Grunovium.  Pragredi  et  pro- 
•iredi  sic  confunduntur  ap.  Liv.  35, 
30.  init.     Adde  suj)ra  11,  37-    Ekn. 

Ittm  illi  copia  erat]  Ita  libri  prisci 
(et  Bud.j.  Substituerunt,  cura:  ad 
sententiant  nun  uiale.  Nescio  an, 
copido,  sive  CHpido.  LiPS.  Cura  libri 
edd.  oinnes  a  Puteol.  ad  Lips.  qui  co- 
pia  reposuit  :  cjuod  est  in  .VISS.  et  ed. 
pr.  Id  ergo  tamen  servare  inalui,  quia 
sens^:ii  aptuni  b;ibet,  copia  iiullum. 
Nani  sequcos,  nec  minus  Jiedum  stti- 
dium,  indicat,  hic  verbum  desiderari, 
idem  sis^iiiticans,  qiiod  studium.  Co- 
piam  de  jieriuissione  matris  et  prsece- 
ptorum  accipit  Ryckiiis,  quod  esse 
alienissimuin  facile  patet.  Si  liber 
proferetur,  iii  quo  cupido,  statiin  cura 
diinittetur  :  v.  Sueton.  Ner.  c.  22.  ubi 
de  stiidio  equorum  curulium.  Eit.N. 
Cupido  probant  et  Mur.  et  Pich.  ut  !.">, 
33.  Bip.  reponunt  copia  eorum  seil. 
quae  ad  auriE;aiiduin  periim-nt.  vetu» 
intelliaruiit  a  majoribus  acoepta.  \  e- 
rum  cuni  verbo  insislere  minus  bene 
coba;ret.     Hiller.  Rac.  38.   dat  vetu$ 

P  p  S 


ftM 


ANNALIUM 


A".  U.  cura  crat,  ciirriculo  quadrigarum  insistere:  ncc  minus 
813.  foedum  studium,  cilhara  ludicniui  in  modum  canere,  cum 
^  ccEnaret;  quod  Regibus  et  antifjitis  Dtnibus  factilatnm 
memorabat :  idq\ie  vatum  laudibua  celcbre,  et  Deorum  honori 
datum.  Enimvero  cnntus  ylpol/ini  sacros;  talique  ornatu 
adstare,  non  inodo  Graris  in  urbibiis,  sed  Romona  apud  tem- 
pla,  Numen  pracipuum  tt  prascium.  Nec  jam  sisti  poterat ; 
cum  Senecae  ac  Burro  visum,  ne  utraque  pervinceret,  alte- 


illi  culpa  erat,  quod  propius  accedit 
ad  vul^.  copia. 

Curriculo  quadr.  i».?.]  Non  adesse 
certamiiiibus  quadrigariorum,  ut  e 
Sueton.  1.  c.  colligas,  sed  quadripras 
agere,  c  Latinitate.  infra  1.5,  44.  ha- 
bitu  auriga  curriculo  insistem.  Ern. 
Huc  Vertranius  refert  nunutm  Nero- 
nis,  in  quu  quadrigis  insistens  aurig;a 
cum  epi^r.  ETTTMI02.  (in  al.  ETTI- 
MIOS,  ETeTMIOJ).  Sed  spectat  ad 
celebrem  aurigam,  qui  et  in  Trajani 
numis  occurrit.  V.  Patiai  Thes.  NN. 
p.  104.  Cf.  p.  144. 

Glhara  ludicrum  in  ntndi(vi']  Non 
eliam  dispiiceat,  ludiorum.  Numos 
certe  cusit  illa  l^ellua,  in  quibus  ipse 
citharoedico  habitu,  in  tunica  oblon^a, 
citharatn  percuticns.  Describit  euni 
babituni  <:^raphice  Apuleius  2.  Flor.  in 
persona  Rathylli  :  Eiqiir  prorsut  eitha- 
raedicui  status,  Dram  conspicie/u,  ca- 
nenti  similit.  lunicain  pirturis  rariega- 
tam  deoratis  adpedes  drjectiis  ipsos,  Grie- 
canico  cingulo,  chlami/da  velat  ulruinque 
hrachium  adusqne  articulos  palmarum, 
Cetera  dccoris  instrumentis  dependent, 
Cithara  bnlthen  ca-lata  apta,  structim 
trutinetur  ;  mnnus  ejus  tenerie,  proceru- 
Ite,  liFva  distantibus  digitit  nervos  ntoli- 
tur  ;  dexlra  psaKmlis  ffrstu  suo sahnlum 
(\egf:  pulsabulum  •  cifharm  ndmovrt,  ceu 
paraln  percutere.  Ita  enim  locum  eum 
legimus,  distinffuiniiis.  Et,  quod  ait 
de  chlamyda  dfr|iie  cingulo,  etiain  illa 
apparent  iii  Neroiiianisnumis:  exripio, 
quod  non  brachia  velat,  sed  ab  liume- 
ris  dependet  chlamys.  LiPs.  Non  vi- 
deo,  quare  ludinrutn  lefratiir.  Multo 
exquisitius  est  ludicrum  in  modum  : 
eodem  sensu  :  ut  in  ludis  fieri  solcf, 
t\ttK  ludicra  dicuntur.  Sio  ap.  Siieton. 
Ner.  r.  1 1 .  ludicrtr  partes  sunt  histrio- 
num,  sive  ludiorum.  Mox  (>d.  pr.  cum 
celarel,  «|iiod  fort.isse  aliquis  defendi-t 
e  Suef .  c.  92.  i»<-ro  ^uis  reu-iliUK  —  mr- 
fHoret.  MS.  Flor.  qis  regium  mcmo- 
nrt :  utide  Jac.  Gron.  quasi  reiiium  et 
—  tnemorans.  qiind  mihi  paruin  placet. 
MS.<iuelf.  fct  Bud.  a  1.  m.)  quis  re- 
gume.  a.  d.Jactum  memorabat.  F^ortj» 


fuit :  antiquis  regum  et  ducihus/,  me- 
morabat.  Vel  si  brevitas  jactaia  Ta- 
cili  fert  priscis  regum  et  a.  d.f.  m. 
Relativum  sjene  inculcatum  est  in  Ta- 
cito.  Ern.  Mox  c.  16.  occurrunt /«- 
dicriE  artes,  De  re  ipsa  v.  Siiet.  21. 
Niiuium,  in  ciuo  Nero  citharoedus,  ex- 
ponit  Eckhel  in  D.NN.  vet.  vol.  6.  p. 
276. 

Quod  Regihut  et  antiquis  Ducibus'] 
lla  in  Panefjyrico  illo  ad  Pisonem,  qui 

hoc  tpvo  scriptus,  ir-  - '  in  defen- 

siov.  157.    A'rcp"  r  lyram, 

cuvi  piice  serena  /''  '"   exul- 

tent  otia  terris.  .  .  .  Ipse  Jidem  movisse 
fernx  narratwr  Achillu.  yiiem,  Ovidio 
.iblatum,  viri  docti  tribiuint  Lucanu. 
Neutri  ejo.  Ab  Ovidio  setas  abjudi- 
cat:  ah  Lucaiio  conditio  scribentis. 
Nam  ille  quicumque  poeta  i^otui 
fiiit,  obscura  domo  fortuna  teiiui  :  et 
.  humiliiis  blanditur  Pisoni,  «|uaiD  ut 
decuerit  Lucanum.  Ait  ecce  v.  241. 
—  tu,  Piso,  Inlcntem  Exsere :  nos  ku- 
milis  domus,  at  siiicera  pareiUum,  Sed 
tenuis  Furtuna  sua  caligine  celat,  At 
Lucanus  certe  notus,  celeber  :  per  se, 
per<|ue  uxorein  prsedives.  Adde  Senc- 
c(im  patnium  in  aula :  qui  huic  humili 
et  tenui  protetulpre  inanum  potuisset, 
prae  Pisone.  Sed  et  decimo  nono  Bta- 
tis  aniio  scriptum  hoc  carnien.  nam 
ait  V.  248.  Quamvis  nunc  juvenile  de^ 
cus  mihi  pingere  malas  Caperit,  et  noM- 
dum  lirrsima  veiierit  a-stas.  Quod  uoa 
convenit  in  aetatem  I^icani,  prteser- 
tim  cum  scriptum  sit  diu  post  Consu- 
latum  Pisonis  ;  et  paullo  anle  dete- 
ctam,  ni  fallor,  ooiijuratiniu-m.  Certe 
post  Coiisulatum  diu  :  quitniain  et  elo- 
quentio*  cjus  specimcn  Neapoli  prapbi- 
tum  cclebrat.  qutnl  scimus  conticisse 
nos  quinquennalicertamiiie,  cuui  Nero 
•n  eadcm  urbe  rirscanica  copiam  fecit 
Rinp  vocis,  aniiis  aliquot  post  Pisoni* 
Consiilatum,  qiiem  iuiit  a.  u.  810, 
Sed  nec  Statiits  hujus  carniiiiis  men- 
tionem  facit :  cum  ouiuia  minlma 
scripta  ejus  reccnseat  Silv.  2,  7.  LiPs. 
JVe  uiroque  pervim-eret]  Putarem, 
neutrumque:    id  est,  ne  duo  illa  ex- 


LTB.  XIV.   CAP.  15. 


583 


rum  concedere.  clausumque  valle  Vaticana  spatium,  in  quoA.  U. 
equos  regeret,  haud    promiscuo  spectaculo.  mox  ultro  ^o^'^* 
cari   Populus   Romanus,  laudibusque  extoUere,  ut  est  vul-  gy/ 
gus  cupiens  voluptatum,  et,  si  eodem  Princeps  trahat,  lai- 
tum.   Ceterura  evulgatus  pudor  non  satietatem,  ut  rebantur, 
sed   incitamentum  adtuht.     Ratusque  dedecus  amoHri,  si 
plures  fcedasset,  uobilium  famiharum  posteros,  egestate  ve- 
nales,  in  scenam  deduxit :   quos  fato  perfunctos,  ne  nomi- 
natim  tradam,  majoribus  eorum  tribuendum  puto.  nam  et 
ejus  flagitium  est,  qui  pecuniam  ob  delicta  potius  dedit, 
quam  ne  deliuquerent.     Notos  quoque   Equites    Ilomanos 
operas  arenae   promittere  subegit  donis  ingentibus  :    uisi, 
quod  merces  ab  eo,  qui  jubere  potest,  vim  necessitatis  ad- 
fert.     Ne  tamen  adhuc  pubiico  theatro  dehonestaretur,  in-  15 
stituit  \ii(\os,ji(ve)utliu/n  vocabulo,  in  quos  passim  nomina 


torqueret,  alterum  imlulfere,  ut  in  eo 
acquiesceret.  LiPS.  At  utraque  ve- 
nim,  quod  e  MS.  Fl.  protulii  Picheiia, 
haL>et(|iie  ed.  pr.  Ccterae  inde  aPiUeo- 
lano  vi-teres  iitrogue,  ut  Guelf.  Bodl. 
Ern.  Bud.  ntro<pie,  sed  2.  ni.  utrum- 
qu€.  Bip.  utragiie  scil.  libido.  Potius 
sexto  casu  poiiitur,  subaudito  parte, 
duriorquippe  allera  ellipsis. 

yalle  l''aticnna  .ipntiuni]  Credo  id 
a  Plinio  deiiotari  .36",  1.5.  IWtius  obe- 
liicus  Koma,  iii  f-aticano  Caii  ac  iVe- 
ronis  Principum  circo.  LiPS.  Suet. 
L  c.  horto.i  poiiit.  Sed  ii  in  valle  V'a- 
ticana.  Add.  Ryck.  ad  h.  \.  Mox  lau- 
dibusque  quod  e  Fl.  dedit  Pichena,  et- 
iam  Gueir.  ed.  pr.  pariter  ut  eodem  .- 
quod  est  etiam  in  ceteris  ante  Rhen. 
qui  (e  Bud.)  dedit  eo.  deniiiue  etiam 
evulgatus.  quod  ia  vul^atus  mutatimi 
a  Puteol.  restituit  Rhen.  le  Bud.) 
Muretus  tanien  et  Acidalius  prapfere- 
bnnt  vulgatus :  frustra.  Eimlsare  <i\- 
\\t  etiaiii  Liv.  <),  46.  slmilia  ap.  no- 
struin  einuiiire,  emercari  et  alia.  Jn 
quo  genere  verborum  libeiiter  varia- 
vere  librarii.  V.  Cniiingain.  ad  Horat. 
p.  235.  ut  alios  taceaiii.  Ehs.  Bud. 
laudibiu  ab^^que  copula.  Circi  rudera 
bodiequc  restant.  Obeliscus,  qui  olim 
ibi,  a  Sixto  V.  erectus  est  aiUe  sdem 
J>.  Petri. 

Ratusque  derlecus  amoHri]  Romana 
editio,  dedecus  jnolliri.  cjuod  ego  prse- 
fem.  Lirs.  Sic  etiain  -MS.  (Bwd. 
Flor.  Asr.)  Bodl.  alii  moliri.  At  Pu- 
teol.  amjilbri  pro  amoliri,  ut  sequen- 
tps  omnps  hal>eiit.  Molliri  probant 
«iain  Frciii='ii.  et  J.  Groiiov.  Siinile 
csi  inridium  mullire  supra  4,  .3(1.  Sed 
tamen  iiesrio,  (luoniodo  ni:tirii.  pi.icet 
tBttaiiirif  iicc  credu  moilieadi  verbum 


esse  aptum  dedecori  et  turpitudini,  in 
qua  nulla  acerbitas  aut  asperitas,  ut  iii 
invidia  intelli^i  potest.  Et  credibilius 
est,  Neronem  dedecus  voluisse  omnc 
tollere,  quam  tantuin  minuere.  Rom. 
ed.  quani  Lipsius  laudat,  non  est  Be- 
roaldiiia,  sed  prima.  Er\.  Habet 
tainen  et  noster  II,  25.  ignominiam 
mollire,  quod  hic  placebat  et  Modio 
ep.  99. 

Ne  noTittn.  tradam^  At  Dio  nomi- 
nat.  V.  Xiphil.  61,  17. 

.:Vrtwi  et  ejus]  Ed.  pr.  non  habet 
«flwj  .•  qiiod  nielius  videtur.  Duplex 
ratio  silentii  affertur,  prima,  ut  iiiajo- 
ribus  parcatur;  deinde,  quia  fla^tium 
magis  Neroiiis,  quani  ipsomm.     Ern. 

Equites  Rom.']  Respire  nd  I,  16. 

Instituit  ludos  jureiialium]  Qui  prJ- 
vati  et  per  doinum  celebrati  aut  iu 
hortis.  Tacitus  15,  3.3.  Acriore  in 
dies  cupidine  Ntro  agitahatur  jiromi- 
scuasscenasjrequentandi:  nam  adkue 
per  domum  aut  hoi-tos  cecinerat  jure- 
nalibu.<  ludis.  Mansit  nomen  ludo- 
rum  posteriori  jevo,  et  Iniperatores, 
quos  in  palatio  ludos  dabant  Kalendis 
novi  anni  (de  qnibus  e  Juliano  monui 
ad  4,  70.)  juvenalia  videiitur  appel- 
lasse  ab  exemplo  hoc  Neroiiis.  Sido- 
nius  in  Narb.  v.  307.  Jjnvs forte  suas 
bifrous  Kaiendas  .  .  .  Sumciidaa  rrfere- 
bat  ad  curu/es.  Mos  est  Ceescrribits  die 
bia  uttO.  (Privatos  vocitantj  parare  /u- 
dos.  Tiinc  cceltts  Juvenum  sed  ai//ico~ 
rum  K/iBi  xitnu/ftcra  torfa  campi  Kxir- 
cet  apatiantibiis  fjuadrigis  Et  addit 
post  descri(itiunein  curulium  ludoniin 
v.  428.  Jain  vero  jurenalibus  pera- 
ctis.  Vt  videaiitur  ii  ludi,  tuno  qui- 
dem,  seenicuni  iiihil  hahiiisse.  Atque 
ita  distinguit  etiani,  nisi  fallor,  Capiw 

P  p  4 


584  ANNALTUM     * 

A.U.rfata:  non  nubilitas  cuiquam,  noa  setas,  aut  acti  honores 
^'^  inpedimento,  quo  ininus  Graeci  Latinive  histrionis  artem 
ip  "eKercerent,  usque  ad  gestus  modosque  haud  viriles.  Quin 
et  feuiina  iniustres  detormia  mediiari :  exstruciaque  apud 
nemus,  quod  navali  stagno  circumposuit  Augustus,  con- 
vcniicula  et  cauponje  et  posiui  veno  inritauicnta  luxus. 
dabanturque   stipcs,  qoas  boni  necessitate,  intemperaates 


toHnus  in  Gordianis  4.  Cardus  dicit, 
in  omnibus  civitatibus  Cunipoftia,  Pi- 
eem,  Vmbriee,  de  prnprio  illum  per 
tjuatridttum  ludns  scenicos  et  jurenulia 
«didisse.  Qund  notari  volu.  Ncroiiis 
tmnen  cvo  et  instituto,  Boenici :  cx 
Tacito  bic  et  Plinio,  cjui  3",  7-  ad  hos 
ludos  respiciens,  ait  Neronem  pecu- 
Uari  theatra  in  hortis  primum  cantasse, 
tt  Pompeiano  pra^lusisse.  Non  pra-- 
tereo  notam  Xipbilini,  qui  Sl,  19.  hus 
ludos  institutos  vult  per  caussani  pusi» 
tae  a  Nerone  prims  l^arbte.  Et  hercle 
ca  numinis  caussa.  Juvennlia  enim 
dicta,  quia  ut  tirocinii  die  pueros  ex- 
uebant :  sic  barba  rasa  juvenlutem, 
transibantque  tunc  in  viros.  Unde 
illud  Dumitite  amitae  blamlientis  Ne- 
roni  votum  :  Simul  hatic  excepero, 
tnori  volo,  Sucton.  c.  34.  itaque  is  <lies 
Rumanis  pariter  festus.  l)e  Octavi- 
ano  Dio  48.  34.  'Afi.iX.ti  vit  -xiuyuta.  i 
Ks/irs^  rtrt  r^urtf  ^ufiftitei,  aitrts  ri 
fityuiMt  iu^rari,  xtu  rtis  aXXtis  ilrari 
itlft*riXii  t«fT»i»  ira^if^t.  Kat  i  ftit  Ka\ 
iTtir»  itrtXtitura  ri  yifun,  iir^t^  ai  aX- 
Xm.  Alia  huic  ritui  in  Excurs.  B. 
Lirs.  Vox  theatro  abest  a  MS.  Oxon. 
et  alio  ap.  Brot.  Mox  gestus  mo- 
dosque  vir  doctus  fHeins.)  ap.  Ryc- 
VmmemenAAhAti^estusmotusijueex  15, 
.^7.  quod  non  displicet.  Modi  non  vi- 
riles  sunt  gestus  motusque  non  viriles, 
ut  supra  in  modum  ludicrum.  Tuni 
modi  magis  de  vore  et  cantu,  quam 
dc  gesticulationibus  dicuntur.     EuN. 

Femina  iniustres']  Qualis  JEWtt  Ca< 
tella,  quff  octogeaariasaltavit.  V.  Dio 
1.  c.  ap.  Xiphil. 

Navali  stagno  circumposuit  /Jupn- 
stus']  Ad  Tiberim.  deque  eu  stapno  su- 
pra  \'2,  56.  jiunuslus  slriiclo  cis  Ti- 
berim  stus^no.  Et  Suetonius  Au^.  4.?. 
At  nemns  illud  est,  quud  Cffsarum  ne- 
mui  appfllatiun.  Vide  et  hir  Xiphil. 
62,  15.  {et  ibi  Reim.)  Lips.  Mox 
*ilMa,qu<Ml  se  correxisse  (e  Bud.^  dicit 
HilWii  ««t  .iatn  III  cd.  pr.  In  Ftiteul. 
fd-  irrf  nterat  vcro  uperariim  «irrore  : 
r  Bcrvatum  a  Rivin,  Beroaldo 
1  I').  MSS.  Vatirani  (et  Afr.) 
dtiiudc  ap.  \et\xaa>iuxurice :  ed.  pr. 


luxui :  ut  supra  caUtste  bello  2,  64. 
fundamenta  urbi  ap.  Liv.  1,  12.  No- 
ster  incitamenta  ingenii$  aiiaturas  in- 
frac.  21.     Ern. 

Dabanturque  stipes']  Cui  re  dat« 
8ti|>es.'  ad  judosne  .'  Ita  olim  s.me 
ApollinarilMis  ludis  factum  reperio. 
Preelor  edirit,  ait  lyivius  2.S,  12.  til  pO' 
piiliis  per  eax  ludos  stipem  Apollinif 
qunntiim  commodinn  exset,  conferret, 
IMinias  33,48.  Populus  Homanus  sti' 
pem  spargere  corjiit  Hp.  Postumio,  Q, 
Marcio  cos*.  TanUi  abuHdnnti^  pecunite 
erat,  ut  ea»i  confcrret  JL.  Svipiimi,  ex 
qua  is  ludits  fecil.  Qua:  vcrba  ne  te 
tallant.  Nam  stipes,  de  qua  Liviu«, 
niiiltis  annis  prior  notatione  Pliniana. 
Sed  voluntariam,  credo,  Flinius  inteU 
lexit,  illafuit  ex  edicto.  Sed  et  Augu- 
stus  stipem  Prsptoribus  dari  ad  ludos 
voluit,  inueiKe  Diotie  .54,  2.  ttJi  fiit 
rrtarnyais  ras  «atnyOftis  varas  run- 
ru^it,  ixrt  r*u  iniisu  iiier^ai  ri  aurttf 
niXtvras.  nisi  taiiien  r<  inftinat  iiitel- 
legi  vuluit  potius,  quain  Hfttf.  Stipes 
alias  usitate  dabatitiir  Diis,  et  ad  res 
sacras.  Seneca  de  Benef.  7,  4.  Omnia 
Dtorujn  sunt  -•  tamen  Diis  po.siiimus  do- 
mitm,  et  stipem  jecitnus.  Et  Ep.  116'. 
(115.)  Colitur  autnn  uon  tuiirorum  opi- 
tnis  corpnrHius  contrucidatis,  nec  tntro 
nrgentoqiie  suspenso,  nec  iu  thesauro$ 
stipe  itifusa,  std  pia  et  reeta  volutttate. 
Varro  de  L.  L.  4,  3G.  J)iis  cum  the- 
sauris  assi-m  dant,  stipem  dicunt.  Ita 
in  capita  fDiniiim,  <n;rr  s.icra.  stipera 
iaciebant.  Fliniiis  Epist.  8,  8.  de  Cli- 
tumuo  :  Fons  purus  et  vitrcus,  ut  tiu- 
merare  jactas  stipes,  et  reluccntes  cal- 
eulos  possis.  Seiieca  Qiisest.  N.itui-.i!. 
4,  2.  de  Nili  rciiis  :  Jn  hac  orn  .s.'i/.i  >ii 
Sacerdotes,  et  aurea  donu  Prujnti, 
cum  sollenne  venit  sacrum,  jttciunt. 
LiPS.  Hi<;  stipe»  <l«t;c  a  Neroiic,  ut 
stalini  p<'r  libtdiiiein  absnmen  iilur. 
Grut<>rus  compar.it  fa<:tuin  Aiis^isti 
ap.   Sueton.  c.  98.     Mo\  '     .  t 

niihi :  ncc  ulla  mnribus— 

didit  quam  illa  colluvtes.         .iii 

puto  ulla,  intelli<^ndumque  quiil, 
qtiidqtijim.  Puto,  ine  similia  cxeuipla 
reperissfc.     £B!*^     De    stipe    footitM» 


LIB.  XIV.  CAP.  15. 


685 


gloria  consumerent.      Inde    gliscere  flagitla  et  infamia;  A.  U, 
nec  ullu  moribus  olim  corruptis  pius  Jibidinum  circumde- ^'^» 
dit,  quum  iiia  conluvies.     Vix   artibus  honestis   pudor  re-go/ 
tinetur:    neduro,  inter  certamina    vitiorum,  pudicitia  aut 
modestia  aut  quidquam  probi  moris  reservaretur.     Postre- 
mo  ipse  scenain    iucedit,  multa   cura  tentans  citharam  et 
praemeditans  adsistentibus.    facies  accesserat,  cohors  mili- 
lum,   Centuriones  Tribunique  et  ma^rens   Burrus  ac  laa- 
dans.     Tuncque  primum  couscripti  sunt  Equites  Romani, 


injici  solita  v.  Caylus  Rec.  d'.\ntiq.  t. 
2.  pl.  d8.  ubi  exempluiu  iu  numo  Ne- 
manseiisi. 

Reservaretui-]  Ed.  pr.  reservatur  : 
uiide  possis  conjicere  reserretur.  sed 
Eollennis  illa  prcPsentis  et  iniperfecti 
confusio.     Vid.  ad  3,  17.  extr.     Erv. 

Postremo]  Sic  euiendavit  Lipsiua. 
Bud.  et  edit.  yviores  pnstremus. 

Ip$e  scenam  imcendit]  Restitui  ex  li- 
bris.  Vulgo,  ipse scenas  iiicedit.  LiPs. 
/Scenam  incedit  MSS.  Flor.  Vatic. 
Agr.  ed.  pr.  Scenas  iiicedit  Guelf. 
(Bud.)  ed.  Rhen.  et  seqq.  usque  ad  Li- 
psium.  Puteol.  Beroald.  Akiat.  scenas 
ascendit.  Lipsius  edidit  scenam  in- 
scendit,  quod  sequentes  imitati  sunt. 
Ego  lectionem  MSS.  secutus  sum, 
quas  a  Tacito  non  aliena,  ut  jam  Rbe- 
nanus  monuit.  Sic  1,  61.  inceduTit 
locos  tnuitos.  £rm.  Cf.  et  mox  c. 
22. 

^ssistentibus  familiaribua]  Falso. 
Nam  Vatic.  absistentibus  Jacies.  Far- 
nes.  assisleiitibus  Jacies.  Similisque 
lectio  Budensis :  quod  facile  odoreris 
e  Rhenano  conjectante,  absistentium 
fude.  litrunme  assistentibusjacibus  ? 
Certe  noctu  ad  lumen  etiam  bi  ludi 
exerciti.  se<iuiturque  :  Hi  dies  ac  vo- 
_  ctes  plausibus  personare.  et  ait  postre- 
nium  in  seenani  venisse  Neronem. 
Krgo  ad  lumen.  Infra  etiam  20.  No- 
ctes  quoque  dedecori  adjectas.  Sed  et 
Siieton.  Cali^.  18.  Quondam  etiam 
et  noctumos  ludos  prabitit  accensis  J'a- 
ribus.  Nostcr  iicmm  infra2l.  JLa-- 
titia  magis,quani  iaicuHce  dari  pnu- 
eat  iotiiu  quinquennii  noetes,  quibus 
tanta  luce  ignium  nihil  illicitum  oc- 
ctillari  queat.  Vos  Divini  conferte 
operam ;  si  mihi  FhfEbus  hic  non  fa- 
vit.  LiPs.  ■  Etiam  MS.  Flor.  Guelf. 
auistentibutfacies  et  ed.  pr.  abs.  fa- 
eiet.  Vulgatam  induxit  Puteolanns. 
Muretus  corri^ebat  Jmiascis  s.  phoua- 
seit.  In  MS.  Fl.  ultiina;  voci  super- 
soriptum  homines.  Hinc  J.  Grono- 
rius  conjiciebat  assistenti  histrionum 
»ciei)  quod  a}t  aliquit  probaturu»  sit. 


nescio.  Qui  homines  adscripsit,  vo- 
luit  indicare,  illo  corrupto  vocabul© 
honiines  significari.  Vulgata  an  e 
MS.  ducta  sit,  nescio.  Sedvalde  con- 
sentit  iis,  quse  Suetoniiis  narrat  c.  21. 
apud  queni  pariier  amicorum  intimi 
adfuisse  dicuntur.  Ac  fortasse  inde 
correctionem  Puteolanussumsit.  Ern. 
Bud.  asistentibus  J^acies  abscesserat. 
Asrr.  assistentibus  ceteris.  Heins.  vult 
ass.  amicis.  Bip.  prameditans  i.  e. 
prseludens  assistentibus.  Facies  i.  e. 
facies  principalis  rx  niilite  Pratoriano, 
Burro  etc.  accesserat.  Eo  fere  sensu 
Jacies  accipitur  1,  41.  et  ap.  Cic.  Phil. 
8,  8.  Hoc,  etsi  duriusculum  videatur, 
sequi  lubet,  quia  \im  codicibus  non 
adfert.  Hiller.  Rac.  1 1 .  parum  adpo- 
site  :  vel  avertentibus  Jacies  omnibusj 
vel  accendentibus  faces JamiliaTibus. 

Accesserat  cohnis  militum']  Ita  le- 
grend.  non,  quia  Suet.  I.  c.  ita  narrare 
videtur,  sed  qiiia  res  poscit.  Nam 
Siietonius  de  alio  ibi  et  publico  thea- 
tro.  LiPS.  Nenipe  ante  in  edd.  er.it 
abscesserat,  male.  Mox  ed.  ]»r.  On- 
turionesque.     Ern. 

M<erens  Burrus,  ac  laudans]  Unuc 
ergo  hic  tantum  Prsefectus  Pr«Btorio. 
nec  pu^nat  Suetonius,  qui  duos  nomi- 
nat,  quia  Tacitus  de  juvenali  ludicro 
adhuc  loquitur  ;  de  publico  theatro 
Suetonius,  capite  dicto.  LiPS.  Verba 
quidem  Taciti  non  indicant,  unum 
tantum  Prsefectnm  PrfPt.  adfuisse,  sed 
Burrum,  cuin  nioereret  animo,  t.imeii 
voce  laudasse  :  de  altero  nihil  prfscipui 
erat,  qnod  tradcret.  Mox  vir  doctus 
Sn  ed.  Gr\'ph.  deleverat  que.  Post  Mu- 
retus  pro  in  spe  malebat  .•spe:  qnod 
non  displicet.  At,  (jiiod  idem  deleri 
vult  hi,  quod  et  a  MS.  Bnd.  aberat, 
non  probo.  scd  interpiinctio  mutanda, 
ut  fecimus,  et  est  in  .MS.  Gucif.  Vulgo 
punctinn  est  po^t  personare,  et  comma 
ante  quasi.  Ern'.  Acid.  ivletat  in 
spem.  Bip.  forsan  et  spe.  Fallitur  et 
fallit  Rheii.  duni  abesse  pronomen  hi 
a  Ri-gio  i.  e.  Biid.  codice  refert.  Clars 
lejitur  post  puuctiim  /*  dies  etc. 


«as 


A  N  N  A  L I  U  M 


A.  U.  cognoincnto  ylugusttinorum,  sclaie  ac  robore  conspicui,  et 

^i-^J;  pars   ingcnio  procaccs,  alii   in  spe   potentia^.     Hi   dies  ac 

^    nocles   plausibus    pcrsonare    forniain    Principis    vocemque 

Dcum  vocubulis  adpellantes  :   quasi  per  virluiem  clari  ho- 

Ifinoratiqne  agere.     iSc  tauien   ludicra;   tantum   luiperatoris 

artes   notescerent,  carminum   quocjue    studium    adfectavit, 

contractis,  quibus  aliqua  pangendi   facultas.     Nec  dum  in- 

fciguis  cCtatis   nati,   considere  simul,  ct  udlatos  vcl  ibidem 


Augusfanorum]  Suet.  paiillo  alitcr 
V.  '20.  Idfiii  c.  '23,  Auguttianos  vo- 
W. 

?  Cnrmiiium  quoque  sludiuni]  Plinius 
1t^,  19.  Ihitnitiu»  Nrro  in  crtrris  vitte 
rtttr  portentijt,  capilliis  ijiioiine  ciin/ufris 
#«0"  Poppietr  (■«  huc  nomen  adoptarerat, 
quodain  rtiam  cannine  Succinn  appcl- 
tattdo.  Intelli-xit  et  Scneca  hunc  |>ue- 
tam  Quxst.  Natur.  I,  .5.  Vt  nit  Xero 
Cirsar  disertistime,  CoUa  ('ytheriacte 
splendrnt  agitata  columhee.  Laudat  eum 
Marti.°ili!>  8,  70.  Cormina  qui  docti 
nota  .yprotiis  hahct.  ct  9,  27.  Jpse  tuat 
etium  veritus  Nero  dicitur  aurcs,  La- 
tcifuin  juvcni  cum  tibi  Imit  oput. 
Lirs. 

Nec  dum  insignis  atatis"]  Forte  leg. 
euibus  aliqua  pangtndi  facultas,  nec- 
duiit  imi^nis.  li  altrrnutiin  coiuidere  ti- 
luul.  Muretus  lo,  2.  cui  scriptor  hic 
uoster  in  amoriliu.s,  et  jurc,  corrigit : 
qitibus  aliquu  paugrndi  facultas,  nec- 
duM  insiguia  erat,  li  considere  simul ; 
tt  Htitos  ibidem  versus  connrcttrc,  tUque 
ipsius  vcrbu  quoquo  modo  proluta  sup- 
plere.  Noii  ilainiiu:  •reriiiana  tanicn 
esse  uou  credci.  Ctteriiin  ali  hoc 
Curnelii  judicio  Tranquillus  dissentit 
c.  r>2.  LiP."!.  Meo  jiidicio  ri.'Ui  acu 
teti^it  hactcnus  Murelus  (id  visuin  ct 
Rytkio;  post  queni,  qua?  alii  tentsi- 
nint  (jiium  considero,  niiror  '|tieiii- 
c|UHni  liiscere  aiisuni  :  adeo  iiibil  tst, 
quod  ciim  ejus  coiiJL-ctura  piiteni  com- 
parandum.  ijuod  si  elidi  t»  nali  fcrre 
lie(|iieunt,  faciaiiius:  nee  dum  insisiuis 
ertU  adjamitm  :  vel  iw**.ir«'«  erttt.  hi 
acciti  considere  siinul.  Tales  ciiiiii 
(|iiiesivit,  qui  callerent  versuum  faei- 
eriduriini  ^tudio,  sed  nihil  ilum  ediilis- 
sefit,  aiit  eo  nomine  oelebns  cssent. 
Jnsignis  ud  fttmam  ut  (Jiccnuii  de  le- 
f^ib.  3,  B.  insii,^nis  ad  deformitntem 
finer.  Quod  autem  Taeitum  ot  Sucto- 
iiiiim  comniittunt;  utnimque  >crum, 
«rd  iii  diversis  opiisculi'>,  exisriino  ira- 
didis&e.  Neque  enini  duhito,  qtiin  et 
potuerit  scrilierc  versibiis  Nero,  tt 
quipdatn    scripserit    sine     eiijutquam 


auxilio.  Et  in  birjusmodi  tabul;ts  in- 
cidit  Siietoiiius.  Sed  ct,  qiiuin  repeii- 
tinus  hic  iinpetus  ei  venisset,  dum  fe- 
Stinat,  oninis  moriP  inipatiens,  et 
gestit  el()(|uentiae  auctoribus  accen- 
seri,  alque  illam  laudem  rapere  |K>tius, 
quam  mereri  ;  noii  tantuiii  sumpsisse 
temporis  et  otii  et  secessus,  qiiantum 
justa  cura  reipiirit ;  idcuque  bos  adju- 
tores  adhibuisse,  facile  credo  Tacito, 
et  id  tyranni  juveiiis,  lascivientis  ct 
luxuriantis,  iii(}oli  valde  conveniens 
mihi  videtiir.  Licct  et  siispicari  fa- 
ctum  id  in^opere,  quod  parabat  ad  in- 
stantcm  commissionem.  Gros.  Idem 
videbatur  viro  docto  in  ed.  Grypli.  ubi 
hunc  locum  ad  mentem  Mureti  cor- 
rexerat.  .lac.  Gronovius  addi  vult 
Itius  :  nec  dum  iusignis  erat  laus.  J.  F. 
Gronovii  ticciti  probari  non  potest. 
quia  i(l  Jara  est  in  contractis.  Brote- 
rius  loriini  <ic  constitnit :  tjuibus  a.p. 
Jacullfis,  nec  dum  iiLsignis.  uHttUe 
pairs  considcre  siniul  ctc.  Kgo  niliil 
cxpcdio  desiiiutus  libris  melioribus. 
Kkn.  Addu  HrK|ti(>t  conjectur.is.  Picb. 
necthim  ins.  ertU.  liju.vi  fo«.s.  Tril- 
lcr.  Obs.  crit.  2,21.  nec  tam  insignis 
a7'fis  gnari.  Hill.  Rac.  Ifi.  t»  ;irt/i  ver- 
tit  in  i-afes.  Danesius  et  Ursin.  necdum 
ins.  atatis  ratihus.  Quid  si  lecas, 
CDUtr.  q.  at.  p.  f.  necdum  insiznis  ar. 
tis  riitibus,  cens.  Ueniuni  Bip.  sic : 
necdum  insig^iiia  arte  conati. 

Et  alleUos]  Picliena  conjieit  ablatos 
e  ci)d  Fl.  ubi  est  ablatos.  Ksto  vero 
Imudquaquam  boc  soUicitanduiii  ceii- 
seo.  ^IIIiUos  est  domi  iiieditatos. 
yiiod  ad  priniiim  quideni  con^res.'<uiii 
iKiii  conijruit  ;  sod,  postquam  semel 
snidia  iiinxerc,  vix  e.<t,  ut  un(|uam 
disce«scrint,  quin  pri»cepis>ent  aiiimis 
proxiini  conventus  materiam,  et  ad 
eani  aliqiiid  domi  pcr  baheiites  camii- 
iia  sumnos  natuni  possent  affcrn-.  Sed 
i't  ad  illos,  qiios  suliito  ad  jussum 
priiK-ipis  eflruiiernnt,  enicndaiidos  ali- 
qiiul  doini  puttiit  subnasci,  et  inde  al- 
latiim  iii  reicia  r(>pertis  addi.  Gron. 
Sed  ita  Mureti  currcctio  prubatur  tau- 


LIB.  XIV.  CAP.  17. 


687 


repertos  versiis  connectere,  atque  ipsius  verba,  quoquoraodoA.  U, 
prolata,  supplere.  quod   species  ipsa  carminuni  docet,  non  ^is. 
inpeiu  et  instiuctu,  nec  ore  uuo  tluens.     Etiara  sapientiai*()y  * 
doctoribus  tempus  inpertiebat  post  epulas,  ut  contraria  ad- 
severantium  discordiaj  cruerentur.  nec  deerant,  qui  ore  vul- 
tuque   tristi   inier  obiectamenta  Regia  spectari   cuperent. 
Sub  idem  tempus,  levi  contentione  atrox  caedes  orta,  inter  17 
colonos  Nucerinos  Pompeianosque,  gladiatorio  spectaculo, 
quod  Livineius  Regulus,  quem  motum  Senatu  retuli,  ede- 
bat.  quippe  oppidana  lascivia  invicem  incessentes,  probra, 
deinde  saxa,  postremo  ferrum  sumpsere,  validiore  Pompeia- 
norum  plebe,  apud  quos  spectaculum  edebatur.     Ergo  re- 
portati  sunt  in  urbem  muiti  e  Nucerinis,  trunco  per  vulnera 
corpore, ac  plerique///>e/o/7//«o«^  pareiitum  mortes  deflebant. 
Cujus   rei  judiciuui  Princeps  Senatui,  Senatus  Consulibus 


tum  usque  ad  simul.  Mox  qunquo 
modo  bene  Pichena  e  Flor.  Sed  sic  et 
Guelf.  ed  pr.  omnesfjue  veteres.  Vi- 
tiutn  oper.-inim  fuit  quoque  modo,  in 
editione  ea,qua  Pichena  usus  est.  Vel- 
ut  id  reperi  in  ed.  Lips.  I.i85.  corre- 
ctuiD  in  aliis.  Ern.  Bud.  ablatos 
sed  a.  3.  m.  adlatos. 

Nec  UHO  orejiuens]  Miror,  hic  ne- 
mineni  tentasse  jluentium,  cuni  alibi 
taliatententur  in  Tacito  et  aliis.  Nam 
Jiuens  et  specics  non  bene  conveuiunt. 
Sed  illa  axeiiuct  non  seinper  a  Tacito 
servata  est,  ad  poeticam  rationem  in- 
clinante.  Vide  ad  4,  32.  JSIox  in  ed. 
pr.  abest  tempus.     Ern. 

Utipie  contraria  asteverantium  dis- 
cordioB  eruebantur]  Malim  nihil  hic 
niutari  :  nam  illud,  utque  eruebantur, 
habet  quandani  ifnpaen,  quani  in 
nuila  earum,  quas  subjiciunt,  iectio- 
|ie  reperio.  III»  namciue  significaiit 
inudo,  quid  fieret  :  boc  etiam  vanum, 
siiiiuiatum,  fucatum  fuisse,  quod  fie- 
bat,  Perinde  namque  est,quasi  dixis- 
set :  et  quasi  eruebantur :  et  volebat 
videri  se  id  agere,  ut  varias  et  diversa; 
scctaruiii  opiniunes  cosrnoscerentur  et 
cxcuterentur.  Nam  t»  Ut  ^imilitudinis 
est,  ut  bexie  Salinerius  animadvertit. 
(iRON.  Rhenanus  cuiijiciebat  qucere- 
rentur :  quud  maxime  inihi  placiiit 
ante  ex  iis,  quae  vidi.  Emphasiii  illam 
Gronovianam  vix  assequor,  nec  utque 
eruebnntur  est  et  qtiasi.  MSS.  Flor. 
rueretur,  Bud.  ruerentur.  Agr.  erue- 
rit.  Guelf.  atque  eruebantur.  Ed.  pr. 
rueret.  sed  puti»,  virsculam  errore  ope- 
rarum  ex  ultiina  litera  in  vicinam 
translatam.  Puteol.  eruerentur.  Be- 
roald.  cum  seq.  onintbus  eruebantur. 
C.v^Ao  Tacitum  scripsisse  rideientur  ; 


Juvat  etiani,  quod  subjicitnr:  fuisse 
tamen  etiam,  qui  non  riderent  cum 
Principe,  6ed,  dum  ille  rideret  Philo- 
sophos  disputantes,  severo  vultu  ad- 
siderent.  M5S.  Fl.  Re^.  (Bud.)eted. 
pr.  niox  ore  vtiltuque  pro  rocei\  qiiod 
recepi  ;  et  quia  sequitur  spectari,  et 
quia  .alibi  quoque  os  et  ?'m/^M5  juiigun- 
tur,  ut  ap.  Virgil.  9,  '251.  et  alilji. 
Ern.  Bip.  reponunt  eruerentur,  quod 
verum  puto.  e  initiale  a  finali  priece- 
dentis  vocis  cst  absorptiim.  Sed  sic 
rectius  legetur:  ut  c.  ass.  d.  erueren- 
tur,  quod  visum  et  Hillero  Rac.  38- 
Bud.  a  1 .  m.  habebat  atque  c.  ass.  d. 
ruerentur.  unde  2.  m.  fecit  utqve. 
Bip.  conjectant  porro:  ut  qui  c.  osse- 
verartnt,  in  discordias  ruerent.  Erne- 
stina  conjectura*  viderentur  praelusit 
jam  Heinsius.  Sco[>o  Neronis  om- 
nino  haec  eonvenientior.  Paullo  ante 
Bud.  impartiebat,  ut  edit.  veteres. 

Levi  contentione~\  MS.  Fl.  inten- 
tione :  Puteol.  itein  ed.  pr.  intcntio  : 
unde  possis  conjicere  levi  initio  vel  levi 
ab  initio :  sed  ultima  syll.-xba  excidit. 
Intelligenda  tamen  praepositio  06, 
quam  in  hac  fonnula  oniittere  noster 
solet,  ut  infr.  c.  .32.  Beroaldus  primus 
edidit  contentione,  ut  est  iii  Guelf. 
qui)d  omiies  secuti  suiit.  Mox  vett. 
edd.  Lividineius.  m:ile.  (Bud.  libidini 
ejus)  Recte  hic  et  3,  II.  editur  Livi- 
neius,  ut  e  coijnomine  appparet.   Ers. 

Kehdi']   Libro  deperdito. 

Invicem  incessente]  Lege,  incessen- 
tes.  Lirs.  Mox  edd.  pr.  Puteol.  ce- 
terfpqiie  vctt.  MS.  ^Bud.;  Giieif.  de- 
porlati  sc.  e  spectacuio,  et  MS.  Fl. 
:'Bud.)  ed.  pr.  aut  parenlitm,  non  ar , 
ut  seqiicntcs.     Eun. 


k 


A  N  N  A  L  I  U  M 


A.U.  perniisit.     Et  rursus  re  ad  Patres  relata,  prohibiti  publice 

**'3;  in   deccin   annos  ejusmodi    ccutu   J*oinpciani,  collcgiaijue, 

Ap"qu»  contra  Jeges  instituerant,  dissoluta  :    Livinciu»,  et  (jui 

jyftlii  seditianein    conciverant,  cxsilio  inultati  sunt.     Motus 

Senntu  et  Pedius  Blecsus,  accusantibus  Cyrenensibus,  fio/ti- 

tMoa  fth  eo  tkesauinin  AAcu/nf/ii,  delccluinque  valUarein  pretio 

et  0mbitiotie  coniijitu/H,     iidem  Cyreneiikes  reuni  agebant 

Acilium  Siraboncm,  Prjctoria  potestatc  usum,  et  missum 

disceptatorem  a  Ciaudio  ngrorum.  quos  Uegi  Apioui  quon- 

(bun  iiabitos,  et  Po^).  Rotn.  cun»  ilegno  relictos,  proximus 

qaisque  posiessar  invaserant,  diutinaque  licentia  et  injuria, 

quusi  jurc  et  a;(|uo   nitebatitur.     Igitur  abjudicatis  agris, 

orta  advcrsus  jodicem  invidia  :   et  Senatus,  iVyio/a  «6t  es«e 

maadata  Clauriii,  et  ccmsuicjiduin  Principem,  respondit.  Nero, 

probata  Strabonis  eententia,  se  ui/ii/aininits  mifveuire  sociis^ 


Re  ad  palres  relain]  Sic  scripfii  c 
MS.  Flor.  fci  ed.  pr.  ui  tUnm  vidbim- 
turJ.  Gronuviu,  pro  f/t'/«/a,  quoil  t-st 
in  (Bud.  «t)  ouiuil)US  aliis  ciid.  iiitclli- 
gvndunique  de  rclatione,  quani  Coss. 
re  caus.saqiif;  cognita,  fecerc.  Non 
jnni  res  deflrri  ad  St.-n.itHin  poterat, 
qiiod  factum  erat,  rc  imnciata  St  na- 
lui,  ct  iiltionu  pctit.i :  sed,  qiiam 
poenam  statui  vetlec,  quaisituin.  Si- 
ntiliter  pleriqiie  codd.  ap.  Liv.  21,  G. 
tunc  delata  re«  ex  integro  ad  Seuu- 
tutu :  sed  ex  MS.  Flor.  tt  Cantabris. 
recte  Gronovii  correxerunt  nUUu,  at- 
que  ita  edidic  ])rakciib.     Ki:w. 

lAvineius]   iJud.  hic  liridiiieius. 

Pedius  liUesus  Sen.  tmt.]  Fostea 
restitutns.  H.  1,  77. 

Deleclum  tnilUarem  «/<-.]  i.  e.  iii 
delectu  inilit.iri  inique  vcrsatun»  <'Sse, 
et  vacationein  inilitiie  dedisse  pro  pe- 
cunia,  aut  e^ratiie  c.nussa  ii^,  qui  wta- 
tein  militarein  habereiit,  et  siipendia 
facerc  deherent  etc.     F.RN. 

jipioHis  quondam  kaLifos]  I<e<;o,  Jtriri 
Apiotti.  Rufns  hac  dc  rt; :  Ct/reiuts  cum 
ceteris  civitatibus  I.ibt/m  Poitapoli»-  Pto- 
lemuei  anliqniorii  libn-aJitate  suicepiitui*. 
Ifibyam  tupremo  Reffis  ^pioiiis  arliitrio 
sttinus  aisecuti.  Itcio  £utropiu<i  «j,  II. 
Quo  timpore  Libya  guoque  Romano  t»»- 
perio  per  testammtiim  ^piouis,  qni  lirsr 
rjusfurrat^acrffsit,  inqiin  inciytariivita- 
tes  erunt,  Berenicr,  Ptnhinnii  et  (^/rniT. 
Appiaiui';  iii  extrenio  iMilliridiitico  : 
T»r»  'VuunUif  Kt/j>i»>!»  'A«irii*  f3avif.tuf  reu 
kaytitHi yittvt  *i^tf  iK^ia^xnt  atriXirt*. 
Factiiin  hoc  a.  u.  titfO.  C.  (.cclio  L. 
Doroitio  cosR.  8ed,  ul  inoncain,  in 
verbis  Rufi  vereor  nt  nifiid.i  sit,  lieet 
occullior.  Quis  ille  Ptolemiru*  nttti- 
^uior/  Fleriquf  oinnes  y^gyplii  Regcs 


Ptolema-i,  et  parum  prolw  aut  recepta 
diacriniinis  liie<-  nota.  Aiisira  rescri- 
bere,  PloletHiu  AfiioHis.  Nani  hic  saiie 
Ren  Ftoleaia:ua  fuit,  sed  cugnoinento 
Apion.  AppianusCivil.  I,  111.  Sequenti 
anno,  Populits  Romamus  duabus  provii*' 
ciis  ex  testaiMntis Hegiim  est  auctus,  Bi- 
thi/niam  Nicoiiivde  relinquente,  Cyreuen 
Ptolemceo  ex  Lagidis,  cui  .iJpifmi  co- 
frnomcntum  fuit.  Lii's.  Regi  Apioni 
beiie  probat  Ryck.  ex  M,  35.  Lipsius 
uliui  conjiciebat  uriios  pro  /lahitos,  f,ic- 
(jue  corn-xerat  vir  doctus  iiied.  Gryph. 
s.cd  illud  inelius ;  lieffi  /uibUos  i.  e. 
(tossessos.  ad  11,  .ih.  13,  34.  £rn. 
IJud.  et  alii  he^is  /Ipionis,i\\.\aA  servat 
Brot.  Id  Ioco  .\ppiaiii  leg^e  KaytiuM, 
ut  Civ.  1,  111. 

P.  R.  c.  Regno  relictos]  A.  u.  658. 
testc  Julio  Obseq.  c.  lOy.  Cf.  Vales. 
ad  Aiiim.  Marc.  22,  16- 

Nero,  probntii]  Sic  primus  edidit 
PicUena,  ciim  aiite  esset  Princeps,  e 
vestiijii<!  MS.  Flor.  tie  probata,  ut  et 
liabet  Giielf.  iiisi  quo<l  taineii  addit 
Princeps.  J.  Gronoviu<i  tJ»men  m.ile- 
bat,  Nero  rata.  At  iii  ed.  pr.  est  ttc 
imprnbata  :  qiiod  verbum  etiam  exhi- 
bet  MS.  A?r.  nii-i  quod  ille  addil  :  luni 
/irinceps  non.  Mibi  v^nit  in  mentcm  : 
nec  improhatu  S.  s.  SwpeTacilus  even- 
tum  rei  tradit  initio  facto  ab  et.  Prin- 
cipis  verbuin  i'  proxinio  intelliiri  not- 
•*st.     Kt  nes»'i<>,  «pii'        '  '         '      o 

loco  videtur  non  in:^ 
({uwi  jirobafa,   rt    ru  ,  •(. 

Nnni  rata  quidem  seiitentia  ilin  non 
fuit,  cum  nihil  ex  ea  actum  sit,  m-c 
a?ri  vetcribus  posscMoribns  adfiiiti. 
Oninino  rata  senirntia  dici,  pro,  cuni 
ratnin  «ciitiiitiaiii  csse  jussissct,  vi^ 
credo.    Lun. 


LIB.  XIV.  CAP.  19.  20. 


589 


et  usurpnfa  concedere,   scripsit.      Sequuntur   virorum   inlu-A.u, 
strium  mortes,  Domitii  Atri  et  M.  Servilii,  qui  summis  ho-  8i3. 
noribus  et  mulia  eloquentia  viguerant.    Il!e  orando  caussas,  ^- ^* 
Servilius  diu  foro,  mox  tradendis   rebus  Roiiiuiiis  celebris,  |q* 
€t  elegantia  vita? ;    quam  clariorem  eliecit,  ut  jjar  ingenio, 
ita   morum   diversus.      Neroue  quartum,   Cornelio    CossoA.  U. 
coss.    quinquennale  ludicrura    Romaj   institutum    est,  ad  ^*"': 
morem    Graeci    ccrtaminis :    varia  tama,  ut    cuncta  terme'g|/ 
nova.     Quippe  erant,  qui  Cn.  cjuoque  Fompeium  incnsatumQQ 


£t  elegantia  vit^,  qiiatn  clarioretH] 
Trajecerim,  et  queM  eleguntta  vitie  cla- 
riorem  effecit.  LiPS,  £kgantiam  ac- 
cipio  in  uptimain  partem,  et  prorsus, 
ut  de  PomiHttiio  Secundo  5,  8.  ^t 
Powponius  niulta  moriim  elfgantla  et 
ingtnio  illustri.  llle  autcni,  ut  par  iu- 
genio,  itamoritm  diversiu,  non  Ser\'iliu3 
«st,  sed  Domitius.    (^uain,  incinit,  ele- 

Eittiam  viiae  Senilii  effecit  clarioresn 
tmitius,  ut  par  ingenio,  ita  moruin 
diversus.  Feci«.se  dicitur  Domitius, 
quotl,  ut  homiiies  facerent,occasioneiu 
dedit.  In  cuntrariutu  Cioero  ad  fani. 
12,  9.  7V<  txiim  a/iimo  sapienti  fortiqae 
tit,  itt  tua  moderatio  et  gravilas  aliornm 
in/amtt  iujuriam.  Gso.v.  \'erissima 
hafc,  ei  omiies  atioruni  conjecturas 
inanes  reddunt.  Sed  tamcn  excidisse 
puto  noinen  proprium,  quod  post  effe- 
cit  i»ecesss'io  desideratiir  :  qufim  cla- 
riorcm  effecit  yifer.  Nara  .id  hune 
certeista  pertinent.  Erh.  Frustrain 
hoc  loco  constituendo  iaborant  inter- 
pretes.  Suiuis  est,  nec  medicina  es^et. 
£loqiientinm,  qiia,  ut  ingeiiio,  par  JDo- 
mitieftiit  St^vilius,  hic  elegantia  vitee 
eiariorem  ejfecit,  quippe  niorum  ab 
Afro  dirersus  i.  e.  honestiore  vita 
conspicuus,  quani  Afer.  Is  eiiim  y^fer, 
ut  iioster  ait4,  o'2.  prosperioi  e  eloqiien^ 
tia  quaiH  tHorum  Jama  fuit.  Fraiidi 
fuit  (irotiovio.  Eniestio,  Hillero  Rac. 
38.  aliis,  c|U(kI  Afrum  elesfantia  morum 
emiiiirisse  putareiit.  Nec  fertnda  con- 
jectura  Hip.  qui  ex  vttte  qnam  eflin- 
gttMt  Hterijue  eam,  qnasi  vitse  ele^antia 

Itribuaturutrique.  Ita  jain  in  versione 
Itala  locum  reddiderat  I)avanzati,per- 
^ram. 
Nerone  JV.  Corn.  Cfnso  coss.]  Quo- 
«uro  mentio  iii  lapide  Romae  fap.  Grut. 
P.  8,  .').)  ET.  GEMO.  VENALIC.  P.  ACI- 
IIVS.  CBRDO.  VOTV.M.  SOLVIT.  NEHONE. 
CAE-SARE.  AVG.  III 1.  COSSO.  LENTVLO. 
coss.  r.  cos.  Lips.  Aliani  inscr.  vide 
ftp.  Rvckinm.    Eu!». 

tjuinqitennale  Indiantm']  Est  hoc 
ipsuin,  quod  noster  16,4.  Itatralecer- 
lame/i  appellat.      Quod  lon^o  inter- 


vallo  post  reduxit  et  firmavit  Gordia- 
nus  Junior  Iinp.  de  quo  apposite  Vi- 
ctor.  c.  27.  Eoqw  anno  lustri  certa- 
niine,  quod  Nero  Roniam  invexerat, 
aucto  frmatoqve,  in  Persns  projectus 
est.  Etcmplmn  autem,  crcilo,  Neru 
sumsit  a  Neapolitis,  de  qneis  S<rabo 
lib.  .5.  p.  246".  Nt;vi  }i  r-yrfrr.^izis  hoi; 
ayeui  rufTiXuTai  Tao'  av7o7;,  /tivtrixoi  t$ 
X.UI  yvuriKe;  Wi  -r/.u^-j;  r.fiioa;,  \yaiu>.\eS 
T>i;  iTi^atHff-a.T6i;  Tui  xara  rrtt  'E/.kaix, 

Notaquod  ait,  >f>i  Si.  Institiituni  ciiim 
id  certamen  cjus  aevo  in  honorein  .*\u- 
gusti.  Sueti>iiius  clarc  Aug.  98.  et  in 
Claud.  1 1.  Herodcs  etiam  Judseae  Rck 
theatruni  et  certameii  quinqucnnalt' 
conriidit,  ad  honorem  ^ratiamque  An- 
gusti,  ut  Josephus  narrat  15,  8.  Snnt 
et  nummi  Neroniani,  in  quihus  mensa 
cum  corona  et  lebete,  iiiscripti :  CF.R- 
TA.  oviNO.  ROM.  co.  sc.  i<l  est,  Certa- 
men  Quinquennaie  Rnmce  constituit. 
LiPs.  Qiiidni  exeinplum  suinserit  k 
ludis  quinqaeniialibus  .Actiacis  ap. 
Sueton.  Aii<j.  c.  98.  Sed  forte  etiain 
sponte  institutunis  fuerat.  Vid.  de'hi« 
ludis  Neronis  Scali*?.  Euiend.  temp.  p. 
469.  etadlS,  2.  Er.n.  De  numis  Ne- 
ronis  v.  Eckhel  D.  NN.  vet.  vol.  6.  p. 
264.  De  re  ipsa  Suet.  12.  .\  Nea|Hj- 
litisne  sumseritNero  exemplum  ludicri 
quinquennalis,  dubitat  P.  Faber  ago- 
nist.  3,  15. 

Pompeium  incttsatum,  quod]  Per- 
petuuni  sane  theatrum  Pompeius  con- 
didit  primus  a.  u.  689.  Antea  subitari» 
erant,  et  Censorum  Jussu  plerumque 
disjecta.  Tertull.  de  spectac.  10.  S<ppe 
Cemore*  reruucentia  theatra  deatrucbantj 
mirihus  consulentes,  quoruvi  sciticet  ptri- 
eulum  ittgens  de  lascivia  proridehant. 
.  .  .  Itaque  Potnpeius  Magnus  solo  thea- 
tro  suo  minoT,  cutn  illam  arcem  omnium 
turpitudiniim  extruxisset,  veritus  quan^ 
doque  memoriee  siitp  Censoriam  animad- 
versionem,  feneris  tedem  supcrpusuit. 
Doiiee,  prtecipitaiitibns  moribus,  ex- 
struxernnt  ipsi  Censores.  Valeriiis  i, 
4,  2.  Tkeatra  inchoata  quidem  sunt  a 
ilcttaUa  €t  Castiu  CenaorUnu,  cettritm 


k 


690 


A  N  N  A  Ll  U  M 


A.V.a  seniorihus  fcireiit,  qiiod  matmtrnm  theain  scdem  posuissdt 
**'*•  7iam  antea  subitariis  gradibas  et  scena  in  tempus  structa  ludot 
^i  '  edi  sntitos:  vef,  si  vetustiora  repetas,  stantem  popu/um  specta- 
vissc,  ne,  .fi  considrrct,  tkeatro  dies  totos  ignaiia  conlinuaret. 
Spectaculorum  fjuidcm  antif/uitas  servtiretur,  quotiens  Pra:tore$ 
edcrent,  nulla  cnitjuam  civium  necessitate  certandi.  Ceterum 
aholitos  panllatim  patrios  mores,  funditus  everti  per  accitam 
lasciviam,  ut,  quod  usf/uam  corrnmpi  et  corrumpere  fjueat,  in 
urbe  visatnr,  degeneretfjue  studiis  externis  juventus,  gtjmmisia 
ct  otia  et  turpes  amoi^s  exercendo,  PrincijK'  et  Senatu  uuctori- 
hus;  qui  non  motlo  lic.cntium  vitiis  permiserint,  sed  vim  adhi- 
bcant :  Proceres  Romani,  sj)ecie  orationum  et  carminum,  scena 


aucton  Sripione  ^atica  omuetn  appara- 
tum  operit  eorum  siibjfctum  hastte  vtenir^ 
piaiuU.  Api)i;iiius  Civil.  1,28.  Ti  }* 
mvrtf  Xi'*V  2«(ri»»»  uvxtos  ««StrXi  T» 
5i*rfctf  ou  SiuKnf  Keieffief  n^xTOj  tai  ifiti 
Tfv  rikc;  ikuutatir'  iit  xui  ■roSt  gritriu» 
«f^sy  iri^un,  «  tv  XZ'^"H''*  ckus  'Ek>.ti- 
tixcili  r^uvu^iiuis  'Pvfialeos  i^i^tr^au, 
Kanu|ue  iii  rem  SC.  iiiterposituni,  (|Uud 
Ifjis  iiuniiiic  TtTtulli.iTius  intellexit  iii 
Apolog.  t'.  Qiionam  itlee  leges  ubitrunt, 
.  .  .  qua:  theatra  sluprai^dis  iiwribus  ori- 
aUia,  statiut  destritthaiU  l  Velkii  locui» 
addatur,  qui  curruptus  rult;o,  I,  16. 
f  'assius  Ceusor,  a  Lupercali  in  Palatium 
versus,  theulruuifacere  inxtituit :  cui  in 
demolienilo  e.rimia  civilalis  secerilas  et 
Consnl  Ctcpio  rtstitere.  Scribe,  iVi  emo- 
liendu  et  Scipio.     LiPS. 

xlntea  subitariis  gtadibus]  Ansonius 
ia  prol.  ad  Lud.  7.  Sap.  14.  JEdilis  oliin 
tcenam  tabulatam  dabat  Subito  excita- 
tam,  nulla  mole  saxea.     LlPS. 

Stuntem  populum  spectavix.ie']  Vale- 
rius  1.  c.  aii :  SC  caulnm,  nequis  in 
vrbe  propiiisve  pai^us  mille,  snbseUin 
pmuisse,  sedensve  ludos  spectare  vellet. 
Sessionem  t.'impii  adstruere  Livius  1, 
."tS.  et  Dioiiysius  videntur  3,  6"8.  sub 
Tarfiuiiiio  Ri-f^e  ■  Locn  divisa  Piitrihns 
Kqutlihiisque,  ubi  spectncula  sibi  quis- 
i/uejacereut ,J'ori  appellati.  Speclnvere 
/"urris  duodenos  ab  lerrn  sjicctaculn  alta 
tustinenlibus  pedes.  Se<i  taiitum  iii 
Circo.     LiPS. 

/Ve  si  consideref]  Omnes  hic  ne  si 
rons.  scrihendum  crnsent,  cum  vuljjo 
sit  in  scriptis  ct  editis  si  consitteict. 
Sulus  Ryckius  iii  tcxtuni  recepil  tie,  ct 
mox  .iiitc  spectnculorunt  idem  delevit, 
;»uctore  cod.  Aijr.  <|uem  iios  iniitati 
sumus.  Ncmpp  loco  motum  est  r»  ne, 
qiiod  e  secpiente  vorsii  huc  retrahen- 
dunierat.  Ktiam  .1.  Cronovins  secutus 
«t,  sed  tacite,  Ryckiuni,  ne  confilere- 


tur,  a1i(|uid  boni  csse  in  cod.  A^r.  prae- 
sertini,  (|uod  noii  csset  in  rioreniino. 

EHN. 

Quolies  P.  Ji.  sederel]  Lihri  seripti 
(iii  his  Bud.;  Prertor  sederet.  Facile 
et  vere  emendes,  Prtffores  ederent. 
Eiiimvero  «Mlilioiipni  ludorum  Map- 
stratibus  iiicubiiisse,  prrsertiui  Prae- 
tori,  iiotuni  iis,  qui  iii  vestibulo  ver- 
i.aiitur  antiquitatis.  Facit  huic  parti 
illa  rcspoiisio:  I\,'cc  proinde  Hlagistra- 
tus  rem  Jnmitiarem  exhausluros,  etc 
LiPS.  Ed.  pr.  Prtrlor  tednet.  et  sic 
cetern"  us(|tie  ad  Rhen.  qui  edidit  quo- 
ties  P.  H.  sedent.  Lipsins  vere  cor- 
rexil.  recppit  Pichpna.     Ern. 

Necessitute  certandi]  Secutus  «Jm 
niniiuscriptos,  Vulsrata  scriptio  tamen 
recta  adspque,  spectandi.  LItrum(|HC 
enim  factitatum  suh  his  romopdis  Prin- 
cipibus,  ut  viri  illustres  et  ad  certan- 
dum  copereiitur  et  ad  spectandum. 
Nec  displiccat  jjeininari,  necesaUale 
speclandi  nvt  ccrtandi.  Lips.  Certan- 
di  edd.  oniiies  ante  Rhen.  qui  edidit 
spectandi.  quod  secuti  sunt  omnes  us- 
que  ad  Li)>«ium.  Ccrtundi  ctiam  MS. 
(Hud.  et)  Ciuelf.  EnM.  Speetandi  poi- 
set  defendi  ex  16,  5. 

Fundilus  evcrli]  Labris  meis  abect 
T»  everti.  et  omiseris  recte.  Scribi 
etiam  possit  et  vcrli.  LiPS.  Everti 
e<\i\.  omnes  habent,  nisi  quod  iii  pr. 
corrupte  eunli  (ut  c.  A^r.).  Oiiiitti 
posse  ceiisebat  etiam  Muretus.  Acida- 
lius  irr/i  volebat.quo  sacpius  Tacitus 
iitatur,  quam  everli  (at  4,  4i.).  Ego 
al>esse  pos«c  non  crcdo  :  es^ic  cnim  ante 
dpjicret  ahotcri,  non  alutlitns.  Tum, 
quid  est  atiolitos  pautlatim  Juntlilus  T 
Immo,  ciiin  aiilc  iiaiillatiiii  aboliti 
siiit,  iiunc  rejicnte  funditiis  everti  pcr 
peregritiain  lasciviaro.  Ern.  ButL 
eti.iiri  everti. 

* ''f7r»ni>i»«»>i]   Ad 
.M  10.  LiP!>.    Itu- 


LIB,  XIV.   CAP.  ^l. 


691 


■poUuanfur.    quid  superesse,  nisi  ut  corpora  quoque  nudent  et  A.  U. 
ca^stus  adsumant,  easque  puguas  pro  mi/itia  et  arrnis  mediten-  ^'-^- 
tur  ^  A)i  justitiam  augurii,  et  decurias  Equituui  egregium ju-  ^j  * 
dicandi  munus  expleturos,  sifractos  sonos  el  dulcedinem  vocum 
perite  audissent '(    Noctes  quoque  dedecori   adjectas,  tie  qnod 
tempus  pudori  relinquatur,  sed,  cwtu  promiscuo,  quod  perditis- 
simus   quisque  per    diem   coucupiverit,  per  tenebras  uudeai. 
Pluribus   ipsa  licentia  placcbat,  ac  tainen   lionesta  nominaSl 
prffitendebant :    Majores  quoque  non  abliorruisse  spectacu/o- 
rum  oblectamentis,  pro  forluna,  quM  turn  erat ;  eoque  a  Tuscis 


tnoetiam  ad  oratorium,  v.  c.  21,  Ante 
proceres  ooion  scripsimiis,  ut  est  etiam 
in  ed.  pr.  Ita  difficultas  toUitur,  quam 
iingit  Acidalius,  eoque  atit  ut  addi,  aut 
polliti  corrigi  vult.  Ferulet  scil.  mem- 
brum  a  superiori  ut.  Mox  possis  con- 
jjcere  castus  su7nant,  ut  ex  ultiiiia  pra?- 
cedentis  vcrbi  iiata  sit  syllaba  prinia  iii 
Tulgaio:  est  eiiiui  usitatius  iti  Uili  re 
simplex.  sed  etiain  Asjric.  '.\.  assumere 
fiduciamy  pro  quo  alii  potius  suniere 
Jlduciam.  Ern.  De  caistu  v.  Serviiis 
adyEn.  .=>,  401. 

j4nJHstUiam  uugurii]  Vitium :  cui 
incdundo  impar  e;^o.  Lirs.  Frricti 
soni  non  sijfiiificant  aliquid  ad  artem 
pertineiis,  sed  id,  quod  Seneca  dicit 
non  virile,  ciim  in  Hercule  l"urente  ca- 
nit  V.  4J0.  Ad  non  virilevi  tympani 
tnovitsonum.  Decurice  autem  Equi- 
tum  ut  nihil  respiciuiit  militarium 
(nuniorum,  ita  nec  augurali  uUtis  hic 
est  locus  disciplinae.  Tamen  estetiam, 
qui  seiisui  serviisse  ait  sese,  absque 
cura  verboriim,  qua»  Lipsius  corrupta 
credat.  Hoc  autem  velle  Tacitum, 
vaticinatur  :  iibi  posthac  inventum  iri 
fieveritatem  judicis  et  sanctimoniam 
S.icerdotis  iiiter  homines  gnaros  mol- 
lium  soiiorum  et  nuiiierorum  musico- 
ruii)  ?  Id  elici  satis  commode  putat  ex 
infra  scriptis,  quas  positis  hic  respon- 
fleiit  :  nec  cuiquam  judici  grare  aures 
studiis  honestis  et  voluptatibus  concessis 
imparfire.  Ubi  etiam  sine  cura,  opi- 
nor,  verboruiii,  interpretatur  judicem 
nihil  perdere  gravitatis.     Interim  hoc 

j^Jjosteriore  in  loco,  quid  est,  quod  con- 
pnnet  illam  castimoniam  Sacerdotis.' 
De  solis  judicibus  excusat,  quia  de  so- 

L  Jisjudicibus  molaerat  invidia.  Desina- 

|fnus  iiugari  et  audiamus  solum  Piche- 
iHam,  qui  corrigit  an  institutos  Augu- 

^ttanos  et  d.  E.    Posset  legi  :  An  insti- 

fiutos  Augustanos  e  decuriis  Equitum : 

Sed  noii  est   necesse.      Nam  institutos 

Aiigustnnos  et  decurias  Equitum  per 

tt  iia  3if#r»  dicitur  de  iisdem^  prorsus  ut 


13,  25.  ludicram  licentiam  et  fautores 
histrionuM.  c.  46.  Pellice  ancilla  et 
assuetudine  Actes.  Num,  inqiiit,  adolc- 
sceiitulos  secundi  ordinis  (qui  conseri- 
pti  siiit  Lojjiiomeiito  Aui;ustannriiiii, 
aliquaiido  iii  decurias  judicum  alle-^-eii- 
di;  paratius  ft  relij^iosius  caussas  aiuli- 
ttiros,  si  niolliter  et  dulcc*  caiieiUi  Ca;- 
sari  artifieiose  plaudere  et  docte  atqiu; 
ingeniose  acclamare  didicisseiit  ?  Naiu 
hoc  est  perite audire  (ut  apud  Suet,  '22. 
solus  scire  aitdire  Gracos)  p//titsibus 
personare  Jormamque  Principis  et  vo- 
cern  Deiini  vocabulis  appellare,  quem- 
admoduiii  iiiterpretatus  ipseT.acitus  e. 
l.T.  yuod  qiiia  fiebat  assidue,  f/<(?«  et 
}ioctes,  ideo  justior  hapc  iiividia  iu  taiii 
inale  perdentes  teuipus,qiiod  colloeare 
deberent  iii  sanctissinio  judicum  offieio 
discendo,  cui  destiaaliantur.  Gron. 
Broterius  locum  saiiari  putat,  uria  co- 
pula  traiisposita  el  egr.  i.  in.  Jusiitiaiu 
augurii  intelligit  au£^ui'atuin.  Eun. 
Brot.  ita  explicat :  an  augurum,  aii 
judicum  muneribus  pares  futuros  ho- 
miiies  etc.  Eciuidem  cum  Salinerio 
initium  periodi  refero  ad  proceres,  et 
post  Eqititum  comiiia  toUo.  hoc  sen- 
su  :  an  proceres  curatius  exccutur<is, 
quae  ad  jus  augurii  pertineiit ;  aii  Equi- 
tes,  qUc-E  ad  munus  judicaiidi  ?  Bi]), 
avgurii  mutant  in  uugures,  et  per  Ju- 
stitiam  intelligiint  jus,  juris  rationem 
summam,  de  qna  Cic.  de  Legg.  2,  12. 

Ac  tameii]  Ed.  pr.  attamen.  Liceii.^ 
tia  illa  uti  cupiebant,  sed  sub  hone- 
stioribus  nominibus.     Ern. 

Spectacitlorum  ohleclaniimtis']  Far- 
nes.  ohlectamenta .  vere.  LiPs.  Edd. 
omnes  ablativiim  habent.     Ern. 

A  Tuscis  accitos  histriones']  Freinsh, 
pro  Tuscis  putat  legenduio  Oscis  ex  4, 

14.  Frustra.  Nam  et  Livius  l,^.  lu- 
diones  ex  Etrtiria  accili,  ad  tibicinis 
modos  suUanles,  haud  indecoros  molns 
more  Tusco  dabunt.  Atque  etiam  no- 
men  Tuscum  est,  auctore  eodein  Li^  io 
ibid,  quia  kister  Thsco  verbo  ludio  vo- 


M 


ANNALIUM 


A.  U.  occitos  histrionef,  a   Thuriis  eqnornm  certamina  :  et,  pnsscssa 

•'■♦    Aihdia  yiaiaque,  ludos  curatius  editos:  nec  tfitemquam  iionur^ 

'F"  honeato  loco  ortum,  ad  theatrales  arles  dri 

'  Jam  anuis  a  L.  Munimii  Iriumpho,  (jui  pi  i.. 

cuii  in  urhe  prccbuerit.     >Sed  et   conauUum  pammonia,  (j/twd 

perpetua  sedes  theatro  locata  sit  polius,  {/uam  tiuneno  sumptu 

sJNguhs  per  anuos  coitfurgeret  ac  strueretur.     Nec  perinde 

Masistratus  rem  famiiiurein  ex/utusturos,  aut  popu/o  ejf/agi' 

taiidi  Graca  cerlumiua  a  Magistratiljus  caussumjbre,  cuin  ep 

sumpln  liesp. Jungutur.  oratorum  ac  tatum  victorias  incita" 

rncntum  ingeuiis  ad/uturas:    nec  cuitjuamjudici  grave,  aures 

studiis  honestis  et  vo/uptatibus  concessis  inpartire,  itsctitite  ma- 


rattntur,  ncmm  hi.sfrionHm*  inttitum, 
Xfinpi'  liuhis  ip«p  a'.>  O^sj-is  rst,  iit  no- 
«ter  tradit  4,  14.  Livins  1.  c.  histrioiics 
ex  Etruria  veneri-,  ctini  ludi  jam  cs- 
8*'nt,  ut  clarum  e  Livio,  ut  ninps  cx- 
ritareiitur,  fierentque  jucundiorcs. 
Erm. 

//  Thuris  eqnorvm  crrlamina']  At- 
i|ui  Livius  I,  '.ib.  etiam  eriuos  a  Tuscis 
derivat.  I^tidicrum  fuil ,  cqni  pugiles' 
qtte,  ex  Elruria  mn.iime  accili.  Et, 
'■um  ei)uoruni  certamitia  antiquissiiiia 
Komip  siiit,  vix  vifleiitur  ea  petiisse 
t.im  loiifrinque.  AfMfjiia  Grtpcia  rerte 
et  illa  ora,  iii  qunTlmrii,  noii  t.ini  per- 
nota  tunr  Kuniaiiis.  Oute  tainen  frons 
mea  a  Tacito  di«seiitientis  ?  Thiirii 
viHni  Tarentiiiis,  ah  iisque  eversi,  ut 
Strabo  narrat :  quonim  olim  Svbaris, 
oppidum  celebrc  deliciis.  \h  Au^-usto 
coloiiia  illuc  deducta,  CopiiP.  LlPs. 
Vir  doctus  iii  \nnr^.  ed.  Grjph.  Tyriis : 
ncsrio  unde,  aut  (|uare.     Ern. 

lyudos  curatius  ettitos]  Germana 
Comelii  vox,  non  accuratius,  ex  libris. 
LlPS.  Sic  et  Guelf.  ed.  pr.  Putculanus 
detlit  arcuratius.     Erm. 

JVec  tjtirmqunm]  Sic  Pich.  e  codd. 
TPt.  priiis  neqne  q. 

Ducentis  jam  annis]  Et  panllo  phi- 
ribns,  quoiiiam  triumpliavit  de  Arhapis 
et  Corinthiis  Muinmiiis  a.  ii.  60>. 
Llpjj.  Ceterum  3Iummii  MS.  Flor. 
ed.  pr.  noii  flfuniii,  ut  est  in  edd.  ccte- 
ris  usque  ad  Ryckium.  Erji.  Consen- 
tiunt  l.-ipides  Capitolini. 

Oui  pri mut id  iiemis]  Quod  ^cnu»  .* 
I^niuitosnf  ?  inclinab.im,  «ed  primiis 
mhlcfa'-  dcdisse  legitnr  in  yEdilitate 
;flmiliu«  Seaurus,  niultis  post  annis. 
Potes  igiturrajK-re  ludos  Grapcos.  Nam 
»iit«-a  iioti  t.-^ntum  Oici  et  Latini.  Ci- 
rero  ad  Marium  7.  I-  A'i>n  enim  puto 
te  Crrcos  aut  Oscns  Imtns  desiilrrn.<tse : 
frrsertim,  cnm  Otns  vrt  in   Senaffi 


apectare  possis,  Grtecos  vero  ita  non 
amrs,  ut  nec  ad  riltam  tnam  fta  Craca 
ire  soleas.  Hos  iripiices  ludos  Trau- 
quillus  in  Julio  iniellejrit  .39-  lAidos 
rrffionatim  urbe  tiita  dedit,  et  quidem 
per  omnium  linguai  um  liislriones.  Et 
Auij.  43.  I.,iidosJ'ei-it  nonnuuquam  vi- 
cativi,  nc  plurihus  scenis,  per  omniuiH 
liufiuarum  histriones.     Lirs. 

Cnnsurgeret  ac  slrueretur]  Haud 
dubieelesrantiusetadbrevitatemaptixi* 
foret,  si  abesset  ac  strueretur,  quod  ha- 
bet  speeiem  plossa*.  Nam  surgere  et 
consurgere  eleganter  dicuiitiir,  qua 
struuntur,  a>dificantur.  quorsum  ergo 
idein  bis  dicitur,  et  suavitas  troni  ex- 
plicitione  exstingiiitur  ?  Admiratores 
breviiatiset  ele^ntiae  Cornelianae  fa- 
cile  largieutiir,  delendum  esse.  .Sed 
tameii  omnes  scripti  et  edd.  habent,  et 
T.icitum  sibi  in  brevltatis  cura  iion 
SHtis  coiistare  scmper  id  quoque  jam 
alibi  moniiimus.  Igitur  Wt;^m.  Si 
Cicero  aut  Livius  esset,  non  <lubitarein 
esse  insititium.  niairis  tamcn  inclino 
in  partem  eam,  ut  Tacito  abjudicem, 
propterfn'(jnentiam  jclossematum,qui- 
bus  ejtis  libri  interpol.iti  sunt.  V.  ad 
16,  1.  Ern.  Destrneretvr  invcnit  iii 
libro  quodam  J.  Ad.  Nodell.  in  crit. 
obs.  edit.  Campte  1781.  Verum  ex- 
cryasia  vuljr.  ln  nc  habet. 

Eff/agilandi  Grerca certaminn]  Cer- 
taminis  vox  ad  eymnasium  spectare 
potiiis  videtiir,  qtiam  ad  scenam.  Sed 
iti  scena  ipsa  certamen  quoddam  victo- 
riip.     LtPS. 

/Vcc  nriqnam  j".'  '  "     -.'on- 

d-tur  ad  vcrb.-x  :    •  n- 

sfnnos  rt  decurias  1., —  ,;.'</!• 

judicandx  mnnus  exptriuros.  .hidiciuin 
caiissamm  forensiiini  et  rarininum  ora- 
tionnmqnc  bonf  (.011)1111:^1.  (?irero  pro 
Arch.  10.  aurrs  poetis  dcdere  diK.it. 
Er.'«. 


LIB.  XIV.  CAP.  22. 


S98 


I 


gii  quani    lascivi<B   dari  paucas    totius   qmnquennii    7ioctes,A.U. 
guibuSy  tanta    luce  ignium,  nihil  inlicitum   occultari   9"<^«^'a.'c. 
Satie  nullo  insigni  dehonestamento  id  spectaculurn  iransiit.  gi.  ' 
Ac  ne  modica  quideni  studia    plebis  exarsere,  quia,  redditi 
quamquam  scenae,  Paiitomimi  certaminibus  sacris  prohibe- 
bantur.     Eloquentiaj  primas   nemo  tuUt,  sed,  victorem  esse 
Cicsarem,  pronuniiatum.     Gra?ci  amictus,  quis  per  eos  dies 
plerique  incesserant,  tum  cxoleverant.     Inter  quai  et  sidus22 


Tolius  quinquennii]    It.i  scripserim,  tharistce  quoque  et  psUodtharistm.     In 

^fpn,  potius.  LiPS.     yin<\.  potius.  stailio  vero  cursv  ctiam  virginum  certa- 

:    Ac  ne   modica   quidein]     limnodica  viiui  prtescdit    crepidatus    jrurpureaque 

legeiidum  videtur:  quee  videlicut  exci-  amictus  toga  Gracauica,  capite  gestans 

tari    Si)lebaiit    pantomimorum    cert.a-  coronam  auream.    Corrigo  et  distinguo : 

mine.     Supra  1,77.  et  13, 'i.").    Gron.  et  psilocithaxistee  :    in  stadio  vero  cursu 

Sane  verbum  exarsere  vehKnientius  est,  etiavi  virgines.  Certamini  preesedit,  etc. 

quam  pro  ne  modicaquidem.    At  con-  Vera  lectio,  vera  mens  :  certasse,  prae- 


tra  mibi  immodica  non  videntur  pati 
7ie  quidem,  Igitur  vul^atum  hiiic  con- 
jectune  prjefcro.  Si  quid  tamen  ten- 
tandum,  n\a.\\m  nc solita  quidem.  Ern. 
Non  opus.  Sensus  est,  ne  mediocres 
quidein  plausus  orti  sunt.  E.curdescere 
6a?pe  non  plus  siicnificat,  ut  H.  2,  38. 
Vell.  '2,  48.  Cf.  Hiili^r.  Rac.  38. 

Pantomimi  certaminihvs  sacris]  Cer- 
tainiua  sacra,  sive  <s^Dt>;  iyuvai,  liit  ra. 


ter  citharoEdos,etiam  chorocitharistas, 
et  in  stadio,  certamino  cursus,  etiam 
virgines.  At  certamini  toti  quinquen- 
nali  prsesedisse  Domitianum  ritu  Gra;- 
co,  purpurea  toga,  et  corona  ornatum. 
Dixit  enim  togam  :  mallem  chlamy- 
dein,  uti  idem  scriptor  Neronis  c.  25. 
reditum  in  urbem  describens,  habitii 
Grfficanico  :  investe  purpurea,  distin- 
ctaqne   stellis    atireis    chlumyde.    ubi. 


3-X«  e»  fri^u.)fm  ^oviu,  definit  PoUux  .S,     veste,   ^lossematium    puto,   deleoque 


.30.  Tale  hoc  Neripolitanum,  quod  et 
/tg»{  ayui  a  Strabone  dicitur  1.  5.  p. 
246".     LiPS. 

Eloquenti(E  primas  partes]  Far- 
nesiano  abest par<M.  recte.  LiPS.  Item 
a  Flor.  et  ed.  pr.     Ern. 

Graci  amictiis']  Libri  leviter  aber- 
rant.  Nam  Farnes.  Circetiam  jactam 
quo.  V.itican.  Gra-ciam  jactusta  quo. 
Dixi  aberrant.  nam   vera  lectio  hsec  : 


Item  Dit)  supra,  et  Capitolinus  in  Fer- 
tinace  8.  Purpurcasque  chlamydes 
Gracanicas.  LiPS.  ^cT\hQ,incessirant. 
quos,  inquit,  per  eos  dies  toga  posita 
gestatos  plerique  arguebant,  jani  vuU 
gares  tum  erant,  et  sero  reprehende- 
bantur.  Gron.  MSS.  Flor.  (Bud.) 
Gtielf.  Grceci  amictus,  ut  est  in  om- 
nibus  edd.  prseter  pr.  qua»  habet  ^ra"- 
ciamjacttis  ut  MS.  V.atic.    Mox  iVISS. 


Grceci  etiam  amictus,  quis  per  cos  dies    przeter  Guelf.  omnes  (et  Bud.)  et  ed 


p.  incesserant.  \e\,quos p.  e.  d.  p.  inges- 
serant.  Gra;canicum  scilicet  hoc  cer- 
tamen  fuit,  et  ideo  amiciebantur  ple- 
rique  ad  morem  Graecum,  palliati  cre- 
pidatique.  H;esi  olim,  sed  expedivit 
uie  plane  Dio  60,  6.  de  hoc  ipso  spe- 
ctaculo,  Ncapoli :  *£«<  i'»  yi  rn  iiiaTi- 
}.ii  Kui  ifit.tTa.^xaitiv  i^iutixu;  ij)).  Ta  t£ 
yua  dXXa' EXXy,yixaif  xa}  avro;  xa)  a<  «•«»- 
iuri;  01  ir/iTuro,  xai  i»  f/,iv  Ta7;   Tr,;  fiouffi- 


pr.  quo  :  unde  Pichena  coIliKebat,  le- 
gendum  quomodo.  Id  recepit  lierneg- 
gerus  :  Quos,  quod  edd.  omnes  inde  a 
Puteol.  hahent,  estque  in  Guelf.  resti- 
tuit  .1.  F.  Gron.  In  quo  nihil  impedit, 
quo  minus  intelligas  atnictu,  etsi  plu- 
ralis  prwcodit :  cujus  forma;  exempl.'\ 
ap.  Gra?oos  et  Latinos  sunt.  sic  mox  c. 
Sy.  post  stagna,  in  cin  intellisi  posse 
stagno  putabat.T.  Gronovius.     Groslo- 


icns  ^iuoiaii  ifiuTiov  Kai  K^n-rTSas,  iv  }i  ru  tius  malebat  qtiis.      .Sed  q^ios  melius. 

yvfiviKtu  ayun  xo^ipuei^a  xai  cri^ayov  -(.z»-  Incesserant  (al.  incessiverunt)  int.  eon- 

roa»  sXajttiavi.   Et  siinile,  quod  in  Com-  viciis.   Gronovii  tnfCis/ra/J^,  defendam, 

.inodo  tradit  73,  17.  quotienstheatrum  si  in  libris  occurrat  :   corrigendo  nuUi 

iii^rederetur,  solituni  suinere  >jXa^i3a  obtrudam.   Ekn.     Bip.  praeferunt  ^mw 

i>.f>-r»^^u9ov  T»»  'V.XXtifiKov,   tootom,   xai  pro  quibus  usi  erant.      Mihi   quoque 

•■Ti-Sa»))»  I»  1-t  xi^uv  '\viixZy  xa)  Ik  ;^»i/-  masis  ha-c  lectio  arridet.     Dein  Bud. 

>  0ou9rivomntiio*.  Exhis  facileintcllegore-  e.colucrant. 

I  •tituoqiie  Siietonii  locum  Domitiani  4.  Interqueeetc.']  Cf.  Sen.  N  Q.  7,  17- 

"CertabuiU  etiam  et  prosa  oratione  Greece  sq.  el  Octav.  v.  231. 
Latineqtte,  ac  prteter  citharcedos  chvroci- 

VOL.  I.   P.  11.  Q  q 


504 


ANNALIUM 


A.  u.  cometcs  effulsit:  de  quo  vulgi  opioio  est,  tamquam  muta- 
^'**  tionem  Regnis  portendat.  Igitur,  quasi  jam  clepulso  Ne- 
(Jl/rone,  quisnam  deligeretur,  anquirebant.  ct  omnium  ore  liu- 
bcllius  Pliiutus  celebrabatur,  cui  nubilitas,  \>er  nialrem,  ex 
Juiia  tamilia.  Ipsc  placita  majorum  colcbut,  liabitu  severo, 
casta  et  secrcta  domo,  quanto(]ue  metu  occultiur,  tnuto 
plus  fama;  adcptus.  Auxit  rumorcm  pari  vanitute  orta  in- 
terprctatio  iiilguris.  Nam,  (juiu  discumbenlis  Neronis 
aptjd  Simbruina  stagna,  cui  Suh/tu/ueum  nomen  est,  iclaj 
dapes,  mensaque  disjeclu  erat,  idcjuc  finibus  Tiburtum  acci- 
dcrat,  unde  paternu  Plauto  origo,  liunc  illum  numine  Dtum 
destinari  crcdcbaut.  fovebanique  multi,  (|uibus,  nova  et 
ancipitia  praecolere,  avida  et  pleruinque  fuliux  umbitio  est. 
Ergo  permotus  iis  Ncro,  componit  ad  Plautuin  liiteras,  comu' 


Tatiiquam  mutationem  Kegu  p.] 
Bc-iitleius  ad  Lucan.  I,  529.  corri^t 
/ifffrtis.  Saiie  admoduiii  jirobabiliter. 
Brolerias  reccpit  iiitextum.  Ern.  Ita 
ct  Bip.  recte. 

Anquiitbaut]  Sicrum.l.  (Jron.  cor- 
rcxi  vul^atiiiii  inqun-tbaut,*:  iMS.  Flor. 
luiiuvaDte  loco  siiiiili  13,  0°.  ea  verba 
ct  alibi  cotifiisa.  Secutiis  cst  Brote- 
rius.  MS.  Af;r.  et  cd.  pr.  perquire- 
baitt ;  <)Uod  certe  uialitii,  qnaui  iiiquir. 
quod  cst  iii  onitiibus  cdd.  relir|tiis. 
Mox  celebralniiHr  est  a  Picheiiie  cor- 
rectione,  quar  jaiii  Mureto  iii  iiienteiu 
vcnerat.  Natii  MSS.  ^Bud.  cti.ini  et 
Agr.)  edd.  superiores  oinnes  celebratur. 
At  J.  Grouov.  iii  MS.  FUn-.  lcjfit  cele. 
biatus,  idque  ret'ej/it.  Fra^scns  ini- 
perfecto  scpc  in  Tacito  subiititutum 
esse,  jam  vidiinus.  V.  c.  I.').  Eiiv. 
In  Bud.  a  1.  in.  fuisi>e  videtur  utiquire- 
baut. 

/iub.  PUitUus]  Cf.  mox  c.  :>7.  et 
13,  J.9. 

Apud  Simbruina  sfasna,  cui  SublU' 
f/iteutn  tiomentsl]  1'liiuus  3,  12.  (17.) 
.■inio  lactu  tres  amanitate  nobilcs,  qui 
wmen  dedere  Sublaceo  (ita  eniiu  po- 
tius  scrilicnd.  quia  a  lacu)  dcfert  in 
Tiberim.  Addubito,  nuin  vox  Tacito 
destt,  legenduiuquc :  vMa,  cui  Subla- 
queum  nomen.  Certe  Ncronis  vilU 
Siiblaccnsis  Frontino  2.  de  Aqiia^iluct. 
cognita.  /¥lnioinug  2,  1(i.  lienedictus 
pater  in  toro,  qui  Sublaciis  (hctlur,  qui 
ab  urbe  RomaAO.  tniiitbus  abent  . . .  ej- 
Jultit.  Pliiloseralus  4,  4"?.  l>e  viu 
ApoUonii  ad  hanc  nnii  addit,  citlicem 
Neronis,  quetn  jam  ori  admovernt,  ful- 
mine  excustuin.  Lihs.  Sii«picor  a 'l'a- 
cito  fiiitso:  ditcutnbentis  Xeroni*  npud 
Simbruina  tta/fiia  loco  Sublaqueum 
ncmtn  ctt)  itta  dapet.  ut  H.  4,  SC.  nec 


inui  nd  hottem  perftere  [loco  Gelduba 
HomeH  esl)  caslru  Jccere.  Sic  et  resti- 
tiiendum  apud  Floruiii  .\,  '^.  Prioretque 
'J'heutoiio.1  sub  ipsis  .-/Ifiiutn  radicihut 
assequutus  !  locum  Aquat  Sextms  ro- 
cant)  quo  (Jidem  Numinum ')  praito 
oppre.i.iil  ?  Gron.  Gnmovii  correctio 
probatur  Ryckio.  Et  cst  sane  usitata 
i«ita  ratio  iiostro,  et  Livio  iii  priinis. 
Sed  tatrten  nuUa  iiccessiias  sic  loqueii- 
di  ;  pt,  ut  recto  inonct  J.  Gronovius, 
relativo  tiostcr  iioii  niiniis  sa^pe  utitur. 
Ipse  intcllipt  staifno :  non  niale.  Im- 
iiio  tur  iion  loco,  quod  iion  raro  per 
ellipsin  abc-st.  Vir  doctus  iii  ed.  (iryph. 
correxerat  yM»#.  Jit  Sinibruinis  colli- 
bus  v.  ad  II,  13.  Stas^na  suiit  tre« 
lacus  Pliiiio  incniorati.  MS.  Guelf.  pro 
tWff"  babct  ;ac/a .  Ers.  Ryck.  supplet 
loco,  cui.  ynia,  cui  Subl.  legit  Clu»tr. 
Ital.  ant.  2,  10.  Boxh.  pro  cui  vult 
quibus.  De  Sitnbruiiiis  st.-tgnis  dixi  ad 
Vib.  Scq.  p.  .s3. 

Hunc  illum  numine  Deum  destinari 
credeliant]  Groslotius,  Rbenanus  et 
(•rotius  hitu:  corri<funt.  Qu;isi  non  al- 
tenim  tnulto  sit  elegantuis.  (Bud. 
kunc).  VirRilius .-En.  4,  &i^.  Hoc  illud 
fnertnana  fuii?  me  Jraude  petebas  f 
Pctroniusc.  101.  hic  ett  Cpetitpt  iUe  et 
archipirata,  cui  i<ecturam  debemns. 
Gron.  Sic  supra  quem  iilHm :  ubi 
fnistra  teataliaiit  ullum.  Mo»  prerco- 
lere  tiova  et  ancipitia  est  roU-re,  prac- 
tcritis  tntis  ct  |irjpscinibiis.    Er.ii. 

(i)iuulereltM  fl  tuibu]  Vulebam, 
sibi  et  urbi :  sed  notat  iii  Flur.  \*:f\ 
consuleret  quiet  urbis .  cx  qiio  appesita 
1'ichciia,  quieti  urbis.  Scd  »ic  tameo 
priii«  illuil  dccst  jii//i  .  tioc  abeu  a  mea 
coiijcctiira.  Liys.  Ucpiien.it  PicbeniB 
Lip^iti'^,  passus  m.*^«uT,*i*  T(.  Ne«jue 
etiiiii  T«  stbi  vcl  Ncroiii.  \clTiiiiiiof«r 


LIB.  XIV.  CAP.23. 


59i 


leret  quieti  urbis,  seque  prave  diffamantihus  suhtraheret.  esse  A.  U. 
illiper  Asiam  avitos  agros,  in  quibus  tuta  et  inlurbida  juventa  ^'^- 
frueretur.     Ila  illuc  cuin   conjuee  Antistia  et  paucis  tami-  gj  * 
Jiarium  concessit.     lisdem  diebus  nimia  luxus  cupido  infa- 
miam  et  periculum   Neroni  tulit,  quia  fontem  aquje  Mar- 
ciae,  ad   urbem   deductae,   nando   incesserat :    videbaturque 
potus   sacros,  et  caerimoniam   loci   corpore  loto  poJluisse, 
s^ecutaque  anceps  valetudo  iram  Deum  adfirtnavit. 

At  Corbulo,  post  deleta  Artaxata,  utendum  recenti  ter- 23 
rore  ratus  ad  occupanda  Tigranocerta,  quibus  excisis,  me- 
tum  liostium  intenderet,  vel,  si  pepercisset,  clementiaj  fa- 
mam  adipisceretur ;  ilhic  pergit,  non  infenso  exercitu,  ne 
spem  venia;  aufeiret,  neque  tamen  remissa  cma,  gnarus,  fa- 
cilem  mutatu  gentem,  ut  segnem  ad  pericula,  ita  infidam 
ad  occasiones.  Barbari,  pro  ingenio  quisque,  alii  preces 
offerre,  quidam  deserere  vicos,  et  in  avia  digredi:  ac  fuere, 
qui  se  speluncis,  et  carissima  secum,  abderent.  Igitur  Dux 
Komanus  diversis  artibus,  misericordia  adversus  supplices, 
celeritate  adversus  profugos,  inmitis  iis,  qui  latebras  inse- 
derant,  ora  et  exitus  specuum,  sarmeniis  virgultisque  com- 
pietos,  igni  exurit.    Atque  illum,  fines  suos  praegredientem. 


tio  necessario  requirit,ut,  si  absit  illud, 
manca  vel  vitiosa  debeat  putari.  Pos- 
set  id  tenere  locum,  si  constarent  cjb- 
tera.  Siln  et  tnrbis  (ut  in  liud.j  tole- 
rari  nequit  :  et  ar^uitur  ab  antiqtia 
tnauu,  ex  qua  corrector  indoctior  fa- 
bricavit  vulgatum,  cuni  f;tciendum  ha- 
beret,  quod  Pichena.  Tuni  consuleritt 
«rii,  quam  laxum.  At  conxuleret  quieti 
urhit  tale,  nihil  ut  possit  exprcssius  aut 
definitius.  Gron.  MS.  Corb.  Ed.  pr. 
tibi  e  turbis,  Mox  prava,  Ern.  Sic 
et  Bud. 

lisdem]  Bud.  Isdem.  ita  frequenter. 

Aquce  Marcxai]  V^era  lectio.  frustra 
turbant  libri,  qui  partim,  «71/«  mar- 
gina;,  partim  morgio  refcrunt.  Lip.s. 
Hoc  babct  ed.  pr.  Sed  inde  a  Puteo!. 
vulgatum  est  in  omnibus  edd.  In  MS. 
Guelf.  a  roanu  pr.  Marsia,  a  sec.  Mar- 
*ya.  Mox  Heinsius  e  cod.  Agric.  cor- 
rifebat  inceslarat,  V.  ad  V'ellei.  2,  73. 
Sed  hic  narrat  Tacitus  modo,  quid  lece- 
rit,  de  poUuta  nqua  statini  sequitur. 
Recte  i^itur  et  a  Ryckio  haeo  correctio 
rejicitur.  Ern.  E\  h.  l.  clare  patet 
ap.  Ryckium,  amicuni,  quein  citare 
solet,  esse  Heinsium. 

Corpore  toto  polluisse'}  Imo,  corpore 
loto.  Fontes  et  capitaaquarum  priscis 
gacra:  in  iisque  natare  nefas.  Plinius 
ep.  ?.,  8.  de  Clituninu  :  Pons  terminus 
tacri  projanique:  in  sttperiori  parte 
navigure  tanlum,  in/ru  ttiam  natnre 


conressum.  Iino  in  quibusdam  aquis 
navigare  eliani  vetitum.  Ib.  ep.  20.  de 
lacu  Vadiiiioni'; :  Nulla  in  hoc  navit 
[sacer  enim  est)  sed  inruitant  insulcBy 
etc.  Seneca  epist.  41 .  de  his  caeremo- 
niis  :  Mugnorum  Jiuminum  capita  ve- 
neramur ;  subita  ex  abdito  vasti  amnis 
eruptio  aras  habet :  coluntur  aquarum 
calentium  fonies,  et  stagna  gucedam 
vel  opacitas  vel  imniersa  altitudo  sa. 
cravit.  LiPS.  Loto  etiani  volebat 
Heins.  ep.  ad  Grajv.  t.  4.  CoU.  Burni. 
p.  424.  vaideque  probat  Graivius  ibid. 
p.  426.  Recte.  Sic  supra  eonfusa  tecti 
et  lecti.  c.  .5.  Ern.  Bud.  toto  corpore. 
Recepi  loto  cum  Bip. 

Posl  deleta  /Irtaxafa]  V.  13,  41. 

j4d  oceupanda  Tigranocerta']  Sic 
MS.  (Bud.)  Guelf.  ed.  pr.  Rhen.  et  se- 
quentes  omne.s.  At  Puteol.  Beroald. 
Alc.  occupandum,  quod  ipsum  quoqtte 
rectum  est,  nec  inusitatuin  bonis  scri- 
ptoribus.  Mox  infidam  ad  occasiones 
est,  si  oceasio  opportuna  dt-ficieiidi  da- 
retur,  defecturani  facile.     Ern. 

In  avia  digredi]  Proprie  diciinus  in 
ttvin  degredi:  sed,  quia  non  omnes 
easdem  partes  petiere,  se<l  fog^a  illa 
etiain  disj^ersi  sunt,  vulgatuin  feren- 
duni  piito.     Ern. 

Fiiies  suos  priPtergredientem]    MS. 

Flor.  Tet  Bud.)  priegredientem.    Ed. 

pr.  (et  c.  Agr.  itij'.  s.)  prosredtentem 

vitiosc,  pro  prirgredientem  :  quuil  n<Hi 

Qq  2 


596 


ANNALIUM 


A.  U. 

UI4. 
A.  L. 

C4 


25 


incursavcic  Mardi,  latrociniis  excrciti,  coniraque  inrumpen- 
teui  montibi»s  dcttnsi.  quos  Corbulo,  iurnissis  Hiberis,  va- 
stavit,  lioslilenujue  audaciam  e.xtcrno  sanguiue  ultus  cst. 
Ipse  e.xercitusque,  ui  nulJis  ex  pr(ulio  damnis,  ita  per  ino- 
piam  et  labores  fatisccbant,  carne  pecudum  propulsare  ta- 
luem  adacti.  Ad  lucc  penuria  aqua.*,  fervida  sestas,  longin- 
(pia  itioera,  sola  Ducis  patientia  miiigabantur,  eodem 
plura,  quam  gregario  milite,  tolerante.  Venlum  dehinc  in 
locos  cultos,  demcssa-quc  segetcs,  et  ex  duobus  castellis,  in 
qua;  confugerant  Armenii,  alterum  inpetu  captum ;  qui 
primam  vim  depulerant,  obsidione  coguntur.  Undc  in  re- 
gionem  Taurantium  transgrcssus,  inprovisum  periculum 
viiavit.  Mam  haud  procul  tentijrio  ejus,  non  ignobilis  bar- 
barus  cum  telo  repertus,  ordinem  insidiarum,  seque  aucto- 
lem  ct  socios  per  tormcnta  edidit.  convictique  et  puniti 
sunt,  qui  spccieamicitiaj  dolum  parabant.  Isec  multo  post 
lcgati  ligranocerta  missi,  patere  mocnia  adferunt,  inten- 
tos  popularis  ad  jussa.  Simul  hospitale  donum,  coronam 
aurcam,  tradebant.  Accepitque  cum  honore  ;  nec  quid- 
quam  urbi  detractun),  quo  proinptius  obsequium  intcgri  re- 
tiuercnt.     At    praesidium    Kegium,   quod   ferox  juventus 


eperncndiim  cum  .T.  Gronovio  puto. 
Sic  pra-vehi  pro  /frafervehi  sjrpe,  ftiam 
apud  nostriui),  ut  suo  loco  vitlcbiniu». 
F.t  yreegredi  quoque  sic  I>ivio  aliisque 
usurpatum,  et  .idsertum  a  viris  doi-tis. 
V.  J.  V.  Gronov.  et  Urakenb.  ad  Liv. 
2.0,  '^2.  Similiter  haec  vcrba  in  libris 
ruiifuiiduiitur  ap.  euiidem  3.1,  ,'U).  utii 
prtrgredi  prjrfcrtur.  Rccepit  ct  Bro- 
terius.  MS.  Guilf.  habct  quidem  prtp- 
tergrcd.  sed  ut  literse  ater  sint  iii  li- 
tura.     Ern. 

Came  pecvdum  propuhnre]  Ut  Ta- 
citus,  sic  et  Ca?sar  B.  G.  7,  17.  usque 
eo,  ut  compluret  dies  milites  frumento 
carttcrint,  et  pecore,  e  lonc^inquiorihut 
vicis  adacto,  extremam  Jnmem  susten- 
inrait.  Nemj^e  carere  frunienio  mi- 
liti  Romanoextrcmafanics  cst.  Gron. 

//rf  /tflff]  Bud.  /id  hor,  Mox  Ag;r. 
nipifirum  penuria. 

Evdem  pluru  quam  cr.]  Ed.  pr. 
rodcm plurn  s^rrgario  mitite  totefnnti. 
UiidesuspicorTacitumscripsisscefl^/fm 
plura  trrri^nrio  mitite  tolerantis.  Nnm, 
si  accurHtc  perjwndas,  non  endcm,  scd 
ipso  Latitiitas  postiilat.  Tum  ablativi 
pn>])c  niiuis  frc(|ucutcs.  «|iian.quam  to- 
lernutc  ad  pntientia  referri  pote^t. 
Ern.     BikI.  f/unm  gr.  m.  toleranti. 

Alterum  tmpctu  captum]  Vox  ad- 
tlita,  auctore  Vatic  I.ips.  Nem]>e  c/i- 
ptum,  quod  ctiaiu  Guelf.  ed.  pr.  exhi- 
Leiit.     Ern. 


Taurnunitium]  Sic  cum  J.  Gron. 
rescri|>siniu8,  qui  ita  reperit  in  MS. 
Flor.  Vereor  tamen,  ne  vennn  sit  Tnu- 
rnnnitium,  quod  est  in  ed.  pr.  consen- 
titfiue  cod.  Guelf.  A^r.  yuod  Bcroal- 
(hiin  primum  exhibiiissc  dicit  idcin 
Tnurfiuntium,  fallitiir :  secutus  est 
1'iiteolanuni,  qui  ita  halK-t.  Tmtran- 
tium  esse  a  Lipsio  dicit  Ryckius  :  sed 
ita  .jain  reperio  in  Gryphiana,  oj>era- 
riini,  ut  o{iinor,  vitiu;  nam  alioqui 
Rheiianuni  sequitur,  tjui  dcdit  Tau- 
rnuntium.  I-3rn.  lii  Hhcn.  fnrsan  vi- 
tiuni  hfprct,  nam  Hud.  hal>et  Tanrun- 
tium.  Aer.  Tauramnitium, 

fitavit]  Acid.  conjicit  vir  vUavit. 

Nnn  ienohilis  barl)ariu]  Unus  Me- 
pstantiui.  est()uc  illu  ipse,de  quo  Fron- 
tiiius  sic  iiarrat  'i,  9-  Domiliut  Corbu- 
lo,  cum  Tigranocertam  oltsideret  . .  .  in 
tjurmdam  r.r  Megistanis,  tjuos  crperaf, 
animndicrfif,  capiitf/ue  ejus  balttst<i 
e.rcHssum,  intra  munituentfi  hn.iiuvi 
misit.  Idjortr  decidit  tn  medium  ctm- 
cilium,  quod  tum  cutH  ma.rime  habr- 
biint  liurbari.  ad  cnjui  eontprrfum 
velitt  ostrnto  consternali  ad  tleditintiem 
J'estinaicrit:it.     Lii"'*. 

/tf  piiFsidium  /ieeium  etc.]  Priesi- 
dium  accijiede  castellci,  ut  supra  .{,?!. 
Id  iiiilitcs  iin{)ositi,  fi)rtitodiiic  freti, 
clauseraiit,  ctiin  contr.i  Tigranoeertii 
mornia  j>atereiit.  I  nistra  Murt^tu>. 
qtioj'.  i.  clausa  erof,  et  uon  nnilttad- 


LIB.  XIV.    CAP.  ^6. 


597 


clauserat,  noa  sine  certamine  expugnatum  est.  nam  et  proe- A.  U. 
]ium  pro  muris  ausi  eraiit,  et  pulsi  intra  munimenta  agge-^i-*- 
ris   demum,  et   inrumpentium  armis  cessere.  quae  facilius  gj  ' 
proveniebant,  quia    Partiii   Hyrcano    bello    distinebantur. 
Aliserantque  Hyrcani  ad  Principem  Romanum,  societatem 
oratum,  adtineri  a  se  f  ologesen  pro  pi^nore  amiciticc,  osten- 
tantes.  eos  regredientes  Corbulo,  ne  Eupliraten  transgressi 
hostium    custodiis    circumvenirentur,    flato    prgesidio,    ad 
litora  maris  rubri  deduxit :    unde,  vitatis  Partliorum  fini- 
bus,  patrias  in   sedes   remeavere.     Quin  et  Tiridaten,  perCG 
Medos  extrema  Armenite  intrantem,  priemisso  cum  auxiliis 
Verulano  Legato,  atque  ipse  legionibus  citis,  abire  procul, 
ac  spem  belli  amittere  subegit:  quosque  nobis,  ob  Regem, 
aversos  animis  cognoverat,  csedibus  et  incendiis  perpopula- 
tus,  possessionem   Armeniae   usurpabat:    cum  advenit  Ti- 
granes,  a  JSerone  ad  capessendum  imperium  delectus,  Cap- 
padocum  ex  nobilitate,  Regis  Archelai  nepos,  sed  quod  diu 
cbses   apud  urbem  fuerat,  usque  ad  servileui  patientiam 


versa  eleeantia  vuljati.  Pro  regitim 
MSS.  Bud.  Guelf.  et  ed.  pr.  legerat. 
(Afff.  inerat.)  Forte  latet  hic  nonien 
istius  castelli.  Mox  MS3.  Fl.  (Bud. 
A^r.)  Guelf.  edd.  vett.  omnes  et  ir- 
rumpentium:  quod  restitnit  J.  Gron. 
Recentiores  copulam  omiserant.  Ryc- 
kius  pro  ag-iferis  vult  aggeribus  sc. 
obsideiitium.  fcf.  H.  3,  20.;  Non  dis- 
plieet  :  a^^g^eribus  demum  niurg  iiijun- 
ctis,  et  irrumpentibus  hostibus  cessere. 
Ern. 

Ht/rcano  bello  disiinehantvr']  Scri- 
bendum  dctinebantur.  Sic  Livius  27, 
12.  Hannibalem  acerrimo  bello  cletine- 
ret.  Apud  Cic.  Phil.  II,  2.  est  qiii- 
dem  in  recentioribus  libris  diswieri 
bello:  sed  edd.  vett.  omnes  detineri. 
Ern. 

Ad  Htora  maris  Rubrt  dedu.rit'} 
Valde  efiuidem  hic  nunc  harco,  olim 
et  in  priuiis  editionibus  transitum  aut 
ne^lectum.  .-^d  quod  mare  rubmm 
Hyrcanos  (de  iis  sermo)  deduxit  ?  Illud 
^gjptium,  quod  vul^  sic  appellant  .* 
in^ens  via  sit,  et  nec  sic  in  fines  suos, 
nisi  per  Parthoniui,  intrarint.  An  al- 
tenim  illud  ma»nuin  et  Iiidicum  .'  ita 
solent  vetercs,  fateor:  sed  nec  hic  ei 
h>cus,  aiit  oninis  Chorographia  me  fal- 
lit.  Suiit  enim  Hyrcani  ad  mare  Ca- 
spiuni  ipsmn  siti,  procul  ab  omni  Iii- 
dico  :  et  pone,  vel  flexu  inagno  isse, 
tamen  Parthomm  fines  omnia  illa  ma- 
ritima  fere  taiisrebant.  Prinius  G,  26. 
'2.9.  j  Persee  rubrum  mare  semper  ac- 
eoluere;  atqucalite  sub  Partbis  ^entes. 
Considera,  et  inspice   (oculoruin    res 


est)  abeunt  a  patria  niillibn?  milli^im; 
et  in  difcrimina  ipsa  veniunt,  qua?  vita- 
bant.  Quod  dicam,  non  habeo,  nisi  si 
scripsit  Tacitus,  ad  litora  maris  svi. 
Nain  Tacitum  ut  imperitijE  acciisem, 
duniii)  improbuinque  sit :  et  mea  ista 
lectio  haud  ab  re  sit,  ex  Annenia  cum 
priesidio,  brevi  flexu,  deductos  ad  niare, 
juxta  quod  habitabant.  Siipra  Eu- 
phratein  ijitur  iverint,  permontana  et 
finitima  Iberia;  ad  suuni  mare.  Lips. 
Vide  quae  contra  pro  vulsjata  dispiitat 
Ryckius  ad  h.  I.  ErV.  Paucis.  Duxit 
per  Syriam  ad  sinum  Persicum  s.  Indi- 
cum.  Non  enim  licebat  aut  itinere 
terrestri,  nisi  per  vast.is  regiones,  quae 
Parthis  parebant,  aut  lu.aritinio.  peri- 
culosura  quippe  Caspiuin  mare. 

Spem  b.  amitlere]  Hic  quoque  .\ci- 
d.alius  tentat  omittere.  sed  siipra  jana 
ei  satisfactum.  amittere  est  omittcre, 
dimittere.  EuN.  Omitteie  c.  Agr.  pro- 
bat  Heins. 

Quosqiie  nobis  etc.']  Lectio  vul^ta 
est  a  Puteolano.  .At  MS.  Flor.  et  ed. 
pr.  q.  n.  ab  liege  animis  cng.  scd  syl- 
laba  ge  iii  Fl.  superscripta,  ut  ab  re 
fuisse  videatur.  Unde  J.Gron.  conji- 
cit  abhorrere.  MS.  Agr.  q.  n.  alienos 
n.  c.  Giielf.  adversos  animis.  De  ron- 
f-jsione  adcers.  et  avers.  infra  dicetur. 
Animis  pro  animi  recepi.  Mox  a  codd. 
Oxon.  Guelf.  et  aliis  abcst  deleclus. 
Et  commode  sane  abfucrit.    Ern. 

Usvrpabatl  Bud.  occupahat  et  in 
mar^.  e.rarpahat,  puto  pr«)  usurpabat. 
Vocem  delectus  habet  Bud. 

2q3 


593 


ANNALIUM 


A.  U.demissus.     Nec  consensu  acceptus,  durantc  apud  quosdaai 

'*•'*•  favorc   Arsacidaruui.   at   plcrique,   superbiani    Parthorum 

g,  'perosi,  dutum  a  iiomanis   Kegem   malebant.     Additum  et 

pr8Bsidium,millc  lcgionarii,  tres  sociorum  cohortes,  dua>que 

Equitum  aUc,  quo  tai;ilius  novum  llognum  tueretur.     Pars 

Armenia^,  ut  cuiquc  finitima,  Pharasmani   Polemonique  et 

Aristobulo  atque  Antiocho  pareic  jussa:  sunt.     Corbulo  in 

Syriam  absccssit,  mortc   Ummidii  Legati  vacuam  ac  sibi 

27  permissam.     Eodem    anuo,  ex    inlustribus    Asias   urbibus, 

Laodicea  tremore  terra;   prolapsa,  nullo  a  nobis  remedio, 

propriis   opibus    rcvaluit.      At    in    Italia   vctus    oppidum, 

Puteoli,  jus  Colonia^  et  cognomentum  a  Nerone  adipiscun- 


Additum  et  presidium]  Sic  Fl. 
(Bud.)  Guelf.  et  ed.  pr.  Vulgo,  ad- 
ditum  etiam  prersidium .  a  Puteol.  us- 
que  ad  Pichenaui.  Post  Freiiish.  bene, 
i|t  opinur,  corrigit :  equilum  aler,  quo 
/aeil.  n.r.  tueretur.  Parsttc.  Sicvide- 
batiir  etiani  Ryckio.  At  isti  violeiitise, 
ut  vocat,  valde  advcrsatur  J.  Gron. 
Quid  ad  tucndum  Re^iium  prosunt 
aiiorum  increincnta  ?  AIS.  Guelf.  tue- 
rentur.  Ern.  Heins.  maleltat  /idd. 
ei  pras.  Recte  Ernesti  prohat  emenda- 
tiuiieni  Freinshcmii,  (|uani  in  textuin 
recipere  nuUus  dubito.  In  Bud.  quo- 
que,  etsi  coiijuiictio  adsit  aiite  quo, 
nova  tamen  periudiis  iiifit  a  Pars. 

Pars  JVipoliijue]  Latct  iii  corru- 
ptiune  noDicn  alictujus  Regis.  Forte 
Thrasi^polique.  qui  dynasta  alibi  in 
finitiiiiis  Armenia;  locis.  Lips.  E^o 
divinabam  :  Pars  JrmeniiP,  vt  cuique 
Jinitima,  Pharasmani  Polemonique  et 
ylrijitoLulo  atque  ylntiocho  parere  jussa 
Munt.  Iberus  est  Ph.irasnianesiaiudu- 
dum  pcr  filiutii  RhadHmistuni  insidia- 
tus  fratris  Mithridatis  Rcerno,  Anne- 
niae :  unde  cum  absterreretura  Ronia- 
nis,  partim  ut  horuiu  e^ratiam  mcrere- 
tiir,  partim  proprio  metu  tiliuin  intcr- 
fecit,  et  ex  eo  adversus  Tiridatem  Cor- 
buloiii  militavit.  Vide  nostrum  12,44. 
etc.  Itcm  13,  37.  uiii  et  meiitio  de 
Antiocho,  quemadmodum  sa>pius  alibi. 
Polemo  notissimus  Rex  Poiiti,  Jose- 
pho  KiXdxiaf  Ant.  20,  7.  et  ap.  nostrum 
H.  3,  47.  coinmcmoratur.  Aristobu- 
his  1.1,7.    Jos.phiis  20,  H.    Tn>  Mi«;x( 

Afftitia(  rfcrrciffiat  'AfifTiCtuXoft  'H{a<- 
}««  tS(  XxXitiitf  BnfiXitif  V*i(,  u*»  Ni^w- 
»»f  Xyj^u^ilirat.  (iRoN.  Felicciii  corre- 
ctioreiu  nierito  vof-at  Ryckius,  qiiain 
«•t  iiitextuni  rifepit  Broterius.  MS.  Fl. 

(et  Bud.)  Pars  jrmcnia  euut  euique. 
ut  et  ed.  pr.  MS.  A^r.  per  Armeniam 
efint  ctfiifue.  Sequentia  ib.  sic  :  pars 
maMipulique.  ed.  pr.  pars  impulique. 


Vulc;ata  est  a  Puteulano,  qus  tameii 
et  in  Guelf.  cxtat,  iiisi  quod  mox  lisa 
pro  jusser  h.'\l>et.  Ers.  Gronovium 
6e(|iior  cum  Uip.    Probat  et  Lall. 

Jn  Syriam  ahsccssit'^  Ita  emendavi^ 
Lipsius  (probante  Pichena).  Editi  anle 
oinnrs  accessit.  Ern.    Sic  et  Biid. 

l'mtiiidii]   Rcspice  ad  12,  4.5. 

Puteoli  jus  colonial  Puteoli,  ais, 
adipiscuiitur  jus  coloiiiffi.'  Eifo  vero 
advocationnn  pcto,  ut  dcliberem. 
Nonne  enim  jainpridem  id  oppidiim  eu 
jure.'  Liquet  cx  Livio34,  44.  Velleio- 
(|ue  1,  15.  qui  coloniam  Puteolis  de- 
ductain  voluiit  a.  u.  660.  P.  Scipione 
Africano  II.  Ti.  Sempronio  cosi>.  Sed 
et  lapides  testantiir  hodie  (ap.  Grut. 

p.  110,  7.  11."»,  .9.}  AB.  COLOMA.  DE- 
DVCTA.  ANNO.  XC.  et  AEDILIS.  COI.ON. 
PVTEOLANORVM.    Ct,  GE.NIO.  COI.ONIAE. 

PVTEOI.ANORVM.  An  coloiiis  corum- 
(jue  posteris  interniortuis,  colonia  e:>se 
desiit?  an  tempore  iiiteriei-to  transiit 
ad  n»ui)i<:ipale  jus  ?  Ciceronis  certe 
svo  uiunicipiuni  fuit,  non  culonia. 
Orationc  pr.  M.  Coclio  2.  Nam,  quod 
cst  ohjectum,  municipihus  adolescentem 
noH  esse  jirobatum  suis,  nemini  um- 
quam  prttsenti  Puteolani  majorem  bo- 
norum  hubuerunt,  etc.  Concutit  nie 
tamcn  iteruiii  Fruntinus  in  Catalogo 
coloniaruni,  cujus  verba  e  MS.  (ap. 
G(E5.  p.  13.q.)  Puieoli,  colonia  Jufen- 
sta.  ylugustus  dedurit.  ex  uno  tatere 
iter  populo  debetur  ped.  x.rx.  /Iger 
rjus  in  jugeribus  veteranit  ct  Trihunit 
ley:ionariis  est  adsignatus.  Coloiiia 
er^o  adhuc  recenti  n-vo.  Rpcreat  A- 
pcllius  16,  13.  qui  ostendit,  sa?pe 
coniiuutari  solcre  colonias  in  muiii- 
cipia,  et  contra,  Nisi  tanicn  (  ornelii 
vcrhis  ea  vis,  ut  velit  universum  oppi- 
duin  incolasque  ^plurcs  ,-\utem  iiiqui- 
lini  ejus  luci,  ob  coniincrcia  et  iiiare) 
prrter  eos,  qui  restabant  ek  polonis 
AufUfeteis,  coluiiico  jure  donato*.     bt 


L 1 B.  XrV.  C  A  P.  ^7. 


399 


iw.  Veterani  Tarentiim  et  Antium  adscripti  :  non  tamenA.  U. 
infrequentias  locorum  subvenere,  dilapsis  pluribus  in  pro-^'^: 
viocias,  iti  quibus  stipendia  expleverant :  netjue  conjugiis  gi 


sane,  duplex  hoc  geniis  hominum  in 
coloniis  fuisse,  e  Cicerone  rlarum,  pro 
Sulla  21.  ubi  dissidia  etiani  inter  Pom- 
peianos  (ii  crant  cives  veteres)  colo- 
nosque  recenset.  Altenira  horum 
nisi  sit,  tu  videris  :  mea  in  his  sale- 
bris  hseret  navis.     Ers. 

Add.  Placet  eruditissimo  nostro  Pi- 
jfhio  truncum  locum  esse,  ob  caussas, 
quas  in  commentario  dixi.  Itaque  sup- 
plet  voce  addita,  Puteoli  twvum  jus 
colonict.  (In  Herc.  Prodic.  p.  357-) 
Ipsum  vide.  Nam  nos  sententia  no- 
stra  non  demovemur,  quam  in  extrema 
nota  posuimus,  de  toto  oppido  in  co- 
lonite  jus  nunc  translato.  Lips.  Pro- 
bat  hanc  Lipsii  sententiam  Pagius 
Crit.  ad  a.  C.  6'0.  adnotans,  illo  anno 
decvnnalia  Inip.  Proconsularis  a  Ne- 
rone  celebr.ita  :  nioris  autem  fuisse, 
colonias  deducere,  novas  urbes  con- 
dere,  aut  veteribus  nova  nomina  d.ire, 
per  occasionem  taliura  solennium. 
Ers.  Contra  Lipsiura  hic  pugrn.it 
Cam.  Peresrrinus  in  Camp.  Fel.  di>s. 
2,  1,9.  ubi  jier  vetusoppidura  intelli^it 
cara  partera,  quae  principio  condita  fuit 
in  supercilio  non  admodura  spatiosi 
montis,  quae  tura  eolonia  fuerit  per 
aliquam  prseroijativam  denuo  impetr.i- 
tam  quasi  renovata.  In  notis  ad  h.  I. 
observatur  de  cetero,  municipii  et  co- 
loniae  vocabula  sa-pe  promiscue  usnr- 
pari.  Ryck.  e  Flor.  le^it  apiscuntur, 
ut  alibi. 

Tarenluni  et  .4ntium  ndscrtpti]  Et 
j4ntium  abest  a  MS.  Bud.  Sed  edd. 
ouines  habent,  uiule  inaliis  MSS.  repe- 
riri  patet :  et  de  colonia  Antium  missa 
tradit  etiara  Suet.  9-  Porro,  quod  in 
provincias  dilapsi  sunt,  in  quibus  sti- 
pendia  explessent,  causa  fuil,  quod  ibi 
niultis  noti  essent,  et  ne^tiari  et  si- 
milia  facere  siievissent.     Ern. 

Neque  conjugiis  tmcipiejidisl  Mili- 
tes  itaq«ie  oliiu  sine  uxore  ut  apparet. 
nec  ritu,  sed   Ipjfe  id  vetitum  ait  Dio 

60,24.  Ttii  rTeaTttuftifis  \^iiii  ytnatKat 
»un  uiwtvt  iK  yi  TU1  tifio/t  ixii*,  ret  tuv 
ytymft7ixiTt/i  iiKtuti/iaT»  i5aixi.  Resol- 
visse  hocjus  Severus  Iinp.  videtur,  si 
recte  oapio  Herodiaiuim  3,  'i.i.  Tiif 
frfXTitiruif,  inquir,  fraXXa  9t/tir^titnrtt, 
■  A"!  '■{«Ti*»f  u;^»y.  .  .  Kai  iaMTuXitif 
^t/rtlj  x^gcLt^tti  i7(r«i\^i,  yt/tai^i  vt 
rintiKut.  Certe  eiiim  de  conju^o  le^i- 
tiiuo  capieDdum  videtur,  quia  coutu- 


bernii  militibus,  opinor,  semper  jtis. 
A  Junone  arcebant  eos,  non  a  Ve- 
nere  Romanic  le^.  T.stis  Livius  43, 
3.  qui  quattuor  niillia  hominum  a  Se- 
natu  petisse  oppidiim,  ubi  habitarent, 
ait :  qui  nati  in  Hispaniis  ex  militibus 
Romanis  et  mulieribus  Hispanis,  cum 
qnibus  nullum  connubiijus.  Imo  pe- 
regrini  railites,  id  est,  non  cives,  non 
amicas  mudo  habuisse  videntur,  sed 
uxores.  nisi  me  inducunt  frustra  ta- 
bulae  Vespasiani  et  Duniitiani  svo  : 
quibus  insculptum,  cifitatem  datam 
militibus  e  classe  Ravennnte  et  cohoT' 
tis  III.  jllpinorum  itemque  conHubium 
cum  uxoribus,  quas  tunc  habuissent, 
cum  est  cifitas  eis  data,  aut  quas 
postea  duxissent.  Taraen  pu^nat  In 
eam  sententiam  TertuHianus,  qui  suo 
etiam  arvo  caelibes  fuisse  inihtes  osten- 
dit.  vEvum  autem  ejus  snb  Severi. 
ait  in  Exhort.  ad  Castit.  12.  SciHcet 
solis  maritorum  domibus  bene  est  ? 
Perierunt  ceelihttm  /amilia,  jipado- 
num,  mititum,  aut  peregrinantinm 
sine  uxoribus  ?  Non  enim  et  nas  mili- 
tes  sumtis  ?  Severi  ergo  permissus  aut 
ad  Prajtori.inos  tantuin  pertinuit :  aut 
verba  arte  capienda,  ut  tantum  pernii- 
serit  rtnoiK%7i  yir>«<|i,coh;tbitare  IVminis^ 
subeodeni  tecto  ascere  et  contubernales 
habere,  non  le«:itinias  iixores.  Sed 
non  rcpugnat,  inquies,  toti  huic  .sen- 
tentiae  Livius,  qui  diserte  nxores  niili- 
tibus  attribuit .'  Ut  ecpc  21,  41.  in 
S<'ipionis  exhortatione  ad  milites : 
Unusquisqve  se  non  corpus  suum,  sett 
conjugem  oe  l>beros  ttrtnis  prolegere 
putet.  Et  alibi.  Respondeo.  Teaipo- 
raneam  tunc  (liello  Fuiiico  secundo) 
militiam  fuisse,  nec  le^ibus  suis,  ut 
postea,  devinctam.  Capiebantur,  rait- 
tebanturque  milites,  noii  pro  stipen- 
diorura  tempore,  seil  bellorum.  At, 
perpetua  et  firma  xxv.  annorum  mi- 
iitia  instituta,  hoc  quoque  inductura 
de  caelibatu.  8.ine  etiain  juriscon- 
sulti  hac  caussa,  causs.im  soIvefMli  ina- 
trimonii  inilitiam  nunierant.  L.  60. 
Bona  gratia  dissolri  vMtrimoMiiiv*  ilttid 
dicitur,  qHod propter  saeerdotium,  sterili- 
tatem,  valttiidiiiem,  iHifitiam,  retineri 
noH  potest.  LlPS.  Ceterum  vinculum 
urationis  ante  neque  desideratur  :  re- 
fertur  enim  ad  veterani,  ut  praeceden» 
non  sHbvenere.    Er^. 

cq4 


600 


ANNALIUM 


A.U. 

814. 

A.C, 

61. 


28 


suscipiendis,  neque  alendis  libciis  sueti,  orbas  sine  posteris 
doinos  rcluiquebant.  Non  enini,  ut  olim,  universae  legio- 
nes  deducebantur,  cum  Tribunis  et  Centurionibus,  et  sui 
cujusque  ordinis  militibus,  ul  consensu  et  caritate  Kemp. 
efticerent  :  sed  ignoti  inicr  se,  divcrsis  manipulis,  sine 
rcctore,  sine  adteciibus  mutuis,  qiiasi  ex  alio  generc  morta- 
lium  repente  in  unum  conlecti ;  numeriis  magis,  quam 
colonia.  Comilia  Prajtorum,  arbitrio  Senatus  haberi  so- 
lita,  quod  acriore  ambitu  exarscrant,  Princcps  composuit, 
tris,  qui  supra  numerum  petebant,  logioni  pra^ficicndo. 
Auxitque  Patrum  honorcm,  statuendo,  tit,  qui  a  privatis 
jvdicibus  ad  Senatiim  piovocaTissent,  ejusdern  perunia  pericu- 
Inm  facerent,  cnm  iis,  qni  linperatorcm  adpcUavere.  nam 
antea  vacuum  id  solutumque  poena  fuerat.  Pine  anni 
Vibius  Secundus,  Eques  Komanus,  accusantibus  Mauris, 
repetundarum    damnatur,    atque    Italia   exigitur,    ne   gra- 


A'*»»  enim,  ut  oUm,  universa  lesfio- 
nes]  Expriinit  deductioiiem  vetertTii 
Hypnus  (ap.  Goes.  p.  160.)  Multis 
ieffionibut  contifiit  belltim  feliciter 
transiifere,  et  ad  laboricsum  agricultu- 
ra  requiem  yrimo  tirocinii  gradu  jier- 
venire.  Nam  ctim  sii^nis  et  aqmla  et 
primis  ordinibus  ac  Trihunis  dcduce- 
bantur.  Lips.  Mox  sui  ctijusque  or- 
</«wi,f  corrigobat  Groslotius.  Plane  sic 
MS.  (Bud.)  Guelf.  ed.  pr.  veteresque 
otnnes :  ut  suis,  (\»oA  hodie  in  edd. 
est,  ab  errore  operaruin  iiatuni  pu- 
tcin.  IUud  restitui,  quod  elegaittior 
Latinitas  po^ttilat.     Krn. 

Remp.  effictrent^  Jdem  est,  quod 
Livius  dicit  1,  8.  coalescere  in  po- 
puliumus  corpus.  Eks.  liico<!.  Bud. 
a  2.  m.  adjectum  rcpenle.  1 .  m.  etiam 
dederat  quo  acrxore.  et  jussitque  loco 
atixitque. 

/1  privatis  judicibus  ad  Senaturn\ 
Lucis  caussa,  reni  appellationum  a  ca- 
pitc  deduxi.ad  hoc  Neronis  avuin,  in 
Excurs.  C  atquc  illiuc  lucent  istis 
pete.     LiPs. 

Oijtuu\  Bud.  e«^repe  cum  iis.  quod 
rccepi. 

/  if/iiis  SecuHdus]  Ed.  pr.  babct  Ju- 
lius,  ut  ct  H.  4,  4.5.  Sed  H.  2,  Id.  ct 
4,  41 .  Juhius,  quod  est,  inversa  prinia 
syllaba  Vihius.  V.  ad  12,  16.  cxtr. 
Ern.  Bud.  pissime  niuius.  Sed  niox 
recte  ytbii  CVispi.  l)e  hoc  v.  de  Orat. 
8.  At  Ajcr.  Julii  CrUpi. 

Ne  grarwre  pana  afficeretur']  An 
crgn  in  crimine  rc|ictundarum  porna 
Knivior,  quam  relei;atio  .'  Atteiite  le- 
gat,  qiiia  nerrclcgatio  quidcin.  Oliin 
uue  exsilium  fuit,  et  cttimatiu,  uti 


Asconius  notat  in  Verrem  Act.  I,  13. 
ct  Ciccro  subindicat  iion  scmel  :  sed 
seciita  lex  Julia  iinmutavit.  Ex  ea 
poenam  fuisse,  adfirino  ainissionem  or- 
dinis,  et  aejitiinationeni :  nihil  ultra. 
id  est,  (|ui  damnatus  eo  crimine  esset, 
Senatu  moveretur,  et  judioes  accipe- 
rct  .id  wstimandain  litem.  Docet 
Suetonius  in  Julio  43.  Hepetnndarum 
convictos,  etiam  ordine  Setiatnrin  mo- 
vit.  Sed  et  hauries  ex  Tafito  iiifr.i 
48.  E.rin  n  Cossiitiano  Capitotie,  i/ui 
nuper  Senatorium  ordinem  precibus 
Tiu^llini  soceii  sui  recipernverat.  Is 
autein  ripetundarum  lesr  damnatus 
1.-?,  .13.  Et  H.  1,77.  lirdditus  Cadio 
liujo,  Pedio  Iil<eso  seuatnrius  Inciu, 
qiti  repelundarum  criminihus  suh  Ctau- 
dio  aitt  Nerone  ceriderant .  Apertius 
ex  Fiinio  ep.  2,  II.  ubi  3/arius  Pri- 
svus,  accusa7ifil)us  /Ijris,  sponte  Se- 
natu  abiit,  etjudices  petiit,  omissade- 
fensione:  scilicct,  qu.isi  ea  ratione  sa- 
tisfactum  Ic;:i.  et  4,  9.  c«m  Bass^tm 
Babius  Alacer  lege  repetundarum  te- 
neri  censuisset  ;  mitijrans  Cirfno,  salva 
diff^nitate  judices  dandos  pruiuintiavit. 
id  est ;  nti  in  Seiiatu  remanoret,  fa- 
ct.i  t.altem  a*stimatiiine.  Vide  Fpifto- 
las  ipsas,  et  volens  favebis  sententia 
hnie.  Ab  hac  re  Suetonianis  verbis 
lumen,  Oth.  2.  Tantttm  potentia,'\n- 
(|uif ,  va/iiii,  ul  damnatum  repetundit 
(/m.tularem  virum,  priusqitam  plane 

rr\'-'-'' '    :nn  duhi' 

tt'  frratias 

Dii  '  illic   qiii- 

cuini|Ue  .St-iiatu  erul :  ^ed  0(ho  quasi 
plaiw*  restitutum  in  Scnatum  intro- 
duxit.     HaK;   «rgo    ordinaria  pcena : 


LIB.  XIV.  CAP.  29. 


601 


viore  pcEna  adficeretur,  Vibii  Crispi,  fratris,  opibus  eni- 


sus. 


Caesonio  Pajto,  Petronio  Tnrpiliano  coss.  gravis  clades 
in  Brittannia*  accepta.  In  qua  neque  A.  Didius  Legatus, 
ut  niemoravi,  nisi  parta  retinuerat,  et  successor  Veranius, 
modicis  excursibus  Siluras  populatus,  quin  ultra  bellum 
proferret,  morte  prohibitus  est:  magna,  dum  vixit,  severi- 
latis  fama,  supremis  testamenti  verbis  ambitionis  manife- 
stus.  quippe  multa  in  Neronem  adulatione  addidit, sM^ec/i/- 
rum  ei  provinciam  fuisse,  si  bieiinio  proximo  tixisset.  Sed 
tum    Paullinus    Suetonius    obtinebat    Britannos,   scientia 


A.U. 
814. 

A.a 

61. 
A.  U. 

815. 
A.  C. 

62. 

59 


sed  ^ranus  et  plerumque  extra  ordi- 
nem  in  id  crimen  animadversum,  pro 
delicti  modo.  Atquu  ea  Macri  mens 
leg.  T.  ad  \eg.  Jul.  repet.  Hodie  ex 
lege  repetundarum  extra  ordinem  jm- 
ninnfur ;  et  plerumqtte  vel  exsilio,  vel 
etium  durius,  protct  ndmiserint.  qnid 
enim,nob  hominem  necandiim pectini- 
amarceperivl?  rel .  . .  interfecerint  in- 
nocentem  .'  Eademque  ratione  Plinius 
scripsit  E|).  2,  11.  excessisse  Priscum 
immnnitiite  et  stBvitia  crimina,  quibus 
dari  judicesposseHt,  cum  ob  innocentes 
eondem7iandos,  ititer/iciendos  etiam, 
pecunias  accepisset.  Nec  aliter  ca- 
pies,  qiiod  hic  Vibius  relegatus  est : 
exsilii  ctiam  pcenam  meritus,nisi  fratcr 
intercessisset.  sicutet  3,  68.  C.  Silano 
Proconsiili  A^iaB  repetundarum  dam- 
nato,  aqua  atque  i^ni  interdictum, 
ob  insio^iem  scilieet  saevitiam.     LiPS. 

Favore  enixus]  Quidam  libri  opibus 
enixus.  Lips.  Primus  Pichena  edidit 
Jratris  opibus  enisus  e  vestigiis  c. 
Flor.  frismibus.  Concinit  Bud.  Guelf. 
Jratri  soreribus.  MS.  C!orb.  laudat 
Broterius.  In  ed.  pr.  e9,Xfratri  enisus, 
sed  vacuo  spatio  inteijecto,  ut  aut 
lacuna  in  M3.  fuerit,  aut  extricare 
descriptor  nil  potuerit.  In  ceteris  edd. 
ante  Pichenam  est  frairis  furore : 
eodem  seiisu,  sed  haud  dubie  e  conjc- 
ctura  Puteolani.     Ern. 

Ca^onio  /*«'<<']  Freiiish.  et  Lipsias 
putant  Casonium  Pcetum  esse  eun- 
dem,  qui  15,  6.  Casennius  Pcclus  di- 
citur.  Sed  bene  Ryckius  ostendit  di- 
versos,  ex  insrriptionibiis  duabus  ap. 
Gruterum  :  quarum  ah eia  hunc  Cte- 
stmium  Consulem  cxhibet,  cuin  Pe- 
tronio,  altera  L.  CtPsennium  Peelum 
cuin  P.  Calrisio  Rusone.     Ern. 

Petr.  Turpil.]  Filio  cjus,  qni  snb 
Auir.  nivir,  et  cujus  nuini  exstant. 

/fi^ius  I^gatus,  ut  memoravi]  .\tqui 
A.  Didiuui  eum  vocavit  12,  40.  et  Di- 
diiim  Gallum  iii  Agricolje  viu  14.    Ut 


ambigere  possis,  num  rescribend.  A. 
Diditts.  Plura  tamen  co»nomina  ha- 
bere  potuit,  more  sui  saecli.  LiPsi. 
Ego  vero  non  dubitp.vi  rescribere  A. 
Didius,  ut  volebat  virdoctus  in  marg. 
Gryph.  inductus  primum  ed.  pr,  in 
qua  (ut  in  Bud.)  est  Adjutus,  in  quo 
satis  perspicua  vestigia  verae  lectionis: 
deinde  ratione,  quo<l,  si  vel  maxime 
duo  cognoniina  Didio  fuere,  non  cre- 
dibile  videtur,  Tacitum  eundem  hnmi- 
nem  alio  nunc,  quam  supra,  nomine 
.appclhtturum  fuisse,  veluti  de  alio  ho- 
inine  loqueretur.  MS.  Guelf.  Alutus. 
Recepit  et  Broterius,  qui  laiidat  Bi- 
mardi  Diss.  de  vita,  rebus  gestis  et 
numis  T.  Didii  Cos.  et  sfente  Didia  p. 
J9.  Mox  Teranius  MSS.  Fl.  (Bud.) 
Guelf.  ed.  pr.  Ceterse  ante  Picheiiam 
Ferannius.     Ern.     Cf.  Vit.  A^r.  14. 

JVisiparta]  Bwl,  nisi  ut  parta . 

Siivas  popuiatus]  Emendo,  Siluras 
populatus.  cuni  ea  enim  Britannias 
^eiite  tunc  maxime  bellum.  Consiile 
Tacitnm  12,  32.  Lips.  Recepit  Pi- 
chena.  Ante  edd.  omnes  silvas.  Ers. 
Bud.  silvas. 

Supremis  testamenti  verbis]  Glosse- 
matium  est  t»  verhis.  et  statim,  subje- 
cturttm  ei  provinciam  fuisse,  leg^o.  ca- 
pioque  Britanniam  ipsam,  quje  non- 
duin  perdomita.  LiPS.  Acidalius  et- 
iani  testamenti  delet.  Hoc  vero  est 
vim  facere.  Suprema  de  luorte  dici 
scio,  iion  de  testamento.  Esfo  vul^a- 
tum  sanum  ]>uto.  Iii  ultinia  tesia- 
menti  parte  ambitioncm  prodidit,  ut 
inntiit  verbuin  addidit.  Sic  ap.  Cic. 
Ep.  2,  13.  extrema  paselln  me  pupu. 
git  chirogriipho  luo.  Ed.  pr.  supremi 
test.  verbis,  quod  eodcm  redit,  sed 
ex(|uisitius  esr,  pro  verbis  in  exfremf 
testamento  scriptit.  sed  inox  provin- 
cinm  MS.  Flor.  noi)  provincias.  Ern. 
Bud,  supremis  t.  v.  .  .  .provincias.et 
niox  timore  pojmli. 


602 


A  N  N  A  L I  U  M 


A.  U, 

813. 
A.  C. 

62. 


30 


militiae  et  rumore  populi,  tjui  nemincm  sine  jemulo  si- 
nit,  Corbulonis  concertator :  receptic(jue  Anneniae  dccus 
asquare,  domitis  perduellibus,  cupicns.  Igitur  Monatn 
insuiam,  incolis  validam  ct  rcccptaculum  pcftiigarum,  ad- 
gredi  parat,  navestjue  fabricatur  plano  alvco,  advcrsus 
breve  liius  et  incertum.  Sic  pedcs.  cquites  vado  secuti, 
aut  altiores  inter  und<u>,  adnantes  equis,  transmisere.  Sta- 
bat  pro  litore  diversa  acies,  densa  armis  virisque,  intcrcur- 
santibus  feminis,  in  mtKlum  Furiarum,  qua;  veste  tcrali, 
crinibus  dcjectis,  faces  prajfercbani.  Druida*que  circum, 
preces  diras,  sublatis  ad  ca^lum  manibus,  fundentes,  novi- 
tate  adspcctus  percidcre  milites,  ut,quasi  liaerentibus  mem- 
bris,  inmobile  corpus  vulncribus  praiberent.  Dein,  cohor- 
tationibus  Ducis,  el  se  ipsi  stimulantes,  ne  muliebre  et  fa- 
uaticum   agmen  pavescerent,   infcrunt  signa,  sternuntque 


Igitur  Monam  tnxu/am]  Credo, 
hiinc  locuin  es»e,  cjtieiii  aspexit  Jor- 
iiandf»  JM  Goth.  2.  In  extremn  Bri- 
tannite  parle  jMemmu,  quain  Corne- 
liut  ylnnalium  si.riptor  narrtit.  Cor- 
ri^o  enim,  J/oRo.  LiPS.  Intelii^^enda 
AI»na  ea,  qiie  nia^is  vt'rsu!>  austruin 
sita,  hudie  /■lngkteif  dicitnr,  fliversH  .i 
klona  Ca?saris  B.  G.  .5,  I,}.  Mox  litus 
abest  ab  ed.  pr.  et  (a  cod.  ARr.).  A 
«iiis  lihris  afiiisse  dicir  Lipsius  in  edi- 
tiuiie  prima.  Etiam  Brutt-riti<<  iii  qui- 
busd<iin  MSS.  noii  repcrit  delevitqiie. 
Vokbantqiie  deleri  Murt-tus  et  Acida- 
lius.  Frustr.i.  Breinu  et  inrertn  maris 
scio  ;  siniiliter  dici  brere  el  incertum, 
uec  scio,  nec  credo.  lit  oinnibiis 
M&S.  Taciti  non  raro  verba  iiiteur.i 
uniissa.  Ern.  //i/w.<  etiain  iu  Bud.  a 
2.  ni.  adjottum. 

Sic  peditet.  equites  vado  seeuti]  Vi- 
deiur  T.ititus  scripsisse  vttda.  per- 
petites  qiia  vada  ducebant.  Gron. 
Ryckius  defendit  vulgatiiiii  ex  eo, 
c)U<>d  Cirs.  B.  G.  I,  6.  vado  trnnsiie 
(lixit.  At  non  qiisritur,  an  Latiiium 
sil,  vudo  sequi,  sttl  an  hic  locum  ha- 
b«at  :  quod  non  puto.  Deberet  cnim 
sequi  aut  adnando  equLs.  At  nunc 
dicit  eqiiites  tramisse,  partim  qiiffren- 
difi  v»dis,  partim  diini  adiutant  equis. 
Sed  MS.  Fl.  (Bud.)  ed.  pr.  hahtt  pedes : 
ciuod  cuiu  J.  Gron.  restituimus.  Idem 
codex /rffmuere,  iit  ahbi.  Ern.  (Bud. 
vadt*.  diiplic.ito  5  sc4|.  vocis.) 

Iit  nn*dum  Furiuri»m,qua]  Semper 
crMlidi,  hic  excidist>e  proiiuinen  (jfni. 
Id  rvpertuin  jam  in  ed.  pr.  restitui- 
nins.  Re(M!pit  )>Ariier  Kmterius,  re- 
(iiTtnm  et  in  MS.S.  Ri?.  Corb.  Sed 
videatur  esse  alieno  locu,  punendura- 
quc  aiitc  iit  modum  Furiarum  :  quud 


hoc  roaxiine  Furiis  similes  erant,  quod 
faces  ^estabaiit.  Setl  potest  prius  il- 
lud  in  modum  Fur.  referri  ad  cursuin. 
Nam  et  Liv.  4,  ^?>./anatit:um  curtum 
habet.  Q\xi  vulgatuni  mavult,  pun- 
ctum  faciet  poat  Jeminis.  Feralis  t><- 
.T/iseadem  est,  qu»  furialis,  in  morem 
Furi.irum  faota  :  siniilique  sensu  fertt' 
lem  hubitum  dixit  Fiorus  ),  !'.',  7. 
quani()iiani  ibi  de  toto  apparatu  di- 
xit.  Ceteruni  Jeralcm  vestem  aiit  de 
t/ittis  capiani,  quas  in  habitu  furiaii 
nieinorat  Florus :  non  eniiii  creilibile» 
feiiiinas  illas,  prapsertini  barbaras,  sibi 
vestes  fecisse,  qualcs  a  puetis  tribuun- 
tur  Furiis :  aiit  legam  fitta  e  Floro  I. 
c.  ubi  in  furiali  baliitu  vittr  punuii- 
tur.  Crines  dejecti  sunt  fluentes,  non 
cullecti  in  nodum  :  nequc  ullu  inodu 
opus  cum  Acidalin  corrigjere  disjeetit 
vel  rejectis.  Ceterum  pr»  oculis  ha- 
Ittiisse  Tacitns  viiletur  locum  Livii  4, 
3J.  addc  7,  17-  Ern.  Hiid.  non  ha- 
bet  pronoiiien  tptff.  Feraiis  i^estri  ft(i<- 
san  nigra.  Vid.  Gerni.  43.  Cf.  Hiiler. 
Rac.  17. 

Druulieque  circum']  Cod.  A  jr.  arWit 
J'remenles.  Glossem.i  ductuin  e  Vir|C. 
^En.  I,  (.0. 

Percutere  tHtlites]  Frustra  vir  do- 
rtiis  in  ed.  Oryph.  corrisrit />fr/>ti /«•«•. 
Terror  liic  est,  qui  pert«llit,  stupefa- 
cit,  non  p<>r|>cllit.  £t  Livii»  I.  c.  in 
re  simili  tiomnnos  esterruit.  MilUes 
e  Flor.  etlidit  Pichena,  c)uod  secuti 
Grunnvii :  Ryckius  militem  servavit. 
Ut  hic  )H>rru  Jnnaticum  atrmrtt,  sic 
ab  simili  re  Livuis  I.  c.  fani%lic*m 
cmsiim  dixit.  l)eniqtiei»i»'(»/r»<;r  /frtin» 
tnis  eti.ini  dixit  Virgil.  Georjj-  "i,  .308. 
Ern.     QvA.miiUtm.   SicetAgr. 


LIB.  XIV.  CAP.  31. 


G03 


obvios,  et  igni   suo  involvunt.     Prsesidium  posthac  inpo-A.U. 
gitum   victis,  excisique  luci,  saevis   superstitionibus  sacri.^'^- 
nam  cruore  captivo  adolere  aras  et  hominum  fibris  consu-  gj.' 
lere  Deos,  fas  habebant.     Ha:c  agenti  Suetonio,  reperitina 
defectio  provincix  nuntiatur.      Rex   Icenorum   Prasulagus,  31 
longa  opuientia  clarus,  Caesarem  haeredem,  duasque  filias 
scripserat,   tali    obsequio,    ratus,    Regnumque   et   domura 
suam    procul   injuria  fore :    quod   contra   vertit :    adeo,  ut 
Regnum   per  Centuriones,  domus  per  servos,  velut  capta 
vastarentur.     Jam  primum  uxor  ejus,  Boadicea,  verberibus 
adfecta,  et    filiae   stupro    violatge    sunt.     Praecipui  quique 
Icenorum,   quasi   cunctam    regionem    muneri   accepissent, 
avitis  bonis  exuuntur,  et  propinqui  Regis  inter  mancipia 
habebantur.     Qua  contumelia,  et  metu  graviorum  (quando 
in  formam  provinciae   cesserant)  rapiunt  arma,  coramotis 
ad  rebellationem  Trinobantibus,  et,  qui  alii    nondum  servi- 
tio    fracti,    resumere   Ubertatem    occultis    conjurationibus 
pepigerant ;    acerrimo  in  veteranos  odio.  quippe  in  colo- 


Prcrsidium  posthac  impositum  vi- 
ctis]  Rectius  vicis.  Sic  appellal,  quae 
babebant  j)ro  eaptu  gentis  oppida. 
yiei  Marsoruin  1,  50.  Adde  qnaf  scri- 
psimus  Observ.  j,  20.  Gron.  ficis 
edidit  Rhen.  (e  Bud.)  quod  ouines 
imitati  sunt  usqne  ad  Pichenain,  qui 
e  MS.  Fl.  (et  Ven.}  ed.  Puteol.  dedit 
victis,  quod  etiani  MS.  Guelf.  edd.  pr. 
Beroaldi,  Alc.  habeiit,  Gronovius  pa- 
ter  vicis  ediderat :  filius  et  Ryckius 
vietis  :  quod  et  nos  servavimus  propter 
auctoritatein  libroruro,  quibus  qua- 
tuor  alii  ap.  Broteriuin  accedunt.  Ce- 
terum  fere  locis  iinposita  prapsidia  re- 
peries.  Ers.  Non  spernendum  vicis 
judicat  Ryckius,  si  alicujus  scripti  au- 
ctoritate  nit.itur.  Habet  auteni  Bud. 
Paruni  iiiterest. 

Cruore  captivo  adolere  ara.i'\  De 
hac  Britannis,  GalHs,  Germanis,  cnni- 
muni  imiiianitate,  dicam  ad  libellum 
De  moribus  Germania'.     LiPS. 

Longa  opulentia  clarus']  Scribo, 
longe.  ut  sit,  longe  notum  clarumque 
fuisse,  propter  opes.  Iceni  autem  in 
libris  scriptis,  Tigeni  snnt.  Lips. 
Ktiam  in  ed.  pr.  At  ceterte  usque  ad 
Rhen.  et  MS.  fBud.)  Guelf.  Igeni. 
Porro  ed.  pr.  Phrasuragus.  Longa 
bene  defendunt  Gruterus  et  Pichena, 
pro  diutuma,  antiqua.  Sic  1,8.  Au»u- 
«to  longa  potentia  tribuitur.  longa  de- 
cora  iiifra  c.  53.  Mox  Regnumque  et 
damum  e  MS.  Fl.  (Bud.)  Guelf.  et  ed. 
pr.     Erm.     Bud.  Prasutagvs. 

Boodicia]     Dioni,    B«i/»S#w^xa     est : 


Tacito  infra  c.  37.  Boudicea  ;  in  vita 
AgricolaB  16.  J'oadica,  scriptum.  Est 
illa,  quam  perplexe  Gildas  Leeenam 
dolosam  appellat,  quce  rectores  sibi  re- 
lictos  trucidavit.  LiPS.  Ejus  e  MS. 
Flor.  addidit  Pichena.  Sic  et  ed.  pr. 
MS.  Guelf.  et  al.  In  iisdem  librisest 
post  rehellationem  :  quod  restituit  Pi- 
chena.  Rehellionem  est  in  duobus 
MSS.  ap,  Brot.  Habetur  ftiam  in 
quibusdam  MSS.  ap.  Liv.  8,  14.  Sed 
Livii  ffitate  vox  ea  non  usitata  fuit, 
recteque  repudiata  est  a  Drakenb.  Bis 
eo  verbo  usus  est  Valerius  M.  7,  3,  9. 
ext.  Ern.  In  Bud.  Boodicia  . .  re- 
belkUionem.  Ideni  post  uxor  non  ha- 
bet  ejus.  Scribo  cum  Rapino  in  Hist. 
.Aiigl.  tt  Bip.  Boadicea. 

Servitio  assue/acti]  Scripta  veraque 
lectio,  servitio  Jacti.  LiPs.  Sic  MSS. 
Flor.  Reg.  ed.  pr.  Cicero  dicity«c/i« 
ad  nliqutd.  MS.  h^.fracti.  Puteolai- 
nns  dedit  assvefacti,  quod  est  et  in 
(Bud.)  Guelf.  et  aliis  tribus  ap.  Brot. 
et  oinnts  secuti  sunt  usque  ad  Piche- 
nam.  S^uejac/um  ad  aliquid  esse  n- 
fertur  potius  ad  naturam  et  io^nium, 
quam  ad  consuetudinem,  ad  quam  hic 
referri,  indicat  r»  nnndum :  nec  poste- 
rioris  jceneris  exemplum  memini  me 
reperire.  Ipse  Tacitns  distiuguit  mox 
c.  56.  Jactus  vatura,  et  consuetudine 
exercitus.  Igitur  vereor,  ne  verum  sit 
sueti,  quo  saepe  noster  utitur,  iit  snpra 
c.  27.  veljracti.  Ern.  IIoc  et  Bip. 
probanl,  quumque  firmetur  cod.  Aljr. 
accepi  $ine  biesitatione. 


604 


ANNALIUM 


A.  U.  uiaai    Camulafhmum    rccens  dcducti,   pellebant  doinibus^ 

^^•^-  exturbabani  agris,  cnptivos,  servos  ad|>ella[ulo  :    fovciitibus 

g2.' inpoteiuiain    veteranoruiu   inilitibus,  siinilitiKliiie  vita;,  ct 

spe   cjusdcui    lieeniiaj.      Ad    ha.'c    lcuipluin,    D.    Claudio 

constiuuum,  quasi  arx  a^ternie  doininutionis  adspicicbatur ; 

delectiqiie   Sacerdotcs,    specie    rcligionis,    omues    tbrtunas 

eirundcbaiit.     Nec  arduuin  videbaiur,  exscindere  coloniam, 

nullis  muniincntis   scptatn :    quod    Ducibus  nostris  paruin 

provisum  crat,  duin  aiiKJcnilati  prius,  quam  usui  consulitur. 

3Clnter    quic,    nulla    palain    caussa,    dclapsuin    Camuloduni 

simulacrum  \  icioria*,  ac  retro  conversuin,  quasi    cederet 

hostibus.     Et  ieminaB  in   furorem    turbata;,  adesie  eiiliuin, 

canebant.     Externosque  frcmitus  in  curia  eorum  auditos; 

consonuisse    ululatibus    tbeatrum,    visamque   speciem    ia 


Templum  D.  Claudio]  De  eo  Se- 
ncca  iri  Sleiiipptpji :  Parum  est,  qund 
templum  in  jiritannia  hnhet,  t/und 
nunc  (lego,  hunc)  iarbari  colunt  et  ut 
Deum  orant.  yuod  in  Tacito  est,  ara 
doutinationis,  libenter  srripserim,  ar- 
ra,  (iti,i«.i  id  teinplum  pi^nus  et  arrabo 
«eternae  Mjrvitutis.  Quaniquani  et  aras 
Rano  imbuisse  ('laudium  iu  Britannia 
fatpor:  l'oeta  ejus  «evi  ad  ipsuni  : 
Ocfanusque  tuas  Hltrn  se  respicit  aras. 
Qui  finis  mundo  est,  non  ent  imperio. 
Nec  tameu  hic  in  'lacito  templum 
jdeo  dixeris  nram.  Lirs.  Inunoar.r, 
ut  vult  Freini-liemius,  (iuod  nicrito  re- 
ceptum  inde  a  Rernes:^en).  \'.  Ireiush. 
.'\d  h.  I,  qui  c  Taciio  satis  illustrat. 
y^ra  est  perfupuni,  ut  arn  sociorum 
ap.  Cicer.  Verr.  5,  48.  Icv  de  rcpetun- 
dis  :  quod  alienum.  jlrx  e«t  muni- 
inentum,  firmatuentum,  spile»,  Jt'- 
riiy^ifpM,  unde  lit  impetus  daminaii- 
tiuiu.  Et  forte  re«pexit  T;icitus  ;id 
locTim  Cic.  iii  Pisun.  .*>.  leinplum  illud 
Juit  arx  civium  perditnrutn,  .  .  .  ca- 
stellum  fnrensis  lalrocinii.  Siuiiliter 
dixit  idein  aliquo  loco  in  \'crrini.s.  pro 
Ligar.  7.  simili  sensu  Africa  dicitur 
arx provinciarumomnium.  Ern.  lii 
Bud.  ara. 

Dilectique  SacerdotesJ  Le^-hantur 
enim  Pontifires  Flaminesqne  Claudio 
ex  prn\  incialibus  ipsis :  i|uibus  in  sa- 
era  victimas{|ue  rjus  Divi  multi  fa- 
eiendi  suniptns.  Vidc  Arriani  verba, 
quieaddiixi  I,  10.     Lips. 

(hnnes  forlunas]  Bud.  omnis  f.  ut 
i«pe  apud  eundem. 

Cedercf]  C<>d.  .\»r.  cedens. 

F-—hier  infurore  lurhato']  .T.  Gron. 

mfurore  caj^it  ita  dictnm,  ut 

•'  hasta,  et  turhtilir,  iit  turhata 

mtnie,  4,  93.  repudiatque  Faerui  cur- 


rcctionem  infnrorem,  et  cod.  Agrr.  le- 
ctionem  furore.  Sufficicliat  sane  in 
furore,  i.  e.  yvv  furorem,  dum  vaticino 
furore  correptsc  sunt.  \ani  femina 
turbatce,  cum  de  vatihus  sermo  est, 
sunt  profecto  furentes,  alienatsp  ani- 
mis.  sic  tttrbidus  Orestes  ap.  Val.  Fl. 
T,  147.  Fythi.ique  tnrbata  non  uno 
loco.  Ab  ejus  rei  intellectu,  Faerni 
non  iiielesjans  conjectura  videbitur. 
Ern.  Bud.  infurore  tiirbata.  Bip.  re- 
ce|)ere  infuroi  em.  Putu,  recte,  scquor. 

Externosque  fremitus  in  curia  eo- 
rum  audilos,  consonuinse  nlulatihus 
theatrum]  Prodiijia  eadem  recenset  Dio 
6'2,  1.  'E»s  Ti  Tou  l3eu>.itfT>i(i*u  ^ftvt  »wi- 
TCf  fia»Sttaixi(  fiiTet  ■yiyMV»;,  «ai  i«  r»» 
SivT^iu  ^ifuSit  ftiT  iifii*ty^{,  i^nKinr». 
Lips. 

Fisamque  speciem  in  gttuario] 
Quam  speciem  ^  ali(|nid  deest,  aut  la- 
tet.  In  Dionc  huc  cditiir,  statim  post 
illa  dicta  :  OIkiou  ti  rint  i>  rw  Ta/itM-f 
viTHfii  ifuitii  i^Ztra.  Erp>  ie(;e- 
bam  :  visamqne  <cdium  speciem.  Sed 
enimvero  Pirhena  iii  Flor.  e*se  asse- 
rit :  in  astuurio  tam  esa  sulu-ersa  co- 
lonitc.  Itaque  nihil  verius,  quani  ({uod 
sentit,  Tameste  scribeiidum.  Nimi- 
rum  iipccies  subversa:  colonicp,  (juw 
apparuerat,  5i;;niim  erat  e\ertendc  : 
et  ha;  sunt  isttp  Diouis  xdfs,  sed  sul>- 
veisa»,  dirut&>,  incensap.  LiPs.  Cuin 
MS.  Fl.  conscntit  plaiie  cd.  pr.  sed  in 
ccteris  paullo  curruptius  iu  a-stuamoo' 
tam  ese.  Sed  hinc  apparvt,  unde  Fu- 
teolani  lectio  eflkta,  notam  esse  sub- 
tcrsa  colnni^,  (|uud  unines  deinde 
usquc  ad  Pichenaui  seciiti  sunt  :  cst- 
qiic  sic  in  MS.  (itielf.  Ekv.  et  Biid. 
Iii  tucn  Dioiiis  Rcimams  lc:;it  Sptiifm. 
Mox  Biid.  trahehaHtur.  dciii  imptra- 
tore  uiftle  pru  procurator 


LIB.  XIV.  CAP.  32. 


605 


H^stuario  Tamesae  subversae  coloniae;  jam  Oceanum  cruento  a.  u. 
adspectu;  dilabente  aestu,  humanorura  corporum  effigies  sis. 
relictas,  ut  Britanni  ad  spem,  ita  veterani  ad  metum  trahe-'^"^- 
bant.  Sed,  quia  procul  Suetonius  aberat,  petivere  a  Cato 
Deciano,  Procuratore,  auxiiium.  Ille  haud  ampUus,  quam 
<lucentos,  sine  justis  armis  misit :  et  inerat  modica  mihtum 
manus.  Tutela  templi  freti,  et  inpedientibus,  qui  occuiie 
rebeilionis  conscii,  consiha  turbabant,  neque  tossam  aut 
vallum  prajduxerunt,  neque,  motis  senibus  et  feminis, 
juventus  sola  restitit:  quasi  media  pace  incauti,  muititu- 
<iine  barbarorum  circumveniuntur.  Et  cetera  quidem 
inpetu  direpta,  aut  incensa  sunt :  templum,  in  quo  se  miles 
conglobaverat,  biduo  obsessum  expugnatumque.  Et  victor 
Britaanus  Petilio  Ceriah,  Legato  legionis  nonje,  in  subsi- 
dium  adventanti  obvius,  tudit  legioneni,  et,  quod  peditum, 
interfecit.  Ceriaiis  cum  equiiibus  evasit  in  castra  et 
niuuimentis  defensus  est.     Qua  clade  et  odiis  provinciae. 


Manus,  tutela  templifreti.  Et  im- 
pcdientibus]  Tutela  (video  enim  non 
oiiines  capere,  ut  oportebat)  hic  se- 
ptum  est  et  aliqua  non  ma^ni  operis 
munitio.  Sie  Varro  R.  R.  1,  14. 
A'unc  de  septit,  qua  tutandi  caussa 
jitndi  aut partisfiant,  dicam.  Earum 
■tutelarum  genera  quatuor.  Grom. 
Freti  refertur  ad  mHitum  manus :  et 
Latiiie  sic  dici  potest  :  etsi  nobis  tum 
propter  vicir.um  templi  non  satis  pla- 
eet,  tum  propter  sensum  non  comrao- 
(liim.  Nam,  quorsum  hoc  memora- 
tiir?  De  ordinario  preesidio  dicitur, 
non  de  novo,  quod  sine  justis  armis 
vhnerat.  Ex  non  dixisset  opinor  tu- 
telu :  nam  nemo  sic :  sed  aliter  etc. 
Tittelam  tem/>li  intelligo  prajsidium 
templi,  quale  fuit  in  Hierosolymitaiio 
et  aliis:  in,/ir^i  forte  aliquid  latet, 
4|uod  uondum  assequor.  Conjicieham 
spreti  scilicet  Britannis ;  sed  non  sa- 
tisfacit.  Forte  spurium  est  verbum  : 
nam  commode  absit.     Ern. 

El  impedientibus  etc.']  Ter  initium 
iieri  ab  et  sane  non  admodum  elegans  : 
sed  ne^rli^am  tamen.  Verum  primum 
H  niibi  susp<xtum  est :  et  dilis^entius 
contextum  inspicienti  spero  apparitu- 
rura,  at  vel  sed  desiderari.  Sed  nc  sic 
qnidem  satis  apte  cohaerens  reliqua 
oratio.  Itaque  Aridalius  ante  r/ium 
itiserebatiVa.  Ryckius,  auctore  Frein- 
■•hemio,  sic  interpunxit :  »».  »».  ma- 
nus :  Tutela  t.  f.  et  imped.  Xon  repu- 
^nem.  Sed  tamen  facile  intelligitur, 
ilf.csc  sed,  aut  aliud  verbiim,  qund  cuiu 
-'qjerioribus  aliquo  modo  coiiiunsrat. 
i-d.  pr.   pro  imped.  hal)et  inobtdieu' 


tibus.  it.  MSS.  Reg.  Corb.  Ern. 
Freinsh.  sequor  cum  Brot.  Lall.  Bip. 
Dein  Bud.  impedientibus  qui  occulte. 
bene.  Ideni  preduxerunt,  quod  recte 
Rhen.  recepit.  prius  legebatur  pro- 
du.rerunt.  Dein  Bud.  senibus  aut  fe- 
minis. 

Qui  occulti  rebeliionis  conscii  con- 
silia  lurbabant]  Sic  e  Fior.  cui  Guelf. 
consentit,  pro  vulgato,  occulto!  rebel- 
lionis,  cdidlt  Pichena.  sane  reliellio 
non  occulta  erat,  sed  conscii.  Idem 
est  in  ed.  pr.  Sed,  quia  meis  auribus 
durura  est  qui  occulti  conscii  (nec  Ta- 
cilum  sicscripsisse  credoj  corrigas  non 
male  occulte.  atque  ita  fuisse  videtur 
in  libris,  e  quibus  occultce  edif  um  est> 
cum  editor  e  pro  <e  scriptum  putaret, 
ut  ssiu;  est  in  scriptis  et  oliin  editis, 
Multo  tanion  raelius  putem,  et  Tacito 
di^cnius  occuiti  rebellionis,  deleto  eon- 
scii,  quod  e  verbi  sequentis  initio  glos- 
save  nasci  potuit.  Sic  6,  36.  occul- 
tos  consilii.  Post  neque  motis  etc. 
intellii^e,  et  non  motis.  Faemus  cor- 
rigebat  amotis,  quod  est  verbum  pro- 
prium  in  hac  re  :  Heinsius  submotis, 
remotis.  Sed  etiam  infra  movetur  pro 
ainovetur  c.  60.     Ern. 

Pato  Ceriali]  Scribe,  Petilio.  Ita 
enim  statim  dicitur  :  estqiie  ille,  qui 
bellum  Gerinanicum  sub  Vespasiano 
administravit.  LiPS.  Recepit  recte 
Pichena.  Ed.  pr.  (et  Bud.)  h.-iliet  Pe- 
tio.  Po.<t  medios,  quod  Rben.  dedit  (e 
Bud.)  etiani  ed.  pr.  .\t  Piiteol.  Ber. 
Alc.  medius :  hoc  quoque  rectura :  id 
habet  Guel/.    Ern. 


GOd 


ANNALILTM 


A.  U.  quam  avaritia  in  bellum  egerat,  trepitlus  Procuriitor  Catu» 
8«5.  in  Galliain  transiit.  Al  Suctonius  mira  cunstuntia  medio» 
g^*  inter  liostes  Londinium  perrexit,  cognomeiiio  r|uidem  colo- 
g<jniai  non  insigiie,  sed  eopia  negotiatonmi  et  coinineuiuum 
uiaximc  celebre.  ibi  anibiguus,  au  illum  sedem  bello  delige- 
ret,  circumspecla  infrequentia  militis,  saiisque  rnagnis  do- 
cumcntis  tcmerilatem  Petiiii  coercitam,  unius  o[)|)i'Ji  dam- 
no  servarc  universa  statuit.  ISieque  fletu  et  lacrimis  auxi- 
Jium  ejus  orantium  iJexus  est,  quin  daret  profectionis  si- 
gnum :  et  comituntcs  in  partem  agminis  acceperat.  Si  c|UOS 
inbellis  se.xus,  aul  lessa  aUas,  vel  Ioc;i  dulcedo  adtinuerat, 
ab  lioste  opprcssi  sunt.  Eadem  clades  municipio  Verula- 
miofuit;  (|uia  barbari,  omissis  castellis  praisidiisquc  milita- 
rium,  quocl  ubcrrimum  sj)oIianti  ct  defendentibus  intutum, 
Jseti  prajda  et  aliorum  segnes,  petebant.  Ad  septuaginta 
millia  civium  et  sociorum,  iis  quaj  memoravi  locis,  cecidis- 
se  constitit.  nequc  enim  capere,  aut  venundare,  aliudve 
quod  belli  commcrcium,  sed  cicclts,  patibuia,  ignes,  cruces, 
tamquam  reddituri  supplicium,{ic  praerepta  interim  ultione, 


TransHl]  Sic  recte  Rheo.  e  IJud. 
prius  transU. 

Londinium  copia  negntialtn-um]  Et- 
iaiii  hoiiie.  ('o(|ue  noiniiie  |irtiiceps 
Britannife  iirb«.  Coniniratum  proprie 
«ceipit,  uti  Suctonins,  Ner.  20.  ^/<?a:- 
undrini,  (jui  de  novo  cnmmeatu  Nen- 
polim  coiiflii.rcrant :  Gra;cis  x»reirX«m. 
Animianus  27,  H.  iJe  hac  urbe  ;  /A>n- 
dinium  retns  npidum,  qund  /iugu- 
atnm  pnsleritas  appellamt.  LiHS.  Com- 
mealuum  ist  e  Tlor.  sic  et  ed.  pr.  Va- 
rinnda;  orationis  caussa,  aut,  ut  siiiiile 
esset  priprrcienti,  dixit  pro  commean- 
tium.  (Jftcr.-e  usquc  ad  Pich.  comiiiea- 
tn.  Con«cntiunt  MSS.  (Bud.J  Reg. 
Corb.  Ern. 

Et  comitantes]  Acidalius  rult  inter- 
pun!!;i  post  signum,  et  lesi  acceperat, 
De  interpunctione  consentit  ed.  pr. 
alteruin  serics  nrationis  et  sensus  desi- 
derat.    Ern.     Bcne. 

Prtr.*idii*ifue  »»i7i7artf<»i]  Bene  Pi- 
ebena  militaribus,  ut  est  iiif,  c,  45. 
Ekh.     Muredis  volebat  militum. 

Kt  drjh-entes  in  tutuml  Rf-pone  le- 
ctioiiem  scriptain,  et  defendentihus  in 
ttttum.  (|U!e  in  priiiia  receiisionc.  mea 
culpa  me  fugit.  Cetera  etiam  Merce- 
rn«  in?cniose  mc  ooncinnat :  ffuod 
uberrinium  tpolumli,  et  dejendrntilms 
tntutum,  la-ti  prtrda  ri  aliorum  sc-j:»es, 
pet*banl.  Al.trres  ad  praniani,  se^nes 
•d  MCVKI.  Mihi  (aiiieii  probaratiir,  et 
iahorum  segnes.  Lii>s.  SpoHant  MSS. 
uniiies  et  cdd,  velt.  spoitasui  tM,  t  ve- 


ris«ima  correctione  Merceri.  J.  Orono- 
vitis  tainen  malebat  spoliatu.  Dejen- 
dentihus  intutum  etiam  MSS.  Fl.  (Bud. 
a.  1.  m.}  Corb.  et  ed.  pr.  Crterie  ante 
Lips.  oranes  dejerentes  intntum.  hw: 
vtrba  coiifundi  in  libris  etiam  stipra 
13,  56.  vidimus.  l)eni(|ue  *«y7i«  est 
a  Mercero.  MSS.  fin  his  Bud.  i  etedd. 
olim  insisrnes.  in  natuni  est  e  fiaaU 
)>rxcedeiitis.  Occasionum  segnis  e«t 
16,  14.    Ern. 

Septuaginta  miilia  eivium]  At  Dio, 
in  pleraque  hao  bistnria  Taciti  velut 
interpres,  periissc  ait  62,  I.  ^u^imiMi 
ixrt)  rait  rt  'ttfutitf  mai  rit  eitftft.d^in 
aiiri*.  ut  hic  LXX.\.  fartasse  verior 
scriptura  sit.  LiPS.  Ceeidisse  MSS. 
Fl.  Guelf,  et  alii.  ed.  pr.  Ceteri  libri 
occid.  Ern. 

Patibula,  ignes,  cruees]  Diversa 
htpci^itur,  patibula  et  cruces  ?  quodam 
seiisu,  Faiibuluiu  eniin  proprie,  in 
quo  suffixus  bomo  expandittrr,  trans- 
verso  tainen  li^no.  Crux  vero  etiam, 
cum  is  erecto  simplicique  stipiti  atlfi- 
i^ilur,  sive  infisitiir:  dixiiiius  abunde 
iii   libellis    De   Cruce.     LiPs. 

Tamiiuam  reddituri  suppticium] 
Potius,  reddiluris.  LiPS.  Non  a$«e- 
cuti  sunt  viri  doctt,  qui  de  hoc  loco 
cirere,  rle^anti.tm.  Rrddituri  suppli- 
cium  veniin  est.  Imitatus  cst  Livium, 
i|ni  siiiiili  ratione  diKit  rrddere cladem. 
'24,  17.  ifito  minus  acrrpta  ad  Cannas 
redderelur  hoslt  rlades.  ibi<l.'20.  Hein». 
ad  Vellci.   2,  Si.    lefi  v»lt  redditmm 


LIB.  XIV.  CAP.  34.  35. 


60f 


festinabant.  Jam  Suetonio  quartadecima  legio  cum  vexilla- a.  V. 
riis  vicesimanis,  et  e  proximis  auxiliares,  decem  ferme  mil-  ^io. 
Jia  armatorum  eraut :  cum  omiltere  cunctationem  et  con-  g^, 
gredi  acie  parat.   deligitque  locum  artis  faucibus  et  a  tergo^^ 
silva  clausum;   salis  cognito,  nihii  liostium,  nisi  in  fronte, 
et  apertam  planitiem   esse,  sine  metu  insidiarum.    Igitur 
legionarius  frequens  ordinibus,  levis  circum  armatura,  con- 
globatus  pro  cornibus  eques  adstitit.    At  Britannorum  co- 
piae  passim  per  catervas  et  turmas  exsuitabant,  quanta  non 
alias  multiludo  et  animo  adeo  fero,  ut  conjuges  quoque  te- 
Stes  victoriai  secum  traherent,  plaustrisque  inponerent,quae 
super   extremum   ambitum   campi    posuerant.      Boadicea, 35 
curru  filias  prai  se  vehens, ut  quamque  nationem  accesserat, 
soliturn  quidem  Britannis,feminarum  ductu  bellare,  testaba- 
tur :  sed  tunc  non,  ut  tantis  majoribus  ortam,  Regnum  et  opes, 
verum  ut  unam  e  vulgo  libertatem  amissam,  confectum  verbe- 
ribus   corpus,  contrectatam    fliarum  pudicitiam   alcisci.    eo 
prove.ctas  Rornanorum  cupidines,  ut  non  corpora,  ne  senectam 
quidem,  aut  virginitatem  inpollulam  relinquant.    Adesse  ta~ 
men  Deos  justie  vindicta.    cecidisse  legionem,  qua  pralium 
ausa  sit :  ceteros  castris  occultari,  aut  fugam  circumspicere. 
Ne  strepitum  quidem  et  clamorem  tot  millium,  nedum  inpetus 
et  matius  perlaturos.    Si  copias  armatorum,  si  caussas  beUi 


npplicium :  non  male,  sed  tamen  sine 
necessitate :  ceteruin  vim  verborum 
bene  assecutus  :  laudans  e  Senec.  de  Ira 
2,  32.  dulce  est  dolorem  reddere.  Mox 
idem  vult  praceptn,  quod  et  in  MS. 
uno  reperit  Broterius.  Vulgaium 
yexhofestittabant  aptius  videtur.  Ern. 
Bud.  prar.  int.  ult.  absque  praemisso 
ac.  Bip.  conyiclmit  \eg. promtiinterim 
uUioni.  ut  II,  32. 

yexiUariis  vicesimarUs'}  Vere  .Trbi- 
tror  Acidaliuni  correxisse  vicesinianis, 
ut  est  c.  37-  et  alibi.  Si  vel  maxime 
forma  verbi,  hue  quidem  sensu,  nihil 
vitii  haberet :  tamen  uon  credibile  est, 
Tacitum  istis  humcBoteleutis  usuruni 
fuisse.  Librarius  temere  terminatio- 
nem  prscedentis  verbi  repetiit,  ut. 
alibi.  V.  ad  11,6.  Itaque  non  dubitavi 
cura  J.  Gronovio  vicesinumis  recipere. 
Ern. 

Levis  c.  nrmatura,  conglob.']  Sic  e 
MSS.  Fl.  et  Agr.  restituere  hunc  locnm 
Ryckius  et  j.  Gronovius  :  cum  aute 
^ulgo  esset  (ut  in  Bud.)  levi  e.  arma- 
taraconglobatus.  Consentit  M5.  Reg. 
L^irii  est  etiam  in  ed.  pr.  tR.\. 

Quanto  non  uiias  w.J  Vid.  Dio68, 

Plaustrisque  impoM£ren(\  Bud.  pl. 
jnper  tmpenertnt. 


Sed  tunc  non  etc.']  Ursin.  et  Boxh. 
cunjiciunt  Se  tunc  Jion.  Acid.  Seii 
se  . .  . 

Conjectum  vulneribus  c.]  Sic  ed.  pr. 
ct  recentiorcs  omnes  praier  J.  Gron. 
.\.t  a  Puteolano  veteres  reliquae  omnes 
consectum  .•  item  MSS.  Oxon.  Corb. 
et  Jes.  ap.  Brot.  qui  recepit.  Non  dis- 
plicet.  Horat.  Epod.  4,  11.  Jlagellis 
seclus.  Sed  quia  confectum  etiam  MS. 
Flor.  fBud.;  et  Guelf  hoc  jirfetuli. 
Gronovius  ap.  Liv.  26,  46.  probat  ca- 
dendo  confectus,  pro  concisus,  confra- 
ctus,  nt  ibi  alii  libri  babent.  quidni 
verberibus  confectus  dicatur  ?  Tum  in 
ed.  Puteol.  etiam  alio  loco  observavi- 
nms  s  expressuni  pro  f.  Atqui  ;ib  illa 
ed.  reli<|U!e  ductx,  ut  in  prsfatione 
ostendimus.    Ern. 

iVe  str.  tot  millium]  Fuisse  enim  in 
acie  bostili  laaitKo.  futeidias,  id  est,  cen- 
tum  vi^inti  millia  hominum,  Dio  an- 
notavit  62,  2.  Noster  omisit,  ut  ple- 
raque  alia,  in  hac  narratione  :  nun  in- 
curi.a,  aut  cuipa  sua,  sed,  quod  facile 
odorere,  librarioruni  ex«criptorumve, 
qui  hos  libros  pessime  adniutilarunt. 
Lips.  At  vett.  edd.  umnes  milUum, 
ut  MS.  Guelf.  (et  Bud.)  scd  miUium 
melius.  Ek.n. 


^ 


ai*Kal/um 


A.V.sectiiii  eipni(/ir  ■  ii(lum  i/ta  acie,  vel  radendiini  esse.  Id 

•*'\  mutieri  deslinatnni:  civeient  viri  et  senirenl.  Ne  Suetoniu» 
gj^^quidem  i(i  lanto  discrimine  silcbat.  qui,  quamquam  can- 
*}(>  Hdcrot  virtuti,  tamcii  exhortationcs  et  preces  miscebat, 
iit  spcriterent  sonurcs  harbarnrum,  et  inanes  tnina^.  plus  il- 
lic  feniinaruniy  ffuam  Juientulis  adspici.  inhr//cs,  inermes 
rcssnros  statini,  nhi  Jerruni  virtutcnujue  vincentiuin  to* 
iiens  fusi  agnovisscnt.  etiam  in  niultis  legionibus  pauros 
esse,  t/ni  prtelia  profligarent :  glorifHf/ne  eoriun  accessurum, 
ijuod  modica  manus  universi  eiercitus  Jamam  adipiscerentur. 
CotiJerti  tantum,  et  pilis  emis-^iis,  post  uml)onibus  et  giadiis, 
stragern  ctcdenif/uc  continuarent,  prada'  inmemores :  parta  vi-^ 
ctoria,  cunrta  ipsis  ccssura.  Is  ardor  verba  diicis  sequebatur, 
ita  se  ad  intor(|uenda  pila  expedicrat  vetus  miles  et  muita 
proeliorum  experientia,  ut  certus  eventus  Suetonius,  daret 
37  pugnsc  signum.  Ao  j)rimum  Jegio  gradu  inmota,  et  angu- 
stias  loci  pro  munimento  retinens,  postquam  propius  sug- 
gressus  liostis  certo  jactu  tela  exhauserat,  velut  cuneo  eru- 
pit.  Idem  auNiliarium  in[)etus:  et  eques,  protentis  hasti», 
pertVingit,  quod  obvium  cl  validum  erat.  ('eteri  terga  prae* 
bucre,  ditHcili  elVugio,  (juia  circumjecta  vcliicula  sepserant 
abitus.  Et  miles  ne  mulicrum  quidem  neci  lcmperabat  i 
confixnque  telis  etiam  jumenta,  corporum  cumulum  auxe- 
rant.     Ciara  et  antiquis    vicloriis    par  ea   die  laus   paria. 

yireretU  viriet  *er«'.]  Bud.  viverent  ista  homoeoteleut.i  offemlunt  aures  ni- 

el  viris  snri/.  tiiis  ;  (|uamquam  talia  etiam  meliori- 

i^iti,  qiutmfjuam]  fjui  abest  MSS.  bus    scriptoribus,    numinatim    Livio, 

Reg.   i^Bud.J  Corb.  ed.  pr.  non  male.  interduui  exeidere.    Ern.     IJud.  eerto 

Ebn.  eventu. 

Sonores  liarh.']  Vatic.  ^onores.  atque  Propixumecressvs  hostis]  Certitudo 

ita  8crip»is!ie  Tacitum  pertendo.  Alibi :  hn^e  jactuum   non   videtur  ad   hostes 

Moiiorcm  uUerirn  pmlii  tion  audirent.  refcrenda  (paucissimi  enim  e  Komanis 

LiPti.  Sic  et  Flor.  Rcg.  (Bud.j  ed.  pr.  cecidere,  ut  addit)  scd  .-id  ipsos  Roma-> 

Ern,  nos  :  ideocpie  le«:am  :  suetire.tsis  Itosti- 

l/ltiferritm — fly^-woiiwCTK]  Scntentia  &t«.-  atque  ea  veritas.    LiPS.     Pichena 

a  Livio  sumta,  qMi  ca  iioii  uiio  loco  uti-  contra  ad  hostes  nTcrt  ct  incertn  jactu 

tur,  et  ii()stcrquo(iuealiis  loois  H.  2, 4.  legit :    quod   recte    repudiat    Ireinsh, 

4,  30,  Mox  esse  abest  ab  ed.  pr.  Ern.  Nam,  si  propius  suffs^ressus  hostis  de- 

Etacod.  Oiid.  mum  niisit  tela,  iiiciTtus  jactus   non 

/^Morf  »io(//c«  »na«iM]  SicMSS.Flor.  fuit.     Itaquc    aut    Lipsius  auihendiis, 

(Bud.)  Oson.  Reg.  alii,  et  ed.  pr.  ut  aut  aliud  quid  vitii  iu  cerlo  latet.  fortc 

volebat  Acidalitis  :  (|Uod  Tacito   resti-  crebro.     Nain   profccto  'cerlus  jactiu 

tuimus    <nim    Ryckio.      Supra   c.   3'2.  non  satis  coiivenit  verbo  exhaurire,  si 

modirn  mtinus,  tutela  templi  Jreti.  ce-  ad  hostes  vcrbiiin  lioc  |>ertinet.    Mox 

teri  libri  manu.    Mok  rectc  conjerti.  ciineo    MSS.    Ilor.   Vat.    Guelf,  edd. 

Vid.  .ad  6,  '^h.    F^HN.  vett.  usque  ad  Rheii.  qui  (e  Bud.)  de- 

Vt  ccrtus  eventus]  Vett.  edd.  usqiie  dit  cuneus :    cunen   restituit  Mcbena. 

Ild  Rhenaiium  ewn/M.  etiam  cod.  As:r.  Voit  prrjrin^unl  MSS,  Rcr.  J«s.  ed. 

et  alii    ap.    Broleriiim,  cui  placet  ob  pr.  non  nialc,  nec  abhorrciis  a  Taciti 

•vf»>/cf.     iiec     mihi     displicerct,   nisi  niore.     Ern.     Bud.  prrjrini^if.  Rhen. 

nimis  insulens  esset  conitruclio.  Fer-  pro  <•«»*;»«  pcr  erroreni  deiht  (•«nrij. 

rrtus    »e    evenli    alibi     le»isse     dicit.  Sfpseraiit    iibitus]     Bud.    .^rpserant 

Vellero  dixisset,  ubi.    Id  haiid  dubic,  ambitiu,    Mnxoctipgcnta  m.  Jir.  occi- 

fi  in  bouo  libru  cssct,  prsterrcui.  u.iiu  dissc  tr. 


LIU.  XIV.    CAP.  38.  609 

quipp6  sunt^  qui  paullo  minus  quam  octoginta  millia  Bri- A.  U. 
tannorum  cecidisse  tradant,  militum  quadriiigentis  ferine^*^- 
interfectis,  nec  multo  amplius  vulneratis.  Boadicea  vitam  g^, ' 
veneno  finivit.  Et  PcKnius  Fostumus,  Praifectus  castroruin 
secundfe  Jegionis,  cognitis  quartadecimanorum  vicesiinano- 
rumqiie  prosperis  rebus,  quia  pari  gloria  legionem  suam 
fraudaverat,  abnueratque,  contra  ritum  inilitiai,  jussa  Du- 
cis,  se  ipsum  gladio  transegit.  Contractus  deinde  omnis38 
exercitus  sub  pellibus  habitus  est,  ad  reliqua  belli  perpe- 
tranda.  Auxitque  copias  Caisar,  missis  e  Germania  duo- 
bus  legionariorum  millibus,  octo  auxiliarium  cohortibus  ac 
miile  equitibus :  quorum  adventu  nonani  legionario  mihte 
suppleti  sunt;  cohortes  alaeque  novis  hibernacuHs  locatEe, 
quodque  nationum  ambiguum  aut  adversum  fuerat,  igni 
atque  ferro  vastatur.  Sed  nihil  aeque,  quam  fames,  adfli- 
gebat  serendis  frugibus  incuriosos,  et  omni  aetate  ad  bel- 
Jum  vcrsa,  dum  nostros  commeatus  sibi  deslinant:  gentes- 
que  prffiferoces  tardius  ad  pacem  inclinant :  quia  Julius 
Classicianus,  successor  Cato  missus,  et  Suetonio  discors, 
bonum  publicum  privatis  simultatibus  inpediebat.  disper- 
seratque,  novum  Legahim  opperiendum  esse,  si/ie  hostili  ira  et 
superbia  victoris  clementer  deditis  consulturum.  Simul  in 
urbem  mandabat,  nullum  prw/io  Jinem  exspectarent,  nisi 
succederetur  Suetonio :  cujus  adversa  pravitati  ipsius  ;   pro- 

fitam  veneno  Jinivit]   Dio  62,  12.  Ahdlumprccliojinem]  *A«i/j4);.  lege- 

niorbo.    iTo^avovirris,  ait,  iv  tovtu  n-ris  rem,     bello :     aut    certe,  prceliorum. 

fituhaviKtis  scffM.    LiPS.     Sed,   nisi  fal-  Lips.     Probat  Gruterus.   Possis  etiam 

lor,  legendum  T»?rw.     EuN.  procliis.    Atque  etiam  verba  6c//Mm  et 

Poenius  Postumus']  Reinesio  plaoe-  pnvlium  saspissime  in  MSS.  confundi, 

bat  Hoenius.    Et  est  Hocnia  familia  satis  constat,  attiue  in  ipso  Tacito,  ut 

1'lara,  ex   qua  Consul  a.   u.   894.   T.  infra    bis    videbimus :     uiide    merito 

Hcenius  Severus.  Sed  et  Poenii  in  mo-  priorem   Lipsii    conjecturam    probes. 

ninientis  antiquis  occurrunt,  etsi  mi-  Ern.     liellum  haud  raro  pro  prwlio 

nus  nobiles.     Ern.  poni,  Coitius  docet  ad  Sall.  Cat.  9. 

Auxiliarium  cohortibus']  Sic  cum  J.  Ita  hic  forsan   v.  prcelium  pro  bellit. 

V,Ton.  edidi  e  MS.  Fl.  ed.  pr.  (sic  et  Cf.  et  Hiller.  Rac.  39. 

Bud.).    CeterjE  auxiliatiorum,     Mox  Prospera,  ad  fortunam  lieip.]    In 

forte   melius    fuerit    vastatum.     Post  Rom.   edit.   legas,  prospera  fortuniS. 

ed.    pr.  vcrsos.    unde  conjici.is  omni  At  sententia  tota  suinpta  a  Sallustio  : 

fsstate  ad  bellum  versos.     Ern.     Bud.  cujus  fragmentum  in  similes  calunw 

^'crsn.  niatores  ap.  Non.  4,  403.     Ad  hav, 

Sereiidisfrugihusincuriosos]  Heins.  rumoribus,  adversa  in  praintatem;  se~ 

fon.  serendw  frugis.     Sed  noster  et-  cunda,  in  casum,  fortunam  in  teme- 

i^ni  H.2,  il.  melioribus  incuriosos.  rifatem     declinando,     corrumpebant . 

Simul   in    urbe    mandabut]    Vett.  LiPs.      Edit.    Rom.    ititelli^e    princ. 

edd.  usque  ad  Rhen.  in  urbe,  quod  et  aham  a  Beroaldina,  qua;  habet   a  Pu- 

AIS.  Guelf.  (et  Bud.)  exhibet.  V.  ad  c.  Uo\:\no  ad f.  rcip.  cum  seqq.  omnibus. 

36.  extr.  mandare  in  urbem,  pro  mit-  Reip.   est   haud  dubie    a    Puteolaiia. 

tere,  quj  nuneiarent,  s.  Hteras,  quibus  Nain  in  MSS.  est  ipslus,  ut  Flor.  Biid. 

nunciarent,  illa  a-tas  dixit  sa;pe,  quaui-  Guelf.  ed.  pr.  Tum  ille  QoA.fortunam, 

quam  ita  etiam  antiquiores,  sed  raro.  hi    (Uud.  Guelf.)  ad  fortunaw.     Ed. 

V.  ad  Sueton.  Calig.  25.  Ern.     In  ur-  pr.  fortuna-.   Unde  varietaf^  corrigen- 

irm  Rhen.  cx  ingeuio.  tiuin  nata.  J.  Gron.  voJcbat  ImperH. 

voL.  1.  p.  ji.  R  r 


GU> 


A  N  N  A  L I  U  M 


/V.  U.  spera  ad  fortunam  Heipubiicro  referebat.     Igitur  ad  spA- 

^l'*»-  ctariduai  Britaniiite  statum  luissus  est  ex  libertis  Polvcle- 
A  C  K'  •  "^     i 

g2  '  tus,  magna  iNeronis  sj)e,  posse  auctoritatc  rjus,  non  wodo 

^Qinter  Legatum  Procuraloremque  concoidiam  gigni,  sed  et 
rebelles  barbarorum  animos  pace  componi.  Mec  defuit 
Polycletus,  quo  minus,  ingenti  agmioe  Italiaj  Galliaeque 
gravis,  postquam  Oceanum  transmiserat,  militibus  quoque 
nostris  terribilis  incederet.  Sed  hosiibus  inrisui  fuit,  apud 
quos,  flagrante  etiam  tum  libertate,  nondum  cognita  liber- 
torum  potentia  erat  :  mirabanturquc,  quod  Dux  et  exerci- 
tus,  tanti  belli  confector,  servitiis  obedirent.  Cuncta 
tamen  ad  Imperatorem  in  moilius  lelata:  detentusquc 
rebus  gerundis  Suetonius,  quod  post  paucas  naves  in  litore 
remigiumque  in  iis  amiserat,  tamquam  durante  beilo, 
tradere  exercitum  Petronio  Turpiliavo,  qui  jam  Consuiatu 
abicrat,  jubetur.  Is  non  inritato  lioste,  neque  lacessitus, 
honestum  pacis  nomen  segni  otio  inposuit. 

40  Eodem  anno  llomae  insignia  sceiera,  aiterum  Senatoris, 
serviii  alterum  audacia,  admissa  sunt.  Domitius  Balbus 
erat  Preetorius,  simul  longa  senecta,  simul  orbitate  et 
pecunia  insidiis  obnoxius.  ei  propinquus  Vaierius  Fabia- 
nus,  capessendis  honoribus  destinatus,  subdidit  testamen- 


Quid  61 :  cujus  advcrsa  pravitaii 
ipsiut,  prospera  forluna  refcrebut  ? 
ut  illud  alceruui  ipsius  tentere  cx  an- 
tecedentibus  repetituni  sit.  Ern.  Cf. 
Agr.  27. 

Postquam]   Bud .  posteaquam . 

Cofftiita  liberlorvm  potentifi]  In 
MSS.  Bud.  Guelf.  ed.  pr.  Puteol.  est, 
libertinorum.  Sed  vulg^atuni  rectiui), 
inlellec.-tu  Cir^iaris,  de  cujus  solis  liber- 
tis  sernio.     Krn. 

Detcntusque  rebus  gerundis  Sueto- 
nius]  Faernus  legebat,  dcmotusque  rc- 
bus  gerundis,  (|uod  veruin  vidttur. 
Sic  13,  14.  demovet  Pallantem  cura 
rcrum  etc.  iiani  huc  tnclius  consentit 
excrcitibus.     Ern. 

Quod  past  paucas]  Scribe:  postquam 
pauccu.  Gron.  MS.S.  Flor.  Guclf. 
^uod  post  p.  Bud.  quod  pcrpaucas, 
sine  relativo.  A^ric.  quod  postpauca.^ . 
Florentino  consentit  cd.  pr.  Putcol. 
auteni  dedit  qui  quod  jtost  p.  quod 
Beroaldus  et  Alci;itus  scciili  sunt. 
Mal«  ergo  Ryckius  Bcrdalduin  dicit 
\SkdniiiitK  qui  pnst p .  Rhenanus:  quod 
perpattctts,  cimi  scquacibus  Aldu,  Gry- 
pbio.  sed  post  \KCt\o  quod post  rcUituta 
A  Lipsio,  Picliciia,  Uyckio.  In  td. 
Gron.  patr.  cst  qui  post,  nescio  uiidc. 
Scd  id  tanieii  rcjK-tiit  filius.  Quod 
Kfiruui  putu,  si  dcmotu»  verum.     .Sin 


detentus,  necessariuni  est,cum  Grono- 
vio  corritfcre  postquam.  Sed  illud 
tota  res  suadet,  ut  credamus.  Post 
deindc  aut  delcndum,  aut  e  cod.  Biid. 
ptrpnucas  legeiiduin.  Ab  ed.  pr.  et- 
iani  abcst  duruntt.  Ern.  Sic  cape. 
Post  relatioueni  Imperatori  factam 
Suetonius  aliquamdiu  detcntus  est  re- 
bus  gerundis,  sed,  quod  postea  paucas 
navcs  in  l.  r.  in  his  (sic  Bud.)  amise- 
rat,  quasi  durante  bello  etc.  ubi  non 
opus  cum  Mureto  lei^ere  quamquam 
dur.  b.  Eiijo  lcctio  recepta  beiie  se 
habet.  tanquam  iiidient,  bethim  jam 
deflni;ra<:sc,  quum  Petruiiius  Suetonio 
surrogaretur. 

Jlterum  Senatorit]  Sic  MSS.  Flor. 
(Bud.)  Guelf.  Oxon.  ed.  pr.  idque 
cunsentit  inagis  stilo  Taciti  :  unde  re- 
•stitui.  vuI«jo  senatoria.  Mox  pro  vulg. 
ejus  propinquus,  dcdi  cnro  J.  Gron  ei : 
quotl  iii  MSS.  Flor.  Guelf.  Bud.  Agr. 
et  cd.  pr.  cst  et.  Et  sic  dudiim  con- 
jecit  Uhenanus.  Ejus  est  c  conjc- 
ctura  Putcolani.  Ehn.  Cum  Rbc- 
naiio  ficiuiit  et  Muretus,  Acidalius. 

Doinitius  lialhus]  Reincsius  ad 
niar^^inem  scripserat  :  an  rst  Domitius 
Tulius,  de  quo  simile  quiddam  nar- 
rant  '  Plin.  Ep.  R,  1«.  Dissimileni 
rein,  qui  iuspcxerit  Plitiium,  videbit. 
Ehn. 


LIB.  XIV.   CAP.  41. 


611 


tum,  adscitisVinicio  Rufino,etTerentio  Lentino,  Equitibus 
Romanis,  IUi  Antonium  Primum  et  Asinium  Marceilum 
sociaverant.  Antonius  auciacia  promptus  :  Marceilus  Asi- 
nio  Poilione  proavo  clarus,  neque  morum  spernendus  habe- 
batur,  nisi  quod  paupertatem  praecipuum  malorum  crede- 
bat.  Igitur  Fabianus  tabulas  iis,  quos  memoravi,  et  aliis 
minus  inlustribus,  obsigiiat.  quod  apud  Patres  convictum; 
et  Fabianus  Aiuoniusque,  cum  Rufino  et  Terentio,  lege 
Corneiia  damnantur.  Marceilum  memoria  majorum,  et 
preces  Ca*saris,  poense  magis,  quam  infamiie  exemere. 
Perculit  is  dies  Pompeium  quoque  jElianum,  juvenem 
Quacstorium,  tamquam  flagitiorum  Fabiani  gnarum  :  eique 
Itaiia  et  Hispania,  in  qua  ortus  erat,  interdictum  est.  Pari 
ignominia  Valerius  Ponticus  adficitur,  quod  reos,  ne  apud 
Preefectum  urbis  arguerentur,  ad  Praetorem  detulisset, 
interim,  specie  legum,  mox  praevaricando,  ultionem  elusu» 
rus.     Additur  Senatus  consulto :   qui  talem  operam  empti- 


A.  U. 

815. 

A.C. 

62. 


41 


T^icio  Rttfino]  Vett.  yincio.  LiPS. 
MSS.  Flor.  Oxon.  Bud.  Ae:r.  Guelf .  ed. 
pr.  At  ceterse  edd.  omnes  f^icio.  Cor- 
rigunt  f^inicio.  Eliam  Vincios  occur- 
rere  in  monumentis  antiquis,  notavit 
bene  Ryckius :  sed  tamen  Rtifinus 
esse  cognomen  Viniciorum,  ex  iisdem 

!).itere.  Ern.  Vinicio^Am  Rhen.  va- 
ebat.  Consentiunt  Faernus,  Merce- 
rus.     Recipio  cum  Bip. 

Antonium  Primnni'}  lUum,  qui 
postea  acerrima  fax\'espa5iano  ad  ci  vile 
bellum  :  cujus  mnlta  in  Histor.  libris 
3  et  4.  nientio.     Lirs. 

Fahianus  tnbulas  ivi]  Manuduxit 
me  ad  veram  hanc  lectionem  Vatica- 
nus,  qui  tahulasiis  refert.  Reliqui 
omnes  tabulariis.  Quantillus  error, 
quantas  tenebras  ?  Nam  JCti  nostri 
misere  torquentur  in  tabulariis  istis 
eruendis.  Alciatus  eos  putat,  quos 
nunc  tabelliones  vocamus :  contra 
Ferretns  obsif^atore*;  et  scriptores  te- 
stamenti.  Vertranius  postremo,  tan- 
quam  cornicum  oculos,  rescribendum 
censet:  Fabianustabularius  iis.  LlPS. 
Tabulasiis  quoque  MSS.  Flor.  sed  ita 
ut  s  erasum  et  r  recentiori  nianu 
rcscriptum  esset.  Etiamed.  pr.  labu- 
lariis:  sed  Guelf.  tabellariis.  Er.V. 
Bud.  tabulariis. 

Lege  Comelia  damnantur'\  Id  est, 
ordine  Senatorio  movcntur.  Kam, 
quamvis  lcfris  Cornclis  ordinaria 
p<Ena  deportatio  sit,  et  bonorum  pub- 
licitio :  tamen  in  honestioribus  sul)- 
motio  etiam  ordinis  admissa  est.  Ta- 
citus  H.  2,  86.  Primris  Antnnius 
Itgibut  lucens,  et   tempore    Ntronis 


falsi  damnatus,  inter  alia  helli  mala 
Senalorium  ordinem  reciperarerat. 
Panllns  Sent.  h,  15.  Hi,  qui  falsttm 
vel  alin  testtmonia  dixerunt,  aut  in 
exsilium  aguntur,  aut  in  insulum  re- 
lesantur,  aut  curia  sub?noventUT. 
LlPS.     Cf.  idem  Sent.  4,  7,  1. 

Pontpeiuw]  Sic  Flor.  Bud.  alii. 
TOHle  vuIejo  Pompeianum. 

Ad  Pratorem  detulisset]  Qnem 
Prjetorem  ?  urhanumne  ?  Non  opinor. 
nec  enim  ejus  in  crimiiie  coenitio. 
Olim  sane  proprius  pecnliarisque  Prae- 
tor,  qui  coiistitutis  qusstionibns  per- 
petuis  cosrnosceret  de  Falso.  Ekim  hic 
intellesji  credo.  Etsi  enim  pleraque 
judicia  in  Senatu  aut  apud  Praef. 
urbis,  et  Praptorum  potestas  immi- 
nuta :  mansit  tamen,  opinor,  veteris 
ritus  imaso  quaedam  et  unibra.  quam 
Ponticus  hic  pro  re  amplexn«,  non 
sine  sua  fraude.  At  Prffectum  urbis 
omnia  crimitia  omnino  sibi  vindirasse 
ab  Ulpiano  traditum  est,  1.  i.  De  of- 
fic.  Praefect.  urbis;  non  quidem  ab 
Aug^usto,  (falluntur,  qui  id  censent ; 
et  Augustus  Jus  tantum  ei  dedit  in 
«ervos;  et  quod  civium  aud.icia  turbi- 
dum,  nisi  vim  metuat'  sed  crescente 
paullatim,  concessu  Principum,  ut  so- 
iet,  nova  potestate.     LiPs. 

Addittir  SCto\  Sic  MSS.  Flor.  Bud. 
Agr.  ed.  pr.  Ryckius,  J.  Oron.  cf.  H. 
4,  45.  Ceterae  edd.  SCtum :  quod 
satie  speriosiim  est.  Non  eniin  vide- 
tur,  in  decretis  Senatus  de  poenis  sin- 
^ilorum  sancitura  esse  de  tjeneribus 
criminum.  Potuere  librarii  verbo  ad- 
ditur  decipi,  ut  bC.  accipereut  S«n€- 
B  r  2 


e\k 


AWALTTm 


K.V.tasset,  tciuUdissetie,  perindc  jhinn   (nipretur^  ac  pnbhcoju- 

**'•)•,  dicio  calumniiC  condemuatus.     Haud  multo  po!<t  i^raetoctuin 

g2.  "f^'*'»  ^*'^^''^"'"'"  Sccundum,  scrvus  ipsius  iutcrfecit :    seu 

42  negaia  libcrtate,  cui  prctiuin  pcpigerat,  sive  ainore  exoleti 

intensus,  et   dominum   acmuluin   non   tolcrans.     Ceterum 

cum,  setere  ex   morc,  familiam  omnetn,  qua;  sub  codem 

tccto  mansilaverat,  ad  supplicium  agi  oporteret,  concursa 

plcbis,  quae  tot  innoxios  protcgcbat,  usquc  ad  seditionem 

vcntum  est:    Senatuquc  in  ipso  erant  studia  nimiam  seve- 


tHgconsnUo.  Mt)x  venditassetre  e  MS. 
A'^r.  e<li<lit  Ryckius,  quod  viiletur  na- 
tuiii,  dum  lil)rarius  hoc  verbuin  prae- 
cedenti  conformat.  Fost  ed.  pr.  per- 
inde,  siiic  ut,  quod  iiide  a  1'uteol. 
oiiiiies  h;ibciit,  usque  ad  Fichenani, 
estque  et  in  Guelf.  Delcvimus  deiiide 
etiaro  si,  post  ac,  quod  non  est  in  i  cod. 
0  Agr.  nec  in)  cd.  pr.  dclerique  voluit 
Faemus.  Ern.  Bud.  vevuiidissetue 
(hoc  ue  delevit  2.  ra.)  ut  perinde  . .  ac 
si.     Id  ut  non  habet  llor. 

Judicio  calujniiUE  condetMnatus} 
Eum,  qui  priEvaricatus  sit,  quive  prie- 
varicatoreni  emcrit,  fccerit,  punit  buc 
SC.  calumniae  pociia.  Ea  est  talio  ct 
infaniia,  uti  collit^.is  ex  I.  poiiiilt.  et  I. 
4. 1>.  de  praevaricat.  LiP.s.  iMox  ed. 
pr.  intcrjicit.  Ekn.  Biid.  interfecit. 
I)e  pcena  cf.  Paull.  Sent.  a,  4,  11. 

Cui  prelium  pepigerat]  Nloribus  re- 
ceptum,  uti  ser^us  interduiu  cuni  do- 
mino  quasi  pacisceretur  in  certuin 
pretiiim  ;  quod  si  exsolvisset,  liber  es- 
set.  Id  pretiuin  e  peculio  servi,  vtl 
adventicio  lucro.  Seneca  Ep.  80. 
Alancipia  quoque  condUionis  extremo', 
et  in.  hit  tordibus  nata,  omni  vtodv 
eruere  eonantur  servitutem  ;  ptculium 
SHum,  quod  compararerunt  venfre 
Jrnudato,  pro  capite  numerant.  Vir- 
^lius  eo  respiciciis  Ecl.  1,.'{3.  Nec 
$pes  libertatis  erat,  nec  cura  pecu/i. 
Et  vetus  sane  ille  mos,  cujus  vesti|fia 
phira  in  Plauto.  ut  Aulul.  Strobiius 
reperto  thesaiiro  5,  8.  Huin  e^o  itli 
invenisse  nie  hanc  prwddtm  dicn,  atrjue 
eloquor  T  Igitur  oraho,  ut  vianu  me 
tnittat,  ibo  alque  eloquar.  (iripiis  &er- 
vus,  Rudente  4,  2,  '2^. — ad  lierum  i'e- 
ninm  docte  atque  Asttfte,  Puucillatim 
palliritabor  pro  capite  argentum,  ut 
aim  liber.  Kt  clariiis  iii  Casina  2,  h, 
7  nui,i  i./,t  /u  fne  liberlaie  territns  7 
i  <  atque  amborum  ingratiis 

I  'i  liber   possum    ego  jieri. 

Quiid  luiii  aliter  intcllej^cndum,  quain 
ut  rtmi  herojaui  ante  pnrtus  fucrit  in 
libram.  Et  in  hanc  »eiiteiitiam  srri- 
{>sit    llcmiogenianus  advcrauii   douii- 


num  consistcrc  Srrvis  liccre,  «t^it  tufs 
nummis  rcdemptos  se,  et  non  manu- 
missos  conlra  plncUi  Jidem,  adserc- 
rent.  I.  h3.  I).  de  judiciis.  Itcin  Ulpi- 
anus  :  Qui  se  dicit  suis  nummis  red- 
emptum,  si  hoc  probaveiit,  erinde 
libcr  crit,  ex  quo  redemptus  est.  Inter- 
duin  vcro  iniaginaria  qiKrdam  emptio, 
interposita  |)crsoiia  terlia,  adhibeba- 
tur.  de  qua  l.  4.  de  Maiiiiiniss.  Quod 
si  doiiiiiias  non  servarct  fideni,  quercla 
s<'rvo  Koiiix  apud  Pra-f.  urbi,  apud 
Pr^csidem  in  provinciis,  cx  consti- 
tutione  Divorum  fratrum  fuit  1.  5.  ib. 

Amore  exolcti  infensus']  Amore  cdd. 
pr.  Rhcii.  'e  Bud.j  et  seqq.  oniiics  ut 
et  MS.  (Juelf.  Sed  I*uteol.  Riv.  Be- 
ruald.  Alciat.  amori.  Pro  infensut 
Picheiia  malebat  incensus.  (sic  c. 
Agr.)  Sane  iiifensus  aninius  exprimi» 
tur  sc<]ueiitibus.  Erv.  Ryckius  prir- 
fcrt  injennts,  ne  ideni  bis  dicatur  j  sed 
lioc  pDtiiis  de  injcntuf  valet. 

Citm  vetere  ex  more]  liene,  veteri 
ex  inore.  Nam  etiam  libera  Rep.  id. 
obtinuit,  ex  epistula  Servii  Sulpicii  de 
cxde  Marcelli  in  Cic.  Epp.  4,  l'j.  JEge 
tamen  ad  tahernaculum  ejus  perrexi : 

inreni  duos  tibcrf-      '  -tlos  serros : 

reliquos  aiebanl  metu  per- 

terrilos,  quod  dnrn  'ni  ntite  ta- 

bernaculum  intcrJecLus  csset,  lliinc 
priscse  severitatis  rituiii  firinavit  postea 
SC.  Silaniaiium  siib  Aii<^sto,  item- 
que  nunc  Ncronianuni,  de  quibus  Cu- 
Jaciuni  vide  Obs.  1,  18.  et  10,  IJl. 
Addo,  ne  feminas  quidem  immiines 
excepta.s()ue  fiiisse  :  suasus  Taciti  in- 
fra  verbis,  numcntm,  <rtatem,  aut 
sexum  miieranfium,  itern  rescriptio 
Hadriaiii  I.  i.  dc  SC.  Silauiano.    LiPs. 

cf.  i.i.  ;w. 

iSenut  iisqut,  in  quo]  Ex  pod  i  t  ior  Sen  - 
teniia,  Senatuque  iu  ipto,  LiPs.  &fS^ 
(Flor.  Bud.  ()xt>ii.  Srhiitusfne  in  qut 
ipto,  ideni  .  i;      1'  ■>! 

et  «oqq.  ii^' 
cornflioiieiii    ni  i-|>i 
quod  in  pr.  e$t  ywc.     /^ 


LIB.  XXV.  CAP.  43.  44. 


m 


I 


ritatem  adspernantium,  pluribus  nihil  mutandum  censenti-A.U. 
bus.  Ex  quis  C.  Cassius,  sententise  loco,  iu  liunc  raodum^*^.. 
disseruit.  Sapenumero  P.  C.  in  hoc  ordine  interfuif  cum  ^' 
contra  instituta  et  leges  majorum  nova  Senatus  tkcreta  postu-4^ 
larentur:  neque  suni  adversatus:  non,  quia  dubitarem,  super 
omnibus  uegotiis  melius  atque  rectius  olim  provisum,  et,  qii<& 
converterentur,  in  deterius  mulari ;  sed  ne  nintio  amore  anti- 
qui  moris  studium  meum  extollere  viderer.  Simul,  quidquid, 
hoc  in  nobis  anctoritatis  est,  crebris  contradictionibus  destru- 
endum  non  existimabam,  ut  maneret  integrum,  si  quando 
Mespublica  consiliis  eguisset.  quod  hodie  evenit,  Consulari 
tiro  domi  sua:  interfecto,  per  insidias  serviles,  quas  nemo  pro- 
hibuit  aut  prodidit,  quamvis  nondum  concusso  Senatus  con- 
sulto,  quod  supplicium  toti  familia  minitabatur.  Decernitc 
hercule  inpunitatem.  At,  quem  dignitas  sua  defendet,  cum 
Prafectura  urbis  non  profuerit'^  quem  numerus  servorum. 
tuebitur,  cum  Pedaniwn  Secundum  quadringenti  non  pro- 
texerint'^  cuifamilia  opemferet,  qua  ne  in  nietu  quidem peri- 
cula  uosfra  avertit  ^  An,  ut  quidam  fngere  non  erubescunt, 
iujurias  suas  idtus  est  interfector  ?  quia  de  paterna  pecunia 
transegerat,  aut  avitum  mancipiutn  detrahebatur?  Pionuntie- 
mus  ultro,  dominum  jure  c&sum   videri.     Libet  argumeuta  44 


Senatits  in  q.  i.  qtiod  seeuti  sunt  Ber. 
Riv.  AIc.  Lipsius  verum  vidit.  Nam 
iiihii  est,ad  (juod  nominativus  Senattts 
referatur.  Mox  MS.  Flor.  et  ed.  pr. 
vitiose  ntuUandum.  recte  contra  ex 
quis,  ut  sajpe.  Viiljj.  qrtibui  usque  ad 
Kyckium.  Ern.  BikI.  mutandum  .  .  . 
ex  <fuibu.t. 

C.  Oi*sms]  I^ium  probe  ^ams  12, 
12.  Cf.  Ryck.  ad  6,  15.  Paullo  post 
Bud.  ntelius  ac  retlius. 

fjtwd  k.  ei-enit]  Sio  MSS.  ed.  pr. 
Rlien.  et  seqq.  In  ed.  Puteol.  venit 
vitin  ojKjrarum :  id  tamen  tenuere 
Riv.  Beroaldus,  Alciatus.     Ern. 

^t,  quem  digintas  sua  dejendet^ 
Rben.  e  MS.  Bud.  notat  ut  r/uem  :  ex 
aliis  iiil  notatuiM  video.  At  niirum, 
nt  bic  disscntiat  MS.  Flor.  cum  dissen- 
tiat  ed.  pr.  quacuiii  tam  siepe  conve- 
nit  illi  opiime.  Ea  babet:  ut  quem 
dtenitas  sua  defendat,  eui  Prajectus 
urbis  Tum  prnfuit  ?  Prtefectut  haud 
dubie  pro  Prtrfectuta.  Oerte  nt  h.  1. 
non  saiis  coninioduin,  ut  seiisit  etiam 
Klienanus,  qui  volebat  eequem.  In  illo 
«uleni  ironia  belle  continuatwr.  Vul- 
sjaiuinesta  Puteolano  :  qui  ha-c  «e- 
fHien!  ibus  limilia  eflfiwre  \  ohiit.  Guelf. 
nlque  d.  f.  dejendet,  rei  ctti  prafeclttra 
itrbis  nnn  projmt.  At  WS.  Re».  .ip. 
lirot.  ut  (ptem.  MS.  ('.rb.  et  tffem 
quod  t-ivet  conjtcturo»   \U\-ru.      .Mo.\ 


MSS.  plures  ap.  Brot.  citi.  Ern. 
Rben.  servavit  at  quem.  Bud.  cum 
prtvfiectus  urbif.  unde  2.  m.  feeit  cui 
prtpfectura.  Mox  idem  opemj^erat.  et 
p.  p.  anne. 

Ne  in  metu  qvidem]  Agr.  Jie  sui  m. 
q.  p.  n.  avertit.  probat  Heins. 

Avertit'^  Suspicor  Tacituin  scri- 
psisse :  quam  ne  in  metu  quidem  jferi- 
cuht  nostra  advertunt.  Sic  habes  ver- 
bum  exquisito  illo  usu,  quo  esse  solet 
iuterduni  apud  nostrum  et  Livinm. 
Geon.  Ut  edidi,  est  iii  edd.  vett.  ora- 
nibas,  unde  restitiiit  jam  Ryckius  (ex 
A^r.y.  Ativertit  edidit  Lipsius  et  seqq. 
quod  et  MS.  (Bud.  et)  Guelf.  exhibet. 
Ele^ans  tameu  est  J.  F.  GrotMvit  coa- 
jectura.     Ern. 

Quia  de  patema  pecuma']  Abite  sr- 
nistrae  manus :  nihil  inutandum.  Eiau. 
iixui   ista  et  i^  itTifreiftM;  capieada  - 
sunt.     Lips. 

Ijibet  nrgvmenta  amquirere']  Inter- 
ro^tionis  nota  est  a  Freinsheiuio  :  et 
sicplacebat  Ursino.  Sensusest:  Fni- 
stra  ari^umcnti»  demonstrabimus,qtio<l 
roajorea,  nobis  haud  paulto  sapientio- 
res,  re  satis  deliberatajain  decrevere. 
Sequentia  Rhenanos  sic  cum  antece- 
dcntibus  ronjungenda  censet :  ae  si 
nunc  privium  st.  haheremus.  Eas. 
i>ud.  Sed  si. 

R  r  5 


eu 


ANNALIUM 


K.V.conguirere  in  eo,  quod  sapientiorihus  deltberatum  est?  Sed  et, 
815.  si  nunc  primum  slatuendum  haberemus;  creditisne,  servum 
^interjiciendi  domini  animum  sumpsisse,  ut  non  xox  minax 
excideret?  nihil  per  temeritatem  prohqueretur'^  Sane  consi- 
lium  occuluit,  telum  inter  ignaros  puravit :  num  excubias 
tran&iret,  cubiculi  Jores  recluderet,  tumen  inferret,  ccedem 
patraret,  omnihus  nesciis  '^  Multa  sceleris  indicia  pnneniunt. 
Servi  si  prodant,  possumus  singuli  inter  plures,  tuti  inter 
aniios,postremo,  si  pereundum  sit,  non  inulti  inter  noceutes 


j4mtnum  insumpsisse]  SicMSS.edd. 
pr.  Puttol.  B«:r.  Alc.  sed  Rhcnanus  (e 
Bud.)  cwrrexit  tumsisse.  Vetus  rcsti- 
tutt  Ryckius,  sequente  J.  Gronovio. 
Ego  quoque  vetiTem  lectionem  ruti- 
nui,  sed  vt-reor,  ne  sumsisse  melius  sit. 
Ryckius  ad  Statium  Theb.  12,  G^.l. 
pro\  ocat :  ifignas  insumite  mentes 
carptibus.  Sed  ibi  captibus  v)deri  pot- 
est  e&se  tlativus.  Aliud  auieiu  est 
mentem  insumere  alicui,  aliud  mentem 
insumere  simpliciter.  Ill.i  forma  sa-pe 
Apud  nostrum  ut .},  44.  It>,  23.  bujus 
nullum  exemplum  milii,quod  sciam, 
alibi  occurrit.  In  MS.  Guclf.  syllaba 
in  est  in  litura,  potuiiqne  nasci,  ut 
alibi,  e  tinali  lilcra  pra'cedentis  verbi. 
£rn.  iiene  Bip.  scquuntur  Budcn- 
kem. 

Occuluit]  Flor.  occuUavU. 
Num  ejccubias  trnnsiret]  Noctur- 
na$  ergo  ad  limen  excubias  servorum 
habuerunt  domini  potentiorcs-  Ouud 
tu  mibi,  philulo^e,ob&erva.  ^uiiictil. 
Declani.  I .  pro  Ca'co  :  Dicitur  ctrcus 
aine  rectore,  sine  duce  .  .  .  per  innne  lon- 
gum,  per  tot  offensa  limina,  per  excu- 
bantM  servulos  errasse  cum  fcrro  :  cubi- 
culum.  deinde  patris  ingrestus.  Idem 
Dcdam.  2,  16.  pro  Geco:  'J\t  seiuis, 
quassdo  senem  vicerit  lassitudo  curarum. 
.  .  .  Scis  pariter,  an  una  qiiiescentium 
fares  vallaverit  cura  serimum.  Apu- 
leius  Met.4.  Pusros  ablegat  arbitri»  no- 
eturni  gannitus :  qui  nlioqui  de  mure 
prorub<«baiit  Silius  1,66.  .id  hiinc  ri- 
tum  de  Annibale  :  S<rpe  etiamjamuli 
turbato  ad  timtnn  soinno  Expavere 
irucevt  per  vasta  stlentin  vocem.  Vide 
et  Appianum  Civ.  2,  99.  in  Cafoni.s 
roorte,  et  Tacituro  ia  Otboni«  H.  2, 
50.     LiFS. 

M.uUa  sceleris  indiein  prmttenittnt 
tmrvi  $t\  RL-iinro  veterem  interpiin- 
etionem  :  «t  praveniunt  non  aci-ipio, 
tlt  fcit,  praere(tuiU,an(e.soeliis  existuiK  ; 
scd,  ut  ^it,  ocoiipant,  prvcipiunt,  de- 

Erebeiidiiiit,  Antequaui  srclus  eviiitum 
abeat.     Sic  alibi    noster  prttrenlam 
fratia»),  id  est,  occupatam.     Ha^c  iili 


siprodant,  extra  periculum  tumus  :  si 
dissimulant  et  snccunihimut  sceleri, 
manente  SC.  Silani.tiio,  non  iuulti 
peribimus.  Gron.  At  hwc  tion  est 
vetus  interpunctio,  sed  ea,  quam  nos 
exhibuimus  ;  quK  e&t  in  ed.  pr.  Pu- 
teol.  Beroald.  Alc.  In  ed.  Rhcnani 
mutata  est,  sed  tacite,  et  vitiose,  ut 
nianifestum  est.  Sic  enim  hahet  (e 
Bud.)  prtEveniunt  servi,  si  prodant, 
Possumus.  et  taiiieti  hoc  secuti  Aldiis, 
Gryphius  etc.  liide  faotuui  deiiide, 
pra^ieniunt  servi.  si  prodatU,  possu- 
mus.  Et  haec  est  vetusGron.  iiiierputx- 
ctio.  Sensus  est  planiis  in  vetere  in- 
terpuiictioiie,  quam  nos  restituimus. 
Multa  sceleris  indiciase  exserunt  atite, 
quam  faciiius  patretur,  nec  ita  tale 
consilium  prenii  |K>test,  quiii  iiidici.i 
qusdam,  vel  per  iiuprudentiam,  crum- 
paiit,  Ka  si  servi  animadvcrsa  pro-. 
dant,  nihil  a  servis  timendum  est. 
Ern. 

Possumus  singuli  inter  pl. — anxios] 
Haec  suiit,  ut  mihi  videtur,  vitiosa. 
Nam  heec  coiijuiictini  haud  dubie  ca- 
pienda  sunt,  poKStimus  singuli  inter 
plures  tuti,  iit  mox,  tnter  nocentes  non 
inuUi.  Uuid  jam  iiet  reliquis,  inter 
anxios?  Scire  vcliiii,  untie  ista  sint  ? 
In  pr.  ed.  anxios  nun  est.  Quid  in 
libris  aliis  scriptis  sit,  nun  reperio  no- 
tatum.  Guelf.  quidetn  anxias  habet, 
quod  a  Puteolanu  edituni,  aiiines  se- 
cuti  sutit.  Vereur,  nc  ita  suppler» 
malueric  aliquis,  qnam  inter  illud  de- 
lere,  quod  librariiis,  per  erroreiii  scri- 
ptuni,  Helere  noluer.it, ut  siepe  factuni 
scimus.  Si  deleas  cuni  anxios,  l>elle 
procedit  oratio.  Nisi  quis  mnlit,  aliuni 
noniiiiativum  ante  ista  verba  enridisse, 
quia  SL-quitur  postremo  :  quod  s.ilteiu 
duo  ineiiibra  prAcedentia  exigere  vi- 
di-iitiir.  Xnsecuril  Sedetiain  ap.  Cic. 
Miir.  23.  denique  i-st,  prvrwdentc  uno 
tantum  niembro,  En.N.  Non  video, 
(|uid  sibi  bic  velit  Ern.  tria  niembra 
liic  adsunt,  eprepie  disiuncta.  Oppo- 
iiiintur  siitiiuti  plutiLus,  tuti  anxiis^ 
non  inuUi  noftntil u;. 


LIB.  XIV.  CAP.  45.  46. 


615 


agere.     Suspecta  majoTibus  riostris  fuere  ingenia  sertorum,  A.  U. 
etiam  cum  in  agris  aut  domibus  iisdem  nascerentur,  caritatem-  ^^^ 
gue  dominorum  statim  acciperent.      Postquam  vero  nationes  g^^ 
in  famiHis  hahemns,  quibus  diiersi  ritus,  externa  sacra,  aut 
nuUa    sunt,  con/uiiem  idam  7ion  nisi  metu  cocrcucris.     At 
quidam   insontes  peribunt.     Nam  et   ex  fuso   exercitu,  cnm 
decimus    quisque   fusti   feritur,    etiam    strenui    sortiuntur. 
Habet  aliquid  ex  iniquo  omne  magjium  exemplum,  quod  contra 
singuhs  utilitate  publica  rependitur.     Sententiae  Cassii,  ut45 
nemo  unus   contra  ire  ausus  est,  ita  dissonae  voces  respon- 
debant,  numerum,  aut   (ctatem,  aut  sexum,  ac  plurimorum 
iivduhiam  innocentiam  miserantium.     Prajvaluit  tamen  pars, 
qua;  supplicium  decernebat.  sed  obteraperari  non  poterat, 
conglobata  multitudine  et  saxa  ac  faces  minitante.     Tum 
Cajsar  populum   edicto   increpuit,  atque  omne   iter,  quo 
damnati    ad    pcenam    ducebantur,    militaribus     prassidiis 
sepsit.     Censuerat   Cingonius  Varro,  ut  liberti  quoque,  qui 
subeodem  tecto  fuissent,  Italia  deportarentur.     Id  a  Prin- 
cipe  prohibitum  est,  ne  mos  antiquus,  quem  misericordia  non 
minuerat,  per    savitiam    intenderetur.      Damnatus    iisdem  46 
Consuiibus    Tarquitius    Priscus    repetundarum,    Bithynis 


Nam  et  exfuso  exercitu]  Nei]ue  in- 
terrogationis  notatn  admiseriui,  nec 
neg^ndi  particulam,  quam  fatetur  satis 
Pichena  in  Flor.  nonapparuisse.quum 
ex  Veneto  acoessit.  Est  autem  oralio 
brevis,  continens  ratioiiem  ejus,  quod 
non  pouitur,  sed  inteUigitur  ex  pnece- 
denti.  Quasi  foret :  .4t  quidam  inson- 
tes  peribunt.  Pcreant  saiie  ;  nt-que  id 
huc  solum  casu  contin^t.  7iam  et  ex 
fmo  exercitu  etc.  etiam  strenui  sortiun- 
tur.  id  est,  sortem  trahiuit  interde- 
cimandos,  et  sa-pe  accipiunt  iniquio- 
rero, pereunttiiie  insontes.  Xequeenim 
lortiuntur  ■raBr.rix.li,  ut  vohint.  Cicc- 
ro  in  Verr.  2,  29.  Bic,  tntpxit,  illi 
adesse  non  possunt.  Num  hercle,  in- 
fuit  JMinMcius,  me  qxtoque  Petilius,  ut 
sibi  in  c<tnsiHo  essem,  rogoiit :  et  simul 
m  subseiliis  aUire  citpit.  Intelligitur, 
immo  et  ejo,  in(|uit  Minucius,  adesse 
non  p<>s.>um  :  nam  hercle  me  etc.  Plu- 
ribus  aiilji  boc  insermonecompendium 
illustrainus.  GttoN.  Reotissime.  Et 
plane  sic  cst  in  ed.  pr.  Rhen.  (e  Bud.) 
Ald.  Gryph.  .■Mterum  dedit  Puteol. 
quem  seciiti  Riv.  Ber.  et  .\ic.  A  MSS. 
Vlor.  Guelf.  etiam  abest  iion.  Ac  mi- 
Fiim,  cur  lectiunem  Puteol.  reotpe- 
rint  reCTitiores.  Bene  iditur  antiquius 
ac  verius  restituereRyokiiiset  J.  Gron. 
Infusti  (sic  Bud.;  hic  qiioqiie  varia- 
tur,  ut  supra  c  8.  Ehn.    Puteol.  Num 


et  exfuso  . .  .  non  sort  ?  Acid.  Non  et 
erf.  .  .  sort?  Bip.  conjiciunt:  N^onne 
erf. 

Lt  nemo  uniis']  In  MS.  Guelf.  ttnus 
est  in  litura.  Fuerat  bonus.  (Sic  Biid.) 
Sed  unus  verum  est.  Mox  in  eodem 
est  duhiam,  absorpta  syllaba  in,  nt 
saepe,  a  prsecedentc  litera.  Ern.  Bud. 
a  1.  m.  induhiam  innocentiam.  unde  2. 
m.  fecit  indabie.  Adiuitti  posset  deleto 
ac  praecedente. 

Et  saxa  ac  facts]  Sie  MSS.  Flor. 
Guelf.  et  edd.  oiniies  ante  Rhenan.  qui 
(e  Bud.)  copulam  rtdclt-.Nit.  Xotuniest 
Virgilianum  JEn.  1,  \i)0.  jam  faces  et 
saxa  volnnt.  MSS.  idein  etiam  et  edd. 
Puteol.  Ber.  Alc.  habeiit  minante.  Sed 
frequentativis  jaudet  noster.  Mox  i»» 
cenderetur  scrijiti  (Bud.  a  2.  m.)  et 
edd.  uraiies  ante  Pichenain,  qui  conje- 
cturam  Rhenani  et  Merceri  recepit 
primus,  idque  secuti  sunt  ceteri.  Ehn, 
Bud.  minitante.  Idein  incenderetur  a 
2.  m. 

7'arquitius  Pr.]  Hujus  M.  TarqvitH 
ProC.  nomen  in  nutno  Claudii  et  Ne- 
ronis,  apud  Patinuni,  Valentem,  cuso 
a  Niconiediciisibus  ;  niide  patet,  sta- 
tim  ah  accusatione,  qua-  factaest  anno 
ante  mortem  Claudii,  acc-epta  provin» 
cia  niissuin  Prooonsulem.  Qiiod  in 
nunio  Neronis  est  M.  Jm^xtn-i^o  !!*»»••- 
««.  id  puto  esse  cuin  viris  dortis  vitio» 

R  r  4 


ANNALIUM 


A.U. 
8)5. 

A.  r. 

£2. 


47 


A.  U. 

816. 
A.  C. 

63. 

48 


interrogantibus,  magno  Patruin  gandio,  qui  accusatuni  ab 
eo  Statilium  Taurum,  Proconsulem  ipbius,  meminerunt. 
Census  per  Gullias  a  Q.  Volusio  et  Sextio  AtVicano 
Trebcliioque  Maxinio  acti  sunt,  ainiulis  inter  so,  per  nobi- 
litatem,  Volusio  atque  AtVicano  :  Trebellium  dum  uterquc 
dedignatur,  supra  tulere.  Eo  anno  mortem  obiit  Mem- 
mius  Regulus,  uuctoritate,  constiintia,  tuma,  in  quantum, 
pricumbrantc  Imperaloris  fastis^io,  dalur,  clurus :  adeo,  ut 
iSero,  ager  vuieiudine,  et  aduTuntibus  circum,  qui  Jinem 
Imperio  adesse  dicebant,  5/  quid  Julo  patereliir,  rcs^onderit, 
liubere  subsidium  Rempublicum.  Rogantibus  dehinc,  in  quo 
pol issimum'^  addiderat,  in  Memmio  Regulo.  Vixit  tamen 
post  ha;c  Regulus,  quiete  detensus,  et  quia  nova  generis 
claritudine,  netjue  invidiosis  opibus  erat.  Gyninusiura  eo 
anno  dedicatuui  a  Merone,  prjcbitumque  oleum  Cijuiti  ac 
Senatui,  Gricca  tacilitate.  P.  Mario,  L.  Asinio  coss.  An- 
tistius  Praetor,  quem   in  Tribunuiu    picbis    licenter  egisse 


snm.  Sed,  ut  pum  Spanhcmio  putem, 
esse  potius  pro  n^iVx«i/  (vid.  de  IJs.  «t 
Pr.  Num.  t.  2.  p.  .'».9'J.)  quatn  cum  Pe- 
rizonio  Xl^uTKfix.ou  .ip.  Ryckiuin  ad  12, 
59.  (^eteruin  libri,  ita  ut  snpra,  v;i- 
riant  irifur  Tunjuitius  et  Tarquiuiiis. 
Ern.  Bud.  TnrquHiut.  InUrrogare 
pro  accusare  occurrit  ct  16,  21. 

Oui  iiccusaluin  ab  eo  Statilmm  Tau- 
»HMi]  Supra  12,  .Sfl.  LiPS.  Guelf.  (et 
Bud.)  quia.  MS.  Flor.  proconnule,  quod 
recepit  J.  Gron.  Ceteri  omnes  seripti 
(etinm  Bud.)  et  editi  proconsuU:m. 
recte.  Vid.  ad  2.  52.  Pro  ipsius  MSS. 
Reg.  Corb.  ed.  pr.  ipsi.  Ern.  Bud. 
ipsivs.  Ryckius  prafcrt  quia,  quod  et 
Flor.  et  AfCr.  et  ed.  Ven.  liabcnt. 
Mihi  hiatus  qui  ex  scq.  voce  oritur, 
displicet.  Mux  Bud.  valUudine,  sic 
sspios. 

A  O.  yolusin,  etc.']  EJi.  pr.  yolusino. 
V.  Li7>s.  ad c.hG, sed diinde MSS. Flor. 
(Bud.)  Rep.  Corb.  Agr.  Sejctio  pro 
vulp.  Sexto,  quod  cum  Ryckio  et  J. 
Oron.  recepimus.  Suprn  tulere  i.  e. 
fecere,  ut  plus  ipse  gloria»,  laudis,  jjra- 
ti«  ferret.     Eun. 

Eo  amio]  M.S.  RejT.  eoilem  anno,  ut 
supra  iisdein  coss.  Mox  in  prfpum- 
krante  imp.J'.  ductum  verbuni  e  (Jrieco 
iirtgKti^M,  qtiu  sic  utuntnr  eieirantis> 
•imi,  JJeniosthenes,  Lactanus  et  alti. 
Ern. 

jfddidermt]  Sic  cdidi  ex  MS.  Guelf. 
•t  ei\.  pr.  ciim  in  r«teris  omnibus  sit 
mdMderit.  Atc|iu  illud  necessariuni  est 
iafWepta  ab  uniuihiis  iuterpunctione. 
MUUtrit  Kquirit  et  rogatUthus  dehitw. 


Ern.     Bnd.  adiiiderat. 

Gi/mnasium]  H.ic  occasione  vide 
qus  de  Demetrio  Cynico  referat  Phi- 
lo.str.  in  V.  Apoll.  4,  42. 

PraMtumquc  oleum]  Si  oleura  po- 
pulo  tantum  pra;biiuni,  nihil  iiovuin 
aut  Grflpcanicuni :  prcbuit  ante  P. 
Scipio,  queni  jEdiliMu  dedissc  cun^um 
olei  in  vicos  sin'^ulos  Livio  crcdo  25,2. 
Dedit  et  C.  Cavsar  post  victoriatn  Afri- 
caiiHin.  lio  Ti  in/in,  inquit  Dio  43, 31. 
\»lt*pti>S  iigTttttt,  Ku)  ffiTey  i^ct  t«v  n- 
Tayfiiveu  xai  tXaitf  rfieiiuHtt  muTm. 
Etiaiii  M.  .•\i;rippa  iii  .l^dilitate  oleuiu 
et  salcm,  ut  auctor  idetn  Dio  49,  43. 
Sed  neiiio  cuniin  ad  fr>'iniiasiuiu,  quod 
hic  Ncro.  Plinius  15,  .5.  1'sum  olei 
ad  lururiam  rerterc  Gra-ci,  in  gifmna- 
siis  piihlicando.  Addc  Sueton.  13. 
Lips.  Excmplum  talis  Graccte  facilita-> 
tis  in  Scleuco  Nicatorc  ap.  Jos.  A.  I. 
12,  3.  qui  etiani  Judspis  a  prarfectis 
^yniiiasinrum  pocuniam  ad  uleuin 
eniendum  dari  jusi^it.  Ern.  Olriiin  in 
eo  fcymnasio  prsebitum  aut  ad  ludo- 
rum  Gryiunicorum,  aut  ad  tliermarura, 
quie  il)i,  usuni,  existimat  P.  Falier 
Ai^nnist.  3,  16. 

P.  hJario,  L.  A)tinio  coss.]  Nomen 
hujus  priini  Consulis  corrupte  legas  in 
vetusta  Persii  vita  nuper  cum  Jttvena- 
lis  Scholiaste  edita ;  Decensit  Persius 
riJ/.  Kalend.  Dceemhr.  liuhrio  .Ha- 
rio,  fJsinio  Gallo  COSS.  scribe,  Pk- 
blio  Mario.  cui  co^noinen  fuit  Crlsus. 
Lirs.     Cf.  et  (irut.  luscr.  p.  )  106,  7. 

Quem  in  Trihunatu  hetnltr  egias» 
menoravi}   13, 2B.    LiPs. 


LIB.   XIV.  CAP.  4S. 


6I7 


tnemoravi,  piobrosa  adversus  Principem  carmina  factitavit,A.i». 
vuJgavitque  celcbri  convivio,  duni  apud  Ostorium  Scapu-^iS- 
laui  epulatur.  Exin  a  Cossutiano  Capitone,  qui  nuper  g^  * 
Senatorium  or4|nem,  precibus  Tigellini,  soceri  sui,  recepe- 
rat,  majcstatis  deiaius  est.  Tum  priraum  revocata  ea  lex  ; 
credebaturque  haud  perinde  exitium  Antistio,  quam  Imp&r 
ratori  g^loria  quaesila,  ut  condemnatus  a  Seoatu,  interces- 
sioQe  Tribunicia  morti  eximeretur.  Et,  cum  Ostorius», 
»«'^/7  audiiime,  pro  testimonio  dixisset,  adversis  testibus 
creditum:  censuitque  Junius  Marullus,  Consul  designatus, 
udimeuduin  reo  Pneturam,  necandumque  more  majorum. 
Ceteris  inde  assentientibus,  Paitus  Tlirasea,  multo  cum 
honore  Caesaris,  et  acerrime  increpito  Antistio,  non,  quid- 
quid  nocens  rens  pati  mereretur,  id,  egregio  sub  Principe,  et 
nulla  necessitate  obstricto  Senatu,  statuendum,  disseruit.  car~ 
uijicem  et  laqueum  pridem  abolita:  et  esse  panas  legibus 
constitutas,  quibus,  sine  judicum  sevitia  et  temporum  infamia, 
$upplicia  decernerentur.    Quin  in  insulcif  publicatis  bonis,  quo 


A  Cossutiano  Cap.']  De  boc  II,  6. 
13,33. 

Tum  primum  revocata  etc.']  Locus 
baud  dubie  vitiosiis,  eaqut;  dt  c.aussa, 
varie  tentatus.  Libri  r.ou  ni.-i^opere 
variant,  nisi  quodedd.  Putcol.  Beroald. 
Alc.  ne  condemn.  ed.  pr.  exponeret,  pro 
eximcretur ;  utrumque  vitiose:  deni- 
quc  AIS.  Flor.  ul  non  habet,  quod  iu 
Guelf.  est  in  litura.  (Bud.  babet  «/.) 
Tentatur  correctio  sic,  ut  alii,  auctore 
Alercero,  qua  corri^nt,  alii  cuni  Mu- 
reto  qucereret :  Acidalius  credebutur- 
que  quasisse  :  Freinsh.  credebaturque 
— gioria  quasita  :  Jac.  Gronovius  tle- 
nique  credcbaturfpie  quceri,  uti.  quod 
ille  etiam  in  contextum  recepit.  De 
credebaturque  haud  ainbigo  :  nam  non 
lex  qupesivit  gloriam  Neroni,  sed  accu- 
sator  et  ipse  \ero  :  de  altera  parte  ni- 
bil  duni  definire  audeo.  Magis  tamen 
iiicUno  in  quccsitum.  Etenim  non  vi- 
detur  dicere  vellc  Tacitus,  quid  bomi- 
nes  de  re  judicarint  ante  eventum,  sed 
quid  post  eventum  :  ex  quo  videbant, 
Meronem  spc  falsum  sua  et  accusato- 
rem.  Si  ante  caussam  actam  sic  cre- 
didissent,  iiibil  impedisset,  quo  luinus 
durius  statuerent.  Sed  otiensio  Nero- 
nis  et  rescriptum  indicabat,  voluisse 
materiam  habere  jrlDriie.  Atque  ante 
qui  scire  poterant  ?  Eks.  Bud.  vulga- 
tuin  habet,  credtbutur,  quce  .  .  .  glori- 
am  quasivit.  Freinshemii  emendatiu- 
uem  meaai  feci.  Ryckius  prubavit, 
nec  tatneii  reoepit. 

Intercesiione  trihunicia']  Interces- 
sioiie  ipsuu  CssiiriJt :   (jui  ita  clcoieu- 


ti»  gloriam  pararet.  Lips.  Ad  instar 
Auirusti  1,  2. 

Junius  Marullus  Consul  designatusl 
Inter  sutTectos  iion  dubie  Consules. 
Scd  iii  bunc  ipsum  annum,  .'^nnaeum 
Senecam  et  Trebellium  Maxiuium 
coss,  referunt  viri  ducti  in  opere  Fa- 
storum ;  et  loca  sunt,  quse  annuunt. 
Ausonius  tamen  iii  Panegjrico  Seneca^ 
Consulatum  aperte  detrahit :  Divet 
Seneca,  nec  tamen  Consul,  arguetur 
rectius  quayn  preedicabitur  non  eru- 
diisse  indolem  Xeronis,  sed  armasse 
seeintiam.  cjuo  loco  video  esse  qui  ne- 
gationeni  subtrahant,  le^antque  :  Di- 
ves  Seneca,  tumen  (Mnsiit.  Lips.  V. 
Pigb.  ad  a.  814.  et  Vinet.  ad  b.  1.  Au- 
sonii,  qui  Consules  suffectos  parum 
curasse  videtur. 

Obstricto  Senatu'\  Vett.  edd.  ante 
Rbenanum  Senatui.  si  copula  et  abes- 
Sfct,  probarein.  nunc  Senatu  verum  est. 
Ern.  Hwi.  Senatu.  et  sic  jam  Puteol. 
contra  Beroald.  Senalui. 

Camijicem  et  laqueutn]  Respondent 
illi  decreto,  more  majorum  necandum. 
Ex  quo  clare  discis,  quid/>MHireTacito 
niore  majorum.  Lips.  Add,  Suet.  \er. 
39.     Erv. 

Qui7i  in  iusula]  Ha^  leetio  a  Pichena 
inducta,  \elut  ex  ed.  Vencta  Puteol. 
Sed  in  ea  est  quin  in  insulam  :  ut  iii 
MS.  Guelf.  ed.  Beroald.  Alc.  Ceteruiu 
veram  puto.  MS.  Flor.  qui  in  insula. 
Ajjr.  qui  in  insulam.  Ed.  pr.  quint 
insula.  Rhenaims  quin  insula,  quod 
omnes  u»que  ad  Picheuam  sccuU  &unt. 
£^.>i.    Bud.  qui  insHla. 


618 


ANNALIUM 


A  u./o»ff/i/5  nontem  vitam  traxisset,  eo privatim  misiriore/n,  et  pub- 
816.  liia  clemeit^ife  maximnm  e.remp/um  futurum.  Liberias  Ihra- 
^A^sQx  scrviiium  aliorum  rupit.  et,  postquam  discessionem 
iqCoiisuI  permiseral,  pcdibus  in  seutontiam  fjus  iere,  paucis 
cxemptis:  in  quibus  adulatione  promptissimus  fuit  A.  Vi- 
tellius,  optimum  quemque  jurgio  lacessens  et  respondenti 
reticens,  ut  pavida  ingcnia  solent.  At  Consuies,  perficerc 
.Senatus  decretum  non  ausi,  de  consensu  scripsere  Caesari. 
lllc,  inter  pudorem  et  iram  cunciatus,  postremo  rcscripsit, 
nulfa  injurio  provocatum  Antistium,  gravissimas  in  Principem 
contumelins  dixisse:  earum  uUionem  a  Patrii/us  postulalatn, 
et,  pro  magnitufline  delicti  pa:nnm  statui,  par  Juisse:  ceterum 
se,  qui  severitatem  decernentium  inpediturus fuerit,  moderatio- 
nem  non  proliibere.  sfatuerent  ut  vellent :  datam  etiam  absol- 
vendi  licentiam.  His  atque  talibus  rccitatis,  et  oftensione 
manifesta,  non  ideo  aut  Consulcs  mutavere  rclationem,  aut 
Thrasea  decessit  sententia,  celerive,  quaj  probaverant,  de- 
seruere:  pars,  ne  Principem  objecisse  invidiae  viderentur; 
plures  numero  tuti ;  Thrasea  sueta  firmitudine  animi,  et  ne 
50gloria  intercideret.  Haud  dispari  crimine  Fabricius  Vei- 
ciito  confljctatus  est,  c^uod  muUa  et  probrosa  in  Patres  et 


En  privntim  miserior']  Lcfjo  :  eo  pri- 
ratim  miseriorem  :  t-t  strnioiiis  textus 
ita  postuhit.  LiPS.  Rpcte  :  nee  dubi- 
tavi  rccipere.  Facriuis  twaMintJutu- 
rus  :  sed  accusativi  ciiin  iiifii>itivo  sunt 
ii)  snperiorilius.     Erv. 

Silentium  aliorum]  Vett.  servitium. 
At  vflim  coiisideres  satin'  sana  ha>c 
tota  narratio  sit.  Antca  prawlixit,  tum 
primum  revocata  en  ter  crerfebatur, 
qxtee  hnuri  perinde  exitium  /tntistio, 
quam  Imperatori  filnrintn  quft.tivit,  ut 
cnnHemnnlus  h  Senntu,  intcrcessione 
Trihuniria  morti  exinierelur.  yuid  .' 
roii(ieinnatusne  Antistius  a  Sriritu  ? 
fontra  video.  in  insulain  sc|Kiiiitur. 
Ideni  intcrcesijione  (^a-saris  inorti  exi- 
mitur.'  Falsnin.  iiec  (|nidquain  iii  tota 
re,  qiind  Neroni  clcmenti.T  gloriam, 
sneviti.T  potiiis  invidiain,  parere  pos- 
»it.  F.!r«)  saiie  JWtno:  ncc  cuneuni  re- 
perio  hoic  iiodo.  Ni^i  plact-t  cum  Jo- 
R'a  Mercen»  elc^antissinio  juvenuni 
legi,  7««  hnud  perinHe,  ui  ail  accus.i- 
toreni  rcferas,  non  ad  lcpem  :  qui  noii 
tam  exHiuin  eo  facto  qnnTobat,  qiiani 
^luriani  1'rincipi.  Sed  liomiins  consi- 
liiim  Thra<ietp  SMiteinia  stibvcrtit. 
LlPS.  Serritium  uuiii<-s  edd.  ante 
Rhen.  <\\ti  sHcntium  invcxit.  iioii  bene. 
Notior  forniula  titentium  rumpa^e,  iiii- 
posnit  sivp  ipsi,  «ive  MS.  Iliid.  lilirario, 
Pichcna  iHMie  veius  restituit.  S-nsiis 
ot :  wmifnti*  PePti  fixit,  ut  crtcri  quo- 


que  libere  decernerent.  Erv.  Omni- 
iio  in  Kud.  silentium,  nnde  Rhen.  At 
scrvitium  fere  sic  15,  61 . 

Pauris  exemlis]  Flor.  babct,  exe- 
ptis.  Forte,  erceptis,  Pichena  inquit. 
Fort  t  id  saiie  nielius.  Sed  a  scriptura 
illa  nihil  extrices.  _Virg:iila  sup«!r  e 
oniissaest.  VLA.{iT.eieptis.  Eu.n.  Sic  et 
Bnd. 

Et  respondenti  rctieens]  Sic  etiain 
Livius  23,  12.  ubi  v.  J.  Fr.  Gron. 
Ern. 

Data  etiam  absolrenrfi]  Melius  e 
priscis,  dntnm  rliam  nhs.  Hrentiam. 
LlPS.  Nain  sic  MSS.  Flor.  (Biid.  a  1. 
m.)  Guelf.  edd.  pr.  Puteol,  Ber.  Alc, 
idque  liene  restitiiit  Picheoa.  Ablativi 
sunt  a  Rhenano.  Licentia  dicitur  illa 
qnidein  etiam  in  boiiani  parteni  apud 
nostriim,  ut  1,  '26.  std  forte  hic  non 
absiirilnni  sit,  existiniare,  data  opera 
ambiijnitateni  qiia?sitam.  Cettruio  in 
Giielf.  (it.  ed.  Put.  Ber.)  est  et  pro 
eliam,  fortasse  inelius.  Vide  tainen 
ad  c.  H6.  extr.     Ern. 

Fahriciits  yeienlo]  Poto  illnm  e«e, 
qiii  A.  F.ibricius  Dioiii  dicilur:  qui- 
qiie  Prsptor,  canes  C  ircensibu»  ad  cur- 
riis  adjunxit  pro  eqiiis.  Lips.  Ryc- 
kius  de  ro  laudat  Plinium  ep.  4,  29. 
Jiivenal.  S.\t.  4,  113.  Mox  l>ene  Pi- 
chena  quod  multa  e  MS.  Flor.  pro  pii 
m.  Sic  etiain  ed.  pr.  MS.  (Bwl.) 
Gueif.     Ean.     Bud.  f-igemt». 


LIB.  XIV.    CAP.  51. 


619 


Sacerdotes  composuisset,  iis  libris,  quibus  nomen  Codicillonim  a.  U. 
dederat.     Adjiciebat  Tulius  Geminus,  accusator :  venditata  8ib\ 
ah  eo  t7!uiiera  Principis,  et  adipiscendorum  honorumjus.  quae^g^ 
caussa  Neroni  fuit  suscipicndi  judicii :    convictumque  Vei- 
entonera  Ilalia  depulit,  et  libros  exuri  jussit,  conquisitos 
lectitatosque,  donec  cr.m  periculo  parabantur  :  mox  licentia 
habendi  oblivionem  adtulit. 

Sed  gravescentibus  in  dies  publicis  malis,  subsidia  mi-51 
nuebantur:  concessiique  vila  Burrus,  incertum  valetudine, 
an  veneno.  Valetudo  ex  eo  conjectabatur,  quod  in  se 
tumescentibus  paullatim  faucibus,  et  inpedito  meatu,  spiri- 
tum  finicbat.  plures,  jussu  Neronis,  quasi  remedium  adhi- 
beretur,  inlitum  palatum  ejus  noxio  medicamine,  adsevera- 
bant:  et  Burrum,  intellecto  scelere,  cum  ad  visendum 
eum  Princcps  venisset,  adspectura  ejus  aversatum,  scisci- 


Nomen  Codicillorutn  dederai]  Noto, 
ftiisse  luorem,  uii  iii  testameiitis  con- 
iricia  qusdam  et  probra  liberius  scrj- 
berent:  quae  aute  Au«rustum  inobser- 
vata  et  pcrmissa.  Scilicet,  quia  supre- 
uiis  illis  taliulis  et  voci,  dai>da  videba- 
turaliqua  libertas.  Freiiuin  injicere 
Senatus  volucrat  ;  sed  ille  idem  Prin- 
ceps,  ut  Suet.  ait  c.  56.  de  inhihenda 
testanienlorttm  licenlia  ne  Senutus 
ijuidquam  constitueret,  inttrcessit.  Ea 
enim  icerniana  lectio,  gerniana  inens 
ejus  loci :  non  ut  vir  doctus  sut>stituit, 
scommatorum.  Exempla  in  Tacito 
passim,  de  iis,  qui  supremis  tabulis 
multa  :»trocia  in  Macroiiem,  in  Tibe- 
num,  aliosque  potentes  composuerint. 
Hoc  exeniplo  erjo  maledicentisB  snje 
cavens  Veiento,  inscripsit  opicos  et 
0*cos  eos  libros  Codicillos.     LlPS. 

Talius  Ce/rt.]  Muretns  volebat  T. 
^llins,  idque  oliin  probabat  Lipsias, 
wjecit  postea.  Nec  spernendum  pu- 
tal  Ryckius,  proferensex  inser.  vetere 
jg.  AUiurn  Max.  Consulem.  Talia 
(Sccurrit  ap.  Murator.  p.  1501,  2.  Mox 
MS.  Bud.  et  Guelf.  a  inanu  sec.  vendi- 
tnta.  male.  Post  idtm  Guelf.  indicii, 
EiiM. 

faletudine  an  venene]  Sic  Rhen.  ex 
scriptura,  ut  ait,  Re^i  codicis  i.  e. 
Bnd.  quod  secus  est,  nam  is  clare  ha- 
bet  valitudine  aut  veneno,  ut  Puteol. 
Beroald. 

Quod  in  se  tumescentibusl  Muretus 
coTTisit  intumescenlibus.  Placel.  Certe 
in  se  vitiosum  est.  Ern.  In  se  idcra 
esse  ac  perse  autuinat  Hiller.  Rac.  39. 
Sic  ptr  se  quiedam  inlumesccre  docet 
Celsus  T,  2.  i.  e.  vitio  intus  orto.  Hein- 
»ius  eo  sensu  apud  S»enecam  cp.  95. 
•unii  t<A€m   tra(^t  i/t  fe  putrescen- 


tium. 

Impedito  meatu  spiritum  Jiniehat'] 
Haec  corrupta  esse  credo,  le^endum- 
que ;  et  itnped.  meatu  spiritus,finie- 
bat,  sive  cUAmfinierat.  Spiritus  meart 
dicitur,  ut  ap.  Curtium  3,  5.  Finire 
autem  simplititer  pro  mori,  iioster 
cuni  aliis  dixit  6,  ."iO.  Id  ignorars 
librnrius  e  spirxtus  ftcit  spiritum, 
Adjuvat  MS.  Guelf.  in  quo  est  spiritu, 
Litera  s  absorberi  potuit  ab  initiali 
seqnentis  verbi.  Denique  h£Pc  conje- 
cerunt  homines  post  mortein  Burri. 
Itaque  nielius  Jinierat ;  quod  et  se- 
quentia  desiderant.  Ern.  Animam 
Jinire  Ovid.  dixit  Met.  T,  591. 

lUitum  palatum  ejus]  Ejus  habet 
MSS.  Flor.  Guelf.  et  edd.  vett.  ante 
Rhen.  qui  auctore  MS.  Bud.  delevit, 
ut  mox  evm.  Tacitus,  etsi  brevita- 
tem  alias  affectans,  libenter  hoc  pro- 
nomine  sine  necessitate  utitur,  ut  su- 
pra  jam  notavimus.  Itcin  infra  hoc 
capite  veterem  inip.  atque  inf.  in  eo 
secutus.  Cicero  et  Livius  sine  in  m 
dixissent.  c.59.  lalem  eum  centurin  tru- 
cidavit.  Sufficiebat  tnlem.  c.  62.  acci'' 
tum  eum  Casarudmonet.  Ciceroni  et 
Livio  suffecisset  accitum  Casar  admo- 
net :  quamquam  et  Livius  interdum 
siiie  necessitate  pronoinen  addit.  V. 
uot.  ad  Suet.  C»8.  7.     Erk. 

//spectum  ejus  aversatum,  sciscitan- 
tique  hactenus  respondisse,  Ego  me 
bene  habeo]  Heiiisius  sx  distinsruit : 
sciscitontique,  hacfenus,  respondisse, 
ego  me  l>ene  habco.  Acute  :  et  illud 
hactenus,  ut  Burri,  iioii  Taciti,  etiam 
prwfert  .Aurelii  lectio,  verba  ista,  hac- 
tenus  ego  me  bene  habno.  alio  chara- 
ctere  formata  cxhihen':.  Commode 
tamcn,    hactenu»    rcspondisse,    potcst 


c^o 


ANNALIVM 


A-U.  tautt  liactenus  respoudissc,  Ego  me  bene  haheo.  Civitati 
r'/"  Srande  «lc-^idcrium  ejus  jnaasit,  per  meuioriaiu  virtutis,  et 
63.*successoruoi  allerius  segnem  iuuoccutiam,  altcrius  llagran-» 
tissinia  tlagitia  et  adulteria.  quippe  Ca;sar  diios  Pra;ioriis 
coUonibus  iuposucrat  :  leuiuui  Uuiuin^  ex  vulgi  favorc, 
quia  rem  frumeutariaui  siue  qiiacstu  tractabat:  Sofoniuia 
Tigellinuin,  yetercin  inpudicitiam  atque  infamiaui  in  eo 
sccutus.     Atque  illi   pro  coguitis  moribus  fuere;    validior 


exponi,  hoc  tantuin.  Vide  Ohserv.  in 
£ccle$.  cap.  I^.  \n  eu  autem  ro- 
spoaso  qua?  vis  sit,  iliccl  Spueca  Epist. 
24.  tiertt  illum  Cn.  Pomprii  socerum 
iScyiwHim,  qni  corttrurio  in  j^frieam 
vcnto  rtlatus,  cuut  leneri  nuvem  suam 
videret  ab  hostiliun,  j'errn  se  trfinsier- 
heravit,  et  ifua^rentibus,  uhi  imperalor 
ettel,  Jmperntor,  inquit,  bene  se  hahet, 
y6x  ktpc  illum  pnrem  majoribus  Jeeii 
gtjatalem  ScipioHtbMs  in  Aj'rica  glo- 
riuM  non  eit  interruvipi  passa,  ftc. 
GSON.  Hoc  verum.  Scd  MS.  Flor. 
(«t  liud.)  et  e<l.  pr.  habent  scisciiattti, 
tine  copula  que :  quod  secutus  sum. 
Mos  ed.  pr.Jingifin  uduitima  :  vitiose 
^ro  afJulterin.  Etiam  a  Flor.  abest 
copula.  Sed,  nisi  Tacitum  paruni  ac- 
eurate  scripsisse  (iicannis,  hic  aliiid 
«iiid  latet.  Nam  aiiulteria  sunt  in 
Jt^Mgitiis.  Nisi  vtru  voluit  sfeucri  l»anc 
spticieni  addere,  ut  in  qu.tiii  iu  prioii^ 
flagitiosus  csset.  Post  Rhi-n.  niali.bat 
tractnvtrat.  Inuno  Irnclurat.  Ern. 
Bud.  tractabat. 

Sfjouium  TigtiUinum]  TifcUinum 
libri  appL-llaiit,  ct  Gra-ci,  qnibus  sem- 
per  liYiXfjitif.  Supbroniuin  corrupte 
cpilonia  I>ioiiis:  ortinium  Tacit.  H. 
1,  '2.  Quod  .lit  de  veicre  infaiuia, 
intcllepit  cre<lo  stupruiu  ejiis  cunt 
Agrippina  UKitrc  Xeronis  :  qua  caussa 
a  Caio  in  exsiliuni  pulsiiA.  Dio  59, 
'2.'i.  ir  Ttvrtit  2i  ri<Tt  (ptvycuvi  «a<  »  TiyiX- 
i.tw  i  'St/fimf,  ttif  tuii  'Ay^ifrittii  fu- 
futX*f*»n,  t%i*trt*.  Mentiu  dara  ho- 
Hiinis,  iniu  brevis  vitH'  descriptio,  in 
scholiaste  veteri  Juvnialis  ail  vcrsum 
I,  155.  Pone  Tin«li>rtum.  ('.  Fulci- 
ntt/s  (corri^endunt,  C.  fijenius)  Tiftel- 
linus,  patre  /Juri^enliHo.  Srtflticeam 
vttegatus juvenia,  egvns,  vernm  admo- 
dttm  pulcher,  in  cnncubinttlHm  a  Jiin- 
«iee(  Imciii  Dnmitiu  mnrifis  ,4s(rippi- 
90  et  Fuliifr  sororuw  (.'frsaris,atffua 
■■  ntrisqnr  ujronbus  svspectus,  ob  hoc 
whe  summrtttu.  IMura  illic  vide,  sed 
harc  currigc  :  a  /'iiwio  et  Lucto.  itcin- 
que  jlftrippina  et  JJvitr,  sororum  C. 
Camiris.  Nihil  certius.  Nam&l-Vini- 
«UM  Liviam  Gvrtuanici  tiliatn  uxurem 


babuit,  et  L.  Doroitios  At^ppiiiaBB. 
Tacitus  b',  45.  Ideui  Ti-^vlliiii  notueu 
corruptuin  odoror  iii  Eircsippi  4,  20. 
ubi  de  Nerone.  Kl  ifieo,  iiiqeit,  ne- 
quistimis  te  .Xtfmplitfiio  et  GcmeUkt» 
pracipue  cretlendum  putnvU.  Geoiel- 
limiiii  hutif  iiusniiani  rcperias,  et  snp- 
pone  fkleiitfr  Tigetliuo.  Adprokat, 
quod  ipse  subdit  debertutn  Neroncin 
ab  utroque  :  quod  historia;,  et  noiBi- 
natim  de  '1  igellino  Tacilus,  prodide. 
ruiit.  Livs.  Offotdum  vel  Ctfoniitm 
Ttgillinum  vett.  edd.  u<:quc  ad  Li- 
psiuni.     Ern.     Sic  et  Bud. 

/Jc  qua  illi  pro  cognatis  moribut^ 
Non  displicet  Farnesiana  scriptura. 
^tf/U€  illipro  cognitis  moribus/uere.  id 
cst,  praescitum  antea,  qui  niures  utri- 
us<|ue.  Vatic.  refert,  progenitis  mari- 
bus.  tcntabam,  pro  geniit  mnforihu*. 
(|uasi  coniinendatione  vttioruM  pro 
iiatalibus  usus.  liuuiilitatcm  quidi^ia 
Rencris  ejus  notat  i«k'm  Tacitus  II.  1, 
12.  Sopltouius  Tiuellintu  obscuris pa- 
rcntibuSfJa  du  puentiti..  Forte  et  sic 
le;;.  ut  f/ui  iiiipro  uemiuis  moribusja' 
veiet.  G<-iuiuuBt,  siiiiile.  Eroeritus 
crgo  Tigellinus  favorcin  Ncroois  simi» 
litudine  monim  vitiuruBique.  Se^k 
ne  dissimiileui,  Fanicsiana  lcctio  fir- 
mari  oinntno  a  Victore  videtur,  phra- 
sim  hiuic  sniulantc,  imo  suiiicnte  a 
Tacitu,  in  <lthoiie  :    (Jui  potcntiu  die» 

Jcre  quinque  et  octoi^inta,  prucoe^nitii 
moribus,  petUus, postf/uam  a  Pitelli» 
puisus  est,  meitem  siiii  conscivit.  At- 
(|ue    ita    Victor  :     taiiicn  -ii» 

Alcrrcrus  diviNim  illa  F.i.  ii- 

<is  lej^bat :    UU  pfo  coi.  1'^, 

quales  jatu  antc  noti.  Lii'».  bive 
potiiis,  ita  valucre,  ut  mores  ce§;uili 
(uiusquc  fcrcbaut.  lia  ccrte  vult 
Mcrccrus,  at(itie  id  spquentia  deside- 
raiit ;  in  quilnis  explic.Tf"'  ■'••■•  •■'fte 
d«  singulis,  (|tiid  sit,  //>  ■  "- 

rilius     exte.      Ccterum     '  ui 

Mcrceri  n  cepit  priinus  richeiia,  <|ucin 
(^eteri  secuti  siinl.  MSS.  H.  (Bud.) 
Guelf.  atffue  illi  pro  engnatts  iuoribut 

Juere :  quod  J.  Gronovius  cxplicat 
coMgmiii'   "■■"'  <<>>cnc«  velut  insitM 


LIB.  XIV.  CAP.  r.2.  53.  ^l 

Tigellinus  in  animo  Principis,  et  intimis  libidinibus  aclsum-A.U. 
ptus  :  prospera  poj)uli  et  militum  iama  Hufus:  quod  apud^'*»; 
Keroneiu   adversum    experiebatur.      Mors    Burri    infregit  ^3  " 
Senecaj  potentiam ;    quia  nec    bonis   artibus   idem   virium  50 
erat,  altero  veiut  duce  amoto,  et  Nero  ad  deteriores  inclina- 
i)at.     Hi  variis  criminationibus   Senecam  adoriun-tur,  tan~ 
quam  ingtntei  et  pnvattun  mprn  modum  evectas  opes  adhuc 
<rugeret,  quodque  studia  civium  in  se  verteret,  hortorum  qitoque 
anuenitate  et  villaruni  magnijicentia  quasi  Principem  mper- 
grederetur.     Objiciebant  etmm,  floquentidf  laudem  uni  sibi 
adsciscere,  et    carmina  crebrius  Jactitare,  postquam,    y,eroni 
amor  eortim  venisset.     Nam  oblectamentis   Principis  palam 
iniquum,  detrectare  xim  ejus  equos  regentis ;    inludere  voces, 
quotiens  caneret.     Quem  ad Jinem  nihil  in  Rep.  clarHmJore^ 
quod  non  ab  illo  reperiri  credatur.      Certe  Jinitam  Neronis 
pueritiam,  et  rohur  Juventw  adesse.  exueret  magistrum,  satis 
amp/is  doctoribus  instructus  majoribus  suis.     At  Seneca  cri-o3 
tninantium    non    ignarus,    prodentibus   iis,   quibus    aliqua 
honesti  cura,  et  familiaritatem  ejus  magis  adspernante  Cae- 
sare,  tempus  sermoni  orat :   et  accepto,  ita  incipil:    Quar' 
iusdecimus  annus  est,  Casar,  ex  quo  spei  tua  admotus  suni: 
octavus,  ut   Imperium  obtines :   medio  temporis  tantum  hono- 
rum  atque  opuni  in  me  cumulasti,  ut  nihil  jelicitati  me&  desit, 
visi  moderatio  ejus.     TJtar  magnis  exemplis,  nec  me(C  fortu- 

secoti  erant,  nec  ad  honores  provecti  recentiores :     unde    collijo,   in    MS. 

einendarant.  Mirum.   Imnio,  si  Taci-  Flor.  nuUani  t'?se  praepositionpni.  (nec 

tus  ita  dedit,    sensus  est :    ita    apud  est  in  Biid.  ni^i  a  2.  \\\.)  At  vett.  edd. 

qnemque  favorabiles  fuere,  ut  cuique  inde  a   Puteolano   omnes  supra   mo- 

similes  moribus  erant.     Nam  nt  Grae-  diim.   Sane  evectas  prsepositionem  de- 

cis  rififitrts    est,  pro  similis,   sic  co-  siderat :  nec  dicitur  pro  egressas,  aut 

gnata   Latinis,   similitudine    qundam  sM/>er_er«ra«,  sed  est  simpliciter«<A/a- 

inter  se  conjuncta,  similia.    Ryckius  e  tas.     Quia  ergo   illud  supra  e   MSS. 

cod.  Agr.  dedit:   quce  iUi  pro  cognitis  est :  quippc  quod  est  et  in  Gnelf.  resti- 

tnoribns  fttere.  niale.     Ed.  pr.  «/17«^  tui.    In  ed.  pr.  est  e/ i«/>r<rrtftfm  mo- 

iUi  preFgeiiitis  vinribusfuere.     EkN.  rfttm.  unde  conjicias  H  ultra  privalum 

JEx  intimis  libidinibitsl  Vatic. «« /«-  modum.    (sic    cod.    Agr.)     Privatint 

timis,  esset,  ad  iiitimas   libidiiies   ele-  male  Puteol.  Beroald.  et  Alc  (priva- 

«tus.     LiPS.     MS.  Flor.  et  intimis,  ut  tum  Rhen.  c  Bud.)  Dein  Guelf.  fior- 

edidit  Rhen.  (e  Bud.)   Consentit  ed.  torumque  am.     Mox  quasi  est  prope- 

f>r.  nisi  quod  estrt  in  intimis :  idqne  uioduin.    Cic.  Acad.  4,  26.  quasipeda- 

secutus  sum  cum  J.  Gron.  Ex  intimis  lis.      Pro    svpergrcderetur    (qiiod    in 

«st  a  Puteoiano.     Sed   id   h.  1.   non  Rud.)     MS.     Goelf.    prtcgrederetur. 

conveiiit.     Esset  enim,  cum  aiite  iiiti-  Erv. 

inis  ejus  libidinibus  oonscius  fuisset.         Carmina  crebrius  factitare]    Tra- 

Atque  socius  potiiis  et  adjutor  nunc  gcediasiu',  qu»  ejus  nomine  feruntur  .* 

nuniitur.     Ccterum   sic  etiam  est   in  Non,  opiiior,  ef  alibi  videro.     Lips. 
r.uelf.     Ern.     In  Rben.   I.it4.  errore         Erueret  magistrum]    Relinqueret, 

typographt  servatum  est  ex,  etsi  casti-  amoveret :  a  Grsecis  suuitum  ;  qu:  di- 

gatioues  profiteantur  positum  et.  cunt   iBS!yVa«-S<»<   <ntx,   pro   rcpudinre, 

.^d  dcteriores  inclinabat]    Bud.  ba-  inprimis  de  magistris.     Sequcns  sen- 

bebat  rtrf  ^errorM,  uude  2.  m.  aderro-  tentia  est   e  Ctc.  ad  Div.   J.  7    (^«t. 

res,  truncato  \ocis  capite.  Er.\. 

£t  privatiim  modum  eifctas^   Sic  -v     - 


622 


ANNALf  UM 


A.  U.  ''*»  ^^^  ''"^"  Ahavus  tuux,  j4ugastU8,  M.  Aitrippie  MityU- 
8J6.  neuse  sccietuin  ;  C.  Maiceuuti,  urbe  in  ipsa,  vclut  peiegrinum 
^i^otium  pcrmisit:  quorum  alter  bellorum  sociiis,  alter  lioma: 
plurihus  laboribus  Jactatus,  ainpla  quidetn,  sed  pro  ingentibus 
ineritis,  prcvmia  acceperant.  hgo  quid  aliud  munijiceutia  tua 
ad/iibere.  potui,  quain  studia,  ut  sic  dixerim,  in  uinbra  edu- 
cata  f  et  quibus  claritudo  vcnit,  quod  juve.nttc  tua:  rudimentis 
adjuisse  videor,  ffrnnde  hujus  rei  pretinni.  at  tu  gratiam 
inmensam,  innumerain  pecuniam  circuindedisli :  adeo,  ut  ple- 
ruinque  inlra  meipse  volvam  :  egone,  Equestri  et  provincia/i 
loco  ortus,  prociribus  civitatis  adnumeror  'f  Inter  nobi/eSf  ei 
longa  decora  prajerentes,  novitas  mca  euituit'^  Ubi  est  animus 
i/le,  mfidicis  contentus'^  Tales  /lortos  instruit,  ct  per  hcec 
suburhaiui  incedit,  et  tantis  agrorwii  spatiis,  tain  /ato  fenore 
esubcrat'^  Una  defensio  occurrit,  qiiod  innneribus  tuis  obniti 
^/^non  dcbui.  <SW  uterquc  mcnsnrain  iinp/eviinus,  et  tu,quun- 
tum  Princeps  tribuere  amico  posset,  et  ego,  quantuin  aiuicus  a 
Principe  accipere.     Cetera  invidiani  augent.  quoi  quidem,  ut 


Alavut  tuvs  Atigiistus]  Injmo  nfca- 
vus.  LlPS.  Sic  ipse  iiostcr  vocat  sii- 
pra  13,  31.  imdc  cuni  Ryckto  rc- 
cepi.  Ern.  Cf.  Scncca  de  Clem.  1, 
10. 

jQuid  munif.  adhibere]  MS.  Agr. 
addit  tua.  Si-nsus  cst,  (jiia  re  potui 
proniereri  nuinifioenti.iiii  tuani :  qui 
siiie  illa  vocula  non  constat.  Itaque 
rccepi.  Seoiitus  est  Brotcrius,  qui 
ideni  in  M.SS.  tribus  rcperit.  Ern. 
In  iiiul.  decst. 

Studia  in  umbra  edttcata  etc.']  quse 
in  vita  privata  tract.ivi,  forniavi. 
Suintuiii  e  (^iccrone,  ni  fallor  :  apud 
«lucm  de  Iveffjj.  3,  6.  etiaiii  sunt  um- 
brnculn  crudUorum  ct  otium,  qua*  op- 
ponuntur  soli  et  nciei,  h.  e.  adniini- 
strationi  Reip.  Non  hic  de  schoia 
copitandun»  cum  Pichena,  ut.iatn  mo- 
nuii  Freinsh.  Etiani  cducata  oratio 
e»t  ap.  Cic.  Ern.  Potius  eloquentia. 
iicinOrat.  13. 

E  quihus  claritudo  vcnil]  Sic  ed. 
pr.  et  seqq.  omiies.  At  J.  Gronov. 
e  MS.  Flor.  et  quihus,  ut  ronjccerat 
Acidaliiis.  Mo\  ctrcumdcdisti  M.SS. 
Flor.  Bud.  Guclf.  rcccint  fichena. 
Vetercs  edd.  omnes  (in  his  Rhen.)  de- 
ditti.  Dcinde  Fl.  Bitd.  Oxon.  edd.  pr. 
vetere«que  omne^  meipse,  quod  temere 
in  meipsum  fa  Rhi-n.  (|noque)  muta- 
tum,  restituit  Ryckius.  Ern.  Et 
q»ihus  ne^iis  (lodiilat.  Ita  qiinque 
baliehat  Biid.  n  I.  m.  IJsum  verbi  ctr- 
cumdare  apiid  nostnini  dabit  Index. 
I3iide  sciat  Ern.  iii  Bud.  Ie;;i  me  ipse, 
non  capio.  S.dtem  in  Castigat.  Rhe- 


nanus  id  taret,  nisi  forsan  in  edit.  su« 
priorc  a.  l.")1.9.  dedcrit,  qnae  in  altera 
a.  I.''!^^.  dcsiderantur.  Prior  ista  niiM 
non  .id  manus. 

Jjonpa  dccora]  i.  e.  antiqua.  v.  ad 
0.  31.  dccnra  sunt  m.ijorum  imagines 
ct  eonim  htmore*,  res  pestav  Sed 
MS.  Flor.  et  ed.  pr.  cura,  quod  i. 
Gronovius  f.ictuin  coiijicit  e  jura. 
Mox  MS.  Re».  et  ed,  pr.  emicuit. 
Ern.  IJud,  decora  a  2.  in.  Idera  eni- 
tuU. 

llortos  instruU]  Vides  hic  opes  Se- 
neca:  in  villis,  aRris,  pecnnia.  Sed 
quid  est  instruit  I  referri  ad  statuas, 
tabulas,  aliunKiue  ornatum  potest : 
ctsi  Flor.  codex,  exstruil :  quod  ai! 
irdiricia  ibi  superba  et  nova.  LiP9. 
ExstruU  cum  SfS.  Flor.  i^bet  ed.  pr. 
Simihe  supra  fuit,  hortos  cxtollebat : 
unde  non  omnino  speriiendum  putem. 
Ed.  pr,  etiam  tnlis.  In  verbo  incedit 
est  sijinificatio  ostcntationi*  et  super- 
biie,  de  qua  sa*pe  viri  docti  dixere.  V. 
Curt.  nd  Sall.  Jug.  31.  /rwore  possis 
etiam  ad  rcditus  ex  a?rris  referre  :  pri- 
inum  proptcr  epitlicioii  lato :  deinde 
quia  c.  o5.  horti,J'enus  et  vitla  ;  nulla 
agrorum  nientiune.  Ern,  Exttruit 
h.iliet  et  cod.  .^p;r.  Sed  Bud.  instrtut. 
De  his  Senecx  divitiis  vid.  ct  Juven. 
Sat.  \0,  16. 

Cetera  infidiatn  aut^ent]  MS.  Flor. 
agent  I  qu«>d  J.  Gron.  f-ictinn  putat 
ex  <i/fit^  Sic  et  ed.  pr.  ubi  antiqua 
manuf  rorn-xit  augctU.  Confundi 
ai(ere  et  alere,  notum  e»t.  V.  viros 
doctos  ad  Cicer.  pro  Ar«:h.  c.  7.  et  Vir- 


LIB.   XIV.   CAP.  54, 


6^ 


mnia  mortaUa,  infra  tiiam  magnitudiuemjacent ;  sed  mihiA.lJ. 
incumbuiit:    mihi  subveniendum  e:<t.  quomodo  in  militia,  «"^^'^ 
via,  Jessus   adminkulum  orarem ;    ita,   in    hoc    itinere  vitcn,  (j^.  * 
senex,  et  ievissimis  quoque  curis  inpar,  cum  opes  meas   ultra 
sustinere  non  possim,  prasidium peto.     .Jube  eai  per  Procura- 
tores  tuos  administrari,  in  tuam  fortunam  recipi.     Nec  me  iu 
paupertatem  ipse  detrudam ;  sed  traditis,  quorum  fulgore  pras- 
stringor,  quod  temporis  hortorum  aut  villarum  curte  seponitur, 
in  animum  revocabo.     Superest  tibi  robur,  et  tot  per  annos 


fil.  Mn.  .*},  231.  Nec  agent  absur- 
duni,  aut  ab  h.  1.  .^lienum.  Picitur 
enim  pro  acu«re,  excitare,  incitare, 
Iji^/^fc».  V,  Gebb.  ad  Liv.  10,  14.  Sed 
tamen  augent  verutn  puto,  cui  nou 
raro  in  MSS.  agere  substituitur,  ut 
ap.  Livium,  I.  c.  Vid.  ibi  Drakenb. 
item  ad  3,  3.  27,  9.  Add.  infra  ad  c. 
58.  etiam  15,  10.  pro  augeretur  ed. 
pr.  ageretur.  Nec  futurum  huic 
loco  convenit.  £rn.  Bud.  augent. 
bene. 

Infra  tuam  magn.  jacenf]  Jacent 
et  mox  hicumbunt  MS.  Guelf.  'et 
Bud.)  edd.  pr.  Puteol.  Beroald.  AIc. 
ut  ^idcetera  referantur:  quod  restitui. 
Adjuvant  mortnlia,  quae  melius  de  bo- 
nis  humanis,  quam  de  vitiis,  velut  in- 
vidia,  capiuntur :  item  setnientia :  ^iio- 
modo  in  militia  etc.  in  primis  verba, 
cum  meas  opes  ultra  sustinere  non  pos- 
sim.  Cf/era  quse  sint,  vid  c.  56.  e.xtr. 
Ceteri  libri  edd.  babent  jacet  et  in- 
eumfrit:  qusB  lectio  orta  est  ex  eo, 
quod  ad  inndiam  referri  putabant. 
Ern. 

Quomodo  in  militia]  Intellegit 
Optiones,  quia  acljutores  Centurioni- 
bu5  dati.  Festum  corrigo,  Optio  qici 
nunc  dicitur,  anlea  appellahatur  ac- 
census.  Is  adjutor  dabatur  Cenlu- 
rioni  a  Tribuno  militum,  quiex  eo  teni' 
pore,  quem  velint,  Centurionibus  per- 
missum  est  optare,  et  nomen  ex  Jaeto 
sortitus  est.  lego»iue,  a  Tribuiw,  mili- 
temqve  ex  eo  fempore.  LiPs.  Mox 
ed.  pr.  postum.  Post  eas  abest  a  G\ielf. 
Eus.  Bud.  pro  quomodo  male  quo, 
Dein  eas  non  habet.  Per  adminicu- 
lum  in  militia.  J.  Fr.  Gron.  referente 
et  probante  Ryckio,  potius  caussariam 
missionem  intelligit.  Vox  ipsa  admi- 
nicuH  petita  ex  agricultuni.  V.  Sen. 
de  Clem.  2,  7. 

Quarum  fulgore  perttringor']  Can- 
negietcrus  Diss.  ad  Avian.  p.  320.  cor- 
ri^it  prcpstringor.  Verum  videtur. 
Cic.  Vatin.  10.  Dignitas  et  splendor 
prcrstringebat  oculos  P'atinii :  ubi  si- 
oiiliter  quidam  MSS.  ef  edd.  perslrin- 


gebat.  .\dde  Drakenb.  ad  Siliuro  1, 
358.  Sensus  est  :  relictis  iis,  quorum 
invidia  mibi  obest,  tempus  omne 
animo  impendam,  quod  bortorum  et 
villaruin  cura  absumit.  Er.n".  Bud. 
perstringor.  Sed  onniino  prtestriiigor 
rectius,  quud  et  Bip.  recepere. 

£t  tot  ptr  annos  nlxum  fastigii  re- 
gimen]  Haeo  vitiosa  esse,  tacile  iiitel- 
li^et,  qui  attenderit,  perspicueque  \o- 
let  iuterpretarijcoiiservata  Latinitate. 
Nam,  quod  Mapba-us,  per  tot  annos 
sustinuisse  imperii  onus:  Grono\ius 
Obs.  2,  4.  bene  ma^iiu  tcmpore  fun- 
data  potentia  :  bonus  sensus  est ;  sed 
e  contextu  sunitus,  non  e  verbis  ipsis, 
in  quibus  illc  non  inest.  Nec  prob.^- 
bilis  Grutii  conjectnra  enisumfastigio 
i.  e.  ad  fasti^ium.  Grotianae  seuteii- 
tix  sufGceret  nixum.  Cicero  Planc.  27. 
hucper  tne  nixus  ascendi.  sed  illa  sen- 
tentia  ab  h.  I.  aliena.  Idem  ille  J.  F. 
Gronovius  ap.  Ryckium  conjicit  ni- 
xum  fastigio :  wl  fastigium  dictum 
sit  pro  imperiu,  puteiitia,  ut  15,  I. 
Sed  et  hic  manet  diflicultas,  quud  non 
convenit  tot  per  annos.  Iliud  niihi 
videtur  esse  clarum,  hoc  quaeri :  an 
Nero  jain  per  se,  sine  Senecae  auxiiio, 
possit  imperare.  Ei  sententice  c\ux 
lectio  vel  correctio  maxinie  convenit, 
ea  est  optima.  Sed  ei  sic  satis  con- 
gruit  lectio  .MSS.  ( Bud.)  Ascr.  Guelf. 
ed.  pr.  tot  per  annos  visum  fastigix 
regimen.  Vidisti,  inquit,  tot  per  an- 
nos,  quomodo  siinunum  imperium  tra- 
ctari,  Respublica  reg^i  debeat,  h.ibes- 
que  adeu  usuin  rerum  iduneum,  uC 
tibi  non  amplius  opus  sit  auxilio  meo. 
Sed  vereor,  ut  satis  prudenter  istadi- 
cta  sint,  et  sine  offeusione  Neronis 
dici  potuerint ;  et  ne  visum  factuio 
sit  e  nisum,  ut  factum  passiin  in  libris 
veteribus.  V.  Heius.  ad  Ovid.  A.  A.  2, 
G60.  Drakenb.  ad  Sil.  5,  284.  item  ad 
Livium  pluribus  locis.  Intcrim  nihil 
roelius  aut  vidi,  aut  ipse  excogitare 
potui.  Ern.  Hiller.  Rac.  10.  legit 
Jixum  fcustigii  regimen,  eo  seiisu,  quo 
ap.  Cic.  Ac.  Q.  4,  9.  stabile,  quod  mo- 


cu 


ANNALIUM 


A.V.^f^"n  fustigio  re^imen  :   possumus  seniorcs  amici  quietl  rt* 

tl6.  sponflere.     IJoc  (jnoque  in  tunm  glorimn  cedct,  eos  ad  summa 

^Svexi.yse,  qui  et  inodica  lo/erurent.     Ad  quae  Ncro  sic  lenne 

•-/-.  respontlit :  Quod  meditatfe  orationi  tutv  statim  orcurram,  id 

pnmum  tui  viuneris  /Kihco,  qui  me  non  tantum  prfcvisa,  sed 

subita   expedire  doruisti.     Abnvus  meus,  Augnslvs,  Agrippa. 

et  Meccenati  usurpare  olium  post  labores  cnncexsit :   sed  in  ea 

ipsa  tvtafe,  cujus  auctoritas  tucretur,  (fuidquid  illnd  et  quale- 

<  umque  tribuissct :  attamcn  neutrum  datis  a  se  pramiis  exuit. 

Belio  et  pcriculis  meruerant :  in  his  enim  juventa  Augusti  ver- 

sata  est.     Nec   milii  tela   et  manus  tu&  defuiasent,  in  armii 

agenti.     Sed  quod  prtcsens  conditio  poscebat,  ratione,  consilio, 

prceceptis  pueriliam,  dein  juientam  meam  fovisti.    Et  tua  qui- 


vere  nxilln  ratio  guait.  i-t  pro  RaMrio 
9.  Verutn,  'juse  addit  de  iinperit<;  cx 
Stuica  doctrin:\  fato  tixis,  ab  hoc  looi» 
siint  alieiia.  l*rol)o  enifndationein  Bip. 
ninim.  fnntis^io  i.  e.  Imperatoria  di- 
pnitate.  Favent  buic  sententiw  loca 
nostri  14,  1.  H.  1,  Ifi.  2,  76.  Sed 
ita  j.un  Kyckius  cuni  J.  Fr.  Grono- 
tio. 

Possumus  seniores  amiei]  Non  us- 
qucquaquc  placet.  V.itic.  quietem 
prapfert.  Fortean,  possinntis  seninres 
aniici  quictem  jure  spnndcte.  Fuit, 
cnin  iiiculcatain  voceni  e  sequenti 
liiiea  putftrcni,  le£;crcinq«e  rcjecta, 
pnscivius  seniores  nmici  qiiietem.  12"'^ 
»i,  quietem  respomlere  ?  Apuleius  plira- 
seos  hiijus  approbator  Apol.  2.  Has- 
rine  tirntias  bonusjilius  matri  respon- 
des  ?  Lirs.  At  tu  vida,  si  lubet,  Ob- 
ser>'.  2,  4.  Gron.  Ibi  sic  iiiterpreta- 
tur:  nos  scniores  amici  satisfacinuis 
tibi  etiam  quictc,  otium  lacessendo,  et 
in  reliquiim  viribus  tuis  confideiido. 
yute  sanc  interprctatio  vnKle  arridet. 
Srd  tanieii  bic  restat  niilii  scrupulus, 
tjuod  ita  sententia  ha-c  noii  satis  apta 
«ririnnento  Senecie.  Vult  abire  cura 
Reip.  h.  c.  ad  quietem  et  otium  re- 
dire.  Tu  vales  »tatis  robore,  et  ha- 
bes  impcrium  latis  lirmuin.  Ergo 
e?o  scnex  possuin  dcponerc  illud  onus. 
yuud  sain;  iioii  satis  coinmode  videtur 
expriiiii  pcr  satiiifacerc  quietc.  Et- 
iam  MSS.  Vatic.  Kud.  ed.  pr.  Iial)ent 
quiitent :  forte  ct  Flor.  quod  plcrum- 
quc  ille  ciitn  pr.  ed.  coiiscntit.  Non 
«bhorrebat  animns  a  conjcctura,  Ta- 
citiim  «cripsisse,  potsumus  seniores 
amici  quiflem  repcfere  vel  remmrre. 
Error  in  vcrlio  oriri  (lutuit,  quod  mon 
r«t  respondit :  quirfe  primns  edidit 
Pnteid.  idemqiie  cxhibct  Gtielf.  Scd 
furte  cst  i   possuuius  ricissim 


quietcin  siimere,  vol  qulcteuti,  postca- 
quam  tu,  nobis  I.nborantlbus  ((uievisti ; 
qnod  respondere  essc  potest  c  Gr.-eco- 
riini  iitiitationc,  qui  «tTj^rfi^ui  sic  di- 
cunt,  ct  AfTiVrj»^».  Kt  sic  alii  quoqur 
rcspondere  dixere.  Kroterius  niavult 
cutn  Petavio  </uk7^»n  respiccre.  Er.n 
Hcinsius  egrigieconjicit  quieli  renpon- 
dere,  ad  quain  scil.  s(.ni<iin  ipsuni  nos 
invit.it.  Sic  et  Bip.  Hiller.  llac.  10. 
volcbat  quietcm  retinere. 

Ad  summa  vexissc^  Heins.  evexUse. 
Non  malc. 

(Jiti  tnlerarent]  Sic  ed.  pr.  Rhen. 
fp  Biid.)  ct  seqq.  at  Puteol.  Ber.  Alc. 
tolerarunt.  et  sic  fuit  in  Guelf.  a  inaQ.> 
pr.     Er.n. 

.f^nts  mcut  Augustus]  Legam,  ut 
snpra,  abavus.  Lips.  Quod  re»cri|>si. 
Kyckiiis  mire :  (irns  Liitina  lingrua 
etiam  uUra  tecundum  gradum  vocat . 
Recte.  verum,  ubi  pro  in.ijoribus  po- 
nuntur,  et  non  nisi  in  plurali :  avum 
meum  posse  de  .alio,  qitam  dc  niei  pa- 
rcntis  patre,  dici,  id  ven»  etlain  atquc 
etiam  iicgo.  Mox  MS.  Flor.  (et  Biid.) 
ac  tamcn,  quod  et  Mureto  «t  Acidalio 
plawibat.  Vulgatum  probo.  Mox  in 
ea  ipsa  atnte.  an  ipse  ?  Ekn.  Ipse 
c(hI.  A^r.    Prnbant  F.ierii.  L.all. 

Puicquid  illud  etc.]  lUnd  abcst  a 
co(f.  .\irr.  Facrnus  nialebat  itlis,  quod 
placct  Lall. 

lieUo  ct  periculis  meruerani}  Sic 
Guelf.  cd.  pr.  Rhen.  (e  Bud.)  et  scqq. 
At  Putcol.  Ber.  Alc.  jtrllis,  Acidalius 
autent  putabnt  cxcidisse  at,  £st  euim 
objectio.     EtlN. 

J-'t  lua  quiilem  elc.]  Priniura  non 
rediind.it,  ac  psne  inepturo  est,  dum 
rita  suppctet  ?  Vefeor,  nt  j;enuinum 
sit.  Deinde  ed.  pr.  dttno.riif,  et  mo\ 
inferre  pro  refene.  Mox  rnlmri  tnikt 
eit  ct  Livias  dixit  •I.S,  13.    Ern. 


LIB.   XIV.   CAP.  56. 


626 


dem  erga  me  mitnera,  dum  vita  suppetet,  mterna  ernnt :  qiiee  a  A.  U. 
vie  habes,  horti  etjhius  et  villa:,  casibus  obnoxia  suiit.  ac,  licet  ^^^,- 
multa   videantur,  pierique,  haudquaquam  artibus  tuis  pares,'  q^' 
plura  teimeruut.     Pudet  referre  libertinos,  qui  ditiores  spe- 
ctantur.     Unde  etiani  rubori  mihi  est,  quud  prcccipuus  cari- 
tate,  nondum  onines  forluiui  antecellis.     I  erum  et  tibi  vaiida  56 
<Btas,  rebusque  etfructui  rerum  sujficiens  :  et  nos  prima  Impe- 
rii  spatia  ingredimur:    nisiforte  aut  te  J  itellio  ter  Consnli, 
aut  me  C/audio  postponis.     Sed,  quantum  Polusio  longa  par- 
simonia  qua.'sivit,  tantum  in  te  mea  liberalitas  explere  non  pot- 
est.     Quin,  &i  qua  in  parte  lubricum  adolescentia  nostr<e  de- 
clinat,  revocas;   ornatumque  robur  subsidio  impensius  regis. 
Non  tua  moderatio,  si  reddideris  pecuniam ;   nec  quies,  si  reH' 
queris  Principem;  sed  mea  avaritia,  mececrude/itatis  meius  in 
ore  omnium  versubitur.     Quod  si  maiime  continentia  tua  Inu- 
detur,  ?ion  tamen  sapienti  viro  decorumfuerit,  unde  amico  in- 
famiam  paret,  inde  gloriam  sibi  recipere.     His  adjicit  com- 
plexum  et  oscula,  tactus  natura  et  consuetudine  exercitus, 
velare  odiuui  fallacibus  blanditiis.     Seneca  (qui  fiuis  om- 


Et  ^rvclui  rerum  siifficiens]    Ftu- 

ctui  contra  JCtmii    Parisieiisem,  qni 

Junctvi  corrigebat,  'ate  defendit  Sal- 

masiu^  ad  Jus  Att.  et  Rom.  c,  1(J.  p. 

J73.     Ern. 

Qaudio  praponis}  Si  quid  video, 
«ut  negatione  insita  scribend.  non 
prceponis :  aut  niutandum  in  postpo- 
nis.  Certe  et  Xero  judicio  ante  Clau- 
dium  :  et  Seneca  oiiini  re  antc  Vitel- 
liuni.  LiPs.  Postponis  et  aliis  piaci- 
tum.  Et  id  esse  in  .MS.  Fl.  auctor  J. 
Gron.  in  Re».  Broterius,  qiii  recepit  in 
textum,  queiii  sequor.  liilerprttatio 
vulgati :  nisi  plura  Vitellio  te  acce- 
pisse,  nie  pliira  Claiidio  dedisse  putas, 
ansiistior  est,  quam  pro  re  et  antece- 
dentibus.  Ern.  \n\g.  pra^onis  tue- 
tur  post  Salinerium  Pichena.  In  pnst- 
ponis  recentiorcs  omnes  conspirant. 
Bxid.prtrponis.  .\gr.  an/eponis. 

yolusio  longa  parcimoma}  Dixi  su- 
pra :  addo  hoc  nomen  in  Vatic.  con- 
stanter  sempcr  scritii,  Volusino.  Porro 
4e  divitiis  V"olusiorum  Silii  egreiciiis 
locus  est,  huc  alludentis  5,^61.  Oc- 
cwnbis,  senerose  f^oliix.  nec  clausa  re- 
postis  Pondera  thesauris,  pafrio  nec 
regia  qnondam  Prcrfulgens  ehore  et 
possessa  mapalia  soli  Prnfuerint.  LlPS. 
Kroterius  corrixit  vel  quantum  aut  et 
g.  cum  Acidalio,  quod  placet.  Ed.  pr. 
folusino.  Ern.  In  Bud.  a  2.  m. 
sedsi  q.  Agr.  sed  an  g. 

In  te  mea  liberalitas}  MS.  Flor.  ed. 

VOL.  I.  P,  H,     U&^f^    ^  - 


pr.  in  me  mea  lihertas.  de  quo  vide  J. 
Gron.  Vulg^atum  verum.  Parsimonia 
et  liberalitas  opponumur  apte.  Ern. 
Bud.  a  1 .  m.  iw  7ne  mea  liberalitas. 

Inornalumque  robur'\  Inornali  vox 
displicet,  cum  sequantur  verba  parum 
illi  consi^rua.  Malim,  inordinatiim- 
que.  Id  est,  incompositum  aetatis  hu- 
jus  robur.  Nec  displicet  sane  Faerni, 
innatunique  robur.  LiPS.  Frustra 
conjecturis  indulsere  viri  docti,  Bene 
e  MS.  Flor.  ornalum  rescripsit  Pi- 
chena:  quo  loco  tamen  ab  alia  manu 
addituni  f  tradit.  At  MS.  Asrr.  ed.  pr. 
plane  ornatnm  habent.  Robur,  quod 
tu  pra.*ceptis,  consilio  ornasti,  instru- 
xiili.  E^RN.  Bud.  inm-natumque.  Or- 
natum  rccepere  certatim  recentiores. 
Bip.  non  a  rcgis,  sed  ab  ornatum  pen- 
dere  jiidicant  abl.  sttbsidio. 

Unde  atnico  infamium  paret^  Quod 
niihi  olim  sponte  in  mcnteni  venit,  e 
E^rainmatica  ratione,  legendum  esse 
paret  pro  vul?.  parut,  id  tleinde  ap. 
Rvckiiim  repi-ri  esse  in  MSS.  Flor.  et 
Agr.  E  MS.  Rfg.  protulit  etiam  Bro- 
terius.  Veteres  edd.  parit :  id  corri- 
^ere  debebat  ^\\en.  paret,  noa  parat : 
qiiod  omncs  hal;ent,  usque  ad  Ryc- 
kium  :  item  MS.  Guelf.  Ers.  Bud. 
parat. 

Fiictus  nalura]  Libri  ita.  Vul^o, 
facetus.  LiPS.  Facelus  in  quatuor 
MSS.  reperit  Broterius.  S:xl  Jagtus 
veruni  est.     £rn.     Bud.Jaetiut. 

S  s  ■  "■'"'  '^"' 


««i  ANNALIUM 

A.  u.  nium  cum  dominantc  sevnionum)  gratcs  agit :  scd  instituta 
2"'^  prioris  potenti»  commulHt:  proliibet  coutus  salutantiuui : 
g3  *  vitat  comitantcs  ;  rarus  pcr  url)cm  ;  quasi  vaicludine  in- 
.•>7  fcnsa  aut  sapientia?  studiis  adtincrctur.  i'erculso  JSeneca, 
promptum  fuit,  Uutum  rcniurn  inminuere,  jtgrippuKc  anii- 
citiam  in  co  t;riminantibus :  validiorquc  in  dies  Tigellinus, 
ct  malas  artes,  quibus  soiis  pollcbat,  gratiorcs  ratus,  si 
Principcm  socictate  scolerum  obstringeret ;  metus  ejus  ri- 
matur :  comnerto()ue,  Plautum  ct  Sullam  maxime  limeri, 
iMauturn  in  A>iam,  Sullam  in  Galliam  Narbonensem  nuper 
nmotos ;  uobiliifitvm  voium,  et  propiitf/iios  liuic  Orieutis,  illi 
Gerinnuifc  exercitus  commcmorat.  I^on  se,  ut  liurrum,  di- 
tersds  spcs,  sed  solam  iiicolumilatem  Nerouis  specfare :  cui 
caveri  utcumque  ah  urbanis  iii^idiiH  prtcseutia  ;  lougiufjuos  mo- 
ius  fjuouam  modo  comprimi  posse'^-  ^Krectas  Gallias  ad  uomeu. 
Dictatoriuw,  tiec  miiius  suspectos  Jsift  populos  clantudiue  avi 
Drusi.  Sullam  iiiopem ;  uude  prfccipuaiu  audaciam :  et  simit' 
latorem  sasnitifc,  dum  temcritati  locnm  rcperiret.  Plautum 
magnis  opilrus,  iie  Jiugere  quidem  cupidiuem  otii,  sed  veterum 
liomanorum  imilameuta  prfefcrre:  adsuinpla  etiam  Sfoicorum 
udrogantia  sectaque,  qutc  turbidos  et  uegotiorum  adpetente\ 
Jaciat,  Ncc  ulira  moru.  Sulla,  sexto  die  pervectis  Massi- 
liam  j)ercussoribus,  ante  metum  et  rumorem  interficitur, 
eum  epulandi  caussa  discumberet.  Relatuni  caput  ejus  in- 
58]usit  Ncro,  tauKjuam  prtematura  canitie  dcforme.  l^lauto 
parari  necem,  non  perinde  occultuni  fuit,  quia  pluribus 
salus  ejus  curabatur;  ct  spatium  ilineris  ac  raaris  tcn)pus- 

Cum   ffominante   termonum]    Qui-  Ebn.     lixp.  rcreperesiispenfos. 

husdiim  abest  vo\  serwonum  :  iiec  e^o  Sulliim,siinulaioremt!eg^iitie']  Sirpe 

requiraiii.      Lips.      At    ist    iii    Flor.  sic  eveiiit :  ut,  f|iii    iiiaxiiiie  ambitiosi, 

(Bud.j  Giielf.  ed.  Puteol.  8t'(iq.  Omisit  oerulteiit.    Piilchic  et  ail  T.iriti  lucein 

Lipsius,  restitiiit  Piolieiia.     Abest  ab  Seiieca  iii  Oulipo  v.  (i82.      Certissima 

ed.  i)r.  et  MS.  Reir.     Eiis.  est  regnare  cuj>ientiviOy  iMuJare  mo- 

1'lautum  et  Sullam}  De  isto  supra  tlica,  et  otium  ac  aomnutn  loqui.     Ak 

c.  2'2.  inijuielo  sapt  Uiudatur  quim.  Eiasdem 

Preesentia  ;    loniiinquos]     Flor.  fet  sciiteiitite  iliud  iiustri  est :   cujtu  dis- 

Hud.)    est  prtrsenlwrn :    ex  «iiio   alii,  paretn    niittorcmqtic   naturam    contr» 

jjra-sentiore i  ego, /*r<r.srw/<  opera  vel-  interpretubatur.   ll.4,ijli.  Lii'*.  .Add. 

leiii,  si  tameii  viil^:)ta  nuitaiida.  Lirs.  H,   47.     Ern.     Iii   loco  8eiiecce  pru 

Fceinsheniius  prdscnli  cura,  (|iiod  in  laudatur  alii  siinulatur. 

MS.  Afjr.  repertuiit  reccpii   Ryckius.  Relatum  caput  ejus']  MS.  Flor.  tia- 

Vul^atum  verum  puto.    IpsH  pnesen-  het :  pralatnm  caput  ejus.     Si  pe7-ta- 

tia  in  iiuniiiilli.s  n>biis  valet  phiriiiiuin.  /vm  fsset,  (|U4kI  est   iii  MS.  A^r.  pni- 

Kt  liic  clare  up|>oniUir  longinquitati.  Imri    jMiSRft.,      .\t(pie    sic    (onjiciehat 

Ceteruin  praientiora  etiaiii  iiabct  ed.  fiiisse   Picliena ;    scd  relatum  cndera 

Cr.     Ern.    Heiiis. /^<riii-M/t  cmi»  pru-  ndiro  »idii.     Idest   iii  (cud.  Bud.  et) 

.-)t.  indc   r*  prasentioru  vidctiir  ur-  edd.  oiiiiiibu<> :  ut  et  inox  c.  .'>.*).    Mox, 

tum.     Al>hiiic  prtesentia  omiie  pun-  quiu  pluribus  *-U:\n\  *.'A.ytt.  in  sequeu- 

ctuni  tulit.  tibu-i,  us(|ue  .id  R)i«>iiaiiuni,  c&t  quia  a 

Xec  miitus  tuspecto*]    S(-rit>o,  su-  pluribus.     Ebn.     Rbcn.  Bud.  secutus 

sjtensos.      Lii'»>.       \empe    ut    iiicliiis  prsrpositiotieni  mstiilit. 

coiivciii.it  vi'j!)()  crfr/Mjr ;  quod  ch'gan-  Siiiifiitin  itineris  ac  muriji]  A  MS. 

tiui  ^.i                 iiccessarium  non  est.  '                 ^t.  ae  maru,    £rn. 


LIB.   XIV.   CAP.  58. 


627 


<jUe  interjectum  moverat  famain  :    vulgoque  fingebant,  pe-\.V. 
titum  ab  eo  Corbnlonem,  ma§nh  tum  exercilibus  prassiden-^'^' 
tem,  si  clari  atque  insontes  interficereniur,  prsecipuum  ad  63. 
pericula.  qui/i  et  Jsiam  faiore  juvenis  arma  cepisse;  iiec  mili- 
tes,  ad  scelus  missos,  aut  tiumero  ta/idos,  aut  animo  promptos: 
postqjtam  jussa   ejficere   vequiierint,  ad  spes  novas  transisse. 
Vana  ha?c,  more  fama?,  credentium  otio  augebantur.     Ce- 
terum  libertus  Plauti  celeritate  ventorum  prffivenit  Centu- 
rionem,  et  mandata  L.  Antistii,  soceri,  adtulit:  effugeret  se- 
gnem  mortem,  otium :  sufugium  et  magni  nominis  miseratione 
reperturum  honos,  consociaturum  andaces.  nuUum  interim  sub- 
sidium  adspernandum.  si  seraginta  mi/ites  (tot  enim  advenie- 
bant)  propulisset ;   dum  refertur  nnntius  Nero7ii,  dum  manus 


PetUum  Corhiiloneml  i.  e.  tenta- 
tuin,  ut  deficerel  a  Nerone,  et  cuni 
Plauto  cnnsilia  conjunjeret.  Magnis 
tum,  quod  e  MS.  Fl.  dedit  Pichena, 
etiain  ed.  pr.  Eadem  post  ut  clari : 
sive  ubi  verum  est,  sive  el  si :  quod 
maliin.  Nara  copula  h.  1.  vix  com- 
modeabesse  potest.  Ul  ttiam  in  MS. 
Guelf.  sed  in  mar^ine  :  in  textu  est 
ne.  Ern.  Bud.  etiam  habet  ne,  sed 
a  2.  m.  Seiiius,  qui  pnecipue  sese 
exponeret  periculis,  ut  impediret,  ne 
clari  etc.  Si  legas  si  clari,  intelliges, 
si  periculum  immincret  claris  etc. 

Ha-c  in  ore  fam<p]  IVlodius  noster 
In  Novoantiquis  cp.  15.  legit,  moreja- 
ma.  et  augebantur.  acute.  Ita  H.  4, 
50.  filore  Jamcr  in  majus  innotuere, 
LiPS.  Vix  est,  ut  non  scripserit  Taci- 
tus  «/io.  Sic  H.  1,51.  Sedplurima 
ad  Jingendum  credendumque  muteries 
in  ipsis  castris  odio,  metu,  et,  ubi  vires 
suas  respexerant,  securitate.  Gron. 
More  verum  esse  docuit  post  MS.  Flor. 
estque  etiam  in  ed.  pr.  et  MS.  Agric. 
unde  merito  receptum  a  Pichena. 
Idemque  Modii  e  coiijcctura  recepit 
augebantur,  cum  ante  nsset  ageban- 
tur.  Recte.  Vid.  supra  ad  c.  54.  Cre- 
dentium  otio  feram,  et  habet  commu- 
dum  sensum.  Si  tamen  odio  j)laceat, 
legenduni,  opinor,  erit  pr<esentium 
odio,  non  credentium,  ut  alibi  noster 
loquitur.  Boxhornius  tion  male  nota- 
Tit,  illud  nna  non  satis  commode  poiii 
in  fine  prasccdentis  orationis :  sed, 
quod  id  mutari  vult  in  vana  fqiiam- 
qnaiii  htec  verba  non  raro  in  libris 
permutaiitur)  et  ad  seqncntia  referri, 
id  non  necessarium  videtur.  Flacet 
tamen  Broterio.  Interpuiirtio  vitiosa 
est,  quam  nos  e  pr.  ed.  correximus. 
Ed.  Puteol.  interpungit  post  hac. 
Vulgatam  poit  una  iiiilutit  Beroal- 


dus.  Ern.  Dubium  vix  est,  quin 
Boxh.  verum  viderit.  Recipio  vana 
cum  Bip.  Bud.  habebat  viore  a  1.  m. 
Idem  ngebantur.  Recte  interpunxit 
Ernesti. 

Otium,suffvgium']  Suspecta.  LiPs. 
Optime  hune  locum  emendatum  puto 
a  N.  Heinsio,  qui  legendum  putabat 
odii  suffugium.  Juvat  MS.  Agricolae, 
qui  hal)et  oeii  suffugium.  Odium 
autem  et  otium  facile  confusa  iii  libris, 
etiain  ob  scripturam.  Solebaiit  enim 
scribere  per  c  librarii,  ut  etiam  in  ed. 
pr.  semper  exprimitur.  jVors  segnis 
est  vel  qii<B  inferlur  inulta  ab  aliis,  vel 
quam  sibi  quis  ipse  iiifert  inultus. 
Sensus  ergo  est,  ne  sineret  se  inultum 
perire.  Nam  talem  inortem  esse  qui- 
dem  odii  suffugium,  liberare  ab  udio; 
at  nihil  aliud  nisi  miserationem  ha- 
bere  iiianem  :  homines  quidem  miseri- 
cordia  inoveri,  si  vir  magnus  tali 
inorte  pereat,  sed  eain  misericordiam 
nihil  prodesse.  Petavius  corrigebat 
otiosum  suffugium,  quod  probat  et 
Broterius.  Sed  oliosum  lenius  est  pro 
re.  si  esset  ignavum  suffugium,  secus 
foret.  et  pro  at  siepe  Tacitus,  vid.  ad 
5,  3.  -Mox  adveniebant  ed.  pr.  Rhen. 
sed  Piiteol.  Ber.  Alc.  veniehant.  De- 
iiide  legitima  Latinitas  postulabat  re- 
ferretur  et  permearet :  et  saepe  in  hoc 
genere  pec<*atum  in  libris  Taciti  a  li- 
brariis,  vidimus.  Ers.  Bip.  conji- 
ciunt  ocius  suffugium  esse  m.  n.  vi. 
quo<l  illustrant  ex  Sall.  Cat.  40.  mise- 
riis  suis  remedium  mortem  erspectare, 
Ililler.  Rac.  22.  tuetur  vulg.  Mihi  lo- 
ciis  iiiterpunctione  sanari  posse  vije- 
tur  ita:  effitg.  s.  »«.  oliuvt  :  svff',  et 
m.  n.  miieratinne  r.  h.  etc-  Misera- 
tione  a  2.  m.  habet  Bud. 

Propulisut}   Bud.  \»9.\e protulisiet. 

S  S  2 


ff?8 


ANNALIUM 


A.  U.  oliii  permeat ,muUa  secuturaygtue  ad  luque  beUum  eTolescerent. 

8Jt».  deuvfuc  anl  .saluteni  tali  consHio  quari,  aut  nihil  gravius  au- 

^^'  denti,  qiia/n  ignavo,  paticndum  esse.     Sed   1'luutum  ea  non 

AQ  moverc.  sive  nullain  opeui  providcbat  ineiinis  alciue  exsul, 

seu  tajclio  anibigua:  spci,  an  aniorc  conjugis  ci  libcrorum, 

quibus  placabilioreni  fore  Principcui  rebatur,  nulla  sollici- 

tufline  lurbatuin.     Sunt,  (jui  atios  a  socero  nuutios  venisse 

ferunt,  tanufuam  uihil  atrox  inniinerct ;  doctoresque  sapieutitE, 

Carauum  Grtcci,  Musouium  Tusci  geueiis,  couslantiam  oppe- 

rieud(E  mortis,  pro  imerta  et  trcpida  vita,  suasif^^se.     Repertus 

est   certc,   per    nicdium    diei,  nudus   cxercitando    corpori. 

Talem  eum  Centurio  trucidavit,  corain  Pclagt)ne,  spadone, 

queni  Nero  Centuriuni  et  manipulo,  quasi  satelliiibus  mini- 

strum    Hegium,  prajposuerat.      Caput    intertccti   rclatum  : 

cujus  adspectu,  (ipsa  Principis  verba  rcfcram)  Quiu,  inquit^ 


'    S*""  "^  vsque  hfllum  evatescerent'] 

8ic  MS.  Fl.  Ai^r.  f.'ii.If.  f<id.  <iini>t-s. 
Ab  Oxoii.  .ilitst  helliiiii.  Rheiiaiius  c<»ii- 
jicit :  quoud  usque  bdlum  cvalesceret. 
Ern. 

Cveranum  Grtpei,  Musnmmn  Tu- 
sci\  tccraiius  iuilii  irrcpertus.  nisi 
quo<l  Pliniiis  In<lice  litiri  2.  intcr  au- 
ctorts,  qii<><!  <k'lil)itavit,  rpceuset  Cera- 
num.  Iii  Sciie<'ff  Ep.  6"l).  valJ<'  cele- 
Ijmtur  hiijus  aevi  CUirnnus  (|iii<l:iin 
Philosopluis.  nuniqui<l  \h\  Ctiranus  ? 
aut  iiiRi^is,  in  Tacito  Claranus  '  Sc<l 
Musoiiiiis  notior,  qui  Vulsiniis  in 
Etruria  iiatus,  Eqncatris  orditiis,  stu- 
dium  ]ihilosoj>fiiit  cl  /ilacita  Stoicorum 
(emulatus  esl,  ait  iioster  II.  ■'{,  81. 
Nomiiia  ilU  C  Musoiiius  Rufus,  utj 
ex  Tacilo  H.  4,40.  et  Pliiiio  colliges 
Ep.  .1,  11.  Supervixit  a<l  iinperiuiu 
Vesp.isiani,  tit  jure  ciilpes  Suulain.  in- 
terfectuin  euin  a  Ncrone,  bis  .ulfir- 
niantein.  Viile  euni  iii  voce  lAtvriuit 
et  K«;««t/r(f.  Melius  \crius<]ue  Philu- 
stratus  7,  16'.  qui  Mu-oniuin  Tjrriie- 
nnm  in  Gyaron  insulaiii  projectuin  a 
Neronc  scrip«it.  Unilc  rciliit,  cum 
ille  abiis^iet.  Tjps.  E<i.  pr.  Putc<il. 
Cwranum,  qiioil  rcsiituil  Rhciianiis  ,e 
Uud.)  cuni  in  cd.  Beroald.  crrore  ope- 
rartim  factuni  csiMft  Cortanum,  <piod- 
que  seciitus  Alc.  IX*  Musonio  ;«dilu 
Rj<k.  ad  li.  I.  Ceteniin  a  Guelf.  to- 
tum  hoe  Cnranum — generis  aln-st. 
EitN.  De  Miisonio  v.  t-t  !.'>,  Tl.iilii 
in  exiliuni  artiit  «cribitur  ct  dc  phiio- 
tophia  lau<laliir. 

Constnnlirim  opperif^ndit  mortisl 
Ileinsius  <orri|{ebat,  opprtcndir  mor- 
/<.»,  quod  M-niin  vidt^tiir.  feilioxb.  pro- 
bat.j  in  (•iielf.  cst  np/>riiiienda,  alte- 
nm  \a  nurgiiie.    Mui  cd.  pr.  et  eo- 


ram  P.     Erv. 

Ceutui  inni  cl  mnnipuln^  Parum  pro- 
prie  manipuLi.  Eraiit  HiAriscinta  tan- 
tiiui  fv.  c.  .'>8.J  :  qui  non  faciunt  ma- 
nipiiluiii,  iit  inale  Ferretus  ad  h.  1. 
putabat.  Dicitur  igitiir  h.  I.  vcl  pro 
cciituria,  quac  scxagintaad  iniiiiinuiu 
b.il)ebat,  aiit  pro  maiiu  quacunque. 
Pro  rciituria  aj>iid  Tacituin  dici,  et- 
iain  Sihdio  :id  Hygin.  p.  1.  placebat : 
ubi  rcctins  h.  I.  usus  es.set.  In  locis, 
qui  ibi  e  Libro  1.  laudantur,  proprie 
verliuin  accipi  potcst.     EbN. 

Ciiput  iiiteifecti  relatum]  Non  ergfo 
idem  hic  ille  Plautus,  ciijus  necein 
Suetonius  rcttulit  c.  35.  Non  herde 
idem,  niulta  i>l)stant.  Priniuni  ille 
iiiter  pueros,  aiit  certe  a^tate  iiifcrior 
quaiii  Nero  :  Jstupro  eniin  ante  mor- 
t<'in  illi  copiitus.}  At  iste  grandior. 
Ille  Roni»  fuisse  debuit,  cuni  ca^ius 
cst  ;  iii  .Asia  iste.  Illc  viva  Af^rip- 
pina  ;  hic  innrtua  pridcni  intcrfectusi 
Itaque  illuni  cum  libris  aliquot  verius 
est,  A.  Plaiitiiim  vucari,  ^liuiii  for- 
tasse  tjus,  <(ui  d»!  Britannis  triuin]>ha- 
vit.  Cuni  iiostro  i-.to  si  confuiidis 
(qnod  faciuiit  plures;  quomodo  vcl  bac 
parte  T.iciliiiu  cuin  Suctonio  junj;es, 
qui  diversissiina  Ni-ronis  verba  depro- 
niiint }  Dio  aii  de  hoc  Plaiito  lociitus 
sit  G^J,  14.  ni'S<-io.  T«»  y'  »vt  n>.«vr«t 
(scriliii  nXcvra»)  aTiuriitmi,  irnra  rii* 
xi^aXf!»  aiiri  r(trtn^^uraf  *<  •2*iy,  Oun 
^rjn,  i-fn,  *ri  /i.iyiXnt  fiia  ux**'  Natn 
et  ca  verba  divcrsa  ab  i>tis.  yuis  ta- 
mcii  iiei;et,quiu  et  hu'c  potuerit  ad> 
junffer<' .'  LiPs. 

/i^feiam]  Bud.  referebant.  Mox  kU' 
JuMHitdi. 

fjuin.inquil]  MS.  Flor.  fct  Bud.) 
Cmr  i.  iV.  ci postto  metu,    Etiam.  MS« 


LIB.  XIV.  CAP.  ee. 


6\>9 


Sero,  deposito  metii,  iiuptias  Poppare,  ob  ejmmodi  terrores  di-  A.  V. 
latas,  maUirareparat,  Odaviamque  cofijugem  umoliri ;  quam- f^^ 
vis  moaeste  agat,  et  nomine  patris,  et  stndiis  populi  gratetjfi?  ^' 
Sed   ad   Senatum   iitteras  misii,  de  cjede  Sullfle    Piautique 
haud  confessus,  verum  utriusque  turbidum  ingenium  esse,  et 
sibi   incolamitatem  Reip.  magna    cura  liaberi.     Decretae  eo 
nomine  supplicationes,  ntque  Su//a  et  Plaulus  Senatu  move- 
rentur,  gravioribus  laiiien  ludibriis,  quam  malis. 

Igitur  uccepto  Patrum  consulto,  postquam  cuncta  scele-60 
ruai  siiorum  pro  egregiis  accipi  videt,  exlurbat  Octaviam, 
sterilem  diciitans.  Exin  Poppicie  conjungitur.  Ea  diu 
pellex,  et  aduiteri  Neronis,  mox  mariti  potens,  quendam  ex 
ministris  Octaviae  inpulit,  sem/m  e?  «/«om/i  objicere.  de- 
stinaturque  reus,  cognomento  Eucerus,  naiione  Alexandri- 
nus,  canere  tibiis  doctus.  Aciae  ob  id  de  ancillis  quastio- 
nes,  et  vi  tormentorura  victis  quibusdam,  ut  falsa  adnue- 
rent,  plures  perstitere  sanctitateni  dominaj  tueri.  Ex  qui- 
bus  una  instanti  Tigellino,  castiora  esse  muliebria  Octavics 
respondit,  quam  os  ejus.  Movetur  tamen  primo,  civilis  dis- 
cidii  specie  :    domumque  Burri,  et  praedia  Plauti,  infausta 


Giielf.  riM.  vett.  ante  Rhen.  cur,  sed 
inoK  Nero  dtpo.tito.  Hmc  J.  Gnin. 
locuin  sic  coiiisiituit :  Cufre  Nero, 
et  . .  .  mnturare  para.  Quod  inihi  non 
placet.  Dixisset,  opinor,  niatura  et 
amolire,  quain  paru  tnaturare.  Naiii 
T»/»arflr  ifa  jjiin  csset  iii  curre.  T?.ci- 
Tu$  quidem  alibi  in  tali  cohi>rtatione 
dixit  iret  propere.  sed  seinet  aliosve  in- 
«itantium  maxinie  sokniiis  particula 
fuin  est,  ut  iienio  nescit.  Quin  coii- 
funditur  et  aliis  locis  cuni  eur  et  cum  : 
quod  pro  cur  in  ;cntiquis  libris,  ut  et- 
iaiii  in  MS.  Guelf.  h.  1.  scriliebatup 
fuor.  Cettrum  si  quis  m&Vitparas ; 
non  repu^nem.  Ern.  Iii  Buil.  Cur 
.  .  .paral.  Ulii  2.  ni.  prannisit  verbo 
noH.  lliller.  Rac.  13.  coiijicit :  r/win 
.  .  para  . .  .  amoUre.  ubi  quin  hortan- 
tis  est.  Paras  Mureti  prubat  Acid. 
Picli.  etsi  hic  vul^'.  non  rejiciat. 

Afofieitf  ascat,  ei\  MSS.  Flor.  Giielf. 
cdd.  veii.  aiite  Rheii.  a^eret,  nomini : 
absorpta  copuia.  Mox  Guelf.  edd.  Pu- 
teo\.'lifr. /iXt:  CfPdibus.  Ern.  Rhen. 
mprat  et  ex  iii^eiiiu.     De  cwde  e  Bud. 

Gravifirlhux  tamen  ludibriis  quam 
malis]  Vul^atani  sic  interpretabar : 
qujB  s»*vera  tainen  adulatio  non  tain 
as?:ravabat  auj^batque  mala,  iiidi^iias 
iiiminiui  ciPdes  Sulla"  Plnutique,  quam 
miniica,  vaiia,  Uidicra  mala  vfris  ad- 
debat.  (.ron.  Recte  Freinsh.  pro 
tanien  malebat  jam  :  praviora  fuisse 
illa   ludibria  ipsis   inalis.     Mox  *uo- 


rum  e  MS.  Flor.  addidit  Pichcita.  Est 
etiain  in  ed.  pr.  Neque  comniode  ab- 
fiierit.  Erv.  Jam  habet  cod.  ^gr. 
Suorum  Bud.  '■'• 

JEucerus  ttatione  .-lle.vandrinusl  Eui 
cerus  scripti  et  edd.  Kucarus  a  cor-* 
rectione  Freinsheniii  venit :  qui  put.r*' 
bat  ess<.'  «rra;cuni  EvKOjeas  :  quod  incer- 
tum:  Posi  y/lexandritia  M5S.  Flor. 
;Bud.}  Os.  Guelf.  edd.  vett.  omnes. 
Ern. 

Canere  tihiis  doctus']  Flor.  (et  A^.) 
canere  per  tibias.  Aii  forte,  canert 
jtares  tibius  ?  LiPS.  Per  tibias  etiain 
ed.  pr.  J:ic.  Gron.  comp.irat :  vita  per 
virtutem  acta.  frusira.  Mnx  MS. 
Guelf.  vitiose  persisteie  satietafem  elc. 
Ern.  B<id.  canere  libias  omh^  per. 
Heins.  coujicit  catiere  tibiat  perdo- 
ctus.  Hiller.  Rac.  21.  c.  tibiis perdo-i 
etus,  ut  Cic.  pro  Balbo  27.  % 

Ex  tfuibus  w«rt]  Nomen  liberrimllf 
anoilhe,  Pjthi;is,  ex  Dione  62,  13.» 
Ljps. 

Civitis  dissidii  specie']  Id  est,  divor- 
tii.  LiPs.  Iinino  discidii,  ut  est  in 
MS.  Flor.  fBud.}  Guelf.  A?r.  ed.  pr. 
aliquoties  iamcorrectum  sic  in  Tacito. 
Restituit  h.  1.  Ryikius.  Pro  movetur 
sine  nfcessitate  viri  docti  (Faern. 
Pich.  .\cid.)  corri^unt  aiHOff/ur.  Vid. 
dict.i  supra  ad  c.  32.  Mox  .MS.  Fl. 
Cet  Bud.  a  1.  ni.)  domunique  B.  pr. 
Pl.  quiMl  placet  J.  Gron.  in  ed.  pr.  est 
pradiaque.     Ern. 

S  S  3 


630 


ANNALIUM 


A.  U.  dona,  accipit.  niox  ia  Catnpaniam  pulsa  cst,  addita  inili* 

!•*[:   tari  custodia.    Inde  crebri  cjucstus,  nec  occulti  per  vulguni; 

^'  cui  niinor  sapieniia,  et,  ex  nicdiocritate  fortunic,  pauciora 

pericuia  sunt.    His  Ncro,  liaudquaquaiu  poBtiiteutia  Hagilii, 

6lconjugein    revocavit    Octaviaiu.      Exin    la^ti    Capitolium 

scandunt,  Deosque  tandem  venerantur.     EfHgies  Poppasas 

proruunt :  Ociavia;  imagines  gestant  humeris,  spargunt  flo- 

ribus,  toroque  ac  templis  statuunt:   rcpelitam  veuerantur. 


His  haud  qwiijuam  A^erei]  Miitila, 
fnicta :  rt  in  quitms  rvstitueitdis  sine 
libris  frustra  atlalMreni.  Iii  eadem 
noxi,  s«»quei»tia.  In  Asrricola»  tamen 
codire  notatum  :  /iis  motut  Nero,  nn 
pttniteiUtaJliigiiu.  sed  ii^etiio,  ut  opi- 
iior, ciuce.  Lirs.  Hoc  tniDen  reccpii 
Kyckius.  Motux  JVero  sanc  etiani 
MSS.  0»on.  Gudf.  tstqu»'  usitataTa- 
cito  formu!a  his  ntotus,  et>i  non  per- 
pctua.  M.SS.  Flor.  Bud.  CJuelf.  ed.  pr. 
onmesque  vett.  hiit:  quod  Tacito  noii 
absonum,  ut  Fichcna  et  Jac.  Gron. 
j.Tm  docuerc.  15,  12.  his  atijue  (aiibiis. 
15,  25.  tahhut  titrns.  Si  qaid  tcn- 
taudum  essct,  nialleni  ab  his.  Sed  his 
teneiidum.  Po<t  quaniqunm  MS.  Flor. 
cd.  pr.  tanquam  MS.  Bud.  Oxon. 
item  Guclf.  sed  alio  loro.  luitul  qua- 
quiim,  edd.  inde  a  Puteol.  oiinies. 
Utrumvis  e  duobus  pusterioribus  pla- 
ceat.  JVero  tnincn  vitiosiini  est,  sive 
loco,  sive  scriptur.i :  luco,  si  fanqtiam  : 
scriptura,  si  hautl  quaquam  :  lc!;en- 
dunique  vera.  Forte  taii;en  ali<iii  pla- 
crat  scriptura  libri  Guelf.  His  iiuitun 
JVero,  tamquam  panitentia  Jiniritii. 
Broterius  corr.  Hit  motus  Ne.ro,  haud 
fuaqiiitm  p.  et  sic  cdidit.  Krn.  Bud. 
hit  tanguam  (sed  hoc  a  '2.  tn.  ii,-iin 
prius  adcrat  quantqiwm)  Nero  pan. 
etc.  His  s<:il.  queslibus  niotus.  jta 
jam  Lampuiin.  et  Pichcna.  F.xprcs- 
suin  cise  particip.  motus  sequente 
Nero,  an  in  cod.  As^r.  et  quideni  a 
priina  manu,  testatur  Ry^kius.  ({uod 
iion  iinpedit,  i|UO  miiuis  ex  in^cniu 
librarii,  iit  alia  cjus  codicis,  sit  profe- 
ctiim.  Ex  Puteol.  lectione  his  hand 
quaquam  Nerop.Ji.  cfTinxit  Acid.  *m 
auditit,  tanq.  p.fi.  Nero  etc.  qiiod  «<■- 
quunuir  Bip.  ita  :  /ns  ntiditis  Nerotq. 
p.fi.  Iinprut>at  id  lliilcr.  R.ic.  21.  et 
,1 1  .  ,^  Broterii  n-dit,  aiit  omisso 
'■'  '  :    htt  Ncro  hnudf/unq.  p. 

/l  ,  '  •  ^itlicat.i,  sie  ino;'i<e  ii»u- 
tata,  potest  adniitti,  ni  nialis  hu  Nero 
tq.p.ji. 

Deo-'  /1  t'enerantur'\  TVm- 

dtm  t\  luni  ad  indicandum 

desulcriiiiit  tii  i.ii.ia  diutumutu.  Lon- 


gum  iiiinis  visum  hominibus  hoc  vi- 
dere;  ess*;  tameii  IJeos,  esse  cceleste 
Numen,  ut  illc  aptid  Liviuni  ait.  Li- 
psio  olim  suspcctum  t»  tandem :  sed 
niiitavit  sentcntiain.  Miillcnis  intel- 
li^i  niavult,  tandem,  |H>st  inultas  si- 
mulatas  jrratias  Diis  actas,  «erio  venc- 
ranf  iir.  Bona  si-ntentia  «?«t,  r«?<1  noii 
est  in  verhis  Tatiti.  EuN.  Bip.  le- 
^unt  Dcosque  laude  venerantur,  ut  12, 

:j7. 

S/iarirunt  floribHs]  Sparsio  illa  flo- 
rum  rccepta  in  eos,  quos  bonore  ho- 
iiestos  vulebant,  quosque  bcnevolentia 
prosequel.Tiitur.  Liv.  :i3,  S.'}.  Omnet 
tcndere  ad  Imperatorem  Romanum,  ut 
ruente  turba  in  unutn,  ndire,  contin- 
gere  dextrant  cu/'iiiHiuiii,  cotonas  U- 
mni.ic<>sque  jacientium,  /uiitd  prociil 
periculo  fiierit.  Capitolinus  iii  M.  .\n- 
toii.  -1.  //>  Sulinln  onten  acccpit  Im- 
perii,  coronis  omnilms  in  pulvinar  ex 
more  jucentihus,  atia  aliis  loeis  ha^se- 
runl,  htijus  velut  manti  capiti  AJarlit 
aptata  est.  ubi  recte  scripscris  coronax, 
i-x  jacienl''hiis.  Ovidius  de  Gcrinanicu 
triuniphante  Tri>t.  4,  2,  4.9.  Onaque 
ibis  mnnihus  circumplaudere  tuorum  : 
lhuli//ue  jactuto  fiore  tegeute  vias. 
fJerodianiis  1,  IK.  de  CiMiunixIi  .id- 
ventil  iii  urlx-m  :  Tmtim  it  Btm*-tlfUtii 
ri*  BafiXi*  tl  'PtifixTtt  tufnftiaif  rt  «■«. 
rtimvxif  Ktu  frifattn  *ai  «tSi*»  /3«X«7f 
ifl'i3»;t*"'»'  Virsiliiis  jiin.  h",  H84.  Pttr- 
pureos  .ifiarvam  finrcs,  nniinamque 
nepotis  His  saltem  accumulcm  donis. 
LiPS. 

Krpctitum  vrnernntium]  Hrcc  e«t 
U'ctio  aiitiqiiorum  liliroruin,  ut  MSS. 
Flor.  Bud.  cd.  pr.  unde  restituit  Rhe- 
iianiis,  ruiii  Futeol.  et  seqq.  dedissent 
veuernntur,  ut  cst  iii  Guclf.  Cod. 
A^r.  e.rpetitur  venerantihus,  quod  re- 
c<pit  Ryckius.  Grotius  coniicicbat  re- 
pcrilur  vcneratio:  HarhTus  repctita 
vencratione  ;  sciisu  iitcrt]uc  roniinodo. 
At  J  Groiiovius  pro|>iii«  ad  scriptu- 
r.am  repetitu  venerantium.  Jos.  Neriw» 
Anal.  \,i.  repetitum  icnere  Antium. 
CJarum  uppidum  Ncrotii  fuisse,  »afp«- 
(iue  ibi  egissc,  sati»  constat.  Vid.  15, 


LIB.  XIV.  CAP.  62. 


631 


Itur  et  in  Principis  laiides.  Jamque  et  palatium  multitu-A.  U. 
dine  et  clamoribus  complebant,  cum  emissi  militum  globi  ^'^- 
\erberibus  et  intento  ferro  turbam  disjecere.  Mutataque,  (j^* 
qua  per  seditionem  verlerant,  et  Poppaeae  honos  repositus 
est.  Quae  semper  odio,  tum  et  metu  airox,  ne  aut  vulgi 
;tcrior  vis  ingrueret,aut  Nero  inclinatione  populi  mutaretur, 
provoluta  genibus  ejus  ;  Non  eo  loii  m  .suas  ngi,  ut  de  ma-r 
trimonio  certet  {quamquam  id  sibi  vita  potius)  sed  vitam 
ipsam  in  extremum  adductam  a  clientelis  et  servitiis  Octavix^ 
quiB  plibis  sibi  nomen  indiderinty  ea  in  pace  ausi,  qufc  vix 
bello  evcnirent.  Arma  iila  adversus  Principem  sumpta :  du- 
cem  tanlum  defuisse;  qui,  motis  rebus,  facile  reperiretur. 
Omitteret  modo  Campaniam,  et  in  urbem  ipsam  pergeret,  ad 
cujus  uutum  abscntis  tumultus  cierentur.  Quod  ulioquin  suum 
deiictum^  qnum  cujusquam  ojfiinsionem?  jhi,quiaverampro- 
geniem  Penatibus  Cfcsarum  dalura  sit,  maile  Popuium  Roma- 
num  tibicinis  jEgi/ptii  suboiem  Imperatorio  fastigio  induci  ? 
Denique,  si  id  lebus  conducat,  libens,  quam  coactus,  acciret 
dominam,  vei  consuieret  securitati  justa  uitione.  Et  modicis 
remediis  primos  motus  consedisse:  at,  si  desperent  itxorem 
Neronis  fore  Octaviam,  iiii  maritum  daturos.  Varius  sermo,62 
et  ad  metum  atque  iram  accommodatus,  terruit  simul  audi- 
cntem  et  accendit.     Sed  parum  valebat  suspicio  in  servo,  et 


23.  Probat  et  in  vcrsione  sefiiiitnr 
Mullerus.  Ryckiuin  st-quitur  Brote- 
rius.  Ern.  Heinsius  lectionem  Pu- 
teol.  Beroaldi  et  seq.  bene,  ut  puto, 
eineiidat,  uiia  iitterula  niutata  :  repe- 
tUam  s«i!.  Ottaviam  veneintilur. 
Suani  feceie  et  Bip.  transpositis  phra- 
sil)us  ita,  ut  expressi. 

Emusi  vul.  globi]  Sic  Bud.  a  2.  m. 
viilf  tur  adfuissc  eniissorum. 

Turhuin  disjevere^  Sic  MSS.  fBud.) 
Rc£f.  fjorb.  e<i.  pr.  qiiod  iion  displicet. 
Ern.  !ino  vero  unice  aduiittenduna. 
Sensere  et  Bip.  vulso  turhatos. 

El  Popp(r<r\  Cupulain  addidit  e 
Flor.  Pichena  :  sic  et  ed.  pr.  Mox 
tum  et  MSS.  Kd.  pr.  (et  Bud.}  halx?t 
tumet  uiia  voce.  Puteol.  edidit  /«- 
MC/2X.-  quod  est  et  in  MS.<  Guelf.  tum 
«t  Rhenanus.     Ern. 

y/  clientelis  et  seri'.'\  Sie  ed.  pr. 
Pich.  seqq.  At  Puteol.  et  seqq.  (et 
Biid.j  clientulis,  eadem  varietate,  qua 
supra.  Mox  dedi  ausi  ex  ed.  pr.  et 
vett.  oinnibus,  qnas  vidi,  item  MS. 
Guelf.  In  recentiori  aliqiia  ed.  irrepse- 
r»t  uusis,  vitio  eorrectoris,  nt  opinor, 
qtii  ad  *eri'iliis  inale  referebat,  et  ge- 
ous  nou  cuoeo(iueb:it.    Id  propagalum 


est  a  Lipsio  usqne  ad  Gronovium,  qui 
e  MS.  Fl.  correxit.  Talia  etiam  sine 
libris  flebebant  corrigi.  Ceteruui  ausi 
refer  ad  clienles  et  servot,  c|ui  latent 
in  clientelis  et  servUiis :  cujus  generis 
exenipla  plura  in  Tacito  et  aliis. 
Paullo  post  i)ro  eierentur  roale  Guelf. 
cerneretur.     Ern. 

^n,  quia  veram  etc.']  Hic  aliquid 
turbatum  est.  Nara  argumentatio  non 
pro<'edit :  quod  tacile  aniinadvertet, 
qui  attendet.  Atque  etiam  libri  vari- 
ant.  Nam  ed.  pr.  habet  mallet  P.  R. 
quam  tib.  etc.  Ig^itur  puto  Veruni  esse  : 
an,  quia  verum  progeniem  P.  C.  dn- 
tura  sit  ?  (immoj  malle  Populum  R. 
(sc.  veram  progeniem  Cjesarum)  tputm 
tibicinis  ^sifptii  subolem  Imperntoria 
Jastigio  induci.  Id  non  dispiicet  Bro- 
terio.  Mallet  Populus  Rom.  etiau) 
MS.  ;Bud.  et)  Guelf.     Ers. 

Primos  motus  consedisse]  i.  e.  coi>- 
sidere  potuisse,  opprimi  potuisse,  s. 
oonsidere  solere.  Mox  ac  pro  at  roa- 
lebat  Acidalius.  Lipsius  etiaui  olima» 
corrifrebat,  sed  eam  conjei-turain  de- 
inde  damnavit.  in  ed.  a.  I.~)8r>.  adhuc 
est :  in  ultiraa  non.  Ern.  Bud.yJri- 
mos  motus  consecutos  consedisse. 
S  S  4 


639 


ANNALIUM 


A.  U.quaesti^nibus  ancillarum  elusa  erat.  Ero;o  confessioncm 
®'*:  alicujiis  quairi  placet,  cui  rerum  quoque  uovarum  crimeu 
g3  adfinijeretur.  Lt  visus  itloneus  m:iternu;  tieci.s  patralor, 
Anicetus,  classi  apud  Miscmmi,  ut  memoravi,  l*idcfectus, 
levi  post  admissum  scelus  gratia,  deiti  graviore  odio  :  quia 
malorum  ficinorum  ministri  qunai  eiprohrantes  adspiviuntur. 
Igitur  accitum  eum  Caisar  opera.  prioris  admonet :  so/um 
incolumitati  Principis  advenus  insidinnteni  tnatrem  suhve- 
nisse:  lorum  haud  minoris  gratia  instare,  si  conjugem  injeuw 
sam  depelleret.  nec  manu  ant  telo  opus :  Jateretur  Octavits 
adulterium.  Occulta  qnidem  ad  preesens,  sed  magna  ei  pra~ 
viiuy  et  secesms  amanos  promittit,  vet,  si  negnvisset,  necem 
intentat.  lile  insita  vecordia,  et  facilitate  priorum  flagi- 
tiorum,  plura  etiam,  quam  jussum  erat,  fingit,  fateturque 
apud  amicos,  quos  velut  consilio  adliibuerat  Princeps.  Tum 
in  Sardiniam  pellitnr,  ubi  non  inops  exsilium  -tolcravit,  et 
6S  fato  obiit.  At  Nero,  Prajectnm  in  speni  socianda  c/assis 
corruptum,  et  incusataj  paullo  ante  steri/itatis  oblitus,  abu' 
ctos  partus  conscienlia  /ibidinum,  eaquc  sibi  comperta,  cdicto 


Quatlionibus  ancillarttm  eliisciat'] 
Jacobu  Lectioermlitt>juvetii  adsentior 
tcrit>eiiti :  eluia  erat.  LiPa.  Ideni 
placebat  Faerno,  Picheiia? :  iilque,  ut 
evideiis,  reti|iinuis,  exemplo  viroruni 
docioruni,  qui  boc  niudo  sspe  verain 
lectionein  restituere.  Nani  frequens 
i<te  crrorin  MSS.  \\A*-  exempl.i  plu- 
rima  ap.  Drikciib.  ad  Liv.  ^;?,  2f;.  .sed 
ed.  pr.  et  seqq.  u«qup  a^  Rlien.  illuse- 
rat.  Atite  sertu  (Bud.  ei)  cd.  pr.  Se- 
quentes  usque  ad  Rhcn.  servilio.  Ern. 
Rhen.e  Bud.  dcdit  elusernt.  TJrsinus 
coniecer;<i  illusiini  ernt.  Freinsh.  pra*- 
fereKit  e/i'*<r/-fl/,  quasi  neutralitersuin- 
tum,  ut  vertere,  mutare  solent. 

Graviorum  Jacinorum  miriistri'] 
Itane  tam  obtuss  cuiquam  aures,  ut 
non  offcndantur  illa  fatua  rcpetitione 
vocis  :  graviore  odio,  qnia  giaviorum. 
Nos  vero  sine  dubitatioiie  recipiiiius 
scriptiiratn  Florentinaui  (viahrum, 
teitc  1'ich.).  Plautiis  Meiiirchin.  h,  7, 
1.*).  Ojhcinus  indignum  rt  malum. 
Tibullus  2,  4,  ?.").  Illa  malum  Jaci- 
nui  suadet.  Nonter  12,8.  At  Agrip- 
piiia  tie  matis  tantum  Jacinorilnis  no- 
tesrrrrt.  Gron.  Recte  mnlorum  et- 
iam  r<l.  pr.  'niajarum  Bud.j  Crftvio- 
rvm  MS.  Guelf.  et  id  pra-fcnbat 
Schurzflcisrhiu"!.  Eadem  posi,  pro 
minoris  crntitr,  hahet  minoris  ei-ffo. 
Deinde  mihk  ri  vel  posf  promittit  su- 
sp«ctnm  '.  saltem  melius  abe^set,  ut 
quisquc  facile  sentiet.    Sed,  scilicrt, 


non,  ut  quidque  elc^antius,  ita  wrius, 
in  tali  prasertiiu  scriptore.  Ek.^. 
Grut.  suspicabatur  majorum  Jac.  ut 
iii  Bud. 

Facilitate  pr.  Jl.]  Ed.  pr.  judicio- 
rum.  aed  Jiatiitiorum  verum  est.  (sio 
Biid.)  Mox  pro  juisum  Acidalius  ma- 
lebat  /W5.«»/*;  quod  et  ipse  pra>rerrem, 
si  libri  alicujus  auctoritate  firuiaretur. 
Similitcr  iibutruin  inale  iu  vul^atis 
plerisque  c.  65.     Er.v. 

Jn  spem  s.  c.  corruptum]  Sic  MSS. 
Fl.  ed.  pr.  quod  mutatum  iii  spe  a  Pu- 
teol.  (est(iue  sic  et  iii  [Bud.  et]  Giielf.) 
restituit  i*ichena.  Si:risus  est,  corru- 
ptum  esse  Anicetum,  ut  tentaret  clas- 
sem,  cui  prieesset,  eamqiie  ad  socicta- 
teni  consilioriim  ailversus  Ca>snrein 
adduceret.  Sic  4,  10.  corrupta  ad  sce- 
lus  Livia.  2,  62.  corruptis  primoribut 
ad  societntem.  Similiter  spet  reani 
sffpe  dit  itur  de  iis,  qui  re^nuni  afle- 
ctaiit.  Infra  I.S,  4'2.  tpet  irrila  pro 
conatii  irritu.     EtiN. 

Pautto  ante]  c.  60. 

Dicto  memoint]  Lependum  hic, 
edicto  memornt,  idcm  Lertius,  queiii 
noiiiinavi,  (lociiit  nw  vere.  Nam  Prin- 
ripit>K  per  edicta  populum  atltal<uiitur, 
ut  iiotum.  LiPh.  Z>ic/<»  ouiiies  editi 
aiite  Pichcnaiii,  qui  prinius  ediclo  re- 
cf-pit.  Recte.  Nam  talia  aiit  ad  Se- 
natiiin  scribebantur,  aut  edicto  publi- 
cabaiitur.  JCdictum  et  diclum  etiaro 
apud  LiviuiD  iii  .MSS.  confusa  7>  35. 


LIB.  XIV.   CAP.  C4. 


633 


memorat :    insulaque  Pandataria   Octaviam  claudit.     NonA.  IT. 
alia   exsul  visentium    oculos  nwajore   raisericordia  adfecit.  **'^; 
Aleminerant  adhuc  quidam  Agrippinai,  a  Tiberio;  recen-  ^3  * 
tiorJulias  memoria  obversabatur,  Ciaudio  pulsa^.     Sed  illis 
robur  aetatis  adfuerat :  Itcta  aliqua  viderant,  et  praesentem 
saevitiam   melioris  olim   tortunse    recordntione   adlevabant, 
Huic  primum  nuptiarum  dies  loco  funeris  fuit,  deductae  in 
domum,   in  qua  nihil  nisi  luctuosum    haberet,  erepto   per 
venenum  patre  et  statim   fratre:  tum  ancilla  domina  vali- 
dior :    et    Poppaja  non   nisi   in   perniciem    uxoris   nupta: 
postremo  crimen  omni  exitio  gravius.     Ac  puella,  vicesimo64 
aetatis   anno,  inter  Centuriones  et  milites,  prjesagio  malo- 
rum  jam  vita  exempta,  nondum  tamen  morte  acquiescebat. 
Paucis  dehinc  interjectis  diebus  mori  jubetur  :    cum  jara 
vidiiam  &e  et  tantum  sororem  testaretur,  communesque  Ger~ 
manicos,  et  postremo  Agrippina  nomen  cieret,  (^ua  incolumi, 


8, 7.  9,  14.  ubi  V.  Drakeiib.  et  infra 
15,  3tf.  pro  edicto  testijicatus.  MS. 
Buil.  et  Guelf.  diclo.     Ern. 

Insuluijue  Pandalariu]  Qnid  ersfo 
in  mtTitenj  illi  jMJetje  ignubili  venit 
(non  eniin  Senepae:  cuin  ctrtis  .nrgu- 
mentis  post  mortem  ejus  script.i  ea 
Trasroedia  sit_;  ijui  relegare  Oct;i\iam 
in  yEiJ-ptum  videtur  v.  969. — duta 
velajretis  f^entixque^pelat  puppis  re- 
ctor  Tandem  Phari<B  litora  terrcE. 
Nisi  si  hoc  vult,  Alesandrina  duin- 
taxat  navi  avectam  Octaviam.  Id 
fnim  conteiitiosus  aliquis  possit  pa- 
rum  luXiycjf  dicere.  alias  reposnerim 
ego,  Pandatari<e  litora  terree.  LlPS. 
\\\  mar^ne  Guelf.  adscriptum  :  nunc 
appellatur  Ischia.     Ern. 

Melioris  olim  Jortunic  recordatione 
allevabant]  Sic  MS.  Flor.  Guelf.  edd. 
vett.  usque  ad  Rhen.  qui  eleiabant  in- 
duxit  fe  Bud.)  lUud  Pichena  restituit. 
Allevare  est  consolari,  lenire:  quo- 
modo  etiam  Ci<!ero  dixit,  ut  et  nllevu- 
tionem  pro  diminutione  m.tli.  Tusc.  3, 
i'9.  Brut.  12.  Fm.  1,12.  etiam  noster 
12,  51,     Ers. 

Huic primutH  nuptiarum  dies]  Pri- 
fnum  omnes  scripti,  et  editi  ante  Pi- 
chenam  :  qui  conjecturam  Lipsii  pri- 
mus  recepit.  Male.  Nam  clarum  est 
ri  primum  respondere  tum  et  po- 
stremo.  ltaque/>rinii/m  restitui :  et  ei 
sententiae  interpttnctionem  accom- 
modavi.  Erk.  Bud.  quoque  pri- 
muMi. 

.rlc  puella']  Edd.  Puteol.  Ber.  AIc. 
at :  quod  placebat  Mureto.  (Bud.  ac, 
quod  recepit  Rhen.)  Puellnm  de  nu- 
^ta  etiam  dici,  apud  poetas  iopriiuis, 


s.Ttis  notum.  Mox  jam  vita  exemlit 
MSS.  Flor.  Agr.  ed.  pr.  quud  jam  .1. 
Gron.  restituit,  cxplicans,  cum  jam 
vita  ei  niilla  inesset.  Eijo  potius  ca- 
l>io  intellectu  praepositionis  de  vel  ex, 
iiec  necesse  est  cum  N.  Heinsio  corri- 
^re  intis,  quod  placebat  Ryckio.  Exi- 
mere  cum  ablativo  sEPpe  Livius  iit  9, 
21 .  ad  eximendos  obsidione  socios,  quod 
plurilius  exemplis  illustrat  Drakenb. 
repudiatis  MSS.  qui  ab  adduiit.  MS. 
(Bud.  et)  Guelf.  a  vita,  ut  edd.  inde  a 
Puteol.  habent.  Post  pro  morte  Hem- 
sius  inalebat  morti.  Sed  illud  quoque 
rectum.  Cicer.  Mil.  3".  qui  morte  ejits 
acquierunt :  Idque,  ni  fallor,  jam  su- 
pra  inuiiitum.     Ern. 

Communeque  Germanici]  Accipere 
possis,  appellasse  Octaviam  patris  no- 
meii,  qui  Germanicus  dictus,  uti  et 
Nero.  Coinmune  isritur  utrique.  Ta- 
riieii,  cum  in  priscis  libris  sit  commu- 
nesqne;  nata  niihi  Icctio,  cum  manes- 
que  Germani  ,•  ut  fr.atrem  appeilave- 
rit  subiatum,  et  deiiide  matrem.  LlPs. 
Nihil  opus  hac  correctione.  Non  enim 
ultionis  exposecndce  caussa  ciet,  sed 
misericordise  movend^e,  in  qiio  manes 
alicni  sunt.  MSS.  Flor.  .A|^r.  edd.  pr. 
tt  seqq.  nsque  ad  Rhen.  communes- 
que  Germanicos,  quod  bene  restituit 
Freinsh.  Utriusque,  Octavia?  et  Nero- 
nis,  majores  eraiit  Gemianici.  Rhe- 
nanus  dedit  e  Bud.  comtuuneque  Ger- 
manici,  quod  oiiines  dcinceps  secuti 
sunt,  ut  soleiit,  usque  ad  Freinsh.  et 
sic  h.abet  etiam  .VIS.  Guelf.  Verbum 
ciere  pfDprium  in  Uili  rc  verbum. 
Ern. 


ii:H 


ANNALIUM    LIB.  XIV.   CAP.  65. 


K,\}.%iifi'lix  quidem  vwtrimomum,  sed  sute  eritio,  pertulissel.  Re* 
^'*j:  sliingitur  vineulis,  vena:que  ejus  per  oinncs  artus  exsolvun- 
^'tur:  et,  quia  pressus  puvore  sunguis  tardius  labebatur, 
pra't"ervidi  bahui  vapore  enecalur.  Addilunjiie  atrocior 
»a;vitia,  quod  caput  amputatuni,  latnmquc  in  urbcin,  Pop» 
pa^a  vidit.  donu  ob  baec  lemplis  decreta.  Quod  ad  eum 
finem  niemoruvimus,  ut,  quicumque  casus  temporum  illo- 
rum,nobis  vel  aliis  auctoribus,  noscent,  praisumptum  habc- 
ant,  quotiens  tugas  et  ca^des  jussit  Princeps,  totiens  grate» 
Dcis  actas,  quaique  rerum  secundurum  oiim,  tum  pubiic» 
tladis  insignia  fuisse.  ^icque  taincn  silebimus,  si  quod 
Scnatus  consultum  ndulatione  novum,  aut  patientia  postre- 
63  uium,  fuit.  Eodem  anno  libertoruui  potissimos  veneno 
intertecisse  creditus  cst;  Doryphoruin,  quasi  adversatum 
nuptiis  Poppieie  ;  Pallantem,  quod  inmensam  pecuniaiq 
longa  senccta  detineret.  Uomanus  secretis  criminaiioni- 
bus  incusavcrat  Senecain,  ut  C.  Pisonis  socium  ;  sed  vali- 
dius  a  Seneca  eodcm  criinine  perculsus  est.  Unde  Pisoni 
tiinor,  et  orla  insidiarum  in  Neronein  magna  moles,  sed  in- 
prospera. 


Restringitur  vinculis]  Sive  int.  ma- 
nus  i^ost  lergum  ;  sive  potius  pro  con- 
striHffHur,  adstringitur  eapifiiduiti  : 
i»t  supra  13,  55.  respicere  pro  adspi- 
cere,  et  alia  similia  in  boc  ct  aliis, 
prscsertim  hujus  «etntis  scripturibus, 
V.  ad  Suet.  Aup.  c.  78.     Ern. 

ylddUurque  atrocior  swvitia]  Male- 
ham  atrociut  savitia,  hor  rst,  pravius 
luHibrium  crudelitate.  Sic  libro  seq. 
jldjecisse  Dens  dignum  .hsncidarunt. 
Dignum,  atrocius,  rcsdis^na,  res  atro- 
cior.  Gron.  Etiam  Hciiisius  airoci 
kocsttiitiiF.  Sed  vultjatum  veruin  puto. 
Nam  ct  hoc  Btevitio:  est :  priniuin  la- 
cerari  niortiis  corpus  :  dciinlo  cajnit, 
\elut  w.ileficap,  circuinferri  :  tertio 
permittere,  ut  vmula  ejus  aspectu  pa> 
scat  oculos  :  hoc  eniin  est  in  verliis, 
Poppa-a  vidit .  Ern.  Atrocior  savUia. 
Flor.  Biid.  .Agr. 

Doua  ob  iurc']  Hic  locus  sic  halji*t 
in  ed.  pr.  D<ma  ob  h<tc  temptis  dc- 
ertta,  qua  ad  Jinem  tufiiiorabiitiu*. 
Quicunque  ...nosccutipraannitum  lin- 
bebunt  ctc.  Qiia  etiani  cvt  in  Gnelf. 
el  V  MS.  Fl.  notat  J.  Groiiovius,  unde 
culligo,  cetcra  quo^pie  sic  e&se,  ut  iu 


ed.  pr.  Naro  in  vul*^ta  lectionc  quet 
inoptum.  Vulgaiuiii  est  a  Puteolano, 
id(juc  uiclius  puto.  Memornbimus  ha- 
bct  el  Giielf.  V.  ad  13,  20.  Ern. 
Bud.  a  S.  m.  habet  qna; .  .  memorabi- 
mus.  prius  aderat  r/uod. 

feneno  interjecisse  creditum  ert] 
\f\,creditus  est.  Vide  .Snctoii.  Nerone 
3,}.  Lirs.  Creditus  MS.  Fl.  A-rr.  ed. 
pr.  idi|ue.jam  rec-cptuui  Ryckio.  idcin 
voicnti  J.  Gronovio  upene  non  pa- 
ruerc.     F.KN.     Bud.  creditum  est. 

Dory/i/wrum]  Est  nonien  sive  co- 
^nonien  liherti  propriuni.  Fortasse 
et  in  hor  Xiphilini  loro,  in  Nerone  61, 
o.  At(u^i^a>,  r^  ra  Tr.t  *«X')i  ^iiXim  iii- 
wtri,  tritrr.KorTH  uuM  hcu  iiaKofiat  fi,»- 
^iaieL;  "ht^r.rxt  ixtXttwi.  Qui  a  tibclUji 
eral.  Ita  i-^o  verteriiii,  et  rounus  no- 
stri  Dorjpliori  erueriiii  :  at  interpres, 
Pralorianu  cuidam  militi  fecit :  qui 
iMin  folcnt  prorectii  a  libellis  aut  tali- 
bus  uthciis  •ssc.     Lirs. 

/iomanus]  F.  Rumanus  Hispo,  A$ 
€\w  1,  "4. 

SeJ  iin/>ro.yiera]  MH.  Guelf.  a  manu 
sec.  itii/irospecta.  Vuigatuiu  verum 
est.     EuN. 


C.  CORNELII  TACITI 

AB 

EXCESSU  DIVI  AUGUSTI 

A    N    N    A    L    I    U    M 

LIBER   QUINTUS   DECIMUS. 


BREVIARIUM    LIBRI, 

Cap.  1.  5.  Vologeses  Rex  Parthorum  bellum  mente  tolvit,  instiganti- 
busfratre  Tiridate  et  Monobazo  Adiabeno,  quem  Tigranes  vexarat. 
3.  Corbulo  Syri<E  tuendce  providet.  4.  Parthi  Monese  Duce  Ti- 
granocerta  obsident.  5.  Vologesi  Corbulo  inducias  offert  et  in- 
petrat.  6.  Ce^sennii  Pati  Armeniee  recens  prafecti  vanitas,  7. 
S.  ferocia,  inperitia,  jactantia.  9.  Ab  invadenda  Syria  Corhulo 
absterrrt  Parthos,  qui  10.  Armeniee  et  Pceto  incumbunt.  Hic 
agre  Corbulonem  auxilio  vocat,  11.  Parthis  prementibus.  12. 
Js,  in  Armeniam  profectus,  fugientes  objurgat,  suos  hortatur.  13. 
Vologeses  instat  Pato.  14.  Disceptatio  inter  Romanos  et  Par- 
thos,  ex  qua  15.  Pceti  foeda  compositio.  16.  Corbulo  in  Arme- 
niam  venit.  17-  Pceto  increpito  Syriam  repetit.  18.  RonuB  in- 
ania  de  Parthis  tropaea.     Frumentum  plebis.     Vectigalia. 

19.  SC.  de  simulatis  adoptlonibus.  20.  21.  Clauditts  Timar- 
chus  Cretensis  adcusatur,  quod  Thrasea  Patus  ad  bonum  publicum 
vertit.  22.  Decretum,  grates  Prccsidibus  non  agendas.  Porlenta. 
23.  Ob  filiam  Neroni  natam  inmodica  gaudia  etfrustraneu.  In 
Thraseam  Principis  odium. 

24.  Legati  Parthorum  Romee  inrisores.  25.  Bello  Armeniaco 
prcejicitur  Corbulo.  Pcelum  Ccesar  facetiis  insectatur.  26.  Cor- 
bulo  in  Armeniam  ducit  exercitum.  27-  Legatos  Parthorum  audit. 
Defectores  Armenios  nlciscitur.  28 — 30.  Tiridates  a  Corbulone 
pacem  petit  et,  posito  apud  effigiem  CcesariH  insigni  Regio  inpetrat, 
comiterque  excipitur  a  Corbulone.  31.  Vologesis  pro  fratre  solli- 
citudo. 

32.  Alpinos  muritimos  Nero  injus  Latii  transfert.  Equitum  Rom. 
i«  circo  locos  sedilibus  plebis  anteponit.  Femince  inlustres  Senato- 
resque  in  arena.  33.  Nero  ipse  Neapoli  sctnam  inscendit.  34- 
Theatrum  ruit.  Benecenti  Nero  munus  Vatinii  spectat.  35.  Tor- 
qiiatum  Silanum  mori  adigit.  36.  Iter  frustra  meditatur  in 
Orlntem.  37-  Convicia  luxu  fceda  celebrat,  ministro  Tigellino. 
PijthagorcE  nubit.  38.  Clades  Romce  ex  incendio,  forte,  an  dolo 
Principis,  qui  39.  in  remedium  multa  popularia  usurpat.  40.  41. 
Cladis  magnitudo.    Nova:  urbis  condenda:  consilium.    42.  ExpatricE 


tfStf  ANNALIUM 

Tuinis  inmcn.iam  domuin  erstruit  Nero.  Mujora  fruitrn  rtioUtur. 
43.  Novcr  vrhus  facies.  44.  Petila  Diis  piacula,  frustra.  In- 
eendii  inridia  in  Chrintianos  devoluta,  misere  excruciatos.  45. 
Ituliam,  xocios,  tanpla  spoliat  Nero ;  atersantem  id  Senecam  re- 
neno  petit. 

46.  Gladiatorum  eruptio  apud  Praneste.  Classis  ad  MisennrH 
(tniissa.  47-  Prodigia.  4H.  Conjurutio  Pisonis  in  Neronem.  49. 
50.  Conjuratorum  nomiua,  viorcs,  odiorumin  Neronem  caussce.  li» 
accedit  Rnfus,  Preefectna  Pratorio.  Subrii  inpetus.  51.  Epi- 
charis  classtm  lcntiiH':  proditur.  52.  Conjuratoium  inpetus  retur- 
daius  a  Pisone  oh  sacra  menscE.  53.  JUud  coiijuratorum  consi- 
lium.  54.  Scerini  inprudcntia.  Miliclius  .servus  htruin  defert,  qui 
ec;regie  sc  defmdit,  scd  mnlicbri  astutia  depreheuditur.  55.  56. 
Na!nUs  conjurationein  fatctur,  Pisoncin,  Senecam  nominat,  Luca- 
nus  matrem.  57-  Epicharls,  tormcntis  dilacerata,  mirum  Jidei 
cxempluin  prceslat.  58.  Nero  reos  audit,  quos  violenter  urget  Ru- 
fus,  dissiinulata  conscientm.  59.  Piso,  ncglectis  amicorum  moni- 
tls,  occiditur.  Ejus  tcstamentum  et  uxor.  60.  61.  cades  Late- 
rnni  et  Senecte  hujus  defensio  spreta,  62  supreiid  serinones,  63. 
amica  contentio  cum  tuore,  61.  cujus  mortein  inhiberi  Ncro  im- 
perot.  Scnecce  cruciatus,  mors,  funus.  65.  Ipse  destjnatus  Im- 
pcrator.  66.  Rufus  proditur.  67-  Subrii  Flavii,  GS.  Aspri,  alio- 
rum  constantes  vocfs  et  exitus.  Ruji  mollitiei.  69.  Nero  Vesti- 
num  quamvis  insontem  intcrimit ;  70.  mox  Lucanum,  Senecionem, 
Qiiinctianum,  Scevinuin.  71-  Simulatn  per  urbem  gaudia,  Indi- 
cibus  prcpinia,  suspectis  mititicc  vacatio,  aliis  exsilia,  72.  Tur- 
piHanOj  NervcE.  TigeUino  triumphulia,  Nijmphidio  Consularia  in- 
signia  data.  73-  Nero  adcersum  rumores  se  purgut.  GalUonis 
periculiim.  74.  SC.  ob  serratum  Neronem.  Pugii  Scevini  dica- 
tus  Jovi  tindici.     Gesta  hccc  annis  paullo  amptius  tribus 

C.  MEMMIO  REGULO.  VERGINIO  RUKO.  C.  LECANMO  BASSO.  M. 
LICINIO  CRASSO.  P.  SILIO  NERVA.  C.  JULIO  ATTICO  VESTFXO 
CO»S. 


&i 


,  U.  INTEREA  Rex  Parthorum  Voloo^eses,  cognitis  Corbulo- 
*^;  nis  rebus,  Regenique  aliciiigcuam  ligraucn  Armenia^  inpo- 
•3  situm:  simul,  tVaire  Tiridate  pulso,  sprcium  Arsacidarum 
]  fastigium  ire  ulium  volcns;  magiiiludine  rursuin  ivomana, 
et  continui  fuedcris  revercntia,  diversas  ad  curas  traheba- 
tur  :  cunctator  ingenio  et  dcfectione  Hyrcanorum,  gcntis 
valid.ne,  multisque  cx  eo  bellis  inligatus.  Atque  iilum  um- 
biguuin   novus    insuper   nuniius    cuntumeliiE    cxstimulat: 

Defeetime  F/i/rcanorunt]    S'm-  edil.  IM  .1  I.  m.  •trfetutinnf.  iiide  Rhm.  le- 

ante   Rhen.   qui    indiixit  ifiuensione,  ^•\A\\n\  Awxn  distensittne ;  s^iWu  n\M^. 

quod<M:euti  siint  omneh  iisque  nd   Pi-  «"st  ab  autiqua   luanu   difectione.     D* 

cbcnaiii.     Dejertioue  veniin  i'S%e  pa-  bae  v.  14,  '!'>. 

tetetinme  13,  .37.extr.    Illigatiu  tst  jYih'us  insnper  nuvtius  eoi»/.]    Ed. 

impeditu*  :   ut  1.  r.  drjectione  Ht/rca-  pr.  vnvii  et  insuper  eonjeci  novtt  ins. 

porunt  at/itteri  f''olnf:eien.  ,ilias  del>e-  cnntumctia  ?  Sed  idfm  tst  senstu  »ul- 

m  cssc  defcctiom.   £iiN.     Bud.  bAbe-  {ati.     Ekn. 


LIB.  XV.  CAP,  'i. 


.637 


quippe  egressns  ArmeniaTigranes  Adiabenos,  contermiuam  a.  i\ 
naiionem,  latius  ac  diutius,  quam   per  latrocinia,  vastave-  8ic. 
ral:  idque  primores  geutium  ajgre  tolerahaiit :    eo  co/item-^'^' 
ptiouis  descensiim,  nt  ne  Duce  (juidem  liumano  incuisofenlurf 
sed  temeritate   oOsidis,  tot  per  annos  inter  mancipia    habiti. 
Acceadebat  doloreui  eorum  Monobazus,  quem  penes  Adia« 
bcnuin  regunett,  guod prcesidium,  aut  unde  peteret  ?  rogitans. 
Jum  de  Armenia  concessum:    proxima  traki,  7iisi  defendant 
Partlii :  levius  scrvitium  apud  Romanos  deditis,  quam  captis, 
esse.     Tiridates  quoque   Regni  profugus,  per  silentium  aut 
modice  querendo,  gravior  erat.     Ao/i  enim  ignavia  magna 
imperia  contineri :  virorum  armornmqnefaciendnm  certamen. 
Id  in  summa  Juituna  tsijuius,  quod  validius.     Et  sua  retinere 
privatce  domus:  de  alienis  certare,  llegiam  laudem  esse.     Igi-^i 
tur  commotus  his  Vologeses  conciliura  vocat,  et  proximuin 
sibi   Tiridaten    constiiuit,    atque    ita    orditur:    Ilunc   ego, 
eodem  meciim  putre  genilum,  cum  mihi,  per  cctatem,  sumnio 
iiomine  concessisset,  in  possessionem  Armenice  deduxi ;  qni  ter- 
tius  potentice.  grudus  habetur.  nam  Medos  Pacorus  ante  cepe- 
rat.   videbarquef  coiUra   vetera  fratrum   odia    et   certamina. 


£^resstis  Armenia']  Cod.  Agr.  Ar- 
meHunn,  iit  c.  45.  cubiculuni. 

Obsidis]  Cod.  A^r.  obsidii.  ut  alibi 
ap.  nostrum  sen'itiu)n,cUentelie,  trans- 
Jugia,  adulteria  etc. 

jlcccndt^but  dolorem  eorumj  Dolo- 
rem  eorum  intelli^o  earum  renim,  ex 
iis  rebus  Vologesi  natum  :  ut  e  seqq. 
patet.  Sed  nielius  sane  eoriim  abes- 
sct :  nam  et  sensus  salvus  et  soniis 
melior  foret:  ac  fortasse  eterminatio- 
ne  priececJentis  verbi  natum  est.  Bro- 
terius  ad  Volog^esen  et  primores  gen- 
tiuni  refert.  Sed  Monobazi  querelae 
non  apud  primores  gentium,sed  Volo- 
jesen,  fusa-.     ErN. 

Monobaxus]  De  hoc  cf.  Joseph.  20,4. 

Pro.rimatrahi:  et  nisi  etc.]  Trans- 
positione  copul»  sententiani  expli- 
candam  sic  :  jiroxima  trahi,  7iisi  dejen- 
dant  Parlhi :  et  Itinus  servitium,  Aci- 
dalius  putaba».  Vulg:ituin  vitiosum 
esse,  dubitari  non  potcst.  Sed  et  ante 
pioxima  ponendum  :  quod  ita  evidens 
«•st,  ut  ita  corrigere  non  dubitaveriui. 
Ultimis  verbis  tecte  niiiiatur  deditio- 
nem,  ni  succurrat  \'ologeses.  Krn. 
Krnesiium  sequuutur  Lallem.  et  Brot. 
Acidalium  Bip.  Equidem  copiilani 
fanquam  superfluam  delevi.  Bud.  et 
uisi. 

Per  sileritium  hriud  modice  queren- 
io]  Muretus  et  Acidalius  volebant  /J«- 
silentium,  aul  modice :  quos  probat 
Rvckiu».    Std  nibil  mutauduin  ccu- 


sent  Freinsliomius,  Boxhornius,  J. 
Gronovius.  Vivuin  exeiiiplura,  J.  Fr. 
Gronovius  ait,est  ap.  CffS.  B.  G.  1,3!?. 
in  Sequaiiis.  Sane  silentiuiu,  ut  Lou- 
ginus  ait  sect.  9,  3.  iiiterdum  quavis 
oratione  fortiiis.  Sed  id  in  omnibus 
exemplis,  qua;  proferri  video,  tantum 
est  in  expriuienda  cr«3«uf  magnitudiue, 
non  iii  sensibus  talilms,  consiliis,  co- 
liortationibus,  cujus  generis  est,  quod 
sequitur,  in  quo  diserta  oratio  deside- 
ratur.  Itaque  aut  verum  puto,  quod 
jam  edidit  Beroaldus,  et  nuper  Brote- 
rius.  Mox  contineri  est  retiueri.  Ern. 
Bip.  haud  modice  referunt  ad  accende- 
bat  et  qnerendo  ad  gravior.  Sic  inci- 
sio  farta  et  iii  Bud.  post  mndice.  Ve- 
ruiu  accendebal  iiiinis  longe  abest,  et 
querela  ipsa  cxpoiiitur.  partim  ergo 
per  silcntium,  partim  modice  querendo 
gravior  fuit.  unde  praeferenda  lectio 
Mureti  aut,  quas  particula  frequens 
cuin  haud  commutatur  iu  codd. 

Et  certatiiina]  Eniendavjt  certa- 
mina  Rhenanus.  >jain  Puteol.  et 
seqq.  habent  certamen.  Puteolanus 
forte  non  assccutus  est  ed.  pr.  lectio- 
nem,  in  qua  est  certamen  in  :  quod  est 
corruptiim  pro  cei-tamina  :  quamquam 
MS.  Guclf.  plaiie  certamsn.  Sensus 
est :  videbar  rem  ita  coinposuissc,  ut 
nulla  odiii  et  certamina  talia  inter  nos 
esse  possent,  qualia  seniper  fere  inter 
fratres  de  regno  fuere.  Mox  pax  laces- 
sita  est  violata.     Ern. 


^  annaIium 

A.  \]J'(tmUi(£  fiosfrfc  Vcnnlca  rite  composjiisse.  prohibent  Rowanif  ei 
«>6.  paccniy  ipsis  numquam  prospere  lacessitaniy  nunc  qnoqnc  in 
^i^exitinni  snnni  ahrnmpnnt.  Son  ibo  injicias :  aqnitute  quani 
sangulne,  caussa  qnani  armis,  retincrc  parta  mnjoribus  maluc- 
ram.  si  cunctatinne  deliqui,  virtute  cnrriiiam.  !■  c.stra  quident 
vis  et  »loria  in  intcgro  cst,  addita  modcsfia  fama :  qun'  neque 
suninns  mortalium  spernenda  esl,  et  a  Diis  icstimafur.  Simul 
dindcinate  caput  Tiridatis  cviiixit;  promptam  equitum 
nianiim,  (jUic  liegein  cx  inore  sectatur,  Monesi,  nobili  viro, 
tradidit,  adjcclis  Adiabonorum  auxiliis:  iiiaiidavit(|uc,  Ti- 
granen  Arinenia  cxtnrbari,  duin  ipse,  [>ositis  advcrsus  Hyr- 
canos  discordiis,  vircs  intimas,  inolenujue  bclli  ciet,  provin- 
3ciis  Ronianis  ininitans.  Quae  ubi  Corbuloni  certis  nuntiis 
audita  sunt,  legiones  duas  cum  Vcrulano  Sevcro  et  Vettio 
Bolano  subsidium  Tigrani  mittit,  occulto  praiccplo,  compo- 
sitius  cuncta,  quam  Jestinantius,  agerent.  quippe  beilum 
habere,  quam  gerere  malebat.  Scripscratquc  Cirsari,pr»- 
prio  Duce  opus  esse,  qui  Armeniam  dejenderet :  Si/riam, 
ingruente  Vologese,  acrinre  in  discriniine  esse.  Atque  inte- 
riin  reliquas  lcgiones  pro  ripa  Eupbratis  locat :  tumultua- 
riam  piovincialium  manuin  armat :  liostiles  ingressus  prje- 
sidiis  intercipit.  Et,  quia  egena  aquarum  regio  est,  castella 
tontibus  inposita  :  quosdam  rivos  congcstu  arenee  abdidit. 

In  irttegro  est]  Biid.  a  I.  m.  in/^^ra  tis  agebitt  Corbmlo,  sed  eomitem  belH 

est.  sociumijue  luboris.  Ille  qHoqiic  egregiit 

Ex  more  sectatur^    Sic  e  MS.  Fl.  mtillum  miraltts  in  armis  Bolanumf 

tdidit  rl.  Gronoviu»  ;   sic  est  etiam  in  atr/uc  illi   cuntrum   asperrima  sutlitt 

eil.   iT.   scctabntur  est  h    1'utcolano :  Crcdere.  Liivs.    /  V//io  MS.  Flor. /Wi» 

quod  ipsuiii  quoque  reftuni  es^t-t,  si  e  MS.  Agr.  ed.  pr.    Itaque  Jam  Kyckiu» 

libri*  metioribus  esset.  sic  tameii  MS.  et  J.  Gron.  resrripscre  :  dc  eaquc  scri- 

(Biid.)  Giielf.  AddeTacitum  iaf.  c.  33.  ptura  v.  Ryckium  ad  h.  1.     Auteed. 

extr.     Ern.  pr.  pro  certls  hal^ct  citnclis .-  (|uod  non 

Sectatui]  Id  cst  sectnri  solet.  speriiam.     S\c  omnium  nunciis petjer' 

Tigrancn  Arm.  exttirbari]    Ed.  pr.  tur,  Cio.  ad  Q.  Fr.  2,  12.     Ens. 
extiirbat.    Puto.Tacitum  scripsisse  fx-         Festinatiu«  a^erent]  Fesfinantiuted, 

turltet :  aut  snitcin  exturhare.    Jussit  pr.  Rhcn.  (e  Bud.)  sqq.     Ern. 
Munescii   cuiii    istls    copiis  Tig^ranen         Ilostiles  ingrcssus]    Inteliig^o   loca, 

••xturbarc  Armcnia,  ct  rcstituere  Tiri-  per  qua;  injjrcdi   provinciam  soleant, 

datcii.     Erturbari  est  a  Puteol.  ct  sic  aiit  possint  Parthi.     Nani  nundum  in- 

cctcra*  eilil.  oiiines,  et  MS.  G.    Puta-  prcssi  co  tempore.     Intercijterc  cxpri- 

runt   rtftndnre  essc   pro   nunciarc,  ut  mit  Grircorum  1ia,Xaiiti!iuit  \  Polyhius 

ahhi :   quu  seiisu  saiie  exlurbari  &equi  5,  <)<).  et  alii  sa>pe  de  impositis  itineri 

deberet.     Similiter  infra  c.  '■2%.  operiri  prsrsidiis  utiintur.     Eai*. 
imperaiHt,   male    in   nonnullis    liliris,         Et,  qttia  egena]    Noii  vidctur  hoc 

pr«i    opcrire.      Mox    compositis    dcilit  factuni,  quod  jam  oiim  essct,  sed  ut 

Rbeiiaiius  et  scq<).  ad  Picbeiiani  usque.  posth.ic  c«set.    Forte  Tacitu» :  Et,  qu0 

Er.s.     Bud.  a  1.  m.  depotitis,n  U.  m.  cgena    aqitarum  retiio  esscl,  ca.^teUa 

eompotitis.  Jontthiis  impnsita.  (iRON.     Vcrissimc, 

fectto  liolaito]     Scribe,   f^ettio,  cx  Ern.     Probat  L«U.  Cod.  A«rr.  egent. 
lapide  (ap.  Grut.  p.  128,5.):  C.  CAL-         Congeslu  tcrrr  abdidil]    Sic  ed,  pr. 

r\KNIO.   JMSONF..   M.  vKTTlo.  BOLANO.  RheH.    (e  Bud.j   et  scqq.     At  Puteoi. 

co».      Df  huiiis  Buiaiii  iK-llica  pioria  Ber.  Alc.  obdidti,  quod  ct  e  vet.  cod. 

-Statiut  Silvar.  !>,  2,  J4.  ad  filium  qius  laud:tt  Ursinus  :  vitio'^'-        fry»„mob' 

Ln*piuvim: —  rigidi  summam  ."Havor-  tHdit,  kt  tionrivoi.    M  Rjre- 


HfIai 


LIB.  XV.   CAP.  4.  5.  «^ 

Ea  dura  a  Corbulone  tuendae  Syriae  parantur,  acto  TaptiinA.  0. 
«crmine  Moneses,  ut  tainam  sui  piEeiret,  non  ideo  nescium  ^i^. 
«ut   incautum   Tigranen   ofFendit.     Occupaverat   Tigrano-"^' 

la,  urbem  copia  detensorum  et  magiiiiudine  m<3enium^ 
validain.  Ad  ha3C  iSicephorius,  amnis  tiaud  spernenda  la- 
titudine,  partem  murorum  ambit:  et  ducta  ingens  fossa, 
<]ua  riuvio  diffidebatur.  Inerantque  milites  et  provisi  ante 
commeatus;  quorum  subvectu  pauci,  avidius  progressi  et 
repentinis  hostibus  circumventi,  ira  magis,  quam  metu, 
ceteros  accenderant.  Sed  Partho  ad  exsequendas  obsidio- 
nes  nullacominus  audacia,  raris  sagittis :  neque  clausos  ex- 
terret,  et  seraet  frnstratur.  Adiabeni,  cum  promovere  sca^- 
las  et  machinamenta  inciperent,  facile  detrusi,  niox,  erum- 
l^entibus  nostris,  cfeduntur.  Corbulo  tamen,  quamvis  se-a 
cundis  rebus  suis,  raoderandum  fortunas  ratus,  misit  ad 
Vologesen,  qui  expostularent  vim  provincia  inlatamt  sociunt 
amicumque  liegem,  cohoiles  Romanas  circnmsideri.  omitteret 
potius  obsidionem,  aiit  se  (juoque  iu  agro  hostiii  castra  positu- 
rum.  Casperius,  Centurio,  in  eam  legationem  delectus, 
apud  oppidum  Nisibin,  septem  et  triginta  raillibus  passuum 
a  Tigranocerta  distantem,  adiit  Regein,  et  mandata  teroci- 
ter  edidit.  Vologesi  vetus  et  penitus  infixum  erat,  arma 
Romana  vitandi :  nec  pra?sentia  prosj)ere  Huebant.  inritum 
obsidiura  :  tutus  manu  et  copiis  Tigranes :  fugati,  qui  ex- 
pugnationem  sumpserant:  missae  in  Armeniam  legiones:  et 
alisB  pro  Syria,  paratae  ultro  inrumpere :  sibi  inbecillum 
equitem  pabuh  inopia.  nam  exorta  \is  locustarum  ambedc- 

kius.  Ern.  UrsinuB  5n  vet.  c.  reperit:  potius.  Lirs.  Sic  Faernus.  Boxh.  ;wo- 

eongestis  arence  obdidit.  tinits.    alterutrum    veruua   est.     Ern. 

Occupaverat  Tigranocertal  SicMS.  Pichena  probat  vui^. 

Flor.  defenditque  J.  Gron.     Q'''*  ^'<^  A Tigranocerta  distantem  etc.']    Ge- 

etiain  ed.  pr.  id  secutus  sum.     Vulj^o  nus  feniiiiiiium  supra  14,  24.  .jam  oc- 

tjui  occupaverat,  iiide  a  Puteol.    V.  ad  currit,  vt  ined.  pr.  etiam  mox  Monesen 

c.  18.44.  Ern.     Bud.  qui  occup.  77-  timitterc  Tigranocertam  juhet,  Mirum 

granocertam.  tanien,  Tacitum  eodem  loco  genus  va- 

Magnitudine  mamium  validannl  Ad-  riare,  supra  et  hio.    Mihi  res  suspecta: 

eo,  ut  .^ppianus  Mithr.  84.  producat  et  vereor,  ne  vitiosum  sit :  etsi  non 

nicDnia  Ti^ranocertae  in  altitudine  ad  nescio,  etiam  ex  Appiano  exemplum 

«juinqua^inta    cubitos  :    qtiEE   in    imo  proferri.    Mithr.  6".  Mox  aut  adiU  le- 

ad.iptata  equornm  stabulis.  Lips.  Mox  sjendum  pro  adit,  ,aut  edit.     Sic  c  7. 

etiam  e«!.  pr.  inerantque  milites,  quod  cd.  pr.  hostia  npera  fuga  perrumpit, 

e  MS.  F1.  recepit  jam  Picbcna.  (Sic  et  seque  vallo  e.vtuUt.  bene  a  Puteol.  cor- 

Bud.)       Post,   quorum    siibrectu    cst,  rectum  perntpit.    Add.  ad]l,37.  Sed 

qui  commeatus   dum   subvehuntur  in  adiU  MS.  G.  quod  recepi.  nam  sequi- 

«rbeni  et  coiujuiruntur.     Ekn.  tur  edidit.    Tie  vitandi  pro  vifare  d\xi- 

Circumsidere]    Sic  omnes  scriptl  ct  miis  ad  2,  43.    Ekn.     Bud.  adit.     De 

edd.  praner  cod.  Agr.  in  quo  est  cir-  tjerundio  v.  et  c.  21. 

cumsideri,  quod  Ryckius  recepit.    Re-  Pabuli  inopia']    M3S.  Obton.  Guelf. 

ctc.    Nain  et  passivum  prKcedit,et  res  dirimit    ab   aiitecedentihus,   et   habet 

ip«a  ita  ponulat.  omissio  eopuljE  post  pabuli  inopium.    mox  MS.  Flor.  et  ed. 

Repem  corniptela"  locum  fecit.    F.RN.  pr.  nam  esorta  vi  locu.itarum  aberat, 

OtnUleret  polius]    Lego  ocius,  Hon  'Bud.  etiniu  m.)  Reliquae   vett.  ed4. 


CiO  ANNALIUM 

A.  U.  rat,  quidquid  herbidum  aut  frondosum.  iG^itur,  mefu  atv 
**"»;  struso,  uiiiiora  obtcudcus,  mi.ssuntm  ad  Litpeintorem  Homa' 
'fi!;  ^'""^  /f.i;"/os,  super  pelcnda  Armeiiia  et  firmuiula  pace,  rospon- 
tJet.  Mouesen  omiUere  Ti gi aiioceii a  }ubei-y  i|)se  rctro  con* 
Qcedit.  Ha;c  plurcs,  \x\.  formidine  Jiegis  et  Corbuhiiis  minin 
patrafay  magnijice  exlollcbaut.  y////,  occulte  pcpigishc,  inter» 
jmlabantur ;  nl,  oinisso  utrina/iie  hcHo  el  abeunfe  I  ologese, 
ri^j^iaiies  quoque  yJrmenia  abscederel.  Cur  eiiim  exeicituin 
Romanum  a  Tigranoccrds  deducluin^  cnr  deseiia  per  otiitmy 
quiz  bello  dejendcrnnt  ''  An  melius  liibernavisse  in  exirenm 
Cappadocia,  rapliin  ereclis  tuguriis,  quain  in  sede  Regni  modo 
retenti  f  Dilata  prorsus  arma,  ut  l  ologeses  cum  alio,  quam. 
cniu  Corbulonc,  certaref :  Corbulo  merit(C  tol  per  annos  glorite 
uon  ultra  periculuin Jaceret.  Naui,  ut  retuli,  proprium  Du- 
ccui  lucuda;  Armeiiiae  poposccrat,  ct  advcniare  Caeseunius 
Paetus  audicbatur:  jauiquc  adcrat,  coj)iis  ita  divisis,  ut 
quarta  el  duodecima  legioues,  addita  quinta,  qua;  reccns  e 
Aiu^sis  excita  erat,  siuiul  l'oulica  et  Galatarum  Cappado- 
cumque  auxilia  Pa'to  obedircnt :  tcrtia  et  sexta  et  decima 
legioues,  priorquc  Syria;  milcs,  apud  Corbulonem  mauerent. 
Cetera  ex  rcrum  u.su  sociarcut  j)ariireuturve.  Sed  ueque 
Corbuloicmuli  paticus;  ct  Pictus,  cui  satis  ad  gloriam  erat, 
si  proxiuius  babcrclur,  dcspicicbat  gesta,  nihil  ctcdis,  aut 
pradw,  usurpatas  nomine  te.nus  urbium  expugnationes  dicti- 
tans  :  se  tribuia  ac  leges,  et,  pro  umbra  Regis,  Romanum  jus 
"j  victis  inposituruin.  Sub  idcm  tempus  legati  Vologesis,  quo3 
ad  Princij)cm  missos  mcmoravi,  revcrtere  inriti  :  bellumque 
juopalam  sumptum  a  Partbis.  ncc  Pa;tus  dctrectavit,  sed 
tluabus  lcgionibus,  (juarum  quartam  runisulanus  Veltouia- 

MS.  G.  fet  Bml.^  abederat.    Setl  Pieh.  prcppos.  halxit.     Idcm  patrata  ac  ma^ 

Lips.  et  Sfqq.  amiwfkrat  dedenint,  ,in  guifica.     Ajjr.  perncta  ac  m. 

e  Iibris,  noscio.     Ern.  Vt  retuli]    C.ip.  3. 

Omitterc    Tlgrnnocerla']      TA.    pr.  Cte.iennlus  Ptctus]  Qui  malf  iii  I)io- 

mmUfcn-  Tigranocertam.    Ea  duo  ver-  nis  eclo;;is,  rjnas  nuppr  Folvjus  Ursi- 

lia  confuiKli  supra  jam  vidiiiuis  ad  14,  nus  doiiit,  Sifws;  scrihitur.     EniinviTO 

'2i\.    ^'/mi7/fr<f  veriini  pnto,  cui  centies  Ki^in>j*f  ntrt;  etiain  in  Joscpho  scribi- 

aUernin  nsilaiius  sui)stitutum  :  qnam-  tur,  dicitiiri)ue  Excifiii  7s  21.  (7.)    An 

quam  et  paulo  ante  t-st  omittere.  EitN.  hic    i|»se,  t(ai   sub   Nerune   prydierat, 

Itud.    Tiiiranocertnm.     Mihi  nmittcre  ctsi  p.truin  bona  faina  .*  «t.as  haud  ne- 

rcftius  viiletiir,  quod  et  Bud.  haiK.t.  get.  Lii's.     .Xdd.  ad   \A,'23.  Ekn.    A- 

Mngn>ji,e  c.rtoHehnnt]    S';c  e<Jidi  ex  puil  Grut.  iii  th.  Inscr.  p.  651.0'.  ct 

ed.  Piiuol.  qu.im  fnprcssit  Btroaldus  pa^-siin  Ifgitur   Cffsennius.     In  Dione 

it  Alciatiis.    l»ro  et>  Rlien.  e  nitl.  Bud.  ttiam  (i'2,  'JO.  et  ap.  Josepburo  Kwrif- 

u»  opinor,  rcposnit  nc  mngnijica,  t|iioil  nts  X\a.lTn. 

iiiilc  in   omncs  edd.    veiiit,  nisi  quod  ('iti  uitis  ad  gl.]    Uiller.  Rac.  16. 

«Kupdani.  el  pro  nc  :  et  sic  qiioquc  MS.  lepit  cui  non  tatis  ad  pl.  erat,    Alias 

Cuelf.     Munto  tanieii  placeb.it  inaijis  rniin  dictndiim  fuisNft,  /M«rrrt/. 

mngnifice:    idque  rgo,   iit    Latinins,  Fiinisulanui  fettoninmn]    Sic  MS. 

pr<»*tuli.     Sftl  iion  cel.nbo,  in  ed.  pr.  Flor.  i-il.  pr.    h'unisnlanus  ctiam  MS. 

e»s«  tnntuiii  patratn  e.rtollebnnt,  tpiod  A{cr,  FunUulunut  bis  occurrit  .ip.  (  ic. 

fiirtxsse  optiniutn.  Eadcin  inox  7V/;rrt-  ad  Att.  .S,  4.  lU,  !.*>.  \ nV^.  Famisnlanm 

Mctrfu  «tne  pr>P[io8itiuiic.  Er?i.  liud.  /  «c/.  MSS.  Bud.  (lutlf.  Ftmuul.  Mux 


LIB.  XV.  CAP.  8.  9.  10.  m 

nus  eo  in  tempore,  duodecimam  Calavius  Sabinus,  rege-A.  0. 
bant,  Armeniam  intrat,  tristi  omine.  Nam  in  transgressu  »'6. 
Euplnatis,  quem  ponte  transmittebat,  nulla  paiam  caussa,  gg^* 
turbatus  equus,  qui  Consuiaria  insignia  gestabat,  retro  eva- 
sit.  Hostiaque,  quae  muniebantur,  hibernaculis  adsistens, 
semitacta  opera  fuga  perrupit  seque  vallo  extulit.  et  pil& 
milituni  arsere,  magis  insigni  prodigio,  quia  Parthus  hostis 
missilibus  tehs  decertat.  Ceterum  Paetus,  spretis  ominibus,  8 
nec  dum  satis  tirmatis  hibernacuhs,  nuUo  rei  tVumentariae 
provisu,  rapit  exercitum  trans  montem  Taurum  reciperaudiSy 
ut  ferebat,  Tigrafiocertis,  rastandisque  regionibus,  quas  Cor- 
bnlo  iutegraf  omi^-isset.  Et  capta*quaedam  castella  :  gloriae- 
que  et  prajdje  nonnihil  partum,  si  aut  gloriam  cura  modo, 
aut  prjedam  cum  cura,  habuisset.  Longinquis  itineribus 
percursando,  quse  obtineri  nequibant  ;  conrupto,  qui  ca- 
ptus  erat,  commeatu,  et  instantejam  hieme,  reduxit  exerci- 
tum,  composuitque  ad  Caesarem  jitteras,  quasi  contecto 
bello,  verbis  magnificis,  rerura  vacuas.  Interiin  Corbulo9 
nunquam  neglectam  Euphratis  ripam  crebrioribus  praesidiis 
insedit:  et,  ne  ponti  injiciendo  inpediinentura  hostiles  tur- 
mae  adferrent,  (jam  enim  subjectis  campis  magna  specie 
volitabant)  naves  magnitudine  prsestantes  et  connexas  tra- 
bibus,  ac  turribus  auctas,  agit  per  amnem,  catapultisque  et 
balistis  proturbat  barbaros  :  in  quos  saxa  et  hastae  longius 
permeabant,  quam  ut  contrario  sagittarum  jactu  adaequa- 
rentur.  Dein  pons  continuatus,  collesque  adversi  per  so- 
cias  cohortes,  post  legionum  castris  occupantur,  tanta  cele- 
ritate  et  ostenlatione  virium,  ut  Parthi,  omisso  paratu  inva- 
dendas  Syriaj,  spem  omnem  in  Armeniara  verterent.     Ibi  10 

MS.    Med.    tramittebeU.    edd.  omnes  qua  parte  de  L.  Quinctio  agit  Dictar- 

frmism.  Ern.    E^reg^itim  titulum,  qni  tore.jam  electo:  'Xl;  Ss  iyyvj  J»,  iVr«»f 

ad  bunc   Funisolanum   spectat,   Iiaud  rt  «.vri  ^xXm^si;  xiKaf/iTftiioui  tiT^txi&i 

ita  pridem    repertum,  exhibct  Brote-  ^rjairjyo»,   «ai   -rtXixu;  afia  -ral;  fiSieii 

rius.       Multiplices   ill  eo   viri   honures  .  .  .  ir^r.ras   ri   aXaveya;   xai    ra   aXXec, 

enumerantur.  *aou.rri/ia,  »7;  ?ri>»Tf»o»  h  TaJ»  Sita-iXint  lx{> 

Calavius  Sahinus  regehnt]  Freinsh.  x'<iru.r,rt  ao-^%,  \»»rr,nyxai.     Ut  appa- 

ad  6,  9.  volebat  Culvisivs,  eundenM|ue  reat,  equum  unum  pluresve  cum  orna- 

esse,  c^uiH.  1,48.  memoraiur.     Er.«I.  tu   Iniperatorio,  et  Consulari  (si  eutn 

Bud.  resrebant.     Recepit  Rhen.    Ursr-  Ma^istratum  Dux  gessissetj  e  publicb 

nus  vulebat  Flavius  Sabinun.  datos  :   non  aliad,  quam  specinien  et 

Turbatus   equus,  qvi}     Mos  infre-  uotani  di^nitatis.     Tacitus  hic  Consu- 

quens,  et  inobservatus,  de  hoc  cciuo.  laria    insi^ia    ait  :    quia   Ca-sennius 

Geminum  tamen  locum  habes  in  Flu-  Paetus  ilJe  ipse  en,  qni   ante  annuni 

tarchi   Crasso  36".    qui   inter  prodisia  Consul  cum  Petronio  'Furpiliano  fue- 

pariter  futurae  cladis  sic  narrat :  "it.  rat.  Lips.     At  vid.  ad  14,  29.   Erv. 
w{  Ji  rii  rrgarnyixut  l^ifatiit  xixorfut-         Spretis  «minihns']    Sic  edd.    onines 

ai»af,  pi'«  rtniTirTaras  rir  hiaX"  *'f  »■•  inde  a  Putpolano.     MS.  Guelf.  (Bud.) 

itiBon,  ixoieu^ias  r.ipatir^.     Item  Ob-  ed.  pr.  omvibus,  solita  istoruni  verbo- 

icquens  I2f).  iiiter  ea  quse  Pansse  Con-  runi  coiifusione  :    id  vitium  etiam  est 

iuli  haud  hctaevenerunt :  Equvspha-  in  ed.  J.  V.  Gron.     Ern. 
'eraiiis   in  ip.iius   conspectu  Jestinnns         Et  ne^onti}    Rud.  vt  neponti. 
^oncidit.    Dionys.  Ant.  Rom.  10,  2A.  ' 

VOL.   l.   P.  11.  T  t 


CM  ANNALIUM 

A.  U- Pstus,  inminetilium  nescius,  quintam  legionem  procu)  m 
816.  ponto  Imbebat;  reiiquas  pruiniscuis  milituui  commcaiibus 
^  ■  infirmaveral ;  donec.adventare  Vologeseu  niaguo  et  inCenso 
agmiue,  audituin.  Accitur  iegio  duodecima,  et,  unde  i'a- 
maui  aucti  exercitus  speraverat,  prodita  infrequentia :  qua 
taiiien  retincri  castra  et  eludi  Parthus  tractu  belii  poierat, 
si  Pseto  aut  in  suis,  aut  in  aiienis  consiliis,  constantia  fuis- 
set.  Verum,  ubi  a  viris  militaribus  adversus  urgeutes  casus 
firmatus  eiat,  rursus,  ne  aliena:  senientiaj  indigens  videre- 
tur,  in  diversa  ac  deteriora  transibat.  Et  tunc,  relictis 
hibernis,  uon  Jossam  neque  vaiium  sibi,  sed  corpora  et  arma 
in  hostem  data,  clamitans,'duxit  legiones,  quasi  proeho  ccr- 
taturus.  Deinde,  amisso  Centurione  et  paucis  militibus, 
guos  visendis  hostium  copiis  praemiserat,  trepidus  remcavit. 
Et,  quia  minus  acriter  Vologeses  institerat,  vana  rursus 
fiducia,  tria  millia  delecti  pedilis  proximo  Tauri  jugo  inpo- 
suit,  quo  transitum  Regis  arcerent :  alares  quoque  Panno- 
nios,  robur  equitatus,  in  parte  campi  locat.  Conjunx  ac 
filius  castello,  cui  Arsamosata  nomen  est,  abditi,  data  in 
praesidium  cohorte,  ac  disperso  milite,  qui,  in  uno  habitus, 
vagum  hostem  promptius  suslentavisset.  iEgre  coinpul- 
sum  ferunt,  ut  instantem  Corbuloni  fateretur.  nec  a  Cor- 
bulone  properatum,  quo,  gliscentibus  periculis,  etiam  sub- 
sidii  laus  augeretur.  Expediri  tamen  itineri  singula  millia 
ex  tribus  legionibus,  et  alarios  octingentos,  parem  numerum  e 

Unde/amam  etc,']  MS.  Flor.  ed.  pr.  (10.)  pnefert.    Non  consentitmt  eem- 

fama  speraverat.  quod  recteJ.Gron.  per  barbaris  in  nominibus  srriptores. 

monet  corrigenduni  fuisse  ^^rtwa  spe-  Jnuuo  iMS.  Flor.  (Bud.)  ed.  pr.  Pi<he- 

rata  erat,     Sic  14,62.  ex  elusa  erat  na  cuin  seqq.     Ceteri  >n  u»um.    Ern. 

factum  eluserut,     Sed   l'utt-ul.  |K>tius  Rbcn.  e  Bud.    Arsamosata.      Sic   et 

correxit  Jatnam  speraverat.      (Sic  et  Ftol.  5,   13.     Nurous  citatus  spuriut 

Bud.)    Atquc  ita  umnes  pust  euin  edi-  videtur  Harduino.     Rectius  in  eo  XA- 

dere.      In   Rbeiiaiii   ed.  sec.  cdituni,  MOXATEnN,  ut  est  .ip.  Vaill.  in  NN. 

nescio  quade  caussa,aut  unde,sperat,  Gr.  Imp.  p.  56. 

quod  Lipsius  ceteri(|ue  temere  uiunes  Ht  ffgre  comp.]     Copulam  habent 

secuti  sunt.     Ego  iiiterea  veterem  le-  MS.  Fl.  et  edd.  atite   Rlteiianuin,  qui 

ctionem  reposui.     L*:teru\uj'(ima.fpe-  delevit,  nisi  quod  ed.  pr.  ut  pro  et.  re- 

rata  erat  vcruin  puto.     Injrequentia  stituit    Pichena.     Si   libri  aucturitate 

iiit.    sigiiurum:      injrequenlia    signu  Rhenanus    delcvit,    probo.      In    MS. 

sepe  Livius  :     sive  ctiain    legiunum.  Guelf.  quideni  noii  est  a  prima  niaiiu, 

Ern.     Bip.  conjiciiint /^rtMfi/ur  in/rf-  sed  supra  adscripta.   Ern.     In  Bud. 

quentia.  fuerat  omi^sa,  «od  priina  nianus  super- 

Triamillia  delecti  peditis]S\cetAS.  posiiit.     Sufficiunt  hxc,  ut  coininode 

Flor.  edidit  Picheiia,  reterique  sccuti :  deli.-ri  <|ueat. 

idem  est  in  ed.  pr.     Intertnediie  edd.  Instantem  Jateretur']    Duram  mthi 

(et  c-  Bud.)    delectorum.      Post,  pru  sein|icr  visuni.     MS.  (iueU.  inttattm. 

quo  Miiretus  ninlebat  qua  ;   Groii.  p,v  Credo  veruin  cssc  necsntntem.     Ern. 

ter  qui :  quod  verun»  puto.     Mox  .4r-  Ferretus  subaiidit  \cl  hottem  vel  metum 

samosata    etiam   ed.   pr.     ylsamosata  ex  hoste.      Hiller.  Rac.    10.    supplit 

MS.  Guelf.  Put.  Ber.  Alc.  illud  veriiN.  tempestatem,  «|u.t   s.Tpe   j>ro  periculo 

Vid.  Ryckius.    Sed  Polybius  balwt  ./r-  |>oiiitur.  ut  ap.  Cic.  (  at.  1,  9.  VelU  2, 

tnosatu,  et  numus  niiisei  mcdicei.quod  100. 
Brotertus  cum  Harduino  ad  Flin.  (i,  <). 


LIB.  XV,  CAP.   11.  12.  643 

tohortibus,  jussit.  At  Vologeses,  quamvis,  ofesMsa  a  PcetoA.tJ. 
ittneru,  hinc  peditatn,  inde  equite,  accepissety  nihil  mutato^*^* 
consilio,  sed  vi  ac  minis  alares  exterruit,  legionarios  obtri-  gs.' 

■t*vit,  uno  tantum  Centurione,  Tarquitio  Crescente,  turrim,  n 
"*in  qua  praesidium  agitabat,  defendere  auso,  tacta  saepius 
eruptione,  et  caesis,  qui  barbarorum  propius  suggredieban- 
tur,  donec  igtiium  jactu  eircumveniretur.  peditum  si  quis 
integer,  longinqua  et  avia  ;  vulnerati,  castra  repetivere: 
virtutem  Tiegis,  savitiam  et  copias  gentium,  cuncta  metu 
extollentes,  tacili  credulitate  eorum,  qui  eadem  pavebant. 
Ne  Dux  quidem  obiiiti  adversis,  sed  cuncta  railitiae  munia 
deseruerat,  missis  iterum  ad  Corbulonem  precibus,  veniret 
propere,  signa  et  aquilas  et  nomen  reliquum  infelicis  exercitus 
tueretur :  se  Jidem  interim,  donec  vita  suppeditet,  retenturos. 
Ille  interritus,  et  parte  copiarum  apud  Syriam  relicta,  ut  12 
munimenta  Euphrati  inposita  retinerentur ;  qua  proximum 
et  commeatibus  non  egenum,  regionera  Commagenam, 
exin  Cappadociam,  iude  Armenios  petivit.  Comitabantur 
exercitum,  praeter  alia  sueta  bello,  magna  vis  camelorum, 
onusta  frumenti,  ut  simul  hostem  famemque  depelleret, 
Primum  e  perculsis  Pactium,  primipili  Centurionem,  ob- 
vium  habuit,  dein  plerosque  militum  :  quos,  diversas  fugae 
caussas  obtendentes,  redire  ad  signa  et  clementiam  Pcsti 
experiri  monebat,  se  nisi  victoribus  inmitem  esse.    Siraul  suas 

Hinc  peditatu,  inde   equUe']     M9.  quentes  edd.  propafatum  est.     Etiam 

Bud.    hinc  equite.     Post   Faernus  sed  Plaut.  Aul.  4,  2.   4.  aulam  onustam 

delebat :  quod  est  sane  alieuum  ac  du-  auri  dixit.     Itaque  veterem  lectionem 

rum.      Deinde  factaque    M5.    Flor.  servavi :  sive  Tacitus  ipse  sic  scripsit, 

(Bud.)  ed.  pr.    Denique^e?"  longinqua  quod  non  abhorret,  sive  librariis  antt- 

Titiose  ed.  Puteol.  et  seqq.  fer  natum  quariis  debetur.     Ern. 
e     terminatione     prjpcedentis    verbi  :         Puctium primiyili  Centurionem^  At 

abest  ab  ed.  pr.  delevit  Rhen.     Ern.  supra  13,  36.  perfunctum  eo  honore 

Hinc  .  .  hinc  est  et  ap.  Liv.  3.9,  11.  ait :   Curam  prasidiorum  Pactio  Or- 

Circumveniretur]   Bud.  circumveni-  fitn  priniipili  honore  perfuncto  man- 

rentur.  et  mox  Nec  Dux  q.  dat.   LiPs.    Asjr.  Pacmium. 

Missis  iterum}   Sic  MSS.  Flor.  Bud.         Se    nisi   victoribus    immilem    esse} 

Afr.  edd.    pr.  Rhen.  et  seqq.  omnes.  Frustra  exercet  acumen  suum  Saline- 

At  codd.  Ox.  Guelf.  edd.  Puteoi.  Ber.  rius  homo  optimus,  quum  obscuri  ni- 

Alc.  item,  quod  natum  e  couipendio  hil  sit.     Non  enim,  si   13,  d&.     Pa- 

scripturae  :  etsape  in  MSS.  istffi  voces  clius  Orphitus  prifnipi laris  jusm  Cor- 

confunduntur.      V.   Burm.  ad    Suet.  bulonis  prjesidio  praepositus   comme- 

Cses.  36.     Drakenb.  ad  Liv.  epil.  14.  moratur,  et  hic  Pactius  Centuriopri- 

Freinsh.  conjiciebat  identidem.     Mox  mipili  a  PiBto  venire  dicitur,  ideo  et 

retenturos  bene  editum  a  Piohena  ex  omnes  milites  hic    obvtos  Corbuloni 

MS.  Flor.  estetiamin  (Bud.  et)  ed.  pr.  Duceui  eum  cum  Pspto  mutasse  ne- 

In  ceteris  ante  Pichenam  est  retentu-  cesse  est.     Lib.  13,  40.  sunt  cum  Cor- 

rum  :    item  post   suetn  bello,  pro  as-  bulone   tertia  et    sexta  legio  et    de- 

tueta.    Ern.     Sic  scil.  Flor.  item  Bud.  cuma :    easdem  obtinet  hoe  lib.  c.  6. 

f^is  camclonnn']  De  usu  camelorum  Psetus  quartam  et  quintam  et  duode- 

in  bello  v.  Schel.  ad  Hygiu.  p.  94. /^r«-  eimam.     Nec  diversas  Jusra    canssas 

meriti  MSS.  Flor.  (Bud.  Ajr.)    Guelf.  obtendere  est  M%h  nominibus  uti  Cor-<, 

edd.  pr.  Put.  ceteraique  vett.  omnes,  bulonis  SBPvi,  Pseti  mitis.     Eoque  nec 

ftiam  Lips.   priores.   at  in   ultima  s.  ulciscitvir  hic  Corbulo  quicquam  pri- 

sexta  Jnimento,   quod  deinde  iu  se-  rati    dolorts,  neque    amara    irrisione 

T  t  2 


eu 


f    1  ANNAMUM 


A.  U.legiones  adire,  horlari,  prioitim  admoiicre,  novam  ^loriam 

?'^'  osteiidcre:  uon  viios  aut  oppida  ylnncniontm,  sed  t^a»ira  Ro^ 

(i^_  tnana,  tltta<que  in  iis  legioites  jnvtium  /aboiis  peli.     Si  singu/is 

tnartipularibus  prtcripua  .servaii  rivis  coroita  Impeiatoria  mana 

tribueretar:  quoii  illud  et  qtiantum  dcctis,  ubipar  eorum  nuine- 

rus  apisceretur,  qui  adtulisscnt   salutem,  et  qui  accepissent  ? 

His  atque  talibus  iii  commutie  alacics,  (ct  erant,  tjiios  peri- 

cula  tratrum  aut  propiiiquurum    propriis  stiuiuiis  incetide- 

ISrent)  contiiiuum   diu  noctuque  iter  properabant.      Eoque 

intentius  Vologeses  preinere  obscssos,  modo  vallum  legio- 

num,  modo  casteliuin,  quo  inbcllis  a>tas  deiendebatur,  ad- 

pugnare,  propius  incedens,  quam  mos  Parthis,  si  ea  tcmeri- 

tate  hostem  in  pr«eiiuin  eliceret.     At  ilii  vix  contuberniis 

extracti  :  nec  aliud  quam  niunimenta  propugnabani  :    pars 

jussu  Ducis,  et  alii  propria  ignavia,  ut  Corbuloncm  opperi- 


Itidit :  sed  voce  plena  grAvitatis  et  dis- 
ciplina:  profui^os  redire  ad  si^na  ct 
duci,  cui  a  Cjpsare  attributi  essent, 
cau»sutn  prubarejtibet,si  forte  veniani 
det  ille  ;  sc  nnllani  fii;;a>  excusatio- 
nein  acciperc,  nec  desertoribus  i^no- 
•cere.  Gron.  Nec  veniam  daturtnn 
ante,  quam  victoria  eniendassent  pee- 
eatuui.  Ita  senius  hontis  efficilur.  Sed 
t.atnen  ifa  videtur  tsse  del)cre,im»ii/<?w 
Jore.  Et  nc  sic  t|uideiii  satis  mihi  hic 
sensus  cuiii  rcliqua  Corbulonis  ora- 
tione  consentire  videtur.  I'orte  iiic- 
lius  victores  intellisientur  Parthi.  Se 
iminiteiu  et  ultureiii  veni«se  non  mili- 
tibus  Rumanis,  sed  victpribus  Parthis. 
Er.n. 

Quod  illud  et  q.  rf.]  Agr.  Quod  illud 
etsc  et  q.  d. 

Numerut  adipLsceretur']  Malo,  ad- 
sjricerelur.  vWi  iioii  i^nurem  PlHUtuni 
et  Tacitutn  ipsuni  alibi  adipisceiidi 
vcrbum  ^aBnnxMt  «>sse  usos.  Lips. 
Placct  etiaiii  Freinshemio,  recepitque 
Pichena,  t|ui  testatur  iii  MS.  Fl.  essc 
eipisceretur,  ut  alibi ;  tjuod  recepere 
Ryckiiis  et  J.  tiron.  Si  niaxinie  Ifca- 
nius  adspicereturt  tanieii  iiulla  eom- 
muda  sententia  eflicitur.  Naiii  par 
rtumenu  servuntium  rl  scrvaiorum, 
quomodo  deuus  auj^et  ?  iiiimo  lu.ipius 
servatorum  nunicrus  augel,  pr.'e8<-rtiin 
in  paucitate  servantiuni.  Aliud  hio 
quid  ct  acutiiia  lateat,  iiecesse  est,  si 
iion  fri'^idissinium  verborum  lusutn 
caplavit  Tacitiis.  Adipitci  est  \erbuiu 
usitatiiro  in  his  pr<'eniii<i.  I'linius  7, '30. 
{'■i\.)  omnium  trnimjihnruvi  laurenm 
adeplc  majorem.  Kriio  intellii^o  coro- 
nam  civicam.  servatores  eain  adipi- 
scuntur,  ob  scrvatos  in  castri<.  iiiili- 
laMi   Msrvati,  ob  auxilium   cuhurlibiis 


Romanis  latum,  qucTigranocertisob- 
sidebantiir  aiite,  sed  eoriiin  adventu  If- 
beratae  sunt.  Vid.  c.  5.  Coron:^  civica 
aiitein  non  proprio  sensu  iittellii;enda, 
sed  tropiee,  ut  in  talibus  sol«'t,  pro  de- 
core,  hoiiore  et  «floria.  Ita  taniin 
probabilem  seiisum  arbitror  existere, 
Neque  vero  tales  sententia-  ad  vivum 
rcsecandte.  Acumen  quipsituin  est  in 
eo,  qiiod  etiam  servati  qiiodammodo 
honorem  servantium  conse<|uuntiir ; 
(|uod  liabetaliquid  iraa«2«|«ii.  Coteruiu 
ofFendor  eti.ini  eorum,  quod  meliiis 
abesset  :  an  Tacitus  dedit  cam,  vel  co- 
ronam  J  EuN.  Bud.  adipisccretur.  Pa- 
sehalius  Lipsii  eonjecturam  probat. 
Bip.  leetiunciii  Flor.  rerepere.  Qiiod 
ad  reni,  acceptam  ab  Iinperatore  c«>- 
ronani  <;ivis  servatus  servatori  civi  da- 
bat.  V.  Gell.  5,  6.  Cf.  Coperus  in 
F.xpl.  {;emmc  .Auc;.  ap.  Polen.  t.  %.  p. 
204. 

Ilis  atque  talibus]  V.  ad  14,  60. 
extr.  Post  adjiut^/inre  beiie  e  MS. 
Flor.  Picheiia.  \.  '2,  81.  MS.  Agr. 
I  Bud.)  ed.  pr.  ud pugiinm  :  viilgo  o;»- 
pugnart.  Mox  uec  aliud  cdd.  pr. 
Rhen.  (e  Kud.}  et  seqq.  alix  nc  aliud. 
Ern.     /idpueuare  esl  et  4,  48. 

yfut  tnftu]  Vc  lectione  hujus  loci 
optime  Rhenaniis,  qui  metu  delcvit  et 
pro  aut  scripsit  ut.  Ex  i/rnafia  ut, 
litera  male  repi-tita,  iifnatia  aut,  fa- 
rtiim.  Supplrveiiint  metu,  ()ui  iiescie- 
banf,  iifnnvinm  hie  nihil  '  '  '^ 
quani  inetuni.  S.i-pc  vet< 
ces,  18  uavus,  sce  nis,  ijrnavtt ,     _  , 

iisurpaiit  in  illis,  quibui  abest  virtiis 
aut  viro  di^iia  audacia.  quos  pottron* 
dicimiis.  111)'^,  inqiiit,  abtiiide  niaj^um 
erat  luuiiiiiieina  ilefeiid<"re:  nouinil- 
lis,  quia  cdixerat  dux,  iic  quis  castriC 


LTB.  XV.    CAP.  U. 


645 


entes,  ac,  si  vis  ingriieret,  provisis  exemplis  CaudinjE  acA.  U. 
MumantinjE  cladis.  veque  etnidem  vim  Samnitibus,  Italico  ^^^ 
populo,  aut   Hiipanis,  ac   Parthi>;  Romani  Imperii  ecmulis,'  ^^' 

■  ^Validam  quoque  et  laudatam  untiquitatem,  quotiens  Fortuna 
f^^rontra  daret,  sa/ufi  coiisu/uisse.  Qua  desperatione  exercitus 
Dux  sutmctus,  primas  tamen  litteras  ad  Vologeseu,  non 
suppjices,  sed  in  inodum  querentis  coniposuit,  quod  pro 
Armeniisy  semper  Romante  ditionis,  aut  subjectis  Regi,  quem 
Imperator  de/egisset,  hosti/ia  faceret :  pacem  ex  ccquo  uli/em, 
iiec  prfBsentia  tantum  spectaret :  ipsum  adtersus  diias  legiones, 
totis  Regni  viribus  advenisse :  at  Romanis  orbem  terrarum  re- 
liquuin,  quo  be//um  Juvarent.  Ad  ea  Vologeses,  nihil  pro  14 
caussa,  sed  opperiendos  sibi  fratres,  Racorum  ac  Tiridaten, 
rescripsit:  /ocum  i//is  iempusque  consi/io  destinatum,  quo  de 


exiret  ;  aliis  non  aliter  facturis,  si  si- 
gna  ferri  jussisset  (ita  erant  perculsi} 
prjpfereiites,  se  tanquam  in  stativis 
Corbuloneni  exsj>ectare.  Ul  oj>peri' 
entes,  quemadni(Hluui  prspcedenti  li- 
hro,  ittque  ernehantur.  Uind  ffrovisis 
exemplis  pari  lepore  Ovid.  Met.  9, 
&G6.  ubi  Byblis  :  Jt  non  ^nlidte  tha- 
lamos  timuere  sororum.  Utufe  sed 
hfs  novi  ?  cur  h<pc  e.cempln  paravi  .' 
Gron.  Hsec  bene  Gron.  Cuin  i^itur 
metu  non  sit  in  MS.  Flor.  (et  Agr.) 
ed.  pr.  sed  taiituui  auf  Corbulonem : 
in  Biidensi  autein  tit  nou  aut,  Rhe- 
nani  correctioneni  secutus  stini,  quam 
etiam  Ryckins  adoptavit.  Metu  pri- 
nius  edidit  Fiiteol.  quem  Ber.  et  .4lc. 
seeuti  sunt.  Revocavit  Berneccerus. 
Ers.  De  Btid.  cod.  sic  habcto.  AJetu 
plane  di-est,  non  a  I.  ni.  taiitum,  ut 
refert  Ryckius ;  deiii  non  habet  ut, 
sed  aut,  (juod  ex  injfenio  bene  emen- 
davit  Khen.  PirheniB  non  displicebat 
aut  mefu,  modo  a  libris  foret. 

/4'tf  Panis  Rom.  Imperii  amulis'] 
Freinsh.  corri»it  aut  Htspnnis.  respici 
eniin  ad  Numantinam  cladein :  nec 
ullas  hic  Poenoruin  partes.  Recte  ille. 
«ed  noii  ^ati*.  Lege  :  Neceamhmvim 
SamnilUius  Jtalico  popvlo  aut  Hispa- 
tiis  qunm  Parthis  Ilomani  intpeiii 
amulis.  Gron.  Quotl  Jac.  Gron. 
Samiiitns  et  Pccnos  iterum  conjun^i 
obficit  in  Germ.  c.  37.  id  nihil  est.  liii 
de  cladibus  Romano  Pop.  illatis  uni- 
verse  dicifur  :  hic  de  exercitn  sub  ju- 
srum  mi«ieo,  quod  a  Pccnis  alienum  est. 
Panos  correxit,  qui  nieminerat,  eos 
sa"pe  Roiiiani  Imperii  a'mulos  dici. 
Qtiod  Broteriiis  ne;i-at,  Nnmantinos 
iemiilos  iiiiperii  R.  fuisse  ;  id  saiie  spe- 
cioMim  esl :  sed  ea  verba  non  ad  vi- 
vuiii   rcsccanda.     Vuvte  certe  Kouui- 


nis  valde  periculosi.  Ern.  Bip.  le- 
^nt  :  neqtie  e.  v.  Samn.  Nmnantino 
p.  ac  Parthis  ctc.  Recte  ac  Parthis  iii 
textum  recepere  ;  sed  ing^rata  repeti- 
tio  est  vocis  Nuniantino.  Malo  Gro- 
no\iiim  sequi.  Librarii,  qnuin  Hispo' 
nos  mutassent  in  Pcenos,  omKere  quam 
vel  ac  Parthis,  quasi  superflua,  qua 
vero  deesse,  omnes  sentiunt  interpre- 
tes. 

O.  F.  contra  daret]  Btid  cnntradi- 
ceret,  quod  recte  rejecit  Rhen.  Cf.  H. 
1,  G5. 

Pacem  ex  aquo  utilem']  Bud.  ufili. 
Inde  Rhen.  placehat  pace  ex  aquo 
utili.     Mox  Bud.  7ic/(rff5. 

Quid  de  Arm.  cemerent]  MS. 
Guelf.  qiti,  quod  accipienduni  pro 
qiu>;  quod  e  vet.  cod.  laudat  Ur^inus, 
et  est  in  MS.  A^r.  Ed.  pr.  quod.  Unde 
mihi  iion  dubium  est,  hic  qui  aut  quo 
lesrendum  esse.  Ouo  ct  quod  millies 
in  libris  confunduntur:  (t  h.  1.  etiam 
e  seq.  voce  litera  adh.Tsir.  qui  atitem 
pro  qtto  stppe,  ut  ap.  Liv.  3,  .3,9.  in 
MS.  Guelf.  niembraiiaci'0.  Atque  et- 
iam  verbum  c«-7»e>-e;iccu>ativuin  illuiii 
quid  vel  quod  plane  respuit,  cum  abso- 
lute  dicaliir,  iit  omnes  sciunt.  Itaque 
sic  correxi.  Secutus  iios  est  Brote- 
rius.  In  ceteris  Gronovio  assentiop, 
nec  probo  Ryckkim,  qui  e  MS.  Arr. 
rescripsit :  locum  iUis  tempusque  eon- 
silio  destinatum,  qno  de  Armenia  cer- 
nerent,  quod  sefattigioque  digmim  Ar- 
sacidarum.  quae  interpol.ita  esse,  in 
pronitu  est.  Et  tamen  probat  etiam 
Graevius  ep.  ad  Heins.  t.  4.  Coll. 
Biirm.  p.  187.  etiam  Heinsius  ilUs.  sed 
ante  p.  158.  conjecerat  Gra-vius  «(//>- 
cisse  Deos  dignam  /tmncida  rem : 
Heinsius  aiKcm  p.  163.  di^um  vi  Ar- 
lacidarum  —  statuere  ex  Ann.  9,  3.  id- 
T  t  3 


546 


ANNALIUM 


/i.\j,J[rmenia   cernerent :   (adjecisse  Deos  dignum  Arsacidarum,) 

«•8-  simul  et  de  legionibus  Ronidnis  statnerent.  Missi  post  a  Pa;to 

^■.-^"  nuntii,  et  Regiscolloquiuni  pctitum,  qui  l^asacen,  Prajeclum 

equitaius,  ire  jussit.     Tum  l^ sdtus,  Lucullos,  Pompeios,  et  si 

qua  Casares  obtinend(E  donandoiie  Armenia  egerunt ;  Vasa- 

ces,  imaginem  retinendi  largiendive  penes  7ios,  vim  penes  Par- 

thos,  memoravit.     Et  multum  iuvicem  discepUito,    Moiio- 

bazus  Adiabenus  in  diem   posterum  testis  iis  quae  pepigis- 

sent,  adhibetur.     Placuitque  liberari  obsidio  legiones  etdece- 

dere  omnem  mi/itemjinibus  Arnieniorutu,  casteifaque  et  com- 

meatus  Partliis  tradi.  quibus  perpetratis,  copia  l  ologesi Jieret, 

ISmittendi  ad  Neronem  legatos.     Interini  flumiui  Arsaniae  (is 


nue  placebat  Graevio  p.  170.  Ern. 
lUis  oninino  rfctius  puto.  Mox  Bud. 
hibet  quul.  T«  cernere  explirat  Zin- 
zerlinp^  in  Crit.  juven.  pruniuh.  c.  3. 
ytet  certare,  ut  ap.  Ennium,  Plautum, 
Virg.  eCc.  Sed  potius  est  pro  decer- 
nere. 

Adjedue  Deos  digmim]  Locus  de 
quo  tria  verba  non  possun»  hiscere. 
LiPS.  Ego  vero  locum  hunc  sanum 
inte^rumque  ct  tantum  explicandum 
contendo.  Sensus  :  iit  brevissinie  di- 
cam  :  tum  temporis  hoc  ipso  in  loco 
fore  opportunum  consultare,  quid  dc- 
cenjerent  de  Armeniffi  possessione  si- 
Diul,et  (quaml)ii  reni  dederint  di^iani 
Arsacidarum  maiestate)  quid  statue- 
reot  de  le^ionibus  Romanis,  c|uam 
illis  legem  pacis  darent.  Conxilio  r/uid 
cernerenlj  brevitcr  est,  quo  tractare- 
tur,  quid  decernerent,  quein  finem 
controversiae  de  Armenia  imponerent, 
Ut  13,  .S6.  Arbitrium  rjuid  darent, 
guid  adimerent.  Adjecisse  Deos. 
Denm  benignitateaccessisse  materiam 
deliberandi  multo  ampliorem  et  vix 
speratatn,  sed  di^nissimatn  nia^nitu- 
dine  Parthica,  niniiruin,  quid  placeat 
fieri  de  lefcionibus  Roinanis  ;  adeo  eas 
in  potestatem  esse.  Vel,  Deos  fecisse, 
ut  ipse  adjiccre  superiori  orationi  se- 
quentia  verba  possit.  Seiieca  de  beiief. 
),  10.  Caferum  idem  semper  de  nobis 
pronuntioie  debemus,  malos  fxse  nos, 
tttalot /uiste  [invitiis  adjiciam)  et  J'u- 
turot  esst.  HsKerunt  iii  hoc  verbo  et 
apud  Liviuin  10,  7.  Gron.  Bip.  con- 
jiciunt  dignum  Regno  Arsacidarum 
et  intellisfunt  Armeniam,  Verum  di- 
pnum  cuni  ijfnitivo  ocourrii  et  alibi, 
ut  recte  inonct  Zitizerling  1.  c.  per  eU 
lipcin  scilicet. 

£t  si  qun  Casares']  Sic  conjecit  Pi- 
rhena  e  tcriptura  MS.  Flur.  et  ri  tfua- 
ctt,  ut  cit  ctiant  in.  cd.  pr.  Uernccce- 
nu  r«ce|>it,  quem  omnet  deinde  secuti 


sunt.  Supcriores  n  ^ut  Ducts:  quo4 
est  iii  MS.  Guelf.  Sane  post  Poui- 
peiuin  nulli  Duces,  sed  Ca*sares  de 
Armenia  aliquid  e^raiit.  Mox  MS. 
Fl.  (Bud.  Acr.j  cd.  pr.  ktrs^iendive  pro 
donandive  :  quod  cum  Rvck.  et  Gron. 
secutuB  suin.  Alterum  verbuin  va- 
riavit :  credibilc  est  etiam,  hoc  va- 
riasse  Tacituin.  •  Jmaifinem  et  vim  iU 
lustr.it  Heinsius  ad  Vcllei.  p.  '2h9. 
Ern.  Bud.  et  si  quaces.  uiide  ^.  m.  et 
si  qui  duces.  Agr.  et  Scipiones,  pes- 
sime.  Qesares  Pi<  hena  dedit,  secuius 
Freinshemius.  fasaces  Rhtn.  e  Bud. 
prius  le^batur  yasntes.  Mox  Bud. 
memorai. 

Fluvio  Aisameti]  Non  alibi  lectus 
nobis  hic  Arsametcs :  et  oniniiio  arbi- 
tramur  falsum.  Magis,  qiiia  in  Dio- 
nis  fragmentis  (edidit  haud  ita  pridem 
Fulvius  Ursinus  hic  ipse  fluvius  Arsa- 
nias  dicitiir.     Verba   Dionis    62,   21. 

'Afi»lt  avvit  «■(tinftaX^Ynvcif-iHi,  VxK 
T»f  viTMfiir  avrif  'Affctflaf  ^lv^n.  No- 
minat  et  anie,  'ra»li<a»  r^  »{»»  'A^ratiu. 
*oru.fi^  tZfa.1.  Jxandeian  (oppidum, 
sive  viciini  uhi  Pa?tus  olisessusi  ad 
Arsaninm  fiiivium  sitam.  Plinins  quo- 
que  Arsaniam  agnoscit,  et  in  Euphra- 
teni  labi  facit  5,  24.  (20.)  Sed  et  Plu- 
tarchus  in  Lucujlo  31.  Itaque  corrigi 
prorsus  veliin  in  Tacito  Fluvio  .'Irsa- 
nia  (etenim  is  castra  prafi.)  littcri'; 
yiostremis  in  aliani  voculam  rcforni.i- 
tis.  Einendabis  iteruin  infra.  LiPS. 
Arsnnia  elenim  rcccptum  a  Pichena. 
Sane  et  MS.  FI.  Agr.  cd.  pr.  Arsa- 
nieti :  sed  ttenim  cum  Ryckiu  omisi : 
(|iiippe  sola  Lipsii  cotijectuia  nixuni. 
Prafiuebat  e.d.  pr.  Rheiianus  i-t  st-q. 
At  niedin.-  iiiter  «-d.  pr.  el  Rhcn.  /ter- 
fiuebat,  et  sic  MS.  Guclf.  (et  Bud.) 
male.  sic  II,  37.  pragrtssu*  ct  /»«•- 
pressus  confiisa.  Ern.  Bud.  WtimiNi 
Arsameti.  Pro  u  caslra  pr.  S.  Gron. 
malebat  cis  c  pr. 


LIB.  XV.  CAP.  16. 


647 


castra  praBfluebat)  pontem  inposuit,  specie  sibi  illud  iterA,  u. 
expedientis  :  sed  Parthi,  quasi  documentum  victoriae,  jus-^i6. 
serant.  namque  iis  usui  fuit :  nostri  per  diversum  iere.  g^* 
Addidit  rumor,  sub  jugum  missas  legiones,  ei  alia  ex  rebus 
infaustis,  quorum  simulacrum  ab  Armeniis  usurpatum  est. 
Jvamque  et  munimenta  ingressi  sunt,  antequam  agmen 
Romanum  excederet,  et  circumstetere  vias,  captiva  olim 
mancipia,  aut  jumenta  adgnoscentes  abstralientesque.  Ra- 
pt£B  etiam  vestes,  retenta  arma,  pavido  milite  et  conce- 
dente,  ne  qua  prcelii  caussa  exsisteret.  Vologeses,  armis 
et  corporibus  Cifisorum  adgregatis,  quo  cladem  nostram 
testaretur,  visu  fugientium  legionum  abstinuit.  Fama 
moderationis  quaerebatur,  postquam  superbiam  expleyerat. 
Fiuraen  Arsaniam  eiephanto  insidens,  et  proximus  quisque 
Regem  vi  equorum  perrupere,  quia  rumor  incesserat,pow- 
tem  cessurum  oueri  dolo  fabricantium.  sed  qui  ingredi  ausi 
sunt,  validum  et  fidum  inteliexere.     Ceterum  obsessis  adeo  16 


Specie  sihi  illuil  iter  expcrientis\ 
Inimu  expedientis  Grotius  ait:  et  sic 
videtur  fiiisse  in  MS.  Guelf.  a  priiua 
ni:inu,  sed  correctuni  :ilia  in  ex/jeri- 
endi.  Syliabae />^</.  clara  adhuc  vesti- 
^a.  Et  currexis3eni  statim  locum, 
nisi  diibius  fuissem  ob  libnim  Guelf. 
utrum  expedientis,  an  expediendi  scri- 
benduni  esset.  Sibi  nuUo  modo  pati- 
tur  experientis.  Nunc,  cuin  Broterius 
expedientis  in  MSS.  duobiis  reperit, 
reeepi.  ut  ille  fecit.  Ern.  Bud.  expe- 
rientis  ct  a  2.  m.  experiendi.  Expe- 
dientis  jam  Lipsius  conjiciebat  in 
mar».  edit.  1.  Bip.  prffferunt  experien- 
lis  i.  e.  tentantis. 

Namque  iis  usui  fuif]  Ex  Taciti 
cousequa  narratione  judi<'es  legendum 
neque  iis  usui  Juit.  Et  tirmat  certe 
J^io,  qui  in  hac  re  (ut  ssppe)  velut  in- 
terpres  Taciti  1.  c.  "ita  to»  roTafiif 
Atffana*  ^tv^airi»'  aup^  cri  yipitaf  iiiTTa 
(n^»)  ya»  airat  tiiXtiXiB^ii)  «XX'  7»«  U- 
Jji'|»ira<  rfint,  eri  xttiTTut  aiiTvt  ^t. 
Lips.  Placft  Pichena;  et  aliis.  Con- 
tra  disputat  Freinsh.  qui  tamen  se 
torqiiet  in  verbis  Dionis  w;{tj  ya^  airit 
iitXriXu^ii,  non  as5erutus  nia^is,  quam 
Lipsius,  scnsiim.  Pedes  et  sine ponte 
flmnen  transierut,  nempe  adveniens. 
Itaque  etiam  abiens  poterat  sic  facere. 
Ern. 

y/ddidit  rumor]  Cui  rumori  Suet. 
etiam  fidem  h:il)et  3.9.  LiPS.  Mox 
namque  et,  item  excederel  MSS.  Flor. 
Cuelf.  edd.  ante  Rhen.  onines  et  inde 
a  PicheiiH  reoeiitiores.  ceterae  nam  et, 
derederet,  qiiml  e  su|)erioril>us  repeti- 
tum  a  Kheiiano.     Scd  hic  intelligen- 


dum  munimentis  castrorum,  non  Ar- 
menia.  Ern.  Bud.  namque  mun. 
deiii  decederet,  quod  recepit  Rhen. 

Adgnoscentes']  Bud.  adnoscentes. 
Sic  passira. 

/tdgregatis]  Heins.  dabat  a^^<r<Ui« 
instar  tropaei. 

Fama  moderationis}  Ed.  pr.  addit 
IVam  :  atque  id  manus  secunda,  Can- 
didi  sc.  adjecerat  in  MS.  Guelf.  Mox 
idera  cod.  (et  Bud.)  in  elephanto. 
Ern. 

Proximus  quisque  Regi  vi  equorum} 
Suspicor  de  loci  defectu.  Xonne  ple- 
rique  Parthorum  in  equis  (talis  illo- 
rum  roilitia)  non  soluin  proxinii  Re» 
gis  .'  certe.  Adde  quod  Dio  1.  c.  diser- 
tim  narrat,  Regem  quidem  elephanto, 
alios  sine  usu  ullo  pontis,  ut  prius, 
transisse.  Auris  fiit  {i  BatriXdi)  Ir  iXi- 
fatrts,  »1  St  aXXai,  uvrit  xai  xoirt^aty 
att^^cier.rat.  Ilaque  fideilter,  fortasse 
et  feliciter,  expleo:  et  proximus  quis- 
que  Regi,  alii  vi  equorum  perr.  Hac 
meiite  Rex  quidem  in  elephanto,  et  in 
simili  l>eUna  ejus  exemplu  primores 
transmi<iere,  aliud  vulyus  in  equis. 
Lips.  MSS.  Flor.  Guelf.  (Bnd.)  A^r. 
ed.  pr.  Regem,  quod  exprimendura 
curavi.  etenini  est  exquisitius  :  unde 
mutatum  hic,  ut  centies  alibi,  in  no- 
tiorem  casum.  Sic  et  MSS.  alii  ap. 
Broterium.  Lipsius  sine  necessitate 
alii  addi  vult.  Proximi  Re«fi  «ecnti 
sunt  eum  :  cetera  multitudo  lihere  et 
varic  vel  ponte,  vel  natando  transiere. 
l>\»x  Jidum  fjrmat  etiam  ed.  pr.  MS. 
(Bud.  et)  Corb.  at  firmum  ceter« 
edd.  aiite  Kbeu.  et  MS.  Guelf.  £rn. 
T  t  4 


04S 


ANNALIUM 


A.U.suppeditaviase  rcm  frutnentariamconstitit,  ut  iiorreis  ignem 
816^  injicerciit:     conlraque  prodiderit  Corbulo,  Parthos  inope.t 


A.C 

6'3 


opianini,  el  pabulo  adtrito,  relictiiros  oppugiiatiotiem,  ueqiie 
se  pliis  tridui  itinerc  ahfHisse.  Adjecit,  jurejurando  Pttti 
cautum  apud  signa,  adslantibus  iis,  quos  testijicando  liei 
misisset,  neminem  Romanum  Armeniam  ingrensurum,  donec 
referreiUnr  littercE  \ero///s',  an  paci  adnueret.  Qiuc  ut  au- 
gendaj  infamiae  composita,  sic  reliquu  non  in  obscuro 
liabcntur:  una  die  quadiaginta  miilium  spatium  emensum 
esse  PiEtum,  deseriis  passim  sauciis  ;  neqiie  minus  defor- 
mem  illam  fuj>;ientium  trepidationem,  quam  si  terga  in  acic 
vcrtisseni.  Corbulo,  cu»n  suis  copiis  apud  ripam  Euphra- 
tis  obvius,  non  eam  speciem  insignium  et  armorum  praetu- 
lit,  ut  diversitatem  exprobraret.  m<\:sti  manipuli,  ac  vicem 
commiliionum  miserantes,  nc  lacrimis  quidem  temperare. 
vix  pra;  fletu  usurpata  consalutatio.  Decesserat  certaujen 
virtutis  et  ambitio  gloria;,  feiicium  hominum  adfcctus. 
17sola  misericordia  valcbat,  et  apud  minores  magis.     Ducuoi 


Contraque  prodiderit  Corbuld]  In 
cniiuuL-itiariis,  opiiior,  atit  liisturia  ha- 
ruin  rerum.  Plinius  certe  Curbulo- 
nem  inter  scriptores  rensuit,  liidice 
lib.  5.  et  6.  Lii>s.  Contra  Kyckius 
iiiter  aiiiico^  potius  et  epistulis  ad  liii- 
peratorcm  ea  prudidisse  Corbuloneiii 
putat,  quia,  si  in  justa  historia,  nuii 
videatur,  Tacituin  ei  fuisse  contradi- 
cturuin. 

Jlitierc]  Sic  Rhen.  c  Bud.  prius  le- 
gebatur  Uineri, 

Cnutum  a/iud  signa'\  Specta  juve- 
nis.  juraniPiita  Romaiioruin  apud  si- 
gna:  id  est,  uti  e|;u  interpretor,  apud 
principia.  Ulic  cnim  si^ia.  ct  pieros- 
que  castroruin  soleiincs  actus  apiid 
principia  notabis  celebratos.  Dabo 
cxenipla,  et  labore  ineo  levabo  tuuin. 
Jus  in  principiis  dictum.  Livius  28, 
24.  Trihunot  tatnen  jnra  reddere  tn 
principiis  tinebant.  Edirta  ibi  propo- 
sita.  \iilcatius  iii  Avidio  C.assio  6. 
J\'am  slalim  et  ad  siifna  edici  Jussit, 
et  progrumma  in  purietilms  Jixit,  ut, 
ti^uit  ciHCtut  inieniretur  in  Dtiphne, 
discinctus  rediret.  Liltera;  lectos  et 
habitx  allucutiones.  Spartianiis  in 
Pescennio  4.  llnque  nini  littons  reci- 
tandat  ad  siiiuii,  ijmbns,  etc.  'J'acitus 
1,67.  (on/rartos  in  principia  milites 
juuit  cum  tilentio  audire,  Castie^atio 
«■t  interdutn  anituadvcrsio  ibi.  Suet. 
Otb.  1.  .'/Htut  est  mililet  ijuosdam 
capitepUHi'1',  et  quiilem  anle  princi/iia 

•■-"'-■"-     '■ "•■■    ^•-^•-'-.4,  l,  IS. 

■ ,  IH  furto 
■         pracisat. 


aut,  si  lenius  animadvertere  voluitsent, 
in //rtncipiis  snn/fuinem  mistum.  Si- 
gnuin  etiaiii  pui^iiae  propositum.  Isi- 
dorus  Orip.  i;>,  22.  jiussnta  /iridte 
quam  diinicandum  etstt,  sotfbat  unte 
principia  poni,  quasi  admonitio  et  indi- 
ciumjulurte  pugnte.  Lirs.  Mox  re- 
Jerrentur  M.SS.  edd.  onines  veteres  : 
nisi  quod  iu  MS.  (Flnr.  Bud.)  Guelf. 
ed.  pr.  referentnr.  Pichena  ^  ulao  ess« 
ait  referantur,  quod  in  Lips.  rcperi,  e 
Rhen.  sec.  ductum.     Ern. 

Quadrag.  mill.]  Vide  Veget.  1,  9. 

Jnsifinium  et  armorum]  In  Bud. 
copula  dcest.  l)c  re  v,  ),  24.  ubi  nom 
lAtte  Ugioms  neqtie  inti-^ibutjulgen- 
tet.  uiide  ct  hic  Hciiis.  pro  eam  conji- 
cicbat  /tclam. 

Ut  diiersilalem  ejcprobraret]  i.  e. 
ut  pudoreni  illis  iiiruteret,  qui  iion  cu 
apparatu  veiiissent,  sed  lon|:edis<.iinili, 
iiriii)te  qui  t\i:;icntiuin  csse  solet.  Ern. 
Cod.  Agr.  ndvfrsitatem. 

.Ve  lacriinis  quidem  tenipnnre] 
MSS.  Flor.  Giicli.  edil.  ante  Rben. 
oiiiiies  temperare,  c|iin(l  nesciu  cur  in 
lemperatere  mutavit  Rhenanus,  (eeo 
sciu,  e  Bud.)  secutis  umiiibiis,  prarter 
•1.  Gron.  quo<-uin  \etus  rcslituiinus. 
iMox  MS.  (lucir.  ut  Bu(lcn>is  ct  ed.  pr. 
vitiose  consolatio.     Eits. 

£t  apnd  minores  maigui]  ,\tinoret 
hoc  loco  sunt  injeiioretjortuna.  Et 
h(X!  inHi;is  niiseratio  u»>urpata,  qiiia 
iiifelices  illi  loiiscc  iletrriori^  roiidiiin- 
nis  eraiit,  quani  ip«i,  nec  iiiMdia  ob- 
staret  ntiserationi.     £rn. 


LIB.  XV.  CAP.  18. 


649 


inler  se  bievis  sermo  secutus  est.  Hoc  conquerente  i«//- a. u. 
tum  lahorcm:  potuis^e  bellum  fuga  Parthorum  fiuiri ;  ille  ^"'; 
integra  utrique  cuuda  respondit:  couverterent  aquilas  etjun-X,^" 
cti  iuvadereut  Armeniam,abscessu  t  ologe.sis  iufrmatam,  Xon 
ea  Imperatoris  halere  mandata,  Corbulo  :  periculo  iegiotium 
commotum,  e provincia  egressum.  quando  iu  iucerto  habeantur 
Parthorum  conatus,  Syriam  repeiiturum.  Sic  quoque  opti- 
uiam  iortunam  orandam,  ut  pedes,  confectus  spatiis  itinerum, 
alacrem  etfaciUtate  camporum  pravenientem  equitem  ad-^eque- 
retur.  Exin  Paetus  per  Cappadociam  hibernavit.  At  Vo- 
logesis  ad  Corbulonem  missi  nuntii,  detraheret  castella  trans 
Euphraten,  amnemque,  ut  olim,  medium  faceret :  ilie,  Arme- 
niam  quoque  diversis  pjasidiis  vacuam  feri,  expostulabat. 
Et  postremo  concessit  Rex:  dirutaque,  quaj  ultra  Euphra- 
ten  communierat  Corbulo,  et  Armenii  sine  arbitro  relicti 
sunt.  At  Romai  tropKa  de  Parthis  arcusque  medio  capi- jg 
tolini  montis  sistebantur,  decreta  ab  Senatu,  integro  adhuc 
bello,  neque  tum  omissa,  dum  adspectui  consulitur,  spreta 
conscientia.  Quin  et,  dissimulandis  rerum  externarum 
curis,  Nero  frumentum  plebis,  vetusiateconruptum,  inTibe- 
rim  jecit,  quo  secnritatem  annonae  ostentaret.  cujns  pretio 


Hac  eonquerentium  :  irrihtm']  Red- 
dere  sciitentiaui  possis,  ncscio  .an  ver- 
ba,  si  lecfas  :  Hic  conqueri,  (antum  ir- 
ritum  laborem  :  vel  Hoc  conquerentc. 
Brevis  sermo  (lucuin,  iiiquit.  Corbulo 
querebatur,  fnistra  se  properasse  et 
laburem  euin  sutnpsisse,  cuin  ille  au- 
i^ilium  noii  exspectasset.  Ptetus  con- 
ira  integra  omiiia,  etc.  Falnierius 
loster  nialebiit,  htijus  conquerentis  ir- 
rtum  lahorem,  iltius  integra  utique 
ounia.  Lips.  He^c  conquerentium 
ec  pr.  Rhen.  fe  Bud.;  el  seq.  At  hoc 
M;S.  Flor.  Guelf.  edd.  Puteol.  Ber. 
AU  Conjfcturam  Faemi  alioruinque 
(Mtr.  Pich.  Acid.)  hoc  conquerente  re- 
cept  Bernece.  cum  seq.  Mihi  potins 
Tactus  scripsisse  videtur  huic  conque- 
rents  et  t»  um  adhaesisse  e  tennina- 
tioneverhi  sequcntis:  quod  genus  vitii 
jam  ili<|uuties  obscrvavimus.  Mox 
Querieus  Esjre^.  p.  65.  b.Jiniri  mu- 
tat  m^nire,  ceteris  servatis,  ut  vuljo 
edita  snt.     Ern. 

S.  q.yptimam  Fortunam  orandam} 
Quia  Fotunae  noroeii  de  Dea  est,  opti- 
mam  nui  sus|>ectuin  fit,  cuin  in  hac 
phrasi,  c|ain  et  apud  Livium  aut  Ci- 
ceroiieiii?gji,  nudedicatur.  Ern.  Ita 
4,  7.  Ai/iestiam  yrecandam.  Mox 
Bud.  Deir^. 

Amnem.fe  u/  oUm  mediumfaeeret} 
Sic  MSS.  lor.  Guelf.  edd.  vett.  ante 
Rhen.  qui  e  Bud.^    induxit   ut  om- 


nium.  vetus  restituit  Pichena.  Par 
raiio  sequentis  dirutaque.  Rhonanus 
fe  Biid.;  dedit  diruptaque,  male  :  illud 
Pichena  reddidit.  Sed  libri  scripti  et 
ed.  pr.  diruta  quaque.  transposita  co- 
pula.     Ern. 

Armenii  tine  arbitrol  Sic  MSS. 
Flor.  .\zr.  ed.  pr.  i.  e.  sine  domino,  ut 

1,  2(1.  M.SS.  Oxon.  (Bud.)  Guelf.  sine 
arbitrio,  ex  qua  lectione  factum  .ib 
editoribus  (et  in  Bud.  a  2.  m.)  suo  ar- 
hitrio,  quod  hal>ent  omnes  edd.  prseter 
J.  Gron.  qui  vttus  restituit.     Ern. 

Frumentum  plebis']  Sic  (Bud.  et) 
etld.  omnei:,  pro  quo  Muretus  malebat 
pnblicttm  :  quod  placet  et  Broterio, 
moto  inscriptioiie  ap.  Gruterum  (p, 
244,  4.)  ubi  plebs  dicitur  accepisse  /r. 
pubticum.  MS.  Guelf.  a  pr.  maiui 
plebi  :  secuiida  supra  adposuerat  *•. 
Plebi  non  spernam  :  quotl  plebi  desti- 
natum,  dividendum  servabatur  in  hor- 
reis.     Vid.  2,  59.     Ern. 

Sfcuritfitem  annona  sistentaretl  It»-. 
scripsi,  nec  jKenitet.  Libri  omnes, 
sustentnret :  P.  Faber  Sem.  2,  16. 
ostentaret.  Suspicor,  antiqais  «surpa- 
tum  si.stentare  pro  ostentare ;  arfii- 
mento  etiain   Piautini  vcrsus  Truc.  2, 

2,  14.  —  ttt  rero  clurinum  pectts  Atlve- 
nigti  htw  sistentatttm  ctim  erornatis 
ossibut.  Sic  enim  duo  manuscripti  iii 
Vatican.  tertitis,  sustentatum :  Et  in 
cjdeui  poeta  alibi,  extentatum,  repe- 


9SO 


ANNALIUM 


A.U.  nihil  additum  cst,  quamvis  ducentas  ferme  navcs,  portu  iti 
1*'^:  ipso,  violeiuia  tempestatis,  et  centum  alias,  Tiberi  subve- 
6*3. *ctas,  fortuitus  ignis  absuinpsissct.  Tris  dein  Consularcs, 
L.  Pisonem,  Ducennium  Geminuin,  Pompeiuin  Paullinum 
vectigalibus  publicis  prajposuit,  cum  insectaiione  prio- 
ruin  Principum,  <///;  patitate  sumptHitm  justos  reditus  anteis' 
sent :  se  annuum  seirenties  sestertium  Reipuhl.  largiri. 
!9  Percrebucrat  ea  tempestate  pravissiinus  mos,  cum  pro- 
pinquis  comiiiis,  aut  sorte  provinciarum,  plcrique  orbi  lictis 
adoptionibus  adsciscerent  filios,  PtJeturasque  ct  provincias 
inter  patres  sortiti,  stalim  emitterent  manu,  quos  adopta- 
verani.  Qui  nianna  cum  invidia  Senatum  adeunt,7//s  na- 
turce,  labores  educandi,  adversus  fraudem  et  artes  et  brevita' 
tem  adoptionis  enumerant  :  satis  pretii  esse  orbis,  tjuod  multa 
securitate,  nullis  onerihus,  gratiam,  honores,  cuncta  prompta 
et  obvia  haberent.   Sibi  promissa  legum  diu  exspectata  in  ludi- 


rio.  Si  quis  tamt-n  sustentaret  ser- 
vat,  possis  iiiterprctari,  susreiitat.im 
stTvatamciue  ea  ralione  ipsani  upinio- 
nem  copix  fruinentari«F,  ruin  el  iii 
Tiberiirt  abjiceret  leviter  corruptum. 
LlPs.  Scribe :  tic  oslentarcl.  nam 
sustcntare  alienuni ;  stsletitare  ver- 
bum  niluli.  Gron.  Sed  t»  sic  friget, 
et  inest  jam  in  quo.  Itaquc  malim 
simpliriter  ostentaret,  ut  e  MS.  Agr. 
dedic  Ryckius,  et  volebat  Heinsius. 
Ers.  Lips.  olim  conjiciebat  sua 
oslentarel.  Bip.  ri  sustentaret  expo- 
nunt  per  fulciret.  Lall.  recepit  osten- 
taret,  quod  et  niihi  unice  placct. 

Tiberi  tubvectas]  Cod.  Bud.  et  Agr. 
Tiberim.  Mox  absumptistet  Rben.  e 
Bud.  legebatur  astumptistet. 

Ducennium  Geminuml  Qui  sub 
Galba  Pra-fectus  urbi  II.  1,  14.  Lirs. 
De  Fisone  v.  13,  31.  De  Foniii.  Faul- 
lino  13,  .S3.  et  Seo.  de  Brev.  vitae  c. 
18. 

Gravitate  tumtuum  juttos  rerlitus 
nnteistent]  Cur  justos  redi/us  ?  Redi- 
tusjusti  |H:r  Latiniiatem  siint  siinici- 
entes  ad  siimtus  nccessArio'..  Nec,  si 
legitimos,  vquos,  intclligifi,  sensus 
coinmmlus  est.  An  Tacitus  dedit 
publicos,  i.  c.  vrarit,  quia  Neru  de  suo 
se  dicit  <Iare  quotaiinis  iprario.  Erm. 
Pro  anteissent,  qiiod  viilctur  e*se  oc. 
cup.i&seiit  vel  jusio  citius  absunisis- 
lent,  Kip.  malunt  auxissent. 

Pravitsimus  mos]  Iii  MS.  Flor.  ;>rfl- 
ristimot,  radenique  tnanit  correctuni 
prnvut  mos,  qut»d  prn*fert  .1.  Gron. 
Etiain  in  Gudf.  pmrissimiit  est  a 
niaiiu  s<'c.  deletd,  <|iiod  ante  «rat, 
novavuce  veriiculi  fimin  lun;;cexcur- 


rente,  ut  ante  breviorem  vocem  ibi 
fuisse  appareat.  Ekn.  Bud.  vulga- 
tum  teiiet. 

Orbijtctit  adoptiombut]  Qu«  fraus 
oliin  etiain  usurpala  et  reprehensa  a 
Scipioiie  his  verbis  (ap.  Gell.  5,  19.)  "• 
In  alia  Iribu  patrem,  in  alia  Jilium 
suffraiiiumferre.  Filium  adoptivum 
taw  pincedere,  quam  ti  te  vatum  ha- 
beat.  Qu.nmquam  censeo,  Scipionem 
non  aliud  iiitellexisse,  quani  iioiionem 
Censoriain.  ct  cuin  ii  inquircreiit,  qui 
uxores  quitKHieliberoshal)erent ;  nialo 
qiiodam  iiiorc,eiK  qui  adoptiisscnt  non 
babuisM!  pro  iinprolibus.  Adde  ad 
Taciti  iucem  I.  '2.  l).  De  vacat.  niuiier 
LiPs. 

itui  matina  cum  itwiiUa]  Sic  ed«. 
umncs.  At  qui,  quod  ad  patres  reftr- 
tur,  abest  a  .MSS.  Fl.  Guelf.  (Afr. 
Bud.)  ed.  pr.  pt  r«)iiiinode  ab«'st.  la- 
qne  delfvi.  Vid.  a<l  c.  4.  Si  tanen 
qui  est  aTacito,  arbitror  transpositim, 
et  antejujtwo/Mr<if  ponendiini:  adant, 
qiii  —  eiiumei  ant .  S;inc  patret  lon- 
«(lu'.  abest  ab  ndeiiul.  Inridia  qud  li. 
I.  sit,  vid.  ad  4,  j'i.  Ern.  Rtititui 
qui  cuin  Uip.  Non  enini  indieaur.  si 
omittas,  qui  sitit  illi,  qui  Senaiiin  adie- 
riiit,  scil.  patres  veri.  Id  yuiJnbcnt 
Futeol.  rt  seq. 

Mcunt,  jus  naturtr,  laboret  te.]  Sic 
hunc  b)cum  rcstituit  Rbciiaiu».  MSS. 
Fl.  Bud.  adeunlibus  nutura  Guelf. 
adcuni ;  ubi  nalurir,  laboretite,fied  ri 
que  dclcuim.  Etl  pr.  adeutihus  ne. 
Cctcrie  antc  Rhoii.  adeunt,  bi  natura 
munus.  Vrojus  passis  etia»  coiiiioere 
vim.  Et  sic  e  MS.  Corb.  otavit  Bro- 
terius.     Ern. 


LIB.   XV.  CAP.  90.  21.  651 

hrium  verti,  quando  qiiis  sine  soJicitudine  parens,  sine  luctuA.V. 
orbus,  longa  patrum  vota  repente  adeBquaret.  Factum  ex  eo  ^'^- 
Senatus  consultuin,  ne  simulata  adoptio  in  uUa  parte  muneris  q^' 
pub/icijutaret,  ac  ne  usurpandis  quideni  hereditatibus  prodesset. 
Exin  Claudius  Timarchus,  Cretensis,  reus  agitur,  ceteris20 
crimiaibus,  ut  solent  praevalidi  provincialium,  et  opibus 
nimiis  ad  iiijurias  minorum  elati :  una  vox  ejus  usque  ad 
contumeliam  Senatus  penetraverat,  quod  dictitasset,  in  sua 
potestate  situm,  an  Proconsuiibus,  qui  Cretam  obtinuissent, 
grates  agerentur.  Quam  occasionem  Paetus  Thrasea  ad  bo- 
num  pubhcum  vertens,  postquam  de  reo  censuerat, proi'iwc/a 
Creta  depellendum,  haec  addidit :  usu  probatum  est,  P.  C. 
leges  egregias,  exempla  honesta,  apud  bonos  ex  delictis  aliorum 
gigni.  Sic  oratorum  iicentia  Cinciam  rogationem ;  candida- 
toriim  amOitus  Julias  leges;  Magistratuum  avaritia  Calpur- 
nia  scita  pepererunt.  ISiam  culpa,  quam  pccna,  tempore  prior  ; 
emendari,  quam  peccare,  posterius  est.  Ergo  adversus  novam 
provincialium  superbiam  dignum  Jide  constantiaque  Romana 
capiamus  consilium,  quo  tuteltc  sociorum  nihil  derogetur,  nobis 
opinio  decedat,  qualis  quisque  habeatur,  alibi  quam  in  civium 
judicio  esse.  Oiini  quidem  non  modo  Prator,  aut  Consui,  sed2l 
privati  etiam  mittebantur,  qui  provincias  viserent,  et,  quid  de 
cujusque  obsequio  videretur,  referrent :  trepidabantque  gentes 
de  eiistimatione  singuiorum.  At  nunc  coiimus  externos  et 
adulamur:  et  quomodo  ad  nutum  aiicujus  grates,  ita  promptius 
adcusatio  decernitUr :  decernaturque  et  maneat  provincialihus 

Ne  uiurpandls  quidem]  Neadsolidi  inspiciendas,  est  jurfirar^,  h.  e.  &rwti- 

capacitatem.  ar^mento  1.  51.  D.  de  mare,   non    (Bstimare.     V.  Gron.  ad 

Leg^atis  11.   Vide  qua  notavi  ad  lesfeni  Liv.  4,  41.  34,  2.     Itaque  exuiimntin 

Papiani  3,  25.  LiPS.     jgMMfewi  abest  a  dicitur  de  eo,  cui  potestas  cognoscendi, 

Bud.  et  abesse  potest.  De  re  v.  et  Gell.  judicandi  data,  quam  fuisse  tali  legato, 

5,  19.  dubilari   nequit.     Quam   ob    rem  sic 

Grates  agererdtir']  Grates  illje  non  edidiraus.     Verbi  eristimationem  dixe- 

/erant  nihili ;    proderant  ad  sequentes  re  etiam  Cicero  et  Caesar.    Secutus  est 

bonores.  v.  Plin.  panea:.  71.  nos  Broterius.    Ern.     Secutus  et  Lal- 

Iftvc  addidit]  Bud.  hoc  add.  lem.     Non  Bip.  qui  restituerunt  (Psti- 

Gnciam  rogat.]     Notatis  ad  11,5.  matione,  provucantes  adLivii  1.  c.  Sed 

et  13,42.  adde  Ranchini  Var.  Lect.  is  est  in  dubio.     Paruro,  puto,  inter- 

2, 7.  est. 

Nam  culpa   quam  pwna']     Similis        Decernaturqxu  et  maneat"]    Si  non 

l^ome  in  Tertull.     Nevio  postjutura  fractus  locus,  soribo  sententia  ducente, 

reprehendit,     quce    ignorat    Jutura:  decernatur,  ne  maneat.     Nisi  per  iro- 

emendatio  culpam  non  antecedit.  LiPS.  niam  hxc  dicta  capies,  et  simulata  qua- 

Mox /^oirinci^trum  ante  Pichenam  edd.  dam    concessione.      Quo  sensu   nihil 

omnes  ;    etiam  MS.  Guelf.  nisi  quod  mutem.  LiPS.  Onuiia  sana  sunt.  Erm. 

ed.  pr.  provinciatn.    Ern.     Flor.  pro-  Imo  niajor  in  vulg.  vis  est.     Lipsius 

vinciarium.  inde  Pichens  emendatio,  ipse  sensit  in  notis  novissimis.     Sic  et 

iit  Faernus  jam  conjecerat.  Pich.  et  Freinsh.     Ceterum  hic  sane 

De  trstimatione singulorum]  In  MS.  fferundium  a  subauditu  facuUas  pen- 

tBud.)  Guelf.  ed.  pr.  Put.  est  </e  ex-  dere  potest,ut  supra  c.  5.  forsan  a  voce 

timationr,  quod  etiam  esse  potest  de  studium.     Alia  vide  ad  2,  43.    Suam 

exittimatione.    Atque  ita  putu  hic  ac-  non  habet  Bud. 
cipiendutu.     Nam  legati,  missi  ad  res 


552 


ANNALIUM 


f^.V.potentHim  $iinm  tali  modo  ostentandi :   sed  lausfalsa  et  preci- 

<^I6-  bus  expyessft  peiinde  cohibeantur,  f/itani  maHtin,  quam  criide- 

^.^iitas.     P/ura    supe  percnnlur,  dum   demeremur,  quam   duin 

a^eiidimus.     Qu/vdnm  immo  virtutes  odio  sunt,  severitas  ohsti- 

vatn,  invictus  adversum  frratinm  auimus.     Inde  initia  Magi- 

straluum  nosfrorum  meliora  ferme,  et  Jinis  incfinat,  dum,  in 

vtodum  cnndidntorum,  sujfrniria  conquirimus :    qua  si  nrcean- 

tur,  (cqunbilius  ntque  constnntius  provincitc  regentur.  nnm  nt 

melu  repetitiidaruin  infrnctn  avaritin  est,  itn,  vefila  iirntia- 

o<irum  actioiie,  ambitio  cohil^ehitur.     Magno  adsensu  celebrata 

scnteiitia,    non   tamen    Senatus   consultum    perrtci   potuit, 

iihnuentibus  Consulibus  ca  de  re  relatum.     Mox,  nuctore 

l'riiKi|)c,   sanxerc,  ne  quis  ad  concilinm  sociorum  rejerrety 

agendas  apud  Seunfum  Froprmtoribus  Proveconsulihus  grates. 


Perimte  nthihenntur]  fSicBiid.  5«!) 
AlS.  Ciui-lf.  a  «'c.  iiiriii.  cnltibeatur,  ut 
volbbat  Aci(l»lius.  Si  pluralis  verus 
«'st,  referciKius  siiiiul  ad  ii)»liti;iiu  et 
cnwlelitMtem.     Ern. 

/■'irlfifrs  (idio  ntn/J  Vulgo,  qui  eas 
grivntiir.     LiP!». 

Etfihis  inclinat]  Primuni  et  dictiiin 
pro  set/,  at,  ut  sappe  alias.  V.  ad  5,  3. 
i>irliniit,  iiilellige  iii  partes  deteriores. 
Mox  Gruslutius  iiiaiebat  (Tfjiiahitius 
pro  ai/ualius.  Etsi  hoc  (|Uoqiie  defendi 
potost :  tamcii  quia  aquabilius  est  in 
«d.  pr.  etSallusiius  siccoiijunxit  cpqua- 
bilius  atque  conslanlius  Catil.  2.  ut  in- 
dc  haud  dubie  stimserit,  aqunbitius  re- 
cppiinus.  Secutus  nos  est  Broterius. 
Ern.     Et  Lall. 

y^mbitin  eohibeturl  Lc^rcni  cohibe- 
bUur.   LiPS.     Veruni  est.     Ern. 

jlbnuentibus  Consulibus  ea  de  re  reln- 
tum]  Atqtii,  licere  Patrihus,  quoties 
jus  dicenda  sententiiE  ncre/iissntf,  qua 
7-cllent  e.rprontere,  relafionemqur  in  ra 
postttlare,  &\ipTA  1.1, -1.9.  scripsit 'I'aci- 
tiis.  siiiiiliqiie  senfentia  2,  ;JH.  les»,  .^ 
tniijorihiis  concessum  esredi  aliquando 
relationem,  et,  qttod  in  commune  con- 
ducat,  loco  sententio'  promrrc.  Liciiis- 
M't  erjjo  (.'uiisiilibus  reffrre  ea  d«>  re  ntl 
P-itrcs :  scd  iis  .ilitcr  visuiii.  Jus  re- 
Intionis  aiitcni  solis  CoiisiilibiH  :  ncc 
iine  rci;icione  perfici  potiiit  ullniii 
SC.    Ideo  Vespasiano  concessum,  VTt. 

EI.  SKNAT^M.  IIABr.RF..  RF.I.ATIONr.M. 
lAfF.Ri;.    RF.MITTERF..   I.ICF.RKT.      Idoo 

^cquciilibii";  Principilius  honoris  caussa 
datum  jus  terti.T,  (|ti,irltp,  qiiiiifiB  rcla- 
tionis  :  id  cst,  nic  intcrprcie,  iit,  qnu- 
tictConsiiIes  i|)«i  noiiessent,fresiiihil- 
oiiiinus,  quatunr  aiit  quiiu;uc  relatio- 
iie«  facerc  posscnf ,  qua  de  re  cuinqne 
iis  visum.    Solleiinia  reUtionum  vcrba 


e  Suetonii  Calicr.  1.").  hascdidici  :  Quod 
honum  Jelixque  sit  C.  Ciisari,  de  A^. 
Patres  conscriptt,  quid  Jieri  plncet  ? 
Lirs.  Lipsius  is^itur  snbstaiitive  cepit 
relafutn,  iit  cst  etiam  II.  I,  30.  (jiiain» 
quain  aliu  «.eiisu.  .'\lii  videiitiir  intel- 
lexi^^^e  relafum  pro  relnlum  esse :  unde 
Boxhoriiiu^  D.  Heinsii  correctionem 
probat :  nec.  ahti.  C.  ea  de  re  relatum. 
Scbefferus  in  'AukI.  Obs.  Misc.  t.  8. 
p.  2.92.  sic  iiKerpun^^it  :  Comtilihus. 
En  de  re  rehitum  iiiox  auctore  Piin- 
cipe.  Sanxete,  ne  etc.  Insreniose  uti- 
quc,  ct  sic  pro|>e  est  in  ed.  pr.  Con- 
sulihiis.  en  de  re  lafum  mox  auctore 
Principr  sunxere.  Li|sius  vcruni  vi- 
dit.  Ou;!*  per  p^rcssioiii-in  rclationis 
difta  pniiit,  a  Coss.  craiit  ex  inteijro 
refcrenda,  si  S(!tiiiii  ficri  dcU-ret.  V. 
ad  I.},  26".  Et  Tacilum  delectnri  liac 
forma  verboriim,  notum  est.  Er.v. 
Heliittim  pro  relationc»  positum,  iioli 
dubitare.  Noster  ct  alibi  eo  subsiaii- 
tivo  ntifiir.  V.  H.  1,  30.  et  Gerni. 
.3.  Coiitra  2,  38.  habet  egredi  rela- 
tiottrm. 

Sanxere,ne  quis]  Repprio,jnm  ante 
santissc  id  Aii:;iistiini.  de  quo  Dinnis 
vcrba  ista  .">'),  2."».  Ti  i^r»!»»*  ir^tevm». 
riyytiXt,  ^»iJi»)  tZr  ir(4rrmef*ftiitt»  aii- 
r$7f  m'^ifT0t  fir.ri  r-' r  '---  ~  -•»«,«(,  ^nrt 
i»T»f  t^nit»irm  riui^  ■  ■  rmXXmyii- 

*mi  rfmf,  Tiurr  riyrt  .  Tirif  fMf- 

•noiat  **(  atiTtif  xmi  tTmittvf  ^r^ermfm- 
rxium^iiitni,  •rtXXm  iiii  rtiran  'ntmxtif- 
y*tn.  Scd  divcrsuni  tanicii  hoc  Nero- 
irianum  coiistiltiim  :  qnnni^ni  illiid 
Auyusti  po^t  dieni  permiftit  laiidafio- 
ncs  :  hoc  plane  ct  plenc  tollit.  Lir.s. 
Provrcoti.rHlihu.f']  VaJes.  ad  Amm. 
30,  .1.  corripf  Proqnernrftilihtis.  quod 
sane  rcctius.  iiani  de  iifri-tnic  pari  nio- 
do  carctar.     Et  iwpe  in  his  particali» 


LIB.  XV.   CAP.  23. 


653 


t7€u  qitis  ea  legatione fungeretur.  lisdcm  Consulibus  gymna- 
sium  ictu  fulmiuis  couriagravit,  effigiesque  in  eo  i\erouis 
ad  informe  a:s  liquefacla.  Et  motu  terra;,  celebre  Campa- 
nJEe  oppidum,  Pompeii,  magna  ex  parte  proruit.  Defun- 
ctaque  virgo  \  estalis  Lselia,  in  cujus  locum  Cornelia  ex 
familia  Cossorum  capta  est.  Memmio  Kegulo,  et  V  erginio 
Kufo  coss.  natam  sibi  ex  Poppa^a  filiam  Nero  ultra  mor- 
tale  gaudium  accepit,  adpellavitque  Auguslam,  dato  et 
Poppa?ai  eodem  cognomeuto.  Locus  puerperio  colonia 
Aolium  fuit,  ubi  ipse  generatus  erat.  Jam  Senatus  utenini 
Poppcea  commendaverat  Diis,  votaque  publice  susceperat. 
quaj  mukiplicata  exsolutaque.  lit  addit»  supplicationes 
templumque  Fecunditati,  et  certameu  ad  exemplar  Actiacce 


A.U. 

81fi. 

A.C. 

63. 


A.U. 

817. 

A.  C. 

6-4. 


peccatum  ;  ut  ap.  Suet.  Au».  43.  ma- 
jorum  miiwnimve,  pro  minorumque. 
£kn. 

MotH  terrte]  Dissentit  Seneca,  qui 
Nat.  Q.  6,  1.  ad  sequentes  Coss.  re- 
fert  huiic  terrfe  motiiai  expres^im  : 
Pompeios  celcbrem  Campania  urhem 
.  .  .  dexedisse  terra  motu,  Liicili  firo- 
nim  opfinie,  audivimus  :  et  (juidem  dle- 
bus  hibernis,  quos  vacari  a  tnli  periculo 
majores  nostri  solebant  promittere. 
(Observa.  Ersro  statim  Coiisulibus  no- 
vis,  ut  aimi  totius  necess.irio  in  alter- 
utro  error  sit.)  Nonis  Felniarii  fuit 
hic  motus,  Regulo  et  ("'erginio  COSS. 
Et  hercle  tam  adseverat  id  distincte, 
ut  credam,vitium  esse  non  Taciti  (non 
id  convenit  iii  fidei  et  di!ig:pntice  uuics 
scriptorem)  sed  jEgisthi  alicujus ;  cu- 
jus  adulteria  ettrajectioues  conipluries 
a^osco  in  hac  re^ia  vere  sponsa. 
LiPS.  Dixi  ad  1,68.  (ubi  prorupere 
non  prommpere  volui  iu  verbis  Cur- 
tii,}  apud  bene  Latinos  semper  trutiTt- 
*Z;  poni  ri  proruere.  .\uctor  quidem 
./£tnx  vul^o  V.  307-  rupes  aliquas  pe- 
nitusqve  cavemas  Prontere.  Sed  cuin 
Scalisrer  ibi  testetur,  vett.  lib.  babere 
provehere,  ceiiseo  scribendum,  proci- 
dere.  Quemadmodura  et  apud  Val. 
Fla(K.-um  7,  599.  /«  caput  inque  hu- 
meros  ipsa  vi  molis  et  iro"  Procidit,  ubi 
editur/)/-ora(V.  Tale  vitium  et  hic  ob- 
latuin  Tacito, qui  scripserat,  Et  motus 
terra.  Ut  Livius  22,  5.  Eum  terrce 
motum,  qui  multarum  urbium  Italiee 
magnas  partes prostravit,  mimtes  lapsu 
ingenti  proruit.  Seiiec.  Nat.  Q.  6,  1. 
hic  motus  Caynpaniam  magrui  strage 
vexavit.  Gron.  Vcrum  puto.  Erv. 
Probat  et  Lailcni.  Sed  sic  diceiMium 
fuerat  Pompeios.  Majorem  cladem 
urbs  hrec  passa  16  annis  post,  incendio 
Vesuviano  deleta ;  nostro  deoium  jevo 


ex  orco  quasi  suscitata.  DetertaR  fa- 
ciem  civibus  suis  exbibuit  Cl.  Hainil. 
tonus,  quain  cuin  Germaniacuinniuni- 
carunt  BernouUius  Berulineiisis  et 
Chr.  G.  de  Murr,  iteraque  G.  H.  Mar- 
tini. 

Memmio  Regulo  et  f^ergimo  R'tfo 
COSS.]  Restitue  iis  praenoinii.a  vera 
ex  lapide,  prseter  mentein  Onufrii  Fa- 
storuin  scriptoris,  (ap.  Grut.  p.  8.)  vo- 

TVM.  SOLVERVST.  L.  M.  L.  VEKGIMO- 
RVFO.  C.  MBM.M10.  BEGVLO.  COSS. 
LtPS. 

Locus puerperio  eolonin  Anti*mfuit^ 
Abest  verbuin /Mi/  a  MSS.  Bud.  Guelf. 
et  aliis,  ed.  Rhen.  et  seqq.  us(|ue  ad 
Pichenam.  Er.v.  Qui  dedit  e  Flor-  et 
ed.  Ven. 

Jarn  Sen.  uterum']  Ante  «ferum  le- 
gebatiir  infernn,  quod  Rh»'n.  sustulit, 
deerat  in  Bud.  iibi  2.  m.  intrusit. 

Templum  Fecund.]  Huic  Feeundi- 
tati  celebrandae  NeroiiPin  cudi  ciirasse, 
hariolatur  Spanh.  de  Prjest.  NX.  iiu- 
mura,  in  quo  pisces  varii  generis,  sjni- 
bolum  scil.  fecunditatis.  V.  diss.  4, 
13.  t.  1.  p.  231. 

/1d  e.cemplar  /ittics  retigionis']  Pan- 
athenaa  Atheniensiuni  intellesfi  vo- 
lunt,  de  quibusapudGrsecos  obviiloci. 
Dubito.  nam  Panathenaeis  responde- 
baiit  Ruinanx  Quinquatrus,  nescio  an 
hoc  cert.iinen  novuiii.  In  libris  etiam 
vacillare  scripturani  video.  quornai 
Vaticanus  optimus  acciceeque  prarfert, 
Farnesiaiios  anciatce.  An  fuit  Actia. 
c<e  reliffionis,  sive  potius  regionis  ?  Nec 
enim  mnjor  hic,  quam  in  aliis  ludis, 
reliifio.  Enimvero  in  Suetonio  leijo, 
Angiisti  18.  ab  eo  Priiicipe  in;titutos 
NicopoH  apud  Actium  ludos  quitujuen- 
nales,  'qtio  celehratior  ejus  victorite  nie- 
moria  in  posterum  esset.  Et  durasse 
cos  ad  inferiora  tempora.  Mamertinus 


<A4 


ANNALIUM 


A.  u.  religiorus  deoretum  :  ntqne  Fortunarum  effigies  auretr  in  solio 
*^'i- Capitolini  Jovis  locarentnr :  Indicrum  circensc,  ut  Jn/ite 
"^^Fgenti  apnd  Bovil/us,  ifn  C/audiw  Domitiaque  apud  Antium 
ederetur.  qusc  fluxa  fiiere,  quartum  intra  menseni  defuncta 
iiifante.  Rursusquc  exorta:  adulationes,  censentium  hono- 
rem  Divee  et  pu/vinar  <tdemquc  et  Sacerdotem.  Atquc  ipse 
ut  laititia;,  iui  mrcroris  inmodicus  egit.  Adnotatum  est, 
omni  Senatu  Antium  sub  recentem  j)artum  effuso,  Thra- 
seam  prohibitum  inmoto  animo  pra*nuiiti;nn  inminentis 
caidis  contumciiam  excepisse.  Secutam  dehinc  vocem  Caj- 
saris  ferunt,  qua,  reconci/iatum  se  Thrasea,  apud  Senecam 
jactaverit,  ac  Senccam  Cajsari  gratulatum.  Unde  gloria 
egregiis  viris  et  pericula  gliscebant. 
04  Inter  qua»,  veris  principio,  legati  Parthorum  mandata 
Hegis  Vulogesis,  litteras(|ue  in  eandcm  formam,  adluiere: 
sc  priora  et  tot-iens  jactata,  super  ol)fincnda  Armenia,  nunc 
omittere,  quoniam  Dii,  quamvis  polentium  popu/orum  arbitri, 
possessionem  Partiiis,  non  sine  ignominia  Ilomana,  tradidis- 
sent.  Nuper  c/ausum  Tigranen :  post  Ptctum  /e^ionesquey 
lum  opprimerc  posset,  inco/umes  dimisisse.     Satis  adprobatam 


in  Pane^.  docet  c.  9.  Urbt  Nlcopotis 
eonciderat  .  .  .  et  ceitnmen  ludicrum, 
lustris  omnibus  solitumfrequentari,  in- 
termiserat  temporis  masti  deforme  in- 
ttitium.  Fuit  autt^m  cerlameii  triplex, 
|i:ymuicum,  inusicum  et  cquestre,  ut 
Diotradit  51,  I.  Hsc  mea  ulim  niens, 
■cd  ut  nuilta  in  hac  It^-^euiXtyia.  iiicer- 
ta,  nec  uni(|uam  cruciida,  hic  ctiam 
dissentiunt,  ct  vir  pereruditus  (P.  Fa- 
bcr)  tuetiir  vul;;atain  lectionem,  et 
explicat  iii  Ajc<>f>istici  sui  3,  '2'J.  Lirs. 
/Icliaca:  firmat  ed.  pr.  quse  planc  ha- 
bet  aceiaca,  quod  est  etiam  in  MS. 
Ciuelf.  a  inanu  scc.  tanien.  Nam  ante 
fuit,  ut  e  leminate  marginis  patet, 
utricg :  e  quo  forte  nttica  a  Puteolano 
facluni.  Vulgato  lectio,  attico',  inde 
a  Puteolano  editos  obtinet.  Mihi 
//c7Mif<p  placet,  qiiod  et  cum  Broterio 
recepi,  qui  et  in  MS.  Reg.  reperit,  non 
Antiatis  vcl  Antiatina  Grotii,  quod 
Ryckius  probabat.  Nam  certaminis 
verbum  indicat  Gra?ci  ritus  ludos  fuis- 
se  :  quales  Actiaci.  jlttica  si  aliud 
Mtel,  quam  eunjectura,  iion  adeo  dis- 
pliceret.  N.im  Graicorum  certanii- 
num  forma  sanecx.\ttica  petita.  Quia 
vero  Acti.ici  ludi  ab  Au^istu  instituti, 
inaximoqiic  in  hoiiore  erant,  non  ab- 
horret,  ail  eoruiii  excniplar  certamen 
dccrctum  esse.  yiiod  J.  Gronoviiis  e 
Icctionc  MS.  Flor.  conjicit  Acciertte, 
ab  «v'jf*<t  >n  alicui  pLiccre  poftsit,  du- 
bito.  Er.i.    Attica  iion  est  ex  tner« 


conjeclura  ;  Dvid.  habet  Actice  reUgio- 
nis.  P.  Falier  volebat  antica  i.  e.  an- 
tiqua.  Bip.  ciiin  Murcto  lci^unt  An- 
tiana,  quod  Aiitium  Neronis  patria 
fuit  et  colonia,  Fortunte  tcmplo  ccle- 
bris,  quodque  forma  vocis  ap.  Plin.  3, 
6.  (12.)  occurrit,  i«  .4niiano  Astura. 
Veruin  certamina  Antii  celebrata  ia 
honoreni  Fortuns,  nullibi  legitur  ;  de 
Actio  res  nota.  Itaque  Gron.  scqui 
nialo  ct  Brot.  Iii  cud.  Agr.  est  An- 
tiaca. 

Locarentur]  Sic  .MSS.  Flor.  (Bud.) 
Agr.  ed.  pr.  J.  Gron.  Ceteri  libri  coC- 
locarentur.  Panim  refcrt.  Namver- 
bum  locare  hic  malim  scnsu  ponendi, 
quam  pro  redcmtoribus  facicndum 
mandarc,  acciperc.     Ekn. 

Julia  gentis  ajmd  Boi^illas]  2,41. 
Sacrarium  gtnti  Julite  ejfigiesr/ue  /7. 
Aufiusto  apud  Jiovillas  dicantitr .  L1P8. 

Himorem  Diva]  Cf.  16,  6.  et  not. 
ad  16,  21.  ubi  numus  ea  occasione 
cusus. 

Adnotatum  ett]  Sic  Rhen.  e  Bud. 
prius  lcgebatur  adnotandum  est. 

Undegtoria]  Sic  MSS.  (Flor.  BuJ. 
ctc.)  et  edd.  vett.  omnes.  Non  erg:o 
vulfo  est  gloria,  nt  Pichena  scribit. 
In  Lipsianis  reperi,  in  quas  e  Rben. 
sec.  fluxit,  ubi  e^t  vitiuni  operanim, 
Mox  inter  qua  MSS.  Flor.  (Bud.) 
Guelf.  edd.  pr.  Ficb.  seqq.  CcterK  tn» 
terim.    £ii.'4. 


LIB.  XV.  CAP.  25.  26.  655 

tim :  datiim  et  lenitatis  eiperimentum.  Nec  recusatiirum  a.  u. 
Tiridaten,  accipiendo  diademati  in  urbem  venire,  7nsi  Sacer-  B17. 
dotii  re/igione  adtineretur.  Iturum  ad  signa  et  ejfigies  Prin-  \^' 
cipis,  ubiy  legionibus  coram,  Regnum  auspicaretur.  Talibusgj 
Vologesis  litteris,  quia  Psetus  diversa,  tamquara  rebus  in- 
tegris,  scribebat,  interrogatus  Centurio,  qui  cum  Jegatis 
advenerat,  quo  in  statu  j4rmenia  esset'?  omne.s  inde  Romanos 
excessisse,  respondit.  Tum  intellecto  barbarorum  inrisu, 
qui  peterent,  quod  eripuerant,  consuluit  inter  primores  civi- 
tatis  jSero,  bellum  anceps,  an  pax  inhonesta  placerefi  nec 
dubitatum  de  bello.  Et  Corbulo,  tot  per  annos  militum 
atque  hostium  gnarus,  gerendae  rei  pra^ficiiur,  ne  cujus 
alterius  inscitia  rursum  peccaretur,  quia  Paiti  piguerat. 
Igitur  inriti  remittuntur,  cum  donis  tamen,  unde  spes  fieret, 
non  frustra  eadem  oraturum  Tiridaten,  si  preces  ipse  adtu- 
lisset.  Syriajque  exsecutio  Ciucio,  copiae  militares  Corbu- 
loni  permissae  ;  et  quintadecima  legio,  ducente  Mario  Cel- 
so,  e  Pannonia  adjecta  est.  Scribitur  Tetrarchis  ac  Regi- 
bus,  Praefectisque  et  Procuratoribus,  et  qui  Prailorum  fini- 
timas  provincias  reg,ebi\.nl,jussisCorbulonis  obsequi :  in  tan- 
tura  ferme  modum  aucta  potestate,  quem  Populus  Romanus 
Cn.  Pompeio,  bellum  Piraticum  gesturo,  dederat.  Regres- 
sum  Paetum,  cum  graviora  metueret,  facetiis  insectari  satis 
habuit  Caesar,  bis  ferme  verbis  :  Ignoscere  se  statim,  ne  tam 
promptus  in  pavorem  longiore  solicitudine  (Egresceret.  At  Cor-  26 

Sacerdotii  religione]  Quapnam  hac  rationcs    teraporum    recte    subductas 

religio,  docet  Plin.  30,  '2.  {6.)  Mai^us  sint.     Pa^ius  quidem  ad  a.  C.  6fa'.  Ce- 

quippe    fuit    Tiridates,   qui  navigare  stium  a.  C.  6"5.  demum  in  Syriam  mis- 

Tum poternt,  quoniam  exspuere  in  ma-  sum,  et  a.  66.  belli  Judaici  initium  fa- 

ria,  aliisque  mortalium  necessitutibus  ctum  putat.     De  riuo,  alio  forte  loco, 

violare  natnram  eamfas  ei  non  erat.  a  nobis  dicetur  et  comraodius  et  dili- 

j4d  effigies  Principvs]   Quse  scil.  in-  gentius.     Ern. 

ter  si^na  colebantur.  Prtefectis  et  Proctiratoribus']    Pra- 

Anpajc  in  hoste\    Fortasse  rectius,  yfrtos  per  enallagen  dictos  puto.  Solus 

an  pux  inhonesta  placeret.  LiPS.     Sic  enim    jE^ypti    PrtEses    intelligendus. 

dudum  \ictorius  correxerat  ad  Caton.  Et  JEgypti  statim  raentio  et  milituiu 

R.  R.  c.  80.  e  vet.  cod.  qui  habebat  in-  inde  acceptorum.    Procuratores  intel- 

hosta,  h.  e.  Flor.  ut  docet  Pichena.  ligendi,  non  rei  privatae  CEsaris,  sed 

Recepit  Pich.  Vett.  edd.  a  Puteol.  in  qui  provincias  miuores   regerent,   ut 

hoste,  ut  MS.  (Bud.)  Guelf.  Ed.  pr.  in  Judsam.     Ern. 

hostes.     Ern.  Quem  Populus  Rom.]  Quemhabent 

Sjfrieeque  exsecutio]    Exsecutionem  edd.  inde  a  Rhenano  (e  Bud.}  omnes, 

pro  administratione  usurpat  fortasse,  MS.    Guelf.    idque  probabat    J.    Fr. 

uti  alibi,  negotii  ejus  exsecutionem  li-  Gron.     E<ld.  ante  Rhen.  quam,  quod 

hens  tuscepit.    Seneca :    Differam  htec  nialebat  Freinsh.     Quem  verum   est, 

in  presenti.     Desiderant  ertitn  longam  nisi  quam  factum  est  e  quantum,  ut 

et  propriam  exsecutionem.     Addubito  sspe  aUbi.     Pro  in  tantum  dict  potest 

tanien,  num  leg.  Syriaque  Sex.  Cin-  in  eum :    undc  commode  sequi   potest 

cio.  Lips.    Pro  Cincio  .MS.  Flor.  Gcio,  quem.     De  Pompeii  infinito  imperio, 

MSS.  Agr.  (Bud.)  Guelf.  ed.  pr.  Cllio.  lege  Gabinia  accepto,  v.  Plutarch.  in 

At  Pighius  legendum  censet    Cestio,  Pomp.  c.40.  p.  6!^l,  et  Dion.  Cass.  36. 

prubante  Ryckio  ad  h.  1.  (et  L<-illem.)  6.     Ern. 
quod  recepit  Broterius.    At  vercor,  uC 


5S«  ANNALIUM 

A.  U.  bulo  quarta  ct  duodecimu  iegionibus,  rjuee,  fortissiino  quo- 
*•"•  que  aiiji"^so  ct  ceteris  extcrritis,  paruiii  hal)ilcs  prcciio  vide- 
'^j/'  bantur,  iii  Syriain  tiaiislaiis,  sextain  itide  ac  tertiam  legio- 
nc8,  iutcgrum  militein  et  crebris  ac  prosperis  laboribus  ex- 
crcitum,  in  Armeniam  ducit.  Addidiique  legioncm  quin- 
tam,  quae,  per  Pontum  agens  expers  cladis  tuerat,  simul 
jjuiiitadccimanos,  reccnsadductos  ;  ct  vcxilla  delectorum  ex 
lllyrico  ct  iEgyptu,  quodque  alaruin  coiiortiuinqiie  :  et 
aiixiiia  Regiiin  in  uiimn  conducta  apud  Melitenen,  qua 
iransinitlere  Eupbraten  parabat.  Tuin  lustratutn  rite  ex- 
ercitura  ad  concioncm  vocat,  orditurqiie  magniticac^e  ati.s/?/- 
ciis  hnperatoriis,  rchiis(jue  a  se  gc.s/j.s,  adversa  in  imcitiam 
Pa:ti  declinans  :  mulla  aucloritate,  quaj  viro  militari  pro 
C7  facundia  crat.  Mox  iter,  L.  Lucuilo  quondam  penetiatum, 
apertis,  i\wx  vetustas  obsepscrat,  pergit.  Et  venientcs  'J'i- 
ridatis  \  ologcsisquc  de  pace  legaios  baud  acispernatus,  ad- 
jungit  iis  Centuriones,  cum  mandatis  noii  ininitibiis:  iion 
eniin  adhnc  eo  ventum,  nt  certaniine  extremo  opus  esset.  Mnlta 
Uomanis  sccniula,  qucedam  Parthis  evenisse,  documento  adver- 
vSM.<t  superbiam :  proinde  et  Tiridati  conducere,  intactum  vasta- 
tionibus  He^niim  dono  accipere :  et  I  oloircsen  melius  societate 
liomana,  (juom  damnis  mntuis,  genti  Parthorum  consuUu- 
rum.  Scire,  (juautum  intus  discordiarum,  (juanKjue  indomitas 
el  prctieroces  naliones  regeret.  Contra  Iniperatori  suo  inmO" 
tam  uhi(juc  j)acem,  et  unum  id  bellum  esse.  Simul  consiiio 
terrorcin  adjicere,  et  Megistanas  Arinciiios,  qui  primi  a 
Bobis  dcfeccrant,  pellit  sedibus,  castella  eorum  exscindit, 

Apud  MelUenen]    PtoIem»o  6,  3.  fBud.)  ed.  Puteol.  et  seqij.   usque  ad 

VltXir.iri,  Susianrc  pars.    LiPS.     At  hic  Freinsh.    Vid.  supra  14,  3K.     Erv. 

Cappailociic  Melitciic  inteliijienda,  ut  Jter  L.  Luculloi]    Plutarchuni  lege. 

bene  Ryckiiis.     Nam  ill.i  lon^n  ultra  Lirs. 

Eupbrateii :   hanc  Euphrates  ab  ortn  Non  enim  aifhuc  eo  venlum'\    MS. 

prffterflult.     Vid.  Cellar.  G.  A.  t.  '2.  Flor,  (Bud.;  ed.  pr.  nee  cnim  adhuc. 

p.  'im.     EnN.  Ern. 

Lttstrafufn  rite  erercUum]  Mos  ex-  Scire  ijuantum]    Sententiam  adju- 

ercitum  rcccnsacccptum  lustrare  :  ex-  veris,  si  scril>as  mre^.     LiPs.     Iromo 

cmplum  aliud  est  j^^milii   P.iulli  ap.  intelli^.v;.  ER.f.    Si  quid  mut.uidiiin, 

Plut.  in /F.mil.  c.  6L  p.  274.    rn»  Ju»«.  inallct  Freinsh.  .wiri.     Sic  ct  Heins. 

(tn  iih\itKtiiua^»»iXa,itf,iia.'iriiu*i^iTm  .Simul     cnnsilia]     Coinptiora     htBc 

rtnriXirat  xxSa»fft  al/riit  etc.  item  C.  Freinsh.   fore   putnt,  si  sic    lesramus  : 

riamiiiii    ap.    Cic.   de   Divin.    i,   ;},">.  nimul,  ut  cnnxilin  Irrrorem  wljicerei, 

Idcm  f.ictuin  antc,  r|uaiii  res  ceri  inci-  Mc^istannx  ctc  Pl.icct.    Scd  iiifiniti- 

pcrciitur,  ut   a   Cffsare   B.  G.   8,  Wl,  \\\\\\  tamcn  ct  vcrbum  finitum  etiain 

(Juomodo  lustratio  f.u-t.i,  notum  est  e  alibi  juiig^i  vblimns.     Vid.  ad  li,  .*>!. 

Livio    I.    14.     Mox    Imperatoris    ha-  Mox   cd.   pr.  pepulit.     Ers.     Probat 

bcnt  M>s.    Biiil,)  tt  cdd.  pr.  Impera-  Frcinsh,  cmijtctur.^im  Lallcin.     Rece- 

torit,  qiiod  viil(j!iti»  Imperatffriis  prx-  pere  Bip.  Vcrum  vuljj,  et  ;iUa  ap,  no- 

tuli.     Erv.  ttrum  excinpl.i  hal>et. 

.Idverta  in  insilHam    Ptcti    decli-  Mesi.Uanns]   Summatc?,  optimates. 

nans]  Ita  Icgcndiim  viilit  Freinsh.  id-  Cf.  Siiet.  Cal.  .'».  ct  Mnrci  Ij,  2t. 

iliie   recte  rerrptuni,    Vctt.  edd.  vel  Pellit  sedihus]    Bnd.  pellit  «t  ««vft'- 

ntfrersam  m  inscitiam,  iit  cd.  pr.  ant  bus.     Scd  luox  cum  barbaris  delectw 

adversam  insciliam,   ut  MS.    Guelf.  est. 


LIB.  XV.  CAP.  28. 


657 


plana,  edita,  validos  invalidosque  pari  raetu  complet.  Non  A.  U. 
infensuni,  nedum  hostili  odio  Corbulonis  nomen  etiam  Bar-^*^ 
baris   habebatur,   eoque  consilium    ejiis    fidum    credebant.  q^' 

Ifilrgo  Vologeses  nequeatrox  in  summam,et  quibusdam  prae- 28 
^Fecturis  inducias  petit,  Tiridates  locum  diemque  conloquio 
poscit.  Tempus  propinquum,  locus,  in  quo  nuper  obsessae 
cum  Pajto  legiones  erant,  cum  a  Barbaiis  delectus  esset, 
ob  memoriam  lajtioris  sibi  rei,non  est  a  Corbulone  vitatus, 
ut  dissimilitudo  fortunae  gloriam  augeref.  Neque  infamia 
Paeti  angebaiur  :  quod  eo  maxime  patuit,  quia  filio  ejus, 
Tribuno,  ducere  manipulos  atque  operire  reliquias  malse 
pugnsB  imperavit.  Die  pacta  Tiberius  Alexander,  inlustris 
Eques  Romanus,  minister  bello  datus,  et  Vivianus  Annius, 
gener  Corbulonis,  nondum  Senatoria  aetate,  sed  pro  Legato 
quintae  legioni  inpositus,  in  castra  Tiridatis  venere,  honori 
ejus,  ac,  ne  metueret  insidias,  tali  pignore.  Viceni  dehinc 
equites  adsumpti.  Et,  viso  Corbulone,  Rex  prior  equo  de- 
eiluit :  nec  cunctatus  Corbuio.     Sed  pedes  uterque  dextras 


Ergo  f'ologeses  neqtte  atrox  in  sum- 
fnam}  Sensus  est  :  Vologesen,  quoail 
suiiiinam  rein,  de  qua  agi-batur,  non 
feroceiii  ac  dunim  fuisse :  admisiise 
orationem  legrati :  tantum  inducias 
quibusdam  praefecturis  petiisse,  quae  a 
Corbulone  adflitjtbantur.  Viris  doctis, 
qui  corruptuin  locuni  putarunt,  tene- 
bras,  ut  i>pinor,  otfudit  ri  neque,  se- 
quente  et,  de  quo  jam  supra  vidimus. 
Ern.  H.  2, 16.  nikH  in  summum  pro- 
futura,     Freinsh.  pro  et  volebat  aut. 

Cum  —  deleclusesset]  MS.  Fi.  (Bud.) 
ed.  pr.  est :  unde  J.  Gronovius  ad  c. 
10.  vuU  tum  delectus  est—et  deinde 
Corbuloni  non  vitatus,  quod  in  iisdem 
libris  est  Corbnlo  non  vitatus.  Sed  in 
liac  iectione  friget  tum.  Mox  Rhen. 
(e  Bud.)  dedit  angebatur,  cum  ante 
esset  auerebatur,  quod  etiam  est  in 
MS.  Guelf.  edd.  Lip«.  Grjph.  aliis: 
nec  video,  cur  prorsiis  damnetur.  Ope- 
riendis  his  rcliquiis  infamia  Pa-ti  te^e- 
batur  quodammodo.  Sed  tamen  an- 
tecedentibui  angebatur  aptius  videtur. 
Vir  doctus  in  ed.  Gryph.  correxerat 
agebatur :  frustra.     Ern. 

Opcrire  reiujtiins  maltp  pugna  impe- 
ravit\  Operire  MS.  Guelf.  Bud.  a  I. 
m.)  edd.  vett.  omnes.  Operiri  edd. 
Lipsii  male.  Vid.  ad  c.  2.  entr. 
Ern. 

Tiberius  Alexander']  Qui  Prooura- 
tor  Jiid«»  post  Caspium  Fadiiin. 
Jdem  antea  Alexandriae  Alabarcbes. 
tlosepbus  20, 5.  Lips.  Mox  j'Esy\>x.o 
j>ra-fe«tus.  H.  1,11.  2,  T9.  fiUus  Ale- 
VOL.  I.  P.   H, 


xandri,  Alabarcho:  .Alexandrise.  teste 
Josepho  A.  20,  3.  qui  Philonis  Judtei 
frater.  ib.  18.   10. 

Alinister  bello  datus']  i.  e.  adju- 
tor,  exactor,  arhiter  adjunctus  a  Ne- 
rone.     V.  Gronov.  Obs.  2,  20.     Ern. 

P^ivianus]  MS.  Flor.  ed.  pr.  f^irtia- 
nns :  quod  cum  J.  Gron.  verum  puto. 
MS.  Agr.  yimnnus,  idem  est :  ni  mu- 
tatum  in  wi.  MSS.  plures  ap.  Brote- 
rium,  Guelf.  edd.  inde  a  Puteol.  yivia- 
nus.     Ern.     Bud.  Fivanus. 

Nondum  Senatoria  eetate]  Quae  est 
annus  vigesimusquintus,  ut  alibi  mo- 
nui.     LiPS. 

Honore  ejus]  Honori  emenda'  it  Li- 
psius,  Pichena  recei/it.  Atqui  H.  1, 
44.  non  hnnore  Galbcp.  .\dde  Observ. 
4,  16.  Gron.  Bip.  quuque  recepere 
honori.  Bud.  honore. 

Dextras  misc^uere]  Quod  apud  Per- 
sas  sanctis-^iiiii  fopderis.  Jo^ephiis  18, 
.9  'O  Si  'AaraSxnf  Taii  r«  Tftvptttvf 
0t«v;  \ieufi.iuro,  /utiStr  xaxit  ieeiffut  av- 
Ttuf  .  .  .  *«)  rht  Ji^i»  iSiiau.  »Tt(  fiiyi- 
fT6y  Taea  Taai  Toii  txiir»)  fiei»Saeti;  Ta- 
faiiiyft.a  Ttv  Ba^fiTt  yiHTai  Ttif  'aft.i>.avfit. 
Oh  ya»  at  ^ivrairo  tis  iihut  ux  ahrtv 
iifftti;  yitofiitrtS,  eiSi  TiTTtint  itiud^titt, 
II  Toiarit  affaytias  ions  yitoiTt,  Txaa 
Tut  l»  vTo^iit  iincnriit  Ka^trTnxiTai. 
Finii^t  Geniistus  Plethoii  I.  2.  Ue  re- 
bus  Grspc.  Persarum  rex  Mentorem, 
qvod  dexfram  dedisset,  [maxima  enim 
hac  aptid  Persas  Jides)  conscrvavit 
LiPS. 

V  U 


(SS^ 


ANKALIUM 


A.  u.  miwiiiere.  Exrn  Homauus  laudut  juvenetn,  o/Hmw  j»rrtr//>/' 
817.  tibu.s,  tuta  et  mlntarin  cupensentcm.  Ille  de  nobilitate  ^eneri.* 
^■^■inultum    pra'fatus,   cetcra   temperanter   adjutjgit :    Itunint 


64 


.St9 


QQfntippe  Romain,  iaturnnifjne  novum  Cfcsari  decus,  non  adversi 
Parthornm  rebus  suppliceni  Arsaciden.  Tum  placutt,  Tirida 
ten  poncre  apud  efihgicm  Caisaris  insigne  Retjium,  ncc  nisi 
manu  Neronis  rcsumcrc  ;  et  conloquium  osculo  fiiiitum. 
Dein  paucis  diebus  interjectis,  raagna  utrimque  specie,  inde 
eques  compositus  per  turmas,  et  insignihus  patriis,  hiuc 
agmina  legionum  stetcre,  fulgcntibus  aquilis  signisque  et 
simulacris  Deum,  in  modum  templi.  Medio  tribunal  sedein 
curulem,  et  sedes  effigiem  Neronis,  sustinebat.  Ad  quam 
progressus  Tiridates,  cazsis  ex  more  viclimis,  sublatum  ca- 
pite  diadcma  imagini  subjccit :  magnis  apud  cunctos  ani- 
morum  motibus;  quos  augcbat  insita  adhuc  oculis  exerci- 
tuum  Komanorum  caedes  aut  obsidio.  at  nnnc  versos  casns: 
iturwn  Tiridaten  ostentui  gentihus,  f/uanto  minns  ffuam  capti- 

ZOvwni  Addidit  gloriic  Corbulo  comitatem  cpulasque  :  et  ro- 


Signisque  et  simulacris  Dmm]  Vi- 
denda,  si  lubet,  qiiae  de  sifiiis  in  Mili- 
tia  scripsi.  Mulia  et  vnria  fuerunt  et 
clypcis  inia<;iiiibu&quc  urnata;  et  idcu 
«ic  dispusita  ct  crecta  comparat  cum 
Deum  templo.  Ila  cnim  distinijucii- 
duni  videtur:  qtiinsimulacra  etsi  Deo- 
runi  ibi  furtas.se>  pleraquc  tamcn  Friii- 
cipum  erant,  et  qui  rcrum  tunc  ]H>tie- 
baiitur.  Nisi  quis  ceiiset,  ad  orna- 
tum,  in  sollenni  illa  \clut  pompa,  et- 
iam  statuas  Dcorum  adbibitas  et  dis- 
positas :  quod  in  aliurum  arbitrio  ct 
opinatione  rdinquo.  Lirh.  Ininio 
timulacris  Deum  con)un<;cii(tum.  Dii 
in  siKiiis  culti,  et  intcr  cos  (^tesartim 
ima^nes.  Uiide  npuil  Manilium  I, 
797.  Augustus  dicitur  Julium  Cirsa- 
rem  per  si^na  vidcre^niaicnumqueQni- 
rinum  in  coetu  Divum :  ciuod  huc  re- 
ferebat  Rupertus  in  epist.  Reines.  p. 
670.  Ern.  Humnni  quid  bic  passus 
Rupertus.  Ex  meiitc  Manilii  persigna 
roelestia  Tonnntem  socium  lial)et  jfu- 
gustus,  calum  regtns.  Saniora  dat 
Stcwcch.  ad  Vepet.  2,  6.  p.  1^2'-'. 

Sedcs  rYp^ient  Neronul  Dc  ca  re 
Dio  in  Eciogis  inipcrpublicatis  fin  e<i. 
Reim.  62,  '23.)  'AXXi  ««*  jiri/Aa  u4r,}.of 
iyif^.  Kat  ir  aiirav  <i«»i(  t»w  Ni^«v»f 
l^mSiirat.  Similis  scdi;s  sive  (.Ufjsrc- 
•tut  etiatn  Romn;  in  castris  Praetoriis. 
Tacitu<i  II.  I,  Mi.  In  sujgcstu,  in  ouo 
jpaullo  anle  auren  Galben  statua/uc- 
rat,  meitium  inter  sitfna  Olltonem  cot- 
locant.  Ergu  statua  hicc,  ut  app.arct, 
ia  Mdet  excroplo  «ciUcet  i>coruin> 


qui  sic  plerumque  fictiv  Plinius  P»- 
ncg.  i)2.  Jamdudum  illi  radiatum  ca- 
put,  ct  media  inlcr  Deos  sedts,  uur» 
slaret  aut  ebore.     LiPS. 

Casijs  C.K  more  vietimis']  Eum  mo- 
rcm  suf^gcrunl  Claudianus  Dc  laud. 
Stilic.  1,  oi).~pcnetralibus  ignem  Sa- 
cralum  rapucre  adiflis,  rituqueJHien- 
cos  Chuldao  stravere  Magi.  Rex  ipse 
micantem  Jnclinat  dextra  patetam, 
secjttufjue  lieli  Et  vnga  tesfatur  tvl- 
ventem  sidera  Mithram.  Et  Sidonius 
Paiieg.  Leonis  (vel  Antbemii  bis  Cos.^ 
v,  %i.— Magis  juratur  ab  iUis  J^nis  et 
unda  Deus.  nec  nnn  rata  pacta  Jutura. 
JJic  Divos  letlatur  avos.  Cfinldrus 
in  cxtis  Pontijicum  de  more  senex  ar- 
cana  prregit  Murmura.  —  Strabo  et- 
inm  aliqiiid  de  ritu  victimas  iinmo- 
laiidi  I.  15.  p.  'i-Vl.  h\teirM*T»(  2i  rtS 
fuiytu  rk  K(ia  roS  u^nyiufti\oii  rn*  U^etg- 
yiat,  aWMft  \nXiit,iiti,  Ttii  &nit  <v}|> 
arettifiatrK  fti^at.  Tjf  ya»  ^l^vj^tif  fan 
rcu  iiftUv  itirBa4  r«>  610,  «^Jl«v  ii  av}i- 
»»(.  'Ofitit  Si  Ttv  iwiwXtv  Ti  fuK^ii  Ti^ir- 
rn,  is  ^iytUTi  rmt  iri  ri  wiij.  J '■  (^ 
priTo  dc  oincnto  CntuUus  inscrtiil  t-.  '  1. 
Gnalus  ut  acrcpto  veneretur  rurii.',.r 
Divo.t,  Onicnlum  in  flam-^a  pm mr 
iique/aciens.  tit  ante  nic  vnl^nvit  ma- 
i^nus  fiUaruni  Miu.'»iosyne8  aiitistes. 
Lips. 

J-Jt  rngitante  Pcfre  catissa.<i]  Vidctur 
cdidiMcTacitusro.«i/(7«/tm  Regem.  Id 
cniro  re«|uiniiit  bis  rc-|>oiidcntiii,  ai/- 
miratione  jiritci  morts  n^ccit.    Cuoi^r 


LIB.  XV.    CAP.  30. 


eS9 


gitante  Rege  caussas,  quotiens  novum  aliquid  adverterat :  A.  U. 
ut,  initia  vigiliarum  per  Centurionem  nuntiari,  convivium^'7. 
buccina  dimitli,  et   structam   ante  Aogurale  aram  subdita  ^  " 


Pcr  Centurionem  mintiari]  Qui  vi- 
plias  ordine  obibaiu.  H.  2,  29.  fa- 
rus,  deflagrante  paullatim  seditione, 
addit  consilium,  i-etitis  obire  vigilias 
CeHturianibus,  ontinio  tubee  sono,  quo 
miies  ad  belli  wunia  cielur.  Obibat 
«Tgo  Centurio,  et  redieiis  nuiiciabat 
Duci  recte  babere.  Polybium  vide 
6,  34.  LiPS.  Nunciari  edd.  pr.  Rheii. 
fe  Bud.j  sqq.  omnes.  At  niedise  et 
MS.  Guelf.  eniincian.    Erm. 

Gmi'ivium  buccina  divtitti]  Cir- 
cuivi  oliiii  bunc  ritum,  non  teti^.  At 
nunc  in  manuin  mibi  dat  Polybius  \4, 
3.  £st  ea  Ronianis  consuetudn,  ut 
tempore  convivandi,  cuncti  tubicines  ac 
huccinatores  ad  tentorium  Ducis  per- 
sonent,  ad  hoc,  ut  noctumas  custodias 
tuis  locis  per  id  temporis  constituant. 
O  locum  opportunum,  et  huic  rei 
unicuni !  e  quo  etiam  Livio  lux,  qui 
niorem  hiinc,  sed  obscurius,  tanspt 
So,  5.  Tribtinis  edicit ,  ut,  ubi  Prato- 
rio  dimisso  signa  concinuissent,  extem- 
plo  educei'ent  e  costris  legiones.  Ita, 
nt  imperaverat ,  signa  sttb  occasum  so- 
lis  efferri  sunt  cwpta.  Soribit  utenjue 
de  Scipionis  astu,  quo  castra  Syphacis 
clam  invasit.  Gerraanorum  princi- 
pum  mos  nescio  an  ori^nem  trabat 
istinc.  Certe  receptum  Dynastis  et- 
iam  bodie,  ut  convivium  ineant  ad 
sonum  tubae.  Quod  ipsum  Alexan- 
druin  Macetam  fecisse  oljsefvo,  ex 
Athenspo  12,  9.  'i.yi*iT»  h  ru  iuTta 
irttf  ffuXTiyya,  <riri  ftir  »»  TtTs  yafciii, 
*«'  iXXuf  01  a,i),  »V(  Tv^ii  f^viia-rtiiift.t- 
»«j,  Srn  «■•»  (iSsvsi  T»  ffT^a.Ttxtin.  At 
enim,  quia  hic  de  fine  et  de  buccina 
tantuni,  videsis  me  in  Militia  Rom. 
Dial.  5,  9.  propius  certiusfiue  h«c 
explicantem.  LiPs.  Atheiijpus  4,  2. 
itt  iriX-rm  t»  titnBi}  tou  TiXiuTaiou  ^tit- 
»»»  ffftftiTa*.  TtvTo  yko  to  MaKtiniKtf 
»if9x  (S»f  1»  TOdf  TtXuat^eurnf  tuu^iatf 
•yiiifttfn.     GrON. 

Strucla  ante  auguralem']  HiPsi  et  in 
hoc  loco  olim  :  quein  nunc  qiiidem 
perambulo  levi  pede.  Le?o  :  slructam 
ante  auguralt  aratn.  Non  eniin  vnlt 
structum  aliquid  accensumve  ante 
aratn  fuisse  (non  ille  mos)  sed  in  ipsa, 
()  jam  coHocat  ante  augurale,  locum 
iii  dextra  PrtPtorii  parte,  ut  docuimus 
6):  Hygini  verbis  2,  13.  Sed  quis  iste 
ritiis?  nisi  fallor,  ille  ipse  qui  in  pri- 
v.-.torum  etiam  conviviis,  carpcndi 
aliquid  e  dapibus  et  llbandi  in  hono- 


rem  Deorum.  hoc  tamen  discrimine, 
quod  vul^o  in  focum  libamenta  ea 
illata,  sedem  scilieet  Larium  :  hic  iii 
aram,  pauUo  augastius,  et  pro  splen- 
dore  Imperatoris.  Et  de  libatione 
quidem  varii  testes  :  proprie  ad  hunc 
niorem  isti,  Homerus  in  Achillis  con- 
viv!o9,  2I9>  — Qioiri  ot  ^irai  iiuytt 
XliT^ttXei  h  6T«7*9».  'O  y  i»  iri/#J  fiaXXi 
ButiXif.  Dioiiysius  Aiuiq.  4.  2.  'Awi 
rxf  ifTiaf  TU1  iariXiui,  i^  r,s  aXXas  rt 
WTiXauri  'PufiecTai  'naiu^yiaf,  xa)  Taf  i^ri 
Tur  iil^fut  ixa^x^^f  kyi^ouri.  Plutar- 
chus  de  Fort.  R<.m.  c.  19.  p.  323.  facit 

Ocrisiam  axioy/t.aTa  xai  XoiVry  Xxfiti- 
fouvat  a-To  BariXix^f  Toaxi^r.f ,  xai  .  .  , 
urrrtf  iiu^ti,  tZ  xv^i  iTiSiXXovrat.  Silius 
pulcherrinie  7,  182.  Distifurit  dulcet 
epulas,  nulloque  crxtore  Polluta  castus 
mensa  Cerealia  dona.  Attulit,  ac  pri- 
mum  Vesiee  detersit  honorem  Undique, 
et  in  mcdiam  jedt  tibamina  flammam. 
Persius  in  patella  poni  et  deferri  so- 
lere  ostendit  3,  26.  —  cultrixque  Joci' 
secura  patella.  Ubi  vetus  interpres; 
Quia  delibantice  (puto,  delibata)  da- 
pes  in  ea  pnsitce  ad  focum  feruntur. 
Inde  patellarii  Dii  Plauto  Cistell.  2, 
1,  46.  inde  Varroni  scriptum  :  Deos 
cnlere,  et  dare  in  patellam  ftix^ii  xaiat. 
Tibullus  huc  aspexit,  Lares  compel- 
lans  l,  1,  36.  AdsiHs  Divi.  nec  vos  e 
paupere  mensa  Dona,  nec  e  parvis 
spemite  fctilibus.  Etiam  Livius  39, 
43.  Jnter  pncula  atque  epulas,  ubi 
lihare  Diis  dapes  et  hene  precari  mos 
es.set.  Denique  Horatius  .Sat.  2,  6, 
66.  — verTiasque  procaces,  Pasco  tiba- 
tis  dapibus.  satyricf?  et  ambi^uo  sensu. 
sive  quia  noii  pasceret  veriias,  nisi 
prius  libatis  dapibus  :  sive  quia  e  liba-  ' 
tis  dapibus.  Et  hoc  postremum,  nt 
religio  poetae  fuit,  magis  censeam  er 
ejus  mente.  Non  enim  scniper  com- 
buri  libainenta  ea  mos,  sa*pe  apponi 
tantum,  et  mox  cdi.  Artemidorus  ' 
hoc  clarc  notat  de  sacrificulis  eo  cibo 
se  sustentantibus  3,  3.  LiPS.  Re-  " 
ctissime  Lipsius.  Undc  merito  hjpo  ' 
emendatio  recepta  a  sequfntibus  edl- 
toribus.  Structam  etiam  habent  MSS.  ' 
Flor.  Guelf.  Ajr.  edd.  omnes  ante 
Rheu.  qui  fc  Bud.)  niale  slructa  de- 
dit,  cum  deberet  augurale,  pro  augu- 
ralem,  quod  est  in  omnibus  scr.  et 
edd.  nnte  Picbenam,  Er>.  Bud.  an- 
guralem. 

U  U  2 


M» 


ANNALIUM 


«17. 
A.C. 
64. 
31 


face  nccendi  :  cuncta  in  inajus  ndtullens,  admirationc  prisctr 
niuris  a<ltf(Mt.  posiero  iliespatiiim  oravit,  qiiOt  tnntum  ilive- 
ris  o(liturm,fratreii  anle  vuUrcmque  viseret :  obsidein  intcrea 
(iliain  iradii  liilerasque  siippliccs  ad  Neronein.  Et  digrcs- 
8US,  l'aeoruin  apud  Medos,  Vologcsen  Ecbatanis  reperil, 
non  incuri«)suin  fratris:  quippe  et  propriis  nunliis  a  Cor- 
bulune  peticrat,  ne  (juarn  imag:ncm  servitii  Tiridates  perjer- 
rel :  neu  ferrum  traaeret,aut  compleiu  proviHciasolHiuentium 
arceretur  Jbribusve  eorum  adsisteret :  lautusque  ei  Romtt, 
quantus  Consu/ihus,  honor  esset.  Scilicet  extejnje  superbiic 
sueto  non  inerat  nutitia  iiustri :  apud  quos  vis  Impcrii  valct, 
inania  transmittuntur. 

Eodem  anno  Cacsar  nationes  Alpium  Hiaritimarum  in  jus 
Latii    transtulit.      Equitum    Romaaoruin    locos    sedilibu» 


Cuncta  i«  majus  attnUeiis]  Sic  MSS. 
Hor.  (Agr.  Bud.)  Gutlf.  cdd.  vett. 
onines.  Rucentiures,  jani  Lipsianir, 
extolletis,  e  Rhen.  Sfc.  Ego  vetus  se- 
cutus  sum.  H.  2,  .00.  3,  9.  ««st  laudi- 
bus  attoUere,  et  alibi  ()unque  apud  no- 
stnun  pro  extolUre  dicitur.     Ern. 

Postienio  flit^]  ¥ orte,  postsro.  Nam 
txirtcm  n.-tm  luansit,  nti  ap)fnret  cx  vi- 
piliib  nunciatis.  Lirs.  Postero  RIS. 
Hor.  edd.  pr.  B«To;«ld.  Alc.  Pichen.  ct 
seqq.  Postremo  .MSS.  Guelf.  Bud.  ed. 
I'uteol.  Rben.  ct  seqq.  usque  ad  I'i- 
cbenam.  Nus  illud  cum  Lipsio  pro- 
bamus  :  placebatque  N.  Ileinsio.  EliN. 
Postremo  tuetur  Rben.  ad  totum  tem- 
pus  scil.  rcspicicns,  quo  semel  itcrum- 
(|iie  cun^ressi  siiut. 

JVeu  Jirrum  trnderet']  Persac  cnim 
et  Par(b4  uuines  senipcr  de  niore  cin- 
cti.  Ainmianiis  3»  b*.  Omnes  jrromis- 
eue  vel  inter  epulasjtslosquc  dies  gla- 
diis  eincti  cernuntur.  tpiem  Crtrcoritm 
i'etirum  tnorem  prtmos  abjetisse  Athe- 
menses,  Thucydides  esl  auctor.  At  de 
ritu  ponendi  apud  Ma^istratu»  ferri, 
in  Electis  mihi  dictuni,  cap.  dv  lictttrl- 
bus.     LiPs. 

^ut  compleru'}  Diiplex  ritus.  Prio- 
rem  ilinstro  e  Spartinni  Severo,  dc 
quo  Ijft^Mo  Africjp  c.  -'.  7«  ea  lega- 
tione,  cum  eum  qutdam  muHiciptim 
suorum  Jjeptilanus, jraccdcntibus J'a- 
acibm,  tU  antiquum  contubemalcm 
ipse  plebeiut  amplexus  tsset,  Justihus 
tum  sub  eloifio  pripcouis  cecidit.  Lc- 
fititum  Populi  ]{om.  homo  pleheius 
termere  amplecti  noli.  Interdicti  erco 
provinriales  roniplcxu.  ik-d  nec  iii 
fores  itatiin  illis  adiiu»  ;  «iti  clcjjanter 
balvianu»  de  (iulM-rnnt.  .1,  82.  Iiilra 
januat  non  modo  illuttrium  potesta- 
tUMt,  tedetimm  Prettitium  aut  Prtrpo- 


sitoium,  non  omnes  pnssim  inlrarr 
prasumunt,  nisi  </uos  aut  judex  voca- 
verit,  aut  negotium  Iraxerit,  aut  ipta 
honnris  proprii  dignitas  iulrmre  per- 
miserit ;  ita  ut,  si  quispiam  Juerit 
insoletilir  itigressus,  aut  cadatur,  uut 
propellalvr,  aut  alii/ua  vcrccundite  at- 
que  exislimaliotiis  sute  Inhe  tnullelur 
Quod  augcnde  dig^nitati  iisurpatiini 
a  Pra'sidibus;  iiti  privatim  a  qui* 
busdam  per  superbiam  Romae.     Lirs. 

TaMlusqtie  ei  Iioui«']  Ei  ex  Fl<ir.  .i 
Picbcna  addituai,  quud  est  etiam  in 
ed.  jir.  (Cuntra  dcest  in  Bud.  |  Mux 
inerat  MSS.  rior.  (Bud.)  Guelf.  ed. 
pr.  J.  Gron.  Ceteri  erat,  I^is  porro 
imperii  MS.  llor.  teste  J.  Gronovio, 
scil.  in  exccrptis,  quibns  usiis  est  Ryc- 
kiu^.  Mirum,  Pichcnam,qui  ciinjirie- 
bat  lci^enihim  esse  vis,  id  in  codioe 
Flor.  non  vidis^e.  Sed  ita  in  MSS. 
scribiturjiM  et  vis,  ut  facile  etiani  a 
let^cntibus  perinutcntur.  In  codice 
(|uidcni  A(fr.  vi*  csh-  testatur  Rjckius. 
In  nicis  libris  oninibus  est  Jus.  Sed 
vis  vcrum  est,  iiam  fp|M>nuntur  ««la- 
nia :  idcoque  cum  Freinsh.  Groii. 
Ryckio  secutus  sum.  Vid.  Hcins.  ad 
Velleium  p.  i^o8.  EnN.  In  Bud. 
Rhcn.  lcEcit  jus.  Dubia  lectio  cst. 
Masis  Tidetiir  vis  le^endum. 

r.ifiiitum  Rom.  locns]  Rccte  et  or- 
diiie  capieiui.i  ha>c  lc^enda(|ue,  ur. 
cum  nliis  abeas  errabundus.  It.-i  aii* 
teni  in  circo  sedttidi  (nam  dc  thcatrn 
aiius  niihi  locus)  res  fuit.  Ad  Aupusil 
jTviim  S|M>(taculuBi  i«l  Seuatiis,  Lqiic, 
Plcbcs  inibatit  iudiscrcti.  Nam  R«»- 
scia  lcx  ct  JiiriH  tbeatralis,  de  sccn.i 
t-iuiuiu  cavfranl,  nun  dc  curuliltns 
liidis.  Qui  quoniani  aiitiquis.sinii,  rc- 
iieionc  i|U.tdatii,  censco,  et  simul  non 
ancuaiidii!  plcLi,  sorvatus  iii  Ui  tuo4 


L I B.  XV.    C  A  P.  33. 


€61 


plebis  antcposult  iipiid  circum.  namque  ad  eam  diem  indi- 
screti  inibant,  quia  lex  Koscia  nibil,  nisi  de  quatuordecim 
ordinibus,  sanxit.  Spectacula  gladiatorum  ideni  annus  ha- 
buit,  pari  magnificentia  ac  priora.  Sed  feminarum  inlu- 
strium  Senatoruinque  plures  per  arenam  toedati  sunt.  C. 
Lecanio,  M.  Licinio  coss.  acriore  in  dies   cupidine  adige- 


priscus.  Cornelio  Cinni  denium  et 
Valerio  Messnlla  coss.  a.  u.  I^H. 
uiutavit  Au^ustus.     Dio  55, 22.     K«< 

%*>«}  Ji  »1  i^TiTf  iri  Ttu  Xttfiu  «rXjjSaKj 
iiin,  0  xti  ttn  yiymToi.     Sed  tta,  ut  sal- 
tem  juberet  seorsim   spectare    Sena- 
tum,   seorsim   Elquitem :    nou  tameii 
loca   iilis    certa    .^dsi^iiaret  st.itaque. 
Itaqiie  in  alia  atque  alia  res^ione  circi 
spectabant  ^s«diiibus  videlicet  hin  aut 
illJs  a  plebe  occup.ttis}  donec  tollendx 
cotifusioni  Claudius  Imp.  Senatui  at- 
tribuit  certam   mansiiramque  sedem. 
Suet.  21.     Circe  ma.iimo,  marntoreis 
cnrceribus   attrali<qu£   metis  .  .   .  ex- 
eulto,  propria    Senatoribus    cnnstituit 
loca,  promi»cue  speclare  solilis.     Ait 
proniiscue;    «uagis    vere    proprieque, 
v.-i|re.     Eam  enira    Siietunii    menieni 
essc,  libens  Diont  cotKredo,  rem  eani 
explicaiiti  cum  cura,  60,  7.    '£*»«»  /*£» 
«"»»  *a.)  rtintit  It  clutZ  'de  circo  prje- 
dixit)  idia  xa)  xarct  rfx;  u;  ixurTei,  to, 
T%  /S«vXft>«>  Ktt)    ri  iTTiMt   xeu  i  tfuXtf, 
if    twTia  TouT    lftf*i'r^.     Ol  ftifrti  x»i 
•riTayf^ita  r^iri   -^utia  uxiiiiuxra.    ' KX- 
}.a  TtTi    i    KXxvin;   t»!»  tj   i3»a»  rr»  tvn 
larai  T»is  ^tuXiuTa.7;  aTixoiit.     K.a,i  Ttsri- 
Ti    Ttl;   x^iXeuri  rfuf  £rs»*i9-('  Tav,  xai  st 
yi   t^atTixn  ir^TiTi  ^drarStu,  iTiTe:\f/i. 
Sed  Clnudius  Sen^Uui  tantnm  ;    K()uiti 
ecce  niiiic  Xero.    Suctoii.  11.    Circen- 
sibus  Incn  Equili  secreta  n  eeteris  tri- 
biiit.    Plinius  8,  T.  satis  ostendit  nova 
exsrdificata  ea  loca  fuisse:  C<fsctr  Di- 
ctator,  int|uit,  euripis  arennm  circnm- 
dedit,  ijnos    iVtro    Princeps    sustulit, 
Kquiti    loen    addens.     Quod    in    fiiie 
vrrboruni  Dioitis  est,  nolim  ne^li^as. 
N':ini  etiam  j>ost  loea  divi^a  promiscue 
lif.iit    spectare    Scnatoribii^,    sed    in 
Vf  ste,  iit  ait,  privata.     Exemphim  iii 
Plinio  epist.  9,  23.  ubi  Corn.  Taeitus 
hic  ipse  noster  in  Eqnestribus  spectat, 
etsi   Seii:'.tor.       Numqnnm    tnajorem, 
ait  Pliniu^,  cepi  tmluplulem,  qifim  nu- 
per  er  sennone  Corn.  Taciti.     IVnrra. 
bat,   sedisse  se  circensibus  prorimum 
EquUi  Hom.  etc.    Hapc  satis  ad  Taciti 
nif  iitem  :    nam  de  linca,  de  canccHis, 
dc  loco  feminarum  alibi  dico  iibertini. 
LiPs.     Sedilibus,  qnod  induxit  Rheii. 


(e  Bud.)  ctiam  ed.  pr.  habet.     Ern. 

Indiscreti  inibant]  Sic  infra  :  Inisse 
eum  domesticam  scenam.  LiPS.  Ini- 
hant  etiam  MS.  Gutlf.  (Bud.)  Edd. 
ante  Rhenanum  omnes  ihant.  Post 
priora  .inte  Rhen.  (qui  e  Biid.)  ed.  pr. 
CeterfB  et  MS.  Gutlf.  priori.  Cete- 
rum  idintellijendum  de  iis,  quos  XIV. 
gradus  non  capiebant,  in  tantum  au- 
cto  Ekfuitum  numero.     Ern. 

Feminarum  inlustriiim  Senatorum- 
qttej  Cur  i«vertitis,  censores.'  Non 
enim,  iiiquiunt,  probabile,  femiii.as  de- 
scendisse  in  areiiani.  Buui  viri,  quaai 
bene  sentiunt  de  sexu,  quo  nihil  abru- 
ptius,  cura  semel  fremiin  excussit  in- 
geniti  pudorisl  Sed  discite  et  credite 
priscis,  non  iii  caveam  solum  feminas 
venisse,  sed  in  arenam.  Juvi-naleiu 
omitto  Satyra  6,  2.^5.  sq.  Suetonius 
ecce  in  Domit.  4.  Penaliones  gladia- 
toresque  et  naetibus  ad  lychnuclws  de- 
dit  :  nec  virorum  modo pugnns,  sed  et 
Jeminarum.  Et  Statius  de  iisdem  lu- 
dis  Si!v.  1,  6,  5.3.  Stat  sexus  ritdis  in- 
sriusque/erri,  Et  pugnas  cnpit  impro- 
bus  viriles.  Credas,  ad  Tanaim  J'e- 
rumque  PJiasim  Thermodontiaeas  ea- 
lere  turmas.  Adeuque  id  veruin  et 
vul^atiim,  «t  Sevcro  iinperante  caxeii- 
dum  SC.  fuerit  fczxin  fttiitfiiat  yvtaixm 
fjtafofia^tn.  ait  in  Severo  Xiphil.  75, 
16".  Lips.  Haec  opiKi.sifa  Rhenano, 
qui  edidit  y.  i.  s.  jilioriim  plures.  e 
MS.  Bud.  utpnto.  (Sic  est.)  FUiorum 
etiam  Guelf.  habet  :  kt(|ue  editum  us- 
que  ad  Lipsiiim:  abest  ab  umnibus 
aiite  Rhen.  edd.  Grutenis  autem  pro 
Jeminarum  le-rendum  putat  fhmilia- 
rum.  .Audiendus  Lipsins.  Er\.  De 
nnbiithus  Junera  sua  vtndentibus  vide 
et  Juvfii.  8,  192.  Cf.  et  14,  14.  ap. 
iiostrum. 

C.  I^ranio]  Ap.  Plin,  2G,  1.  (4.) 
vocatur  j5-  nani  iion  videtur  ab  hoc  di- 
versiis  ille.  Sed  hic  constanter  om- 
nes  libri  C.  In  utro  vitiuni  sit,  haud 
facile  dictu.  Quae  ibi  in  nota  (le  hoc 
LtHMiiio  e  Dalccampio  repetuntnr  ab 
H.irduiiio,  corris^i  pos^iint  e  Rj-ckio 
ad  h.  1.  aut  Liiiubecio  Bibl.  Vindob.  2, 
7.     Er.n. 

Cupidine  adigebatur]  Lipsius  ubi  b« 

V  u  3 


A.  U. 

817. 
A.  C. 

64. 

A.  U. 

818. 
A.  C. 

65. 
SS 


66Z  ANNALIUM 

A.  U.batur  Nero  proniiscuas  scenas  frequentandi.  nam  adliuc 
Si^  per  aoinuin,  aut  hortos,  cecinerat,  juvcnulibus  ludis,  quos, 
gt  ut  paruiu  celebres  et  tantae  voci  aiigustos,  sperncbat.  Noa 
tamen  Rouia;  inciperc  ausus,  Neapolim,  quasi  Graicam  ur- 
bem,  delegit :  mde  iuitiumjure,  ut  tratisgressua  iu  Achaiam, 
insiguesque  et  antiqnitus  sacras  coronas  adeptus,  ruajore  fama 
stuaia  civium  eliceret.  Ergo  contractum  oppidanurum  vul- 
gus,  et  quos  e  proximis  coToniis  et  municipiis  ejus  rci  fama 
civerai  ;  quiquc  Ca;sarcm  per  honorem,  aut  varios  usus  se- 
ctantur,  etiam  militum  manipuii,  theatrum  Neapolitanoruin 

34complent.  lllic,  plerique  ut  arbitrabantur,  triste,  ut  ipse, 
providum  potius  et  secundis  Numinibus,  evcnit.  nam  egres- 
so,  qui  adfuerut,  populo,  vacuum  et  sine  ullius  noxa,  thea- 
trum  conlapsum  est.  Ergo,  per  compositos  cantus,  grate» 
Diis  atque  ipsam.  recentis  casus  fortunam  celebruns,  pelitu- 
rusque  maris  Hadriaj  irajecius,  apud  Beneventum  interim 
consedit  :  ubi  gladiatorium  munus  a  Vatinio  celebre  edeba- 
tur.  Vatinius  inter  foedissima  ejus  aulae  ostcnta  fuit,  sutri- 
niac  taberna;  alumnus,  corpore  detorto,  facetiis  scurrilibus: 
primo  in  contumelias  adsumtus;  deinde  optimi  cujusque 
criminatione  eo  usque  vaiuit,  ut  trratia,  pecunia,  vi  nocendi 

35etiam  malos  pra^mineret.  Ejus  muous  frequentanli  Neroni, 
ne  inter  voluptates  quidcm  a  sceleribus  cessabalur.  lisdem 
quippe  illis  diebus  Torquatus  Silanus  mori  adigitur,  quia, 

l.  citat  aA  II,  \5.\esit.  affitabatur.  An  nianiis    calix  ;     tamen    lonporem    iis 

«xingpnio?  fuisse  Vatinii  nasum.     Notiitinie  cal- 

jJut  hortos]  Bud.  a.  1.  ni.  et  hortos.  liHc  eum,  ut  acrem  et  sa;;aceni  inqui- 

Dejuvenalilnu  ludisy.  \A,\h.  siloreni   criminatoremquc.     Ita  eniin 

Non  tuTkn  Rotntp  inripere  ausus']  fuit.    Xipliiliiius  euni,  ait  ^3,  15.  adeo 

Sic  priiiins  edidit  Pichena  e  recentiori-  hostcm  optimatibiis  fuissc,  ut  s«;ni|KT 

bus,  deleto  <c<>Ra«,  ejudicio  Lipsii  (in  in    ore   halieret,    /tiffi   rt,    Ka7ra#,    tn 

roarg.  ed.  2.  sqq.)   et  MS.  Flor.     At  ruy»i.nri>L»f  ii.     lie  pupulo  ipso  Juve- 

sic  dudum  ed.  pr.    Similiter  scenis  de-  nalis   5,  4().     Tu  Beneventani  sutoris 

letum,  quod  post  transgressus  est  in  nomen  habentem  Siccabis  calicem  na^ 

^IS.  Guelf.  (Bud.)  ed.    Rhen.  sqq.  at  sorum  qualtuor.     LiPS.     In  contume- 

non  in  edd.  ante  Rhen.  Lips.  et  seqq.  lias  adnutntus  ,-  ut  esset  inter  copreas, 

Paullo  post  pro  cirtrat  Rhen.  (e  Bud.)  ut  Suetonius  vocat  Tib.  61.  rideretur- 

Ald.   Gry|)h.    accivirat.     Ern.      Scil.  que  ab  aulicis.     Muretns  nialehat  in- 

prius  ut  in   Bud.   legebatur  u.  t.  R.  ter  cont.   iia  conlumeliir  pro  copreis, 

inc.  seenat  aumt.  et  niox  ut  transgr.  quo<l  duruin   putu.     Mox  pro  valuit 

tcenis.  Acidalius    raalebat    evaluit.      Deinde 

yirbitrahanturl  RaA.  arhitrantur.  malos  e  MS.  Fl.  bene  Pichena :  luiin 

Cladiatorium  mumis]    Sic   Pich.  e  hav:  construclio  Corneliaiia.  Rlien.  (e 

Flor.     Ast  Klien.  e  Bud.  ffludialorum  Bud.)    cuin  seqq.  dederat   malis ;    ut 

m.  est  iii  e<l.  pr.  (et  c.  .Airr.;   Cetpra?  ante 

yalinius  inter  fotdissitna  ejus  aultr  Khen.  etiam  alii>,    MS.  (iuelf.  et  in 

0tUnla]  De  hoc  sutore  Vatinio  Mar-  aliis  prceemineret.     Ern.     Pricjrus  ad 

tial.  14,  96.    yilia  sutoris  calicem  mo-  Apiil.  Met.  6.  p.  S2.5.  Icpit  mafiis  prte- 

tntmenia  fntmi /tccipe,  sed  nasus  lon-  mineret.      Sed    nil    inutaiuluui.      Ibi 

gior  tlle  Juit .  ciijus  epi^rainmatis  ar-  Apul.  quo  ue  habet  ;>»«fwm«»/«. 

gutiam  iion  cepit  Tnrnebus.  ,'Adv.  Jl,  Torq.  Sil.]    Consul  a.   806.  V.  13, 

34.)   E|;o  sententiani  piito,  ciira  quat-  58.    Prius  Bud.  Isdem  pro  iitdem,  ut 

tuor  nasM  obiongut  baberct  ille  Vati-  solet. 


LIB.  XV.  CAP.  35. 


669 


eaper  Juni?e   familiae   claritudinem,  D.  Augnstum  atavumA.  u. 
ferebat,     Jussi  adciisatores  ohjicere, prQdigum  laTgitionibuSy^^^ 
neque  aliam  sjpem  quam  in  notis  rebus  esse.  quin  eum  homines  ^^' 
Aabere,  quos  ab  epistoiis  et   libeliis   et   rationibus  adpellet. 


D.  Augustum  atavum]  Sie  ser. 
«Jd.  ooiiies  pra?ter  Ryckiiim,  qui  ex 
admonitione  Ruperti  ep.  b''j.  p.  o4'_'. 
ad  Rcines.  et  Valesii  ad  Excerpt. 
Pionis  62,  2".  edidit  ubavum.  Fu- 
isse  eiiira  fratrein  M.  et  L.  Silano- 
rum,  abnepotum  Augusti,  AgrippinjE 
fraude  interiiectoruni  Vi,  I.  Sed  res 
mibi  nondum  satis  liquida :  de  qua  et- 
iani  Reinesiusdubitabat.  Itaque  non 
ausus  suni  Ryckium  imitari.    £rn. 

Jussi  nccumtoresobi.]  Sic  edidi  cum 
Ryckio  pro  Jussi  id,  quod  est  in  MS. 
Guelf.  atque  edd.  omnibus,  prseter 
princ.  Etiain  in  MS.  Budensi  u/ erat 
a  manu  sec.  adseriptun).  Nec  est  in 
Flor.  Agr.  nec  sententia  fert.  Non 
cnim  jussi  sunt  objicere  genus,  sed 
qvne  seqinintur.  Eks.  Bud.  obicere. 
tic  ubivis  adicere,  inicere  etc.  quie 
forma  Ryckio  displicet. 

Prodiifum  largitionibus]  Heins.  for- 
san  largitionis.  Sed  Plin.  quoque  H. 
N.9,  17.  ('Jl.)  hoc pisce prodi^us. 

Nobiles  kabere^quosj  Nobilium  vox 
tnihi  suspccta,  atque  alii  exaniinanti. 
Qui  enini  ista  tam  viies  nobiles,  qui 
alteri  stiee  sortis  ad  tale  oflicium  se 
submitterent .''  Iino  nec  Principes  ipsi 
nobiles  ad  ea  muncra  habebant,  sed 
libcrtos.  Primus  Viteliius  (verlia  Ta- 
citi  H.  1,  58.)  ministeria  Pi-incipatus, 
per  liberlos  agi  solita,  in  Equites  Ro- 
mnnos  disposuit.  Sed  nec  ea  dispositio 
firma.  vix  coepta  abiit :  eoque  Spartia- 
nus  c.  22.  Hadrianum  Imp.  quasi  pri- 
muin  auctorem  f;jus  rei  laudat :  x/6 
«pistoUs,  a  libellis,  primus  Equites 
Rom.  haliuit.  Dionis  locus  hi,  33. 
noi»  me  inovet,  oratione  M£ecenatis 
ad  Auijustuui :  ubi  suadet  ad  episfolas 
Ml  ad  Ubellos  adjutores  quosdarn  es 
Equilihus  adsunii.  Nam  id  Dio  inse- 
ruit  (ut  solet,  et  alias  monui)  ad  levi 
sui  mureni ;  atque  illinc  sumpsit.  Sub 
Ausrusto  certc  non  sic  fuit.  Quid  ergo 
ad  Taciti  noiie  locum  ?  eorruptum 
•'iie,  et  aut  vocemeain  «ofti/e«  exsecan- 
d.am  abjiciendamque  esse,  male  infar- 
ctam  ;  aiit  mutandani,  quin  eum  non- 
nullos  hnhere.  LiPS.  Merito  hi  nobiles 
juspecti  Lipsio.  Contra  qiieni  qui  dis- 
putat  iBoxhorn.)  Urbem,  quam  di- 
eunt  Romam,  Mehbae,  putavU  Huic 
nostrte  similem.  Neino  enim  Princi- 
f*xm  Augustorum,  a  priiuo  bujus  no- 


minis  ad  hunc  dumtax.at,  qaemqaaa 
ingenuuin,  nedum  nobilem,  adeo  con- 
tenipsit,  ut  ^i  hujusmodi  oflicium  de- 
legaret.  Hoc  ille  non  cepisse  ostendit 
sese,  cutn  interpretatur  Cafsares,  uiore 
Principum  malorum,  ita  depressiss» 
veterem  iiobilitatem.  Iinmo  pudor  hic 
erat  Principum  et  suspectus  non  no- 
bilitatis  modo  veteris  recentisque,  sed 
etiam  civium  et  minitnorum  de  plebe 
Quiritiuin,  non  abuti  eis  pro  servis  et 
libertis  :  bis  enim  ista  mandabantur. 
Quod  igitur  ne  Prineeps  quidem  aude- 
bat,  quis  tulisset  in  privato  ?  Sed  nec 
nobilium  quisquam  re  atque  existima- 
tione  integra  vel  se  vel  liberos  suos  sic 
abjiciebat,  ut  non  dico  apud  aliquein 
internobilesclarissinium,  sed  vel  apud 
Casarem,  vernarum  aut  vindicta  suo- 
rum  locum,  quauivis  lautum  et  liber- 
tinuin  patrinioiiium  spondentem,  sub- 
irent  aut  subire  paterentur.  Perditi 
autem  et  deplorati,  ad  bestias  illi  aut 
cultrum  se  locare  malebaut.  Itaque, 
quiii  sedeat  hic  ulcus,  nibil  .•unbisro. 
Spartianus  de  Hadriano  1.  c.  Ab  epi- 
stolis  et  a  libellit  primus  Equites  Ro- 
manos  habuit.  Nemo  ig^itur  ante  il- 
lum.  Accedit  quod  16,  8.  Tacitus 
baec  ipsa  respiciens  et  quodammodo 
repetens  :  praiiceretque  ratiombus  et 
libellis  et  epistfitis  iibertos.  Hasc  postre- 
ma  vox,  aut  aliqua,  quae  id  genus  fa- 
miliarium  sisjnifieare  possit,  desidera- 
tur.  Certum  hoc,  non  arbitrarium, 
censeo.  Quse  vero  sit  illa,  quaeren- 
dum.  Conjiciebani  :  Quin  eum  domi 
lib.  hahere.  Illud  domi  Ub.  (i.  libertos. 
quocompendiopassim  lapidesaniiqui.) 
potuit  iiijuria  avi  et  per  isnoraittiam 
librariorum  desjenerare  in  nobilet. 
Gron.  Lectio  vulgata  est  a  Rhenani 
coiijectura.  MSS.  vett.  edd.  habent 
qui  ne  ignobiles  vel  innobiles  haheret 
vel  habere.  Ryckius  conjicit :  quin 
eum  homiues  habere.  Jac.  Gron.  reje- 
cta  Ryckii  conjectura,  quin  eum  ob  id 
et  habere,  quod  nemini,  ut  opinor,  pla- 
cebit.  Brolerius  edidit  necittnobiles  h. 
Mihi  Ryckii  ratio  placet  ma&ris.  Immo 
et  Jiomines,  pro  elossa  deleverim.  no- 
bites  quidem  vel  »0«  i^uobiles  bic  lo- 
cum  non  habent,  ut  e  subifi'ta  ratione 
patet :  nomina  summa  curce  etc.  Mox 
appelki  etl.  pr.  Rhen.  fe  Bud.)  et  sqq. 
omnes.  At  MS.  Guelf.  Puteol.  Ber. 
U  U  4 


*f&i 


ANNALIUM 


A.V.nomina  mmmtt  curte  et  meditamenta.    Tum  intimu»  quisque 

J^^-  libertorum  vincii   abrepiique.     Et,  cum  damiiiitio  instaret, 

g^/brachiorum  venas  Torquuius  intLrscidit,  secutaque  Neronis 

oratio  ex  more :  quamvis  soittem  et  dejennioni  merito  diffisum, 

S6victurum  tamenfuisse,  si  clementiuni  judicis  exapectasset.  Nec 

mulio  post,  omissa  in  prassens  Achaia,  (caussae  in  incerto 

fuere)  urbem  revisit;    provincias  Orietitis,  maxime  jEgy- 

ptum,   secreiis    imftginaiionibus   agitans.      Dehinc   edicto 

testificatus, wo«  longmn  sui  ahsentiam,et  cuncta  in  liepublica 

perinde  inmota  ac  prospcra  Jore ;  super  ea  profectione  adiit 


Alc.  vir  doctus  in  mxr^.  Gryph.  oppel- 
laret :  quod  prope  ma|;i$  pUcH.,  sc.  ut 
Teferatur  atl  jussi,  quod  miperfectum 
reqiiirit.  EIrn.  Bud.  qui  ne  innobiles 
habere.  Inde  Rhen.  eonjicit  quin  eum 
vel  quin  etiam  nnbiles  habere.  Heiiis. 
^artim  atliidit  a  soripto,  conjectans, 
quin  eum  nan  inles  tuUiere.  Mat^is  inde 
receduiit  Bip.  vestigia  legentes  (irono- 
vii  et  recipientes,  quin  eum  libertos 
Jiabere.  Vulgatum  tenet  Gutherius 
de  OflF.  dom.  Au^.  3,  .">.  nobiles  iiisfe- 
nuos  intelligens,  quoruiii  res  Hrctior»'8 
essent.  Mihi  Ryckii  conjectiira  prte- 
ferenda  videtur,  quin  eum  homines,  iibi 
quis  pro  glosia  iii  niar-jiiie  adjeccrit 
nobiles,  unde  tandein  urla  vuigata  le- 
ctio. 

A^omina  sutAma  euro'']  Jam  capio, 
olim  caligavi.  H.fr,  inquit,  numina 
ab  episfolis,  a  libellis,  suiit  stiinma?  cu- 
r«  noniina,  id  est  Imperii  et  Principa- 
tiis,  nempe  ejus  meditamenta.  Signi- 
ficat,  eo  ipso  qiiod  talia  uthcia  et  no- 
menclaturas  Turquatus  in  domo  ha- 
beat,  jam  iiunc  incipere  et  meditari 
imperare.  Cur  enim  has  imagines 
fius  usuq>at .'  Nam  alii  pn\  ati  o 
manu  habent,  noii  ab  epistolis,  libellis, 
et  talia:  ac  conveniunt  in  Principes 
ftolos.  LlPS.  Quia  fere  idem  per 
idem  interpretantur  viri  optimi,  sic 
hal<e:  ea  esse  nomina  ministeriorum 
Principi»  et  (|uandam  Principatus 
mfditationem,  prolusioneni,  mimuin. 
Gros. 

Omista  inprafens  j^chnia']  Iii  quani 
rantaiidi  catissa  ivit,  ct  lihertate  eam 
dniia^it,  uti  Sueton.  aliique  tradidere. 
Illud  Paiisaniae  minim  7.  I".  tVemuem 
CriPciiF  libertnlem  reddidisse,  sine  ullo 
Imfterii  defrimcnto :  quoninm  pro  ea 
f<ardiniam  pra-divifem  insulam  inpro- 
vincia-Jormnm  rfdegerU.  Aherrat.  et 
iiitellegi  vuliiit  Alpes  Coctinnas,  qute 
sole  ctim  Ponto  Puleiaoniaco  in  pro- 
vinriam  a  Nerone  retlactn'.  Sardiiiia 
qtiidem,  una  cuin  Sicilia,  prima  pro- 
vincianim. 


AOD.  Iiiterpreti  hercules  succenieo 
{■etsi  fido  alias  et  docto,  Romulu» 
Amascpus  est,)  qui  me,  ut  injuste  Pau- 
saniani  arguerem,  fecit.  Nam  ipsutn 
Gr«ce  nuper  editun'  cum  vidi  fantea 
num(|uam  fuit  copia)  verba  qus  ia 
aliam  seiiteiitiam,  h>rc  repperi  Aqh. 
1".  ««<  iXitSif»»  •  Nij*»»  T«l»  'Ki.Xtiim 
cc^inrn  cctrafTMt,  ikXatyr.r  wtis  X»/i»«»  «•«n» 
ea/icitn  T»»  'Vt^fuiitn.  'iu.Av  yaa  T»!»  m- 
r»»,  if  ri  /uaAj^ra  ib)a//M»c,  a»T<'EXX«- 
Jof  rfirn  ii»TtS»'«i».  Quoruin  verbo- 
rum  vera  htcc  senteniia  :  Omnittm 
immnnem  et  liberam  Nero  relinquit 
Graciam,  permutafione  quadnm  cum 
Populo  linmuno  frtcla.  Snrdinium 
enim  irisulam  bentam  et  uberem  pra 
Grtrcia  ei  attrihuitt  Ita  pal.vni  laii 
erroris  illius  Pau<anias  liberatur:  qui 
non  hoc  vult,  ul  S.irdinia  tunc  denuiin 
provinciasit  facta.  non  herrules,  noi», 
sed  ut  euni  populo  pcrmutata.  Hoc 
tainen  ipsum  an  verc  .>  aiiibiir-is  jiire. 
quia  Strabo  libro  iiltimo,  et  Dio  ."iS, 
12.  Sardiniaiii  jam  iiide  a  prinia  divi- 
sione  Aususti,  collocant  inter  popul.i- 
res.  Qiiod  si  mutatum  a  mediis  Prin- 
eipibus,  Diunem  id  noii  monuisse  pro- 
fecto  miruni  est.  Lirs.  Mox  ed.  pr. 
cnusste  incerttp  Jttere.  MS.  Kee.  ma- 
chinntionilrus,  sed  cum  obelo.  Ita  Ur- 
siiius  ct  Muretus  volobant  :  male.  Ifi 
illius  itineris  coETitatione  nullis  niacbi- 
ii.-\ti<mibus  opus  erat.  Ern.  Acid.  quo- 
que  rejicit. 

Dehinc  edicto']  Dehinc  MSS.  Flor. 
fBud.)  Guelf.  ed.  pr.  cetcrapqiie  vete- 
rcs.  Drin  e^t  a  Rhenaiio,  quod  in  om- 
nibus  ccteris  cst.  Pro  edicto  MS. 
(Hiid.)  Giielf.  ed.  pr.  aliirque  veterea 
diclo.  niale.  Vid.  ad  14,  63.  Edicto 
primiis  dedit  Rhenanus  ''ex  ingenio). 
Mox  perinde  bene  e  MS.  Flor.  Pi- 
chena.  Ed.  pr.  (et  Bud.  a  1 .  m.)  m 
reperiendi.  (Vtcri  scr.  Tet  Biid.  a  2. 
m.)  ct  e«W.  erinde.  Snsus  :  omni.i 
bene  «e  hahitura,  non  miuus,  quant  ti 
ipse  Romir  eisct.     Ern. 


LIB.  XV,   CAP.  37.  665 

capitoliutn.  Illic  veneratus  Deos,  cum  Vestae  quoque  tem-A.  U. 
plum  inissijt,  repente  cunctos  per  artus  tremens,seu  numine^'^- 
-exterrente,  seu  facinorura  recordatione  nunquam  limore  g^  * 
vacuus,  deseruit  iuceptum,  ciuictas  sibi  curas  ainore  patri& 
hviores  dictitans.  fidisse  civiuin  mastos  vu/tus,  audire 
secretas  queriniuiiias,  quod  tantum  aditurus  esset  iter,  cujus  ne 
modicos  quidem  egressus  tohrarent,  sueti  adversum  fortuita 
adspectu  Priucipis  refoveri.  Ergo,  ut  in  privatis  necessitudi- 
nibus  proxima  pignora  prcevalerent,  ita  Populum  Romanum 
vim  plurimam  habere,  parendumque  retinenti.  Haec  atque 
talia  plebi  volentia  fuere,  voluptatum  cupidine,  et,  quae 
prajcipua  cura  est,  rei  frumentariae  angusiias,  si  abesset, 
jjieiuenti.  Senatus  et  primores  in  incerto  erant,  procul  aa 
coram  a  rocior  haberetur.  dehinc,  quaj  natura  magnis  tiino- 
ribus,  deterius  credebant,  quod  evenerat.  Ipse,  quo  fidemST 
adquireret,  nihil  usquain  perinde  Istum  sibi,  publicis  locis 
struere  convivia,  totaque  urbe  quasi  domo  uti.  Et  celeber- 
rima;  luxu  famaque  epulie  fuere,  quas  a  Tigellino  paratas, 
ut  exempluni  referam,  ne  saepius  eadem  prodigentia  nar- 
randa  sit.  Igitur  in  stagno  Agrippse  fabricatus  est  ratem, 
cui  superpositum  convivium  aliarum  tractu  navium  move- 

IHic  veneratus  Deos]  Sic  MS.Flor.  quam  perleulosum  sibi,  lceltu p.  /,  etc. 

«d.   pr.  et  sic  edidit  Pichena.     Cetcri,  Sed  ipse  vule.  tenet. 
ttenernliiros.     MS.  Guelf.  fcnera/MiUA-.         Publici.s lorisstruere conriria]  Suet. 

lUud  (lUidem   (scil.  vulo;atuni)  sensus  2".    (Janilabut<pu  nonnuuKjuam  et  in 

requirit.     Ern.     Bud.  iion  habet  illic  publico.  Naumneh,apr<Eclusn,velMar- 

set^adiUeap.veneraturusdeos.  tio  campo,  vel  circo   majrimo.     LiPS. 

Plebi  vofenfiti]  Sic  MSS.  Flor.  Bud.  Mox  a  T^g:  par.  MS.  Fior.   ed.   pr. 

(a  2.  n>.)  CiH;lf.  edd.  vett.  nisi  (|uod  quce   vera  lettio.  hinc  factum    quasi 

vitio,  ut  opinor,  operarum  in  ed.  Put.  Tig.  in  MS.  Guelf.  (Bud.  a  1.  m.)  edd. 

Ber.  valentin.   (sic  Bud.  a  1.  m.)  illud  Puteol.    Ber.    Alc.    nnde    correctione 

restituit  bene  PicUena  illustratque  Li-  Rben.  factum  quas  Tigellino.     Vetus 

psius  ad  H.  3,  52.     Rlienanus  ediderat  restituit   Pichena :  et  sic  notatum   in 

e  conjeclura  voUnli,  quod  ele^ans,  et  marg.  Gryph.  Deinde  eremplum  refe- 

1'aciti  stiio  conveniens,  s\  a  libris  scri-  rarn  MS.    Fl.    ed.   Rhen.    seqq.    nisi 

ptis  esset,  illustraturque  ab  ipso  ad  h.  quod  Bernecc.   Gron.   Ryckius  e.rem- 

l.  et  aliis  passim.  sed,  ut  ssepe  dixi,  plar.  MS.  (Bud.j  Guelf.  et  Put.  Riv. 

non  necesseest,  credere,  Tacituni  sem-  e.remplum  jferam.    Beroald.   Alc.  cjr- 

per  eodeni  modo  lot|ui.    Polentia  sunt  empla  referam.  unAa  exemplar  aa.taxa. 

grata,  jueunda.      Ern.      Gra-cisnms,  Ern. 

quem   Rhea.    requirebat,   occurrit    1,         Famaque]    Cod.   A^.  infamia^jiie, 

59.  H.  3,  43.  Aur.  18.  placebat  et  Fer-  glossa. 

reto.    Sic  et  Sall.  fr.  biist.  4..  f^olentia         In  stagno  As^rijipo!]   Cujus  mentio 

plebifacturus.  Stralioni ;    itemque  ncmoris,  de  quo 

Nihil  usqnam  perinde  latum  sibi]  hic,  1.  J3.  p.  5.90.  de  Lampsaco:  'E»- 

Mihi    hoc   lucet.     Vertranium   malle,  nu^iAl /LtTntiyKi*' AyoiTra,!  t»m TiirTu- 

(item  Faernum)  Ttihil  usijuam  pericu-  xira  XinfTa,  Ava-iTTtui^yot.   'A»i3»)*s  Ss 

losum  sibi,\m\p\<!l\UA  e?t.     Ciare  hoc  iyrZaXfUTuftiru^uriiXl/tnitKaiTaZEu- 

aii :  Nero,  uti  reipsa  ostenderet,  nul-  oi-r^u.  Ammianus,  puto,  iderti  intellexit 

lum  sibi  locum  prx  Roma  esse  :    stru-  2y,  6".  /nter  qinr  porlicum  excitavit  in- 

xit   in    publico   eonvivia,   etc.     LiPS.  f^entein    lavarro  Jsrippa;  cnntiguam, 

Codices  hic  turbant.  Flor.  Incum  locis.  Boni  Eventus  cognomine.     f.iKS. 
Bud.  perinne  locum  sibi  latum  publ.         .■iliarum  traclu  navium]  Sic  atqu^ 

lods.  ind«  Rben.  cunjecturu  aihii  us-  hoc  ordine  verba  in  ed.  pr.  haud  dubi« 


«II  ANNALIUM 

A,  U.rctur.  nave«  auro  et  ebore  distinctee  :  rcmigesqne  cxoleti 
«1«.  per  ajtutes  et  scieatiam  libidinuiu  coraponebantur.  volucre» 
^.^  et  rcras  diversis  e  lerris  ct  aniinulia  maris  Oceano  abusque 
pctivcrat.  crcpidinibus  stagni  lupanaria  adstabant,  inlustri< 
b(H  teminis  completa.  contra  scorta  visebantur,  nudis  cor- 
poribus.  jam  gestus  motus({UC  obsccni  :  et,  postquam 
tenebrae  incedebaut,  quantum  ju\ta  ncmoris,  et  circum- 
jecta  tecta,  consonare  cantu  et  luminibus  clarescere.  Ipse, 
per  licita  atque  inlici^a  fcedatus,  niliil  flagitii  reliquerat, 
quo  coiiruptior  agcret,  nisi  paucos  post  dies  uni  ex  illo 
contaminatorum  grege,  cui  nomen  Pi/t/iagorte  tuit,  in  mo- 
dum  solennium  conjugiorum  denupsissct.  Inditum  Impe- 
ratori  flammeum :    visi  Auspices,  dos  et  genialis  torus  et 


inaviuf,  quam  qnod  post  Pich.  (e  Flor.) 
editur  eonvivium  navium  a.  t.  JVavium 
iion  est  in  MS.  (IWd.j  Guelf.  a  pr. 
in.iii.  scd  a  st-c.  iii  iuarijiiie :  .ibest 
ileiii  ab  ceteris  edd.  ante  1'ich.  Putavi 
posRe  intelli^  ratium,  propter  verbuin 
aliarum.  liruterius  putat,  me  igno- 
rasse  rates  ;  iiec  ratero  a  rate  agi  pos- 
se.  iinmo  beiie  novi  et  vidi  rates  :  et 
intcUexi  uon  rates  vulsjari,  sed  poeta- 
ruiu  sensu,  in  priniis  naves  ncluarias, 
quas  in  rale  niajori  inovenda  ruinine- 
iiiorat  Livius  2\,  '2H.  nam  st.-itiin  post 
disertf  navts  appellantiir.  yuia  aiia- 
rutii,  servato  nuvium,  durius  cst,  forte 
quis  put»;t  veruni  esse  actuuriarum. 
Alox  pro  maris  Oc.a.  n.  tleiusius  ina- 
lebat  mari  Oc.  a.  u.  Verum  puto. 
Non  aiiimalia  marina  pctiverat,  sed 
terrestria.  Si  marin.i»  ex  Oceano  hel- 
Iiins,  quie  sta;;no  innarent,  dixisset 
animnlia  maris  Oceani,  sive  c  mari 
Ocenno,  non  Oceuno  ab  usf/ue.  Ern. 
Duri  quid  habeat  viilg.  lectiu,  nun  vi- 
deo.  nec  inutanduin  f)oid(|iiam  ccnseo. 
rales  et  navet  synonyuiaB  «unt,  ralis 
er^o  aliarum  tractu  naviui,»  beno  mo- 
ta  dicitur.  MuUarum  ntaUbaut  Ri|i. 
Sed,  si  multiB  suiit,  aliar  sunt.  1'otest 
rati»  alio  quoque  modo  inoveri,  puta 
contis,  reuiis,quod  bicnon  factuoi  in- 
dicatur. 

Jnlusiribus  /eminis  rnmpteta]  Cor- 
rigo  in  hac  senteiitia  Sucton.  ^*.   /n- 

tr. •■  '■rr  ct  malronamm  inslitorio 

■tf  ,tium,  li:go<|ue,  inttitoria, 

pi  >.    Lip.-i. 

i^tconlraj  Et  iion  h.ibct  Bud.  Wwc 

Nndi*  ccrp-inhus']  Ita  r«»reptuiu  in 
prostilutis,  ut  iinda'  i>stpnder«-nt  quiil- 
r|)iid  Rui.  .Tu%'enali.s  6,  Vi^i.  —  tnm  nuda 
pnpilli»  Conititil  auratis.  Lanipi"dius 
£ligab.  26.  EtyCum  ud  mtretrien  hain- 


tu  muliebri  processiaet,  papilln  ejecta. 
Optime  omnium  Dio,  iii  eodem  mon- 
stro  'ti),  13.  Tufitif  Ti  iu  («■<  rii(  ^ufut 
ttvTtu  lfT»)S,  urxtf  ul  iri^ftu,  Mci  ra  «'«M*- 
»i9»  ^turalf  xfixaif  iJhjth^s»»»  iiarilit», 
rou(  <n  tru^ii*Tm(  aSfm  rt  %cu  xisXcr^i»« 
rn  fftn  xfafiTmifi^ifi.itn.     LiPS. 

£t,  postquam  tcnebra  incedebantl 
Sic  oinncs  scr.  fet  ipse  Bud.)  et  edd. 
At  Rlunanus  et  Heinsius  ap.  Ryckium 
maluiit  incidebant.  Malc.  Incedebant 
est  oriebantur,  ingniebant,  seintende- 
bant,  uti  Livius  lo<|uitur  I,  57.  Vide 
3,  2(j'.  Ktiain  ap.  Silium  8,  3;if).  hoc 
gviius  loquendi  tentatuiii  est  abHeinsiu 
et  Drakenb.  qui  tamen  mutat  seiiten- 
tiam,  ct  ineedere  ibi  et  h.  1.  defendit  ad 
Liv.  l.  c.   F.RN. 

Cui  nnmen  Pf/lhagorns']  At  Dory- 
phoriim  vocat  Suetoiiius  25).  facitque 
cuin  \erouis  Iib<!rtoin.  Eniinvero  er- 
rarc  Trauquilliim  aio,  (|uuniaui  Dory- 
phorus  aiite  inortuus.  Tacilus  14,65. 
Eodem  anno  potLisimo.s  libcrtorum  re- 
7ie»o  inteijeciise  ereditus  est :  Dorp- 
p/torum,  ut  adversatum  nuptiis  Pop- 
paee.  A  Tacito  etiani  Dio  stat  62, 
'/i',.  Lirs.  Sed  Siii;t(uiius  in  alia  re 
Dorypborum  mcniorat.  Kt  potuit 
alius  hoc  nomine  esse.  Ern.  Pylha- 
goram  Sulp.  qnoque  Sevenis  adpetlat. 

Artssi  au.ipices  «//*/>]  E  Sulpifio  Si-- 
vero,   qui    locum   huiic  tran- 
a|>erte  lcp.  vidi-tur  auspices.  ti 
Melius  i'tian 
Sulpicii  1.  'J. 

Mrum,  dos  <  '  .'       ' 

vuptiales :  cuncta  denttpie,  t/ua  vel  tn 
lcminu  non  sinevereeundia  roitspieiun' 
tur,  spertata.  Victor  de  hae  re  c.  5. 
/fmiiius  nubentium  riri^num  spede, 
pulnm  Senatu,  dnte  dir'  ■  •■•   '--■ 

nuin  conrrnit.     S^fti  vt  ; 
nKUtio  dotu:  occ  Uerci 


LIB.  XV.  CAP.  38. 


€6fg. 


faces  nuptiales  :  cuncta  denique  spectata,  quae  etiam  ia  fe-  a.  U. 

mina  nox  operit.  818. 

Sequitur  clades,  forte,  an  dolo  Principis  incertum  :  nam^'^* 

Ij^^utruiuque  auctores  prodidere :  sed  omnibus,  quae  huic  urbi^g' 
P^per  viulentiam  ignium  acciderunt,  gravior  atque  atrocior. 
Initium  in  ea  parte  circi  ortum,  q  aj  Palatino  Cffiiioque 
montibus  coniigua  est :  ubi  per  tabernas,  quibus  id  merci- 
mouium  inerat,  quo  flamma  alitur,  simul  coepius  ignis  et 
fitatim  validus,  ac  vento  citus,  longitudinem  circi  conripuit. 
ceque  enim  domus  munimentis  septae,  vel  tempia  muris 
jcincta,  aut  quid  aliud  morae  interjacebat.  Inpetu  perva- 
gatum  incendium  plana  primum,  deinde  in  edita  adsurgens, 
et  rursum  inferiora  populando,  anteiit  remedia  velocitate 
mali,  et  obnoxia  urbe  artis  itineribus  hucque  et  illuc  flexis, 
atque  enormibus  vicis,  quaUs  vetus  Roma  fuit.  Ad  hoc 
lamenta  paventium  feminarum,  fessa  senum  ac  rudis  pueri- 


inis  nuptiis  omitti  debuit.  LlPS.  Dcs 
firinat  et.am  MS.  Fl.  ap.  J.  Gron.  ad 
h.  1.  nec  ile  eo  dubitanduni.  in  MS. 
Guelf.  duos  est  a  sec.  manu  :  in  litura 
fiunt  uo,  ultima  in  non  rasa  charta ; 
sed  duas  literas  erasas  ei  ultiniani  s 
fuisse  apparet.  f''Ui  est  e  conjectura 
Bhenani,  quam  recepere  Bernccc. 
'Gron.  uterque,  Ryckius.  srripti  et  edd. 
vett.  misit,  rectniiores  quidam,  ut  Li- 
psius,  ntissi.  Visi  verum  esse  non  cre- 
flo,  quia  statim  s^{\xs\\.aT  speclata.  Jac. 
Gronovius  conjiciehat  instita.  non  ma- 
ie.  Heinsius  in  ninrffineMorell.  plane 
delebat  missi  vel  misit.  Ern.  Bud.  tni- 
sit  auspices  Deos.  Vix  est,  ut  non  ad- 
sentiar  Hillero,  qui  Rac.  21.  verba  visi 
auspices  prprsus  expungit,  quippe  a 
Severo  omissa,  c|ui  presso  pede  hic  Ta- 
cituu)  sequilur. 

An  dnlo  Pr.incertum]  Adseruntboc 
clare  Suet.  38.  et  Dio  62,  16. 

Cravior  atque  atrocior^  Bud.  grm- 
vius  atque  atroeius, 

Per  tabemas,  quibus]  Nam  ibi,  id 
cst,  in  Velabro  ulearii.  Plautus  Capt. 
3,  I,  29.  De  compacto  rem  gerunt, 
quasi  in  Velnbro  oiearii.  Ideo  a  Vi- 
ctore  in  regione  11.  circi  maximi,  lo- 
cata  sedes  Herculis  Olivarii.  Sed  et 
Thurarius  vicus   ittic.     Denique  pur- 

fiura,  serica,  alisque  merces.  Martia- 
is  11,  28.  Nec  nisi  prima  velit  de 
Tkuseo  vellera  mco,  LlPS.  Videtur 
tabernas  intelli°;ere  extra  circura  in 
vico.  At  ego  intfcUigo  tabernas,  quje 
in  parte  extema  circi  fuere,  auctore 
Dionysio  Halic.  3,68.  p.  201.   «|*Si. 

triQi  T»*  iXTSf»/t»t  iTia»  fr/ia  (titivTtytf , 
ifyxeTT.oia    s^iwm  l»   muTr„    xui    iixr,fHf 


5<ri#  aliTi,  OfficinsB  hic  quidem,  sed 
et  hie  tabemse,  in  hisque  materia  aleu- 
do  igni.  Clarum  est  locum  Taciti  in- 
spicienti  accurate,  in  "isocirco  ctEptuu) 
incendium,  et  quidero  in  tabernis,  q\xm 
in.  ea  parte  circi  essent.     Ern. 

Et  rursuml  Rursus  ahsque  copula. 
Bud.  £t  rursus  Flor. 

£normibus  vicis^  Livius  .5,  5.t.  post 
Gallicuro  incendium,  id  excusat.  Fe- 
stinalio  curam  exemit  vicot  dirigendi, 
dum  omisso  sui  alienique  discrimine,  i* 
vacuo  (idijicant.  et  addit,ybr«jam  ur- 
bis  esse  occuputCE  magis,  quam  divis» 
similem.  LiPS.  Mox  ad  hoc  ed.  pr. 
Rhen.  (e  Bud.)  seqq.  at  MS.  Guelf. 
edd.  Put.  Ber.  adhac,  quud  eodera  re- 
dit.     Ern. 

Fessa  tetate  aut^  Sentio  corniptio- 
nem  et  amulior :  Fessa,  aut  rudispue- 
riticE  (Ptas,  superflueiiti  voce  inducta. 
Describit  in  iiicendio  inhrmi  sexus  pa- 
vorem  et  aetatis.  /Etas  iufirma  duplex, 
pueritia,  Senectus.  Hanc  noster  vocat 
fessam.  14,  33.  Si  quos  imbellis  serut 
aut  fessa  atas  attinuerat,  H.  1,  12. 
Fessa  jam  tetate  Gtilbce.  Aiinal.  1, 
46.  An  Augv.stum  Jessa  (Ptate  to- 
tiens  in  Germanium  commeare  pottt- 
isse  ?  LiPS.  Varie  tentatus  locus. 
Ryckius  e  cod.  Agr.  dedii  Jessa  senum 
ac  rudis  pueritia  tetas :  cui  favet  cod. 
IJrsini,  in  quo  eratykwa  eetate  senes, 
At  J.  Gronovius  repudiat  ob  siinilitu* 
dinem  constructionis  :  mavultque  de-. 
leri  letas.  Id  argumentum  nibili  est. 
Nam  similitudinis  istius  plura  in  Ta- 
cito  haud  corruptaexemplaoccurrunt. 
Ceterum,  quia  illius  co<licis  suspecta 
fides,  nun  ausus  suiu  Ryckiuin  imitari. 


6G8 


ANNALIUM 


A.  tJ.tite  actas,  quiquc  sibi,  quique  nliis  consu1ebcint,dnin  trahunt 
«'8-  invalidus,  aut  oppeiiuntur,  pars  morans,  pars  festinans, 
^r^*ciuicla  inpediebant  :  et  sappe,  dmn  in  leri^uni  respectiinr, 
lateribus  aut  tronte  circumveniebantur :  vel,  si  in  proxima 
evaserant,  illis  {|Uoque  igni  conrcptis,  etiam,  qua;  longinqua 
crcdiderant,  in  eodem  casu  repeiiebantnr.  Postrenio,  quid 
vitarent,  quid  peterent  ambigui,  coniplere  vias,  sterni  per 
agros :  quidam  amissis  omnibus  fortunis,  diurni  quoquc 
viclus,  alii  caritate  suorum,  quos  eripere  nequiverant,  quatn- 
vis  patente  eftugio,  inlcriere.  Nec  (|uisquam  defendere 
audebat,  crebris  multorum  minis,  rcsiinguerc  prohiben- 
tium,  et  quia  alii  palain  faces  jaciebant,  atque  esse  sibi 
auctorem  vociferabantur :  sive  ut  raptus  liceniius  e.Kerce- 
39rent,  seu  jussu.  Eo  in  tempore  Nero,  Antii  agens,  noQ 
ante  in  urbem  regressns  est,  quani  domui  ejus,  qua  palatium 
et  Majcenatis  hortos  continuaverat,  ignis  propinquaret. 
Neque  tamen  sisti  ()Otuit,  quin  et  palatium  et  domus  et 
cuncta  ciicum  haurirentur.  Sed  solatium  populo  e.vtur- 
bato  et  profugo  cainpum  Martis  ac  monuinenta  Agrippae ; 


«t  ffpit  l^roteruis.  Nrqiie  porro  video, 
q-.i.irc  J.  OroiioviMS  sfiies  ti-riiin.is  tan- 
tiiiii  intellisi  velit.  Inimo  seiies  mii- 
versi  et  ii't  is  teiiera  ruiift.i  im|)ediiiien- 
to  entirt.  Fioheine  placebat^w.va  annis, 
nut  r.  p.  a.  Lector  cliffnt.  Fost  pro 
pnrx  morans  in  MSS.  Flor.  et  Reg. 
pars  tnora  :  (|Uod  non  (iisplict-t.  Ekm. 
Optima  mihi  visa  lectio  cod.  Atrr.  Nec 
obst.1t,  quod  is  codex  passiin  sit  iiiter- 
poLitiis ;  non  raro  enim  phine  babet 
e^rcsria.  Freinsh.  volebat  Jexxa  <rtns 
ant  mdis  pueritin.  Bip.  codiceni  Ur- 
sini  stfiiuintur.  Hillcr.  Rae.  20.  le^it 
feua  atatu  (ttit  rudis  pneriti^  ideleto 
gtat).  Biid.  vulicatimi  servat  fesm 
ttale  aut  rudL*  pnerifie  etas.  nisi  quod 
y>ro fessa  habct  fexa,  ui  swpe  hac  du- 
plici  iilitiir.      h\em  \»nx  ptrrs  mornns, 

In  eodem  casu  repetiehniitHr]  Aiit 
delenduni  est  t»  e'iam,  iit  sit,  tlli.iijuo- 
^M?  leni  correptis,  qiitc  loni-inr/itu  cre- 
<iidernnt ;  aiit  srriliendiim,  reperie- 
hnnt,  h(K-  sensu  :  illi  ipsi,  qtii  evaser.iiit 
in  proxima,  qiitr  tuta  putabant,  ul>i 
viilerunt,  se  frustra  »a\isos  et  inMare 
ipifm,  pro|>eraruiit  ultcriu»  ad  (|us 
«lon  aric^suriim  p«Ticuliiiii  certe  |'»»r- 
•uasiiin  h,il>ehant :  sed  illa  qiuxpie  cor- 
repta  fl.^nimis  repcrielianf .     Gros. 

Fortuiii»  'litirni  ij^oque  victut]  Vix 
•credani,  ■  '  '  T.icitiim.  y'"-*"''" 
modii*  !■  'untF  i/iurni  riclusf 

Aii  fulf  n  ui  '/"n  rictus,  .niit  exi-i- 

<Jit  verl>iim,  tinde  peniiivu»  peitdiTet  .' 
Aut  diurnoq,  twtm,  ut  placet  Brutcriu? 


Ern.  Bip.  arrepta  coniectur.T  Krne- 
stii,  le^uiit  diurni  inopes  victus.  Hilier. 
1.  c.  servat  vulg.  fortunffi  scil.  facul- 
tates  suiit  uiniiis  gencris,  adeuque  et 
victus. 

Neipiiverantl  Bud.  neqiiirant. 

focferabunlur]  VA.  pr.  vocifera- 
hanl :  et  sic  correxit  iiiantis  scc.  in  MS. 
(luelf.  cuin  a|)te  fiiissct  vul^tum.si- 
niilitcr  ap.  Varr.  R.  Fl.  3,  9.  vncfeiant 
ina^no  coiiseiisu  librurtini.  scd  sippe  in 
bac  voce  formam  activam  librarii  de- 
dere.  V.  Dr.ikenb.  ad  Liv.  ~,  12.  8, 
38.  Mox  MS.  Gtielf.  ed.  pr.  /ajr.vMni. 
quod  non  speriicnduni  videtur.  .Me- 
litis  tamen  \idetur  jusn,  ut  lluetius 
corripebat.    EnN. 

Eo  in  leniporv]  Grotitis  corrijjebat, 
Eo  enim  leniporr :  qtiod  valde  pla- 
let  Bruteriu.  Kkn.  Sed  v.  ideiu  13, 
»7. 

.^lifcenntis  hnrtos  continuaveratl 
Horti  Ma*cciiatiani  in  Exquiliis.  Bis 
iiutem  a  Nerone  ledificata  dumus,  pro- 
diicta()ne  ad  Evipiilias  ipsas.  Suet.  31. 
Dninum  a  Polatio  EsquiHns  usquefe- 
cif  i  qufim  priino  transitnriam,  mAX, 
inrendio  absumptnm  resiilutnmque, 
aurraiH  tinininavit,  Priorcm  urgo 
nunc  intelle^re.     LiPS. 

Afonitmcnta  Agripptp]  Quffi  pluria 
in  tfo  campo.  Vide  Didiietn  TA,  28. 
r.,iPs.  Oinlia  thi  riiiT,  p.iuihcoii.  In 
)oci>  Dioiitsiiiiii  iiisi  inDiiiinieiiti  septiU 
crilis  Ai;rip(ia>  fit  iticntio,  quud  itidem 
in  can>|>o  Martiu. 


LIB.  XV.  CAP.  40. 


Ijortos  quin  ctiam  suos  patefecit:  et  subitaria  jedificiaA.  V. 
exstruxii,  qufc  multitudiucm  inopem  acciperent:  subve-  ^i». 
ctaque  utensilia  ab   Ostia  et  propinquis  municipiis ;    pre-  q~/ 

Iljtiuaique  frumenti  niinutum  usque  ad  ternos  nummos. 
f  Quffi,  quamquam  popularia,  in  inritum  cadebant,  quia  per- 
vaseiat  rumor,  ipso  tempore  fiagrautis  urbis^itiisse  eum  donie- 
sticam  sceuam  et  reci/usse  Trojamim  excidium,  prasentia  niata 
zetustis  cladibus  adsimuluntem.  Sexto  demum  die,  apud  40 
ipias  Esquilias,  finis  incendio  factus,  prorutis  per  inmen- 
sum  aedificiis,  ut  continuoe  vioientiae  campus  et  velut  vacuum 
coelum  occurreret.     Jsec  dum   posito   meiu,  redibat  levius 


Municipiis]  Bud.  henejtciis.  manife- 
•to  errort!. 

Pretiawquefnnnenti  minufumj  Ap- 
paret  eraco,  non  plane  jcratiiituni  fru- 
mentum  fuisse  :  nisi  tamen  intelUgit 
»le  eo,  quod  supra  annonarium  modum 
supraque  menstruam  tesseram  capie- 
Jiant.  Sane  et  antea  mentio  pretii 
fHit  c.  18.  Frumenti  pretio  nihil  ad- 
tlitum  est,  quamvis  ducentus  fare  na- 
ves,  etc.  iteinque  post  hoc  libro  c.  72. 
Addiditque  militilms  sine  pretio  fru- 
wentum,  quo  antea  ex  modo  annonee 
ntehantur.  Ha^c  autem  ratio  conLili- 
andi  favoris  pulchre  et  ex  sui  saecli  ritu 
fk-scripta  Lucano  in  Jnlii  persona  3, 
54.  Ouoque  niode  vanos  populi  conci- 
ret  amores :  Gnarus,  ct  irarumcaus- 
sas,  et  summa  favoris  Annona  nio- 
tnenfa  trahi.  namqtie  -adserit  urbes 
Sola  fames,  emiturque  nietus,  cmn 
segne  potentes  Vulg-us  ulunt.  nescit 
pieiies  jejuna  tiniere.  LiPS.  De  uten- 
silibus  dictum  ad  1,  70.     Ern. 

/«  irritum  cadelHjnt'\  Sic  et  c.  51. 
ITtrobique  Bud.  absque  prjrpositione. 
eontra  H.  3,  5.3.  bahet  in  irritum. 

Pervaserat  rumor]  IMSS.  Goelf. 
Harl.  rumore.  Ed.  pr.  rumori :  sive 
nltima  litera  e  seq.  voee  adhrpsit,  sive 
fuit  tn  ipto  tenipore,  Sed  vulgatum 
verun»  puto.  fSic  Bud.)  Est  enim 
solcnnis  formula  dicendi.  Vid.  Dra- 
kenb.  ad  Liv.  5,  f8.    Ern. 

Sexto  demum  die}  At  Suetonius 
ait,  sex  dies  septenique  noctes  ea  dade 
sjEvitum.  Uterque  \onge  abit  a  lapide 
prisco,  qui  novenos  conimemorat  dies, 
RomaB  ad  Basilicum  Petri,  r.X.  toto. 

BVSCEPTO.  QVOD.  DtV.  ERAT.  NF.GLF,- 
CTVM.  NEC.  REDDITVM.  INCENDIOR. 
AllCENDORVM.  CAVSSA.  QVANDO.  VRBS. 
PER.  NOVEM.  DIES.  ARSIT.  NERONIANIS. 
TEMPORIBVS.  ET.  HAC.  LEGE.  DEDICA- 
TA.  EST.  NE.  CVI.  LICEAT.  INTRA.  IIC^. 
4ERMIN0S.     AEDIFICIVM.     EXSTRVERE. 

Couciiiari  facile  noster  potcst,   quia 


mox  addit,  ii^iiem  rediisse.  Primuin 
ut  incendium  sex  dierum  fuerit ;  aite- 
rum,  trium.  Suetonium,  aut  lapidein 
certe,  nou  excuso.  Lirs.  Fragmentum 
inscr.  edidit  ciiam  Reines.  Cl.  7.  n. 
1.9.  noii  nicinor,  inteirram  esse  apud 
Graterum  61,3.     Ern. 

Proruptis  per  immensum  sdificiis] 
Lege  omnino  prorulis.  de  quo  verbo 
diximus  ad  1,  G?.  Iucendiuni  prorum- 
pit,  et  in:iTP.  prorujifum  et  similia  :  sed 
ipdes  proruufUtir,  ut  incendium  ruina 
exsTTnsjuatur.  Gron.  Sic  placebat  et 
Groslotro.  recte.  Vid.  Intt.  ad  C;e- 
sar.  B.  G.  3,  2ff.  ubi  similiter  libri 
MSS.  proruptis,  ut  alibi.  Add.  Dra- 
kenb.  ad  Liv,  4,  2.9.  Recepit  et  Bro- 
terius.     Ern.     Item  Lall.  Bip. 

Redifiat.  *  f^iis]  Inussi  notam.  ta- 
men  le^i  potest,  senientia  inculumi: 
rediit,  at  levius  rursum  grassaturus 
ignis.  LiPS.  Distinctio  Lipsii  est  a 
Rhenaiio  :  qua;  nanc  est,  a  Pichena. 
MSS.  niire  turb:tnt,  ut  hand  liceat  ali- 
quid  certi  extrioare.  Flor.  necditm  p' 
metus  nut  rediehut  levis.  i.  rursum 
gTassatiis  ignis.  Guelf.  necdu/n  post 
mefus  aut  residebat  tevis :  nec  dum  po- 
sito  metu  satis  credebatur,  cum  levis 
rursnm  gras.tntus  ignis:  qnae  sunt  e 
duobus  codd.  rfucta,  ut  facilc  apparet, 
Agric.  nec  dum  posito,  metus  redibat 
non  levis,  et  riirsum  grassalus  igtiis : 
quod  recepit  Ryckiiis.  Alteram  lectio- 
iiem  MS.  Guelf.  Muretus  pro  conjo- 
ctura  dedit,  eaque  est  etiam  rn  edd, 
Put.  Beroald.  Ed.  pr.  neciltim  metus 
2'ost  avt  redibat  leris,  et  rnrsum  grus- 
safus  ignis.  (juod  Rhenanns  dedit : 
needum  posito  mefu  rediitat.  LevLf  ctc. 
omnes  deinde  secuti  sunt  us(iue  ad  Pi- 
cheiiam :  quod  Heinsius  in  niar^inft 
Morell.  corri«;it,  addito  haud  .cife  lc- 
vis.  Lars^a  m.ateria  est  exerceiidi  con- 
jectnras,  exitum  vfx  habituras.  Bro- ' 
terius  e  vestigiis  MS.  Corb.  ct  ed.  pr. 
textum  sic  coiu  iunavit :    nec  dum  p- 


670 


ANNALItJM 


y^  U  rursutn  grassutus  ignis,  palulis  mugis  urbis   locis;    eoqne 

818.  stragcs  iioininum  minor.  deiubra  Deum  et  porticus  amccni- 

^^•lati  dicatie  iaiius  procidere.     Plusque  infamiie  id  inceodiuni 

'   habuit,  quia  prtediis  TigcHini  iEmiliunis  proruperat.     Vi- 

debaturque  Nero  condcndie  urbis  novie  et  cognomento  suo 

adpciiandaj  gloriam  quaTcre.   Quipj)e  in  rcgionesqualuorde- 

cim  Romadividitur :  quarum  quatuor  intcgriv  manebaut,  tres 

solo  tcnus  dcjectic  :  septcui  reiiquis  pauca  tectorum  vestigia 

41  supcrerant,  lacera  et  semiusta.  Domuum  ct  insuiarum  el  tcm*- 

plorum,qu<eamissu8uut,numerum  inire  haudpromptumfuc^ 

rit:  scd  vetustissima  reiigione,  quod  ServiusTuilius  Lun»  et 

>lagna  ara  t"anumquc,quae  priescnii  Herculi  Arcas  Evander 

9acraverai,iedesque  Statoris  Jovis,  voia  Komulo,  Numa^que 

regia  et  dclubrum  V  csIse  cum  Penatibus  Populi   Komani, 

exusta.     Jam  opes,  tot  victoriis  quajsita;,  et  Graecarum  ar* 

tium  decora,  exin  monimcnta  ingeniorum  antiqua  ct  iucon- 


metu,  rtdihnt  haud  levis,  ct  rurfum 
grcLssatus  ignis.  Cur  autem  non  haud 
Uviter  r.  gr.  i^uis,  sed  etc.  Nam  i^nis 
levis  oiuiiino  iiuii  adinodum  placct. 
Erm.  Biul.  a  1.  ni.  necdum  fjost  tne- 
tus  redibat  leiis  rursus  gr.  i.  Beiie 
Rhcn.  ind«;  di-dit  necdum  jiosito  metu. 
Bene  dein  .\i-id.  vidit  lcsendiim  ievius 
grassatus  iffiiis,  (\\i\:\  svW.  patulis  locis 
et  strages  kom.  minor.  Itac|ue  cum 
HiUero  Rac.  20.  rcpono :  need.  pos. 
metu,  redihat  leviut  r.  gr.  i.  Bip.  ma- 
lunt  necd.  posito,  (sedalo  iiicendio) 
metus  redihat  haud  levis  vel,  quod  lon- 
genimium  alierrat,  necdum  pcnitus  de- 
acviehat  clades  et  r.  gr.  i. 

Tifellini  ..^^milianis]  Puto  leeen- 
duiii  in  .di^mHiunis.  !/¥lmil1ana  eiiim 
locus  extra  tirbem  ad  campum  .Mar- 
tiiim,  conjiiiu-tiis  tameii  continensque 
«rbi.  Varro  RR.  3,  2.  Eorutn  adi^- 
cia,  t/ui  hnbitant  extrn  portam  Flu- 
mentanam,  aut  in  ^miUanis.  Sue- 
ton,  Claudio  IH.  Cum  u^miliana  per- 
linacius  arderent.  E$t  tameii  iii  ipsa 
•rbe  et  vicns  i£milianus  rcgione  VII. 
nominatus  Sex.  Rufo.  LiPs.  Sic  pla- 
rehat  etiam  Casaub.  ad  Suot.  Ciaud.  I. 
c.  ft  Heinsio  in  mars.  Morcll.  Veriim 
puto  cuni  Ryckio.  In  MS.  Guelf.  maiius 
M«.  erasit  ultimam  literam  in  AHmi- 
tianis.     EaN. 

ftdebaiurque  Nero]  Sulpicius  Seve- 
rus  Sac.  Histor.  I.  2.  miituatus  hoc  est 
aTacito  .-  ,**'ed  opinio  omnium  invidiam 
iiicendii  in  Prinnptm  retorquebal,  cre- 
debaturijue  Imperator  gloriam  inno- 
rand<r  urbis  t/Htrti.ise.     LiPs. 

In  reg.  XII''.]    Lapis  ap.  Gnit.  p. 

?49,    8.      MiQlsTRI     ViroRVM     BBUIO» 


SVM  XIV. 

Ser,  Tullius  Luna]  Templnm  Lo- 
na;  in  .*veiitiju)  reperio  :  apud  Livium 
40,  2.  Forem  ex  ade  Luiia-,  qua  in 
/iventinocst,  taptam  tulii,  etc.  Rufus 
iu  re|;ioiie  XII.  Templum  Lunte  in 
Aventino  magnum.  Ovidius  Fast.  3, 
883.  Luna  regis  menses.  hujus  quo- 
ijue  temporn  niensis  Finil  .■Iventina 
Luna  colenda  jvgo.  Suspicabar  de 
Lua  roatre  antea:  setl  fallo.  LiP9. 
Cod.  Asrr.  Lurinir. 

Prasenti  Ilcrculi]  Rcm  narrant 
Liv.  1,7.  Dion.  llal.  1,40.  Contr» 
Ovid.  Fasi.  1,  581.  ipsuiu  sibi  Hercu- 
lem  constituisse,  ait,  qua:  muuima  dici-' 
tur  ara. 

^ldes  Jnvis  Statoris]  Tres  ejus  co- 
lumna:  hudieque  supersunt. 

Cum  Penatibus  Pop.  R.]  Potest  in- 
tcUijci  de  l>iis  patriis,  quoruiii  simiila- 
cra  Troja  ab  ^l-^nea  in  Italiam  ailata, 
et  iii  jede  Vesta;  servari  credehantur. 
Atqiie  etiain  est  iiumus  ap.  Lips.  de 
Vcsta  c.  9.  iii  qiio  iiiscriptio  yestn  Pf 
natet  P.  R.  nisi  roalis  iiilelligere 
sdem  Deorum  Penatium,  quam  cum 
regia  Numie  et  templo  Vestie  conjuii- 
pit  et  in  repione  octava  ponit  S.  Rii- 
fus.  Sic  capit  Oudend.  ad  Suetoii. 
Au^.  76.  et  sic  capi  posse  jam  monuit 
Li|>6ius  I.  c.     Ern. 

Gra-carum  arlium  der»fa]  Sta- 
tus  et  tabula  magnorum  ariificura. 
Lips. 

Monimenta  ingeniorum]  Libri  vete- 
ruin  scripti,  multi  ab  ipsis  .iurtoril)us  . 
qui  iii  privatis  aut  publicis  liibliotheci* 
perierunt.  O  justam  querelaro  !  et  •} 
tuuc,  quid    uunc   post  barUaro»  di- 


LIB.  XV.  CAP.  42. 


671 


SIQpta,  quamvis,  in  tanta  resurgentis  urbis  pnldiritudine,  a.U. 
multa  seniores  meminerint,quae  reparari  nequibant.  Fuere,  |'8. 
tjui  adnotarent,  XIV.  Kalend.  Sextiles  principiura  incendii   q^' 
hujus  ortum,  quo   et   Senones  captam   urbem   inflammave- 
rant.    alii  eo  usque  cura  progressi  sunt,  ut  totidem  annos 
mcnsesque  et  dies  inter  utraque  incendia  numerent.     Cete-^C 
rum  Sero  usus  est  patriae  ruinis,  exstruxitque  domum,  in 
qua  haud  perinde  gemmse  et  aurum  miraculo  essent,  solita 
pridem  et  luxu  vulgata,  quam  arva  et  stagna  et  in  modum 
solitudinum   hinc   silvae,  inde  aperta  spatia  et  prospectus: 
magistris  et  machinatoribus  Severo  et  Celere,  quibus  inge- 
nium  etl  audacia  erat,  etiam  quae  natura  denegavisset,  per 
artem    tentare  et  viribus    Principis    inludere.      ^iamque. 


cam  ?  Jure  laboramas  in  restituendis. 
LiPs. 

IncorrHpta]  Bip.  putant  igne  cor- 
rupta,  qtife  tamen  reparari  poterant. 
Lall.  prot)at  qtuesUas. 

Quatnvis  in  tanta  etc.']  Ovamvis 
refero  ad  multa  et  corrigo  supra  oi>es  t. 
V.  guasitas.  Ac  fortasse  etiam  quam- 
ris  loco  motum  est :  nam  jun=:i  adje- 
ctivo  suo  solef .  Seniores  meniinerant 
permulta  decora  et  monimenta  etc. 
quse  reparari  nequibant,  cum  urbs  ipsa 
lon^e  puichrior  resurrexisset.  Alias 
oratio  non  constat.  Ceteriim  libri  scr. 
et  edd.  fluctuant  inter  meminerint,  et 
meminerant :  hoc  verum  puto,  Ern. 
Meminerint  Bud.  et  Flor.  Rectius  om- 
nino.  Pricferunt  et  Bip.  Aliquid  vitii 
hic  hferere  videtur. 

XI f^.  Kal.  Sextiles]  Satis  mirus  ille 
dierum  concursus  et  convenientia,  et 
ab  arcanis  Providentiae  caussis.  Sicut 
et  in  templo  Hierosoiymitano,  Jose- 
phus  notat,  6,  4.  E\oidii,  eodem 
mense  et  die  a  Tito  incensum,  quo  olim 
a  Baht/lonio  regefuisset.  Quis  autem 
proprie  ille  dies  Romani  iiicendii  }  no- 
tatur  a  Tacito  decimusquartus  Kal. 
SexiiUum.  sed  cum  manifesto  errore 
vel  iibrarii,  vel  ipsius  potius,  ut  vult 
vir  doctissimus  in  Temporum  emcn- 
datione  I.  5.  p.  472.  Num  omnes  vete- 
res,  inquit,  incendium  illud  evenisse 
non  XIV.  sed  xvi.  Kalend.  Sextilis  trn- 
dunt,  Fateor,  miratiiin  me  cum  le- 
gerem,  et  Taciti  caussa  sedulo  iuquisi- 
visse.  Sed  profecto  oinnis  me  ratio 
fw^it,  aut  bic  virum  illum  masrnum  : 
et  a  capite  rem  inquisivi  in  Excurs.  A. 
LiPS.  Magnus  Scalii^i-r  dieui  cladis 
>^llie«sis  in  .'vnirao  habuit,  eumque 
confiidit  cum  die  occupatae  et  incensx 
urtys.  Atque  ipse  errorem  in  ed.  ter- 
tu  currexit,  ut  jam  notavit  Rjckiu*. 


Ern. 

Inflammnverant']  Ed.  pr.  (et  c. 
AgT.j  injlammaverint :  quod  ipsum 
quoque  rectum  :  et  prsefcrrcm,  si  plu- 
res  libri  habcFent.  Erm.  Bud.  infiam- 
maverant. 

Totidem  annos  mensesqite]  Tricat 
curiosorum  honiinuni,  quas  non  ex- 
trico.  Computem  ab  urbe  condita?  dis- 
par  ratio.  .\  Troja  incensa  ?  aeqne 
dispar.  Facile  collecta  tibi  ex  Faslis. 
Ut  mihi  nuiic  videntur,  tenebrse  sunt, 
quas  non  illustrel  ipse  Phoebus.  LiPs. 
Si  de  iis,  qui  tempore  incendii  vixere, 
loquitur,  ut  ante,  verum  vidit  Acida- 
lius,  (jui  corrisfi  voluit  numerai-ent. 
Si  de  scriptoribus,  numerent  quoque 
rectum  est.  Sed  illud  probo.  Erv. 
Ad  tricas  curiosoruni  hoininum  refer 
commentum  Sam.  Petiti,  qui  Obs.  2, 
13.  legemlum  perhibct,  ut  Tliotk 
iidem  annos — nnmeraret. 

Usus  est  palriee  »t»i«M]  Obsourlus 
dictum.  De  spatio  intelli^it  Pichena: 
quod  sequentibus  maxinie  convenit. 
Videndum  tamen,  an  etiam  respiciat 
id,  qiiod  Sueton,  38.  tradit:  pollicituf 
cadaverum  et  ruderum  gratuitnm  egC' 
stionem,  nemini  ad  reliquias  rerum 
suarum  ndire  permisit.  et  infra  c.  52. 
dicitur  domum  extruxisse  civium  spo» 
liis.     Ern. 

Arva  et  stagna\  Suet,  c.  34,  et  Mar- 
tialis  masns  distincte  loca  ipsa  descri- 
bens  1,  2,  5.  Hic,  ubi  consjricui  vene- 
rabilis  ampfdtheatri  Erigilur  moleSf 
stagna  Neronis  erant.  Hic,  ubi  mira- 
mur  velocia  muiiern  thermas,  y4bs- 
lulerat  miseris  tecta  superbus  ager. 
Lips. 

Inde  apertn  spatia']  Bud.  hinc  ap. 
sp.  «t  supra  c.  II. 

Viribus  pr.  iUudere]  Sic  H.  1,  94. 
pecunia  illiulere.    Simile  illad  Sallu- 


«T8 


ANNALIUM 


ab  Incu  Averm  navigabilem  fossam  usque  ad  ostia  Tlherina 
depressnros,  prouaiscraDt,  squalcnti  liiiorc,  init  per  moiites 
^'fS'  adversos.  neque  eiiim  aliud  humidum  gigiiendis  aquis  oc- 
currit,  quam  Fomptinic  paludes  :  cetera  abrupta,  aut  arcn- 
tia:  ac,  si  pcrrumpi  posscnt,  intolerandus  labor,  ncc  satis 
caussse.  JNero  tamen,  ut  erat  incredibilium  cupitor,  eflb- 
derc  proxinm  Averno  juga  connixus  cst:  manentque  vesti* 
43gia  inritie  spei.  Ceteruu),  urbis  quJE  domui  supererant, 
non,  ut  post  Ciailica  incendia,  nulla  distinciione,  nec  pas- 
sim  crecla,  scd  diniensis  vicorum  ordinibus  et  latis  viaruut 


stii  Cat.  20.  postremo  omnibtu  tnodis 
pecutiinm  trahunt,  verant.  iibi  v.  Cort. 
KnN. 

/ib  lacu  /fvertw]  Plinius  14,  6.  (8.) 
Autea  Carcubo  erat  geucrositas,  quod 
jfim  itttercidit,  et  incuria  coloni  loei- 
t/ue  angustin  :  magis  tamenjosna  JVc- 
roiiiji,  qiiam  n  linjano  lacti  O.itiam 
usqiic  narigalnlem  inchoaverat.  Lirs. 
RIox  ;id  depressvroi  iii  niargiiie  Giielf. 
defossuros :  qiia."  cst  jjloN.sa.  Illiul  tle- 
gans.  Cic.  Verr.  h,71.sa.riim  in  mirun- 
dam  allitudiuem  depressum:  et  iioii 
uiio  loco  Plinius  nin.jor,  in  dclectu  ta- 
lium  verlionini  ciiriosus.     Ekn. 

Squalenti  litore]  Id  est  .irido,  siiie 
arboribus,  aut  trondibus,  aut  berbis, 
et  nediiin  aqiia,  otnni  prorsiis  cnrens 
huiniditate.  Sic  Pii-bena  bene.  E.»t 
autem  fJrirouni  i'ex  av;^^t)f«>)  et  poeti- 
cum  :  quod  «friiiis  iioii  refiijjil  Tacilus. 
sic  ft/utilrntrs  cumpi,  nrencr,  squalida 
arva.  V.  l)rnk.i'iib.  ad  Siliuni  \'2,  '573. 
Usus  taiiien  est  et  ('urtius  7,  4.  sed 
pniillo  aliter  :  sqvnlida  siccitate  regio. 
At  ■«•d.  pr.  Iiabft  sequinii  :  et  sic  cor- 
rcctiim  in  IMS.  (iuelf.  cum  ante  fuis- 
set  squalenti.  Sequens  litus  eleganter 
diceretur,  quud  est  in  locis  moltibns 
ft  planis,  ubi  niilla  saxa,  montcsve 
occurrunt,  nec  diflicilis  fbdieiitium  la- 
Itor,  ut  cern  seqvi  ap.  Plin.  cp.  7,  9. 
.\c,  f\  opposiiio  esset  inter  litus  se- 
quens,  ct  quod  pcr  montes  duceretur, 
prfffcrrem  :  iiunc  sequentia  sane  siftui- 
lenti  desidemat,  nec  eat  oppositio  talis. 

KllN. 

C(mni.rus]  Bud.  enixMS.  unde  Rhcn. 
fi)r-.an  aiinisus. 

frleriim  urhis]  Mull«-rus  corrieit : 
ceterii  urbis,  qntF  ctc.  in  ceteris  nobis- 
c.iiin  sentit.  PLiccret,  »i  quid  prircc- 
ileret,  ad  quod  illa  celera  refcrri  pos- 
Miit.  Nuiic,  (|niiniaiii  tnntuin  adderc 
nliqnid  v»-lle  vidrtur  iis,  qiue  de  cona- 
tis  Neronis  dixcrat,  ceterum  aptius  vi- 
deTiir.     Ern. 

Oua  domus  sufirrrraiif]  Pu^iat  in 
ie  «enleuUa.  Si  eitim  <U{>«reraiit,  quo- 


modo  erects  ?  quud  iii  dirutas  inoen- 
sasqiie  canvenit.  Putarini  lesrend.  ^wa' 
domus  perierant.  Lll*S.  Hoc  dicit 
Tacitus :  Cctcruni  doinus  in  locis, 
(|iia>  urbi  |>ost  taiitum  spatiiilclractuin 
et  reffia  sua  iiiim«n!>a  oocupatum  reli» 
qua  fcccrat  Nero,  ajdificata",  non  ut 
etc.  T.iiita  parte  rerisa,  qua*  superc- 
rant  strucndie  domus  urbis,  scu  qui- 
bus  iirbs  censcretur  et  habitaretur, 
non  erectae  etc.  Posset  et  urbi  legi : 
sed  nccesse  non  est.  Gron.  Bonai 
sentcntia  est  et  rebus  consentiens, 
(|unin  ante  iiidicivit  Salinerins  pruba- 
vitque  Picbciia,  sed  quam  e  verbis  iioii 
eruas.  Hiiiccum  Ryckio  et  Gronovio 
rcccpi  domui,  quod  hic  in  Flor.  se  vi.* 
disse  testatur,  Pichena  iioii  vidit :, 
intclliguiiue  domuni  Neronis.  Sed 
verbum  erectit  non  convenit,  quin 
neutraliter  capicnduin  est,  quee  supere- 
rant,  quod  ncccssarium  est  per  Latini- 
tatem,  cum  Ryckius  contra  consuetu- 
dincni  loqiiendi  intellitrat  partes.  ita- 
que  correxi  erecta  c  MS.  (Juclf.  Reg. 
cd.  pr.  Sed  idein  MS.  Guelf.  habet 
domunm  ;  iipc  Tacito  alienum,  qutr  do- 
muum.  Edd.  ante  Ryckiuni  oinneii  do- 
mns.  Doiiios  tediticandas  hic  locuni 
noii  habere,  patet  ctiam  ex  co,  quod 
mox  tedificiornm  frigiduni  ct  superva- 
cuuin  furet.  Krn.  Bud.  domus,  8ed 
iii  mart;.  a  2.  ni.  domuum,  ct  niox  ere- 
cla.  Hicc  Hip.  placciit,  qui  dedere 
qua-dnniHum  ■•'up.  .  .  .  crecin  hoc  seiisii, 
qiiod  ceteniiii  urbis  crat  ex  iis,  i|UK 
(iuiniiuni  siiiiererant  s.  ex  rcliquiis, 
(•xstructa  aedificia.  Vcnim  Ryckii  et 
(>runovii,qiioset  Brot.rt  Lall.sequun- 
tur,  putior  mihi  videtiir  scntciitia, 
((uia  rap.  pran-cd.  innicns.am  illam  no- 
vRin  Nen>nis  damniii,  qua»  nrbis  fere 
instar  esset,  descripserat  aiictor,  unde 
quie  scqiiuntursic  bcnc  coh.Trcnt.  qHX 
isti  itimensa'  domui  .lupercrant  etc. 
Addc,  (jiiod  dnmui  in  Rci^io  cod.  quo. 
que  rcperit  Lallem. 

JVon  «t  pvtt  Gall.  inc.}  Cf.  Liv.  S, 


LIB.  XV.   CAP.  43. 


m 


spatiis,  cohibitaque   ffidificiorum    altitudine   ac   patefactis  A.  U. 
areis  additisque  porticibus,  quae   frontein  insularum  prote- ?'^* 
gerent.    Eas  portirtis,  Nero,  siia  pecujiiaexstruvtunim,  purga-  65.' 
tasque  areas  aominis  traditurum,  poiiicitus  est.    Addidit  prae- 
mia,  pro  cujusque  ordine  et  rei  familiaris  copiis:  finivitque 
terapus,  intra  quod  effectis  domibus  aut  insujis  adipisceren- 
tur.     Ruderi  accipiendo   Ostienses  paludes  destinabat,  utique 
naves,  qu(R  frumeutum   Tiberi   subvectasseut,   onustce  rudere 
decurrerent:    adijiciaque  ipsa,  certa  sui  parte,  sine  trabibus, 
mxo  Gabino  Albanoxe  solidarentur :    quod  is   lapis  ignibus 
inpervius    est.      Jam    aqua,  priiatorum  Ucentia  intercepta, 
quo  largior  et  piuribus  locis  in  publicum  Jiueret,  custodes  et 


Cohibita  tedljiciorum  altitudine] 
Quod  jam  ante  Augustus  fecerat,  ea- 
dem  fini :  id  est,  ad  iiicendia  arcenda 
et  maxime  ruinas,  Strabo  1.  5.  p.  235. 
n^*;  3t  rat  rvftTTufii:  rk  S^^ti  rZtxtutih 
t!*titftnftart,it  xaS-iXa»,  *.ai  xuXufaj  i\ai. 
fut  niiy  0  ri  «•{»{  rat;  »3a7f  raTi  ^n/jLartaii. 
Sed  et  ante  Augustuiu  RutiUus  oratio- 
nem  dixerat,  De  modo  sditiciurum. 
Et  Au<^tus  quidcm  pedes  70.  tollere 
permisit  ;  Trajanus  dumtaxat  60.  ut 
notat  Sex.  Aureliusepit.  13.«iui  mudus 
fortasse  et  Neronianus  fuit.  Lips.  Co- 
pula  e  Flor.  accessit  et  Agr.  per  Ryc- 
kium.  Estttiam  in  ed.  pr.  (lu  Bud. 
deest.)  Mox  eas  MSS.  Flor.  (Bud.)  Agr. 
Guelf.  ed.  pr.  et  vett.  omnes.  Casu 
eusqiie  irrepsit  in  Rhen.  sec.  inde  in 
Lips.    Ern. 

jJdipiscerentur]  Ryck.  e  Flor.  api- 
scerentur, 

Qxite  frtttnentum  Tiberi  subvectas- 
sent}  Sic  MS.  Guelf.  (Agr.)  ut  edidit 
Rhen.  (e  Bud.)  cum  seqq.  at  MS.  Flor. 
ed.  pr.  suhiecta  essent,  non  subvecta 
ut  edd.  Puteol.  Beroald.  mrile.  Ut  e 
passivis  interdum  contractione  activa 
facta,  vid.  ad  14,  62.  sic  distractione 
passiva.  Sic  mox  c.  45.  pro  oravisse 
ed.  pr.  oratus  esse.  Utique  MSS.  Flor. 
Guelf.  edd.  vett.  ante  Rhenanum,  qui 
(e  Bud.)  dedit  utque.  Vetus  restituit 
J.  Gron.  Ern.  Similia  occurrunt  in 
illusisse  et  illnsum  esse  13,  17.  et  pro- 
puUasse  et  propulsaios  esse  apud  Apu- 
lei.  in  .Apol.  ubi  v.  Pric.  ad  p.  39. 

SajTo  Gabino  Albanoque]  Eadem  vis 
Sahino  lapidi  tribula  ab  laidoro  16,  4. 
Snbinus  lapis,  inquit,  Juscus  addito 
•leo  etiam  lucere  fertur.  Est  el  qui- 
dam  viridis  lapis  vehementer  igni  resi- 
stens.  Sed  corriijo,  Gabinus,  e  Stra- 
bone  !.  c.  p.  238.  r«'J<#i  ftir  i»  ri  n^»- 
nrriiio  Sif  xuft-itr.,  >jirifu»f  ix'»"  i^tuf- 
yii  r^  'Piif*n  ftaXjfrx  rif    iX>Mi.      D« 

voL.  I.  r.  u. 


his  simiiibusque  lapidibus  imperviis 
igni  vide  Vitruvium  2,  7.  Lips.  Con- 
fuudit  cum  saxo  e  lautumiis  Gabinis 
lapidem  Sabinum,  et  perperam  apud 
Isidorum  hunc  in  Ulud  commutat. 
Lapis  Sabinus  e  silicum  genere  fuit,  et 
propterea  non  sic  aptus  eedificiis. 
Clare  Plinius36,  18.  '29.;  e  quo  trans. 
scripsit  Isidurus  :  Farro  tradit,  Sabi- 
num  silicem  Jvscum  nddito  oleo  etiam 
lucere.  Altera  verborum  Isidori  pars 
de  lapJde  viridi  itidem  e  Plinio  est  1.  d. 
c.  i'2.  (49.)  Reinesius.     Er.\. 

Albanovc]  Sic  MSS.  Flor.  (Bud.) 
Agr.  Guelf.  ed.  pr.  Put.  Ber.  Que  casu, 
ut  upinor,  irrepsit  in  ed.  Rben.  unde 
ad  ceteras  propa^atum.  Vetus  resti- 
tuit  e  MSS.  Ryckius.  Mox  dedimus 
ignibus,  quod  habent  MSS.  Flor.  (Bud. 
Agr.)  Guelf.  edd.  vett.  aiite  Rhen. 
omnes  :  quodjam  e  Flor.  dedit  J.  Gro- 
nov.  Ern.  Pich.  dedit  igni.  Sic  jara 
Rhen. 

Quo  largior  etc.]  Freinsb.  gtio  dele- 
tum  cupit,  planiorem  sic  locum  fore 
ratus. 

Custodes]  Puto  custodes  istos  ca- 
stellarios  appellatos,  quia  dividiculis 
(uti  veteres  dicebant)  sive  castellis 
aqnarum  Priefecti.     Lapis  Roma?  lap, 

Grut.  p.  601,  7.)  CLEME.NTI.  CAESA- 
RVM.   N.    SEKVO.    CASTEI.LARIO .  AQVAE. 

CLAVDiAE.  De  castellis  Hesychius, 
Vitruvius,  Plinitis  et  Jurisconsulci,  tit. 
D.  De  aqua  quotidiana.  Sed  et  ad 
tutelam  aquarum  familiie  publicae  in- 
stituta; :  quee  iu  aliquot  ministeriorum 
species  diducuntur,  villicos,  castella- 
rtos,  curatores,  siHcarios,  tectcies,  uli- 
osque  opijices,  ait  Frontinus  l.  2.  LiPs. 
Mihi  omni^  hic  sana  et  inte^ra.  T*  ut 
non  reciuiro  cum  Faerno,  quippe  quod 
ex  supcriori,  utqve  naves,  iiitellectu 
repetam  non  ad  hoc  tantum.  custodes 
accipio  tTttKtTtut  ut  prucuratorifS, 
X  -X 


:;  I 


ANNALIUM 


A.  V.fubsidia  rvprinifitdis  igtiihiis  inpropntulo  (fiiisque  haberet :  nce 

*"**•  vommiiiiioiie  parieluiii,  sed  propriis  qutcque  iiiuris  ambirenlur. 

^^P'  Ea,  ex  uiiliiale  uccepta,  decorcm  (|uoque  novaR  urbi  adiu- 

lere.     Krant   tainen,  ijiii   credereni,  velerem   illam  foriuain 

sa/uhritati  iitagis  comtu.tisse,   qnoiiiain  aiinnstitc   ititieruiii  et 

allitudo  tectoruin   itou  periude  so/is  vapore  perrumpeientur : 

at   ituiic  patulain  latitudiiiem,  el  vulla  uinbra  dejeiisain,  gra- 

44  viore   wslu   ardefcere.      Ht   hiec  (juidem    bumanis  consilii» 

fnovidebantur.  Mox  petita  Diis  piacula,  aditique  Sibyllic 
ibri,ex  quibus  siipplicatum  Vulcano  et  Cereri  Proserpioa;- 
()ue,  ac  propitiata  .)uno  per  matronas,  primum  in  capitolio, 
deinde  apud  proxinuim  mare  :  unde  hausta  aqua  templum 
et    simulacrum    Dcic    prospcrsum   cst ;    ct  seilisternia   ac 


aquas  ptiblioas  privatoruin  licontia  in- 
lercipi  pruhibituros,  et  eas  uberiorcs 
rrebriore«jue  pr*8tituros  :  et  ad  hoc 
viicabuluiu  «iiibauilio  cx  si-qucntc  niein- 
bri>  verbuiu  habtrtt.  .■/ijua,  aiitehac 
privutoriim  licsntin  inlfrce/ita  «-tc, 
cuslodis  luthcret,  i.  constituerfuiur  ac 
pr.Tesseiit  castellis  et  salientibus  pas- 
sim  iii  publico  cerli  honiines,  qui  ope- 
raiu  ilareiit,  iie  tantuni  inde  ducerent 
«lerivarcutque  in  suuui  privati,ul  par- 
tiiii  siccarentur,  alibi  paruiii  huiiioris 
c.jacuUrentur,  Habes  iii  lapidd.  aiiti- 
i|uis    .-ip.  CJrut.  p.  483.)  i..  varromo. 

r.  K.  PAI..    f  APITONI.    SCRIB.^E.  AEDII.I- 

rio.  etc.   cvRATOKi.   AyVARVM.    Itcin 

(ib,  p,  381.)  l..  CAESOMV!!,  C.  F.  gviR. 
LVCILLVS.  MACRK.  RVKIMANVS,  etC. 
rVRATOR,  AyVARVM,  KT.  .MINVCIAE. 
Itcm  M.  CRANIVS,    M.    F.    M.   N.  CF.RDO. 

CVK.  AQVAii.  .\Li.iFis.  Dcnique  p.ater- 
fainilias  i/uUi/ue  in  prnpatulo,  sive  iii 
Tcstibulis  a*diuiii,  sub.iiilia  reprimeu- 
dii  iffnibun  habcret,  lioc  est,  quodvis 
instrumeiituiu  incendiis  conipesccn- 
(lis  ;  si  iion  onmia  sinsruli,  ac  ncmo 
non  aliqua  ct  fcrc  coniplura.  Gron. 
Freinsh.  custoihi  int«-llisrit  .servos,  in- 
mlarios  «lictos,  insulis  scil.  ub  latro- 
iiuni  aut  if^niuin  niftuiii  ailpobitos. 
Zinzerliii^  in  Crit.jiiv.  pmm.  e,  .3.0. 
pro  custodcs  reponi  viilt  siphones,  quo- 
rum  quipi^e  mentio  in  npi<aratu  simili 
ap.  Flin.  ep.  10,  4'.'.  «t  Ulp.  1.  V2.  h- 
\\&.  I).  de  iiistr.  leir-  lu  Hiid.  vuci 
eustodes  2.  nt.  addidit  iwpotui/,  ut  mox, 
post  ambirentur,  statuil. 

Mox  pctita  a  Dii*  ptncutti]  l)«'lco 
preiM>siliou»-m  :  vnlt  eiiiin  cuuc.ui-iita 
piacula  »i\t!  ^TiTilicia  piacularia  ei  v,»- 
tra,  «|U(B  Diii  lien-iit.  (iRUN.  Ilect»', 
«it  .judicat  etiani  Ityckius.  Itiupie  noii 
dubitavi  delcre,  i-iun  miuuit  |>ertpi(-iia 
p4UtiiD  iu    h«>c  sciiplure  recepta   Kiiit 


vul»o.  Petita  sunt  piacula  e  SibyUii 
nis  libris,  noii  a  Diis,  sed  ea  facta  Diis, 
ut  statim  iradiiur:  mox  Deum  placa- 
menta.  Cetfruin  initiuin  hiiius  capi- 
tis  illustrare  conaius  cst  Vi^iiolius, 
li«'n>liucnsis  iiu|H.-r  ».icerdos,  in  llist, 
(  rit.  dc  la  IK^publ.  ilcs  lettrcs  t.  ^.  p. 
bl.  si(|q.  paruni  felicilcr,  ut  si>ecimi- 
nibiis  aliquut  inox  profereiidis  patebit, 
Ern. 

fulcano  et  Oereri  ete.]  Vigiioliii» 
vidclur  existimasse,  h«c  sacra  fa«'la 
diebus  fcstis,  cuiqiie  in  Kalcudario 
Roni.  sacris.  N.ira  eos  dies  iudaKat, 
et  bii\c  arjumenta  ducit  pro  tcmpore 
orta;  persccutioiiis  advprsus  Clirisii:i- 
nos.  Frustra,  Extraordinariae  istac 
supplicatioiitjs  fuere,  qu»  die  faclie 
sunt  ea,  quam  Casar  vel  Seuatus  de- 
creviss4ft.     Ern, 

Prospersum]  Cod,  Agr.  persper- 
sum. 

Ijcctisternia  tic  pervigilia]  Prol)e 
omnino  leclisternia.  cuin  tnracn  iit 
vct.  Budensi  et  Flor,  sit,  selfijiternia  : 
nou  O' fas  suspicari  soluiiernia.  ut  in- 
tclli^at  feuiiuas,  ,' rc«e|>tissinio  tuiic 
ritu)  corpora  in  huiuuni  abjeciss»',  ad 
aras  Deoniin  repsisse,  Lucan.  2,  .30, 
Hte  lacrimis  sparsere  Deos,  htt  pectora 
ituro  adjtixerc  soln.  Statius  Silv.  .■>,  I, 
I(i2. .  .iimniltus  ari*  Iliiicrimat,  fifinut- 
fiue  Inirs  t't  pcctore  tcrftet  Jjimiua. 
Et  iu  Livio,  1'ulybio,  Apuleio,  cxeni- 
pl.i.  Lii's,  Ai  ciro  non  dnliitavj  (uin 
Kyckio  ei  .1.  (iroiiovio  iwipen-  felli- 
slernia,  «puHl  prH'tcr  MS.  Flor.  et 
Kod.  elinm  (iurir.  a  inanu  | 
buii,  sed  «.•onvttum  fst  .ilio  . 
iii  licltsteriiiii.  s*-!!  it;i,  iit  cu. 
r«"  veien  s  .adbtu:  appareant.  AcUfler- 
Tiut  propri<>  Deabn-i.  I^ctistemiu  Dii*, 
iit  claruin  e  loto  \:dcr.  .M.  2,  \.'i.  et 
neUi^lcrniuium    iti.iin    alibi    inentio: 


LIB.    XV.    CAP.  44. 


675 


pervigilia  celebravere  feminae,  quibus   mariti   erant.     SedA.  U. 
non  ope   humana,  non    largitionibus   Principis,  aut  Deum^'^* 
placamcntis,  decedebat    intamia,  quin   jussum    incendium  65. 
crcderetur.     Ergo  aboiendo  rumori   Nero  subdidit  reos,  et 
tjuaesitissimis  poenis  adtecit,  quos,  per  flagitiu  invisos,  vul- 
gus  Christianos  adpeilabat.     Auctor  nominis  ejus  Christus, 
Tiberio  imperitante,  per   Procuratorem   Pontium  Pilatum 
supplicio  adfectus  erat.     Repressaque  in  praesens  exitiabi- 
lis  superstitio  rursus  erumpebat,  non   modo  per  Jud?eam, 
originem  ejus  mali,  sed  per  urbem  etiam,  quo  cuncta  undi- 
que  atrocia  aut  pudenda  confluiTnt  celebranturque.     Igitur 
primo    conrepti,    qui    fatebantur,    deinde,    indicio    eorum, 
multitudo  ingens,  haud  perinde   in  crimine  incendii,  quara 
odio  humani  generis,  convicti  sunt.     Et  pereuatibus  addita 


quffi  loca  diligenter  collegit  Chimen- 
tellus  de  honore  bisell.  c.  31.  Adde 
Ryck.  ad  h.  1.  Sellisternia  eti&iu  pro- 
bat  Graiv.  ad  Cic.  Har.  R.  c.  '21.  At 
Vi^nolius  1.  e.  p.  131.  utrurnque  ver- 
bum  locum  hHbere  putat :  quod  ap. 
Livium  5,  13.  lecti  strati  dicuntur 
/JpolUni,  LatoTue,  DiantF,  Herculi, 
Alercitrio,  Neptuno.  Add.  22,  10.  Ce- 
terum  oames  edd.  ante  Ryckium  le- 
ctisternia.  Ekn.  Sic  et  c.  Agr.  Ita 
et  Bud.  in  niar°;. 

Sed  non  ope  humanu]  HcPc  et  quse 
sequuntur  transscripsit  iierum  Sulpi- 
cius  1.  2.  Neque  uUa  re  Nero  efficie- 
bat,  quin  ab  eo  jussum  incendium 
putaretur.  Igitur  verlii  invidiam  in 
Christianos,  actieque  in  innoxias  cruJe- 
lissimte  quecstiones.  quin  et  novce  mortes 
excogitata,  ut  ferarum  tergis  contecti 
latiitttu  canum  interirent.  AluUi  cru- 
cibus  iiffixi,  aut  jiumma  usti.  Pleri- 
qne  in  id  reservati,  ut,  eitm  dtjccisset 
dies,  in  usiim  nocturni  iuminis  ureren- 
tur.     LiPS. 

QutesUissimis]  Bud.  exquisitissi- 
mis. 

yiilgm  Christianos  apfjellabat]  Sive 
Chrestianos,  ut  scripsere  per  inscitiam 
illi.  Quod  nomen  ortuui  demiuii  ob- 
servo  imperio  Claudii  extremo.  Sui- 
das  :  'Ecr»  Kkaviitu  Baffi/.iut  ' Ptiifi,aiut, 
IltrMv  rev  ' AvarToXtu  ^iiotTatfiraiTe; 
BoSiiof  Ir  'AiTio^tia,  fi.iTutofi.ar^r,ffay  ct 
rakmi  Xtyifiitoi  tia^afa7ei  xai  TaXiXaioi, 
XeivTncvoi.  Sed  et  Judjiei  ap|iellati  an- 
tea,  cjuod  frustra  nesrifant  quidam. 
Aperte  .\rriaiiu5  "2,  .9.  "Ora*  Tita  'i-rtfi- 
ftTi^i^otra  tietft.ii,  titu^afitf  Xiytit,  Oux 
tfTit  'louiaiot,  aXX'  uteKeltiTai.  "OTat  S* 
iya>.d»n  re  raBe;,  t«  tou  (ii"affi.fti>eu  K.al 
i^rifiMtu,  riri  ««<  trri  ru  tiTi  nai  *aXii- 


rat  'ituiaTtf.  Ait,  reu  fisSa/itisttti.  qui 
ergo  tincti  et  baptizati,  praeter  Chri- 
stianos  ?  Suetonius  Claud.  2.5.  JudtBos 
impitlsore  Chresto  assidue  tumultuan' 
tes  Kinna  expulit.  LlPS.  Mox  qui 
ante  Tiberio  cuiu  J.  Gronovio  delevi, 
quia  nec  in  cd.  pr.  est :  quod  passim 
Tacito  additum,  ut  supra  c.  4,  I9. 
Ern.  Abest  et  a  Flor.  Sed  Bud.  ha- 
bet.  De  iiomine  Chrestus  v.  Lact.  D. 
Inst.  1,  4,  7- 

Poutium  Pilatum}  Qui  sextus  Pro- 
curator  Judsea;,  cum  potestate  Praesi- 
dii,  fuit.  Vide  Josephum  Antiq.  18, 
3.  Miror  autem,  cnr  SyritB  Procura- 
ttnem,  nimis  diftuse,  Tertullianus  di- 
cat  in  Apol.  21.  Pontio  Pilato  St/- 
riam  tunc  e.r  parte  Romana  proatrcin- 
ti.     LiPs. 

Exit.superstilio}  Cf.  Act.  18,2.  Plin. 
ep.  10,  97. 

Primo]   Flor.  ct  Bud.fhrimunt. 

Odio  finmani  generis}  Faernum  le- 
gi*Ae  aiunt,  Odio  ge?ieris  conxricti.  Sed 
non  ea  mensTaciti :  est  ipsa,  quam  H. 
5,  5.  expressit  de  Juda!is  :  Jfud  ipsos 
Jides  obstinata,  misericordia  in  prom- 
ptii,  sed  adversus  omncs  alios  hostile 
odium.  Et  Arnobius  dicit  I.  1.  Cbri- 
stianis  hoc  objectuni  :  quia  scilicet  di- 
versa  oniuia  ia  moribus  et  sacris,  item- 
que  conta^m  et  congres«um  eorum, 
thealra  et  circos,  fujiciebant.  LlPS. 
Convicti  scripti  fin  bis  Bud.)  et  edd. 
ante  J.  Gron.  omiies,  pra^ter  Flor. 
iiiide  hic  (pt  Pichcna)  edidit  conjun- 
cti:  quod  ille  fet  Pich.)  interpretatnr, 
confessis  adjuncti  sunt.  sed  id  \erba 
in  i.iimine,  deinde  odio  g.  h.  non  p.iti- 
uiitur,  nec  sensus  inde  coiiuno<lus  erui 
potest.  Cic.  pro  Sulta  c.  ,30.  fjunties 
quisquam  est  in  hoc  scelere  convictus. 

X  X  2 


«7« 


ANNALIUM 


A.  uJudibria,  ut  ferarum  tcrgis  contccti,  laniatu  canum  intcri- 

818-  rent,  nut  crucibus  adfixi,  aut  Hammandi,  atquc,  ubi  detecis- 

gt    set  die;;,  in  usuni   nucturni  luminis  urerentur.     Hortos  suos 

ei  spcctaculo  Mcro  obtulerat,  et  circense  ludicruui  edebat, 

habitu    aurigse    permixtus    plebi,    vcl    curriculo    insistens. 

Undc,  quamquam   adversus   sontes   et   novissima  exempla 

mcritos,  miscratio  uriebatur,  tamcjuam  nun  utilitatc  publica, 

43sed  in  sa:v:tiam  unius,  absumcrcntiir.     Interea  cuntercndi» 

pecuniis  pervastata  llalia,  pruvincia?  eversa;,  sociiquc  po- 

puli  et  qua*.  civilatum  libcrai  vocantur.     Iiujue  eam  praj- 

dam  etiam  Dii  ccsscre,  spoliatis  in  urbe  tcm|)lis,  egestoque 

auro,  quod  triumplus,  quod  votis,  omnis    Populi  Komuni 


et  sic  aliqiioties  Suet.  nt  Claud.  14. 
tibi  qu(M]ue  in.Me  cud.  H.irteni.  conjnn- 
ctns.  Tit.  9.  ubi  liljer  scr.  convinclot. 
Mox  MS.  Gui-lf.  en  pereuntibus,  ut  e 
Butl.  edidit  Rhenanus.     Ern. 

Aut  flanniuindi'^  Videtur  sisjnificare 
Sulpicins  1.  c.  ut  ferarum  tcrgis  conte- 
cti  Inniatu  canum  iuterirent.  MuUi 
crucibus  ojffiri  aut  flamtna  usti.  Ple- 
rique  in  id  reservali,  ut,  ubi  drfecisset 
dies,  in  usum  nocturni  lumiuis  ureren- 
tur.  Sive  nialis  nlimentis,  aut  mnte- 
ria.  H.  '2,  1\.  fraude  illaia  if>uis  nli- 
vieiita  credidit.  Ovidiiis  Mtt.  14,  h\i. 
pircm  e.t  ceras  alitnenlaque  ctrtera 
fiamma  Mukiberurebnt.  Gron.  Flnm- 
matuli  scr.  fin  hls  Bud.)  et  edd.  om- 
nes  pr«ter  cod.  Affr.  in  <\uo  flammati, 
«luud  placet  Ryi  kio.  Sed  sive  hoc,  sive 
ilhid  placeat,  sive  aliud  (juid,  r»  atqxu 
molestuni  est  ;  quuil  niihi  delendum 
videtur.  Flummare,  et  snpplicium 
hoc  illnstrat  Scali^er  Einend.  teinp.  p. 
471.  Ern.  De  isto  crnciatu  V.  et  Jn- 
ven.  8,  i'35.  Ex  Siilpicii  verbis  Taci- 
tuni  emendare  parat  Hiller.  Rac.  20. 
lefit  quip|>e  autjiammati  yleriqtie,  vlii 
drf.  etc. 

In  usum  nocturni  luminis']  Pro  \\- 
chnu  et  lueerna.  ('redo  Juveiialcni  .id 
huc  siTvifiaB  genus  spectasse  1,  1.t5. 
1'one  Tii{ellinum  :  twda  liicebis  in  illn, 
fJua  slanlcs  ardent,  qui  jLro  gulture 
Jitmunt.  quos  versns  scio  et  vulgus 
interpretiiin,  et  e{;re<^iiiiii  Tumebuni, 
longe  secius  accipere.  Oterum  prinia 
hwc  exercita  in  nostnini  nomen  eru. 
4lclit.i5  ;  san^iinis  diro.  Nain  Clau- 
dius  antea  tantuni  expulerat.  .Suetoii. 
'J'>.  Tertiill.  Apol.  .">.  Consulilecom- 
nientarios  vestros,  in  illis  rcperietis, 
Neronem  primum  in  hanc  sertam, 
lum  ma.rimr  Komo'  orieniem,  (M^sari- 
inio  lilndinftrnvisse.  LlPS.  MSS.  1'lor. 
t  Bud.^^  U\un.  (>uelf.  ed.  pr.  in  usu, 
KbH. 


Cirrense  ludicrum  edebatl  Hic  ite- 
rum  mire  argutatur  Vignolius  ei  falli- 
tnr.  Miratur,  nec  Lipsium,  nec  Ryc- 
kium  aliqnid  sute  adnotationis  ad  bsc 
verha  dedisse.  Ipse  e  verbis  ptebi  per- 
mixtus  colligii,  sermoneiii  esse  d« 
ludis  plebeiis  :  eorum  initium  fuisse 
ex  Kalendarii  indicio  d.  XV.  Nov. 
iinde  planissimiim  esse  rontendit,  ad- 
flictioiiem  Christi.-inorum  Ncroni^nam 
m-pisse  d.  XV.  Nov.  \r,fu.  Evtraor- 
ditiarii  i>ti  ludi  fucre,  quales  Nero  et 
alias,  cupidus  istius  artificii  circensis, 
edidit,  auctore  Tacito,  in  hortis  suis. 
Ludi  plcbeii  editi  sunt  ab  vlLdilibBS 
(  urul.  auctore  (-iccr.  Verr.  5, 14.  Nee 
e  verbis  permLrtus  plebi  ullo  ino<lo 
oolli^i  potest,  plebcios  ludos  fuisse. 
Ern.  Flebeii  ()noquc  ./^vdiles  plebciot 
ludos  celebrabant.  Liv.  31,4. 

Fel  circulo  insistens']  Ego  persever» 
lecrere  vel  curriculo,  sententia  plaiic 
vojentc.  Nero,  inquit,  interdum  qiiasi 
sprct.itor  iniiniscebatur  plebi,  inter- 
dum  ciirmi  iiuistcbat,  ut  aiirisrator. 
Proprie  iii?istebant.  Pliniiis  Epist.  ;),6. 
^ito  tnagis  tniror  lot  millia  vimrutn, 
tam  pueriliter,  identidem  currentes 
equos,  inxislentes  rurribus  homines,vi- 
dcre.  At  Ncrunem  currus  rexi>sp.niniig 

notuni:  Pliniiini  l     • ■ '       '    ^" 

(72.)      Ferunfi/u: 
petn  hac  polione  r^ 

sic  quoque  se  tritcarui  {inxo  triftuitum'' 
approbare   lellet.      Approbare    tri-ra- 
riuni,  valet,  ostendere  se   I' 
auri^jiiniet  .T^itatoreni  ciuon! 
Curriculo  M^.  Ai^r..  uiide  rt'(  •  ,  ..  i... 
kius,  quod  vr-l  sic   recipiendnin   erat, 
stiisu  «!t  verbo  insistrns  H.uitaiitc.  su- 
pra    14,  14.  df  eo<l<'in  Nemne :   letus 
illi  cuia  erni  currirulo  qundriffarutn 
ituistrre.     VIh'*.     Bml.   circuUt. 

Inque  eam  priednm]  Bud.  in  eam- 
quv  firirdain. 

j1ur9,  quod  triumphis]  AiuruRi  e  tri- 


LIB.  XV.    CAP.  45. 


m 


aetas  prospere,  aut  in    melu,  sacraverat.     Enimvero,   perA.  U. 
Asiam    atque  Achaiam  non   dona   tantum,   sed    simulacra  ^•^- 
Numinum  abripiebantur,  niissis  in  eas   provincias  Acratog.i.' 
ac   Secundo    Cariuate.      Ille   libertus,  cuicumque    flagitio 
promptus;    hic,  Grseca  doctrina   ore   tenus  exercitus,  ani- 
mum   bonis  artibus  non  induerat.     Ferebatur  Senecaf  quo 


Minpbis,  coronarium  capio  :  quod  Jarn 
per  alios  iiinotuit:  sive  etiani,  quod 
ab  Imperatoribus  per  triumphos  illa- 
tum.  E  votis,  quod  Seiiatus  in  re  tre- 
pid.i  Jovi  aliisque  Diis  vovebat.  Pe- 
tronius  88.  fyse  Setiatus,  rccti  boni- 
quej^ripceptor,  mille  pondo  auri  capito- 
lio  promittere  solet.  Aut  ipsi  Consules 
Prjptoresve,  in  provincias  et  ad  bellum 
ituri.  Livius  31,9.  Ludos  Joii,  ifo- 
numque  vovere  Consulem,  cui  provincia 
Mncedonia  evenisset,jussit.  Ib.  c.  14. 
Tum  P.  Sulpicius,  secundum  vota  in 
eapitolio  nuncupata,  paludatus  cum 
lictoribus  profectus.  Et  exempla  in 
Livio  sparsim.  Lips.  De  auro  e  tri- 
umplii>,  posterior  ratio  vera.  Stepe 
ap.  Livium,  Plinium  aliosque  conime- 
niuruntur  illatje  teinplis  a  triumphan- 
tibus  res  pretiosae  ex  auro  :  quse  domi 
habere  religio  ernt,  maleb.antque  ad 
onianda  templa  Deorum,  quam  su.is 
dumos  coiiferre,  ut  Cicero  etiam  in 
Verrinis  docet.  Querneus  E^reg:.  c. 
14.  p.  flO.  intellisjit  manubias  s.  pecu- 
niam  e  pra?da  divendita,  cujus  pars 
teinplis  illata.  Male.  Ela  pecunia 
in  srarium  illata  est.  Mos  pro  pro- 
spere  Acidalius  prosjtera  re.  quod  pro- 
bo.     Ern. 

Simvlacra  Numinum  abripieban- 
/«/)•]  Pausanias  10,  7.  Non  postremo 
Neronis  impietalem  Dei  donaria  effu- 
gere  potuerunt.  Is  enim  etnens  quin- 
iieHtus,  partim  Deorum ,  partim  homi- 
num,  sustulit  imapines.  Pliiiius  ait 
34,8.  ,'19,  2S.}  clarissiroa  quaeque  si- 
gnoruni  violentia  Neronis  in  urhem 
convecta,  et  in  sellariis  domus  aurece 
iispositafuisse.     LiPS. 

Acrato  ac  Secundo\  Prior  honira  no- 
miiiatus  et  Dioni  Chrysostonao,  et  tota 
res  et  rapina  ha-c  denarrata  ;  sed  no- 
inen  corruptum  est  in  libris.  Verba 
iii  oratinne,  quam  Rhodincam  inscri- 
psit  :  ItTi  ycif  'AxfttTaf*  »xe  fi»fa(,  t^» 
»iK*vfiiytn  r^^iiit  xrafat  rifitXBaf,  <rtu- 
rtv  )^dtfif,  xtu  ftriii  Ktifttft  ratus  fn^iifciM*, 
if  Kmt5aii  »)«!.  Corrupta,  inquam, 
priora  palam,  et  viri  duo  doctissimi 
luederi  prx*tentanint :  ego  faciam.  In 
scripto  codii-e  aiunt  esse  :  'A«{«t«» 
««ir  ftiff.  Lejo,  Urt  yif,  'Axfavn 
ixiitiis,  rn»  ttMMftitnt.    Vertenda :  N*- 


stis  enim,  /Jcratus  ilie,  omnem  orbem 
fere  penagatus,  illitis  rei  gratia  (sta- 
tuas  aufereiidi,  et  talia  ornamenta)  et 
nuUum  pagmn  etiam  aut  victtm  omit- 
tens,  ut  huc  etiam  venerit.  Hac  vera 
lectio,  et  Tacitiis  firmat,  quod  ad  no- 
men  attinet:  in  re  autem,  lucem  a 
Dione  etiam  ipse  capit,  cipietque: 
locum  totum  vide.  Volebam  etiam 
legere  :  'Ax.sxTti  riu  riytftntf,  ex  vul- 
^ata  editione  ;  quod  esset,  Acratus 
Principis,  libertus  scilicet  aut  servus: 
sed  verius  habeo,  quod  dixi.  LlPS.  In 
cd.  Morelli  fol.  Par.  1623.  is  homo  di- 
citur  Kjar*». 

Secundo  Carinate']  Suspicari  possis, 
Rhetorem  illum  esse,  quem  Dio  5.9, 
20.  scribit  a  Caio  in  exsilium  missum, 
quia  contra  Tyrannos  declainitaverat ; 
quemque  Juvenalis  tan^it  7,204.  Sicut 
Thrwtymachi  probat  exitus,  atqiie  Se- 
cundi  Carinnalis.  Tinctum  eum  elo- 
quentia  litterarumque  studiis,  Taciti 
consequa  verb.a  indicant.  LiPS.  MS. 
Fl.  (Bud.)  Guelt.  Caprtnate.  Abed.  pr, 
plane  abest.  In  mar^ne  Guelf.  no- 
men  scriptum  eo  compendio,  quod  in 
Flor.  .luctore  J.  Gronovio  :  unde  patet 
id  esse  Caprinate,  non  Caprenate,  ut 
legebat  Pichena.     Ern. 

Ore  tenus  exercitus^  h.  e.  ut  posset 
de  philosophia,  virtutibus  vitiisque 
GrjEcorum  more  disserere.  Nescio, 
quare  otfendat  hic  loquendi  moilus 
Rhenanuin,  qui  ore  tenus  auctoritate 
MS.  Bud.  deleri  malebat,  nec  sic  dici 
putabat.  Imroo  oppositio  boc  verbum 
dcsiderat,  et  conimode  sic  dicitur. 
Exercuerat  se  homo  Gr»ca  doctrina 
hactenus,  ut  ore  ac  linyui»  se  philoso- 
phum  probaret.  adde  16,  32.     Ern. 

N^on  induerat]  Tentabam,  imbuerat. 
Nunc  adfirmo  vulgatam  scripturam : 
et  pcrplacet  nietaphorfe  honestas,  qua 
ipsa  usus  Agellius  2,  29.  de  iEsopo  fa- 
bulatore :  qui,  inquit,  res  salubriter  ac 
perspicienter  animadversas  in  mcntet 
animosque  hominum  cumaudiendi  qua- 
dam  illecehra  induit.  non,  ut  corniin- 
punt,  indtixit.  LiPS.  Verbum  induere^ 
ad  huiic  mudum  dictum  ex  Gr.  f>Sur«- 
f^eu,  copiose  illustrat  et  h.  I.  induerat 
defendit  Gataker.  Advers.  1,  9.  Ern. 
Ckuid.  in  2.  Cons.  Stil.  191.  Jkw 

X  X  3 


678 


ANNALIUM 


H.V.invidiam  sacrilegii  a  semet  averteret y  longinqm  riiris  seces- 
«18-  sum  oravisse,  et,  postquam  non  concedebatiir,  Jicfa  valetudiney 
Q^' quasi  ager  nervis,cubicnlum  non  egressus.  Tradidcre  quidutn, 
venenum  ei  per  libertum  ipsius,  cui  nomen  Clcouicns,  para' 
tumjussu  Neronis:  vitatnmque  n  Seneca,  proditione  liherli, 
seu  propria  Jormidine,  dum  siniplici  victu  et  agrestibus 
pomis,  ac,  si  sitis  admoneret,  pmjluenle  aqua  vitam  tole- 
rat. 

46  Per  idein  tempus  gladiatores  apud  oppidum  Praeneste, 
tentata  eruptioiie,  prasidio  militi.s,  qui  custos  aderat,  coer- 
citi  sunt  :  jam  Spartacum  et  vefera  mala  rumoribus  ferente 
populo,  ui  est  novarum  rerum  cupiens  pavidusque.  Nec 
multo  post  clades  rei  navalis  accipitur:  non  boilo  :  quippe 
haud  alias  tam  inmota  pax  :  sed  ccrtum  ad  dicm  ///  CampU' 
viam  redire  classem  Nero  jusserat,  non  cxceptis  maris  casi- 
bus.  Ergo  gubernatores,  quamvis  sjcviente  pelago,  a  For- 
miis  movere:  ei  gravi  Atrico,  dum  promoniorium  Miseni 
superare  contendunt,  Cumanis  littoribus  iiipacti,  trircmiuin 

4^  plerasquc  et  minora  navigia  passim  amiseruut.  Fine  anni 
vulgantur  prodigia,  inminentium  malorum  nuntia.  Vis  ful- 
gurum  non  alias  crebrior  et  sidus  comctes,  sanguine  inlustri 


bus  induit  annos,  Huc  loco  inotus,  si- 
niu)f|i)e  frL't|Ueiiti  apud  nuitruui  usu 
coiitrario  nietapliorico  vocis  erutre 
iDOtus,  F.  Fnber  Scni.  '^,  16.  ab  tMHen- 
ilan<lo  loco  in.iiiuiii  alistinuit.  Cf.  et 
Bartli.  ad  Claud.  Arn/!.  ad  Plin.  P;ine>|;. 
c.  81.  Burm.  ad  Pt-tron.  c.  4.  Vide  et 
G»ll.  V,  29. 

Ferebatur  Sefuca]  Rhen.  e  Bud.  sic 
restituit.  prius  vr:ilj'cieban(  Svnecam. 

Oravii$e]  Kd.  prinia  oratus  esse. 
Rcspicir  ad  c.  43.  ubi  suhrectassent . 

/'aietudine]  Bud.  solet  valitud. 

Dum  persimplifi  viclu]  In  tantis 
opibus  magna  t-t  rara  abstiiieiitia>  laus. 
Ipse  de  se  Kp.  84.  (83.)  Pum»  deinde 
siccus,  et  sine  mensa  prandium,  f>ost 
quod  nori  suiit  Utvaiifltr  manus.  Dor- 
mio  mmimum.  ConsutiinJlnem  meam 
nosti.  trevissimo  snmno  utor  et  f/U(ui 
intrrvigilo.  iihi  ex  vetcri  libro  adsem, 
et  qiiasi  inttrjungo,  ab  auri^is  ineta- 
phora.  Ep.  )()}).  (108.)  Inde  tn  omnem 
vitam  unuuento  ahstinemus  :  t/uoniam 
optimus  odor  in  corpore  est  nullus.  In- 
devino  caret  stomachus.  inde  in  omnem 
vitam  balneuw  fiipimus.  et  pliira  ihi- 
dem.  LiPs.  Ms.  V\ut.  per.iimplici  i\wtA 
rcf«'ptun«  a  Pichma.  Vulijo  aiite /»ro 
titnpUci.  Mox  MS.  Riul.  inlerahut, 
fortc  loUrnret.  Kkn.  Bud.  Iieiie  dum 
siuiptici  victu.  8ic  Rhen.  Habet  tR- 
iii«n  et  iioster  c.  48.  perscverum. 

i^u*  custos  aiesiet}    MS.  Corb.  ade- 


rat.  Ern.  Sic  et  c.  Agr.  Reccpi  cuin 
Bip. 

Mala  rumoribvs]  Hic  pessiute  Bu<l. 
mnlorum  moribus.  IMox  pro  ferenle 
Hfiiis.  coiijicit  serrnte,  hnud  itn  iiiale. 

Dum  prvninnlarium  Aliseni]  C"lassis 
Roiii.tiiain  poriuMiseiicnsionhnariam 
stationein  haiiebat  ;  uti  .Mcxandrina 
Piiteolis,  ut  Stmbo  17.  p.  79'^-  inilicat. 
Proiiioiitorium  hu<'  infniiic  naufrngiis, 
uti  e  Seiiec.-i  colliiras  epist.  78.  (77.) 
ulfi  de  Alexandrini'i  navibiis  :  Ciim  t«- 
traveie  Caprcas  et  promontorium,  e.r 
quo  Alta  prnrelloso  speculntur  vertie» 
Pallas,  celera  velo  jubcntur  esse  con. 
tentte.  Statiiis  Silv".  3,  2,  23.  Primn 
siilMtavit  (npreas,  et  mareine  derlro 
Sparsit  Tyi  rlieno'  Marendca  vina  Mi- 
nervir.  Libabaiit  ergo  procellosw  illi 
Pnil.-idi  nauta;,  periculumaris  defiincti. 
Lips. 

El  sidus  cometes  sanruine  illuslri 
semper  Nfroni  erjiinlum]  Grotius  de- 
\eb:xt.  seniprr :  quod  raro  roinet»  ap- 
parent.  Nec  ni&i  «'niel  ante  appnrue- 
rat  coineti'S  siib  Neroni»  ini|>crio.  (n, 
II.  813.  cf.  14,29.)  Esro  n.alleni,  JVe. 
ro««del»'re,  .lut  pro  eo  ti/rnnni,  legere : 
<|(iod  iitelius.  Aiirtor  ni  hi  Siifton. 
Ner.  36.  iihi  de  i»o<l<-ni  comete  .isjitur: 
Ut  ex  Sahilo  aslroheo  didicil,  solere 
Keges  talia  ostenta  ccede  aligua  iUustri 
expiare,  atque  a  seniet  i/i  capiie  prece- 
rum  dcpelUre  etc.    Krn. 


LIB.  XV.  CAP.  48.  49.  679 

semper  Neroni  expiatum.     Bicipites  hominum  aliorumve  a.  u. 
animaiiiim   partus   abjecti   in   publicum,  aut   in  sacriHciis,  8I8. 
<juibus  gravidas   hostias   inmolare  mos  est,  reperti.     £t  in  ^^' 
agro   Placentino,  viam    propter,  natus  vitulus,  cui  caput  in 
■crure  esset.     Secutaque  Haruspicum  interpretatio :  p«raW 
rerum  huuianarum  aliud  caput  :    sed  uoufore  va/idum,  neque 
vccuUum  ;    quia   in    uteto  repressum,  aut  iter  jurta  editum  sit. 
Incunt   dcinde  Consulatum   Silius  JServa  ct  Atticus  Vesti-A.  D. 
nus,  cne[)ta  siniul  et  aucta  conjuratione,  in   (juam  ccrtatimBio. 
nomina   dederant,  Senatores,  Eques,  miles,  feminai  eiiam,    ".q' 
cum  odio  \eronis,  tum  favore  in  C.  Pisonem.     Is  CaJpur-^g 
nio  genere  ortus,  ac  multas  insignesque   tamilias  paterna 
nobilitate  complexus,  claro  apnd   vulguni  rumore  erat,  per 
virtutem,  aut  species   virtutibus   similes.     ^iamque  facun- 
diam  tuendis  .civibus  exercebat,  largitionem   adversus  ami- 
cos,  et  ignotis  quoque  comi  sermone  et  congressu.     Aderant 
etiam  fortuita,  corpus  procerum,  decora  tacies.     Sed  procul 
gravitas   morum,  aut   voluptatum   parsimonia:    lenitati  ac 
niagniHceniiaj  et  aliquando  luxui  indulgebat.     Idque  pluri- 
bus  probabatur ;  qui,  in  tanta  vitiorum  dulcedin^,  summum 
Imperium  non  restrictum  nec  perseverum  volunt.     Initium^g 
conjurationi  non  a  cupidine  ipsius  fuit :  nec  tamen   tacile 
memoraverim,  quis  primus  auctor,  cujus  instinctu  ooncituin 

Cravidas  hoitias  immnlare]  Pauca  ille  adolescens  poeta,  in  Pane^Tico  ad 

Sii|ier  eo  sacronun  ritu.     Trahere  huc  Pisoneni.     Lii'S.     Mox  MS.  Reg.  lar- 

possis   illud   Festi  :    Confeta  siis,  quce  gitiones,    non    ujale.     IJi-inde    nialim 

cum  omnifetu  adhibebatur  ud  sacriji-  comis  sermone  et  congressu  ;    etsi  vul- 

cium.  LiPS.     Addeeundem  Festun»  in  g;atuni  (inoqu(?  ferri  posse  video.    Ern. 

Aorc/a  :  quein  locuin  jaiQ  laudavit  Rye.  Bip.  mahmt  communis,  ut  ap.  Nepo- 

kius.     Ern.  teni   in  Attico   3.    communis  itifimis. 

Quia  in  ulero  repressum']  Intellige  :  Adde  Cic.  ad  l)iv.  ep.  4,  9. 

qnla  capnt  jam  in  utero  loco  suo  mo-  Lenitati  ac  magnijieenti(e]  Verbuin 

tuui  ^t  retro  versuin  sit,  ut  cum  crure  lenitati  nimis  bonuin  est,f]uam  ut  h.l. 

demuin  prodierit.s.  brevius,  corruptum  aptum  sit :   et  gruvitas  videtur  requi- 

ac  vitiatum  sit.  Cic.  Brut.  4.  omnis  rere   levilati.      Levitas  autem   e.«t   in 

fvetus  repressus,  exustusquefios  s-iti  ve-  sumtibns  ad  captandam  fcratiam,  aut 

terii  ubertatbi  exaruit.     Porro  vel  et  ad  specipni  niajoitm  induendam.  Ern. 

lejeiidum,  v^l  aM<  pro  e<  accipiendum.  Pluribus probabalttr]  Autitadicun- 

MurctuscorriEfebat  at,  quod  et  ipsum  tur  h.   1.  pltfres,  ut    d   ^tXXe},  etiaiii 

rectum  ;  et  quod  ideiii  non  inu.  r.  id  n-A.t/avsj,  ap.  Graecos  de  populo  ;  aiit  le- 

probare  cuni  Broterio  noii  possum,  qai  gendum  inox  volehanl,  si  de  inajori  bo- 

adeo  in  textum  recepit.  nain  iterjuxta  miiiuin,  qui  tuni  fiiere,  nuroero  intel- 

editum  refertur  necessario  ad  alterum  lijiatur.     Ern. 

meinbrum  ncjue  oci;ultum  :  prius  itji-  Non  a  cupidine]    Esjo  quoque  cuin 

tur  ad  imbecillitateni  ;   quare  negatio  J.  Gronovio  cupidine  recepi,  ijuod  id 

locuin  non  habet.     Ern.  etiam  in   MS.   Guelf.   cd.    pr.  reperi, 

Silius  Xerva]  E  fastis  et  lapidibus  Ceterajedd.  oiniies  «//xV/j/fffe,  qnod  ta- 

Silanus  Nerva.     LiPS.     Sic  etiain  Pe-  nien  eiMlein  redit.     Xutc  conjuratiotiis 

rizonio  placebat,  itein  Norisio  in  ep.  MSS.  plurcs  et  ed.  pr.    Vulicatum  ex- 

Con^.iilari.      Vid.    tainen    ad    4,    68.  quisitiiis  est.     Ern.      Cupidititt  hanent 

Ern.     Sed  ibi  ex  lapid.   Silianus.  et  Flor.  Aijr.  Bud.  Hic  etiain  conjura- 

Facundiam    tuendii    civibus]     Has  tiotii,  sed  .\gr.  conjurutionis. 
oiiincs  laudes  ejus  cecinit  ()uicuinque 

X  X  4 


680  ANNALTUAt 

A.  U.sit,  quod  tam  multi  sumpserunt.  Promptissimos  Subrium 
819^  Fiavium,  Tribunum  PreetoriaB  cohortis,  et  Snlpicium  A- 
^  'sprum  Ceuturionem  exstitisse,constantia  exitus  docuit.  Et 
Lucanus  Annajus  Plautiusque  Lateranus,  Consnl  designa- 
tus,  vivida  odia  intuiere.  Lucaiium  propriaj  caussae  ac- 
cendebant,  quod  famam  carminum  ejui  premebat  Nero, 
prohibueratque  ostentare,  vanus  a;mulationc.  Laieranum, 
Consulem  designatum,  nulla  injuria,  sed  amor  Kcipubl. 
sociavit.  At  Flavius  Scevinus  et  Afranius  Quinctianus, 
uterque  Senatorii  ordinis,  contra  famam  sui,  principium 
tanti  facinoris  capessivere.  Nam  Scevino  dissoluta  luxu 
mens  et  proinde  vita  somno  languida:  Quinctianus  molli- 
tia  corporis  infamis,  et  a  Nerone  probroso  carmine  diffa- 
50n3atus,  contumelias  ultum  ibat.  Ergo,  dum  scelera  Frinci- 
pis,  et  finem  adesse  Jmperiij  dHigenaumque,  qni  fessis  rebus 
succurreret,  inter  se  aut  inter  amicos  jaciunt,  adgregavere 
Tuliium  Senecionera,  Cervarium  Proculum,  Vulcatium 
Araricum,  Julium  Tugurinum,  Munatium  Gratum,  Anto- 
nium  Natalem,  Martium  Festum,  Equites  Romanos :  ex 
quibus  Senecio,  e  prjecipua  familiaritate  Neronis,  speciem 
amicitiae  etiam  tum  retinens:    eo  pluribus  periculis  confli- 

Suhrium  Ffavium']    T)'um\  fi2,   24.  e.  edere,  recitare  etc.    Era«.     Bip.  »e- 

fUcitor  'S.tutiai  ^KeiSiii.  K  st.itim  ScvX-  qiiunturLipsiiconief'tur.nm.  Sequoret 

irixtss  'Ar^of,    qiii    uoslro    est    Asper.  t'<o.  Freinsh.  volebat  »-o«w«i/Ma<p»Mute- 

LlPs       E.1  Ta<'ito  enieiidanduni  esse  /i<;»<,  quorl  ad  vnlij.  prohe  .icceiiit.  Jac. 

Dionem,  rpcte.judic.-it  Reimarus.  Gron.  in  subsidiuni  vulff-.it«B  lectionis 

Premehat  Nero]    .Se.i!  idcm  tamcn  adfert  ex  16,  17.  adsimulaias  Lucani 

post  mortem  Famam  ei  non  iiividit,  id  literas. 

est  legi  et  edi  perroi<iit.     Hoc  vult  in-         jffraniust  Quinctiattys]   MS.  Guelf. 

scriptio  vetus  (ap.  Grut.  p.  .'?.S4,  2.  qui  edd.  veteres  plures  fJuiHtilianus.  Ern. 

ej»m  suspectam  hahct.)  M.  annako  i.v-  Bud.  (Juinlianus. 
CANO  coRDVBiNsi  POF.TAE  BENF.Kicio         Qumctianus  tHolH  corporc]  Farnes. 

IfERONlS  FAMA  SF.RVATA.    Gaude  libeF-  moUitie  corporis.     Ita  L.itinis  dicta,  n 

rime  poetarum  :  litasti  genio  i£temi-  bmXuitiirot.    Ovidius :  Mollis  erat,jfa- 

tati».     LiPS.  cilisque  viris  Pacantius  hcros.     Lirs. 

P<oh'bnrrnt(fueostentare,vanusassi-  Sed  MS.  Flor.  mollitia  corjioris.     Ed. 

muliittone]  Oiiinqueiinnli  Indicro,  cum  pr.  mol/itie.  idque  receptum  Pirhen». 

Orpheum  Luranus  rccitasset,  corona-  Vid.  adll,2.     Ern.     Bud.  molti  cor- 

t\\%  contra  Nfronetn  est.    quod  «rgre  pore. 

tulitcitharopdiis  Princpps.  StatiusSilv.         Etjinem  adesse  Imperii]  MS.  Reg. 

2,  7,  .')8.   Jntfratus  Nerodulcibust/iea-  As;r.  Corh.  ed.  pr.  7«»/>«-jo,  meliu»  e 

trif,  El  noster  tibi prir/eratur  Orpheus.  Taciti  more.    Ern.     KuA.  Imperii. 
5»ed  qnid  sibi  vuk  hic /'«)rwM.?af/.rt'mM/a-         Antnnium  Naial<-m]    Non  arhitror 

tione  ?  .\n,  quod  Ncr6  vano  et  irrito  illum  csse,  quem  Seneca  oum  prohro 

«matn  .issimulare  et  reddere  Lucani  descrihit  cp.  87-  Nuper  Natatis  tam 

versus  voluit  ?    Ita  scrihere*  assimila-  improha-  linftutr,  quain  impurte,  in  cu- 

tione.  Sed  non  plarct.  ncFariiesiatiuni  jus  nrefeniino' purgabantur.     LlP». 
quidem  scripinm,  fonn  a.isimulatinne,         Senecio  e  prercipua]  Ergon'  ille,  qui 

L^go      clariii'?,      vanus     a^ulatinne.  13,  12.  una  cuin  Othone  f.iiniliaridsi- 

I^PS.     yf-lmitfttiinne  placct  etiani  Ur-  nius  Ncroni  osicnditur,  lihidinum  ejns 

sino  et  Freiimhi  mio,  sed  simul  vana.  in  Actcn  adniinister  et  interpre*  ?   Pa- 

rrtnus  gmulatione   llcintio   in   margj.  tem.  sed  ibi  Claudius  Senccio  dicitur, 

Monli.      Panus    adsimulatione,   noii  hic    TulliuB.       lUque    me    sustineo. 

intelligo.     Of^entore  pro  uslendere,  i .  LiP8. 


LlB.  XV.  CAP.  51.  «81 

ctabntur.     Natalis  particeps  ad  onine  secretum  Pisoni  erat.  a.  D. 

ceteris  spes  ex  novis  rebus  petebatur.     Adscit»  sunt,  super  «19. 

Subrium  et  Sulpicium,  de  quibus  retuli,  militares  manus,^gg^" 

Granius  Silvanus  et  Statius  Proximus,  Tribuni  cohortium 

praetoriarum,  Maximus  Scaurus  et  V'enetus  PauUus  Centu- 

riones.     Sed  summum  robur  in  Fenio  Rufo  Praifecto  vide- 

batur,  quem,  vita  famaque  laudatum,  per  sasvitiam  inpudi- 

ciiiamque  Tigeilinus  in  animo  Principis  anteibat,  fatigabat- 

que  criminationibus,  ac  sa;pe  in  metum  adduxerat,  quasi 

adulternm  J^rippitia  et  desiderio  ejiis  ultioni  intentum.     Igi- 

tur,  ubi  conjuratis,  Praefectum  quoque  Prsetorii  in  partes 

descendisse,  crebro  ipsius  sermone  facta  fides  ;    promptius 

jam  de  tempore  ac  loco  caedis  agitabant.    Et  cepisse  inpetum 

Subrius  Flavius  ferebatur,  in  scena  canentem  Neronem  adgre- 

diendi ;    aut  cum  ardente  domo  per  noctem  huc  illuc  cursaret 

incustoditus.     Hic  occasio  solitudinis  ;    ibi  ipsa  frequentia, 

tanti  decoris   testis,   pulcherrimum   animum   exstimulave- 

rant :    nisi   inpunitatis   cupido   retinuisset,  magnis  semper 

conatibus  adversa.     Interim  cunctantibus  prolatantibusque51 

spem    ac   metum,    Epicharis    quaedam,    incertum   quonam 

modo  sciscitata  (neque  iili  ante  ulla  rerum  honestarum  cura 

fueral)  accendere  et  arguere  conjuratos  :    ac  poslrerao  len- 

titudinis  eorum  perteesa,  et  in   Campania  agens,  primores 

classiariorum  Misenensium  labefacere,  et  conscientia  inli- 

«rare  connixa  est  tah  initio.     Erat  Chiliarchus  in  ea  classe 
o 

Super  Subrium]  Libri  mei,  per  Su-  nus  locus.      Acid.   ardenle  exponebat 

brium.     Lips.  crebris  luminibus  et  facibus  iiilustri. 

Granius  Silcaniu}  Bud.  Gttius  Si-  Bip.  placet   conjectura    Gron.    quani 

ianus.  emendant  ita  :    cum  madens  homo,  sic 

Maximus   Scaurusl    Spanhem.    de  pro   indignitate  scil.   coUato    13,    25. 

Ui.  et  Pr.  Nuni.  t.  2.  p.  3".  corri^it  Cum  incendio,  cujus  ipse  Nero  exem- 

Mamercus,  quod  nuspiam  Scauris  hoc  plum  dederat,  bene  convenit  ista  hue 

cognominis  tribuatur.     De  antiquiori-  illuc  cursitatio.   .\t  Heins.  dabat  mar- 

bus  temporibus  concedi).     At  his  tem-  cente  domo,  i.  e.  familia  nocturnis  co- 

porihus  cosnomir.a  multiplicata;  unde  messationibus  marcida. 

nihil  certi  sine  libris  dici  posse  arbitror.  Spem  ac  metum]    Nec  male,  spe  ac 

Erk.  tnetu.     LiPS.     Probat  ,A.cidalius,  con- 

^ut  cum  ardente  domo  per  noctem  jiciens  etiam   spem  inter  ac  metum. 

huc  illuc  cursaret]  Conjiciebam  :  cum  Vulgatum   interpretor  conatum  cum 

madens  tino per  noctem.  Gros.   Mul-  spe  ac  metu  conjunctum.     Vid.  .id  14, 

lerus  malit,  aurea  in  domo,  quae  sc.  ita  63.  supra  c.  42.  spes  inrita  pro  conatu 

ampla,  ut  urbis  instar  h.abieret.  c.  42.  inrito.     Ern. 

Cf.  mox  c.  52.     Prodest  etiam,  quod  Quonam  modo  sciscitatn]  Id  est,  un- 

sequitur,  AuciWMC,  quod  idibus  aptius  de  aut  per  qtiem  odorata  de  conjura- 

videtur,  quam  urbi.     Sic  placebat  et  tione,       Sperne    Vertranii    suscitala. 

Mureto,  non  probante  Broterio,  qui  Lips.     Mox  nccendere  et  arguere  est 

cum  Huetio  de  incensa  domo  Neronis  accendere  areuendo,  veint  i°:navos  esse 

.nccipit.     Sed  conjuratos  voluisse  do-  ac  tardos  etc.  Post  lahefacei-e  est  aver- 

muin  Neronis  incendere,  vix  credam.  tere  a  fide  in  Neronem.     Ers. 

Ern.     Non  video,  cur  non,  qui  tollere  Erat  Chiliarchus]  Ita  libri.    Vulpo 

monstrum   hominis    parabant,   domo  nOfarchus.      Beuc    Chiliarchus,    pro 

ejus  is:nem  injicere  tentassent.      Sic  Tribuno :    sicut  et  Ci-nturiones  repe- 

vans  sunt  doclorum  conjectur.T,et  sa-  ries  plus  semel  in  cksee.  LiPS.    Nav- 


681 


ANNALIUM 


A.  C 
00. 


A.  U.  Volusius  Proculus,  occidendze  matris  Neronis  inter  mini- 
»''.'>.  siros,  non  e.v  niagnitudine  sceleri.s  provectus,  ut  rebatur.  is 
luulieri  oliu»  coguilus,  seu  rcccns  oria  amicitia,  dum  merita 
er^u  Scroncm  aua,  ct  qiiam  in  inritum  cecidissent,  apcrit,  adjicit- 
quc  qucijius  ct  dcslinutionem  tin'Jicla,siJ'acultus  oriretur,  spem 
dedii,  posse  inpcili  ct  piures  conciliarc.  nccicve  auxilium  in 
classc,  crcbras  occassioncs  ;  cjuia  r^cro  multo  apud  Putcolos 
et  Misenuni  maris  usu  lajlabalur.  Crgo  Ej)icharis  plura  :  et 
omnia  scclcra  Principis  orditur:  nequc  sejucturc,quod  inane 
cssef ;  provisum,  quonam  modo  panas  erersa:  lieipublictc  duret : 
accingeretur  modo  navare  opcram  et  militum  uccrrimos  ducere  in 
partes,  uc  di^na  prcliu  exspectaret.  Nouiina  tainen  conjura- 
toruni  rclicuit.  Undc  Proculi  indicium  iurituni  tuit,  quam- 
vis  ea,qua'  audierat,  ad  Neroncm  dctulissct.  Accita  quipj^e 
Epichans,  et  cum  indice  composita,  nullis  tcstibus  inni.xum 
facile  contutavit.  Scd  ipsa  in  custodia  retenta  est,  suspe- 
ctante  iSeronc,  haud  falsa  csse,  etiam  quaj  vcra  non  i>roba- 


archu.1  etiam  MSS.  (Bud.)  Gaeli'.  et 
alii,  at  fd.  pr.  Chiliarchus,  et  MSS. 
Rt'iC.  Corb.     ErS. 

Si  J'ucuU<ts  orirelur]  MS.  Giielf. 
orrretura  iiianu  pr.  iit  saepe  iii  scriptis. 
(,"tii;rum  i'ronitiiru  esset  coiijicere  oj'- 
J'erretur,     Krn. 

Eri(o  Mpicharis  plura :  et  omnia] 
Pirheiia  iiiterpretatur,  piura  promsit 
et  con.iuratioiiein  apfniit.  Si  Tacitus 
sic  scripsit,  vix  aiius  sensus  esse  |)ot- 
LSt :  nisi  quod  non  de  conjuratione 
capiain,  (|uam  scqucntibus  prodii.  Sed 
sane  niniis  abrupta  hcec  oratio  ;  uiide 
plerisque  corniptns  locus  sidettir.  ni-- 
que  tamon  adltuc  satis  coiiiinodam 
emendatii>nem  vidi.  Seitsus  (j'.iideni 
hic  desideralur  :  Ergo  hoc  initio  obia- 
to  j»erficiendi  consiliuni,  accendi-rc 
animuin  hoininis  tentans,  a^tdit  dictis 
plura,  qiiae  hanc  viin  habitura  sperat, 
dc  iiijuria  ei  facta.     Ern. 

^■eque  Senatui  quid  manere']  \'.-\tic. 
codicis  scriptiiram  fqiia?  ct  Flor.  et 
A^r.)  rxprtssi.  necdisscnlit  rariifsia- 
nns,  nisi  quod  refert,  ijuod  ninnere. 
(Sic  et  Bud.)  Quis  Ca<itor  .-xut  Pollux 
lit)erat  me  ab  hoc  a-stu  .'  Forte,  vcque 
ae  tiaulam  quidem  viancie.  (juasi  at- 
tollens  conjiiratorum  nuiiieruiii  splen- 
dureuiquc  id  dicat  mulier.  etiani  ipso 
ceisante,  provisum  viri»  tnelioriljus 
qiioiiiudo  ncfarius  illc  pmias  Haivt. 
LiPs,  Non  lubct  coiijecturas  viroruin 
doctorum  adscril>cre.  Adto  pariim  in 
iis  opis  ad  locum  sanandiini,  adcu 
lonp-  a  scriptura  ct  sensu  recediint 
iiistiliittr  orationis.  E§jo  coiijcci  Ta- 
cituui  scripsiss«  tugue  tulvi  qnid  mo' 


nere.  Est  conclusio  oratinnis  de  sce- 
leribus  Principis  et  facinoribiis  :  hiiic 
cnniniodus  traii«itus  ad  pa^nnx  everaa 
Reipublica:  ReipublicT  eversne  aptis- 
siiiiiim  nihil  saivi.  Everstt  tteiie  e 
Flor.  Pichciia.  Sic  etiam  MS.  Giielf. 
ed.  pr.  omnesque  antc  Rhen.  qiii  pri- 
mus  (e  Bud.)  versec  dedit  :  quod  ta- 
mcn  etiain  sic  dicititr  apud  iinstrum 
(."?,  54.)  ])robaturqiic  Gronovio  ad  .Se- 
iiec.  de  Bcnef.  .S,  16.  Ek\.  I..all. 
supplct  potestatis  qiiid  ac  dignifatis, 
qiiod  non  plaiie  S|ierneiiduni.  liiller. 
R.1C.  19.  levi  iiiutatione  efficit :  rte  Se- 
natum  quidem  niaurre  scil.  in  fide, 
qiio  seiisu  id  verlii  U.  I,  76.  et  passini. 
Sic  fcre  jain  (irotii»<:,  qiii  conjicicbat, 
neque  Scnatni  Jidem  manere.  Bip.  e 
lectione  Puteolaiii,  qiii,  cod.  Genu- 
ensi  usus,  ita  dedit:  neq^ie  Senatui 
quod  inane  estet,  quod  secnii  Rhen.  et 
Alciatus,  inzfcniose  <>xsciiipuiit,  qiiod 
vero  perqiiam  siiniie:  neque  sejactare, 
quod  innne  essct.  Rccipicndtini  piito  ; 
venim  cuiu  Rhen.  tollendum  quod  se- 
quitur  sed,  ex  posteriori  sjllaba  vocis 
prwcedeiitis  ortiim. 

Navnre  oprrani}  Sic  haljcnt  MSS. 
rior.  rBiid.)  Oxoii.  (Juelf.  et  mox  </«- 
cere.  Recrte.  Nain  »ic  occiw.c»  con- 
striiitiir.  Unde  bene  refcptuni  a  Ryc- 
kio  ct  J.  Gronovio.  Edd.  antca  nnines 
nnvnret  ac  duceirt.  Mox  ••dd.  ante 
Rhcn.  MS.  Giielf.  vitio<e  viu/fiim  pro 
militum.     Ern.     Bnd.  militum. 

(Juo'  vcra  n.  probnlMintur]  i.  e.  quo- 
riim  vcritas  iiondnm,  ob  testiiim  dcfe- 
ctiiin,  patebat.  MSS.  Rcg.  (Juelf.  /to- 
bantur,  solcnni  in  libris  Taciti  ab«r- 


LIB.  XV.    CAP.  52.  53. 


683 


bantur.     Conjuratis  tamen,  metu  proditionis  permotis,  pla-A.  u. 
citum  maturare  caedera  apud  Bajas   in  villa  Pisonis  :  cujus^'-^- 
amocnitate'captus  Caesar  creber  eo  ventitabat,  balneasque  ^6.' 
et  epulas  iuibat,  omissis  excubiis  et  fortunae  suae  mole.  Sed  50 
abnuit  Piso,  invidiam  prjetendens,  si  sacra  meusce,  Diique 
Jio.yuta/es  r&de  gua/iscumque  Principis  cruentarentur.  melius 
ajmd  urbem,  in  illa  inxisa  et  spoliis  ciiium  exstructa  domo, 
zel  in  pubiico  patraturos,  quod  pro   Republica  suscepissent, 
Ha;c  in  commune :    ceterum  tiniore  occulto,  ne  L.  Silanus, 
eximia  nobilitate  disciplinaque  C.  Cassii,  apud  quem  edu- 
catus    erat,    ad    omnem    claritudinem    sublatus,    imperium 
invaderet,  prompte  daturis  operam,qui  a  conjuratione  inte- 
gri   esseut,  quique    miserarentur    Neronem,   tamquam   per 
scelns  interfectum.     Plerique,  lestini  quoque  Consu/is  acre 
ingenium  vitavisse  Pisonem  crediderunt,  ne  ad  /ibertatem  mo- 
veretur,  vel,  de/ecto  Imperatore  a/io,  sui  muneris  Rempub/icam 
faceret.     Eienim  expers  conjurationis  erat  ;  quamvis  super 
eo  crimine  Nero  vetus  adversus  insontem  odium  expleverit. 
Tandem  statuere,  circensium  ludorum  die,  qui  Cereri  cele- 53 


ralione,  ut  ssepe  vidimus.  Add.  c.  59. 
Rectum  eiiniii  csset  pro/jiirentur  :  sed 
probatKintur  (Uud.  etj  unuies  edd.  et 
a  Ta(--iio  non  abhorrens.  Mox  permo- 
tis,  quod  e  Flor.  addidit  Pichena,  et- 
iam  MS.  Guelf.  (Bud.,  ed.  pr.  et  vett. 
omnes.  In  recentioribus  et  Lipsianis 
exeidit,  c.isu,  ut  opiiior.  Idem  pro 
cujus  titHceuUute  legendum  putat  guo, 
ejus  amaen.  ex  quo  facile  fieri  potuit 
quoius,  cujtis.  Heinsius  autem  creber 
en  ap.  Ryekium,  et  in  mari;.  Morell. 
Lip^us  crebro  eo.  Ern.  Hic  Hein- 
siuin  sequor  cuin  Bip.  Bud.  pro piaci- 
tum  liAbet  placuit.  et  iiiox  baltiea. 

tortunte  suce  mole']  Intelli^i  posse 
putavi,  nixus  vel  fretus.  Ac  veritus 
suin,  ne  tale  verbum  exciderit :  esset 
enini  durior  ellipsis:  .Sed  pendet  ab 
tfmissis,  et  intellisrendum  est,  etfartu- 
me  sua  mole  omissa,  i.  e.  apparatu  so- 
lito,  comitatu  etc.  Sic  iyxti  dicitur 
Gra'ols.  Jose[>hus  18,  6,  9.  •yxair  a-jay- 
futfuf  de  imperio.     Ekn'. 

iVe  Ij.  Silanus]  De  quo  inferius  16, 
7.  sq.  LiPs.  Au^sti  abnepos,  filius 
«yus,  de  quo  13,  1. 

y#  conjuratione  integi-i]  MS.  Bud. 
eaujurationem  :  unde  Rhenanus  corri- 
tcebat  eonjuratione,  quod  est  in  ed.  pr. 
aiit  coujurationis.  Ceteri  libri  in  vul- 
trato  cunsentiunt,  quod  verum  puto. 
Ekn.  Verba  Rbenani  male  cepit  Gron. 
Rheii.  scil.  refert,  in  Bud.  esse  conju- 
ralioh  integri,  quud  ie^endum  conju- 
Tutione  .lut  conjurutionis  integri.    Ipse 


tamen  servat  vulg.  cum  prspositiune, 
quir  omissa  in  Bud. 

Ne  a  libertate  moveretur]  \'atic.  ne 
ad  libertatem  moraretur.  Ducit  iiie 
sententia,  ut  legam,  )ie  aut  libertatem 
molirelur.  Duplex  videlicet  a  Vestino 
metus.  ne  aut  homo  acer  ad  liberta- 
tem  populum  vocaret :  aut  alium  a 
Pisone  Principeiu  dilisjeret.  Lips.  Vi- 
dendum  an  fuerit :  ne  a  libertate  mo- 
neretur.  Justinus  2,  9-  Hujus  vir- 
tule  cum  admonila  civitas  libertatis 
esset.  Gron.  Lectio  Vatic.  cod.  est 
etiam  in  libro  Agric. ed.  pr.  unde  Brot. 
recepit  ad  libertateni.  Vulefata  est  in 
MSS.  Flor.  (Bud.j  Guelf.  et  in  edd. 
inde  a  Puteol.  omiiibus  :  eamque  ve- 
ram  puto.  Libertaie  mnveri  dicitur, 
qui  dulcedine  ejus  captus,  ejus  ma- 
xime  rationem  hal)et :  ut  pecunia  mo- 
veri  amantes  pecunife,  qui  cjus  spem 
in  omnibus  sequuntur.  Si  a  displi- 
ceat,  possis  corrisrere  aut,  pr.-Bsertim 
cum  libri  quidam  habeaiit  ad.  Ern. 
Pichenam  si  audias,  cod.  Flor.  habet 
ne  ad  iibertate  moreretur,  unde  bene 
ex  ipsius  et  Mureti  et  alionim  senten- 
tia  :  ne  ad  libertatem  P<)j)ulo  Roin.  re- 
stituendam  mnveretur.  Gruterus  ma- 
lebat  libertate  seil.  Dea.  Ceterum 
quoad  sensum  non  differt  lectio,  quam 
probat  Ernesti  et  sequitur  I>all. 

Die,qni  Cereri  eeleliratur]  Qtii  dies 
pridie  Idus  Apriles,  ita  notatus  Kalen- 
dario  veteri  :  lvdi.  cekeri.  et  biduo 
ante  lvdi  in  circo.  Infra  noster:  ut. 


684 


ANNALTUM 


A.  tf.brntur,  exsequi  destinata  :    qiiia  Ciesar,  raru»  egressu,  do- 

^'^;  moqiie   aut    liortis    clausus,   nd    ludicra    circi    ventitabat, 

^;g   prt^uiptioresque  aHiius  erunt   Uclilia  spectaculi.      Ordinem 

in>*i{iiis    composucrant,    nt    hdtcratius,    fjunsi   snbsidium   rei 

familiuri  oraret,  deprccabnndus  ct  i^e/tibus  Priiicipis  accidens, 

prosterneret   incauturn  premeretgiic,  animi  va/idus  ct   corpore 

iugens.     Tum  jaccntent  et  inpeditam  Trihuni  et  Centiirioues  et 

ccteronun,  ut  (piisque  aadentia:-  hahuissct,  accurrereut  trucida- 

rentque:  prirnas  sibi  partes  cxpostulantc  Scevino,  qui  pufjio- 

nem    templo  Salulis  (in    I^truria),   sive,   ut  alii    tradiderc, 

r^ortuiuc  J\i<  iitiuo  in  oppido,  dclra.xcrat,  gcstabatque  vcK- 


fue  circetifiutn  Cerealiin)!  hidirrum, 
piurihns  etjuorvm  cursihuf  cflebrare- 
tur.  Dio  47,  40.  intcr  pnKli<jia  re- 
fert,  quod  A^litiks  ('ereri,  loco  circen- 
siutn  et  equestrium  ludnrutn,  gladia- 
torins  exhibuerint .  Oviiliunt  adde 
l".-\>-t.  4,389.  sq.  et  lutmuiuiii  vettrem  : 

MKMMIVS  AKU.  CERIALIA    PREI.MVS    FE- 

tir.  Qnod  Ca?saris  et  TuHi  spvo  fa- 
ctuiii.  Vide  Politianuin  Miscell.  o. 
f'^.  LiPS.  MS.  Guelf.  ed.  pr.  diem, 
iiinle.  Broterius  bene,  ut  opinor,  e 
Kaiciidiiriis  antiquis  dopet  diem  XfX. 
Apr.  intcUigendum,  s.  XIII.  Kal.Maj. 
Domoque  etiain  ed.  pr.  ut  Fl.  MS. 
Kkn.  Btid.  domo.  Re  nunio  v.  Eck- 
hcl  iu  Doctr.  NN.  vett.  vol.  5.  p. 
2.".2. 

Genibus  Pr.  accidens]  Sic  I)ene 
Rlieii.  (ex  iny;enio).  Edd.  superiores 
oiiines,  MS.  Guelf.  (et  Bud.)  ncce- 
dtns.  Mox  ingens,  qiii>d  idem  fe  Bud.) 
Jetlit,  MS.  Guelf.  cd.  pr.  ceterw  aiite 
Rlieii .  vifsens.  Ehn.  (^orporc  >  u  j  i  >,--, 
ut  H.  i,  ii3.  Bip.  magis  pl.n  i  i  i  >- 
gens. 

Ut  qtiisijue  audrudtr]  Lectio  a  Va- 
tic.  est.  Farnes.  auducia  habuisset. 
corrupte  triti  libri,  audivuset.  LiPs. 
Audentiee  etiam  ed.  pr.  MS.  Giielf. 
audacia,  et  edd.  ante  Rben.  qui  mdu- 
xit,  iiescio  quare,  audirtsjset,  {ego 
scifi,  e  Btid.)  quod  scrvatuin  est  ad 
Lipsium  iKque.     Ern. 

Templn  Salutis  in  Etruria]  Quan- 
tum  iiitelligere  potui,  sic  plerique  ca- 
piunt,  ut  teinplo,  sive  Salutis,  sive 
Fi>rtnn«  fuerit  in  Fereiitano  oppido 
Etniriffi  :  nnde  CMuvcriiis  corrt»it  Fc- 
rentino,  ut  est  ap.  Suetoii.  Otli.  I. 
qiKK)  probabat  Ryckiiis:  rcrepit  Bro- 
(erius.  Oninin<M|ni>  nullos  luretUa- 
nns  asfnosrit  .'.  Y .  (.ron.  ad  Liv.  .9, 
\h.  etsi  S(r;il)(«  1.  ...  p.  226".  disertc 
<^ifi>Tcm  Etmria*  mcmorat.  Sed  du- 
bitiin  cise  |M)tcst,  an  in  Klruria  ctiain 
«d  oppidutn  Ferentaniim   r-  feretidum 


sit.  S.^Itcm  modiis  loquendi  vix  pati 
videlur.  Divisset  opinor  :  templo  Sa- 
lufis,  s.  u.  a.  l.  VurtuniT,  Ferentano 
in  Etruria  oppido.  Si  porro  in  Etru- 
ria  proprie  ad  Salutis  teinpluin  refer- 
tur,  ut  videtur  voluisse  Heinsius,  qtii 
iii  margine  Morell.  verbis  Ferent.  in 
oppido  adscripsit  in  Sabinis  :  niniis 
indefinite  locus  tompli  et  contra  con- 
suetudinem  accurate  scribentinm  iiidi- 
catur.  Itaque  piitem,  in  Elruria  esse 
e  nota  addita  verbis  Ferenl.  in  oppido, 
qtialis  illa  Heinsiana,  qua?  postea  in 
textum  irrepsit.  Atque  sicdcfinitioilla 
loci  Fereiitano  in  oppido  erit  ctiinmu- 
nis  utrique,  aut  templuin  Salutis  Ro- 
manuiii  iniellipceretur,  qiiod  in  nionte 
yuirinali  fuit  votiim  a  Jiiiiio  Biibulco 
et  pietum  a  Q.  Fabio.  Id  teinpliim 
Salutis  simpliciter  centies  apud  veteres 
dicitur,  iit  apud  Olisequentcm  c.  71. 
103.  sed  illtid  veritis.  Nam  c.  ,')5. 
inducitiir  ij>se  Sceviiuis  dicens,  pugio- 
nem  illuin  oliin  rei^ione  patria  cuttum 
fiiisse.  EnN.  Unciuis  iiieludenda  in 
Elruria,  qtiippe  e  maru.  intrusa. 
Ferentino  rectius  dic;  vidctur.  Ap. 
Straboncm  (|ii(ic)ue  >t't^i*Ti*i*,  In  fine 
pro  regione putria  le^endum  religione 
patria. 

Detrajerat]  Vt  donaria  in  templis, 
cuni  consecraiitiir,  reponi,  sic,  cum 
auferuntur,  dctrahi  proprie  dictintnr. 
Sic  plane,  nt  :ipud  iiostrtim,  srladius 
deluhro  detractus  aj».  Suet.  Vit.  8. 
Detracta  tetnplis  donn  Ner.  32.  De- 
trahi  etiain  clypei,  imafrines  dicuntur 
suspensce  in  teinpli»,  aut  curiis  elc. 
Ern, 

(iestahntipie  velut]  Gestabatnc  pn- 
ponem  ':  non  is  mos  Ruiiiic,  et  per 
hanc  viiiiitatem  homo  se  palam  rete- 
xisset.  Alitid  omniiio  verbi  fuisse 
suspicor:  servabalque,  faclabatque,  aut 
tale.  Lirs.  JactahtU  plactt  Heinsio. 
Krn.  Bip.  reddunt,  aniabat,  niatimc 
cokbau 


LIB.  XV.  CAP.  54. 


685 


nt  magno  operi  sacrum.     Interim  Piso  apud  tcdem  CererisA.l]. 
vpperiretur,   unde  eum    Prrejectus   Fenius   et  ceteri   accituni  ^*^ 
ferrent  in  castra,  comitante  Antonia,Claudii  Cc£sarisfilia,  ad  gg  ' 
eliciendum  vulgifaiorem:  quod  C.  Plinius  memorat.  Nobis 
quoquo  modo  traditum  non  occultare  in  animo  tuit,  quam- 
vis  absurdum   videretur,  aut  inanem  ad  spem  Antoniam 
nomen  et  periculum  commodavisse,  aut  Pisonem,  notuoi 
amore  uxoris,  alii  matrimonio  se  obstrinxisse:  nisi  si  cupido 
dominandi  cunctis  adtectibus  flagrantior  est.     Sed  rairum,'54 
quam   inter    diversi    generis,   orclinis,  aetatis,  sexus,  dit€s, 
pauperes  taciturnitate  omnia  cohibita  sint;   donec  proditio 
coepit  e  domo  Scevini :    qui   pridie  insidiarum  raulto  ser- 
mone  cum  Antonio  Natale,  dein  regressus  domum,  testa- 
mentum   obsignavit;    promptum  vagina  pugionem,  de  quo 
supra  retuli,  xetustate  obtusum  increpans,  asperari  saxo  et  in 


Alagrni  operit  sacrum]  Pirhena  ex 
Flor.  coUigit,  magno  operi.  Neque 
ego  olim  male,  ma^nis  operis,  niuki- 
tudiiiis  numero.  Lips.  Vulgatum 
tamen  Gra:cismopossetdefendi.  Apol- 
lonius  Rhodius  2,  688.  E<  V  ayt  S^  rn. 
rar  fiit  laou  'AriXXtties'  ri»  S"  /tjn»  »>.iiu- 
fitf.  Strabo  1.  14.  p.  682.  Elr'  ix^a 
TltliaXitt,  ti!  <ri»  uri^nuTCLi  Xi^»(  T^a^v;, 
tf^ili.»S,  rtaTi^tuins,  ii^is  'A(p^<iiiTf!S- 
Lucianus  Herniotiino  40.  KiXvi;  aj- 
yvta  •raitKHTai  iipa  tdu  Qi»Z.  Nam  ma- 
^M  o/>eri5  omnino  inale.  Pliniusll, 
37.  (63.)  Lupi  derter  caninus  in  ma- 
gnis  habetur  operibus.  Gron.  MS. 
(Bud.)  Guelf.  magni  operis.  sic  edd. 
ante  Pich.  prseter  pr.  quK  habet  ma- 
gnoperiSyHt  in  cod.  Agr.  quod  idem 
est  cuin  Flor.  magno  operis.  Ceteruin 
genitivus  non  raale  defenditur  a  Gro- 
noviu.  Sic  dixit  ij>se  Cicero  Verr.  1, 
18.  insula  horum  Dcorum  sdcrn  pvta- 
tur,  et  sirailiter  alii.  Ern.  Pro 
magni  operis  Bip.  vellent  magnopere. 

Quamvis  ahsurdum  videretur  et 
inane,  aut  ipsi  Antoniam  nomen  et 
periculum  commodavisse]  Rodolphus 
peracute  :  aut  inani  spei  Antotiiam. 
Hi  tales  homines,  si  ad  criticam  serio 
se  dedissent,  quid  non  pervidissent  .> 
Et  tamen  nos  Pelei  placemus  nobis 
in  hac  machsera.  Lirs.  Quod  iiunc 
est  in  textu  debetur  Pichenie,  qui  sic 
correitit  e  Flor.  lectione  aut  inane  aut 
spem,  qua!  est  etiam  in  ed.  pr.  Prius 
aut  etiam  est  in  MS.  Guelf.  (^uod 
AsrricoIsB  tribuit  Lipsius  pro  conje- 
clura,  est  in  MS.  .\e;T.  unde  Ryckius 
iii  textuni  recepit :  quem  sequerer,  si 
istius  codicis  idoiiea  .'\uctoritas  esset. 
£ux.    V.  et  notata  ad  c.  55.  ubi  quid 


siinile.  In  cod.  Agr.  ubi  autspem,  in 
marg.  additur  a  1.  m.  alii  ad,  quo  indi- 
catur,  alia  exempla  habere  inane  ad 
spem  ;  inde  conjectura  Pichenae,  teste 
GroD. 

Sed  mirum,  quam  intei-  diversi  ge- 
neris,  ordinis,  tetatis,  sexus,  tacitumi- 
tate  omnia  cohibita]  Certe  mirura,  in 
lubrico  et  praepeti  hoc  serraonis.  Si- 
mile  plane,  quud  Claudianus  miratur, 
conspiratione  niilitari  iii  Ruffinura  2, 
283.  —  nec  quisquam  tanta  de  plehe  rs- 
pertus,  Proderet  incautis  qui  eorda 
minantia  verbis.  Quee  non  posteritas, 
qu<B  non  mirahitur  atas,  Tanti  consi- 
lium  vulgi  potuisse  laceri,  Autfacinus 
tam  grande  tegi  ?  Et  plura,  quae  ad- 
dit.  LiPS.  DUes  Rhen.  e  Bui  priua 
divites.    Cf.  H.  2,  56. 

Donec proditio  cocpit]  Plutarchusde 
Garrul.  9.  longe  aliter  elatam  et  aper- 
t.ain  narrat  conjurationem.  Sed  n« 
tibi  imponat,  non  istaui.  Duplex  enim 
in  Neronein  conjuratio,  Pisoniana  et 
Viniciana,  ut  auctor  Sueton.  36.  Ad 
Vinicianam  ergo  refer  illa  Plutarchi. 
LiPS.  Plutarcliura  quoque  de  Pisonia- 
na  loqui,  docet  Ryckius  ex  eo,  quod 
Viniciana  Beneventi  conflata  et  dete- 
cta,  auciore  Suet.  Ner.  30.  Apud  Plu- 
tarchum  autem  Romae  mcntio.     Ern. 

Et  in  mucronem  ardescere  jussit'] 
Lueanus  7»  139.  nisi  cotibus  asper  Ex- 
arsit  muao.  Forte  tameii  Cornelius  : 
et  mucrone  ardescerc  jussil.  Gron.  In 
mucronem  Tacito  dignius  putu.  J. 
Gronovius  comparab.it  e  c.  63.  mem- 
bris  in  eum  pallorem  albenlibus.  H.  1, 
43.  in  ceedevi  ardere.  Et  ea  lectio  est  iil 
MS.Flor.  (Agr.et)  ed.pr.  Ceteri  scri- 
pti  et  edd.  usque  ad  Bernecc.  sine  prS" 


685  ANNALIUM 

A.V.miwronein  a idcsreie  juasitf  camque  ciiram    liberto  Milichc» 
^*^'  munduvit.     Siinul  adfiueiitius  solito  convivium  initum  :  »cr- 
^  'voruin  carissinii  libcriatc  ct  alii  pecunia  doiiHti.  atque  ipse 
imcstus  et  magnas   cogitalionis    manifcstus  erat,  quamvi:) 
Ja-titiain   vagis  sermonibus  simularet.     Fostremo  vu/neribus 
llganwntd,  (juiiftisfjne  sislitur  sanguis,  parare  eun<lein   Mili- 
cluim    moiKt ;    sivc   gnarum    conjuratioiiis  ci    illuc   uscjue 
fidum,  scu  ncscium  el  tunc  primum  adrcptis  suspicionibus, 
ut  pleriquc  iradidere  dc  consequentibus.     Nam,  cum  sccum 
servilis   animus  pra>mia   perHdia;   reputavit,  simulque   in- 
mcnsa  pecunia  et.  potentiu  obversabantur,  cessit  fas  et  salus 
j)atroni  et  accepta'  libcrlatis  memoria.    Etcuim  nxoris  quo- 
que  consilium  adsumpscrat,  muliebrc  ac  deterius.  quippc 
ultro  mctum  inteiitabat,  mu/tosrjne  ai/stitisse  /ibertos  ac  ser- 
vos,(fni  cadcni  vulerint :  ni/ii/  pro/ufurunt  unius  si/cntium:  at 
55 prttinia  pencs  ununt  fore,  t/ui  iiu/icio prfcvcnisset.     liiitur,  cce- 
pta  luce,  Milichus  in   horlos   Scrviiianos  pergit:    et,  cum 
ioribus  arccrctur,  magna  et  atrocia  adfcrre  dictitans,  dedu- 
ctusque   ab  janitoribus   ad  libcrtum   Ncronis,  Epaphrodi- 
tum,  mox  ab  co  ad  Ncronem,  uigens  pericu/uni,  graves  con* 
jurntiones,  ct  cetera,  quai  audicrat  conjectavcralque,  docet. 
rcluin  quo(|ue  in  nccem  ejus   paratum   ostendit,  accirique 
reum  jussii.  is  raptus  per  miliies  et  defensionem  orsus,  i-Vr- 
rum,  cujus  argueretur,  o/im  re/igione  patria  cu/tum,  et  in  cubi- 
cu/o  Jmbitum  ac  fraude  /ibcrti  subreptum,  respondit.    Tabidas 
tcstantenti  srcpius  a  se,  et  incu^^todita  dicrum  o/)servatione,  si- 
gnalas.     Pecunias  ct  /ibertatcs  servis  et  ante  dono  datas,  sed 
ideo  tunc  /argiiis,  (juia,  tenui  jam  re  fami/iari  et  instantibus 
rreditoribiis,  testaniento  dij/iderct.     Enimvero  /i/jcra/cs  seniper 
epu/us  struxisse  ct  vitani  am(£uain  et  durisjudicibus  parum  pro- 

po!iitt(>ne.  EttN.    Sic  Biid.  Ap.  Lucan.  Et  illiic  uiqve  ^fidutn']    Sic    MSS. 

ciUHqiic  7,   i;J9.  cotihiu  asper  exarsit  Flor.   (Bud.)  Guelf.  eild.  ante  Rhen. 

mMcro.  omnes  :  iii  hujus  ed.  primuni  compa- 

31nena  cnfcitationis  manifeittns]  Sc-  rct  huciisque,  quod    vitio    opcrirom 

Bcca  in  Controv.  2,  5.  {!.{.}  Ttfraimus  invectum  piito.  scd  id  tctiucre  omnes 

■tuspicnlus  est,  .<ire  isli  uliquid  e.TcidU,  usque  ad  .J.  (ironov.     Ern. 

tife  magna  cottsUia  non  bene  vuUus  te-  De  conseijuentibus]    Grotius  conji- 

gii.     Lirs.  cicbat  coiiscientibus .    tnalc.     Tradcre 

yiaiiit  sermonilux]    Cod.   Af^.   »•«-  est  historicomm.   Inteilifjo  dc  scripto- 

riiji.     Sed  vagi  sfimones  ct  .ip.  Cl.iu-  ribu«,  qiii  post  illa  tcnipora  vixere  ac 

dian.  iii  Prolii  ct  ()l.  Cuiis.  1,  31.   l^a-  scripscrc.     S,\ci:\ccTo  iMut  conseipiens 

gus  rumor  H.  .'t,  25.  et  posterum  temjrus  synonjinice.  F.rn. 

Pnrtire  eumdem   Milichum]     Scii-  Brot.  explicat  de  istoruni   mandato- 

tcntia   npta    cst  :    tanicn    lihri    illud  niiii  cunsi>quciitiis.    Hciiis.  pro  glossa 

verlii  rcdarpiunt :  quoruni  partim^/ar.  habct. 

tieb<il    euuidem  ;     alii,   parlitliaf'/ue ;  J/i  hortos  ServUtanos]   Cf.  IL  3,  38. 

tiontwWi  farfirbatHt .    Ouid  veri,  quir-  Suct.  47. 

ro.     I.ii-s.     1'riiiiiUM    c«t    MS.    Bud.  Epvphroditum]  Oui  a  lil>cl!i«  fuit. 

.ilicruni  FK>r.  ct  Giiclf.  tcrtiuni  ed.  pr.  de  quo  .Suetoniiis  Ncron.  49.    Et  Do- 

/'/')•«/»•*  Putcol.  cdiilit.tieseio  aiie  MS.  mit.  14.    F.4t  illc  ipsc,  cui  iiobili^  ser- 

F.Kfi.    Fursan  !•  roil.  Gpnucn&t.  Hiller.  vus  Epiclftus  fuit.    Snidas  et  Arriaous 

Rac.34.  coiyicit /''i^rtmew/a  . . .  jnm«.  1,1.     Lir>. 


LIB.  XV.  CAP.  56.  57. 


6S7 


batam.  Fomenta  vuliienhns  nuUajussu  suo,  sed,  quia  cetera  A.  U. 
palam  tana  objecUset,  adjungere  crimen,  ut  sese  pariter  indi-  ^^^ 
cem  et  testem  faceret.  Acljicil  dictis  constantiara.  incusat  66." 
iiitro  iiitestabilem  et  consceleratum,  tanta  vocis  ac  vultus 
sccuritaie,  ut  labaret  indiciura,  nisi  Milichum  uxor  ad- 
nionuisset,  Anto^nium  Natatem  multa  cum  Scevino  ac  secreto 
amlocutum,  et  esse  utrosque  C.  Fisonis  intimos.  Ergo  accitur  56 
iSatalis:  et  diversi  interrogantur,  quisnam  is  sermo,  qua  de 
re  fuisset'^  cum  exorta  suspicio,  quia  non  congruentia  re- 
sponderant :  inditaque  vincla.  Et  tormentorum  adspectuni 
ac  minas  non  tulere.  Prior  tamen  Natalis,  totius  conspira- 
tionis  magis  gnarus,  simul  arguendi  peritior,  de  Pisone 
primum  fatelur.  deinde  adjicit  AniKeum  Senecam,  sive  in- 
ternuntius  inter  eum  Pisonemque  fuit,  sive  ut  Neronis  gra- 
tiam  pararet,  qui  infensus  Senecae,  omnes  ad  eum  oppri- 
niendum  artes  conquirebat.  Tum,  cognilo  Natalis  indicio, 
Scevinus  quoque,  pari  inbecillitate,  an  cuncta  jam  patefacta 
credens  nec  ullum  silentii  emolumentum,  edidit  ceteros.  ex 
quibus  Lucanus  Quinctianusque  et  Senecio  diu  abnuere. 
Post,  promissa  inpunitate  conrupti,  quo  tarditatem  excusa- 
rent,  Lucanus  Atillam  matrem  suam,  Quinctianus  Glitium 
Gallum,  Senecio  Annium  Pol/ionem,  amiccrum  praecipuos, 
nominavere.     Atque  interim  Nero  recordatus,  Volusii  Pro-o7 


Adjungei-e crimen  vlsum  Ke—facere'] 
\on  erat  hoc  crimen,  louienta  pa- 
rasse  ;  seil  conjurasse.  Itaqiie  leg^am, 
crimini,  cujus  se  pariter  indicem  et 
testcm  facei-et .  Et  vero  libri  etiam 
qnidam,  Jareret,  praferunt.  LlPS. 
Mihi  seilet,  Acidalium  rem  acu  teti- 
gisse  :  adjungere  crimen,  ctijits.  i.  ad- 
jicere  hanc  quoque  calumniani,  quam 
tt  deferat  ijise,  et  sibi  tanqiiani  tesli 
tredi  velit.  Gro\.  Lectio,  qiiae  in 
tfcxtu  bodie  est,  inducta  est  a  Pichena, 
ut  consentanea  scripturae  MS.  Flor. 
eademque  e^i  in  MS.  Agr.  'nec  ex  in- 
^enioAi^r.  ut  Pich.  pntabat.j  ante  jam 
prolata  et  probata  a  Mo(ho  cp.  15.  At 
MS.  Fior.  Jac.  Gron.  contendit,  po- 
lius  Acidalii  conjecturae  favere.  Est 
in  codice  /;  siste.  Ex  quo  ego  neque 
ut  sese  ncque  «//'««  se  cruam.  Est 
enim  lussisse :  unde  quidani  liberGro- 
novio  citatus  etiam  hnbuit  Jusrisse. 
MS.  Guelf.  edd.  a  Piitcol.  omnes  usqne 
a<l  Pichen;ini  visum  :  se—facere .  MS. 
l\<n\.vixisse.  ed.  pr.  rfix».vif.  Pariter 
—  faceret.  Ern.  Ex  lcctione  Bud. 
virisse  Rhenanu«  conjiciebat  leg.  ni- 
jum  se  }>.  ind.  et  t.f. 

Ac  sccreto  collocutum]  Fanies.  se- 
eretn,  et  ad  oram,  Senecii.  non  proho. 
.StatiiD  e  libris  edidi :  /Jn  cuncta  jam 


patefacta  crederu.  non  ut  (et  in  Bud.) 
obtinuerat,  ante.  Notum  et  creberri- 
mum  Tacito  dicendi  ^enus.  LiPs.  Se- 
creta  etiAm  MSS.  Flor.  (Bud.)  Guelf. 
ed.  pr.   quod  recepit  Broterius.     Ern. 

Ergo  accitur  Natalis}  Sic  MSS. 
Flor.  Guelf.  Agr.  edd.  aute  Rhena- 
num  omnes,  qui  (e  Bud.)  edidit  acci- 
tus.  Vetus  cum  Rvckio  restituimus. 
Ern. 

Cum  exorta  svsp.']  Bud.  tum.  Mox 
c.  Agr.  Sed  torm.  ndsp. 

Conjurationis]  Sic  Lipsius.  At  Flor. 
Bud.  et  edd.  vet.  conspirationis .  Dein 
Bud.  male  magis  ignarus.  Fro  peri- 
tior  Faernus  dabat  parntior,  sed  simul 
mutat  arguendi  in  arguenti,  Pricaeus 
in  urgenti,  scil.  Neroni.  Bip.  legiint 
arguendi  promtior.  Lall.  apertior, 
quod  placet,  (|uippe  proxime  ad  vulg'. 
accedens.  Sic  Cic.  pro  Mnr.  25.  ut 
semperfuit  apertissimus. 

Quinetiamt.i]  Bud.  Quintilianvs. 
*  Giitium  Gallum]  Ita  scribenduni 
nomen,  non  Glicium.  Fre^iuens  iii  la- 
pidibns  Giitiorum  mentio.  V.  GnU. 
in  ind.  Sed  Glitii  quoqiie  Gnlli  epi- 
taphium,  ante  duo  siecula  Veiis  rcper- 
tum,  exhibet  Nardinus  in  Veiis  ant.  2, 
2.  Cf.  thes.  Itiil.  ant.  t.  8.  paite  3.  p. 
56. 


e8S  ANNAIilUM 

A.  U. culi  indicio  Epichnrin  adtincri,  ratusque  muliebre  corpus 
?'*?:  inpar  dolori,  lormeritis  dilacero ri  jubfti.  Ai  illam  non  ver- 
«b'.  bera,  noii  ignes,  noii  ira  eo  acrius  torquentiutn,  ne  a  teuiina 
spernerentur,  pervicere,  quin  objecla  denegaret.  Sic  pri- 
nius  quiEstionis  dics  conteinptus.  Postero,  cuni  ad  eosdeui 
cruciatus  retraheretur  gestamine  selia^,(rKnn  dissohitis  mem- 
bris  insisterc  ne(iuibai)  vinclo  tascia',()uani  pectori  deiraxe- 
rat,  in  modum  hiquei  ad  arcum  sellai  restricto,  indidit  cer- 
vicem,  ct,  corporis  pondere  connisa,  tenuem  jam  spiritum 
expressit :  clariore  exemplo  libertina  mulier,  in  taota  neces- 
sitate,  aiienos  ac  prope  ignotos  protegendo,  cum  ingenui  et 
viri  et  Equites  liomani  Senatoresque,  intacti  tormentis, 
carissima  suorum  qnisque  pignorum  proderent.  Non  enim 
omittebant  Lucanus  quoque  et  Senecio  et  Quinctianus  pas- 
sim  conscios  edere,  magis  magisque  pavido  Nerone,  quam- 
58quam  muhiplicatis  excubiis  seniet  sepsisset.  Quin  eturbemy 
\t€r  manipulos  occupatis  mcenibus,  insesso  etiam  mari  et 
amne,  velut  in  custodiam  dedit.  Voiitabantque  per  fora, 
per  domos,  rura  quoque  et  proxima  municipiorum,  pedites 
equitesque,  permixti  Germanis,  quibus  Hdebat  l*rinceps, 
([uasi  exteruis.  Continua  liinc  et  juncta  agmina  trahi  ac 
Ibribus  iiortornm  adjacere.  Atque,  ubi  dicendam  ad  caus- 
sam  introissent,  latuium  erga  coujuralos,  sed  Jortuitus  ser' 
tno  et  subili  occursus,  si  convivium,  si  spectaculum  simul  inis- 
»ent,  pro  crimine  accipi :    cum,  super  Iseronis  ac  Tigellini 

Gestamint    sella]     Eadem    saevilia  stituit  Picbena.  Ern.    In  Bad.  legitur 

est,  c|uani    timgit  Ainiiiiaiius   'i^,  '2.  pignora. 

Promiscue  jiivenes    aliique,   membris  I^tatutn  erga  conjuratos']  Arrisisse 

omnibus  i:<ifjlt,<id  mpplicia  seUit  iiesla-  aliciuaiKlo   cjuacuinquc   uccasionc   cui- 

lonis  ducebnntur.      LiPS.      I)e  fascia  quam  e  coiijurati«i ;  frontcni  exporre- 

pecturali  inulierum,  c(Uie  et  strophium  xisse,  et  vultuin  hilarioroni  finxisse  ad 

dicitur,  V.  c|uus  citavi  in  Clav.  Cicer.  in  adventum,  aspectum,  obituin,  orcnr- 

stropfUutu,   £kk.    Cf.  Nuu.  Marc.  14,  suin,  allociuiuin,  dictuni,  ^cMuni  mo- 

4i,  tumve  alicujiis.     Nihil  hic  suspectum. 

Connisa]  Bud.  connixa.  Gron.     Latatum  MS.  Guelf.  ed.  pr, 

Senatoresque  intuvti  tormentis']  Ita  In  ed.  Piit.  rst  latatum,  vitio  opera- 

rarnes.  optiiiie.     Vatic.   inlactis.  lit-  rum  ;  sed  id  ccrvatuni  uscpic  ad  Rbe- 

tera  iina   reciundante.     Ex  quo  foiite  iianum.  qui  latatum   (e  Bud.)  resti- 

vul^atus  error,  in  tantis.     Res  clara.  tuit.     Veruni   post  dcdi   sed  tortuilut 

Insii^ni  laiide,  ait,  di^nanda  libi>rtina  sermo,  ut  est  in  MS.  Guelf.  ct  aliis  ap. 

muiier,  qnie  toties  pressa  constanter  Broteriiini.  edd.  pr.   Puteol.    Ap.  Be- 

indicare   abnuerit   ignotos :    cum  viri  rualduni    vitio   u))crarum    irrepsit    si 

et   Senatores   etiain  proxiina  pipiora  (nam   alioqiii    secpiitur    Putcolatium) 

iiia  pniciereiit  sine  tornieiitis.     LlPS.  quod  teniere  propaeatum  cst.     Seiisu» 

Jnturli   placuerat   ante  Faerno,  Agr.  est:     non    modo   lietatum   esse    erga 

/ntaclis  etiaiii    MS.  Flor.  ed.  pr.    At  conjuratos  crinien  erat,scd  etiani  cum 

MS,  (Biul.;  (^uclf.  in  tanlis  vitiose,  ut  iis  fortu  collocutuin  etc.  Variat  deinde 

oiiiiies  cilil.    a    Putcui.    usquc   ad   Li-  oratioiicni  et  perpt,  si  coniiriutm  etc. 

psiiim.     KuN.  jYon  modo  oniitti  ante  std,  suprajain 

Cariuima  suoruM  ijuisquepifiHonim  vidimus,  estqiie  iioii  raruin  in  Tacito, 

pmderent}    JSic  recti-  MSS.  Fl.  Guelf.  Ern.     Sifort.  sermo  est  et  in  Bud.  at 

edd.  ante  Rlu-n.  oiniies  :  qui  Te  Bud.)  bonum  setisuiii  exhiliet.  priCftat  tameo 

dedit  caiistiwa  (juoqiir  .«./>,  \ctuB  re-  »ed.     Bip.  luallciit  et.  ]ianuu  reCert. 


LIB.    XV.  CAP.  59. 


689 


saevas  percunctationes,  Fenius  quoque  Riifus  violenter  ur-A.  u. 
geret,  nonduin  ab  indicibus  nominatus,  sed,  quo  fidem  in-  819. 
scitiee  pararet,  atrox  adversus  socios.  Idem  Subrio  Flavio  gg^* 
adsistenti  adnuentique,  an  inter  ipsara  cognitionem  destrin- 
geret  giadium,  csedemque  patraret,  renuit  infregitque  inpe- 
tum  jam  manum  ad  capulum  referentis.  Fuere,  qui  prodita59 
conjuratione,  dum  auditur  Milichus,  dum  dubitat  Scevinus, 
hortarentur  ¥ isonem,  pergere  in  castra,  aut  rostra  escemiere, 
studiaque  mHitnm  et  popidi  tentare,  si  conatihus  ejus  conscii 
adgregarentur,  secuturos  etiam  integros :  magnamque  mota  rei 
famam,  qu(C  plurimum  in  7iovis  consiliis  valeret.  Nihil  adver- 
sum  hoc  Neroni  prorisum.  etiam  fortes  viros  subitis  terreri ; 
iiedum  ille  scenicus,  Tigel/ino  scilicet  cum  peUicibus  suis  comi- 
iante,  arma  contra  cieret.  Multa  experiendo  conjieri,  qua. 
segnibus  ardua  tideantur.  Frustra  silentium  et  Jidem  in  tot 
consciorum  animis  et  corporibus  sperari.  Cruciatu  aut  pramio 
cuncta  pervia  esse.  Fenturos,  qui  ipsum  quoque  vincirent,  po~ 
stremo  indigna  nece  adjicerent.  Ctuanto  laudahilius  peritu- 
rum,  dum  amplectitur  liempublicam,  dum  auxiiia  libertati  in- 
vocat.  Mi/es  potius  deesset  et  plebes  desereret ;  dum  ipse 
majoribus,  dum  posferis,  si  vita  prccriperetur,  mortem  adpro- 
bareti  Inmotus  his  et  pauUulum  in  pubHco  versatus,  post 
domi  secretus,  animura  adversum  suprema  firmabat,  donec 


Sed  quo  fidem']  Acid,  et  Frein- 
shein.  niallent  et  q.f.  Mox  Biid.  strin- 
geret. 

Retinuit,  infregilgue]  Faernus  du- 
dum,  renuit,  legebat :  probaturque  a 
quibusdam  libris,  et  rectum  est.  An- 
nuerat  Flavius,  iste  renuit.  LiPS. 
Renuit  MSS.  Flor.  et  alii,  ed.  pr.  (At 
Bud.  retinuit  infregit  imp.  Sed  renuit 
probat  etiam  Pricaeus  ad  Apul.  Met. 
t).  p.  300.  Piehena  putat,  scriptum 
fuisse  rennuit  inde<iue  ortum  reti- 
nuit.)  PauUo  ante  Ryckius  e  MS. 
Agr.  dedit  innuenti,  ut  placuerat  Aci- 
daiio.  At  etiam  annuere  pro  innuere 
dicitur,  ut  ap.  Cicer.  pro  Quint.  c.  n. 
Simulatque  sihi  hic  annttisset,  Nu- 
tneraturum  se  dicebat,  ut  omnes  scri- 
pti ;  sed  et  ibi  contra  libros  Lambi- 
nus  edidit  innuisset .-  male,  ut  judicant 
Gruterus  et  Passeratius.  Reperit  ta- 
men  Broterius  innuentique  et  in  trl- 
bus  aliis  MSS.  £rn.  Bud.  annu- 
enti, 

Rostra  escendere]  Libri  scripti. 
LfPS.  Vulgo  ante  conscendere.  EaN. 
Sie  Bud. 

Mulla  confieri]  Sic  bene  e  Flor.  (et 
ed.  Ven.)  Pichena  \>ro Jieri ;  quod  est 
in  omnibus  aliis.  Mox  MS.  Guelf 
VOL.  l.  P.  II. 


consociorum  male.  V.  ad  4,  33.  Verbo 
corporibus  respiciturad  tormenta,  quae 
pauca  corpora  perferre  ac  vinrere  pos- 
sunt.  Post  cruciatu  pro  dativo  acci- 
piendum.  Atque  etiam  ed.  pr,  a-u- 
ciatui,  sicut  cod.  Re».  Ern.  Bttd. 
consciorum  ,  .  .  cruciatu. 

Miles  pntius  deesset'}  Delevi  duni  et 
punctum  feci,  ut  Acidalius  volebkt, 
quia  non  niodo  sic  MS.  Flor.  sed  et- 
iam  (Bud.)  Guelf.  in  quo  male  manus 
sec.  supra  adscripsit  dum.  Atque  ita 
plane  sensus  desiderat.  Melius  esse 
deseri  a  milite  et  plebe,  et  Reip. 
caussa  mori  cum  gloria.  Mox  immo- 
tus  his  e  MS.  Guelf.  cd,  pr.  dedi  pro 
iis.  Ula  est  Corneliana  forinula.  Ern. 
Bud.  inmotus  his.  Sic  solet  iste  codex. 
Mox  haljet  quis  JVero,  puto  quis  pro 
quibus,     Sed  bene  vulg. 

Animum  frmabat]  Sic  recte  MS. 
Flor.  edd.  vett.  ante  Rhen.  (qui  [e 
Bud.]  dedit  firmat,  quod  est  etiam  ia 
Guelf.  cf.  c.  51,  extr.)  sequitur  eninj 
adveniret :  pro  quo  rectius  esset  ad- 
venit.  Restituit  Pichena.  Contra  bene 
mox  Rhen,  (ex  ingenio)  edidit  lum- 
quam.  Edd,  superiores  omnes  et  MS. 
Guelf,  (et  Bud.)  quamq^Mm.    Ern, 

vy 


(J90 


AT^NALIUM 


A.U^manus  milittim  adveniret,  quos  Nero  tirones  aut  stipendiis 

819;  recentcs  fklegerat.     Nam  vetus  miles  timebatur,  tamquam 

gi"  favore  inbutus.     Obiit,  abrupiis  brachiorum  venis.     Testa- 

mentum  foedis  advcrsns  Neronem  adulationibusamori  uxo- 

ris  dedit ;    quam  degenerem,  et  sola  corporis  forma  com- 

mcndatam,  amici  matrimonio  abstulerat.     Nomen  mulieris 

Arria  Galla ;  priori  marito,  Domitius  Silus  :  hic  patientia, 

COilla  inpudicitia,  Pisonis  infamiam  propagavere.     Proximam 

necem  Plautii  Laterani,  Consuhs  designaii,  Nero  adjungit, 

adeo  propere,  ut  non  complecti   Hberos,  non   illud  breve 

mortis  arbitrium  permitteret.     Uaptus  in  locum  servilibus 

poinis  scpositum  manu  Statii,  Tribuni,  trucidatur,  plenus 

constantis  silentii,  nec  Tribuno  objiciens  candem  conscien- 

tiam.     Sequitur  caedes  Annrei  Scuecae,  lajlissima  Principi, 

uon  quia  conjurationis  manifestum  compercrat,sed  ut  ferro 


Recens  slipendvs]  Heins.  malebat 
stipcndiif  ut  4,  52.  recem  Prceturcp, 
Bed  et  illud  ex  ipsius  ingenio,  Cf.  no- 
tataad  1,41. 

Nomen  mulieris]  Sic  omnessrr.  et 
edd.  non  muHeri,  ut  Acidalio  place- 
bat.  yltria  MS.  (Bud.)  Guclf.  ed.  pr. 
Puteol.  /Irria  ed.  Beroald.  seqq.  om- 
nes,  nescio,  an  e  tibris  scr.  Eiiam 
.'Itrii  et  yttrier  rcperiuntur.  Siiius 
Rhcn.  (e  Bud.)  sqq.  M.SS.  Guclf.  at 
MS.  Flor.  Silu.1  ed.  pr.  Stllus.  VAd. 
ante  Khen.  Jilius,  nialc.  de  cogno- 
mine  Silus  v.  Drakenb.  adLiv.  32,  U8. 
Ern. 

Brcve  mortis  arbitrium~\  Profecto 
breve.  \am  Nero  mori  jussis  non 
nmplitis  quam  horarium  spatium  da- 
bat.    Lirs. 

Serrilihus  panis  seposilam']  Disce 
crg^o  olare,  lcctor,  locum  certum  fuisse 
in  poenam  servonun  viliuuique  capi- 
tum.  Queni  illum  ?  Sestertium,  ut 
opinor.  Ita  enim  locus,  non  Romo?, 
sed  extra  urbem,  ubi  cruces,  patibula 
defixa,  cadavera  abjecta,  aliaque  qus 
ad  supplicia  plebis.  Plutarchus  in 
Galba  2K.  T*»  ii  TiXGtt  •rait  Xla,T^tZl*u 
xet)  OlirtXXi»u  iiiXut  tim^nfttr».  Kctiit- 
nr  i%  lntlin,  n*i  «'<t>ra  r{»«-<i>  miKiVKftivat 
««(  xadt>C«iVcrr<f,  iffi^at  ri  Ttiis  a*i  rZt 
Kmiru^t  KeXu^tfiitetit  ^fUTeuffit.  'O  3i 
rir»»  Tr.rrifrin  MmXtTrtu.  Extra  ur- 
bem,  dico,  is  locus  (errant  qui  de  ee- 
moniis  su^picantur)  vel  nominis  arsju- 
mento.  Sic  cnim  dictiis,  quia  semi- 
f< '•'  '  '  niilliari.  Ea  quidem 
r  i  cjita  Romanis.    Ita 

.'•',  ,  1  :   /iiJiu  sub  urbe,  Justi- 

niani,  I.  '64.  L.  l)e  donation.  Ded' 
(num,suburbaDum  Carthaginis  Proco- 


pio.  Seplimnm,  Hostiense,  Symroa. 
chi  villa,  ep.  6,  8.  Quartum  Latins, 
apud  eumdem  <),  64.  Quarium  Pol- 
lionis,  ap.  Marti.ilcm  .3,  20.  Credo, 
fuisse  extra  porfam  Esquilinam :  et 
odorari  videor  corruptionem  ejus  verbi 
in  commcntatorn  Horatii,  uti  Cru- 
quius,  sedulH"  industriae  interpres, 
eum  cdidit  ad  Epod.  h.  Esqttilinvs 
mnns  Jiomff  ex  septem  montibus. 
Hinc  Esqiiilitm  porta  Rom<t  dicitur, 
nd  sessorium,  uht  certut  erat  locus  se- 
pulchrorum  nd  cnrpora  pauperum  aut 
sce/ernlorum  viliumque  comburenda, 
aut  canihus  prnjicienda.  Lcjorim  nd 
sestertium.  Siout  iii  vita  Cypriani  : 
Cum  venisset  ad  eum  locum,  qua  dici- 
tur  Srxlus,  quarto  ah  urbe  miUiari, 
cmendatum  ab  aliis  recte,  sextertius, 
LiPS. 

Plmus  constuntis  silentii]  Egregii 
viri  mortcm  plcuius  Arrianus  tlescri- 
psit  1,1.  Ka.Tt^aiit  vit  t*  'Ptiftfl  xtXiv- 
ff^ut  v*i  rtu  Nt^aiirsf  ifrtHipmXtf^ntmt, 
i»Tinmt  T^ii)^t\Xtt,  xeti  vXnyiit,  imi  trfit 
auTr*  rni  <rXnyiit  «rSini  ytttftttn*  Iw 
iXiyn  ffuytXmur^iit ,  wdXtt  i^irioif.  'AX- 
Xit  xcu  irj  «■f«ri^«v,  WftriXj^irri  'E<r«f^*- 
iirtt  rif  itrtXiu^t^tt  rtu  tiiftirtt,  Kmi  ifci>c- 
*ti*a*Ti  auTtt  uTt(  rtu  ruyKfturBiitmt,''^» 
Ti  ^iXt,  ^nrir,  i(ii  rtu  ri  mufim.  ()  ex- 
cclsum  animum  et  supra  omnem  hanc 
terrenam  fajcem !  Lips. 

Conjurationis  man\fiistum  compere- 
rnt]  MSS.  Flor.  Oxon.  non  habent 
manifeslttm,  placetque  .1.  Gronovio, 
(juod  manifesttis  conjurationi»,  ct  com- 
prrtus cotiiuralinnis  nil  dilVerunt.  Ala- 
nifvsto  compertus  benc  dici,  ipse  agno- 
scit.  Accipe  igitiir  adjcctivtim  dictum 
pro  .idverbic :    in  salvo  erit  vulgata 


LIB.  XV.  CAP.  61.  691 

grassarctur,  quando  venenum  non  processerat.  Solus  qulppeA.  u. 
Natalis  et  hactenus  prompsit:    missiim  se  ad  agrotnm  Sene-  ^^^ 
cam,  nti  viseret  conqnerereturquey  cur  Pisonem  aditu  arceret?  gg  ' 
melius  fore,  si  amicitiam  familiari  congressu  exercuissent.    Et 
respondisse   Senecam  :    sermones  mutuos  et  crebra  conloquia 
neutri  conducere  :  ceterum  salutem  suam  inco/umitate  Pisonis 
inniti.     Hacc   ferre  Cranius  Silvanus,  Tribunus   PraetoriaB 
cohortis,  et,  an  dicta  Natalis  suaque  responsa  nosceret,  per- 
cunctari  Senecam  jubetur.     Is,  forte,  an  prudens,  ad  eum 
diem  ex  Campania  remeaverat,  quartumque  apud  lapidem, 
suburbano  rure,  substiterat.     Illo  propinqua  vespera  Tribu- 
nus  venit  et  villam  globis  militum  sepsit.     Tum  ipsi,  cum 
Pompeia  Paullina  uxore  et  amicis  duobus  epulauti,  mandata 
Imperatoris  edidit.     Seneca,  missum  ad  se  Nata/em  conque-Qi 
stumque  nomine  Pisonis,  quod  a  visendo  eo  prohiberetur,  seque 
rationem  valetudinis  et  amorem  quietis  excusavisse,  respondit. 
Cur  salutem  privati  hominis  incolumitati  sua.  anteferret,  caiis- 
sam  non  habuisse.  nec  sibi  promtum  in  adulationes  ingenium. 
Idque  nuUi  magis.  gnarum,  quam  Neroni,  qui  sapius  liberta- 
tem  Seneca,  quam  servitium  expertus  esset.     Ubi  haec  a  Tri- 
buno  relata  sunt,  Poppaea  et  Tigellino  coram,  quod  erat 
saevienti    Principi    intimum   consiliorum,    interrogat  :     an     , 
Seneca  voluntai-iam  mortem  pararet?    Tum  Tnhunus,  nidla 
pavoris  signa,  nihil  triste  in  verbis  ejus  aut  vultu  deprehen- 
siim,  confirmavit.     Ergo  regredi  et  indicere  mortem  juhetur. 
Tradit  Fabius  Rusticus,  non  eo,  quo  veneraty  itinere  reditum, 

lectio.     Mox  uti  MSS.  Flor.  Gaelf.  ed.  ad  obsidendos  omne»  villse  aditus  giobi 

l>r.      Ern.      Bud    habet    munifestum  requiruntur.     Ern. 

eompererat.     Mox  ut  f.  gr.  qttoniam.  Cum    Pnnipeia     PaulUna     uxore'] 

De\n  exercuLiset .  Quam  nobilissimam  feminam  Dio  ap- 

Tiibunus  cohortis]  Sic  post  Lipsia-  pellat  ;  filiam  fortean  Poinpeii  Paul- 

nas  operarum   vitio   editum,   ad  Jac.  lini,  qui  supra  Consularis  dicitur,  et 

(jronovium,    qul     restituit    prcetoria,  vecti»alibus  publicis  prsepositus.  LiPS. 

quod  MSS.    et  edd.   veteres  habent.  Moxa  visendo  MSS.  Flor.  Guelf.  a 

Ers.     Bud.     Granius    S.    pnstoruE  man.  seo.  edd.  vett.  ante  Rhen.  Ryek. 

'^"f^-  Gronov.  Rhenanus  (Bud.  secutus)  de- 

Ex  Campania]  Ubi  extremis  annis  leverat  prappositioneni,  qua;  et  MSS. 

multus  fuit,  rarior  in  aula,  et  sapien-  tribus  ap.  Broteriuni  abest.     Ilem  se- 

tiae  studiis  occupatus.     Epistola  ibi  et  que  Fl.    TBud.)    Guelf.    ed.  pr.   quod 

Quastiones  Naturales  sub  hoc  tempus  restituit  Pichena.  Guelf.  etiam  ratione 

structae.     Lips.  et  amore  ut  edd.  ante  Pich.  praeter  pr. 

Quartumque  upud  lapidem']  In  villa  Ern.     Bud.  raliones  val.  et  asnoreg. 

sua  Nomentana,  ut  vohmt,  qui  vitam  Sed  sub  *  punctuni  positum  delendum 

nobis    scripsere.      Sed    ambigo,    quia  indicat  et  lesr.  ratione. 

Nomentum  longius  aberat  et  duode-  Nec  sibi  promptum']    Ipse  de  se  ad 

cimo  fere  lapide.     Nisi   si  tractus  eo  Neronem :  Non  hlandiar  auribiis  tui». 

versus  hucusque  Nomentanus  dicere-  nec  enim  mihi  hic  mos  est.     Malue- 

tur.^    LiPS.  rim  veris  offendere,  quamplacere  ad«- 

yniam  globis  militum  sepsii]    Glo-  lundo.     LiPS. 

itis  non  globus  MSS.   Fl.  (Asrr.  Bud.)  Nulla pavoris  slgna]  Lege  htBC  cum 

Guelf.  ed.  pr.  unde  recipere  non  dubi-  sequentibus  :    et  a-lnr^trtv    -(ides,   ca- 

tavi.     Sin  et  cod.  Reg.  at  Corb.  ^/o-  lumnia»  Dionis.     I 

Ivt.    Ad  invadendum  ^4»Zre«  sufficit  c  Jtinere    redUum.               . -.   Guel*. 

Yy  2 


692 


A  N  N  A  L I U  M 


h.V.sedJie.Tisse  ttd  Fenium,  Prtcfectum,  et  erpositis  Casaris  jussi$, 

*'S.  an  ohtemperaretyinterrogaxisne ;    monitnmque  ab  co,ut  cxse- 

^^"  queretur ;    fatali  oninium   ignavia.  nam  et  Siivanus  inter 

conjuratos  erat,  augebatque  scelera,  in  quorum  ultioneai 

consenserat.     Voci  tamen  et  adspcctui  pepercit.     Intromi- 

sitque  ad  Senecam  unum  ex  Ceuturionibus,  qui  necessituteni 

Qtiultimam  i\ex\\\ni\i\xct.     llle  interritus  poscit  testamenti  tabu- 

las  :  ac,  denegante  Centurione,  conversus  ad  amicos,  f/uando 

meritis  eorum  referre  gratinm  prohiberetur,  quod  unum  jam 

ct    pulcherrimum    habebat,  imaginem   tit(B  sute  relinquere, 

testatur:    cujus  ni  memores  essent ,  bonnrum  artium  famam, 

tum   constantis  amicitiee  iaturos.      Simul    lacrimas   eorum, 

modo  sermone,  modo  intentior,  in   modum  coercentis,  ad 

firniiludinem  rcvocat,  rogitans;  ubi  pr/rcepta  snpientite'^  ubi 

tot  per  annos  meditata  ratio  adversum  inminentia  V    Cui  enim 

ignaram  fuisse  savitiam  Neronis  ?  Neque  aliud  supcresse,  post 

matrem  fratremque  interfectos,  quam  ut  educatoris  prccceptoris- 

63que  neceni  adjiceret.     Lbi  haec  atque  talia  iu  commune  dis- 

seruit,  complectitur  uxorem,  et,  paulluhim  adversus  prce- 


retlditum.  MS.  Reg.  et  ed.  pr.  reditu- 
ruin.     Krn.     Hud.  rcditum. 

Quod  iinum  jnm  et  tamen  pulcherri- 
twM»)]  Et  tamen  MS.  Flor.  (et  ed. 
Vt;n.)  teste  J.  Gron.  Giulf.  ed.  pr.  «t 
ceters  aiite  Kben.  qui  (e  Bud.)  fecit 
jum  tamen  et.  Pichena  velut  e  MS. 
Plor.  ct  ed.  Puteol., ;am  attamen,  quod 
falsumest,et  secuti  sunt  tamen  onints 
usque  ad  Ryckium,  qui  velut  e  Flor. 
deditjam  tanien  pulck.  Sed  el  tamen 
rcstituit  J.  Gron.  Mihi  vero  illud /a- 
men  friget :  et  alias  Tacitus  et  pro  tU 
sa*pe,  sed  semper  sine  tamen :  unde 
viTeor,  ne  exjam  et  natum  sit.  De- 
inde  habeat  e  Flor.  edidere  Ryckius  et 
J.  Gron.  Conjunctivus  liic  quidem  me- 
lior,  sed  haberet  esse  deberet,  non 
kabeat,  quia  praecedit  prohiberttur. 
Itaque  habebat  servavi,  quod  e  Taciti 
persona  dictum  accipe :  nam,  si  Se- 
neca  dixisset,  jactantius  foret  :  quare 
etiam  habeat  displicet.  Aliis  quoque 
locis  tales  indicativos  vidimus,  quos 
dixi  accipiendos  esse  e  persona  narran- 
tis,  ut  sarpe  rtiam  apud  Livium.  Ern. 
Bnd.  hebat  vitiose  pro  habehat.  Cei> 
tatim  knbent  recepcre  post  Ryckium 
«t  J.  Gron.  Brot.  Lall.  Bip.  Verum 
recte  monet  Ern.  j.nctantiam  istani 
iogenio  Seneca;  non  conveiiire.  Sunt 
crgo  verh.n  Taciti,  quod  littcris  muta- 
tis  UHlicavi,  servnto  kahtbal,  quod 
£rn.  nsuituit,  r\  dtlfto  tamen,t\\\<Ml 
sensum  turbal.  Sic  sentit  ct  HiUer. 
nac.  15.  .,.  ,mu'^v*i    ^iin-  » 


Cuju»  fi  memores  essent  ctc.]  Faer- 
nus  delebat  bonarum  artium  :  at  Mu- 
retus  et  Acid.tlius  pro  tam  legunt 
tum,  «luod  plaret  Ryckio,  estque  illo 
lcnius,  placuitque  viro  docto  in  marg. 
Grypb.  Mcliu^,opinor,  deleatur.  Erv. 
Bud.  pro  tam  habit  jom.  Bip.  sub  ca 
voce  latere  putant  trternam,  et  bmui' 
rum  artium  unciiiis  includunt,  tan- 
qiian)  spuria.  Mihi  secns  videtur.  Si 
imagiiiein  vitae  suk  intuoantur  et  se- 
quantur  amici,  fore  spondet  moriturus 
Seneca,  ut  el  bonarum  artium  et  r«»- 
stanlis  amicitia  Jatnam  ferant.  Sic 
demum  plcnus  loco  sensus  constat. 
Ereo  incidendum  post  essetU,  non  post 
artiiim,  et  pro  tam  legcndum  tum.  Is 
hujus  particulse  usus  admudum  fre- 
qucns  est,  umisso,  cui  alias  respondit, 
cum  vel  tum  prioris  membri. 

yelut  in  commune]  Semper  tnibi  n- 
sum  est  frigere  r»  veltit,  nec  ulla 
raus^a  est,  cur  addatur.  Vere  enim 
ista  in  conimune  disseruit.  Ecce  MS. 
Cuelf.  habct  ultro,  i.  e.  insuper,  am- 

Slius,  alia  plura  disseruit.  Sed  MS. 
eg.  non  hahct  velut.  itaque  cum 
Broterio  delevL  Ern.  Bcne  deest  et 
in  Bud. 

Advrrsus  prgsentem  /ormidtnem 
molli/us]  Liber  Flor.  fortUuiiHem. : 
quod  Picbena  explicat,  contra  ingcni- 
tain  ac  prafsenten»  fortitiidin"».  At 
ezojormidin^m  rctiix 
iiecn  ainoliar  in  ii\' 
tnoUitam,     Quod  si  dt  ctui......  U ,.. 


LIB.  XV.  CAP.  63. 


€9» 


sentem   fortitudinem    mollitus,   rogat  oratque,   temperaret ^.V, 
dolori,  nec  (cternum  susciperet,  sed  in  cotitemplatione  tila,  per  ^^^ 
virtutem  acta,  desiderium  mariti  solatiis  honestis   toleraret.  gg.* 
Illa  contra,  sibi  quoque  destinatam  mortem,  adseverat,  ma- 
numque  percussoris  exposcit.     Tum  Seneca,   gloriae  ejus 
non  adversus,  simul  amore,  ne  sibi  unice  dilectam  ad  inju- 
lias    relinqueret:    vita,    inquit,   delinimenta    moiutraveram 
tibi,  tu  mortis  decus  mavis,  non  invidebo  exemplo.     Sit  hujus 
iam  fortis  exitus  constantia  penes  utrosque  par,  claritudinis 
pius  in  tuo  fine.     Post  quaj  eodem  ictu  brachia  ferro  exsol- 
vunt.     Seneca,  quoniam  seuile  corpus  et  parvo  victu  tenua- 


adverstis prasentiaformiiUne  moUitus. 
Nimiruai  adspectu  illo  coiupiexuque 
aroatae  et  antantis  uxuris,  et  cogita- 
tione  instantium,  sensit  raetus  aliquos 
raotus ;  sed  compressit  et  evicif.  sta- 
timque  uxoreiii  ad  robur  etiaui  horta- 
tur.  Lirs.  Scribendum,  paullulum 
adversus  preesentem  Jormidine  molli- 
ttis  diximus  Obs.  3,  20.  Gron.  Neni|>e 
adversus  prapseiitem  uxorem  mollitus 
est  cogitatione  periculi,  in  quo  ipsa 
esset.  Qui  est  percommodus  et  loco 
aptissimus  sensus.  Sed  iiescio,  cur 
adversus  prtesentem  dixerit,  et  quae  vis 
isti  verbo.  Xam  ct  ante  prjesens  eral, 
et  sufficiebat  eam.  Coutra,  etsi  fero, 
et  credo  Seneeam  moliitum  pauUulum 
fuisse :  bomo  enira  erut  et  sensu  hu- 
manitatis  tion  vacuus :  tameu  mihi 
non  satis  cohaerere  videntur  molUtur 
et  orat.  Itaque  fateor  mibi  placere 
melitus,  quod  in  MS.  Guelf.  et  ed.  pr. 
extat,  et  haud  dubie  e  scriptis  sumtum 
a  Mureto.  Broterius  sic  et  iii  MSS. 
duobus  reperit.  MoUri  adversusjor- 
midinem  eleg:antissimum  genus  lo- 
quendi,  quod  a  librariis  esse  nou  credo. 
Itasensusoptimus  procedit.  QuaHlam 
in  commune  dixerat :  jam  quaedam 
proprie  uxori  dicturus,  eam  amplecti. 
tur.  Hic  vero  nwvetur  humanus  ani- 
mus  aliquo  timore,  non  de  se,  sed  de 
uxore,  qpam  amabat  vehementer.  Sed 
non  vult  sentiri  motum  istum,  ne  ob- 
sit  confirmaturo  uxorem  :  Igitur  con- 
tra  molitur  pugnatque  opprimere,  ne 
erumpat.  Sic  ap.  Virgil.  itneas  4, 
332.  obnLrus  curam  sub  corde  preme- 
hat.  Tandtm  pauca  re/ert.  His  de 
caussis  non  dubitavi  recipere.  Idein 
placebat  viro  docto  in  raarg.  Gryph. 
rece|)itque  Broterius.  MoUita  pro  mo- 
/iVaetiam  MS.  Guclf.  H.  1,  73.  Add. 
ad  14,  14.  apud  Terent.  Heaut.  2,  2, 
11.  in  vett.  eUd.  quibusdam  cst,  duni 
molliuntuTy^Tamohuntur.  £&.<<.  Bud. 


vulg.  exprimit.  Mihi  lectio  Pichenae 
potior  videtur.  Eam  recipio  cuui 
Bip. 

Rogat  oratque']  Bud.  orat  rogat- 
que. 

Temperaret  dolori,  ne  tpternum  sus- 
ciperet]  Legendum  iemperaret  dolo- 
rem  aternum  suscipere.  Vide  2.  Obs. 
20.  Gron.  Recte.  Dolorem  MS. 
Fl.  Guelf.  Ern.  YXoT.temp.dolorem 
(Et.  susciperet.  Inde  emendatio  Gro- 
novii,  recisa  una  litterula.  Sed  bene 
habet  vulg.  quod  et  in  Bud.  Pro  tie  ta- 
nien  recte  cum  Heinsio  neu  vel  neve, 
vel  cum  Bip.  nec  ponetur.  Lailem. 
Gronovium  sequitur.  Bud.  niox  dele- 
nimerUa. 

Ne  aternum  susciperef']  Quid  hic 
turbent  aut  rescribant,  nescio  ;  creber 
et  velut  ex  formula  sermo  erat  de 
CEtevnOy  id  est  magno  et  insolabili  do- 
lore.  Liicretius  3,  9'2I.  —  (Cternumque 
JVuUa  dies  nolis  mceroi-em  e  pectore 
toUet.  In  lapidibus :  ^terno  dolore 
aAfiictus.  Rog;at  er^o  parce  et  mo- 
dice,  id  est  sapienter,  dolere.     Lips. 

Pnrm  viclu  teHuatum']  Cuilibet  in 
mentem  veniat  parco.  nam  parcus  vi- 
ctus  cui  ijnotus  ?  Itaque  cum  J.  Gron. 
in  Flor.  vidisse  se  testatus  esset,  pri- 
mum  scriptum  fuisse  parco,  deinde  de- 
leto  verbo  inscriptum  parvo,  et  ipse  et 
Ryckius  recepere  parco.  Eijo  servo 
parvo.  Nam,  parvum  victum  dici 
posse,  n*"c  J.  Gronovius  ne»at :  Et  di- 
citur  h.  1.  melius,  quaiu  parcus.  nam 
non  solum  paruin  cibi  sumsisse  indi- 
cat,  sed  etiam  tenuem,  levem,  a  quo 
parum  nutrimenti  ac  succi  venerit,  ut 
noster  ipse  narrat  supra  c.  45.  uhxper- 
simpUcem  victum  vocat  :  qui  est  par- 
vus,  non  parxus.  Porro  non  illa  recens 
manus  fuit,  ciuae  pro  parcus  parvus 
rescripsit,  sed,  ut  ipse  fatetur,  vetus, 
Nemj>e  librarius  scripserat  parco,  dein 
cum  rursus  iaspexit  exempUr  suum, 
YV    3 


^  ANNALIUM 

A.  u.tum  lenta  effugia  sanguini  praebebat,  crurum  quoque  et 
«ifl-  poplitum  vcnas  abrumpit.  Sajvisque  cruciatibus  detessus, 
^jlg^"  ne  dolore  suo  animum  uxoris  infringeret,  atque  ipse  visendo 
ejus  tormenta  ad  inpaticntiam  delaberetur,  suadet,  in  aliud 
cubiculum  abscedere.  Et  novissimo  quoque  momento  sup- 
peditante  eloqucntia,  advocatis  scriptoribus,  pieraque  tradi- 
dit,  quae,  in  vulgus  edila  ejus  verbis,  invertere  supersedeo. 
64  At  Nero,  nuUo  in  Paullinam  proprio  odio,  ac,  ne  glisceret 
invidia  crudelitatis,  inhiberi  mortem  imperat.  Hortantibus 
inilitibus,  servi  libertique  obligant  brachia,  premunt  san- 
guinem,  incertum  an  ignaraj.  nam,  ut  est  vulgus  ad  dete- 
riora  promptura,  non  defuere,  qui  credcrent,  donec  inplaca' 
bilein  Neronem  timuerit,  famam  sociata:  cum  marito  mortis 
petivisse:  deinde,  oblata  mitiore  spe,  blundimentis  vittt  evi- 
ctam:  cui  addidit  paucos  postea  annos,  laudabiU  in  mari- 
tum  raemoria,  et  ore  ac  membris  in  eum  pallorem  albenti- 
bus,  ut  ostentui  esset,  multum  vitalis  spiritus  egestum. 
Seneca  interim,  duranie  tractu  et  lcntitudine  mortis,  Sta- 
tium  Annwum,  diu  sibi  amicitiaj  fide  et  arte  mediciuae 
probatum,  orat,  provisum  pridem  venenum,  quo  damnati 
])ublico  Alheniensium  judicio  exstinguerentur, /Jromere^ : 
adlatumque  hausit  frustra,  frigidus  jam  artus,   et  clauso 

vidit  f>flrt'o.     Itaque  correxit.  Ed.  pr.  Rivii  etc.  cum   ipso  recepi.     Inhiberi 

\\:\het  cum  patfov.   Fuit  forte  in  MS.  est  impediri.     Ern.     Quum  codd.  ha- 

/Kitt.     Er.n.     Bud.  parvo,  beant  inkiberi,  sat  clare  patet,  omis- 

Suadet  in  aliud  cubiculum  absce-  sum  esse  imperat,  quod  in  aliis  bene 

dere']  Abscedere  MS.  Guelf.  edd.  aiite  suppletur. 

Rhen.  omiies.    Rlien.  e  AiS.  Bud.  ab.  Jncertum  an  ignaree\    i.  e.  an  ita 

«re</^e/,  quodomnessecuti  sunt.  Ern.  jam  e  san^uinis  nimia  detractione  de- 

In  Bud.  est  absceder  et  nov.  lineola  ri  fecerit  animo,  ut  non  intelligeret  ac 

r  inposita,  quani  videtur  non  atten-  sentiret,  stbi  obli^ri  brachia.     NuUo 

disse  Rhen.  unde  ad  seqaaces  ejus  er-  modo  cum  Acidalio  tentandum  ingrd- 

ror  defluxit.  ta,  pro  invitce.     Ern. 

Invertere supergedeo]  Meis,  adeoque  Alitiore spe]  C.  Af!;r.  meliore.  glogga. 

alits  verbis   narrare.     Inverteie  idem  Et    lentitudine   mortis]    Sic  MSS. 

est,quod  commutare,  commutatis  ver-  Guelf.  (Btid.)  et  alii  ap.  Broterium  : 

bis  dicsrc  :    non  pervertere,  corrum-  edd.  Put.  Riv.  Lips.  sqq.  At  vett.  lem- 

pere,  ut  aocepit  Rhenanus,  qui  pro-  tudine.  vitiose.     TVactu  durante  int. 

pterea  malebat  innectere.     Sic  oratio  san^inis :  qui  dicitur  trahi,  cum  per 

confersa  et  mutata  ap.  Cicer.  Partit.  venas  emittitur.     Sensus  :    cun»  san- 

c.  7.  i.  e.  atiis  atque  aiiis  verbis  ex-  ^uis  nimis  diu  ilueret  tardeque  effun- 

pressa.     Ern.     Hiller.    Rac.   15.  pro  deretur,  adeoquenimislentain  mortem 

invertere  forsan  leg.  conjicit  imerere  fore  appareret.     Ern. 

vel  inferre.  Heins.  insertare.  Venenum,  yuo]  Cicutam.     LiPS. 

Inhibere  morlem]  Ita  primus  edidit  Frigidtts  jam    artus]    Sic    habent 

Freinsh.  e  conjectura  Rhcnani,  idqiie  MSS.  Flor.  Bud.  Guelf.  ed.  pr.    Itaque 

omnes  stcuti  sunt  exemplum,  prceter  cum  J.  Grunovio  recepi,  cum  pneser- 

Rjckjum.  Imperat  abest  a  MSS.  Flor.  tim  et  T.icitus  et  alii  histurici  hunc 

Bud.  ed.  pr.    Inhiberi  contra  habent  Cirsecismuin   non  rcfugiant.   v.   J.  F. 

omnes  icr.  et  cdd.  unde  suspicio  non  Gron.  ad  H.  1,  42.  et  J.  Gron.  ad  b.  I. 

Ievi«,  imperat  potius  excidisse.     Quia  MSS.  Flor.  et  Bud.  etiam  ctueo  eor- 

Broterius   inhiberi  imperat  in  tribus  pore.     Ultima  verba    malc    GruUru» 

MSS.  reperit,  habentquc    edd.   Put.  pru  glossa  habet.     Ern. 


LIB.   XV.  CAP.  65.  66. 


695 


corpore  adversumvim  veneni.     Postremo  stagnum  calidaeA.  U, 
aquje  iiitroiil,  respersjens  proximos  servorum,  addita  voce :  ^*^- 
Libure  se  liquorem  ilhim  JOVI  HBERATORI.    Exin  ha.\-%^' 
neo  inlatus,  et  vapore  ejus  exanimatus,  sine  ullo  funeris 
solenni  crematur.     Ita  codicillis  praescripserat,  cuin  etiam 
tum  praedives  et  praepotens  supremis  suis  consuleret.  Famag^ 
fuit,  Subrium  Flavium  cum  Centurionibus  occulto  consilio, 
neque  lamen  ignorante  Seneca,  destinavisse,  ut,post  occisum 
opera  Pisonis  Neronem,  Piso  guoque  iiiterjiceretur,  traderetur- 
que  Imperium  Seneca,  quasi  insontibus  claritudine  xirtutum 
ad  summum  fastigium  delecto.     Quin  et  verba  Flavii  vulga- 
bantur:    non  referre  dedecori,  si  citharadus  demoveretur  et 
trogcedus  succederet :   quia,  ut  Nero  citbara,  ita  Piso  tragico 
ornatu  canebat.     Ceterum  militaris  quoque  conspiratio  non(36 
ultra    fefellit,    accensis   indicibus   ad    prodendum    Fenium 
Rufum,  quera  eundem  couscium  el  inquisitorem  non  tole- 


Stagnum  cuUdo:  aqiue]  Ndn  solel :     etlam  num,  qua  correctione  et  alibi 
et  scribit  ipse,  in  omnem  vitam  balneo     usi  sumus.     Ern. 


se  ahstinuime  :  sed  nunc  usurpat  pri- 
niuiD  et  postremum,  niaturantke  inorti, 
et  ut  sanguis  efflueret,  vel  ut  venenum 
in  calidum  rorpus  permearet.  Sta- 
fmum  auteni  iutellegit  solium,  opinor. 
LiPs. 


Occii.um  optra  Pisonis]  Sic  MSS. 
Flor.  Guelf.  ed.  pr.  Restituit  primus 
Picheua.  superiores  ceterae  omnes  ope. 
(Bud.  opere.)  Mox  insonti  claritu- 
dine  virtutum,  (h.  e.  propterea,  quod 
virtutibus,  sine  cujusquam   noxa,  aJ 


Ldbare  se  liquorem]    Ita  Thraseas    eam  claritudinem,  dignitatemque  ve- 


moriturus  16,  3.5.  Libemus,  inquit, 
Jovi  Liberatori.  Caussa  viris  nia>;nis, 
hujus  in  supremis  joci,  a  more  GrjE- 
ciae,  qui  discessuri  e  convivio  libabaut 
Jovi  Senatori.  sic  isti  e  vita,  Jovi  Li- 
beratori.  Athenaeus  15,  5.  in  fra- 
gmento,  quod  Canterus,  olim  aniicus 
noster,  publicavit :  t»  St  fnra.  SiiVys» 
xi»a%ft.Uti  •r^iiTtf  v^tv^iieftUtf  •rartificf  Aia 
rvrn^a.  'fxii.iyauti.  Suidas  in  'Ayii^eu 
^aift.  £^a;  HX"^  «'  raXaioi,  fnrx  ro 
iuwttf  wijuy  'Aya^eu  Aaifie>ai,iififpo(favi- 
Ttt  axfxrer,  xai  rivro  Xiyut  'Aya^oii  Aai- 
fiatat.  AXXai  it  ^ati  ro  w^uret  frarr.eie* 
tvru  Xiyir^ai,  x''i'i^'^'"  ^»  ftiXXeirtt, 
^iif  'ZtDriieot.  Adde  huc,  si  vis,  plura 
ab  Erasnio  in  Chil.  2,8,  1.  ia  Prov. 
Servatori  tertius.     LiPS. 

Balneo  illatus]  Sicco  et  Laconico, 
utvidetur:  nam  addit  vapore  exani- 
matum,  acri  illo  et  ardenti.  Lips. 
Mox  perseripserat  edd.  Puteol.  JBer. 
Alc.  Ern.     Bud.  prescripserat . 


nisset)  scripti  et  edd.  omnes  prater 
Flor.  qui  habet  insontib',  et  ed.  pr.  in- 
sontibus :  unde  Pichena  conjicit  insonti 
et  clar.  v.  ut  Jam  conjecerat  Acidalius. 
Erjj.  Bip.  adripiunt  insontibus  Flor. 
cod.  quod  optime  convenit.  Intelligi- 
tur  ab  insontibus  (crimine  necati  Ne- 
ronis)  delecto.  Habet  insontibus  et  pr. 
ed.  Amat  noster  omittere  prspositiu- 
nes  e,  in,  ab,  Sic  6,  41.  Macedanibus 
Siia. 

Si  cithar.  demoveretur]  Sic  J.  Gron. 
e  Fior.  bene  13,  14.  demovet  Pallan- 
tem  cura  rerum :  ex  quo  loco  et  alium 
supra  correxiinus.  Consentiunt  MS. 
(Bud.)  Guelf.  ed.  pr.  Etiaui  sine  li- 
bris  corrigendus  locus  erat.  Non  re- 
Jerre  dedecori  est  non  minui  dedecus, 
non  prodesse  ad  dcdecus  minuenduiu. 
Ern.  Ryck.  dedecori  habet  pro  genit. 
adjectivi  subaudito  quid. 

Aceensis  quoque    indicibus  ad  pro- 
dendum  Fenium  Rufum]  Vocem  quo- 


Cum  etiam  tum  pnedives  etc.]    Hoc  ?«€' addunt  MSS.  Flor.   (Bud.)  Guelf. 

est,  quos  scripserat  eo  terapore,  quo  *'<^'l-  ?'•  f*"*;.  Ber.  Alc.  Rhen.  etc.  un- 

adhuc    divitias,    potentiam    haberet,  ''«^  «^asu  excidisse  postea  puto.     Nam 

nondum  demotus  cura  rerum    publ.  •'^  Lips.  desidero.  Ern.     Ex  superijfi 

Nam  inorte  denunciata  non  licuisse  linea  huc  irrepsisse  id  parucula:  putg, 

testamentum  scribtite,  supra  vidiinus.  «lelendum  umnino. 
Pro  etiam  tum  Heiusius  et  Ryckius 

y  \-  4 


696 


ANNALIUM 


A.  U.rabaat.  Ergo  instanti  minitantiquc  renidcns  Scevinus,  ne- 
^'^.  mineni,  ait,  plura  scire,  quam  ipsum.  liortaturque  ultro, 
^q' redderet  tam  bono  Principi  vicem.  Non  vox  adversum  ea 
Fenio,  non  silentium,  sed  verba  sua  praepcdiens  et  pavoris 
mauifestus  ceterisque,  ac  niaxime  Cervario  Proculo  liquitc, 
ad  convincendum  eum  connisis,  jussu  lm{)cratoris  a  Cassio 
milite,  qui  ob  insignc  corporis  pbur  adstabat,  conripitur 
07  vinciturque.  Mox  eorundem  indicio  Subrius  Flavius  Tri- 
bunus  pervertitur,  primo  dissiynHitudinem  mornm  ad  dcfen- 
sionem  trahens,  neque  se  armatum  cum  iuermibus  et  effemina- 
tis  tantumfacinus  consociaturuni :  dein,  postquam  urgebatur, 
confessionis  gloriam  amplexus  interrogatusque  a  rserone, 
quibus  caussis  ad  oblivionem  sacramenli  processisset :  Ode- 
ram  te,  inquil:  nec  quisquam  tibi  Jidelior  militum  Juii,  dum 
amari  tneruisti.  odisse  capi,  postquam  parricida  matris  et  uxo- 
ris  et  auriga  et  kistrio  et  incendiarius  edtitisti.  Ipsa  retuli 
verba,  quia  non,  ut  Seneca;,  vulgata  erant.  nec  minus  nosci 
decebat  militaris  viri  sensus  incomptos  et  validos.     Nihil 


Renitens  Scevinxu]  Iino,  renidens. 
ct  statim  :  redderet  jam  bono  Principi 
vicem.  Lirs.  Duduni  sic  rescribcre 
oportviit.  Nam  sic  MSS.  Flor.  Guclf. 
edd.  pr.  Put.  Beroald.  In  ed.  Alciati 
openirum  vitio  (nam  Beroaldum  [ex- 
primit)  irrepsit  renitens,  idque  propa- 
^atuni  us(|uc  ad  Pichcnam.  Lipsium 
modestia  critica  impediit  in  textu  re- 
ponere  renidens.  Adco  stepe  mat^i 
viri  errala  typo^raphica  per  modestiam 
non  audent  tollere.  Ern.  Rhen.  re- 
nUens  e  Bud. 

Verba  sua  prttpediens']  MS.  Guelf.  a 
man.  sec.  propediens.  item  mox  cum 
Vario  Proculo.  Ern.  Bud.  prtppe- 
diens. 

Eorundem  indicio]  E  Flor.  Pich. 
eonsentiunt  MS.  Guelf.  (Bud.)  ed. 
pr.  Ceteri  eorum.  Copula  et,  post 
mermibus  ab  eodem  inserta,  est  ct  in 
ed.  pr.  item  infra  post  auriga :  ubi 
etiam  MS.  Guelf.  et  edd.  ante  Rhen. 
habent.  (Utrobique  in  Bud.  deest.) 
MS.  Oxon.  etiam  inermis:  quod  et 
ipsum  recte  dici  constat,  et  a  nostro 
alibi  h»c  forma  usurpatur,  ut  H.  3,  6. 
Ern. 

Obfivionem  sacramenti]  Non  temere 
«acramenti  mrntio.  Nam  milites  sub 
Impp.  ante  omnia  jurabant  in  Princi- 
pi«  salutcm.  Pulchre  Arrianui  1,  14. 
T^  0tlf  tiit  xc^  flftif  ifttutn  SfKtr,  i7t*  tl 
^(mTMTxi  Tcf  Kalrctft.  'AXX  ixiTni  /tif 
rr»  fueBtfttiat  XafiSiiitfrtf  tftntun,  «"«»- 
ruv  iTftriftnrut  tJi»  rtv  Kaira^tf  rmrnflat. 
Tertull.  allusit  ducte,  ut  solct,  De  co- 


rona  militis  II.  ubi  dissuadet  Chri- 
stiano  militiam  :  Credimutne,  huma- 
num  sacramentum  Divino  superduei 
licere  ?  et  in  alium  dominum  respon- 
derepost  Christum:  et  ejerare  patrem 
ac  matrem  et  omnem  prorimum,  qtu.\ 
et  lex  honorari  pracepU  ?  Nam  expres- 
sit  propemodum  forraulani  ipsam : 
quam  attentus  lector  hauriet  e  Suet. 
Calis:.  15.  De  sororibus  auctor  JuU,  ul 
ovmibus  sacramtentu  adjiceretur,  N»- 
que  me  liberotque  hmm  carioret  habeo, 
quam  Caium  et  sorores  ejus.  ubi  scri- 
bendum  aio,  habebo.  Quod  juramen- 
tum  Dio  etiam  communicare  cum  Se- 
natoribus  videtur,  iu  acta  jur.intibiu 
auno  novo,  de  ipso  Caio  59,  9.  Tlifi  ii 
rcu  Auytvrrtu  rtu  rt  taity  rari  iXXa, 
uftri^  xi^itr»,  Ktu  tri  stu  efit  aurZt  itai 
rif  «-ixm»,  aai  t«i7»«»  xai  raf  iiiXpa( 
airtu  Tftrifinrtitrit,  itfuem*.  Apposite 
er^o  hic  Nero  a  milite  quferit,  cur, 
oblitussacramenti,  perditum  ire  volue- 
rit,  iu  cujus  salutemjuraverat.  Lips. 
Post  ctim  Broterio  et  auriga,  addita 
copula,  edidi  e  MS.  Corb.  Ewi.  Flor. 
habet  <r«Xi>ruv3(T*».  Sed  Bud.  ita  p. 
paricida  tn.  et  ux.  hauriga  ystrio  «t 
inc.Juisti. 

Et  incomtos,  et  vaMo$\  AMentior 
Rheiiano  incomtos,  ted  vmiido*.  Lirs. 
Iinmo  et  firmatur  MS.  C^uelf.  edd. 
vett.  omnibus  :  nec  mutandum  er.-it  a 
Pichenasine  \ibnt,etsed  induoendum, 
quodomnes  deinde  sccuti  sunt.  Nani 
saepissimc  Tacitu»  et  sic  potiit,  rc«ti- 
tuiturque  «upra  c.  62.    Adde  notata 


LIB.  XV.    CAP.  68. 


607 


in  illa  conjuratione  gravius  auribus  Neronis  accidisse  con- A.  U. 
stitit,  qui,  ut  faciendis  sceleribus  promptus,  ila  audiendi,^'^- 
guie  faceret,  insolens  erat.     Poena  Flavii    Veiano   Nigro  66. 
Tribuno  mandutur.     Is  proximo   in  agro   scrobem  eftbdi 
jussit,  quam    Flavius,  ul  humilem  et   angustam  increpans, 
circumstantibus  militibus,  tie  hoc  quidem,  inquit,  ex  disci- 
pliiia.  admonitusque,  fortiter  protendere  cervicem  :   Utiiiam, 
ait,  tu  tamfortiterferias.     £t  ille  multum  tremens,  cum  vix  68 
duobus  ictibus  caput  amputavisset,  saevitiam  apud  Nero- 
nem  jactavit,  sesquiplaga  interfectum  a  se  dicendo.     Proxi- 
mum  constantiae  exemplura  Sulpicius  Asper  Centurio  prae- 
buit.  percunctauti  Neroni, ct/r  in  cadem  suam  compiravisset? 
breviter   respondens,  non   aliter   tot  Jiagitiis  ejus  suhveniri 


ad  5,  3.  .Sed  nimis  raulta  exempl.a  ob- 
servavimus,  quae  nutare  supersedimus. 
Ceterum  sententia  sumta  est,  ut  per- 
mult£P  alire,  e  Livio  4,41.  Adversus 
hmc  Tempanii  oiatio  incomta  fuisse 
dicitur,  ceterum  militariter  gravis. 
Si  esset  mutaudum,  scriberem  taraen 
at.     Ern. 

Et  validos']  Haec  desunt  in  Bvd. 
Rhen.  spuria  credebat,  et  lesj.  put.ibat 
sed  incotnptos,  non  sed  validos,  ut  Li- 
psius  refert. 

yeiano  Nigro  Tribuno']  Tribuni 
ergo  interdum  supplicium  ipsi  manu 
sua  sumebant.  Uti  supra  c.  60.  La- 
teranus  manu  Slatii  Trihuni  tnicida- 
tur.  cui  caput  incisum  esse,  ex  Arria- 
no  didicimus.  Et  11,38.  Messallina 
ictu  Tribuni  transfigitur.  Apud  Se- 
necam  etiam  scriptum  ep.  4.  Cuius 
Ctesar  jussit  Lepidum  Decio  Tribuno 
prabere  cervicem.  Xotari  volo.  nam 
alias  speculatores  fere  ad  supplicia  su- 
menda  destinati :  nun  insignes  niilites. 
LiPS. 

Scrohem  effodi jus.iit']  V.Lips.  ad  I, 
61.  Adde  Gruterum  in  Suspicion.  li- 
bello,  unde  huc  excerptus  locus  in 
edd.  Gronoviorum.  Sed  MS.  Bud. 
habuit  angustum  :  unile  Rben.  fecit 
quem  F.  u.  h.  e.  angustum.  quod  nunc 
est,  e  vet.  cod.  protulerat  Faernus  et 
recepit  Pichena.  Sed  qucmivis  tamen 
est  in  MSS.  Guelf.  Bud.  edd.  vett. 
ante  Rhen.  unde  Freinsh.  conjiciebat 
qua  visa.     Ehn. 

A'e  hoc  q.  im/uit,  ex  disc.]  Bud.  ne 
h.  q.  ex  d.  inquit.  Tales  transpositio- 
nes  fre<juentes  habet  ille  codex,  qu.is 
notare  nil  atlinet.  Semel  indicasse 
suffici.-it. 

Protendere certncem]  llal>itum  buno 
eorum,  qui  gladio  feriendi,  describit 
Panegjristes  in  Thcodosii  laudatione 


41.  poplitem  flectere,  cervicem  exten- 
dere  ad  plagam  Jortasse  non  unam. 
Quod  supplicii  genus  tamen  ignotura 
Reip.  priscsB  :  etiam  in  militia.  Ideo 
Lucanus  8,  673.  —  nondum  artis  erat 
caput  ense  rotare.  Cocpit  sub  Impp. 
statimque  in  creberrimo  uiu.  A  mili- 
tia  ccepisse  credo,  et  in  milites  primo 
aque  militibus  usurpatum.  Suet.Calig. 
32.  Mtles,  decollandi  artife.v,  quibus- 
cumque  e  custodia  capita  amputahat. 
Senecade  Ira  1,  16.  Damnatus  extra 
vallum  deductus  est,  et  jam  cervicem 
porrigebat,  cum  subito  apparuit  itle 
com  m  itito,  qui  occisus  videhatur.  Tunc 
Centurio  supplicio  prcepositus  condere 
gladium  speculatorem  jubet.  et  exem- 
pla  obvia  post  .Augustum.  Honestior 
autem  poena  ^ladii,  quam  seoiris,  ab 
eaque  mente  illam  Antonini  Caracaliae 
vocem  capio  ap.  Spartian.  4.  cum  se- 
c\iri  Papinianus  occisus  c^set,  Gladio 
te  exsequi  oportiUt  meum  jussum.  Xe- 
nuphon  eleganter  de  Cyri  expedit.  2, 6. 
de  caede  Menonis  Thessali :  Mtr»  Si  t»» 
Tu*  S,XXmi  ^iitetTiv  fT^strriyuv  ri/tufti^ut 
uxa  ha.ffiXius  oLTi^aiii,  tu^  ufTi^  K>.<a«- 
^o;  x,ai  01  eiXku  ffT^a,rr,y»),  ix6T/A,ttdi»Tts 
Tx;  xifakus,  CTTi^  xiiXkiffTOi  ^ufiTut 
thoxii  U10U,  aXXa,  ^ut  aiKiff^eis  hiaurit, 
us  vrofyi^isi  XiyiToi  riXiuTtis  rtip^ut. 
Lips.  Jldmonitusque  est  e  MS.  Flor. 
a  Pichena.  sic  et  ed.  pr.  Ceteri  scr. 
et  eiid.  vetcres  sine  copula.     Ern. 

Sesquipluga  interfectum]  Caligulte 
praiceptum  :  Ita  feri,  tU  mori  se  sen- 
tint.    Lips.     Suet.  30. 

Subveniri  posse]  Legi  voluit  obve- 
niri  optimus  et  doctissirous  Faber :  in- 
terpretaturqueresisii  et  obviam  iri. 
Prohabili  per  se  conjecturs  fideai  de- 
mit  Suetonius,  qui  ad  bjec  ipsa  verba 
respiciens  soripsit  c.  36.  Cum  quidam 
crimen  uUro  faterentur,  nonnulh  et- 


698 


ANNALIUM 


A.V.potuisse.  Tumjussam  pcunnni  subiit.  Nec  ceteri  Ceiitu- 
»•3-  riones  in  perpetiendis  suppliciis  degeneravere.  At  non 
^^"  Fenio  Kufo  par  aiiimus,  sed  lamentationes  suas  etiam  in 
tcstamentum  contulit.  Oppericbatur  Nero,  ut  Vestinus 
quoque  Consul  in  crimen  traherelur,  violentum  et  infensum 
ratus :  sed  ex  conjuratis  consilia  cum  Vestino  non  miscue- 
rant,  quidam,  vetustis  in  eum  simultatibus,  plurcs,  quia 
pra'cipitem  et  insociabilem  credebant.  Ceterum  Nerouis 
odium  adversus  Vestinum  ex  intima  sodalitate  coeperat, 
dum  hic  ignaviam  Principis  penitus  cognitam  despicir,  ille 
ferociam  amici  metuit,  sajpe  aspcris  facetiis  inlusus;  quse, 
libi  multum  ex  vero  traxerc,  acrem  sui  memoriam  relin- 
quunt.  Accesserat  rcpens  caussa,  quod  Vestinus  Statiliam 
ISIessaliinam  matrimonio  sibi  junxerat,  haud  nescius,  inter 
(J9adulteros  ejus  et  Ca;sarem  csse.  Igitur,  uoti  crimine,  nou 
adcusatore  existente,  quia  spcciem  judicis  induere  non  pot- 
erat,  ad  vim  dominationis  conversus,  Gerelanum  Tribunum 


iam  imputarent,  tnmquatn  aliter  ilU 
non  possent,nisi  morte,  succurrere,  de- 
decorato  Jiagitiis  omntbus.  Et  clare 
Dio,  qui  6",  24.  vertit :  "Or<  aXXtit  rtt 
fitn^-wai  avK  ri}yfci/icn*.  Seiiteiitia  er^o 
animosior  tenenda,  ex  horuin  scripto 
et  interpretaroento,  vidctur.  LiPS. 
ticero  de  Verr.  1,3-  "'  ^f(o  hunc  ununi 
ejusmodi  reuni  post  hominum  memo- 
riamjuisse  arbitrer,  cui  damnari  ex- 
pediret.  Senecaep.  77-  Hoc  istis  re- 
spondendum  est,  quibus  succursura 
morsest.  Noster  6,  49.  Perpulissel 
Juvenem  ad  ea,  quorum  c(fugium  non 
nisi  morte  inveniret.  Gron.  Ceteruni 
libri  variant  inter  potuisse  et  posse. 
Illud  inelioribiis  libris  nititur :  est 
eniin  in  MSS.  Flor.  Guelf.  edd.  priinis : 
et  convenit  Grsecis  Dionis,  cjui  habet 
Hivitiftm.  Dionem  auteni  e  Tacito 
hausisse,  supra  notatiim  est.  Potse, 
a  Rhenano  e  Bud.  cditimi,  propaga- 
tum  est  usque  ad  Pichenam.  ct  aptius 
cst,  maffisqiie  consentit  loco  Suetonii. 
Mox  degencravere  MSS.  ed.  pr.  Rhen. 
(e  Bud.)  ct  scqq.  i.  e.  sc  de^eneres  et 
timldos  ostendere.  Denegavere  vi- 
tiosePuteol.  Riv.  Ber.  Alc.     Ern. 

Sed  ex  conjuratis]  Hsec  est  lectio 
vett.  iibrorum  Flor.  Guelf.  Oxon.  etc. 
Etiani  ed.  pr.  et  conjuratif,  vitio  o|>c- 
rarum  pro  ex.  Ordo  verlioriim  est, 
quidam  ex  conjuratis,  vetustis  in  eum 
simuitatibus,  consili.i  non  miscuerant, 
plores  etc.  Itaque  iion  dubitavi  reci- 
pere  pro  vulgato  cmjurati.  Secutus 
e»t  Brotcrius.  Probabal  etiam  valde 
J.  Gron.  «ed  non  recepit ;  recepturus, 
haud  dubic,  ti  pluriuni  librorum  con- 
seiuam  cognilum  babuisset.    Modus 


laquendijain  supra  notatusest.  Etiam 
infra  c.  71.  pro  e  tribunit  Cranius, 
quidain  dedere  et  Tribunus.  Ern. 
Bud.  el  conjuroti,  qiia;  copiila  sane 
malc  pusita  ostenilit  aliter  les^-nduni. 
Mox  Bud.  Neroni. 

Ex  intima  .?.]  MSS.  Rce:.  Corb.  ed. 
pr.  ex  nimia.  Vuli^atum  nielius.  Er!^. 
Bud.  ex  intima.  quod  rectius  oinnino, 
ut  e  seq.  penitus  patet.  Servant  <Juo- 
que  Brut.  et  Lali.  Secus  visum  Bip. 
qiii  provucant  ad  Mart.  1'2,  'M. 

Ferociam  umici]  Hauddubie,  animi. 
LiPS.  Ininio  amici  veruin  v.%t.  (Sic 
Bud.)  Metuebat  humiiiem,  qui  etiam 
amicus  tamen  ferocia  iii  ainicum  ute- 
retur.  Et  Tacitus  sempcr  feruciani 
siinpliciter  dicit.  Mox  dcdi  repen» 
caussa  e  Guclf.  et  ed.  pr.  ct  vett.  om- 
nibus,  (Sic  et  Bud.)  qiiod,  ut  saepe 
alias,  vitio  operaruin  niutatuni  in  rc- 
cens,  in  ed.  Lips.    Ern. 

Statiliam  Messallinant]  Quae  postea 
Neroni  uxor.  Sueton.  35.  Lips.  (-f. 
Ry<k.ad2,  1. 

£t  Civsareml  Sic  Rhen.  dedit  c 
Bud.    Legebatur  prius  ad  C. 

Quiti  speciemjudicis  induere  nonpot- 
erat]  Judicis  \cT\xn\  est,  at(|ue  ita  ha- 
bent  Guelf.  Puteol.  licroald.  Alc.  At 
(I'lor.  et  Agr.  et)  ed.  pr.  indiciis,  vi- 
tioso.  Rhen.  (e  Bud.)  edidit  indicii. 
male.  Freinsh.,;Wfci5  restituit  (ex  ed. 
Vcn.)  Deinde  GweM.inducere,  solenni 
varictate.  Ern.     Bud.  induere.  Rhen. 

indicis    non  '   ni    judicabat 

Ryck.     Sed  :  <t. 

Geretanum  I  :  ,  '■  iicsios  in  mar- 
%\m  conjicit.     ixretanwm.    £rn. 


LIB.  XV.  CAP.  70.  71.  699 

cuin  cohorte  militum  inmittit :   jiibetque  pravenire  conatusA.U. 
Consulis,  occupare  ve/ut  arcem  ejus,  opprimere  delectamjuven- 119; 
tutem  :  quia  Vestinus  inminentes  foro  aedes  decoraque  ser-  qq' 
•vitia  et  pari  aetate  habebat.     Cuncta  eo  die  munia  Consuhs 
inpleverat  conviviumque  celebrabat,  nihil  metuens,  an  dis- 
simulando  metu :    cum  ingressi  milites,  vocari  eum  a  Tri- 
huno,  dixere.   lile,  niliil  demoratus,  exsurgit.  etomniasimul 
properantur  :    clauditur  cubiculo,  praesto  est  medicus,  ab- 
scinduntur   venge,   vigens    adhuc    balneo    infertur,    calida 
aqua  mersatur,    nulla   edita  voce,  qua   semet  miseraretur. 
Circumdati  interim  custodia,  qui  simul  discubuerant,  nec, 
nisi   provecta  nocte,  omissi  sunt,  postquam  pavorem   eo- 
rum,   ex    mensa  exitium   opperientium,  et  imaginatus  et 
inridens  Nero,  satis  supplicii  luisse,  ait,  pro  epulis  Consu- 
laribus.     Exin  M.  Annsei  Lucani  caidem  imperat.    Is,  pro-70 
fluente  sanguine,  ubi  frigescere  pedes  manusque  et  paul- 
latim  ab  extremis  cedere  spiritum,  fervido  adhuc  et  com- 
pote  mentis  pectore,  intelligit  recordatus  carmen  a  se  com- 
positum,   quo    vulneratum    militem,   per  ejusmodi    mortis 
imaginem  obiisse  tradiderat,  versus  ipsos  retuHt.  eaque  illi 
suprema  vox  fuit.     Senecio  posthac  et  Quinctianus  et  Sce- 
■vinus,  non  ex  priore  vitae  moUitia,  mox  reliqui  conjurato- 
rum  periere,  nullo  facto  dictove  memorando.    Sed  compleri^l 
interim    urbs    funeribus,    capltohum    victimis :    alius   fiiio, 
fratre   ahus,  aut  propinquo,  aut  amico   interfectis,  agere 

Decoraque   servitia  et  pari   atate']  fustodimus.  ut  tnunimenta  omittere  4, 

Exisiimo,  paedasojnadescribit:  id  est,  51.      Ern.     Rhen.   emissi.    Bud.  ta- 

coetum    ele^autium    puerorum,    quos  men  omissa,  vitiose  licet  pro  ojnissi. 

romposita  veste,  facie,  capillis,  in  pu-  Ex   mensa    exitium    opperientium'] 

blico  habebant :  et  plerumque  una  ae-  Non  dubitavimus  servare  ex  mensa, 

tate.    sic  dicta,  quia  sub   yxdngo^o.  qnod  e  conjectura  Franc.  Medicis  re- 

Martialis  3,  .^6,  30.  Et, padagogo  non  cepit   Freinsh.     Firmant  MSS.  Flor. 

Jubente,  lascivi  Parere  gaudent  villico  (Asrr.)  Guelf.  edd.  ante  Rhen.  omnes, 

capillati.    Phirasuper  istis  in  Excursu  qui  habentef  mensee.  Rhenanus  edidit 

B.  LiPS.   Copulam  et  non  huhet  Bud.  cum  seqq.   imminens,  quod  sane  hic 

Conviviumque  celehrabat']  Sic  MSS.  friget :    non  imminebat  exitium,  sed 

Flor.  Guelf.  ed.  pr.  Recte.  nam  sequi-  opperiebantur  velut  imminens.     Ern. 

tur  exsurgit  sc.  e  convivio.  non  erjjo  Bud.  habet  in  mense,  hinc  eraendatio 

celebrarat,  ut  Puteol.  Ber.  Alc.  unde  Rhenani,  cui  vula;.  et  menste  enorrae 

Rhen.  (sed  e  Bud.)  fecit  fe/e6>a/.    Ve-  raendum    est    visum.     Secus   judicat 

tus  restituit  Pichena.     Ern.  Ryckiiis,     Non   dubium  tamen,  quiii 

//n  diss.  metu]    Sic  Rhen.  e  Bud.  ex  mensa  vera  sit  lectio. 

Legebatur  prius  aut.  M.    Aniupi]    Sic  feliciter    restituit 

JUiseraretur]    Bud.  male  miserere-  Rhen.    (ex    ingenio.)      Libri     omnes 

tur.  varie  corrupti  in  hoc  nomine.     Ers. 

Omissi  sunt]  Sic  MSS.  Flor.  Guelf.  Versus  ipsos  retulit]   Sunt  haud  du- 

ed.  Puteol.  quod  recepi,  etsi  alterum  bie  isti  3,  G35.    Scinditur  avulsus,  nec 

emissi,  quod  reliquae  edd.  habent,  et-  sicut  vulnere  sanguis  Emicuit  lentus, 

iam  bonum  sensum  ha5jet.    Sed  omissi  ruptis  cadit  undique  venis  Discuisus- 

raelius,  quia  maxime  bic  respicitur  ad  queanimee  diversa  in  membra  meantis 

discessum  custodiee.     Omissi  sunt  ergo  Intercepttts  aquis.     Lips.     Vertraiiius 

a  custudibus.     Verbum  o/MiWere  et  no-  credebat  inteiligi  versus  .9,805 — 814. 

stro  et  aliis  dicitur  de  iis,  quffi  non  Ouinctianus]  Bud.  QuintHiamu. 


700 


ANNALIUM 


A.  u.grates  Deis,  ornare  lauru  douium,  gcnua  ipsius  ailvolvi  et 
•JiSt  dextraui  osculis  fati^aie.  Atquc  ille,  gaudium  id  crcdens, 
^'J^*Antonii  Natalis  ct  Cervurii  Proculi  iestiuata  indicia  inpu- 
nitate  rcuiuncratur  :  Miljclius,  pra;iniis  ditatus,  Loiiserva- 
turis  sibi  nonicn,  Grajco  ejus  rei  vocabulo,  adsumpsil.  E 
Tribunis  (iranius  Siivanus,  quauivis  absolutus,  sua  manu 
cecidit  :  Statius  Proxiinus  vcniam,  (]uain  ab  luiperatore 
acceperat,  vanitate  c,\itus  conrupit.  Exuti  dehiiic  Tribu- 
natu  Pompcius,  Cornelius  Martialis,  Tiavius  Ncpos,  Slatius 
Domitius,  (jitasi  Priiicipem  iwn  quidcin  odisseiU,  sed  tameu 
existimareutur.  Novio  Prisco,  per  amicitiam  Senecie,  ct 
Giitio  Gallo  atque  Annio  PoHioui,  infamatis  magis,  quatu 
convictis,  data  exsilia.  Priscum  Antonia  Fiaciila  conju.>: 
comitata  cst :  Gallum  Eguatia  Maximilla,  magnis  priinum 
ct  iutegris  opibus,  post  ademptis.  quaj  uiraque  gloriam  ejus 
auxere.  Peilitur  et  Uuiius  Crisuinus,  occasioue  conjura- 
tiouis,  sed  Neroni  iuvisus,  quod  Poppa;am  quondam  matri- 
inonio  tenuerat,  Vcrginium  Flaccum  ct  Musoniuin  Rufum 


Ornare  lauru  dotnum']  Ue  hoc  ritu 
r.  Plin.  15,  30.  (3J).) 

Genua  ipsius^  i.  c.  Neronis  :  c|Uod 
nou  notassem,  uisi  Pichenam  ad  Deos 
retulisse  viderem.  Et  est  exquisitior 
ratio  hujus  pronomiuis  pro  iiomiiie 
usurpandi,  cum  ex  opposilione  intel- 
ligi,  ad  quod  referatur,  potest.  oppo- 
nuiitur  J)ii  et  ipse.  Sic  s»pe  Grsci. 
Auctor  Iloiuerus  3.  Iliad.  «.  •4'fX'i  — 
MUTthi,  ipsos  i.  e  corpora.    Ern. 

Ji  Tribuuis  Granius  S.]  Bud.  Et 
Trihunus  Gaius. 

Vanitate  exilus  corrupit]  Faernus 
velocitate  les;ebat  pro  vanitate,  quod 
Ursinus  probabat.  Prob.arem  et  ego, 
si  libri  auctoritate  niteretur.  Sen&us 
cnim  comuiodus :  mors  pauUo  post 
consecuta  irritam  veniain  fecit.  Sed 
vul<;atum  eodem  niodu  accipere  licet : 
quamquaai  vcrbuui  vanitate  aliquid 
aiiiplius  indicare  vidctur,  nempe  iu 
quo  culpa  fuit  Statii,  ut  scusit  etiaoi 
MuUerus.     Ern. 

Sed  t.  existimarentur'}  Hapc  est  le- 
dio  omnium  scriptorum  et  edd.  aute 
Pichen.am.  Extimarentur  de  more 
Bcriptum  in  MSS.  (Bud.  quoque)  et 
edd.  priinis.  Pichena  de  sola  couje- 
ctura  dedit  extimerentur  :  quod  omnes 
post  eum  edidere,  cum  sit  ab  seiitcntia 
alieiium.  Si  non  oderunt  Principem, 
(luare  extiincntur .'  At  etiam  ii  non 
fercndi,  qui  putantur  o^lisse  Princi- 
peui.  Krn.  Khen.  bene  extimaren- 
tur  reddidit  existimarentur.  Bip.  prae- 
ferunt  extimerentur. 

Novi»  Pructptr  a.]  In  MS.  Guelf. 


niauus  scc.  JVavio.  JVovius  Priscus 
occurrit  ap.  (jrutcrum  p.  104.  n.  6. 
Ryckius  et  alii  dedcre  Nonio.  Sed  pro 
per  le^endum  vidctur  propter.  \"\x 
enim  credam  dici  recte :  exHium  datur 
per  amicitiam.  Compcndium  scri- 
pturx  lucuin  corruptiuni  fccit,  tiudt: 
saepe  hicc  verba  confusa.  Vid.  Dra- 
kenb.  Jid  Liv.  Epit.  84.  Ern.  Bud. 
Xovio  Priscoper  i.  e.  ob  am.  S.  Sic  I, 
24.  per  officium.  Cf.  iiidex. 

Egnatia  JtJaximilla]  In  NN.  ap. 
Ursinuui  occurrit  Egnatius  MaxtH- 
mus.  Cf.  Spaiih.  de  Pr»st.  \N.  t.  2. 
diss.  10.  p.  71- 

Hujius  Crisp.]  Flor.  Bud.  Rufrius. 
Agr.  liujfrius.  Sed  v.  12,  Al.  13, 
45. 

Quce  utraque  gloriam  efus  aurere] 
Sic  dcdiiiius  e  MSS.  et  edd.  veit.  Ante 
crat  eis,  quod  sive  casu  irrcpsit,  sive 
culpa  ejus,  qui  hoc  ad  utramque  |>erti- 
nere  putnliat.  Primum  reperi  in  ed. 
Lips.  sed  sine  adniouitiune.  Ejut  et- 
iam  Broterius  edidit.  Ceteruni  uon 
ne^em,  mihi  qutc  utraguc  duriura  vi- 
deri.  £t  quorsum  .addituiii  utraque 
dicamus  .'  An  fortc  fuit  a  Tacitu  :  mO' 
gnis  utraque pr.—qucr gloriam  eis  au- 
xere.     Ern.     Bud.  ejus. 

Verginiu^n  Ha/um]  Maiirtit  locus  : 
censeoque    immissa    V(m  '     '  'uin, 

l''ergimumel  Muionium  iwt, 

Vergunum  et  Ru/utn.     1 ...in  de 

Musoniu  caussam  statim  subjecit  ejus 
pulsi :  et  Dio  ti2,  27 .  narrata  coi^iura- 
tione,  'f4vfit  fiifTu  Mivrt^N^i,  inquif,  • 
^iKif»f$s   liri  rtvrns  tfvymiti^,    Sed 


LIB.  XV.  CAP.  72. 


TOl 


claritudo  nominis  expulit.    Nam  Verginius  studia  juvenum  a.  V. 
eloquentia,  Musonius  praceptis  sapientiae,  fovebat.     Clu-  819. 
vidieno  Quieto,  Julio  Agrippse,  Biitio   Catulino,  Petronio  gg  ' 
Prisco,  Julio  Altino,  velut  in  agmen  et  numerum,  iEgaei 
maris  insuljc   pcrmittuntur.      At  Cadicia,  uxor  Scevini  et 
Caesonias  Maximus  Italia  probibentur,  reos  fuisse  se,  tan- 
tum  poena  experti.     Atilla,  mater  Annaei   Lucani,  sine  ab- 
solutione,   sine  supplicio  dissimulata.     Quibus  perpetratis72 
Mero,  et  concione  militum  babita,  bina  numum  millia  viri- 
tim  manipularibus  divisit,  additque  sine  prctio  frumentum, 
qno  ante  ex   modo   annonac   utebantur.     Tum,  quasi  gesta 
bello  expositurus,  vocat  Senatum  et  triumpbale  decus  Pe- 
tronio  Turpiliano  Consulari,  Cocceio  Nervae  Praetori  desi- 


Verginius  iste  quis  est  ?  Non  enim 
ille,  opinor,  illustris,  de  cujus  exsilio 
non  apud  Tacitura,  non  apud  Pliuiuai 
u^quani  lectum.  Et  quomodo  potuit  ? 
qui  Germanise  et  legionibus  pra?fuit 
his  ipsis  annis  ?  Fuerit  ergo  ejus  aevi 
Rhetor,  quem  Persii  vetusta  vita  com- 
memorat.  Stutfidt,  inquit,  apud 
Grammaticum  Remmium  Palepmo- 
nem  et  apud  lihetorem  P'erginium 
Flaccum.  Ubi  tamen  vetustus  codex 
B.  Vulcanii,  Flavtim  habet.  Est  iile 
ipse,  de  (luo  Fabius  3,  1,  21.  Scripsit 
de  eadem  viateria  (Rhetoricorum)  nnn 
pauca  Cornificius,  Celsus  et  JjtEnas  et 
afatis  nostrce  Ferginiiis,  Plinius,  liu- 
/j7?m«.  nominatciue  et  alias.  Lips.  Bip. 
firginium  Fl.  et  Musonium  Rujum. 
Musonii  nomen  addendum,  patet  e 
seq.  De  eo  Philostr.  v.  Apoll.  4,  12. 
T,  16.  Virginius  apud  Quinctil.  et 
alibi  memoratur,  ;5,  6,  44.  4,  1,  23.  7, 
4,  24.  et  1 1 ,  3,  126.  ubi  Flavius  cogno- 
minatur.  hinc  cmendatio  Bip.  quam 
sequor.  Virginiujn  in  Verginium  rau- 
tarunt  librarii  ut  Virgilium  in  Vergi- 
lium.  Bud.  habet  Virginium  Ruffum. 
Ceterum  cognomen  potius  i^/accw*  fue- 
rit,  ut  est  in  vita  Persii.  nam  F/atius 
nomen  gentis  esse  solet ;  est  tamen  et 
cognominis  loco  c.  50. 

Qpsenivs  Maximus']  Scrib.  Caso- 
nius,  et  Martiali  ab  hac  historia  foene- 
randa  lux.  ~,  43.  ad  Ovidium  quendam  : 
Maximus  ille  tuus,  Ovidi,  Cwsonius 
hic  esf,  Cujus  adkuc  vvltnm  vividu 
ceru  tenet.  Hunc  A'eio  damnavit,  sed 
tu  damnare  IVerotiem  Ausus  es,  et 
prnfugi,  TUin  iuajata,  sequi.  .^^Ef/uora 
per  Sci/lice  magnus  comes  exulis  isti, 
^ui  modo  Twlueras  Comulis  ire  comes. 
Si  victura  meig  mandantur  nomina 
chartis,  Et  Jas  est  cineri  me  superesse 
tneo:  Audiet  hac  prtFsent  venturaque 


tnrha,  fiuisse  Illi  te,  Seneca  quodfuit 
ille  suo.  IJbi  discis,  et  Consulem 
fuisse  hunc  CEesoniuro,  et  inter  Sene- 
cm  amicos.  qua^  caussa  ccrte  damiia- 
tionis.  LiPS.  Recepit  Pichena  pri- 
mus.  Ern.  Adde  et  sequens  epi- 
gramma44.  Bud.  habet  Cesenivs. 

AtiUa  mater  L.]  MS.  Bud.  Fl.  ed. 
pr.  Acilia.  (Agr.  Aciliia.)  Guelf.  a  pr. 
m.  Atinia,  sec.  Atilia,  ut  habent  vett. 
edd.  Puteol.  Ber.  etc.  Er.n.  Respice 
ad  c.  56. 

In  supplicio]  Romana  editio,  siTie 
absolutione,  sine  supplicio,  probissime. 
LiPS.  Sic  et  MS.  Fl.  sin  suppl.  unde 
rec.  Pich.     Ern.     Bud.  in  supplicio, 

Addiditqne  sine  prelio  J'rumentum\ 
Suet.  Neron.  10.  Qmstituit  Pratoria- 
nis  cohortibus  J-rumentum  menstruum 
gratuitum.  Severus  Imp.  modum 
frumenti  etiam  auxit,  de  quo  Herodia- 
nus  3,  25.  Ka«  t«  fim^isieii  avroTs  *^Si- 
raf  nS^rtffi,  xai  iaicrvXitis  xf^^if  XZ*^*' 
er^cu  i^rir^i^t.  Iterumque  Antoninus 
ejus  F.  patrata  caede  Getae.  Idem  scri- 
ptor  4,  9.  H^t^riBwt  J»  rZ  girti^ititf 
aXXa  rau  riXiufttftl/  Hfiiirv.      LlPS. 

Petronio  Turpiliano]  Hoc  veruin. 
Ser.  (in  bis  Bud.J  et  edd.  vett.  Tur- 
piano,  male,  ut  patet  e  libro  superiori, 
c.  29.  (et  39.)  Mox  apifd  palatium 
quoque  MSS.  Flor.  Guelf.  edd.  ante 
Rhen.  qui  (e  Bud.)  primns  quoque  post 
eorum  posuit  :  restituit  Pichena.  De- 
nique  dedit  etiam  ante  (hnsulnria 
abest  K  MSS.  Flor.  (Bud.)  Guelf.  edd. 
pr.  Puteol.  undc  recte  deletum  a  Ber- 
necc.  Primus  dedit  Beroaldus,  nescio 
unde,  aut  quo  casu,  cum  alias  Puteo- 
lanuin  sequatur.  Ern.  Pro  Praje- 
cto  Pr.  Bud.  babet  Prtffecturam 
Pra-torii.  Verum  ea  dignitate  jam 
eratornatus.  Cf.  14,  51.  Nec  nexuB 
verborum  id  admittit. 


702 


ANNALIUM 


j^  U.gnato,  Tigellino  Pracfccto  Praetorii  tribuit,  Tigellinum  et 
819.  Nervam  ita  extollens,  ut,  super  triumphalcs  in  foro  imagi- 
^•^^'•nes,  apud  palatiuin  quoque  effigies  corum  sistcret.  Consu- 
*  laria  iiisignia  Nymphidio  :  de  quo,  quianunc  primum  o)>la- 
tus  est,  pauca  rcpetam.  nam  et  ipsc  pars  Romanarum  cla- 
dium  erit.  Igitur  matre  libertina  orius,  quae  corpus  deco- 
rum  inter  servos  libertosquc  Principum  vulgaverat,  ex  C. 
Caesare  se  genitum  ferebat,  quoniam  fortc  quadam  habitu 
procerus  et  torvo  vultu  erat :  sivc  C.  Cacsar,  scortorum 
73quoque  cupiens,  etiam  matri  ejus  inlusit.  Sed  Nero,  vocaio 
Senatu,  oratione  inter  Patres  liabita,  edictum  apud  popu- 
lum  et  conlata  in  Hbros  indicia  confessionesque  damnato- 
rum  adjunxit.  Etenim  crebro  vulgi  rumore  Jacerabatur, 
tamquom  riro.s  insontei  ob  invidiam  aut  metum  exstinxissel . 
Ceterum  coeptam  adultamque  et  revictam  conjurationem, 
neque  tunc  dubitaverc,  quibus  verum  noscendi  cura  erat,  et 
fatentur,  qui  post  interitum  Neronis  in  urbem  regrcssi  sunt. 
At  in  Senatu  cunctis,  ut  cuique  plurimum  moeroris,  in  adu- 
lationcm  demissis,  Junium  Gallionem,  Senecae  fratris  morte 
pavidum  et  pro  sua  incolumitate  supplicem,  increpuit  Sa- 
Jienus  Clemens,  hostem  et  parricidam  vocans  :  donec  con- 
sensu  Patrum  detenitus  est,  nc  pubiicis  malis  abiiti  ad  occa- 
sioncm  prixnti  orlii  videretur,  neu  composita  aut  oblitterata 


Fortc  qundam]  Bud.  sorte  quadam. 
ut  ap.  JAv.  36,  35.  Scd  utruniqiie  re- 
otc  dicitur.  Nam  Pt  ap.  Liv.  1,  4.  le- 
giturforte  qitadam. 

1^'ocato  Senatu]  Hiec  verba  mihi 
suspecta  sunt,  quia  jan»  paucis  versi- 
culis  ante  Senatum  Nero  vocasse  dici- 
tur.  Si  de  alio  conventu  Senatus  hic 
semio,  quod  non  abnuaui,  tamen  non 
credibiie  mihi,  hHT  verba  es«;e  ab  ele- 
t^nte  Rcriptore.  Saltem  addidisset, 
iterum,  aut  aliud  C)uid.     Ern. 

Tamtpinm  viroi  inxontes}  MSS. 
Flor.  (Bnd.  Ae;r.)  Guelf.  et  edd.  vett. 
mas:no  consensu  riros  et  insnntef .- 
unde  Freinshemio  placrb:tt  claros  et 
iiuontes.  Faernus  autem  .iddit,  cla- 
roc  .■  quod,)|>robo.  £rn.  Bip.  emeii- 
«lant  veron  i.  c.  sinceros,.justos,  et  in- 
sontes.     Mox  Bud.  nec  tunc. 

Et  /atentur]  Krso,  (|uo  tcropore 
Tacitii»  ista  scripsit,  ii  .idhuc  vixern. 
yiiod  iii  sit,  lcg:endtiiu  Jateliantur  : 
idque  mihi  vero  similius  videtiir. 
Pro  imperfecto  pra-sens  irrepsi«.se 
in  Tacitum    non   uno   locu    vidimus. 

F.R\, 

l't  cuique fitnrimuiu  ?»m>v))-/>]  Eja- 
ctura  suurum  srilicct.  lli  maxime 
effuti  in  adulatiuneiu,  nc  dulere  vide- 
rentur.    £r.v. 


Junium  GalUonem]  Quem  Nero 
post  intcrfecit.  Dio  58,  18.  In  F^use- 
bio  autcm  clarius :  Junius  .■Jnneevs 
Galiioyjrater  Sentcte,  eg-regius  decla- 
mator,  proptia  se  manu  interjecil : 
mortem  ejiis  Neronc  in  suam  pr^rsen- 
tiam  differente.  Hoc  confert  illiid 
Chroiiicon  in  annuni  hunc  eundem, 
quo  Lucanus  et  Seneca  ocnisi.  Miriini, 
in  T<ietto  nihil  csse,  si  tnmen  hoc 
tempore  ea  cflpdes.  LiPS.  Ullima 
verba  Eusebii  male  addita.  V.  Ryck. 
ad  h.  1.  qui  Giilliunem,  cuni  Usserio  et 
aliis,  putat  esse  eum,  cujus  in  Actis 
Apostol.  18,  12.  mentio.     Ern. 

Nen  conipositam  et  ohliferalam 
mansnet.  etc.]  Pravc  scriptiiiu,  et  ia 
contuineliain  Ncronis.  Valde  scilicct 
Principem  laudcnt,  si  oblitter.itam  cle- 
mentiam  ejus  dicant,  id  cst,  alwlitam 
et  sepultam.  Nc  dubita  scrilM.'re : 
rnmposifa  et  ohlitcrala  manmetudint 
Princijiis.  Hoc  voliint.  iic  ea,  quie 
obliterata  jam  essent  el  tnntiim  non 
deleta  ex  aiiimo  Principis,  ille  reno- 
varet,  et  novte  sevititr  materiem  suj- 
percret.  LtPS.  (.'nmpositnm  aut  vel 
et  nbliteratam  mansvefudinem  ser.  et 
edd.  omnes.  Lipsii  rorreetionem  rece- 
|Tere  inde  a  liernecc.  nmnet.  Possis 
etium  coi\)icere,  exvidissc  re,  cum  scri- 


LIB.  XV.  CAP.  74. 


ros 


mattsuetudinc  Principis  novam  ad  saxitiam  retralieret.    Tum  a.  U. 
dona  et  grates  Deis  decernuntur,  propriusque  honos  Soli,  (cui  8i9. 
est  refus  ades  apud  circum,  in  quo  facinus  parabatur)  qui  gg  ' 
occnlta    conjurationis   Numine  retexisset :    utque  Circensiwn  -jf^ 
Cerealium  ludicmm  pluribus  equorum  cursibus  celebraretur : 
mensisque  Jprilis  Neronis  cognomentum  acciperet :  templum 
Saluti  exstrueretur  eo  loci,  ex  quo  Scevinus  ferrum  prompserat. 
Ipse  eum  pugionem  apud  capitolium  sacravit,  inscripsitque 
jovi    vixDici.     In   praesens    haud    animadversum  :    post 
arma  Julii   Vindicis,  ad   auspicium  et  prajsagium   futura; 
ultionis    trahebatur.      Reperio    in    commentariis    Senatus, 
Cerialem   Anicium,  Consulem    designatum,   pro  sententia 
dixisse,  Mf  templum  D.  Neroni  quam  maturrime  publica  pe- 
cunia  poneretnr.     Quod  quidem  ille  decernebat,  tamquam 
mortale  fastigium  egresso  et  venerationem  hominum  merito. 


ptum  fuisset  rteu  composila  re  et  obli- 
tei-ata,  mansuetudinem  p.  n.  a.  '*.  re- 
traheret :  inde  compositam  et  ohlite- 
ratam  facta,  ut  .id  mansuetudinem 
referrentur.  Ern.  Bip.  neu  compo- 
sitam  i.  e.  pac.it.-jm  aut  ohliteraiam  i. 
e.  tiltione  criminum  obscuratam  adn. 
s.  r.  Sed  Lipsii  correclio  absque  du- 
bio  optjma,  ]ilanissima.  In  codd. 
frequenter  per  errorein  ablativis  in 
fine  tineola  accusativi  index  imposita, 
quod  omnino  hic  in  Bud.  factum,  et 
dubio  procul  in  aliis. 

Decrela  dona  et  grates  Deis  decer- 
nuntur'^  t»  decemuntur  redundat,  ut 
opinor.  LiPS.  Dubius  sum  tamen, 
utnim  decreta  an  decernuntur  abo- 
leam  :  neque  enini  minus  belle  :  Tum 
dona  etgrates  Deis  decernuntur.  Gron. 
Jac.  Gronovius  aliter  succurrere  vo- 
luit,  Ie2:endum  censens  :  tum  cetera 
dona.  male.  Nam  quje  supra  c.  71. 
Milicho,  Petronio  aliis  dat.i,  dona  vo- 
cari  non  possimt.  Intelligtintur  dona 
Diis  data,  quje  cum  supplicatione 
(nam  de  ea  capiendae  grates)  jungun- 
tur  et  ap.  Liv.  36,  2.  Dona  et  grates 
Diis  suiit,  quK  ibi  dicuntur  supplica- 
tio  et  dona  ad  omnia pulvinaria.  Ce- 
terum  non  abhorret  zimmws,  \n  decreta 
latcre  .iliud  verbum,  quod  nondum 
mihi  succurrit.  Lipsiaiiam  rationem 
defendere  licel  e  16,  1.  ubi  temere  ad- 
ditum  latiierint  post  occulta.  Ebn. 
.luretus  volebat  decora  dona.  Hiller, 
Rac.  18.  discreta.    ToUo  decreta. 

^des  apud  circum']  De  qiia  Ter- 
tuU.  de  Spectaculis  8.  LiPS.  Post 
mensis  quoque  A.  MSS.  Reg.  Corb.  ed. 
jir.  quotl  recepit  Broterius.  Ern.  et 
Bip.  Bud.  mensis^e.  Parum  inter- 
cst. 


Apud  capitoUum  sacravitl  Ritu  ve- 
teri  et  recepto.  Suet.  Cal.  24.  Tres 
gladios  in  necem  suam  praparalos, 
Marti  ultori,  addito  elogio,  consecra- 
tnt.  Ideni  Vitellio  10.  Pugionem,quo 
se  Otho  occiderat,  in  Agrippinensem 
coloniam  misit,  Marti  dedicandum. 
Dio  in  Antonino  Caracalla :  77,  23. 
Ksu  T»  %i^ts,  S''  »u  T9»  ahiXfh  itrtxriiu, 
afaS-urxt  ru  0£*  troA.^»i«.  Sed  et  apud 
Graecos  Olympias  gladium,  qno  Rex 
(Fhilippus)  percussuserat,  Apollini  sub 
nomine  Myrtales  consecravit .  ait  Ju- 
stinus  9,  7.  TertuU.  pulchre  de  Re- 
surr.  carnis :  Gladius  bene  de  bello 
cruentus,  et  melior  homicida,  laudem 
suam  consecratione  pensabit.     LiPS. 

In  prtPsens  haud  animadveisum'} 
Sensus  :  Tum  quidem  («-aja  x^l^'->  "t 
Xenophon,  aliique)  nemo  animum  ad- 
vertit,  et  praesa^ium  aliquod  in  ea 
re  notavit.  Acidalius  addebat  quod. 
Freinsh.  melius  id.  sed  neutrum  neces- 
sarium  puto.  Vulgatum  Taciti  mori 
aptius.     Ern. 

Post  arma  Julii  Vind.']  Suet.  40. 

VeneratioTum  hominum]  Muretus 
et  Ursinus  corrigebant  Numinum. 
Jac.  Gronovius  calitum.  Numinum 
placeb.-it  etiam  Schurzfleischio.  Oppo- 
sitionis  lex  tale  quid  desiderat.  Mor- 
tali/astigio  opponitur  veneratio  Nu- 
jiiinum.  MSS.  et  edd.  vett.  addunt 
item  ante  hominum :  quod  sustulit 
Rhenanus.  Broterius  e  MS.  Reg. 
et  sensu  dedit  ven.  Deum.  non  male. 
Ern.  Illud  iteni  ortum  erat  e  vitiosa 
scriptura,  quam  Bud.  servat  veneratio 
item  hom.  pro  venerationem  hom.  Non 
video,  quoinodo  Rhen.  asserere  potue- 
nt,item  non  esse  in  libro  maiiuscripto. 
Ipse    dedlt   venerationem,    emendans 


704 


ANNALIUM   LIB.  XV.  CAP.  74. 


A.  u.quorundam  dolo  ad  omina  sui  exitus  vertebatur.  nam  Deum 
8id-  honor  IVincipi  non  ante  habetur,  quam  agere  inter  homi- 
^^g    nes  desierit. 


scil.  Bip.  sic  locum  constiluunt  :  el 
ven.  merito  :  item,  hominum  quorun- 
dam  ad  omina  dolo  i.  e.  innni  ^nlier- 
tia  rebus,  ubi  evenere,  omina  qua>- 
remii,  in  tignum  exUus,  pr«Kai;ium 
mortis,  verteretur.  Mihi  sinipiicior 
lonpje  emendatio  in  mentem  venit, 
quam  Hiliero  etiam  piacuisse  video 
Rac.  19.  quorundam  dolo  ad  omina  sui 
exittu  verteretur,vt:\,ut  Hill.  verteba- 
tur. 

Quod  ad  omina  olim  $ui  exitus  ver- 
teretur]  Liquida  apertaque  sententia. 
Olim  tantum  sit  significatione  futuri : 
quod  pueris  non  ignotum.  At  nostri 
critici  (Rhen.  sic  conjectab.-it)  ex  Bu- 
dcnsi  codice,  quod  clam  ad  omen  ar. 
dolum,  lc«nint,  non  sine  mco  risu.  Lirs. 
Suspicabar  ex  scriptura  Flor.  Fuerunt 
tamen,  quas  id  omen  propinqui  exitus 
ndverteret.  Tertio  enim  post  .inno 
periit.  H.  2,  70.  I^lus  ultro  et  tam 
propinquee  sortis  iffnarus.  et  c.  5.  exitu 
demum  Neronis posilis  odiis  in  tnedium 
coiuulere.  item  c.  48.  mereri  se  Jesti- 
nato  exitu  clenunliam  victoris.  Gron, 
Scriptura  Fl.  est :  quorundam  nd  otp- 
nia  dolum  tuiexitut  verteretur.    Sic 


et  Bud.  et  Guelf.  nisi  qnod  hic  dolo, 
ed.  pr.  tolum.  Lectio  vulgata  est  a 
Puteolano.  Jn  qnorundam  putem  la- 
tere  aliud  quid.  Nam  qtmd  hic  durum 
et  paruui  aptum.  Brotcrius  dedit  4. 
a.  0.  solum  sui  e.  7\  quod  nullu  inodo 
placet.     Ern. 

:Vam  Deum  honor  Principi  ntm 
ante  habetur,  quam  agere  inter  homi- 
nes  desierit]  Tcrtuil.  pulchre  et  appo- 
site  huic  rci  Apol.  H.  Si  nonde  men- 
dacio  erubesctt  ejusmodi  adulatio,  ho- 
minem  Deum  appellando :  tinieat  sal- 
tem  de  infausto.  Maledictum  est,  ante 
apotheosin,  Deum  Ctnarem  nirn^w- 
pare.  Lips.  Falsum  id  in  Augusto, 
iiquet  ex  Horatio  et  Manilio,  inquit 
Huetius.  At  vir  doctiss.  non  attendit, 
Augustum  quidem  poctis  dictuni  esse 
Dcum  et  in  provinciis  aras  ct  sacra 
habuisse  ;  verum  nun  in  urbe.  Nero. 
ncni  in  provinciis  adpellatum  fuisse 
Deum,  testatur  numus  ex  sre  minimo, 
ab  Harduino  laudatus  in  Sel.  Opp.  p. 
724.  KEPnN  2EBA2T02  eE02  ca- 
pite  laurcato.  Ex  aversa  parte  lOT- 
,MOC  ANAPONIKOC  ETEPrETHX  AA- 
OAlKEnN.  Sic  Broterius. 


C.  CORNELIl  TACITI 

AB 

EXCESSU  DIVI  AUGUSTI 

A    N    N    A    L    I    U    M 

LIBER   SEXTUS   DECIMUS. 

BREVIARIUM    LIBRI. 

Cap.  1.  2.  Inludit  fortuna  vanitati  Neronis  per  Bassum,  qui  thesau' 
rum  i»  Numidia  defossum  jactat,  quem  3.  Nero  frustra  quterit. 
4.  Lusirali  certamine  victoria  cantus  oblata  Neroni  et  corona  fa- 
cundice.  5.  In  eo  spectaculo  auditorum  moleslia  et  Vespasiani  pe- 
riculum.     6.  Poppceam  mortuam  laudat  Nero  apud  rostra. 

7 — 9.  Pulsi  Cassius  et  Silaiius  necantur.  10.  11.  L.  Fetus  cum 
Sextia  socru  et  Pollutia  filia  perit.  19.  Adcusatoris  prcemia. 
Mensium  nova  nomina.  13.  Tnrbine  ventorum  vastata  Campania. 
Pestilentia.  Lugdunensem  cladem  Princeps  solatur.  14.  15.  So- 
sia7ii  fraude  Chaldceorum  consuUores ,  P.  Anteius  et  Ostorius  Sca- 
pula,  delati  mortem  jussi  properant.  16.  Taciti  super  tot  cladibus 
querelce.  17-  Rufius  Crispinus  coactus  se  interficit.  Mella  falsis 
litteris  circutnventus,  similique  arte  Cerialis.  IS.  19.  C.  Petro- 
nius,  erudito  luxu  notus,  Tigellini  invidia  exosus,  venas  sibi  incidit, 
fiagitia  Principi  codicillis  exprobrat.     20.  inde  Silia  exsilmm. 

21.  22.  Thraseam  Patum  adcusant  Cossutianus  et  Epriits  ; 
23.  Baream  Soranum  Ostorius  Sabinus.  24.  Ad  Neronem  codi- 
cillos  dat  Thrasea.  Is  Patres  vocari  jubet.  2.5.  26.  Consultat 
Thrasea,  an  in  curia  defensionem  tentet.  27.  Nero  Setiatnm  armis 
obsidet,  infrequentiam  Patrum  arguit.  28.  29.  Marcellus  Eprius 
Thraseam,  Helvidium,  Agrippinum,  Montanum,  30.  Ostorius  Ba- 
ream  cumfilia  Servilia  adcusant.  31.  Eorum  miseiabiUs  defensio 
in  Senatu.  32.  Egnatius  pseudostoicus  perfide  in  Soranum  agit ; 
cui  33.  Cassius  Asclepiodotus  egregiamfidem  prcestat.  Thrasea:, 
Sorano,  Servilice  datur  mortis  arbitrium.  Helvidius,  Paconius, 
Italia  pulsi.  Montanus  patri  concessus.  Adcusatores  remunerati. 
34.  Tkrasea  libat  Jovi  Liberatori.  Anni  unius  hcec  gesta,  quia 
reliqua  libri  Fatum  invidit. 

C.  SUETONIO.  L.  PONTIO  TELESINO.  COSS. 

INLUSIT  dehinc  Neroni  fortuna,  per  vanitatem  ipsius  etA.U. 
promissa  Cesellii  Bassi ;  qui  origine  Pcenus,  mente  turbida,  8i9. 

Et  promissa']   Ita  e  Flor.  Picbena    fuit  in  Guclf.   estque    in  MSS.   tri-    ""' 
cdidit.     Idem  (in  Bud,  ct)  a  inanu  pr.     bus  ap.  Broteriua)>  ed.  (Ven.j  Puteol.  1 
VOL.  I.   P.  JI.  Z  Z 


706 


ANNALIUM 


A.  U.  Docturnae  quictis  imai^inein  ad  spem  haud  dubiam  retraxtM 

819-   veciusque  Romam,  Principis  adiiuin  emeicatus,  expromit^ 

66    ^'^P^^^^^'"'  ^"  *'«'*''  *"^  specum  altitudine  iiimensa,  quo  magna 

xis  auri  cantitieretur,  non  in  Jormam  pecunia,  sed  rudi  et  anti- 

quo   pondire.   lateres  quippe    pncgraves  jacere,   ad.stantibus 

parle  alia  columnis :    ijiue  per  tantitm  etvi  occulta  augendis 

prersentihus  bonis.     Ceterum,  ut  conjectura  demomtrnret,  Di- 

donem   Fenissam,  Tyro  projugam,  condita   Carthagine,  illas 

opes  ahdidisse,  ne  novus  populus  nimia  pecunia  lasciviret,  aut 

Reges  Numidarum,  et  alias  iifjensi,  cupidine  auri  ad  belluni 

^accenderentur.     Igitur  Nero,  non  aucloris,  non  ipsius  ne- 

gotii  Hdc  satis  spectata^  nec  missis,  per  quos  nosceret,  an 


Riv.  At  edd.  pr.  Beroald.  ex  promisso, 
quod  etiain  est  a  tuanu  sec.  in  Guelf. 
Ree;-  et  edd.  ononibiis  iisque  ad  Picbe- 
nani.  Lectionem  MS.  F).  dubiam  fa- 
cit  taiiicn  Jac.  Gronoviiis  :  non  quo 
ipse  aliani  uotarit,  sed,  quod  frater  et 
promisso  notavit,  quod  ille  Tacito  non 
indit;num  docet.  Iii  ({uo  non  faUitur. 
Sed  frater  fortasse  falsus  est.  Ai^u- 
inentum  e  Beroaldo  nibili  est.  Fatsum 
enim,  eura  hos  libros  e  Flor.  edidisse. 
Ceterum,  si  el  promisso  libri  idonci 
certa  auctoritate  finnaretur,  id  prte- 
fcrrein.  EsN.  In  Regio  quoque  cod. 
Lall.  reperit  ex  promisso,  putatque 
Tacitum  detlisse  et  promisso,  ut  1,2. 
guumjerocissimi  per  acics  aut  proscri- 
plione  cecidissent.  Mox  c.  Agr.  et 
Principis. 

Mente  turhida\  i.  c.  malc  sana,  fu- 
riosa :  pro  quo  verbo  turhidm  sappe 
apud  poetas  diuitur.  In  MS.  Guelf. 
niarg.  pro  varia  Itct.  notatur  torvida. 
Sed  est  idein  verbum  alia  et  inusita- 
tiori  scriptura.  Bassum  Equiteni 
Rum.  vocat  Sueton.  Ner.  31 .  Retrn.rit 
pro  more  istius  fftatis  pro  siiiiplici 
/raxit  dicitur,  qiiod  alias  in  hac  forma 
dicitur.  V.  ad  Suet.  Auec-  c.  71.  Ern. 
Prffsemtihus  boriis  Irttucrint]  JmIuc- 
rint  non  est  hi  MSS.  Flor.  Bud.  ed. 
pr.  et  bene  deletnn».  Non  opinor  oe- 
eulta  addidisset  Tacitus,  si  latuerint 
dedisset :  qnod  eeterum  «t  in  MS. 
Guelf.  edd.  (Ven.  ct)  ceteris  oinnibus, 
vsque  ad  Bemecc.    Ebh. 

bemotutret}  Sic  legitur  hodie  e 
eonjertura  Freinshemii  cuin  in  oinni- 
bus  scr.  (Bud.  qnoque)  et  edd.  sit  de- 
monstrat .-  quod  vitiosiim  esse,  diibi- 
tkri  non  potest.  Sod  in  Guelf.  syllaba 
ulttma  eras.-\  rst,  ct  in  litor.^  scriptum 
/,  fuitque,  (|naiitum  oculis  adsequi  li. 
niit,  demonstrarit  vel  demnnstraret. 
Itoo  verum  piito.  Syllab.ini  illam  iin- 
|>erfccli  sepe  ia  MSS.  Taciti  excidisse. 


ssEpe    moBuimus.     Secutm    nos  cst 
Broterius.     Ern. 

Didonem  Feniasam']  H«c  scriptura 
est  MS.  Flor.  (et  Bud.)  quseet  in  edd. 
Lips.  Freinsb.  Gronovioruin  reperitur,. 
et  a  J.  Gronovio  dcfeiiditur.  MS. 
Guelf.  (et  Agr.)  Phcrnissam,  et  edd. 
vett.  omnes.  (ct  Ryck.)  Ex  codein 
Flor.  J .  Gronov.  dare  voluit  Dido,  qu«B 
forma  cst  ap.  Virgil.  /En.  4,  .^83.  sed 
ojMfric  noii  paruerunl.     Er>'. 

Et  aliat  in/ensi}  Heins.  coiijicit  leg. 
ei. 

AW  missis  trisorihml    Fta  invitores 
Apulr-ius  dixit,etsi  alioqiiodam  sensu, 
1.    Florido  :    Siquis  forte  in  hoc  pul- 
ckerrimo  cnetn  ex  illis  invisoribus  meis 
malignns  sedet,     Mirum,  ni  SalliHtio 
qnoque  ha;c  vox  restituenda  apud  Fa- 
bium  9,  3.    Unde  usi/ue  eo  processum 
e\t,  ut  non  pceniturum  pro  non  acturo 
pcenilentiam  :  et  visuros,  nd  ridendum 
missos  idem  auctor  ,'Sallustius)   dixc- 
rU.     Puto  i'isores :    et  binc  stimsisse 
nostnim.     Lips.     Hwc  conjcciura  Li- 
psii  futfit  novissimos  ijuintiliani  cdito- 
res.    Est  autem  rana.    Nam  de  verbis 
fierino  est,  non  sulistantivis.     Et  par- 
th-i|iium  ibi  csse  debere,  docet  prrce- 
dens  altertim  inso!- •     ....../...„.■.    iyj5_ 

ror,  non  potius  Unn 

hicex  illolnco  fvv  .  Aom- 

nes  libri.  Ut  supra  nsere  pro  inspi- 
cere :  ita  h.  1.  viscr.  Sed  ego  plane 
pro  insititio  habeo.  Naro  et  superva- 
cuuni  cst,  pt  longc  cloffantius  :  missis, 
qui  noscerent.  Cum  nemo  alius  scri- 
ptor  lionus  hnc  verbo  ustis  sit,  crcdo 
in  margiue  scriptum  fuisse,  ct  hinc  in 
tcxtuin  venisse.  Nam,  qiii  vetere» 
codices  tractarunt,  non  ignorant,  svpe 
in  mars^ine  verba  (tcript.i  (--^  a  po<m> 
•oribiis  codd.  quihuK  inilir.tretur,  d*' 
quo  in  tcxto  aeerettir.  T.iliiiin  magn* 
copia  in  MS.  Guclf.  diversa  tranu  scri- 
ptoruu).     Sic  et  iu  ed.  pr.  pu»t  c.  17« 


LIB,  XVI.  CAP.  2. 


ror 


Vera  adferrentur,  auget  ultro  rumorem,  mittitque,  qui  velut  A.U. 
paratam  praedam  avelierent.  Dantur  triremes  et  delectum  ^'^ 
remigium  juvandje  festinationi.  nec  aliud  per  illos  dies  po-gg.* 


Ante  verba :  adsimuIatU  Lucani  li- 
ieris,  leeitur :  Jitiguntur  litera  :  quod 
claruiii  est  iii  margine  scriptum  mi- 
grasse  in  textiim.  Adde  in  primis  ex- 
croplum  luculentum  ex  ed.  pr.  ad 
■•Hist.  1,  8.9.  et  yiphra  A/juilonis  H.  2, 
">8.  vinecB  3,  20.  ut  alia  taceam.     Et 


ut  apud  Ovid.  Her.  8,  82.  pro  qua  et 
oblatam  dixit  Met.  3,  246.  Noster  in 
seqq.  obvias  opes  et  a  Diis  delatas  vo- 
cat  ;  iteiii  c.  3.  oblatas.  Similiter 
victoria parata,?ii>ndi  Petroniuin  c.  I.S. 
ubi  recte  Burmannus  Livio  5,  6.  iii 
siniili    loco  paratam    vict-eriawt   pro 


limilia  in  aliis  libris  veteribus  scriptis  parta  reddi  vult,  quod,  recipicnduni  et 
et  editis  reperi.  T  «»»•«,  barbara  aetate  sine  libris,  in  MSS.  inventum  deinde, 
licti,  (|ui  ad  rem  inspiciendam  mitte-    recepit  Drakenborchius  ;  qni  plura  ihi 


sntur,  de  (jua  lis,  quaestio  esset :  ipsam 
inspectiunein  dixere  visum,  visionem  : 
tiam  testes,  qui  rei  gestae  interfuis- 
ent,  visores  appellati,  ut  Cangius  do- 
et  in  lexico.  Delevit  et  Broterius. 
iuN.  yisoribus  habet  etiam  Bud. 
srvavit  Lali.  Retinent  Bip.  qui  simi- 
Ba  alibi  occurrere  docent,  risores,  pro- 
sores,  sessores,  notores,  cupitores. 
robarem,  ni  vocem,  antiquis  insue- 
im  aiictoribu»,  medio  sevo  tritam 
iisse  nosseni,  unde  facile  potest  a 
ciolo  quodam  mar^ni  esse  adlita. 
j4n  vera  affferrenturj  Sic  edd.  Pii- 
jI.  Beroaldi,  Alc.  Groaovioruni, 
lyckii.  At  MSS.  edd.  pr.  Rhen.  (e 
jd.)  usque  ad  J.  F.  Gron.  assereren- 
Flor,  lectionem  dubiam  facit, 
jod  ibi  est  adferre  et  deinde  initio 
El^quentis   versiculi  rentur,  in  eoque 


coiiEfessit,  pluribus  locis  sic  correctuin 
recte,  ustendit,  sa;pissiiiieq:ie  in  uiio 
Livio  ea  verba  commutata.  Ekn.  Bud. 
im\e  partem  pnedam  veherent. 

Pradam  aveherent'^  Sic  edidi  pro 
adveherent,  quod  est  in  libris,  quos 
vidi,  omnibiis,  reccpitque  etiam  Bro- 
terius.  Nam  etsi  lioc  quoque  Sfcnsuiii 
habet,  intellectu /io;wa»M;  tamen  illud 
est  legitimuin  verbum  et  ordinarium 
in  hac  re  :  et  saepe  ci  illud  substitutum 
est  in  MSS.  quippe  etiam  avehere  ali- 
quid  domum  dicitur,  non  advehere,  ut 
imperiti  librarii  subinde  dedere,  apud 
Liv.  .9,  4.  4.5,  33.  et  Carthaginem  ave- 
here  38,  42.  ubi  itidem  prope  omnes 
libri  adveliere.  Ut  adeo  non  dubitan- 
dum,  quin  hic  quoque  avehercnt  veruro 
sit.  V,  Drakenb.  .id  Liv,  9,  4.  Alitei- 
est  infra  c.    14.  ubi  missa  hhurnic<B, 


MS.  cum  vox  dividitur,  ultima  syllaba  advehiiurque  Sosianus.     Nam  ille  ar- 

fere  repetitur  ab  initio  alterius  versus  :  cesseiidus,  adducendus  erat,  ut  ederet 

unde  coUigunt,  scribam  adferrentur  indieium.     Ern. 

dare  voluisse.  Ego  assererentur  veruin  Danfur  triremes  et  delectum  navi- 

esse  non  credo.     Sed  propter  consen-  giumjuvandcefestinationi^  Valde  pla- 

sum  librorum  suspicor  fuisse  assevera-  cet  Boxhornii  conjeetura  :    delectutn 


rentur,  ut  siipra  pro  asseveravit  vidi 
mns  asseruit  2,  83.  et  mox  c.  3.  de 
eadem  re  eodeinque  homine:  dum 
hunc  vel  illum  locum  promissi  specus 
adseverat.  Adsentitur  Uroterius.  Ern. 
Sic  et  Mur.  Acidal. 


remigium.  Vide  qiiaj  notamus  ad 
Liv.  26,  .51.  GroN.  Rectissime.  Jac. 
Gronovius  quidem  defendit  vulgatum, 
intelligitque  naves,  oneri  aveheiido 
delect.is  :  sed  vir  doctissimus  non  at- 
tendit  satis  yerhn  juvandcpfeslinationi. 


yielut  partani  prcedam']  Legit/?a>-a-    qusE  sine  remigium  intellisi  nbn  pos- 


iam  Acidalius.  Idque  mihi,  cum  pri 
mum  hunc  locum  leei,  in  mentem  ve- 
nit,  adeoque  nccessarium  visum  est,  ut 
partam  pro  mendo  typographico  habe- 
rem :  quod  serus  esse,  deinde  ex  aliis 
libris  didici.     Itaque  non  dubitavi,  et- 


sunt.  Remigiutn  est  multitudo  remi- 
gum.  Ern.  Occiirrit  et  alibi  apud 
nostrum.  V.  3,  1.  14,  39. 

IVec  aliudper  illos  dies  populus  plus 
credulitate']  Fefellerat  me  optimus  Pi- 
chena,  opinatus  in  MS.  esse  populus 


iam  contra  libros  recipere,  aequis,  ut  plus :   unde  tentabani,  qiiod  dictiim 

spero,  intelligentibus  omnibns.     Pri-  est :    nani  f)opw/MW«  et /*fc6ew  saepe  di- 

inum  prceda  parla  per  Latinitatem  stinfni»  ex  Livio  PIinio<|ue  notaviraus 

aliter  dici  non  potest,  nisi  de  prffida  ea,  ad  Senccain  de  ira  3,    18.    Sed,  ipso 

qute  labore  constet,  aut  opera  quali-  libro  Florent,ia;   inspecto,   inveni   nil 

cun(\\xe  Um,  ut  paxparta,divitiis  par-  aliud  quam  popls.  quod  est  pupulu9, , 

icc,et  alia  similia.     kt  prada  parata  non  populus  plus ;    statimque  emen- 

est,  quae  sine  sudore  et  sanguine  vcnit,  davi  conjecturani  ineam  aliquot  annis 

«stque  solenne  talis  prsed»  epitbcton,  ante,  quam  suam  Marciis  prcideret,  cui 

Z  Z  2 


708 


ANNALIOM 


A.  U.  pulus  credtilitate,  prudentes  diversa  fama,  tulere.    Ac  forttf 

8'9;  quinqucnnale  ludicruin  sccundo  lustro  celebrabatur ;  a  nar- 

^gg    ratoiibus  oratoribusquc  prsecipua  inateria  in  lautlem  Prin- 

cipis  adsumpta  est.  iion  enim  tantuin  solitas  frup^cs,  nec  wjc- 

talUs  confusuni  aurum  gigni,  sed  nova  ubertate  provenire  ter' 

ram  et  oovias  opes  deferre  Deos  :  quaequc  alia,  summa  facun- 

dia  nec  minore  adulatione,servilm  fingebant,  secnri  de  faci- 

Slitate  crcdentis.     Gliscebat  intcrim  luxuria  spe  inani,  con- 

sumebanturtjue  veteres  opcs,  quasi  oblatis,  quas  multos  per 

annos  prodigeret.     Quin  et  indc  jam  largicbatur:  et  divi- 

tiivrum  exspcclatio    inter  caussas  paupcrtatis  public^e  erat. 

Nam  Bassus,  cffosso  agro  suo  lalisque  eircum  arvis,  duin 


tamen  laiidem  sunm  non  inridemus. 
Gron.  Pichena  jtopulua  plus  non  e 
MS.  Flor.  sed  ed.  Vcneta  (et  nonnul- 
lis  alii$>)  laudat.  Buxhoriiins  verum  vi- 
dit.  P/iM  abest  et  a  MS.  Guelf.  (Bud.) 
ed.  pr.  Rheii.  sqq.  Habet  Puteol.  Ber. 
Alc.  Tuiu  iidem  omnts  prodentiSy  quod 
cum  nil  aliud  esset  quam  prudentet 
(ut  supra  torvida  pro  lurbidu  et  sexcen- 
ta  alia)  cepere  librarii  pro  genitivo 
participii  Aprodere,  et  ei  rei  numerum 
verbi  aecommodavere,  dederuntque 
tuUrat,  pro  tulerunt,  aut  ut  e  Flor. 
editur  tulere.  Pntdentes  tulert  pri- 
mu&  edidit  Grono\  ius,  quod  verum  est. 
Miror  Ryckium  recipere  dubitasse. 
Terminatio  at  videtnrnata  ex  ac,  quod 
non  est  in  MS.  Guelf.  Ern.  Nec  in 
Bud.  Idem  tulerat. 

Oratoribusrjue  prcecipua']  Vatic.  (et 
Bud.)  abaratoiibus  oralorilmsque.  Le- 
gerim,  ac  rhetoribus  oratoribusque : 
vel  ac  vatibus  oratoribusque.  Certe,  et 
vates  et  oratores  musico  illo  a^oiie 
ccrtasse  scimus.  Lirs.  Etiam  Flor. 
anaratorihus  oratoribusque.  At  MS. 
Guelf,  ed.  pr.  aliieque  vett.  ut  V.Msc. 
In  As;r.  libro  ab  auctoribus,  quod  pl.v 
oet  Ryrkio,  qui  de  i>oelis  accipit,  quos 
tamen  auctores  ita  simpliciter,  et 
nulla  antc  carmiiiis  meiitione  f^ctn, 
dici  non  docet,  nec  doceri  potest :  de 
historicis  dicitur.  Jac.  Gronovius  pro 
certo  venditat,  inque  textum  recipit  ab 
actoribus :  qnod  imitari  non  audeo. 
Nam  de  poctis  hic  sennonem  esee, 
clarum  est.  li  actores  non  dicuntur. 
Milii  Lipsianum  ac  vatibus  magis  pla- 
ret,  sive  potius,  ut  minus  a  vestigiis 
torruptK  scriptiira:  recedatur,  abcan- 
toribus.  Nam  uiusicum  certamen  fuit 
et  rarniiiia  ranebantur  ab  aoctoribu». 
Ncro  ipse  «ua  rarmina,  certe  qua  sua 
putari  voleb.it,  cecinit :  et  c.  4.  ,jun- 
fCuntur  victirria  cantus  etfacundiit  co- 
rona,  et  c.  ^l.  Tbrasea  canit  in  ludis 


Patavinis  tragico  habita,  baud  diibic 
.suuni  eannen,  -Spero  non  improbalu- 
ros  viros  doctos  hanc  eorrectionem.  yf 
vatibu.i  recepit  Broterius.  Ern.  Pich. 
volebat  ab  a//M/a<ni't6t/.f,  (|uia  mox  adu- 
lationis  nientio.  Hill.  Rac.  16.  vel  boc 
probat  vel  Lipsii  ac  vatibu».  Bip.  le- 
gunt  a  narratorihus,  i.  e.  poetis,  qui- 
bus  scil.  tribuuntur  narratioues,  nar- 
ratiunculse  ap.  Quinct.  2,  4.  1,  I).  Etst 
Koc  non  satis  arrideat,  reeipiendum 
putu,  quip|ie  c|uod  proxiine  ad  Flor. 
iectionem  accetfit. 

Provenire  terras']  Nova  ubertate 
provcnire  terras  est  novo  genere  foetus 
esse  foecundas  et  fertiles.  Sic  Plautus 
iii  Turcul.  2,  4,  33.  Cumque  bene  pro- 
venijiti  salva,  gaudeo.  Et  eadem  fa- 
bula2,  6,  35.  Cum  tu  rccteprovenistif 
cumque  es  aucta  liberis,  Gratulor. 
Gron.  Terram  MSS.  Flor.  Guelf. 
TBud.)  et  alii.  ed.  pr.  quod  recepi. 
Edd.  c€ter.'E  ante  Rben.  /errff:  lo- 
cus  ipse  verbi  indicat,  iJ  vcnim  non 
csse.  Rhenanus  dedit  (cx  iiigeniu). 
ttrra  cum  seqq.  At  a  Lipsio  inde  edi- 
tuin  terras.  Post  scrvilia  vereor,  ne 
inffenia  exciderit.  Nam  servilia  intel- 
ligi  pussunt  iii  adulatione,  nec  iis 
aptuui  vvTbnm Jingebant .  Ern.  Re^. 
etiam  terram  ap.  Lall.  ServUia  accu- 
saiidi  casu  dici  ostendit  sequens  seculi- 
intellis^ntur  coromenta  putida,  ioce- 
nuis  viris  indigna.  V.  IFilI.  Rac.  loT 
Velcres  opes]  Cf.  Sueton.  41 . 
Effosso  agro]  Similliroa  ttultitia 
Pom|)cii  exercitum  incidit,  cum  is  iiv 
eadein  Africa,  rontra  Damitium  et 
I.irbam,  militaret.  Nam,  cuin  qui- 
dani  tl»csauros  aliquos  casu  renperis- 
sent,  fuere,  qui  dic«rent  persuaderent- 
que,  totum  euin  locum  .luri  plenum,  a 
clidibus  PiTnorum  ibi  repositi.  Atque 
ita  iniles  avi'!u«  ad  fi>d'iciiduin  »c  dedit 
per  pliires  dies,  Poinpeio  ridente  simul 
et  indi^iiatite|  Untam  Ulatu  multitu- 


LIB.  XVI.  CAP.  4. 


709 


hnnc  vel  illum  locum  promissi  specus  adseverat,  sequuntur-A.u, 
que  non  modo   milites,  sed  populus  agrestium,  emciendo  ^*'**- 
operi  adsumptus,  tandem,  posita  vecordia,  7ion  falsa  ante  gg  * 
somnia  sua,  seque  tunc  primum  elusum,  admirans,  pudorem 
et  metum  morte  voluntaria  efFugit.     Quidam,  xinctum  ac 
mox  dimissum,  tradidere,  ademptisbonis,  in  locum  liegia  gaza, 
Interea  Senatus,  propinquo  jam  lustrali  certamine,  ut  dede-4 
cus  averteret,  offert  Imperatori  victoriam  cantus,  adjicitque 
facundi(C  coronam,  qua   ludicra  deformitas   velaretur.     Sed 
NerO,  7nhil  ambitu,  nec  potestate  Senatm  opus  esse,  dictitans, 
se  cequum  adversus  amulos,  et  religionejudicum  meritam  lau- 
dem  adsecuturum,  primo  carmen  in  scena  recitat :  mox,  fla- 


dinem  stulta  avaritia  et  labore  fati- 
gari  :  donec  tamletn  fessi  et  inriti  cla- 
niarent,  Duceret  jam  guo  vellet,  satis 
se poenarum  stuUitia  sna  dedisse.  Plut. 
iii  Pomp.  c.  11.     LiPS.     Ern. 

Duvi  lcunc  vel  illum  locum  etc.']  Ita 
MSS.  Flor.  (Bud.)  edd.  inde  a  Puteol. 
omnes,  tiisi  quod  hic  (et  Bud.)  habet 
promi,  vitio,  ut  opinor,  operaruro,  se- 
quente,  ut  solet,  Rivio  :  quod  Beroal- 
dus  correxit  promiisi.  Ed.  pr.  MS. 
Agr.  non  habent  promissi  specus.  At 
MSS.  Oxon.  Guelf.  dum  hoc  vel  illo 
loco  promi  specus.  Mox  an^ea  e  Flor. 
recepit  Pichena,  cum  seqq.  Esfo  ante 
servavi,  quod  omnesalii  libri  (et  Bud.) 
habent,  ut  multitudo  »/*«i»T«A.«i/r«>  vi- 
taretur.     Ern. 

Seque  tunc  primum  e/.]  Tunc  sane 
referri  potest  ad  tempus,  quo  som- 
iiium  habuit :  sed  melius  puto  nunc. 
Bene  opponuntur  antea  et  nunc ;  nou 
antea  et  tunc.  Pro  primuni  Broterius 
nialit  primo  e  MS.  Reg.  et  ed.  pr.  Sed 
id  sensus  non  patitur.  Ern.  Bud. 
primum.  Bud.  quoque  tunc.  Nec  vi. 
deo,  cur  non  sque  opponi  possit  <rif 
ante. 

Lustrali  ceitamine]  Sive  quinquen- 
nali.  Quod  hic  quidem  anno  sexto 
celebrari,  miratur  vir  doctissimus,  et 
erroris,  cui  latebra  non  sit,  psene  Ta- 
citum  accusat.  Nam  debebat  quinto 
celebrari,  inquit,  quattnor  dumtaxat 
annis  interjectis.  An  distulisse  Nero- 
nem  aliquis  dixerit  ?  ille  vero  anteve- 
nire  solet,  cupidine  certaminum»  et 
ante  praestitutam  diem  revocare,  quod 
Suetonius  in  Nerone  21.  scripsit.  Haec 
vir  ille  magnus.  Ego  autem  siquid 
video,  aut  firmiter  numero,  abnuo  Ta- 
citum  ultra  quintum  annum  produ- 
xisse.  Ecce  institutuu»  est  Nerone 
IV.  Cornelio  Cosso  coss.  u.  a.  813. 
nunc  secundo  editur  Silio  et  Attico 
coss.  a.  818.    Certe  ab  illo  ad  istum 


ipsi  anui  quattuor  intersunt,  et  quinto 
nunc  anno  editur  ;  aut  omnes  calcult 
me  fallunt.  LiPS.  Vir  mag^nus  est 
Scaliger  Em.  temp.  p.  469.  470.  Peta- 
vius  Doctr.  Temp.  L.  1 1 .  c.  1,5.  defen- 
dit  Tacituin,  ex  eo,  quod  iste  n^ou 
quinquennalis  fuerit,  i.  e.  quinque  so- 
lidis  aiinis  vertentibus  instauratus,  ad 
modum  lustri  Romani,  non  .Olympia- 
dis.  Victoriam  Neronis  alterani,  ab 
Eusebio  notatam,  non  fuisse  secundi 
asjonis  Neronei,  de  quo  Tacitus.  Sane 
Tacitus  ipse  secundum  lustrum  vocat. 
de  annis  quinque  sulidis  id  in  hoc 
agone  accipiendum  esse,  constare  ho- 
die  .lit  Pagius  Crit.  Bar.  ad  a.  C.  60. 
Cumeum  agonand  modum  Grcecorum 
certaminum  institutum  saepe  idem  di- 
cit,  id  de  ritu  et  genere  ludorum  po- 
tius,  quam  tempore  accipiendum. 
Neque  tanicn  comuiode  Eusebius  de 
alius  certaminis  corona  accipitur,  quod 
quale  fuerit  et  qua  de  caussa  institu- 
tum,  non  dixerit  utique  Petavius. 
Quid  ?  quod  etiam  sic  anni  non  conve- 
niunt.  Nam  primum  agona  recte  di- 
cit  ah  Eusebiu  conferri  iu  a.  Periodi 
Jul.  4772.  secundum  a  Tacito  conferri 
in  a.  4778.  Atqui  Suetonius  etiam 
ante  legitimum  tempus  revocatum  di- 
cit.  quod  non  nisi  de  secundo  accipi 
potest,  partim  propter  modum  lo- 
quendi,  quo  Suetonius  utitur  :  partim 
quia  bis  tantuin  illum  agona  celebra- 
vit  Nero.  Sed  hnec  aliis  diligentius 
excutienda  relinquimus.  Mox  adjicit- 
que,  quod  e  Flor.  edidit  Pichena,  etiam 
in  Guelf.  et  ed.  pr.  De  ambitu  dictum 
ad  1,  15.  Ern.  Bud.  adicitque,  more 
suo. 

Se  aquvm]  Quasi  diceret,  se  equa- 
lem  et  parem  in  hoc  certaraine.  Sed 
non  displicet,  quod  olim  conjeci,  seque 
unum  adversus  eem.  LiPS.  Prius  me- 
lius.  Sdi/Mc  conjiciebat  Acidalius.  Ern, 
Deleto  et  ante  relig. 
Z  Z  3 


;:lO  ANNALIUAI 

A.  u.gitante  vulgo,tt/  omnia  studia  sua publicaret  (hacc  eniin  verb» 

819.  dixere)  ingrediturtheatrum,  cunctis  cilharie  legibus  obtem- 

^^•peraiis:  ne  fessus  residcret,  ne  sudorem,  nisi  ea,  quam  in- 

dutui  gerebat,  veste  dctergeret :    ut  nulia  oris  aut  narium 

excrementa  viserentur.     Postrcmo  flexus  genu,  et  coetum 

illum  manu  veneratus,  sententiusjudicum  opperiebatur  ficto 

pavore.     Et  plebs  quidem  urbis,  histrionum  quoque  gestus 

juvare  solita,  personabat  certis  modis  plausuque  composito. 

Crederes  laitari :    ac  fortasse  iajtabaniur,  per  incuriam  pu- 

iblici  tlagitii.     Sed  qui  remotis  e  muuicipiis,   severamque 

Excremenla  viserentur]  MSS.  Flor.  delectet  audire.  prnjertis  vnccs  orsrano 

Bud.  Giiflf.  cd.  ]>r.  fwfic;»/,  siibaiuli,  dulciores;  cl  itasubqundam  harmonia 

spectatores.      Futeolanus   ex   eo  fecit  cithartp  concavum   thealrum  pcr  vos 

viserentur.   quod  otnnes  secuti  sunt.  resoitat,ut  tonos  posfit  tpnlibel  credere, 

Ern.  quam    clnmnres.      Modulatum    hunn 

F/exus  gemi']  lino  et  sollennia  hi-  clainonMn  concentuin  appi-Uat  Pliniiis 

strionum     verba     ha-c     proniincians,  iii  fane;?.   c.   2.    JCt  populus  guidem 

Ku(iai  fiev  tvfntis  fi'u  iitevfxTi.   Ex  qiio  Jlotn.     diltxtutn    J^niinputn     srriat, 

intflli  gis,  quiil  principium  aptiH  Stiet.  r/unntogue paullo  unle  conccnlu fnrmo- 

sit  Ncro  21.     tltque  constilit  peracto  .\um  alium,  hunc  forli.iiinium  perso- 

principio,  JVioben  sc  canlaturum  per  nal.     I>io  7.3,  2.     V.l^vh(tMt  i%C«at,  in 

Cluvinm  Rufum  pronunciavit.     Aiite-  Pertiiiace  :  'Of»  ti  iltt^ano  U  rtlt  3i«- 

loqiiiutn   fii'ilici.-t  illtid   citharnpdicum,  r^aif  \t)  r^  rav  Kop.fiSi»u  Si^a«ri/a  ivju- 

eniiTcndi  favoris  :  uti  et  principia  qujc-  ^fivt  -rut  l»Si»t,raiJTK  rirt  ftirtirxr.fui- 

dain,   Ifpjitimo  carmiiie,  olini  orato-  rilaint  J,-  t»  j-iXwaTST»»  ijji?»».     Vide 

rtitn.     De  adorationc  nianu,  dico  ad  qiia^dain  htijus  rei  ad  H.  I.  Lirs.    Rc- 

11.   I.     Lirs.      Parabat,    ut    vidofur,  spicit  .id  H.  1,  35.    ruere  in  plausus, 

i\A    c.    3h'.    adorare    vulgum,   notare  sed  et  hic  tacet. 

jnafdatn,  st."d  proniissis  non  stetit.  Per  injuriatn  p.  f]    Hoc   nullum 

lil  coetum   illum  tnanu  veneratus]  sen>iiin   liahct.      Incuriam  correxere 

In  culpa  ponit  Tacitus.  Tameii  Impe-  Aeidaliiis  et  I3oxhornius  :  idque  cuivis 

r.itoribus  postea  id   servatnm,  ut  so-  in  inentem  vcniat :  quod  est  evidentiae 

lciini  ritii  poptiliiin  .idorarent  iii  circo.  si<;nuui.    Unde  recipere  non  dubitavi. 

Claudianus  pulchroDc  VL  Cons.  Ho-  Ern,     Scquuntur   Lall.  et  Bip.     Sc- 

iiorii  611.    O  iptanlum  popnlo  serreli  quor  et  ejro.     ('ontra  Broterius  vulg. 

numinis  addit  Imptrii  prtrsens  species  !  tenet,  ct  cum  Huetio  itaexponit :  etsi 

quantnmrpie  rejtendit  Majeslas  alterna  sibi  injuria  per  publicum  hoc  fl.-igitiutn 

ticem  !    rum   /icfiia  circi    Connerum  fiuret,  et  tna^niim  sibi   dedecus  coii- 

gradibus,veneralur  purpurn,  vulgus:  scisceretur.      Verum    prffpositio  ^r 

Consenxuqne  cava  suhlutus  in  alhera  caussac  vim  habet,  et  male  sic  in  ad- 

vnllis  J'lebis  adorata  rehoat  fragor.  versativam  detorquetur. 

Lips.     Mox  plebs  urbis  MSS.  ed.  pr.  Severamque  adhuc]   Rod.  Agricola 

Rhen.   (e  Bud.)    etc.  at  Putebl.  Kiv.  lejrcbat  :  sevcraque,  ct,  retinente  Ila- 

Ber.  Alc.  fcrt/V:  malf.    Juvare gestus  lia.  Lips.    Recepit  Frcinsh.  cum  seqq. 

est  f.ivore,  plaiisti  iiicitare  .stiidium  hi-  Rvckitis  autem  ex  ipso  cod.  Agr.  dedit 

strionis.     Liv.  1,  25.  tum  clamore  Ro-  ei  ndhuc  anliqui.  nihil  rcfert."  Scripti 

inani  adjuvant  militem  suum.   quod  ct  edd.  vett.  omnes  severamque  a.  e, 

idem  c.  13.  \oczX.  favore  addere  ani-  a.m.retinenles  ltaliam,i\\ioAKSX\t\x\l 

mum.     Ern.  Brotcriu^.  Sane  ob  untiin  itein  librum 

Ccrtis  modis  plausuque  composilo]  non  nnitanda  erat  leciio,  <jiia  taincn 

Ars  eiiini,  si  displacct,  utriusquc  rei :  cxplioari  potest.    Mox /o«^'>k/uiu  cdi- 

nci-latnandi  ct  pUudcndi.     Itaque  ad-  dit  Pichena  veliit  e  Flor.  pru  tongat. 

dit,  cum  mnnibuB  nesciis  ffifiscereTit,  Sed  in  oodice  illo  est  lonquas,  quod 

tnrharenl  gnaros.     In  edic^o  Theode-  niliil  aliud  est  quain /on$-a«.    Sic  illam 

rici  Recis  ail  i'"l'uli'ni  Rom.  cp.  1,31.  siTipturaiu   in   MS.   Livji  capit  Dra- 

\    .:.„   f  ,,      ..1.,.;.  Snletis  nera  ipsum  keiib.  ad  4,  18.    Eninivero  oiunes  alii 

'    clitmoribus,  et  utio  libri    Iiabent   longas :    et,  longvs  pro 

■(  ipsas  guoquc  belluas  longinjuua  diii,  liudie  notissimum  cst. 


LIB.  XVI.  CAP.  6. 


7U 


swJhuc  et  nntiqui  moris  retinentes  Ttaliani,  quique,  per  lon-A.  U. 
§as  provincias,  lasciviae  inexperti,  officio  legationum  aul  »^9; 
privata  utilitate,  advenerant,  neque  adspectuin  illuin  tole-  gg^' 

trare,  nequelabori  inhonesto  sufficere :  cum  manibus  nesciis 
fatiscerent,  turbarent  gnaros  ac  sa?pe  a  militibus  verbera- 
rentur,  qui  per  cuneos  stabant,  ne  quod  temporis  momen- 
tum  inpari  clamore  aut  siieniio  segni  prieteriret.  Constitif, 
plerosquc  Equitum,dum  per  angustias  aditus  et  ingruen-telh 
multitudinem  enituntur,  obtritos,  et  alios,  dum  <liem  no-* 
lctemque  sedilibus  continuant,  morbo  exitiabili  conreptos. 
<]uippe  gravior  inerat  metus,  si  spectaculo  defuissent,  muitis 
palam,  et  pluribus  occultis,  ut  nomina  ac  vuUus,  alacrita^ 
tem,  tristitiamque  coeuntium  scrutarentur.  Unde  tenuiori- 
bus  statim  inrogata  supplicia,  adversus  inlustres  dissimula- 
tum  ad  praesens  et  mox  redditum  odium.  Ferebantque 
i' espasianurn,  tamquam  somno  conniveret,  a  Vhabo  liberto 
increpitum,  agreque  meliorum  precibus  obtectuni:  mox  inmi- 
uenteni  perniciem  nwjore  fato  eff^ugisse.  Post  finem  Iudicri,6 
Poppaea  mortem  obiit,  fortuita  mariti  iracundia,  a  quo  gra- 
vida  ictu  calcis  adflicta  est.  neque  enim  venenum  credide- 


Vid.  Drakenb.  I.  c.  et  ad  Sil.  6,  628. 
Itaque  longas  restitui.  Ekn.  Agrico- 
Ibb  ksctiuiiera  probat  Acid.  recepit  Lal- 
lem.  Bud.  servat  vuljjatam,  quae  bo- 
num  sensum  fundit,  quicquid  contra 
dicat  Ryckius.  Olim  Pichena,  nuper 
Brot.  et  Bip.  quoque  retinuere.  Dein 
Bud.  habet  lonscas.  Bip.  dedere  lon- 
ginquas.  Mox  Bud.  lasciviam  experti. 
male. 

Offirio  legationum]  De  his  legatio- 
nibus  urbium  v.  1.  4.  D.  de  Legat. 

Quippe  gravior  inerat  metus]  O  lu- 
dos,  o  ineptias,  sed  cruentas  et  tristes  ! 
Nam  mors  comes  aut  exsilium,  si  quis 
sefniter  audivisset  scilicet  hunc  Phce- 
bum.  Philostratus  scite  narrat  4,  39. 
yfpollonium  venisse  Romam  et  in  hospi- 
tium  quofldavi  per  hcec  tempora  diver- 
tisse.  Ibi  autem  hominem  quendnm, 
scenico  habitu,  citharam  tenentem  et 
pulsantem,  cantantem  etiam,  sed  rvdi 
et  absona  voce,  siipervenisse,  qui  solitus 
esset  urbem  ita  perambulare  et  IVero- 
nis  carmina  cantillare.  Quo'  siquis 
aut  negligentius  audisset,  aut  merce- 
dem  condignam  non  dedisset,  ub  eo 
tamquam  impietalis  reus  conviciis  pe- 
tchatur  et  in  carcerem  ducebatur. 
Cliordam  prceterea,  xtsu  detritam  et 
fractam,  quce  in  ipsa  Neroniana  ci- 
tharajitisset,  ut  ceimelium  aliquod  in 
arcula  ferebat :  atque  eam  emptatn 
tibi  duabus  minisferebat.  nec  cuiquam 


porro  venditurum,  nisi  qui  prtpstantis- 
simus  in  ea  arte  esset,  et  aUquando 
Pylhiis  vicisset.  Atque  addit,  Apollo- 
nium  ipsuni  et  comites  ejus,  cuni  adfici 
non  viderentur,  aecusatos  ab  eo,  ut 
Divince  vocis  contemptores,  sed  merce- 
dula  t.inien  data  hominem  placasse. 
LiPS.  Mox  pro  redditum  odium  Gros- 
lotius  (in  Syll.  Burm.  t.  I.  p.  3.53.) 
malebat  editum.  id  firmari  posset  e  4, 
35.  sed  ibi  vid.  Ern.  In  Bud.  a  1. 
m.  erat  editum;  iiide  2.  m.  fecit  red' 
ditum. 

Vefpnsianum  a  Phccho']  Hoc  ie^itur 
periculum  RomfE  adiit,  ut  hic  Taci- 
tus  :  sed  simile  in  Achaia.  de  quo  Sue- 
tonius  Vespas.  4.  Peregrinatione  A- 
chaica  inter  comites  IVeronis,  cum  can- 
tante  eo  aut  diseederet,  aut  prcosens  ob- 
dormisceret,  gravissimam  contra:cit  of- 
fensam:  ■prohibitusque  non  contuhernio 
modo,  sed  etiam  publica  salutntione. 
Itaque  stepius  in  ista  re  subrusticus  et 
vere  Sabinus  virpeccavit.  Quod  ()orro 
ad  Phoebum,  is  Hbertus  admissioruim 
fuit,  ex  Suet.  Vespas.  14.   De  eo  lapis, 

TI.    CLAVDIO.    AVG.    L.    PHOEBO.   CLAV- 
DIA.  PANAITYCHIS.      LlPS. 

Majore  fato  effiigisse']  Videtur  re- 
spexisse  ad  poetis  ']?.ct:\t-A  fata  magna, 
inajora:  do  quibus  copiose  Bcntlei. 
ad  Horat.  Ep.  2,  1,6.  Sensns  :  quia 
majoribus  rebus  destinatus  erat,  nec 
posset  adeo  a  Nerone  ncrimi.  Ebn. 
Z  Z  4 


Vi9 


ANNALIUM 


A  U.riin,  quntnvib  quiduiii  scriptores  tradant,  odio  magis,  quatn 
^'^  ex  Hdc.  <|uippe  liberorum  cupieus  et  amori  uxoris  obno.xius 
tjg.eral.  Corpus  nou  igni  abolitum,  ut  llonwuius  mos;  sed, 
Regum  externoruiu  consuetudiue,  differtum  odoribus  cou- 
diiur,  tumuloque  Julioruni  infertur.  Uucta;  tamen  publi- 
caj  exsequia;,  Jaudaviique  ipse  apud  ronra.  Jhrmam  ejiis,  et 
i/uud  Dhina  i nJhutU  pareiisjuisiel,  iilnimic  tortuua;  munera 
[)i)  virtutibus. 
7  ,  -N^prtein,  l^Qppajrc,  ut  palam  tristtui,  iiu  recordantibus 
Isetaipji  ob  lippudlcitiam  ejus  saevitiauique,  nova  insuper 
invidia  Nero  couipjevit,  prohibendo  C.  Cassium  otticio  ex- 
sequiariin).  quod  primuiu  iudieium  mali  :  neque  iu  longum 
diiutum  cst.  -Scd  ISilauus  additur :  nuilo  crimine,  nisi  quod 
Cassius  opibus  vctustis  et  gravitate  morum,  Silanus  claritu- 
dine  generis  et  modesta  juventa,  prajcellebant.  Igitur 
inissa  ad  Senatum  oratione,  removendos  a  Republica  ulros- 
quc,  disseruit:  objectavitque  Cassio,  quod  inter  imagines 
inajorum  etiam  C  Cami  effigiem  co/uisset,  ita  iifscriptam  : 
1)7  X  PAHTIVM.    Quippe  semi/ia  belli  civdis  et  dejectior 


L't  Romamts  mos]  Coil.  A^r.  Ro- 
manis. 

Dijfertumodoribus]  Plinius  de  Ara- 
bia  li,  18.  (41.)  Periti  rerum  afijir- 
niant,  non  jerre  tnntum  annuo  foetu, 
ijuanfum  Nero  l'rinccps  novLssimo 
Pnpp<B<£  sucp  die  concremaverit.  Lirs. 
Si  iion  coinbiista  Poppapa  in  rog^o, 
i|Uom(>du  concremuttim  tantum  aro- 
inatis  ?  \am  aiite  ilixerat  Plinius, 
Aromata  adhiberi  urendis  dejunctis. 
Fiiiiius  videtur  aiidisse,  al>sunituin 
tantum  iii  fuiiere  Poppwje,  et  retulisse 
hic,  e  inore  solito,  .id  combustioncm. 
Tacitus  audiendus.     Ern. 

Tumulo  Juliorum]  .Supra  3,  4  et  9. 
tnmulus  Augusti  et  Casarum  saiuta- 
tur. 

Divina:  infantis pareru]  V.  15,  23. 

Ita  recordanttbus  liBtam]  Muretus 
recondentibus  :  quod  illi  palam  oppo- 
iiitur.  Acidalins  probat  ^it.  Lall.). 
Certc  vulgatum  vitiosum  cst.  Forte 
fuit :  ita  l<rtam,  recordantibtis  impud. 
e.  s.  Mox  elcjjaiiter  Acidalius  :  neque 
in  longtim  dtlntus  est :  sed  iion  neces- 
sario.  Intellige  malum.  Ekn.  Re- 
cordnnlibtis,  i.  e.  in  mentem  ruvocan- 
tibus  fl.i^itia  Poppns«.  Sic  sensus  pla- 
iius,  fRc  (|ui<-(|iiaiii  mutaiidum.  Multo 
miiius  adniittenda  expositiu  Bip.  qui 
rrddiint:  cosciiantibus  sibi  ])os$ti  acci- 
dere,  que  alii^.     (  f.  Ililler.  Riic.  IH. 

C.  liissium}  De  hoc  cf.  (>',  15.  \'2, 
11.  !>'.    Pliii.  ep.  7,  ■iA.    De  SUan» 


15,  Ul. 

Silauui]  Suspicor  eunipse  esse,  cui 
postea  slatiia  iii  foro  pusita,  curante 
Capitunc.  (Jua  de  re  Plinii  epistola 
tota  1,17.  ad  Corn.  Titianum.  Cor- 
rupte  hoc  nomen  scriptuin  in  Comm. 
Juvenalis  ad  illud  Sat.  1 ,  33.  — mag-ui 
delntor  amici.  Heliodortim  dicit  Stoi- 
cutH  Philosophuni,  qui  Licinitim  Sila- 
num  condisciptilum  sttum  .  .  .  tcstimo- 
nio  oppressit.  Lefje  //.  Junium.  Lirs. 
Post  ohjectattimque  MS.  Corb.  (et 
A^r.)  non  inale.     Krn. 

Duci  partitim]  Hudensis  codex  Diix. 
non  inalc.  Mr'c  autcm  bistoria  est : 
quani  eleganter  Ambros.  1.  OfTic.  tan- 
git.  Si  tyranni  altquis  habeat  imagi- 
nem,  nonne  obnoxius  est  damnatinni ! 
Memini,  le^isse  me  quosdatn  capttaH 
supplirio  damnatos,  quia  Bruti  et  Cas- 
sti  infeijectorum  Cwsnris  imagines  as- 
servarent.  I)e  titulis  aiitem  imaginum 
scripsi  iii  Electis,  1,  2.9.  Lirs.  Furte 
ita  viitosum  est.  Ita  mollior  dativus. 
Nam  iion  potuit  esse  in  iinagine  scri- 
ptuin  Duci  pnrtium,  qiiasi  ea  imasu 
ipsi  consecrata  esset,  et  hoiiori  ejns 
posita ;  «piia  fuit  inter  ceteras  genti$ 
iinugines,  scd  in  titulis  noinini  subje- 
ctis  fuit  etiam  Dux  partium  Ponipeia- 
naruiii.  Miror,  hoc  Broterium  non 
assecutum  esse.  Ekn.  I>ectio  Bud. 
uiiicc  vera.  Expressi.  Paulo  ant« 
Bud.  non  li.ibtt  ituim.  (,ommodvj 
l>uteU  abessc. 


LIB.  XVI.   CAP.  8.  9. 


ns 


«em  a  dnmo  Casanim  quasitam.     Ac,  ne  memoria  tanhim^V,] 
infensi  nominis  ad  discordias  uteretur,  adsumpsisse  L.  Silanum,  ^'^- 
juvencm  genere  nobilem,  animo  praruptum,  quem  novis  rebus '  6«.* 
ostentaret.     Ipsuin  clehinc  Silanum  increpuit  iisdem,  quibusS 
patruum  ejus  Torquatum,  tamquam  disponeretjam  Imperii 
curas,  praficeretque  rationibus  et  libeUis  et  epistolis  liberfos : 
inania  simul  et  talsa.  nam  Silanus  intentior  metu  et  exitio 
patrui  ad  praecavendum  exterritus  erat.     Inducit  posthac, 
vocabulo  indicum,  qui  in   Lepidam,  Cassii  uxorera,  Silani 
amitam,  incestum  cum  fratris  Jilio  et  diros  sacrorum  ritus 
confingerent.     Trahebantur,  ut  conscii,  Vulcatius  Tullinus 
ac  Marcelhis  Cornelius,  Senatores,  et  Calpurnius  Fabatus, 
Equcs  Romanus:  qui,  adpellato  Principe,  instantera  dam- 
iiationem   frustrati,  mox    Neronem,   circa   summa    scelera 
distentum,  quasi  minores  evasere.     Tunc  consuho  Senatusg 
Cassio  et  Silano  exsilia  decernuntur:    de  Lepida  Casar  sta- 
tueret.     Deportatusque  in   insulam   Sardiniani    Cassius    et 
senectus  ejus  exspectabatur.     Silanus,   tamquam    Naxum 


Ac  ut  memttria]  Le^o  nc  ne.  Lips. 
Fnjitra  interpret;\imir,  quod  vitiosum 
est.  Recte  Lipsitis  et  Faerntis,  ac  tie. 
Hoc  enim  si^nificat :  et,  quasi  non 
sufficeret  infaniis  ac  dainnati  bominis 
inemuriam  renovasse  palamque  colu- 
isse,  (quod  quid  aliud,  qiiain  parrici- 
diuni  eju5  probare  et  ad  simile  scelus 
praesefites  vocare?)  adjunxisse  partibus 
dc.  Vel  etiam  :  Et,  ne  ad  rebellio- 
iiem  stimulandam  una  hostis  Ceesarum 
ima^ne  iiiteretur,  in  qua  praeter  no- 
men  nihilest  additainenti,  assumpsisse 
Silauum,  etc.  Gron.  Resitaevidens 
est,  ut  ne  recipere  non  dubitarim  : 
prsesertim,  cuoj  ut  ne  sit  quidem  in 
Florent.  Ern.  Nec  in  Bud.  nec  Asrr. 
nec  Regio  Lall.  Credo,  id  ne  ob  se- 
quentein  syllabain  tne  excidisse  et  ab 
hac  esse  absorptaiii. 

Animo  prcnipium']  Non,  prom- 
ptum :  ex  Vaticano.  Prieruptus,  uti 
prsBiractus,  de  iis,  qni  ria^ida  effraeni- 
que  audacia  sunt.  [ta  (,'iceroni  pro 
Roscio  Amer.  24.  Prorvpta  audaein, 
dicta.  Liis.  Prteruptutn  MS.  Flor. 
(Bud.J  et  a  pr.  manu  fnit  in  Gueif.  at 
sec.  mutavit  in  pronitum  .-  quod  est 
etiani  in  (cod.  Agr.  ot)  edd.  pr.  c-ete- 
risque  uscjiie  ad  Lipsiiim.  Prtnupta 
dominado  eAt  .">,  .H.     Ern. 

Dmponeret  Imperii  curas]  Cf.  I.i, 
35. 

Inania]  Bud.  et  inania.  Sic  et 
JFlor.  et  Ven.  sed  Pichena  sustulit  co- 
pulani. 

^d  pracavendutn  exterritus]  Frii- 
fitra  in  hac  fornia  loijuendi  hxrcnt  Ur- 


sinits  et  Gruterus  et  Heinsius,  qua  ali* 
quoties  usus  est  ante  Tacitus.  Vid. 
ad  i',  Q-2.     Ern. 

I^pidam]  Duas  filias  C.  Appio  Si- 
laiio  peperit  ./£milia  Paulla,  Juniara 
Calvinain,  de  qua  1-,  4,  8.  et  hanc 
Jtiniam  Lepidam.     RvCK. 

l'ulcatius  Tullinus}  Credo,  Tertul- 
linus :  supervixitque  ad  principatuni 
Vespasiani  H.  4,  9.  yitlcntius  Tertul- 
linus  tribunusplebei  intercessit.  Lips. 
Bud.  folcatius. 

Marcellus  Cornelius]  Quem  Galba 
deinde  interfecit  H.  1,  37.  Quam  glo- 
rinm  ad  Principatum  attulit,  nisi  oc- 
cisi  Ohultronii  Sabini  et  Cornelii  Mar- 
celli  in  Hispania  ?  Noto  eo,  qtiia  Ta- 
citus  ipse  admonet,  evasisse  eos  hoc 
discrimen  et  Neroni  superfuisse.   Lirs. 

Calpurnius  Fabatus]  Ille  prosocer 
Plinii  Secundi.  Lips.  Ad  quem  per- 
tinet  inscriptio  ap.  Gniter.  p.  382. 
quam  ad  h.  I.  protulere  Alciatus  et 
Ryckius.  Ers.  Cf.  Plin.  ep.  5,  12. 
7,32. 

Tunc  consuUo  Senatus]  Sic  MSS. 
Flor.  Bud.  Agr.  Guelf.  ed.  pr.  quod 
recepit  Ryckius.  Cetera;  edd.  Sena- 
tuscotmtlto.  Ern.  In  Flor.  et  Bud. 
est  consuUo  Senatu,  quod  probat  Ver- 
tranius. 

Setiatusjus  exspectnhatur]  Viilnus, 
cui  non  inedeor.  Palnierius  legit  (ita 
ab  Hieron.  Berchemio  accepi,  veteri 
nico  amico}  Senotus  jussus  spe.ctaba- 
tur.  Franc.  Medices  :  et  senectus  ejus 
erspecfabatur.  At  de  exsilio  Cassii 
convenienter  cuni  Tacito  Pomponius 


714 


ANNALIUM 


A.U.deveheretur,  Ostiam  amotus  :  post  municipio  Apuliae,  cui 
*'^:  nomen  est  Barium,  clauditur.  Illic,  indiguissimum  casum 
«;6.  sapicnter  tolerans,  a  Centurione,  ad  ca;dem  misso,  conripi- 
tur:  suadenlique,  vena.s  nbrunipere,  animum  tjuidem  morti 
destinatunif  ait,  sed  non  permittere  percussori  s,loriani  ministe- 
rii.  At  Centurio,  quamvis  inermem,  prajvalidum  tamen  et 
irae  quam  timori  propiorem  cernens,  premi  a  militibus  ju- 
bet.  Nec  omisit  Silanus  obniti  et  intendere  ictus,  quantum 
manibus  nudis  valebat,  donec  a  Centurione  vulneribus  ad- 
lOversis,  tamquam  in  |)ugna,  caderet.  Ilaud  minus  prompte 
L.  Vetus  socrusque  ejus,  Sextia,  et  Pollutia  filia,  necem 
subiere:  invisi  Principi,  tamquam  vivendo  exprobrarent, 
interfectum  esse  Rubcllium  Plautum,  generum  Lucii  Vete- 
ris.  Sed  initium  detegendae  saevitiai  prajbuit,  interversis 
patroni  rebus,  ad  adcusandum  transgrediens  Fortunatus 
libertus,  adscito  Ciaudio  Demiano,  quem,  ob  Hagitia  vin- 
ctum  a  Vetere,  Asiae  Proconsule,  exsolvit  Nero,  in  prae- 
mium  adcusatioois.  Quod  ubi  cognitum  reo,  seque  et 
libertum  pari  sorte  componi,  Formianos  in  agros  digredi- 
tur.  IUic  eum  milites  occulta  custodia  circumdant.  Ade- 
rat  filia,  sjiper  ingruens  periculum,  longo  dolore  atrox,  cx 
quo  percussores  Plauti,  mariti  sui,  viderat :  cruentamque 
ccrvicem  ejus  amplexa,  servabat  sanguinem  et  vcstes  re- 
spersas ;  vidua,  inplcxa  luctu  continuo,  nec  ullis  alimentis, 

De  orig.  juris:   Caius  Cassius  Ijovgi-  etiam  sponte  mox  moritiirum.     Ern. 

nus  plurimu m  in  cirilale  auctorilalis  bupra   11,  ^6.  liabes  etiam  seaectam 

habuit,  donec  eum  Casar  (Nero,  non  opptriri. 

Claiulius,  uli  ctusent  j  pelteret :  expul-        PoUutia']  Supra  14,  29.  dicitur  An- 

sMsque  ah  eo  in  SardiHiau»,  revocntus  tistia,  quod  veruin  nomen  a  patre  An- 

a    yespasiano.     l)e  exiniia  ejus   sci-  tistio,  ni  duplex  iili  iioaieu  fuerit.  Sic 

entia  nostcr  12,   12.     Ea  tempestate  lallf.m. 

Cassius    ceteros   preteminehat  peritia         Jnierfectum  esst]  FtTendum  utcuii- 

ifgum.     Pliiiius    Epist.   T,   ^4.     Ler-  que.     Sed  niihi  probabile,  veram  scri- 

tor,    quod    domus     C.     Cassii,    hujus  pturaro  fuisse  inter/ectum  a  se.    Dici- 

qui  Oissiano!  scholee  prineeps  et  pa.  tur  ((uidein  exprobrure  etiam  cura  in- 

rensfuit,  serviel   domino  non  minori.  finitivo  :    sed  tanien  plerumqtie,  pre- 

Lips.     Acu  rem  tetigit  Fr.  Medices.  sertini  apud  nostrum,  cuin  accusativo: 

Sio  13,  33.     P.   Celerem,  quia  absol-  estque    sic    haud    paullo    elep^.intius. 

vere  nequibat   Oesar,  trarit,  tenecta  Mox  a</ni<naan//«»i  MSS.  Flor.Guelf. 

dmec  morl  m  obiret.     GuoN.     Recej>i  (Bud.  Agr.)    ed.   pr.    Put.    Ber,  .\\c. 

senectus  ejus ,-   est  enim  evidens,  ita  Rheii.     Recentiores   vulgo  accusatio- 

le((end(im    esse.     Certe    ejus   babent  nem.     Ern. 

libri    boni,    Flor.    Agr.  Giiclf.    (Bud.         Sang.  et  vestes  resp.]     Cod.  Ag^. 

Re^r.  ap.  Lall.)  ed.  pr.  Id  igitur  repu-  sanguine  vestes  respeisas. 
diari  non  debet.      Itaque,  si  maxime         yidiui  impleia  iuru  continuo]    Im- 

Tacitiis  non  scripsit  senectus  ejus,  sed  plexa  natuin  cx  superioris  lineie  !te- 

aliud  qitid,  t.iinen  tolerabilius  e»t  se-  rata  vocc  ampUxa,  Acidalius   putat. 

imIim  mutari  iii  c«n«c/iM,  quain  e;u«iii  Ilabet  aliquam  speciem  :   et  ita  niol- 

jw ;    uudc  niilla  sententia  comiuoda  liiis    adderetiir    nec    ullis    nlimenlis^ 

iit,cum  illud  clarumetTaritodignuin  iibi  malc  Ryckius  e  cod,  Aj;r.  addidit 

sit.     yuo  ni.igis  vciiiam  facti  nie  con-  usii.     Scd  cijo  nil  muto.     Cic.  Tutc. 

^rutiiriim   spero.      Heiiisius  iiisuper  .'>,  1.  ans^orihus  el  molesliis  implicati 

nMdcbat  respectahalur  i.  e,  coiisidera-  aNimi.      Sequentes    ablativi   ab«otute 

b^tur:  exi&tiaulant,  cumsencx  ettet,  capicudi.    kac  varietate  sspe  Tacitua 


LIB.  XVI.    CAP.  11. 


m 


n^st  quse  mortem  arcerent.  Tum,  hortante  patre,  NeapolinA.  U. 
pergit.  Et,  quia  adilu  Neronis  prohibebatur,  egressus  819. 
pbsidens,  audirct  insontem,  neve  Consulatus  sui  quondam  con-  ^' 
iegam  dederet  libcrlOy  modo  muliebri  ejulatu,  aliquando, 
sexum  egressa,  voce  intensa,  clamitabat,  donec  Princeps 
inmobilem  se  precibus  invidiae  juxta  ostendit.  Ergo  nun-  H 
tiat  patri,  abjicere  spem  et  uti  necessitate.  Simul  adfer- 
tur,  parari  cognitionem  Senatus  et  trucem  sententiam.  Nec 
defuere,  qui  monercnt,  mugna  ex  parte  haredem  Cessa- 
rem  nuncupare,  atque  ita  nepotibus  de  reliquo  consulere.  quod 
adsperuatus,  nc  vitam,  proxime  libertatem  actam,novissimo 
servitio  fcKdaret,  largitur  iu  servos,  quantum  aderat  pecu- 
nia; :  et,  si  qua  aspurtari  possenl,  sibi  quemque  deducere,  tris 
niodo  lectulos  ad  suprema  retineri,  jubet.  Tunc  eodem  in 
cubiculo,  eodem  ferro  abscindunt  venas,  properique,  et 
singulis  vestibus  ad  verecuiidiaui  velati,  balneis  inferuntur: 
paier  filiam,  avia  neptem,  illa  utrosque  intuens,  et  certatim 
piecantes  iabenli  anima  celerem  exitum,  ut  relinquerent  suos 
superstites  et  morituros.  Servavitque  ordinem  fortuna  :  ac 
seniores  prius,  lum  cui  prima  aetas,  exstinguuntur.  Adcu- 
sati  post  sepiilturam,  decretumque,  M^  more  majorum  puni- 
rentur.     Et  Nero  intercessit,  mortem  sine  arbitro  permit- 


«titur.  V.  c.  1.  15.  init.  Ern.  Tril- 
leras  Ohs.  crit.  3,  '2.  leg.  suadet  im- 
pleta ;  Bip.  inflexa.  Bud.  implexa, 
JLocus  Cic.  allHgatus  huic  vulgato  fa- 
vet.  Nec  obstat  vox  soni  siinilis  li- 
neae  pra;cedentis  ;  sic  paullo  post  et- 
iaiu  egressus,  egi-essa  propius  sese  con- 
tin^nt. 

Quondam  coUegatii]  Priino  imperii 
^us  anno.  LiPs.  Liberto  dederet  Ci- 
ceronianuniest,b.e.  inliberti  gratiain 
condcmnaret  insonteni.  Rosc.  Amer. 
c.  3.  et  alibi.  Noster  iteruin  c.  20.  Ern. 

JmmohiUm  se  precibus  et  invidiiB 
JHTta  osfendil]  Fortassis,  invidia,  nec 
precibus  nec  revereiitia  {ani£e,  aut  ma- 
ii:;ni  rumoris  metu  inoveri.  Gron. 
Ryckius  probat  int-idia,  quani  scil. 
Neronj  excitabat  Vtteris  filia.  B»p. 
recepere.  Bud.  habet  inviditp  juxta 
abs(]ue  copula.  Ijene,  ut  videlur.  Ad- 
verbialiter  suinta  parlii-iila  cuin  dandi 
ca.«ii  straitur,  credo,  rectiusquam  cuin 
ablativo.  V.  siinilem  locuai  ap.  Liv. 
i4,  19. 

Ut  relinqucrent']  Sic  omnes  scr.  et 
edd.  pra^ter  Flor.  fet  Biid.)  qui  habet 
relinyueret ;  quod  recepit  Jac.  Grono- 
vius,  referens  ad  aniniani  lahentem. 
Mox  pru  prima  Acidalius  malebat 
/>roxtm(i,quod  non  dispUcct,  quia  prs- 
c«Ksit  pritts.    Post  exiinguitur  MSS. 


Bud.  Guelf.  Agr.  ed.  pr.  Vulgatum 
nielius,  quia  exquisitius.  Ern.  Bud. 
seniorem.  Flor.  seniore.  Acid.  voie- 
bat  seniores,  quod  rectuin  videtur ;  in- 
telli;;untur  Vetus  et  Sextia,  tuni  pritna 
atas  est  juventus  scil.  PollutiiP.  Pro- 
xima  pro  glossa  habent  Bip.  idque  rae- 
rito. 

Mqre  niajerum]  Quid  hoc,  v.  2,  32. 
et  ap.  Suet.  4£). 

Mortem  sinearbitriopenniitens']  CI. 
Faber  bis  huncce  locum  atti^t.  Pri- 
nio  ei  visum  legere,  mortem  litiero 
arhitrio :  post  nialuit,  suo  arbitrio. 
Qiiod  postremum  niagni  vatis  effa- 
tum  jure  placet :  niagis  tamen  nie- 
uro,  mortem  sine  arbitro.  Et  adseve- 
rem,  eam  Cornelii  scripturam  esse,  a 
Flor.  etiani  rodice,  iit  postea  comperi, 
approb:ttam.  Mors  sine  nrbitro,  liber«,i 
sine  domino,  sinejiidice.  Sin^ile  1,26. 
jln  prtemia  mb  dominis,  jKenas  sine 
arbUroesse?  LiPS.  Scrihcndum  esse, 
mortem  sine  arbitrio  remitlens,  docui- 
inus  Obs.  4,  2.  Gron.  Sine  arhitrio 
plerique  libri  scripti,  et  edd.  vett.  Pi- 
cheua  et  Ryckius,  Freinsb.  recepere 
sine  arbilro  ■  quod  sane  nielius.  Quia 
Broterius  in  MSS.  tribus  re(>crit,  re- 
cepi  et  ipst?.  Ekn.  Fal-er  Sein.  1,  4. 
2,  7.  prius  volebat  ejus  arbitrio,  dein 
libcro  vel  suo.    Bud.  babet  sine  arbi- 


716 


ANNALIUM 


A.  u.  tens.  ea,  cacdibus  peractis,  ludibria  adjiciebantur.     P.  Gal- 

^'^  ius,  Equcs  Romanus,  quod  Fenio  Rufo  intiinus  et  Veteri 

^   non  alienus  fuerat,  aqua  atque  igni  prohibitus  est.    Liberto 

j2et  adcusatori  pra;mium  operae,  locus  in  theatro  inter  viato- 

res  Tribunicios,  datnr.     Et  mensis,  qui  Aprilem,  eumdem- 

que  ^ieroneum,  sequebatur,  Maius  Claudii,  Junius  Germa- 

Twcf,  vocabuHs  mutantur:   testificante  Cornelio  Orfilo,  qui 

id  censuerat,  ideo  Juuittm  meusem  transmissum,  quia  duo  jam 

Torquati,  ob  scelera  iuterfecti,  infaustum  nomen  .lunium  Jecis- 

l^sent.     Tot  facinoribus  foedum  annum  etiam  Dii  tempesta- 

tibus   et   uiorbis   insignivere.     Vastata  Campania    turbine 

ventorum,  qui  villas,  arbusta,  fruges  passim  disjecit.  pertu- 

litque  violentiam  ad  vicina  urbi  :    in  qua  omne  mortalium 

genus  vis  pestilentiae  depopulabatur,  nulla  coeli  intemperie, 

quse  occurreret  oculis.     Sed  domus  corporibus  exanimis, 

itinera  funeribus,  complebanlur.  non  sexus,  non  aetas  peri- 

culo  vacua.  servitia  perinde  et  ingenua  plebes  raptim  ex» 

stingui,  inter  conjugum  et  liberorura  lamenta;    qui,  dum 


irio.  Picbena  in  Flor.  et  Ryckitis  iu 
Ajjr.  reperere  sinc  nrbilro,  quod  oni- 
nino  pra^tat.  Mox  de  Feniu  Rufo  v. 
]5,  6(),  68. 

Inter  viatores  Tribunicios']  Qui  spe- 
ctasse  vidcntur  non  abjuncto  a  Tribu- 
nis  loco,  uti  .id  obseqnia  apparere  pos- 
sent.  Iloc  autem  inter  prseniia  :  (|uia 
Tribunos  honestissimo  loco  s|»ectasse, 
vel  hinc  cttUigas,  quod  Ca;sari  «lulio  in- 
ter  honores  decretuiii :  vt  semper  sella 
cUruli  scderet,  excepln  per  ludos.  Ttim 
enim  sestio  ei  in  Tribunicio  suhsellio, 
tnter  eos,  qui  quoque  anno  Tribuni  es- 
sent,  concedrhntur.  Dio  44,  4.  Item- 
«ine  postea  Auo^usto:  ut  in  suhseiliis 
Tiibunorum  plcbis  sederet.  Dio  49, 
15.  Lips.  IJe  viatoribus  multa  Mar- 
cellus  Donatus  ad  h.  1.     Ern. 

^'eroneum}  Cf.  15,  74. 

Junius  Germanici]  Obhacreo.  Se- 
ries  ()uideiii  niensiuni  ita  postulat : 
•icd,  si  ,/unius  in  hoc  nuinero,  (|Uomo- 
do  additur  Junium  transmissum,  quia 
iiifaustus  esset  ^  Itaque  oiini  repone- 
\Mxa,  Julius  Germanici.  Sfd  libri 
inilii  opponuntiir,  itemque  ratio,  nuod 
facta  injiiria  D.  Julio  videtur,  si  illi 
iiieiisis  suus  adcmptus.  Quid  dicain  .' 
verba  tanien  sequentia  dc  •liiiiio  ab- 
iiuunt,  et>i  alii  ('onantur  \tTotransmis- 
ium  rescril)ere  transnominatum.  LiPS. 
Sl  transmissum  (-nin  Freinsheinio  ex- 
plices  omissiini  c  F.isti»  nomiiif,  obli- 
teratiim  cjus  uieiisis  nomen,  in  dede- 
011«  familiar.Iuni"  ■  ■'■  I  'csf  et  diflRcul- 
tati* :    idque   p!  i.     Sed  vc- 

reor,  ut  Iransma         ui-  ■  iem  Junium 


hoc  si^niflcet.  Nam  transmittere  ali- 
guid  cst  tacere,  silcre,  non,  ei  nomen 
adinierc.  Brotcrius  meusem  delcri 
vult :  nescio  quo.  Ern.  Transmit- 
tere  omnino  est  prajterire,  ncgligere, 
sicque  oblivioni  tradere.  Cf.  4,  21,  55. 
15,31. 

Cornelio  Orfito]  Is  Consul  a.  804. 
V.  ^l,  41. 

Duo  jam  Torquati]  Cf.  13,35.  et 
16,8. 

Infaustum  nomen  Juniumfecissent'} 
Emendavit  sic  Lipsius,  et  firmat  Flo- 
rent.  qui  babet,  nomcn,junctum.  At 
ed,  pr.  ceteri  libri  Junii  tum.  male. 
Forte  fuit./Mn«(7rKni.  Ern.  Bud.  quo- 
quejunctum, 

Ad  vicina  urbi]  Sic  MSS.  Rcj.  .Agr. 
ed.  pr.  .\t  sequentes  ad  maniu  urbis, 
ut  MSS.  Flor.  Guelf.  In  MS.  Bud. 
Oxon.  moenia  vicina  urbi.  J.  Ciron. 
prob.1t  mcenia  urhis :  et  intellicit  ledes 
urbis.  Cetcruin  patet  falsum  esse, 
quod  ille  »it,  t-tcino  urbi  esse  a  Rhe- 
iiano,  qui  in  ed.  pr.  et  sec.  babet  »i«?- 
nia  urbis,  ut  Aldus,  Grj'phius.  Revo- 
cavit  LipS.  Ern.  Ast  Rhen.  Icg^en- 
dum  suadet  vicina  urbi,  ut  H.  4,  4G. 

f^is  pestilcntitr]  Dehocmorbo  Suet. 
39. 

Perinde  et  ingenua  piebes'}  Dcdi  et 
ex  ed.  pr.  pro  vulgato  ac,  quod  nou 
solet  ante  vocalem  dici,  et  in  nostru 
(|Uoqne  supra  :ili  'ibrisenien- 

datuni.     MS.  <  l^iul.)  plane 

caret  copuln.  ^-  >■  .-.^  .....-•  ct  hic  cxci- 
dcbat,  quani  ac.  Hist.  4,  43.  perinde 
divet  et  cloquentia  clartu.    Ern. 


LIB.   XVI.   CAP.  14. 


m 


rxdsiclent,    dum   deflent,   saepe   eodem    rogo   cremabantur. A.  U» 
JBqaitum  Senatorumqiie  interitus,  quamvis  promiscui,  mi-^'^' 
nus  flebiles  erant ;  tamquam  communi  mortalitate  saevitiam  ge.* 
Principis  praevenirent.     Eodem  anno  delectus  per  Galliam 
Narbonensem  Africamquc  et  Asiam  Uabiti  sunt,  supplendis 
Illyrici  legionibus,  ex  quibus  aetate  aut  valetudine  fessi  sa- 
cramento  solvebantur.     Cladem   Lugdunensem  quadragies 
sestertio  solatus  est  Princeps,  ut  amissa  urbi  reponerent : 
quam  pecuniam  Lugdunens.es  ante  obtulerant,  lurbidis  ca- 
sibus.     C.  Suetonio,  L.  Telesino  coss.  Antistius  Sosianus,  a.  u. 
factitatis  in  Neronem  carminibus  probrosis,  exsilio,  utdixi,  82o. 
multatus,  postquam,    id   honoris   indicibus  tamque  prom-"^^^' 
ptum  ad  caedes  Principem,  accepit,  inquies  animo,  et  occa-  j^ 
sionum  haud  segnis,  Pammenem,  ejusdem  loci  exsulem  et 
Chaldaeorum  arte  famosum,  eoque  multorum  amicitiis  in- 
nexum,  similitudine  fortunae  sibi  conciliat.     Ventitare  ad 
eum  nuntios  et  consultationes  non  frustra  ratus,  simul  an- 
nuam  pecuniam  a  P.  Anteio  ministrari  cognoscit.     Neque 
nescium    liabebat,    Anteium    caritate   Agrippinae    invisum 
Neroni,  opesque  ejus  praecipuas  ad  eliciendam  cupidinem, 
eamque  caussara  multis  exitio  esse.    Igitur,  interceptis  An- 
teii  htteris,  furatus  eliam  libellos,  quibus  dies  genitalis  ejus 
et  eventura  secretis  Pammenis  occultabantur,  simul  reper- 
tis,  quae  de  ortu  vitaque  Ostorii  Scapulae  composita  erant. 


Delecttu]  Bud.  dilectus.  Mox  vali- 
tudine. 

Cladem  Lugdunenseml  Cladera  ex 
incendio  conceptam,  quod  denarrat  et 
deplorat  Seneca  epistola  tota  92.  Ac- 
cidit  centesimo  anno  a  colonia  dedu- 
Cta,  eodem  Seneca  observaiite  :  ut  so- 
latium  hoc  tarde  adhibitum  a  Nerone 
sit,  septimo  post  inc-endium  anno. 
Nam  deducta  Lui^dunum  a  Munatio 
Planco  a.  u.  Tll.  LiPS.  Hujus  cladis 
vestigiaet  nunc  apparere  Lugduni  do- 
cemur  ab  auctore  Antiquitatum  Lug- 
dunensium  p.  248.  qui  tamen  de  sum- 
n»a  pecuniae  a  Nerone  <latae  non  recte 
sentit.     Ern. 

L.  Telesino  coss^  Nomen  ei  L.  Pon- 
tius  Telesinus  cx  Velleio.  Laudat  ut 
philosuphum  et  insignem  virum  plus 
uno  loco  Philostratus  4,  40.  7,  11.  (8, 
12.)  eumdemque  exsulasse  ea  re  sub 
Nerone  scribit.  LiPS.  Immo  C.  Luc- 
cius  vel  Lucius  Telesinm,  ut  Inscr. 
Tap.  Grut.  p.  110^.)  demonstr.^tum 
Ruperto  ep.  48.  p.  447-  Adde  Ryc- 
kium  ad  h.  I.  el  Pa^um  Crit.  Bar.  ad 
h.  a.  Unde  putem,  fuisse  in  Taclto 
Lucio  Teletino  et  librarios,  qui  prseno- 
Bitrn  etse  putarent,  hinc  dedisse  L.  Te- 


lesino.  Pr»nomen  ei  C.  unde  Ryc- 
kius  putat,  Tacitum  scripsisse  Gtiia 
Suetonio  et  Lucio  vel  Luccio  Teles.  ut 
14,  1.  volebat.     Ern. 

Ct  dixi]  Cf.  14,48. 

Innwum']  Rectius  inneium  Lipsius 
et  Freinsb.  patant.  Bene.  Ern.  Bud. 
annixum. 

Nuntios  et  consolationes]  Omnino 
lego  consultationes :  et  iara  notavit 
Pichena,  sic  in  Flor.  esse.  Verbum  ejus 
artis.  Juvcnalis  6,  .^74.  —  quce  nulium 
consulit,  et  jam  Consrditur.  Noster 
c.  30.  QucE  caritate  erga  parentem 
non  tamen  aliud  consultai-erat,  quam 
de  incolumitate  domus.  PauUo  ante 
scribo,  muUorum  ajnicitiis  innexum. 
iion  inmxum.  Lu-s.  Consultatianes 
habet  et  ed .  pr.  Itaque  non  solo  Flor. 
nititur.  Nec  comparem  buic  consul- 
tatores  Ryckii  e  cod.  Agr.  Recte  re- 
cepit  Pichena.  Sitnul  etiam  Guelf. 
ed.  pr.  Ceterte  ante  Rhen.  simulqtie. 
Erm.  Consultationes  astrologorum, 
auspicum,  forsan  et  ma^cas.  Bud. 
cotisolatinnes,  et  roox  simul  nimiam. 

Ostarii  Scapula]  Cf.  12,  31.  14, 
48. 


718 


ANNALIUM 


A.  U.  scribit  nd  Principem,  magm'  se  et  qute  incolumitali  ejus  ron- 

^^*'  duirrenf,  iniUiturum,  si   hrevem  exsilii  veniam  inpetravisset. 

Sf/  guippe  Jnteium  et  Ostorium  inminere  rcbus^et  sua  Ca:sarisque 

fata  scrutari.     Exin  inissae  liburnica;,  advebiturque  propere 

Sosianus.     Ac,  vulgaio  ejus  indicio,  inter  damnatos  magis, 

quam  inter  reos,  Anieius  Ostoriusque  babcbantur  :  adeo  ut 

testamentum  Anteii  ncmo  obsigtiarct,  nisi  Tigellinus  anctor 

exstitisset.     Monitus  prius  Anteius,  ut  supremas  tahuias  mo- 

raretur.     Atque  ille,  nausto  veneno,  tardilatem  ejus  pcro- 

15  sus,  intcrcisis  venis,  mortem  adproperavit.     Ostorius  lon- 

ginquis  in  agris,  apud  fincm  Ligurum,  id  temporis  erat.  eo 

missus  Centurio,  qui  cadem  ejus  maturaret.     Caussa  fesli- 

nandi  ex  eo  oriebatur,  quod  Ostorius  multa  militari  fama, 

et  civicam  coronam  apud  Britanniam  meritus,  ingcnti  cor- 

poris  robore  armorumque  scientia,  metuin   Neroni  fecerat, 

ne  invaderet  pavidum   semper  et  reperta   nuper  conjura- 

tione  magis  exterritum.     Igitur  Centurio,  ubi  eftugia  villaa 

clausit,  jussa  Impcratoris  Ostorio  aperit.     Is  fortiiudinem 

adversum   hostes  sajpe  spectatam   in  sc  vertit.     Et,  quia 

vente,  quamquam  interruptaj,  parum  «anguinis  effundcbant, 


Monitut  pr.  Anteins]  Acidalius  et 
Freiiish,  malebant  ablativos.  Sed  li- 
bri  ronstanter  viilgatum  servant,  idque 
satis  conunodum  est.  Nani  f|uod  Flor. 
monittu  pr.  Anteio,  error  iibrar.i  e&t. 
Tigellinus  negabat,  periruluni  signa- 
toribus  fore.  Sed  Anteiun»  benc  fa- 
cturum,  si  nibil  cunctaretur,  «cd  ocius 
testnmentum  S(;rij>tuni  morte  ratum 
faceret.  Testanipnlum  moraiitur,  fiui 
non  moriuntur,  ut  id  co{tno-;ci  et  ad 
«•fTectum  venire  non  possit.  Krn.  Ab- 
lativos  habet  cod.  Agr.  quod  probant 
Ryck.  et  Lall.  Bud.  ubivis  Panlcium 
nominat. 

Apudjinem  Lig~urum]  Non  asper. 
nabilis  forte  conjcctura  nostra,  apud 
Fnnum  lAgnrum.  Is  locus  Tcmplum 
alio  nominc  dictus.  In  vita  AgricoliE 
c.  7.  Classis  Othoniana  licenter  i<aga, 
dum  in  Templo  {Liguria pars  est)  ho- 
itililer  pnpulfUttr.  Livius  tamen  33, 
37.  Finem  Ligurum  etiain  appellat: 
Rcdeuntes  inde  Ligurum  extremnjine, 
agmm  fiomannm  incidunt.  sed  alio, 
nisi  fallor,  et  communi  magis  sensu. 
LiPS.  Aliud  cxemplum  e  Ltvio  attu- 
lit  Rhenanus.  Omnino  stepe  is  Jinem 
in  fin((ulari  hoc  sensu  dixit.  V.  Gro- 
riov.  ad  88,  l.S.  item  Drak.  ibid.  aliis- 
<)ue  iocit.  Iiaque  nihil  hic  DiutAnduin. 
Erm. 

Ex  eo  oriehtUur]  Grtiterui  b.is  voces 
abundare,  nec  ab  auctore  mana«se 
putat.     Prius  veruroi    et  suflSeiebat 


Caussa/estinandi,  tcI  Cnmta  fest.  «r 
eo.  Sed  ni»n  propterea  hirc  n«n  a  T«- 
cito,  qui  innuincr.ibilibns  loii*  brevi- 
tatis  le:;eni  niiscravit,  ut  jain  aliquuties 
luonuimiis.  8i  velimus  severi  esse, 
totuni  illud  cnussaj".  ex  e.  o.  abesse 
potest.  Seii  rontra  libros  in  talilius 
nil  teritandum.  Ed.  pr.  haliet  illa 
(inidem  e.roriehatur  :  sed  hic  en  absor- 
ptum  esse  facile  patet.  Add.  ad  '2,  47. 
Krn. 

f.ivicam  coronam'}  Pilii  erg-o  M. 
Ostorii  ista  niors.  Naro  de  eo  \2,  31. 
scripttim  :  Oun  pugnn  Jilius  /jcgati 
M.  Ostorius  servati  chis  decus  meruU. 
Pater  ^ane  in  ipsa  Britannia  obiit. 
Lips. 

JVe  invaderet  pAvidum  semper]  In- 
tell.  post  invaderet,  se.  in  reli()Uis  bre- 
vitate  usus  Tacitus,  in  ratione  timoris 
reddcnda.  Nihil  hic  tentanduiii.  Ern. 
Bip.  \i:%\xnt  inpavidnm,  i\<iio<.\  l'uteol. 
lial)et  invudcrelur,  hanc  tcrminatio- 
nem  ex  prxpos.  tnortani  rati.  Freinsb. 
indc  volebat  ut  pavidum. 

Jussn  fmperatoris]  Ita  primus  de- 
dit  Bcroaldus,  nescio  mide.  Nani  in 
cd.  Putenl.  ctjussa  inde.  MS.  Flor. 
in  p.  Gutlf.  Oxon.  indepost.  Bud.  in- 
post  Ostorio  iinde  Rhenaiuis  conjicit 
jussa  mox  ve\  post.  ed,  pr.  /i/.wa  in.  P. 
Oslorio,  i|uode  Flor.  ductum  videatur. 
Huic  Ostorto  prsnomeii  J/.  fuiKC  • 
12,  31.  patct,  non /*.     Er.s. 


LIB.  XVr.  CAP.  16.  17.  71J> 

hactenus  nianu  servi  usus,  ut  inniotum  pugionem  extolle- ^.  ir. 
let,  adpiessit  dextiam  ejus  juguloque  occuirit.     Etiam  si  82a 
bella  externa  et  obitas  pro  Kepublica  mortes  tanta  casuum^*  ^* 
similitudine  memormem  ;    meque  ipsum  satietas  cepisset,  jg' 
aliorumque  taedium  exspectarem,  quaravis  honestos  civium 
exitus,  tristes  tamen  et  continuos  adspernantium.     At  nunc 
patientia  servilis,  tantumque  sanguinis  domi  perditum,  fati- 
gant  animum  et  mcestitia  restringunt.     Neque  aliam  defen- 
sionem   ab  iis,  quibus  ista  noscentur,  exegerim,  quam,  na 
oderint  tam  segniter  pereuntes.     Ira  illa  Numinum  in  res 
Romanas   fuit,  quam  non,  ut  in  cladibus  exercituum  aut 
captivitate  urbium,  semel  editam  transire  licet.     Detur  hoc 
inlustrium    virorum   posteritati,   ut,  quomodo   exsequiis   a 
promiscua  sepultura  separaniur,  ita,  in  traditione  supremo- 
rum,  accipiant  habeantque  propriam  memoriam.     Paucosiy 
quippe  intra  dies,  eodem  agmine,  Annaeus  Mella,  Cerialis 
Anicius,  Rufius  Crispinus  ac  C.  Petronius  cecidere.    Mella 
et  Crispinus,  Equites   Romani,  dignitate   Senatoria.  nam 
hic  quondam  Praefectus  Praetorii,  et  Consularibus  insigni- 
bus  donatus,  ac  nuper  crimine  conjurationis  in  Sardiniam 
exactus,    accepto    jussaj    mortis    nuntio,    semet    interfecit. 
Mella,  quibus  Gallio  et  Seneca,  parentibus  natus,  petitione 
honorum    abstinuerat    per  ambitionem    praiposteram,   ut 
Eques  Romanus  Consularibus   potentia  aequaretur.  simul 

Quam  ne  oderim  'tam  segniter  pe-  nem  haJic  segniter  pereontium  admit- 

reuntes]  Caussam  reddit,  cur  non  ode-  tant,  neque  eos  oderiut,  cum  fatalis 

rit,  hoc  est,  iion  omiserit  eorum  men-  Deorum  ira  subsit.     Dent  ijitur  illo- 

tionem.     Id  enim  odisse  vocat.    Non  rum  posteritati,  ut  inlustrium  nomi- 

aliter  me  defendam,  quam  ut  rogem,  num  memoria  conservetur.  Mox  Bud. 

concedant  mihi,  non  odisse  et  punire  ediclo.    Dein    a  proxima   sepultura. 

silentio  ijjnaviam  sic,  instar  pecorum,  male.     Captivitas  urbium  occurrit  et 

c»di   se  prsebentium :    vel,  cum    viri  H.3, 70. 

furtes  forent,  quorum  mortis  contem-  Annceus   Mella']    Bud.  Mela.   Mox: 

ptus   usui   mas:no  esse  potuisset,  ita  72m)^i<.s- C'j /jf^.  sed  respice  ad  1 2,  42. 

inortem  perdentes.    Nestor  apud  Ovi-  Ac  Petronius^  Sic  MSS.  Flor.  Guelf. 

diumMet.  12,575.  Nec tnmenvlterius,  edd.  ante  Rhen.omnes,  qui  primus,ex 

ijuam  fortia  facta  silendo,    Ulciscar  in^eniOjprainomen  Caddidit.  SieMS. 

fratres.     Gkon.     Verissime.     Rhena-  id  natum  ex  nltiraa  tw  «c.     Broteriua 

nus,  Lipsius,  Grotius  nialebant  ode-  putat  esseT.  Petronium,  de  quo  Plin. 

rint.    At  ista  non   foret  defensio  et  37, 2.  (7.)  et  auctorera  libri,cujus  pars 

excusatio  Taciti,  quse  hic  desideratur.  extat.  Ern.    Quum  mox  C.  Petronius 

Oderim  libri  omnes  (etiam  Bud.)  prae-  iterum  dicatur,  nil  obstat,  quo  minus 

♦er  cod.  A|^r.  qui  habet  oderint.     De-  et  hic  ;  saltem  cod.  Flor.  et  Agr,  c.  18. 

fensio  pm  excusatione   dicta.     Nullo  sic  habent.     Item  Bud. 

alio  nomine  me  ab  iis  excusatum  ha-  Dignitate  Senatoria^  Non  enim  re- 

beri  velim,  defendique  hoc  institutum  vera  Senatores,  sed  opibus  ac   splen- 

meum.     Sequens  sententia  est  a  Cice-  dore  cuivis  Scnatorum  pares.    Equites 

rone,   qui   helinm   civile   ita  excusat.  iilustres.    LiPS.     Videadll,4. 

Mox  ed.  pr.  semel  etlito  :  et  e<ld.  ante  Quondam  Prafectus  Pra^torii]  Sub 

lihei\.  omm%acsepultura,ma\e.  Ern.  Claudio  11,1.     LiPS.     Nuper  .  .  ex- 

Recte  puto  Bip.   reposuisse    oderint.  uctus.     Cf.  15,  71.     Bud.  myemjne. 

Petit  a  lcctoribus  auctor,  ut  defensio-  De  GalHone  v.  15,  73. 


7*20 


ANNALIUM 


A.  u.atl<juireti(lac  pccuniiv.  brevius  itcr  creclebat,  pcr  procuratio- 
820.  nes  adniinistrandis  Principis  ncgotiis.  Idem  Annacum  Lu- 
^/._^canum  genuerat,  grande  adjumcntum  claritudinis.  quo  in^ 
terfecto,  dum  rem  familiarem  ejus  acriter  requirit,  adcusa- 
torcm  concivit  Fabium  Ilomaniim,  cx  intimis  Jjucani  ami- 
cis.  Mixta  iiiter  potrcrn  Jiliurntjue  conjnrafionis  scientia  fin- 
gitnVy  adsimulatis  Lucani  litleris.  quas  inspectas  Ncrojerri 
ad  euni  jussit,  opibus  ejus  inbians.  At  Mella,  quic  tuni 
promptissima  mortis  via,  exsolvit  venas  :  scriplis  codicillis, 
quibus  grandem  pecuniam  in  Tigellinum,  generumque  ejus, 
Cossutianum  Capilonem,  erogabat,  quo  cctera  manercnt. 
Additur  codicillis,  tamquam  dc  iniquiiate  exitii  qucrcns,  ita 
scri[)sissc:  se  quident  mori  nuUis  snpplicii  caussis;  Jinjium 
antem  Crispinum  et  Anicinni  Ceriuleni  vita  Jrui,  injensos 
Principi.  quae  composita  credcbantur;  dc  Crispino,  quia 
interfectus  erat,  de  Ceriale,  ut  interficeretur.  ncque  enim 
multo  post  vim  sibi  adtulit,  minore  quam  cetcri  misera- 
tione,  quia  proditam  C.  Ca^sari  conjurationem  ab  co  memi- 
18  nerant.    De  C.  Petronio  pauca  supra  repetenda  sunt.    Nain 


Pei'  procurationes]  Ail  quas  soli 
equites  aut  libetti  adinissi.  Lips.  Cf. 
2,  59. 

Diim  rem  famUiarem'\  De  Annaio 
Mella  seruio  cst,  qui  pater  Lucani. 
Atqui  de  ilio  Eusebianuin  Chron.  L. 
jtnntpus  Alclla,  Seneca  Jratcr  et  Gal- 
lionis,  bona  J^ncanijilii  tui  a  Nerone 
promerelur.  Qua*  si  vcra  lectio,  opi- 
nanduui  a  fiscu  aut  fiscalibus  quspdain 
abrepta  et  retenta.  Sed  ego  anibigo, 
neque  censeo  publicata  txtua,  quia  sua 
inanu  cecidit  et  damnatiouem  prteve- 
nit.  Quod  si  est,  liene  in  Eusebio  cor- 
riyas,  et  ad  haec  Taciti :  ob  bona  Lu- 
canijilii  sui  a  Nernne perimitur .  Li  i'S . 
Ncnipe  Fabius  ille  videtur  dcbuisse 
Lucano  certis  nominibus :  quae  duni 
nimis  diligenter  exigit,  ejus  odium 
cominovit.  Debebat  ille  Mella  in 
animo  habere  illud  Verris  ap.  Cicer. 
Verr.  1,  48.  in  re  adventitia  et  beredi- 
taria  noii  oi>ortcrc  nimisdilipentera  ct 
attentum  esse.  Ern.  Dc  Liicani  upi- 
bus  V.  Juven.  7,  7.9. 

Ita  scripsisset,  se  quidem  mori  nul- 
lis  supplicii  caussis]  Tacitum  reliquisse 
censeu :  ^lddilur,  codicillis,  tamquam 
de  iniquilate  exitii  quercntem,  scri- 
psitie,  Gkon.  Placet.  MSS.  et  cdd. 
in  valg.  consentiunt,  nisi  quod  inter 
scriptiise  et  scrlpsisset  fluctuant.  Ed. 
pr.  Rhen.  (e  Bud.)  seqq.  hoc  habent. 
Puteol.  ber.  illud,  it>>mque  MS.  Guelf. 
Mox  tamen  ett  e  Flor.    Ceteri  scr. 


(Bud.  quoque)  et  edd.  tnttem.  Erv. 
Sequor  cum  Bip.  Putcolani  leitionem, 
eo  qiio  distinxit,  niodo.  Dein  ncgat 
Ryckius,  in  Flor.  Ica;i  tamen,  putius 
ibi  est  antem,  quod  et  recepit.  Es:o 
quoque  aptius  puto. 

Qm/urationem]  Coniurationem  JE- 
milii  Lepidi,  de  qua  Suetonius  C.il.  34. 
et  Dio  59,  22.     LiPs. 

De  C.  PetroHio]  Quem  viri  docti 
cuin  cunsent,  riijus  fra^nienta  hodie 
purissiiBX  impuritatis.  Dc  «juo  etiam 
delihero ;  siout  et  de  pra'noniine : 
quod  apud  Pliniuni  37»  2.  (7.)  Titus 
est ;  itemque  Plutarchum  in  lil>elIo, 
Tltf  it  nt  iitixfiiict  <rif  xiXjtita  <r»u  ^iX$o 
c.  35.  p.  b'0.  I><M|ui  e()s  de  hoc  ewiem, 
res  indicio  est .  Plinii  verba :  TUus  Pe- 
tronius  (Innsularis  maritums,  invidia 
Neronis  Principis,  ut  mensam  ejus  er- 
heredaret,  truilam  murrhinam  ccc. 
lis.  emptamfregit.  Plutarchi :  'H  rtvt 
i*iir»V(  xai  'TiXuTiX.ut  iit  ftiK^tXtyiat  nai 
fuva^ia*  itiihi^tirii,  tifrt»  Nif«<i>a  T7r»f 
niTfw»«(.  Rcperio  et  Publium  Pe- 
tronium,  nisi  fallor,  hunc  cumdcm.  de 
<)uo  ita  Scholiastes  vetus  Juvenalis,  in 
illiid  fa',  C38.  aed  clamal  Pontin,  feci. 
PoHtia,  inquit,  Publii  Petronii  filia, 

quam  Nero  convictam  {\v~-    ^-  '\^ 

com-ictum)    in  crimine    <  v 

damnnvit.     Nam   Ponti.t  n\> 

aliud  scclus,  venenoextinclit  rst,uta<)- 
dit.  Lirs.  SuprarepetendapbThi\iSni- 
lustii,  pro  qua  alii,  aitiut  repH.    Vid. 


LIB.  XVi.   CAP.  19. 


721 


illi  dies  per  somnum,  nox  officiis  et  oblectamentis  vitae  A.  tr. 
transigebatur :  utque  alios  inclustria,  ita  htmc  ignavia  ad  ^*^;^ 
famam  prolulerat :  habebaturque  non  ganeo  et  profligator,  e:. 
tit  plerique  sua  liaurientium,  sed  erudito  Juxu.  Ac  dicta 
factaque  ejus  quanto  solutiora  et  quandam  sui  negligentiam 
praeferentia,  tanto  gratius,  in  speciem  simpiicitatis,  accipie- 
bantur.  Proconsul  tamen  Bithyniae,  et  mox  Consul,  vigen- 
tem  se  ac  parem  negotiis  ostendit :  dein  revoiutus  ad  vitia, 
seu  vitiorum  imitatione,  inter  paucos  famiiiarium  Neroni 
adsumptus  est,  eiegantia;  arbiter;  dum  niliil  amoenum  et 
moiie  adfluentia  putat,  nisi  quod  ei  Petronius  adprobavis- 
set.  Unde  invidia  Tigellini,  quasi  adversus  aemulum  et 
scientia  voluplatura  potiorem.  Ergo  crudelitatem  Princi- 
pis,  cui  ceteraj  libidines  cedebant,  adgreditur,  amicitiam 
Scevini  Petronio  objectans,  conrupto  ad  indicium  servo, 
ademptaque  defensione,  et  majore  parte  familiaj  in  vincla 
rapta.  Forte  iiiis  diebus  Cauipaniam  petiverat  Caesar,  et  ig 
Cumas  usque  progressus  Petronius  iiiic  adtinebatur.  Nec 
tulit  ultra  timoris  aut  spei  moras.  neque  tamen  praeceps 
vitam  expulit,  sed  incisas  venas,  ut  libiium,  obligatas,  ape- 
rire  rursum  et  adloqui  amicos,  non  per  seria,  aut  quibus 
constantia;  gloriam  peteret.  Audiebatque  referentes,  nihil 
de  inmortalitate  anima;  et  sapientium  placitis,  sed  levia 
carmina  et  faciles  versus.  servorum  alios  largitione,  quos- 


Cort.  ad  Catil.  c.  5.  fcf.  Jug.  c.  5.) 
Tum  pauca  supra  MSS.  Flor.  Guelf. 
ed.  pr.  alia?que  ^ett.  quod  teuiere  in- 
versura  est  inde  a  Rhenano :  qui  (e 
Bud.)  dedit  de  C.  Petronio  supra. 
Pauca  r.  s.  male.  Nihil  de  eo  supra. 
Ern.  Xejat  Ryck.  itemque  Lallem. 
Petronium  Arbitrum  hic  posse  intel- 
ligi. 

IIH  dies  per  sotnnutn]  Vid«  verum 
hunc  adversipedem,  ut  Latini  appel- 
lant.  Dies  noster  illi  nox  erat :  et 
nox  pro  die.  Pulchre  umnino  jstos 
homine»  vere  jierversos  Seneca  descri- 
btt  et  culpat  ep.  123.  (122.)  Lucet? 
somni  lempus.  f^uies  est  ?  (pro  nocte 
quietem  dixit :  atque  ita  locum  inter- 
pretor  ac  distiiiguo)  nune  exercea- 
nittr,  nunc  gestemur,  nunc  prandea- 
mus.  Jam  lujpropius  accedit  ?  tem- 
pus  est  ca-na.  Ac  plura  ibi  de  lucifu- 
jis  iUis  vide.  Ad<le  et  ha!c  Lampridii 
in  Heliog.  28.  Trnjecit  et  dierwn 
actus  noclUms  et  noctumos  diehits,  eesti- 
mnns  hoC  inter  ivstrumenta  luxurite : 
ita  ut  sero  de  somno  surgeret  et  salu- 
tari  inciperet,  mane  autem  dormirc 
inreptaret.  Lips.  (>fficia  nnlelacann 
adpellat  Plinius  cp.  3,  12.  Cf.  et  Suet. 
VOL.  1.  P.   II. 


Aug.  78.  Symm.  ep.  1,  23. 

y/c  dictajactaq.]    Ac  deest  in  Bud. 

Proconsul  Jiithi/nia]  Sic  ouines 
scripti  et  edd.  Vid.  ad  2,  52.  Mox  »•»- 
gentem  MS.  (Bud.)  Guelf.  ed.  Rhen. 
seqq.  At  cetera;  vett.  ingentem.  Ern. 
Respice  ad  1.5,  .>3.  Fuit  autem  Pro- 
consul  prius,  quam  Consul,  qnia  Bi- 
thynia  provincia  Consularis  ;  mox 
Consul,  inter  suffectos,  puta. 

Seu  vitiorttm  imitalionetn'}  Sic  MS. 
Guelf.  edd.  vett.  unincs.  MS.  Flor.  (et 
Bud.  et  ed.)  Rhen.  itnitatione :  quod 
unice  prob.it  J.  Gron.  Ita  sensus  est, 
seu  quia  ad  vitia  revolutus  est,  seu 
quia  imitabatur  ;  ct  ablativus  iiie  ab- 
solutus  cum  participio  conjiinctus,  quo 
nil  frequeiitius  Tacito.  Vid.  supra  ad 
c.  10.  Sed  hic  mihi  tamen  accusalivus 
melior.  Dubitat  Tacitus,  utrum  vi- 
tia,  an  iniitationem  vitiurum,  dicera 
debeat.  Ern.  Polior  lectio  Flor.  et 
Biid.  quam  recipio  cum  Bip.  Mox  io 
Bud.  est  Neronis. 

Preeeeps  vitam]  Elegans  est  Acida- 
lii  conjectnT& per pviFceps.  Mox  G/.ielf. 
a  man.  sec.  ad  libitum,  item  ed.  pr. 
Ern. 

Facilet  versus'\  Sunt  ludicri,jocosi. 


7C9 


ANNALIUM 


A.  U.dam  verbcribus   adfecit.  iniit  epulas,  sontDO  iodulsit,  ut^ 

820.  quamquain  coacta  mors,  fortuita^.  similis  esset.     Ne  codi- 

gy 'ciliis  quidem  (quod  plerique  percuntium)  Neronem  aut  Ti- 

gellinuin,  aut  qucm  aliuni   potentium  adulatus  est :  sed  Ha- 

gitiu  l*rincipis,  sub  nominibus  exoletorum  feminarumque  et 

novitatc  cujusque  stupri,  praescripsit,  alque  obsignata  mi- 

sit  Neroni.  fregitque  annuium,  ne  mox  usui  esset  ad  facieada 

COpericula.     Ambigenti  Neroni,  quonam  modo  noctium  sua- 

rum  ingenia  notescerent,  oflertur  Siiia,  matrimonio  Senaio- 

ris   liaud   ignota,  ct  ipsi   ad  omuem  iibidinem  adscita,  ac 

Petronio  perquam  faniiliaris.  agitur  in  exsilium,  tamquam 

uon  siluisset,  quai  vidcrat  pertuieratquc,  proprio  odio.     At 

Miuucium  Thermum,  PriEtura  functum,  Tigeliini  siraultati- 

bus  dedidit,  quia  libertus  Thermi  quiedam  de  Tigellino  cri- 

minose  fletulerat,  qua»  cruciatibus  lormentorum  ipse,  patro- 

nus  ejus  nece  inmerita  lueret. 

^l      Trucidatis  tot  insignibus  viris,  ad  postremura  Nero  vir- 

tutem  ij)sam  exscindereconcupivit,  interfccto  Thrasea  Pa;to 

et  Barea  Sorano,  olim  utrisque   infensus,  et  accedentibus 

caussis  in  Thraseam  :    quod  Senatu  egressus  est,  cum  de 


dc  rebus  amatoriis  et  similibus.  Mox 
quaniquam  ed.  pr.  Rheii.  sqq.  ceterae 
vettTts  qudsi.  at  MS.  Guelf.  vtque  co- 
actu  m.  Ern.  Bud.  quat»,  unde  Klieu. 
beiie  quamquam. 

Iniit  el  vias,  $.  t.]  Marklaudus  Ep. 
crit.  .-xd  Harium  p.  89.  eiegauter  corri- 
git  epulas.  Vias  inire.  noii  convenit 
ingeniu  Peironii  et  huic  tempori.  Ern. 
Benc  e/mlas  recepere  Bip.  quos  sequor. 
Sic  et  15,  52. 

J\'e  mo.r  usui  esset  elc.]  Ut  in  adsi- 
mulatis  Lucani  litteris.  V.  c.  1", 

Prnprio  otiio]  V'eram  puto  Frein- 
shemii  correetionem  :  pertuleratque. 
Proprio  odio  hanc:  JVunt  Th.  p.f. 
TisfeUini  simuUatil/iis  deiUdit,  Mox 
MS.  Fl.  ed.  pr.  Municius,  unde  Ryc- 
kius  facicbat  Minucius.  recte.  Nam 
cius  pntis  cognomen  Thermi.  Dedi- 
dit  porro  MS.  (luelf.  edd.  Puteol.seqq. 
otnnes.  At  Flor.  Bud.  A^r.  cd.  pr.  de- 
dituni.  Etiain  in  Guclf.  man.  sec. 
addidit  vm  in  fiiie.  Illud  verum  est. 
Ern.  Mtnucium  omniiio  srrihendum. 
Bud.  Numicium  et  ubivis  TigiUinum 
babct. 

lAteret']  Acid.  conjicit  scrib,  luere 
pro  tuerunt,  quod  Lall.  prohat. 

TTiraied  Pertn']  Cujus  gentile  nomcn 
adhuc  quRTo.  N.im  Dio  Gl,  15.  P, 
TbraH-ain  Ptftuni  saltem  appeU.at. 
Marnior  vetus  suad<;t  Valerium  ifuisse. 

C.    noMlTIO.   OEXTHO.    II.    I,.    VALERIO. 

Mr'--\ifA.     1WRASIA.     nasco.     cos. 


Quod  etsi  de  alio,  ex  cognomine  ta- 
men  suspiccmur  de  gfente.  Thraseas 
hic  admirator  unicus  Catonis,  de  cujut 
vita  lihrum  scripsit,  indicante  Plutar- 
cho.  Laudes  ejus  sparsffi  in  Tacito, 
Arriano,  Dione :  sed  ante  alia  egre- 
gium  elogium  dc  illo  ipsius  Neronis, 
iu  Plutarchi  libello  naXiT*»*»  «■«(«^. 
•yiX/iaruf.  33.  p.  810.  Ait,  Nt^w?  •A./yo 
ifitTAaffBni  n  KnlttLt,  ra»  Q^mria*  ftAXtrrm 
fjuvtti  xai  ftCtuftitts,  'f^f,  lytieiXii/rrit 
riiitt,  its  xtiKit  xix^iit,\t»v  »a.i  iiixHt' 
'ES6vXi/tr,t  if,  ifti,  &(afiai  turttf  lft\ 
fiXitf,  iis  %iKxffrns  ifirris  irrif.  Salve, 
o  salve,  vir  m.agne,  et  inter  Romanos 
sapientes  sanctum  mihi  nomen.  Tu 
magnuni  dtcus  Gallicse  gentis  :  tu  or- 
uamcntum  Romanae  curise :  tu  aureum 
sidus  tcnehrosi  illius  evi.  Tua  inter 
homines,  non  hominis,  vita :  nova 
probitas,  constanua,  gravitas  :  et  vit» 
mortisquc  (pquabilis  tcnor.     Lii"S. 

Barea  Surano]  Qui  ille  est  nomina- 
tus  Boetbio  de  Consolat.  1.  prosa  3. 
Lips.  Hicurdo  nominum  est  e  Flor. 
a  Picbena  receptus,  qiieiu  et  habcC 
(Bud.  etl  cd.  pr.  Cctcri  Baream  Sora- 

DUn '•  ■     '  ■•:•■•         •■■■•V. 

'  iuretus 

et  A  ,  ,    ob.-\lque 

Pichena.  Immu  erat  iiiuii  u»ox;»r«- 
buerat]  si  quid  mutaudum.  Malim 
certc  e</,  quam  esset,c\i\\\  ';i- 

vus  se(|uatiir,  ct  paullo    ,  n» 

hoc  tcni|X)re  usus  est,  (.v.......  — t^i- 


LIB.  XVI.  CAP.  21. 


723 


Agrippina  referretur,  ut  raemoravi :    quodque  juvenaliura  A.  U. 
luaicro  parum  expetibilera  operam  praebuerat :  eaque  of- ^20. 
fensio  altius  penetrabat,  quia  idem  Tlirasea  Patavii,  unde  g.  " 
ortus  erat,  ludis  cesticis,  a  Trojano  Antenore  institutis,  ha- 
bitu  tragico  cecinerat.  die  quoque,  quo  Praetor  Antistius, 
ob  probra  in  Neronem  composita,  ad  raortem  damnabatur, 
mitiora  censuit  obtinuitque :  et,  cum  Deum  honores  Pop- 


nuilgue.  Omnino  Tacitus  hoc  loco 
non  est  satis  constans  in  temporibus. 
Ern.      Ul  memoravi.  V.  14,  \'2. 

Parum  exspectabilem  operam'^  j.  e. 
exspeciationi  non  respondentem.  Et 
sic  MSS.  FJor.  Guelf.  edd.  vett.  ante 
Rbenauura  :  nisi  quod  Flor.  inserit  et. 
ed,  pr.  et  inexspectabilem.  ETpetibilis 
est  a  Rhenano,  incertura  an  e  MS.  Et, 
cum  hoc  verbum  non  ma^is  apud  alios 
rcperiatur,  quaui  illud,  veterem  po- 
tius,  et  a  MSS.  firmatam  lectionem 
sequendam  putavi.  Ern.  E.cpctibi- 
lem  clare  habet  Bud.  T»  parum  ad 
yrcebuerat  referunt  Bip.  perinde  esse 
videtur  ad  verbum  an  ad  adjectivum 
referas. 

Ludis  ccesticis  a  Trojano  Antenore 
institutis]  Quid  cfestibus  cum  cantu  ? 
Cecinisse  enim  hic  dieitur  Thraseas, 
non  pu^nasse  :  et  a  Dione  62,  26. 
ir^aya^ixf  i9ra»^itcift.iiitt  1»  Tletratulti  rn 
trar^ih.  ita  enira  scribendum,  (Patavi- 
nus  quia  Thraseas)  non  ^aricfiitf.  Sed 
crederem,  ut  fit,  tempore  auctiores  or- 
natioresque  eos  ludos  factos,  et  ad 
carstus  scenica  etiam  certamina  adje- 
cta.  Turbat  nos  tamen  et  moratur 
Vatic.  qui,  cetastis,  refert.  Scriptura, 
de  qua  nihil  biscam.  Apud  Livium 
10,  2.  navale  certamen  annuum  est 
Patavii  :  sed  nihil  ad  istud.  Agon 
item  Drepanitanus  apud  Sidonium  in 
Abitaco  suo  ep.  2, 2.  ad  exemplar  Tro- 
janae  superstitionis,  pariter  nihil  istuc. 
Dio  hoc  tantum  munet,  fuisse  U^rii* 
r^iacKoyrairti^iia,  tricennale  spectacu- 
lum.  LiPs.  Cetastis  etiam  MS.  Flor. 
et  ed.  pr.  Neque  abtudit  Guelf.  (et 
Bud.)  in  quo  cestatis  pro  celastis  scri- 
ptUDi.  Sed  ex  hac  scriptura  ceslatis 
forte  Puteolanum  puto  effinxisse  cesti- 
eis,  a  eestu :  quia  tale  certamen  apud 
Virgilium  5,  69,  420.  in  Sicilia  pra:- 
sente  i£nea  celebratum,  ut  Trojanus 
iste  ludus  fuisse  videatur.  sane  etiara 
Roroae  in  antiquissiniis  ludis,  qui  Ro- 
mani  deinde  dicti,  ap.  Liv.  1,  35.  pu- 
^iles  commemorantur.  Pro  eo  Grotio 
placebat  xysticis :  in  quibus  et  ipsis 
pugiles  certant,  ut  patet  inter  alia  ex 
inscriptione  ap.  Reiues.  Cl.  5.  n.  44. 


Sed  Pignorius  in  Ougg.  Patav.  mavult 
Iselasticis,  quod  verbum  fere  corru- 
ptum  est  a  librariis  Laiinis,  ut  apud 
Suetonium  Calig.  20.  Si  le^amus  po- 
tius  Selasticis,  ut  in  inscnptionibus 
fere  est,  sane  conveniet  valde  codd. 
scripturje.  Dubitatio  est  duplex,  pri- 
mo,  an  credibile,  selastica  ab  Trojano 
instituta  :  deinde,  unde  cantus  tragici 
in  selasticis.  Huic  facile  occurram  ex 
eo,  quod  etiam  in  Grscia  in  istis  ludis 
pauUatim  omnis  generis  certamina 
oratorum,  poetarum  etc.  instituta, 
cum  in  illo  tanto  conventu  quisque  ar- 
tem  suam  ostentando  inclarescere  cu- 
peret.  Ex  altera  me  nondum  expedio. 
Ern.  Nil  hic  temere  mutandum,  Ryc- 
kius  bene  monet.  Ceestus  Trnjaytos 
Virgilius  memorat.  In  istis  ludis  du- 
plex  potuit  spectaculum  obtinuisse, 
gjmnicum  et  rausicura,  ut  in  quin- 
quennali  Neapolitano,  de  quo  14,  19. 
Selastici  ludi  raale  dicuntur  pro  isela- 
sticis.  Cf.  Fabri  agonistica  2,  10.  Ne- 
que  huc  faciui\t  astici  ludi,  de  quibus 
cogitarat  Acidalius,  et  videri  potest 
Ern.  ad  Suet.  Cal.  20. 

Habitu  tragicol    In   Bud.  additur 
orna^s. 

Die,  quo  Pr.  Antistius']  Cf.  14,  48. 
Cum  Deum  honores  etc.']  Deum  e 
MS.  Bud.  edidit  Rhen.  (ut  15,  74.) 
Ante  erat  Divini,  quod  et  Guelf.  hat 
bet.  MS.  Agr.  ed.  pr.  deinde.  De  Di- 
vinis  honoribus  PoppEeas  decretis  nihil 
noster  :  at  Dio,  cujus  locum  ex  Vales. 
E.XC.63.  (26.)  adtulit  Ryckius.  Recepi 
deinde  decemerentur,  ut  Latinitas  de- 
siderat,  et  viris  doctis  (Faerno,  Acida- 
lio)  dudum  plaeuit,  quod  id  clare  est 
in  Guelf.  sed  idem  jam  e  cod.  Agr. 
receperat  Ryckius.  Mox  ideni  Guelf. 
et  Flor.  (et  Bud.J  interfuerit :  unde 
conjicio  fuisse  inlerjuerat,  ut  supra 
plusquamperfectura  post  perfectum. 
Nam  inteifuerit  alienum  est.  Et  sic 
reperit  Broterius.  In  MS.  Flor.  etiam 
Reg.  ed.  pr.  post  iniquHS,  pro  inimictts. 
Ern.  Bud.  inimicus  et  supra  decer' 
nuntur.  Ceterura,  quod  ad  Di\inos 
honores  Poppaeaf,  extant  nnrai  duo 
snei,  in  quibus  hiac  diva.  clavo.ner. 

A  a  a  2 


724 


ANNALIUM 


A.U.  pses  decernerentur,  sponte  absens,  funeri  non  interfuif. 
^20-  Quaj  oblittcrari  non  sinebat  Capito  Cossutiasius,  pra-tcr 
g^  "animum  ad  Hagitia  praecipitem,  inimicus  Thrasea-,  quod 
auctoritate  ejus  concidisset,  juvantis  Cilicum  legatos,  ciuui 
GSCapitonem  repetundarum  intcrrogant.  Quin  et  illa  obje- 
ctabat :  principio  anni  vitare  Thraseam  sn//enne  jusjiirandinn  : 
nuncupationil)ns  votnrum  nun  adesse,  qunmvis  Qnindecimvira/i 
Sacerdotio  prtcditum  :  nunquam  pro  sa/ute  Princijfis,  aut  r/r- 
lesti  voce  inmo/avisse :  adsiduum  o/ini  et  inde/cssum,  qui  vu/- 
garibus  qnoque  Patrum  consu/tis  semct  Jautorem  uut  advcrsti^ 
rium  ostenderet,  triennio  non  introiisse  curiam  :  nuperrimeque, 
cu,m  ad  coercendos  Si/anuni  et  J  eterem  cerlatim  concurreretur^ 
privatis  potius  c/ientium  negotiis  vacavisse.  secessionem  jam  id 
et  partes  et,  si  idem  mu/ti  audeant,  be//um  esse.  Lt  quondam 
C.  Ca^arem,  iuquit,  et  M.  Catonem,  ita  nunc  te,  Nero,  et 
T/iraseam  avida  discordiarum  civitas  /oquilur,  Kt  /labct 
sectatores,  ve/  pofius  sate//ite^,  qni  nondum  contumaciam  sen- 
tentiarnm,  sed  /uibitum  vu/tumque  rjus  sectantur,  rigidi  et 
tristes,  quo  tibi  /asciviam  exprobrent,     JJuic  uni  incotumitas 


r.  teniplum  rofundttm,  intra  quod  si- 
gnum  muliebre  stans ;  illiiic  diva. 
PorPAKA.  AVG.  lentplum  dutyium,  in 
quo  mulier  scdens,  sin.  ('.  C.  Vid. 
Eokhel  iJoctr.  NN.  v.-t.  vol.  6.  p.  287. 
Cf.  et  ReiniHr.  .id  l.  c.  Dioiiis. 

Sponte  ahsens]  Non  jiista  de  caussji. 
Interrogant]  Sic  Cic.  pro  domu  29. 
Quis  me  lep^e  interrogavit .    Cf.  et  de 
Lcfce.  3,  3. 

Principio  anm  vitnre  Thrasenm  so- 
letme  jusjnrnndunt]  Cujys  iiiiilta  nic- 
moria  in  Tacito  aliisque.  Ideo  wdiiie 
rem  exposui  in  Kxcursu  \.    Lips. 

Nunctipationibus  rotorum  non  adfs- 
.te]  De<|uibiis4, 1".  (13,  1 1.^  Pontijices 
eorumque  cjremplo  ct'ti~ri  Sacerdotes 
fum  pro  ineolumitatf  Principis  votu 
tuscipeient.  Suetoii.  Neroii.46.  f^oto- 
rum  nunciipatione,  niagnn  jam  ordi- 
numjrequentia,  vix  reperltr  Capitolii 
clatres.  Pliira  liiiic  rei  et  opportunu 
in  Excurs.  B.    Lirs. 

Jut  calesti  voce  immolavLtse]  Indi- 
{^iior,  ciiiii  le^o,  inio  non  iiu!i!;iior,  iit 
iiuiic  u-tas  tnea  est  et  jHTitia  ludihrio- 
rnm  in  re  huinana.  Eii  sumniatcs  illi 
riri,  gfiiere,  di^nitate,  sapientin,  titu- 
lum  rriiniiiis  a<'cipiiint,  queiii  piidcat 
iiiemorai.se.  Sfd  tadem  Philostratu» 
5,  7.  /Ifcufationes  qtiot  et  quantas  e 
theulris  oriri  ccnses,  cttm  deliitorrs  ita 
redarguunt/  IVon  vrnisti  auilUum 
Nernnemi  aut  trui.tti  quulrm,sed  nesc- 
ligenter  et  twu  attente  audisti :  risisti 
flane,   non  plauiisti .-    nec  pro  ipsius 


voce  sacrijicasti,  tit  clarior  liquidiorque 
esset.  Lirs.  Faullo  posl :  MS.  Reg. 
oslentaret  pro  ostenderet,  non  male. 
Mox  si  idem  multi  Fl.  Guelf.  ed.  pr. 
Put.  Ber.  In  Rhen.  cd.  casu  transpo- 
situni  si  niitlti  idem,  iinde  fluxit  in  ce- 
teras.  Krn.  Non  casu.scd  e\  Bud. 
De  inemorato  eriniine  Tbraseae  v.  tt 
Dio  Gi,  2«. 

Nuperrimeque]  Copula  non  est  in 
Bud. 

Ouo  tibi  Ifisciviam]  Sio  e  Flor.  edi- 
dit  Pii-h.  in  quo  er;it  quod  ibi,  gicut  in 
ed.  pr.  reperi,  iii  Bud.  Rhenanus,  qui 
j.-im  conjecit,  qtio  tibi,  letreiidum  esse. 
Ceteri  scr.  et  edd.  qui  tihi :  iii  qtio  puto 
esse  qui  pro  quo,  iit  alibi.  Ekn.  Bud. 
habcl  quod  ttbi,  undc  e  Rhen.  eiucii- 
datio. 

Incolumitas  tua  sine  arte]  Sentio, 
abfssc  voccni,  quaiii  volciui  (Jornelio 
reddo  :  inceluniitas  tua  sine  cura,artet 
sine  honorc.  Prius  mciiihruin  .-id  nun- 
cupatioiiemomissain  votoruni  spectat, 
()ii(c  pro  incohimitate  Priiicipiii  :  alte« 
ruin  ad  id,  qiiod  niunquaiii  tiiiinolarit 
pro  c;eltAti  voj-e.  Lips.  Videtiir  Flor. 
sicnificare  :  }Iuic  uni  incolumUas  tua, 
tua"  artes.  sine  honore.  (.ron.  Nam 
is  liber  babct  arles:  r«'teri  vulgaturo. 
Lipsiana  ratio  inihi  magis  placet.  Ern. 
Lipsii  emcndatio  prohatiir  Broterio, 
istius  n>que  ac  Gnniovii  I.Allemando  ; 
posteriorein  revepcre  Bip.  quus  vtr 
quor. 


I 


LIB.  XVI.   CAP.  23. 


725 


itia,  tuo'  artes,  sine  honore.     Prosperas  Principis  res  spernit :  A.  U. 
etiamne  luctibus  et  doloribns  non   satiatur  i^    EJusdem  animi  ^^o. 
est,  Poppaam  Diiam  non  credere,  cujus  in  acla  D.  Augusti,  gy  ' 
et    D.  Julii  non  jurare.      ^Spernit   religiones,  ahrogat  leges. 
Diunm  Popu/i  llomani  per  provincias,  per  exercitus,  curatius 
ieguntur,  ut  noscatur,  quid  Thrasea  non  fecerit.     Aut  trans" 
e^nnus  ad  illa  instituta,  si  potiora  sunt :    aut  nova  cupienti- 
bus  auferatur  dux  et  auctor.  Ista  secta  Tuberones  et  Favonios, 
veteri  quoque  Reip.  ingrata  nomina,  genuit.     Lt  Imperium 
evertant,   libertatem  praferunt :    si   penerterint,   Ubertatem 
ipsam  adgredientur.     Frustra  Cassium  amovisti,  si  gliscere  et 
vi^ere  Brutorum  amulos  passurus  es.     Denique  nihil  ipse  de 
Thrasea  scripseris,  disceptatorcm  Senatum  nobis  relinque.    £x- 
tollit  ira  proraptum  Cossutiani  animura  ^ero:    adjicitque 
Marcellum  Eprium,  acri  eloqUentia.     At  Baream  Soranum  23 
jam   sibi    Ostorius  Sabinus,   Eques   Romanus,   poposcerat 
reum,  ex  Proconsulatu  Asiae,  in  qua  ofFensiones  Principis 
auxit  justitia  atque  intlustria,  et  quia  portui  Ephesiorum 
aperiendo  curam  insumpserat :  vimque  civitatis  Pergame- 
Dee,  prohibentis  Acratum,  Ca;saris  libertum,  statuas  et  pi- 


Prosperas  res  spernit  etc.'}  Haec  ut 
per  concessionem  dicta  accipi  debent : 
et  forte  scripsit  Tacitus  spernat.  Id 
non  intclligens  Rjckius,  pra-ferebat 
mox  codicis  sui  (Ajr.)  scripturam  tt- 
iamnum,  sine  interrogatione.  male. 
Vulgatum  verum  et  elesfans  est.  Ern. 
Bud.  etiamne.  Bip.  prxferunt  etiam- 
nutm, 

Speinit  relifriones']  Recto  sic.  At 
Flor.  ed.  pr.  cod.  (Bud.)  .Agr.  legioncs. 
vitiose.     Ern. 

Diurna  P.  R.]  Vide  Suet.  Cae.s. 
20. 

Curafntsleguhtur']  Ita  restitui,  con- 
fusione  librurum  motus,  qui  ad  vocera 
ignoiiiliorem  adlia-serant.  It.ique  cu- 
riatium  aut  curaniium  (sic  Bud.)  fere 
legas.  At  ita  ante  Tacitum  Sallustius 
Jug.  16,  (19.)  curatissime  accepil.  et 
Ammianus :  Domicilia  ciincta  curatius 
rilu  tlomano  instructa.  Noster  14, 
21.  Luilos  curatios  editos.  LiPs.  Bcne 
Lipsius.  Cod.  Guelf.  plane  accuratius, 
quod  etiam  ex  aliis  notat  Broterius. 
Ed.  pr.  curatium.  Ern. 

Jsta  secta  Tuberones  et  Favonins] 
Stoicoruin  sectam  vitium  hoc  hominis 
culpat,  et  qui  eain  secuti.  Tuberonem 
intellejit  Q.  ^^lium,  qui  in  epulo  pu- 
blico  ha»duiis  pellibu^  stravit  lectos 
Punicanos  et  vasa  Samia  exposuit.  Ci- 
cero  in  Bruto  31.  Valerius  7,  5,  1.  alii- 
que.  Agellius  1,  22.  Tubero  juris 
civilis  untiites  et  Stoica  doctrina.'  >f- 


ctator.  Idem  ille  est,  qui  Luculluoi 
Xerxem  to^atum  appellitabat,  Plutar- 
cho  memorante  in  Luc.  39.  Favonius 
est  Catonis  ille  simia,  de  quo  Suet. 
August.  13.  et  Valerius  M.ix.  2,  10,  8. 
Plutarchiis  in  Bruto  .'^4.  Vidi  tamen 
qui  Fannios  hic  reponeret,  [imperite. 
Lips.  De  Tuberone  cf.  Voss.  de  Hist. 
Lat.  1,  12. 

Ijibertatem  prepfetuni]  i.  e.  osten- 
tant,  ejus  studium  jactant :  sive,  si 
mavii,  imperio  meliorem  dicunt.  Mox 
libertatem  ante  ipsam  e  Flor.  bene 
inseruit  Pichena  :  fuitque  et  in  libro 
unde  ed.  pr.  ducta  est.  Nain  in  ea  est 
libertatem  ipsam  aggr.  Sed  excide- 
runt  verba  libertatem  praferunt :  si 
perverterint.  caussa  iii  promtu  est. 
Er.n.  In  Bud.  legitur  lib.  ipsam  egre- 
dieniur. 

Cassium  amovisti]  Resplce  ad  e.  9. 
Mox  c.  Agr.  ir<e. 

Ostorius  Snbinus]  Mutant  libri. 
Alii,  sibi  Torius.  Vatic.  Subitorius. 
Flexit  me,  ut  Ostorius  scriberem,  lo- 
cus  infra,  de  hoc  ipso  :  Ostnrio  duode- 
cies,  et  Quasloria  insignia  triJmnntnr. 
Lirs.  Sed  et  ibi  Flor.  (ct  Bud.)  To- 
rius :  Guelf.  et  ed.  pr.  h.  1.  snbitoriuSf 
altero  loco  Torius,  tertio  Oslrio  ille, 
ha?c  Ostorio.  Ut  in  ed.  pr.  sic  in  ce- 
teris.  Ehn.  In  Bud.  ducst  Sahinus. 
Bip.  conjiciunt  \e%.  Obullronius  Sabi- 
nus,  de  quo  13,  28. 

^lcratum]  Cf.  15,  4.'i. 

A  a  a  :> 


72C 


ANNALIUM 


A.X/.ctoras  aveherc,  inultam  omiserat.  Sed  crimini  dabatur 
820.  amicitia  P/auti,  et  ambitio  coiiciliamla  proviticite  ad  spes  uo- 
^i^vas.  Tcmpus  damnationi  delectum,  quo  Tiridates  accipi- 
endo  Armcniaj  liegno  adventabat :  ut  ad  externa  rumori- 
bus  intestiuum  scelus  obscuraretur,  an,  ut  mafjnitudinem 
Imperatoriam  caide  insignium  virorum,  quasi  Kegio  faci- 
24nore,  ostcntaret.  Igitur,  omni  civitate  ad  excipiendum 
Principem  speclandumque  Regem  effusa,  Thrasea,  occursu 
prohibitus,  non  dcmisit  animum  :  scd  codi(?illos  ad  Nero- 
nein  composuit,  requirens  ohjecta  et  expur^aturHm  adsete- 
rans,  si  notifiam  crimiuum  et  copiam  diluendi  habuisset.  Eos 
codicillos  Ncro  properantcr  accepit,  spc,  exterritum  Thra- 
seam  scripsisse,  per  qua'  claritudinem  Principis  extoUeret, 
fcuamque  famam  dehoncstarct.  Quod  ubi  non^evenit,  vul- 
tumqiic  ct  spiritus  et  libertatem  insontis  ultro  extimuit, 
vocari  Patres  jubct.  Tum  Thrasca  inter  proximos  consul- 
tavit,  tentaretne  defensionem,  an  sperneret.  Diversa  consilia 
25 adfercbantur.  Quibus  intrari  curiam  placebat,  secM/ov  mc 
de  conslantia  ejus,  dixerunt:  niliil  dicturum,  nisi  quo  gloriam 
ausreret.  Segnes  et  paridos  supremis  suis  secretum  circumdare. 
Aaspiceret  populus  vivum,  morti  obviiim,  audiret  Senatus  voces, 
ijuasi  ex  aliquo  Numine,  supra  humanos :  posse  ipso  miraculo 


Inultam  omiserat']  Vatic.  Male  vtilgo, 
invitum.  LiPS,  Inullam  etiam  Guelf. 
*-d.  pr.  Rht'11.  (e  Bud.).  Ceterae  ante 
Rhen.  multam  solenoi  aberratione. 
PoSt  Rhen.  irrepsit  in  Grjphianani, 
•piiior,  invifat»,  operarum  vitio.  Ekn. 

j4micitia  P/auti]  Vide  de  Plauto 
14,  57,  59.  Mox  Buil.  damnationis. 

Ut  arlexterna  rumoribus  intestinum 
s«elus  obscurarelur']  Sic  umnes  libri. 
Sensus  est  :  dum  rumores  et  sernio- 
iios  hominum  occupsirentur  extemis. 
Sed  modus  loquendi  isl  durior.  Aci- 
daliiis  addi  volebat  versis  :  Grutero 
placebat  ad  cxtema  rumorum.  Ers. 
Acidalii  coiijecturam  probat  Lallem. 
Ililler.  Rac.  18.  loco  rumoribns  lejp 
jubet  ruentibus.  Vulgatam  bene  tu- 
eiitur  Bip.  iii  qua  nil  duri.  Sensus  : 
uhi  homines  in  urbe  occupantur  exter- 
nis. 

Thrasea  occursu  prohibilus']  Quod 
*i<^um  scilicet  Principis  indii^nantis, 
et  n  «e  atqiie  aspectu  suo  spcnientis. 
Tale  Vcspasiaiio  factum  ab  eo<let!i  Ne- 
rone,  npud  Stietonium  iii  Ve^p.  4. 
Prohibiius  non  conlubemio  mofln,  sed 
eiiam  puhlica  salutatione.  Atque,  ut 
ibi  \\\e  salutatioiie  probibitus,  b\c  iste 
occursu.     Lip». 

NoH  dcmisit  animum]  Bu4.  dimi- 
mt. 


E.vterrilum  Thraseam sensisse']  Scn- 
tentia  mecum  malit,  scripsisse :  et 
tjiiod  prtpvidi,  iirmat  Flor.  nunccodex. 
LiPS.  Scripsisse  etiam  cod.  Affr.  ed. 
pr.  Sed  iidem  libri  Guelf.  (Bud.  et 
Agr.)  edd.  Fut.  Ber.  etiam  saj>e.  Rhe- 
namis  (ex  in^.)  edidit  spe.  Sensisse 
defendit  J.  F.  Gronovius  ep.  nd  Sal- 
mas.  a.  Ib'.}8.  scripta,  itennquc  Obs.  2, 
4.  p.  239.  ut  sensisse  sit,  eos  sensus 
concepisse,  declarasse,  sicut  ap.  Cice- 
ronem  sa:pe  libere  sentire,  et  siipra  l.i, 
61 .  sensus  va/idi.  Ern.  Had.  sensisse. 
Gronovii  epist.  extat  ii>  Burm.  Syll.  t. 
2.  p.  hli. 

f^ocari  patres  jubet]  Sic  Flor.  Agr. 
fBud.)  Giielf.  ed.  pr.  Ceterw  jussit. 
Illud  vcrius.  Mox  csse  se  vokbat 
Groslotitis.     Ekn. 

Secrttum  circumdare]  Bene  roei  li- 
bri,  priP  qiiod  vnls^o,  otium  dnre.  LiPs. 
Sic  et  Flor.  Gui-li.  ed.  pr.  Er?i.  Re. 
cepere  certatim  rcrentiorcs  etlitorrs. 
Bud.  hal»et  seaelum  olium  cireumdart, 
ntillosensu. 

Supra  humanat]  Sic  ornne";  pra?ter 
Flor.  et  ed.  pr.  ubi  humanos  i.  e.  ho- 
mines  :  qtiod  illustrat  post  alios  Ryc- 
kius,  probrttqnc  ciim  J.  Gronovio. 
Antc  pro  er  aliquo,  qood  edidit  Rhe- 
naniis  (c  Bud.)  ettquc  et  in  Fl.  ed.  pr. 
alii  babcnt  tx  qnodom,  ut  Guclf.  Put. 


L  I  B,  XVI.    C  A  P.  26. 


727 


etiam  Neronem  permoveri.  sin  crudelitati  iiisisteret,  distingui  A.  U. 
certe  apud  posteros  memorium  honesti  exitus  ab  ignavia  per  ^^: 
silentium  pereuntium.  Contra,  qui  opperienclum  domi  cen-  (jr* 
sebant,  de  ipso  Thrasea  eadera  :  sed  ludibria  et  contumeliasQ,6 
inminere.  subtraheret  aures  conviciis  et  probris.  iSoti  soluni 
Cossutianum  aut  Eprium  ad  scelus  promptos :  superesse,  qui 
forsitan  manus  ictusque  per  inmanitatem  ausuri:  eliam  bonos 
metu  se.qui.  Dctraheret  potius  Seiiatui,  quem  perornavisset, 
in/amiam  tfintijiagitii;  et  relinqueret  incertum,  quid,  viso  Thra- 
sea  reo,  decreturi  Patres  fuerint.  Ut  Neronem  fagitiorum 
pudor  caperet,  inrita  spe  agitari :  multoque  magis  timendwn, 
iie  in  conjugem,  in  Jamiliam,  in  cetera  pignora  ejus  steviref. 
Proinde  intemeratus,  inpoUutus,  quorum  vestigiis  et  studiis 
vitam  duxerit,  eorum  gloria  peteret  finem.  Aderat  consilio 
Ruslicus  Arulenus,  flagrans  juvenis,  et  cupidine  laudis  offe- 
rehat,  se  intercessurum  Senatus  consulto :  naui  jjlebis  Tribu- 
nus  erat.  Cohibuit  spiritus  ejus  Thrasea,  ne  vana  et  reo  non 
projutura,  intercessori  exitiosa,  inciperet,  Sibi  actam  (ctatem, 
et  tot  per  annos  continuum  vita  ordinem  non  deserendum :  illi 
initium  Magistratuum  et  integra,  quce  supersint.  Multum 
ante  secum  expenderet,  quod,  tali  in  tempore,  capessendm  Rei- 


Ber.  eodem  redit.  Ern.  Humanos 
pro  huinano  genere  habet  et  Varro  ap. 
Non.  Marc.  2,  98.  Cf.  et  Cic.  ad  Att. 
13,  21.  Justin.  42,3. 

Sin  crudelitati  insisteret']  Sic  Guelf. 
edd.  vett.  Rhenanus  edidit  sin  crudeli- 
taspersisteret,  Vetusrestituit  Pichena. 
Flor,  ed.  pr.  si  in  crud.  sed  eodem 
spectat.  Ern.  Bud.  crudelitati  per- 
sisteret. 

De  ipso  Thrasea  eadem\  Cod.  Agr. 
rtihil  de  ipso  Thrasea. 

Superesse,  quiforsitan  manus  ictus- 
que  *  per  inmanitatem  Augusii\  Ani- 
niam  as:enti  loco  aquam  sic  afFuderim  : 
ictusque  parent.  Immanitatem  Au- 
gusti  etiam  bonos  metu  sequi.  Lips. 
Melius  Acidalius  ictusque  p.i.  ausuri 
sint  vel  ausint,  et  Grotius  auderent, 
' A<ratiuir*tfftii  malunt  Salinerius  et  Rye- 
kius :  quani  ego  hic  non  concoquo. 
Domi  enim  cur  non  proloquerentur, 
quse  sentirent.  Broterius  coiijicit  in- 
tentarent,  deleto  Augusti.  Quod  Inn- 
gius  a  libris  recedit,  An  scripsit  Ta- 
citus,  quijbrsilan  ad  manus  ictusque, 
ut  referatur  adprnmtos  ?  Nec  Augusti 
nomen  satis  defenditur  a  Ryckio  e 
Suet.  Ner.  46,  etsi  J.  Gronovio  place- 
bat  defensio.  Nam  ibi  Senatores  al- 
loquuntur  Neronem :  in  quo  genere 
saiie  usitatuni  nomcn,  nemo  ambigit. 
In  narrationibus  aut  talibus  strmoni- 


bus,  etiam  ubi  vituperarentur,  Augu- 
stos  vocari  solitos  Imperatores,  id  qui- 
dem  doceri  debebat.  Tum  per  immani- 
tatem  e  consuetudine  Latiue  loquendi^ 
haud  dubie  referendum  ad  agentem. 
Sed  sine  libris  melioribus  vix  aliquid 
extricari  potest.  Ern.  Cod.  A^r. 
per  imm.  Aug.  intentarent  a  1.  m.  tum 
a  2.  m,  ingererent.  Intentarent  siiuili 
loco  nosteV  habet  etiam  3,36.  H,  1, 
69.  3,31.  Cum  Ryckio  facit  Hiller. 
Rac.  18.  firmiorem  stomachum  pro- 
fessus.  AudereHt  probat  Lallem.  re- 
cepere  Bip.  Fateor,  mihi  non  li- 
quere,  et  conjecturaiii  Boxboriiii'  pla- 
cere  prc-fi  reliquis.  Eam  proinde  exhi- 
bui.  Minime  recedit  a  vulg^ato.  Sed 
ante  etiam  quod  noiinuUi  intrudunt, 
non  habet  Bud. 

Senatui,  quem  perornavisset]  Puto 
\eg.  quem  semper  ornavisset.  LiPs. 
Peromavisset  est  semper  et  ad  hunc 
nsque  diem,  ad  finem  usque,  ut  liene 
monet  Freinsh.  Sic  pervigiiere  4,  34. 
et  similia.  Ed.  pr.  (et  cod.  Biid.)  in- 
famia.  Atque  etiam  in  Guelf.  signum 
literae  m  erasum  est.     Ern. 

Plehis  TViT».]  Flor.  phbi,  quod  rece- 
pit  J.  Gron,  Post  tali  tn  tempore, 
quod  e  Flor,  edidit  Pichena,  etiam  ed, 
pr.  ab  aliis  (et  Bud.)  in  abest.     Ern, 

Cohibuit  spiritus  ejus']  Bud.  sptm 
ejus. 

A  a  a  4 


r^s 


ANNALIUM 


A.V.pub^icec  iler  in^ralereiur.     Ccierum  ipse,  an  vcnlre  in  Scna» 

'^Y  luui  dccerel,  utediluiioiii  suai   reliquit.     At   postera  luce, 

67. 'duaj  Prjetoriaj  coliortes  aruiutie  teu)()luin  (ieuetricis  Vcne- 

27  ris  iiisedere.  Aditum  Scuulus  globus  togatorum  obsederRt, 
«oij  occultis  gladiis:  dispcrsique  pcr  fora  ac  basilicas  cunei 
tniiilares.  iulcr  (juorum  ads|)ectus  et  minas  iugresbi  curiaui 
Senatores.  Et  oratio  Priucipis  per  Qua^storem  cjus  audita 
cst.  ucmine  uomiuatim  compellato,  patrcs  arguebat,  qund 
ftublicn  muitia  dcaerereut ,  coruuique  excuiplo  Kquites  lioui.  ud 
scfruifiam  vertereutur.  FJeuim,  quid  miruniy  e  lougiuquis  pm- 
liwiis  luiud  vcuiri,  cum  plerique,  adepti  Cousulatuiu  et  Sace.'- 
dotiu,  liortorum  pofius  aiiuruitati    iiiscrvirent :    quod    velut 

28  tclum  adripuere  adcusatorcs.  Et,  iuitium  facieute  Cossu- 
tiauo,  majore  vi  Marcellus,  .suuimaut  lieinpublicain  agi,  cla- 
mitabat :  coutuinacia  infcriorum  leuitatein  linpcritautis  deini' 
iiui.  Nimium  iiiifes  ad  eam  dieui  Patres,  qui  Thraseain  de- 
scisceutem,  qui  geueruiu  ejus,  llelvidium  Priscum,  in  iisdein 
furoribuSf  siiiiul  Paconium  jjgrippiuum,  paterui  in  Principes 


Genilrkis  feneris]  !MS.  Flor.  Ge- 
uetri*:is.  quu;  scriptiiraet  iii  miinis  iii- 
scriptioniliusque  cx-currit,  »-t  in  aliis 
MSS.  libris.  V^  Oudentl.  ad  Suetoi». 
CKs.ir.  c.  Gl.     Ern. 

Per  (hta-sloreiu  ejiu]  Non  eiiini 
cuiUI)ct  c  yuwstorum  collcjjio  iil  inu- 
nus,  sed  f 'aiidiilatis  IVincipis,  1.  I.  ])e 
otFic.  (^uffstoris.  Idco  Tacilus  cxpn^s. 
siip,  Qutrstorein  ejui.  Kt  in  lapidibus 
ali<|uories,  qvafstor,  /vv«;.  Reliqiia 
ad  hunc  riuint  trita.  I..1PS.  Mox  MS. 
Fl.  HtererUur  pro  rrrterenfur,  (juod  iii 
ccteris  uniniUus.  Iioc  nicliuf.  Ekn. 
He  Quffistore  Au^.  v.  Suet.  Au^.  fa\'). 
Dio  54,  '2o.  Ca»siod.  cp.  4,  4.  et  I.  (». 
form.  5.  Cf.  (iuthcr.  de  Offic.  dom. 
Aug.  2,  18.  Biid.  clare  lertrreHtur. 
Bip.  prrrcrunl  uteieutur. 

£orum>/ue  vjrem/ilo]  Kud.  eodem- 
que  er. 

lAingitnjuin proriucii*  adreniri]  Di- 
viiiabani,  haud  veniri.  ncc  (itincu  sen- 
tentia;  ploiM>  consuliuni.  Mcliui<sic: 
quid  tnirum  nec  longiwfui^  j»rovinriis 
xubvenire.  vcl  proiHueii*  adrerti.  Lil's. 
Re<'i  pit  hnud  veairi  {'ichcii.i,  quud  iii 
Flor.  c«.t  hadreuiri.  Se<l  J.  Gr\M»ovius 
td  essc  putat  non  ndrcuiri.  iit  (»rotiiis 
wtlucrai.  Sed  viile,  aii  dici  pu^sit,  ho' 
minet  in  urltetn,  vel  Semilum  twn  ad- 
tieHiHnt.  liiuiiii  reniuHt  e^t  verhuni 
iii  cii  rc  icgitiiiiuin.  Fro  e  Guelf.  ed. 
pr.  ctc.  ett.  «itiiiSf.  iiuii  e«se  urntio- 
neai  dircctftui,  vcrliuiii  intervirent  do- 
oK.  Krn.  Bud.  «<//<r«iM'.  AcJd.  vo- 
kihat  luuid  adfemiri.      Uoc    vecbuu) 


composituin  «imiino  usiirpari,  puta, 
nhi  de  loiijo  itiucrc  scrinu,  ex  Cic.  N, 
D.  3,  'J.l.  coiitra  Ern.  proliat  Hillcr. 
Rac.  18.  De  rc  ipsa  v.  12,  2J.  11,  25. 
Mox  Bud.  corripuere. 

Summam  Remp.  agi]  Sic  post  Ryc- 
kiiiin  et  .J.  Gmn.  (it.  Mur.  Acid.) 
edidi  auctore  MS.  Flor.  Ceteri  libri 
onuics  lieipubl.  qiiod  iion  minus  rc- 
ctum  est.  V.  12,  5.    Er5.     Bud.  r.  p. 

IleU-id.  Priscvm]  Cf.  Plin.  ep.  ?. 
II.  7,  I.O.  9,  13.  Vide  et  infra  H. 
4,  .S. 

Pacaninm  Affripjnttum]  Hic  illa 
A^rippimis  e  Stoica  domo,  laudatufi 
Epictcto  ct  Arriano,  Qiiorum  vcrlu 
ad  liaiic  historiam  ilabo.  Epictcti 
Electis  (ap.  Stob.  Scrm.  ".  et  iu  Opp. 
Epicleti  ed.  Schwci-rh.  t.  .1.  frajfni.  56". J 

TXlimti  a^i<(  urii^  yirifitttt,  euifritTtTt 
ivqti^it  laoTit,  iXX'  11  »«'  iXXtt  m  tcif 
ri*  iWni,  r,»v^('nt,  ct  st.itiiii  :  Ktci  «"«r* 
filXi.»tTi  ifirrnfnt  «iri,  iftrrnftt  i  X»- 
•ya/t,  tTi  iftuytir  atiTet  ntkiuu  Ni^t^t.  Kol 
Si  ifn,  OuKtur,  ii-r^»,  i»  ' .K^iKia.  itirrtirf 
fitt.  .Arri;tni  1,1.  '\xnyy'0^n  tiurim, 
Sti  Moitr;  It  ruymXriTf.  'Aym^n  Tuy^if, 
*AXX'  iJxSi»  11  trifnrrti.  i^iutelli^  A«/<t, 
nun  difs,  ut  oiale  in  verMonc  i.^it.j 
TjiiJt»)  J*  |/«<S«;  <)  ufiturm/ttttf  ^»-^«>.e».- 
T^i^t.  'A^iXdw^lt  nmi  yufitartf^uii. 
Vufitmrmfiuif  X.%yti  ri{  <ci/r»,  'K  "• 
KmrmKtimriu.  ^vyii,  ^nrit,  S  ■' 
'1'vyi.  Ti  i«r»j;^«»r«  «■/;  Oi»  ^:^ 
F.if  'AfiKimt  tut  iTi>.i}itTH    ifirTKrvfHi. 

Xacitu  itila  lucciu  d;iLuut,  dum  iMulla 


LIB.  XVI.  CAP.  29. 


n9 


Oilii  heredem,  et  Curtium  Montanum,  defestanda  carmina  fa-K.V. 
ttitantem   elndere  inpnne  sinerent,     Requirere  se  in   Senatn  ^*^^- 
Consu/arem,  in  votis  Sacerdotcm,  in  jurejnrando  civem :  nisi,  ^' 
contra  inslituta  et  cerimonias  majorum,  proditorem  palam  et 
hosteni    Thrasea   induisset.      Denique    ageret  Senatorem,  et 
Principis  oOtrectatores  protegere  solitus,  veniret,  ccnseret,  quid 
corrigi  ant  mutari  te/iet :  faciUus  perlaturos  singuia  increpan^ 
tem,  quam  nunc  sihntiiim  perferrent  omnia  damnantis.  Pacem 
ilU  per  oriem  terra,  an  victorias  sine  damno  exercituum,  dis- 
plicere  ?    Ne  homiucm,   bonis  publicis-  mastum,  et  qui  fora, 
theatra,  templa  pro  solitudine  haberet,  qui  minitaretur  exsi- 
iium  suum,  ambitionis  prava  compotem  facerent.     Noii  illi 
consulta  h<£C,  non  Magistratus  aut  Romanam  urbem  videri. 
Abrumperet  vitam  ab  eu  civitate,  cnjus  caritatem  olim,  nunc 
et  adspectum  exuisset.     Cuin  per  h*c  atque  talia  MarcelluSjOg 
ut  erat  torvus  et  ininax,  voce,  vultu,  oculis  ardesceret:  noa 


inferius  att,  pulsum  eum  Italia.  Sed, 
cur  Marcellu^^  paterni  odii  in  Princi- 
pe$  htredem  As^rippinum  caluniuiatur? 
Proptcr  patrera  ejus  Pacouium,  qui 
inajestatis  reus  sub  Tiberio  periit. 
Eruo  e  Suetonii  Tiber.  61.  Interroga- 
t»tn  eum  a  quodam  vdno,  adstante 
memtE  inter  copreat  (ita  \e%.  non,  Ca- 
preasS  cur  Paconitts  majestatis  reus 
tamdiu  viveret  7  statim  quidem  petu- 
lantiam  linguce  objurgasse,  ceterum 
post  paitcos  dies  scripsisse  Senatui,  ut 
de  ptena  Puconii  quamprimum  statue- 
ret.  Ideo  Tacitus  mox :  Quid  Agrip- 
pino  objectum,  nisi  tristem  patrisfor- 
tunam  ?  quando  et  ille  perinde  inno- 
cens  Tiberii  seevitia  concidisset.  Lips. 
Bud.  Ragonium.  Sic  et  Puteol. 

Curlium  Montanum^  Cujus  mentio 
H.  4,  40.  42.     Lips. 

Ehulere  sinerentl  In  animo  videtur 
habuisse  locum  Cic.  pro  Mil.  c.  12.  se 
posse  eludere  Remp.  in  igtis  suis  cogi- 
tatisfuroribus.     Ern. 

Requirere  $e  in  Senatu']  Es^o  niil- 
luni  alium  sensum  hine  extric-o,  nisi 
quem  edidit  Pichena,  ut  requirere  se 
dictum  sit,  pro  requisiturum  se,  quod 
verba,  nisi  induisset,  desideraut.  Et 
supra  notavimus,  ubi  futura  non  usi- 
tsta  satia  sint,  prsesentia  poni.  At 
Freinsh.  sic  capit :  si  negaret,  se  esse 
proditorem  et  hoi^tem,  qusererc,  cur  in 
Senatum  non  veniret.  Bona  senteii- 
tia,  sed  ea  non  in  verbis,  quantum 
mibi  licet  adsequi.  Erv.  Tria,  quae 
hic  crimini  dantur  Thraseae,  referun- 
tur  ad  ea,  quae  ipsi  objecta  c.  2*2.  In- 
duere  hnstem  dicitur,  ut  mox  e.ruere 
i.-aritatem,  ct  apud  Lactant.  <le  uiort. 


perscc.  C.9.  contrario  sensu  exueresO' 
cerum.  Cf.  Cuperus  ad  h.  1.  Paullo 
ante  pro  contra  Bip.  posuere  contem- 
nens. 

Agere  Senatoretn']  Cod.  Aarr.  ageret. 
Eg^re^e.  Nam  diu  absens  niale  dice* 
retur  agere  Senatorem  solitus.  Recte 
potius,  ageret,  veniret,  censeret.  Re- 
cepere  Bip.     Sequor. 

Et  Principis  obtrectatores  protegere 
solitus}  Taciti  manum  fuisse  censeo  : 
Denique  agere  Senatorem,  ut  Princi- 
pis  obtrectatores  protegeret,  solitus,  va- 
niret,  etc.     Gron. 

Quam  nunc  silentium  perferrent']  Eit 
calumniam  !  Viri  boni  silentio  etiam 
apud  Tyraniium  peccant.  Audi  illa 
apud  Senecain,  (Edipo  523.  sq.  CR. 
Tacere  liceat.  nulla  libertas  minor  A 
Rege  petitur.  (ed.  sape  vel  lingua 
magis  Regi  atque  Regno  muta  libeitas 
obest.     LiP3. 

Pacem  illi  per  orbem  terrce']  Huc 
procul  dubio  trahendi  numi  Neronis, 
de  quibus  post  alios  egit  Eckhel  in 
Doctr.  NN.  vet.  vol.  6.  p.  273.  In 
eoruiu  postica  IcEfitur  pack.  p.  r.  ter- 

RA.  MARIQ.  PAniA.  lANVM.  CLVSIT. 
itentl  PACE.  P.  R.  VBIQ.  PARTA.  lANVM. 
CLVSIT. 

Ut  erat  torvus]  Ita  edidit  Picbena  e 
vestigiis  MS.  Flor.  in  quo  uteret.  Eam 
correctionem  veram  pnto.  Nec  cete- 
rfe  loctiones,  ut  Guelf.  Agr.  ed.  pr. 
vineeret ;  Puteol.  Beroald.  et  seqq. 
inveheretur,  ullo  modo  coeunt  cum 
verbo  ardesceret ;  omninoque  nuUum 
aliud  verbum,  quod  a  cum  pendeat, 
desideratur.  Brevitatem  oratioiiis  vo- 
luerunt  expUcare,  qui  vincrret  vel  tn- 


730 


ANNALIUM 


A.( 
67. 


A.  U.  illa  nota  ct  celcbritatc  pcriculormn  suetajnm  Senatns  ma»- 
820.  stitia,  scd  novus  et  altior  pavor,  inanus  et  tcla  milituni  ccr- 
nentibus.  simul  ipsius  Tliraseae  venerabilis  species  obversa- 
batur  :  et  erant,  qui  Helvidium  quoque  miserarentur,  i/jwox/tf 
adjinitatis  jntnas  daturum.  Quid  Agrippim  ohjectum,  nisi 
triftcm  patrisjurtuuam  ;  f/uaudo  et  i//e,  periude  iunoccus,  Ti- 
herii  secvitia  concidisscl.  Kuimvero  Moutanum  probffjuveutce, 
neque  Jamosi  carmiuis,  qnia  protu/crit  iuge/iium,  extorrem  agi. 
30  Atque  interim  Ostorius  Sabinus,  Sorani  adcusator,  ingrcdi- 
tur,  orditurque  de  amicitia  liuhe/lii  P/auti,  quodque  Procou- 
su/atum  jhiee  Sorauus,  pro  c/arifate,  sihi  potius  adcommoda- 
tum,  quam  ex  uti/itute  communi  egisset,  a/eudo  scditiones  civi- 
tatum.  Vetera  hajc.  sed  recens  et  quod  discrimini  patris 
filiam  connectebat,  qnod  pecuniam  Magis  dilargita  esset, 
Acciderat  sane  pietate  Serviliie :  id  enini  nomcn  puellae 
fuit:  quaj,  caritate  erga  parentem,simul  inprudcntia  aetatis, 
non  tamen  aliud  consultaverat,  quam  de  inco/umitate  cJomus, 
et  an  placabi/is  Nero,  an  cognitio  iSenatus  niliil  atroi  adjcr-ret. 


reheretur  addidere.  Sensas  enim  e>t : 
cuni  his  atque  talibus  inveheretur,  id- 
que  ea  vehementia,  ut  ardor  aninii  e 
vultu  et  ocnlis  eluceret.  .MS.  Bud. 
babuit  verteiet,  quod  vergit  ad  lectio- 
nem  Flor.  Ern.  Bip.  recepere  vcr- 
terel,  et  sumunt  intransitive  pro  ver- 
teretur  in  speciem  torvi  etc.  Mihi  id 
nimis  durnm  videtur,  potioniue  enten- 
dalio  Pichence.  Sic  noster  etiam  I, 
41.  ut  erat  recens  dolore  et  ira. 

Celehritate periciilorum']  Cum  Rhe- 
nano  iego  crebritate.  LiPS.  Nescio, 
quid  celebritate  ita  oftendcrit  viros  do- 
ctos,  (]uotl  exquisitius  pro  crebritate 
dici,  bodie  notissinuim  est :  undc,cun> 
umnes  scripti  et  edd.  ante  Freinsh. 
babeant  (nam  non  Lipsius  recepit,  ut 
putat  Ryckius)  id  cum  Ryckio  restitui. 
Cicer.  ep.  7,  2.  nos  hic  muUituitine  et 
celebritate  judiciorum,  et  novis  lc^ibus 
ita  distinemur.  Ubi  item  Lambinus 
tentat  crebritale.  Mox  Guelf.  (et 
Bud.)  ulterinr  pavor:  sed  in  marpnc 
nltior :  quod  Tacito  dipiius.  Ern. 
Flor.  Bud.  Agr.  celebriiate.  Li))sius 
quidem  non  reccpit  crebritate,  ast  in 
margine  tanien  adposuit.  Mox  Bud. 
ulterior. 

fjuia protulerit  ing^enium']  Poeticam 
facultatem  ostcndiss(;t.  Suctonius  ar- 
tem  dixit ;  Plinius  junior  studia  sua 
profrrre.  Acidalius  sed  addi  volebat, 
quud  eat  in  MS.  Ag;r.  Mox  idem  Aci- 
daliiis  malebat  accusationem  ingredi- 
tur  (ut  6,4.)  velut  alioqui  ingnditur 
arditurque  idem  forent.  Imaio  im- 
greditur  int.  curiam,  Seiutum.    Erat 


enim  F.ques  inodo,  expectabatque  fo- 
ris,  tlum  tenipus  csset.  F.RN.  Sed 
non  habct  Bud.  Idcnt  mox  Tnrius,  ut 
c.  '2.i. 

Proconsul  Asite]  MeUus,  ProcontU' 
latum.  Lips.  Rccepit  Picheiia  :  pu- 
tatque  vuj^atuin  inde  natiini,  qiiod 
Procos.  scriptum  esi«ct,ul  in  MS.  Flor. 
Ekn.     Hud.  proconsul. 

Sed  recens,  discriniinis  palrisJiUam 
connectebat}  Ego  cx  Flor.  codice  (qui 
habet  et  quot  discrimini)  r»  quot,  ut 
supcrv.icuiiin  recidcndnm  |)uto.  Pror- 
sus  ciiiiii  Taciti  fuit  :  J\-tera  htrr,  sed 
recens,  et  discrimini  Patris  filiam  con- 
nertebat.  \\\  duobo^  prioribus  mem- 
bris  orationis  intcllig^  voluit  verbum 
siibstantivum.  Gron.  Pichena  ma- 
lebat  et  quod ;  Freinsh.  id  quod.  In 
utroque  incomniodiim,  ri  quod  \m 
))aruni  suaviter  conmrrere.  Itaqoe 
n)ap;is  ))l.icet  Jac.  Gron.  et  quo.  Erm. 
Cod.  Agr.  et  qnod".  bene.  Rece))ere  et 
Bip.  Bud.  sed  recent  ditcrimen  patris 
in  JUiam  connectebat.  Lall.  probat 
et  quo. 

Pecuniam  flfagis  dilargital  Ca)>e 
ad  lucem  historire  Scholiasf  is  hanc  no- 
tam,  ad  illud  .luvcnal.  (j,  .'j.SS.  — Jaciet, 
quod  deferat,  ipse.  Egnatium  Philo- 
sophum  signijicat,  qui  JUtam  liarett 
Sorani,  qtuim  cum  ipse  ad  Mncirnni 
descendi.sset ,  horlatus  detulit  Xrrotri. 
Sed  velim  obiter  corrif^i  :  qiiam,  cum 
ipsius  ad  magicam  descendisset  hor- 
tatu,  JVcroni  detuiit.  LiPS.  In  ed. 
Hcnninii  le^itur:  ipse  adjVegieam  lA- 
scendam  estel  horlatut. 


k 


LIB.   XVI.  CAP.  31.  32.  731 

Igitur  accita  est  in  Senatum,  steteruntque  diversi :  anteA.  tJ. 
tribnnal  Consulum,  grandis  aevo  parens;  contra  nlia,  intra  820. 
vicesimum  setatis  annum,  nuper  marito,  Annio  PoUione,  in^^* 
exsilium  pulso,  viduata  desolataque  :  ac  ne  patrem  quidem 
intuens,  cojus  onerasse  pericula  videbatur.  Tum  interro-31 
gante  adcusatore,  an  luitus  dotales,  an  detractum  cerxici  mo- 
nile  ve/mm  dedisset,  quo  pecuniam  faciendis  Magicis  sacris 
contraheret?  primum  stratahumi,  longoque  fletu  et  silentio, 
post,  altaria  et  aram  complexa,  nullos,  inquit,  inpios  Deos, 
nullas  devotiones,  nec  aliud  infelicibus  precibus  invocavi,  quam 
tit  hunc  optimum  patrem  tu,  Ccssar,  et  vos,  Patres,  servaretis 
incolumem.  Sic  gemmas  et  vestes  et  dignitatis  insignia  dedi, 
quomodo,  si  sanguinem  et  vitam  poposcissent.  t^iderint  isti, 
antehac  mihi  ignoti,  quo  nomine  sint,  quas  artes  eicrceant: 
nulla  mihi  Principis  mentio,  nisi  inter  Numina  fuit.  Nescit 
tamen  miserrimus  pater :  et,  si  crimen  est,  sola  deliqui.  Lo-  32 
quentis  adhuc  verba  excipit  Soranus  proclamatque:  Jion 
illam  in  provinciam  secum  profectam,  non  Plauto  per  atatem 
nosci  potuisse :  non  criminibus  mariti  connexam  :  nimicB  tan- 
tum  pietatis  ream  separarent,  atque  ipse  quamcumque  sortem 
subiret.  Simul  in  amplexus  occurrentis  tilise  ruebat,  nisi  in- 
terjecti  lictores  utrisque  obstitissent.  Mox  datus  testibus 
locus  :  et,  quantum  misericordiaj  saevitia  adcusationis  per- 
moverat,  tantum  irae  P.  Egnatius  testis  concivit.  Cliens 
hic  Sorani,  et  tunc  emptus  ad  opprimendum  amicum,  au- 
ctoritatem  Stoicae  sectae  praeferebat,  habitu  et  ore  ad  expri- 
mendam  imaginem  honesti  exercitus,  ceterum  animo  perfi- 

In  exsilium  pulto]  Naper  inter  con-  rarent  nsodo  caussaro  61iz  a  sua :  tam 

juratos.    LiPS.     Cf.  15,  71.  se  facile  ac  libenter  omnes  pGenas  to- 

AUaria  et  aram  complfxa]    Utrum  leraturum.     Observanda  elegantia  ii> 

aram   Victoriae    intelli^t,   qu«   ante  atque,  ut  in  illo  archimini  ap.  Suet. 

cariam  ?    an  altaria  et  aram  Veneris  Vesp.  19.  centum  sibi  sesiertia  darent, 

Genetricis,  in  cnjus  templo  nunc  Se-  ac  te  velinTiberimprojicerent.    Ern. 

natus  ?  LiPs.    Hoc  verum.     Simititer  Quecntum  misericordia:]     Prasclare     • 

istajungit  Plinius  Panef.  c.   I.  inter  libri.     Vul»o  quantum  nu«c._ errore 

aras  et  altaria  :  sermo  autem  de  tem-  ex  concisa  ratione  scribendi,  mnB.  In- 

plo  Jovis  Capitolini.     Ern.      Altaria  genio  suo  pridem  hanc  correctionem 

et  arani  hic  pro  eodem  usurpari  roonet  vindicaverat  Faemus.  ncc  invideo  ego, 

Minutolus  de  templis  ap.  S.-illenf  re  t.  n^  culpo.  LiPs.     Idem  in  libris  repe-  . 

1.  p.  lil.  neque  huc  facere  quicquam  rere  Vertranius  (in  Vatic.)  Ursinus. 

discrimen,  quod  notat  Serv.  ad  Virg.  Sic  plane  et  edit.  pr.     Et  in  Guelf.  in 

JEn.  6,  124.                           I  niarg.  additum  fuit,  sed  erasum,  ut 

Tu,  (Jtesar,  et  vot,  Patres]    Copula  tamen   adhuc    assequi    oculis  lioeat. 

abest  a  Flor.  (Ajrr.)  et  ed.  pr.     Quia  Ern.     Bud.  nunc. 

est  narrantis  oratio,  copulam  non  re-  Honesti  et  exercitt]  Suadeo  srribas, 

jiciam.     Ern.     Bud.  habet.  honesti  exercitus,  ex  sententije  duetu. 

Separarent,  atque  ipse]    Sic  MSS.  Lips.    Recepit  Pichena  eumque  seciiti 

Flor.  Agr.  ed.  pr.    Atque  etiam  est  in  omnes,  contra  libros.      Sed  veterem 

Gaelf.  sed  ipxeexcidit.   iSicet  in  Bud.;  lectionem  defendit  Gronoviiis  Obs.  2, 

Ceteri  omnes   separarent  a  se.    Illud  4.  p.  234.  et  esplicat,  cujus  ib  habitus, 

haud  dubie  mclius,  et  jam  Ryckio  Gro-  ea  frons,  qu«  pneferat  imaginera  bo- 

novioquereceptum.  Scnsus  est :  sepa-  roinis  bonesti  et  firmi  atque  exerciti 


:s2 


ANNALIUM 


A  U. 

A.  t. 
67. 
3') 


diosiis,  siilxluliis,  avuritiiiin  i\c  libidinem  occultans.  QiiiC 
|)ost(|uaiii  pecuiiiu  teclusu  siiiit,cle(lit  e.\eu)|)lurn  pruicuvetuli, 
quoiiKKlo  fVaudibus  iuvolutos  aut  riagiliis  ooimnuculutos, 
sic  specie  boiiarum  artium  falsos  et  atnicitiic  tailuces.  Ideiu 
tainen  dies  et  liouestum  c.\einplum  tulit  Cnssii  Asclepio- 
doti ;  (|ui,  luagnitudiiie  oputn  prujcipuus  inter  liithynos, 
(juo  obsequio  lloreiitem  Soranuin  celebraverut,  lubenieoi 
non  deseruit:  e.xutusque  omnibtts  iortunis  et  in  exsilium 
actus;  aHiiiitate  Deuinerga  bonu  malaque  documentu.  Tltra- 
sciu  Sorano(jU<'('t  Serviliicdutur  inortis  arbiiriuin.  Helvidius 
et  Paconius  Italia  depclluntur.  Montunus  putri  concessus 
cst,  pradicto,  nc  in  Uepublica  liaberetur.     Adcusatoribus, 


pliilosophi.  eain()i)o  rHtiunem  advcrsus 
Ryckiuin,  temerc  ood.  l'lor.  aiutori- 
tate  nisuni,  defendit  late  Jac,  (iroiio- 
vius.  Milii  lameii  iie  sic  (|uideni  per- 
siiabum  est,  ut  Lii^sii  currectioiiem 
repudieni,  (|uain  et  tieuter  Gronovius 
husns  est  e  textu  ejicere.  Durius  milti 
viilciur  dictum  :  auctoi-Uatem  Sfoica: 
$ecl<F  pr<tj'erehat  m'e  et  habitu  ad  cx- 
frimendam  imaginem  h.  et  e.  nec  ullo 
modo  concoquo  os  ct  habitum  ad  e.c- 
jirinitndum  alitjiiid,  i)ro  e.v]trimenlc. 
Cur  non  jKJtius  dixisset  ore  et  habiiu 
erprimens  imaginem  honesli  et  eurer- 
cili :  (|uod  erat  in  promtu.  Nunc  cta- 
rum  cst,  ut  opiiior,  xoluisse  alio  modo 
dicere,  quod  l.">,  45.  dixcrat:  Gra^ca 
diictrina  nre  tenin  exercitus,  animum 
boni.t  arlibiis  nnn  indtierat.  Huic  si- 
niillimum  e-;t,  nre  et  habitu  cxercitui 
ad  e.rprimcndam  imaginein  iuinesti, 
ceterum  animo  perfidiosus  etc,  Non 
hoc  simphcius,  ac  inelius  cst,  qnatn 
ilKid,  (juod  sine  ar<rutiis  defendi  et  ex- 
j)licari  noii  j>otcst  .■•  Jiiuigo  honesti  di- 
citur,  ut  apud  (Jiccronem  &ej>c  species, 
simulacrum  honesti,  virtufis.  Mox 
topulam  et  aiite  subdolus  delevi,  aii- 
ctoribus  codd.  Flor.  Guelf.  Ern.  (Sic 
et  Bud.)  Lipsii  conjccturani  firmat 
cod.  Afjr.  Bi(i.  in  sulisidiuin  advocant 
!.'>,  4.*».  Cra-ca  doctrina  ore  temui 
tJcercUvs.  Dudum  proljarat  Faernus. 
De  re  ipsa  v.  et  H.  4,  10.  Sic  et  Ju- 
vcn.  3,  11.5.  Sfoicus  occidit  IJarcam, 
delator  umicum, 

Casxii  Asclepiofloti'^  Xi()hilino  (i'i, 
'■X.  dicitur  Caspius  .4sclcj>iodotut  Ni- 
csnus,  ct  a  Galba  ab  exsilio  revocatus 
narratur. 

Jjabcntem  nnn  dc»rtuil]  Cod.  Agr. 
ft  Rve.  labuulem,  uiidc  edidcre  Ryc- 
kius,  L.i1leinaiuis  et  Hrot.  Jjfihentem 
vcnim  est,  ciuod  beiie  opiwnitury/o- 
rcntif  non  laheuiltm.  bic  aomnt  labcHt 


ap.  Virijilifim   i.  e,   ruens  ad  interi- 
tum.     Krn.     Biid.  lahentem. 

^-Kffuitafe  Dcum  rrfra]  J)epravat»o. 
ijuam  adnuto,  noii  tollo.  Nisi  placet 
eum  'Kxnno^i^ut,  et  diccre,  Deos  hapc 
iisdem  ocnlis  adsj^enisse,  asquos  bonK 
malis(|ue  exemplis  ct  sine  cura  nostri. 
Lii'!>.  Quic((uid  dicaiit,  'ETixav^i^it 
Taritus,  aut  jiatitur  scnsus,  (jui  pios 
etiaiD  et  Divins  provideiitiae  adserto- 
rcs  siepe  turbarunt,  cum  vidcrent  sce- 
lus  j)riEinia,  virtutem  supj^licia  sequi, 
.^i/uitatem  vocat  indifFerentcr  aliquid 
ferre,  iiibil  ad  id  coramoveri,  Ut  Ci- 
cero  Agrar.  1,5.  t^uantum  tibiagri 
vendet,  ut  alins  omiftam,socer  tuut? 
et  (si  ego  ejus  (tquitatem  animi  novi) 
voninvitus.  Adde  Obscrv.  17.  Gro^«. 
Rectc.  Et  est  similis  seiiteiitia  supra 
14,  12.  Ekn.  Ab  Epicureismi  laljo 
lil)erant  nustrum  Biji.  item(|ue  lliller. 
Rac.  14.  Sed  Gronovius  insc  aniiiiad- 
vcrtit,  quos  seiisus  occ.osioiie  reniin 
heic  (jcstarum  iste  sit  p.issus. 

Pacnnius]  Ita  hic  Wv\.  et  Puteol. 
Prcdicto,  ne  in  Rep.]  .Accipio,  Dt 
Roina*  quidcni  esse  ei  liccrct.  sed  pro- 
cul  ab  hoiiore  omni  et  publicis  munc- 
ribus  vitam  a^cret  privatam.  LlP.s. 
Formulam  patri  conccsstis  esl,  pro  in 
p.atris  ijratiam  veiiiam  accepit,  illu- 
stravere  alii.  V.  Clav.  Cic.  in  h.  v 
EnN.  Ab  intcrprctatione  Lipsii  recedit 
P.  Fabcr  dc  .MagR.  Rom.  c.  I.  ap.  Sal- 
lcngre  t.  3.  p.  1121,  Scil.  Mont.-»no 
pra-(cj)tura,  ne  filium  bal>eret  in  iirl)c, 
Sfd  rus  rcle^arct.  Sic  Rcmpublicani 
esse  Roniain  url)cin,  ut  ap.  \  cll.  2,  4.'i. 
ubi  M.  Cato  a  Rcpul)liea  (i.  e.  urbe) 
rcleifatur  cl  in  Cyprum  Quaestor  cuin 
jure  PrflPtorio  mittiuir;  itcmque  aj». 
.Sall.  Cat.  Ifl.  ubi  Piso  Quirstor  jiro 
Praetorc  missus  dicitur  iii  HisjKiniam 
cit.  ut  a  Uepublicaprocul  abvssct*. 


LIB.  XVI.  CAP.  34. 


(33 


F'[>rio  et  Cossutiano,  quinquagies  sesterliunl  singulis  ; 
Ostorio  duodecies  ot  Quaistoria  insiguia  tribuuntur.  Tum 
ad  Thraseam,  in  hortis  a^entem,  Quaistor  Consulis  missus 
vesperascente  jani  (he.  Inlustrium  virorum  teminarumque 
cn^tus  frequenies  cgerat,  maxime  intentus  Demetrio,  Cyni- 
ca'-  institutionis  doctori :  cum  quo,  ut  conjectare  erat  inten- 
tione  vultus  et  awlitis,  si  qua  clarius  proloquebantur,  de 
natura  aniinai  et  dissociatione  spiritus  corporisque  inquire- 
bat.  donec  advenit  Domitius  Cajcilianus,  ex  intimis  amicis, 
et  ei,  quid    Senaius   censuisset,   exposuit.     Igitur   flentes 


A.  l^ 

820. 
A.  C. 

67. 
5)4 


Qti/estor  Consulis  missits]  Consulum 
ergo  proprius  ali(|uis  Qiiff  stor  ?  Appa- 
ret  e  Dioiie  :  qui  ii»  autis  .inni  716. 
scribit,  /Jp.  Claudium  et  C  Norbanum 
COnsules,  jjvimns  binos  Ouastores  ha- 
buisse.  Si  i<l  uon  sit,  scrib.im,  Quw- 
stor  Consuli  niLisus,  id  esset,  a  Consule 
rai«sus.  Quod  fieri  solere  observauius 
•in  iis,  qui  (laniiiati  .'i  Senatu.  Nam 
Consul,  ejus  eaput :  atlininister  autem 
ConsuUs,  yuaestor.  Dio  38,  4.  de  Ge- 
minio  Rufo  :  Kai  fiCcSav  rov  ra/iiay  Iri 
iixaiufti  fiwrav  ^rapiyru,  xutos  ti  lavrov 
itT^urt,  xai  ixiitiu  Ss/^af  to  ToaCua, ' K-jray- 
yi/Xuv,  1^1),  T>j  yioiivvia,  nri  avr,o  eSrus 
iToQ^Yrtrxii .      LH'S. 

Denietrio,  Cynicce  instititiio7iis']  Quse 
€eeta  revera  a  Stoica  tunica  taiitum, 
distat.  id  est,  quod  nudius  et  invere- 
cundius  Cynici,  (jikp  velant  et  tegunt 
leviter  Stoici.  Demetrii  hujus  laus 
«pud  Philostratum  4,2.5.  de  vita  Apol- 
lonii,  Senecam  de  Bcncf.  7,  8.  cujus 
verba  :  Paullo  ante  Uemctrivm  ret- 
tuli.  quem  mihi  videlur  rerum  natura 
nostris  tempnribus  tulisse,  ut  ostende- 
ret,  ncc  illum  a  notiis  contimpi,  nec  nos 
(oninino  scribo,  et  nos.  ita  enim  con- 
cludit,  ne  aut  exemplum  sarnilo,  aut 
convicium  deesset)  ab  illo  corripi  posse. 
f^irum  exactcE  [Hcet  neget  ipse)  sapi- 
enti(E,firmaque  in  his,  qutnjrra^osvit, 
constcintia'.  Et  Epist.  6:}.  (62.)  De- 
metrium  inrorum  optimum  mecum  cir- 
cumfero,  et  relictis  conehyliatis  cum 
illo  seminudo  loquor,  iHum  admiror. 
Vo\  ejus  magni  animi  ad  Neronem, 
ufiiXut  iJLOi  ^dtaTon'  iroi  5'  «  ^orif,  apud 
Arrianum  I,  25.     L)i't«. 

Et  auditu,  si  qua]  MSS.  Flor.  Agr. 
/"Bud.)  ed.  pr.  auditis.  Eodem  vergiit 
Cuelf.  flurfi/tt*.  Pra-fert  J.  CJron.  Sus- 
picio  tamen  esse  potest,  to  s  adhiP$iss,e 
e  sequente  si,  atque  inde  uuditif  et  au- 
ditus  natum.  Ekn.  /fuditis  probat 
Lalh;in.     Recepi  cuin  Ripont. 

/^'  itur  Jientes  qiieritantesque]  Om- 
iies  scripti  et  edd.  vett.  queritantes, 
jiisi  ({uo(i  nonuulli,  ul  ed.  pr.  MS.  Agr. 


quererites,    Quiritantes  ronjectura  est 
Rhenani,  quam  nec  ipse  recipere  ausus 
est,  recepta  |)ost  taeite  a   Lijisio,  ut 
opinor,  et  ad  ccteras  edd.  propagata. 
Non  ignoro,  dubitari  a  doctis  viris  de 
verbo  queritandi,  et  librarios  subinde 
hoc   verbum  dedisse,  ubi   alii    rectius 
alterum,  ut  apud  Livium  39,  8,   10. 
40,  9.  quibus  in  locis  vid.  Drakenb. 
Diligentissime  nmnium  de  hoc  verbo 
egit  Schwarzius  ad  Plinii  Paneg.  c.  29, 
ubi  omnes  scripti,  praeter  unum  Salis- 
burgensein,   habent   queritantihus  so- 
ciis,  et  edd.  vcteres  uinnes,  recentiorcs 
a  Livineio  inde  quiritantibus,  sine  li- 
brorum   vett.   auctoritate.     Is  autem 
ita  decernit  :  usum  hic  inagis  spectan- 
dum,  quam  analogiain,  quse  sane  ferat 
queritare:    in  ista  varietate  librorum 
tutius  scribi  ubique  quiritare,  donec  e 
poeta    exempluni    proferatur,    ubi    e 
(luantitate  syllabae  secundae   de  vera 
scriptura  judicari  possit  :  denique  ver- 
bo  quiritandi  adhspsisse  notionem  quc- 
rendi,  et  pro  hoc  dictum  accipi  posse. 
Bene.     Interiin  omnihus  in  locis,  v.  c. 
Liviijubi  libri  variant,  intelligitur  non 
merus  questus,  ut  h.  1.  sed  qui  cum 
clamore  conjunctus  sit,  et  cum  implo- 
ratione  auxilii.     In  illo  ipso  loco  Pli- 
nii  quiritantihus  sociis  non  est  simpli- 
citer    querentihus   sociis,    (quamquam 
saepe  apud  Cioeronem  et  Livium  queri 
socii    dicuntur,    hoc  est,   injurias    ad 
Seuatum    Populumque    deferre)    sed 
jidem  Pop.  Rom.  imploranfibus,  quod 
ipsiim  sjKpe  ap&d  Ciceronem  diountur 
facere,  item,  confugere  ad  fidem  S.  P. 
Q.  R.    Atqui  talis  iniploratio  fidei  et 
auxilii  h.  1.   intelligi  non  potest,  nisi 
forte,  quae  usitata   illa   formula  fiat, 
proh  !  Deum  atque  hnminum  fidem  ! 
Deinde,  si  nulluin   illud  verbum  est, 
qui  fit,ut  librarii  tam  multi.  taiu  saepe 
variisque  in  locis  dederint.     Nam  alie- 
mim    verbtim    substitui    frp(|uentissi- 
muni,  scd  verbum  lameii.    Deni^iue  in 
aliis  locis  variant  tamen  MSS.  et  vett. 
edd.  at  hic  cuiiseiitiunt.     Igitur,  etsi 


7S4 


ANNALIUM   LIB.  XVI.   CAP.  35. 


A.  U.  queritantes<jue,  qui  &dera.ni,  facessere  propere  Tiirasea,  neu 

820.  pericula  sua  miscerent  cum  sorle  damnati,  hortatur.     Arriaui- 

'^•^•que,  lentantem  mariti  suprema  et  exeraplum  Arriae  matris 

sequi,  monet,  retiuere  vitam  Jiliaque  communi  suhsidium  tuii- 

S5cum  uon  adimere.   Tum  progressus  in  porticMm,  illic  a  Qns:- 

store  repcriiur,  laetitix  propior,  quia  Helvidium,  generum 

suum,  Italia  tantum  arceri  cognoverat.     Accepto  dehinc 

Senatus  consulto,  Helvidium  et  Demetrium  in  cubicuium 

inducit :    ponectisque  ulriusque    brachii   venis,  postquam 

crnorem  efludit,  huniiun  super  spargens,  propius  vocato 

Quajstore,  Libcmus,  inquit,  JOVI  LrBERATOIlI.    Specta 

juvenis.  et  omen  quidem  Dii  prohibeant ;   ceterum  in  ea  tem- 

pora  natus  es,  quibus  Jirmare  animum  expediatconstantibus 

exemplis.     Post,  lentiiudine  cxitus  graves  cruciatus,  adfe- 

rcnte,  obversis  in  Demctrium* 


iion  dciiiure  audeo,  queritare  esse  ver- 
buin  probiim,  tanien  scnpturam  MSS. 
et  ihIiI.  veterum  inuliii  dare,  quam  me- 
rani  coiijecturam  ;  facile  iiiterim  pas- 
surus,  si  quis  Tacituro  qxuritantes  scri- 

ttsisse  malit,  a  quo  ipsc  non  valde  ab- 
lorreo.  Ern.  Ap.  Plin.  ep.  6,  20. 
in/anlium  queritatus. 

Facessere']  Heins.  mallet  Jacesse- 
rent.  Tum  cod.  Agr.  miscerent,  quod 
et  Heins.  probat.  et  Bip.  admisere, 
non  male.  Bud.  miscere. 

Exemplum  Arri<n  matrisseqvi]  Ar- 
ria  mater  uxor  fuit  Cfficinje  Pacti,  qui 
in  partibus  Scriboninni  contra  Clau- 
diuin.  Ideo  ad  tnortcin  actus.  Sed 
prffiivit  uxor,  aeterno  et  inaudito  ex- 
emplo,  semet  feriendo  :  extractumque 
pugioncni  marito  porrigendo  ciim 
voce,  Ptete  non  dolet,  Plinium  lege 
ep.  .3,  16.  ad  Ncpotein.  Martialis  de 
hac  heroina  1,  14.  Casta  suo  gladium 
cum  traderet  Arria  Pato,  (}ucm  de 
visceribu*  traxerat  ipsa  stiis:  Siqua 
Jules,  Vulnus  quod  Jeci  non  dolet,  in- 
quit :  Sed  quod  tu  Jacies,  lioc  mihi, 
Ptrte, dolet.  In  Zonara  1 1, .9.  et  Dio- 
ne  60,  16.  eadein  iiarratio.  sed  cor- 
rupte  verba  Grsca,  9»!  cvk  iXyi :  et 
in  puerili  mendo  Xylaiider,  puer,  non 
dolet.  Scribe  :  Tla^rt,  «vx  iXyZ.  H.inc 
Arriam  SchoUastes  in  vita  Persii  notat 
fnisse  poets  illi  cognatani.  Ipse 
Persiuf,  iiiquit,  deremjere  annis  sum- 
me  dilectus  apud  Thraseam  est,  ita  ut 
peregrinuretur  quoque  cnm  eo  ali- 
qHandOt  cognatam  ejus  Aniam  uxo- 
rem  kabetUe.  12"id  est  autem,  dilie^i 
apud  Thraseani  ?  Soloecus  sermo.  MS. 


Vulcanii,  apethithrasea.  Facile  cor- 
rectu,  a  P<eto  Thrasea.  Coroincnta- 
rii  autem  hujus,  parum  adhuc  |>ervul- 
gati,  auctoritate  stepe  nitor.  quis  car- 
pet  ?  doctus  ille,  profous  :  immo  in 
pleraquc  parte  ct  probi.  Utinam  ho- 
die  sic  coiniuentemur '.  Debemus  eum 
P.  Pithojo  JC.  viro  doctrin»,,judicii, 
vitae  directce.  Lips.  Artificuin  quo- 
que   m.inui  exercuisse   putatur  egre- 

gium  id  Arria<  roajoris  facmus.  Kxtat 
.umsR  in  hortis  Ludovisiis  par  sigoo- 
ruin  e  marniore,  ipsam  curo  Pjeto  re- 
praNcntans,  ut  videtur,  licet  alii  a«! 
Pyraniuin  et  Thisben  referant.  V. 
Perriersejm.  nobil.  stat.  n.  33. 

Porrectisque  u.  b.  venis]  Sic  libri, 
nisi  quod  (cod.  Agr.  et)  ed.  pr.  produ- 
ctisque:  unde  possis  conjicere  perru- 
ptisque.  Sed  vulgatum  verum  puto  : 
nec  video,  cur  displiceat  Acidalio  et 
Freinsheinio.  Copula  a  Pichena  addita 
est  et  in  (Bud.  ct)  Guelf.  ed.  pr.  Mox 
ed.  pr.  fudit.  Guelf.  effundit :  quod 
non  adeo  displicet.  nam  hcec  fecit  et 
dixit,  dum  cruor  effunditiir.  Idem 
liber  mox  super  adspergetis,  item  ex- 
pediat,  ut  Flor.  (Bud.)  edd.  pr.  Pu- 
teol.  Beroaldi  sqq.  irrepsit  dcinde  er- 
pedit.  Pichena  vetus  restituit.  Ern. 
Bud.  superspergens.  tum  libatnm. 

Obversi  in  Demclrium]  Multa  et  li- 
bro  liuicet  Neronianv  histori»  deesse, 
clarum.  Duo  aiini  dicendi  supersunt, 
in  qiiibus  de  .•\dventu  Teridatis,  de 
conjuratione  Viiiiciana,  de  niotu  Vin- 
dicis,  aliaqiie,  digna  qute  a  magno  .-lu- 
ctore  tradita  legereiuus,  si  Fatis  ita 
visuni  fuisset.     Lir^. 


FINIS  TOMI  PIUMI. 


PLEASE  DO  NOT  REMOVE 
CARDS  OR  SLIPS  FROM  THIS  POCKET 

UNIVERSITY  OF  TORONTO  LIBRARY 


^ 


\ 


PA 

6705 

A2 

1813 

t.l 

pt.2 


Tacitus,  Cornelius 

-V/orks.  Latin.  1813. 


&P 


era 


■'■■m  !^:*ippfiw?i!Er;/|wif  ■-